Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

CHRISTVS AD APOSTOLOS* Q«i uos dudit me audit, çr qui uos Jpernit me Jper« nit.

;ienniumnunc e/i,qudndo peflis te \ioflrdm grdifdbdtur ciuitdtê. Tune dliö noflrdSekiild migrdbdt,nMn* ßmui tiero Doilor Mdrtinus L«-» therus cr' fgJ bic,propter ntdndd* turn nobii fdcrd:priedicdtionis offi» cmm,Kdnferuitt quoq; fexdgintdfirèfcholdflici du» ditores,ut interim Lutherum conciottdntem et fdcrd pricle^ntem dudirent, quibtis ut fgp quoq^ foldtio ejjc poIJcm, contrd tot fcdnddld^dduerfui fdlutdrent Chrißi doilrindm infur^ntid, c£pi uice ordindrU leflionis mc£,trdcb,rc priorem Sdnfh Pduli Epijlo* Idm dd Corinthios fcriptdm,copiopus dutem prima quddtuor cdpitd de fdpientid or iujUtid dei contrdß pientidm er iußtidm nwndi, CT dedutoritdte fdcrie fcriptura et dodrinne Apoflolica in Apoftolicd Chri (fi eccleßd.

Außißim contrd omnem omnium honunum duto= De dU ritdtcm,qu£ nititur dduerßts mdnififltim dei uerbum torita Cr Chripidn£ fideifynceritdtem,cum Pdiilo dicere. teuer* Etidm ß Anÿ;[us è coelo dliud eudn^lizct,prêter id bi dei quod db Apoßolis eudng^li^dtum eR‘ßt Anathand, cr fdn ey cum lodnne, Qupddudiflis db initio in uoilsper dloru fMncdtßtd mtnebitii in Pdtre etfilio,dudiflis dUtem dodb^

rcpromißioitcin.ijMm ipfe poUicitut csl nobis, uitdin xtcrnAm.Qm noddduxerithäncdoäritu,in,ne Aue ei dixcritis,tie(i^ ßufcipidtis iUam in domum ueflrdm» Qüi nondiligitme,ditChrift!is,non ferudt fcrmoneS ineos,ß'ufirdcolni:t me docentes doîlrinds zf- nwit« ddtd bominum.

Sed dis,Veteres do^res multd bond ßcripßeruitt^ propter quod oportebatpotius eorum crrorcs tpßs condoadre, qudm itd nunc rurßum publicis ßcria ptis inuulgire.Refpondeo.I^on poteflfieri ut nos in» unl^mM eorum crrores, quorum libri plus funt ina uulgiti qudm noftrd fcriptd, nifi indiare fit inuub gire,id quod non nrg». Verum ut indicemus errores, nen fit libidine fenticndi contrd ueteres,fed potius neccjj'itdte defindend^ fitlutis nojlrte contr.1 EUdngta ti/ dduerfdrios,qui ueterum errorc,fi qudndoq; dlia quis eH,qudfi fitnéb dliqud. dutoritate Chriftwm con= culatrc nitimtiir,prtelhntes egregic luposfub ifiis ouium fiinikirum ueftimcntis. Kic fcilicet non debca mus cldntdre fitbeffe frdudem,ubi uidemus Idqueos er nwrtem dmmdbus pdrdri f

Sdnbli doéhres fc errajje er errdre pofie fiepe confifii fiunt,e}' dlij dliorum crrores qudndo excufita re non potuerunt,dutoritdte uerbi dei ddmnAuerunt, er quiequid docuerunt er ftdtueruttt,uerbo dei cona firmurc uolucrunt, id quod nemo qui eoruficriptd uis dit,ne^re potefl. Si ipfiorum dutoritds apud nos mda gnd, efle debet,Cur no licet nobts eisdem ieififlere uea fligiifi

ffigiti ƒ Au^fîiniis fuos crrorcs cretro in lihrii re^ traihtiontvm confiffiti c^l. Idi nt damnAuit ctiam er» rorcm eruditilfimi ntArtyris Cypriani et onmitim E« pifcoporu eiin,(jui error ubi multos diu fednxerutf pojkit in alio concilia Carthagiiienß ex uerbo dei damnAtus eft.

quot;E^feio cr credo,admonente ctidm PduloEpke, ij.Eccleßam Chrifti cjße adißcutdm fuper finidamen» turn Apoflolorum Prophetdrtim,ipfo fummo dn* gildri Idpidc Chri/fo ]hcfu,in tjuo gutecunéi^ firuéht» rd codgmentutur, cd creßit in tcniplumßhflum in domino. Pro hoc fitnddmento ucl ex hoc ßindatnento Apoflolorum cr Prophctjrum, quicquid fcripßcrunt fdnàl Epifeopi cr pij ecclcß.irum dcdhres,ßfcipio

iteneror. Amo iüorum laborcs, ö' libenter leg) fcriptd.bion pldcent mihitdlium cortcmptorcs. Con trd uero flinddmtntum hoc Apoflolorum cr Prophe» tarum,nulljm fufctpio dutorit:dë ,nedngcli(dm qui» dem,ut diite di£htm,fcd ebmo cum Efaii çr todnne Edptiflu, cuiw ilUc clamor in deferto deflribilur. O mnis aro fanum omnis glorid dus qudfl flos fx ni etc.'verbumautem domimftdbitinxtcrnum.

Scripferunt illi fdnitilßmc contra Pcldgianos pro grdtid dei, contra alios Eticreticos de fdnéh cr in» diuiduA trimtatc, et de duabus naturis in uno Chriflo domino noflro, qua: qui non amplcilitur ßtAnathe» ma. Hae de fide noft(d traéktd fuiu etiam çy crédit ta in concilijs ÿ:neralibKs,de ^atid in concilia üài* î leuitano.

PR AE FA TI o. ieuitdgt;io,reliqiM in alijs concilüs que nonfùcrunt Ar rhidna,. Hitc crgi qu£fidci noftræ funtßue fcripfè^ rint doihrcs ßue in concilijs ^neraltbns de» fiiifu ßiu, nMneiu in istcriium, noit quid hominum funt i}iue/!tJ,fcd quid, deifuitt ucrbd,quie ChriflidnA fides non dgnoßccre non potefl, Hiec aitholici pdtres contrd H£reticos,pro /ud fide,cxucrbo dei conftlJi funt zy defènderunt, pofleris ex ucrbo dei com^ menddtd. uoluerunt.

CiUd: dutem in concilifi funtflututd mere hunund fiuc humdiide trdditionesßd eA qu£ fine uerbo dei jh tutdfunt,dut qu£ contrd mdnififtum dciuerbumxx fyncerainCbriftum fidcirdtionem permanerc noir poffunt.üdmChriftui dicit. Omnis pidntdtio qudm non pldntduit pdter meus crddiaibitur.Vnus cA jndgi fier ueftcr Chrifins,et Oucs melt;e uoccm tncd dudiunt. Pr£diate Etidn^linm omni crcdtur£.Docetc cos fer Udrc quecunqi pr£ccpi uobis.Spiritus fdnihis cu uenerit teftimoniuni perhibcbit DE ME. cruos A» poßoli teflimoniutn perhibebitis de me,quid db initio mecum cfiis. Quiuos dudit medudit,cf quiuosj^er nit meßicrnitetc. Ettrdditionesfeipfds deßruunt, contrdrid enim in diuerfis concilijs fla,tuuntur,zr dlid dlid dbroamp;nt.

Qÿid qu£/o tdndcm uenit concilijs in inentcm,ut eontrd libertdtem confcientidrum confirtnsrent no* bis doArinds ddmoniorimi qu£ rdtio hic hdbebdtur fidei Cbrißidnte^ Hon uidcrunt ntdnifijlAm jßiritut

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fdiiAi

'PRAEFATIO -fdnfH 'm Pdulo Prophetidm,de hominibui d. fidc de» ficicntibu^,lc^ rcliqiu fdtis horrcndA,ut uidedf 'm quos crrores fub twmitie pdtrum fcduSh fuiTius^

Jeiunid nemo Chrißidtiorum iudiat cfjè maid,fed leges ieiumorwn fuitt dodlritiie ddmomoru.Uds pri» mus tulit impqjji'miif iüe nebula Nlontdnusfub nanti» ne ßstritits fdn(h,ut notum e^l omnibus,qui legunt Pufebij Hijkriam ecclepafliiaim li.f.Cdpi.j?. eum auteni noflri idles le^s coiiflrmdnt,plenArid ut diunt dutoritdte, tunc e^ mtrd fdn^Htds Chri/hdn^ ec^i clefl£ decor,fed Pdulus cldWAt dodlrintu efle dccino» niorum,'m Hypocrifl loquctitium mendacium etc.

Similiter Cf ctclibdtum nemo ddmndtflflt purui cor dm deo, et non iUorum qui 'm Hypocrifl loquun» tur menddeium quemddmodum Pdulus de uirgine di» cit,ut flt fdn^ corporc cr j^iritu, Multortim dutem clcricorum ciclibatum, impurum effe ctidnt Epifeopi quiflutueruiH,contra feipfos con/efli fuM, cr tarnen cmendatum noluirunt fed obflinatc perrex» crunc,ne apud nos nunc uiderctur Ifiritus fandus, qui hoc 'm Paulo prcdixerat,nientituf.Sic autem con flflifuiK. Ham ubi piimum fufeeptus crat cMatits, in poflerioribus concilias perpétua cd querela, con» temni C2iflitdtem,fandaia fcortdtionum eccleflteobij» ci per nobililflma membra id ed clericos ze.Et quan do fine flimilia effe non potucrum,non permiferunt Hoflta mi'S fiimiliaves famiinas ,nifl matrem,auiam,

Sed nt uidcas fruihim doilrin£ d^moniorum ßue truditiorMm hunuturum, in has quoij; ftemiiiAißc^ Icrate çy tnrpitcr pccattvm c/l à aßiijßmU illii clc^ ricis,itautBriicarcnß concilium tertium cogère^ tur his uerbis flatuerc. Qudnquà antiqud anonn in* Ibtutio.de huiußnodi pricfumptiotw dbfolutas et tnub tipliccs difciplinds atq; mflitutioncs £diderit,nos tdmen breuitdtis cdußd. omnem ßrnicundi ocaßonem cupientes dußrrc, id omnimodd ßincimus dutoritdte tenendum,ut iiulltts fdcerdotum,ßuc quisq^ de clcrot dbsq; bonejio çy competenti teßimonio, excepta fold tnatre^cum quibuslibet fietninis fecrete fe priefumat ddiumgere, çy non folum cum extrdneis mulieribus, fed cum ipßs etidm fororibusucl propinquis ,ne li= centid fororum uel propinqudrum mulicrum quis^ foltisßmilidriorhdbcdtur dd perpetrdndum fcelus. Huius erQ) praceptionis transgreßor fex menßbiu fe noucrit plt;enitcnti£ legibus ßtbidcere. H£c illic. An non tandem pudet nos horum ƒ quis non uidet nite ex his dilatata pomeria Sodomorum^

Nonne erdffa crat impietas, c^fub Ipecie fanBitd-tis feparabant ey prohibebdttt presbyteros a fuis, quas iure duxerdnt,uxoribus, çy uxores cœgerunt perpetuo a fuis maritis continere,quod cum in occul to quiddm non feruabdKt,cldmatum eii,fanéla contai mitMrifacerdotdlia ƒ Pojka etiim ante quadrinffn:* tos an*

tos dnnos,cddem uiolentid,inGcrnMnid,f)resbyteri J fuis uxoribiis dbdbli funt ne effèmus itdlis fdiibhorcs.

Sdnifh, fit er^ nobis çy £tcrr.d uerbi dei dutori* tds, Gfhdncctidm uenerenuir in fdnihs do^krihus ct ecclefi£ Chrifli nùniflris,At contra dei uerhu nuU lum iur amentum,nuüum uotum, nulla ne anfflia qui dem nos li^t autorit as,torr cant nos ucl fiuélus infi^ lt;lelitatis,quos mamfijio uidemus pullula fie ex dodri^ nis da:moniorum,in Hypocrifi,td cdfub fijccte fan* ihtatis,loqueritiummcndatium,

Contrahtecigiturfacra:dodrin£ fandala a^re nolui, quando autoritatcin dei, contra autoritatem bominum, in hoc libro prediaui ,fandttati autent dodorum nihil derogitum uolui,tcfiis ed mihi deus, Cf hic liber meus hoc per fc fitebitur.

üam quid ficias hodie malignis homimbus, qui non folum obtrudunt nobis fan^rum crrorc5,fed ctiam fua mcdacia fub nomine coru,talia enim audent etiam indodie plebecuhe fub nomine doÜorum ecclca filt;eobtruderc,qult;£ ipfinunquamnc cogitarutu qui* dem,ut quando Papijhe clamant laicos non debere a* licem domini bibere, fed potius debere crederc çy feruare, quetnadmodum fandi ecclefite doéhres çy docuerunt cy feruaucrunt. Taies clamatorcs,fi igno rant dodores ecclefi£ ne cogitafie quidem de pro* hibitione alicis,fed tradidifje omnibus alicemfe* cundum Chrißi infiitutionem,funt fiupidi çy bruti f afim^

Mtem(eiunt/utu impudentes nebulones, qui non uerentur ruq; deum ojjèndere,neéii homines fedu^ cere. Simili er impietutate er impudentia primum hborubdnt Sucramenturij, audentes ajferere^ quod quot;nbsp;omnis ucteres fcriptores fenßjjent cit ip/ts,h0c eA, negiffent facram Chrifti de Sacrumento inlliftiitio^i nem.

Dominus nofler ihefus Chrißus ddßt nobis per=gt; ftetuo fuo Ipiritu, ut nuineamus in fimplici ipßuf uerbo er fide ,dd uitdm etern((m,hucreßgt;icit hie meus libellus in quatuor api ta pria* rd prions Epiflolte ad Corinthios, feriptus in reliqua enm huiut

Epi/bU hic nihil feri» ptu eil,prêter ar^* mentum totitts E* ptflol£ quod fequitur.

H Ane Epi/blam fgj »« duâi p^rtef nen itteotn^ mgt;dc mfrüor,docendi gfdtid diuido. Vrio!! Prior rem ßcio qua prioribut qudtuor CApitibtu co p tinctur. Hic tnorc fuo uere Apoßolico primtmt id= lt;nbsp;J cit fùnddjneiitiim Chriflum,quem dit nobii d dco pd= ƒ tre /à£îum ut fit iwftrd fdpientid,, iuflicid,fdn^ß’‘ (dtio çyquot; redemptio.Quibuf uerbis dum Chriflo om^ ttid tribuit, quid hotninibut quafo rclinquit tup fd^ picntidm udnam td cil piilticiam cr in/dniim, rup tufüciant fàlfdm id cfi peccutum f deinde ctidm nuU Idm fiinbhficdtionem utcumq^fiii^nt fibi cultum dei, fed mores potius corruptos mentis dtq; corporis immundicidm,ut tdcedm quod redemptionis uoaibu lo mdnififiim heminum ddmndtionem exprcjfirit. Sine hocfiinddmento fiuftrd £dipaucris,qucntddmo» dum dudies Cdpite.^.

Porro peculidriter hic Chrifium fiib nomine fd=‘ pientia proponit,quid Corinthiorum quiddm et fir* te multi de fdpientid fibifiilfo pldcebdnt,itd ut con-temnerent ueros Apojblos qudfi incruditos, etidin fuum Pdulum per quem Eudngelium dcceperdnt, pra pfeuddpofiolis quos cruditores et fdpientiores iudiaibdnt,per hos dernum fe fdpicntcs fiéhs gloria bdntur.His dcelarat Chrijhdnorum unicum ejfcfa^ pientidm Cbriftum, in quo fitnt omnes thefiiuri fd^ pientia CT feientia rcconditi,fine quofiulticid rß quicquid

IN EPISTOLAM AD CORIN. duicquid ratio approbauerit guaß fapientißimum c# janbhßimum. Quiduero fcntiendum de minißrisqui banc ßdpientiam docent,qui doceant et quo loco hendißnt, tertio GT quarto capite indiat.

Sed uidc intérim conßlium Pauli,dum ißum ors dinemferuat docendi Chrifli. Seibs diuiß erant Cos rinthij per pfeudapoflulos abßtnte Paulo,et contenu tionibus,ut fitßaborabant, dum quisq^ alijsper ßta qu£ ßtßceperatßeße prießrebat.lios ad unä illamßis pieiitiam Chrißum rcuoßtt, cuius crux cy ßidticia eudeuauit ßapientiam mundi,tn quo mß umti fiieris mus ß-uflra nobis aliquid uidemur. Quid enim er apud noshodieße{hsßcit,niß quad mntentionibus potiusß:ruimus,dumuerbum Chrifli atey adeo ipßt ChriflusCnameo pergit Satan) nobis fliilticiauia deturfHoc autein ße conßlio ßeriberc de uera fapis entia,claris uerbis ipßc prodit primo capite er quay to,ne per pfeudapojiolos uana fapientilt;e ßieciefcs dufuntur.

Dum uero hac ex Paulo narro,ßre nofiri tepos ris hiftoriam deferipß, qui 'mteüigit mteüi^t, qui ignorât ignoret. Atq^ hiec haiknus de priori,ut dixi Altes buius Epijiolæ parte.

ra Peliqua pars, quam a capite quinto incipio, pars déclarât quam horrendi evrores, quam etiam Epiflo paulat'tm detclkinda uitia fequantur,ubi a flapientio. l£. euangelij deficerimus ad noftram fapicntiam,abus tentesfeientia uerbi cregregqsdonii nobisadeo

ARGVMENTVM tolliitis,ut trahämtis poft nos difcipulorUM nudtitit» dinem, amp;nbsp;ftiuedmus feàns.

Quid cnim fani dpnd Corinthiorum feikirios re^ liquum ent, apud cjuosdpftt curnis refturreiho idm ucnebatur 'm dubium f An non ibi Chriftus peric^ rdt et ntio tocins Chriftidniftnii Abutebdntur uer=‘ bo dei,dbutebdntur fdcrdtnentis, nuUd ent ehdri^ tdSjquodjebiisferucbdnt omnid (piisq^ (ids donis dli^s(efte preftrebdt,etidm 'in ciuilibus moribuspec^^ (dbdnt,itd ut mulieres eorwm non ueldtlt;e in concio^ nem impudentcr uenirent, timoré dei dbieó}o,^udft idm omnid licerent,ne diftilicerent ^ntibus dd deemo niorwm (dcrd ibdnt iUic edentes, Eudn^Uj prxdia^ toribus nihil ddbdnt undeuiucre eis liccret,nihil ue rebdntur eontrd chdritdtem cdercidolis immoldtd cumfainddlo infinnorum fi-dtrum. Alif qudft licite fcortdbdntur,multi non Chriftidne contendebdnt de rebus fuis 'm iudicio,Gr 'miurid o'ji-dude non uerc-bdntur peccdre in (rdtres, inuentus etidm cü qui duxerdt in uxorem fudm noucrcuin, qudlis fcortdtio ne inter gentes quidem probdtur ,hixc dutë qu£ dixi Hide d .if.ap.retrogrddo ordine usq^ dd cdput.f.

VndeiUish£c omnid ? rcliëbn fdpientid gt f m* plicitdte qu£ edl in Chrifto,cx libertdte ftyiritusßcc rdiuftbi libertdtcm arnis, qud(i ip(is idm omnid li-Cerent etidm eontrd dcum,etidm eontrd proximum, tltiemAdmodum hodtefcrè Eudngelio abutuntur, dlif

dUj dd cKpiditates fuM, dlij dd opmiones fuds et fe^ dtis confirmdnddf,ut tune dpudCorinthioi,unde ne^ ce/Jè cÀ fcijui printum non uulgircm dti contein ptum, deinde utcimci; dd tempuf dliud ßmuletur, uitid inßgnid o' mores corruptißimos .His tnelius ßiiffet uidm ucritdtis non nouijp: nißreßpißaint. Si enim ^ntes trddidit deus primum in reprobum ßen^ fum,deinde in pdßiones iSds ignotniniæ,ut fcribitur Romd. j. ([uid mirum ß o hißJdbücidntur d deo qui Chriflwmconculatnt^ruß reßpijiuntqudmprio mum dgnofcentes errorem O' condemndntes ƒ

FWered fiterunt dpud Corinthios qui nonddß» tiiflrdtn ut priores itli de quibus diximusßed nimis dd dexterdm tendebdnt. Sdtdn enim non permittit incedere.uid regid,ßierumt dutem iUiquiperfu^ perfHtionem o'^eciem fdnHitdtis inceperwnt non reiie fentirede coniugio,ubi uidebant Apoßolum fusim Pdulum db uxore dbflinere, qudß quod Pdulo datum erat,eßet omnibus Chrißianis datum, qudß fcilicct eßet in pateflute noflrd,quod ßne dubio e^l donum dei non omnibus Chrifiianis datum, ïta tum quoq; cteperunt appetèrç doUrina d£moniorum de caelibdtu,quds hic Paulus cap.7. uoat laqucum.

Htec omnid uero intellige per Synecdochen, Mut ti enim Corinthiorum tdles erdnt,non tarnen omnes, btdm dd quofdam pertinet laus O' commenddtio qud eos qudjtdoq^ commendat,

irî EPISTOLAM AD CORIN. igitur 'm hac fecunda Epiflohe parte uaria traifdiui tur,de quibus Paulo ucl fcriptum erat ut mdiait ca, y, Ucl alioqui narratum^

Sccuiidufjcap.è. quod Chrifiiani turn debent pra fe contendere iudicio aut miuriam ßcere fed potiut firre.

Tcrtim codem capite, quod fcortari non licctf uiolatur en'm fcortdtione templum J^irituifanili quod eil corpm noflrum.

Quartui.cap.7'. de coniugio^quod qni fe non con tinent nubant m domino,M.elius cA cnim nubcrc qui uri.

Quintiii.cap.s. ne libertate noflra abutamur con tra charitatcm,dum fcilicet non hdbemui reflpeéhm inflrnùoris fl-atris qui cA quidem difcipulm Euan fflij fed nondum plenc fuam libertatem mteUigit.

Scxtut.cap.').dc iureprtediattorum,quod eis de* betur uiâus, Paulm tarnen hoc iure apud Corina thios non eA ufm zc.

Septimm cap.jo.grauis ddmonitio,nc pr£fumant et flant contemptores ideo quod mffntibui donis ct benefleijs flnt a deo honorati. Nam pcrire rurfum poflitnt ut olim hebr£i 'm deferto,quibm tarnen ma flgnia benefleia zx in toto mando predianda con* ti^rant.Kaxime ueroterret ne ad menfam idcloa Tum accédant,qui 'm menfa domini particept folent

Oihitus eodem capitc,rurfu/m dclibertdte edert“ digucmcang; cibum.Vbiuidcre licct noflrorïi ticidm,qud!ido Paulus affèritrtidm cibum diemoni^ bus immolatum non reddcre immundam confcicntii Chrifliani hominis cumgratiarum aphone edentis. Omnia enim musida mumdis zc.

lionus.cap.u.de ciuili honeflitc fcruanda a ui* ris era jnulieribus quando in concionom conue* niunt.

Dccimus .codem capitc,grduis increpatio ct co» mindtio iudicij dei,ne per^nt feiias frccrc er alios contemnere ubi ad(acramcntim unitatis conueni» iimt,id ad communionem corporis er fanguinis domini.

Vndecimus.cap.ji-.c^uod egregijs donis ijue nobis fcorfum ddntur, non fimus alioruwi lt;]ui ea non ha» betft domini jcd ferui,fcd Adam nojkr ferpentisue» neno inßihis hoc peruertit in noflri er aliorum damnatiomcin.

Ouodccimus.cdp.js. quod iüd inflgnid dona no» bis nihil profluit ad falutcm flne charitate, cjnf fl non adflt, certum cfl er fidem abeffe in Chriflunt unde illd producitur.

Decimus tcrtius.cap.i^.quod prefer charitatem, inter reliqua dona qua non omnibus obutniunt pre» firendaflt Prophetiafld ë donit interpretandi Jeri* pturas er docendi ex uerbo dei in fleripturis nobis

quot; ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reliiîo.

f'A-'•Ml '-O’

relink),qua dono eccleßd adificutur.Atqi ibidem eJt frimitur, qm hac dono ßtütendum.

In fine adijeit de eleenwfiynd in pduperes fanâos erogdndd, zrquedam fimiliarid, quemddmoduin foa let non nunquam in alqs epiflolis,

bit» l)W gt;gt;3tl !|5».J

JW W -J'1

gt;«C

t»n

Mimmur ucro quod Pdulus tdm pertindciter perdurdttit,non derclinquensCorinthios neq^ dejic= runs de cis^utcuq; uideret fie contëni et eos dd pfieu^ dodpoflolos defici(fie,ut non dicdm quod ciuitAsipfid ' erdtluxuer diuitijs perditd^ut fitubi tdlid empo^ ridfiutit,Sed mirdri ccßdnjus,quid Ail. js. legimus Pdulumhoc uerbum ChrilHde Corintho hdbuiffe, Populus cil mihi multus in hdc ciuitate. Hoc uerbo exercebdtur Pduli fides,dum fi^pe omiax dpparebdnt deß)crdtd,ld quod dico,ne cr nos de» fiiercmus de tdlibus ciuitdtibus, ß qudndo con tikrit eis Pudn^lium pr^ediari. Niwt nos non uidcamus, tdmen tterbum dei udcitum dd den redire non potefi,ut

A V L V S ffc.Siwj« mmépricpoe nit et Apofloldtui fui uoationë ia^ 3 Hat contra pfeudoapofloloifUt Co^ ri nthij certi fmt fc uerbum dei ex J Paulo dudire,ex iüii uero errores Gquot; feduHioncm,fecuudum iUud Chrißi .Qui uos au^ dit me audit,Gquot; (pti uos ]}gt;ernit me eruit, cr illud Ioannis. Noî ex deo fttmts, tjui nouit deum audit nos,qui non eH ex deo non audit nos,per hoc cogno^ fcimuißiiritum ueritatis Cf ß^iritum erroris, Ip/î e mundo funt, ideo e' mundo loquuntur,G mundui eos audit,id eH:,fub Jfecie uerbi dei inducunt Hterea fes,dum plaußbilia Gquot; coram rations humana fpca ciofa docët,tta G Chrifhis dicit. Oues melt;e uocem meam audiuin,alicnum non audiunt,Quiante me ue» nerunt fires fierunt G latrones,fed non audierunt eos oues.Sccuri er^ßmus, nemo périt niß filius per ditionis,Oues ChrijHßitim agnofeunt uocem paßo=i rts G Apofloli,alii etiam audientes non i/nteüigunt neq^poffunt non fequi feduHorcm, Non dubitauit Paulus fusim nomen manfurwm , fecundum iÜud,ln memoria tcterna erit iußus, liïorum autë paulo poH cMnignominiaabolendum,utcunq; ad tempus glo^ rifieatum,fecundum itlud Pfal .lt;). Perijt memoria co» riim cum ipßs.

APOSTOLV S ihefu Chrifli. No« dZiKrf nuncians quam lhefum, Ghwic Chrißitm,autnon aliud

PER bencphcitum dei. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

Coifortem dignatur cum ipfe tarnen fcribat, contra noflram fupcrbiam,lt;jut gloriamur etiam tmpudcn= Con^ ter de alienif laboribuf quafi noftrii. Sine dubio fors U hic Sßflhcnes magnam habutt apud Corinthios au- bans thoritatem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ho

Si non fumus fanffi nifr uo(atione,damnati certe funt cH Cut Kofrri conatifs CTc,

Non inuoant cjui non credunt Roin.yo. B£cuerbd ßciunt ut non foluin Corinthiorum frt hiec Epiflola, fed etiam noflra,Id quad etiam fequentia ita dicunt. ƒƒ In qumis loco uelfuo uel noftro, Item ubi^ unam efre ecclefiam dei etc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vna

Aduerte hic quod freut muoamus nomen dei,ita er in-Mcamus nomen domini noftri thefu ChriJH. lo.fi^-r.vt omnes honorent frlium, freut honorant er pa= ^hri* trem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fr tto»

^tio. GRATIAS AGO. A grdtuUt{one,ut fere ubtg; in Epi/hlisJuii incipit,ut qu£ fit eitu folicitu=i do crga ecclc/idf omncs decluret,mente ucre apj/h lien epifcopali,ßtnul ut perfuadeat alijs qudnti Ijicc grdtid habenda ft,de qud ipfeubiq^ tdntds gra^ tias agit,ut eSquot; fuo excmplo cos prouocet,ne tanta gratia fint ingrati, nihil enim reddere licet-pro tantii benefieijs à deo perChriftum acceptis,prater gX^tiarum aäioncm»

funt,quinon agnofeuntà quibuipeccas ti gra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reuclatum Euangelium crepti fint

tig ZA quid per Chriflum acccperint.Ui/ poßea frcile eepta fectaf,fcqimntur pfeudapollDlos,nouis gau dent dofirinis,ut acciderat Galatis Corinthqs^ Bij admonentur his uerbis infi-a cap.An nefeitis iniufli regni dei hareditatë non cofequenturi Nf er^ rctis,neq; fi:ortatorcs,neq; cultores fitTwlacrorUf neq; adulteri,neq; molles,neq; qui concumbusit nwa ’’ fcuUs ,neq;/ùres,neq; auari, neq^ cbriofi,neq-, male=3 ■ dici,neq; rapaces regni dei hareditatem accipientt Atq^ huiusmodi eratis,fcd abluti eftis,fed fanfiifica^« ti efiis,fed iuflificati cfiis,per nomen domini ihefu et ' pcrßgt;iritum dei noftri. Et .cap. Scitis quod pn* tesfùijlis,Gr adfitnulacra muta utcunq^ ducebamb ni fequentes. Abfq- t’more deihodic omnia agimus, qua deus fuo uerbo damnat, çr Chrifliano nomine ftos tegimus^etvm tarnen Chrilfiani fint qui expeüàt

reueldtionë domini noftri ihel'uChrifti,ut infrd dici» ' tur.Hij foli in tinwrc dei dgimt, ut in fdnd dodrinA pernidncdnt, nimqudm ccjjdntes grdtidi dgeredc grdtid dei reueldtd/ecundum Pfalmum,Beiiediain dotninu/M in omni tempore z^c.

Dicit,ut Corinthifs dußrdt fuperciliu, dui dc doiiK Udrij^, de fdpientid, de eloquentid. (ludp fuis tume= ■ bdnt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

Contrdmeritumucftrü, utinfrd.cdp.^.Quid hdbcs . quodnon dccepifli f Quad ft etidmdccepifii quid gloridris quaß non dcccperis ƒ

PER IHE S VM CHRISTVM. pf, Ecccmfr(ï«)MK6yb-«m,»K'(fütorfm noflrum, ponti= ihefiL ficemnoflrum, infrd.Qui flóbts ed nobis d deo fd^ pientidfluflicid, fdnëHficdtio, redcmptio.

Qu£ efl iüd Grdtid Dei de qud grdtids dgitf lt;\yOD inquit,m oni re ditdti eflis,fedpcr ipfum, ne quid uobis drrogctis,ne refl)icidtis in doëhres ue= Doce flros Quid ueroe^quoddicit.In omni re ? LIcmpe ft crr inquit,In omni fermone,id eü ,priedißttione Eudn= derc fflijiG'in omni cognitione,fcilicctIfiritudli, qu£ funt eüfldes. Atq; itd hic Pdulus diuitids iflas Corinthi= mdxi“ orum in duobus comprchendi dicit, dltero, quod me^ poffunt docere ZX eloqui mdgndlid dei flue uici^ iudn^lium Chrifli,dltero quod hiecipfdpcrflgt;iri= eccle

tum fidci habcnt experts er cognitd,non pofjunt hominibuf mdiorcs diuitii coiitmgcrc,de quibu^ .i. Cor.s.Noflis grdtidm domini noßri ihcfu Chri/b, quod propter uospdttper ßihts fit cum effet diuet, utuos illtuf pdupertdte ditefeeretis. Per dlterum^ id eSl,poflremum fdlui fugt;KUi,pcr illud uero coiuer* tuntur inßdeles er ^difiatur eccleftd,ut non dicdm üuod etidm noftrdm confeßionem continet. Vbi uero fermo ßnc cognitione ßerit,VLypocrißs eit, et tdn* dem non poteß non deßnere m errores.

Hoc ddfuperiord reldtum, ut indicdt Erdßnuf, ßgnißcdt iüii rebufßd eil ßrmone er cognitione, (ut in Pfdl,Credidi propter ^uod locutns fum) con^ ßrmdtum m Corinthios teßimonium lhefu Chrißßd

ddE= pißo. Id.

eil priedicdtionem,(lUit tcflificdturßue predicdt de IJlini= ^^rißo.Conßmtdtum inlt;juit,id eil, perfudfum ßeriii creditum. Hodie multi contemnunt uerbum cx^ terne prlt;edicdtum,prte dbunddntid ßbli /piritus, fed tui in uides,fcrmone quem noßru cognitio id cH ß^ fecun^ P^^iiif^dt, conßrmd,tur Chrifli teflimoniu in cor^ dibns credentium. Qu^e conßrntdtio plane eß fßiritut fdnfhis, qui cum pr^dicationc Enan^lq in cordd defeendit. Gdl. j. Exoperibns legisßi» ritum ne dcccpißii, an ex auditußdei etef Hine er

iodnnes Bdpttfhdicit. todn. i. Quidcccpcrit eint ^efliinonium ßgnauit c^uod deut nerux eü.

A D E O. çrc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HoiU

ld eft,ita diuitcs ASi cflis ut non dcfjt uobis ul= luriu. lum donum,quo indig^rotis uel ad falutem ueflratn id cü cognitioncm ChrißiyUcl ad falutemßue tem* poralem ßue leternam aliorum,ndm uarijs donis ab^ undaffe Corinthios .caput inßa prodit crqute fequmitur.Donata e^litaé]; uobis cognitio Chrißi ut faluißtis, er pricterea inßgnta dona in falutem aliorum,

'EliZPV.CTAt^iTES etc.Poßiflamgratiam teflimonium in nobis confirmatum ut diximus, quidreflat altud,quamut cum gaudio expcélemus Gquot; dcfydercmus reuelationem dominineflri ihefu ' Chrifii,ut conßfo mundo qui nos nunc perfequitur, abolito peccato g malis alijs qua: nunc in carne nos grauât,uidcamiK in nouißitno die gloriâ et Cbri j ßi cr noßram in Chriß!),quie erit redemptio corpo* nbsp;nbsp;'ß

riaÄ mundo contemnitur, dum non uideturGdum £• interim Chrißani omnibus malis corä mundo pre* muntur,tunc autem noit ueniet quaß abßerit a no* bis,fed rcuelabitur ut uideatur g, nonabßerit,ut in* terimregnuciusßtinßde,ßc cnim placet deofat* uos ßeere crcdëtes,ut increduli conteptu et blaf* phemifs pereant.Adeß inquä et nunc fuis, quemad* modu dixit.Ecce e^ uobifeu fum uß]; ad confmma tionißeculifEtubi duo uel trcsßcrint cbgrc§kti in

_ ARGVMENTVM fteMi’Mf nteOfiUic cro in medio corum, niß tu putct . caput Chriflimtfdeum ZT hoininem^ó, relK^uii mem» trif abejß,unde ergo fjj/èt uerum quod Paulus fcri» bit Pphe.f.Sumus membra corporis Chrifli ex carne cro^ibus ciustMagna hace/l ctpotens confolatio Cbrißianis,inomni tentatione er neceßitate,quoii breuifuturu c^l,ut reuektur Chriftus et ipß cum eo ^lorificentur.Tunc,inquit fulgcbuKt iufli quaßßl ùt regno patris fui, er eruntßcut Anffli dei, imo ut loanncs in Epißolaait,ßinilcseierimus,etiam glorißcato corpore^ ut Paulus ait ad Philip.

Expe ideo iHa reuelatio Chrifîi cxpcâanda cr deßde» étant randa cft Chriflianis,quemadme)dum ChriHus dicit. Chri^ Vis fieri incipiëtibus,ref^icite et leuatcaipita ueftra ftiani quia appropinquat redemptio ueftra. Et Paulus ■Chn» Tiin.'i.hacperiphrafidcfcribitChriftiaiws.Quidili ftunt. gut inquit aduentu eius.Sic enim ait.Poft hac repo» pta eft mibi corona iufticiie,qud reddet mihi dominus in iüa die iuftus iudex,non folum autem mihi,fed er if s qui diligunt aduentum eius.ldeo er Rom. s, ait. iios ipfi in nobis ipfîs gemimus, adoptionem expe= Gantes,redemptionem corporis noftri.Tatibiis ccra te ebriftianis non libctabuti Euanÿlio,non libet taborare difeordia er fi£hs,ut ftebat apud Corin» thios er hodie apud noftros,quippe quod fciunt ibi veddendam dehis rationem, potius ucro gaudent ^tocyusiHum diëaduenire, quo Â Satana fteuri gaudeant

Sed quid fragiles fumus tßcilc ldbimur,nibil ex nobis poffumus,qud uirtutc perdurahimus ft ne tnda , culd usqi in aduentum domini,ut liceat nobis optare ilium diem ƒ Refrondet magnd confolatione, Chri= ßus confirmdbit uos usq; infinem,utptis abfq^ culpd n in dduentu eiusftd eil ut tunc non inueniatur lgt;tuo= f:.^^ bis culpd teffnte Chrifro,in quo per fidem hic buiftis retnißionem peccatorum. Sine culpd fumus quid per Chriflum nobis culpd remittitur,ut pmus Jponfd dbfq^ mdculd,Ephe.f.Eft ituq^ hicargumentu ó. frcili,quod itd Paulus profrquitur. Etolite de hoe dubitdrc,Deus efr ftdelis qui ita per Chripumpro= mißt fcilicetquod unit feruare,id quod obpgnauit tndximo pignore, nam inquit per deum eftis uocati

• in confortiuinplij eius,Quid hoe pt non licet nobis Pgt;rtiit exprimere uerbis,nempe inenarrabilc donum dei, ^bri» de quo etidm lege in Epi.Iodnnis,Vnde Ro.s.Si com fi'' pdtimur conregnabimus.Et Petrus. ^t.Epi.dicit nos confortes frihs diuin£ ndtur£.

QMdautëefr,quodprincipiu huius Epiftol£ tam mite eil,tanta commendatione Corinthiorum diues, 1^^ cumreliqud Epifrcld acerbaeil fPrimum Corin= tbiorum ecclepa non pc perierat fcüis çy ntalis moribus,ut nonfupereffent qui reiiefcntirent,doce:: reiit,uiuerent.Alioquicurinfradicerct, Sigiiipcd= turn eü nuhi z^.nipibi effent qui alios coram Pau=

to ut dci Apojhlo de fchifmate dccufirentfPropter fjos debuit itla. ecclcpd commendari, ne gt’ iüi grds turentur/ed potiuf db Apoflolo in tdntis fchtfmdttt tcntdtionibiu confoldtionem dccipercnt, qui db uith tdte Chriibdnd find dodritid non dcficerdnt, qucmddmodum fuprd diximia de Synecdoche

Deinde,Jt quis mtifedtur'penitim conßlium PdUa li, deprehendet eum udlde prudentcr idem pldne agerc in hdc commenddtione Corinthiorum et grd^ tu deijduod infrd dgit dccufdtione çy increpdtione contrd /chifmdtd,quibiis per pfcudodpoßolof mini» flrofSdtdnd: Idbordbditt.

Ndm p grdtid dei eis ddtd eA,quid quiddm gio» ridnturdedonisey'fdpientid. qudfinon dcceperint dliundef

Si per ihefum Chrifitim,cur rcßiiciunt in homi» nef,ut dliuifedicdt Pduli,dliui AppoUo crc.

Si diuitcs funt in omnifermone ey cognitione, quid requirut A p/eudodpojiolif noud dogmatd A ue» ritdte Chrifii duertentid f

Si per hitc conpmtdtum fuit in cis teftimoniam de ihefu Chriflo,flulttim eii dlid teflimonid fiuc dlidt pr^dicdtiones fufcipere, qua non pint fecundum ihcpim Chripum,quibtis conp:ientilt;e no conprmdn» tur.

PorrôjSi expcctitu utucri Chriflidr.i reucUtia» nem dominiïhcfu Chrifli, cur aliéna doilri» na,fcctis cr »wZ« moribm fc contaminant,ut potius iudicaidi ad (Hum diem ueniaitt quant glorifiandi f Velijic tinwre dcberent redire ad. Chrifli unitatem,

Uen,Si Chripiii perpetuo confimMtß'iritufän:* (h),ut in dieiUo inueniantur abfcf; culpa,quarc non tn iUo uno Cbri/io htercnt,ne deficiant ad homines fiue ai dodlrinas humanoff qu£ per Philofophiam cr leges humanasÇdvm ad falutem confcquendâ fa^ fcipiKtur)confiindui:t potiiiscôfcietttids,dubias red* dunt er grauant,quam confirmant,ct (i quandoq^ per bypocrifim confirmare uidentur,non tarnen confir’‘ tnabunt ufey in dicm domini noflri lhefu Cbrifi.

Prieterea,SifjdeliscA dcus,cur quidam eorum riwn infidelcmßciunt,non adhérentes eins promif» ps,fed déficientes potins ad ea qu£ per Philofophi» lt;lt;m er legeshumanasrationiarrident humanéf Qui enim héc ad falutem CT non ad huius uit£ ufunt fufeipiunt, certum eA quod promijfa dei atq; adeo ipfum Chriflum contemnunt utcunq^ uel putent ucl finwlent fe credere.

Ad h£c,Si uocatifunt in confortiumfilij dei,ual» de impium eil tanti confortij tatdam contentne» re gloriatn, çy abire in confortium hominum, Kt alius

^liuf dicäte, ego fum Pauli etc. ut ncgleih gloriit i ^ei incipiamui gloriari de hominibm.

J^otwc itaci; ft iftät antithefes ex ipfaEpifkla diligenter contulerii,uidere licet quanta medcjUa, quanta prudentia, atq^adco fandbi calliditate^Pau-lui hic idem agat quad infra,nonnunquam acri qui-dem fed faniftl obiurgatione.Impij cnim dum piëta- f tem laudari audiuiit tton [ê admoneri fentinnt fed potins laudari,ideo etiam poftea mani/èftius obiur- , çwdi funt, quo reßpifcant.

Conßlium ucro iftud fuum Paulus ipfe prodit, | Statim enim pofl iftam gratulationem incipit. Obfe-cro ucl adhortor autem uosß-atres,etc.quaß dicat. Quia per unum ihcßm Chriftum uobis gratia dei contigit,ditati eflis per unum, confirmati cr abundantes ut nihil uobis deßt,cuiusaducntum cxpcihl-tis,in cuius confortium uos deus uocauit, adhortor ■ ut in iUo uno ihcfu Chrifk omnes ßmul ut membra unius corporis Chrifli inueniamini, utnonuosua- • rijsmagifiris,doiirinis GTfelHs feparetiszc. Etut hoc pcrfuadcat,apo/blico more cr paterna folici-tudine utitur uocabulis concordia et heneuolentif, obfccro ftue adhortor ey'ßatres,non ait ut nunc qui non funt talcs epifeopi ut Paulus, Dißricie praci-piendo mandamus etc. Jgitur ipft gratulatio Pauli • fiiit quaß parafeeue ad ea qua inftitucrat fcribere contra dijfenßionesitlorum,quanunc orditur.

ifli obfccmtioßue lt;tdhortatio,iwn tdm adhofa tdtio eü qudm adiuratio quando fit ad um Chrifli= Ohfie^' anoSjhoc eil,ad illos qui feiunt agnefeunt quid cratia buic nomini debeant. Per nomen inquit domini noa Paulh ftri ihcfit Chrißi, qu£ obfecratio contemni non poa teß Ó, credentibios,cum interim increduli contemnat oinnes dei comminationes,modo impune interim eis contemnere liceat.Vt interim non ßcam,quod hoc quoeji dicit,ne ad alia nomina re]fiiciaM,quinonin nomine Pauli er aliorum baptizati funtßed in noa mine domini noßri Ihefu Chrißi,per quod nunc eof obßecrat.

Quid animis dißentiebant, er^ uerbis, quo noa tat diuerßas eorum doärinas er hinc eonlentiones, Vtidc quibus perturbatur eä“ confitnditur eccleßa, nam dicaa multi reliitüueritate er charitate recedunt adßl= mus ptatcm,etmultis funt erroris occaßo. Alij grauiter omnéi tentanturutdeficiant. Optimiuero er confiantes de ifiisßandalis non dolcre non poffiint, quemadnufa

' dum Paulus in fecunda Epifkla dicit.Quis infirnuia tur er eg) non tnfirmori’ quis fcandalizatur er cg» Wö;i Krcr?

Peliqua ßandala,quieueniunt exmoribus et afH= San» ■ onibusßueprohibitisßuenon prohibitis,funt qui= dala dem grauia,de quibus Paulus ait,ne ßatrem meum morii fandalizem,ut pereat pro quo Chrtßus mortuiis et do» e/l,non manducabo carnes in teternuniiSed ad ißid Birina doärina

do^rtni hinc ortie contentionis zy emuhtionU fcsindiilum compar-ttd ,fuitt nibil.lllä enim cmeni* ddntur poftcii txdci uerbo ,itdut infirmiorcs,ubi ueritatem didicerint, non fciindalizcntur ampliuf dc rcbuf twn prohibitii.Et adultcrium quod prohii’ bitum c^l,fciindälo quidcm eüecclefte dei, ç^’frcit ut blafphemetur Euangelium noftrum^fed non fcdu^ dt ahos ut adultcrium qudp diuinum approbcnt.At ifliid fcdndiilu/m,uerbu/m ipfum dußrt uel ncgindo uel obfcurdndo,ne ßtaliquid duo ijhid fcdnddluin toUdtur.

. Z Hic mdgiftri erroris nolunt reßpifccre,ne per^ r ddnt fudm gloridm, çjquot; nihil intolerdbiliui c^l eorit difcipulKqui,ßbierrorcm perßidßerunt,ex quibui prêter contentiones ZJquot; bldfphentidf nihil audic^, tnodohdbeds dures Chri/lidndf^dlioqui querdtioni confentdncd funt, utcunq^ contrd dei uerbum^ tibi dulcißime uidebuntur ZSquot; è ßgt;iritu dei profeâa. Hue dccedit quod ubi femel obdurucrunt fuo ipforu (ut Paulus dit)iudicio .ddmndti,non eeßant omnem mouere ldpidem,ut dlios in fua retia trahdnt, nihil iHis moleftius,nihil intolerabilius niß eis accédas et confentids. Pij in fux uocatione uixque debent itt tempore cr ubi oportet dicunt, peccantes nonnuth* quam ipfo neglcóhi,ifi autem quauis oblatd occdßo=gt; ne quiefcere non pojfunt ut proftcidnt,uerü, ut Pau^ lus ait, mali homines er feduilores proficient in peius,errantcs in errorem mittentes. At chriflo

gratia,gucm profeéhtm quxrunt non dffcquentuir,t4 ibidem PMluf ait. ReßftuM mquit ueritM homind mente corrupti,reprobi circa fidem, fed ultra non proficient, infipientia enim eorum nota erit omnia buf.Nam fcriptum c^,ut dit »« hac Epi/bla,Perdatn fapientiam fapientium,cr inteUigentiam inteUigpna tium reijciam.Vbi fapiens ubi (cribaf ubi diffiutaquot; tor huiuf mundi f

Igitur uides qua follicite Pauluf dilfenfiones aba ' laturut,prins dixcrit. Vt idem loquamini omncs.Lo* .• i quendo enimuenenum diffenfionis et prauiC do{lri= quot;nbsp;toe Idtias fcrpit,cr grauijfima peccata linffM com= • mittuntur, id quod Chriftns manifefte prodidit de blafphemid in]j)iritum fanihm.Errorem tuumfirt‘'‘^^ deui ut alia peccata,no enim intelligere potes quod tibi deus non dedit.t^am ut ioannes ait. Non potefi homo accipere quicquam, nifi filer it ei datu é cjeloJ^'*'^ Nonautem ferre potefi dcus,fi errorem tuum pro ueritate dei alijs obtruferis, zx multos tecum tra= here uolueris in prjecipitium erroris,id quod plane efl Satané negotium,proprie efi illud mcndaciu de quo Pfal. Perdes omnes qui loquuntur menda^ cium.Sepulchrum patens efl ^ttur eorum, lingiis fuis dolofeagebant,iudica illos deus,décidant d coa fîlijs fuis ZXc.Hune locum Paulus etiÙ Philip.^.ina fignibusuerbis cr Chrifli propofito cxemplo ex« prelfit.Si qua inquit igitur cofolatio inChrifio etc,

Et quanquam no refert,ut mter alios homines itlt;t , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;etiarn

Certo ctixm inter ipfos Chrilliinos,lt;}uibuf uerbts lenten» docen tidm bondm exprimdnt,modo inter ipfos certijjime dueon conßet de re ipfd, itd ufta lo(juendi dpud ipfos fuetis hdbeat,Tdmcn Pauluf hoe ipfum quod hic dicit,ut fcri=gt; idem locpumini omnes, alibi ita commend.it Tinto* ptiir.e thco,utuclitnonßlumfandmfcntentiam,fed ctiant ucrbii ßrmdmfinorumuerborum ex facris Uteris, ne fint qui male nos intelligint,cr qui pojkd ex uerbis no» firis,qu£ inter nos reék dccipimus, interpretentur eaqutenon docuimus, crfidnt contentiones ex do» dlrind illorwn,quos conlht dei effe miniftros,non propterfententiam malam miniftroru ,fed propter obfcuriora cr d confuetudine fcripturlt;e dliena uer» bd,d quibus dblhnere debemus propter alios, utcüc^ inter nos recte inteïligimus.

Mirum quanta uerborum portenta quidam ex uetcribus hitreticis,?:^ nuper Monetarius ille l^iri» Verbo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Paulus.i-.Timo.j.ßrmi

habeto fiinorum fiermonum, quos à me audifii cunt tenta chdritatc,qute c^ in Chrifio ihefu. Et cap^ * fequenti,prophands uocum inanitates pnetermitti» to,dd maiorem enim proficient impietatem, cr fier» mo iüoriim ut cancer morbus paflionem habebit. Et in fine prim£ Epi. O Thimothee depofitum fier» ita,deuitans prophanas uocum inanitates croppo» fitiones filfio nominat£ ficienti£,quam nonnulli pro* fitentes circa fidem aberrauerunt.Et a.Epi .f. Tit ßero permane in ijs qua didicifii et cfédita fiuitt tibi, feiens

fcictjs Â quo didicer is,Tût quia ab infrutia facras Ih teräsnolli,qult;etcpolfutitcs'c.

Iccirco (y quas literaSjUt Tdulcri O' aliorum, qu£ ftepe dignißimas continent fententtds,in prin= ’ cipio reuclati Eunngelij commendauimus,nunc ne= gligere oportet propter clariorem lucent fcriptu* rarum,non quia ilia nunc daintiAmus,fed quia phra=‘ ßm aliamhabentquamfacri liters, unde alijs qui occaßonem qu£runt,poßct anfa dari ntali dogma* tis Conuenit cr^utnunc talibui autoribus, certe non malts,diatntus id quod Santaritani credentes di* xerunt ad fuam ciuem.Io nbsp;nbsp;nbsp;lam non propter tuum

fermonem credimui,ipß cnim audiutmui, crfcimus quod hie eR uerc feruator mundi.

Ereuiter, liberum eflo nobis,quibus uocibusuta* Nota. mur,modo confuetis O' elarc intelle(tis,ctiamßno in facris Uteris ipßauerba,ßed tarnen res con tine* antur,Ad introducendum ucro nouum dogma non eâfirendum ut alias uoces accipiamus quam jacras, quiaprophanas uiiltPaulusuitari,ne arcafidemab* erremus.

Idem oportet nos omnes loqui fecundum Euan* ^liwm Chrißi,nc diamus.Egtfum Pauli etc. Alio* qui qui erimui abßi; dißtdqsf qui erimus integrum corptttf qui una mente cr una fententia.^ Male enim ' omnia cohierent,qute ßgt;iritu fanéh non cohterent,

tnttlti‘f, çy clJe cum cis uiU mente o' und fèntentid, fî uenero dd aliqudm papipiam ccc[e/idgt;n,(jua im-pugudt iam,O’ doilrind O' ntdnu fxtis impie grd= tidm dei,c]Udm dccepimm in Ckri/h,ndm utcung; bdbednt frequenter in ore hoc uocdbulum,grdtid dei,tdmen Peldgidnico errore dcccpti,grdtidm dei no dgnofcunt,ut non diam interim de iÜis,qui prop ter frd lucrd O' coinmodd utter eos libentcr infd^ niunt,O' fud.frronte impif funt.Iteinfr uenero dd Sda crdment.trioi, Item fr dd rcbdptizdtorcs, O'c.nun^ quid inqudm debeo idem cumeie loqui,dbeisnon dijjentire, quid Pdulm uult,ut idem omnes dicumuf O' non fint inter nos difjenfriones O'c i^dm itd. -obijeitur nobis. Vos ßcitis contrd Pdulum, aliter pricdiatis qudin nos,rttmpitis unitdtetn,ßcitis con^ trd chdritdtem.î^on mirtim autem itd obijcidpdpi= ftis,d quibus rccefrimus, imo qui recedunt i Chri/H Eudn^lio,defendentes dodrinds diiemoniorwm,frd mirum obijci d Sdcrdmcntdrijs ,qui ex nobis cxie* runt.

Refrgt;ondeo.Ti£c ex Pdulo primum im pie, dein^ de O'ridicule dfjeri, cum nihil minus diat Pdulus dtq; ddeo diucri'um,id quod puer potefl uidere ex prdcedcntibus O' frquentibus. Impium efl affrrere quod nemo debet rclinqucre cognitum errore mul» torum,o'recedered multitudinc nidlc coherente, êlioqui curpduci Apoßolidefeceruntd multislu» d£it

d/eiSj^ui nomen habebd/tt (juod e/Jcnt populus dei\ habcbdnt Icgcm dci,cultum dci etc Nuncjuid male fccerut duo aut tres Epifcopi Catholici, lt;jui diffeif ticbdnt d, multitudine regnantium Arridnorum^

iUd dutem,ut nihil dliud diatn, ridicula fcnten-* tid eüj^uod oportet dccedere ad ed qu£ quisq; ßbi fomnidrit,ut quisq^nebulo,qui ex nobis exicrit ha* beat alumniandi anfam^ZT diccndi contra nos. Vos rumpitis unitatcm.ficitis contra charitatem,contra Paulum,quia non uultislentirc mecum, quia dicitis sne Satana agitari Jpiritu crc,utßilicet confirme^ turfententiatüd prudentium hodie quorundam ui» rorum,t:iihil refirre ad Chrilbanismum , quid do» ceatur,quid fentiant homines fub nomine Chriftiano, modo pacem Zir concordiam conferucnt. KeßißitM quidem fcntcntid,ß de pace çr concordia ciuili in» tclli^tur.Cum omnibus hominibus,inquit Paulus,ß ßeri potefi paccin hdbcntes,Et contra fcditiofos gladio agendum efl, Veru impia fcntcntia eä,ßß» dem in Chrijhnn fpcäes, Chrißus enisn non pacem, ß’d gladium ,ucnit mittere in terrain çrc.Carni au» tem ualdefuauis eü ßententia,ne co^tur crucem ßr» rc,dum licet ei ßmularc,aß'erere,ne^re quiduis^ut pacem habeat. Talent prudentiam iamdudum nobis quidam fuisßcriptis exhibuerunt,Scd ad rem.

Hor excogitaucrimus, modo conucni.omu, ut fimiH coaoordcf in una aliciud dodrittA, nobis pbcuc^ rit,iut qu£ nifa prudcntioribns jucritf Cur cr^ Turcds dMtMmuif nißßrtc quod non dppellMtur Chrifiidnif

QUdß uero hie nonßt cffiaicißimus locuscontrJ, has calumniasitantii abeßut hiiicalumniafidtuc= ritas. Nonne Paulus flalim in ß quentibus damnat oinnes doélrinas humanas CTomnem tnundi fapien^^ tiam,ne inhominibus gloriemur,utnos reuocctad uiium magiflrum ZS' faluatoren:, ihefum Chriftum crueifixum,qui fiólus cß nobis a deo fapientid zrc f Cerium eß itdq; Pdulu nos omîtes uclle idem loqui, idem [entire in Chrifh) cr fecundum Chrißum.

Verum ridiculus fioßßu tam manifelh multi s d^ns,quidenim edlmdnifcßiusco,quod Ihtim pr£^ mißt.Voati eßis per deum in conjortium ßlij ipßus ihefu Chrißi domini noßri f In i[bgt; conßortio utilt nos idem omnes loqui zr[entire.

Verbum Chri/fi, cr doilrinam apofloliatm, non qua; hominum[unt,his uerbis commendat,ut ey dli= bißepe.Hinc zx Ro.ultimo dicit. Ohßccro autë uos ßatres,ut conßderetis eos qui dißidia zr offrndicu=‘ la contra doflrinam, quam uos didieißis gignunt, ZX dcclinetis ab idis. Nam qui eiusmodißsnt, domi^ no Ihefu Chriflo non fcruiunt,fed fuo uentri, cr per blandiloquentiam zëquot; magnificos fermoncs dccipiut corda

cordä.ßmplicium.Tzt loditrcr.Epifh .i. Offitiis giä transgrcditur ZT nw numt in doärinlt;^ Chrilli, dcü non hibct.Ciui WAnct in doürinA Chrifti .hic et pd= trctn er jiltumhdbct.bi quis uenitad uos,er hanc doéiritMn non adßrt,ne recipidtis cum in domum, nec duc ci dixcritis.Qui cnim dicit iUi dvc,commu= nicdt citii operibui mulis.Et Chrifltos.Docctc inguit cosjerudreomnid quicufici; prxccpiuobis. Ef r«r-« l'un}. Spiritmfdiubhis tcßimoniunt pcrhibcbit dc mc, et Itos tcßimoi.ium pt rhibcbiti^,fcilicct,dc ddmodum er Edulus fuprd dixit, Teßimonium ue ikcßi Chrifk) confirnutum foißc in Corii,thi/s.

Nihil igitiir cflut hic nlid fcntcjitidßt^qudmut i« fulum Cbrißum,er uerhis mente confentia-mus,

Incipit dccufdrc dill'cnfio)u:in, ut eos reuocct dd Ch\illiitnitdtcin,nc in hominibns fedinfolo domino nojlro ihefu Chrifto glorici.tur, qui crucifixus efi pro nobis fo lus,qui/dóluscü nobis ddeofdpientid, iußieid ere ßne quo jündamento non poffunt elfe fdl* ui homines. Qui dutem fuper hoc fiindd}neiitum re=gt; âefuper£difiant,miniflri tdutit noflriflin[,non qui nobis domi)Knti(r,non in quibus gloriemur.Ateji hre e/l fummd ct drgiinentum oinnium,qu£ dicuntur db hoc loco in his qudtuor (Upitibus,

tiifiatum deCorinthiorum dilfcnßione.cj.dicat Cunt dolore audio quod non l}ieraueram,ut infra quoc^ cap. If. Cum conucnitis in cede fra, audio difridia in uobis efre, cr aliqua ex parte credo Cfc. Ne uera excufarent,uanam fidjje illam frgnificatioiiem,addit fiLmilianomen.Sigmfiatum inquitefrmihi 4. frmili-aribus Chlolt;e,tnulieris Corinthilt;e. Inhuiiumulie» ris frmilia uidcntur frtifre probatißimi Chrifliani, quorum autoritas perfrcéhh probitas,a reliquis Corinthijs contonni non potuit. A nominibut uero abflinuit,ne quid illis inuidia: conflaret.

Q»4= renozt fuis no nMu= bus co trafe= amp;ari= osa-^ glt;it.

Infra capite.^i.indiatjquo confrlto hie ufusfrtnO’^ minibus bonorum nüniftrorum, cum tarnen contra malos miniftros agit. Hec mquit inme AppoUa figuraui çre.

Primum, ne fr cum fuis extollere uideretur ü“ humana qua;rere gloriam,fr de alijs hominibus glo^ riari prohiberet,tdcitis frto O' fuorum nominibus.

Secundo,quia non frcile emendanturmagijiri er* roris nominatim accufati,qui nondum ipfrfuanomi* »4 prodidcr«nt.

Tertio,offènfr frtijfent alij qui eis adhiercbant,ß fuorum nomina magiftrorum pala traduci uidifrènt.

Quarto ,ut hinc ita argimentum accipiant. Si Paulus non uult,ut de fe o de fruis, quos probati^ ßimos iudicat gloricmur,multo minus uult, ut glo= ricnmr de ijs,quos eertofcimus a Paulo nSprobari,

Egj fum ChrißifNon arguerct t]uißc dicunt, na Ro. H.Stwc morimurßuc uiuimM.,domini fumui,Gr 'mfra in fine. 3.cjp. Vosautcm Chrifii,lSiifi cr hoe nomine dbufi füißent ad diffènfiiontm, Non ergo i/Ji funt meliores a.lijs,fed potiu! grauiin pccßtnt dbutentes fiinlbßimo nomine,contra pr£ccptum,iia affames nomen domini dei tui inuanum.

Signifiât autem hoe Paulus, Vos omnesfèrégla-. riamini de hominibtts,alij dealijs,per contentio=gt; nem,Vix pauci dicuntfe Chrifti,nec fine contentio=‘ nc,et tarnen omnes ab uno Chrifto, usiltis effe Chri^ fiiani, Num diuifitsefi Chrijhis çref QMrc fub uno Chriflo ita uos diuiditis,quafi alij alium,cr melioi rem habeant Chrifiimf

Si Chrifti non csfiamnatus es,quacumq; etiam profifiione glorieris,non tibi proderit quod dicerü Prancifianus,AHQsflinianus,Scotifld,Thomilhcrc^ SiChrifii es,non refert fub cuius poteßate fecun^ dum deum agas,ßue fub Papaßuejub Turca.

Reffcóïus itaó; perfonarum hic dainnatus cß,Qr omnis inflitutio humana quje uitam aternam pro^^ mittit,Nuüa perfona faluabit,nutta ercatura necfi in caloneq; in terra, VnusChrifius eil falus noflra, Nemo pritter hue efi crucifixus pro me,No Petrus^ non Paulus,nonAnÿ:lusefimeus faluator,fcdKiiuf gt;nbsp;Chrifiitf,

GrMißinM fuut arfftmenU quibut deterrct d fe» fbs. PduliM non eft pro uo bii crucifixui,ut glories mini in nomine Pauli,^eq^ in nomine Pauli eftii bd^» ptizdti, ut inde notmncmim, zr pro nomine Pduli contendatis. QMd de fe dicit,fiffirdte de omnibui alijs diciL Ethodie dicimut. Hunquid Papapro uobis eft crucifixui

Vitdn Uonmaleftciftfet Paulus baptizando. Cur enim non da 0C3 etiam baptizdret cui commijfum eft fummum illud eafto offtcium Euan^lizdndi f cr certe quosdam ßtetur fchif= fc baptizafte. tion itaej; ftmpliciter gratidi agit matu. non baptizdrit,fed quod abftinendo a baptizdndo uitarit malam occaftotiein, quam arripiunt ij qui in= cipiutft de hoininibus a quibui baptizati funtyglori-ari.

Hon in nomen uel in nomine Pauli dut altorum Bapti bdptizdmur,fed in nomen cr in nomine domini no* :ta= ftri ihefu Chrifti,ln nomine dei,in nomine fdn(l£ tri* mur mtatif,pdtris zrfiltj Gr ffiritusfdniti bdptizamur, in no* ut ftmus idius in quern GT cuius nomine bdptizdmur, mine nulliad falutcm obnoxij,ni(i in cuim nomen GT cu* GTc, iui nomine baptizdti fumus.Hos no hominis, fed dei GT Chrifli domini noftri baptifmum dccipimus,mini* fttr interim nobis igtiorantibus poteft ejfe dliquis lu* dtu. Hiec olim Houatiani g^ DonAtiftlt;e,ut gt noftri rebaptizdtorcsfig^rabditt.Si pcr/ona hominis ba* ptizttn“

ptizäiitis ßcit dut officit aliquid dd lgt;dptißnum,cur Pauluf cum cdtcrii aittßs, non hoe dgit,ut re-bdptizentur Corinthij,qui d pfcudodpojblis erdnt bdptizdtif

Erg) qiM/ido quoiddm bdptizduit, ßcit quod non Prlt;edi frdt /ibi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ Re/potidco, neq; erat Paulo are p

prohibitum ne baptizdrct,imo qtidndo rrat Eudngp^ fe de-lißd, cur non eßet er baptiftdfßed poß nundatum bet E» ßue mißionem, idud erat neccfjiirio, hoc dutem non pifco. neceffdrioßedfi ucllet.Hinc cSi iUd uox uere Apo= pu^, flolia. er Epi/cupdlis.VJcmihi ßnonEudugelizd-ucro,nAm diß^enfatio Eudnÿ’lq mihi crédita c^l.

EpifcopUi perfe debet c/ße Eudngebßaßuc E-Mngelij pr£diator,quod ß non cß,non cß epifco’: pics.l^oflri hodic non folu non pr£dicàt Eudngchu, fed ad hoc folum fuo nomini fitisßciutK,ut prohi-beant Eudngtlium eX pcrfequdntur, egregij fcilicct Epifcopi.Qtiodubißciunc gloridiitur fepurgire ecclcßam ab hdrcßbu4,er nefeiunt quihuf, cgregic periuridwnegregicfdcramßuedci feit-ntiam non hdbent ,qui itirauerunt fe fare uctus er nowim te= fldmentum,cuiuifcientiieaccipiunc ßgrum nutram illam bicornem,dd impugnAnddr jcilicct harefes gemino cornu uetcrii er noui tejbmenti, er nihil aliud pcrfcquuntur, qudm uett ris et noui tejinmenti doärindm,illud fcilicct quod prophète, Chri/hn et

Apojiolidocuerunt,ut flutuMtilld quie uerbum dei non bibet, dtq; idea etidin qux uerbum dei dimmt-

Quibmirmis pugnuit contn hiercßm f gentino Ut iiunt cornu,ueteris (y noui te!iimenti,KebiißinK quidem,ß uerbum dei eßcthereßs, cy ßglidiutf ignis (y inuoaitio bnchij ßeculiris eßent uctusGT nouum teflimentum, breuitcr,ß homicidim igere eßet Euin^lium pr^dicxre.lti fcilicet Apofloli ciebint,quorum ißi fe fucceßores glorimtur f ima Apoßoli hoc paßißunt quod ijbßciuitt, ey quod A^ pofloli ßcerunt ey docucrunt,hoc ifli dimiunt ey pcrfequMntur. Principes ßccull hutus igunt nee bo» nos,Epifcopos uero non igunt,

Jti^ uerus Epifcoptis ignofat hinc ueriEpißco» pi uocem,Vte mihi ß non Euîgeliziucro .Eiptizire autent potefl per fc uel per ilios, quibus uoluerit hoc commendire.Sicrimentorum idmimfintio per quoslibet potefl flcri,quibus id committitur, neq; »eeeßario biptizit Epifcopus,priedi(!tre iutë nece firio debet,quia ad hoc mißus efl. Qjiomodo enim pritdicibunt nifl mittutur f çy quomodo non prie» diabunt qui mißt funt f Sic legis Aëîo jo. Petrum per fe prediturc,ad cuius prediationë cecidit fli^ ritusfinéhtsßipcr omnes qui audiebint uerbum,per ilios iutem quibus ipfe iubet biptizure, non certe perApoJblos,fed perflitres ,id efl,Chrifliinos,qui cam (emititi ib loppe flennt.

Quod P Paulut ob bjptipnum non efp fe Apo^ Jlolumdicit, qucm tarnen diuinum ejp: conjht, Cf a. Chrijio ita mßjMum, ut nemo po/pt effc piluus, ^uiea/m contempprit,lt;juemadmodum ait, Qui cre= diderit çr baptizatuf fùcrit faluus ent, Ct l^ip ^uis renatut /ucrit ex ac^ua, cr J}iiritu fanélo çrc. Cur noßri Epifcopi propter guafdam liberm ccrc-^ manias Cfhumanitus inuetitas, lt;]uas uel fufctpcre ucl neoligcre licet Chriflianis, pp magnifiaintf üeccjjarium Euangelizandimuim reli^uerun{,ut pt V£ ipps,Chrilli etiam Sacrameiita libentcr ali/s pcrinittunt. Sibi autcin iüa folum p:ruaiicrunc,qu£ iamreuelato Euangelio ipps plis libenter permit^ timus

Hon oleum,non rafurd,non illa conprmatio qua Cere-uocxiit mihi obcpt t,p pernuttcrent mihi Euangeliit, t)uni.e er propter excogitata Sacramenta ufum uerum uc= hbera rorum Sacramentorum non prohibereiu.Cum autem uolunt ut negem Cbri/h Euaiigclium, quid mihi cum oleo peccatorisfChrißiani unóhonem habent d deo, id etl,ß)iritum fanélum , quo er confirmantur, ut-fupra diéîum,rafuram quoij; habent a deo,id eß,co-ronam regni,qut funt in Chniio reges er facerdo-tes.Extcrnas autem ccrimonias,quiecis mandate non funtjUel pro hnius temporis commoditatc fecun dum dcum fupipiunt,uelji oßiciunt pdei content-nunt.

T^ifcunt igiturex hoc Paulo ucrho E{gt;ifcopi,fe milJbs ad Euangclizandum, çr non baptizandum, ft non ad baptizandum, multo mitiiti ad condeiidutn Ic^s GTflituta de humaiiis cercmoni/s,qua5 quidcirt ordinäre pof}'uiu,ut pro tempore pietati fcruiant, lnci= non ut pro Euangelio (ut nunc fit) fiifcipiantur.

Arrepta occafionc,Paulus contra pfeudoapoficlot (y- ab his fedudhs Corinthios agit quod mflitucrat, del,co contra^ eorum ßlfo iadkitam fapicntiam,dc= clarat qua; fit urra cr J^iritus fancli fapicntia,ut ’^'redcant À arnali gt mundanafiuc philofopbia fa^ pi^ntia quam gt animalem fine rationalem uocat, qua iChriftofcdudiicrant,fub nomine tarnen Chri= fli,rcdeantinquam ad fapientiam fiiirituSjquafijla , confiât hominibiu falus, qua: efi Chrifius ihefits pro nobiscrucifixus. Quare uero in hac Epifiola Chri* fium GT chrifii Eluangelium fub nomine fapientite doceat,ha;c caufd efi, quia iUi defapientia pfeudo* apq/tolia (qu£ qualis fit dicemus) fihi placebant, , ut à principio diximus.

dito î^on inteüiffs quid hic locus fibi uelit, fi fhtim fermo in initio non noris, quern diat Paulus eruditum fér^ ne GT monem, ucl(ut ad uerbum in gxa:cis legitur)fapien* de cru tiam fermonis,aut quam diat crucem Chrifii. NaW ce qui patrocinar.turfu£ ig}ioranti£,fentiunt Paulum chrifii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hie

hic dainiu/fe eloquent!äm,lt;iMß ucro cloquentid no ßt donum deißucßtritus ßniii,quod ßruire poßit Euiingclio Chrißi Mt quAß ucro laude digni (int ßipidi quidam concionaaorct ^3quot; ineruditi, qui ßc Con^ omnia confùndunt (3 incrudite traékint,ut dicendo tra in jmalta mhil diani, docendo multa mkil doceattt,mi= erudia rum tarne interim, quam ßbi (gt;laudiantur,quam fub= tof o“ limiter de feß'ntiant,contcmneiites eruditionem. nbsp;nbsp;inep=

Neqj «cro hoc dicimut, quaß ßntiamtii ßßuofas dcclamationcs amarc dei ccclcßam,autad Euangi=‘^‘°'^ lizandum Tullianam requiri cloquentiam,fcd quod ipfa quoq;ßmplex ucritatis oratio,utcutiq; ßmpli^ etter,tarnen commode çy appofite,id eß,ncn inepte ^rßne arte traihri debet,ut utiles ipfa cogita* tionefequi et comprehendere poßit ea qu£ dicutur, alioqai frußra multa dixerii.

Fallitur longe qui dcccrc ßputat uatlgui, du tc* mere nunc hoc nunc iüud efßumdit Simpliciter qui* demdocendaefi exuerbo dei ueritat,^' nihilhu* manic doi!lrinlt;e cum uerbo dei permifccndum,ut hinc ex Paulo cLrißme docebimus/cd ß omnia conßderis, id cß , nihil ad rem dixeris, ubi erit tua ßmplicitof Tu quidem nthil ßrte interim con* tra uerbum dicis, tmo ßrte corradii undiquaqißcri* pturas,quat nuüo ordine traékis,fed interim etiam non uides,tc non dicere pro uerbo dei ,idcß,äd fa* lutemauditorum. Qtiienim pro uerbo deidiceres, dum nihil dicift nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îiunquni

Nitnguid Pitulm itd uel docuit uel fcr!pßt,ut dicens de igne,)h.tim ex ignefàccret a(}Udm,ct cœ^ hmterrxpcrmiÇcerct? I^unciuid docuit ßne do-ärinAf nu4i^uidfcripßtßne Uteris litcrdtis t Cur er^ ex ipß) defendimtis ncflrM ineptids cr balbu= tiemf An non cr ipß uult Ppißropum potentem ad docendum,potentem ad conuincendü contradiccn=‘ tes O' hiOreticos f An non et Chrißus coram craßi= ßimo dicens.utitur bonis fententifs,parabo-lis,ßmilitudinibus,O' omnia appoßte ad rem dicitf utnondi(am,lt;iuod iüa fapientia prlt;eter rem,quam inßitucrat, dicere non potuit.

Igitur non intelliguntquidhicßt,Eruditusferma ßue fapientia uerbi, qua non poteß pr£di(ari ^uangelium, qui inteüigunt hoc loco ehquentiam damnatam.Habet er cccleßa fuam in Chrißo elo^ quentiam , ut inßa legis cap .jx.

Con- Porro cum quidam bic audiunt,Vt non euacuetur tra ßi cruxChrifii,ßmiliter non inteUigutu,quid hicßgtii= pidos ficctcrux Chrilli,itautcx talibus orationibus quh deuo= damdcuotarij monachi,nthil aliud quamhanc fen-tarios tentià hauferint.Paulus non uult fapientia uerbi ,ut non euacuetur crux Chrifli,id eß, non uult ut dobh ßnt Chrißani,fed tantum meditentur paßioneßhri-fli,er intertm meditationem paßionis Chrifli uocant, quando inßiciunt imagines cruci{ixi,aut orant ora-tiones,aut leguut ipfam hifkriam dominicit paßionis,

tit{ ,ß,cientcs ßbi cogitiitio»es,ciUAß condolednl Chrijb.Ad dudm fcntentbm ßafucndam etidm dbu^ tiwturiüd Jciitcntid qHlt;e fcquitur. Nihil iudiaui me [cire inter uos,niß Chriflum er hunc crucifixü, erefui ßbiuideturcße fdpiens inter uo!,ßultufin hoc ßeculofilt;tt,ut reddätur [apiens,er illa [ententid dlibiMihi dutem dbßt gloridri,niß in cruce domi» ni noßri lheßt Chri^.

QUO ßilum,ut d, ßcris litcris er uerd pietdte duerß ßmut, [ubjpecie pietdtis,dtm ignduid er in* [citid er contemptsßerarum literdrum,er ßidi* oruMt ,^U£ dd illdf conßriint, cd'pcrunt impie pro [diifHtdte ex[dcrii literii deßndi.

Nonne uides tales ne ullum quidem uerbum ex his ititcHi^re, qu£ hic de grdtid dei dicuntur,tuq; dd quintum aiputStdtim enim in ipßs ßribus im* pingunt, itd ut ne [omnidre quidemßbi poßint uUi in context»[ententidm,qndgt;n fequdntur.

Sed idm oput efl, utuerdmfententiähorum Pdw« li »erborum, ex ipfo Pduli context» dperiamus.

Primum,q»od Erudit»in [ernwnem ßue [dpientH [ermonis dixit,in [equentibus dicit Eminentii [ermo nis,ite,p[ud[orid humdme[dpietiiC uerbd, ex rur[unt Sermones quos docethumand [apientid, Mente »e* ro»nde tdlii [ermo ex tdlid uerbd prodeunt,uo» »t[dpientidm huiuf mundi ßue [eculi, [dpientiant

fecundum arnem,fapientidm hunMitam,eniinftttiant fdpirntix,(apientiam principum buiin fccculijd cfl, uirorum magno ing^nio prjeditorum, item n^iritunt huius mundi. Porro huiiis cruditoiiis puc fapientii fcrtnoiiis pro/ijjbres uoat, Dijj;utatorcs culi,fapietttcs fecundum arncm,Principes huius culi, animales homines Ç7 fermonibus infldtos,i» quibus non ßt Ipiritus dei.

Ratio fcntit cotra fidem.

Exhisita collatis,quis non uidet,hic eruditum fermononßue potim ßipicntiam ß:rmo;us,non did ordinatum fermoiiem,^ adrem degua agiturap^ poßtii, ßue latineßuealia Itngaa dicas^qualis enim ßicrit ßrmo ßßnc mente dicas f ßed potius hic did eum fermonem,qui ßt philofophia ratione argutus, hoc efi uerißmilis et probabihsßccundum iudicium carnisßue rationem humanant.

Ratio humana quiequid certa o' cuidenti ratione auditßbi non perfuaderi,credcre non potefl, Sentit ergo niß uclit mentiri, pro nuUo articula fidei ßd contra omnes fideiarticulas.tion fcntit deum con^ didiße om;’,ia,atqi omnia Cf bona, cf tnala dus pro* uideiitia dijfoni,niß Plinium pûtes non habuiffe ra* tionein. Et quando fentiret qua;fo patrem ctfiliutit erßiritum fanilum cjße unum dcumfßlium inar* natum, effe deum qui crucifigitur er moriturfno* firam fapientiam eße flulticiam coram dco, noHrant iußiciameß'e pccatum fillum deum crucifixum fo*

lum regndre fuper qmnid, ejjc dominum pcccati, tnortis,iufliciie zj- uitie,hunc j'olum cffè nofimm pientidm er iulhciam, promifsiones dei tn Chrijio ejjc uerdt, lt;jud; promittunt ed, (ju£ oculus non uidit, nee duris dudiuit,nec in cor hominis dfcendcrut, id ed,(ju£ ratio apcre non poteflf

Ratio er Philo/ophid in i/s fedcbcntcontinere. Rat!» dd qu£ crcdtd fuut d dco, nempe in ijs lt;Ui£ futu in= adquid frd nos,crqu£nobis[cruiunt,fiut' c£lcftidfiue tir^ data, reßrid, ad pr£fentis uit£ cominoditatem. cum ar

Vbi dutem c£pcrint inucfligire inquißtionc ZT tibus. iudicio naturah dei fapientiam zr iußciamßam ni^ hil minus (uii{,(]udm ytod dicuntur, non enim am= pliusratio zr Philofophia merentur dici/cdßul-- Sapien ticid zr infanid.Plic cnim ratio ad opera dei non in= tia ra^' tendit,fed dd fudS cogitationes, ct non fufeipit dcu, tionit^ dui ße fuis opcribus declarauit,fed quern ipßa cum fuis cogitdtionibus ßrnicatd,ßbi fingit, ut h£c ui* des Rom.I.

VfcZ erg) fapientifsima, effe nuit in diuinis rebut, ingreditur in feipfam ct non in dcum,no cnim aliter potcß,zr incipit cogitarc magnitudincm dei ct po-’ tentiam,ut contingit ciqitod dicitur Pro .t-s. Qui fcrutatur grandia ab his opprimetur,vide et Ecc.f. donee nihil aliud inueniat quam uel nullu dcum uel terribile dcum,tantum abeßut bonitatem dus in* ucnire pofsit,ut accedat, îîae itaq-, fapientid longius rccedit zr ßigit d dco, tarn flulta amp;

Cf el, ut ne hoc c^uidc intelli^t quod reccdit i deO, Indi- Qwn infupcriuflijieirep:uolcns,ludm iuflictAnt '/ ' id cfl,ciujm tpfd ßbi indicia cnrnis fingit amplcfh^ tioi’.'s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;intcUigit imo dam=

nAtjHicmirumgudmjcfccontrdom’icmdeiuolun^ t.item cri^t jupcrbiätyCd tarnen hypocrifi,quaft ' fc fc quam maxime dcmittat,non uidcns rurfum ob fui c£citatem,quod uolnntatcm fuam tantu ample= £htur,non uoluntatem dci, prxfcribit enimßbizj“ perfuddct,quod fua deo placent,qu£ tarnen perfua=gt; jlo,quia ex opiniogt;te eft, in tempore tentationis ih lufto fitiffe declaratur, ey ignorât noftra non acci‘ pl A deo aut ci accepta effc, quia, nos probamiis,fcd quia ipft probat,qu£ autem probet, nempefuo ucr=‘ bo,Chriftiani non ignorant.

Igitur quocimq^ modo a^t cum deo ratio hunta^ na,fine dci ucrbo,cft eins fapicntia ftuc fticculatio fummaftulticia,cr eins iiifticiaftuc religio,fumma fuperftitio, ey utrunq; impictas.

Ratio At Hero ubi ratio c£pcritfuas cogitationes etia Thco= nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcripturasfanihls,ey fieri uerbi dcima^

loamp; ë nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;folum infanit fibi,fcd etiam alios fccunt

ßlt;lucit,iit non polfet plus Satan ipfe. Noncnimoc^ tien. poteft huic hlafphemi£,dum nemo fufticatur dliudfubfticcie ticrbi dci doceri, quam dei fapicn^ tiamçy lufticiain, hoc eft, hominum falutcm ,quod enimreftat rcmedium,ubi remedium fàëbumeftuc^ nenum,id eft,ubi fub ffiecie uerbi dei obtruduntur nobif

Vide cr^ , quid h£c mdgiflrd in fcripturis d* ^t,et quid doccdt, ut intcBigts in Pdulo quem dimt cruditum fermonemßue fdpientidm uerbi. QUdndo ucrbwm dei udlde cldrum,quod uidet fuis cogitdtio-nibus d.duerfdri,ne^re non audet, quid uidet hdnchxrcti negttionem hdberi pro impietdte, cdufatur debere (Norton dlitcf intcüigi, CT incipit fingere cf refingere,tor^ quere et retorquere^ut eogit dei uerbum,hoc diec-re quod ipfdfentit,dtq; itdfitut fufcipidnturhunM^ n£ ccg:tAtiones pro dei uerbo,hoc efl,Sdtdn colitur pro deo,fiue error pro ueritdtc, ut non mireris dli= cubi Pdulum doótriuds hoininum uoare doólrindt ddunoniorum, er edrunt doikres Sdtin£miniftros.

damns uero ilh, clurius exemplis. Sdducei di^ cunt,qui poffunt refurgere defiinäi,quorum dlij co= büßt funt,dlij uordti lupis,dlij db aqud, dlij d ter^ cei. rd. dbfumpti fiint ƒ QKoi fi urges fcripturis Pro= phetdrum , diuiu deum tndnddffe ut credunt Mo/i, dlios fe ignordre, Mofen autem nihil fcripfijfe de refurrebhone tnortuorum,fi exeo probaretur ar^ nis refurrecHo , fecredituros, Qu nn turnen mentis dntur O' nolint recedere d fud cogitdtione fiue fd=gt; pientid arnis,qu£ diiktt mortuos nonpofjè refur* ^re,dccldrdt bijtorid Eudngelia,ubi legunturex ^ofe per Chriftum coiiuifh de crrore,ct tarnen non crcdidilfe.

‘ Arrhiiii dicit. Scripture qtiidcm dicit pätrct^ deunt er filiunt dctim, fed illc tiAturalii efl,hie ucro adoptJtiis dcuf er a.feit Ui in eonfortium deitati5,no nuturalis dem,fed ereatm flue ercaturd,ita te.men, ut fit eredtm date dlidS credturiu,ut pdter per eum freerct omuid.

Hd:e fingens rdtio hunidud uerehdtur ntdgnunt perieulum, ne fciliect dliter feiitieiites uideremur aflruere duos dcos ndturdles, er putdbdt ita cont= • mode pofle exponi omnes feripturds,ciu£ loquuntur deChrifli diuuiitute.illds dutem feripturiis,qu£ lo=i^ qmintur defilij er pdtris £qudlitdte,torfit magno negieto ddfuds eogitdtioncs,fedfl-uflrd,nAin uerbu domini manet in dternum.

lim. ter,filim,flgt;iritm fdnilus,fed und perfond efl,non tres,fl eut tdntum una fubjhntid cH, quis enlm intel“ leéhis dliud mtelli^re poffetf

I)o«4= Dondtmfubiiertens pene totdm Aphriam pre* diatfllium minorent ejje pdtre, etfluritum fdtióbitn minorent effcfllio,il}um ferimm pdtris,quid d pdtre mittitur, er ei obedire legitur,hune autem feruuin er pdtris er filifquid db utroq^ mitti legitur^ Hine er rebdptizdt eos,qui d atholicis erdnt baptizdti, afferent bdptifnium efle nuUunn,quem fufeepcrdttt rredentes £qudlitdteni fdtt{t£ trinitdtis.

(judrc ße deprMent rcclamatitei fcripturof, lt;juid ijUicfo ucrc rcißiHÜrini m/l hoe, Nobis ita utdetur, hulld ratio aliter caperc poteft,ne jirte nos inßdtr^ l.s irridcdiuß doccamus dbfurdd H/c neeeßario eoTdm Tdtione humd,nd cordemnuntur ucri Chri/ha-gt;!i,dffèrcntcs fimplicitcr cx uerbo dci ,quod nema mtclii^re potefl,imo cuius contrdrium omncsßbi intcUigerc uidentur.

Arrhiditi dntcm ç^Xdltj duditMurcy“ tndgniß-aiitur, no opus efl cis ejuxrere difcipulos,modo im* pudètes ddßnt nMßfiri,qui-iudcdntßrtitt'r afferere ibi tum uideturßpientid c cœlo cccidi/rc,cr pjfc» ß£bl omnid diuinitdtis myßrrid, quid fiid. probare poJfuM drg^tis CSquot; ucrißmilibiis cj probdbilibuf rdtionibus,diccre poßuiu magnA copid o“ eriiditi* one,dicerc mdgno dppUufu omnium,quid ed dicut, qute omnes dpud fefe inucniunt,iccirco etidin dicunt itd,ut fufeitent migtiAm inuidiam er contemptum illii, qui pie et [impliciter ex uerbo dci docent,qujt credere oportet.

No;:«f fjic «(lt;/« eruditum ßemtonem etuerbifd* pienttdin fiue eminentidm,ubi ratioßue humand pi* pientLt incipit eße uerbi dci mdgiflrdi Htc dam in* terim omnid certd uidentur, nihil certi rclinquitur in pcripturis,cogitdtioncs hrnndmefldtuuntur,ßri* plur£ deprdudntur. Sed per^mus.

w« äjfumpßjje cor pm,fed traiiplfe per edm, tjunfî perpjhilam,Hine poßra diâum plium uirginis^ hominem,cum tarnen habucrit phantaflicum corpm id cfl,apparens, guemadmodu an^li Icgantur cum corporibui apparuilp:,non cnim decuißc Chrifliim, ut fc fordibm neftris immifeeret.

' ApoUinaris autem afferit Chrißiim habuiffe quu dem ucrum corpus hunMnum,fedfine anima huma^ na,,diiiinitatem uero fùiffc in co loco anima:, iccirco tnirabilia freiebat diiiinitas per illud corpus, ejuo'd in cruce reliqiiit, in quod rurfum intrauit fub» uexit ht calum. Corpus itaq- Jiihim Chrifltim,non hominem docuit.Scripturam autem iwnnunquam cit homiiiem appcUarc,quia tab’s apparuit ,fccundu'm , iUud,habitu inuentus ut homo z^c.

Santo. Paulus uero Samofatenus negit Cbrißumfemper (itiffe,fed d Maria dicit fumppffe exordium, quid entm inquit efi aute/fe potcß,antequdm tiafcitur^ Mahu= Mahumetes dicit Chri}kim,ubi cum apercuole^' metes, bant luda:i,raptum 'mcoclum,zralium,quieratei fimibsßcie,aptum pro eo cr crucifixum,non cnim ßs ßijfc,tam magnum tamq; fanéhim Propbetam, qui ex uirgine natus erat,uel meri uel tarn turpiter in cruce mori.

Nonne ha:c omnia plaupbiliter dicuntur,maxime ilia quaiputanturex fcripturis deßndiiSed fatis htse exempla diximus, defapientia humana crÿi deitm et

Chrißtim, diainm çr cxcmplä dc iuflicLi huniAiid, (jMm iiobis lila fdpicntiaßiigit,tiä hic propius uidc= nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘.

Pfeudoäpojkli aiuift,f^on potcftßcri utfola fidc P/cu-^ iu/bficeiitur homines, Impium cfl diccre,quod per doapo legis Opera non iuftjfiamur, lcg;m enim tnandauitfi’^^^ deNS,qUieß contempta ßerit,qHid aliud rcjkit quam adultcria, periuria, Iißuper ß gentes haihnus h.ibuerwu impias cerimonias, reche nunc conu[rß£ debeiu habere cerimonias Â deo inßtutas cultum ilium moßaicum, a-ßab hoc poffufit cjßclibcrlt;e gentes,tanwn non po/Jusiteffc- liber£ Äcircumciß^ one patru,qua: c£pit ab Abraham,qudndo adhuc lex Moßs lata non frat, Pjwh« infie perßcutioncin à ludxis patitur,quia prohibet circumcißoncm,quam etiam ßumni Apoßoh Hicrcßolymis ß ruant. Stultum impiunt ßcrit,proptcr illud pati, quod pic ßce» rc debes.

Et non uident ßiilti,quam ipß deßpiant,ßc inß= rentes,Si lex non iu/bßcat, lex efl contemnenda, Ite Quia datefunt cercmoniie Moßs ludeis, er^ ^ntes eas obß.ruare debent.Itcm, Apnßoli non prohibent circumcißonem,ßcd circumcidumt Uieroßolymis, er^ circumcißo neccßarLt eß ad ßalutcm, er debet ut neccjßaria pr£diairi, Uonnc h£c magna ßulticia eß fapientts rationis contra Euangeliumf

rnulttu le^s hurMiiits a fe inuaitM addunt, cr co‘ ad earum obferuationem fub neceßitate falutis.

Hie hie fc tandem inueniffe modum aiitumant, quo ornent populum dei^cureiitq; tnulta bena opera mérita coram deo,H£c nonne honefla fuiit,pulchra, pia,iccirco çy-neceffaria adfalutem^ Sicenmeis uidctur,Scdßultm fàSius efl omnis homo, à (apien^-tia fua,niß non flultum ßt çy ridiculum,ß leuarc ttolcnsaßnum ßccis oneratum, addideris eiplurcs faccos.

