Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned In full. The following scans are, in order of appearance:

S I VE De StancarifuneftaRcgno Poloniæ Seda, AttenditeàfalfisProphetis, qui vcniunt ad VOS in veftituouium,intus autcm funt lupi rapaces.

r^Ittotibi pro meo fingülari in 'hteftudioacamorc, Cunfefsio» f^nisCatholicçStanislai Oricho

contrafiineftam in regno Polonix,Stan« cari feftam fcctidifsimam, exemplar vnû, mihi à Sccretario Polonico nuper datö. Quod vt elegantioribus ty pis tui%primo quoque tempore in oótauofvt voeät) ex» cufum prodeat.ae in manibus noltratium verfari incipiat,vchemeter precor. Opus protedo admirandum,fiue rerum maie» ftatem,()ue vim ac impetum dicendi,quo rapere aeexpugnare videtur animos, fiue etiam incredibile, acfupraquàm dicipo teft ardentißimi'i,pro defendenda auita Religione,contra Stancari in regno Polo nicovcnena,zelü fpeâes.Audorhicquû inSaxoniaaliquandiu ftipendia feciflet, confufoq; hoc in fedarum falo dubic na« uigaiïet,nuperin portû Ecclefiæ Catho« licætranquillum.veluti in placidû vene-randæ matris nnù,fcfe reet pit,êdito hoc cgregioanimi fui verèCatholici fpecimi« nc.Beneatque féliciter valc.mi Materne, amp;',quod facisjpro tua viriliEcclefiam iu» uare non ceûa.

CTO CONCILIO OECV menico tridentino sta-niflaus Orichouius Roxolanus, fe, fuaq; omnia di óla,fcripta gefta, quai prauaac rcda,dijudicanda,purè fimpliciter, amp;nbsp;abfque condi-tione fubijcit, infra fcripto Chiro-grapho fuo»

^ndiflimi Patres,ac iU diflimi Ecclefiæ Catho licæ indices, cuius vni-^jerfitatis corpus Tri-Jenti, in iànôtorû com munione, repræfeuta-tis vnanimes, fumma cum remitten-dorum, amp;nbsp;rctinendorum pcccatcnl potcftate: habentes in finu comple-xuqueveftfo vitam ætcrnam : cuius adipifctndæ,extra vefirum confèn-fum,nulla facultas vlli datur : en ego àfinibusterræ ad vos clamo, dum

anxiatur cor meum, ac vobis de media Roxolania, aJ Tyrani flumcn, (Dneftriimvocantaccolæ) Carpa-tho montifubieda, fupplexmanus tendo, cum principe publicanorum illo, in confpedii, confèfTuq; veftro, fraudata compefans quadruplo. Nâ-queego honorem debitum,non ho-mini, fed ordini veftro, fepe detraxi; atq; commune veftrumpatrimoniü multum vcxauijdicendo in vos, quae non oportuit:fcribêdo devobis,quç non licuit : agendo contra vos, quoe nó decuitagere,dicerc,lcribere. De-fraudaui igitur vos,cum hxreticis du cüiurojdicio, ftripto, fado. In qui-bus tot, ac tantis damnis, detrimen-tisq; veftris, cx audoritateveftra re-fàrcicndis,nolite, pro indulgentiavc ftra,aliud à me expedarc veile, præ-tcr illud quadruplö, Paterpeccjui, in cä luineoram tf: Vos enim vniuerfi, in vno ordinis veftri principe PIO IIII.Ro-mano Petro,omnium noftrüm vnus pater

AD PATRES C O K Cl t II. pater eftis:à quo pâtre ego, non tam aerate, quam temeritatcadolclcétior filiuSjfubftantiam, pro mea rata par-te,acceptam,Lenónes Saxonicos fe-cutuSjCum meretricibus Germanitis in regione longinqua, amp;nbsp;abs tc o pie pater,difiunda,confumpfi, profudi, abliguriui.Nec folum priuatam rem, fed etiam publicam inibi cófeci. Nâ, amp;nbsp;nomen patrium intereàlociami-fèram:Euâgelicus,pro chriftiano vo-citatus; amp;detantopatrimonio, q,à te pater acceperâ,cuius generis funt, verbum purum putum,amp; facramen-tum, ne iter quidem ad lepulchrum patriûjgurges, amp;nbsp;helluo à te proferi-ptus,reliquum mihifeceram. Vndc eôiâmihirecidcratres, vt in regione ilia Saxonicafame dominante,fà-turari filiquis porcorum cupcrem,amp; optarem: quas fubulcus ille lutulen-tus, Luther!», in volurabra ingercbac fuis illis immaniiïîmis porcis,Germa niç lànguinelàginatis:quorumanrc-§ 3 fgna-

PR AEf ATIO ngnani,atqueduccshifucrunt: Ca-roloftadius,Pomeranus,Melâchthô, Balthazar, Bucerus, Zuinglius atque Oecolampadius.mitto alios,illius inti puriflimi, periuriflimiqjfubulci coe-nolbsporcos. Erant autem iliac fili-quæ,omni farina cairæ,quibus infer-ciebamur nosquoquc ftultiadolef-ccnruli:Nempe,Cundi mortalcsp-æquèomnçs flint laccrdotes: NuHQ facrificium eft Minæ:Euchariftia,pa-nis eft ac vinnm à propola, atque de cupa:Pœnitétia,Confîrmatio,Vn-diOjVotum, triftia funt Deo iinpio- • rum ludicra:EleemohAnæ,ieiunia,p- • ces,pannus mulieris meftruataefunt, Certitudo gratiac Dei erga nos,fcm-perpræ nobis ferenda : ne qui forte, ex incertitudine gratiac voluptatem fidetis interpeller peccati obex. Hac ego foeda rcrum acvcrborû,àfameli-ÇO Luthero,VV ittembergç pafeebar fagin3,qui veteriimhæreticorum cœ no^vt putebat ipfc, ita candorem in-eunti^ gt;

AD-PATRBS concilit. cuntis adolefcenriæmcæ inibuebat. Et,nifi Deus,mifertus noftri, prælen tem mihi penclitantiporrexifletma num, in codcin cœno pereundû mihi fuerat amp;nbsp;ipß, in quo lutulcntus il-Ic porcoriim Saxonicorum grcx vni-uerfus, ab legione dçmonum depreP lu«,atquedenierius,cumveftigioin-terijt. Horum ego itaque perditoru miferrimo, accrbiHimoq; cxrerritus cafu, reuocaui gradum ab hoc illorö præcipitio: amp;, receptuicanentcEc-clcfia Chrifti, refpexi mc aliquando, arque me collegi ex illo ærumnofo feciarû ßlo, quo iadabar adolefcés; in eum mc portum recepi, que vnû mihireftare cernebâtrâquillum:ip-fîus nempe peccati confAloné. Que portum tutu, amp;nbsp;claufum,dû ha?reti-corû virât clafTes,maxima amp;nbsp;mifèrri-ma naufragiafecerût: ôc ad Sathanæ làxa proiedi,foedcpenerûr, Videbâ porrô,ô pater, fid ucia i ngen i j, defpi-cientiaqj tui, appetéria autem vanae § 4 lau-

laudis, collapfum funditùs fuifle me, Quapropter,vtmeerigcrem iaeenté, ac difïipatum colligerc, principio ip-fb,Ingenium ad malû procliuc, dam-naui meum: deinde , te patrem eiim datum efïc nobis iudicaui,qui melius confulere filijs, ac profpicere pofles, q nos ipfimet nobis .Poftremo,glo-nolam illam,quam fpiritus parit ma-lignus atq; procax, opinem protriui amp;nbsp;conculcauizac pedibus tuis,totam vtantèjitaetiam nuncfubieci. Mitto patrocinium eius,litem prodo, cau-ûm defèro.Contere tuo arbitratu pa ter afpidem amp;nbsp;Bafilifeû pede tuo de-xtero,quifaucibus mcis,multum or-dini tuo afflabat mali.ConcuIcaleo-nem ilium,quem egooratorem,con tra te pifcatorcm,ex Ciceronisatque Demoflhenis logodædali produxerâ ludo.Iâ nec Draco fophiftcs,fublau-reola inanilïîmx laudis in me delite-fcat,qui ex Græcoriim Ibphifmarum foetore cretus, audaci adolefcentiæ

meæ in fcribendo contra tc, obi epe-batfurtim.Duc igitur in altü nauim, laxa retia,fànâifsime pifcator, in hâc capturam:amp; hæCjCx mari veliuolo di doriim,lcriptorü,faótorumq; mco-rum, retibus tuis pifcare monftra : præhende, extingue, dele. Maóla in meafpidemjOccideBafilifcum, in-terficeleonem,iuguladraconem, amp;nbsp;purum putum Chriftianumjfimplici fide baptifini contcntum, me tibi, ac tuis adiunge:vt firn in ouili tuo,nullam habcs meam peculiarem iuliitia, neq; üpientiam, ncque prudcntiam, ncque dodrinam. quibuspriuatim clati noftri parentes primi, Ie, «Sc nos miferos perdiderunt.Qnaproptcrab hac fubieâione meaprçiènti nmula-tio abfit, remcritasremoueaf, mali-tia faceflat,ofientatio fileat.quæ,cùm exopinione ingcnij,onantur mala, hocvnum histotincommodismeis remcdinm cflc arbitrer : vt fub iudi-ciuin tuumgrauifllinum mea cunóta § cadant:

P R JEF ATIO cadant : vtcj; teaudore, amp;magiftro iuftiifimo,(àpientilïimo,prudentiffi-mOjdodifïimoô;, intelligendi, amp;nbsp;vi-uendi, fummis illis bonis, quæ com-memoraui, in Ecclefia Catholica cû omnibuscommuniterviuam: parti-ceps per te fàdus, omnium timenti-umDeum, amp;cuftodientium mandata eius.

Vtautem intelligaSjquàm meprj teritorum pœnitcat,pudeat, pigeat-due: mittoad teconfèfïîonemmeæ fidei,quam eandem Catholicam elle arbitror, publicis literis, monimen-tifc^jconügnatam. Chimæram infu-pcraddidi,monftrum horrcdum,in-gensreuimille nocendi artes, nomina millezquam ego,patriç noftrç pe-ftem anhelanrem,fàgittisde tua pha-retra depromptis,nuper hîc in Roxo lania confîxi pater: quæ in Papatum tuum, hoceftinpatrimoniûnoftrû cômune/omrii impetu irrueb3t,Ré-publicâ CQuertcbat! ordiné ex ea toi

AD PATRES CONCILlrr kbat, amp;nbsp;in chaos inordinatü quod-dam ,cunâain Sarmatia rcducebat. Porro,extinóto hoc móftro,illud pla numfçcilTemc Sarmaris meisarbi-tror,vt ficerdotis vfus nullus cft, nifl feruiat altari, ita rcgis quoquevlum nullum elTè, nifiisminiftrcffaccrdo ti. Magnum opus,amp;arduum,ac viribus noftris impar: led audcndü crat cótra immaniü hçrcticorû vim,amp;im prelïïonc : atq, hxc etia ardua cótra illos fuerât tentanda. Qui non prius régna fe eucrtere polTe Iperant, q te pater,vnà CÛ tuis focijs, de cuftodia, vigiliaqucEcclefiædeijciant. Quam aût id reólèj atq; ordine, proque tua ampliirimadignitate fecerim,tuu lit iudiciujtua exiftimatio. Surge ergo, ac fede o pater, amp;nbsp;comede de hac ve-natione, ab orco in luce reducis tui filij, vt Benedicat mihi aîa tua. Tibi cib Ibli ideo cócredita eft fumma be-nedidio, vt cui tu benedixeris, eP let Benedictus : Cui aût maledixeris, elTet

effet malcdidus.Exofculor auté bea tospeJes tuos, qui fcabellum pedü Chriffi Dei meifunt: ac te venerat», vt dccet patrem, filius fupplex peto, amp;quæ(b vtme protuaaudoritatc paftontiajCum Stancarana fcôla,tan-quameutnfunefta Chimaera, duello coram rege meo commiffum, alpicias:acmebenedidione tua caelefti profèquare, in aciem iam pro-deuntem,

Himæram Staniflai O-richouij, opus diuinö, 8:. ijs temporibus, cùm Ecclefiæ Catholicç ne-cefTariü, tûverôReip.

iioftrat falutarCjita vt R.P.tua voluit, amp;nbsp;iudicio dodorum fubieci, amp;nbsp;vehe meuter ab eis approbatum : vt amp;nbsp;ma turè amp;nbsp;emendatè typis excufum, in publitum prodiretjpro meafingula-ri,amp; in R.P. tuam obferuantia, amp;nbsp;in Orichouiumamore,curaui. Equidé Orichouius, non altos (blùrn, quod lèmpcr fecit,in hoc opéré, lèd etiam fèipfum fupcrauit. Necfacile diôlu cft, vtrùm in eo plus ftudium Ecck-

Êæ Catholicx, ac reltgionis Auitaï defèndendæ, an impetiim dicendi^ quoin holles Ecclefiæ fertiir : ac return variarum amp;nbsp;maximarum Icien-tiam admirari debeamuSé Magnö in-* gcniura Orichouij, magna artiû ma-gnarum cognitio, tan ra vis diccndij quanta maximajin homine effe pote nt:tantus ardor relisionis AuitæJu-* urn in locum reftituendæ,vthocip-fius volumcn^quod in lucem damns, tcftatur,quitus in paucis inucnitun No herum hoc diuinum ingenium, temporumeftmon huius tempefta-tis vis diccndi:tata libertas in patfias lalutc,rcligioneq; patria tuéda,quan ta nee in C R A S SI S,neq;’in AN-tonijs illts, principibus Romanis : q non modo pignoribus,led ne lingua quidern libi euull3,quo minus,vcllpi ritu iplb,libidines malorum Ciuium refutarentjlècoêrceri polTe profiteren tur.Non terretur Orichouius tur baarraatorum,non dimoucturcu-iufquam

ï ! I s T o L A, iiifquam gratia,à parnæ, religionist; cius,quatn cum materno latte hau-fitjdcfenfione: tanto impetu in legu patriae,religionist; hoftes, qui in vi-Iceribus Regni huius haerent, fertur: quantum ilTijnifi temcritate ilia,qua omnia contemnunt,abutantur, nun quam luftinere poterint. Vmbram, Stancare,Orichouij,cum tuis illis dif fblutis Icopis,quibus religionem Ca tholicamprofligaSjipfe cum tuis ca-nonibus reforniatorijs, hinc jpfligan dus,ferre non poteris.Nihil prændij tibi,tua peruerfà malitia, qua fcripta Sacra deprauas,amp; ad tuos fènfus im-piosauertis,præftabit. Impar tibi, Stancare,certamen eft, à nobis veritas , à nobis lynccra âc vcra religio Patrum : à te mendacia,à te impietas liant : tu in omni genereeruditio-nis,iciunus, aridus, inops : Oricho-uius omnium bonarum artium di-ues,omnis eruditionis, tam diuinæ, qhumanærefcrtiflimus. Tu è lacu nefcio

nefcio quo hauris:Orichouius, efon tibuliquidisjacvberrimisfundit: Au rO Orichouio purius,qTagus voluit: tu fæce ac cœno æftuas, ille errantes tuaq, perte infedosadviam reuocat, medicinâq;àtcvulneratisadhibet:tu à veriratc animum bonorum auertis, atqueadinteritûpræcipitas. Tu tuo iudido omnes condemnaSjac præ te neminem hominem elTeputas, non nifitui cerebri opinionescorruptas fèqueris.’Orichouius, talefuum inge nium, rantam eruditioncm, quanta in hominé caderepoteft,iudicio omnium bonorum fubijcit: Nihil in pu blicum abfq; audoritate eorum, penes quos eft religionischriftiançpo teftas, danesq, Petro à Chrirto tradi tæ, in manus hominum venire vult. Quæeiusmodeftiaj poteftatisq;or-dinatæ obferuantia, fummam illam ei9vim,amp;ingenij amp;Tu]liançac Dc-mofthenicæ eloquentiæ impetum, omniumqüererum maximarum Icié tiam.

tiam,tanquam gemmam, aurum cui includitur, cxornat ^atque omnibus granflimam rcddit. Tuasiftasfçces fua natura fœdas,tcmeritas tua,con-tcmptus^; n^legum modo ac homi num,{èd ctia ipfiuS DEI,foedifliraaSj omnibusinuifaSjpræter cos quorum tu, tua perte (ènfîim infecifti redditi Sed te cum tuis hereticis ac impijs fç fcibus, quibusalpergisamp;fœdasRc-publicam nortram mitto i éô vnde di greflus fum redéo ,atqüe ad Chimæ-ram OricHouij (opus amp;nbsp;iudicio Do-âoruni’j amp;nbsp;re ipfà, vtadmirandurn, itaEcclefiæ Catholicæ, cuius audo-ritas in eo firmis latcribus maxima vi dicendijpià contentione,ac Vcro il lo Zeloj qui chriftianüm pedus éffo-ditjdcfenditur: amp;Reipub.hüicno-rtra?,cuius fàluti conrtilitur,cuius pc-riculis, beilo^ue illi, cuius claflîcum tuStancareinflaSjOCCurritur, amp;làlù hreamp;necertàrium)euoluendam pe-ttitüst^i cognolcendam, non eos mô à

E î I 8 T o I A. • dó,quorum vel maxime intereft, tan ta propugnacula hcclelîæ ac ordinis facri renere, ac vulncrum fuorû medicamenta cognofiere, led etiam iu-uentutem dicédi ftudiofam hortor; non loluiTi obeâpietatcin,quâ hoc volumen fummamfpirat : led etiam, vt quae fit VIS dicendijQuis arris difie-rendi, quis maximarum artium amp;nbsp;fei entiai urn vfus,hinc (quodfacilefue-ritjcognolcar; nec minus quam Tul lianis opibus,ac Demofthenicis dice di ncruis, fuâ cloquétiam amp;nbsp;inftruat amp;nbsp;côfirmet.Imo quis vlus fit eloque tiæ illius, magnarumq; artium, quae vetcribus mirâdæfuerunr,in religio-netuenda,videant:amp; quern frudiun ftudiorü expeclare debeant, cognof-cat. SED plurib9agercnolo,adtua P. P. Andrea Przeczlauiopiis,aquo Icriprum accepi, Typiscxcufura re-mitto : ac lt;Scgrauiffimo amp;limatifli-moiudicio ruo, iterü illud fubijcio, vt ordinata potcftate,qua in munerc Pon-

iH STO t A, Pôtifîciovrcris : parresq, Optimi Sc ClarilTimi Ponrincis Philippi Pad-neiüj füftines,c« mprobaturnjin nia-nibus piorum verfàri incipiat. Vale Princeps Optime^nosq; tuiftudiofif fimos,ac Orichouiuin,alterum in Hç refi profliganda Hcrculem, tua bc-ncuolentia compledcre, amp;nbsp;auólori-tatetiiere.Vale.Datum c Col-legiomaiori; 17. Calcn.

Et cahimum dulcem, ora difertd refers, inclyta ttatn Palllt;gt;s,Orichou:,cr ntägtus ApoUû, tJiuneretetdntoduxerdteßepmrem, ytpoßesindnibuscdldinosgt;dtlt;jiorereferre:

Çrtecid grdndtloquum duntdxdt nidgnd Periclemi Et ùifljt Marcum Roma fuperba fuurnt

Qjtôd fontes poter dnt defendere fulmine linguae: Et potcrdnt trépides foîuere fepe reos. l^oti minus ipfe tudspotiseß: extollereldudes

Ordrecluferis, o quîm tud uerbd nitenPi Pdrs ftupet dpiloquje donum immortale MincrUit,

Pdrsßupet Ut Udriè oppugnds hiec perfidd moflrd» A quibus indigné temnitur Eccleßd,

Perßdd monfir d petis uerbisßricldqi feeuri, QU£ hicconcuffd idcent,drtem^nuq; tud.

Stdncdre quem dices,qudlemue putnueris illum, Qttcw doflden Pdllds Mdrsq; fuperhus dmdt^.

Stdncare frtißrd tuds référés, ad pr£lid utres, Cdjfus tu cdufd ff es tibi nullet mjnet.

luppiter ipfe tuX h^ç Orithoui coeftti fectmM, Itttrepilt;bttpugnes,bocduce uiâor erit.

Uon igitur ceßet tua fierntre cafln malorum; D«r4 fecuriftqui monßra maligna petis.

Relligio confi ans,pietasé^manebantî Vixit er in populo, non temcrata fides: (Credere t]uis cjuondampotuit mutarier iüa) Nunc uirtut,pietas,exulat atej} fides, Atc^ nbsp;nbsp;fanâa dsbat de lege arcana,facer dos,

Vurcifer hoc profugus,nunc facit erfatuus. Qute^ pritts fatroscogebat Curia patres, Nunc decore,er facris,de^oliata ruit.

Singula fi referam,pereunt pictatisauitlt;e: Sacra, fides,cultus,rcl! igiocj^ fimul-Quorum fi caufam cupias cognofcere,libruiii Hunç lege,(]uem doiî'us fcrippt Orichouius.

STmarf, die tandem cjuo te tua gloria ducit, Stultitia aut (iuando;dcfinet effc tuai Tantóne te cepit temnendi obliuio reilt,

Vt te fal fa diu,fic adamare iuueti Üic^Jiu quam teludibriaHulta iuuabunt, Aut finem quando,fiultitia ifiaferet. Xiefine Chri/licolasprocacioffenderclingua, Define er hunc populum, confcelerare Dei.

Siurrà hdud nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uerftir^ fèeurîm,

IN fbdbwMw TnßM Contentio uênit initjuei, Nfc mora conceptum uentre reclufttonut. ProJijt 4 Stygijj hinc fteua Chitmera tembrit: An'è Ico,medio caprcaffine draco.

