i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftolas Apoftolicas» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

TII^ITÏ^S faniîuiiutem-ferauit Epißolas Âpoflolicatt ytßngulajuum aba,liii ituer-fum Irakern argumentum» Ham ad TamanoCatechefin Chrißia-^»mahßluit.

ynaad Calatas,controuerfia'Hîofitâr Chrt-^ ßi,tufiitiariorum,amp; Chrifitßdelittm dirimit.

M Ebhefios,regnu Chrißi yberius e^ftlicatt Jftemaamodumamp; ad Colofifienjes tSr udThtlip-ftnjes ßribta.

Dug adTheßfialonicenfiesy/^ntichriflum nouißitnum dtemcum relurredionismj^eriOi hue ßgt;e^ant)defiribit,

T)t(xad Ttmothtu,amp;'ynandTitnm»'1i'‘ ri TAßorM amp;nbsp;Epifcofi munutgrafhici depiih g»»f-

iid Thiteinonemgt;miferKoriiit amp;nbsp;Chri-ßiantt ihteritatts argumenta delineat.

yidHebreeos mijja, Chriflum de ’MoßtM' bris amp;nbsp;'Prophetarum oraculù illufirat,

lacobws er rare ex Paulina DoSrinaprti^ poßera intelligetia profeBum corrigiez doctU ßdeml'aluißtam ytuam amp;ßu^u^am eßt dt-bert^,

PetruSitraBat Chrißi regnußrucis^ tnyfit' num ßedTüofiylo tir charijmateßdem dicens quod Paulwßednoneodemmodo-jytconftittt-re eö'scoßtbßasi non conßirdrt^.

loannes^micitidtir 'vnitate noßricumT)eo per Cbriftùmdocet'.hînccharitatem amp;bonaO’ perac'um facobo yrget.

ludas,^poflaß(tpericula aperit, Petrifrf~ fragator, metum etiam quot;Dei contra nonitiosd«' cerj'volens,nongratMtantummodo amp;nbsp;mißte-cordiam ; ne in carnalem libertatem tranfe^e diuinte dementia pradicatio.

argvmentvm epistolae pavliapo. ftoli,ad Romanos, cx libris Athagt; nafij Epifcopi Alcxan-drini«

A V LI vocantur Epiftolæ, proptcreà quod cas illc fcri-pfit, Etperhas,ctimcosquos videratac docuerat,ad(nonct ^corrigit.tum quos non videratjnftrucrc

conatus ca docere, qucmadmodum fcirc PofTunt, qui in cas incidunt. Hane autem ß-omanis c Corintho Ccripfit, cùm cos nö-quidem vidiiïetjaudiuiflct veto de il-^oriim fide, cuperetque vidcre cos. Et initio quidem laudat illorum fidcm,quara '’'debat paflim annunciari. Deinde fignt-fitat fepenumcro propofitum fibi fiiiflc, ^cniendi ad cos, propter dcfidcrium quo ffgaeos affetlus crat, haftenus vero non licuifle. Cætcrùm docendi modoEpifto-contcxit,de vocationc gentiü,amp; quod A 4 circum-

CircumciGo temporaria füerit, iam veto ^dfauçrit, qu^ per ChuGvim folutum fit dcÙdütn Àlt;te ,quàd vrnbra legis tranfic- 1 rit. VocationcmitaqueGentium,confe-quenter redo ordine faûam efle, ad hune Kiodum probat. Oftqidit vniuerGs homi-nibus infitam efle legem ,amp; quofuis citra dQÔlrinam (legis)natural! iudicio exipfa rcru m conditione Deum cognofccre pof-fe* * Qua propter amp;nbsp;meritô gentes priore i | loco aceufat, quôd cùm ipGs cognitionc ' foi Deus ex operibus mundi patefecerit, amp;nbsp;fimul fempiternam potentiam fuam, qiw VerbûipGuseft, in quo amp;nbsp;per quodomnia ; fecit, oftendcrit,ipG non cognoucrunt ex creaturis DcumcflTetalium opiflcem,fed gt;nbsp;magïs operibus illius diuinitarem adfcri-bentesjcreaturas potiùsadoraruntquàm creatorcm. Accufatautemôcludæos.vt | qui legem non feruarint, imo per trâfgtef-fionem legis Deum magis dehoneftarint, | Atq; ita vrramq; parte tamiudæosquàm genres arguit, amp;nbsp;fubiniquitatetranfgref-fionis concluditjVtoftendat omnes pares cfTc faólos inter fe, cxæquo tcos,amp; redem.

EpißöUad Romano f, pdoniscgëtcs. Deinde merité amp;nbsp;gentium feftam efie vocations ex eo déclarât,quôd gratia amp;redemptio æqualitcr contingcre amp;nbsp;ludæis amp;. Gcntibus,vocatione verô gentium fada, ncceflariô ceflafle circumeifio-nem amp;nbsp;legis vmbram. Nam Abraham, inquit, non in circumeifione, fed ante cir-cumeifionem iuftificatus, nominatus eft Abraham,quoniam futurum crat,vt fieret

1 pater multarum Gentium, fecundum fi-dem, quæ erat in praeputio. Circumcifio-fieinaurcm poftquam iuftificatus crat, accept in carne, vt fignum eflet pofteris ex ipfo,fecundum carncm nafciturisjqubd lt;iefitura eflet circumcifio, quando Gentes

• ficrent filij Abrahic, inciperentque viucre 1 fecundum fidem Abrahæ, in qua illc cum Iadhucefletin præputioiuftificatus eft, E-tenimhorum gratia,cumanteà diduseffet Abram,vocatus eft Abraham. Eratau-tem neceflarium, vt venietibus rebus præ-fignatis, defineret fignum. Quaproptcr fi

, qui cogunt Gentes circuncidi ,iidcm tol* , iant amp;nbsp;nomen Abraham, amp;vocet cum A-

non oportet Gentes circuncidi4nià ne lu-dæi quidem fecundum camem ampliùs circuncidendi funt,vtfirmum fît nomen Abrahæ, vocctnrq; pater multarum Gentili m;ferendum enim pofthac non eft, vt quifquam circuncidatur, cùmfuffîciat fides Abrahæ, nec opus fit vlla legis vmbra« Non enim iuftificatur quifqua extalibus, fed ex fide, quemadmodum amp;nbsp;Abraham. Poftquamifta ad hunemodum probauir, iterum oftendit.quod neclfraeli.nccGcn-tibusalia poflïtratione redcmptioamp;gra-tia obtingcrc, nifi primum illudamp; veru-ftum peccatum,quod per Adam in omnes mortalcs pcruenit,foluatur; deleri aurem per alium non pofle, nifi per filiura Dei, per quem amp;ab initio malcdidio fjâafit. Ncq; enim poffibile crat, vt alius deliclum hoefoluerer. Deindefcribit quôdnulloa-lio pado fadû fit,qiiàm vt corpore afliim-pto filius Dei fieret homo, vt corpus hoc, inquam, iifdem nobifeum paflionibus ob-noxium eflet.pro omnibus ofFerrctamp;o-mnes à morte libcraret. Et quemadmodum per vnum hominem peccatum in niun-

O'Undum ingrcffum eft, ita amp;nbsp;per vnum I hominem adomnes mortalcs gratia pcr-üenirct. Dcinccps vero tanquam bonus ®conomus ludæos confolatur,quód legis I ’Unfgreflbresfuturi nö fint,fi in Chriftum ' ^fcdant; his verö qui ex gentibus crcdidc-ïïnt,cdicit,nc contra Ifraëlem inflentur, ^^dcognofcant fe,vcluti ramos radicij ita cflc infcrtos.His abfolutis fermones ^ortatorios ad docendum bonos mores ^“btexit,atqucita epiftolam finit.

’P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1!''? ’ ‘11

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îcùîp.'j.» cltqiqc'

; ’quot;Cl-îy^ïü/ :OUJn«ini - '- lt;••gt; r-runcdm, J J..^;i \ -e rjCiix.' -. '• ! io f n.Hmrr; .-viunï

H o N o R A T I s s IM o VIRO, DOMINO CHRIsTO-phoro HattonOj ßtmmoAnglia CànccllariOjôcc. Domino mihi multis nomini bus obfcruando.

VM HISCE DIE-bus è Germania acccpiC. iem qucndam dialogum in Epiftolam Apoftoli Pauli ad Romanos, olim à me confcriptum,nunc vcro amicorum operâ iterum typis exprcflum ,fuis tarnen præfa-tionibus atquc appendicibus mutilatum: cæpi de ^foff®'/H8-6Vcl (vt vocant)dedicati-one huius libclli cogitare.Et quemadmo-dum folent ex hac vita difcefluri, tefta-

wentum condere; ac,fi ærc alieno grauati fintjad dilTolucnda nomina, fupelleftilem ctiam fuam diftribuere : fic mihi iam bis ftnaluftraperagcnti,ac de vltimo difceflu cogitanti, identidem eorum nomina oc-currunt, quifuabeneuolentia, nonnun-quam etiam,amp;beneficentia meam pcre-grinationem veræ Rcligionis,atque unce-tæ pietatis ergo fufccptam adiuuarunt; deque mca chartacea Ripelleótile fidiffi' •nis cre'ditoribus committenda commo-

efr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nc'

nefaciunc. In quorum Catalog©, cum tuæ dignitatis nomen imprimis occurrc-ret ( vit honoratiflimc) ofnci; mci, atquc cius hominis, qui ingratus nullo modo vi-deri velit^eiTe daxi ; qualicunque publico monumcnto,animi mei erga tc gratitudi-ncm prefcntibus j atquc poftcris,in huius dialog! præfatione tcllari. Porto cum dc prafationis argumento cogi tarera,ftatum return præfcntium perpendcrcm,muncris deniq; (ad quod nuperrimèeueduses) araplitudinem,amp;ad res componeiidas oc* cafioncm, adcoq^authoritatera confidc-rarcm:mihi in mentera venir, quafiinbre-ui quadani tabella noftrx Europe parais ftatum dcicribcrc, tuolque oculos ad quo* rundam milerorum calamitatcs intucn* das, animum ad fubleuandas allicere.HaK dum meditor,deque coloribus,quibus or* natior, ac Iplendidior tabella mca pro-dirct, quique fine aflentationis, vclodif nota , rem quafi Ipirantcm reprefenta-rct, nonnihif follicitus cogito : en tibi» cafiiquodam,vel (vticgointcrpretor)di-uinâ prouidentiâ venir mihi in menton excellentis cuiuldam pidoris, hiftorici, icertè quidem prudcnälfimi,amp; in rebus ge*' ren-

rendis, mukîim, diuque verfarî,CorneIij Tacitt J egrcgia quædam pidura, quam tnagna olim cum voluptate fpedaffe mc-mini, amp;quænon modo prilci illiustemporis formam, amp;nbsp;imaginemoculisfubij-ciat : lcd noftræ etiam ætatis non modo «tréma quædam lineamenta, fcdipfam propc emgiem adumbrarcj amp;nbsp;conlecuarc ^’idcatur. Quam equidem egregiè depi-âam tabellam non renouatam àme, aut Jnterpollutam,fedijfdem ipfîs coloribus prifciSjSc eo quafi veftitu, quo eft a parente fuo Tacito nobis tradita, in hoc liminc ! ^üfpendam quali gt;nbsp;8c in bona lucc colloca-

Jgt;o,vt à te primùm (vir clarilïîme}tum veto ab alijs omnibus nonnulla ( vti fpero) ) cutnvtilitatefpeftaripolïît. Eftautem ea ' ^tuiuGnodi. lam veró Italia nouis cladi- Tâcît lib.i.

^us,vcl poft longam fæculorum feriem re-pctitis,afflida:hauftæ aut obrutævrbes: fcecundiflima Campaniæ ora, S^vrbsin-eendijs vaftata, confumptis antiquilïimis

I delubris, ipfo capitolio ciuium manibus » tncenfo, Pollutæceremoniæ. Magna a-tiultcria. Plenum exilijs mare. Infedt cæ-

' dibusfcopuli. Atrocnis in vrbe feuitum. ^obiliusjopcs, omifti gcftique honores pro crimine, 8c ob virtutes certilftmum

,, exit ill m. Nee minus prœmia delatorum „inuifa,quàm(celera: cùmalij fàccrdotia, yy amp;confiilatus,vtfpoliaadepti, procuratio-„ ncs alijj amp;nbsp;interiorcm potentia augerent, „ferrentcunfta. Odio, Séterrorecorrupti ,, in dominos ierui, in patronos liberti,amp; ,, qiiibusdeeratinimicusj per amicos op-„preisi, Nontamenadeô virtutumfterilc „ fæcIlium, vt non amp;nbsp;bona exempla prodi-5, derit. Comitatæ profugos liberos mattes: ,, ïèquutæ maritos in exiJia coniuges : pro-,, pinqui aiidentcs,conftantts generi; contu-„ max etiam aduerfus tormenta feruoriim „ fides: füpremæclarorum virorura necelïi-„ tares. Ipla neceflîtas fortiter tolerata, Si laudatis antiquorum mortibus parcs exi-tus, Quod quæfo poteft (vit honoratifli-me) monumentum afferri aliiid , in quo bine vida, illinc. virtuteshuiusnoftrifæquot; ciiÜ tam graphicè depingi videanturPE* nimuero,li mutatis locorum nominibus, libéré libcret noftram Europam fuis colo-ribus depidam ex aduerfo componerc: autegoprorfus hallucinor, autTacitiad-umbratio ab Europæis miferijs ac cala-mitaribus,non admodum difiideret.Quid fi,relidoEthnico feriptore, ex facris vo-luminibus fimilia fegnorum amp;ccclefia-

rum fimulachra dcpromantur? Quid Ie-faias temporc Oziæ regis publice clamat ? Heu gentem improbain ? finquit) popu-lumvitijs onuftum j ftirpem maleficam, natos perditosjqui lehouam deferuerunt. Sanâum Ifraelitarum defpicati funt:retró rcccflèrunt, Qua iam in parte feriamini, fi delinquere perrexeritis ? Totum caput ægrumeft , totum corpus languiduni, à pedis velHgio ad caput, nihil eft in eo fa-num;vulnera,vomicæ,vlceraq;purulenta, non malagmate curata, non fafeijs obliga-ta,non font oleis mitigata.Terra veftra fta eftjVrbes igne cremata:, agrum veftrum inconfpeduvcftrocomeduntalij, coque hoftiliter depopulato,rcftat puella Syon, vt cafa in vinca,vt tugurium in cucumera-riojVtvrbs obfefla. Qiiod nifi Ichoua ar-n^otens reliquias nobis reliquas fcciftct: effemus pænè vt Sodoma : euemus ( inquit) Gomorrhæ fimilcs.Eius autcmcol-kga amp;nbsp;vates Ofea, an non eandem occinit cantilen am, oftenfis illius regni flagitijs ? Audite (inquit) lehoux verbapifraelitæ. Nâ lehouædis eft cum terræ incolis.Qiio-niam nulla fidcs , nulla pietas, nulla Dei cognitio eft in terra. Peicrare, mentiri, occiderc,adulterarc : profligatifunt, fan-0^ 3 guincm-

guincmquc contingit fanguis, atquccx-acs pcrpctuantur. Ideoque luget terra,pc-reuntque omnes eius incolæ,vnà cum ter-reftribusbeftijSjauibusq; aëreis, confedis 'etiampilcibus aquatilibus. Erne prolixi-otfira iu huiufmodidefcriptionibusreci-tandis; vnus Apoftolus Paulus tribus pri« mis capitibus Epiftolæ, qua adRomanos mifit, tantum tamq; admirabilemartifi-cem in depingenda fui temporis facie pre-ftitit, vt nihil poflimus amplius defidera-re. Ncque à me inlcdationis causa, fed commilerationis affcduhæc recitantur: atque difeupio vt Chriftiani principes, ac {jroccres de remedio cogitarerelidis belts ciuilibusdignarentur. Interim in hoc meo fpontaneo exilio,rcrumque ftatuin-com mod iflîmo,præter vota, 'iprcccs, nihil confilij habeo: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quid habeam,vt

funtexulceratifsima noftra tempora, vix in medium afferre aufim. Illud igitur, quod libéré nunc pofTum, oro fvir hoiio-ratifsime} Chrifti Icruatoris noftri nomine tuam D.obteftor; vt oblatis occafio-nibus, co animo fis comparatusadaffli-dorum calamitatesfubleuandas ; vt non modo in iuredicundojtuam aequitatcmil-lisoftcndasi verumetiam inpublicisdif-

fidijs,acfîmultatibuscomponcndis, ami-citiifquc conciliandis, tuam fingularem humanitatem atquc rarain prudentiam

! patefacias. Porró quod ad hanc mcam lu-cubrariunculam Ipcdat, quia iii vc.Qro tcmplo Londincnfi, (vbi legibus munici-palibus rcgni operam dabas cum aliis gc • ncrofis,quibus tum temporis facros libros in vcftro cætu intcrpretabar}eft elaborata; ad vcftrum rurfus patrocinium reuerti-

I tur,amp;quod omnibus in gcnerc fuit olim ! communicatum,nunc tuæ D.duplici no-( niine dedicandum cxiftimaui. Primo, vt gcncrofi veftri rempli, vagantemfine pa-trono, fed fortafsis non fine ledoribus in Germania libellum, iure poftliminijtua authoritate eum fibi pofsint vendicare; altcro, quia huius noftræ Academiæ hoc tepore ea animi alacritateproteólionem» patrocinium,adeóquc regimen ita fufee-pifti;vt non modo totum corpus Acadc-micurnj pietatis augmentum,bonarum li. tcrarum progrefliis, pacem atque tran-quillitatem exfpeftet : veriim etiam fin-gula membra tuam bencuolentiam,atque fauorem in honeftis fuis conatibus pro-nioucndis fibi polliceantur. Deum igitur

clemcntifsimum precor , vthonoratifsi-roætuedignicatiadfit, faluberrima con-filiafuggerat, amp;nbsp;ad Chriftiregnum pro-mouendum tua vota omnia, atqucco-natus dirigere dignetur. Oxon. Caknä. Ociobr.

am conducerevidentur, 'ut ßlibres alieram admanum non habeas, bre-quot;iow ha nota,pofint tibi effè adiumento, Ac ’^primis, quod ad huius Epißela autorein ßtilät, vel {corre^itts dicam,) fcriptorem [Phnim Spiritu San^io diiïantèjjac fcripßt ) vere Diuina, eß eius prudentta : mi. I ^^tnimconßlio ßngularis artifex inhacEpi ßdafermone temper at inter ludaos O' gentes, ßuäet, omnes omnibtsi modis ad Chrifiu felliceye : neque vult,fißeri poßit,quem(juam '’ffifiino mortalium périr eßut duci,cui milita-Itaoiue nunc hos obiurgat, nuncillos: ‘ ^lt;f»crurßus erigit ac ßtbleuat. Gentiumju' ^^fctliumdeprimitjoflendens, nihil Ulis pro‘ ß'*lßß »eque natura legem j neqne philolophi-{cuiusprofeßione tumebanPy) quo mintts

M fcelerum icdectu proUhrMtur. Xarfum ludaorum arrti^4ftt/ajft coercet ; qitf UgufiductAferdidißentidi quod trat totiui legis CAfutffidemin ChriÜum lefum ; docent legis ceremonias antiquatas eßiedem cornfisn-teChrißi Euart^elio, quem legis vmbr^deH-»Mrant. Porro, wros ejjefilms Abmhe qni fidem Abraha re ferrent : veri ludeos eße,qui Chrißum Afeßhiam preßterentur : vere cif' eumcifistquimentem haberentà fadiscufi-diutibtss repurgatam : veram iußinam et ferfeSiamfAlutemcitra legis auxili/t, perE’ uangeliuni .• acfolAmfidem in Chrißo^csnfer-riexAquoomnibm .• liceteAfAluspecultArh ter olim effet promtffAludAis: fed it A hispro^ ProphetAnontacuerintßore, vt ill^ reqcientibtts,Ad gentes pr^dicatio Chrifii pro-pAgAretar. Per legem fifoßticam, verAm iußi-ttAmnulltcontingere,fedperfidem-,id^ docet tum exemple AbruliA, tum VArqs tpßus legis teßimonqs. Et Ad eum modum detrAplo v-trißfiffiuperciliöfAdemptA vtrifq^ßducdfui, omnesAquAt in negotio fidei EuAngeliCA : ft A grAtulAnsfilutigentium,vtfuAgentiscAcitA-tem, p At er no deploret affeêîu, licet illAm vbi-quepertinAcißimi infenfim experiretun et- i que idperft durum it a mitigAt, vt dicat,nec omnes excACAtos, (ft fore, vt uliquAndere-ßpifcAt I

Atque hic obiter vuriA^multiflex^ do~ ^^lt;»4 de frAßnitüfine pr^deflinatiSy de voca~ fit, de gratia tnerito, de libero arbitrio, de ^uino cottßlio nobii inCcruîabili^de lege natu-^*,delege Mojß, delegepeccAti, Varijitem dltgeriarumfontesidftm duos facit Adamos-^ dftrum,^ub nafcimur iuxta earner» morta-

Alter ur» quo renafeimur, immort aiesfu. fjff'i.Duos homines, internum externumi fofernum ßiritui amp;nbsp;rationiparentem-, extern ^Atn cufiditati affeôlibus obnoxium^ quo-prior em aliquando ßiritum appellat’,fo-ßtrierem f interdum corpus fiue membra^ i»tlt;rdumearnem , aliquoties legem pec* voeat. Duplicem mortem^ corporis ^^imi : tertiam, quâ morintur pecca' fo Ôquot;peccandi afeSiibttt, Tri^licem item,vi-fAm^quâ viuimus animA,qua corpore quâ iAßitu cf peccato, Duplicem feruitutem,aut aigt;ertatem,qua vicifim,vel innocenta ferui^ f^us,emancipdtià peccatis:vel peccatis obfe-^uimur,liberi 4 iuHitia, Duplice ludaifmum: duplicem circuncifionem •• geminos poßeros ^braha: duos partes legis Mofaica,carHalemt iteluti corpusißiritualem velut animam le-pis.Duplicem baptifmum,queprimùm ablui-ftiur, a peccatis priUinisfacro lauacro :é‘qquot;i

Chrifio commdrimur t aidicAtis mundiafff Uibùs. Duplicem fepulturAm : cor^oralem, quA triduoJefultus Chrißus, ßirituA-lern, qua nosfemoti à mundi vitqs^ requießt-mus iff Ulo. Duplicem refurreîîiotfem, alteram,qua ffraceßit in Chriiio, in nobis fequu^ turaw^alt eram,qua nos àpeccatis prißinisre-diuiui, pro^redimur avirtuteadvirtutenr, hac parte,quoad licet futur am immortalitA' tern méditantes. Duplicemiußitiaf», Dei, i ^hominum. Duplex iudicium, Deifrho-minum. Duplicem laudemfine ^loriam apud Deum,^ apudhomines. Hisdißertis,tran- \ fit ad locum moralem : inprimd adhortans j admutuam concordiam, exemple memhro- I rum corporis. Etquoniam paxconfiarenon poteß,^bifiaßus efi,autliuor,obfiecrat, vtob- I fiequiismutuis,mutuum amoremalant, foue-ant^: Romanos, njt ludaorum infirmitatem ex diutina legis afifuetudine reliSlam fier ant. Contra, Iudaos,negentibttsin Euangelij con. fortium afcitis invide ant, fied eerumfidem AC libertatempotiiis amvlentur ; nbsp;nbsp;quum ident

fit omnium Detssßdem Chrißus, eademgratia,idem pramium,omnes in vnum corpus co-aleficant, neque quifiquam ßbi arroget quic- J quam-.fiedfiqua dotepracellataliquis, earn ad firatrisopemaccemmodet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

Jhc ßmiliaeruditi interprètes ann9tA-tnrttfVt huius celeberrimx Eptßola diffculu-vel aaferrent ,velfaltem redderent winùs ' ßlebrofasdrobfenras, T^antj quodnonnuUt ^on tAtn impudenter {fuàm impie blalierAnt, banc Pauli Epifiola, plus habere difficult atu, ^«àm vtilitatis, nef as eß dtciu,vel cogitatn. ^orro (fuod ad meum dialogum (peSlat/a cer-^^cenßlio,hanc expofitionisformant fum fe-(titus, vt confufior fermonis or do, identidem ttiam hyperbat is hiulca oratio,anantappdo-^»nonnuncpuaminabfoluta, ea qua potui in~ dttßria, aliquatenns emolirentur.Nam,quod ^dresipfàs pertinet, orthodoxes interprètes ßnt fecutus, Noßri ver o temporis controuerß-‘tSjtlß meis traüatibus ventilandas reliqui. Häbeoenimparatum opufculum, de ratione tenciliandi controuerßas nofiri temporis, qua Chriflianas Excießas vexant, atque difcer-punt. Cum illad dpufculum in lucem prodio-ntfaiiiè intelliges,Chrißi4na leblor^quidfen-tiam de 'Theotogicis certaminibus , qua hoc tempore, infcbolis vigent, é' quolisßt mea fententia,de iüisquafltonibus, qua me mode-rAterein ca’tu, caiprafuiperf€ptenniunt,fue-t'ont dißgt;ufata;.vgt;

Nunc vero^quia prior tile Dialogus, (quo iunioribusßuius Äcademia Oxonienßs, tam-qu'am

ChrißUnam Catechtßm, hätte li Pauli ad Romanos Epißolam txflanahanty mihi vißts eß breuior^e dicam, itiunior, vt fanta rei dignitati reßondeat-^ faciU perniifh hancfecundam lucubratiunculam longiorettt at que copfoÇtorem,iterum typis mandari : »ttf modo vt iuuentuti facrarum liter arumfludso-fie aliquid adiumenti ajferat, fed etiam, vt abfentibffs meas opiniones de Chrißiana do' (Irina oßendam-^meamq^ innocentiam conträ fycophantarunj morftts ; ac male feriatorum hominum clanculariosrumores poßeritatipä-tefaciam. Sunt enimhodteingenia, quibus, Latintts Menander iniudius quiequam efß negat, qua ntß quodipßfaeiant redum nihil ejfe arbitrentur, Ego verb quum quaEiunen-lit proponendis , atque dtffoluendis minimb dele(ier,multoqj minus hellicit expeditioniquot; butßmidoneut f vtpote meticulofut natura, iamfexagenari(ts,(^ adpacis potius quam cef faminu ae praliorum rationes propenßor, mea folitudine, atque literarum folatiô contentus, huiußemodi lucubratiunculis meum ßgt;onta‘ tteum exilium lento, ac meorum aduerßtrio-rum infe(lationes,(veluti clauo, vti dicitur, clauum pellens ) rerum facrarum médita-tienibuif eorum calumntM ex animo aboie-re fattigo. rerumde his alias tempeßiuius,^^ fortaßis

fortaßü ctpieißui'. *Njnic fit ltß9r,ß übet, fwtfhra/im Hiam noHram i» Eccleßtßtt» S9l^Mft,cum hot dUbÿf foterü coniuro^cre^ ttque Deum elementißimut» mtcma frec4ri-yVtfia Eccleßa miferUy fitrtttmporatiut f4tatior4 nobis conctJert äi^netttr.

'QVO EPISTOLA BEA-l'i PAVLI AD ROMANOS FA-exphcatur. Hunts perfonafeu tntcrlocutoret ‘'•’»Pauliuvnufyuiffiam Romanorum ciuium, qui ^foüolum in cußodtaintnfit Romsc, a£1. 2S. lUi intemjfanti tpfereffondet Paulus fuis fereverbisparaphraßiuäs

tnihiiucundusefi hic tuUs tn vrbem aduentus, Paule niultoiucundior ^futurus er at, fi te bisfolutum vincu-lis a/picerem.

K Non paruam hoc nomine tibi habco I gratiam,virhoneftiffime Sedipfaquidem tnea vincula voluptatem tibi detrahere, autdilucrenon debent,quôd ea ccrtafinc mciofficij, fine vocationis teftimonia,amp; quafi quædam tcirera:. Sed quid caufac cft, quàd me audite non dedignatus fis?

le inttUigendA Ef tfloU illitts, quant ad noßros non it a pridemmtfifii. Horum quantuisplurinit»^ vnam Chrißianam Eccltfiam coaluerint, nefiio ti-men^quo modo pars eorum ßngularem ex eacapiunt veluptatemipars vero peruicaeia,ne dicam an rantia,autfimulatione quadam (allida, oculis, aU' ribui^tUamauerfantur. ltaqueoro,atqueobfecrii Vt,fi tibiquidfupereflàrebtu tuis ocq,dili^tntius ernnes eius Ucos inter nos excutiamus ; ita vt ho( vero exemplari adhibito ( quad mihi Roniana àn^uts paraut ) mihi interroganti,qua fubdiffictlia videbun-tur,tua re/^onßone reddasquàmfaetlima,

tatione gratins aut iucundius î cùm totus ad rounus meum gnauicer, ac ftrenuc cxe-quendum incumbam? Quarc vnde voles iumitointcrrogandi initium, amp;nbsp;ad omnia ordine gt;nbsp;ac dilucidè, vt potcro, Latine re-fpondebo. Laudo etiam tuadiligentiam, amp;nbsp;indudtiatn in paranda hac ver/ione;qua me Romane Romano loqucntem facis.

gt;4.9.1. P« Et me ilium clTc Paulum profiteor,olim Euangclio ChnftijChtirtianisquc omni-.a. nbsp;nbsp;bus infediflimum; amp;nbsp;nûc ipfius Icfu Chri-

fti fcruû; nec id folùm.fed etiam quodprç-ditius cd,afcitum, clcótum ac cuocatû,vt ipliuscdem Apodolus,idcd,vel orator.

Vellcgatüs.vclinterpresjnohquidern ad humana négociatraótanda,fed ad diuul-gandum, ac promulgandum Euangelium, fiue felicem atquc falutarcm à Deo opt. Iiiax.nuntiura:quodipfiim eódicü.vtne quisme pureercmcrèin hanclegationein itqiic fnnüionem irrupilfe , quum hanc ttiihi prouinciam diüinitus fuiffeimpofi-ïam omnibus amp;verèamp; ingenue profircar.

Reclè. SedtjuidhoeefiEuitngelij^autnuntijaujjih quttniàtnultûnoattatiscuiufdabifiinulctur?

■ Tantumabeft.vtEuangelium in rebus t, •’ouis numerandum videatur , Vt vete fit ^iuinarum,ante omnem memoriamjpto-ftiflionum exhibitio , perfeótio ac con-^utnraatio.

quot; IpfosDominiProphetas,quibusmeri-tofideseft adhibcdajquum amp;plurimieX-'iterintjamp;vctitatis alfeitores fint certify fimià

Quibus autem liter arum monument is, vel è tjul. ^«s anhiuis hlt;t promi/ïiones Vobis proditafuerunt? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_.

quot; Sacvofanftisfcripturis, qiias DominiiS ^uis patefecit, vt defuavoluntatccertain omnes animis fuis perfuafionem ac fidult; j ciatnconcipercnt.

j, P. DcfiiioDei.quifaduscftdcfemincD»' uidis, quod ad carnem pertinct, ac filiu*

P. £x ipfa morruorinn ab iiiferis cxcitatio-ne/èu refurreôlione lefu Chrifti Domini noftri.

R, Hw‘ agnofio mir am per fint lefu Cbriflifiruatorit ntflri delcrtptionem,qui verm homo amp;nbsp;vtria filtus diettur. lam narra quafo, quit te ad hoc EM»-gelij promulgandi munnsafisuit?

J- P. Is ipfe Chriftus, fcruator noftcr,cuius beneficentia banc Apoftolicain fundio* ncm adeptusfui.

d. P. Vt omnes omnium terrarum nationes fefe fummittanc ac morem gerant fidei; quamin eiufdem Domini noftri nomine paflim prçdicamus.In quern ctiam numc-rum ac cœtum vos quotijRomani coopta-ti eUis,amp; à lefu Chnftoconuotati. Itaque vobis omnibus,qui Romç degiris.quique amp;: Deo chariffimi eftis, amp;nbsp;ad pictatem (an-(ditatemquecolendam deJedi, pacem at* que felicitate perpetuamexopto; aepre-cor ab ip/oDeo Patrenoftrocœlcfti.Â-ù Domino lefaCbriüo eius vnigenicoßlio. Exon-

^illenus explicaßi EpifloU tut inferiptionew, in ^Xtnobif üflendißi,quisßs,quibiii ßrtbas,quid dem-litivelù dûctre-,nempeEuangtliumdefilioDet. Re-flotvtad Epißolt corput veniamttSiamp;anteetnniajß

, vniuer/a Epißoltßatum, ac methodum paucit {ftpnejVt tantofaciltiis rem omnem animo,ac me-I '»»iacompledipoßim.

■ Sumtnatim vt clicam,totius Epiftolç hic ^copuseft,vtomnibus mortalibus pronu-oftendam duo Religionis Chriftianx pfæcipua capita :fidci nempedoótrinam, ’'^l’oiiorum operum ex ipfa fide proce» ^fntium neceflitatemi quoniam ad hæc ^*10 facile referripoflunt, quæcunqiicfa-’■f’sliterisprodita funt. Ec quidemnon 'nfciiè mihi videtur edpftus, qui vevam '«ionédidicerit tum bene credendi.tùra ^“«neagendi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

I '^’fitacquecxercendapictas. Operaenim bonadicuntur,veræfidci expertiafi ‘‘»tiquamuisin fpecie quidcni vulgó prç-laudabilia videantur;nil ramen ni-“fucum amp;eaanidum fplendorem prae fe 5runt, Deusautemintimorum fenfuum

eile faftidit ; vtpote ex /ide minime pro-deunria. Atquehæcfunr rotius doârinæ Chriftianç,veræque Thcolcgiæprçcipu» acfumniaria c3pKa:Lex videlicet amp;Euaii-geJiuni.

P. Hane jpfätn dichotomiaro ; vt duobuî qiiafilociseam diftinguam. Horum alter viatn indicatj qua homines lîbi malècon-/ci) amp;Deo infeAi poffinc tarnen eins gra-tiam ac bencuolétiam, quafi poftlimiriio. recuperare ac re/arcire. Quem locum, û placet, deluAißcationeappellemiis. Deinde doceo,omne genus nominam,boei-pfo reconciliacionisacDiainægradxbe-neßeio, ßne diferimine, polfe petfraii-pßus ßdeivi,quamipre Dominus per Spt-xitumfuuni amp;nbsp;preedicationem Euangeli/ gratis impertiturmortalibus.ßuei/ Gen- * tHes,ßue Judæißnt. Qnemde diuinaEle-ólione ,ièugentiutn vocatione tradatum vocemus.

R- Nott medtocriter trnhi arridet ifla docent ntn. , Jtague exoptindum effet, vt omues verte Reli^itnii ■ profejjoret, reieilü tot tMttfqae curiofarum qtit-flionumtnuelucrii fframbagibtu, afpotißtmumtel i hominumfigmtntü,inuentuffi omnefuumßudiom ' ttdhairesttimneceJJariMconftrrent.Sedumodtx-erffiumfrimitrtiätitiutiefedtan»- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

' In hoe initio gratias ago Deo meoper /, Chriftum pro vobis omnibus,quo-fum fides pervniuerfum orbem tacacunt ‘aude cclebratiir. -Deus enim ipfe.cui to- ç» peótore feruio , Euangelio fui filij pro-^ulgado, te (lis mihi cft,me fine intermif. hone mentionem veftri faceré, fempér-Hue in votis habuiffc.vt aiiquando mihi advos iter profperum, fauente Deo, con-

■ Pteri^ue h^iHc vrbem inuifirt fuient, velut titu *’'^lgt;litudine)n,f)lendtremj^ieilißci0rHmJpeltetiVel factant.Te vete aha ^»adamboneßa r4-^‘^ncaddult unifier ».

' • hacft profeéhà. Studium énim meum //. quot;oefuitvifendi voseausâ duiitaxat.vtali-

1 confirmaudiveftrigratia. b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ö

' Q^afinefiias.Paalefiunonpauceseffidiuinoprie-^lt;fs fiiritu\lt;ini,vel te abfente,poßmtfideiniürA , fgt;i»diimenta,ntin(olùgt;niacere fais exhortâtienibus, Hettain augere,ati]ueadfalii^ium docendoper-^lt;icert.

Satis id exploratumhabco. Itaquenon 12, æagis confirmandi veftri voluntas erat, , Huàracommunicandæ internosconfola. 'ionisipcr mutuamfidem, veftram fimul

ämnobii videris aduentjje, quant tuaipfius Jjnntu praferttm cum tant diu malueris altbi pere^rinari.

, piflimè hoc ad vos iter inftituiirejvt.in-quam , frudlpm aliquem inter vos cape-rem . baud fêçus ac inter reliquas gentes, I feddiftentutnac præpeditumad hunevf-que diem fubftitiflc.

t4..V. Exipfomeoofficio. QnumenimApo-Galjjj, ftolus fîm dçfignatusiofficij meieftjtura 5

Græcisjtum Barbaris.fapientibus iuxtà ac i imperitis debere me omnia exiftimate. t ƒƒ. Earn ob rem prompto arque alacri animo j vobis quoq; Romam inhabitantibus Eu-angeliiim exponcre cupiebam j atqsnunç i etiam ex animo cupio.

R. Mirari tarnen fiUo, te in hû vinculis amp;nbsp;atterit fqualore Euan^elium docere veile gt;nbsp;cuipotentißmiti I quijque, acfipientißimui tampertinaciter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

tttr,acpotißtmttm in hac vrbe celeberrima ; Perpau- j enim hic inueniae huim difiiplinafludtofes^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n

f^,P. Aliisper mcliceat proptçrimperinara atq;ignorationem, minorisEuangelium. quàm deceat, facere. Ego vcrà.cuipu!- ; ehre nota eft tanta: rei pra:ftantia, nullo e* 4 4us pudorc fufFundor. Euangeliumenim f ptoculdubià virtus diuina eft omnibus â-demi-

ft Siresitafehifbeitt,quidEuangeUigt;di^nitttexctl-l‘ntiHijjdicipBteß?siquidem eoipfg humanumge-nttscum Deo redit in^ratiaw}^ apudeius tribunal abfoluitur feuiuliificatur : ac porrb/alutem, vtaist adipifcitur eternam. Sedquibus rebus ea vis Euan^ gelijcernitur?

P' Maxime duabus.efFedisnempeamp;con- it» trariis. Primiim enim,Euangelio non mo-dó indicatur, quamabhominibus Devs cxpofcat vitæ innocentiam, iuRitiam, ac fanâitaté, quod propriè ad legem pociùs pertinet; fed etiam eo ipfo tanquam fo-mite quodam,Deus vtiturjvndc per fpiri-tum fiiumin mentibus hominum ignem luceint]; fideiaccendir,vtita demumiu-ftificentur, regenerentur , ac feruentur, quod proprium Euangelij eftmunus. Ea veto fides paulatim, ac quafi per quofdara gradus acçrcfcit, amp;nbsp;ipfa indies paulo ma-iot femeripfacuadit j arque etiam illam iu-ftitiamEuangeliodemoftraram.nimttum lt;^uæ verapœnitentia amp;nbsp;fide in Chtiftiim confiât, ampleótirur; fibique accommodât. Qnæipiàeftfidentium fpiritualisvi-ta.iîcutdiuinusille Vatesdicittluftus fide Abift. 1,4, viuit,viget,feruatur.Contra verà.vbi hoc PeiEuangeliûnon eftjilliusfummiactre-

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mcndi

mcndi numinis vkio.iraque cœlitùs aperte exeritur, ac denunciatur aduerfuso-ti. rnnem omnium hominum impietatem, iniuftitiamque: vtpote quiveritatemna-tiiralis lncis atque legis, fuis vitiis.iniqui-tatibus, fcelenbusq; fcpultam de tineaiit;

R. Rc£tè ta qaidem j ƒ£lt;/iflam veritatem nemo fitu intaeri pat efl, propter imper it tarn atque i^noran-tiam.

19. P' QuonaodoexcafareignorantiapolTunt, quum Deus illis patefeccrit quicquid Humana imbecillitas de ipfocognofeere po-teft ? Legem cnim naturalem illorumani-niisjocculta quadam viindidic atquein-fculpfit ; qua voluntatis fuæ veftigiaini-preffic.

P. Ipfa rcrum omnium creatione atque gubernationc. Inafpeólabilis fiquidem eius potentia asternaque diuinitas.ex re-busconditis cffulgct j ita vt nemo hominum excufatione dignus videatur; fed po-tius diuino iudicio obnoxij reddanturgt; quotquot Dei ignorationem praetexunt.

s. Nullum igitur fupereß Gentibtu txteriorü igno-runtu pcrfugium inulU latebrct ?

P. Qiun potius Cant«) grauiorc pœna digni funtjquódciim Dcucn fatis,vtdiximus,è luce interna, atque è rebus conditisagno-uiflent; honorem Deodebicum non im-pertiiieruntjnectantorum beneficiorum gratia habuernnnfed vanis(in peccati pœ, nam)friuolisq; cogitationibus feucom-tnentatioiubus omnemingenij acicmin-tenderuntjipforumqjcorinfipicntiaatq; ealigine obfitum eft.

iflud fortajß in vniuerfum veri/imik r'ideaturi ftrttculatim tarnen magis adimperitam rudern val^imuliitudinempcrtinef,qtupropterin/citiam i« omnem libidtnem etirfu cnncitatoferrifeiet. Clt;e-tertim certum tfl, in amphßimis at que clarißimie erbtt Academiifmagnum eße declißmorum homi-»um prouertum atq^apiam : in ipfaq^ etiam plebe inuenies homines non omninh à difiiplinie alienosi bonis etiamrebus dedttos.

P‘ Tanthigitureorüconditio eftdctcrior, quumfapientiflimi quiqieorum incxtte-

I inamdementiamfefe praccipitarintjfafti-que fint infipientiffîmi ; atq-, çuminmô-dum.vt vbi fapientiam iaftaruntjibi vcl maxime ftuhi faóki fuerint.Quodex eo fa-eilèapparet,vtpote qui glotiâDei incor-

I ruptibilis arque immortalis comtnutarint 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in fpç«

infpecié atqjfimilicudiné effiââæortali* hominis;addeetiâvolucnû,ferarû.aniroî' lium, quadrupedumac terrçirrepentiuW« R. ß«od ai cult um diutni numinis pertinet,

uiter erraffe nonpolfum inficiari,propter mantfefi^ idololatriMfuperftttionesjj. Quodaittegt;»JIgt;^^'^^^* ficundatabulapraceptavitatraducuntexillüiniil'' ti,meaiudicto/àtülaudabtlem.