Legedci grauamur ,ut opn{ßtredcmptore,illi autem no redcmptore,ßd pluribiti legibus oput eße cenßnt,Eßo qult;edamßn( honefiü,cy pro tempore etiam neeeßaria,ad upw prxfentis uitlt;e,propter ih toi qui bus legibus opus eß,non tarnen ßcquitur eße talia itcr in eoelum,lccirco impietas funt,ß pro lu^ ßicia dei fußeipiuntur^

Liberi Cum his bene conuenit Philoßophiailla pfeudo* ofbi. Chrifiiaiwrum,quie liberum arbitrium aßerit, quod *ßer= uocabuluin ubi receptum cß à Chrillianis,ßubuerfutn ter«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrißi,cy dataefianß Pelagianif

tempore Augiißini,ut dicerent hominem absq; ßc* ¥ela= gratia per liberum arbitrium poßc faluari, iiani nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^’dm folam uolumtatem hununam ad om^

• ’ nia dei mandata perßeienda, Et interim non uidc» AugA= bautße ne^re Chrißum.

ßinus Hic Augitßinus, quiaante ißim errorem inuul* rc(}m= ^itum,qu£dainßcrip/crat pro libero drbitrio,rcuo’‘

(Huit fiuc rccäntauit in libris retrafhonuntj^uod m= cdute dixeratfEt quiaanteßc dixcrdt,ut poßctex uerbis eiui incMtc di£iis,ne^ri grdtid er li= herumdrbitriuiVfpo/kdßcfcrif'ßt dctibiro drbi= trio,ut urgin’ grdtid non [gt;o)ßet,folum dutem libertt ärbitrium in periculo negatioiiif mdneret,ß guis im= pugnArc ueUct,ut uidere licet in libro de naturd er grdtid.

Porro ex pfeudodpoflolis, pharift is er peldgid= nis confldtumcflquic:-uid in doärind .Pdpilhcd rc= pugndt Eudn^lio Chrißi,Sold htec uerbd rctinuimus ßeri Eud^l'j, grdtid^mifericordid^remißio pfcc4= toruin, Chriflus,fdnguis Chrißi^Chrißiis mortnus pro pcccatis noflris erc, cteterum rem ipfam nvflris condtibiifi mentis, iußieijs, operibus, fdtisßchoni-bus tribuimus,neg; folum legem des pradicduintus iußificdrc,fed ctidin leges kuntdttAsfupra dei Icgtin extulimus, ut non licuerit ne cogitdre quidem de Eudn^lioßue de iußieid Herd,qHie dei efl,per lhe-ßimChrißumdominum noßrum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fror»

Kinc er fjodie cogimur dudire eruditamß:rmo= Peldgi nemßue eminentidm fermonis,ex pfeudodpoflDlicd‘^^^**‘ ßjpientid proldtum, contrdEudnplium er ßingui^ nem iheßi Chrißi,'Vide ne feducdris,dut ne contem^^ nds,qudß ßeducinon poßts.Si Ccrintbq,quitdntd mirdculd dei uidcrdnt,qui in Chrißum crediderdtit, qui tdntdßiiritiis dond, dccepcrdnt,db ifla ßdpientid

tuti ejje non potuerunt fed fufeeperunt earn conte« ptd prtedicatione crucis,ciMm ex Pdulo audieranr, i cui Ijiiritia in eorum cordibus tefiimonitim de« I derat,quid tu,niß te dem ab hi^ laruii conferuet, , prafumif.

Eruditio iüa humutapuefapientiafermonis obif« eiet tibi prteferiptionem longi temporis,exemplum fan^hrum, autoritatem patrum, tortam fcripturain male citatam,ueripniilia çypr^terea aromen« ta rationis h£c zy bispmilia.Si neftra iufticta mbH | eü, cr^ nibil Jiciemus boni, nbsp;nbsp;p iniuflicia neßnl '

iuPiciam deixommendat, er^,ut aiunt Eom .j. fr« i dämm mala ut uedant bonA,lta multipliabuntur j omnia mala, omnis bone/hs peribit, neq-, deum ne^ homines uerebumtur,qui ijbm doärinam fufeepe« rint,tam ßultam,tam impiam, nempe qu£ danat in« ßieiam noflram,pue omnia bona noftra.

Quantaabfurda zx inconuenientia hic coUi^t ratio pue fapientia bumana,dum interim non po« tepfufeipere uerbum dei,ex quibm certo certioi . perfuadtre conabitur ,banc doilrinamnonà deo fed bierctiam effe à Satana, qui enim poteß e/fe dei,qui£ damnat Cf probibet omnia bona^

Tales blafphemias Gr mendacia interim cogituT prre Euan^lium gloria: dei,à ptlta fapientia bo« mii.um,qu£ adeo ciea eA,ut non uideat quad irri« detfeipjam ,Nam fiiiltifsime coliigit^ Ifli damnant exfu» ■

ex fuo Eudn^lio omnem iufticiiim humAuam, crgj proamp;vKK omnem iniufticidm, hoc putat neccffdrio fequijdlid cnim uidemin in librif corum,(iui contra nos fcribunt.

Scdp ip(d rdtio dliquid rdtionis haberet,pc po=» tiui infe'rret.Si ifli damndtu ex fuo 'Eudiiff lio om^ «fin iufticidm humanam ,tnu[to nidgis ddmndnt iniu^ fliciam humandm, St etiim qult;e bona iudiamiis^ntdld funt cordin dco,ipfd lt;JU£ uitid er pecata iudiamiif, mdgii detclhndd cruttt, ur.dc p quitur omtiid humd^ B4 ( ffè nihil dd fdlutem, dclj/crdndum igitur dc na=* bis. Wuic dTÿ^mentdtioni reptonderct itd Enifigc= lium.Hoc fcilicct uolcbäin, ut folu^ dem iußus Jit et glorificetur, non homines dut qua fuut homii.um, J^onne iuflum fanéhm cil pium^ut glorifice-tur folum nomen deicT mdgnificctur eins nupri^ corPd f

Sed ipfdpotiitfjdumnon potcfifcfe ad hdncco* gitdtioncm dcmittcre,ubi hxc audit incipitpc con» trd deum mfdnirc,Sinoßr^ uircs nihil funt.p nihil pojpumm dd fdlutem,p non ep uolentis ncq; curren* tis,fed foliusdeimifcrentiSjCr^ deus iniußc cott-^ dcmttdt impios,quid cnim imputdbitur illi qui nihil potuit ad fdlutem f quis unqudin accufauitclaudiem, quod fdltarc non potuitf

Cur hic ratio accufans dei indicium,non etiam, accufdt dcimifericordiam , quod pluat immeritos, Nttin w bisinaior JJgt;ccicscsiiniujlici/cdei,quamin

iüis,\üos enim merito ddmndt,quid impij fuM,hot dutemßnc merito filudt,ex impictate receptor ,ut uidecu in rebm dci rationem femper hdkerc iudi* citvm peruerfum,liuic itd^i rcjjiondet Paulin. O ho* fno,tu quis a qui rcßondcas deo

Tandem ifluimpia cogitatio ingrediturin fcri* plurof faniias ,cgregie ignorans,quod lex eH co* gnitio pecati cr pteda^gn in Chrijium,Scriptura (inquit) dicit,Dili^, cqi'.ut rtimini,fiic boiiu ctc.id quod non diccrct,niß ha:c pojjemin ßccrc,ntji ha* berentu^ libcrtatem ad ßciendum ad non freien* dum,alioqui undefumeret homo initia meritorumf Ita neeelje câ quairerc merita,illis quigratiam dei ignorant,qu^ uero tu pauper,qui etiam obolo eget, propterca ßf foluendo, quia tibi dicitura iudice uel coram iudice. Tu debes centum ntilia nu/mumf aicfcilicct fumes tibi animumut fentias,non mihi diccretur, Debes ,niß c^ foluere poffcm,p.rgo illi fcruo M.att.fs.ßuflra ridicule diceretur,P.cdde qiiod debes,mß ipfe reddcrc poffet, ita irridet ratio feipfam, ignara iuflicia: deißue gratia; cr rcmifsi* çnis pecatorum.

Quispiorumnon cum dolore uidethodie,quant ^‘tera* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S^cramentarij contra ßmplex cr ma*

nifißiim uerbti Chrifli,Aiu'Ht enim.si panis eR cor* pusChrifli,er^pants frißet pro nobis crucifixus. Stulta ratio,non uides pofi ilia Chrißi uerba,Hoc cß corpus

forpfw nKum,lt;idbuc in citnA afsidere corpm Chrifi ^mdpoteftcrucifigi,utnoii fitneceffe panent cru» cifigi r’ ct tarnen interim neceffe eü panem cffe cor» pM ihrijb^quia ueritof mentiri non potcft, utcun^ tu bona ratio pro tuo more fentias non folum contra hunc,fed etiam contra omncs fidd articulos,tuts blafphcmijs non auertes pios a. tieritatc,fatK confiât ex inßitutione Chrifii ex uerbis Pauli,panem do» mini effe corpue domini, it certo uerbo Chrifii, cut credcrc oportet, ad tua incerta fomnia non dcfici» emlifi

Sedait. Si hoc uerum eA, habetii deum impand» tum, a pi/hre piftitm, diÿ:ftibilem, taceo rclicjuas blafphemia(,cjuafi diaimui deum efic partem fiiilum, quemadmodum jidcs fitetur deum 'mcarnatum fine carnem fi£ium,itd tarnen ut deui manferit,et non po». tins cum Chrifio diamiM, panem effe fiiihm corpui Chrifii, cr impium efii^ut uerbo Chrifii fomnia ra» tionishumain£ opponAtnue,

An aiunt ,quilibet nebulo,fcortator, adulter, ebriofiK,auaru^ poffet uobis ßccrc corpus Chriftif quafi fcilicet hoc di(amus,quin addimia,ne fanbhßi» mt»« quidem aliquc pofic nobis ficere corpus Chri» fli,tdntum abefi ut rafuras err unfhones papifiicas morenMr.t^ifi enim hie infiitutio Chrifiifiiccretno» bis corpus Chrifii, tiemo fiiceret, etiam fi fanfhts efiet aliquis ut loannes baptifia. Siquidem nobis mä» daliit,non ut ßciamus fuum corpus, fed ut corpus fuuni

At ait. {^ulla ratio, niiUuifenfui communis htcc apere poteft,repugnAt hoc iudicio omnium homb }tum,deus fcilicet tamgraui articula qui crcdi^noti poteftnes grauàreti in hisualdc andide loquitur, fed hdbeat biCC ßbi.

Addit uero, Repugnant fcriptun, QaiC obonA nugißra ? an non omnis fcriptura dicit credendum eße Chriflo f ubi tu Icgifli aliqtiam fcripturam,quie uere coram dco fide pugnet cum uerbo Chrißif Chriflus dicit, Caro no prodefi quicqudm,quafi uero Chrißis diat,Caro mea non prodefi quicquam, Vc=‘ , fier panis cr uinum uobis profunt, Oquot; nofirum Sa^ cramentum fide acceptum, non prodeli quicquam.

At Chrifli corpus fedet in dextera dci patris,cr=‘ go non cH hie. Die mea qu£fij ratio,ubi efi dexterA dei patrisf Rurfum die, num idea non pofiit efife ue* rum,quod Chrifhis dicit panem eße fuum corpus, quia ipfie fedet in dextera patris,id eil, régnât ibi ubicumq; reg^t faatris dcxtcra,an non magiscon= ueni.'it hoc inuertere^ nempc propterca effc uerum, quia ipfe fedet in dextera p.atris, non poffe autetn effe uerum,fi ipfe in dextera pa tris non federet?

Sed ait, Chriflus pr^dixit uenturos fedudhres, qui dicerent,Ecce hic,ecce iUic Chriflus,quod pro^ prie difhim e^t de ueflro Sacramento, c^ibustibi hoc

hoc dixit? lAihi inquit fic uidetur. Audi med rdtia^ Si Cbrißuf dicerct pdiiem effc fuum corpus,dn non effet Chrijlo crcdendum,Ht nuximc non fit ere den» dum fiedudhribui? Tibi ne Cbriffui unui ex fieduilo» vibtK fr£lus cA, quibus credendum non ejl ? Videi itaqi hunc locum non ßcere contrd noftrum Sdcrd» mentum,nifi prim ficins Chrifium unum ex fieduéh» ribus,quibus credendum non ejl.iiihtlbic fingimus ntfedudhres,fed Chriftum audimus, Annonfummd jhilticid eil ex hoc loco fic infirre, Seduihres non • funt dudicndi,er^çhrijli uerbumnoncH uerum?

Sed cejjb ,neijh prolixitnte molcfhis firn, Puto Sdpi» idin fdtis notum effe, qudm Pdulus dicat cminen fiant ^utid fermonisfiuc perfuaforid humd!tiefapienti£uerba,fiTmoi neinpe quando qu£ Philofophicu junt ey ex legibus humants, permifeemus fcripturis f'anélis fiacro Chrifli Eudn^lio,dtq; adeo quando etidm legem dci tiojlro ludicio ,id cilffiecundum pharifidiaim iujbti* am mterpretdmur,undc jhtim ufus cruets Chriilifi» ue ipfum Eudng^ltum obfeuraturet jblo nomine ma» net Eudngelium ,quemddntodum Galatis fcribit. No potejl effe aliud Euangelium,quam quod pratdiaui» mus,fid Cunt quidam qui turbani uos,c^ uolunt in-uertere Eudtigelium Ebri/H.

lUd cnim qu£ innixi indicia rationis addimus, ualdc arrident , cr ejficiunt ut Euan^liumfine crux Chrifti fftilticia uideatur . nine fit tan» dem ut folo nomine Euangelij nobis rcliih) fol«

rtidnt nomine tMtu ßmiK ChrilÜMti Frobabilitäte enim fernwnis 'ZX' l^ecie ßpientia decepti, reß= pißere non poßumies^cr ^idcquid contra banc glo” rtam rdtionis,cr tarnßgt;ecioßtm,probabilem çz tioni expoßtdm fapientiam exuerbo dei produóïuin ßerit ßtereticum ludiamuf.

ïgitur orandm deus, ut inßmplicitdte fdn£ do“ £lrin£ Eudngelif domini noflri lhefu Chrißi pcrma= nedmui,neßeduaimurut Eud^quemadmodum Pdului dicit.^.Cor.j ). Eiihil fufeipiamui neccfßirium ad ßdlutem prêter uerbum dei, quiequid repugnare uifumfiierit,utcumq; probdbile,ßipicns,copiofwm, fdnóhim er ex ßcripturis ßatum,ß primo intuitu reijeere non potcs,quis enin non tentdtur ab ifld in= ßpiente ßpientia f tarnen ßeß^eihim tibißt,erß* eiet dens,ut in uerbo fuo babitare tibi liceatßecure et confidenter, quemadmodum Propheta dixit.

Reßit nunc ut etià di(amiit,qni€ßt crux Chrißi,de qua dicit,t:ie inanis reddatur crux Chrißi, id quod ßciemic! ex coüatione eorum qu£ inßa dicit, quent admodum de erudito ßermone ficimus,ne dubites de qua cruce dient. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Nam quod crucem Chrißi dixit,lhtim dicit Ser^ tnonem crucii ,item Stulticiam pr£diaitionis, imbc* eiUitatem dei,ßdticiaindeijß:rmones quos docct ßiritiu

^irituf fdnóluSjEx guibuf certo certiiu efi,crucem hic did pr£di(ittionemEMii^lif,(]uod crux cil car» ni,quia pr£diat contra omnem mundi ftpienti-tntf gloriam, iufliciam, ut abnegemut noi metipfoi toUamiM crucetn noßranifid eüjdamnatii omnibuf üu£noflrdfunt,fufcipiamuffoliuf dd uoluntatem, fcquentes quocunq; ipfc uoluerit per ignem, per aqult;im,per mßmittm,per mortem.

Nulla Cartbußanorum crux bute efi compa^ randa,haiic pradiait Euangclium,aliam crucem ig= twrat, dc qu.t zr in Pfalmo.Qjiid inquit,retribuam domino,pro omnibus qua; retribuit mibifCalicem falutaris aedpiam cf nomen domini imuoabo,de quad infra PaultK,Qui uolucrit effe fapiens,ßultut frat ut ßt fapienSfljhim (alicë,frilicd ut homofluh tui fiat,abborrd natura/cd e/l alixfalutis erfa* pientia coram deo.

Si adbuc dubitat de cruce,nêpe pr£diattionë eße cruds ßue Euâgtlif,quid clarius fo quod dicit,Nos pr£di(amus Cbrißum crudßxum çrc,z:r rurßvm. Non iudiaui me quiequamßdre inter uos,mß Chri» Pum,etbumc crudfixumf

Hane pr£dicationem, licet corä mundo ßultam, dieit credentibus eße dei uirtutem, fapientiamju-fticiam,ßrtitudinem,cr oflenßonem ßiritus, quippe quam çy dieit 'aßiritu ßanilo proficiß;i,cr per Ipi* ritum fanihim tantu inteUigi,cum interim qui emi^ nentiam fcrmoni5,de quo ßtpra diximus,frqimntur,

ÎN CAPVT PRIiîVÂl. tdmen ag^ntur ßtiritu huiui mwidi er fuis cogitutî^ onibiis.

Hinc pr£diat-)rcs huiits crucis et difcipulos,(iui prtcdiationihuic crcdtmt,uoc3t Spiritiidles homi^ nes,id efl,{piritufunóh cruditos,ut pofsmt 'mteüi=‘ ^re Cd quic dd funl,qu£ dnimiles homines fud, fdpi^’ eiitid ejßiiritu humdno 'mtellig;re non polfunt.Vn* de et dielt, tiobis per/]:gt;iritum fuum reuclduit deus, item,nos mentein Chrtßi tenemus,item,tlt;os non ffgt;i=‘ ritum mundi dcccpimus, fed jbiritü qui ex deo eü, ut feidmus qu£ d. deo donntd funt nobis, qu£ lo= quimur,non fermonibus quos docet humdnd, fxpien^ tid,fed quos docet jj)iritus fdnilus,/firitudlibus Jfi^* ritudlid compdrdntes.

M.undus docet perfudforiis humdn£ fdpientÎ£ ucr^ l’i5,probdbiliter er copiofe er cum pldufu difeiptt« lorit, quemddmodum lodnnes dicit,de mundo fumt, idco de mundo loquuntur,et mundus eos dudit,Scr^ mo dutem crucis docet per ßgt;iritum ftniblum, ErgJ ibi cü dppdrens fdpientid er dubid,hic dutem uerd ercertd,ïbi nunqudmuere certifiantur confeien* ti£,ut pofsint in tentdtione,inpecatis ßue Idpßi, er in morte conßßere, Hic dutem per Chriflum dg’ nofeunt dcum eße pdtrem fuumjentiunt remißio» nem peccutorivm, fe deo eße cur£ nihil offvnduntur, fed gdudene dum fermonem crucis dudiunt, fe fcili^ cct eße infipicntcsfmiufhs, nihil dd fdlutem poten* tes er dlt;imnAto5,nihil ex hoc damni fed fummi lu* erd

m ^elÜmantes, ^uod fciunt (lu^e in fe non haient nutlto faliciusfe habere in Chriftofilio (ici,in cuiut {onfortiwm uoati funt, ipfe enim cR /iilus nobis À deo faptctia,iußida,poteiitia,redemptto,ut nemo ß=gt; bi faptcnsßt,fcd gui gloriatur in domino glorietur^ ut non tnirerisguod Paulus dicit,ß rmonem cruds ßueChrifhtm priediativm,eßc dei potentiam cre^ dentibus, gueinadmodum,^^ Puangelium t«= c/l dd potentia in falutemomni credeiiti,e3’

hic,Placuit deo per flultidam prtedieationis faluos ßcere crcdcntcs, QHid fc/c dicereiit gut contèiiunt uerbivm externumf

Jtag; guod hic ßrmone cruds didt,Gal.f. San^ dalü cruds dicit,propter infidèles, gui inde ofßni duntur etc.et cotra eos,gui fermone tantu fie uendi^ tantjdidt.i.Tcffa.t.Euangelium noßrum ßit ergt Uos non per Çermonemfiolum, ucrum etiam per uir= tutem cr per jfiiritum [anôîum,pcrg; ccrtitudtnem tnultam, cr cap.fcgucnti. Exbortatio nofira non fùit ex impoPura,neg; ex immundicia,negi cum do» lo,fcd guetnadmodum probati ßcramus à deo,ut no^ bis coinmittcretur Euang:lium,ita loguimur, non ut hominibusplacentcs,feddcoguiprobat corda no^ flra crc.

Igitur hic crux Chrifli fermo cruds, eil pr^” dicatio Euan^lif Chrifli,gilt;o condemnantur omnia aoflra,guie crux poßet eße maior? ut glorificctur folus deus in Chrifio lhefu domino noflro.

Umucro utfciM utrunq; pmulelJenonpoffe^. rij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quid,

^^^^_Paul!M dient.Miffltsfum EiMngclizdre,noiiinlnpi= em jut jertnonis,ne dbolentur cruxChrifli.qunß dient, utcü(j-f^'‘^^ ^dfrerit in EMngclizMdo, quemndmodunt gloria EMngeliznre dicunt Eunngelij nomen entur. P^‘^tlt;^udtMit pfcudoapojtoli, hxc nbolitn ucl inniiis eü,Si bi£c nbolitn cß,non ndeß dei potentid,ßpicii’! ttd,iußtid,redemptio, crperillnm tdntum nißati reddtentur homines er exctecati,quemddme)dttm frd dicit enp .4. Perinde qudß nonßm uenturus dd nos inßdti ßumt quiddm,fed ueninm breui nd uos,ß dominus uoluerit, er cognoßenm non fermonem illo* rum qui inßnti funt,ßed potentinm, non cnim in fer* mone regnum cR dei,ßcd in potentid.

Ex bis per ßieunm eü, nos Eudngelium Chrifli non hdbuijß:,qudndo Arißotclienm philofophidm ß^ ue philoßjphienm theologidm,pro uerbo deißeß:e=‘ pimus,er iton prodeß nobis,quod dicimus nos Eunn» gelium legiße nut prfdienßß.

E)upU= Elam duplex eß EUdngelij pr£dientio,utbicui* eiter des,Eudngclizdttt enim pßcudoapoßoli,fcd crudito pritdb ßermoneßue perßtdforijs hurndnee fapientitc uerbis, entur Euangelizant er ucri Apo[bli,fed per fermonettt Euan= crucis,fed hic ßermo eß potentid dei,iUc tantum in* geliii. flatos er indnes reddit homines, er usq;adeone* cejße e/iilium non admittere ad Eudngelium,utß Mitusßcrit dbolcdtur crux Chrißi,ideß,ucrum ChrijS

Chrißi Eudngelium,ttAm hic Paulin dicit .SipViedi^ arem crudito fcrmone, inanis redderctur crux Chrißi.

Si enim non credis Eult;ingelto,fruflra expciklt ratio dus demonflrationcin,Si autcm crcdis,demons ftratione non opus habes, nam habes teßimoniu Jjgt;i=gt; ritus fin8i. ibiratio qunorit certitudinm, ZT fuHit dtcj; ßiüitur,h!c alitent )jgt;iritusfanâus certifiât, qui neq; /àüere neq; früi potcfl,de qua certitudine Jfiia ritus alibi fepe Pdulus,Hmcßt, ut dUfinfideles,ma^ xinK qui tument fua fapientia O' fidunt fua iufiieia, non intcUigimt Euangelium glorilt;e dd,grauitcr. uel offèndantur uel flulticiam iudicent, id quod nue audiemus.

nam SERMO CRVCIS. Euangeliu Stulta pue priedicatio deChrijh,eflfcrmo crucis,id e/l,de= pr^di^ (ficàte ßrnhe pr£diaintur,(iuc in nos pue in deum (utio rcpgt;icias, Carni cnim fiiilticia cp,quod deus preedi- Euan=’ atur homo /àéhts,crudfixui,mortuus, portaffe pec geliunt ata totius mudi, pro quibits adhtic interpeUet lt;(p«d patrem,quod noflra fapientia fiiilticia cft,cr iußieitt noßra impictas,ct quod ubi ftulti frfb fumus et pcc^ (Stores perfuafione Euangelij, negligerc oportet omnia qult;e mundus qua:rit,opes,uoluptates cire,fie* cundum itlud.Qui Chrtflipmt arnem fuam cruci» fixerunt,cum uitijs lt;3“ concupifeentijs, pritterca contemnerc propter Euangelium anûcos, parentes, Hxorem, filio!, poßeßiones, uitam, item perpe^

Hine ne)no,tjip cut deus reuelauerit perEuänge^ Hum, potefi fufcipcre Chrißum,aut ddmirari ucl uiium Chriftidttum, Stulticid enim er fvrmis cruets omnid tcihtfuiit,nefdlui fiant contemptores,er fi* delibus innotefcat in bis medijs inféris poteiitia dei, qua de re legetotum cap.tj.Efai£.

VirtttS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;norunt,hanc dei, id cH^ qu£ de deo

pr£dicaturfhilticiant, banc dei imbeciüitatcm,pue boe Euangelium er fermoaem crucis,cffc dei po^ tentiam,Hmc citim fentiut remifsionem pcccatorUy (S' eerto feiunt fc filios efje dei er Satana. fupcrio * res,utcunq; f£pe dcrcliâinonalijs modo fed etiam fibi uideatitur,quemadmodum Chrifiiis in cruce.

SCRIPTVM E ST . Teflimonium eß co» flatum ex duobus locis Efa.cap.i-^.er,'} î.ubi agitur de abicBione fcribarum er aliorum bypocritarum, qui tantu labijs honorant deum, er docent doâri^ nos er mandata bominum.Sapicntia er, intelligent tia uera in fcripturis quid ßgnificent, cxprcjj'uta ita efl Hiob.i s. Ecce timor donüni efl fapienti.i,et recedcrc à malo efl mtclligentid.

Vtfcidifltpientiam effe cognofccredeurnat pdt tregt;n,ut iudicem, idcoq; ilium dmare er timerc er uiucre dd uoluntatem cius,noii efl mdior fapientia Sapien in terris, H£t omnia coinpr£bendit timor dei, id tàa. quod latine dicimus cubum dei,ut fit quod Hiob dicit, Timor domini efi fapientia ,idem quod nos diccrenws

Jntclligeiitidautë cfi de i/s rebits, inguibm ticr= f-tmur in hoe mmdo,de dtcitHiob,Kecedcre Â nulo c/l mteUi^ntid, ut hdbcM gudm uoesKm di^ fcretionem ,id cA, ut fcias in c^uo pcccctur çr quid dco pldccdt 5 iüud (duedt, hoe dn^plcéhris, ut de omnibus rebui etidm exterttis ex uerbodei hdbeds ßiritudle iudiciumßn quibu{cuttq;,ut uoattit, afi=i bus ç^c.

ïgitur impij ,qui ut non thnent deum ßue non rxntd colunt deum ucro cultu, tjuem ipfe fuo uerbo nobis ld in= prdferibit, itd non recedunt 'dtndlo ide^l,dbeo tellioë quad deo diljilicct, utcunq; ßl i fdpientes et i’ntelli= tid,ßr ffntés uidcdntitr, tdmen in utroq; errdnt egregie, git ßl neij; de dco reik feiitientes^neqi de rebus cr d^o= fdfdpi nibus reik iudiaiitcs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;entid ,

Sk4 enim fldtutd urgent ,dei negligunt, In cibis Gf ifn^ ßciunt pec(dtd,qnos deus crcduit dd pcrcipiendum pius cum grdcidrum dikone, Vide qudm peruerfum cultus hocßtiudiciuin,Etexhdcßlfd intcUigentid dßur- dei, mnt ddßlfim fdpientidm, docentes cultu/m dei eße fie edere ere. Et quod de c[u dieo ,de omnibus ex» ternis intcUige j leiundre ^id fiextd dicunt eße bonum opus, quod tdmen non eü prdceptum, CT Idborc itt dgro qudrere uiihm,ut etiam hdbcAS un* de tribuds necefiitdtem pdtienti, non uoctnt bo= num opus,fidltem-ut dicunt meritorium, tdmen hoe prxceptwm eA,idquodipß udldc dili^nter

tnuentjîtiÿredi monAßertum cA eii fdnfbtM, crnS efi ei$ fdiiBitM accipere uxorcm cTc Quid rede iudicurent 'm grauioributrebui^ciM in hit tarn tur* pitcr errant f

Contra lt;]uos dicitur Efa. f.Va qui dicitismaliM bonum et bonum malum,ponentes tenebras luccmct luce tenebras,ponentes amarum 'm dulce et dulce in amarum,Vtequifapientescflis w oculis ueftris^^ corain uobis metipßs 'mtelligentes.

Pefdà slue igitur de dco multa dicant,per fapientiant fapien ßmm,jiue de alijs rebusiudicent,per intelligentiatn tiä etc fifam,egrcgic ut Paulus ait,ignorât de quibusaffir» mant.lta perdit deus fapientiam fipientium, in» tcüigentiam mteüigentium reijcit, Efficit enim fuo ittdicio,ut cxc£cati contra feipfos fapiant O' 'mtel» li§mt,fedudi O fedudores, omnia enim (entiunt, docent,a^nt,primumcontrarationem ßua falutis, deinde etiam contra pacem o proßycritatem huius uit£,queinadmodum non folum bis iußiciarqs et fa» pientibus,qui pij fibi uidentur cont'mgit,fedctiam omnibus fu£ fapienthe innitentibus 'm toto mundol

Qjsando enim deusßuet alicui regno,ut Babylo» nico,Per/ico,Iudaico ctc.dat per fapientes ibi pro» ^era conßUa,quando autem non ßuet,dat per iüos /apientcs,quijc eflimane fuaßapientia et intelligen» tia fuflinere regnum,talia conßlia quaß pro regno, per qu£ totum regnum uaflutur, ita perdit fapien» tiai»

tîam fapientium,pcr ipfam ipforum fipientiäm,^’ intelligentiatn intelligcntium ri ijcit,pcr earn ipfatn eorum mteUigentiâ^QJiie nuüor mi/cria^Vnde dixit

cdp.]lt;i. Sapientes conplùrij Pharaonù dcdc» runt confiluum in/ipieits ZTc. quemudmodtim cr Mariduirg} de omnihac Hypocrt/i cecinit, Fecit potentidm bruchio fuo , di/per/it fuperbos per coita filium cordis ipfbrum.

Perdit itdéj^ftc cos deus fetnper, ut difcdmusdb ipfo expeihnddm fdpientidm ÇT intelligentidm, ne inmtdmur nojire prudei;ti£ in ntdlum no/lruin, Md-xime uero perdit eos innulgito EudtigelioyUt fièrent ßnt,qui ßbi lux mundi uidebdntur.

Scdcontrdiufiicidridm zx Hypocriticdm fdpientidm cr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cR oper£ priccium

Mundus fud fdpientid, id eA, per iudicium quod dus p concipit cdptus hurtMnus fine fpiritu dc dco,uult fuatn cognofcere dcu in ipfius dei fdpientid,id cA,nMgni=fdpien tudinem ntdicHitis cy potentium eius inuefiigtre ni= tid non titur,ey quiequid magnum cr ntdielidte m deo ple= potcA num eftjfed fruflrd,Elo enim fic dcceditur dd dcum, cogna fed potius jùgitur dbeo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fccre

Èrimum per errorem uidemur dccederc,dum 4c dcu in deo et diuinis rebus multd, ut Philofohi cr philofo- fud fd-phici thcologi dißgt;utdmus,item dum iufiicqs noftris pi'ctù.

IN CAPVT PRIMV5Î. j ipß probàmuf iudicio rationis,putlt;imta nos re» ligiofe colère deum, quaUd. tentdrunt quidam gen* tiles, es“ iudei ßmilter,qui auertebdntur Â, uerbo dei,Deinde per reucldtum peccatum ßtgimus d, deo, '■ ut ludei iuxtd montem Sina.ßgerunt.Uic tdndem ui= demus fhilticidin effè eS“ peccatum,quiequid iudicio nofiro de deo fomniduimus.

Non Udnum quidem ßtit,quod magnitudinem er omnipotentiam eius conßfsi ßmus, er quod inundos tus cjfe in conßcchi eins oportcre iudicauimus, ic= circo eum colere oportere er d. pcccatis abflinere, i fedudnitds er ipfdimpictdsliiit,quoditd putaba* tnus,nos eum poffe cognofeere er ad cum äccedcrc, quando interim per nos ipßosjd cü,pcr noflram fa* pientiam er iuflitiam pr^fumebamus eum cogno* feere,er dd ipfum decedere poffe.

Déclarât quidem fc in crcdturis,ut e/lRo .}. fed ut ibidem dicitur,noftrd pricfumptio nos fub nomine fapientiic er religionis déclinât ad impietatem ßue ■ idololatriam,Nam quisq; talem deum habet,qualem ßbi in corde fin git.

Quia ucro maieflate tcrremur,er noßrd iußieid (quid pccatores fumus) peccatum eft,reflAt ut de* figt;cratio falutisßt Ulis, quibus reuelatur peccatum, er mhilominus in damnatione fint,quibus non dum eü reuelatum peccatum, quid in errore funt,putdn* tes ß reékfapere de deo erdecultu dei,mifertus cfl deus nofiri,er mißt wbisliultam prxdicationsm

EPISTOLAE AD CORIN. per quant falucfjwr crcdcntes,dequd multis fupnt 'dixiinuSjUtquiappicntcs fapiciitcm deum cogiio-fcerc non potumut,ftiilti per prxdiationc cru= CM cognofmniui jhtUunt deuni,id eü,qui talts A nwn= do ^ßimatur.lti dcmitm uerefapicntcs,uei-e fapien^ tem deum cognofccmiu crc. Nam iwdwtorein (u^ fccpimuSjin quo placuit dco,ut omnis plcnitudo di= uiintatK habitet,/tae quo ad deum dcccdi non po^ tefi,uic enim ßtölus efi nobis A deo iufticid e:^c.

Crcdcntes dicit, quid Euüngflium auditum non prodc/l illis qui non crcdunt^non cnim mtellig^rc p^a po/Junt,quemddmodum uidcs lodn.^.ubiChriftus di=: citjCdrononprodeft quicquam, ljgt;iritus cA qui ui=q‘(i^=’ u!ficat,q.dic!it.In airiK cflis,ueflrds cogitdtiones de med. prtediatione fequintini^no poteflis iu uenirc dd ^ocus me ,dd liiritum non dcceditis, ut creddtis uerbis exprt meis,utptis fltoiTZtf'aKTOijcrcdctcî uult med pr£di= atio,no dij^utatofcsiucl difceptdtores,efl cnimjjgt;i= ritus cruttd,idcoßne f^iritu non apitur, id quod ibi äddit.Sunt mquit quidam ex uobis,quinon cre^ dunt. Et lodnncs dcclardtidë diccns.iiouerdten'm db initio ihefui^qui cfflitt non credentes et quis ejjet proditurusipliim.EtÇubdit lhefus, proptered dixi uobis,quod nemo potefl uenirc ad me, nifi fùcrit ci dattî A pjtrc meo,id efl,nifi fiterit TtoS't^a.KTOs et traôhts d pâtre mfo,bcc c^,ut uno rbo diam, nifî Cdro. eredatfUt bdcuidcs per totuin illic fcrmoncm,ft rc- Sptr«“ âecon^ tus.

Petras uero Ij^iritum acccpcratex pr£diatiogt;ie l-tungelij Chril{i,id eß, credidcrat, id quod certe ßirituspinibis in eo eßieerdt, non euro eiM,id cß, non dliqud cogitAcio^ut fdpiètia rAtioiiis ucl doflri^ ttAhunMnd^quie potim contemnit, fluUum iudiat, bld^phemAt Piunfflium Chrifti,ut ibidem uides ifi I'/Zw deficiunt d Chrißo, quemadmodum Oquot; hie decUrat PauIim. Ait cr^,Domine ad quern ibimiuf uerbd uit£ £tern£ hAbe5,t^on ßc uidebatur alijs in quibiK caro blAfphcmdbdt fermonen Chrifli,no ez:in» CTAt ili ßiritui uiuifia.ns,id eiî,per quem credcrent ut hdberent uitum £ternAm,ucrbd quidem uit£ £tcr^ n£dudicbdnt,crß}irttumipßm loqucntemßed a’ ro nbsp;nbsp;mor^ßiritum çy uitam ddnùttcre non potuit,

Prudentid enim amis mors esî, cr dnimalis homo - non percipit ed qu£ ßtnt ßgt;iritus dei,ßtlticid enim funt mi et inteÜigerc non potefl,et rurßim,Cum co» tentiones ßnt inter uos,nonne homines eßis, nonne artidles eflisf Vnde diunt oßenß^Durus eR hic fer» tno,quis poteli eum dudiref Dongeproßih diucr/u indicium,Verbd uit£ £tern£ hdbcs,cr durus e/l hic ferma, fed illnd ex fpiritn dei, hoc ex arne,id eü, homine.

vide ttero quid ddddt Petrus, ut cognofas unde nourrit fermonem Chrifli eße fpiritum et uitdm,ßue ucrbduit££tern£. Etnos,inquit, credimus ZTco» ÿiouimus,qnod tu es Chnflus films dei uiui,' Eioime ibi

ibi fpiritu Mdis,ubi audis huiuf fideiexcordc co^ fißionem!' ldc}uodmlt;ini/rßc ctidmdicit alibi Chri» fills,eidan Petro cadem confiteiiti. Caro inquit cfquot; fangais non reuelauit tibi,fid pater metis qui efi in cælK,c:r alibi ad patrem, Abficondifii,inquit, h£c a fapientibiis cr intelli^ntibiis, cr reuelaflica par-iiulis, et rurfiim.Patrem nemo nouit nifi filius,et cui uolueritfilius reuclare,et alibi,Spiritus fanéius 4oa cebit uos omnia qu£ciinqi dixi uobis, et teflimonium perhibebit deme.

Spiritus itaq; efi qui uiuifi(at,per pr^diiatum Euan^lium,credere enim nos ßcit,quod uerbaEua^^ fflij funt fpiritus cruita ,diim interim aro ad hoc ne^tium non prodcfi quicquam, fed ofirnditur e:^ contemnit Euangclium cr Chriflum,diccns durus efi hie fermo crc.ut non mircris, quicquid per tota bi= blia pr£diGitur,dc potentiafidei Chriftian£,et quod iuflifiat erfilios deißcit,qu£ efi iufiicia dei ad qui iufiicia carnis non pertingit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Iufiicia c;ii)» carnis /pern fium ponit brachium carnis,id eü,confidit in eo quod ipfe homo freere pctefi, et ntmquam poteft perficere legim (tue pr£= cepta dei,Iufiicia autem dei,Jiue iufiicia fpiritus,fiue iufiicia fidei,aut iudicia qu£ efi perfidem (h£c enim omnia idë fune)dicit id quod efi in pfalmo, Spera in dominum er ipfeßcict,fiue ipfe curabit. Quod alibi fic dicitur,nempe Pfal.i-2: Venient cr‘pr£di^ cabuiu iuJUciam eiui populo genito, quod ipfeßcit. » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pacit

Tdcit autan fie, per Euan^lium,ïuliificdt tmpiÜ ideR,fidemeidondt,perciudm remittit peecatum, Crßcitfilios dci hteredes teternie uit£, Interim uero ignofcit^quiequid ddhuc carnis molcpreßi,dut non ßcimui aut non reék ßcimtK, ey ßcit ut con» fitedmur Euà^liam et bonaßeiamus GT mala, pro* ptcr iufticidin patiamur. Ehecßnt opera dci in ere* dentibui,z:^ßuihis fpiritia ßueß-u^ts ßdei.

Fruéius autem carnis, eß contemptus Eudng:lij et opinionum prtefumptio,undc feqituntur ZT iUißu* âis quos Pdulus enumerat Ro.j. ©-1 cr Gd/.f.

Cdro interim libenter dicô,contrd quosdam qui ChrilU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ioannis ßeiumßtiritum quem ßbi

uiuifi= inteUi^ntes interim tuhil eorum qua di* ca eil ignarosßtßiendentes, qudß altquid diuinunt

* quod numquam auditum ßt iam pr£dicetur, No« uident quoq;, quid dominus ibi per totu contextuM dicat,e::r tarnen dccußit nos, quaß nos contextum no * uidcamus.

Si non poßent nobißeum ucram iUic uerborum in* telligerc fententiam, er non aliter intelligcre quam de carne Chriß,quod diibtm eß, Caro non prodeß quiequam, proptcrca quod in pracedentibus fcCpe dixit Chriftiis dc carne ßua (qua,muis hie non dicat Caro mea,ut ante, fed ßmpliciter Cdro,er carnem oppofiAt fpiritui)ßrendum cßi t ß pie interpréta* rcntur,qucmadmoditßrimus libenter in ßtn^s do* äoribus,quod nonnunquam parum probatis uß ßunt tejli^

EPISTOLAE AD CORïN» te/hmonijs^^Gr quad fiepe dlietum fcntentiam ucrbit fdcris dedcrunt, qucinddmodu qudndo legK Augußti* Jittwi trdikire 'm P film illud quod lcgimus,ln idip* fum.z^e.

Pm d»ffm mtcrpretdtio eff-t ,fi cwn Au^fhna itd conneâvrctMjCaro Chrifli non prodefl fne fpiri=‘ tu uiuificdnte,dddcJjiiritum uiutficdntë,id ejl,cre=i dc,cr cdro Chrifli tibi prodeß,id eü,ddt tibi uitdnt aternAm, Sic cnim ait,Cdro med uere eRcibufcr pngttij mem ucrc cH potut,qui edit Grc,Lcge ß uit Augu/hnt Herf)d,Hic quid per h£c noflru fdcrdmctii oppugndnt,diccremu't eis. Si cdro Chrißi i« Sdcrd^ mento non prodcß quicqudin dbsq^ fpiritu uiuificdn= te(id quodnondlitcr doccmi«) ccrtc prodefl multti cum fpiritu uiuißcdntc,neqi totm Chrifhis prodeß nobis neq;totd trinitds,niß ddßtnobis fpiritus,Quid eiitw prodcß diabolo,quod deus eß deus f Sine fide cnim impofsibilc cß phtcere dco.

Cumdutem produewnt inde hdircticam fenteiti* tidm,cdrnemfcilicct Chrifli fimpliciter no prodeße quicqudm,ut neget Chrißis per hoe, quiequid dnted dixit de came fui et fdn^ine,no futfiredi,Eß en»«» Antichriß fpiritusquifoluit lhcfum,ut legcbdtur etidin tcntpore Auguflini tnEpiJloUloitiiiiis.cdp.'j. cum tdtnen Chrißus mdnifiße de fud humdnitdtc fiue de carne fud e^fdnguine dixcrit,quod ßt uitd mun=’ di,cr ,nifi tndnducaueritis cdrnemfilij boniinis cr Ïnberitis cius/dnffiinem, nonhdbebitis uitam uobis.

Si edro iUit zr fdngnis iile effet folam euro amp;nbsp;guemadmodu. nos funtus,alieiuis ßrte Itbe» riui pronuncidret,nibil cj. prodeffe, carnen ex' fdii* pjtinem non poffe uiuificarc Zj tdmen ßdelis hoe fuflinercnonpoff'et,(iuilt;i Chrißns dicitfudm carneni CT futvm fdit^inem effe uitdm credenti. At cum feidmns illdm cdrnem CT ilium fdn^iinê deo itd uni^ t!i,ut fepdrdrt non poßint, qute impietdf cß dicere illdm Cdrne non prodeffe c^uicqudm^ qui illdm cur» nem edit CT ilium fdn^inem bibit,certe deum ip[u neeeffdrio edit CT bibit, quid compldcuit-pdtri, ut ait Pdulus,ut inhdbitet nt Chrijio omnis plemtudo diuinitdtis corpordliter.

Sed ut uidco diunt,h£c uitd qu£per Chriffint nobis datur,non cH ex carne Chrißi et fdn^ine,qu^ non poffivnt uiuificare ,fedcx diuinitdte,qu£ fob uiuificdt,Reßpondco.Si[entires aliquiduit£ non iti ingrdtus effes redemptori,qudß uero ad deum ueni* amus ffne mediatore,ut iuda:! ff bi [omniant,aut qua‘ fi mediator nojkr non ftt deus et homo,cum propte* red potiusuerbum caro ß£hm (it, ut qui à deo db* fcób crdmus,pcr carnem eius rediremus ad patrent, in hdc carne apprtehenderemus dcum,quem alioqui nemo apprtehendere potefi,Nemo enim ucnit ad pd* trem,inquit,m(i per me,Per me,qui [urn deus et ho* mo,non [olum deus, ut poffim mediator effè inter deum CT hominem» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Hic tu dices hominëpue cdrnem nihil prodeffèf tibi ne eredam anChrifîo dicenti. Panis quem e^ dabocaromeaefi,(]uameg) dabo pro muudi uita^ Et,niß manducaueritis cdrufm fili) hominis Cf bi^ beritis eius fan^inem non habebitis uitam m Hobis^ er reliquat

An non de carne pue hum^nitate fua'loquitur^ pne qua, negtt nos habere uitam poPe, id quodapud tePpiritus Aiitichrifli wegtlfNon defimplici carne aut fanzine dicit Chrijliis,fcddecameetfangui!t nefuOyEmphaps ergs eß m diëhonibus. Utca,ineus, pH) hominis,ut Caro mea er fangtiis meusjMcaeJ“ meus inquit quipmt deus er homo.

Hon er^ feparabis ab hac uiuipcatione camem erfanguinemeius, nip uelis mediatorem ne^re er ' Chrißum mendacem peere qui tarn claris loquitur Uerbis.

vis cognofeere deum 'm fua maießate er fapien» tia pertuamfapicntiam,reliëkii mt.rimißa, carnis 'mbecillitate er ßilticia,qu£ uidetur in Chrißo, nihil ejpciesßd quod fupra diéhtm eß. Si autem per ißam carnem efficies in qua deus hdbitat,non dices carnem Chrißi non prodejfe quiequam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gli) Cg

Himiumßit quodnuper zuinglius p:rippt,Ca^ ro er ro iMfd Here c^ cibus, Caro mea,id e/l, mea diuini= pecca» t4S,erne quis poßit interpretari cum hoc pietuori^

^ixiffc,hdc fud glojjd egit in eo loco ut ,perfuiidc* ' »•ft cdriiè Chrifti nihil prodeffe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

E/io ucro,(]uod non pntdmw, cos efje tdm md^ los ut ucUnt nobis dbolcre ChriPim,tdmen quid fpi* ritus eorum qu^rdt, ex his uerbis plus fatis nMni= ßßum cß,tdinetß iUe ident uir idinpridcmde pec* cdto originAli fcribcns decldrdrit qudnti Chrtjiutn ßcidt.

Non dbcß Chri= ßiu.

Notidbeß dfidelibus cdro f^fdit^is Chrifti, quentddinodum nunc quiddm fomnidnt, fed edunt zy“ bibunt utcunq; fpiritudliter,ideft, mfenßbiliterp ßdem,tdnten cdrnem zx fdngiinem Chrifli,unde hd* j tfzit uitdm £terndm ut Chrißis dit,quod zT PduluS Ephc.f.fjc dicit.Sumus mmbrd corporis Chrißi eX Cdrne eins ZJ“ ex oßibus eius,quemddmodugt;nfponfus et fponfdfunt und cdro,Et Col.f.Ipß efi cdput cor* poris ecclcßte,qui eß principium primogenitus ex i mortuis zrc. Nunquid cdput poteß dbeße à ment* brisf dut nunquid cdrnem z^ offd etidm dliquis dc* ' cipiet pro diuinitdtei Verum ex dduerfdriorum no* : flrorum uocibus uidemus Chrißum crucifixum dd* hue eßfe multis fcdnddlum z^ jhilticidm,foils dutein : credentibus eßfe dei uirtutem zrc.

lilt;ec ut dicdmus tempus hoc nulum poßildt,»c tdmen omnino pdrer^ tibi uidedntur,dttende Pdit* Ium hic eddem dicere,Pldcuit inquit deo fdluos fr* ccre,quos^ credentcs,per quidi per ßulticidm pr‘£* dicdtionis,Mirunt uerbunt contrd ilios, qui content* nunt

tiunt externum uer bum,docent cs ^ncnddin fpiritum expeikindum é calls, ignorantes per lt;juid fpiritus ftnébis detur, nempe per ftulticiam prlt;ediaitionts, Quid prlt;ediat lUu ßulta pr.ediatioChrifhim cru* lt;ifixum,An non hie aides arnem Chrißif

Htc Chrißus crucifixus fiihis eß nobis À deo pientid, iufticia, fanâtfiatio 03quot; redemptio, Hie tu dices Carnem Chrißi nihil prodeffef Chrifli mejtum, qui ita euro eii at CT dem quocf; pt, eim airo poteß quod nulla poteß,queinddntodivin O' dd Col.f dici^ tur,Reconciliauitnos corpore amis fu£pcrmor^ tem ,ut exbiberet nos fdndos CT irreprchenßbiles CJquot; inculpdtos m confpeiiu fuo.

Omnisitaq- Philofophidßttibim ßulticid pra^ diationis,idcA, in EUditgelio quod priediat Chri^ Jhim crucißxivm, fiéhm nobis i deo fdpiencidm,iu* fiicidm,fdniiißationem,redegt;nptionem, Grdtids 4ge deo,qui itd nobis confuluit, ererede in eum quem iÜc mißt,ut per ßulticidm prxdiationis fdlutem hd= beds d:tcrndm,t^on credentibm dutem nihil udlet ad fdlutem, fedfuntimmundi, er ad oinne opm bonïi reprobi.

Virtmitdq; er eßßacidßdei pr^diatd eü hoc verbo Pduli,Plaçait deo per ßulticid:m priediatio» nisfaluosßcere credentes, Caro dutem non poteß non oßvnßcr ßulticidm iudiare Ruangelium glo^ riie deifid quod hießntimfubditur.

Iiidi£iluno cr litcrdli legb inteÜeóhi, prtetercd huntAnis traditionibui (y fu^crftitionibiis cxc£ati, Eudn^lio quod pr^dicut Chrijiiim crucifixum,cre^ dcre non poljuiu/cd dicunt,Si uidcremus ßgntM dUquodcredercinus,dtq;itddcum tcntdnt. SignuM uero poßuldtu non uulgire quod pojjet vdtio cr picntid huniAnA cdlamnidri/cd gloriofum è coclis, ut in Etun^lio,ubi rcliquA Chrißi mirdculd, c3* Cnei temnunt cx pofhilant ßgnum c cœlif. Gricci dutcm» quid nihil mirdntur niß quod fplendide, pldußhili^ ter ,ßipienter e^“ grduibm dr^imentis perßuderi poteß,Eud,ngelio credcrc non poffunt^non enim hie uidere licet iüdm ßtpientidm qudm ipß qudrunt.

Ncutri erg) credere uolunt,fed potiw nihilßl^ feipere pr£terqMm quod oculis ,duribuf cr rdtio^ ne iudicure poßunt, Experiri uolunt,credere non uolunt^Crederc dutem cR honorem dure dco quod ipße menddx non cfl,et iccircoßdere cites uerbis.

Porroßib iflis duobnsnominibies,id efl,]udiieis amp;nbsp;l^ofl= Griecisßue ffntibtis,tMtc comprehendebdntur ont* rii uii nes homines. Ergo Pdulus hießgnificdt nuUu honti* ribus nem credere pojfe fuis uiribus,id quod etidm cldfii crede=uerbis dicit Ephe.f. Quicrcdimtisfecundumpo* re nontcntidmcrc.Grinßd dicitfermonem cruds doceri poffiia 4 fpiritu fdndk,id quod fuprd diximus.

tiopft/anéhilos fine iußieidrios. Nomine uero Gri^=gt; coruwi omiics qui [tu cruditione er fapientia. tununt contrd gloriam Euangelij, Vtriq; mirum ctiam nutte qium rcß[ia,nt Eiungclio ei' impcdiMt alias imbe» cilliores.

NoîprifdiiamK-sqHodnfqj ludd neq-,gentes ßufei^ fere poffunt, Preedicamus enim Chrijlum crucifié' xum,egrcgimn feilieet deutn eriudlt;eorum er ^11=^ chri* tium^Vbi hie cß iUefplendor Mefsilt;e,qui erat domi fhiscru luturus pertotum muiidum,ut ]udlt;ei per eum effeiu cißxus domini omnium gentium f Non uiJeiu hoc ßgrum [cand^ ècœlis.dudiunt uero pradicdtioncm quod crudfi-lum. XUS eü, O' deuiihs, morte régnât,er aiunt,Crucifia xum quidem turpitcr uidimiu fed regnantem non uidemtts,fi uideremus crederemus^

Vbi fÄ mdter illdfdpientid,qudm foldm rdfio pu^ tdt de deo prlt;edicdri deberef Non en'm potefi fccu* dtw« e^m effe detu de quo tdlis fiulticia pradicaturf Îuod homo fit er quad crucifixuf, erquodipfefit ominum tuflicia non noftrte uirtutes mordles. Htwe i/îa prædicdftone fcdnddlizdntur ludtei, quafi non pqfsit ifle efie corum Mefsids, er Grlt;eci ftultwm iu» dicditt crucifixum dliquem fufeipi pro diuind, nuic» fiite,er omnid hununa ita condemnari ut nihil ali* nd fint quam error er peccatum.

Ex bis fiicile uides quid Paulus infra uelit quando ' dicit, Non prtfdicuMimw i» perfiufibilibus humaiiie

Prlt;edi uerbb c^c.Tdlis prtediatio dpud tnun» cdto= nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meretur pldufum,ho)wre]n,diMtids,fcd co»

rescru nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ignominidtn ZT ddmnd rcrutn cr cor^

Idco de miniflro eiufoon potcfl did (piod qutcrdt [ud,cui obueniunt omddlt;iu£nollet,fi glorid deiiti non po/hddret, Multo melior cR conditio pfl udo» dpojklorum, hiereticorum e:x p. £klriorum,qui do» cent ed quibiH ratio applaudit,fed ubi dd tcmpuf dpplaufum c^,celcrem,ut PetrM dit, dcquirunt (ibi perditionem, uerbum autem donuni mdnet tn ater» num, er gloria manet Chrißo cr Chriftianis ctiam pofi crucifixionem , illis autem pofi perditionenf

inters nine certumßgnum dccipe ueri pr£diatoriif wßeas (Î hac confdentia agit fuum ncg)tium,ut nihil au» inter deat dicere, prater ea que eerto feit eße uerbum et pr£di= uoluntatem dei,nihil omittcre eoru qu£ nouit pro* eata= deffè auditoribui,utcunq; feuiat mundm contra uc» res. ritatê, Si uero inceperit jeruirc prurientibui auri» lgt;ui,uebulo eßer Satdn£minißtr ,curttm (ic di» am, cum Paulo etiam Satdn£ mintßri ßiu, quile» gem diubiam ex bumano (npite feeumdum phari» faiam iufliciam interpretantur f Hane notam hoc ßgnum ueri pr£dt(atoris Chrißus fie expre» fiit Ioannis, 7, Qui a femetipfio loqwtur,gloriai»

propridm lt;ju£rit,qui autcm quærit gloridm eiiM gut tntßt tpfum hic ucrjx e^, iniujticia in illo twn ap. 3. vt mc docuit pdtcrjtd logitcr.

Voattos dicit,guos fupra dixit uocstos fanéh^, guûs deus ipfc uoauit per Euangelij priediationent guod nos pradiamus, Noï /oriï omnes uo(nmus,fed multi fum uocstti,päuci uero elef{i,guos deuseadê noflra pr£diatione intus uoat, de giid uoatione Konw. g. Hoï cr uoauit crc. Hw uocatis,ßue lud^i fint fiue Grteciuel gentcs,ifleChrilhts (JK-m crucifixum pr£ilicamus,non eA uel ojfindiculum uel ßtdticid, fed quo nihil ^gloriofiusne cogituri guident poßit, netnpe dei potentid ac dei fdpientia, Talemcnim eumfentiunt ac credunt dc in tentati^ one experiuntur,

Potentid dei efi Chriflus crucifixus, id 'efi, per Poten J|«etn fi credhnus in ettm,nos deus potentesßcit,ut tia dei uprd dixintus,ibi,Scrnu) autemcrucis c^c. NuUdChri’^ enim »wior confolatio ZT conßrtdtio aduerfus pec^ ftui» atitm , mundum er Satdnant, qudm quod feimus iüud Pauli. Proprio ßlio fuo non pcpercit deus, fed pro nohis tradidit iUum, ^«owiodo non cum iÜo nobis omnid donduit f Si deus pro nobis, per filium fuum quem pro nobis tradidit, quis contra „ .

hoc qui crucifixiK nobis pr£dicatur ,id e/l, per quern fäpientes,ß credimus in eum,nos deus fitcitf in iflo Chriflo crucifixotdgnofeimus quum bene uclit nobis deus,qudm non meminiife 'miquitMm ncftrd=gt; ruWibreuiter quodluult effe pater cr nos pro filijs accipit^Si enimdiligitnecelJariofilium funm uni» genitum,qui fieret ut no diligit pro quibus unige» iiitum fitium tradidit inmortemf Vtenimfe agno» /cercmus patrent,ex ipfo fi^io patemo nobis uifiis eji plus diligere nos quant filium fii4itn,hiinc cnint datn» nauit ut nos abfiq^ damnatione elfemus,

Itanoßc deum ejje nobis patrein fimma fapien* tiaeü,fedadhanc fapientiain folum pcrucniturp Chrifium crucifixum fiue per flulticiam pr^dicati» onis,iidm mundus per fapientiain fuain non potefi cognofeeredeum infua fapientiaut fupra dtébtnt, fùgit enim pcccator fapientë dewnt,iuflum,ueracë, fibi in omnibus difsintilem cr aduerfum, Ampleäi» tur uero,ubi coeperit uidere ftultum deum ,id eR, deieóhim Oquot; pro nobis traditum,at^ ita per eum fit ipfe quod deus e^ ,id eR iufîus,fàpiens,uerax crc.

ita uident cr fciunt,qui uocatifunt,iîlum defpe» iluin Chrifium effe dei potentiam et dei Capientiant. Alif nihil efficiunt contra peccatum,mortem, Sata-nAin,crusq; in fuis erroribus O' fiulticia ,ideH, ignorantia dei maaent,utcunq; glorientur de fua iu» fbcia GT fapientia quaindeut noiiagwfcit,iwneiiin dei eü ffed humaiM, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ciuaitt

Stulticiam dei er mbecillitatnn dei uocat, fcrmoi^ tumcrucis pue Eudingclimn,utfupriidiihm. flultida dei,ut mundus earn iudicat,(iu£ dc deo prte= dicatur, fdpientior e^l oinnibui homiiiibtis,id omnes bomincs fud fapientia hoe non inteüigerent aut intelligi pcerent,quod fpirituf fanilui dccet per Eiungelium,ncmpeut cognofcaturnoflrutn peccd=-turn,id eAjnfidelitä{,iuiflra mbecillitta,dei iuflicid cr bonitdi,quod ex fold mifericordiaipfeeü pater gt;nbsp;wPcr,nos ctiisfilij. ex ijid cognitione fpirituales iamfiéh diiudicdinui omnia ut infra cap.z.dicetur, Hoe tam dbeftutomnes homines ex natura fciani, ' ut etiam fuafapientia excteeentur nefcire poßint,

Sta etiam hac imbeeillitof, quemadmodum mun= iinbe= dus imbecillitatem putat,quie de deo prlt;edicatur,e^l cillitM 1 frrtior omnibus hominibus, effieit enim quod omnes efr j homines cr principes efficcrenoa po/funt,neinpe

ut pereat pcccatum,uincamus camem,mundum,Sd= ' nbsp;nbsp;nbsp;tanam,mortem, habeamus uitam aternam. HuUaefr

! in mundo tanta potëtia,qute poffrt uincere, hoe e^l, , c confeientia in tempore tentationis eifrere cr eo^ temnere uel unum peccatum,qu£ pofjet re ft fiere uel uni tentationi, ut non dicam contemnere morte. Solo Euangelio deus uere potentes freit, quod quia fiulticid cr imbecillitas uidetur, e:^ condemnat noflram fdpicntiam e:s‘ nofiras uires, contemnitur

fdpientix çy- uiribus fidiMt, Sufcipitur ucroab ijsquiftMdamitdiit gt qutedei i fuiM mxgnificdnt, Hine crux cr contemptio nuiiicitt Eiungelium,mundo cnim gloriofum effe non potefl.

UuUd hurnd^ nAeffi Cdtld promo uit E=gt; udnge litim.

Sdpicn tcf.

Excmplo probdt,qudm cotißmddt dent mcj’.di fdpi^ entid GT potentid, hoc cß: qium non uelit nos de no=‘ bis prlt;efumerc. Deus enim ut femper,itd gt nunc, in ne^cioEUdngelico illos pronu)uct,quid dfdpicn^ tid zr potentid Grnobilitdte mundi contemnunttir, ut Apoflolos pifcdtores cr uulgds quod credit E^ udngelio,de quo diuiit Phdrifei, iodn. x. Nunquid dUquisexprincipibus dut Phdrifeis credit in cum-fed populus qui non nouit legem ,id eü,fcriptitrdm, ntdlediilus eft.

Hosndnq^ fdpientes ficit deus ftu fdpicntid,id eü,illumindt corddeorum,ut cognofcdnt cd qu£ inundus,cwm omnibus fuis fdpientibus,non nouit, dUt noffe potcft,nempe dcum Gred quje fdlutis noftrtß fuitt CT libertdtis noftrie,in confpedu dei.

Poten Hos ctidin fud. potentid potentes ftcit,utpoßiiit contemnere dtqsddeo Gfuinccre omnent mundi GT Sdtdnie potentidm,erigentem fe dduerfus cognitioné dci,ut dit Pdulus.ï-.Cor.jo.Contrd hos folos no pn Nobi=gt; peccdtum GT mors,quie uinflum tenent dlioa les ue= 'Ï“' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hurndnum.

fdpinitesMt potentes, folentetiam e/Je obfcuri cr igaobiles,deus etiam hosJicit claros crnobiles,ut immortdlis eorutn fit memorid, zr apud deum cr dpud homines,qucmddnwdum in Pfitlnw dtcitur. in Jwnwrù (ftfWd crtt iuftns, cum contra de impijs dicdtur Pfidl.^. Perijt memoria eorum cum ipfis,^^ alibi,Dcleantur de libro uiuentitim,ct cum iufits na fcribantur.

l^uncenimnos homines in terris beafos priCdi^f camus fanóhs Prophetas pr£dicatores,(]ui pafsi funt propterea quod in nomine domini lacuti fuut, ut ait Idcobus iÜe in Epijkla fua, CT Chrißus iubct pudere ,ubi mundus nos conteinnit perfequitur, quod nomina nofira fcripta fint in calts, Qui noir dgnofcebantur dtvm uiucbant, tam fanbh prtedican= tur,ideo quod contumeliam pro confifiione Euange= lij cr domini noftri ihcfu Chrifh paßi funt. Igiiobi

Aliorumucro nomina,qui nwndo prædie^ri ui^ tesuc’i debantur,dum uel manififle uel ex mfidijs agcrt nt re. Euan^lijcr ueritatis perfecutores,aut obliterate funt aut eü dedecore manent,ecrte deus nö agnofcit, Ejio Chrifliani habcant in ore Dccios, Maxcntios, Dioclctianos, lulianos, Arrhios, Sabeüios, Pelagic anos crc.tamen hoe non efl nomen habere,fed tgito^ nuniam,non fiimamfed infiimiam,ut melius fit con=gt; fttltum /àme illorum impiorum, quorum nomina en ipfis intericruiK^

piettte!,ex 'mbecillibui potentcs^ex ignobilibuitui» iiles^ Vt inquit pudeßciat fapientesfccundum lt;ar= nemßue mundunttO' omnia. qu£ßbi aliqutd uiden= tar,Contemnit cnim dem ifh, omnia, cum omnibm qui hisfiduntjUt ßtaflutuat in ijs qui creduntjd Mißua. ßipicntia çx iußicia diffidentcs fold dei nti=’ fericordia fidut-Hacßcit quid, twit ut de fcfolo gio riemur^dicitenimcloriam meam alteri non tlabo^ nec laudem medm fculptilibm.

At ais.Tamen quidam etiam fapientes fccundum turuemßue mundum,cZfufliciarij, ey nobilcs uoa.^ tißmt zxßiii Chrifliani,Kcfßondeo,reiieyZr Pau^t Im hic idem affirmAt,qudndo dicit Non tnulti cfc. ßgnißcans quosdam ex eoru numero ueniffè ad Chri fliim licet non multos, Sedhos tarnen oportuitd ßu, fapientia,iußicia,nobilitate deßccre,quod ad opini* onem cr prdßimptionem cordis attinet,et bancßnb ticid ChrißianAm ampleffi,quemadmodu inßa dici^ tur,Si quis uoluerit c(fe fapiens,ßultm fiat ut fapiës ßt,ß:cundum iüud Chrifli. Qui iwlt uenire poil me abneget femetipfiim, ZJquot; toüat crucem fitam et fiqud^ tur me.

. , EXEODEM zrc. quot;Ex eodem ficilicet deo uos elbs.Eademfiententia cR cu/m ilia loa.f.Qui • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• no» ox fangdinibm,neéfi ex uoluntate ß(rnis,neq; ex

uoluntate uiri,ßed ex deo natifiwt. t^on tmle cr^ J®' habeat nos quod ignobilesfiemus ZJ“ d^eßt mun^ do,J^am fi nemo neÿitfilios Ciefaris cfienobiles,in*

pt oportet qui non uidet maxime nobiles epi pliosdei,undc erpiritupatrii fui fapientes fwnt V potcntcf.

Porro quod ad hdnc gloridtn ftliorum dei ueni^ miM rwn noprd pr^fumptione Gquot; iujbcid, pc dddin In Chriflo iefuuelpcr Chrißiim lefum. Et claris uerbisfcfc mterpretatur dicens. Quißdus cftno^ bisàdeoG-c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Secun»

Hic uiderc licct quam ntdgnu pt lucrum Chriflid-tus quod nihil pbi arro^ntje contemnunt, fenKtip= fos dbnc^nt,contcmnentcs humanam iufheiam, nihil , innitentes fu£ fapientite, contra quodiam tnundin^^j^, fùrit,indigneprensquodlomnid humanA damnAn=j^ tur in conjfcâu dei, magnum hoc pbi fore damnu drbitratiM. Chrifiani cnim quanto magis uacui dfe '' fiant tanto magis deo replcntur. Relinquunt fuant fapientiam qu£ coram deo ftulticia ep,fuam iufliciâ M£ coram deo pecatum efi, intelligentes quod per je non popimt cognofeere detvm ,qu£ e^l uera fapiê:gt; tia,quod feipfos non pofpmt iußificare, fanbhficare^ redimere, cr accipiunt Chrifli /firitum quem ipfe Chrifius nobis emeruit,utpmus unum cum ipfo,quigt; fit ut non fapientia humana fed dei, no iuflicia huma» na fed dci,rcpleamur.

Quid hic qu£fo pafsi fumus incommodi abne» ^ntes nosipfos f Nonne m4gn«m lucrum cü reci^ perepro /kreore aurum, pro finlticia fapientiam, pro pecaito iufiieiam, breuiter pro humanis cr pe* rituris

iriturii ^diuina et £terM^ Uic coUige exdtititheß il* ios (jui twti credunt in Chriflum non hdberc uerant fipientiMn,iußieidm,fin^hfiationem, redcmptionc, fedftulticiam, pecatum,fordes ct impuritdtes indi* . cs audnsy zx excxcdtionem laqucosq; £temos.

N4jn Chriflu! (iiius ed nobis,cur ergo deß^erj* jtiM Sd musfFadm ek inquam nobis d deOypUccat erg) tibi ptetid, ^uod placet deo etgratids d^ eins libcrdlitdti,quod cum uni^ntto fuo nobts omnid doruuit.

Quid erg) fùélus eß tiobis Chrißus d deo f ßdpi* entidyid eA,ut quam ßpientiam in nobis non tnueni* musynempc dei cognitionèy in ipfo et per ipfum hd*

Piisiu= iuflicidyideRyUtqui in nobis peccdtorcs fumus, in ip/b zr per tpfum iußißmus ynon imputdto pro^ pter ipßim nobis pecato.

„ Sdnfhfiaitioyquid iuflißatis refbtnt pecatorum ” reliqui£yZr indigent ut fcmper duffdtureis fidcSy ' tdntum enim iußiciie hdbent cor dm dco,qiMntum hd= bentfidei, Horum crg) fdndificutio iUuminAtio eü Chrißus peromnem uitdm ipforum,femper enim ordntyDimitte nobis debitd noflrd zrc.Doce me tu* ßißcdtiones tudSynon huntdndSyfecundwmiüud Qÿi fdndiis eü fdndißcctur ddhuc.

Chri= Deniq; er rcdcmptio cdyquidqui illiimnAntur,' fiusre iuflißanturyßindifißintur ynondum omni periculo dëptio deßtndifuntydonec plene per mortem er ßituram refurredionem dbfoludntur abomniSatand oppu*

gMtione , tutte enim plene redimentur, (jui um redimi,ut illumitMri,ut iujaßari,ut fanihfi(!iri,clt;ea pcruttt,Hlt;eclt;juoq; redemptio nobii Chriflits cll,de quaRoma .s. ExpcélAfites adoptionem redemption! nem corpora nojïri, cr ap.7. Infoelix cg) bonwgt; quis me liberdbit Â corpore mortii huiusf

) ajtid hic qiitefo libero arbitrio rclinqui= Chria ’ tur, aut conatui noftro O' uiribus hunutnis, ad fii= flia oHt lMtc)n,»bi omiiid O' principium Oquot; medium o’^ietnoa conÇumtndtio noftrie falutis Chrißo,non nobis tri= bis, no bimnturf Quieraho potuit unquttm cogitarc dc^rdfut Chriflo, niß cum uerbum dei nobis offrretf SiledtwbiL ita^ iißeie dei omnis aro , ut de folo domino gloa rietmr.

quot; Ulundus dum ifti non cäpit perfequitur, fud enim fdpientia excieatur, lUi tdtitiwn nouerun{,qui deum O' qu£ dei fwa,non fe O' fud glorißarc pofßtnt, glorifiant autem quibus deus dat, quemadmodum

[Abraham gloriaindedit deo,credensqult;e maxime Pultaerant O' impof5ibilia,nempequodSara rilis O' nonagciiaria habitura effet ßlium, O' quoti ex ißaacctiam imtnolato ipfe poffet habere pojka ntatem O's:-

Hscc igitur omnia quare conffituit deus in Cbri».. r, i flo ? Vt,i)iquit,quigloriatur ,in domino glorictur, _ 1 id qMod in Hicreinia: capite ita expreffum ejl 1 H^c dicitdominus. Non glorietur fapiens i nbsp;nbsp;nbsp;cntiafua,o‘nonglorieturfortisinßrtitudinefua,ct

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non

IN CAPVT SECVNDVM. tugt;n glorictur diues in diuitijs fuis, fed in hoc glori* ctur qui gloriatur,fcire O' noffeme,quode^ funi dominus qui ßcio mifcricordiam cr indicium amp;nbsp;iußiciatn in terra, Htecenim placeitt mihi,aitdo‘ minus.

S T A coherent cum pr^cedenti^ buSySicutfùpra exèplo Corinthio^ ru/m çr aliorum ad Chriflum con* uerforum probauit, quam non probet deusmundi fapientiam Gf potentiam, in ne^cio EMn^lico

Expe^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rxemplo fu£ priedia*

rientid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘‘2’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^os mtd

pr£diatione, ft non ffiiritum per edmdccepiflis,amp; ti£ E= nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pdtris liberdlitdtcm, unde fiâum,ut

idm dbundetis per Chriftam in omni fermone amp;nbsp;lij no^ C9gnitionefut fupra diólum,reéie fufciperetis pfeu* (Iri li= ‘^o^^poflolos uerborum cr fdptenti£ idântores,qui cct de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;potentes f^iritu gloriantur in illis loeis

fheiii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eudnfflium pcrfe*

len t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pr£diatio non habuit fftecicmfapié»

Cor ' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perfuddebdt huntdnis rdtionibus,Gr Hid

' docebdt ciu£non pofjunt nonfhiltdd tnundo iudia* ri, Neq^ hdbuitfpeciem porenti£ dut idlt;ikintt£, quid tnfirmitds mtd nota eratttimebdtn cnim dc tremebam

in pcrfccutionibiti apud uos,ut honto,unclc nMXfWf potuijjct cjntemni nud prxdiatio, qudfi dciu non adcfjct trcmenti dc trcpiddiiti,Tamë tdmfhiltd diatio cr imbecillis,dgnitd eft i uobis credentibus ejfc dei fapicntid cr potentid, Omnid humdnd prlt;e* fididabcrdnt,Grftulticid er imbcdllitd{,lt;juic ap* pdrebdnt,non aüicere homiies,fed deterrere potuif» fcnt,fcd perijhm ftiiUdm ^imbecillein prtedia^ tionem fpiritutfdnéius decldrdbatfcegregie,crin^ tui in cordibui ucflris,cr ßris per miraculd.

Qudre itdf Nc inquitfides ueftra ftt dlilt;jud per* fudfio hunMiidjßuc cx humandfipientid ,fed agno^ faturpotiui effe potentid dei, Niß enim deus ad^ pi'iidiatiotù Eudngelißnuüus hominum pofJet credere in Chrißuin,vbi dutc creditur in Chrilmm, fentitur deifdpientia erdei potentid, confciciitùe cnim dgiwßcunt mißericordid dei patris confirtudti ßtperße m £ternH,Do(irinis uero humlt;i,nis,et rdtio* nibus,et pßudforijs hunMn£ fdpientid uerbis,cr tor^ tis feripturii null£ coniciëtû conßrmdntur,id quoi fold potentid dciefficit in cordibits ,per ßulticidnt pr£dicdtionis.

Hine uides tiuißnt qui glorificent Chriflu,nempe Glori» qui bonds confeientids,de remißb peceato^per ip^, fidtes in coßieiht dei dcceperunt,et per ipfum deo fidunt, Cbri» dli/s utcunq; cu pfeudodpoflolis et feilis tndgnddi- jho». cdnt dc Chrijk et fcribdt,tdmeit Chriflus fomniu efl, uel opinio,et peccatoru rentißionö uerc in fe dgno^^ fccrc non poßunt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P Adacrte

Aduerte etitim,quod hoc loco Päulut prouocat ./ƒ* dd experienttJin Corittthioruin,ut moninerint qudrX iuflißcdti per pr^edicdtionem iüorum,qui uerbd ÇT uirtutes id^litdiit,qitihdbenturidm fdpi^ pientcs,qudndo dg^fcitur d. inultis Eudngeliuw, idm fortes,qudndo EiMngcliutn non pdtitur ibi pcr^ fecutionem,fed qttod iuflificdtißnt per iRdnt pr^di* cdtioncm Pau!i,qute d mundo ßiilticijefüit condemn ndtd, Gf prcmebdtur contemptu çy pcrfecutione. Sic öquot; confcicntidm appclldt Gdlatdriim diccns.EX operibus lcgisdn ex auditu fideifufcepiftis Ißirh tuinf

Mdgnd fhilticid et ingrdtitudo hominü efl,quoi d præfcnti beneficia dei dcficiunt ad mendacid hu* tndnd,qu£ coßientidnt dnte liberdtdm rurfus iüd* ' quednt,ut dicitur.t-Pet.^-Jd qnod nos dicimus etiï Dodie contrd noftros feihrios, quibus confcienM non fitnt cure, modo /ßecie fapienti£ çr idikintif, (qudfi fortes dnimo multd, pdti pofsint pro Chrifio') : fefeuenditdrepof5int,ucrbidci egregij corrupto* res O' deprdUdtores.

ld efl,duodde deo pr£dicdtur,fiue quod deuiipfe tnoniü pernoflrdm lin^dm tefHficdtur in cordibus ueftris, D«» et tnirdculis externis,qucmddmodu lodnnes m Epi.

Aduertc tjuodfancK in arne exifkntcs, tremunt •juiJemin perfecutionefidddiuudt imbccil ^tïant litatem corum,ut non nogcnt Chrifiu, neg; negligat fdn^ uelomittMt nel pr^ediationis uel conßßionK ntu= timet, nutubi oportet.ltddcui per mfirmiMem noftrdm [cd etc glorifiatur,ut Pdultit de [e dicit.i.Cor.i». Portd= NotJ. mui cnim thefdurum i/ïum inudßs fiflilibui.^.Cor.4, Sic cr in tremore fc fitifjc m Aßd fcribit in princi=gt; pio.^.Cor.Et dd Pétrît dominui dicit.Cum[enueris, alita te cin^t, ducet quo tu non uà, Hoc dixit, ait Iodnnes,ßgnificdns qud morte effet glorificntu^ rus deum,Sed quid de dltjs dicam, qudndo Chriflut trepidduit in horto,ç^ tarnen non dcferuit fuam uo» (dtionemi Tl'mentcs adiuuat deus, dum interim prie^ [umentes turpiter c!idunt,ut Petrta.

quot;Varie up[unt hac fententid Pauli. C^idam enlm dixerunt Paulum ueUc, quod imperpâioribta ßt prddicanda Chrißi humanitas O' crux ,perpStio^ ribta etiam Chrifli diuinitas O' fublimia myßeria [anélte trinitatis, quam [ententiam hinc fepc dccipit Au^tflinus,Qjiap ucro Pauluspc protdicarit Chri^

IN CAPVT SECVNDVM. fium crucißxum, ut nonetiam refufcitatum cr rf* gnAntcm,uide itifrci ap. ir.aut (ic hominem Chriflït, utnonctum’deum^utcuncf; mpirfc^oribuf multif Cor’mtbijsßue carnAlibui Chrifliaiiis, quemadnwdti cos inßd iwminat dtp. s.

J^onneßcribit Epi/bläm hdne omnibus qui 'muo* cdM nomen donum luftri ihefu .Chrißi nonne eoS uocdtos dicit in confortium filij deifannondicit Chriflumdeiuirtutemac dei fapiemidin ejje omni^ tus credentibus,Nonne per h£c Chriftus diciturfî^ lie prtedicdtur d. Paulo deusf Neq; fanikim trinitate tdcet,qui pr£dicatfilium dei folo Jpiritu dgnofci,ut hdéknus in Paulo audiuimus cr audiemus.

Superbas cogitationes,quaf ßgt;eculationes uocant, de incomprehenpbili cr £ternA trinitatis huius ma* ieflAte,nûn tnoratur fidesChrifliana,,contenta, ijs quit fdcris Uteris nobis prodere uoluit deus.

Vides itaq; Paulum etiam Corinthijs pr£dicajfe Chriftum deum ßue perfebhs ßue imperfebbs. Pr£* dicauitenim Chrijium eßeßaluatorem,id quod nob Us hominibusnon eß dicendum^ tmpia itaq-, ßiißet pr£dicdtio,mß Chriflum pradicaßet deumßmulet hominem,Maledibhis cnim qui confidit in hominein, Gquot; ponit carnem brachium ßMm,ln Ulo uero folo falutem conflituit deus,quißc homo efl,ut ßmulßt G deus, Non er^ illud fentit hic Paulus, utcunq; Älif Ue Au^/hnus hac fententia fatis commode foleat uti. roßc, Alij dccipiunt hie iUamfententiam certe opti* monk

HMiKjCr in fcripturii udlde probdtdm, zy obferudtu neccßdridm,(iuod pro rdtione auditorum cr tempos ris,commode ZT opportune trdiktndiim ejl uerbum dei^ut fi-uóhiin /àcidt, quemddmodu Chriflus dicit. ‘“t L TBcatus fcruus cjuem con/ktuit dominus fuper /ùmilid fudm, ut det illis in tempore tritici menfurdm, vi=‘ des utrung; did, zir in tempore, z^ menfurdm pro cuiuscj;modo,Et epifcopo dicitur .2.. Timo.i.. Stude tcipfum probatum exhibere deo.operarium nó cru* bcjceitdum,rdk fccdntcm fcrnuinem ucritdtis,fc* cdiitem inquit, qucmddmodu Çccdmus pdnem filqs, cuiq; pro modo fuo, efl enim uerbum dd pdnis z^c.

Primum difccndus cfi Chriflus, ex ipfo crédita deinde inteüi^muslibertdtemno/lrdm, Si hoe do* dor pcrucrterit,ut d libertatc incipidt ,ut mdximt fX «frfco det dicat, zr uitet inutiles quelliones,tdmé uulgus dbutetur, ZiT“ libertatem cdriiis fcqucturdd prtedicdtionis bldfphemidm,utficri uidemus, quem* ddmodum ctidm multi Corinthij turpiter fequcbdn* tur CArnis libcrtdtê, ubi relidd pnedicdtione PdK« li dlios dudire cd:pcrdnt,ut uiderc licet per totam hdticferé Epifloldm.

Hdiicitdq; zrhinefententidm dccipiunt dicen* tes,Pdulus non prédicat omnid omnibus,fed fapien* tidmloquitur inter perfióÏDS,non fîc inter dlios,zy uidetur ipfccdp.fcquentihdnc fentcntidm confir* mdre diccns,Et c^/rdtres non potui loqui uobis ut l^iritudhbus ,fed loquendumfidtut cdmdltbus,ut F J bïfdn«

ßntibin in Chrifio, htâts potn uos alui GT non ci bo, noiidum enim poteratii, into ne nunc quidem adhuc poteftis, uAin adhuc camdies cflis crc.

Re^hfsinK quidcm dicunt fecundum hanc fen* ten.tiam,fedquofdam hodic uideo hac fentcntia pe» ßime abuti,dum pro fua cupiditate et hypocriß /b,» tuenda,uolunt dei iufiicia,(lute eß perfidem inChri* Impius fium,non paßim omnibus inuulgiri,ut maxime fint abufus c^uilibcntcr audiantadfalutem ,fcdtantucam tra* huiifs ^ri inter fiapientes,id eft,intcr Lucianicos et con^ dim. temptores hypocritas, ut nemo (dlimsfiat, dum ipfi fiiam fidutem contemnunt.

Quibusdicimus,fifiermo efide nugis,intermina» tisGT inutilibus qnciiionibus,fiueetiamde nonne* ceffarijs atep adeo de nociuis difigt;utationibui,cr fo* phifticis uanitatibus, libcnter permittimus ut ipfi habcant,alij ignorent,ipfisheefint maÿia fiapien* tia, GT ipfi per hec fint perfem, quibus Chrifli fa* pientia GT iufticiapue Chrifii Euanfflium herefif efi,ftulticia GT fcandalum, gt hitrctici quiEuangt* Hum confitentur.

Si dutemfermo efl de drticulis ad falutem neeeß far ijs ,unde ueritas dei g^ errores humani cognoflâ* tur,nonell hocalijs dicendum, atijs tacendum,fed modus GT dillributio non diuerfie doilrina: fed eins* dem,fiat a prudente dom)re,pro captu auditorum, utfupra diélum,td quod hie uides in Paulo, Predi* eat Chriflum crucifixum, or ita pnedicat ut fit fiU* itsdeii

»M dci, in cuiiis confortium u^cemur, qui fiihis jit hominibui à dco p4trc, ut fit iwflra, fapietitid, iufii=t cid,ßtn6bftcdtio,redctn[gt;tio, ut in folo domino glo» riemur.Si Chriftianui cs, die mihi aliqudin maiorent fdpientiämfEt tdmen hdne fapientiam nunquid Plt;tM» lus pTiedicdtfolis perfeihs f

Donemus mterimut intelligint perfeéhsfuo »)M« rCjNonne dicit fe prifdica/Jè Chri/lum crucifixum, nonfolumcredcntibus,fcd ctidm i/ncredulis luddis crgtntibusf Ncq; «ero carmilibus difcipulis, hoc c/l,iUisquiJl3.tim iuflicidm deiin Chrifio plenein^ telli^re non potucruntfed doceri per Etungelium cicperunt ,qudles Chriflus er eceteßa libenterß^ uent inßnu ut pdruulos,donee grandefcant cognb tione Chrißi,ut dicitur Epbe..«». ne^ inqudmhis car=gt; HAlibus difcipulis aliud priedicauerat,qudm Chriflu lhefum,quia his infi-a dicit,Eunddmentum aliud ne* mo potc/l ponere,prater id quod poßtum efl, quod efl Chriflus tefus,ut fapietis architcéîus ego ßnda* mentum pofui ere.

Igiturß pradicauit Chriflum crucifixum omni* ties, er hie efl dei fapientia ,qucmddmodum dicit, quarc ait,Sdpicntiam loquimur inter perfedos, cti tarnen earnales Chrifliani fiuc difeipuli perfifti non ßnt fed paruuli, multo minus increduli contempto* r« /i«e ludai ßue Gracif

Reflgt;ondeo, Omnibus quidem pradieduit eundem Chriflum (rudßxumf,cr hunc effe nobis dei fapicn* ’ f turn çy

tgt;am cr iufticidm, licet cdrnAlibus difeipulis humiquot; Uiu , ut pro temporii rdtione cdpcrc potueruntf donee perfeiliuf intelUgercitt,qug adeo mChrijio dottAtd funt nobis,quemidmodivm quando dicit Ro.

Chriftus mortwi! efl pro peccatis no fir is, er re* furrexit propter it^ficdtionem noflri ^udlde flin* pliciter dicit id quod nullis Chrifiianis non efl di* cendum,fl Mtem addds rcliqua. illius Epiflol£,er qu£indlijs dicit,nMximeEphe.). Col.t-G“iUdqu£ fcribuntitr dd Hebroos de Cbriftipontificdtu, pldne no crit dliud qud quod flmplictter rudibus ddhuc in Chri/b dióbtm efl,fed fublimius dicetur er cldrius mis qui creuerunt,qui perfiili funt,qui idtn exerci* tdtos hdbent fenfus dd folidum cibum,ut dicitur in Epiflo.ddiieb.idefl,quiproftcerunt in Chriflo,ut poflint eripfl confoldri fldtres tentdtos,fubltmius tntcUi^ntes iufiicidm dei m Chriflo, utcunq- nemo fdtis mteUigsre pofiit in hdc uitd. Omnibus quident mqudm prlt;edicduit eundem Chriflum, er in Chriflo dei fdpicntidm,fcdnonomncs ut fdpientidm dcci* piebdnt.

tid hu* tid,ut ex pr^cedentibus er fequentibus notum eü. tut lo* Dum prtedicdmus Chriflum crucifixum, loquinwr fi, certc fdpientidm, fed inter perfiibs, hi enim intel* ligunt hdne ejfe fdpientidm,er pr£ hdc omne mm* di fdpientidm er iufiicidm contemnunt utflercord, quemddmodum Paulus de fe fltctur.Pbih^.Inter m* ßdelcs

fideles dutein, dum pr^dicamus eundcm Chriflunt crucifixum,nigt;n loeiubmr fitpicntiam, non quident quod ad prlt;ediclt;itorcs attinet,fed quod ad auditor res,Hi cnim non intelli^ntes,non habent hanc prlt;£^ dicationem/iuc hunc Chrifiiim crucifixunt qui pr£» dicatur,profapientia,fed pro fiulticiaer impie» täte.

Quam fententiam ne quid dubites fupra ita ex» prefsit,îios pr£dicamus Chriflum crucißxum,lu* d/eis fcandaluin,gentibus Pulticiam,fed ijfdcm uoca» tis luditis paritcr Grtecis,Chriflum dci poten» tidtn ac dei fapientiam, quos ibi uocatos dixit, hie dicit perfidhs, licet non omncsuocatiflatim per/è» (bifint,id quod infla dicemus,Et exponit fe Paulus de qua fapieiitiafe dicat loqui inter perfiâos,di» cens, Sapientiam autem non huius fieculi crc. id quod infra dcclarabimus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Igiturnonefl eafcntentiahicPauli. Aliudalijs dicimus, Chriflum crucifixum priedicamus rudibns, alijsnon Chriflum crucifixum fed aliud, fed potins hac efl fenteiitia, eundê Chriflum crucifixum pr£» dicamns omnibus effe, per quern folum remittantur peccata cr falutem aternam confcqudmur,licet hoc ipfum pradicemus aliis humilius,alijs fublimius,tllis ut crefcant in Chrilw,his quia iam creuerunt,cr hanc dei fapientiam effe certo intelli^nt, intcri'»» hoc increduli audientes non indicant nos loqui fa» pientiam ,fedJumna flidticbim cr impietate,lnter

hos frg) fäpicnti.M non loquimur, cr tdmen cddcrrt audiunt qu£ pcrfcfh,inter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;locjuimur fapietitH.

Sicctidm interpretdti (unchxcuerbd Pauli di* tMs Ambroßm crVul§iriiu,nonciiimdliter debu* crunt,cr Auguflinui data opera traihit ca dignifsi* me inultis uerbii, in loanncm fcribens traélatu no* nag:Hino oibiuo,ubiproponit ({iilt;ejhonent, utru /pi* rituales dli(]uid habeant in doilrina, quod carnA* libustaccant gr/piritualibus dicant, Ad ilium locu Augtßini iam rcinitto,ß quis legere uolucrit.

Perfcihs dicit,credentes qutdem fed tarnen tales qui iam creuerunt cr adolcuerunt in Chrifli cogni* tione,pergentes ad menfuram letatis pleine adultie Chrifli grc.ut dicitur Ephe. 4. qui fuam dam perfe* iie norunt in Chriflo libcrtatem. Et claris uerbis Paulus Phil.s. exprefsit,qui in fcripturis dicaiitur perfcili,ne hie fcquamur fomnia iu/liciariorum mo* nachorum, qui fe in flatu perfeHionis effe glorian* tur,ualde fuaues homines, quos ne Chriftianos quidi agnofeit Paulus in eo loco,niß fuas iuflicias difeant ut fltreora contemnere, gr foli iu/hciie fiderc qua cß ex fide ihefu Chrfli.