Qjcam Dcufànoflris peßem depcllito territ, In^ Ackeroijtcos oro reco^de lacus.

Sed facit ante precet,mittet lt;]ui inhibere fuperbä'. cbriflicoli poßit inüitisartcfcram.

MVltifidâHeretid,etStâcargentiércChimie Cuius iàmultotcpore ßämafurit. (ri, N««c DfKf affiidum (juó mandum peße leuaret, Hitc Orichouiofortia tela dedit.

ïpfe cfuibus totum poßit defcndere inundumi Bellerophontea fcifmata fake fecant.

H/c actes ferri ualida,hiec inuiila fecuris Auferet ccce tuum, Dira Chimiera capuf.

Qjti^jdiu crrores uerbis latuere politis, Huius ab clotjuio mox retegente cadent. Surgite Sarmaticie gentci, animam^ cathenit J^ipite,lUret icot hoe^ fagatc Duce.

S4«ft4P4fr«m SynoJuiTrfdrntumlrAji ufnit», Auxiliumói Duci iam dafo iam^nouo: Q»inunf H rculea fuperilm uirtuterobulut, MonjirA Animit ex fier a relligionc leuitt

PAC'fiat («cuis mentes rrroribus olim l’nplicitASypttnm zr fiernit id a^Ika uinn, Hic gerit fXMMWï hoftis clAuam^ trinodem, Hy dr A firox ijlA efl interimendi minu.

STanarus ut peperic moflrofi mole Chim«erS, Extimuit pArtus protinus ipfe fuos.

SArmiticos,dixit,nunc nunc usflAbimus Agros HiC ducettjuis tint is uiribus ob filter iti Audijt ifii frem.ns OrichouiHs,Atci^fi curim AerAtam UAlidi corripit ipfe minu: Pofciteejuum, (credo detipfus Pegifusilli Adfuit)infcendit, tergAq; preßit equi.

Viduscris, iimiam Stinare uidus cris-ALIVD IN STANCARVM. STutte guidexultas?OrichouiusipfechimjcrÂ BcUerophoniieo tollere morepo:efi.

gouij HcndccafyUabi. 7 î C VrttoitteitdedühtticlibroChima'iei H ; fcfcriptor bonut,lt;frlifex peritiut

Difatf Pontifices, exêplo Bellerophontis, ' FLtmmiuomuinmün/lrum,tollere deuten Sitlibor hic ueßer,curate fidcliter ißud, (diot

Ke (JU4 chimerd ßt,iit reltigione nocenst Concutit hocmonßrunt,fat dura credo fecuri, intrepidiu miles,Sarmata grandiloquut»

AtcgoBELLEROPHONTES Sutn,e]tti te hac fecuri peto, Hac Tubd ttrrito : häc cruce Crucio, extin^uo, deleo. Vtnildens, p«, CAuddcj^ olßct, Qttinteuiäorfub Tartara Mitfam,hacuiârici dextera, Cum flipatoribut tuis.

Pro Pdfrirf, pro Legibus, Pro^ Religionibus, AHitis,atlt;j;patrijs, Paratum uitamfundere.

Regnirupa,fiammiuoma. Quos attingo dente, pede, Cauda, funditusextinguo. APRICA wegfrtfrdwf; GRAECIA propagauit: M A N T V A w Polonos mißt Exttlew : at^uefui hoflem. Mecum efl exitium uit^e. Mors legum, peflis regnorum. Vulpes nrrtus,lupusqi Macedonius, ac urfus Putyches,aper^ Neßof, Hominum dißipo coetusi In folitudine uiuo. Contemno Secures, Critcet, Paßes, fonitus^ Tubt.

NISSIMVM PRINCIPEM ET Dominum,D. SIGISmundum AVGu» ftum,IAGellonem,PoIoniæ Regem,Magnum Ducê Lithuaniæ,Rufsi3e, Prufsixj Mafouiæ,Samogitiæque, amp;c. Dominum, amp;Hæ-redcm,

dis.Contra hanc legem, ne commit-tam,defero ad Maieftatem tua Fran-cifcum Stancarum, plus quam Sica-rium,plùs quamhomicida, plus etia q. parricidam. Qui Mantua ex Italia puirus,quöd contra rempub.fecerat,' A cïini

STAKISlAI ORICHOVll cùm in Poloniam exul venifTetzmox primo aduentu, non quoduis mem-brum, fed collû arq; caput regni tui, hoc eft, Regalem arq; Pontihcialem poteftatem, percitus hxref, inuaftt: ac libris eriam per Poloniam dilftpa-tis, atccrrimcoppugnaiiir, vt cócio-niby lcditiosè,amp; populariter concita tis, Pontificialem poteftatem fi fuftu lifter, nee Regali poteftati tuæ vllum locum in Polonia relinqucret. vt ita ociofim vita apud nos viuerct:amp;,im punirate ,ppoftra,{c0las efedis,quas vellet,lcreret. Neq, verb ego, jp mea fide,vnum Hæreticum,ad Maieftatê tuâdeléro, fedcçterosomnes, eiuf-dem generis maleficos, fceleratosq;: qui,aliunde pullî,in regnum tuû,tan quam in Alylum,confugiût.vbiillis, nó modo impunè, led etiam cû fum-ma gloria liceret viuere. Quos ego ta men vniuerlbs, veluti m()ftra quçdâ, ex diftîmilibus atq; repugnatibus ftu dijSjintcr ipfos,côflatos, in vno Fran cilco

cifco Stancaro,Maieftati tuç,demon ftrabp.Nam is,cum ex omnibus vete nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

ribus amp;nbsp;rccentibus fedis: omnia Hx hærefis. reticorum venena delibaflet, vnâex omnibsfccithercfimjin quajtan^in fpeculo, vis amp;nbsp;natura multiplex hçre ticorum cernitur :quç præter c^^tcras hærefes tantô nocentior eft, quanto omnes alix,(jmulationc pietatis, infra Stancaranam hærelim funt. Nam cçteræ fcótx,apertè cum Ecclefiabel lumgerunt.-hiCjpacem fimulans,ftu-diosè omnia contra Ecclefiam colli-git:amp;,tanquam tela,ex veteram hæ-reticorû pharetris deprompta, in me dullis atq; vifeeribus Ecclefiç defigit. Ex qua etia rarionc,venit mihi in mé tcm,Stancari hærefim appellate Chi chims-mæramrquam àBellcrophontefuil^ra. le interfc(ftâ,tradit Homerus. Star ar enim,Leone de tribu luda,fronte fi-mulâsdèntctia,Draco eft illc infidio ftflimus,qui nos infèûat, et calcaneo 'noftro infidiaf afliduiiîimc.Etquo-

STANISIAI ORICHOVli fiiam,vt inftitui dicere, id monftri ge nusGræcorum Poëtæ appellat Chi mæram : quæ, ante Leonern, cauda Draconem, media parte capellâpræ fèferret.abhac riomenclatione,in ap pellandaStancari hærefi, quæ rugit vt leOjlædit vt Draco,foetet vt capra, difeedere nolui. Peto aût à tua Maie ftate,vt meditionis atque poteftatis fuæ hoïcm,cum Francifeo Stancaro, tanqBellerophontem cum Chimæ-ra,in oculis regni fui,pro legibus, amp;nbsp;pro religionibus decertanté, clemen •w.KT ter audiat.Cui,Stâcaro ind,cùm nul exul.céfor lus cflet in fùa patria locus confiften folonix. di,is in Maieftatis tuæ regno repente ccnlbr moruin,lator legû,au61or reli gionû prodijt: hocq; fibi ampliflîmû elle duxit,Pontifices,patres regni tui ampliflimos,reos idololatriç apud te facere,cùm ipfe Mantuæ,baiulus dio bolaris,operariorû elTer vitimus. Et quoniam hæc ilium impunèagere, quouis homicidio grauius cft jlcgc cura

cum co agam : amp;, quod lex Mofis iu-betjhunc hæreticum ad Maiedateni tuamdéféra,quinunq eain noftra repub.conariaufusfumet,nifi amp;Rc gaJem, amp;. Pontificialem poteftatem pariter contempfifletzamp;j nifi Poloni cum genus noftrum,in perfpicicndis fallacies hæreticorû exiftimaflet ftu-pidu efle,amp; bardum. Et vt ita ré cfle, Divifi® viaamp;rationedemonftrem, primùm dicam de genere Stancaranæfèâæ: deindèjdeRegû officio : tùm ad extre mum, de retinéda maiorum religio-^ ne.HæCjdùm di(puto,amp; ordine, quo propofiii, demonftro, quæfo, obte-ftor^;, vtjMaieftas tua, quafi in iudi-cio ledes,ex rcgali folio, benignum, amp;nbsp;dementem fefe præbeatmihi iudi cem:amp;,quod eiusfacio,patriæ dulcif fimse, charifsimæq; caufa,mefaccre, Maieftas tua exiftimet,quam artibus hæreticorû cÔuelli, amp;nbsp;in poftremum certame,atq; difcrimen adduci,inge-mifcédûeft.Paraûteft,intanto ani-

STANISIAI ORICHOVII morum,atq; re ruin motu, pro fàlute communi,omnesoîaexperiri. Neq; verô in poftremafelicitatis fuæ parte Maieftas tuadcputet,in hac tanta té peftate Icólarura, quas in his nouifli-mis temporibus excitauit Sathan,eti am cqueftris ordinisviros reperiri, qui contra immanium hæreticorum audaciam,pro legibus,atq-, religioni-bus patrijs,præclarè poflînt confifte-re. Iraq;, Deo ducc, conlciétia tefte, Maieftate ante tua iudice, aggrediar ad ipium Stacari crime, ac Stancarû, contra Maicftatem fecifle,conuinca: quod is priuatus,rempublicam admi niftrare in Poloniafueritaufus.

OMmodiùs ergofecif-fes,Fracifee Stancare,fi q apud plerosc^; in Ro-xolaniajde me detraxi-fti, ca vel cora me præ-fentedixifièSjVelq» in-genuû decet^edédis fcriptis,quæ mû nitaris/efutaiTes. Sed quonia adhuc cuni-

cuniculisabs teoppugnor, nûc,fi vider,in mcdiiuTi prodi,ac latus apertû pete:en tibiego mei torâ Maieftate Regia facio copia. Quan^aût tes hçc mifèra ôi. calatnitofà eft,ine ciué, abs te peregrino : ingenuum, àfugitiuo : équité,ab cxule.-poftremô, Carholi-cû,ab hçretico,in crimen vocari:rm, nedefugilTeccrtaméproveritate, co tra fa'fitatem videar,libet mihi comi nùs tecûconferrenûcpedé. Ad qua retn,duæmecaufæadhortâtur: Vna eft,chariras meorû,qui abs te capti,è ciuitate Dei in ciuitatc Diaboli funt tradudi : Altera eft, hçrèfèos crimen, cuius tu nomine eied» è Mâtua,pul-fus ex Italia, ^phibitusa Germania, nullü aliûrcceptû habuifti,nifi in ijs noftris partib9,inquasirrepfifles nü-^,nifipriùs ingeniünoftrûcontépfi fles:amp;nifi nosfinerege atq; lege vi-uere exiftimaftes-.vtitafublaro metu regis,atq; legis ,fraudcs, atq; fallacias hærcticas tuas, impuni» apud nos, q

alibi,lereres. Quamobré,vtamp; illos, prationemearedimä abs te captos; Si hominem mobile, auóloremq; futilem doceS, neq^ audoritatê ad te cohibendum, neq;facultaté ad refel-lendöjnobis in Polonia deefle, expli cabo:atq; excutia te, tanq hydra, ex finu noftro, acfimulatione nudatö, conftitua te ante Maieftatis oculos: amp;,eorü inprimis, qui pofthabitis rc-ieólisq; maioribus fuis, te ducem im-pietatis,ad occafum, interitumq' pa-triç,funtfecuti:quibus tufretus,cùm tibi in tua ciuitate neq; honos neq; locus effet vllus,rcpétè in noftra re-pub.inftaurator morö, reftitutor reli gionü,ac correólor legû,extirifti: nihil veritus Regé, neq; regni reuerens legem.in quo,quantü fit tuü crime, viderohocpofteriùs. Antequam aüt ad id,quod propofui,aggrediar, ma-culæ quædâ eluendç mihi fîmt priiis, quas tu mihi,nominique meo alper-gis de tuo.

Et,ne forte longior fim, bona tua yenia,in medium iam prodeo, amp;nbsp;abs te quærOjCuius tandé culpæ me reû facias?Apoftata cs,inq,es. Qui quæ-fb, Apoftata ego fum, que in gremio Ecclefiæ Catholicx^grauiterjCoftan-terque cernis viuere? At, fàcrificulus es,inquis,q^uo tu verbo meâ, vt opi-'^ u • norjàfàcrincio, notas abftinentiam. °“' Equidem, do hoc tibi, atq; concedo, me inter fàcerdotespublicos, tantiß pcrlàcrificafle5qdoàdlicuit,amp; quoad fas fuit: cùm autem ûcerdos duxif fern vxorem,à fàcrificio me funditùs rcmoui,amp;,quod Canô iubet,in ordi né redegijita vnus de multis fadus, ofFero nunc Deo cor contritû amp;nbsp;hu-miliatum, quod ne deipiciat Deus, fupplex plebe in media,polco. An ego te imitarer arrogantem,atq; con tumacem?cuiparùmerat viftim mu licrofbfacerdoti vxoremducere,cû qua tibi connubij ius aliter no erat, nififî à fàcrificio, amp;nbsp;à fàcris admini-

STANISLAI ORICHOVII ftrandis abftineres: nictiâfàcrilegio ftatas fólénesq; ceremonias facerdo-tij polJueres, atqjiinpijsîEcclclîâin trodudisfacris,omnia Cacra vetera, vna CÛ facerdotio, ex Ecclefia exter-minares.Hanc,inquam,egofingiila-larem cótumaciam atqjinfblentiam tiiam, ad euertendam Écclefue difci-plinanijVxore duéla,imitarer potiùs, quam confuetudini parerem,legibus cederem, deniqueCanonisprælcri-pto à facris vetitis abftinerem : vt exemple ex te fumpto, inceftu làcerdo-tiumjfcelere verô matrimonium,c5-taminarem,prçlèrtim cùm ita à inaio ribusedoôli fumus, Sacerdoti poft confccrationem nubenti, fàcraface-re ius non efte: quod fi fecerit, ince-ftû cfte. Vides, atq; adeôanimaduer-tiSjfi côtentio quædam, amp;nbsp;compara-tio inter nos fiat,te intéperanter Ec-clefix labefadafle mores, perfregiftè leges,Canones etiam de medio ftiftu Iifle,dû maxima quæq;,minutis in re bus

bus includiSj ac Saccrdotiû cû Matri inoniopræpofterèconiungis: quod te faccrc, vetabat ilia Ecclefiæ régula, quæin Ipaciocurriculoquebcatæ vitæ, eximoad fummum progredi: non autcrn côtrà regrcdi, nos luber. At vide,quàm in mea parte, omnia il la51ex, mos, Canon, falua in tegraque adhucmaneant:vxorem enim ego là cerdos,contra Icgem duxi : lcd idé ta men eiuslegispœnamfuftinui:abro gationcm nempc làccrdotij. Hæc enimmulôta folalèquitur meum fa - dum, legis atque Canonis prælcri-pto.Quade rein Varfzauicnlî Syno^^’^J® . do publiée nupcr à nobis eft aótum, habijt,?' atque dilputatû.Eft in manibus Ora tio,inquam tecommetarios parare audio :veruntamen,vt lementemfe-ceris, ita metes. Sed ad rem. Cùm fàdum, Stancare, in duccnda vxore, par fit noftrum, audi, quam ipfius faâi conditio fit inter noS difpar: tibi enim, in diflenlione, ac dilfidio.

perfuramum Eccicfigcontcmptum, vxor duóta eft:mihi veró,fumma vo-* luntate,ac iudicio ipfius Ècclefîçjhçc cadem cft adiudicata. quid ita? quia pœnam legisfuftinui: nbsp;nbsp;quodobe-

dientê decuit,Canonis iuffu, àfacris me remoui : tu contra, amp;nbsp;pœnam legis contemnis, amp;nbsp;làcris te immifces: ü tarnen, ücra funt illa tua putanda, in quibus,profanum fit,quicquid eft inter hoïes, diuini atq; humani iuris, Quæ dû côtra ius,atq; fas,agis atque moliris,làtis oftendis, tevxorcm pof fidere,non illâjquæ, Ecclcfiæ prælcri pto, in manum viri côucnit, led häc, quæ tâtummodo coëmptione vxor viri habetur, cûquatibiEcclelîæho fti,non matrimonium, lèd contuber nium eft:nec,coniundioveftrl,làcra mctum, lcd periufium elfe cenlètur. Quicquidenim,cxtraEcclcfiam eft, peccatum eft. Habes delàcrificio, amp;nbsp;dematrimonio meo,ac tuo;nempè, alterum,quid præftet alteri; nunc vi-deamus

deamus cætera. Grammatici nomen obiedum eft mihi abs te, vt probru: nóv«biL’ perinde,ac fi ego tibi nunc, puerorü elementa,amp; non bonis artibus incê-fas faces admoueam:acte illis perfc-quar fugientem,vt nufquara iam locum habeas contra me cófiftcndi, ita te conftientia tranfiierfum agit,ac p-cipitem impellit. Itaq; homo peeps ac deuius,arripis maledidum ex tri-uio,ac me afinum vocas,cum ipfe vel ob id maxime quouis afino fis ftul-tior,qui ab imis vnguibüs vfq; ad ver ticé fummüjfilios Ecclefiæ leones ef-fcjuon potueris tandiu cognolcere, præfèrtim cùm ab ijs ipfis vexatus,ra ptatusjlaceratusq; fæpe fueris. Quod fi adhuCjinfèóli vngues noftri in te co ficiendo quid valeât,non lentis, rugi tus leonis illius de tribu luda, cuius EcclefiâfperniSjfaxo vt æftuantêac tergiuerlàntem te aliquando obruat atque opprimât,vt aliquando condi-Icas, quid fit, fugitiuü, homines inge nuos,

STANISLAI ORICHOVIÎ nuoSjliberaliterq; educatos, inuade-' re,amp; in aliéna repub.clainofum eflè: cùm fis muts» in tua, immo veto cùni nullam habeas tuam. Et quoniam ea quæ dixijvera funt adhuc omnia, idée quoq; iuftum cft,vt tu delèrtor pa triæ tuæ,hoftis noftræ,quod mox ap parcbir,veritatis,fidei,iufiitiæ,atque OIS diuinæ,atque humanæ fàpientiæ partes,nobis rclinquas: nobis inqua, quiincômunione Ecclefiæ Catholi cæ viuimus,amp; q nmtua charitatecô-iücti inter nos, atq^ copulati fumus. Quâdoquidem,Auguftino tefte,qui habet charitatem,habet omnes virtu tes,omniumq; magnarum rerum at-STAgt;Jcar que attiumfcicntiam. Quôd fi nos hodisr eiufinodi in Ecclefia Catholica fu-mus,quid de te futurum cft, qui Ec-clefiam contempfifi;i,qui altare contra altare cxtruxifti,q cœtus ipfè tu-os fecifti, qui tunicam Chrifti difeidi fti,qui vetera fàcra abolcuifti, noua inftituifii, pœnas legum contépfifti, obe-

obedientiam abiecifti:poftremo reli gioneni patriam atq; auitam prodidi fti.Quæjinquamjpoena tanto facino ridebeturalia,quàmvt pcriurus amp;nbsp;mendaxjimpius atq; fugax,trifte fcm per agires æuum ? hasq; parricidij in Ecckfiam adtniiîi, tanquam alter Ca ym,pœnas dependas? vt à fàcie vni-uerfæ terræ eieôlus,nufquam habeas vbi pedem ponasin tuo:vtita, periu mm tepœna mane3t:diuina exitiû: Humana dedecus. Et tarnen adhuc, cùmvbihæreas contra me ,0011 ha-beaSjdetraûurum te mihi efle afini-nam pellem,minitaris, ignarus in Po lonia nullosnalciafinos:vt in Italîa, nulli nafcuntur leones^quibus pelles detrahantur.Sedjfim afinus, fànè nô tarnen Cumanus,certè quidem,qué tu mevideri vis - lcd ille alînus ego fum,cui ipfe Chriltus clitcllas impo-fuit,atquc eundemjuorum diltipu-lorum vcftimentis ftratum,côlcédir, HierofolymâingrelTurus. I tu nunc, tan-

I , tantusfcilicetglalt;Jiator,atq;beftiari-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;c me afinu, Chrifto lubieftum,

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adoriare, fpoliandum: praefcrtim, cu

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re uera Matuanus fis annus ille, qui,

[ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;excufTofefToreChriftOiDiabolotcr-

I * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gumfubftraueris: quite,totiiobleP

F : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fum,ac pofiefiiimjCu tua fam ilia, du-

L • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cit actradit Oreo:utita,tu incultus,

I; ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;lylueftrisafinus,qucm Apoftolica

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rite religauit manus, in impiorum fe

j . dem,atq;inlceleratorumregionem, f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hinc concédas infra ludam prodito-

E nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turns.