»4‘ P- Imó contra. Nam qqum fcelcrafceleti' buslæpe punjantur abipfoDeoihotren« dasDiuinæ Maicftatis violatæ pœnas de-derunt. Deusenimillosperomniavitio-rum volutabra raptari, in peccati poenan» permificjco vfque,vtfuaipforum corpora »ƒ. omnifœditateconfpurcarent, ObidJn-quatn,quia Diuinam Veritatem naturaüs atq; internæ lucis, in mçndaciaac fomw» conuerterant, cultiimque rerum creata-rumipfi crcatori antepofueranc. Qui in perpetuum eft collaudandus.

K. O rem incredtbtlem ! Stccine Deus idoloUtriam , tarn horrendii vitiii vindtcat?

P, Ea certccauiaeft.curillosDeusin tut-piffimas ac fœdiflimas cupiditates tradi-dcrit, proieceritq; ; adcó vt eorum femû ^7* næ,natiirali vfufpreto, vfum ab ipfanatu-raabhortentcmconfedatæfuerint.Con-trà etiara mates ipfi, fœminarum vfu con-fcinpto,nefandis libidinibus ipü inter fe-fe exar-

fc cxarferunt ; omnique fe turpitudinc in* quinarunt. Q^æ aliqua cft fuierroris cul-pæqueraerccs.

R. 44fof tamquc treinende (upremi Dei indiciato^ tusmthi anttntu corpitsj^ exberrefcif, dumDiuinit Uiieflitis contemptorci fam mirabiliter è paruit vitiisfeniper ttigrautera prolabi audio, t andern in tternum interttuttt ruere.

P' Omninó.PoftquamcnimDeinotitiam afpetnati funt, Deusillos inmentem rc-ptobamdetrufitjVt res indignas in fead-mitterét 5 omnique iniufticia complcti ef- 2^ fentjtumctiam fcortatione, peruerfita-te,aiiaritia,nequitia,inuidiagt;cæde,con- j®. tentione j dolo, malignitate j fufurris, ob-tteólatione,Dei odio.i tliuria.fuperbia, o-ftcntatione,return peflimatum ftudio.pa-rentiun contemptione amp;nbsp;inobedientia, infipiétia,perfidia,inhumanitate ,impla-cabilitate.crudelitatedeniquejquænullo commiferationis affeótutangitur.

R. Inficidt ire non poffum, Gracorum feu Gentium niexmam partem idis omnibus vittis labor are, id^ , tbDiuinalAaieflatis conteniptionem. Sedaffirma-reetiam aufim, «0« deejjequi fua Philofophiaplaci-til adduéti, vitam rede amp;nbsp;boneflè traducant i tan~ tum abefl,vt buiufcemadi vitiis fe conjpurcent. Ou^it , enimnefcit Solonem,Socratem,Pjtbageram,Ari-, fiidem,atios^quamplurimos,non Gratos folitntifei etiar»

l^inanót etiamnoßroi homines,vtCatonts,Sctpto»t!gt;^lllt;!^^i noftra reipub.g'TMißimes vires,ab anmi turpittidiix ac fcelerefensper abhorruiffe ? lmb leges fanxiffe,aC indicia contra fontes deßripfijfe,atejpnßit!(ifje l tioni igtturconßntaneumtnim'evidetur, tales tM-tosjj viras crimmari efr accufare,ne dicacandemM-' re.lta^ fingamus nos ex iflis altqtiëaudite bis rerbif loijuentë:Ego GentiliÜvnus, legts vià natura ns/lris inßtaanimü,doilrinädtDeofummißecolendohiiU‘ ß,amp;arripui adeumj^ cultum relie acardîne iafii-fuendum legesdeftripfi•, mulclapcenamjjirra^aiii-Jeanne laude digna videtur hac oratio?

P. Fueruntjfateor, multi,arque ininGfiint, qui vulgaribus vitiis ncquaquam fecon-taminaruncfedqualesfuerinteonimani-mi, quamq; remoti ab ilia puritate, quatn Deus vel ex ipfa naturælege exigit ; nei-pfosquidem làpicntes latuic;amp;nobiset-iam probe nocum eft. Nam ifti,cùmius Deiinternæ lucis adminieulo, reiumque crcatarum contemplationc agnouilfenr} nempe quàdqui talia fceleraadmittunt, digni elfent morte;non folùm ipßea iæ-piùs patrarunt: verùm etiam facientibus ca amp;nbsp;faucre amp;patrocinari fuoprauo ex-cmplo , ( ne dicam iniquis legibus ) vilt funt. Obidque huicfapienti obftrepen* tiego ad hune modum fubiicerem.Tiivc-ïô,ôhomo,qualifeunquetandem es,qui alioJ

alios pcrtuaslegesiudicas, tanqiiatnDi-uinæ legis difciplinaimbutus,hie quoque inexcufabiiises.

Quoniarn tu ipfe, alioquin iudex een- c forqiie aliorum jfententiam contrate diets,quumeadcmontninbadcninas.Qnód fi tantæ fuut auimotutn latebræ, vt facile Cïteros tua lateant vida jipfa confeientia M4K.7. ’uam prodit turpitudinem. Neque enim legidiuinæfatisfaftum eft.fi dedcrimus o-pctatn j vtboni viri vidcamur, habcamuï-que, fed vt fimus.llla enim non tam vinu-lisfpeciêrequiritvulgoplaufibilé, qu'am vetam animi virtutem Deo gratiffimam.

Atreßxindeatfortaßif tUePhilofophiii.Quis autent fitiß adcikulum vscate ticitas Arctmas^humana nentiicopjtAtionesacfludtA'i

1 ' Non hlc homines fiftimus ad mortaliü 2. 'tibunaliaifedadDei ipfius iudieiüfeue-tuttiamp;incortuptumjquinófolum exter-itas aftiones, fed etiä internas cogitatio-ïttsexpédit öc dijudicat Cæterùm in re tä-( ''tnométi, quantû habet noftrafalus.non dmeftfpeótadusfaU'usamp; elaboratuspro-^itatis ementitæ fucus-,quhm firma at que folida virtus, quæ profundiflimas in ani-ïKisnoftris radices egetit.

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.NkUgt;»

P. O homirnû cœcitatemQiumuis enini diuina lento gradu procedat ira , qui tarnen fperare potes, tibi eadem peccanti (quæincætcris damnas) impunè futurum clFe ? Nefcis vltionis Diuinæ traditatem grauitate penlâri? Antu tua lahâicateamp; innocentia te tibi Deum putas clemen-tiorem faciliorcmque polie reddere ? An 4- non potiùs immcnîàs Diuinæ indulgen-tiæ ac beneficentiæ diuitias contcmnisî Nonne te tantailliuslcnitasbcnignitasqj ac paticntia inuitare potiùs debet ad pœ-nitentiam atque refipifcentiamî

R, Nef tibiquidem htcia locomanui dabit Pinloli-fhus iUeiauttibicedetfVtdfufiepta inuetetittdque religiont vel latum dtfcedat vnguem , aut Philofe-fhianuntium remit tat. Namvtrtutis JJieciemod-miratur, deanimipuritateomninbficuriu. Fortaß ßs etiameffe in hominum poteflate, animum inß~ tis vitiis repurgare credit ; aut Deum ipfiim uon ma-gnoperè illii,vtpote humanüerroribus animomi, offendi arbitrabttur j nbsp;nbsp;praterea iüo fotù pnpitit

atque beneuolo vti humanum genus cen/tbii ; nepii ta m dtris, at que horrendis fuppliciis hominum deli-éla vindicaturum :(e faltem eorum immunem eßt, nee adhue adfe perueniße confidet,

I timuminduxicfuumzaduerfusqjcumhac orationcvtinondubitabo’.Quicunquees in hacfententia,amp;teamp;Dcumignoras. Ec obiftam animitui peiuicaciâ omnis pœ- • ■ nitentiævacuam» iram tibi ac pcrniciem accetfiSjamp;accumulas.cxaggerasqueiniU ludtempus,quum Deusvindicem fcele-rutniramfuam, fuumqueiudiciura iuftiCi fimumdenunciabit.

Omifirumhominumgenus! SedexpücantihiH-iudic^' ratiommac de/criptionein,Jeu formant

TumDeus ille omiiifcius amp;nbsp;omnipo- 6. tésinlucem proferettacitas cotdiumhu-.A ®anotû occultasque cogitationes amp;nbsp;con-fdia.exqueiisipfis fentcntiam in viiamq',.PM62.^. pattern ptonunciabit‘.amp;tune porto appa- î^iatth.iô. tebit, quatn fvigidafit rerum externartun 27.

^aftionumprçftantia.etiaminüs.qitifa- X pieniiffimt habentur, nifi para amp;nbsp;integra iHcotumconfcientia,

TefHtrfBHnoiaxfA corpore perhorrefio adtam ^ftnitnduudicÿ commeworntionew.Nani fi fummo ’aie Dem cum btminibus »gere velit, qiupoteß vn.

\ ^luijßjpeseuadendthmoqulstrit fiuilus t«ni viu ^'gt;neßi,tumftdeipromißKdtuini(adhibttlt;e,fihomh v. •■«m deiiiiaper infirmttateac tmpotcntiaanimorä

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tum

' tura cft hoe Dei iudicium,vt animos pij defpondeann fed potius vt attollant,con-litmentq; prçclaraquadani fpe. Quemad-tnodum enim Deus profligatæ improbi-tatishomines feuerispeenis malèmulóha-bit : Sic etiam reuerctes ac colentesfe fin-gulari dementia bcncficentiaque profe-quetut} vitamq;perpetuam iis conférer, quibonatüaftionum perfeuerantiaamp;af-üduitate ad gloria, honorem atq; immor* talitatem contendimt j quiq; præ fummis illis ac æternis bonis, vana liæc amp;nbsp;caduca omnia coniemnuntacdefpicaiitur.

X. P. Contentiofisccrtèac veritatirepugan-tibus, amp;iniquitatiobtcmperantibuscer-ta parata eftirati numinis vltio.

K. Felicet ergo ludaos fiue I/raélitas, quts Dtiu fgt;rt /uit habet. Infelitet contra Gentiles joederisDtuini expertes.! lit enim Dtuinam mifericordtam-,nes Gta-! tesacerbitatemexperiemur.

P, Minime verb. Imó afflidio 5cangufti» defsuitura eftin omnem animam hominis perpetrantis malum; ludæi primùm, M. deinde amp;nbsp;Gentilis. Contra autem decu»

amp; honor.omnimodaq; Felicitas omni per-petranti bonum.ludæo primùm,deinde amp;nbsp;Gecili. Nullum cnim Deus habet dele

ftum perfonarum 5 fed aiftionum ipfarutn amp;rerutngeftarum. Adeó vt.quemadmo-dum ordine ac dignitate ludæi Grçcos an-tecelliint:ita illi priores, hi veró pofterio-

I res.tüaffliólionévexationemqjpromale-factisabipfoauferent Deoïprobenefaótis autem gloria,honorem ac profpcritatem.

Ikc rfw wim meum recreat rcficit oratio, tjuit foinmari Deiaijnttatem eroa omncs ßnevUodiJcri-inine demoKßrat.AhoqH f tanta efl Judaici f opuit ar^ fi^antia, propter anttquanii^q uafl pTopriam j /« Dei l)eneaolegt;itiani,vt ea ipfa Gentes caterMave-ttreltgionearceatipratcrquam quedcateroipra fe (mtenmunt acfaßidmnt.

nulluomninh efle apud.Deùperfonarum tefpeftum.ludæus ac Gentilis, Græcusac T)eut,io^gt; Batbarns, locuples acpauper, eodéinlo- i.Paral, co apüdDeühabécur. Solos Deus animos 19.7.

oculis plufquamlynceisintuetur,exqui- lob.37,tf^ busdiftahominum faétaq; omnia çftimat.

Üutnonpoteflquantumfibi,propterie^emaD€o tr«ditam,lt;irro^eHr ludai dtgnitatis amp;nbsp;priutlegq.

' Cetturn enim eft illud ; quorquot pecca- «. üerint,amp;flagitiaperpetrauerint,fiue lege habuctintfcriptâ, fiue eacaruerint.æquè omnes peccarorum pœnas datuios eft'e.

R. Quid? fitrtnepQtefi, vt Ifiaelitict /»opuloßia l(X, fui Ugu exeriit'ttt,ßuiüa^jmnaßa ml vtilitatußnt y. nbsp;nbsp;nUatura, niß vitadifiiphtiA rtßondeat?

P. Imo veriffimumilludeft. Nequeenim autauditorcs,autenarratoreslegisinipfo lacob.t, ' Deiconfpcóluproiuftiscéfèntuiifedob-ßruarores ac cxecutoreszvfque adeó.vt qui volet Dei beneuolentiam fibi conciliate , diuinamque participate iuRitiam» dare opérant in primis debet, vt nó foiùm ore tenus diuina circumferat fundatque oracula, fed etiam vitam orationi conkn-taneam traducat: diuinarnip legemfadis exprimeremodis omnibus latagat.

R. Nonne Gentilet lud^it beatttres videri peffimt, qui ctim legem nen habuerint .fiekrum iudicem at-' que vindicem, leuiore quoque dtgni pamt (eiißri queant?

P. Minime gentium, Quamuisenim lege fcripta caruerint,naturali tarnen nonfue-runtdeftituti ; qua facienda omittenda-que perpulchrè edoóli fuerunt. Et prat-tcrea tamctfi legera literis proditam ha-beant nullam , iplï tarnen inlita quadam innataqueratione ßbiipßvice legis funt. Hoc làtis declarant ortæ ex ea natural! lege aäioncs. Nam inde cmanarut tot tam-quegrauia Philofophorum placita, ado-mnem vitç vfum aptiffima; quibus quid a-quuin

8- tßbuc tibi plane ajfentior, quamui} humana ratit nonfat it ajfeqaatur qua rationeyquibufve inßrume-tis ilia lex menttbut hominum imprtffa fit.

Quid autepi attinetilla curiofius fcru- gt;!• tari, cum Gentes omncs luce clarius de-tnonftrcntjipfum legisopus vere menti-bus eorum elfe infculptum,ipfaconfcien-tialocHpletiffitnum dicete in vtramqjpar-tem teftimonium.dum ipfæ etiara cogita-i tiones autaccufant homines, aucexcufantî Hincfatisintelligitur in omnium gétiura animis inuftam eiTe atque infixam peni-tus legem quandam Diuinam vnde tot tamque ptæclara: conftitutæ leges Gentium, ciuitatu, poputotum profluxcrunt. Ipfa etiam Religionis fcmina vbique locorum fparfainde effloruerunt.

8. Ma^na verb adniiratione dignum videtur, quod cumtUt fummam illam legem in pelloribut infit am (ircunifirant, nefiio tarnen quo modo ad fita vitia teciitiunt ; ftbiqfipfis adblandiuntur ; nee vllo fenfit

I ƒ»lt; infirmaatif imbecillitatiipercelluntur, ' Idquideminfpcciévulgôappatet.quia alij in aliorum animos intrare non poiTu-mus. Si tamenilli verum fateri vellentjin-genuè agnofcerent, atque confiterentur, I fuara iplorum confcientiam quafi quod-R

dam fcuctum incorruptum^uc tribunal efle »adquodcitati pertradique »fuotum fcclcrutn rei petaguntur,damnatit“''lt;l’''” quo etiam omnia (tudia, confilia, adaJi' ûaque humanafiftuntur, vt iis oronibuJ diligenter accurateque confideratis penfisque in vtramque partem, velabfol* uantur.vel condemnentur.

R. ]£tturfiätl/^enter explorem m amp;nbsp;tnsdù animinoflri fed ipft (onfliiletitur affteinr^ nos tjfe miJirrfmosfatebimurMe0jjHatgt;filugt;^ ^uiintergetes in omniurerum ignorattonettrfi'^'' tur,in feuer A Dei iudicia incurrunt,fed etiAnt fietufiudio (At er it fgt;r£f{ant,quamuit egre^iaqu^’^ dam prafeferant vita integritate. t^amfttatum äiones ( vtiauruinfornacefolet'jadDtuineiußd'* regulaexamtnetur, quotquafovitia,quttJIgt;iir(gt;i^ in noßris animis coperientur? Sed quando voiti « dies, quum lat ehr as hHmanerumpeilorupetef‘gt;^'^ Deuslomnes^ eoruangulos excutiet ? quattdo tlidit' {la vitiorum dcatriees in lucem proferenturl

li, P, Illa,inquam,die,quumDeus hotninuro arcana reuelabit, amp;quæ in intimis cordi-bus tanquamfcpulta dcfolïàq} cclabatur, omniü oculis fubiicict.Id autem Deus pff filium fuumDom.noftrüIefumChr’ft“® excquctur,acperficiet;qucmadmodücii' angelio mco dcclarare identide confu^*'

if4f propitiuw pro fua in finit a clemetia; quntn con. ßet.PhiiofopltorH omnium nemineejfetantafapien. tiaatq^ innocentia,qui ccnfuraDiuinaeff'ngere poj^ fit:nifi homines fuis diffifi virtuttbusji totos Dei be-ni^nitati ac mifiricordia permittant, Sedhancdt Gentibue orationehtc intermittamus:qua ntnfolam Deaßris ac idolu firuirepotius, quam Deo veto vo-lueruntffedetiam infinilas, tas^omnino ridicuhu foferßitionesexcogitarunt. EtporrbdeDiutnopo-pttlojdeflfifiaelttico fermonemrepetarntts. Finga-mus igitar non iam vnum ahquem i Gentilium nu~ mero imperitu ,fed ex populo Dei eleäo niulti/ciun ^ magnum quempiamputaGamalielem,aut quetnuû alium eintfimilem,adhunc modum loquentem, {go ludaus fùm(inquiet) amp;nbsp;Diuinalegù particeps ; eu-iusobftrsationeconfido.citraEuangehumtuumaut aliam difcip!!nam,me falutemadipifeipeße perpe~ tuam.Quid tu illù reßtondeasi

Egoveró hifeevetbis iliumalloqucrcr: 17, Tu quidé ludæus appellaris, nomine ccr-tc magnifico amp;nbsp;cxcellcnti : fed quotfum iftliuc.nifi præclaram appellationem præ-claracomkenturfaétaî

R. Quidlmqittetparuipendis ne tu legem huicpopulo à Dffl quaß prarogattuamftributam eße?

I P. Imo (inquam ) maximi duco -, Si hoc ipfo VOS elfe præftantiores cætetis cen-feo.Sed quis legis vfus eft.nifi earn amp;nbsp;ferio animo 5c egregiis aâionibus obfetuesî

P' Qi”® neïcit ludæos ex Deo qualî pro« prioacpeculiarigloriamaiicuparifolitosî Sedea prorfusvana cft, ni/îDeutn ilium toto animo ac pedore, viuacjue fide com-pledaris. Deinde no ignoro, illos mirara quâdam Diuinar voluntatis cognitioneffl profi teri.ôc oftétare : Sed ea cognitio cura demum lâlntaris eft, fi ad Diuinam volun-tatem oinnes fuas rationes componant.

R. Atmagn4 visefl dtuint tegisaddeleâttmflt;uitH‘ dunirerum bonorum i^maUrum,

P. Certnm qnidçmeft.jllalege return di-/crinien qnàm optime poni ac dignofci: Sed non id tantum diuina oracula expe-tunt.nifi etiam veriim numiniscultuniet illis addiCcas. J raque concedanms ludæos res bonas à malis. adminiculo Iegis,po(^^ diïccrneremon per omnia diuinapraîfcri’ ptaobferuanttamen,

H. Pattre Paule, obfecro ,me perfinam ludafunf ir gere, ac ecrum caufam tueri, Ste ege tecumfirt” tiuam certènaue opérant indiuinitlegibutexplta»* I dù,acdocendü,perfitadendisjj hominibiuyt adpti- | firiptum Diuina legit mores vttam^ mlîttuat. Ctx^ j firem tetricum me adhibeo corrigendii aUtrum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Nunc videor mihi audire aliqucm de gcege illo Rabinorum, à quibus Mofai-cam adolefccns difciplinam didici. Cui his verbis refpondere lubet. TuDoftot legispræftantiffime,lpemineotuamcol-locasjqiiàdcæcisduxviæeflc poflisjquód 'J* luce tuaaliorum tenebras difcutias; quod iraperitoserudias.acdeniquequódomni. *’• busfapientiacnumcrisabfolutus fis. Qui fitigitur,vtalios doceas,amp; teipfum non 21» doces ; Aliis non elfe furandum perfuade-as.ciim tamé ipfe tefiirto obftringas? Deinde non efleadultçrandu inculces.iuve-rónó modo ptomifcuas vagasq; fequare libidines,verùm etiä adultetiii.fi non corpore, at cectè animo committasJ Açtan-quam leue fit in proximum dclinquerc» Deum quoqj tuo fcelere prouoces î Nara tuquidem idoloium çultum deteftatis, fed interim turpiffirao tc facrilcgio contaminas. Qujdifthuçeftimpudentiæ,vel 2f. atrogantiæ, vt vos imraenfo Diuinæ legis ftudio totos ardere profiteamini, quum tarnen tara turpiter ac impudentqr legera violetisgt;

Si Im etrum quijpiam audiret, hitud dubiè me» dins creparet ac runiperetur ; quamuis tanta ftrtaf, 1 ƒ» in iUis Dodoribiu ac fharifais ncquitia ac turpi-tuda reptririvixpoffit. Numfi tnintis cafl'evintint

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£ i quàm

qtùmdeeet, eertè ma^ùcautè peccant quàmputa: tanta^ ineßfimulatto, vteorum,ftquafunt,fcelera deprehendtnequeant,

gt;4- P- Verumenimuero Diuinæ mentis oculi pJu/qnam Jynceifunt.neq; qui'cqiiameft tamabditûautoccuItû.quodilJiaperrum reteôlumq; non ût. Quanta volet illi,pr{ fe fecâtpiecitis ac probitatis fpecié, Deus taméfiquideftimpuriintro/picitjquâuis eocûeciâaélionestû propiùs inreadaso^ calos,fœdi(Emisvitiis inquinatæ conlpi-ciantur. /ndciJIæ ProphetarûquereJarâ^ accu/ationes, quum vociferantur,Iudæü- i rum /celeribus fanctiflîmum Dei nomen ' apudextcras Gentes traduci acinfamari» vt teftantur vates ferè omnes ,præ^cfrini , ver6Ezechiei,acIeraias. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!

R. Verùvincorfyteorq^omnegenushcftiiniiefipra- I uißimis errortbucobnoxiÜ, neq^ip/as ladacshaccffc numéroeximendos',into veroaccafandoseffegrautus, bocip/o,qu0dtitulotenusboniacfanSibabertvelu’') effetarnennoltnt.Sedquiddecircucifisnecenfes.’‘du j

lt; dubttMtantùmvalere,vtomnetfielerumac«laidi' ■ lere poßit, vt aßerunt lùdai ? qutppequa ôquot; j Deoinßitutaßt,quafiquadameximiaplt;ipuliDittini ( teffera,amp;etiagrauißimoeffußfanguinüdelarcties (Oreat, ac den'tq^ expreffumßtfigillu, quo appan^^ ' vniuerfi orbit conditoreludaorumeffe patrom,af't^ (ißim iftdaos illMtfilun.Ali0quin enim quit I

cumci/toni! vfw ; tiifi cteteritgeiibia ilia prarogatiua ^aftarefiamp;illud certtßim u haberetfalutis pigntu?

P. Gaudeo nosfenfim,amp; quafi gradib’ qui-bufdahucdeueniire, vtoftédamusiudços plucimu avero ciicûcinonis fcopoabena re;dequalatiùsatq;copiofiùspofteàdice-tur,quû de Abrahami iuftificatione verba faciemus* Sed fi ita eft, vt circucifio paékû fitillud.quoDeusfeludæisDeûpcrpctuô futurû recipit, ftipulatus verbis digna à fi-liisobfetuantia; Confcntancûeftaccôlc-quens.vt in lege Mofaica circûciüonis ca-tenus magna fu erit vtilitas, quatenus legi acprçfcripto Diuino obtcperabatur}pt«-fertimcum illacarûculæ feupræputijam-putatio fignum ciret illius Diuinifœdetij, Contra etiam illud efficitur, circumciûo-nis nullam illisfuilTc vtilitatcm, qui legis præceptaviolalTcnt. Imôveràcircumci-fionemillis in præputiû fuiflc conuerfamj id eftj codem loco atqiie ordinc ccnfcri curtos carne tenus Iudços,ac Grçcos, GTé-téfve minime dccurtatos.Neqj tarnen dif-fitemur.eosquivcrum circumeifionis v-furaretinuilfent, eiuidcmquoqj frudutn amplilT. percepifl’c ; vtpotc qui amp;nbsp;lege ob-fcruairent,amp; fiduciâanimo nrmâ côcepif-fentde Diuinamifericordia,proptcrqui folalibifuapeccata côdonaii côndcrenrgt; adhibi«

adhibito circûcifionis figillo ac tcftimo-nio; quo remiffio peccatoru obfignaba-tur.Hæc ante eô dida fint,non ram ad elauandam circumcifionis à Deoinftitutas dignitatem,quam adretundendamludæ-- orum arrogantiarn ; qui proprer nudam carnis circumcifionem.arbitranturfedi-

* gnos efle,qui inter filios Dei cenfeantur, R. idempropemodum error chrißttnum popalu vi-deturintufijje'iinijuoplurinwstiim reperiis,i]uinsn minus externa nquA elementttris Beptifmo fidu»t(i~ tru ver amfidem, citraq^ vUam diuine legis i)l)ßru.t~ tionetquam ifraélita circumcißom.Seddehigt;c dû;', nunc abfolue amp;■ déclara ,antu nullam cß circumcifionis vtUitatem.

ff, P, Exiguamfanc,aut potiusnullam,nifi ei .n obligation! fatisfiat,cuiuscircumeilîo (î-gillum eft. Nam quis non videt, fi Genti-liiim aliquis Diuina legcm obferuet.Deo-que toto pedore confidat,itavtetianira-lutem abeo foloexpcdet,quamiiis præ-•' putiatusadhucipfcfit,minimeqiverpus, •' decurtati tarnen Iudæilocofutiirrim?Ne-

S7, '' queidiblum.fcdetiamiudicioveroatque irtefragabili ipfos ludæos circûcifos con-demnaturû quum hi quidé circumcilio-nis fignaculo freti, legis obferuationenr (in qua vis fitaeft foederisatque circuna-cifionis) conteranant; Ille verb figniex-perS)

li' Explua i^itur quafö, in qua re verfetur tu nomi-«K Ifruëlitict, turn circudjionis verus v/usfiuëlui^i.

Noneft.noneftprofeótö.mihi crede, ludæus ille,qui vulgó Iddæus habetur, ac digitoin manifefto monfttatur.nec illave-laeftcircumcifio.quæ corporis particu- v lamvifibilem detrahit: Sedilleinquatn,

! ludaicumjid cft.Deireucrentem,ac diui-næ legis obferuantem. Quin etiam ilia eft

1 prqclara circumcifio,qua non caro per legalem ceremoniam,fed humani cordis vi-üofitas per fpiritutn prçfcinditur.Eius au-tem intimæ circumcifionis laus, non ab hominibus, id eft.corruptiffimis iudici-

Vtajfenttarhisquadicif,Paule,nontamenimme- Cap.j, mihividentur detot diuinis prtuUegiit iltriari. Itaque opera precium feteris illam fttrogatiuam eßender is,qua eateros antecellunt jó* 'p/ïiu dentqtte circumdfionù dignitatem ac vtibta-

K Faciamlibcnter.fi priiisabs tc ftipulatus fucro.ne ptius de re totaindices,qu'atn earadiligenterexpenderis. Agnofcoqui- 2-dcra.atq; adeóaflero,infigniaeirepopuli

Ifraclincipriuilegiarfedicajncfupcrbrédi' anfam hincarripiât. Nó enim fi^pterifta» cçteris prçftantiorcs vidcätur.idcircoexi-ftiraarc debent.fuisfcmeritis.adionibuS, cercmoniis, facrificiis, Di uinägratiä, elc-dioncacbeneuoJentiäfibicociliaire.Iroö veró hac in parte illi ipß cum Gccibus coç-quädifunr.ncpequodptinetadluft^ficatl-oncjfàlutéq; çternâ; qilü vtciq; pcccatord fibi male fin t cófcij. Ec tarnen, vt ante dixi, pulcherrimafunthuiuspopulipræcçteris f priuilegiajinquibusilludfacilèprimaste-net, q? Deus opr. max, illis fuaeloquiacó-mittere dignat’ eft; Si ampliffimas ƒ miffi-onesjpponere.quib^freci.defingülaiina^ ; minis ergafe bcncuolétianunqdubitaréf. !

3-R. Rtdè.Sedvereortarnen nefe/uemadmoduiHliii^if ( conuentii^ humanisfierifokt, vt iqua parj^ fit mn-trahentiücoditiOiVtfi, velambopaclüfient.velalter, alteropa(da violante,kgefoluatur ; Ita etiaftofter quorundä Ifrdélttaru dtffidenttSat^ tnobedienM, Deus ipfefitoiure nee paliaillis feruare.necpromifiit frtftare veUt. Qwdfiaccidit,eiutrfum euafurafint magnifie a iUafxdera promijfa^^,augurari nollem, nbsp;nbsp;nbsp;j

/èntentiâq;murareDeu vllomodo polfe; , Vf,iS.3. auteius conftantiâhominûingratitudinff l

tieäi Sccogi poiFe; vcfiiispromifils ilatd 1 noiit. haenimhabcdumeil,Deumipfiini

piis amp;nbsp;bonis nunquâ elfe defuturuj quam, uispauciffimi elfe videantur,ob Icclera-tam incteduloiurn multitudinem.

Enimuero cen/entaneum eß, ad hunc modam de Diuino nutnine extßimare} vtpate quod tatum ab fit Ü-Mmeat abhominum leuitate acinconßantia, fripter quant ßtpißtmefident datamfallunt.

■ Prorfusita tes habet, quemadmodû va-tesille regins ait; Omnis quidé homo mê- pf.tj.3» daxvanusq;eft,atDeus ipfc verax;imó et-hmipfiffimaveiitas. Quafi dicat :Quam-uispermc meumqjfcelusnon ftetit,quo minus indignü me fuis promiflis ftuftra-tetDeus-,tantatamentamq,fitma,fohda-queefteius fides,iuftitia.æquitas, veritas; vtnettanfuerfum quidem vnguemavcr-bis ac decretis poffit.autvelit difeedere.

Vfq; adeà, vt nec extrema quidem homi-nü nequitiaamp; malignitas,quædeipfo fi-niftrè fufpicatur.inconftantiæ autleuita-dsDeura conftantiflimum poûit atguere.

Ex hac tua reßofione alia oritur quaflio,Paule ob~ f. fttuandeßt ego pror/uafallor. Xnwon videtur tUa ra-time ex hominu peccatù Deus fuatn amplificareglo^

1 n«m ? siquidem eius conflantta redditur tUu^lrior, Jl’leodtdurq^.quum humanam diffidentia, ac perui.. ^Madiutnafuperatbonitasiquafidiêferuatetia in..

’ ^‘gnùmortalibus. Quodßitaeß.vereorneconfequi ' fiicutw, immerito plcbti ees ac puniri ab ipfi Deo,

qui quoduùfit lus perpetrarint, quum tx hocipfoü* uina laut emanet:amp; porro, tntprobos optiino iurt Deum tncufare, qui fuorum fielerum dant panas] ' quibusdiuinamgloriamillußraruni.

P. Vt humano more loquamur, non du* bium cft.homiui return diuinarû inexper-to, ac ignaro, itapofle videri. Scd tarnen indigna eft haïe cogitatio, quæ humaniini gt;nbsp;ingenium fubeat. DeDiuinaenimMaie-ftatenil nififanâ:um,purumgt;acinconta-tninatum in mente venire cuiquâ debetj præfertimvcrà quum impij homines nec poffint, nec velintfuas libidines ad Diui-namgloriam referre^'fedfuâ voluptatein duntaxat ac priuatam vtilitatem, atqj ku-dem fèmper intueantur.

R.. Nuwprimum huiut argumentationis vitiamdi-prehendo. Non enim Diuina fides ac bonitos exlio-tninumflaghiis fiuam laudem comparât, fed ex eei-pfo, quad ne ob ilia quidem flagitia curfum abrumptt fuum : quodetiam coüigo ex exemple,quo modo vte-tfal;!. baris. NamqubdDoutdipromiJJammtfericordiam Deiuexhibet.tdno Dauidüfitfcelereifèdtontbma^ gît elucefeitpremififa mifericordta,quodnfC tantum quidem/celuseampotuit obliterate.

P. Adde.quôdDcusipfeornniummortâ-lium Iudex idoncus minime eflepoiret, fi pœnas reis iniuftas infl’geret i quô iudici» virtus æquitatc maxime contincatur.

I taten eleUafe audeant atque etiim fielas federt tddere‘.qUafi p«ro ex iÜorum mendacio glvria Dei nia^ü acmagù eluceat. lüec cum Deo expoftulart HerentuTi quad eerum feeler a puniat, qua Diui-^ Mtngloriam potius illujlrant,quam obficurant.

P' Hocilludeft,quodfalsönonnulli nobis ƒ. obiiciunt, mentiunturque impudenterj

Profeblo tu opportune viderbs mihi occurrife fat-lisperditißtmorum bominum cauillif ac crintinatio-

\ «ibu! ; qtios tanta tenet irretifos peccandi illecebram 'itdtj^eratbanimKnihiloniinuiJperareaudeant, fi~ ii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;acUbidmos'epeccanttbus Dem» fore pro-

I pifîHîB. Sed iflhac mijfa factamus, redeamüfqut ^ndedigreßifitmusSde^ ludaici populi prarogati- v «4 differ am US i qui cateris fefe longe prajiantiorent

1 njßeria, ob idq^ primas partes facile ßbi vendicet ' lultificationisacDiuinabeneficentia.

/êmancipatos; ob camóue caafam nullis fuis metitis falarem poue adipifci: quod prxcipaam eil buius meæ Epillolx caput, amp;argumentuni.

f litertirumauthoritateconfirmetur. DeoenitH,non j beminibus in tanta refidet atütibeda eii. Quidenim! i Qanm tanta fint humananientüingenijqjVires.vt- i pote redt a ratio, intelligendifaciiltai ai ratiocinait^ dictum etiamlibera voluntas,eirftudium, conatnsqj rerum palcherrimarum j negate qua queat, ex ea fiaturigine praclarißimas, ac plane heroicas ytrta-tesprofluere?

P. Annuotibi;ccrteqae affentior. Itata-tuen, VC deads facrx fcriptarx locis,tibi I probcm, neminem clfecancisnacurxdo- i tibusinilcadlij, qui, nilißdei muneredo- j ■ nacus aciUudracus faerie, culpa vacate I poffiCf aacper fefalacem confequi. Audi igicar Diainam fencenciam,facris licctis i , • prodicam. Nemo(inquic^ iußasreperiri .

vfquam poeeß, ne vnus quidem. Nemoin- lt;nbsp;celligencia eßprxdicas, nemo Dei ßudio-fus j omnesàreâaviaaberraranc, omnes i inacilesacimprobifaäifanCiaCfVtverbo ßniam, nevnasquidem eß,qaicancillum i bonireCtiqueperagar. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

1 K Entibiaiterumquoqucdiuinilmacca:- ij^ Uftepronunciatum, nihiloprioreobfcu-tius. Sepiilchri profundi tetrique fimili-mumefthumanum guttur,inquicRegiüft

! Vates: linguæ mortalium dolofo ac frau-dulento melle conditæ funtjabia veneno

’juemodmodum fepulchra cadauerumputidißtmutn »( tetemmum exhalant fœtorem,at que etiam wuit tt^ponbut peßiletem'.Sicetiameximpurtßimocor-

1 id.Acpraterea non petitsgrautü/ae notent ferpentes \^tneno\q!iàm homines lingua vitioi

! Rem tents. Sed addit etiam Propheta, domines ipfos ex ore faces execratione »tqueamarulentiaaCcenlaseiaculari. •

Neque verb filcntio præterirc polîutn , illudpræclariflimi Vatisin câdetnlenten-' bam.Pedibus (inquit) manibusijjadpro- prou.t.tô, , fandendum humanum fanguinem con-I îendunt. Tantum abeft,vtpacem colete 1 cumhominibtis velintjvt omnia ftudiafua ' »daliosomnespetdendos, cpnterendos,

' laiferequr affligendos conférant jvtpote • quipacisviam ncquaquam nôfinr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

R. JJeimthf.qiiothuiufiMdt i]Uanijjdeigt;lt)randifcx-etuplu hticntflra infilicißitm tempera redundintt , beilu, homwiK{ÿi,latri)(inyt,omnilt;j.gefierts/eelerf‘ itu,religionù etiani pratexiu perpétrât ii !

■ P. Poftremà.fingulisenumeratibOmniura malorum fonrem ac fcatuviginePropheta indicat; nempe fupinain quandam fecofi* tatem, omni timoré numinis prorfusvS' cuam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

R. Mir am certe, minime^ adam bratar«,fed expref-/am, vitiam^jhomittis /])tritudiuittecarëtùforiigt;ant etc itna^inem,lt;ib tcules mihtpofitifir. Inii verbftrigu- |i qua/que partei graphice depinxifli. idtt eiiim verbiiDiuiniu Spiritus hominem ipfnmperfeiitßiiii deßitutumejfe demonßrat. Deinde veram inteSh genttam aecegnitienem detrahit. PeßrerKOpreftn-fum,acprocliueadomtiemturpitudinem,pe(Cigt;nili^ iBeeebram ingenium oßendtt. Haneq^defiriptieneM eiJomne genus bomintim pert mere docet, enmi/ui-tataprarogatiua. Ecquù autem non nitrettir, tiin viuit, expreßis^ at ger wants coloribtis bumanaptf- 1, gentem tam accuratè depiéiam?Quodßpretireà th- i*, trabas Dei timtrem ac reuerentiani ex hominum mentibiu,quid,quafe, tamfanUumcßepetebiyCiuii ipfum nen fint fuis vitiorum forddus vielatura Ó' centaminatura? Et tarnen ludaici populi tbl tatttt fertinacia nbsp;nbsp;arrogant ia, pt à' ßab emtii crtiniite

»niuttnet uitent j amp;nbsp;vero gcntes exteras duntaxat '^iifcdenbuscenfeantejp! infames ^inquinatas.

Atquifateanturneceire eft;,quódiplïfa-/^’ tisexploratum habent j Icgis præceptaSc corotninationcs ad eos proprie pertin'irct ^uiiugo Icgis fuas ceriiiccb futnmifetunt. Quod fl icaeftjillicertc p tirai omnium le-8fgt;Ugisqucconderanationc tenentur.

Ititvidetur, Hatta eni}npoflulat,vtquenudmo^ ^nipropofita funt le^emtbferuantibus pramia: fit 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;commeruifie grauifitmas tenfeani ur,fi

l-^em vialMerint. Sed qiiorium ilia tara copioi'eà i ûiHirtB vatibtu pradiila amp;nbsp;expücatafuerunt?

Vtns raulfarc quidem quifqium ex vni-1 ««fomortaliuragcncrepræ iuperbiaau-1 ieat.nedummagnifiéefefeoftentare: vt, 1 'nquam,omnes,fiue Cétes,fiue ludæi.os I comprimant-, quinpotiùs fuamculpara, \ fnamquc fœditatem agnofeant i atque ica 1 f'bimalcconfcijjtandcm aliquadoomnss \ '^icpDeipotentiæfafces fummittäc,eiq; i 'otosfededant.

ï' Quoniarn nemo eft omnium bominum, \ 'I'limuisomnibuslegis.fiuc naturalis.fiue \ fctipix, opetibus inftruftiffimus, amp;c orna-1 tilamp;mus, quiiuftitix laudemaDiuinoiu-\ iicio aufeire pofiitiitavtiuftusfuaptein-' ittftciacenfctidebcat, fifide caicat; qutc \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G } fola

R. EÀ igituï emnù iflu referendit esl oratiû ; vt fiiif tult;tmus, tue ludæos /eripta, nec Gentes innau /e^if Vf titque operibus, pojje ante DiutnaMateßatü tribunal pro fußü fanéiü hahert. Tanta ell vniutr-fanatura corrupt io, tantaj^deprauatio, niß Spiritus coeleßu opera nbsp;nbsp;benefictoreßituatur.Qiiidenini

eximmunda re poteli orirt mtindtl rjuüve pirfedi ( tx imperfeila? Seddoce, ijuafo,qtiü iam reflat legte vßu ißquidem, vt au, ipfa tniningt;fiußttiam cm-fert.

P. Eftproculclubiolt;?fmagnusamp;copiofus, Sed ille in primis exiniius, quód lex ipfa hominibus alioquicaccutientibus.fuavi-tiaponitoboculosjiuvtvelinuiticogan- j tureaagnofeere. Eft cnim nobis fpeculi । çuiufdamçlanflîmiinftar, adnofttasnia- lt;nbsp;culas difpiciendas.