Sicuero ait. Qnotquot perfeéli fumushocfenti* amus, cr fi quid aliter fentitis,hoc quoej^ uohis deus reuclabit,id eft, non permittet uos deus 'm errore, fed reuelabit uobis utuidcatis quod non dum per-fiik fenfißis. Qjiid uero dicit perfefhs debere fen* tire hoc quod ipfe dixit, uidcamus quid ante hac tfcrba dixerit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Si in»

Sr, inquit,quisquxm aliutuidetur fiducidm habt» tc 'm arne,c^ mdgis hdbeo,circumcifuio£huo die, ifrdel ex genere, tribiK Benlumin, hebreus ex he^ br£i5,iuxt.i lc^ phdrifcu!, iuxtd ßudium perfe» £ns ecclcfidm, iuxtd iußiciam ^u£ eü 'm Ie ff ß,»

s irreprehenßbtlis.Sedlt;ju£ mihi erdnt lucrd,ett drbitrdtns fum propter Chrißum ddmnum ejjc, lt;juin ctidin drbitror omnid'^ddmnum effè, propter excels Icntidm cognitionif ChrilÜ lefu domini mei, propter quem omnid pro ddmnii duxi, hdbeocj; pro reieckt* mentis,utchrijium lucrißcidin,utq; rcperidr 'm lUo, non hdbens w iußicidm ex le ff,fed edm qux per fidem cß Chrißi,qult;e eß ex deo, iufticidm fupcrfide, ut cognofcdm ilium er potentidm refurreäionis il* Hut er communionem dfflibüonum illiuf,dugt;n con-förmii fio morti ciuit,p quo modo pertiuffm dd re» furreéhonem mortuorum non quod dppreheitderim, aut idm perß0ltis ljm,fed feéhrß ettdm dpprehen» ddm,quatenus er dpprebenfus [um d Chrijio lefu, Entres, eg) meipfum nondum drbitror dlfeculum eJfe,Vnum dutein illud dg), ed quidcmqu£Ù terg» fnnt oblii{ifccn!,dd cd«ero qtt£ a fronte funt cni» tens, iuxtd pr£fixumßgnuin infequor ad pdlnwm fupern£uo(!itionis dei per Chrißum icfum.

H«ee Pduli uerbd non grdUdtim recitauimiigt;s,ut ex bis certo certius uidcus qui ßnt i» fertpturis perfe» (h Chrillidni,Ndm pofi h£c latim dddit.

. IN CAPVT SECVNDVM. nempe guod dixi, crß quid aliter fentitU, nondun ita quemadmodivm dixi perfciießenticntes, dcutre^ uelabit oculos ucflro5,ut crboc uideatii ^ycon^-dcmnctis in uobis,ucram gt perfccktin fenteiitiant amplexi.

Miirui uerborum contextus. QuotquotperfcBi fumut hoc ßcntiamiti,n£tnpc quod dixi de me, Noi» apprehendcrim aut iain perfcdtis ßm GTc. Pcrfeéti quiß^nt,perfiéhsß: fentire no debet,Qua^ re prohiba fentire ucritatem ƒ an pcccat qui dicit lucem lucê,tenebrat tcnebraf,pcrfióhim pcrfiéiutnf Pcrfca nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicimui, Chriflianam per»

fi{iionein,nonßc eße perßehonem in nobis,ut nihil poßit addi, quod prinium ßet in refurrcßione no^ uifsinM,ïntcrim manet femper uerum quad Chrißut dicit, Beati quiefuriunt Grßtiunt iu/hciam,iufliciÜ qu£ eflperßdem in Chrifium. Ro.}. Quiefuriunt esquot; ßtiunt iulhciam lüain ucram qune dei eA, qua iuftifiatur pecator,certe non uidenturßbi appre* hendiße,Gr fatis habere fidei ey cognitionis domini noflri lefu Chrifli,ut iUi qui hodie ßjhdiunt Euan ff licum illud manna.

Mali operarifqui iam tandem agunt manißßos Euanfflij holks,conßitunnt perßlhone in fuis ope* ribus GT flatutis humants, à deo non pr£ceptis,ma‘ xime in obedientia humanaftn paupcrtate,id c/l, mendicitate prohibita,Gr in tlla fua afhtate non di* co qualijPaulits autem confiituitpcrßUionem in ß* de et

de CT cognitionc dontini noflri lefu Chrifli ,ex quA fe^uitur contemptuf omtiis noftrue iuflicite. Répété ituéj; omtiù uerbd Pauli prtcdidU, ut uidcat qui pnt perßbh.

PerßBi inquit qui pumus hoc fen ti am ut,quod e^ dixi me fentire, PerßfÜ funt qui perfcék inccpcrut fentire de Chrijio,unde tauere norunt canes, caucre malos opcrdrios,caucre conciponem,id cii,illos qui ßlfo nomine fe Euangelij preedicatorcs gloriantes, docent fiduciam opcrum legis,id quod eil nc^re Chri/lum zx Euangetium eius,ln amcenim,id eil, in fc fiiisq^ meritis fiduciam habent,fiduci£ in deum ignari,Hos inquam auere norunt, arbitrati propter Chriftum omnem iufiiciam, de qua caro pnefumere poffet, effc damnum ZTreieihmenta,propter Cbri* film inquain,id eil,proptcr exccUcntiam cognition nisChrilliicfu,quaipfum lucri/àciinui,ut fit nojkr, Crnos inillo fimus,

Sentiunt cnim fe non habere fuam,id eil, humana iulliciam,ex le^ diuina,id cil,fe non inde iujios fie* ri cr a peccato liberos, etiam fi ßciant externa, opera pr^ceptorum dei,qu£ cH fcribarum çx Pha* rif£orumiußicia,ut dicitur Matt.f. Lex enim eil eognitio peccati,zr cognitum peccatum grauiut ßcit,ut dtcitur Ro.x.tantum abc/l ut opera cius iu* flipcent,quod fi opera Icgis diuince non iuflificaitt, fileant opera Icgtvm cr traditiomim humanarmn, Ho igttoramus quid lex fignificct, ne folat legis ce*

rifMnitttfomnies non iupificdrejUt maJe docuitftpf Kicronymui. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

Sudm itach iufliciam ex Ie ff fentiunt fe non hi* here,fed dei ituc ex deo iufliciam qu^ per fidem efl Chrifli,ut cognofcant iüum quid in co accepcrint A pâtre deo,quid effiaici^ in nobis operetur rcfurre* {bo cr regnum eius,quim commumoné habeant pi* j fsionum Chrifli,dum cr ipfi patiuntur orfub cru* ce agint,nempe quod pjfsio,Chrifli flt ipforttm, Cf ! crux ipforum flue paf5io,fit m crucecr pafsio/if Chrifli benediihi ,ut alibi, Si compatimur cr con* J regnAbimus,ut ita perffiites m fide m fldem, a gio* : ria domini in gloriam, perueniant ad rcfurrelho* turn mam nouifsimam iuflorum,ubi plene cognofcët quemadmodum nunc a deo CT Chrijk cogniti funt, utdicitur.f.Cor.ts- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Daw uero flc fentiunt refbfsime de dei iuflicii, qUiC eR per fldem in Chriftum,^^ fuam iufliciam re* ‘ putant ut ftercora,non tarnen fe indicant apprehen* diffe plenum cognitionem, aut fe pcrfcéhs efle in fide O' cognitione Chrifli, reflure enim usq; ad no* uifsimam reflirre{bonem,quje reuclcntur nobis de fl* ,i dcinChriflum, Ergo fcmper currunt crpergunt, uerbo Eudtifflij O' tentationibus (de quibus Ro.f.) do{b,cx fide in fldem,non ut camales difcipuliChri Eidemßi^q^i putant fc iam omnia lcirc,ut in fl a dicemus.

Currunt uero eadem regila, non aliam fldem aut doilrinamfufcipienteStUtfeduSh Grflduóhresqui fcn^

fçntiui’.t duflum effe cognitionis, dwmfrlfd ZJquot; dUe» nddßdcpo/l cognitam ucritdtent fu/ci[)iuntur,fed i» adem ßde or cognitions proficientss laq; ai perfséhim dicmrcfurrcfHoiiis, oMndo occurremuf Chriflo.

Vtjinquit ßmits concordes in fentiendo crdo=jJeta cendode iufticidnon nojîrdfeddcifîucdc Chrifh, fapid^' id qitod fitjdum arndlcs jiiie infirmi ddhuc Eudng^^ nji«. lij difcipuli fuflinein doceri ex EMngelio,cr per=gt; fefh ferunt libenter eorum ignordntiam,dgnofcen^ tes cripß adbuc fenon dpprehcndijje aut perfca (hs eße.

Cdnes uero Z!“ ni^li operdrij, docentes fiducidm operum legis,confitß uerbo ucritdtis dbigdntur,iflis tnim non Abd(lis,nojtri carn^lcs ßcile feducuntur jj-d fdpientid uerd qud; esl Chriftus,ut multis Corin» thijs tum dcciderat, Inne concordid non con/klbit, ' fed omnid firuebunt contentionibus, dum quisq; pro fudfententid crdoólorc contcndit,utuides cap,}, fcquenti.

löt cniw cdnes fnnt potins qudtn priedicdtorcs, non enim dmbuldnt, id eü, non d^iK ncQicium cT officium predicdndi, fccundum exempldr Pduli,ucl ut Pdulns, fed oderunt crucem Chri/li, dmditt uero t(entrem,id e^,non docent unde perfecutiotwm pd* tidntur,fed undefud lucrd er gloridm feüentar, quemddmodum pldne ettdm hodie nihil dliud in re« gnopdpifiicodoceri uideir.us^quorum fints non lu»

ertimeritfcd perditio,non glorictfcd dcdecui,ut» cuttc^ mterimflorednt terreftria cur Mes.

Noî Kcro non tcrrcßrid debemis curare,fed do* cere iußicidtn dei per Chriftum, pdti propter ucri* tdtem ,feruire proximo propter dcü,(jUte funt ca* lefitd,unde Cbriflum expeóhmus redituru/m.

^.ccehdbes totum caput .3. dd Philip, breuitcf interpretdtum, ne aliquis cdnis cr ntdlus operariuf, contrd ntdnißfln uerbd,iufticidf operum illic inter* fgt;rctctur,Pdulwcnmibidefentiendo dicit,non de operdndo, Hoc inquit fentiamiii, esquot;ß quid aliter fentitii Cil^c. fuprd,propter cxcellcntidm cogni^ tionis left Chrifli domini mei.Et rurfum,vt dppre* hcndam quemddmodum dpprebenfus fum,id quod alibi dicit.Vt cognofcdm quemddmodum cr cogni* tuißtm,Hunc pcrfeamp; cognofcimur à domino,in fii* turd refurrefhone nos dominum etiam perfeâe co* gnofcemus, interim no ceffamus dd perfeihm cogni tionem Chrißi proficcre.

Quid cdttes hie obldtrdnt tdlibus, qudß indige* ant operibus legis dd iufticidm, quando idm iuflifut per fidem in Chrißumf ISSullum periculum efl ne tales,qui itdproficiunt femper in cognitione Chri* fti,'muenidntur dbsq^ operibus bonis, quid enim non bonifiicerent dbs^ lege ,id efl,fl)ontc cr libera uo* luntdte ddgloridmdcipdtris,qui Chriflim expe^ ihnt é coelis reditunvmf

Igitur perfeSio ChrifliMorum 'm perft cki, fognitioiie Cbri)li,Hlt;cc autemeftut cognofcamm oinnfm Ko)lrlt;im iuflicidm c^fe ^crcord, fold fide du= tem 'm Chrifitim nos iuftijicdri, Hunc ciiim fiiólimt nobis A deOjUtfitnoflrd iuflicid,fdpietttid,fdnihfi^ cdtio^redemptio^’Vtô; cognofcdmuSj lt;]nod nondum fdtis cognofcimiis ijhm Chrifii cognitioncm, omnfin cognitionem exceÜit, iccirco fcmper per* ffiidumçr proficiendum in hdc cognitione,donee b£c uitd durdt,nemo enim fdtis hdbetfideifîue iuflb cÎA quæ eR perfidem, utfemper nunedt illud diéiS Chrifii in hdc uitd. Bedti qui cfuriunt ex fitinnt iu/licidm exe.

Pcrfeibl itdq; cognitionc pue perfe^funt illi Chriflidni in hdc uitd,qui hicc triditd intelligutn, ut cordm deo contrd Sdtdndm depnderc uerbo dei doéh pofsiiit, primum, hutndnds iufiieids ejfe nihil, Secundum, Chrifium e/fc iufticidm noßrdm exfd’-picntidm,Tertium, quod non ignordnt fe banc co^ gnitionem nondu fdtis cognofcere,fcd iTiulto adhuc mdiorrm reßare.,

Inter hos perfcâis Pdulits loquitur fdpientidni, quAndo pradiest Chrißum crucifixum.Hos infrd uo^ at jpiritudles, lt;t jfiiritu dei, quo funt doïh cr con» firntAti, ex quo dguntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tmper

Aduerte prAtcrcd ,quod perfeôbs non tdm infi= delibus opponit ut diôîum,quAm impcrfe{hs,id quod chriJS per Je notuin, Itdq^ etidin nutte uidendîi qui fint im=

Note pcrfr^, Hoî frquëti ap,noiKinat c!trgt;ialcs,quod huefriritu fanóh) indoilrinAfidci nonfunt con/ir» nuti,frd ddbuc frpiuiu arnAlia, utcunq- frinde Chrijk infrtuti.

Ci£pcrunt qnidcm Eudgrlij cfrc difripuli,nam in» finîtes in ebrifb cos uocdt,ne dubites talcs Chrifti-anos cfrc,pra quibus Cbriftus mortuus eil,ut dicituf infra ap .3. fed adhuc à friritu mundinondum frni pur^ti per /piritum dci,fapiunt enim adhuc amt» liter de Chrijto, ey Cbrifliana libertate, aut fuis ui» ribus cy iufticijs adhuc fidunt, fapicntiam mundaui

id cfr humauA fomnia cum Euan^lio adhuc peritti=' fcentd-smen Endiiffli/ ctnuntesG“ contrariam do^

ürinam odio hibentes,modo non indiciaßUantur-

Valli autcin ßcile pof]unt,nAm nondumJ^iritM’ les funt,qui dijudiare pofsint 6ni.'i,ut infra dicituT, fcdadhuc carnAles ey dnimalcs , frecundum atrnciit

çy animam,fiue rationem ey fapicntiam humandnf f eper frndcntcsjpricter ca qu£ didiccruntde Chrifropd tdmfa T^ii^^^lium,habentcs quidem fcicntiain infiantetn, Ifr nondum charitatem £difiantcin , ut infra dicituf , eap.3.Vnde (yfcquenti cup. dicit tales fccundutn tur,cti ambulare, id cft, non fccundum deum, M non interneres quid per ßirnem inteUiet, nempt totum hominem cum omnibus fuis uiribus çy intcl» Icéhi.

arnali imperfcëhs,ut ex Paulo coUierc licctß hoc e^ habeo diferimine, ut alij diantur infirmi,ilt;^ qnibut

cr Ml. Infirinunt mcjuit mfidc ju= fcipite ftc. alij uero infldti,de quibm infra ap.^.là fituri eftii zxc.zr aip.f. Et «or inflati efris,zr cap. ■ S.Scicntiainflat.

llliportandifunt^hi autem grauitcr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in

Nlt;tm iüi ojfrnduntur, ht autem offriidunt abutcntes fcientia,z^ çx liberhte ChrilH frcientcs libcrtatem arnt!, lîlidoceri uolunt^hiautem teftimant fc iam n^-otniiw apprehendilfr,et gaudent iwui frire et alicnA' A Chrilic, frlbdieiites ucram fapientiam,in Chrißo p EiMngeliit propofîtain,b(nc obfrurantur etia eis ea tju£ de Chrijh difrcerut,etfurguntfr{ta: et hterefrs.

Mclior mtcritn efr conditio infirmorum, guia i» doftrtiMEiwngflij «oI»ntprofîccrc,lt;j«J»n inflatO’^ rum,qui omnia perturbant, dum omnia fr frire pu» tantjZi^ contemnunt non frlum mftrmiores pro qui* bui GT ipfri Chriftui mortuu! cft,fed etiam illos qui ucre perfréh funt, quafr no fatis feientia; fatisq; au* dacilt;e habeant biCc GT' iïl.t tentandi, eu tarnen potiiu no friritu dei fed fuatenwritatefrrantur,non habi* ta aliorum rdtione.

HiiomnibuSjdum intérim frna'Euàgelii doélrina adhuc uigct,frpientia eft^quodpradicatur Chriftut crucifixu^,ccrtc no habent pro fbiUicia,Tamè Pitu» il« non aufui cft dicere,quod etiâ inter hos loquere* tur frpientiam,quia non funt confirmati fpiritu,Gr inflati itli minus fut Chriftiani quam infirmi, et fàcili occafrone iudieant bi omîtes non effr fapientiam.

Kott cnint cotißRutu 'm tcntatione contrnrine doâri^ ttic^ubi acccdtmt pfcudoäpojkli.

Tunc eiûm Paulut ZT omnes fin^h pr^ediattores contemnuntur cum fuo Eudngelio, ZX contraria, do^ ârina,ut/apientia è coclo lapfa,iaikttur Hmc inci» piunt contendere quisq^ pro fuo »Mgiflrozxdo» gmate.Hinc abuti Euan Iio,ut fequantur etiam alU qult;e priui deteßati funt,non curantes ut c medio tol» lantur 'mtcrim i/la fcandala z^c.quemadmodu apud Corinthios contigiffe in hac Epijkla Icgis.

Hi imperfe^li funt de quibus loan.*-. dicitur.Mul^ ticredebant incum,ipjcautemlelusnon credebat femetipfum eis,eo quod ipfe noffet omnes, nec opus habcret ut quisquam teflaretur de homine, Ipflc cnint fcicbat quid effet in homine.Et ioan.9. dicebat ie» fus ad eos qui credidcram ipp Iud£os.Si uos rnanfe» ritis in fermons nKo,uere dtpipuli mei efti5,zx co» gnofcctis ueritatem, zr ucritas liberos uos reddet, pgnifeans eoseffe talcs qui poffentà uerbo cius dcpccre zi^'c'

Valde caute er^ dixit Paulus, Sapientiam lo» quimur inter perfeflos, de imperpflis non aufus efl hoc diccrc,ipfa ctiain experientia iam do(lus,quiiin non conpflant tales in tentations contrari£ aut alic* nee dodrinee.

cto çy ingetiio afjeciui poffii^t, cr omnc iudiciim hufiMnu de omnibus rebusßue hunutnis ßue diumis, Lullos uero excipit, cjMiido etidm principes ßtpi^ entidm dei igiwrdrc dicit.

Principes fcripturd nomindt illos ,qui inter bo= pfiffet »tines doäißimi optimiq; hdbentur,utfunt inter ffn= tes Pbilofophi,ordtores cy dliorum redores, inter fey/p,, lud£os Phdrifiei çy fcribte, tepud nos doÄ)r«,mö= nAchi,confilidrii, lureconfulti,

Quod ß bi ex fefe ntdle iudicunt ey ignordnt Sapien t^uie.dcifuttt,itdutigncrdiitcscrucifixerint dominn glorid;,quid de alijs pr^fumesi quemddnwdu et ap.

ddmruit cogitdtionesfdpientum ut udMs, ut inteU li^s,qudndo fdpientes cxfetwn fdpiunt,fed [dpien= cQg„i, tid eorunt dd inteUigendam fapientidtn cr iußcidm dei dulticid cß,multo minus exfc fdpere dlios, qui tdnto ingenio çy probitdtc prtediti nonßtnt, çy re= bhfsime inßrds ex uerbis Pduli,nuUum bominem in= teüigere dut mtelli^rc pofße qu£ deifunt,niß tusdei reuelduerit.

Efl enint b£cfdpicntid qu£ pr£dißit nobis Chri* ßum crucißxum,hoc efl Eudnffliimi glori£ dei,qua glorißcetiirfolus deus,Efl inqud in myflerio,id efl, in occulto ldtet,cy efl dbfconditd,itd ut oculus non ttiderit,nec dudierit duris,id efl, nuüus fenfus bumd’^ nus perceperit,nec in cor bominis dßccndcrit,id efl, nuüum ingcniimt dflequi,nullus intellediis dut lihca rum drbitrium ne cogitdre quident de cd potucrit,

IN CAPVT SECVN'DVM. vtßledt hicomnis humdnd gloridtio, crmpietiU । qu£ prafuinit de fuis uiribtis cr arbitrio,quid eiiint pates uelle illud aut arbitrari,de co quod tibi iwn licet fcire,quod in deo abfcouditum ßiit db tCtertKi quod,nemo nifî ex deoJcirc poteflf

Itd zr dlibi Pdulus loquitur de Eudngelio Chriß, utddKo.}^. Deus qui potent eft uos confimtdreft^ cundwm EUdiifflium meum et preconium Jefu chriquot; fti,ittxtd reueldtionem myfterij, temporibus teternit tdciti,,mdniftftdti uero nunc,et per fcripturds Proquot; phet!cds,iuxtd dele^tionem £terni dei, in obedien» tid)nftdei,in omnes g:ntes pdte/dfh etc. Et dd Ephe. ?. Myfterium Chrifti in alijs tetdtibus non mnotuit filijshominum,quemddmodumnunc reueldtum e!l fdnâis Apoftolis GT Prophetis per ftiritum, quoi funt^ntes cohieredes eiusdem corporis confer' tefq. promifsionis eius in Ckrifto per Eudgeliit ete.

Siue itdq; pdrum uel multum, humiliter uel fub* limiter,iUud cordm imperfedlis, hoc coram perfe* äisdeChrifto pr^dicetur ,fdpicntid dei prtedia' tur, qudm nuÜus homo utcunq; fdpiens affcquitur fuo ingenio GT rdtione,folus enim deus edmddt,ui hie dicitur.Hobis inquit deus reuelauit per JfiriH* fuum,Non l}gt;iritum inundi dccepimus,fed j^iritunt qui ex deo eft,ut feidntus Cfc. E!os mentein Chrifti tenemus. Qjtemddmodum dd Petrum Chriflus dieil Cdro et fdn^is non reucldiiit tibi,fed pdter meus eft in coelii.ldt iHat .n.Abfcondifti b£c 4 fdpientibigt;^ ft !»*

ft mtflligèfifci« ft rcuclxfli ed pdruuUi. Et putrem «fmo noKit tiififïlius, et cui uolueritßliui reuelure.

Num dedco,utcMicj; ui^bpcr tnirabilid opcrlt;t ^u£uidcinus increatiiris,cogitare ßrle poffumiif cr iudicarc,(}uodii ßt colendui, licet qult;cb(c c£» citdt omnes hominesjn primw fapientes, upprebê» ddt,fdtii exprefjùmfît Ro.l.de Chrißo tdmen, ßnc qMo non cognoJcitHr,non colit«r,non anutur deus, ne tAntiUum (juidem ratio nouit,utnikil tdmobßt faluti per Cbri/îum,lt;ttâ; ipfd ratio ßue animdlis bo* jnOjMbi fpiritus dei abfucrit.

Qwiï enim ttnqtwm ucl cogitarc potuilfet, eße alicluem ^uißt Cfdciisçr homo, eße hune homi^ nein dft»M,ct deu huuc bointnem, crucißxum,falud* torci« mediatorem inter dcu/m hominem vc{ qu£diximus fupra de fapientid humdnd.

Tdceat er^apud Chriflianos liberu arbitrium ft ortiJ lafhntid b«m4«4,Antc rcuelatu eniw Ewlt;in= Libe= deui,necji qult;e deißtr.t cogiwfcutnr, Ani= rîî ar^:-mali enimhomini bdcßnlticid ßit,etca intelli^re bitriu, no poteft,vbi ante homo [ußrepit Eudgeliuw Chrifti--anus /àôhiSjinteüigit et unit (juidë bonum GT potcâ toniijßd ed inteÜigëtia aoltîtds et potentid no bomi nis cfljßeddci iw bomnif,deo eiiwn femper dicenius. Doce me iufhßcationes tuds,fiat uolutds tud,docc me faccre uolututê tuä,Adiund nos deus falutaris naßer nc-iitimirü fentiëtes iâ paße nos mteüigerc,uclle ta hoßf,ß ipße in Chrijio dederit,quëadmodii ait

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G inßeundd

IN CAPVT SECVNDVH, in fccudd Epiflold, vbi l^iritm domini,ibi liberM» fed tdntu decffc Itbertati et boniC noluntdtiy lt;]udut!i adhuc aro in nobis fpiritui obfliterit, ut no glorie* nwr de uUd U bcrtlt;itc,qM ßmus libcri Â pecatis, ad fenticndum CT fiicicndum bene in conj}gt;elt;ilu dei,ttifi per lefum Chriftum,crc.

Ab hoc loco, Sapientiam autem non huiusßecu* li GfCMci; adfincm apitis, habes infignem locum de iudicio /jjiritm, cuius fuinma hlt;ec e[l, ISietninem pdffe intelligere ejugdci funt GT falutis lt;eterna:, etiam ßßt ßipientißimus, fine^iritu dei,quë eine* ruit nobis Chrißus. Quid cr^ funt onia bumanaad falutcin fQuid ßiperbimus prieterea denuflicia opc* rum,quibus neßcirc quidcm licet,quaßt ucra iußi* cia,niß deus doceatf

Stulti- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pe'ecatum originale etiam

ciano^ P^dticia, ut quicquid noßra fapientia ßjmnia^ flra no iußciam deßndamus, gt uerbum dei quod bis co- iitßieiam noHram damnat,hareticum indice^ venitä ßiltcm non fatis eißdamus, ut etiam ßiniti * inhac parte pugnam ßentiantnon contemnendam, Lege dâln Apojioloru,quam dißiculter Petrus 4 fuo fenßi er iußeia arnis deficit,ut contemnat le^lia, er gentibus pradicet Euangelij libertatem, etiam poßquam acceperat ßiiritum fanóhm,etiam poßqui acceperant mandatum non pra:di(!tnda: circtvmcijîo» vis fed Euangclij,nonßolum ludaisfcd etiam omni »reatura crc.

Qui Abolentur,fcilicct cm» fudfapientittjecutt* JumilludEfa.xl. OmtiK atro fxnum uerbum^^'^^ an ton domiiiifldbit iitteternum. Quod ab homiiii= bm excogitdtum eft, necefte eft cum hominibin pe~ tio ct( fire,ftuc fdpientid fit ftuc iufticid, (judntjudtn hlt;ec ex illd prouenit.lidm Chriftus dit.Omnb pldiitdtio lt;iud uon crc.

Qk4i„ pricfinierdt crc. Sipr^finitionepuc pr^e= P^^i^de deftinatione dei dntc ft£culd,coiiftitutum eft de nobK, ftin^ti ut bdbcdmui EMngelium ,id eft,ut cognofcdmus dci oneett fdpicnfidm lt;Cj uoluntdtcgt;n,tdccdt humdnd pr£fu)n=‘ ptio,quid enim coudri, quid ntereri potuilii,ut non dicum quid inteUigere,qudndo non eriis? Ephe.j.Di* lexitnoi in Chrijbdnte confHtutionem niundi,Et deinde Rotnd .S’. Dilexit nos qudiido ddhuc eramus inimici. Et ne quisinterpreteturinimicos,propter erdftiord illd uitid, qu£ etidtn mundus damnat,cr iaftitet impie uires liberi arbitriftquo homo norit GT poftitfeappliare ad cd qu£ funt falutis £tern£, idem Paulus dicit Col.f. Et uos qui quondam cratis abdliendti,cr inimici me/ite, in operibusmalis ZTc. Qtft potuiftet grauius datmure homines,ut nihil fd* ni eis relinqucret in conftcclu dei,qudm dicedo eos ejje dei inimicos mente,id cft,dnima, gt ratione,Gr intellcélu,G' omni eo quod in homine, qui eft dbs^ ■ ftgt;iritu dei,optimum cogitari pofsitf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noftri

lit gloridin noftrdm,id cft,ut per cam glorifia-remur,hoc eft c regno tenebrarum Satan£ transfer*

veimr m regnwm cUrit^tis dilcfh filij dei,ut did* tur Col.i.iam libcri À pccattis, filij dei ßdi in £tcr* tiuntjloan.i, fJonpoteflejfe m^ior glorû,fcd htcc interim non uidetur it mundo,quia fènnii cruets tc* gitur,Gr fidci dicitur. Bcati pauperes J})iritu,qid lugent ,qui perfccutioncm et blafphemiam fiufttncnt ^c. uidebitur autem in fittun refurrcdtone,fecu^* dumillud.Nonfitnt condignue pafsiones huius tein* forts ad fiituram gloriam quie reuelabitur m tiobif»

Porro gloria no^ra, qua glorifient nos deus in Chrifix),Ubcrando à pecc!ttis,illuminAndo,priiCjeruâ* cto ab hora mala et h£refî,ajsiflcndo in omnibus ad-uerfis,confitndendo Satanam cum omnibus aduerfa* rijs noftris, prouidendo in bonis cum corporis tunt einimie, ut taceam de nouifiima refurredione, hiec inquà gloria tiodra inde cfl,quod pcrEtiangeltu di* dicimus omnem gloriain arro^re dco, nobis nihil tiiß confiißonem,ut dixit Daniel.

Quo fit ut non pofsit efßcnon uerum,quod domi* tnus dicit 4, Rfgum .i. Quictmq^ glorificauerit nt€,hwtc fg) glorifiatbo, et qui contemnunt me erut ignobiles, Contemnunt autem omnes homines qui fuut absq; fisiritu dei, utcMtq; probitatem cr cultu dei fingant,fecundum illud Omnes pcccauerunt C uacant gloria dei,id efi,non glorifieant deum.

C^od itaq^ Euangelium inundtts iudicat fiulticia ignominiam fecwidum (xternam laruam, ipfit credett*

credentibui eflfapicntid ,unde urn gloriam habent confcicntiig in conjjieéhi dci. ad gloriam fempitcr» nam.

Ndtn /Î cognouijJènt.Sic Chrifliu ordt dt^; Jgnoxi Stcphanu^j^uianefdunt^uid frciunt,E.t PetriMin rantia Adis didt.Et nunc fcio frdtr£s,quod per ignorant crudfi twinfidftis,/tcut prindpes ue/lri.Quiderggt; e/i gciitiit ?«o(i nonnunquam fcribitur,pharifi£os cr fcribaf

duijje lefam effè Chrißum, quentadmodu princeps f X ciï Nicodcmtw fi,tctur, Sdmm inquit quod lt;t deouefiifli)nagifler,nemociiim potefthacfigna ß.» (ere qii£ tußdi,niß fùerit deus cum co?

TReßiodco,quod fdebant et quod fdre potuerunt,ßc amiferuiu ut fdre pofleanon pofje/tt,nempe ofjirtß faindalif infirmitatis ZJquot; cruds Chrifli,ojjTnß quod damnabat omnia humana, quod uitam tetemam pro« mittcrct publicanis, peccatoribuf zr mcretricibus, modo in fe crederent, «}«od fanäulis zx iuflidarqs eandcm uitam et regnum dd ne^ret,dcccßit ex his inuidia qua Satan excieaibdt eos, ut adhuc ßt Chri^ flus iudicis ß!tnddlum,ut non poßint intcîligfre bdiic ppicntidm dei,dequdhic didtur,qudmß HttcUe« xiflentjUon crudfixiflènt Dominu glori£,cuius efi omnis gloria,cr per qwcm ,non per cd qu£ noî pof« fumus, glorificamur.

Stc ej dicmones cldmaueriint,chm eße Chriüum filiumdei^uióHfdlicet uirtutc dus, quam contra fe fentie^

IN ÇAPVT SECVNDVM. fcntiebant, fèd rurfum uidentcs mfirntitatem eiui dubitduerunt^utco^rcntur conßlium dei in Chri/b non utdcre ,Hiftc teiitdbdt Chriflum Sdtdndf in ni* td,nec ccffduit db drtc fud, contra Chriüttm inoritu* ritm,quemddmodu Chriftm dit.Venit princcps nmn di huiui,?^ in me non habet qiticquam.

Sic Pharao quoq; poenam fenticns dixit. Orate pro me dominum,poßpcenam autcm, I^efcio inquit dominum.

Sic hodie impij,ui(H nonnwnquamPudnfflia uc* ritdte,co^ntur fyeri id quod res habet,fed rurfum bldfphemant, ubi uident Puang^lium obßftere fuis cupiditdtibus,lucris dmbitioni,qui autem melio* res inter ipfos uidentur, id efl, iufliciarij, offrndun* tur flrmis crucis quo/S uident in Chrifiianis, cr flnr* mis imbecillitdtis,quod ddhuc uident effe pecato* res qui Euan ffliumfufcipiunt,neq; hoc fatis eisefl, niß etiam contemnant optimos uiros,in quibui nul* la crimina deprehenduntur, non ob aliam caufain, mfi quod cos nondum angelos eße uident, amp;■ quod non pofliitu fanare claudum equaim, etidm fi dede* rit eis deus gratiam fanandi mille homines per Euâ* g:lium à Sataine erroribus.

Ita hi omnes, quod feierunt cr quod feire potue* ruitt,ignoràt,fua malicia cxc£cati, nemo uero agno* feit fapientiam hanc ab aterno abfconditam,mß ei per l}gt;iritum dei reuelctur.

fitpra dixitnui, Vulgf intcrpretati funtde ^udijs^.^^ beatorum pojl hdnc wtdm, ucrd quidem fententid, fed non fdtis exprimit quodprophetd çr Pdului uo= liwt ,nempc cognitionem ucr£ fdpicnti^ ZSquot; ucri lu^ minis hic in terris,unde homo hic nbsp;nbsp;nbsp;'m ceternu bes

dtusfit, Hoc efi EUdnfflium de domino noflro lefts Chrijh,quo ed ofjvruntur quiC fupergrediuntur oms nem fenfum e^inteUeâum, olJrruntur dutein dili» gentibus deum,id cft,ijs qui crcdunt,ut fup. diélum^ Clttienim diliguiu deiim credunt, cs'qui credunt diligunt,quandocxfideprouenit utdili^tur deus, nihil enim diligitnrntft cognitum, Non quod dilcs xerimusdnted dcum,ut etidin dicit Jodnnes, num fu* prd dudiuimus, deti prafinqlfefiuc pr£dcßind/fe no^ bis hdnc fudm ftpientiam or iujlicidm dnte fecus Idzrc.

Occupdtio e/l, Diccret enim aliquis. Sinemonouit hdnc fapientidin,er^ unde uosfeitis,qui pr£dicdn= tes de ed gloridminif Re/pondet, Non ex nobis dut dlijsbdbemus,dutexfdpicntidpi{e fpiritu humdno, cultd.quot; Kdmh£c fdpientid quiddeicll,tuilli hominic^co= gnitd,fed nobis cdm deus reuclduit perß^iritumfuu, cuius J^iritui oinnid nouit, ctidm ea qutC fuiu 'm deo dbfconditd,uel ut dicit profünditdtes dei, tpfe en'm folus nouit quid deus uclit,quid non uelit,qute/it uid per qudm uelit nos deus fdludre,quod crux Chrifli tß florid itemd, z^c. quippe qui efi m corde pdtris

noflri dcijdeo per cu foltim coffiofcimin dei uoluU* tati,et ueram in Chriflo fipientidm iußicum, IJ probat Paulits jitnihtudine,dicens,

Sicut(firitta mem folmnouit quidfimintm i« cute,alij ignorant,mfi e^ uolucro cis Tcuelare,ut prohibitu ßt nobis iudiaire,ita folus ßriritus dei no* uit quid uclit deus ct fapiat,ct quid ipß habeat pro fapientia cr iufticia ßuc uia falutis,dlq Cf angcli et homines omnes igiiorant, niß idem J}gt;iritus qui nouit uoluerit eis rcuelarct

Vide nuncfhdtä prtcfumptione homiriu,pr£ßmi* mut fcire dei ßpientiam er iußieia, crßngimus id eße fapientiä,id ejße iußieiam quod nobis uidetur, quaß c£cit nobis liceat intueri tn lumë iUud er fa* pientiam tllam ab lt;etcmo in dco dbßonditä,qui in* terim non poßumut uidcre,quid ucl homo gerat in pcëiore, QuacrQ) deifunt, neeeße cflà dco nobis rcuclari,alioqui ppctuo er ina:tcritu manent abfeo* ditd,dequibut erpfalmusdixit. Tunotifiats mihi ßapientiam latentem er occultam.

^pin* ^Qs VERO NON SPIRITVMcrr-spiritum mundi dicit quod fupra dixit, fapicntiain huius ßeculi, er alibi prudentiam ßue fapientiain cirnis,Scntentia cfl, No/i dedit nobis dcut,ut fapia* mutficcundum arnem, quemadmodu mundutfapit, etiam ubi optime fapit,fed fecundum ßiritum dei, qui nobis iain datus eß^ad hoc,ut reue let nobis dei uolun*

bolMätcm er èoiiitatein ergt nos, Uicc autem quit r^ueldt futu tdlidjUt mundus fuo fpiritu fine fapiètû Honpoßitnon cotemnere ç^^fumnto odio odtjjè,fu(f cnim fpiritu,quo fapit curnAlitcr, zy qu£rit fud,etii tiMc qudndo Jibi colere uidetur dcum, ox didmetrtf pugMt contrd fpiritum dci, quema.dmodu mfrd di* citur. Aiiintdlis homo non pcrcipitea quæfuntfpi* rittu dei,piilticidfiquidë lUi[imt,nec potefl cogno* fccrc crc.utuidciis interim gloriam liberi arbi* trij.

Q«ie fuiu erg) qutc rcueldt nobis fpiritum dei f Vt fcidmiis,inquit,qu£ Â dco tJondta funt nobis.Spiritus fdniius fcrutdtur quident o!nnid,id efl,nouit omnid occultd, etiitm ex qudfunt in dco dbfconditd,ut di= äum e/i,ßcd non iflu omnid nobis reuebt, non poteft iibt apere credturd ,dci enim foliits ejl omnid fcirc, reueldt ucro qu£ deus-udilt nos Çcire dd noflrdmfd* Iutem,neinpc ut fcidinusqud Â dco dondtdfunc nobis, quit pint beneficid dei cr^nosin Chri]ki,lilt;ec be^ neßeid fuprd/ic cxprefsit,Ex dco uos eflis in Cbri^ jh) lefu, qui ßihis cß nobis d. deo fapientid, iufti^ cid, fdnfhficdtio V redemptio ,utin folo domino gloriemor.

Hifc don4t4 funt quidem nobis d. deo in Chrißo, fed niß fcidmi{s,quid nobis profucrintfdd hoc djtiis ^ß fpiritns propter Chrißum,qui cum nobis ßu JÎW) te cmerwit , ut Â fpiritu mundi eudcudti , ißd , fcidmus,et perfidem hd;c fint iioßrd in Chrilk.lfiïnt'

fogiiitionem fupcrgreditur otnnein fenfum Clquot; mentein Paulus ubiq; in EpißolisChrißianis optât,ut Ephe,}. Vt deus dottùni noflri ihcfu Chrifti pater gloriit, det uobis fliritum fapientite ct reuchtioiiis, per agnitioné fui,illunûnAtos oculos mentis ueflre, ut feiatis quicfit l}gt;es ad qudin iRe uocauit, cr quant opulenta gloria htercditdtis iUiusin fanihs,^^ que fit exceUens magnitudo potentie illius in nos,qui credimus fccundu efflcaciam roboris ßrtitudinis eins,quam excrcuit in Chri/to cum fufleitaret cum ex mortuis etc.Et Col.1. Vt impleamini agnitioneuo* luntatis eius,in omni fapientia cr intelleóiu flgt;iriMgt; ali erc.

Ex hoc loco er (intilibus uides,quid rcßo’iden* dum fit ijs,aut potiusqui contemnamus eos,quinos irrident dicentes, Vos fcilicet fiapitis contra totunt tnundu,contra tot fitpientcs,uos ficitis omnia Scire quidem fimpliciter omnia folius dei cfl,ficd Chriflia^ Hl ficiunt omnia,qu£ feire eos neceffe efl ad falutcnt, hec enim cis reuelat per Euan ff Hum er fcripturas fanihls Jpiritus fanélus,rcliqua que deus noluit rc= uelata libcter ignorant,Vt feiamus inquit,que â dco donai.t fiunt nobis,ficiunt itaq; bee omnia qui fient in ecclefia fianéhrum,ne aliquis Satané minifltrinci* piat aliéna docere,quafi quedam noua,que ultra E» uan^lium ex fiacras ficripturas deus uelit doccri, quemadmodum his laruis,fiub nomineßiritus fianéti, haamp;nusficmper à temporibus Apojhlorum, hoini» tus fiubinde

nesfubmde deccpti funt. Sciunt mqudm bac omnid^ tie opus ßt nouis articulis,fcd nunquam hoc ipß in hic uitA ßitis ßciunt,in cognitione tiArnqi domini no=: ftri lefu CbrilK crefcunt ßempcr, pergentesexfidc mfidcm,ut fape diximuf.

QU£ or loquimur, Apofloliat doäri/Mnon pra^ dient hunMiids doóirinM,n£^ iuflicins httmMM^id , non en qua fhilta hominum prafumptio ,ex fpiritu ttefbit certe nMitdi,pra/itmit dure deo,fcd ut aitPnulus,ea detqna qua a deo doiMtd funt nobis 'm Chriflo,At^ hac ip= noui* fdpradient non fcrinonibus humana fdpientia,qui= busß ucnditdiit pfeudodpoßoU, G“ ij qui ntdgni hlt;i=i beri uolunt,ludnonqua aliorum /uni quarenteSt ut etiain iüi qui Pbilofophia EUdngelio mifeuernt, üMmädtnodum multis fuprddiximus,fcd pradiat ßrmenibus quos docet (piritus fdnilus.

Boni doaorcs non folum rcae docent,fed etiatit ijs ucrbis quibus ipß dodi funt à deo per facras U-terds,Vtrun^ enim requirit Pdulusd Titnotheo,ut cr fdndnt curet doUrindm, z^formam hdbedt funo» runueTborum,nefequdtur propbdnds uocum md» nitdtes, çr uoabuld qua feripturd fdn£ia igwrdt, Qtttd mdli pepererit m eccleßd uoewm noiâtas, dbunde tcfldtur uocdbulum Liberum drbitrium.

Deinde dd imitdtionem legis M.ofaica,uolcbd^ mus etidm hdbere leges zx fldtutd confeientids Ob’! li^ntid,uotd plusqudm lcgilid,quafrikt funt Idquei confcicntidrumtCrfdccrdotid cum unfhonibus er

M««». ^cr.

ZKin= ÿ:l-

Cur er^ cy nos non loqtiimur ßrmonibtis, (^uoS docct j^iritus fcinihisi An excidit, ^u£ ucrborum portentd ftn^bat ille Monetdriusßgt;iritiisf Et noflri 'mcipiunt nobis rcuoare iüdprotritd de communis attione idionutum duplicis nAtur£ »« und perflo^ nd Chrifli, non ut pie utdntur, fled ut diflcerpdnt no^ bis Chriflu/m,dicentes,Cdro med uere efl cibus,Caro med,id efl,diuinitds med, quod aro pdflcere dnimdut non poßit dd nitdm £temAm,dtqi itd ßirnemfilif dei, eurnem 'm qiu deus efl,qudm (i dpprehenderis dppre^» hendis dcUM,flmilem ßciunt noflr£ cdrni,fled non loquwitur flermonibus quos docet Jfliritus fldnâus, fled quos ipfl excogitdrunt dd corrumpendtvm jfliri» tus fldnbli flermones.

Chriflus loquitur flermonibus /fliritus fldn(li,Cd» ro med uere efl cibus,et fldnguis meus nere eil potus, de (drne flud et fldtt^ine, itd dpertis uerbis ut dpcr^ tioribus non poflflet.

Nee minus bldflphemdnt dicentes, Pdnisßgnifl» at corpus m(um,qudndo Chriflus flermonibus ifliri^ tusfldn^dicit.iiicpdnis efl corpus metvm, Sedhu^ mdndfldpicntid flue potiusßdticid flngit omnidamp; refingit,dum .non potefl apere edqu£ l}gt;iritusfldn* óius docct c^c.

monibid^qui no nip per fpiritum apiuutur doceiitê id quod efl certiflimum genus docendi, non docemui EuMgelium mflatis fermonibus, quibus inuertitur Eiungelium Chrifli,ut dicitur Gal.), quemadtnodtim flciuutpfeudodpojtoUquiflub nomine EMngelif do^ cent iuflciMbumdtidS^mdgnAfpccie turn fapienti^ turn fdnblitdtis,utfup.diximus,iccirco ctiampudci flufH flmplicibuf fcriptnr£ uerbis docere,fed pro^ ducuiu indnes çy prophduas uocum ncuitdtes zjc. iios uero inquitfpiritus fdnfti doârindm docemut ucrbis,quibusfpirttusfdnc7us in fcripturii locutui efl quie nobis reuelduit, Sint illi md,gni,nos opor^ teteflè fideles »Mgiflros CT legitos

Animdlis homo, potefl etidm did rdtionAli5ho= Animt tno,didturcnm non dbdnintdl,quod brutum intellilis bo. gi liceret, fed db dnima, non dubium quin db dnimA humdndjUt uidcdx condënAtum etidm hie inteüeóhm crquicquid i« homine per ndturdm optimum eft, quernddmaduin etfequenti cup.totum hominem ddm* ttdt dicens,Secundum hominem dmbuldtis.qudft di* ntno fecundum dccrntjlsleq; efi quod dubitcs,qudndo ddditur,'lgt;icc potefl co^ojeere uel intelligere es'c. Quid idm laudisrelinctuitur libero drb. qitóndo »»• telleihis hominis twn poteli intelligpre exfe qu£ funt fpiritus dei f id quod Gffup.dixit,tlt;lec in cor hominis dfeenderunt.

Efl itdq; dninulis homo, quern dppeUdre folet atroAlcm hominem, neinpe quisquis cR dbs^ fpiritu

dei.Qu^reno potefieä. cognofccrefquidittciuitdiiu dicitur,difcernuntur,intcUigutur,£^mAnturfpiri* tUi{litcr,id ê,pcr fpirituturn eft in tininMi li homine.

tudlis Hlone,ut hdbcntfigmêtd Sdtdiice,quid inde diceretuf homo, homo rdfuf et unihs,fed 4 fpiritu fdnik,lt;iuo ho in» noult;itur,ut intelligit quie dci funt,id ë,utfup.dióiuntt ed qud! d, deo nobis in Chrifto dondtd funt, Hie ho di iudicdt onid,rcèie iitdiat de peeßito,et de iufticidfttt dicdt reék operd dei tit ir£ turn mifcricordi£,iudiatt onid turn cxtrd fe qu£ funt,tu M£ funt intrd fe,fci» ens (ptid pldcedt deo,quid di]pliccdt,ut h£c fttgidt illd dplcSkitur,ut inhis quolt;^ alift confttlere poßit.

Ipfe uero d nentine diiudiatur, A nemine fcilicet arnAli ftue dnintdli, ftcundum illud. Spiritus ubi unit fpirdt CJ'c.ftc eft omnis qui ndtus eft ex fpiritu. Cdrndlis homo ut fpiritudlid. no intelligit,itd homine ctid ftiritudle non dgnofcit,fed ftultu iudiatt et he»

CdîTM les zr inper= feéb di feipuh Vt fup.

reticûjUtret enim ftiritudli iudicio, Quis enim ar* ndlis nouit etc. Efd.xl. Elos uero mente Chrifti tene» mui, in ijs fcilicet qu£ dondtd fut nobis,ut fup.diilu CAPVT TERTIVM.

V O D rudius uobisChriüum pro pofui non me£ ignordnti£ fititfed ueftr£ (drttAlitdtis,ddhuc enimc» ftis dninidlcs homines, dum con» tendit^ d'c. qu£ fpiritudles non

ßciunt, utcivnq; twn e/tii itit dttiftMles ut ridcatis pietdtem,ï^d ctepifiiseffc inßntes 'm Chri/b, guoi «on dedigndtur dciK habere pro Chrißidnis,modo relinquentes ueflrds opiiüones, temulationcs,feihs, crefcdtis «M Chriflo, qucmadnwdum Chriftus dicit ïoan.i.Sipermdnferitis in fermonemeo ueridifci^ puli mei eritis, ZT cognofcetis ucritdtem, ejquot; ueritdi Uberabit uos crc.

De parte Corinthiorum loquitur, id quod lupm diximus,adnanentes,talid per fynecdochcn dici.

Atq^his erat prtcdicatafumnM fapietitid Chri* ßit!,quem nuüa ratio ne cogitare quidem potuißct, nifi per Eudng^litim effet rcuelatu^ credeittibuf,fed qucmadmodum apere potucrant, qute eftars Apo^ üolorum,nempe refpiccre quo profs duditoribus, twit quo mdgtius habearisut pfeudodpoflolijut hic rurfum ddmoneam quodtwtt pr^dicatur ChrilHatiis dliud quam ChriHus fiue perfedis fiue imperfebHs ut fup.diximus.t^am et hic imperfedhs uocat inpn-* tes 'm ChrifloyCr dit fe fùiidamentum pofuijfe Chri^ fium,utcu»^ hisrudius,illis fublimius praidice^ tur.

Verum qudndo hic iwtd ef metaphord de pucris Lac^ laéle,de ddultis crfolido cibo,ne quidam hic/o= Soli= tiient, lac puerorum effe Chri^ium crucifixum,td^ dtif ci^ metfi fatis dehoc fup.dixcrimus, çyfolidum cibum bui^ uirorumeffe fophiflicas difputationes cruaiiitatcs dut üultds tnondchorum rc^ifds, ita retinqucntei

fmperfects (itmmun iUdm dci fapientidm, er per^ fcih! huwdnds opiniones er fomntd,cu tdmen oporr teat utroscf; effem Chri/K fapientid, fed lUos prt^ tempore paruulos, hos dutem uiros,Pic inqudin iffn fomiiid aliquid fint,uidedmMex Epijiolddd Heb. quidndmßtbc puerorum,er quis folidut cibmui» rorum apud Chriftidnos.

Sic dit ap.^.Cum debedtis pro temporis rdtione io^res clfe,rurfum opiu hdbefis ut uos doecdmiHr qu£ßiit elcmentd initij eloquiorum dei,fréhq; cflif ij quibttt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßtopui, er non folido dbo crc. fen^

tiens iUos eße uiros in Chrißo,qui poßunt etiä tdiof docere,ß opusßerit,iußicidm iüdtn dci,qn£ eß per Chrißurn,illos dutem pueros qui non poßttm adhuc fdtif ipß intellign-e iufticidm iildm,tdmetß de ed do* ccantur er difeere ipß eupidnt^tdntum abeß ut do* cere poßentßd quod ßc dicit.Q^quis Idfiis efipar ticcps,is rudis eß fertnonis iußicLe, inßns enim eR,

Tales ßeile feducuntur i pfeudodpoßolis, ut Id* hantur i ucro det uerbo,er ßatu hdbeant pro fum* tnd fapientid,ut nwltis Corinthijs,jnultisGdlatis dc» ciderdt,non enimutuirißue pcrfcób,hdbentexer* eitdtos fenfuis,dd difcrctionem boni er nMli,ut bonu tihumfolu fufctpiantßd eßjierum uerbu,er mdlum dbominenturßecu'ndum iüud. Probateßtiritus nuns rx deoßnt,eri oinnid probate,quod iußnm cß tene* te,crßiritualis homo diiudie.it omnid erc,

pc dicens.Qui prQpteromt(Jo,(^ui in Chrifti} mdes inchoat, fcrmone,Ad perfc^onem firnnutr, certe no ad pcrfeéiioticm ejueefit extra Chrißum,lt;iUie effet .certe damnatio cr rcgim/m,fcd ad perfc^o=i nem in Chrijk, lionrurfum inquit fintdamentum iacientes pxnitetiti£ ab opcribus mortnis, crfidci in detvm,baptifmatum doilrina ac manunm impofi^ tionis crrefurreéhonis nwrtuorum ZS“ iudicij a:ter^ ni,atq; id ßciemuf,p permiferit dein.

Rudes ita^primum docentur ceffandumeffe Â uitijs huius nutndi,credcndum effe m dcuin,fufcipi^ enduinejfe Chri/h baptifma cr manuum impofttio-gt; nc^uam iwpojitionem adhuc libere obferuamus,ueL baptiZ‘intes ueló, peccatis abfoluentes ucl fuper tegrotos orantes^n tarnen neceffario quaß no po/^ fet omitti, Item,quod refht refurrebho mortuorum Criudiciutn lt;eternuin.

Quando ucro h.ec omnia per CbriRum accipiun* tur cr ad Chriftu pertinent, femper pncri manent, qui non difcuntquid Chriftus nobisßihts fit,autqu£ 4 dco nobis in Chrijh donata funt,pcr quë refpijci^ mus,per quë credimus in deum ut patrem nofïru,in quë baptizamur,p quem impofitio manuu udlct,pcr quem refur^mus, per quem iudicabumtur uiuiçr mortui, quemadmodunojlri omnes cum fuis epifco^ pis pueri manët,ct rudes fcrmonis iufliciæ, qui fecum re uiuût,et pngulis annis in quadra^pma noua pœ. nitëtiam fingunt, et cotenti funt quod articulas fidei

Heere poffùnt,et ordtionis domiiiic£ uerbd, cotenti itemciuibutddm ceremonijs Cbriliidnis,et externÎ! fine intetteäu Sdcrdmentis, etidm illi5,(iu£ Chriftns j utfdlutetnncflrdm inflituit.

Audifli tdc puerorum, ne contemne,ttdm primt fr£diidtio efl.Kcfipifcite cr crédité Eudn^lio,Sed bicperg^ndum eßut uere creddmui Eud,ngelioamp; crefedmus in cagnitione domini noftri lefu Chrißi, quemddmadum iüd Epiliold dd Heb,ubi dixerdt,Ad , ferfeéiioncm ferdmur,non propofuit pofted fabtiles ejUiéfiione! fophijlurivm, dut fpeculatianes Platonic edf, fed fdccrdotium Chrifti,fccundum ordinë Meb (bifedec, cr fdcrificium illud £temum bifigniter expref5it,ciuetn dixerdt folidum cibum effe robujlo^ mm cr cjiic mteUi^s nullum peccdtum ddmtidre Ktfi infidelitdtem , nulldm iufticidm faludre niß Chrifii.

B£c ey ßmitid de Cbrifh qudlid fcribit Pdulus ïpbe.t.Col.f. cdrudles ubiaudiunf, imitdri difcuni tierbd,çy’dd camAlcm libertatem dbutuntur, dum enimnon intcUiguntnon pojfuitt non dbuti,niß bd* bcdnt mfiÿtes pdflores pr£cedentci, na pfeudoapoo ßoli fud dmbitione omnis mdli hic funt dutore^, dUt enimßlfnn docent iißicidm, dut dlio uertunt liber* tdtcm ChriftidHAm, quemddmodum Uiuntzerdni fe* een^ ey pluref dli) fub nomine libertdtis EUdngç* tic£,quemddntodum in hdc Epiflold Icgis etidm Co* rinthios ficiffè^

ArgttitKfroeoî cjje arnAles quodndhuc con» tenduiit crc.quemädmodttm cafgt; .6. quod adbuc pro fitis rebus iudiciu adcunt.

Secundum hominem,quafi dicat, non fecundunt deum,ut uidciis hdc uoce damnatum quicquid efl no^ ftrum, qucrnadtttodum fuprd di£lum,ubi diximus de dninMli homine,

Cl__y IS IGIT V R. Aduerte quod i prindpio ter tij capitis,usq^ ad finem quarti önia dicutur de uerbi pf^Ji minijlris pue^de cpifcopis ctpriedicdtoribus,Po/lquÜ cdto= enwt diilum efi defdpientid illd dei qua cfi Chrijiiis rcscru crucifixuSfÇiUie fola prtedicatur perEudgcliü,ut fcb ds amus quiC a deo in Chriflo donatd funt nobis, Hic p. indicdt qui doceant miniflri hunc Chrifhm crucifix piëti^ xtm,dlijs humilius, dlijs fublimiui,ut iam diéhtm, dcï. Item quid de eis fenticndum,ut hoe loco Gr in prm= cipio quarti cdp. Item quod onid qua: docent,ctiam ß legem priedicent cr opera bond,(ic docere dr® fcMnt, ut per btec refpicidtur in folum Chrifium, ßne qMo (undamento nihil ualet ddfdlutë,uidedt in= quit unusquisq; quomodo fuper£dificet,ne mala do-ilrind prophdnet tcmplHm fpiritusfanfü. Itëquod td(« pricdicatores ßcile contemnunt iniuriam ho-minKm,blt;tfccntfS bonant confcientiam corlt;tm dco de /ho officio.Mihi inquit pro nunimo cfi gtc,

Wiecdicit,quemddmoduminßddit,ne quis gto-fietitr ia bomiaibuSfGr cap. fequenti, «e quis,fupra

^Uod fcriptum eft,de fe fentilt;it,ut ne hie iüiut,i^^ Conte nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inflemini alius aduerfus alium.

ExhoclocouidcnecontemnaspricdicatoreSjif i in his Euangcliunt,cuius fonus tranftuit in mundtt^ ttniuerfum ^quemadmodum guosdani uideo ftccfCgt; quiubi iam damnata eft iufticia mundi per Euangi^ limn,nonfunt follicitiut nobifeum eri^nt iam iufU^ • dam deiffted ut babeant aliquod nomen coiitrd no! peccatores,Siper uerbum externum (aiunt)uenit fides (iue fpiritus fanóius, fequitur quod Paulus qui plantat fît aliquid,quod Apollo qui rigit Pit aliquid, ] atqui hK)cne^t Paulus.

Hoc crfîinilibtts argsmentis certc ineptiftimh, agunt meros calumniatores, interim tatnen perliu* fum uolunt rudioribus, quafî pleni fînt fpiritu,quaiP do aliquid dicunt contra nos camAles,qui nihil au^ demos dicerc aut aljcrcre,quod non afferit firi* ptura.

Item impudenti mendacio perfuafitm uoluiti,qtiip nos doceamus humanum opus noftrum priccedcread falutem ante gratiam dei, quaß uero non omnis no* ftra dodlrina doceat gratiam prauenientemfiubfe» quentem, cr confuinmatitem , ut nunc his utamtif uerbis.

An non magna gratia eft, quod ubi agis in tene» bris er iwpictate tua,quemadmodum totus mundus, • wnit ad te Euàgelium,fîue fcriptum manu hominis, fîucpradiatum ore pra;dicatoris,quod interim ad alio(

^îios'nontte!iit,ut condcmndto crrore agnofcdsm^ ßicidin «erjm? hic deus te pr£tteiiit,ut nc}f dicas,egi falutis mete pofui primum lapidemY Ver.it cumfuo E[Mugclio,tene cogitante qnidë de Eudii^ gelio ,diccns,Fanitentidiit agite crédite Ek4ij»

Sed hoc fillit erroneot iflos fiuc ntauis prtefiiin!^ ptores,quodfatisduditci itnpietate iudicant Etwiia gf litm,qiiod dliquis Apoflolui dut pr£dtcdtor pr^^ dicdt,effè 0p!« banunttm ZT uerbum humAnum,què^ ddntodumßmili impictdte dicunt,nos protrai^ßt“ per pdnem halituiwflro er murmure^ere corpus Chrißi, ltdcgregie bonordiit uerbum dei er Euan-gelium domini noflri lefu Chrifti.

Sed relmquo cdluntiiidtorcs pbi,qui nihil fóllici tifuntproddflifiis confcientijs,ßedtdntuutfuis)io= uitdtibus bondiS perturbent,qucmddmodum folet S4= tdn,non dutem d.ui iÜe omnis confolationis er pd= rdcletus/hiritus fdnihis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;st mul

Eionfchoc loco ßc dbijeit Pdulus,utpldneßt^‘*^‘ nihil,fed fe nihil cßedicitad mcrcmentum,ßuc ut crefedt iüud quod ipfc plantduit, ct quod Apollo rt* ^it,ßuflrd enim tibi pr^diedtur Euangelium niß deusdetut EHdngflio credds, er per Euangelium fdlucris. Et qui prédicat tibi,non poffettibi pr£-dicdre, niß dein dato Eudngelio, eum witteret ad prlt;edicdndum,ut tüdedsomnideffe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lmwa«

num ,ubi pr^dicatur ißn fapientia^db £tcmo iw deo abfeonditd. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SedHne

Sedhmc ^ultc ihferes, Er^ Pduliaell ßmpih thcr nihil, Uunquid nihil cfl qui dicit Deinunijhi fumui f Si Icgiti Cießris nugiii teflinMntur, nuiorii certe aftinundi funt le^tidci. Pro deo inquit le* ^tionefüngimur.An nihil eft, qui uudet de fuo U* bore gloridri, o' dicere, dei cooperarij fumM, G“ rurfum,vt fdpicns drchitciius,fondlt;imentum poftti Chri/him Icfumf

Videat hoc Schucncfeldim et doleat quod Pauluf fua pradicatione fine minijkrio pofueritßtndamen* turn illud fummum O' utMin,nMgK uero doleat quod dicit,Uiiniflri fumuipcr quos credidifii5,manifillf pronuncians, quod Cor'mtbij per uerbum exteriiu crediderunt. Et ïoannes de feripto uerbo,hoc eft, de toto ftuo Euangelio dicit, Uxe autem feripta funt, uteredatis quod lefui [it Chriftut filius dei,o credentes uitam habeatis in nomine eiui.

Quoducronemo credit'absq;gratiadeipraue* vientc, O' dante per [piritum fanilu/m ftdem,non debebat fcribi quaß nos aliter doceamus.

Sed talia fcribuntur contra nos ab mquietis iUit ffiritibus,nullaalia caufa,quam quod cum cis non uolumiis effe Sacramentarij ,O' hlt;ec probantur con* tra confeientiam ab iUis qui [inter eos optimi funt, propterca tantu, quod qui fcribuM Sacramentarij junt,Atqiitaomnis error apud eos pictas eji,modo dicas cum eis,panem Chrifti,non effe corpus Chrifli, QUicruut uaiio labo re o' itfipio ptdio per to ta bi* tliaf

hlidjUt aliquam prafumptam opinionem contrd uer« ium dci nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ne^tiwm ßciMt Eudngelij mizgt;

niflris, pcrturbentq; confcientidit ZT interim in ijt ip(is locisfcripturieqult;e traéhntjclaudunt oculoT, ut non uideant eti,qutbui Ihtim eudnefceret pulchra iUd ipforum cogitdtio,qudtdmdiu pregndntcs ld=* borduerunt, ut pdrerent mhil,utreihßinie ineos dixeris,Edrturiuiit montes ndfcetur ridiculus nws^

Scd quid htec nwltis f Quin potius trdiktmus ntd» nife/kim illdm hoe loco fimlttudinem de pldntdtione cr ri^tionCyZr tH^tm de £dificdtione,imo,quod co^ modiusfrerit,ßn^ld pene huius loei [uerbd.

No» gloricnuni inquit in hominibus, dUt conteit= cxilH^ dite pro hominibus, fed gloriemini in folo domino fndndi Chri/tOjpro hoe contenditc contrd Satarum, usq; dd pr/edi^^ wortrjWjiNdni Pdulus, ApoUo zx alij Eudn^li/ltc, «torf j nonfunt dliud qudm miniflri,'qui prêter mini/krium ßbi conmißum nthil uobis prtejïnre pojjunt, E/l dM= tem hoe minißvrium,prd:dic3.tio Eudn^lij dbecterno Ml dfo dbfeonditi.Qjiod qudnti Pdulus uelit haberi^ utdlid eius uerbd alibi fcripta omittam, infra ex^ preßit dieens.Sie nos exißimet homo ut minifiroS

îîæe efi magna noftra gloria fr tales apud ereden tes allimemur ,frd hlt;ec interim eft gloria dei, quitt dominus elegit nos in fuos miniftros erdedit nobis fuum Euan^lium^alq plus alij minus,alq dccem ta» ienttt

lentd, alif ciuinqi,dlij utium, quemadmodum hie dltt Vt cuiq} dominui dedit,iJonne nugnum ex fanFhßi^ mum ntinijkriu/m dei cfl,q!(o non mutts findi dnff^ pojjunt hdbere, detjuo dicit,Per ciuos crcdidijtii-Impium cr^ßterit, ZX pfeudoapo/klicum, et did* bolicuftiperbidjcontcmnerehdiic tdm tn/ignem^' diuindm,hoc efl,d, deo miniftrts uerbi ddtdm glori* dm,O' uelle dtq^ iludcre,ut homines,non in deo tdtt* turn,fed in nobis glorienttir.

Eg) pldntdui,id efi, primus dpud uos uerbum fe* Semi= ininAui,ut liberdti d Sdtdna, elJetis Chrifli regtium, • ApoUo ri§Mit,id eft,poft me pr£diauit,ne contrd* ftj^re doélrind, dut teiitdtione dlicpid, ddureretur,amp; periret quod ftmindtum ftue pldutdtum erdt,Apollo dutem ftifte Corinthi, qudndo Pdulus perdgrabdt fupcriores regiones,et ueniebat Ephefum, teftdtur, initium apitis Aóbrum Apo/klicorum. ' Incre=gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inquit inercmentum dedit,id eft,ftcit ut

“ dliquidex neftrd pldiitdtione proueniret, Alioqui fi-ulird priediatremus, quemddmodum bt Eud/tgelio uix qudrtd pdrs idéii feminis facit ftuihim multunt, certe non uitio ftmitiis quod bonum eft, qucmddmo* du et in noftris Idboribits (iue in horto ftue in dgro, ) ubi onid fscimus quie oportet,nihil prouenit,(i deiu tton ddt pluuiam,ft)lem,commoddm tempeftdtêot-id quod omnes homines cogunsur fttteri, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

itdq; prdter minijkrium noRrivm,nihil hie poftu* fnits,dt^ hoe ipfum dedit unieui^ deus,ft:cundwiit men*

ïnenfur4m,nt uoluit,ut uideat hic nihil cffc wflrumt ut nun h^bcamufdequo gloricmur, ut infi-ii dicit. Quid hdbcs quod non acccpifti ƒ Dci« dat fernen fe=gt; mituanti,crcauit terram,ut poßit e/Jèfrugifir4,dcdit tibi riMiiui ad opcrdndum, oculos ad uidcndu,nien=gt; tem ut intclligis, alioqui non magis feminares aut ledifiatrcs quam brutd,.

Sed aiunt Rulti Propbctf, Dft« fine his omnid. Rurfu ’ darc poffct,Dc potcntia deinon dubitamus,fed pro= de uev Ipter te contemptorcm nondabitpne hununolabo^ bocx» re, quod uult per bHnwntHn laborem proucnire, tcriw. potcjl quidem dcui omnia,fed quid uelit ignoramus, niß ex ipßus uerbo doceamur, Verbum hic rS, J In fudorc iMltus tui uefccris pane tuo . Ad quod ,t Vaulus reß)gt;cit dicens, ç^ui non laborat non man= ■, ducct,c^ hanc ordinationem dei fiigientes uoat

1 Pd«l(W mordinatos, cr excommuniari iubetßnon t rcßpifcunt, Vbi ucro omni.t ^icïa fnnt per mini^ i 1 fierium noflrum, quemadinodum ctiam iufsitdeus, 3 I tarnen fruftra ßi£h effent, mß deus ßcerct ex ter^ , 1 rafruéîum proucnire. Nam qui plantat erq«iri» t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gat «iiKwt fuiK, id eR, hic cÀ minifler Cf coopc=‘

4 tdtcm, tequali fuiu conditione otnncî miniflri. Vt fnmnonbiCjùd neq^ iüe,dut aliusficerealiquid poteflfine Dco.

t t^inifltrid exhibent qu£ dédit et qu£ iuflit deus, » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qHfin.tdnw.'fU

^uentjdinodum Paulm ex impio Chrflidnm ß^bn» eX pcrfccutore priediaitor,prtediait cr feminAt uer* biimdci,vtuero aliquid proucnidt, in totum fibi fcruduit deui, crpotefl efficere,ut plut prouenitit noiinunquAm fruilus, fx iHo pricdiettore, qui itorf nMgi}Uindbctur,At^ ex iUo qui mdgnus, ut non gio* ricntur prtediatores de nobis ne^ nos de iUis fed do domino.

Itaq; unum funt omnes,ß deus dut, prouenit mul* tum^etidinß univm talentum dccepit priediatorß non dut,nihil prouenit etiamß decern Ulentd dcce* pit priedicutor,IAinifiri funt, pneter minißerid nihil poßunt,dt(^ h£c ipfd funt dci.

VNVSQJV.ISQ VE TAMENcrc-grdtid £x hoc loco qui non dgnofcunt grdtidm dei,fcd po* odoi tius gdudent impugnArc,producunt (iid meritd, quiß opcri^- debedt nobis reddere uitdm ietemAm,pro opt* bus bo. rii,uf bonis,cum tdmen Chriflidni [tdlid meritd ßbi drro^re nonpoßint,fcientes quid fiter int ubi er did contrd inßdelitdtc, erroribus,ct pecatis,et quid per Chri* tnoritu ßjun d deo dcceperint,ut uni grdtiiC dei^per lefuW huntd^ Chriflum,omnid referdnt dcceptd,nihilfuis meritii aut iuliicijs,fecundum illud Pduli Tit.Poflqudiu bonitds frgt homines 'dmor dppdruit ferudtorit noflri dei, non ex operibus iufbeite qu£ HciebdimU nos,fed fecundum mißricordidm fudm fdluos nos fl* cit per IdUdcrii regenerdtionis et renoudtionis flirt* tus fdnili,quem e^uditmnos opulente, per lefunt

Chrißum feruAtoron noflrum, utiußificdti îUiiU gritid,h£rcdcs cfßceremur iuxtd, f^cm uit£ £tcra n£.Indubitdi:ti5fernM,De his uolo ut confirmes,guo folliciti fint ,ut bonis opcribus pr£fint qui crcdide^ rumt deo, H£c enim funt honejh, et utilia hominibus Stultds dutegt;nqu£fiiones crc.

Ill qui/)«« uerbis bond operd quidem uidcs,fed no inhisnKritumuit££tern£,fi:d tnoperibus crme^ ritoChrifti,idquodetidnt Ephe.z.fic dicit. Gratid eßisfitludti per fidcm,cr hoc non ex uobis, dei enim donum efl,non ex operibtis, ne quis glorietur, ipfius cniwfwmits^ôÎKriïjCï-cdUiiîCbrt/fo Icfu,dd operd bond,,dd qu£ pr£pdrduit nos deus,ut in iüis dmbule=gt; mus,Hic rurfum bond operd dudis,fednonhis debe= ' rifitlutë,imogrdti£dei,qud, ctidmddhocuenimus, ut licedt bene operdri,nèpe boni fdôli,per hoc quod deus imputdt nobis iufiicidm per ftdem zs'e.

BoM opcr^ noflrÂ

Sed diunt. Hic Pdulus mdnifefle dicit mercedent deberi noâro Idbori. Vnusquisq;,inquit,nKrcedem dccipict iuxtd fU'Um ldborcm,quemddmodumdlibi fcripturd,Deus,inquit,rcddct unicuiq; iuxtd operd fua. Reßondco.Tdtn dbcfl ut hic locus meritu hunu» num commendet, ut uel folus poßit efiè lumen et in* tcrpretdtio omnium locoriMn,qui in feripturisde mercede pro Idbore dccipicndd dicunt.

lAercedem quidem dccipimus,O‘ mercedem red^ dit deus £tern£ uit£ pro Idbore uniuscuiiisq;,id eR, pro eo quod unusquisq; fecit in fiu uoatione qu£

de buit,fed inde non .fcquitur no/lro nuritonosdC* ciperc, Idborem lt;juidem fecimu^, fed is non eft di* gnus,ut pro eo detur uitd tctcrnd, Si enim non funi condignie pdftiones huius temporis,äd jùturam gio* ridm^qu/e reueldbitur in nobis, quomodo condignA cruitt noftrd operdf

Qperd ingudm noftrd,ci!t£ pertinent dduoatio* nemnoftrdm,qitienonignordmus deopldcere,nefi* operd bond, or exoogitdtos dei cultus ntt dicere putes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

2 Fili/ fumus quibus debetur hdreditds ,proptered t • nbsp;nbsp;quod fill/ fumus, mercendrios non dgnofeit deus, If '

uult ut quisq; fequdtur fuam uocutioncm, cr pro Id* bore uocdtionis reddit mercedcin,non quid mcruifti, fed quid ipfc promiftt, cr quid ipfe liberdlis efl, ut uidcds benigiutdtem (3quot; merdin inifericordidtn efte cr in dcceptis cr in dccipiendis dei donis.

Nd quid cldrius hoc loco,ubi dicit,Vt cuiq^ dotni* tins dedit miniftri fumusfDontinus inquit deditut ego hunc,dlius dlium Idborem fiicidt, alioqui nihil fdce* rcmus,Ft rurfum,Dei fumus cooperdrij ,dei agrico* Idtio eftis,non noftrd,dei£dificdtio cftis,non no^d, idboramus quidem,fed iUius funt omnid,id quod dd* dit.Iuxtd grdtidm inquit dei,qu£ datd eft nuhi.itent Quid hdbes quod non dccepilli,fi dutem dccepi/H, quid gloridris qudfi non dcceperisf ut uideas quMt reik dixerit Auÿifiiiuis» bJe^s corondt in nobis fuA tlottA.

t^cmudmodum uidesetiam in pardboldEMn* geIiai,(]U£ proprie -hue pertinet, mun hic dicitur de Idbore briedi(d!itiiim,Pro lucro dd dominwn repor= . ? tdto,dlius dccipit decent ciuitdtes,diitM (juinij;, lt;juid n debebdt dominm feruii,lt;3uißccrant quod debebdnt/^, etidni ß nihil ddret dominusf pecunid erdt domini, n idborcrjt domini,fcrui erdnt domini, lucrum erdt domini,hic facit ex eii re^s et principes,ingrd^ tifsiini certe, cr di^ni qui dbijcerentur, ß glorid* gt;nbsp;rcnt»r hac ßbi deberi.

Quemddinodum Pdulut inßdap.^. dicit.Etß Eudngelizducro non efi mihi glorid, neceßitdi enim mihi incumbit, VacnimmibißnonEudngelizdtte^. ro,Si enim uolcns hoe d^, mercedem hdbeo,ß dutë inuitui,diß)cnfdtio mihi crédita ell,^c.Et Chrifiui Luce.fZ-docet nos deberc omnidfacerc qu£ dd uo» cdtionem noüram pertinent, hoe efl abumdare om* nibus bonis operibus, öquot; tarnen mcritd nofird non iadtirc.

Facimut enim quid debemus, cr ipfe reddit mer* cedem laboris,non quid dcbet,fed quiduult, Volo inquit buic nouißimo dare ßcut ZX tibi,dn non heet mihifdcere quoduolo^an oculus tuns inde neqiwm efl,quod cg) bonus fum^

Verbd Chrifli tn L«a ßc habent, Quis autem ue* flrwm,habens ferunm arantem aut pafcentembo^ ueszj'c.Sic çr uosetim feceritis omnid,qu£ pr£* ceptdfunt uobis,dicite j ferui inutiles fumus,quod^

icbuimu^ßiccrc fecimM, Bic ccrtc non mcritdid» ânndd audis, ctidm ß feccru omnid, qutc prcccptd funt ttbi i'deo. Potius orato diccns. JDinutte nobis । dcbitd noürd, quid non ßcimuf omnid,qute preceptd funt nobis,dut non ßcimus perfeéhjquemddmodwin ßccre debuimiM.

Hk«c affcóhtm Chrißidnorum,nempe quodfdciîit Kotd multdbond, crtdmendpud fe,h£cipßd pro nibilc locum bdbciu, magnifiantesßoldm dei pdtris rrgtßc miße* tàatt. ricordidm,uidcs expreßum Chriflo,Mdt.if.Tuc, tf, nbsp;nbsp;nbsp;inquit,dieet rex ijs qui d dextris cius crunt, Venitt ;

bciwdifh pdtris mei,pofsidetcpdrdtum uobisregnu À confiitutionc mundi.Eßuriui cnim er dediflis mihi manduarc crc. Tune rcßjondcbunt ei iufli, dicen* tes,Tontine, qnando te uidimui eßurientem erpd* uimusierc-

Ex quo locojuflicidrij maxime putdnt confirma^ ri fita meritd,etiam qui hicc charitdtis opera in pro* ximum non ßciuitt,fed opera fibh cultus erfi£l£ re* ligionis,pro quibusße ueftiri potius ernutririuo* luift,cum tarnen maxime hie gratia dei commendc* tur,non meritum humanum, quia dicit, eos benedi* (bs à patreßuo,reliquis onibusin maledibboneßiti «tanentibus,nonne hdc eft gratiaf deinde iubet poß* pdere regnum, non quod ipfi parauerunt, ßed quod ’ paratu/m efi ipfis,dnte conftitutionem nwndi,quando ipfinondum erant, quando ne^ maiumne^ bonum ßeerent.

Quixueroex eldhs erxnt,ut diximuf,fecerunt clechrum opcrx, qucmxdmodutn loannii. s. dicit. Si filij Abrxb^eeftis,opcrx AbrxbiCßcitc,lion cntm potc/t xrbor bon^ifiuibiA jmIos fxcerc, NJtHrd rituf,(]uo fxnblifiati fiint, producit ex ipps fru^s J]}iritus,quos dcfcribit Paulus Gal.f, Iccirco dicit cis, Efuriui crc.

biain quod talix opera ex Cbrifli fide prouene» ruiu,fatis notum efi ex co quod dicit. Dediftn nubi, cirni tarnen iüi paupcribuf dederin{,ßgnificans ittos propter Cbri^um jd cß,ad Cbrifli gloriam,bonA fectffc indi^ntibus, cr fe fibi mputaffl:,quod per credentesßihim efl pauperibits, maxime credcnti^ bus fluc,utPauliis dicit,domeflicis fidei,Qjiod euim, inquit,uni ex mimmis ineis f-eciflis,mibifeciflis.

Ita unit nos deus bene opcrxri,quia nos bonos cit,pcr fidem in Icflim Chriflam, cr promittit opc= ex pra ri noftro mercedein ,quam ubi promt fit debet nobis, mißio=‘ non ex merito no^lro,fed ex nufericordia flu,id efl, ne flua, non quia dignum eflopus noflrum, fled quia ipfle hoc debet opus propter fidem,unde prodit, acceptât, zx red= nobis dit mercedem,non promcritam a, nobis, fled a fle pro= deus, ' mi/Jam,quemadmodum conflolatur ajflliéhs Hiere.nonex ?/. dicens ciuicflcat uox tux d ploratu ,ziroculi tui mérita a lachrymis, quia efl mcrccs operi tuo, dicit do= no^a minus.

Quxm ucro flua mérita, ex operibus bonis,qua tlt;[otet. multa in hoc mundo flecerunt,flan£h non quicflierint,

liecUrMt fuis ucrbis diccntcs. Domine qudndo te uidimus efurientem crcjftcerunt illd bond,, quid Chrifhis non mentitur, qui dicitcos ittd ßcijfc,amp; obliti fuitt,nimirum non in ea rejpicientes,fed in dei nüfericordiam.

Alij qui fc putdbunt fufeipiendos propter fud operd,horrende abijeientur, nAm ut hdbes lAM .r. quidam tunc dicent, Domine, nonne in nomine tuo prophetauimuf ßue pridiaiuimus, dxmonia eie^ cimus cr magnaßguA fccimus crcfquibus dieet, Difcedite à me omnes operarij iniquitatis,

QUire uoat operarios iniquitatis,qui opera op* timAfccerant,quibus maiora non facerent fanlii an^ ffii m terris,nec mentiuntur coram tremendo iudi* qtiita=^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;maiora opera non poffunt fieri fupcr ter*

ram,et profunt i]h opera alijs,qui credut per mini* ^“^ßros,quibus di/j}enf(tio crédita cß,etiam ß miniflri ßnt occulte impif ,utludas apoflolus,fed in hoc digni damnatione, quod itla qutealtoqui optima funt, uiaen^^ertunt in blafphemià gratù dei, infideli enimim* mortui funt,fentiunt fein aternaitt uitam recipiendos,quia iüa opera fccerunt,ignora* tes meram eße mifericordiam dei per Chriflim, quod fufeipimur.

Apparentquidemquaß operafideidumaudis,lr^ nomine tuo prophetauimus crc. fed infidele efl eo* rum cor ,quod interim fic fentit. Ergjfiunus fufli* piendi,cr non efl iufliun ut abijeiamur,

► Vocat itdcj; operdrios inicjuitdtis,c}uod etidm ope» Td dlioqui optimd ucrtunt in bldfphcntidm dei.

Si igitur cx his opcribut non cflmcritum humd^t tium,Uce de dUjs, Quieqitid cnim no cfl ex fide pee Opui' atum eft,Exfidc non eft opus tuwn, etidm fi dn^li= non cx cum diet pofiet,per quad fiducium prlt;efumis,quod fide, hdbeds remißionctn pecatorum. Gr quod uitd dtcr^ Kdtibi debedtur. Nam opjM bonu debet fieri i Cbn'a flidnis,dd gloridnt dei, GT in commodum proximi, fiducid dutem in foldm dei mifericordidnt hdberi. Quis cnw» prior dedit dco GT retribuctur ei?

Qttwï ipfddei grdtid,ipfdm fui eognitionem GT crdtia h^reditdtem uitlt;e ietern£,ddt nobis pro pecatis no= flris,Venit enini ChriRusin mundum,non propter mcritdnoftrd,fed propter detncritdnoflrd,id eft, ut ipfe dicit, no propter iuftpsfed propter pccatorrs, jp cumutdiciturP.o.f. ddhuc crami« inimici,qudlcs nos omnes inuenit,nempe in noftrd impictdte, cr fidelitdte, er pecatis,propter qud: ipfe deberet nos ddmndrc,hoc enim effet meritum noftrum,ltd decide rdt nobis non noftrum meritum fed fiidm grdtidm,id quodEfd.xl.ftc dicitur. Sufeepitde nunu domini duplicid,pro ommibus pecatis fuis.

Vbi er hjec legis.Ecce deus ucfttr,Ecce dominus deus in firtitudine ueniet, gt brdchium cius donlid ndbitur,cccc merccs eins cum eo, er opus illius co* Tdm eo,Sicut pdftor gregemfutMn pdfcet,in brdchio fuo congregabit dgnos ,er t« finu fuo Icudbit, fittdt ipfe portdbit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I Bcce

EcceChriftia defcribitur quAlis nobis faéhtsfît, nondttdts hicuires noüras cr mérita,fed eius effe uires cr fortitudinem, cum dominari fuo brachio, pro nobis,contra aducrfarias potelintcs,ipfîus effc mercedcmcr opus,lpfc ejl qui ucnit qu£rere outttt certe perditam,non in commodum fibi fed oui, nant ipfe funm gregem pafcit uerbo fuo, Jpiritusfan* ài confolatione,ipfc congregit qui per Satanlt;efî» (kis diff er^ntur,ipfe leuat emportât ignorantiam noAram,fragilitatcin cr peccata nofîra.

Qttod nam hic audis meritum noftrum,nifî meri* turn dicas quod pafeimur, congre§imur,leuatnur, portamuriQupd autem bona ouis dat lac cr lanam, fua natura ffontc facit ad quod cam creauit deus,fed in hoc non fidit,fed in fola cu/bdia pafîoris,ut pafî futur,et tutafît à lupis,et confeructur,Citt^emadmo» dum nos,ex nAturajfiritus,facimus opera bona,ai qu£ ut fup.diihim rccreati fumus,wgt;ii tarnen fidimui nifî pafîoreChriflo,qui uenit ut oues uitam habeant, et abunde habeant,non ut lucrum habeat ex ouibut, fed ut oues ex ipfo habeant uitam £ternam, interca ipfe non indiget laék cr lana,quando ne ouibuteiui» dem indi^t,Lac autem et lanam,ne fîmus absq^ fru* âu bonorum operum, unit alijs hominibus, qui in* di^nt, prodeffe.

ii£c gratia per Chrifîim exhibita,etiam his uer* bis defcribitur Efa.lx. Omnes ßtientes ueniteai aquas,GT qui non habetis argentum proper ate,eitti* te,ibs^

tf ,ibsq; uUd comiJMtdtionc, uinivm er Idc ere, Igitur fx boe PmU loco,t4nttt«i ahcfl ut collies nuritumhunMnum,ut uel folus illud coitdemnct,ut fuprd ex prtecedentibui er feguentibm irtdicdtuw efi.E^ inquit tneum laborcin feci,id efl,pldntdui, Apoüo fuum fecitjid efl rigiuit, quisq^ pro modulo fuojUt doriAuit cuiq; detu, quid enim hibes quod won dccepiflif et dccipiemui mercedem, pro eo quod non eji noürum, fed dccepimus per gratidm dei,ut pof* (imtii effe miniüri et cooperdrij dei,mereedem,non quid meruimus,fed quid ipfe pronüßt, erpermife» ricordidinjibcrdlis efl,dlioqui nemini debet.

Vtetineyenim noflrimi minijkrium ßue ne^rum Idborcm exhibemus, quemipfe per grdtidm nobis dedit,ut exhibedmiis er ßmits cooperdrij eiuf,tdmc uos efits cius non noflrd dgricoldtio, ciui non noflrd £difiatio,Niß cniiw dominus eufiodierit ciuitdtè etc Sed c««t ipfefolui operetur hominum fdlutem,tdmë oprrdri nos uult per tninifterium noflrum. Sic enim ordinduit,ut ßmus cius cooperdrij, Alioqui ne^; q«i plinbt f)l aliquid,neq.i qui rigit,fcdßne pldntdtio^ ne er rigitione,non uult deus,ut tibi dliquid boni in tuo bortoproHc/iwt,^«cmdc!inoduwï/ïne cultu bu» niAiio non uult prouenireßumentum, ne interim tud temeritdte contemiids externum uerbum er pradim «torem.

Igitwrnon nwritum bwrnnum bic legis, contrd tofrttn jcripturami crfidem Chriflidnum, fed quoi

debet pro fud uoatione, zx ^uod dcuf reddit luxtd ciiiiKcji liiborem, propter fu4m milericordiam cr libcralitutem, Vt inconeußum ßrtiüud, Qiiif prior dédit ei,er rctribuetur ctf guemadmodu pfdh ^nit.Bcnedtc animdtned domino,er noli obliuifci omniumretributionueiin, Quipropicimfitomni^ bui inilt;lHitdtibuf tuis,er fanAt omnes infirmitdtes tutit, Qu^iredimit exßued uitdm tuam, er corcndt te mifericordid. erquot; miferdtionibw,

quot;Reddit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mirum lt;juod fcripturd dicit,dcum red*

dem fe i*nicuiéji iuxtd operd pM, Exfructibies enim cundu ff^^ i^teUigimuiuclfidemuel infidelitdtem,hxc ji* operd operd, id eft, non dcceptd dco ,illd autejn

fruilu bono,in tempore fuo, Etftiut Udentes mdld fequitur fud ftonte infernm, quern commindtui eft , eis dei(f,utetmqi infernum non qu^fterint ,itd ftcien tes bond fequitur fud ftionte merces cieleftis,qudm e'^ promiftt deus, utcuncy mercedem non qudftcrint, | certi funt ex uerbo dei eum non defùturdm,non fold quod bond fecerunt,fed etidm quod mdld pdfti funt, quemddmodu Chriftus dit,Gdudete et exultdte,quo* nidm merces ueürd copiofd eft in caelis. Et Pdulus j.Cor. If-ttdq; frdtres mei dilebii fhbiles eftete er immobiles, dbunddntes in omni operedomini fem* pcr,fcientes quodldlor uefternoneftindnisindo*

fiones Uic promißionef in fcripturis funtftdelibusex* ora nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i’ortd»

* ÏPISTÓLAE AD CORÎM, bortätioiiwn uice,neintcntAtionibui dcficïMt^non ut fuii meritii mßcntiir, Sic enim agit ergi nos pätcr nasille pjrdcletus,(jucmadmodu paterergi ita et dd Thclpt-epijhU fcribitur,Siquidcm iMim r/l dpad deum reddcre ,ijs qui djfligunt uos,dlpli(ti P^^ oaem,cr uobis qui djfligimini reldXdtionem nobi:^^^‘*^^ fcum,cumreueldbitur dominus lefus decoelo crc. P‘'lJ‘*

Atuideo nobisobijciloctmex Tydnielis.^.Pcc‘P^°P* atd tud elecmofynis redime, çy iniquitdtes tudx mi^ fericordijs pdupcrwm, E»^ diunt, noilris opcribus fdtisfdcimus pro pecaitis, et mercmur remißionem ^“*'‘**‘ pcccdtorum, Re/pondeo, Daniel ibi dat confilium Fecatu rcgi impio,cr ßuperb’ßinw, er idm idm iudicio dei td tua inter beßids computdndo,Si erggt; rex dediffet elc€= eleemo tnoßynds, certo declaraßet fe conßliumhoc ßufee-fynis pi(J'e,exore Prophet^, er dbicOa diabolia ßiper= redi^ bid,idm fe refipifeere,er timere deum,er didicijfet me ct. non hoc opus effe humanum quo remittuntur pecai* td,fed mifericordidsn dei.

C^uemadmodum certe omnid opera bond decide OperA rant cordis fidein, er certificant etiam nos ipfos de bond fide er uoatione no^rd,ut dicitur Heb.^.lta intcl= fuiufi I'ge omnia etiam qua: in apocryphis de elecmofynd gnunt lc^ntur,ut in Tobia et Ecclcfiaflico,ut fit propbe^ fidei tia analoga fidei er gloriam dei non transfiramus Ó. crc. deo ad noftra opera.

l^on potuit aliter tunc Frophetd toqui cum ilia knpietdte gentili,ubi dcnunciaucrat a terrorem

irt'jCT indicium pdulo pofl uenturti/ntt Ergo didit.fèrfitM ignofcet dem dclidhs tuii, Breuiter^ quot;ReßpiCcere regem uoluit,ut qui prie fuperbidcon^ temneret omnes,etidm deum,perhumilitcitem ßrui^ ret contemptibilibmiid efl, pauperibm, ut ifla, reß^ pifcentid,duerteret deus iudicium lüud dbco,jelt;i fruflrd monuit prophetd.

Cur noßri ex hoc loco ntdle interpretdntur Dit* vieletn,qudndo quid Ddnielßeiitidt de merito humd* no,mdnififlisuerbisdiatipfeap.lt;}. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cziijm(N=

quit ,m iußßcdtionibus noflris proßrnimies preees diite ßcient tudtnjed in miferdtionibm tuis multis.

An nonChrißdni credunt remißionem grdtuitdnt pccatorum,per ihefitm Cbriüum er per l})iritie)H dei ttoflrif Tolle hunc drticulutn,cr nimqudm libe^ rdberis éi pecatto dut eris Chrißdnus. Nurn ß eX legp cß iullicid,cr^ Chrißus grdtis mortims eß Cdl.^.

Epilo» In ßimmdßond, opcrdfdccre debemm,dd gloriÜ pdtris iwßri,ne diamus cu Ulis,qui dbutuntur pre^ dicdtd Eudn^lij libertdtc,er^pccabimus, quorum ddmndtio iujh eß, Qui dutem iddhnt ex operibus fud, nwritdjcum iüo peribunt qui dixit,Domine grd^ tids tibi d^, quid non ßent ßcut ceteri homines rd^ ptores,mtujli, ddulteri, uelut etidinhic publianui, teiuno bis in fdbbdto,decimds do omnium qu£ poßi* deo.

iu/Hcid,^ fac quicquidccrto noflideo pldccre,ad g/omin pjtris tui,zr ipfè qui uidet in nbfcondito^ «t dtcitur MM.6. id cfi,non tam quid extra faciof , alioqui cur abijcerct infignia Pharifaorum operaf quam quo animo ßue qua fide ßcias, etiam ß non mille aureos, fed tantu duo a:ra minuta des cum ub dua,ipfc inquam, quißc uidet in abfcondito , reddet tibi et ipfc( ut diélum efl Abrate)crit merces tua ma gna, nimis.