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sedjiam tempus eft,vt, abfterfis,

excutitur. 9^’^^ fuligine,maculis, quib» me paf fimtuis fcriptis alperfifti,tevicimm infpiciamus, ac videamus paucis, vbi ßfi Quißs,'vndeßs‘. his enim capitibus re rum,excuticmus fèói:am,atq; vita tu-am. Proinde,ô tu onager inculte,amp; indomite,cui cum ramis palmarum,

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiib Chrifto domino Hierofblymatn

tînêtibiis, proditum nunquatn cfti tu,inquamjafine,quoniam te æqiii-paras nobis, caulas tuas velira hùhi oftendas: nam ego tibi ftabula iatn demonftrabo mca.Eft mihi genitrix orkhouH Polonia^procreatrixÈcclefîa J altrix natioi Roxolanta,patria Peremiflia: poftrc mô, Orichouianum cft mihi natale tus,atq; fblum.Oftendi brcuiter,om hes res noftrç,quemadmodû eflent: huncviciHîm,cuiatemte cHe dicas, nobis oftendas velim. Num Mantua stj^ar p,i* tegenuit?atilla tevtfpurium atque tria ÿuU fubditûin locum alterius agnouit: moXjCx vrbe expülit, exterminauit, eiccit.Num Italia té aluitè at ilia, te ex numero hoîm eijciendum,ex fini bus humanaé naturæ extérminandu putauit.Scdtuhocioco ad Ecclefiâ Catholicam (credo) qüafi in arcemj omnium gentium communcm, cort fugiesivtcùm nulliüs ciuitàtis, né^j gentis fisjEcclefiæ tame refpeâu, to tins mundi incolam âtq; ciuë te elTé, if poftiii

STANISLAI ORICHOVII pofiïs dicerc. At vide quàm hæc ina- , nis tibi fit gloriatio:Etenim ciim te L stancar A O^'i^nSjOccidenSjMcridies atq; Sep I nathenia. tentrio,hoc eft, ipfè orbis terrarum, J gentiumq; omniumvitar:amp;tanqua aidpiciü malum deteftatur; quæ re- j gio, quæ ora, quæ plaga orbis erit, quæ te incolam agnolcat,atque ciué luume{redicat?Numfiad Oriêtem fueris profedus,Occidens te fibi vé- gt;nbsp;dicabit?aut (i Meridies repeter, Sep-tentrio fuum eflc eófirmabir? immo verô,isKlt;irlt;»tlt;ô,omnesteinfulæ, porrus,prouinciæ,reijcient,abigent, arque expellent.-ac re in fola terrarum « vltimarum, tanquam portentum cü 1 veftigio exterininandum putabunt; ' ne contagio tua bonis,vmbraue ob-inEcckfia fit: Quid ita?quiaiftorum omnium, veravnü cot cftvnum:animavna, amp;nbsp;labium ®^quot;quot;‘^‘'vnum:vniuerfiifti vnum atq; idem dicunr.Quidillud eft? VttKj Dm, v«4 rides,vnuinBaptifniit: Quid præterea ? Vnum Ouik: Quid poftremo ? vnut

Pd/lor.Hoc ergo vnum,illud eft quod dicunt,amp; in quo vno vniueffe Chri ftianorum genres conientiunt : qui vtDeumvnumj itaamp; ouile conH-tenturvnum, arque paftorem vnfi: qui fané paftor, Papæ nomen habet papa* infigne , ad decus öc ad gloriam : quod pater patrum is fit : dux amp;nbsp;fi-gniferouium Chriftizcufios pacis, ac vindex cupiditatum in ipfo Chri-fti ouilizquod fane ouile ob huius pa ftoriseximiam prçftantiam,Papatus Papatus. appellatur: ita, vt hæc tria, ciufdem fint ratio nis nomina,OMiIe,EccMi4,£if^ PdpittMs. Qjjis dicit hoe? vniuerfitas, I nbsp;inquam,generis humani, amp;nbsp;confen-

S nium gentium, lex naturæ putanda iefi. Quam auté hoc verû fit, docuit nos,nô tantum Ecclcfiæ lex, fèd etiâ cômunisvita,vfusq; rerû. An ne hoc quidem fentis, Pij Quarti vocatu, à J quatuor Patriarchalibus fedibus,

Tridcntum ad Concilium ,IegatoS nunc mitti? Vidimus nuper,Conftâ-tinopolirani Patriar^V, Leopoliin RoxolaniajLegatuoFT: qui in Lithuania m illinc flexititer, oratü Regem, ne pervoSjhuius regnifuneftam pe-ftem,optimus Rcx, gentem in Roxo lania Græcam, à Romana, id aût eft, à Catholica fide, patiaf abduci: At-qui Legato il li viro praîft’âti, atq; Ga latiæ Archiepiftopo, èVillaTriden-tû diredû eft iter. Si ergo edióto Pa-pæ,tantus Patriarcha,euocatus èpa-rria,ita adcft, ut is, q Papæ Romano parère didicit: fi idem Alexandrinus, atq, Antiochcnus,Parriarchæfaciût, très ôftantiifimiEcclefiæ Catholicæ prçfides,atq;cuftodes:quomôdo Pa pam eispftare negaueris; cuius voca tu,tresdij(vt itadicam) ifti veniunt: non folûm vt fbcij,vcrumctiam vt Pa pæfiibiedi? nam, niitaeftet, nun-quam illiex edido, neque ex De-creto Pij Quarii, in Côcilium voca-

ti,Tridenrum,tantó interuallo, veni rent.Sed valuit apud illos mos,valait Ecclefiç lcx:cleniq; valuit ilia,in Pe tro vniuerfîs commendata vox, Puf« dgnojmfoi.Qnod, cùin ita fit, quam tu tandem hîclatcbram perfidiç tuç, in quamtecôijcias,quæres?aut, quo-inodo Papatû non idem, quod oui-le Chrifti: denique, quod Ecclefiam Catholicam elTcjdicesêcùm luce palam videas, ipfum orbem terrarum, atquc adeôiplàs cæli plagasquatu-or,ediôto Pii Quarti, Tridétum nûc côciiium c5currere?Qui Pius,in quara, Papa, Trident». Ecclefiæ cupien ti,ac veftras, S tança-re,hærelèsexhorrelcenti, tandem ali quandofignum dédit, vt qui Ecclefi am fàluam, ac defcnfam voluntefle, Tridentû,ad cdiâam dié.concurrât. Hæc profeôtô funt, non adiimbrata, lêd exprefla figna, Papatum, fiimmS poteftatê efle, in Ecclefia lànâa Dei. fac enim alius Patriarcharum, atque Epi{coporum,aut etiam Regum, aut

J T A N I s I A I O. K I C H O V II dcnique mortalium omnium, Concilium Tridcnti Oecumenicum edi-eat,aderit nemo, nemo inquam, ic-Ipondebit vocatus.Quid ita?quia lb li Romano Petro illud diólum eft, Tibidabo cldues.Pafce agnos mt os, Quæ diui næ atqjcæleftes voces, quoniam in Iblo Papa viuunt,vigentq„ ideoedi-éta ilia Romana,quç ex hoc orbis ter ræ oraculocdiintur,fiiaptc vi, 8c natura mouent amp;nbsp;impellunt,atque in-clinantvniucrfos homines,ad paren dum amp;nbsp;obcdicndum fummi paftoris cdido.Transfer hoc(vt dixi)in qué-uisalium,nihil egeris,nequc profe-ceris;p3rebireniin,amp;obediet inui-tusnemo. Quod ciirn ita fit,doce, quàmtibicumhociplbPapatu con ueniat:vt deinde nos, locum tibi in Ecclefia Catholica, bona cum gratia alfignemus : ne vagus,ac deuius erra-st'carh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vidc3rc,in vita mortalium.

Scd ramen intelligo,quam tibi pul-Mj$. ehre cum Papatu côueniat, amp;nbsp;quàm ille

illecum tuis lcnfibus congruat. Vidi ego enim nuper, ac magno quidem cum dolorCjin tuis literis ilia fcripta adnon neminem51cgi:cuius ego re-ticebo nomen,ne qua ex tua fumma iudignitate,labes illius dignitati aC-pergatur. Mcminiftin’ ad quem ex Menfe Februario hæc kripfèris: Doifo ff ci^mPiipdf« redijife in gnifum : nam iif Papatu ccrtum e/i/aluari neminem. Num fallu te?fi negaSjChirographo con uin-cam.Siergo tibi Paparus idé quod exitiumeft,quomodocum Ecclelîa Catholicaconlentis? aut quomodo in ouili Chrifti, federn ftabilé amp;nbsp;do-micilium certû habebis, cùm Papa-tui tantoperc aduerfère?qui cum Ec clefia,amp;cum ouili Chrifti idem cft. Itaq; tu amiftb Papatu,ex ouili Chri fti excidifti:Eccleftam item,fide po-ftremô, atq; ipfum Deum funditùs perdidifti,qui extra Papatû, ncq; fei-tur,neq;cognofcitur,neq; pic colif: in quoetiam oîainfunt Ulutariare-

5 T A N I s I A I Q M C B O T q media,quæ ad vitam pie degendam^ amp;nbsp;ad falutem atcinet ætcrnam.In Pa patu cnim fblo,via eft ad vitam actcr-nadifpo(Ka:dequa, qui fine ad de-xtram,fiue ad finiftratn déclinât, nul lam lucem præfentisvit^jnullâfpem futuræ habere poftunt. Hîc enim, ac nufquâ alibi,purum putum Dei vi-uitverbum;hîceiusverbi fenfus vi-get redusrhîcoîm quæfiunt, quæq; dicuntur,ordo ac modus,Et ne in rc nota,amp; peruulgata multus, amp;nbsp;info-lens fim,fichabeto: in foIoPapatu ôém fàlu taris vitæ rationc rcâè,atq; ordine iricludi,extra quem horrent, fquallentq, oia:ita,vt fi Papatum toi las,nihilo plus agas,quàm fi Iblé hûc è mundo tollas:vtita lateant omnia çraffisoccultata,amp;circumfufà tene-hriSjfémpiternaq; node maneant of fußrvtitaquaficömuni luce priua-p,omnib9fàlutarisvitæ cómodis cæ çi careamus. Ad quem carum,tu no-bis; documento es : vndc enim horri-bilis.

bills ifta cæcitas eucnit tibi, vt in cla riflima rerum luce pofitus, inter return amp;prauum,amp; inter verii amp;fal-fum quid interfit,nelcias : amp;nbsp;tan qua vefpcrtilioj etiam raanifçftû lumen, noólem putçs,

Sumpfilti in Papatu Mofis Icgern, stanca-l quaftatim Machometi Alchoranu,'*“'**• egrefTus c Papatp,rcddidifti. Ita Euâ gelium quoq; in Papatu tu quidem accepifti, fedeius Euangelij fenfum inde tecum no cxportafh; fed ita ver futus amp;nbsp;fallax in hoc deprauado exti tifti, vt quç fua fponte nota erat,atq; apud omnes peruulgata^incerta^ob^ fcuraque reddideris.Qualia funt ilia in tuis Canonib. immovero in tuis deprauationibus : Viuorum cçleftiû, qui Deum afpiciatjCfTcadhuc neminem :MilTam ita cantari,vt canitur, idololatriam cfTe.Illa verba,Hoc ejl cor pus mfurn, pro memoriali quodam ac-cipiendaeflezlncœna panem datQ, illo corporc cafTum, quod poftridic

STANISLAI ORICHOVIT dem um cruci fuerat affixum.Præter-eo alia mala,nugatoriaq; tua:quæ tu nifi ex Ecclefia exifles, amp;nbsp;nifi ipfo tal pa extra Ecclefiamcæcior ciïè^, nun quamdeprauafles: teueres vtiq; ,30 ' crcderes illisadduótus verbis: Hodie mecum eris in paradyib.Sanólos Dei homincs,diuino afocólu frui : Miflam Miffacum ctiam, Titulum efleloquentera: 'fi-tituio con tulum autem, mutam cfTe miflam : ü uertutur. verèdicün Papatu intellexifles, aliter illam haberi,quam habetur, fas cf le non diceres.Nam vt Titulum, nifi Hebraicè,Graîcè,atq; Latinèjpcrlcri bi netas eft,ita MilTamJi cam ad Ca-nonem reuoces, nifi eißem linguis decantari,fas nö eft. Qua de tota re, in Mediatore noftro,copiofius eft co träte difputatum.Iam verb, cùm ilia STAncari plan3,atq; puraVCrba,Hocfft£orpKjmf«, illo tuo,hoc fignificat, interpretaris obliqué:non latis doces, tc Ibla verba ex Papatu transfugam extulifte; Icnfus autem iftorura verboru, in Pa jpatu

paru rcliquiHc. Nam hæc expo fîtio, ûuam tu fèqueris, nô interpretatio, fed deprauario verbi eft. Idem enim, hæc verba deprauando facis,quod fa cerct caupo quifpia ver fur us, atq; cal lidus,qui ad cœnam vocatis cóuiuis, non vinum q» promifit, fed hæderam fignum vini, quod diftimulauit, in cauponula compotoribus fuis pro-pirwret. huic tu veteratori, fimilem Chriftum Dominû facisèqui vt collu fifle coena in fuprema nobifeu videa-tur,corpus pollicituSjfignum corporis panem cxhibuit;amp;fanguiné pro-fefius, vinum indiciu fanguinis nobis pl opinauit. Hæ præftigiæ atqjal laciæ,St3ncare,veftræ fuut, non ver-borum vis,amp; interpretatio. Quæ pu ra, puta verba, ideo vos deprauatis; quia caretis ilia luce, quæ illuminât fideles homines: amp;nbsp;quæ nufquam ali bi,nifi in Papatu lucet, fplédctq; per fefefèmper:quatu orbatus cùmfis, mirum non eft, fi obtufîor fit acies tua:

STANISLAI ORICHOVII tua: ad hæc etiain verba in Euagclto vfitata,ac trita confideranda: præfer-timcùmpœna oîs,quæ oculis tuis debetur,ad cæcitatem mentis fit cô* uerfa:quætecupiditatc cæcü rapit, amp;in{ènrumimprobum fècû trahit: in quo tibi pereundum eft,nifi refipi lcis,amp; nifi ad Papatum redis, ex quo profugifti,extra quem nemini poteft efle vitafvt aitEnnisgt;)vitalis.Et quo-niamcum Papatu amp;nbsp;Ecclefiâ,amp; oui-le Chrifti pariter amififh,noli ta ûn-do,aueufto(^ue Ecclefiæ nomine ad tuam defperatam fugam tegendam, abutimoliputare te intus eflè, ciim extra proiedus fis: noli mêtiri teinter pilces bonos in vafà conditû te-nerijCÙm foras cum malispilcib. da-tus atque emiflus fis, quorum pilciu illi funt pifces peffimi; Arius, Mace-donius,Eutiches, atq;Neftor.exho rum enim tu fceleratorum fraude atque mendacio vnum quodd3m,tan-quam marinum monftrum,côcretus es.

CS,omni diritate.atchimmanitatete- stanm» ternmum animal, ita vt etiam hære- jnuifu». ticiipfi,quamuis kclerari, amp;impij, tarnen te ex æquo omneshorreant: amp;nbsp;quafi vnus ex ijs non effès,detefté tur te ab fe ortum,vt portentum pro digiumq; naturæ.Nihil temporis eau fà fîngOjStâcare: habeo enim ex Hcl uetia literas in te graues, quibustu ab immanib» illis Hæreticis, Ecclefiç hoftis iüdicaris: amp;nbsp;tâquam pileis ma liominisatq; nominis,innocvafto huius viræ falo, eonuitijs ab ijs iada-ris.ita tu pileis nequam, eieéius è là-gena eæleftis regni, in hæretieorum plagas ineidifti: è quibus nunquatn te exues.quin eùm inter Catholieos non lis,ne inter hæreticos quidem ti bi vllus iam refter loeus :vt ita vndi-que fugatüs pullust^;, ad illos inlîpiê tes poftremô confugias, qui dieunt in eordibus fuisiNon eft Deus. sTAKcaj Et herele nomine iplb tuo, tanq Arian«, cóieólura certa^ducor ad fulpicandû,

STANIStAI ÖRICHOVIl te vnum exilhs efTe. Grammatici crîï certantjamp; in co perfèuerât: Punica-na nomina^maximam partem^Ar amp;nbsp;Al, lyllabaterminari: vtfunt Agar, Magal,Amilcar, Annibal,amp;quç funt eiuflçm modicætera.Stancar quoq; vocabulum,CLi ipfius vocis fono, ne-fcio quid Punicum recinat arq^ redo leat,fiifpicionem affcrtre non Italûj fèd PœnumcflTeiPunicanaçôChri-ftianafidepræditum: amp;fi capiendû ex nominc,omen eft,cùm in Europa nufquâ fit tibi tuta fides, ad Pœnos tibi iam recurrendû efle intclligo, à quibus ortus fuit auôlor tuus Arius: homo acutus vt Poenus,amp; vt tu, ni-mis ftudiofus: qui Alexandria profe dus,il!a mirifîca lapiétia veftra,Ægy ptumprimo,deinde vicinas genres imbuit:Patri(videlicet)confubftan-tialem nôefièFilium. amp;nbsp;cùm veluti in fàcro Cereris curfiis lampada, hac amentiam alijs poft le reliquiftct,Ma cedoniusexortuseftin Græcia : qui

more fuo A rij crrorem cumulans, Spiritum lanótum infra filiü pofiiit. Inde Eutichcs, Diofcorusat-^uf'^he«. que Neftor,dogmata attulerunt, bus tam Filium, q Spiritum FUij fun ditùs fuftulerunt;ipfi etiam Deo Pa trivix,autnevixquidemin rerû natura aliquid loci reliquerunt.Nam fi Ariana h» Filius,par luo Patri non cft, nec fpiri tus lupererit nhj,ex patrCjOlioq; coe qualiparri procedcns,vtijs dimmili tudinisgradibuSjindiuinitateintro-du(ftis,Deusipfe Patris nomé ad extremum amittat,neque etiam Deus vllusfitomnino:Namfiis,qui alias res facit,generates limiles ipecicin-f,i,iß„,jjp^ ter ipfas atq; forma, ipfe nil genera-eftfummù bit,quod quidem par naturaliter, amp;nbsp;*quot;gt;»«» illi æquale fit igenitor non erit, quia non generat: non eritetiâ pater, qa carebit filio:non erit Deus, quia nô eritomnipotens:cùmcareat vi atq; poteftate gcnerandi,ac fimile fibi jp-creandiivt propter hanc fterilitatem

STANISLAI ORICHOVli | naturædiuinæ,atq;fuinmâillius (vÉ j itadicam)orbitatcin, Deus pater na | turalis nullushabeatur, neq; vocef: | cuni tarnen extremum amp;nbsp;vltimû bo- | nû in natura fit, pofîe gcncrare fibi | fimile:quo bono foliim carercDeû, | dieerc,quanta tandem cafuerit diui | næ maieftatis ofFenfio?quantaq; exe j cratio?Qua de re non Iblùm à Theo logis,vcrûetiâ àPhilofbphis copio- 1 sèdifputatur.Ac vide,vtifti quatuor | ïnïgdiftç Euangeliftdc tui, codem pertineant Stancari. omncs.Dixit Arius,Filius cft crcatu 1 ra:MacedoniuSj Spiritus eft crcatu- S ra filij :Eutiches,Chriftus eft cxlefte , corpus quoddam,exdiuina amp;nbsp;huma na mixtum natura: Poftremó,dixit Neftorius: Chriftus homo eft, non Deus:omniumiftorumin hoc om- 5 nis ftat error,qr.ôd arbitiantur Deft J neq;generatealiu fibiæqualé Deû: i nequehunceiidcmcx ahquo Deo, HJeiPu* ^'ominéucgencrari.næc igitureftfi I iHca. des Punica,quam Peeni maiores tui J in

in Ægypto primofundârüt: deinde tota Græciadiffipârunt, in vniuer fas Oriétis plagas propagârût.Ex hoc tu fonte, atq; ab hoc principio Puni-co profluxiRi nobis in Polonia Pœ-,. nulus,agitator Ariani dögmatis,atq; bjeftotia» Neftoriani adiutor. Quid enim tibi «lui. Visillo effato tuo,cf)n/î«i McdiMrcßfe» tundumhutmnitdtem tatttùm, nilivt creda-mus, Chriftum purum putum eflei qui ablq; fine fit via,ill qua poftrcmû illud nô fit,in quo viator acqüicfcat« que vtiq; huius vit finem,diuinitatê Chrieflc, affirmât Catholica fides« Quem fînem vit,cum huius finis via exæquâs Augüftmus, diuinitus illud protulit: Humanitas absqjdiuînita-te, nô eft mediatrix : Diuinitas abP quehumanitate, non eft mediatrix« vt hoc,tanquam elogio_,pcr te ex Ec-défia fublato,diuinitate vacuum ha-beamus Chrittura« quod quidem o-lim IcnfitDiolcorus, atqueNeRori neque enim generate, neque gene*

Pcreinifli Scdhocloco, obîjcîtur mihî abs enic collo Percmiflienfc colloquiuirijin quo quittai, ais me de Mediatore tecum côfènlif-fè.Quid ni aiïentirer tibi,Mediatoris nomen à medio duci:quod inter extrema eft interieólum.quo lànè refpe dUjhomo Chriftuslcf'us Mediator humanitate tâtummodô eft.Et quo-niam inillo colloqiiio quæftioneni attulerasmiim peræquc Chriftus, vt humanitate interieda, ira diuinitate quoque ihterraedia,Mcdiator eft.de hoepoftremonegaui: deilloautem primo tibi concern. Quorfum enim attinebat repugnare vera dicenti: id M«di; ra- cnim quod in medio ponitur,inieric dum inter extrema efte di ci tur. Porto illius interieóii extremum, arque vltimum,finis appellatur:quo refer-ri omnem inrermedij rationem opor ter: arq; itaàcolloquio difcefsüeft.

colloquio abijfles, repente faâus es Pœnus:acmox redijftiadtiios. nam P municipia Roxolaniçdifcurrens, rumores improbilîîmosdilïipaftimé pe me hoc tibi dedifle,atq; in eo tccû confcnfiflcjin Mediatore Chriftoj di uinitaté eflefruftràtmagnû amp;nbsp;impu-dens médaciû, tcftor coronâ illamj in qua dilputatûeft. vt cm à te nihil de Chrifti diuinitate in difputatione adfcrebaturs ita viciflimàme, relatû de ilia nil fuit: in folahumanitate,om nis nobis tû ftetitjamp; hæfit fermo.Scd ondiouij

, de Médiane tu auaoritate mca^aiiquos indu- torefentS. cas infalßs opiniones tuas,erroresq;na. turbulcros, ac fuperftitiones pene a-niles:audi atq;attéde, Stâcare,qme abs te Icgregem. Dico itaq;, ad jpfb-nâ Mediatoris ablbluendâ, humant täte ac diuin itate pçquè opus elle : ra tionetamé diuerfù.idqidefinitioip là Mediatoris apudloanné planum nobis facit.Egofum(inqt Chriftus) vi3,vcritas,ac vita.cur via?quia me

STANfSlAI ORICHOVII iturxur vcritasêquiaad me veniturï cuf viraêquia in incmanetur.Huina* ni ras ChrilH,eft via, per quam de po teftate Diaboli tranfit ad Dcuni viator: Diuiniras veró,cft finis viæ eins, in quo tanqin exrrcnio,atq;vltirno bonorum omniü,idem viatoracqui-efcic:qui finis,nóforispctirur,fed in Via ipfa inert : vr in codé fubiedo at-que indiuiduo, amp;nbsp;via,amp; huius via? finis inrus includatur.Q£amobre,fi (c paratim à me requiras, vtrö Chrirtu Mediatorem erte Dei amp;nbsp;hominura, humanitäre tantû,crtdâ: ira ertè con fitebor.quid ira? qa humanitas Chri fti intermedia ert,quç tanq via, ducic viatoremad Deum.Rurfus3Utem,fi quxras nûm diuinitate quoque fbJa, Mediator idem Chrirtus fit, ita efle (dubio procul)profircbor. quid ita? qua diuinitasChrirti,finis ert defixus in haevia, ad quern tendit viator. Quare, fi fingularim vefpondendum eft;itaad humanitärem fólam Medi

atorem referarn, üua viailleeft : ve hunceundcmad diumitatem folatn rcferOjqua finis huiusviæ, Deus eft; At fi coniundim, in coinmunione il la naturarum,vnam amp;nbsp;eandem Chri fti perlônjm côfidcramus: vnus amp;nbsp;i-dem Chriftus,via,veritas,et vita,Dei amp;nbsp;hotninum Mediatoreft.Hæc eft fi Fiïe» clt;» desmea,Stancare, quametiam ean-***®’“*' dem, Ecclefiæ Catholicæ efte exifti-mo:cum qua ego errare malo,quàm tccumbencloqui: fi tarnen Ecclefia errare poteft,quæ columnaeft, Si fir mamentum veritatis :quæ in Media-tore Chrifto,ncque innnitam,fine d neponit viamzneque finemin hoc eodem viatori præfcribit, nulla præ-monrtratavia.

