Dit boek hoort bij de Collectie Van Buchell
Huybert van Buchell (1513-1599)
Meer informatie over de collectie is beschikbaar op:
http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732
Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:
• de rug van het boek • de kopsnede • de frontsnede • de staartsnede • het achterplat
This book is part of the Van Bucheil Collection
Huybert van Buchell (1513-1599)
More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732
Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned In full. The following scans are, in order of appearance:
• the spine
• the head edge
• the fore edge
• the bottom edge
• the back board
Biblia cc interpre ces
Qcfavrt Ti”.., 163.
-ocr page 9- -ocr page 10-MHi
-ocr page 11- -ocr page 12- -ocr page 13-M o R V M C A p I T V M, TRADI
noEpochæChriftianae i58;,amp;iame-üitaïn piæ, ftudiofæqj luuen-tutis gratiam.
A'
Ioanne Iacobo Grynæo.
Sacrx Ehèologix profejjo^ re^ublico,
PER SEBASTIANVM Henricpetri
VERE' NOBILI V I R Ö, DN, Martino Sghil«
LINGH, GENTE
S 1 L ES I o, loannes lacobüs Grynaeus S. V. D.
NIMADVERTI7J-fenumero-, vir dar ißt--tibi,Candida,cor-» dato^ adimatori inge^ niorum : multù al^s ßorentißimagentis ve-ftra vtris,dudnn.i, virtute fietatepra -flanttbui,admodum gratam effe recorda-tionem vit«. innocenter adamp;,meritóri{m in Rcmpuh.literaria (ß Ecdeßam, etvirtutu P HIL IP P I MELANCdTHONIS: rjui t an qua noElri huiusßcuti t) A NIE Li tantißer dum inter mor tales vixit, ac Dei con ft Iio fideliter, eleganter (^patienterfer-uiitit,reuera vtr bonus quod eßet, boivoy «-yccäoy dr magnum quoq^ Ecclefu Deiin Eu ropa noElra,lumen,columen, amp;nbsp;ornamen-tumfuit, idebiquum edit urns cffem Enar-):( 2. ratio-
-ocr page 16-P R Æ F A T I o,
Yatîonem primorum Capitunt Da-ntelis-.eamj^ tuo p0ti(?imùm,vir nobilü,no~ mini conjecrare animusferret :utfum mthi eïl^de beato illo 'uiro^ M E L A NCHTHO-N Et tecumfu a tu ter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui' j
dem initio faElo à diuino tllo oraculo : IN MEMORIA AETERNA ERIT IVSLVStPfal.irz.St
Vult Deuinosfumma cum heneuoletia, amp;nbsp;admiratione'uirtutù nbsp;nbsp;art is: oj it x in
culpate actx laborum bonipublici ergo exantlatoru,memoresefe DV CTORVM nolirorum, qui loquuttfunt nobis fermone DEI: vult etiam nos imitart eorumfidem, amp;nbsp;confiderare quifuerit exitus conuerfa-tionis eorum, Hebr, 15.7» hippos enim fu-perllites amp;nbsp;adhucjpirantes, ad nosmittit Dominas.,dnobis excipiendifuntin Eiomi' ■ »o,cur» omnigaHdto:(^ inpretto habendh vt cum gaudic, air non gementes publtcd commo dis fe, uirepoftnt,rhil. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hebrgt; ■
ï 7- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^^^0 vitx huiusßatione^
liturgia tn cceleLtem patriam vocauit DO' minMs,eorudem memoria nos deleclari-, adfideitjpett charitatis, fedulitatis, tempe' ranii^
-ocr page 17-P R Æ î A T I o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
ranti/s. amp;nbsp;modeïiix. ill or um imitationom accendi decet : vt illorum infisientes 'vesH^ gijs,lamfada VERITATIS dr PACIS ab tllüper rnanits traditam', ip fi quo^ ge il emw, dr ferfionam quisq^fuam tuentes,Lampadafulgore lit cis diuina ple^ nam dr cofiicuam, poslerü am ant er of-ficiose tradamtts, fi dio habentes^
Eititautemhocnoilro fieculo ,facri Pio-rum agminis , fiecundurn omnipotentem J DEVM dr DOMINF'M lESEM CHRISTEM, •Tc^ùi'rctyoiViz'Hç dr Antefi-gnanitSineminialterifiecudits ( etfi tilefitos
1 JvM‘/r«fas«'zo's modeïlifitme agnofi:eret.,dr amantifiim'ecompleHleretur) I)N. PHILIPPES MELANCHTHONy'vira-' nbsp;nbsp;more bonorum,dr malorum odto, toto orbe
Chrifitano longe clarifiimus:quem ante an- ' nos z s^yimmortalitatis dr beatitatis rude donatum, in cceleslem Academiam, euoca-uit dr traduxit is, cut ille atixit ,fieruiutt, ’vigilauit dr demum vt in aternum utue-' ret carne etiam est mort uns : ne fpeElato-rem agere cogeretur trillium quorundam \
-ocr page 18-P R Æ F A T I o.
^uentuum, qui fi o mult o poll ipÇiuibeatam twythviriyfeu migratwnemfequutifunt.
Daniel, adhuc adolefcentulus a bdu^ui eÜ cunt Rege lechonia, amp;nbsp;multis alfptjs, {qui leremiapropheta falutare confiltîi fe-^ quHti,deditionemfecerantfn Babylonem, àviciore Monarcha Chaldattrutn ’Z^lebu^ cadnezare: ö’in regia aula e ducat us, religiose temperanter uixit inter mediosJ-dololatras : ainà cum pijs fidalibus Hana-nia, f^ifael amp;nbsp;Az^aria : de quibus dicitur:-Puer is mis quatuor dédit Deus cognitionCy intelligentiam in omnibus Uteris fa-pientia-.at Danielintellexitziltraillos om-nemui^onem ^fomnia,Dan, i. i 7.
Philippus noïier Melanchthon, admodtt ' iuuenis, Vitebergam ad Graca linguapro-fefionem,Anno Fpocha ChriHiana 1518, à PRID ERIC O yfapiente , Septemuiro Principe^ Saxonum duce, dementer vo-catus: euphemifmo viri clarifimi Capnio-nis confirmât usfuit, quum hic illi eadem di • ceret,qua ohm omniumfideliumpatri edt- -xit lEHOV AH. Abi è terra tua, (fi e cognât lone tua, fi 'è domo pair is tuh ad terra quam ,
-ocr page 19-P B. A P A T I Oi quamoTtendatib^Gen. i 2. i. Spart aillant Academica., ornandam cruL nbsp;nbsp;fufiepit:act
vt D N.LV T HE KO natu maiori idprofit titydocirino alimenta moderata cbfilia fi^gg^f^doyCiuod ohm Athanafiius Alexadro Epificopo Alexandrino:^ ab eodem ze li pra gloria Chrish ar dor is ,fiacr£^^ exhortation nis tesiimonio egregie eit cofirmatus : inter multos autem htfie eximtjs viris prope tjualibusfids, Cructgero patri,Milichioina-tu mtnoribus, ViEiorino Strigelio, Stigelia Poét£,Ebero,Chytr£o,Herbrando : denique Mollero,Crucigero Iuntori,Pezeho,V'viden bramo: Chriïli lefiifidelibus cr orthodoxis tesiihus: ac inprimis gener ofuo D^Pcucer» V. Chmultisj^ alÿs,dum promum condumj^ erudita doHrinoper multos annos agit, infer uijt . quot;PSley^'verbillicü CHRISTO bea-tam in ceded i pat ria 'vitam agent i, eins rei alio tedimonio opus edyOjuam horum, cjuo^t rum nomina a eifer ipfi, 'vocis ^fcriptorum documdis,qu£ cui tan de,pod I) E VMlar^ gitore donor u,accepta ferri debeat, ÿ q ebfi-‘ nbsp;nbsp;derate mentis iudicio excellut, facile enim-
uerb hadenuspotuerunt animaduertere, }:( 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;///f’
-ocr page 20-PRÆFATIO.
JJieronjmiii Stridonenfis ,D y] NI ELI prophetdi hoc elogiu merito trihuit : ^ar^ tM,quiextremttsinterprophetM, tem-porum cofcitts, totitts mundi Phtlotsu^, lapidem pracifum fine manihut de monte, (fi régna omniafubuertetem, clarofiermo-nepronunciat.
Erafintts Roterodamtis, quu Anno ChrL flianaEpocha i 5 i t^-,Annotattonesfuastn nouumEed:amentum, conficriberet, quafii prafiaga boni magni mente-,dum cataiogum patronorum amp;nbsp;amie or um texit, i .Thefi. 2 » At.,inquit, Deunt immortalem quant non fiem de fie prabet,admodum etiaadolefices, (fi pene puer -, Philippta ille Melanchthon, quot;vtraque literaturapene ex aquofiufiicien' dus ? Gpuod muent ion'S acumen qua fier-monispuritas ^quanta reconditarumreru memoria quàm uaria leclio ?quàm vere-cunda fegiaq^ prorfiu indolùfieïltuitas?
Vt autempulchrorum etiam autumnus pulcher eLt: fiecudum vêtus prouerbium-.ita Phtlippi Melanchthoniseximix dotes ingC' n fie um at ate creuerunt : ac Egt;eo opt. max, vbertim ei benedicente,accefiit, fi multa-runt
-ocr page 21-P B. Jt F A T I
rum maximarum rerum expcrientia,pru^ dentu magidra : gratiofa au^:oritas, e^ua amahilem amp;nbsp;reuerendum eum reddidit omnibus prudentibtis moderatis 'viris-,etiam inter eosqui diuerfam Religio-nemprofitebantur: tn quorum numerofue runt Sadolet us, Vlues comp lures alq : a-cetumprofeSio inpeclore habetes emun ila naris homines^
^idad reuocandas, quafipoHliminq iure,Ltnguas Gracam nbsp;Latinam,per an-
nos quadraginta, nonprasiitit Melanchthon ? ^am nie Philo/óphia partem ,fcitu maxime neceffariam-,non illuslriorem reddidit? ^is Ulo exemplis in mediumprodu-^is venus ejje oilendit id quod elegantißi-me monuit Iohannes Chryfbilomus: Arsß-ne vfu ,ßerilis eli : Vßus Çine arte y temera-rius? gisante Melanchthonem noilro hoc ßeculo, edidit U'iamp;othtKhij o-uiiXTtmtHsrni
formamßanorum fermonu ? ^is in Comities Augulianis, Anno 1530 ,ƒ/lt;« docirinn Confeßtonem ( prater Rucerum qui itidem publico nomine Ecclefiarum Argentinenßs amp;trium coiunclarum, Confeßionempra-):( 5 claram
-ocr page 22-P R Æ F A T I o.
dar am tum ejuocj^ compofuit ) nomine illu' : firißimerü quorüdam PrmctpUy amp;nbsp;lauda' tißima 'vrbis ^orihergenÇiSyCofenpÇid cidem poPleriorum cur ar u neceßaria limä adhibuitynitoreaddtdid^is eandein tot Imperij couentibitsde uerbo üei tutatt'ts e(d
int er ea tot milita dißcetiu,in Vit eher' genß Academia, cutui ipf 'e ocelltts erat, rc' : xit: ingeniaplura excttauit-, acceditßudiü । dtßcendi, acuit,foutt ? ^ud denique mores ! quorundam, maiore aquanimitate cß mO' j dedia tulid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!
Daniel,ßub Regibus Nebucadnezare ma gnOtEuilmerodacho,Baldaßare,Dario,Cj' ro,multü dißtmtli conditione 'vßus,perßond Î tueripotuit : ßßenex mißiis in lacu leonu, j diuimtusferuatused. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
Philippus,'vtßb Principibus qttinq^,Aca ' demica mtlitiafundus,ß edrü tßquorun' ! dam piortf Collegaru officioßam uirtutem ■ txpertuscjl :ßc etiainter afpides ß baßlt' i ßcos incedere neceßp habuit: ac Deo eumgu i bernante ß protegente,feruatus esi mir an ! do modo,donee in aternam Academtam tusßalacertranßuit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Xeno- '
-ocr page 23-P R A F A T I o.
Xenophon laudans Socratem, inter c£te^ ra att:lioa-iioy rïi Tritia. At qui Philipp ta, non vniMioppidiViffh€rgenfis(in ; nbsp;nbsp;quoßtpiii4 quam ipjitti meritaferrent, ne-
ceße habutt non tantum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,fed e-
tiam TjooTWt^oçsp;^fedtotius Germania or-namentum fuit : ac moriens non mintts 'ue-r^e-, quam olim Socrates, dicerepotuit : Scio me mortuo, etiam hoßes meos dtSiuros eße: dtquot; neminem à me confultb iniuria ejfe afße-dum-.dpfiudiotnihifuiße auditoresmelio-resreddere.,non détériorés.
Memoria proditu eü,Socrate interfeHo^ quum nondum eiusreifama apudexteros percrebuißet, Athenas, ipfiuspotifimiim 'videndi (ß atidiendigratia acceßiff'e,nobiles quofdam adolescentes Ponti'cos. Hi quti in Antißhenem, forte incidiffent, quaßue-runt, vbinamfita ejfent ades eins uiri, qui Helphico Apolline iudice, Gracorum om- ' nium fapientißimus efßt. Antiilhenes, dolorem , quem ex innocentis magiÜri indt-gno in teritu acceperat, alto cordepremens., quamprimiim eos ducit ad An^ti domu, amp;nbsp;profonbusßans ,claraiioceatt: Hic habt-):(, 6 tat
-ocr page 24-P B. Æ F A T I o? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
tat vir mult ofreien tior Socrate, vt qui ' accufàriteum^amp;rtecidanducurarit^ Hac; voce it a comtnoti funt dues Attica vrbis,' quos facii illius lam faenitebat, qui dc' functum SoCratem fiufira cæperant deßi-, derare ,vt Any turn exilio muldarent -, tßquot; • tanquam p atria alafl or em (ßpeflem rele~ garent^
Enimuerb,quibus in locis Germania (ß in quibus mandris,verfentur quidam Phi' lipgo Melanchthonemultb doSiioreset me' Itoresviri: qui vt dus ferula manumpri' dem fubduxere : fic au fit Herculano fiua cenfitra, eundem vna cummultis magnis, dodisq^viris,flubiecere,nemoignorarepO' ted Equidem, quum non deceat nos vin' ci ab eo quod malum edfid vincere bond täte malitiamdpfie quidem malim iftis Hat modis à Egt;eo meliorem mentem precari, quam de illorum iniurijs prolix è queri.Ha' beo enim td^fiuafium, quod etiam apudPlit tonem dicitur : Iniuria alium,^ quidein' nocentem, afificere, malorum omnium ma' ximum ed.
Sit itacfj nobis omnibus iucunda (figrd' ta mt'
-ocr page 25-PRÆFATIO, ta memoria Philippi Melanchthonif .• com^ mendetur etia tngeniofi luuentuti aßi du a amp;nbsp;diligens leciio Scriptorum Hints Phœni-cis Germanici: cjui tu ht omne'puncium ho^ minum prudentü,quia mifcuit quot;utile duld: amp;nbsp;Deo grata, neceßßaria nbsp;nbsp;quot;ufibus accomo-
data fideliter etperjpicuofermonis geriere, tradidit.
Loquutus eH Dei ßermonem Melanchthon : dt' Theologiam Prophetarum (ß A-poslolorumßncere (ß dextre profejßits eH. Ideb decet nbsp;nbsp;nosßdem Hints , in eadern
'virtutem,ßcienttam,temperantia,tolcran-tiam,pietatem,animumtn ßatres propen-fum amp;nbsp;charitatem, tan quam i^ycißlrenue imitari.
Confideremus etia quifuerit exitus con-uerßationis tpfins,et alioru pioru-.quorti pia suita in lt;i^öciu/xa-ixy,hac'uer0 in beat a (rt ai/,eH conuerpi ifinemq^ ariimnaru eis eß initia at erna beatitatis,attiilit,Et quum i-pfimet deßderio clari con/peclus Dei amp;nbsp;libe rationis à toto'peccato : ac jpevita aterna arumnasnoHras leniamus'. gratulemur qs, qui nospracejßerüt ,feUcitatem ß gloriam Hiam
%
-ocr page 26-P R Æ F A T I o, iHam inenarrahilem qua nunc fruutur.nß- * ßrum aduentum optantes amp;prafiolan^f f es:non autem ad huiu^ animalis vita mi' ferias redire cupientes, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J
In hor urn numero-,quum virum amphf' i. ßmumßatrem tuum,D. D AN IELE li ‘ SCHILL INGVM^on it a pridem incly ‘ tanarbisVratislauienfis Senatorem,!) E VS ille viuorum ejje 'voluerit, ut pnmùm eit V.CL D. lACOBI MONAVII I.C.^T Polyhiliorisideinde nbsp;nbsp;fx tuis, prailantif'
ßme DN. MARTINE,literts, didici^ ut pie defunSio gratulor, aternam beatam^ conÇuetudtnem cum Eilio Dei Domino no' firo lESV CHRISTO, cum Danieleipß iuiiäviy.ü3 prophet a, cum Philippa Melanch' th one : Jicjperofuturum, utfecundum di' «inasconjolattones ,in hoc triliißimo caft tuofolatiatibi fit uirtus (fi ingenij elegan' tia^nepotiseforore tui^S E S ALDI SAP R OM ANNI, quem tandem abfoluta A' (ademicaperiQdo,faluum incolumem in dulcißimam bene moratapatria reuer' fum efie,ualde lator, tum quia domus mea decora,'lt;gt;nä'rpd7t'(l^i ly ^^óa-Trunhoi mei{fuit autem
«
-ocr page 27-P R Æ y A T I o.
auteminterhosamp;SEB 4LDVS}itami-ki cerdifunt, 'utnon deÇtnam illis adhuc inter pxteros verfantibits, domu reuera fisybeneprecari-.tum, quia audieraBituri-^ibui Gallorum, ilium agrotauijje proxime mortem:fed Deum illtut noflri mifer turn eundem fbt fitis, nobis refit uijfe •yiuum.
Vides, 'vir nobtlifime, nobis per omnem noHram vitam, inter /urgentes cadent esq^ 'verfandum.Sed bene habet, quod ca dim iss refurrecluri: çf quod CHRISEVS nobf literu inailtmabile eil hjr m vita amp;nbsp;tn mor
1 te:^ qubd beatt funt mortui, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re^
1 quiefcunt enim.à laboribusfuisopera
quot; eorumfequuntur eos^
' Deleclor hac Seneca parabola: Vt qui
, memineruntfetnquilinos ejj'e-,amp;in condu-Ido habit ar etamp;modeiiiùsfè gerunt^e^ minus gr auattm exeunt\ it a qui intelligut do-
’ mtcilium sorporis adbreue tempus à natu-. ra commodatum effcyp^r viuunt temperan-
j tius,(^libentitismoriunturt
Sed ne quis Corporum noHrorum, qua
i funtVemplaSpiritus fanSiigt;
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inde
-ocr page 28-P R. Æ F A T I o.
indeperp eram colUgat ,è do^drina pietati^ illudnoots edl repetendum, quod Paultis À' podtolui, per Spirit um fandium, tradtdd' Seminatur corptis corruption! obnoxtur»' excitatur incorruptum.jeminatur ignomi' niofum, excitatur glonofumfeminatur it^' fir mum, excitatur potent :f'eminatur cot' pus animale, excitatur corpus fitrituale, v Cor, I 5.42.43.
Atentm immatura amp;nbsp;prapropera ,aiSf jratris optatifidmi DANIELIS mof^ fuitiRetpub .quinetiam,mihi cateris^ prt' pinquis admodum lu^uofia?
Memint Philippi Melanchthonis ad pi' tremmeumThomam Grjnaum,confiolatii' riam Epiliolam me legere, cuitts initium (' rat: Breueeîlcuiq^mortalium 'vitacurri' culu dluino concefium munere, ft ait Tht^ phraHus. Sednon quam diu quit vixerif’ fed ctuam hen^efiediare conuenit. It a autelt res habet. Multi diu fiunt : non diu fiuuni quia neq^fibi ipfis, necalijs homtnibt/s,ne^i Deo fiuunt.Contranonulli nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiuni
fed editis antefiatalem per io dû, hr eut tern-\ pore, multis firtutis artts F'l bxisKi' yxêif!
-ocr page 29-Präfatio.
it yitStas pr£clarißimisJpeciminibta. In ho^ f, 'rumcenfu^ßatr€mtuumfuiffe,quufro.gt; f beintelligM,fropietatetua,inDet( cui'Vi-funt eilemortaliumcontuhernio cito eun-demfubdticere'jacquiefiere debes,
Deleclorautem nbsp;nbsp;hac Senecifi parabola;
Vt felicior ell,(iue’ventfts acrior cito in por tumpertulit,(juam cjuem ventifegnes, longa trantjuiditas lenttßimo tadto delaß ßärunt\.itafortunattor,(iMefeslinata mors ßatim bis vita malis extmit, '
t'
1'
(' i'
•I
h
h
{■■
i-
i'
Sed tarne ex pietatu doclrina dißcamus-, amp;nbsp;'vita huitts benediclionem recleaslima-re,ß quidem eius diuturna ^ußtra nobis co^ cedatur, memores ßimus nolirißnis archi-teclonichcuiusgratia conditt nbsp;nbsp;redempti
fumus : videlicet gloria Dei : ac repetaratts tlludpropheticum : Benefacßeruo ttto, vt vtuam, dr cuHodiam verbum tuum,Pfal, 119.17. ƒ ‘uero breuefit vitaßacium-, ni^ hflominus eamus ouantes ammis, fpe a-terna vtta cßgloria, noHra ,ßi qua ejjè vi-dentur-tdamna leuemus..
Sape autem repetamus Hicronpni ad He Itodorum exhortationem : ^ando omnis ßapien'
I
-ocr page 30-P R. Æ F A T I Oi
fap I ent um ^ita ,fecundum Plato,nem Mt' ditatio mortis, debem'M amp;nbsp;»osprumt' ditari,quod aliqiiando futuri fùmu^xopp 'velimi'ts nolimu^,longe aheffenon pdteti.
Eo etiam nomineflspenumcro aliorupio* rumfata euetusmemoria repetamns:'è 'virtutem aliorum,quantuferipoteH,imt' t€mur,ac Dei indicia adoremm^ Non eniii fentent ia diEtichi:
’ nbsp;nbsp;Non urbs,non regio,no ætas iillafeueri
Indicij exeplis,non domus ulla caret-in 'vicina Ergouia,arx ad la cum fitii in quapatrîi memoria, virAemmatis, vit' tute religione nobilis^diiierfatus eß,ctiDi grandana coiuge,^ duohusfrugifilijs,Pri' ter hos duos,qui iam tum adûleuerat, nub li ip fis liberi,res autefamiliaris laut a erat' Euenit au tem meßis tempore,quum ferai ancillula in agris abeffent, nemo ujt dO' mi remarier et,prater Patrem (fi Matrefip milias, (fi duos herilesfilios, fipuum aut era his duobusplacuijfet, fefiigerandi corpora ff exercitij eau fia, m lacu limpido, carlo ft' teno ,fefe exercere natando: Patre, heroicD fine,efiublimiprofipeclante', ibi 'verb alter è duohui
-ocr page 31-P R À î A T I o.
(luohns nat ado longiîtsproue^ttsin àltttnt, inciditin quandam 'voraginem in qtta cir^ cumacit-iô demerftu, interijt Jujfocamst ^odaqua liwpidißima tum ejßtfß Solis jflendor clarißtmus,cernerepatercumot' teluUantem^ demumßuccumbentemin agonefilium,poterati
Vtautem nullaferl calamitAsßola esi, al ter vtfratri labor anti ßubueniret, natangt;-do propitis accedens,ipße quo que-, Pâtre ilia fuis oculis,minimeficcis,ßetlante, demer, fus,fapra^germani uix dum extiniHi cor,-pus iacens,expirauit, Ader at nemo morta-lium,quipericlitantibusfuccurreret.
Pater,quum lachrymis (dr lamentationi boras duos dedißet, lota facie, abiierfis la-chrymisyalium corde dolorem nonnihilpre mens,defcendit:(dr\yK\inhiVt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tra-
^antem coniugem,offendit. Aperuerat au^-tem ilia ar cam ingentemiVt lineamina diu non vifa, explorareti
Turn Nobtlis, Die mihi, ait -, charißima Coniunx, qua tandem confolatione ttbi v,' tendum cenfes ,fi que intelligas ßuilra de-plorare omnium pretioßßima rei ia^ura.^
qua
-ocr page 32-P R. A r A T 1 O.
qii£ nee opihtes.nec confilie njllo,nec vlla C9-^nat 'orum aniicorum opera redimiaui recuperari 'valeat?
ReJponditHeroina tEquidemauBor ilH ejfem,vtßtam 'voluntatem diuina reuereli ter(ubijciens,ntoderate patienterferrd id quod mut ari non pote^^
Tum ille, rurptm erumpentibus pra do‘ lore lachrymüdamentabili voceujus: Detgt; ait, ttbt Dominugt;s IE S VS earn gratianh qua tibi wihiq^ nue maxime oput ell, quan do ^7r^filt;Tlt;S\)Kin(t)i,meJpeEldte-,duo charißi' minoslrifilijdnlacufubmerfiinteriêre^ ,
Heroina his auditie fenfit aliquid humA ni quum in deliquium animiprius incidif' fet y quam confolatione feipfam engerepof-fit, Sed defino noSiuas Athenas mittere.
Dominus lESVS CHRISEVSydetvt '^iitamus,moriamuryrefurgamus:(iv 'vt cum eodemin Paradifo in Omni at emit ate quot;perfemur gt;Ei'dem omnipot entijueraci Deo, amp;nbsp;Mediatori,te,'vir nobilifiime, omnes pios^quiVratifiauiaamp; alibi inSilefiaue-
Jlra verfantur, ‘vnice commendo, Bene amp;nbsp;féliciter vale. Perfcriptum
Bafileie,
-ocr page 33-iOAN, lAC* GRYNÄEi
s. Theologiae Profeßbris, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
IN
Z)/A-/£Z£M PROPHETAM, 7t( TT^ohiyOllSj/K^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 \
■ Van q_v a m multi funt, qui fpeciofum Pioœmiumi Apr.i^S} ueluti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7ipö(?w7Tij/i/, rccjui--
ruHt, fi quando eximium ali-quod Opus enarrandum effe uident: quia tarnen perfuafumhabeo,non üm magnifica, quam utilia 8c ncceffaria fcitUjlogicè mihi tradenda effe(fic ut mul-tapauciscomplefti liceatquot;) omiffapræfa-tione panegyrica , breutfsimi Syllogifmi complexuÇadiunfta enim eft paruis gratia
1 rebusyàTiymjôjM'ivajde quibus mihi quidem
I dicendüm,uobis autem qui afsidetisjpro-nunciaiidum eritjàt’i/vTUff» proponam. Oro autem Filium Dei, Dominum noftrum le-fumChriftum,qui nobis hoc diûo:Quile-git, animaduertat,Matth. 24.. 15. Danielis Ptophetç Leéliónem accuratam comme-dauif.ut Spiriru fuo fanfto nos in omnem ueritatem ducat, 8c oraculorum inuolu-tta aperiatiad gloriam fuam,8cnoftram a infiitu-
-ocr page 34-î IN Danielen Prophbtam ïrtftitutionem,amp;confo!arionem,Amen.
Surhmo ftudio Jcgediluntijlibri, quo* rum Principia iiobilifsima funt, amp;quofii cftfingularis utilitas ßcnecefsicas.
In eoriim auré numero eftDanielisPro« phecæ liber.
Qiiareis quoq;,nobis accurarelegédus eft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Of Propoßcione.
Quum ex Principijs, æftimacio eoruni quæ ex ijs profeda 8c excruila func,pe[i debeat;quis dubicet uere facra principiaamp; eorum effefta,profanis omnibus longe elfe anteponenda?
Sacra uoco ea, quæ ab aùâore Déo fan-ÖO profefta : minifterio feleftifsimoruni eius Seruorum,amp;præconio,promulgacâ: Urriufq; Gubernationis generis humani, Ecclefiafticæ inquam amp;Ciuilis, exempla cótinent.'ac docent Regum Regem lelutn Chriftum,dominari in medioinimicorum fuorum ; colligere amp;. tueri Ecclefiam inter medias Impèrioriim ruinas,amp; humani generis mutationes amp;nbsp;confufiones : ac ut olim in carne patefadus , pro nobis perfoluicin crucis ara : lïcfuo tépore uen-turum eire,adiüdici5 uiuoru amp;moftuorügt; !
De AlfMnptione.
Libii ueró Danielis Pxophecæ, Princi-
-ocr page 35-Prolegomena, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Î
pia, omnifl funt nobilifsima, amp;nbsp;ufibus rio;. fttis accommodatifsima.
Principia autem illius duum generum funtjExterna amp;nbsp;Interna : de quibus figiila-timamp;breuiter dicam. *
Externa lunt, Efficientes amp;nbsp;Finales
Gaufæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Efficiens caufa eft, uel prima amp;nbsp;infinitaj J uelut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uelfecundaôcfinita,feu
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Df Efficiente primd cctuffît.
OraculorG,de Regno amp;nbsp;Aduentu Chri-fti lefu j de Monarchijs Mundi, de Regnis quibufdam ahj efficiens prima cauffa,ett lehouah exercituum.
Eius enim eft de his omnibus pronuni tiare,cuius nutu amp;nbsp;pr uidétiaj omnia quç ' . fuerunc,fuerunt:quae funt,funt; amp;nbsp;quæ fu-' ’,1 lura funt J erunt: amp;nbsp;cui omnia praefentia ' ,1 funt ; amp;apud quern unus dies eft ut mille '! anui,8cmilleanniutunus dies. Sedleho-IuahDeusnofteris eft,Aft. 17.28. i.Pet.j.S.
Isitaque reuelat abfeondita amp;nbsp;profunda: 1 nouitidquodeftintenebris: Sc lux eftcu «o,Dan.i.22.
Meiuinenmus autem foli fapietiScim-mottaliDeo Juceminacccflamhabitantij •nitnottales gtatias nobis eflehabendas, a 2 diuina*
-ocr page 36-4- IN Dantelem Prophetam diuinarumpatefadlionum caufa.Profum* ma enim lua lei^afSpairii);prod,ic ex arcane fua fede,uoliintatem fuam nobis apent:amp;: Ecclefiæac Rerumpub. fata, nobis expo-nit:ut tandem ali^uando difcamuSjCunfts Dei opera fieri inter media contraria: amp;nbsp;Chriftum Dominum regnare in medio ini micorum fuorum.
De E fßcientcorgänicii ciiuffj.
Daniel Prophetalehouæ, urwr/ff7i/f fiiif hiftoriæ, quam memoriæprodidit: llcVi' fionibus diuinis, amp;nbsp;Angelorfi Coiloqiiijs edoâuSjde Chrifti regno, amp;nbsp;de Monarchijs alijsq; RegniSjUaticinatus eft.
Plus ualet oculatus teftis unus, qua decern auritirut habet uetus Prouerbium. Si autem etiam diuinaault;ftoritas,TefteiTire-rum geftarum Scgerendärufn comméder: exceptione omni maior reélè habetur.
Etfiautem non fert animus,inftituereui rçDanielishiftoricam commemoratioiié; quum de eain enarratione toriuslibripin rima dicêda fint:Tamen,duo illius elogi^, ex Ezechiele Propheta adducam.u t quan-tii Pij fuperftiti detulerint, nos pofteri eo-rum,intelligamus.
Cap.»4,.(4..conferunrurinter fe trialau-datifsima luminaEccIefiæ ueterisTefta-mcnti,
-ocr page 37-Prolegomena. lt;nbsp;menti,NoaH, Daniel amp;nbsp;lob.Eft autem exi-mialausjfiquis prophetico calculojau-datilsimis uiris annumerecur:uereqj fit ex Heroum illorum numero.
Cap.îS.j.ReprehéditurRexTyri, quod excæcacus J nimium fuæ fapientiæ detulerir. Propheta enim, «fufus : Ec-cCjaitjfapientiores Danielcjamp;abfcpndi-tumnon occulcaturate. Vndeliquet, etiâ ptouerbio ,tum temporis celebratam elfe Danielis fapientiam.Conftat autem,no cfle de nihilojUulgo quod àpijs dicitur.
Quum autem experientia omnium tern porum , exemplis illuftribus conteftata, edofti,non ignoremus, Prophetas fua æta te,amp;infua quenquam patria plaerumque “’■I'l“«,amp;exofos fuiflcmeminerimus,no-ftrûin effe, de huius noftræ ætatis dodori-busamp;paftoribus fidis amp;nbsp;orthodoxis, reue renter amp;nbsp;amanter fentire amp;nbsp;loqui: dona Dei, qnibus inftrudi funt agnofcere : amp;nbsp;de i)s,nihil deferre iniquis uulgi imperiti prç» iudicijs, quum huic folenne fit optimos quofque amp;nbsp;modeftifsimos do£lores, con-temnere:Gloflbgaftores autem, blandilo-quos,amp; linguæ uolubilitate, ôc de alijs jp-nnnciandi audacia,inftruftos, admirari amp;nbsp;in fummo pretio habere.No turn autem eft a J illud
-ocr page 38-G IN Danielem Propheta« îilud loiephi : mgt;iSamp; ifp'-.n’i, Trfjif tjj
Df Fillibus oraculorum Oanielis.
i.Vitimus finis Oraculorum,hocDanie’ lis iibro traditomm,eft Gloria ChriftijRe-gis Regum,qui ad dexteram æcerni Patris ledens, Ecciefiam, uerbo uitæ colligiribe-nediiâione fua inftruic: omnipocenti lui dextera tuetur.
a.Proximus auté finis efl,Ecclefiæ, quse dum in terris militât tjrlàx^uSt côftituta, amp;nunquamnon periclitari, uideturcôlo-Jatio.INihil enim aliud Daniel Prophetaa-gït,quàm utexêplis prophéties grauilsi niis, ortendat,Deum adefle Ecdefiæluæ, SC mirabiliter earn colligere amp;nbsp;tiieri :eoq; nomine benè de ea nobis effe fperandum.
Horum finiumeonfiderationeadmoni-ii,primùm quidem omnianoflra Ihidia,di fta amp;nbsp;fada ad Çhrifti gloriam amp;nbsp;laudé re-feramus:deinde uero, benè de totaEccle-fia amp;nbsp;priuatiin de nobis ipfis, fperemus: quum fit feriptum : Ecce non dormitabit, rieq; dormiet, qui euftodit ifraelem.Ieho* uah euHodit te,lehouah umbra ftansfupet manum dexteram tuam, Pfal. 121.
Df uifernw Itbri Dätttelif pnneiffif!.
Principia interna uoco Materiâ amp;For-piarn,dequibus Candidati StudijThéologie»
-ocr page 39-Prolegomena, y logici iflhæc cum fruótu annoubunt. De Maftrii»,
Mea quidem fentencia nequaquam fue-abfurdum, G quis Mate-riam,quam tradlando explicandam Sc ex-poliendam Daniel Propheta GbifumpGr, dilcernatfecundum gradus uicç,InGmum, quiuitæ priuatæ proprius eG;: mediû, qui uitæamp;gubernationis Ciuilis eft; amp;nbsp;lum-mû,qui eft EccleGafticæ adminiftrationis^ cuius Princeps efl Dominus Dominanriû Iehouah,qui quû ei uifum eftjuccéturiacis utiêiuoinni genere uitçamp;gubernationis, Seruicautem omnibus illis ordinib.Pri-uato, Politico, amp;nbsp;EccleGaftico, Scholafti-eus Ordo:qué,G placet,citra Chriftianifmi coiitumeliâ,appellemus fane Academicû. ßehoenon pauca nobis dicenda eruntjin ExpoGtione duorum primorum capitum^ Hæceo conGlio nobis dicuntur, ut ma-nifeftum Hat, Danielis leftionem , omniû Ordinum amp;nbsp;ætatum hominibus, qui cum uera pietate, ipMOjuiSffa^Zjdifcendi liberalem cupiditatem coniunxerunt,plurimum ef-fe profuturam:uthæc Indnâio,quam fub^ iuiigemusjoftendit.
«Qu'^l Priuatis hominib.puens,medio-etib.lenibus :paci» belliue teporib. domi
a 4 auc
-ocr page 40-8 IN Danielem Prophbtam aut foris inexilio; interdomefticos fids! amp;incer idololatras, faciendum, omicten* dum auteleganter amp;nbsp;conftanter ferendu» fit:redéamp; fapienter, propofitis egregijs exemplis,commonftrare:apprimè,aduita prudenter infticiiendam amp;nbsp;peragendam, hominibus priuatis turn utile tumetiam necelTarium eft.
Rede enim dixit Seneca: Vnamfemelj ad quamuiuas,regulamprende, amp;adhâc omnem uitam exæqua, Epift.20.
Hane aute Regulam uitæ,Religio Chri* ftianafelicifsimè præfcribit: amp;nbsp;feledifsi' misexemplis illuftrat.
2.Quid pietatisjuirtutum amp;eruditædo drinæ Studiofos Adolefcentes,potifsimu difcererquç'nam dedifcere:à quin.abftine« re; quomodo uitam fuam inftituere : qiiO' modo inter exteroSjPrincipib.amp;Magiftri tibus fuis,mores,«'Tio^aößaii'jfucceirus into dijs rerum optimarum, probare : quomodo uirtutum ÔC doftrinæ præclara fpeci-mina edere,debeant:exemplis(quæ, teto Philofopho,ideôproponuntur, ut Adole-feentes omnia quç dicuntur,airequâtur,8j quodämodo fen tiant.)oftendere,maxima Sc manifeftam utilitatem habet.
j.Iam uerö,qu£ uirtutes propriç fint No « ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;biiicatis»
-ocr page 41-Prolegomena,' 9 bUitatiSjAulicorfijPrincipû, Regù:à quib. ui tij s illos omnes alienifsimos elTe, coue-niat:^ pofitis Exeplis Heroicoru hominu, in quib.omniafunt cófpeaiora,demóftra-re, quis dubitetillis quoq; effe utilifsimu? Rede fane PlatO'.Eorum,inquit, qui Rei publicæ prçfunt,non modo fingula uerba, iiec res tantùm publicitùs geftæ, animad-uerti notariq; folent : fed uirtus quoq;,io-ciq; fimul amp;nbsp;feria quoq;,domus ipfajfami-liajuxorjcubile curiouus conquirütur,amp;c.
4.Iamuerô,ReligionisChriftianænon fedacorib.folü, fed etiâdoftoribus,acue-luti pronus amp;códis oraculorûDei: fubmi niftrare, pulcherrima paradigmata,ueræ pietatis, rtudi) amp;uigilantiæinaddifcenda amp;proficéda uera de Deo dodrina, Cófef-fionis conftantiSjMartyrij amp;nbsp;aliarum uir-tutum amp;donorum,quibus neceffc eft Dei Seruos inftrudos effe: quis nonuidetpr^» cipuæeffeutilitatis?
Exijsitaq;,quænonnifi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;di-
cere licuitjcolligimus, omnium ordinum amp;nbsp;æcatum hominibus pijs,non folii utile, fed etiam plané neceffariam elfe Danielis Prophetç Ledionem:de qua uerè dicipo-teft id quod monet uerfus :
Omne tulit punilum,lt;iui mifcuit'utile duld,
a 5 De
-ocr page 42-MO IM Danielem Propketam De Forrarf.
Saluo aliorum piorum iiidicio, totum librum Danielis Æa»?«’-««/«',nobis liber.Prior enim eins pars Hiftorica eft: amp;nbsp;ô.primis Capitibus confiât: Poflerior autem pars Propheciça efljamp; (J.pofleriora Capita com pleâitur.In utraqnçIucetMethodus Syn-thetica;ut res ipfæ loquuntur. De Appen-dicibuSjDanielis libro aflutisjnonlabora-! bimus,quianonlîntin Canone.
Hiftorica pars.quæ ordine prior eft, có-ple(Situr,Rerum commemorabilium,qiiç inciderûtin tempora duorû Monarcharû BabyloniorûjNebucadnezarisamp;eiusne-potis Baldaftaris: in duorumPerficorû Regum DariJ Medi amp;nbsp;Cyri Perfæ : expofi-tionem. Çhronologiam fuo loco attexe-mus : quiaHiftorite inftar Jucidifsimi eu-ipfdam ocuJi eft.
Sed pofterioremparte, quam diximus cfreProphericam,Jicebit»/gt;®«7»i“«i‘',primùm in earn partem,quæ de terrenis Monarchijs amp;Regnis,quibus pJurimum negocif cuqi EccJeha fuir, pronûciat; deinde in eâ^ quæ fpiritualç Chrifti regnum deferibit: SC habetpropherias de primo amp;fecundoad-uentu Chrifti Domini no{in,amp;de Ecdeß^ Ciifirantis in terris trifti fato : denigj amp;nbsp;de eiufdem ,
-ocr page 43-Prolegomena. i i eiufdem in cœlis beatifsimo Triumpho.
Complexio. '
Exijs,quæ bveuiter de Principijs libri Danielis Prophetç diximuSjluce meridia-naclarius,liquet, eum nobis omnibus accurate legendum,utMûdi«’i’'oi'ï»f«; quem-admodum beatus Hieronymus eum uo-cac:idquod demonftraiiuè nobis confir-inandum,fumpferamus.
CHRONOLOGIÆ DA-nieHs, TjbeUci.
QVum in Hiftoria facra pariter amp;nbsp;pro- Leâio fana,Synchronifmi,plunmumlucis ‘-Sc euidétiæ narrationib.adferann
Sceuentus fide faciantprædiâionib.Pro-phetarii ; Primii Annos Mûdi,in quos ma-ximarû rerii momenta amp;nbsp;conuerfiones, amp;nbsp;propheticae uifiones,inciderut, annotabi-mus:utquotannoru Hiftoriahiclibcr pleftatur,manifeftû fiat : deinde,addemu« Aphorifmosde uitæ hominis uerc nobilis amp;nbsp;generofi,qualis fuit Daniel, cuius tanta fuit fapientia, pietas Sc uirtus, ut dceo iure optimo dici potuerit illud Ioan. Chryfoftomi : Melius eft,ut de te glorien-turparentes,quam ut tu de parentibus.
Anno poji Mundun conditunt’.
3354.,leçhQniafi Rcxludç,fequutus con. liliumle.
-ocr page 44-ît IN DaNielëm Prophetam fîliu leremiç ProphetÇjdeditione Vrbis le* rofolymorûfad3,abduâus eftàNebucad* , nezare Magno Babylonê, 2.Reg.24.Cû eo | abdufti func multi Nobiles Adolefcentes, interq; hos Daniel amp;nbsp;eins focij,Dan.). Suc cefsicSedeciaslechoniæ, achuiccalami' tas tâdem profui trilli uerô félicitas amp;nbsp;gloria undecimo anno poll obfuir, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■
3355’ 335^’ 3357’ Daniel amp;nbsp;locÿ eiiisfo-briè,pieq; uiuentesjiteras linguam amp;nbsp;do-ftrinam Clialdæorumjmagno cum fuccef-fu didicerunt, Dan.j.
33 5^’ QuumDaniel amp;focij5egregijfui profedus fpecimina. Régi ipfi comproba- | uiflent:in Palatio coram Rege ftare : id eft, ' publicisfu.ndionibiiSjàRege ipfisiniun-disjcœperuntpræefle ôcdefungi.
Eodé uerô anno, Ezechiel,âgés in Baby lone,prophetare:8c leremiaç, lerofolymis d o cen ti, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cœp i t, Eze ch. I.
Expugnata amp;funditiis deletale-rofolymorum Vrbe.fuit initium Babylo- ! nicç tranfmigrationis, quçcxx annosdu-rauir,2,Reg.24. 2.Parai, ^ó.
^70. Somnium(«a('7lt;*»gt;Nebucadneza-ris Regis,de ingenti,amp; è nobilibus ignobi libusq; Metallis conflato Coloftb,Monat chiarum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[quruccefsioné;amp;Regni ;
Chnfti I
-ocr page 45-Prolegomena. i ) fchriftilefu conferuanonem perennita-temjcpræfentante,Daniel, non modo Re giin memoriam reuocauit,fed etiam dex-tre^xpofuif.eoq; nomine ad fummam dignitatem,àRege eueftus fuit,Cap. 2.
J 3 9 ÿ.NebucadnezarMagnüs obijt.Ita-que ea,quæ habeant Capij.de Idolo aureo ad cultum proftituto : amp;focijs Danielis, quos in fornace ardente. Deus mirabiliter hluos conferuauif.Item ea,quç Cap.4.. de pœnaSuperbiæ Regis : amp;nbsp;de huius Réiipi-lcentia,amp;reftitutione in integrum haben-tur,annum iftum antecefferunt. Sticcelsic autem patriNebuCadnezari,filius EuilMe rodach,qui imperauit annos 28. Eius aute hiftoriamDaniel Propheta, non expofuit. Floruerunt autem his temporibus,Sapien les Græciæ feptem: Pythagoras Samius, quiin ealtaliæ ora docuit, quæ olim dida fuit Magna Græcia;Phocyllides,Epichar-mus,amp;alij:de quibus inter alios Diogenes Laertius confulendus eft.
J 41 S.Baltaftar, feu Labynitus, ultimus . Chaldæorum Monarcha, rerum inter luos potiti cœpinanno quinto poftquam apud Perfas Cyrus regnare cœpilTet.
34.(9. Vifio prophetica j de quatuor be-fti)s totidem Monarchias Mundi leprçfeii lantibus,
-ocr page 46-14 IN Danielem ProphetAM tandbus,Danieli eftoblata. Cap.7.
54,2». Vifio eidem oblata diuinitus,d« Ariecccornii petente Hircum:hoceft,de bello quod Alexander Magnus Dario ulti mo Perfarum Regi inculir.Cap.8.
3 4.5 4.. Babylone à Cyro expugnata, amp;nbsp;interfedoBalcalTar impio Rege,MonaP chia à Chaldçis ad Perfas eft ffâsJaca,Dan. ç.Initiô aurem fuirii»rigt;«fa!7‘’8quot;‘*poreftas penes DariumMedum: quo regnare Daniel, per calumniam ab æmulis circiimuenrus, enâ dolente bono Rege, in lacum leonum conieftus , diuinitùs tarnen conferuacu« fuitjDan.ó.
34.3 7. Danieli reuelatur Oraculum de Lxx. Hebdomadis.Cap.p.Eode anno primo Monarchiæ Cyri, ludasis faäa eft copia redeundi inpatria 8c inftaurandi Tern-plum iScVrbem lerofolymorUji. Parai, jó; Ei'r. (. Fuit Daniel hoc tempore præfes Sulianus.
3 4.3 /.Danieli 24.. Aprilis, Vifio poftre-ma oblata eft,quç defcripta exftat.Cap.io. n. 12. De eaautem fuo tempore amp;locoa-gendum erit.Habetis M(ii'lt;i7i(7gt;lt;v,quæ etfi de miiltis nos admonet,unum tame eius Caput, deHominis uerenobilis ofdeio 8cui' tse periodo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tratftabimus.
‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;APHO-
-ocr page 47-Prolegomena. ‘
aphorism I, DE VERE' Nobilium hominum, ui-
tac periodo*
I * Sola apud Deunt Ubertas ell, non firuirepeccatü. Sola afud Deunt nobilitas id, darum ejfe virtutihM i
Vtait beacus Hieronymus.
2. Confilto Dei ex nobilißimis patrio. lduibus,Honnunquantfiunt exules,
Vtlechonias Rex:Daniel amp;alij nobiles generofi pueri abduéti funt è parria, Ba-lgt;ylonem.
3. Iis,quipie,iuftedrfebrieviuunt,hlt;)c ^tamp;flat DetUyVt tutb dtquot; cum dignitate etia inter exteros vtuant^
4. Sapenumero exules maiore inpretio [itnt interperegrinos., quam in ipfapatria npuddomeßicos^
Notumeftprouerbium:Non ejl Propheta inhonorjtus nifi in pairia fua Ct in domo fua,Mite. '3.57. lolephus, fuis fracribus exofus, in Aegypto fumma cum dignicace,tandem üixit. Idem de Daniele amp;nbsp;foeijs cius dici poteft. Themiftoclem apud Perfasexu-Untem, 6c 111 mbe Mag^nefiafplendidè ui-ucncem,
-ocr page 48-iff «IN DaNIELEM PR.OrHETAgt;{ uentem,fi!ijs fuisdicere folirum: èjiu'hófi'iSa it// it /ti a-ittn'hi/i'iSa Plutarchus all' ftoreft.
5. Eruditio prudetia, etiam Exuli-aditu ad magno s honores.,aperirefoletgt;
6, Honores Exulum pracipue comitA' turinuidia^
Ita^i eorum félicitas temperament» 'riSy ii'rv}(Hytix.'Tay^dtluitur.
8» Pijs tarnen etiatn aduerfi cafitsadi^ mentofunt ad bo num,
Heuó ex paruis magno sfacit : amp;nbsp;e^ magnisparues,
I o. fz/? autem prateritfigura fecult hums,tamen lufius vt rofia inter mediasfi[ nasfloret : de eusfuum retinet: fr tandem Mundumflde'uincit.
Hæc nobilibus hominibus digna eft periodus.
C A P V T I.
ST pij amp;ingeniofiluuenesui-deanr,quem frudum ex accu rata ledione primi Capitis Danielis Prophetæ, percipe-repofsinnquatuorhçcTffl^ziiF« Capita breuiteiexponam: i. Ge-
-ocr page 49-pRÀLECtlONES. i7 huscauffæ:!. Propofitionem:^. Partiüm œcotionliam: 4. Vlum.
De généré cttujjîe.
Certumeft wi/axjixà^z, feu Demonftrati-ôûti) genus cauflçjdo minari in tota hac hi-ftoria, de Dahiclisamp;fociorumilliusexi-lio.Omniàenimcô potifsimùm fpeftanr, UtDei prouidencianii in difpenfatione pœ narum Scpismiorum^ amp;c in mitigacione nialorum publicoruna amp;nbsp;pnuatorum jCgre gièlucentem, fidei ôculis intueamur,SC ' gratispeûoribus celebrerrius ex prælcri-
ptOjtum 107.tum multorum aliorum Pfal-( naorum. Memöratu digna éfthæcbcad i ÂuguRini oratio: Quicquid igitur micabi-I le ne in hoc mundo , pröfeftö minus eft (|ü'am torus hic mundus ; id eft, cœlum 8c i tetra, amp;nbsp;omnia quæ in eis funt; quæcettè
Deus fecit. Nam amp;nbsp;omni miraculo, quod fitperhominem,maius miraculum eft homo. Quamuis igiturmiracula uifibilium , naturatum,uideiidiafsiduitate uilelcant: I lamcnea qutim fapienteriniuemurinufi-j latil'simis raris«^-, niaiofa funt. De Ciuir. , Deilib.ti.
, Eo fanp nomine SapiétiaVfvnósn'JO'Ioqui-, lur, apud Salomonern de generis human! ( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b guber-
-ocr page 50-*8 IN DAKielem PkophetaM gubcrnacione:Lætificâs in orbc habirabP Ji terram, atqne deJicijs meis hiios JiomP num,Prou.8.ji. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
Propoßtio.
Initio,propofitioneminnnicam rerita' bimus.deinde amp;finitam:utiIJuftreturlen-tentia.
ThefisjEtfi Pij fæpenumerôpublicisca* lamitatibus amp;pœnis inuoiuuntur: liæ»' men eifdem, ideo non obfunt, quia Deus fuagratianufquailUsdeeft.luxta Catho-Jicum iJlud Theorema: Nouimus auteni ijs.qui diligunt Deum,omniafimiil confer re ad bonum, ijs uidelicet qui ex propofi-to illius uocati funr,Rom.8.28.Etnotifunf elegantes uerfus: -
Preßa fub ingenti ceu pondéré pa/itta vireßeiti iub crueeßc fiorent dediia corda Deo.
Hypothefis. Danieli amp;nbsp;I'ocijs eius,non obfuerunt exilij incommoda : quumilli» adeiretDeus, amp;eos immaculatos à mundo leruarct:acgraciani gioriamque uerani eis apud Regem largiretur, Jac. i. z/.PlaL 84. 12.
Plt;jrMgt;0K feries.
Exiftimo treis efle Capitis «.partes,Prh mam, de Deportatione Danieiis.amp; aJiorü Judæorum:Secundam, de Educationeói inilicu-
-ocr page 51-Praiectiones, 19 Inflicutioue Danielis amp;nbsp;fociorum : Tercia, de eorundem ExaltationeSc eins caufsis Sccircumftantijs’. In omnibus aiitemiftis partibus, mirandumillud téperanientum return triftium amp;lætarurh, quod eft uitæ noftrçcondimentum,perpendendumno- / biscrit:feciidumillud Chrifti Domini no-llri diôlum:Bonus eft fahfi uero fal infulfus fuent,quônam ipfum condietis?habetein üobisipfis falem;amp;pacehabeceinter uos tiiutuo,M«rc.j).5o.
vfut.
De fînibus bonorum amp;nbsp;malorum, ideo noneftidemiudicium fidelium amp;infide-liutn,quiaamp; de eorundem principijs reli-(juis/iî 4? 5ralt;r»,v dilTentiLint.
1. Fideles bona pariter amp;nbsp;mala, quæî-pfis eueniunt, S'lt;é7Hiuifla efTe, reftè ftatuunr, lob.2.10. Scilicet bonum lulcipiemus de manu lehouæ amp;malfi non fufcipiemus?
Infidèles autem, etlî interdum quafi di-tiscauirajDeum auâorem bonorû amp;nbsp;ma-lorû.moderatoremt^; agnofcunt: tamé in fecundas cauflas reuera cóuerlï, bona qui-demfuæprudentiæ amp;nbsp;induftriæ: aduerfa Uero,holtibus fuis amp;nbsp;alijs caufsis proxi-mis, magna cum indignations, accepta feront. ।
i. - Fide-
-ocr page 52-ÎO IN Danielem ProfmetaM
2. Fideles,ex aduerfis Si. fecundis util!quot; ' tatem percipiunr : ut fuo exemplo Paulus docet quum ait; Noiii autem dcprimi, no-uietiam abundare : ubique amp;in omnibus initiatus rum,amp;adfaturitatem amp;adeliiri-tionem: id eft, tum’ad abundantiam, turn ad inopiam. Omnia ualeo per Chrift« qui me corroborât,Phil.4.J2.IJ.
Infidèles contrà,luxuriantanimisfebuS plerumq; fecundis : rerum copia abutun«^ tur,uel ad luxum Si prodigalitatem^ueli^ «rji»m/i«/r:in aduerfis autem impatientia,frs mituaduerfus Deum amp;nbsp;alijs modis pet' cant.
3. Fideles bonacœleftîa amp;nbsp;tetrefta:amp; aduerfos cafus pru denter difcernuiir. Sei« untanteferenda efle fpiritualia bona col' poratis: difeernunt etiam Afflidiones ho« minum in iwaj«j-iie(0A',in lt;/leKifiàtla,v^in Infidelibus riihil de bonis SpiritualibuS) quæfuntfalutis principiaj nihil de Marty* rio aut Probatione çonftat. Redè ramfi’ Diodorus Siculus alicubi fcripfit: Am«« rit ax'll vrirîiaat rif/ vifi tii iarà rif/ ßleii/äi'aiuaxtqi.en';^ TÜf/ i/t/tiltfttfaf/iyaii/i
taxâf «îirorixit ainii riifèt ^fgiiilat.
4. Fideles, quum intelligant né in h»'
P B. Æ L E C T IONES. X t P ius uitæ rebus amp;nbsp;bonis, fed in fpirituali be J nediâione,præcipuum bonum elfeßtum: J, inmedijs aducrfîs beati funt, Matth.ç. jj Infidèles autem,quum fua bona recipe-,j, remalincinhacuita, Luc.iô.25. dumlucro mundanoauidè inhianc, feipfos perdunt amp;feipfismulaanf,Luc.9,25.Suntitaq;eo-lubonauerèafïAO'afAÎT®': uc habet Adagiû.
llludautem àifiKüedocetur in hac hillo-Adolefcétibus,nec exilia,nec pau-J pertatem,nec perfequucionem hoftium, impedimenco efire,quominus egregijs Spi ,, htus fanfti donis inllrufti, Mecœnaies il-luftres confequantur,amp; tandem etiam in-nicishoftibus,emergant. Debetid folatio P ^ffepijs luuenibus, qui ob nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alibi
ftipendijsfuispriuatijâpud nos exulant. ,, VtDanieliamp;fociJs eius, Deus pro infinita fnabonicate,etiâ in Babylone profpexit: J, Jl^egis Nebucadnezaris èc Aulæ eius Ma-giftri,beneuolcntiam conciliauit: amp;nbsp;tan-0 demadfummas dignitates euexit: Sic e-jjz iiam Studiofis ueritatis amp;nbsp;pacis paterne profpicietjdonaeximialargictur, amp;miti-k Satisærumnis,tandem è puluere produ-!ƒ ^osexaltabit is,qui mirabilis in fuis ope-ftbus 8c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reftè celebratur. Verùm
®'his alias quoqjdicam.
f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b 3 CAPI-
-ocr page 54-Ltâio 4, 11. ^pr.
' S f.
Gen. 10.10,
li IN Danielem Prophetam
CAPITIS PRIMI, PARS
PRIMA, UE DEPORTA I ION E D A- ■ nielisamp;aliorum ludæo- ;
rum.
Versvsi.amp;2.
k Nno tertio regni lehoiakimi Regit ' /A lehudii : 'v ener at Nebucadne'gdt }
Rex Jiaby Ionia 1er ufo ly ma, amp;nbsp;ob' ; federat earn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!
funij, tradidtfet Dominai i» ■ manum eiui lehoiaktmum Regem IC' huda:amp;partem inSirumentorum do mm Del ,exportauerat eain terram Schinharis C^iefopotamia inferiorts pars ad Singaram montem, in domu Deißti : nempe instrumenta illaeX' P or tau er at in thefaurum D ei fui gt;
H .t c fuit prima ludæorum Jf* portatio in BabyJone: Sequii'J j 1.1 auteme/tamp; fecunda, tertio'
lechonias Je'| remiæconfjliumléqiuitus tio', ditionem faceret. Cóftatautem Gentiuo' amp;priuatorumhominum Sefamiliarum TfiK\sias, eJïeimagines amp;pidufas, qiiæ ds
-ocr page 55-pRALECTrONES. 2} derotîushuman! generis exilio commo-tiefaciunt.Operçpretium aiicem eric,fi initio tar’w9ilt;z;Alt; CauiPas amp;nbsp;Circumftantias, taiicæCalamitatis,quæ torrécis cuiuldam inftar bonos paritçr amp;nbsp;improbos Ciues abripuit,perpenderimus.
I. TempusjAnno terhoIcboùfuwiRegts Ic-bnJie.] Incelligaturannus, nonregniillius, fed ludçæjipfo régnante, à Nebucadneza-refubaàæ, amp;adcribuciim dandumcom-pulfæ. Cæterùm ex leremiæcap.25.1.liquet, etiam quarti anni ( qui fuit ab Orbe condito ^554. annus ) initiuni,efle,t(t'»’'âî«, ûdnumerandum. Eodem autem anno,rni-letèperijt Sc afini fepultura conditusfuic lehoiakimus Rçx ; amp;leconias, qui idem lelioiakim amp;nbsp;Conaias diftus fuit, poft tri-meftrem gubernationem, abduétus : amp;in eius locum fuffeûus eft Mathanias, qui 8c Sedecias nueupatus eft,2.Reg.24. i.Paral. 36.i.Paral,j.i5,Ierem.22.
Quotielciiq;uerô uidemus Prophetas, accurateannotafTe in quæ tépora olim rna ximarû rerum momenta iirciderint; nobis quoq;téporis rationé çxquilitâ eße haben dam,Deumq; exorandûjtit nobis det ti!i/TàeiiiufixTâf)b.ixi(âiV, dilcetnete lignatern-Porum,M.atth.i6.j.memincrirnus.
64. a. Effi.
-ocr page 56-14 DaNIELEM PnOPHETAÎt
2. Efficiens famulans, NebucadneZ'tf gnuf, Rcx BabylotHie: cuius hiftoriam Si, voyfatfiaf, conlulró prætermîttcmus.
J11 Lid autefn primo annotabimus,etiam EchnicorumPrincipu corda in manu Det eire,nec quicquam aliud çomminifciamp;ef* ficere pofle,quàm quod Dlt;»manus Sç con lîlium,priùs definiuit faciendum,Prpu.îi' j.Ad.^j-.zS.Quum igitur uel fæuiuntin nos alios'ue,ftatuamus efle Dei ui n di ci ß inftru rAenr3:amp; fupplices illi faftijCiiDauidepte cernur:Ab impio,q eft gladiy tU9,erue me.
Rurfurn,fi quando ijdem benignèno* bifcum agunr,Deo gratias agamus, qui il-lorum beneuolentiarn nobis conciliate dl gnatur. Statenirn illud Regis fapientifsi* mi,Apophthegma: Multi quæruntfacietn dominantis, fed à lehouah proficifcituriu dicium uniufcuiufq;,Ptou.25).26.
Secundo amp;nbsp;illud dignû eft obferuatio* ne,Eriam impios homines,quum fintani* mata Dei inftrumenca, turn quoq; Dei iudicijs (ignaros confilioriiillius)fer' uire,qufi fuis confilijs amp;nbsp;cupiditatib. mo* dis omnibus morem gerere fatagunt.
IraperEthopœiamintroduciturSanhe-rib,Ifa. ^7.24.. Dixifti: In miiltitudine cut-luum meotum, afcendialtitudinem mon-liuin
-ocr page 57-Prælecti o nes. x5 tium amp;nbsp;Libani latera : amp;nbsp;fuccidam altifsi-' masCedroseius,eleftas abietes cius,Sc introibo altitudiné fummitatis çius,amp;c.
Vt enim in horaria machina, non eæ fo-! lùmrotæ,quædextrorfum mouétur, indi-* cationinumeri motus amp;téporis feruiuni: fcdetiameæquæ fmiftrorfum mouentur:
* ' ItaDei confilijs 8i. decretis fæpenumero ' non fideles tantum homines, fed etiam a-lieniàfidcjferuiunt: illi quidem fcientes ' 8cuolantes, h* autem infcij amp;nbsp;fua potiùs, quam quæ funt Dei,quæréjes amp;nbsp;agentes.
Lætemuritaq;toto peaore,quum intel I ligamusDeumnonficlaxare frenalmpro 1 bisjUtquicquid tandem illis arrideat,amp; diftet fplcndida bilis, efhcere pofsint : fed præfcriptos illis elfe terminos,quibus ceu i adamantinis clathris coherceantur ab o-1 innipotenteDeo,cuifumus curæ.Iuxtadi 1 ftum; Omnem curam ueftram conijcite in illummam illi cura eft de uobisji.Pet.ç./.
' nbsp;nbsp;nbsp;3. Alriofi Uvvofi. ôominiM tradidit in manu Ne-
Igt;uc4(inea:drà,kboiiikimum or purtem inftrumento« rimTempli.
Hoc loco obferuabimus doârinas ali-' quotcommemorabiles præcæteris.
Prima. Non fine prouidentia Dei ingru« 4nt pœnæ 8c caftigationes publicæ 8c prilt; b 5 uatæ.
-ocr page 58-*.lt;y IN Daniklem Pbiophbtam uaræ.Iuxca diâa. Aut fi ex ore Aldfsimi n® egredienturmalaamp;bona?Thren.;.38.Aii ent malum in Ciuitate 5c lehouah noiifs' cerit?Amosj.d. Axiomatico autemgene* reloquendiideó Prophetæ utuntur,utdo ceanr,iftud ignorareindignumeire,neg3' Ec aurem flagiciofum piaculum.
Secunda. In Corpora amp;nbsp;fortunas feuft-cultates noftras.non nifi quodDeusuuli Si confliruir, Hoftcs infenfilsimos,ftatuC' re 5c efficere pofle. Fiexit itaq; Deus uiöo-ris animû, uc parte populi 5c uaforóTem-pli conrentus, fubftitutoq; in leconiælo-cum Sedecia Rege,dilcederet.
Tertia.Quû hominis ufibus,ûiftrumen-ta Cacra 5c profana.facultates opum,ôcalil uitæadminicula,diuinitùs fint deflinata: quisfanus miretur, hæc omnia hominis caulTa uanitati cficobnoxia: 5c alias qui-dcm ci inmanus tradi, alias uero cripirut nenimium ipfis tribuat homo?
Quarta.Si grauiter peccant Ethnici,li quando uafa inanimata, facris ramen Ec* clcfiæufibus deftinatajin fua infe-runt; quanto magis peccant ij,qui le Chri' ftianos efle gloriaptur,fi quando uafaani-mata 5cAlt;’gt;'xàid eft, homines,in delubra idoiauica introducuntur? Præcipit uoK
-ocr page 59-Pralectiones. 27 4iuina,ucldola fugiamus amp;nbsp;nobis ab ijs caueamus,).loan.5.2«. Peccant itaque gra-uirsimèjquiMilïçPontificiçinteii'unt: qui PapillarumTemplaingrediunturjUt in ijs uel iufiurandum,uel aliud aliquid præftét: amp;nbsp;qui liberos fuos linguae peregrinç addi-fcendæ gratia mittunt in ea loca,in quibus BtPapatus régnât, amp;lunt, qui teneram æ-tatem tecum ad Miffas frequentandas ab-ducant.
Quinta.Fatu feu decretfr Dei ineuitabile amp;ineluftabile cft.lehoiakimus Rex,uolu-mé ptopheticu Ieremiæ,quod trÜte uatici-niû de Babylonica deportatione, contine-retjComburi curauitjler.jó.Sed idemfenlit uindicis Dei manum, quum duabus cate-nis uiiiftus, abduftus, amp;nbsp;tandem occifus, afinifepulturamobtinuitjierem. zz. i8.ip. Qiianto autem quifqj maiorhabetur,tan-! toconfpedius ellanimi uitium, ScNeme-fis docqmentii.quodillud regulariter fub-fequitur.Notaenim eft fententia: 0i’iiTc,vt, kaKtii'!!
iff nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ta (U4gt;IOT.
, Sexta.Mitiganturpublics calamitatcs, Ecclefiæ caufl'a.VtNebucadnezar,animad Uertit inlehoiakimum amp;nbsp;alios fentes: Da-• nieli Sifoeijs eiijs pepcrçit. Hoc diuinitiis ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;effe
-ocr page 60-*8 IM Danielem Prophetam cfle faftum.ad declarandam Dei tumiufti-tiam, turn mifericordiam, quis pius dubi-tct? Ne dubicemus itaque, etiam hoc tern-pore Deumeflemitigaturum mala publica amp;nbsp;priuata :amp;eundem malos malèper' diturum.
Ex ijs quae iam diximus, ad noftram ad-monitionem difcimus: Nunquam defutu-ros Deo idoneos adminiftros, oubli earn amp;nbsp;priuatarum pcenarum, fi non dignos re-lîpifcétia frudus proferamus:id quod nos, hoclocoanimaduertere Spiritus fanftus, illuftti paradigmate propoliro,uoluir.
tt.Aprilit. edicTVM REGIS DE E-
DVCAT1ONE PVhKORVM NO-biliumqui deportati crant,
Ve R s V 3.4.5.
'Edixerat etiam Rex A[chpena7^ frafeSlo Aulicorum fuorum : vt ex-fortar€tefilijslfraelis,tum exßmine regioAum exfrocerihus:
Pueros quibfts nullum inejjet vi' tium,(ß elegantes aJJ)e£lu, amp;nbsp;intelligentes ornnisfapientia,praditosjj no-titii^
-ocr page 61-PrALBCTIONES,
tit ia, valentes cognitione tid eïl, ejuibus inejfetfacultas,conliituros in Palatio Regis : vt^ docetet eos Ut er as amp;lingaam Chaldaorunt:
Et preut consiituerat Rex demen^ fumdiei ctiiuf^ in dient quent^, de portione cihi Regÿ, amp;nbsp;£X vino potio-num eins, educaret eos annis tribus: vt exaÜis ijs confiÜerent cora Rege.
QViaihhis tribus iierfibus, örätionis ea eft perfpicuitas, ut Soletti admo-•-tisfacib.iuuareueile, uideri pof-fit, qui ilia pluribüs explicate aggrediatur: derebus ipfis agant, ac primum quidem quid in genere nobis fit obferuandum,ex-ponam;deinde, «Axir locum communem, dereAaluuehtutis inftituiione amp;nbsp;educa. tioaCjtfaaabo.
in gencte bec obferudnds funt.
». Malorumpublicorumamp; priuatorum tnitigatio,aut telaxatio, propnum Dei o-pus eft.Etfi igitur Deportatio Danielis 8c aliorum, cóiunfta fuit cum multis magnïs ærumnis:hæ tarnen plurimùm funt miti-gitæjbeneuolentia Regis erga exules,qua «is Dominus conciliauit.
Nos
-ocr page 62-50 IN Dani’ëlem Prothétam '■ Nositaq;,qui incidimus in periculofi tempora, amp;criftifsimam Ecclefiærafâj^' proimperr3ndaà»''ilt;r«amp; lefpiracione ab ijs malis,quibus non folùm aperti hoftes,le^ etiam clandeRini amp;inteftini nos afficiünr, cum Propheraprecemur: lehouah, opus tuum in medio annorum uiuifica,in mC' dio inquâm annorum notam fac (clemen-tiam) tuam:iniramifericôrdiçrecorderis, Habac.3.2.
i. Regumamp; Magiftraruum animi,non tàmhominum induftriaamp; uircurc, quàm Deinuru, fleftuncurad commil’erationem erga affliâos, Prou.29.261 Multi quærunç faciem dominantis : uetùm à lehouaheß indicium uniulcuiufq;.
Hocitaqj perfualum habeamus jUirtu-temqüidem nobis omnium ôrdinum ho* minibus,prçcipuètamé Heroicis gubernî toribus elfe fummo ftudio probâdam: interim foli Deo acceptum elTe ferendum, fi quidam fapientes Magifiratus, fuo nos fauore amp;patrocinio profequantur. Qui e* nim elîecitjUt Daniel exul, apud uiélorem Nebucâdnezarem,in magna effet gratiaù-dem nos quoqj pijs Principibus amp;nbsp;Magi' ftratibus commendabiles amp;C gratos red«
derepoceff.
J. Si
Pkalectiones,
SiquandoDeouifum eft amp;nbsp;publica Ecclefiç,Reipub.amp; Oeconomijs:amp; priua-tim, fiiigulis quibufdam hominib. bcne-dicere:Tumuerô,Gubernatoribus heroi-cos motus amp;nbsp;fana confilia; ac horum omnium idoneos execucores fiibminiftrai:Jti uentuti,quæ feminarium eft Reipub. ßc Ec cleGçjingeniorum felicicatem amp;nbsp;alias exi-mias dotes largitur: ut eft uidere in hac hi-Goria.
Gratias itaq; Deo agamus,G quandb lu-uentutis infticutionenijpijs Magiftracibus cordi elfe animaduerterimus:ßlt; quuni nul lameius curam haberi uiderimus, Dei ira fupplices deprecemur.Etenim inter esteras mâlediftionis diuinæ formas,hæc prç-cipuaeft,quando luuentus neque ad liera: Religionis , neque ad uirtutum lludium, à teiieris unguicuiis.adhibetur Ôcalluefit: amp;nbsp;né rriulto poft Dei,legumq; ignara,ac Di-fciplinæ infenfa, accedit feu ad minifte-riumEcclefiafticum, feu ad gubeinationé poiiticam.
4. Inter cæteramirabilia Dei operail-lud quoque occurrit, quôd fæpenumcrô, quumuidelicct intereft gloriæ ipfius amp;Ec defiæ, pios Exules, maiore gloria inter Petegrinos quàm in ipfoium patria, or
nât.
-ocr page 64-3X IN Daniklem ProphetAm nat. lofephus poft feruitutem amp;nbsp;captiui« tatem diuturnam, emerfic:amp;fummacuni dignitate óc. gloria in Aegypto, longo tem pore uixit. Daniel floruit inter Chaldæos amp;Perfas: acut maxime fuos haberetçmu« losîtamé itw nbsp;nbsp;fuperauit uniuerfos. The'
miftocles exul, cum fumma dignitate a* fiudPerfas ui(fticans,fæpè liberis fuis, exi' ium.exingrata patria,gratulatus eft,amp;di-
Aitare folicus: ù tiift'ita.
Quum ergo iri patria inhoriorati agi' mus,fleAamus animos ad patientiam: il' lud Platonicum repetentes : Vt parentuffl delirantium,ficpatriæ mores,hominiprU' dcnti, eleganterferendos: amp;illud Chrifti: Nemo Prophetaacceptus eft in patria fiia, Luc. 4.. 24.. At quum in peregrina région« accepti,honoratiq;fumus,Deoinfoliduni 1 hæc bonaaccepta ferentes: meminerimus ■ nobis de patria cœlefti nunquam non efflt; 1 cogitandum,Hebr.i3.i4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:
5. Si maximo Rege digna cura eft,de red« ' ad Ciuilégubernationé inftituendaluuen -tute,eire Iblicitumzquis dubitet,inftitutio néluuentutiSjquçolimaccelTura eftadmi i nifteriumEcclefiç,addocédasbonaslitC' , ras amp;liriguas,Magiftfatui Chriftiano cof' diefledebcre? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ote'
-ocr page 65-' , P k A L E C TI o N ES. jj
Oremusitaq; Deum,ut Magiftràtuum
* hoftrorfianimosflcélat,adamoréamp; admi rationé bonarû literarum amp;nbsp;eruditç doólri
j næ:amp;eidemprobemus ftudianoftra,gra-titudinem amp;nbsp;bonos mores. Non enim eru ditæfolum dodrinæ, fed etiam bonorum
* moturUjdecet nos elfe ftudiofifsimos.
QVuminter illuftria Prouidentiæ dî- îeSlioè. uinæ documenta, temperamentum »i./pri/ir. “^huius uitæ commodorum amp;nbsp;incó-niodorum,emineatluceatq;, propofitum nobis eftjinfigne eius exemplum hacpræ-' leftioneuobisproponere:utreaèamp;fecus
faélorum à Nebucadnezare:amp; eorum,qu£
, DanieliSceius Sodalibus,turn præftanda tum ferènda fuerunt,imagines,noftris ufi-
’ busferuiant. Atqjidpoftulareuideturex-pofitionisnoftræordo.Quum enim deln-
' ftitutionis Oanielishiftoriaegerimus,re-liquum eft,utquç'nam nobis in fpecie ob-leruandalînt, Aphorifmis aliquot, diftri-
ƒ butis iuxta filumdidionisProphetæ noi ftri,explicemus.
. 1. Principe digna virtus nbsp;nbsp;, certa da-
j' 'rimtindata,dere^a ïuuentutis educatio-équot; inHitatione,
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ê Reàç
-ocr page 66-54 IN DaNIELEM PROPHETAit
Reftè itaque Nebucadnezar Rex feciti quum etiam à fe è Indæa deportatos.ben*' educandos amp;nbsp;erudiendos curauir.
Digna autem funt memoriaPlatonisiquot; Eutyphrone iierba:u7^ä»gt;a(, t?/ \infÀ‘thtfQluica,f^\rà tovto TUfif
z. Sed enim, eiui reiprocuratio,non al' ßvirtute auclorttateproißanttbia'i^' tis^esl demandanda^
Talem fiiifTe Aulicorii Magiftrum A.^cb penazum, tora hæc teftatur hiftoria. amp;nbsp;contra Plato iiirè reprehcttdit ProragO' ram, quod is fexaginta annos liijtiflet,S quadraginta annos Sophiftica luuentU' rem corrupiHet. Socrates uero morienj fibi banc confcientiam gratulatur, quo« fciret J etiam interfeftores fiios teftes fr Tnros,quôd Auditores fuos melioresred' dere , non auteiii détériorés ftüdui/Tef' Verba- Græca in 4.Jib. apudX«' nophontem hæc Jeguntur: óf» /’ tIw nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rSfi TifuyiyctrÓTttf/ äfSflirtay ,
yiyvefipois , èy o/Ltsixf/ KalayeiJro^tjtiluJ tTÜfli
Tifà/iiiiâpritif/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J'iOTiKCtiïy'e,\nl‘\
iiéxt Tiv^D/uai vir’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''Of'
l/iotiDS Tils ifit aneKTdutroif. yoif ettcS..- /uoi, ÓTI 'iyii ü/wiir« d'f'
f î/i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ^yy^rins ti'iiSf'
-ocr page 67-‘ , .PrælectiôNes.
j. wïttlUdiffwiJt'rat. O'utinam hocfummo fic rtudio omnibus , diuiliarum lirerariim amp;nbsp;bonarum artium ac linguarüm doâori-
jH busamp;magiftris.
5. ^Um autèm, non ex quouis lign'o 'M.ercunuifiat: aut^yxt Salomön zw.quod it' (wuum eii re lit umfieri nonpofitt: dele cl its if n^miirum habendm eit.
4. IndeleHu ^ngemorum,Patri£Jgt;ro-'^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;animi corporiscf dot turn ratio ha^
i/enda ell:fic tarnen ut gr at tam diuinam libéré agerefiatuamuf.
DePatria ingenioforum homii)Uin,eles '*'1 ganter dixic Cicero : Acutiora ingenia,8« ad intelligendum apertiora func eorum, qui terras uicoiûc eas,in quibus aêr lit pul’'' rus.actenuis : qu'am eorum , qui utuntur cœlo craffo atq- concreto: quiiictiam cibo quo utaris, intereft ad mentis acieni. De
t'
n»' h'
NaturaDeorum 1. i. Sæpè tarnen in ijs re-gionibusin quibus cœlum ciaßum eft,in-geniofifsimi homines halcuntur: ut apud BœotioSjPlutarchus : apud Batauos Eraf-musjamp;alij. ,
DeProfapia,Platóni uifum efl.Côfenta öeum in genere nobili,qua igncbili, inge-»iaelTemeliora. Nonenimraro uirtutum c a pater-
-ocr page 68-5ff IN Danielem Prothetam paternarum femina propagantur.Sed,«! non raró homines nobiJes,naturæ bonä negligunt : ita ediuerlo ignobiles, gratis diuinæ dono illuftrati, ftudent «i'a/uarf«/'” zs «tÏAa/gt;/lt;r^a.Itaq; rum id accidit, quod prO' uerbio diccre folemus : Paupertas fapieniioquot;' fortita eü.
•De Corporis dotibus in deleftuing«' niorumfapiétibus Gubernaroiibus,ideo cogitandum eftjquia Corpus Animi inft/U mentum eft:accurpifsimum mericohabc' tur,fi in eburnea corporis humani uagina, plumbeaMens fit. Sed tarnenquotiesuc' rum elTe uidemus illud CiuisnoftriEraf' miRoterodami Apophthegma, qnofibij' pfi quoq; uideturpatrocinatus: Ferèfit,uf ingenia acriora corpufcula fortianturim*' beciliiora?
De ingenij uiribus reftè pronunciabSf» qui cû Ariftotele Ingenia reûè difcernunf-Quidam Tunt quos Cicero Archit«-ftos uocar; quidam autem raffzgt;u»Jfunr,amp;«' iufdem iudicio fabri.Reftè autem idépro' nunciar, Reipub. non tantùm Architeffis» feufummis ingeni/s amp;nbsp;Artificibus, opus efle : fed etiam fa bris : id eft, mediocribus ingenÿs:quumfincdiuerfae muncrû AH' Aiones in Repub.
Fit
-ocr page 69-PKalectionbs. 3 7 j Ficautemnonraro, ut™lt;ri(UD»jfcuiJ, qui J funtmediocribusingenijs,quum fibi nuC. j quamde(intinftudijs,amp;in omnesprofi-j ciendi occafiones intenti, fucceflïisfuos Urgeantdongè uincant eos tr?vSc, qui inge j nijsfuis confifi,negligencer Scperfundo-lièea excolunt.
Etiamatqueetiam'uidendum,qUA ) cuique non difienda,quie dedifcendat quA 1) dcntcfuefummoßudtofint dificenda.
' nifAfja^noxiaJalfa difcenda non funr.I-» tem,ea quse profapiæ, uocationi amp;c officio * nonconueniuni.
* Mala, fi quæ per imprudentia quafi hau-' ftafinrdedilcendafunt. Redèenimdixit ‘ AlltifthenCS;r»A'jua9t/Alt;ârii)(i/ ii/ayxmiTaJûf/, rax«»
Ea uerô,quæ Deo grata,amp; nobis ac Rei-'» pub.iitilia Sc neceflaria funt accurate di-fcendaamp;ad ufum traducendafunt. Quod fiaccelTuris olim ad gubernationem Ci-
* tiilem inMonarchia Chaldæa,Regisiudi-* cio,lingua Chaldæorum amp;nbsp;literæ difcen-gt;t dæfueruntiquis dubitet eruditædoftrinç * Candidatis, quibus feu Ecclefiæ, feu Rei-gt; pub. feu Academiæ feruiendum erit, di-* ^cendas effebonas litcras ôclinguas?
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c 3 S, Ad
-ocr page 70-J8 IN Daniele« Prophetam ftudiorum ’vero, quafi qudit'-lta?nperiodMm obeundam , iu^tum rit ur tempus,
Rede dixir Theophraftus ,
Itaqiie remporis exquifii^ ratio ScudioGs habendaeft. Sæpèauteni repetamus Thaletis didum,quoadfirmJ' tur reinpus omnium efle fapientifsimuni: quod abRrufa cruat amp;nbsp;retcgat, ut quafie' uoîutæ cognofci pofsintà lludiofis. •
7. tarnen aliqua ratia Studiûfn habettda
Rex Nebucadnezar, T5 iriJcjUiT/’Wf/ feu ds' m e n fu m d i u r n u^in, e X A u i a fu a 1 i u d i 0 fi s A ' dolelcentibusjconfticuit : nequidiliisdc' elfer.
Prudéterautem dixie Cicero: Cibo quo unris, intereft ad mentis aciem.