Oßentationcm ncflram e:T ialhintiam abomina» tur deus,extern Cu£ promißionis et liberalitatisob» litiifci non potcß,quemadmodum Tit .i.dicitur,quâ promißt ante tempora a:tema,is qui mentiri nefeit deus crc.Hdfic mercedemßue/fem uit£ letcrnie ccr to nos jfcrare iußit, quemadmodu Paulus/fcrat di» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

cens.Scio cui credidi, cr certusfum, quod potent efl depoßtum meumferuarefln ilium dicmßuflus iu» dex,ut qui gloriatur non fua mérita iaékt fed in do» mino glorietur.

VT SAPIENS. His uerbis anneiierc licet Paului prtcccdentiaßefluxta gratiam dei qult;e data efl mi= primu hi,utfapiens architcilus ßtndamentum pofui,fcd ut= crc. cunq; coniunxeris hiceadem fententia manebit,de Idtorc niitn fua: pradicationis hic,utinpra:ceden» tibus,dicit, quern dicitfe pr^fliti/fe iuxta gratiam dei acceptam. Eft autem hie cadem fententia cii lUa Eg) plantaui e3'c.

^ofl me predicMt,uidcitnt uero,Hum cu Chrijh cot ucniat guod prediatnt, S(c Paulus ut apoßcluf tiû etiam gloriatur Ro-ff-dicës, ltilt; porro anititcni pr£diairc P,u.tnffliii,non ubi nominatus erat Cbri» dlus,ut ne fupcr alienwmßindameiitütedißcsremjed ' gucmadmodum fcriptum eft. Quibusnon eftannun* ciatu de eo uidebunt,et(iui no audierant intelligent, Vbißindamentuuocatprimxm prtedi(ationem,ne illic intelligis alieiiufùndanientu,i]uafi alienuàcbrifto, quad bac loco diatjùndamentïi Cbrijlunt,cunt intel ligat etiâ prlt;ediationem bonorum Apojkilorum,fed alienum,id eft:,aliorum,quod alij pofueruni,Signiß* atenimfe prediafje ubi nondumerat predicatui

SellA* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perfecutione.

rii tan Pß^’^^oapoftoli autcm ßue pfcudoprophctiC, ia^ turn in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbundantia ftgt;iritui,fe mijjbs à deo,trahi 4ßgt;i*

loot no nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zizlt;tnia,nift in illif

^a a pracdicettu eft ucrbum dei,cpueLndo iam licet ant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tutis,contra quos pra:monuit Chrijhs dicéf-

Attenditeâ pßeudoprophctis,quiueniuntaduo5in ucftimentis ouium CTc. Aduos inquit, qui audiftif Gquot; rccepiftis ucrbum, Kane feduéhrunt ßaudein, Minium fe expertum conqueritur Paulus in omnibiu ßrc EpilkliSjfeduxerant cnim optimos Qalatas etc.

Afdiß Architcéium fe uocatftd eft,principcm lt;edifiato* rum,Solet enim libcntcr uti leßßattionis metapho*

Deflru rd,ut alibi.Dedit nobis deus hanc potc^ate in tedi* fiattionèfCt non in dcßruäionc, itemßharitas ^di* fiat*

flcdtyïtê OmniafiMt ad £difiationem,Sic et EfaiM dixit (np.xlix.Venerut Uruilores tui,dcßruentes ct difsipantes te à te exibuiit, Aedifiare itd^} eß re» äe doccre,ct exempli! lucis pr^trc,dcßrucre autent peruerfe docere er ßanddlizarc.

Vorro fapientem fe dicit architeShtm, quod fitn» damentu poßterit,et (terufolidujifitndamëtu, guoi eß Chrißu! iheßts ,ucra etfolida petrd, Cotra,üul» tm eß £difiaitor,(iui lt;edißatfuper arcnd,cuiu! tdi» ßciti in tentitione non ßitbit, qnemddmodu htcc ex» preßit Chrißia Mdtt .-j, Cueterinnfitnddmentum hoc fuprd itd cxprefTerdtytios prrdiamus Chrißn cru^ ciftxum ,lt;lHi ßttu! eß nobii i deo fdpientiitßußii'i^tt fdnbhfiatio er redemptio.

Doccre itdc];,quod oportet credere in Chri/lüßd e, fidere inChriüo â deo dccepimm ct bdbemus onid nfpcfdpientidm,iußicid,fdniiiftattionö,redcptionö, eßidccre fdpicnter,exuerbo dei,fiiitddmctitum,Qui pontt^ alidfiducidtn docent, negledh Chrifio,dliud uolunt pfu^s fitnddmëtu ponere,fedßußrd,no enim proptered (t= rend eßnddmcntii uerUj^nod ßultuftedißcdtor fom=^ niduit edm eße fiinddmcntum, Hoeeßquod dicit, finddmëtû aliud nemo poteß ponere etc,dc quo Cbri äus,Supcr hdc pctrdm ddifiabo ccclcßä meam, Et Prtri« iw Avï. Non eß dliud nomë fub coclo ddtu bo-minibui,in quo no! oportcat faliios ficri,no ë in dlio aliquo falus,Qjiid erg) nobis cu fekis uerbd dei Id» cerantibus, er ckw iußieiarijs Cbrißi Euangclium damnantibuif nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vn4t

Vndc cy hic addenda, prater id auod poßtum cß, corfirntdt quod docuit dc fide puc fiducia in Chriüum,Gr reijcit quicquid dlienlt;e fiducie, conté* pto Chrijb crucifixo^zy propicidtione qu£cfl per fdn^inein eiut,doéïuri erdtit [eduéhres poflcum.

Vcrum de bis qui feducuntpd efl, deflruóhribus tnßd dicemiK ubi dicitur.An neßitis quod tcmplum dci ere.Interim nunc dicere oportet de tedifiatori* bm, quibui hoeßuiddmentum Chrifiui ’integru eß, ut 'uidednt quomodo fuperiedtficcnt, ne paenitendd docednt,ßd £terndm ex uerbo dei ucritdtcm,de quibui fequitur, QMdß quis fuperßruit zs'c.

TRACTATVS DE LIGNO, FOENO, mpuld, duro, dr^nto, Idpidibui pr£cioßs,^r de corum ürufboribuf e^c.

Vtetd* Q_VOD SI CL.VIS SVPERSTRVIT. phord Cum hic diantur metdphorice(id quod nemo ne^ ntdiii* re poteß dutunqudm ne§kuit)ßnddnientum, ponere, feßn, £diftcdre,ßipcrd:difiare ßue fupcrßruere,duruw, ignis, drgpntum, lapides pr£cioß, ligna, ßenum, ßpuld, £dißcium ßue opus, mirum cur quiddm folum igné, hic dbsq; metdphord. diéhm uolunt ey contcnduiu, Pur^-- ut dßerdnt ex hoc loco ßmm illud corpore exutdru torium dnimarü pur^torium, de quo in ß:ripturis nihil eß ignem nobis proditum,cum tdmen contra potius, ß c£terii i wotti’a uoabula hic acciperentur absq^ metdphord,id quod mus et non dico quam ineptum eßet, folum uoeabuium ignis

fX* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nonpoßet

Wn poffèt abs^; metäphora/tue trdmlätione dccb . pi,propter Paulimanifilh ucrba, maxime incolo= co, unde probant ridicule fatis iüud purgatorium, Sic enim ait, Ipfe uero faluus fiet,fed/ic tancjuam^^p « perignem,i^on dicit/impliciter,1pfcucro fiet per ignè,uel ipfe uero faluttsfiet fed per igncm, Sed dicit Sed /ic tanquam per igncm,ßgnificans fuis uerbis, fe ßmilitudine quadam et translatione dicere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

tic ig»e,id quod cß uulgirc 'm fcripturis,multo ma^ . gis quam ligna,fœiium cr alia,

Miror ucro,cur non mcliori quidcmJfccic,fcd no meliori fde, quando absq; metaphora ignem acce= -pcrunt, hitc intcrpretati fint de igne,quo conflagra bit hic totus mundus,in extremo die,ut ait Petrus 'm jecunda cpißolaf quando ex uetcri translatione fem= per legerunt,dies enim domini dcclarabit, quia w igne rcuelabitur,et uniuscuiusq; opus quale pt ignis probabit.Si cuius opus manfcrit crc. Dies enim do^ mini in nouo teftamcto ftepc fignifiat ilium extrcmu diem,quando dominus Chrißus iudiaturus cß uiuos CT mortuos,Hanc itaq; ßicciem potuiffent cu Theo* • ’ phyla^ confirmare cx fcripturis, qu£ a/feriMt utrunq;,cr diem iÜum domini, iliius diei ignem, r ■ pruetcrea reuelationem occultorum,ut inßa ap.

^.dicitur, Tionecuenerit dominus,qui iüufira* turus eil occulta tenebrartm, gt patcfaciet confilia ‘ cordium,

lcgitar,Jjics cnim dcclardbit, crnon Icgitur TiieS cnim domini dccldrabit, ut fciM etidtn uocdbuluW dies, non abfcj; ntetdphord poßtum ,prouerbialicl^ figird diihm , dies dcclardbit, id quod aliter did* turßc ,Venict qudndoq; in lucent, CT Cermani di* cunt. Las es an den tag lomen, qua fi^ra Chrifluf ctiam loquitur Ioannis - t- dicens. Omnis qui mala agit odit luccm,necuenitad lucent, nc arguantuf opera ipßus, qui autem opcratur ueritatem, uenit ad lucent, ut conßticua ßanc faéki ipfiui, quod per dcimtfuntßih, ,Et alibi.Hihil opcrtu quod no reue labitur.

Scd quid imntoror oßendcre uoabulu ignis,non poße non eße,hoc loco , ntetaphorictim, cum hoc tarn ex contcxtu cr ucrbis manißütim ßt , ut uel puer uidcre poßit, niß iani pridem h^ec nobis ob* fcuraßent, fuis ineptijs, tncptißinü homines,ut nihil aliud diam, duid cnim reéie doccant,quine uo* tabula qiiidem attendunt, ez orationis contextum, er pcrfuadcrc uolunt ex ineptis fuis interpréta* tionibiis , quod ex feripturis nusfquam probari potefi i non dico intcrini,quam hoc non ßt piiMgt; No re* ut in hoc loco inepti ßerunt aflruentes H* inittc= lud fuum purgitorium, ita magis inepti fucrunt i» turne co loco ubi dominus dicit. Qui blafphemaucritiit ßiritum fandum nonremittetur ci,neq;inhocfe* erc, culo ,ne^ in fiiturOf Ergo diniit,quando dominus di* eit hoe»

etfjboc pccatum non remitti hic,m’q; i« feculo turo ,ßgmfiat alid effè pccatd (jUit poßint rcnutti poß hdtic tntdm,in ßturo ßcculo,

Ef tduien Chrfflu! hic non dicit, lt;juodalic{Ud peo^ ftd rcmittuntur inßtturo fccculo,fed ßmpliciter teüigondum ntmqudm rentißionem confequi,(jui bld^^ fphrnMt inßiritu fdnihint,ndm eddc ucrbdßc cx^ preßit M((rci«.«ap.5. No hdbet remißionem tn dtcr tium,ßedobnoxitK cßdterno iudicio, Ucq^alicubi afßcrit fcripturd rcinitti pccatd poß hdttc uitdnif qu£ in hdc uitd remittuntur credentibm, quibus di* citur,Pdrdti cflDtc,qu’d neßitis qud bord dominut ttcßor ucnturm eß,BtBeb.lt;). Stdtutumcßomnibm ßciwl mori,pcß hoc autcm iudicium.

Non crg) ßdtK eß,in rebuf noßr£fdlutii,cr in td tnd^o drticulofidei,qudlem uolunt cjße aßcrtionem pur^torißßqui humdiiM cogitdtioncs, er rdtionif noürd: conßqucntidf^quanddmodu hic confeqiti uo* lunt,Pccatit bldßpbcmi£ non conßequitur remißio* nem,neq; in hocßcculojncq^ inßturo, erg) qudddm dlid infùturoßeculo rcr/tittuntur,ßed oportet hdbe* re nidnißßdm feripturdm er uerbum dei,quod ccr* to ajßerdt iüud,quod conß;quentid tud uis inßrre, qiulo« ß;ripturdm de purgitorio iUo non hdbes.

Verum, e/ioudleatilld confequentid,quid dliud probdt qudnt remitti aliqud pccatd poß hdne ui* tdm,wndum probdt eße aliquem ignem,in quo tor*

(^uedntur dlicfitot dicbuf cr dnnisdnimlt;e elcâvriM, ueg; probdt uigilijs, çr operibus uiujru^n fdtiifieri pro pecatK itlorum,qui fuut in illo feculo füturo,fed probdt tdntum remitti pccatd quieddW in fiiturofeculo,Vebitum quod remittiturnon per= foluitur ,aeq; pdrtim remittitur peccutum, pdrtitn perfoluiturffed fimpliciter remittitur, Ideo etidin ifld confequentid non probdtur,quod ibi fdtifßcien= dum efi pro pcccdtis per paendm purgUorij, An non deM,f itd uellet fecundum illdin confeouentidm re= mittcre pecattd in ftturo feculo, po/jet remittere pccßttddlio modo qudmper pur^torium iüudi ut uidcdinon proptercd fequi quodf tillud pur^to= rium,etidm fi poffes tud conf-quentid. probdre,quod dliqud, pecGttd remittuntur in ftturo feculo,Ndin Chrißuf de remifsione dicit,qud deus remittit pcca^ tum,non de pend dlicuius ignis, qudm fufiinednt cx^ utie elefhrum dnimlt;e,

Vt mdxtme itdq; probdueris tud illd confequeti« tid ex uerbo Chrifli.Neq^ in hoc feculo,neqi in ftu= ro remittetur ei,qu£dd peccutd in fùturo feculo re^ tnitti, ut tibi interim dliquis hoc infrre permittee ret,tdm€n inde non probdlh iUum ignem cx pœndm tdmdtrocem ,utft infrorumigni tequdlis prêter hoc folam quod non ft eternui,tgt;iif erg) dlidsfcri^ fturas hdbed^ pro purgtorio itto,nullds hdbes.

Remittitur peccdttvm grdtis,ut Dduidi, qudndo , dixiti?eccdui,quiftumc mortuus f(iffet,m fmvnt

Abräie, ut pauper Ldzarui, receptm fidjjet^ dbsc[; omni pœtut, Pcrn4 dutem er crux fequitur quident in hdc uitdfpofl peccdtum,credentes, non ut pcccd=gt; tumdufirdtur,quoddnte gratis remiffum efl, fed ut filij deiffußinedmus benigni putris uolut!tdtem,ut Dduid i«q; dd finem uit£,poß remiffum pcccdtum, ' Sic Adicrcmiffmn eft pcccatumffed pandm peccd=* h fuflinuit »« fuo mortdli corpore,ut nos omnes.

Si igitur Chriftui de poems peccati dixiffet, hd^ berent iüic pro fuo purgitorio dliqudm ffgt;eciem,li=’ eet neffe quidem ignis effet probdtus, poffet enim deus dlitcr punire,qudm pt r ignem, quando ucro no de pœna, pcccdti,fed de renußione peccati dicit, er nihil dliud,qudm quodnegtt remißionent confe= quieum qui blafphemat in ffiritimt fdn£ium,ntlnl ex iÜis Chrifli uerbis habe/u pro fc,ne fccundum l^ecicm quidem.

Sed ne apocrypha quidem iUa^quiefolent produ^ cere exfecundo Mdchabeoru,ucl una litcra de igne iüo dicutit,ut non dicam, quod talidfcripta non dc= bent nobis ßcere nouas articulas fidei,quos deus fuo * uerbo nobis non commendauit,utq; non dicam, quad primus liber Machabeorum plus fidei habet, quod ad hifforiam attinet, cui fecundus liber ut reffon^ dedt,iudicent alij

Vt uero multum autoritatis apud te habeat ille liber, non ignem iüum inde probaucris,dcquotie uerbtim quidem dicit,Dicit uero defacrißeio leui^

fico,pro nwrtuis, ut 0, pcccdtii folMntHr,(iuid eft re furretho fnortuorum,diinon iftn poftcitt conflareft* ne illo igne^ut non fit neceffariwn rnftrre. Sdnihait eft pro dcfnnfHs ordre ut dpeccdtis foludntur,er^ eft aliquis fciiftbills ignii,qui pnnidt fanéhsjd eft, eleéhs deftinéhsr

Quod ut uidedf rccitdbimus lüiuf loei ucrbd,Sic hdbet.Quibus congreffts contigitpducos ludteornni rucre O'c. Et uenit Iudd( cum fuis,ut corpord pro» ftrdtorum tollerct,^' cum pdrentibus poneret m fe» pulchrispatcrnis, Inuenerunt dutem fub tunicis in» terfeâorum de dondrijs idolorum, qu£ dpud Idnt» nidm fiierunt,! quibus Icx prohibet Iud£os.Omnibiii er^ mdnißAum ßihim eft,ob hdne cdufdm eos cor» ruiffe, Omnes itdij^ benedixeruntiuftum iudiciu/m do mini,qui occulta fecerdt mdniftjh,dtciiitdddpre» ces conuerfi, ro^uerunt, ut id quod ßfttm erat de» liihimobliuionitrddcrctur. Atuero firtißimusiu* das hortdbdtur populum, conferuare fc pne pcccd» to,fuboculis uidentcs,qu£ ßih, funtpro pcccatif eorum, quiproftratifum.Etßiht coÜdtione,duode» dm milia drachmas argtnti mifit Bicrofolymam ojfcrri pro pcccatis fdcrificiitm,bene eyrcligiofc de refurrefhone cogitans,tiifi enim eos,qui cecide» rant, refurreduros ffcraret, fuperftuwn uiderctur Cr uanum or arc pro mortuis,fed quid confyderdbdt, quod bi qui cum pictatc dormitionem dcccperant, eptitnam hdbfrent rcpofitam gratiam. Sanéki er^ crfdlu»

CT fätubris efl cogitatio pro dejùn^Hs exorarc^ut feccdtis foliutitur ,l1aikiuis ex illo libro.

Väldc uidi tur amajfl hic fcriptor, cjuifgub fue^ rit, fdcrificium pro mortuii,pldcaerun( duodecim milia drachmarum arg^iiti, modo uera efl hiiioria qu£ alibi non legitur, V.t cü ueUet hac cor.flrmxre, utdbali/s quoff; flcrent, tuide commeiidauit nobis hoc luddifiichm.

Primtwn relmquinius HU fcriptori, num rcóie fcriprerit,eoscumpictate dornutionem acccpiffc, de quibtufcribit,quodiuftodii iudicio perierantf quid ficerant quod lex prohibeteis.

Deinde ]ud£os babuiffc quidem facrifleia pro peccatis UiUorumJätU conjlat ex Leuitici.-t.f.et.^. C^c.fed cadem facrifleia ualerc pro peccatis define éhruntjUnde fciebantf quibtis ctiam, fub malcdidio’^ ne£ternA,prcceperdt dem,ne quid adderent uerbo dei,nifl fèrte or tunc fua lucra quarentes facerdo^ ■tes,dbttfl flntfacrtficijs, ludiflcaiites flmplicem

Pr£terea non nultim quidem efl argumentum,tu* das iußit orart pro mortuis, cr^ eredebat mortuos refurrciiuros,fed non /irendum,quod ex flöh Iud£, nie fcriptor uult nobis eoin»«endlt;tre,qwod nufquam uerbum dei commendat, tiempe mortwos per facrifl^ eia er orationes noflras abfolui a peccatis,etidin td‘ libus,qu£ maniflfle lex prohibet, er ob qu£ iujh dei iudicio illi pericruntjUt inhac hifloriauides.Sine

IN CAPVT TERTIVM. uerbo autem clct,c]uonwdo ccrti erimus,hoc dco ceref Semper argumentii tiilibui, ex imitdtione fan^ ihrum petite, homines feduili (unt.

Viderit Iudlt;K,ß uem efl hiflcru^qiu fide hlt;ecfl» cerit,neq; nos prohibemus,flqui priiutim uelint ofi re pro deflinâis,fed uiderint,utfide orent, ne orAtio flc peccdtum, publice dutem 'm ecclefld,neqi doilri* nd,nec^/dih debet probdri,quod uerbo dei non pof» fumus defcndere,ut fie fideles miniHri BMn^lij itl» uenidmur:,curdntes folum qu£ deus nobis pracepit, Cr non dddentes dd uerbum dei,ne ernos alioS freidmus obnoxios iudicio dei, cum timoré trc» more nobis dgendum efl,non Udnitdte opinionum hit» WAndrum.

Argimentum itdq; iUius fcriptoris efl. ludds hoc flcit,erg) fle efl flsciendum,Si hoc ualet,udledt CT il» lud, Dduid iüe rex er fdnéius prophetd, commiflt ddulterium er homicidium, er§)flc efl flcienduin. Si dis,h£c c£rto feimus deo dij^licere,re!^ondeo,et iüud ignordmus deo pldcere,non er^ ordmus ex fl» de pro defltnéhs, dubitdre en'im non efl credere, Si qui dutem uidentur fibi hoc credere,id quod non Audierunt ex uerbo dei,deflnddnt corum deo,non fn* tnus indices iUorurn, deo libenter pernüttimus iudicid ,ordntes ut creddmus uerbo, quod perflliUtn fuum nobis uoluit reueldre.

Si quid er^ probdre uoluit ille fcriptor,prigt;nuin iebuit ofltndercluddm mhoc reék ficifle, quid amp;nbsp;fdtlili

ftn^ poffùnt peccäre,deinde quod fróhim efl diu* da, oflendere quod pertineat ad omncs,quia non fc* quitur,Abraamre£ie immolât filium fuum, er^ alif debentfilios immolare,Tandem uero inflrre.SanSki er falubris erc. es“ non ßc,Iudas fleit quod nufquä altoffaélum legitur, quad uerbo dei conmendatum non efl ,Erg) fle efl ßciendum.

Si autem ita certum efl omnia effè bona qute ßcit ludas,ut etiam liceat exßiki cius nobis praferibe* re le^m,id quod non licet ex ßihs aliorum fanch* rum,ne exßilis quidem Chrifli,cur non bonum etii dicimus,quod ludas focietatem petijt ’RoiMnorum, qui haäenus habuerat auxilium de ccelo, ut non in* diffret brachio impiorumf

Talia itaq^ fcripta,ut omnia alia qu£ non funt tn anone facra fcriptur£,cum iudicio legre debemus, et facris feripturis non comparare,fccu»dum iüud Omnia probate,quod bonum efl tenetc. Valeant qui* dem tales libri ad legndum,fed non ad contenden* dum, hoc efl ad deflndendum quod prophetica CT apojklicafcriptura aut non babct,aut etiam nonfu* ßinet.

Contendat igitur aliquis pro iUo libro ,ut uult er quantum uult, de igne iüo pw^gtorij mh/l ibi fcribitur,fed hoc tantum, quod ubi dormiunt defiin* fli,poflint abfolui per preces noflras x peccatis,in quibus eos occupauit mors,ut interim dum dormtut, oremus ut remittätur cis pcccata,ut cuigilantcs infu

lurd refurrecHone^ijb. peccutd non hahedn(,Dormi‘ VC cn'm eos dicit,non idccre in pœnis, cr dbfolui d pcccdtii,non liberitriexigne, Atci;ßclociuiturdc dormitione de/ùriébrum, ^uemadmodum fcriptwd loqui folet.

QtMntum ucroinhdc pdrte,fcriptori crcdcrc oporteat,fAtis diximuf,Placcant alijs duodecim nü^ lid drdchmdrum, nobis ucro frcidt dens ut pUmt eiusuerbum.

'Re/bit ut uidco ddhuc dlius locus,quo dfjèrunt funmittud pur^torium,iton mdgisdpte quim pet priecedentid, Aiunt cnim,Chrifliis dicit Mdtt.f.Eßo confentiens dducrfdrio tuo cito,dttm cs in uid cunt ^co,neßrte trdddt tc dducrfdrius iudici, çy-iudex drdnte miinßro, er in airccrcm mi tdris, Anuit dico tibi non cxies inde, donee reddds extremum quddrdntë, Erg) e/tdliquis aircer,ui)de licedt qudn=‘ do^ exire,nimirum perfoluto dcbito,biic dutem ßtr-ccr eil ignis purgitorij,ubi perfoluunc ele^ quoi liic non perfoluerunt.

Eg),ut non dliud diam,nihil dliud dgi uideo his omnibus uerbis,qudm quod ße decldrdnt, dut fdltem fuj^edhs rcddunt,fe egregie neßeire de quibus dffir-ntditt, crßdcile ßuis nugis, quibus afferunt pur^to* rium,perßudderent prudentibus homtnibus, pur^* toriu/m mhilcfße, etidmß dliquid clßct.

Quidß eßßt hlt;ecßeiitentid uerborum Chrifli, No txies mdCfdonec reddtts extremum qnddrdntcm,id eß nunquäut

rfl niiftqium exics, ut h^c di£h/int non de careers aliquo dut pœttd trdnfcui!tc,fed de arccre zr pcrn4 ^cternA^ Ç^upd qudiiqudin per fe ex fcriptura fdtit notiwn efl,tdmenuidedmus dn uerum fit,ex dlio loco Kdtt.fs. ubi idem dicitur, deferuo qui debebdt de^ cemmilidtdlentdf ercontemptd remtßionis grdtid. noluit mifereri conférai fui,Sic uero dicitur, Irdtin dominths ciuf trddidit eum tortoribus,donee redde» ret uniuerfum debitum.

llie feruus extra arccrem reddere non potuit, quemadmodu territus fi-u/lrd promiferdt,dicenf,Pd» tientidW hdbe 'm me,çy omnid redddm tibi,ideo mt» fertui dominai eius, remiferdt ei omne debitum^

' non ignordns c[uod reddere feruus non po/fet, çr idin drgumentdmur quod 'm aircerc qudndoq^ debi» turn perfolaturus efl,Vnde quafo in arcere accipiet decern milid tdlentd,quie extra aircerem hdbere no potui/fetf

Q«od ß dicis pandm illdm e/fe fdtisßBcriam, . Rejjiondeo, hoc hie non dici,non en'mt dicitur de p foluendd poctM, fed de perfoluendd pecunid, donee inquft reddds cxfrrmtwM quddrdntem,G' donee red» deret feruus uniuerfum dcbitum,'De debito redden» do dicitur,non de poenA,non cnim pcenam debebdt feruus,fed pecunidm,poenA dutë fecuta efl,quid fol» acre debitum non potuit,etremißionedebitife'm* dignum /èccrdt,dtq; hac poena daraturd efl, donee rfddrtt fxtrcjji«»» quidrautem,

An non uides eo perueniffe (eruum,ubi efl extfii omnem fui domini grdtiiim,ubi per irant dominiM^ dituf cfl tortorifUbi nuüd unqudm rentißio,ne miii= mi quidem ([uddrantiS'^ubi tortorfemper redditions debiti flue perfolutionem exi^t, donee reddatut ttniuerfum debitumf Qÿdndo er^ illeferutis quiti multd de bet,qui non hdbetunde redddt,qui iam etii apud dominu dlioqui clcmentißimum dmifit rcniifl flonis debitigrdtidm,non enim uoluit remittere co=‘ feruo flio,qiMndo inqudtn exibit^ donee reddatuni-uerfum debittim, etidm extremu quddrdntcm,id eft, twnqudm exibit.

Corripidtnos benigndpdtris mdnufper miflri^ cordidm,qui interim tcfrite cz »«/èneordwm fyderdntibui libenter miferetur, cr remittit omnii pecedtd. Non dbijeidt uero nos irdtus è nunu fudfnt ntdiium tortoris et cnreerë ,ubi enim exi^tur etidiit extremus quddrdns, nunqudm remittetur ne minima quidem peccdtum ,fedfemper exifftur omniu per^ folutio.

lExifftur d mifero, debet effe dbsq; omni peeatoftd quod nunqtum fieri potejfquid pecatum nunqudin remittetur,remißio enim ibi non eß,fed p foliitio cxigitur, Qudndo quafo fdludbitur,eui rf=» mißio pecatorum denegitur f In lt;eternim dumndti funt,quibuf non remittitur per mifericordidm,fed ut , perfoludnt debitum exigitur per irdm,Sie inquit amp;nbsp;pdter meus œleftis fleiet uobisjî non remiflrit^ unusquis'^

Quid cfl,Sicfreiet uobisf Irutus tradet uos tor» tori,Cf twn remittet uobis pcccatd, quid non remits titis dlijs, quemadmodii et alidsfepe dicit,Kemittite cr remittetur uobis,Si non renüferitis non remtte^^ tur uobis. Si autem non remittetur, qudm quieCo J^e^ rdbimiis fdlutemf rcinißioncm enim pecatorum per Chrijhtm accipium credentes,ut imputetur eis iu/Ha cid fcmpiternd,ubi autem perfolutioni tantum locus fùei it,aéîum efi de nobis.

Itaq) uides carcerë ilium eße damnationem lt;etera nam,exqua exibis ubi omne debitum perfolueris ufqi dd extremum quadrantem, Perfolues dutë nun=‘ quam, ergs nunquam cxibis,cui enim non remittitur peccdtum,ieternie damnationi manet obnoxius,Nihil igitur hdbes ex his Chrißi uerbis pro poena, illd pur* gitorij tranleunte ,quid enim purgiretur ubi mhil re mittitur,fed debitum exigiturf

Vt non dicdm,quod omnia illd dicunt contra gra* tidmdomini[nosirilhefu Chrifli,qui fréius efi nobis ddeo iullicid,fdpicntid,fdn(bfiaitio ^redemptio, fi credis hicc omnia babes, Cf quantum credis tantu hdbes.

Quod erg} non babemus reuelatum infacrisli* teris,qua quafo autoritdtc afiruemus? Aut igitur clardm fcripturdm produc pro iUo purgitorio ,dut committe deo fua iudicid, Cf iUd qult;e tibi prtecepit cogitdtofemper. Sdtw illufum efi nobis per firiritus impofioreSt

lt;Hn(gt;ofbgt;res,pcr appJrctcs uml)rtt{,per mèddàd etli minu Ct Satdiiif^ut pcrdcrètur dnimd;,et dem uenteï pro fumtna deo ficerdotu et clericorü exaltarctuf»

Paulm hie defcripßt ignem in c^uem non foluHi ligttd, foenum, flipula conijeiantur, ut aiuntdeftio purgftorio,fcd etiam optima çr fanBißinM cr di* uina, (ptiC funt durum,arffntum et Idpides pnecioß-Omnia conijeiuntur in hunc ignem.

item Paulin hic defcripßt ignc,in quo ut maxime pereant ligna, foenüjlipula,tarnen feruantur aurum, drgentu et lapides prccioß,lmpojbres autë ßcerut inde igné,gui aurum etiam et argentu et lapides prf ciofos,diuitiax principum cr ditiones regu abfujmd Verit me diccre mundus hodie no ignorât,Sed inudus ad feduëhoncs debet onia fua dare libêter, ne ßt fe* duihonis finis,eos dutemgui Buan^liurninfalutem credentium predicant,dgnofccre non debet, lufiut es domine,et reôhim iudieium tuum,

Kdc interim diximus contra eos, gui hoc loco Pauli abutuntur pro iüo fuo pur^torio,de guo inge nue ßtetur Augußinus,guod in facris Uteris nihil le* ffrit,ïn Enchiridio enim fuo,ubi expoßterat hunc Pauli locuin,gncmadnwdum alias fepefolct deigne Augtt= tentationis in tribulatione, ita adiunxit, Taleali* finus guid,etiam poß hanc uitam fieri incredibi Ic non eß, pur çr utrum itaßt gu£ri potcß,cr aut inuemri aut la* gatos tere,nonnullos fideles per ignem guendam purgtto» ’’’• trium,gudnto magisminufuebonapereuntiadilexe*

Ÿunt,tMto tardiuf citiufue ftludri, non tämen taleS dcauibus diélu efl, quodregnum dei no poßidcbunt, tu/t couenicter pœnitètibm eadê criming rcmittatur^ lUic e^rdt Augitflinuf contra illoi,lt;}ui federate uiitunt, cr tarnen ßbi uitam ictemAm promittunt pofi hanc uitam,faltcni'poß aliquem grauem ignem, tn quo abfumantur grauia peccata,fecwidum biwic locant Pauli, qucmadmodil cr nunc noßri rapinis, ufuris,fraude,dolis,iniuria,mendacijs nbsp;nbsp;atlumnifr,

per oninent uitam congre^nt frbi diuitiae,aut fcor^ tationibiii adulterijs polluui’tur,a quibut num» quam animmfrrio deficit, cr nwrientes dicunc qui» demfedc talibui dolerc, fed uercmur ne nihilo plut ferio dicdt,quam anted dixerint frnfftlit annis,mdle comnuanicdturi Saeramento corporit Chrifii, quibut harpyio; ill£ qu£ deuorant domos uiiuarum, longis orationes fimulantes nihil non promittunt poft inor» tem, per miffas,uigilias,frnbhßimi ordinis frater» iütatem, er communicationem fconorunt opcram, er macerationes monachorum , qm'a monafkrijs de fuis rapinis er ufuris niauo plus dant, paupcrcs h.ecfuffragia poft mortem non merentur , nifi for» te qu/edam generalid , quando ctiam inconditis contionibas, prouocantur diuites ,utfuis oblati» onibus mifrreantur p^upcrani diiimarum, qult;£ no/t bdbciit dmicos, qui curam earum iam agmt, Cer«

' te propter ifh, lucra,niiUa eft iam maior nufericor» dia in clericis er moMchis,quam ergt defunihs.

Ait er^ Au^l^nus, ntdloi effe interpreter,ijni ex hoc loco Pauli obfcuro,ut ait, interpretantur fcntentiam,eiuam Paulin alibi manififlr negtt, dices, Heg-, fcortatorcs,neg; cultorcs fimulachrorum,n((^ aduLteri,neó^ molles,necjj qui coucumbunt cum ma^ fculn,neq;fures,neq; aua,ri,necp cbrioß,neq; male^ dici,n£q; rapaces regni dei h^reditatein accipient, A quibus Paulus certe non fcribit liberari pofl mortem,per ignem,fed in hac uita,non alio modo quant iüic fubdit,dicens, Atq^ httc eratis quidam, fed ab^ luti eflis, fedfanflificati eflis,fcd iuftificati c/}is,per nomen domini Iefu,crper /jiiritum dei noflri.

Interim uero etiam uidere licet,quam nojdeflis uir fuerit Augiftinus,cr nimium in hac parte mode* flus,quod non dufus fiierit contradicere multorum etiam tunc inwulgitie opinioni, de pur^torio poß hanc uitam igne,Tale inquit aliquid etiam pofl hanc ; uitam fieri incredibile non efl crc. ct tarnen fc nus* i quam legiffeßtebatur,dolebat folum hac opinione , impie multos abuti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

vide etiam eandem modefliam uiri,in libro quent ' fcripfit ad inquifitiones lanuarii,ubi tarnen interim । ingenue frtetur,etiam fuo tempore,ecclefiam tradi* tionibus humanis er confuetudinibus grauatam,qifi homines mdgnifaciunt,quamuis facris literis non fint nobis commenddta, neglefhs interim ijs qu£ fuiit fa* lutis eternae.

E PISTOLAE AD CORIN. älidm ädduccrc foiet rutionem, quant eccleßa fuetudinem,licet alicubi utatur teßimonio libri fe= ci^tdi Machabeorum, quent tarnen in anone facr£ fcripturte non ejfe,quis ignorât uel adnwnente ronynto, in prolog) tUo, quem uulg) uocant tHwi? utnuncnon répétant illa. qu£fup. diximiudc libroillo.

EtTertuüianui in libro de corona inilitis,mani* fflis ucrbis negtt,quod oratur pro dcfitnéiis,habere exfacrii fcripturis dutoritateni,fed dicit tantu ejfe confuetudinent, quemamodum multaalia qu£ ibi enumerat^ex quibiufrcitfuo more,id efl Montanico Îbin't« leges, cr iccireo ctiam pcccata has leffs non eruantibus, Cf tarnen nunc quadam non fcruantur, fed penitus ctiam ignorantur

Confuetudo qu£ non c[i contraria fdei feruanda eft,propter charitatem,ut profimus alijs, cr non «iiM fandalo imbccillioribus. Articulwm autemfi» dci,aut legem diuinam(pr£tcr idquod diximusde charitatc) ex confuctudine ßccre,ad lAontanicum ßgt;iritum(quo inßäus erat Tertullianus) pertinet, Cf ad dodlrinas hominum,quas PdKl«î dicit damo^ niorum,Hoc efl cnim ligtre confcientias, quas deus fuo prlt;£crpto non ligit,ßcere pecata qu£ Chriflus fuo fanguinc abluerc uenit, Scdhacnon funt huius inßituti,

Pius afjèélus in amicos ,ni iàllor, ficit confuctu» dinem orandi pro mortuis, quemadmodum nutte

pro dcfutn^is pdrentibus, uxorc,ß-ixtribiif, liberif, noth fMilinribus non potcftfieri,ut non aliquo ajjréhi folicitißmus, Alioqui non diceret ChrißU^ itis Paulus,biolite contrijlari de dormientibus,ßcut O' citteri qui fpem non habent etc.Hinc non impro* bainus,ß qui hoc affèâu poß morteßuorumßc orÜh tioniine deus,uelDomine lcßuChrifle,qui omniano=‘ ai,ß ifti fuut in ea conditione,ut liceat pro eis ord^ re,id quad nos ignorare uoluiftiymiferere eoru, Ar« ticulum dutéßdei ßicere,ex tailbus affvbbbus,qua=-ß talia oporteat fieri, non licet, Conßeientia enim noAra,prater uerbum dei,nihil debet fufeipere ne^^ ceßarium ad falutem.

Veruin iam ßatis diximus, quod ne^ ille ignis, neq- oratio pro defiinblis,ex fcripturis anonicis,aß fcri pofiit,atq; etiamß hanc admißerimus, nonßequi iüü cfße, Poßet enim orari pro deßunilis,ctiam ß no torquerctur in igne aliquo, quëadmodit diximus ex hifloria illaludal»\achabi£i,ßueraefl,ut oraretur ß)lum,quo abßq; peccato inuenirentur,in reßurrebh= one nouißsima reßußeitati, quemadmodum haélenus cecinerunt, Abßolue domine animas eorum ab omni uinculo delióhrum,ut in reßurreblionis gloria,inter ßanAos tuos reßußeitati refirent, quemadmodti/tn etiamßrc omnis antus habet in iUis uigiliis,ubi de defiiiibhs agitur, blam,ut taccam illaru uigiliartM multa, qu£ nihil ad deßundlos pertinent, pro peca* tis defunAorum oratur,dc igne non fit mention

Vidfï quid permittdmiwn »mUs affvAièus in orando,quindo Chriflianorum cß orare,non autem Ihtucrc ignem de quo ignorant, An autem ßc non proßt oratio pro defunAis, quemadmodum non pro puf—. defl pro aii^lis crpro dxmonibiK ,uiderit dcut, E^quod deus non uoluit reuclatum,aßcrere gt;vm dcbco. Qui non orat pro defunfhs non pecatt,quia non rfl à deo mandatum, etui autem orat, uideat qua ’ ßde ldßciat, Nundinationes uero tUlt;ejint Anathe^ uerbo d 'fd

Quia uero fanfhit Gre^riui Epifcopiaßue pa^ pa V.omanut,md^ occaßo ßit nundinationis nußa rttrn pro dcfunbhs,'Dicam iudicium meum de reue= lationibus illis jfirituum, de quibia feribit mortu^ qwam, maxime in libris dialomrum, non ut dctre= Catngloriic/anCTcrunijdquod twnw botuH tenU^ trapre rit,fed ut gloria ueritatis dei, contra errorei ejful= geat,aderuditionemmultorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dcFcT

Hm«c uirum optimum ßiße,qui dili^nter cura^ rit gregemßbi commißiim, longeq; meliorcin tisßbi in eodein epifcopatu fuccedentibus, nemo ne= ^t,qui eins libros et cSciones legcrit,Sed ex numc= ro lÜorufuiße puto,de quibui Chrißus dtcit,Vt etià i« rrrorë nuttantur,ß fieri potcß,elecli,Multa enim fuisferiptis cofirmauit, qu£ ß ad uerbu deißue ad Horrc fundamentü Chriflu confias,funt lignu,faenu,ßpu=: tfuffl. la,ct utinä non fitifjettt inultis occaßo crroris,ut uideoi quam rcéie monucrit hic Pauluf. Vnnsquis^ «idc4t ^uomodo fuperAru.it.

N4in deus,cum ob mgrjtitudincm twflrätn, cluiti non fufccpimus dileilioiic ucritatis,uult fuo iufto iu^ dicio pro contemptJ ucritatc Etun^lij,tnittcre cffi^ cucidin erroris, ut Pdulus fcribit Thejjdlonicenft^ bus,ciuomodo potcft effiaciorem mitterc crrorcm, gudm (t dd tempus permittantur errdre elecH,ut p corum errorem, non ipforum uolusttdte, tjuid er^ rdnt ,fcd iudicio dei feduatntur errent reprobi perpetuo ^Vt i/h, dr^tnentd reprobis fortid ßnt. Hoc docuitfdtidus Gre^rius,et conßrmduit dppd= ritionibus j^iritusim,cjuos fcribit apparuijjè,tdntus fcilicet uir,columnd,ut diunt,ccclcßi£,potuißet er= raref

vides efficdcidm erroris propdgsri per errorem eleihrum,perßgnA çyprodigid mcnddcid,utnon nüreris de feihs Grhd:reticis,jfecie uer bi deity fdnbbtdtis âllcntibus.

Q«i(rc ifld permittit deusfQuid hisc dr^menti non fufcipiumur, Hoc unit deus fuo uerbo, hoe or* dinduit deus,^uemddmodum fuo uerbo teßdtur, Hoe doect fdnélum ChrißiEudnfflium,hoc credi iubet Chrißus, crggt; fufeipiendum cfl, zy quiequid huie contrdrium eß contemnendu cfl,ut Sdtdnd; commen* turn zy doilrinAddmoniorum. Qupdcerto deiuer* bo non conflrmdtur non efl pro fdlute fufeipiendum, Hiec inqudm dpud homines non udlcnt,erg) mittit eis deus operationem flue efficdcidm erroris.

ilt;i!hitum fùiJJètjdiiintdbtit defu^chrum fuccurrifa^ crificio corpoTK crfdngdinis Chrifli,id quod inde dccidi/Jèputo,quodueteres communiaturi,id cfl, ipfum corpits Chrifii ptnpuinem fccundum Chri^^ fli m/htutionem dcccpturifilcbant orurc pro oi!im= bui neccßitatibui,quid crim aliud tuncfacerentfibi affichs ergidefurjólos,ut diximus,fud/itordre etid pro dcfiutüiSjid quod poflcd trdnslatum efl in ano” nem lUttm niijj£.Credo dutein Montdniflii htereti= cis^inquibus TertuUidnuf erat, hdne confuctudinent ciepif}c,d qMÎtuî z:;' iciuniorum leges impie fufceph mui^

Ctnn mqudtn etiam dnte Gre^rium,ßc idikitum fuiffct,db dlqs dutem coiitradicerctur,quod hoe nufqudminfcripturis fanäis hdberet dutoritatem, ipfc quod j^ecic fcripturarum ito fatis potuit,dppd ritionibus iUis J^irituu, qui mijjds(ut nwie uocant) poPiddnt,aff'eruit,undedpudnos tdntlt;e nundindtio* nes,et fupcrftitioiies miffdrum, locorum quaff facro^ rum, indul^ntidrum romanarum, fratermtatum zs“ dlidruin obferudntiarumfubfecutieff(nt,ut ChriHut itd obfcurdtus fft,ut uix nometiChrifli dpud nos mdn^ ferit.

In q«itrto enimlibro didlo^rum,fcribit aliunt ffiiritum,qudff corporaliter cr corporali obfcquio feruiffe in bdlneo,z^ pojiuldffc immolationis fdcrlt;e, ut dicit,remedium,dlium alibi appdruiffe, Q«d in» quit ex rc,qM4ntuW profit dnimabus imnwUho faerx

obbtionis, olknditur, quMdo hatic cr ipp mortuo* rum /piritiis 4 uiucittibiis pctunt, indicant, quibui per cam abfoluti uideantur,trl/ec iUc.

lHupo Ciuaß ucro tala ßtiritui twn multi apud nos ncs /j}i ubiq; fùcrint, qui noon texerint fuauitcr homines, rituii, qui curariut pecora,qui Itiferint in domibus, qui ter ritarint homines, qui (àmiliares jùcrint quibusfdam, qui detnulferint aures quaß cithara: antu, item qui poßubrint mifjas,uiptationes urbis Romteetalio^ rum locoru,redierint^, pofiquam /ùilvm erat quod peticraitt,ac gratios effrint,quod talibiis opcribus meruerint liberationem,ttauero iam tandem fecu=gt; rus,fuis regnabat Satan illußonibus,ut ctiam ludens deciperet,quid enim iudicij habcrent homines reli= âo uerbo dei.

Quando er^ßanih uiro Gre^rio placuitß:ri=‘ here,in hac parte,quic ei narrabantur, zr nihil db iudicare talia ßecumdum uerbum dei curauit, ut fcb ret num eßent ex deo an ex Satana, cur non cr eg’ fcribam qu£ a fide dignis narrantur.

Faiiiim quandoq^ inPomerania nArratur,ut poft-quam magno famptu et labore,conft{lum fiierat iter uerfiis Compofiellam uel Rotnam, cr in patriam re^ uerfui qui abierat, gratias e^ritßiritus qui talia poflubuerat ,non tarnen inquit fium liberatus^quia uiator inquodam loco tranfueäus per ■flumen,tan=’ turn pro fe dedit pccuniam nouelero, cr non ctiam pro me,Sic enim perfuafum efi ibi multis, oportere in tali*

wi tilibus locis ddre duplicem pecunieint,ciUie non graudtim dccipitur, alterdm fcilicet etidm projjgt;i= ritu,(}ui uddit cum nidtore fuo,dut, utfcrnnt,portd^ tur db co, QUO quid qu^ßuit illc nequdtn ßiiritiu dliud, qudtn ut rurfum grdUdrct fruflrd bonos homi^ riCS,nMiori fuinptu,ldborc,cr fupcrflitione^

Fcruiit nonnwtqudin pojhildtum dßiiritu, ut per uirginem dliqudm libcrdretur,ß iÜd iretddiüum locum diuic uirgini,mdtri Cbrißi,.fdcrum,dt^ ittdm adtedes proprims rcdijjßccum benedillione dei,id eß,grduido Mtcro.

Dicdin prdtercd quod eg) fao,Quidam presby^ ter,qui tiwnc non procul hdbitdt db bac ciuitdte,du adhuc dffbdm in FonKrdnid,dnte reueldtum rurßti Eudn^lium, dcceßit ad me fldntcm cordm dltari,ut celcbrdrem mißdm,cr intcrrogtuit dicens, Quid ccnfes fùciendumf Monidlis quicddm ex nofiris, dit^iritum dmici dcßtnfh pojfiildfrc pro fe quwiq; mißds,fe dutan cum/Jc quinq^ miffds per ilium ßt=gt; ccrdotem,rediifße etidmJßiritiim ergratids egiße pro mißis celebrdtis,Gr je fuiffe liberdtum per iüdi tnifßds,niß presbyter in und mifßdrum legiffet Eudlt;* fflium,quodnon oportuit in iUd mißd, tccireomc rogätjKt pro illo ßnritu, rurfum legdmquinq; alids mi^ds,Eggt;ß!ttim indigndtus huic illußoni,rcj^on-deojNoft efl bonusßiiritus, cui non pldcet Eudgeliu ^«odciMî^Mt ^udcun^ tmßd legerts. Non f»/cipc obldtiones, »e^ cclcbrd nujßus pro itto ljgt;iritu, non 4 cr.tw» in

entm in Mo miljali libro aut in Mis biblijs inuc/ii» res unum aliquod EMtifflium quod Hit pluceret.

Ludibrid frggt; SdtMlt;e funt hicc commenfd, mdxU me tunc qudndo quod ucrbo dci non cfi nobis rcucld* turn ex mortuis difcimus.

Cre^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tcßimonijs fcriptur£ utitur Grc^riuf,tnd^

rionon^^^ duorum locorum, dltcrius ex ucrbo Chri/H, rcHt remittctur ci hie neq^ inßituro,quo çy dlij db= citdtd dlterius ex uerbo Pduli, ïpje dutem filuus tcflimo tdinenqudfi per igncm,dequo tdir^en loco JM4. ip/c dubitdt, cj- dubitdnduin dliis rclinquitjn codé qudrto didloÿ}rum,ubißcdit,óudmuishoc de igtie tribuldtionis ,in hdc uitd nobis ddhibito, poßit in^ teüigi,tdmenß quis h£c dc igne futur£ purgitionis dccipidt,pcnfdndum folicite efl,quodillu perigne dixit poßc fdludri, non qui fuper hoc ßtnddmentunl ßrrum,£s uel plumbum £difiat o'c.

Id feripturd hdbct,c^qudm ex reucldtionibit!Jßiri^ tuum dfßcruit, dgimus certißsimis cy inßlUbilibus feripturdrum et fidei noür£ teflimonijsßß firtc dli^ qui ßnt qui dudirc uclint.

Primum illi /ßiritus pofhildrumt, quod ßsripturd ttobis non commenddt, Sdcrdmentum enim corporis et ßin^inis domini noßri teßu Chriß,inßituit Chri* üus uiuis,dd edendum Gf bibendum in ßui commemo rdtioncm,non ut ojßratur pro inortuis, An nobis im^ punc licet dddere ucrbo Chrißi^contrd iüud Deut.

Quod tibi pr£cipio hoc tantum ßcito domino^ nee dddM quicciuam nee minuas,z^ prou.3o. Ne lt;td=» das quiequam uerbis iüius çy arguaris mueniarifq; mendax.

Deinde hac ratione faäum ejl contra mandatum dci, er manißflam fcripturam,talia prohibentem, Ndtn cum deus de flatu ex conditione mortuorum, nihil in fcripturis nobis uoluerit reuelare,nos tamë ex mortuorüjUt putatur,ßgt;iritibus, tam multa didi=gt; cimus ,utuelhiec Çola pr£diccmns,Pauca fcripßt Gregorius, deinde ß^himut ludibriorum (fiorum, cr mendaciorum nonßt numerus, contra prteceptu deiDeut. ts.nequaramusexmortuis ueritatem,ab'^ ominatur enim hoe dominus,Et Efaia .s. idem proa hibctur,e/ ddditur,Ad legem magis er ad teßmo^ nium, quod ß non dixerint iuxta uerbum hoe ,non erit eis matutina lux.

Qttod erg» contra praceptum dei fit, non po^ tefl non eße d Satana. Atq; ita omnes fentiunt,rc’‘ fufeitationem Samuelis, illußonem ßiße Satana:, quia contra praiceptum deiibi ueritas qua:rebatur ex mortuo,Pr£terea habes in Euanfflio, quod diues fi-ußra poßidat,reuelationcm fieri ßatribus per Lrf» ?;4rttw,/clt;i audit.Habent Mofen er Frophetas, hos audiant. Et tarnen illc diues tantum poflidauit an^ nunciari uerbum dei in fcripturis reuclatum,non fecrcta qu£ deus non uoluit rcuclata,Vnde audit,Si Mofen er Frophetas gt;ion audiuiit, neq; audient fi

^uis ex )MrtuÎ5 pirrexerit,H£c recitdt Chrijbi!,ß^ gnißans {criptuns fan^s oportcrc lt;ittciidi:,twn re^ uclationibus mortuorum.

Itaq; contra htec tarn cldr£fcriptur£ tcliimonid, çf dci prieceptd, impium fucrit ur^re aut prenure Cbriltianos dutoritatc Gre^rij,aut Au^(ftitii, dut dliorum,id lt;^od illi fanbh uiri rwii pojhdarunt, Sine his enim ponum eße Chrijlidni,quMdo ctiam optimi Chrißidni fiterunt^Mtequdm Auguftinus, Gre^ruis esquot; dlij KAjeerentur, çr tarnen nunc hercticum eß, propter uerbum dei ab hominum opinionibus dece= , dere,piuni ucro homines de uerbo dei reék{eijtien^ | t« occidere, fed uiderit de his dominus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|

Nobis clamat pater écœlis.Hic efl filitis meus dile i r;flt;« Shis,in quo mihi bene coplacui,ipflimaudite,EtMo3 ; Chrißi Chri/b dicitfub perfona dei, Qui prophetatn in ec^i ittumnonaudicrit,c^ipfcrequiramabco,Etipfe clefla Chriflus ,Oues inquit nu£ uocem meatn dudiunt,ali=‘ fanib, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;audiunt ncc feqmntur, qui.e non norunt

fatho= uocem alienorum ,Etad Apoflolos dicit,QuiuoS lieu, et dudit,me audit, qui uos ifernit, me /fernit, VoS apoflo jinquit,quibuscommittoEudn^lium( Ite inquit,pree lia. diate Eudn^lium omni creatur£)non illos, qui di=‘ xeriiK quiduis,fed uos,quos qui audiunt,rneam uocc non fomiiia humana audiunt.Et Paulus audet. Etant {i diifflus c coelo aliquid Euâ^lizet pratter id quod accepiflis fit Anathena, Ex quibus perflicuum efi necdubitant Ckriftiani,quod folum Chrifludndebe*

wus dtidirc i« werfco gt;iobis rcli^k),O‘ minillris eiui. ltd etidm dttdidm Augußinum , Gregirium cr hodic boiwi prlt;ediatorc!, dtt»M rfMdio pr£di(!tntes Chrißutn CTquot; Eudttgelium, ut dudiatn tdiitum koco« pdfloris mei in ipßs,vbi autcm opiniones fcquuntur aliorum,dutfud.pcrnüfccnt,ddducentesquie exfcri= pturisnoii hdbcre uidentur dutoritdtem,conßrdm lüd ipßt cum luce fcriptur.irum,dut cum rdtioncfi= dci in Chrißum,ßecundum iüud Pduli Ro »jt. quod omnii prophctid debet eße unAlogu fidci,nen obliui= far iUiud regul£. q mnid probdte,qucd bouu/m cfi tcnete,ne doärindm dcifùcidmiü ZT drticulosfidei, ex doélrinis humdiiis.

De uerbo dei ZT Eudngflio fdnih nobit mdnddtii efl,iwn de uerbis hominum utcunq; fd,nôhrum,mfi qiuntum nüuifiri funt fideles,id efl,nthil dliud nun^^ cidntes qudm ex uerbo dei dcccpcrunt,quemddnwdu infi-d dicit Pdulus.Hic idm qu£ritur inter dijficnfd’: torcs,utfidclis quis inucnidtur,ZT «p -7. De wrgt-nibus pr£ceptiun domini non hdbco, coufilium dutë do,utfim fidclis tdiiqudm mifericordidm confecutiis À deo,Pduliu uirginitdtem non uoluit pr£cipere,di= cens hoc non eße fidclis Apoßoli, ZT noüri ex fom* nijs humdnis fccerunt grdues fidei drticulos, duden^ tcsh£reticos pronudiciare,qui dixerint mßds de= fitnfhs non prodeßc,

Dicunt cum Grcg)rio,grdui fcilicct dr^umeiito, Quifidtutmißienon profiiu dcfiinitis,quando ipfi

fiiritui defunihrum cm poßiildntf Noî dwtcm eunt deo dicimus,dbomitutionem cjjc dei,difcerc ex mor tuii ucritdtem,

No fo^ j^cc n!irum,ubinon iudiattur jeenndum uerbum dei,hiec credi db hominibus^dum putditt bonum dli=‘ fondto ^uem c/fe Jpiritum perfondtum Sdtdndm, crederc fed eti ctidm nionc tdndcm CiOperunt ei,dum coÿtofci imlt, am ma nec dliud uidcri itult cpiam Satdn, nempe in obfeßii tiißjio hominibui,'m quibios nemo dubitdt efjè Sdtdna,m,uer=‘ credi= bis ,geflibus zsquot; alHone hoc ipßim tejhntibus.

tur di= Mf pucro,guid dliud confirmdbdt illu/m dccnrpl dbolo. in Stcrnberg,lt;iult;eeß Uieiclbur^nßuw,qui olim di^ Stern = ^^hdntur Obotriti,quant non jolum illußo,ßcd etiani bcrg~ uiolentid Satdnæ, multos corpordliter obß= dentis Gf torquentisf lam enim plenius imperium in homines noflros acceperat, quando^fub ßeeie Chriflidni nominis, Chrifliis longius exulabdt, Pdu=‘ cos uexdbdt,ut omîtes lucrißcerct,utßcilicet hotni^ nes m Ulo loco^ zr per iUd qu£ fdciebdnt iüic amp;nbsp;offrrebdnt,l])erdrent fdlutem,dc quibns nonerateis mandatum ßc quibiis non hdbebdnt dei promißione, Vbi hic dei promißio ßue 'Eudngeliumiubi Chrifiufl Hon dliud teftimonium iüic erat ,qudm Sdtdiite.

Siquidem homines in Pomeranid, zr alibi, in d^ gris dut hortis labor antes,ubi depofuerant tuniutm, et ut fit, peruldm,rdptdbdntur,nec finebdnt fie tene» ri,quin currerent fine uiatico infiano ipiritudfti Sternbergam, quant uel À longe fialutdntes antequant ingrc»

ingrederentur fanabätur, alij ucro ubi ingredicbSa tur dd locum fußerflitioniSjCr ad Idcerof JHdifor«»« CdfM,

Atq^ hic cldmitdbdtIdccrdoSydccurfuiUo gdu» dens, Non rejirt ijuomodocitó; hue dducncris,ßue cldudicdns,ßuc curru uc0ius,ßue etiam dicnwnc ad^ duóhis,modo ucnids, GT non negli^ tdntdm fdnfH^ t4tcm dei grdtidm,ciu£ hie omnibus offvrtur,nc» mo idm negli^t ßmm fdlutem,qudm htc certißime itt uenire licet ziX'c.

ibi tum ereihm efi nouum mon4jkrium,ne htec fuperßitio unqudm hdbcrctfincm,gucmddmodu cira (U ed tempord ej pdulo dnte, multi loci in nemoria buf, dgris c montibus, c£pti funt fuperflitionibus perpetuis dedicuriyUt crederent tncnddcio ejui dilca fhoneinueritdtis nonfufcipiuiu,fcdgMdent potius uerbis Eudn^lij et Sdcrdmentis dbuti,Forte prüfen ßt Sdtdn hdne lucem Eudn^lißqudm diuiuA tnißria cordid nunc reddidit nobis,breui uenturdm,?^ ideo uoluit fuis mirdculis confimurc infidclitdtcm,ne ada mitterctur Eudngclium,lt;juod tdlid condemuAt.

Sed non eß conßlium dduerfus dominum, CT ow» nis pldntdtio,dit Chri^us,qudm non pldntduit pdtcr meus erddiabitur,Ctepit enim in illis locis ,EUdn^a lium Chrifti d. lt;}uibusddm dmdri, çr publice ctidtn pr£diatri,ubi mdnißfit infanienti didbolo credebda tur.

ßrtc dtwosjd (^uod ad nos hue fcriptunt ell, in loci Sata^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obfeffus, in publieo lo‘

J eo,firte tn tcplo,interro^tus a.iaecrdote,quid{en^ tiret de doflrina Lutheri,num uera ejjet^ rcßjondit . ■ diffieili uoce,z]r quaß interßuees laboranti, quem^ ' adnwdu folet in talibiu eorporibus,o nehn,0 nehn, id efl, nequaquam, nequaquam, Vnde exhilaratui fl’‘ cerdos,firfltan pajhr, dixit Saxoniee,Dat hore gf wol leuenfrunde,Wille gy nieht louei],dat deLu^ therfehe lore unreeht fyf fleeht id doeh de dùael fid uefl,idell,tamipß auditisamiei dilc^,an nondum tiultis credere Luthcranam dodtrinam non efle ue^ raeem,qudndo ipfemet diabolus hoe aflerttf

Itit hoe argumentum,Qjtis non erederet diaboloi apud eos ut apud maxime exeaicatos, debet efjeßr* tißimum,qui dei uerbis Euan^lio domini nodri Je flu Chrifli erederc non poflunf

Jnde eonflerflus homo iUc alt;]ua benedidh,, exela* mauit latine, Comburor,e5buror, atq; ieeireo gaii^ dens ille flaeerdos, tarn proflpere omnia flueeedcre, dixit aflantibus.Uoret dar,noch wille gy nicht u.in deme wyewaterholden, id cfl,Auditis nefadhuc putatis rem uanam eflfcaciuam benedidktmf

Pofltra uero die,rurflum conflperflus cadem aqua, non flolum tacuit,fled etiam comtempflt, Adcrant fir te iam plures, quibus flaeerdos ittc, miraculum aque benediihe uoluit confirmare,unde indignatus dixit, Cur nunc ut hcri non clamas,Comburor^ Reflpondtt illc.

»llCjNon c/i cdJcm äqud, Adnürätuf ft(cerdos,lt;}Ud» refinquit. At ille, quia mane quidam futor immifit in earn digitum ,hic noóitt fuam amplcxut fuerat uxorcm, iccirco ijhm aquam ruhil moror.

Mox igitur cffufït aqua,faccrdos cotifecrauit fu9 more aliam, quant ubi obiecit obfelJo,audiuitrur^ fum optatuni ßtnticum,Comburor,comburor.

Vides quomodo nequitiofiti Jit ille Jjiirituf, ct quo modo allidus ad imponeiiduiit iliis, q«i non agno= fcuiu drum infuo ucrbo, Video mendacio confirma^ uitaquam bcnedi£htm ,qud nuneniinis fupcrjbtiofc abutuntur,cr dijmuAint coniugium «Î dco mjhtutuni, aut faltem contemptum ftcit cr immtmdum.

Si aqua benediiki, habet aliquid fanfbitatis quod profit bominibus Ó, deo,iam ne totuf quidem m/èro^ ruw excrcitus pojfet itnzjîuttrf eins efjicaciam,quo= modo erg) futor iUe^fortaJfe bonus uir,fuo digito po tuit eiuirtuté detraherc, qui nthil pccauerat ilU no(îh,q«i no abutebatur ilia aqua,prater laudatà ab illis confuctudinemf

Quodß ille futorfieiffct, quod noâe folcitt quidam ex tills qui aquain confecrant,non dixiJfetSa=gt; tan,aquam ßiktm lan^idiorem,aut ad comburendti fhipidtorcm.

Vdict itrfq; hoc pro doärinis damonioriim, f ro= btfccntiion nuberc,ct Mt credent bomwes mendacio, qui diledioncm ueritatisnonfufeipiunt.

ion^ó, loco,'m quo hcecßihi funt^hubitunt optii«i ' prudentißimiq^ eines (ä.deo nemo tutus efl d Sdtuna lUuflonibus) non dico quiflnt,quid idnt cr ipfl, per dei grdtidm,fuos 'mcipitint ridere lufus, zr detefliri errorcs,Yli dudientes itd Sdtdndm dixiffe, dromen* tdntur,tidcrdtionefl,in ecclcfljs fuis,uix unqudtn poffe hdbcrc dqudm efflcdcem, fdltem dd comburen^’ duntjCin^nt itdq; Idpidcs iUos dqudm benediihnt continentes ancctlis flrreis ,itdut digito aliquo aqua tdngi non poßit,fcd hduriri tdntum crinito dli=gt; quo bdcillo,ueritine dliquis futor, nihil flbi null confcius,dqudm redderct no turbiddm, fed frigidio= rcm,fl)rte etidm humidiorem,nd,m de ddultcris,pcr iuris, ufurdrijs, menddcibits frduddtoribus non erdt quitftio.

Ex his uidere licet iwpictdtem humdndm, Cunt fdnih prophet£ tnculcdnt,hiec dicit dominus, eum Apolkli cr prxdicdtores dd rdu'm uflq; cldmdnt, Pœnitcntidm dgitc crédité Eudnfflio,duditc uo= cem ueflri pdfloris Cbrifti,non dudimusßed obdurd» mus cordd, Cum ucro Sdtdnds loquitur ,non dico trdnsfi^rdtus in dn^lum lucis,fld idm etidm dete^ Cgt;bfle= ita perfond, cy- ludendo irridens ,fldtim udlet hoc fsi res dr^mentum.Quisnon credereti didbolusetidmip* bdptis fe dicit.

Zdtidb Pvietered cirenidem tempus^,m noud. Mdrehis impijs Brdndcnburgenfl,quiddm obßeßiuexdbdntur, i fli* tnond= ritibus inmundis, Hi fpiritus dicebantfl effc Chri* chis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^«0^

)?i4«oï dtemonfïjfd intcllig^batur fiiijjè Chri» IhdiwSffediant dgmotus fdóhgt;i,ucrum didbolufCtiS folet ludere uerbif,c{uemddmodum olim fuis oracu^^ lis,idco potuerunt illd uerbd etid intelligi,giiodJfi ritus illi diccrët fe Chriflidnos diemones,id e{l,Chri^ flidwrum demones, ucl ucrorum quos perfequun* tur,uel fióhrum quos poßideitt.

H«c dcceffrunt qwi Jdin moMchi, dddentcs men^ ddcijs Sdtdn£fudquo^; menddcid, cy dicentes,(iuocl h£c dccidijfeiu illis hominibus, proptcrcd quod non rite effent bdptizdti,ideo(ji illos itd obfcffos rebd^ ptizdbdntjirnpijßimd priefump'^ione dbufu nomi* nis diuini,et tdmëtdles rebdptizdtores non funt retici, Ad hd:c,ddhibebdnt dqud benediikim, herbds cotffccrdtdf,(hldm fdn{la,et dlitis nugds, tdntit odio EUd^li] quod nos pr£diaimut,ut per ludibriu Sdtd=’ n£ c5firmdrent,Eudngeliü no/trum non cffè Kfruwi, Hlt;ec ßterunt dd mefcriptd,amp; rogntHS fum ferio, ut reffondcrem quid ndm de tdlibusfentircm.

Sedfdtis idm digrcßi fumus,quibufddm itd uolen^ tibus,idm tempus efl ut pcrfficudin redddmus huius Pe o» loei Pdulini fententidm, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pcri=^

SE(X_yiTV R DE HVIVS LOCI êmow fcntentid. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nes ex

ERE onincï exponunt durum, ar^ntum, ld= poiiut pides prdciofos, lignA, fœnum, ^pubm^de prêter operibus fiuefrubhbus Chriflidnorum, fed non Ambr

tJKif fX ßcris Uteris probatur,Vt tdmeii h£c expö^ fîtio huic loco non fitis conuenidt,non grdtubor in^ diare,

temuel abimddntc elcemofyna,ligna,foenum,flipua hm, effe praua fdcinord,inmtindicià, idololatrieim, (tturiciam, et his mfi riora temulentiam, rifum ejfu* ßorem etßmilia,Atcf; in hoc non conucnit cit dli/s, guodper lignA,faenum,llipuld, inteUigit opera c]u£ mergunt homines in mtcritu £ternu,tiain pcrgit,ex ponens diem domini,qucnddmodu fepe dccipitur in nouo te/kimento,pro die extrnni iudieij, nine cod^ £hts,exponit etiam ignem de igne teterni fupplicij, in quern detrudentitr poft iudiciu hnpij, Ipfe inquit non peribit ut cius opera, fed filims erit fic qudft p ignem, hoc eft integer afferuabitur, poenas perpC” tuo luiturus.

Qÿis non uidet heec coaBtus did, quam ut ipft uerbaferantifedinhdnc neceftitatem deduduseft, quia ubi metaphoram rcliquerat, non uoluit diccre quod in fcripturis non Icgerat, Id quod ftrendum eft,ut fupra diximui, non autem ferendum, quando ex mala accepta fcriptura, quidam interprétant tur, quod uerbo dci nufquamcft proditum ,utqui ex hoc loco ftccrunt ignem ilium pur^torium de» fùnâorum.

iionem, Prinwm, lt;]uilt;i dicit Itgtu, foeiium,ßipuljiv icd^curi fupcrfünddmeiitum Chriüum, Theophy^ laâu etutem dicit, hi£c ejfc prdiu ßcinor.1, dc qui* tus Paulus dicit, lt;]uod qui talia agunt rcgnutn dei ncn poßidebimt, quotnodo er^ praua ßcinora dißcantur fupcr fimdamentuin Chri/lum,ubi fùii’ damentum Chriflus wti cfl ? An putas Cbrißuni ibi eße fundamentum , ubi fcelera xdificantur { Scd Chrijium acccpit pro falfo nomine ChriÜi,contra fos qui fe iaihtant Cbriflianos, d' pcßime uiuunt, fed de bis potuijfetfuo more diccrc poßea,ubi Pau* lus addit y Si quis tcmplum dei propbanat gtc.

Deinde,Paulus de falutc in xternd uita dicit,quë* admodum bxc ucrba non aliter dcbentacci^i. ipß uero faluus fiet,non ciiiw non faluari poßuitt, qui babent fitndamentuin ChriHum, utcunijs damnum patiantur in qs,q«£ no rede fupcrßruxerunt. Theo phyladus uero , prater confuetudinem fcriptura, exponit dc falutc,id eß,integra confcruatione cor* poris çx anima,in atcma morte.

Tacco nunc quodfupra indicauimus,quod non rede ignem ucru facit,ex bis uerbis.Scdßc tanquam perignem.

Auguflinus autcm mrlto melius exponit er Ion* ffexa^us,fecundumipfduerba,qu4muis de opc* ribus, Aurum, argentum,lapides praciofos,tiocat iUam uitam, qua femper cogitamus ea qua dei fur.t, çr quomodo placeamiis dco t otnni opere bono,et M » conuer*

conucrfdtione ptnihl,,Lignum Mtem,focnum puldm, qiMtido interim nonnthil percuntiboi bonis h£rcmus,cogitdntcs (ju£ mundi funt, (juotnodo pld= ccatntis uxori,dum tdinen tdlid Chrijw non priêfèri^ tnitf,fedh£c potiutqudm Chriftum linquimiUjUbi ßmul retinere non licet, dlioqui in fùnddmento Chri Ü0 non effentus.

L)icm uero domini,libro.^j.de ciuitdtc dci,uoat ionis ^^^gt;^itibuldtionis,queinddmodu cr ignem tribuld^ tribu= eß,quAndo dominus nos probdt, er ddducit nMld,Ltrein,'tgt;idm erin Prophetisitdßepe uides tiif fe= diem domini.Timc,ut in Enchiridio dit, non cundu lt;^xuritur opus itlius,qui durum ere. fuperixdifitduit, Aupu,= nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dilexit,quoru dmißione crucietur,Exu*

flinum i^'iturdutem opus i[lius,qui lignum ere .fupcr£diß=‘ (duit,qMnid ßne dolore no percunt qu£ cum dmore pojjcijd funt.Scd quonid dlterutrd conditione propo litd,eis potius arere malit qudin Cbriüo,nec tinwre amittendi tdlid deßerit Chriftum, qudmuis doledt da dmittit,fdlM(seftquidem,fictdmen qudßpcr igné. Quiduriteum rerumdolorquds dilexcrdt dmiftd^ rum,fed non fubuertit neq^ conft(mit,fttnddmenti ftt» bilitdte dtftÿ incorruptione munitum.

vides qudm dppoßte Auguftinus,omnid huius lo» ci uerbd expondt, fecumdum ftum fcntentidm,illud tdmen interim merito in hdc expoßtione offendet eruditum, er fdcrd non ignordntem lclt;ilorem,quoJ pios quofddm difit,fupcr ßnddmentum Chriftum sediftare

EPISTOLAE AD CORIN. tedifiatre amorem pereuntium rcrum, quäs tamni Chri^o twn priefvrunt, cum talent antorem tion ledi^ ficent.

Aedißare enim ê ,ftiidio niti ad id c^uod fanilum Aedi^ pilt«, cr iboc ipfam pro iufto bonoq; defindcrc,Pij ßare autemnon ^édifiant fiiper Chriflum tales affèdus, fuper fedfuflóunt in infirmitate adhuc, qtwm infirmitatem Chri* dgnofcunt,non pro [anihtate deßndunt,or antes deû ftum pitrem,Mt non imputet qiiod nondum fat habent fi- quidfit dei,fat anwris îm dewm ZT in proxtmM„i,qHod non^ dionpIoK po/funt ferre dei uoltintatem,quod fuis adhuc adhèrent, etc. Et certf owines etiam pijßimi dicunt,P.emittc nobis débita noflra,ßcut Cf nos rc^ wittimiM debitoribus noflris,lioc tu diceres ledifiai* re, non potius odiffe ef deftruere Aedifico iüafolum operafuper ChriRum,quienifi habeam^ Chrifio non puto me placere,aut qute credo place» rc Chrifto,fi adcptusfùero, Elt;ta«tcmlt;jUi£ Augufti^ «1« dicit lignum,fœnum,ft!pulam,non funt talia,ergi haben quidem poffiint zj fullineri per infirmitatc, qujE pecatttTO eft,quod in fide abforbetur tandem,et jwn imputatur,propter fiindamentum Cbrillum,i£di:^ fiariautemfuper Chriftumnonreékdicipofiunt.

Quaiido ucro placuit eis, hfc interpretari de f* operibus,nan cnit» uidebant aliud,er fitetur Au^= ftinus,hunc locuwi cjjè obfcurum,uolo cr e^ multo certiorem hic de operibus indicare cxpofitionem,in qua,fi hune locum folum fiieéirs quafi feparatum à

pr^cedentibui ^[ecpientibus^omnid ucrbd Pduli ttd conucniMt ut mhil poßit o^ndi, At^ hoc pof’ fumcocerttiu,(}uodh£c expofitio fluit,ex illd,qud pojkd indiabo effe uerdtn cT ffnuinAW, Sigrddettt operd flmiH ex doilrinA, proptercd ciiim Aliquii Apprcheiidiinus,quM docemur hoc effe bo}iMn,tii‘‘ hit efl quod quteram hie cum Augdflitw mlijs dn* xie h£c C/ Hid exempld,ut declaremquie opera flnt durum etc. (y quic lignum crc. fed aperiam latifli” mum fcripturit ampum.

fide;, des pr£cio(i,funt opera ftdel, id eft,ex fide ßaa,,de quibus ex certo dei uerbo, non potes dubitare quin pldceant dco,çyfdcicndo nonfidis in tdlibus,fed in fold dei mifericordid,li£c flue aurum flue argentum flue lapides prxciofl flnt,id eft,flue maxima flue mi” nord flue minima nobis uidcantur,tarnen omnia funt pritciofa in confpeéhi dei, cr coram fide noflra.

Prcciofum eft, laborarc in uerbo dei, preciofum feruirc neceflitati aliorum, prcciofum fanila coucT” fdtione prxlucerc .alijs, quin ey prcciofa flMt,ue= ' reri marttum,feruire domino (urnali ut Chrifto,uer= rere domum, cu/kdire pucrum,drdre, non tantum ad oculZ domini uel donùna:, fed ctiam propter co=‘ feientiam, obedire magiftratui, non tantïi propter timorent,fed ctiam propter confcientiam,ut docue= tint fanfti Apofloli ctc.qua lt;edificantur fupcr fünda^ nbsp;nbsp;j

EPISTOLAE AD CORIN. fiiidiofc fcquitur ed, qu^ ex fide uerbi dei nouit Chrifio placcre,fccundum fiiatn uocdtionem.

Hue ddde quiequid tolcrds,dco infl geiitc,pro^ pter dus uilufttitentjdum dicis, Fidt uoluntds tud, Mt mundo infligente,propter fidem tudnt,fiuepro3 pter iulliddm,non enimdebemus pdtiut mdleßdo^^ res,queinddtnodu Petrus didt,ut pdfi o Oquot; eruxno^ /irdfitexfide.

Adde etidm omnid qu£ pdteris db infirmioribus fi-dtribus,cr omnes tnoleflids, gX quiequid onüttii propter illos^ne cos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim potefi^

Jluoddboqui non efl fecundum fidem ntccIJdrium, eeundum illud, Chdritds pdtieiis efi, omnid fußi^ net crc.

Miror enim Udlde, quod qui multd lie dixerunt de bonis operibus, nihil dixerint de bonis pdßioni» bus, qudndo tdmen h£ fum illis multo predofiores, gy prima quds oportet adifiarc fitper fundumentu ChriRum,Aedifiaintur d«tein,no qudndo duris abli= onibus nos ipfi dffligimus,ut mondchi et iufiieidrij, fed qudndo confitemurfidem nofiram ,fiuc ueritatê dei,cordm Sdtdnd O'mundo,tume non opuse/ltibi quarcre crucem,idm ipfd confifiione tibi cam adifi» (dfii fine pdrJfii, Itë qudndo per charitdtë feruimui t?iu{tis,dcbcmus reportarc ingrdtitudinë, côtemptu odid, mdlÀ nofira bona uoluntdtis intcrpretdtionë, Sed quid mdlorum non effet predofum nobis, qudn=‘ do ctiam prcciofd efi in confpeiiu domini mors fdn-=. âvrumeiusf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M Hittifs

Udbcs nunc durum, argentum, lapides precio* fbs,non folum bonorum operum [cd etidm bonAru/m pdßionum,^U(e adificuntur fupcrßnddmentum Chri ßne quo nihil bonum cffè potefi, mioru ßcundum iüud.Sineßde impoßibilc eß pldccre deo, Opera çy quicquid non cjl ex fide pec cut um eft. ft^prr= Ligna uero,faenum e^ftipuld,fttnt opera qudp flitiofd fideijid eft,qu£ dliquo errore pMdntur efte Chriftid=‘ ! «4,er non funt.üam mhil eft ut hic diamus de craft fis pec(dtis,quie non poftunt adifiari fuper funda* ' mentum CbriHum,qui enim talia cedificant regnum dei non poßidebunt, ittauerohic oportet inteUigi ut ucrba cogunt, qult;£ tcdificantur fuper fitndamentit Chriftit, quie quandoq; peribunt, quid fundamentum canon fuftinet,licet ad tempus falfo putetur fufti” nere,

Sumt dutem opera obferuantia: inprmiorum Chriftianorum,z:r in multis adhuc crrantium, qu£ pro tempore putant ad Chriftianifmum effe neceffa* rid, cr iccirco non poteft fieri,quin talibus fidant obferudtis,diffiddnt ncglcBls,id quod eft contra fin damentum Chriftum,cui foli innitcndum fiue fiden=gt; dum, mAledidns enim qui arnem ponit brachium fuum,Ip/i tarnen edificant talia fuper fundamenturn chriftum,quia timidis confcientqs, ucrenturfe non ejfe Chriftidnos,nifi talia faciaiu.

Pc his fcribit Paulus Ro.^^. Infirmum in pde aft funùte ere. Deus tUum affumpftt, Tu quis es qui iu* dial!

died! dlieiiumfertMm, Domino fuo /kt aut aJit. Stdbit autcm,potcns cjl deus jktuerc ilium, Omnes /kbimusantc tribunal Chrifti, Noli cibo tuo perde» re lil urn,pro quo Chrtflus mortuus efl, »w blafphe» metur bonum nofirum,ltdq; qu£ pacis funt feéiémur, Grquic adifiationisfui» dd inuicem cuflodiamui.

Quorum fummd btec eß, T« edendo ledißcds fup Chrijïum, quid [cis hoe Chri/io placere [ecundunt cius uerbum, Alius db/linendo à arnibui ^dificat [uper Chrijïum,quid credit hoe Chrijïo placere,et. Heet per errorem,di[plicere/i non db/linerct,Tu edis cum bond confeientid, ille non audet edere cwn ntdld confeientid,timet enim deum.

QUdmuis quidem interim in hdc re erret, timens deum ßue colons,non fecundum mandatum dei,fcd fecundum mandatum hominum,tamen quid ia Chri» jh c£pit effe difcipulus, cr infchold Euangelij libc» ter unit difccre ueritatem,propter Chrißum fimdd» mentum ignofciturei, ernon imputatur error ßue peccdtum, peeaitum inquam,non quad peccatum ßt noncomedcre arnes,fedinijk. ahßinentid aliquid fiduciiehdbere,quiefold habendaefl in fiindametitu ChriAum.

At ß tu edendo contemnis fiatrem infirmiorem, qui ex te famdalizatur, iam non aidificas fuper jun-damentum,non ex fide dgis,non eß enim ibi chari» td!,fcd agis extrafiindamcntH Chrißu, nam hoc deo placere non poteji.

S^tishicfuerit pro tempore infirtntoribia jrdtri b US y fl alios manducantes non ludiccnt, id quod 'mte” r'm omittere uix poffunt, iccirco ferendi fuiit,ut Chriflus noflrosfcrt errores et pecatd,doncc dettSf qui iaiH eos affumppt,ut ament Euan^lium, cos tuatyid ell,dct eis,ut non mfirmi pnt,fcd flent fortes 'n} fide,nihil humanis iulHcijs tribuentes.Çiuare ciihif Jfiernisilium utcunqi bifirmum,quiin fiindamento Chrilloefidtc^tu^

de edendo dicimusfmteUi^nda funt de om* tiibus medijs rebus ,id efi,non prieceptis à deo,ne^j pTohibitisfm quibus humana iuflicia pue potius prd: fumptio,fiituit confcicntijs laqHcos,ex quibus imbe ciUiores Chrifiianifhtim emergrrc non pofpint,fiir=‘ tiores autcm,uel uti talibusuelnonuti libera colt* fcientia poßunt,

Quiauero 'imdiauimus qu£ icdificantur ptperfùn» damentum Chrifium opera, pue fint auriim, argen« tum,lapides preciop,fiue lignum ,foenum,flipula, uidcamus nunc quomodo probentur.

Froba inquit unufquisq,- quomodoßuperfiruatjVt tio 0= ‘t^èlifit^tum fiindamento conueniat, tHon conuenit au* perum tcm,p non fides pucfiduciafit inpolum fundamtn* tum,t^amp fiduciie aliqttid etiam tribucs tuo ledifi* ci3,iam etiam quadalioquiaurum,argentum er la* pides prccicfi potuit effc,erit ligr,um,faenum,flipu* la,tion enim fufiinet deus, ut gloriemur in nofiris, fed qui gloriatur in domino glorictur, qui fiiiius eft nobis

Zs 4 deo fäpientitt,iußicü, ftiiciificdtio ct redent ptiOjO'non potcfialiud fùiidamentum poni.

Qudredebet uidere unufquisc^quomodo ftiper* ftrudtf Nam inquit,cuiufqi opui,id efi,quod fuper* firuxit,nunifeflum fiet,c^ndoq; enim uidebuntur, quxnuncnon fatii uidctnus,oportet omnes Chri/ti=' mos tentari, cr 'm tentitione fiue tribuldtione, qu£ acciditin buc uitduelminortc,e(duitt omnid no= ard,qu£[ui» lignum, fceiiKm , flipula, cr pcrjiunt foldqu£deifuiK erindeo fdikt,qu£ futudurum, argentum, Lipides prccioli.

Accedet ttamqi durißber nofler Chriflus, et pro= ducet b£c omnid m lucem con/^icudm, cr proijciet 'mignem teiitdtionis ey tribuldtionisßue probdti= onis,qttcmddmodum dc eo fcribitur Mdld 3. Ipfe qudß ignis confldns er emunddns argentum,ct pur= gdbitfilios Leui,et coldbit eosquaß aurum et quaß arg;ntum, ererunt domino offerentesfacrificia iii iufheid. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eS“ tc/j

Tufte fit ut reRtus iudicium babeamus,confirma-turuere bona,qu£ ctt«i fundamento confientiufit, combtiruntur mijkigne qu£non confentiutu ,vbi^j^f cjüm reucldtur Hofier error,in die uer£ cognitionis legis er Eudngelq,ubi probantur nofira bona in ignetentdtionis,tteccßeeflut damnum pdtidniur,er per damns,utcunq; multum anteamata cr^ê''‘fi= busoui aLtder^cciofd,qu£fiducidm/d.lutis nobis ßeiebat, ifn iuiuriamfiinddmcntichriflifidquodiÿiorabdmiis interim in hoc errantes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hic

nie deleéhis ciborum, uefiium,locortmt,perlonA^ rum,obferudtio dicrum,mdulffntilt;e papales,conänt ccremoniie,et aliaßne cjuibia antea iudicabamta nos non ejje Cbriflianos, protinus ad diem uevie cogniti* onis Icgis cr r.uangelij,illius, quia non funt maiida= ta,huius,quia cum ipjo non confentiunt, euaiicfcunt titfumus,ej' in igne probationis ucl tentationis ex=‘ urtmturflatim,utfacnum crfiipula, Qwa etiä Chri ilus cr Apofloloritm prlt;edicatio, deprehenduntur talia manifejk condcmnAre,fi pro cultu dci habean* tur.

QU£autemaltiut animo inßderunt, quia uiden^ tur defendi l}gt;ecie ßcripturarum, ut quod ludai ad Chri/lum conuerß,ut efl in Affis apofloloru circum eißonem deßndunt GT iufliciam opcrum Icgis,quod noflri diß:eptant demißisßue abufu SacranKnti,de uotis monaflicis,dc charaéiere clericorum mdeUbi=‘ li cr alijs,poflunt quidem flrtius hacrere in quibuß dam,fed tarnen oportet ea tandë,â die uerbi dci co^ fündig GT ab igne probationis exuri, lignum cnint funt,quodquamuisnon lhtim,utfanum Grflipula, tarnen in igne tandem abfumitur.

Quidam enim pertinatioresfunt,quamutflatim diei cedant, mß ctiam ignis adhibeaturfquemadmo» dum dicit dominus ^fa .i-s,Tantumodo fola uexatio dabit intelleélum auditui,id efl, praediationi uerbi dci,QuandQ enim certo uerbo dei g^ tentationibus noflris nobif declaratur,quod nuUa iuflicia conßjk»

re poffumus in coti/})eiludci,ut h^beamw bonMt confcientidm crfiduciam coram deo,mfi per hatte utMin iujHcidm quic Chriftitf eft,cogentur cedere iu« flici£ humAtt£, etià ß angelictc uißeßnt,quemadimgt;a dum Pdului didt^Religioncs angelorü.Tunc appa* rebitm luce er iggt;te,fuifße abujum er tner/(ftene= bri!(f,quibiK fiß fumiUjin miuriam ßniddinenti Chri:-fli,cui folifidere oportet, er cx bis quieddin hdbe^* bimui pro medijSyta funt,qult;edd}n autè pro iÜicitiSj ut l'unt,quie oinitid anted pro neeeßdrijs, et fine qui=^ biM non eßemus Chrißani, habcbaittuf.

Rxuritur hic itdq^ opui noßrum,er ddmnum pa= timur,non folttm quid pcrdintusoptu, quad utfalutê J tioflram erfiducidm noßrdm dtnauimui, fed etiant, quiaconfunditnur cordm r.obis er aliß, cognito cr= ° rore,quetn prius defetideramui, er pro fan^Utatc a^^ dorduimuf,

nie aliui perdit, quod legit borat canonicat ui^ ginti dnnis,aliut quod inmonachdtu ucxduit eaput fMtm,ut uix cerebrum habedt, dliut quad faccllum tedifiauit diu£ uirgini, er qu£ pduperibitt ddtdo» portuit dedit impietdti erc.omnia tdtnen cafiducia, ut certdm per tdlia inuenirent falutem , obliti quid in baptifmo Chrijb promiferint.

Verum ifiitd,inquit,ddmnum non cß ddmnum,fed it cuiut opm ßc cxuritur,faluusfit,pcr iflum ignem, dc quo dicimui, non fdluandut,ß iflud ddmnum non pdtereturfboc eß,ß in uanaßducia fuorum opcrum permane»

fgt;emu,ncret,lt;]uij. hoc e/fet contra futidanuntü Chrï* /lum,lam autcm falutisfit,etiam omilJb opcre,pro* ftcr fiindameiitum Chriftum,quod ucl in die (y incipit agnop:erc,ct intègre a)nplelti,tAo!i enim eß aliud no nen ßub cœlo datum hominièus,in quo opof teat nos faluos fieri.

Hine itap^ gloriabimur de ijh damno,ut de tnaxi* tno lucro,quia fiiluifimus,dicentcs cH Paulo Phil j. QU£ mihi fuerunt lucra,ha:c arbitratus fium propter Chriflum damna, ^exiftimo omnia damnum efic, propter eminentiam cognitionis iefiu Chrifti dontini mei,propter quern omnia damnum duxi,cr arbitrot ut jkrcora,ut Chriftiim lucrificiam, cr inueniar in illo,non h'abens meam iufticiam qult;e ex lege eft cfc.

Jgiturqui opera fidci tcdifiaiuit fuper fitndamen^ turn ChriRum, in tempore probationis non perdcl opera fed mercedem accipict,quia ca etiam Cbrifim in extremo iudicio agnofeet,propter fidem cr pro=‘ pterdcipromißionem,Qtfiautemtedifiaiuit opera, quafifidei,id eft,qui£falfo interim putauit deo pla* cere, no folum non accipiet mercedë,fed etiam dam tiu patietur,tarnen cu fuo maximo lucro, Diat enim cum bcdto Hernhardo, qui fiepe fiuftra,fiua uita amp;nbsp;doilrina, inflauerat iufticias humanas, Perditc qui^-dmnuixfified dominus meus Chrifius duplici lure caelum poßidet,Gr quia filius eü, er quia cruce me ruit,altero contentus, altcrum nüki donet.

huic loco conuenientem ut po/Jêt aptiorali« gud no dan' exfcripturii,qu£ propterea önibiK Pjm ii ucrbis conucnit,(iuia ex iUa fluit qua nunc gcnui^ «om dicemus Ex reitOi enim doânnafluunt réélu o-pcra,et hiec,fl quid non refh kabuerint,ex illa cor« riguntur.

Paulusji contcxtu ut oportet, rcfliiciamut, non Genui hic de coucrfatione Chrilhanorum loquitur,feddef^ tgt;f=’ officio pr£diatoru,non deoperibus qutefaciaat fln tlt;^‘lt;gt;'p‘'i’lt;^ ^li ChTilliant,qu£ et ipfa ut diximut,etiamp ange-liai uideantur, pcccata funt,nip fitndamento conue^ niant,fed de opere quad ßciat quiffq; pradieator, ^riM idcfl,de pr£dicatione, qu£ nip/undamento con«ca niat,error efl crfeduäio.