Quocirca Ecclefia Dei, dûm Me j cci cG æ diatoretn Chriftutn ponit, idemfa-demedia, citj quod peritus metator, ponenda fen* via, faceret. vt ein is, viatori definiiâ fine monftrat via, ac noie viæ, finetn quoq;côprehêdit: ita Ecclefia Chri-

JTANrSlAI OHICHOVIl ftij dum Mediatorem horainé Chri-ftum efle ponit,finem quoqj comple ditur lefu Chrifti nomine:id cft, di-uinitatem ipümj quae inert in Chri-rtohomine. AtquoniamtuàMedia • toris officio diuinitatcm Chrirtiilla vocula,T4«fi««,apertè excludis, nun^ effugies, quin Chrirtum cum Nerto-diuidas, homincmq; ilium crte, erro» ris tui Paulum audorcm producis, exillisverbis: Vnusem Deus,vnus amp;nbsp;Mediator Dei et hoïm,homo Chri ftus lefusild contra te facit:ac te Ne ftorianæ perfidiæ, maximopcrecoar guit. Nequeenimilludtuumimpro DÜj amp;nbsp;perfidiofum, Tanfwm.in ijs Pau li verbis,vlquam apparet. vtpote cö nihil ad Mediatorem Chrirtum atti-neat. Paulus enim dilucidè plancq,-, homine atq; lefu, Mediatorem Chri ftum ita circumferibit, amp;nbsp;definit: vt hominé ad Chrifti humanitatemje film verb ad ipfius diuinitaté referat.

Porto nomine lelu diuiriitaré nota-ri,vir plusatq;dodus Bernardus, in fermone de Circumcifiôc Dni, infra lcriptis verbis te{lat:Ma^nû amp;c mira- Bemardl bile lacramenrûjCircûciditur puer,amp; '^**'’** vocatur lefus.Etinfrà : Sed agnolce Mediatorem Dci,amp; hominum,qui ab ipfo natiuitatis fuæ exordio, diui-nis Humana fociat,ima fummis.Et in fràjCircûcifio veritaté fulèeptç probat humanitatis: amp;nbsp;nomen quodeft fuper omne nomé,gloria indicat ma ieftatis.Circücidit tanq verus Abra-hæ filiusJefus vocatur tanquâ filius Dei.Hæcille.Ergo Paulus non pro feiiitstan-te,lcd contra te eft: dum Mcdiatorc carum. Chrirtûjhomine atque lefu, hoc eft, Dei filio comprehendit.T u verô,dô Paulo illud tuum, r^nfùm, inijcis, qd moliris,aut conaris aîiud,quàm vt di , uinitaté à Chrifti per(bna,cû Nefto-rio funditîis excludas ? Aur ergo delenda tibi eft ilia vocula, Tanium, qua Mediatorem circumlcribis : ft

STANISLAI omcrovu rem Scfentcntiam Fauli,tecum face» re probas:autfihancvoculâ Media* tori Chrirto infèris,confiteare Chri* ftum diuinitatccafllimj atqueinané teponerc,

çtjHcar Atidipfum teftudere,indiciono* Hafphe» bis cft, de Sacramento altaris tuum,

' quscïb tibi vis,cum in facramento al* taris Chriftäjita vt natus ilie eft, ne-gas adeiïe præfcntem? Sc cùm illius corpus certo cçli,quafi locas folio,di uinitatem autcm eius bic in terris ç* tiatn verfâri nobiicum,amp;ad fuafacra adefre,non abnutas^nifi ne Chriftus Deus 5c homOjVnum quoddamin* diuiduuin cHc à nobis credatur? qua fcntcntia fi in manus fumas atq; tota cxplices,nil nifi fidem Punicam qua Vhiqueeftfupracxpofuijillam eïfedicas. Quid Chtiftuj. cnim refert vtrurn dicas,Chriftus nó eft vbiq;, an Chriftus non eft Deus, nam efie vbique, Dei eft proprium: quod enim vbique eft,idem Deus fit nc-i

neccfle eft:amp;quod Deleft, idquo-que neceflàriô eft vbiqj.Ergo ft Chri ftus non eft vbiq;, Chriftus cmnino Deus noneft.Hic tu nolo ilia quotas latçbrâcrrori tuo,qua Iblcs, lan-quâatramentoSepia,re tutari apnd imperitos. Chriftus eft vbiq; diumi-tate,Chr'ftus non eft vbique huina-nitate.ncc; enim diftindio natura-rum quae in Chrifto funt,controucr ftâfacit, vtrum videlicet diuinitatc, an ne humanitateChriftus fit,nec nc fitvbique.lèdnûmillud ipfumindi-uiduum,vcl potius vnitas ilia pcrlb-nae ChrHti,gemina conftans natura, quç de aluo virginali integro caftifli molt;^ueprodi)t: ad tres in diuinitatc perfonas^nullana addiderit agnalcen do perlbnam quartam; amp;nbsp;mim illud indiuiduum,natum ex virgine,cu pa trc amp;nbsp;fpiritu ita vnum fit : vt vbiubi Deus pater amp;nbsp;Deus fpiritus fit.ibidc in carne fua adfit natus quoq; Deus filius.quódfialicubi diuinitate cius C $ prae-

s T A I s L A I omCHOVIl pra:Ietne,dehachumanitaseius ab-fuerit,fcquetur ncceflario ex carne ac verbo vniimindiuiduutn natura-literfadum noefleiautfivnumindi uiduumilludeftjdiuina ôc Humana conftans natura,vnumè duobus le-qui eft necene:aut Deo patri ftio di-uinitate aîqualem filium non efle, cùmillihaudfcio,an præcipua conditio diuinitatis ilia defit, efle vbiq;, vt voluit Arrius : aut hominem illû Deo vacuû efTcjVt pofuit Ncftorius. Quis enim non videt eo rem fpeôla-re tot3m?vt cùm Deus trinus amp;nbsp;v-nus,hîc in terris etiam nobifcum fit præfènSjCælum^; atq; terram idé im pleat,fi Humana filij caro cælô fèclu-fàabfueritin terris à perlbna filij,Qn Deus amp;nbsp;Homo nô fit vnus Chrs, led fint duæ perlonæ:quarum altéra, hu manitatem Chrifti in cjclo: altera ve ro,diuinitaté Chri in terris, fcpara-tim cótineat.Nó ergo verbû caro fa-ftumeftira,vtvnaeademq; vnione, Dci

Dei fîliusvnitusfit aniinç amp;nbsp;carni: quâdoquidcin in terris Deus homo non eftjille qui terris exccdens clan-ditur nunecçlô. Atqui hæc eft iila ad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

vngué Neftorij fêda q, duas in vna ' • Chrifti perfona naturas diuinitùs CO pulatas,errore diuellebat; ac Deuin

folutis noftrae funditùs deleret. Huis stâcar pru tu tanq alter hærcs fentétiæ,anitnad j^nkmAt uertifne qualia nam ex Africa tua in rianus. Poloniam noftram môftra importa-ueris primus?vt fiiam tantum regnû horum côtagione malorum afflidû cadat,quod dij omen obruant: te au âorevili,eoq;Pœno cecidiflè videa tur.vt ita nos PolonijStancarana fè-âa cadamuSjVt Arriana hærcfî Alexandria, cûdaq; Ægyptus turn vni-ucrfàGrçeiaceciditîatq; cius perfî-diae ArriansCjin teterrima feruitute, horribiles ilia uunc dat pœnas.

STANIStAI ORTCHOVII tua*n,cùrn primùm ilia mulris perff* lt;liæ nuolucris obtcdâ,irj Poloniam inferebas:nunquani cas turbas aduc quot;nbsp;mens nobis dedilFes, nunq in fum-muinccrtamen arq; Jifcritnen patnî Ittihc, cra noftram adduxiflcs. At cinn nos Opi *om« do ciliteraturâillâtuain Hebraicani ftu peinus,cumq;tepatriaprorugu nail fragnmque regno ac mœnibus no-ftris rccipiinus ,ac tein Poloniale-des,acdomiciliû coUocare patimur, in impiamamp;capitalem fraudem ilia incidimus:vt non tantùmlocû dare-mus inter nos,fed etiam tibi erudie* dâ publice in nobiliffimo totius Sarmatia? Gymnafio, Cracouix pubcm tradcrcmus,quafi homini dodo,pio item atque Catholico viro.Scd fimu lationulla efl diuturna.obrepfcras cnim ad nos,vt vellere fuo amiâa o-uis:vcrùm oblitus tui, in illo Gymnafio ciim vlularc incepifti,mox tc vlulatu ipfo lupû cfTeprodidilti. Re-di enimin a3Cinonam,atq^ illam dié ' re-

lt;]uæ tua tum ignoratio tui ? qu« in-lcitia?aut quæ impietas fuii? cum q,-dem quaß Gygantum dux^ beilü ipß cæloatquecælitibus omnibus infer res,arque omnes dccælo cxrurbare conarere:tâta quidem impreilîone, vt ctiam virginem matrem need um in caelo eflè,Chriftumquecoràm in-tuerinegates: amp;nifi Nicolaus Sza-dek GymnafiarchuSjSamuelem Cra couienfem Epilcopum per literasad monuiflètjte no id agere,vt Pfalmos interpretarereexpadOjfcd vt Plal-mos iplbsfunditviseuertereSjin qui-bus honorem fuum Chriftus cü lan-ftisfuis aperte partitur: non erat no bis diutius Cracouif abs te expedan daPunicailla vox: chrifluinonefiDeia.

Itaquc tu eius impir fraudis ergó ca Sraant « ptus,ac Lipouicium in cuftodiä ab tpilcopo illo dat» fuifti: vnde poftcà

STANISIAI ORICHOVll cuftodibus prccio corruptis, furtina rlt;nciouié clapfus,Pinczouium, Cracouienfis miinicipij oppidumjtecontuliftizvn de ranquam ex equo Troiano, innu incrabilcs viri in noftra repub. omni præftantia virrutis excellentes pro-dicriint.Hinccnim in Poloniacurdt» ftjlff, hinc Archiepifcopi, Palatini, Caftellani,audores public! confili), atqjbello duces ftrenui extiterunt. Hunc ergo tu locû honeftilïîmû, ac rcipub.fàluberrimum,aufuses hære ticorü primus,cótagione (céleris Ar riani contaminarc:vt quod oppidö, patru auorût]; memoria fuerat tem-plum pietatis, acdomicilium religio nis,in id tu excitatos ab inferis, illos hoîcs veteres,impios atq; (celcratos, Arrios,Macedonios,Eutichetas atq; NcftorioSjaufus es introducere.

rinctouié Quàm autem verû fît id, quod ti-(ejcoaui^n Bimini nuncdo,teftis locuples tu lianîfmi. ipic cs,qui Francilcum Lylmaninu, Petrum Statorium,Martinum Cro-- . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uici-

liîcîû,ac totâ Pinczouianä Icholam, Arriani dogmatis infimulas:vt il li tc vicifTim Ncftoiianicriminisconuin-cunt.Atqui rem ita cHe, aude negate,fipotes: in manibus funt kripra tua,quibus Arrianifmi Pinczouien-fes oés reos facisitibi eriâ nö alia eau là è Pinczoïiio fugae turpis fuit, pter Neftoris fèôlâ,ob quâ tu amp;nbsp;oppido, amp;nbsp;cômcrcio abArrianis illis extermi naïus es.TUjtu ino Stacare, illas Ar- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..

rianas faces,ïam ohm orbis terrç co- feftis va-lènfu cum Arrio extindas, in Polo- ftat. niaabintcgroincendifti: Tu Mace-doniûjtu Eutichetem tu Neftoriû: qui autvndeeflent,qmduc profite- * rentfinguli,Pinczouiû docuifti pri-mus.Tuindagator Arrianæ prauita-tiSjtuaudor Macedoniani fceleris, jPP^gatorNeftoriançexecratiôis, tu amplificatorZuinglianæîpietatisj oppidoin illo extitifti; amp;cùm ab bac Punicana hærefi fatis feitè inftru-ôlus,amp; compofitus graflator in illud oppi-

Oppidum iniiafifïèsj quid erat ta fan-ßuiu Icgibus^quid tam auguftû reli-giunibus,quod nó violaflet inibi au dacia tua?rcminifcerc paulifper, atq; rccordarcjquódnam principiumdc-difti illic aduenicns:mox enim Puni co incitatus furore, in templa irrui-fei,imagines diuorum fuftulifti, me-morias martyrum deleuifti,altaria uertiftijfacra profanafti,gazam Eccle fiafticam diripuiiti,deniquefàcerdo-tes publicos cx oppidoexterminafti: PoftremOjVt tanqua cx Syngrapha, agere ac rapere nos doceres omnia, Cano edi« Canoncs rcformatorios nobis con-«la stanc. £ripfi{ti:quorum Canonü illafum-ma eftjvr lieere nobis arbirremur,ve terapatruminftitura,nouis impieta tibuspermutare; veteres religiones abrogare,noüas inftitüere, bona fa-cerdoturadiripere,amp;in illorum locum alios fùbltituere: Regi non pa-rendum,nifi preferipto tuo imperan ti:Sacerdoti non obediendum, nifî iufTu

iuflu tuoEcclefiæpræfidétiiHçfunt leges,hi Canones viuendi,primo ad-uentutno Pinczoüijàteconfcripti. hoc etiam milniis abs te illo in oppi-do editum eft, dormirahtibus Ponti ficibus^ofcitantibus veto Magiftrati- wagiftrii bus:qiiidunl tibi, furoriq; tuo in ilia tusnegiia rei^ub.node tépórenón occutrunt, S'”“’-quam ipfi fuo decOri defuerint, præ-iènsiâ fenftt: portera etiâ ætas,nepo-tes^; noftri,magno rtio malo,expcri-entur.Quorû,quæ Sc quanta,Dij ini mortales, ilia de nobis fuerit qüære-la?quôd non eadem hæc illis incolil mia,ac lalua reftitùimus:quæ à maiO ribus noftris p niärtüs tradita accepi mus.O cuftodia rtoftri patritnOriij in felicem.O mileros amp;nbsp;ærünofbs poftc ros noftros,quibus nullam partem la hæ,amp; faluæ reipub. gurt arc, nobis ail lt;ftoribus,licebiti

Sedtamécûtùfuriarri, exfcdibus STAncSf hærebivna, luélifica^; Aleâo, hoiés ttôrtjphiberent:amp;tuæquèlàcraatd; ’

JTANISLAI ORIOHOVIÎ profana rueres/apercs, ac paffini op pidoinillo ftcrnercs omnia: Deus ipfè^mifertus no{lri,intcrca loci diu-tius tefurerc noluit:lclt;i excadcmpe fte tua^quafi ex Eunienidum fclt;le, ex ciratos, ranquam Megcrasquafdam illas,in teparentem, atqjcrcatoréin Polonia huiusfamiliæ Sacramenta-rix,Lyfinaninum,Statorium,Scebrc finum,atq; Blandratam, mitto alios, immifîcqui te, quod furias Tartare-as decet, genitorcm fuum, inteftino morfii laccrarent, atq; conficerent. Quo quidein in certaminc diro atq; horrificOjidcin vobis cucnir,qùod vi péris fblet:quæ cû funt commifîf,îm bccillaàvalétiorclaniaf : vritalace-rata,ad extremû commnni concédât ex an tro,atq; alind inde petat latibu-lû,in quo recréer, quod vobis quoq; vfu enenifTc videmus.cn cnim tu im-prelïioncin Arrianorum Pinezouié-fium non ferres, ac plaças atq; mortem metucrcs,cieâusiîlinc,in oppidum

dumRuffiædeiùiim Dubecium fugifti: vtexilla iaCtatione Aniaiia, '* in hocreceflu,naufragiiste potifïîmû reficcrcs,ac recrcarcgt;, vbi tibi de tua hærefi molcdus eflct nemo. Cæteru non idagiturnunc abste, vt veteris pcrfidiæ maculas,noua emédatione, intereàloci eluas: fed vt iliaconfilia, contra falutcmEcclefi^-duduminitaj per ociujn expédias. Itaq; fit magna mutatioloci, non autem ingenij tui dum te Dubecium è Pinezouio tras fers.nam mox quàm illuc venifti, nô tanquam vnusè fchola declamator ad clepfvdram latras.fed vt Politicus legiflator,leges ad normam promul gas: quibus iuuentutcmRegni de-quot; prauas atq; difeiplinam reipubl. no-ftræ labefadas.

Exhibe quæfo, Erancilce Stan- stâcar tua care,exhibelibrarium illud Icgum tu“®’**’ ** arum,atque Polonisfpeôlandum jp ponc,vt Poloni,ferà licet,fed tarnen aliquâdo intelligant,vt tu Maieftatê

STANISLAI ORICHOVII huius Rcgni per fcelus,atq; latrocini urn minueris:cùm homo priuatus aC que alienigena,ea q folius régis funr, in Polonia contra auóloritarem,ma-icftatemquc regiam, rogas atq; admi niftras. nam quantum tandem hoe crimen maieftatis eft?quód hunc Ca nonem, tâquàm machinam ad expu gnandam rempubl.nobis proponas, infrafcriptis verbis.

QVoti ß M-T-hoc fdcrofiélum, çr neeeßdrt' Min officium neglexerit, nobilef tui, tjui ty“ gludium gcßAnt,au£lorititc diuiita, tenentuf Cr debent, Sdthanlt;e cr dus religioni unledicerei atcychrifto, cruerbo eius fetotos confecrdregt; Irnmo quilibetdDeo mandatum habef, ut inuitf etiam toto mundo(in caufa religionisloguor) do' ürinam Filij Dei ampleäatur: atteßante uocc ib laciclitusdclata, Huncaudite. Vnde Apoßoli dixerun t [srinciffibus facerdotum: Qledire Deo magis oportet,quàm hominibus.