Minus ramen obeffe ingenio, fiquidd^ cibi copia decedat,quam fi nimiurnrediin der, uiii fapientes exiftimant. Notumeft Frouerbifim , cuius amp;nbsp;Gaicnus aJicubi memin it: ravro àrdi'Jliii’ aftpiTraf-’itirx, dliiTi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;UTiiiS'icaJirii/^XiyaiHf i va;^Ssi rifittii
irSKldTiffTiMrlif. Pinguis iientcr noiigigiiK fenfum renuem.
8. Semper autem fuberdinatißtidii^ ruit
Pkælectiones. 39
rum fines fiec^entur: (fi ad eosomniare^ ficrantur,
Superior finis eftftudiorum, ucDeo gra ta fiant : amp;(, fanâum iliius nomen cele-bretur.
Proximus, in focictacc honeftorum ho-minum,prudenterpublicis muni/s defiin-' gi.uel in EccIçfia,uelinRepub.ueIin A-‘ ) cademia,uel in honeRadomo 80 familia.
Proximus finis Itudiorum Danielis amp;nbsp;Sociorumeius fuit, Régi Nebucadneza-/ riiiiRepub.adminillranda, probare inte-[ gricacem, fidem, luftitiam laborum tole-»' ranciam.Vltimusauternfinisfuit,Peiglo-lt; iia,ß{c,
■/' Grauifsimèitaquc peccant, qui in ( li-dijsfieuerfantur,ucuel nullum nnern fibril ipfis ob oculos ponant, uel nô eum quem opottuic; uerbi gratia quæilum, uentrem, ( fuasdelicias,Scç.
J- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nibil'nc itialr admix; um fitit lüis
; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cominudis?
Singularis prudenciæ eft,temperamen-l tum rerum humanarmn accurate obler-jl «a e : 8c quid in una quaque re boni in-f t,8cqu d mali,prpfpicienteranimaduer-y tête ; aniinumquc non tàm ad Socraticum fl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c 4. robur^
-ocr page 72-IN Danielem Prothetam robur, quàm ad uerè Chriftianam patie^^ tiam amp;æqiianimitatem,tempeftiuè prï' parare’. Norum eftàureumilludPlatoni« diftum ; 1/ ài/iyxiistnfiTroJtS raxanàl -.ajuf tx îbji'i’* çuyfiflfa^eostiT? ojuûicvcâatTa 6't$:TlfTisi^7S
fÀH tfixtfôlivca quot;w T^ii^ \vQcit/l\ tpcufhOTÛlsifj, Sed U’iiixf.iiuaiif'is, quibus malis laboraH' dum fuerirDanieli amp;nbsp;focijs,nunc expO' nam: ucalienis doéti exemplis difcamus moderate ferre priuatis amp;c publicas mi' ferias.
J. In exilio illis iierfandum fuit, extrJ natalefolum. Quas autem Chaldæoruni faunas,iniurias,amp; contumelias,pijexu» les ludæi ferre coafti fint, liquet èPfaimo j^/.Euripides ait: Exilium elle malum ?fgt;?
Etfunt admodûpathetici Typ tæi uerfus :
tIwÂ’ càgt;TS apoA/wT« trSTiifrxsfimtKXt d'i’fst îs‘afiKfiritlsf/'
auù /uifljii leiTtil x vaifi y'ijiexjif nôlai n ffuùfnx(t~is, xxfiJliif t'
2. Ex uiftoris arbitrio uiâis uiuendum fuit,in crifli feruitute. Quid autemniü uiftis dolor ? ut uetus prouerbium habet. Verè autem dixitDemofthenes ; Qiiinon aflueuerunt ad nutum parère moleftèfue'
runf
-ocr page 73-Prælectiones. 4» runtfuperbifsimi hominis imperium. Ac, üt ait Curtius : Nemo alienigenam Dominum pan uult.
3 , Necefle fuiteosfpeftatorcs efle, tur-pilsimæ uitç Idololatrarum.Caftis amp;nbsp;Deu timentibus hominibus , tetra fpeftacula impietatis, iniuftitiæ intemperantiae hominum Mundo huic deditorum, maxi-mo funt dolori. Quis pius hoc feculo, Conftantinopolitanæ Aulæ fpeâator,nô afficiaturfummo dolore,ob immanifsimo ïumTurcarum fucceirus,ferocia,v^f'A' amp;nbsp;o-dium erga Chriftianos ?
4 .Oportuit eos,non legem lehouæ: fed literas amp;nbsp;linguam Chaldæorum , difce-re. Multa autem in Chaldæorum lire— ris amp;artibus fuifleimpia,irtfn(gt;gt;aamp;indigna eorum, qui pietatem ipfis faftis profi-lerentur, ftudio, minimè eft obfcurum.
7.Perpetuum,cum alienisa fidcamp;Re-ligione diuinitùs patefafta, commercium habere, necefle fuit. Hoc uerô eftgry-phes equis iungere: quum Pi j s femper cor dißc illud Apoftolicum:Ne igitur eftote confortes eorum. Item ; Et ne commercium habete,cum operibus illis infrugife-hs tenebrarum,fedpotiùs etiamarguite, EpheEj./.ti.
c $ d.Âuli-
-ocr page 74-41 IN Daniele« Prophetam d.Aulica diæcaiilecebris uoiuptacufer* uiens, illis décréta fuitabipioinecRege.
Nilnl, inquic Augultinus, magis à conlt; terriplacione ueritacis injpedit, quâluxus uitæ. EtjUt idem alibi dicit: Mundi luxus, aiiimæ piæ crux ell. Nufquatn autem Mundi luxus magis regnare turn uideri potuit.quàm in Aula Regis Nebucadne-zaris,qui magnitudinererumà fegellarii ebrius, uolüpcarum fomenta amp;nbsp;illecebras in Aula fua hauddubiè habuit. Daniel! Jgitur, 8c alijs pijs,quibus ucritas cotdi état, tentatio ilia grauifsima per uolupU' tes, difcrimen non uulgare peperit.
De moderata ueterum Chriftianorum «iftusrationc, dignafuntmemoria, hæc Tertulliani uerba : Non priùs difcumbi* tur,quàm oratio ad Deum prægullecur. Editur quantum cfurientes capiuntquot;: bi* bicur, quantum pudicis eft utile : ira fatu-rantur, ut qui rneminerint etiamperno« dem adorandum fibi elfe Deum. Icafa* bulantur, ut qui fciunt Dominum audi-re. Poft aquam manualem ôclumina,ut quifquede Scripturis fanc^lis, uel de pro-prio ingenio poceft , prouocatur in me-diû Deo cancrc.Hincprobatutquomodo bibeût.Æquè oiacio conuiuiumdirimit.
Z
-ocr page 75-PuJtLECTlONES. 45
Ve R, S VS lt;T. amp;7.
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' rt ■ t
Fuit autem inter nos, efiltjs Tenu-dx,Daniel,Hananias,Mifael Aza^ rias : qutbni imp ofuit Princep s Auli-(orü nomina: impofuit enim Danieli {nomfBeltefchatzaris, HananiA Sadrachi, Mifaeli Mefachi , Azaria Abednezonis,
DIxi de educationis 8c înftîtutionis Danielis,Hananiæ,Mifaelis amp;nbsp;Aza-riæ, coinmodis iuxta 8c incOmodis.
Nuncigicur fecundo loco, deNominum inutatioiie,amp; eius fine,uidelicet Apoftalia adEthnicamIdolomaniam,nobis dicen-dum ent.Confentaneum autem eft, fuifle in eorum Catalogo, nônullos alios, quotum fors eadem fuit,quæDaiiielisamp;fo-daliumeius.
Vt autem uideant Studiofi, earn rem ma gni momenti fuilfe, propofitumuobis eft oftendere.Hâc nominum religioforû mu-«ationem amp;deprauationé,uitiofamfuif-fe, ac proinde fandis illis luuenibus meri-10 abominabilem/
Reftèillud uitiofum amp;pijs exfecrabile liabef,q(f uitiofum elfe oftédii côfideratio
-ocr page 76-44- IN Damielem Prophetam uera Aufloris, Formæ amp;nbsp;Deftinati.Qual!« enim funtreialicuius Principia, taliafunt amp;Effefta.
Sed Nominum mutationis iftiusacd^* prauacionisjPrincipiauiciofafuetunt.HaC Minoremficprobo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
I. Si enirnquifpiamEfficietemcaulTani, feu Auftorem fpedlet, Non eft profaniho-minis,mufare religiofa Nomina eoruff» *1 qui funt diuinitus fanftificati de Mudo.E-ratautem Princeps Aulicoru homo pro-. fanuSjamp;Deiueri in mundo cxpers.Econ-trà Daniel cæteriq; ueri Ifraëlitæ,fuerunt Dei peculium, gens fanfta,amp;c.
2. Quod fi Formam fpeftes, ipfam ui deh cetfignificationem Nominum ramfacio* rum, quam profanorum,reprchedi mutâ' tio eorum debet,
Etenimqui religiofis nominibus able» ! 0is,idolatrica,amp;ambitiofafubftituiK,gf^ uiter certe peccant. At hoc fecitMagiltet AulicoiûjUthæcNominum interpretatio, J docct. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, (
Sacrum Dilt;nfch‘inome,Deum eiusiudi' cem cfle , teftabatur. At profanum no* men Bflff/cbi«rx4r,Bel(idoIi Chaldçorum) thefauri cuftodem,feuquæftorem,figni' ficabat.
Sacruifl
P R A LM CTIO M B 5, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;45
SacrumHanani^nomen, Dei gratîam in memoriamreuocabat : Sed profanum uo-cabulum Sadrachi exalcatumëc delicijs a£« iluentem denocabat.
Pium nomen Mipel^ünLî Deo forti pe-tentemjfignificabat:ethnicum uerô tuelaihi nomen,eum qui auâoritate excellât,fi-bi uolebat.Quafi hoc fummum fit bonum;
J, an ^icc,
Denique religiofum Az^rine nomen j Deum opitulâtoréjCelebrabat : gloriofum AWnegontj nomen, feu illuftratore,feu Ve-nerisferuum,fignificabat. Volunt enim Hebræi quidam,ftellam Veneris Nego,di-ftam. Nififortè, Nego idem eftquodNe-bo,cuius idoli ifaias meminit, Cap.^óii;
3.Poftremô,fi finem fpeâes (qui, fi fit bonus, res quoque bona cenletur:fin au-, temmalus fit, ipfa quoque res mala habe-tur)impiusille fuit, Videlicet, utunàcum Nominibus, quæ in Circûcifionis religio-faliturgiaipfisindita erant,tœderis,quo Deo iunfti erant, iufticiæ fidei, amp;rotius , UeræReligionis,fiduciam,curam amp;nbsp;ftudiS , otnnedeponerentiamp;fefe Idolacolétium I Chaldæorum Religioni Sc cæiibustocos dederentamp;manciparent.
Exijsquæhadenus dióta demóftra'’aq', . 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funt.
-ocr page 78-1^6 IN Danielem ProfhetaM runtjCoIligemiiSjuitiofam amp;pi/abominä' bilem fuifle hanc propriorum nominurt* lum mutationem turn deprauacionem;
QitienAm utro nobis hoc loco obfcrmndä cjJiexiüimM^
Primurri id, quod Apoftolus docuitbi' fee uerbis: Ab omni fpecièmaliabftinetei j.Thef.$.2i.Sunrenim mala,quorum tetf^ amp;nbsp;horrifica fpecies eft : Sunt, quæ fucof^ fpecie feu ueritatis, feu iitilitads,feuho‘ neftatis blandianturincautis,amp; eis impO' liant. Maius autem periculurn ab his iiH' pendet, quam ab illis. lam uero, utdet^' terismalorum formis nihil dicam, quun’ «4711,7/^«;«, feu honoris cupido omniii honii' numanimos titilletamp;afficiat, cauendui” eft pijs ornnibus,nenimium tangantiirti' tulorum gloriæ hominum amore: ft*! Dei gloriamfpedentjamp;nunqiiamnon r«-petant Canonem Apoftolicum : OpusaU' te m fu u m a p p ro b e t u n u fq u i fq; ; amp;nbsp;tu iic i'’ femetipfo gloriationem habebit,amp; non i® alio,Gal.0.4.
Secundo, Non tantum plebeios honii' neSjfed etiam illuftribus amp;nbsp;gencrofisP^' rentibus natos,obnoxios eft'eaduerfisca' l)bijs,6( humanæ uitæTîâFw^uaTi/ïfeuiiiï' quaiiia'i'
-ocr page 79-P R A L E C T I 0 N E S, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;47
tjualitati. Teftatiirautem amp;hæchiftoriâ, , *- euencum rcfpondilTe tandem uaticinio Ic-* raiæ,quod is Ezechiç Regis lapfum repre-hendens, lehouæ nomine edixit : De filijs luis,qui egredientur ex te, quos genueris, tollent ;amp; erunt Eunuchi in Palacio Regis Babyloni cijlCa.^p.z-
Tertio, De Nominum impofitiorte liæc î’ nbsp;nbsp;pauca Anhorifticè annotate libet.
f ApudPlatonem laudat Socrates Demo * 0iciim,qu0d filio nomen ^'ir^timpofuif-'*■ fet,quod ipfc àaxojv w JtfOTiyw'ttuocat.
ƒ I. Jmpofitionominurelig/op)ru,(juum „ w ^ncrttmeti Regenerationts liturgia fer-(I lt;igatitr,magni ten^twanda eït, i' nbsp;nbsp;nbsp;Ioannis nomen,Baptiftç Zachariæ filio,
lt;* quumiscircumciderecur, impofitum eft, ' Luc.i.60. Et Domino noftro lelu Chrifto, •’ itideni nomen Ies v inditû cft,quando cir-cumcifus fuit,Luc.i.îi.
Ita Ecclefia Cliiiftiana, paruulis inBà-l* pi'dmo eorum,nomina imponit:quæ earn ” ob caülTam ulurpanda lunt, amp;nbsp;inter caetera incitamenta ad ueram pietatem , ha-' benda.
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2. Danda autem eïl pijs parenti'
lut opera , vt hberis ftm ea imponant : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nomina.
-ocr page 80-48 IM Danielem Profhetam , nomina, quA fignißcationeßta calcar A» •virtut ent ad dunt: aut memoria benefcii' rum diuinorum ,feruiunt,
lofephus, eo cófilio Manafsis ScEphrai mi nomina filijsfuisindidit: quöd Deui eum , obliuione mulorum quæ erat per* pefliis : Scincremcntis in terra afflidioiU* dignatus effet, Gen. «.$lt;. $2.
Mofes, alterum è duobus filijs appelh' uit Gcrfomum,quöd peregrinus effetin terra aliena:alterum autem,Éliezerum,ab auxilio Dci,quoderatcxpcrtus ,Exod.îlt; 22.amp;J8.4..
Mutari nomina non debent ,niß di' uina aucîorttas interueniat,
Mutauit Deus nonnihil nomina Abraf amp;nbsp;Sarai ; lacobo a-ddidit cognomen Ifraé' Iis:amp; Chriftus Dominus nofter Simoni no men Petri amp;nbsp;Cephæ:FiIijs Zebedçi cogno men,filiorum tonitrui addidir : fed illi nec auftoritas defuit, nec etiam magnærationes,de quibus alias dicitur. Acreflèpro-nûciauit beams Hieronymus ea de re:Do-minus in bonam partem nomina mutaf antiqua , ex rebus imp0nie uirtucuin uocabula.
Vbrsvi
-ocr page 81-PrALECTIONES, 49
Ve R s V s 8. amp;9. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f,e^io s.
i'fâfflatues Haniel cum animofuôi
'ut non contaminaretfe portione cibi
amp; vino pot ionum ents: requiß-tnt à Principe AuUcorum ,vtno con-tAminaretfè : Et cociliàùit Detcs Daniell benignitatem mifèricordiant coram Principe Aulicorunti
PRopoGtû nobîs eft diflerere, primuni quîdem de Cibi ßcPotus deleäu : de-indéuetój de hominum fupetiorurn ègregia in nos uoluntate amp;nbsp;humanitatci Dominus lefus det,ut ea dicamus, quæ ad Deilaudemamp;noftram ædifieationem faa ciunt*
; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De cibi pof«lt;q; de te Un.
' Quum Paulus Apollolus nofter tefte-
' tur: Omnia puraeffeputis,Tir. 1.15. Quæ-
’ ftione dignum uidetur : Refténe Daniel amp;
J foci) illius fecerint.quum ablliherent are-gijscibis amp;potionibus?
RefpondeOjReûè amp;nbsp;religîofè ab illis fa-ûum. Etenim inpraAicis comparariode
J eleàione fieri folet. Eligenda autem func fgt;ona,quçcongtuunt cum uoluntate diui-na.de qua lex diuina difertè teftatunideo-j «iueeo fie argumenior,
4 Non
-ocr page 82-5o IN Danielem ProphetaM
Non eftiiiullius mortalium gratiamiü , admittéduiTi,quodcumexpreiraDei U' ge : cum remporum ratione: cumueræfi' dei profefsione:deniq; cum perfeueranti? inueraReligione propofito,bis per om* niapugnar.
Sed contaminatio per efum amp;nbsp;potum regiorum efculentorum amp;nbsp;poculétoruffi cum illis omnibus eum ad modum pU' gnabat.
Initié enimfifpeftes Legem diiiina d« cibo potuq;. Multis uefcebantur Chaldçii uerbi gratia, carnibus fuillis Si leporiniS'i fanguine,adipe,fuffocatis,amp;c. quibus non licebatuefci Iudæis,Leuit.ii.Deut.i4.
Deinde,fiTemporum rationem confi'’ deres,nôdumabrogataLege Ceremoniä' li,non licuit fidelibus in uetereTeftamen' to, citra deleétum ullum uefci quibusl^i betCibis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;)
Tertio, quum Chaldæi fuis Epulis Ido* i lothyta HÄ -K^siiuaTa plerumque mifcereiit! hifce uefci perinde erat,acfi quis ènoftri« Ecclefijs,patiaturfibi perfuaderi, ut inter* lîtMiflæ.
Quarté, lî perfeuerantiam in uera Reli-I gione attendas, non licebatludæis fidelibus uefci illis cibis; ne participes fierenf dæmo-
-ocr page 83-Prælectiones. 5i dæmoniorum,i.Cor.io.?o.Erat enim apo-ftafiæfeudefeétionis ad Ethnicilmum uefci promifcuè cibis idola colcn-lium.
Exijs quæhaftenus diximns,îiquet, re-flèà Daniele amp;focijs eins decretû fuiffe^ , ne fe contaminarent cibo regio.
OiTtO^Ot 1,
, Sedhîcdubiumoccurrit, Quum, quici quidcreauitDeuSjbonum fit; amp;nbsp;nihilreij-
5 ticndunijficumgratiarum aftionefumais tutji.Tim.^. 4, quorfumattinetciborunt ;; deleftuuti?
(I RefpondeOjtriuariam cibum , potum Sc iliasresjquorum ufus eft in hac uita, con-
'i f'derandas ; Naturæ uidelicet, Opinionis Humanæamp;Legis refpeftu.
Naturæ refpeftu ita prOnunciaùit Pau-lüS'.Noui,amp;perfuafumhabeoper Dominum léfum,nihil elTe impurum iovrs, pet », fedeiquiexiftimat aliquid effe impu.^^ (, ’nm,ideiimputum elTe,R.om.14.. 14.. Atfi j ^5gem ceremonialem confideies , multa '» Ptofeaô imputa t'am temporis haberi de-
“netunt,propteriudiciû legislatoris Dei;
» 'f'io date oportuîtomnes, quitus ilia fuit gt;nbsp;V^sfcripta. Apoftolus autem inillo diftd ,( ^^speileconlidërat.
«noeio:
-ocr page 84-IN Danielem Proîhetam
s»
Sed Paulus difertè pronunciat: Omni* quidem pura puris: polluiis autem amp;infi' delibus nihil efTe purum; fed pollutamef' fe eorum amp;nbsp;mentem amp;nbsp;confcicntiam,Tiflt; 1.15. Poterantigiturhomines iftipuri,Daniel,Hananias,Mifael amp;nbsp;Azarias uefci qui-buslibet cibis, quod illis nullus effet iW' mundus.
Refponfio. Etfi fatendum eft, mundoJ fuiffe illos Adolefcentes : non ramen eae-rattemporum,fub lege Pædagogoratio» utijs quorum corda fidepurificaca effent, liceretcitra deleöum,quouis uci abo. A-lia au té ratio eRlibertatis, qua gaudetEolt; clefia Noui Telia menti, Chnfti Jiberatoris beneficio. Hocautem fibi uultPaulusin Mente amp;nbsp;Confcientiaper fanguinis Chti-fti afperfionem expiata : nóin externisla* uacris,deleftuciborum amp;nbsp;alÿs Leuitici« ritibus puritatéeffepofitamtidquodPfeO doludaei impudenternegabant.
äffpamp;ct 3.
Videturautem cum TegepugnareEua-gelium.Nam quod olim Lexprohibuitiid nuncpermittit Euangelium.
Refponfio. Non pugnant hac quoqu« in parte Lex ßcEuangelrum.Nam,ilia qui' , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;den»
-ocr page 85-P«.Ä.LECTIOHBS. ^5 dem no return naturam præcipuè,fed Dei ) confilium de fegregandis ludæis à cæteris , gentibusrcfpicit: amp;diuerfam nonihilui-, ftusrationemillis præfcribit :hoc autem, , terumàDeo conditarum ufum utilem,ho , minibus fidelibus petmittit.Iuxca diftum; , QuæDeus purgauitjtu nepolluito, Afto-, ïum 10,15.
Qijidcfttfes pcicnd«!« botnini wè pio,pei cum
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Papiftw verfandum pt,deledum cibo-
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rum obferuanlibit*?
, Hominum deledum ei ante omniaha-, bendum ; amp;nbsp;libertate Chriftiana fic uten-, dum , ut nc ea infirmis fit Icandalo , ar-, bitror.
1 Si enim cum moderatishominibus, qui I fedoceripatiantutjfe uerfari uideat,torus , ineo etitutlefum Chtiftum crucifixum,fa , piétiam,iufticiam,fanftificationem amp;.re-I demptionemSaluandorumeffe oftcndat: J ac uitæ innoccntia (idem omet. De efu carniumtempore quadragefimæ,autdie-bus Veneris nonlabovabit; tantum abeft , vueatumcopiamuel defiderando uel abfu ’ mendo,iUosoffendat,dequibusIpes ali-quacftubetioris cognitionis Chtifti. lux-. ca diaum-.Quaproptcr fi efca facit,ut offen , dat (tater meus, non uefcat cainibus in æ-
d } (ernum*
-ocr page 86-^4- Danielem Projhetam ternum, nee faciam ut frater meus offen* daCji. Cor. 8.13. Quod fiilli de cauflaabfti-nentiæ quærant,ingenue illis refponden* dum eft,non confeientia, quafi non liceat, præpediri: fed charirate amp;nbsp;ftudio erga eos iVioueri, quitus optime confultum ueliquot; mus. Libertati enim Chriftianæhâcceab-ftinentiam non præiudicare.
At.fi cuni ueteratoribusjlibertatemqu^ in Chrifto habemus explorantibus, amp;do-ftrinæ Euangelij infenfis, nos uerfariani' maduenamus: ne ad momentum quidçr” illis cedendum eftperfubiedionenijUtii* jitas Euangelij permaneat apud nos. 0' randusautem nobis erit Spiritus fanfluS) ut nobis det fummo cum iudicio hae'quot; parte agere; Sc quum res poftulat omni' bus omnia fieri, utrâto plurcs ChriftolU' crifaciamus: quemadmodû de feipfoGei* tium Doélor Icribiqi.Cor.p.ip.
De magni nominis hominum prieüante erg^ nos voluntare.
Diâurus paucis, debeneuolentiafup^' riorum erga inferiores amp;nbsp;fubie(ftos;aureî bafis uice diftertationi fubfternam,nobil‘ diiftum Salomonis : Multi quçruntfaci^quot;' ponunantis: fed à lehouah proficifei''''
-ocr page 87-Pkalectiones.
'udiciutn uniufcuiufque, Prou.îp îiî. Hoc ®ft,Principiiim amp;Magiftraruum4)eneuo-l«ntiam plurimi folicicè quærunc amp;nbsp;ambi-Unt: led quo quifque loco, quaq; in gratia apudMagiftratum efle debeat, Deus,qui i^egum corda in fua manu habet, decernic amp;efficit.
». Principum beneuolentia erga nos, Dei donum eft. Ita rem habere teftantur exempla, Danielis hoç çapite uerfu 9. lofe phijAft./.ió.
Multurn tarnen refert,bonónepioq;, ®ni}erôprofano Principi gratus fis amp;ac-ceptus. Quisenimfanus non malit Da-uidi, lofaphato, lofiæ optimis Regibus placere amp;nbsp;probari : quam Sauli, Rehabea-mOjVfiæamp;fimilibus?
j. Excellens uirtus amp;fapientia, amo-tis bonorum Principum caulTa ^oxarafxr/« »«eft.
4. Non ramen plane acquiefcere nos decet,etiam in optimorü Principum präe-ftanti erganos uoluntate,Plal.i4ó.2.Ne fi-datisPrincipibus, filio hominis in quo nó eft faills,j.EgredieturSpiritus eius,ieuer-teturin terrain fuam, in die ilia pereunt co gitariones eins.
5. Ineoenim,quinecfallit,necimpo-d 4. tentia
IN Danibiem Profheta« tentia laborar, nee fui difsimilis efle pO' teft,ac eft fumrnè nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpes noftra iö'
clinata tutó recumbit,PfaJ.i46.y.Beatu5i' taq; eft is, in cuius auxilio eft Deus Iacob cuius fpes eftinlehouahDeofuo.
Vers vs lt;o.
»Ö. Aprilit. Dixit enim Princeps Aalicorunt Danieli : Timeo dominum meum RC‘ gem, qui cofiituit cibum quot;v ell rum à“ pot ion es 'ueHrits : nam quare 'videret fades verras mœfllores quampuero-rum quißmiliter vt 'VOS, ad temptu alendi fiint.et officer et is mereunt cd» pit is apud Regem^
PRopoficum mihi eft, per Anagoge, O' ftenderCjfummorum hominû often-fam ficeifenobis metuendaamp; uitan-dam:ut Dei iram maxime nos reformifta' re.oporceat.
Si mortalis Principis iufta indignatioi honiini Aulico fiimmoperè cauenda eft: multomagishomini Chriftiano, Dei ne-mefis 8:uindidaexcimcfcendafuerit. In-xtadidum: Seruice lehouæin timoré,K exultate ei cremore. Ofculamini Filium, ne forteirafcacHr,amp;pereaiis in uia, quum exai'
-ocr page 89-P B. ALB CTIOM Eli JT exarferituel paululum furor eiustbeati o. mnes qui fperant in eo,PfaLi.ii.i2.
Atqui homini Aulico Regis indignatio, cauendaeft. Etenim ira Regis eft ut nuntius moriis;at uirfapiens remouebit eam, Proiierb.16.(4,.
Hue egregiè facit exemplum Afpenazi, Magiftri Aulæ Babylonicæ, qui îngenuè faffus eft gt;fe metu offenfæ Regis, no teme-lèaudere, liberam cuipiam facere copiam aîterius diçtæ,qu'am cius,quç ab ipfo prin cipeeffet præfcripta. Lucent autemineo hominehæuirtutes.
1. Reuerétiaergafummum Princijjcm, libcraliiudiciodeEdidorum regioru ob-feruatione,conteftata.
i. Cura de incolumîtate:quam omnibus cotdatis commendauit Salomon hoc nobilidifto; Beatus homo qui pauctfem-per:fedquiindutatcorfuû,corructin ma-, lum,Prouerb.28.i4..
AlultóigitiirmagisDeum omnipoten-' tem, tufAQi-isIw amp;c Dominum dominan-tium,nosreuereri decet.IuxtadiQum:Ie-
houam exercituum fan£Hficabitis : Sc
, ipfefittimoruefterSc ipfepa-uo[uefter,kfa.8.
4 5 Dere
-ocr page 90-$8 IN Danielem Prophetam . Dercmedionimij timoris hominunt.
Sunt,quihominum metunimiojficaffi' ciantur,ut propemodum contabefcant,^^ in perpetuis angoribus uerfentur.Eius ml 1 li,quod certe non eft uulgare, cauflampti' mó,deinde 6c remedium inueftigare, gnum operæpretium fuerit.
Cauflam tanti mali elTe quod non fatis meditatamhabentDei prouidentiam,!«® ipfateftatur. Sienim prouidentia diuina modératrice,aduerfa 8cfecunda difpenfa-ri: pios caftigarijautmartyrioftluftrarici® pijs frenum laxari,ut eaadmittantquç m» nus confiliumq;Dei decreuitutfierent:aC eos coherceriamp;pœnis fuo tempore affid' fidenique capillos capitis omnes nume-ratos efte , perfuafum haberent: mœrois metuq; non ira conficerentur. Sed quia de his non ita plenè perfuafi funt,inter rerum imagines, uelut fpeftra quædam horrifica cum magno terrore uerfantur. Præ omni' bus autem hominibus maximèpercellun-turprofani 8c Athei homines, quibus op-ponens Salomon fideles,ita pronunciat: Impij fugiunt, tametfi nemo perfequatur: lufti autem inftarleunculi côfidunt, Prou-28.1. EtPfal. »4.. 5. Ibi uehementertimenr, quoniam Deus eft in generacione lufti.
Reme*
-ocr page 91-PrÆLEC'TIONES. ÿs
Remedium iiero timoris hominum qui nobis luntinfenfi, præfentifsimû eft,Deû, fide prælucence, reuereri. Vt enim lulhim eftperpetuis horroribus eos concuti amp;af-fici,qui Deum contemnunt, more Gigan-tum : fie Dei gratia æquum eft,eos animi præfentiam experiri in medijs muii dihuius terroribuSjqui Deo proteftoris amp;nbsp;opitulatoris laudem gratis anitnistribu-ünt:amp;in eo folo acquiefeunr.
Exemplo autem nobis funt (ut Beum reuerentes, homines non nimiùm metua-mus) beati Apoftoli, quiquum animad-Uerterent minis amp;nbsp;uiaperta feçum agi, in-trepidis animis dixernnt Aduerfarijs fuis incoiiuentu publico : An'apud Deumiu-ftum fit uobis potiùs aufcultare quim Deo iudicare : Non enim pofTumus quæ uidimus amp;nbsp;audiuimus, non loqui, Ado-rum 4.. 19.20.
Exemplo eftamp;Dauid cuius hæc uerba funnlehouah mecum eft, nô timebo quid faciatmihihomo.Iehouah mecum eft in-terauxiliatorcs meos ; propterea ego ui-deboquod optoin odio habentibus me, Pfal.tiS.b./.
Quia nô ira fert tempus, pluribus ut de hâcie nuncagam,010 Deum, ut nobis dec fide
-ocr page 92-ffo IM DAMIBtEM PrOTHETAM fideMundum uincere: ad gloria Dei, cum falute noftra eft coniunda.
Vers VS 11.12.1j.
Hicenteita^ Daniele ipß Promtgt; quem pr^tfecerat Princeps AulicorU Danielit Hananiin , U^ifaelt amp;nbsp;^ritc.
Proh a quafo Seruos tu os di eh us dt-cem, dentur^ nohû de leguminihus, qune comedamus : aqutu quas bib/t-mus:
Deinde i»(Jgt;iciantur coram te vul-tus no siri, vult us Pu er or u,qui co-medunt portionem Cibiregq: prO' ut vider is age cum S eru is tuu.
ORdinewteiinrnKS adhibito, quinqjCä-pitaCircumftantiarum,breuitereX' ponam : amp;nbsp;quidem eo confilio,ut quæ'narn ab ijs qui alieni funta fanftaiiO' ftra Religio ne, amp;nbsp;qua lege pecenda nobis fintjindicare pofsim. Qnum autem uoxdi uina præcipiat, ut dreumrpefte ambule-mus inter eos qui foris funt, redimentes occafionem :nemo pius non uidet,fruflii neutiquam iinigarem, ex huius doftrinas conüdeiacione ad nos polie redire.
Sum
-ocr page 93-PkALECTIONIS. «ft
Sunt autem hæ Circumftantiæ Rerum ScPerfonarum. «. Quinam beneficium expetant. z. A'quoilludfibiprçftarifla-ghent. J. Quo fermonis genete utantur.
4.. Quidfibipræftatipctani. 5. Quale-gc Sc omine petant.
I. QHwam pfUnt benfjîci«m.
Expreffa mentio fit quatuor Adolefccn-lum,qui concordes i4«A‘»fli'(ua/o(i',beneficio quodam fibi opus effe,teftati funt. Credible eft Sc alios quofdatn iftire»rat,feu con-ftntientes,eis adfuifte. Videntur auté Daniele internuncio uG.
Tbefis. Quemadmodum fidelium bo-minum, preces ad Deum unanimiter fun-dentium,concentus, Deo eft gratifsimus, nec ftuftu caret.Matih.iÜ.iÿ. ita eotundem de uera Religione Sc eius exerciiijs con-fenfio Sc confefsio, admirationi eft, etiam auerafide alienis.Huc nonnibil facit illud Auguftini diftum Çquod Uar’, de le-tnetipfo ,G quidem Manicbæus adbnc fo-tet,Scafidelibominefecum de Euangcb) uetitate agereturprotubt') Euapgebo non ttedetem,niG me Ecclcfiç mouetct au£fo-titas. Cæteiùm bæc dilsidijs foluitur SC d«us ,admirationcmq^ apud extctnosa-tniiùf.econtta Concordia Sc uinculbper-leàio-
-ocr page 94-él IN DànieieM Próphétam feâionisjfeu charitace,augetur amp;ampliß' catur. Hortor itaq; uos,fratres, perDomj' numnoftrum lefum Chriftö, ut charitatis amp;côncordiæftudiofifsimi fici s:amp; ùt apud Pontificios noftrarum Ecclefiarü uulhef^ fanare amp;nbsp;regere, mali tis : quam CadmseO' rum fratrum exemplojexafperare. Nequ^ credentem lefum Chriftüm in Carnemu^ nifle,amp; Symbolum Apoftoliturn ex animo confitentem,uel contempferitis,ne-dum condemnaueritis.
1. a''lt;]uo petant beneficium.
A' Promo regio, quem apparet AfpenJ-zifuccenturiatum adminiftrü fuiife. hth-nicumfuifle hominem, non eftobfeuruffl' Neque enim, fi quid ipfe ludæoriim Reli-giôni(quæ tum folain orbe uera erat)de-tuliffet: folicitè fuiffet, amp;nbsp;quidem non titra explorationis conditioné,exörandus.
Thefis. Sçpenumerô eô,Sanâorum mi-litantium in hoc Mundo,res redeunnut e-liam alienis à fide fupplices fieri,eiusqjrei quâDeùs uel præfcripfit uelconcefsit,co-piam petere cogantur.
DauidijàSaule proferipto amp;nbsp;exulanti, hofpitium quærendum amp;nbsp;impetiandiin' füit,ab Ethnico dynafta Achis,Rege Gatb nSam.27j
Sei
-ocr page 95-Pralectiones. Gy
Sedexemplorum recenßonem conful-* toomittensiuos etiam atque etiam oro,uc * nefitis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;agreftes ulla
* inre,quæî’ri«x»t amp;modeftè petendo impe J itaripoteft. Funditeardentes pieces pro * fummis Principibus:amp;: orate Deum, ut iU ' lorum cordafleftat ad commiferationerrt . * etgapios. Si quid autetn aPrincipibus pe-® tendumfuerit,id omne cum fumma mode ' ftia Scueneratione ordinis politici, citra ' lurbulentas aaiones,expetite,amp;c.
FuitfanèPrincipû quorundâGermano-lûjbberamEuangeli) Çcuius egregiä Con-' fefsioné, Anno Chriftianæ Epochæ, 15^0, ' Auguftæjexhibuerant^inEcclerijs prædi-cationem,expetentibus ,eximia 8cetiam * pofterisirnitanda,reuerentia 8cfnbieftio ergaCarolumV.Auguftum:8ceius germa ' num fratrem, FerdinandumI. Auguftum, ’ principembonum. Sed,ut dixi, exempla ' pluranon cil animus percenfere.
'I' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?• Qtto gcnere orationw fint vjî.
VêtusScelegansProuerbium eft; Cdpul 4*iistR,dfccrf q«od facilt;«. Etant autê ifti Ado-ii lel'centes capiiui,exules Sein aliorum re-# dafti poteftatem. Quocirca reftè 8c pru-i' àentet ab eis (aftam eft,quod, modefta8c ï'iP'
-ocr page 96-*4 ’N Daniilkm Prophetam fupplice oratione funt ufi apud Promoni amp;nbsp;alios AuIæBabylonicæprocercs. Hu' militer enim hümilcs loqui deccc; utill^ aitapud Srobæum.
Theds. Vim rebus aliquando ipfä ueP borum hu militas affert: utalicubi Quinti' . iianuspronunciauir« Id au rem tum aiü’ uidereJicet, tum præcipuè quum nonii^ pridem illuftres florentes perfonæ,ilt;’ ærumnoforum Catalogumadfcriptæju' dibria inconftanciærerum humanaruni/‘i ftæfunr. Quum enim moderte, oration’ fupplici, aliquid pctunr, conlideration’ rtemmatum,uiræ cum dignirateanreato improuifse calathicatis, amp;oratiönisqu3® quadam uerecundia,uebemenceratdciui'lt; animoshominum quibus cum loquütu^ amp;nbsp;facile perCuadenci/s qui cordati fünf.
4, Q^dßbipritdariiüi Adolefcen-tes pctieriiit.
Sifpeciem IpefteSjpetiuerunr, utdbibf na pace Promi integrum e/Ter, legumiiiib veici,Scaquam bibere: d ueró deliina[iii’’i utdbi exprçCcriptoLegis diuinæ, cibopo tuquelicico, temperanter Sc fobnèuàli' cerer.
Leguminuin uoce, uaràniuiKiftulùi, intelllgo
Cibo/
-ocr page 97-P ». A L E C Ti Ö N E s.
Cibos Âmcisïj amp;nbsp;parabiles,quibus uefci lu-dæisiusfasq^erat.Nequchîc de abftinen-' tiaabefu carnium,qui lum nonita ,ut nûc t frequens fuiffe uidctur.ànai'f «r philofopha-lilibeti
'gt; llludautemV’f«p«‘^®mouere libef.Nul-gt; U apud hominem profanû Legis Moiai-lt; cæallegatione.iftos Adolefcentes conful-gt; tôufos,neeiusâfpernândæ anlamimpe-li IKO ueiæKeligionis præberent.Fuerit au-ƒ lemprudentiae Chriftianæ, lie dare ope-'» lamutfeimo nofter fale coiiditus habeat (1 ^taûam,ut ramé deleftus hominum, qui-#' bufcumloquimür, minime défit. Etenim, fificcûdomefticis fidei noftræ colloquen-
J dum,optimum ad ædificatiortem fuerit, il Setiptutæ fanCtæ teftimonijs, frequenter (. uti. Atfineceffcfitcum alienisà fidecol-î loquijScripturæmaieftâtis laiionem ha-bendam, ne anobis quidem ufurpata,ab impetitis auiem fpreta, uilelcat; matgari-üs uidelicet ptoculcaiis,Matth.7.6. Ne ta-0 mé dclimus rioftto officio , utamut eorum gt;nbsp;Setiptorum teftimonijs ,quæ inprecioa-11 pudeos,qui fotis funt,habétur,amp;eis pia-0 mm cogitationum materiam fubminiftre-v nws.Equidem mihi perfuadeo,ueteres il-^ûâjClementem dico Alexandrinum, hu-e (ebium
-ocr page 98-erd’ IN Dànielëm ProphëtaM febiiim Cçfarienfem amp;a!ios,eo plané W* filio.in difpurarionibus deReligionejPl”' lofophorum diifi'is comniemorabilibus® inltirnro iplorum noiinihil accomnioJ'*' tisjUfos; nefriiclti careretamicacolloquU' tio, neue Erhnici homines à confiderati'’' ne doAnnàî Chnllianæ ab/lerrerentuG quando edam fiiorum hominum faniof^ difta candidèaccipi uideienr. Sed bæcH' fus gubernacor Chrifti Spirirns, nos'do' cebir.
Thefis. Temperantiæ, in uiftii amp;nbsp;rofiu* uitæculru amp;nbsp;fpecicjdomi amp;nbsp;foriSjinleciii^ dis amp;nbsp;adiierfis,accurata eft habendarario' ijs prærernm,(]ui ueraiti fanftamijiieReÜ' gionem profitentur. Eins rei illulircexsi^ plum, in Daniells amp;nbsp;lociorum eiushiilo' ria occunic. Ecfi illisauhco more uiueiilt;li amp;nbsp;delicarèae moJiicer agendi, copia elTec; ramé rsuerencia erga Deum, tudiiiis cura mon, prudericer /Ibi coiifu' luerunr, amp;nbsp;fobriè hbi aiuendum, iudid' uerunr.
Vrinä u ei’ó, /îcu r, laii da tiCsitniis ille Meili eus,de laliiberrimahoneRirsimagj litaartf pronUUCiauit: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trapmpftinjTiot/'iti
omnium ordinum æiacum homines, uidîus moderata rarione ulurpâda admO' nitii
-ocr page 99-PRÆLECTIONBS. Cf*
J tiitijfibi perfuadeant.nihil paruum,aut de-,, nbsp;nbsp;^^piciendiini,opéré tanto commendari.
ÿ Enimucro, ut olim Scipio, ad luxu amp;nbsp;1« inertiaperditum exercitum, qui Numans. )1 dam diu oblederat, milîqs , pulla ueftc Y EimptajobambulafTe: ac fe probra exer-(, citus lugere queftus eft: ficmihi amp;c alijs, jj interhuiusnortræ ætatis dedecoraSc pe-l, ftes,intemperantiam, animorum corpo-y rumque peftem , deplotandam , ptidem inanimuminduximeum. Verùmbicnon eft8f!t»9J'iat,fed docendi locus. Vefttæ au*.
(I tempietatisfuerit, accurate omnes iftrua y, negocij circûftantias expendere, Si difce-y, te lanftum artificium demulcendi amp;. uir».
tntenobis conciliandi animos eorum,qui funtalieniàfidenoftra, ne protefsioni ßi exetcitsjs religionis , lint impedimento.
.) Enimuetó quoruiaaiam harmoftarum in-y confultus Zelus, amp;nbsp;etgalummos Princi* y çcs dicacitâs gt;9erga conleruos a-y Jrcfteodium joonpaium damnlEcclefiæ quot;luexit. Vt eiiam ciuis nolber Eralmus ,de ^te amp;nbsp;Lite loquens,non iniuria allcubi eft ■j ilüeftus.
4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5. Qua lege bencßciwrn iftud fibi prtf 514-
\{ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rijpetiennt.
y îtudétct diciiuf. Aeal«^ ilt Onpïfi « T^p^tir’ 1; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e 1
-ocr page 100-«8 IN Danielbm Prophetam
: utait Ifmene : quod fieri ncquit,nlt; quidem incipiendum . Ira non eftpruden-tis, ea quæ nequeas perluadendo obtine-re.odiofa orations nequicquam flagfcare. Eauero, quç fi moderte amp;nbsp;condirione non inhonefta adhibita, petuntur ,'impetrari pofTunr : usrecundè expecenda, ubi eO' rum fafta copia ert,moderate ad uiurn n«' ceflarium.adhibenda funr. Prudeiirerita* quefecerunt DanieJ amp;cçteri eius fodaies» quöd fummifsè petiueruncàPromo jUtli' bi expræfcripto Legis diuinç, uiuerelitC' rec:amp; quöd honertä, de exploratioiie diï' tæ per decendium , conditionem eidciU obtulerunr.
ThefisjEtiamin bonacaufla, ficumC' ius ignaris negocium fit, uerecundeamp;co-ditione non iiJiberali annexa, inrtanduni' nelîteo carendum, quo modis omnibu* fit opus.
Sandum èc ingeniofum artificium eft confiderare,quid,a quo,qua lege petas,nlt; uidelicecbonamiurtamque caiiflarh agcn^ do male, deceriorem reddas: amp;nbsp;ArheisoC' cafionemper imprudentiam pTxbeas,ei negandi,aucinhibendi, quibuspÿ carere nequeunt.
Cum re à Deo in manus eorum qui alie* ni^
-ocr page 101-PRALECTIONES. C9 niafidefunt, tradituni uides,neufquam pecces,eaprimùm pcce,quæ ad confcien-tiæ puritatem retinendam, plané funt ne-ceflatia:deinde,ne pigeat pudcat'ue etiam ab ijs,qui alieni à fide funt, fuppliciter pe-tete, uthumanitatem erga te i'uam benigt; gnè declarare uclint: uirtutis caufla, cuius fit cximium dccus: poftremó, uide ut pru-denterea obftacula amoliaris, quibus il-losmouenpolTepræuides.Idautem fiet,fi ’ non feuere,non ex animi tui arbitrio,fed
exilViuSjConditionem bonamnonafpet-
' nantis,iudicio,beneficium metiaris, Dec nobis Chriftus, ut profpiciéter amp;uerecun quot;nbsp;dèagentes, amp;impetremus ab alijs ea quibus eft opus, amp;nbsp;uirtutis admirationebené
‘ affeftos,nobisque conciliates,Chiifto lu-, crifaciatnus, Amen.
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V E R. s V s 14..15.16. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;teflio 11.
ó.Md^.
Aufcultans eis tnhac re(Promw)
« probauit eos dtebw decem, V autem diebfts decemapparuit ‘I tuieorumelegans yVipinguium car-ne:praomnibus pueris, cjui comede-bantportionem abt regij. Itaejueper-fexit Promus ipfi tollere portionem
e I cibi
-ocr page 102-70 IN Danielem Prophetam
cthi tpforumy'vinumg^ potionum ipfi-ritm, dare ipfis le^umina,
DOceiidi gratia,tria hæc doftrinçCa-pica,ordinèexplirabimus.
I. Exemplum Superioris,quiin* ferioribus æquapecencibus,certa lege mo lemgefsir.
Narratio,de moderatæ uiflus ratiO' nisitudio amp;nbsp;fucce/Tu, illuftraca exemplo Danielis amp;nbsp;Sociorum eius.
Di)udicatio ProbIematis,PJus'ne copia cibi potusq; ad ualetudinem tuendani iaciar, an uero frugalitas amp;nbsp;deJedus utii-Hlque?
De primo CiJpite.
Promus Regius, etd in fuapoteftateha-b^rei:Danielem, cæteros«); AdoJefcentes, quiregi/s impends alendi erant.perliuma-nitertamen fecir, qijod libi paiJus elipef' fuaderi,urper decendium, periculum fac( ret eius diætæ, quam illi libi pernecei!^-riam eiTe iudicabanr.Inrelligebaceuimlibi non tantum Cuæ in illos audoriratisdeJc-riam uirium Sc ualetudinis racionem eifi! habendam.
Difcim us aurem hoc loco.
1. In uiStus lAcione «Sc torius iiiiæ habi'
la,
-ocr page 103-i'
S) i'
■!gt;
b' e'
■P
PrÆLECTIONES. /'I tu,non folùmualetudiuis amp;nbsp;uirium: fsd e-ti.l'n Confcientiæ, tum nolhæ,r«m etiam alieiiæ,accur3C3m rationem nobis elTe ha-bendam.'uc prolixe docet Paulus,Rom.14. amp;i5.i.Cor.7.9.amp; 10.
11. Dignitatem fuperiorum, humani-tateerga inferiores, temperandamjiuma-nitatem autem,uens officijs côteftandarp cire.Cæterùminterueræhumanicatis officia,non poftremurn locum obtinet, copia utendi eauidusratione, quæ cuiulq;naturae Sc temperamento conucnitSi elf fa-lubertima. Qiiantopereigiturhumanita-tiaduerfetur,Cyclop.ica uiolentia,quç co-git modumexcedere in uiûusratione, amp;nbsp;uiminfertnaturæ, nemo fanus non inteU i'g't.
Defecundo Capite.
Promus experimento manifefto deçen-dij edoétus, an.imaduertit,plusçonferre Uanieli ôc foci j s eius, ad ualetudinem tu-endam,ad formæ eleganciam,ad fenfuum uigorem amp;nbsp;corporis robur, frugalem ui-Au,smodum; quàm cæreris delicijs regijs affli.ientium,copia immodica contulilTet.
Qunm ergo hîcoccurrac illulfre exemplum lalubris Temperanriæ circa uidum dehacàlt;'ôlt;’Mgt;(“f'feledorum diftorum in,ftù
e 4 tuam»
-ocr page 104-71 IN Danielem ProphetaM tuam • Precoraiicem Chriftum Jefum,utiS nobis det, union folurp pièamp; ïuftc,fede-tiam fobrièuiuentes,ipfi placeamus.
Filius DeiapudLucam,cap, 2i.34..gr3' uifsimè edixit: Cauete uobis nequando grauentur corda ueftra crapiiIa,amp;ebrieM' te,amp;ciiris huius uitæ;amp;repentè uobisfu' perueniatdies ilJc.
Paulus, Eph.5.i8.Ne,inquit,inebrienii' niuino, in quo luxus eft: fedimplemin* Spiritu.
Seneca fcitè dixit:ParabiIe,amp;appofituiH eftqcF Natura defiderat: ad fuperuacane’ fudatunad manum eft,quod fan's eft.
Idem : Copia Ciborum animi fubtiJiM' tern impediri,air.
Ambrofius: Cibus, ait,immodicusamp;ä' nimo amp;nbsp;corpori obeft.
Inter cæteras au tem diuinçbenediflio' nis, quæDeum coJcntibüs amp;nbsp;fobrièuiuen, tibus promiHa eft, formas,profperauallt;' tudo recenferur. luxta diélum: CoIecisIC' houam Deum ueftrum, 8c benedicetpaiH tuo, amp;aquis tuis,amp;auferaminfîrmitace(ii è medio tui,Exod.23.3 ƒ.
Qiiotquot itaque tenui uiâus mcionf utuntur, DanieJis amp;eius fodaJiurn cxeni' pJum intuences, meminerint OraculiH' liail
-ocr page 105-Prælectiones.
lius'.Non folo pane uiuet homo,fed omni Uerboexeunteperos Oei,Deuteron.8.3. Matth. 4,.4..
Rurfum,quibus maiorcopia rerum fup* petit, ij ne nimiùm fuo genio indulgeant: fed potiùs eumdefraudentjUtpauperibus penuria cibi potusq;laborantibus fubue-niant; amp;nbsp;fuæredundantiæ fruöum redire patianturadeos,quiinopia laborant.
Omnes entern in uniuerfum temperan-tiæamantes fimus, Scad earn nos affuefa-ciamus,illud petfuafumhabentes, cdere nos ut uiuamus, non autem uiuere ut eda-musjamp;c,
De tertio Capite,
I'
!gt;»
DeProblematC'.Plus'ne ad tuendam ua-letudinem conférât frugalitas ali quid fub-irahens de copia cibi amp;nbsp;potus, an uerô re-dundantia^ breuiter in hune modum pro» nuncio.
«. Non eft experientiæ uniuerfali, quæ liOT«e(P(veft,impudenterreclamandum. At-qui hæc teftatur frugalitatem amp;nbsp;temperan liam in ratione uiftus ualdè prodeffe : ut nelhæchiftoria teftatur,
i, Summis artificibus fides eft adhi. benda in fuaarte. Atquihi pronunciaue-tunthæc tria elfe (aluberrima : vovit àxeeilu*,
« 5 M
-ocr page 106-74 ’N Danielem Prophetam
W aoKifiluins^ atr\.fiuaTamp;ialifs a(iVTÜpiiirifi,FÏOlt;^ I eftjUefc! citrafaruritareiPjimpigrumadJ^' ■ bores efle,amp; naturæ fernen conferuare. ,
Exempla uircurum quibus laudacil^'j fimi homines exceJIuerunt, imitarionis 1 cauflajobferuari debenr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
Cyri Pater, hoc nomine apudXenopho tem Jaudatiir, quod no nihil adhucfitiens, aporu fibi temperaret: neç aliud eddeci' bo folido iudiciutn, à cuius nimiacopi^; maius eftpericulum.
Galenus in libro depulfuum ufu,immo dicas repletiones, pulfus quidem rnaioj res, relpiraciones aurem minores atqj cfC' j briores reddere,uerèteftatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
Idem in libro de Optimo corporis habi-1 tu, de Athletica «’‘.//«iloqilensait;Sanguis I ipCs, rum ob naturalis caliditaris copiam, I turn ob aftionis perperuitatem, necnofll ob incrementum afsiduum, quadetTeiue'l fcenSjipforum uaforum tunicas, utniu/îû| doirajdHrumpic.Hæc igitur omnia,necno I repenting omnium fumfiioiium refolurio-1 nes (ucpaucis docuir Hippocraies)nlt;?cef-1 fario immoderatas repletiones fequuttir. f
Econrra, quumpaucis Natura contents /it, frugalis uiftus ratio tuendæ ualerudi^ jiipJurimùm conducir, Dçi tarnen bene-diäiO'
-ocr page 107-PrÆ-LECTIONES. 7^ diftionem accedere, omnino eft necefla-rium.Sed dehis, ifta inlumma ocijpenu-riajdixifle lacis lit.
Vers VS 17. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;leffioti.
Intereapuerü tïiü quatuor dédit “rMaij. ïieui noticiam intelligentiam in omnthuiliteris fapientia : Danie^ lem vero peritum reddidit in omni 'uifioric(^/on'inys,
GRatias ago toto peftore Domino noftro lelu Chrifto,qui unus eft do-ftornofter.Matth.aj.S.quôdAcade-niianoftra,peftis ferulafubduda, iam ef-florefcente, eius folius beneficio nobis da tur,inlucidifsimo exempli Danielis amp;fo-ciorum eius quafi quodam fpeculo, uide-le,quid de eximijs humani ingenijdoti-bus,nobis lit ftatuendum : quàm lînt illi felices,qui donum Dei â('O'/ai7r!;f,«,v,feu fufci-tare,ftudio habent.Spero enim fore,ut pul cherrimo exçmplo admoniti,cum eruditç doftrinçftudijs,pietacis cultum Scexerci-tiaconiungentes, obtineamus à Deo plu-laamp;maiora Spiritus fanfti jtae^tfiuar«, quæ noltræ amp;nbsp;àliorum emendationi feruiant. Êtquumaïduumfuabfque exemplis,magnas
-ocr page 108-7lt;s IM Danielem Prophetam gnasres diJucidèoftendere:ut dixicPJaCO' magnopere nos læ ca ri conucnit, quod f«' ledilsimorum exempJorum copiam, Si' crafcripturanobis fubmiiiiftrat.
Sed enim,utadinftiruru acccdam, ingt;' tió ea quærScâiaeîar^ feu ConcempJacioiU® funrpropriaprofequemur, aduridelngf' niorum çuitu, de quo fane nos omnes ogt; mni tempore cogitate, æquum eft; deindt amp;nbsp;ea,qu3eriir oàiâtaiae amp;nbsp;teligioft exercid/ U' fusq; üjnt,(idelueratcexemus:requutiprigt; dentis illius uiri præceprum : qui fuos uo-Jebat tÀÙ ffofilu'fl'iTttiyei// as tÙv
De tngenif cultu.
Ingenif cultum uoco,nonfolùm elegil tiam eius, quæabfterfa barbarie ignoran' tiæ,amp;faJfarum opinionum,emicar;fede' tiam eximias dores, erudicæ dodrinæ cO' piam amp;nbsp;ufum,feruientempublico generii bumani bono:quu (inc uiræ humans prS' ïîdiahonelîa,iucunda amp;neceïrana.
OmiTsis autem i/s omnibus, qusf»i‘’lt;'»' ipiKinfcf/, de cultu amp;nbsp;præhdqs ingeni/, did pocerannea breuirer compleftemur, quo* rummenrio fjcinbacMarrarione. Poffuni aurem ad cria reuocari Capira,ad Caulfa efhcienres,ad CircumRanrias, amp;:denigut ad fpecies.De his igicuc breuirer agenda.
De aal'
-ocr page 109-Praibctiones, 7?
De Caußii F.fßctentibM.
Quemadmodum Philofophia,ferèinue ftigat fecundas Si proximas rerum cauf-fas;SicTheologia,quum ad Deilaudem omniareferat,primam cauflam primo amp;nbsp;præcipuèâdducic. Ariftoteli triauilalunt neceltariaad parädam Eruditionem, çwt, quauoce ingeniii Felix defignauit,A‘ä9lt;/lt;rlt;f, dodrina:amp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;excrcitatio. Hæ iunt
caulTæ efficientes propinquæ eruditionis. Sed Propheta nofter, perfualum habens Sapientiam à Deo proficilci, utrumque o-ftenditjSc Deum elFe Fapientiæ qua homines quidam excelluntôïriojt'àûôojiz; Sc com-municationis tanti muneris, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in
Deo caufTam effe,ipfius gratiam amp;nbsp;erga ho mines amorem. Atque hoe fibi uolunt e-ius uerba-.Dtdit Dei« noiittant cr intelligenliant. Hucfaciunt hæc duo difta.Prouerbior.a^ 6.1ehouahdatfapiétiam,exoreeiusegre-dituveognitio amp;nbsp;intelligéciajac.i.^. Si cui ueftrüm deeft Sapientia , poftulet ab eo quidac,nempeDeo, quidatinquam omnibus benignè, nee exprobrat : amp;nbsp;dabi-( tureii
Nositaqjabeo quiæterniPatris Sapien eft,fapientiæ donû,petamus: fit eu ad eius,qui illud dat,gloriâ,ucamur.
De
-ocr page 110-9’8 IN Danielem Prophetam
De CircuinÜMtijs.
Circumftannæ duæ hoc Joco perpeii-dendæ funr, Temporis una: altera uero Perfoiiariim.
Ad tempon's circumftaiiriam j crienni/ notatiopertinet. Intra trienniumDanish amp;nbsp;fodaJes eins, non folùm literas Sc li^' guam Chaldæorum felicicer didiceriini' fed etiam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uariciniorum amp;fom-
nioriim prophecicorum rationem, cwpf' runt intelligere.
Difeimus antem hoc Ioco,hreui [einplt;}' re,multô plura difei poire,quam qtiifquani rerum non admodum gnarus, hbipollicf' ri aufit. Etenim incredibilis c/lingeni/ hU' mani uis,quæ lï ordinè amp;c deleûu rerû ul' hibico, in iiadifs progrediaciir, luccetfui urgear: Scomilsis, acàcergo negleélisi/^i qui lcntèfubfequûtur,eos qui lirenuèpiÇ’ ceduntjinfequarur, eruditionis uelucipal' mam breui rempore confequitur amp;nbsp;obei' ner. Ellramen amp;nbsp;alia l'uperior caulTa, eu'' nihil non modo ardiium, fed etiam difUci' le,nempe Deus tons peiennis Scinexhaii-fèus rapien[iae,qui perinde Mentes huma' nas luce iua illudrarepoteli, quemadmO' dum Soient iupra nolirumheoüiphætiun!
afeeu' ,
-ocr page 111-PkALECTIONES. 7 9 «(cendemé, tenebras nofturnas difcucere amp;rebus humanis lucé inferre, uidemus. DePerfonisjhoc eft, ijs, quibus hæcin--j geniorum félicitas diuino munere cócef-' taeft,dicitur: fuerisautcmiÜis quatuor. Ob . ;i' feruabimusautemhocloco, primoætaté: deinde,numerum.
Prudenterdixir Ariftoteles.Polir.S. No , j foliim pueri erudiendi funt ia arte ucili amp;nbsp;J neceffaria,fed etiatn inartibus liberalibus dchoneftis.
Reâè etiam Agefilaiis cenfuir, e^pueris Qiiceiida,quæ uins ului elle pollent.
Monemurautem Danielis,Ananiæ,M.i«. I faélis amp;nbsp;Azariæexemplis,ijs luuenibiis, (juiftudiofèdifcunt non ea loliim;«i»'/ótm wn;Ut ille dicebat'.fed etiam ea quæ Eccla ' lîæutiliaamp;uecelTariafunt: amp;nbsp;non leiun-. guntpietatis exercitia àftudio Theorico: '' àDeo eximijs dotibus inftrui amp;. ornari.
üenumeroiftud annotate liber, Qua-'i tuor iftis iuuenibus datum intelligentiæ ' doniim,quod multisalijs negatum luit.Et taratione illis datum, ut alijs luperior el-‘ fetDaniel. Solet enim Deus,cui nemo à confilijs eft, pro fuo arbitrio, alijs quidem '' plura,alijs paucioramonnullis autempla* '' ’^«nullaconferreTalenta,Matth.2.Ç. * 0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i-'
ttenim,
1' I y .
-ocr page 112-So IN Danielem Prophetam
£renim,fi fidei dodrinam alifs commu-^ nicarDeus,alijs ueró dencgarzquismirt' rurdoôti‘inæPhilolopbicæ,Medicæ:Iu[il' prudentiç lumen amp;nbsp;nocidam ali/s dad,nt' gad all/s.
Verum aucem eft id guodantecedic: m ex hoc Chdfii lefu Domini noRd didoH' quec-.Condteor dbi Pacer,Domine cœli^ ferræ,quôdhæcabfconderis àfapientibu* amp;incelligendbus, Scdecexeds eainfand-bas : etiam Parer quia ira placulc cibijLut-lo-ïnlfemdehisrelpondens dilcipiilis,di' xir: Vobis darum ell nolle mylïeriaregn'i cœloram,illis aucnó ell darum, Macc.^'ii'l
Deformif donorum Dei.
En U m eran t u r in b o c u erl u,n o rida Si i»' celligenda licerarum amp;l'apiend^:icem,pt' rida ailîonum âilomniorum.
Nos cas lubdillinguemg, docédigracii' Prima e{i,ingeni/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|■Jcic,ucguH
felicirerres apprchendar:apprebenlasrt' de di/udicer:dt/udicaras memoriæ chedi^ ro commendec: ur quum eli opuseauf pofsic.
Proxima eftipfa dodrina,quæ uel e/lbi) mana, uel diuina:li obieda,tirca qiiæ fancur;amp; cognirionis uiam.contideres.
Humana dodrina, compledttiir,phili’' fophia®
-ocr page 113-Pralbctiones. 8t fophiam, Artem Medicam, Ciuilem pru-^sntiam,Linguas.Harum nulla eft,quç nó public!totius generis human! bonicauf-* f’jàDeo fitprodica. Itaquealien! fimus à batbaro amp;nbsp;agrefti illarum contemptu : ne pcrinde nofmetipfos deridendos prop!-Uemus,quemadmodu Ariftarchi !lli,qui Uugantur!nhuncmodum:Philofophiani bilde Creatione amp;nbsp;lapfu hominis, ac pec-tatooriginis tradit:nihil de iuftificatio-negratuita per fidem Chrirti: nihil de Regenerationen Nihili igitur ilia nobis Facienda eft.
Dinina dodrina , Legem amp;nbsp;Euange-liumcontinet, dequibus alias dicerur.
His annumerantur hoc loco^ ViGones amp;Somnia prophetica de quibus expro-fclTo agendum eritin 2.7. K. ^.lo.u.ia.Ca-pitibus.
De iâiui hiâoriit ufu.
Quotiefcunque legimus, alijs quibuf-dam Dei feruis eximia quædam Spiritus fanftidona,diuino munere concefla effet confeftim in nos ipfos defcendamus, amp;nbsp;^uæ'nam ipG per Dei gratiamobtinueri-U'us:amp;,quibusalijs nobis opusfit,piu-denterexpendamus-
5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f Eft
-ocr page 114-Sz IN Danielem ProphetaäJ
Efteilim gran amp;nbsp;religiofi hominis, lentum diuinirùs conceirum, magni mare: amp;nbsp;eo, ad Dei gioriam, acproxiniii*“' fuam unlicacemjIihenteriiti,Manh.2$.£' contra ftoJidi amp;nbsp;ingraci hominis eli,rhi' faiirum domefticfl caJumniari, uineca cïfedere: hoe eft, TaJentum defod«* re,neceo un’.
Cordaci quinenamamp; circumfpèdibo' minis eft, ad uocationis Cynofuram nun'' quam non refpicere, amp;nbsp;cjiiid ea iurèflâgi' ter,animadnercere.Multa enim magnis^* cauCsis à Ie requiiijubi cognouerit,ad eui” ßbi confugiendum iudicabir, qui folush' pienciafuajOoflra llulciciam:copiafua,nO' ilram inopiam, uirrure luayinhrmicacei^ noftram, conigere Seinfiruerepocell,
Eiuidem autem fuerir, fecum habitart;
Se quam libi he enrra liipellex, agnofeer^' Ecenim, lie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: hoc eli^ ij, qiii
in uicæhabicu perinde uendiran[,acfiel^ fenc diuices,hbijphs illudunthea, quiinO' piam neceiTarioram dononim dU'simii' Jane: copiam nefeio quam hmulae, feipfoi fpoliane ijs donis, quæ pauperes Spiritu, pijs uocis facile à Deo impétrant. Oeo Filium Dei,ueiple necelfanjspiælldÿsin' telJigeneiæ rerum facrarum Sc aliarum, not
-ocr page 115-PnÀLÈCTlOKES.
hos inftruat: amp;nbsp;inftruftos Spititu fuo fic omnia ad ipfius laudem Scno-^tainemcndationemreterre pofsimus.
Versvs 18.Ï9» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;teffiot?.
8.MO«»
V' I, ■«
^afropter exa£l^ diebta idis ijuibui edixerat Rex quot;vt adduceret ^os, c^uum adduxtffèt eos Pnnceps Aulicorum coram Nehucadmzarey , à' alloqueretur eos Rex: non eliin-nentus ex omnibus hU par Daniels, Hanania, Mifae'U Azaria:fietegt; rnnt^^coram Rege: Omnibusje tn regt; bus, adperitiam intelligendi pertigt; nentibus-,quasrequirebat ab eis Rex^ tnueniebat eos decuplo ftipertoreSyO' mnibus Ma^is Ailrologts,qui in toto regno tp^ris erant.
Dlgna funt memoria difta Sapien-tum Virorum , quæ monent dele-j ftum elTe habendum bonorum 8c ,( nialorum : doûorum Scjndoftorum ho-3 aiinum.
, Apud Homerum ftomachatur Achilles, ®onomine,quód uiri fortes amp;nbsp;heroici, eo.
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dem
-ocr page 116-84 IN Danielbm Propmetam dem haberentur loco, quo ignaui amp;nbsp;ini' belles. Sed fit nobis multorum inftar An« tifthenis Apophthegma , quo monuif! tin Tat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AuiatlatTSt fOtiMtii
ti// ffni/alaf/ JliaKfii'Hy.'T u m,di ccba t i II e,p efS* unt Ciuitaces,quum malos nequeuntàbo nis difeernere. Quotics autem in Repub-lica, fato Metelli, emergunt amp;nbsp;rerumpO' tiutur Corœbi amp;Therfitç:in Ecclefia,prf-.. fertim quando ilia turbata eft,Salaman' dræ)àjgt;ilt;^leea0tjtlifKoniii, Mercenarij ?
Sed omifsis Ethnicis diâis, illud Sä' lomonis potiùs repetamus'. Eft, ait il' le,malum quod uidi fubSole, fimileer« rori, qui egreditur à facie dominantiS' Conftitutus eft ftultus in excellenti/s mä' gnis : diuites uerô in humilitate fedent' VideSeruos fuperequos, amp;nbsp;Principes aifl bulantes uelut Seruos fuper terram, EC' clef.io.5.6.7.
Nulla unquam ætas fuit, quçnon hab«' retuanitatis iftius multa,amp;Reipub.noxiä exempla:quæ præbuerunr occafioné PrO'
U erbij s : Simia fîmiaeü
inßgniit. I rem : Str««««» dtba-pho tegere.
-ocr page 117-Praibctiones. 8 5
Sd tjuódnam effe cenfet tanti mali re-medtum certum f
, SiMagiftratus dentoperam,utnonmo ; do reâè erudiatur luuentus : fed etia quo» I modo amp;nbsp;quantum profecerit, exploretur.
I Eins rei commemorabile exemplum oc-) curricinhacnarratione, cuius hæcmébra ! præcipuafunt.
* i.Quînam fint addudi in publicum, cx-
• plorationis cauffa ?
gt; nbsp;nbsp;nbsp;2. Quo tempore id fit faâum?
J. Cuius minifterium intcruenerit?
' nbsp;nbsp;nbsp;4- Cuius imperio ÔC auftoricatc fit fa-
' öum?
' nbsp;nbsp;nbsp;5. Qualis deleQus ingeniorum fit ha-
■quot; bitus?
' ó.Quis fuerit finis iftius explorationis?
■' Faxit Chriftus Dominus nofter, ut de
*' bis omnibus eadicamus, quae Sanâorum '' 'ifibusferuirepolfunt.
I. Ojii c£nf«rdm fubifrint.
J Daniel, Ananias, Mifael amp;nbsp;Azarias, ex-ploranoni,de ipforum progreffu in ftudijs bogus amp;nbsp;fapicntiæ Chaldçorum, fefe re-quot;trenter fummilTerunt,
Thefis, Eft hoc eleganter doäi homi-•'isjiion defugere explotationcm profe» j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f } fcftus
-ocr page 118-6(? IN Danielem Prophetam feftusin fludijs,8óiudicia prudencumho* ]ninum,qui leftè iudicanc dedoftiini amp;nbsp;de doólis hominibus.
i. Quo tempore iifjilwnfît.
Triennio, illorum inftitutioni præfini« to, iam exafto:Anno Epochæ uniuerfaliS) ab Orbe uidelicet condito,3358.Ante Chri Hum lefum nacum Examen hochabi-lum eft.
Thefis. Vtfuum tempus inftitutionilu-uentutisjfic etiam explorationieiufdemj præftituendû eftuie temporis(cuiusTheo phrallo audlore urojiunji^snliif/ ànâ’hu/t» dura ulla fiat.
Inter alia autem, quæ ad diligentiarn in ftudijs præftandam,iuuenrucern accen-derefolent, eft temporis examini præfti' lUti obferuatio.
CuiM Miniilerium interuenerit.
Confentaneum eft ab Aulicorum Cha!« dæorum magiftro Asbenazo, amp;nbsp;hiiiusfy-nergo Promo, addudos fuilTe Adolefçen-teSjiir cenfuram regiamfubirent.
Thefis. Non fane minima felîciratis ftudioforum pars eft , Dei munere nan« cifci, fideles cum dodores cum promo« ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;to«slt;
%
-ocr page 119-PRALECTIONES. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8/
tores. Veré enim ueteri Prouerbio dici-tut : Difce, fed 4 doilis : hoe eft, ah ijs, qui Dso grata amp;nbsp;humano generi falutatia Si neceirariatradunc; nonautem fumos uen-Junt,8cut ait Galenus,perinde agunt,ac fi dicerent; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ëtnotus
eftuerficulus:
Qui bonus eft,ab eo bona difeito,
4. Cutus (tuJîorûfitr.
Regis Nebucadnezaris imperio amp;nbsp;au-0Qritate,id omne faöum eft.
Thefts. Non eftRegia indignum maie-ftate) non modo interefle, fed etiam prae-olfe exploracioni ftudiorum luuentutis. ■ Reftè igicur fecic potentifsimus Monar-■ cha Nebucadnezar, quod amp;Iuuentuteni reftè educari , Si diligenter inftitui uo-iuit; amp;quum progrelTiis in ftudijs Ciuilis prudenciæexplorandi elTent, ipfemetad-' fuicamp;præfuitexamini.Teftaturenim Da-■ niel, Regem non fuifTe in illo congreflu ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fed interrogatoria propofuif-
fe,amp;de refponfionibus rede
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pronunciauilTe.
't nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£4
I
-ocr page 120-8S IN Danielbm Prophetam tfâio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ç^uilis ddeilut habitus fit.
iQ.Matj. Animaduerfum fuit ludæos illos sJo» lefcentesfingcnifs amp;nbsp;doilrina, longifsimf uincere, ChaJdæorum Magos amp;A(iroIo' gos omnes, (jui ramen doârinæ opinionf norebanc.
Theds r. Doftis Sc bonis ncc exillumi nee paupertas impedimenta eH apudN' ûèiudicantes, quo minuspræfetantutin' doüis Sc improbis , etiamd bi babeanCi quod depatria Sc de opibusglorientun
Theds 2. Qui ijs fludijs operam datiti quæ Reipub. amp;nbsp;Eccledæ necedaria diui' tandem prxderunrur ijs qui diumultun’“ que rà v\(i\(ya m^i aii'tffa infclicitet didi' çeriinr,
ó.Quhfiumtfinif,
Qiium ip/ïmetRegi fatisfecidenr Ado' Jelcentes, Steteruntcoram Rege, boeeA ab eo eueSii,partealiquagubernationisi^ uilis,defungi cœperunt.
Theds i.Prudétia Ciuilis aditumadho' notes Sc dignitates,aperit.
Tbeds a.Sidudia ciuiliahunchabentii' nem,ut Dei condlio in politica adminiH^ rione feruiatur: quató magis dudij TbeOquot; logici,bic dnis elï,Deo fetuire, inprop^ß^ tioof
-ocr page 121-PRÆLECTIONES. S 9 tîoneueritatiS amp;nbsp;pietans:quum,ut ait Gre gotius doceat nos TrfOirKaf]'gt;eSfgt;\va\Séef W àxiia , lt;«».Cætera quæ de hac narratione dici po-è ferant, pioium meditationi relinqucn-, «lafijnt.
Versvs vltimvs.
I) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sic fuit Daniel vfque ad annum
frimum Cjri Re^ü,
1, ■pi X hoc uerfu liquet, quot annorunx periodo, Daniel non modô politica [, gubernatione Çt defunftus,fed etiam i: doftrinæ ccçleftis Sçdiuini cultus lampa-/ dem,8cfuæ gentis pijs Exulibus,amp; Chai» dæisjilluftris 4alt;/'»;t®',prætulerit.
In exilium abduAus ell Daniel, anno mundij354..Expugnataautem eftàCyro, Babylon,metropolis Chaldæorum, anno mundi j4.j4..Darius Mcdus,rerum fummç ji præfuitperannumunum.Danicl.y.Eifuc-«fsit Cyrus,cuius Monarchiæ initium in-«dit in annum mundi 34.35. Liquet autem tx hac Daniclcm annos ciciter 81. Aulica militia defunétumelTe. Quam diucumCyro uixerit Daniel,non liquet.
J, ThefiSjDe uitæcurriculo homini pru-4 denti,nunquamnófcrió cogitandumeft.
ÎJ f 5 In
IN Danielem Prophetam fn hacautem confideracione, uitæue-lue ciiiuldam comœdiæProrafis,EpitalÎJ amp;: Cata/lrophe,di/iidicanda.
In Prorafi uicæ, imprudentia:inEpiralî) impedimenta conbliorum amp;nbsp;conatuuni.' in Cata/lrophe, infirmiras,rcrumq;jncli' nacio : in omnibus parcibus uanitas,amp; quod homo non tàm interresipfas.quani inter rerum imagines obambuJat, confi-derandum.
Quid eriam agai homo , perpendçfl' : dnm : de l'æpè repecendi hi uerfus
Vita fa^a eü: abeunt^; dies amp;nbsp;cdrpitur itidt, vt tenerè ltngU£ uerbd togudcis eunt.
Qu m q- faturuitæcft^z^ amies attigit annoi, Vel mjlè,utltcmerè,uel nihil egit homo.
CÄPITE IL
ii.isuij. 'Ç-' Otum hoc Capuc
Prôpoiîrione , Dil' poheione amp;nbsp;Friidu , de çup buscribus bas nobis agendum eric, col' :
ygi poreH.
Propolîcio. Etfi temporibus Monai'' chiaruin Mundi, duriter Eccleßa afHig^' fur, ufque ad primum Chrilii aduenew^' â^deinde ipioin carne exhibi[o,adcoii' ;
-ocr page 123-Prælectiones. 9 1 fummationem ufquefeculi, amp;fecundum Chrifti ädQentum: Taniengt; regnishuius Mundi tïiii florentibusquàmucterafcen-tibusamp;pereunnbus,Regnum Chrifti col-ligeturamp; conferuabitur, amp;dcmumæter-na gloria ornabicur.
, Difpofitio. Hiftoriæ,deSomnio,inquo ingentis Colofsi imago Regi oblara fuit. Ires funr principales partes.
Protafis, quæ CircumftantiasTempo-risjPerfonæjAffeâuum compleftitur.Ob-htum fuit Regi Nebucadnezari hoc fom-nium,de Mundana adminiftratione, anno , Mundi conditi jj/o.ante Chriftumnatum 601. iuxta doftifsimi uiri Abrahami Bu-cholzerifupputatione. Alij annos n. fub-trahunt.
Epitafis admodum rnrbulenta eft.
Quutnenim Magiamp;Aftrologi,necSom-; nium , quod Regi Nebucadnezari exci* j, derat, recitare : nec eius expofitionem tidem probare poflent ; quafi qui impo» , ftores effent, infummumuitæ diferimen funt addufti.
Sed Cataftrophe lætâ eft . Daniel J, enim precibus impetraca Arcani iftius Kteftione , primùm , Deo patefacien« y li Semis fuis arcana fua , gratias agit; r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deinde,
-ocr page 124-px IM Danielem Prophetam deinde, Regi Somnium eiusq; germanai” interpretarionem exponit:amp;depiqueS^' pientes c præfenti uitæ difcrimine liberate fibiq; amp;nbsp;fuis popularibus.gloriæ amp;nbsp;digni' taris maioris iüüoi yàf T«:ut dixit Bacchylides.
Fruûus, qui ex totius iftius hiftoriæ Somnif interprecacione, ad nos redih multiplex amp;nbsp;nobis perneceffarius eft.
Primùm cnim confolationi noftrasillu'* feruit,quód ex eo difcimus,Ecclefiam,in' ter medias Regnorum confufiones,diui' J nitùs colligi amp;feruari.
Deinde, exemplum Magorum nosmH' ! net, humanam fapientiam , fæpenum«' I rà frun:rari,amp; in periculum adducere/uo* profeffbres; coq; nomine eanemini nO' ftrûm nitendum elTezneuidclicetciimQ ' cerone finguli aliquando lamentemur,di' centes:O' nos nunqqam fapientes.
TertiôjUeræ Sapientiæftudiofi exei”' plo Danielis commonefadi, ftatuant/t' canorum,quç fcire opus eft,rcuelationci* ' à Deo petendam cum fide: ac ubieain'' petrataeftjDeum celebrandum,homin*‘ erudiédoSjde æmulis iuxtà amp;nbsp;amicis,ein’ profcfsioncjbenè merendum elfe.
CA'
-ocr page 125-Il
PRALKCTIOMIS.
C A P V T II.
V £ R s V S I.
ANno autemfecundo, nemfe tn B.egno Nehucadnez^aris : fom^ mauit T^bucadnezar font-nÏA : quihui confiernauit fefe Spiri» tu{ etus ) quum adhuc Jomnum ca-feret.
9*1 V' 3lt;
„.,-^,1 hiftoriam fpeûes , occur-Circumftantiæ Somnij rcgij de Coloffo. Monarchias repræfentante , quarum hic ordo eft.
i.Tempus. Anno fecundo,póft édita fpe cimina doftrinæ Danielis : hoc eft,anno Mundi;j5 9. quidam id faûum cenfent. Sed alij quidam , referre malunt ad un- , decimum annum póft, ut fuprà dixi. Si quis ea de re aliquid certi cognofcere cu-
Capite.
î.Perfona. Régi Nebiicadnezarî, qui 1®^ ttiultum negoci) cum ludaica genre ha-tu6iat,fomnium «‘.««aWTf/oiiz oblaium fuit.
î-Species. Somnium multiplex, plu-uliüoce Somnia uocatut : eiat enim in
eo
-ocr page 126-©4 IN Danielem ProphetaM eo repræfentatâ diuerlorum imperioruf* fuccefsio, Scinhumanitasac ivfu’juoiil« 2^1' uerfus Dei Ecclefiam.
4.. Affeftus. Rex,amp; dumperquierei”! àaT’ôViriJjiftauideret: amp;nbsp;poftquam expi^', gefadus ell, uehementer coiifternaru’ He perterrefaQüs efl. Terror autemhiû fuir Tie,itxTafxJiKèiv inquifîcioiiis Somnÿ iufdem fentenciæ-• nequidhic fortuitun’i, agnofeamus. Hæc de dixilTe toi' ßciac.
~r Am ijerà,iir de Thefi nonnulla dlca/^'l a M I magnopere cupiam fiudiol'os legof^i
* ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ea quæ deInlbmni/s Arilloceles
ScMaciobius : ôc ex neotencis,IoanBi^l Francifeus Picus, HeV.CL. Cal'parasPoO' corns,inlibro deDiuinacionûgeneriboi memoriçprodiderunr; quia ramen hom ‘ Jibrinó uerfanturin mulcorum maniboH ' nonnuUa didafcalico ordine, de Somniii ' dicam. Licehiraucem ilobis PhHofopbb'^j ‘ quædam doélrinæcapica'TheologicisId'l ' iiienria uCurpare,uc doûriiia hæe deItifoO’f ' ni/s canto magis illuûrecur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
J. Quid fint Somnia.
Dicimiis Somnia effe imaginationes dasinSomno, quum uaciè, àcaulsisefi cientib'^'
-ocr page 127-, P 8. Æ L E C TI O N E S. „O ®t5ntibusfeu bonis feu malis excirans fpi-fitibus,acin cerebro difciirrentibus,a pro-^■misiftiscogitationum inftrumentis, ß-piulachraefficiuntur, quarum ciim uel nul læjUeldiuerfæ fintamp; incertæ hgnificatio-’’s®, interpretatio 8c cenfura neutiquam temereeftinftituenda.