QHod (t«të de operibus libenter huiic locum,ut^ cunq; nonwale,fednofatii ddrem,interpretantur, occaponë habent ex ipps uerbb, quando Pauluif£=‘ perepetit uocabulu opus,diccns,Cuiufq; opus mani^ fellumflct,ct cuiufq; opus,quatc pt, ignis probabit. Si cuius oj)us manfcrit,quod fuperflrnxit mercedent dccipiet, p cuius opus cxujîwn flicrit,damnu patic» tur.Sed quando coflnrc potuit cx pr£cedëtibus etfe quentibuSjhic de pr£dic.itionepue de pr£dicdtori* bus dici,fdcilefl(iffict intcüigere,etiâ opus hic pgni^ pcdre opus pr£dicdtoris,id eft, officiu et ne^cium pr£dicdtoris,Qtiod cnïnt ê opus confulis aliud quam ut ßciat quod conful debetfSic opus pr£dicatoris ê, utfdciatquod prxdiator debet,id eft,tit pradicct pite fidclitcr doccat.

fritterea tarn notum effe debuit omnibiu, ^Uiii» ^uod notißimum, hic opia ßgnißcurc isdificium^^ i metdphora etidm in hoc uocabulo ßt,qudtido diduKi ! eft.Aliia dutemfupcrillud ^dißcut GTc.Sicuter^ hic ccdifiaitor pricdiatorcm ßgnificatßtd icdificiuifl pruediationon cita cy doilriiiAm.

Porroßprimum dixifjint primuriäm et geituinà huiia loci interpretdtionem,poßed licuißet etidntß uoluißentfddderetüdm^udm diximia deoperibufgt; hoc modo,Citicmddmodu pr^Jiatorßue doéhr cc* ' clcßdßicia debet uidcre, quomodoßuperfiruatßpcf ! ßindixmentumChriüum,nedoceätdequo pdulopoß j ßt pcenitendtim,ut omnid conßrntidnt cum ßwddine* j to Chrifio,id quod hic docct PdultaßU quaq- Chri* ' fiidnia debet uidere,quomodo ßtpcrflrudt ßuper ßn* ddmentum Chri^lum,per quod efi Chrifliinia Uta d€i,ne fuperflitionem ey ßu fomiiid ßequdtur, aut 'm ßiecicm optima cum frißt fiducid,qult;e dlio^Ki poßßent elfe durum, argentum çy lapides precioß, fiunt autë per falßtm fiduciam lhpuld,foenum,lignUf ne dmpleikltur de quibus dubitdt, ne ßdgilitdtciit pro uirtute defrnddt,ßed potius quicquid ßcntitßo* Mitur,agit, patitur,cum fundamento Chri^lo con* jentiat,id cfl,ex ucrbo deißcidt hocChriflo placere, Quid quicquid non cfl ex fide pccattum eß.

ltd commode ddduxißent huefudtn mtcrpretdti* ' ne de operibuf,Udm tametfi Pdulia hoc hic no agit, ; ttt de moribia omnium Chriüidnorum di(dt,ßed taii'-tumde

tunt de opéré pr£di(ntorum,tdmen alibi fæpe agit, ut non dicam quam fepe hoc agit tota fcriptura.

Qÿindo ita^ interpretamur, curare debemut, non tam ut diamui ^uod dici poßit, auam (juod did in loco debeat, ^uo fado,liberum eflo cuiuis, ctiam addere ex ali^s locis, quod pro auditoribut ualere putatur,modo id comynode fiat,Ham utcimq; fandi tradnueris aliquam fententiam, tarnen quid interpre taris, (i dixeris hoc in uerbis contineri, quod non j:ontineturf

igitur redißime adynonet hoc loco Eraßnus in annotationibus,dicens, Mihi,ut fiynplicißimus fen^* fus, maxime placet, fi accipiamus hteede dodrina apojhlorum P^ulo fuccedentium,llle bonum pofue^ rat fitndamentum, Videant inquit cateri quid fuper^ ftruant.Si digna Chrido,durabit opus etiam in luce conffcdum,Sin ludaifmum adiunxerint,aüent qui* deyn ad tempus, ederum patefiet illorum impofiu* .ra,fiynul atq; uero iudicio perpendi ca;perit,atq; hos fecutus tantum operte luferit,eogeturq^ defirudo quod ledificatum efl,aliudfuperfirucre,id quod eue* nit Eomanis ey Galatis, quos Paulus iterum partu* rijt Chrido.At^ hanc fententiam fequitur diuus Ambrofius, ne quis meum fomnium ejje fufiiiccturf .H/c Erafmus.

; j T4inertl7oc4dtno«eo,qModlt;eJiyîclt;tnt« ligna,foe» numjhpulamjton licet hic interpretari impios prie* dicatorcs,quinc admoniti quidem peruerbnyn dei

rcppiÇccrc ttoltint, Nrfm Je tälibus infrd dicit PdU^ liM. Si c^itis tcmplu dei prophditducrit etc. Interpre* tdri uero oportet, hos ledifienntcs item omnino los,quid £dificantfuperlùi:d(tmentum Chri/lttm,ß‘l timen errantes,fe alioscj; in quibusdam feducen^ tcs,dum pro Chrijto alijs fecunditm ßiam uocdtio” mm con/iilerc uolunt, id quod etidm ex iUis uerbi^ pdtet,quod ddmno dccepto,falui fiunt,ßc tdnqudiif per igtK!n,Sinumt enim fe ueritdtc drgui et damnant ipß agnitum errorem,ut redcant ad opus fuuin, quod ßindamentum Chriftus fuftinere poßit

Et licet Ambroßus locu. Si quis templu dei pro” phanauerit etc.exponat contra, opera iUorit qui p‘'^ ßinte uiuamt, quern exponere debuit contra feduéboquot; res,or ßta doàrina à Chrifli iußieia auertentes, ut^ cimq; ßub nomine Chrifli, tarnen hunc locum, queiit nunc traihmus de isdificatoribus rc^lius c£teris m= terpretatus efl,M.iror uero,quod qui pofl eu ßierunt nonßnt uiru in hac parteßecuti,quädo tarnen reetio^ ra perßc inuenirc non potueruttt,adco qu£ uera,qi*^ redia funt contemnuntur, Hoc autem ut uidcas, noit grauabor eins interpretationem hue adß:ribere.

Dei enim,inquit,ß{mus cooperarq crc. Hoc ai Apoflolornm pertinet perßonam, qnos conflAtdel effe adiutores,dam uiarij ßunt Chrifli. Secumdugft tiam dei etc.Gratiam ßbi datam dicit,utdignus ejflt pritdicare Euangeliu,ut hoc deiefße oflendertt non homiiiif,Secundum banc itaq^gratiamfUtfapi^'*

tem ärchitcäu,fi(nditmentüfedicitpofuiße,Sjpiei!t architeäus efl, ^ui iuxta difciplinâ autoris cottoat fùnddmenttt,id efl,qui fecundu traditionem fltludtoi' ris EiMn^Uzdt.AliiM aîit fuperiedifiat, Supcriedifi= ciafutit,qu£ pofl prlt;edi(!itionëApoflolorü,dfuper* ucnientibui trddütHr,dUtmdlK dut bonis doihribus. Vtiufquifq; dût uidedt quomodo fuperi£dificet,id cfl, ut fupenedificid congrudnt fùnddmento,ne fl obliqui jùerint cr fliuold, ruindw ßeidiH ntdnente incolutni flinddntento, Quid 11 mdle dócuerit, Chrifli nomen permdnet, quod efl flnddmentuin, Doârind dutent msdd pcribitflcut dicit'Dominus.Omnis pldntdtio, qudm non pldntduit pdtermeus coelefiis,erddtlt;dbitur, Ttimddinencit enim dliudetc.ldeo nemo potefl ponere dliudfl(nddinêtn,quid qudmuis hteretici flnt dliqui,no tdmë dolt;'êt,nifl fub nomine Chrifli, Aliter enim com^ mëtderroris cômëddrc non pofftmt, nifl interpoflto fdlodtoris nomine priedicët,ut res cotrdrids or dbfur dds,nominis dignitds flcidt dcccptdbiles. Si quii dût etc. Ldpidfî preciofl flint, quos non corruptt ignis. Tridgmerd pofliit pr£cldrd in mûdo,in quibus boni dodrini flgniflauit, Trid dût alia ^nerd flmt, liga tM,feenû,flipuld,ut in his corruptd UdUd doärinn dcflgndtd dinofatur.Cuiusq- opus etc. Hoc cfl,mdla deëtrind in igne omnibus dpparebit,nunc enim quos dumflUit. Quid enimperignemexdminAtioflet,fl indliquonon inuenit quod exurdt, mdniflfldt ilium botium fliiffe dochrem, Mdld. enim ey ddultera

IN CAPVT TERTIVAÎ, doHrindjccirco in ligno,faeno zyflipuUßgnifid^ ta.cjî,utojkndcrctur ignis efje efai. Si cuius opiif etc. Ctvin enim nihil in illo fordis inuenttim ßtcrit prdU£ doâlrin£,utin bono auro, ita crit ut tresfri^ tres in (ammo ignis, mercedcm uitam £terndnt cuftt gloria dccepturus,quidßcut aurwm zy argentum et lapides quos ignis non corrumpit^ita zy bonus ms= gifler incorruptibilis pcrttMncbit. Opus autem quod ardcre dicitur,mAla, deiârina efl qu£ mteribit,Cud’ {In enim ntala pcribunt,ßcut iter impiorum,quia no funt fubflnnti£,fcd affeuerationes peruerfe, DainnU autem pati eft p£nas pcrpeti,Quis enim in p£nd pogt; fitus iaibtram non ßtciti ipfe tarnen faluus zyc. Sah uum iüum futurum dixit, quia non interibit fubflun» tia qua confiât,ßcut zy doélrina mala peribit, qui'i accident caufa efl. Ideo autem dixit,Sic tarnen quafl per ignem,ut falus hac non fine pana fit,quia non dixit,Salnus erit per igné, ut merito fuo ab igni «J combuftus,faltMs fiat,examinatus per ignemßed cu dicit,Sic tarnen quafi per ignem,ofkndit faluum iHn quidem fl(turum,fed p£nas ignis pdffurum,ut pet ignem purgatusfiat faluus,zy non ficut perfidi,£tef no igne in perpetuum torqucdtur,ut ex aliqua pat^ te oper£prccium fit credidiffe in Cbriflum, Sempet enim erubefcat nec^c eft,qui fe uidet ftlfum define diffe pro uero,Et fimili modo femper fiduciant hO“ bebit dei,qui abiedló falfo fecutus eft uerum, et flte ta impictate fuccubuit pietati,Extra etthoîicâ enifi

Loqtumur itAq; çr iws dc hdc fciitentid, ccrtc tiurea,lt;jnd aprincipio indtcarc debehdmuf,mpalio ram ligM,f(ienttm,flipuld itobis obfliti/Jcnt ,lt;ptie prit» cxufhylucc zx examinatione tterbi dei, uoluimiK,ne poflhdc,ut haäcnnf,pro auro,argcnto ZT lapidibus prcciops hdberentur.

Vidcatinquitunupquifa[;(juonu)do piper^dipcet, yni»* ld cp,quomodo poP mt docedt^ut qudndo prieter quis^; Chripum non potep ejje dliudptnddmentHm,omnid uideat ^Uie docentur,huic funddmento conucnidnt. quoma

Hor prifccptKm negleélum Ü pr£diattoribui zr do fup do^ribus ccclcp£,dhufq- primitiud ccclepd^cjudn^ ^dip* do priinum Pduliu hoc ddmonuit, upj; ad no/ha tem eet. pord, quanta mala pcpcrerit 'm ecclepa, deflere uqc potiiif licuerit, quant enarrarc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prlt;cce

PoP prophetdf enim zr apoPolot, qttos audire ptti nc mandatum cP,fecuitdu)n illud,Haben{ Ulofen ct Pro gleéfu phetdf, iÜos audidt,Et, Ciui uos audit, me audit, de quofupra diximus,nuÜn ex omnib.dodhrihus,quoru xit ont /criptd extant, muenict,qu'm puro uerbo dei( quod „es cr^ certcdmauerunt,quopp ptnt contra mpdiai Satana roret. O' infulti» htreticorum) addiderit etiam hitmana Notd. queddm,aut ab alqs acccptd,aut À fe 'muentd. Bom «Atiq; ttiri erdnt, qui iam rcceptis conptctudinibuf, etiam ecclepam grauantibus, erpdei non repon^ dentibuf,non fatis rcpptbditt,id quod tdmen,ut pa* Poret ecclepte,per uerbum dci debuipèitf.

Edtetur hoc ipfum turn obfcure Auguflinus di Idnudrium, ubi inter dlid, conciueritur, ecclcfidtn etidintunc preffdm fuperfcnùndtis zizdnijs,itdut tolerdbiliorem fuifje ludttorum conditionem diat, ([ui qudmuis legilibuf fdvcinisd, dco impo/ttû,twn tdmen htimdnis prlt;efumptionibu5,prcmebdntur,

Pvtctered homines erdiu, qui in multis potuerunt crrdre,quemddmodu idcobusddmonet, ijolite plif= res mdgiftri fieri,in multis enim ofjèndimus omnes, Errdreßcile potuerunt, ubi fe non continucrunt ix ucrbo dei,ßne quo itur in tcnebris, ßecundum illud, luccrndpcdibus meis uerbum tUHm,ztr lumen femitii mets.

Tcrtul nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßf. error,quod Tertullianus, tdntus uir,

Udiius. ajfrdhrit etiam pro Chriflo mori,fic infdnitMo^ tdnico ß)iritu,ut horrefam legens, Abutitur teftiwi nijs Chrifli Cf fcriptura de Jjgt;iritu fdnéio,dd Ihtu^ endum ffiiritum iUmn erroris Catdphrygirum, it quo lege hißoridmecclefidllicdm, ut perfuddeut, ec^ cleßam Chrifli flub dpoflolis egiffle in cundbulis,du’‘ centis dutem fere pofl Cbriflum dnnis A\ontdnico Jliritu perduci dd mdturitdtem, e:x in uirum perfle^ ^m,dtq; hunc flirituin, qui erdt in Montano d' dudbus flxntini5,uo(dt pardcletum iUum,quern do‘ minus promifl rdt, dicitqi cum, iam in terris effle domini Chrifli uicdrium.

dUifi uero melior unquam poflit eflfle ecclepd, qudmflub dpoflolis erdt,undc enim tidflcitur ar pto-fleit

fielt ecclcßa,nt/i exEiMngelîofÂ quibui aut M!lt;}uam melius cß: pridieatum EuangeliumiCjuatn ab A{)o= Jbiliss'Sed ejuis non uidet etiam tufic, externa ßieeie pro per/v^one ctcptam haberi,non ßgt;iritus wcrc= mentumfCerte Tertulliani fcripta indicant non me= lins co tempore habui/fe eccleßam,quam fub Apo= flolis,cjudm multa ciii« prodit,ualde frigida de Chriào,multa etiam (ju£ Chriftum non fapiunt.l^on taliafuns ApojtolorMn /cripta, in quibus ubi^ /}ii= rat Chriflus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!

Bis perfc^o efl, perfide nouifje Chrißum,lt;iuo Perfe=gt; tenduiit fanfli pcromiicm hanc mortalcmnitam,ut dio uidere licet Ephe.n-. erPhil.s. TertnUiano autem Tertul perfidio efi,quod ficuti?wlieresalilt;e,itacruirgi= Hani nesueland£ /jnt,de quo feripfit witcgruw librtim, SubApoßolis credcbaturfoluin in Chrifliim,numc etiam additfi^iritus fandus ccclcßie dei Hiam per-fcdionem,ut uirgincs uclcntnr,ßcut ali£ mulieres, Vides ne ineptias tanti uiri, qui uelationem uirginu potui/fit quidem ßiadere ,uthoneflAm rcm,non auté debuit docere hoc pertineread Chriflianam perfi-iiioncm,fatis ridendo errore, Nonne Sermani pof-funt eßeChrifliani,nihil obßßente paracleto ttcro,ß Euan^liimt Chrißi ßißsipiunt,etiam ß uirgines ßuat non ueleiuf Sed ita oportet ineptirc, etiam optimos er ßapientißimos uiros,quiße non continent in fana doârina donùni noflri leßl Chrifli,fed credunt oiit= ni fliritui.

Pritterea ut alia tdccdm, perfcâio eß TertuÊiti^ no^nttnctwnnuberCtÇrcumnon fatis reik fentidt de primo Chrißidnorum coniugio, in quo tdmen ip^ fe erdt,fecunddt nuptidi ut ddulterid contrd. Apojb)’’ lum Pdulum damnat,Lege librum eiud de exhortd* tione (dßitdtis, ZJquot; librum de mono^mid.Si,mquit, Chrißus dbßuUt quod lAofes priecepit(nempe diuor tium)quiddb initio non fuit fie,nee ßcideoabalid uirtute reputdbitur ueniffe Chrißui,curnonetpdo rdclctusÇMontdnicum dicit)dbliilerit,quod PauliU indulßt^nempe fecundum coniugium)quid ßeii» dum matrimonium ab initio non fuit,nee idea fuße» (bis hdbendus ßt, quaß ßiritm dlientK,tdntum ut deo er Chrißo dignum ßt quod fuperducitur Rf« gnduit duritid cordis ufq; dd Chrißum, regnauerit er infirmitdf curnis wß dd pardclctum, No«4 frx abßulitrcpudiuni,hdbuitquod dußrret,noud pro» phetid(intelligeMontdni)fecundum nutrimoniuni, iwnminusrepudioprioris.Qult;eerggt; nunchærcfis, ßfecundds nuptids,ut illicites,iuxtd ddultcrium iu» diaimusf Quipoteßapereapidt, quando hdbemus liberi arbitrij poteffatem, bonum enim er malum poßtum eß dnte nos,dd utru uoluerimus extendamus manum, Non dufirimus nuptias, fed temperdmus,ß» cut non dußrimus cibos,fcd temperdndo ieiunainus, Aliud eß legem non nubendi ponere,aliud eß medii nubendi flatuere erc. Uatc iUe.

reclAmi/Jèjquemddmodum ct üicronymo rccUmd» quMiuis foleat multis occupdtionibw, fubinde diccrc,fefe non damnare coniugia,ne fecun daquidanuel tertia, tantum uirginitatii O' batus lattdare mérita,, tarnen quid aliud ftepc agit, maxitne contra louinianum, corradens undiq^ teßi* monia,etiam ethnicoru)n,cr abutens fcripturis,fie^ pe etiam incptißime argumentatuf f

Deni^ cr btec dicit Tertullianus, Piiwif nuptilt;e ex eo conflAnt quod cftßuprum, Gratia efto,^ femel tibi deia indulßt nähere, gratia enim erisß itirum indulßße tibinefciai, Item, Quiuiderit mulicrë ad concupifcendam earn, iam niicchatus efi cum ea in corde fuo, Qÿi autcm ad ducendum uiderit, minus par ßcit, quid ß etiam duxcritf quod non faceret nißaddttcendu concupißfct,niß potefi duci uxor, quam O ß non uideris,at concupieris faltem, c«in ipßtm duccre cieperis oc.

QHo ^eiHnnt ißA,nifl ut Tertullianus etiam ex primo coniugio ßciat adultcrium coram deo^

Bae quo^ cius fententia efl, Paracletum in hoc effe aduoiatum,quod pr£diat primas nuptias, qui potuißet prædiare nullas,ß intelligas qua: Chri flus uelit crc.

Quaß uero Chriftus nuHas uelit nuptias,aut qua= flflgt;iritiis fanóbis poßit aliter ud aliud pradiiarc quam Chriftus uelitf quanto reblius dixit Paulus, non parrclctum autffiritumfaiibhim eße, fed (firi-

tus errons er dodriiiiis dxmoniorum, lt;IU£ pro‘ Ijibent nubere, Contru hoc fpiritus futißi in Päulo teflimonium, quid opus eft impie arginwv.tAri amp;nbsp;feripturis abuti,er ueritAtem j^iritu t^loutAnico ne^re^

Ad hiec TcrtuUiMus,ex cotifuetudinibtis rcce* ptis,inlibro de corona militis, facit leges Chriftià^ nis,etiam ft talia patrocinium non habeant ex tierbo dei,Et tanwn nunc pojfttmus elfte Chriftiani,etidm ß non ut olim,baptizatis ad puftandum prebcatur Idc crmel, erdeindeper totam Uebdomadam abal= nets abftincatur, ctiam ft non ante luanis ctctibtK ftumamus euchariftiam,etiam ft non nefas duamus do minia die er intra paftha esquot; pentecoften iciuttare, er geniculis adorare,ctiamfi non omnes res nollras, er motum, er aihones crucc ftgnemus. Si talia pro legibus feruanda ftunt,qu£ ipfte tarnen ßtetur in uer* bo dei non haberiftaciunt iam contra le^s, er Chri ftiani non ftunt,qui ha:c non obfteruaitt.

Sed unde conuinccs, nos talia non obferuantes, non e/fte Chrftianosf unde credemus tibi hoc affte^ rent! f Ex TertuUiano f Qjiando prieceptum eft th bi,ut TertuHianum audiasf 'Nonne audifti, etiamft angelus c coelo^aut ctiam nos Apoftoli aliud Euangt* lizctnus,prêter id quod accepiftisftt anathemal

Conftuetudo quic legi diuinte et Euangelio non ad^ uerftatur, hoc eft, quant licet Chriftianis bona con= ftcientiafteruare,ftcruanda quidem eft, ne ftmus alift faii=‘

ffundäloiäut contemnendo fïnius alia nuli occafïo^ aiit impediamus bonum ijuod illd confuetudine cu* Mur/ed C3C ed nonjuiu jicicndi confcientidrum U= quci,ut Tertuüidiiui fd:pcfolct,dum ß)iritum funäii ddhoc datum conAtur probdre,ut qu£ chriflidtiis funt dd obfcrMndum libera,facerct neceffarid, quc= ddmodum in pr£di£lo libro de corona, militii, ex con/ilio Pduli.]. Com .7. fere ßcit priceeptum di= ttinlim,proptercd Pa«hw habet jjiiritum dci. Itaq; intuit conßliumcr dióium Pauli, diuitti ßm pr£cepti injkr obtinuit,dcratiot]is diuiii£ patro=‘ cinio.

Cur interimijh.c£citdsf nemoindigneturmihi, quaß uirii doélis obtreékm,habcdntfuam dutorita=‘ tcm,babcdnt per me omnia, qu£ aliquis eii tribuere poteß,fed no eleuent uerbi dei autoritatem. Cur in= terim uiquam ifla. c£citdi,non uidet ifla. Pauli uerba ob oculos poßta, Melius efi nubere quam uri,Vir^ ß nupßt non peccauit,Viduus ß nupßt non peccauit, ^on uolo uobii inijeere laqucum, Viwß^uisq^ ha^^ bet fuum donum 4 dco C7c f

Credo illae cerimonias,dc quibus fcribit quandoq; Tertullianus,no fidße tunc omnium Chriflianorum, fed infanorum Montanicorum, m qutbus ipfc non erat poflremus,Solent cnim hmtici erfeihrijßie^ de obferudntiarum fefe jbdto nuuido uenditarc, qudndo ipßs (^iritiisfanbhucrbo contradtcitur,C7 ipfa fud per uerbum dci tucri,no pojßiiit.lion failor,

(ptid AppoUonim de M.ontdtio fie fcribit.Uic cfl lt;iui docuit nuptitu folui^zx lt;jui ieiuniorvm leges 'mpo» fuitprimus,legc Ut'lb.ecclc, libro.f^ ap. i3. Vides qudm tunc accufarint (dn^ uiri, qu£ nunc at fdn= iUßintd defendimus, fed db hdnreticis peßimis acce=’ ptd,ut dlid contrd gratidm dei cr libertdtem fpiri^ tus,fecundum prophetidin .i.Tinw.-t.

Qÿdnto reliiusAu^ßinus dixit de Bdptißno pdr uulorußd qwd repetitur in decretis ainonicis Difl-s. dtp. Qui contempta. Quiinquit contemptdue^ ritate prdfumk confuetudinem fequi,dut cired frd* tres inuidus efl ZT f)Mlignus,quibui ueritas reueld^ tur,dut cirsd dcum ingrdtus efl, cuius inflirdtione ecclefld mflruitur.tidm dominus in Eudngelio, Eg’ inquit fum ueritds,noH dixit, eg’ fum confuetudo-Itdq; ueritdte ntdniflflutd ceddt confuetudo ucritd* ti. H£c iUe.

Fdlfum itdq; efl,quod fliritus fdnihis uenerit, dU as le^s focere, qui uenit, ut teflimonium perhiberet de Chri/b,quemddmodum Chriflus dixit,ïüc teflitM nium perhibebit de me. tile me cldrißaibit.

Verum hdc de Tertuttidno, qui ut cruditus flt, tdmen contrd Cbriflum nobis mhil prxfcribere de* bct,quicunq; ctidm religionis flecie.

Mille Tdceonunc demillednnis,in quibusdit fdnflos anni pro meritis nuturius uel tardius, refurre{luros,0' Tertul regndturos fuper hdne terrdm,dnte extremi iudicij Hani, conflagxationemtdntequamdemutentur in nouißimo diet»

dir 'm MgeliatmÇut dit)fubfl2t,ntilt;im, ut per îRud in« forraptf/lt;e fupertndumentum, trdnsßrdntur À ter* rcno in Citle/k rcgnum ZTc. epit legis libro. j. lt;td* uerfus lAarcionem.

Et ti(7«cn hunc TertuUidnum/xn^lus Cypriänuf, mftgnis Epifcopiis er Chrißi mArtyr,uocnuit mAgi= ßrum fwum,dicens, guotics poftuUret i puero ßio TertuiUdniferiptd dd legcndum,'Dd mihi magißru. SedKoseoiudicioomnesdoéhrescrlibroSjCluinon , fuitt in anone fcripturic, legere deberemui quo iu= dicio Cypridtuis Tertullidnum legebdt, MdgiHrum cnim uo(dbdt,ex quo dliquid dißere potuit, errores uero non probdbdt, id quod Cypridnt (criptd etidi» mt tdcente fatentur.

Siitdq; ex Tertu]lidno,fufeipis huntdnd cor dm deo meritd,er liberum lUud drbitrium, ex Fhilofo^ phid, non ex fide Chrißiand, rcceptum,fitfcipc ctidm JAontdnici fpiritus errorcm,fccundds nuptidf ejji ddultcrid,pcc(dtu eßefi qudrdt uxorem , ettdm per primds nuptids, omnes ecclep£ confuetudines efie ifgçî dcj £tcmds,confilium Fduli influr hdbere pr£* ceptidiuini,contrdeiusuerbd dicentis,de uirginia btu prdceptum domininon hdbeo,fed confilium do. Sufeipe deniq; etidm mitte ittos dnnos, ex atrndde il^ lud regnuin fdnib}rum,pofl refurrefbonem non uno dnno complcnddm 'm terris dntequdm fiant angelis fimiles in nouißimo die.

eontiitemm nos inter pr^fcriptet uerbi dci ßdei Chriftittnx f Pericultim anumus,ideo periinus 'm illo id cjl,doélrinis humnis committimus noftrant jdlu^ tem,^ amittimus uerbum dei,ßnccjHO faluiejßcM pojfumtif,'iiinc ßt ut ligna,fœnutn,élipuldm,qu,e do-éhres ßepe ædifiaucrunt juperßindamcntum Chri‘ flum, fufeipiamus pro duro,drgeiito çy lapidibut precioßs.

Sed quando itd cd:pimus,uidcdmus etiam quortm^ ddmaliorum cccleßaßcorum dockrum crdlßoser=‘ rórcs,quos uelipßpoßed.,dutdlij, ßccundum fcri^ pturdm ßicrdm emendiueruiu dut etium ddmidue^ ruM.

Irenx^- irenctts,quißoruißeuideturdntcTcrtullidinml, US. nam proximo dicitur uixifße temporibus Apoüolo^ rmn,itd ut imicnis uiderit Polyedrpum lodnnis poßoli dißcipulum^hic 'm libro ßto quarto, tdiittmt tribuit libero hominis drbitrio,ut noßolum dd ope=‘ rdndum,ßcd etidm dd credendum,dient hominem per Error naturam habere liberdin ßcultdtcm, c/ßcq; fident maxif Chrißidiidm humanu opus, quod pro libitu tuo poß^ • mus. ßs u^ lßcere tiel nonfdcere,çy itd fdlutem d:ternlt;!un Nd ƒ= efße 'm manu tud .

des no Si mquit tradideris deo quod cß tu/um, id eflßdc efi hu= m cum cy fubieclionem,pcrcipics dus drtcm,ct eris manu perfedlum opus dd orc.Et rurßmt, Non tdntum 'm’‘ Opus quit'm opcribus,fed etidm in fide liberum zy ßuet GTc. poteflatis arbitrium,homini feruauit dominus dices.

SfCMrtdtwtt fidcm t Mm fiat tibi, propriam fident hoa ttünis ojkndens, quonid propriamfium habet fenten tiam.Et itcrum, Omiiia fuiu poßibilia crcdenti,Gr Vddc,ficut credidißftat tibi, Et omnia talia,fuie po teflatis fecutidum fidem oflendunt hominan, Et proa ptcrhocis qui credit ei habet uitam lt;eternam,qiii autemnon credit filio non habet uitam £ternAm,lclt;i ira dei manebit fiuper ipfitm. Secu'ndum hanc igitur rationcm,cr fitum proprium oflendens dominui, e:s^ fui arbitrij Gf fu£ potejhtis hominem fignificam, dicebat ad ierufalein.Quoties uolui congre^re ^c^

Ex quibui uerbis uides quid IrentOUf, O'fine dua bio alij tutic,dum ntintum triamp;wtKt libero arbitrio, fenferint,n£mpe etiam fidem in Chriüum,cffc «j po= tefiate mflra, Mirum,fi non ex facrii Uteris, quod non ex fuis tentationibus potuerint difcerc,quid ho= mo ex fc pofiit,quam enim non fit fidcs in potcjhtc noâra,docent in primis def^vrationis GJ' infidelitaa tistentationes,ut t^cr;(H7,c4olt;i non uidco,quomodo fint Chrifiiani,autfidem Chriftianam uere habcaitt, qui ignorant qua rationc fidem acceperint.

Eides,ut ait Pauliis,eft exauditu,auditi{s autent per uerbum dci,uerbum autem dei fiue Chrifti Euäa gelium «OM inuenitur in noflra rationc aut libero arbitrio, fed fuit ab £ternomdcoabfcond!tum,ut diciturEo.ult. nunc autem perillud reuelantur,ut dicitur.i.Cor.t..qu£nec oculus uidit, nee auris d«« diuit,ntclncor hominis afeenderunt, Et dhriftus dicit

IN CAPVT TERTIVM. dicit,ßlium nemonouitniß pdtcr, er ptitrem tieix^ nouitniß filius, crcuiuolucritfilim reuclare,T» fcilicct poteris credere ijuod non noßi,in illudßgt;f^ rare,quod egregie cum omnibus hominibus ignorn, per natur £ tuie ci£citatem^ Nonne Paulus dixit .*• Teff.j.Nonomniumcß ßdcs,fed fidclis cll donii^ nus ere ?

Atdicis.Eßo nemo credere poßit ßneuerbo E' uangelij audito,tarnen quando etubi uerbum predi’ aitur,poteli libero ar bitrio quilibet uel ßtßipere uel contemnerc uerbum, id eß, uel credere uel iwn credere,Reßgt;ondeo,ne hoc quidem uerum efi,quain‘ uis ex hoc ipßo deberes agnoß:ere,ßdem efße non in hominis arbitrio,qudndo earn habere non licet niß deus offeratfmm uerbum.

Non pojjunt credere ad quos non uenit Euan^’‘ lium,neqiomgt;us qui audiunt Euanfflium,non dico credunt,fed credere poffunt Euangclio,niß fpirititt fanilus det iUis ut credant,Nemo entm, inquit Chri^ Hus,uenit ad me,niß pater meus,qui mißt me,tr4xe=gt; rit cum,cr,Nemo uenit ad patrem niß per tne. Non credet quißq; ßia natura,ß:d tantum nouerit patreitt cui uolueritßlius patrem rcuelare,Et loan, fo.ne^t pharifeos quamuis audientes ex ipfo Chrißo uerbu, pofß: credere,id quod fbUpoßunt ele^,quibus deus ante conßitutionem mundi llutuit dareßdem. Vos inquit non creditis, quia non efiis ex ouibus meis, quemadmodum dicebam uobisfiues me£ uocem mei audiunt etc.

^udiuntcre. Etcdp.s. Q« (rf loquelam meant non “Stofcitis f quia non potejlis audire fermonem meum, tton didt, quia non uultis,fed quia non poteflis.

Qaoï bic dcbeo audire,Chrtflum ne, £t„ liberi arbitrif aflertom ctiam iUos qui dicunt fidein ejje in potcflate nofira ?

Et rurfum ait. Siucritatcmdico, quarenoncre* ditif nühi f qhi cx Deo cH, ucrba Dei audit, pro^ pterea uos non auditif,quia ex Deo non cßif. Et quid aliuddicitlohan.6. quant /idem ejjè uitam aternam, cr hanc fidem a fc dari,. non in nofiro arbitrio cr ratione i»ueniri,immo ratio ibi potiusdicit. Dttn« ' cHbicfcrmo, quit potcH eum audire f SicaitChri* liuf. Operemtni non cibum qui périt, fed qui permA= net in uitam aternam, quem jiliin honùnis dabit uo^ bis. Hoc eA opus Dei, ut credatis in eitm, quem iÜe mi/ît ere.

Erg» Paulus Tit.t. uocat fidem eleAorum Dei, Etad Philip.}- dicit. Vobis donatum eA pro Chri» jh),non foltim ut credatis in eum, uerum etiam ut pro iÜo patiantiiii. Et Ephe.i. non dicit,Qui credimus ex noftne poteflatis arbitrio,fed qui credimus feewndum efficatiam roboris firtitudinis cius, quam exerçait in Chrijh, cum fufcitaret eum ex mortuis,cy federe A* cit ciM» dd dexter am fuam in caleftibus, fupra om« «em principatum ejc.

Ecce eadem potentia et ejficatia Dei efficitur in no bis quad credimus, qua affitÂum eA, ut refufeitaretur

IN CAPVT TERTIVAÏ* dfrifluf it mortuii, zr acciperet omnein potejhtenl) j in clt;xlo G!quot; in tcrrd. QuMta igitur mfania, c/l amp;nbsp;; bLt/^hentitt, dicere hdnc potentiam meffè uiribiit amp;nbsp;irbitrio humMo, or fkrcord noflm compArarc ro* büri diuiiw

Ettdmeii hoc jicit lrcnlt;snf, licet per errorem, hie error perdurduit apud multos, qui cum docue^ Augu^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aurnftmum, qui crip^

fin^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nonßmel in fuis li bris, ne

’ GT hune cUmes errdre non potui/Je, Grduis fine dugt; bto cil error, qudndo non folum erratur, fed etidin error pro ucritdtc deßnditur,

Sedhoc fi/illit fdnéhs gt bonos uiros, quod amp;nbsp;ttos, ttfe^ dd htec tetnpord, nempe quod fufcipiebdiit iBd, quic per nutnui traditd ßccrdntd, pr^cejjôribuft CT ztort iudicdbdnt quidam, num fidci GT uerbo Dei conuenirent. ideo fufeitduit Deus lUis hierefes,ut uer bum futem oflendcret, ntdiori curd GT puritdte cjfe cu rundum clcchs, Gf non fequendum dutoritdtem ho* tninum, utcunq; fdnilorwm, dut nidrtyrum, in rebut fidci, fed folum Dei uerbum, quo Ecclepd ndfeitut cr proficit fine quo Ecclefid Cnrifti efie non poteSl, tie cldmes Ecclefid,Ecclefid.

Non Ecclefid Dei,fed SynA^^t Sdtdn£ eil,non di co qu£ errdt, ndm hoc ctidm dccidit ele^bs, fed qu£ eidmonitd, non cedit mdnifèfto uerbo Dei. Huie uerbo nuUd dutoritds, ne dngelorum quidem, nuUd confue* tudo,nutld temportmt pr£fcriptio prdfirendd cH.

Sic itäc}; er {« häc caufit itccidit, cjudndo etidm,ut ^iixi,Auguftinta hunc crrorctn feripferat, Nondum ^oni uiri audierant Pcldgianos, quibuf tdmen, Heet gt;ionuoleiitcs,aperuertMit bljßictMndi an fam. Sufeita «It itaq; Deusjßne dubio per Satana,m,Pelagium hi£* retictim,ut mundaret aream fuant ab bis paleis.

Ibi cerpit in totum gratia Dei ne^ri, nonfecun* Hm nomen quidcm,fed fecimdtm rem,z:r omnia tri» bui libero arbitrio, eiMm fententiam aurcs cleiio» rum,utcunqi wt quibujdam errent,ßrre non pojßi^t. Hic ßrtitcr reclamatum eü Pelagio^ntaxime ab An» guflino.

Sed quid peccauit PelagiiM,fi ucrum c^l quad an» tea. Irena:us, çy tune Auguftinta feripferat, er (ine dubio multi docucraiit,nempc fidcin Chnßianam e/fe in arbitrio ey poteßnte noflra ƒ Concejjb cnim,quod homo fuo arbitrio cy uiribus credere poteR, addant tantum hoc unum Chrißi uerbum. Omnia funt poßi» iiliacredcnti,cr uicerit Pelagius.Credere potes tua arbitrioi cyubi credit, potes omnia, quid erg) erit opus gratia Dei ƒ

Quid uero Au^ßinus,ifl!i. Pclagianica tentatione proßcerit,quisnon uidetineius de gratia fcriptis, que poßta edidit, que fold, puriora funt rcliquis eiui fcriptis, er ob queÇola, merito omnibus alijs do{b» ribus preßrtur, in quibus omnia gratie Dei tribuit, non ne^ns tarnen liberum arbitrium, fed relinquens eine/eioquid.

Liberum Arbitrium ,ait, non poteR ßne grAtid iH ^uid, niß pcccure, cum gratia autem Milt bonum amp;nbsp;potc^i bonum, hoc cü, per fe tiihi boni pote/l, ant Wilt, per Deum autem potcA cr uult tantum boni, quantum Deus uoluerit dederit, utuelit cr poßitgt;

Quam fententfam quis niß impius negiret f ne ft } per Augußinum inflent hodic liberi arbitrij aßerto* ff!,Quu enim diccret, Deum non dare fuis eleilis bo num uelle cr poffe,quantum ipfe uoluerit f Sed quaif do hoc nonßetuut uiribus zy arbitrio humano, fei diuino, abolendum effet uocabulum liberum arbitri* um,aut foil Deo tribuendum, namper fc,iflnuox, Augu= nuUis quam Pelagianis commodior cß.

fiinus VI autem uideas iflam Irenai fententiam, quAiii fuu zx cr Aug^flmus f^pe feripferat, non folum, ut dixi, irenæi facris Uteris ejfe damnatamjed etiam ab tUis,qui Pe^ Ct alb lagium damnarunt,fubfcribam qutedam uerba Augu* orum ftini, fuam ipßus fententiam recantantis. Sic enim ait trro= li.^.rctrail.c.^.Voluntatcm quidem habemus,ßd ni* rem ß ipfa per gratiam Dei liberctur à fcruitute, quaß* quo di éUieR ferua peccati, exut uitia fuperct adiuuetuf, xerut, reiie pieq; uiui non potcH a mortalibus. Et hoc diui* fidem num beneficium quo liberatur, niß earn praueniret, fffe 0= iam meritis eius darctur, ZiJquot; non effet gratia, qud pus no utiq^ gratis datur.

nrum. Et c.io.Qupd uero,mquit,dixi,lumen iHuJ Chfi* damn4 flus, non irrattonstliitm anitnalium ooulos pafeit, ßi txt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;purs

Kifibihum reriim çr temporalium, fe ad dut prt* ^fpta implenda conucrttwt,(juod ontnei homines po* jjufitß uelmt, non exifliment noui hirctici Pelagia* ni, fecMtdum cos efße diéhm. Verum e^ enm omni* no,omn£S homines hoc poßeß uelmt,ßd praparatur UoluntM à Igt;omino, er tantum augetur nuinere cha* ritatis,ut poßmt.

Et c.)f. Corporca dilig^ndo peccamui,(]uia/}gt;iri* tualia diligere,zr iuflicia iubemur, er natura poßu* mut,V ttwe in g;nerc nofiro optimi er bcatißinu ßs* ybi quari poteü, cur natura er non gratia po* tius dixerim. Sed contri Manichtcos de natura que* fliouerfabatur. Et utiq-id agitur gratia, ut fanata natura, quod uitiata non poteü, poßit, per eum, qui uenit quarere erßluum iàccre quod perierat.

Et cap.f. Dixt beate uiucre, cfße uiuere ßcun* dum id, quod in homine eil optimum, optimum autcm ejfc mentem ßue rationem. Hoc ^j'dcm urrum eil. Ndm quantum attinet ad hominis naturam, nihtl cA in eo melius, quam mens er ratio, fed non fccundum ipfam debet uiucre, qui beate uult uiuere,alioqui fc* cundum hominem uiuit, cum fccundum Dcum uiuen* dum ßt, ut poßit ad beatitudinem peruenire, pro* ptcr quam confequendam, non fcipfa debet effè con* tfntd, fed Deo mens nofira fubdenda eA. Similiter dixi. In mente arbitror fumnwm eßfc hominis bo* «»m, ucrius dixijfem, In Dfo» Ipfo c/iiw mens ßui*

Et cjp.j. Diß)licet, induit,^uod philofophofnoit uerapictatcpriedito!, dixiuirtutis luce fulßffe. Et cdp.2.^. Dixi in potejhte honütiif cffe, mutdre in nuliiK ttoluntatcm, fed cd potefiis nuüd eil, niß Dro detur, de quo dithtm eil, Dedit eii poteßntein filios Dci ßeri. Cum enim hoc ßt in poteflate no* fird quod cum uolumus ßcimus, nihil td.m in pote* flute, qudm ipfd uoluntdf eil, fed pr£pdrdtur uolun* tdi à Domino, eo modo er^ ddt poteflutem. Sic m* teüiffndumeil, quod nbsp;nbsp;nbsp;dixi pofled. infwflrdpo*

teflutc eße, ut uel inferi bonitdte Dci, uel excidi eins ßeucritdte mercdmur, quid, in poteflute nofhtt noncA, niß quod noflrdm fcquitur uoluntdtcm, qn^ cum flrtis er potens præpdrdtur à Domino, ßcilc fit Opus pietdtis, etidm quod difficile utque impoßi’* bilc fitit.

Etpr£teredcdp.^3. itd feribit. Item dißmtdtti, quid elcffrit Deus in nondum UAto, cui dixit ferui* turum eße mdiorem, çrquid incodemmdiorenon* dumnAtoreprobduerit, fccundum iüud lon^poA proldtum . idcob dilexi EfdU odio hdbui, dd hoc perduxi rdtiocindtionem, ut dicerein, Non cr^ elcgit Deus operd cuiufqudm sn pr£fcientid, qu£ ip^ fe ddturus eA, fed fidem elcgit in pr£fcicntid, ut quemßbi crediturum eße pr£jciuit, ipfum eleffrit, cuißiritum ßmiitim ddret, utbonA operundo, etidtit ttitdm £terndm conßcqueretur Hondum dili^ntiuf qu£fiuc*

^Uit/tucrätn, nee ädhuc mucneräm, (^udUi ptele^o gräti£, de cfiu idem Apojtolui. ReliquiiC per clcih* oKem grati£ ßtuic fiói£funt,quie utique non e/l gra* tia, ß C4in meritd uüa pr£cedant, ne iim quod da^ tur,non fccundum gratiam, fed feenndum debitum redddtur potitu mentis qudm donetur,

Proinde quod continuo dixi, Dicit enim idem Apoflvlus, Idem Deus qui opemtur omnia in omni’= bus, nufquam autem diénim cH, Dcîm credit omnid in omnibus, ac deinde fubiunxi, Quod ergj crédit mus twjlrum e^, quod autem bonum operamur illitis cil, quicrcdentibusdatffiritumfanôhim, profiéh non dicercm, fi iamfcirem ctiam ipfam fidem inter Dci muncra reperiri, qu£ dantur ni eodem jfiritu. Vtrunq; erg) noflrtmi câ propter arbitrium uolun^ tatis,c^ utrunq; tarnen datum cil per f^iritum fidei Cr charitatis , Nftjjcniiw fola charitas, fed chari= tas cum fide, 4 Dfo pâtre çy Domifw noflro ibfjî* Cbnjfo.

Ee quod paulo poU dixi. Tioflrum cil enim'cre-dcrc cruelle, illius autem dare credentibus^^uo-' lentibus fiicultatem bene operandi, per ffiritum fanibtm, per quem charitas dijfienditnr in cordi^i busnoflris, uerum eil ,quidem, fed cadem régula, er ip/ius e^, quia ipfa pr£parat uolunta*: tem, in utrunque nofirum, quia non fit nifiuolenti^ (gt;10

Ac per hoc, duodetiam poßea dixi. Quid nelt;{i. ueUe poflwmtK nifi uoccmur, cr cumpoA uocatio* nem uoluerimm, non fufficit uoluntM noflrd çr cur* fus nofler, niß Deut er Hirey currentibut prebeat ty perducat quo uocdt,Ac deindeßbiunxi. Manififtunt eil erggt;, non uolentis neq^ currentis, fed miferentit Dei effe quod bene eperamur, omnino uerißimwn eil.

Sed pdrum de ipfa uocdtione differui, qua ßt fe* cimdtvm propoßtum Dei. Non enim omniwm,qui uo* eantur tails eil,fed tantum elechrum.itdq; quod pau lo poil dixi. Sicut enim in his quos elegit Deut, non opera, fedßdes inchodt meritum, ut per manut Dei tgt;ene operentur,ßc in his quos damnat, infidclitat cf impietdf inchoat meritum pana, ut per ipfdm panant etiam male opcrentur,uerißime dixi, fed fidci meri* turn,etiam ipfum effe donum Dei,nec putaui quaren* dum effe, nec dixi.

Et alio loco. Cuius enim miferetur inquam, ficit eum bene operari, 13“ quan obdurat, relinquit cunt Ut mala opcrctur. SedtyiHa mifcricordia, prace* denti merito fidci tribuitur,çr ifla ohduratio pracc* dentiimpietati. Quod quidem uerum cH, fed adhuc quarendum erat, utnim Cf meritum fidei,mifericor* diamDeiprauenidt,ideil, utrumifla mifcricordia ideo tantummodo fiat in homine, quia fidcUs cR, an etiam ßcrit ut fidclit effet, Legimut enim di* eente Apoflolo. Mifcricordiam confecutus fum, ut fidelif

fidelis ejjcm,m)n ait,qui^fidcli5 rräm, rideli er^ tU tur guidein,fed data eii etium ut effetfidclif,

Refhßmte itag; alio loco dixi. Quoniamf non ex opcribui, fed mifcricordia Dei, uocnmur utcre* damui, ej credentibiu pri£ßa.tur, ut bene opercinur, non cA ^ntibus inuidenda ißa. mifcricordia, guamuit ibi minui diliffnter de ilia, gu£ per Dei propofitunt fit,uocatione traibuierint.

Hiec omnia ex Auguftino libens récitMi,ut uideat condenmajje eum fuam cf Ircnai cr fine dubio alio* riim,guie duraucrat per tanta tempora, fentcntiam, guam dtximue,gult;e interim per errorem fufiinebatur, jufiineri autem à pijs ultra non potuit, guando per harte impius Pelaguis blajfhcmabat Dei gratiam, gua folafaludtnur, ibi turn oportebat per diem uerbi Dei, er ignem iftum tribulationii Pelagianicar, exu* ri Ct pcrire,non tamfcenian cr flipulam,guam nwg« num lignum Irenai Ct aliorum, Impiuf eiiim error erat, nifi Dem omnia firret in fuii elefhs, gui tarnen horrendo fuo iudicio, per errores cleibrum, finit tmpios pcrire, Ndm errores pnóforuni potiiu fegui uolunt,guain uerbum Dci,guod illos errores damnat, Ct exurit in filutem credentium. SeJ pcr^mus. nbsp;nbsp;nbsp;Cypri

Cyprianui,ille Epifeopus eloguentißimus, ct itnus martyr Deo dignißimus, nonne cum tota fua Eccle= cu fuA fia Ct multis Epifeopis, grauitcr errauit, docens cr reba* defindens, gudft ex fcripturis, rebaptizationem, gui ptifa* guam ßcile fiepe alios potuit ßecre hareticos ct tione.

Jchipttdticos, cr lt;ib Ecclefîa dlienos, tarn facile db alijs pjtuiffet in hdc parte habcri.

attain ucro nonfèrendtis hic error ßt ßdelibtff, ^ui tarnen hodie inJlAuratiir à quibufdam, non opta f/l me monitore, ß quts legireuolucrit, qult;e fan» ihßime fcripßt diuue Auguflinua, contra rebaptizd* torff Dondtifloft non uno Ubro.

Verwm opere precium e^l uidcre, quibiu ßriptii* r'n i Cyprianui errorcm ßtum cum alijs deßnderit, ut uidcdt ctiam, quam non tutum ßt, comnüttere nos fandhrttm uirorum expoßtionibui, quibm Utter» pretatißmt fcripturat, niß uclimut aut poßimus tu» dicare, fecundttm illud Pauli. Omnia probate, quod bontim eß tenetc, qudndo etiam ipßßtn(h uiri, Ut quorum numero, ßne dubio eß Cyprianut, cx fcripturis male interpretatie, tarn ridicule pofjimt defindere errorcm ßeducere.

Mf, inquit ex Hieretnia, dereliqucrunt ßntein eiqu£ uiu£, er fiderunt ßbi ciflernas dißipatoe. Et exprouerbijs. Ab aqua aliéna dbfitnete. SicenUn fpß »efeio ex qua translationc.

Proa Quidhacqu£ßo adaqtum baptißmiCbrifli? Nr» pter que ucro loquitur de harcticis, qui neg:nt baptißma malum Chrifli, erßciant aliud, utneeeße ßteis obijeere tnini» cijkrnas dißipaias er aquamalienami aut qui aliter baptizeiit

quos qui bdptizMtur habent pro nuniftris Chri^ ftiy utcuiique m quibufdant errent, e:y ab alijs rcébe fcnticntibui di/fentiant, ijs qui baptiz^tutur igno= rantibiis, apud quos cü confißio fanillt;e trim faits, confißio Chrifli, conßßio omm'um articulorum dci, qucmadmodum uidctur, ZT talis de baptifmate doârin4 , quod qui baptiz^ntur, baptizantur per Chriflum in Chriflum, hoceâ, nomine Hei, ut per Chrißum fint ßlii Hei.

Tale baptiftMrepeti, per fccundum aboleri, eA impiam, zt' efl irritatio non tarn illius quod ficit tninißer, qtum lUim quod inßituit Chrißus. lüi cnint inintßri, à ßa EcclcfiahabeiiturprofidclibusChri= ßiminißris, qult;e Ecclcßa ab cis accipit, utl Hei tninißris, baptifma non hominis, /cd Dei, id eü, Homini noßri lhefu Ckrißi.

Eßo, polka dbifciantur nünillri, non tarnen dbija dtur ßdcs in Chrißum, quam pr£dicaucrunt, aut-baptifnu Chrißi, quod non nomine fuo , fed nomine Chrißi fiue notnine fanéliC trinitatis tradiderunt,Mia ttillros quidcm iUos qui deprcbcifum fuumcrrorcnt eorri^re nolunt, amittit Ecclefta illa, non tanten amittit, quod relit ex dodrina illcram credidit, er baptißna quod reät per itlos ßifeepit, Voluit enim non in illos, fed in Chrißum baptizari.

, . Sic^uidemChripuSfUtipfepridicatEMnpliu/fn, f, oues enim Chrifii, nvn hominum, fed fui pajivrif, id cR, Chrifti uocctn audiutjt, itd etiam ipfe bdpttzdt, ‘jucmcunq; miniftrmn publicum uerbi Det,etidin iiißru pçf ludum traditorè, nif putes illos mdle credidi/fe, prlt;edt qyi credideruttt per ludam prxdicatjtcm rcgnü Dei, Cat itd curuntem Idnguores atq^ eijcicntem ddmonid, non ctidm in nomine fuo,fed in nomine Chrißi,ct tumen hic erdt ^pßß diaboli(s,ut dicitChrifitu, lohdn.6.

erdmè i^on leg) rebdptizdtos, quos impijßimus ißt did* td tret bolui ludds, nomine Chrißi bdptizduit, fdleg) re* dit» bdptizdtos,qui per fdnSißimum lohunnem^quo inter fiAtof inulierum non furrexit nuiior,erdnt baptizdtigt; Siquidem hoc baptifmu. Iohannis erat,ut Chrißi prt curforis,iUud autem non Petri ucl ludte,aut aliorum, fed Chrißi lt;eterni faludtoris, ne quii dicat, quod in nomine Paulißt baptizatus.

Chrißis enim non uenit per dquam folum,ut iohdit ues,fed per aquam cr fanpuinem, Ipfe enim perfofe^ hoc eÜ, ßiritu fuo licet per uifibile hominis minißt» rium baptizdt nos, er mundat ab omni peccato per aquam fuam er fangtinem fuum. Chrißi erg) baptif* mus eü non hominis, à quocumq; dctur,de quo lohan* nes Bdptißü dicit. Hic c^l qui baptizdtßiritu fando, Et ipfe ait. tiiß quis renatusßcrit ex aqua CJquot; j^iritU fando,non poted introire in regntim D«.

Penafei qui poted aliqui5,utßat aliud quam natut ed, nißper Deum f qucinadmodwm lohdn.j, diciur.

Qui wn ex finminibuf là.t rcnAfcentùm, ait Chn'fhii, non ßlumfgt;erßgt;iritum finäum fieri, fei etùm per aqudm, id eil, per ätjuam er fjiiritumfan* iluni,itaenimMtlt Chrifbis, ne ffteres aliud baptis* rna,cum ijs,qui hodie facramentorum Chrifli blaßihe mant mflitutionem, Quis er^ baptizat ftwm per a* qMm,niß Chrißits, qui Deus eil non enimfolum fu» pcrfiißo aqu£ eil,fed etiä regeneratio er renafcctia^

Hon itaq; tarn in hominem minijlrum rejpicio, quam in Cbrißian baptizantem. Non enwn potcH ho’* w ex fe ßccre quiequam, niß fücrit ei datum defu*

Atq;itaetidmloquunturliterie noui teflumenti, Epbc.f- Chrißis inquit dilcxit Eccleßam, er tradh dit fe ipfum pro ea, utillam fanilificaret, mundans earn lauacro aqua: in ucrbo,ut exhiben t ipfam ßbi gloriofmi Eccleßam, non habentem mAculam, aut rugim,aut aliquid huiuf^odi fed utßt faniki er im» maculata,vides quod Chrifliis ipfe inimdat fuamß^on fam,ettam aqua.

Et ad Titj. Non fXopmfcM«j«/fictlt;e,q«lt;£ ßei^ mwnos, fed fccundum mifcricordiam fuam, faluot Hoj /reit per lauacrum re^nerationis er renouatio» nw /^iritiw fanbh, quetn cffudit i« reoj dfctwtdc, per lefum Chriftum faluatorem neflrum,utiuflificati gra tia ipßus, haredes fimus,fieeundumßgt;em, uita ater* nlt;. L.iii4crBWi regenrrationis audis, ßne dubio non aliud, quam de quo t.hriflus dixit, Hiß quis rena^ut fiicrit

foerit ex aefud, er j^iritu fdn^ ere. er de quo fupn Putului f Mundins earn luudcro aqn£, 'm uerbogt;, atlt;^ hoc IdUdcrum dari didt, à Deop.itre, perlhc fum Chriftum, ne rej}gt;icidf in hotnines, aut dubites de rfpcdciä, eiiis.

Sic er Petrm.i.Epi/kilie Cdpite dicit. Inarcit Hoc odo dinm£ ferud,t£ jùcrUKtpcraqudm, cuiuifi^ ffir£nuiic ref^ndens baptilmus, tiosquoquc faluof reddit, non cdr/iif fordium depoßtio, fed con feien* ti£ bon£ flipuldtio £d Dcum , per rcfurrcclionent ihefu Chrifti, qui cü ad dexterdm Dei, proftiluf in cceltim, fubieelii (ibi an^lis, er potefktibtis ae uirtutibui, Hie audii bdptifmum nos ftluos ßeere contrd noftros qui mentiuntur hodie, baptifmun nihil aliud e(fc, quam externum pgnum, quo de* claremus hominibus, quod fumus ex numero creden* tium,Ccrtey fccunduin Petrum, per baptafmum fti* pulamur cum Deo £terno paih, quemadmodum Gquot; arcumcifio eratpgnum mftitutum à Deo non mter homines ipfos, fed inter hominem circumcifum er Deum ipfum,Sic cnim ait fcriptura. Hoc eritpgiiunl inter me er te, er fernen tuum po^ te.

Nc dwlfin rcjficias in hominem baptizantem t addit Petrus, per refurre(honem ihefu Chrifti ere. Satis blaftihemiarum audiu'mus à Konetarijs jfiriti* bus, clamantibus. Aquula fcilicct perftfa aliquid uakret adfalutem, ut conftdercmus rurfum 'm mun^ di elementis ƒ quafi uero mftitutio esquot; uerbum Chri* fti ati^

EPISTOLAE AD CORIMÏ fliatij;ddco ipfd Chrifli rcfurrc^o fît mundicka «Kiitum. Scd bäte non funt huiia infîitutû

Htnc, non m Hicolaum, aut Conrddutn dut Pdulutn, fîuc Petrum i, ucl luddm bdptizämur, fîei bt ihcfum Chrijiim Dominum noftrufn, eiuemadmo^ dumPduluiait, Galdtits.}. Omnes filij Deieftif per fidem in Chrifîo ihefu. Quicuney enim baptiz^ti eflis, Cbrijhim induiftii. Pt Romanos.^. An ignoa rdtis,mquit, quod quicunq; bdptizdti fumut in Chria fîum ]hefiim, in mortem eiia baptizdti fumm. Cona fepulti enim fumm und eum iHo, per bdptifînum , in mortem c:^c.

An tibi nunc dijplicet Chrißus, in quem bdptizd» tits CS, quid dil}gt;licere cœpit bdptifîni miniflrr, ut cupi‘is iteruin bdptizdri ƒ Dum fblicitus es, ut rebda ptizcris,cr d quo^uide in quem bdptizeris,idm enim dnted bdptizàtui es in Cbriflttm,nomine Dei,fîuefdn ild! trinitdtis, Nunquid Apollos aut Paulits pro te crucifîxus eü,ut inetptax gloriari in bominibus^Hiea remidt ntdlcdiôlum dicit, qui confidit in homine cre, ut qui gloriatur in Domino glorietur.

Chriftus iuftificdt, Chrifti uocem audio, Chria fîi facrdinentd fufeipio, etidmfî incido inminiftrunt occulte rndlum, Occulte malum dico, non quem ne* tno nottit effe malum, fed de quo ego, qui uola fdcramentd fufeipere, non dubito, non aliud fcio, dut certe non fum aliud perfuafus, quam quod fît minifler Chrifîi, quemadmodum fupra dixi^

NfifffiB» (jui pldntdt aliquid, ne(J; qui rigiteli aliquid, fed qui mcrementum dat Dein, qui eil agri* cola,O' Chriflus uitis uera, unde omaes palmitef ex* oriuntur, crefeunt crfrufhim fùciunt.

feruui qi*i accipit peeuuiam domini fui,ucl triticum,uel aco fed no ttomiam fupcr frmiliam eius, tarnen non accipit ma* ntala lampccuniam, malum triticum, quia domini eil pt* ptniho cuniacr domini eil triticum, dijfcnfatio ei crédita eü, res non funt eius, fed funtjruéhis arboris bonf, Domini noflri ihcfu Chrtfli.

Contcmno dominum meum, (i non uolo fufcipcrt eius dona, ad me miffa per quemcunqi fcruum. Cur non feruum relmquo domino fuo iudicandum, cui flit aut cadit, cr non potius eg) ggt;udeo in domino meo, cuius dona per feruum accipiof lüe cnim feruus qualis quails fit, mihi bonus cH, quando interim per cum dominus meus dat mihi bona fua, id eil, ^.uanff* lium er facramenta, feruus en'im abit, er eggt; fluot giudio er dclicijs domini mei, neq; enim que ferui funt accepi,fed que funt domini met,cuigrattas agi, quod per feruum miferit. Tu fcilicet non acciperes centum aureos, per utlcm feruum à pr'mcipe mijfos er donatos i

Si uero feruus, cui aconomia concredita eil, qui debet diflribuere familie, 'm tempore, tritici meti* für am,er reiie, utatt Paulus, fecare fermonem ucri* tatis,tanquam frufla pants, pro captu fingalorum,fl

wqitóm hic feruits caepcrit contemnere dducntum Do TOnj fui,utdicitur Matth.^f.çj'percutere confer» «oî fuos,edereqi çx bibere cum ebrijs,d^fco pfeu» do prophetdm, dgnofco doilr'mds dlt;emoniorum, cr deficio ab eo,ut nunc à PapifliSjquos uideo ofores perfccutores Euangelif Chrißi, occijôret confiffà» rumChrißi,uirosfangiinMn.

Nam biMjc feruum cognofco exjrufhbus fuii. No/t dico de fru^libiK, quosßrt etiam fepe 'm bonis feruis huntanA mfirmitof, fed de frufhbus p/eudoprophet^e, ßue ferui mali^ quibm contra fuum ofßcsum praßdt talia,non tmde cognofcatur pcccdtor,fcd wndecog» twicatur malus feruus zr pfeudopropheta. Ex fruSti» bus inquit eorum, non hominum, fed pfcudoprophc» tarltm, cognofcetis eos, Simulant fc bonos prophetat ßue pri£d{catores,çrßcile feducunt eos,qui non ha» bent indicium ßiiritus,ut normt quod diätim c^,At» tendite à ßlßs prophetis crc. Lupi enim funt mtrin fecus, nam ßlfa prophetia, id e/l, priedicatione ßue doilrina fcducere uolwit, utcim^ ueAimentii ouiwn qudß ornati ucniant.

Contemnunt aduentum Domini,ßc enim docent queuolunt, non qua Dominus iußit, quaft non ßnt reddituri rationem, iudici omnium, ßc magnificant humana fomnia oquot; ea mflant menddcijsfuis,quaß ucr bum Dei, nihil aliud fit quam Abula, quaß Chrifius ßt aliquKßbulofus Deus, er ociofus.

liitttcum ehrijs. Hi ßiM fruóhis corum, ttoit ß-u^if Donù d, DonünU'! lubct coiißeruos confoluri per ucrbumEudtigelißßucpcrucrlum (i;um, ißiautcm contrißjitit er nulnerant conßcientiM,er nclt;]; ittgre= diuiitur, itetj} dliosßnur,t mgredi, uenerum cnim pro pine oßvruiitßmlix commilße,id cii, trjditiones er fomnii hutnini er hirefes (uif pro uerbo Dci, er reßflentibufmilcdicunty dimm infiruut ermortcut Optant^

Chrißii! iubet eof (JUitrcre non proprii commo^ da, lucn, gloriam, fed ßlutem ouium, Pafee inquit vues meat, ß diligii me, ifli autem edunt er bibunt cum ebnjs, id eü,ßu quarunt, hoc c^b, diuitidf,glo=’ rtam, uoluptites, tranquillitatem, nihtl tninui quam alij tnundatii,Ebrij erdmfunt, quiiomniiquarunt, üua mundi funt, Cei interim contemptercs,quaßnon ßt uenturum indicium, Cum bis edunt er bibunt, qui cidem cum eis quarunt, dicentes in corde, DomintH meus mo nm ßcit,erc.

Uoßri cpifcopi hodie et clerici,qui fe iaihlntouiu p.tflures, funt mundanis kominibus mundaniores,non pjjtores,fed principes mundi erßtnpas dffntef,at* que adeo gregis deuoritores, ciirant enim ca foluM doceri,undcipfi ebrij ßnt cum ebriis,Euan^lium aU temfilutis teterna dimna- t er profcribunt,nihil cu* tantes de rcddcndi,Hbi Cominus ucnerit,ratione.

Neq; feihrij nollri, er qui ex nobis exierunt, de»^ fiiMiit malediädm. uanam gloriam, quemadmodum' nwiidust

WWicftM, fequi, per cut iet: tes ZT perturbantes homl» i^fimconfcieiitittSy faeramentarijs fuis er opini* onibus, abfqi uUo iudicis Chrifli titwre, ne nvn eutn tbrio mundo dd brcue tempus honorcntur,qudm enim excufationem habent, qui cti.im adnwniti reßpifeere tiolunt

Ab boe i^iturferuo mAlo,quem exßuShbus cognoa fco,agit enim fuum nÓ domini neg}cium,fedueere me unit, ut ipfe m mundo bene h^beat, c«»» diuerfum ei Donùnos iuffcrit,ab hoe inqudm mlt;tlo fcruo, ubi cum cognoMfro effè feduébrê, abflinebo,ne firn p^rtteept eins fcduMonts,quando Dominus in^erato uenietjCy diutdet eu/m,er ponet partem eins cum hypocritis.

Rclt;3t,dit Cyprianus, erg) debes condemnare, err pro nuUo habere b.tptifmu,quod à. tali, quando talent e/fe non feiebas accepifti, abi/cis feruum, abijee er baptifma,qujd per feruum iüum accepißi.

Reßgt;ondeo,Stultivm hoc efl,ut nihil aliud dicantt Qtto commot/o , quafalutc, propter ferui maliciam, fg) Dowini nwi abijccran bonitatem f feruut abijcitur, cg) proptcrcJ abijccrein, er eondcnirelt;i« retn donA Domini mei lefu Chrißi,qu£ per illirtn fer* nun ad me ueneritnt ? Eg)ß credidißem iw Cbnjînni per EiMngcliuwi, quod Judas pradicauit, po(ka fcili* cet deberem wgre Chrißan, er Eiwngelittw» Chrifli condemnare, quando iam agwfcerem l«dam didfco» ittw» flifle,traditorem eße, er ßbi manum per deflte» ratioaem confciuiße ( Eg) ibi diccrem, Cbnjhim er

Si itac^ de Cbriflo cr Eiutigclio non dubitM, cluU dubitdi de baptifmo ? Sicut enim Chriflui er Euan^ ^lium non eél proditoris, ita baptifmus non eH proditorii. Si quid igiturex ferai nulicia aceepi* fit, cuome, quod autein Dei er Chrifti eR, noli pro* ptcr malicidm ferai condemnare, Deia tibi dedit fui dona, tud,fides ed fufiepit, uolaifti enim bdptifinum Chrifii dccipere, non dlium, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ddtori Deo,

De miniftro aero, dn fit dliquis Judas, nemo potcrit te certificdre, nifi fruilus uideris, fruihis proditoris condemnato er caucto, Impium autem fierit cu/m proditore dona Domini, quafi proditoris fint, con* demnare.

Uiec omnia, de maloferua, baud grauatim addi^ di, ne quis calumnietur, quafi probem Houatianotf Bdfilides, lAartidles, Nicofiratos, er fi quos aliof Cyprianus, uel propter do^rindm,quie fit contra ft* dem, uel propter crimina accafat.

Nam uolo malos feruos, de quibus ante dixi, uitd* ri, ubi cogniti fkerint efie tales, er corrigi nolwnt, non tarnen damnari eorum facramenta, qult;e tnterint tona fide ab eis fufeipiunt, qui eos pro Ecclefi^e nû» nifiris habent, modo inter eos audidtur er doeeatuv confifiio fanHiie trinitdtis, conftfiio humanitatis amp;nbsp;diuinitatis Chrifti, conftfiio remfiionis peccatorlM per Chrifti fanguinem, conftfiio refurre^honis mor* tuorum, CT uitlt;t ietcrnlt;e,per ihefum Chriftum Domii nui»

num tu)ßrwm,(iuema.dmodum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contra Ful'‘

ffi'tium DonAtijlum dicit. KiMicbaus baptizuri de^ l’^t,(iuia niMqiMinßiit 'm parddifo,m)n enim agnofcit

Neq; uero CypriaiitM melioribus utitur drginuna tis er rationibiis, quam fcripturls,dd probdndam re^ bdpttzdtionem, Q«!« dtcHHi«, Icguntur dpud eimt Ua bro.h epiftoldrum,cpijiold.ii:

Oportet, dit,tnunddri er fdti^ßcdri dqium priai 4 fdcerdotc, ut poßit bdptifmo fito, peccatd hominis qui baptizdtur dbluere, quid Dominus per Ezechie= lerndicit. Aßicrgim fuperuosdqudininunddm, munddbimini erc. ßyvamodo dutem tnunddre er fdn^ßcdre dqudm pote^l, qui ipße immundus e^, er apud quemßgt;tritus fanóbis non e^f cum dicdtur,Oma nid qusc teti^rit immundui,iminundd erut, Autquo= ■ modo baptizans ddrealterircmißionem peccdtorum * pote/l, qui ipfe fud peccdtd deponcre extra Eccleßa ° * , lt;tm non pote^ / Hifc iHc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;°quot;

Exquibusucrbisuides,quodetidmßdnbiiuiritMtc r dederunt occdßonem, ut poßea ccremonia humante, fdcramentis Chrifli addita, hdbita ßnt pro neceffda rijs, er magnißcdta Çupra iüd, qua folum oportuit feire de fdcramentis.

Heceffdrium cH ita tradere er dccipere faerda mentd,quemadmodum Chrißts inllituit. Reliqua om» nidf qua non contra reüiitn (ifum fdcramentorum er

rnßitutionem Chnlii fiiwt, libers funt,ut fidritucl nonfidnt, Docere autcm, hiec lt;jult;e libera ßmt, elfe tteceffaria ad f lutem çy rcmißionein peccatoriiMt erßne quibm non ualeat baptifma, cä error bld» Ifhcmia.

Ivonne impietat cü,ur^rc ut diainum^([uod Deut non priCcepitf Nonne mendacium eR,ß dicam DcuM priecepiffe tjuod non pr^ccpit f Si non priecepit, tjuif nühi, uel tibi, uel Cypriano, uel an^lo etiam alicui, dedit potcjhtem,ut condamut leges, er ur^amut ho» mines, m rebus ftlutis lt;etcrnie, ad ea Deus liberi ejfe uoluit f

Nonne Chrijhis dixit,Matthiei ultimo, Doeentet eos feruare tfUiecuttei} pracepi uobis f ut uidcat £e» cleßam Apo/klicam effe ibi, ubi ex uerbo Apo/hlo» rum feruantur ea, qu^ApoJkli, Chrilk pracipiente, docuerunt feruànda, Nam çy Paulus cum fidueia di» eit. Etiam ß angelus é eœlo aliud Euangelizet atu» themaßt.

Ece let Vf iUa iaäntio,Eecleßd, E ccleßa, Nos fit» ßaUna mus Eecleßa,alii non furt Ecclcßa,Nos fumus mun» fanita di,alij non funt mundi,ut mtcrim nefeias cfuain dicant Catho Eccleßam,Certe Ecchßa apo/klica.tjua Chrifli eR, lica, nobis commendata cA, de qua ß dicere uis,non eLma Apo• Ecclcßa, Eccleßa, ut ipfe nefeias quid dicas,fed fuiS fielia, earn di pmge eoloribtts, ut iton ignori tur, de qua Ec» elcßa dicas.

riunplij Domii’i noßri Icfu Chrtfti, (jnod ip[e notis p‘ï Apoflolos fiios tradidit, ubi docentur fcru^re ^ueChrifbis prlt;ec- pit, çr traditions kumanasnon /iccreneceffariafadncflram falutcm, fed cos habe* reeo loco , quo habuit Chrißits cum fuii Apoflolii, hoe eil, quafdam pojfe libéré feriiari, quafdamuero e/fc doürinat daimoi.iorum . Si non htcc eil defertp* tio Ecclef^ Apojhlicte, cx facris litiris, dcfcribe tttihi cam U II trr.

Oiwwî itaq;Eccleßi£ubicunq; in fuis locis congre ^tie,in Chrtfto, debent effe una Ecclißa. Apofioltca, de qud canimus in fymbolo Niet no. Et iirum finSzint Cdtbolicam zr Apo/klicam Eccleßam.

SiquidalicubierroriscH, portât Cbrijhis inte» rim noßram ignorantiam,ttt reliqua mala noßra, mo» doßinus in ßr.d.imento Chr'ßo , quemadmodum hie ait Paulus,de doéîcre Ecclefiit, qm per crrorrni do« «t, quießii:damer tum Cbrißus fußinere non poteil, Ipfc inquitfaluus fict ßc tanquam per ignem . Et dc injtrmis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deut ilium dßumpßt,Tu qui«

es,qui iudicas dc alicnoßmuloi proprio DominoJht aut cadit, imo ßlcietur ut ßct. Potens cH er im Deus effccre utßct. Et ad Philip.^.Si quid alitcrfentitis^ boc quo^i uobis Dftw reuclabit.

Vbiiifro boc ipfum erroris Deus, per «crlttwt futm, reuelauerit, corrigi debrt, tune enim non cä tfwpliiM exeußtioni loci«, nc paTticipcs fiami« tllo« r«wi, qui agtiiMM «eritattin Dei conculcant er per« P fcqu-un^

I5Ï CAPVT TERTIVM. fe^uuntur, fed potiiu grutÎM agamiu de reuelatd ue» ritate^ Ndm gt;wnßc temeritatem noflram portât Chri fhiSf utßru^ fe conculari, GT fttngiinem fuum pol* ' nbsp;nbsp;lutum ducif quemadmodum portât tioflramßagilitd*

tem er ig^rantidm, Bic 'mpugoAtio ucritatis agni* t£,ßcit hjcreticitm Eccleßam,lt;iU£ Cbrifli potuit hd* ieri^dum i^rdns errabat, quemadmodum nemo di* cit fdnébim mdrtyrem Cyprtaiiu/m hdreticum, cu»t fuA Eccleßdfiäffe, qui tumen grauiter in rebdptizd* tione errduity ut anted indicauimuf.

PoR dgnitam itaq; ueritatem cr reuelatum erro» rem, außrri debet à docirina, Eudn^lij, quod ab bo* ittinibtu male additum erat, ne noflra Eccleßa babe* at bumanum uerbum, pro uerbo Cbrißi ßue Apoflo* lico, Aufirvi debet quod Cyprianus, utcun^ fanâut t»artyr,uerbo Dei addidit, out contra uerbum igno* rans docuit, ut noflra Eccleßa ßt Apofîolica, non Cyprianied out Apbricana,Auferri debet quod Papd fitis traditionibui er legibue, prater Euangelium, amp;nbsp;contra pradicationem Apoftolorum, addidit, utno* fira Eccleßa ßtinCbrija ApoflDlica,nonPapiflicd, Adimendi funt errores qui per uerbum agnofeuntur, quos fides in Cbriflum non firt ( aliud enim eR de ijs, quos charitds firt in alijs rebus ad tempus ) ut omnes Eccleßa, qu£ Chrifli nomen agnofeunt, did rcRt Apoflotica poflint, atque adeo una Catbolica O* Apoflolica Eccleßa.

Apo/hlicam effè,qiMm talent inttcnerts,qualcm fupe* viwdefcripß, etiam ß tantiMnduo aut tres jucrintf fecimdam illud Chrißi. Sïduo aut tres congre^ti ßierint m aonüne meo,iUic in medio fu/m eorum. Vbi in nomine Chrißi congre^ntur homines, ubi Chrifha ipfe eêl in medio, iUic tu dices hxreticam eße, out fchißnaticam Eccleßam f

Si quis dutem alia ratione dixerit. I^os fumm Ec* cleßa,uos non efiis Eccleßa,interrogi eitm,qudreicr audies Satame rationes.

Apoflolica Eccleßd dicitur, qui Apoßolorum hlt;t bet dodlrinam, qua fatis fuperq^ deferipta eR in Ute* rii noui Teßamenti, fecundmn iüud Ephe.t. lam non eßii hoßites çr incola, fed conclues fanâorum ac domeßici Dei,fuperßruät fuper ßndamentumt Apo* ßolorum ac PropbcMruwt, fummo angeLiri lapide ipfo lhefu Chriß}, in quo quacumq; ßruiiura coag* mentatttr, ea crefeit in templu/m fanihtm in Domi* no, in quo GT uos coadificamini, in habitaculum Dei w ßiritu.

Audis tcmplunt Dei er ßtndamentam, non Papa, Trancifei, Cypriani, noßrarum uirium,fed Apoflo* lorum Cf Prophetarmn, Quodnam eil hoc fiinda* menfam Apo/fo/ori«n öquot; Prophetarum, quod ipß docendo ßue pradicando, pofucrunt,Gr in quod do* etterunt folum eße innitcndum^Reßondco,ipfc idem ^ui eßfiimmus angularis lapis Icfus Chrißis,angula* Te itaßfnddmentUfUt tarnen totam ßruihtra fußineat,

tJdm fundamentum aliud nemo,ne an^lui cjuidetn ct* ifß‘i,potcR ponere,fritter id quod eR Chriflus icfue, ut fupra diéium.

Vbi itjq; audis hanc Petri cr aliorum Apoßolo* rum confißionem, rcéie ex fcripturii doceri. Tu et Chriflusfilius Dei uiui, quain reuelat pater ccei:ftis, non caro fanais, ibi non dubitato Eccleflain ^e Cbrifli, eil enim ibi illud flindamentum Apojio^ iorum cr Prophetiirum,cui tcmplum Dei,quod ere» dentes futit, innititur, O' dugefeit iugiter, quemad^ modum Chriflus dixit, Et fuper petram hanc, quit tH, Tu es Chriflus filius Dei uiui, itdificabo Ecele^ flam, non PomAnam aut Pap£, aut Graicam, fed me^ am, O' alibi, Pafee cues, non tuas, fed me as, Pa fee, non tuo fine humano uerbo,fcd meo. Oues enim me£ uoeem meam nudiunt, Et Paulus Ait to. Ephefio* rum preßytcris. Attcndite htquit uobis O' cusiilo gregi, in quo uos flgt;iritus fanihis pofuit EpifeopoS, ad regendum Ecclefiam, non ueftram, fed Dei, non quam uos acquifiuiftis, fed quant ipfe Deus aequifiuit fanguine fuo.

Hane uero Apoflolieam Chrifti Eeclefiam, uocit» KUS etiam Catholicam,id eil, uniuerftlcm, quod ont* nes ubiq; Ecclepie, Apofloliea; debent efie, immo uno, fimul Apofloliea, utfialicubiad tempus aberratum eü à fcopo,no ftutim clametur, ibi no effe Eeeleflam, crideononualerebaptifma quod ibi fufeeptum eil. Kt clamauit cypriar.us cum fuis Epifcopis,ut ct nunc tUmaiit

tldziMnt rebaptii^dtores contra Papi/hs, fed per ^n^liwm ebriflientendandm eü error,non fecuna dum opinionem aut confuetudinem hominum , fed fea cundum id quod Prophetx pratdixerunt, er ftnóii Apojioli nobis tradidcrunt.

Si qui Mtem admoniti, aeritdtem dgnitdm, ddtet opera, impugnauerint, fruflra fe de Eccleßa ia£i:ia buut. Nlt;tm Cdtholica Eccleßd, ad qitam omnes pera ttnere debent, quocunq; loco per totian mundumfiia ermt, non debet e/fe alta qudm Apo/iolicd,id eR,qu£ agnofcdt Euaitff-lium, quod fanêli Apojkli docuca rudtt, non do^fmax cy traditioïies humanas, qud9 Chriflut er Apojioli er Prophetie fanlii damnauca runt, Sic cnm ddmoraiù Paulus, Inütatores mei ejioa te, ßcut er c^ebrifli, Qwod ß nos ipß^ uel ctiant angelus aliquis cakflis, aH^d Euangelizct, ßt and^a thema.

H£Cobiter, erßrteneceffario, hoc loco dixide Ecclcßd,ne hoc nonünc tibißnas imponi, lila Ecclca ßd ßue iUd congrcgitio Chrifli eü, qu£ non honü= num, fed Chrißi pajhris uocem audit, erß m aliquo trrduerit,ßnit fe per eandem paßoris uocem, ut era rabunddouis, reduci, Non f«i?» pfndet dt hamuiia bus, fed i Deo patre ZT Domino ihefuChrilio, Et idfo ApoJioticA dicitur , quia ita ab Apoflolts accea pit, Cdtholica uero, quia in hac on nes debei.t inuea niri, [ub uno capite Chrijio, ne fint in nobis fchifmaa tdf He ^loriemur 4f hominibas, dteeiitcsEg) futn

Keuertor igitur ad argumentum fan£li martyrii PJtr= Cypriani. Oportet inquit aquam mundari crc. Hon fum de dico hic,cpidm non liceat his uerbif docere, ne quK pit cere tet me caltmniari ueüe fanili uiri di£la, potiui ijuant monijs candide interpretari, ne^; dico lt;juam non citet pro liberii fc,fcd contra fc iüud,Aj^ergim fuper uos acjttam tnun tju£ dam zyc, Nam hac cA jententia. Ego Do»miii« De«lt; ßäie uejkr djpergim cyc.ut non reßficias in fdnfhficantent funt alitim,(iiMm in Ocum,qucmadmodum antea de baptif non U= mo dix'mm.Sed neq; dico,quam nihilßt ad rem iUud, beneOmnia quieteti^rit imnwnduiimmanda erunt.Quid fed la= enimß miniflerßt aliquis ludae, edT non ipfe immun» quei dus, fed mundißimue Chrißus baptizet f confci nbsp;nbsp;nbsp;Hoc folum dico, quod non oportet à facerdotC

entia=: ( quern literie noui teflumenti non facer dotem,fed mi* rum. niflritm uerbi, cy ulijs nominibut officium relicten» tibiK,uocant ) aquam mundari,qua per fe munda eil, cr abß^ peccato,ut creatura Dei bona. Omnia enim munda mundis,Ad baptifandum ucrOtO“ ad remißio nem peccati, niß Deus ipfe ßue Dominus nofkr lefin Chrißis cam fanfhficaret, nulla creatura earn fanßi* ßcare poffet.

Sanfhficatautemadbaptifmum, omnem aquam, San^H per uerbum fuum, quo iubet cy inflituit baptifmum, ficatio Hoc uerbum, hac iußio GT inflitutio Chrifii, niß aqua, adeffet,nihil merarer ontnet fanffjficationei or cere» monidf

db hominibut ddditM,quentiidtMlt;ium ne({; ‘'g'Mfcebattt fdnSti Apojkli baptiz^tcï cr bdptizti», n iubcntef, ut aides in Aâis Apojklorum.

Si libet ccremottids dd dqudtn dddcre. Re ddde, ut nihil findificAtionis creddx perhdSdqu£ dcceßiffe» NonenimeA fidelis tniniftri docere exuerbis Cya pridni.Oportet munddri (y fandificdri dqudm prius à fdcerdote, ut poßtt bdptißno fuo pcccdtd hominis, qui bdptizdtur, dbluere, Qws enim tibiiußit ut fdna (hfices aqudm ? dut quontodo potes earn fdnâificdre, zy itd fanchficdre, ut udledt dd rentißiottem peccdtoa rum, qudndo tibi hoe d, Chriflo non e^l prteceptum , uel diitum^ut freids? Non poteâ honto deeiperc quica qudin,niß ddtum jùcrit ei defuper.

hdbent Epifcopi fine minißri EecUßtC dîia amfdn£lifieätianem,qud fdnRificcnt, qudmpcrucra bum ßtte Eudtigelium pr£dicdtum,Qiû credit Eudna fflio Chrifli,quod prtedicant uel docent Rue publice Omnibus, ßue priudtimeupientibus, dbfolutuseR: hs peccdtis, zy hdbet fdnäificdtionem, qui non credit, ligitus eR ey tndnet in peccdtis fuis.

Sed hiecfdnfhficdtio, nimis difficilis eR noßris E« pifsopis, ßcilius po/funt ludere humdnis ceremonifSt

Edptizdri iußit Chriftus dqud, non iußit ut tu fdna fhfices dqudin. Ite inquit, pricdicdte Eudn^lium onta ni credtur£, qui crediderit EUdngelio quod priedicda tKiZr bdptizdtusßfcrit, fdluuserit. Audisprtecepa ft»», zy ne dubites de fdnRificdtione, dddita cR proa ttüßiotSdluus eritt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vnde

Vnde er^ßcis pr£ccptum, utdictif, Oportet rmtndari cr/anffißcdri aquam, priut i faccrdotCt Crc. AntuputMelfcChriftidnum, docere çr de^ fèadere, eße neceffariam quod non eâ necefjariumt ut pcrcutiM ZT perturbes mfirnüorum conjeientiif, pro quibiis Chriflus mortuus eft, dum ludicant non rite bdptizutos, qui non funt baptizdti in uqiu^ ce* remonijs iüis uexata ƒ

out igiturftnSificdtdqudm, qudndo dliqud nut* licrculd baptizdt, is ctium, nempe Chriflus, funfhfl* cat aqudin,qudndo Epifcopus baptizdt, neq; hieme» lius atq; illd, ubi ncccßitas poflulat, baptizat, r.ifl tu dicM meliorem effè Chriflum, qui baptizat per E» pifcopum , quam iüum Chriflum, quibaptizatper tnulicrculam, aut melioremeflè Chriflum, in queitt haptizatur per Epifcopum, quam iUü m quem bapti* Zatur per tmtlierculam.

At tmpia arfftmenta, etiam À flauws uiris per er» rorimexcogitata, non ex fcripturis fumpta, qui» hus/àibim eü, ut pro neceffarijs habcantur,qute pof» fent cfje libera, effècerunt ufque ad noflra tempora, ut duret impia rebaptizatio, Heet publice ubique proh'beatur, zr nuniftri Eccleflarum hocnolint. isiquidem uul^s, ludibrijs lïlis ar pompts ceremo» mar«»! deccptum,non finit fihi perfuadcri, crob* trudunt foenuna mintflris Ecc Ie fiai urn pueros, in ne» ceflitate donu baptizatos, negtntes quod fiilum eAgt; Vt rebaptizeiitur pueri, Perfliafle enk» ftint,ibi me» lioref»

Qb (fum impidm pcrfudßottent, dbro^ndic effent ^(f'urum ill£ßnäificAttones, ne meliorcs hdberentur dßulto iMlg), lt;jMm d(iu£ lordcinis in quibm Chriflut bdptizdtuf cff, aut effet ffepiiMpublice doccndum,tlt;i Iss ceremonidrit pompdf nihil ßcercdd bdptifmum, cr erratum effe db illis, gui hds effe neeeffarids, fine uerbo GTntd iddto Chriflt, uoluerunt. No« f/n'w po* pulus Dei db dutoritatc hominum, fed db dutoritate Deipendere debet,

Videantus uero zr aliud argumentum, ffuc ratio* , g, nentC y priant, pro rebdptizdtione. V/igt guogfin=ß . guit neceffeeüeum , gui baptiz^tus fit, ut accepto cbriffndte, idcR, umbHone, effe unélus Dei, çyhd=°^^b^‘ bere in fegratiam çl.rifli pofftt,Porrà autem cucha* riflid, çyquot; unde baptizati unguntur oleum, in altari ftnbbficdtur, Sanihficare autem non potuitolci crca dturam, gui nec altarc habuit nec Ecclt fiam. Vnde necunamp;io fftiritdUs dpudh£rcticos poteü effe, cunt eonfkt oleum fanchficari cr cucharifîiam fieri, apud iBos omnino non poffe, Oleum peccatoris non un^t eaput meum, id guod ante in Pfalmis pr£monuit rituifdn£ius, ne guis exorbitant, cr owurnfafj« exerrans,dpud h£rcticos ZT Chrifii dduerfarios un^ tfretur, ll£cille.

Vides gutd effècerint humdn£ eeremonû, po/l ^pordy{poflolorKm,nempe,utprouerbo Dei cr lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;luceffa^

neccjjdriis ad falutan habitie ßnt,ftne quihta no c/fet remißio peccAtorum,non dareturßiiritui fandus.

Ccrte Cypriaituf non eR impiuf, fed Chrifti con* ßlfor, liac autem uerba, lt;]Uie per errorem docuit, fi cum Chriflo conßrantur, funt impia, vngi quogue, inquit, neceffe eil eum, qui baptizatui fit, Nonfif docuerunt fanfh Apojioli, quia non fic acceperant a ChriftOfUt pojfent inueniri fideles tniniftri fine le^ti domini fui,Non erQgt; tibi fic docendum eil,fi uts gio riari de Apojiolica Ecclcfia,cr de alijs dicere,quoi non habent Ecclefiam.

Qÿando quitfo Chriftus inftituit, bapfifinum non po]fe abfolui, nifi unfho externa addatur i An non uere baptizati funt iUi omnes,de quibus legis in adil Apoflolorum, quibus oleum externum non accefiitf Quale erg) uerbum eA tantiuiri, ungi necejje eA taptizatum,cum non fit neceffe,non iuffum aut infii* tutum a Chrifio, non doéîum aut fiilum ab Apo/bliSi nondefyderatumabijs, qui fecundum inflitutionetit Chrifti, reéie er abfolute baptizabantur ƒ qmsno* bis dedit poteftatem condendi leges, ad falutem ne* ceffarias, çr ßcerc nouos fidei articulas, Chrifto non pra;cipicnte i Si itaq; hlt;ec unilio baptizatorutn noneA inftitutaà Chrifto, aut alioqui mandata, qids non uidet effe mere humanam, cy ab hominibus ba* ptifino additam i

Horret ChriAianus animus audire, quod baptif* ntus qui chrifti eA,non poßit ablolui,ne^ tlalcat, nifi

•nflio adJatur, lt;jult;e hominii cR, Hoccine cR ferui» ret^quiChrißuspriecepitf Oportet, ait, twilruin olfttW Addi, ut UAlcdt Aijtu ChriRi, fed neej; hdnc ua^ lere dixcrat, ni/i À facerdote aliquo finRo finRificea tur. Si feiitiret Cypridnut baptifrMW ualere'abfjue fXtrrnA unRiotu ( rntm , ue cdlwmiucris, de hdc lo^ quitur ) non deberet dicere. Vtigi neceffè eR cu/ntf q«i fcdpti^Çiiti« fît.

Etuide, quod cHM uerbdpittstribuuntoleo , db hominibut nulldnec ßitdtc dddtto, (]Mm baptifmo à ebrijb inftituto, quo oport t nos boptizdri, Vt iws quit iiccepto cbri/nuite, tdcR, wtRlone, effèuiiRuS Dei,cr grdtidin Chrifti inf. hdbere poßit, Nolo bic expenderc cjudlefît, bomiiium inuento tribucrefîgt;iri* tum fdtiilnm.