Anne hoc Canone/lla fumma poteftas maicftatis atq; impcrijjde re {mb.noftra no tollif? an no lege Apu tur. eia, immo lege Polona,capitis poena debctur tibi? qui fummu régis im perium, cum lubiedaillinobilitate communicas? Quid enim fupererit regi? aut quid iam præftat rex mihi? filegetuain Polonia gladius omnibus p3tet:amp; æquè promptus eft mihi amp;nbsp;alijSjVt ipfi regi? Atqui hie eft il- cLAdius le gladius vefter,Stancare,cuius mu- uxrcdico cronem vos Hæretici in republ. no-ftra,ita defigere cogitatis,vt ilium in Boëmiaolimjnuperverô in Germania,atque Anglia defixiftis : vt ad extrem um diflidio domeftico, belloq; ciuili exorbeatur fanguis nofter, ac iugulis noftris gladius iftc vefter he-betetur. Sed te ocij amp;nbsp;pacis hoftê, cû Canone tuo tarn lepido,magnus ille æternis fupplicijs, tarn viuum quàm mortuû, madetlupiter: quipræter Sigifmundum Auguftum lagelloné,

STANIStAl ORICHOVII gladium in Polonia mortalium aliö ferre voluit neminem. Tu ctiâSigif-munde Augufte,optime atq; clemé-t ffime REX,quiby oculis alpic;S hçc? . anhxc verborum portentatuaspati cntifTimasaures non offendunt? En hicfugitiuuSjfummumiusinaieftatis j atqjmperij tui, tCtibifubicdanobi litatecômuniçat. En gladium nobis in manum dat, gladio ex altera parte refpódentem tuo.En viademonftrat nobis,qua obedientiam abijciamus: • nectibi repugnant! pareamuSjCuifu mus fubieéti, omni diuina atq; huma nalege.Qj.10 etiam maiorc malo ma üanduseft abstehic Italiens latro, qui te tam iuftum,atqueclementeni Regem,ab Auis atque Atauis in Polonia regnantem, exæquarecum tibi fubicâis aufus eft. VideatquC animaduerre , Magnanime REX, ffæretico- q^Q^fum euadat iftorum latronurn t'a peribit «mpunita licentia. Gladium hie »ej-BUM. nobis fabricat contra te, fubiedos

tecum exæquat,modum nouandarû rerum nobis dcinonftrat : amp;nbsp;ramen hic viuir; Viuit?immô verb viiiente, videnre.ac fenttcntc te,in tuo re^no quas vult fert leges, amp;nbsp;illas nobis prælcribit,legibus patrijs côtrarias.

[I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D 4 Nos

stanislai pniCHOviî îgt;Josenim Poloni, ica legibus atquç: maiorum inftitutis edodi lumus, in Polonia præter regem, auótorempa çjs,ac vindicem libertatis noftrç,qui gladiqm porter, efle prorfus aliû ne-miné. Qiiôd fi q gladius penes nobi litarem alter cft, is in vagina maner côditus;necpriùsànobis educiruTji AputtPo- quàm rexfub vexillo fignum pugnæ fioftem dederit ; ad çundem mo? ptas pegis. dum,conuétus agerc,amp; rempub, ge rerc, nifi rex audor fuerit, ram non licet, quàm latrocinari apud nos licet nemini. Quaproptcr,abituhinc in malam cruceni, malumq; crucia-tum,cumgladiotuo,amp;cum iftisCa ponibus tuis tortuofis, quibus de-prauarc Poloniam,amp;euertere cona-fis. Nos enim hac lege fubieäi no-ftro régi fumus, vt illo armato vno, nos in Polonia æqualiter omnesin-erines fimus ; ex illo pendeamus, il-lius auâoritate nitamur : deniq; fignum ab illo expedemus, quo conçu rra-!

curramus, amp;nbsp;quid publice again us vniuerfi. Magnum nomen eft apud nos,magnadignitas, magnamaie-ftasRegis, quévt Deiformaac fpe-cic præditum miramur, arque fêqui murcundi.

Sedvide atq; attende, Stancare,poneiflfMi quorfumfcrpatpeccadilibidojcum èPoionia ’ enim de maieftate Regis tarum de-? traxiflès, quantum libitum efttibi, mox ad alterum Magiftratum euer-tenduni, nempe ad Pontifices ipfos tranfi?, quos cum veftigio è regno exterminas : vt fublato fàcerdntio, tollatur etiamfummailla regnilex, quæ regio facramenro continetur. in quo eft hoc expreflum,vt tam Sa-cerdos,quàm plebs, in ditiôc regia, amp;nbsp;retinendi, amp;nbsp;amittendi iuris fui, fummam haberetpoteftatem. Contra hoc Sacramentû facit hic Canon tuus, quo làcerdotesè regno pellis, amp;bonaeorumdiripis:vtitapræ Ca nonib» tuis reformatorijs, cito apud

8TANISLAI OMCHOVll nos omnia ex libertäre, in feriiituté concidanr.Sed Canonem ipfutn au diamus.

Et 'lot um cjUÀtuor [unt.Et infri-.Et (juonii iwbisnSfunt talaEptfcopi-.ijujilct docfrina Jiipo/iolic4,cr ueterii Cxtfotej pr^fcribunli ideo proijgt;ieicmu! de Aijs^ciui non cfuje/luin, no di^ni* fate rcgilem,nccj;diuiti4t capicntci, fed offiautn iefiderintrt,exelt;^ninfur. Talet enim fpi^pos, ^ui non officium fed cjugßü, fed dignihtet mun» djnu,feddiuitiJfe]U£runf, fugiendos nobit de» fcribunt ficr£ liter jc.Et infrîi'.Dtbimus itacy ope. rttm,ut non niß idonci minißricligjntur, ne» mini eorum cito mtnut imponontur: fed uiri con* ßitutntur boni tcfliinonij, pUni Spiritu foniio tyfipientU.

»»cr2rtten- Quam tu tandem hoc Canone in turn Regis poJonia moliris ac ftruis peftem?aut quantamad licentiam iuuenturiim peritx aperis fencftrjm?nos fcilicct, de tui Canonis fèntécia, Epifcopos, hoc cft,antiqniorem reip. noftrç par tcm/ regno pellemus?ac bona illo«-

rfidiripicmus ?qniiniftris abs teut Ulórü locü IuffeCtts,attribuamU'fAc ne id fiat, facramcntû Regis obfiar, quo fc Rex nofter regno fiio obliga-uitillodic, cumilli Arthicpifcopus Gneznenfisdiadtmaiinponebar.ni-hi'lne illud ad faluté Epiicoporuni 3c Ecclefiaru valcbit? nihil (inqs) falus fiopulifupreraalexcfto,qin IdolO’ atria Papifiica périclitât tota :ad qua tuéd5,Rex facraméto obligat nullo. hçc tua ratio eft.Scd intereàdû iftos idclolatras è regno pcllim», quos tu tâdé jP ijsalios, cælicolas (ciliceqno bisfubftitues?Eos(inquis) quidabu tur àmc.Sed qs tu es,qui facrameu- Epifcoj^ to Regem in Polonia liberes?q Epb ® fcopos à prima Chriftianæ fidci ori- lo^*^** gincin Polonia inftitutos,loco Scor dine luo moueas? amp;nbsp;pro ijs nobis de fugitiuorû tuorû gregc alios Epifio-posfubftituas?qEcclefiis præfint, q primo loco in Senatu (èntentiam di cant,amp; qui regio capiti apicc impo

STANIStAI ORICHOVÎI nantêhoc nos tantum,tara prçftans, tara cximium munus,ab Stancaro fiigitiuo petemus potius,quàmde illius facrofàndamanuillud capie-mus, cuiilludeftdidum, Pafceagnot BTancari nteos? Quid cft,.Stancare,aliud furcre, furor, fi hoc non elt, fummum rcgni ordi-nem,omni dignitate rpoliare,amp; cam ad humiles amp;nbsp;ad fugitiuos veile trâC-ferre?Iam cùra fàcerdotum bona di-ripiendaauidèdas plebi,non aperte furis, atque in noftra patria baccha-risvinolentus ? An tu nô vincicdus, non loris côftringendus es ? qui hac rapinarum iileccbra,ad domefticum latrocinium,apud nos inuitas impe-ritam plebcm? Nç tu pulchrèiam in Polonia proceflifti : Nadus enim es complûtes nimium dociles ad tuos »ccießaru Canoncs di{cipulos,qui pulfis è Pa-^na d.rep nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qcerdotibus, diripuerunt pa

trimonium Ecclefiæ Chrifti : amp;nbsp;per Canonem tuum id fibi licere putâ-runt, quod ne Régi quidem ipfi per leges

leges in Polonia lieer. Nemini enim apud nos visinfertur, nemo bonis mulratur, ncqne ledibus fuis à rege pcllitur priùs, quam in côrnuni Baronum regni iudiciofuerit regi con-demnatus.Hac lege fatis contra vint eriam regiam munira funt fua in Po Ionia bonacuique:cùm ramen nulla lex apud nos elTetjquç rcliqua aduer fus vim arque impreflionem tui Ca-nonis facerdotum illorum Fortunas tutaretur: quin nullo iiidicCjUulIa Ic ge côuidijiuxtà Geris ac profanis bo nisfuisexuti, remfortunasquelùas amitterent. Quo eniminiudicio/ aut quo iudicc legitimo, quauelege lacerdotes illi,quorum bona diripui ftis,rernm capitaliû rei àvobisfadi, funt côdemnati? Non fuit vllüm. de ijsiudiciumjStancare: non fuit gladius ille tuns,quem in Polonia pri-insacwdo mus nobilitati in manum dedifti: iu tibu* «n* dex fàccrdotum illorû fuit, cuius gla

tibUS expert! fumustin vifccribus hii ius regni acicin illius, niïî nos Deus rcfpicitypaiilópoft expcrruri.Nâ fi beerdotes per vim , atq; per fèditio-né veftrâybona fua in Polonia ainir-tent,quomodo hæc cadé cærcri ocs in diifidio,bclloq; ciiiili rctinebunt? pfèrtim cùm fàccrdorû fundi co iure in Polonia (inr,quoq,funt optimo, Sedcùm tuhunc in niodum régis maieftaré ininucriSjfaccrdotalê verô auutoriraréfunditùs luftulcris,reftat videTC,quæ reliqui apud nos fumma fiar.-vt quantum tibi præclaro Cano num taliuin apud nos auâoridebea musyliquidiuscognoftaraus. .

quot;K T r autem taies in Ecclepantiniftri, dec^ui* V bus(iiximus,h.tberi gufant,conflituemus (Deofduente^fcbvhm pura: cr[yncer£ Theolo* gie,(ui pr^ficiemus uiros folidè dodos, çy uerè Deum timentis. I^ddemusetiam cy ling;as,ne(t ffon (3- Dialcdicen, Khet(gt;riccn,fi cccleßarii noßrii-

rMW ficultittcf tulnint: liwmô Lcdejitru ros in hunt fjcrofanâurti ttfum, in promoucnd« regnum Da^bonj /îde conucrtemuf, crc.

Vtimpurusheluo turbat Rcmp* Scholâem Thcologiæ hoc CanonvsTANf»f inPolonia inftauratiuum fepollicesthoia« tur,de Saccrdotû bonis. 0 impuden ‘«“d“* tiain animaducrrcnda.Scd quis tandem Dcorum aut hominû, locum ti bi in noftra patria aflignauit: in quo tu huic icholx tuæ Theologicæ fedc collocares?quis auté te in noftra pa-tria hominem aducnâamp; exulc ,ino-pcm amp;nbsp;vaguiUjOpera publica cxædi-fîcare iufrir?aut c| tu cs?qui hoc mu-nus in Polonia vîurpes tibi ? cùm fit opus vnû Rcgiû hoc maxime,Gym- Cymnafia nafia inftituere,fcholis locû in ijs de-ligere,artes ^pbare, quibus iuuentus crudiat ad ciuitatis difciplinâ. id qcK à VVladiflao Iagellonc,huius Augu fti,optimi Regis noftri proauo, cla-rifsimo atq,bcllicofilsimo rcge,ab(b lutû atq; ^fedû eft,annis ab hîc plus

JTANISIAI ORICHOVli centum fcxaginta:qui Cracouiæ,iri principe tonus Sarmatiæ vrbc, nobi Oymnafiû liflimum Gyiunafium condidit:atq; Cracoui- excellentes ingcnio atq; doCtrina vi-** ros,inilludintroduxit primus jqad bumanitatemhuius regiii informa-» rent pubem. Itaq; ab hoc initio oîm bonarum atq; magnarum artium di-fciplina profeôl3,vlq; ad mcmorianl noftram in hoc Gymnafio remâfiti tanta quidem vtilitategèntis noftrçj atq; gloriajVt quicquid pietatis,quic quid religionis, quicquid deniq; bo-næfrugisin Polonia vlquameft,id vniuerlum Gymnafio lagellano refc ratura nobis acceptu. Abilloeninl ' fonte atq; capite,profluxerùnt in Po lonia ocs liberales dodrinæ amp;nbsp;inge-nuæjfinc quibus ferû amp;nbsp;iramane efl, quicquid in moribus hominû vljjiâ cft.Quid enim homo ignauusatque incrs aliud cft,quàmbuftum qüod-« dam,amp;vt quidam ait, infèpulta viui hominis fèpultura?Nolo hoc in loclt;J

/igillatim harû liberaliû artium Magi ftros proferre, (jdoôtrinis,atq; inge-nij laude in illo Gymnafio ôc oliin vi guerunt,amp; nunC dorent maxime, ii“ ue tu erüditum puluerem ilium Ma-thematicorum fpeâ:es,fiuc oblcurita tem naturae confideres, fine adlegû iurisq; prudentiam animum referas, fine Theologiam cogites, non banc veftrâ,Stancare,eméritâ,zelo atq; cô tentione plenam :fed illam veram,cü ius hæc veftra çmula, atq; pellex eftî quæ Cracouienfium inquâTheolo-gorum Thcologia, vt apud lacobum eft,primùm quidem pudica eftidein-* de pacifica,modefta,fuadibilis,bonis conlèntiens, plena mifericordiae amp;nbsp;frudibus bonis, iudicas fine fimula-tione. Huiufmodilcholâjtanqdomi cilium quoddäTheologiae,ab lagel-lone rege Cracouiæolim habe mus conditä:cui tu dû Icholâ aliâ, nefeio quam,tanquâæmulam Sc aduerlàriâ graue côparas,quid agis aliud,quâ vt E opus

opusilludlagcllonis rcgium vetus, I hac tua noua fchola,tanqiiam machi na appoijra, labcfaâe5,dcijcias, atq; cuci tas?O nos fen cos,qiu hxc te co nartpatiniurimpunc. .

THEoio- Sed tarnen ó nofter Lycurge,quo gustjnca nJarnte latorevniuerlam remp. no-ftram,quafi Penelopes telam retcxe-rc iain liber, quam tandem tu in hac tua,quam ftatuis. Academia,Theolo giam rraditurus nobis es? eamne^ cö quaèPinczouienfî Lycæo, abs tccô dito,pulfus ac fprctuscs? At illam Ne ftorianam eire,Pinczouienfês Peripa tetici tuijibs te profeâi, coarguunt: amp;nbsp;hâc eandc Punicanam clTcjOmnes Catholici conuincunt. Beneigitur habet ƒ ùm tuamTheologiam,quam tu nobis obtrudis,amp; amici,amp; aduer-' fàri) tui exagitent, vt noxiam illâ Epi methei Pandorâ :in qua,Dei permif fil,ad humani generis pefiem, omnia infiintveneficia: arqueomnesdoli, tnachinæ jfallaci^j præftigiæ veter um hxre-

hæreticorum,in haceadcm facile de-prehenduntur inclufæ. quæ quanto. tedioFjtanto eft nocentior,dum açi-cm animorum noftrorû illoverbo-rum fplendore perftringit Ecclefta, Cou cHù,Patres.Scd vt quafi prætcriés, hûc fucû quoq; tibi eripiâ,fi Stancare ag-nofcis Patres, cum Patribus ad corn-munionemEcclefiæconfenti:fi Cô-cilijsaufculras. Concilia in fuinmo Paftore Romæ conftituendo audi : fi Ecclefiam iaâas,partem eius, in qua viuiSjdcfini. rem enim opinor fpeda ri oportere, non verba. Quod fi nul la Ecclefiæ in parte viuis,fi fummum paftorem Romæ contemnis, fi patru fidc fimplici ad tuas fimulationcs ab-uteris, tam tu Theologuses, quam eft Geometres illc,qui in Geometri-ca Omnibus aduerfatur Geometris, diffidcns ab ijs in omni intelligcn-tia, notionelt;^ue communi. Omnes 5 enim Theologi, id autem eft, omnes Chriftiani homines pij, ac viri rité E a colcn-

STANISIAI ORICHOfll colenrcs Deuin, ftatuunt elle in terris coetum aipcdabilem hominum ti mcntiuni achudantium Deum,qua tuor cçli plagis iiiclufuinnn quociui tas eft illa fanïia Hierofolyma,quatu or patriarchalibus fèdib», fub vno pa ftorc Romano Petro définira,atq,cir cufcripta.Ab hoc talicœtu,immoab hac Ecclefia Catholica.ftudio ac vo-lütatequoniâabhorres, nolimétiri, te in Ecclefia ætatem agere, vel Con cilijs parère, vel in patrû audoritati-bus acqiiicfccre:cû amp;nbsp;parrum, amp;nbsp;C5 ciliorü,amp; Ecclefiæhoftis aperte de-prehcndarc.neq; Thcologû teefièdi cito potiùs, quâ verorû Theologorû hofté.Poftremô, ncq; Theologiâ ar-tem hâc, qua tu te véditas, potius,^ feôfam ex vetere turba,amp;colluuione hçrericorum depromptam appelles, vt ita reiatq;verbi, parfit apud te ratio.

am tuam,at Dialcóhcen (credo) reci ’^^aieóica piemus.ô ratiocinationem miferam, arque infclicem . fiquidcm nos dif ciinus abs re argumcnti contlufio-nemzquinon efumo (vrilleait) dare lucem cogitas, fed vt lucem nobis eripias, amp;nbsp;quafi noâem quadam rebus ofFundaSjid agis. Legat qui vult feripta tua, nihil in ijs confbnum ration! feriptû reperiet. Dij boni,qua-libus ac quantis illa tua fcatent mendis,quibus quafi captionibus,amp; prç-ftigijs circumueninntur abs te impe-riti?Nam cùm «»»/«Psqux demôftra-tioLariiiis eft, fit ratio rei dubiæfa-ciensfidem; dieper Mcrcuriumip-luin vafrum amp;nbsp;callidum deum,qiud-nam certi, cxplorarique penes te habeas, quo tu reb» apud nos dubijs fa ciasfidem? EtnclongiusàCanoni bus tuis abeam,rempubiicam noftra, atquein eaEcclefiam re veile confti-tucre,Canonibus tuis oftedis, infra-fcriptis ad Maieftatcm Regiâ verbis.

Stitim i (fuibufdäm nobitibuftuif pij s légitimé uocituifui, ut fuas Eccle/iits reformirem: inillispurM Chrißidoilriniprofulfa, acueri rcligtonis pietatetn pro impio cultu idololâtrûo, reßituercm’.morci ne difcipli/id tnm clcri fui,q po‘ pulorum fuoru, corrigeri, kicßjtimhoi Ctinonet reformationifconferrpß, eyriformitionim ipi fam non fernere fum aggreßus.

Quæ malum eft ifta argumenta Paralogif. tio?à tj,buftlâ nobilib» tuis,ô Polone mus spnr Kex.priuatim in tuum regnum voca , tus fum: ergo vniucrlàm rerapublica atqueinea Ecclefiam regni tuiego Stancarcorrigam, atquccôftituam. Qiiis Dialeôlicorum argumentatus iftomodovnq cft?autquis ex parte totû, atq; adeo ipfum vniuersûvnq collegit?Quçeft ifta obfècro tuaDia lcdica,q nos delirare non autem ar-gumentaridocct? nam quantum ad ' contlufionem huius tui argumenti atti-

C H I M AE R A, attinet, demonftrandum tibi priùs fùcrat, ill is ipfis quibuidam nobilib», àquibusrcvocatumcflcin Polonia fcribiSjlicuiire per leges,atq; iura re-gni,corrieendæ reip. atq; conftituen dæ Eeclehç caufa,pnuato officio,nul la autem audoritate publica, tantû munüs priuatiin in Polonia tibi affi-gnarc.Quod quoniam non demon-ftras,incertum dubiumq; facis, vtrö corngere,atq; conftitucre rcrnp.no-ftram tibi liceat,ncc ne liceat. Pari ; Dialediccs infcitia laberis in ipfis Epifcopis quoquCjCum illud pro ar-gumento ponis.

QVult;]uid2 Epifcopi aiominiJS ulolcbtrii .JffenJut.fJfttm doHritM docent, boni/ Et cle/uru iikutSiur,Sardanjpalicè uiuunt,luxitriaii titir,fcortitur,^ inebriitur, (onigi nolunt: ciim fcitntfß r«Mi iudidS dehta effet,fe caußm juam tnerinipoffciUlicotd nuieffAti tuÂ acenftrunt 4 ~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi 4 lt;r .

Cr ttobilet il/oi,cr me,cum (juibufdam fgt;ijf minb ftriijeditionif atiâor(f,ac rerum nouarum amd-tores.unde,non cognita tauft,oitittcs condemndti fumus'.ac negotium reformations impeditu fuit. Et infrà-.Dabimut itague operam,ut non nifi idp' net miniflrt eligantur,crc.