Neciam cum Macrobio Somnia amp;In-i fomnia,eo diftinguemus nomine, quod il • j laquidem, tegantur fignris iielut inuolu-cnsamp;omninointerpretem requirant-bçc Ueródiurnarum tum cogitationum, tum aüionumuelutài'’')’-i”ra quædam ßnt: Satis enim liquet promil'cuè ilia furni, amp;nbsp;pro-indenon efl'e in fcyrpo qiiærendû nodum.
h
Dl
IT
Cum Aridocele autem ftatuimus, Hominem maxime præ cæceris Animalibus fomniare. Edicis autem in lucem infantibus nullum concrahi fomnium. llludaii-tem dignum ellobferuatione, qiiod idem '■ addif.Iuuenirinonnunquam uiros amp;.lœ-Ij miiias,qui nunquam quicquam Ipmniâ-rint:quorum nonnullis in proceflu ætatis ’j »ccidit,ut uifo fomnio murarentur babitu *1 fui corporis,uel in mortem, uel in mor-bum. Dc HiRor. Animal.lib.
; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4.cap.gt;0.
2. QjiiS
-ocr page 128-®ff IN Danielem ProphetaM
2. QuM habeant Cauffiu.
Probo eorum fententiam, qui SomniO' rum cauffas duum generum efletraduni) Interiores amp;nbsp;Exteriores.
Intcriores funttum Animales, utcogi' tationes:rum Corporeæ,ut humorescoP' poris humani: nam de Somnijs hominuiJ) iamago. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
Exteriores autem funt, tam Corpof^ les,ut ambiens locus,amp;aêris qualitas:qU' Spirituales, eæq; uel bonæ u t Deus geli;uelmalæ,utCacodæmones.' I
3. C^wodo fïnt dÿudicanda.
Addijudicarionem Somniorudoeeni gratia,refero,Iicitam diuinationem èSoi» nijs:amp; æftimationem Somniorum,quçlt;l'' cituràfine.
Probo Ariftotelis,Thomæ AquinatisS Pici fententiam. Signa turn reftè perpeni/ funt,quü dextrè wlve^atinaliquamwu^ famreducuntur,quæ Scfomnijs ip(ïs,amp;‘'' uentibuscommuniseft. Vtfihumor,nof patiatur Naturæ ueluti habenis feie 0' herceri,morbus fomnium confequitur.
Æftimationem autem Somniorum,^ eorum finibusfaciendam e(Te, Deusipl' tertatur, Deuter.ij. i.i.Quum furrexeriO' medio tui Propheta,uel fomnians iomn'
-ocr page 129-Pralectiones. 97 (Scdederittibifignumuclportentum. E-Ueneritq; fignum uclpprtentum quod lo-^iHusefttibi) dicendo : Eaitius poftbeoÿ àlienos (quos nô noutfti) amp;nbsp;colàmüs eos. Nonobedies,amp;c. Coftac eciâ lomnia quo-iündam, figmcnto de purgatorio Ecclefiaè obttudendo, adhibita fuilTc.ut de fabulons narrationibus de quibuldam Sanftis ni hiliam dicam«
’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4.Qttott«p!icwpntSo»«nw.
1 Somniorum muîtipUces formas tradi Hiuetfis Scriptoribus non eft cur prolixe
.1 teller. Ero autem earum commèmoratio-1 necontentus,quæ maxime noftro inftitu-n toconueriiunt.
k Siicaq',Obieflarpeftes,Alia funt profai 1 ha-.aliaautem facra. Profana, pro admira-11 Vûicogitationum Scoccupanonumbumà 'îi tntum,diuerfnàte,uâriè diftingui poflunt.
*, Sacra,de Deo, de eius uoluntate,Sc operi-buSjdeEcclcfia amp;nbsp;eius militia, de doûrini
’i Keligionis,effefolent.
‘1 Quod fl fpeaesTempora,aliaSomhia i funt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;leruni præteritarum : alia
terum præfentium, alia denique
. ‘euïunxà^dc fututiï lebus.Omnium autem
g iftatum
-ocr page 130-58 IN Danielem PropHetam iftarum formarum exemplum habetur,fit Somnio de Coloflb Monarchias aduni' brante,Dan.2.
Atfifpeftes Efficiétes cauflaSjSomniO' rum alia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuinitiisfeuimme-f
dîafè,feu mediacèperbonos Angelosini-' mifla.'ucSomnia lofephi nurricij Domim noftri léfu Chri/li, Matth, i. amp;nbsp;2. alia fuiH Medicatquæ de temperameiito amp;ualetu« dine admonent : alia funt Ethicaamp;P0IH tica, quæ ex diurnis amp;nbsp;Ced/s cogitations' bus,de Moribus, de uita reâè infticuenda) de ftudijs, de Repub.de belli amp;nbsp;pacis tépi’ ribus amp;munÿs, ortum ducunt;alia Innf înaniaamp;eiianida, ortaex fpiricuumcôfii' fione,8ccæcis acincôfultis alFedibus.'ahq deniq^ (tint Diabolica retra, rurpia amp;abominanda. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,1
Ec(î aurem negat Ariüoceles ulla diuinat'omnia,eo quôd bruta,amp;quodho' mines uiil^aies, Melancholici ScEcllai'^l fomniant; ramen ex facris literis maniti'-ftum e(l, non pauca de rebus maxin'i^l eife lomnia: quorum notafuntf' xempJa.
(ijtie fomnia nobis fini obferuandd.
Cicra lupeiûidonem, Medicaamp;Phylilt;^{ fomni^i
-ocr page 131-r , ’t Kl li
i'l i*'
«
11
I'
1gt;
o, , PnAttCTIONES. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99
‘oninujcum deremperamento amp;humo-tiimcopiaôcaûionibüs ,nos admoneant, 'liquot;s homo prudens dubitet eatenus illa ®i’feruanda,quatenus nos erudiunt?
Porröquum fint nonnulli fobrij amp;nbsp;àgt;ai» quot;‘quot;(at prudentia quäe lt;^1« imutfäfi po» excellences homines, coque nomine 'Klu'idfoi; non funt horum fyllogiftica fom-quot;laprotfus negligenda, etiamfi demon-ftrationes non fine ? Vi deant tarnen illi, nè «burneum gemis,corneam fpeciem neuti-lt;iuamrepræfentâs,in periciilofis negoeijs, «»««jiriltu efficiat, quæ publice amp;nbsp;priuacint obfit. Ethica ergo amp;nbsp;Politica fomnia, in lt;iuibus fimulachrorum amp;nbsp;euentuum^coli» formatio quaedam amp;nbsp;confenfio eft, citfa expendenda efle,non. perne-
gamus.
‘i Diuinaromniamàgni elTe facienda,amp;fi J demillishabeiidarn.cxhis diftis liquet,liC J îampræternlittarnus exépla.Si fuerit Pro-phetauobis,ego lehoüàh in uifioneappa-
J icbo ei,in fomuio loquar cum eo,Num.)2. 6.1tem:Senes Ueftrilomnia fomniabunt, luuenesueftriuifiones uidebûc,ÏOel. 2.28.
Fatendum camé eft, rarifsinla efl'e in-
j fQnuiia«'.tf«(Uiffa: quod in lanta luce doólri-g 2 næ
-ocr page 132-lOO IN Danielbai Prophetaai næ Euangelicæ, non fir opus inftirutiö» ne extraordinaaa quæ ilifomnÿs noiinui^ quamcon/tar.
ff. Quæfomnia non fint obferujtiih, Eoruminromnioriim quæ negamusef-fe obreriianda,alia contemptui eJfe debtt' aliaexecrationi.
Ihaniafomnia concemnendafunc. Etquot; enim.
Somnta fiallaci ludunt temerarû noi^e,
Et pauidM mentes uangt;t timtre lubcnt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
Diabotica autem Eomnia, cùm
gitia externa , uel ad impia Sc idolatries / dogmata amp;nbsp;cxercitia , conürmaùda , fs-1 ciant:pijs omnibus debente/Te abominSquot; î tioni:iuxtaLegem fupràadduâam, Deu- ' reronom.ij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
Addam coronidis loco,neque enim fer! ■ tempus ut de i/iis liceat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, diâsj
Salomonis, de Somni/s, quæ lunt negHquot; •' genda. Sieur uenit fomnium ex mùlritO't dineoccupationis, lieuox/îultiexmulti-tudiné uerhorum. VEiruntirtultalbmiiiS)
ibi funramp; uanirares : amp;nbsp;uerha tnulca:
' ru uei ô Deum rime, Ec-
cieC.j.2,0.
Vf r
-ocr page 133-Prælectiones, io I
® R. s V s 2. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttdio
S^^propteredixit Rex,v.ocari M.a
gt; amp;nbsp;PrAsiigiatoreSi ^haldtios denique ad indicandtim Re .^ifomnia : qui qjenientesßete^ coram Rege(
TRiahocloconotanJa funt,Is,cuius mandatu coafti funt Chaldæorum Sapientes;Sapientum ordines amp;nbsp;obc dientia Regi præftita : amp;nbsp;denique finis, Videlicet Somnij turn repecitio turn ex-plicatio.
|.De primo,
tSiiufta caufla eft çur Principes terreni, quid fieri uelint,edicere polsint: quantó tnagisiuftifsima caufla eft, cur Rex coeli amp;nbsp;lerræ, quid fieri à nobis amp;nbsp;quid omictiue-lit,imperet atq; edicat.
Etenimf) fpeftes auftoricatem,ipfeeft Regutn Rex, cuius beneficie terreni Re-gesregiiant ; fiordinem, ipfe creator eft, cuiomaes Creacuras parère dcccf. fiuo-luncatem , ille unus iufticiæ régula eft: li denique uirtutem , ipie folus eft om-nipotens.
.1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g 5 z.Rur»'
-ocr page 134-102 IN DaNIELEM PrOPHETAM I
2, Rurlunijfî teireni Principes fide,fumlt; ; mifsionem amp;nbsp;obedientiam, iureà fubie-ftis exigiiiK ; quo animo amp;nbsp;qua fronts Deo debitum cultum, eidem denegarend । Inrelligunr ehim , qiiorqiiot fele erudi* , ri paciuntur,amp; Filium Dei ofculantur,/« multomagis crearionis, redemptionisamp; famftificationis nomine , Deo eiïe obligatos, qiiàm ipfißbi fubditos obftringerö unquam polsint: quum rirätw jsrftiêvni» fint « T« Tâjif nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;utiUeapud Herodo-
tumaif.
De fccunda.
’ Inter cætera Principum uirorum errata,illud non elt poftremum,quandoàftul-tisfapientiam: hoceft,abafinislanam ps-1 tunt. td uerô fingiilari Dei confiJio non rarô illis euenit, ut difcant, malis luis do- ' éli,Principes,à quibus fibi debeantcaue-1 re, fi quidem fibi amp;nbsp;fuis profpeftum eH® uelint. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
Duo autem hoc loco obferuanda no-' bis erunt : Alterum, qui fuerintSapien-: tum Chaldaicorum ordines : Alteruni) quàm cupide illi profilierint in Aulam/^ fpe illefti, utfumos fuosuendentesqu^S' Ünm facerent uberrimum.
-ocr page 135-P R Æ L E C T 1 o N B s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï O
i. MKgt. Pliilofophiæ nacuralis peritos homines Magos olim diélos fuilTe ceftatur Cicero. Ac fuilTc laudacam eorum pro-fefsionem,donee nulla in earn sr'gt;pùpgt;«,nul-læpræftigiæjirrepferunt : illud e ri am ar- , j guiiiéto eft quod etiam Principes uiriMa-giænaturalis ftudium exercitia fibi ku.» dieffecenfuerunt. Cyrus iuniorutLace-i dæmoniorumaniinos fibiconciliaret, te-! ftatus eftjfe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nii/hCfi W fiaÿway nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t3
: «Axfii.
Sacrieliturgiæapud Perfas Magospræ-fuifte argumente funt hæc Xenophontis üerba, quæ exilant iibro 4..Pædiæ Cyri: Poftquam dies illuxit, Cyrus Magis uo-catis, légitima dijs ob huiufmodi resfe-I CUndas (Tiwtówïf ngt;/tilófi'Hi'x 'ttri Ttls TcieTois à» i î’Wt^eligiScperagiiubet.«»;«'^ ' ’’•W'
Ciceronis in li.j.de Diuinatione hçc uer ’ hâfuimQuid ego quç Magi Cyro illi piin-c'piinterptetati funt, ex Dionyfij Perficili 'j hrisproferâlnâquû dortntéti ei Soladpa '' desuifuseffet,tereûfcribitfruftraappcti-) ^'ffemanib. quûfe côuoluens Sol elabere ’ '“r,amp;abiret;ei Magos dixift'e.quod genus ' Ûpientu ac dQÔtorum habebatur in Perfis,
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S ex
-ocr page 136-|O4 IN Danielbm Prophetam CxrripliciappetitioneSoIis, x x x anno» Cyrumregnacurumefle,poitédi:quodir» çonrigic.'iiam ad fepruagehmumperuenif, quum nariis aiinos regnare cœpifler.
Ümirro Scrabonis amp;Herodon,aJiorüq) tam ueteriiiT) qiiàm recétium Scriptorumij dida de Magis ; quos etfivifiipya tandéPhyricis mircuifle : amp;nbsp;maßicaspri'i ftigias exercitifre,negare nó auhm: omneil ramen Magos Perfarum 8i Chaldxorunil impios homines, amp;nbsp;çurio/ârum artin prod feltores fuHre, non equidem mihiperlai'I deo,quum exhorum numero iecujismul'l tis pofi, quoCdam Hella dulcead cunabud la Fili) rui,Bechlehemas naci, deducere:i^l deinde fomnio manrico depericulo,quaili Ulis ab tierodeRegeimpendebar,prçmO'l nere,uifum f][,Ma[[h.z. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
2. Aßro/ogi Si Magi non uidenturdifcai’'] nendi, Cicero in principio lib.i.deDiiiini f tione,dei/s hæcmemoriæprodidir:PriU'l cipió Affyrif, proprer planiciem magnica'j dinemq^regionum quas incolebanr, qan cœlum ex omni parte parens arqueapet'! tum inruerenrur,craieSliones motusq^ll^lj Jarum obreruauerunr:quibus notaris,qaiilJ lîgnihcarecar, memoriæprodideriia
Qai
-ocr page 137-PRAIKCTIONÏS. nbsp;nbsp;nbsp;X0|
QuainnanoneChaldæi,nonexartîs ,fed ex gentis uocabulo , nominati diuturna obfetuatione fidcrum, lcientiamputantut effeciffe,ut prædici poffet, quid cuiq; eucn turum, amp;nbsp;quo quifq-, faro naius effet.Ean-demartem etiam Aegyptij longinquitate gt;nbsp;temporum innumerabilibus penèfeculis coniequutiputantur.ldem Cicero,lib.eo-dem,num.75. Quid Aftrologus,cur ftella
, loüis,autVeneris coniunftacumLuna,ad ottus puetorum (alutaris fit, Satutni Mat-»
I «s'ue contraria?
I Î.Vriejiigiijtores difti funt.qui quod re-’l tum naturalium uires amp;nbsp;effcftus, reftius J quam uulgus indoftum tenerenc amp;nbsp;ad-11 derent præftigias diabolicas, obftupefa-
1 ciebanrreturn ignaros. Inhorum catalo-‘i go,multispoftleculis fuit Simon illeMa-
qui Samaritanos longo tempore ma-j èids ariibus fafçinauit Sc dementauit,A£l.
Dixi paucis quodnam hominum ge-d twSjRexNcbucadnezar ad fe omnium pri tt'ouocatiuoluerit. EftautemScaltetum biftoiiæ tnembrum diligenter obfetuan-'j dutUjillos uidclicet Sophos propereR.e-^^madijffe'.quod Sc glotiæ Scpecuniæ au-i» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S 5 gendæ,
-ocr page 138-loe IN Daniblem Profhetam I gendæjSpes opimafaftauideretur. Do» cebicautem iequens hiftoria, Magosqu* gratiam amp;nbsp;gloriam ambitiöse feâaban» tur , id elTe expertos , quod monet ue» tus prouerbium; rà. Exci» ■ dtfcmtenim omni tum gratia tum gloria: mfummûuitæamp;exiftimationis difcri-
menfuntaddufti.
De tertio.
Congregationis Magorum coramRe* ge hic finis fuit, ut eflet, qui Regi Somniû, quod excideratin memoriam reuocaret: eiufdem germanam fententiam expo* neret. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J
(.Diuinitùs id omnefadum eflcjUtDa» nielis egregia fapientia illuftri fpecimiin dsdarata, primu quidem aditum ipfi amp;lo cijsadfummos honorespatefaceret; de* inde ueró, ut quid inter diuinam fapien-tiam, qua filij lucis excellunt, 8c terrenani ( «gt;« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;intere/Tet, manifehum fierer,
nemo non uidet? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
z. Quod fi Principes uiri ca, quæipfia I feu per quietem obuerfantur, feu inter»: dill, cogitantibus de rebus magnis,inani» mum incidunt: digna eife cenfent inquifi' tipnc folerti, amp;nbsp;dextra explanatione ; Cuf non
-ocr page 139-i
I PrALECTIONES. 107 nonDeiomnipotentis oracuhjquæ amp;in-ftitutioni amp;nbsp;confolationi, Scexhonatio-ni Sc correftioni noftræ fummoperè con-ducuntjftudiosè fibipfis amp;nbsp;alijs fcruxan» lt;la amp;nbsp;explicanda effe , in animos indu-cuntfuos?
Versvs 3.amp;4..
dixit eii Rex, Romnium fom.
niaul con^ernauit fe Spiritt-ts mem , fo licitui äe fomnto cogno-
I fiendo,
I Ttixerunt a,Htem Regi Chaldtei Sy^
I re:O Rexinfeculum'viue', die fom^ j I niumferuü tuis gt;nbsp;tum interfretatio -ji nemindicabimta^
* 1 TxVo nobis perpendenda erunt hac I Jptæleftione; Alterum eft Oratio Re-
, I gis defua conferuationeiakerüjKe-tponfio Magorum.
ji OratioRegisVjioMlix«eftilnitió enimfe
. , fomniaffe fomnium mirandum innuit: isindc fatetut jfe in magna perturbatio-ïi: eo nomine uerfati, quód fomni) non
, ampïiùs metniniftet, 8c tarnen quid il-« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vud
-ocr page 140-^O8 IN DaNIELBM Pb-OPHETAH I lud fibi uelletfcire percuperec.
Exiftimo auçem nobis hoclocoobfeh uanda efle hæç doiSrinçe capita.
I. Non tantum inferiorum ordinum homines : fed etiamHeroicosuirosfom-nijs noftu, uanisfpebus (quæ Ariftotel« audore funt uigilantium fomnia) inter-diuxonfternatione miranda, quouis tempore , pofl'e uehementer affici, Homi« nes enim quum fint humarti nihil abil-lis eftalienum. Viuuntitaqueinterfpein 6c metum: Impij autem confumunc dies{ fuos inuanitatc, amp;annosfuosinterrorei' Pfal./S.^^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
2. Ëft hoc gubernatoris heroici, non} folum quid omni tempore tumagattuni' patiatur, prudenrer expendere : fed etiam -alienurn elfe à fiducia thrafonica, con-j temptrice omnium euentuum in uitaho-1 minum, Etenimfiprudentis Medici eft| principiamorborum obferuare, utijsob-ftarc pofsit, amp;nbsp;in totaarte Medica eius-; que exercitijs memorem efle didi Hip'i pOCrat(S:«i^î^j«lt;Â()i)(),»A|(/arafajgt;/JP(')/7W((':Cettè8Ç gubernatoris Politici eft,ri j^txpitrmftfSf, amp;nbsp;folicitè dare operam ne quis Refpub,. detrimentiaccipiat.
J. Sed
-ocr page 141-I Pralectiones. 164
3- Sedabfit echnica fuperfticîo
4 ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; ne quis feu diurnis phancafmatis,
'^^Inodurnisiomnijs, uelut fpèftris, fefe
) percelli patiarur ; referatq; Thea-X pO'shecatæum. Eft enim nimius timor, { leu«AtU’i©-jncredulitatis turn iudex turn ultor.
«
II «Î
4-Etfi autem uere dixit Ariftoteles in primo libro Metaphyf. Omnes homines haturaliter fcire defiderant : deleftus ta-meneorumquæ nobis cognofcenda func habendus, amp;nbsp;ea difcenda funt quorum præcipua eft turn necefsitas turn utilitas* Non enim de nihilo eft uulgô quod dici ioleti
riMiiiuaStiruJijf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;àx^i.
Ij. Diuinitùs interdum incitari homines, ad ea Dei arcanainueftiganda, quæ fteusin lucem proferre conftituitjUel hoc potentilsimi Regis exemplum,docet.
6. lam uero fi fomniumA‘ai'’''*à(V,accen-derepoteft difcendi ardorem: quantô ma-gispulcherrimarumrerum admiratio eun dem acucre amp;nbsp;alere potcftîEtfiPhilolo-phia, Ars Medica, lurifprudentia, utilita-tis,necefsitatis, elegantiæ caufla, digna
haben-
-ocr page 142-tio IN Danielem Propheta« habetur in quibus nó perfundorièmolM brachio:fed fummo ucrfemurftudioiquiii deTheologia, quæ nobis dux eft ad u«' ram pietatem dicemus? Veritatem , i»' quit Picus,Philofophia quæric.TheolO' giainuenit: Religio pofsidec. Ineiusif^' que lludiofa confiderationeamp; profefsio'-ne, propter Dei gloriam amp;nbsp;noftramii’'* flaurationem , per omnem uitam ueij femur.
In prima Magorum refponfioiie (quaiquot; Jingua Syra enunciaram fuifte , quumi® Syriam amp;nbsp;Babylon olim relata fuerit,Strgt;-bonePlinioque audloribus, niirum uidefl non debet)Tria fun t notanda, Eup'heniil' mus,Poftulatum,Pollicitano nimisgl’' riofa.
I. Euphemifmo ( ô Rex in fecula uiu«' beneuolentiam initió captant, ExiftW autem praeter ré hic eos
fi in 1cirpo quærere nodum, qui id qu«‘l Deo foli conuenit, æternam j amp;nbsp;diuinaïf uitæ ufuram,Regicomprecatos cenftnq Etenim fîdelibus iuxra amp;nbsp;infidelibusuli^ latam fuifte banc precatiunculam,net^| liud quàm longa telicis ôc florenris amp;gubernarionis fpacia figni£ie3ft'e,arg‘'' jmeiit’
-ocr page 143-)
Prælectiôneï. rit fnentt) eft Danielis cademad Dariumfa-^taticne iitentis, exemplum, infra 6.22.
Eiufmodi autem nota refeiri debentad f'gülam, de precibus pro Magillratu ad Dsuniji.Tinioth. 2.1. Adhortorigicur an-teomniautfiâtdeprecationes,preces,pofc ftülationes, gratiarum aftiones pro qur-tuluis hominibiis : pro Regibus amp;nbsp;qui-lgt;ufuis in eminentia conftitutis ; ut tran-(luillamamp;quietam uitam degamus, currt omnipiecate amp;. honeftate.
î.Poftulatum eft, ut Rex^omnium ex-ponat. Etfi autem iuftum id fuifte uideri pofsit; func temporis tarnen eratabfurdû. Quid enim hoceft,requirerefomnij per-«nfionem ab eo,qui illius eft oblitus?
Videant itaque homines cordati non folùmquid ufiratum 8c reguläre Cic, fed e^-tiamquid ab alio præftari pofsit ? quid fêlant circu milan ri æ.
3. laâantiæ autem plena pollicitario tüitttueius interpretationem dicemus.
Viri prudentes, nec dofti inam fuam ué-ditant: nec fuis ingéniés nimiùm rribu-“nt;amp;,utnon temerèrerum abftrufaium «l'ucleacionem cuiquam pollicentur : lie qimm eam aggrediuntur, certa amp;nbsp;indu-bia /
r
-ocr page 144-tI2 IN Danielem Prophbtam , bia amp;nbsp;neceiïaria fedantes, afcifcunt ad extremum ingenij lüres Scdodriiisubet' taiem^
Econtra , doftrinæ admirandæ fiduc’’ inflati Scioli,longè plura quam præftîf* pofsincpromittere folent,amp;initió Sernifj niSjinftar rapidi amp;nbsp;fpumantis torrétis,ini' bribus hibernis Sc niue reroluia,auüi,w^ gnauocis contencioneadrriirandamfuai” lapientiam prçdicando uenditaiitæonti' men mulcô poll,eiufdem exemplomatt'J ria dicendi dellitufi,fuam inopiamamp;ftul' tiriam produiit. IKuJs!
pfos oftentui ludibiioq; habentes. Hosli rhetoricantes audias,n(.gt;n iniurià illud G* leni repetiiieris:xa^t/lt;i/‘l'i/t' w Itfa'i'diniT-i!'
Concineamus igitur nos intra modeft! Inetas,nee fimus fcamusutilem amp;nbsp;necelîariam dodrinai’’i eamqjad ufumnóftrum transferaniiis:i'' de nobis uerè dici pofsit illud Senec«' Neceflaria ignoramus, quia nonnecefc' ria difcimus.
t'fâio , I o.lunij. ƒ ; 8 ».
V E R S V S 5. d. 7
Rejpondens ver o Rex dixit Chab Ver hum à mé ahijt : ntß »O'
-ocr page 145-PRÀtECTIONES. Ilj iumfee er it is mihifomnitim et inters ftetationem eins in membra lania-^imtni, domtts 've^ra inßerqui-bnium redigentur.
^in antemfoninium amp;nbsp;interpre-iittionem iitii indicaueritis dona cn konerario glortarn multam recê^ fturi eilis à me: itaqjbmnium in-^trfretationem eins indicate miht.
^ejponderunt fecundb, ac dtxe-tunt: Rexfoninium dicat Seruis fuis, ittterpretationem indicabimuSi
Væfo uoSjOprimi fratres,ut uelut i rï facro quoda theatro 'a Domino Deö ^'iioftro poGti j mil mecum intuea-gt;niniilluftieexemplum,filiorumhuius fé-4 '■^'^'jf’ngulari coiifilio Deilummèfapien-4 '‘^(incerl'ecómilTorüm ; ut tandem manigt; .1 fiat quæ fit uanitas fapientiæhumà •J ‘'æ,quænônregiturSpiritu Chhfti,coque quot;otnine infelix eft, fuis profclTotibus P^ticulum creat-Radibit enim ad nos am-P^ilsimus fruftus, fi cogitabimus amp;pe,r-'»aramhabuerimuSjtutifsimum nobis fo-^’jGnos totos.Deo confecrantfSjei Uni resides permiferimus amp;nbsp;comendauerimus.
h Duæ
-ocr page 146-Ît4 ’N bANlELEM PrOPHBTAM
DuæautemfuticOraciones,nobise5pl*' Candç: Altéra quidem Regis, cupienris fci' re quid fibi uellec Somnium deingentiCo lolïb : Altera uerô Chaldæoruni.quifpem interpretationis ihdubiam Rlt;^i fecerunC/J n modô Somnium is expoH;lTer,
Oratiiô Régis rnbuspârtibusabfoluitur) In prima, Rex fateturfibi excidiJÎe Soni' nium,de quo tarnen cognofcendo folici» laborabat: in fecunda, córriminatur ano' cifsîmas pœnas Chaldçis, (ï quidemS'om-nium turn recitândo turn etiarti inteiprt' tando,Regi nô fatisfeciflent; in portrenUi amplifsimis poi!icirationibusagit,uruel firopolîta utiliràris fpe Chaldços adiduO' ebacprærtàndum,exrimularet.
Deprim.tpirte.
Verhumimeabijr.] Hoc eft, Oblitus Tun' Somni; iftius. Videmiis etiarh fummo* Principes, ut cæreris hunianaé uahirati*; fpeciebus, (îc etiam obliuionis uitio ob' lioxios elTe. Sed primùm quidem memi'l,, nerirnus.redè à Ùernordo alicàbi difluU) effe: Obliiiio quædam bona eft, quædaifl fnala eft. Apud Pluoarcbunï Euripidesiii' Verè rapiehris effe inepriarum obliuionf’ Idem in OrefteprçcJarèdicit; O'ueneraii' da ûbiiaio maiorum, quàm esfapiens^ miff“
-ocr page 147-PRÀLÈctiOtîBS. ït^
' Werisopcabilis Dca?£tfi fallö Deam uó-ïstobliuionem malorum: rcftè tarnen mo t'«tmiferis öptabileni efle. NarhiitEute-
I inonapud Curtium loquiturilj demum o-d jgt;timèmiferiasfcriic,qui ablcódunt:nec à-liîinfelicib.patrià magis e:4petéda, quam
(j folitudoamp;prioris ftatus obliuio,amp;c.
i,i Secundo amp;nbsp;illud obferuandufn,quomo J doObliuioiniialefcac. Anguftini hocdi-ûumeft: Obliuiö non fit répentè, fed pad-
,/ latim.Vtenimeaquædifciinus Scrtiemo-„ liæthefauro mandamus i fenfim alfequi-murnobisq',paramus:ficea quorum obli-{1 uil'cimur, paulatim euanefcunt amp;nosfu-y giunt, Fateildum tarnen eft, quoruhdam côfeflininos obliuifci, quum eoritm imagines memoriæ non fidelicer amp;nbsp;firmitet
1,1 tommilTaeßc quafi impreiTæ furttaitinfom •iiaamp;diuriiaç'*i'’’«ajui«r»
ƒ DetnobisChrifhis Oominus,ut malo-yj «’unijniunarumq;nobis illataium obliti: j,i 'bonorumfimus,memores:ac mulium dif-funilestimus ingracis amp;nbsp;iraci'ndis,de qui-
1,1 busCicero:Cui dolet,inquit,meminit;cuî ■(ij placet,oblmifcitur.
Oefecun Ja parte.
Confiât hæc pars attocifsima cômîna-latetininatureniniRex Chaldæis, ha in loua-
-ocr page 148-tiff IM Danielem PropmEtaM ' in fomniunijquod fibi excidiiïet.recitarel amp;nbsp;interpretarenturj extrema extremorun' malapafliifos cJTei
Malorfijinter alias multas, formæ funji! Crudele fupplici 5 mortis,amp; çdiû exci(li®'l
Trifte eftlupplicio affici: tn ftius 311161quot; eftpraetermeritum ob inconfultam Priquot;', cipis iram,uidimam fieri amp;pecudisinniquot;| rem iugulari.* omnium ueró triftifsimÛ£ft| firupplicij circumftantiæexafperentur.
Etfi autem uerè dixit Cicero in 2. deDf'i uinat.Non domus dominumjfed domH nus domum exornat: Tarnen,quia ucsI'M Xenophon dixitjnihilunicuiquenoftfû'''i i fandius amp;gratius eflepoteft,fiiadonio,quot;'i lt;nbsp;ius excidium,amp;arborum fuccifio,horrO'( rumq; uaftatio j intergrauifsimas amp;ign’’' mirtiofii'simas pœnas recenferi fo'et.lM memoria dignum efl quod Xenophon W bro 4. de Cyri lunioris cxpeditiotielff'’ ' bit, etiam Miliribus, qui domos incendquot;'! ' ranr,fub dio pcrnodandum fuifle.Mihtquot;“'; ' air,l^tis cum uocibus intra ruguriafefef^l ceperunr,acfanèlibencer adpriftinanio'| ptimaruni rerum copiamredierunr:finquot;' ' ro q u i d o m o s in cen d eran t,^
-ocr page 149-Prælectionbs. nr ÿ Exiftimo autem hoc loco ifthæccapita ®®arinæobferuanda.
j ’• Sumni Principes utarmatis utuntur 0 pfecibus ; fie precibus minas regaliter ad-'d ‘'“nnutilleaic, J î. Eiusauteminhumanitatisduæcauf-y fæfunt: altera, quod non in Deum, qui fu-P^tioreft, amp;Regum Rex: fedinSubiedos
H ^“æpbteftati amp;infçripres,uclutèfublimi, proipçftant : altera, quod non Temper ui-j, dent certalege fe alijs præelïe : ideoq;fibi J nonlicerequodlibet.
J Fiduciaautempotentiæaudaces,amp; J ?daliosinuadendos amp;nbsp;opptimendos prç-dpites facit.Alienis enim erratis amp;nbsp;pecca-y tisoffenduntur.fuis autem deleftantur.
4. Experiuntur autem ScipfiTalionis il pœnam ; Etenim qui intégras familias ex-ftitpatenon dubitant.ipfi quoque tandem delentur; amp;nbsp;qui aliénas domos incendunt ^«aftant, arcium 8c pâlatiorum fuorû in-«endiaaccerfunt.
Df p4rfe lertid,''
Infincaddit Rexmagnificam pollicita-tioncm;Sienim Chaldæiiplius uotisfatif-fanant,pollicetur donaamplifsima;fpor-tulam quæ diuinationis gratia dari confue 'i'tauSchonoresfummos,
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h 3 Vl
-ocr page 150-ITS IN Daniblem Prqphetam
Vteniip phùs mecu infamiæ,mortis^ çxcidij çdium priuatarum: ica nuncfpeho norum, uitæ amp;nbsp;incolumiratis, amp;nbsp;opum,i^ los eo adducereconaturut fomniumreci' teiitamp;exponanc. Acres autem ftjmulos elfe cam (pei, quam mecus, ceftancur oni' nium cemporum hiftoriç Si quocidianaât uniueifahs experieniia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
Dilcimus hoc loco ifta capita dcétrinÇ-) j
I. Principes opum amp;nbsp;honoris acdigni' 1 tacis fuaeadmiracione fafcinacos,fæpenU', mero ea fibi fumereSi alijs polliceri,quä ! Deus in lua unius poceftace arbicriopO* * fica, dac cui, quando Siquomodoipfipb' J ceCjPlal.Szpua. GraciamSi gloriam datk' * houah. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
z. Ideofibi ipfis illudunr, qui Deo fl' ' miflo,ab hominibus ea expeftac Si petut, i quæ largiri feu mediacc feu immediate,' ’ Dei folius eft.Ecfi autem reftè diciçiirtPrio cipibus placuilfe uiris, no ultima laus eft lt;i id camen de bonis Si cordacis PrincipibuS *1 reftèiiidicancibus de aliéna uiituce, intel' ligendumeft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»
Rrfjiottpo M^gorunt.
Hæc Refponlio duabus partibus con» ftacjPecitione amp;nbsp;Piomifsione^fatis magni-wa»
'I
-ocr page 151-PHALBÇTIONES. II»
Âcâ.Cæterùmhæc Regis amp;nbsp;Chaldæorum Çolloquutio non iniuria nobis reuocâriï gt;n memoriam illam de Themiftocle hillo» riâiii,quiquum ab Andrijs pecuniam exi-gsrct,dixit,Deos duos fe adducere Viro 8c ^wlionenijUt teftarctur pieces fuas arma-i3s elïe. Sed Andrij non inepte refpon-“letunt, apud fe duas eife inuiûas deas, faupertatem amp;nbsp;Impofsibilitaté, per quas integrum non effet illius petitioni facif-fâcere.
Minus prudenterChaldæifuo Régi re-' fponderunt: Etenim licet uerecundè.,uc I »idetur, Somnii recitationem peierenc, '^'g'Squifaffus eratillud Gbi excidiffeja-i nimum nonmediocriteroffenderût.Quid i ’nimattinet, eius fomnij cômemoratioué ïb aliquo exigere,quod hic Gbi è memorii
1 ^cidilTejConqueratur?
f Porto,niinis gloriofè pollicenturexpo-; Jtionemfomnij,quæ nemini, niG Dcore-,! ’itlantCjinnotefcere poterat.
i Sic lolet Deus iroportunis curioforum hominum quæftiQnes,aliorum infcitia re-lnndere,ututrique inter fefe comrnifsigt;
Uuititiæ fuæ fpecimina edanç.
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sed de his haâe-
nus.
: nbsp;nbsp;nbsp;.1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h 4 Vér.«
-ocr page 152-ixg IN Danielem PkophetaM Vers VS 8.amp;9.
Rejpondit Rexamp; dixit: Certe ci^ gnofco qttod tempus redimitdy pïi' pterea quod videatis, quod res à tnl recefferit, ^od ftfimnium non in' dicaueritd mt hi, 'unica edfèntentH de quot;vobif : certefermonem mendacetn amp;nbsp;corrupt urn praparadis 'vos vt À cat is coram me, donee tempus mute-tur: quamobrem fomnium dicite mi' hi, (p' intelligam quodinterpretatio ■ nem eius in die arepoßitis mihi,
SOJerir Principes quidam, qiiiim defiderijs non è ueftigio fatisderio'' dent,iras concipere,crimina inrenf^' re.fentenrias capiraJes liatirn proFerre,fo?l pliciaaccelerare : uthoc Joco uideree/}i''i hlebucadnezaris Regis exemplo.Eiushi^i fentenriaeft,
Digni funccapjc31ibusrtjpplicijs,(ioi^^i re magna^Se cpiç Principi cordi dejneerrpi gari,tergiuerfaniur, amp;nbsp;diem de die duciHij u^fucumei facere poCsinr, amp;ft}æincodgt;‘ mirati Segueflui confulere.
Vos aurem,ô Magipd nuncfacitis. Qÿquot;' enim animaduerteritis mihi excidi/Te foit-niuifi!
-ocr page 153-PrÆLECTIONES. Il» nium,tempus aftutè redimitis, Amplificat âutem rei indignitatem per Circumftan-tiss, Quod ftudeantX()tf('inioif«,iz : Quôd non habeantrationem Regis fui,qui quod ex-ciderat, fibi in memoriam reuocariuole-bat; Quôd ad unum omnes Magi, quafî lyncretifmoaduerfus Regem eófpirantes, traderent mucuas operas, ficutne quidem unusuiriboni officium faceret; Quod fi-pentisexcogitandisamp;ijstemporuuici-bus aftutè accommodan dis,intend cflent: Additautem in fine admonitionem, ut fi quidem uelint Interpretadoni fidem face-ie,Somnium prius perfpicue répétant.
Quaredigni eftis grauifsima pœna, qua Uobis fum interminatus.Hancautcm Con dufionem, culpæ exaggeratione conten-tus,Rex prætermittit, ut uideretur no tarn adiuftü eorum fuppliciö properare, quam Magorumimprobitatem deteftari.
Df Suj^icione.
Vetus diflum eft de Surpicionibus;lt;*’w»j«gt; ; quod amp;uerHm eft amp;i. obferua-tionedignum,utex hifee Aphorifmis liquet: r- SuJ^icio ex falßs imaginationibiu,
h $
Com«
-ocr page 154-Ill IN Damieiem Phophetam Commitcic enim Paralogilmum »r»(gt;àrj4 cartofif^sas ouTiOj^. Vc Saul ex fucccfsibus Daui-dis amp;nbsp;magnicudine reru ab eodem gelb« rum,falfo coiiijcit,ilium perfocericasdem ad regiam dignitatem contendere.
2. Colligit autem eapotiùs quA nofuni 'V€ra,quam ea qua 'uerafunt^
Aegerenim animus lempererrat,boni* i diffidi t,malis innititur;illis tnala, his boni ! perpcram adicribit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
5. Non 'unum aliqaem, fed flurimU ' habetfujpe^os^ac protnde exofos. Sic enim ilU hbi blanditur, ut nemineffl alium (e melfore pqtans, inbumauiter d? alijs omnibus pronuncier.
4. Perniciofa eli cum armata eil prb-mü CalumniaydeindeVt nbsp;Autorit ate.
Ç,. Suficiouerusjuuminitib vir ule»' ta linguaß)iculis,profert,vt noceat^
Ita Semei maledicens Dauidi fugiend , Ablolomum filium,inftar a(pidis,uenenâ' tasamp;aculeatas uoces l'parfir.
6. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aucloritaa accédant,in ft' j
riculo verfantur etiam innocentifimi liO' mtnes. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
•j. Sape tarnen Principum de impoilo' « ribuh
-ocr page 155-PHAIECTIONBS. ï 1 5
^^^«if'uj]gt;icionesgt;(^ ex ÿs nata mala,ferui-’ diuinx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'vindi^tx,
^thaec hiftoria teftatur.
f»J]gt;i(fo»upe^i^ medetttr ch^» quji omnta in far tem meliore inter• f^^ta/Kr,i.Coi.i^.
Vers VS lo.amp;ii.
^eJJ/onderunt Chaldai coram quot;Re^ gt;nbsp;amp;nbsp;dixerunt : Non est homo fufer
terrant,qui verbum Regispoßit tndi-^‘i^efraterea nullus antea Rex,Prin-((fs aut Pot estas tale quid interrogea- nbsp;nbsp;nbsp;‘
Vit vllum genethliacum, nbsp;nbsp;aiïrolo^
chaldaum gt;nbsp;Porrb verbum
(fttod Rex poÜulat graue eil, nee alius (si qui indicet corâ Rege, frat er Deos,quorum habitatio cum Carne non (ii.
-V . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
HÆcefl poftrema amp;nbsp;apologetica rc-fponfio Magorum,quæ hue tendit. Nequidem iramRegis,nedû atrox
i ‘quot;Ppliciunijfefe promeritos elTe.
Ttibus autem Arguments fefe purgare, ^Regem cómotum placate ftudent, quæ ^‘Pnuûuleâicè j^eicenlebimus.
-ocr page 156-1X4 ’N Danielem ProphetaM
I. E’x Tt àJluucdTx^ib i m p ofsibili. Quod tolt; ti humano generi fimplicitcr impolsibib eftjidne quidem fapicntifsimis Sc doäil' ßmis eft imperandum. luxta ucrfujn:
(Æ 6vfäfgt; i Tif'^rrif r' àftiixnK.
Verbû Regis; id eft, Somniû cuius cauf' fafolicitus eftjànemine mortaliuni,pO' teftrepetiamp;inmemoriamreuocari.
Quare eiusrepetitio àMagis exigi no» debet.
Abexemplis.QuodomnesRege»^ Principes à nemine flagitandum cenlent, id nee Regi Nebucadnezari à Magis exi-1 gendum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
Somnij autem,cuius quis plané obliw* j eft, percenfionem8c enodationemnemo Regiim amp;nbsp;Magiftratuum, fibi unquam gendam cenfuit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
Ergo nee tibi, ô Rex, iftud à nobis«*' gendum erat.
J. A'formaamp;reuelatione;Qiiæmyd«' ria ira funrabftrufa,ut nô nifi Deo eorûau-âoreeademretegente, innotefeant, no»| polTunt à quoquam,cui non funt patefads. diuinitùs,exponi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Taleaûthauddubièjid eft, de quotâco-pere laboras. Ergo nó tàm ab hominibuSf quàmàDcoexpetédaeftcius enucleariO’
PhralîSj,
-ocr page 157-PrAIECTIONÊS. 11$
PhraGs, Dij non habitant ctw» carne, nihil a-Vmd fibi uult, quam eorum naturam elTe fimplicem, amp;nbsp;alienam ab omni concietiogt; nemortalijamp;c.
Dercritwi abdrufarum inucÜi-gationc.
1. Ea,quæ difcimus uelfunt^^ifij^ajiiel
Rtniol.
i 1. Myftica, uel circa diuina uerfanrur,
I üel circa Humana amp;nbsp;alia quorum ufus elt ,l inhac uita.
'I 5. Diuina , ünftione 8c illuminaricne ’ I Spiritus fanüi innotefcunt.Vtrota Euan-'1 geli) dofttirta, Deo Pane earn retegenie, J paruülisinnotefcitjMatth.n.is.
J 4.. Humana.nihiluetat in Ethica, Poli-
J lica,PHyficafubdiftinguere.
1 $. Hæc lumine ratiortis humanæ per-
l Ueftigantur.Ioan.t. 5.LUX intenebris lu-
'1 cet,Matth,»6.Caroamp;fahguisetfi eaquae
I font fidei non retegunr,ea ramen quæ tunc
'1 lùtutseaperiünt. '
A 6. Sunt præterea quædam Myftica wt
I ®'®'Pgt;“,curiofaScimpia,qualiain-
l 'ieftigabant,Gcnethliaci,Augures,Extilpi
1 Ws^alij horum fl miles ; alia autem non
1 *'8‘'(gt;«funt,utfomnia diuina fl-ióit'iiu’ffa.ideó ^Uataper quiciem,uc quid eafibiuellent, ad
-ocr page 158-tl«’ IN Danielem ProphstaM ad Dei gloriam amp;nbsp;utilitacem pioruni,pO' ftca innotefcerer.
7. PièdixitTheodoretus :è/S[itTSfrill'' n^aiKti t«
8. Vcauté ea,quæDeiis ablcöndic,no” fu n t curiofè p erfcru ran da : i ta ea, quæ pf*’ fuabonirateretexit, non funtnegligeiiJ^ iHudenim impiae curiofitatis:hocaucci” perniciofæingratitudiiiisforct.
jÛtHîoit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ver î vs
» iJunif. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;furore m'i
gno : (f iitfit zit per der ent omnesf- I fientes Babylonis, Ituy, lex egrefa ed, ( dffa fient es tnterficiebatur:^^ (jusf uerunt Danielem, ï^focios èitts vt ni-terficerentur,
PRopofitum nobis eft,decreri deintcf' ficiendis Magis amp;nbsp;eorüin CölJeg’* Cauffas amp;c CircumftantiaSjii?«««*^ indicare. Tora antei-n hi/toria moner, Auiislenta elïe beneficia,amp;præcipnesoH^ fenfas Sciniurias : acuerè dictum àPJuU^'. j tho: Quemadmodumprius emicactulg^^f quàm audiatur tonirru; amp;nbsp;in uulnereprii^* confpicif languis quàm panes dilTeâ^^ * hiantes; ficapudmulio«Pfincipes,pn!'*,' ' dani«^.
-ocr page 159-PrALECTIONBS, iamnâturdelatus.quàm audiatur,amp; priùs périt, qu'arn conuincatur. Ideo uitcmus ' quoad eius fieri poteftfummorum honii-! iiumoffenlas,amp; confidamus Deo.nô Prih-I tipibusjinquibus non éft faills.
' I. Efficiens princeps caiifl'â Mandâti de Magisoccidendisjcrar Rex ipfe Nebucad-he:ar,quem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;luijir'itTjifx efle oporte-
I bat,nonauftorem iniullæ cædis. luptra di-1 ftuni'.Eripitepauperçm amp;nbsp;egenuiVi:amp;de 1 nianuirrtpiorû eruite,Plalm.82. 4.. lté: Dei 1 ■uiniftereft tuo bono R,om.43. Z).. Acreftc Ariftotelesadmonuit Alexandrum, utco-gitaret Regnum fibi datum ’tamp;'f
T- Itnpulfiuç cauflæ fuerunt,ira Sifefti-I quot;âtiOjquæduo confilio præcipuèaduerla-i^’iprudcnterm muit Thucydides. Nam ira ’’lisbreuis furor eft, nec operatur iutticiâ: Minatio autem facit,uc ne quis Jüertj^ânr profpicienter Völligere Pûlsiuiitcum Ariftotelc loquar.
Finis eratVindida,quaiTi Rexiræ irt-^“'gens,atrocem elfe uolebat,quum maie pemfuarnà Magis læfarrt putaret. CrU-autem hæcuindidæ cupido eft, quâî jt; ^alienis doloribus amp;nbsp;mali.s quafi quaf-,)delicias factc: Et, ut dici folet,ho-
ilium
-ocr page 160-tl8 IN Danielem ProphetaM ûi U m xreit a fti i iti o n i b u s, ira m fuam piandampucar.
2f.. Perfonæ,quas Rex trucidandascfö j fuif,erat duum ordinum, Sontes ui delicfU amp;Infoiices.Etenim ad necem quçfiti funG nó fohim Magi, qui Regi nó facisieceranC fed etiâ Daniel amp;nbsp;eius fodales.Videmus«' tiam optimos obnoxam alienam intefJD periditari. Latèenim patent tumprænii*l tum pœnænituulgô did foler. j Occurruntautem hocloco, duo cipi‘gt; d 0 dri n æ: a J terum, d e in i u fti s præi u dici/^'l aJrerunijdefubita coniierCione glorixini'l gnominiam cum uitæ difcriminc coniiii'l dam.
De pr^iudicijs iniuS^ift
1. PræîudiciumàperturbationibusW nioderatis cxcitatur. Nam, ut ait Arifl‘'‘'l Rher.«. Amor amp;nbsp;odium amp;priuati coinngt;‘''j d i c up i d o, fa d u n t u 11 u d ex u e ri ta tem uidear. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
2. Vrludici/'certaamufsis e(l, did/ Lesbta eiiregula. Atqui melius‘‘f proniidare fecundii leges amp;ii[eras, expriEfcripco propriæ lencenciæ audc‘^'! riæmcidem docui[,Poli[.2.
Aw^’»/«præiudicj/maceceû.
res facta ell conlîlium : lie tes
-ocr page 161-PRamp;LECTIONES, liÿ «onfili j inopia,quç eutn pronunciandi au-wiaeftconiunfta:ficut cum infcia con-lunfta eft plerumqjconfidentia amp;C impu-aentia.
4- Præiudici) fotoles eft præcipîtata lententia eac^ue condemnans. Qui enim prsiudicijs agunt, periode pronuncianC ’cfidimnum inmoraforet. Ideo quam-primumpronunciant, quafi qui cum Peri-deprælenciareâifsimèdijudicare ècraAt
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pofsinc ; quod certè earum
amp;tieroicum eft.
5- Acceleratam eXecunonem pedifte» ^Uamfecum trahit condemnacio temera-tia. Atquiinijs quæ femel admifta, emen-•larinequeunt,non eft feftinandum:fed de tiuofemelftatuendumeft, diu deliberan-; lt;lumquoq;eft.
6. Nihilautem magis cóntrarium eftiu , ^icio,quamfineiudicio aliquem profcri-tcretUE contra Ariftogitonem dixit Demo , fthsnes.
Defubitaglori£crfecuritittit irt ignominiitit C4(gt;ilif^ perÉcwIwm, conuerfjone.
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t
t. QuUmueredicatur,tvxÄ©'Ta lt;luismireturrerum humanarum præcipi-istnclTeconuerlionem?
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2. Sed
-ocr page 162-tjo IN DaNIELEM PnOPliBTAAf
2. Sed qiiód ranra eftincönrtainia Kf® humanarum, lecundum prouerbium! die nullMjCrjs maximuf, ó i/m ii3igt; èJ'às^ aÛMfi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!
fat^cauüæ diuerlæ Tunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
Princeps caufTa eß, quôd Deus muH'i di iudex eß. Iraq; iiecab oriente,neque^i') occidenre, neqiie à mari iienir exaJurioJ Deus autem hune humiliât, amp;iJJumcX'j »Icar. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
4.. Moueturautem ille iußicia^quandcl âliquem deprimir,8{ mirericordiai(}aiii«l aliquem exahac. Sol amp;nbsp;feutum eÜlehoj uab,glonam amp;gratiam daclehouah,ut^'‘ Pfahes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
lt;). Inferioraurem caußa JMûdus eß,^''' præcipuæ uolupeaei eß, fua habere Iud'‘ Dria,quum nunchos amar amp;atrollit,iM odio habet deprimir^^ir^i’^ixât: nûc eoH dem alias diligir, alias negligic amp;peroßß habet: quû eos delift admir3ri,autminn hbi neeeßarios ducit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
d. ïam uerô quum tanta cuiußj;ßn[l)igt; na uel mala, quantos eß qui ea pofsidec^' nimus,quismireturhomines inßabiles!^ Chamçleôte mur3b!liotes,non eodélin^'l per loco eßiä? Mutatis conhlifs, jffeâibuS/ ßudifs öemoribus, uitæ códitionem, liorû de nobis judicia mutaii, reguläre eHI
7. OfTen^l
-ocr page 163-P R Ä. L E C TI o N E s. ïjt
7. Offenditiir autem Deus Seruorum fuorum carnali fecuritate, quæ rimorem Dfci,inuocationcm, graciarum aftioneirij circumfpeftionem minuit. luxta illud: Egodixiin felicitate mea:Non moueboc infeculum(nam lehouah,beneplacito tuo fecifti ftare in monte fortitudinem ) ab-fcondifti faciem tuam amp;nbsp;fui territus, Pfai. 30.8.7.
8. Demusigitur.operam, utfimusriTfias gt;“wi«i'5i'^a'gt;5,amp;prælucente fideferuiamus Chrilto,pergloriam ùkignominiam, amp;ne pätiamurnosuinci Tü/zXi/OiJ'i çiwAtraTajji/: utScPlacoalicubiait.
9. Intueamuretiam exempla magni nO minishortiinum, qui feu ab ingrafis ciui-kusautMagilfracibuSjfeu acollegis; feu à t’rræfilijs amp;nauci homunciohibus, exa-§icatifuerunt, Sóuii tuteillorum commoa amp;animaci,feramus idquod facalö 'iMiigentibus amp;uerè philofopbicis ani-”iis.Socrarem, Anitus, Melitus amp;nbsp;Cfitias oppugnauerunt. Platoni infeftus fuit Mo-^oHjineundem iniurius fuicDionylius. A-'■llotelem Sc Theophrallum ciues Attici ”5xârunt. Demollhenem Aefcliines exagi 'ïuit.Clodius Ciceronem Roma eiecit.t-'”fniodi axemplomm plena ell: 6c facra hi-i 2 lloria.
Ï32 IN DaNIELëM pR-OPHETAii ftoria. Quare dum inter homines fiimui humaniratem colamus, nec cuiquamtet-rori auc fraudi fimus. Conuicia,uellicario-neSjbreuia incommoda, magno feramiis animo , qui dum nos uercimus amp;nbsp;refpi-j cimus, ecce immortalitas adeft, uc dixii Setieca. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;।
lo. iQuod fi non dilexerimus gloriain euanidam.quçà mundoproficilcituFjCon-tenri gloriaquæà ditiinæ adoptionisgrâ-tiaad nos redit: ut illius fulgor j mentiuin aciem non perftringet, nec efficiet iitnO' bisipfis nimiiim placeamus : fie eiuldem fvvi««,deiedos no redden Stat eiïim illud: Ab auditione mala nó timebit, paraiû co’ eins fidens lehouæ.Pfal.nî,/. i
V E K s V s (4.. iÇ.ld.
Tune Darnelrejj^ondttptfienttam prudenttam ad Arioch frincifem fate Ht tu Regts y qui egrefusfuerat’vt interficeret Sapten.fs Babfonis. Re^ fondtt y tnquam, nbsp;nbsp;dixit tgfi Arioch
frafe£io Regts : (^amobrem décrété i fifltnauitafacteRegis^Tuncremoro' | netndtcautt Artoch Dante h, Ét Daniel ingrejfus est, fetijtaRÉgevt 1
-ocr page 165-t
Prælectiones.
ttmpM dar etfibi, nbsp;nbsp;irtterpretatione
ittdtcaret Reai.
VErfamurineaEpîtafis parte, quç pie naeftaffeâibus amp;nbsp;modis omnibus turbulenta eft, ob ingens dilcrimen, etiatn capitis amp;nbsp;bonorum, in quod Magi *ddufti fuerunt. Dum autem bis aquahæ-ret,diuinirùs excitatur Daniel,quiunus turn temporis multorum inftarerac,amp;fe mediuminterponir, quod tametfi,litres i-pbloquitur,non interiuiilet Regis amp;Ma-gonim congrefrui:tamen,in commune pe-ricuIumincidiiret.Demonftrauir autem di ftis amp;faftis,nó Temper uerum id effe, uul-goquod dicifolet: Vnufvir,nuUiM'igt;ir.
Phtafis ilia, B.eß)on(iere faptenttam CT pru-nihil aliud hoc loco fignificat,quani maturüamp;prudens coUoquium,quod cum Ariocho Daniel inbituit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
Duoautem Danielis Colloquia, quorû älterum cum Ariocho : alterum cum Rege habuit,hocloco confideranda hint.
Inpriore.Quis, Quornodo, Cui amp;nbsp;Qua dcreloquiuus fit,fpeâanduin eft. In pofte riore. Quid amp;nbsp;à quo Daniel poftulaucrit, ättendendum.
I, Quis ? Daniel cpgnito periculo, in i 3 quod
-ocr page 166-I
134 IN Daniele« Prophetam quod cum fuis popularibus repente incN deratjcius difcutiendi amp;nbsp;euitandi gratiSi hoc quicquid eracrei egir.
Thefis. Efthocprudentis Sccircurnfft' fti hominis dare cperam, ne exalienacul* paadfe immerencem.redundeccalamiuS' Eftautéamp; hominis pij,(î ius fasq;fic,etù alijs JaborantibusfuccurrereinonfuæMi' tùm incolumitatis habererationem.IuxU ilJiid:Erueeosquiraptanrur ad mortem, Prou.24.II.
2. Quomodo ? Prudenter amp;nbsp;corda« loquutus eft. Jn ferio enim négocie amp;nbsp;periculo, nullus locus eftgarrulitaciamp;io' epri/s.
Tbefîs. Etiam arq; etiam fpcâandumin orationeeft dccorû, quod ell capuc artiS' Sic cnim conformandus eft fcrmo,utteni‘ poribus.perfonis èc rebus ipïïs,refpódeai amp;coiigruaf.
3. Cui? Ariochoprçfeflo regiorum Si‘ tellicum.
Thelîs. Mulrum inrereftquem randem, in periculo confticutus, alloquare.cui li‘ i das. Suncenim, qui difsimulentfealienis J gauderemalis: funr,qui lîmulentcommi' feracionem. Traque prudenter fibiconfu’ luntjOiala quifuaabicondunt,ne quibuf-
-ocr page 167-PRALECTIONES.
dam ridiculi potiiis quam milerabileSjfinf. Atfidealicuius candore amp;nbsp;amore cóftet, »Hoqiiendus eritifcd tarnen »'mjäf,leu cordate.
4' Qua de rc.De nimiu prçcipitata Re« gisdçinterficiendisMagis,lentétia. QjtÄ-ctwijjdicebatjyrftinjMit decretum à facie Regn^
Thefis. Quum refcindéda funt fummo-lumhotninumdécréta,iniufta amp;temera-ria,raodeRèinquirendæ lunt eorum cauf« fc.Ecenim G quid uitij in caufsis ert.id ue-recundè notandum eft, ut Ciuilia wcortigantur, nonautem ut tragicè exa-gicata,mai0ri malo amp;nbsp;oifenfæ anlam präg« beaiK.
Oe confulta animi in rebut dub^s prt~ fentia.
I. Inter alia Spiritus fandi ^feu doiu,quibus in rc ancipiti eft opqs Dei fer üis,eftconfulta animi præfentia,
2. Vtautem hæcSpiritui timiditatis op poni[ur.licreftèlt;fi't2i««‘^i»ai“‘“f,Spiritus ro-borisuocatur,amp; eft cum charitateamp;ani-mi lanitateconiunäRji.Tim.i,/.
3. Eft autem fanda prudens «’•«pa/Z« amp;fiducia,quæidhomini præftat,uthom9 Hiifquam fibi ipfi autfuo muneridéfit,ne tupgaiui 4inmo;fedfitintentusin,omne»
14. occa«
-ocr page 168-I 3 ff IN Danielem Prophetam occafiones,faciendi amp;dicendi id quodftn âum,uerum amp;neceflarium eft.
4. Lucecautemea/umintotaSanöO' rum uira, turn præcipuèingiauifsimiscsf raminibns amp;periculis. Vt quumPaulusJ Judæis pefsimèhabitus,forti,fedato^jani ^rno ApoJogiam,pro fideöi ApoftoJatufto
tuendo,inftituit,Aft.22.
Vt autcm animi præfentiamexcitât Spiritus fanlt;ftus:fic eandé uuJt, prouiden' riæmediratione,ànobis foueri.
d. Quam nobis neceftaria fir, uelexef coJJigi poteft, quàd nunquam non font pugnæ,intùs pauores, nos exercenc;^ quod;
nunquam bella pijs,nunquam difcrimina défunt, Et cum quo certet,Mens pia femper habet.
J. Dulcis autem eius nutricu'a eft, bO' na confcientia. Etenim u t ait Clemens A* lexandrinus: Jlmcaiiauviis
}!«. lufticiæ enim confcientia, infrafluni redditanimum, eriamin medi/s affliflio' nibus,
8, Haber autem felicitatem in ' confilijs,indiuiduum comitem: fuggeren-tem linguæpJedro fandi argumentum U' * berrimum.uelut Mentis internuncio, )
p. Pugnatcum hoc dono, in fecundis J icbus
-ocr page 169-Pk Æ L E C T I o N E s. v IJT rebus fecuritas : in aduerüs defperatiocu
1 confilij inopia coniunQa.
i PorrójDanielis ßcNebucadnezaris col 1 loquiu,breuiter his uerbis defcripfitPro-( pbeta ; Daniel ingreffiit eil,cr petijt à Rfge,vt ten» fifdiretjibi^cy- mterpretationem indiearet Rcgi.
Duo hïc obferuabimuSjPetitionem fpa-djtemporis ad deliberanonem:amp; Pollici-j tïtionemexpofirionis Somnij cjuodRegi oblatumfuçfat.
Alia fuit petitio Magorum,alia Daniells. lUi hoc uolebantjUt Rex ediceret fom-nium, quo tantopere afficiebatur : hic au-tem,quod Regem illius oblitum efl'e acce-pifletjbreuis temporis mora, ideó petijt, reuelationem arcani iftius,precibus à
Dcopoffetimpetrare, j Thefis. Quum reftè Thales dixerit: ♦ xi»®', sraJrTw^/(ropiTOTOii', Tempus omnium 1 «llfapientifsimujn,eó quödrerurq inue-ftigationi 8c cognition! parandæ feruit: Scteâèbeatus Hieronymus ex Pythago-
1 ræorumfententiatcftetuf.Toii' einai rit AffjimutjTempus correlt;lioniferuire:pru-
1 denter faciunt, qui illud redimunt, eoq; in rsmfuambeneutuntur. Omniûfanèfum-ptuuni»o?im?itsnT(i|i/pretiofifsimû eflTem-pus utrefte dixitTheophraftus,
Promi-
-ocr page 170-J}8 IN Danielem Prophetam
Promifit autem Daniel, fe interpret«-. tionem Somnij Regi modo impetralTct j tempus ad preces concipiendas amp;delibe-1 randum,bonafidetraditurum efie.
J hefis. Arcanorum,quæacic mentishu manæ periieftigari nequeunt, reuelatio' nem,fide« fibi à Domino tanquaueromy' Ragogo,pollicetur: eoq; nomineinDofli' jio gloridtur.
Oe Arcanarum Uiterprttibu«.
». Arcana, quæ Deus hominum bondI innotelcere uult, feruiunt tumconfufio' ni JmpoHorum, turn gloriæ diuinitiis citatorum amp;nbsp;iilußratorum HierophanW-rum.
2. Vtenim [mpoflorea iUi,có(iriru3C^I Jidiiate, mendacia amp;nbsp;meras nugas uenlt;li'i tandojquedumfacere,amp;glorian)apudJgt;d( । mines uenari (atagür,eoq; nomine oppfd'j brium amp;nbsp;pœùas merentur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
Sicpif Hierophancæ, /anda nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
feu dilcen Ji cupiditate ardentes , reniogt;i con/iderationi intenti funt. Si. lanäispt^'l cibus à Deo petunt amp;nbsp;impecrancreuebu rionem rerum abfirurarum,quam nullalgt;‘'l mana Sc foleaia poieiat alTequi^l apprçheniJeie,
4..
-ocr page 171-PrÆLECTIONES,
• Qyum hi pollicentur Arcanorum «nuclçationemjd faciunt freti Dei ergafa inenarrabili bonicateznonfuauel pruden-ihuellanftimonia.
1. Necetiam aliorum arcanoru, quàm wrurn quæ Dei gloriæ amp;nbsp;hominum ufiw oiisferuirepoflquot;unc,amp; neceflariafunt,re-»«latioiiem, requirunt. nvatf)).» enim fibi neutiquam perueftiganda amp;nbsp;cognofccn« lt;13,perfuafum habenr.
Promulgationem autem rerum ab-f^njfarum, non ingeniorum uanitaûzfed 'orum,qui difcédi ardore præditi funt, in-ftitutionisferuireuolunr.
7« Non autem fuam feu gloriam feu in-lt;:olumitatem, quum doûrinæ fpecimina tdituri funt, fpedant : fed fuam amp;nbsp;alio-I iitilitatem honeftam amp;nbsp;incolumita-) ttm.
. 8. Prælucente fide eorumfpem faciunt Meles Deo confifi, quæ caro amp;nbsp;fanguis
lt; pfïftarenequic.
■'Vnsvs t/.amp;iS.
Il
Tunclianiel domum fuam perre^ Hanania,MifieU,Azaria rtm ipfam indicauitt
-ocr page 172-14-0 IN Danielem Paophetam z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et m'tfericordias fetiuerunt à fi
ele Dei cœlifuper feer cto i^o, ne périrent Daniel focif eius, cum alysfi-ptentibuiBabylonü^
DVo hoc Joco obferuabimus ; Ah^' rum eli Colloquium DanicJis dahum : Altcrum, eorundem Pteci' tioadDeum, pro reuelatione arcaniilH'^
De Coiïocjuio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
». Quum etîam feu dölores uetisi'i micis {int communes,uera ammoiumc‘gt;i‘j iunüio maxime in adueffisjucer.
3. Cauendumaureme/l ne unquanH'if rebus Jeuiculis ueJut nugis, agamusoi'^ gœdias, amp;c ne lîmus nimiùm in queruli. Ecenim ur haber adagium;«?'* ipn^iliusKivipv'vit, Ed eciam boi^^i nismolelii Si imprudents, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
coinijeere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
5. Efiam aurem arque eciam fpeÛJ'’' * dum inreincerra, quid periculiindicei”: quid'ue eos quos de periculo çerciocesti't ’ cic,quid deniqiucrofq^decear, ' '
4. Indicem feu monicorem, non çerco comperca Si fciiu plané necelTariap peiii‘
Præléctiones. 14t 5^enredecet. Rcûcigif fecir Daniel, quöd domifuæ Sodales de periculo in quo ucr-
1 fâtentur,edocuit.
l 5( Eos uerô,qui de periculo admonen* 1 tur,fidem, ueranarrantibus amp;nbsp;benèmo-' nentibus,habere,par eft. EtGenimreû«! 'i dixitEpicharmus:Alt;'iAlt;i'')i'‘’â’''’«igt;'= “pô«« TaûTa U Memento ne cui temerè fidas-.hi '1 cnimptudenciæ quafi quidam neruifunt: 4 tarnen,uerisnarratiombusideo aiTentien 1 dumeft,neut Amyclas filentium, itanos 1 incteduiitas nimia perdat.
1 6. Vtrofq^autem decet,nec quouis lo-'I co,nec cumquibüfuis de rebus aiduisSc 3 periculoGs colloqui* Ideo Daniel demi 1 fuseSodales de periculo,in quod prætet '1 metitumprolapli,inter malleum Siincu-‘I demuetfabantur,admonuit.
'1 Qnumetiamali) confilio deftituan-l tur,ah) liera erga nos beneuolentia, ali) fi-'1 de,ah)futiles Scplcni fint rimarum, alij 'I ''w«5gt;lt;gt;)T«ii-nutabiles amiciÇetenimPlato-
l nisfcntentiai « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;{aj-pajsai m çî
'I ’«i')nonillls,fedprudentibus,beneuolen- . A tia8lt;(ideptæftâtibus,taciturnisScintué-'1 iaamicitia côftantibus, ea aperienda funt A twi momenta, in quibus ueriitur cardo la ' Wjincolumitatis bchonorisnoftti.
De Pre-
-ocr page 174-gt;4^ IN DaMIELEM PROPHETAXi
De Precatiofte.
f
Precati funtDaniel amp;nbsp;fodales eiusDe'*» Utprofuamifericordia, areanum Soii’i’'J de m'undanaadminiftratione,eisaperif«‘' ne mifera turpiq; mortis pœna immers”' tesafficerentur.
I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reuelationisArcani/f*'
ipfius audorDeus, arcana Sifuggerens“^ explicans.
z. n(i»i,K'fAgt;lt;’(t',Mifericordiaerga Seruo* fuos,qui periclitabantur.
A/rifiUi»finePetitio,VtSomniumäff' ius Sententia Deus retegeretSeruisfuiS' j n()i,xaTa(!XTixi|K,NeDanieliamp;popiii’'| ribus eius,pereundum foret. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
Digrtßiunculit vaf ad Theologii ! ßudiofos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(
Siiuftacaufläeftjamp;ut Principi fatisfî' cias tuo , 8c ut difcrimen ingens euiwi* pofsis, ardentibus precibus apud Dcui® inftare,pro unius arcani reuelatione:quaS * tômagisiuftacauiïaertjUt Deo tuo J'atil' facias pie docendo in Ecclefia, in Schobi attendere Icftioni, exbortationi, dodfi' hæ, præeationi?Sed ut luniores uideaiii quant*
-ocr page 175-P R. Æ LE G T I o N E s, 14.? quanta fierei iRius magnicudo^cauHas pau cas recicabo.
Vclummacum diligentia Deiim,pro fa-pientiæ donc, quo maxime opus eREc^. clefiam docenti, impetrando exores, amp;nbsp;te aliorûprecibus iuuari expetas , amp;nbsp;ut lum-macum diligentia amp;nbsp;religione oHicium fa ciendum.tibi perfuadeas,moueie te iRa o-mniadebenr.
). Dei niaieftas amp;nbsp;imperium. Coram coenim omniaprudenter, grauirer, M»tfunt peiagenda:ex illius piæfcripto.
2. Sacram Ecclefiæ filentitim i Hoc e-
nim non nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non Rolidæ gariulita-
tijOon uerbis in buccain uemcmibus, non hiftrionicis geftibus , locum con-cedit.
Verbi Dei dignitas amp;nbsp;ufus, Norum tftediftum Apollolicum : Si quisjoqui» ^Uijoquaturut eloquia Oei, 1. Pétri quargt; *o,uerfu 1).-
4. Sanftorum exempla. Sumrriæ enim lempercuræ fuit, lanftis Prophetis amp;nbsp;A-poftolis,achorum fuccelFonbus Ecclcliæ fidisPaftoribusSc dodoribus,lumma cuin religione,uerbum Deilecarc bc piomul-gare.
5. Collatio arcanotùm. Si enim area.*
num
-ocr page 176-14 IN DaNIELEM PROPHETAii num magna exparte politica fpeftans,di gnum uifum fuicDanieli, cuius reuelatiO' nem à Deo peterer : quanto magis ar«-num ilJud à feculis abfconditum , quo^ Euangelij dodrinam compJeditur, dign“ uideri debet, cuius reuelationem plewi” aDeo pe tarn u s, amp;nbsp;cuius præconio adDt'. gloriam religiofifsiriièdefungamur? (
6 Denique,non minore dsßderioztiH næ amp;nbsp;beatæ illnis uicæ nos affici decth quàm huius caducæamp;animaJis.AtquihU'l JUS tuendæcauïïa Deumamp; HominesnH'l bis iarerpellâdos ducimus ; ilium quidei”! utuitæ datorem wà(,*r/7J;vfeii ducem:b'’^i a amici Si. côtubernales ßnC^ u t unà nobü'l cum Deuni comprecencur: fiuerô inld^l fine,ut ne in nos graflenrur Si ræuiint-^^'l go muitômagis æcernæSifpiricualisub^ deßdenum, efßcere deber,ut ßipien[islt;^'’l num à Deo cum ßde pecamiis,lac,i.^‘
Hæceo nomine dico, ut exemploO^'j nieIis,Regifuol'acisfaccreciipi ên monici, ftatuaris muJromaiore liudiodiquot;^ dam operam ut Deo amp;nbsp;EccJefiæ, obß' qiiium, ßdetn,uigHanciamamp;: I coiHiandam pro- I bemus.
-ocr page 177-P ß. amp;nbsp;L E C Tl O N-È S. 14$
VEK5VS.9.
Tune Daiiieli in 'vißone no^îsfe-(return reuelAtUm eli : quamobrem Danielbenedixit Deo cœlit.
KXhocuerfucolligete promprumeft, quo cumfruftu Daniel öceius Soda-les,pieces pro reUelatione arcam, ad
Deum concepetint. Nos circumtùnna» bteuiterexpendemus.
i.Cuiarcanum reteâû fuit? Danieli Pro-
1 phetæ. Solet enim Deus arcana fua, quaa innotefeere uult,reuelare Semis fuis Pro-
1 phetiSjAmos.j./.
1 Thefis. Deus fapîentiæ donum, aurar-
I cani(cuius neceffaria cognicio eft) reucla-»' tionempetentibus,dementerannuir, lac* lt;nbsp;i.^.Quodficuiueftiûmdeeft lapientia, po t (luletab eo qui dat,nempe Deo,qui datin-quamomnibus benignè,nec exprobat,aC
1- dabiturei. Sedpoftuletcum fide nihil dl
l' keptanSjScc»
ƒ î.Quando amp;nbsp;quomodo?Inuifionenó-, dis. Quomodo idintelligendum lit,hac
, uetbaoltendunf.Sifucrit,inquit lehouah, ( Prophetauobis, ego lehouah apparebo ei
iimiüone,infomnioioquar cumeojNu-metax.ó,
k Thefis«
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f
-ocr page 178-)
i4lt;î ’N Damielem ProphetaM
Thefis. Somnia i^im/ujUx amp;noûurnæiii' fiones, feruiunt infticutioni Seruorû Dci' ItapronunciacElihu : Per fomnium Uifio'' nis no^urnæ , quando irriiit foporfiip'^l homines,in dominationibus fuperciibilf) Tune reuelat aurem hominum amp;c caftig’' tiorem eorum quàm obfignauit, lob. jj' ij. itf.
Etfiautem corpore quiefcente,amp;fenli' bus fopitisjin alto nodis filentio, Més fel’ in contemplatione intendens , habet ab-gt; quid diuinæ nA Tfeevolxs : fecunduifl I Scopeliani didum ;
^nTl;tftrxlt;'v®'^w:Tamen inrebiisarduisli abftrufis, nihil præftare poteft, citradiui-namreuelationem,amp;fandi Spiritus ma-' gifterium.
^.Quid ei patefadii eft? Secretum,uide' licetSomnium de Coloftb. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|
Thefis, Eorum arcanorum reuelatioamp;'i petenda Simagni,quû conceditur, facien- j da eft,quorum cognitio magnum habetu- : fum. Peccatigiturcuriofihomines,quiea arcana, quæ uel Deo foli relinquenda e-1 rant: uel turpia Sc Deo indigna funt, uelI funr plane srt^Afgt;a,fedanturamp; eurioseinj quirunt.
4. Quo animo earn reuelarionemscci' perid
-ocr page 179-pRÆtECTlONBS. T 4:? petit?Gratoanimo, quem etiam religio-fifsiniai4igt;/lt;)Alt;igt;/Q:^comprobauit.
rhefis. Patri cœlefti, reuelanti ea, qüæ ■leutiquam affequitur caro amp;nbsp;languis, im-niortales agendæ funt gratiæ, Matth, u.zy» 8c 16,17.
De Arcatiorum reuelatione.
’.Docendi gratia Arcana difcernimus,in Spiritualiaamp;eis oppofita corporalia. De utrifque autem in meliorem partem lo-lt;iuimur.
î. Arcana Spiritualia doftrinâFideijSpei amp;Charitatis compleftuntur, nec citra un-ûionem innotefcunt, « loann. au/.Vnétio docetuos de omnibus,amp;eft uerax.
j.Vnftiohæc uel mediateßcregularitef illuminatuel immediate.
4.. Quando unftio mediate érudit amp;nbsp;illuminât,tum quod foris reprçfentatur Ver biamp;Sacramentorû minillerio, idem intùs in corde præftat, perficit amp;nbsp;obfignat Spiritus fanûus.Hæcordinaria amp;nbsp;regularisin-ftitutio eftEcclefiæ:de qua Paulus , me-taphora dulcifsima adhibita ait : Quis i-gitur eft Paulus , quis autem Apollos, nifi miniftri per quos credidiftis , amp;nbsp;ut «uiqueJDominus dédit ? Ego plantaui, k 1 Apollos
-ocr page 180-148 IN DaNIELEM PrOïMETAM I Apollos rigauit: fed Deus dedicincremfi' tum,».Cor.45.lt;î.
$. Quando uero immediate merewiiT*»:
/ Tzxàfecreta Deus aperit, turn reuelando^J perit.Ita Paulus Euangelium didicit,Gal' i.Sc 2.cap.
6. Arcana corporalia, turn publicatnni priuata,comprehendunt. Diftinguunt»*! autem hæc gradibus, ufu amp;. dignitateS^' necefsitate. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|
7. Arcana publica, uerbi gratia Politic’), etfiacumineSc folerria Mentis quadant«' nus inueftigari poflunt (utdeThemillO' cle, prçreritorum memore,præfentia dex* j zrè iudicante; Si. faiun wj/fai^srprorpicie”' te, Thucydides loquens , autumat) T’*’ meiijin tantauarietate,inftabilitate amp;nbsp;u2-nitatererum humanarum Si ciuiliurn , nonpoteftjUt quifquam ira prudenter^ fecumipfeftatuat, Si pronunciet amp;deiii' que agat, nufquam utdelinquat, Nonigi' i turtemere Græcis olim di dum fuir Tixi/fic/l'i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ideo Cato dicetelci' :
letzin diuinis rebus multum efle caligini’'
8. Sed ne quidem priuatorum arcanO't rum centefima pars , ab ullo etiam laga* cifsimo Prometheo præuideri amp;nbsp;cognO' fcipoteft : ficut quotidiana errata amp;nbsp;offen'
(PrÆIECTIONES, 149
fejteftantur: amp;nbsp;omnium hominum uita
I loquitur.
ÿ.Omnium itaq; optimum fuerit, lucer-namuerbidiuini itudiosè obferuaieamp; fc-qui:precari Deu utfanfto Spiritu fuo nos regat:necfuæprudentiæ multùm de ferre, neillanos fafcinatos ducat in præcipitiû.
lo.Somniorumuulgariumfuperftitiofa obferuatiOjàfidelibus aliéna elle debet.Si qui tarnen irSoJrftf 01 homines,de tempera-mento amp;nbsp;de humoribus peccantibus, fom ' nijs admoneri fe fentiant; ne Religionis ' prætextu, Medicorum falutariapræcepta, 1 quæ cum ilia non pugnant, fibi contem-( nendaducant-Si qui tarnen uiri Politici,amp; , egregièti’jgt;i)7ixi,!wr(gt;;gt;aîiH»J funr,ac fçpèfom-nijsadmoniti funt de rebus agendis aut omittendis, ne tarnen illis, ut demonftra» 1 tionibusinnitantunfedàDeo Spiritu pru-dentiæamp;fortitudinis fefe inftrui,pétant.
Si quid autem Seruo fuo Deus,aut per '( Uilîonemautper«gt;«'»vlt;A|V fomnium,inter-1 dmnoftüue aperire dignetur (id quod ra» ') rô fit ) magni, propter audorem ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• Deum,faciendum
exit,
'1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;k J Ver.»
-ocr page 182-lÿo ÎN Danielem PropHETA»* VERSVS 20. 21.X2.25.
Lo quut its eti autem Daniel, xit : Sit nomen Domini benediélu^ à[eculo nbsp;nbsp;‘vÇque tn feculum; quii^fi'
pientia fortitudo cius est. Etijffi mutât tempora, amp;nbsp;eetatesiaufertit' ges, (f conti ituit Reges: datfapit»' tiamfapientibus, nbsp;nbsp;fientiamfcitti' ■
tibus tntelligentiam, idem reueld ! profunda (f abfcondita, nouit | quod eli in tenehris : lux cam 0 manet. Dtbiô Deus Patrummeorut» 1 confiteor, tecp laudo qxbdfapientittt^ 1 (pr fortitudtnem dedisli mihi : nuiK autem tndtcalli mthi id quodpetM-mus à te: namnegociumRegistndici' '1 fii nobis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|
PSalmus hic Eucharifticus , cond'!
Propo/îtione : Confirmacione amp;
Piopolîcio efl, Celebrandus nobist' perpetuô^Dominus Deus nofter:quùf fummèfapiens,amp; omnipotens eft. v.îOi
Coiifirmatio PropoÏKÎonis conftath' ftrgumencis.
-ocr page 183-■Pralectiones.
t.Defortitudinefeu Omnipotentia. Ei reftè tribuitur omnipotentia , qui mutât tempora amp;nbsp;æcates: id eft, is qui gubernat uices amp;nbsp;fuccefsiones rerum, perionarum, tempotum,Pfalm.77. «I. cogitaui, Mors lueaeft-.fed mutationes funt dexter^ excel fi. lehouah autem mutât ætates amp;nbsp;rempota. Quis igitur dubitet eius cfle fortiiu-dinem.
Minoremficprobat Daniel.Regnorum, Regum Sciufcriorum Gubernatorum luc-eelsiones moderari amp;nbsp;determinate, eius eft qui tempora mutât pro arbitrio fuo.
, Deus autem aufcrt Reges amp;nbsp;conftituit. Ita perSynecdochen docet,Politias amp;guber-natotes eorumr^^ Subditos, Deumnutu 8c prouidentiafua,conftituere, moderari, abrogate : ut omnium l'empotum hiftoriæ teftantur. Quare eiufdem eft tempora amp;nbsp;ç-taces mutate.
2. DeSapientiaDei. Eius eftfapientia, P quifapiétes amp;c fcientes cfficit.lehouah autem datfapientiam fapiantibus,amp; fcientiâ ji fcieutibu s in tell i ge n ti a m ft d eo, q u u m i m-j pofsibile fit caulfam efficientem totalem, deteriorem elfe fuo eiTedu fateamur,leuo- ' jij uam elfe fummè fapientem ,imô ipfam fa-
pientiam.
ft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;k 4, Mino-
-ocr page 184-15'^ IN Danielem P^.ophetam ,_MinoreiTi probar Daniel hocargumen* to/i Sapienriam iic fcientiam dare tinsel^ qui non foliim ea, qnæ uulgo omnibush' berali fapienria amp;nbsp;J'çientia piædicisinnO' tefcereloient,aperitd'edetiam abftrufaamp; arcana retegif. lehouah Deus iioftetill* rçregic-Datigiturfapiétiam amp;. fcientiani'
Maiorprobatur,. Arcana recegere eiui. eft,qui quum licomnifcius,nihiligiiorai'l lehouah etiam id nouit quod eft intenS' bvisiid eft,quod homines fugitmamluxcn eo manec: id eft, ornnia func jllinudaamp;o çuljs çius patiençia,Heb. 4. ij. QuisigW non uideac.eius eft'e arcana retegere. I
Epilogus gratiarumadióneconfiât,!ƒI Thefim ad Hypothehn reducit,eadciiii|)( opera Piopolitionem amp;nbsp;repetit amp;nbsp;cod* firmat.