R, Ita res habet ; amp;nbsp;hoc ipffim tum alienü, tarn niee , quoque exemple dtdici '.ntßoculos in legem ipßm in- i tendamus,tanquam inßeculum iadfuaquemqjfi- | tiatalpaforecaciorem. Sedobfe(rote,poßqtfstntr, ratapeccataq^ noßra legis indietodeprehenderiiiiiii) vndepetenda eritremi^iei-, aut vnde accerfindstn- j ßrorumanimorum morbis itiedicina?'' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

fi, P. Ex ipfb Euangelio , feu falutis actern« j iucundilCmo nuncio I quo.Deus fuamer* i

ga nos beneuolentiam, amp;nbsp;mifericordiam Merit, Eo cnitn ipfo citra Icgis adminicu-lutnautbencficium, fuamDeusipfciufti-dara,fuam,inquani, non legalem, fidei^“?« nianu fufcipiendam , amplexandamque deraonftrat j illamque animis nofttis fui Spiritus viinferit.acinfculpit.vnà cum toto virtutumchoro; innoccntia,fanótita. te)tnundicia,modeftia,probitate,fpc,cha-litate. Illa enim omnia ab illo, tanquam abinexhauftofonte, in humanos animos deriuantur. Et quamuis hatlenus ad legem tantummodo , ludæorum infcitia, non quidem omnium.fed quaraplurimo-tum fuerit detorta hare, de qua loquimur, i diuina luftitia; clariHimis tarnen non Pro-I pbctatummodó, fed legis ctiamipfiusac Mofis teftimonijseonfitmata amp;compro-batafemper fuitjtantum abeft.vt hæcfidei 'uftitia hominura ingenijs fuerit excogi-! tita.

* i f Quid h/ic tu J oratione, Pitule, dici poteU cUriut^ 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vtiliiij aut v6eriùs!'Hinc enim confiât,non in

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fidinfidtiiufittufiduciamomnem

lt; I liiutt!, turn ludeit, turn Gentibue efii codocan-, d«»!. Nam quum ea ipfa lufiitia, Dei fit lufii.

tii, quam folam Deus exigit, cuius etiam author ipfi I fit Dew i neneildubium, earn plurimum ac folam

',»1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C 4 upui

4** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;linos

tpud tribunal Dei omnipctentu ejfe valitur^ii^ip’^^' ferttnt cum abhominrbus non fit efieäa i fid ab iffi Deoorta,eius^oraculiiilluflrata. Sedtjuaiiamt tarn preciofat tamj^ falutaris iifflitiapcrfiuendc M-tie?

P. TotaeiusiuftitiæconfequendæfumfflSi in fidc,fenfuamp; fiduciaDiiünç bonitatisjn Chriftoac per C hriftum nobis propofita;» verfatur.Ea ipfa fides, cœlitus ad nos dch* tarn pcrChriftum.Euangelioexplifata®, verain ac folidam iuftitiain, ßnditate,m' nocenriamqueainplexatur. Atqiie potfo illaEuangelicaDiuinaqjiuftitiaadomnes, (nefuperbiant ludæi.vel Gentes animum defpondeant) finevllo difctirainepeft*' net. Etenim omnescitravllam excepts-nem pcccauerunt, ac pecçati tyrannidiie-feobnoxips reddiderunr. Obeamqjcau-ftm ope ac fauore gloriofi ac imraoitalis Dei maxime indigent jàcuius beneuolen-tiaipfiperfefetatumabfiint.quantunite-terrimum hominis pcccatumàfplendidii' hma Dcigloriaabhortet.

V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;potell, antmis prafierttm tjrranntdepeccati, leÿfi»^

accufaetoneaffiiUù. Eaenim docet turn nofiru tgi'' tudinibusprofeilamaDeemedtcinam, eiuf^vuttdi rationem ac v/um eiut manu porrigi ; qua omniafiii | « ttrtt Ditttna beneutlenttafiducia ptreipumt“''-

Tam (Mm htc benefit ium omnium efiecomeene fo-fulorum,ne guü pnpoßerefentiens de Diuina boni- nbsp;nbsp;nbsp;,

ttite,feij)/eexcludÂtàt4»tibenefic^fiuitionet Fe-rum enimucro ijaitmDcus nos ipfitfide, vcluti inßru-menttjuflosfiancliisfiltos^^futs entere decreuerit, qUitmcenfis nobucompendiartam ejfie rationemaf-fequendt hitncfidem^aut quibus mentis nos infinud-repoterimus tnDiuinam gratiam, vt ipfam deme-ittmuri

Hac in parce melius cdodum te cupio, 2-#. tnifrater. Nullis enim noftcis mericis vt-pote quænullafunt )Deus adducipotell, vt fidem nobis ingeneret j amp;nbsp;fanftos iu-ftoscjue efficiat,ac in filios adoptet:(ed fo-lamcraque gratia, benignitate.liberalita-te,homines canto, camque incredibili bc-neficio afficit,

Ü, Tante meliore animo ac ße mifieros hominei pef~ catis obnoxios eße oportet, quum fuam falutem apud tarn fidelem , tamq^ amicum creatorem acpatrem anfidant eße depofitam. Sed qua nititur rt hac pe» beneuolentia,noßraq^ fiducial

Redcmptione ( inquam) humanigene. *ƒ. ns, perlefum Chtiftura perfe^ka: vtpote quem ætetnus Pater iara ante res omnes f-phefii,/., condicas, omnemq;temporis memoriam Ge». j.jtf, decteuerat,peccatorum omnium fore vi-ûimarapiacularem, atquc expiatorem;in

R« o vatem itterttis ctnfecratiditm memofii, vtfejn-per ereü't fint hotninum animi adgrattai itntnerti' les Det agenda(\ vtpate gusram cau/i* dignetutfif clemetifitnitis Pater fuumaternumSermonemciir-nemfieri, ejuoinexhaufitDiutne bonitatisthefiturt AdamorntK recinderenturdfpromerentur^. Nu»C ithan. I, nbsp;nbsp;nbsp;intelligo aternmu tllu}» Sermoneni ctrnem failunt

efie,nigt;liraredempttortis ipfiimjjtubiii^ff'^ inftitr tlltuepropitiator^anttqui, quo arcaaclexf-p(t intra tUam conclufit tegebaW. itataffien, vf inde, tanquam exvberrtmo proinptuaiio.gloriitiii-uina in populum eleilum diffunderetur. Stc er.nn et» utnui tile Sermt.earne aljumpta, nos nonfiiutn a le^ gisexecrationetegit, fidetiampretegit,liberiitqj) nosq^deDiuina phtlanthropia reddit cert fiimcf, ft modbfiduciam noftramin eiusipßiu /anguine coHo-(iinus. Js enim nobis in Mofis locum (ir Aharonis JucceJSttfummus rex, ac aternus Pontifex. Sedvnde tanta Deo erga genus humanum beneuolentia terit, expltca.

p. Ex co proculdubiô.quèd decreuerat tandem aliquando mortalibus fuam iufticiam luce ipfa redder« clariorem: Tumremit-rcndishominumdeliótis, quæadhodiet-numvfque diem Deus Opt. Max. pro fua incredibili dementia,vel diffimulauit,vel nbsp;nbsp;I

adhucfpiraat,acin poftetumacremhunc coramunem haufturi funt, condonandis ac delendis: vc ita palam omnibus appa-reàt, Deum eflc iuilum; non folùm quia iuftitiapræditus fit ipfe, fed etiam quiaiu. ftitiam quoque fuam,per lauacrum rcgc-» nerationis ac renouationis Spiritus,illo-rumanimis infundat;qui ßdem totam in ChtiRo fuo habent poßtam amp;nbsp;colloca« tam.

It Sicprorfuseffe confido. Itaqueperpetu))ttmtiim bintfictum in memoria habere conuenit eos, quibut btnefictntiadiuinacontingitfrui chriflo-, Propheta, quiadperapiendampatrisceeleßüvoluntatemiPon-ufice.quifuofangutnefadus à Patre nobifiumini~ turn obfignauif.Rege patentißimo,qui animis noßrk prafit, fuo^ Spirit u nosgubernet.

P. Vides et^quæ flint hurnanæfalutiscau- ip, fx. Nunc itaquefi quisludaeumpcrcon-tetur.ecquid fibi reliäum putçt, quo glo-liati polKt aut debcat, quid rcfpondeatî Imó vçto tu proillo.n placet,refponde,amp; quid fentias,explica-

It' Ni/, me Deus bene ametsnil, iuquam,video,(ur animo efferri, aut iaclare fe, fttamveprarogatiuam dtbeat, Exclufa eiîenimomnis gloriandt ratio.

P. Porrófi rogemRabinualiqucm,vtrum habeâtlfiaëlitçab ipfalegc,bonarû aâio-

num norma, quo k præftare cæteris exi' ' ftimaredebcant : Tantamne vim haberi poteruntfplendidiiîimaillorum opera,vi tancosIudxis/piricusfacerepoffint.’Q^id iJlequæfo?

R. Optnor tnagM mutUKt quàmpifeem { vt dicitur ) eumfuturum, QuamofhenimvUthominumitRi}' nes tunt£ apud Dtum ejfe, aut ridtripofunt?

P, Confentancumcftigitur,düólnnafiJei vniuerfumgenus hominumomniarroga-tia, fuperbia,contuni3cia, Äroftentadons

* ipoliariJ acneceffèomnino eile, omnem gloiiainad vniim Deum clFe refcrendani.

Ri Hoc ipfum profeäo mt bi vidttur extra ainiuia cotttrouerßuwptißtumjut'iuemirtr ludacslmicd'i’ ilrinjerefiaguri,

aS. P. Itaqne fie habendum eft ( quo nil did, cogitativepoteft/ànftius aut veriusjho-mincs fideiuftos cenferi, dert, ac infiiio-rumnumerum à furnmoPattecœlcftiad-optan'jab/quelegis opcribas, meriißve, ex hominumfaótispronianantibus,

R. Sißde ipfu.ttm autem legeduce,patefi(lit edmer-tailbus adiufiitiam, falutem atçuevttamaterna» via J noneilquod ludaiGentibuscateris obtreblent, ■ inuide^ititj^.

P. Nihil oninino, Quis enimeorum tara i ftupidus, ramque ignarus eft return diui-n3rutn,vciuanïmuuiinducereponît,O.eû

lult;JçorumfoIun)nioàoeflèDeum,acnon etiam reliqiiarum GenciuniîProculdubio Deus etiam Gentium omnium arque na-

I tionum Deus eft; qui vult omnes ialuos/-T», i-#. fieti, amp;adfinaonitionem venire.

«■ Stquttur cr^oeandeni tjjè ctïcumctfitnù ac pra-fut^rationem,lt;]uod adfalutii negotiumJpectat.

Auteandemcertc,autparem.Propter-eàquodcùmDeusvnusipfe fitjomniiim-quehominum communis creator, vnam ' etiam retinct fcruandi generis liuinani ra. tionem. Siqutdem circumciiosex ndciu-ftificat: præputiatosaïucm perfidem pro iuftisducitjac pro fuis habet,

Ï!' Atqut hîc me torquet jcrupultts, quad vidétû Jîdei dc^lrina Icgem, ipjtutqjdigmtatemprorjusconuel~ lire.

Minime Gentium. Tantum enim abeft» vt legem euertere fide cogitemus.vtillam hacipfamaximècôfitmare, fulcire, ac fta-bilire conemur. Ouod fuo loco à nobis clariflimc demonfttabitur. Nam quum Chtiftus finis legis fitj perfedio amp;nbsp;feopusj Lexveró quafi quædam ad Chriftum pæ-dagogiaamp;inftitutio (vtpotequa:, nonvt poffimusmandataDiuinaexequi,præftet; fedexequendi neceflitatem demonftret) gt;nbsp;quantum, quæfo, ornatus ac dignitatis ex ^ide ad legera accedit, quum excquend»

n R. In legtmfatù muttaàtedtélafunt, Pattie^ viri«! (vtquidimfentio) quantplanfibiltus; SedinfiahnC de re fufiùs. At quanta autherttatufaeritfemptr brahamus apud Ifra'élitat ob benafua opera, noflt. Et tarnen tot a dignitof corruere videbitur,fifuapte !«• dußrianihtl eliiußitia acinnocenüaafßcuttn'.aut tu aliquem fiuilum aßigna illornm bonorum ope-rum, quibuf egregièfuit infignitus.

P. Non mediocrcmffarcor^bonisjpi/jjftu-diofisque faäisgloriam ribicoinparalTct, aciaditiæ Jaudem, lî ex fais operibnsia- i ûaseuaûûec Abrahamusj fed hxclattsaac / in ipfo refideret, aur apud homines tan- i tùm locum babereti apud Deum veto mi- ( nimè omnium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Ri Quanam verb tßhuc rationefait um ßt, expliea. ' J. P. Imô facræliceræillud facis faperqaede- ! Gen.tt.ç. clarantiSicenimprodirumefltDeociedi- j Cal.^.6. die Abrahamusi eaque vera bdesilli pro / lae.sa^, iadiiiaduäafaic. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

R. Agnoßo vetertsfa der ù teßimoniuttf, at que ipfum / ambabusÇquodatunt)vtnisamplexoriSedquorfum ( ißhut? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

P. Audies: haberempotis illJusrationein ïîue circumflantiam, quam vocanr,per- : pende, Nondumenim lexextieerac,lt;]ax ■ poûeà per Mofea lara fait} adeóvcqoic-

fluid ege rit tunc téporis Abrahamus, legi feriptæ acceptum fvrvi minime debeat. Nonergo poterat de legis executioncjat-lt;jue impletionegloriati. ÜbidqueDcus illofuooraculoartirmat, Abraharaumiu-ftificatum fide fuill'e.

I“' Qninetiamtotamremmelîùsintelligcs, 4. firacrcedemcum donoconfetamus.Nam f. eiquiopns facit,merces non bene ficîj Jed Idebitilocum habet. Ei aute m qui nó opus facit, fed fidem habet, exfonte infontem facienti : fides cius firmaatque conftaus innocentiæ ducitur. Etenim fi quis fuo fi-bilabore, induflriaatqueopera, remali-quamptoineruitamp;quæfiuic jiionbenefi-ciumeftgt;autgratia,fieamadipifciiur; (cd

amp; debitum. At fi quis non agit ea, i^uibus temiUam promereatur (quod de nomine veto vetiusefi) fed Dei bonita-temamp;philanihropiam itafentit, guftat, «que expetitur, vt credat, fe plane illius tnifeticordia, nuUa fua opera, apud ipfum infontem habe ri; hnic quidemnon debi-I tijfedbeneficij loco gratis daturinnocen-; tia, eique iufiitiæ atque innocentiæ du-cuur fitmainDeumiuflificantem fides.

alicui imputaturi non in mere edis aut meriti locop)‘ nendum e{}‘. Sedbeneficcntia adfitibendunt Diutfue-Turn etiameafidfs,propter quam iuflitia nosdnut Deus, ab ip fa animés noflris infundttur, id^ merti- ( pfitu Itberalttate ac beneualentia,nulla meritoreni I ratiane habita, qua mi fen peccatares vllo modo viH' ! dit are ac oßentarepoßint. Sedhabes ne aliquidant- ƒ pliusde ea dicere, aliafve rationes, quibusprobe!gt; / Chrißianam iußitiamfide accipi?

^■P. EntibiinraperProphecxRegijIaculen' i tamaiichoritacem; qax bominisbeaiira' I tem demonftraCj cui Deus Scpeccacacon- I donaueric, âciaâitiam impcrucdtliiani. ƒ tfal.32.1. Beatifunt('inqaicille) quibus iniqnicaces I

tiegodo applicabis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

R, Quàmturpiterigiturhallacinanturq,qttitoîfe‘ ƒ licitatis atque beatificatiatiis genera comminifiui' / tur,tam^^variasdéHlaipfadicuntjententiuiAilt;!! ƒ Philofiphosomittam,qHamimpiépq,acitttpriidie' / ter prudentes videri debent, qui pra/umpta ntfdt 1 quabeatitate, nullum recufant laborem ,vtpro fid j pcccatisfatisfaciantscumtameneaDininustUevs’ p tes rcmitthcondonarifijhomintbusmeraDeiboniiJ- / teprofiteatur? Nequesdfolum,fid(tiamttmsf^ / magelp /

^*SùjjCollapfieriga»turanimi, eacelari quodam ^odii, tegi^ acprateriri affirmât, ne in iudtcü trati oculos aitquando tncurrant. Quantum autem hac Wie tegendi vttia difirepat abtlla ratiene, quartt A-lt;lemus tnierat, vtficulndifolijs fiiam nuditatem,ac turpitudinem celaret, Deumq^ falleret, fifieripo-^tiiffit^lUe enim campefinbtisfieje tegere voluit-.fuos Gen.^M MtemDeus Cbrifii tufittia, tanquam filendtdifii-^ivefie,imoipfichrij{otnduit. Quodfilueretper niumreliquatpartes idiusPfalmi enucleare,quod, Pa.t^.t^, I ‘junntunjqueanimisfiolatiun'iafferrct? Etenimqui

iiËeatorumiUorum numero cenfendi fiant, omni ioliiacfiaudevacaredebent ; tiy addiutnammi/eri-(ordiant cofugere '.per quam (deletis vitinrum fordi-bwyiuflitia^fidetcomparata ) omnia /uafiudta ad ptttatem,iujittiam^ eum homtnibiistolendam eon-ferant.Ointttocatera.tUaqutdempraclara. Sed(vt adinflitutumredeatoratiofitiamatqiie etiamiUud lt;jiiarendimividetur\ Num antecirtumcifionem,an foildrcumcifitonem Abrabamocontigeritilla beati-tas. Deinde an tßa Beatificatie adctrcumcijos tan-

Itumpertineat, an etiampraputiatü offcrripofiit', tjititm affieruerü, fidem Abrabamoiuflitialoiodii-Hamfutffi, Dicigiturdifiertit lnpraputio'ne,anin ctrcumcifione ea tmputatio atque lufiificatto faéla

neficiumaccepit.ledquum adhucprçpu-tiatusefrci;illiniambeneuolentiam,hiam ., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clcmen-

clemcntiam, fuam gratiamopt.patcrma-Gfl». nifeftauit, iuftitiamq; impertiuic. ld enim ‘ nbsp;nbsp;clariffimc docent facræ liceræ, quæ decla

rant Abrahamo circumcifionem fuifle lî-gni cuiufdam aCjtefleræ vice præfcriptam. amp;i quafi quoddam pignus iuftitiç fidci.qua præditus erat, etiam tum,cùraadhiicminime circumcifus elFet. Vtcopaâopa- I ter omnium fidentiumhabercrur; amp;eius exem plo prçputiatus quifque fibi dudaro iriiuftitiæfuamfidemiperaret. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

R. Liquet igitur quum quatuordecitn ante annos iu- j ßificatusfuerit Abrahamus, quàm circumetfus, ne» ipfam quidem circumcifionem fuijje iuftificationù caufiam, vtpotequafiecutafiit, fedfigiUumpetifir, vt facili intueri pofiint errorem fitum ifidàitt, qui tantumtribuantcaruncuUcuiufidamatnputatieni: quafiveroDeoceremonia^quamuisabipfoinflituti} placeantyfiveraviuaqßdevacuafint.Quemtame» errorem imitari perperam videntur ctnifiianerui» quidam, qui nihtlhabentchriftiani, praterqun» qu'od aqua baptifini tméli fitnt in chrtfii nome»-'Pratereàfipraputiatui adhuc Abrahatntu Dio ti»» charus gratus^ fuit obfolamfidems quàm erediit-«imis,quamq^ firma/fegentiles omnes praputiates ( ejfe conuenit,fî modo Deus optimus maximus digne-tus Hits fueritfidei illiusprafiantifiimudonu, prefM f immerifa mifericordia largirilimo etiam bine appe- i tet, mitiimè tolerandam ejfi ludeorum arrogatiaiiigt; I

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y*® /

?lt;« falltfieti circumctfione, ntfiras Gentes auerpanics-, à fitlutis aterna adttu fummouerevolunt. i^anunc luce clartus e{î,non minus ad gens îles quant ailttdaos filutem pertinera quum Abrahamusgen-tilù adhuc iußificatus fuertt, id eSl ,per fidem in nu-^erumfiliorum Dei coopt atus.

■ Sedintetim mcminilîe opus eft, pattern fidentium efTe Abtahamutn. Q^od cum itafit, Ifraëlitarutnquoquc pater haben, duseftjdque verporum etiam jfedeorum duntaxat, qui non folùm Abcahamocar-Jiispropagatione ptognati (untjfedeotu, quieius(idem veftigijsluisfequûtui j qua antecircumcifionem Abtahamus ipfecft donatus.

I Vniuerfum hontinunt genus bonitos atquc plnlan-( thropiojudoas oque ac Gentiles complexs, prupn/iio 1 tmntbus Abrahonti exemplo quafi quodsm tj/po, ad 1 quem fuas animas vtriq^componant turn eiusfidcnt 1 ttgoDiuinaspromißtones, tumßngulare eittstpfus 1 abferuontiam ac obedientiam -, nec non etiam return 1 smniu») huinanarumcontemptionem, coteras^^e-\ ^tegiasvtrtutes, ctrcumcißonùfignoexpreffas.imi-tsndo. Sedtameninluto mthiadhuehorerevidcor,

I quificantmuminduxerin -ylegem ludois fuiJfeàDeo 1 liititm,nonqutdemfiußra: fedpotiusvt effetcerta adjalutem vtoiamp; quoddam iußitia cem-fendium.

ç, P. Atqui jJIe ipfe Abrabamas iriGgnisIa-dæorum Patriarcha , quam alFecutuseft proiTiiflîoncm, orbis bæreditacem poSi-dendi, eam nec ipfe, necipbus progenies proptervHati) Jegeni, vllaque legis open I eli conrecutus : fed propter eam (]uaiu{li‘ ƒ ficatiisell, fidétn }fen bdci iaditiammalis i appeUare. Sic cnimhàbeeo, Abrahamam ƒ Debingràiiamadmiiram,Seiu(liriæhude I ornatam,non ob idipfum^qijùdiJJara fuis egfegij^^rtatibns'^bnerùiiretifedquôd verbisDiainis ßdem adbibuilTet ßrmiHi' : mam. ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

S, Itaejfe credo. Sedinte'riindoceriabsteve!im,eC‘ / qttidincomtnodi aut detrimentifore putes, fipcect- / ptislegüDiatn£exe^uendü ( rtpotequafit exprel[i I Dei voluntas ) iuflitiam,falutem, Diumumj.^fii' j ttam ambiamus? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;/

i4gt;P. Plarimùmprofeûà. Nam ß foils legis / ieäatoribus,obfèruacoribuscpiehxredi' / tads ins competeret, nullus elfer ßdeiv^ / /üs: nullavdlicas. Tumeriampromilla va- p na Sc irrita meritohaberettcur. /

X. Opt‘tndumpotiusvtamp;Juaconfletpromißisfides, ( duce,ad/itlutem redlàtendamus, Q^dautew, 1 fifides legem adbibuersmtu comitew, vtex vtro^ei cotiftet tioßraiuflitia? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

//. P. Nil polfet bomini conringere optahi' / lius,ßmodàDiuinam legem prxliarevel- /

let, amp;nbsp;pofTet noftraimbecillitas.Sed quo-öiara itacomparata eft Humana natura, vt legumvinculisadftringi noht, adeoque ftroper nitatiir in vetitum, ac détériora lequatur ; ad quid aliud effieax homini lex effe queat, ni fi vt iram Diuinam côtra hominem fui contemptorem contorqueat? Paratam videlicet,certamq; efle mortem, ' l)sdenücians,qui Diuina ediétaviolatint;

”iturgratia -, ita etiam Diuina v/tioj lege, tanquan fdn, vtitur in hominum vitia. Sic enim ego ip/e trahi cmfciiK, quum in legem intueori niiht videormi/tr *dDiuinumfifli tribunal, vbi quafiinJpeculo, mthi ’»tiipropofitu fceleribus, totus anitno amp;nbsp;corpore co^ ob accëfam iudtcis tn me iramgrauißtmam

*(iitfeßißimam. Exquomirum in animomeoac-ccditurlegüodium-fquamuif velinuittuagnofeam, ^mtat erratic mets infltgi posnaci quum Deo non olitemperauerim.

Cette tantum abeft, vtlexipfaiuftitiam concilier, vt nifi ipfaeflet, vix vllus elTet

1 peccati fenfus. Turn enim peccatumad-I mittitur, quum quis reditudinis lineas, leucancellos.tranfgrediturjeosautemlex

I iplapræfcribit. Aufcrlegem.legisqucli-I mites,quod tranfgrediare nonerit. Contra veto legem propone amp;promulga, CÓ‘

Âà Tamanos tinuà ex hominum peruicacia exiftit tranfgreflioj quam Jex manifcftè aiguit.

P. jßud fane accurata animaduerfione dignum viile~ turs hac enim oratione infirmitatem humant in-gen^ degt;nonflrai\ tmo veto totius hominis corruptm-nem,nedicamdeprauattonem5 nbsp;nbsp;nbsp;totaexdianif-

tro dtflat abea,quam Deusefflagitat, innocetia, f'lc- I defit ,ytCHm lex Diuina tant am perfeilioneut intern tatem^ ànobu exigat,tjuantam nemo bominunt , prißarenecvult,necpoteüi nos noflraimbecillita-tis,peruerfitatisjjCon/cij,vixvllomodo pofiumusfi-duciam noflram tn Det lenitate ac dementia, qui legis ipfitu author ell,collocare.Lex enim nullum facit vrgendi.cogendi, minandi, torguendtdeniijuefi-nem ; quandtu renafientiafliritucaremus.

id. P. ItaqueimmortalesDeogratiasagereo-portec,qui omnes, qui in Abrahamifemi-ne numerantur, Jiçreditatem çternam vo-Juit,nonlege,fed fideccrnere; vt eaipf? Piuinæ gratiæ liber^Iitatisq; fundamen-tisnixa, nec amoueripoffitiamp;conftans. , ^rmaacasternapcrmaneat.

Gen.17.4. Quotquotvfqpam funtGentiu omnium atque Jqcorumhomines, quosvcrafides AbraJiamOjOmnium credentium patri,in filiosadoptauerin nedu qqi legispracula if petcepeiiintiMpdsqidifcipalivocititat.

ilium ab ipfo Deo patré quàmplurimaru Gentß 17. nationumamp;populorû efle nominatum,

riiieo quor/itm ißa tendant. Hoc enim illud eSl, ^uod Abrahamui nominattu e^, qui anted Abramta Vocabatur. Vt hac appellattone fubinde repitita, Diuinte prtmißtonis identidem admoneretur. Qui etiam ad pofteros ab ilia fuo parente dimanauit: ftmulinfantet circumcidere, amp;nbsp;nomina illif

andere confueuerunt ; w auditù nominibus tunc im-Kgt;tisgt; fcederis quoque recordarentur. Sed, vt hoc e-Oiittamus, viderü mihi parùnt confentanea docere, temporanea amp;nbsp;mundana (yt videtur') premiffa, iam exhibita, ad resßirituales (vtpote ad earn, ^itafideeli,adoptionem,aliaquehuiu/modi) tranf-î»»s. '^Jamipfafacrahterateflantur, fuaüeum fromi/Ia abundepraflitiffeAbrahamo: quem multa-

« eiiufilio }finaèle(quern ex Agate fufiulerat) duo^ decina familial potentißimai,nobilißtmasqj excita-xit. Deinde ex ifaacifilioîacobototidem florentißi-

. »laitribusptocreauit. Poflrembquantaquamq^in-ßnita progenies Idumaorum extitit ? Adde etiam ^«ot,quamqj multos ex Cheturapofieros in luceedi-dit?ita fit, vt latius longius^jprorogare Diuina pro. trtrßianü fines nihil opus effevideatursnififorte malts Kcultiores quafdd,fubtilioresjj allegorias attexere? ' Minime verb.Sed attollendi funt in cœ-lum ) imb in D e v m ipfiim, mentis oculi ; neq; in has tantummodo terras defigcndi.

Quum enim dicoAbraliamum miiltarutn gentium ac populorum patrem fuilFc à Deodefignatum: non ego quidemmun-dumhunc )ntiieoi;fedDeumipfum;Deu. inquam,potentiflimumj amp;cui fidemA-brahamus peromniaadliibuic.amp;quimof-tuos ab inferis excirare poteft, amp;nbsp;quiea quæ nondum exrirerunr.tam certojtamq; indubicaccbabet præfentia ; quàm eaqua: fuiitoculis iubieéla. Adeô vc, ficuti nihil elfe poteft non abeoprofediim: itanihil cft, quod ab eo proficifci non poflît.

R. Duomibtabs te i nifallor, figntfiatt videntUfi r»um quantum interfit inter Abrahamifilms, quorum altj,generis nebtlttate elati, fe Abrahainulas if-fie amp;habertgl0riantuf,Alijverb,qutfidetnfiilmsA-brahamt adoptati funt. Vt enim tUi mundo fife vendu antüt a hi [)eo foil noti ac manifefiifunt : ldi carne pregnati, htfideafitttfunt. lUi carne tenus Abra-hamum agnofiuntpatrem; hi fiirttu acfideilliusß-Iq cen fient ur. Alterum detnde obferuojquàm niirabi-lu er hîc refilenducrit dtuina virtue, qua ntxus Abra-hamus,res admirabiles,acfiupra natur am pofiitas.a-nimo ac fide percepit c^ complex us eU. Quid cniM esl,quod non Diuina pofitt potentialln ea igiturfiß-dem noflram coUocatam habuerimus} nunquam in-(Itnari, nunquam mouen,nunquam labafcerepote-rit. Caterùm, vt memoria qua abs te antea diüa funt repetarnsprimum ofiendiJli,lHdaos iuxtà amp;nbsp;Graces (quibus

(quibui appelhttiotitbiu vniuerfum homtnamgemu «gt;»tmetur)itapeccatoeff'e mancipatos, vt nullis fuis tclimibus aut weritù ingratiam redire ejueant, Ita. •juevnicamfupereffe ad Jalutem vtamÿ nempefidem ^fßiHiijUam ex verbi Chrißt auditu jpiritus Diui-tius noßris indent inßsirat^^ mentibiis ; cuius auxtlio Utiliui vitÿ radices euellit-^ diffidentiam^ßue incre~ inlitatem longea cardibus noftris/ummouet-, dubi. titienemjj de Diuina mifericordia , ac Diuina tra ^etum'epeäßribus excutit •, ijuetnSatbanasfalfis ferfuaßonibus incujßerat. Deinde etiamdomonßra~ funtell.tantameffevittt fidei, vt homo per fe omni fi'tÿtiorumgeiterefepttu, Diuina ornetur tußitia ac ßnditatesgua Deogratus acccptiu^ ejßc poßit.

fumenimuerb biße temporibiis qaàm plurimosvL deoin fideinegotio hallucinari. Quorum alij fidem ^rbitranturopinioncm tantum aut per/uaßonetn tffehumanam exleiltonefcripturarum ; aut huma-narum concionum auditu comparât am. Alij prater modum (juadam fiélitia amp;nbsp;imaginaria fide fiuper. hitint.drgloriantur-, quacuminfrugiferafit, nul-Itsjjfiublus piet at is at que virtutis edat ; meritofig-netifum quoddain hominum,humanaqjimaginatio iodicatur .Itaque etiam at que etiam ob/ecro: earn vt niihi viuis deptngas colortbus, expreßam^, eitu ima., gtntmquaftoboculosfiibßias i qua tarn alte animo tnßdeat meo, vt nihilfiili, nihilfimulati, nihil vani itithi ipß confingam. Et ne ab inftituto dificedamus, dlamfidelts bominis effigiemin tpfo Abrahame de.

monßrt'. lt;^gu 'td iüefeceritillacœleflifitleUuctil' luflratus, rtc tn fere ne ptgeat.

,S_ P, TantafuitilJiusDiuinivirifAbrahamuro Gtn.ij.p. intelligo^virtusfidei,actampenitusinfixa animo ; vt oraculis ac promiflionibus fre-tus,nilomninôdubitant. Ecquarauiso- . mn ia fupra fpem omnem cfle pofita vilt;ic' rcjitur.vtquidemresfunthumanxj/peta- I men ipfa omnem /pcrandi difficultarem i fuperauit; crediditque fe quamplurima-runi fore gentium patrem.

Jn hocip/o tanqutm mundißtmoßeculo mihivi- i dear fidet vim propius intueri. Non enimeam effe ' hfloricam quondam cognititnem, out vanatn If- j uem^ opinionem ac feientiam vert cerno ; fedqufß ; quoddAmcceleßeiubar, f^ßagrAntißimumigneni, quocirhumanaprudentiaconfumituri érfidfldA-nimusfefe totum credit Deo/feqjfapra mundanto- I mniaincoelum vfque attoUit. Adeovtnonfolumiii-Aßeblabilia,fed etiam iudiciohumant repu^nantit, ! indubitatACompleblaturfide. Sed AdquemidAfit-pumfuocinttnditoculosßiplacetindica. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;। j

P. Æterni numinismanifeftationem, ctB' lediaqi oracaläßdes ipfa inraecur. Abti-hami autem fides non modô iJIud refpi-debatlehouaepeéius^fed eciam indepro-fedumoraculum, quoeumitaaffatuseft Deas:ficentfeiaentuiim,vcAellasca:Ii3C /

ïi Valeant igitur hum/tnit cogÙAÙanes imicnüonéf-que ; folis promißionibut Diuinis fides nitatur. Cuius tuncfiuctunipercipimtis, quum Diuina Mlt;j-feftAsfu£bentgnitatisacttn/ericordi£ fenßtm ac te-fitmottium n^ris inferit ment thus -yvnde facile C£te~ tt virttttes emergunt.Sed quid babes adhuc de Abra-' bami fide dicereï

Profeûo illudaccurate cpnfiderandum tgs', «ft, quod tantam, tamq-,conftantem Deo fideinadhibuerit, vtde promiflis Diuinis nilomnino dubitarit; t^metfi adquamuis fidera infirmandam (vt eft præfertim infir-

I ïnitatishumanæ ingenium^quafiinexpu. gnabilis ariesvideretur : turn fuiexoleti confeâiéque fenio corporis imbécillités (vtpote qui centenariuselîet) tumetiatn

I «ftœtS çmortuaque Saræ vulua, ç-•rim fp4s iftuc ætatis elVe poteratprocte-^ndocuïn liberorum?

'*• Rem cert'e miram narras, ne dicant, prodigie-l*»i, liée (^vtarbitrary cenfeâumejfecupis, àm-gt;■“’« humanartitn contemplatime in cœluia oculos ‘ffeattoUendos; nec tam bominuniprudêtiam,quant R^ei patentiam fide ejfe awpleäendam. Intjscmtn, l^^tpraternaturam fiunt, nullus cil huntanapru-lt;^ntia locfts ■, qu^m fi ficutus fuijfet m^gifiram,

de promtßisnibus Diuinufortaffedubitdrepotuiffet-ea verbjpreta, pratefutt^^, fui fernpcrfimilis, co«-ßansjnuiütts^perfeuerauit.

P. Adde etiani, quod præflantiffimus ills Parriarcha nec ad ambigendiim , necad di/putandum,curiofiusque inquirendum incubuif, nec vlJam diffidentiasfeneftrara apenre voluit.

R. Aniinum magnum tnuiilum^tnihinarras.QUin-tofenim turb^u tragcediasg^ in Inminum animu ex--eitdt diffidentia ? Nullum certèfaciunt difgt;utandilt; percontandi,fcrutandijjfinem mort nies, ijueties femel diffidere,autfolicitieffiecœperunf,preftrtimin rebus Diuinis,Adebvtvix anti nobis perfuadeamust aliquid magni Deumpojfe praflare, nifiprffituidi rat tollem teneamus.

P, Imó veróille non folùm non incrediilira-te lapfiiseftj auttitubauictantilluni; fed etiam fidei vires confirmauit, aiixirquej autpotiùs fidei robore cœleftialacrior, vegetior,validiorque extiric.

H. EgoquidemftcflatuotVtxfieripolfe,vtoinninbDi- | uinüpromißu fides adhibeatur ; quin aliqiia ante pugna contra bumanam dubitationem ac infideltta-tein depugnata fit ; fed diligenter opera est omnibus ! adhtbenda, vt humana prudentu omnia detrahan- j tur, retundanturq^ arma. Qwbtu fiquisfefuum^ animum femel impeti ac vulnerari patiaturpertiu-lum efl,ne de fummofideigradu deturbetur. sic enii»

Ahiihamus de /un carneghrioßßimum egit trium. phtttn-, tllinsconfeéla proßrata^jfaßientid\ ne quid contra Dtuinas promißtones tnohri änderet. Sed quefote, huiutßuviäoriagloriamßbt'tie tile, an ^totranßrtpfit?

K Omnem illeg’.oriamDeoacceptam tu-lit.Qujenim qiiidquam Diuinæ potcnciæ detraiùtjdetrahitamp;gloi'iæ. Gloriamigi-turDeo dédit j amp;nbsp;quia ab eo profedtam fuilîe agnouic, 8c quia Deum nihil non pofleacpotuiflecredidit.

IL ƒƒ«(/eSifidei verißtmafignum, teflimoniumq^ lu-culentißimum, quum Diuinæ prouidentia cuenita rerum omnium aßrtbinius ac felites fucceffiu. Alto-quin lUdfides(ßfides dtci potesl ) parùm fineer a e^t etqueettamfiufiiteione credulitatfs puerilts leuitatifi. que non caret j qua fibi quidquam tribuit ; deq^/iiü viribus amp;nbsp;abtfombnsitagloriaturi vt Diuinapeten-tianonrecordetur.

f. Sed expendcetiamatque etiam quanti 21. faciendum fit, quod ille indubitaca fide ctedidit Deura omninó, quicquid promi-ferit, pofl’e etiam per ficeie.

Ä. Duo tgitur in Deofireblatidafiunt.Bona illius volun. tas, quapromtßucernituri acpotentiarerumpra. ftandarum.atqueperfruendarum. (finbus, vt video, fides Abrahamifundata, nixaqßmt.Sed qtitdfuerit hac tantafideeonficutus, audire eupio.

^il ^manós ftitiam (autficlariùs mauis) illc proptcf fuamfidcm pro iufto cft habitus. Itavtex eo rempote fibi Deum elfe propitium,be' neuokim ac benefictim penitus fibi pet-fuaferit;humana dubitatione ac diffiden-tiafublata.

R. AdmirandamfideivimexpltcaiS lt;]üafeptusigt;rM-ttujj homo, cert'oßbiflatunt, Deum ejji beneuoliti» acpropitium ; audeatj.jftJeDiu!ttotrtbuttalififief(' Sedextfttmd/ne eodem beneficw C£teros nmtalcs tf‘ feilurum Deum, quo ipfum Abrahanium eSlproft' CUtUi?

P, Maximè.Noncnim Abrahamii^untaxat gratia proditum e ft facrisliterarunimoni-mentis, ei fidemfuiiread luftitiamirapu-tatam: fed noftra quoque caufa j vt eiuscx-cmplonobis quoqne imputatum iricon-fidamusjfi modó crediderimusin eum qui ip. lefum Dominum noftrum ex mortuisex-citauitgt;quiipfe cum propter expiationera noftrorum peccatorum traditus.tura propter noftri luftificationem fufciratus eft. Vt eins mortis meditatione diffidentiaî peccatum ex corde noftro auferatiir; rc-iurreólionis veró , iuttitiæ Si iiouæ vits ftudium ftabiliatur amp;nbsp;augeatut;

R. Oterq^quater^beatum hunianunlt;geh!iS',ßqui-dem altquit inetdat tanti beneficÿperfiuendi («pidti!

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Niitd

^mtjuuefletvfushuiusexempli, nißaliqaaexe» »d nosperueniret vtibtas? hoc esl, nifi Abrahami ex. ff^ploexcitaremur adßem optimamin Diuinabo. ^itetecoUocandamlltaquecum ebßeäent tam pra. (Itrapromißa, atqueadomnes homines pertineanf, qlt;ihiamantmum deßondere poßit? prafirtim cum ßdes noßra propofitumßbi habeat Chnßum,tan-^«amfiopum ajpeblabilem, in quem collimttj per (nine mortem Deoreconciliati fumuss qui^ pecca. fxm ac peccatifiaturiginem, id eii, naturalem ani. '»i peruicaciam impietatem diffidentta coniun. ^^mfußulerit : quiqjua reßirrtllione nos in vit am ^titocaH(rif,vtfide ac Det beneuolentia fretifiufli a-flt;tdDeum accepti^ejßepoßimus ; noua^vitaflu-djatnus. Veriim vt inpauca conferamus qua fupri d’cla/unt, quamab hominibusiußitiamDeusexi.

deinde qua ßt ad earn reéia via j pratereàqua quot;'^^fit fideivii, qua iuflitiamillamamplexetur, ''’'^h fitisatedemonßratum eü, û- explicatum. postant as res tam parui fieri ab ipßs mortalibus, ffs/ertim hoc noßro feculo inanibm controuerfiis ^‘^'‘P‘itißimo,ßittsmirarinonpoßism,Quaroigitur '‘'^c,quas vtilitates fiublusis, qui fidepraditits fiù ^fi f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnibus capiat eo tempore, quo iu.

' Pritnumotnniam, nosipfi ftatimatquc cap.f.b «mftificatifumus, pacem habemus a-

O fuauifiimum ac preciofißimum tain pri/lt(»l'^ | acgenerofafruHum arborù'.fiquidem frblatopttt*' to,amp;peccati fonte t diffident la putida Deoq^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Imnitate malefient tente-, nuüa amphmfiquot; pereil inter ipfùm Deum, acnosmifierosmortalesffi multos, nullo inimicitia ; lmbfitngularis quadani il incredtbilis beneuolentio ingeneratur certitude : ai’ eo vt humanus animusfide proditus, omni perturba’ I tiotie vacatepoßit, nbsp;nbsp;fiecurafrui acperpétua pacegt;

Nam, vtdicebas, expeccatoribusfideiufii(vt italo-quar)pronuttciamursdeinde haciuftitia Deo accepn fiumus’. tum etiaminDiuina amicitiatonquiefti’ , mut. Alioquf hacfideffioliati, ac diuime beneuolentia | fiduciadeßituti, Deoinuififiimus-,animisperturba-‘ । tts, ac inquiet is indefineterà lege accu/âmur, à’ ia^ ii mnationt obnoxq in diuino conffieHu ittuenimur. nbsp;nbsp;nbsp;j

2. P. Alter fruétusfidcieft.ardiffimo vinculo , lph.2.ij. prioriconiûdus.quodpereundemChri- i ftum Iefum,fidemque in eum, aditus no- | bispatcfaâuseftinhancgratiamjquafta- i

K. Quts non obftnpefcat amp;nbsp;admtretur fantam Dti . efgahominesclementiam, ^uos arcereàfetffOitM-quamprofhanosnonfnfltnef. ftdpotiusvltroadfl i inuitatjVt Itber'e ac confident er ad eum adeamus^Li- | r enim pat et ad Deum nobu adtttis, omnibusqfi^ dentibus, Heet iniopeäore Deum fine Vila intermif-fione adiré ytd ell colere,adorare,tnHocare.

p Quidiflhucverbi eiï? Sicci'ne^loriartChrifliani , ejfe ducis?nifi forte fignificas, quum tanttt fithuiits r!t£ miferïa, moleftia, calamitas, erigetidos fffehomitiumanimos certißtma quadam ßreftitura trmqutllitatü acfeliettatii ; quam qui fi aJfecutu-_ tuntcmfidat, nonmmeritopoßttgloriariitü'nea-lipiidanipliiis?