Çtancarcae Huiusconncxiratio, ^daudicet tusin Dia vide:vt cnim id quod colequiturin connexojncteflariuineffetibiconce

damzillud primum quodantecedit, amp;nbsp;vnde hoc lèquitur,ncccflàriû eflTe, tibi prillsfucrat demôftrandû. dicis eniin, Epilcopos apud nos impuros efTcjarq; iceleratos. Quis es tu,qui a-lienos ieruos iudicas ? ac principes Ecdefiæ Dei,patresq; regni ainplifli nios, incefto ore tuo laceras?quoau tc iudicedidicifti, omnes Epifeopos in Papatu fcelcratos cfTe ? Sed fac ita efTe :illud dicas mihi veliin, quomo-do priuatæ vitæ crimen , audoritatê publicimunerisin Epiicopis minuet? Sed procedat tibi id quoque: il-lud tarnen reftat adhuc quærcndû: Ci Epi-

fîEpifcopiquos nunc habcmus,ex Polonia cxterminâdi lunt,vnde, aut qua ex genre vcl lcda, Epifcopos no bis alios pro ijsfvt polliceris) lubfti-tues?DaDuntur(inquies)àme.Qins porrô tanti munerisdifpenûndi tibi fecit poteftatc?quis inquâ hoïmaut deorum illefuit, qui tecumiftapo-teftatc ad nos mifîtêfi homOjpriuile-gium exhibe:fî Deus,fignum often-de:vr credamus tibi fas effe, pullis ve teribusEpifcopis,nouosin torû locum fufficere.Nam Mofes lignum dederatIfraëlijanteq facerdotiû in-ftitueret Aron ris :amp; Titus Crctenli-bus literas Pauli Archiepilcopi fui exhibuerat prius,qvel presbyteros, vel diaconos in Creta,ex audoritatc renunciaret. At cùm tu ncq; priuile-gium,neq; lignum vllum das, quo ti bi hæc tanta apud nos jpcurare,iusq; faslt;?|; lit,quomodo tu pro ijs Epilco-pis,quos in manibus habemuSjalios nobis fubftitues,q iuftè ac légitimé, E 5 in

STANISLAI ORICHOVri in Polonia miineri præfintEpifcopa liê Aniinaduettis,nifi forte ipfo talpa cæcioreSjtcDialedica ita noïïejVt cæcusalbaatqueatra nouit. vnum criam addam,in quo genus quodna ficDialeCtices tua?, hoe (ble clarius apparebit.nam cùin prçfcntiam corporis Chrifti ex ßcramento altarisj Canonc expugnas tuo: hoc argumé tum poniSj tam materia, quam forma. ipfàclaudum.

Non eftigiturvbiq; corpus Chriftij neque in Sacramento,ncque in cçlo vno temporis punâo illudeft, HÎC occurrit illud Flacci:

Quis cm,non dieo Philolbphorum, aut Theologorum,lcd zonariorus«, raediusfidius,atque ipfbrum baiulo-fum,illud tibi dederit?omne corpus

naturale efle incircumfcripto loco: cæli cor-præfcrtimcùm ineenté hancceli mo?“,quot;'* k%corpus naturalc^in lococircuicn’aPropüfi-ptonon cflc ccrnamus.alitereniintio emm in rerum natura, elTet infinita in om

ncspartesmagnitudo: quod natura,o g^c fit ipß afpernaf.Quod ciini ita fit, fyllof^Ha.pdni eifmusahictuusin prima figura ® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;° nbsp;nbsp;nbsp;. cu repeat

ambabus particulanbus propoiltio- nece-.reeft: nibus ciim cóftet/acilè déclarât,qua aiio^ faisû\ Dialedicâ tu teneas:nêpe eâ, q materia ad argumétum fubieda, aut D,quot;'ieaica forma eius argtimenti, aut vtroquestancari lèmper claudicet: amp;nbsp;quæ ob earn ip- quai**« làmcaufàm loquax,tcmeraria,turbu lêta,ac feditiofa cft : integra mutilas, Iblida decurtans, exprefla adûbrans.

laudarc videar,explicabo paucis Ca-stâcar fuo nones tuos,in quibus mirificus Dia ledicus CS. Concilia enim œcumeni ca in Canonib» tuis laudas,vitam at-que mores làcerdotu,ad Conciliorû normam probas : aduerfus Concilia

STANISIAI ORtCHOVII aliquidnoui fieri veras. Dij appro-bent,habcmus adl\uc Stacaro patro no Concilia œcunîenica lalua. Sed vide,vt error te,quafi æftus quidam, à propofiro abripiat,amp; in faxa laten-tiainhçrefituatorqueat.Nam fiCo cilium Nicœnum,n Conftantinopo litanum,fiEphefinum,fi Chalcedo-. nenfèjfi Tholetanû,fi Agathcnfè de-nique apud Stancarumva'et: ergoil ludquoq; apudeundc valeatneceG-le eftjin Ecclefîa Catholica Romanû Papamprincipatûtenere;à quo deinde Epifeopiifti, quos nunc habe-mus,amp;cæteri fàcerdotcs publici in fâcerdotio profluerent. Quis dicit hoc?ip(a,inquam,Concilia: quæ tu contraEpifeopos noftros vitro citas. Non igitur Papa idololatra, neq; E-piieopi nofiri pellendi ,fpernendiq; funt: neq^alij jp ijs accipiédi à nobis funt:cùm tam aperte Conciliorü œ-cumenicoruin decretis, ôc Papæ, amp;nbsp;Epilcoporum noftrorum præftantifi-

fitna conftituatur apud nos auélori-tas.Quo te hic vcrtes,ô Pœnule?aut quod atramétum cffundes, ô Sepia, vt nos inftantes cffugias? Nâ in quâ-cunt]j partem te vertcris, dandæ tibi manus omnino funt.Si enim Conci lia œcumenica apud te valcn t,Papa-tusetiam ipfe valeat nccefle eft : qui Conciliorum œcumenicorura fepe munificentiffimis decretis honefta-tuscftiac certis (àcerdotij gradibus, quafiftellarûfplendidinimis globis, ab eifdem Concilijs eft diftindus,at-quc illuftratus.ContràvcrôjfîPapa-tus apud te idem quod nihilum eft, neq; Concilia etiam aliquid apud te cruntjin quibus omnibus princeps Contîlîo-femperfuit Papæauéloritas.Seddi-ces tortaftejid quod etiam in collo-quio noftro Peremiflienfi cùm dixif ftsjtifus oîm £i(ftus fuerat maximus, dixeras enim,te non plus Concilijs tribuere,quàm fides Catholica po-ftulat:perinde,quafi Concilia œcu-

ST ANISLAI ORICHOVlf menica aliter lèntianr,^ fides Cathô iicapoftulat.In quibusid agiturjVt oia lalutaria com unibgt; fentcn tijs, co fultisq; decernantur, quib» EccJefiæ côtinet (àlus.Verùm tu amiflà Eccle fia Catholica/ùm vnà quoq^ genera les lèntctias amilcris, fingulares per-lèqueris:amp;,quod peculiare oîm Hx reticorum eft^tam ex lcripturis, ex Concilijs a tq; patribuSjOés vndique lèntentiolasfyllabatiin côquiris, car pisjatq;delibas:casautem maxime, quæ ad iurgandû pro te,côtra æmu-losfaciuntxùm tarnen nihil tam re-filtat amp;nbsp;rcpugnet tibi, q fcripturaru patrumq auftoritates,fi ita- vti funt, pleno atq; integro rerû,atqiie verbo rum fenfu abs te proferantur. Sed ta men,quantum ad Conciliorum fide attinet,non videtur tibi Concilium Coflciliû œcumenicum idem efiè,quod arbor arbori fi- frugifcra amp;nbsp;fruduolà efti* Décréta e-tiam Conciliorum, non fimilitudi-ncm quandam gcrunt, Ipcciemque fru-

fîuâuumHca opinor. Ergo, vt arbor bona bonos fert fruótiis/ic bona Co cilia,bona fcranr décréta necefîe eft. Quôd fi Concilia décréta ferunt vi-cioß,Concilia quoque ipla, vnde hxcmanant,flagitioQ fint oportetr non fecus,quàm fi fiudus mali funt, arbor quoque eorumfruótuum mater, mala viciolaque fit nccefle eft. Quarecauc tu in Concilio œcume-nico verum falfo, ac bonu malo,hoc eft,tcncbrasluci,arte hac tua admit-ceas.Nam tibiaut rotum Conciliu, cuius partemvlùrpaSjComprobandû cft:aut fi partem eius reijcis,totû Co cilium funditus eft reijeiendurn. Etc nim fi fpiritu Dei ilia Concilia,quorum tuaudoritatecontraEpiftopos noftros niteris, amp;nbsp;ada, amp;nbsp;tranlada funt,nulla Ibcietas in ijsfuit, ncque cotnmunitas Ipiritui veftro nequa: Spîrîtu«l»lt; quo partes veftræ non tarn fiunt, q fiibitôcxortæad nihilumrccidût: amp;nbsp;quafi fumus tumid$gt;, amp;nbsp;turgid», amp;nbsp;in

Quamobrem, fi Conciliorum fide cum Epifcopis pugnas, eadem au Itïcar hæ lt;^^oritatc tecoHuidum efiè hærefcos reticus ab crimine,abEpifcopis ooftris, confi-oïbuiCon teare: acpublicis execrationibus pe dv'nat'us? fiifuturædeuotum,pulfumq;,amp;eie-dum ex Ecclefia Dei. Quid ita?quia in Conftantinopolitano Concilio CECumenico primo,ita in vos haèreti cosextat perfcriptum:

liii ûgt;(ï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, «■jroa)(!tavTect

aiTi Ju^ayevrat toî» KavifiM't nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i'!ri}x.07xgt;it.

ïw«ra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« T/naTÔ/'ïwà rüii IkkXhdIxo iTtîliiji

ilii) Tiai nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tm «tto kXx

f» UAttSo XaiKSTayuaTcti juMe^TcilT!i«i'i[è!ra.'KOTit ytfàfi iTrilt;niQnÿ0,itygt;i/i ar Tt cDcSc/'iyx.XJiMa KTrt/vtalTCU,

H^retlci eft,Hiercticosii(gt;[yel[amuf,tiim iltçf, ^ui olim d^^'iUo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cos, c}ui pofle4

4 nobis excommunicatifunt.Infupcr eos, cfui fidê tjuidanfjmmfimultint feproßtcri,(cpxriint fe tarnen, cr contrarias coitiones faciunt aduerfitt ttot reguläres Epifcopos.Vr^ctereà, fi ^ui ab Ec* défit

fiefid criminihus certit dudum conuiäi,cr rxcom municdti funt,(iue clericalihfiue laicalii ordinis il tifuerint:ijt nullo modo licMt accußre Epifcopot pniu,q«4m ex proprio crimine emerferint.

Audis, Stancare,quam aperte hac ipfa definitione Cócilij teneare, qua tu in hæreticos relatus, amp;nbsp;tribu Chri ftiana motus, communi fùfFragio ex pioru cœtu pelleris, ôc alien us Chri-ftiano Catalogo efleiudicaris. Nam amp;nbsp;cum Neftorio contra diuinitatem Chrifti confenfifti,amp; fidem fanam nc glexifti:amp; à Catholica Ecclefia te le-paraftijamp;aduerfum legitimes Epilco pos coitionesfecifti: amp;infinitiscri-minibus conuidus, ex Italia profcri ptus,confi(catus,ac pullus fuifti. Et tarnen his tu tot ac tantis Iceleribus obftridus, ac nefario Ecclefiæ, tan-quam patriç parricidio, obligatus cû nSjin medium clericus infàmis, contra legitimes Epilcopos tues prodis, vt tanquam improbus amp;nbsp;impurus fi-lius,parctes tuos no folu accules, led

STANISLAl OKICHOVII rcosctiämaieftatis facias priùs, qui te de ijs tor,tam claris, rainqiie mani feftis chininibus, apud Epifcopos tu os legitime purgaueris. Vi Jésne ô fu ria, vt collum in co Idem laqueos vitro inféras, quib» Epifcopos noflros præceps, ac deuius captas ? priùs cm quàm Epifcopos audoritate Conci-liorum pcrncrtas,ipfè luculcntam ac mortiferam plagam accipias,quam ti biConciliaipfàimponunt infinabi-lem. Itaforex indiciofùo périt: ac ftultiislùo, qucinadmodum dicitur, gladio conficirur.

s T Ancar Scd tu in Dialcdicis, quàm So phiftes argutulus fis, fatis fupcrq; vi-’’ dimus: nuncin Rbetoricis vicifïîm, quitus Orator fis, videamuspaucis. Vffne igit te Oratoré, exipfa dcfini-tiôe Oratoris fpedemus? ita opinor faciédü eft. Iraq, Græcis,Orator Latinis, à Fabio dicit effe vir bonus, dicendi peritus. Tu vir bonus es, quem Mantua è ciuitatc ciecit, tan-quam

quam abortum? quem Italia vt ho-ftem patriae exterminauit? cui nullus intra Oceani oftium,neque apud hæ reticos,ncque apud Chriftianos, locus eft confiftendi? Siigitur omnes mortales acerbe, amp;penitus tc ode-runt, quomodo fumme iniuftuinte non efTc défendes, in tanto odio atq; dilfidio? Habet enim hoc iniuftiriajStancan^ 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n iulufsim 4

vteumetiam hominem in quoinclr, non modo alijs, ledipfum fibi inui-fumfaciat. Quod fi tu iniuftus,quo-modo vir bonus cs, detradaopinio-neprobitatis? quæ probiras (inqua) iuRitia conftat, à qua tu alicniflimus es?non reddis enim vnicuique quod fiium eft, aliéna etiam arrogas, amp;nbsp;tibi concedi poftulas. nam homo pri-uatus, amp;nbsp;alienigena cum fis, accipis tarne Magiftratü in Polonia prçd^ lo co: in quo te infolctcv iades, atq; in eo curationcs, amp;nbsp;quafi difpc la tio n es rcgias,atq;Pötificias adminiftres.nä in Polonia, adfummârcrû côfulercj

J T A N I s I A I O R I C H O V II )' Regiuin eft: rcligionibus veroprae-elfe, opus eft apud nos Pontificium. Q^od quoniam abiuftis magiftrati* busauerds, amp;inte priuatumamp;eX' ulcm transfers,quæ iniuftiria capita* lior potcrit hac vna reperiri? lam cö nullipræpofito ordinistui legitime fubiedus fis,nulli poteftati in Eccle-fiafublimiori pareas: poft rem o, nullum paftorem agnolcas:led fisvnuin indiuiduum quoddam vagum,erras, ac viram communem pertuibans,lc-ges perfringens, conlpirationcm bo-’ norum labefaiftans: fcruosin dominos,lubiedos in præfidcs,amp; optimö quemque incitans, amp;nbsp;inflammans: potésnetantisin facinoribus Iceleris amp;perfidiæ,viri boni nomen retine-re?homo igitur nequam, amp;nbsp;improb« cum fts,illa facultas, ft quam forte ha bes, minimum ipla perle in te valet, i Icmota iuftiria.

Sed fac valere re dicendo, pergc ' ergo teuere iftam viam dicendi, qua ‘ infti-

inftituifti : amp;nbsp;quafi ex altiorc loco, ad præfcriprum tuoruin Canon um, rc-formationis tuæcaufàm, Rhetoricè apud Polonum Regem exaggera, a-pud quem fi.verè agere voles, hoc di ces.

P go fum StdCdr illejSigi/lnunde ugujlc Rfx, pulfuf fx méa patria,tuc rum nobiliu guo= rundâ uocdtu, me ad te in Poloniâ exul potißimit stançarj ex Italia contuli'.guôd uidelam,niß ego correflor ciuitatii in tuo regno acceßifjcm: Polontam, fcelez re Pontificum incitatam femel, in procliuc lapfu* ramfuiße.Egoremcdiumprielenf agrote, acpro pè de/perattePolonite affero.atcjiijsCanontbut, gnoi tibi exhibeOfilli fubuenio. Qiije ut reficiatur toUapfa,primo duobus illi ad earn rem opus eft gla iijs'.Vnus eft,guem tu geftat: A Ifo- «frô,pfnpj no biles tuos eße debet: guo illi adfummam regniu-tantur,gladius in munere Regio ft ccßet tuus. De-iHde,peftis ac pernicies rcgni tui,Pontifices,agris sitgue urbtbus funt abs te primo guogue tempore

STANISLAI ORICHOVII F!cterminandi„(y cum ue/ligio ex Polont i tollrH fli-Sunt enim exil i urn regni tui,hoftcsc}; Dfixorri gi èi me nolunf.nec me correâorcm fcrunt, lt;jui ti bi pro ijs impuris et fcclerlt;itis,o(fcro de feéli duf feéf- meA dlios Pontificet te dignos, dc rc^Mo tuo miniftros idoneos. Quoi ut mecum uni (uiientes, nulli te horum idolohtraru cdpiat mifericordidi ijuw ArdiirpifcQpdtus, ^pifcopdtus, Çanonicd-tus,/\bbdtu, Prlt;ebend£,Pdrochi^,dc cjuiccjuid fd cerdotiorum, dc udjorumficrorumetidminfdn^ {lioreitrdrio templorum e/l,dtripidtur: mihi (orredori, meiscj; fehólis dtq^minißrisÀmetibi ddtis dttribuitur. utiiios ijsrebuffdtiuseß:, qui Apo/ioli chrißi fumusiquîm eifdem dbuti eos,qui idololdtr£ in tuo regno funt.tiuUd res teßetcrre' dt, quo minus idfiit: non PriuilegidueterdReg-tti,non mos mdiorum,non fdcrdmentum quo te ob (igdfli'.omnid ißd ced-int Cdnonibus meis reformH forijs, expuroputo ucrbodcpromptis. Nihil te Uttrfd illd, regdÜsq^ dpes( dtquc diidemd fogt; liat(t,quodmore uçtufto, Gneznenßi Archie' pi/copus cdpiti imponebdt tuo, h,ec enim nugd’ iidPdpiflicd funtomnidi undiones inqudm,Cof rondtiones, atque regum ipforum dpices, in Pdt pdtuexcogitJtdtdd infdtuindos reges gloriofos, Nufqudin enim habetur fcriptum, illo dpice,dt' que illd und tone decorandos reges ejje.potes ßne ijs inßgnibuSfdtcfi infulis regnt federe regdli in fc

Iio,cum purpura,er feeptro ornatu regio: etiam ß abßt diadi ma.quod ud ob koe maxime inuifum tibi effe debet, quod eius apex crux t fb : qu,e cum ex omnibus templis, ac triuijs,lccisqi publicis toto regno à nobis in pr^efentia tollatur, ne in diade^ mate quoq^falua permaneatiimmoß aliter no po tefl,cum diadcmate unà intereat potius, quàm au-Horitatem regis,cr regni dcdecoret.Quôd ji dc: fiderium harum nugarum ferre non potes, leniët illud mini^ri à me datitqui h^c p) ocurabunt,cilt;m ufusfuerit,cripfi.Qjiamobrem,nullares tc re-nioretur,neqj falutè ißorum à te deprccetur,quin fublatis ex Polonia Epifcopis,regnu tuu Papatu, idautem eß idoIoUtrWjpnraoJqHoqj tempore H-teres.l^ikil apud te ualeât illa,quibus iß i pugnât maximèinempe Epifeoporum ipforum fempiter-na fucceßio,Eccleßaru confenfus, tii dodrina mi* raculis approbata omnia hit(,ß rem ad rationem meorwm Canonum reuoces,nikilfunt : unde tan* quâ è fonte uiuo,falus ac uita tibi, regnoq^ tuo fea turit.Proindc,no tantum hosprtefentes, fed etii illosueteres Epifeopos, quorum cxemplis ißipu inant,Adalbertot,Prâdotas, atq; Stanislaos afper n^re.namhi 'primi fuperßitionem ad coßmilem idololatriam,in feptingcntrfimum prope annum itt Polonia tua propa^ruijt.àquibus per fummà nalitiam,uenißcijs atquepr^eßigijs, VuLJislii«! egello proauus tuus,itfipul/us,ey indudus, impia

STANISLAI ORICHOVII fraude,cr ipfe fe oiligduerat, cr Lituiniam fui contiminduerat, introdudis in eam ex Pdpdtu E« pifcopif,lt;]ui gentem illdm bdptizdrent: cr fdcrd, dtgue ceremonids in Litudnid in/lituerent, Pdpigt; fiico ritu.Qjidre collige te magnanimeRex,dcfd lutituie,regniciitui,dum tempus ad earn rem eÂ, eonfule.Inpr^ceptispatrum tuorum ne ambuld^ j ueris’.fed Canones meos falutares tantummodo audi,depromptos ex ipPus diuinitatis armamen-Verba Sta (lt;trto.Q«ojM{nfogno«fr»,dpfrtè uidebis meru can ad li- AnficbnyïjrfguMm:/« ç«o ^ui perfeuerauerint, ’ * uitam amittent teternam.Quo cognito,ftdtim illi ualedicere debeSfCr te totumcum regno t'uo fud-uißimo,regno Ckriüiconfecrare. Accipe itague hilari animo prudetißime Rex, boj Canones re^ | formationis’.cr hoslibrose/uoqjjtjui necefsitatem reformandiregnum tuum oßendunt, diligenter legc'.cr ne patiaris ampliuste cum regno tuo fub regno Sathan,e detineri,

Præclara amp;nbsp;digna,Stancare, Poe-no Oratio;in qua Rhetorices tuæ of stancar ty fleia prçclarè abfoluis. palparis em, ”olon1am nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;maximOS I

inducit. quæftus prædaslt;^;,ex fàccrdotum bo nis proponis, amp;: rapinis illius imbe-cillitatem aucuparis.Sed qui tu tandem

dem quæfo hac oratione regem no-ftrû doceSjô S tan care: nifi qûod cru deliffimum oîm Tyrannorum Pha-larim abs te doceri par elTet ? qui in tauro æneo inclufos homines fuccé-apertè doces,aliéna à gencre, ac nomine noftro: atq; oblitus nobis la-gellonas Reges cfle,Dionyfios,amp; Pi fiftratos,nelcio quoSjCanonib» tuis in Polonia inftituis.àquibuscrude-li dominatu premamur, qui ad arbi-trium hums regni inuertant ftatum : dum quidem Tyrannidi illQrum,OQ communis regni conditio, lext^j, nô Regis làcramentum obftabit,

Sed mitto Tyran nos, quosexper SublatoAt turn genus noftrum nunquam eft:ac «hiepifco.

° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;po.tolli-

nevnquam experiatur,Deum peto; qu3e(bq;,Regibus ipfis,Archiepilco- lonia Rex. po cum Papatu ex Polonia fublato, quid fiet?aut quomodo regium nome in Poloniacohærebif.n nulla vi, nullo(vtitadicam) Archiepilcopali

8TANISLAI ORICHOVIX numine continebiturrcù« declaran di,atq; regio apicc coronandi Regis, legibus regni, penes Archiepifcopü Gneznéfènijfummafitapud nos po tcftas.vt lex infrafcripta docer.