Sandorum experientia in diuinorumi' canorum retedione, feruire debetglori^' cacioni diuini nominis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
Arquinos reipfa experrifumus,Deop*l tefacience innotuifte nobis arcanum R‘'| gis.IgiturDei nomen nobisfanfti- , ftcanduni eft.
p£,
-ocr page 185-Præ.lectiones.
DE DEI ATTRIBVTIS , QVÆ ttflîo tf,
NOSTRÆ CONSOLATIONI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/««ÿ If.
ffrulunt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
•’TNteraliaattributa Dei,quorumconfi-Ideratio nobis eft folatio,fapientia Sc
fortitudo eius occurrunr.
î.Vcillaftultitiænoftræ, fichæçinfirmî-fâti medetur. Neq; uerô ullum malis no-ftris remedium, nifi quod à conditore amp;nbsp;redemptore Deo proficifcitur,nobis adhi-teripoteft,
j.StuItitiæ, quæ ignorantia Deî amp;nbsp;uoln-titiseius definitur,radius diuinæfapien-tiæjillius tenebras difcutiens medetur.ut in eius locum fuccedat fapientia.
4.Infirmitati autem noftræ, Dei forti tu-dojoborafefsis fufficiens,medetur : fic.ut interiores amp;nbsp;exteriores in homine uires, Spiritus fanfti uirtute amp;nbsp;datæ amp;nbsp;excitatæ, '«'l'ipwfortitæ, fruiftus fpiritus producâr.
5.Sapientiæ donum lucet, turn in rerum ciuilium œconomicarum aliarumq;re-rumterrenarum cognitione amp;nbsp;æftimatio-nerefta ; tu uero præcipuè in fpiritualium rerum amp;nbsp;myfterij falutis, plana amp;perfpi-cua cognitione.
6-Fortitudinis autem côfpicitur jnanimißccorporis uiribus earum inftau-
k 5 ration«
-ocr page 186-IN Danielem ProphetaM raiione amp;nbsp;conferuatione : in tolerantiam* iuriaruinamp;cærerorum malorunijquæno® circumftanc, urgent amp;nbsp;in anguftias ïfi*j digunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
*' t)é Dfo Jebitagrâtùrum tilt;!lione,obfumjjîit
in fluJijSjprigcipuè Theologicis.
Quçfo uosjoptimi Auditores,utadeain diligcntiam uos aiTuefaciatiSjUtdumquO'j tidièad calculos ftudia ueftra reuocatis,i‘( nitia,progrefsiones,mctas, amp;nbsp;ultimumfi' ! nemreftèanimaduertentes, Deoimmoi'' tali immprtales agatis gratias.
i. Quoties animos fubithæccogitâtiigt;i! diuino eonlilio fanólificatos feu fegrega-' tos uos efle, ad pulcherrima fanftifsimâ^i ftudia: toties uocacionem quidem uobis gratuJari, Deum autem,uos fibi fegregan-tem, ad ceRimoniu ueritatiperhibenduW) celebrate, debitis.
i.Kt quum progreffiis in ftudijs,tumu«-ftro turn aliorum reâè iudicantiumiudi'' cio, neutiquam pœnitendos, uos feciffei' nimaduerteritis : Deum, qui fapientiæamp; fcientiç dona dat,quibus ipfi uifumeft,iti' dem celebrabitis.
3. De metis autem ftudioru Philofophi-corun) ÔC Theologicoium Sc aliorum cogi cautibus,
-ocr page 187-Prælectiones.
tantibusjfapientia amp;nbsp;bonitas Dei agno-fcendaamp;prædicandaerir. Quumenimamp; îieceiïaria Scfalutaria doûrinæ capita, cer-tiscircumfcripta terminis,Deus uobis in-ftillet, eft certè cauffa maxima cur illi gra-tiâmhabendam,ftatuatis.
4.. Quod fi tota uitanoftra, gloriæDei feruire debet, quis dubitet eidem amp;nbsp;ftudia Theologica,facra effe debere?
De Tfmpor«m mutatione.
i .Extra controuerfiam eft,præterire fpe-ciemhuius mundi.i.Cor./.ji.
2 . Si enim (UixfwizjUdji/ hominem fpeftes. Generatio una præterit, amp;nbsp;altera genera, tio aduenit: terra auiem in feculum flat, Ecclef.1,4..
J.Quod fi W«/»'« diuinç formas confide-res, mutantur politiæ, œconomiæ, aca-demiæ.
^.Ecclefia auté alias pluslucis amp;fince-ritatisin doftrina habet,alias minus:inter-dumhalcyonijs fruitur, fæpiùs perfequu-tionibus uexata, uelut in undarum ulnis iaûata,decumanos fludus irruentes per-petitur.
Î-Eadem eft Sc fingulorum piorurn fors. Xtaqj cumDauide dicuncEgo ueiô dicebâ
in
-ocr page 188-IN Danielbm ProphetaM in profpéritate mea:Non moueborin«'^ num. lehouah tu pro beneplacito tuolƒ' biJiueras montimeo iobur:abfcondi»iiS' ciem tuam amp;nbsp;fum conturbatus.Pial-JO'^'^'
6. Suncetiam mirandæ gentium jhonO' rum, gratiae hominum conuerfiones : tiam liimmi homines funt
Z«gt;x4a7a: ut Ariftoteles dixit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
7. Omnes tarnen illas return humanai’* uices, moderaturuirtus amp;nbsp;fapientiaDei-
8. Manifeftaautem diuinæprouidentiï documentafunt, quôd intenebrislucemi in confufione ordinem,in medijs malisbo na,Deus,qui Temper bené agit, etiainftiU' mentis peccantibus,lucere facit. Noeni® Dei uiæ.nollræ uiæ funt: nee Dei cogit^ ■tionesjnoftrae cogitationes funt,Ifa.55'8'
De reuelatione profundorum (gt;o-liticorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
i.Nonfolumfinuofæamp;ab(lrufæfuntlî* ( tebræhumanicordis,ficuteiusarcanaeï' । teris mortalibus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fint : fed etiamrt'
rum humanarum, quafi quidam imperue» ( ftigabilislabyrinthus ciL
2. Nemoieaquehominumnouiteaquï t funthominis, nifi Spiritus hominis qui eft ineo,(.Cor.2.u.Fraudulcntû enimeftco^ |t
PRÆLECTIONBS.
præ omnibus rebus, amp;nbsp;peruerfum,quis co gnofcec illud?Ier.i7.^.
3. Celebrantur quidem illi, qui diuî-nitatis comités, Anteüortam amp;nbsp;Poftuor-tâm, familiäres habent : Sed quis am-l’igat,Rerum præteritarum neminem fa-tis elfe memorem ; præfentia, quumea in fnotuperpetuo fint, neminem lacis accu-ratè infpicere : futura autem neminem ho-minum profpicere pofiTe?
4-iQuoties autem in deîeôtuamp; finibiis bonorum amp;nbsp;malorum, àAaDlt;rKpa'/g::hoc eft, cæcâ lpecülatione,erramus ?
S.Quoties etiam, quû circa ràsr^iaxyàuer-fimur,agenda quidem uebomittimus uel pfrfunftoriè agimus omittenda nero, agi-rnusperincogitantiam, uel etiam îonfulco.
ô.Rebusautem,de quibus èmatiiyas prô-Hunciandum amp;in quibus uerfandum erat, quo ties non refpondent oratio,Schema ui tæ,raorumharmonia?
7.1taq;,ne quis Unquam,fuæprudentiæ, *xperientiæconfidat: fed à Deo pecat donum fapientiæ ôcfcientiæ ciuilis, æconomicæ,amp;c.
S.Iehouah enimiseft, qui fcrutatürcor-^âjamp;probatrenesjleru/.io. ipfe nonitco-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gitationes
-ocr page 190-tÇS IN DaNielem ProphetaM gitationespOpulorum quôd fintuanicaJ» PfaLp4,.n.
5». Eidem omnia pratterita , præfeU' tia amp;nbsp;futura , in numerato funt : ab il-liusfoliusnutu pendenneius confiliofef' uiunt.
lo. Quare Politici gubernatores,!’^ fint carnaliter anxij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: fed 6^^
prælucente , pétant à Domino prude”' tiæ fpiritum, èceo utanturad illius qW' dem gloriam , fubditorum uero utilité' rem.
H. SoIetenimDeus utconfîliafalutariâi fie etiam euentus placidosamp; utiles, fult;î petentibus, è re nata fubminiftrare:u[ipl| grata amp;nbsp;focietati honeftæ generis huma”' falutaria fiant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
j2. Qui fibi perfuadent, animalis h”' minis prudentiam amp;nbsp;experientiamadg®' bernandamRempub. etiam fincDeo,!”*' ficeremtaliénafruanturinfania, amp;alien” malis dofli,locum dentmelioribiis cur)i' intueantur exempla eorum , quos carni* prudentia eô adduxit, ut à fronte præcipi' tium eflet à lergo lupi. In horum numéro j fueruntThemiilocles,Alcibiades, Ciceffl j exclamans : Ü' menunquamfapientern-'® j alii multi.
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ni
-ocr page 191-PRALECTIONES. I $3
IJ. De rebus itaque feu peraftis feu pttagendis, ex fanäionum legalium præ* fcripto, pronunciandum : de futuris,ea lege excaüfsis proximis coniedurafacienda,ut quum Tt magna ex parte «»(’“ïflX fit,luce diuina nos illuftrari malimus, qua ftoftras fequiconiefturas.
V B R s V S 24.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[,ef{',0
jHntj 16, ^apropter Daniel ingrejjks eli
I ad ^rtoch, quem constituer at Re}t ,
1 'V? per det et Sapient es Babylontst perrexit (^ßc dixtt ei:Saptentes Kahylonis ne perdas , introduc me ad Regem : (ß tnterpretationem Rc'^ indfcaho,
OMilfa ymd^td, ad Thelinaccedemus: cuius ufusmaximus eft. Duæau-temThefes funt,de quibus ordine dicam.
*. Charitas erga proximum, nee im-''' Pnidenter agit, ncc eft tmitajjUak©-, Vt ' yaniel Ariochum primó alloquitur , ne ^’^Ppifeia Magorum acceleraret j de-”’de, non folum non gauifus eft , quod .1 ' . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in
in
tffo IN DaNIELÉM PROFHEtAM in tantum illidifcrimenincidiflent, fed«' tiam folicitè dédit operam j ut è pericH' l_o eos,ac uelut è faucibus mortisjeripert!'
Prudentiæ fingularis eft, in tempo'* quid fado opus fit monere:amp; quidemeoii qups moneri intereft,ne uidelicet Prow'' ri canes,amp;alienæ iracundiæ adminiftro* aganneaq; parrent,quorum illos olimp»' dere amp;pœniterepofsit.
Animi ab waiicffixaiiZo: w rS ««xdi;#»? ali^' ni eft, non uinci àmalo : non meminifleil' latarum iniuriarum, non negligefé æmquot;' los quuminacienouaculæpofitifuntinoi' finiftrè, eorum dida autfada quaeuis,!”' terpretari ; fed periclitantibus, prouifi' li fubuenire : laborantibus opem ferr«' Chriftum denique imitari,qni fibi mak' dicentibus , non rcmaledixit; qui boft' bus benefecit: qui MaJcho ad fe compff' bendendum mifto,medicam adhibuitni»' num , quum auricuia illi à Petto præcil* forer.
a. Viripolitici, non debent inftrumen' ta elfe tyrannicæ iracundiæ : amp;nbsp;ei proU' ptèadimmerentes opprimendos inferui' re. Moueant autem illos hæc quæfuli' ijciam.
».Quôd in hominû,etiam principûjgrt*
tiâUf
-ocr page 193-Prælectiones. Ilt;?t ham,non eft fas Dei mandata,de innoxijs nonopprimendisjuiolare. - nbsp;nbsp;nbsp;''
a. Quód animi Principum funt muta^i oiles:fic Ü c præcipitatæ fententiæ eOs pœ-nitere:ôcuc executoribus irafci,poflenr* Cambyfes liberiùs, de uinolencia amp;cru-‘ delitate à Crœfo admoriitus, htinc ftatirrt * •nterficiuoluit. Sednort mulds póft die-' lgt;us,W«Äiafamp;fidoiillins memofjdêfidera-fceundemcœpit: ac uehementergauifus
■' 6ft,quumfupeiftitem efle cogrtouilTet : uf I' tftuidereapudHerodotum.
'' J. Quodcordati gubernatores,etnfu-periores Magiftfatus colorent: non tamert y in horum gratiam iniuftäm carnificinam libiinftituendam cenfuerunt. Vc familia* res Saulis Regis, iufsi ut ferrurrt quampri-
quot; nium ftfingerent in Sacerdotes lehouæ, I' nimillis facete conftanter recufâruht. E-contra,Gnathones Sc parafiti,libérer Prin-cipumfæuitiæ,mutHas tradunt operas, amp;nbsp;feftinato opus efte putant. Vt Doegus Sc fimiles fuisexemplis probant,».Sam.22* I’' Uerf.i/.iSi
Laudandaitaque eràt Ariochi prudens 1*' cünftatio,quaufuj Regis pofterioribiis cu I’’ hs,quæ meliores efle folent, amp;nbsp;Magorum hluticonfulunt: eademqj opera perfecit^ 'r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 he
-ocr page 194-«fft IN Danielem ProphEtajJ , ne Danieli amp;focijs eius,hominibus plai’' innoxÿs.fraudieiïecMagorum impenti^ amp;calamitas. Facere autem non poffu» lt;jiio minus adducarn Senecæ fermonenii qui extatlib.i.de Ira,câp.j5.
Ira fibi indulget, ex libidine iudicat,t' audirenonuulr,amp; parrocihio non reliquot;; quit locum,amp; ea tenet quæ inuafic,amp;efip' fibi indicium fuum, etiamfi pfauum finir. Ratio utrique parti locum dat pus.Deinde, aduocationem etiamlibip®' tit,utexcutiendçueritatifpacium habegt;^ Ira feftinat.Ratio id ind'caii uult, quoti^' quumelhiraidæquumuideri unir, quo* iudicauit.Ratio nihil prçteripfiim,déq''‘' agitur,fpeâat. Ira uanis amp;nbsp;extra cäufti” obuerfancibus commouetur. Vultusillq fecurior,uoxclanor,rermo liberior,cul(t“ delicatior, adüocatio ambitiolîor, faul’' populâris exafperat.Sæpèinfefta patro”'’ reum damnar, etiamfi ingerituroculisu«' ritas,amat amp;nbsp;tueturerrorem, coarguinfquot; uuir, amp;in maiècœptis, honeftior iliip®'' tinacia uidetur,quàm pœnirentia.
Cn.Pifo fuit memoria noftra,uiràniul' ris uiti/s integer, fed prauus, 5c cuiplac^' bar pro conllantia rigor. Is quii iratüsduö iufsifieteum, qui ex commeatu fine coni'
-ocr page 195-PkALECTtONES. ïff?
} ÄiilitöneredieraTjquafiincerfeciirer.querrt ) non exhibebat: roganti tempus aliquod , ïdconqnirendum.non dedit: damnacüs I Mcrauallumdeduftus eft;amp; iam ceruicé porrigebat,quum fubito apparuir ille com ; inilito,qui occifus uidebacur. Tune Cen-, luriofuppliçio præpofitus, condere gla-,i lt;Jium Ipiculaiorem iubet, damnatum ad J Pifonemrèducit, reddicuius Pilbniinno-(1 centiani : nam militcm fortuna reddide-,, ratJngenti concurfu deducuntur,comple j xialtetalteru cum magno gaudio caftro-ïumcommilitones. Confeendit tribunal
J furensPifo,aciubetdüci utrumq;; amp;nbsp;éurrt } militem qui non occidit : amp;: eum qui nort petietat. Quid ergo in di gn i u s ? Quia unus
lt;1 innocens apparuerat, duo peribant. Pifo ,i îJiecitamp;tercium. Nam ilium Centutio-,( nem,quidamnâtum reduxit,duci inisitj 0 Côftitutifuntiil eodetn loco pericuri très* obu lius innocentiam. O' quàm lolers eft J iracundiaad fingendas caulFas furons:Te, inquiqduci iubeo,quia danmatus es/Te, quiacauiradamnationis commiliconi tui-
1, ftuTe, quia iulTus occidere Im peraton iiô « paruifti. Excogicauit quemadmodum tria (i) crimina facerer,quia nullfi inuenerat. Ha-j,l b«c,iaquaai,iracundiahocmali,non uuIé pi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I i- legil
-ocr page 196-itf4 IN Daniele« ProphetaM régi: irafcitur ueritati ipfi, fi contrauolun-rarem luam appaiueric: cum chmoreX tumulcu j amp;nbsp;totius corporis iaäationCi quosdeftinauit infequicur, adieäis coD' I, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uitijs,maledidisq;.
V E R s V s
Tune Arioch cum fellinatione ifi-troduxitDanielemin cojpeSlum^i-gisgt;amp;ßc dixit ei: Inueni 'virum deß-hßi captiuitatif lehudah, qui inter-pret at lonem tndicabit Regi»,
ESthócuifi politici,
ut fcitè Atiftoteks!’ Rhetoricisaic. Laude itaque dignquot;’ erat Ariochus,quôdM«gt;i,p(a('i«(iz;id gorum cædem fibi non effe præcipitand* amp;accelerandam, cenfuit: amp;quódlpe? recenfionis Somnij amp;nbsp;eiufdem interpret*' tionis,à Daniele fada,Regem IçtO nuntt® amp;nbsp;exhilarandum amp;nbsp;leniendam eius iraf acfimul Magorumamp; aliofum faluti tof' fulendum,cenfuit. Videbat enimquâtüi* maließetin feftinatione præcipitiad eaf rem patrandam, quç femel commilü)'’'’* ampliùs corrigi poterat: 8c quantum boj* in eo foretjfi mirigata Regis iracundiäif’’' fulerecur mulcorum faluti.
-ocr page 197-Prælectiones. xg^
De ^irtute eorum, qui ne Niagi{irattu cteco af-fè£lu impulfi peccent,cauere fludent.
1. Sanftahaeccautio eft,quæ hoc folî-citèpræftatjUt neçipfi pcccemus, nec alijs peccandi anfam rclinquamus.
1. Bonæenimconfçientiæftudium,nô hoc tâtùm diftat : nobis uidelicct ipfis fci» entibusôcprudentibusjpeççandum non fed etiam opera nobis d^ndam, m'ne dijpeccent.
I Qui autem obftant ne peccent alij, I nonfuntordiniseiufdem. Supt çnitnqui J confilio amp;nbsp;precibus modeftè id agapt, ut ) ne quis alius iniuria affeûus , peçcep; amp;nbsp;ij quod dici folet malum malo medicari co-,, netur; VtAbigail, Dauidcm dehortata eft |i icædeNabalis,i.Sam.25.3i.Tuncnonerit U hoctibiDomino meo in offendiculum 8c J offenfionem cordis,Scqubdeffuderit fan-5 gninemfinecaufla; autquôd fecerit falu-j; tem Dominus meus fibi:amp;quumbenefe-«ritlehouah Domino meo,recordabcris 1* încillætuæ.
4- Quidamuerô,quumfintadminiftri ,( âheniimperij,prudenter cunâando,impe Ui dimento funt, ne quis fuperior grauius d delinquatiuteftuidereinhac deAriocho ' hiftotia.
ïj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 3 Iftos
-ocr page 198-IffS IN Danielem Prothetam
5. Iftos aurein decer iracundiæ anfà* I omnes,optima ratione ijs præcidere,qult;''' J rum æftus exicio immerentibus cflepotï'. rat. Ira enim Regis nuncius eft mortis'.s’l uirrapiensremouebiteam,Prou.i6.i4. ’
6. Rede aucem dixic Rex fapientifs'' mus, Prou, 2$. 15.Longanimitate fleftit“' Princeps, amp;linguamollis cofringitolTä.
7. Sçcleratèagunt,qui Principumon£'’| fas acuunr, amp;nbsp;calumnijs fuis materiamoH fenfæ fuhminiftrat, de quibus diciturPl^*' 52. 4,. 5, Contritiones cogitat lingua tüM iicutnouacula acuta faciens dolum. gis malum potiùs quam bonum : menlt;l^'I cium potiùs quàmloqui iufticiam. gis ornnia uerba perdicionis, linguam lofam.
Versvs
tiejpondit Rex amp;nbsp;dixit Danielit cuiM nome er at Beltefapir: eÜ tibifacultas not um faciendi fommum quodvidi^i^ eius interprt-tationem?
QVid fibi Rex hoc Erotcmate uoln*' rit,ex fequente Danielis adrog^'® ■^refpondcntis, oratione,collig®'' toiquot;'
-ocr page 199-Pr A L E C T I o N E s, IdT promptum eft. Sentenna eft : Sienne tu id mihiîdicerepoteSjô Daniel,quod omnes tneosMagos amp;Genethliacos plané fugit? J Equidem Sefomnium, quod mihi excidit, iiitnemoriam mihireuocari, amp;nbsp;interpre* ta[iüneconçinnaamp; propria illuftrari,per» uclim,
Deeoeirroremenlif,quifi(cit vt aberrent hom(-gt;
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nés in eenfura alienorum ingeniorum
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dodrinit dc pieta;is.
1- Omnium Ordinum homines, fæpif-fimè in cenfura de aliorum dotibus aber* * rancàuero.
2. Namauteatribuuntnonnunis,quae «is nequaquam infunt; autalijs ca inèfle ncgant,quibus tarnen illi excellunt. Quo-tics enim tribuitur laus doârinæ, uetaci-tatis,pietatis ij^s, quiindofti, mendace* amp;nbsp;tnipij funt? Quotics etiam cruditi,uera* ‘^®®)Piigt;traducunturamp; inGmulantur infei-tiæ, mendacij, impietaiis ? Exiftimabat Nebucadnez.ar Chaldæos fuos, lapientif-finjos amp;nbsp;doélifsimos elTe,eoq; nomine p rlt; môaccerfendos çenfuit: fed falfus fuit opi nio.ne fua. Idenj fubdubitans, Danielem J, pertundaturzEcquid potes id arcanum j tefàcere,quodMagosmcos fugit?
Çtioiis aucemiflius fons efl intelli.
1 4 gentia
-ocr page 200-, fffS IN Danielem Prophetam genria carnis, quæ tanrnm iuerur,parriam, genus, opes, digniraren», ftudia Scalia: amp;fecundumça,dejiominf pronunciar.
4. Fouetautemhunçerroré, uaiiapW' fuafio de iudicij iioftri acriraonia, façiJiq; rerum æflimatione.
SedinfiJi/s Dei medetur huicmaJo, inrelligenria amp;nbsp;magifterium Spiritus: efücitucDeG mirabiJia facere^ in rerraDei dona,relpicereSlt;:rnagnipen' dere,difcarnus,
Prodeftautem exempla reftèamp;fecùslo dicantium in numerato habere;utqiii(lnlt;’ bis candideftatuendum, quid'ue nonfe' tuendurn fit,alienis edodti exempJiSjdi' fcamus,
De Chrifto Dominonoftro, illiberale fuerfit rum iudicia, turn diâa, quorundJi” quot;nbsp;ipfius propinquorum fecundum carneiï’ Marcj,2i.Ioan.7,3.4.5r.
Cærerorum autem ludæorum diuerft , de eodem iudicia amp;pugnantes fiierutfen-tentiae, Matth.id,lt;4.)5. Ioan.7.48.49. Inio etiam eorundem hominum, diuerfis rem-poribus diuerfa de eodem ChriftoDomino iudicia fuerunr. Quam multi exi/s,qWi ingredientem lerofoJymam comitafi, e“'
-ocr page 201-PRÆLECTIONES. nbsp;nbsp;nbsp;Hf 9
phemiftno eum profequuti fuerunt ,dicen tes ; Benediftus qui uenit in nomine Do-miiii:paucis póft diebus.in gratiam Sacer-dotuni amp;nbsp;Seniorum, uociferati funt : Cru-cifige eum, Tolle eum?
Neergo nobisdoleatjfinos etiam hac inparte Chrifto conformes efle animad-Uettamus: fed potiiis laetemur, amp;Deo gra Pas agamus,
V E R S V S 27.
ReJ^ondit Daniel Regt, dixit: ^tcrettim qitod Rex interrogat, ne-ijuaquam Safientes, AHrologi, Ge-»ethliaci^DiitinatoresfoJJitnt indi-r WeRegi,
HOcinitiumeftlohgæOrationisDa. nielisdeSomnio Regio, cuius tres funt principes partes Proœmium, Somniû Schuius Expofitio, ufq; ad finem uerfus 4.5.
Proœmium cóftat quatuor uerfibus 27.
In eius autem prima parte, docet ^âgos Somniû nee recitarenecexpone-Kpoffe,uerf.27.In fecunda parte Somnij Scexpofitionis eius, cauffas amp;nbsp;circumftan P’S nonnullasjtradit, uerf. 28.2jgt;,In tertia i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 caufgt;
-ocr page 202-X^o. IN Danielbm Profhetam cauflas reddir, propter quas übi, Dariiek in.quam,de genuina eius lententiaconftä* rejiieminidubium eflepofsit.
De prima parte.
Prïiicipi uiro non eft irafcendum ijs,ne- i dum in eofdem fupplicijs capicali.bus ( ujendum, qui illi, de arcano omnem eor» cap turn exccdente w ««//anas«!,interrogé ti,nullo modo pofluntfatisfacere.
Tale autem eft, ô Rex NebucadnezaG Secretum illud tuum Somnium,quodcei-tè Magi tibinequeunt indicare: quumiJ' lud non modô numeris Platonicis obfcu* ri us fit, fed etiamipfis plané ignotuamp;im-perueftigabile.
Quarenoneft cur illis opere tantoira-fcare: aut etiam in illos animaduertasgra-u iu s ; n e u i d c I i ce t è p urn i ce a q uam,p er im-• prudcntiam,flagicare uidearis.
Df co errore^tfuo dudi homines,ri ^5r'v ab alijs exigunt.
I. Socrates, apud Xenophontem liba-meiui'iifiei/iiiii^s/Tef/,reamp;è pronunciat eos ►S/i/.reuinfanirCjqui omnia humanaamp;alia à noftro arbitrio pédere, neca diuinapro-uidentia regi,putant. Verba Socratis funt-
vwsa rjt lirSgairieiis, Z. S«p!j
-ocr page 203-PRÆLECTIONEJ. I 7 I I. Sæpeautemfit, uthomo idemuelà leipfo uel ab alijs ea exigat, quae nçutri prælhrepolfunt.
I 3. Iinponit enim homini uana pcrfua* I wdelapientiaScexperiéciauelfuaipßus, t üe! aliorum, quos præcellere arbicratur.
Crœfus opinatus eft à feuinci pofte Cy-mm:Hierófibiperluafit,aSimonidequid Deuseffer.exponi pofte. Vcerque tandem cognouit.fe in iudicando falfum efte.
4. Ne ergo nobis ipfis unquam impo-iiamus,nobilcum ipfi habitcmusjamp;in nos ipfosdefcendamus 8c cxploremus, quid UâleaHthumeri,quiddidicerimus, quam muka nos fugiant : amp;nbsp;modefte de nobifi-pfis fentientes,maiora uiribus, amp;nbsp;captum noftrum excedentia, ne unquam temerè nobis attribuamus.Notum eft illud uetus:
5. In alios etiam ne fimus iniurij,ucl plusuelminus eis tribuédo aui ab ijs exi» gendo,quam fit par, amp;nbsp;quam prudens hu»
I tnanitasdidatamp;peimittit.
'1 DE MET I S S C I ENT 1 Æ teflio
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H V M A N Ä.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lunij 19,
,1 »■'T’ A,quae difeendo nobis innotefeunt, ï\hauddubiè minima eotu pars funt, quænosfugiunt.
11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;». El
-ocr page 204-J7X IN Danielem Prophetam
2. Et uerè dicicurin ueteri uerfu:«***» toaiuliftTSc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Etcnim, qui non ।
quam neceflaria,urilia,falutaria amp;uera: fedquam multadifcantamp;fibinofleuideii ' pofsint,fpeâ:anc:ij inanem quandaamp;con | fufaneamdodrinamparandojinillafuaco pia,ob iudicij np^ir^jmaenam inopiamex-periuntur: fttutTiarttyoi hunt, ac quod pro« I uerbio dici folecLufciniç nugis infidétes, ' in ferijs ludicra : in ludicris feriam operam । ponentes, infeliciterreru fuarum fatagut.
J. Profueritigiturintraftudiorumfacra fepta cófiftere: neceflarijs uerisq;difcen« dis foliciteincumbere: ea quç mediocrirer tenemus ad ufum transferre amp;identideni fuminare. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;।
4.. Quum uerà dodrinæ fpeciminae- 1 denda funt,pnmùm ne quis purer illud ef-fe palmarium,ultra fepta profefsionis fuS falire : fed contineat fe quifquein fuo cho« ro: deinde,moderte v fui'iiiir pronunciet de ifs, quæ probe amp;nbsp;domerticè nota habet: decq; operam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;utuo«
lebaf Soçrares,profequatur:tertià,memor at prouerbij: mftjn àt w;iaT0frilùi \insiftlui, Iraq; rtc inrtituat orationem, ut ea cum rebus crefcat.'amp;efflorefcat. Ingenij uiribusme-' diocribus circa initia moderte utatur,funiquot;
mis '
-ocr page 205-PB-ALECTIONES.
mis autem ad extremum adhibitis , fed «mwizBfjideó agat,ut amp;nbsp;certitudini patro-cinetureius doftrinç,cuius promum w i(gt;« yitiiulw agit: amp;nbsp;audientium ingenia acceu (iat,acuatamp;alat.
5. QuiinMagnatum animiserroneam opinionem ßcfiduciam, de fua admiranda amp;multiuariaeruditione ideó alère amp;con Ëtmare ftudcnt, ut in pretio amp;nbsp;admiratio-tiefint : illi ueró ad fuæignominiæ præci-pitium prono ferutur curfu : ut hçc de Mag's amp;nbsp;Rege Nebucadnezare hiftoria pul-chrè do eet.
, Etliautem nento fibi ipfi SufFenus ef-fi,aut propria fua uineta cædere debets re-ftètamen (fehterïtia Ariftotelis’) faciunt,
I 'i'''necdifsimulat,quosfecerüc progref- -1 fusin doûtinæ eruditæ ftudio:nec fimulâc
I ^ïfe feite, quæ ne quidem primoribus la* l “'isdsguftauerunt.
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V E R s V s 18.29.
I Profe^o eli Dew in cœlo qui reue^ l lutfecreta,(^ netumfecit Régi Neku-1 tidnezar quidfuturum fit in nouif-! fituo dierum gt;nbsp;Romnium tuum
ßo capitis tui in cubili tuo hoc eil.
Tux,
-ocr page 206-t^4 Danielem PrôphetàjI T«lt;e, ô Rex, cogitdtione; in cubiH tuo afeenderuntßtpercor tuum,'Vi fares quideJJetfutxrumfoHhac.à qui reuelat fecreta t indicauit tibi quodfuturum eH.
DIxi iam anteà, in fectindaPro«'”'/ parte, agi de Somnij iftius amp;iiite(' I precacionis eius caulsis quibufdä'^ J amp;circuniftanti;s* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
t. AïTiefgt; kietofrSomiiij diuini reuth' tionis acexpolitionis eius,Deus eft,quiifl ccelis licgioriam fuam reJucere uulr,urtJ-men in terris rebus à fe conditis adfit,^ eas tantilper donee ipfi uifum eft , co»' ferner. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;)
Eius eft reuelarearcana, qui éft omni' fcius:amp;cum quoluxmanet. lehoualuU' tern omnifeius eft,amp;c. fupraüerf.îî. Ill'''' igi tur eft arcana retege re.
2. Finalis caufta erar, Vtquid impoft«' turn futurum eflet ( ft inquam mundaium adminiftrarionerh Sc regnorum ac pop“' lorum mundi colludatione cum EccieÖ fpeéles) manifeftum fierer.
Eaautemfuturorum prçnotio magnify ciendaeft,quæab eo proficifcitur,quioni' nia præfencia,preterita amp;nbsp;futura in fua po* teftai*
-ocr page 207-PrALECTIÖNÈS. 17^ teftatehabet, amp;nbsp;fapientifsimè moderatut icdeterminat. ïn earum autem ilumefó hst quoq-,fuit,amp;c.
3. Petfonacui Deus fecretum innöte-f«reuoluit,eratNebucadnezar Kex.
Etfiautemis multa tyrannicè egit, ap-paretfamenDeumnó dedignatum ilium fomnio prophetico teuocare ad fui agni-tionem, ad cleirtentiam erga Subditos 5c bonoPrincipe dignas uirtutes.
1 nbsp;nbsp;nbsp;4.. A'fopAt« fuitferiaRegis cogitatio , de
I ïebusfutuiis. Apparet autem Regem mi-I nimèiemulentum cubitum fele recepilfc, .1 (^uum’w'pï’•■«((F ju«t7Ä0PTo»|iz ç’poi'Tj Jokri ÇutSoci'Ais
1 tobisutat^ Deus dignatus fit tale Som-1 niumjuggetere. Bono autem uiro,ut in ' Lælioilleait,nonminori curæ elTe debet, 1 (^üalis Refpub.poft mortem qu'am qualis ,1 nodièfit.
1 nbsp;5. Tempus.Quumhoxquieti deftina-
1 tafit, conlentaneum eft noftu Regi fora* 3 nium iftud oblatum effe. u«t’ omf. ld e-
1 nimfibi uolunt bæc ucrba; vifio capiiM lui J iniubüitMo.ltem; CogitatiorttsincubiU tuoofccn* \ ierunt.
gt;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DcfwturorMmprienotione.
»• ïutuiorum, quædam nobis pet pïæ-' ,1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diftio
-ocr page 208-IN Danielem ProphetaM didionem Spiritus fanfti,notafunt: Vt W* dicium extremum, Aft.J7.3i.quædam uef^ ignota futlt,utfutura contingentia.
2. Futurorum.quærameniamfieric«'' peruhtjptaenotioi/s derogafi non debet) qui ex caufsis proxirrtis in aftu pofitis,eb fedus «wsBiaf ColIigunt.Vt Medici experieit tes fæpè prædicunt mortem âlicuius ï' groti : quia eius caüflas amp;nbsp;figna prognofti' ca, quæ cæteros fugiunt * foleftér uidenn
3. Futurorurri autem contingentiun’t quæ feu annis,feu feculis aliquotpoftf' Uqnturafuntjprçnotio nulla citra diuinaiô illüminationem elfe poteft.
4. Solus enim Deus,futuràamp;arMf^' quum intereft,retegit: quia folüs eofU'quot; non tàm præfcius quàm confcius tâtor omnipotens w nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft*
Ve R s V s 30.
Itflio 18.
8. /M/ÿ die Manjnrif loan.Hufti; anteamos 168.
k
Mihi autenon f rapt er ptpienMi^ quamp; fit in me pree omnihtts viuentlt;'' I bui, Jecretumhocreuelatume^ ifi^ I vtinterpretationem Reginotafe^^^' rem,z^ cogùationes cordis tut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;
-ocr page 209-Pr. A L E C T 10 N B s. 177
HÆctcrtiaProcemij pars eft,adbene-uolentiam caprandam mirèfaciens, inquareuelationis Secreti deftinata 'xponuntur. ,
Modeftifsimc autcm profitetnr Daniel, JontàmfiUjUtuidelicetipreinclarefcerec [äpientiae laude : quam Regis caufla, ut ei j '’’lotefcerecarcanum illud diuinicus efle 'I ''teftutn.
Eoautem conßlioädeummodumRegi 1 ’tiuiturjneârrogâter de fe fentire,neue ue ' ‘^texalto defpicere uideretur Magos amp;nbsp;Rapièces nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui jj præftare nó
' potuerant,quodffu4'DanielIcfepræfti-^Utiniijpollicebatur.
J
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Df forttm, qui 9teA7axr«iplt;nf,«tr-
! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tutibus.
KQ^cMaxtiii funt, Si qui per h o mines «4»« de diuinis myfteri/s mediate edoâi 'uiit,acperSpiritus fanéti illuminationem 'lluftrati: qui immediatè à Spiritu Dei p5rreuelanonem,inftituti funt.
î'Cæterùm e^pMaKja dicuntur, Sitotius ^'1'gionis Siarcani alicuius fingularis,re-' ‘pcftu. De hisautemagere nobis iameft J pfopofitum.
(11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m j.Pri-
-ocr page 210-t78 IN DaNIELEM PEOïHETArt , Prima horum uirtus eft, agnitioluæ!' gnorantiæ.
4. Secunda, eiufdem ingenua confelsio expersfuci.
5. Tertiauirtus eft,ftudium illuftrand^ eloriæ Dei.Quû enim is, pro fuaimnienM Donitatenó dedignetur area na (eru is te - quum intereft, retegere : nihiJ his gloria •Deiantiquius efte debet.Sciuntenimquiu ftbi uelitillud Prophetæ regij diftum;Noii nobis Iehouah,non nobis : fed nomini fu” dagloriam,propter mifericordiamjamp;pïû' pterueritatem tuam,Pfal. 115.1.
6. Quarta uirtus eftModeftia,nonpf®' ferens fefe cæceris hominibus,eruditioni‘ laude fiorentibus.
•J. Quintauirtus eft, Candida profefsiÇ eorum quæ Deusaperire dignatuseft.S' enim «^«iiyeijuiiiräffBviifa: id eft,expertesiiiui' dentiæ funt Mufarum ianuae : quis dubiH^ de Sanflis illis Dei feruis,unftionediuin^ edoflis , affirmare, iJJos unice hoc exp«' tere ut piè docendo de multis benèm«' rean tu r.
S.Reuerentia erga fuperiores,rextai)if' tuseft. Ideo enim Daniel fibi patefafluni efte myfterium fateiUr, utiJIud Regiin*^*' caret.
■■•I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j.EX'
-ocr page 211-P R. A L fe C TI o N E s. I79
) j.Eximiaautem docentis uirtuseft, fi iil iocendo non luæ gloriæ, fêd inrtitutio-)1 nis auditotum , præcipuam habeac ra-i doiiem.
ïl 10.De Auditorib.reftè dixitPlatorju«««»
ï' ('51 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tx 7ti aaip^
I Id uerè dici potuit de Daniele 8c eins 1 ’nditoribus.
Ce ßudioferuiendi liber jÜTfieiTiiiiuagàif
)( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Magißratut.
'1 /'Intel alias honoris Magiftratui debi-
1 ^'fpecieSjhæc qubque eft,quæ feruit t? «xtquot;)*
»I *‘’*«»eius.
11 i.$i7iigt;|ui9Aa autem ea demum eft,quç ne-
1 ctlTanaSc utilia piofequitur,nô quæ cuiio-
11 hamp;inftugifera.
'1 J. Felix eft Magiftratus , cui flioAVaiilpi A ^ofttinæ promi, diuino munere conceC» '.1 f'ittnt.
11 4. Infeliccs autem funt i) MagiftratuSj .1 unie pumice a quam poftulanf.hoc eft,qui A »11 Animale homine ca quæ Dei funt le* 1 quitunf.utquum Hierona Simo-A nide Dei delcripûonem A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peiijt.
»1
V 1 R*
-ocr page 212-t8o IN Da’nielem ProphetaM
Ve r s V s JI. 32. JJ.
Tu, Rex , 'videbas, eccefiatUA j quadantgrandü:ßatUa h«c qua er At I a deb magna, nbsp;nbsp;cut us gloria eratjuh'
Umis, fl ah at e regione tut, (ß fot mi eius terribilis. Hutusfl atu a caput ent . ex auro optimopecius eius (fl hrachii I eiusargentea:vetereius(flfemorat' ius area: Crura eiusferrea : pedes eit» 1 partim erat fer rei, etpartimfl£iilesgt;
S Omni) delcripcionem hoc Joco orifi' turPropheta. In eaaurem»ar»gt;fgt;i’i') duo nobis noranda funr: alrerume^^ Pi âura Co IO fs i fta n ri s : a J tern m U erô eiuH dem ruinç deflru6lionis,prophericahyp^' typoûs,uerf.^4..iy» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
Depiélurs Colof. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
t.Spedes.tmago/latuahumaHaRegiper^K'H temuifafuit. Qaod enim mundanam adn’i'l' niüranonem, quæ homines primaTios'n ffitiaiJatbabeCfea repræfeniarer,hominis fl mago,accommodara erar. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
z.Maieria. E' diuerfis MetaUisconflatstâiàt^ 1 tttrmutgo, quod uttemporum,ficquoq;quot;’' '
-ocr page 213-Pr Æ L B C TI o N ES. l8l jsniorum humanorum mirauanetas,tygt; po effet adumbranda.
3'Quantitas. Eral excelfa cr grandis. Etfi fo-'OsDei regnü ea eft magnitudine, ut nul-aliud ei pofsit confern.'tamen,iudicio
“Omano, etiam ccrrena régna fuam magni ''^'iinemhabent.
4quot; Qualitas. Gloria eius erat fublimis.FortuC-quot;Sdijshoc per nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de magnitudine
oiwurnuidebiturifed quia rS Br\fi{bi)-gt;.lt;iyitfn\ii^ 'oshiclocus eft, malimad gloriammaie-*btetnq; regnoruni,ifta uerba referre.
5-Situs. vidcbitfur/lareè rcgione,in confpe-^uRegisNebucadnezaris.
ƒ Forma. TerribilMer4t«ult; prm4. Solius e-J'mChrifti Regis manfuieti,regnum ama-oiliamp;ferena forma cft.
' 7.Struftura.C4pMt erat dureum; peüus ZT ^ra.-‘^iUfgentea^uenter (y femora eius xrea-.Crura fer-•■fiitpfdfs partim ferrei partim lutci. Hæc ftru-ûurælmaginis illius defcriptio, hoc fibi 0ult,8lt;regnor'4m fuccefsionemeffe, quæ » ’ffiçiatne ullum expers fit fuæ period! : amp;nbsp;ii rognainpeius ruere, ficutantiquis reccn-
tioraiiecrnagnitudine,nec gloria,neclegi 1 liuSjUecpraefidijs aut ornamétis paria fint: amp;deniq;,mirfinóuideri debereRegnorû i/( diuottium,quod facit ut nxin magis coalc-'I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m3 fcanc
-ocr page 214-1S2 IN Danielem Prophetam fean[regna,quam diiierfainecalla,autetia ferrum amp;nbsp;lucum.
Sæpè auteni homines ingeniofi amp;pru-dentes, ætaces generis humani,diftinxe' runr:alij aliter. Plato fecundumfaculrate) Animæ ætates tempora mundi diftiii-xilfe perhibecunficut dicerct primam generis humani æratem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuifle,iiiuelt;
nilîe amp;nbsp;excoluiïïe leges,bonas artes: dedi-tam fuilFe difciplinæ exercitijs uirtu® fecundam fuiOe bellatricem, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
iiigente conftituta elfe régna, gefta elTeU uiris Heroicis ingenriabeila: poftrema® ene,m«i,^)7'*/“,defidem,uoluptaribus enet' uatam,imbellem:in quam ipfi incidimiis.
Z,et^io ist.
V £ R s V s 34..35.
Vidifti-, -vfquedum exciftts ed U' pd, qui non eH in vUü manthuf,à‘ percußit tmagtnem ad pedes ipfim ferreos (ß lut eos : ade 'o ait commit!ut' r et eos, Tune comminutafuntparitet ferrum, lutum, as, argentum amp;nbsp;ntt' t'uifuerutq^'vtglumaexareis alliititt. j ab flulit ea uentus, nbsp;nbsp;nullus locitt ,
innen tus eil eis : Lapis autem quipcgt;^' 1 (tijflt^at imaginem, ejfeclus eil mont (
-ocr page 215-' Pralectiones. 18}
, adeo ut impleret totam ter^ ram.
Eleganter Colofsi illius ingentis de-ftruétionem w äfafiaiut^ per defcribic Prophetazut doceatjetiam fummis imperijs negatum elTe dip ftare; 8C ( folius lefu Chrifti, Kegum Regis perenne regnumefle.
I I. Quis Kegna muïidi deftruet: Lapis, j ^uem reprobauerunt ædificantes, qui ta-■penfaiSus eft caput anguli,Pfal.U7.22. Hic »ofifitiiiHÎZumuunbiM : id eft, diuina: nonau-
, t2iT» Humana uirtute omnia aggteditur Sc
I pytagit.
i.Qnoniodoidfaciet? Exaltopondéré fuoimminens, ColofTum percutiet, com^ ■ninuetjinnihilumq; rédigée, difsipabit ue iatglumam ; fic ut ne ueftigiu quidem eo-rumufq^confpiciatur,
J.Qiiidautem tum fiet ? LapK ille,lt;]uißdttia «n(nu!f,nons inge ns fiet,cr orhatn terrarum repte-tit.Hoc eft, Chrifti regnum,mundi regnis luentibus aculmine,efftorefcet ,lougè, U-teqiproferetur: Geut per diuerficatem lin-guarum cnnüarum Gentes in imitate fidei congregatæ , Dominum lefum Çhriftum
1 i^getnagnoùantSccelebrent.
Al nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tn 4 I»
-ocr page 216-x84 IN Danielem Profhbtam
in Nature er Artificttmoperibuf,i]UieitM hontini tngeniofo fint jje-élandii.
1. Auftor, uel neceflariö agens, utNatU' ra:ueluoluntariè,utartifex. Vimautenia' gendi ucrifq;,Deus largitur.
2. Materia. Hæç multiplex eft, amp;nbsp;in qui* bufdam aroxvr/ju©', in alijs me di o cris pretij) in nonnullisnullius propèpretij.
3. Forma,Naturalisinijs,quæànatur3 funt produfta:Artificiofa autem,inijs,quät artificum induftriaconfefta funt.
4. Quantitas,alias res magnitude, alia* mediocritas, nonnullas quodfuntparut*) commendant.
5. Qualitas.In naturalibus rebus poten-tiæ naturales amp;nbsp;aJliwa/iim ; in artificiofisj«' lix naturæ æmulatio, manus pretium amp;*' lia confideranda funt,
d.Collatio. Naturalia Artificiofis prasff' runtur.NuIla enimueladunum(utdicilo‘ let) depifta imago, natiuæ per omnia le* fponder.
7. Vfus.Phyficæres primariumufumha' bent:fecundarium autem res artificiofæ-
S.Confpiratio Naturæ amp;nbsp;Artis.
lutaris eft homini, li Ats feruiac Naturæ.^
X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eafli
-ocr page 217-Prælectiones. 185 ’ätn pro uirili imitecur : non au tem eidem ä(luerfecur,amp; uim eidem faciat. Sed de his ßäfteniis.
Versvs } ff.} 7.5 8.
HoceTtfomnium: interpretatione ^KoqueeiusdicemtiiCoramReoe. Ttt
, es Rex Regum : quia Heta Cœli ^^gnumpotentiam fortitudinemt à'gloriam dédit tibi. Et in omniÇlo^ to}tn quo habitantfilij hominamdoe^ ßilt;tagri,(^ 'volucres cœli, ea tradidit manu tua, dominium tuum^
in omnibus ipßs : tu es cafut iÜudau-teum.
TRanfitionem, à fomnii reciratione, ad concinnam ueramq;eius interpreta-tionéjUerf.jd.habet. In ea autem illud accurate à quibufda animaduerfum eftjDa Vielem non fuo folius,fed tonusgétis, aut certe fodalium nomine , incerprecationis Somnij prouinciam fufcepifle : utnon fuæ folius gloriæ amp;incolumitati: fed etia con-fwtiumfidei,rationem haberet. Memine-timus autem confenfum pie docentium, magnam amp;nbsp;gratiam amp;nbsp;exiftimationem habere apud coidatos homines : nec cfle cur
m eum
-ocr page 218-i8lt;r IN Danielem Prophetam eumallegarenos iinquam pudear. Aciî nobis negociiim firetiam cum ijs,quialie-nifunra fide Chrifti : rôdiùs fecerimusÄ« quidem EccIeJiæ catholic^ confenfum al' legauerimus: quam fi,uelut ingenij often-tandi gratia, noftro tantum nomine,caul-fam fidei nos dicere gforiemur. Vtenim fec5dnmParœmiam;Plurium calculus uin cicficetiam multo maius,quam uniusali' cuiushominis,pondus habet.
Sequentcs duo uerfus,enarrarionempn mç partis S'omni/,de aureo capite CoJofsi, compleduntur.
Propoßcio e(i. Chaldaeorüro amp;AnyriO‘ rum Monarchia,ficonferatur cumijsqu® fequeutuream, perinde eminet, utauruni interomniaaJiametalla.
Cæterùm KJtràuiai^Kifo^tûi, mentione Ne* bucadnezaris fada. Monarcharum ferieni amp;gioriam,fubincelligit. Vocat eumüpiil Ättrfiw», refpedu muItorumalioruniRegU) qui fuccelTeruntei.
Sic au té argumenta tun Nó iniurià Regn Rexin terris is dicitur,cui fummus illeCte li terræ«^; Monarcha decHtregnum, pote-tiam, fortitudinem’, gloriam longe quàm multis alijs maiorem. Tibi uero, ô Nebult; cadnezarifta omnia dçditlehouah;i^eflf; I
-ocr page 219-Prælectiones. i8t cîtutÆgyprios debellares, Syros ribi fub-j/ceres; Judæam tributariam efficeres. Ad-dituramplificario,cle diueifis gentibus, de beftijsjdeuolucrib. Régi fubieâis. Esigi-tiirRegumRex:ledDei beneficie; qui lobs coufticuit régna amp;nbsp;reges, amp;nbsp;eadeni de-ftruit,
Exhocaïuem argumento liquer,Princi-pibus uiris non folùm delpiciendû elTe ue-btèliiblimi dignitatisfaltigio , in fubie-ûos;amp;auâoritaté in eos fumendâ;fed çtia bfpiciendum in Dominum cœliamp;terræ, oniniumq; creaturarum : cui certè admi-niftratæReipub.ratio, olim reddenda erir.
Prudenceritaq; Placilla Auguftamarito Theodofio magno quotidièhas uoces oc-cinuit : Mi uir j memento quis fueris ? quis bslamp;cjuis futurus fis? Sicautem Rom.im-P«numguberna,ut olimei, quitibiillud Wncredidir, rationem reddere pofsis,Slt;c.
Qiium autem ea lege tantam maiefta» teni amp;nbsp;autoritärem ac potentiamNcbu-«dnezari tribuat Daniel : ut tarnen Deo 'ini, ceu largitori, acceptam ferri uellet: ™aiiifeftiim eft , non alTentandi gratia bæcaDaniele efle dita. Id enim fibiuo-luitdepoliticis donisloquens Propheta, ^uodApoßüiusnoftexde fpiiitualibus fiç exculii;
-ocr page 220-188 IN Danielbm ProfhetaM exculit : Quid habes, quod non acceperis? Quod fiaccepifti, curgloriaris ut quinon acceperis? i. Cor.
JO. de STATV.ECCLESIÆ ET to.iulij. KEIPVB. in diversis regionibvs, fionnte prima Montirchilt;t,ciH«e fuU Af-fyriorum zy Chald^o-
rum.
REde dicitur aurea Monarchia, qua Ju ranre primùm Ecclelîa Dei, diuinitiis colleda ; Lcgis amp;nbsp;Euangelij doftrina jlluftrara: cerra liturgia, I'OiUo^Wf'iyamp;gubefni tione ad officium faciendum adduda:in cerram regionem dedu0la;legibus,ordine( præfidijs inrtrufta ; diu dementer confer« uaca; tandem bellis amp;nbsp;çxilîo caftigataeft deinde, multa Régna, multæ Ariftocratis amp;nbsp;Democratiæ inllitutæ funt: ac tametU multæ amp;nbsp;magnæ effent generis humani mutationes amp;miferiç;amp; nó deeffentmul« ta uitia : illas ramen dementer mitigauit Deus :acporterorum flagitiaamp;facinorale ceruntgt;iit illorum uitja pene uirtutes uide« ri poffenr.
Hæcautemamp;Ecclefiaeamp;Reipub.gene» ris humani ratio fuit, temporeprimæMo« ■ narchiæ gt;nbsp;Vthæc Tabella docet, quænon I nili
-ocr page 221-Pralectiones. 189 tlifi infigniores res facras amp;nbsp;profanas continet.
Anno ab Orbecondito 1788.Nimrodus tsgnarecœpitapudBabylonios : de quo di titurGen. 10. 9.10. Is fuit potens uenator Wramlehouahüdcirco dicitur;Sicut Nim-tod potens uenator coram lehouah.Fuitq; ptincipium regni illius Babel, amp;c. Cùm pa ttiapoteftâsamp;auâoritas uilipendi cœpif-fet, fuccefsit Regia : armata poteftate gla-dij; quæ amara amp;nbsp;ingrata contumacibus ^licentiofis fuit
Anno Mundi 19 4.9. natus eft Abraham;
Hic ætatis.fuæanno 75. interram promil-fam,wiiixlj Deo uocante, profeftus ell : æ-Wtisan. 99, Circumcifus eft, ut haberet h-gillumiufticiæ fidei,Rom.4.. Sequente anno,natus eft illi filius fecundum promif-fionem,Uaac. Huic fexagcnario nati lunt SemelliIacob 8cEfau, quicum Auo Abra-namo uixerunt annos 15. Mortuus enim tftAbraham ætatis fuæ an. 175.
Anno Mundi 11 lacob defcenditin Ægy P turn, ætatis fuæ ijo. anno. Iple 8c poftcri eiusinÆgypto uerlatifunt annos 1 î'5-
1 nbsp;Anno Mundi 237 i.Mofes natus eft.Hic
ïtatis fuæ anno 80. ex Ægypio eduxit
Utaë-
-ocr page 222-Ï9Ó lisr DaNIELEM PROPHETAii Il'raêîîras in DefertiiiTi, eiscj; prækiicannflJ 40. Mortuus eft Anno Miidi J 93-foremhabuiclofuam: quelublequutiW Indices.
Anno Mundi iSFi. Regnum Ifraeliscff' pir. Ei præfuic Saul primus Rexper annû* nouem. Succefsitei Dauid Rex, uirfecun' duni cor Dei:cuius pofteri regnfiobtinuf' runtludç,ufq;adannum Mundi^jóv.
Quæ fuerit EccJefiæ popiili llhelitici fors illis feculisjpaucis indicabimus.
Tempore Judicum bella cum inteftinU lioftibus Cananæis, cum finitimispo* pulis gerendafuerunt,pro aris amp;focis.
Reges Ifraélis priores cum PhiliUîi’ potifsimùm, cumSyris,cum Ammonin* amp;Moabitis, diuturnaamp;ingétia bellagd-ferunti
Primus hoftis SefacÆgypri Rex,regn^ te in ludæa Rehabeamo, ludæaminualH' lerofolymam occupauit, amp;nbsp;opimafpoW a U exit.
Tempore Iofaphati,Æthiopes,Moâbirî amp;nbsp;Ammoniræ, focijs armis iuuftishofti' lem imprefsionem fecerunrin ludæaiH' fed diuinitùs rep refsi, caelj amp;nbsp;partim in gamaâifunr.
Quum autem Syriis amp;nbsp;IltaéJis
COH'
-ocr page 223-pRAltCTIONES. I 9 t tóniunftis uirib. bellum intuliflent Achas Regiludæjhicimplorauitopem Regis Af-fyriaci ; amp;nbsp;aditum ei ac illius fuccelïori. in Iftaèlis èc ludæ Sc finitima régna fecir.
Vc autema Regibus Aflyriorurn jtegnü Samatiçjabduftis Ifraëlicis.deftruftumxft: iurcgnumludæ,euerla urbelanâa,à Ne-t)iicadne2are,qdoq; efl abolicum.
Incerea diuinitùs inftituta funt Régna Ægypti, Argiuorum,Athenienfium (quod in Ariltocratiam conuecfum', tandem de-generauitin Democratiam)Latinorum, Sc nmltorum aliorum populorum; de quibus ueteres hiftoriæ teftantur.
Ex his colligimus auream fuilTe Mo-* narchiam Chaldæorum AlTyriOrum, ' quæ coniunâim durauit circiter annos 164.6.
' Dephrafi autem, T«et «put iHud aureum, ' iftnd monere libet.metonymicam cffe : nó * abfimilenr.Pecta autem erat Chnftus, ».Co iinth.10.4..
1 Nebucadnezar eft caput aureum . In ' Subiefto j x«rà nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, omnes Babylo-
* nij Keges , qui temponbus primæ Mo* ' narchiæ imperauerunt , comprehendun.* lut. Piædicatum autem figuratum elfe nemo
-ocr page 224-IPl IN Danielem Prophetam
nemo non uidet. Caput aureumefle du cuntur Monarch« illi : quod eidemfum« möimperio præfuiflent: amp;nbsp;quodilloruin gubernatio, pr« fequentibus aureauidt' ri poffer.
Icaquum Chriftus dicitur Petra,fimiK* tudo defignatur. Vt enim èpecrafluxitu qua,quando Deo mandanteillamMofes fcipioneluo percufsit: itaaChriftopronH nant falutares aqu«, falientes in uitastef' nam,Ioan. 4..t4..
Genef.17, lo.Circumcifio eftpaftumffiil fœdus:id eft.fignum pafti feu fœderis, v-i''
Gen. 4.1. ad. Septem uaccæpulchræjfs' ptemannifunt: amp;feptem fpicæ pulchrs» feptemitidem annifunt. amp;nbsp;Quis dubitd non «»ràT»f»Tj/, accipiendas has propoli' tiones : fed ««»•«tIw Aiii/nxf/ : ut fit lenteiitUi feptem uacc« amp;nbsp;totidem fpic« pukhr«) annos feptem, qui fertiles erunt, fignift^' autrepræfentant?
Exod.ia.aulmmólate Pefah:id eft,trafl' fitum. Agnus Pafcalis Pefah dicitur,qudlt;i effet Sacramenium tranfitus.
Matth, ld. iz. loannes Baptifta eftEliaf id eft,Zelo pro gloria Dei, amp;alijs Spirit“’ fandi doniSjEliæfimillimus.
Matr. ad. 20. Panis eft Corpus Chrifth^
-ocr page 225-. PRÀLECTIONES. T9Î ^Corporis ChriftiSacraméturri. Vinunt Domini eH Sanguis Chrifti : id eit, Sacra-'’ientumSanguinis Chrilti. PorrOj Sacra-'’•sntum eft uifibile lignum , rei inuilibi-
, loan.io.p.EgofumoftiUjpermefi quis *''troierit,fer.uabicur. Figurate didum clt: ^olus Chriftus nos in Ecclefiam «Sc cœlelle f'gnumintroducit.
Ioan.«Ç.J. Ego Ium uicis illa uera, amp;nbsp;Pa-f5rmeusagricolaelt.5.Ego fum uitis, uos palmices.
Denique Chriftus dicitur, Sol, iiia , rgt;eo ^6 tribu luda, Agnus Deiamp;aliasaliud, led '’ieconymicè: propter limilicudmem ali-quatn.
Hæcideô dixi ut uideatis,uerbtim fub-ftantiiiumSum,in prædicacionibus Sacra-'Ticntalibus,non fimplicicer, led Hgurate fami.
A*Æfl€za.
Qimm fæpenumerô tempore primi il-liuslmperij,duricer traftata amp;c concuira lit DeiEcclefia, quare illud Aurei capitis elo-gioornauitSpiritus fandus?
Avale.
Omnia imperia mundi Iv/v/uiKTtt fuerunt ^fmu;fi eainfeiplis conlideres. Prim um
11
tarnen
-ocr page 226-t£gt;4 IN Daniëlem PropüetajÎ tarnen plus habuicauri,quàm fequennX' quia minus diururnæ fuerunc Ecclefiæ^^' pioruni calamicares; amp;Deus IfraèlisEcd* fiam inftruxic amp;nbsp;ornauit ingéti gloria,pal' cherrimo cultifsimoq;hofpitio inPaW' na: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ordine, prælîdijs : deditmal-
tos magnanimos Sc falucàres gubernaW' res, doftores : concefsir halcedonia fæp' amp;nbsp;diu: erfihæc quoq; nonnuuquam fuera' interpolata,propcerpopulipeccata.
DE ÆSTIMATIONE BoJ
Jullj tt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;NOKVM £r MALORVM, QVÆ
prima Monarchia durante^ coii-ipeéia fùerunt.
QVomodo ilia æftimanda demûànobis colligi pocerir, fî qui“ -priuatim Eccieriæ,Scquid]iinii»^^ mano generi præ/literir,perpenderiniai' Eccleriæhæcprællitit.
I. Abrahamum amp;nbsp;sius pofteros fan®' ! ficauirde mûdo: frederefibiiunxit;eiaS'f fîgnum elfe uoluic Circunicifionem. i
Z. Mirabilirerauxitamp;mulriplicauit^' j clefiamlfraêlis.-eduxiteam non/înepf'’' I digi/s ex Ægypro : craduxir per mare/æj brum: pauit in deferto nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
nos 4.0. traduxir per Jordanem in rerra’ 1
Û
-ocr page 227-, ' PuilECTIONES. 19$ Canaan ;tradi(uitDecalogum amp;nbsp;leges ce-ffinionialesHnftjtuit Siconferuauic poli-J'amIfraëlis:Promifsionem grariæ amp;ex-^'oitionisMefsiæ,fæpèrepeciuit : Reges, Indices,Prophetas dedii : mala publica Sc Priuatafæpèmitigauit: n^cpaffus eftom-)’inó extingui dodrinæ lucem,ecfi ea alias 'Iluftriorfuit,alias autem oblcuiior.
Caftigauit etiam earn, ludicijs ma-Silis,mediocribus amp;paruis:quod ei ferula paternanunquam nó opus efl'e, intellige-‘'ncutquçiuuenc^ indomitæinfiarfæpiùs Infciuiens,etiamiugumex-cnteiecoiiaretur.
Geneti autem humano hæcpræftiiita^s Wx«f.
lt;• Fecit ex uno .fanguine omne genus l’ominünijUt inhabitarentperuniuerlam fuperficiem terræ,definicis temporum op-portunitatibus quæ prælHtuit, Si. pofitis terminis habitationis èorum,Aft.t7.2d.
Î. Non paiTus ell fe efle expertem tefti-nionij,dumnobis benefecit dans cœlitùs pluuiasac tempora frudifera, implens ci-Igt;o8lt;!æticia corda noftrajAd.izp.i/.
?• Audorfuitamp; cóferuator Ordims Po I't'ci.inRegnis, Ariftocratijs amp;Democra-djsiamp;Couiugalis Ordinis,quiinbon3pat
n a tege^
-ocr page 228-ïöff IN DaNIELEM pROPHETAÀi te generis humani locum habuit,ctfinoii deeflenccorruptelæPoIygamiaamp;aliæ.
4. Legibus honeftis,amp; utilibiisArti-bus, fuccefsibus honeftorum confilioruni amp;aâionum,benedixitholninumgeneri-
Delifta rurbancia tranquiIliratemhô minum ultus e(l, Diluuijs, teriætnoribuSj bellis,peftilentia,fame amp;multisalijsniO' dis : modeftis hominibus «('‘.ir/ii'aliquâiii cocefsir.Hæcpaucis déprima Monaichii dicere uifum eft*
V E R s V s 39.
Et te furget aliud regnum mi' ntts te : amp;nbsp;Regnum tertium aliudt-reum , quod dominahitur “vniuerfi terra.
INhoc^p. uerfujProphera no fier breui' terduo Imperia Mundi Perficû amp;nbsp;Cf®' cum,breuicerdefcribir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
DePerfjco Imperia.
Conferendanobis funruaticinia ' nium hoc regium, cum hilloria:amp;ifthï' quæ fubiungam annoranda. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. *
]. Succefsio. Babylonicæ Monarchie * quumillacum muleis magnis fceleribuSi I turn præcipuèfæuitia Sc inhumanitateef ’
-ocr page 229-Prælectiones. 157 pEccleGani,pœnas amp;nbsp;fatalem periodum fibiacceleraiiiflet: fuccefsit Perfarum imperium: de quo prædiftum fuit diuina uo-ee:FiliaBabeluaftata,beatus qui rétribuée fibiretributionem tuam quam retribuifti quot;obis. Beatus qui apprehendet amp;allidec pâruulos tuos ad petramjPfal.ij/.S.p.
2. Tempus.Anno Mundi conditi 34.3 : jnteChriftum natum 537. expugnata Ba-bylone:amp;: interfeûo Baltafare Nebucad-quot;ezads nepote:ad Perfas amp;nbsp;Medos trâsla-iîeftMonarchia:quæ durauitannps 107.
3. Imago.Repræfentata eft hæc Monar obia,peâoreargenteo, amp;c duobus brachijs îrgenteis,quç Gentium duarum Perfarum ■nquam Medorumq;,typi erant. Vt autem uiliusargentum eftauro : ficPerfarum imperium, cum Babylonico collatum, uilius quot;ideripotuit.
4. Comparatioprimæamp;fecundæMo-narchiæ:Surget,inquit Daniel,aliud re-gnumminus te,feu humilius tuo.Senten-tiaeft,Mandrabuli more res fuccedent, fequentia imperia muito durius tradabûc Ecdefiam,quàm primum illud.Itaq; mino raauthumiliora dicuntur,non refpeâu po I'iœrij6i(ïnium:fed ratione ftudij ergaEc-defiam.Ea demum régna magna dicide-
n 3 bent,
-ocr page 230-153 IN Danielem Prophetam benr,quæ hofpitia præbent Ecclcfiçjueii' turamp;foLient facraagniina pie docentium amp;nbsp;difcencium: etiamfi finibus anguftisCnt définira : amp;nbsp;econtrà, etiam amplifsimate' gna,e quibus Chriftus cum fua fponfaEc-clefia exulat,paruaamp; humilia cenferide-benciquLi præcipuo præfidio Siornameii' to deftituantur. Id eo notandutti eft hoc loco:quia confiât Perfarum imperiumma ximum fuilTe, amp;nbsp;complexum muhasflo« rentifsimas Genres : ur uel ex lib. EfthcO cap.i.uerf.i. liquer. Ahafucrusregnabatali India utque ad Æ-thiopiam fuper centum uiginrifeptemprouincias. Sed ultraaor-annosnon durauit: itaq; etiam diuturni-tare ncquaquam paria fecit cum BabySo-nico amp;nbsp;AlTyriaco imperio.
Qüo loco fuerint res Ecclcfinc, vi^ente Per-ficoitnpcrio.
Id uero optime colligi poteft, tu exgrä; duumjfcu Afeenfionum Pfalmis, tumeti» , exhiftoriaillorumtemporum.
Ex Graduum Pfalmis liquet, nec (imullt; Babylone omnes ludæos in pariia redijl' fe; nec defuifie Sycophantas in Aula Pef' fica,qui reditum ludçorum remorarencuO necetiamuicinos Samaritanos (uteftin-
-ocr page 231-P R Æ L K C T I o N E s. T 9 » pidusuicini oculus) reducibus paru fuilTe Hifsûos. Magnas etiam longinqui itineris j'ioleftiaSjamp;ingentiapericLila fuifle; Vr-‘gt;isfanfl:æ,acinprimis rempli lentamfuif-^^inftaurationem : ludæarum etiam ma-Eiiimpartem,diureditum in patriamdi-ttoliffe;
Haggæusaucem,ludæos reducesiufto ^diudicio malediÛos fuilTe oftédit:quôd fnuarapublicis : fua commoda culcuidi-HinOjædesfuasTemplo, longo tempore P-ætuliffent.
Sedenim operæpretium fuerit, exclus temporis Hiftoria, flofculos quofdam de-terpere,ut res üluftretur.
Monarchiæ PerGcæ annus primus inci-ditinannum Mundi 34.^4.udupràdocui.
Primus Monarcha fuit Darius Medus, Sû'etfipanielem diligeret : tarnen ab Au-Gcisfuiscircumuentus,eundem in lacum beonumdeturbari palTus eft. Diuinitùs ta ■Hen Daniele conferuato, gloria eins amp;Ec elefiæiliuftriorfuit.
Succefsit Dario Medo CyrusPerfa.Is an noprimoituperij fui, ludæis copiâredeû-diinpacriâ fecic.'ßcpartem Valorû Templi reftituit, i. Par. 36. i. Efr. 1. Eodé anno Daniell arcanum de LX X. Hebdomadis eft pa
n 4, tefâ-
-ocr page 232-JOO IN Danielem ProfhetaM tefadum, Dan.9. Altäre Hierololymis^X* ftruftum: amp;Feftum Tabernaculorumc^' lebratum,i,Ef.^. laótis autem fundame^' tis Templi fecundi : exædificatio imped*' ta fuit, reliqiiis Cyri amp;nbsp;Cambyfis annis.
Dari) Hyftafpjs F.anno z. quii Hagg^“’ S: Zacharias prophetare capifleiitiTen*' plum fecundum ædificari cœptum fuit.Ac Darius edifto fuo reprelsit Samaritai'ö® amp;nbsp;alios hoftes ludæoruin, eosq; iuisithi® adiuméco effeinTempIo ædificando.Sæ; pè autem et iam holies piorum.prætetf**’ uoluntatem pijs feruire necelTe eft.
Jmperante Artaxerxe Longimapo,fc' cunda ludæoruni è ßabylone in patria*** migracio perafta eft;duceEfdraSacerdo-tejqui dicicur fuilTe ScribaueloxinLeg® Domini. Floruit autem eodem tempore iviilachias Propheta. Nehemias auteW edodus de uaftitate urbis fanftæ impe* trato çommeatu, redit in patriam, muros ædificat urbis leroloiymæ : Politiam refle iuftituit : uicinis terrorem incutit; unà £ƒ El'draalienigenas uxoresfummouetècO' tubernio populiDei.
Fuerunt autem alcedoniainludæajub aliquot fequen tibus Regibus Perfaru. Seii Ochus, opera Vagofis Ducis, annua® pen-fiones
-ocr page 233-PRALECTIONES. 201 (ionestemplo ademitrquas munificentia Cyri amp;nbsp;Artoxerxis Longimani eidem de-ftiiiauerac. Exegit Sc tribuca: Sc familias a-liquocdeportauitinHircaniam ad Cafpiü mare. Præbueranc aucem hifce calamicati-busoccafionemambitiofi Sacerdoces lu-dæorum: quorum unus loannes, fratrem lefum, facerdocium affeftantem, inipfo Templo occidic. leem ; gubernatores Wh««; Ciues muleis peccaeis polluci, de quibu s dixi in enarraeione Haggæi amp;Ma-lâchiæ.
FuicigicurEccIefiæ fors, imperaneibus Perfis,alias eriltis,alias nonnihillæea: uefe tèhumanæ res habere folent.Ne igicur no bis,quiin efFœcam Sc deliram Mundi fene-ftamincidimus, mira uideacurrerumno-ftrarunitf!lt;}«(!«Ult feu cemperamecum.In ad-uerfisTpemirigacionis malorfi, erigamus änimos noHros;in fecundis, confideraeio-neinconftanciæ rerum humanarum, fecu-iitaeemamp; ferociam recundamus : amp;nbsp;e^ ieuanees capiea noRraexfpede« mus redempcionem:
quæiaminftar. Amen,
n 5 DE
-ocr page 234-J1.
ÎOZ IN Danielëm Pb-ophetaM DE TERTIA MONARCH i a.
Etregnumtertium aliud aneum, quod dominabitur tn tot a terra.
IN Monarchia Alexandri magiii,amp;si“’ SuccelTorum ,hæc nobis perpendendJ lunr.
I. Ordo. Fuie Imperium, quod deuiflo Dario ulcimo PerfarumRege, magnus à-lexanderinfticuicjordine tertium.
2. Tempus. Alexandermagnus,quum duobus ingentibus prælijs ad GranicuW ftumé,amp; ad Iflum, uicilTet Dari; exercitus, tertio prælio ad Arbela uiftor, interfeßo Dario à BelFo Baärianorum prçfefl:o,Mo-narcliiam Perlarum ad Græcos rranftulit» Aiîæporitus imperio : id autem faftumed anno ab Orbe condito 304.1. Ante Chrift» in Garne exhibitum ßo. DurauitautéhoC Imperium, dilTeâum tarnen in regnapri-mariajufqjadlulij Cæfaris Monarchiam, annos 282.
3. Imago. Conferturhoc imperiumæ-reo uenrri amp;femori. Vtenim æs uiliusell argento.'fic imperium hoc uilius eratfutu-rum Perficoimperio. Quid Mundo eue- , niar, uelex hac imagine colligere promptuni
Prælectionbs. 205 ptumeft. Mundo To wapop adßapv ; (^U13-
illi iucunda eft rerum commuratio 6C 'ncifsicudojæreajquod dici folet.aureis
Glauco illo) permutât; Sc omnia in peius mere amp;nbsp;retro fublapfareferri fuo ma loexperitur.
4. . Amplitudo.Regnum æneumdomi-nabiturin tota terra. Complexa eft Monat thiaAlexandri, Afiam maiorem amp;mino-iem:in Africa, Æ-gyptum; in Europa, Grç-dam, Macedonian!, Infulas multas : ideó dicitur dominiiriin tota terra: id eft,in cultifsi-niisOrbis habitati partibus ; non quidem omnibus,fed ramen plurimis.
5. Vfushuius loci. Etfi genus human«, ineo eft totum Çfi quidem faniorem eius partem fpeftes ) ut nafcentibus Reipub. mails obftct:ut iam natis medeatur: ut ue-lutægro corpori medicam adliibeat ma-quot;uimutfulciat uelut à culmine collabétes res;tarne,propter peccatahominû, in dies in peius pleraq-^ruunt, régna mutanturSc ûcfttuuntur; diftrahuntur animi Principu Sialiorum Magiftratuum. Videmus quon
1 dampulcherrimum Scflorentifsimu Hun-gariç regnum,ab immanifsimis Maliome-
t dftis,iam maxima ex parte occupatumSc I Wftaiutn. De cæteris regnis, quid attinet I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mul^
-ocr page 236-^04 IN Danielem ProphetaM muka dicere, quum iJla nobis nunquam noniq merqoriam reiiocentilJud uecus:
---nam ciftera regm
Luxuries,odijs,viiijsq- (uperbid vertitf Illud aucem nobis foJatio fir,quôd nihil* oniiniis FdiumDei in medÿs iilis perciif' bationib'js,uoceEuangelij, Ecclefiamæ* ternam fibi de Mundo landificare,uide' raus: amp;,quôd nosad ærernæ uitæconfu«* tudinem beatifsimam inuitari:amp;/pempl6 næ redemptionis nobis fieri,inceJIigimus. Læcemurigitur quod nobis licebic terre* na cœjekibus, plumbea aureis permuta-re:amp; obfirinenius animos noftros aduer-fus fcandala Si aka i«fpiuigt;A!;*aa,quç non fem perjiobis uideJicecin cœlû fubdudis,mo-iefta erunr; perfuafum habences id quod uerficuk ifk monenc;
in terns labor e{l:reguies fed dukis in ‘emit: in [ammo y c nient gjudia [umma die.
Sed quo loco fuerunt res Ecclefiie, temporibvf [^\oniir(hiie Griecoruml
Confiât Ecclefiam ea çcate,cenfu popu* li ludaici. Si paucorum profelytorum ex Gentibus, qui amplexi erant populiDei fidem,nobis efle definiendam.Quçautem eius forsfuerit, exijs quæfubijciam colli-gi poteft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ale*
-ocr page 237-PRÆLECTIONES. 2 0^ Alexander magnus,Tyrû obfidens, quû ftuftrà ludæis/waji'aif imperafler :ijs ira-tu»,cumexerciru in (udæammouit. Oc-curritautemilli laddua Pontifex, eiimque placauitoratione modefta amp;nbsp;officiofa. A-bxâderfacrificijs Deo Ilraelis oblatis ,in-dedifcefsir.Tranquillaitaque tum maniic ludæa.
Paulo ante bæc tempora ladduæ frater ManaffeSjob uxorem alienigena.m à Nche miaDucepulfuSj'Iemplum in monte Galizin exftruxir, amp;nbsp;auftor fuit Ichilmatis in populo reducè.
PtOÎemæus Lagi F.rex Æ,gypti,i-îierofo lymam expugnaiiit,led fraude:quum Dux elïetAbner Semei,loleph.àfa‘»»’'.iz.c.).
Ptolemæus Philadelphus, Rex Ægypti, ftudioaiigendæ Bibliothecæ Alexac.diihç (quæTît^ujîfdidfa tuit) opera lxx, quos Eleazar fummus Sacerdos miferar, LegisHebræorumlibres in Græcuinler-nionem traduci curatiit : ac de Géte ludai-Câbenèmereri Ruduit.
Eodem tempore Seleucus Syriae Rex.in urbibus recens à fe exftruôlis, ludæisius ciuium concefsit.
Dux lofeph lunior, inpretio fuirapud PtolomæumEuergeten: eoque guberna-
tepo-
-ocr page 238-äoff IN DaNIELEM PROrrtETAii , te populum Dei, lefus Syrach Ecclefiifti' cum fcripfir.
Ptolomæus PhilopatoFjOfor ludæof'') lerofolymâcœpit, Templum profanauifj ôoooo.ludæorum occidic:uthabetur in? libro'Machabæorum.
Irritatus Oniæ fummi Sacerdotis, q»' Tributum Regi dandum negauerarpUcä* ri fe paflus eft à Duce lofepho. lofephus «(JJCBDAi’J-.IZ.C.z)..
Sub Ptolemæo Epiphane,à Samâri ranis uicinis ludçi maximis iniurijs affeftifuni' ut uidelicec affliftis non deeflent domeft*' cihoftes.
Interfefto ab Anciocho Epiphane,Du« lannafecGdo qui ukimus Dux fuit expo* fteritateRegisDauidis : SacerdotesaRC' gibus Sytiacis conftituti lunt.Horurnprimus fuit patriæ «AMapjIafon, qui Ethnicil' mum in urbem fanfl:am,Gymnafio inftitquot;' tOjintroduxit; Secundus fuit Menelaus. Çæterùm quæ,tum temporis ôi fequenti-bus annis à Regibus Syriæ, ab Arabibiis,i Romanis amp;nbsp;à domefticis hoftibus, mal» populo Dei illata fint : peterelicebit exli-bris Machabæorû, ex lofepho, amp;nbsp;exPauli Eberilibello hillorico, de Populi ludaid reditu èBabylone,amp; eiufdem rebusgeftis
-ocr page 239-P È, A. L E C Tl Ó N E s. 20^ ÏccalamitatibuSjquas fuftinuit,ufq;ad Ultimi urbislerufalem excidij tempora. Triftifsimüm fuilTe populi ludaici ftatu ‘!’»rl«ftOTit/,argumento fuut tor hoftes do-niefliciamp;inreftini : tot Apoftatæ,totTy-tanni;quorum taméimpios conatus eln-ficDeus 1 mirabiliter conleruando fernen fandum,inter medios hoftes»
V E R s V s 4,0.
T)eni^^ regnum quartum erit du-rum vtfèrrum : quandoquidemfer-rwn ‘comminUit amp;nbsp;débilitât omnia: ttum ficut ferrum quod conji’ingit 0-'ointa t^la-,comminuet confringeti
/ X Varta Monarchia Mundi his uerbis I jdefcribitur. Fuit ilia Romanorum, ''■^quorum fæuitiam non modo po-puhisludaicus longo tempore fenfit: led etiafeculis muitis Chriftiana Ecclefia ex- , pecta fuit.
NoSjUt fententia illuftretur,primùm Ab lagoiiabreiuter exponemus : deinde, Hii
I ftoriam deRomanorum ergalud^os amp;Ec deGam fæuitia, tü»»,lubiungemus ; fi prins Syllogifmum, fummam totius ne-gocij compleétentem,præmifeiimus.
Reâè
-ocr page 240-âo8 IN Danielem ProphetaM
Redè ferreum uocatur iJlud imperiiinf mundi,cuius magna amp;nbsp;diuturna fuitfæui-tia amp;nbsp;crudeliras ergaDei Populû : amp;quo(l mulra régna deleuir.
Romani aiirem imperij erga ludaicum populum amp;nbsp;Cbriftiaiiam EccJelîam,maxima fuie iiihumaniras amp;afpericasîamp; ab eo inulca Régna deftruda funr.
Qiiare reftè durum , Sc ebalybi ornnM concerenti amp;nbsp;comminueilti fimilJimuni) habetur.
Allegorie capita.
Allegoriæ hæc fun tpræcipua capita.
1. Ordo. Quartum erit hoclmperiuni) tanraauélorirate amp;nbsp;poten ria, u testera iii' feriora régna,in ilJud refpicere,amp;iJlud u«* rerijneceifehabeant.
a. Species.Regnum uocatur, fed
: non quôd, inferioribus regnis pan fed quod cwroKparmnKi/feiTec futurum. Donee Confules Reipub. Romans prslue-runt:unum tarnen fuit Reipub. corpusj quod fibi fumpfit audoritatem in fubie-ftos.Poftea uero quam Monarchia aC.Iu-ho Csfare introduda ell, drào/p«-®'eiff cœpir.
3. Qualitas. Eritdurum ut ferrum,leigt; ut Chalybs. Id uero inteJIigatur de poten-
-ocr page 241-Præléctiones. loj tia,quç fuie crudelicatis infubieftos adnn-niftra.EtG autem amp;nbsp;fuperiores Monarchiæ exercuerunt fæintiamerga Dei populum: minor tamen ea fuit quàm Romanorum, dequïpaulo pôft dicecur.
4. Visillius monarchiæ. Non folùm Ec-defiani uehementer premec amp;nbsp;perteque-tur.ledetiam regnaj genres,urbes in feiui-tutem rediget, fibiq; fubijciet: eo quod à Romanis eile fadum,res ipfa teftatur.