I Vteasaniraoalacri aclætonôpeïferamus. istCii.ji (^id vero diet pote^l adniirabilitis,qunm tanta fit

^iotntMimvel infirmitaf,velperucrfitas,vtnilpeius nderint, quam htiius vita arumnas, quam res aduerr !‘u,aceamcrucem,quam Chriftusfuis quotidie per~ I firendamtmpofuit.f Et tarnen efficit fingttlaris Dei 1 jiios iuflificatos beticuolentia t fitdque til or tan

Sintisdiuinitiisinfitavis-fVtaduerfis rebtisminimè \hngantur', fed indeettamvoluptatem,atqueegre-. iimiaUmtatem animoconcipiant.ïSleqsieverbnoa i grutte eSi finfibus nofirü crucù pondus : fed tarnen il-

« Deo eHim 6rttx iUa humcris noflru impofita c^,qui ; Mißrat mentes vir tute ftiftcntat fua.

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E cxcitet.

excitet. Alacritcrenim omné moleftiam i fubimus,acdeuoramus;quoniam confiât tribulationepatientiam gigni; patientii ' cxpcrictiani feuprobationé, expcrientia j fpem; fpê au té ea vim habcte amp;nbsp;conciliate homini, vt nunqua fallat, aut rebus expe-ókatis fruftreturj mihieft eópertiffimuffl.

K. Arridet ntihi plurtmiim hac ingtniofa ^radatii), ! prafertim quant propoßtum noflrum concludjt Óquot; confirmer -, affliéltonet vide'icetnon/olumfideo- j ƒlt;/gt;«ƒ non ejje acerbtu Mt ignominio/tu i fld mognt cam laude dr gloria coniunélat, Enimuer'o affltäiii-num nemo eil omnin'o inexpertw. Probat tönern an- 1 fernflue experietiam,vel ad nos refera, vel ad Drum. lUtc enim noflra conflantia,vtrtutu, roborisfitfrn-(ulum ; atqueetiammagntanimi fltectmenàboiiù , virii exhibetur. Htc patru clementiflimifentitur U-Kitas at que indulgent ia ;\ac maximefidehtas ‘.inti i qu'edfuis, aduerfaferentibus, nunquam non aded- j Indeverbflgt;esmanatoriturqj,bonitattopt.maxinii^ Dei innixa. Sed qua ratione denonftras,flet j quamnonfeltcemconflareeuentum? . J ƒ• P. Spem nunquam inclinari aut peruer» pofreobidaffero, quoniam amorDciw . noftros animos cœlitus diflfufuseftperfaß !

K, Spem mihividerü in arce coUoeare munitifif^l i nempeindiuino flgt;iritu.lsenimciimfitvis,vittitsti potetiafummi numinis i cum^fuam faluificitm vit» beniiiù

Caput nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^7

hmiittiammunicet: cum^etiam ineimpellusfa-unem,am9rtm,dtle£itonetnj^ Dei injpiret infun-

; dat ; adeo vt de Diuina beneuolentia nuUopaüo du-i bitef.ßeri nun poteii, vt ß)es tantofipta robore euer~

1 beretur,(en(utiat ur,excut tat tirve •,aut optatù etiant fiußretur. Sed quum homo ipfe tam fui amans fit

\ tx^ ßio inferno Deum aflimet,atque metiatur.quo-nodo per/uadere fibi potent, fe Deo charum, gra~ titnq^effe-yidq^gratuitb.ide^ ,nuUiifuis mentis?

Modum ilium ac rationem facile intel. lexetis', fi cum animo tuo fæpc diuque co-gitansilludtcmpus.quoChriftuspcopec- Hebr. ç, ft caiotibusperditilEmis morte fubiit ; turn /-Petnj-iJi tnaximè, quum tanto illius beneficio indi-gniflimi eflemus. Reuera enim vixcrit, 7gt; «luimoriem fubeat pro viro probo, vixin- ’ «\uam: neqibocomninb fieri poffe ncgo.

Nam fottalTe non defit, qui viti boni cau-i lamotifuftineat- Atquiproimprobo.in-gtatOjiniufto vitam expendatjnemo pro- ' ' feftó eft. Qu.odfecit Christvs; qui 'letbera, ctuccmque pertulitj Sc fangui-nempto nobis iniuftis, ingratis Scinimi-tis fuis ,impendit ; vt fc vidimam piacula-remDeofaótamoftenderethominibus v-niuctlumorbemincolentibusj

I wt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i D E V s awtem [dt^um'u-

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£ 2 innt

f», mirumaccreditudifficilimum)fu9sint»iicûseit”f' i tut vit^s tnquinatos tantofauoreprofeguutus ed, nbsp;nbsp;nbsp;,

(harißimum filtum proidu immclMdam tradidf-rit. Quo an vdum mains certiûfie Diuiniamorisp' gnusdeßderariqueat,nonvidto.

f'P. Porrófi flagrantibusadhucodijs, Deus I fuum crga nos amorcm demonftiauitgt; quanto decetconfidentiùsfperare,nosab j iraDiuinaferuatumiti.iamiamilliChrifti fanguinc rcconciliatos, ciusque benigni-tatciuftosfaôlos?Sienin),çùtntnimiciel- p fènius, cum Deo rcdijmus in gratiam pet mortem filij eiusjergo etiam,mukoq;raa-gis per eius vitam Deodileóliferuacique . incolumescrimus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ,

_ bénéfices exhilaratus-.atquenuncintelli^ofintmó' 1 fiuäum mortis iIJius agni immaculati, ptcctttuiti mundiauferentis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;|

V» P, Etveràetiamfic.vtdiximus.Deochari । redditi, totq; opibus ditati, habemuspræquot; | tcrea fiduciam quandam gloriandi dunta-xat in Deo ipfoj idque per Christ*^ Iesvm, perquemhæc noftraconciliatio firmiüïmacftacccrtiHïma. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

K. Qu^afi parssm fuiffét propttr prafumptam^lont Diutnafpem animis gloriari, addis ttiam cumfid»- (, cilt;t ; amp;fine vlla dubitatione liiere. Per DomttiKm , (mquis)qui veraf^eifundamentum ell vnicu.Diif' ■ uere

»tro hifct meditatiattibtu acßudys poUhac ßlabor onimutn meuni j quoties rebiu aduerfis confliblabi-gt;uri vfpote quum certb /ciam,à me flare clementißi-»‘nmDemtiium, mihi^fauere, totedttùinmetm-^enfl bonitatù exemplts. Et, pr in pauca conf eram, hailenus dixifli j »4»! intelligi), qua ratione he-tnimbtupeccata condonatafunti turn quopablofltm 'fftionapiunt aternavita. Quomodo tarnen fiat ,vt Christi iuflitia homines ornentur.ipfisq^com-’’‘«nicetun nondumplane intelligo.

■ ’ Res totacomparatione fietapcrtiffiraa. Nam quéadmodum per vnum hominem,

I 'deft,primumparentemAdamum, pec-’ catum in otbem irrupit, ac per hoc ipfum ' peccatummors, itavt pervniuerfumge-I nushominum grafTatafuetit, quippe qua-I tenus omnes pcccarunr’.fic etiam confub-'1 ftantialis illc arque coæternalisDei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

1 f'uefecüdusillc Adamus, per infnfamfpi-dtufuo nobis fidem, nos de peccarorum temiflione fecuros certosquc rcddif,iufti» ' tiara int'undif, vitam fpiritualem, æter-. ttamque largitur -, mortis aducrfariam, vi-; ôticemque.

■ Quonam pallo peccatum in orbem ingreflitmdo‘ '«?ijuum ab/urdum videatur, citra legem efle pec-‘iitiimptcuiße,vt anteàdiblum eli?

I ' . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E 5 lex

lexcdita.promuJgataqiie ruiiret.iamturn peccatum eriamnum extitille olim, atque inter mortales fuas vires excruilFe.

K, Vixaffent'ur.î^anifipeccittunilegifeütranfÿ'tf-ßo ; fine legepeccatum non fubfifin, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:

diumve mors eft. Eaanteiamab Adaipo v/quc ad Moyfen, legis miniftrum, in eos I etiam vires excruit iuas , quinecdumad indarfidamideliguer^nt. Cuimalomc* l/j^ dicinam fecit Pevs, miflb cœleilifidamo, cuius prior ille terreftris fuit typvsamp;ßga- / ra; vtqnemadmodumillepeccatumcupJ i morteinucxerat : lie potlerior veniïpec- ( catorum aciuftitiam impprtaret; aeprp- f indeviramæcernam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

R. Hoc paruin confientaneum viJeri queat, vt vetue ( Adamui noui Adami tjpus fit, etenm peccatefibi ( amp;nbsp;exemple ac propagattane pofierü nocutt i Ó'fii''' 1 tiunt omnes,etiam nunc, veteru veßigtanoxi', nent- 1 peingenitamprauitatem,diffidentiam,odiumjj ƒ miniiilt;à-guiddicamcattfa? CHKistvsauttm I bonorum omnium fions ell eg' origo', atque oomeiti (X animu pellit terrerem, du bit at tone, tntpr0bitittti»i , ttobis^ Diuinam conciliât beneuelentiam ac betufi j (enttarn, PratereàequideH.quodmento comparati pofiitintervntuspeccatum, (fillitgratiamfif Chkistvu nobis coHciliataml

Remip/àmcertè, vti fchabet, attigifti. tS-quanuis alijs partibus diffidcre videa-fimilitudo, ac res inter fe pugnantes

Complcfti: Hoc tarnen non foliimfimilc fed longé etiam mains jquödgt;vtvnius hpfuquàmplutimi in mortis tyrannidem tottuerunt : ita donum ac beneficentia Pei,perIesvmChristvm cumulatiiis '^'iquamplurimos cxubcrauit.atquc difFu-b *

quot;‘ihtreditariam tranfmifit-Vetus quidemAditmus, f^‘^*tum,niQrteni^:fecundus vero AdamiuCns.i-5 T V s iußitiant,vitam,gratMm^,atqiie réconcilia-fi maxima minimis licet conf erre,videtur

^tusquaftquodam fingulari certamtnecum Sata-’gt;tcongrefus, eins regnumpenitw excidiffe, ac euer-inempe peccatum at que mortem ; necnon etiam

^damam ab tUius tyrannide liber ajfe: acfic perfuum dileclißtmum filium ,gratia, iußitia, vita aterna ^^‘«»’phaffe, ac trophaum contraferpentem ilium e- Gen.j*

• Poftquâaptiflîmè annotafti quid vtriq; Adamo fuerit propriu,quid etiä cómune, nunequaq; hocconfiderandum videturj 1 ®agnünépeeiredifcrimen inter earn,qua I prior Adamus gencri humano,fuo feeler« ättulit calamitatc, amp;intee immefamgra-

• tiam àChrifto.cœlefti Adamo,nobisalli« vtam.Vnico enim illius peccato omiies lic» mines condeinnaiioiii rcdditi funtobno-xij; Nunc autem mulcocum peccaroruni remillio.Chiifti beneficiocontigitbomi-nibus.Qmbus crede ntibiis errata condo-nantiir, veræqueiufticiæfpintusipfisda-

Ä- H£C mihi(untprofeäoperfuafißima, §iuntttùi-ttim ex vnico lUo /celere, taquam ex ipja ferne, quet-quot erunt,fuerunt,fu»t, vittafcatununt: Tantui eil tarnen, tamque tnexhaufltu bonenem, virtti-tumfjomnium thefaurtuinCnKistoDei Verba vtutfico nobii oblatw.vt ntl(uperfit pcriculi,neq«e abilloprimi^enio fcelere, neque ab omnibus eimfiu-(libtti. T otus enim Oiefans vit tor um äiuina Christi virtute, eiusqj ff irttMprafentta amp;nbsp;eficaiie, paulatim in qs, qui non iuxta carnem, /ediuxtatc-teptumffiritum vttam componunt, exbauritur.Std quad nam mortis retnedium demonßras?

tp, P. Eft hoc cquidem in promptu, Morsv-nius indigniffimo flagitio regnauit in o-mnesjeosque tyrannidi fubdidit fuæ: qui verb Diuinæ gratiæ cumulum ac iuftitiÆ donum perccperint, multo magis invita regnabunt per vnum Ie s v m C h Riftiim, j R. Oegregiamviltoriam! quaSatanas,etusregnui», ' morsipfa,CiatriqjhoßesnoflriviStfunt} cielißiA‘ I damoductacimptrtttirttrtumphante. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!

P» Sed vtaliquando hancvtriufquc Adami collacionemfinianius, fic habendum eft; Quemadmodum vnius vitio ac culpa, co-demnatio in omnes homines fuitdiifuia: fic etiam vnius iuftitia.quaiuftireddimur, beneficium quoque ac donum in omnes hominesfuit collatum, ad eos iuftifican-dos, vitæéjue fpirituali reftituendos. Vti enim vnius rebellione multi rei pcrafti '9' fiintrebellionis j fic etiamvnius obedien-tiaquamplurimi iufti fient,

t litreaffeäus/um, Paale, iflùtttis conc'tnnis cam-firationtbus, ejaibus tnihividerevniuer/umCbri. ftiittu religtonu negotium effe cemplexus. Quam methodum vttna»i,tjuotciuot Christi di/cipult ttietitbhaberi volant, om'tßis onmibu! curiofis dtjpu^ liittonibusßequerentur.ln/ümmajlludinniemoria habeo.habebojyfemper, omniamalaptieri Adami,-, tmnia vero bonapofteriori accepta ejje ferenda. Std nefeto quid firuptilt in animo relinqitu meo, tiam quum Diutnagratia ac niifericordianihil non tri. buac,qHam ip/am Y)v.v'3infuoCHv.i3t 0 nobü dtprompfit ^no video, quis locus aut vfiu legis relilius pt j «iyî vt nos accufettamp;peccatum prodat, a4 ptccatidummagismagis^nos irritet.

P, Delegequidemeiusqueofficijsnospo-io, -fteàcopiofiùsagemus-, In peafentiaveth, fatishabeto; legemfubijrfcjVtpeccatum abundatet j clariusque agnofectetur ah

Ad ’Romanos hominibusjqui tam cçci erant, vt vix pec-catorum turpitudiné pcrfpicere polFent. Et tamen,Deigratia,faótum eft, vt quanto magisabundauit, inualuitqiiepeccatum: tantó etiam magis cxuberaret diuina be-*/. nignitas accIemcntia.Vtqueraadmodura peccatum regnauerat ad mortem acin» ternecionem humani generis : ficetiani gratia per.iuftitiam regnaret ad vitam æ-ternam. Idque perlEsvM Christvm Dominumnoftrum humançfalutis aiFer-torem.

Ä. Multafunt, abs te,Paule,egregiè haäenus tracht-tadegratuita iußitia , qua Deus ornatcredentes, Sed quoniain, vt initio dicebam, ex eopleriqueftc-candt licentiam anfamq^capiunt, quodEuangclif Dominus fuagratia thefaurum cunàis aperit, (reden tibus^ non folumpeccatanon imputât, verunt eiiamßnrttum iußitia donaf. tanquam inde creßat dtuina laus mifericordia , ß quàmplurima extent ,,

peccata : peto igiturabs te { vtillorum ptrfinam in-duani}licedtneittßificatülicentios'einpeccandoper-ßuerare,ebqubdbominesfintfiagiles,iä‘corruptio-ni,hac occafione,obnoxq-,vtgratta Dei magis acma-gisappareat,

P. Deus meliora. Namquumperfpiritutn iuftitiçpeccato mortui fimusj qui fieripo-teft, vt poft iuftificationem in peccato j perfeueremuSjamp;viuamus.) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

P. Quid? An ignoiatis,qu^d quicunque ƒ• baptizati amp;i purificati fumus in Chriftum lelüm.in mortem eius eiTe baptizatpsab-lutosqucî nosque adco illo ipfo baptifmo Vnà cupi illo fepultps elfe amp;nbsp;tanquâmor-tuosîvtquemadmpdumChviftusex mot-tuis excitatus cft propter partis gloriam; itanos quoque invitæ nouitate ambule-. mus,id eft,nouam vitam, ad gloria ipfius, qui ad operandam iuftitiam, fpiritum iu-ftitiæ nobis impertitjiedemur.

8. Gtfttdeo mihi veram abs teexpaßtam ejße,tum ba-ptifinichrtßianißgntficationetn, tum iuflituobli. Sttionem. l^am hac ratiane niultorum non fimplex error facile poteU deprehëdi-. Primùm ertir» funijqifi fi^naplurisquàm rem ßgnatam perperamfaciunt; amp;certè rari funt, quifentiant baptißno deßgriari veteris Adami,omnisqßniußittxac turpttudtnis non

I »loÄ fiblutionem amp;nbsp;intent um; fidetiam animo-rum noßrorum , totiusq^vita renouâtionemó' ßaurattonem. Deinde non défunt,quißriritus Clni-i ƒlt; vim équot; ittßitia energiam nequaquam agnofien. I tes, peccato adhuc oßtum paterefinant ; occaßonet nejcioquashumanafiagilitatis pratexentes, quaß Qnteisiv s nou fit Diabolo potentior, diutna^

P. Profeftà mulios cfle peccati patronos ! audiui,acque doleo: fed tu contrariam do- । ■' ârnnatnincelliges ; fiattento animoexpé-daseam, quahicvtor, infitionisfimilitu- I dinera. Namficomplantatifiimiis,acin-fititij fimilitudinc mortis Chr isti; rii-miruni amp;nbsp;refurredionis quoque participes cfficiamurfiî'ccire eft.

CM, nos inflarinfitittorum ramufculorum effidebl-rf : pf C H RI s T V s K(»tó tnfitus, amp;nbsp;vt nos Chnßo infit t, nouas nouafi'uélus vit a producatntiss àquot; tußf-tia)n,innocentiam,(^ fanilitatcmfiquamur.

P. Enimucrôita ftatuendum eftgt; veterem noftrutn hominem in iuftifiçatione amp;re-gencratione elfe cum Christo cruciaf-fixum, vtipfum peccati corpus eneruetuc ac deftruatur, ne ampliùspeccato indul-7. geamus , feruiamusque. Nam qui per Chris TI mortemmortuus eft, perque eius Spiritumiuftitiam obtinet; hoc ipio

C HR iSTo.adeptapeccatorum remiilio-nejmortuos nos elfe credimus; ccrtiflimô ctiam ftatuendum eft,nos quoque cum il-lo efie viôturosj eaque vitæ nouitate, vc cum co refurrexifte nos tefteroiir : non quidcm verbis tautummodo, fed ctiam' faâis

I S. OmifirandahütninÜperuerßtate'guiadccnieifiO-ratuKc»! Diui»ii nga. nvs bentuolentiit, bentfit,io »c Harte Chriftt parta,mirÜ dtciu, quantum gefltant multi,exultente^gaudio: vtpatc qut certiores hoipa-(lofiant de prateritorudeliilorum remtßione-.quum Mtem etus ipfius reßtrreblie comemoratur, vt Cbri-lliexeinplä nouam vit am inflituamus i ad tlltus in-tacentiam, iufiitiam, caterasqßirtutes conforma-tumatque compofitart! ; vtque ea ratione ardentißi-misvetu adcalum aßiremus, inhiemHi^,ßretü o-mntbus mundanis voluptatibus : hic btc anifnodefici-musi ac tatitum non colliqiießcimiii, Tantü nempt freteritorurn peccatorutn iUeeebrit delinitifumus ac ineficatf, vt malimtisfalfa dogmata cominifii: quam vitio/ttatinoßrabellum indicere.

Quidquiddoccantcatnalesillipfeudo- 9-euangelici.neceireeft inftificatos pccca-tis, fceleribns, voluptatibus deniquc o-fflnibus inlioneftis nunciuni remitiere, ac valedicere;iuxta Christi exemplum. Quiquumex mortuis furrexcrit, itcrum nequaquammoritur, nequcmorsdenuó illidominatur. Itaquequemadmodumil-/». le femel mortuus, pcccato mortuus eft,

I adeovt nunc denuo viuat : ficamp; VOS Spiri- tr, tumiuftitiæadepti.exiftimate vos, tanquä veraCiiRiSTi racmbrayciusmortem,rc-furre-

furrediónera, vicamquc participant!^* mortuosciTepeccatojamp;viuete Deo pcc Iestm Christvm Dominvm no-ftrum.

Praclttramprofeélbexhortationeiti'.fidprohdDliir! mifiram lt;juaque hominis naturam ab eo prtrfns a-lienam terno j vtpote in gua ßc altos radices egttpeC’ (atu,vt vix eueUt ijueat. Nos certè in animos noßres peccatumtan^uamho/pitem, autpotiitstjrannuns intromifimsis,in intima quaßpenetralta-,vnde,ciiiit propter natiuam corruptionem, tum ob confuettidi-nem ac dtuturriitatem vix potent e^ci, deturba^ rsvti

P» Itares habet. Scd annitendiim eft tarnen , ne pcccatum iftud regnet in corpo-reveftro, quamuis morti obnoxio; neve tf. ciuscupiditatibus obtépetetis;autmeni-bra veftra praebeatis illi, tanquatn nequi-tiæomnis inftrumcnta adpeccanduraac-commodata. Imó verôcontràaccommo-datevofmetipfosDeo, tanquam exmor-tuis rcdiuiuos; membraqiie veftrailliex-hibete taquam iuftitiæ organa ; eoquc pa-ólo Chrifti mortem atq; refurreftionem faftis operibusque pijs reptæfencabitis.Si viuiscoloribus depingetis.

R. Ha res inter fe comparât a animos noflros tnm d peccando abflcrrere, tuin ad bene,beatejjViuendom Jummisfludijs inflammare nos certè deberent. Quiit tuil»

ffiimturpiùs, guàm Itbidinußruts ejji? quid contr a di^niùs excelletiH(q^,qttàm iuflitiam,pietate, à“ in~ ^ocentiamcolerei' Orandus itAquee^Deusoptiniiu fHAxiinut.vt profua infinit a bonitate nos tant iuftifi-cutos à peccati tjrannide liber et-, ac taftitia ßudto/os ficiat.

QHa ratione, quove modo tatitum beneficq nebit poteritcontin^ere? fallu enittt idmihi videtur per. ^ffictle ; vel, vti nonnulli loquuntur, impofiibile^

Difficilcquidemhominibus, Deo au-lem nihil cft.vtiilli aiunt,impoflibile, aut quod confici nequeat. Scd ne in rc canti tnomenti hæfites, paucis rationem acci-pe.PecCatum cnim non dominaturijs.qui fub gratia,fed qui fub lege funt;vos autem iuftificati, iamnoneftisfub lege ; fedfub gratia: Spiritu enim C h R i s t i ad bene a. gcndum incitamini, nonmctu legis, aut pœnæ odio,vt mancipia fuient, fceleta vi-

iAranearumfimiles videnturplariq^- quires quaf-( r» i» venenum vertunt.Hanc ensmfient entianifi au^ diantperditi homines, e^adonmevitium proitdif cintinuo, quafii per iufiificationem impunit at cm afii

j fecuti) exclamabunti Quidni petcabimusqui fiub i^. ÿf»tMfiumus,non AUtemfub leee, eius^ tyrannidep

R. SedquidißifhominibusfMtiti, quiDeibenefictn- I fia abutunturad maleficturn?Et tarnen non poffunt, ntfi firmißtmitacpotentißimis ar^umentts,verfuti hacmp^enia peruinci.

lÄ

J-#. ^gt;9-

P. Refraôlaria ilJa ingeniaDcofummoiu- 1 didrelinqucdaTant} mêlions autemfpei j homines hune ego in modumadhorfarer: , An nefcitis.cui vos feruospræbcrisadob« )[ ediendum, vos eius feruos elFc; vc cuipa-reatis ; aut peccati ducêtis vos ad mortem, autobedientiæ ad innocentiam vitalém-queiuftitiam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t‘^

R. si purgatif auribus effent homines, banc certißi-tnam at que valtdißtmant orationem ttum, attentis animisperciperent‘,neque fuaidacommentaadfii-uendumpeccatumexcogitatatampertinaciterant-plexarentur. Quidentm abfurdtùs, quàm res inter fe pugnantißtmas veile conglutinare (y eongregire, verbi gratia, lucent cum tone bris, Itbertatem cum feruitute, cumpeccatogratiam? Atqueid/anewo' liunturilli,quotiesgratt£pr£textu acItbertatisffe-fepeccatoobßnngere non vcrcntur,tlequetamciii-/lius farina omneseffe credideru- lUon cnim pfni funt in hacnoflra Romana Ecclefia, quiperbeneß-cium regenerationis, excuffo peccati iugo, advirlih tematqiiepietaterntotopeclorecontendufit.

Caput ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sr

»gatnqucfemper, quod cum ferui efletis; pcccati.diuinaplane benignitate liberati, amp;Deifilij fattbparuiftis ex animo rationi doôtcinæillius,videlicet euangelicæ, quje ttaditaeftad vitamvobisconfetendam. I-taquevosiam'a peccato liberati, iuftitise iS, *nieruitts ac innoccntiæj ad quam Deus ''osaccetfuiit;ac proindc peccatonequa-' 'lUara pavete debetis.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;finiularis tii Diuint jptrtt H6 in aninm nojtris

I ‘ Eniïuuero.vtvefttæfvagilitatisbabeatn ^9quot;^^ I '‘ationem.humanomorevobifeumagam.

^iiniveftri fenfus, virtutes, atque vim, in«' Uruméta ptæbuiftisamp;imptobitati adim-r Ptobitatemjvtrégnante rnyobis impto-oitate , fietetis indies imptobiores ; fic

I gt;runc, finon ardentius, atcertc nonlant \ guidius, membra vefttaorgana praebete \ 'nnocentiæadfanftimoniam j indies cua-i \ ientes ab omni impuritate putgatioits» \ Xtqucetiam mcminetitis, vos tum çùvn ao. \ peccatoinfetuiebatisjàiuftiviaahenos.ac

'1 extotres fuilTe. Namob(cctovos,quem \ ftuüüpevccpilVis exijs propter quæ nunc ' \ ttttbeicitisî Uïotumcertcftnismotscft.-i

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R.'SH4

Sä nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T^om^nos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

R. Sm quem^ue arguit culpa. E^t Vfrà iticreJiüli ' pudarefifffundor, ijuoties tn nient cm venitniihtmti m'tfereacturpiteradavita. Quidenitndicam,lt;]tiigt;il vel ab ipfit hcunnbulù flat im at^ue aligutd iudid) j acprudentiapotui ( ^uarneaellnaturalùcorrupm ac deprauatio, antiqutque Ser pent ü ver/utia, lectii- ' ttem/emel Adamo prepofitam repetentU ) continoi mei'tngen^ viribusftetw, mecatertslon^èpncelltre txiflimaui i atque adeb in omnibus nieis aHioniliiii Ji Wf tantitmnonpro Deo habui-,vt non poßimfatis mt-rari,tantam fuiffeDeiclementiam, qutmetampa-tienter, tdmque diupeccatispertinaciter itidul^eii-tem tolerare dignatusfit.

ti. P. latn crgö poßquam Sc pcccatorumvin-culisfoluti, amp;Dciferuifadicftisjveftram frudumfànôtitatispcrcipietisjamp;vosçter.

tf» nævitæexitusmaner. Vtenim peccatißi-pendium mors eft; ira vita æcerna, non dicam ftipendium, aut merces ( nam qiiaeft cxcellentia, cam comparare non polTura, nectameob id minus debccanobisciira-riaucexpeti;fcdeàmagisquôpræftantior eft, amp;nbsp;in fummæ illius Dei liberalitatis po-teftatepoftta) fed dicam, donum Dei eft perChriftum lefum Dominum noftnimi nequaquam autem ob noftra mérita fell-citasillaeftexpcdlanda. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

l(X Diuina àquot; fantht, amp;nbsp;iuflaßt,amp;lt;}Uafi tjuod^ ‘^*gt;gt;tlumenadtnfißendam reUamfalutu viam, ea^ ^vfiu vita bene agenda necejfarios,ab ipjo Deofitif-^‘f^litüprgfiriptajvt in ea,tanquain nittdißimoße-(reatoris voluntatem intuerentur : qutfiert po-^ wjß(j ipfit lege honiorenatns foluipoßit j vt^ flt;inquam exlex deinceps viuat ? Aut quopaclo lex di-xinacùm fit, peßma effeila producer e pot ell} ‘ Remomncm, vc potcro, paucis expia- Caput p» J’ïbojinmeoqueipfiusexemplo.qnæ fine *'gis officia, docebo:modô,pcrfpicuitans gratia, tripliccm hominis ftatuni confide-rcs,irrcnati,renafcentisamp;renati. Enim^ üeró vt res tota melius intclligeretut, à

I roniugijlege fimilitudinedefumpfi. Hæc 'nimmca verbafunt : An nefcitis fratres I.' (Isgisenimperitosalloquor) mulicre te-'’frilegecóiugali.quandiu viuitvirî Nam Cor, /•JU *gt;ro obnoxia mulier.vivétiviro alligata cft *• P®flegem;viro autemmortuo, àvitilegc Wutaeft. ItaquedicendameiTereoradul-

, fi viuente viro, cui vni lege connu-“'ihoneftum fui corporis vfum mancipa*-jrirjalceriusvitifiat Atfi moriaturvir,fo-'Utâeirelegematrimonij, vtadulteranott alterofceoniunxerit.

' ifianequaquam tnficiabuntur, nequegentiles na-^’^'Slucecolluflratiineque ludai ficriptam legem huantes, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ 1

4. P. Rcélcïcnristadeüdemprorfusmoclum vos iuftitiam Chriftiadepti, legi mortui efttsper corpus Chrifti; ac viciltimvobis Jcgis daranandi vis motcuaeft; vt iamvo-bis libertas ïït tranfeundi in alteriiis ius» videlicec Chrifti, peccatorum noftronini piacularis hoftiæjacpofteà à raortuis exci-tati. Neqivobisiam cunilegereseft;runi ' ' quia eins imprecationi nequaquam eflis obnoxijjcum velmaximè.quia Dei aftbtu occupariatqueaâ:i,nonlegisimperio,fed i fpiriiusimpetuagimmi.Igitaccumgcaciî 1 nobis res eA, vr D e o, qui nos gratis per / Chnüum iiiftos fecic, fandarura aäio-numfruótiiniferamus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

Connubyiegtm probe noui. Qatdbtneficijeffent i gratuitamßttt(iiim\meliHsexteintellige.S(dijudt j ßthotconittgitttnlegiicum bominenotiprtrfitsitJIi' I ^uer. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

P. Nuncclariàsanimimeirenfàexprimant» / rationem meorum ditftoruni atJignando- / Nam cumin carne eftcmus, ideti, ante- ƒ quainrenatijudiamp;Diuiinfadiciîèmusgt; ƒ cum Chiido dde copulaii, pcccatoivio / »ffeâiones, cxquibas dagida omnia,amp; ƒ peccataoriii rolent,Hlç,inqaam,affc:âio-ncs,qiiæ nobis iniiiac pei legetn(ab ea e- j nimirrirantar^vimhabebanr/nmembfh noßris; animonimquc noßroiam inßni- I gt;nbsp;aienàsi / ■

mentis, fenfibus at que viribus vtebantur, vtvitioforumfaftorumfcuólum produce-ternusjquæ tandem ad mortem ferunt. At nunc iamiuftifaóH, lege foluti fnmus, vt- amp;nbsp;note legi mortui, à quain feruitute ferui-leminmoremtencbamur.Nonquó nunc interreftri libertatç Amus, nec quo fræ-nutn pvauis nofttis cupiditatibus laxemus: fed quo extinâa legis maledidione,mor-tuo etiam in nobis noftro ipforum carnali fpititu, ac pro eo régnante Chrifti in nobis Spirit«, qui legi obnoxius non eft, fer-uiamus Deo innouitatefpiritus; non in-vctuftatclitcræ.

îiuncmeliùsaffetjuor ßmilitttdinisalgt;plicationcm. ! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prorfusfttlltr, vünobü profanere duo conia^

»I juo lexjegis^^vù, veluti marinfungens offieio in ^(ibis ,peccatumgignit ; atquetn mediumpreducit ^‘iilicem tllarn,ex qua pofleafielerata dibla amp;nbsp;facia, '’dutifiubius, exputridaarborüradice, prodetint.

I^iterumnouumq^caniuf^iumaßignas, ctun Chrißi, spiritus tnouus maritus in antmii noflris vim fuam extrenda.^ignit iuflitiam-, exquareét'edtllaó'fada,veluti frublusex bona arbore exeunt. Sedquopa-ditflatuflitia nequaquam gignatur inliteravetu-

I fedinnouitateJpiritus,adhttcnVnbenemtel-r* Audi horutn verbonim interpre,tatio-

“ J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F 5 nein.

netn. SeruimusquidcmnosDcoiamiufti faûi. atque diuinae legis obferuationiin-cumbimus : non vt fimulatores.fed vtvera ;

ChnlHmembra,exanimo:Diuinçglorisc I ftudiomoti, nonexteriore amp;cmortuale-gis fcriptione, iam olim in tabulis exararç: j nequeeius minis, autetiampromiflisifeii gt;nbsp;intcriore Dei afïlatu,amp; viualege,amp;châti- i tare pcrC hrist VMinanimis noftrisiw-preïla, vtfummatimdicam; nonmetulc-gis, fed impulfu Spiritus agituur. i

tiu,e]uantA fit efficacitoi Diuitii spiritui in niiinii vert drftrioDeofidentibus. Sedillud, vtinsenni j fatear ingen^ met tarditatem, non fittù tffeeiiur, I qUBpuâo lexcum Diuinnftt, fanSiUtifque ^pri-bitatt!régula,pBfiitptccutumgignere. ISamfipri' les parentüingenium refert,legem peccatum efftin-de (9ncludetur,vtpote quapeccatumgignat.

P, Nequaquam,ôbone} imàabfîtànobis hæc cogitatio. Tantum enim abeft, vtlex peccatum ûc: vt ilia ipû fitpeccati index. Nam peccatumegononnolTem, nifipef ) legem. Itaqj peccatum in bomine eft, non i in lege.Namdiuinalex.fiue natura ilia fit. ; j iiaefcnpta.non vtimprobaadpcccadum inftigatj fed yc/anda, amp;rcd3,nieum mihi ' officium I

officium oftendens,ad próbitatem me cx-citac. Egovcro, qua:meaeftimprobitas, Icgi non obcdiens , venio in mei peccati cognitionem : Quemadmodumperrcdi notitiam adpraui cognitionem venicur. Neque enimconcupifccntiam nouiiTem, peccatum elfe, nifi lex diccrei ; Ne concu-pifcito.

Pißremi hiu tua verba mihi funt compertißimai »tque nunc mihi vente inmenttm primus tUemi/er-rimiuj^flatuspriflini cum lege connub^, inquoiUa amp;mariti,lt;irindtcis mutiere tn me funéla eit. Nam quimuü me£ cupiditates erane it a effrenata, vt m« aper/'elt9,faniti),iußoDeihomtnumjjamore,inquo tota lexfit a eil, r et ar dar ent, at que tmpedirenti at-queidcirc'aeßent tn me quafi venenata quidam (fi-feftiletes radices, exquibus nafieretur, vt legi minime obtemperaremiimocontratotam eamfacereWj tarnen ita er am cacus, vt nifi lex, vtpote iufta at que fantla eas peßtmas, adeo^ peccata eße declaraßet, nimfuerimprotalibusvnquamagniturut.Sedadljue tniniin'eexplicatuseithii lacusea, quacuperemper-fiicuitate-. itaqueplura, (^apertiora abtteaudire tupisde legis viinpeccatt prtduäione.

P. Iftancquaquätefugiirent.fircliquamea i. verbaperpendiircs.Nam pcccatum,idcft, vitiofitasipfa,occafionéna(âaàprçcepto,

ncqueramendatam ,peperitinmeomne i CQpiditarumgcnus.Homoenimadcóiin- i prùbuseft, arque peruerfusanterenafcé* ! . t)am,vt, cum lege, vtpote reda, iuftajan-. óla, debueritcxtingui ineocupiditas.ea-demfhominis quidcm, non legis culpa) fi-

patet,quódlïnelegepcccatumerat(iior- j 9’ tuum : ego veró turn temporis, cùralî-nelcgeeft'em, viuébam ; nonquialegein ignorabam , nam legis quidcm vel mini-mos Apices literas probe memoria te-nebam; fed eins vim atqjimprecationeni contra fontes, amp;refradarios nequaquani perpcndebamj multà etiam minùsfentie-bam.

R J19C ipfûm etiam dr mihi, clr alijs multù accidijjt quot;nbsp;explorât um habeo. cùm entm homo in rebus terre-ßribus, caducis periturisdeprcJlus-,fenfui habenst pror/tu laxaf, neque iam quid aquumfit,(o«fider/it, fùm lex, inquam,non fungiturtn eofuomunere,tift eumpeUtcit,non argait, non vellicat, nofodicat,»)« damnat : tunc etuspeccatuni nbsp;nbsp;effrenata cupidité-

tes veluti dormiunt, amp;nbsp;quafi mortuafunt. îpfe eu-tem, fuaquidem opinionsviuit, cîimàlegefede-mnari minime fentit. Ethac ego conditione ereoi, nonfoium cum in tener a atate bonum à malo difcer-were nequirem;fed etiam pobl, cùm adult us in petto-

; ' ■ ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P.Gâu-

Gaudeo te nequaquatn tradidifle obli-uioni priftini illius coniugij üatuin ; ex quoDiiünægratiæbcneficio liberatuscs: atque ego eiufdem gratis bcneficio libe-latum nie eile fentio. lam finito me legis Kiuneraperfequi. Vbi igiturvenitprscc-ptum, Deusq; mihi meutern aperuin tum cœpit lex mihi meum officium oftenderej ßcquantumab eoabfuiflem.docere: tune abeoaccufatum amp;nbsp;damnatum peccatum (peccati autem nomine intellige vitiofi-tacemamp;cupiditatem, quæpriùsablque lege mortuævideri potcrant) cœpitlege expergefaólum amp;nbsp;irritatum reuiuifcerc. Egoveró mortuus fuminDeiatquestcr-næ legisconfpedu. animaduetfameaim-probitate. Atque ita fadum eft, vt quod mihidatum fuit,vt me ad vitam deduceret (fiquidem lexviam oftedit, quaad Deum, titamnoftram, eatur) admortemmede-duxetic; non fua illud quidem culpa: fed gt;nbsp;■ ^uiaitamalusfui, vt non modo ei non ob- n. ediuerim, verum (quæmeafuitfuperbia) indignatus mc ab eodem prscepto ita li-gatijvtinfanus ßefuriofus repugnauerimj omnibusquemodisfimrcludatus. Igitur peccatum,ideft,meainternavitiofitas,me fiibduxitreuocatuma redavia, quam lex oftendebatj atque hoc pado pro liio arbi-• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F y «lome

trio me occidit: captaquidctn à præcepto occafionc, fed minime data; ne arbitteris legem Oiuinam peccatum elfe.

R. Ergo libérai plane legù praceptam,cuius occeßeiK hoc faflumesl, ab omni inßmulatianemalttie Mt prauitatis?

• P. Qindni? Lexenimfânftaeft.quæmihi • oftendic, quid facere debeam; fed ego ira-• plus eram, qui à bono occafionem cape-remdeterioreuadendi.

. R. ißaquidembene. Sedquopaäopraceptamquii fiiaptt natura bonum eSî,tibimortifuitlquodauttm de te dico, de meipfo etiam in prißinoflatu ixißente inteHigo.

P. Id præcepti culpa minime accidiffèexi-ftimandum eft; fed peccatum, id eft, vi-tiofitas feu cupiditas, per bonumptxce-ptum,amp; per legem, quæ iufta amp;nbsp;fandi cft,peperitiii me mortem ; effecitquevt peccatum videretur : atque ita patefaâ» fuit eins peruerfttas , quôd à bono occa-fîonem raali etiam no datam cœperiufae* ritqucitamalum peccatum, vtexptiECC' pto, quod bonum cft, crefeendo in feip^o occaiionemfumpferit ; feque vehemeo-tius atque furioftùs præbendi.

R. QMndocunquein mentem reuoco diuinamillMt sitquefere itmarrabilem agendt ratitnem amp;nbsp;pffgt;^ dtntMi»!

defjftatn, qua Deiu vtitur erga peccatores amp;nbsp;impro-tm tnipfiiuflificatiottis tempore: iienpoffum Holau. ^are eins dtutnißimam clementiann amp;nbsp;prouidentiaj qui homme per totpraruptaloca, praiipitia^peri-fulisplenatandemdeducatad CuKisii J^ico-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/»«O iuflusfiaf.prifiinaqjConditionis,

j {une omnium mifèrrtma, reeordetur. Quùobfetrt tfl gt;nbsp;qui tibifidem prabeat de legis oßictjs differentia prtus in feipfohac omnia expertus fuerit?