QVitnfum ad Coronationa RfgMgt;» cr 'R^egi . narum regni Polonia pert met: ftatuenda decernimus, cr /iatuimus, (]uód nullus alius ad Ca ronationèipforuinRegum, cr Reginarumfede t£tero,cr in perpetuum intromittct, cf- corona^ Ut, prêter Archiepifcopü Gneznenfem,pr() tem* poreexiflentem.

REgTw liherè elcilum, nemo alius coronare debet,prater quam Dominus Archiepifco* pus Gneznenfs,cum ijs Epifcopis, lt;jui ad hoe fc* tundum ueterem conjuetudinem pertinent.

lamnefentisStancare, vtrcxin Polonia cö Archiepifcopo ita cohç-reatjVtruere Archicpifcopusabfq; Rege nullo modo poflit. Etenim lei re ex te Stancare volo, Archiepifcopo cum vniuerfó Papatu ex Polonia detualèntentia cxploïb,eiedoque, quij

quisin Polonia coronabit Regem? quis capitircgioimponet diadcma? quis Regem amiciet purpura ? quis ilium exornabit fceptro, arq; aureo malo decorabit?fiquidcm Gnezncn fis Archicpifcopus, exornator Regius,auótorq, legitimus, Canone ruo (vti iam dixi)fuerit ex Polonia fubU tus?Pellantur,inquies, è Chriftiano regno iftæineptiæ pencaniles, qui-bus barbarorum reges olim fiebât il-luftres. At regni lex vetat aliter’qucn quam,nificoronatûin Polonia do-minari.Quid tum inde inquies ? nihil apud nos valeat, quod lcriptura nô valet.ad illû eniin nobis fblû eft attendendum, de quoeftdidô:H«nç tudàe: qui nihil de coronandis Regibus docuit. At(ego inquam)amitte-inus fummi imperij îfignia plurimo fudore,arq; lànguine maiorû parta, ni illis exornatoshabuerimus reges. Quid tû poftea (inquies) omnia næç genres quærunt,quæ ignorant Deû.

IT A M UlAl ORICHOVII At(inquamego)nomen etiam Regis,regniqj cum ijs infignibus pote-ftatisregiæjVnàapud nos interibit? Intereat(inquics)iegnum müdi,amp; omnis 01 natus fæculi, modo Chriftus me audorein Polonis regnet:^ fine hifceinfulis, probe regnare no-uit in fuis. At(inquam) nos ipfùm etiam Chriftum fpinis coronatum, in fiio regno videmus efte Regem, namq; hunc fub corona amidû purpura,quod Regem decuit:declaratu a Pilato fblennibus illisverbis: Eccc rex vefter, efte fcimus. Probè dicis, fpinis(inquies)nonautemauro co-ronario.Cuiuscuiusfinq^modi Co ronafuerit,nonlaboro,dum modo hoc conftetjVt Chriftum abfq; corona in regno fiio Regem non eftè : fie in morralium repub. nifi coronatu, nemmeverè dici pofte, neq; haberi quart co* regé.eôenimfpedat regalis ilia co-ronentur j-ona in R;gibus,qu0 Reges cómo-nefiantjfcadminiftrosefle, amp;nbsp;quafi fa-

facellites quofdam in hominuin vi-tadllius fummi ac fpinis coronati Re gis. Qui quidem rex, caput eft eoru hominum,inter quos regnum pofli-dentiftimortales reges noftri,qui inter Chriftianos omni vi carebunt, poteftateq; regia, ft ilia nota fuerint cafti:quanos addudiiudicemus ,af-fentiamusq;, regtbv noftris vllû efte cum rege Chrifto commerciû,à quo vis vera poteftasq; regnâdi légitima ingermanos reges deriuatur.

Sed tu Solymanum fortafle Tur- chriftuni cam,conciuem tufi Babyloniû, hoc ■•«g« diffe loco obijcies nobis: abfq^ Pontificia g“quot;orum corona,ac fceptro, purpura«^; regia, legibuj. codem iure apud fuos regnantcm: quo regnant noftri quoq; apud nos coronati,ac purpurati reges.Tam il-le,Stancare,rex eft,quam illius Tyrann! Chriftus caput eft. cum enim hie eins capitis non fit mébrû: quo-modo ilia corona,fi quæ inlanum il-ludtetigit caput,in illo feruitio mi-

STANISLÄI ORICHOVll fcrotetro(^„ Coronæ inftar Chrifti régis eft?aut quomodo isTyrannus, Icgirimä regnandi poteftaté à Chro rege habet,cùin ranropcre Chfo j e-giaduerfetur?Visilla,'arq; ryrannis Clinda in Turciaeft,nó aut potcflas, dignitâfuercgiazquæaliter non fit, niß ex Chrifto,amp; ßicerdote, amp;nbsp;rege fumino tota pcndcat. Ncc veto hic Tyrannus tantum rcgiæ poteftatis,à fàcerdotio Chrifti fciundus cùm fit, expers eft ; fed etiam vctercs illi reges ac Tyrâni,terra mariq; qiiondâ potentes! vt Nabuchodonofor,Cyrusj Alexander,Romulus:mifto alios, lt;j fumnia vi opprcftbs imperio coerce-bant.-extra Ecclefiâ pofiti, longe ab* crant à fplendore noinineque regio. Quid cnim illi erantaliud ,quàm cx-curfbres quidam,viucn tes latronum rituivttantum haberent, quantû ra-perepotuifTcnt? Iraq; principiû im-perij,amp; quafi feminariû dominarus iftor ûjdolus ac vis : no aût fides,n cq;

pietasfuit. Nam amp;nbsp;Gygcs ille Lydo rû rex,vt apud Herodoti'i eft,oportu nitatefallacisannuli vfus,amp; reginae ftuprum intulit: amp;nbsp;interfcdo rege, tyrannidcm in Lydiaoccupauit primus.Cyrus quoq;iugo Lydorû re-pullb feruitutiSjper a 1 tu vias pares im perium à Lydis in Perlas conuertit. Quid Macedo Alexander, quæ viria amp;nbsp;peccata prætermifit : cùm Perfîs imperium idem aucrtit?Iam Roma-' ni rerum Domini, imperium Ocea-no,famamdum terminantaftris: no efratricida Romulo exorti, vi, amp;nbsp;ar-mis in tantam pocentia afcenderat? vis ergo inerat in horum imperijs, quç eodem quo paratur/rangitur amp;nbsp;infirmaturferro. Nullus in horum regnis fplendor regius,nulla amplitudo regalisfuit.Tyranni illi homi-numopprcirorum,non reges :immó veto cupiditatum fuarum fucrat fcr-ui:æquèab regno Dei, vt à comma ni generis humani focietate abhor-ren-

' stanislai o tIC R o VII rentes.nec proprer vilain aliam cau-fam,nifi illis defuit fuprema Pon-tificialis manus,qua ôc regale faftigi-um illisimponereturjac vis amp;nbsp;pote-ftas regia diuinitùs in illorû animos inlereretur.Etquoniâhæc ipCa tam {gt;otenSjtamq; inagnifica Pontificia-is manus extra Iudæam,id eft, extra Ecclefiam nulquam eft,reges quoq; vcros ac germanos, nift in Ecclefia, nulquam alibi eftc,confirendum eft* Qui quidem à làcerdote fummo rite creati ac declarati reges,à faills regi-bus hoc difteruntiquia illi lua, ifti vc rofuorum curant commoda: illilb-luti Hint legibus, ifti contra legibus funtligatinlli fupra legem, ifti viuût fub lege: illi dominâtur feruis,ifti im peritât liberis: illos in dominatu co-ercetnemo,iftosdelinquétes in re- i gno,idem qui créât, làcerdos conti- | net. Poftremo,illi nulla religionc iurilîurandi obftringuntur,ifti, nilî rcgali làcramento obligentur, in veris

Et ne forte fine corollario ab hac . contentionc regum,ac tyrannoruin tyrarfcia diiccdamusific habetOiCaufain aliam in vira tyrannidis non elïê, nifi funi-mi ficcrdotis dcfpicatum.neq; eiiini priùs Saul ex regeln tyrannû le con-ucrrerat,quâ Samueleni laccrdoteni fuinmumcontéplèrar.Non priùsfan guinarius Aehab^ac iczabcl, oîa diui na atq; huinanaapud ludæos turba-uerant, quâ Heliam dcfpcxcrat. Sed quid vetera coliigo?ccce in mànibus duoferi,atq; iniportuni tÿrânijVahir chus atq; Mofchusiquoruni alter ab oriéte, alter ab aqüilone nobis imml nét: qqüamuis Chriftianas gétes ihi perio pmantjtamé quod facerdotenl fummû non agnolcunt, neq;in illius funtrnanu.nullislcgib.viuilnt.-nullo etiâ fuperioris potertatis metu,in crû deli dominatu illorum frenaturfu« ror. nihil apudeos valet ius, nihil ttiös,neque fas :id iuftum inibi,qUod

STaNISLAI ORlCHOVIt tyranno vtile; id lcx,quod eidem có-ducibile cd. Et nc forte folos Vala-chos atq; Molchos, hac conditione lèruitutiSjtxcontemptioncac defpi-cientia fummi facerdotis, prcmi putes: refer aljicólum ad cas gentes,quç àfumtuo facerdotcdelciuerunt: ve-ftigium ’ibcripopuli in ijs nullum of fendes. At in regibus rede amp;nbsp;ordine declaratiSjlccus eft: quos in munere regio redundâtes, amp;nbsp;fupcrftuétcs re-gali licétia,reprimi t ac redigit in ordi nem fuperior Pontificialispotcftas. ita vt nili reges principi illi poteftari pareâr, erratoq; defiftant, paratus lit porrus atq; pfugium aduerftillos op prclïis: ipla nimin'i regni abrogatio.

Nee verb réméré nr,oudd diade-Coronati.n^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;imponitur Pontifi-

onisfacra- ciaÜ manu:indecnim liquet:hos ter mentum, peftres rcgcs,fummo illi Pontifici, 8c cælefti régi fubdiros^ob propugnatio nem ampliftimi lacerdorij Chrifti, qux Ecclefiæcft Dei viuentiSjClTc in ftitu-

C H I M Æ R A, ftitutos. Quocirca illo coronationis facramcnrOjà Pontihceduo regibus proponuntur: Vnum eft,vt inrclli-gant reges, in regno Chrifti, pro pace contra bellum, pro iuftitia contra iniuftitiam, pro fide contra perfidia, proveritatccontrafalfitatem, Stan-care,vcftram:non tam hominis, qua Dei manu iè vndos efle.Quam lanè rem,luculenter illuftribus verbis Samuel fàcerdos exprcfiit in Saulo re* ge, dû illiiaperundtojofculumfert! arque ilia folen nia addit verba, Ecce vnxitte Dominus fuper hæreditaté fuam, in principem: liberabis po-pulum fuumdemanibus inimicorû eius,quiin circuitu funt. Alterum cft, vt rex certô (ciat, fub potenti ilia manu Chrifti (manus enim fàcerdo-lis,man9 Chrifti eft) fe curç efte Deo : neque folùm munus regium,verum-etiâincredibile quoddâ animi i obur, vnguéti myftcno, regibs» in exequen do miinere regio,à ûcerdote tribuii

id quod ex co inrclligi poteft, ciim Samuel fummus faccrdos,armum ho ftiæ appofuit Saulo, futuioregi.Vn guntur enim rcgi humeri,amp; lacerto-fum tori:quôd in ijs membris naru-raliter vis inert, amp;incitatio quædam ad pugnarn. ciim ramen Pontificum ipfbrum præcipuo iure,capitis vnga-turvertex:vtindeintclligatur, furn-mum faccrdotem rcgibus idem elTe, quod caput membris fuiscrt. neque reges veros cfTc, ncq; potertatem regalem aliter illos habere porte,nirt ex Samuclis illi ofculo,hoc ert, ex obfer uantia atquc obcdicntia fummi fa-cerdotis pendcant. Quæ enim alia vis ad régis Chrirti coronam reges nortros a^srcgauerit, rt manus Pon-orcuium extrema non acccrterit? aut faterdoti« ofculum ficcrdotis maxime dcfue-rif, fplendorique, fartigioq ue regio? namiaccrdotisvngucnto,visomnis ac potertas régis Chrirti, in tuédo re gno DeijCQ rcgibus nortris commu-

nicatur : ofculo autemregum ipfo-runi, obferuantia erga Sacerdotes Chrifti fancif : vt fàccidotü autoritäre Reges nixi, Regis regum Chrifti omnes tueantur regnum,magiftro, ac duce fummo Sacerdote.

Iure igttur coronati reges, à co-ronatione reta ad olcula pedum be- ofcuia atorum fummi facerdotis proficiicü- P***“-tur:v'tin principe vrbe, quamelcgit Dominus Deus, apudfcdépôtificia lern, prima ^pftteantur obferuantu fuam erga miniftrum Chrifti: amp;lefe cum hoc principe fumma fide coniö tos efte, in ofculo pacis teftifîcétur. Qua fane maximagrauiftimaquece-rcmonia,exprimitur omnis ilia mor talium regum humilis amp;abicta, Tub potenti manu immortalis Chrifti re giSjfubietio. Non pedibus morituri hominisfcrede mihi) honos ille am-pliflîmuSjà regibus noftris Romæ ha bctur: vt tu admodura mentiris: fed ipfi Chrifto Deo amp;nbsp;Domino noftro,

ITANISLAI ORICHOVII guein echo in folio fèdens miniflço Mlle, in vrbe Romarepræfèntat; qua qui rex fpernitjChriflum regem fper nit:ac nomen iusq;regium amittir, nulliimque eft illi cum Chrifto rege commercium.Neque verb eft, quoR Petrus cur tu illo Pctriexemplo hæc ofcula con okuinpe. demnes,ac morcm maiorura repre-f hendas: qui Cornelium procidenté ad pedes fuos reprehendit, ac venera tionem illam iniuRamdeteftatus cfR Neque enim Cornelius veniebar, vt ad mini/lrû Dei, adipfum Petrum; fed venicbat, vtad ipfummet Dcum. erat enim Achcos,amp;, vtnuncvocat, gentilis : qui virtute prreftantes homi neSjdeoseffe indutos fpecie Humana, gentium fuperftitioneaddudus., cxiftimabat.Quo etiam errore,3pud Lycaones Paulo atque Barnabæfà-crifîcatû pene fuit. Igitur Petrus in Cornelio non fadû,fed jppofîtûrc prehédit ipfii» fadi:hominemq; fc cf-fc,nô DeûjCorneliûdocuit. Surge, inqui-

inquiens: nam amp;nbsp;ego ipfehomo,n5 DeuSjVt tu putas,fum. At fi Cornelius venerationem illam exhibuilîet Petro,nô vt Deo ipfi,feJvt Dei mi-nillro, nunquam Petrus ilium à pe-dibus fuis remouifTet : neq; piè id il le fecilfetjfi venerationem illam in fua perfona Deo fieri, ab homine pio prohibuiffet.

, Sed vteôrcuertar,vndchucdecli- ‘ nauit oratio: animaduertifne? fi tuo pcepto Poloni Papam relinquût, amp;nbsp;abijciûtjVt Archiepifcopovacét,atq; careât.neqi em is nifi à Papa Roma- que Archi nojteftimonio Conciliorû oîm,crea epiCcopo riritèpoteft. Quod fi Archiepifeo-quot;°”'®’ pus in Polonia nullus fuerit, neque rex,neq; Regium nomen,neque vis, poteftasq; regis,vllo modo in Polo» nis fubfiftet.Ius em, vti iâ cft demon ftratum,in Polonia aliter regem fieri non eft,nifi Gneznéfis Archiepifeo-pus eius coronationis auélor luerit. Neque vero cft, tj» de finu tuo nobis

s T A N î s L A I O K I C H O V 11 ^pponas rapaces illos furunculo« tuüs,qui operas in coronâdo amp;in-jiugurando rege pro Archiepilcopo in Polonia nobis dent. Qui cm Hint fugitiuiamp; incircuincifi latroncsifti, qui rantû munus apud nos cxequan tur?vt quibus nifi in carnificina, locus in Polonia alius nó elf, cis ru mu nus dcchrandi amp;nbsp;maugurandi regis, in noftra repub. alîîgncs? Samuële, Samuele,inquam Srancare,ad decla randum,coronandumq; in Polonia Sdulum,nobis opus eft. qui non fb-lùm coronam regio capiti imponat, humeroq; perundo régi Polono rc-gium munus iniûgat : ïcd ctiam vim arque facultatcm regij muncris, pro fàlutc noftra excqucndi,cidcm arrri buat:vt ira à fuprema caq; légitima potcftarc,RcxPolonus rcnûciarus, poflîrvcrc Dei minifter dici, oïaque in Polonia rcôrc,atq; ordine ex que tepublica faccrc amp;nbsp;cfticcrc. Quam-phrem cùm tu nô Aaron, fed ipft fis Aby^

Abyron:ncq; Samuel, fed merus lisSTAije«» Abadon;ncq,ctiâ grex tuuscuneus^*’^^**’. fitpropherai ù ille,qiio in mcdiorex noftcrjpphcrer:led lircoerus impius filtoru Choi e,cû quo, fi hue fcquar, rex noftcrad inferosvidfns,viuus(^; defccdar,quamete,aurquo ore au* des,explofis veris Leuitis, fublatisq; ex Polonia Icgitimisfaccrdotibydhi, alicniffimos holes, ad offerédG incé-fum coram Dno fubmirtere? q in ta bçrnaculo tçftimonij vngant, coro-nenr, atq; inftituât Polonos regest Cur in tâto facrilcgio, horribiliq, jp-iurio,ignéillûficriicgij ac ^iurij vl-tore no mctuis?q, ajo.viros vno pû-doteporis infolitudine côfumplît, ob cófimilc fcclus?Dcniq;,cur hiaté ac patente lâ tibi terra il!â no paues? q te Dathanû atq; Abyrçnc contra fummû facerdoté Chfi murmurâte, ablbrbeat?O nimium oblire tui:qui quâta apud inferos tibi Ger il ego parata fitpoena,nó vides, quanq, fi efi-

: tas,qciredebebat,iâtc nobis qiioq; iuftas ac débitas præfènti fupplicio । pœnas perfolucre oportebat. q au-fus es hæreticorum primus,aures régis noftri incefto ore tuo polluerc ac violate:amp;ea confilia contra maie ftatem régis amp;nbsp;regni,impcritæ multi tudinifubminiftrarc,quibus regem amp;nbsp;regnum,nos ad extremum amit-tamus.

Polonia po procurationc amoto^te non fubiato li- ioliim regem atq; regnû ex Polonia exterminare,led etiâ tctram,dirâque “ *' invniusdominatuferuitutem in Po loniacompararc: parùmne côftabit Stancarc, te hofté patriæ, ac perduel lem regni,reû maieftatis efiè? Qua-proptcr,antcquàm infero hoc ego ti bi crime maieftatis, principiô omnium ciuium mcorumclamabojora-bo,atq; implorabo fidem, vt adfint: eognolcant,animaduertât,quàm indigné

digne ncbisPoIonis àfugitiuis îjfce, eripiat pati inioniû dignitatis, liber-tatis,làlutis. Ad quant rem, vt côpen dio fugitiui idi perueniant, banc fibi muniunt,atq; atfeftant viâ,vt Gncz-ncnfem Àrchiepjfcopum deijciât de rcipu. præfidio, amp;nbsp;de cuftodia regni deturbent.oîa enim hæc falutaria, q moribus,qmaioruminftitutis,qlegi bus in noftrarep.continentur, latét in tutela,ac præfidio vnius Gnez-ncnfis Archiepifcopi,contra vim, Ik bidinemq; regum potentiorum. So-!-lus enim hic ex omnibus in Polonia regibus eft oppofitus, ne regum effu fæ in Omni intemperantia libidines, Iclcvnquamincitarét in libertatem communein. Pro qua fànè ratione, folus ante alios Gneznenfis Archiç-pifeopus in Polonia, non Senator regni,vt alij :fèd pater patriæ, vt ne^ moaioninternuncius,fèd Legatus Apoftûlicusinon fccunduSjlcd Pri-pias,hoc eft, vir primarius populi in no-

'STANISLAI ORICHOVIt | noftra rep. appellatur more patrio. Atqui infigncs ifti, amp;nbsp;pulcherrimi ti tuli,viin,amp;(vt ita dicamjnumen ip-fius'Arehicpifcopi in rep.magis,^ in gt;nbsp;ipCi re diuina declarant. Etem,quan turn ad rem diuinam attinct, fatis eft illi antiftitem {acrorumdici,amp; Pon-tificum minorü præfidem. Atfi rep. ipecleSjifte ipiè 8c Pater, 8c Legatus, amp;nbsp;princeps omnium in Polonia eft. Princeps,inquam,quiais, amp;inangu 1 rat,amp; exautorat, vtmox apparebit, reges:turn in Senatu prima? fènten-tiæ auâor eft:amp; fi rcx nouis reb» ftu dcns cumftctur/omitia ilium habe-rciuseft. Dcniq;,idéafcdcApofto-lica in Sarmatiam aiiólor amp;nbsp;magiftcr । publice religionis eft LcgatuSjob id, | nepcregrinæaduentitiæ(5[; hæretico , rumdodrinævnq perturbarét trän quillum reip.noftræ ftatum. Poftrc-mó Archiepifcopus bic pater regni appellatur reuerêdiflimus, q» omnes cætcri in Polonia cum hoc vno eol

Jatijfiliorö fünt loco:adcô, vtquan-tumuis licet alij excellantjtamen pci puo iure hunc vnum reucreanf cun-colant vniucrfi. Quanq.autcm hæcpftâtiffima ArchiepilcopiGnez ncnlis in Polonia audoritas, ex iure noftro ciuili fua fponte apparcat: ta-tncn cxeplis quoq; dcmonlhabo id, quod dicimus,eiufmodi eflc. inde c-nim facile cóftabit, audcritatcm Ar chiepilcopi patriç poteftatis loco,an tiquitus apud reges Polonos femper fuiflc:atq;hanceandem idem apud nos valere oporterc,fi rempub. volu muselTcfaluam. Et vt hoc in patriae exeniplo,tanq in illuflri monumen-tOjCuiufmodi fit,demóftrem, cx an-naliü vetuftate cruenda mihi eft eins rei memoria,atq; ex regum ipforum comentarijs repetenda, quæ aperte déclarât, Àrchiepilcopi audoritatc principemin Polonia lèmperfuifle. Ponam itaq; ad verbum id,quod extat perfcriptum,Chronicorû lib.3.