Libetin gratiam Hdloriæ ftudioforum, tantumfummanarrationum, de Romano- ' rum erga ludæos amp;nbsp;Chrillianos læuitia,ca pitapercenfere.
Anno Mundi j8^o. lonatbas fummus Sa cerdosSc Duxludæoruin, fœdus cuni Romanis olim iQ;um,rnagno cû lumptu, nul-loâucem cum ftudu ,renouauic. Vcautetn oleaquercui infita lfrangulaturamp; moritur: itapopnlo ludaico, tandem leruitutem ac-«rfiuit hæc coniunâio cum Romanis, qui îliosui,alios amicitiç prætextu tandem 111 fetuitucem redegerunt : riec côcra Syriar os Reges, holies implacabiles,ludæis fupps-tiastulerunt.
Anno Mundi ^908. Quû AretasRexA-tabuniHieiofolymam obliderettAiiliobu»
O lus
-ocr page 242-2 10 IN Danielem PhopéEtaM^ lusPompeiurrfj nice aurea dono milFa,ul-llicauitin lu.dæarn. Pocnpcius Scauro cüiit copijs niiirOjArctarn èIudçafubmouir.Sgt; quenre Anno Pompeius, Hierofolymäipo ticus,ingredituf!anaumlabacrum,Hir« no attribuit fummum SacerdoiiunijTeni-pluni fpoliat, ludæani in prouinciæfornii redigic «»«izcju/g; turn rcligionisamp;eiuseX^‘ citiorum concelFa.
Anno Mundi jyiÿ.Craflus templurhfp® liat,fublaris ex eo fexaginta connisaurifui quidam collignc: ) ac eodem anno facrik-gji pcenas dacjlicerfeftus àParchis.
Quanta porró Romanorum ergaChiil^* Ecclefiam tyrannis amp;nbsp;immanitas fuerit,«' ftacurhiftoria peif'equutionfi, de quaalÜ* dicecun
V £ R S V S 41.4,2.4.3 ^odautem 'uidifii pedes tos pariitn ex lulo,cs^partim exfersoy rei/na dixerÇa erunt ( Jeu regnum dist. JunreritJn qutbu'S deJirmitatefet-rI futur urn eH: quadoqutdem 'vtdfi ferrum mtxttim cum luto cœnofogt;
Et digiti pedu partimfunt ex ft-ro amp;nbsp;partim luto-.quta exparte regt;
-ocr page 243-PrAlEÖTIONES. 21i ^Kmfutùrum nbsp;durum, nbsp;ex par-
^(futurum ejlfragile, ^od vero 'vidisii ferrum mixtu ^uto ccenof),commißebuntur qutdem Werfefemine humano, fed non co-^^rebunt aliud cum alio: per inde ac f^rrunonharet commtxtum cü luto.
SCioego nonnullos, quarcum hoc re-gnum incerpretari de Aliç minons,Sy-tiæamp;Ægypci regnis ßcregibus,qiiibi ‘æpeniimero lùdæa prædæ loco expoüta fiiicucexhiftorijs liquet : quia tarnen Da-‘’‘ddeijsimpenjs loquitiir, quibus nego-'^■umfuiccü Dei populo(in cuius céfu, ne-4^aqualudaicus populus folus haberi po-'^ftjmalo de Romano iinperio,illud inter-Ptctari.Neqj uero fecus hoe fomnifi incer-pfetandü arbitror,quâfià^vj.ofé^y'aincer-Pfïtandafuut. In his autem thefeos prin-i^ipalis amp;nbsp;finis prçcipua habetur ratio.Itaqj ^dehis nunc quoqiagemusd'ed breuiter.
i.Ronianum imperium partim ferreu amp;nbsp;^uruni fuit.-qiiia Regna,urbes,populos ui-^ficedextra deuicit : partim luteum ; quia Beilis ciuiiiSus amp;externis,noii rarô pelsi-™eafedum, fenlit quam fitfragilis omniu ^ûniiiiumpotentia.
o 2 a.Mix-
-ocr page 244-iiî IN Danielen! Prophetam
i.Mtxturaautem humanifeminis,perin de,ueluc tvyKfgt;iT,aiuäcoaluit,perconinibia, «^lt;»'«»sZ«A',fœdera:ut ramen non magisduN-bilis amp;nbsp;firma elfer coniunftio, quàmf kJ eße ferri luriqj.Hiftorica reftimonia utriul' queconfuiró prærerinirro:quiadehisaliài dicendum eft.
Lt^io 34. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*,
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Versvs 44..
17. AugUl
fli. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Temp or th Ui autem Regum iU:oru,
ßifcitabit Deui ca.ii Regnum, ^uodin ßcula non deßruetur : amp;nbsp;regnumi-pßtm Populo alieno non reltnejuctur: comminuturum amp;nbsp;conßumpturumo-mnta tlla régna, ipfum autemßatU' rum in fecula.
IN hoc Oraculo agi'rur de Ecclefia,quï eft fpiriruale regnû Chrifti, quod is I«' prro uerbi fni regir.Qiiæ nobis in ealin' obleruanda, DanieJis ordinem fequenres, indicabimus.
».Quando colligernr Ecclefia?Rf^.’nMilî’' rum temparthiu. Non aurem hoc uultPioph' t2,Sc Ihre iniriiim Monarchiarnm quatuoG èe poft inclinarionem quanæ, neccolledi fuifte per Verbi amp;nbsp;Sacramenrorum minilk rium Ecclefiam.nec coJligedam:fed often-
dVi
t
-ocr page 245-Prælectiones. ti5 dît, etiam immanem illam fæuiriam iftorû lmperiorum,non fore impedimento,quo-minus coIligaturEcciefia ; qiiæ utfcicè dixit Auguftinus, eft iielut lilium inter fpi-Ws.Regnat enim Chriftus in medio inimi Mrumiuorum.
Thefis, Mundi ÖPi«jjua,v'« amp;pcrfequutio erga Ecclcfiam mouetjhuius colle-ftionem non remoratur.
ï.fiiriifiMfiiji/ iftius regni eftDeusCœli. Etfiautem idem audor amp;nbsp;conleruator eft ciuilisordinis : quiatarnen hunc, Ecclefiæ tauira,utne ei define hofpitia,conferuat: dicituifufcicare regnum fpirituale. Empha lisautéeftin fufcitâdi uerbo.Etenim à paruis amp;humilibus inicijs, inter media impedimenta,Regnum Chrifti orruin ducir, amp;miranda forcicurincrementa:ut in illius 'nfirmitate propicia Dei uirtus tatomagis gt;nbsp;elucefcat:ut parabola de grano finapis mo
UetjMatth.ij. ji.
Thefis,Non hominu minifterio,fed gra-tiæamp;uirtutidiuinæ,potifsimùm accepta fern debet Ecclefiæ coHeftio,
j.Forma gubernationis Ecclefiæ,i!«lt;quot;’''*\ feu regia elf. ideó Ecclefia uocatiir Regnû. Eins Monarcha Chriftus lefus ell : Sce-ptrû,Verbum DeirSubditi, fideles omnes.
O 3 Thefis.
-ocr page 246-Î14- ’N Dantelem Frothetam Thefis. Quum Princeps EcclefiæChri» ftus fit, non decetMiiiiftros
4. Propria iftiusregni duo percéfentiif' Alreiü eftjquöd afOaplof, eft, 8i proindcfpi' ricuale: Alterum,quod non ericin eolocu! profanis populis. Confiât enimueraD«' Ecclefia nó nifi fanéiificatis de hocmüdO'
Thefis. Qufi Regis gloria,in Subiefloiu falnteamp;incolumitate liicear,nó eft curEC' clefia, etiafi illi cü Mundo amp;Sata-na'^rjAV'©quot; efi^ uinci amp;nbsp;deleri pofte putenw'
Thefis. Etfi inmiliranfis Eccleliæagr® zizania non defunt,tam en iIla nó coalefcut cfiEcclefia, amp;fno tempore fegregabutur;
5. Antithefis Imperiorum Miidi amp;Reg'’' ChriftijCuins duo membra funLalrerum d« efiTeftu: alterum uero de duratio -e-
Regnum Chrifti, etiamfihoinbilirerd^ crudeliter, à terrenis regnis concutiatur amp;nbsp;traftecur, uiftrix tarnen erit, amp;illafuper‘’' bitamp;comminuet.
Thefis. Ecclefia,per Chriftum, fideuio« citmundum.
Régna terrena oinniafuashabentperiO' dos:at Chrifti regnöinhis terris inchoa-|um,durabitin fempiternum.
Thefis.Non ide eft fatum Ecclefi?
gnoiüö
-ocr page 247-P R Æ. L E C T I o N E. s. 115; SîiOî'Uterrenorû.ükerii.'T! in fpiritusli uita ’’’îxirnèflorcbirJiçcaiit rancifper donee ui ânimaüs darabit,fuis rempprib. exoriû-
'’'fjfiorét amp;. marcefciic, inftar Rofç aut lilij.
V £ R s V s 4-^. quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j lt;.
^andoquidem vidifli emote ex^ nbsp;* ®
fcincli lapide, qui no ed in ullü mani-lgt;Ui,(^ comminuere ,ferru, ix.s,lutum, (^t^entum,amp;aurum. Dettsmaximtis noîumfacit Regi id quod futurum eîl foßhac: ac veru quidem eß fomnium, amp;fidelts interpretatie eius,
î~\Væfunt uerfus irtius partes. Prior de i y'æg'io gloriæ lefu Chrifti Domini no
ftri. PofterioreftEpilogusintcrprç-^âcionis.Somnij Propherici;in quo de cauf f’stâfomnij quâinterprerationis illis,agif.
tu Rrgno glo-'ia qu!r funt obferoanda ?
’.Vilde eius Monarcha fit uérurus. E'mp-Wd eftjCœlitùï , ut multi pij ihterpretâcur. Siniilispropèloquendi formula eftin Pfaî. ’”•1. Attollo oculos meos ad montes, un-deuenietauxilifi mihi, i. Auxiliû meum à lslioiiali,qui fecircœhim amp;terram,
TheGs. Secundus homo eft Dominus e ^lt;îlo,i.Cor.i^.4.7,Vcauté ^ternusille amp;w-*W»»Serino,àPatre cœlitùs miflus,in uir-
0 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ggt;«‘s
-ocr page 248-2 I ff IN Danielem Prophetam ginis Marias utero a/Tumpfit humanam.w» turâ: ficidein eiii/efii7ramp; amp;nbsp;Mundi ludex,f ccelo defcendetad indicium, Aft. i.
2,Q_iiomodo aduenturus fit.
atq^idlibi uultexcifionisuox. Notumeft iJlud Pauli : Ipfi autem peninis fcitis diem ilium Domini,utfurem in nofte,itauentu-runi elFe. Q_uurn enim divent Pax amp;nbsp;tutao-mnia: tucrepentinum eis imminetexitiiK ficucpartus dolor mulieri uterum ferenci: nec eli'iigient,i.Thef.
Thelis. Quum eximprouifo Chrißuslii uenturus, dan da nobis opera eft utuigik' musjiobrij fimus amp;nbsp;oremus,amp;c.
^.Qijis fitfiinirus Monarcha ille. fefiis Cliriltus Rex regi'i, qui hie Lapir uocatuf. Appellationis autem ratio nobis eftpeten da ex his diftis.
ll’a.S.i .Iehouah eritin palatium,amp;inh pi de tn oft'enfionis,amp;in petram ruinçdua-bus domibus llrael.
Luc.ao. \7. Qiiem lapidé reprobauerunt ædificantes.is faftus eft caput anguli:Om-ms qui cecideritfuperillum lapidem,con-quaftabitur; fuper quern autem ceciderit, difsipabiteum.
Epli.2.2o.2i.Superftrufti fuper fundame turn Pf ophetarù m amp;nbsp;Apoftoloiu gt;nbsp;imo an« gulari
-ocr page 249-PrÆLECTIONES.
(«xpujanM»/!' uocatPaulus ) ipfo lefu ; in quo totu ædificium congruen-crefcic in teplum fan-^mDomino.
. ['Pet.2.6. Ecce pono in Sion lapidem ''’inioponendumangulojelcûum,pretio-*''ni;cui qui credit,non pudefiet.
Thefis. VtChriftus lapis angularis infi-“'les,in fe impingentes, conterit : lie fidc-^Mrigitjfacitq; ut fint fpiritualis domus uiui lapides, i.Pet.2.5,
'Quæfit futuraadminiftrationis illius fätio.NÖ erit in uUis miinifc«j:hoc eft,nó homi-*gt;11111 minifterio,aut præfidio,utetur:led o-*»nipotente fua uirtute omnia peraget.
NuncMagiftratuumopera, tanquafuc-céturiatorum, utitur Deus, ut cuftodiat 1 e-g«s,ordineiTi, difciplinam amp;c tranquillita-tem humani generis:fed in regno gloriæ e-ntDeus omnia in omnibus, ».Cor. 15.
Thefis. Intereftintergubernationého-minum.tantifper donee animale uitam ui-uunt;amp; inter gubernationéi5eatorum,in il la çtcrnicate uita fpirituali.Illa enim Dei (JuidemnutUjhominum autem ad eâ dele-ftorum minifterio'peragitur : hæc auté im-inediatè,non nifi à Deo, adminiftrabitur.
j.Quódfit finéimpofiturus adminiftra-o 5 tioni
-ocr page 250-ÎI8 IN Danielem Prothetam rioni mundanæ. Vrenimingensiliebpi.’, conrriuir Colofsi ferrum,lutum.æs,argentum amp;auium : Sic Clniilus ad iudiciumue niens, finem imponecomnibus formis ci-uilis gubernationis.
TheGs. Vr cæcera Humana, ita amp;pohds tranfibunr; manére amp;magis magisq^Chn fli regno efflorefcente.
In Epilogo cjua funt obferuandii, Circfiftantiæprincipaîes torius negodk i.Qnis ?Deus maximus. Siceum debiw elogio ornac Daniel, ucfolii uerum Deum, optimum maximiiq;, opponaramp;præfeti^ omnib. cómenriri/s Cbaldæorû niiminib 2.Q.nid?Noi:um fecicquidpolibecfucti' nim fit.Quum Deus I'olus, fucuroivhtcon llius, Coins ea muJró ante quàm euenianf, prænnnciare pored.
^.Cai^Regi Nebucadnezari. HaccircuiJi j /lanciainnuirquancuDeoarcanii retegéri, I Rex debeat : ÔC quanto bt illo inCeriortum I porentiatum cognirione rerum arcanarn- I 4.(2uomodo?Sicut8cromni/ concinna I e/Tet alIegoria,Sc interpreratio elCet ceiii I II era q;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/
f^ectto J S, ^9. Aug.
VERSVS 4(5’. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
Tunc Rex; Nebucadnez^ar procide- I ball» I
-ocr page 251-Prælectiones. iia in faciewfuaDantelentado, fiifet: niunere ac odorihttsgratis e-^^tebat lihari et.
HVpothefis.RexEthnicuSjfapiétiçad* mirations motus, diuinos honores Danieli amp;ipfemet detulit, amp;ab ali;s præftari, uoluit.
Porpliyriusjiiegans uerifimile effsjquod tantus Monarcha exuli amp;nbsp;captiuo tantum honorem detulerit, tonim Daniclis libru fîijcit.Quafi uerô fapicntiæ documenta,ut fiiaximèabafflidtis fuit édita,admirationi iionpolsint efleetiâfummis Principibus? EratperiiulgataEthnicorû opinio, Deos interdum hominibus afsimilatos, defcen-dcre ècœlis in terras, Aft. 14..n.Iraq; côfen-«neum eftß.egem,ignarum ueri Dei,diui-iiailla fapientia percuIfum,DanieIcm,ho-oiinefuperiorem, acproinde diuino cultu dignum, cenfuijTe.
Oiuinum auté honoré Danieli delatum fiiifle,exenumcratione fpecierum liquet.
1.NÓ folùm Mirmiiria, feu genuum flexio: fcdetiam totius corporis proftratio. Dici-turenim in faciem prolapfus Rex.
i.Adoratio.Vteû adoraret.Q^o confilio Rexeogeftu profternendi fitulus, hæcuer badocéc. Vtenimadeumpreceshmderer, tanquain
-ocr page 252-i20 IN Danielem Prophetam tanquam ad Deum, procidit. Scio in terd5 adorarionem nihil aliud efle quam}iiw«gt;'« ir!aiv,ku genuum flexionem. Sed quumge-ftus mencio expreirèfaâa fir:non eftcurpu temus,perinanem Tavji»ilt;i)-!ay eandem hoc loco adoracionis uoce quoq; defignatam.
j.OblatiOjfeu facrificium.Conftamóni-fi ijs,qui Deorum loco habebanrur,facri(i-cia oblata fuilTe. ideó Lybanus Porphyrin refuracurus,non reftè ifta ad culcum ciuik) qui defertur homini, retulit.
4-. Suffimenvum.
TheGs. Ignari ueræ religionis,uelcon* temnuncDeiferuos, uel hyperbolicèco« lunc.
Nebucadnezar, Danielem numinis cu« iufdam inftar,lïbi colendum, perperaper-fuaGt: de cuius capiteiam anteatemeraria tulerat fententiam.
Lyftrenfes illi Lycaones, Barnabæuelut Ioui:amp; Paulo, râquam Mercurio, facrifica-reuolueruntrnec multó póftuoluinare mu tara,pro fedudorib. habitos, lapidare funt aggrefsi.Aft. 14..
Melicenfes,Paulum à uipera morfurn, i* niüióuc facinorofum dereftatifunc:eunde ubi nihil mali fenGlTiuidentjDeumeffecla mitant,Ad.aS.
Qiiii
-ocr page 253-PRALECTIONES. 12.1
QltiiJ autemfailo opus eH, (juando ciuiles honores,hat’ -intfloTilui alitui de-feruntur^
Nonfunttemerèadmirtendi,quumdiii-turni nó Gut,nee periculis careat.Itaqj repe '^ndafuntexempla rum aliorû, cum ueio Theopompi amp;nbsp;Agefilai : quoru ille Pylijs, fiiinmos honores decreto publico tribué-tibus.refpódic : Mediocres honores iplum tépus auger .immodicos aboler : bic aulé, ThaGjs ob mérita in fe collata,templa ik; di ^inoshonores illi decernences,interroga-'iit;Nunquidueftrapatria poteilatemhabet,exhomjnibus faciendi Deos. Annuen tibuslegatisjfubiunxir hoc relponlum : A-gedutn primu uos ipfos Deos facite ; id tï prællitericisjtum demû nobis credâ, quod me quoq^ Deum facere poteritis. Idé lanè 6cijs dici polTet,qui quofcflq; liber canoni zando, in Diuorumcatalogum referre, de infini cnltu profequendos, omnibus aliis obtrudere confueuerunr : quû interim ipli Cutios fimulantes, bacchanalia uiuant.
V E R s V s 47.
Leinderejpondens Rex Danielidi-^it:Rxveritate esi ejuodDeuf'veHer ed Deits Deoru homînus Regunt, ac
-ocr page 254-22t IN Daniele« Prophetaaï ac reu elans arcana:quum potuerts reut-lare arcanum hoc,
IT XhacRegis Nebucadnezarisrefpon-fione liquet,Danielen! feriö Regéad-■^monuifTe, non libi, ledDeoarcanorû promo amp;nbsp;condo, honorem diuinum efFs deferendum. SyllogifmoautemlencentU refponfionis ficpoteftperftringi.
Isfolus amp;C. unus Deus uerus Stfummiis eit,qui omnium arcanorû conlcius,ea quæ uultinnorefcere,Seruorumluoruinpræcû nio,eriam Regibus,annunciac.
Vçfteraucem Deus, iftud præltat : quo'^ tercè noltra, Echnicorum inquam, numi-na,nullo modo præftare polTunt.
Quare Deiis populi ludaici folus amp;nbsp;uns, uers ille Deorû Deus amp;nbsp;Domins Regöfl^'
Compleólirurautem hæcRefpon(io,Co fefsionem Nebucadnezaris, dé Deo ilrae-lis,cuius hæc Capita Cunt.
uocateû Deum Deor»,liogt;'’ ëlt, eius modi Deu cui nemo alius aucioiP tate,fapiécia, potétia, bonitate compact* poirec, Sedillud rneritódefideraturinli^^ defcriptione, quód non agnolcittaléMo' narcliaDeum, cui nulli minoiuni geiiciui' Dij eirenr,tanquüluccencuriati,adiungédgt;’
2. Kar« wiqs eu Dotoinu Regu'^'
Hat
-ocr page 255-Pr Al E Ct ION E S.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;22^
Hicin parte prüderer facit,quod fuperioi ö ’gnofcitDominum. Conftat enim multos Principes adeó infatuatos fuiffe,ut fe Deoä haberi,Si diuinos honores fibi prçftari uel-Icnt'.utteftantur exempla Alexandr! mâ-gni,Cai Caligulæ amp;nbsp;aliorum.
^.Beneficium diuinum, quod idem bo-nitatisamp; l’apientiæ telfimoniû erat, célébrât,uidelicer reuelationem arcanorum.
Enimuerô fummè bonum amp;fummèla-pienté eum elTe necelTe eft, qui amp;nbsp;arcanoiû Omnium côfcius eft,amp; ea quâ; homines fci reintereft,opera Scuoce leruorum luoruni patefacit.
Sedhæc præftat Deusifraélis ; quem rü Daniel colis.
Fatcndum igitur eft ilium fumrhè turti bonum.îuni lapieniem effe.
V E R s V s 4.8
Tune Rex TTanielemagnißcauit,^ àonn amplißtma mult a de dit et,demi natoreâ^ conïiitutt eu in tot a frouin' cia Babylonia!,(ß^riife^lum Antijlitu Çuper omnesfa fient es Babylonia.
Tylt;odeftin confpeftu habeieilluftriae-xeinpla, de exaltatione SeruorûDei, qüæ üci nutUjhominum autem mini-fterio,
-ocr page 256-Î14- ’N Danielem ProphetaM fterio , mirando modo peragitur.
Delofephodidtur. MifitanteeosuirUj in feruum uenditus eft lofeph. Aftrinxerui compedibus pedes eius:ferrum uenit in«' nimameius. Vfque ad tempusquoueny uerbum eius,amp; fermo lehouç probareteu. MifitRex amp;nbsp;foluiceum'.DomiiiatorpopU' lorum,amp; liberauiteum. ConftituiteüdO' minum fuper domum fuam : amp;nbsp;domina* torem incunftas facultares fuas. Aduin-ciendum Prindpes fiios in anima fua,amp;ut fenes fuos doceretfapientiam,Pfal.io4..
Et hoc loco,Dei uoluntäte,Regis auteni Nebucadnezatis opera,Daniel opibus,au-doritate amp;nbsp;potentia,audus didtur.
Certumautem eftàDei Seruis,bonaco* fcientiaea recipi amp;nbsp;admitti polie,qiiæol’ uirtucéamp;merita,fummus MagiftratuSjiu' re optimojin eos conferre poteft.
Talia autem funt illa omnia, quæin Da-nielem Rex contulilTe dicitur.Na fi eau lias fpedes, nihil in illis meritó culpari potuïE erat Deus, in cuius mana Regum corda funt.
3.Z(ui\pgt;©'fuit Rex Nebucadnezar,quipa rerat exaltare uirû eximta uircute iiilapie» tiaHorentem.
fuit,uera de fapientib. aman-disjfentencia.
-ocr page 257-Prælectiones.
4gt; ^fiixxTafKTix«fuit,admiratio fpecimi-®'sfâpientiæ, quod Daniel recens edide-
Vtfæpe fpecimina dodrinæ ôc egregiî ^’f«f«i9xlt;oiT»jaditum ad honores faciiint.
î- Formæeranr, opum amp;honoruni col hcio.Sunrenim opes rerum gerendàrum, quidam neruijSc inftrumenta.Digni-J’sautem muneris, ingens deciis afferr* ’ideturauicemDaniel,non folùm politi-•:oniunere,quumBabylonicæ prouinciæ Pfæfidem agerec, defunftus ; fed criant Confiliariorumfapientiæ laude claroruni W(t«/Ti(tfui(fe. Hæcrerum conuerfio.ßc J)anielis exaltatio,amp;Dei gloriæ,amp;Eccle-'æ,quæ in exilio uerfabatur confolationi^ plurimumferuiebat.
6. Finis proximus,Utuirtuti amp;nbsp;fapieri-tiæDanielis , debitus honos, præftaretur* Keftèaiicem cenfuit Antifthenes.Refpubé turninrerire, quando nullus in ijs bonorûi Scrnalorum deleétuÿ eft.
Quare nihil dubium cft, Danielem bona confcientia, iftis donis amp;nbsp;honoribusj quæ diuinitùs, fed tarnen Regis minifte-tio,offerebantur,locum dare potuilTe ;
nee in eo,quôd ilia omnia afpec* natus non eft, pec-cauilTe«
Ver.
-ocr page 258-ilî? IN DaNIELEM PnOffiETAJi
V t R s V s 45gt;.
Denï^ Daniele petente à Rege,con‘ fiituitfaper negocium prouincin Babylonia Sadrachum, Mefachum amp;nbsp;Äbednegonem, Daniel veroprxer^t porta Regis.
MN\t2s. amp;nbsp;præclarç uircutes DanieüS) lucent in hac quanquam breuihi-ftoria.
Primiim Charitas, quôd fodales fîbiniu neriim amp;honorum ciuiJium confortes,ef feuoluit.-multû fanèijs difsimihs,qui modo ipfi floreanrfatis eireputanttdeali/sn’i nimèfoliciti.
Deinde prudenria. Neque enim perçu-niculos , Sinonio artifîcio adhibico . Rege exorato amp;nbsp;a(rentiente,dtixicexaltuù dos. Animaduercebatetiarn,intereireR«i' pub. utjCui muneri unusaliquisritè pfS-e/Te non pojTet; id pJures, fed rnîniftrarér. Irniracus uidetur Daniel Mo-fen,qui foceri lethronis confilium fequU-tus,iudicesplurcs,fed fpeâatifsimæince-gritatis amp;nbsp;prudentiæ, IfraêJitis præfecit, Exod.i8.
Tertio fîdes.Præfeftusptçtorio amp;funi-mus admifsionalis quum eflec,à regia porta,iu
-ocr page 259-P ft. A L B c TI o S e s. a 15^ 'jaiudicia exercebantur, nunquam
(iÿid hoc loco dtfcendunr fènfes^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
dignitatum '^ltrium,fauorisradijs pios illuitrarejiie ’’'olsfti fordefcanc per omnem uitam. . PtudeiitiæelTe,bonos euehercj fed 'S'timè: ucpublicis muneribus légitimé ''quot;^âtilediq- , ciim laude amp;nbsp;bono publico P'^rintaiecwafaMiToi dici pofsinc.
}• Fidei efleid unum, quod uocacioni» ’*'Usq;tfgt;ii^eft,ftiidiofe adminiftrare: 8c,_ ’’turn,quameft naftus,gnauicer exox-Haie.
Libetautem coronidis uiceaddere uer-* quot;’Philippi Melanchthonis, de Coloftb '^onarchias Mundi repræl'entance: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
vt iiccMt dificili membra Coloßi, Q«m Rex Cba/dfd -vidit in arce fenext
Stat untHtji pa« iina pedum firroq^ luto^} Mtxla^ftjtim nmw corruitura juif.
Dfle«cre vrbes Turci,populo5q; potenter^ Nee gem imperittm f£uior vUa tenet.
Sunt i^iturTurci magnte pars ßrrea plantte. Et liant inßrmum cetera régna lutum.
Stil lapis abj^j manu ceifo de monte reuulfuf, Mox adtrit iiidex tiliut ipfe Dei.
P J ' Toliut
-ocr page 260-228 IN DanîELEM pROPflEtAAt Totitu ZT pUntie dekns ßrrum^} lutumc^, Régna dabit populo non peritura[uo. Ergo D ei ^nato f: dedant peHora noilrit, tpßt^ir difcant iura verenda feijui, O'/^ty^gnitteDeinoHrifinmentibmaiftl, Etflittuaccendaspeiloranoitraluo,
ieflioir. IN C A P V T I H, 3.StpttmK DANIELIS ta‘
Zß7l4gt;(7I^a!.
O c E N D I gratia duo rradabimus, quantii quid^jquot; dabitDominuSjThefim JJ'*' m Ô, d e u eræ Sgt;c falfæ Relißi^' nis explorationc : ac dein*'®
W«w,fzhiftoricam, de Chaldæorumfup^®' ïlicione, amp;Sociorum DanielisueraR^^'” gione, amp;ucriufque documentis. Sperot' nimfururumutexutriufque accurate*’'' fideratione,redeat ad nos amplifsimusd*’ j ârinæ 8c confolationis fruâus.Dominnf I lefum oro utnos doceac amp;nbsp;ducat in uef*'l ratis uia : ne ufquam extra eius fepwe- I ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uagantesjaberremus
à uero.
9gt;
-ocr page 261-PrÆLECTIQNES. X2gt;
PK VER.Æ ET F A L S Æ R K l I-gionis exploiatione,
Aphorifmuf i.de Efficiente principe, cetera Deimirabilia amp;terribilia
gt; Religionis (fir Religiofirum explora,-
Deumipfumaudorem effeiftius explo f^nonis amp;nbsp;cenfuræ,hicAphorifmus,do-'’t.Eiusenimeft cenforiam uirgulam de '^digione fibi fumere, qui folus auftor eft '‘^ræReligionis : à qua quicquid cft alie-omne merito execrabile nobis eC. debet.
Mirabile autemhocDei opus eft;quia ’»m Seruos fuos in periculum uitç amp;nbsp;glo-quot;æadducit.eos mirando modo uiuificat ^glorificat.
Terribileautemidem opus eft: quia dû ‘'iololatras tradit in reprobam mentem, quot;'«tcupiditatibus fuis inferuiétes, dede» 6c exitium fibiipfi s accerfanr.
Aphorifinui z.dc Efficientibiu inSru-mentilibui,
^Mtir autem Heus mtni^erio bontin» ^‘ttnhonorum, quant ntalorunt ad explo-ver am amp;falfamKeligionem.
P 3 Bona
-ocr page 262-2 JO IN Danielem Paophetam Bona Dei organa funt fideles, qui cord« creduntad iufticiam, amp;nbsp;ore confitencurad falurem:parari enamfanguinefuoDeotc-ftimonium perhibere.
Alala aucem eiufdem inftrumenta funt) infideleshomines omnium æratumamp;ot' dinum,qinreligionesinfledtuc ad arbicrra pocenrum, amp;nbsp;horum iram aduerfus accenduux amp;nbsp;acuunr.
Aphorifmm ^.de ßnalibus täußis.
Prôximifines explorationis huw falsss ^gloriafide hum: exitium amp;nbsp;fio inJidehum-.Vltimtts autem finh,Sdnß^‘ Jicatio diuini noniinü,per afiertionew rAreligionü. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Aphorifmiu ^.de iUterh.
Jdolorum ad cultum proilitutie gt;nbsp;Ethnici (fifiuperiiitionum muhipldciß'^' ma, noua dogmata k» ißt explorattontoccafionemßbrnintÜl^^^ confiueuerunt^
Horum cómemorabile exemplum, extJj inhiftoria Conftanrij Chlori,Cæfari«,lt;i“^ cap.ii.lib.i.de uira ConftantiniMagu’^“' febiuSjmemoriæprodidif.
-ocr page 263-P K Æ L £ C TI O NE S, 1}1
ApbonftntMç.df/DriMf«. j
^emadmodum infidèles y non veren-turmutaregloriam incorruftibilis Deiin (fformatam imagincm hominis mortalisj 6quot;Vßlucrium, (fi qitadrupedum (fi repti-
1.23. (fih'^focritis. tn Religion nemiîabîles kft^a-n^lt;r«.gt;^oi,nunchM, ilia dogmata, ample^utur, ac cofiufio-nis fi exîtij iuilas pœnasfiubeuî: S'icfideles quot;iitum in Spint U fi 'v er it at e colunt,glorid (ins Hulli creature tribuii(t;Kclfi:xfSofi.cwfans dodrina coil ant er retinent,ac vita an-tponunt fu£ : fi vel morte fua, vel vita txumglorificantes, experiiiturilluddiai-num: Honorâtes me honorabo, fi contem ■ nentesmeaontemnentur, i .Sam.2.3 o»
DeHypothe/t.
ViHypothefisilluftretur, amp;nbsp;hiftoriæi-ftiusfériés declaretur,triaordinè perpen-âendafubijcimus AntecedentiajAâa Co-mitiorumob Religionis negocium à Rege Nebucadne^are celebracoriim: Euen-tiim,
Deifsguapracefjerunt.
Duo præceflerunt Cóuentum,
P 4, feu
-ocr page 264-IN Danielem Prophetam feu fdoli aurei ejforniano:amp;Regis ediflüj de Subdiris omnium gentium 8c ordinlini conuocandis ad dedicatiopem IdoJi.
Cærerùm hocloco iJliid accurateobfsgt; uandiï eft,Nebucadnezarem,qui totGen-tibus imperarer, ut earum confociationi amp;c tranquiiJitati cófuleret, unam Religio* nem,quam ipfe ueram amp;nbsp;fandam e/TeiuJ‘ cabat,omnibus commendare uoJiiifl'e.So-lei enim ReJigionum diuerücas, uehemeo ler oifendere amp;nbsp;exuicerare difsidenrium animos. Ideo Cæpè gubernatores iudicâ-runr,alijs omnibusReJigionuformisabro galis, unam eflererinendamamp; obferuan* dam. Noti funtuerfus Piudentif:
lu/fum e{i Cicfitrii ore Gallieni
Qttod princeps colit,vt colamut omnes.
Aeternum colo Principem,dierum « faHoretUjdoininumq; Gallieni. ■ iß '
Df z/r (juie in Conuentu aila funt.
1. Prasconium de cuJtu IdoJi .•amp;proni* ; ptaldoJolatrarum obedientia.
z. Accufatio ludæorum, ob diiierfant Religionem ab ea,quam Cbaldæi profite-bantur:amp; cuJtum idoJo denegatuni.
Regis exhortatioadIdoJatrJani;Mai tyrum OonFcisio^
4. Sen*
-ocr page 265-PRÆLECTIONES. 1}}
• Sententia Capitis de Martyribus lala; eius executio: Interitus Carnificû:Con feriiatio Marcyrum.
5- Regis ^«tTWPifliædiaum de uero Deq, De iff ^ult;e confequuta funt.
. GloriaSeruorumDei amp;ignominialdo ‘olatrarum.
ôehis ordinè, quanta dabit Dcus,aga.
c A P V T I I L
Vers VS f. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ta.SepuK
NT-hucadncz.ar Rex fa^a imagine Mrea,altitudine cubitoru fexa-ginta,latitudine cubitorumfex, tam in conaalle Durain
^incia Babßonica.
R I A hoc loco obferuanda funt. I. Quo audore. 2. Quid
i j. Quo loco ad cultüßtpio-ftitutum.
1. DeAUiSore.
TeftaturProphetaRegis mandatu,Tdo-sffiftum fuilTe. De tempore quo id fa-fuK,cert^) liquet, ex uerf. gt;2. huius Ca-f'^^s.Natnaftores Regis exafperandi erga. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p 5 ludæo^
-ocr page 266-î)4 ïN Danielem Prophetam ludæosgratia,illudaffirmant,eos etiam abhorrere àcuitu Statiiæ, quosipfemaxi' mis honoribus amp;beneficijs afFeâos,prO' uinciæ Babylonicæ præfeciflet. Id autein faftum eHe,pofteaquam Daniel Soroniuin de Colo/To interprecatus elfec, exfinecap z.colligipoteft.
11. De ido/o.
Si fpeôes, Materiam, aureum : fi forma, StatiiatT) fen imaginem; fi,quantitatem,ói’ cubitorum altitudinem, ó.ciibitorumlati' tudinem,eius fuifle,air,Nequeuerôh!çC'* | riofèquærere liber, exfolidóne auto con-flatafuerit, an uerô brafteis Silaminisa“' là undiquaque ueftita amp;nbsp;ornataïquiimlK’^ fcirenôadmodum interfit. Illudfatisfe' ritin tranfcurfu annotate,magnaidola,ma gnæ amp;impiæ ftulticiæ documentaelîe.
III. Delofo,
In Babylqnicaeproiiinciæ conualle/“' nomê fuit Dura,proftitutum fuit hoc Id'’' lum. Suntquiloci mentionem fieri putetj bis Ptolomæi uerbisiSupra Cifsiam Chai* tapitisjinrerquam amp;nbsp;Cifsiam campus
eft Deera.Geographif libro ô.
çap.3,deSufiana. (
-ocr page 267-PRALECTIONES.
Q»ie 'nlt;jt» nobis hoc loco obferuitn-da cenfesf
’• Quumfummi homines,non minus nuam inferiores,ad idololatriam propenfi *int,finonreganturdiuinofpiritu:noneflc Wrillorum auâoritas,nobis fucum faciat, ^religionis régula effe uideatur.
II. Mundiingeniumeiufmodi cflejUC prodigiofaliberalitate, fuperftitiofos cnl-’uspromouere: auaritia autem amp;fubtra-ftioneadminiculoruhuiusuitæ, Dei cuU tumfuicerum abolere,cupiat.
Hl. Quumidololatræ certatim inhoc incumbantjUtadulterij fpiritualis,feuido lolatriæ fordibus amp;fpurcitie omnia loca repleant: multo magis cordi effe debere pijsDeicultoribusut in quouis loco pu-ras manus attollant abfque ira amp;nbsp;difcepta-tione,i.Tim.».8.
IIII. Pijsdandameffe operam, utpro modulo facultatum fuarum, cultus diuini âdminicula,diuinitùs præfcripta, adiuuét: nee fint Idololatrisinferiores benefacien-diftudio.
V. Principumquidemeffepropriamre-ligionisculcusq; diuini procurationé: fed iuxta Dei præfcriptum, non fua ipforum, autalioiumhoininum placita.
Ver.
-ocr page 268-IN Danielem PrOPHETAM
V E R s V S 3,
Hei»de Nebucadnezar Rex mißt e/Micongregarent Satrap/U, Antidi' tes,^ Duces,Senatores, Pr/efedostht /àuris, Legi/ßeritos i Exaciores, ont' deminatores prouinciarumtvt quot;vemrent addedicationem Imaginis, qua»i er ex er at Nebttcadnezar Rex.
H'iZc e(l sicetâ w n^napaitKaSs patS} (juie hocßbiuülc, auélorirace regia omnium ordinum Magiïiratas, quiRe-giparebanr, connoçaros,utprærentiafu3 dedicacionem Imaginis cohone{laren[,amp; confenrum dereligioneprohrerentur.
I. Quis iudicauic iiios conuocandos^ 1 Rexl^ebucadnezar., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
Theds. Si Reges rerreni, ius conuoan- / di fuccenruriatos MagUïraras, (ibi merii^ / uendicare, uidenrur: meminerinc fui mil' / neris eße,Dei,qui Regum rex eß, Sicuio- / mniureddenda ratio erit,mandatisprom' / pre obedire. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ
3. (2uoscógregariuoIuit?Eos,quimJ' / glßraru fungebancurin diuerßs regniam' / plifsimiprouinci/s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/
Theûs, Præclarè quidem ßc, quandoo- I mnium /
I
-ocr page 269-PRALECTIONÉS. 1^7 tnnîum ordinûgubernatores, adreligîo-nisnegociaritètrafl:anda,conueniunt, Sc confulunt: fed tum maxime pi j in difcri-men adducuntur.quando Principes ido-lolattæ amp;eorû Satellites cqëunt,utfuam idolomaniâ confirment amp;nbsp;conftabiliant.
3. Quo coiifilio? Vt dedicarioni Imagi-nis intereflentjCultumquc eiusfuo proba-ttntexemplo.
Thefis. Commenticiç religiones amp;nbsp;cultus idolorum, nonnifi humano fuffragio 8ipacrocinio,nituntur. Hiftoria de Tibe-tiopetenteutinnumerum cæterorfi Deo-ium,eiiam lefus Chriftus,à Senatu Romano teciperetur: apud Eufebium ßc Tertul-lianumjCap.ç. Apologetic!.
Quid 4«(em hoc loco obferuändunt efje txiiiimtisi
1. Reipublicæamp;Religionis ftatum,in Babylonico imperio. Si enim illius àra^inf/ IpefteSjToti imperio unus MonarchaNe-igt;ucadnezarprçerat: ei mutuas operas tra-debant bellicæ amp;nbsp;togatæ fortitudinis ku-dcflorentes homines : quorum alijconfi-^ijsgt;alij manu,alij conquifitione necelfa-tiotuinfumptuum,Regi feruiebant* Sed fi •^onfidetes Religionis àra^tay nihil præter h or-
-ocr page 270-Z)B IN Danielem Prophetam horrendam idolomaniam, cófufiones dogt; gmatUjfuperftitiones deniq;, deprehéde’ in totoilJoregno. Quum enim filijshuius feculijterrena magis cordi finr, quàm c«!« ftia, de illis rité inlïicuendis,amp;ad uluni rransferendis maxime funrfoJiciti.
11. Redlè didlum ab Auguftino.’EccleHi eftuelutlilium interJpinas.Seruauitenini Deus, inter IdoJoIacras ßabyJonios, fem« fanftum amp;nbsp;reJiquias fidelium ludæorum: Vt exhac Si alÿs narra tionibiis Jiqiier. Id« Dominus etiänos feruabir, in medio na* lionisprauæ 8c loiiuofæ.
f,eaio}9- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vers VS j.
11 .Stpt’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tunc congregatifatrapa, anti^igt;
tes-,c^duces,finateres, thcfaurisfrx-
I feBt,legi/perttt,exaclores, omnes^^ dd ' minatoresprouinciarum, addedicA-tionem imagines, quam erexerat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/
bucadnez,ar Rex:Jlabant cor am inta^ I gine quam erexerat Nebucadnezart I »• Vum ßlij hüius feculi , [aiitoiiud'O I
1 J coire foieanr, quum commeiiuos I ^^Religiones öc eaiû excrcitia,!»' / troducendaamp;exercenda uidenrar:muho / certèmagis fideles, ueræ Religionis/ reidt )
-ocr page 271-pRALECTibîiES. 159 hndæ amp;nbsp;exercendæ cauira,conuenire,pre «s,coiifilia amp;nbsp;manus iungere, æquum èft. Noneniminhis minus ardens elTedebet ftudiümboni:qu'am fit in illis,mali.
i. Acfi proceres regnorum cenenorum, RegumCuorumuoluntatibus, morem gc-lendum effe putanc ; quantô magis Régi tœliamp;terræ, nobis obtemperandum fiie-
I ntquinônififanûa Scfalutarianobis prç-1 c'oif.quum illi nimis fæpè iniufta 8c noxia 1 ^'auera Religio ne aliéna,Hagitent.
1 5. lllud autem detellabile fiagiciû fuit, I on^nibusillisprocéribus commune,quôd 1 Wmoillorumpium'ne effet quodRcxmo 1 'gt;«lgt;«ur,anueróimpium,uel co giraffe ui-1 IraautemIngenium eftiftorum ho-l quot;^iiuimj in maximisrebus fecuri funt,in 1 ’finirais anxièfoliciti. Si defua gloria a-1 S«idum fuiffet,quas non mouiffent tragoe 1 Atquumdenunainis cultu agerctur, 1 prçiudicio contend fuerunt. Sed ita 1 folentagere qui Dei ueritatem mutâtunt 1 quot;'mendacium, amp;nbsp;coluerunt ac feruierunc 1 Kbns creatis,præterito Creatore, qui
1 «ftDeusbenediftusinl'ecu-
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;la,Amen.Rom.
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i.uerf.15.
Ver
-ocr page 272-ÎN Danielem ProphetaM
Vb R s V s 4.y.lt;ï.
EtprAco proclamauitflrenue-.Viquot; biiedicitur, ópopuit, nationesà’^^^' pu£:e;iuo tempore audtetis[onutn coT' nu,fidulót, cithartt ,ßimbucamp;, pfaltC' riorum,Jymphoniiii,(ir omnium gene-rum Mufices:prociditote, ^adordti imaginem auream quam er exit Et' bucadnez,ar Rex, Td^m ü qui noftO' cider it adorauerit, eadehora. gït' ijcietur in medium fornace ignit ii-cenj'am. '
IN hac Oratione obfcruanda funt hæ^ capita.
I. Orator. Regius uidelicet pr«cO’ qui magna uocis contentionejcos quia“' erant,eftallocutus. Nunquamauteniiia' funtidoJoIatris,qui Jinguas eisuenduni) amp;mercenariopræconio, pro tuendai‘l°' lomania,defunguntur.
2. Thefts orationis. Vult Nebücadi'f' zar Rex, ut omnes illius Subditi, eandeai quamipfereligioneraampleftaturamp;pr®' fiteantur: ac confenfus de Religione w“' ftcandi gratia,cultum diuinum defeKcaU' reaeimagini.
PRÆLECTIONES. 241
Narratio de Circumftantijs êxercit;) ^«ligiofi.Meminitaurem temporis, mufi-toconcentuindicandi;amp; geftuum.uidcîi-Wtutproftratiidolum adorarent.
4quot; Confirmatio. Hæc conllat duobus» Argumentis, quorum primuiti duciiur ab *'onefto;alterum à periculo.
Honeftum eft obedire Prihcipum edi-ôis. AtRex præcipit, üuuréam iflam lt;la-'iiamadoretis cernui. itaque aftutum eairi Colite.
Capitis periculum nemini fano adeun-Jumeft. AtquiRex ignis lupplicio affici curabit eos, qui recufâbunt adorare fta-tuarri.
Hoclocodifcerelicebit,quæ fint falfæ Religionis, amp;nbsp;eius exercitiorum reuera fi-culnea præfidia amp;nbsp;fulcra.
I. Regum præiudicia amp;nbsp;exemplà , ad lt;luætotus côponitur orbis. Atqiii nô quid mortal!Principi ficuilïim: fed quid immor talisilleDeuà, qui folus fapieiis élt, telfa-tusfitueruni amp;fanftum elle, id demû no-bisomnibusprobari debebat.
lié Multitudoerrantium,qiiæjUtreâè beatus Hieronymus dixit,error! non pane patrociniuin.Et tarnen nimis multis in o-t« eft ablurdum iHud diäum : Malo cum q nrui-
-ocr page 274-24^ ’N Danielem Prophbtaü multis amp;nbsp;magni nominis Jiominibus errgt; ' rcjquam cum paucis nonnihilfapeie. PJ^'
cet enim illis Pychagoræ fymboJum : Extnt publicam viimnedeßeÜM.
111. Idolorum materia magni pretij:5-legancia: ceremoniæ, concentus Muficus: paFTair/aj qua mitificè deleâantui homines carnales.
1111. Edifta deReIigione,in quibusno hocattendicur, Sint'ne iufta, an uerôihiü' fta ? fed, Sint'ne à Principe profefta : ferub ant'ne emerendæiJliusgratis 8c beneuO' lentiæ ?
V. Metus,quem mins,defuppIici/s,(J^ cxilio, de profcriptione, de fortunis aut honoribus adimendis , aeuere amp;nbsp;fouet« folent.
V I. Facilitas. Vtenimarduum amp;nbsp;diff* ciJequiddam eft, Deo rationalem cultum ijncere 8c. conftanter priftare ; ficfacillt' 1 mum efthbifs Deumcolere, ceremonil* i defungi, lt;juæ aJiquam Aa^iiiiUDffiwlù/ habet« uidentur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
leâi04à. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vers vs 7.
Se^t. IJ, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Propterea eodem tempore qnum M
direntomnespopulijonum cor/nt,fi-fiuhe, cithartiy/ambucxpfaiteriorunii
CtH'
-ocr page 275-PRÆLECTIO NES. 2^^ ümnium'j, generum Mußces : froci-dentes omnespofuU gt;nbsp;nat tones lin-guamp;,(tdorârunt imagine auream qua erexerat Nebucadnezar Rex\
QVale fit ingenium eorum hominfi, qui Dei ueritacem mutârunt in men ‘^daciumjamp; præterito Creatore, nó folùmCreaturas, fed etiâefFormatas imagines,colûnex hac hiftoria colligere proin ptumeft.
I. Facile ad uanifsimam idololatriarn Wercendarti amp;nbsp;conftabiliendam, fyncre-tifmo coalefcunt : quum alioquin ut inge-ni)s,patriaamp;linguis:ita quoqueconfilijs ftudijsque,plurimùm difsideant.
1. Deledantùr Muficaharmonia ince-remoniario fuo cuhu, amp;nbsp;huile fibi quoque Uoluptati elfe : tædiumij; amp;nbsp;laborem reli-giofi cultus,quo defungûtur,nonnihil mia nuere,uolunt-
3. Nonuerentur,per nefarium fa cri le* gium,gloriamincorruptibilis Dei inelFor matamimaginem mortalis hominis mu-tare-.Sifummum ilium adorationis cultu, «idem deferre amp;nbsp;præftare.
4. Nititurautemuanaillorum, deDijs amp;nbsp;eorum uenerationcjopiniojhumana au-q Z âori-
244 ’N Danielem Protmeta^ ftoritate: cuius fulgoridololatrariim ocu* los perftnngic. Saris erar Babylonijsiftis, quodRcx idolum iftud profticueiidü cu-rauilTenut uidelicet diuini honores ei prç-ftarentur.
Ç. Menremautemomnisiudicij expet tem,produritldololatræ,quandogeftibus amp;uocecordium Vanitatemproduntjduni rebus inanimatis amp;brutis, ipfi homines, honorem futtimum praeftanr.
V £ R s V s 8.
Eodem tepore appropinquantes vi' ri ChaldAi,accMjauerunt lud^os, é, Solent eriam Idololatræ uatiniano odio profequi,eos,qui uerçReligionifunt addiiâi,amp; abhorrent à fuperftitiofîs amp;ini-pijsritibus: utomnium temporum hifto« riæamp;quotidianaexperiétiaabundè often dunt. Vtenim res peregrina amp;molefta il-lis eft, quum uidentpios non cócurreread eandem luxus profulionem: fic plane into lerabile illis eft, quum à fua religione illos abhorrerCjUidenr.
7. Odium aute turn maxime declarant, quando Regum amp;nbsp;Magiftratuum animos, fuiscalumnijs delationibusinflammat amp;nbsp;exafperant, contraEcclefiam: aut qiiof-dam
-ocr page 277-P B. Æ. L E C T I o N E s. 245 dam fideles doftores aut etiam horum au-ditores.Q^amuirulentæ fuerunt calum-niæaduerfariorumnoftrorum,de noua do ärina,de de uagis libidinibus, quitus fefe noftri polluerent,amp;c.
8, Nequeueroillis fatis eft,unum aut alterum fidelem,in capitis adduxifle difcri men:detotaEcclefiaextirpanda amp;delen-da,confiliaagicant. Ideo Chaldæi ifti,lu-dæos fibi accufandos cenfuerunt. hein Eftherælibro memoriæ proditum eft, Ha-manum hoc egilTe , ut tota gens ludaica deleretur.
9. Sçpèautemuidcreeftid quoduetu-ftas di^xit: Nomen, pro crimine habetur. Vtfæpè ludæi nomen capitale olim fuit: fie poftea nomen Chriftiani capitale effe cœpit,
Meminerimus autem hæc dici ad noftrî admonitionem, neuidelicet indüciarum tempore uerba nobis ab Idololatris dari patiamur. Soient enim illi feenæ feruire, amp;quum Ecçlefiæ alcedonia concedi ui-deiUjfelereprimere amp;interdum beneuo-Jentiam aliquam p,ræ le ferre : fed quu pri-niumfæuiendianfam fibi oblatam uident, luporiim more gregem Dominicum inua-dunt,lacérant amp;nbsp;difsipanr.
q 3 QMid
-ocr page 278-’N Danielem Prophetam
Quid hoc loco pia menti cenfes effiob^ feru^ndumf
1. Deifummam bonitatem, qua fit,nt etiam improbi homines, male agentes,e-ius inllrumentahnc, quibus ipfe benèuti' tur,ad feruosfuos explorandos. Et tarnen nonideó excufari polTuntimprobi,quod Deus benèeis utiturtnon eninr«î'ê«flt;’’*' Deo feriiire : fed fuæ libidini moremgcte' re ftudenr.
2. luftum Dei iudiciuin erga eofdeni' Tradieenim eosin mentem omnisiudic’i expertem,amp; cupidicatibus cordiiimipfo-rum adimpuritarem,utcompenfationem quam oporter erroris fui in fefe recipiant) Rom.«.24..27.28.
IdoloJatriam calumniofam amp;nbsp;An* guinariam elfe, amp;nbsp;cum omni genere leek-rum coniunftam : nam ut error errore® comitemfecum rrahic:ira idolorum cul'
tus fcelerum lernam coniundam habet. Qui enim, quanrum quidem in ipfis eH, Deogloriam fuam per nefandam facriie- t gium eripere,non uerenriir: ij uerèlupi gt;nbsp;funtergaeoshomines,quosà / fe deReligione dilTen-
tircjuideuf.
Vtn*
P^alectiones.
V E K s V s ÿ.lO.JI.tZ.
proloquentes dixerunt Nebu^ (ndnezari Régi: O ' Rex, in fecula 'vi-. Tu Rex propoßiiiii edtiTum, quot;Vt (jttifijuis audiretfonum cornu ^x,cithard:,fambuc:e,pfalteriorum,amp; ßwphoniix, omnium^ generum Mu-fices : procidens adoraret imaginent Auream: isautem qui non procidens Adoraret,proqceretur tn mediamfor nuceni ignis ardentem. Sunt virt lu-dxi, quos prafectsi-i negocio proutncia iAhqlonu, Sadrach, sJMefach A' bedneao : viri isti non hahuerut tut, 0 Rex,rationem: Deos tuos non coluty amp;nbsp;imaginern auream quam erexiJii, non adorant.
INitiOjSyllogifmo aûionis iftius fummâ perftringemus; deinde uero partes ora-tionisprofequemur.
Exlegumpræfcripto agendum eft,cum teislæfæmaicftatis amp;nbsp;cóiemptoribusRe-ligionis,quâRexamp;Subiefl:i profitentur.
Sadrach jMefachamp; Abcdnego rei funt læfæ maieftatis, amp;nbsp;contemnuntReligiQ-neinnoftram,
q 4 Me-
-ocr page 280-14? ’N Danielem Profhetam MerenturigirurignisfuppIiciuiTi:utex
preJraLexmonet.
Partes Orationis ludicialis.
1. Exordium, o' RexJnfecuîafint’^^P^^' jniîmo de Jôgçua uitajquam Regibus cor* . di efle inrelligcbanr,.beneuoJentiam fil» conciliantifti Sycqphantæ. Quod etiant Regem dicerent,fe fideles fubieftoshabÇ' ri uolebanr, amp;nbsp;dignos quorum orationifi' dem adhiberer.
Êrfi autem multi qiiæruntfaciem doffi' n a n t i s : ta m é, à le h o u a h prô fici Ici tur iud^ cium uniulcuiufiq;,Prou.2lt;j.zd.
2. Propofitio, crudeJem feprencianul^ fupplicio ignis compleftitur, Sc lubintel* Jigendaeft.
b'adrach , Mefach amp;nbsp;Abçdnego dig»* funr,qui ob Religionis amp;Principis côte»* ptum,flammis abfumantur.
Hmccolligi poteft, quqnam crudelesfi üi iJololjtræ relpexerint. Quos malsad' miniftratæ Reipub.reos arcefiere nonpolt; teranr,eos falfô hærefeos alligänc: ut quo- I que modo amp;nbsp;quacunque tandem decaufi fa, eos perdendos amp;nbsp;è mediotolJendoS) curarenr.
Narratio deEdidoregio.Nequehîf
-ocr page 281-P R Æ L B C T ï O N E S. 24.9 quæriturjuftum'ne fuerit illud ediftû? fed amp;regium elfe, amp;promulgatum illud elfe, affirmatur.
Quumregium elfe,Gnathones crude-lifsimi, aiunt J fummam amp;nbsp;irrefragabilem aius auftoritatem fe agnofcere tellantur. Itaingenium efl iflorum hominum, fin-gunt moleftiam pro iure: quando legibus iniquifsimis auftoritatem addunt, Pfalm. H ao- Infra cap.6. fimile exemplu de Au-liciSjDanielis oforibus extar.
Quando aiitem promulgatum fuiHea-'unt,non poflc ignorantiam à quoque prç-Undijinnuunt.
Comminationisaurem ideb mentione faciuntjUttantó minus tranfgrelforibus i-gnofcendurn elfe, aut pcenam mitigädam, oftenderent,
Quis autem hoc Sinonium artificium i'onmiretur,quofaüumeftut lex iniqua crudelicatisexercendæ materiam fubmi-niftraret : amp;nbsp;omnis ignorantiæ non aife-ftatæanfa,reis præcideretur: omnis deni-queignofcendi miferis caufla auferretui?
4. K«Ti)gt;cc;a,amp;eius tum cófirmatio tum amplificatio.
Quicunque non colunt Principis fui Dsosjcius non habent iuftam rationem;
q 5 ac
-ocr page 282-îÿo IN Danielem Prophetam ac iurè habentur amp;nbsp;aiiDi Sc leilæfæ niâif' ilacis.
Sadrach, Mefach 8c Abednego, Deos tuos uon coiunc.
Hanc Minorçm primurn amplificanG j commemoraro Regis benedcio (tjuoipf^ ! feci/ti negocio prouincù Bdbytonicie ) ut eol cey;ingracos, àyi'u/uiaiwifs cauflajRegi exo^ fos redderenr. E/teciam ffiimatiuifj quuin odiofè dicunc : Sunt uiri 'lucbei: quid idost' xuJes, nequaquam ceu præfuJes ReligiO' nis , Cbaldæi ferre debereiu : deindf) : earn probant: Imagifiem dureamijUiimerexiSii I nelt;juac]uam adorant:^ hoc pado fe deos tuo^ jiuJJo honore dignarijteftantur. (
Quarefuntâ'«4oi Screilæfæmaiedslb'^^ / per Confequens: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Ignis fupplicio, ex legis tuæ præfcrift'’ I funtafficiendi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(
t-ef}io4i. 'i-AmuçrOjUtadThefimaccedamuSjpffl' i,},Sept. a poficum nobis eft indicare, quomolt;ilt;J quot;^languinarij Idololatræ, dum Pios,Di‘ I cultores traducunt, amp;c in diicrimenaâdii' cere conancur, fuam ipforum cauirara,!' i ftutèaganr. Eadem enim fideJiaduosp^' tietes dealbare nituntur, dum aliprûcun' tuni^'
-ocr page 283-Prælectiones. 2^1 •iiniaciam amp;nbsp;de religione diiïenfioné exa-?'tando,eosinofFenfam fummorû homi-Jiiniadducere: fuam autcm obedientiam de religione cofenfum uendicando,gra-'•ani illorum inire,conantur.
•• Solent^TjSioSiw, eos, qui legibus de l^digionelatis obtempérant, dignos elTe Pf?iuijs: contra,immorigcros pœnis,quas l'gesfanciunt,efre afficiendos. Speciofa ’Utemefthæc Orcigalea,hic prætextus.
quis ambigat, leges de Religione à ^agiftratu profane latas, nobis elle expé-^«ndâs,ficutpiæSciuftæ'ne fint,anuer6 ''on,manifeftum fiat? Non enim iuftum amp;' fanftum haheri debet, nifi quod uoluntati lt;liuinæconfentaneum eft.
2. Si quos animaduertant ab erran,. tium mukitudine dilTentire, amp;à uulgari-lgt;usreligionis ceremonijs abftinere amp;ab-horrere : eos tanquam contemptores le-gum amp;nbsp;religionis, calumniofè traducunt âpiid Principes amp;nbsp;Magiftratus erroribus fafeinatos: amp;nbsp;quod dici confueuit, ignem gladio fcalpunt.
3. Intereaautem Sinonia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad-
hibita,fuam erga Reges, erga Leges amp;nbsp;re-ligionem obferuantiam amp;nbsp;ftudium ideo Uendiunc, utgratiam magnatum ineant,
amp;eQ«
-ocr page 284-IN Danielem Prophetajî amp;nbsp;eorum fauore, tanquam lecundo uenil fublati,emergant:illis uidelicec opprefsis, qui ancsa ipforum luminibus officereiii-debanfur.
4. Vcautemnon minus honorisPnH' cipum fuorum, quam Religionis curalelj affici,probenc: cófundunt religionis caul-fam cum Principum exiftimacione, cuius fummahaberi rationem non nefciunt.IW' que non hæreticos folùm eos, quos ode-runt,efle fingunt.’fed etiamreoslæfæDi^' ieftacis regiç,uf coduplicari criminis po®' dusjomnemueniæanfam tollat-
5. Si quæautem à Magiftratibus benS' ficia pijs præftica uidentur, ea ad horuni'’ yi/ciiuiiauùlui, i n grari ru di nem èi. ' cô tu macui” fngendam amp;c pingendam, conférant,“' tanto niagis reddant exofos Magiftratilgt;'
6. Nequaquam uerô auâorçs funt,“' caufla rota legitimèxôfiderata Sc enuck^' ta,bocagatur, utredéne an fecusagan'’ manifeltum fiat: ut illuflretur ueritas,amp;'. eus Sophilticus mendacio detergatunk hoc illis propofitum eft,opprefsis Siée“quot; fpedu fubmotis ijs, quos odere :adfub“' miores dignitatum gradus afeendere/e'quot; amp;gloriamparare. Sed his conatibusni^' iedicit Dominus.
lt;5-
Prælectiones. ijj Vu s V s IJ.
Tune Nebucadfiezareper iram *^umedicente,adâucf Sadrachttm, Mefachum Abednegonem : titnc, tnquam^adduxerunt 'virosiHos co^ ïdmRege,
SEntentiae;ft, Socij Danielis, ob detre-ftatam iddlolatriam, mandata Regis, aftutum fuiîrunt addufti in huius con-fpsûum.
1. Ainiijv/iuedijr.Rex mahdans.
Thefisi Si principes terreni æquurri effe ^ucunt, fuis fiibieftisimperenr : thernine-rintmiilto æquifsimum effe, ut ipfi Deo obtempèrent.
î. nfoxarixjixTixiiv, uehefhens ira, quæfuit ooncicataodiofa iriobedientiæmeiitione: ^uæ unguis eratinbleere.
Thefis. Velue rugi tus catuli leonis,efti-t3Regis:amp; ficutros fuperherbam beneuo lentiaeiuSjProu.ip. n. Item : Ira Regis ell lit nunciu s m o rti s, ait u i r fapi e n s re m o u e-lgt;iteam,Prou.iô.i4.
Cùmautem,ita ut illeapud Thucydide Slt;luo hæc maxime aduerfentur Confiii o, Præceps celeritas quæ animum im-Pedicne pofsit cernexe uerum: quis no ui-dcat
-ocr page 286-254^ IN DaNielem ProphetaM deatquantum ineo mali fit fi Princepsifl aliquem ira uehementer commoueani! Sed rarhen pijs, quibus rerreni fuccenfen' Principes hocfolatio efledebet,fi Spirit“ fanólnm habeanr domefticum diuinj érgi fefe beneuolentiæ teftem.
J. clfyai/a. Nondefuerutqiii delatosftj' tim adducerent.
Thefis. Nunquamnon funtquiTyraH' norum iracundiæ, libenterinferuiant,^^ quod dici foler, mutuas ttadant operas. Habuir Saul fuum Doegum: habuitamp;N«' bucadnezar, qui iracundiæ ipfius proiH' preferuirent: habuerunr amp;nbsp;Sacerdotes““ Seniores p o p U1 i liidaici, qui Chriftfi com-prehenderentamp;adducerenr. Quis igitui mirerur amp;c iam hac ærate crudelitatis ali“' næadminiftros, uelut Promeri canes in* ueniri? Oremus ergo cum Dauide: Abini' pio,q eft gladius cuus,eripe me Dominei
VE R. s V s J4,amp; ly.
Nebucadnezarprolocjuutfts,dixit: An certb conßlto Sadrach^ Mefachéi Abednego,dcos meosnon colitis, df t' maginem aured quc.m erexi noado' ratNuncfigarati eïin ut quo tent'
-ocr page 287-, pRÆLECTIONES. 2^
lt;mdieritüfenMm cornu ,fiîlulai , fambuca, ffalteriorum, ô“ b^lihonia, omnium^ gener.um MU' I yprecidatü (ß adoretù imagine ‘l^ünifeci, { bene esi: ) Sin autem non
‘^iorauerttis^eadem hora froijciemi^ '^immediam fornacem tgnis accen-ver o Dei^ eH,(jui vos enpe-^(foßit è manibw meü?
HÆcmaximi Regis oratio ad Daniö-lis fodaleSjtota nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Propo
litis ehim obedientiæ præmiis, Si. ^’’ntumaciæpœnis eos hortarur, ut con-Wusde Religione teftandi caufla, Idolo t'iltum diuinum déferrent. Quanta hæe 'tiitatio fideieorum fueiitj obfcurum non 'ft.Etenim,quû uulgo perfuafum fit,Prin-'Ipibus placuiffe uiris non ultimam lau-demefTe; Scplurimum conferre ad rem Si jloriarn parandam: niG animus, per Spiri-tumfandumuera Gdei^wÄijpoipoela: feu cer-titudine fit côGrmatus, facile principis au-dotitate ÔCprçiudicio: deinde etiam emet jeudi fpe.commouetur, ut omifib graui-ùiis Siconftantiç propofito, tempori,fce-Hæq;femiat.
ParteisOrationis regîse tres funt,Ëro-tema,
-ocr page 288-15®' IN Danielem Prophetam tema,Promifsio,Comminatio amp;Blalph(' ma uox:de quibus ordinè eric agendum-
J. Erocema uidef æquifsimûeffe.Qu? rit enim Rex, confiiltóne cultum Imagini denegârint, an uerop^^ imprudentiam amp;nbsp;cafu ? Hue autem tend^' re orationem Regis , ex fequentibus IS' étèiw(iâlt;sôtaf colligicur, quando ijsquip'* imprudentiam peccauiflent,ueniæ Ipsi^ facit:confultô autem refradari/s, fupplgt;' cium extremum,denunciat.
Triaautemboni iudicis adiundaquuo’ fint:Primum,ne quénonauditumcódeni' net:Secundum,ne delatorûpræiudicioiH' tatur:Tertium,ut delida confultô fafla,ab inuolütarijs feiungatrtribus de caufsisla^ dandus Nebucadnezarfueritrprimii,quo“ iuxta legem lt;^«àAlt;poî/i-àx(!Dœi-9i«,fibi delato® quoq; coram audiendo.s, cenfuit : deindci quoddelatorum fideinon tantum dêtulit) ut confefsionem aliam non requirereep“ ftremô,quôd difertis uerbis quæ(îuit,con‘ fultónean uerôinconfulto, deliquiflentin regium edidum. Vtinam hac moderatio« ne Magiftratus,qui de Chriftiano gloria«' turnomine,rum quoq; utantür,quumdf Religionis conrrouerfijs agitur.
z. Promifsionis fentétia eft. Si quidem
-ocr page 289-Prælectiones. 1^7 præfticeritis culrum imagini, benères ha-bebicpericuli nihil erit. '
Hocloco confidcrenrur duo, Codicio amp;nbsp;ciufdemRemuneratio. Condicionem,Garnis intelligentia, ob facilitatem, ob exemplum multorum alio rum,ob Jpem remuiie rationis àmplifsimæ, commendat. Sed ea-lt;iem,ucimpiam, deteftaturincelligériaSpi ritus,quç mouec,omnibus commodis cer-tenis,periculis omnibus, piecatem eile ló-gifsirhèanceponédam. Remuneratioeiar, ^uod non modo ingens dilcrimen, ueliic ■ngruecein tempcftacem, eiTenc depulluii: fedetiamfecuricati,fortunis,glor)ae deniq-fuæconfulcuri.Qjufi uero his omnibus nó maledicacDeus,quando iniJlius contume liamuergunc?
Similis eil polliciratio Saranæ,môflran-tisFilio Dei, huius mundi régna amp;nbsp;gl0riâ, acdiccntis : Hæc omnia tibi dabo, fi proci-dens adoraueris me, Marth. 4. 9.
Digna etiam eil memoria illa narratio Sleidani,de Henrico Duce Saxonumjnte-gcrrimo Sc illuilrifsimo Principe, qui con-ditionesa fratre Georgio, de luccefsionc 'n MyCia amp;nbsp;alijs prouincijs, abnegation« tuangelij ,redimere, conltanciisimerecu-fauit,
r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3.Com-
-ocr page 290-1^8 În DaNîELEM PROPrîETAM j.Commiiiatio eft,Si recufaueritis culcii imaginis, tertari ueftrum de commun! re-ligione confenfuni, atrocifsimo ignis fup-plicio,quaiîiprimum afficiemini. Sicilk precibus minas regaliteraddic.
Hic uero Garnis Sophiima obferuetur-Non eft hcmini fano, multorum de Reü-gione iudicio, Sé Regum ediftis refiften* dum, cum fummo honoris, opum amp;uitæ periculo. Ergo mos Principi promptègC’ rendus.
Perinde autem fibi facile amp;expediruJ” efle, inillosprofua libidine graflari,R£^ Nebucadnezar fingic: quemadmodum^i Pilàrus fibi inteffrum elTeaiebat, Chriftum uel dimittere , uel crucifigendiim curafC' Sedhis omnibus didtum fciamus,idquot) illi refpondit Chriftus- Non haberespote-ftatem aduerfus me uilam, nifitibidatum eHetfupernè: propterca qui me tradidit ti* bi,maius peccatum baberjoanj^.ii.
4. Blafphema autem ilia uoxfuir: Qiji^ uerôeü Deus guiertpere poßituose mantbtumeH' Quafi uerô idem {ïc iudicium de Jehouah omnipotente , quod de Idolis Ethnico rum ?
Blafphemum eft fingere quicquâm poflejnuito uero Deo,quifolusefiomi)i' poteiiS''
-ocr page 291-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PrÆLECTIONES, 2$9
Jjotens: qui fedet fuper Sphseram tsrræ, amp;
I habitatores eius funcutlocuftæ: qui exten ditueluctelam,cœlos : amp;expandiceos rä-quaititabernacukimadhabitandum. Qui ponicPrincipes in nihilum,indices terræ «élutinane facit, ifa. 40.22.23. Et eodem cap.v.i^.En Gentes ficut ftilla fitulæ,amp; pul iiis tenuis ftateræ reputantunen inlulas tâ-^uarrt puluetem proijcil.
Sed quare in eiufmodi noces Tyrannos prorumpcrepatiturDeus? Vt animaduer-Enon multb pöft omnipotenti Dei uircu— eriibelcant ij, qui agnito errore reiipi.* ftunt:cæteri autem a/uoilxi'inTii magis ma* gisqjekcæcati amp;c obftupefaâipœnas blaf* phemiarumcxoluanr.
V E R s V s 1 £?. I 7. 1 8, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4,.
I Rejjgt;onderunt Sadrach j Mffach amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘
Àbednego, ac dtxerunt Régi : Nehu-tadnezar, vt refpondeamits tibi, non fiimuifoUciti de hoc négocia :Siue fti' turutn elivt Dem noïler-,ciitem nos co limt{s,c[t(i fotens eH ad erifiendu nos, ^fûrnace ignis accenfa , Cf à manti
, 0 Rex, eripiat nos: Siae non,no~ tibi,Rex,Deos tuos nos non cf
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r i. fècui-
-ocr page 292-■3.Glt;y IN Danielem ProphEtAM Je cultures-,^ imaginemaureaquam erexißi,non adoraturos.
HIftoriahæcde uirrute in fide, quam fanai ifti CortfefToreSjper Dei gratia probauerunc, quantaeorumâ™p»/y fueritjCgregiè déclarât. De ea aiitem extat præclara dida : luüus ab auditione mala non timebit : quia paratum coreius fidens lehouæ. Confirmatum coreius non rime-bit,donee uideat in hoftibus fuis ,Pfal. ni. 7.8.EtProuerb.28.j.Fugiuntimpij, tametli nemo perfequatur, iufti autem inftarleun-culi confidunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Primumautemlibéré profîtentur,feno animi dubios elfe, fed tum quid confiten-dum ipfis fit, tum etiam quid ageiidumcer tofeire. Hæcautem »■xvi’'’îgt;‘’p'«,cuiaccepta fit ferenda,liquet ex bis Domini noftri lefu Chrifti uerbis : Sed quum tradiderintuos, ne eftote foliciti quomodo aut quid lo-quamini; dabitur enim uobis illo momen-to quod loquamini.Nó enim uos eftis,qui loquimini, fed Spiritus Patris ueftri, is eft qui loquiturin uobis,Matth.10.iÿ.20.
Thefis. Quiim de diuinauoluntatecon-ftat,non licet de ea ampliùs Solent filij huius feculi,pioru fiduciam centare amp;nbsp;debili-
-ocr page 293-Pr^IECTIONES.
debilitare, dum de Religione,eius profel-fione amp;nbsp;exerci tijs, diu deliberandum : fen-tentiam non elfe prçcipitandam,aiunt; nô, uteotum animos confirment: fedutfran-gantblandis promifsionibus, minacib, fet monibusamp;aiijsterriculamentis. Hicillo-lum aftus ne nobis obfit, opera danda eft.
Deinderefutantblafphemam Regis uo-ceirijalTeueratione diuinæ omnipotentiæ, quamita comparatam efteaiuntjUtmodo üelit,facile pofsit feruos fuos amp;nbsp;aduCrfus ignis elemencum tueri,amp; è manibns infefti Regis eripere.
Thefis. Diuinæ omnipotentiæ omnium creaturarumuirtus cedit.
Pofttemô, teftanturfefe non adoraturos elfeIdolum, etiamfi non fit Deo uifum,ab ignis morte cofdem liberate.
Thefi^. Præftat mori, quàm idolorû cul-tuDeum ofFendere,
Reâèautem quida monenthocrefpon-fum elfe dilemmaticum,fic ut hçc eius fen-tentia fit : Nos uerô,contra expreflam Do-ininiDei noftri legem, afturi non fumus: •lecetiâunquam Idoln iftud adorabimus. Autenim tuebiê nos Deus aduerfus ignis •æuitiamraut mori uoleuSi tuebitur/eipfa cftendetjfe qui fit omnipotens Deus^pofle
I 3 nos
-ocr page 294-2ffi IN Danielem Proîhetam nos eripcre è tuis manibus. Si mori nos pJ tietur, nihil quidem ipfius omnipotentiæ decedet: nos auté reûè fanâeq; egerimus.
Praxit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qvomodo hxc omnia adufum noârunt
transfercmus!
Si duo hæc accurate perpenderimiis: Alterum eft quibus modis alieni à uera pietate amp;nbsp;fide, homines fideles tentent,amp; , îîbi adiungere conentunalterum, quonio-do nosillisprudenterScconftanteraduet fari docear.
ïmpij Idololatræj primùm Sirenas fuâs producuntjtanquam HexaniiTias,quæfuâ-dendo, aureos montes pollicendo,exempla alioriim amplificando, edifta Reguffl urgendojin fuam opinionem Orthodoxes adducerelatagunt.
Vbi has nihil obtinuifie uident, produ-cunt tetraminas atroces deinfa-mia, de mul(Sis,de fupplicijs ; utuel me-tu rerum horribilium commoti, idadmit-tant, quod alioquin fibi perluaderi, non funcpafsi.
Econtfà uero Pi), Chriftiana «raftila in-ftrudijduabus nituntur, uerèfacrisancho-ris,fide amp;nbsp;fpc. Ac per fidem intelligunt,pri-mùm né liceie 'ww de Del gloria ad Créa« curas
-ocr page 295-Turas non transferenda : deindcjobedien-dum efle Deo, amp;nbsp;omnibus huius mundi rebus anteponendam efle pietatemamp;ue-ricatem : tertio, blafpliemijs in Deum refi-ftendumçire, etiam cumdifcrimine capi-tis. Spe autem uel liberatione à malis, uel forummitigationem fecundum Dçicon-filiumiueldçniq; æternæ uitæ gaudia, ex-pfftâtes,euntouantes animis amp;nbsp;fuadam-leuant,
Digniim autem eftreiatu diftum Bernat ^hMartyrum fiducia, fortitudo ac toleran-daexulceribus Sc uulneribus Chrifti eft.
Nos ueró oremus fupplices Dominum üfumnoftrum,ut nobis det facultatemaf-ûimédiuniuerfam armaturam Dei,ut pof-Cinusrefiftere tempore aduerfa, amp;nbsp;cmni-confeftis flare. Habemus çv?!«»?«?'» ati« ■^^jbaltheum ueritatis, tboracem iufliciæ fflceos præparationis Euangelij pacis,fcu tunifidei, quo ignita illius Mali iacula ex-ft'nguuntur,acfalutisgaleam. Inter«juoiji»« f’autem arma,gladius uerbi Dei efl, fpiri-foalis ‘wH/ïfAioA', pertingens ufqueaddiui-‘■onem animæ fimul ac l’piritus, compa-Sumqjamp;rnedullarum: Sc dijudicans cogi-i’riones amp;conceptiones cordis, Eph.ó.ij.
-ocr page 296-20'4 Danîelem Prophetam
l-ei^tto 44, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V £ R S V S iÿ. amp;nbsp;20.
‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TuncNebucadnezaradeorefletw
fuit Adu , quot;vt imago vultttsillitis iW' mutaretur, contra Sadracum, Meß' chum nbsp;Abednegonem : refondent^
e dix it 'vt accenderent fornacemfi' , ptuplo magü quam folebat accendi-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'viris ^alentib'M robore, qui erant
in cop ij s eiua edix it, ait 'vincirent Sadr achum, Meft ch urn nbsp;Abednegone', 1
proijciendos tn fornacem tgnis act cenfam.
SEiitentia eft, Rexirarus ob denegatum Idoio cultum,fornacem prçrerfoJituiH accendiiufsit.' Scmilitibus qnibufdaW imperauifjiir quampriimïm tres ConfelTo' res uinófos in earn conifcerent, Propofitum autem nobis efl oftendef^j quotmodis eum a'd modum irafcédopeC' cauerit RexNebucadnezar.
i.Ohliciis eflCuæperfonæ. Regemenim clemécia decetamp; indicium,quibusirama- I ximèaducïC^Cür. Impedit enim iraaniniu ' ne pofsircernereuerum.Quomodoauteni ignarns ueri, dementia amp;iudicio4nteceJ' ledPlàl.ioi.i,
-ocr page 297-PrÆLECTI ONES. 4«f5 î.Toruo amp;nbsp;truculente uultu,perturba- nbsp;nbsp;nbsp;x
tionem cum uehementi uindiftæ cupidi- Vultu fapi tare Çhis définit Iratn Ariftoteles ) coniun- kditur pka dam,prodit. Frons autem pluribus gene- mi. ribuspeccatjQuintil, irafeitur quibus non oportebat,Dei uidelicetSemis, nonirafcituridololatris, quibus debebat fuccenfere. Vtrumq; auté MnHd, infipientis eft : ut Ariftoteles in Moralibus
1 4.Abutituraliorumopera,ad innoceni j tesperdendos. _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;depiii.csi
5.Splendidæ bins intemperiem.non au-tsmaureum Palladis frenum,reftam ratio-quot;emjfefe fleftere, patitur.
ô.lracundi autem Principis, iracunda eft otatio. Hoc loco commemorandanobis lt;fthiftoriadePifone,quæ extat apud Sc-ßscaminlibro de Ira,291.
Q«idbomi«t cordato faciundum cenfc s,fi [entittt Prittcipemfibifuçcenfcre^
Primùmillud Senecç obferuabit: Sapiés ’quot;mquam potentioris iram prouocabit,i-quot;'0 declinabit, nô aliter quam in nauigan-^optocellam,Epift.j4..
Deinde,fideclinareiram Principis non Vc e ai, iuftâne an uero iniufta ea fit? accura-
I 5 tèfpe-
-ocr page 298-ZSS IN Hanielem Prophetam tèfpeftandum. luftam fielTedeprehendêf, aniam eius rtacim præfcindet,huiTiili obfe* quiojIuppJiceq; offen(çdeprecaïione,ute-tur:acpoilicebituremendationem. Iniu* ftam fi enecompereritjUtfipropterueriu» fis ftudium Subdito fuccenfeac Princeps ab eo ilienus, non confugiendam eftad turpifsiina confilia, de difsimuiandsueri-race, de munerum corruptelis, de ululatti cum lupis cócinuando, fed ingenti animo, Dei præfîdiofreto, fuftinenda eft ilia indi-gnario,amp; nunquam non cogitandü, In mi nu Dei corda Regû efle : Reges nihil aliud efficere polTe, quam quöd Dei manusamp; coiilîliurn iam olim decreuitutfierer. Dc» nique prçftare fi habeamus terrenumPrin« cipem infeftum, Deum autera propitium: quam fi hic bené nobis uelic,illeauremno i bis fuccenfeat. Etenim horrendumeftin-cidere in manus Dei irati, qui eft ignis con fumens,Hebr.n.2p.
Qttid pTittereit hoc loco di[cen-gt; dum cüf
Iram efte compefcendam,neea nos traf uerfosrapiat, amp;nbsp;tyrannidem in nos exer« cens,eaquæmodis omnibus indignalunr, I nos cum dicere cum facere compeliat,
Rede
-ocr page 299-PRÆLECTIONES. 2ff7 , ^«âèdixitinMoralibus Gregorius:Per JJ’nijfapientiaperditurjUt quid,quôue or-“'quot;e agendum fit,nefciatur.
Eftquidem hominis irafci, fed Chriftia-’’quot;fîcundiæ finem ponere, uc dixit Hiero-“ymus.
ieStio 44, 7. Oliob,
V £ R. s V s ÎI.22.
7unc'viros ill os 'vinxerut, cumfuis (hlafnydihits, ßibligaculis fuis falu^ hmentis^ fuis,(^ 'ueliimentüfuis: amp;proiecerunt in mediam fornacem t^nisaccenfam. Eo quodverbumRe^ lis accelerabat, fornax accenft ratvalde. Virasautem isloscjHiin-trndebant Sadrachum^Mefachum Ahedne?onem, interfecerunt Ccintih litgnis.