1 iftapietatis exercitationes amp;nbsp;iuftißcatio-nis expérimenta: nam antca eutn in modiî itntatur peccatum, prauaq; hominis cu-piditas, vt fiat fupra modum peccans pcc-eatum amp;nbsp;malum j adde, vt confletur mots tx peccato amp;nbsp;lege; no quidem legis culpa» ied peccatiîLex enim quod in fe eft.vitam confert,vitae viam nobis demonftrans.Sed quialexfpiritualiseft.anobispoftulatnon ibliim exteriores adioncs; fed afFeftus in-lerioris pedoris. Poftulat etiä 'a nobis, o-mnes divinas virtutes qu'ampctfcótillimas cum eaiu fru£tibus amp;nbsp;adionibus àDiuino

I tibus. Ego auté tunc temporis (quéadmo-dü amp;nbsp;tu olim amp;nbsp;reliqui, qui adhuc iuftitiæ

I fpitirum nequaqua accepcrunt) terreftris j CÜ efsé,amp; infuper peccato macipatus;non potetatn legis agnofeere dignitatem gt;nbsp;fan-ditatetn,

ûirateiTJjamp;excellennatnjtantùmabeft.vt vcllem nieum colluiu einsiugo fubmitce-; rervtadeiuspræfcripcumtummeumani-. mum, tumoranestncasaâiûnescompO' nércm.

S. Sanehocegofi/nus fum expertosj cemperiebsnijf nequaquitw ejfetn men pateflate, »an /vluin tattpt-üareDeitmnmnre, fummnmetfidemhubere, sbet omninjperare, altos diiigere, (prn/êrtim iniwMS ßsmma profequi chant ate, idjj Diutnatanttiiu^le-t'iiegratia)'imnibus Chrißtanis vtrtutibtuejjeprtii-_ ta, qaamfieripote^perfeätßtmis {ftcutmeobfirin-gt; gstiofia,/attela^ Detlexjfedneantmiquidein sffe~ . ,£liontbtu maderari. Vtinpauca conférant,e^aprofe-clbitafentia, meabfque Det beneficia, amp;fi)tritttt«’ flitia, nonpofie nen meipfismérreshumanastmma-dicè amare^non paffe Deumfupra omnem ter um natur ant, nedum toto peSore dtbgere : neq, paljum iiii-, . mica ex animo recociliarr,vt interim taceam, quid, quoniam terreftris fum, ein peccatiferuus at que cu-pidttatum-,qua tyrannice in me régnantes daniinaii-, tur, amp;nbsp;me pro fita effrenata libidtne agitant, neqtii j eisipfepermerefifterequeo, nequefinedtoinagratia peccatopenitusvaledtcere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

tneliora ipero: intereà ttiam iftam accufa-tionemlubensaudio : nam expeccusfanè jJoqueris.amp;extuis verbis conijcio.diligé-

.... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iftam

Iftam cnim peccati tyrannidem ncqtiai^ua omnes fentiimt.Sed ego pergam enairare inmeipfo.qnidrenafcétibns accidcrc fo-leat, Certc quid agerem, non noueram. ij.

tro. Vnde ad hunc modum de anteaótispe 16. riculisapudmeipfumconcludo: Si, quod nolohocfacio:certè quod lex prohiber,id vtiniuftumodi, amp;roihidifplicet; placet aHtéanimomeO qiiod lexpræcipit. Men-teigiturlegiconfentio.vtreibonæ, earn- 'a quevtiußam probo,vtcunque fimterre-nus. Quareficonirafacio.nonegoidfa-cio,fed peccatura,quodin meincft. Exu-perat enim in me vitiofitas, cuiuscgo fnm captiunsjmeque adid faciendum abripit, «juodfacerenollem.

txhnduitBratiüae, Paule, prißiniq.ßatuicon-f(J)itne, vfdeo nunc duo effe Iwuinum genera. â1^ flaueexlegesfunt, eie quipeccato/ettipcr nieremge-fent ef,peteati tarne» aeuleot nnninii /int taut. Sunt ; ^uifwsalij, nefiioquidDiutnifeminùintra/iép/es lgt;atiettte!,qaiquantuüpee(ent,(ir»oM»untjUampse~ fatiaßelltbiu obtempèrent, interea tarnen idvetati ! »luitoeir répugnante nttntù iuduio faeiant. Sedvt I ’^eipiidem arbitrer, nequaquam exeufattenen: ha~ I it« in Dei (on/peQu qpoßrttni,qttamuis terreßres.

voluntat iüa mentù^ propenfio,qiM dé hiinuDi adjpirat, ade^ debilu eil ïj languida,vttpßinterid, totf fe àfuùe’ffrenit appetttibuidHcifinanti cùmco-trà itd effic4X,petens,intenta,conflMsq^ effi débutt vt renitaturpeccatere^nare vilentt : ^fiiperurin luâaeuadat.

P. Benciudicas.-Namvoluntatispropcnûo prccatumfacit; ncqucpcccatueft, qnod contra voluntatcm pcccantis fit. Egoau-temfcio, certoqueaffirmarcpolTum,homines illos ( vti proprijs cxperimctis olim didici)ad eum, quem diccbas modiim,vo-** lentes àfua cupiditatc duci- Noui cnirain illis, vti quondam in me; id eft,in meacarne nonineflèbonum,fed vitiofitatenipo-tius, meadmalnmincitantcm, regnum-que in me alFcdantcm.

R. In hontine quidem car naît, tu quo lex marin fun-gitar officio. Sednequaquam inficiaris aliquidiaeße boni ob dtuini femtnü pra/ènttam, quod(uae aihuc vires ßnejpiritu tuflitia exerere non poteSi.Nam eut ego prorfusfallor, aut ineil in illù hominibtu(de qui‘ ‘ buspoflrembmentionefaciebam )aliquaDiuinire‘ luntatis cognitio:infunt etiam certè laudabtlia eupi- i ditatum, nbsp;nbsp;voluntatit fcintilhe s quauù ha in earnt,

P. Vide, vtiftabencinteJligas; nefortallis / diuerfos hominis ftatus confundas;aiir dh uinglcgiperincogitantiâtribuasJdquod f ciir*

eitra magnam æterni Numinis iniünam, neqiiaquamthbuipotcft ; namvt inmci-ipfiuspetfonaiftacxplanabam, incftqui-dctn in me ad bcnura voluntas, fed qua via idfaciam, non inuenio. Impedior enim à Carne,amp; adominante in me peccato, amp;nbsp;ad nialum abripior : ira vt non quod volo, bo-num faciam ; fed quod nolo malum, hoc hciam. Quare fi facio quodnolo,iam non ego id facio, fed peccatum.quod in me in-eft. Quodquidcmmihiitaafpetcimperat 20. (abfente Diuini Spiritus virtute amp;nbsp;ener-gia,quaviól:oriaobtinetur) vt cogar id fa-cere, aquomea ratio, diuinalcgc illuftra-ta,abhorret. Igitur dum rede facerevolo, a«, neque polfum tarnen, comperio amp;nbsp;expc-tior per legem, dumeaquidcinmc quod fuumeftpræftat, malum in meineire (in roe ,inquam, cum fum terre (Iris, adeam-queobeundamimbecillis atqjimpotens) non autcm in lege.Narn,vt planilTime ani- 22^ inimeifcnfaexprimam.deledor legeDci, quod ad interiotem hominem pettinet, I ideft,quodadrationcm, diuinalegeillu^ ' fttatam, attinet, mihiplacet, mequede-leftatDeilex, eamvtiuftamprobo, cum

I eafentiojvellemqueeiparere. Sedexad-2^, j setfovideo, fentio, expetiorque in mem-I bris meis, amp;nbsp;in animi mei fenfibus, vir-

tutibus atquc viribus aliam legem, metwis mcc Icgi contrariam atque repugnantem. Cùm cnim iufta fanótaque mentis lege» quid æquum fit,videam, probem, amp;nbsp;bono dclcder, idquc Fucere velira; imptobain-terim corporis lege perfuadeor,pellicior-que ad contraria. Eaque lex me captiuum tradit legi peccati. Adcó vtfæpè exclama-i4gt; rc fini coaótus: Miferum rae, quis me libérer à corpore mortis huius? Ecquisraeli-bcretàpeccati corpore.atque moleraee-necantcï Atyrannide, inquam,niearuni cfFrenatarumcupiditatura , deregnantis in hoe meo mifero corpore peccati, quod meadmortem pcrducit, quis in liberta-tem adferet? Hæ folentrenafcentium efle querimoniæ.

R. OPaule.vtxduipoteFl,quottjudtis^wodiilwtui oratiolongi exercttiußtmi mtlitiiinhacpugmffi-rttualt me commoueitti ac tantum no lachriniiis ex~ cutiat. Nam vcrbahactuainmemomriammthirc-dHCuntpriftinaniillammeamconditioncm, amp;ß‘gt;' tumj lt;juoplanéintellexi,admodu imbecillesejjivt-resnoßrai,adobtinendamviäoriaminhoccertaini~ ne,nifi adfitipfe Chriflus coaternalis Dei Sern!o,tjiii fiio Spiritu nos armet, eß' contra tantam boflis tj-ranntdem viclores factat.

P. IdcircôgratiasagoDcomeojà quofuifl à tam milera pcccati fetuitute libcratusj

' per Iesvm Çhristvm Dominum no-ftrum.Nam(vt duobus verbis conclüdam) hi ipfe in me fuas cxerac vires, cerramen pro me füfcipiat, vincat amp;nbsp;triumpher ; a-ftum eft de me. Ego quidem interea mer*.

j te legiDei feruio; carne autem legi pecca-, ti,meincertaminefuperarccohantis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'■

i lt;iuanta fit dtgnitas amp;nbsp;fanilttai Diuina le-ÿ‘,lt;irquàm dtucrßs efficiitfun^t foleat erga hominëi •jutufque in chrißoreri ac perfeä'e renaßatur : vt tx ifla tuo colloijuio tarn tntelltgam hutus EpißoU pißremam dißicultatem ; qux verßttur tn eogi-t‘ftioneillorum munetum, quibtu Diuina lex erga I Inmtnem tt/tHr, Nune iß placet j de tertioflatu ho-t »li»», nempe iuflificati amp;nbsp;fitnäificaü dijßramust -^tprimitm, ibfiecro, mihi diluciditts explana, qualis I renaterttm conditio : Deinde quibtu notüpoterit atUoßu certior reddt de (ua renafcentia.

xi^-màdmodû inconfiderationeptimi amp;nbsp;fecûdi ftàtus hominis(itrenati,inquam, amp;rena(centis) meo ipfius excmplo vßis iura ; ha in hoc tertio noftræ partitionis ihembro declarando, ädducam meapro-priaexperimcnta; veluti exemplar, in quo tenatihominis imago rcpfentetur. Quod ad primamintetrogationistuç pattem at- Caput Si ùnet, fané ptæftâtiffima eft iüftificaiotum amp;tcnatorum conditio atque dignitas j vt-

• „ potequivetcri Adamo mortui, nouoqu^ Adamo Christo infiti, nulli iam damiu-tioni obnoxij fint. Nam qui fieri poteft,vi caput nofirum Christvs fiiaipfinsmeiii' braexitio deuoucatîHinc etiam alttti tuç interrogationis parti refponfum collig' poteft. Tanta enim cftCHRisTi efficaci' tas in animis veix rcnatorum.vt eorura vita ûnélimoniæ fit cófecrata. Vndealiquo paâo fiunt certiores de præfentia Christi in eis inhabitantis. Sed dehisplura infradicendaveniut. Nunc autemvtproprio cxperimento,vclutiargumentovtar, ratio horum præftantiflimorû efFeftoruni in animo meo hæc eft:quod lex fpiritus vi-uificiin Christo Iesv, liberauitraei lege peccati amp;nbsp;mortis; adeó vt fideidono, diuiniqueSpiritus teftimonio, àdamna-tionis metu me fentiam liberatum. Idi-pfum etiam contigilFe exiftimo omnibus verc Christi membris.

F. Difiutiamus, prtcer, Paule, primam mee flionuparttm,amp;dilucidius mihi ex/gt;lica diuint K«-minii confilium, agendt^ rationem in ntfire cationic negotio: txcluja legic tujlttta.

P. Paucis accipe totius rci fummam. Leu quidem, verac iànâimoniæ norma, fuit a Deo lata: fed fieri non potcrat à lege,cùm natural! in animis noftris imprefia, turn per

Caput y 111, perMofem enucleata, videlicet vt à pec-cato amp;nbsp;morte liberaremur, amp;nbsp;infontes redderemurj quod eaeifetinfirma.debi-lis, amp;nbsp;impotens , non fuapte natura ilia quidem ; fedpropter noftram carnem (fu-mus enim catnales, eiqiie repugnamus,amp; cótraeam reluftamur) id, inqitam. Deus, wiflb fuo ipfius filio in carne noccntum fimili, effecit. Nam peccaturopeccatireu fecit, amp;nbsp;condemnauit in came filij fui; eo-quepado peccatum deleuit, expiauit, arque aboleuit; idque in eum finera, vt legis ■uftitiain nobis credentibusefficiatur; at-^», qucimpleaturid, quod lexipfarequirit. Irapleatur, inquam, in nobis iam renatis, qui non immoderata? carnis vitiofitati, li-oidinibus, cupiditatibus pareraus, fed ia-ttofpiritusafflatuiobtempcramus.Vnde prouenit, vtnoftræaftiones Deo fintgra-fæi quanniisdiuinælcgi.alioquifummam puritatem exigenti,numeris omnibus ne-quaquam refpondeant.

• Sii/laverafttntguadicü, Paule, vtverißimaego paiicimeatjuidem fentcntia hodiefuntiu~ fl'ficittiamp;finéltficati. I^amperexiguusellnume- , illernm, qui de vita neiiitate cogitent, aut de Di-»»iitvoluntatü obedienttafintfoltcitismulto etiam gt;»inusquinatiui£amp; acquißta vitioßtati bellumin-^(ercßitagant.

too . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'R^maaot

gt;-.P. Atquimihici'cde,fraterchanflîrae;qui^ diu honunes à carne ftabunt, quæ carnis funccurabunt i in ipfisquepeccatuinty' rannidem fuam exerccbit. Contra verà, quiàfpiritufuerintjfpiritualeserunt. Ec i quiain eis fpiritus Dei regnar,cordietiam j ipiîs erunt fpiritualia: vtpote quorum Aii* dia omnia amp;nbsp;conatus à Diuino Ipiricu diti* gantur, arque idcircô ad Dcigloriam tendant : quod carni raorem gerentibus con-tingere minime poreft : quin potiùs fuis fcclcribus Sc malefaólis diuini Numinis, ' '' indignationem, atque adeô nunquarofi- ‘

niendum interitura fibinietipfis acqui-runt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; '

F. Miferrim^m omnin)) tmpiorum (otiditimm mü’ : ttarfof. SeiIcttrcarttitßitdioö'obedientuttHtit» ' maliadfcfibit? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

P. Quiaftudium,Cônatus,3pperitus,adeo-1 ^ue voluntas mortiferaeft: veJfvtrediùs dicam) iph mors; vrpotc quæcontrarialît j ç Deo;quiviraeftnoftra.Exaduerfoautcni, ipiritus fludium, afFedus atque prudentia iplîffimavitaeftamp;pax.Qupd/i quærasra- y 7- tionem,inpfomptu eft. Carnisenimfa- ' pientiaell inimicitia aduerfusOeum; de Quocùmpeflîmè/èntiat, eumpro infen-ßUimo adaerfario ducat, eumqucveluri; ‘ crudeli/Emumtortoremconiîderct; «jui lt;nbsp;ßeti ;

1 ^^ngeturftudioparendiilliusnutui.quetn quot;biinimiçum crcditîHçc.vt ego arbitrer, fgt;Uo eft, ob quam legi Dei caro neque pa-■ parère quidem poteft ; quamdiu

*’gt;hilaliudqu4mcaro fuerit. Hincetiam^. 'ftgt; quód qui pro carnisarbjtrioviuunt;

' 0 miferts nn ttr atque amplws! qui huius corporü ^olectrcundatiiptrpetuam luilam (um infiàa car-j. ’« tteßraprudentia exercerecogimur,

! • Bono animo es.Lud:aba;ccoronamvo- 9‘ i : bis potiùs parère potetit,qu3minterituni ( ^fdamnationé. Namvos(uçenimdecrc-

, tetchatita$)vos,inqu3m,fideCHRisTO J infitieftis, vtveriamp;fruóliferi furculi: iu-i ftificati,inquam,eftisamp;renati:acproindc , noniamcarnales, fedfpirituales eftis } Û-

) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-g

R. Igo id ex animo eredo.Sedhoc apud tr.e cogitai-tiHt gu 'odquàmplurimi hodie/int, qui de accepta diiuiiD Spiritu gleriantur, quorum vita tarnen lengißiinia Christi fanéltmonia, amp;nbsp;purißtmo vita exe»-ploabßt. Idcirco,vtmihtdicM,oro,quibuinotilt;pti-tero dignofitre eos gt;nbsp;qui reueraßintum Dei habe», j Nam hoc etiam mihi proderit.vtfanäi Spirit in pre-fenftam inmeipfoagtiofiam; nediimvtdealijsjue-am iudicare.

P. Sithæc aitcri tuæ intcrrogationis parti reiponfiojdiligcnterquc memoriç manda veraamp; ccrtiffima regenerationis indicia; quorum alterum verfatur in vita amp;nbsp;mor-tejalterum vcrö in internis raotibusDiui' nifpiritus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

fo.P. Audi.amp;intelliges. Si Chriftuseiuscjuc fpiritusinvobiseft; vctuftushomo, hoc eft, caro, mortiiaelt, quod attinet adpec-catum gt;nbsp;amp;c immoderatas arque intemperagt; tas fcelerumaóliones.Atquchsceft mots veteris hominis; quoextinóko, ex aduerfo ipiritus régnât ; imperium in hominem exercer ; vitaque fruitur, quod attinetad iuftitiam.

ßi, cui infitifumus, non foliim nobû vit am dat, du» ad Deum.vitam noflram, adeundum, vt aquum tÜ, nus afflatißd eüiun Ole ipfi noßra tdl /^iritualii vite.

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cateru»

Cittrum vt ingenue tibifatear t Paule, »teas hac Jt ft cogitatienes, nefcto an dicam melius,tentationes, ftfiui ego intuit us meam vitiofitatetn, peccati^ tjf~ fitnnidem, dubitaui deJpiritus tn nobis potential amp;nbsp;weiusefficacitas perimatveterem Adamum, peßt~

I ffte^arborisradices conuellat. Attjue huiufiemodi togitationibissanxius, amp;(vt veradtcam') diffident, u deßerans de Victoria contra carnem ebttnenda, fuccumbere non rarb foleo-

*• Periculofæfunt dubitationcs iftæ.de di-uinifpiritusvircute. Arbitraii? neturaa-iorem cfle peccati ty rannidem,lt;iuam Spiritus fandi potentiam, eflficacitatcm , vir-tutemqueencrgeticam ? Atqui hoc pro it.

, cettohabecote, quotquot iuftificati ôc fan j ûificati eftis,fi fpiritus eins, qui G hriftuni amortuisexcicauit, in vobiseft: eundem ilium, qui Chviftum à mortuis cxcitauit, veftia qiioque mortalia corpora in vitara tenafcentiadignanireuocaturûjpcrfuum invobis inhabitantem fpiricum- Quam- ta.

i obrem hoc, precor, vos omnes alta mente teponice; quocquot Chtifto nomen dedi-inus,nos,inquam, iuftiheatos, fandifica-tos, renatos, amp;nbsp;Chriftifpiritu donates, o-raninô debitotes elfe; non carni.vt ad car-nisarbitriû viLlam’,eiusq;vitiofitatiobtc-pctera’; fed debitores potiùs fpiritui eifej vteiraorégerere in omnibus ftudeamus.

y, P, fift ûnè, amp;nbsp;longe omnium maxiroutn. Nam fi ad atbitrium carnis vixeritis ; futu- ■ rumeft,vttademmoriamini;hoceftgt;paU' latim pcccati tabe gratia Piuina in vcftr*$ animiscontabefeat; C HRisTiquebenc- 1 ■ficiopriùcmini. At fi fpititu carnis aiîbo' nés,opera,ftçidia.dcfidcvia, conatusdeni-que extinxecitis ; eiuscupiditatibusrepu--gnantes; proculdubibviuetis; in accept» -vitafpirituali perfeucrabitis Chrifti benç-ficiojqui fidelium vita cft, amp;nbsp;in quotum*-

R. ’ ’ Stccineaü rem fe habere ? Detneeps meipfam(vi' lediUis huiufcemodi dubitationibtu ) meas^ ailiiiK/ j diligenttùs expierabo s neque tampatulas aarispti- j bebo ÿs, ejuiJ^tritusfanhi efficacitatem eleuant â immtnuunt. Qm etiam (vr declrina moribui refi)«'' deat) nonrarooflentare filent Diaini fiiritHSpn' fentiam in eorum cordibiUjifui peccattrum tiorumfirdibtufint immerfi.

P, Alijs rclidisjtumaélcefto virtuteiiftat”' , que regulam in teipfo cxplorando obfef’ ! uato; Qu^otquotaguntur, mouentur,re- i gunturque non fuis cffrçnatis libidinibus. fed Dei Ipirituqj funt fili j Dei. Et mihi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

lt;le,qui huius Diuinæ filiationis certiorfâ-dusnoneft j neque renatus diet poteft» nequ?

nequc legis amp;propnæ confcicntiæaccu, fatjonibus vnquâ fatisfacict. Vtpote quæ omnibus numeris abfolutam, perfeétiffi-mamq;iuftitiatn à nobis exigat. Ad quam præftandatn impares fumus, ni fandi fpi-ritus virtusid in nobis operetur arquead-impleat id quod ille ipfe à nobis in lege exigit.

Per difficile fane eil, Diutna legû ebferuationi per-{Ktuo incumberes tanta frafirtim noflraçarnüvi-tiofitate circumuaBatii, eut le^û Dfuina pHtitaC fUne contraria eil.

. Quid nobis eft negocij cum lege nunegt; autcum eiuscondemnatione ? Nam vos C HRisT oinfiti, eiusquefpiritupracditi,. non accepiftis denuó ieruilem metus fpu titum, vt cum lege f ficuti olim) rationem haberetis:fed accepiftis fpiri turn adoptio'!' nis filiorum D e n fpiritum,inquam,Diui-n«elibertatisamp;amonsi per quern tantam D EI bonitatem percipimus.vt non folum (um inuocemusi fed intima familiaricate» confidentiaque, Tamorisimpecu, tan-quatnadpacrcmnoftrumclamemus. Qui aucem habet hunc adoptionis ipiritum, nonvt mercenarius, prxmij fpeautpeenae metu legis obfetuantiac incumbit| fedvc filius lubens, Oiuinæ voluntstû obiçmpe-rare atque obfequi conabituc.

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G f K, drW-

K. ArbitrornosneqaaqutunpoJ/itttmtuto, ttmß-denter, tarn fuautter p»trem nom'tnare, ntfi Dei flate nosjpiritus cuius tsflimonium eücertißununi', vtpote omnibus humants teflimoniismatus. SedijM funtjibficro, alia nota noßra regenerationis?

fà, P- MotusetiamDiutnifpjrituserunt, non incerta indicianoftræinChrifto renafcé-tiæ. Nam ipfe Dei fpiritus penitus fpiritui noftro teftacur, nos efle D e i liberos, gratia amp;adoptione ; vtpote qui per eundeni fpiritum in Chrifto fimus participes Di-uinæ naturæ.

17- P. Eft fané. Etfiliberifumus,etiaiiihære-. deserimussquodfaterincceffe eft: h«re-des quidemDei,quippc eius filij; cohære-des autcm Chrifti ; quippe eius frattes.

R. Qui huiußemodi teßimontum in ft habet, is fani minimivacidat, nequependet animo. Sedques alios motus inter nos requiris in regenitis?

P. Vtcognolcantfc vcracflemembtaChti-ftijatq; hac meditatione armatiingredian-turcrucis viam. Nam fi Chtiftum opor-tuitpati, atq;ita intrare in gloriam fuam; conicntancumetiameft, vt membranon réfugiant capitis conditionem.Præfcttira x fi confidcrent, quotquantæque comtno-ditates inde nobis proucniant.

P. Atqui ego ccafeo.eaquæ hoc tempore, H, patimur aduerfa, non elle paria, æquipa-randàvc gloriæ nobis olim præftandæ.

ï. tnfelix profedo humanm nuturi. conditio. Solui tninihomotxpcrituritrumnat, atquemolefliaf^ fo~ lui omniaptrfert/olttsgémit,ßolus dentque angttur, amp;iontabeßcit.

P. Imó, fihancvniuerfimachinam arten- if. tecontempleris, videbis omnium rerum naturam,etiaminfenfibilium,fummo,an-xio , veheraentique defiderio expedare Deiliberorum patefaótionein ; cum quia Jiobismaximècognata, abfolutamperfe-üamquegloriamnoftram defiderat: tum quia illo die inftaurabitur ipfa quoquci f etque immottalis.

P. Quiavanitatifubiedaeftrerumnatiira, jo. Si curmptioni i non vqicns illa quidem (hoc enim eft contra naturalem eius ap-petitum) fed propter eum, à quoita fub-iefta eft interitui. D £v s 'enim ad ler-öitium nóftrum fuftinet cam intcrirc; fpe tarnen cuadcndimultöpulchriorem,

loS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

amp; minus obnoxiam intcritui. Alioqui fru* ' I* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftrà ei ingenitum clfet perpetui ftacusde-

li nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiderium.Liberabicuritaqueipfaquoquc

ab in teritus feruitute, fietqj adcö immor-talis.fimilique vtetur libcrtate.in eo quod

• ' eritab interitillibera,curaapparucntglo« ria filiorum Dei. Scimus enim, vt omnis it, rerum vniuerfitas hadenus nobifeumin-gemat, amp;nbsp;doleat, itidem faóturaaddiem iudieij. Non eft ergó quodconqucramilt, quafi ioli ærumnas perferamus.

R. Uifera ent'e ptorum conditio,quamuii fittrun affliäionum comités babeant res omnes creatas,

P. Imà habent etiam fideles ipfos pietatis coryphæos; neque tantum participes hu- . ius crucis, verum etiam antefignanos .Nó cnimfolùmiplàrcrumnatura.bominein-feripr,patitur,tolerat:fedamp;nps Apoftoli, qui primitias fpiritus habemus,idque magna copiai amp;nbsp;tarnen italaboribps prerai* mur; vtpenitusgemamus,Deilibcroruni adoptionem expectances ; vidçlicetdum ‘ ca aperte præftetur; vt in altera vita futurum eft j cprpprisque etiam noftri libera-ttpnemab interitu.quodfuturum eft,cum ‘refurgemus.

,4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ ' ' P. An I

P. AnnonvidcsmeiniftumcarceremEu-ängelij caufaconieâum ’ Neqüe eft quod offendaris,aur miieris:non enim adhuc in noftræ felicitatis pofleffioriem veniraus, nifi fpe.Spe enim nunc folilfflfflodo falui 24» fumus. Verum cum erimus in ilia fempi-ternafclicitate,non iam per fidem.ièd co-ràmapertèDeumvidebimus 5 tuncamp;Ja-boribusamp;fpecarebimus. Namfpcsquas ccrnitor, fpes non eft. Eft enitii fpes boni abfentis, quod defideratunqui autem fieri poteftjVt quis quod cernit amp;nbsp;habet,id fpe-rct’Siigitur.quod non cernimus,id fpcra- 2^, mus: fatedum eft, nos nifi per fidem, non-dumreipfapofleflioncmtenere ; fed per patientiam expeótare : quæquidem fpcs nos fouet.

Pf vftKTOfatear, aduerfa baCi qua chriftianino-i gt;igt;inifpT0feJforet perpetiuntur, noflrit viribiis maio-tamihivtdentur: ttaqueferridnobùvixpojfearbi-tror,

P' Habes huicimbeCillitadpfçferttifljmüm, 26» paratiffimumquerämediumi Nani fpiri-tusimbccillitatinóftr£efubuenit,potiflï-mùtn in petendo amp;nbsp;impetrartdö à Deo pa-tientiæ 8c æquanimitatis döno, Nös enim quamuis rcnati fimus, atque fpifitü Chri-ftidonati,cuminmodum,cùmaffligimur; «tumnis opprimimur ; vt precari; ficut

fieri debet, nefeiamus. Sed ipfe fpiritUJ precatur pro nobis gemitibus inefFabili-bus.

R. Arbitror,teJI)iritUftiomineittteIligerepitrteillitittgt; (]U£ in nobü per Chrißum renûuata, ad Dei^loriam nifitur. Nam ex ea proficifeitur, per Spiritusfatidi eperatione,in nobis certaquadam intima dr occulta Deigloriacupiditas} qua apudDeumftlpplicationis tnunus obit} atq^ idcircb verum eii ,ßtritum bac ra-tionepro nobis precar ii tametß idnonnunquatlt minime animaduertamus.

P. Satis hoc eft,quod qui animos ferutatut Deus,nouit, amp;nbsp;approbat ftudium occulta fpiritus noftrijqiii pro fanftis.verisqj Chri ■Î7. ftimembrisadDeinuium precatur.

R. Praßantißima fane piorum confolatio, cum intcl-ligunt ,fltamfalutem ab huius mundi aduerfitatibui impedtri, aut retardari nequaquam poße.

P. ImóDeuamatibusomniacedûtadboniî; fiue profpera illis contingât ; fine aduerfa,

R. Excellentifimum meritum mihi narras eoruni; qui dtuinum Nurnen amore profequuntur.

P. Faceflat meritihumanimentioinDiui-no cólpeólu.Dei enim gratia fumiis,quic-quidfumus; ex cuius propofitoatquede-creto æterno atque irreuocabili, euoCati funt, quotquot ChtiftifpirituaftlatiDcû 29- redamât .Nam.vt fcias,quos Deus præilo-uit, cos etiam deftinauit confimiles fore ittUgi-

imaginis filij fuiivtipfe Chriftus fit primo-genitus.princcps caput in multis fratri-bus.Hincfidesin Deumjhincamorvcrfus Deum, hincfpesæternævitæ, hincdtfni-que æquanimicas,tolerantia,alacris ctiam paticntiaelcdorum in aducifis.

R. Nunc plane intelligo caufam, ob quam multi repliant à Chriflianadifiiplina; crucis horrore fiilicet ferterriti; adfinem vfqfj per feuer are nolunt.

P- Remacutetigifti.NamquosDeusadeu fo. quern diximus modum dcftinauK,eos etiä diuinitusvocauit. Quosaute itavocauit, eos etiam infontes,non folùm eis pcccata no imputando.patratafceleraremiitcdo, amp;condonando,eovumqueiniquitatcste-gendo,reddidit; vcriim etiam fpiritum iu-ftitiæeis impartiendo; eos Gbi amicosamp; iiliosafciuit;virtutibusamp;: muneribus fpi-titualibus ornauit.Quos autem hoc pafto teddiditiuftosamp;iniontes: eofdem etiam glodaaffccit: inhac quidem vita, fpe fa-fta-, in altera verb reipfaaffeftuvus.

l!gt;i.agnaprtfeitoraptor admiratione, cum te hifce derebus differentem audio. Nam adhacquiddtcere foffumus!' quid obijcerevalet carnisnoflra prüden-tia,vel(ytrebiiùtdicam)diffidentia?SientmDeusà nobis eli.qui nos eligtt,vocat,iufltficat, ér glorificaf. ^niseritcontranos? quisnospoterit àfalutevel in-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V. Ne-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftt2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aâ T^omanos

ji, P* Nemo reuera,prç/crtimcùmDeiistâfl' topeiènosamàrit, vtraoipiiasßliotioti peperceric.fed pro nobis omnibus in crii-cemdederiC.Cam^aehxcitalehabeatiti mi frater, quomodo non cum eo exteri omnianobisdonabit ? quienimßeript}' ted, vcqtiipt£cipaalargitur,etiamadcti-tamentanon Jàrgiatürï

R. PlanißttthtföM ha tua ratiocinätionts i Va«le ,[lt;gt;• lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Utij^plttiißima EXiis(Hirnliquet, verumeßeiUud

tuumpronunciatum j quo affet is, nuUi eße dawna- , tioni obnoxtQS Perlin Chrißum inßtot.

Qüiseritqüieleäos, abfoluenteDeó omnium potentiOimo Indice, patreqae id: amantiffimo, aecU/èt ? Qms erit qui nos códemrier, podqaam Chridaî Ie fus mot-tuas eil pro iiobis, nûdraqne peccata cx-piaair,amp;:infüperdemorte,deqaepeccato triamphâtis, nobis innocentiâm confe- j renSireaixitjamp;côrcenfocœlOjGeodextc-raalEdet, pleniûîma potedate prædirusi . nobisqae patrocinätüc! Q^isnosdiuelbt abamoceDei ? Qms,inqaam,eiSciet, vt dubitemas, aut non ctedamus à Deonos amari, atqüe eainßdelitacepræoccapati, eumnoiiàmemusipdiadaerfænereshiec edicerepotaetanti An angudiaianvexa-tioianfamesiannnditasianpericulamian I gladius l Nihil ad hxerclpôdess mi frateti /

An non vides in nobis, quod li reris prodi-tumeft,adimpleri, vcrequenos poflcdi-cere,quôd maiores noftri coram Deo da-mabantî nos quotidie,quemadmodum amp;nbsp;priores,neci dedi,Dei noftri caufajac pro-inde vti ones lanienæ deftinatas habe« tijneque proptercàfide aut amore care-re, Imo in omnibus turn his, tumcæteris 37* âduerfiSifuperiores euadimus; idque faci-mus,nonnoftropte ingenio»nonviribus noftiis freti, aut virctrtis noftræ aùt meriti opinione inflati: fed per eum qui mera fua bonitate,gratia,arque fauore nos in Chri-ftofuoamat, arque défendit.

H£C per«« fiducie argumenta adeo commouent a-»imummeum,vtfoflhac nepiliquidemfim faâu~ nisneflrorumimperatorum, vel(vt reitiusdicam} tprannmm comminattoncs,amp;terriculamenta-,vt-fotequorum potetia in corpus fauire poßitiunimum mtem àfide at^ amore Dei diuellere minime queat.

’ Ego.vthuiciuftificationistradatuitan-ƒƒ.• dem finem imponam; fie mihi perfuadeo; nos renatos amp;nbsp;C h r i s t o infitos,neque à morte,neque à vita, à nulla deniq^ rc,quæ nobisvelmorientibus, velviuétibtis ppf. fitcontingere, fuperarijcertus,ipquam, ! fum,neque angelos, neq; principatus, ne-que poteftates, nequerespræfentes, ne-qucfiituras,ncque res excelfas,neqnc in-

fimas, nequealiud quidpiam corumquS funtin rerum natura,pofFe nosdiiielJereà Deiamore; qui eft in Christo l£SV ‘ j Dominonoftio. Tantuinabeftjvcryräno- 1' ramvelcradeliûimatortnentaà Chri' STi profcffionenosqueantabducere.

F. IxtuaißaBratiane, Paule, »onfolumamortWgt; , . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quo Deus nos pro/equttur ,fid eius et tarn confiantu,

firmitatem, atqueßabtlitatem conipertam, expls- ‘ ntartßßdbeos vtcertwfitn,nulliireefficipigt;ffe,'a J Dbvsww/« Christo lesv,ßtuttim j, tnembranonamef, ö“ipfiviaßtmänobüfegt;Kptrsgt; tnandttsßt.Verumeniwuerbvtiexpropofitaiiietbi-doperßtao, adhuc egtfti de Chrißtana inßttiit, ßo' ne^yofiendißi, neque Gentes infinies po/ß reJdiob- _ (eruatione legis natur as neque ludaos operibtu lefi ßriptasctim neuterpopulusomnibusnumerisab/ob ueritDiutnavoluntatispritcepta,quafimmumeb-feruationis apteemefflagitant. Atque idiircbrnbit H froponiturprafintißimum remediumpcrEuan^tlij h pradicatienemsvteredentesin CHRisTvuifi‘ ßi fiamus : atque eiusfiiritupraditi.debitis obediiü' tiaoffieqs fttmmaopeincumbamus-, rttanderntom CHR ISTo,credentiumcapite, atcrnafiliiitdt . potiamur. Sed nunc fitperePi maxima tua Epißob* difficult as. üam ßfide iußificatur hems, der Cbrb fins aderedentes tantum pert met -, profeélb reudoin ß edifesnenAbraha. îdamvtitutevides•.paueißuiiiigt;‘L ' Abrahafeminc Cbrißi dtilrinam recipiunt.Himfib r.

'ftquidam non obfiuri diäitent, lefum huUc N«^«. ftnumno ej[e verum Mcßtiim,p9puloifiaelttiiigt; pro-fitijluin : Alij verb afferunt, verum ilium qutdem effe 1 Meßiamtftd Deum fuù promißK minimèjieti^ejat-

qvt prout illilubitÜe fl,populumfuumretectffe^GÙm ««tem horurn neutrum verumßt, vt ego qtudem ar.

' mitâtes jeui iituluni dabas, de ekéiionefeu vocatto-it Gentium lud,Mum reieliione,.

' Quodattinetadraeotû populariurare- Caput^t ieüionê, vel(vt reótiuscli‘caiTl)infidentia,

’ »on poffum abfq; animi mœrore otatio-■ quot;cmhabete.NamverumdicoinCHaifto, ■ nonraentiür.teftantemecumeonfcientia Afl.g.i. ' ®caperfanólumSpititügt;magnomeanimi uCorji.^t ’ Colore Scinemiflocruciatuatbci, ludæo- 2.

' 'ntuentem. Optarim enimipfe à Chnfto ƒ*•quot;* • [ ‘^alienari meis fratribus, mihi quod ad I ^quot;manânaturam pettinetgt;cogn^tis:Tâto 'os,tamq;ardétiamp;fynceroamove copie- ■ Suntenimlfraelitæexfcgregaio,amp; '

’ ^paéliones, quibusdatalexeftamp;cultus; Epb.i.Ht ^’Jibusdicatafunt promifTazquorû deniq; A

, h^atenuseftcoxternalisDeifermOjDeus ’ l’^anteomnia laudâdus in fempiternum. ' Ha Amen.

non eil,quodaliquisindubiuni vocet,lgt;i ne lefus Nazarenus verus Meffias ; Ifraci*' i| tis promiflus. Quod auceni dicis, aliosef fc, qui Deum inconftantiæ infimulcut.ß' tj ncdoleo: nam hic error exignoratione di' uinidecrccioritur; quo femel fancitutO) ' nbsp;nbsp;nbsp;in Dinina mente , foloseredentesferuai’*

, dos.Etquôdludæiarbitrantor,hancpt(’'|ti| - miflîonem ad fe tatùm pertinere, toto(’' (n dicifolct)crrantcœlo. Neque tamenillo'iii , . • ruminfidétiaDeum infimularepoteftiß'

K Conftantiæ, quafi eiusdidura excider''’!Hi| -- quianon otnncs qui carnali propagation«^

7’ Gm.2i,n.