Ckriftiis non pr£cepit dut inftituit, oportcre, iicl tuceffe ejfe, ut bdpti?:dttu ur^tur ext. nie, Hotnincj tdmen audentfîc Jentire, Kos fdnRific.sbmus oleum, er docebimi« oportere co ungi bjptizdtos, dlioqui non pojfuiit cfîe unch Dci, id cR, ucre Cbr fti.mi, er grjtiam Chrifti in fe hdbere. Hoccin^ tr..ditum er «cccptiwn eRab F.cclefîd ApoftolicafER ne hoc con^ temnere baptifmum Chrifti,prteoleo humano ƒ

Oÿifî uero non fît unéhts Dei, (jui bdbet unilunt »Dum 4 p.itre ibrfttm Chrifîiim f at htc non per ex» oleum b^tetur, de ejuo non hdbemus uerbum ^ei,fcd per fîdem er bjptifmum,lt;iurmddmodum ip» ff alt, QJii crcdidcrit Ludngplio er baptizdtui fîe»

IN CAPVT TeRTIVM. = iritffaltttts crit,cr PauliM. Quotquot bapti'zäti Cbrijhim indut^K ere. (jutefuptd diximm.

prodc^l (i dicas, oleo ddeffe ujrhiim Dcg i^uod fecundum Pdulum.hTbno.^. Omiits crcaturd i)ci,u{ cR olcum^boM e^finfhficdtur enim per ucr tui» er or.üionem. Nam rfc fAn^ßcutione creaturjf loqmtur ibi PmIm, tjud non fit fimitu credturd, qM tinted fitgt;n.dediélA, jedqud, tibi fiinikteüddufiMt tie piitef te prccdre, feciindam doArmdf dicmonio* rum,fied utarts, hdbes enim uerbwm er ovdtioncvHi Verbum eü Eudngiliuin Chrifti cui credis,Ordtio e^l in'docdtio pro dccipiendis necejjdrijs, er grdtidrum aih ) pro dcceptis. Uis duobits qar apud tc fitnt^ om* nid funt tibi mundd^fidelis enim e{ ere.

Hdbes uerbum Dei, contradoffriiidfdteinonio* rum, quod credturd tibi munddeil,iccircodbfque peccdto I'.cere ucfici quocitnq; ciko, er hdbere uxo* rém, Idettq; orurc potes,id c^,utdtóhim,peterc pro aceipiendts, er grdtids dgere pro dcceptis. Oratio e.'.im fidei eil, quefecundttm uerbum Dei orat Nort eil ordtio fidci, qu£ uerbum Dei non habet, quid non cAcertd, quod fitdccepturd, neq; potcA credcre, etldin fi dccipiat, fe aliquid d.cccpijje in fdlutem, , nbsp;quando intermuoluntdtem Dei, quam exuerbo in*

Hie fi tibi libet utioleo, licet. PA enhn credturi Dei bond, ddhoccreatd utpcrcipids cum gratia* rumdAioiie,fi fidélisés, Habesuerbum Det, quod creaturd

Qe(ih(r4 towA ffl.cr (juod ea uti licet, Cf tdeo uten» donoiipcccM, fcdntdgisorM ßuc gratiof agis, it^adußtnuätibi creature fanéhi, qKemdiinwom nxortua,ut creatarj Dei bona, ad u/um eH tibi fan* fh, ctùm fj ipfi conm Deo fit mfdclii, ut dicitur, l.'.'or.r, Omnij eiiim manda inundii,

VcfciTc itjcj; olco in nomine Domi‘ i, Aut ft pla* eet, ttng; rti im oleo tibi peda, brachia, caput, unge pjrwwloî non baptiz itos, unff baptizatos^ uiige ad* ultos, fi altijuh ufui aut uoluptot eU ita ungi, quem* pfalmis an, vt exhilarat fàciem ol o,quein ddmfliuwJ in Sgt;rù , zr alifs caltdti regionibw, uel nec ßita/s uiluoluptat pojhd.it, îiemo pr.hibet fe Utt oleo,ntßßrte dofl-riM^dmo iioruw.

pr.etcrea licebit ctiam uti olco,pro libéra non necejfaria ccrc'^onia, ({uippe, non pr£C''ptJ, peut ciiw Htc!gt;dntKr laék ZT tneilr, qMen!lt;tnnw„uwi Apo* jfoli olco in ludaa ( ubi ungendi mos crat ualgitil^i* tnits ) ungebant tnßrmos, «t fur^rent ab ægritudine liben,magnio miraculo,ciu£ certe non eR undio iH««, qiwin nttnc extre»nlt;Mn «0C4iit, Z7 impie neeeffariant ßei'Mt.

Et fdiMcn non iüa imfho Apojklorum fanabat tegrotos,fed oratio fidafejitam ßcicba’it fuper agro* tUTO, qHcmjdmoJiwn ctiam iacobut lUe fcribitfuit iKdXMjidrH, utipfedicit, duodecim tribubui ûm£ funt in diß)er/iortc, Nim «on crut inflituta à CbriJnj^ Ut quifyms ungpretur fanm fieret, aut Ubcrurctxr i

fuii peccatK,fed tâ/ttum iußierMt Apofhli, ut Un* ^jres curdrcntj non oteo, fed nomine Chrifti, Ideo liócrrimt nut:c u tegrotos, nunc non bdiit,cr tdmen fitiAbdit eos,Lege d£h, Apoftoloruni, cy“ nuüum oleum uidebis, ne ex eo quad Ubere i^udn^ doij; ßceritiit Apojkli,ßcids nobis Icffm.

His itd^; tnodis, olco un^tione uti licet ttoit enim cüprohibitum, neq; contrd dliquod Deiner^ tum, Habes Dei uerbum, quod uti licet, ZJ“ ^ratisf d^re pro ufu old potes.

Atß cum Cypriano dicere ca-pcris, Vngineceffc dl cum qui baptizatusfît, ut accepto Chrifmate, U cR,uiifhonc,elfcU!iéhts Dei, zy gratiam Chrifti 'm fc habere poftit, non habebis uerbum Dei zy oratio* nein, per qiue tibi oleum, fecundum Pauliuerba fan* fhficetur. Quodnamuerbum Deiaut inftitutio Chri* fti iubet, ut ungitur baptizatus, ut dicas, Nece/fe eil uugibagtizatumf Quid fî egjdicam. NoneAne* ccjfc, undeprobabistuacontra me, nifî ex coaAii fcripturis, ey ineptis ar^mentis Cypriani f Autubi habes talc uerbum, fîuetalem Dei promiftionein de eleo externo, ut qui ungitur jit unfbis Dei, GT gfä.* tiam Chrifti in fehabcatf

Certc oleum edere potes, oleo un^re zy ungi zf biccrnAm fbucrc potes, adhuncenim ufumcreatunt cAa Dco,utautempcrhoc aliquis ftatunâus Dei, lt;y gratiam chrifti tn fehabeat,non cAcredtum à ïieo,aut manddtum^fîue uerbo Dei inftitutum,Qÿod autcM

dutcm non eA fx uerbo Dfi, Oquot; tu interim hoe facit nd fdlutem,cr tam fdlutilèrum^ut fine eo «li^uisnon poßit e/Jc unóbif Dei, ZT gratura Zhriflt fe hdbere, non cù ex fidc,fidei cr.im efl ex auditu, nuditus autem per uerbum Dei, Quod ncn efl ex fide peccdtum eil, lt;juod non eil ex uerbo Dei mendd» cium. dÿiduero orabit, fi non habes ucrlum i Non frg) fdnbhficdbitur oleum ad bune ufirnijperuerbum ZSquot; orationem.

Vt KideiM infignem blaffihemiam effe, hj hii beati martyris C y priant uerbit, fi non error exeufaret, ß non blt;ec in fuis firret Chri[lus,ut omnia alia mala no^ flra,finon eleilis omnia cederent in bonum , Keek quidem ille fentiebat de CbriftD,cr tarnen ha:c,de qui but nunc dicimut, non reéie per errorem docebat.

Qtjo quafo oleo externo rex nofkr ZT a:tertiut fa* cerdos,Chrifius unélus eil,ad quem diólum. Vnxit te Del« Dchlt; tuut oleo laticia, id eil, jfiiritu fat.do^ qui cor hetificat C?' confeientiam, pro: participibut twis Kodem oleo unguntur Chrifti participes, lende etiiim Chriflifid eil,umfh,fiue Chrifiiani,id til,ur.{li cij dicicntur, qua unfbone funttmili Dei, non Ufi8i alicuiuthomir.it, zr habentm fegratiam Chrifti, tiempeper ftiirittim Chrifti, quounfh funt in reges Crfaccrdotcs,quam gratiam ftiritut fat.(h habent per pn^inem lefu Chrifti Domiiii noftri, quemad* modumdicunt, Apoe.f. Occifutes zyredemifti nos fft'fangiinemtuum. Gr fteifti nos Deo nejiro reges eu » erp«

Hane Uftffionrin fai:ih Af oftcli ä^twfcuttt Ho* ca-t, nullam autrm ext rnam docucrurt addendan baptiz^ to, ut pcßit effe lenHhis Cti, CT habere m fe grattam ehr fli. Sic e: m ait Paului.t.. Cor.). Qui coi firmat nos lona uobifeum tn Chriflum, er lt;}ui un* • xitnos DeuseR, cjuictiam ohfignauitnos, aedit^ rirram ff trittn in cordibus noftris. Et Ephe.^. Ne cor.trijktK /j^iritum fxnihtm Dei, per tjuem objignA* tieflis in diem redemptiotiis. Et ad Titum .f. Non fX ' opcribus iuflici£ efua: /àcicbamus nos, fed f cundutsi tnif ricordiam fuam faluos nos frcit,per lauacrum re* gcneratioiiis CT renouatioiiis /jriritus fanfh,einem effii (tit in nos opulente, per hfum Chrifium faluatorcm noftrum, ut lu/h'ficati illius gratia, hitredes efficere* tnur, iuxta/pern, uit£ £tem£. Non fxterntw« oleunt fttper baptizatos eß^ufum aHdis,fed oleum illud l£ti* ci£ ffiiritum fanéliim, ciuodadRamA,H,uocat^* diummlfiritufandh.

Sic CT Ichannes at fua Fpi/kla cap.t. loqnitir. Vos umbhoncm habetis à fandlo tUo, CT noflis omniet-Vniho cjuam uos aceepifiis ab co, manet m uo'is, CT non Hect ffe habctis,ittqiiif(]uam deceat Uos, fed ficut ipfaunäiadcc t Uos de omnibus, cdTUcraxeil, CT । »on eil mcrtdacium,CT peut docuit uos,manete in e.t, Quim aicit unihonem docci tem,ntfi de lt;]ua in Euan* gel 0 eins Icgis. Spiritus ueritatis docebit uos emnent nertiatem f Atq, hanc undioitem dicit baberi À fan* ékHit

iUo,id rA, À finfh favóhrtim Chrifto, omnia ftn^ ^fic‘(ntc,ne cMtJecu^dicm Cyprianum,expechs ab tontine nùiiifiro per o leunt cxlenifcw, q«ofl À Cbrijb fie^; mandatum,neej; 'm/iitutum cA.

Hdc ctiam tmäione, id eA, fjgt;iritu fatiih olim tjuotcjUüt placu'.runt Veo, Chrifti, id eÂ, unâi D« funt, O' gratiam Chr'fli in fchabuerunt. Qtti cnim Ijiiritu Dci agutitur hi fimt filij Dei, (juod ß quit ßiiritwn Chrifli non habet, utdiciturRoma.s. hic non cü dus. Atq^ ita legis tn pfalmo, non certe de Papißitis fdeerdotibui,ttt male citant pro feßri=t pturam , fed de Abraham, ifaac o Iacob, nifi non habeas oculos, ut hoc in pfalmo uideof , t^olitc tn= quit tan^e Chrijbs mecs, id f A, ^«os fg) twixi i» cordibttsIfiritu tneo, o contre Propbfflt;M meos(qui quod l^iritu magiftro tn corde credumt, orc ßris do* cent ) nolite maligne a^re. quo quxfo externo oleo erantiUi patriurcbif unbb, ut poffent effc Chrifti ßue itnbh Del, CT Pi'opbctif ßue pradicatorcs O’ doóhres fanSi f

itaq^ aides, quam inane ßt hoc Cypriani argta wieiliwn pro rebaptizatione. Vngi neceffe rA oc. Siuc igitur boi um oleum, fecundum Cypriai um,À bonominiflro,ßue malum oleum ucl non fanilum, ». nMloaccepcris,ßuecti.‘.m wßttwi olcttwi «nqiiim a, minifiro baptifmi dcccpcrw, non debes rebaptizari, femel fecundum inflitutionem Chrifli blt;ipti:lt;ati«. Hon cnim okuw, ab komir.ibits excogitatum, conßrt

üWcfuid baptifnu}, À Chrijio inflituto, adro itnpU do^ritucH, doccre htmc ab illo pcrfici, quail ßne iUo non poßit baplizatui eße unélus Dei, çy habere ß gXlt;^dam Chrißi.

ideoq^ contra Cypriini Oportet, er iJeeeße rü, quod proßrt ex bumana opinione, nos perpétua eU* mamus, ex certo uerbo Dei, ChrifliaitA proßßio* «e. Non oportet. Non c^ ncceßße. Vcffre licet, Do* cere autem, quad un ff re (y ungi neceffe eä, non li* ect, Errorem in ßanihsfuis ßrtDeus, fanäiautetit non funt,qui errorem, fx uc rbo Dei dffntim,defere* rcnonuolunt.

Quando uero bis unbUor.um pompisßducitur ttul gt(s,atq}adeoßre omîtes,ut putent neceßßirio requiri unbHotiem externam, ad perficiendum baptißna, de* beret etboleri tßa unSio,ctiamß à minißru uerbi pro libera er non necvßarta haberetur,uttaccamdeiüi( ^i etiamiium, ex capitula unico, de fjcra unfhone, cx rationali diuinorttm, cy exquibufdam patrum di* {hs, non cx uerbo Dei, ut diximus, eam publice do* cent necefßariant.

i'.ultacnim ßcerenobis licet, qult;cnondebewM doccrc neeeßdrioßcienda, leiunoßriaßxta, quid hoc licet nuhi, non autem doceo ieiunandum eßeß* riafexta, quia hoc mihi non licet, illud ei.im libere ßcio, quia non cR imhi prohibitum, hoc autem non debeo, quia non eü mihi tnandatum, CZ homines per bocfeduccrci.tur.

Srd nef hum lUud qKod liberum cR,tui:c mihi fi tere licctyijiundo aducrfdrij ur^ht,ut ex frôio ncHro confirment impiam doélrinum . PmIm Timotbcum eircumcidit, ut legis Aél.jé. non neceffàriOf fed ne effet luditis fcanddlo, qu£ erant wi iKis lacis. Titum uere non circumcidit,cum f hum ur^ctur,ut ipfe di« cit, Gal.z. ne cederetfubintrognfisßlfls fratribus, ^ui exß£io PumIi nitebuiitur confirnure hdiic dcâri BAm, (juod ncee/firid effit circumcifio, qHiCjiunc «e= ceffarid poü Cbriftum non c/i.

lU chum Plt;iuImlt; cum lud£is edebat luddice, (jHcmadmodutn ctùm Induiciî fdcrtfcijs (y notw propter ludeos, feruire uidcbdtur,ut legis Aél.is. C7.i|. V «JHonudmodum circumcidcbat, ut diôbnn cÂ, Tumen tuli'unondoccbut neceffario fùciendd, jmmo proßercoribus bukfeat, compurutu ad iuflicia am, (ju£ eü nobis in Chrifto^ut dicit Philip.}- Gr lu^ flicids ifhs humunAS condernw mi ommfcui fuis Epi* JbliSyfrcicbat erg» hee non ut iufticids, fed ut libern operu, propter infirmiores indieoj,quoî dd Chrifhan prrtrubcbdt, ut pueros, donee in Chriflo grundefee* rentyt^uernddmodum ipfedit.i. Cor.^. Cam, iiKjnif, firn liber db omnibus, omnibus me ipfum fetuum fèci «JMo plurcî lucrißciam, cr /àôîuj fum iuddis, qudfi ludteuSyUt IndiCoî lucrifâcidm, çj'c.

üelt;j;uerofolum,utdixi, tdlid lt;ju£ libéré fade* bdtnon docebdt, fed etidm prohibuit GT impid effè docuit,lt;jUdndo per tdlid fcducebdntur dUj, çj- impiti

contra Chri/ti iuflicidm confirmabatur, ïta Mgrauiter, iju^madmodum legis, Gdl.z. increpmt ettam Petrum, quibufdam abftmentem cibis, propter Juddos quidem, fed unde feducerentur gentiles lUi, i Ueritate Ptungelij. Vt ertm nefira doHrina, it.i etiant rioftro ßih, aut ß muht tone nullum feducere debe^ muSjdut occdßonem dare alijs, contra ueritatem fai* tiendi, qu£ uero charitas ad tempus propter infir* miores in fide dißimulat,aliam rationem habent.

Secundum hac tu ungerc potes pueros bapth Zatos, libere er nulia neeeßitate, ut feruias confuc^ tudini,docere autem non debes cum Cypriano,opor^ tere baptizatam ungi, ut poßit effc unéhis Dei, eS“ gratiam Chrifli in fe habere, non enim eü hoc ex fa=gt; na doäriaa Domini noftri Icfu Chrifti, fed ex errore bumano, Debes uero docere, hoc non efße neceffari^ um, à Chrifio non inftitutum, nrej; ab Apoflolis ferui* tum,quod ubipcrfuaferiSjCjuis deinde oleum iüud de* fyderabit.

Si autem hoc qudritur in tuo fifio, ut ungendo confirmes impiam doärinam , ciuaß necefßaria fit cd unàij,ciuafi p. ream fiat aliquis unihis Dci, er ha* beat in fe gratiam Chrifit, ungerc non debes, fei abolere unBionem humanam, ut ucritas Euan^lij Chrifti per^neat, î^on hic tibi cum Paulo,ne ad ho ramquidem, cedendum cR Eudn^lij aduerfarijs^ IJiulta qiiidemßcimus, multa tolcramus,He cuifinud fcaiiäalo, fid de Pharificis diiium efi: à Chrifto. Si* nite eo!»

Pergit uero Cyprianus coufirnusre, tjuod olrutti Bon poteü fdiiihficdri apud htercticos, ut/htujt fo= r«w bdptiffiM non ult;iLre,eorum tti(jUdm,id eil,ab eis acceptum, Scilicet cjuid oleum non hdbent, trgi non poffunt bdpttZdre /èd hoe qualcfit fuprd mdicdui* mui.

Porró dutem,mcjuit,euchuriftid uiide b(iptiz‘:ti unguntur ole«wi,w» alt.tri fjnäißcdntur. Saiibtificure 4Mtfm non potuitohi creaturdm, qui ncc altdre bds buit necEcclefium, Vnde nee un^o/ßintalts apud hitrcticos poteft effe, eum eon/kt olfum fanéhficari cuch.infli.im ßeri apud iüos omnino non poffe , oleum pcccdtoris non ungit caput meum ü'c,

Rurfam ex corporali oleo, ut hic/cï, facit nobis Jßiritudle^ßne nerbo Dci,quaft fßirit-uale efje poßit, quod ad inuentio bumana,, ut diximus, pncfumpferit, nonfolum ßne uerba Cei, fed ctiam contra uerbum Dei, »iidf Oquot; bonjints miniflri fanflifïcationemrc= quirit, qui ita fdnSlßcct oleum, ut qui eo unélusfiiea ritpoßit cjjcunihis Dei, er bubt re in fe grutium Chrijèi,utdnted audtfli,. Atq; ad hoc, ut fieri poßit^ requirit altarc Eccle/iam^non Dci uer' ww, quo fd chficdnturomnid, NuGt««ciJm Deiucr'umjiuc mflitutio Chrifli prdcipit dut mfitluit de oteo , ii quodfatis fupra diihm eA,qult;rc ergj nir ilh fin óius er certe martyr Ckrtfli, affingit gratiam ff intus fauch tvflituto busuiKji An iton fcic gr..Kii error eSb f

Jiabedt dUquii fcxcetitd dltdrid,fcxcentaf(fi '^e* eleßds, nunaudm profrib) efpciet fud fdnibßcatioitef ut friiritui Jdnibis gratia Chrifti per oleum de» tur, quia hoc à Chrifio non eil inftitutum,^ irnpiimt eildoccrc, fine hoc non cfie aliqu'm iwihm Dei, neq^ habere gratiam /ßiritns fandi, id quod fic dixit Johannes Baptijki,tion pctcd homo a fe frcerc quic» i quam, nifi ci datum ficrit dcfupcr. Nonne hic adde» re licet, Atqui non cd datum defupir ulli honüni, ut frciat friiritm fanili ohwm, quo umdus fit tcnduf Dei, crpoßitin fe habere gratiam ffiritui fandl, Er^ non poted homo hoc frcere,fcd humana tantum pritfumptio ed, quam nulla fequitur efficacia, rdfr erroris,

Mtror uero, qtum hoc loco Cyprianus ficiat Ec» (lefiam,qui tasnen Ecclefiam, rcdißime folet diccre, congre^tionem fidelium, Nttm uidetur hie talcm di» cere E cclefiam, quale altare, Altäre autem fine du» bio fricit externum zy corporale, fupcr quod trada» tur ab homine prefrytero oleum. Atq; ita refijicit in confccrationes illat humanaa, quibus tandem Jàduni cd, ut cr lapides CT ligna fandtficati fint,ut non mi» Vnde rcrisdeolco, Nifienim tale aliquid intelligerc uel» fit lo» let, qui fieret ut haretici non habcant lapides cr ce» eus ali mentum,quemadmodum zy ortodoxi,fic enim appel» Îjuis Jatifumt rede fentientes de uerbo Dei.

iW or^iNKï cr pcrdiwf ntd fufcipimut,Ne^i minus fitnt ^Mis habet p non acci'IJèrit confecratio humatU^

quii fineucrbo Dei eü, nihilconfèrt aut loc» aut nobis. Oratio autcmfidei qu4 orantpdeles,ut ad» pt Deus, er Satan tion noceat in locis nojtris quibus» cunqi,aliAnt rationem habet. J

SanóÏMf inquam câ loctss, ubi auditur Dei uer» hum, propter ipfam Dei priefentiam, quomodo enwi abeffet Deult; ubi auditur eius U3X f ^Momodo non ad» effet fanblißcatio, ubi advA fatiihs fanihrum, non quidem per iram,fcd per Buang^liunt, ld eü, miferi» cordi£ prxdicationem f

Sic dicit lacob, Gcne.is. ubi audicrat Dominum loquentem, er promittentem Euan^lium,id e^l, be» nedi^onem om num ^i.tium 'm Chriffo, Vere Domi« tius eä in loco iflo er cqgt; nepiebam. Quam terribi» lis eä locusifle, non cRhic aliud, nip domus Dei^eJ“ porta cceli. Et ad Mofen è rubo audientem uocent Del, promittentis Ipacli ex AEgypto lifccrationem, Exodi.j. diéhim cA,Nc appropiet huc,locus cnim 'm quo ffis terra fanihieü, Eg) ffm Deus patris tui, Deus Abraham, Deus ifaac ex Bet« lacofc, Vidi af* fiibhonem populi mei in AEgypto,er clamorcm cius audiui er dependi libcrarc eum erc.

^on fanSißcabatur locus uel à Mop,Ucl à Iacob, «el ab utlo bojmne,ncq; diéîîî eR à Deo, Sanéhfica l» cum, pd potius Deus dixit ad Xiopn, locus iflr iant faniius eft, lacob, Vere Donünus eÜ 'm loco ißo

^c. r.t timen wflri few hiflvri/f lihenter ätufuntltf pro fuis huinarntus cxcogitjtis confecrjttionibus.

îlt;ull.i poflra cr. t ucnerdtto rubi^ubi Deus non lo^ cfU'hjturillic bomit’ibtis, (jam amp;nbsp;iJololatri£crSi^ taiite locusfa(his cflpofka in Bctbcl.i.Regum.it-.amp;i^ olim fuit fduiki RonMUA EccL’/ij,(jUitndo prædicabd^ i tKr ibi, cr emttcbatur tndc ad altos EUAii^ltum, amp;nbsp;Jzpifcopi Romani fuas ccruiccs pro Euan^lio expo* flier UI it, nunc autem ibi habitant pcrfecutores Euan* ^lif,homicidlt;e mentium fedudhres, confirnuturl^ Antichrifti rcgr.um , Error tn eju) haéicnusfiiimuf non iUis imputaretur, ß lam agnofccrcnt, ziTucrita* tem Etun^licam,tam rtMntßßetam inundo luccntem, non auerfarentur,Ciuid gloriamur de loco po^iejuant rcccßit Dei ucrl um f aut quid caufamur de loco,ul4 । audimus Deum fuo uerbo loque t.m f

Non pjfuit fanbhtas loci, quit erat Uicrofolymis conf ruarc iafhtdntcs, Templum Domini, tcmpluitt Domini, templum Domini, hicrc.:*. ut non perirert i ipß cum loco.Quamdiu enim ibiaudircuolebar.t uo* ' cem Doimni, locus crat fanóbis, uhi contempferu t, ' CO! tempfit eos Dominus CT locum, quemadmodunt pr£dixerat.3.Reg.^.cr.i. P4r4.7. Et nos laitnbimus hodieEcclrßam Romanamf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Nf(ji ucro locus ßue mans templi in lerufalent, aha ratione fanéhis erat, quam quod iUic turn audie^ , batur uerbum Dci,tum quod omnia ibißila erai t O' fiebant [ecuiiduin prxfcriptum uerbi Dei, quemad*

»MOdKtn anted in tabcrnAculo Utops. Dem enim iUmn locumele^rat ey'c. Quod cum impi/ imituri ucûent in lucis fuii cr excclßs dicer,ta, Dem ßc pr^e» eepit Moß adißcare, conßecr^re, ueßire ßtardo» tcm, ßicrificare GTc. curnon ßccremm er nos ubi» cunq^ libet i condemnati ßtnt à Dfo, er tandem cunt fuo Dri cultu itbieSi. Elt;tdcm cnim uidebartur pee* re, ^uaHierofolymisfiebant, ßed non halcbantad bifc idem Dei «cr5«m, immo contrarium ucrl um bu» bebant, ne taliaalibi ßccrent, Ita imit^tio femper eil inßoelix er impilt;t, in rebus diutnis, ßne cxprcßßt Dei uerbo.

Qj(od igitur dltareCypriantts neerffarium ßcit nd olei faiifiißcationem ƒ aut cjuot tandem necc/ßarid rccluirttiitur ad boc, «t ßmts unili Dei, erhaheamui in liobiî gratiam Chrifti f An non fufßcit ad falutcm, ^uod ebrißws dixit. Itc, predicate F.uangelium, qui crcdidcritpr£dicato Euan^lio er baptizatiisßterit, fiiluiM erit,lt;jui uero non crediderit, condemnAbitur ? Nunquid Cyprianus ßcruus maior eft domino ßuo, aut epolteiiM nwior eo lt;jui mißt ilium ? Certe boeno« prefunttt ßandus mlt;irtgt;r, O“ tjmeii b« dodrinA ciuj to pertinet.

Cbnjliutni nt non requirnnt fanfhtatem Lpi'dum » quiSiwomniîcrcaturitadufum ßanikleü, nonigno« runtcjiHud Pdult, Tcmplum Dei pnélum eR, qiwrf eßisuos, criHud, Anneßitis, quod membra uefitA tcmplum fui« ßiiritw fdniü, nbsp;nbsp;nbsp;b a 11 td t in «otis^ er

iUud. A'nbula.bo inter uos, era Dem ucfkr, CTf* iti nuUum alure, in quo fc zy ftu precefq; fuM Det patri ofjvra t, fciimt çy agnofetmt, prêter unum quod eR Chrilhis lepa, propiciutorium iiojlrum, Rom.}.de quo dictur Heb.if. lefmCh ißiu heri amp;nbsp;hodiCj idemeRetidm in pccuh, doilrinis udrijs it pcrcgrmii ne circumfrrdmini, Borum cnim eR gn* tid flibiliri cor,non epcii,quae non profuerunt iff,qui uerfdtipint in illii,habennis altare, de quo non cR jif edere ijs, qut tdbernAculo dep rutur.t. I« hoc altari om :id twprd fur.t dcccptd Deo,id eR per fiduciam in Chrißum,Extra hoc altare, id eR, per dlicnimpdu* cidm,nthileR acceptum Deo, qudntumeunq; /fgt;ecio* ftttn, quemddmodum lUic additur. Per ipfum igitur opera mm, crc.

At uero locum, in quo peundum inPitutioneUi Chrißi ad communiandum traRnmm Ptcramentunt forporii cr fangiinis Domini noßri lefu Chrtßi, p* ue iltare wilgita dppeUatione,pue nunf-im, fiue alio honeflo nomine appelles, pcrnoslicebit. Neq^enitU de tdlibm appelldtionibm contendimm, ut ncque de ormtu ueloram cr candeldbrorum in menfapue ab tdri,qut£pdinedoRrin£ Euan^lij non repugnant, ut omnia apud nos, pne Pcandalo imbecilliorup-atrunt» dccentcr gy ordinate pant.). Cor.i^. non per fuper* fiitionem neeeßParia habeantur ad falutem, Col.*^. ut haéienm.

lt;fpp^V4ii(ur,h4bet,cy ipfum uerum unicum Chri^ fiimorun altdre,id eil, ChriHum non habet f ut non fit optu quxrere, num oleum poffit effe fanélum, ZT fin(lificare,in illäEccleßa,ubinon eilaltdreßd eß, Chrißui, ibi enim eßet Ecelefid ey fynagoga Satan£, eßautegt;Hiüic,ubi noncreditur Euangelio Chriflity doärin£ Apoßolic£.

Miror ucro^cur Cyprianinfiinllificdtioniolei fui, ddiunxerit eucharifliie fanihficationem, quafi uero homofanüißcet eucharißtamßd quodtarnen Cyprin anui dicitßignificans orthodoxot fanilißeare euchae rifliam, ty apud eos fieri euchariftiam, apud hare* ticos minime,quaref quia mquit lüi habent altare, hi uero non habent.

Iiolodicere,quid eßiciant iß£ ridicul£ rationes er arguntenta,Egoquidemh£reticum hominem, pofi .. unam er alteram admeinitionem,deuitabo,ne audiam eint dogma, er fim minijkrio efl Ecclefi£, ne ultra fufiipiam ab eo Chrifli facramenta, non tarnen dicam iUos,qui ßmpliei fideataliaccipiunt facramenta,wn pfeipfre «erd facramenta. Siquidem non hominis neq; heretici,neq; non haretici, fufeipere uolunt fa^ eramenta, fed Chrifli, Volunt in Chriflum bapti* (fame zari, uolunt corpiK Chrifli edere, erfanguinem^^^^* chrifli bibere,m Chrifli commemorationem, quia hecita Chriflui inflituit. NonfrOenturhicbontho- . l mines, credentes cz obedientes Chrifli inflitutioni, « ^uemadmodum (redun{,ita fit eii, Credunt autem m i

iierium ry inßituticncm Cbrißi,qux eot/àUeré ncn potcß, Chrijbi ergo acdpiuitt ßtcrame/ita, er a Chri* flo,ut ßupra diximm. Sanflificationem hum4nam,qui j rey:hj'entit er mte!ligii,hic iwn expeéhit.

Lon^ al ia ratio eft horum duorum faeramento* rum,qu£ Chrifttif nobis mftituitcr accipiiulfit. Ab homilie non ßanchficantur,id quod er alibi nobis di* cendum eft, propter Satanam qui nunc omnia,qu£ Euangeli/funt,nititur hontinibus Jicere i»certa,pef fuasfedns cruetererer gt;jouat.

Addo hie etiam,quod It quis non ignorant,ßed uo* lent eommunicaret tali haretico Ecclefta: fuie mini* ftro,non publice docente contra facramentorum, Chri fti inftitutionem,communicaret mquam, fufeipiendo aut fufeipi freiendo abeo Chrifti ftcrainenta, er in ! term refticeret in Chrifti inftitutionem, qua Chri* ftiit confecrauit nobis baptifmum, confecrauit nobis euchariftiam,hicinquam etiam fufdperet uera Chri* fti facramenta , nam Chrifti funtnon hominis, qu£ chrifti inßitutio nobis ac noßrts paruuli5,quof Chri* fto offvrimus,confecrat er don^t.

Peftet fieri ut hie peccarct, communicando hare* ticominiftro cognito ,poffct etiam fieri ut non pec* caret,aliqua necejfitate ii«t caiifa coa^his, non ta men eins fides, qu£ reftiidt in Chrifti inftitutionem, i ft^ fufcipitfairamenta. Vbi inftitutioni Chrifti fi* ditur,ibi uera funt facramenta uel tibi fufeipienti.

non rcj^ondontes cbrifti inßitutioni, ^uot oportet admoiure, ut Apaftolin adntnnuit ey incre^ P^uitfuot Corinthioi,non tarnen propterea oportet rebapti^are, aut negare uerum ChrijU eorput jiolfe quod acceperunt, modo aaipientei crediderint ejji (orpui Chriflijet undum Chrifli inflitutioncm.

Si quit uero negtret ibi effè corpui Chrilii,quod ta* men injiitutio Chrifli dicit,hic certe, quemadmodum hodie noflri furaincmtarij , non acdperet uerutn chrifli facramentuw, quodipfe inflituit,fed aliud forte quod Chriflutjud inflitutione non agnoflit.

Similiter ft quii blafphcmaret faerum Chrifli ba* ptiflna,dicens,quem4dmodum eu dolore audiuimm, tffe balneum cants,hic neq- pro fe netj^ pro fuis par-uulishaberet baptifmum, niji poenitentia redeatad baptifmum Chrifli quem accepit, cr paruuliabattit non blaflihetnis adducantur Chriflo ^3^ baptizentur.

Breuiter id quod Cf lt;tnte diximus.Chrifltis infli* tuit Euangetium predicari, inflituit baptiimum, in* flituiteucharifliam.yactibi profuntuel 41Ktfdtrlt;te ditore,dum interim Apofloliis esi,accepta.

At ais. Cy priantes hic non didtde occulte malo ml* tfißt'OjCr peruerfoatq; infideli a pud femetipfam,qud erat ludas, eleâut interim a Cljriflo ad munus A* poftDlicum,qui non uidebatur atiud pradicare, quant Euangeliuma Chriflo mandatum, feddicit de hare* tico(3fchifngt;^icoi4gt;n cognitoc3 abEcclefa fepa*

IN CAPVT TERTIVM ' rtito,cu,mquoidm non liceat habere contmer/iuin,iit doólrina cr facrameiitis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Refpondeo, Valde libenter hoc iiccipio,Noh enhn dudeo,tantam rerum facrarum ignorantiant mpm» ^ere tanto martyri cr do^hri, ut nefcierit diffèren-tiam inter fan^tatem hominis cr mintjleri/ cim, Po* teß homo e{fe non fanóhts, c^ui minißer eA uerbi CT fdcramentorum, uel alterius legdtionis,gu(tndo inte* rim tdmen minißerium,quod pr^eflat ßanitum eß,nent* pe non hominis,fed Dei, qt d Deo commiljum, ut non rcß^icidmns in minißrum hominem, fed in beam mini* ßerij autorem,ueneremurq- hominem minißrum, non propter fe, fed propter Deum,cuius dona (y manda* ta per hominem minißrum fufcipimus, quemadmodu, ut principcm, prineipis le^ttos fufcipimus, quales qudles ipfi apud femetipfos uel dlios ßnt.

Hon enim quid ludds malus eß,nempe diabolus CT proditor,ideo Euan^lium quod pradicat, er baptif* ma cuius minißer eß, malum eH, Video cum Apo/b* Ium,nonrequiro ineo,ut communicem Idtenti im* pietdti, fed ut per eum accipiam Euan^lium, quoi iton eß lud«e,fed Chrifli,bdptifma quod non eil ludlt;e, fed Chrißijfdcramcntum corporis Chrißi,quod non eß Judit, fed Chrifli, Exempli gratia ißa dico,ne quis me rideat, quafi ignorem, quod Judas non celebrauerit milfam,quemddmodum nunc loquunturfHam tametß is ceruicem fuam laqueo permifcritf'tamen multos fi* iiospoüfereliquit.

Scfujitfam h£c beatm Paulm mini/krium fuuttt iaiht,utcun^ aliquiipßm perfonamcontent* t^bant,^ i« äIijj perfonas accipiebant. Sic enim ait f-(^orinth.4. Sic nos exiflimet hom«,ut ntini/iros Chri fii er dißtenlatores'my/kriorum Dei,Mihi pro mini* efl erc (j.di. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßm,tninijkr Deißm,cr

qui (ußepérit prophetant nomine prophetic, merce* dem prophetæ accipiet, pp«do dpojfolt Mcro, quali* f«nqi jÿccie/«IgCitntjWiniäri funt Satan£,quibm cre* derc oportet eos,qui dilefbonenf ueritatif nonfufee-perunt, ut (alui fièrent, Et. Cor. f dicit. Honüne Chrifti lcglt;»onepngi»Mur,tdn| deo uos exhortante per nos ro^mm pro Chrijbgt;,reconciliemini deo.

Hiecitacp »on ignorauit dofhjfimm martyr Cy« prianm,ne calumniator uidear,ubi candida interpre tatione uti licet,neq; tamfolicitm pwM pro Cjprw« no,iam cum Chrijh a^nte, quam pro ueritatc Drf, ne fcilicet aliquis ineptis argumentis er detortis fieri* pturis,quaß autoritate tàti uiri, fieducatur,ut fientiat pro impia rebaptizdtione.

Quanquam ß quis ur^ret ex «erbis Cyprwrtt, eitwi requirere,etiamfianäitatem bowiniä minifiri,ut po^fiis habere aquamfianäAm tyfianéîum ßue efficax t^ptifnWjquid rcßgt;ortdcrcw?

A«ipio igitur libentcr, quemadmodum er de* bfo,«erbi Cypriani,de Etrettco eS“ fcbifnuttco, db Eccleßa publico iudicio fieparato, propterea quod docft (ontTd Eiwngtlittw Cbrijli er dodrinam Apo*

At ßt interim aliqutt qudlis qualtf pt, Joân* nam,quieesl contre Euan^lium Chrijiicx Apofio* lorum.habeatpbi diabolus, ep enim doHrina djemo* niorum,ut ait Paulus, Eleq; probanius, jed reproba* tnits,p qui publicasfitnfboncs anibiunt, non habentel Eeclepam,tdeü, populum (hriHianumpbi oommif* fum,quoi nos ditif»M,non uocatos. Si non pc intelU* git Cyprianus, quofdam non habere Ecclepam, ipft uiderit. Ego uero, ut hic perpetuo a^mquod ago, interrogo.

Ab hx uolo accipere baptipnam Chrifli aut eor» retico Chriffi, fecundum Chrifli mandatum çy inflitu» tionem, cr incido ßrte in hdreticum,idefl,quido» bapti- inab'quibus contra uerbum Deicr fynceram zatus, £uangelif ueritatem, aut non incido,fed feiens fed no nolens participo cumeo, utcun^in hoc peccem,CT hare‘ t^^ten non audio ibi( quod uel ad ffeciem uerborum tice, attinet) negitioncm Chrifli, negationem fanéhe triquot; nitatis,negationemfcriptur^fanâ£, negationem fa* cramentorum Chrifli,breu ter,habeo earn promi’^i* flro Chrifli, hoc e^l, Euan gelt) cf facramentorum di* ffenfatore, quern cy uideo agere in fitn^one hoc publica, ïnterrogo inquam,numibi uera fufdpiam Chrifli facramentaf

Non negant nunc Theologi, uel Auguflino pro* baute, Eides autem ChrilJiana hoc ter to pit. Cur enhn non uerapnt, que Chrifli funtiEgo Chrifli fa* cranuuta

crJnwiiti rcquiro, fectmdu/m Chrifti inftitutionfw, requiro hunMnum,non «oio domini Conradi baptifinum aut facrantentmn, fed Chrijli.A Cbhjb acdpioper lt;]uetnct0ig; ntiiiiftrum, zy infalutem ac* tipio,fibond fide acdpio.

Refiftit autem Cyprianut,fed ineptis arguments, (y ridicule citatii finpturis,ut diximiu. Qgt;ii ty hoc exEcclefiaftici.}.^. ad Qninhrttw« Quibapti^ Zdtur 4 nu)rtuo,cr lïerwMi tangit nugt;rtutvm,ijuid prodefi leuatio «1« f ubi juorf««w intelligit hcreti» cam, (luafi uero non iUic inortuum neutro genere di^ (him fit, zyd^turnon debaptifino chrijiianorum. ptf de lotione lud^eoru«!, qui fecundum legem uane per taóhitn impwri reddebantur.

Refiftit etiam tofwn iUud concilium Afiicanttm, Carthagi/ie fiw« C^pnano congre^tiim, inc]uoftte* runt plut ^Utim Ok^ginta Epifiopi , fed certe Cy* prianicit argumentis zy fieri pt urii,nifi quod hoc fi£‘gt; peillicrepetitur,quodfi.ribitPaului Epbc.lt;^. Vnum corpi« cr units ffiiritui, quemadnwdum zy uocuti ejlis in unlt;tß)e uocationif ueür£,unut domtniM,«n4 f d«,«nt«n baptifima, units Dein zy Pater omnium, eftfuperomnia erm omnibusuobis. QuodfttW po!}fnt obijeere rebaptizatoribus, quod non uniim pndittejjè bdptifnw, ipfi pro fie arripiunt, di* rentes, fimgulas hitrefies fingula fcabcre biJptifmat* extr4Ecdcp(tgt;«,Mnuincz «crirt« tdntuwi cjjr jw Ec« clefid, qued qui nojj (tccepit ntbil dccfpit, iccirco fe

»Wrt reläptizifre bäptizatos,feä baptizare Mit uere tiptizätoSjcffeitdq; lUud unum baptiftM,de quo Pdtt lus dicit,quod ip/i trddunt,no h^retici tradidcrüt.

Audio extrdEcckßdm,audio hieretkos, niß qui* dam bis uocabulis pdfftm omnes ßue dißriitune con* demnarent, qui non ßntiunt cum ipßs,ßrte aliquo twdo e/ßt ueruni,quod aliqui non tarn rebaptizun* di funt,quam baptizandi qui non reäv baptizah fimt uon tarnen fecundum argumenta er ßripturae Cy* friani,non entm baptißnus hominis eü,fed Chrifii, «emo entm Chrifto initiandus eupit in hominem bd» ptizari,fedin Chriflum. Non reäe ergo baptizuti funt, qui non 'm Chriflum nomine patris er fitif etflgt;i* rituifanfh baptizati funt.

Non itaq; probamus baptifma Tureartmt la» diforjwMjftjtfnf enim uaria,quiie uerefunt extra Ec* cleßam,!fed neq; talium hiereticorum baptißna pro* tare poßum, quando qui baptizantur fenttunr ciM eis,quales ßtnt Maniehei, Patripaffiani, AppeBioni* tg, lAarcionitg, de quibus ad lubianum rcfliondet folum Cyprianus, ubi fibi fdnSlßßme obieüum flat, querendum non eße quit baptizauerit,quandois qui baptizatiußt,aceipere renußionem peccatortm ro* tuerit, fecundum iüa qua credidtt, Tales enim ht* reticifuntueri er maniflflAdoürinane^tores Chri* fii, er fanilt trinitatts, patris er fllij er ßintut ( fanfh, c««j quibus qui credit, quoinodo poteü in Chriflum,ucrumDeum er hominem, nomine tternt

er trinitatif baptizari (juctnadmoJa’M fi^fx'ddiximusex Auguflino, ulaHicheum deberebde ptizdri,ubi tranfit ad noftram fidem.

At CypridniM contentut, guod hafce fblmn pefks Mminaritftjuando debebat utter hicreticos difcernc it fe,ßc potÙK addidit, Ac ne tongum fit per hxreticot Kni«frfoj decurrere,et fingulorum uel meptioi uel ut fjniitórccenferc, (jKW nee deleéhttio cildiccrc, cjMOié aut oflendere pudet aut noffe, de Marcione intertm foIo,c«iiM mentio in epijfok d tc lt;lt;d nos fiUi eü, ex» amineimUtdn pc^tt baptifmatii eius ratio conflü* reerc*

QaMnonmAHet bicaudiredeliouatiano,de tjut iUic Cyprianas coeperat, (]uam de Marcione docen« te aduerßis Deum pdtrew, çj- dduerpts Chrifium eiui, non aliud qudW nur a tymanißflä, SdUn« portentaf

Ego»wrt«olo bapfifinum Petri «el P4hU,mcI Cy« prwnijucl diicwiw ctio»* untiMndbcßut «c« lim baptifiniun cuiufiunq; h£retici,ne dwm infant l/iarcionis, uolo autem baptipnun» Chrijii. St pojka cognouero non debuiffi me cominunicare cum mini» tne feeundum inllitutioncm Chrißi bapti» zauit,abeoabflinebo, cauebo malum dogma, abijei» , am errorem, fi ejuem ab eo accept. At eiwn co lt;juod

Satanx eü,non abijeiam quod Chrifii cfl. Baptixlt;t=gt; ti« font in Cbrtjîiint nomine fanélæ trinitatis, fie uo= lui aut fie uoluerunt qui me pueru CJ)riJto,ut Chri*

JUjnuf e/Jèrn, obtukrunt^ twn poffiim iwliuf htiptb Zlt;iri,etiamß tne Petrus Apo/klus baptizuret.Njfu ct Petrus nenfuo nomine bdptizauit, ßä Chriüi.

Donee igitur Chriflum, aut pjtrein filium zsr ^iriturn fanihim, cuius iwmine baptizatus /am, non fieeris herctieum, non perßiddebis mihi me ab here» tica baptizatum.St quidem ille me baptizauit, cuius nomine baptizutus fum.

Quod ß non in ChriHum baptifmi autorem cr d* torem rcßgt;iciamus,ut haâenus, quando omnium con-ßlßone diâum eH, homines in baptißnoßeri Chri» ßianos, (y accipere remiffionem peccatorum,quegt;»» admoium (y Petrus dixit Ad »,. Panitentium agite ey baptizetur unufquifq; uedram in nomine lhefu Chrißi,in remiffionem peccatorum, ey Paulo dicTtint Ad.t^. Exurgey haptizare, (y ablue peccata M inuocato nomine domini, fed incoeperimus potins re» ^cere in miniflros baptizantes, non erit rebapti» zandi finis, Nonenim potefi fides quiefeere ,nifi iu Deoßue 'm certo Dei uerbo,

tJarn uhi perfudfus fum ex uerbis Cy priant, opor» terea facerdote/ànék fandificari aqudm,ut poffit abluere peccata, oleumq; fimiliter fandificari, ut eius undlone poffim effè tmidus Dei, cr habere iu me gratiam Chrifti, non poffe ffiritum fandiim da» re, qui ipfe ffiritum fandum non,habet,fic eniol perpetuo argumentatur, qtuß uero luda predicante ^uangeliumnonpoffit aliquif credere,(y films Dei

EPÎSTOLAE AD CORTN. ß^,idell,ac£ipcrefpiritumfaiiiium perJud^ mini^ frgt;'iivn,{juiintlo mterim täimn Itidxi non habet jjiiri» tum fanéîum,fed diabolineîl ßlius perditionif, *ut gtuß non fiat nobif ,lt;]uc»jjdinodum credtmiM fee cn»i(i(Mn Mtrbton Dei,^udlis tjualii fittrnni/kr.

Vbtigitttr 'mcjuamita perj'uafu'S fum,nefan!iitM guident Cypriani, (y omnium A/ricx Epifioporivm, mihi fatii fuerit,fed Hf omnium (fuidem Ecclcfiarum Chri/{i,Aut fi non tarn de fanftitJte perfonarum agi defartflititfe doiirinx contra h£refim,cr jiitle lieft bæreticoî ^ufrf,qui nonfentiiwit Hobiffiwn MUtetiam q«ii« lt;iIilt;jmbiM frrant,non tnKfuiamtam fanihs,tam dofhs,tam exaÜv omnia inteUigentet fentientetjCium pojltd «el ex Peripturis fanéhs ar« guanturerrorii,uelcerte per cdlttwniatorej fiat,ut mcipiam Hc ei^ uel dubitare «el etiam male [entire, ty itit baptizlt;t(‘t^ oh hit ijiuH h^reticif «el flt; bifnw« ticK,tudam ad alios, cjiufi fan^f^rebaptizandm, (y ob illM rurfwiT» ad alios, ejuia in bominei rfj|gt;icio, cr «on tw e(t,c[«e Dei funt,cr propter bununoï errorcj drtwno Dei ueritatent, id eft, bapti^nw, quod uere ebrißi „on bominis acceperam.

Actipe exfwplttm illiios temporis. Aliguii eft hoptix;«tiM d No«4to, uenit ad Cy prianum, ibi audit Houatum ejje bjeretieuw, er rebaptizatur, Demde Romlt;e audit Cy prianum in hoc condemnari quod re« baptisent, querit ergotbi aliqucw q«i reék bapti« Zet.UamtAinetfi ibi «on wtueniat aliq«rgt;»rcbapti« xatorem.

Zlt;itofem,tiitnen donee perßut'mfententid CypMtii guod oportet dfdnih baptizdri, non hdbebit pdcä“ tant confcientidfftjCiuod ft amp;nbsp;ibi bdptizdretur, tame reuerfM in Africdm condentndret rurfum bi* ptifmum RontiB dcceptum, quod d Cypridno audit Stephanum Romdnum Epifeopum condemnari, quaji non folum erroneitm cr imperitum, fed etiam htcre* ticoram,contra Chrißianoi cr contra Eccleßam, de* ßnforent, quentadinodum uidet inep. Cypriani ifI Pompeium quia contradicit rebaptizationi.

Ita uexamui hominum coHfcientias,ubi noßra, tun uerbumDei docemtu, idquodnon eß pafeere oueS, fed per pracipitia abducere.

Potuit hie Cyprianui, cunt fuis Aßieanis, a get* cis cr latinis Ecclefijs, maxime a Romana tunc fan* fhjfima,tdlis haberi,ideR,hiereticus uelfchifmaticiu, quales ipß habuit multos, nifi eis uifum fußet, Ec* cleß£ pacem propter hoe non perturbandam. Nd«» pertinax fiat in hacfententia, nec adtnonitui deßfie* ' re uoluit,iudicdns neeeßariameße rebaptizdtionent , banc,cr reos fieri Epifeopos animarum iUarum quf non acciperent baptifmum,poßqudm erant ab hare* ticis baptizdtee, id quod uides in eius feriptis, cr in ' concilia iHo Carthaginenß ßue Aßieano. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

inquoita^ fe iußificauit, ineo alios damn^uit, tarnen er ipfe pacis amator erat, admonuit folum gt;nbsp;fuos Epifeopos, dlif s autem Eccleßisnon obturban* dum, fed ßnendum,ut earum Epifeopi aganteade quibM

, Sic enim fcribit libro .t.. Epiflolarum, Epi/kU .f. Cifffr«^ fcimiis quofdam ^uod /emel imbiber int nolle deponcre, nee propoßtum f««;« ßcile mutare, fei fßuo 'imter eoüe^s pacts cy concordilt;e uinculo,quie» dam propria,qu£ apud fe femelßnt ufurpata retiquot; nere, ijua in re nec nos uim cuiguam ßcimus, aut le-damiis^ cwm habeat in Eccleßa; admini/lratioHe uoluntatis fu£ arbitriu/m liberum unufquisiji prapo* ßcus,rationem fui aóhis domino redditurus. Hacille^ Pofra etiam 'm leuioribus rebus cœperuitt ßcere hiereticos,guemadmodum Vi^r Romanus pontißx^ uoluit excominunicare er htereticas declarare om^ nes Aß£ Eccleftas, quod quartadecima luna primi tnenßs, quando iudeorum azynta eduntur, pafcha celebrabant , id eü, non co diequoipfc Ro)n£ quid fiultiusfHac legis lib.f. Eccleßdfiic£ hiß. Magna qu£^ ftiotum erat, (y conciliapaffint Epifcoporum con* Mocabantur de die Pafch£, O caufam necejfariam.

N«nc hareticos ßciunt,qui uel uerbo contra pa* trimonium Petri dicunt, id eß, contra luxum cleri» çortwM, Noî autem fatis ridicule h£reticos ßeiunt^ quia Etungeliiim Chrißi pr£dicamus, contra tradi» iiones er iufiicias humanas.

Non itaq; ßtis eß ludere bis uocalibtis, îîereti» eus, extra Eccleßam,fed exprime'm quo ßt aliquif bercticus in quo ßt extra Ecdeßam, ne ubi reéîe datnttgt;^crrorë,finwl male damnes qu£ funt Dei, ut

foffu certo docere confcicntiis, er ßs e^rum tunptf turbdtor,fed dochr ü confolator.

Ibi, inclut CypriMM cum fuis Epißopis, Eflt; er unum baptifiM, ubi,lt;juent.idinadum Paubu unus DontiiMs, um ßdes,unus Deuslt;y pttef omnium. Qjçis contrii dicit f Valeat tO^ impietiK, cjU£ tndnißßt docet alium eße Domtnum, cjium Do* nuiium noilrtw« lefum Chrijtum,qu!e dvcct alium effe deum, cpum Deum noßrum putrem omnium, cfut docet aliam ßdem,lt;j’.u,m tn Dominum ttoRrum Iff««» Chrißum,gu£ docet aliamßgt;em,^Mm idant unam ai guam uocati fuinus,ut non ticeat,per fufceptamhaiK Satan£ tarn portentofam doârinam, ejjê 'm uno cor* pore Chrißi,cr uno eiufdem Ifiritu uiuificari. Quid nobis cum his Satans ludibri/s f tiihil diJfiitamM pro baptifmo tgt;\anich£orum,Valentinianorum,Mar* tionitarum,Cherinthinorum er altorum gut manifrßd doârina er expreßts uerbis Chrißum negant.

De bapßfmo ey ficrainentts eorum agi mm, in Jiuorum Etclefia docetur Chrißiu Deus er homo,fuo anguine nos redemiße, docetur pater er ßlitts er Ifi* ritus fanéhts umts effe Deus, docetur guod baptizd* nuir m Chrißum,uel ut uulgo dicunt,guod in bapti* fmofimus Chrißiani, ibi enhn reßgnamics diabolo ty promittimus ßdem Chrißo, guemadmodum ffonfi J^nfo.

Ibi dicimus contra Cyprianicuttt concilium er dogtM,guod u.re fußipit baptiftrnmi Chrißi,gui

lt;tlio baptifmo,nifi qui in Chriflum baptizätus eß, f°Pr4i(cllet in ahum baptiz‘tri Nihil eß ut hic dicat, Cyprianutn debere aud iri dofhjßmurn, fanftißimun» CZ nurtirf»» Chrifli. Ham ueritM Dei audienda fft. Kon humanaautoritM.

Alioqui oppono Cypriatto omnef aliarunt Ecclc« f:arutn,non fißiearum, Epifcopos,nMxinie rum, in quibi« eft fain^Mï Cornelius Epifeopus Ro« »wniM cr tPp dothifimiis,[an{itj]'imus ct martyr Cbri ßi, ey fins ßtcceffdres Lucius,Stephanus,Xyfius eta quiomnes nobtfcHW contrrfdicMnt concilio Africaner, quodcyipßn« Plt;^ßfa, ne in Africa quidem frruatun» .eil,quentadmodum Kides in priptw diui Au^ußini, in Africa uerbo Dei praßdentis, Antequam cnwnibi fróbts cftEpifroftM iamdudum abohttf uidetur illius concilif autoritas,tantopere 4 Cypriant), non ex Met* boDcijdfJenp-

Sed ecce propono tibi cerf«w exemplum bw’n« quod dico,ttnde rchqiu «Pinwre tibi licedt,©- ut nort longiiM recedam a caufa, quam ago contra Cy priant feb4pti?:lt;itionfW,lt;icfipio Noiatum Romlt;inlt;e Eccle« fite ohm preßgt;yterum,poßea per ccIfbcrrimumRoWie eotigregAtum concilium condemnatum hareticum. Ut IfgK lib.6.Efclc/ïlt;tpici£ htßoria, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

De bor,ut «orw qua parte ßt hereticits,ita fcri* bitur I« bifforid tripartita iib.t. NotwtiM prefry» i »er^fenb iaießit i,,orn«,nt( co»JW«w«ne fuUrixit, q«o4

^uod Cornelia Epifcopm, fideles qui fiterificMerditf tempore fiât perfiecuticnis a Deeio, in communion nem recepiffèt. Pro hac itdq; citufid fiegregatits, dd Epificopdtivm 4 eonfiortibus fuis Epificopis euocdttit, fcrtbebdt Ecclefiis, ne eos qui ditnwiiibus imntoldue* rdnt,dd fiderdmentd fiuficiperent, fied muitdrent qui* dem dd p(xtiitentidm,remifftonem uero Dei relinqut rent potejhti, cuiut fiolim cfi peecataremittere.Hiee ibi.

Ex his uerbis,quis non uidet Noiutum in quod dd dodrindm dttinet, confientire cum alijf, neit aeeufidriquod docedt contrd ed, qu£fiunt Eudiigelif Domini noftri lefiu Chrifii, prêter hoc un um, quod non uult dtq; ddeo prohibet fufidpere, q- rcmiffio» nem peccdtorum, ddtts fidcrdmentts, promittereeff, qui tn perfiecutione,ut uitdm redimerent,fiderificdue* rdttt idoln quxeft'negttio Chrifti. tJeq; uerumefl, quod uulgo de Noudto dieunt,quod negtuerit quibuf* libet peeedtoribns,poil bdptifittia,remifiPionem peccd* torum, fid fiolum iüis,qui ne^uerdnt in perfiecutio* ne Chrijtum,negiuit rcnüjfionem,non tdtnen afièruit nonpofièeos confiequi remiffîonem peccdtorum,fied non uoluit dut non dudebdt en edm promittere, N4»» bofMocdfcjt peccdtumdd mortem,proquo lohdnnet dicit nonorundum.

Error certe hic fiât, qui reék condemmtm efii fdnfhs Epificopis, cr fine dubio homines quidam di* d^erdtionem, addih fiajjettc,niß tunc tuide liberui» »

fà/Jèt ad alios conßigcri, remi]ponem peccatorufft pee nitentibi« promittentes. Ndw woncft peccatumai wortrm, ubi defydcratur uenia sjualifcuftq; negiti» onis, ut Mtutn fX»Kg»fto«lt; Petri,fed fuos erro^ fesiamcognitos,per doilrinam defèndere, fyueri» tdtcm agnitam impugnare,hoc deniq; eil peccatunt ad mortem,pro quo non eil ordndum;fed potius con» tra illud orandum eil,ne proficiat, fed potius confin» datur pereat.

Oramus quidem pro ininücis noftris,fed ubi gigitn» tes Deum ccelo pellere conantur,id eil, ubi contrtl neritatem contra 'mnocentiam infaniunt,cr fuant infaniam contrlt;x confcientiam fuam definJere nitun» tur,oramus cum Pfalmifli. Contende Domine aduer* fus contendentes contra me,expugnd impugnantes me. Appréhendefcutum crc.Ueq; tainen hisipfis,fi pifitaDeusdederit poenitentiam(quod utinam fiat) negimus retmjftonem peccatorum, tantum abeA ut confentiamus in hac parte Nouato.

Eccehabes errorem 't^oudti,agnof(K eum,dut)t refipifcere non wult, iujk damnatum ab Epifcopif,ob bunc tantum errorem,nam pertinadam uideturad* ubife male abalijsper fchifma feparauerat,

Quidfihic nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cyprianus inrebaptizaa

tione,non egerit contra confcientiam licet erroneam, fed uiilus quibufdam fcripturis male inteHeHis, noit (otuerit non fentirc contra alios rede fentientes?

Nxw uidco in cädent hißoriä, etmdein T^ouj.tit!Yn,^u^ pcrfecutiotie Valcrijni prindpis, mArtyrio uitamß^ nij/fe ,cr potuit fieri ut in mcrte,uel a Dco non impit tAtM fit error mlt;-ognitiit,uelipfie de cognitoueniant rogauerit. Verum h£c nihil moror tn caufit de qiut tunic ago.

Ejiouerumfit,quod ut fi.ribuntdeeo,pcrfuper^ Hum fie feparAuerit ej fihifinA ficerit,efio ueru fint. omniucrinunA iax,qu£ 'dee'o fcribit Cy priantit,efto fitipfi ddmnaiui ettunt dDeo,quAndouideseum fit* éhitn Epifi. opum a finis, cr habere maltos , qui eut» hxbexnt pro uero Dei minifiro, unde audire polfiint uerbam Chrifti, cr aedpere non NoMti, fed Cbrifli fxcrainentx, etiam fi iple effet ïudxt proditor, inters rogo,num uerum fit,quod ipfe in Ecdefia fua, docet, nempe Deum pxtrein omnipotentem tradidiffe pro Mobis umiffiiitum filium in mortem i Deinde inter-rogo,rMm quihocuudiensex ^^oiuto priedieante,cr propterex credeni,pofi'tt effe fabmt a peccato cy effe fiUusDei^fecumdumillud. Deditdi potefintcmfiliof Dei fieri, qs qui credunt in nomine cIm.

Quod fiibicH dodrinx,qtu,poffit qui credit ue-rxm hxbere fxlutem cy efjefiliiu Dfi, cz fi ibi ali-quit ex minifitrio uerbi, quod ibi prxifltitur, xjfecu* tiK cR uerxm in Chrifio fiiutem, cur non ueriem eA baptifnut, quod ibi fufeeptum cft,qudndo lUe non fi* Hut Noudti,fed Dei fights ell, non in Nouxtum ,fcd in ChriÜum baptiz^rfiuoluit, quxndo etiafft t^otutin nihil

cîîgt;il dofrt contrrf Chrifli baptifmam, fed potiui In trtptifmo toüi omniK pcccata, cr homines fieri Cbri« fiÙMsf

Pofitii cognitnf error debet ddmndri, «on id ejuoi Kerwm eR,ijuod eft Dei cz Domini nofiri lefn Chriflif id quod dntelt;if£pe diximni.

Sic etiiin er pnffijfime docuit ftnólus »iMrtgt;r CowltiM, ci«n omnibiH Ecclefidram Epifcopis, lt;jui omnes KeriMMejJc bdptipnA.qwod dNoiMliunis bierc« tic« fufceptiwn cft, afferitcrunt, pr£ter CypridniM» cwm in;ï qui ei ddbmb^irt.

Ex boe exewplo dc Noiuto fatis ntdnififium eud» dit,t}uid de ulijs fentiiï, qui in dliquibiM errant uel emre ficiunt, q«« interiw ueritatem pieramentof Pro* ruw ebri^i «on ««jtrunt, nee ctiam efficatiant, iHis ptor quifimplici fide accedunt f Habes ituq; cxcwpluw. Popi neubi «rgetur Cgt;prilt;tau^,tn-rciitnoï MdnicbcM,Mlt;tr «Ófunt cionitis cr roiitjuts Satané nunfiris, nam Nouatiano= dbijcia ruw boptifntA folet condemnare, «t «tdfïEp.6 Ii f enda^ quos aut iujlifieare «on oportedt, tomen bdpti|mA q«lt;Plt; per COÎ fufcepttnn fanebtm cr ucrum e^, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p“^

Non/rujlro bfc inculco tam inultis. Nomfwrtt, qw fentiuirt rebaptizandos, qui o Popißii («nt bd= fed Cb proptereo quod hi,iujliciarijs cr demtinio- rißi. ruw doftrini-s, obfi uraruttt nobis Cbrijlum, in quer» oportcjt bdptixori. Sotanicum pUnc eü bocdrgti* jnentum, tjiufi propter tniuriom pojïorunt, «el qui fcduftlfwiit. Hel qui fua Jfionte «enen* obtulerunt,

eondemnandie fint ctiatn oues Chrifti,(jult;e »« Chrl* flum baptizätjefunt nomine patrii crfiUj^ tiosfanfh,atij; ädeo condemnandû fit baptifma, quod noneß Paptßiriim,ßd Chrißi,quod ipfi etiam(dea ßc curante pro hominibu^jfuif additionibnf craloâri nis non potuerunt conßgt;urcare, adeo ut traditioneiit eiuf in necejfitate liberam relinquerettt omnibus Chri fiijnis,etigt;tmfamini{, tydocereiu reék 0- in cetera num effc baptizatos tUos, quibits tutll£ ca:rcmoni£, tuiHum oleum,nuüie fandificationes ,breuiter, quibiif nihil aliud in b.ipiifmo, pratend quod Chridusin* ßituit, acceffifjèt.

Quid tibi bic dißilicet in baptifmate, niß forte prins baptizatuf in Chriflum uero baptifmate, nuite nelis baptifmatealio in alium, nefeio quem, bapti* Z^rif

Condemnaita^ non baptifmum eorum ,nonßri* pturamfacram quam habent uel in ßgt;eciem, non quod apud eos Dei Chrtfli ed, fed quod ipft male addi* tleruift,id e{l, traditionef humanas, quibtif Chrißu/m erferipturas obfcurarunt,ob quas traditiones ßatu* endos,quidam ex eis hodie clmiflum er EuangeliuKi eiiu oderuiu perfequuntur, Bit non confenti,fed contradicito ubi oportet, nullum ßt tibi contnur* eium,cum impia eorum dodrina, quam uerbo Drt eiddiderunt, cum fubuerßone fcripturarum,qua fu^ eontra Dei iußieiam flutunnt, ciwm abufu facra eu^ (barißi^,qium Chrißut lonic aliter inßituit at^

J)li obfcriMrtt, cr ß P'*‘* ((oilrin£ cr E« gloria Det ddnerptMr, Et tutiu erii ai uitam tternam,nec defyderabit aliud baptifmA, etiii ttitt fißs wj Eccleßa P((pt/lic(t,mö(io ww cogmtum er« rarem condemnes, crßdei qua e{l i« Cfcrijiaw ad* hereof t fecutidum Eiungelium Domini noflri ikj» Chrifti.

Nitm cr n«j fub Pape agimtu, cr premimr eiat regni^ cti« tgt;r«nni(ic,quilt;t non eiiufed Chrifli paflo* rif naßri «occw ut cues Cbrijli audimuf, o-fceun« ({om ttocationem noßram Chrißi uocem audiendant docrmiw. Qÿjdfinan fub eoejjemut ,ßeduel inter Grccoî uel alibi, non premerenutr ab co, çy tarnen liti^ nobii liceret cj]e Cbrijlianw ey in Ecclc/ïa Cbri pi,in qua funt quotquot crcdunt in Cbripum, ctiam ß fub Turco premantur.Cur non hoc dicam, quando ad fcuc in mundo ogimut,qui efl regnun» Satanx, euit« ipfe princf pt a Chrißo dicitur, et utiq; licet nobis eße CbriJlianMjdwm in mundo efuidem fuwiM,fcd de mutt do non ßumuf,ut dixit Chrißus^ tohan. )z.

IniuPiciaw Sotone damno, licet i» mundo, ey doflhna« damaniorum,licet fub Papa, Errorem ian» lt;ognitwm abijcio.quia Sotone eft, baptifma autem, quod fufccpi,Kon abijeio, quia Cbripicß- Condem-«0 iam qua Cbrijli gloria non fu^inct,am plcflor au* tem,que Dei funt,idell, doflrinom legis er Euan« gclij.boc cft^otawfacram feripturam ,lcge cogno*

Nf^ Hf ro idco none^ Ecclcßa Chrißifub PdpJf we^oc caufcrii,(]uia ipfe hodic cumßiii pnedicdtoriquot; bmeü Antichrißtü. Nam fecitndum Pauln/m, homa iHepeccdti,fiiiui perditionis, aduerfarins,entoilent feaduerßct omnia, c]U£ dicuntnr Dn’cr nernt Dei fult!ts,feß'urui eß, non alibi ^uam in tcmplo Dei, ut cßentet fe ipßim eße Detun, ^uem etiam uel fumiai reffs adorent crc.

Dicat uel ipß Paulut Cortnthijs fcribens, ^uoJ namßttcmplum Det,nempe Chrißiani,quifuutue* raEcdefta cj- templumjpiritut fanfh, ubicunq; rint,hos turbaturus, hot preßurut ßiafeßione, id eil, regno uel^t ita dicam, regnatione ,dicitur Anticbri* ßus,Durum cjuidem, cjuodoues dicuntur eße tn mes dio luporum,fed confolatio addita eH,(juod propter lupos non minui dicufjtur cues templumDei, Saluda uit entrn femper Deuf fuos, etiam Mt tenebrit, gut madmodu tref puerof in medioßrnacii ardentts.

An non putasfidße, gui fub regno Papißico, ma* xime ubi fcntiebant uere ßua pcccata, aut m morte, apprahenderint corde iüai uoces, Chrißui paßiu eil pro peccatil noßris,fuo fanguine, ß credit, aufert omma peccata tua. Wer vnt^ baamp;tinbtdn niditge^ jjorti/ 0 wfrcn wit allumai »ocfertn/ {»ae ï iß vn(oc 4lUe Credo remißionem peccatorum. Diimtte no* bis débita noßra, gu£ uoces (y ßmilcs ßteruat nobis Ut cy nuncfuiu tiulgttißimee,et pradicabantur guo^

An in^uäm non putM frifff, apprchendcrint cordf^ut uoccm lui pajtorif khrifti, q;- rcligticrint Konachis crPupiftii fu-t figmontuzy fatKfrihcf^-s, ‘it 'tu in Domino dc^Mch jint,ut interim tdceum de tdUii pdruulorum buptizutorum turbd,guos hine Deinrapuit inealum.

Quod fdonurro. Hubuifratrem cx utroii; pdrcn* tejuniorcmme, non meruditum, hie moriturios mel atg; itcruim,cy ßrte tertio conßffii'Seil mondcho Jcranctfeano, ego aderam morituro, legebam ei multos pfalinos, et neßio guid aliud ei ex picrts Uteris di^ xerim,gue)nadmodum tum in tcmporibus Ulis ignox rantia: intelhgebam, Namfacraguidem amabam,fi d ßdet ratio,ßneguafcriptura omnibus claufa tnaitet, mihi nondum erat reueiata.ls itai^;poil ccnßßiones iUas^ oonßiiUtbatur cum doloribus ßis eonßcten^ tjafua,nec aliquidei uidebatur fatis diei,‘nifi quaif: do^em ueniieex ucrbo Dei audiuit. Altera antcm die cum nobis aliqua fßes ejjet, quod melius effet ha* bituriis,quiefcebat apudfemetipfum, aliquandiu me* ditabundus, Et dum interim qui circa eum tram ta* cerent, ego enun exicram domo, tandem hac uoce •ionuertit je ad parietem,Kiffrcre mci Domine ießu ^hrißv^^ quare iioniquando mifèrtiis es latronis tecum crueißxi, er patilo posl me redeunte rmifft ffifitum.Auia autem nuagujoaderat dixit mihi,ita ß^^lßi'itq; na dixiffe fratrem At nunc ßcile fuffi» (or quid ei accident, aettij^e ffnßffe non prodejff ad

IN CAPVT TERTIVM. tccurrendttm^Chrij'b omnia ilia, ^uibiu confidere do» centur homines, cr gratia redij/Je eo quo, per* ttrnire oportet omnes faluandos, ut defe dej^ercntt per [ohm Chriflum fperent falutem. Sed hac uiderit r)eM,quis de talibus male ßgt;eraretf

ÏAagno quidem periculofunt inter lupot cues,fed uelßc nouit Chrijlus,qui uerus pajior e^l ,fuos libera» re,quemadmodwn Loth liberauit ex Sodomis,liis uer bis non docemus adhirendum lupis,fed potiuseauen» dos ubi nofcuntur, (y gratias agendas Deo faluanti per Jefum Chriflum Dominum noflrum, qui dicit Ezech.i^. Ecce ego ipfe fuper paflores,cr requiraM gregem nwum de manu eorum,(y ceflTare eos fieiant, at ultra non pafcant gregem mtum, nec pafcant am» plit{s paflores femetip/is, çr liberabo gregem me am de ore eorum,i^ non erit ultra eis in eflam,quia htee dicit Dominus Deus, Ecce ego ipfe requiram ouef mas cr uijitabo eas ere.

Sed ecce propono tibi exemplum quod content» »ere non licet,ne fub Papabaptizatus qutras reba» ptizari Chriflus m terris agens, inuenit in Ecclefla fua(ideü,in pobuloiBo Dei,uel qui populus Dei effè debebati populum pbarifaicum, id eR, traditio» nibiis bumatus cr iuflicifs adinuentionum humana» No» rumfeducentes ey feduàos.Damnauit grauiter pba» fu»ti= rif£os,quodpr£fuistraditionibus,ßcerent content» terum ni uerbunt ey mandatum Dei, quod tuliffent clauent ftreu» fcienti£f wn ingredientes et alios intrare uolentes prohi»

Df flt;tli phtrifaifmo accufttmiu hodie plt;ipt]îicot . Joéîorei ßue pnedieatores, e^ qui ós ddhfretu, (y pro eis decertunt, No dccufabdntur illi,quod non hd* krent fcripturM, ide^, Mofencr Prophètes, fed quod uel non intelligp-ent,quiefare rejtrcW, Mei quodßttdiodepruudrent fcripturM (y nunddtet Dei, udfl!Uuendttmfudqudßdiuind,ut uides lAdth. if.Nec dißinüliter hodie Pdpißa dccufdntur.

Sed qudndo Chrijüs itd ddmnduit i« tHit do^ri* bus ty populo,qu£ erdnt phdrifdicd. ty doilrin£ d£‘ tnoniorum, nutiquid etidtn ddmnduit circumcißo» netn^qudm homines 4 pburifeis dcceperdnt, «el etidM dcceperunt.^t^iniine,ndm h^c Dei erdt,illd Sdtdn^e.

Atconßit inter omnes^hoc Chrijlidnis effe bdptif» tHtun,quod erdt luditis circumcißo, ey confirmutur edfententiduerboDei, Ndmßcut circumdßo erdt pdihim inter De««» cy hominem Genefis.srAtd nune bdptifmuspdóiumeii inter Deum y hominem. Nit« kp«gt;;lt;tm«r m ChriflumRomd.^.cr bdptifmo Chri* /l(Mnm(I«igt;»iM,G4l.j.cr ideoPctrMt.j.cdp. j, bdptift WWW» «ocat flipuldtionem home conpicnti/ dd Deum.

Sicutitdé^ Chriftustrdditiones phdrifdicds ddm^ nlt;ins,non ddmnduit circtMcißonem Dei, itd (y nos, que phdrifdicd, fuiu ddmitemi(s,non Cbrifli bdptifmH

Non iujfit tile iterant circumddi, iwn lubetifttid tuit itérant baptizdri.Nam ijuos Papi/ht uocamin ob tri ditiones Pap£,fi Pharißticas traditiones, fupcrfli-tiones, çr abufunt fxcræ euchariflij; depofucrint, in reliqttis funtfratres noflri, cohere des uitte ieter‘ nlt;e,mundatites fe ab omni inguinairtento carnii (y H’i ritus,quemadmodunt decet P.cclefiant fanânm, ChrijH fanguine redemptam.

Videaitth£cPapijla,criwn damnent nos ut bi* reticos, lt;jui nihil male fentimus de uUo uerbo Dei, damnent potius fuos erroreSjtjuos uerbam Dei fujli* nere non pateel, fed multi malunt effe Satané per tri ditiones humanas ty doârinas detnoniorum, cjunnt fa it t-ßlif Dei per EMn^liunt Dotntninoßri lefn Chrifli. terum p^reat error cr feduého,cxa[tetur autem Domiiiü folusquam primum, Agt;nen.

Verom dam de iudeiscT dircumeißone mentio* nem ficio,commode occurrit argumentum abud mi* nime contemnendum,contra Cypriani rebaptizutio* nem. Uonnegat Cyprianus ide(fe nobis baptifnü, quodolim ludeiscircumeißo,ut uideslib.3. ep.i’ nift quod tune, fub iugo legis Meff'ias expeâabatur acircumcißs,inqucmnunc pergratiam Dei bapti* gt;nbsp;zamur. At negat idem Cyprianus baptifmam', per ^^r'go h^reticos acceptum,ualere, Ue^t ergo etiam udcrl cirewmeißonem per Saduceos acceptam.

Hi enim tempore Chrijii erant tn illo populo ue* ri hiretici^negantes prophetas pririer Mojin, ne^i‘ tesj^iri*

epistol AE AD CoRlN-er an^los effe, negates non minimum iüum articulum ßdti, mortuorum refurreibonem, Horum erat non contemnendui numorui, non folum uulgi fed etiam facerdocum. Horum /î Chriftut con« demnaffèt drcumcifionem, lt;]uam multos inuoniffès quos oportuijfct iterum circumcidi.

Non condemnauit autem circumeißonem D«, foi io errore corfun dixit. Erruttó nefeientes feript«« rM,neqiUirtutem Dfi z^c. Ergonfq; Cyprianiu de* ' bet condemnare baptifmum Chrifi, etiam per brre* ticos acceptum,fed folum eorum crrorem,ne znuif po* fMude^itnobwfuum rcb^pti^ationt?«.

At utridiculum ^uiddam dicam, ty forte non ri» diculum,fed neceffarium, Dtc nubi quodnam pr^pu» tium inueniri’t adfecundamcircumafion£m,quimA» • le pcrfuafns guod prima, circumafto effet inefficax, uellet iterum circumcidinift uellet «el m pede «et ifialù pjirte corporM circumcidi, fed bxc non effet (ircumctfioa Deo in/îitutu.

Sicttt ergo circumcifio non debet, necj; potcfl ro pfti,quuw Deus inflituit femel ßeri, ita neij; buptif« »«‘‘fccuKdMW inßiluttonem Cbrijti acceptum repeti debet.

lumaeropcn hec omnii, corifru CyprûnumjCr contra totum tdud fi.ßicam ccn(ilium, oppono, ftium exemplum prutttiux Ecclc/îx,cx Epifolu pn-iHuuuC^niitbios.

Pd»« Pdului Apo/loluf apiid Corimthiof, ijuod nenu nt» tiKw EudH^lium Chrißi fyncere priedicaiterat, ef iufftt Chriflo dignint Eccleßam t»ßituerat,fea(nduin uer-rebii* bum (.hrifii prxdicentii Aii.fr.PopulM eA mihimul* ptiztt tm inhac ciuitate. Abfcnte ueroeo, per pfeudapo* ri, nb flolo! or alioi inßgnibuf Jjiirituf fanüi donii,^u^ h^rcti apud cos er(int,dbutente!,omnidßruebiint contenti* fii cr onibi{i,opinionibui,fednd4lif,peruerf(( doifriM,ut nt fcbif* prm(ipioEp.diximuf,ut iunt prlt;efdpienHdflultlt;(i/lD* math rum, contettmebatur ipfe Paulus um elediotfis, quettt* (ii O' admodum fieri folet.Hanc enim mercedent refiriint, in iHo gui fyneero uerbo curant honùnum falutem,ut pojltit errore gloriofuli feihtrif eis pra;firantur ad hominumpcr* bapti^ ditionei», zatof Nofjttf hie hitrefes erant erfchißnata, ßue hfre* Ergo tidty fchifmatici f Si uocabula h^cillis compete* redubitM,tfihil dubkat Paulrn ligonem ligonemdi* (erc,ideil,ipfam rem fuo nomine appeOarc. Sic cnit» ait.). Cor,} J. Audio tr’xi^fxaT«. 'm uobis eße,et align* ex pnrte credo , oportet enim etiam « bt uobis eßetyc, niß non fint fchißnatici uerißiini heretici, qui docendo nc^nt carnis refurreihonentt ut uides iUic cap f{. ut taceam nume de alijs conten* tionibics Cofmthiorum, Aihim erat iüic de Chri* ftianifmo,nifi per Pauli minifîerium citiia eßeitt ai ebrifiianam ßmplicitatem reuocati. Seduccbantvf nomine Chrißi ab hareticis, ty fihißnata fiiciebaid (ropter ißos pfiudapoßolos er 54trfztxmlt;ni}îro;,i* an^elci

iK^löx luctsfc transfigurantes, rjuibut grttmteflii P((ulit{ opponir, itiAxitne 'm fecuntldai Cor'mtbiot Ëpifiolti.

Sed nuntjuid PdutiK, quid eondentnduit fchifmati* tos cr h£reticos,id eüt tenuritatem cr errorem eolt; ad fanitatetn eos adduceret, condemnauit fi» tnul fdcramenta per eos accepta f Ncqiuijtw»», Con« trrf Satan£ enim feduchonem ci res e»-4t, ut hiretici erfchifmatici apud Cor'tnthios, efie tdicf dc/incrcnt, lt;7 redirent ad earn fimplicitatem in Chrifto,de sjut» feribit ita 'm Pp.fecunda. De/J^ondi «oj ownes «ni uiro,uirginem caftmm exhibere Cbrifla, Timeo eyc. Non autem erat (dnfio Chrijli Apojlolo res, contre easjutI'untteCu Chrifti Domini noflri. Hlt;fc«tdcbc-bat ftnebat integm, utewtsj; per hfreticoS tdf ftbip «wticoi accepta. Hi cn«n mwltot Corintbiorum ba» ptizauerant, CT (jHMq; per frditionem de fiuo bdpti« Xdtorc gloriabatur, dicentet. Ego fum Cephie,ega fault,ego ApoUo. Sub bw enim pnftiï «ominibi«* pardt Paulus ttominibus feduikrum, de putbus po» tiutdpud Cor'mthios glorütinn cft,qMc»Blt;tdmoduMt fe decUritt C4.4. dieens. Hac autem fi-atres per figu» ram transfltili 'mmeipfum et in ApoHo propter uos,ut in nobM difeereti«, ne quis fitpraidtjuod fcrtptiwnejl de fc fentidt.Ht ne hic illius,ille buiitt itomiae mflemi» ni,ilt;tiiM (tduerfut nltum.

QHod fedttfh trant emeitdarc uoluit Plt;lt;ttftM,wo» ^uod in ebr ijlum , licct ab illis fiedudoribus, btfpti« Xlt;tti

Zitierant, Fra error in alijs commi/Ja erint, non in baptiÇmatc.Ciuifq; enim cjui baptizabatur,bi* ftifmo illo (juem Ch; ijai injhtucrat uoluit baptizi* rijUt Chri^ttanm cjfet,Eflo male uoluerint baptizi* tores,C7 itdabuti bapti/mo,ut obitoxios ßbificerent taptizatos,tarne tjuando nomineCbrtJlt baptizabant, ut minifiri Chrißi, uerum Chrißi baptifma habent qui baptizati funt, Fiam Jehti,iJe^, baptizatiifo* turn hte ago cr pro ha fcribo, non pro hxreticii O' fchijinaticK. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Quod autem pro minißris Chrißi apud Corin* thios habiti ßunt,cfrndit Paulus in fecunda Epißoli, dicens. Minißri Chrißißtnr^ ego ç^-c, çy tarnen erant minißri SatJn£ transfigurati in audios lucU* Corinthijs ad tempus hocignorantibus. Hipeßracos gniti debebant cum fuis feduéhonibus er h^reßbM uitari, non autem condemnari ferma ueritatis de Chrißo,aut baptifma Chrißi per eos nomine Chrißi acceptum.

Baptifmolohannis baptizdtor Paulus baptizdt, Ut legis Ait. Hos autem Corinthios, licet per hx* reticos er ßhifmaticos,quos uocat inßatos, er alibi nünißros Sataiue, baptizatos, non rebaptizat, uec clamat ut Cyprtanits cum fuocoacilio. Inefßcax eü hoc baptifma,oportet aquam fanilifieana fani^hfs* cerdote,ut pojßt ablucre peccata,Ht taceam reliqu^H oleo ineptias,unde uidere licet,ifuam i ypritim té* foffreceffumfit d punt ate doürtfut Äpoflolicie,i(t oportuerit

cportwcrjf etiamfanéhs Epifcopos cr dofh/fintoißc fJTarc ineptire,ut non mireris de noflrii tempo» contemnit potiiu Paulin hune in baptijma P^rfonarun refjgt;eéhim,iudicanf non meliori baptifnto fi'iffè bctptizatos,etidmfi ipfe baptizaffet uel aliui fanôius Apoftoluijtjuando gui bdptizabant pro ttüni» firii Chrijii habili fuiit,(y gui baptizabanturin Chri ftum/tue Chrifti bapti(mate,ßue ut ChriRiani eljènt, baptizari uolebant.Sic eiiim ait. Vnufgung' ueßrutn dicit.Ego guidem fum Pauli, ego uero Apollo, ego uero Ccpbx,ego ucro Clmßi. diuißn eü Chri» flinf tium Paulus crudfixui e^pro uobif.^ aut in no» mine Pauli baptizatifutßisf Gratias ago Deo, guod neminem ueflrum baptizauerim, niji Criljgt;umcr Caium,ne guK dieat, guod in meo nomine baptiza» uer'mi.BaptiZ‘iuiautem çf Stephan£ ßmiliam, pr^e terea baud fcio num guemalium baptizauerim,lion früm mißt me Chriftus ut baptizarem ,ßed ut Euang;» li:lt;drff» CTf. g.d.t^onßcite uobis feibls,ne propter Ixtpfipniwn guidem.ln unumenim Chrißum, gni pro uobii crucifixus efl,non aliuf, baptizàti ejli5,ßue per me ßue per alior,

Interim etiam uide exhiiucrbit Pauli, guod nani ßt «nion baptißna, de guo ait in Epifiola ad Ephe. nempe guo omnes nos in unum Chrißum baptizamur ne,ut Cyprianus,propter diuerßtatem baptizantiu, dieas diuerfa eße baptißmata, id guod in fymbolo Hieetu fanfbßimeßc dieitur. Confiteor unum ba» ptißiM

Si ita^ rationes Cypriant aliguid uakreni,J( buiffet Paulus maxime adhortari ab hareticis amp;nbsp;fchifmaticis baptizatos,ut rebaptizarentur, uel ut 1 Cypriani fantentia dicam, ut baptizarentur, tfMitdO I illo baptifino nihil aihim ejjèt, £t certe fedu^ior rinthiorum ^mgt;n Apoüolus uerusßdjjet, fi reliqua Cf quxdam minora corn gens,non cura/Jct ut uero Chri* JU baptifmate baptizarentur.

Quis hie non iudicauerit,non Cypriano,fed Pitu* lo adhirendumf Hie enim eü uas eleitionts, portons nomen Chrifli coram ffntibus ey regibus ey ßUft jfrael,Apoßolus, prœdicator er doéhr ^ntium. op* pone hic Cypriani doólrinam, elctjuentiam, fanéhto* tem,martyrium,nihil efficies, C^upd faniium in uira Jitit icternum eü, error périre debet.

Euch^ Similiter dico de euchari/iia.Nuejquid Paulusfmtie riJUa. Cypriano,(iuia ubi ad Euangtiium er ccenam dm minicam conueuiebant,dijfidia er feileßue ßhifnia* ta er herefes erant inter eos, er horum malortu» autores cran! eorum prepoßti er doihres, er tales habitipre quibus contemneretur ipfePaulus.nu/n* quid inquam propterea iüic negiuit uerum corpus Chrifli, er uerum fanguinem eiusfumi,fecundum tn* , Jiitutionem Chrifli f certe non.

Seduihres damnauit, feduchs admonuit ne hereß adhererent,ne pauperes in iüo conuiuio contemnc' rent,ne ad condemisatimem couenireitt, ne iudiciitM fibi

ßhi ederent er biberent,non dijudicantes eorpuf Doe inini, id eil,ut ipfe dicit, ne edentet indigne panent hune, de quo Chriflut pronunciauit, Hic panis eü corpiti meum, bibentet indigne poculwn Domini, de quo ipfe Domintis pronunciauit, hoc poculum eü fangun ineut,rei fièrent nonpanii 0- uini,ut nunc quidam infaniuiu,fed corporis çr fanguinis Domini. Abufum facramenti damnauit, ueritatem autem fine fubjinntiam facramenti, qutC propter infiitutioneni Chrifii illic cft, propter hierefes çjquot; fehifinata non aba fiubt, alioqui quare admonuiffèt,n£ in ipfam facra« tnenti ueritatem peccarent ƒ Non enw» homines uel boni,uel niAli,uel h£retici,uel orthodoxi confecrant (y fanéhficant iwbß hoc facramentum, ut fit corput Crfanguis Domini, fed inflitutio Chrifii,qua hoc faa cramentum infiituit,hic dat nobis omnia,fi uerum effe credimus uerbunt eius,

'Valdemirandum,quod Cyprianuthoc Pdwli exa tmplum non uidit, e::r multo magis mirandum, quoi intotoillo concilia, ne unus quidem fùerit, qui hoc admoncre potuifièt. Si in fanfhrum cr doàifftmo« rmn concilio ita erratum eü, cui qult;£fo concilia fi* dere licebit, in ijs quiC falutis funt etern/e, nifi certo Dci uerbo fententia confirmeturf

Ergo necefie erat, hune errorem ab alijs Chrifii ^^^Icfijs,non recipi, cr tandem etiamperire iniUiS EcclcfiK,inquibus erat, licet per fanéhs, reportas, fiquidem ei' hie Ectlefite Chrifii erlt;(nt, ut iHtcqu^ in I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T hoc

hoc non ernbant, jecufidutn tllud Phil f. Si quid ah'« ter fentitii,hoc quoq- Dem uobii reuelabit.