DVohoc loco obferuanda funt: alte-rum eft , quàm prompt! fuerint Satellites ifti, ad procurandum fuppli-dumiftorum ConfefTorum: alternm uero, illi pœnas dederint. Nos omifsis hypothefibuSjin quibus nihil eft ob-fcurum, Thefes trafta-bimus,
The/istt
-ocr page 300-ie3 IN Danielem Prophetam
Thepst.
Plarimùm in eo mali eft, fi quis nullaiu* ris amp;nbsp;æquitatis ratione habita,agatproffl' j ptum adminiftrum alienæ crudelitatis.
Primum enim uox diuina eft,4econfer* | uandisijs, qui innocentes abripiuntiirail ! dira fupplicia. Erue eos, quiraptanturalt;l mortem, amp;nbsp;eos qui diuertunt ad occifio* nçmmum continebis te?Si dixeris,Proie* ftó ignora'uimus iftud : nónne qui pondérât corda,ipfe intelliget ? Et qui cuftoditä-nimam tuam,ipfe cognofcet, reddetqjho-mini fecundum opus fuum? Prouerb.J'l*
II. 12.
Secundo,Principis præter iuftamcauf-famirati, faeuitiaporius cftmodeftèamp;w* ftantermitigandaamp;leniendajorationeae-commodata, quam executione temerarUi cófirmanda.Acfi hoe pafto nihil proficiaSi moriendum potius eft, quàmipiuftæalio' rum crudelitati feruiendum. Reâèitaqut fecerunt heroici illi uiri,qui etfi Saul impf' rarer ipfis cædem,tanien nolueruntferrun' ftringerein Sacerdotes Domini,quosiæ nocentes efte notant : impie autem eg'' , Doeg, qui, ut rem gratam Saulipræftâre'i i eofdem uccidit,gt;.Sam.22.
-ocr page 301-I Prælectiones. lffsgt; ïertió,meminifle omnes decer,Principes non elle «('mvöuf'ïf ,aiKeorum potefta-temnulliscircumfcriptam eirefinibus. I-
1 taque ea præcipiunt, quæ Deus exprefsè I prohibuit,cum beans Apoftolis dicêdum j «ft: An coram Deoiuftumfitjuos pocius JudirequamDeumfiudicate, Aft.zj-.ij).
Quarto,cauenda funt conlcientiæuul-nera, plagitium enim fi, ab iraroPrincipe I iulTuSjCommiferis : nequaquam exculabit ! •eillius intempeiies,aut cordistui male fticonfcij dolores unquam lenier.
Qjiinto, in nullius feu fummi feu infimi hominis graciam,uiolari debet lexde dili-geiidoproximo. Violatur auteni turn ma-ximè,quando tanqnam publici odij üidi-iiia,prætermeritum crudeliter, excrucia-turamp;occiditur, qui fummo ftudio erat de-lendendus amp;nbsp;alferendus.
Poftremo , nocent exempla eiufmodi bonis moribus amp;nbsp;ftudio declarandæ cha* ntatis,amp;c.
Thcfrs ii
IramuindicisDei noti efFugiunt,fed ta-bonis pœnamlnunt, qui in Tyrannorum t gratiam, Sanftos affligunc,aut etiam ccci-dunt. Videre id licetiiiSatellitum Nebu-
cadne-
-ocr page 302-170 IN Danielem ProphetaM cadnezaris , qui carnificinæ illius prom’ । prifsimeinferuiebanr, amp;Confefloresift‘’* in fornacem ardentem piaecipitaueriii’'; j tragico interitu,quando flammis abfump” 1 funtjquiinnocentes flammis obijciebaH' । abfumendos. InciderunceniminfoueaiHi । quamfecerancalijs. LucetautemDeH“' ! fticia in talionis pœna, cuius quotidian^ funtcxempla: eiîi ea nequaquam aboiE' nibus prudenterconfiderautur.
Noftra memoria Alphonfus Diarius,W fpanus, qui NeuburgiinPalatinatUjfrat'' loan. Diazium, doâifsimumTheologui’Ji obeamcauflam quod hie Euangelium«!' fetamplexusjnefarièoccidit, Romæinî; quili fuOjfibi/pfij iuilo Dei iudieio, laque“ mandauit.
Satellites, quibus Herodes inrerfeflob cobo, etiam Petrum, quern in ludæorui” gratiam occidere decreuerat, afleruanduip commiferat,Petro diuinitùs liberate,dud' fuerunt,Aâ,i2.(5).
ludas Ifcaiiotes,qui in ludçorum gratis Dominu lefum, prodidit, laqiieo fibimof , tern confciuit,Matth.27.Aft.h
• Chryfaphius Eunuchus,uirimpi9,Tlie’ dofij iunioris credulitatenimiaabufus,fb uianura Epifeopum Gonftantiuopolitaniij
-ocr page 303-PrALECTIONES. 271 acerbe perfequutus, Diofcoro Eutychia-no,inSyiiodoAi)Sfixï,trucidandum obiecit; fed tandem illius Iceleribus detedis,in exi liummiffus, ptónas dedit: nee defuic diui-naukioDiofcoro,ut.eft uiderein Conci-lijChalcedonenfis aftis. Vniuerfàlis ex-perieiitia teftatur uerè diftum in uéteri Uerfu :
Tv'jf)|v otmf® Tijiä UstKi/v
Qÿid ighurhomtnt Chrifliano faciendum cenfei,ß I ffe inilt;juM aiiorum pr^uduijs çr calumiiijs I prfmi,4Mt etiain in aiiorum gratiam
male iraltari lenciat^
ldprim5,quod Filins Dei his uerbis ex-poluic: Ego ueró dico nobis : Diligiteini-f micosuenros jbenedicice ijs qui dénouée üos,benefacite ijs qui oderunr uos; amp;nbsp;ora-tepro ijs quiuosinfeftant,amp; perlequun-turuos,Matth.5.4.4..
Deinde,ingredi oportet Sanftuarium Ie houædc confiderare nouifsima, tam pio-lumquam impiorum.Ita enim fier, ut ani-niadnertamus,palmç in moré pios florere,
I fubaduetlorüpoderibus: impios anté pœ* i nasfcelerndate.Inxtaillud: Übferuaper-feöühominé amp;nbsp;uide reûûrqnia nouilsimü Uliukopax. Atprænaricâtes dilsipabun?
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;panter;
-ocr page 304-272 IN Danielem Pröphetäm, pariter:6c noiiifsimum impiorunifucpûC' tur,Pfal.37.37;38.
ieÛio 49- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,
», oaobr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V E R s V s 23.î .2yr
^um ante uiri Uli tres, Sadrach Mejach bednego , cecidijfent m , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mediam fornace ignis accenjam vin'
£ii:Tunc Nebucadnezar B.ex trepidm furrexit cumperturbati0fte:^prdii-^uutus dixit Gubernatoribus fud: Annon 'viros tres proiecimiu in m(' di urn ignis uinSlos ? quibus reßodefi' tibus ac dicentibus Regi: Verum eßgt; ReXt Rejpondit dixit : Ecce 'vidto 'viros quatuorfilutos ambulantes^l^ medio ignis, in qutbus non eil corrupt io for m^ autem quartifimilis eilß-Iio Dei,
HÆchiftoria argumento eft,Dsi, ƒ facit mirabilia magna folus, fieri inter media contraria: acre fupràà fanâis Confefloribus fe: Deus,querncolimus,poteftnos,^* rnedijs flammis indemnes amp;nbsp;incoh'® feraare:amp; è manibus tuis ô Rex,eripef®'
Sencencia eft : Rex Nebucadnezar ue
-ocr page 305-pRALÈCtiONES.
iiienter ädmirari amp;nbsp;perturbari cœpît, quû fanâos iftös Confeffores in fornace ardéte incolurrtesefle, pereuntibus interim cru-delitatis fuæ adminiftris, qui forisüerfa-lgt;antur,ahimaduerteret.
Sicenim ille ratiocinabatuf, Quis dubi-tstingerts Siftupendum eiïe miraculum, fi flamma enecet eos, qui extra äccenfam for nacemuerfantur,amp;eam augerefatagunt: «osuero,qui intra earnconftitutifunt,amp; niâximè periclitarttur, ne quiderri attinge-repofsit? Atqui hoc praeter naturae feriem fieri, uideo.Quare admirandum iftudamp;in-folitum opus effe, nihil dubium efti
Minor probatur, primum narratione de éuentu;deinde,Regis interrogatione, qua 'iuidiniuiixerit,oftendit:tertiö, refponfio-neGubetnatorum, qui ita rem habere, at-teftantur: poftremo, hypotypofi de miran-lt;la cóferuatiónè Seruorum Dei,infornace îccenfà.
Hoc autem locojhæc quæ fubiunximus, obleruanda cenfemusi
i.Deum è cœlo irridere conatushomi-num,dum eorum partem fieri permittit, ut altera parte, quæ maxime illis cordi erat, inhibita,illorum impotentia,Dei autem fa pientia 6cuirtus,magis elucefcat.Vtquum
ueræ
-ocr page 306-174 ’N Danielem Prophetam üeræ Religionis afl'ertores, impijs armisî' dololatrarum, opprimi patitur: magisin' terim efflorefeente Religione ucra,amp;rucn i tibus Idolis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|
i.DeumJn cuius manu funtRegumcot« da,iram ebrum in mcerorem amp;c admiratiO' , nem,nutu fuo conuertere: amp;nbsp;ex hoftiboi ) piorum hominum eorundemfummosaJ' miratorès efh'cere pofle.
3. Confcientiam didare Ctiam RegibuS) quando grauius deliquerunt, confelsioïKi deiniuftafæuitia ßicrudelitate ergainnO' cenres Dei Seruos. Vt Saul Dauidi bat: luftioresme: tuenimretribuiftimibi bonum, ego autem retiibui tibi maluiE)'' Sam.z4.18.
4. Turpifsimam efle eorum optimatui” feruitutem qui fie pendent à Principu/H | fnorum nutu amp;renutu,utadmalèfadaeO' ; rum conniueant: amp;c ea poftea cum eorundlt; 1 opprobrio faterijCogantur. Etatenim bonorum uirorum Principes libéré adtno-nere, ne uideJicet ea committant, quoriin' ipfos non raulto poftpudere amp;nbsp;pœiiitefO pofsit.
5. Documenta præfentiæ Dei amp;nbsp;defen* ' fionis piorum hominum, terrori funtgt;1^) qui manus uielentas Ghriftis feu und'?
Domk*
-ocr page 307-PxalectioneS, 17^ Oomini iniecerunt, eoqj nomine fefe gra-’^'terdeliquifle animaduertunr.
ü.EximiaSanftorumlaus eft, quæabijs proficifcitur, qui eofdempaulóantèdam-i ''äuerant ôc pérdere cónati fuerant.
J . Vthocloco Rexait: Dei Seriios illæfois •nfórnaceardenteuerfari,amp;illufhi Angeli qui illis adelTet cohoneftari.
Centurio, qui spgt;»ABK7i)t fuit crucifïxio-’’•sChriftijdiftis amp;c fadis Chrifti, acceden-etiam Solis obfcuratione amp;c horribili ^^rræmotu,dixit:Vetè homo ifte Filius Dei 'fätjMarc.ij.jp.
anoptà»
, Qiiæritur hoc loco, An'riedeFilio Dei •»telligenda fint hæc uerba : tormei amur:
Dfi:an uero de Angelo,cu •''s minifterio Deus uim flammaium co «rcuit?
Refpondetur. Etfi Filius Dei femper ®°fuic amp;nbsp;adeft toti Ecclefiaé Clt; fingulis fi-^'libus; amp;multi ex ucteiibus de eodem. uerba interpretati funt : tarnen fi'
P'sxeft fententia, de Angelo hofiKtW, confirmatur illis ucrbis.quæ
S^fiiïiooâauo uerlu occuirunt : Cell Angelum fuum eripuit Sertio SciointcrdumScFii.uniDei, I
S X
-ocr page 308-•2.7C IN Danielem ProphetaM
ofdcij AngeJum dicüfed exeonequaquani demonftrariuè colligas , hoc etiam loco eundem nuncupari Angelum. Acinfràdi-citurCap. 6.v. 23. Deus meus milîtAnge' I t lum fuunijqui occlufiroraleonum,utnon t Jæderentme. Hæcâutemoratio,illinon Ji abfimiliseft. Vrraque autem congruirdi' !lt;! fto : Nonne omnes (Angeli boni) funcini' t niftratores Spiritus, qui minifteri/ caulf^ j mitruntur,qui hæredes funtfalutis ? Hobf' '
1. V. «4.
oaot,;
BRSVS 2 ff. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;',
z,ar adportant fornacis ignü accenfr
funtSadrach, Mefach (fi Abednefil^ mèdio ignis,
SEntentia eft, Rege iubente, aftutüm,« I medijs Hammis, fanfti iüi ConfelToKS C egrefsi finir.
-ocr page 309-P B, A L E C T I O N ES. 177
t. Qgitniio funt egreßi
Tuncdemum,quando amp;nbsp;regîj Satelli-U'sflimmisiamabfumpti faeruiit: amp;tres •fti Confeffores ignis uim Sç fæuitiam fu-Psraueruntjfic ut fpedlatoresanimaduer-■ ’’rent,nequaquam illos lædi poffe : quum *tiam Angelus Dei illis adeffet.
Thefis,Vtpœnisîmproborum,ficgloriç ' ^libcrationipiorum,certa temporumo-. ’’'6nta,diuinitùs funt præftituca.Lucet au-’’minpœnis Deiiudiciuni,inliberatione ^îtiftorum eiufdem mifericordiaûn difpé-^tioiie tàm pœnarum quàm præmiorum» ’ilmirabilis Dei prouidentia.
i.Q«o imperrfntf feu prlt;ecipiente?
I IpiometReg P'tetmandatu.
e præcipiçnte, cuius uide-, iam anteàin fornacem ar-ilfnterafuerantconieâi. Sicautem e^es l'tgicordi fuit,utipfemet adfornacis o-famaccederet,amp; quid fieriuelletjindi-taret.
Thelis.Princeps fi fein fubiedos iniuriû fuilfeanimadueitat, det locum pofteriori-^uscuns, 8ibeneficentia iniuriam,gloria f'i* approbatione reétè faûorum, contu-Miam compenfet.
s 3 Quod
-ocr page 310-^78 IN Danielem Prophetam
Quod de Principis officio hoclocodid' tur,id omnespij fibi quoq;didS,memine-rinc. Quum enim nemo noftrûm nonlæ; pius peccet,quàmincejligatipfe:amp;uerè(fi cztur, âfitfpjât'fi w ffnipii iroip ftafimatqin fenfimus nos feu in uita amp;nbsp;moribus feuiquot; doftfina erraffe,refipifcamuSjamp; nepudeal proficeri errorem.
3. Ci«4 orrfffone ufta fH Rfx re-fipifcens'’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
Plurimùm refertxSif w aisii loquenteifl' Sc oràrionis pondera, accurate expende« re. Verèenim diçicur prouerbio : J aaSstf/ySt.c').®'. Rex obftupefaétus miraculO) ira in clementiam uerfa, priniùm nomina' tirn compeliat fingulos : deinde,illufirie' logio adhibito , quando eos Dei excelli Seruos nominat, non folùm eos commeU' dacj'fed etiarn datgloriam Deo,quemfeln' periorcm efîe agnofcit:poftrem6,egrediK ad fe uenire Confefiores iuber. Incelligf' bat enim,eos fibi non iam ut bofte? àcoquot;' tumaces auerfandos elTe , fed ut eximi«* Dei Seruos compleftendos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!
Thefis I. Neque fummos homines nt' que etiam inferiores pudere debet,eosho* pimes iuftifiçare, quos innocentes eflef'’
-ocr page 311-Pr Æ L E C T I o N-B S?' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;279
ipfaloquicur: eciamfieos,perimpruden-tiampaulo ante damnauerint.
Thefis2. SiclaudandifuntDeiSerui,ut laudis argumentum, Deo foli, dona danti liominibus,acceptum feratur.
Thefis 3. Iniquis pr^indicijs amp;pœnis lotus non eft, ubi comperta eft innocentia Sc Uerauirtusmec eo loco habendi funt boni, quoimprobi; ut eriam Antifthenes præ-datècenfuit.
4. Vnde egrcßi funt quo, anitno^
uiagicis præftigij lifpeflantiumpe
E Wfdt'oign«. Duo hicobferuabimus. AI-tMumeftjmiraculi jftius ueritas: non enim slocus erat, quibus ocu-rftringiponent:fedreue-
Wetnedijs flammis funtegrefsi. Alterum tft,quódutRegi,ifti tres iuuenes parue-tunt.quum fuppiicium elTet adeundum; fïc tidem Ene contumacia amp;nbsp;obloquutio,pe ohtemperauerunt,quum ç fornace eofdem ■uberetegredi.
'•In diuinis miraculis, nullus eft rna-I puis præftigijsjamp;fenfuum ludificationi-uus locus.
ï'Miracula funt introïtus ad fidem:ut canfnit Auguftinus : fi eos fpeéles, quos
s 4, Deo 1
' !
-ocr page 312-280 IN Danielem PaOPHETAM Deo uïfumeft,miraculis commouere,8{ fïdei dono inftruere. Eodem facit diflutn Ambrofij : Signa infidelium caufla fiuncfó licetutad fidemadducantur.
3. Senfus præfentiæDei, non minuitin Sandlis, fedauget Si. alitreuerentiam ergä Magiftratum, amp;nbsp;ftudium obediendiillius mandatis,quæ func iufta. Arque hoc eft quod de charirateloquens ApoRolus,mo-net: Charitatem nimirum efle patientem, comem,non agere indecore,non eßeinfts' tam, fuftinere omnia, fperare amp;nbsp;credereo-mnia : hoc eft, elTe alienam ah impatiente amp;nbsp;inhumana orationeamp; morofitate,àfu-fpicionibus,à diffidentia, à (.Co-nnth.13,
Lc^Ü'l 47, U O^ob,
V E R. s V s 27.
Et congregati Satrapm, antimites, duces^-, é'gubernatores Eegis, quum injpi-cerent viros ißos, non effe dominât um ignem in corpus e or urn, amp;nbsp;pi' lum capitis corum non ejje adußum, ncijue eorum chlamjdes mutatas, de-nicjue odorem ignis non pentaßße eos.
IN hocuerfu agiturdeexploratione mi-raculi, in qua obferuabimus cauflas ex-reriîâS}
-ocr page 313-Prælectionbs.' 18 î tsrnas, Efficientes amp;nbsp;Finalem.
Efficientes caulTæ famulantes, fuerunt omnium ordinum Babylonici proceres; ^ui fecundum uetus diftum:'--lt;f âràf » 'f«:unusuirhaud uidet omnia:nepræfti-g'js poffenr falli, omnes accurate intuiti i^^ntamp;exploraueruntj non tantùm Con-fsflbrum corpora, fed etiam pilos capitum Quelles eorum. Etfi autem credibile elf, multos fufpicione de magicis præftigijs oiotos, curiofos in ea exploratione fuiffie: quôd odio magno , ludæos àfe in caufla idigionis diffentientes, profequerentur: tarnen amp;nbsp;illud non eft diflentaneum, non-tiullos admiratione miraculi tanti motos fuiffe;ut de caufla tantæ rei feriôcogita-rent. Reftè autem Philofophus dixit : Pro-pter admirari, çœperunt homines philo-iophari.
Finalis cauflafuit,ut certo ipfisconfta-f5t,nullâmne uim elementum ignis in Sanftorum iftorum corpora habuiflet, nec »5? Sic enimftatuebant, naturaliter agen-tgt;a,admota materia nccelTario agere , amp;nbsp;fuas exerere uires,citra dilationem : nec exemplum contrarium illis in
mentem poterat ue-nire.
s 5 De
-ocr page 314-iSt IN Danielem Prophetam
De prim£ cttuffg Uberrima, in fecundtu ciiuf-fiuauitoritate.
1. Cercum eft ab auftore primo, eiusque nutu amp;c renutu pendere fecundas cauflas, Naturam amp;nbsp;Voluntatem. Creator enim ius à IIV mil Suf Of/ in creaturas obtinet: Schse turn demum opcimèhabentquandoinfuo ordine perfiftunt, amp;nbsp;Domino obtem|)S-rantes eundem celebrant : uthabetur Pfal' mo j4.8.gt;
a.Mouentur autem amp;nbsp;agunt fecunds cauHæ, plærumque regulariter; nonnun» quamautem aliter, proutliberrimaDeiuo luntas imperat.
3. Natura regulari ter agens,fertur ad u-num , amp;nbsp;necelïario agit admota materia, nee poreft fufpendere adionem. Eadem ueró quando miraculo diuino feruit, aliter agit quam alioquin folet. Vtaquama-ris rubri amp;nbsp;lordanis, inftar fcopulorum, mi raculofefterit, tranfeuntibus Ilraelitis: eadem, Deo uolente,naruraliteragens,ob-ruitÆgyprios, qui perfequebanturlfraeli-. tas. Ira ignis naturaliter agens, corpora admota,uerbi gratia humana,abfumit:idé, Peo uim eius cohibente, Danielisfodalea nqUo modolæderepotyit.
-ocr page 315-PRALECTIONES. 18}
4 . Voluntatis humanæ, quæ mutabi-lîs eft, diuerfæ funt aftiones, bonæ,ma-læjindifferentes : ac hæ fufpendipoflunt, aut ctiam acceierari : quia libéré pera-guntur.
5 .Deus bonis malisqueuoluntatibus, amp;aftionibus quæ ab ijs dependent, bené utitut : fed hæc res non excufat ma. lasuoluntates,quæ nequaquam Deiglo-riam,tanquamfcopum refpiciunt, aut in eumferuntur.
Quidexhis coBigisf
Erroneam elTe Stoicorum deFato opi-nionem,quæ fingit eiufmodi efle nexum primæ caulfæ : hoc eft, Dei, amp;nbsp;fecundarum caunarum,ut non fecus Deus agere pof-lît,quàm fert fecundarum caufiarumratio amp;uirtus.
Quanquam autem ilia imaginatio,car-nis intelligentiæ admodum concinna amp;nbsp;uera elfe uidetur:ut uel ex analogica ilia Philippi Apoftoli fupputatione, quæ cx-ta[,Ioann.0,7. liquet:quia ramen in De-umeftcontumeliofa, deteftanda nobis eft. Cótumeliofa autem in Deum eft : quia nec opulentiam bonitatis eius plane inexhau-
dem,
1
-ocr page 316-?84 IN Danielbm Pb,ophetam dem, ei debitam, illi tribuit ; ac fingit De* urn, qui ab æterno liberrima eflentia eft, poft res à fe condiças amififle libertatem illam agendi, amp;nbsp;iam Parcarum carcere ■xlaufam teneri. Perniciofa autem eft ilia Stoicorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quia fidem exnnguit,
charitatemrefrigerat, facitque utlangue-fcat ftudium inuocandi Deum , amp;nbsp;eidem pro acceptis bénéficias gratias ageqdi, Cur cnim fide in co uno acquiefcas, cuius ui-res , naturæ amp;nbsp;uoluntatis humanæ arbi-trio obnoxias efleperfuafum habeas ? Cur etiam eum folum fummè diJigas, quemu-num tibi neutiquam prodelfe pofte putes? Cur res neceftTarias ab eo folo pete-res, quem nihil citra (rnvi(gt;gt;«a^,fecundarum caulTarum præftare ualere, cenfeas ? Cut denique ei uni gratias agendas putares, quem neutiquam unum agno-fperes ?
^8^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y E R S V S aS,
ProloquutHs Nebucadnezar, dixit : BençdiSttis fit Deta horum dracht -, Mefiachi dp Abednegofiis, qui mittens Angelum fiiumy eripuit Seruos fitos y qui confifii fiunt in tpfi: quum verbum Begis mutantes y expo-fuerunt
-ocr page 317-PRÆLECTIONES, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;28$
/ùerunt corpus fùum -, vt non colerent ne^ adorarent vllum Deum priamp;ter-(luàm Deum/uumi
eft prima Ôrationis regîæ pars, diuini nominis fan-ftificationé conftat. Eiusautemfen-tentiahuc redir.
Summe celèbrandus eft Deus ille,qui fi-delibusfuis feruis,uelutin acié nouaculæ periclitantibus, dexter, amp;nbsp;in tempore, ad-eft, eosque mirando modo coriferuat ac tuetur.
Atqui Deus ille ludæorum, §érüos iftos fuos,in medijs flammis j fartos tedos con-feruaüit.
Quare fummè celebrahdus nobis eft Deus ille opitulator amp;nbsp;conferuator omnium j rhaxirtiè tarnen fidelium,«. Timoth. 4.verf.ib*
Minor pfobatur amp;nbsp;illuftraturhiftoria, de caufsis liberationis iftorum ConfelTo-tum. Dehis igituri‘tça?'«alt;lt;’âf ifthæcobfer-Uemus.
i. Airiiif, itifKiy eft Deus ille uérus,querrt colebancludæifideles. DeDeiautempa-trocinio dicitur, Pfalm. 33.18. ip^Ecce ocu-lus lehouæ eft fuper cimentes cum : qui fperanc
-ocr page 318-i8(? IN Da14IELEM PEOPHéTAM fperant in mifericordia eius : Vt eripiat â morteanimam eoruni,amp; uiuificet eosiö fame.
Angelus Dei. Notumaute eftdiftum Pfalcis : Gaftrametatur Angelus lehouæjin circuitu timentium eum: ^eii* pieteos,Pfal.34..7i
3. Caufla ^cxxJafxJtKM, fuit iniuftâ ui?) quam Rex immerentibus inferebat, quam diuinitiis retundi, gloriæ Dei inter« erat.
4. Finales cauflæ erant, fuprema quid«) utconftarecDei omnipotentiaminuidam e(re,amp; nullam præ ea efleMonarcharuni terrenorum pocentiam: contraquaniReX paulo antea pronunciaueratrproximajUi manifeftum fieret, amp;cpijs non deeflefalui' ficam Dei uirtutem: 8c pietarem promif* fiones habere,non folum futuræ, fed etia® præfentis uitæ.
5. FormaIis caufla exprefla eft.eripieu* di uerbö, quo fignificatur eosuelutèmé« dia morte,non humanis uiribusjfedomni« potenti Dei dextera, eduÖos,amp; inuiui* conferuatos elfe, inuitis hoftibus amp;nbsp;Ele* menti ignis ui reprelTa.
6. Materia circa quam fuit, fornaxue« hemeneer aecenfa : in qua aiioquin 1®' ino
-ocr page 319-P RÆ L E C TI o N B s. ^,8 7 *110 mortaliurrijfecundarum cauflarum be-quot;sficio , incolumis amp;nbsp;uiuus manere po-terat.
I 7-Materiain qua,feu ij, qu “inter medias flammas conf
orum mirabi-eruationejglo
'wDei illuftrata, amp;nbsp;uanitas comminatio-humRegis,eiuslt;^; lt;iAa/«/4/a,declararafuir, ! tclebrancur nominatim, at» relatis ; quöd bei omiiipotentis Serui cirent: à præcla-fîeorum fide,quöd uidelicetDeo folo con fifieflent:àfideifuæpræclaro documente»: ^uod eft impies terrenorum Principû man datis pofthabitis, etiam uitæ fuæ diferimi-heteftarijCultum foliuero beodebitum, nulli creaturæ efle præftandum. Hæc logi-dartifieij declaratio eft : fupereft antem uc ThefeSj quæ hoc loco occurrunt, perpen-damus.
I Thesis j. de Miracvus.
MIracula uera,Dei auftoris glorie fer-uire debent.
Etenim,tefte Auguftino, Miracu- Ratio.n lanon rerum uirtute,fed Dei imperätispo-
I teftatefiunt. Vt autem in naturmrerum
! iiirtute,^ opificis Dei gloria lucet, Plalm. lÿ.i.Cœii enarrantgloria Dei, Scopus ma-iiuum eius annunciat firmamentum ficin
mira-
-ocr page 320-288 IN DanIELEM PROfHETAJt miraculis amp;nbsp;extraordinarijs operibus,lilt; bertas amp;nbsp;poteftas Dei plane inuida con-fpicitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Quia miraculajfuntb'rttroitus adfidem, | utidem Auguftinus cenfuit. Fidesauteffl ’ omnia ea refertad Dei gloriam, quæcun^; ilium efficeré,animaduertir. Hæcetiaw , beneficia Dei prudenterdifcernit,amp;hom! I nis inftaurationem,omnibus corporalibus ' rebus antepoilit.Ac fidei ilia uox eft, quæà bearo Augufiino prolata olim fuic:Morrua i animam fufcitare maius eft iniraculuin i quam corpus.
Thefts i.de Kitrtyrum dagio.
Virtus in fidCjquam ueritatis teftes decii rant, etiam fidei hoftibus admiration!elfe poceft, ßc ut quos paulo ante condemna-uerantjiion multó poftdebitalaudepro-fequanrun
Neigiturfrangamuranimis, dumomnf cóuitiorum amp;crudelitatis genere oppfd* ß fumus : hoftes enim uel conuertetDeus, liel confundet. Conuerfis adDeum gra' gt;nbsp;tulabimur: in cæteris autem quifunt
«/j^Jawi/Wjiudicia Dei obfer- ’ uabimus.
Vf»' I
-ocr page 321-^RALECTIÓNES. ÎSp
V E R S V S 25».
, ^amobrem ameproponitur edi^ omniipopuliu, natio aut lin , (jUA diciü errauerit contra Heu ^orum, Sadrach, Mefach amp;nbsp;Abedne-. in membra lanietur, amp;nbsp;domus e-ius inßerc^uilintüm redigatur : pró^ ^tereà qttod non eîi Heus alius qui foßißer/pere hoc modoi
ALterapars orationis regiæ , eft edi-fturri de non blafphemando ludæo-rum Deo. Sententia eins hue redit.
Non eftblafphemandû eiusDeinoméi 'iniferuos fuos mirando modo feruarepo ’5ft:quomodô nullum aliud humenfuos tulcorestueri Sceriperépoteft; '
AtquiludæorumilleDeus fuos Seruos ficèripere poteft,ut nullus alius Deus.
Quâie fâhâurh eius homerinô ellblaf-tgt;hemandum.
t. EfthocMagiftratus munus prohibe-l f®blafphemias,quibus Deuscontumelia I ^fficitur.
2. Edidumautem de Deo no blafphe-^»ndo fuie perfonarum refpeâu,omni-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t bus
1
-ocr page 322-3 .90 IN DaNIELEM PrOPHETAM bus in uniuerlum hominib. fubiedis,pr2-fcribendum eft.
Tranfgreftbres autem,pœnis aiamp;nfi’O' ?iirffflr,funcafficiendi.
4 ,. QuidinceruerumDeum amp;nbsp;cóïflen-ticia numina interfit,teftantur illius bent-ficiaamp;miracula, amp;horfiuanitas amp;nbsp;quod nulli ufuifunt: plurimum afit obfuntdum uanafpeladant miferos cultures.
5 . Horumautemconfideratioamp;coIU-tio,aditum alignéfacitad ueram Religio» nem'.etfi ea fola non fufficit.
Vers VS 30.
Tunc Rex froßierari iußit SadrA-chum, Mefachum Abednegonem, in prouincia Babyloni£.
SEntentia eft, Rege Nebucadnezareuo lente amp;imperare, Danielis foci) funi-ma cum dignitate gloria amp;nbsp;felicitate in Babylonica prouincia,uixerunt.
Hæc autem hiftoria compleftitur illu-ftre exemplum difti Dauidis: Non eniw guiefcet fceptrum impiorum (uperfortem iuftorum :ne extendant iuftiadiniquitate ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;manusfuaSjPfal.115.3.
Eft autem in hoc dido primùm quidem
-ocr page 323-Prælècïione's. 29t
Cöncefsio.Eqiiidem fateor fcêptrum : hoe eft, auâoritatemjpotétiam feuimTyraiinorum amp;aliorum, fæpenii-mero uehementeraffligere amp;nbsp;exercereiu-ttos; deinde: Se J tarnen nego il-ludquiefcere: id eft, femperincumbere amp;nbsp;imminèrccerüicibus piorum, fic ut nun-quam illis refpirare liceat : micigat enim Dominus feruorum fuoium ærumnas.
Propofitum autem nobis eft,Gauiras mi-tigationis malorum amp;nbsp;liberationis,ad no^ ftram confolationem,breui ter exponere.
I. Caufla efficiés principalis , eft Deus, de quo dicitnr: lehouah cuftodiec te ab o-mnimalo: euftodiet animam tuam.leho-uaheuftodiet egieiTum tuuni amp;ingreirunt tuuni,ab hoc tempore ufque in ieculum, Pial.)2i.7.8.
2. Cauiræ famulantes interdû funt Angeli boni:ut Daniel aitad Darium:Deus meus rriifit Angelum fumn , occlufitos leonum,Cap.6. zz. interdum homines feu lummijUtPharao lolephum è carcere pro-duftum, euexit ad fummam dignitatem: biebucadnezar Danielem amp;nbsp;focios exal-tauit;feu mediocres,ut Abedmeiech Eu-nuchus patrocinatus eft lereniiæ : feu infi-mæ forti 8«
£ 2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3. Caufla
-ocr page 324-231 IN Danielem ProphétaM
3. Cauflanfei/^ojKs/i''» in hominib. lanis,el‘ perfuafio de bonis amandis amp;nbsp;ornandis.
4. Caufla TiftÄBTapiinxi èft, admirario (]U* excitant documenta præfentiæ Dei amp;de-fenfionis piorum,qui omniumhominum cxpedationem amp;nbsp;uires fuperat.
5. Finales cauflæ multæ fuut: fed hoc tépore non nifi paucas recenfebimus. Pu' maeftjUepijjfi nullarefpirandi à malisfacultas illis concedatur,fraéhi ærumnis,mit tant manus fuas ad iniquitatem : amp;nbsp;cumiu pis difcat ululate amp;nbsp;imitari improbos. Se-cundaj ut fi qui inter piorum aduerfarios lint fanabiles,mod eXemplis Piorum dent locum pofterioribus cuds amp;refipifcentie. Poftremo,ut ij,qui afi^ravitiTin funt, confun* lt;lantur,quandoPiorum uirtutem,, eciain-uids inferorfi portis, uident efflorefcere.
Sed quern ordinem obferuttre folet DeM,quitn» do Seruoifitos tnxefOftsiKùc caüigut?
Primum,mortifîcat eos amp;ad inferos de-ducit, ut fuæ infirmitatis experiencia, X periculorum rerumq; aduerfarii feniu ino-ti,ad Deum confiigiant, qui eft auxiliatof opportuno tempore.
Deinde,cofdéuiuifîcatamp; exinferisre-ducitjUt fidem erga fe cófirmet,lpeni aJat,
-ocr page 325-Præiectiones. ïpj amp;nbsp;gratias agendimateriam fubminiftiet.
Mtindus contrario modo agit. Quos c-•'itncomplefti cœpit.eos in altum tollit, laudib.hyperbolicis onerat potiùs quàm prnat: ut quum fatietas effe cœpit, eofdefti jn tartara imajfi fieri pofsitjdetpræcipites.
VtigiturDeo nos caltigante,fpe nobis gaudendum eft, quæ non pudefaciç : ica fi quos niniis amanter mundus foueat: amp;ue lutinfinu foueat amp;nbsp;oculis ferat, eft cenè eutnobispetfuadeamusjillos nonmultÔ pèftmiferabilia uanitatis humanæ fpeci-minafore. Notafunt exempla Saulis, Abfolomi, Adonibezeci multorum’alio-tum.
Sedqwid Pijs faciendu/ni,Jî ijs tttnquitm in acte conamp;tutù, otctwnben-dumftti
Meminerint amp;nbsp;lætentur fefe non effe i conditosadmiferrimamhanc uitam, fed adcœleftis amp;nbsp;aeternq uicæ gaudia ; ac nun-quam non répétant memoria illud Pauli diftum ; Nam ftatuo non effe paria quæ præfentitempore perpotimur,future gloriæ nobis reuelan-dç,Rom.8.i8.
-ocr page 326-i94 ’N Danielem Profhetam
IN CAPVT 1 I H. ïJ.Çidobr, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TA'nPOAEro'MENA.
J, Profto/itio.
Ypothesis. Nebucadnïi zar Rex,ob fuperbiam,èluni« mo dignitatis regiæ faftigio deturbatus , amp;nbsp;in abiedilsi-mam lorté conieélus : ubi fe«
fe fummiliflet fub potente manu Dei, in gratiam receptus, amp;nbsp;in integrum reftitu-tus eft.
Tlïefis.Deusfuperbis refiftit,humilibus autem dat gratiam,i.Pet.5.5. Dignaautem memoria eft hc2lt;Bernardi oratio: Magis cogjtare debetis quid uobis défit, quàm quid uobis adfinquod babes, caue ne per-das: quod nondum babes,fupplicajUtha-beas: in quantum fis rninor, eft confideran dum: non in quantum fis maior. Sienim cogitas, quantum præcefsifti akerfi,time tumorem: fi autemcogitas quaniumubi deeftjingemifciSjCuruaris, amp;nbsp;humiliseris: tuciùs ambulabis,nonpræcipitaberis,non laberis. .
2. Dil^oßtio Capitis.
Primâ pars eft Ptoçemiû,de caufsis iftius
PlQ^
-ocr page 327-Prælegtiones, 29^ Programmatis,quod ad Dei gloria amp;nbsp;Sub-(liioiumadnioui£ionem,Rexfibiproniul« gandum cenfuit.
Secunda pars, Narrationem triparti tarn compleftitur. Initio enim, Somniumpro-phcticum de Arbore, exponitur; Deinde ftibiungitureius expofitio Hieroglyphica amp;nbsp;falutare Conülium quod Regi Daniel dedit.
Poftremo,euentus hiftoricè declaratur.
Hæcpars nópariim ilkiltrabitur Apoph thegniate Themiftoclis , de Platano arbore,ad quam confugiunt homines,quuin tempeftas fçuit, ut fub denfifsimis eius ra-mis amp;nbsp;Folijs,tuti latitare pofsint. Eft enim ilia uenufta imago heroicorum uirorum, ad quorum patrocinium confugiunt cæ-teri,quando b ell a aut alia mala ingruunt.
Tertia pars eftEpilogus, deSupetboru bumiliatione, qua illuftraturDei gloria amp;nbsp;imperium in uniuerfos mortales.
VERS VS I,
''Ebucadnez,ar Rex, omnihu4pofu lis,nationihm, ac Unguis, qux habitant in tota terra : Pax velira
niulUqUcetur,.
Pro oe-
IN Danielem ProphetaM Ro OE M 1 V M hocinitiofâ' lutatione cóftandeindejPiO' pofitione,dequauerf.24'
Obferuenturautem inpti' mo uerfu Circûftantiæ,QuiS)
Quibusjamp;quid precatus
I. Rex Nebijcadiiezar falutem precatus eft. Decet enim eriam fummos Principes
w iaia Ttfi-fSaf/ ; quemadmodutn præclarè dixie Paufanias dux Laconicus:
/tot 'S.nag Tiiriiai nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rtitefriWf
z. Quibus? Ecfi non dubitabac, totius generis humaniincerefte.fcire, quomodo diuinitùs domita eflec ipfius arrogantia: potifsimùm tame Subditos, ea de re edo* cere uoluit: utRegis exemplum fubiedis Populis prodeftcc.Vtinam uerô Principes, fua priuata «rlt;«S'lt;^lt;‘‘’^a,etiam fubditis efle uelinr,amp;c.
3. Quid ? pdXjid eft,Felicitas, tranquilH* tas ueftra amp;nbsp;prolperitas,multiplicetiir. no enim pacis uocabulo w defignauit,ac reftè cecinit ille:
---Pax optima rerum
QjiM homini nouijje datii tiitpax vna Triin»(il)i^ Innumerii potior.—■
y
-ocr page 329-PRALECTIONES. nbsp;nbsp;nbsp;2 97
Ve RS VS 2.amp;3.
signamiracula qua fecit erga nbsp;nbsp;pâob. »y.
nieDeufexcelßa, decetme indie are:
Signa eiu4 quam magna fint, mi-tacula eiusquàmfortiafiegnum eins tignuni aternum, amp;nbsp;dominium eius in omnesgenerationes ejfie.
PRopofitio eft, de magnifico Dei opéré,edito çirca Nebucadnezarem,fum-mum, ea æcate, in terris Monarcl^am: ^quidem magnis de caufsis.
Sencenciaeft. Magnificum illud Dei ex-«Ifi opus, edi tö quum is primùm quidem meobfuperbiamamp;fiduciâpotentiæmeç, humiliaret: deinde uerô, dementer me fi-bigloriam dantem refpiceret, amp;nbsp;in integrum rertitueretjdecet me ad ipGuslau-dern, amp;nbsp;meorum fub ditorum admonitio-ucm,palàm profiteri.’
Hæc propofitio confirmatur his argu-itientis,
'• A'fpecie. Nullum fignum aut mira-culum, difsimulando aut tacendo oblitc-randumeft: quum magnis de rebus com-ruonefaciathomines.ldeç Filius DeiPha-dlæos grauiter obiurgat, quod fignû è cœ-
t 5 lo ex-
-ocr page 330-^98 IN Daniblem PhophetaM Io expererent: bgiia uero tempoiii neqU^* quam lt;!ilcernereiK,Mai.cli.j6.).j.
Atquihoccommemorabile fadumhU' miliacionis amp;nbsp;exaltationis mes, inqu'^ Nebucadnezar, fignum amp;nbsp;miraculum m»' gnum eft.
Quare non eft mihi prætereundutnÂ' lentio,amp;c.
2. Ab efficiente principe. Ea,quç Deus excelfus ergaaliquem magni nominisuv rumfacit,ideóexponenda funt,utcæ(er* qiioque ditcancDeum debito honorepro* fequi. luxtaillud: Quis eft fapiensamp; ob« fertiabit hæc,amp;aduertec animum ad mil«' ricordias lehouç? Pfal.io/. ^. Atquiquôd fu'perbiæ dedi pœnas , amp;nbsp;quod Deo md miferente, redij ad meliorem mentem, dignitatem regiam recuperaui, fingulare eftiudicij Si! mifericordiæ Dei docunientii.Deeo igitur mihialios quoq; commonefaciendos cenfeo.
A' proprio Dei operû adiunâo.Quæ magna amp;nbsp;fortia Dei opera funt, ea pro» mulgari debenc: ut fine teftimoniadeau-doris magnincentia, fapientiaôc uirtute. Signaaucemamp; miracula erga me abeoe-dita,nequaquam uulgariaamp; humiliafunt. Debéc igitui promulgari ; ne uidîiicet nos pudeai
-ocr page 331-P R Æ L E C T I o N E s. 199 pudcat diuinæfapientiæj iufticiæ, miferi-cordiæ ac uirtuti, præclarum perhibere tc-Himonium.
4. A'cauflâ finali.Quicquid facit ad lau demRegisRegum,Dei uidelicet excelfi, illudcertè prætermitti non debet. Atqui luirandiillius erga me opeiis promulga-tio,plurimùm ad illius laudem facit. Eft e-nimargumento, folùm Deum æternum amp;nbsp;omnipotentem Regem efle uniuerforums amp;nbsp;illu m auftoritatem ß b i iure fumere,non tantùmin plebeios homines, fed etiam in fummosPrincipeSjqui fæpè opinantur im pcriurjifuum effe mere a«Tcx(»aToelt;xoji, tutt awa m C.Caligula ad auiam Antoniam fefeobiurgantem,dixit;Memento mihi o-uiniainomneslicere. Quare mihi non eft fiien tio prætereûdum, illud du, quod circa me eft editum.
Thefts.
Qui uerc refipifcunt,dant Deo gloriam j Stalijsexemplo fuo prodefle cupiflt. lux-taillud;Tibi Domine lufticia,nobisau-tem confufio faciei.Peccauimus enimjamp;c. Dan.p,;.
Dantautem Deo gloria,qui agnitione amp;fenfu fuorum peccatorum confternati, üiinmittunt fe fub poten ci manu Dei: iram
Domi-»
I
-ocr page 332-300 IN Danielem Prophetam Domini portant, acfatenturfe ei peccane! fed tarnen fiduciamifericordiæDei,per^ propter Chriftum promiflæ,fefe in pauo-ribus confcientiæ erigunt amp;nbsp;confolantun amp;iuftificati fide pacem habentergaDeib^
Excharitatis antem lege,exemplum fuu alijs peccatoribus feruire cupiunt. lux» illud Dauidis:Docebo prçuaricatoresuias tuas , pecçatores ad te çonuertentur, Pfalm.5».»5,
Zeflio f 1. Oélob.ió,
V E R s V s 4.Ç.
Nehucadnezar tranquillui ram domt mea, virens in Palatio meo : G^uumfommum viderem quod : exterruit medta vt cogitationes me a in cubilimeo, nbsp;nbsp;vißones ca fit is mei
conturbarentme,
O Rditurfecundæ partis Programma* ; ris regij, caput pritiium,quod Soie* , ni; prophetiçi recitatione confiât. | Eftautemhsecduorumuerfuum feilten [ tia. Quumres meaéflorentes amp;nbsp;tranquillç j efient: fomniumtrifte mihioblatumfuitj quod non modo uariarum cogitationum materiam mihi fubminiftrauit: ted etiam uehemencer me perturbatum reddidit.
-ocr page 333-Ï’rælectionés. 501
Vtautem fentencia illuftrôtur, docendî CauflajOrdineutemur, acprimùm ?uo temporc;deindèjquo loco: tertiOjCui: 'luarto.quo rerum eius llatu : quinto, quid oblâtumfitjfomnium uidelicetpropheti-cumamp; trifte : fextô, quo euentu, expone-HHis.Dominus lefus nobis dexteradftt.Sc nosinomHemrieritatémducat, Amen.
i. DcTcmporCi
Et(îanni,quo lioc fortiniiirriNebucad-uezari fuit oblatumj non fafta elt mentio ïxprefTa :res tarnen ipfaloquitur,referengt; i lt;iumcffeadillud têpus, quod Aegyptio-' funiRegniàNebucadnezare fubafti,amp;in I prôüitlciam redafti, feruitutem eft fequu-i tutn.Ezech.jo. Mortuus eft Nebucadne-zar Anno Mundi,3390: quum decern annis I întèuicifletÆgyptiosjdomitis iam cæte-ns Gentibus cum quibus bella gellerar,
Thefis. Alijs temporibus aliaconueni-Uncutreâè dixit Demofthenes.
2. De Loco.
InRegio palatio,oblaturil fuit Régi hoc ■ fomnium.
lhefis.Sæpenumerô idem locusamp;pec tato amp;eius pcenæ, cóuenit. In aula fua re-E'äjinqua Nebucadnezar delicijs,uolu-ptatibus
-ocr page 334-501 IN Danielem ProfhetaM pcatibus amp;nbsp;fcti/Txaltf feriiierat; tomlii® triftifsimo territus fuit. Eo locofanguinf uomens Ariftobulus ludææRexconcidit, in quo ante annum,ipfius maiidatu, inter' feftus fuerat frater eius, Antigonus, uittil' te excellens.
Etfi autem fcitè dixit Democritus; Ho-mini felicitate locus nullus, ficut necuir-tutem necanimi præftantiam,aufert: quid turn Deus ijfdem in locis præftet,amp; quunt libôratferuos fuos,amp; quurti feu caftigatfi' Iios,feu punithoftes, accurate fpeftâduni eft. Sàepèenim locus, feruitrecordationl culpæ,amp; confcientiæ accufanti reum. Tale qwiddam Plutarchus narrans,in Curia Pompeij interfedum lulium Cjfarem, an-notauit.
5. DePerfottii.
IpfimetRegiuifiohæcfuit oblata. Potentes enim potenter tormenta patiutur, quando ira Dei aduerfus eos exarfit.
Thefis. Deo periride eft, feu Principi-buSjfeuinfimf fortis hominibus,terroreni incutere. Ideô diciturPfalm./d.q. Qui luc cidit fpiritum Principum, terribilis ellRe-gibus terræ.
4.. Dererumeiuifttttu.
Quumbellis finitis, tranquillus amp;flo-
tetis
-ocr page 335-Prælèctiones. 30^ effet, inftruftus Animi, Corporis amp;c 'xternis dotibus amp;præfidijs: acnemo uel niicereaduerfus eum anderer. Nora func tthnicorum difta:Fortuna,quem nimiùm '“uetdementem facit. Etillud Ciceronis: ^«æres in aduerfis fuerur bonæ,in fecuri-; 'lisfluxæ.
j Thefls.Etiam SamSis feliciras amp;nbsp;fuccefi • 1 extetni, periculnm créant: quia læpè I 'osfecuros faciunt.Inxra diftum Dauidis: I Etegodixi in profperitate mea: Nonua-
*^illaboinfeculum. (Nam lehouah, bene-plicito tuo ftare feceras in monte meo for titudinem)abfçondirtifaciem tuam Sc fui lerrituSjPfal.^o./.g.
Simus ergo in his aduerfis noftris rebus, ronflantes,iniuriarum tolerantes, amp;nbsp;gau-lt;!eamus fpe,quænonpudefacit:in lecun-dis fimus modeftijgrati erga Deum,amp; prç-» paremus nos ad ardua certamina.
5. ^esobliita.
SomniumjuafrixJ)!». HÎC dediuerfis fpe-ciebus Somniorum nihil dicam. Satis e-oim ell fcire,iftud fuifle nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eoq; no
mine diligenterconfiderandum fomniu.
Thefis. Soladiuinafomnia, pijs: phyfi* raaiitem hominibus ingeniofis, obferuan dafunt; ilia enim de rebus magnis agunf, hæc
-ocr page 336-^04 ’N Danielem Pb,othetaü hæc de temperamenco hominis,cuius con fideratio ualetudini tuend« plurimùio conducit.
lt;S. Euentut.
Somnio mantico Rex uehementer ed confternatus. Exeo autem colligipoteft quam leui momento res human«impeH'i amp;nbsp;carnalis læticia dilui pofsif.
Thefis.Vt carnis la£ticiam,üel fomniuni turbarepoteft: ficfpiritus gäudium,nuHs aduerfaintertufbare ualent.
itäio fi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V EKS V s
f\/ouemb.4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G^amohrem à me propoßtum
ediHum, quot;vt adducerentur cor am mi omnes Sapietes Babploniee. : ejui inter' préiatiùnem Somnij not am facerent , mihi^
S Omnium trifte,admiranonî fuit Reg') amp;: terrorem eidem incufsit : hicauceni
Sc quid Somnium fibi ne*' letjCognofcendi defideriiim,accendit, . Thefis I. Motus cordis humani, qui » excicati, neccfl*if'^ cupiditaremaccendunc,pto(^nnt
excitant. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . i
homini ad Del mdicioru inteliigentiaiU' ^itio/uxia« Thefis a. Si etiamfummosPrincipes*”.' vmnesJecet ’quot;’i««®«« decet,-quis ambigateandemdece' rein'
-ocr page 337-PRÆLECTIONES. JO^ winferiorum Ordinum homines. Quis e-l'mnefcitomrtibushominibusefle diâû: î^efitisficutequüsamp;ficut mülus,quibus , ''oneftintelligeptiàjPfal.jx.ÿ.
Jhefis J, Magnaautcm calamitas eftjG j ^’^hperimprudêciam,ab Afinolanam pe- Diƒ«,ƒf(^à t3t:hoceft, àftulto cohfiliiini, ab indodö dodii. 'nftitiitionem. Vt quumNebucàdnezarab Arioiisamp; Magis fomnij fui ihtcrpretatio-’'«ni,exegit. '
The(îs4.Numerus falforumdoûoruni, tîntô magis obeft,quô eft maior.Etfi enim Tôt/«?,/«/ î^ebucâdnezaromnés BabyloniorumSa- aKaT^oi^c^ua pientescoéginhic tarnen Cercopum con- plures,eoJe iientusj plus facere pöterat ad eum circûgt; ierioreßcS Ueniendum,quàm erudiertdum* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ditio. ,
V £ R s V s 7.
'Tune accejjerunt MagijAIirolegi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
Chaldxi Harujpices: cum^fimniii dixijfem coram if fis, ifiterpretatione
tins not am nonfaciebant mihi,
THéGs I. Qui uana fapientiae opinio- « neturgenCjfefolosadomnes alios e- Donrerri [udieudos,egiegiè inftiuQos elfe pu- Ir, tant,
Eius lei exemplum occuttit, in haede U Sapien- .
-ocr page 338-)Off IN DANIELEM PROPriETAJ^ Sapienribus Babyloniorum,hiftoria. Cn; pidifsimè enim in Aulam regiani conuo-larunt, utartes fiias uenditantes,gloriani 8c opes fibi pararenr.
Ita quodam in loco querirurßernardus • deNeophycis, doftrinæ opinioneinflaris.’ Eos ad cathedram promptiores eire,quàffl adcuram. Nos iieró aureum Hieronymi præcepcum fequamur; Difce priùs quàm doceas : difcamus cœleftem doftrinam,amp; guum ufus eft, eandem bona fideprofi' rcamur.
Thefis 1. Confufïo iufta merces eft eO' Confußo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sapientiam fimuJantes, fumos
uendunr.
IraqueMagi Babylonici, qùumàRege expoficum Somnium enarrare non pol* fenr,pro gloria quam afFeftabânr,fuæexi-ftimatiönis iafturam grauem fecerunt.
j Thsds^. Deus opximo iure irridec tum ttocentetO' eos,qui JVJagos con('uJunr,tum cófultos. difcipuli. Nebucadnezarenim amp;nbsp;J\dagi,bis ad eun , demlapiderti impegerunc: Ule quidemea fcifcirando.quç Magi pianèignorabant.ht ueróignoranriam fuam cuminfamia amp;fummo difcriminefuo, ite-
rum prodenres. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
-ocr page 339-pKÆLECTIONES. 7'
Vb K S V S 8.
Tandem auttm acceßit coram me tgt;aniel,ci(itts nome» eïl Beltefazgt;ar, fecundam nomen Dei mei, in quo est Spiritus Deorumfanclorum, amp;nbsp;fom^ mum coram eo dixi.
THefis.Veri Dei rèrui,quum eins regart tur fpiritu ,ea myfteria explicare pof. flint,quç Sapientibus huius feculi pla hèfuncignota.
Quod enim de Religione uera dikit Pau Ills: Animalis homo non eft capax eöruni, lunt Spiritus Dei, i. Corin.î.i^.idem amp;nbsp;de alijs rebus abftrüfisuerè dicipoteft.
Cæterum ex his amp;nbsp;alijs hiltoriæ facræ partibus colligi poteft, Nebucadnezarem antehæc tempora non fuilfe cóuerfumad Deum uerum : etfi magnà fuiflet eius erga illitisquofdam Seruos , humanitas ut fu-pradiftum fuit.Rationes autem hæ funt.
1. QuódMagóSjharufpicesamp;aliosim-poftores confuluic.
2' Quódpoftremó Danielem uocauir, tuius tarnen fapientiam antea compro-oârat.
J« Q^odBclutnuocatfuumDeum.
tt a 4. Quôd,
-ocr page 340-3o8 in Danielem ProphetaM
4. Quód,Deorummeminiti qiiuni'^* nusfitDeus.
QuôdàDomiriograuifsjmè in eui” animaduerfum fuit, ut tandem malisdo' ftus,refipifeeret.
Ltaio 14i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V £ R s V s p.
f^outbr, s. Beltefazar,inquam,prAfe^elA^' gorum, quia noui ff/iritumDeorttiit finSiorum inejje tibi: nbsp;vllum arcH'
num non f réméré te : ojifiones Somnij meiquod“vidi:id eïl,intergretAÜt‘ nem eiu{,dic.
IN hac Regis 2ipo(rçgt;fflFBlt;rff,qua ufus eftâi Danielem,ordinè obferuabimus.
n f u- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Compellationem. VocateümBfi-
Sf t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tefaz^tr'-dc énim nunciiparus fiierataMagi-
WfÆ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AroÀulæ,rupr'ac,i./. Deinde à dignicite,
* uocateunderhMasorumpræfeftùm.
dutBeli Tnefis. Dei lerui, nee profana nomina» nee profefsionis ethnieæ titulos, magni ' faeiunt.
2. Argumentum. De rebus arcanis,)/ 1 confulendi func, quiSpiritu DeipoJlenr, ( necignarifuntareanorum. Tu uerô,Da- | niel,exeorumnumero es. Quaretumihi ( interrogandus es.
-ocr page 341-PrÆLE CTIO NE s, 509 TheGs I. A' bonis amp;nbsp;prudentibus bona ^ifcere conuenit. Reâè enim dicitur uetc-n prou erbi O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaÿ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ioîA« A(/'â/i«i.Ireni:
^•Kfedidoâü.
TheGs 2. Cauendum nobis eft, ne ab îm probis improba difcamus » Salft equidemt Wiftonax Athenienfibus, quando hi Spar-r^nisinfcitiam obijciebant, refpodiniju«« àiXfr UaKèjv /iift«SiiiaiiS(gt; jraf
TheGs J. Verè dodis,debitus honos de-‘'renduseft. VtNebucadnezarem feciGTe Pidemus.
Vers VS lo.ii.tz.
Vißonibui igitur capitis mei in cu~ bilimeo, uidebam quum ecce^ arbor in medio terra eßet altitudtne ma--gna : creuiße arbore^ (ßroboratam ße: amp;nbsp;altitudine fua perueniße ad cælum, aße^u^fuo adfinem totius terra: Ramos eitss pulchros^amp;ßuÜus iitis maltos, cibum^ pro omnibtts in-ßtei:ß(b ea'vmbrä captare beiîias ^g^i: amp;in ramis eins habit are aues ^lt;^ii:deniq^exea cibumpercipere 0-ninem carnem-
Sen«
« 3
-ocr page 342-Yt0 iw Dâniëlem Prophbtam
SEntentia eft: Ego in fomnis uifus mih» fum uidere, Afoorem modis omnibus præclaram amp;frugifcram.
Defcriptionis autem hæc capita fünf.
1. Quantitas.Eracadmirandæaltifudi' nis, fieurconus eins cœlum uidereturat-tingere : terrarum orbem ramorum amplitudo,occupare.
Z, Locus. In medio terræ,loço uideli-cet maxime oportuno.
Aftio. Creuitmaioreminmodum,amp; ramos extendit.
4. Qiialitas. Roboraça eft, amp;nbsp;uiribus mägnopereauda.
y, Vtilitas.i.Hofpitium amp;umbramex-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ hibuit omnigeneriani-
mantium.
2, Subminiftrauit aliments animantibus.
Quid hoc loco Ÿii/iiiii nobis obferuän-dum cenfesf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Edam Arbores teftes efle prouidenris ; diuinæ, qua Homines amp;nbsp;Animaliabruts , feruanturtquandomultis modis utrifque profunt. Eüß autem Socrates., in amrenun , ruris feceftlim inuitatus, refpondit: Malle , fe inter homines,quàm inter arbores uiue- ,
-ocr page 343-I
Prælectiones. } I I re,eèquod hænoHdoceant: fitarnen,e-tiamillæreftèafpiciâcur, eiudiuntnos de mukis magnis rebus, quarum aliquas ac«i tingam.
PiimùmadmonentnoK decaduca amp;C lianidalmpioruni hominfi felicitate, lux-tadiftum: Vidi impium ferocicntem, 8c kextendentem inftararboris patulæ. Sed tranfiuit, 8c ecce non erat,Pfal.37.35.36.
Deinde de Piorum uita, multis pietatis ^ocumentisconfpicua, ScilluftrijPfaLuj. Etclluirille tanquamarbor plantata, fetus fluenta aquarum, quæ frudum fuum dabitin tempore fuo: amp;nbsp;folium eiusnon niarcefcit,amp; quicquid facit profpcrtjm eft, PfaLÿZ.tx.Iuftus ut palma gcrminabitetan-quamCedrusinLibanofuccrefcet cû au-gnienco.(3.Plantaii in domo Domini in a-itijsDei noftri florebunt.
Poftremô,quum arbores nououere ef-florefcunt, quum frudus fuo tempore fe-iunt,quum hyeme omnc earum dccus fol-uitur: denique quando fenefcunt amp;nbsp;tandem concidunt, de noilro ortu, flore amp;nbsp;fiuAibus uitæ, de feneda periodo uitænos admo-
nent,amp;c.
Vei-
I
-ocr page 344-312 IN Danielem Prophetam lefiio y y.
Nouemb.6, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Versvs ,3.,4.,7..d.«7.
V(debam in 'vißonibmcafitismei ß^fercubilemeumt (juum ecceFi^i!' (ß SanUns e cœlo defcenderet, Cl4~ mansflrenue,(^itaedicens: Exßin-dite tHam arborem nbsp;nbsp;amputaien-
mos eiui,deijcitèfolia eifti,amp;ßarßtt ßu£lui eins :'uagentur beüianejub' ßnt et,dr aues à ramis eitts. VeruntA' men flirpem radieu eins in terr Art' Un quite, dr cum 'vinculoferreo chA-lybeoq^ apudtenerdherbam agri : vt rore cœli intingatur, dr cum heilet ßtport 10 eius in her ba terra : Auirntu I eiusabhumanomutetur,etcorbeßiA detur ei :feptemq^ tempora prat ere At eum. Ex deer et o Vigilum -verbu hoCt dr exßermone Sandl or um hoc poll A-latum edl: 'vfq^ dum adducatur,'vt A-gnofcant 'viuentes, dominari exceb ßtm in regno hominum, ade'o vt cAt •vult tradat illud, dr abiedlißimu ht-minem conliituat in illo.
I
-ocr page 345-, Prælectiones. 515
ADmodum amp;nbsp;»legas amp;patheticaeft hypotypofisjArboris deieâæ,amp;o-nine fuum decus amittentis : fie ta-”’6nutimapars trunci cum radicibus,re-Mua maneret. Cæterùm de ftatu huius al»-^«gorici Somnij, fuo tempore dicendum nobis erit: nunc fatis fuerit Circumftan-tias amp;nbsp;Cauflas logice percenfere, amp;: aligna dodrinæ capita, tanquam condimen-taafpergere.
gt;• Prçco tantæ rei fuit Angelus, qui hoc loco vigi/uocatur: hoc eft,admodumocu-latus Spiritus adminiftratorius : Sc Sanâof, lt;luia feiunftus à Diabolorum,qui ordinem fuum deferueruntjColluuie, alienus effet à peccatis.
Thefîs. Siuerècredimus Angelos,qui noftracauffa excubant. Vigiles amp;nbsp;Sanâos 6ffe,pritnùm quidem de noftra aduerfus poteftates tenebrarum defenfione -, benè Iperemus; deinde uerö, eorum exemplo nigilemus,oremus,amp; emundemus nos ah omnibus inquinamétis carnis amp;nbsp;fpiritus.
H. Decretumautem fuit, ut arbore de-*efta,amp;foluto Omni eius décoré, difsipa-lenturbeftiæ 8c aues:amp;illa obbrutéfcat.
Thefis, Arbor deieâa imago eft hominis,qui magnam leium fuarum inclinatio-
u 5 nein
-ocr page 346-J 14 Danielem Prophetam nem Sccomurationem experitur: amp;muli tisiniurijs amp;c calamiiacibus eftobnoxius. Notum eft ueius Pfoucrbiiim:Calt;ifnlt;e5«fi'* fuomnes ligna coBigunt.
1 1 I. Adprobatores autem tancærei, fuerunt Sanfti, Vigiles : id eft, beati Angeli cu m tota Ecclefia eius temporis, quae crudelifsimè à Nehucadnezare oppteffi fuerat.
Thefts. Ecclefta Angelica amp;nbsp;Humana, iufta Dti indicia adorac amp;nbsp;uehementer probat.
1111. Mitigationis pœnæfymbolûfuit, quod trunci ima pars cum radicibus man-i lit, amp;nbsp;tore cceli irrigata eft, certo tarnen tempore.
Thefts. EtftOeusnonnunquam ob i'» (u«j/ax,familias amp;nbsp;genres exfcindit : tamen iufticiam mifericordia fefe temperate o-ftendit, quando nonnullis dar ut refipi-fcant,amp;c.
Finis tantçrci fuit.utDeum efleRe-gum Regem, amp;nbsp;imperia CQftituereSt mu-tare,manifeftum fiat.
Thefts i.Pœnæ publicæ 8c priuâtæ, quas etiam magni nominis homines exfoiuiic, , teftimoniafuntde iufticia amp;nbsp;iudicioDei, ^uiomniu eftPiinceps.luxta didumTro-
-ocr page 347-PB.ÆLECTTONES.
feûà ira hominis confitebiturtibi, refîduû îrarum fuccinges,Pfal.7Ç.
Thefisz. Deus reges Scconftituir, amp;de gradumouet. Itaqueeorum fuerir.feruire Domino cum ueneratione, amp;exultareei cum tremore: Ofculari filium,ne irafcatur, Pfahz.n.iz.
V £ R s V s l8.
It^io fi. t;, ftoutb.
Hocfomnium ego Rex Nebucadne-zarvidi-.iam tu Belteßtzar-interpre-tAtionedie : propt er ea tjubd nu Ht Sa-pientesregnimeipojfunt interpréta^ tionem notantfacere mihi: Tu autem potes : (juiaIpiritus Deorunt fanBoru inelltibi.
SEntentia eft. Quum Somnium hoc ftnv Ti««gt;,perfpicuèàmeexpoficum, inter-pretationedignumfit:Tui muneris e-rit.ô Daniel, illud prüdenter amp;nbsp;uerè inter« pretari.
Etfi Auguftinusalicubi uerè proniieiat: Non eïTe obferuanda Somnia, quæ uideli-cet fallaci ludunt temeraria noâe, amp;. paui-das mentes uana timere iubent : diuinitùs taméfieri,utfomnia,àuulgaribus difcernâcur,amp; difcendi,quid a fibi uelint, cupU
-ocr page 348-Jiff IN Danielem Prôphetam cupiditatem accendant,uel hocNcbucaJf nezaris exemplum docet.
Occurrit autem hocloco prouerbij ; gentifontesloc]uuntur,in{igne exemplutn.EC' enim difertè ait Nebucadnezar: Sibi qu* Réxmaximus effet: non autem uni exO' ptimaribus fuis,aut è terrç fiIijs,Somniuni hoc uifum efle. Multó enim maioris ea, quæ ipfi fefe uidiffe aut expertis effe Principes cenfent, faciunt, quam quæab alijs» etiam optimis Sc cxpenentifsimis,coinî mcmorantur.
Confirntiitio.
Quod cæteri fpiritu Dei fanâi'deftituti, præftare nequeunt,idijs,qui illopræditi îuntjpræftandum eft.
' Huius Propofitionis manifefta ratio eft, tradita hocTheorematetheologico. Dona Spiritus fanai, feruire debet inftitutio-ni Sc emendationi non propriæ folùm,ue-rùm etiam alienæ.
Cæteri Sapipntes.Chaldæi, Somniuni hocinterpretari nonpoffunt. Ratio: qui^ deftituûtur fpiritu intelligentiæ arcanoiu.
Tu uerô,Daniel,Spiqtu Dei fanabideft, întelligentia return façrarum amp;nbsp;abftrufa-ium,excellis plurimùm.
Quarc tui muneris fucrit,Somnium hoc
raeuin,
-ocr page 349-PRÆLECTIONES, meum, quod hauddubiè res magnas por« tendit, interpretando, meæ uoluntati mo» tem gerere amp;nbsp;fati s facere;
Th E s E Si
De Difccntium officio.
h Quiresmagnipendunt,eas cognoa fcendi defiderio ardefcunt. Reftè ergo A-tiftoteles cenfuit,adrhirationem, philofo-phandicauflamhominibus ingeniobs ex-iiibuifle. Sed non minus reftèdixerimus, tsligiofam admirationem rerum diuina-tunijftudijTheologici amorcm in nobis ïccenderc amp;alere.
'gt;'• Cæterùm,honeafolùmquænobîsj etiamilia quæalijs, bonis præfertim, jbfeolferunr,?’i?ii’#*aô«aj«'noftram fouere debout. Sæpè enim à jn’nn!» Tàtgt; aeipixf/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fæpè
^tiam holicor ualdè opportuna loquitur.
. J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem noftra, non in nobif-
'pfisacqiiiefcere : fedperoperumamp;Iudi-f'orumDeiconfiderationem.Dei gioriæ bruire,deber. Quid enim Deus, ad decla-f’ndamfuam feu mifericordiam feu iufti-agac,potifsimùm eft fpedandum«
De infiUciter docentibiu.
’• Seculihuius fapientes,etfîfibipluf-quam
-ocr page 350-? r 8 IN DanielbnI ProphetAM quam lyncei uideantur,tarnen in rebus di* uinis plané cæcifunc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7
I. Suam autem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turn maximè
produnt,quando de arcanis Dei iudicijs intcrrogatijobmütefcunt.
3. Idemuero de illis dici poteft, quod Apoftoluspronunciauit de pfeudapofto-lis : Quorum finis eft exicium : quorum Deus eft uenter, amp;nbsp;gloria cum confufione eorum,qui terreftria curantjPhil.j.iÿ.
4. Seite autem uocantur à Petro Apo-ftolo ; »1)5-1» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, fontes aqua cafentes Si
nebulæ à turbine agitatæ,2.Pet.i.gt;7.Polii-centurenimfalutarem doftrinæamp; confo-lationis amp;confilij potum, quo tamenph-riè deftituuntur prætumidam uanitateffl loquentès.
5. Caufla auté infeitiæ w eft,qu()d expertes funt Spiritus Dei,qui lolusiutel-ligentiæ fons perennis eft.
De ijs cfùi benè docent.
I. Præclarè docent ij, in qüibus eftSpi-^ titus Dei fanfli.
2. Hic enim ârcana retégit, Matth, l^• »7. amp;nbsp;in omnem ueritaté ducit,Io3n.i6.qi
3. Nequaquâautem illi fefe prçalijs uen ditant,fedrogati modeftè relpondeniSî alios eiudiunu
4. Quum
Prælèctiones. JI!gt; Quum autem eapræftcnr, quæalijs »?iw«raluiit,admiration! funt omnibus.
5. EtquiaadDei gloriam omnia refe^i runt,aDeoipfi quoq;glorificantur, i.Sam. i.Glorificantes me,gloiificabo, Datenim Deusgloriamamp;gratiam feruis fuisi Itàq; uoshortor, ut ueritatem amp;nbsp;pacem feéte-i minijUtftudiaamp;uitam ueftram ad Dei glo riamreferatis: ita enim futurum eR,ut opprobrium quod metuitis à uobis auferac Domins,8c uos omet liera gloria, amp;tueai aduerfu s Sycophantas amp;nbsp;hoftes omnes.
V t R s V s (9. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Itfiio
Tune T)aniel,cuitif nemen esl Bel- ' tefazar, quum oh^upuijjelj filuijjet cjuafi her am 'vnam -, amp;nbsp;cogitationes etui conturbajjènt eum :froloquentt Regiac dtcenti:Ó' Belt efaz^arfèmniü ^interpretativ neperturbet nbsp;nbsp;ter-
teant te, rejpondens Beltefazar dixit : Tiomine mifomniu hoc eueniat
'' Ojuribus tuis : interpretatie eins i-t^imicistuis,
T Ria nobis in hoc uerfu obferuanda funt.-primum Danielis Häi rs» ; Je« inde, Regis humanilsima cóteftatio, qua
-ocr page 352-jto IN Danielem Prophetam quaideo ufus eftutille metumponeret,amp; libéré profiteretur rem Mncani’.tertiOjDa-nielis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quo ufus eft in fuæ orstio*
nis exordio.
Danielper horamracitus fefe cónnuifj 8c admodum trifti illo Somnio perterre-faftus fuit: fie ut id facile poftet ex geftib. amp;aliis circumftanti/s animaduerti:
Vêtus eftprouerbium: vbitimor,ibicrpH‘ dor.Et reâè dixit Plato in de Legibus:« aJ'(ixài'cafj(iagt;Tloif/iii\,T'iki, Audacia impudentia {)arit. Laudandaitaque eft uirtus Daniels , qui de re ardüa fibi nequaquampræci-pitandam elfe fententia,reflécéfuit:quo£l ncutiquam elTet «ei'f’
Thefis prima.Silentiurn ,reru amp;fermo-num céfurae, feruire debe t.Reâè ergo bea-tus Hieronymus: Diü, ait, confidera, quid loquendum fit:amp;adhuc tacés prouide,ne quid dixilTe pœniteat.
Thefis z.Turbari bonû eft, fed non per-turbari : ut dixit Bernardus * Perturbantut aûr,qui non animaduertunt qui fintbono* rum amp;C malorû fineSjOec intelligûtjimpio' rum res fecûdas, uelut fcadala, intermab^ piorum res aduerfas, cùm ad bonû eis ad-iumento fint,inter bona,referri debere.
2*
-ocr page 353-pRALECTIONES.
2. De Regit humawßimit cott-folatione.
Rexfic allocutus eft Prophetam : O'Bjî-^^lfiir,Somniü amp;nbsp;interpretatio eius, ne ioturbent,feU pWerrefaciitte.Pone metûÆrfi enim quidfi-bi uelit hoc trille Somniiijaueo exte potif-^mü cognofcere : tarnen,nolo periculu alilt; •juod uereare,etiamG triftia aununciaueris;
Thefis. Sapiunt Principes , quando non lolùmiucunda,fed etiam trinia,aut obiur-gationes amp;nbsp;exhortationcs , audire parati Hint. Córrtemorabilis ea dere narratio extat,apud Diodoruin Siculum,de Philippo Macedonum Rege, qui quum poft uiftoriä Chæroneam,Epulo duces fuos excepifter, Stiam temulentus j lertum geftans hofvSav-wScchoreas ducere cœpillet,non habita ftgiçmaieftatis rationed Demade (qui inter capriuos erat ) hac uoce reprehenlus: Demirorte,quum tibi Fortuna Agamem-nonisperfonam dederir,Therfitæ opera fa 1 «re:non folùm non fuit offenfus : fed etiä ' lieliitbeneficioaifedus,iibertateDemade amp;cæteros Athenienfes captiuos, donauit.
Vtinam ea fit humanitas amp;nbsp;modeftia o-I mniuin Principum Si. gubernatorum :qui âlioquiujfi fint inhumani 8c fuis formidan-di,raró uerum audiunc,
X 3. De
-ocr page 354-ÎÎ2 IN Danielem ProthetaM
J. De £upheiniftno,(iuo fuam orationem Dit' niel exorfus eil.
Domine mi,Soinnitlt;in hoe eueniatho{libuittlii,(^ fiut interpretatio inimicif luis.
Senteiitia eft,Quum te Dominu Siprin« cipem meum, reuereiKeragnofcaiilludin^ ]u,quod trifte hoc fotnnium portendit,hO' , ftibus tuis,quàm tibi euenire, malim. J
Subiedionis aurem,amoris amp;nbsp;mjkwJ«« j erga Rcgeirijideo comineminit,uteiusbe-neuolentiam prüden ter captenamp;tanto mi gis docilem reddat, amp;nbsp;confilij boni tu-pidum.
Sed hîc quçritur,Reâéne feceritDaniel, qiiando mala hæc hoftibus imprecatuseft, quæ tarnen Nebucadnezari diuinitùs de-nunciari,animaduertebat?
Acprimùm quidem nonredèneepièc' um fecilïe , hac ratione probari poite ui-detur.
Qui certo alicui homini, iufto Deiiudi-cio, impendentes pœnas, in aliorumcapi-ta recidere ciipit, is Deiiudieijs aduerfan-dOjgrauicerpeccar. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
Daniel autem hoftes Regis pœnasiftn i lucre malebat,quam Regem,qui tarnenluä j fuperbia amp;nbsp;tyranide iiias promericus fuit*
-ocr page 355-*•quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y
PRALECTIONES.
Quare nec reâè , nec piè feciffe ui- gt;nbsp;detur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ItJ
Refpôdeo,aliud efle Dei iudicijs limpli citerreclamare nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eauidelicer,
tanquamiiiiüfta.irtipióbahdo : aliud, certa lege mitigationem impendentiummalo-tuin àlicui comprecari : id quod Daniel fe-cir.Non eiiim, nifi nar« ti. Régi refipifcenti, amp;benefadis malefaéla pentanci , parci à Domino uoluit. Cæterùrtl, quum hofti-Us Regis male precàtur, ijs qui Rege ni-hilô meliores, aut etiam détériores erantj ädraftiam nemefin, precàtur. Nó efl: autein àiufticiaalienum,optare urrelipifcentibus telaxentur poenæ, cæteris autem irrogeiï-turamp;exafperentur.
Secundo, quum ludæis exulibus uo-ce diuina effet iniunâum , ut preces pro Magiftratu Babylonico conciperentgt;ut ei honorem amp;nbsp;amorem debitum probarent: officium boni uiri fecit Daniel , quando Régi fuo benè precatus eft. Nota fuilE j diûa.
1 lere. 29.7. Quæriteprofperitatemiftius 1 ciuitatis,quôdeportauiuos,amp; orate pro 1 ealehouammam cum profperitate eius fu« ' turaeftuobisprofperitas.
EtG aûtBaruchi liber nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft,qa tarne
X i lenteii-
-ocr page 356-324. IN Danielem ProphetaM fententia ülius, Cap.i.ii.refpondetoracU' lo leremiæ, eamrecicabo. Atqueoratepro uiraNabuchodonol'or, Regis Babylonici, eiusq; filij Balthafar, ut dies eorum in tetra diuturnitare diebus cœÜrefpondeant.
Secundo quæritur,Reâénc taciatChri-ftiani in Turcicis prouincijs uerfantes, quando preces concipiiintpio Amurathe, ' Turcorum Imperatore.eius exeicitibus,amp; petücutilli dccDeus uifturia dehoftibiis?
Refpondeo: Longè aliud eft iiiftituere deprécationes,preces, poftulatioiies, gia-tiarum aéliones pro quibufuis homiiiibus: j proRegibus,amp; quibuluis in eminentiacó- ’ ftitutis ; ut uidelicet tranquillam ac quie-tam uitam degamus, cum Omni pietareamp; honeftate, j.'Iim. i. i. 2. Aliud uerô,Deuni । orare,utTurcis,inipiaarina Chriftianisin-ferentibus, amp;nbsp;Chrifti nomen delete cupié-tibus,ferrum etiam in ipfius membraamp;ui-fceraftringentibus, uiâoriam coiicedatamp; fucceftum.
Vel enim Chriftiani illi , nos tanquam conferuos amp;nbsp;fidei domefticos, charitate profequendos relt;ftècenfent:uelperperam opinantur,nullo nos babendoseflèloco, aut eadem feruitute amp;c calamitate,quaipli opprefsifuntjdignos. Siilludprius,iliis
-ocr page 357-Prælectiones.
eftperfualum jqüaconfciennahoflibus fi-dei,Chriftianifmum radicibus extirpate eu pientibus,optare poffuncutuiftores eua-danc.Sin poRerius illis cordi eft, tum uero Chriftianifmus eorum parùm ab Ecbnicif-rtiodifFert: ut qui Chriftianifmi charafte-te,uidelicet charitate frarerna deftituatur.
Res ipfa autem,proh dolor,loquitur, re-ligionis,quam Græci huius ætatis profi-teneur, eas elTe corruptelas, ut non mirum liteos nefeire, quos fuis præiudicijs gra-'lent.Etenim àPapiftis diflentiunt, non eo j l^olùni nomine quôd de Spiritus fanûi pro-j «fsioneßi de Purgatorio ab eis düTentiût: fsdetiam quia in ilia fua lt;4»?io»tu/'»,primatum Ecclefiafticum fomniant. Rurfum , quum fe duces cæcorum elTe purent, noftrorum ! '’tagiftenum,neutiquam admittunt: amp;te-j “isbrasfuas luci doftrinçe Ecclefiarumno-l^rarumanteponunt.
V E B. s V s 20, 2 1,22.
v^rbor tila (gt;ua.m ziiami-iqux cre^ Dtccmb. uit Prohor at a e^lscuitts altitudofer- nbsp;nbsp;»{Sj,
^tnitadcœiMm,amp; aßectiK in tot am ^(tram,cuiat rami jtulchri, multi,etti cibu'Spro omnibits infuit: ßb qiia habitabant beliia agri, Qquot; irt
X 3 cuita
-ocr page 358-3 2(5 IN Danielem ProphetaM cuiw ra7nis fidebant aues C(eli:T'i( es,. Ô Rex, creuisii nbsp;nbsp;rohoratts^ es : ni
Cr amplitudo tua it a er cutt,ut perue-nerit adcœlum, ac domintu tuttniäd 'pnemterra.
DVoin his tribus uerfibus nobisfiint confideranda, Propofitio öc eiufdem Amplificatio.
Propofitio eft metonymica, Nebucadiie zarRexarborillaeH, quâfecundiimquieté infonmio uidit. Inhacaute propofitionc, uerbu fubftantiumeft, nonvjr«p/ii!'fignificat, led Gmilirudiné. Vtinhifçe diftis,inquib. difparata de feinuicé figiiiatè prædicantur.
Gen.q-i.id.Septem uaccæ piilchrç, fepte anni funt:amp; feptem fpicæ pulchræ,fepteffl anni funtjfciiicetfignificatiuè: quiatotan-nos fertiles rcpræfentané.
Cantic.Cant.4.. i.Oculi tui columbarum funtjCapillus mus quafi grexcapraru: Délires tui utgrex ouium æqualiûificutturris Dauid colliim tuû eft.Huberatiiaficiitduo hinnuli Capreæ, amp;.c. Omittq recenfionem excniplorfi,quæ quü pafsim occurrâc,om-pibus nota funt.Hoclatis fueritmonereiie ritacis ftudiofos, diligenter confiderandu, in quib. propofitionibus uerbuni fubftan-tiuum
' I
-ocr page 359-P B. Æ L E C T 1 O; N E S.
liuumSMiWjproprie riimatiir,amp;înquîb. crât litè. Ac quoties difparatum de difpaiaco prædicatur, manifeftum eft, decurrendum elTe ad figuram concinnam.