Sup.2.tif»^ funt:nee quoniam Abrahami progenie^'fe iideo funt omnes Abrahami libenveri^' i(| I genuii^ j hoc eft, credentes Sc à ciedentiAii pâtre oriundi. Sed ab Ifaaco ( inquit Deus Siu, Abrahamo ) tua denominabituc^gcniesjlli, quodperindeeft, acfidiceret:Nequaqn^( Abrahami libcrivocabunrur.quicx te Ifmaëlem carnis filium onentur,fedi)d«'.iiç

mum amp;nbsp;veri tui hberi,Dci filif vocabütiirgt;li|, qui per lfaacum,fpiritus potiùs quàmcat''i(] nisfilium, originemdncent. VtminicrOL dicamj non funt veri Ifraclitac, quit unqu«^^ corpo-

Céiput nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n7

Corpore funt Abrahami filij -, fed qui funt |f''xproraiffionefilij j hi progenies haben- G«l.4.n

gt;'Waeft, nonraeæintetpretationis veri- ' i' 'is, quam ipfi nouitatis infimulant ; cura '’tophetarum vaticiniaamp; condones hoc

Y quot;lerint, 8i inculcaueririt. Sed ne mei pof' Wares de mea interpretationc conque- . )'’itur,diuiniNuminisdiftaaccuratiùsin- 9. v'piciamus. Promiflionisautemverbahæc Gen.ts.io, lil'inttVifara te(inqiiit Deus)hoc tempore, if'^Uahamumalloqucnsi meoque fauorc #''ibebit Sara filium j quamuis amp;nbsp;ipfafteri-î’hiamp;vtetqucaeratefitisconfedi. Itaquc ÄsDeü hoclfaaci Sclfmaëlis typogra-Wtam ftiamelclt;äionem omniumcredé-

(Gue ludæiillifint, fiueGentiles) c-(^quot;'nusadumbraire, arque oftendilfesvt eo gt;'iftocompcrtum faceret, feDeum effc quot;nbsp;' ''quot;quot;niumamp;ludæorumamp;Gentiumi amp;æ-■' quot;rfuos eleétos exvrroque colligerepo-'WO) non Garnis propagationCî fed pro-'/''SionisGdcamp;acceptione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^9-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H 5 nitHrdm.

nituram.Nam-.vtnoßi,Hagar eratancilla/ic^'ffitù, Abrahami concubina, »on prim aria vxor-.ttaijuet»

partus non id iuris habebat, quod Sarst itberis mit-debatur.Hac ob caujam ifaacus amp;nbsp;ifiadprogenin, 1 praflantiam atquedignttatemeletlipoptilibabiitl'

ißnaelver'oeiusq^poflerireteblifunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

P. Dclcgitinio rnatrimonioHagarisamp;A« brahami nolonunc difceptare, multöcw minus de iure ^lis ex eo ortæ: imô reliäi hacquæftionc.akerûexépliî.cuirefiagât* nequeunt,illisopponâ.Neq;eniminS3rç . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;atq; Hagaris proie, tâtumniodo typusiliÇ

’• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cleôtorûamp;reieaancorûpropofituseft^i 1“.

uiniqj Numinis çternû decretuadubratU. amp;quodâmodoreferat(j:fedetiâinRebcC’ ca.çx vno Jfaaco pâtre no/lro,vteroferen-te geminos , lacobum nempc Si. Efauffl.

ti, Nam eis nondumnatisfamp;ideônequebo-no, neqj maio vüo funólis; vt Dei decreiu ratum eifer,ex eiusgratuitaeleôtione,nulla habita rationeoperum,autmeritoruro) /êd, vtVocanrisfauorgratuitusajapatetet. arque permaneret: didiîfuitipiîRebec-caeàDeo: maioremferuiturutn minori.

amp; Memini legere Dtuinum hoc rejponfum Rebec(sih‘ tum in primo librolegü. ibientmnarratliefis,^-beccatnßerilem louamoralßeprectbustamp;exorsßß Vtconctperet■. Sedcùmfœtusinetusvtero conßdi-fçtHr}fatiùsfimoridttcebat,q(iàmita(rttciiiri.itij^ iiltirii

' Caput I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jip

!, iiàn)) id loUA eraculumpercantandam adytj à qua H f(]}ottfunt hoc accepit: DuagentesJunt(inqutt leho-!gt;( Uli) inventretuoj duo^exvteropopuhdtuiden~ t, j fac, qnorÜ alter alters plus potent, mtnoriq^feruiet tnaior. Deinde,vti narrat M.ofes,cs]iifeao adparien-I ium tepore,ferebat in vterogemellos: quorum prior , tgreditur rufus tot us, amp;nbsp;yilloft cetonis mflar,cui na-) iienEfausimpofituell. Deindeexijt eittsfiater,Efai gt;nbsp;talie inmanutenensiisIacobusnominatitseli.Hanc i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;arbitrer, Hißoria firtenr. quaeleclionis Getium

{ à’teiellionisludaorutnnpumeffeafferis. Quomoda ( wtebacfuerint adimpleta, per lubenter ex te aadiä. ,i *• Hoc intelliges ex vancinio Malachiæ Î, Prophetæ,cuius verbafiinthec: Amo VOS. ;lt;l aitlehoiia. Quod fi quæratis,inquovosa-

mem; Nonne lacobi frater erat Êfausî in-1. quitlehoua. Atquilacobumamaui, Efaû i-i autem odijeiusq; montes in vaftitatcmamp; ij| poffcffione draconiij 8i folirudine rcdegi. [/, Quod fidecreucrintldumçife.qui perua-i; ftati fint, diruta refeóluros, fie dici t armU [, potens Ichoua:quod fi conftruxerint.ego ;/ îuertâ;vocabûturq;fines impietatis,amp;r po pulusinquçl'ehouafæuitjin perpetuû. Id (' ^vosveftris oculis fpedantesdicetis.ma-ginficâdûeire lehoua per fines Ifraëlitarû. (, Dura fane fententia, fed iuft/ßtma ; vt ego quidem arbitrorji neq^folu in tjipo,fid etiain antitjpo.Hac e-vimdiuiniNuminis iiidiciaveneraripotiksoportet, •d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H 4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' qudm

quam cur'toßusperfirutari gt;nbsp;e^iq, rat um atijueßr-mam apud me,perniciem ttoßram à nobiseffe-,/atu-tem autem à Deo. Sed qttia hie agtniris lacobttarmn Dft. tj, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caufam; qutfaa/altitisproram (quod atunt')^ pup-

pim coUocant in fua pro/apia, in ctrcumctfione, in o-peribtu deniqueéf tnertns adimpleta leßs^ etrunt Jane obieäienibtts rej/ondere oportet. tlt;tam/ipopu-lum ludaorum femel elect u Deus reijxit, a/citis Gentilibus , quemadmodum J/rettu eit E/aust équot; «nnor natu lacobus ad ptttno^enitura dignitatem eteclus eliprofeclb profopolepßa ac perfinaruM accept io vi- ! detureJfeOpudDeum.nedicaminconflantia, Quid t ^hittdiceinuStPaulePconeedenins ne tudaisittiqut- j tatem inDeo e/fe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Dei operumæquirasnonànobis.nequeà J notlris cogitationibiis pendet.Sedvtora-colo Diuino iftonim obürepentiatn oti If obruremus,/ciantqj Deum elfe omniam / gentium Deam} vcUequeomnescreden- I Ex0.jj.t2, tes feruarii vide quid refpondeaturMod / bis verbis cum Deo agenci : Ecce tu (in- I quit) dicis ad me, duc populum itlum; tu ver6 non otlenditlimihi, quem Esme- )f cum miiTurusiamp;tais me tibi nominatim ef' f fe notum i äcapud te valere gratia; Ergo Ci f apud re valeo gratia, doce me tuam viam» ( quö fecogno/cam, vfapudreva/eamgra- ■;( tia; ümuletiamconhdera Gentern hanc p

S. QudfiDetu non fit omnium Deus,aut folisïfiaéli. tit fua clemeiitiie atijue bonitatis thefauros imfcrtiri decreuerit.

P. Audi reliqua:tuin Iehoiia:Egometpræ-feiisibovnà (inquit) teque.quietumred-dam. EcMofes: fane nifituipfepræfens fis iturus, mallcmnos bine minime abduci. Sedqua tandem ex re dijudicabimus, me tuumque populum apud te \i ai ere gratia? Nónnefi nobifeumeas; vtitaego, popu-lusquetuus populos omnes , quos terra fuftinet, antecellamus?

Oterquiter^ nnftrasorbitomnes nattones,fica~ terisreieäis, vnustantummodopopultisludaorum ^eonratiofiisfit.

Sinemeperuenire quovolo.lehouaau-tem Mofi refpondit, fe iuxta eius poftula-tum faâuriim.populoquc angelum mini-nic ducem daturum, fed fe potius fua præ-ientiaatque fauore introdudurura popa-lum in terram promilïàm.

Verum.Sed maiota etiam petere eft au-fus.cùmdixinOftendemihiquæfo, leho-uajglorijimtuamatquelplcndorcm. , §uidaahac leboua?

omnc bonum meumj amp;nbsp;exclamabo nome lehouæ coram te : niiïerebor tarnen cuius V' nüferebor, amp;nbsp;vifceiibus commouebor, fuperquem vifeehbuscommouebor.Ne-ix9.ii.19. que vni populo addiótus ero, fed tocius orbis curam habeho.

R. O clementißtmum Nunien, Deuntje in perpetuum laudandum: qui (ua mifertcordht vt/cera non vnipo-pul9 aut ndtioniaddictt.fedprofuobeneplacitode-promitfui clementie the/auros in eosquosvult, àquot; quandocunque vult! une plane mteütgodentetiem hanc Diuina manifeflatiottii referri dtbere ad hd (treumflantiam. Nam ex Mofispetttiantcontperti euadtt Dtuini rejponfi explanatto.

P. Exifta igiturdiuiniNuminismanifcfta-tione,ne dicam,definitione,colltgerepo-teris, Deum non elTeaddidumfolisifiaC’ litis ••nequeillorura roerirain caufa cife.vt popultjs Dei cenfeancur.Nam Diuina cle-dio atque vocatio non eft voJcntis,neque currentis; CedDei potiùs miferentis.

R. Reuera e^^o fie credoitantam^ jpem concept de créa-torii noßri bonitate erga humanumgenus, vt mi-, fereri velit nonfolum Indaorum, ver urn etiam Sej-tbar urn, Aj^riorum, Aegjppt iorum, uliarumjjgen-t turn,qua orbis diuerfas partes incolunt: mod'o ne tpft fuadtffidentia,antmoq^refrailario,reqciantàfecle-meniißimiNuminisfauorem.

Scriptura de fcelcratiflimo atque pcrfido regcÆgypti(quemÆgyptijfuoidiomate Pharaonemvocant)prçdicat:qaemDeus, vtpote crudeliffimum amp;nbsp;immorigcrum, hisverbis alloquitiir:ln hoeipfum excita- Ex0d.ç.i6, Hi te,ad Regium inuniis euexi,amp; adhuc vi- '7.

Hum amp;nbsp;iiicolumem feruaui, vt oftendam intepotentiani raeam; amp;vcannuncietur nomen meum in toto terrarutn orbe.

R Jttßißimum eSl Dei iudicium,quofidelet confirm^h cruäeles tjfrannos occMitt, refrailarios indurat, eb-duratis lucem deirabit •, (irquodmaioridignumeSl admirationey non folùnt r» vtitur : fed etiam eorttm errat is adfuam^loriam illuflrandam.Tam efl egre-gius biinarumrcrum arttfexyt prauis tmpiorum co, nattbtts /uafan^lißima porouehatcvnßliit.

P. Vides ergoapud Deum nullum efle per-fonarumjpopülornmjnationumgt;funólio-numdenique autdignitaium refpeétum, in puniendis fceleribus ac peccaiis : quin potius, vtiuftiflimumdecetiudicem,roa-Iis mala,bonis bona rependere?Miferetur ergo cuius vult: amp;aduerfoautem indurat, quemvult:neque eftvllusmortalium.qui cum eopoffiiiuftèexpoftularcjmultöet-iam minus euminiquitatis infimulare.

R. Hoc minime concèdent ludtü, qui arbitrantur ß, lisipftsferuAtftmtßeDiumamfkmtntirm, stdte, gendttf

gendMeorumittiquitutesZ reliquif autemfrbü M-tienibus purat^iejfeexitterno Dei décréta occtCA-tienem, obfirmationemt cordis indurationem, exi-tiumdentqueaternum. Sedquando femel cceptlu-dtorum caufum patrocinari, qutfa te,vtpitucK mihi rejpottdeas. CurDeusfuccerifit ifrtiélitisEuangelq

quieiusvoluntattpoßitrefißere?Si,inqttam,lttdiiio-rum cacitate amp;nbsp;inßdelitatefit,vt Deus illußret fua gloriam, inter reliquat ar bis nationes j quare expra-brat ludaico populo faam diffidentiam atque dun-tiem?

P. Scio tc alieno ftomacho loqui; idcircó ludæo obtreótanti potiùs re/pondebo, qiiàm tibi ; dicamque iftanonin te, fed ad ao. ' te.Ohomojterræfili.vcriBibusabiedior, Dfe.t. /i diuino carcas fauorc. Tu qui$es, qui ex aduerfo refpofas DcoîSi teipfutn inipieis, annonvidesperniciem tuamex teipfoef-fe? Namproduritietua, amp;cordepœni' tendi nefcio,theiâuriiâfti tibi iräj eó quôd copiam benignitatis Dei amp;nbsp;tolerantia’, ac Jenitatiscontempieris.QixpdßjVtlacobi-taloqueris, ludaicicjj populi eledionem vrgeasj teducito in memoriam prifeorum Ptophetarutn concioncs.ipfisque patefa-daoracula j quibus diuini Numinis natu-ram, populiquelfraclitici venturafuppJi-ciaoboculospofuerût. Nû dieetfîgnien-

lum fiûori, vt Icremiæ paradigmate vtar, curmcitafecifti’An nonliceteijcxfuaar-gillafaccrequodlibet ? An nopoteftatem habet figulus, vt ex eadem luti maiîa faciat aliud vas ad honorem, ad vfumque return odoriferatum,amp; delicatarum ; aliudaute adignominiam , amp;nbsp;ad rerum fordidarum, fœtidarum,atque immiidarumvfum ? Sane,qui hoc ncgat,amp; figuli poteftatem ne-gat;amp; Dci poteftatem mancam elTefalso credit, in gubernandis amp;nbsp;inortaliumnegotijs.

Abfithxcàpiiiimpiaperfaafio. Verumenimuero, fntgna meafficü Uttcia, dum mihi reducis in meme-nm fitneiißimam ilium lersmiaioncionem : cuitit Verba memoria mandare veluisnec te^credo)pigebit, Paule, fieaelucidandatuadoHrinitgratia recita-ttero. _.n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

iiftjuh lehdua) leremtam aBoc/uens ; defiendt in daniumfiguli, ego iliic mea dtäa tibi enuncia~ io-lgitur,egodigreJfiuQnquit )indomum figuli,euttt uffendtOpusfacientemtnrotu.Cum^tnfigulimanu (orrupturn effet vai,t]uodex cretafaciebatjiterauit, amp;nbsp;ex eo VOS fecit aliud 5 vt ei vifum eil. Tum mecum Uhouaficverbàfecit:/cilicet ego nonpoffum vobüfa-cere, vt figuhuifiei domus ifraelitiea ( induit Jebo-) Qÿl quidem quodeil infiguli manu creta, eftis ^’nneamantt,domusl/ra'élitica.Verbigratia:Mtna-borali-

hor alicuigent i aut regno euerfionem, excidium, tn-teritum‘,Sieagensgt;cuiminatHsfuero,feß à/uisfce-leribut retraxerit, ego quoque malo temper abo, qito earn afficere cogitaueram, Kurfum promittam altcin genti aut regno conflrudtionem, acflabil'ttatem : fi me offendertt,meis diet à non obtemperando.ego quoque bona temperabo,quod in eum coferreßatiierain. Q^apropter age, refer ludxit HierofoljiKitanis hac verba : Sic dicit lehaua. En ego malum in vos mo-lior, (S'quiddamcogito\ retrahitevosàfuaquilqiie vitiofacenfuetudine ,veflr/is^confuetudines amp;nbsp;mores corrigite. M.inim'everb(mquiunt) quincogita-tiones noßras fequemur, amp;nbsp;fui quifque animi pra-ua obfequemur improbitati.

P. Egregiilmfcilicec refponfumablfracli-tis datûad propugnandam amp;confintian-damDiiiinara cledionem; de qua tanto-pere gloriantur ! Hæccine decent filios Deiadfalutem eledos?

conomial NamfiDeus nouit ifraelitas, cceleßisfeeder is fore defer tor es, cur eos e legit Icum verb fadifra-gos vidit, cur non fiatim reiecit, puniuit, contriutt, at que in nihilum redegit ? Denique cur non fiatim Gentes in populumfitum afeiuit?

Quid hoc eft didu Î SiÜEVSvolens fuam iram oftedere, amp;nbsp;feuentatetn, fuatn-que potentiam declarare ; tulir magna pa-tientiaad tempus vafairæ,perniciei,reie-diónique

Caput 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii7

ftioniqucaptata ( quales reuerafilnt in-creduli amp;nbsp;refraftarij Iiidæi)vtincosdeinde grauiùsanimaducrtcret, arqueita po-tentiam, leueritatemqiie (uam cclcbiein, ilkiftiéque redderet: eft ne proptereaac-

, cufandus^Qujdetiäfi.vtanipli’declararet 2^^ fuifplendorisamplitndinc invafismiferi-cordiæ, Gétcspparauit ad gloria? An pro-pterea humanis meritis hoc afcribi de bet?

R. Quidefiiü mirttticogttat,planein/init. Sedvide ^drurjui 'fraelttaobyiiat: Si DetK(inguiut )Iudaos perfides yimmoriger OS,(ir refiaflarios punit,/do fan'e vtatur iureinon tarnen propter hos feeler at os, abdi~ candus effet populus Ifracltttcus fita praflantia tftr di-^nitate,quitnuncträsferturadincircttcifis,diuini^ faderis expertes, lt;ûr, vt ludieiexißimant,riieclddos. I'tfummatim dicam: neguaqualudect Deuaccufant tgt;ituflitta,quiafentes l/raelitas punif.fedeumtncon-ßäthe infiniulant.ex eo quod per Euagelij pradicatio. nem nouu pcpulii fibi a^greget ac Ger Ues adfe vocett quos alias Ipreuiffi, adeo^ odiffe quodam vidcbatur.

P' Nihil mitum.fi hoc facit. Sic enim créa- 24 tor omniü mortalium Deus ab æterno de-creueiat. Nam quosinDiuinafua mente elf git, poftea diuinitus vocauit; no foliim ex ludi’is, vetum etiam ex Gentibus.

R. Atquihocvideturl/raelttis nouu amp;infolenstplette^^ g’lt;ttureclamttät,doürinamhanc effe aduentitiädr (enientttiam, àDiutnù^vatibm prorfus ignorata,

23- P. O candidos Prophetarum interprétés/ Gfe.z.2^, Annonmemincrunt,quidlehouaprorai- ,■ ieritperOfeara? Vocabo (inquit)populugt;

26. quimeusnoneft,populummeum:amp;eani gentetnj quæ diledra non eft, diledam. Et critinlocovbi didumfucrateis, nonpopulus meus VOS ; illic vocabuntur Blij vi- i uentis Dei.

• P. Audi etiam quid ex aduerfo Efaiaseb-metcontra irra'ciitasreijciendos.EmmB, inquit J fueritnumerus filiorumiftaël, vt

22 ärenamaris; reliquiæ tantum ieruabütur. Namrera/cuerèarqueièmel, idquecuni iuftitia; rem, inquam, ièueramfacietDo-minusin terra.

R, Ergodiitum failum,^ iurf.tampaucoseorum feruatum tri produit Votes,Res tgttur,vtvideotrre-uocobilis, quiaiuß'e décréta,

29. P. Audietiam.quidprimacondonedixc-ritE/âias.deludæorumreiedione : NHi Dominusfinquitjexercituumnonnulluni de nobis fernen reliquû feciftet, nos qui-dem Sodomæ, Gomorræque/îmilesfuif-femus; perijiremusomnesprorfusobno-ftram perfidiam arque pcruicaciam.Nam, vriciasjæterni Numinisinfigne benefici/i cft, quod ego, pauciqj ali/, Dei Euangelio j ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;credi-

ƒ• Hoce^oprocompertohabeo. Nee minus arbitror I Dtuitiii dementia manifeflationeeffulgere in veßra VocMttne,guàm in neßra. Sed obfecre, quiddieemus «dhoc, ijuodtarnmultiGenttlesM.eßMmex ludais , ertuntfludais^promiffumamplexanturiludaorutn «Htem tarnpauci credunt? dim ex Diuina gratia v-ttift^yContingat eledio,amp; votâtloivnde tarn magnü diftrtmen,vtexhtstamrarijextUisverbräminnu- ” Iwa»/'» nieri Cmt^isiv m redpiant? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-t.

EgoficfentiozGentesquænon feótaban-turiuftitiam operuni, authumanorû.ine-titoiumjapprehédiiTeiuftiiiamjiufticiatn, 3/-inquam, quæ 'afide manat. Contraveró Ifcaëlitas, qui fedabätur ex lege iuftitiam, idlegisiuftitiaranon petucniire.’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

It Quid eau fa efi? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;•*

Vtcgoquidemarbitror, quia Ifracb'r u. nonexfide quæruntiuftifieri.fed exope-ribuslegis;proram amp;puppim,quoddici-tur,fuï fiducisE in fuis fadis collantes,, ld- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î

eoque ofFendunt lapidem ofFendiculi, quodetiam Efaias Propheta futurum prç-dixic ; cùmexoreDei lacobidasalloqui-tut, his verbis •.Eccepofnurusfum inSio- E(a.g,]^ ne lapidem impaétorium, amp;nbsp;petram illi- ^28.16' foiiam:amp;quifquisctedideritineum,non t.Pet.2é j pudefietnequefallctur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l E.Euen.

R. Euentui fane reicomprobat PropheticumrMCf^ niitm, Chkïstvs enimlapiseSloffendiculiiit' credulü immorigerü. Atÿs qutdefu guidperfid dem adhAre{cunt,eflfllt;tbilefiimm£ ijaietis, pacis,fe-licitatts denique fundamentum. Sedvt verum tibi «lequar,Paule, peßime audisapudtuespopulareseb bancdoélrinam. Arbitranturenim teexanirmo^e loquij aut gltriam tuam ex eerum incredulitatein ccetibus Gentium qitarere.

Caput 1». p. Frater amantiffimc,te precor.vtiftorüm »• verbis fidem minimepræbeas. Nam certö tibiaffirmo, animimeiftudiumpropen-fum cflc ergaeos.Etfanè ad D e v m preca-lione efFula faluté procuro ifra'élitarum; eamq;fummoperèopto, deque eaDeum vrgcre^non ceffo; commiferationis potius tadus, quam infeftationis aiFeótu. Nam dccishocteftari foleojeosinC hristo»

•* in gratia, inEuangeliovexado.Deiftutlio» id facere; fed infcitc.neque ex notitia.

R. idipfumegofemperiudicaui. Sedaudifbi quidam videntur,quodam Diutni honorisfludioferrt,â^b enfeadeppugnandamfidei iuflitiam impelli. Veriim ßquisin eorum animt penetralia irreperetjfort afis vider et eos,non ad Deum omnia fua confilia amp;nbsp;(etia-tus referre. Interea loci ntlim aliquem damnare.Hel tarnen dicere audeo , eos carere omni excufationis pratextu apud D e v M : //«r per ignorantiam pee-tent.

Oftendam tibi malifontem. Iftiigno-/« tantes iuftitiam, quamD E VS à nobis re-quirit, amp;nbsp;propriam ex legis aóhionibixsj abfque vlla fide ftudcntes conftituere, at-queftabilire; Dei iuftitiæfenoluntfubij-cere. Diuinæ autemlegis obcdientia, vc nontelaceat, fine fideiiundamento.larua iulHciæeftpotiùs, quàtn Deo grataiufti-tia. Porró obieótum quod fides intuetur, coçternalis,amp; coëflentialis Dei fermo eft* faiftus caro j verus Meffias, fequefter ku-itiani generis : Finis autem legis amp;nbsp;extremum, eftidemipfe Christvs, adiu-ftum amp;nbsp;infontcin faciendum quiconque ci fidem habet. Vides ergo quantum fit diferiminis inter iuftiiiam legis, amp;nbsp;lufti-tiam fidei î Quam diftcrcntiam mei populäres permilcent amp;nbsp;confundunt. Mo- r, les cnim agens de iuftitia.quæ ex lege eft, le«. ,g his verbis earn defcribit; quod qui præ- Exo. 20.11, ftiterit ea quæpræcipit lex, viuet per il- GaL^.i^. la ; alias eXecrabiles pronunciat eos, qui De^ nonpetmanierint in omnibus, quæ fcri-pta funt in legis volumine. At cum i-dem Mofes ditrerit de iuftitia ex fide proraanante , ad hunc modum loqui-tur. Ne dixetis in corde tuo ; quis a- 6. feendet in cœlumî hoc cnim perinde eft, acflquisvellet filiumDEi Christvm è

cœlo deduccrejncquc dixcris cum animo 7. tuojquisdeicendetinabyirum ?hoccnim eftcundem Christvm amortuis exci-tare,autreducere.

S, P. Propefinquit) eft verbum in ore tuo, amp;nbsp;De»32.4i, corde tuo; hoc eft: verbum iliud fidci, quodnos Christi Apoftoliprædica-mus.

K. Nunc plane video, amp;prifiü patribuf vet erafxdi-tie eundem propofitumfuiffe fcopum, ad quern fida eredentiumfempercollttuaretjnempe aternum Dei Sermenem, verum Deum amp;nbsp;hominem, Saluatoretn Meßiam, ver a iuflitia atqueinnocentiafundamen-tum. Cui qui ex animo adharebit, dubioproculfal-utu erit. Nihil ergo Ifiaelitüopiuelîi multo^jminus «obüperegr'e iterfacere, maretranfire.calumcon-/eendere, amp;nbsp;maiora viribus conari i vt mnocensquif euadat. Satis enim ed.fidem habere Euagelioi Chri~ flum Patris Ver burn amplexari} vnumquecumn perfiiritum renafeentiafieri.

P, Rem tenes.EtenimficonfeïTusfueriso- it re ruoDominum 1esvm,amp;: ctedideris in corderuo, quôd Devs eumexcirauità fo. morcuis/cruaberis Cordeciiimccedicuc adiudiciam, oreaatemconfeßioßt adfs-lurem. Neque bæc dodrina noua e{l,3ut ànobis,cjiii in CHRIs TVM crcdimuSfCX-cogitaca ; fed ab ipßs lànétis vatibus iden-

tidemrcpcticaamp; decantata. Prophetae-nitn Efaias, vt alios prætermittam j ita lo-quitur: Quifquisineumcrediderit,non pudifiet, minimequefalletur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“•

R. Veratuquidemgt; Sedludteivniuerfalem hancdi-fiributienem ad ifiaelitas tatitm reßringunt: funt^ in ea fintentta, vt credant, Gentes exclufas ab hac fremißione.

Totaprofcélóerrantvia.Nullaenitneft intet Græcuraamp;Iudæum difFerentia hac in parte: patiteràD e o creatifuntotnnes, amp;nbsp;eins capaccs faékrfirodà adht hdes:pro-nierita quidem, neque in his neqne in illis extant : corum falus non nifi in meraD e r honitatefitaeft. Et quia idem eft omnium Dominus, diues.amp;libenterbenefacicns omnibus credentibus, eumque ex animo inuocStibus, amp;nbsp;ab eo vno omne auxilium ûlutemquepetentibus ; ideà iuxtaPro-phetarumvaticinia: Quicunque nomen Dominiinuocauerit, faluuserit.

• Memm me legere banc fentenitam in ïeelù VatU ‘t' (encionibus. Sed eli quoddam dubium, quod tnagno-ffretingit meumantmum. Si enim verum eH, quod 'bciSiDiVM. eße omnium mortalium creatorem, ^oinines^condere beat it at ù capaces’. qui fit, vt ma-'cr mundi pars ver/etur in ver it at is ignoratione bo-”4 etiampars eorum qui veritatem audiunt, verita-^‘»^ncredant,nequenioremgerant? Nam, vtpri.

»34 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T^matioî

mum de Ethnicis eir Gentilibus agamK,quomedeiIli poffunt inuocare eum,in que no crediderutf Ouonto-V' nbsp;nbsp;do autem credet ei,quem no aadierut.^quomodo ente

uudient abfq^ praduate? quo modo autepredicabtluf nifi à Deo,folofalutis aut ore,mißt fucr tnt legotd

P. Acute fané ranocinaris. Nam in ean-dem lententiam dixit Efaiasvates : qiiàm ■Mii.i/;. /peciofiamp;elegantes funtpedes enangeli-zantiumpacem, amp;annunciantium bona.'

R. Vides ettam non omnes ludaos obtemperaße tu-angelio- idem EfitM de eorum incredulitate l6. (onqueritur bis verbis : nomme, quù mdidit fer-mont noflro Hinc ego conclude, damnationtscau-fam non in nobu,/edpencs Deum e/fes qui hominibus fd-i- nbsp;nbsp;nbsp;quibnfdadenegetgradus, quibus peruenire poßinted

t^. P, Imà hinc colligas oportet, fidemveram amp;viuam en auditu elfe, auditum autem verum Ärinternum efficiperverbumDeij amp;perSpiritum lànétum mouentéhuma-numeor, fuaque virtute purificanteinamp; ' ïandifîcantem animos hominum.

a, Hac de re animus meus in dubio non csi. lllud in-terrogo: An ida Gentes ad quas non peruenit Euan-gelq pradicatio, prorfiu fint à Deo reieâa, an aliqaid exeufationis afferre poßmt, ob non auditam Détroit. cem. lliud, inquam, fcirecupio'. An aliquidaudit-rtnt, quodeos adeognitionem, nbsp;nbsp;inuocationenti-

P. Enimuero tale quid audiuerunt. Nam vti tcftatur Varcs regius, agens de Diuina fcholarerum creatarum , in qua Deus o-ftenditfuam diuinitatem atq; potentiam omnibus Adami pofterisùn omnes terras, inquit, peruenit eorum fonus ; eorumque. verba ad vltitnum orbem. Itaque quód de Deo cognofei potett, primùmquidem manifeftumeftinipfis,hoceft, ineorum animis; Devs enimintimaquadamlege eis manifefturo fecit. Deinde ca quæeius funt inafpeékabilia.cuiufmodi eft eins fem pitetna potentia atque Diuinitas, ea ex mundiopificiojdum confiderantur per o-perapctfpiciuntur. Atque idcircó fe red-duntinexcufabiles. Qnqniam cognito / Deo, noneidignam D t o gloriam.gra-tiamque tribuerunt : fedvanis cogitatio-nibus vfi funt ; caligauitque eorum infi-picnsanimus. Cumquefeprofitenturef- «'

Pjal. 19. J.

Sup. I-

'' fe fapientes , ftultiores fiunt. Hine eft, quod mutant gloriam incorruptibilis Dei efformatam in imaginera roottalis hominis , amp;nbsp;volucriura, amp;nbsp;quadrupedum, 5c • reptiliu.Quamobrerain impictatishuius pccnam , tradit eos Deus cupiditatibus cordium fuorumadimpuritaté: vtfœdenc cotporafuainterfefe; vtpotequiveritaté Dei mutarint in mendaciura, 5c coluerint

ac fèruierint rebus creatis, præterito at-que poft habito creatore; qui eft lande di-gnusinlæcula, Amen. Hine malum,Eine damnatio,hinceorum,quosdîcebas,a:-■ ’ ternum exitium.

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ R. Sattf/uper^jme^dubitatißiti,hütuifverbisfatii- i|

faitum e^, Nuncfiire cupio, an daärina hac, quM ' proponü de ludaorum retecitone ac Gentium voca-tione ,notafueritprifeis ratibiu. Anlfraëlitlt;e(iii‘ quam ) cognouerint vnqua, tale effe aterni Numinù nbsp;nbsp;j

decretumj vt fi tpß nen crederent ,fe^ immerigerts praber ent, Gentesforeadfiifccndasin populumDei.

P. Imo notifCma amp;nbsp;peruulgata in populo Ifraëlitico ab ipfo exordio fuit hæc doûri-na. NâMofes.primusilleduxludaicipo-puli, Dei nomine his verbis cum illis agit.

VOS per Gentem, quæ non eft Gens; per Gentem,inquam,incelligennæ expertem 39i adiramVOSprouocabo. EiaiasetiaVates, maiotevtituraudaciaaduerfusludxosin-credulos amp;nbsp;immorigeros ; ciimin perfona Deivocationem Gentium afterit hac ora- jj tione. Repertusfum abijsquidemenon interrogabant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;])

P. Deludæorumveràreieâionevidequid alibi dicat idem ipfe Vates in Dei perfona:

T Ota die ( inquit ) expan di minus mcas ad populum rebellera amp;nbsp;contradicentera. Hie hic quærendæ funt ludæorura reie-ftionis, occæcationis, amp;nbsp;exit ij caufæ; non in Deo.

Inimutro mir or I/raelitM tameffe cacos, vt ora~ Caput 11, lula ifia tam apert a non vide ant. Sed, obfecro, reie~ blio Ittdaici populi ell ne vniuer/alis ? Reiecttne popu- /. lumfuumD ev s,itavtludaorumnullus feruetur?

'*• Minime veró. Eteniraegolfraclitafiim defemine Abrahæ, de tribu Benjarainis;

amp; tarnen diuini Nurainis fauorfeparauit tne ab vtero matris meæraon folùm vt partice ps eircm Diuinæ gratiç æternaeque fe-Heitatis} veriim etiam vt filij D E i beneficium publicarera, atq; euangelizarcmin-terGentes, Itaquenonreiccit Devspopulum quem antea agnouit fuum.amp; cora-ptobauit; hoceft, verc inipfumcteden-les.morigeros, diôloqueaudientes. Hos enim cùm ab æterno elegevit D e v s;rcie-ftioni minime funt obnoxij,

P' Imô maior.quàm vos Gentes arbitrami- i. ni. An nefeitis quid fit de Elia memoriæ proditum? Deumaduerfus ifraëiitas pre-cabatur, ratus ex tanto ludæorilm numéro, fefolùmpermanfifle, ob idqjdicebat:

Domine, dégénérés ludæi tuos Vates oc-ciderunt,aras tuasdirueruntjEgovnusre-Jidus fum , amp;nbsp;adhnc ad necem me quæ-

*■ runt. Sed quid Dei Joquicur oraculumî meminifti, credo. Reliquamihifecife-ptemhon3inummillia(inquitlehoua)qui

*ƒ• Baaligenua non fubmiferunt. Atbitrariï । ex ludæorum genre nullum alium efle va-catum,quàm me îategohoctibicôfirmo, in ludæis magnam clFe mulcicudinem,qui funtde numéro clcdorura. Quemadmo-dum ergo Eliæ tempore non omnes fuc- j runt repudiati; Cic Sc hoc teinprc reliquix fupcrfunt;amp; quamuisvideâturpauci;lüos tarnen cultores Deus habet, velutiinter alios latentes. Qui cùmvcralîntCbrifti membra, non exmeritis opetum fclicitâ-tem expédiant, fedexeledionegratuita» per meram Dei bonitarem amp;nbsp;milêricor-diam.

Ä. Et iure mea qu 'tdemfententiit. IJamfigntisi ut* ob opera:abot]ui^ratta, non tffetgratu. Sin ob outrai tamgratta non eü : alioqwn opus non effet opt*' Hocfirmifftmumargttnttntumnos Gentiles arrtpt’ mus, vtflabiliatnus noflramgratüitam vocationerti-Sed,pretor,quid ludats rejpondebimus,qui vrgent te‘ tius populilfraeüticieleàionemtam pradttfb ffh dlorum Vatum elogijs ornatamP Hoc ego re

/pondéré Ïbleojquàdvmueï' p

fuslacobonatorum populus.idnoncftaC fecutus,quodrequirebat:Atcle(9:i,ideft, credences, morigeri, diuinis diólis paren-tes.idfuntairecutij reliqui veróoccallue-runt, amp;nbsp;excæcati lune, in fuæ incrcdulita-tispœnam.

Dicebas etum nuper, inmditlos ißot/äliuem non adipifei, eb quod earn feüartntuï, contràacfieride. bebitividebcet, non àDei^ratia,fedàmeritis ope-rum-.ldtirco meritb ees felinqni in fua ignerantia amp;nbsp;ctcitate.

I*- Neefolum relinquuntur.fedpuniuntur etiam J quemadmodûmeretur eorumin-fidentia, improbitas, perfidia, atque mali- pyj. zç.io, gnitas. Obhæc.inquam, Deusiuftusiu-dex(vtia Vatibusprçdidiim erat)dediteis M4.ii.r4. fpiritum foporis, oculos, vtnon videant, lo.12.4g. amp;aures, vt nonaiidiant, ad hodiernum Acl.ift.zf vfque diem. Hoc etiam paóko in illis ad- j,. impie cur id, quo Dauid Regius Propheta pß • olimdixit;Fiat, inquit, menla eorumla- ’ quei.tendiculæ,amp; ofFendiculiloco, amp;in talionem. Ncque his contentus.fubiun- ’*• gii.Obtenebrentur oculi ipforum.vt non cernant;amp; tergaipforum fempcrincurua.

Q^idfibi vult hoc/emper ? perpetuo 'ne hafeetur Deus huicpopulo?eo'nep4cloiinpegerunt, vtpror/ut concidere eos deflinarit?

falus obtigit Gétibus, vt hac rationc Dcu* pt'ouocarecludæos ad GeHcilium æmula* tionetn.

R Tu ergo vù, Dominum fubordinajfe ißam Gtnt '» ludeorum reieclionem.vt occaßontm voeationi Gen tiumprteberet.

P. Maximè.Ethancrnrfusvocationé Gen-tiamconuertctipfeDcus, bonarum retu architeólus, in occafionern reftitutioniJ ludæorum ; vcvidelicetacccnfi Gentium aftnulacione, tandem amp;ipfiEuangelium ■: ampleótantur. Interea punit mottaliura peccatatanquamiuftusludex.

O admiratione laude j., perpétua dignam fanltißi-mi Numinuprouidenttam! Sedhoe tarnen vereer,ne quemadmodumlapfiu ludaorum nobii GentibitieU /alutarit} fic etiampoßea eorumfalus nebisfutura fitperniciofa. NamßfortaßitludaißetiJfent.Gen-tes nonfutffent falutem confecuta.

P. Hacde re nonfis folicitus. Nam fi ludæorum ruina cft opulentia mundi, amp;nbsp;di-minutio eorum opulentia Gentiumiquan tó magis eorü plenitudo amp;nbsp;incolumicasï Etenim fi lapfus Ifraëlitarum vobis Genti-busnüceftulutaris; multómagisillorura incolumitas vobis cedet ad falutem. Nam illis credentibus ac proinde minime reic-ólis, eorum exemplo vos etiam fidem præ-builTetis Euangelio. Sed harum viciflitu-dinum

Beete manes. Erg» noflrafolumtnado intereU,lt;ilta tnente reponere,qua pa£lo Dens, vtlutifumpta occa-fione ex earum hpfu, exprompfertt Gennitbus am-flißimasfunegranacopias : amp;nbsp;earum paucitasqui Christvm aecipiuHt, veluttditioreseiram. f tiares tbefauras Dei nabis aftenditj acprainde dttio-fesfiicit.

f' Faxit Dens, vt veftra graritudo refpon- gt;3* deat tot rantisque beneficijs. Cæterùm quod ad me attinet, vobis hoc ingenue di-co Gentibus, quodquamuis ego vefter A-poftolus fim.meam tarnen furiótionemil-luftrare, atque cohoneftare conor.ergav-ttofque; in vobis quidemvt Chhistvs fnefHcaciffimus.faragotvefttnmquepfo-feólum apud ludæos extoUoivt experiar fi quomodo ad çraulationem prouocé con-fanguineostneos, amp;nbsp;Icruemaliquosexi. pfis; fçpiùs uitenm cum animo meo repe-tens, quanta fit futura lætitiainter mortals deeorumfalute-, æteinoque Numini indicibilis gloria. Namfiabiedioeorum cftreconciiiatio mundi;quæ erit Ifraelita-tumaffumpno, nifi vita ex mottuisî

' DeDeitlenientia erga Ipdaic'tmpopttlum nihil [‘tn'eatnbigo.SedantHiveltKtreßroniJerediuiniivoei, uttlasq^aperire luet eos radianti, nonnihüdubttoi prafer^

praftrtim ciim videam tittnc eorum duritiem, anb f tnum^ refiait ar tum cfi veritati lantoperè reluctati' tem.

P. Noftrura, mi frater, non eftiudicareds alicuiusfalutcautcxitio. NouitDominuJ qui funtfui, etiam in Iudaico pópulo; cu-ins primitiæcùmiandæfint, fandactiani eftamp;mafla. Etfiradixianólaeft,ramicti3 ftnólitatis erunt participes. Qupd clariùs ûcaccipe. ludæorumquidcmgensin ge-

. nereipfijjamp;eiusradice.ideft, Abrahamo confiderata,fanótaed^etiamCtpIxnc]}eius rami iïnrexcitï- Itaque in iudicandis iftdc' Jitis,nonhærcdum eftiri eoruindignitaee, vc femel eos omnes abdicates efTe cenfei-m us; Ced conGderan da eft fœderis radix;amp; retro potiùs ad eorü maiores fideles pro- J', gredi debemus; vt in illorum pollerisbe-nediótionemfcedens reGderecogiremusi qug dubio procul fuo tempore manifefta-bitiin

tnts aduerjarijs} bene^ de iUù/perof. At que vtinM nos tuum hoc exemplum imitemar. Sunt enimpheri-que exnobü, quiquontam miferùordiam ipßconfe-cuti funtàDeo, ludæistanquamgratiicdiuinitcon-ttmptoribusm/ültant,eosdeJpKiunt,proreuilaneii , perditü ducunt -, modisj^omnibusillit exitim»

ntohttMftri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

P. Taintereà,mifrater,cauerojncpræpô-ftcram hanc agcndi rationem illorum fio-minumaliquo paétoimitens. Nammihi credc gt;nbsp;huiufcemodiinfolentianonfice-uadet. Oupdfinonulliraroidefradifunt, tuveiocùm elfes olcafter, infitus es cum ipfis, 8c particeps radio's acpingiiedinis oleæ faôtus es ; ne gloriarc aduerfus ramos arapiitatos.Quod li gloriaris,perpendito, quodnon ruradicemporras,fed radixpo-tius te,

S' Atqui iüi ratn'hquos tu naturales vocaSt auulßla- ‘9* fßqjunt, w ego in/erercr.An non mtht infitiuo Itcet, quamuK aliquàndo oleaflerftterim,gioriari 5 méque nsturalibusoUuaratnis, qui eruti lapfi^funtpra-pmire?

P' Neque hoc.quod dicis,totum efl:,neque nihil, Rede qiiidem tu gloriari debcs; fed inDeo,dctuainfitióne; creterùmnonin aliocum contemptnm. Etcniraiftiperin- 20i fidelitatem detradi funt, tu veró perfi-detnftas; ne efFertorigitur animo} fed time potiùs. NamfiDeusnaturalibusra-rais non pepercit, vide, ne tibi quoq; non parcat. Vt in paucahæc omnia conferam: tu,id eft, Gentes omnes (nam quod vni dice, omnibusdico ) tu, inquam, contemplate benignitatem ac feueritatem Dili ineos quidem qui ceciderunt.feueritaté} int«

inteveràbenignitatemieatamcncontll* none , vt tu permaneas infideacccptæà Deo benignitatis; alioquinamp;tuexcidê-risjqueinadmodutnilli,quipcrincrediili-

23. tatemcxcififunt. Sedamp;lfiaclitæ, finon permanferintininfidelicate, iteruminfe-rentur. Potens eftenim Deus eosrurfus pro fuaconfueta clementiaiiircfipifccn-

2^^ tes.illosinfercre. Etenimfituexnaturali exclus CS oleaftro, 8c prætcrnaiurarain-fituses in veramoleam: quanto magis i) qui naturales funt inferentur propriæ 0-, leæ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

8. H9cigiturpail0multiadte»ipus‘funtèxci/,ideH) ' extra radicem viuere videnturi qui fuo temporein- j, ferentur. Multi quoquealiquatenui, e^iiijlgt;scieot nunc infiti funt,gui tarnen fua culpapoßeaexcidun-tur-, (j- penitus abijciuntur,

P, Itaeft. Intereà locivelim vos meifratres (Gentes alloquor) myfterium hoc minime ignorare, vtne fitisapud voftnetipfos arrogantesjobdurationcmiftam.quæac-

« cidit ex parte Ifracli, euenilTe tantifpet dura plenitudo Gentium introierit. Etna totus Ifraël feruabitur ; quemadmoduni literisproditum eft ; amp;nbsp;Elaiæ teftimon*® confirmatum; quihuiufeemodioratione t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cœlefte hoc arcanum nobis manifeftanif'

Uertctimpictatesàlacob. Alibietiam ad ^7? hune raoduni confolaturIfraclitas, ex ore lehouæ dicens: Et hocerit illis à me fœ- % dusjcùmabftuleropeccataipforum. Vt paucisabfoluamj non fine certafpeabie-ftaeft lacobeornmgens. Itaquequodad Euangelium ateinet, funtilliquidemini-micijverùm id propter vos. Q^odautetn attinetadeleftionem, diliguntur propter maiores amp;nbsp;patres. Nam' dona amp;nbsp;vocatio Dei eiufmodifunt, vteotum ipfumcle- 2^. inentiiRmum Deum pœnitere non poffit.