Interim, per Det mifericordiam J'anSlit error non efi imputdtm, propter fident in Dominum noflrum Jefam Chriflum,pro qua cupiebant ntori, cr multi tunc moriebantur, Netnoautem propter rebaptizd* tionem moriebatur. Vbi uero reuelatur error, per uerbum D«, elcâl dmpk;éîuntur ucritatem, impif uero,ut flt, qui fldem fltni.%riim imitari non poflitm, fuos errores quaji imitalione fanóiorum cyautoritate deflndunt.

id quod accidit etidmin hdccdufd impif t'Dond* tiflis, rebaptizdtoribiK, qui ubi ur^bdntur, obifcie* bdnt dutoritdtemjanihmartyris Cypriani, cr con« eilif iUim Aflicdni, quando tarnen iamdudum erat in Afl-icd, Cypridtu cr iUim concilif rebdptizdtio ab« olitd.Contrdquoi Auguflinus Epiflopm, non potuit quidem,nec uoluit deflndere bedti Cypridni erro* rem,fed his uerbts re/flondet, ut legis in libro de uni*

iJam, inquit,illud quod ddiungit Petiliantu Do* ndtifturunt Epifeopus, de Epifeopo Cdrthaginenfi Agrippina, de mclyto martyre Cypridno, de fep* tudgintd pritcefjoribus Cypridni, quod hoc fleerufit Cr fieri prteceperunt, Oquam deteftandus efl error Cypri^ fjominum, qui cldrorum uirorum qu^eddm non redx fi(h,,lduddbiliter fe imitdri putant, d quorum uirttt* tibus alieni funt. Sic entm ar aotvnfÔi Petro Apo* 0

^Io eompimri [cuolmtf,ß Chrißum »egiuerittt, fl «cro ftirfm gentes Judaiz^re coegerint,uocitiiri ger-•»Mni eiui afjUtünt, apoflolica gratia ut continuo declarentur^ cum nee ei non dico praßrri, fed fat» tem pojfit ^qtiari, aut de proximo comparari, quit» guK wjlrorum ffmporum Chriftianuf, aut etiam E« pifcopi«, g«t uec C^iflum ne^uerit,nec gentet Ju» ddij;lt;tre compulerit. Sic etiam in martyre gloria» fiffintoCypriano, fiapudh^reticos «cl fcbifnwticoj datum ebrijH haptifmum nolebat agnojccre, dw» eojni»nittm dctcflarctwr, quosa catholica unitatr, giwm wwltwwdilexit J feparatoj dolebat,tanta rii« infrita «fg^ad triuwpbiHn martyrif confecuta funt, ut charitatis qua exceUebat luce^ iUa obumbratio fugaretur, c?-«t farmentton fruâuofiim fieri Jruâu» ofiui, fiquid babebat purgandom, fi nulla re dli4 fcrte pajfionis fitlcc ultima toflerftKr, Nee nos gut baptifmi ueritatem,etiam i«bi«rcticor«m iniquita» te,agnofci^u^ potiiw quam negamus, idea melieret Cypriaiiofimits, ficut nec Petro, quia ^ntes ludai-?;arcnoncogimi«. Egout guod de hac refentia, breuitcr dicam, rcbaptizare h£reticos,quod iUi fi» tijfe difi0itHr,tu-«c fuit bumartt error«, rebaptizare *«tcm catbolicoî, quod adhuc iftiß(iuM,femper eft diaboliclt;epri£fumptiofiiî. HaiSrniM Auguftinui, EpHo* Qgando igitur a Chrifto non eft damnata ctrctim gi».

cifio,neq; pharifeorum,qui bumanw tradifionibt« fc« ducebant populfwn, neq^ Saducieorum qui certijfi»

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T • me traité

me erant h£retici,cr nunc baptijni pafhtm eSi, ^uod tunc erat populo Dei cinumcißcniipaóhim, ^uando Paulus non damnat bapti mum illorum Co* rinthiorum, gut ab herctids fchifmaticii erant baptizati,atg; adcoin hxreßer ßhifmate, nec re* guirit fan^^ßcationem agu£ per miniliruw Çanéhtm, utitcrum repetam lilas ineptias,gt;nulto minus iHartt olei Çandipcationemtunc ignoratam, Immo guando ipfum baptilina. guod Chriftus injlituit non botninH mni/lrieü, fed Cbri/li tolius fände trinitatis,idea non in hominem, fed in Chrißum usilt baptizari,gui baptizatur, utenng; incidatin miniilrum malum wl etiam heretuum,propter guem,l.cet eondemnatuw, non debet eondemnari baptifma acceptum, guod Chrißi ed C7 4 Cbrißo acceptum, Qjuando inguatt/ hecita habent, Non debet CyprianM cum toto illo Aßieano conciliofuis de tortis cr male intelle dis fcri' pturit, (yinrptis argumentts, atg^ rationibus, nobis obtrudere fuam rebaptizationem, gu£ iuße, fecund!! uerbumDcijCrfidei Chriflia'ne rdtionem,nonfufcegt;‘ pta,feddamnataedabalgs Chrifli Eccle/iii, cr po* Ualeat gtiam perijt in illis Chrißi Ecclcßis,in guibus per errorem ^rat fufeepta.

tasco* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clament coIumnofEccleßie elo*

guentißimof, dodißinws, fandißimos, or pratcrei viartyrio Chrißi inßgnes, Naw er nos honoramus guos Chrißus honorauit, nee^ dero^mtis fandorum titulis er cfficijs çr donis,fed his nominibus nondc* jMcta

EPISTOLAE AD CORIN. lent nobis commendate fan^hrum errores, dotlriiidin fHfciprrc debeo, etiam ft ft dofiijfimus, cIoqMcnfij}!»!!« CT fanéius nurtyr, ntfeandcm do» ilritum Hidednt ccnfntire ruw «erbo Dci. Si ouis Chrifii fum,debeo uoccni pdjkris inri Chrifti Jctjui. St autem alicjuis Mort Cbri/li dddit fudcomtnentd, et tam crafos CT pudendos errorct, qwcmadmotiuT« audißi ie Cypriano,nolinte firemere humdttd dutoritdte,cr‘ f‘an(iitdte,non audiamjiif ueUwi fedud. Omnia pro* bdbo,ejuod boitiMîi cil trncbo.

Non (tccedain fententiaCypriam^quia fanóhis cR, qwtd cloqurns eft, quid martyr eil, ut nnttc folct his argutnentis ur^re nos impietdsfed potins territus ti» nKbo,ne ulli aaedam fenicntii« quoruwMis qiwntuwta cunq; dofloTKWi cr pinftvriwn, ni/i uideam eandem effe nwnt/cjtuw Dei «erbum, qtuncio tam infgniter doihis CT fdnäns,tdm infigniter cumi ta?» multtsfuis ^pifopis (y- fanihs cr dodis ernre potuit, contr4 Dei uerbum,contra rdtioncm fdei,contra Chrißifa» cramentdyContra alias ChrißiEcclefds,cT Epifeopos, non minus CT fanchs,et uel in Cbrijfo eruditos.

Cbrijl««] amabdf cr m Chrißum credebat funiîïttî doihr cy martyr, babebat ß^ndamentum Chrißumf fKiiM iwr'itoptlitóhM eil CT pKf^but per errorem f(t quif bii(f/rn!« traihuimus, conuenire bnie Jiindit« ' tncnto,id eft, eße Chrißiana CT i'xßacris Itteris, Idcoadißcauit tjki.fupcr ßmddmcnttvm CbrijlHW),|eii

IN CAPVT TERTIVM quu Jùnddntentum ^uod eHueritdt, filßtdteni por» tare non potuit,gt;uce]Jè ßtit tandem admoto ignicr die,fanum,/lipulamlt;y ligna perirc. Omnis enim inquit plantatio,gMm non plantauit pater tneui era* dicabitur, ty Omnis caro fanum, omnis gloria eiusguafißos fani. E.xiccatu,m eilfcenutn,(y cecidit fios,uerbum autem Domini^ lt;juod eSi aurum, ar^n» ttim zr lapides precioß,manet in leternum.

Habeant ita^ (bU facrg literte, iUtbatam apud Chriftianos autoritatem, id quod poflularuiu omnes fanât doâoreSf'quanquam hoc hodie impif, quifanâo» rum autoritate cupiunt abuti, uolentes ignorant. Non eâ mihi prieceptum,ut audiam Cyprianum, m/t loquatur uerbum Dei,fed potins Qypriano^ omni bus ufq; ad finem tnundi Eccleß£ do(hrib:is cy pa-ßoribuf,pr£ceptum efl hoc,quod hic Paulus didt.Fim damentum quidem poßtum eâ, fed uideat unufquif^ quomodo fuper^dificet cyc. Magna periculo agis, niß conßflas in certo uerbo Dei,Pereat ergo autori» tas,cui uerbum Dei non aßipulatur. Minißri cnM Chrißi fumus, cr dißvnfatores non noßrorum font» ' niorum, fed myßtriorum Dei» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!

Ex his omnibus,ß non uidißi errorcm fanâi mar* tyris,çy totius illius condlq, rebaptizationem deßn* ' dentis, quid eâquafo tam lucidum er patens, quoi tua cacitate uideresf

lam uero poA damnat am hanc Cy priant cr illins eoncilif rebaptizationem, uide quid auJeat feribere

Uiero/tytttM de fdcrd euchdrijlid. Is in Sophoniit Hicro tertiian caput fcribensßcdit.Sdccrdotes qui cuchd* njtttut rißieeferuiuiit, cr Çanguiiittn Dontini popul/ieim di* uidunf^itnpie dgunt i» Chrilti,putdntes eutha* ri/iian mprecantif ßcerc uerba nvn uitam, cr nea f* fariam eße tantum folennem orationem,cr non facer dotum meritd,de quibus dicitur. Et facerdos in quo ßierit macula,non accedet oßirre cblationes Domino E^uttut H^cille. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ne que

Quid dicam f quantam hie uideo ineogitantiam fàatif tdittiuirif Credo recantaturum hiecfiujfe,ß quis ad tuque tnonuißet quo periculo htc dicantur,quod fi noluif* no fan fet,tu feilicet cum fanóium diceres ? Ndw biCc ucr* ihts ßt lgt;a,nonfolum error funt,fedetiamimpietaf,ß quit ad cit no tnonitili iutellipns ea deßndere perrexerit. bis cu*

Dißgt;cream,nifi multo tclerabilior fit error fan^ chari* martyris Cypridiii,cr iUorum Eptfeoporum, qut turn fliam, eo fenferunt, qui odio peruerfe^ doârin£ ne^bant fedfo* apud hicretieos elfe facramentorum chrifli uerita* la 'm» tem,Jnterfm tarnen apud catholicos, quos uocahant, ftitu* certoeßc flituebant Chriflifacrdinenta,ßuebonief* tio Cj^ feut ut Petrits,ßue mail ut Judas. Itaq; tiwcßdubi* rifli. tajfes dlicubi,propter hdireßm crßhifmata, inueiù* riuera Chrifli facramenta, tarnen ex hac doârina eertusfitißes,ea apud catholicos inueniri.

Dil^eream quoq;nifi tolerabilius ßt, Papiflieds fequi unihones cr rasuras (y charaéîeres, fine qui** hui non permittunt légitimant effeeucharifliie ,ut

IN CAP VT TERTÎVM. uociiitt,conjilßonem, Nam fecimdum eorufK Joâri* Mtn,ß non licet muenire uerum facratncntum cor» porii cy fttnguinii Domini apud non rafos umihs, tarnen licebit inuenire apud rafos qt tméhs,hoc eil, licebit uel alicubi muenire,Non dicatn interim, quant impium ßt humanis inuentis tribuere efßcatiam er ueritdtem facrdmentortm,qu£nonexrafurii (ycon feerdtionibm humants funt,id quod funt,fed ex Chri* fli mflitutione, id quod fupra dixi, er plenim dixi in nouiffma mea conßjßone contra facramentariot.

fit uero ß Hyeronymi hanc fententiam fecutus fre^i ris,nufquam habebis certo eucharijlia ueritatem, fed dubitabis ubiq;. Nihil enim aliud cfficit hit uerbis, tanto fupercilio er autoritate fua, non Dei, prolatis,quamut facramentum euchdrtfti£ab Eccle* jta Dei aufèrat.Siquidem ubiq^ dubitare, num ibi fit uera euchariflia, nihil aliud eil quam ueratn eucha* rifliam nufquam habere.Non enim doärinam aut he» reßm accufat hic Hieronytnui, ut Cyprianus, fed ui» tarn ey mérita facerdotis requirit,ut uera ßat eueba» rißia.

Quidhodie accufamns facramentariot, dicentet. An quilibet nebulo ,fcortator, adulter, auarut erc-fuiet uobis corpus Chrißi i Contra quos clamamut. Non angelus, non fanfhßimus etiam aliquis minißrr Eccleßie,ßciet nobis Chrißi corpus, fed Clrrißus ip» Ji fua mflitutione, tantum abeil , ut crinünoft fibi hoc apud Wf arroffmfsic inquam clamamus contra eos,

EPISTOLAE AD CORIN. fed/ruflrad4mibim!M,fi nos oporteat prcmi auto* ritatepnéii Hicronymi, tynon potins mnitendnm fenferimiis inftitutioni Chrifti.

Videueroquo dico.tmpie inquitdgunt in Ic^m Chrifli,putMtes euchariftiam imprecMtisJicere itfr« lanonuitam, ^-necejjariam e^e tantum folennem orationcm non facerdotum nxrita, Quiddicit? Quando quafo Chrißusflituit aliquant legem,Je ui* ta er meritis humanis, ad confieiendam eucbarifiiaittf Mt dieat Hi'eron»»!«,impie dgtre qui fie putant.

An impie ettam egit Chrißits, qui permifit attp adeo mndituit ludic prodieori Herum Eiwngjliwm ue* rum baptifmum,ueramiracula, Brewiter «crum Apc» ßolatum,qiu per eum «ou mim« effieacia ßteruntin credentibiis,qudm perulioî optintos Apofiolos o-di» fcipulos f Q«f tnerita requiris qMffo,Mbi omnia non ex nobis,fed folum nwndittwm minifkrium exeipias, fed ex wcomiwtt’al’ili ex e^rfcijfimo Cbrißi pendent uerbof

Cluodfi Hieronymus,per imprecdntis uerbaet per folcnitem orationem,non WJtcliigitMerlxt ptcrlt;einjK tMtionÎJ Chrißi,qu£ uerba confccrdttonii HocdfMjfcd nliasntinißri orationes,nürttmqtilt;im non fane dicat, nam fides Chrißiana, „ecj; orutionibiw minißri, ne^ uit£aut meritis tribuere potcft, quod infacramento «erum Chrißi corpi« er ptngwis nobis diflribuitur.

TN CAPVT TERTIVM. tionem,tntclligit ctiam uerbit inßitutionis Chrißißtfl^ fMumßterit his foUs non trihuere euchärißiie,nt uocit^ tgt;tus,conßäionem.

Egrfgitt»» uero, ^uod doctt de uiti er meritif p(cerdotis,Hoc fcilicet eü erudire confcientiiif,de ont mbmegregie incertis redderef EgoßhicHierony* tnum audio, utueritatem inueniam cucharißite,ßgt;e* dhiboprimum uitam mini]iri,ß non crimine uaoat non erit ibi eucharißid,aut utcius uerbis loquar,nonß* eiet cucharißiant, fi uero Ma in omnibus bene re^f^on deat iudicio humano, tarnen deinde incipiam dubitd» re defacerdotismeritis. Nam cf iÜe iudicio hununo per omnia inculpatus erat,qM dixit, Gratias tibi ag» quia non ßmt ßcut oeteri hoininum,iniußi, raptores, adulteri, ieiuno bis in fabato, décimas do omnium qu£ poßfideo (yc. er tarnen que mérita habebat / ut interim non dicam Chrißianos,folum agnofeere nie* ritum Chrißi.

Quidß'mtalem incidero fReßiondent Uierony^ tni uerba, nonßeiet eucharißiam,quia mérita non hd tet, HÛ 'mcipiam dubitare etiam de fanfhßimis itii^ nißris ubi tandem inueniam eucharißiie ueritatemf

Hieronymus non ellÇacramentarius,fed hac ra* tione,uiolenter aufirt facramenttmi ab if s,qui eiere diderint.

ßcdit. Cum hac ddtur quod DeieRfinélum,elatcti^ nonfdnÜA confcientitt,qu£ certejiue fit faiu^, flue nonfinihl,cib dccipientc bi^iciijort pohß,ftcl fldne iUud quod dutur poteß, quod cogiutwmci, qui femper eR fandut, per quemlibet minißrum dccipi* utur, fecurijfiine dccipitur, Hifi enim fanitA uerbd cf* fent excathedrd tAofis,non diceret ueritdi, CiUidi» cunt/icite,Si dutem ipfi,qui uerdfiindAddbdiu,fdn^ diefiint, non diceret. Ctu£ fiiciuiU fùccre ruilite,di*

cunt enim ty non ficiunt.Hullo quippe modo legitur wiudeßjinw, quw nunqudnt de Jjundrmn rddicibuf oritwr, fed cum f» (Jjujofw fepibuf palmes uiti^ im« plicuit,non idea frudus,qui illic pendet horretur, fed j^ind cduetur,uiu dccerpitur.

Et cdp.ff-O' r^. de lttdlt;t proditore dieit,bdpti» Xrfnte, ej' quodnuiui eft, ^iunÿîizlt;inte,fine incom* modo reeipientiumbdptifmum çj- «crbuw Deijimnw ciMnpIwte. Sdlui enim fiebdnt,ut qui ab dlijs Apojio^ lisbpti^Crftierrfrtt cy Mdierant ç^c.

Et 'm Pfdlmai» decimum fcribens ait.Chrißus cimj« dem traditorem fuum,quem diabolum •nomin4Mit,qui •tnte traditioncm Domini,nec loculis dotninicis fident potHit exbtbcrc, ctmmteris difcipuli« ad priedtcan“ dum mifit 'xegnum cœlorum, ut dcmonßraret dona nd peruenirc ad eos^qui dvm fide dccipiuiit,etiant fi tala fit per quem accipiunt, qtülis ludMfiut,

fifiitii eil ment um,ßt dantif Dei cr dcdpieiitis eon* jeientiae iJieac, Htec enim duo non mihi ineertd fuiK, bonitM illiui zj ßdes mea. Quid te interponis,de ^uo certumÇcirenihdpoffumfSinemedicere. 1» Domi^ tioconfido zfxo.

Et ChryfoflomM homi.lib.m Matthd edp.fy.ftc ait. Crédité omnes, quod etimtn nttne iUd cand celebnt tur,in qud Chrifluf ipße recumbebdt.Nihilquippe in» tereii inter illdm qt hdnc,non enim hfc ab homine, iUd ab ipfo conßeitur. Q^ando igitur facerdotem cor» put Chrifli tibi prd:brre uiderii, noli ßacerdotd, Chriftimanu/mndteporrigiarbitrari zye.

Et fcomt. ».In feettndam ad Timo cdp.j, ubidi» xerat debaptifmo,hd:£dddit. Volo quidem adqcere plane mirabile-, noUte mirari neq- turbentini. Quid ucro ißiideHf sacra ipßa oblatio,ßue iHam Petrin,ßue iUani Paulin,ßuecuiufuis meriti Çaeer» dos offrrat, eadem eil, quam dédit Cbrißin difeipu» lis fuis, quamq; faeerdotes modo conßeiunt. Nibil habet ißuquam illa mintn. Cur id i quia non hnc fanihßcant homines, fed Chriflus, qui lüam ante fan» ihßcauerat. Qjiemadmodtim enim uerba, qute locu» tus eil Chrißin, eadem funt que faeerdotes nunc quoq; pronunciant, ita qt eadem oblatio eil, eadent que baptifmi ratio eil, adeo omnia inßde conßßtnt. Cornelium ßiiritus repente impleuit ,quia ^iritus ipfe alacritatem uoluntatis oßrnderat,ßdemq- ple» ttijfinte deuotionis obtulerat. Et boc igitur Chrißi (orpuf

corpîM.cz illudeR.Quidutemhoc iSo miituf ttlitjuii hiberc putat, igiiorat Chriflum ejje, qui nunc adeil ffpcratur.

Ne ùdç chmef perpefuo, patres, patres,dut di* easifti herctid noui gt;wn uolunt audire patres, audit fandvs patres fanlhjjime(cribere, contra fentent'ant fan^ patris Hieron)mi,a ueritate Chrifli longe alte* nam.

Etut mireriSjhitc fententia etiam condemnatit tj^lib.^i-. fcntcntiarum di^t). çr mdccretis cano* nicis. f.q j. Iiitr4flt;ttfcoliclt;tz», cap. Multi fecula* ntwn eye. si jufdpicndum eR qudßuerbum Dei, quicquid ueteres illi Theologi poil Apojhlos dixe* ruiH,lt;^nri/tA fententia nieronymiiam ante condem* nata eilf

Igitur ut adonmes alios do^res poH ApoJhloS,itit er ad titeronyntum pertinet quod hie dicit Paulus, Vnufquifq} uideat tjuomodo fupertedificet. NuW nf« ceffeeil tandem ligna, foenum lt;7 flipuhm admoto die oy igne perire,Verbum autem Domtni nwnet itt «tternKW.

(^uid dicam ßre de omnibus, qui ex faeerdotio iHouctcri leuitico,ad quod nafeebantur homines fe* eimdum legem Dei, iam per Chrißum sternum fa* ecrdotemabrogato,confirtnaruu nobis aliud facer* Sacer* dotium coram mundo gloriofum, nihil fomniantes dotiu ni/t ueßrs Aaron unitionem illam facram,cr ob!a* cere« ticnes altari allatas,nur urn unde noßri habeantfuam mona rafuram,le.

f-4furjgt;u,donccnuw principes nwndi crfätrdpjeß^ (h faut, (jui mintllri Chrißi cr di/penfatores fftyßni* or um Dt i,ut infi-a diccmus, ejjè deberott.

Ixcu* Prrdat me Chriftiif, ß hxc omtiia in iniuriänt ue* fatio. terumTheologorum dixerim,d quorum fententiu cal ßo non effe reccdendum, niß propter manißjiiim uer bum Dei, leffnda ßtiu eorum ßriptucum propter hi/hrûm, tum ut bene diih ab eis accipianws, qKf fuo tempore ßdeles minifiri uerbi Dei habiti funt,nt* xime ueronenoui ßmper emergent es h ere t ici perfu^ deunt rudibus,quod ueteres cü ipßs fenferént, queni* admodumhodießußra conatifunt Sucranuntiperdit ißicr Catabaptißie, Nee minus Papiß£ clanunt plt;i* tref,patret,qudndo laicis calicem Domini prohibent ingt;pijlßine,qudndo tarnen ifla impictas omnibm nete» ribus doéhribus incognita ßit.

Hoc folum ago, Vt habeant ueteres ßuam autori‘ tatem,tamen autoritatem contra manißjium Dei uer bum non habeant, neq; hoc fanlli uiri peßutaruntt quod nunc impietas, odio Euanffliß nomine earunt, poßiilatjNon enim ßbicontra Dei uerbum credi uo* luerunt, id quod ßepc in ff nue ßtetur Augußinui nü* nßßis uerbis.Et omnes alij doihres,dHmßu probant ; eX biblijsßue ex uerbo Dei,qtiid aliud uolunt i« o«* nibus fuis libris,quam ut credatur non uerbo humatto, । ßedDeif nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

Hic itaq; omnia probanda ßtnt, ut quod bonttHt aß tentamuf, Pereant ligna foenumf ßipitla, qdt , £dificata I

édiiicitii futtt quidem a. bonis doihribus fupfr Chri^ fium,fed hoe fundamentum ea tandem fußinere non potesi^ut nuncdnt argentum,lapides preeio» fi,ideßea,qu^ fecundum uerbum Dei, cum iußieu Dei,qult;ie Chriß’is eÜ,confentiunt.

Sed h£c ha3xnus, ut oßrnderem quod promiß, tt primitiuaEccleßa ufquead hoc tempus, malta maU et errores acadiffe Eccleß£, propter hoc unum pr£^ ceptum,uel admonitioncm Pauli a doéhribus cr pfee* dicatoribus negleéhm. Vnufquifj; uideat quomodo fit per^dificet.Nunc uero tempus eü,ut interpretando ad reliqua Pauli uerba pergamus.

FVNDAMENTVM inquit aliud netnopo* Eundii teß ponere, prater id quod po/itum c^,quod eR mentu Chrißus lefus. Non poteR ulta ßducia doceri, qu£ Chri» confifht coram Deo, quam lUafola, qu£eßinChri= ßus, ßum leßvm,qu£ pofita eü,ide/i,doâti per Paulum, ucna^ quidicit-Vtßpiens architeilusßndamentumpofui. ItutL lam uero uideaitt alij doéhres ßue pradicatores, poil Apcßolicam ißam doärinam, quomodo fuper hoc fimdamentum (y petram ßlidißimam , id eil, Chrifium,ßue ßduciam in Chrißum, £dificent,ii eil,doceant, ut ßilicct qua: docent conueniant huic fundantento, utquemadmodum infra cap.^. didtur, fideles minißri er dißenfatores inueniantur myße» riorumDei, nonhumanorum fomniorum,maxime ne doceant, per qua homines incipiant aliam fiduciant habere,qnuu m folum Chrißum, gy ho» fidere foU

Chriflo,ne qiumuis doceant fiduciant in ChrifiuM» nontamcn doceant omniw fyncere ifiunt fidult;:iaitigt; fcdur^ant ea,(iu£nonfi(nteis mAniiitlt;t,undcfit,ut tatibm pofita fidaiu homines, ut neceffarifs adfalutéi id quod derogit fiindameitto,id eH,fiduciie inChriJ^'

Jnfiducia Chrifii procederc dehent itofira do^tri“ naf)tu)res,a{ilones,pdjfiones,uita,tnors,Alioquiquic* quid non eü ex fide, peccutum ed. Sic zy Fetrusäd“ tnonet doihres uerbi zy tninifiros quofeuttq} Chri^ fti.f.Pet.'t. Vtquifij; dccepit donum,itd abus in äli^ urn illud minifirate, ut boni dißfenfiatores luriie grs» ti^ Dei,Si quit loquitur, loqudtur.ut eIoquidDci,fi quit miniftr4t,minifiret tdnquam ex uirtute, quiiK fuppeditut Deus, ut in omnibus glorificetur Deus, per Icfum Chrifiiim,cui eil gloria cr imperium in feculafiecuIorum,Am(n.Et Paulus Rom. u.uultut prophetia nofira, id efi, doilrina cr prgdicatio no“ firafitiuxta portionem fidei,id cH,fit tabs,ut con* fentiat fitdei fiuefiendamtnto Chrifti.

Qjiodfi quis doóhr fuperßruit'doilrina fùndamentu tum Chrifium,purum etfyncerum uerbu dei fiue meram do(lrinamEua^licdm,id quod Paulus uoeat auru,argentum, lapides preciofos cuiufq; opm „ tnanifleftu fiet.Aurum,quando eadëfides in Clmißui», quamfimel fit/cipimus,per doëhrem fiue predicatore ita ur^tur zy ajfidue docetur, ut ex eius dolirind treficamtis ex fide mfident,pcrgnmus a gloria Do' mini

Hiim in gloriam, angiuw per Domini )piritum, ut nonfalum acccdentes nd Chriflum crednmtK, guem* ^dnudum quidim non mteüi^ntes rntionem cruir^ futrm fidci, dicimt,ß fides prxdicnndn cÙ, non no» firis, quia omnes fumu4 Chriftiani, prj;dicandn e^l, [cd Turcis (3- lUts^ (jui nomen Chrifti non audierumt, noflris auxm antum bonn opera priedicanda [umt. Verum difcamns iugiter ex uerbo, zr prédications fidei, fine ex promifsionibus Dft!, cr cxbomfione filnih, t3 per omnem uitum i« owni necefiinue men^ tis (3 corporis, in omni tentutione or perfecutione, etiam guando nonnuntjuam nos premit peccatum,Kr* ret indicium Dei, inflat Satan, urfft mors, (3 dere^ tiéh a Deo uidemur, afluefcamus abnegtre Ç ut Chri^ ftid dicit ) nofmetipfls, ^3 allere crucem noflram, t3 tumc maxime credere, nuxinie confidere Deo per iefutn Chriflum, ciuodamet nos, cjuodÇeruaturns fit, ijuod mala ifla cedent nobis in bonum t3 [alutcm pfr cum, maxime incjiiam time, quandouidentur omnia dfjpffJtt, tiimc enim locus exercendte fidei t3 ft’fr^ndi de imflrioordia Dei. M que tunc opera tona fiuefii^ fiue jàcienda confines, in Ins angu* ftijs zr neceflitatibus qua accidunt per omnem ui* f Certe fidcs uera nouit inuocare patrem in noa gt;nine Ie[u,ideo ad inuocationem afsidue oonlitgit,quia fentit Jc aÇsidue impugnari, [ecundum illud. Tara rtj firtiflima nomen Domini, ad earn currit iiifliis cr faluabitur.

Sic itAcj- doccre perpétua,ut ferues homines dtri^ fio, peromnem uiam cr tenatiomm ufij; w ßnem, eR ßne dubio nurum optimum, cr caput doRrine Chhjlidiie, que doRrina ubi perift, nihil prteter fri* gid.u cæremoniM nobis reli.9»m eR,quarum quedaiit perfe funt impie,multa: uero, que per fe pofent b'* here !'eruari,cr quedam etiam utiles e/fe, amen ont nés impie redduntur hac adicRlone, quod necejJariS docentur, homines alibm fidere difeunt [eruatH, difjidere non ferudtis, quia hec ZT alia pro fide'ut Ch rifium fiufcepim is ad remifsionem peccatorum (J uiam eternam parandam, quod non esl edificiu pofi turn fuperfitndamentum Chrifium,licet per erroret/f ed tempus pani uideatur,ut nunc ffmere liceat amp;nbsp;eere cum kremia. C^uomodo obfeuratum d«««* muatiis eR color optimus, di/})er/i funt lapid.-s feta âuarij in capie omnium platearum f Filq sion im* (lyti cr amiRi auro primo Jiueoptima, quomodore* puati funt in uafatrfka,opus manuum figulif

Aroett nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»ero fuperedificat doRor ChrifiianUft

turn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^damenturn Chri/lum,quando fieripturas Pro

pheticas lt;y Apofiolicas, fine libres fiacros interpre* t»tur, cr ^nuinum fienfium ficripturarum proponit, quemadmodum in Pfial.dicitur. Eloquia Dominielo* quia pure, argentum igne probatum in uafieterref purgatum fiepties. Tu Domine fieruabis ea.

Hie uideat doRor,ne ex argento,id eR,ficripturd J^iritus fanSli, fùciat fiaoriam fiue argenti j^umanf» qu^

^utf^ciem quidem habet argenti, fed uerum tirgen tHWiftóncft, ne dicatur ei iüud Efaie.f. Argentum l«w»i ufrfiwn efl in porilt;tJ»,cz caupones tui mifcent ^lt;]uam uino^Fit au.rm hoc, guando ex ucrboDei m« le inteUetio, depratuio cr detorto, confirmamuf trd« ditionei fcunwniW, neftrae opinones, cogiMioner, O' alia gult;t uere McrbitwJ Dei non habet,ut ia,,guam» uis manentibuf «crl»M,miMen non «erbm dei, nifi fecundumj^eciem.

VtqudndoEpifcopiMRonuini« Ihtuitur effe co* put externum uniuerfalis Ecclefi£,ex iUo uerbo Chri pi. Superhancpetramedificabo Eccleftam meant, cum tinten ibi non diéhtnt cfl, super hunc petrum, licet etiam fc non ejfet certum,^uod folM Pdplt;t effet PeirM, fed dióhtm efl, Super hanc petram,qute cfl. Tu es Chrißus fihtts Dei uiui. Rifermtt iawdudum nos Gr#«, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fgt;fopterifl:tm tnierpreatio^

«cm, maxime tjuando, tjuißterunt ouddciores ex not bis, audebant pronunciare, neminem poffe faluori, nip e(Jèt fut obedientia Ronwni pontificis.

Item, quando purgarortum ißudcxuariww aniw« «fWin, eonprtnatur ex Pauli uerbo. Ipfe faluusßet,fed, ftc tttiqium per ignem.

ïffm, qwandopiccrdotitMn illud noßrtim ociofum, quodfcripturanouitePamentiignorat, confirmât tur ex ttepibult;,unflione,cDnfccrdtio)ie ueterise^ Le« uitici iüius ficerdotij iam aboliti (y reiedi.

Jfiw omnibus Chhlliunis coniinendut, conßrntAtuf prohibit robu'hgt;rutn monuchorum mendicité, aliorum jùlfo iurua puupcrtus, or ex obediëntie Deo (y eins pr^eepto debcm:is, confirnMtur obedientu ejudm Del uerbam non agnofeit, at^ ddeo reprobut,nimirimi qud iurum:(S qt uoueiw.is nos obe* dientes ßre prulato ( ut uacunt ) feenndam rc^liif cr trdditio ies hunMnus, guus damnutus legis M.itthgt; If- ^fdix.i^.

item, giundo cogim is homines ieiumrc quddrii^ ^ßnum là-iin, ex lUx hijioriu ieinnij Chrißi, qudfi nd Cbri)li imiMionem, cum amen hoc nufqudm pre* ceptum ßt, zy neßeri quidetn poßsit, quid Chrißm ieinn.iuit quddrdgina diebus ey quddrdgina nodt* biu nihil edens zy bibens, çx idud quod fiHtoaem iuris 'in iflo noftro ieiunio quddrd^limnli qui id-m uo* cduerunt, fidpueris deßnditur ludus e^l, fiduirii 'mfdnid.

Ueqiunqium grduitis ddmn'um dccidit Eccleße, qtum quodßne uerbo Dei, ex imiatione ßdnehru/m, etidm Chrißi, ßcimis reclus, leffs,ßAtua(ytrd* ditiones, quibiis poßtd homines diÇcunt er aßuefeunt fidere, in iniuridm mifericordite Dei (y dbnegd* tionem uirtutis eßicdcia fdnguinis Domini noßri tefu Chrißi.

Hec dutem ßcorid que fe pro dr^nto uendiat, quid aliud eil quam in grauioribus lignum, m leuio* ribusfaenum çy Jhpula ƒ

^ciSiinunc toguirw.r, cjui licet pij, tumen bjec •pf“ O’ fjmiliä per errorem dccueriwt O' fufcepe^ runt, credentes eu fùndanunto Chrißo conuenire, o ‘ti'ffntum tudicio intrrMn deftcerunt, Mm!» nlerat Dei long(inimitdi,lt;jUie etiam ncn mpuMfun* propter fùndamenturri Chrijlum, lionautem loquimur de impijs nebulonibui, lt;]tà nunc non per errorem, fed per muliciam propter fud lucra o amhitionemjhdec erroiKd ab alijs accept «,contrd manißßim ùm firipturam,o contra fuani œnpiçnftdm definduftt, o ucritutem agninm im^ pugnaut,nealij ad ueritutts lucem emergcre poffint, I^lazn filles nr errorc lt;juidcm, CiUemadtnodum quibiMo! dam (aniiis rontigi’t, ewpiiMit ddificare ßiperfitnda* mentum Chriftu/m, nam hoc m omni corum doilrina not deprebendesAtaej- dd biwic Jwtwn non pertinent, fed dec(5 infra aliud audiet ludicium . St quit tem-^ plum Dei propbanaucrit czc.

Porroar^ntum, id etl, jeriptura facra, qiiando adificatur, id eü,docetur,debet adificarifrpcrfrn» dament,um Chrißum, id e^, ia traihri, ut in folum ebrißtwn njficidt, quemadmodum Ronw.p. docet Pdulns, propbftidtn oportere efrè dttdlogdm ßdei, Cf ÄdRontd,?. dûit. iußieiam Dei, quæeil per dem in Cljrißitw, habere teßimenit«« ex lege o p’ o pbehi. In Moße propbetts promittitur Chrißuf, In ftn’ptMrts Apoßolicif exbibctwr, Lex jùit peddgo« gw in Cbrißwwj, Emngelittw twbii ddjtrt Cbrißum, V ) HijtoriiC

mjbrii trßäntur ^uemadtmättm nel creditut» uel non creditum eü diuiiiis de Chrißo pronüfiionibits.

Ideo^ gui ex facri'S liicris, nihil aliud tjuam nu* ralia cr non Chriflum, qu-eßcrimt, nihil mirum, ß Cr dixerint cr fcnferint, eadem in Ariflotelif ethi* (iSjCT Ciceronis (fficijs, çj- Senecg fcriptii contiae* ri, cr tnulto utilim legi, atque ita, ah hac ßntenM deficerenon potuerunt, gu£dicit, Ex eo nos ßeri ßfrchnus iufli, Quaßuerois iuflaßcerepof* ßt, qui nondum ipfe iuflus ßt, arbor non bona pro* ducereßufhts bonos, Indeßäum, ut ßne iußißoa* tore Chrißo de iuflida pr£fumamus, Dicentes enii» fefapientrs ßultifrcü funt,c^ uani efß^h ßtnt pera gitttiones O' oanßliafuti cc.

Lapides autem preciofos do^ Chri* flff ßianus, fupor ßindamentum Chrißum, quando ex* preei* f’ortatur Apoßolioo more, ut qui fide Chrißum fit* fceperunt, eam fidem er Euangelif dodrinam, or* nent fandis moribns, er Chriflianis openbits, ad gloriam Dci patris, ne blaßjhemetur ab impqs bo* numnoßrum, id eü, Chrißi Euan^lium, ut bo* nis exemplis luceant coram hominibus, ne cui uel ittfirmiorißatri ßnt feandalo, ut, fua corpora ceu ffiiritiis fandi templa oonfecrent Deo, nuUi obßnt, omn:bnf proßnt, pacem cum omnibus habeant, etiam cum mimicis ß fieri pofsit, quantum in nobif eüjideü, quantum Euangelij ratio permittit, Plt;lt;quot; ticntiatlt

tlentîam uerofumme ament, cz nw fe uel uerbo uin ditenf, atlt;j; inw ulioy quolt;jue fJCM cr retonciliif tionii fint auiorei, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

Docet autem ctofbr fiue prlt;fdiflt;((or Chriftid^ thiin uiam, cr cenuerfationem inter homines, ia commode ey Cbriftiane, ft quemque admoneat prx« /hre ex dniwo, (y bona eonfaentia. lt;x)rlt;im Deo, futm c^dum, idesè, ut quifque candide feruiat in fwd uocatione, Jiue eonditione, quemadmodum fetrus ey Pd«li«lt;lt;dnwnent infuisfriptis, utnugi» firatus bene prdfit, fubditi ex animo obediant, non folum bonis magiftratibus, ni/î pradpiatur contra DfttW, plt;«x tu4lt;efMr, boNorentur prinn'fcj, orc« tur procmnibi« politijs, Jblititt cogitetur, qui cis prof mus. Marifi diligant «xorci, uxorri rc« uercantur nuntoî, parentfj pie honefle «:■ fiituant filios cr filias, fUj obediant in omtiibu« pamifuw «oîwntaM', Demini domina; agnofeant fè Dowiiiuw habere in calis, ut modejk agant cr= fi ftmulos zyßmulas, «trobercdcî regm Dei,fî Chrifliani funt, dut f Chri fiant non funt, ntodcjliit bac prouocati, fant, Serui cy ancillc «on ad oc«« luw fol««quot; feruiant, fed ut Domino Clmifo, quem t’’’«rfiitrm ey omnia intuentem babent, Owjncj ue» ^0 fefe ut fratres antent, ftbi m«t«o œndonent in» iuriam, Jcbric, i«|lr, ac picHÎMant, in boc fecu» to, expeihntes bcatam (fem ey aducntttm Cbh« f.i, ai^MC orent fne intetmifione pro pre^ero

tur]u O' fru^iu Euangcli/, pro pace c. Obcdiant nünißris «erbt eis neceffarta procurent. Scrui* Ml uictnis, tcgrotis, adßtchs, e^ntibm, zj an» te omniafuorum curam ffrant, id esi^fibi commijjd* num.

Iflifumt lapides precioß, in mûris krufa'em ci» vitatis Chrißi,ornanuna quie uident homines,ut gio» rificent patrem noßrum, qui in coelis eH, Matthei.f-qutbiis ut fun plices fili) Dei, fne reprehenfone, in medionattonis prault;eatq; perucrße,luce}nusficut iu» miliaria in mundo, uerbum uita continentes, ad gio» riam £uan^lq, in die Chrißi,Philip.i:

SiMime hie cauendum, ne fic ifta Chrißiana ope» ra,fue iflom Chrißiatiam uiam doceamus,ut difcaiit homines tulibits confidere, quorum fiducia debet ejfe in folum Deum, per iefum Chrißum Deminum no» ftrum,fimdamentu/m cui inniti debcmus. New fc« • non effet lt;edificare lapides preciofos, fupcr fùndti» mentum Chrißum, fedfuperfeipfos, fine fitndainen» to, qu£ eli aidificatio ßulti tari Matthei.r. nbsp;nbsp;mffe»

ciem haberent lapidum precioforum,id ell,bonorMn operum, non autem effent, duicquid enim non e^ ex fide peccatum ell, Ornamena itaq;, cr cera fig» na funt prlt;efentis gratis Dei, fidei in Chrißum, cjetrrum folius fùndamenti merito filif fumus zj ac» ceptt Deo,fecundum itlud. Cum fiecritis omnia, quit prjecepa funt uobis ztxc.

Autjiquis doóhr fuperßruit doiirind fud, fuper EtgnS fwiKidiM^ntitw Cbrijlam Ç quernddmod'^m bom« uir ßocnu, fererrorem puat ) lignum, fanum, jUpularn, id ßipu» e^,nonjyncerumuerbumDà, non uoccm pit/loris U. Cbrijii, fed urget amp;nbsp;docet ejfe quidam necejfdridf qud! «onptMt ipji JKlt;ind4tä, quic ucrbum Del »on hd* bet, dtq; ddeo qult;e tamp;ndem dd lucctn er ig»«^, id c^, ubi reufldtur error,deprehendiMur effe contj-d ufj-« buw Del, er ct«n ßmddmenm Chrifto no» poffe ro« hierere, ex traditionibios rnim huimnii funt, qt hu» tndni eordif figmena, qudlemcunq; pietutts jj?ccicw dnteßntmentitd. t

Ligniwn ftwit, q«« mdioriffciie pietutis cj- feri» pturdru/mmdle lUtcHcdhirtüM, altius animii quorun* ddlti infederunt, bdc pnmuw lucem ßtgere qud:» runt, dc/inßone qudß fin^hatii, ez igui reßßcre «idfntur, ut humida lignd, per detortM feripturM, per autoritdtem pdtrum, per longi temporii præ» feriptionoM, per inultitudinem ddbdrentium, fed tiiidem fruftrd, non ettim poteü ligniMw ih igne per» ßßere, redigetur 'm fimilldm. Omius inquit platia^ tio,qudm non pldiitnuit pater meus, erddieabitur, Verbum uutem Domini flubit in neteniMW.

Videtdlid quddam fuprd ( ubip-rip/itonird Cy« priani rébaptizdtionem ) d beato martyre Cypria» KOiedtßcaa, qudß(de quonondubito) fuper ßm^ ddmentum Cbrißum, quod «erc bdbebat, qui etiam

ahTfl, tmrum cjuam neccjjarium freut, tif atjudwttt faheii permifeeatur, quis à dedit potefratem, uthtK , necejfrriumdoeeat, quod non eü ipji mandat urn f ; libcntcr utitur detortii fcripturis, ut dieat pro olee j fuo. oleum peccamrif non itnpinguct caput tneum, ; quid ft ei contra fuam aqua: permificnem indieaitc* ro,quampefsimam habeatjjteeicm ex hoc£/aite uer* bo. Caupones tui mifeent aquain uinof Çerte bed* tus Chryfofromm home .tt. In Matthai caput. ' h^refm uocat pcrniciofam, his uerbis. Sed, inquit, cuius rci gratia Chriflusnon aquant, fed uinum poH refurrechenem bibit f Pcrniciofam quandam hare* ftm radicitus eueUere uoluit corum, qui aqua iff tn y ft rijs utttntur, la ut cflrndcret, quod cr do hoc myfrrium tradidit, uinum tradidit, etittiU poRrefurrcchonem in nuda myferio nvnfa, uine ufus esi. Ex genimine autem ait uitis, qua: certe ui* num non aquam produeit. Ita ille. siue autem con* tendas ha;cdiii contra illos, qui fola aqua utuntur fine uino, Jiue alius dixerit contra iUcs diâtnn, qui tiquam uino addunt, cerfum eH antra utrofqucdi* (him, quando genimen uitis, ide/l, uinum uultejfe in Myferijs, ut ait,non au.ym aquam. Si hie Ccqucn* dam duxeris hominum autoritatem utrum fcqucris i utrum damnabise Ego eerte Chrifo gratia, ut ifrd ligna nihil tnoror, iti non tim ligna mihifiint,quat» foenum Ct fipula.

fhiim 'm luce ZJ ig»e, deprchen)b errore, ruïiu» piwtt «t(iimiis, ut quad docuerunt non e/Je edendM (lt;tfHcs ßriu fexa, non e)Jc célébra ndum fine mani» pulo ore. HKc pertinent owneï nug£ lt;fult;eftionum iHarum Theologicalium, niwi potuilßt Dem alittr redimere gem« hunMnum,aceo quod ridenda mul» propofuerunt, mulo, etiamtmpia, quorum muia angefsit quodam loco annoationum noui teftamenti Erafmuf.

Si qui 'mter eos 'muenti (ÏM a Deo, qui Chrißunt unuuerunt ( non enim pniudicamui iudicijs Dei ) O’ per errorem ab alijs, quaß per manuc, accept tum, iudicauerunt h£c non ejfe contra Chriflum, de t}ii Iblif nunc loquimur, Nam de bw dicimuc,quilùn* dainentum Chriflumhabent,ideR,per Cbri/itwnJJie* rantfalutem.

Illi ucro nebulones ad hunc mimeruwi non perti* tient, qui ßcßierunt adß^H, «t nutic tandem fcjc de« durant, ut foils nugisiftisimplicarentur, odio haberent ,atq; adeo perfequerentur, daa occaßone, Euangilium Cbrijti, ßue /undamenttwn boc, quod ex fola in Chrißum ftde iußificamur,qui non foltwn pie» attm, fed omnes bonac littrof, picatis minißras, oder 101t.

Rcpetrbicomnia, quf fupradeauro, argen», btpidibui prccioßs, ligno, foeno, ßipula ßripßquot; t»iM, qiiando de bonk operibiwagcbami«, nam bne »Ba omnia, etiam pertinent, qnando opera ex dolt; flrnta»

ârtM, de qud hie diemut, proueniunt^ ^Tcbd si quii igitur inquam, ijh, bena aurtim, argen* tio do* turn, lapides preciofos, aut i/k erronea lignum, fee* ^in^ num, flipulam, tedifiiauerit fuper ßindamcntunt

Chriflum, quomodo tandem deprehendnmtur difeernentur, ut ilia maneant, h£c percant f Cu* iufque mquit opus mani/ijium fiet, id eii, euiufque doóirina, quam fupenedificauit fine docuit fupef fùndamentum Chriflum, manififîu erit, ut uideatur numDciuerbum fit, aut erronea, licet piorum do* riorum, fententia.

ts^ulta, enim fepe fe ueritati^ ß^ecie uenditant, ctiam pifs, dum non certo Dei uerbo tnnitu^tur,nen fatis attendentes quid hoc Jibi uclit m Pfalmo, Tuw nonpudeßo, turn reßgt;icio ad omnia pro’ceptt, W, fed ut Chriflus ait, Nihil occultum, quod non retie* labitur, ncq- abfeenditum, quod non feietur.

DIES fujw ( ut hie diiitur ) dcclarabit,qucd in ignereuelatur, ucl, quia in igne reuelatur, cu* iufque opus quale fit ignis probabit. Ligna, fanit»i, ftipula,ideil, ea, qult;enon funt Dei uerbum, gloquot; riantur fepe quafi fint ea, que eternafint, cr pm* re noq poffint, id cd, quaft fint umm Dei uerbum, quodmanct inettrnum, proijeiantur inignem,ibi rcuelabuntur ignis probatione fiue examnatione, ut indic fiue luce conßmua appareant, que ßnt, que ante in tenebris, id cR, in ignorantia cr erroK tiMguificauimus.

Tiwic uideb^ pcretmtiae/fe or non Dei, qu» titanteejjc Dei, er sterna jbntnubtf, Paulatim abjuttü itb igrw uideb.s ligna, fxnam uero pi» pulam ud ad ign s ajpeifht’» euanejcere. Contrit uero anram , argentan, lapides precioß, id cÄ, purin» Dei u rban, pepe cdluwiuunj fujlinent, quaft non/int quod font, his uerbis. Non eft ueruwi «irgentum, non uerum aurum,non ueri lapides pre* cio/t, fedegt;ldoflrinitnou.i, beretica, fcandalo^o, purumauriumojjinßua, acultuDeiretradiuazr nt» obedieniiit funtlo matris Ecclßu alienatiua, quis enim ignorât quam Theologicalittr ijbl, ßne fcriptura, poleant obijci Euungelio glori« Dei f Sed qtirßc /Àipo damnantur, in ig-i; perßßunt, probu» tionem ignis, er diemßue lufem conß»ctt4»Jj id eü, ittdiciuwi CZ cognitione»» ßrre queiwit, cSquot; perma* nent, «tcun^;, ad tempus uliqMid, nb bominibiw re« probuti er dainnatA.

NoliMttitliit in lueftHprotrnbi, er ubi admo= ttentur igni, »t in die pofsint «ideri, pritninn Jij« »wnt, mox pcrcunt, id cR, primujn indigne ß» runt examen, deinde apparent ejße nihil. hlt;«c «e» ro, qnf nihil aut ctiam nwlit «tdcb.intur, tantiwn «bcH, Ht jwginnt lucem, ut etiam gaudcant eerto iu» dicio cognopd.

Aduerte,quod crpupra dixi, diem accipi pro Diet. regeUfti luce uerbi Dei ßue uerintis, id eH, pro cognitione

wgnitîone Icgw, reueUt peeccttum, cr Eudnff» lij, cjuod dechrat nobif remifsioncm peccati, ß* itorem rgt;ei crga ruts per icÇum Chriflum, ^ucmttd» tnodtimfcripturafolct hac utiaHegoria, ut Efaia.t. Ad Icgem magif cr ddttßiiMnium,quod fi non dixe* rint iuxa ucrbum hoe, non erit eif nututind lux, Et in Pfdbno, LucermpedibiK nuis ucrbum tuum, luinen femitii meis. Et dd Ronunos duodecimo.

Uox procefsit, diet duitm dppropin^uduit, ßcut in die, honefle dmbulemM, Hmc ey exdéium iudieiuni Cr cognitionem dies ßgnificdt, ejuid reucldtAueri* titt certiiK iudicdmus de rebus, ey non e^l errori lo^ eus, idea er nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;edpile. Hij. Pdulus dient honii'

nis, uocdt indicium homnum ßuerutionis de rebut fdcris^ Cf de minißris Eiungelij, cfuod ßlldx dt» que ddeo nuüum eH, Punnt enim ditintdlcs honth nes feuidere, quenonuident ere. sic ibi legitur ex Gnco, Mihi uero pro mininu eR, ut d uidiis dijudieer dut dbhumAno die, leremids dutem cdßte decimo ßptimo, dixit. Diem hominis non defy de* rdui, id eÜ, med prjediedtiaie non qudßui, quem* admodum pfeuVo prophetjc, quicquid dpud homi* nes mdgnt tßintdtur, non qu^ßui opes, glorium, honores, ßuores, quemudmodum cdrndlcs homi* nesfolent. Breuiter, hie dies conjficudmlueemcr certumiudiciinn, poßreueldtum errorcm, ßgni* ficdt. Diesdecldrdbit, ideß,reuelda qudndoque neritds eern ojkndet, quid bontin quidue mdlum fiierit,

Jiierit, Ad tentpin eni/n intenebris, id eR, tfuitn» do emtur, tjuedxm mAla pro bonii jefe uendiantt ijuepjßea in l«ce, id e^, exA^are Q- ccrtiore iudtcio deprehenJuntur.

Jgnii autem meaphora am freijuens eâ m pria igfjij. pturij, Kt riJcrtd^im plxnefît, quod hoc loco ifldc fî» tcrint dlic/uem ignem purgatorium pofl hanc uiam, hoc incjuxtn loco, q«i fecuttdum omiiej jirè dt(îione$ itilcgortciH, ut fupn indicittatncfl, nuixiinceti« Am P4«lofîc cxpniiwrttr igriisfîmi’itudincm, Suhmf frit, fed fîc taii,]H4»n per ignéw. QttanqWit»» cjuid lt;(tHncb4t bic rnultii hoc ddownere f tjuundo cnim fine dubio ullcgoricA funt, Auriuw, iirgentu*)», bpta des preciofî, ligni, fœniwn, ftipulu, q«M nifî pline Pitpiditî dlirluis, cj- rudij ufîniis, ncg^rit ignent lt;tllfa gorice difhsm, inijMOiiljfiwtt probuudaf

Qutfî Mcro prohtio in igné, non fît infcriptu» tii meaphon notifiina, «t in Pplmii. Eloqwù ' Domini clotjuin P«r4, argentum igné exaini^ n^tuin czc. Ite»», Igné mf exdminijli non eü ina uâiaininf inicfuitM, Et.j. Pétri.i. N.'wicddbrc« «cttwp;« afflitii uarijs experimcntii, fi opus fit, ^uoexploratiofideiuejlr£, multo preciofîor aura, ^»od périt, zs- «inen per ignem probatur, repérima twr in Undem zj gloriam zj honorem, turn cum ’•e« McUitur icfuî CbripM eye. Et.|. Petri.j. Cburifji«

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»at« .

Efl iatjue ignii tentAtio ßue probdtio, tribuld^^ tio, perfecutio, amßtßo, porni, (juemudtmidutit etiamEccleßafiici uiceßiwfeptitm), dicitur. Vdß figttli probdt fornux, er homines iußos (entitiotri* buldtionis . Ef Sdpicnti£ tertio. In pjucis ueXdti, in multts bene dißgt;oncntur, (juonidm Dew leitti^ uit eos, er inuenit eos dignos Çe, Tanejudm dU* rum mßrndce probduit eos, es' quxß ho/iidm^ locau/H dccepiteos, er m tempore erit rejjieiiuf eorum erc.

Hie ignis effieit diem, guemddmodum hie did^ fgt;*r, Quod in igne reuelubitur dies dccldrdbit, «el, dief (icckrjbjf, quid mignereueldbitur, amp;nbsp;cuiufque opus qudleßt tgnis probdbit, Extrd teneur tionem, ßeile qujtddm nugnißeamus çr mdgitiß^ cdndd eredimus, qute tiinen tn tenaticne, quid Dti non fimt, er nobis er dlijs reueldtA cuunefcunt pereunt. Quemudmodum conqueritur pro populo ßto,dnted uerbo Dei mereJulo, ieremids Tbreno* rum primo. De exeeljb inilit DO NlïHV S ig* nem xn o!ßd mes er crudiuit ine, expundit rete dibits mets, conuertitine retrorjixm Id quod ißit uieeßmo o{bluo,ßc etidm diettur. Tuntummoi» folduexdtioddbit inteüeéhtm duditui. Et ChrißiK dit, Mxreinono. Omnis homo igne falietur, er omnis uiéhmu ßtle fulictur. Et de pijs Paulus,

Qnot^uot uolunt pie uiuere in Chriflo, perfecutilt;J» new, JiMc mterndm/tue externitm, patientur.

Etccrft pijs ijk ignK,(}ui efl crux cf tenatio,lt;iideo »ecejjdrius cfl, ut Jine eo in ßmplici ßde fyncero uerbo Dei perßflere non pofsiwn, accrefat enim femper rubigo,qult;im necejfe eft exuri, ut non dicam, juod ia fides noflrd redditur probatior çy nobis CT alijsfitu ut fites uarie exerdtitu, non finat nos pojim pudefieri,utdicitur RoJrwws.f. lt;]uemddmodum Chrifiuf de fiemine in terrdtn bondm femindto dicit ßu^him ddfirunt m pdtientid, fignificans fiuébint iüum non prouenire fine crucc, Et dlibi promittit, dicens. In patienfû po/sidebitis dnimds ue» firds, Le^ ^ult;e fcribiintur Hoc cfl, quod Sd* lonwn in prouerbijs, toties nobis difciplindtn, cdfti» ^tionem, eruditionem, tinwrem Domini inculcdt C7 commenddt. Et in Ppiino dicitur . Priufqudnt fjumilidrer errdui,nunc dutem eloquid tud(eruo,Boa huw mibi quod humilidtiis fttw, ut difiam ftatua tud, Mclior e^l mibi lex oris tui, qudtn milid duri cT *ramp;nti.

Si quid igitur praßimpßmiis leinere dut errdui^ Wiw, ddificdiido fiue docendo ßiper fimddmentum Cbriflum,qu£ cubocfunddinento fiue fiducid in Chri Jlum non ajnfintiunt,qu£ amen per errorcm confen* tire puabdmus,in igne,id eü, in tentitione, in tribu» ldtione,(y qudndo ueritjtte contrd nos agitur fiuefirî pturis, mdnififlumerit uelut in die, çy peribit, f/t

IN CAPVT TERTIVM turiM enim antutioncs DeiM nos indudt, utnos ceit filios erudL(t,C\iiem4dmoduin Hiercmiss dixit cd.ft. | Cdjli^di ine Domine cr cruditM fum,cjiufi iuwneu* lus indomitus, Conuerte me nbsp;nbsp;conuemr, quia tu es

Domiii'H Deus mens. Poflquam enim mnuertijli me, egi paenitentiam, e:^ poflquam oßendißi mihi, per» cufsi fènrnr meum, Con/îtfus fum er erubui,quonia)tt I fuflinui opprobrium adolefientia; ine£.

De pijs doShribus, id quod fepe adtnonui, nunc loquor, qui fitndamentum docent cy habent Chri» ßum,qui norunt ttmere Deum,ddorare er trepidare ad reuelaam Dei ueritAtem, non autem loquor de ob ßmatis er excxcatis, qui admoniti tribulationibuf tnultis, admoniti manißjio uerbi Dei, ut hodie Papi» ß/e,fdcrainenarq, anabaptiße er alij h£retici, non plus mouentur quam Marpeßa cautes, er in fuis er* roribus er pr£fumptis opinionibus, nihil ueriti iudi* (ium Dei, moriuntur.

Pijs dochribus, quando ar^untur ipfa ueritsdt uerbi Dei, ul in an^ßijs alioqui uel in morte, non Ubet deßnderc, qu£ frlfa fe doeuijfe deprehendunt, fed potius dolent, oonfiinduntur, erubefeumt, recan* ant, ad gloriam Dei, er fuam er aliorrnn falutem, ueUent non docuijfe fetalia, umdealijs daaeüanfiS errandiyllic licet confiiß,tAmen §tudent,quod pofsint glori£ Dei er faluti oonfulere proxiinorum, docentes rurfum tontra fuos eri-ores, quemadmodum nos ho*

Hic damnum patiuntur, tjuia uident non folimt frußra [etilia fuper fündaincntum Chrijlum edifi* Cifjè, fed etiam cum damno (y feduéhone aliorum, idquodpro maximodamno habent, dolentes apui fe, (y conßtß apud alios, ^uibus reuelatur ueritas, guod non in folum Chriflum fiduciam docuerunt^fei nonnihil humane fuperßitionis addiderunt, guod non folum Dei uerbum lt;7 fyncertim tradHuerunt, fed etiam illt humana ijuedam pertnifcuerunt, guod fepe ut fiu flatuerent, lt;jue tumen Dei cffe putabantf ahenis cz uiolentK interpreationtbns, uerbum Dei ignorantes,deprauarunt, ijuod abalijs deprauM,cr uiolcnter adalicnum fenfum detora, perncgligenti* am zy ofciantiam, propter illorum autoriatvm ey fan^htittem, fufcepcrunt,cum omnia debuißßnt pros bare, cz quod bonum eR teuere, quod ad ifia. incoms Dioda zy mala, alijs multis autorcs fua dodrina ey fcriptura ßicrunt, ut quemadinodum Ambroßus dis cit, femper erubefcat, quife uidct /ilfum dejèndijjè prouero.

Sed hoc damnum cedit cis in maximum lucrum, quia fa!ui ßunt, merim ßtndamenti quod docuerunt, quod amant, zy ueuelaa uerttate, dolent fe nonnihil ab eo deßexi/Je, aut ccrte indigna fupcrjlruxtfjè,noit faluißtturi,fihocßiiidamentiim non agnofcerent, fed fais iußicqs, cy humants adinuentionibus lt;y depras

tutii fcripturis ßderent, id quod Ambroßuf ßc diiit-Semper fiduciam hitbet Dei, qui abiefhßlßo,fecutui uerum,(y jpretA impieate fuceubuit pieati.

Scdßc mquit Paulits, anquim per iffum, Q«o uerbo certe terret prtmum, cr adnumà omîtes pioS doihreSjUt cuute i« negoeiofuo ugunt, non dînent fuA^ inuentHjßque^eciefcripturdrum er fanfliatis dr* rident,its, ut cupiunt dlqs,pro uerbo Dei certo, uen* ditdre,non ßnt fegitesdd legendum, ßue difeendunt fedulouerbum Dei, ordiites ßne intermifsione, quo recte inteüigtnt, er in fyncero uerbo perfiflunt, ne per negliffntidin, prieceßorum errdts,, pro uerißUt fufeipidnt, fed potius omnid dijudicent, quendo pijf aliorum Idboribus utifdnéhim eße ducunt, non igno* rent quod Dominits dicit. Dum dormirent homines, inimietts homo fuperfeminduit zizMid.

Cduedt iaq;, inquit, unufquifq; qui fupertedifi* cdt, Nam ignis uenturus etl, erfyncere docentibuf, er ijs,qui perperdm queddm docent,ß non pdreetur duro,dr^nto,ldpidibus precioßs,quid de dUjs ßerdtt dumS Siquidem oportet omnid igne probdri. Cduedt, inqudm, quid licet fdluusfidt, propter ftnddmentum Chriflum, non tuinen niß per ignem, 'm quo perire oportet, quednted ipfe er dlijper dotlrindm eiut tndgnißcduerdnt.

fbiit fiu, dodr 'mä, (juia omnis caro^anum, ucrlum Mtvm Domini flabit in tetrrnum. Ttinc uidcbitur cti* am ab alijs, ^uod ßtcrit fidelis in ornnibm ucrbi nü* nißrr,cr fgt;r«cterea etiam atcipiet )nercedem,iwn cjui^ dem merMtn, fed a Deo promiffim, fecumdum illadt ÏHge fente bone ey fidelis, cptia in tnodico fitifiifide» liiere, de ^lufitpraPanlui. Vnufijuify^, inquit,fit» am mercedem accipiet, l'uxa.fuutn laborem, ty de fe alibi. C«r[ttJ» confummaui, fidem ferudui, de i^çliif ^uo repofita, eü mihi corona iufticite, cpiam reddef tnihi Dominus iufius iudex in iüa die er c.

Sed ais, Quoinodo pafsi funt iOum ignem ue^ref iüidodkres, tfui ^lumuisfirndamcntum Chriflum hoft buerint, cy rmsltn reâifsime, fuper iHud fiindamcty‘ tum, adificauerint fua doilrina y feriptis, tanen etiam in ^uibufdam errauerunt, fua permifeentts feripturis, cr quadam nonreâe intelli^ntes, ut fu» pra de quibufdam indicatieiK ell, er errores eorum po{i ipfoi permanferunt, nonfunt exufli, ut uiuen^ trsMmnum paterenfur.

Rejfondeo, Etipfiiaccidi/feinuita quod aliji^ nempe ut po/ka cogerentur damnare reuelata ueri* tae, qua prias ut diuinamagnificauerant. Id quo4 Auÿtfiintts in libro deffiritu y bteracap.t^.fic fi» tetur. In multis effèndimus omnes,dtt)n putamus Dcq, quem diligimus, pUcere uelnon dtjfilicerequodfici» cr pofiea per feripturam eius,fiue certa er per fficuarationecommoniti^ dum didicerimus qaod et

tion filttceat, ficrnitcnclo Jeprecamur, ut ignofcdt.Pl^ nahumanauitieü documentis alibuf. Vnde niittH tninuf HouimM quid ei placent, nifi quia ct ip^ ma notia eü ncbii t Videmia enim nunc per lum in tenig)»ate,tt0tc auiemßcie adßciem.KecdIf'

QHie dHtrw in uiti eorum non funt ipftf reutl^‘ ti,quod effent errotua, fcripferunt quidem,fed uef* i lo Dei non ea uoluerunt autoriatem habere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|

iHw impuatui a Deo error, qui 'm eo tempore p4rti* I obfiut Chriftianis, refit de Chriflo fentieiitibuf. ntm amen h^ec eadem iam reueûtn ueriatefuflin^b -

damnum patitmtur iUi, qui erroneat dofhrum [ententiaf hafitma amauerunt u do^“^ runt, ia ut quod dofkres fanfh m uta 'm fenutiffd non fftffinuerunt, iam fuftineant 'm poflrrif ct ttriha, qui iam fuos errores per Dei gratiam (ori'''' gunt ere.

Hunc ignem olim Chriftiani uidentur appetlijl^i ignem purgttorium, in quo pur^ntur pij a no,/iipula, ex qua appeÜatione (utin plerifij; per ignorantiam peffra natut fit error fffh pur^ lorif

Hie répété,ft uii,omnia quiefupra dixômtos de opt ribta,qudndo,ut dixi, opera ex doârina proueniKfd' ( Sicut enim opera ex fde ffti permanent, ia tnagif doârina pcrmanet,qu£ fidei in Cbriflutnptr omnia r(ffgt;ondet,câ ettim peterna ifin ucritat.

AtO; hdc kdékntis de pÿs dochribus, id eH, ijf, qui £dificdnt fuper fùiiddinentum Chrifium, flue qui fiduciam in Chrifium docent,/lue fiyncerum uerbtmt «bi^; docednt.fiue quid erroris humdni nonnumquant ignorrfirs ddmittdnt. Nd»» de fis,qui pl-inefunt impif dodores,id efl,qui uolenies jcducunt, propter fw»»» dmbitionem commodd,dut qui pofkdreueldtieue» riftiti cfdere nolunt, ne ddmnu»« pdtid«t«r, ut fdlui fidnt per ignem, w» quontdgis objiindti fiumt nbsp;nbsp;tnd»»

Dc fdificatoribtu dixit, ld»» dùitde deßrKiSoribt«, ^‘’^***“ ^Moï potiui fropbdndtorcï dppflldre uoluit,quid fic f“’quot; deßrutwt, «t cx rc facrafàdant ncnfacram, «t pe« nüt« «on^t ^uod nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dei in dliffnwn dctor« ‘*‘gt;lt;30»

prlt;ffump«»n HnpiftttrJMjproftWd»» bitiotjc er cMpiditjifr, confirment, atq-idcircoabldtxJ^^^ JidMcid MJ Deuin, gudm ut non norwit,ia docerc «on {’’■*lt;** pojjùnt, fàciimt ut fßiritw fij^éhis j»i bomiiubi«, qui ftinpltwM fil« ejjc deberent,hdbiare non pofiit.

Vt ieaq; grduem ojknddt jcdwrcntiii'm ddmndtio* new,brmum indicdt, ejiu»« f(tn(!ht res, qudntq; diui» «lt;lt; fit, cfudm poiluutit dtq; propbdndnt. An nopitK, wqiiit, qHod (r»»pIiMn Dft eftii,.id quodfic cxponit. EtDel bdbimt in «obis. Qjidnto grduiiw fâ «Idmnunt quodfàdtwt, quanio »nagii peccdnt confrd tïwpl««» ç;- bdbjttcMÎttW» Dci dtq; ddeo contrd i«b*t

■ Atlt;j}hifiint, qui ßtnddmentum Chriflum nonhd* Aliud kent,fed ponunt aliudß(ndamentum,quod non poteil fitnda= ^e/ùndanKntumfalutis,ttam aliudfitndainentum w* tntn= ponere poteR, prêter id quod pojitum cil, quod turn. e^ ChrifluflefM. Aliudauietnjùndamentum quedpo nnfit ßue docent, ßue potiui fiihim ßtndanuntwm, f^,nullum,eüßducia uirium humanarum (3- iujliciii fiperum leÿs diuin£, quam docebant pfeudapoßoli, multo magis ßducia operum legum 0- traditio* num ßue adinuentionum humanarum, quam multo ■r ßultiM noflri docent.

Stultifsimitseliquiiedißcatßnefiindamento, aut quißndamentum gloriatur effe arenam,Katth.!'. id quod ßcdiciturjerenüa:.tx. t/lalediéhis qui confidit in homine,c^ ponit carnem brachitvm fumn, a Do mino recedit eor eins. Erit enim quaß myrice in de* ferto, er non uidebit cum uenerit bonum,fed habita* -gt; bitinßccMte,indeferto,i'nterrafalfugmiseri'nha* - litabilierc.E.tcd.i. C^omododicitis,Sapientesnot fumiis,c^ lex Dottüni nobifeum eSl.^Vere itjcndaciunt operatus efl ßylus ttundax feribarum. Conßtßfunt f( pientes, perterriti er capti funt. Verbum enim Do* mini proiecerunt, er fapientia tuiUa e^l in eii. Pro* fterea dabomulieres coruw exteris,agros eorum hte redibiK.Quia a minimo ufq^ ad maximum omnes aua ritiam fequumtur t d propheta ufq; ad facerdotent cundi

tltn^ fîcitwt mendacium, Et fanabant contritioiut filiiC populi mei ad ignominiam dicctiKs, pax, pax^ cum non effet pax, Confùft funt,lt;]uia abominationent ficeruftt,Qui»imo conffßonenonßont confuß, cy er» beffereneßieriont. Idea cadent inter corruentes, tit tempore uißtationis futc corruent,dicit Dornum ezc.

Vides lt;iuoiudicio, fcripturautriuff[; teflumenti, obnoxiosßcit eos,qui pro uerbo Dei,fult;i fomnia cr traditioaes humanas docent, efficientes ut populusßt Kbfyi timoré Dei, atq; adeo fine Deo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r-

Quibus cr boc impingitffiritus fanâus, quod etiam aonfffi, Gf per ucrititem ucrbi Dei, a fanihs prophetis cr priedicatoribus de mcndacio conuich, erubefcere neffiunt. tion magis enimfentiunt mere* pationem Domini per uerbam pr^edicationis, quant percufsionem niaUeatorum incus, quemadmodu Hiot de Leuiathan ca.^i- dicit. Cor dus induratur ut lapis, folidiim ut fiuflum mollt;e inffrioris zjc.

Sinuntßbi did, Genimina uiperarum, Vet uobis fcribie pharifei hypocritie,Canes^concißo,üpera* rij miquitatis, cultus Dei qHcm magnißcatis, eR im* pius,docentes dodrinas zy mandati homintvm, uolen tes ueftram flituere iußidam, iußieheDd noneflis fubiedijCeffate a dodrinis d£inoniorum,noltte neq^ le gistteq;excogitntisiußicijs, reßflercEuan^tio glo« rie Dd,Cur UC flram ambitionem et cupidiates prlt;f« firdsueflrtefalutdSon poteflisDeoferuire C7 »MW« l)un£. Peccatum ed inffiritum (anóhim, ueriatent

impugnarc, Hdéknut Deui dilsimaldttit no^ ßros errores cr ifftorantid}n,ntif}c reuelda ucrititc ^u£ erit excußdtio f Amplefhmtnifynccrum Chrifti èudtt^lium, reditr dd uerum facrdmentorwn ufunt, relin^uitc ueßrd! nuftdindtiones cr hypocrifint.

îîd!c ut olim pßudoprophetx (y pharifei, deinde ffeuddpoßoli (y alif hieretici es- fedudkresßa nunc Pdpißte ßnunt ßbi did, prdtrrea ey noßrt hteretid fdcramentorum d Chriflo inßitutorum contemptoret, mdnißflif Chrifli uerbii drguuntur impieatis es men dddj, fedutdiatProphcti, Erubefcerenefderunt, es conßtßone twn funt conßiß,fed pcr^unt impi/s fuif doârinif ey conßlijt, condetnndre fundhs Chrißi te* ßee, ut hiereticos, es fedueere corda ßmptidum, id eti, prophanare templum fandhim Dci.ut D«m fuoiu ßo iudido ipfos perdat, ejuemadmodum hic didtur.

Dcßnduntur Pdpißie a prindpibus,t]uid indigni funt ut pereant alio,quäm ipfius Dei iudido horren* do. Non ipß ingrediumtur in regnitnt calorum, es tilios ingredi uolentrs pirohibent.

Contemnit ergo eos Paultif, es obijcit,mß reßpi* fcdnt,iudido Dei, Si guii, inquit, templum Dd pro* phanat,hunc perdet Dem. Qucmabmodum es Mo« fes nomine domini dixit.Si guis prophctAm iüum non audierit, egoultorexiflam, uelegoipfereguiratn. Uorrendum certe eft incidt re m manm Dei uiuentif. Tem* Templum olim unum erdt in Hicrufalem guod plum. Salomon pro aberndculo Moßs lt;edißcauerdt, neg;

tioluft Detif plura uel ibi uel alibi ejje. Impiettif iHi»i tri»multiphcauit tTtnpla, aras ubicj;,iu(licansfe tnultiplicarc cultum Dh, cz iion uidcns ht^tc effè cultam SatAn£, cfui fubjjgt;ecie reHgionis aii^licie eri* gitur, ßne cxprcjjo uerbo Dei,attji adeo contra uer» bum Dei,

Contaminabatur autem iUud uerum Dei tem plum in Hierufalem, fiue prophanabatur, tmpijs facrtfi^ Cf ^ntium pollutionihut ut legis Maeha.i.ey alias in eodem, Sed Deus tandem, horrendo iudicio, perdidit Antioehum regem, templifanäiprophana* torem.

Uivncautem, (juando, ut dicit Chrißus lob. 4. nc$ «» monte neij; Hierofolymis adoratu r, uerum Dei tem plum, ut hic dicttur, funt credentes, in quibiu pater cr filitis per ßiiritum fanéium inhabitant, cr corda uerbo Eiun^lij docent,illuminant,iußißcant, Canfh^ ficant,œn)olantur, certißcant,cr contra omnes infi ror««! portas ßrtißcant, tjuemadmodü Chrißus ait. Si guis diligit me, fermonem meum ßeruabit, er pater meus ctili^t eum,er ad cum ueniemiis,et man/ionem apud eumßciemus. Et Paulus pro credemibus^rcpc* tit ex promsfstone, ludais credentibiis frSki, dicens. a.Cor.i.Vos templum Dei uiuentts eßis,gucmadntoa dum dixit Deus. Inhabitabo in illis, er inamhulabe, ei' fro iQorwni Deus,cr ipß erut mihi populus. qh4 proptrr exite de medio illorum er feparamini ab il» lis, die it Dominus, tÿ iminundum ne teti^ritis, çy eg®

e^ofufcipiam uot, er cro uobii patrr, çr uottritit mthi fiiij er filiie,dicit Dominm omnipotmf.

TfW« HOC duttm templum,ûuod }ws Çu)nus,polluitur et plum propharMturJd e^, ex fatro fit prophnnum, lt;judnda in co effiruntur impid fitcrificid, id eü, ijuandofi* phdnd duchperimpios doihres fiue prddicatores , credi* . jjttit hunutnis dotlrinis trdditionibm, his enim in-cipimns fidere fcrudtis, erdi/fiderenonferuatis^ct pcrit fiducid in Deum. Vnde fit ut Deus ampli us ibi habiture non pofsit. Nam finefide^fiue fiducid in De tim,impo[sibile eH pldcere Deo. Sine fideautem Dei fuMui, gudndo fidimus er aUigtmus noflrds confeien» , tids er cordd traditionibus er ddmuentionibus hu^ mdnis. Abldto dutem Deo, quid ibi erit nifi habiatio erroris er ddtnonumf Pro uerbo enim Dei,quod po* teil nofirds fitludre dnimds,fufcepimus uerbum huntd* num, quod eil in rebus fdlutis nihil dliud quant men* dacium,icdrai non db alio uenit dutore, quant d Did* bolo patre menddciorum.

Vafe» feikirum duaribus, ndnt ia excdcantur, pri* mum fiiis opinionibus, deinde fua dmbitione er gio» rid,ut uix unquam dliquis ex en coiuiertatur, etidntß ntanififtifsbno Dei uerbo conuincantur de errore er menddcio. Hdnt erubefccre, inquit prophetii,nefi:ie» runt, kcircopoHunant (ydlterdntddmonitionent, funt, fecundum Pdulum er fecundum Chriftifenten» tidni,deuitandi, Quidenim frufird Idpidi clamaue» tisf Deßne cum fieroore certurc, niß poüui uelis,

Hitientfuum iudicium,t{i»i fuo ipforum iudido dtiM natifunt, fdente^, quad ucl nuntiantur, uel fatttM mccrti fint de fiu doärimi, cf Dem gui cxc£canda indurMdo eos per der e cicpit, perdet eot zy con^ fùndet,ttt fceteant coram uere Chrifitänif 'm telernum, ut uidednt, ctwn dolore (e fruflrd gloriam fium, con» trd Dei gloriant (jueßjfje.

Periernnt Arriani,périt idtn Antichrijli regnum, in iüii tjui recipiimt Eudn^lium, peribnnt zy'fäcra^ menarif cf ^ndbdptifl£,Qr quicejuid fe erigit contrit fyncerum Chrifli EMn^lium. Omnif enim cdrofae^ naw, exiccdtunteü faenumcrdeciditflof,ueriunt dutem Domini fiAbit 01 icternum. Impiut mdebit bxo er dolebit, /remet dentibm er tibefeet, defideriimi impiorum peribit, Amen.

NE Q.VIS SEIPSVM F ALL AT.EpilogUi eR omnium ^uiC dixit de fdpientid Dei, erdehuiuf fdpienti£ minijiri^ id eR,pr£dic((toribiif Euan^lif. sedti»

Adeo expofiti pinmf ut /àlldmur,ut ne d nobis qui fjj iemipfistuti fimus, nifi per Deum fiuto ueriatis eius, id eR, certo Dei uerbo protegdnur, ut dicitur ipp^g Ephe.6. DcquoefltottuPfdlmus, Qai habiat erc. Nitm «f dicitur Prouer. t Vid jhlti reih eü in ocu= cunt. lis eins,qui dutem fdpiens eR, dudit confilid, Et cd.^i. ER uid qu£ uidetur homini redn, er nouifsima, eins fu^ gf ' ducunt dd tnortem. Et dlibi. Stultm eR qui confidit hor^ incorde/uo.

tmp'fS, ut pfeudapolhlis, pfeu.iopropfjetlf, iußf^ ciarijs, facränKari/s,(y /i gui ali/ Ciint,qui fame do^ ilrtn^e, cr nuni/eßo uerbo Domini nOjIri lefu Chrifti aducrfintur, cpi fbi fapientes uidentur, amert non ueratn fapicntiagt;}i,fyncerum Dei uerbutn fcguutt tur,fed fuM opiniones,hominum crrorw Z3 oon/ililt;(, hoc eâ,ftultitidm cordiifui.Nam antegudm aliof fedie cantfiipfos feducunt, fui funt feduihres cy occifo^ ref, ut fl c£cM cfcHTO ducit, ambo inßueam cadant. Quid infaelicius quam a feipfo feduci quenquam

HociudiciopereiM, qui non po/ftntaudirehoc Pauli Ko it..Dico,per gratiamqu£ data eil mihi,cui‘‘ iibet uerfanti inter uos, ne quis arroganter dcfe fen* tiat, fupra quam oportet deJe fentire, fedfentiat dd fobrieatem, ut cuiq^ Dem partitits eA menfuram ß* dei, quibm uerbis admonet, ut qui tant credimus in Chriflunt,non nojlris opinionibus or flultu cogitutio* nibus dcficiamm a Chrißo, cr fimus nobii primuin, deinde alijs occafio ruin£.

Omitto nunc lulios, Cicerones,Pharaones,Sau^ tes,qui fiufapientia perierunt, uide omnes fe^‘kirutn aurores, qium mifere perierint,et hodie pereant,qui quanto magis ftii cogitationibus e^- oonfilijs, fua quaß Jiuina tueri pergunt,tinco citim deprehendumtur in mendaciß fuis.

Qpto certr ego ut nemo doceat, nemofcribat con* tragratiam Dei pro liberoarbitrio uiribusq; huma*

^ibuf perpétua mÇer£ uexantur confcientia. At turfiMn, ubi[m c£p:rimt in uulgiußf^rffre, opto eii ut Kon celjènt, multis fud qudfi con/irnMre, iit en'mt fco: pro eltfiis, ut ex fuii firiptis er doélrinis de=i ' prehenddnturimpif ejje nebulonef, cr impudentef, primum contrd Chrifti promnium, deinde eontrd noa ßruw mini/krium, nKnJdces,ut pereditt ipfi cum no» miiiibdifuti, exEcclefidfdnóhrum, fecundumittud^ DelcitntMr de libro uiuentium ztr eum iußis non fcri^t b^ntHr. oportet hxrefes cjjc,ut qui probdti ßwt nu,» ntjtjii fidnt. Inßpientid eorum noa,ßet omnibuf ho» »rnmbiM, itAucetidtn feipfbs, ful'S conßlijs qt ftudijf^ prodant, ut confrnddntur er perednt.

Sinito itiq; eo! d^re quod dgunt, mntrd feipfot etiir» iudicio Dei d^unt, ld ^Hod bic dicitur. Ne frUdtfeipfutn. Siquisuideturejfefdpiens ere.

Et,in clt;«ntiw t^dri£. Dii^erßt fMperboï mente oor» dis ipforum, id eH fuis ipforum conßUjs. Et PpU OTitó. Inciditinßuedmqudmßdit. Codant inretid« (uIofKopcccdtorfr.

Admonct igitur Pdulus omnes, ntdxitne ipfos do^hres Eccleßdjiicos, ne feßüdnt, feipfos, peppnü nugißrum fecuti, prudentes dpudfemetipfos, fed potiiiî, ßqu:s uidetur ßbi fdpiens, in boc fteculo Jiuftus ßdtjdbnegdt feipfum, EiMngeliuzn Chrißißue ßiltitidm crucis amplexus, ut ßt uerc fdpiens, oordttt I Deo, per lefn,» Chrißunt, qiü ßihss esl nobis d Deo ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ppifutii.

f(pientu.Silt;]uidemftipientiit huitts mundi, c/Mfäpl* tnm derebm ftlutis ftue etid de omnibia, ex ratione humMtt, fiM uerbo dut tbnore Dei,fhdtitid eR dpuJ Deum,(juemddmodum fupra dbunde dixtmtts.

SCRiPTVM EST. Probatfcripturii cfuii» dixerat fcntentiam, nempe, quod fapientia çr confi» lium eorum, qui nonfecundum Deum fdpientes funt, ferdit ipfos anto efjicaduf, quanto ßrtiut ipß pra* fuwpferint,ßue terrcna,ßue coeleßia tentent,Hoc iu» dicium interim curat contra eos Deui, qui ßtperbif re ßflit, humilibtts autem dat gratiam, deponit potentes de fede, er exaltat humiles, efurientes im plet botii^, S3- diuites dimittit inanes.

idquodetiam Gotninus in Pßiia capite.}». ßf dicit. V^filijs defertoribtK, dicitDONimvS, qui ßne m conßlia ineunt, er ßne ßgt;iritu ineo prote^ itionem querunt, ut addant peccatum ßiper pec^ catum, dgunt ut defeendant inAPgyptum, çy mewm non interro^nt, ßierantes auxilium in ßr» titudine p' araonis, er ßduciam habentes in um* bra AEgypti. Erit cnim uobis ßrtitudo Pharaonis in conßtßonem, er ßducia umbr£ AEgypti in igno* miniam erc.

Et cdp.jf. V£ iüis quidefeendunt in AEgyptum, propter auxilium, inequisßieranies, er habentesß* duetä ßiper quadrigis,quia mult£ ßtnt,et ßtper cqui tibus,quia preualidi nimis,er non ßtnt conßß fuprd Sanibtm ißracliSj er Dominum non requißerunt.

Jpfe autcin fdpicns eil,cr ddducit ntdlam, ZT uerbd. fudnonduj^t, Et coii/wrget coiitM Domumpcßi^ nwruMt, zr coiitrdduxilium operdntiummiquitd^ tem. Aegyptus eniw homo cft er non Deiis,cr eorum aro zir non Ijiiritus e^c.

Ç^ibui uerbisßgnifiat fcripturd,homines Deunt non timentes,fuis prefumere concilies,huntdnis Iédere preßdijs,dtq; iß tpfîs perirc, ut diximus. Hoe fignificdt, etidin hic locus. Qui mquit compriehen=‘ ditfdpientesindPutidipforum,ide^l, iüoipfo pe^ reuiu quo fidunt, er hoe fit Dei iufto iudicio. Sdpia enti fuoconfiiio fedefiruunt, quo fe contrd pictd^ tem er pios ledifiaire nituntttr,dut etidm quo fe con» trd impios dduerfdrios dcfindere,ßne Dei proteilia one er conßlio, moliuiitur. Sibi Çunt exitio plui qudmomnesmundimoriom:. Hifc fententid etidnt Prouerbiprum.1. ficdicitur. Comedent fruilusuiiß fu£ fiiifqi conßliß fdturdbuntur crc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;Verd.

Qu£ris qitdre Pdulus citet, ex Hiob cdpitc qutn= pote^l to,uerbdEliphd:, ut confirmet fud,m,qudm dicit,fen= effè tentidm,qudndo Dominus, huius er dliorum dmico= fenten rum Hiob ucrbd,condemnAt in co libro,cdpitc ulti= tid dit mo,diccns dd cos,lS!on efiis locuti coram me rcôhim, qud, peut feruus meus Hiob. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;etidm

Rejfiondeo, qudmuis hdc fententid,ut fuprd dixb ß pro» mus, fepe repctdtur, licet dlijs uerbis in fdcrd fcri= ßrd* pturd, ut liceret diccre dliunde a Pdulo dcceptdm, tur a tdmen fô attinerct confiigeref cur enim non utc=i no «cm

retur Pdulm[cntentijs c^uibufddm dtnicorivm Uiob, ^u£alio(jui uer£ in facris literii approban^ tur à /piritu fdnlt;^,ut illiCjDiJpcrfit fuperbos mente cordif ipforutn crc.guditdo nemo unqudm indignum iudicduit, quod ipfe dlibi citdt fententidt ethnico^* rtvm poetdruWt non dd docenddm uidm iuflici^, ut Pulte exipimdnt, qui pro fdcrii hiimdnA tefiimonid pne modo pro/irunt,fcd dd confùndcnddm uidm in^ iuPiciie,nempe, ut conpuiddutur homines, ctidtn hu* minis rdtionAbilibus conuiHi tepimonijs.

Nc^; uero diffcntit Pdulus d Domino, qudndo Dominus dicit, Hon eßis corum me reéhtm locuti, cr Pdulus citdt unius dmicorum Hiob uerbivm, tdn^ qudm reéte dióium, Nji« multds bonds Gr ffnerdles jententids proßrunt dmici Hiob, id quod nemo ne§i^ re potcâ, Ex his, ut ex ucritdte,futnit teflimoniiM Pdulus, nonEliphdm probdiis, fid iüud generdle diihtrn, quod non eâ Eliph£, fed ueritdtis. Domi* nus dutcm condcmnAt dmicos Hiob, gt uocat eos dd pœnitcntidm, quod conan fe nonpnt locuti relium, ideR, quod fudhypocriticd contentione, fententijs fepe bonis contra Hiob abuppnt.

Ex bonispquidem fententijs, gx generalibus di* iHs ueris, fiue propofitionibus, ut uides, male drgt* mentdntur,et ßilfum inftrut,itd.Deus comprehendit fdpientes in apitia fua. Propoptio eP uerd,et eius uc ueritdtèDeus ipfe femper decldrduit, ct hodie decU rat,Inde fubfumSt,Tu Hiob ef unus ex iUis fapiêtib.

qui hitéktiiti tibi uidebaris aliquid cffè. Erg) Jewj te ilt;im ccmprchendit, ut effugere turn poßis, compre» f’endit dutent in d/iutid tud, id eil, nequitid cordit tui çrßmuldtione, qud imponebM dntcd bominibiK, qudß ejßes lußus. Hiob ßmper negit illis minorent. At im minorem. uoluiiteße notißimdm, ex hoc qnod Deu^ eum percußit, Ignordntes interim,quod Dcta etidm quos diligitcdfligit, etfldgeüdt omncmfiliunt quem rccipit,

Non irg) Deui ddmndt iUdm ßidm ucritdtem. Comprehendit Deui fdpientes in dßutid ßid, fed hoc menddcium ejßlfum indicium, Hiob eil tdlif, er« g) CTe.

An non perpetuo mundut itd ntdle iudicdt,ex ue» ris fxpe zir optimis ßententijs ? qu£ tdmen fententilt;e^ propter ßlßum it(dicium,nonfiunt ßlj'£,ßed in ße ue^ rlt;e mdnent.Verbi grdtid, Hisc propoßtio cH uerißia gt;nd,qndm nuüm negiuerit nnqudm,niß impiin.Omne peccdtum eil ßgiendum. Sed qui curent indicia, ignoruntet quid,çr quod numßt peccdtum,ßc inde fubfumunt dut djßimunt,ucl minorem propoßtionent ßeiunt, Atqui comedere eûmesßrid fextd,eit pec^ cdtum. H(«c flutim inßrt mulu ßue erroneu confei^ entid, Erg) d comedendis cdrnibits ßrid ßextd, eil dbflinendum, uel comeflio curnium ßriu ßextd, eil ßgiendd. Quibusßdixeris» tJe^ minorem,ßutim cldmubunt tc hiereticum, itd dmunt er imbiberunt ßtbi doärinds dtemoniorum. Conßtentnr ße noßße

bonum reprobi, habentes inquinatdm mentem pue iitdicium cr confcientidm, ut Pdului dicit,Tit. /.

Vtindm contin^it illis tdlis increpdtio Dei, qud* lis dinicis liiob,ut territi conucrtdntur dd ueritd* tern, ut fdUdto iudicio ßue mente,fMdS hdbednt con* । fcientids,dd omne opus bonum apti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

iitunc interim ßc dr^mentdntur, quioptimiin* ter eos uolunt hdberi,nAm mdgtiA pdrs pent content* i ftom omnis rcligionis. Bond operdfunt ßciendd, quis ne^t i Atqui h£c funt bond operd, qu£ nosß* cimus,erg3 hlt;ec funt ßciendd.Qjtibus ß dliquis Hiob obijeidt uerbum Chrifli. FruPrd colunt me docentes doßrinds cir ntdnddtd hominum, quid duditurus eH i ltdq; htec fententid Eliphte eü quidem uerißimd, crpgt;iritufdnéloinfcripturis, diq^ddeo ßih D« conprmdtur, fed quod idem difßrit çy argamentd* tur contra Hiob falfum eR.

Non erg) mirum quod Pdulus uerdm dccipitfen* tentiim,dbEliphaproldtdm,qui£Dcieil,qucmdd* । »nod«)« dmicorum Htob tepimonid, declardnt iUis temporibus,multas bonos fententios de Deo,de pie* tdte, de cruce,de obedientid,uul^ idélatds,fne du* bio a pdtribus acceptas, GT tarnen Dominus ßidtunt I indicium et uanam confcientiamEliphiCcondemnat.