Amplificatio poëtica amp;nbsp;elegâs eft,ut quç perpétuaquadam Allegoria conftet. Eius autemfingulas partes fçrupulosè perfequi, necfèrt animus, nec etiam neceffe eft. Satis eiiimfuerit,fipræcipua Capita,fummi Pria dpis adiunfta indicantia,exerto digito de-nionftrauero.
SuntautemPrincipis uiri adiunfta præ-, cipua.
i.Auftoritas,quç altitudine Sclatitudine atboris,adumbrata fuit. Vt euim aliifsima amp;lâfifsimaarbor, etiâèlôginquo perfpici poteftificheroicorum gubernatorum glo-lia,genres plurimas illuftrat: quando,uc Deniofthenes dixit,unus uirheroicus, to-tamgentem illuftrat.
Thefis, Quum Deusiufto iudicio inter.» dumeffundatcôtemptum in Principes, amp;nbsp;eoserrarefaciatininanitate fineuia,Pral.
107.4,0. etiamPrincipem orarecum Daui-de oportet: Aufer à me opprobrium amp;nbsp;con-temptum,Pfal.ii{gt;.
Oremusauté ipfiquoq;Deum,utnobis gloria amp;nbsp;gtaciä dare dignetur, amp;nbsp;uirtutis
X 4
-ocr page 360-5 28 IN Danielem Prophetam acernditæ dodrinæ ftudio, tueaturquifiji perfonam l'uam,ne fitludibrio.Semperau-rem perfuafum habeant ueriratis ftudio* ft, gloriam, non infamiam amp;calamitatefli elfe,ueriratis cauft'a apud mundum male audire,
z.ivifyKiixfeu Beneficentîa,à qua boni Reges amp;nbsp;Principes dicuncHr’u'»/gt;gt;ua',bene-fici,Luc.22.25.Vtautem arborilJa omnige-iieri terreftrium uoiantium animatium, alimentapræbuit: Sic decet pium Princi-pem,qui non diffère à bono Pacre,alimenta iubieflis non adimere, fedpotiiis largamâ niifubminiftrare.
Thefts. Regnum conceditur Regi, Dei nutu.’it'f ii'ifyitriaf'iàjti’ è tiêpif ; ad beneficen tiam exercendam,nonautemadfubditos conrumelia afficiendos.
Eftaucemnoftri quoque munerisbene* facere fratribus,ueIre,ueJ copftlio, uelhu-manitacis officio. Juxtadiélum : Porto,ne benefaciendo fegnefeamusttemporeenim fuo meremus, fi non elanguerimus. Nem-pe igiturdum rempus habemus,fimusbe-neficiergaomnes,maximè uerô ergado* mefticos fidei,GaJ.6.^.io.
J.Animus à «^(’«’‘tazrDÂi^^/çitpJanèalienusmi* /lus amp;fuum cuique tribuenslocum, Scio hsç
-ocr page 361-PRÆLECTIONES. Jip
IiæceireaIIegorica,fed tarnen quum uenu-ftifsimam imaginem habeanr, digna funt quæexpliçentur.
Vthæcingens arborauibus amp;beftijs ho fpitiumcoueniens exhibuit,amp;aducrfus cç liiniurias tutata eft:fic decec Magiftratum, fubditis,quorummagna eft uarietas, debi-taofficia tutelæ amp;nbsp;defenfionis aduerfus in-iuftam fine perfonarum refpedu, cóftanter amp;prudenterpræftare.
Thefis. Tutelage defenfiofubiedorum, iudicia,præniiorum amp;pœnarum difpenfa-tiones, iuftè citratjue perfonarum refpe-ûum,præftari debent à Regibus amp;nbsp;Magir ftratibus.
Sciamus autem ordines amp;nbsp;gradus homi iuiin,quosdiuina fapientia, boni publici caufa,fanciuir,nobis magnifaciendos amp;a-mandos efire:fuum cuiq; locum, ceu ftatio-nemaDeo afsignatam,efle relinquendam; noftroloco mädatasoperas gnauiter amp;e-leganter præftandas^ amp;nbsp;unicè hoc agendû, amp;àDeo optandum elfe ut labor nofter non fit inanis in Domino , fed feruiat i-pfiuslaudiamp;noftræ aliorumque inftaura-tioni, Nepudeat nos fortis noftræ etiam-fiea humilis uidetur : Difeipuli enim lefu Çhrifti, qui eft ueritas quum fimus, tm/i
X eei«f
-ocr page 362-}J0 IN Danielem Prophbtam (sas óAifö«« adde eciam perhonorificum nobis efle ducamus.
iç. i,D«tinbr.
V £ R S V S 2^. 24.. 25.26.
^^odautem -vidit Rex vigilem óquot; Janêtum, defcendentem de cceloacdi' centem-.Exfctndtte arbor em iïiam, ac f er dite earn, 'veratnflirpem radicum ei.tts in terra reltncjuite, cu vincul» ferreo chalybeoj^jit afud tener amber ham agri i 'ut rore cceli intingatur,à‘ cum fro be si If s agrifit fort io eius,vf^ diimfief tern temf ora tranfieantfiifra eu. Hac interfretatio eEt Regis, amp;nbsp;decret u Excelfi e^, quod(uferueturum eEt Domino meo Regi. Nam te defell^ homines d fie, nbsp;nbsp;cum beHüs agrifutU'
ra efihabitatio tua, herbamq^ vt bO' htssguftanddtibi dabunt, fir rore call te intingent ,feftem^ temf or a effi' dent vtfratereat te : vfiq^ dum no fie as dominari Excelfium in regno hominu, fir cui 'uult dare illud. ^od autedi-cebant relinquendafiirfem radicud' Uus arbor is, regnu tuum ttbiftabile rit,ex quo agnoueris Cvelosfi^d edi,Deïi (cell terraq, conditorem')dominari.
Propo*
-ocr page 363-Pralîcti o NE s. )3ï PRopoficio. Tu ô Rex Nebucadnezàr, peccatorum tuorum dabis pœiias, re-ftè mentis lumine aliquandiu priua-tus,amp;in bru CO ru ni forte m redaftus: donee Deo te refpicientCjad reftâ menté.rediens, Deo gloria dederis,amp;in integrû reftituaris-Obferuabimus auté in his uerfibus, hæc omnia.
I . Pifturam allegoric! rei maximæ.Sicut excelfa Scpulcherrima arbordeiefta, cœli obiiQxia iniurijs,déçus fuum amittit : fi tarnen truncus cum radicibus remaneatjtan-demiterum fuccrefcereamp; efflorefeerepo-teft:Sic tu quoqj,Rex maxime, amiflb reélç rationis ufu,dignicate regia excides quidé: fed tarnen Deo terefpiciente, ipfi gloriam dabis amp;nbsp;pçenitentiarnagesjdignitatcmqi reciiperabis.
2 .Qui fint tantæ rei Telles amp;nbsp;adminillrî, Angeli uidelicet, qui cur uocenturVigiles amp;Sanâifuprà diâum eft.
Thefis.Si bead Angeli lætaturfup er uno peccatore reßpifcentCjLuc.i^.io.cui dubiû efle pofsit,illis dolere plurimû,fi quem âj«»« elfe ui deant. Hos illorû affeftus, amp;nbsp;iiiprimis w/;taif!£eraölt;'i)!ji/nos imitari decet.
j.Quis eiufde auftor primarius fit. Deus uidelicet excelfus,qui Regu Rex eft amp;nbsp;Do-minusDaminantium,
-ocr page 364-JJ2 IN Danielem ProphetAM
Thefis.Deus no minus in Reges amp;nbsp;Prin» cipes animaduertit.quàmininferioris or-dinis homines,quando peccant,Pfal. 6^. $• Dixi infanis,ne infaniacis;amp; impiis,ne ex-tollatis cornu : ne extollatis in excelfmn cornu ueftrû,neq;loquamini collo pingui. 7.quianeq;ab Oriente, neq;ab Occideiite, neq; ab Aquilone uenit exaltatio.S.quonia Deus iudex eft,qui hunc humiliât, amp;nbsp;ilium exaltar.
‘Q3? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Amentia uh
delicet,qua comitata eft dignitatis regiç a-mifsio, bclliiina uita expofita iniurijs cœli.
Thefis. Quiredarationc,amp;poteftatein fubiedos, dill multumqj abufi funtad Dei amp;Hominum contumeliam,iufto Deiiudi-cio tantis uitæ dignitatis prçfidijs orba-ti, in brutorum fortem abiedifsimam redi-guntur, Sihominum acternpeftatuminiu-riis,meritó obnoxij hunt,
ç.Qiiàm diuturna fit hæc calamitas futu-ra. Septem tempora præteribuntte. Sunt qui defeptennio accipiant.
Thefis.Vtpræmiorum difpenfationi,(ic quoq; pœnarum exequutioni.fua qiiaedam temporum momenta, diuinitus funtpræ-ftituta.quibus utraq; terminantur,
6.Quo fineamp;cófilio Deus iftafadurus
-ocr page 365-Prælectiones.
fit,uidelicetutmalis fuis doftus Nebucad-nezar,agnofcat Deû excelfum fuperiorem fe.Cœli autem uocatur Deus, creacionis Sc conferuationis eius cauffa: ut amp;nbsp;Luc. zo.
4.BapcifmaIohannis ècœlo(id eft,àDeô-iieerac)an exhominibus.
Thelîs. Magna quidem mundi RegG dî-gnitas eft, nih camé fefelum mi tear fubpo-tenti manu Dei:reipfa experientur, Deum ope. max.inipfos quoq; ius fupremum Se planèinuiflum obtinere.
7.Quo pafto mitiganda firpœna. Relin-quecurlbrps arboris clim radicibus,ur rur-fum pullulare, efHorefcere amp;nbsp;fruétum ferre polsic. Hacimagine admonicus fuieRex, depœnarum mitigatione.
Thefis. Pœnas moderatifsimè infligit Dominus, non ut perdat, fed ut corrigat quosiili uifum eft. Ideô apud Abacuciim dicirur Deusj in ira recordari fuæmiferi-cordiæÀ
Vers VS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itâio âo,
opter, ô Rex, confiliu meuni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4-
placeat ttbi , peccata tua tu^icia abrumpe , intquitates tuas gratta erga affli£îos:Ji ( forte) er itproro* gdtio tranquillitati tua,.
Duo
-ocr page 366-3 34 ’N DanieleM Prophetaü DVoinhocuerfuordinètraftabimusj
Sententiam genuinam Confilij Da-nielis, amp;nbsp;lophiftica OpinionéjqUain ex deprauacione uerborum Danielislelui-tæpctunt.
Redèdicitur ueteri Prouerbio :Rfspfrilt; tonfilium. In hocautem confdio ,pnmùm fi-nem : deinde eum , cui confilium datufuit: poftrerriôjconfiliû j perpendemiis. Menii-nerincautem Studio.G,præclarèdiâumab Ariftotele,in i. Rhetoncorfl;CófiIium non cft de fine,fed de ijs quæ funt ad finem.
I.Finis erat, Prorogatio traquillitatisre-gis Nebucadnezancui impédebatmaxima calamitas.eo quod fafces Deo haäeniisno fubmififlet. Exemplü autem hiiicexparte non difsimile de Achabo rege Ifraelis habe tur,(.Reg.î(. z^. Vidifti, ait DominusàdE-liâ, quód humiliaueritfe Ahab à facie mea? propterea quód humiliauit feà faciemea, nó inducam malum in diebus eins ; in die-bus filii eius inducam malum fuper do-mum eius.
z.Datum autem fuithoc confiliumRegb nondum ad Deum uerè cóuerfo, quodob-feruaremagnopereinterert. Etfi aucemiio infieias eo,me exluperioribushiftorijs,de i Nebucadnezaris erga Danielem 8i Soda-
Ie»
-ocr page 367-c/ -
PrAIE CTIONES.
i«s eius benignitate,ex edido de non blaf-phemando ludæorum Deo amp;nbsp;alijs qui-bufdam collegifTe aliquando, prins Nebu-cadnezarem conuerfum fuifle,quam lecun duinqiiietem Somnii'i hoc uiderct: tarnen, utnonnifi poft grauifsimam in fe Dei ani-niaduerfionem , uerè conuerlum eredam, bis caufsis moueof.
1 i. Qaiód fecurus animi fuit,verf.4.
i I. Quód fomnio territus Magos omnium primo confuluit,/.
11 i.Quód Bclum Deiiin fuuiti uocauit,8i 1111. Qnód à Domino graüifsima pœna afFeftüsfuicobfuperbiam amp;nbsp;tyrannidé,3^i
V, Quód dil'ertè fallus eft,fe malis domi-
1 tum,relïpuifl'e, amp;nbsp;turn demum Deo dedifl'c gloriam,3 .
3. Confiüum, Vtneimpofterum uoxty-lannide tua oppreflorumjad cœlii clamicer, age,benefadis malefada,crudelicaté huma nirate,penfaco.Ratio huius confilij hçc eft.
Contrariorû contraria funt côfequentia;
At qui lyrannidem in fubiedos,belli pa-cisq; temporibus exercere non definit, ac-cerlit fibi eas pœilas, qüas etiam opprelsià iuftoiudiceDeoirrogari petunt.
Ergo qui iniultiriâabrûpit iuftitia: amp;nbsp;iili. quitates miffas faciès, gratia feu mifericor-diam
-ocr page 368-3 3 ff IN Danielem ProphetaM diam declarar,pœnas illas non accerfit: betq;, qui DeurrijUt illius mifereatur, exo-rare cupianr.
Sententia itaq; hue redit,Quüm exaflio^ nibus grauifsimis, direpcionibusalienaru facultatum, ferro amp;nbsp;flamma longo iamté-pore, 8c tuis Subditis,8calijs populis,tot tantorutnq; malorum auftor fueris: utuoX fanguinisa te fufiadcœlumiampridécla-mauerit: amp;Eccle(ïa populi Deityrannide abs te opprefla , uehementer ingemircat; uidefisut quamprimum tyrannidi nunciii mittas, humanum 8c munificum ergaom-nes te præftes : lenias dolores amp;ærumnas publicas,quarum audorhaftenusfuifli:amp; benè de omnibus, quoad eins fieri poteft, mereriftudeas.
lefuitarum Sophifmä pro tuendaoperu luftificatione.Daniel Regi confulit,utpec-cata fua redimat iufticia, feu Eleemofyna, amp;nbsp;iniquitates, miferatione erga paiiperes, Ergo Eleemofyna amp;nbsp;alia bona opera me-renturremifsionem peccatorum;
Antequamad leptolegma refpondeam, Demonftrationem de gratuita luftificatio-ne,præmittam.
Aut ex operib. Legis iuftificaturhomo, aut fide, gratis,^pter Chriflû. Atqui leim’, ait
-ocr page 369-Prælectiones. 35^ àîtPaulus, no iuftificari hominê ex ôperi-bus legis, Gal. 2. »ó. luftificaturigirur fide, gratis,propter Chriftum : quo pofico, ma-iiifeftum eftleluitas quando Danielis uer-baadNebucadnezarem, detorq tient adiü ftificationis negocium,uim illis facere.
Sed iam ât'aÂizjjxâf retexamus,leluitaruni Sopbifma, tanquam funiclilum ex harena contextum.
I. Finem confilij Danielis non obfer-iiant,qui non erat iuftificatio Regis corarri Dei tributiali,fed leu prorogatio tranquil-litatis gloriæ illius w rUs iuti/u’Liîxt : leu mi-tigatio impendentis pœnæ.
Nec etiain Subiedum, hoc eft, eurri cui cönfilium hoc datum ftnc, redè confi-derantlefuitæ. Etenim deNebücàdneza-reutde hominc conuerfo loquuuturiquu tarn eo tempore tthnicus Scidololatra elfte,fidei, fine qua nemo Deo placere poled,expers. Qui ab eiulmodi homine.opè fa Deo placentia requirulit, ab afino lana, amp;apumiceaquam poftülanr. Nonenim præcedunt bona opera iuftificandum, led ftquuntur iuftificatum : ut præclarè dixit Auguftinus : Scio ethnicOs humanitaris officia amp;nbsp;externa fecundæ Tabulæ Deca-iogi opera præftare potuilTe : fed nego eä y referri
-ocr page 370-IN DaNIELEM PROPHÉTAit _ teferri pofle inter cauiTas iuftificationi's! quüm fint imperfeda, amp;fæpè non nih ua- j næhominumgloriæferuiant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f
3. Confiliumautem Danielisijdemnd expendiint.Qïi'd enim hominibuspeity-rannidem opprefsis, Regi fibi malecófcio fit præftandum, Prophetâ in di cat: non au* I tem quibus modis peccatorum remifsio promerenda fit,oftendit.Erant humanitäre amp;magnificentia regia recreandi,amp;ex-hilarandi, qui diu tyrannide opprefsi fufi-rant: ut ne pro uindiâa diuina uota conci-perent. Vere enim cecinit quidam ex ue-teribus:
Clamitat ad cœloi vox fanguinif, Sodomorum, Vox opprcUorum,tnerces detenta laborant.
Suntautem uiri quidam dofti, qui, pec-carorum uoce,i‘‘'^7'»lt;'i»^'x£f pœnas defignatas dicant: amp;redimendi uerbum ad homines iniurijs aiFedos, amp;Deum iudicem amp;uin-dicemimplorantes, referre malincacdi-cant hanc elTe fcntenriam:Beneficentia er-ga abs te diu multumque affliâos, redim« impendentes pœnas: Sed tarnen,faluaeo-rum pace, malim, peccata proprieintelli-gere:quiainl«/i/gt;«lt;rff,nö pœilç, fed iniquitä tes,uocâtur amp;nbsp;opponunf iufticiæ.-id ert,b« nefâciendi ftudio ôcoffici/s, non aûtpræ-mi/s.
-ocr page 371-pRAlECtlONES. 33?
ihijs.Deinde omiflb redimédi uerbo,quod anfampræbuic fufpicioni de mentis, ma-limabrfipendiuoce uti:quia ProphecaRe-gemhortatur, uttandem aliquando defi-nat malefacere fubditis, amp;nbsp;incipiat de ijf-dem benefaciendo, præclare meieri.
Etfiautem hæc certifsîma func, tarnen léluitæ dubitationis , de gratia Dei erga nos,nornine, deiure manu confertosnos uocant,amp; ita argutantur.
Propbeta dicit ad Regem; forfitan erit ine^ M-tdeliditui. Igiturnoneftfidei iufmodi fl:atuenda,utnon dubium lit, nos in gratia efleapud Deum.
Refpondeo elTe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in argumen
li Antecedente.Aduerbium enïmfirfitan m Chaldæo textu non ita exprimitur: eoque nomine dubitatiohi non patrocinatur.ln-terdumtamé adhibetur illud aduerbium, Uthumanarum uirium imbecillitas decla-letur, nonautemutinuiäa amp;nbsp;omni potes Deiiiirtus in dubium uocetur. Ita Chaleb adlofuamdicit,: Forfita lehouah eritme-cuni,utexpcllam Cananços, loluæ 14.12.
Vers vs 28.29.30. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;leffiost.
To turn hoc fup eruenit Nebucad- 6, Dtctmb. nezari Re^i.Exa^is menfibui duode^ y z cinti
-ocr page 372-IN Daniblem ProphetaM am, inpalatio regni Babylonu ob' amhttlabat proloquens Rex dice-bat : An non hamp;c esi Babylon ilia 'ma-gna, quam ego adificaui, 'utefètrC' gia^ornamentum decorümei,ro-borepotentia mea?
HOcloco ordiriirPfophera nofterhi-ftoriam de euentu Somnij Scdeniin-ciationis depœnis, quas tyrannidis ôefuperbiaè caufla dédit Rex Nebucadne-zar; amp;nbsp;quibus domitus refipuitjDeoq; de-dit gloriam.
Propofitiôeft. Quæcunq;amp;deimpert-dente calamitate Régi Nebucadnezari amp;nbsp;de eius mitigatione,Daniel præditinea o-mnia auy^(f)-9 funtadimpleta.
Suntautem hiftoriæiftius hæ partes,de quibus ordinè nobis agendum erit.
J. PropoGtio de euentu totiusiftiustie-gocijjOerf.aS.
2. Tà TrCxaJafxTixltv^de pofttemo SuperbiÇ Regis Nebucadnezaris paroxyfmo, quo Dei An’^aie â4‘««®,piouocata fuir, ap-jo-
Sententia cœlitùs pronûciata, dep« nis, quibus Rex iam iam effet afficiendus,
4,. Deexequutionefentétiçdeciliuçjjj’
-ocr page 373-Pkælectiones. ?4t y. Depœnitentiaquam egit Nebucad-|içzar,34..35.
6. De Regis in integrû reftirutione, ^6.
T. Doxologia, y encans, yirtutis, iurti-ciæDei,37.
1. De euenfu prophetiçte denun-ciationif.
Difertè teftatur Daniel, id otnne Régi Nebucadnezari euenifle, quqd à Spiritu fânâ:oedoâus,ei prædixerar.
Thefis I.Magnum eft euidcntiçprophe ticorum oraculorum argumentum,quôd ïisadunguem euentus refpondenr.
Delphicorum amp;nbsp;aliorum cômenticio- t rümoraculorum, quum non effeteadem Mifjain îea ratio, Sathan no niG nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diétauit, hiicelebrat
uthominum ftultiçia,uelut Orci galea, te- MdPapd. gere Sç excufare poffer fua mendacia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
TheGs 2. Çoinminationes Seruorû Dei, Domineßts quibus denunciantur pœnæ peccantibus/'*^“*'“^»’^» ’nfligendç, nequaquam funr fulgur è pelui ^euanidæ. Ideonon funtparui faciendæ.
\rquû Micheas Achabo,bellum Syriç Re-gùnferenti,exitium imminens prædixir.
!.. Tà TtiKarafKTixâff,
Quemadmodû uitioG humores diu mul-tumque colleéli, accedente aliqua inflam-
y 3 ma-
-ocr page 374-^^2 IN Danielem Paothetam mat!one,autaliaprocatarftica caufla,p^ riunt morbos acutos,in humanis corpoii', bus:ficimpietas amp;iniufticiahominum,U‘ bi accçlsit enorme aliquod facinusjaut uoximpia, fatales Sehorribilespœnasac-cerfic: uc eft uidere in hoc Regis Nebucad-nezaris exemplo, quo utinam afficiamur omnes; quum nos non fugiat eos demum féliciter fapere, quialieno maloamp;pericu-lo fapiunc. •
Initio aurem hypothefin de RegeNebil cadnezare,exponemus : deinde,admoni-tionis noftræ gratia,explicandam ag-grediemur.Dominus lefus nos erudiat.
Superbis Nebucjdneziirif,lt;juit Dew» frf«-topcrc offendit.
1. Alrtot; fuitjuana perfuafio in Mente, qua fafeinatus, iudicauit fe unum elfe «ó«« «f«/rlt;ipa amp;nbsp;Monarcham fupremum, ciii nuh iiusjtanquamluperioris iudicium metuen dum enet:amp; cui ius fasque efiet, quicquid femel placuifTer.
2. 2i«/»T)(ip/fuit, uoluntas blandiensei-dem, amp;çMdün'a,!, uehementer approbans, alios autem omnes nihili faciens.
J, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuit multiplex,opesregiaj,
potétialbmnia, fuççeflus m4gni,eQrumq;
-ocr page 375-PRÆLECTIONES. Î4.5 iJlêmoria, amp;nbsp;admiratio,promptum minifte rium mulcorum cliencum,amp; alia,quæ omnia, itxTàawKxJ'iilùi defigiiata lune hifce uer-bis: rofcore potemite me£.
4. Finis fuie amp;nbsp;fplendoruitæ: dequibus Rex dixit:Vf ejfet regia cr ornamen-tumdecorismei: Hoc eft,ideô Babylonem, o-pibus multarum gentium locupletatam, Palatio omniû magnificentifsimo amp;nbsp;mul-tispulcherrimis amp;nbsp;auguftifsimis çdificijs* orngnfsimam eiTe uolui,ut efl'et inftruûif-ijma Omni bonorum genere amp;amœnifsi-tna regia mea fedes, in qua fumma cû gloria,interq; medias delicias, mihi uiuere 8c agerepræcipuæ uoluptati elTet.
5. Obiedumfuit,Babylon urbs regia, de qua alibi fatis multa nobis difta funt. Cçterùm hocloco illud monere liber,non minus peccarePrincipes, quando floren-tifsimis urbibus uaftandis, ciuibus ad c-geftatemredigendis, modum finemq;nul lum façiunt: quàm quum non fine langui-neamp;fudore prouincialium, cas fie exor-nant,ut quotearum mdifîjaornamétafunç, totidéfint Charaderes publie! tyrannidis^ iniuftarû exadionum, èc laborû quos mi-ferifubditiexantlauerût,liberis, coBiugi» bus reqj f4mi|iari fua interim negleda.
y 4 Quum
-ocr page 376-344 IN Danielem ProphetaM ƒ x ViirrichocJoco infigne exemplû pecemb.7, 1 ƒ perbiæ uiri Principis, occurrat,pri' mùm de Superbia nonnalU dicam: deinde,quàm fiteaTheoJogiæto' diofis noxia, oftendam, ut earn ceu caneiii amp;angue nobis odio habendam amp;/ugien-dam, in cel Jigamus.Faxit is,qui dixicDifci tea me quod mitis fim amp;nbsp;humilis cord«» March.H.rp, utquid deSiiperbia amp;nbsp;eiop' pofica humilirare feu Modeftia, nobisnon folùm rheoricèftatuendum,fed eciampra« fticè agendum ßc, magno noftro bono, difcamus.
DeSuperbü tenenäi funt hi Aphorifmi.
11 Diutnum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Superbiafibi ve»»
dicat,
Dei hæcpropria in quarfo modo digni-ras elljiieminemaliumagnofcere parem, nedum fuperiorem. luxra didum.'Ego le^ houah,hoceft nomémeum,gloriamniea alreri non dabo,nec honorem meum fcul* priIibus,Ifa.42.L Ire. Beatus amp;folusprin-ceps,Rexregum, amp;Dominus dominora,
Siiperbia aurem hominem ficinflatut femper ueJiràardViï/v •ócdfo;^©' iftni» y rfe hominem eße quodammodo obJiui-fçatur, ,
-ocr page 377-Prælectiones. 54^ fcatur,Pfalm.9.2). Pone lehouah timorem cis,fciant Gentes quod homines fint. No-tæfunthiftoriæ de C.Caligula,de Domitiano Scalijs qui fe tanquam Deoshaberi amp;coli uoluerunt: de Hadriano Imp.qui a-tnafium fuum Antinoum ,in Deorum nu-merumretulit: de Thafijsqui per Agefilaum in Deorum claflem fuis calcu-lis fetulerunt:quibus tarnen illc fatis face-tèrefpondit: Seipfos prins Deos facerent, quàm alijs diuinitatis priuilegium, miferi tonferrent.
2. Superbia, nihil non fe infering efe ducit.
Facit cnim,ut homo fuperbus ««r«? gt;*,onines alios iudicet: aliénas dotes floc-tipendat-.ponatincœlumosfuum Sc lingua fua perambulet terram: ac ut collo pin guiloquaturjomnibusqjalijsmonofylla-«usfic:ut habet Prouerbium.
. Superbia,in totius ’vitiifchematefe-vendit at
Facit enim,ut homo fuperbnsjtanquam faftuofusMaximus fie ingrediatur folo ut taput inter nubilia fibicondere uideatur: Utproimpcrio omniadicatamp; agat: ut de y futu-
-ocr page 378-J4lt;y IN Danielem Propmetam liiruris temercpronunciat: ut fua tumdi* öacum fada, magnoperè miretur,amp;ple-nis buccis deprædicet.
DeambitioneSc uanagloria obferuent Studiofi hæc dida.
Ambitio , pcfsimus dæmon : teile Bî-filio.
Ambitio cçcos reddithoraines.'utGhiy foftomus dixit.
Poteilatis ambitio Angeld poteftate Angelica priuauit:fcienriç appetitushomine immortalitatis gloriafpoliauit: no Euam cibus deflexerar, non mandatorüm delli» fuerat obliuio, fed promifsihonorisambi tio illecebrofa decçpit : uç Bernardus pro* Ounciauic.
Videamus ùm quot modit Theotûgùfiud^ (isnoxiafitfuperbid.
Primùm eo. nomine nocet plurimùm, qiiôdfeu minuit feu tollitDei timoré : qu* tarnen fapientiæ initiumeft. Tbeolo^ts Studiofi,fapientiæ iludiofi font,cuius fun-damentum efthumilitas feuraodeilia,iit præclarè dixit Chryfoilomus. y Secundo,nocetuehementer:quia Ùt Superbus non tançi æ/litnecdodrinanii
-ocr page 379-Prælegtiones. 347* quanti earn facere debebat. Hæc nîmirum tauflaefttumaliorummalorum,tum etia uegligentiæ in frequentandis Concioni-lgt;us amp;Leâionibus facris , Difputacionis Theologiçis amp;alÿs exercitijs pietatis,in-Uoçationis Dei,gratiarum aflionis,amp;c. Tertiô,magnopere obeft,dum licencia indulgendi genio, iræ, cupiditatibus iniu-ftis,parit. Atqui non folùm difeendaeft Theologia,fed etiam exercenda: necma-lornobis habenda eft ratio feientiæ quàm ïonfcientiæ: mentis,quàm manuum: inge »'/.quàm uitç amp;nbsp;morum.Quid prodeft.in-quitNazianzenus,manibus uinôtisarma-Klinguas?
Qyartôobeft: quia facit ut diligantfu-P^rbigloriam quæ eft apud homines, non âut eam'quæ Deo probaê.Iuxta illud: » yfi* eixtifDftâ.Sciéziiin{iat,Chi-fùasuerôædificat,i.Cor.8.i.
FaxitDominus nofter lefus Chriftus,ut »jodeftiæ amâtifsimtfimus, 8c feientiâ eu tnaritateconiungamus,ut per nos Deus 'eUbreturamp; Ecclefia ædificetur, Amen.
V E R s V s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lgt;tâio «J.
$,Dutmbr, ^dhuefermone illo ver jante in
^rel^egist voxecœld accidit ,dicens:
-ocr page 380-549 IN Danielem ProphetaM Tibi indicitur Nebucadnezar regnum hoc difcedere à te.et hominid tedej^ulßirosafci'vtcum bed^^sagri ßt habitatio tua : herb amßcut bobm gußandam tibi daturas ejjèi^^fadit' ros 'vtßptem tempora prat er eant te: 'ußtjue dum agn ofc as dominari excel-jum irt regno hominum, nbsp;nbsp;cui 'vult
daretllud.
HI duo uerfus compleftuntur fenten* tiam,de Regis Nebucadnezarisfup' pliciojècœlopalàm fadamamp;pio* muIgaram,utPrincepsalioqui maximus, reipîa doftus, intelligeret, fibi efleDomi' num fe fuperiorem.
Obferuabimus auté ordinè hæccapira.
1. Quôd è cœlo promulgata fit fenten-tia hæc, de pœna, qua rex afficiendus erat. Palam enim ƒ ft ira Dei è cœlo, aduerfus o-mnem impietatem amp;nbsp;iniufticiam hominum, Rom. 1. )8. In horum autem numero funramp; Principes.
Thcfis. Scelera,quæ in his terris perpe-trantur.cœlitùs dijudicantur,amp;fceleftèâ* genres condemnantur.
Z? Quodaduerfus fummum interhoml ncs Monarcham,tùm lata fit fententia,Ne-i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;que
-ocr page 381-Haiectiones, ^ue enim apud Deum ulius eft perfona-rum refpeftus , qui uindemiat fpiricum Pfincipum, amp;nbsp;terribilis eft Regibus terræ, Pfalin^d.ij.Efrundit contemptum in Prin cipes,8ceirarefacit eos in-inanicate, fine uia,Pfal.io7.4.o.
Thefis. Idemludex Deus, fententiarrt fendefummis amp;deinfimis:neceius iudi-eiumquifquampoteft euicare,Pfal. 7^ Qiiô proficifcar à cuo fpiritu,amp; quo à facie tuafugiam?
Quod fehtentia illa, pœnarum grà-dusquofdam compledatur: quorum pri-•nuseftamifsio regiæ dignitatis amp;nbsp;regnii feciidus,hominumantehac fubieftorumj üisamp;rebellio: tertius, belluina códitio in qu'amtedaflus fuit Rex: fie ut gramen be* ftiæ cuiufdam inftar uoraret.
Carendoautem quunl difcat homineS, quam charafint bonaiut alicubi uerè dixit Cicero-.fententia hæc quibus bonis caren-dumRegi fit,oftendit.
Principiuiro hæc bona maximi facieii* dafunt.
Primùm,honos dignitati illi debitus. SecundH,amoramp; obediecia Subditoru. Tertium, Reftæ rationis lumen iJluftre, quo beftias homo præcellit.
Thefis.
-ocr page 382-35© IN Danielem Prophétam , Thefis. Deifolius eft maieftatemregiâ) beneuolentiam Subditorum amp;reâæRî' cionis lümé amp;nbsp;ufum eius,ij s^qui tantis bonis abuß funt,adimere;
4. Qiiódcertotéporeduratura fithæc ingens calamitas: Septé uidelicet têporib.
Thefis. Mifericordiæ diuinæmagnum doeumentum eft.certo folùm tempore pü nireeos,qui æternapromeriti fuerant tot-menta.
Quôd certa lege fit in integrum re» ftituendus:QuumuideIicetagnoueritdo» tninari excell'um in regno hominûjamp;cui nuit dare illud.
Thefis.Principis eftuirtus maxima nof-feDeum. Tnm autem uerè nouitDeum, quando ipfum füperiôrem agnofcit,nec dubitat ab eo uno conferfi ciuiles digni-tates amp;funâiones. Itanos quoquePauli diftum:Qtiid enim habeSjquod non acte» pifti? Omniaanimi amp;nbsp;corporisi lpiritua-liaamp;corporaliabona,ipfi foli acceptafe-ramus,amp; adillius gloriam amp;nbsp;noftramac proximorum utilitärem,referamus.
Vers VS 34.
Eadem hora verbum illud complc' tum eÏÏ in Nebucadnes^are: nâabhii -
-ocr page 383-PRALÉCT lOtTES. 3 jt minibus depulßis h erb am ut boues comediti^^ rore cceli corpus eiusintin en, dum pili eius'vt aqui^ larumpluma excreuiJJefity^Tjngues tiusut auium.
De executione fententiæ diuinæ,in hocuerfuagicur.
Sententia eft, ea, quæ Regi com-minatus fuerat Altifsimus, reipfa ftacim fuerunc compléta: nam Rex ob fuiorem maniacum, ab hominibus pullus, bellua-fum moreuiùere Scagere cœpit.
Duoautemhocloco ordinè perpende-mus,Tempus Supplici; : amp;eius foimam: quia inhis circumftantijslucet, admiran-daDeiuirtus amp;iufticia: amp;nbsp;omniaquæ dia cunturegregiè faciunt ad noftiiadmonia tionem amp;nbsp;correptionem.
Tempi« lupplicij.
Thefis. DeuSjfjue accelerètpœnas fataa les,fine aliquandiu différât, tépeftiuè fem-per agit.
ExempU.
Nebucadnezarem Regem, ea ipfa hora quacumthrafonico fallu jfei'e uenditauei. iat,aiUentiapercufsit.
Herodes Agrippa, quUrti fe Deum dici paffus
-ocr page 384-IN Danielem ProphetaM palTus eflec, ftacim ab Angelo percuflui) phthiriafi laborare cœpic, quapaulö poft exftinâus fuitjAft.iz.a:;.
Pharaonem Regem Ægypn,decemhor ribilibus plagis diu niultumq; diuexatum, Deus tädem,in mari rubro fuffocari amp;mi-ferèperire,iuftofanèiudicio uoluit.
Sæpenumerôautem lento gradu ad fui uîndiûam diuina procedit ira, fed tardica-tem fupplicijjpœnæ grauitate compenfat: Ut Valeri; Maximi utar uerbisi
Quorfum ijitc tetidunti
Vfneunquam Deo irafcamur,quôdiri-terdum diu fert improbos «‘■oA'æVf, fe con-tumelia afficientes, 6c Ecclefiam Dei ua-ftantes amp;c perfequentes. Sicut eriim non eftnoftrûm,Deo præfcriberemodumdi-fpenfandipræmia,quæab illius gratiaad nosredèunt^ ita nequaquam noftrumeft ftatuere, quo tépore amp;nbsp;quibus modisfeu pij,quum deliquerunr, caftigandi : feu im-pij, quando peccatum commiferunqpU' niendifint. VtautemipGhoc præftemus, èrenoftrafueritjfiinnos ipfos delcende* rimuSjSc cenfuram uitæ noftræ feueram e-gerimus. Tammultaenim offendemus, quæ ipfi iurè in nobis defiderare poceri-nius;
-ocr page 385-P R Æ L È C TI o N E S.'
ftius, ut cailfla maxima fit, curimmenfani erga nos Dei mifencordiampotiiis nobis celebrandam amp;nbsp;gratulandam cenleamus, quam curiosè in Dei ludicia inquirentes, quaratione ipfi rradlandi fintimpi) homines, fummèfapienti Deo mohitores ftultij indicemus^
Fomtiifupp(icif,
Exiftimo furore maniaco laborare cœ-pifleRegem,qui etiam in eojanrus fuit, ut necipfe ab hominibus feiri poffer, nec ipfe eisadeffe amp;/i«'i’'x«ilt;'uelJëc,eoq; nomine de-ftitutusneceffarijs humanitaus offieijs,bel luinam ageret uitam.
Nonenim,permiram quandam/lt;'quot;7aA«’7-çaili//, exhominein b tu tu in animal, Ipecie differeris commutaturn fuiife Nebucadne-zaremhifce rationibus probo.
i.Quia belluinç foiû uiétus rationis,merii
a.Qniafors befliarum, quæcceli ininri)s funtobnoxiæ,non autem naturæ Tnwjîrntil^ licribuiter, quandopili amp;nbsp;ungues eins ita excreuifle, perhibentur
3. Quia in delcriptione reftitutionis e-luldetn in integrum, difeitè dicitur, fiibla-tisfuis oeulis, menteq; ad fe reiierfa, A’nf-fiino dediife gloriam. Vnde coibgo fuiffe
z mania-
o
-ocr page 386-5Ç4 ’N Danielem Próphéta^ maniacum,non admodum difsimilerhei; cuius mencio fit, JVîarc.7.2.3 4.
Thefis.Quando mens hominis fananoü eft, tu uero nec corpus bené habet, hecex-terhabonahominis ufibus rede feruiunt. IdeoDeusorandus nobisefi,utmentefa-namin corpore fano, nobis efieuelit:fice« nim fiet, ut nec externa bona nobis de-fint.Ideà rede dixit Cicero: Opus eft te ani mo beneualere,utcorpore polsis.
Thefis àltera.Ægritudinis animiincom-modorum gradus quidam funt.Vt enim x-gris corporibus,etiâ dulcia,non raró ui dé» tur amara: fic æger animus femper errat,ac falutaria pronoxijs,ueraprofalfis,habet, i Deinde, ne corporis quidem ratio habe-tur, quum Mens ægritudinelaborat: ficut eftuiderein ijs,qiu turft maxime corporib. j inalè affedis funr, quando «eauaiiai'if labo- ' rant,negant«^; te ullo laborareincómodö autdolorè. Poftremó,qui animiamp;cor-poris dotium, amp;harü ufus nópoteftullam habere rationem, quomodo idem faculta-tes opum rede adrniniftraret ? Præcipuorü fanè bonorum maior habetur ratio, quam cæterorum,quæ funtinferiora.Atquii/,qu* redêe mentis non fuut compotes, animi amp;nbsp;corporis iuftam rationem habere nequeut:
Mulco
-ocr page 387-PrAléctionbs.' 3551 Multó minus igirur externa bonaritèdif-penfarepoterunt.
Qjjor/Kin h£c omnia/pedant?
Vt difcamuSjDeo immortales gratias no tis agendas elfe, quod lumine reftæ ratio-nisnosinftrueredignatus eft:amp;quôd illud innobis non patitur exftingui : deinde, ar-dentereundem nobis orandû, ut nobis det temperantiç donö, quo id in nobis cólerua tw:amp;aliaa«fgt;iirxta7a,quæ regenerantis gratiæ propria funtjUt ad naturae lumé accedatgra riçlumé amp;nbsp;effióat,ut eorû quç Dei funt ca-paces fiam», Deteftemur etiâ ex animo eo-rurnhominû uanitatem, qui uanifsimorû ludionûmore,lumen naturæ,amp; atheoium fepicuræorum exemple, gratiæ lumen, ex-ftinguere conanrur,nec eo quo decebat lo-^OjDei donum habent.
V E R s V s 31^
Lftiio 6 lt;;.
11. Vecéb.
'ExaSiis vero teporibtta illis, ego Ne-bucadnezar oculûs meos ad cœlum
mente mea ad me r euer fa Ex--eelfo benedixi, dt“ Etuentem inperpe-^^umlaudaui acglorißcaui: quad do-'gt;^inattis ipfius jit dominate ater' ^us, regnum eins in omnesgenera^
tiones:
Jjff IN Üanielem Prophêta^ t tones: Omnesvero h abitat ores terr a njt tiihili refutentur, pro z/olunta-te fua faciat in exercitu cœli, amp;nbsp;habitat or ibus terra : nequee^i qui probt' beatmanum eitis, aut dicat ei, quid facts ?
DEConuerfione NebucadnezarisRegis, quamilliusreftitutio in incegru lubfequuta eft, in his uerfibus ideô agitur,ut difcamus non pofte rebus noftris rede confuli.hifi reftpifcamus ferio, amp;nbsp;Deo demus gloriam. luxcaillud lefii Chriftidi-dum : Nifirefipifcatis, oninesitidemperi-bitisjLuc.ij. Ji
Cæterùm ueræ Conuerlîonis ad Deuni cuTiof/KUfitii/eü. Deus,donum refîpifcenriçlaf giens.luxtaillud.’Facme conuerti, con-iiertar; quia tu es lehouahDeus meus. 1er. ji.iS.Caufta impulfiua eft primum Lex,ac-cufans peccatoresideinde, ignariüs, quem cuiq; dedit Deu s,uelut apparitorem.Subie dum Conuerfionis eftuoluntas amp;córho« minis : ficut monet hoe didum : Scindice corüeftrum.nön autem ueftimenra amp;con-uertimini ad lehouam Deum ueftrum. lod s.ij.Fotma conuerfionis expofitaeftabfe-rerniacap.ji. Poftquamenimconueifus fini.
-ocr page 389-Prælectiones. 3^7 fum,pœnituit me : amp;nbsp;pofteaquam oftenfus fft mihi, percufsi femur:confufus fum amp;nbsp;e-rubui : quoniam fuftinui opprobrium ado-» lefcentiæmeæ.Effedus conuerfionis funr, definere malefacere, difcere benefacere, I-fa.i.id. 17, Pugnar cum conuerfione, cordis obduratio, Pfal. ^^.8. Ne obduretis cor ue-ftrum.Ifta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prærniccere uifum eft:
nunclogicèeafubijciemus,quç de Conner fione,propofico Nebucadnezaris exéplo, hocloco traduncur.
I. Symbolum quoddam reGpifcétiæ fuir, quod oculos cœlum uerfus fuRulit, qui an-teauelutin belluinû quoddam barathrum, defixi fueraut.
Thefis Oculi nobis duces efle debenc adM‘'«««ilt;'. Dei autem redernptoris co-gnitio cum eiufdem conditoris agnitio-neconiungi debet. Nonenimfatis eftin-tueri cœlum,terramjfidera Sc animantia, 8c ex creacurarum confideratione colligere, cum PlatonejElTe mentem quandam æter-nam,archite(Sacricem, cauflam boni in natura,cuius fit çterna cum diuinitas turn po-tentiatfed etiam,opera reftitutionis noftræ perpenderenecefle eft: utdifcamus, curti-Paulo Apoftolo , lefum Chriftum efle fa-piîntiara noftram, iufticiam, famftificatio-
z 3 nem
-ocr page 390-558 IN Danielem Prophetam iiem amp;nbsp;redempcionem, i. Corinthioruni», verf.^o.
2,Subieäum,Menshiimana,quæreu6f' ' fa eiïe dicirur: hanc Auguftinus,eleganter fané, animæ ocuium, in Soliloq. uocauit. i Vcautem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ocuiumluce fuapriuat,ut
corpori prælucere nequeac: fie mentis te-nebræ,animæ caligineminduciint,utnon pofsit præefle homini : ac fi accédai furor maniacus, etiam beftia decerioremil- 1 Jumefficic. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Thefis. Ad ueram conuerfionem opus eft mente, non qualis in Ethnicisfa-jiioribus fuit : led vi/iv/uxlixX-, utfitcapaxeo-rum,quæfuncDei,».Cor.2.i5.
3.ElFeôlus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conuerfionis fuit,
præclara nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, feu confefsio, inqua
obferuabimus ordinè; primo quidem Pro-pofitionem: deinde uerô Confirmation^.
I. Propofttio.
Deunt (ego Rrx N£'6ttcadnf:5ijr ) cetebroçT gratiiisreuerenterago. Inhaepropofitionedi-ligenrerexpendere côuenit, Subicâumamp; Pfædicatum.
Subieftum ed, DftM,quemRex,utfefu' periorem,Excelfum,feu Altifsimum,^V'''gt;’ (icuide, Viuçnteniin pçfpeîHum,ur euffl jnorçyi? ■
-ocr page 391-Prælectiones. 35s» «iortuis amp;nbsp;caducis Ethnicorum Idolis,opr ponat,nuncupat.
Prædicata funtjtfnediço (id eft, gracias eî ago,quôd me humiliauit,ut difcerem iufti-
I ficationes eius, Pl'alm. 119.) kudo crglorifico^ UC Dominum meum,UC benèdememeri« cum,ucre£tè femper agencem,amp;c,
i. Confirntiitia.
Hæc tribus illuftribus argumencts conftac.
j.ls demum furamè laudâdus eft,quem penes æcernum in omnes Imperium eft; »onautemij,qui non nift breui cemporc, paucis hominibuspræfunc. Penes Alcif-fimum , æcernum eft in omnes creacuras imperium:nos uerôgt;«ÿk«r Regesprecario illiusbeneficio,non nifi ad tempus, paucis genribus præfuraus. Quare illi uni, nô no-bis fumma laus deberur.
1. Ei debecur honos amp;nbsp;gloria fumma, cuifi omnes homines opponas,uc nihille-putari debenc. Ac fi lehouæ omnes homines opponas, quafi nihil lune. Ifa.4,0.22,1s fedec fuper fphæram cerræ, Schabicatores ! eiusfuncuclocuftæ; qui excendicuelucce-lam cœlos,amp; expandic eos canquam caber-{lacujum ad inhabicandum,23. Qui ponit
‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z 4. Piin-.
-ocr page 392-3 ff o IN Danielem Prophetam Piiiicipesin nihiliim, ludices tefiæ ueluÇ inane facit.
Sicigirureî uni honos amp;nbsp;gloria fummâ.
MeritàfanèiHeporifsimùm glorifican dus eft, qui omniporentifuauoJuntate,o-rnnia exequitur iuftifsimè ßemoderatifsi-mèjincœîo amp;nbsp;in terra.
lefiouah hoc prælîat: ut hoc loco dici* tur : ^ro uo!untate[uit facit in txercituccelifCfbi“ bitatartbM lerne. Et Pfalm. 115.3. Gerte Deus «öfter eft in cœîo, omnia quæ uoluitfecit.
HancMinoremprobatRex, Spiricufan* do accenfus ôi ilJüminatus, primùm eô, quód nemo Dei manum exrenramreduce-re; deinde, quód nemoinipfîusiudiciain-' quirerepolsit.
Ergo IS folus glorificandus ett.
és. x-gt;(Onftirui hac praelediope, Dei ueri i nominaquædam , quæ hoclocooc-currunt, ac eiufdem adiunda quæ* dam,brcuirer expJicare. Dominus fefus fando luo Spiriru gubernet nos, amp;nbsp;ducat in omnem ueritarem.
I. Exedfuf, Altißimt^,
jEtiain in noui Teftamenti libris, fepf-? ।
-ocr page 393-PrÆLECTIONBS,
HUmeró occurrit hoc Dei nomen : ut Luc.«.
Jî.Filius Altifsimi uocabitur:amp; Aft. 7.48. SedExcelfifsimus ille in manufaftisTemplis non habitat.
Meminerint autem Studiofi , in priore quidem difto,nomen Altifsimi, hypoftati-cè de Patte æterno : in pofteriore autem ef-fentialiter.de lehouah,dici.
lehouahenim fine Altifsimus di-çitur,nonPerfonarumTrinitatis,fed Créa» turarum.refpeélu : hæ enim omnes eifub-ieftæfuntjUt Domino amp;nbsp;conditori,
Thefis. Quum folus Dsus fit altifsimus, modeftè nos ei fubijciamus:memores pto» Uerbijîiu« /ijTö
2. 'Viltens in perpetuum,
VitaDeo tribuitur, ficæternaut eadem chri/Jusw-quoquefitai/afa®', amp;nbsp;ut fit in Deieffentia, rtlaii.
j nonparticipata, led afeipfa, Scuiuificans. luxta illud : In ipfo uita erat, amp;nbsp;uita erat Luxillahominum, loan. 1.4.E0 nomine di cicutjDeus uiuens ôcueruSji.ThelT.). p.ui-uificans omnia, i.Timoth. 6.13. Hicenim,
1 tàm animalis quàm fpiritualis uitæ, auftot eft. Ac de animali quidemuita dicitur : Per ipfum uiuimus, mouemur amp;nbsp;fumus, Aft.
17. z8. fed de fpirituali loquitur Paulus,
Z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quuni
-ocr page 394-J SZ IN Oanielem Prophetam quumaic: Etiani quum per offenfas mortui eflemusjunàuiuificauit nos per Chri-ftum, cuius gratia eftis feruatijEphef.i.y.
CæcerùiTi idem Deus uiuens, morcificac nos per affliftiones:amp;quum nos libérât,III uificat;lecundum illudilehouah morcificac amp;uiuificac,i.Sam.2.d.
Thefis. Ab coin quouira eftjUicædonu, amp;nbsp;eius inftauratio, ortum ducit. Ideoma-gni nobis æftimandaeft.
}. De icterno üei Regno.
Etiam in Dominica oratione profite-murPei efleregnum,potétiam amp;:glonani in fecula : amp;in Pfalmis fæpè dicitur leho-uam regnare æternum.
Thefis. lehouæ æternum regnum,pijs folacio eftjimpÿsautem terrori. Namil-li 1'efe Deum pattern amp;nbsp;proteftorem habere intelligunt amp;nbsp;læcantur : hi uero, iudi-cem amp;fcelerum fuorum uindicem.fefe habere experiuntur, Pfalm. pp. t. lehouah régnât, concremifeunt populi, amp;c.Sic tamea hi contremifcunc,utinterimpij,Deiergak bonicatem celebrenc.
4. De fumtttit Dei muieHate.
Eft quidem aliqua Principurn terreno-
ruip
-ocr page 395-PRÆLECTIONBS.
rum maicftas amp;nbsp;gloria : fed ramen fi ea cum diuina conferatur,plane euanefcet : ficut fi.? dera, quæ Sole oriente, amp;nbsp;fulgore fuo omnia illuftrante,confpicua efle definunt.
Sienim finici ad infinitum nulla eft pro-I portio , certe inter id quod -iJixSslo-i quendo) nihil præ alio quodam eft,amp;in-ter hoc quod fummè eft nulla erit pro-portio.
Atquiterrenos Principes quafi nihilum elTe, fi cum Deo conferantur, certumeft. Ratio huius Minoris ducitura genere, de qua quicquid uniuerfaliter dicitur, etiam de fpecie inclufa generi, dicitur.Omnes ha bitatores terræ quafi nihilum funt Deire-fpeftu:Ergo amp;nbsp;Reges (qui certe ideo Aqui-læinnubibusjdicuntur:quiapopulos fibi fubieftos amp;nbsp;addiftos habent, ut Pyrrhus dicebat) nihili reputantur præ Deo. Ergo,amp;c.
Thefis. Non eadem eft Creatoris amp;nbsp;Créa turarummaieftas,
f. Deliberrimii Dei ailione.
Reftè is unus dicitur omnipotens amp;li-berrimum agens, qui pro fua uoluntate facit omnia , fiue circa inferiores creaturas ! Qccupatusfit,fine Angelos amHomines,
-ocr page 396-3lt;y4 IN Danielem Prophçtam quorufummaeft,inter Creaturas omneS| digniras,moderetur.
lehouahDeus nofterhaec omnia prçftac, potentilsimè amp;nbsp;moderatifsimè. Quareil-le foins , omnipotens amp;nbsp;liberrimum a-genseft.
Minor probatur. Nam primùm quidem, omnipotens eft cuius extentam manum: îd eftjuirtutem nemo poteftreprimere:de-inde moderationis amp;nbsp;iufticiæ eius docu-mentumeft, quod nemo hominum cauf-fam habetjCur Deo dicat:Cur facis hoc?
Thefis. QuumDeiuoluntasomnipotés amp;nbsp;fummè iufta fit, eidem nos reuerentet fubijcere,æquum amp;nobis falutarefueric.
Valdè autem mihi placet Hieronymi Zanchij ilia diuinæ Volûtatis definitio,his uerbis ab eo tradita: Voluntas Dei eft liberum , æternum,fapientifsimum,acimmu-tabile Dei decretum : turn de uniuerfis ac fingulis rebus, quas condidit, ad certos fines , per certamedia deducendis ; turn d« mails,quæ non fecit, nempe peccatis, fieri permittendis : idq; ad fuam gloriam.
De diuinis Attrib.lib,
S.cap.q,.
VlR'
-ocr page 397-Î’S.ÀLEC'TIONES. jgj
V E R S V S 2lt;J.
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ie^io é7t
Eo tempore mente me a r euer fa iti nbsp;nbsp;14, Drcft.
me ad gloriam regni mei cape^ fcendam décoré meo gt;nbsp;flendore meo reuerfi tn me : Turn me guber^ natores mei proceres mei recjutfi^ Kerunt : in Regno meo ita confir-mattiifum-.'vt amplitudo maiorad-ditafitmihii
SEiitentiaéftjPoftquam conüêrfusfuni adDeum,amp;ab eo in gratiam receptus lum, eueftigio res meæ meliûs habere cœperunt:amp; mends fanitace recepta, relli-tucus fum in integrum, ac poftea muko ma iorfuicregia mea gloria,quàm unquam an-teafuiflet.
Thefis. Éximia Dèi döha funt, Conuef-fioad Deum, Mens fana,Hominum præ-ftantium ftudium amp;àmor,Recuperado a-niiflædignitatis, amp;nbsp;denique eiuldem amplificatie. Dé his àiitem quinque donis Dei, breuiter ad auÙoris läudem nonnulla dicam.
». Vera conuerfio, üt Del exîmium donû «ft: fie felicitatis humanæ ueluti bafis quæ-damelt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
Thren.
-ocr page 398-jffff IN Danielem PropHE’S’am , Thren. 5.30. Conuerte nos lehouah ao te,amp; conuertemur: in noua dies noftros fu cut ab initio.
Pfalm.ÿo. gt;4,. Satura nos manè miferi-cordia tua, amp;exultabimus, amp;lætabimut cunûis dieljus uitce noftræjiç.Exhilaranos fecundum dies quibus afflixifti nos, le-cundum annos quibus uidimus malum. 16. Confpiciatur in Seruis tuis opus tu-um, amp;c.
2. Mens fana turn demum cenferi debet, quando earn unà cunl anima amp;nbsp;corpore fanftificatDeus.
j.ThelE 5.25. Ipfe autemDeuêpacis(aii' ftor) fanftificet uos toros : amp;nbsp;integer ue» fterSpiritus(inte!ligatur de Mente) amp;aui-ma amp;nbsp;corpus inculpate in aduentumDo-tnini noftri lefu Chrifti feruentur.
Quomodo auteniMens fana fiat,amp;fuas ôbeatfpirituales funftioneSjdocetPauluSj Roman. 12.2. Ne configuremini feculoifti, fed transformemini per renouationem mentis ueftræ , ad hoc ut probetis , qu» fituoluntasDei, bonailla, acceptaacper-feda.
Etfi auteriî Mentis præcipuæ funflió-lies funt eæ, ds quibus Aportolus noftet loquutus eft : tarnen amp;nbsp;illæ magnifacien' dse
-ocr page 399-Prælectiones. 3^7 ■âæ funt, quæ uocationi Politicæ aut Oe-conomicæ feruiunt. Etenim amp;nbsp;politicos gubematoresjluce mentisjiudicio,memo« ria return prçteritarum,amp;(ut dicere Ethni-cifolebant) diuinitaris comitibus, Ante.» üorta amp;nbsp;Poftuorta, necefle eft excellere; quando eosjoon fibi folùm,fed etiain mul-tisalijs faperCjOportet.
VocaturMens Gina,decor amp;fplcdorho-amp;’inis:quiapræciptium hominis ornamen« tum amp;præfidium eft:acpræclarè dixit Me-Unchthon :
Forma, color, uires pereunt,(eu Uliatfed Mens Luce Dei fulgens,non peritura munet.
Vtautemiuftoiudicio,quofdam percu-ticamentia,amp;cæcitate amp;nbsp;ftupore cordis, öeuter.28.aS.traditin mentem omnisiu-dici^ expertem , ut faciant quæ minime t^onuenitjRoman.j.xS.Sic etiam idem, non folnmlanæ mentis donum,cùm ei uifum ®ft)largitur,ut feruiat politicis amp;nbsp;œconomi tisufibu-s; fed etiam illuminât oculos men ^5gt;utph Iciantquæ fit uocationis fpes,amp;c.
Ephef.2.,8.
3'Hominumpræftantium beneuolentia ^‘‘Udium erga omnium Ordinum homi-diuinitùs accenditur Sc conferuatur.
Pfalm.
-ocr page 400-jffS IN DANIELÉM PROPHEtAXt
Pfalm. 84.. 12. GJoriam amp;nbsp;graiiam dat Ié* houah.
Idem àutem donum gratiæ feu beneuo* ( lentiæ horhinum auferc Deus, quando ei eft uifum, ut de Ifraelitis amp;: Ægyptijs dici-tur : Conuercit cor eorum ut odio habe-rentpopulumfuum: utmachiiiareritur dolos in feruos ipiïus. Pfali(o5. ^5^
Vtriufque exemplumhoclocooccurrit. Singulari enim confiliö Deifaâum eft,ut Nebucadnezar maniaco correptusfurore, fuis optimatibus exöfus fieret: amp;nbsp;tandem recuperata mentis fanirate,abi/fdé guæfi* tus diligeretur, Siadregiamfuiidioné ca* pefcendam reuocaretur.
Magnum autem prudentiæ amp;nbsp;móderd-tionis in Principe uiro argumentum eft,(i is intelligatamp; modeftèprofiteatur,fibie-tiam inferiorum beneuolentia amp;nbsp;offid/s efte opüsi
4. Dé recuperatione amiftbrum bonorum,uerbi gratia opum,bonorum,dignita-tum, profperæ ualetudinis iftud tenédum nobis eft, Dei uidelicet berieplacitonobis çfleftandum.
Etfi autem admodum patbeticum eft, cum Dauide dicerc.-EJeuafti me, amp;nbsp;proieci fti me; Pfal. «02. n. Tarnen fideprælucente, etiaiE
-ocr page 401-P B. Æ t EC 11 o NE s. 3 G9 étiam in medijs afflidionibus, dicendum eftnobiSjCüm eodem exulante : Si inuene-rogratiam in ôculis lehouæ, reducer me, arque ilium ortender mihi amp;nbsp;tabernacu-lum eins. Si uero dixerit: Non beneplaci-tum eft mihi in te ; ecce ego j faciat mihi quod bonurri eftin ôculis fuis,i.Samuel. 15.25.2d.
Sed fi Deo placeat hominem, non folùrrt inirttegrum reftituere,fed etiam gloria8c proCperirare maiorequàm antea, inftruere amp;nbsp;ornare,ut olim Dauidemjofephum, lo-bum,Nebucâdnezarem : Turn ueró id om-ne ei uni acceptum ferendum eft j de quo dixit Plaltés : Mutationes funt dexteræ ExcelfijPfalm.77.10. Deindè fatendum no-bis eft of/timo Dei confilio nos elfe cafti-gatos. luxta diéla ; Priufquam humiliarer, ego uagabanfed nunc fermonem tuum cu-ftodiOjPfalm. 119. d/. amp;uerf. Borium eft mihi qüôd afflidus fum : ut difcam cdi-âatua.
5. Amplificatio profperitatis, opum 8c gloriæ,Pijs interdum diuinitùs confertur, propter bas caurtas.
i.Vtilluftreturgloria gratiæDei, Scpro-ui(lentiæ,Pfal.116.5.6. Clemens lehouah 8c iuftus, 8cDeus nofter miferans, cuftodic
A. Simpli-
-ocr page 402-IN Danielbm Pf-othêtaM^ Simplices lehouah: atteniiatus eram amp;nbsp;mc feruanit.
j. VtEccIefia amp;nbsp;finguli fideles refpirare à dolorib. fuis,amp; XvSvflutfolatio frui pofsinc, dicétes : Reuerrere anima meaad recjuiem tuam:quia lehouah benefecittibi. Quiae-ripuifti animam meam à morte, Oculum meum alachryma,pedem meumabimpul £ione,Pfal.nlt;ï 7.8.
j.Vrtantó magisimpij liüore amp;nbsp;inuidia torqueantur,Pfalm. na.ioJmpiusuidebit; amp;nbsp;irafcerur: denribus fuis fremetamp;tabe-fcettdefiderium impiorum peribit. Præ-darèfanè cecinit Scigelius :
Pafcere liuor iners odio/atHrare furore, Hors tui reda Oeumfdila timentis erunt.
teflio^ 6 S. 6,lanu4rij,
Versvs
Nunc ego Nebucadnezar laudoi extolloq^ (irglorifico Regem cœli: quu omnia etu-s of er a opera tj er it at is, dj' eius via funt via ludtcij, qut dent-que ambulantes inßtperbiapoteß d£gt; ÿcere.
Îf Piloguseftregij programmans,cori-^ftans pia!^«/»Apgt;Zaamp; celebratione diub ■^m nommis.
Duo
-ocr page 403-pRÀLEcflONÉS. j7i t)uo autem ordinè traftabimus, Fropo-fitionerh amp;eius Confirmationem.
». Propofitîo eft : Mifet iierô,intjuit RfX Nfamp;K-i celcbrjndut efi.
la hac autem Propofitione, initio fub-ieâum ; deinde prædicatum expendemusi
Subieftum elhNffcwM^/nfèarRex.
Thefisi.Decet conuerfos adDeum.ad Deilaudem amp;Ecclefiae utilitatem,iefefi-ftereamp; nominatim profiteri, quomodô præoccupati fint in ali qua offenfa,amp; quo-rnodo pergratiam àDeo fint conuerfi. Ita eaini fier,ut qui exemple peccati plurimû obfueruntEccIefiæj plurimum etiam con-i uerfionis fuæ exemplo eidem profint.
Thefis z.Præcipua Conuerforum ad Dca umglöria eft, nonfibi, fed Domino dard gloriarh. luxtaillud; Non nobis lehouâb, no nobis, fed nomini tuo da gloriam:pro-ptermifericordiamtuam, amp;nbsp;propter ueri-tâcem tuam,Pfa!.i»5.i.
Prædicatum eft: fuinmècelcbfahdiMeft.
Thefis i.Laudamus Deum, quando fide prælucente , cunfta eius opera approba-mus.
Thefis î.Extollimus eiirri,quum nos fub potentieius manu fubmictimus : depofito emni faftu carnisi
Thefis
-ocr page 404-IN Danielem Prophbtam
Thefis^.Glorificamus eum, quando uo-luntacem ipfius fieri cupimus,iudiciaeius adoramiis, cui fcimus omnia opera ab omni æuonoraeHe.
1 i.Confirmatio.Qaû omnid operdeiitsueri' tdf, Grfemit£ eiiM iudicium: eos^qui gradiunturiit fuperbidpoteühumiiiare.
Phrafis. Operdeiui funt ueritdx, hoc fibi uuh: Quicquid agit Deus, id fincerè amp;uerèa-git: citrafucum hypocriticum. ltem:Sf-»«ï.lt;«'i«f«nn«dùJ«tB;hoc eftjilla autein agen» diratio DeofamiJiaris,eftiudici/.fapieii-tiæjæquitatis amp;nbsp;iufticiæ plena ; ut omnia il lius opera tefèantün
Jlluftrabuntur autem phrafes iftæAnti-thefi. Homines uerfuti,fucofèagunnfæpè etiam totocœlo errant, Horum nihilde Deo dici poteft, qui confideratè,iuftè, fincerè omnia peragir.
Demonftratio à proprio cultu Dei.
Is demurn fummècolendus ßccelebran-dus elijCuius eftfummum turn ueri tumiuj dicij decüs.
lehouahaurem Deus nofteris eft.
Quare is fummè nobis eft colédus amp;ce-lebrandus.
Minor probatur, Certifsimumargumen tum eft ueritatis amp;nbsp;iudici/,fi cuius omnia opera
-ocr page 405-P R Æ LE C TI O NES. ppera finiueritas, amp;c femicæ iudîcium.
Dei autem cœli (qui omnibus terrenis Regibus, infinicis modisfuperioreft) omnia opera fuut ucritas,amp;femitæeiusfunc indicium,
Quare ilH unipropriè competit ucrita-tis amp;nbsp;iudicij fummum decus.
Minordemonftratur hoc paâo. Qui fe-cundumcomminaciones iuas,fine pcrfo-narum refpeétu,ambulantes in fuperbia Sc poteftamp; loletdeijcere, is fe Scueracem 6c iudicem eiïe reipfa déclarât.
lehouah illud præftat.Ergo,amp;c.
Coronidis uice recitabo aliquot cauC» fas, propter quas ad Dei gloriam, omnia nobis funt referenda.
J. Creatio noftri. Sicut eximium opus fer nit gloriæ Architeéfi : fie generis humani creatio feruit gloriæ Dei;qui cùm omnia propterfemetipfum operatus fit, creaturas rationales maxime gloriæ fuæ feruire uult.
2 .Redemptio noftri. Qnumadlaudem gloriofæfuægratiæ, nos olim àleEleâos, Uocet efficaciter amp;nbsp;iuftiheet: cêrtum eft eo-dena nqbis referendam efte redemptionem noftram.
3 . Beneficia fpiritualia amp;nbsp;corporalia.Hçc enim ideo larga manu nobis dantur , uc
A 3 Deum
-ocr page 406-374 ’N Danielem Pro.phetaM Deum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;celebrcmus.
4 .. Opçp Oei aliéna. Non folùrnenim quando nobis benefacit Deus, fed etiam quandonos caftigat, gratiçe eidemfunca-gendæ : quia quum punimur,à Domino s-rudimur,i)e cun) mundo condemnemur,, Cor.H.ji.
5 .Exempla omnium creaturarum,quæ Peum,fuo quæq; modo, celebratie:utha-betur toto Pfal.i^S.
Ó. Quia hic eft uerè architedoniçus finis to tins humani generis, feruire gloriæDei, Ac, ut pij prudentes amp;uolenres omnia re-feruntad Dei laudemziraimpij,etiamne-feij feruiunt gloriæ, iufticiæamp;potentiæil-lius.
Hortoritaq; uos, fratres amp;nbsp;auditores cha rifsimijUttotam ueftram uipm, (Indiaue-j ftra fanâificationi diuini nominis confe-çietis,amp;eo nomineinftetis precibus,gra-tiarum aâioni,exercitijs modeftiæ,patient pæ,humanitatis amp;nbsp;aliarum uirtutum: utCc luceantueftrabonaopera, ut uideant çahominesamp;glorificeiitPa-trern coçleftem.
-ocr page 407-P R. Æ L E C T'I o N E s. } 7
A F V 1 V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Leaioö^.
Nilió rà nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ùt îa» Tilney r.lanuar.
»f84.
proponemùs.
i.Propo/itio^
Thefis.Idololatræ,quumin Oeuminiuri| fintjfibijpßs tandem exiciû, Reipublicæ uero fatalem periodum,accer-funt. Hypothefis. Belfchatzar Rex Chal-dæorunijidololatriæ rcelere,fibifuisq;in-terHecionis, Monarchiæ autemBabyloni-cæ deftruftionis, auftor fuit.
i. Piirticw.
Quatuor Capitis huius partes principales Iluic.
».De Epulo regio,in quo quum Deus ue-rus enormi contumelia affeétus fuilTetjil-lud fcelus fuit cauiTa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ingétiurn
pœnarumamp;calamitatum, quæ fubfequu-tæ finir.
X. Deuifibili Symbolo iufti iudicij Dei, aduerfus Regem , quod tarnen Sapientes huius feculi nequaquam potuerunt alTequi 8iinterpretari:amp; de Regis condernationo^ inquam ipfius gaudium amp;nbsp;ttipudium eon-«eifumfuit.
A 4, j.De
-ocr page 408-IN Danielbm Prophetam
3 . De eiufdem Symbplj uera declaratio» ne,amp; grauireprehenfione RegiSjquine-quaquam Aui exemplo admonitus dedif-fec Deo debitam gloriam.
4 .Deiuftiiudiçii Dei exequutione:amp;de interitu Regis ac Babylonicæ Monarchiæ deftruûione : quæargumento eftetiâfum» mis Imperijs negatum effe diutiùs ftare, quàm eflRegi cœli uifum.
III. Praxis.
Hæcin his potifsimùm,quæ fubiunxi-rnus,pofitafunt.
J. Vc terror incurianu omnibus Idolola-tris. Certifsimum enim eft Idololatriâ, ac-cerfere excidium Regnis , Regibus ,Popu-lis, eciarofi aliquandiu floreant amp;pyrauftç gaudium gaudeant.
2. Vt admoneantur pij, nefafcinatieua-nida Idololatrarum felicitate, mittantadi-niquitatem manusfuas, amp;cumlupisululent,fpe uidelicet tranquillitatis amp;opulen tiæ cerrenæilledi,
j.Sapientes huius feculi,inrebusperple xis præ cæteris omnibus cæcutire,confilio deftitui, amp;nbsp;fpem de fe conceptam, fumma fua cum ignominia,'fallere.
4, Tyranno s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ubi fe in D ci caffes
inçi?
-ocr page 409-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P R Æ L E C TI o N E s. ?77
I incidiJTe, amp;ineuitabilefatü fubire uidenr, I pecaiiimipræfentiam retinere,necquöle uenere debeantanimaduertere. Accidit e-nimillis id quod in prouerbio eftzAegfrani-ntiufempcr errat.
V E R S V S L
BElfafar Rexfectt conuiuiü grande ,principibM£ fuis mille, nbsp;nbsp;co
ram mille uinum bibehat.
Ocendi caufla Circumftannas
V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t-QiHs?Bfy('pgt;'Rcx.Fuithic
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Euilmeroda-
chi, nepos Nebucadnezaris Magni: acuocaturille in Clio Herodoci La bynetus Babyloniorum tyrannus,
2.Qiiid?EpHfo regiq exceptt fuos Proceres, miüe numero, Teftaturautem Herodotus eodem lib.i.Babylonem à Cyro effe captam,quum Ciuibus dies feftus effet,amp; exerçendis cho reis amp;nbsp;obledationibus opera daretur. Con fentaneum autem eft, feftiuitatcm Aulæ, quæ fibi perfuaferat inexpugnabilem effe Urbem,præcipuam fuiffe:quo etiam nomine quidam eruditi hue referont uerba lere-
A 5 miæ,
-ocr page 410-578 ,N Danielem ProphetAM piiæ,cap.15.26.Denique Rex Selachi bibet poftillos. Sefach enim feftum diem agiult; re, lingua Babylonica figni ficare, teftimo* nio Athenæiaddufto oftendunt Sed enim: utjhorum pace, dicam quod fentio,locus Athenæi in 14.. Dipnofophiftarum lib.paruin illis fnfFragatur,quandohçcilliusuer-bafuntinBafilienficodice, pag.ii/.lin.S. Bsfaa©quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^aSvKuviaiiiif/ , râ
iHxan/ixarf, ayiiäj \igt;gTlùgt; 'S.aKh.amrfmiitytf'i'VD/i^^u ‘‘f irrt ijuijiae w^n cas îdamp;tsc Ms asrsTas'anliiii 9iiiîJif/^a^gt;iySeSiitt nf oiniccsii'a M/riisil' A/i/xJra soltltxi o/ttiaü'lH ßatiJuxfJfi gt;9' xaxSiä} [ufii/laf. Adducitautem 6ç Crcfiamteftem. Seda-l.iudeftSefach;aliudSaçea. Necleremias aliud fibi uulc, quam exemplo aliorum Re-gum etiam Babylonico tyranno pereun-dum, amp;nbsp;Monarchiam Babylonica deftruen damefte. Hoçemm innuic Metaphora de Calice irç Dei, quem exhaurire etiam Baby jonios necefte foret.
Si quis,quomodo iuxca Hebræorumte-trogradum Alphabetum Sefach idem fit quodBabeljfcirecupit, confulacD.Oeco-lampadij annotationes in ilium uerfumle-remiæ.
3. Quomodo ? Sic Mf «in««! btberet eorjmntit' fçfuis i^roceribus.huelligiiiitautemiddeimf mod®’
-ocr page 411-Prælectionbs. 579 moderatis compotationibus, de quibus di çitur.Prouerb. 31. 4.. Non eftRegum, ô Lemuel,non eft Regum bibere uinum:amp; Prin cipum npn eft fecbar. 5. Ne forte bibat amp;nbsp;obliuifcatur ftatuti,amp; mutet iudicium omnium filiorum affliftorum. Vitio autem If-raèli ci s tribuitur ab Holea Propheta, quod refpiciant ad Deos aliènes, lagenasuua-rum,Hof.3.i.amp; quod die Regis ægrotare eum fecifTent Principes utre uini, Hof. /.verf. 5.
Sint autem nobis in confpeâu hæç difta.
Attendi te autem uobisipfis nequando grauentur cordaueftra crapula amp;nbsp;ebrieta-te,amp; curis buius uitæ : amp;nbsp;repente fuperue-niatuobis dies ilie,Luc.2i.34..
Et ne inebriemini uino, in quo luxus eft; fedimpleamini SpiritUjEpb.ç.iS.
Ncampliùs fis abftemius, fed uino pau» mlo utere, proprer ftomachum tuum,amp; Webras tuas infirmitateSji.Tim.ç.zj.
Studiofi Adolefcétcs legant, amp;nbsp;ad ufum fuum transférant reprehenfiones temulen tiæ quæ extant apud Athenæum lib. »4. Pipnofoph.cap.14. ubi oftendit quæ Gen-ebriofitatis caufta fuerint infaipes:
f?çitathos de Elide uerfps;
-ocr page 412-X. Furor cy ^amentia.
i. Garrulit tatetfiitilit.
3. Inconful: ta temeritat. J^..Maledicé: tia.
f.SacorJia Cf ne^li^ens tia.
6. Brentor uita.
Facin morphaa deforoi.
j8o IN Danielbm Prophetam
Uiiis wt /nsi« w nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iiixTii
tlnamp;^Tohi .Ah ^uvatnaaa veluf, EtCap.iç.Pôtiani egregium diftü extaç vrii/Toifi TeTOfi râ/D Jleiiiif/ /uijtfimJ.if/ rif/ oirtf/.Ai' o/i ’if‘1 ras nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ràt /uaviar^tTi Jlï Hfit rat vxfcirias }i)e'‘^
SraciiiiraSäf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PaijlÔ póft, CX fen*
tentia Ariftophanis : oietf' aretd'ir.it uocat.
ApudPlinium lib.14.2î. Ebrietas hominis mcntem mutat,ac furorem gignit, mil-libus fcelerum huic deditis ranta dulcedi-ne J ut magna pars non aliud uitæpræmiu intelligat. Eceodem Capite :Tunc animi fecretaproferuntur. Alij Teftamentafua nuncupant.Ali) mortiferaloquunturjredi-8. l,ippitiit turasq; periugulum uoces non continent, do. quàm multis itainteremptis. Vulgoq; ne* 5. Tremula ritas iam attributa uino eft.Intereautopti-manut. mèçadat, Solem orientem nonuident,ac Hincpalloramp;genæpé-dulæ,oculorum ulcéra,tremulæmanus,ef-■ r fundentes plena uara,amp;(quæ fit pœnaprç« fio'spiritui ) furiales fomni, Scinquies nofturna. tinimalium. Pi'æniiumq; fummû ebrietatis libidopor-it.iibido. te'ilt;:olä,aciucundumnefas. Pofteradieex r3.Halitus orehalitus fœtidi,ac ferè rerum omnium fatiJuf. obliuioj Scmors Memoriæ. Raperefei-t4-0bliuio, ta uitam prædicant, cùm priorem diem
quo-
-ocr page 413-PRAIECTIONES.
quotidiè perdant, imo uerô amp;nbsp;uenien- ij.
tem, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;éîio tempoa
V £ R. S V S 2i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rifjfKÎKt ÜTUS
T^vjtliiseîlûff àvâl^uft^^ tß : auécore Theophra* fiOt
Letlioro.
S. ZdKHdrÿ.
Belfafar edixit ad guslandum nji^ num y afferri ijafa aurea argentea^ qua exfortauerat Nebucadnezar a^ uui ßtits^ ex Templo quodfuerat leru-falaimis : ’vt biherent in eü Rex ipfè, froceres^eifis, Tjxores eius, concur bina eiuii.
HIcuerfus docet quô auftoré profana-ca fint uafa facra, uidelicetRege Bel-fafare. Quum autem de fceleris iftius fpecie, paulo port nobis dicendum linnûc, de thefi:hoc eft, de iniuftis Tÿrahnorum e-diâis,pàucis agemus.
i.Ediftis iniuftis fi non défit occafio ea àfcf/iit exfequendi,facile locus eft.Vt quum in Ba-lgt;ylone,præftô effent uafaTempli Hierofo lyaiicanijuilum eftRégi, ijs abuti. Improbis,nihil præteroccafionem deeft.Hæc ergo fi uideatur oblata, ftatim arripicur.’àTy-rannis tarnen præcipuè.
i.Eftautem eorum cauffa’i^’taTapx’-ixi j feu vfCKolafnt nritatrix exterior fi audiant, aliquid fie effe riHCff. factum , ut profanis ipforum ufibus non
debeat
-ocr page 414-^Ói IN Dànielesi ProphetaM debeat feruire,molelT:è ferûr : amp;ftatim eani pro )ua libidine traftant.Eft enim compeiii diaria res improbitas : fecundum græcarrt iencentiam:i
Kl(f.
j.Confirmacuraatemillâ temeritas amp;Ii-cencia,uana periuafioneuelut caufiasTf»«” Alt;s»»,qüâe nihil aliud fi bi uult, quàm Princi-piiusamp; fas elfe, dicere amp;nbsp;facere,addeamp; ab alijs requirere , quæ liber ; fccilndurä ucdum:
Sic uolo,pc îubeo,pt pro ratione ujltintiiS.
Caius Caligula,alaftorpotiùs quàm imperator, Antoniæauiæ,officij eum admû-nentijimpudentifsimèrefpondit: Memento mihi omnia in omnes licere.
4 . TantÔ aurem plus mall in iniuftis Tyrannorum edidis eft, quo pluribus uni fecum peccandi necelsitatem imponeré iolenc. Notus eftPublij uerficulus : ßispfc-caf, c/uum ptccantiobfec]uium accommoda. Atqui ïyrannus oBfequium in peccatis commn-tendis maxime flagitat amp;eXigit : nec tantu exemplo uehemente'rfubiedos moueqfed ètiam minis atrocibus.
5 .Plærumq; autem Epicuræis uolupcati-bus, edida tyrannicaleruiunt, Sciiicetj Ut uinum Regi, Satrapis èc Gynecæo tari-^ tà magis faperet, aurea amp;nbsp;argentea ua-
Pkælectiones. 58} quidem non profana, fed facra ad'-hiberi necelTe fuit? Heliogabalus, aliud quoquerequirebat, uidelicet mendacium, de fumptibus Scpretio efculentorû amp;nbsp;po-culentoruiti,ac de pretio hyperbolemjüfitif,^ conuiuijjelTeaiebat.
- ô.Reftè autem eftimâda funt edifta Prin-cipum.adhibita diftinélione Religionis amp;nbsp;reruniterrenarum. Quando Religionem ediftis fuis non tollunt, etiamG dura lînt
I quæ interdum præcipiunt, tarnen pacis I caulTa,præftari debcnt:quum onera ciuilia, ' fiiupœn^noftrorum peccalorum: quorum cauffa ignarium nos ferre amp;nbsp;iuftumeil 64 utile.
Versvs 3. amp;4..
Tune allâtts -vafisaureis, qua ex^ ^ortauerant e Templo domus Dei qua fuerat lerofolymis, bibebant tn eis Rex tffè, Principes eius, amp;nbsp;‘vxores eius.,^ concubin amp;nbsp;eiusgt;
'1 Rtbentes ’vinum, etiam laudabani , Tieos aureos, argenteos,areosyferre‘ós\ ( Itgneos lapideos,
IN his duobus uerfibus agitür de fpè-ciefceleris, quöd à Rege perpetratumj fuit
-ocr page 416-384- ÏN Danielem Propheta»!
fuit caufla nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quæ accelerauit ptt'
nas fatales.
Infra autem, uerfu 2j. nuncupatur fpariKüs^ Eleuatio aduerfus Dominum cœ-li,ei debitum honorem derogans. Eftuero multiformis hæc Chimera^ multis uitijs Sc monftrofis eorum operibus, lanquam éffe-ftisjconftans.
Sic autem argumentor , eo confilio ut luniores magnitudinem iftius mali afle-quantur.
Nihil dubiurri eft grande nefas amp;morte piandum eife, Atheitmum fuperbum,con-tumeliofum in uerum Deum^ amp;fuperfti-tiofum.