Er^o quiafœdus de vita ut erna cum Uebrteagence fimelfancitttm eü, non poteiî ejfe irritu’in.

Non fanè.llludetiam confiderare debesj lt;]uMquamuis infidèles derefraétarij me-fitù puniantur ; tarnen non ptopriè eius gentis odio accidit ifta ludæorum perui-cacia.Sedvtvelutilocusintroducendisin tcclefiam Gentibus pateret ; amp;nbsp;vt ludæi poftehmifeticotdiæ Gentibus faôtç æmu-latione accenfi, fièrent amp;nbsp;ipfi eiufdembe-neficij participes; ac ira conftaret,amp; Genres amp;nbsp;ludæos diuinis prômiffis credentes, non ex mentis operum,fed folaDei gratia îtqüe mifericordia erga vtrofque , eligi, ''ocatiamp;fetuari.Nam quemadmodumôc ' ’'osquondamnonparuiftisDeomuncau-Umeftismifericotdiamcôfecutipcr ifto-

ii. mm contumaciam: fic amp;nbsp;iftinuncnonpä' rent; rtpcr mifcricordiâinvosàDcocol-latam, jp{i etiam miiericordiam confe-quantur. Hoecnimomnibusmodisado-rando confiJio vtrumque populum, hoe cft, omnes Adami fiJios, nuicDeusinin-obedientiam concludi; vtpatefaótis fuÆ clementiæ the/àuris omnium miferere-

R. Summt fane admira ttone amp;nbsp;veneratione di^nnfif tdhoc dtuini Numinis confilium ó'decretum.Quoi

mortAlium.Hitc enim rationeoflenditur,diuinitgrti-t non ita effet tnawfefia, fivel omnesßmul (»Mo tn Ecclefiam introduxiffet Dens, vel ludsnum Gensem abfipj ifla velnt inter) updonefernnfftt. Sed ' 'd-b^srAttambus obfeertprobaripoterit, hsceffe/t' ., od conßlium acdeeretum?

R O ;ni fraretjarcanahçc diuini Nittninis, exiplis euenris nobis ßantmänifeda: ne-qiie cadoia indagatione funt petuedi' gandaj fedanimi potias fubraiffioncad-oranda, Ego enim quotie/cuncjuehifce de rebus cogito(cogito aurem rxpiùs)ve' lari extra me raprus ) ad huncmodumex-clamarecogonO profundasdiuitias,runi fapieRtiæ,rum cognicionisDei.'Qjtàniin-icrutabilia funt eius iadicia I Quàm ab-ürufaeius faótal Eeqais Domini men.

temnouit? Ecquis vnquani fuit cius con. filiarius ? Quis cum bénéficie prouoca. Exo.4o.1jt uit, vt ci par gratia rependatur? Sane ab co jj, funt omnia ; amp;nbsp;item per eumamp; ad eum, i,Co.3,i0t tanquam ad omnium extremum,refcrun-tur. £i ergo foli fit gloria in fempiternum. jót Amen.

i. Etc,vt arbitrer, finemimpeuûtraUatui de fillets qotveraiuflttiaajjequendarationem decet, deqw Eiuina elecltone credentes reddtt certiores, Nunc de temponendumoribusrenatorum praceptaabt teafi fisnariintelligeifidquotrdtneidfaciai,perlHbenttr audium.

Cum duplex fit hominis ftatus confide, randus, priuatim videlicet, cum agit apud fe.vcl cum alijs:idque vel in Rcpubl.vcl ia cætufidelium;hinccmergiiduplcx,autâ . ■ wauis, triplexpræceptionum genus. Id- ■ circó primùm adhortor pietatis ftudio-fos.ad diligentiflimam fui expiorationera} vt tantó melius incumbant virtutum ex-etcitijs, quibus Chriftiana perfeuerantia Indigct. Q^ia vetó non fans eft hominem pium virtutibus, honeftisque moribus cC-ft ornatum.nifi apud alios,cumneceffitas exigit, vifæ cxemplo pietatem exprimât; ptoptercà fccundo loco cómonefacio vc-ftrates, ne Chriftianæ libertatisprætextu cótemnat fuorü magiftratuum autotitaté.

• nbsp;nbsp;\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tétiones de rebus adiaphonsjfiuemedijs,

..-aD, quafdama(Iigno,quibus vtraqipars.Gen-tiliutn fcilicet amp;Iudæorum in bonacon-fciétia verfetur coram Deo ; amp;nbsp;paci frater- (i n£catq;tranquillitaticonfulat. Vtinpau-« caconferam, habetis in hac fecundamex

Épiftolæ parte præcepta Ethica, Politica, êcEcclefiaftica; fi itaappellare libet. '

R. Concinnus fanèordo, nefiro^catuimaximent-quot; (ejjartus. Nam pherique hoc tempore Jgt;i(tatemverb.i put anti obidj^garrulitatepotiùs (quamillifac«»-dtam amp;nbsp;eloquentiam votant) Eaageli)profeßionet» oflentanti quàm honeflù moribus aut vita exenqlo, altos ab errore conantur abducere.

P. Hiiiufcemodi homines ego potiflîmùm alloquor.cùm his verbis ad vos fcribodgi-tiir,fratrcs, fi ex eledorum numero elfe vukis, fi fpiritum Christi accepiftis; hortorvosperDei mifericordiam, vtvo-eationem veftram certam faciatis bonis o-pcribus. Atquein primis,obfecro,vtDeo litetisjooniämutas pecudes, ludaico mo- . le, fedveftrametcorpora;vos (inquâ)vos , ipfos, veftrosq; pecuinos afFeétus immo- , latejvclutihoftiamviuetemUacram.Deo , acceptamivt cultus vefier rationalis amp;fpi- '• ritualis fit in conlpcdu diuini Nuininis;

l*' Si allufiones iftæ ad veteris legis facrifî-cia vobis videntur intclleftu difficiles,da*-rioribus verbis aniniimei fenfa vobis ex* primam. Hoceft,qiiodcupio5 vtneque verbis nequc moribus confentiatis, aut ‘ coiifigurcminifæculoifti, vel huichomi-num generi 5 quos videtis impietati amp;nbsp;im- Bpbef^.10. probitati conlecratos ; fed immutamini potius amp;nbsp;transformamini, per mentis ve-ftrærenouationcm. Mutate cnimveftes, cibos, locum, vitæ inftitutum, non admo-dum eft difficile : Renouationiautem mé-tisperpetuóincumbcre.vtioperofumeft, ne dicam difficilimum, itaDeo longe gta-tilTimum eft facrificij genus. Taceoquód hçcaptiffimaeftfchola.in quafidelespro-bant, atqucexploratum habent ,quæfit Voluntas Dei, quali bonitate ipfe delerfte-tut, quid acceptum perfeftumque fit in vins oculis? Nam Humana ratio cœlefti luce deftituta , hifee de rebus ad iudican-dum talpa cæcior cft,

■ Prvfeclè inter nos multa magna indies emer-^Knt aliercationes de his rebus ffirttualibiis, î^am

fint quidam, ^ui vtlunt tjfeomniaqui ptrfusq^ tie-fiK^j exceäere tet^j eminere inter alios femper volut, eaanitni elationeatq^arrogantia laborantestVto-mniumalioru velintejjiinqaifitores -, omnibus prefer iberevelint, quid fit agendum, qutdve oinitten-dum;^ quod eil indigniiu, quidcredendum: à quo-lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rum prafiripto fi vel latum vnguem abccjfiruj de

P. Homines valde curiofos mihi narras; amp;nbsp;in alienis negotijs nimium occupatos.Ta-tiimneillis otijeftàre fuadomi, alienavt ƒ. curent? Atquiegojpromunercmihidato àDeo voscómonefaciendi,dico;nonvni. aut alteri ; fed veftrûm cuiuis ; ne ßbiplu® tribuat,quàm decct,fed tantû fibi tribuat, vt fobrium eum eflc appareac ; inferuiat v-nufquifqueEccleßa: pco fuo fidei modo, atque mcnfura.quam Deus partitus atquc lfh.4-4. nbsp;nbsp;cfteilargitus. Nam quemadmodüinvfo

braverb omnia candem non habent a-âionemâta multi vnum corpus fumus ra Christo, lîngulatim autem alij raio;

J, rummembra. Nequeeftquodaliqu’’®' fe velittotum corpus,omniaqueageïeaf’ que regere inter vos fuo arbitratu.

R, O vtinam lenifiima ifta atque ambitiofifi^* geniet à nobit abejjint. SU4 tnim

uit4te omnia permifctnt,ó’ confundunt: certamina txcitant inter doHoret, inquiétas reddunt infirtno-rumconfiientiasi vtauttm praalijsvideaMur acu-tiores ,txoticaf affertionesobtrudunt, de rebusfibi i^notii, amp;nbsp;alijs valde pernicioßs.

I*' Valeant leues illi cum fua leuitatc ; vos i.Tet- 4. veró, humani corporis exemplo, fingu-li muneribus veftris incumbite. Habens in veftro cætu diuerià dona, pro gra-tia, quæ nobis credentibusdarifolet. Cui jgiturcontingit prophcticum donum, vt Diuinævoiuntatisfîtincerpres.Guc libros facroscnucleando, fine exdiuini Numi-nismanifeftatione, res futuras prædicen-dojisfuæ fundioni ftrenuc incumbat, pro fidci portionc arque analogia; ncquc fo-lus velit eirefapiens, folus dodus, folus o-mnifcius.

Deuibone, quàm neceßariumeilhocpraceptum noPra Ecctefia s in gua tarn perturbattu ordo iam ^firffatur, vt tacentibus ttnntbus, vmu loguatur, nuiconcionetur, vntu dicat guicguid illi in biucam Veneriti fedentes verb plane obmutefcere cogantur, ' Quidmaltii opus eSt ? Concionatores nofiri veluti ^betöretacdeclamatores, rofira confcenduntiguic- 2. guidinbuccamipfis venit effutiunt j in gucßiis debacchant ur, dr guafirebenegefla, domum reuer-tunturj/uagueJlipendia vel colligunt, vel extor-guent.

P. Atqui in alijs verè Apoftolicis EccleGjs non fit hoe modo. Sed Propheræ duo aut y tresloquuncurjamp;alijfedentesdijudicant.

Quod fi quid alij affidentipatefadiim eft, prior tacet. Hac enim ratione polFetis o-mnes figillatim prophetare , vt oranes difeant, amp;nbsp;omnes ad dtfeenduni exciten-tur. Intere'a fpiritus Prophetarum Pro-(ihetis Sc propnetia-fnbijciunturjatquea-ij aliorum iudieijs fe regi finuut. Neque Deusquihancnobis agendi rationemte-uelauit, eft feditionis author ; fed pacis. Obfecro ergo VOS , vt omnia decenteramp; 7. ordinefaciatisin veftrocœtu. Siquis habet minifterium, verfetur in miniftrando;

I turn is qui docet, in docendoj turn quiex-7' hortaturjn exhortationc : quielcemofy-nas pauperibus diftribuit,is cum fimphci-tate verfetur animo integro, fideli amp;nbsp;re-«fto. Qui præeft.diligentcrincumbatfuo muneri; qui taóliiscommiferationc, benigne facit vifitando ægrotos.profpicien-do e^entibus, confolandoaffli(ftos,amp;re-liquis mifericordiæ operibus fungendo; non debet ea ægrc amp;nbsp;inuitus exequi, fed hilari animo atque lubenti.

R. Faxit DetUjVt in omnibus Chrtßtanorum catibui 0-mnes hafunä tonesamp;flabt liant ur (^foueantur.Std {itm aättnes erga altos reila ejje nequeant, ittfiari' rafii-

n piet at is fonte manent i ver ear ne charitate refit- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

^eJceKte,muneraetiamhlt;ec,vcl ( vtreâitisdicam) Hftrttissfanili dona , in laruaspietatis conuertan-tur. j^am ftnè inter nos multifuis potties cemmodis ionfiilunt,qHdmfiatrum.

res.vt vcftra,chantas,fratetnaquediledio Ephe.4.f. fimulationevacet:Cauete,inquam,ne fi- t.pet.a.ip. ftafit^aut perfonata;fcd vtex animopro-fluat, Omni ope nitemini. Eftoteolores roali. El cane peius amp;nbsp;angiie vitate, quæa-liosvellaidetevclofFenderepoirunt. Imô adhæretebono, alioruravtilitatisftudio-iîjinfraternum murinimque amoremfa-ciles; Ôc ne regnet ambitio,fupetbia, alio-rumveconterapciis; honore deniquealij alijspræeant,

Vttlijitnm^fanèparanefes.Videoetiiminultum con. ferre ad mutua beneuolentta confernationent, fi 4-iies, vtnobisprafiantiores, modeftè honore prottoce^ niui,

turn exeteitio, vtindies proficiamus in fi- '• Cor.6 1, de amp;: charitate, feriô incumbendum eft. Hehr.ij.e, Eftotc ergo impigri, parati.foliciti, dili- Ma.;.44. gentesadreôtèagendum; ipirituferuen- i-Pe.4.f^. tcsjtemporiferuientes. Namoccafiones Luca.i.

tempeftiuitates nolfe in noftris aûioni-l’us, non minima eft fapientiæ portio.

P. EtquiaperpetuàCHRiSTi cvuxnobis eß: ferenda : Chriftianæetiamtolerantix præceptarctincndafunt. Ergo in labori-ku$amp; ærumnis fpc futurorura bonorum gaudcte. Vt æquo animo pcrferatis per-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peiamp;onesatq;il1atasvobisiniuria$; in ad*

uerfiscftotc parie tes. Quia verè æquani-mitas aflîduisprecibusacquiritur; opo(* ter vos cfle perfcuerantes in precatione-

P- Bonoesanimo. Omniacnimpoffibilia funt credenti. Confentaneiim prætereà pietati eft.vt acceptorum àDeo bonorum fideles fitis difpenfatoresjomnium necef-fitatibus fuccurrétes ; præfertim verofan-étorum amp;fidelium egeftati communicantes. Namquamuis Chriftianachariraser-ga onines fe debeat oftendere j doraefticis tarnen fidci obftriôtior eft. Colite etiara hofpitalitatem.amp;quantàquifqjeftrerao-tioràfuis, tantàdiligentiùsinveftroho-fpitio rccipiatur;atq; benigniùs traôhetur.

K- Exemplum imitâttene dtgnum habemm patriarchaAbrahamo i» litu tiepote Lotho. Sed non rarb vßt venit, vt hoßtitum loco explorât ores amp;nbsp;^cophitntoi recipiitmits. Idj^remorattirnonnullo-rum diligmtKun in recipiendù bojpitilnc.

P. Bona verba, mi frateijDecet enim nos, (nos, inquam ) C h r i s t i raanfuetudinis profe(rores,bene precariijs,qui etiamin-feftatnos; precaminicrgobeneneimprc- m. cemini. Hoc enirnexigit Chriftianadile-ftiOjVtnô folùm oforesnoftros,noftra:q; innocentiæcalumniacores diligamus;vc-tùmcriam eôprogrcditur,vtomHiaeorû tûbona, tûmala, perindeatq; noftrafcn-tiamus, Quarauisveroifti, quostufyco-phantas nominabas , vobisaducrfcntur; gaudere ramen debctis iplîs gaudentibus*, acfimulflerecum ipCsflentibus.

ü. Dttraprafeéto leclio. Ecquù e'H,quiferre poteSl quo-rundam infilentiam, quia ob ne/cto quant liter arum cognttionsm, vetfanclimoniafimuUtionent reliquot frlt;e{eaj])crnaMur?

P. Hincillælachrymæjvbiomnesexcellerc cupiunt, fimultates elfe oportet. Idcircó ego vos hortor, vteodem animo inter vos fitis rautuô afFeéki; non elatè de vobifmet-ipfisfentientcs, fedhumilibus obfecun-dantes. Neque vobis placeatis,quafi fitis alijsprudentiores, amp;præclatiùsde vpbis quàm par cft.aut veritas ipfa fert,fentiatis. Quidfifftitisomnibiifce dileilionü chrtßtanaep^. (^s,adhuc fint not infeäetur,profcindat,in vincula (onijciat, Vulcanocofecret, excogitatis etiaternietù tX(ruciet,nihildeni^mta^HrtlinquattVtni}sexi(io dents

dent? exißimafne huiufiemodi nef ar tos itguo animt ejfeferendas?Annon nobii licet pat pari referrelme-ritKój^ vindiéhe pcenas à noflris hofltbus expetere?

P. Hafccarnalisprudentiædiôtataredolent, Pto- 3’ 27- mi frater, non Chriftianæ manfiietudinis. i-Pe-s.g, . Cuifivosvultisincumbere,oportet,vtnó 17- folùm neinini malum malo viciffirarepé-datis; veriim etiam,vthonefta, landaamp; rcóta procure tisapudomneshomincs.vtl infenfiflimos vobis bolles : amp;nbsp;fi fieripo-• ti, teft,qiiantumin vobiseft, curoomnibus hominibus in pace viuatis. Quodlialio-rurningeniatamfucrintagreftia,inoro(à, amp;:intradabilia, vtvobispacem meditan-^[*•gt;20.7. tibus, ipfibellirmadornent : vosprccor, fratres cbariffimi, nevosiplbs vlcjfcami-ni;ne illatas vobis iniuriasperfequamini;

’9' nc veftræirælaxetis habenas, fediracun-' diam potiùscohibentes.Diuinæiræatque vltioni locum date; Dei iullitix vefttara caufam iudicandam amp;nbsp;vidicadam permit-lite. Veniat vobis in meniem lanftiflima illadiuiniNuminisfententia,quafeamp;iu-dicem amp;c vindicemnoftrarum iniuriarum ollendit; çùm ait; Ad me vltio pertinet,e-gocependam.dicit Dominus. Cùmergo vlcifci, Deimunusfit, nonveftrum:inte-gra res cius tribunal! relinquatur;fuis cui-que mortabum tneritis dignum premium reddi.

reddituro. Itaquefi efurit inimicus mus, daeiconiedere: fifitit, dabibere: hace-nimrarione, vcftpientfffimiRegis veibis vtar, catbones ignis coaccruabis in caput De.32. cius. Hisenim acceptis beneficijs, aiitve- Deb.io.^g^ ftrorumhoftiumanimusfrangetiir, amp;e.

Wollietur : aut teftimonio propriæcon-fcientiævretur, atqueæftuabit; quod fane nonminimaparseftDiuinæ vltionis . Vt breuibuscompleóbar verbis,mi frater,hu-iusdoûrinæfummam, hancmeamcom-nionefaólionem retineto. Ne vincitorab Co quod malum eft: fed vince potiùs tua bonitate alterius malignitatem amp;nbsp;perui-caciam.

Ü. Cuferem, W doblrina hac tarn vtilü amp;nbsp;neceffaria »d conctliandam animi quiet em, apud omnes locum hoberet, Sed, ô malum, plariquè ex nofiro catu met. piiintiam non folitm vtndi^am petere contra fieos ptrfecutores-.verum ettam, arreptü armis, audet re. fiflereMagiflratibus, amp;nbsp;ludictbufj quiEuattgelq pradtcatwni /unt tmpedtmento.

P. Qui perpeffiones fidelium pntant efle 13» impedimenta ad retardandum Euangelij curfum, magnopercfalluntur : nam mar-tyrum fanguis irrigat Ecclefiæ hortum : vt magisacmagis augefcantamp;florelcat eius plante.Vos autem quibus pietascordieft, retinete hocmeum præceptum : vt omnis Sap.6.4.

• homofiuelfraëlitaillefit, fiuéèvobis^^' piä, præcedédbus poteftatib’ fubijciatur-Quprfu eninain fuperioregradufuntcol-locati, nifivtinferioresfint eisfubieóti?

R, Quidfifucceßionisgradu miit regnent principisl Quidßpopiili eleéiione,fludio partium diuifi,cru(te-les contingant,cimfules,figt;tati)res amp;pratores. ißif-neparendum eenfes?

P. Quidni? Hienimquiali/spræfunt,ne-quaquä cófiderantur,velutipiiuan Jionn* nesjfed eos potiùs reuercmur, quia aDeo conftitutifunt. Nam.vtfcias.nuüaeftpo-teftaSjquç àDeo non fit.Quçq; excanc po* teftatcs.vcmagiftratus.vt [egnorinnprin* cipatus.vtcçteripocentatusJiæàDeofta* tutç funt.ad noftram vtilitatem,quacunqj gubernét ratione. Nam,fi Dei metii traât pietatem promouent,vides quâtum com^ modi afFeratbonumeorij exemplum. Etquot; eniro.vt dici folec,Regis ad exemplumto-tuscomponiturorbis.Sifecusagant.con« fidcrandaeftdiuini Numinisvldo, quire* gnarc facit hypocritas amp;nbsp;firaulatores ob populipeccata. HæcautemDiuinaœco-nomiafuam etiam aifert pijs vdlitatem.

R. T« /jif«r, Paule,non es in eafententiUiVt exiflimet nobis eße licitum, bellumgererecontranoflrosprin-fipes, dr magifiratuss quamuis Buangelq (urfam,

Ca^Ht XIII. lt;1? K Itafentio,atquehæcadiicio;veluticon- 2. clufîonisloco ; quódquifquisfeopponit poteftati,Dei ordinationirefiftic: quiau-temrefiftunt, ipfi fibicondcmnationem aufcrent, mericasqjpœnasdabunt. Nam cùmhuiusordinis auchorfitDeus; fciant rebelles funt magiftratibus, fefe cum Dco ipfo bellum gcrcre : cùm fieri non PoQic, quin maximas calamitatesfibiac-cctfanc.

0 deplorundum ftculi noflri flatum ! in quo vi-lt;lemiu tot cMia bellaifedit tones fopuhtreSi/ûbdito.

proditionts, principum crudelißimascsirnifici-amp;plufquàm bar baric as lanienas irtfubsUtos ptr-pttratas ! atq^ bac omrtia religionis pretext ufiuttt, ” Hæc omnia accidunt vtriufque fortaffis ƒ» partis culpa, popnii nempe amp;nbsp;gubcrnato-ds. Nam plebs fui officij oblira,principis forte authoritatem contemnit: Rex contra non veluti gregis paftor, fed veluti im-tnaniffimus tyrannus, fæuit, minime con-fiderata Regij maneris obligatione. Nam tnagiftratus nonfunt terrori bonis operi- ƒ’ l^usjed maiis;idcircàaonreâ;c,fèdprauc faciencibus timorem incutere debeni.Ec propceteà Deus euexit eos ad tanta digni-taté.vt eorû opera bonos cóferuet, malos auté cocreeat. Ergo fi tu (c üra autc te allo-Httorjoés alloquor) tujnquä, fi nó vis rac-

tucre poteflatem: redè agito, amp;abeaamp; laudcm amp;nbsp;præmium confequerisj cantùin abeft, vt ci te velis opponere.

R. Optima fmè ratio ferendi hoc tugunti alioquin importalgt;ile}feretn{i,int]Ham,»dmodofine moleftta, fedetiam maxima cum fiuHu'.fed fero]apiunt Phrj-ges,vtdicifolet, Vtinam bac doârtna tant efiet muh torum cordibus infculpta, vti ore tenus à malt is äs-(ätatur. Eo enimpactefidelium animi interna quitte potirentur'. ^Refiubl. maioritranqaillitateé!' pacefiueretur.

P, Vbicunque/ufueris, hanciraportunè, opportune,increpando,obfecrando, at-quedocendoobtrudico fententiam: roa-giftratum ncmpe efle à Deo elediim, fta-tutum,amp;gubernandi muneri præfeâum: vt in eos animaduertat, qui prauafaciuntj boni vero ftudiofis folatium afFerat. Qupd /îfeccris quod malum cft,metue:nócnini temerègladiûgeftat. Nam Deus,quipo-teftates cuehit J eas etiamarmacgladiovb tore.ItaqueDeiminiftereftrex,princepsgt; pfedus, lîue quifquis alius‘inferioriscô-ditionis eft q magiftratu fungiturj vltorad irâei,qui,quôd maliî eftjfecerit.Vtbreui-ter dicam, necelFe efl: fubijci poteftatibiis, nûFoIumpropterirami fedetiampropter confeientiam. Etenim Chriftiani eft offi-ci) ftiperioribus obfecundare.

Irgaparendumcen/is magijîrattû,non medi/pœna fnetit, fed mult o magis gut etiamfi magtflraius in . tonfiientiam ius non habet jtamen ctm Dei mtnißer fit, btna con/cientia et reßfit non pote^?

• SicfentioObidqueoftendendamin-ternamanimiveftriobedieniiâjdebitûtn- Ma.t7.tt que officium, cributamagiftracibusfolui- 6. tis.Siquidc miniftriDei funt in hoeipfuin incumbétes, vtrerüm publicarumcurain gerant, fontesqi puniant, amp;nbsp;infontes lau-dent.Reddite ergoquodcuique debeiur. Cuitributumdebetis.tribntum pendue; cui veóligal, veóligal 5 cui item metum de-betis.mctum foluite, atqne obedientiatn; cui honorem, honorem; ficutidebeturo-uinibusfuperioribus.

Ofi noJfies.Paule, quot quanta^ Utes fint inter nos dereddendistrtbutu, filuenduf vebligalibus s fanè tnirareris. Sunt enim quamplurimt, qui Chrifiianut libertatüprittextUt nudameffe bonorumproprieta. tem aferunt iqutdutsadfirapiunt.rixas exettant, nagiflratibus mole fit funt ,communiones bonorum frgent,lites efr iurgiafouent. Sunt rurfus alq.qui vt Of intones ifias confutent, adeo tenacitert adeb auarè fegerunt tn omnibus svt quo ture, quaip^ iniurta litt-buse^ contentionibus rapiant aliorum ad /e bona.

” Malefaciunt vtiique. Egoautemvobis oftendam.quo modo futurum fit.vt qu'am pauciffima iudicia inter vos exerecantur:

' nempe fi viram ita inftituath , vt nemo quicquam pofficà vobismericô flagitare. i, præter id vnum, quod ex charitatislegea-hjaliis, perpétuaquadam obligatione de-bemus. Neminiergo quicquam debete, nifihocvt ali/aliosdiligatis. Nâmihi crédite, contentioncsiftæ amp;c iurgiaoriuntur inter vos, quiacharitas fraternaqucdilc-Äiolanguet.amp;friget. Vtautem hoc obiter vobis dicam ; icitotecharitatem legis elTcepitomen. Nam quidiligitalterunij Deut.^.tS, Jegem impleuit, Siquidem illud.non mœ-Lf«. 19. tg, nbsp;nbsp;chaberis, non occides, non furaberis, non

falfum teftimonium dices,no cocupifees, amp;nbsp;a quod aliud eft mandatum, inhoefer-mone fummatim comprehenditur; Dili-gesproximum tuum ficutteipfum. Nam charitas proximumnoafficitmalo.Vtnu-mero dicam, aut ego prorfus fallor, autle- * gis expletio charitas eft.

R. Dem bone : nefiio (juo mulo fat0 fit, rt nunepoß-quamChrifti doclrinäfiuttiu5atnjgt;lexati,nitn'usinter nos vigeatfiat erna dtleclto. Anted enim turn te-nebrüignorantia,velutiobruttefiemni,verfiiremtit-que infuperfittione (irfalfiorum cultuutn cab^ine,eit vtdebatur tnter nos concordta, tadtleäio, id rirtutd fludium, vtprauacupiditatesnon itart«narent,vti ttuncvtdemus vbiquegrafidri.

dicationi tribüendû eft,quod co recepto, fitis peiores ( ft, vc dicis, peiores eftis ) fed. hocpotiiisDiuinælegi acceptu ferre de-betisjquod priftinâiÙam vita veftram melius nuc diguofcitts.Nam latuata charitas, chariratis nomc non mererur;fiicatu pto-bitatisftudinm, diuinalaude amp;c0proba-tione caret. Ergo nuc Euagelij luce collu-ftrati,veræ dileâioni.veræq; probitati in-cumbite: idque perfpeda opportunitate;

videlicet tempeftiuuiam fitaiomnoex-pergifci.Nucenim.poftqçternus Deifer-luofadushomo, miidoapparuit, propin-quior nobis eftfalus q cû exiftimabaraus omnia in tutoefle. Maiores enim pietatis progtelfus iafecimus, quam habebamus in initio, cum Euangelio credidimus ; dif-ceffitignorantiænox, diesautemcœleftis luminisacceffit.Deponam® ergotenebra til opera,amp; induamus arma lucis,vt Chti-ftianis virtutibus ornati, honeftè gradia-rour,vti in die incedere oportet, amp;nbsp;vt pios nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

decet,nos geramus. Non comeirationi-busamp; ebrietatibusnauemus operamjnon^**’^^'^'^’ defidia torpeamus; non petulantiæ in-dulgeamus;non æmulationi, non liuori;

aut inuidiæhabenaslaxemus. Sed inhoc potidimu ingenij nemos intédamus oés, Vt Dominum léfum Cliriftuminduamus;

talequc fit fanâimoniæ ftudiumin nobis, tantaquedileólio',vtquividerintnos,verl Chris Tl membrafevidilFedicant.Ergo carniscuramnequaquägeritead eins eu- J piditates explendasjfcdfpirituspotiùspa-ciamp;gaudio confulite. Hacenira rationc diuinoNumine afflati, nonfolùmveftris magiftratibus obtemperabitis: verùmet-iam muruam dileâionem inter vos foue* bitis.

K. Si Euangelijprafejfores ad hune modum fuos moris componerent, eorum exemplum alliceret quamp la-rimosad amplexandam cceleflem verilatent : /ed ( vt ingenue dicam, quad res eSl J licetiofa noflra visa algt;-fierret tmperitorum animas ab Easngelij receptienf^ Deinde quidtibinarremtPaule,decertamtnibtts,al-tercationibus, adeonuitia vfque amp;nbsp;initirias.preptef res medias amp;nbsp;ceremoniales?QuarumobferuaMho-mines, vt ego quidem arbitrer, nec reddere pote^ »gt;(-liores, necDeagratiores, Simulvtcoaluithaenoßt'* Ecclefia Romas in/ûrrexerunt quidam vel ex ludait oritmdi,velinludaaverfatiiVel,quodmagùcredoiib Hterofolymitanù docloribus inflttutiatqueexcitaù-tnquam,tam vehementifludio vrgent legis Mofai-ca ceremonias, ciborum deletlum, feflorumq^ at que /acrorum dier um obferuationes, at que alia hu tus generis} vt fuo^lo omniapermifieantacperturbentgt; noflrates vero ex aduerfo in contrariam partem,vel-tttifonfitltbpropendentes, omnes res medias nihili

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;faciuntJ

fuciiittfiérquoddeteriuselliearumdollores amp;nbsp;pfo-ftjfores eüam ajpernantur ; indi^ntjque jmnu an~ dtnt.

Peccant vtriquC, ftudio partium nimis Caput 14. addióti,amp; fortaflis confcientia reluélante.

Vos autem veræ pictatis profelFores, fi o-Etatis animo elFc ttanquillo,nullique prç-ereofFendiculum , hæcin rebus mediis feruatepræcepta. Si quis inter vos eft fide i. infirma,qui nondum veræ libertatis Chri-ftiançlucemhabetihuicfubueniteincun-^ianter.nullaquecumanimidubitatione: non vtcertamina.autdifceptationes cum illoineatis ; fed potius vt leniter amp;nbsp;patien-tereum ctudiatis.Nam alius, videlicet qui Ecrfeótafide eft, credit fibi licere omni-usvefei; modó ne natura fint noxia cor-pori? At,qui debilis eft fide,is oleribus ve-Pcitur, aut carne in lege Molls non vetita. Lexigiturhæc fit inter vos. Quivelcitur omnibus,libettatenempe Euâgelica præ-ditus, isnonvefcentemquouisciborum generc, fed fe à nônullis continentem, ne contemnito.NamC n r 1 s t r viuum mem-brum, quamuis infirmum, contemnere nefas eft. Qui autem ex aduerfo vefei qui-buflibetveretur ( quoniamnonfeciteos progrelfus in Chriftianælibertatiscogni-tione,quos oportuit) is,inquam, vefcentç

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L 3 quouis

qiiouis cibigenere, non ftatim impietatiff arguatjaut,condemnet.EteniniDciisamp;il-lum qui edit, amp;nbsp;hune qui non edit, vti Chrisïi membra(n)odôfideidfacianr) amplexatur. Idcircô nccconcemni, qui non edit; nec condemnari qui edit, merité poteft. Sanè lîHli coram me elfent, hac cum illis orationeageré; acptimùinqui-dcmcompellaremiflum,quitantuniiuns iîbi vfurpac, vtalienum ièruû condemnet: Quistu,ob/ccro.esj quicontemnisalie- ] num famulum ? Proprio Domino Hat, aut caditjftabilieturautem.-poteftenimDcuJ

S, eumftabilire. Quod fivelmaximèiftela-batur,perdatur,damneturjDeo,non tibi, Jabitur.autpcrditur. Q^od attinetadde-Jedumdierum, aliusquiaadhuc inigno-rantiaverfaturChriftiançlibertatis, dieni à die diCcernit, feflum profedo aiicepo^ nens. Aliuscognitioneilluftratus, oianes dies eodem loco habetjnullo fedosàpiO' fedis diferimine difcerncnsJnterhçcduo extrema tutô ver/ari debet Chriftianacon f feientia. Oportet enim, vt vnufqui/quein animo Cao plenè certas ût,hoc ed.vcplenè defaalibetcate ei condet, quænamûcvi-deliceitamp;cuiafmodieius vlas. Inßrmiviquot; ciilim quotidie debentproßcere, longio-resque progreiTas in Chridianxlibenatis

cognitlonefacere. Hoc enirji paólo, neqj illi abutentur Dei dono -, neq; iftiin fuain-firmitatefibifemper placebunt. Vtpaucis tranfigSjhabeant vtriq; fua explorata con-lciencia,amp;fencentia;fummaope hucnitä-tur.vt qd faciunr.id fe re£te facere, credät. Saluberrimuprofeäb cigt;nfiitu:nam ^uadtu homines incon/ùltaconfciëtiafedent ab alitrü diilu,velexe~ flotfemf animusfluituati at^ dit in dubu eii, paulo ^omëto hue (!rilluc,jp teporis mutations,impellitur. Melius intelliges mca régula,fi exeniplis quibufdamilluftrctur. Eritautemeadcra ratio de rebus fimilibus. Videjobfecro:Il- d, le qui dié curat, difcriméq; aliquod ponit inter dié amp;: dié iuxta legis Mofaicæ præce-ptû,is dubio jjcul hoc facit,ne Dns offen« datur;quidifctiniinadierûinfualege prç-ceperat,neq;enim didicitadhuc liberca'té Chriftianatnde fublatodierû difcrimine: iquarclaudâdus eftpotiùs, quâvituperan-dusjquodnonaudeataliquidfacercnon-dum conßrrnata confcientia- Côtrà veto, qui né curat dié,Se peræquèæftimat dieux quemuis nullo affignato difcrimine, inter feftû Ôcprofeftû: hoc etiâ in gratiâ Domini agit; quia fcitvfumEuangelicælibertatif Deoeflegratû. Eodé etiâpaéfodeciborû deleéluiudicâdûeft.Qui cnim cibis vefei-rixt,legeMofaicavetitis,modô fitprçditus

Chriftiana libcrcate,Domino vcfcitunnï Deogratias agit.Quique abftinet,obfidej infirmitatem, Dominoabftinet; amp;nbsp;æquè atqiiealter ille Deogratiasagit: videset-go vtrumque, Deum honore afficereiamp; ß rem totara bene perpendas.D a v m foluffl eirc iftarum adionum iudicem.Confenta-nenm ergo eft, vtdepreflàaniminoftrie-latione, qua alii alios, aut contemnimusi au t condemnamus ; vni Deo relinquamus poteftatem iudiciariam abfoluendiatque damnadi; præfertim cùm eins ferm omnes

7, limus. Nullus enim noftrum fibi ipfi vi-uit, amp;nullusfibiipfimoritur. Namfiue viuimus, Domino viuimuscfiuemorimur, t» Domino morimur. Vtpaucis perftringa, nóeft quoddeciborumveldierum.Tela-liarum mediarü reró yfu,difcepten)iis:fed inhoepotiffimum ingenij neruosomnes intendamus, vt fiue viuamus, fiuemoria-p- nbsp;nbsp;niur,Domini fimus. Nam liane ob caufam

amp;mortuuseft, amp;refurrexit, reuixitque jj C HM ST V s,vt tum mortuis.tum viuenti-bus dominctur. Tu verb (fcisquosallo-l.Cor.t.io. quar) tu, inquam, cur fratrem tuum infir-t mum, cómiferatione potiùsdigniîquàm infeótatione, condemnasjpro cuius falute Chmstvs mortuuseft?aut tuiadabun-de de tuaChriftianaiibertate, curestatn

arrogans, vt fratremtuum tam dato fu-perciliopronihilo habeas? Debcresfanc timidatn illamagendirationemnondißi- ' dentiæ infimularcj fed candide interptc-tari; Deoque Si eins Christ qdudicium lelinquere. Omnes cnim ad Christi tribunalfiftcmutj vti teftantur facrarum Scripturarum pronunciata. Præfettimvc- jt. tóEfaias ad huncmodumiehouçnomine loquitur -. Sic viuam, inquit Dominus, vt Pln,i.\9, tnihifleótetur omne genu, omnisque lingua Dcum celebrabit. Itaque cum vnuC it. quifq; noftrum caufam dióturu? fit, apud Ueum pro feipfo, non autem pro alioiqui fit vt inter vos tam multi fint de aliéna fa-lute curiofi. An tantum illis otii à te fuaeft, aliénavtcurent? Valediciteergojprecor, fiuiufcemodi contentionibus, neque am-plius alius de alioiudicetis. Scdhicpo.tiùs ’ît adhibete indicium ; vt ne ofFendiculunx ponatis fratri, aut fcandalnm,

ft ingenue tihi apertam meum animum, Faulty fionnibil commoueor nouitate huius deärina. Vix^ *ifn poffumpercipert, quopn^olegUptdagogia i'og'itafitsCaamp;iill beneficio,ysguilibertatem ^Uingelicum nerunt; cum die as, operiere not,tn bu. ius Itbertatis vfum confiderare,guid expediat,vt fia. tn infirme confulaturz afier 'ts^ hoc pailo, minimi a. mitti ebrtfitanam Ubertatem.

P. Meara mcnterahac de re tibi paucisex-planabo. Ego quidéfciojamp;fidei luce cer-tusfum, per Chriftum lefutn , nihil efe fuaptc naturaprophanura , vtpoflitani-çiuni coinquinare. Liberum igitur tibi eft, vefei quovisj modö tuænaturæidcon-ueniar.Nam Chriftipræfenciaablatæfiint legis vmbræ , omneque ciborum genus mundumpurumq; eftmundis, atquepu-risjideft, verècredentibiis; adeóvt nulla resperfe prophanafir,autirapura. Seda-nimaducrte.quod dico;prophanum enini aliquideft, foli prophanura eile exilli-manti. Verbigratia:Puratquis,fevefeen-do peccare, is autabftinere debet, autfu-pefftitiofam illara religionem abiicere. Quódfiea minime depofita, vetitiscibis velcaturjpcccat fine dubio.Deinde fi propter eCam tuum liberum, nulla habita differentia ciborum , frater tuns autolFendi-tur, aut finiftrè de re cogitât, aut ß aperte tecum no expoftulat, faltera interno tan-giturdolorc: iamiftud fané tuumfaâuni Chriftianæ charitati minime eft confen-taneum : quod eo præfèntc efeis in lege prohibitisvefeeris. Eft quidem omne ciborum genus per femundum,amp; tu id no-fti: itaqueliberum tibi eftquibufiibetvc-/ci.’Sedifta tualibertas debet charitati ob-fequi)

fequi; debesquc abftinere, fividcas, ve-fcente te, infirmos offenfum id. Q^an-quam eiiim tu liber es, noh tarnen vefei cogetis. Ataliosnon ofFendete, fempet cogeris;itaquehîcpeccas,üvefceris.

P. Ne ergo efu tuo,quæ res vilis eft, parui-que momenti, cum perde, pro quo Chrl-ftiis mottuus eft. Bona quidem eft Euan* geli) libertas, fed tarn præftanti bono vos abuti non debetis, ad aliorum offenfio-nera. Neergocommittite,vtveftracul-pamalc audiat bonuin hoc libertatis £u-angelicæ, quia vos abutimini: Nam re-gnumDeinoneftcibusamp;potio,nequein edendo aut bibendo confiftit. Sed ibi po-tiùs regnat Deus, vbi eft jnnocentia, vbi pax.vbi gaudium in Spiritu fanfto. Atque nine emanat pietas, hinc pvobitas, hinc denique fpes æternæ bcatitatis potiundæ: acmihicrcde, quiinhisChriftofcruit,ls amp;nbsp;Deo acceptus eft, amp;nbsp;ab hominibus pro-batur.

R. Satüfecißiplane mea dubitationi,facile^ tibi af-fentiorin bac Diuiniregnidefcriptione.ln eo eitim fi-tu effe arbitror,fi Spiritus S. animos nobis it a afuertt illuflraueritjj,vtfidei luce,Dei bonitatepenitusßn-tiiimus-,tade^fii{e,velutiinanuclementiß.iiuminis mifiri-

mt/éficorJÎAnt in fuo chrtflo /tmplexemtir : vt hot paito iufli amp;nbsp;f'iluifimtu-. tranqutUi^ confcientia ia Dei conjpcclu,cum timoré amp;nbsp;tremore,verfemur.

tp. P. Rem tenes. Igicuc omni adliibita diligentia fequamuf nos Euan^elii profeiro-res.atque ea quç pacis,qnæque mutuæin-ftrudionis funt,fc6temur;neve efus caufa. vel, vtreótiùs dicam, tuar libertatis abufu deftruas opiisDei. Omniaqiiidem, vtnu-perdicebam(fulgentcEuangeliiclantatc. amp;abIataMofàicæ legis pædagogia) pun funt,perqueCbnftura munda,intamioa. ta,amp; fincera;fedin eo mal« eft.fi quis cum altcriusofFenfione velcitur.vtverbodica, peccathic Euangelicaî libertatis aflertor» / vel propugnator: non quia vefeiturqui-hufiiis, fed quia répugnante charitatevc-feitur.