ET ITERVM, DOMINVS NO = VIT CTe. Poffunt fapientes decipere fcipfos, foffunt cr ali] per eos decipi, Siquidem iudicantur cogita*

cogitdtiones (tue conßlid corum non cjjc udtid. Itd cdcis oculis, neijuc denoftris confilijs, neque couplijs dliorum reck iudicamus, donee pereamus, nofird er dliorum couplid ßne Dro ß cuti. Tune primum iwflro damno uidemus uand ßi/ße- Interim non ipß fapientes,ne(jue dlij, uident aut norunt co»a • pliorum ijkrunt uanitatem, fed Dominus, ideo db cit. Dominus nouit ere^

No/fe dl, tem efTe uana, eR ed reprobare, id e^l, efficere ut ipp fuis fe couplijs, ejuibus nituntur,per’‘ dant, qucmadmoduin i» Pfalinis dicitur. Dominus dißipat conßlid gentium, reprobat autem cogita» tionespopulórum. Conßliumautem Domini mit» ternum manet, cogitationes cordis eius a generatio» ne in'generationem. Lege totum Eccleßapen ut ui» dcas conßliorumhutnanorumudnitatem, Legeom» ncs hijbrids er facras er prophands, er uidebis huius fententit Dei ueritatem.

Munduseß: exctcatus, non nouit iflA donee ex» periatur, Dominus autem nouit ere. Erg) Domwi« mtcrrogindus, Dominus inuocandus, Dominus ti» mendus, Ipfe enim nouit omnia, er gubemat,I;IoPrt( conßlid er ßudid nos perdunt.

Sedais. Quid erg) uolunt iUt faert fententit, Conß» Prouerb.a-1, Conßlid feduliplane dbundantiam pd= liapio riunt, Frouerb.ao. Conßlio propoptum ßrtund» ru ßu tur, er eonßlijs geretur bellum, Prouerb.jf. Frw« Ibßrd ßrantur cogitationes in cjuibus noneü. conßlium, no im» y i er multi» piorii.

Cr multitudines conßliariortimfirm£ crutit, Attjue adeoquid ßbiwilttotui firé Prouerbiorum Salo* ntonisUbcr, dumadmoiKt.ut omnia cum conßlio agimut, ut fapientiam, prudcntiatn, mtelliipntiant ampleibiinitr f

Reßtondco, Htec nunc ualde utiliter proponun* tur ßuc ctiam obijciuntur, propter iUos,qui ubi au=gt; diuntßtpientiam, or conßlia wfira damnari, ßi“ tim, ut porei iminundi, indicant çr clamant contri omnes artes, contra omnem prude/itiam, humanita= tem çy bonos literas, quaß hgc omnia non ßnt donA Dei, utilia hominibus.

Sciamus erÿ) hmnana conßlia, ßipientiam,prtf dentiam, uana eße cy nociua, quibus non eß coti* iunihis timor D«, Ideü, quibusinnituntur or dunt homines, qu£ eR impietas, cui non poteâ adeße Deus.

Si autemadeß timor Dei, proßtntmulta conß* lia, ne tcmeritate noflra incidamus 'm malum,quem* ädmodum nie Uber ßtb 'mde admonet. Tunejteon* ßliafequimur, ßequimurnon uthumana, ßquidem interea curamus, ne quid uerbo Dei contrarium fufeipiamus, ne quid contra eius uoluntatem, quia fUillis conßlijs humants, etiam ß ßtnib ey bona tddentur, innitimur, fed per timorem uoluntati Dei, ut is ilia conßlia, qu£ bona uidentur, diri^t fccundum fuam uoluntatem, feientes quidem, quod conßlia neeeßaria funt, zrquod temerarios odio habet

Idbct Deui,fcel ßmul fcicntes, quod nihil eritprox (^erum, Deo nonßrtunAute, dutdpprobante. Itd^; Mcunq; cduedmios tc)neritdtem,Gr utdinur aliorum confilijs, tarnen hoc modo, confîUaiflunofira,, non tam nofirä, quam Dei erunt. Siquidem omnia ma^ nibui Dei committimus.

Conßlitvm fine Deo, e^ conßlium impiorum, quod tune maxime obeR, quando cœleflia promit* tit, de quo Pfalmui dicit. Beatm uir qui non ambu* latinconßlioimpiorum, ideR, qui nonampledi* tur ea, qu£ impij, id eii, ofores uerbi Dei iudicant optima,ßipientißima, ßanihßima.

Sed quid hac ex nobis audis f Salomon in eodem libro, eadem dicit, ut noris, qu£conßlia probet, SiquidemProuerbiorum.îz. ßc dicit. Oculi Do* mini obferuant feientiam, çr contemptoris conßlia fiuflrantur,Et apite.jH.Si commiferis Domino ope* ra tua, conßlia ßrtunabuntur. Alioqui Prouerbio* rum.jlt;). eadem quie hic, contra conßlia humana, his uerbis dicuntur.Niult£ cogitationes in corde ho* minis ßunt,conßlium autem Domini flabileeR, ut Bona nonßtopm uereri,quaß in Salamone contrarium inten* inueniatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tio.

Quid er^ e/l,quod multa dicuntur deintentio* Propo ne bona,de bono propoßto, er ßmplicitatc, er ze=ßtum, lo f Reßiondco. Tune bona cA tua.intentio, cum Simpli corde intendis in ea, qu£ uerbum Dei tibi praferi* citas, bit. Tunebonum eü tuum propoßtum, cum pro* Zclus

IN CAPVT TERTIVM. ponisca fcqui dili^nter, qu£tuie fu/it uocationtf ‘ Tunc fitnSiai tibi cA ßmplicitM, quando ßinplidtef ucrbo Dei credis, de retnißione peccdtorwm (J falute per Chrißiim, nbsp;nbsp;nbsp;de facrameiitis, tiihil nW’

Tdtut duplicitdtem incertitudinem homiiium co«’ tentioforwn, de emnibuf dij}gt;utdntium, lt;3quot; nibU credentium,

AlioquißiwnddeRtibi Dei uerbum, nuiiquM decipiet te prudentid cdrtiis dd dternum interitutu certim, qudnt tunc cum bonds intentiones G“ pro* poßtd Gr-ßmplicitdtem tibi ßngis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fdlutevt

Atque hdc e/i iUd grandis in Deum bldßiheittüi, CT dbufus nominis Domini, quem tnundus uidere noit poteA, quid fanShtdtem ejße iudicat, quod quteditf* boUßunt, per iflds intentiones impids, çy propoßtlt;i maligM, GT flultdm ßmplicitdtem, ßue potius ji* {lAm, uenditdnt ße, qudß Dei ßnt, Cf certißintui» iterincœlum, gt itd didbolus ßsb Jßecic Dei coli* tur,mendacium fub Jpecie ueritdtis.

Scortdtio,homcidid, inuidi^e, odia, contentio* »es, rdpin£,funt quidem pecedtd dbomindbilid Deo, ßed non ita bla/ßhemant Deum, Nc»w c/itw docet aut fentit, ea effe culttim Dei, gt iter in ceelum, ßcut iüd impie docentur, Vndc luce clarius euddit, qudre Paulus, fomnia ßue dodlrinas hominum, d ueritate auertentes, uocarit doürinds dnemonio •

ruw, Inhypocriß eni«, ide^, j^ccie finikl ßue ucritdtii, docent mcnddctum, er ßciunt cauteri* ZdtM confeientids, id eA, iflds bonof ßne uerbo Dei, boc cA, peßiWtis er cxciecatlt;in confeientittff au£ non funt ex leg nnturæ, neque ex uerbo Dci, Jed cduterio didboU ßil£ßint ex mcnddcio hununne doilrinic er traditionum.

Quod ß confeientid poteA eße eduterizdtd , id eR, tdli^ cui non ßt innitciidtmi, quid ßgt;crdbis de fhiltdßinplicitdte, er intentione, ut uocdnt bon^, dbfque uerbo Dei ƒ Pdultii, boM, intentione, er bona, confeientid erat bldffhcmm, er perfcque=i batur EcclefidinChrifli.1. Timo.i. Propter Detwn entwboe pcfcktjCr nihil male 'm hoc'ßbi erat confeiui,Ndtn.i.Timo.,, ait fe feruiffeDeo lt;tpro» ge)iitoribK5 in confefentu purd.

Alt non er ebrijhu pr£dixit,Chrifiidnorii/in oc» cifores drbitrdturos,quod occidendo prdflnrent oba fcquium Deo ? PdKliM f«it cxpcrientilt;t doifius, tc»

I fiirtwnium perhibet bl^^bemi« Indcets q«od Deibabcnt, fed, ut dit, non fecundum feientidm,

I Horum mifcrcdtur Dcu-s, ercerte funt quidam I 'vnter eos, qui funt ex eleAts,q«.tnqM^lt;meni»npcr I errorem, tcnaciter doärinis bonunum inbærcdiit, ' erfudf ipforum confeientidf ucxciit, tumen nun»

JMum fdtisfit ipßs per tdlid, boc cA, quod Cbri= ti($ dicit. Non dudicrunt dlicnos owes, Eutemur t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;ï f KOS plus

Mf plui fatis (juiäem dudijlfe dlienof, fed epfod ic* ^icfccre 'm talibm non potuimuf, nos ipf ntinc tc‘ Jks fumui, utcunque tunc hoe ipfimt uidere non li^ cucrit y quemadmodum ignordbunt ludtci, ctrei montent Sind, qua ratione bonum mediatorein /ilgt;i optdbänt, Deuf autem feiebdt, qui dicit'm PfbiM de uexdtis ntdld doilrind conjeientijs. Propter , miferidm mopum cr^ntitum p iuperum nunc ex‘ urg»m ü'c. Hmcßt, utubifudm fdlutem, inner-bo Deus mittit, excitdtis bonis prophetis fiue pri‘ dicdtoribui, dgnofcdnt oues Chrifii uocem ft pdjhris Chrifii, çy certificdt£ condeinnent no* cent fedudhrum, per qudm nunqudni potuerunt ße* ri fccuriC. lilt;ec eil grdtid,qudm dgnofeit Pdult« ßbi contigiffe per Chriflum, qui uenit pecedtores fdluos ficcre.

At funt inter cos quoque, qui ubi dudiunt rette-Idtdm ueritdtem, contemnunt, oderunt, perfe* qunntur, dWdntcs potius fuds tenebrds, De qui* bus Chrißiis, iohdttnis tertio dicit. Hoc eil ittdi* eium mundi, quod lux uenit 'm mundimi, CT Ito* mines dntduerunt ntdgis tenebrds quum lucent» Et lobdziziW decimo. Vos non creditis, quid non eßis ex ouibus mets, Quid hisßcies i

lUidUtem funt 'mdigni, de quibus uerbd fidnt, qui ntdlis confeientijs fud lucrd, fuos honores amp;nbsp;uentrem fecuti, ut Papiftie, fuis cupiditdtibits cub turn Dei preetexunt, cum tdmen mterim uertim C« cultum,

eultum, qui cÄ obedire Dei uerbo, negligunt, conn temnuiit, oderunt. QU,i fidt qud:fo, ut uel nunc re^ uclaia ueritdte non hdbednt ntdlds confcicntitu ? quemddmodum SdulmAUconfcientia,fàôbif inoben diens uerbo Dei, hypocrißmfudmcr cufgt;iditdtetn cultum Dei uocduit, dicens. Popultu tulit de pr^» dd oues 0quot; boues, primitids eoruin, qutC ciefd funt, ut immolet Domino Deo fuo in Gtt/gjlw. (. Rcg.lf» ubi le^ quid Sdtnucl re/jionderit.

üonfunt inqudm digni tdles, de qui bui bic uer* bdfidnt, funtenim fuoipforum iudicio condentnd,= ti, fcientes, quod propter fuum commodum uel ambitionem, docent uiuunt, contra flt;t, qu^ fentiunt.

Oportetßinulcum uerbo Dei ZJ reikt fentenn tid, hdberebonam confeientidnt, utdocet Pdulus, l.ddTimoth.j. id cA, ne ßs tibi male confeius, quod prater uerbtim,dut contra uerbtvnt doces, ut ßciunt fdcrdmentdrij noßri, dut quod peccattw» tuum deßiidis, ut ßeiunt quotquot ex pradicato E»4ng:(io libertdtem carnis pro libertate jjiiri^^ tus arnpleibintur, Qui ita bonem conÇcientid repeln lut,nAußdgiH circdfidë ßciut,ut ibidë dicit Paulus.

Docemwj uero hoc loco tdntum de ilUs, qui ign nordntes e::!' fuo errore excacdti, ut ludai er no^* flri iußicidriK er alij fult;e prudentia er conßlijs innitentes, fwim ßruorem, zdum, intentionem, confeientiam, ßinplicitatcnti propoßtwn iudicdnt

eße bonum, non ex Dei uerbo, fed ex fua pritfuni» ptione, unde fit, utnontimeant Deum, aut timt' ant eum propter doilrinas humanas, Matthäi deci* moquiiito. Efailt;euicefimo nono . Hosadmonet hic fentcntia, Dominus nouit zs'c. nereliéh uerbo amp;nbsp;inuocdtione Dei humanis confiUjs fidant, nifi untb tdti fidere uelint»

Rurfiim hie quarts, quare Paulus fie citet eX Pfialtno, Dominus nouit cogitationes fapientwn, quando tarnen ex Hebrao legitur, Dominus nouit cogitationes hominum, ncque feptuagmta, aut uHi trànslatores aliud habent. Per fie notum cü Paulu/M rcéie adducerefiententiamPfialmi, Pfialmus dainnit cogitationeshominum, Paulus fiapientum. Si fiapi* entes non fiunt homines, Paulus male citauit.

Sedquarc Paulus Sapientumuoluit dicere, non Hypo hominum, uthabet Pfialmus, Rejfiondeo, Feciffie crifis hoc mihi uidetur, non fiolum propter cauffiatn, no iu= quamagit, contra fiapientiam enim humanam lo= dicat quitur, fed etiam cr multo magis contra hypocri^ contra Um bumanam, fie dic:gt; Cum enim tales fiententias ficribit ffiiritusfian^ turn , contra omnes homines, ey' maxime contra fiapien^ quod tes cr fianihilos. Hi fie quam maxime indicant ex» inaxi= ceptos, quafi talia, ficripta qui dem fint contra me ta= craffiam mundi fiiilticiam, fiednon contra fie, fiua men di enim indicant fiapientiam efje cr iufticiam. citur. fère in orc omnium cü ifbid, Stultoru/m infinitus ellnunie

EPïSTOLAE ADCORIn; ’ t^numeruf, cr tdmen qui hoe idikint, aliof iudia cdnt, fitdmjhilticiamnon uident, quid non dntdnt Dei uerbom, undc fit, ut Dcivm timere non poa ßmt. CKWt trfiwf(I initiu/m fd^ientig pt timor Do^ mini.

Sic quod de mundo, de impietdte, 03“ infidelitda tedicitur, moiMchusnon iudicdt dd fie pertinerc, qudmuis non fiddt Deo, fed fuii iuflicijs, ignordm »«tcrim (jMod Pdului dicit. Jgnordnta Dei iufti^* cidm, ej' propridtfi iuflicidm qudrentes conßituea re, iuflicite Dei non funt fubditi. N^tm finis legis cÄ Cbnfbis, dd iuflicidm omni credenti, er quod Chrifius dicit. Fruflrd colunt me, id eft,onwis eoritm cultus Dei ek fi-uflrdneiis, quid docent ZT fequuntur doélrinds 03“ ntdnddtd hominum, ddde ex Prf«Io in hypocrip loquentium mendrfcÎHm, 03^ cduterizutdm hdbentium confciencidm

Itïtque Pd«Iiw «olnit dierre . Domiww «o«it co» gitdtiones pue confilid fapientum, ne dicendo bo» miiiMtn, mi fdpientuli fefe exciperent, dicentes. H(£c intclliguntur de nulgtribus hominibits, qui Jlult4î cogitdtiones bdbent, non de nobis Z3c . Sic ZrRomditos .iij. Pdwli« «bidixenit, Omnes pee« cducrunt zx Udcdnt glorid Dei, Z3 probdrut ex fcripturd, Nenw ^citbonttmneMMiMqKtdcmcrc. ueritusfiios ludicos hypocritds, ne dicerent. HsCC tntcUi^ntMr de onmibi« ffntibus per totwm mun^ dum, q«lt;e (««t populiw SdUn«, non de nobis lu^ d4:isgt;

IN CAPVT TERTIVM. dfii, qui fumia popului Dei, qui enim in nobis nei mo fiiceret bonum, qui fcruimus Deo perpétua • Addidit, Scimus quiecimque lex loquitur, ijs, qui ia le ff pint loquitur, ut ontiw os obturctur, O'ob* noxius fiat Deo totus mundus, propterea quad non iußificabitur omnis caro ex operibus legis, in can* JfieHu eius,pcr leffm enim agnitio pcccati.

Hypoerifis humanA, Mod maxime contra fe di* Gum cH, iudicat ad fe nihil pertinere, niß expliee* tur, quemadmodum Prophete, Chrifiiis o' Apojb* li libéré contra mundißue huniMam fapientiam amp;nbsp;iufliciam, hoe e/l, contra ipfißimam hypocrißn di* xerunt, O' tulerunt mercedem perfecutionem. Suatcnimqui ßrunt did, Dominus nouit cogita* tiones hominum, oc. qui firre non poteruiit dici Dominus nouit conßlia fapientum, quoduanafuiU, fcilicet fine Deo, ut fupra diGum.

ITAQ^VE NECLVIS GLORIETVR. Non Inßjlo Domino gloriandum Chriflianis, fupra do* glori* cuerat, erggt; non in Paulo, Cepha, Apollo andum quos confiât ueros Apofiolos o' pr£dicatores non cede* operum humanorum, fedChrifii e(fe, multo minus fix dei in pfeudoapofiolis, gratia: uafiatoribus, o'pradi* in ho* catoribus iufiicÎ£ humanlt;e ouentris, quales tune mini* erant,o'nunc tale eG totum regnum Papiflicum, ius. cum omnibus fuis tam uarijs felliSf exceptis ilHs^ qui per

iiojlri gloridntur de Papa contra Grecor, ^uos uocant febifmatieof, quod fub Papa effe Gract ttolimt, qua/i non ßt uno, fanitA, catholicd zx bodic» ApoftolicdEcclefidtper totum orbem terrarum. duicunq; enim inuocduerit nomen Domini, faluus erit. Cur eos uoctimui fchifmaticos, quando nos primum,non propter Eudngelium, fed propter nos flrdm ambitionem, feparduimui nos db lUis f E/fo, diuidebdntur 'mperid, fed Deus hoc ficit,qui hda bet impcrid or regnd in manu fud, ddt CSquot; du* ßrt cui unit, CT dißribuit fecundum tempord pro fud uoluntdtc, dt ne ftc quidem debutt diuidi Chris fii regnum, ut non diclt;tm, quod diuidi non poteR, Efto, non ferudrent ritus noflros, quid rcfirebdtf dnnonpoßitmulier ejfe ChriftidUd, idco qKia non portât ueflem tdlem qudlem eg) f ut non dicâm,qMod non conuenit ei med ueflis, qui fum uir cy pradicds

1 tor. An cxcidit, quod in C brijfc non cR mdfculus, neque fxmind,grlt;£cus ant idtiin« zxc f fed omnes in

I Cbrijlo Mtum fumtts, Galdtds.iij, Num jj^iritus fans éÎHîjtd q«od eaniwiw, per diuerßtdtem Ungidrum j ciMtamp;r«m, gentcî t« unitdte, non rttMnm, fed fidci I j congregiwit. Deritibus loquorfuftinendis,quinon

Co«te v«/gtrw autcnt gloridtio çr conteiitio, tgt;i noflris (e^s,tiu£ fe in uno Chriflo continerenon poffknt pro Auÿiftino, Hicronymo, deinde eMgt;H rioui. Thoma, Alberto orc- qudßuero pr£tcr uef^ bum Dei cr Eudn^lium Domini noftri ihefu Chrigt; fii, dliqudm doärinam, pro confcientijs ßue ddß‘ lutem, ex uUo homine fufcipere debedmut, Out! mc£, inquit Chrijhis, uocem nwdmdudient, Qÿ” cunque hdnc uocem Chrißi dd me dttulerint, illo! dudidm ut Chriflum. NomiM nihil moror, do(lri= namdudireuolo. Qmnid probate quod iußim e^ tenete .

^^”^5 Mdgis uero ridiculd ftultd eH gloridtio, uth diculd'^’^'^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alij de fuo

* Frdncifco, dlij de fuo Dominico ey'c. alij de fuii indul^ntijs ZT priuilcgijs, crquifquede ßngdd^ ribius dliquibut in cœlo pdtronis, qudß Chrißnnon ßt mediator inter Deum cr hominem, dgnus Dei qui toUit peccdtd mmdi, non iudex, niß ijs, qui non credunt in etmt.

Glor^r Itdque qui gloridtur, in DOMINO glo^ andumrietur, qui folus ßihis eil nobis a Deo fdpi = in Do entid, iuflicid, fdnihficdtio es“ redcmptio. Om= nüno. nid alia non funt gloridtio noflrd, fed potius nünißerid noflrd m Chriflo. sicut eitim omnia funt

punt ChriflOjia omnia ad faluiem minillrant «cbw, lt;fui fumus per fidem 'm Chriflo, Donuni fumut •t»nium,}wn camaliter fed in Chrißo.

Qttid ergo gloriamur in hominibtu, gtufi dominif noßns faludioribiu noßrisf Nuw fi fuut fynceri prfdirdtorei Btun^lij,funt miniflri Chrifli miniquot; ftri noßri, feruiunt enim Chrißo cr nobif, minißtrio pr£dic4tionis.Si autem fubjfiecie Apoßolortin) agunt pfendapoßolos, docentes pro Liun^lio opiniones cr iußidMhumAiiM^funt minißri Sdtanie transput rati in angelos lucis.z, Cor,

Hdiu ergo eaujfam, nempe, {{uod fuwi« Domini omnium fut Chrißoßdeo non gloriandum in hominiquot;

OMNlANANCtyE VESTRA SVNT. ! Ideilyfuntfub uobis,nonfuprauos,liiß eiiim hoc iiw ! nißße uellet,non diceret poßea. Vos ante Chrißi crc. ' Siue Paulus Jiue Apollos ßue Cephas, (juia minißri ■ ueßri fuut per pradicationem Euangetij, ut diiium eil,cy paulo pofl rurfunt dicetur.

Eccleßd eii domina, c«t omnia fub Chrißo feruh Ecclp« lintfCjucmadmodu earn dcfcripßt Efaias cap.^e.Ergo ßa eH Papaßhabetminißerium Euangeliße^lßtbEccleßa, dorntquot; Eccleßa minißer, non fupra Eccleßam, St autem net^ na amp;nbsp;EuMgeliumnouit,neq; alijs permittit, fed perfegui* regi« tur, fuis traditionibus tantum perturbât er obl(» na,

I g(t confdentias,quas Chrißusfuo fanguine uoluit efßi Pap^ * i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z l(brrlt;((

IN CAP VTTERTI VM libcrdf, quid Ecclcß£ Chrijli cum AntichrißD.’’ Noit enitn debet ejje dominut Ecclcßx fed ntinißer, ut

Petrus,ut Apollos.Stquidem Scclejiu twn bdbet fupra fe dlium dominum,qmm Chrißum,ut hic dici‘ tur.Vos autem Chrißi.

De ßeculdri dutein glxdio, ß extru Eccleßdnt in ttuindum rcßgt;icias,lon^ eü alia, ratio.

Mcminerit ergo Papa,ß uult ejfe,^ diet Chrißi^ ntis epifcoptts,quodßindainentum Chrißus ab Apofri* lisfanßls,in Eccleßa Apoßolica poßtum eUyO“ fe pertinere,que)»adtnodum er ad alios Eccleßa: do* fhres, hoc pr^eceptum. Vnufquiß^ uideat quonwdo fuperiedificet,Exhibere debet ouibui uocent paßori^ Chrißi, prêter hoc non habet quo obßringit conßi* entias autfolmt, quemadmodum di^im eü a Chri* flo.lte in inundum uniuerfum, nbsp;nbsp;predicate Euan ff*

lium omni creatura:. Qui crediderit er baptizatdf ßtcrit,faluui erit,qui uero non crediderit,condemno» bitur.Audis minißros,audis quid ßciant, audit Eccle fiam uniuerfalem, audit abfolutionem, audit lig^i* tionem.

Verum de fideliate miniflrorum inßa dicetur, quanquam plus fatis fupra diéîum.

fccle, SIVEMVNDVS. Mundut eü fidelitim,fed fia. cfl infidèles hanc fententiamrident,uidentes nos a inun ffgi - do contemni er premi. Quin (y nos contemnimut

O' proptrr Eiungelium, que mundus glorioßfsima qui* omnia dem prontitttt,fed uanafVtiirmrenimmundonn* funt

quam non utentff,fcientes quod preterit habitm huim funt ft mundi. Quicquid eft bonoruwi cr nwloruw i« m«n= deliw, dOjjfrKit nobw ad laluttnt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fed no

Non fwnt donn'ni in mundo, quifudfapientiafe fecun« perdant, thefaurizant, cT ignorant cui oongrcgint duw eam,mAlii confeientijs uiuunt morimttur,utcunq; impie« intrrim in malicijsfMS autfhidijs gwdere Mtdcdiifur, atvtti aut qui fucu confeientias mundana iujiiciit uexant,tre Mun^ pidantes quando nonßc edunt, nonßc ueßiunt o-c. tzera nefnunt in quo placrant Deo, cz in quo dtjj)luerfiit, norum »»ifcrrimt bomiw^ dbpj; omiii)|gt;irihM iudicio, abfor« ct ^nA pti indodrwiiî d^moiiiorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bdpti=

Si'd potii« uch Cbrijliitni ßtnt domint in mundo, fluru, dtq; ddeodomini mundi, in Cbrijfc, cui omnia fubic= raptor flu fum. Pacatii cnim,pcr ßdem m Chrißum, agunt rum et oonßtenfiis,nihilfudfapientia,iußicia,aut «iribiw fi- Çeditio ß.tiinc con.rnti funt prlt;e[enttbiM,grati4lt; affûtes Dco forant de inennrrnbilt dono gratia fult;e, cr de omnibus bc= wit neßeijs acceptis,etiam corporttlibtM,©- committentes Chrifli omnilt;t mdntbns optimt patris Dei. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;anorü.

Si quid pcfcitii qtundoq; premit,ccrto credimt or Totus bjbcnt rcnujsionem peccatorum in Cbri)h). si quid Ww« aduerß accidit propter iuß ciam,fciugt;nt fc beutoj, cz müdus orant redemptorem Detwn,Libern nos a malo.si ten- ridet tdntur,conqueruntur illi,qui exnudit qiiotquot i«Mo Cftitt etwn. Horrendn quidem fepc patiuntur, in ut fentm qaiditm nonnnnqiMm apud ßß dc]J?crnreßbi uidean tHr,fcd non defßerant apud Deum, per quem deßde»

IN CAP VT TERTIVM« runt libcrari.Qjticquid 'mterim peccant intentitlofit, quicquid 'interim fi-agilitatii ada^l, ey dijftdentiig ob^ répit,ubi reßpifcunt, fciunt fibi coiidonari.

Hi libéré po fs ident res huitii nuindi,quia crednttl fe ex manu patris accepi/Je, er ßtciliiis quamalij jt* runt iüarum amifsionem,quia pr^efentibus utebantuf quidem,fed non confidebant,ßreui(er,fcientes in qu!gt; Deo patri placeant, ex in quo dißgt;liceant,liberritnif amfetentqs hoc mundo utumur,utfuo,PotiiKuohiifi gloriofa morte contra mundtim triumphare pro E'« K(tngE/io,^ïM?» ut ßnantßbi dominari inundum con* tra Euanfflium.

Vnde fit,ut maxime ridiculum ßt ipforum aiitfci^ entijs,iußiciam aut falutem qu^erere 'm mundi rebin, i« efu,potu,ueflitu,coelibatu etalijs obferuationibiit, nobis Dei uerbo non commendatis, quibiis ne^tur iei fniferioordia etfanguis lefu Chrifli, si cnim müdufeH itofler, in Chrifio,(ui fubie^^ funt omnia, etiaoues, boues,uolucres cceli er pifees maris,Domini enitnejl terra er plenitude eins, cur non rebus mundi libere uamur f cur fequamur doärinas d£moniorum,in tt* libus quarendam effeiußieiam docentitem f si enint, ut ait Paulus Col ». mortui eflis cum Chrißoabele* mentis nMndi,quid quaß uiuentes in mundodecreiif tenemini f

Nonne tales Chrißiani mundum uerius pofsident, etiam nihil habentes, quam illi qui maxime pofsidere uidentur!’ Bonis mundi utuntur cum gratUrum adU

01«,»mU ntundiferuitM cis in falutem. Hoccü quod Chriflui dixit. Ticati mîtes, quoniam ipßpofsidebumt terram, Et Pfalmas. Spera in Domino zj ßc bonita^ (rnZjln habita, terram cr pafîere fide,Q«i malignant tur externünabnntur, expeclüntes aucem Dominum, ipß hfrediabunt terram, Et adhuc puftllw/n, er Kon erit impiii4, reßticies locum eins er nonerit ibi. Afjl'.ihdutem h£reditabunt terram,zj delefbtbuintur in imltitudine pacis. Qnia benedifüab co hireditit hunt terr am,male di fb autem ab eo exterminabuntur. Déclina a malo et ßc bonurntjC MJ habita in flt;eeulum bxreefitabunt terram,zy- in habiabur.t in pcwItiMi jiecuUJtiper earn Expeßa Doirànum,Z7 c«« fiodi uiam eins, zy exaltabit te, ut harediate capias terram, cum exterminabuntur, ideü, extra terram eijeienturimpij, uidebis. vidi impitvm potcnirw, er qui radices e^rat ut laurus uiridis, Et tranßui, er ecce non erat, qutßui euw, zy nufquam HîMentebu» tHrezc.

Régnent impif, quando Deus ita uult,in noflram pI«trgt;K, fuper capita noßra, ßramus interim wniwn Benigni pdtris,etßnamus nos a mundo,qui cHfer««« «oj}cr,con(icwn4ri, Pdulo poR tyranni, b^retici er ferfeeutores noßri peribiint,zy cJccUrnlgt;Mt«r id cjjè quod Cunt, ez rcHeldh'tnr injlictinojlrlt;t, priedicabi» tnr, fcribetur, cantabitur, In memoria aterna erit i«« ptw,ez rfpwdDcwm ez npudbomtncj. impif Jlerci« erunt,cr dicetur «el IîmIioî fwfTc, «el indtenoj q»oj ttrrajèrret, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z J

Nm«c iaqi mundits no/kr e^l,fed hoc falicÎM mul* to uidebimui pofl nouiÇsinMm refurreffionem,quditdo cœliim cr tvrram,fed notum, pofsidebiinus abf^ mctu CT pcrictilo, deturbtttii impijs cT Satuna in ignem lt;eternwm,AnKn.

luh inuu bond,CT uidtn iufloru obferud, Qui cnit» reâi funi habitubunt in terra, CT probi pernuncbiuif i« ed.ltnpij uero de terra extirpdbuntur,cT ßtndituf delebuntur,quotquot contemnnnt Deum.

Verww his feiuenti/s feditiofi nupcr ruflici,d rituoßs fuis pTiCdicatoribiiS ntdle perfud/i,impie dbufi . funt,uolcntes abolere magiftratus, ut po/ka tyrditni^ “ dem rußieortim luRineremus. Ignorabant enint wn cont^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;futtium eße terram flue mundwn,

feditio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nuindi maU tolerando domini funt mundi,

J, bonis dc fdnfhs confeientijs libere utuntur omni* flicos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mundo dat Qeus.llli dutem non Deum

et Ana ref}gt;exerumt,fed ipfi dare ßbi fud feditione no IdOti* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deus fuis eleâis promißt,fe pr^fli*

iurum,ipßrdpinis CT homicidioßbi pr^ftdre uolue* ’ runt,non er^ has Dei promifsiones fed rd pinas, CT abolitionein mdgißrdtus,ide^,Dei ordindtionis,me* ditdbantur, fub jfecie uerbi Dei, contra fecundum prieceptttm,iccirco perierunt. Nam qui glddium ac^ ceperit gladio peribit, CT qui reßflit poiefldti, Dei crdinationi rcßßit,qui autem refliterint,ßbiip/is dawnationem accipient.

Viinijîri Dei fuut nugijiratM^iedreo noiis ferui* unt, ^ui fumut popului Dei,ï^amri boni funt, pro no* funt,et reékfiu utuntur poteikte,ß tyranni funt, DeiK iudicabit illos,Qy hic çy in future, nobit autem itd fdlutem predefjè guident pojfiint, obcjjê non pof* funt,Confeientiie per Chriftum liberatte funt, nullis hwn.dnif uiribui,dut legibus, dut ereaturis obflringi pojjunt.

Iccirro o6clt;/0M!M propter Detim libéré mdgißrtt tui,cy bene utinMrnMgiftratu,ßuebonoßuenMlo, eslenimnclkr,ßcut totits mundus. Maletfirimus, guid ißt Deo placet, pro bonis gratias agimus, guia agnofeimus patrem datoretn.

Omnibus g;i£ ex manu Dei dccipimus libere uti* tnur,etidm carnibusftrid fextn, etiant uxoribus con* trd doärinas dtetnon’orum Qyc.

Mivndus guident nos promit, perfeguitur per Vera tyrdnnos,fed iniuße,guid eii nojkr,cr nos nonfumus Uber* illius,hoe fcimus,ecce libertnivm noftram.Per chdritn* tos. tem feruimus oninibus,Qr fuflinemus omnia, ecce rur fum libertiitvm noßram,etiant in feruitute, Coram Deofolum Chrißum dcmitiu hdbemiis,religult;i omnia funt noßracr nobis feruiunt, etiam dum alijs Iihfn« ter obedimus etfcruimus,etiam dum malts premtmur.

Propter dominum meum lefum Chrtßum obedio dominis carnalibus ,fußineo tyrannos, feruiofratri* bus,firo dliorum inßrmitatvs. Contra Chrißum ucro CSquot; libertatem confeientite nwte, gtuw habeo per

Chriflum domnitm nojlrum, nuSi objlriânf fum en* ature.Hoc c/l mwidiim elfe nojirum,alem in Chrißo : libertntem, de mundo (y otnnibui mundi rebiti,ha.be* ! rCjHoc folum efi dominari in tmndo^etiam fi fin petu ferrimuf ey afiiiéiifsimM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Ciÿi banc min habent jfiritnt Uberatem, fiM nû* fèrrima tnundi mancipiit, etidtn fi florere uideantur Ofiibiis,dignitite,honore, finore cyc. de efuibuipro* nuncidt pfalmni.^s. Sieut ouer in infirno pofiti finit tyc. Omnidqu£fiierunt, eyquod fiolum qu^renduM erdt, neinpe ut redempti, pldcdtum hdberent Deuim, contempferunt, iccirco ut peciordnioritintur,(yre* imquiint dlijs fiuM opes ty gloridm. Cum extermina* bumtur impij,uidebis. îiihil nos potesi d diligente Dcofeparare, Rotn.s.

SI VE VITA SIVE MORS. Sic etidtlt ' Rom.i^- Siueuiuimus fitue morimur Domini fumM, nbsp;1

Chriflo uiuimm, Chriflo morimur. Via, eü nofira, id eR, fieruit nobis in falutem, ey mors nofird preciofd eü in oonipeélu Dei, feruitq; ita nobis, ut mittat nos in itternam uiam. Dum uiumus operibus nojiris ty praidicdtionibus et affUâüonibtfs oonfiamur Chriflutn ey feruimiis dlifs, in gloridm Chrijli ey Euangelij eins, fecundum illud. Videant opera ueflra bona, (y glorificent patrem uejlrum qui in calls eH.

Neq; uit£ neq; morti dBigati fumus, non enim no* bis imperare debent,ut fitue uiuendum fine morien* dum fit, dliqiâd uel propter uitÙ uel propter mortem

amnuttamta, quod fit mntri Dominum twftru Chris fium,cr libcrtitem confiientiæ noflrte,qudin habemut in Chriflo.Hon uia eti iwd dom{na,neó; mors eR mei donüM, ut confcientiie mex noceunt, fed ego impero iHis in chriflo,ad eius gloriam.

tiui itaé^ liber eH in uia,cr liber in worft,lt;ƒ!««■ doquifo noneü liber f Quid ilium aUigubis honuni* bus,qui ab omnibus liber eflDe omfiietuia rurfum loquor, nefeditiofi putent me loqui antra magii flratum.

SIVE PRAESENTIA SIVE F V T V-R A. Quicquid iam adefl, fiue letum fiiue trijle, cy quicquid uenturum efl,fiue in hac uitt fiue in fiituri uiti,omnianoflra fiint,Stulti ergofitnt, quifitas con* feientias aUigant bominibus fiue hominum autoriMif qudndo liberos in Chrifto, nulbts obflringere potefl. Quidßrtius contra feflas, contra traditiones hu* manM did potuifiet

Igttwr qui conflituuntur i« Ecclefia, id efl, in re* gno Chrifii ( nam de gladij pote/hitv, in regno mun* di, nunc nihil dico) ut pnßnt nobis, non Jintcon* feientiarum tyranni, fed feruiant nobis pradicatio* ne, er dodrina uerbi Dei, quemadmodum Chriflus dixit, Vosautemnon fie, fed qui uoluerit inter uos maior effe, fit uejier minifler, quemadmodum ego in medio uelirum fum, non ficut qui dominatur, fed fi* cut qui miniflrat.

/ ipfe minißrat, O'fuo exemplo minißrdre iubet. Pu^ dedt cr nos, quod reliihi Chrifli doärind,ex bonti*-n urn pendemuiS dutoriate, quid fequitur.

Uunc VOS AVTEIA CHRtSTk Qui uosdß dudi^ ßfMt fuo fdnguine. De hoc dixit pdtvr. nunc dudite, ff. In rebus fdlutis m oonfcientqs noßris, nemo de* bet nobis pr^cipere, nemo donundri, nemo dliquid preferibere,lüft folus dominus noßvr ießts Chriflit^^ qui ßilusnouit uoluntdtem pdtris, ipß: nobis pdtrtttt endrrduit, qui eù inßnu patris, Pdtrem nemo nouit nifi filius,(^ cui uoluerit ßlius reueIdre,Noürd fdpi* entid (y- noßrum liberum drbitrium,dd alid, id eÜ, ad pdtrem oognofcendum,ßue dd hoc, ut cognoßditt ßuecreddmDcumeßepdtremmeum,fiint nihil CT merd infdnid.

Ergo,dis,uidetur, quod minißris EccleßiS nonßt obediendum,fedfoliChrißo,Stultumhoceü,crifiü ° ineptijs , nos dduerßirij Eudnfflij cAhemnidntur. Qudßueroqudndodoceoßiliusprincipiseßentdndd* to obedienditm,prohibedmdudiendos,qui mAnddtu/n principe hdbeitt,id cR, legitos eins.

Qui eligtntur in minifiros Ecclefte^or legttos Chrifli,non nebulones dgint, fed fideles legitos,id eü,nihil dliud nunäent nobis, qudm quod d Chrifio dcceperunt,cr ita, obedire nos eis oportebit tMqtuttt Chrißo,quid non eorum doilrindm dudimus, fed uo* cem pdßoris noßri Chrißi in eis, Hoc eA,nobis pr^eci* pit fcripturd,non de ociofis noßris legißdtoribus, fed deuerbi

de ucrii pr£dicatorib:ilt;,Heb.i}. Nicniores ejkte eo* nw« priefunt uoba, gui locuti funt moUî fermai nctti Dei,quorum tmitemini fidein ,a)nßderantes qui fùerit exitus conucrfationis lUoriwn, Purere ets qui pra;junt uobis a)nc£dite,ßquidem iUi uigilaiK pro ÀiiiuMbiM ue(tris,tanqua)n rationcreddituri, ut cum gawdio bocßsciantjt^y nonÿ:mentes,na)it id eâ (««tile «obis.

Audiam iaq; miniftros Cbrißi, ^itóndodudio in eis uocem CbrijlijNon audiatn uero, quando fubjjir» cienttniftrorumChrifli,agunt nüniftros Satan£,cr Cr pro doflrina Chrifti adducunt dodrtui« dxmctii«: on««, Nam miniftri inei debent ejji, non fedu^-cs, Noitfwtt domini mei,ut ceditm iHoruwawioritati, quia egofrnn Chrifti. Prccio empti eftis, nolite ferui fieri hominum,ait Pauli«. j.Cor.z.

Foelix qui intelligit iftmm (utc confcientiie libcrtt= tern, er banc [Kam in Chrifto domino gloriam. Soli Chrifto confeientiartwn ftmihficatori, confcientiie CbrijlianoriMw fubditic funt.

ordines in regno Dei,quod eft ecclefta. In mfitno noj çjj pw«!«,ideft,)idelcj,lnpon»HoDei«, In medioCbri= jbiîjHic foil« eft Dei« er homo, non Maria,Pauli«, Antonit« er e, Icciroo foil« niter Dcum nbsp;nbsp;bomiticm

mediator eft, er no5 Deo conciliât,quemadmodum er.fTiw.x.Pauli« ait, Vni« Dei« cft,u«i« eft etiam mediator Dei er bomtnum , bonw CbriJluj left«,

9«? dédit fenutipfum preciiim reJemptionis pro oiit* nibits, qui ( ut dicitur Rom .s.) eAin dexter a patrii er interpellât pronohis, quem iujïum (ut toMnes ait ) hubemui dpud putrem uduoeutunt

Cur ergo nos queßuimus alios mediatores cr pd* tronosapudDeum, qui nobis reconciliarent Chri-ftunt,hoc eA,ipfum reamciliatorem ( quaß uero aut in ccelo,dut in terra, fit uUusßdn(lus,qui nos plus di^ li^t dtq; Chriflus,quemddmodum ipje dixit. Maio* rem chariatem nemo habet ere. Solius Chrißi meri» to faludmur per Eu4iigtlium.AutDritAti,er doArtnis, cr meritis, cT libero arbitrio hominum, noßra ßdes bic nihil reßrt acceptwm. Hine rurßm fit,ut non gio rieinur in hominibus,fed 'm Chrißo,^- per Chri/iian «« Dfo. De minifierio autem fequitur.

Ohitret cum prtecedentibus. Ergo a^, Apofioli cr priedicatores contemaendi unt. Non, inquit,hoc dioo,nifi uelis con* Dei uerbum, cuius ipfi minifiri Junt.Ndm ante dixi. Quis eA Paulusfquis ApoHofnifi minifiri, per quos credidiftis, cr ut cuiq; Dominm

nlt;t dci Sufiipiendi itnq; fisnt ut minifiri Chrifii, ut lemti pint jum^ régis E)ei,ut ceconomifiue difigt;en/dtores maxi* Mn= nu thezduri,id eA,ut dicit,myfieriorum Dei, qute ni

bil aliud funt guam Eiwngtlitt)» gloria Dei, tnundo incognitwm, nifi mij’sii pradicatoribtu a Deo homini-biMreucletur,Mjupra dixit cap.}.Loquimur fapieit tiam mmyflerio abfconditum, loguimur quaoculus «on uidit,nec aurii audiuit,nec i-n cor homitvi lt;i|ce(t*« derimt eyc. Ef lt;lt;d Romd.Hit. Secundum Euan^liimt meiM» praconium lef« Chrifli,iuxa reuelationent ffiyft^rij, temporibui atemii adti, manififluti «ero nunc,cr per fcripturat prophétie«« iuxtt delcgitio« newietrrni Dei, m obedientiam ßdei, in omîtes geria tes patejiéii. Et adEphc.j. fiudißts dißienplione«: gratia Dei, qua data eü mihi in uos,quodßecundum reuelationem notum mihißeit myßeriu Chrißi, quoJ in alijs aatibus non innotuit filijs honünum, quem» admodumnuncreuclatum eft fanéhs Apoflolis eiM V prophetis per jjiirituw, quod ge «leî fiwit cohare» des,et eiufdem corporis,con[ortefq; promipionis eins 'w Cbrijtojpcr Euanfflium,cuiusczpßidus fuwmiiii« Jler,fecu«(lHwi donuwi gratia Dei, quod datu cfl mihi fecundum eßicaciam potentia illii«. Mibi minimo omnium pnt^rum datteslgratiahac, ut inter fftv* fcj eu4ngeli:cem imperucßigibiles diuitias Chrißi,et in luccm projrrdm omnibt«, ctuaßt commwio myße rij,quod erat abfconditumajaculis in Deo, qui uni» uerfa condidit per Icfiwn Cbrijtum,Mt notum fiat nuc prmcipatibus,ac pote/htilgt;i« in corlcjtib!«,pcr Eccic jii»m,Mebei«ertttr lurin ptpicntw Dei, fecundum pra finitioiiemfieeulorum, quam ficit in Ctriflo lefu Domin«

Wrino noßrOjper qucnt hdbem:tt audaciam diituM cum ßducid,gu£ cil pcrßdcm illiuf, lc^ in ßcur.dd EpißoldadCor.c/tp.f.cy. 4- de tnini/krioßgt;irituf,ut Con* d^enfationem myfleriorum Dei.

temoti dddit.Poramm autem ißum thefaurum in d mun nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^yc. idcil, nullafßecic potentiie,elo^

donü- 1'^‘^nti£,diuitMrMn, obÇeruMtiarum, Jiue glorioßd^ nißri coram ntundo c£renwniarum commcndati,

potiiM exulci, deßtefh, inopet,tribul.iti O'ßub cruce prcfsi,(juegt;nadmodumfuprd dixit cap. t.. Etegopef infirmitiitcm O' cum tbnorc ac tremore multo apud uos ucrfatMßum o lt;:■ Et dd Gal. 4. t^oßif ^uod per inßrmiatem carnts eudng:lizduerim uobis pnui, cr experiinentum mei, guod in carnc erat, non eßb djpernati neq; reßgt;uißis,fed me uclut an^lum Deifu^ fcepiflit,uclut Cbriflum Jefum.

Si ituq; aliquis intenderit mßgt;cdem,o fecundum fdpientiam carnb iudicauerit de nobis, hoc eil fecun^ dum indicium mundi,ßll'tur, o contemnet precio^ fum thczaurum,qucm pr£dicationeEudnfflij dißri^ bumifs, qui Çuh defßeih ßgt;ecie in nobis portatur,fe^ cundum delf^tioneni Dei ad gloriam ipßus.

Non gloriamur de nobis,non aliquaJßecie uendi-tuitiu} nos nMndo,ßmus interitn qui ßimus, iudicent dlij de nobis ut uelint, In hoc ßjlo gloriamur coratn tnundo,ex hoc ßolo uolumus £ßimdri,quod ßumus nißri Chrißi,pr£dicatione Eudn^lif eins, ad falutrin fnultorum,Legatione Chrißißngimur, prodeße he* minibus

wintlxw (]ufrim:M,non ut noßra lucrà feikinur, /iltt tyrannidem exerceamm. Dißienfatorei ftcri Euan^

fiMOiw, unde credentes iußificantur,filij Deifi* itnt,ut po/hilent d patre qu£ uolunt, er habednt ui» ti)tt lt;eterndm,eruditi itiomni ftpientid Qf tognitio» neßtiritjidli.

■Propter hoc folivm nünißeriMn ,fiue dij^enfatio» nem horum myjkriorum Dei, fufeipiendi (yft^ici» ehdi(umics ut maxinti, ad gloriam t hrifli cr^dfu* fiipientiiw» falMtr?», Si autem hoe unum nobis dbfite» ritjßmus nihil, abijcidinar ut ßduflores.

V erum pfeudodpoßoli,pfcudoprophet£, phari» ßei, Bpißopi Idriuti, hodie iuflieidrium uulguf, mundand Jßecie, religione, ZS' exmgitdtii myßerijs Qt c^rcmonijs ßefe uenditimt,interim amen fub ijh gloriofd Ißccic, non thefaurum Cif dtßgt;enßd= tionem EUdn^lij porant,fed humands doélrmds,me» rä menddcid CT ucntris dtq; gloriteßudid,infldti cpu.» ßreligione dngelorum, lt;;y iafkintes (dpientidm na» gndm zj ßdn^atem, id ut Paulus ait CoÜof.z..e4 gu£non uideruitt, nefeientes, ut altbi ait,de quibm efßrmant.

Et ipßßtnt, alesßeiunt (j- f«oî dißipu» losßue duditores, hoc, eH inflatos ej' contemptores fdnx do(irin£,fubjjgt;ecie amn humiliatis. Hon inue m'es ntdgis obßinatos,pliis ßbi ßtperc uidentur cftidtn omnes Apoßoli zy prophrtlt;e, etiam ßi ßnt uel rudes ^ßni,uelßidipß)rimtfdpicntidexc£cdti, id quodeâ proprium

IN CÄPVT CtyARTVM Proprium uel maxime omnium hereticoru/m, ^Hoi hoäie pliiffatis uidemuf in EtMfflij aduerfarijs^tjui dolent Chrifti iufliciam pr£dicitri,zy in iHis, ^uift» (ramena Chri/ii non ßnunt nobis inagra, feciinduiU Chrißi in/litutioaem.expedit magis(ait Salomon)oc (urrcre urftc raptis fattbus^quam jhilto conßdenti iti ßulticia fi«. Et ßt contudcris ßiiltum in morariolo,ti‘ men non aufires ab coßulticiam ipßtts.

Ex fru nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;decipi utilt,t^on enim intendit inßu^^

fbbus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dijpenßationem, num bonautl

eorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ueflimenta eorunt, id eil, in ßgt;edelJgt;,

contra praceptum Domini Attendite,inquit,a pfeu* doprophetis, qui ueniunt ad uos in ueßimentis oui* um,intrinfecus autem funt lupi rapaces, exßu^bm , eorum cognoßcetis eos,non ex ueßimentis.

Fruihts uerorum pr^dicatorum eß,quod ßeruiunt beo ad falutem tnultorum,fideli minißtrio uerbi, ßue dilpenfatione myßtriorum Dei. Fruélus autem ßlfo* rum pradicatorum eil, quod feruiunt ßbi, in perdi* tio)2em multortm,priedicatione ßd erroris (y fomni* orum humaner um, interim amen mentientes,ßum(n* dacia eßße ucrbum Dei, er ipßßsimam ueriatem, eX quo fruihi,id eil blaßgt;hemia,chrißiani, uerbo Dei in ßde inßruih,debcnt eos agt;gnofcere,eße non proplx* tat,fed pfcudopropbetas,ideil, feduihres.

Ex bis omnibus uides, cur Paultts predicatoret ex tninißerio ^eßimari uelit, quid euim ad me, quod aliquis uideturßtnilus,ßipiens, cloqucns, ieiunans, fiper

fi per h£c fuos mihi commcndare uult errores f Satti hii Uruit feduéli fumitt, uerbttm Dei in miniftris rc^ quirendunt e^,qucmddtnodum etiam feijuitur.

HI C I AM Q^AERITVR IN DISPEN CJow £ATOR1BVS orc, înPdulodlid reguirebdnt niiC in dduerfdri) pr^dicdtionii dus, nempe h£c, ut uidere Pd«!« licet,ex now cdpite huius Epiflol£,cr ex Epiftold dd ^pre G4ld.P4»liw non eüamnerfdtus di Chriflo in terris, dicdto ut dlij Apoßoli,er^ ftniilem ßdem non debet habere ref. eiits pr^dicdtio, dtq; hdbet pr£dicdtio dliorunt dpo= fiDloru,Ndm ipfcßbi cü confdus,^uod alijs multo in firior e/l,non enitn dccipit 4 Corinthijs uiäum, cjuë tuinen iure alij d fuis difcipulis dccipiunt. Non dudct uxoretn apud fe habere, cutn turnen dlij hdbcdnt. Quid,e]uod ipfeßdt Eccleß£pcrßecutorfQuid,guod ipfe ddmndt iußicids legis, guds Apoßoli dlij ddhuc j« Iud£d obferuant f tyc.

Quemddmodam ct hodie dduerßirij Eudngelij, fepe frlfi noflrijrdtres,ßue Eudn^lici, inerds nuquot; gdf in nobis reguirunt, çy nefcio quam fanfhtatem, etidmß nihilßtcidmus contra Dci uerbum, ty ealu* mnidntur optitnd noßrd, nee mirum,guod nos dij^li* cemus Ulis, guibus dißgt;lieet tninißrrium noßrum.

Quod dutem ucl folum, in Apoßolis ey pr£dicd» aribus Eudn^lij reguirendum eü, hoc non reguirut, nempe ut fideles inuenidntur in minißerio fuoßue di» Jjienfdtione , non dnnuncidntes dut curantes aliud, gium guod tnandatum eü ipfis a Donüno, utfidelet

IN CAPVT CXVARTVM gutb'is Chriftuf ait. Fidelis fcruits dens, quern œnflituit dominies fuperßiiniliam Çium, ut det iUis in tempore tritici menfuram, quemadnw^ dum or Paulus ait. t- Cor.f. tAcmine Chrijli le^tione ß(ngimur,tiinqudm Deo exhorante per nos, ro^ntuf pro Cbrißo,reconciliemini Deo .

Noflri Epifcopi iaSitantfle efle le^tos Chrifli,fed Ppi, quo officio f Primum enim ne legatos quidem agunt, fcopi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;predicant, immo ueri Antichrifli, Chrifli

pratdicatores prohibent,condemnaietjperfequuntur-Deinde ut maxime legatos dixeris, tarnen infldeleS ejje,iam nemo fidelium ignorât. Siquidem nondiflxit fant myfleria Det, quemadmodum dióhim eH pradb catoribus,priedicate Euangelium omni creaturie,quo* nwdo di/flenfarent qu£ non habeitt aut cognofeuntf Pro his uero ut infidèles le^ti, iudicio dominifui damnati, obtrudunt nobis humanas traditiones, fini jh.tuta,fandh)raftr. cultum, indul^ntias, facr-imcnti abuflmt,cr religiones excogitatas, id ek,merasab Euangelio cy iuflicia Dei fedu^ones, cz confeienti« arum laqueos infinitos.

Verum de fideliate miniflrorum Chrifli,id e^,do* florum flue pr£dicatorimt, fatis fupra diéhim eB, cum traéhbamus iüud, Vnufquifq^ uideat quomodo

entia MIHI VERo ere. Quid hie dicemits f St t)r£di nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amtemnendum eâ, ut Paulus hie

^toris nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;homines de fe fentiant,er^

prolabimM illo!,gui cum uelint haberi pro ChriftiiH nK, aut pro pr£dicaKgt;ribiM,4gtittt mtros nebuloneSf fagt;rta[ores,adultcros,menddces,ebriofos,iaihtores, Oquot; c.cr tura jjki fcandala accufantur rcßgt;ondent, Mihi pro nùnhw •

Rfßjondco, fietjiugudm hinc habent itti exetn^ plum. Ndw Paulus addit, l^ullius m mihi confdus fum,id lt;^uod illi dicere non poffunt, nimirum fttoruM fcelerum ßbi waximc confcÿ. Et Pcfriw iubct nos p4* ti^non ut maleßdores. No)«fn enim bonton inelji« eß ^uam un^nta preciofa, ut ait Salomon.

Hoc auttm uult Paulus, Cum pr£dicatorhacfidu» Olt pr£dicat,lt;juodfcitßbi difbenfationem eße credit tim,er fideliter dißgt;enßat my/kria Dei,nihil ßbi atu» feius criminum,ob gu£ pofsit eins minißvrium ante» mnijper^t in notnine Domini,nihil curant cahmniot maleuolorum,gui ßta infaniaßbi ipßs exitioßtnt.

ßcati eßis, ait Chrißus, cvrni maledixertnt uobis homines, er dixerint omne malum aduerfum uos mentientes propter me.Mentientes inguit,er propter tnr.Gaudete er exultate, c]uoniam merces ueßra a* piofd eft i« ccrlo. Sic enim perfecuti futu er prophe* tAs,ciuiß(erunt ante uos . Sic er Petrus admonet.Con ßienttam habetc bonam,ut in hoc quod uobis detrd» hunt,tin(]uam fceleroßs, pudeßant hi,(jui i/nccßiunt ueßram bonam in Chrißo anuerßdtionem, Pr£ßAt rnim,ut bene agentes ,ßttA uelit Dei uolnntas, malif afficiamini,quam male ßicientes.

: Nonta^;relinciudmiis noflrumcfficium propfcf calumniatorcs,erit tjudttdo noßra iußidä palam fiet, er iüorum )iequitia,ciuemadmoium Chrißui ait, Nd hil occultum cjuod non reuelabitur, nelt;j; abßcoiiditutn guad nonßietur.

H£tc fiducia Pauluf etiam in fecunda Epißolaßri bit Corinthi/s. Spero guod ußg; ad finem agnofcetif, guemadmodum or itgnouißis nos ex parte Qrc.NatIt gloriatio noßra b£c eft, teßimonium oonßientite noi ßrlt;e,guod cum ßmplicitate er fynceriate Dei,non itf fapientia carnali, fed per gratiam Dei, conuerfati ßterintiis in mundo,abundantius auté er ga uos crc.

Summa fumtnarum, Pricdicatione uerbi ferui bo* nünibiK, non uiue contra uerbam Dei, er contemite calumniM.Qnotguot enim uolunt pieuiuere in Chri ' ßo perfecutionem patientur. ludicatores noßri,ßßi‘ cis noßris,ß gu£ ßrte funt,indignantur, trabem ue* ro ipß in oculo fuo non uident. tndigni funt propter guos doleas,niß ßrte ut det cis Deus, proßiritu compunLlionis er inuidi£,ßgt;iritum reßpifeenthe, in Synce faluteni.

■n. AVT AB HVMANO IVDICIO. Su* uerbi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;homo a nemine dijudicatur. Caro ut

a mun iudicat de Euangclio, ia er de Euangelif donon nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iudicant quifideiiluminati funt, Sic

Quem mumdus non po» (utur ‘t^‘'^p^fgt;gnia non uidet eum,nec iiouit eiim, uos aute»

Aduerte ,lt;juod gr.efe legitur, Aut ab huma* gt;10 die,nimirum phrafi cy figura firipturiie, qu£ det »onnunquam diem pro indicia fine cognitione acd^ fiipr4. pit.Quemadmodum Hiercmias dixit cap.17.Ego non fum turbatut te paftorem fcquens, cz diem hominis non defideraui. Forte Pdwliw in haic Prophetie uerba rejjgt;cxit,qiidndo ifta,fcripfit.Sententia quidem refhfigt; fime reddita e^, (i legimiis, Ab hitmano iudicio,jed ad intelli^ndas alias fcripturas^ praflaret hoc loco fifftram reliquijfie, maxime propter locum qui pre« eefsit.Dies declarabit qj-c.

IMO NEC etc• Egregiw I0CI« ,^Hod Mt Ne «« non fidere oportet hominum iudicio, de nobis bene O jeiitientiivm er prlt;edicantium,iaLncq; proprio iu- quidé dicio.tionenimfiimusproptereaiujli,quod nihil fu^ iudi-KUS nobis confiij. Deli^ enim quis intelligit ffed do proptcrea quod credimus renufiionem peccatorum l^^fi* per Chriftum,Hec fides nos iuftificat. Confeientiam ^(.,1^ quidem bonam habere debemus, ut o opera bona, , fed ei fidere non oportet, ut perpetuo nihil aliud quamgratiam Dei in nobis agnofiamits, quemadmo^ dum Çupra diximus de confiientia cz intentione bonaerc.

Not olhn iuftificatos nos arbitrabamus,per hoc, quod omnia peccata dixeramus confifJoriÇut uocant) non confie ij nobis,quod dliquidtacuijjemiis, quod

IN CAPVT QVARTVM promiferamU'Spro peccatis fatisfrHionem. QU£erdt ' h£c fiducia f qua amen accedebantiu adpterdmen* tum,ubi hicerdt Chrißuf f ConßfsionemlauddmUf ^uidem,fed Çdtisfrcüo illd, cr fiducid impid,jiducidm in gratiam Dei per Chrißum ignordt. Nihil cjuidem । mihifutn oonfcius^dit grdtilt;e præcOffed in hoc non iu* ßißcatui (um.

** cj qui iudicdf de alieno feruo f Preprio domino jlit , autcddie.Omnes Ihtuemurdpudtribundl Chrijii, ubi uiUiÇquifq; noßrum de fctpfo rdtionem reddet Deo.Et Chrijtuf prohibet iußcdre. Quidßciumt iu* diedtores,fudm trdbem in oculo non uidentes ƒ nihil aliud qudm fummam iniuridtn Deo, tunto magif inr^ pij quanto plus fibi arrogtnt fan^hatis siquidem do* minum Chrißam,qui conßitutus eü iudex uiuorum et mortuorum,e fedefua exturbdrc conantur,ut ipß iu* dices ßedednt, fed non impuneßiidebunt ißi fu£ im* pietdti. Veniet enim qudiidoq; dies iudicij dontini Chrifti,quando nos non erimiu, quemadmodum nos nunc depingumt, neq^ iÜi erumt quod numi, fe eße fin* giittt.Tunc in luccm uenient cogitdtiones ey confilia i

Nunc pfeudodpofloli,et uerbi Dei cduponatores, (y quotquot afyncero uerbo Dei recedunt^clamant. Salutem honünÜ qu£rmus,ueriaitem tuemur,fcd tune patefient confitlid cordium, zy qufiq; fuam laude tnue niet apud Deum.Non prodesl nobis quod commenda* tnurab

Quod ChrijUaiti uerijudicium illudfuturum, fe* (uraconfcientia (quid credunt remifsionem peccd^ tori«» i« Chrifh ) expeihtitt fuprd diximus, capitt.]. ExpeäHitas cjc.

HAEC AVTEM FRATRES. Qllid bi« uerbii uclit Pduk« indicduî, cdp.f. Ego quidcm pwn Pauli nempc, dperit fefigurateddtrwiiuiffe,ne gloriitrcntwr de nomidc Pauli er Apollo, ut rci« de nuUo nomine gloriandum, quando de nonuni=‘ biu bonorum pnedicatorum «en uult eos gloriari. Nlt;tm interzw apud Corinthios pro Plt;t«io, Cepb^t er Apollo non erat contentio, fed pro pfeudoapofioUs, qui uarids fedoi fufeiubant, er difeipuli quifq; pro fHowwgiJlro OTn(rndebdi«,fed iliorzwn nomtnibiß par ettjUttUicdixi-mn^.

'SVPRA id quod fcriptum efi.Scilicet lt;tntc,'mi hdc Epijtnid,)« putes hic aliam aliqudm fcripturam ciötrt

Domino glortetur non in hominibus,cr prifjkt /idek minijkriiwn in iji, agnofeit fibi a. Domino WArtdiiRt, De fe^wif^j fentiat fecundum donum cr minifteriiw« dlt;itttm,ne neghgit, ne abuMur Row.)*. Sdperc nd fobrictatem.

INFLEMINl, Vno«erboproprifpime’widi» inßdH cdnitj^Hid freiat Satan in [edis a, fynccro cbrijliE» Col.*, iwngelio cr «erbo deficientibus, id quod «idóntw in

feélis mondchorum, in fefhs fcholdflicig Theologie, in feäis omnium hxreticorum, Hodicnu’di ftcexur* dcntcontrd nos,ciui Çyncere Eudn^lium Chrifli prie» dicdmM,cjUdm iUi. frlßfralres, qui receduiu d nobii, qui ucl fold dcß^oneftdtim fiimt nobis fdpientiores, fdnShores amp;c. nonquiefcunt, donee inuenidnt dli* qudm ineptdm opinionem,qud fc uenditent oontrd nos

Gr difdpulos poil Çe trdhdnt, non fic Sdtdn fit* rit in nos dtq^ idi cum fuis difcipulK.Pro eo,ut me di* livrent detrdhcbdnt mibi,ego dutem oro.

î^on potuijfcmjferdre antum mdticiie, tdntu odif impldcdbilis, in quibufddm hominibus, de quibusnos bene mertti fumus. A Sdtd,nd inßdntur, inßdtos red* dunt difdpulos, fed hdne poendm fecu quoq; ßrunt, exclt;ecdntur, ut ne conuiib quidem, db errore redire uelint,qutdfidendumS PoH uitdm cr dlterdm ddmo* nitionem deuitA.

QVIS’ENIM TE DIIVDICAT. li/ffl, difeernit db dlijs f hoc eil, quis te reddet certiorem, quod tu ßs melior dlijs, ut pofsis effe iudicdtor or damiidtor dliorum, etidtu iUorum, qui ^runt dpo= ftoldtum Chrißiuerum, qui fyncere di/fenfdnt my-flerid Dei,id efl, prlt;edicdnt Eudn^lium,cr itd incut pdie dgunt, utßbi nulliusßnt confdj criminis dut per uerßtAtis f

Deßn^ldri dliquo donoflgt;iritus te idihtdsforte, quod uel non hdbes cy impudenter mentiris, ucl hd* bes (y dbuteris defliaendo dlios, quibus per tllud feruire

Jèrwïrc debcbM,ut infra dicitur cap.tt:(y.i^. Vcruwi biikî quod non fit tibi dat/^ a Ticof Ifnpitu er ingriiti« cs,fi gratioi iwn agii,fi ddtiOM non agnofiis, lt;lt;ccuf(tndiM Mt Mîjîdeliî fermw,fi per hocalijs non fer^ uis, quemadmodum çr Cbrijlws docet de fcruo infi* deli.

Poticribi« doiiis non ranjlituit nos Chrifius alio- Donis ri«« dominos,pcd fcrwoî. Vnicuiqj cnim datwr nwni* ferut /t/htioß)in'tiM ad utiliOittm, fiilicet Ecclcfia:, «t in fumiw alijs inueniam,quod wibi fcorfton wofi efl dJtitm.Per olior» 1^“$ donxfcrMifrtdiuMitcridJwbwdmeft, non do non glorirtndi tontrd non babcntej. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«uni.

Sed infiati non poffiint aliud, qudm alios præ fc rorttrmnore, in primw iHoî quoj habueritnt priCce« p»reî,nîttlto ft meliortj, sic contemncbant quidiw apud Corinthios PdMluw. Sic quidam apud nos Lm« tberunt .fed cxcitate percujjbs it Deo, non folumj^iri« tiM uidet,fcd etiam ex parte caro cr jjMUidiw .

I AM S AT V RATI. Hoc loco grdMi er 00« l)-oni4 piofit ironia, irridct pcrcutit Corinthiorum (e^ dolen^ dHÔÎDrcî, er fMos citlumniMrorej, quotquot adha- tis cy rent eis,Erant enim multi (edudi, qui /n!fo perfuafi, cafii. cxijlinwbiirtt fc iam omnia affiecutos, multo melius gätK. quam Paulus,quemadm{gt;dwn fcmper fit per iRos, qui feducunt cr fcducuntur a fimplicitate fyncertc uerititis Eit^ngelij Chriftifinftatio non potcjl th afc« ej)c.

IN CAP VT QJ’'ARTVM JdntÇaturdti cliis,id cjl,jißiditii cibum,hoc eß, EuM fflium noßrum, ßifpicientes Alia. Apud pftudoApo‘ flolof.

FAfli= Nihil nuigif uticiuAtn nocuit Ecclefu Chrißi, qui dium Jißidiujn ucrbi, poß quod ßequitur ßAtim prurits ucrbi. Aurium,ut libenter Audidi nouA, undc fitutßtfcipi’' dntur errores,fub tumine ucrbi Dei, ctiAm a do^iß finds. Scidt er^ße ejje in grduißsimo ßtlutis pericu^ lo,cui idnt nonßdpit uerbu/m ut dnK,qui mcipicfißi* direucrbttm.

A/^ moriuntur, quod cihum.i. ucrbumnon hdbcnt, At quid prodeß bis habere cibum.i.uerburu Abundc,cum fißidicntefint ßomacho, çr ederc noit pofjint, qudndo cis tcque atq^ iüis moriendum cßi quentAdmodum in Pßtlmo diatur. Omnem eßdtt Abonund» eßdnimd eorum,cr gt;(ppropinquauerugt;it usqi dd portAs mortis. Cui hoc Acctdit,ucrcor auKi» Accidere niultis, ficidt quod in Pßtbno ßequitur. Ft cldmAuertont Ad Dondnum crc.

fimgulis, hoc loco, antitkefi opponendum cß uerbum PAuli,cr uerorum ChrißiAnorum,hoc modo. 'Vosidmßdturdti eßis,ditAti eßi5,regndtis. Nojlt;t(J hueeßirimus zj fiuimus iußitidm,non arbitrdmur nos Apprehcndi/fi,ßed fequimur 0-c.Philip iif.Hdrtc antithe/im exprindt Pdulus clarius in fequentibiu, er hoc loco fignißcAt cum dicit.Sine nobis regnAtis.i. nobis nondum regnum Adeptis, nondum peruicimuf omnem, tenOdionem nondum eudfiimus omnid peri» (Uld,

fitk/dtec in carni’ frAgih dgimM, Satdn non ^uief* ci(,(gt;ugiid ejl dÇsidud.Scil£ muddiM Euan^liuçrc. inh^ perieulis cr procellis alt um dormttis, (lcr^ titK,ciudft regnansnijqudiido potiiti milices agere con ueniebdt.

Efl cjuidein rcgnum ChrifHanis, etiam in terra, ^uo regnamus contra pcccatum cy Sdtdndm,jed non Jtnc pugna,non fine cruce, quod nerum regnum uti« namddepti ßtis, utzynosjimul uobifeum regne* tn:is,id eli,gaudcamus de ueHra falure, guod fttn no* ßri confortes, in lt;iIm autem hac uia,boc ipiiim regnu erit nobis abs^; pugna wi pertculo. Verum in hac uits, niß pugnes amittitur.

‘Regnareßbi uidentur,gui infecuritate crfißidio uerbi uiuunt, ciuaß iam nihil eis deßt, fed omnium pofsittt ejfe tnagißri, fed ßUuntur, lt;juemadmodum PdMliß docet Philip.iij. Et ni/i ißi Corinthij re«oc4= ti d Pdulo fidffentfhac fecuntatr falutis,ßcßtdio uerbi, praefumptione fapientiiCjpcrijffent t« iftcrniwn.

ARBITROR ENIM. VÜcormibijquofi H0Î Apoßoli çr pridieatores,non ad regnandum lt;»= ram mundo,fed ad crucetn uocatißmiis. Quotejuot enim pie uolunt Miwercjin cbripo pfrffcutionfm plt;t tientur,nemofHexceptiM,Et pcrnutlfd^ tribulatio* nes oportet nos introire in rcgniM« Det, ffcundum ddmonitioncm Supirntis, Fili accédons ddferuitu*

I tew Dei, Jfa. Mt timoré, prlt;f pdrd dnirndw tiMW ad Riitttioncm. Ad Cln-i^um difbtm quidem eft,Domi«

IN CAPVT QVARTVM. niire,fc4tidditumcB,Jnmedio inimicorum tuorwm. Interim pfeudoapoftoli cum Uli'S quas feducimt, ^lori^ntur fe regnare, cr perturbant nobis omnii-Non en'mt predicant, nut agmtt in ijs locis,ubi ncit‘ i dumpriedicätum e^, fed illicfolum,ubi doilrindno^ | /Irrf fufeepta eil, ut iHic regnare fub noflru umbrt, . contra nos,pofsint, contra quos Paulus multi fcribit ' in fecunda Cpiflola.

Houifsinwsßue poßremos hoc loco interpreting turabiefhfsimos. Kihi autent ualde arridct,lt;jiio^ ftofler Philippus Melanchthon, quandoc^; interpre* tibatur,poflretnos,pro nouifsime miffns, Siquido^^ Apoßoli andern poß Prophet as mifsi funt, doilrina nouifsima eß, poß quam non erit alia, Hii'‘^ ßnesfeculorum dixit Paulus,tempus reuelati Eudn* ^lif,Et Iohannes nouifsimamhoram. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Oßenderit pro oßenauerit, Nam fcquitttr, Spe* I ftlcHfttm fumus erc, Quemadmodum publitlt;gt; j iuditio occidendi ,ß)eilaculo exhibebantur populo, ! obieBl in theatro beßifs Omnes,ut ad mortem datn* i profpiciut in nos miferos, Mundiu.i' potentes crfapientes,an^li nuli,homines .i.uulÿf^-Potentes er fapientes nos pricmunt, autore Satin‘i, er homines uulgares noßra crucecT tenatione oß finduntur,cr recedunt a nobis. Non applauditur tto* b!S,ut pfeudoapoßolis,qui humana lt;y rationi pldeett tia predicant, ty crucem ßtgiunt. Verum ßgiUun* i^'poßolatus noßri eß, in his malis perdurare.

Noi jlulti habcmur a nto mundo, propter Cbrf« (inMmM pridicnmiu. Jnfani iudica» fnur^quod nos exules (ydefpefh noflrd doârind a{)ponimuf,onmi fdpientia amp;■ potcntilt;e iufli* tl« tncentcs poffemiu pdcem habere,ejuent» admodum er hodie quidam pipientes fccundum car nem publicis feriptis uoluerunt nobis perfuadcrCf non c/Jc confult!un nobis,aut non ejjè prudentis, tot pecwlM rcceptis opinionibus,publice aduerfari,(]uaß «ero uerbum DeireMcIdtiwn/cdercdcbcret homis n’im rcceptis opinionibus.

quot;Vos autem prudentes iii chrifto. Miror,tMde tant uarij fwt Cbri)tiani,niß uariiisßt Chriftus. Nos qui fumits fipoßoli, flulti bubemur propter Chrifltvm, Vos dutrtn fapientes,cr tnineu eßis in Chrißo, id eß, Chrißiani uultis efße. tiundus in nobis contemnit Chrißum,in uobis uutem ctmat.

Hite ironidßgnißcat PuuIiM,non uere ejße in Cbri ßo,quiniagnificanturdmundo,er quifeipfos iadi* tantfuprit Apoßolos,ßiprabonQS pr£dicatores,qua^ Ji iam regnent, er ßapieniiit ipfortwi non ßt numerus. Cimßiis dit, Veh uobis,ctim benedixertnt uobis cmiici bomiites. Sic cnimßciebant pfeudoprophetif patres eorum, Luc£.^.

1 Jdein eliam uolunt que fetju-uiitHr, Noj twbecti« I nbsp;nbsp;les,id esl, prrfsi tetMtionibus,cr frtentes quod nibil

exnobis pofsKWttójUideJuprdcd.*. Eteg) per inßr» I mittteWjjèd uirtits Cbrijli i« inßrmiittt nojird perß, citur.

citur. t. Corin. 12.. Vos autcm MlidiJaâMtcsßdetHt ßgt;iritum, çx oontcmnentrs nos ttnatos, qudß lonff fu{)mores,lt;jucmadtnodu ßcinnt hodie noßri ScbiKi merij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Mirum, quod ßrtcs Çimt difcipuli,cum turn imlc’ cilles fnnt misgißri, maxime cales nMgijlri,neinpi ) Apofloli. Vt nos hodte non male habeatjCjUandohymnes feduchs uidemusfob nomine do{lrine,conW nos fuperbirc, qiuß nemo eis reßßere pofsit, nos omnino nihilßmia, cjuando tarnen nihil depre hendis in eis,nifi portenta uerhoru, er meras inep* tiM er inßtnias. Hißitit,gut ubi uident ßtmenuerki, Apoßolica modeßia iailum,crefcere,irrumpmtt,cr impid auddcia perturbant omnia, dieentes, iteßri pr^dicatores ßmt absq; jj)iritu,non audentfpet» j rumpendum csl,altaria deijeienda, inonaehi eijdem j di erc. Spiritum interim uocant fiduciam, tjua nm Deo,ßed multitudini populifidunt, alio^ui nihiläicgt; dent,ßed ßunt homines defperattfsimi, ubi periculun imminet. Vulgus applaudens fä eoriwn ßduaa, eo* rum Deus er ßiiritus.

Veri pr£dicdtores uerbo tantum aguiit contra im pietdtem,er per inßrmitatem eorivm Deus mirabilis ter promouet Euaii^lium. uMtf« fortitudinis l'apicntia: idlt;lbitorcs,cum ßuis difa puits, ßta prafum^ ptionc omnia perturbant.

Vos incjuit clari,id eü,mundo glorioß, nos con^ tempti.ContemptißumiK apoßoli,cr glorioß uos eßis mundo

mundo nojlri difcipttli, nos proptrr Chrifttim, uos proptrr Chri)lum,mirum,qMndo ne Chriflus quident »« (HTK potuit ej]i gloriofiis.

Tnnc/ibi nonwn or gloriam paraffê putAnt,qMn* docdlumnijs mendacijs nituntur,bonorum pr^edi* Mtoriwn jioinfn obfcMrurCj^Mundo («pcrbiiMit in alie noldbore.Superbid eorim qui te Dodmik oderunt afccndit femper, Dur« efl d ^ntibus boe pati,nutln} duruK d ßlßs ßdtribus , qui gloridntur ttobi(cum fc fjjc in Cbrtjlo,cr muiro nwgts qudm nos.lnfrd cup.f.

Hdgijtroï cuMi (iifcipulis, id eft, Corintbijj quibuf» dum.urguit dicens.Et uos inßdti ejlw z^c.

AD HOC VSQnE TEHPVS crc- Non» Crux duin regnuwiHjffd pdtimur,Ckrißidnd crux eH qu£ Cbri« «obis tmponitur,boce^l, quiim coginwirjrrrcproptcr |li. Eiwngeliumjdtun odio Jumus loti (7iundo,cz diuboliM in occulto non fcjjùt iniudere Cbrijlidnoî, muxiine Zudn^lij dntefigndnos, ut ucl eunittant ucrbuWjUut non pttiï cdute cz ßdeliter curent officium . Non rfit« tem eft Chriftidud crux , qua»« homo fibi imponit, qucnitidtModtwn JKondcbi pci ipforuw tortore j,qujc e uoliwtturiu religio. Col i-.z^ crux diuboli, num in ed quxrunt (dlutem,igndri grdtilt;e Dei.

, NON CtVO VOS PVDORE CTC-1 Mitigct (tccrbititrm ironie, cr durißimtc incre» jbiri» 1 f'iitionis,NonqHW mekpjliîuindioome, biîuerbi« tus in œn|Hndere Holrns,ped utßlios ego puter increpo iru

ildtmiiuô ut re/ipifcatif, ut unum ftmul in uno C6ri^ flo uere rtmus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;{

Hoc animo, nempe paterna, boni paflores debeiii Vir^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß opiu eii etiam Satanlt;e tradere^utemot i

dent cr Chri/lo reddant pereuntes. interim accußnf ' ^p^^ nos alij,lt;iuaß iminodeftißmut, nihil refirt,malonti» ! ßpfif, do mahn adhibcndits ell cuneus,Hifi pergant eße ob- , Nol(lt;. ß‘näti,uidebuiu iUas duras increpationes, merantfi* iffc eharititem, Hereticos homines uolentrs reßpi‘ feere,relincjuimits ßto ipforum iuditio damnatoh utfaltem ejuosdam exßduftis redimamus.

Inde ifle benignitsßiiritus in Paulo,qui tam acri* ter increpauit,expontt quare amet, quare filios eos dixerit. Siquidem inquite^ ^nui uos. Et neiaihii trr aut impie hoc diihtm uidctur,quaudo etiam Chri flus iubet, ne uocemus patrem ßiper terram, addit, in Chrifto leßi, pr£terea. Per Euan^lium. Mi‘ nifterio euangelij mei ^nui uos Deo,credidiflis enim priedicationi me£.

Hoc cd contra iSos, qui contemnunt uerbum eX‘ ternum,flngtntesfliiritum longe alium quamDei.

I Adfcormr itaq; uos,ut fitis imiatores mci, quem* idmodum filij debeiu tmiari patrem. Etfiejïis oili^ tiuiarum mcarum.i. quemadmodum e^ doceoct ( incedo, in uia Domini,fiue in ne^tio Apeftolico mihi I eommi/fo. Timotheus, quem mitto, rurfum fideliter ■ indicabit. Vias iiiquam meas, qua; funt in Chrißo, quemadmodum coucorditer ubiqi docco. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

NfW« deberet ne mm quidem meds a,gno[ccre,nifi ttdè uite mea,effent uilt;e in Chriflo,id eü,doélrin£ Cbrt/io m(tndatlt;e. Cbrißi enim debet effe EccHßit, «3 Päkü. QMid enim eA PdttIiM,QHid Apollos f^-c. uterubefcant traditores, id eß^trdditionwmbunun^ii. riMndoóforeïjCr confcientiarum uexatores, qui pd» tres Holwnt haberi Chriftidnorum fuis uijs, «on f«nt in Chrißo, qu^e mugis udrite funt qudm ßorim tolores.

PERINDE QVASI erc. Contre pfeudo» apoßolos bicc dielt, contra quos fcribit apertiui m pcMnddEpiJtoU Hoî jio définit inßatos nonundre,ut ptprrf diximwî. Nmüi inueniumtur mugis obßinat i, diw» SftWiw obfepi regtwre uolunt, ut Diotrephes, de quo Iohannes Epißola.iif

Comminatur eis quodßt uenturits, QKoindicdt hleî non pojfe ßrre lucem «eritttw^, quam fecum /t=t ritKt fjirtceri prlt;edicatores. Hi enim pofftwt errores oßendere,conßttare cr confùndere, certo cr fidenti •inimo. Non potnernnt Papiß£,non potuerunt nou£ fcft« Juccin Euangelif ßrre,cr fyncerum Chrißi ilt;cr= bum. inßpientia eoriwn noa, ß^kt e^i omnibi« bomi« nibi«. Hoe fentienteî maleßbi confei£ mentes nolue^ riwtt e tcnebris impietitis tn lucem ueritttis protru’^ bi.Oinnis ettim qui male agit odit lucem. loh.iij.

t^ors «enenttw ßit Paulus fuis pfeudeapoßo» Iw,quo »men ubfentc inagiiil iafhtabant, (3^ Pditlu« eontcmptifsimum babebant. Hue er nos experimur

Mnnunciudm. Confulm pretereo guic experts fum, dunt ad wßros Saxonas mijjiif tram Euan^lij pra» dicator.

In feeunda Epiflolaßc eis comminatur cap .x, Rfl go uos,ne prüfens audeam eafidutia qua arc.

eße Chrißianis, Si Dominus uoluerit. Siquidem ho» mo proponit, Deus autem dißionit,ut ncn prtfiDH^» tnus aliquidßne Dei uoluntiUe,ut ßiamus non m tio» lunate noßra,aut libero arbitrio, aut bona inlcntio» ne,fed in uolunate Dci omnia eße poßa,antttm ort« diim,ut non noftra,Q-d eins ßat uolumas,ß(ut in coe» lo er i« terra. Sic ex Romanis fcribit,feßepe uoluif» fe uenire ad ipfos,fed prapeditum ne ueniret.

Aduerte,quod in fine huitts Epiftola, Paulus hoe idem promittit,nempe fe breui uenturum bis uerbis, Aput uos forte pernMnebo,aut etiam hybernabo cr(-Quod cum fàébtm non effet, gloriabantur pfeudo» apofloli, non omnibus Pauli uerbis credendam ( id quod mntra eins doélrinam uolebant intelligi) quatt» do etiam niißa Epißola mentitus /uißet.i. promifißit fe uenturum, (y non uenit,quafi uero Pauli premif» fio er Cbrifti promilj(),id eß,Euangelium,fint idem, Paull promißloaddit figt;rte,et fi Deus uolueritXbrißi promifsio, id cß,Euangelium,quodprlt;edicatPaulus, ponßgnaa efij^iritu Verbum Domini manet in aternunit

Vnde coiióhu eRPitultu in lecundAEpiJioU, in primi capitis cr in primo fcciwidi, fe excufare, lt;]iiod hdc promij'sione nan fit IteuMtf aliqud ufM,lt;y fimul mdicctre,cpiod Sutin^lio ipfius propter hoc no dcb'edt derogari.

NON SERMON EM. ViJfîfjocloco(}Mt fint, contra ^os fupra multa dixit de fapientia(èr» Noie»* mortis cr emimciitid, ubi 0- addit. Scrmo meut mo, pr^dicatio mea non erat in perjuMporijs humanafit^ feduir pientiteuerbis,fedinoftenfionefpirituiacpoteHtii!e, ti« jî« Mt fides uejira «on fit in[apieniia heminum, fed in ue effi, potcntMCei. ■

Probabilibm rationibut çy ftudio uerborum fefe tienditantfdtim iuftitias huntanat, Iibcruw «erbifri«, fy ftudianofira ,pro Chriftopnedieant, t^ex toti, firiptura qudlH torcjuent, nihil aliud nobis ficiunt quam le^s,aut alle^rijs ludtint ineptis, ut populi plaufum mereantur,ut dicat aliquis, Mtilo hune audt rt ,qudm deeem PmIos. Ita prurientes dures, a uei rituce fan^^rum priedicdtorum ,dd fuam udnititent conuertunt, fuo cr dliorutn tnagno malo, licet ing» rimfibi maxime placeant.

- Sed no ril ibi uirtut,id efi:,efficdcid,pogntia fîuej^i ritut,hoc eii,Vanitds nwiict udnMs,udnifunt cz «lt; nosßciuut difcipulos, etidm ilîos,quiangdferimjquot; nem crucis'antauerunt, Qj^ibut dicit Paulus Gdl ,iij^ Oflulti Galdt£ çÿ-o.

Sohn fermo crucn guo pr£dicdmus ChrijltM cru^ eifixu,uirtuttm fecü ajfert, id efl, effiuciam ftHcf^i* ritum fanóhnt, quo remittitntur peccdti propter Chrißum, ßminßlij Dcißtnuocamus patrettt, cr bemtn uitam sternum,

Ihec uirtin /tue efficacia fynccro Euttn^lio dàtuff tili£ prtedicationes uel uexant anfcicntidi Çub tiornb* »e iußici£,uel udnos ßultos ficiuiit hotttitncs fub nominefdpienti£, er prêtera inflant homines, net pr£ßimpaiuflicia,uel frlfafapientia, utreßpifeer^ nolint,tn quo periculo in primis ßtnt eorum ’D»^ res fiue pr^dicatores.

Cogni)ß:dm itaq- inquit,nonmagnificentiimßflt;‘ menis eorivm,fed quid ipß ßio fertnone eßieiant ,ßer* tnone quidem in/iiintur,fed em eos declarabo tmt* nes,ut qui nullam pariantßu^im [alutis, Quemai^ tnodum Galatis dixit, Ex auditu fidei accepißis fpi‘ ritum,an ex cperibus legis f

Plaußts populi non eil regnumdei,ßed itapra* dicareEuangeliumiut credatur,ut a)nß)lationentaogt; cipiant aßliila eonßcientiie, er certa reddanturin Chriflo de gratia Dci er 0. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;।

Sed quid Opus eil multis e Olies me^uocemmr* am audiiM, ait Chrifius, er e^ uitam aternam do eis. Faflidientes/piritiis alio déclinant,aliudßffptei‘ f ttnt,non iieritatem fed ß:eciem mirantur, etiamftd) j nemine Euanÿli], ut aceam deEuanÿtlij maiiiß/tii aduerfarijs.

03^ID VVLTISczc Comnunatur,Çedplt;t« tenie, iMbcnj «t ditertwn eligunt, Jiue uirgam fiue WMnfwftMdincm. Virgdm uocdt correptioncm, qM Virgd finon fdtii fùerit, erit uirga. quoq; cxtowKnicailio o; Sitttnlt;e traditio, gucmadmodu comwindtwr impteni“ tmtibui in fine fecunda: Eptjlolif. Cbaritatcm autem Cha* cr jj'iritum lc(tiöiüs,Mocdt ronfoUtioncm O' conform ritas tanonfw,qult;t»t cis adhibiturus eA,fi inuenerit re fia pifientes, quemadnwdu/m er confoIdtKr i« fccundd Epiftold illos qui redierunt dd cor, er dolucriwit quod contra Deum egeruntjC contra fandum minia jirum ciiM Pdulum.

Opfeit Mcro potiiM cam cbariwie fpirit« leni« cam »irgd uenirc. Alioqui carfic fuda* ret,pro eis rcconcilidudw, boniw putrr quemadmoa daw alibi ait. Incowbit mibi cura omnium Ecek« pdrow. Quis infirmâtur er eg)iwninjirmor? QHt« offinditiir e^ non uror

Avenus PaalîM docuit de uera chriftu ncrum ptpientù ,0“ de bwttw fapientiie tninifiris, qu£ e^ in hoc libro fafeept m copiofius enarranda,ad hoc, ut omnem in Ecclejia Cbrißi eleHdrew autoritAteni,qu£ non eü

fecutidtcm uerbaw Det. Faiiddinentaw Chriftuse^l, Vnufquis^ uidcat quomtdo[npcr£dificet, It gnaw, Bb Î foenuw.

flt;etium,flipulam,necejjè aJmoto igné nel exorien lt;r «fie perii-e. Vnii'! eÂ imgifkr ue/kr, Chrißm,hunc audite. Si ^uis hanc doârinam non affert, ne Me ei dixcritis. iheßu Chrijius heri cr hodie,ipße eücr ^ flecula. Dodrinis uarijs nolite nbduci. Bonum eil gratia ßabiliri cor cro. Sic ßntit iüa una, Çanili, catholicaey Apoßolica Ecclcßa, per ntum mun* dum,in uniate ßdei, a Ifiritu ChrißiDomini noßri, congregate, id quod a tnagißroßuo Chrißo fie acte* pit, er fide dgtwßit atq; experitur, quiequid aliter docetur, ejfie uanitutem ey doibrinas demoniorugt;H‘ sit Chrißo gratia 'm Ecclefiafanihrum 'm eeternv/m-A M E N .

Ninutula quatdant, ubi peceatum efi a typogr^^pi^ üt orthographia aut diflmilioneßpfe enKndabis,fi^ militer crerroneos quarundam paginarum titulot» Pro alijs autem ifia repone.

Igt;-1gt;7((cie alterd. in principio,Tantum agantur» Igt;,r.Facie altera,ucrfu. j s .accufaiit.

£.3, Facie prima,ucrfn.):!', vbießnuticiUa fa» E.t-iti principiojQuoniam ftulticia. C pientia. Ibidem,ßcie altera ucrfu.lt;).cjui a fapicntia.

G.ßcie prima,ucrfu,pctwl.ueüe bonunt amp;, ii.}.ßciealtcra,ucrf'u.(‘.quodnam.

Fi.3.ßcie altera,uerfu.^o.Jn infldelitate» J.I.ßcie altera in mergine,Opera bona non funt, l.^.In fine,Feccrant.

T utl.ficîe âheril,uerfù.if.pojî PreciofoJ,âdJf, cuiufq; opui munififlumfict.

V.i-uerfu.amp;.dudmuis mdiwiitibuf ucrbis^tdmtit V.i.uerfu.^.junddmento Chrifto V.^.uerfu.^.numpotui/Jct Deuf aliter 'Y.^.uerfu.^.i^ofje autem cjfc 'Y.f.uerfu.j.lineuerbo y.r.uerfu.ir.fcilicetfîne Tieo ut fuprd diihtnt» Z.t-. freie altera, uerfr.)S, cui fitbiedh funt om* md,etidm oues.

A d.t'.uerfuA.nos oppottimus omni lbidem,uer.ult. pofr Infirmitdtë,dddc,et A d.?.frcie dlterd,uerfù.lt;).nolentes Tib.i.uerfu.tj.noluerunt