AtquiBelfafarRex,unà cumfuisSatfä-pis,amp; rota Aula, Acheifini reus fuit.Tnbuh ’ turenimillihæcfcelerum Ilias.
i.Superbia fumma,qua fafcinatus prçrU' lit fefe omnibus alijs, haudquaquam me-morhumànæ fortis. SæpèautemTyrann’ ficinrebus fecundis luxuriant animis, 1” non meminerintfeeflehomines, ideôm Pfalm. lt;,.2u dicitur : Pone lehouah timo-remipfisjfciant genres quod homines finf. Etre£lè Simonides Cæus, Paufaniæ Spat- I, tano Régi , qui Mardomum uicic, iront' cè poftulanti, ut aliquid fapienter di«'
-ocr page 417-Prælectiones. 3^5
rec,refpondit ; ftifitttao ai'6(ÿnamp; et/.
x.Impius Dei ueri co n temp tus. Qu an do enimimpij negant prouidentiani ßciudi-ciaDei,acfingiinc fe ne quidemà Deo co-herceripofle, an'non præ le contemnunt Deum?
De Aprye Rege Ægypti, fci ibit Herodotus in Euterpe,in ea fuilîe opinions, ut Re-gnumnequeàDeo, neque ab hominibus fibieripi polTeputaret. Idem tarnen regno amilTo.ftranguIatus interijr.
j.Licentia amp;c audacia profanandi facra U a fa. E t e n i m fu æ li b i d i n i e a fe r h i r e u o 1 u i t, quæproprièdeftinata étant diuino cultui: qua in te quantum mali fit, non eft ob-feurum.
Peccantin hoc genere Magiftratus.qu-an do bonis Ecclelialticis, ad profanos iilus conuerfis negligunt,Ecclefias,Scholas,pau peres. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...
. 4..Epicureifmum amp;nbsp;Bacchanalia. Biben-f«,inquit, MinHUj, Sic. Intelligaturaucemid ieàx/ntJtTru^t'ç) Scingurgitatione.
Eode libroi
Oit S ' tt - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÉOf lof«
|Platolib.I.de Legibus
ài/atf\i!ft wai/'Ja, miisytt
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;twTS- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j(«ti î
5'Idoloium cel ebratio. Läudabant Deos au-B reos^
-ocr page 418-gt; nbsp;nbsp;38(f IN PaNIEIEM Prophstam
/reot, Id eft, His cribucbant uiftoiiasfe fuccefTus, his accepram terebant opuicn-tiam amp;nbsp;pK,ofperitatem qua fruebantur. Sa« crificabant etiam reci fuo;nam hoc folenne eftidololatris,partim fibi,partim idolis fuis, laudem faócorumamp;rerum copiam tribu ere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
Ó.Qnèd audoritate exemple fiio, to-tam Aulam, eo induxerit, ut grauifsimè peccaret. ,
Confequitur ex his,qiiædiximus, grande nefas commiJTum eife à Rege amp;totail-lius Aula; aeproinde neminimirum uideti debere, quod llatimfequutæfuntpœnæ. ।
Q«id autem prteterea hoc toco conß-derandum cenfes i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
’ Vtnuméro dicam,cæcam eflefuperbiam bumanam,quando
j. Deo, qui furnmus amp;C omnipotense/1, minimum tribuit.
2. Homini, qui bullæinftareft,uimiùn» afefibir.
J. fdolis, quæ nihil funt,amp;neminipro-funt,beneficiaaccepta referr,quae nonnifi àdiuina benigniratefunrprofeda.
Deinde, illud qiioq; nobis meditadunl, , öd'Hof. 12. ó.deEphraimitisdiciturduxM ) palcui I
-ocr page 419-Pralectionks; 387 pafcuafua faturati lunc,facuran funtinqua, amp;eleuatum eft cor eorum, idcirco obliti funtniei.Satictas eiiim ferociam paricihæc autem Dei obliuionem accerfit.
V B R s V s 5.
Ztâiif •rt, to Zani«r 15 84.
quot;Eadem hora egreßi digiti manta humana ,fcrigferut è regione lychna^ chi,in teéïorio^arietisfalatij regßRe ge vidente partem manm qua fcrt^ behat.
Q\'im fit Deo facile amp;expeditum, fi-liorum huius feculi Içticiam in luftfi, lea^lotirixii/ Si. feftiuitatem in có fternationem Sc trepidationem fummatn conuertere, uel hæc de miraculofa Scriptu ra in pariere narratio,teftatur.
Teftimoniairæ amp;nbsp;iudicij diuini,aduer-fus impietatem Sc iniufticiam hominum, quando fubitö innotefcunt, Sc inopinata Hint,miriim in modum homines afficiunt.
Vt autem nunc de hoe, ««t’ agamus, conlideranda funtordinè hæc capita.
i.Aïr(s^iiü(,«i;VjUidelicetDeus, de quo infra üerfu 24,. dicitur ; Tune à confpeftu eins miifa eit pars manus, à qua fenptura ifta Êxarataeft.
2,z«ü\(!gt;®- fuit Angelus. Quis autem ills
B a fuetic
-ocr page 420-3 88 IN Danielem Prophetam, fuCrît non liquet. Angeliim tarnen fuifieinde colligimus : quia Angeli fpiritus admi' niftratorij funtjHeb.i. «4.
j.EjupaiTif.Apparuerunt digiti manus, qui infcriprerunt parieti fatalem fententiam.
4.Locus.Inparieteincruftato, èregione Candelabri.
5.Species.Scripturainpariete eflexpref-feannotata.Exiftimantautem quidam/s« ftiTaifluToiii Tgt Ts s-ii J hac ratione fymboli-ca,fuifleexpofitum.
6. Quis obferuârit Scripturam, Rex Bel-ûfar. Sunt qui folum animaduertiffe pu-tent:ac fortafsisexeoid colligunc,quod præ cçteris omnibus Rexuehementerper-turbatus fuifle dicitur: amp;quod Daniel ait: Regent uidi/Jepartem manui c/uæfcribebat. Sed de hacre non fert animus
Quumautemfuoloco de Scriptura hat dicendum fit, nunc illud tantùm monereli cetgeneratim.
Primum dandam nobis operam, ut tem-porum figna prudenter iudicemus, Matih. jÄ. 3. Ad hæc autem referte debemus Reli-gioniSjReipub.pacis,belli,literarum dilci-plinæ,uelinftaurationem,uel corruptelas, , uelflorem,uelinclinarionem.
Secundö, cauendû,ne métis errore fafci
nati,
-ocr page 421-iPnÆlECTIONES. ?89 nati,naturaHa opera, pro hyperpîiyficis auc antiphy fîci s habétes,ad ea obftupefcamus: miraculofa autem,pro nacuralib.habentes, furdaprætereamus aure, amp;nbsp;paruifaciamus. Poftremôjfempernobis obferuandö ef-fecanonem propheticum,Hofeæ 14.9.Qui eftfapiens,intelligatifta: inrelligés etiam, agnofcac ifta:nam redæ funt uiæ lehouç, amp;C iulli ambulabunt in eis : defedores aucem impinguncineis,
Quodenim plurimùm perfe,pîjs pro-deft:idexaccidente,plurimùm obeft im-' pijsjamp;c.VtChriftuslefus pofituseftinre-j furreftionem multorum in Ifraelc,amp;in rui» ‘ nam,Luc.2.^4.
V E R s V s
Tunc toto Regis Jplendoreimmuta-gt; to,dr cogitationibus eita conturbanti-husip/um, quum cingula lumborum eius diffoluta effent ,genuaq^ eiuscol^ ltderent alt erum alt eri , inclamautt Rexflrenue, ut adducerentur AfirO' logi, Chaldai ,HaruJfices , dr frolo^ quens Rex dixit fapientibus Babylo-legerit Scripturam banc, dr interpretationem eius in^
B S dica-
-ocr page 422-390 IN Danielem ProphetaM
die an ent mihi, fur fur a induetur cum torque aureo ad collum ifßus, ac tertius in hoc regno dominabitur,
SEnrentia eft, Rex Belfafar uehemen-ter perturbatus , amphfsima præmiî promificei,qui dextrèamp;legiJTetamp;in-terpretatus eflet fatidicam illam Scripeu-ram.
Duo autem ordinè St. breuiter explicabi-mus, Hypotypofin confternationis Regis Belfafaris : amp;/: eiufdem orationem ad Chai* dæorum Sapiences.
De Conüernatione Regis.
t. Splendor Regis , qui in uultu fere-no, orarione feftiuaSc totiuscorporisha-biru amp;nbsp;geftibus, eJucebar, plane immuta-tusfuit. Contrarium fibieuenifleadDei laudem. confitetur Dauid : Quoniam eà-puifti animam meam à morte,oculum me-um aJachryma,pedem meum abimpulfio' ne. Ambulabo coram lehouah in terraui-uentium, Pfal. nd.g.p.
z. Aîrmt/ fuerunr, cogitariones rriftißr* niæ,quales eftefolenteorum, quifibima* lè Hint confeij. Etfi au tem tum inter Gna-thonc*
-ocr page 423-Prælectiones. 391 ihones amp;nbsp;afTencatores uerfabaturRex: ramen hoc illi accidir, quod præclarè dixit •Auguftinus: Si confciencia criminis mor-detjlaus mundi parùm prodeft.
j.Signa parhognomonica fuerût, Cingu lidiffolutio amp;genuum collifio, quæ duo AÄJäJi’^/orlaborantibus acciderefolent.
4. Teftis autçm fuir patheticus clamor.
Thelîsi. Communes funt dolorum 8c miferiarum caulTæ amp;nbsp;effedus ijs omnibus, quorum eadem eft natura , humana ui-delicet.
Thefis i.Illuftriores autem funtilluftriû hominum clamitateSjUtteftantur exempla fummorum hominum, qui fadti funt mife-rabilia inconftantiæ rerùm humanarum e-xempla.
Thefis j.Mifcriam auget ægri animijCon filium amp;nbsp;inftiturionem, ibi, ubi nulla eft pe tentis,error. Vt Belfafar à Chaldæorum Sa-piétibu s poftulauit inrerprecarionem Scri-pturæ , quam ne quidem ipfi aflequi po-teranc.
De OrationsRegii.
». Deliberatiui generis oratio hæc eft, cùin tota infuadendo fitpofita. Soient au-
B 4 tem
-ocr page 424-TN Danibleäi Prophetam tem Tyranni, in fecundis iinperiofis edi- ' öis, inadueifis,demifsisprecibus amp;poJJi- i citarionibuSjUci. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
2.Pfopo/itio e(i, E'ueftra re fuerit: ô Sa- I pienres uiri, Scripturani hancJegereamp;in- i terprerari. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■
j.Confirmatioabhoneftopariteramp;utili f tJiida.
Quodamp; honeftum efl:amp;utilifsimum,icl uiris Sapientibus præftandum eft.
Arqui amp;nbsp;legere Siincerprecari facidicam Scripturani eiufmodi eft. Honeftum enim eft mihijPrincipi ueftromoremgerere: amp;nbsp;ipfe polliceor In terpreti.purpuram,torque aureum, 8c rertium in hac Monarcbia dignitatis gradum.
Veftfüm ergo fuerit id præftare, quodà nobis poftuJo.
Thefîs.Difcendi,quid fibi fpecialiaquæ- , ’ dam Dei opera uelint, cupido, multas fia- 1 ber cauftas de quibus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hæcfolùni
monere licet.
U Alia eft eorum quibusillapuiojuâdsatri-buitur,a!iaînterpretum ratio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
2.Pii,quando quid fibi certa quædam I Dei opera uelint, folicitèinquirunt,ingre-diuntur præcipuo fuo bono Dei fandua-rium, öcnouilsimatamfua, quàmimpio-
rum
-ocr page 425-Prælectionbs. 3 Of rumintuentes,proficiuntplurimùmindo-ârina de Prouidentia : percipiuntq; confo-htionisjinftitutionis amp;admonitionis cogt; piofosfrudus.
j.Impij autem curiofiratis flagello adda« ûi, ea difcunt quæ profanam illorum fidu-ciamamp;læticiam.in defperationem Sctrî-fticiâ,anteambulones pœnarumingruen-tium.conuertunr.
4.Scioli,qui quæ non didîcerunt, ea tarnen fefe fcire putant, turpiter fefe dant, amp;nbsp;confufionis, fuæ mercedem reportant, quando ne quidem ijsjquibus alioquin ad-didi funt, fatisfacere pofTunt. Vt eft ui-dereinSapientum Chaldæorum exemplo.
5. Econtrà , uiri Sapientes w SiomKsi,}, tantômagis inclarefcunt, quo minus fefe uenditanr, plus autem quàin cæteri de illis fibi perfuadere potuerunt ( imo quàm i-pfi,profuamodeftia,fibi aufint arrogate) reipîa Deo linguas amp;nbsp;mentes eorum gu-bernantepræftât.Huius rei aliquot exem-plain Danielis hiftoria, fupràquoque re-citata fuerunt. Notum eft ilJud uetus: Quemadmodum ianàe\a J'ijuJïnyKrfiît reda ingénia débilitât uerecundia,peruerfa autem confirmât audacia.
Ver-
B y
-ocr page 426-394 IN DaNTELEM Pp.OrHETAM
f.eâio 7*.
», lannari).
Ve R s V s S.p.Sc »0.
Tune accedentes omnes Sapientes » (ftium non pojjent Sertpturâm illam ïegere, interfretâtionem no-tam facere Régi, tune, inquarn, Rege , Beljfafare valde conturbato, adeb vt totus fblendor eius mutatus ejfet in ^0, proceribus eius attonitis-, Re^ gina propter verba Regis proce-rum eius ad domum cenatiuij aceeß ßt,drc.
HIftoriæiftius partes,eo,quoferipe« funt ordine, breuicer exponam.
I.
Confufio fapientum Chaldaicorum, qui Epigraphen illam admirandam parietiin-fcriptam.neclegere, nec incerpretari po-tuerunt. Hlcautem obferuenciuniores«^» w Sapientum huius feculi.
Primùm,fuæ,amp;fuorùm anteceflbrum, confufionis exempla nequaquam memo-ria repetunr, ut difeant nihil temerè polliceri.
Deindè, quum primùm fibi olFerri pu-tant occafionem uenditandi fuam admi-randaffl
-ocr page 427-PRÆLECTIONES, 3P$
randam fapientiam , 8c eius fpeciminae-dendi : tum uero eam cupide arripiunt, 8c nihil non fefe præftare elfe pu tant.
Tercioj iufto autem Dei iudicio fir, uc tandem ignorantiam fuam ipfimet pro-dant,quando id præftare nequeunt,quod tarnen feie præftituros receperanr.
Quarto,mercedem ipforumimprobita» ti debitam,tandem recipiunc, uidelicet cô-fufionem fuam, iSc corum odium amp;nbsp;con-tcmptum, quibus placer« ficalTentari ipfis propofitumluic.
11.
De Regis amp;nbsp;Aulicorum ton--flernatione.
Quemadmodum quando caput doler, cæcera quoque membra dolent : ita quum Princeps malus animi ægritudine labo rat,eius quoque adminiftri,deieûis funt animis.
Lucet autem in earcf-ljuwtai^ïiaï««, quando uidelicet tyrannidis, impietatis amp;iniu-fticiæ,tàmauâ:ores quàm adminiftri hæ-rentin eodemluro.
Dementis autem perturbationc obfer-üentftudiofihæcdifla.
h Thucydidis, Pauor nimius excutit quoduis
-ocr page 428-]9S IN Daniblem Prophetam quoduis propoficiim, quemuis conacum, queinuis mentis impetum.
2,Timiditas,inquic Euripides,metuit,ne quod maius eJl, amittat: quod eft minus, accipiac.
Timor orationis eftuinculum, utHy-perides dixit.
4.Seneca; Omnium animos malaaliena arq; repentina folicitanr, nee ad iétum tantum,('ed etiam ad crepitum exagitamur.
5.Omnem fenfum territis fortuna excu-tit:utait Cicero.
Sed de timoré laudabili præclarè dixit Auguftinus : Expedit multó bene timere, quàm malèfidere: amp;utiJius eft ut homo fe in firm um cognofcatutfortis exiftar, quàm fortis uideri ueile,amp; infirmas emergat.
III.
DeRfgtnlt;rfd«cnlt;«,
HancNitocrin diâam,Régisque auiam fuifle, uiri quidam dodi autumant. Appâter earn non interfuifle helluationi, amp;in re ancipiti confiJio excelluifle , quo rum dsftituebantur uiri. Reuocauit autem mihi in memoriam Ciceronis uerbahæc: Fa-ciliùs mulieres incorruptam antiquiratem conferuant, quod multorum fermonum exper-
-ocr page 429-Prælectiones. 397 expertes, eatenent femperquæprimadi-dicerunt.
VERSVS 10. 11.12. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IfÆ'o TJ.
« 7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ io.lanuüT.
Proloquuta^ Regtna atxit : Eex tn fecula 'uiue, ne contttrbent te cogita^ ùones tUA,amp;Jplendores tut non mutent ur . Eli 'vir in regno tuo eut J^iri-tus deorumfanliorum ineli,amp;tn quo tempor th us aui tui lux, intelltgeti.tq^-, acJap tent ia parfapientia deorum tn-uentaell quapropter Rex Nthucad-nezar auus tutu , prafeilum mago-rum, aßrologorum, Chaldaorurnjha- , rujpicum confittutt ,eum , au tu tuits Rex.^andoquidemJJtritus excelles, accognitio (J^intelltgentia, interpretatiefomnioru, amp;nbsp;tndteatio anigma-tum , ac folutio rerum implexartim, inuenta esl in ipfo Daniele,cui Rex tm pofuerat nomen Beltefchazar, nunc Daniel vocetur, nbsp;interpretationem
indicabit.
HÆc oratio Suaforij generis eftjora e-nimin perfuadendo pofira eft: etfi ha bet admixtum Danislis encomium.
txox-
-ocr page 430-5S»8 IN Danielem Prophet*«
Exordium, Euphemifmo, feu uoco pro diuturnauita amp;incolumitace Regis, con-ftacRfx in fetula uiue.
Propofitio eft.Quum non deficuirfapiés Daniel,quiEpigraphen legere poceftamp;in* quot;nbsp;terpretari ,non eft cur Rex tancopereper-turbctur.
Confirmatio. Qtiibufcunqjnon delunr, qui res perplexas enodare ualeant, amp;nbsp;extri care,ij nondebentillarum cauflanimium con'imoucri,amp; turbari animoded pociùsU pientum illorum cófilio amp;nbsp;inftitutione uci.
Atqui tibi, ô Rex,ad manum eft eiufmo-di uir.Hanc Minoré Regina prolixe amp;nbsp;rhe-toricè tum probat tum etiam illuftrat, men tione fada circumftantiarum amp;nbsp;cauflarum, de quibus breuiter hæc notabimus.
I. Perfonam amp;nbsp;præfenciam : Eft uir in regno tuo.
t.ÄiTtüff fapientiæ Danielis: fn^uoeüspiri-tui Dei.
L«x, inteUigentti/, fapienfii.
4 . Audoritaté : Fuit in fummo pretio apui Nf« , tjui eum citterit Sapientib.pritfecit, ob doélrina pr^ÜMiam.
5 .Nomé amp;nbsp;cognomé ; Daniel, BeltefchaZ^f» e.Facultatem : Hic potent legere çir explicit
Scripturam iDam.
Quate,
-ocr page 431-PrÆLECTIONES. 3 59
Quare,non eft cur tantopere perturbe^ ris,ô Rex, fed potiùs, cur Danielem accer-fendiim cures, ut is tibi confilio amp;nbsp;monitis fuisfatisfaciat.
De uirorutn Sapientum æRimatione.
1. Sapientes funt, qui diuino munere id obcinueruntjUt præ multisalijs,kicegratiç illuminatis eorum mentibus, diuinarû hu-nianarumq; rerum iJluftri cognitione ex-ceilant; ac hi fua omnia referunt ad Dei lau dem,amp;publicam Ecclefiæamp; Reipub.utilitärem.
Hi uniuocè amp;nbsp;propriè Sapientes dicun-tur amp;nbsp;funt ; quia in illis lucet ea quæ fuper-nèeftfapientia, quæ primumquidempu-raeft: deinde pacifica,moderata,tra(ftabi-lis,plenamifericordiæamp;fruftuum bonorum, abfque dijudicationc, line fimulatio-ne.Iac.^, 17. In horum numero fuit Daniel, Eiech.xS.g.
2. Econtrariô , Sapientes huius mundi fuiu,qui luce naturç quidc ualêt, fed ea,có-Uiencicijs opinionibus corrupta,ad quçftû faciendum, uanamq; fuam gloriam amplilî candam, abutuntur.
Hi quum T? Sapientes finr,æquiuocè fit appellantur, ac eorum fapientia eft ter-lena.
-ocr page 432-400 IN Danielem ProphetaM renajanimalisdæmoniaca. Vbiautemhæc obtinetjibi inuidia eft amp;nbsp;irritatio,ibi tumul tuatioamp;omne opuspçauum, lac.3.»Ç-His Sophis Chaldæi Sapiences, Magi,A-ftrologi, amp;nbsp;horum fimiles annumerandi funt.
3 . Vtrorumque difsimiliafuntfata, fiin-quam , Principum diuerforum diucrfa de cifdem iudicia,{i tempora,fi animorum doi tes,fi fapientiç documenta:G horum remu-nerationem amp;nbsp;alia nónulia prudenter con-fideres.
Quodenim de Regum amicis prudenter olim dixit, Artaxerxis Regis Perfarum generOrontes,eos uidelicet digitis fup* putatorijs,nunc magnum, nunc minimum numerum fignificantibus, perfimiles efle, uc qui alias in fumma, alias inmediocri,a-liàsin nulla fint tum gratia tum exiftima-tione:idem,de Sapietibus omnibus, amp;eo-rum apudPrincipes æftimatione, reélèdici, prudentes omnes experientia magilH exemplisqj edofti,didicerunt : eoq; nomi* ne thus aulicum nequaquam magnifaciut.
4 .Quum i/dem Principes, alias aliteraf-fefti fint,non mirum uideri debet,fi apud il los nunc hi,nuncilli, nunc deniq; ijdemSa pientesjfint in pretio amp;nbsp;admiratione.
Apud
-ocr page 433-PRÆLÈCTIONES, 4°^
Apud Nebucadnezarem Regern,ebriû\ tnagnitudine rerum geftarum amp;nbsp;fuccef-fuum,acfecuriim animi, Sapiences huius feculiin magna fueruncanftoritate lt;nbsp;Apud eundemanimidubium, ftupentem amp;nbsp;ac-tonicum,Daniel ob fapientiam,in admira-tiorteelTecœpit. Idemuidereeft inhifto-riaSedechiæ ulcimi Regis ludæ, qui nunC I leremiam in confilium adhibuitj nûc eins aduerfahos.
Ex fuperioribus eciam hiftofijs liguer, Ôanielemapud Nebucadnezarem,alias in aliqua gracia amp;auâoricace, alijàs infum-* ma: apu d ßelfafarem, in niilla longo cem-pore,fuiffe.
“i. Regulare tarnen eft, ut apud pros amp;nbsp;pfudences Principes, Sapientes igt;erè fic di üi:apudimpiosauté Principes amp;uæcor-dcs, feculi huius fapientes, in iummahiic gra *ia.Vt eft uidere in hiftoria Achabi,infli tuenti.s cum lofaphato deliberationcm de bello SyHacOji-Reg-zz. Vtenini ille Baali-tasfuos G'nathones : ficpius hicRexPro-phecam aliquem lehouæ, confulendum itl teancipiti amp;periculöfa,cénluit.
6. Farendulm tarnen eft,illud ficeftc reguläre, ut tarnen confilioDei,etiam mali principes nonuunquamSeruorü Dei qui-
C buidatii
I«
-ocr page 434-401 IN Daniele« ProphetaM bufdam admonirionibus locum dent: amp;nbsp;econtra etiam boni Principes, improbo-rum fuggeftronibus, aures animumq;prÇ-beant,ac ob id grauicer peccenc.
Priorisexempla occurrunt in facrishi-ftorijs, de Achabo rege Ifraêlis : amp;nbsp;deHe-rode Antipa : quorum ille quidem nonni-hil fe obiurgatione Eliæ flefti ad pafTus eft, i,Reg.2i.27.2^. hie uero mecue-batIoannemBaptiftam,lcies eum efleui-rumrandlumamp;iuftû,ac obferuabat eum: auditoq; eo multafaciebat, Sclibétereuiu audiebat,Marc.6.2o.
Pofterioris exemplafunt,Dauid amp;Con ftantinus Magnus,Imperator.llle Mephi-bofetho uiro innocuo, calculis eognicio-nem rei præuertentibus, dimidiam facul-tatum partem ademit, fidem habensaftu-/ to ueteratori Sibæ : hic autem à presbyte-ro Ariano deceptus,hærefi amp;eius alP^dis tandem fauere cœpit: fanäumq; ui’^imA* , thanafium Epifeopum Alexandri.num iuf' I fttfolumuertere.
7. Temporum autem diuer.fitas, aufto-ritatem Sapientum minuit amp;, äuget.
Temporibus ferenis,quando nulliperi-culoforum negociorum Jaibyrinthi inci-dunc,ferè florent ac triumphant fecuii hil' iuf
-ocr page 435-Pralectiones. 40 Î ïus Sapientes:at fi fuerint nubila tempora, ’quumilli perfonam uirtutis acfapientiæ, ^uam faciem malint,turpitcr fefe dant, dû necfibinecalijs conlulerepolTunr.
Econtrà,Sapiences ac filij lucis,in re dubia pocifsimùm fe uiros præftant : ac peri-tis nautis fimiles func, qui etiam oborra tempeftate, nauem regere, amp;nbsp;quô uolunr, dirigere ac ducere pouunt. Ac in il lis i d ui-dere eft, quod uerè dixit Ariftoteles : tji' tmc
Horum ordini accenferi meritó debenr, Paftores amp;nbsp;Dodtores orthodoxi, Ecclefia-rum quarundam, qui hac noftra tempefta-te,reftum clauum tenent, in Antichriftia-nosredtoferunturcurfu, cui fe càiTnipeaiifiSfi debere intelligunt;necfe conferuorumin-iurijsjamp;alijs difficultatibus, quas, ceure-moras,inijcere Satan ftudet,præpediri pa» tiüntur.Hi fanè reftè ra vxuiyix afniliieiiVjCsn-feri debent. Vtinam ueró nos cæteri illorÛ dolores amp;nbsp;moleftias,lenire amp;nbsp;mitigate ftu deamus.
8. AnimorUm dotes diuerfas elfe ih ijs, quiuere Sapientes funt, amp;nbsp;in ijs qui i/uaigt;v-fiat tales dicuntur,non eft obfcurum.
Vetus eftProuerbium;Siflt;tniiwtr«w,(j«lt;lt;«-iimargarifj«»« Sapientiamundi huius inftar
C 2 uitri
-ocr page 436-4^4 ’N Danielem ProphetahI uitripiftieft: led Sapienda filiorumDei, uelurprenofa marganta eft, omnibus hu-lus mundi anreponenda opibus.
Prædarè dixie Aüguftinus : Non aliam putes fapiennam,ninueriratem:inquare-neturamp; cerniturfiimmnm bonum: nullo loco eft,nufquam deeft;foris admonec,intus docet: dementes in le omnes in melius commutât,ànullo in deterius cômu-tatur: nullus de ilia iudicat,nullus fine ilia benèiudicat.De lib^arb.
Sapientes uerè diâi,luce graâæ illuftra-rî, modefti,pacifici, tradabiles funt:
expertes illius lucis,opinionéfcien tiæinflati,nxofi, amp;echinis intradabilio-res funt.
p. Documenta fapientiæ, quæutrique edunt,difsimillima funt. Habet enim hic quoque locum illud Thucydidis .* i/uSiT//«»» AaiOom T«f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îpyOf/ hxTlsairTiU.
Sapientes huiusfecüli,multapollicen-tur,præftantnihil.‘in fecündis autemrebus, uelutpicæcertantcum LufcinÿsjO-deruntamp;infedanturfilios lucisratinper-plexis rebus,attoniti hærent,côfilioqj de-ftituti fibi/pfis amp;ali;s défunt.
At ßlif lucis,pollicentur pauca, fed Deo dante plarimâpræflâiit. In fecündis mo-delli
-ocr page 437-Prælectiones. 40^ defti amp;nbsp;diligentes; in aduerfis,conftantes, circumfpeftijofficiofi funt: amp;nbsp;nequaquam iniuriarum memores.
•o. Remuneratio autem utrorumque refpondetregulæ diuinæ:Honorantes me honoraboîcontemnentes autem me, con-temnentur,».Sam. a. 30. Quia gJoriam Dei potifsimùm fpeftanr, uiri Sapientes,ipfî quoque gratiam amp;nbsp;glonam,diuino mune-re confequuntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem,quum
fuam gloriam cupide uenentur,ignomi-niæ mercedem, iufto Dei iudicio perci-piunt. Reâèenim Bernardus pronuncia-uit : Non reûi plané,fed peruerfi animi eft, quærere gloriam amp;nbsp;non exercere uirtu-tem:8c uelle coronari,qui nó legitime ccr-Uuerit,
Vers vs 13.14,45.1^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■
f,t^!o 74, • zi.Zdti. »$84»
Tunc Daniele addu£to corarn Re-^e,proloqutitu4 Rex dixit Danieli:
Es tu tlle Daniel-, ex deport at is Ia-das,, quos adduxit Rex auas mens e ludaa i Et tu de quo audiui Jpiritam Deorum inejfe ttbi, lucem.^ intelli-gentiam^, fapientiani excelletcnt inueniriinte'i
C i lliane
-ocr page 438-40«' IN Danielem Prophetam
T^ncergo addu^ifunt coram mt fap^ientes, allrologi, ojt Scri-pturam i' ßam le ger ent, interpretationem t' iui not amfacerent mihi:fed non pof funt interpretatiene 'verbi iHimin' dicare.
Ego autem attdiui de te^pafete in-terpretattones adferre, ^res implt-xas foluere : nunc ßpoter is ScriptU' ram ill am leger €,(!}• interpretatione eittsnotam facer e mihi, purpur a indu eris cum torciue aureo ad coUum tuum,^ tertiwsin hoc regnodomi-naberis,
BEgis Belfafaris oratio tribus confiât partibus, Erotematc.Narratione,Ex-nortatione:dequibus ordinèagatn, fi priùs hæcbreuiterindicauero.
Suaforij generis orationem efle, fi fco* pumfpeftes.
Propofitionem efle. Tibiuero, Daniel) amp;nbsp;legenda amp;nbsp;interpretanda eft Scriptuiî ifthæc ominofa parieti afperfa.
Confirmatio, duobus argumentis con« ftat, quorum primum eft à pofsibili : Pores id piæftare: quia ij s Spiritus diuini dogt; nil
-ocr page 439-PRÆLECTIONBS. 4Q7 nis es inRi uftus, quibus cæteri Chaldæo-tumfapientesdeRicuuntur: alterum,du-citur ab ucili amp;nbsp;honeRo : Impetrabis hoc pafto purpuram, torquem aureum, amp;nbsp;tertium in hoc regno dignitatis gradum.
lamomilTahypothefijde thefiagamus.
I* InErotemdtequießnt notanda.
». Cum de præRantibus uiris quæritur» nontàm de nominibus, de genre, de con-diiione,quàiTideanimi dotibus, Ôceorum documentis,agi. Eximiæenimanimi dotes, etiamcalamitofis exulibus ornamen-to funt amp;nbsp;præfidio: econtrario, corporis amp;externæ dotes,fi deGt prudentia, occa-fionem præbent iudicijs, de quibus pro-UerbiamonentiCdput/înc fcreàro.Item:P/»w^ heuf gladius,in vagina argentea.
Virorum fapientum hæcfors eft,ut tyrannis imperantibus,ignoti Scinglori; fmt.Eiusrei exemplum hoc loco occur-tit. Perindè enimRex Danielem alloqui-tur,acfi de nomine ei parùm notus haôe-nus fuiffet, de facie autem plané ignoras. Prudentes autem principes prudentû con tubernio deleftantur, ficut dicitur : «ç»« f «l'yci aoi(ü/i auvstla.
J. Meiustarnen,quemimpendcntium C 4 malo-
-ocr page 440-405 IN Danielem Prophbtam malorum præfagiaaccendût,facie,utquos din neglexerunt tyranni, eos tandem fibi, ob uirtntem amp;nbsp;fapicnciam magnifacien» dos efle,animaduertant.
11. In Narr^tionejobfcrujbimiis,
I. Eofdem efle fapientum huius feculi, turn applaufores, turn reprehenfores. Vi Rex Balfafar , qui Sapientes fuos longo tempore admiratus amp;c coinplexus fuerat, pnmosq; omnium curauerac confilij gratia,accerlendos: idé poftea queftus ell,fibi ab ipfis mini.itiefacisfadum efle. Familia-te enim ell eius ordinis hominibiis , id quod uulgo dicitur:
Toci usil Um/uiÿ^içf yfa/nftoiTiifi.
z. Il uero, qui fapientiæ donopollent, gloria apud femetipfos habenr. Gal.6.4. acbonorii gratulationeamp; tellimonio con tenci.malorum reprehenfiones furda praç» (ereuncaure.
111, Exfcorfrfdo,
», Decer uiros fapienres, dona Spiritus fanéli, quibus excellunt ad ufum publicum transferre, uteorum audlor Deus,ce-lebrerur, amp;nbsp;ut urilitati public« confula-lur.Nec eorum dilpenfatiojiem, uelacce-ptaruffl
-ocr page 441-PB.Æ1ICTIONES, 40gt; ptarum iniuriarum memoria, uel indignU Utis Scingratitudinis filiorum huius fecu* HconfideratiOjimpedire debet.
I 2. Videant autem folicitè,ne ficfegerant, ut emolumenti fui maiorem,quam honeftacis rationem habuifle uideantur.
. Non enim parum auftoritatis donis Dei
I amp;uocationi detrahitur, quando ad que-
, ftum,uelutfcopum,dirigiuidentur.
i J. Tyranni ex fuis ingenijs alios æfti-mant. Itaquenullis adperfuadendumar-* gumentis libentius utuntur, quam ijs quigt; DUS ipfi maxime deledantur , honeftatis videlicet, fed quæfitqueftuofæ, Sc uanæ gloriæ,
‘ nbsp;nbsp;4. Plefumqueautem aureos pollicen-
i turmontes, amp;eaquæ præftare non pof-
i funt. VtBalfafar,tertiû in regno fuo, quod iamiamcumuitaamiflurus erat, dignita« tis gradumDanielipollicitus eft.
V E R s V s »7, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;te^io 7
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xi'Jdn,
! TuncreJJfondens Daniel dixit co
ram nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dona tua tibifint, cfi ho-
' nbsp;nbsp;nbsp;nor aria tua alijs da : 'veru/n Scrip tu^
ram iüamlegant Regi, nbsp;nbsp;interpréta^
i nbsp;nbsp;tionem notam eifaciam^u ó Äex.]
C 5 DA-
-ocr page 442-4to IN Danielem ProphetaM DAnielis oratio tribus partibus confiât, ExordiOjNarratione de duobus Regibus Nebucadnezare ScBelfafa* rc,amp;Interprctatione Scripturæ.
Exordium tribus partibus confiât,Re* cufationemunerum,Sponfione deexpo-iitione Scrip turæjamp;îrôirçxow«.
De munerum recufjtione.
Thefis. DeiScruisnon quæuîs munc-ra,accipienda func.In muncribus accipien dis habenda eftratio iftorum omnium,
I. AffeiSus,uidelicec ucrecundiæ, quæ non eft negligenda accipienti.
z. Deledliis munerum . Qiiædam eninï honefta amp;nbsp;neceflaria Cunt, inhonefta quæ* dam amp;nbsp;minime neceflaria.
J. Perlonæ danris. Vt à laudato uiro laudari ; à benefico beneficium accipere, gratum efTe poteft ; fic ab illaudato laudari,turpe:a maligno homine beneficium accipere, periculofumeft. Panisenimlapi-dofus eii , quicquid ab iftis proficifcitur. Notum etiam eft prouerhiura ; wpmfî?«ifid-*o«i''3quod in eos torquetur,qui pauperes, Iiirudinumihftar,exugunt.
4. Circ'umftantiarum,Tempon's amp;Lo ci, luxta Proueibium ; in vayr», in unJi'Tii, in
-ocr page 443-Præeectiones. 411 »«fi wm/v. Nam (ut de officio Proconfulis fffcriplerûtimpp. Seuerus amp;nbsp;Antoninus) mhumanûeftànemineaccipere: fed paf-l'm,uilifsinium:amp; omnia auarifsimum.
Df leäionii ey interpretationis pol~ licitatione.
Thefis.Fiducia unäionis omnia docert ''spios,animum illis addit,ut ca fepræfti-turo s polliceantur, quæ cæteri nó pofiTunc Præftare, amp;quæalioquin captumhuma-^’üinlongè excedunt.
Nequis ergo opinetur, Danielem, car-^aliquadamperfuafione de fapientiafua, ^âfcinatum, réméré hanc tantam prouin-legendi amp;nbsp;interpretandi prophetiæ ^‘^fipturam,fibi fumpiiffe.
0 Sæpè autem répétant ftudiofi elegans ^lutarchi diftum:Quo magis cuique acca-^•texPhilofophiarationis, eo plus dece-faftus amp;arrogantiæ. Sic autem ad ufus transférant: Quo magis accedit ex ^heologia pietatis,eo plus faftui amp;: iaûan ^lædecedit.
Præclarè autem dixit Auguftinus: Nul-I ^^Piæfumptiopernitiofior, quàm de pro-iufticia ac Uientia fuperbire.
DeApOa
-ocr page 444-4-1» IN Daniejlem ProphetaM
De ApoHrophe ad Regent,
T« o Rex: deeft aliquid.uerbi gratia,audi: aut, quo loco lint res tuae etiam atq; etiani perpende.
Videtur autem efle tacita confcientis appellatio. Rex quidetn fuifti haftenus, fed quo ingenio, quibus moribus,tuatibi confcientia non obfcurè teftatur. Inte-ipfurn defcende,amp;quæaui tui,quæ tua fata fuerint, confidera: 5c quæ didurusfuiU) rumina. Tuaenimres agitur,
Thefis. Dignitatis nomenclarura de officio hominem admonet: cui fi fatisfecit haélenus,confcientiæ tranquillitatefrui-tur:finonfatisfecit, uchementerpertur* 1 batur,
Vs R s V s j8.lp, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
excelßü regn um dinem, gloriamj^ (ß decorem dede-rat Nebucadnezar auo tuo:d}‘ oh am-flttttdtnem quam dederatei,omnes fopuU,nationes lingua tremebant ac tintebant à conJJgt;e£iueiui: quem 'uolebat, occidebat: (^quem volebat percutiebat : amp;nbsp;quem volebat ex^
toUe^
-ocr page 445-P R Æ L E C TI o N E s. 4I} iollebat : amp;nbsp;qnem 'volebah deprime^ ht. ,
H Oc initium eft narratîonis deRegä Nebucadnezare cuius hic fcopus eft:RexilleàDeo conftitucus,quum 'mmemorDei Regum Regis, fuperbèfefe *Xtulifl'etjamp;fltlt;iA‘'**«A'aufus effet, pœnas e-■Usfceleris dédit. Frangitenim Deus om-j’sfuperbum.Refiftitfuperbis. At quum •dé fefe fummififlet fub potenti manu Dei, ’’’gratiam reCeptus eft.Etenim humilibus ^atDominus gratiam.
Cæterùm Narrationis de Nebucadne-^aretres partesfunt:Prima, de principis ■lliusexaltatione St. eius caufsis ; Secun-lt;Ja,deeiufdempeccatoScpCenis: Poftre-ftiâidepanitentiaillius Sc reftitutionein ■ntegrum. Ex hoc autem loco difcimus, lt;iuænam potifsimùm in illuftrium Uitofmn hiftorijs, nobis fint obleruanda, amp;adufuin transferenda.Nos Thefes fub-•ungemus, amp;eas hypothefibus de Nebucadnezare illuftrabimu s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■'
T^f/ïî.
bei beneficio, certa lege, Reges régnât. Non eft potcftas nih â Deo : amp;nbsp;quæ
-ocr page 446-414 ’N Danielem ProphetaM quæ funt potcftares, à Deo funt ördinatÄ* Idemteftatur hypothecs de Nebucäd' nezare, cuius regiæ maieftaris amp;potefta-tiSjCauHa 8c eiFeftus defcribuntur.
Auftorfeu caufla efficiens fuitDeuseX-celfus, qui dominoru Dominus eft. Cauf-fuit beneplacitum Dei, quod dandiuerbo denotatur. Sentennaeft,Ne-bucadnezar nullo fuo merito, folius au-lem Dei gratia regnum amp;nbsp;gloriam plane admirandam,adeptus eft.
Ab hac autem hypothefi, pia mens ad Thefin digrediatur, de qua Paulus Apo« ftolus: Quid autem habes quod non at' ceperis? quod ft etiam accepifti, quid gloriaris ut qui non acçeperis ? gt;. Cor, 4.7. h’ gnofcamus itaque animam,çorpusjuitani, jngenium ôc alia animi corporisque bona nos,non nifi precario accepifte:amp;fiillanO bis grata funt,au0lorem celebremus.
EffeÛHs diftinguuntur ratione patien-tiumamp;agentis.
Nam fi fubieftos fpeftes,illi ueràme-tuebant Regem Nebucadnezarem, Awem Ko/i'imperium initio cxercentem,imópef tyrannidem multos crudelifsimè oppri-mentem.
Thefis. Sicut Tyranni, metum fubdi-
-ocr page 447-PKÆLÏCTIONKS. 4-1$ tîsîncutiunt: ita Patres patriæ, reuerert-tiam fuorum animis ingeneranc.
Àt fi confideres Regem ipliim, uitæ, ne-cis: gloriæ amp;nbsp;infamiæ fubditorum, ple-nam poceftatem fibi fumebat 6c exer-cebat.
Thefis. Tyranni, pro fuolibitu, de uita, fotcunis amp;nbsp;honore fubieftorum ßatuunc: ^uia non agnofcunt lupcrior^îm Dominum: atpij Principesmoderarè de hiso-mnibus Aatuuncut qui fciantfibi redden-damratione;nadminiftratæ Reipub.Deo iuftoiudjci.
Tyranni Alcibiadæis funt moribuF,8i opinanturfibiius fasque efle feu benèl'a-«re,feu pefsimè traâare : lecundum illud diâum ; èt!roT\iniamp;u/j •‘ii'igt;i«('ït«jgt;47i«àü,Thucyd.Iib.d. . h ■
Vers VS zo.ai. y
Sed quant elatus ejjèt 'ani^nui t. -J'
■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tUitisobdurattis
«dfuperbe dgehdufn: depoßtus^m' i fihoregnifai, dr^loriam amouerunt eo,7dant ab honànibui depaïfuô a-ntmumfuum adbeslias apphcuit, «nagrif habitattenëfaam y her.
bam
-ocr page 448-4tlt;y IN Danielem ProphbtaM ham vt bohtis gust an dam dederunt ei t amp;nbsp;corp ui eius intin^um e^,
H^c eft altera pars narrationis de Nê* bucadnezaris culpa amp;nbsp;pœna:de qui' bus fuperiùs quoque ’aâum fuit. Nos fiv/xMf de eo quod eft præcipuumja» gemus.
TheGs. Ante coiîrtitionerh eftfuperbiâ) amp;anteruinam elatio lp:f;tus,Prouerb.i6. Uerf.i8. Obferuentautem ftudioG arroga» tiæefferentis fefe fupra omnes hominesj amp;Deo aduerfantis.
J. Fontem, uidelicet elationem animi fefe nirnium amantis Scadmirantis.
i. Proprium J uidelicet obdurarionern fpiritus,de qua dicitur: CoGrmant Gbi rem malam,amp;c. ‘
Signa. Pfalm. lot.’uerf. 5. Elatumo-culis Si latum corde , ipfum non pocero ferre, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nwv '
Inhieatur aliquis hiftorias de Alexan-dro Magno,de Pompeio magno amp;nbsp;muliis ali/s:amp;animaduerrec idem illis quod N«' bucad'ezari euenilfe.
Sintauteminconfpeôlu hæcdiâa.Su-perbiæ, inquit Lucius,amp; crudelitatis.li ferse,
-ocr page 449-Pralectionej.' 417 fer®,non tarnen leues ueniunt pœnæ. la-öantiam, inquit Auguftinus, toile, 8c ed^ mus pares omnes.
Eooem Vsrsv 2i.
Tionec agnouit Nehucadnez,ar do-minarijyeumexcelfum in regno hû-niinum ,^quem vult con^lituere in eo,
Hæc poftrema pars eftnarrationis, de Nebucadnezare; in quaagitur de illiusji
J feu Refipifcença : cuius infigne «locumentum fuit, quod Deum fuperio** régna pro fuo arbitrio conftiruentem amp;transferentem,demifsèagnouir.
Thefis I. Sapiunt Principes quum Deu fuperiorem agnofcunt,qui liberrimèimperia,inftituit, transfert, aboletob pec-Mta: utinfinita prope Scripturæ diflate-ftaiKur.
Tliefisz.Etnos Subditos agnofcere de-cet, Dei confilio hunc ipfum Magiftratum nobiseHepræpoGtum.acproindè ci obediendum,Rom. 13. Simus
ergo noilro Catone ' contend. '
D Ver-
-ocr page 450-418 IN Danielem Pb.öphéta*lt;
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V E R S V S 22.23.
14/4». ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igitur fiU eins Belfafar, non de-
preßtet animum tuum, quamuis tO' turn hoe cognofceres : imb contra Dominum cœli adeb extultUite,'vt vapi domus idius at tuier tnt cor am te, tn quibus tuproceresq^ tui, uxor es tua, eßquot; concubina tua , bibatts vtnumt deosq^argenteos amp;aureos, areosßer-reos, ligneos lapideos, qui non vident , neque audtunt, ne que cogno-feunt laudautîii : Deum verb, in cuius manu esi anima tua,eßpenes que totum iter tuum esi , non glorifica-
Æc poftenor narratio de impietare Belfafaris Regis, ut ctiam prior illa de Nebucadnezare, feu iudi» cialis eft. Proponiturautem in ha’c exemplum grauifsimæ fententiae Däuidis, qu« monetfilios huius feculi,ne quidem tra-gicis maiorum fuorum caJamitatibus,in quasob peccara inciderunt, fic commo-Ueri, ut refipifcant : ne dum utaliena fruan tur infania, amp;nbsp;alienis malis do Ai, tem* peftiui
-ocr page 451-P R A L È C T I o NS s,' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4-19
ï*eftiuè meliaribus confilijs locum deur, Pfal. 4.2.,j. Sed homo iftein fplendore non perdurabitjSi fimilis fit brutis quç in-toreunt. Hæcuia eorumftulticia eftipfiss pofleri tarnen eorumorc fuo eamappro-i’anc.
Propofitio. Rex Belfafar grauiter pee-eauir.
Hanc prdpofitionsm i^eo præmittit, 8s neram efle oftendit Danie!,ut ordinèiufti-dæpœnas fequuturas efle,innuat.
Confirmatio conftat duobus argumen-fis: de quibus ordinè dicam.
I. A'caulla efficiente. Grauifsimè fanè peccat, qui feiens prudensque peccat: nee nieretur mifericordiam ullam. Liquetid excontrario. Mifertuseft,inquitPaulus, mei Deus : nam ignorans id faciebam, fi-dciexperSji.Tim.i.ij. Atquitu,óRex,li-tetprobè fcires Auum tuum fuperbiæ fuæ dedi rte pœnas,amp; perpœnitentiam reftitu-taminintegrum ; undecolligere poteras, netuamquidemarrogantiam impunitam fore : ninilominus tarnen animum tuum nonfummifilfe; led ad eundem impegilfe lapidem. Quare certura eft grauiter te pec-cauifle.
D Z Tbefet,
I
-ocr page 452-4ÎO IN Danielem Prophetam Thefet.
1. Fili; huius feculi, ne quidem Maio-rumfuoriitragicis calamitatibus,in quas ob fce!erainciderunr,ita afficiuntuijUtfibi refipifcendum ducat.
2. Multum interert: inter peccata quæ ixTTamp;Mfiffiat commirtunrur,amp;ea quæperim prudentiamamp;ignorantiam 2elo incóful-to, admittuntur : fi inquam efficienrem cauflam fpeftes. Ideo non eft uerum Stoi-corumparadoxum,quod fingit pariaelFe peccata.
J. Peccates ftneT^tfamv^iVfuntjarguen'« di : præcipuè tame quum impendent fatales eorumpœnæ. Sicut liocioco Danielem feci/Te uidemus. Et notum eft illud di-ftum Pauli Apoftoli : Eos qui peccant, coram omnibus argue, utamp;reliqui timeanr, j.Tim. ç.zo.Etfi autem de presbyterisde-linquentibus, amp;nbsp;ob id reprehendendis po tifsimumloquiturPauIus:tamen,quomo-do amp;ali;, fiuein dignirarealiqua.iiue nulla, conftitutijfigrauius délinquant, corri-piendi fintjoftendir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;
11. AbObiedo. Grauiùs peccant, qui in Deûipfumfuntpræcipuè iniurij.quàm qui in Ceipfos aut alios homines deJin-quunt.
-ocr page 453-Praiectiones. 411 quunt. Meminerincautem Studiofi,hæc non aucem abfolutè, dici. Et-enim qui in uno offenderit, omnibus tc-netur,Iac.2.io. Sed quum etiam fecundum obiefta,reftè diftinguantur peccata, gra-üiter quidem peccare cenfctur, qui in pro-ximum aut feipfum peccac, omnium au-temgrauifsimèqui in Deum ipfummaxi-inèeftiniuiius. Itaque Dauid,quum com-niilToadulcerio/fuiflet iniurius in proxi-•nuin,cuius thorum uiolauitT; in feipfum; quia,utqui fcorratur,ita qui adulcerium committic, in proprium corpus peccat, 1, Cor.6.j8.amp;à«ii»^'àaxÿ (ut fieri affoler) tfv“« ■'«'quot;A'jadieciiret homicidij enorme fcelus; tarnen,magna de caulTa exclamat: Tibi,ti-bifolipeccaui,amp; malum in oculis tuis feci :utiuftificeris infermonib.tuis,amp;mun-dus fis quum iudicariSjPfal.çi.q,.
Atqui tute,Rex Belfafarin Deum ipfum grauiterpeccauirti.
Quare certum eft te grauifsimèpecca-uifTc.
Minorem probat. Qu’ fefe effert contra Deum,isueióineum giauifsimè peccat. Tu ueró exculifti te haftenus aduerfus Deuni.Ergo,6cc.
Mino-
D Î
-ocr page 454-41X IN Danielem Pkofhetam Minorem Epilogifino probat,tribus ar-lt; gumentis conilanre.
, I, Abufusuarorumfacrorum,quæiioiï ad Epicureas ingurgitationes profanoru hominum,fed adlibamenta amp;nbsp;reiigiofas ceremoniasjfada amp;nbsp;confecrata fuerunt dU uinaauâoritate,manifcftum eft teftimo.-nium, arrogantiæ Deum irridentisanimi, amp;confundentis facra amp;c profana. Tu au-rem, ôRex,abufusuaforum facrorum au-ftorexftitifti rVides igiturte fuperbiatua elTe?
2. Qui idolis diuinas laudes impie tri* buunt,audacifsimè Deodebitum cultuin ei detogant. At tu, Rex, cum tuis laudafti Idola. HancMinorem amplificat,primùm materiæ,ex qua ilia confeâa eflenc: deinde priuationis fenfuum amp;nbsp;intelligentiæ, mentione fafta:ut quam abfurda elfetldo-Iolatria,oftehderet.
3. Summaaudaciaamp; fuperbiaeft, non aguofcere nec celebrate Deum,uitç aufto-rem amp;nbsp;gubernatorem, cauflam omnis bo-ni,quo fruuntur homines. Tu uerô Deum, in cuius manu eft anima tua, amp;penesqué totum iter tuumeft,non gloriâcafti. Ergo, amp;c.
Dfldo«
-ocr page 455-Pralectionbs. 4i}
De ldoïof(itr4r(Mn fuperbia.
». Nulla maiórfuperbia effepoteft, qua liteaquæ feopponir audafter, noncrea-luris, fed CreatoriDeo, omniporenti, iu-tto,fapienti,bono.
Talisautetneftidola colentium fuper« bia.
Quare nulla maior cenferi poteft.
2. Minorem probanthæc manifefta fu-perbiæ efFerentis l'efe aduerfus Deum argumenta , quæ non nifi àtpaAoiax/'âf fubij-ciâm.
Quôd facra eodem quo profana loco ha bent: 8c utrifque ad E^icureifmum abutun turfumma cum licentia.
Quôd non uercntur rebus inanimatis amp;nbsp;attificiofis eum deferre cultum,qui foli ui-Uo 8c omnipotenti Deo debetur. Atq; hoc ®ftmutaregloriam incoiruptibilis Del in cfformatam imaginem,Rom.j.2j.
De eorundetn y^cordia.
Idololatrarum uæcordiç Sc ftuporis hçc documenta fuiit.
»• Quod Maiorum triftibus exemplis, öihiló bunt prudentiores aut mcliores.
2gt; Quod le niucis , inanimatis« IdoHs D 4, (ubij-
-ocr page 456-4^4 Danielem Prophbtam fubijciunt: de quorum materia, efficiente, formaipfisconftac. Hocueró iuftiiudicij Dei argumentum eft. Qui enim Deumfa« pientiæ,bonitatis amp;nbsp;uirtutis fontemin* exhauftum, contemnunt fferui fiunt lt;«»0®' pwiinanimatorumidolorum,
3. Quod non agnofcnnt uerum auflo« remuitæfuæ,amp; omniumeorumbonoru, quibus fruuntur. An'non autem cæcius mentis eft,non agnofceteeum in quofi« uiuas ScmoueariSjAftu/,
4. Quód non uident Idola nihil aliud cfle quam diabolica inftrumenta,ad idu-num effi(fta,ut feruiant ad ueru Oeum con* z tumeliaafficiendum.
t.tili077, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE SORTE GENERIS
hurnani.
t
bx^Mnes homines quod funtamp;uiuiit 4 ïamp;intelligunt, id uni Deo infoliquot;* dumdebent.
Aftorum 17.28. Per ipfum enim uiuinaus amp;mouemur,amp;fumus.
Et hoe loco Daniel Belfafaréalloquens, de uitæ humanç conferuationc dicitzDfWH uerôin(uiufmanueügt;(niin4tua.
i. Ideia
-ocr page 457-Prælectiomes. 415 ' 3, Idem Deus gubernator uitæ huma-næ. luxtadida:
Prouerb. ilt;î.».2. Hominis funt præpara-tionescordis: fedàlehouah eftrefponfio linguae. Omnes uiæ uiri mundæ funtin o-culis fuis : fed qui pondérât fpiritus , eft lehouah.
Et Daniel Régi dixit: Penes Deumtotumi» lertuumeil.
3. Sed tarnen intereft intergubernatio-nem eorumjqui funt in Ecclefia Si ex ea:amp; intereos, qui extra Ecclefiam km aftuamTfi funt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Pfal.»47.i2.2o.AnnuncIatuerbumfuum ipfi Iacob Judicia fua amp;nbsp;ftatuta fua Ifraêii. Non fecit fie cuilibet genti : amp;nbsp;iudicia eius nonnouerunt.
4. Tàmeos quorum tempeftiuauoca-tio eft,quàm eos quorum fera eft uocatio, peccantes, uirga paterna in uiam reuocar, quia filiorum loco eos habet.
Heb.u.d.Quem diligit Deus,caftigat: amp;flagellatquemcunque filiumrecipit: amp;nbsp;8-uerfu. Quodfi eftis abfque caftigatione, cuius participes funt omnes,nempe fpurij eftis, non filij,
5' Caeterosqui fpurij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funt,
D nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pœnis
-ocr page 458-4îlt;y IN Danielem Profhetam pœnis iuftis afhcic : ut hiftoiia Bellafaiis tçHatur.
Pfal.ii.6. Pluetfuperimpioî Iaqueos,82 ignem,amp; fulphur, Si. fpiritus procellarum encpars calicis eorum.
Ó. VtrorunKjucuicçpcriodusàDeinU' tu pendet.
Wak/ó,«;. Qui fuccidit fpiritum Princi» pum,terribilis eftRegibus.
Item, Pfal.104.. 2^- Abfcódi^ faciem tua, turbaacur:aufers fpiritum eorum,deficiût: amp;in puluerernfuum reuertuntur.
Praxis,eorum quœ diâafunt,inhispogt; fita eft.
I. Agnofcamus finguli uitçbenediâior iiem à Deo in nos redundaflç,
2. Eo nomine ablitànobis quàmlôgif-Emèomnisaduerfus Deû eiatio animi amp;nbsp;Ois/ua^ia: fed obediamus Deo.
J. Ne putemus nobis quodcunque liber etiam licere : quia Deo cogitationum, lt;iidorum,fadorumq; reddendaerit ratio.
, ,lt; J, , nbsp;nbsp;4.. Jncueamur exempla.tàm fuperbiæ
li« llt;iTi Biit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r r J r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
9“^*quot; P®quot; n\arum,quæ oRendunc, eosinfra cæteros homines,in beftiarum ordin«mredigi,qui îniBii/i elfe uolueiunc«
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5. Stâ»
-ocr page 459-Pr Æ L E C T! o N E s. 427 y. Sratuamus tarnen firmiter, COS qui^ bus conuerfionis donum datur, ubi dede-riiuDeo gloriam, inftaurari à Domino, amp;nbsp;recipi in gratia; ut Nebucadnezaris exemplum monet.
6. Ne mirumnobis uideatur,quódR.e-probiexemplis Maiorum non mouentuï adbona,fed ad mala profcquéda.Eft enim boe illis proprium, ut fint inepti adbona, amp;t'ïm ad mala apti amp;nbsp;procliues, quam cft adpræcipitium Sphæraprona.
7. Qui facra amp;nbsp;profana mifeent : cul-tumq; Deo debitum idolis deferunt,rci-pfateftanturfefeinreprobam mentem ef-fetraditos. Vc eRuidere in Belfafarisex. împlo,
8, Manecautcmhosrepentinumamp;in-euicabilefatum. VidenthæcRefti,amp; læ-tântur:amp;omnis iniquitas (abRraâum pro côcreto fumitur, amp;nbsp;omnes iniqui) claudit 0sfuum,Pfalm.iO7.42.
Vers VS 24.Z5.2lt;Î.27.28.
Tune à conj^eclu eita miffa pan ilia manui 'vnde Scriptura ilia exa^ rata . ^^tque hac Scriptura ilia qua ex ar at a eït ,M-ene mene ,Tekel, 'vpharl-
-ocr page 460-4^8 IN Danielem Prophetam •ufharß» : id ed, Numerauit nuniC' ramt, appendit, diuidunt^, HACtn-
■-.terpretatio 'verborum^ M E' R A 7 IT: numerauitDeuiregnum tuum,^ completum eEt:perfe£itßimC numerauit tllud^ nbsp;nbsp;P PEND IT:
Appenfuifuisiilancibtis, inuenw es minore pondéré. DIV IRIT,diui-fum ell regnum tuu, traditumj, IAe~ dis acPerfisd
IN hacpoftrema parte orationis Daniells, uertitur tocius rei exponendæcardo. Tiiaautem ordine amp;nbsp;perfpicue tra-duntur. Commonefaftio de caulta princi-pali Scripcuræiftius uatidicæ : Leftio eins genuina: Expofitio eiufdem concinna amp;nbsp;uera.
CommonefsHio de cäuffii epßciente Scriptura;.
Huius ante omnia exprelTam mentîoné fieri oportiiit,nequis locus effet fufpicio-ni de hominii impoftura,quæ merito contemn! poffet à Rege: cui iudiciu Dei afper-nari,non ita facile erat.
Difercè autem teftatur, Dei nutuScri-pturam
-ocr page 461-Prælkctionïs, 429 pturam in pariere depidam efle: ac difcer-nit Audorem eins rei principem,amp; Ïfitpaffiif manus, Schuins effedum,uidelicet Scri-pturam.
Vtinamueróipfi quoque.citrafuperfti-tionetn, obferuemus operalehouæ, amp;nbsp;in— tueamurteftimoniairæipfius, quæ inter-dum mirando modo terræ, cœ!o, mari in— foibit : utinam 6c quem unicutque no-ftfûm dédit ignarium,fenriamiis ,neclaboremus ài-aioSwi?:; ne de nobis dici pofsit illud Pauli : Qui poftquâ dedoluerunt, fe-fnecipfos dcdiderût proteruiç,3d cercatim patrandâimpuritatem omnein,Eph.4.tp.
Huwerauit, nitmerauit De«« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuum, 78.
er perÿrdiy^îmè/wnjcNMit/c« comp/e- nbsp;nbsp;nbsp;j p^br.
idtiüud. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ihffmta
ANadiplofis in numerandi uerbo,cer-ram eße Dei fentétiam de Regni Ba-bylonici iam iam inftante periodo, moner.
Incidit aurem annus nltimus, Monar-chiæBabylonis, 8c Deportationis ludæo-rum,cui70 anni præfiniti fuerant, in Annum Mundi condici 34.34. ante Chriftum natum 537.fecundûuiri dodifsimi Abra-hami
-ocr page 462-43° IN DÀNIELEM PROPHETAji hami Bucholceri chronologiam, quam lb i benterfequor.
Thefis. Vt iiitæ humanæ, fie imperija niundijCercusannorum numerus,diuini- 1 tus præfticutus eft.
Deuicahominis, quæ fpithamæ inftät eft,femper in numerate nobis fint hçc duo diâa:Scirefacme lehouah fincm meum, amp;nbsp;numeru dierum meorum quià fit, Iciam quàmmundanus fim. Ecce ut palmospo-fuifti dies meos, èc æuum meum tanquam nihil coram te : profeftô uniuerl'a uanitas omnis homo ftansjPfal.^p.ç.d.ltem: Vtnu meremus dies noftros, fiefeire fac nos,amp; adducemus in coriapientiam,Pfal.5)o.)2. j
Teftaturautem uniuerfalis experientia, omnium mundi temporum hiftorijs ex-pofita,fummis imperijs negatum effe fein perftare. Itaquehabentfua exordia, fiiam • àx/lt;Ü(,quando florent: fuam amp;nbsp;pe-riodum.
Monarchia Aflyriorum.à Nimrodo ad Sardanapalum, durauit jjôo.annos : poft-ea translatum eft ad Medos, anno Mun* . di 3150. Hi cum Chaldæis imperâruni an* nos 285.
Monarchia Perfarum, cœpii anno Mun* di
-ocr page 463-PHAIECTIONES. 4Jt
iiuK, durauic annos 207. defiic anno Mundi 364.2.
Grçcorum Monarchia,aufpicijs Alexan dri Magni infticuta, cœpit anno Mundi 3lt;54.2.durauit ufq;ad luli) Cælans Monar-'Mam,annos 282.
Appen Jit : appenßu fùiûi litncibut cr in-uentiM ef minote pondéré,
Quum de Regni Babylonici periodo.tt-giHet Propheca : fiibiunxir expolirionem lecûdi uerbi,quod de Deo, cenfonam iiir-gulam in Regem Belfafarem, fibi optimo jiirefurtiente,fueratannotatum.
Sententiaeft. Sieur numihi adulcerini, neciufti ponderis, iurè reijciuntiir àlibri-pende,ita tu,ô Rex, à Deo, cui omnia lime nbta, deprehenfus cS pretij nullius ac pro-iudereijeuius.
Thefis. Deus,fine refpeftu perfonarum, ivftam in omne« cenfuram agir , quafi lancibus adhibitis, fingulos exafte pondérât. luxta hæc difta. Tantum uanitas, flint filij hominum: mendacium filij uiri: inftateras fi afeendanripfi, leuiorcs erunr uanitatc fimul, Pfalm.62.10. Ergo non eft, cur Deo, qui unicum amp;nbsp;tutil'simum no-ftium
-ocr page 464-, nbsp;nbsp;nbsp;43^ IN Danielem Peophetam
ftrum perfugiumeft, omifib, hominibu« confidamus.Sæpèetiam fit, ut nobis jpfi* adulemur,amp;fucum faciamus,ideóamp;fem« Copit4tios P®*- wpetenda eft hæc fententia: Omnes netpondfs'iiæiiiquot; mundæ funtin oculis ipfius:fe(J r4nlt;i». quiponderatfpiritus, eftlehouah. Pro-Ifmdiflrf, uerb.jd.a.Expendamus autemScdiftano ftra,memores prouerbij: Lingult;tquotudif^ luxtaSiracidis didum: Labia loquacium narrant abfurda: dida autem Sapientutn ftatera ponderantur,Eccl.21.28.
rgt;iuißt,iiui[um efi regnum tuum,truditum^ Medifcr Perps.
Tertium uerbum,de ijs, quifubuerfaBa bylonica Monarchianouam inftituturie-tant,agit.
Tantæ autem rei, mnof/ uiaefi eiat lebo-uah,qui régna transfert amp;nbsp;ftabilir,amp; ea dat cuiuHlt:lt;««'Vgt;‘''erant Medi amp;nbsp;Perfæ, quorum minifterio ad earn rem perficiendani Deus eftufus.
Thefis. Solus Deus amp;nbsp;auferr, amp;nbsp;quibus uult, dat régna. Mentitus itaque eftTen-cator,quum Domino noftro lefu Chrifto régna mundi Sceorum gloriam monfiras, dicerec: Tibi dabo poteftatem hanc uni-uerfani,
-ocr page 465-Praiectiones. 4î5 ü?rfam,amp; glonam illorum regnorunr.nam niihi tradita ell,amp; cuicunq-, uoluero, do ea. ltaq;fi tuadorauerisme,erunttuaomnia, LUC.4..6.7.
Aliaeftbonorum terrenorum, aliacœle-ftiumratio.lllalæpè communia lu nt bonis amp;malis,ac mira eorum eft,quænos monetjUtfi multipliceturlubftantia,nô ramen fit apponendum cor,Plalm.62.11. Hæc auterneleétorumpropria,falutaria ^perpétua funt,nec nobis eripi àmundo aur Sa-tanapolTunt. Ideô hæcmaximi faciamus, fimusq;eis benè content!, etiamfiillis ca-rendumfit.
Qiium autem noftram quoque uitam nu mererDeuSjCogitationeSjdifla amp;nbsp;fada pô» deretjterrenaque bona aliàsdet,aliàsaufe-rat:oremuseundemutnos totos fanftifi-cetamp;regat : necpaiiatui in uanitaie dies noftros abfumere,amp;c.
Vbrsvs 19,
Tuncediche Ißelfaßire,induerunt T) an idem purpura/ttm torque aureo ad collum eiui:^proclamauerunt de ^otpÇum futurum dominatorem terY Uum in ee re^no.
Ex
-ocr page 466-454 ’N Danielem Peofhetam
EXhachiflorialiquec, etiam Tyninno« incerduin ornandis amp;nbsp;locupletandi« pijsjferuire uoluntati diuinæ:quàin penes eftregum corda flefterc.Hæcfenten lia quum fie peifpicua,non ero prolixusin eins expofitione.
Sintaiicemin confpeâuhæcdcglofiâamp; infamia,Capita.
J. Gloria amp;nbsp;infamia, iudiciorum Dci documenta funt.Iuxta ilkid: Honorantes me, honorabo: amp;nbsp;contemnentes me, contem-nentur^i.Sam.2.30.
2.Summa gloria eft,Dei ueritatisqjcàuf-fain mundo fieri infamem.
j.Econtrà fumma infamia eft,per Dei ue-riratisq; contempeum, münd« gloriam,pla nè euanidam,captare.
4. . Maioris faciédaeftiaus moderata pru dentum,qiiàm hyperbolica encomia im-prudentum.
5. Fiiioriim huius feculi elogia amp;nbsp;mune« ra, aliud eft anxiè expetere, aliud ultróde-lara,ea lege,ne quem offendas, neue etiam tibinimiùm placeas,admittere- .
Ô.Sæpè fit, ut quem domeftici contem-runr,exteri mirencur.
7. Sæpè etiam fit,utquem Princeps diu negle-
-ocr page 467-Praiectionbj.
neglexic, tandem fibi magnifacïendum ef-fe,aiiimaduertat.
S.Sempernobis cordi fitrcgu]aPauli:O-pusautem fuum probet unufquifq;:amp;tune iiifemetipfo gloriationemhabebit:amp;non in alio,Gal.6.4..
V £ R. s V s 30.
'Eadem noBe interfe^ius eTi Belfa-firRex Chaldamp;orum,
DVmBabylonijjfecuri fuarum rerum dies feftos agunc: Perfae noftu per flu . minis (ex parte alio deriuati)alueum 'ngrefsijinuadunt urbem fomno uinoc^; fe-pnltam. Duâores horum fuerunt Gobryas ®^Gadatas,qui in regiam irrumpentes,Regem obtruncauerunt. Hiftoria extat apudXenophontem libre -j, Pædiæ Cyri.
HBTO.
-ocr page 468-4?c IN Daniele« Prophetam
H I S T O RI A DE EX.
PVGNATIONE BABY- ,
LONIS DESCRIPTA A'
Xfwopfconfe lib.7.1«-flit.Cyri.
^^^^Abylonem i‘pram*’multo cum Oequitatu, multis fagircarijsamp; iaculatofibus uenicCyrus,cü fundiroribus autcm numero infinitis. Cumque iam ad Babylonen! adeflet, exercitum omnem circa
urbem locat: deinde cumamicis amp;i/s,qui èfoci/sadres gerendas idoneieranr,ufbé ipfus obequirac. Poftqua muros fpeftaflet, ab urbe copias abducereparabat: cö träsfu ga quidam ex urbe ueniensaitßabylonios ipfumaggrefliiros, quandoxopias abdu-fturus elfer.Nam ipfis de muro phaJangem hancdefpeäantib.inquitjUifa eftimbeciiia efle: quod quidem ira efle minim non erat. Namcùmmurum amplum circumdarenr, necefle erat phalangem adlatitudinem e-xiguam redigi.
Q^uæ cùm Cyrus audi/Tetjftans in medio fui exercituSjCum iis,quos circum fe habe-bar mandat ut grauis armaiuræ milites ab
utraqi
-ocr page 469-Prælectiones, *' nbsp;nbsp;4J7
Utraqjexcrernitace phalangem expcnden-tes abirent propter earn exercitus partem, •]gt;iæfubfifteret:donec utraque extremitas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j)
âdfe arque ad iplum medium perueniret. Quod cùm facerent, tum ijs qui fubfiftebâc fiducia quædam addebatur , quippe cùm 'duplicata iam effet aciei latitudp, amp;nbsp;illis eonfimiliterqui abfcedebant. Namconti-’quot;10qui fubljftebant propèab hoftibusab-eiant. Gùmautem pergendo extremitates quot;trinqjconiunxiffent, ftabant iam firmio-tes,tum qui abfcefferant, propteranterio-tes:tum anteriores,propter eos qui à tergo accefferant.Hocmodo expliçara phalange quot;eceffe eft primos amp;nbsp;Ultimos fortifsimos effe: grauifsimos in medio collocari, quae scies uidebatur Si ad dimicâdum redè in- gt;nbsp;ftruaaeffe,amp;ad prohibédam fugâ. Prçter- , ' eaequitesacuelites,qui ad cornua eranr, fempereù propius ad Imperatorem acce-debant, quo phalanx duplicatalatiorred-debatur.
Pofteaquamhocmodoconglobati crâr, pededentim inde ablcedebant, quo pertin gebant teU de muro, Cùm extra telorum iaâum forent.uerterunt le:ac primùm qui-dempaucos paffus progrefsi, mutabantuc ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E 3 clypeum
-ocr page 470-4?8 IM Danielem Prophetam clypeum ucrfus, ac ftabant ira ut murum jntuerenrur. Quantó autem longius difta» rentjtanto rarius mutabancur. Pofteaquam in tuco fibi erte iiidebantur,in ordine con-tinuô rcccdebant, donee ad tabernacuU peruenirent.
Caftra ueró cùm merati effent, Cyrus ijs, qui erant gerendis rebus idonei, conuoca-tis, dixit : Vrbem focij undiq; contemplati fumus:atq; equidem,quo pafto quisadeo firmos amp;nbsp;excellos muros oppugnando ca» pere polsit,uiderc mihi non uideor.Quan-IÓ aute plures homines in urbcfunt,quan. do ad pugnandum no exeunt, tanto citius, fore utfameeapiantur,arbitror. Quarenili quern alium modum exponcre poteftis, hoc ipfo nobis obfidendos efleaio.
Et Chryfantas inquir : hiccine fluuius per urbem mediam^abitur , cuius latitu-do ftadia duo fuperat?Ita me lupitcramet, ait GobryaSjCtiam profunditas tanta eft,ut ne duo quidem uiri, alter alteriinfiffentes, fupra aquam emineant. Quo fit ut fluuio fit uibs etiam munitior quam mœnibus. Et Cyrus, miffa faciamus hçc quæ uiribus no-A ri s maiora funt, mi Chryfanra. Poftea» quam uero dimenfi quamprimùm omnia fuerimus,
-ocr page 471-Prælectionbs. 4J9 fuerimus, partem noftrûm quamlibet foR. lam quamlatifsimam ac profundifsimam fodere necefle eft , ut quampaucifsimis cuftodibus nobis opus fit. *
Sic igitur undique circa murum dimen-fus,reliâoà flumine interuallo quantum fatis effet magnis turribus ingentem fof-ûm circum murum undique egit,terra uer-fusfeipfos aggefta.
Acprimùm quidem Turres propter flu-meri exftruebat, palmis fundatas, quarum non minor erat quàm iugeri longitudo. (Nam hæc maiorem etiam in Inngitudiné excrefcunt) Etenim palmæ preffæ pondéré,furfum curuantur, quemadmodum afini caiithelij. Supponebarautem bas eius rei gracia, utquammaximè uidereturidface-re,quod folet,qui ad obfidionem fefe corn» parat:quo tametfi Humen in foflam dilabc-returjurres ipfas non tollerer. Etiam mui-tasalias turres in terra egefta excitabat, ut quamplurima effent excubiarumloca. Ec has quidem res i 11 i agebant. Qui autemin muro erant, obfidionem banc ridebanc, quippe quibus effet commeatusamplior, quàminannos uiginti.
Quæ çùm Cyrus audiffet, in partes duo-gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£ 4, deciin
-ocr page 472-44'’ ’N Danielem ProphetAM decim exercitum diuidebat, ut pars quæ-libetuniim annimenfemin excubijs effet. Quibus jrerumauditisBabylonij,multöe-tiam magis irridebanr, cum cogitarentfe-cumjPhiyges'nCjacLycij, amp;nbsp;Arabes amp;nbsp;Cap padoces cuftodituri le effent, quosomnes arbittabanturanimis erga fe magis effebe-neuolis.quam erga Perlas.
Ac foffæ quidem iam aftae erant. Cyrus uero cii audiffer, effeBabylone feftu quod» dam tale, quo ßabylonij omnes noäem to tam biberent Sccommeffarentur: quam pri mùmhactenebræ faâæeffent, adlumptis multishominibus foffasuerfus fluuiuma-peruit.
Quod cùm faftum effet aqua noflu in foffas manabat, amp;alueus fluuij perurbem tédens hominibus permeabilis effe cœpit.
Quæ res cum hoc pafto appararetur, Cy rus Perficis millenu amp;nbsp;peditum amp;. equitiim præfeftis imperatad fe adeffent:acp binos ordiné millenarium ducerent : reliqui focij hos àlergo fubfequerctur,collocati quem-admodu priùs. Ethi guide aderanc,acCyrus immiitens in Huminis parteficcam ml niffros ta pedites quam équités, iufsitex-plorarent, an ne uadum fluminis pcrmeari pof-
-ocr page 473-Pbælectiones. 44-1 poffet. Pofteaquâ î 11 i pofle peimeaii renuu t’arent,tum uerô pedicum equitumq;du-tibus conuocatisjhuiufmodi ueibis ad eos «ft ufus ; Flumen hoc nobis,amici,de nia in u^em ducente cefsir. Iraque fidentibus a-nimis ingrediamur in urbem, nihilq;me-tuamusded cogitemus,hosaduerfus qnos nuncpergemus, eos elTe, quos nos amp;àfo-^'jsinflruâos, amp;c omnes uigilantes 8clo-^dos,amp;armatos fit in acie difpofitosuici-'’’Us.Iam uerô aduerfus eos ten(fimus,quo tempore multieorumdormiût, multi Cunt tbrij, omnes nullum in ordinem difpofiti. Polleaquam autem fenferint etiam nos ef- ' leiiiurbe,multó magis quamnunc,inutiles futuri funtjquiaexanimatierunr. Q.uod fiquis cogitet elïe formidabile urbem in-trantibus, ne in tefta illi afcendentesjhuic inde in nos eiaculenturihoc ipfum maxime uobisanimum addat. Namfiquicon-Icendenr ædes, opirulatornobis eftDeus, Vulcanus.Et lunt eorum ueftibula crematu facilia.Nam ianuæ de palma fabricate lunt, I amp;al'phalto funtinunûæ,ignis fomite. Nobis amp;nbsp;facum eft copia, quæ cclerirer magnum ignem excitabunt:amp; picis amp;nbsp;ftuppç, quæcitomagnamflammam eliciunt. Quo
E 5 het
-ocr page 474-44-^ 'N DaNIELEM pROPHETAJl fiec uc uel necellc fit hos ab ædibus fugere, uel celeriterexuri. Verùm agite, capiteac ma.Equidem(Dijs iuuantibus)prçibo:üos autem Gadata amp;nbsp;Gobrya,nobis itinera de-moiiftrate,quæ uobis cognitafunt:amp;cùin erimus urbeni ingrefsi, quamprimiim ad regiam ducite.
Atqui, aiebant Gobryæ milites,non mi-rumfuerit. Namregiæ oftia claufanone-runt, tanquam in comelTatione. Vrbse» nim uniuerfa node haccomeiTatione occu pari uidetur. Sed tarnen in excubias ante regiæ lanuas incidemus, quippe quæfem-per iltic collocentur. Id ueró negligenduni Hon eft, ait Cyrus : led cundiim tarnen, ut quâmaximè imparatos offendamus. Quæ ciim elîent didapergebant. Siquiautem ócciirrebant, ij partim cæfiperibât, partim rurfus in urbem lugiebant, partim clama-bant. Itidem Gobryæ milites clamabant, quafi amp;nbsp;ipfi comelFatores forent: amp;pergen tes quam poierant celerrimè , ad regiam perueniunt.
Arque hi quidem Gobryæ Gadatæqjad-iundi, regiæ portas claufas inueniunc : qut uero aduerfus uigiles difpofiti erant,irruut in eos ad multam Lucem powntes,
timqj
-ocr page 475-Pa.4,LîCTiONSj, 44-} limqjhoftili cum eis more agunt. Orto au-tsm claniore ac ftrepitu, eum qui intus c-wittumultuinanimaduerterent,acrexiu-terecconfiderari,quid'nam negocij foret! «curruntnonnulli foribus apertis. Eas turn patefaäas eiTe Gadatæ milites uide-fent, irruunt, amp;c rurfus illos fugientes in-tfOjtum fequuti, turn ferientes, ad regem psrueniunt, quern ftantem cum acinacc «juemhabebat, diftrifto inueniunt. Eum Gadatæ Gobryæque milites multi nume-lofuperant, interfeftis ctiam ijs qui cum ipfoerant, aepartim aliquid obijeiebant, partim fe quacunque re poterant, tue-bantur.
Cyrus autem equitum ordines peruias dimittebat, edicens , ut fi qiios extra æ-desinuenirent, eos necarent: qui autem inanerent in aedibus , ijs per Syriaeæ lin-guæperitos denunciari iufsit, ut intra æ-des manerent.Quod fi quis foris deprehen deretur,eum morte multandum elTe. Et hi ^uidem hæc faciebant.
Gadatas autem amp;nbsp;Gobryas cum accef. fiflent, Deos primùm adorarunt, quod regem impium ulti elTent: deinde manus amp;nbsp;pedes- Cyri deofculabantur , cum ex lxgt; titia
-ocr page 476-44-4 ’N Danielem Prophbtam ticia mulcum amp;nbsp;iachrymarencur ßcgefti-renc.
Pofteaque illuxiflet, ac fenfiflent il-li qui arces tenebanc, tumurbem efle captain , tüm regem occifum , arces etiam trad une. Cyrus eas ftatim occupât Sepræ-fidiarios cum præfedis in illas miccit.
Morcuos fepeliendi poteflatem pro-pinquis facit,fecialesque proclamare iu* bet, ut omnes Babyionij arma deferrent. Vbicunque uero arma in ædibus depræ-henderentur , denunciabat omnes qui in eis forent, morte multandos. Et illi qui-dem arma deferebant, quæ Cyrus in arces jmpofuit, quo parata forent, fi quando eis utendum eifer.
Quæ ubi gefta fuerunt, primùm ar-cefsitis Magis , quia bello capta urbs ef-fet,iufsitutDijsfpoliorum primitiæacde-lubra feligercntur. Poftea tum domos, tum paiatia diftribuebatin eos,qHOsexi-fiimabat illorum quæ gefta fuerant elfe participes. Arque hoc modo diftribue-bat,uti decretum erat,præftantifsimis præ-ftantilsima. Quodfi quis putaretfibi minus obtigifle,mandabatjUt accedensidi-pfum doceret.
E dixit
-ocr page 477-PRÆ lï CTI o NE s. 445
Edixit etiam , Babylonijs agros e(-fecolendos, èc rributum deferendum,ÔC obfequiaijs præftanda, quibus finguli da-ti effent. Præterea ut Perlas, amp;nbsp;eos quibus lescum his communis clTet,amp;focios qui« cunq;manere fecum decreüiirenr,tan.
quam heros , quibus obtigif-fent,appellarent,man-dabar.
PR AELECTTONr 2^ IN DaNIELEai Propheiam
finis.
-ocr page 478- -ocr page 479-B A s I L E AË, Sebastianvm H t N K i C F £ ï K K Anno à Ch R I S T O nato, CO o xxcvn.
^J\/tenfe Martio.
-ocr page 480-