R. ytinam omnet Eaa^elici intetligerent vfum Chri' fiiamt libertatis.Hoc enim paäofieret, vt nosomnes tot am noflram vttam ad mutuam potius adificatio' nemreferremus, quam adoflentandamlibertatem tuflram magno cum aliorum offendtculo.

p. Vide, quanti ego faciam mutuam banC piorum a:dificationem.Meminifti qux di-xerira, de rerum creatarum natura, pura, ^munda omnibus purisamp;mundis: vnde çolligere potes,mihi licerc.quouis vti po-Waucefu. Nihilominus confultiflimum eiic

Caput ^CIIL «75 effe exiftimo, non vefci carnibus, nequc biberevinum, neque quicquamlumeregt; in quo frater meus impingat, aut offenda-tur,quamdiuinfirmus eft.'

lï' Pträifficile e^i, hoc doilrin£genus ab vtri/que retu nerisab ^s ne»gt;pe,qui Euangely hbertate agnefcuntt amp;nbsp;ab alys qut tanta fidet fir mit ate fradttt non

° Imófacile mea quidcmfententia,vtri-que vtentut hac doiftrinajmodô vnufquiC que caueat præcipitia. Audi priùs cautio-nctn valde neceirariam ci,qui in Euangelij cognitionclongiorcs fecic progrelTus.at-que idcircó Chriftianam fuam libcrtatcra oftentare vult. Hunc fic ego alloquor: Tu fidem babes, apudteraetipfumbabe coram Deo. Tu, inquam,quifitmuses,amp; certam notitiam Euangelicæ libertatis es adeptus, tbelaurum hunc fcruato pene» Uj quo videlicet tcmpeftiuè.prudenterôc V tili t e r vtaris. Ac mibi credc, ilium clFc beatum, qui non damnat feipfum, ineo quod probat. Nouienim quimplurimos Ore quidem tenus iadantes Chriftianara amp;nbsp;Euangelicam bbertatem : non quia reuera à Deo edodi, hoc intus amp;nbsp;in con-fcicntia fcntiant ; fed quia ex aliorum ora-tione, aut fcriptis iddedicerunt. Ilie au^ tcm felixeft, qujexconfcientiæfenfu

R. Bent multos ego noui tflius fehoU difcipulos; lt;]id cumfrimum alitjuidlegunt in aliorum ltbris,aut tx forum diilis concionibtu colligunt ; ßatim veliiti numerif omnibus abfotutam iidemfint ajfiqmti, tH’ dicunt,qute non inteUigunf.ea aggredtuntur, que m agnofiunf.ea deHii]jfaciunt,qu« propria confiienM nequaquam approbant. Sed his reliàù querimonijr-quam, dotes cautionem ÿsqut infide adhuc/uat lO' firmil

P. Breuiffimamßncamp;vnIifEmam,vtego arbitrer. Qujdifcnméfacit ciborunj,ani-mocjjadhucambigicjfi ederit,conderana-tus eft. Ratio cft,quia nô edit ex fide:qiiic-quid verô exfidc non eft.peccatiî eft. Non igiturtemercfoloalioruniexéploincitatii titubante intérim cofeientia quicqiiâ de-bemus agere j quoniâ fine peccato iddeti non poteftjquod fit relmftante confeiétia. Si ergo vides alios Euâgelica vti libertate, fidem tuam confulcj antequàm eosiniite-ris:vt nihil prorfus aggrediaris,quod com-probante conicientiæ, amp;nbsp;/pi ri tus teftimo-nio.Oeo eiFegratum non agnoueris.

_ E. Nuncp[anèvideo,quantumlttpericuliinoftentan~ da Etiangelica libertate, no iaâopriusfidei, Diuiniq, metusfnndamento ; vndeproficîfiiturfiaternaiha-ritatisfiudium.sed}Vtdicam,quodrtseü,Blt;tule,pe‘ pttUrtt

frttlareîtui ntmium retardant Euangelÿ curfum in nofir a Ecclefia, mordictu adhuc retinintes le^alet ebferuatimes', nos autem ttiibecillcs iflos minimi to-1er undos arbitramur. Hine inter nos iar^iafinnc cer-ttunina, amp;contentiones.

Atqui egocontrarium fentio. Debe-'• raus enim nos qui fiimus robuftiores , fir-raioresque, ac fortiori fide praediti, debe-rausjinquam, imbecillitates infirmotura portarcj amp;nbsp;humeris (vt ita dicam) cbarita-tis fuftentare: non autem nobisipfispla-cere:Qmnpotiùs noftrum quifque alteri placere, indulgere in bonum, atq; ad eius ædificationem amp;nbsp;inftrudionem Itudere, charitatisofficio tenetur, QupdexChri-fticxemplojvelmaxiroecolligi poteft; qui nihilnonpertulit, vtnoninfirmosmodó, fedetiatn crudeliffimoshoftes, patientia viófos J ad pattern adduccret. Itaqnehic^' Deiamp;hominumroediator, nonindulfit fibiipfi, non fibi tantum placere ftuduit; fed(quemadmodum àPropheta Regio li- pfal. ff, terismandatumfuerat : conuicia coruni quicóuicianturtibijincideruntin me) o-ranes contumelias, dedecora , cruciatus dcniquegt; amp;infamtasinfeipfefufcepit.

t Ita'nearbitrarisfententiam tdam Dauidis, vati-cinittmefiideMefiia'. nos^etustxetnflo adpatien-tiamper Prophetam admoneri.

#. P. Siccxiftimo.Namquæcunqueinmaio* rufnnoftrorumlibris fcriptafiint, adno-ftrara dodrinam fcripta lunt; vt per pa-tientiam amp;nbsp;confolationem feripturaruni, fpemhabeamus. Credcndum eft enimj cùm lint ßcri fpirirus verba : non elfe inu-tilia, aut vana; fed ad inftruólionem no-ftramfaceret

R. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eSi, nos fimper verf art inf^rorum librt‘

rum kélione, amp;nbsp;tamparum proficere in hts virtuti-bus.l^am quotufquif^ eü hodie, qui norit virtiitent aDeodarifortibus, non Vt debiles (ondemnet)fii Vt eis auxiliumferatlQuis etiam ell,qHt ex libnrutn fatrorum leüionefolatium ffiritusaccipit, tarnet-piofum, vtin rebus aduerfis nonfuccumbat?

P. Virtutes hai.mi frater,à literis non pendent , fcd'afpiritudiuini Verbi, inliteris latente ; quem nifi habeatis, in Jiceræ cor-j. ticefemperhærebitis, Egoautemprecor, i.Ce.tJo. vt Deus , qui patientiæ amp;nbsp;confolationis . autor cft, fuo fpiritu vos doceatjvobisque donet, vteodemanimointervosmutud affefti fitis.fecundum Chriftum lefumjvt-queeius poftulat doólrina amp;nbsp;exemplum: atqucböcpadoconcorditervnoore glo-ét rificctis Dcum, ac Pattem Domini neftri lefuChrifti. Guiusanimi lenitatem imitantes, vosprecor , vtalij aliosalfumatis) fracribusinfirmionbus lubueniatis, feut

Chriftus nobis fubuenit.nosque aiTutn. pfitan earn tantum finem, vt pattern fuum tioftrumque Deum gloriofum reddcret. Habetisjfcio, inter vos bene multos ex meispopularibus adhuc imbecillos. Sc in fideinHrmos: fedChriftiexemplo oportet, vteorumcuram geratis.habitaob o-culos cœleftis Magiftti imitatione,qui lu-dæos, quantnmuis indignos, tarnen propter promifliones cum patribus eorii fan-citas,eo honore dignatus eft, vt etiam mi-niftri ofticio lit apudeosincredibili cum patientia defunótus. Quod ft Dei ftlius tantifecitiftos hominesi^ietati confenca-neum eft, vt Vos non folum eos non reij-ciatis, aut afpetnemini; verum etiâ fpiritu charitatis accéfteos fufcipiacis, doceatis* atqjprudeter magis ac magis ad Èuâgelicç libertatis cognitionempromoueatis. Sic cnitnegodocere foleo « lefumChriftum miniftrumfuilfc inter circumcifos ; vt pa-ttisftdem in co conferudret;quod ille ma-loribus promiferat.Itaque pro Dei verirate amp;promiftionum confirmatione, nihil non ptæftitic Chriftus apud Ifraclitas,

S. Venquidem/unt,fedeoriim ingratitudoadtan-tMn diuini tiuminü beneficent tam, in cattfit eil, rf illttreieäü, not fimw De i popultu.

10.

Efa. luo.

’• jiicacependet.AtqaeidciicbvosRomaai nÓ debetis animo infolefcete ; Ced pro mi-/èricordia potiùs vobis coJlara, Deumglo lißcare; quemadniodum in/äcris oracuÜ! edodicftis. Videtis enimquidPropheta Regius dixeric: Proptereà,inquit,confite-bor tibi intcrgentes; amp;noinini tuo pfalla-Errurrumdicit: Gaudetc gencescumpoquot; puloeios. Etrurram: LaadaceDominum omnesgenees, amp;. coHaudareeum oinnes populi. Propbeta eiiain Efaias æternuffl Dei decretam de gentium vocationecon-firraanSjfic ait:Eritradix leiTæ,amp;qui exiir-get adimpcrandum Gentibus, in ipftim p genres fperabunt.Hinc colligece potedis, ' vos elle vocatos ad cœJeftis Regni partieb pationemjnon propter ludæorum pecca-ra , raulto ctiam minùs ob veftiamérita:

fed quia Dei bonitas ira voluit. Oportet ergo,vt quemadmodum iJlefuani raifeti-cordiam oftendir erga nos:iîc etiam vt nos viciffim mifericordesfimus erga alios.

K. Vtittam hinc doélrina altos radices agat inter nti

omnes.

V. P. Ego etiam precor.vtDeus Ipeiaufor.Ât in quo vno fpes omnium fi ta elfe débet; Omni vosgaudio/pirituali, tranquilliratc-queamp;

«JueSc anitniôç confcicntixpacc repleat, atque hot in vera fide: vt^redendoi fpe afiundecis pec virtutem Spiritus ûnôti. Nam meroDcibeneficio fpicni|$vi, atqj fidei opera, ad hæcChriftianæ pietatis or» namenta pcriienire homines polfunc.

ytiam tandemfinem imponamus huit noßr^t col. lolt;}uio, Paule, non poßumfatis mir an tuam h/oïc li-igt;trrimam agendt rationem erga not-Nequaquam e. »imtelatet , quanta fit digntt as atqueexcellentut lgt;uiut vrbü, qua caput esi or bis. Aufus ell autem fieri-^(^tadnospptftolamhancquafi facrarum rerumi. f?^arosyftlquafi inter nos nullt effent doäores.atque feflores, quorum opera, orationeamp;firiptisdiuina ^lutttasnobis patefieret. • ,

• hquidê,mifrarer,hocipfumquoddicis, tfi, «Je vobisperfuafum habui. Vos.inquâjbo-ßitatis Audio plenos elfe, omniq; icicncia rerum diuinarum refcrtos;adeb vt pofficis Vos inter vos alij alios cómonefacerc,amp; in Chrifti difciplina inftituere atq; cóponc- . . rc. Vndeadvosfcribés noluimihivfurpa- ifi,, te doftoris,aut cenfbris dignitatemTed vt Vobis memoria refricarc, fcripfi ex parte audaciusjiure mihi à Deo concclFo, vt qui firn lefu Chrifti minifter gentibus admi-tiiftrando ; amp;nbsp;pro re auguftiflïma, prsedi-caftdoDeiEuangeliotvtlibatio, quaDeo gentes ofFero, fide purificatas : accepta

Deo fftj'qutira iam fießero afflatuâcrata. Ergönonvcftridocendijiriultöcriam minus arguendi eau fa, /êd fubroonefaciendi potiùSflitetasbisrcripû.

R. AtqMtnw paucifunt, qui Mdaxfacinus hoe iip‘ ftUentttUti^ animi mtrlv tribuant. TuiprafirM japuUretifiniflrosdete^argunt rumores, vtafuil imperitos tuo miniflerio inuidiam ctnflent, Aegrtt' tüm ferunt, quodludaisveluti jpretis, adgenttsd (mftroi, inter quas non multumadhuc promtucrii' Quid autem impesUmento fittuapradicatitnii UK prtr/iu tatet.

P. Iftorum hominum rumores ego ncqua- (, quam moror, de meoautem munere,quo 17* fum (Deibeneficio)ornatus,vteiu$quafi -- inftrumentum/ïmingenribus.Euangelio , indrucadistDeoqaeofferendisihabeoü- j ncquodglonetf ünonfaperbè apudho- . tainesi at ceitèfabmifsèapad DevmJo j Christo Iesv, cat omnia bonaacce^ / tft ptafeto.Qmsdadfraâummexptzdici’ , tionisattineti equidemnon/iiftinueti/u j quicquam/oquiyquodnóeffecerit Cbd-üaspermCjinaddaccdis adobedientiato Gentibus: adduceadis,inquaairtamvet' . bistumfaüis: faâisqaidé, vittate/jgnO' rum Seprodigiorum j verbis eriam Scora-none, in qua Dei /piritasfaam virtarem amp;nbsp;energiam cxerit.-adeo,vt ab Hietofolymb

^circutniacentibus tegionibus vfquead Dlyricum, impleuetitn ptædicandi Euan» gelij Christi munus.

• Qdd alij f^cerint, tneum non eiliudica-re.Hocpolfum bonaconfcientiaaircrerc, We animo cótendiire, amp;,vt ita dicam, atn-biuiflcjVt meaEuangelij prçdicaiio fieret.

nonvbiiaracognitus Christys amp;no-ttiinatus eft; fcdvbi eins ne mentio quigt; «iemvllafadafuiflct. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;At.

gt; Habuiquidem huius mei confilij bene ioultas,quas recenfeve opus non eft.Id in-tctaliaobferuaui.nefuperalteriusfunda-mento fuperftrueretn:habebamque fem-pctoboculosvaticiniurailludEfaia:, quo . . Euangelij enunciatio inter Gentes mani-fcftiflimis verbis deferibitur. Qujbus, in- ^^[«42,26.

• 4ut,none(lenunciatutndeeo (loquituc 2h t aucemde diuiniNuminismanifeftacione, • qui Christys eft)videbunt:quiCy,nun-

• llolæ exordio dicebam efle impedimen- Sap,t.ig, • tum-, quo veluridetentus, venire ad VOS

non poteram: quamuis fepchaneprofe- Supaji, i ftionem invoiis habueritn. Nunc verb ■z/»

cùm non amplius habuißem locum in il' Jisregionibus, tenererautê defideriovf' niendi ad vos : Sccertè mukis ab bincan' nis, iter m cun) iîc inftitueram, vein profs' dtione HifpanicainaiCerem vosfperabani enimfore,vrhacpræteriensviderem vos; ôc à vobis dedticereriiluc. Ea tamen con-ditione, vtpriasvobiicûaliquotdiesver-/âtus, meam veftri auiditatem nônihil cï-pleuiilèm;amp;vcftracófuetudinequodani' modomeodebderio iâtisfecillèm, TunC

‘f' cnim cùmEpiftoIambancfcrip/î, profi' cifcebarHierorolymamivcminiAraréfan-âis, qui EuangeJio Christi nomen de-deranc. Vifumenim fuerat EccJc/îæMa-cedoniæatque Achaixjnonnukumexfuis rebus munusconficcre; ad paupercs/ân-■Cer.ff.ti, âorum Hierofolymx degentium bible-uandos:ficenimilbs£ccJefiisvifumcft,amp; quidemeisdebent. Namquamuis voJun-tariæ funt eJecmofinç,eas tamen ex chari-tatisJege debemus. Coniènraneum enim pietati eft,vr fi ipirituaka irraclitaram bo-nagentes participarunt; debeantetiami-pCægentes mortaliaôi: pericura bonaiUis if, communicare. Sed, vtredeamadinftitu-

tü, hoc cum pcrfeciflcni, atq; fanâis Hie-rofolymitanis eleëmoiÿnam illam con/i-gnalIeiUjabire bac in Hiipaniam decreue-

Caput nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»8j

ram. Conceperam etiam magnam fpcra tp, de diuiniNuminis erga tnc liberalitatejat-quecertocertiusnoucram, meçùmvc-nirem ad VOS, vacuum non efTeventurumi fed cum plena potiùs benediâtone hu-bertatCjornamentis jdonis dcniq;amp;fiu-ftibus Euangelij. Tantum enim mihi pol-Hceorde Deiamore erga meum minifte-hum, veftramqueEcclefiam.Idcircópre- 30. cabar vos per Dominum noftrum lefum Chriftum, amp;percharitatemfpiritus, vc mecum cercaretis:mihiquc auxiliaremini veftrisapudDeumprecibus; primùm.vt31, liberaret me ab iis qui in ludæa ( proh dolor),rebelles funt, amp;nbsp;contumaces: deinde, vt minifterium illud meum ac benignita-tis donum, quod cis tanquam eorum mi-nifter ac Diaconus afFcrebam Hierofoly-^.?? inam,gratum elEet fandisjvt abfoluto hoe officio,poftea cum gaudio venirem ad vos per voluntatem Dei ; vnaq; vobifcum re-focillarer. Sed vides, mi frater, quamdi-uerfum exitum dederit Deus meoconh-lioatquedeliberationi.

R Nff««w hocnoneïl, Paule. Sic enim fokt Detu HM rato agere cum fuie ftruis gt;nbsp;vultj^ interea loei , vr toti pendeamus ab eius nutu prouiden-tl*. ; atque certb nobic flatuamtu, eum return

txitam ei effegratiorem, nobùjj vtiliorem, non qui nobis arridets fidqut eiusprouidentiaplacet. Si tutti temporis venijjes Romam,hiw poflea abituriu in Hi~ jpaniam, fortaßis aliquidtribuijfes tua diligentie. Caro etiam, vt eilgloria cupidis,Juos optajfet triuitt-phos, qubd in tacelebri loco anderes enunciare Chri-fit Euangelium. Nos denique non exutipriflinisaffe-üibtts, Euangelijprogrefiism internos tribuijfèmus prorfustueaduentui amp;nbsp;tuis concionibus. Nuncau-tem venifii tu quidem ad nos gt;nbsp;fed non eo tempore, quooptabasj nequeea qua volebas libertate.

rti vides, nue career, euftodes, compedes,boina,cate-nafunt triumphi tui Apoflolatus jvt chriflicruxfu-amgloriam retineat in hac tua inter nospradicatm-ne. Nequaquam me latet,forequàmplurimos ex no-firis ciuibus, qui lubenti animo audirent tuas concio^ nés} fi in publico tibi lieer et Euangelium pradicate: nuncautemvinculistttisoffenfi, ne te quidematbre dtgnatur, Sedquidi' valeat carnis prudentiacumfuu ambitione ; regnet^ Chriftus velcumfitacruce. Que judais quidem feandalum eli, Gentibus autemßul-titia; nobisverbcredentibus,ChrifluscrucifixutDd potentia eü ac fapientia.

P, Exhilaras me ftnc tua ifta oratione, fen-fu pictatis plena'.Deumque precor,bonorum omnium autorem, amp;largttorem,vc pro ifto tuo erga me ofiieio. vel pictate po tiùs,tibi omnibusqueChrifti Euangelium amplexan-

Caput nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1S5

P. Poftrçma huius me« Epiftolæ pats coin« inendationescôiinet,amp;falutationes.Pti- if-mùm quidctn commcdabamvobis Phœ- ’» ben, foiorem noftram, Ecclcflæ Cen-chreenfis miniftram. Vteamfufcipete- ** tis in Domino» atqueitavtfanâosdecet ci fauçrçtis , inquoçunque tandem ne-gotioveftraindigeretopera. Namamp;ipfi roui tis adfpit;tum çtiam mihi ipfi.

Mendatione dignam ; nec immerito et tribuü tam epitheta, Vocoi enim eamfororem, idtH, vt fgoarburor, eiufdem reltgionù confertetn. Sedqua^ remtniflram appellet, non intettigo.

P* FortalIIs vos non ftabiliuiftis adhuc in veftra Ecclefia huiufcemodi minifterium, Fgoautem vbicunq; Euangeliumannun« cio,amp; Ecclefiç ordinem conftituo,ibidem infpicio, an fit aliqua mulier vidua, liberis otba, à rerum domefticarum cura libera;

amp; taliSjVt cura anus fit,amp; honeftc fandeq; vixerit, nullain eam fufpicio cadere pofle videatur. Hanc.inquam, fi inuenio (quan-do hæc raraauis eft) in publicum Ecclefiæ ifiius famulatumadmitto : fanâorumne-celfitatiminifttatutara.Talis état hæc fœ-

mina,quam hifce clogiis ornaui. Adhor-tabarautemvosad humanitatem exereé-damergailla, fumptarationedveftroofficio. Debctis enim vos,ex idolorum cul-toribus fadi Euangelij profefTorcs.aman-

P. Atqui non eó pertinuit folùm huius fœ-minæ ad vos commendatio gt;nbsp;vt ei adiumento; fedetiamvolui, vtmatrortæ veftræ Romanat, quæ iam Cbrifto nomen dederant, illius cxempio difcerent; cum fiietarem amp;honeftatcm ; turn etiam fedu-um fiudium inferuiendi toti Ecclefiæ» benemercndi depauperibus afflidis, ac decumbentibus , qui fcpminarum indigent minifterio.

R, No» pïarfus fuit inme Mt irritum hoc tuum f o»-fihum, Paule. Nam iUa honeßifimafœmiuafuo exempla, amp;nbsp;coUoquijs^abduxit multas ex noßratibus i mundano luxu,voluptatibus, delicijs huius vrbiii qua(meaquidemfententia )omniumquacunqueM toto trbefunt.voluptatibus dedttißima ell.

I /• P. Salutabam etiam Prifcam amp;eius mari-tumAquilam, meosolim in Cbriftolefu adiutores: qui pro mea vita ceiuicesfujs obic-a

Caput nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«87

obieccruntj idque tanta cum charitate; vt nieam, quara fuam, vitam maioris Scad Dei honorem, amp;nbsp;ad aliorû falute momen-efle duxchnt. Ideoque vitam fua fpontc tnortioppofuerunt, vt meamferuarentj »lequc capitis periculurn fufciperc , meas vitætuendæcaufarenuerunt.

R' lAulta htc audiuimtu de ißorum ctniugum fiettiff »amp; vita finiltmonia. Tuus etiam Lucm infua hi- Ail.g. ßorta ßripfit de illorum ßudio in promouendo Euan-gilioi^ erget ßan^oi charitate jamp;quo paäo ab ipßt fuerii exceptus domo , quandoCorinthumvenißi. bebemtu fan'eißii muhitm, omnesq^ Gentium Ec. ch fie,qua Euangeliumprofitcntar.'Nam cum tuno-bii ApoßolueàDeopecuUariterßs deßgnatwf qui tuam feruauit vitam, in nos etiam magnum contu-ht beneficium, qui tua prédicat ione ver am animi vitam falutemfitmus confecuti.Salutabas etiam E- f* pinetumpreßatißimum profiélb virant, tir in tuen-daveritateconßantißimum. Sedncßi»qaareilium voces primitias Achate.

P. Non eft mirii.Nam VOS Romani non eftis admodumairuetiHebræorumidiotifmis. Ciim ante iftum ego vocaui Achaiç primi-tias ; alluft enim ad facrificia, quæ in lege Mofaica Hunt ex ptimis frudibus : quibus ego comparo cos, qui priores conuertun-tur ad Chriftutn. Ifte ante Epinætus vir, vt nofti.

nofti, integerrimus j primus omnium in AchaiaChriftum amplexus eftjfcquc Deo iàcrificariamp;dicaripermilît.tanquamho-ftiaDeogratiflima. Hæc fünrnoftrafacri-ficia,mi frater, amp;aliorüfaccrdotumnoui teftamenri. Huius generis hoftiislitandis. vellem omnes Chriftianos, rum maxime

R, Ita 'ne iflos Apoflolorum (dbeinfcribûîAtqui multi fitnt in neflra rtdeßa, qui arbitrentur munrn b(C Apoßolwumtantummodtadvot ptrtinerei forequt temporarium.

p. Apoftolos ego generali nomine voco, omnes à Deo miftbs adprædicandum ülij fui Euangelium. Optoque, vt quamdiu Chriftiana frieritecclefta : quamplurimi fintveti Apoftoli, ideft, à Deomiiliqui eamdoceant.

ploratam habeoeius pietatem. Rogabatn etiatn, vt meo nomine falutaretis cos, qui funtexAritlobulifamiliaribus. Item He-rodionem cognatummeu; etiam eosqui funt ex Narciffi familiaribus, amp;nbsp;necefla-lioseiusin Domino coniunâos. Neque it. tradidi obliuioni T ryphçnam amp;nbsp;T ry phofam, quos audicba Domini caufæincum-berc.Etiam falutabamPerfidam diledam; quam multum in Domino laborare intel-lexcram. Recordatus etiam fumRuphi, 13. virifeledi in Domino; matrisejj eius; quæ totmcbeneficiisaffecit; vtpromeaducâ. Credo etia falutaftis meo nomine Alyn-critum,Plegontcm,Hermam,Patrobam, Mcrcuriura,amp; qui cum eis funt francs. I-tem Philologum amp;nbsp;luliam, Nereura amp;fo-torem eius. Item Olympam, Sc qui cum eisfunt,fandosomnes.

K* SalutationesißatHanobisomnibusfuerunt longi gratißimt : nam, prt nofli, Romans ciuts gaudent vel maxime hoc falutandiofficio. Itaque muUorum animos hacrationetibi conctliafli.

R Venit quidem mihi in mentem.tum tem-fi 0 ri sgt;ift c mos apud vos receptus.Sed amp;nbsp;a-ia fuit caulà, ob quam nominatim làluta-uerim iftos homines, nempe, vt eos vobis ptoponcrem, veluti exemplaria quxdam yetx probitatis amp;nbsp;làndimoniæ.Nam, li tu verum

verum fateri vis , funtiftihominesdigni, non folùm honore amp;preno,vetumenat» talcs,vt eos pofïïtis vobis in pietatis nego-tio proponere imitados. Rogabam ctiatn vos.vt ofculo fanóto.cafto amp;nbsp;verè Euange-lico amp;nbsp;Chriftiano vos alij ali os faiutaretis; quo etiam pacis ofculo Ecclefiæ Græco-rum vos falutabant.

K. Apudvos ludMs/aniltorianirtiötiiëfejjpuriorida-turér recipiutur oftuUpai u; apudnos veto multuin impuritat is amp;nbsp;lafciutie-, pra/ertim interippbanos.

P. Hocmeminimèlatebatjideoqueadieci ünlt;3;icatisepitheton,vcvellraolculalon-gèabfintà prophaniffimis illis ôc fcelera-tiflimis ofculis, quibus impudici folcnt fuam oftcdere impuritatem. Sedhis com-• métationibus reliôkis,ea te amp;nbsp;alios veilem perpendere.quæ hic admonebam, funtq; maximi momenti. Precabar cnim vos; vci meosfratres amp;chariffimosinChrifto: vt /peculareminidiHidiorum amp;nbsp;fcâdalorum autores , qui inuehcrent aliquid prxtet earn doókrinam,quam vos didiciilisjvtque ab eis caueretis amp;nbsp;declinaretis.

R. Neceffaria prefeél'o admonitio, amp;nbsp;qua debebat nos reddert vigilâtioresï ne pur a Euangelq doéirina, een-tammaretur humants inuentü, ne dtcam nugamen-tis. Sediiimifialtgeremus,magnoperefumusmirA-■ ti, quî ßtret, vt tùm tam Itngum cataltgu texuiffes eorum,

teTum,i]uoi nobù comm endos, tuis/älutotienibut fJ’nas : »uUunt tarnen hsc nomtnatim nobis eßende-^is^quemfugeredebeamusi

*’• Non decet Chrifti Apoftolos amp;nbsp;Euan-geh) annüciatores, ieues ob caufas quofli-bctnominatiminfamare, aut fuis fcriptis toti Ecclefiæ fufpeólos reddere. Cótingic cnim non rarô.vt plus detrimentiafférant publicæ iftæ infamiæ notæ, q etnolumcn-tijnô tâtùtn iis quos monitos volumusjfed ctiâillis,àquibuscauendu elfe fuaderaus. ^perimentoproprio didicit noflra E(ckfia,ißa qua *iie/liverißima.t^ainitiocÜEuageliuannuciaretur inter nos domatsm,amp;prtuatsm,multi alioqui mini-ntè mais, nolutrunt snterejfe neßrispriuatis catibus, fiusdamauteexnoßris tbonoquidem 1{elo, fed imprudents,vt txifiimo,tos taxado, amp;nbsp;nomsnatim per. firingendoreddideruntquàmplurimos, nobis ad. nerfariosj 0'Euangelioboflesinfenßßsmos, Qui fi ^a/uetudine Apoflolica (qua tu hîc vteris erga iflos) fuiffenttrablats-.dubso proculfieseratmagnaeos ei. curandi, atq^ ad noßrum cœtum adducendi.

Ergo iftorum edodi exemplo.fugite bac præpofteram agendi rationé j Chriftumq; potiùs imitamini j q dans Cæfàri, quæ erât Cçfatis, magiftratibusq; relinqués vitiorû corrcékionem ;ipfe neminem nominatim Ufit ; côtra nullû famofos libel los fcripfitj ncmini infamix notas inuflit ; fed manfuc-tiflimo

tiffirao, modeftiffimoque animo fe geiSc erga omnes ; vel animi malignicate illiad* uerlànccs. Satisvobis erit, fi adhibitao' mni diligentia j velutiin fpecula excubiaJ agentes t profpiciatis eos qui diflidiaexci-tant in vcftro cœtu; amp;nbsp;ofFendicula ponunt infirmis fua vita, aut malis prauisquc per-fuafionibus dodnnæ(quam didicifiisjcô* tradis. Et cùm nouentis hos elfe taies* quorum colloquia amp;nbsp;exempla, vobis pofi • fint efle nocumentojdeclinate ab eis.Deu intcreà pro ipfis orantes.vt illis der fpiritu tefipifcentiç,mclioremqueamp;fandioreni xnentcm.Nollem autem dilTeminari intet vosfimultatcSjdifcordias,diflîdi3,âutcer-tamina; multoetiam minusIpatgi fcripta Couitiis, dideriis amp;nbsp;fcom matibus referta. aduerfus eos qui vobis minime adhærent* non malo fortaffis animo ; fed quia adhuc mordicus re tinét, veteris,quam ab inciin' testate imbiberunt rcligionis principi^ R. Ö Paitle,vtctu noflra P.tcleß£ veluti diÿtt tetißß'' Sed ne erremut hlt;tc in re,lt;juibiü notisiobfecrtifeten-tnus dignvfiere tot, quos decUnandos atque cnuendo fuadet ? De dodoribus loquot, quorum iuitt tSi numerus apudnosi alij contru ubot certAmtM ttiouent t tarn acriter, vt mifernplebt qubfeWt^^’ titfciatimultoettäniintts, cuifidemprlt;ebe4tîtaju«f (ontraru inter eos de religionis dogmatibusfentetie-^

K Multaî nottspofuit C HRISTTS. »d diC ccrncdos plèudodoótoies, amp;nbsp;ploidopio* phetasj quas credo didiciftis. Sed bic ego Vobis àliquot affigno, quae tncafententiai fatis cautos amp;nbsp;prudentes vos poffint red-derc. Sit bare prima nota,quzduas habet partes. Quandovideritisdodores.amp;Eu-angelij przcones Domino lefu Chrifto non fcruire.fed potius fuo ventri; hos vel-utilupostruCulentilîimosvitatc.

P. Muka compleftor hac loquutionc,quat nunc logum nt ßngulatim enucleate. Sed cöfidetatanoftricolloquij circumftantia» fetuire in Euangelij przdicatione eft Iegt; rani,noftruin cognolcerc Dominum; illU quelbliferuos« amp;difcipulos, nonautena nobifmetipßs acquirer«. Vt planiùs dicSgt; quando tu videris doélotem aliquem, eri. gentem propriam ßbi fcbolam,difcipulos »bi acquirentc, de catholica 0c vniuerfali Eccleßa nihil cogitantem, fed in hoc po» tius incumbentem,vt mukos habeat ami» cos ifcditorcs, laudatores, fuarumq; con» cionum amp;nbsp;feriptorum admiratorcs : hic nigerefl;, hunc tu Romane caueto. Natn nuhi ctede,Domino noßro lefu Chrifto i» ftenon feruit.ied ßbi: non quxrit glotiana tedemptoris, fed fu« ftudet ; fuoque ven-

tP4’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J’^manot

tri omnibus modis confultum cupit.Vcn-trisautemnomine, non folùm intelligas conuiuiaautfcrculorumlautitias, quas i-llivtfobrijvideantur,non raró fpernunt. fed intellige etiam diuicias j inanemglo-tiam, famam inter alios mortales 5 quam» quo iure, quaquc iniuria fe tnper ifli aucu-pari folent. Et modó inter alios poffint ex-cellere,atq; crainerc, nihili faciunt Chti-ftianç charitatis vinculajquam tarnen sliàs miris encomiis euehunt, amp;nbsp;plenis ( quod dicitur)buccis dçtonant.

R. Bbc ne vocas ventri feruire ? nil minus mihi vmit' bat in mentem, Nunc plané video, ncn pauciis sjft iam inter nos huius farina dolîores. Sedaùifiiis di^-nojtipojfe ex blandiloquentia, amp;nbsp;ajjentattone-, quid, tibfecro,vocas blandiloquentiam?

P. Vtor hîc duabus vocibus, quæ hypocti-tarum amp;nbsp;iîmulatorum natuiam giaphicè depingunt. Suntenimiftipræditi y'oi. VôcantGræciautem;^5«7lt;’gt;.Qlt;’(i', eüin qui verbis multû polliceturj rcautemtii-hilprçfiat) turn illu, que fî audias,'dtcas de te amp;cômodis tuis magis q de feipfo foli-citum;cùm intereàßbi foii confultutn eu* piat. His vir tutibus ornati funt yxuossyiiTt^ ftfiftijVt tecum Græccloquar, cane peius amp;angue fugiendi. Vtor etiam altera voce BniXeyi»!, qus bcnediûionem ïb«at;qua,i-ftiumU'

ftifîmulâtoresvti folcnt, adprædicandai cùm verbis, tum fer ip tis, fibi fauentiû laudes ; vt non Euangelij dodores, fed aflen-tatorcs Heroum, amp;nbsp;magnatum potiùs dici debcant. Hac rationefolentiftidecipcre homines, cæteroquinon malos, atque in fuas clafles adduçere;vel,Yt reftiùs dicam,. cafles irre tire.

î« Adfône arbitrarû.niis ejffißupidot, vt iflorum (ir-cuhttwum iti^enia, amp;nbsp;morts minime cernamus?

Scio quidem vos elfe prudentes, fçd ilia veftraaudiendi propenfio arque obedien. di {fimplicitatem enim vocare nolo ) ilia, inquam,facilitas recipiendiquicquid vo- -bis proponitur, omnibus notiflîma eft. Quam quidem vircutem ego magnifacio, tf. modo adfit iudicium.Et gaudeo vos huiuf-cemodi obedictia elfe praîditos; fed cupio mirum in modum, vt iitis fapicces, amp;nbsp;prüderes in rebus bonis: fimplices verb amp;nbsp;innocentes in malis.Etquamuis cxmcimu» neris officio, vtarhifee commonefadio-nibus erga vos: non dubito tarnen,quin i-pfç Deus pacis princeps cótrituru* fit Sa- Geti.3, tanäfub pedes veftros : idqj citb, vtfpero. Habet enim ille cicmétiffimus pater, fuo-rumfiliorumcuram : neque finer eos 1èr-pentinis cofiliisabduci àpietatistramitc. Ideoq; precor, vt gratia, fauor,atque pro- 20.

*z. X. SalutMtnosetMm,vti4Ü,pecHlMriterTinuthiiif iUe tnu( »dtutor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Item Lucius,laß»»

ft. ér Sofi[gt;attr,CBgn»titui. EtumiHttertiusanagtU' ßes tuus dr umMUtnfis ,qui tt di^Mte htsnc fcripßt EptfloUmi neqU4qu»mvotuitpr4ttTirefuM antiUi' V* nbsp;nbsp;ttßimasfalutttianes Mendt efitm hiefit Gtq htfiii-

ttstui,totiusqj Ecclefi*. Item Erußiprtcurtttoris ßt' bans, dr Quarts fiatrss; hos tmntsfieri ex fae 'senous-mus, tb sd^jlubendsssaccepsmsuiUtrumfiatutatit-nes.

P. Hac ego ratione vti ïbieo, non fôlùm ad fouendam mucuam coniunâionem inter Gfæcas Ecclefias Sc veflrara.'verùmetian]» vt totidem veluti fcriptodbus confirmata hæc mea Epifiola, plus apud vos ponderis habeat, Tâti entm fado mcorum fratruiu confenfum in meis fcripcis,vc illorû etian) teftinionio, amp;(, fiib/'criptione coprobatam cupiam meam doârinâ. Neqjenimdecet modefiiam Apoftolicâ, aliis adiutoribui velud fprctis.priuatam cantùm Fama quz* lere, Veruincnimucrô in his omnibus.de qui bus vos monicos cupio.rcdcperagcn-(iis multum efipcriculi: ideoque precor itçrum atquc itçrum , vt gratia amp;nbsp;fauor Dei noftri fit cura omnibus vobij, Aracn.

Capttt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»97

Kam Riihi crédité, abftrufiffima fimt anti, ^ui Serpentis confilia, neque humanafa-picntiaabfqueDei fpiritupoteftca rima-H'-multo etiam minus retegcre , auteua* dere.Hanc ob caufam temper in meis pre« cibus ego ilium oro,qui potens eft vos fta-bilire, vt vos confirmer fecundum Euan-gelium meum, quod predico inter gères: ^iuxtapræconiumipfiusCuRiSTi coe-Icfiis dodötis, qui nobis à pâtre datus eft, Vt omnibus patefaciat myfterium illud: quod æternis quidem tcmpbribus taci- . turn fuit: nuncautem fadum eft manife- * ftumxum per C H RI s TI ieruatoris noftri ptædicationem,tum etiam per Scripturu ptopheticas. Idque eximperiofcmpiter-noquedccreto «terni Dei , vtfacratiffi-®um illud arcanum omnibus declaretur; ineumfinem, vt omnes obediant fideù Deum vnicum creatorem agnofcit, eiiiC-que vnigcnitum filium Iesvm Chrigt; $tvm ampiexentur:inhocipfumàpatre clementifiimoinmundummiirum, vtdi. uini Numinis clementia amp;nbsp;mifericordia omnibus patefiat. Huie fbli Deo fapienti ^7* fetnpiterna fitgloriapereundem Iesvm Christvm infzcula.Amen.

Mt^wficafanieRhMtuagraturumaäi» t fTtdictu Dei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/intenturn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;virtit~

Utt cumin omnibus Dei eperibusmirifidfftttt^* ‘ tur t igt;t noßri vocatione omnium^gentiutn per Eih nngel^prtdicttionem potißimiimelucet, Sedaudi, (umhtsEpifioUndnosftùtperUtn 'e Corintho,^ Phoeben mintßram Cenchreenßs Eccleßt, : noßriß-Hittores videntet huiufiemodi tabedarutm, eleue-bnnt mnxime Apoßolicam tu«m nuthoritatem: eb quid non haberes nlios vintoret, amp;nbsp;honorificos tM-Uriof, vti habent Pontifices noßri, perquos mitteret liter as tuas ad Eccltßas quibutßribit.

p. Iftaotnniafunt,mifratergt;tnundanskrgt; u«, quibus indigec fupcrfticiofa doärina; eó quàd nihil habeat folidi fundatnenti, quonitatur. Euangclium autcm Chri« sTijnonneceife habechuiu$ tnundiprz« fidiis.ncque eins annüçiacores,alios qux« Cut tabelhnos,viatores,bedello$, aut mi* niftros, quam Diuino metu præditos, qui-bus vtuntur ad propagandam Euangclij gloriam. Vos ergo(vt tandem hnem, facia-tnus) abiedhü failli huius immundiiEmi mundbctucem Christi amplexemini) beqipudeatvos difcipulos eile illiusi qui cura DominuseiTet, ie feruum fecit veftri cauià. Tibi alitera peçuliantetgranas a* go,pro hac tua vi(itatione} Deumqtic plt;^C' cor, vttibi pro hoc tuopræflico crganie fiunianiiatis pfEcio, fuiipintiisdonama' gis ac

Caput quot;XVi. 199 gis ac magis adafigeat. Si pofthac tnc in-uifcrisjcns mihi longe gratiiEmus. Adero certe alias,quoties ptr ctisim lieeèitjinteritu vkißimprtcor tlttntnti/itnum, vt in bis vin-^'^bstibifemptradßt attimumjjtuumfiii^iritut ^^^tecerrtbtrth Vale.

p»g-	Lin.	Errat.	Correft.’ ‘
1*		4udirc.	Adiré.
II.	I.	exterioris.	exteris.
i;.	d.	• tnirabiliter.	mifcrabiliter.
j6.	7-	il^adiutciu.	tàrditatem.
23-	16.	illis.	illi.
37-	10.	fit.- ' quot;	fic.
4°-	2.	effefta.	effifta.
Si.	16. -■	Fræbuifiis 8c.	Pratbuiftistur-pitudini 8c.
S9.	28.	fubduxit.	Icduxit.
90.	24-	crefiendo.	crelcendi.
91.	15-	Adde.	Adeo.
Ibid.	17-	peccafti?	pcccati.
92.	27-	faciant.	faciunt.
IZ9.	22.	Collantes.	coilocantes.
Ibid.	23-	OfFendunt lapidem.	ofFendunt in lapidem.
142.	14-	hxredum.	hærcndum.
I60.	IJ«	netnpe eile.	ncmpcmini' ftrumelFc.
I6I.	Z.	qui.	quia.