Xrthkpî. ^MieciflaoMonarcha ab Archiejii fcopu‘ ex- (fopo Gedeone Epifcopo monar tharu dciedo, in Kazimirum Duce Sandomiriélèm principatus fuit traf latus.Etinfrà:Et netales confuetu-diiies in pofterum ab aliquo innoua rentur,placint omnes trälgreflbres, horrédoanatheniatc in nodarc. Sdi-flausitaqjGnezncnfîs Archiepifco-puSjCum cxtcris Epi/copis omnibus Pótificialiby induris,Gedeone Cra-couienfi,Ziroflao Vladiflauiefi, amp;c. aftantcKazimiroMonarcha,amp; Ba-

Qui agreftiû annonâ,aut res quaf cunq; vi,autquouis alio pado tulerit,autauferri iufrcrit:anarhcma fir.

Qui Iegatióis,aur neceffitatis publica? vel priuate occafione, cuiulpia quadrupcdem amp;nbsp;iumentum in anga riamacccpcrit,velaccipiiuflerit:ana thema fir.

t H r M ae r k. ^6 fiafticarum perfonarum rapucrit, oc cupaucrirjäiftraxeritjCtiam ß perfb-na fit illuftris, amp;nbsp;Reg ili, Ducali, aut lt;|uacunqucalia præfulgeat dignita-te:anathenia fit.

Qui Epifcoporum fpoliatores ac-ccptaucnt,veluti (aciilcgij particcps amp;con{èntancus,amp;c. anathema fit. EtrefponfumeftaDucibus, amp;nbsp;vni-uerfo populo, Amen.

En hic aperte audis, vt rex ab Ar-ehiepifcopo in Polonia exautoref: audis vt is anathemati fubijciat : audis vt ab anathematenc perfona lt;j-dem illuftris ac regalis excipiatur: deniq; audis ipfum Polonumregé, vitro Iele Archiepilcopo fubi jcientê, amp;nbsp;anathemati illiusregios fuospro-pemodü falces fubmittentc ,ad CMif-que execrationcs publicas lolcnne Amen fupplicem refpódentc. Quid aliud expedamus, quo maiorum di-Iciplina clarius nobis innorelcat, hoe exemplo innotuit? Summus regni

rcgni Monarchaad pedes Archiepi-fcopi abiedus hîc iacet, Sc tan^ minor maiorem,ac filiiis patrem,fubie-dusqjprincipcm treinit,horreique; ncquidimprudens aduerfus iiiter-didum Pontificium,in regno fuo co mirtat. Quid aliud quæfo eft, inipe-rare regibus,ft hoc non eft,vita.' mo-dum anathemarispœna illisprjefcri bere?Quid verolibertaticömunicó tra regalem vim aJuocatu efte aliud eft,ft hoc non eft,regibus cdicere, vt illi æquè à publicis vt api iuatis,tuni ab fàcris amp;nbsp;à prophanis rebus manus fuas regias abftincant?

fcopus ex-nem pofteritatem in lacobo Archi-communi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Gneznenlem Archiepifeopum, tam domi q foris, tarn pace quàm bello^ Polonicælibertaris prærcntcm eer-rumq;cuftodeni efte. Hic enim laco buSjTetrarchas regni, ab Vuladiflai fratrisimpij obfidione liberare cq-picnS, (

pîens, regem à Poznania iuffit rcce-dere: nifaccrer, conrrafuam auCto-ritatem fadum videri. Et quoniain animus illiusviri magnuSjamp;excvlfus commemorabilis cft, quo ille in fub iedumfibi regem eftvfusndco ope-rçprccium fuerit,ex annalibus ad ver bu incmonâ illâveterem attingere, qnæ fie eft:His itaq; probris, rcucré-dus parer lacobus Metropolitan^ Gneznéfis Ecclefiæ Archipræful la-ccHitus, quadriga veÔ9, quia grâdæ-üus, amp;nbsp;fenex erat:habitu ArehiepiC-copali indutuSjfuao; tiara, feu infulà ornatus, in V uladiflai tabernaculunl ingreffuseftratq; c lêdla principi Vu-ladiflao,ne aliénas poitelfiones rapë ret,pci fuadebat. Èt infra. Vuladifla-us autem huic prùdcnti perfuafione, ' amp;nbsp;Cathoiicxcorrcâioni, nullopa-

âo acquiefccre voluit. Iccitco lacobus,Gncznenfis Archicpilcopus, vif iam fcnioconfeduSjèïcllaCuiinfîdd bat lelè erigens, inquit: Autoritäre , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H Omni-

STANISLAl ORICHOVÎt ömnipotentis Dei,tuiusego mini-fter indignus,officium geroete moni tum,amp;rebellein excóraunicoi Pha-raonicaq; obftinatione induratum Anathematizo^ac veluti incorrigibi: Icm dmmc vltioni te puniendum re-fèruo.Hxcibi.

Quid ad hancauéloritatcmjfeue-' ritatemq; addi poteft ? aóla res eft in, caftriSjCum crudcli atq; audaci rcge: amp;nbsp;tarnen Ai chiepilcopum ilium di-uinû,amp; fingularem virum,amp; Rex ip-fe,amp;: exercirus tulit : nee illiy Archie-pifcopi animum perftrinxit fplédor, Regius:neq; pereulit præfèntis exer citus metus,quin pro rep.pro liber-täte cômuni,proq; legibus lèfè iniu-Ro régi,magno aîo opponeret. Cui ciim non obtemperaret Rex,vix vna interceflerat dies^cùm caftris ab horte exutuSjturpiter fugere,amp; obrtdio ncilläintermitreie,fuerit eoaäus. Qua lane plaga illius Regis mone-mur,æternam ilia Archiepifcopi au-dori-

äoritatenijDeoipfi ratam ac fixarn efle.Sedtamenamp;Ianufius Archicpi Icopus ob vimallatam Paulo Ciaco üienfi Epilcf^o, Boleflauin pudicö' i interdido aflfecerat: nec priùs co il-' lûleuauei-at,quàm Epifcopo illi ab

Lis erat capitalis Kazimiro mag- Archicpi. nodedecumisagri veóbgalis dotumjCum Bodzanta Cracouienfi fat. Epifcopo :quæ,(vt memoriæ tradi-tû eft) ad iurgiû exceflerat. laroflaus tarnen Archiepilcopus,exau(ftorita-te controuerfiam illam difteptauir, legesq; tulit eas,quibus ad hanc dié eavedigaliaPoloni decumarumno minepenfitant,quæ impofita olim fuerûtiaroflaidecreto. Quidillaei-ufdcm Bodzantæ Epilcopi in Kazi-mirummagnü cxcömunicatiö,qua iseum regem ex Ecclcfia ob erepta bona Ecclefiæ Cracouienfi,tum etiä ob adulterium eieccrat: parumne

J t A m s I A 1 o R t C H o V 11 déclarât pontifîciamin Poloniaau-âoritatcm principem efle? Multa Ici cnSjin medio quæ occurrût, prærer-eo. Sed tarnen illud memorabile eft Sbygnei de Sienno^Epifcopi Cardi* nalis patrum auorumq; mcinoria ex emplum,quiKaziiniro Ill.huius no ftri Sigifinundi Auguftioptimi Régis, Auo, nouaquædam amp;capita!ia Spifcopus aduerfus rem Ecclefiafticam moliêti tegé repel, reftîtitîatq; illum,quod Epifcopfide lif ab æra. cuitlibcrèrefùtauit.Nam eu Kazimi ruseffufoin bcllûPriitenicflærarioj Vndefâceretfumptum in rem milita rem non h3berer,omni Fcclefiarum Gaza,qfuit maxima, fibi fuppedita-ri volebat ad vfum belli copiofe.Eius fen tétiæ vehementer ab omnibus E-pifeopis reclamatû quidéfuit: lèd ta me cçreri vim Regis cùm non ferret, folus Sbygneus Cracouiéfis Epile o-Î)us irruenti in ærarium Kazimiro fc-è oppofuit Pontificio habitu. Verba etiâ ab animi magnitudine ,pfevla,il

h adJiditjftans in ipfiy ærarij limincî Quo ruis ó Rex, facer hîc locus eft, mea poftefTio, nihil hîc patct tibi : fi ^gtSjBoleflaû repræfcnta, ac me Sta-nillao vtitor. DiuusenimStaniflausDiuiSta-ante C C C C.annos Boleflao Regi »iflai mo-côfîniili anim o pro Ecclefiæ fùæ fun do lelèoppofuerat/çfusq; obid àTy ranno fuerat.Sed tarnen ex ijs paucis quæ retuli in t clligi licet,à maioribus noftris Archiepiftopo Gnezncnfi i-Archiepif, deo datum fuifle in Polonia principa turn, quo coerccretur lumma il'a, amp;nbsp;bcrtatis iminodcrata Regia potcftasjvt Ci rem cuftos. ad rationem rcuoces, nil aliud Gne-znenfem Archiepiftopum in republ, noftra eftedixeris, quam modcrato-rein quendam Regiæ poteftatis, ac communis libcrtatis prçfidem.

Atqui is i pfe Archiepifcopus pro pter excellentiam atq; præftantiam Archiepit dignitatis, habet in Polonia iiiftam/“?'.'’

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;. V mo hono.

Rexiplcobligatur ab illo obedient tiæ facramento, vt non aliter nifi o-bedientiam Ecclefiæ,Pétrit]; fèdi, a-? pud Archiepifeopum profeflb5quod mox apparcbitjdiadcnia imponatur Polono Régi. Quaetiain opiner ex pailla Rex in literis,ad Archicpilcopi titulum,doniinû addit, hune in mo-duin illi lèribenszReuerendiflîmo in Chrifto patri, domino loanni Prze-rembski, Archiepilcopo Gncznenfi, amp;c.Haud poteft grauioribus verbis à Rege Archiepilcopus làlutari,qdo mini nomine ab illo fîilutatur. Neq; verôtantùm pondus elTet inverbo, nili in ipfàrc iuftus,ac debitus ineP fcthonos.Qui lànè Regius mos in feribendo l;itisdcclarat,quô loco in Polonia, quóue honoris Archiepi*» feopus fitgradu.nulli enim Senato-rum præter Archiepilcopum,amp; Epi-feopos eius tituli à Rege habetur ho nos.lam quantavulgó adhibeatur le gib» aduerfum hune in Polonia oîm gene-

Si (J«» fMrpû cordw domino Arcbirpù fcopo protulerit,pœnam eidem domino Archicpi fcopo L.alids piatnnadzie/îa pcrfoluat.

Silt;}«i5cori»ij(Icmmo Archicpifcopo gbdium uelculfellum oxfraxerit/iue dîitjMrm uulncrMOt rit,fiuc non,pana Siedmadzicßa puniatur, eidë domino Archicpifcopo applicanda.

Tam graue,amp; fànduni nomen Ar chiepifcopi in Polonia aputi nos eft, vt cùm illius fandto religiofoq, numi neregnifummacôtincaf, iplc fum-mareligione fanólimoniaq; ab omnibus colatur,oblerueturq,.

Sed hoc loco ogganniet Stancar, Archiepi-amp; tanto in honore Gncznenfém Ar chiepilcopum apud Polonos non ronil*” fe;neq;cum hac tâta poteftate,quan ta nos ilium præditû vohimus vidcri in Polonia,illum nuncvcrlàri côten dct!contraq,acdico ré euenire. Na

amp; in fuhfcriptionibus ad Rcgcs,amp; a4 RcginaSjdeuotas creaturas Archicpt Icopi, amp;nbsp;Epifcoporû plei iq, feic pe'r-(cribcrc non erubucrunt : amp;nbsp;ad aras ornaruillopenè Tragicoindqri, cü Eiiâgclio pacis (àcro in medio ad mu lierum ctiam pedes (ô rem indigna) procubucrunt. AtqiiijVtinam id verè nobis obijci non poiTet. vera em hçc fïint omnia,quæ ex miférriina ainbi-tionCjhonorumq; conrçntione pro-fluxerunt ad Ecclefiam Chrifti, dura dignitaris oblitus in petitionis curri-çulo Epifeoporum alter, alteri apud reges ftudio præcurrit.cùm cnim per reôlum curfum Epifeopi quidam cô-Icqui Epifeopatus nô polTünt, ad am bitionem turpem confugiunt: om-niaq,precibus,largitionibiis,atq;pa-dionibus tentant, dum modo in pe-titione præcurrant,amp; euolent altiùs, 9 quo ftudio amp;cupidirate, quæ forces,quæ vanitas, aut leuitas, atq; fu-dlitas abçflç potçftênô eft l^riç^quod

in hoc tali hominum generc fpiritû ilium Helix quifquâexpeôlet,quic5 tcrat petras,au t deferta commo ucat. Nimirum hi homines frigcnt, iacét-que Icmper, qui hoîm potentium ar tifîciOjamp;ftudio: non autéinllinâu, inflatuq; diuino adillos fummosin Ecclefia honores prouediperuene-runt, Scd tarnen eius rci culpa cau-làq; maximam parte Regum iplbrum eft,qui ius legendorù Epifcoporû ab iuftis collegijs auerterût, amp;c ad feip-fos per vini,côtrà qua fas fuit, trâftu-Icröt.quó fit,vt Epifcopatus, magnû illud, amp;nbsp;prxclarû in Ecclefia Chrifti munus,fltproicdusab ipfis regibus in mediam contcntionem,hominib. cupidis pro præda, manubijsq; hofti cis. vnde, (^ui Epifcopi vidores eua-dunt, videantnc nô làtis fit id, quod in Dccretis patrfi in tales Epifcopos extatperlcriptû Dirt: Lxi.cap. Nulla ratio finit,amp;c. An tu putas aliam çaulàin fcdarum harû quotidianaru,

STANISLAI ORICHOVII quibusoppriinimur,exiliere,prætef ignauiamEpifcoporû?quorû impc-dita, opprelTa mens conlcientia, cûm ipfàfe damnet,orbetq; luce, jp-pter vim nefandi fceleris, côcepti ex nundinatione rerum Iàcrarum,fit,vt neq; crigcrc fè aduerfus eorum arbi-trium,quibus côftriôti bcnefîcijs fèr-uiût,vllomodopoflînt: neq;animo atq; confilio vacui occurlàre audent fcôiis,hominum potentium aut gra-tiam fêquuti,aut potentiam illorum veriti. Vixiflcs in Polonia Stancare StaniflaiSzczepanouij tempore,aut teadillatépora refcrualTêt fortuna, quôin Polonia Iacobi,Zdinai, lanu fij,Iaroflai,atq; Sbignæi, (mitto ali-os) Archiepilcopalis vigebat audori taSjVnius vfuram horæ tibi ad viuen dû in Polonia illinon dcdiflent. Ma giftratibs» etiâ,atq;‘ipfi régi ex audori täte mâdauilTentjVr primo quoq; té-porc prouidcrent,ne quid detrimen ti Rc^.ex vcftris fcôtis acciperct ni hoç

hoc ReXjtnagiftratusque faccrer,cô-tra remp. videri fadü, illi proniincia uiffcnt.vitam priùs fibi deeflc,qani-mum ralcm aducrfus vcftras hærefcs maliiiflent.Quid ira?quiavigebatin Epifcopi ' illis viris fpiritus dci, bencficijs prin- vererescm cipum obligati non crat^iuris fui fue rant:munus etiam fuum redè,amp; or-dine ira adminiftrabant, vti volcbât: idco Regibus formidolofi,ehrens au tem omnib» metuédi ,EccIcfiâ Chri fti adminiftrabant. At nunc, quoniâ ratio veteris diltiplinæ,quam à patri bus acceperamuSjtota iam ferè inte-rijt,tantum licentiæ vobis hæreticis ad quiduis audendumin Polonia da tur,quantum vos vultis: Epifeopi cô ticuéreomnes, intetique ad veftros furores ora muta teneur: verbo vobis molefti non funt,ncc edidis Rc-gemjUccintcrdidis reliquos magi-ftratusinvosfarigant:dant, amp;nbsp;con-ceduntvobis impunitatem rcrû om niûlcmpitcrnâ: Ecclefiæ verb Dei, præ-

præter illam delpcratam voccni, ô Domine falua nos périmas, nihil re-linquunt,

chriftus fuerint lanè Epifcopi quan-dçdliua: tuiBUismiiti^lurd^ atq; cæci aduer* iccleüjc. fusveftras Stancare hæreiès: tarnen

illiusfummi Epifcopi, Chri Dei no-ftri,aperti flat fupra nos oculi, patét cnäaures adpccsnoflrasjq, nódor-nütar,neq; vnq, dormiet, qui fin'i eu-ftodit Ifracl. Is vigil, ac noftri euftos fidelis,pulfatus, efflagitatusq; Ifraë-lisfuipcibuSjmittetad nos prophe-t3S,amp; üpiétes,nó de tuo impuro fo-dalitio,quo te fallaciflimè Regi nro venditas:fèddefuo æterno facerdo-

tio,quod ab illo ortü,fèmpiterna fc-^ rie,ïuicé fiicccdétiu fibi Epifeoporû, ^petuafdmmotato antèillcadno? 3 fc mifTos ipfos hos noftrates jpphc tas excitabit, ex hoe graui veterno, quo illi funt occupatiiqbsdormitati b«,atqi alias res agétib», vos Ari iani, Neftorianique in agro dni, triticeæ fernen^

fcmeti fuperfeminaftis apud nos zizania . No eft Sracare g, alios aduer- sacerdote« fum VOS antefignanos atq; duces fla- vin àpetri gitemus, prxtcr eos, quos ad nos in Sarmatia Chriftus facerdos, atq^ rex fuamanu à Petri mifit lede. Quid e-uigelauerint, munusqjfuum refpexe tint, non erit cur veterum Pontifi-cum vim feueritatemq; in vos hæreti cos requiramus. An ego Staniflaum^ autlacobum ilium veterem, aut Zdi « flaum, aut laroflaum, quorum fuprà menrionem feci in vos hæreticos po ftulem? cùm habeamus tam præfèn-tem côrravosduccmloannéPrçré-biû, RegniPoloniæprimate,eiuldc loci, atq; ordinishoîcm,gencre,vir-tute, doârina præftantc : cui diuini-tùsadiunguntur hæc lumina regni, Paulus Tharfo, Leopolienfis Archie piftopus, Philippus Padnicuius,Cra couienfis: Jacobus Vehanius, Cuia* uiefis: Andreas Czarnkouius,Poz-nanienfis: Andréas Noftkouius, Pto

cenfis: Valentinus Hcrborth,Prçmif | licnfisiNicoIaus Volfcius, Chcfmen ' fis:Lconardus,Camcnecenfis;VaIe-nanus,Vilnenfis Epifcopi,quibus ad fumtnâ Epifcopalem nihil deert, ni-fi tórtalfe Iciie illud, jp grcge fuo veile mori. Quosego nominatim hoe loco iccirco retuli,vt fi iâ à vobis hæ- i reticis, quod deusprohibeat, cada-musvidijlèqucnsintelligat ætas,qui bufnani patronis Ecclefiæ Polonorû Pontifia- opes coriuerint. Verumeniniuerô rt alls aufto jjJ Epirtopis norttis inerit fîdcs ea, quæcrtcdebet in minirtrisChrirti,amp; in difpclàtoribus inyrteriorum Dei, facile illi Iclèadluum munns, pen-fumq; reuocabût. volent certc in caput (vt Morts verbis vtar) non in eau dâpopuloruin , penes nos elfe: cûq; illos Chrirtus antepofucrit omnibus Regibus, atq; principibus, cundisq; populis ; amp;nbsp;dertnét regû artedatores, principû anteambulones, populorû vero alsétatores, veile videri .-îrtabût

præccptOjarqjCxêplo Pauli, opportune, amp;nbsp;importunè:obfecrabunt regem, arguent Senatum,increpabunt populum, amp;nbsp;extento vt aiunt digito, aducntätcm tempeftate, acfulgente mucroneframeam Polonis demon-ftrabunt:amp; quafi tuba fignû dabunt j quo concurrant vniuerß, ad hoc fata le incendium veftrum reftinguendö, priufquam vniiierhconflagremus: p fertim cvim tua manu fubiedi Polo-niæ ignés iam edunt flammâ: cuius ardorcm tu hæreticorum primus in omnes regni Poloniç partes quoquo verfus diiiecifti, atq; hoc incendium infortunas noftras ateexcitatum,fi no tuo, at Archiepilcopi, Epiftopo-ruq; noftroru ianguine nifi è vcftigio extinguit, ac funditùs delef, totix regni deflagratio confequafnecefTe eft*

Et quoniâ contra ingentes has tur st ANcar bas,horribilesq; tempeftatesveftras, Arthiepif-in Gneznenfi Archiepifeopo tu fitum eflTe præfidi j Polonis fentis, cur.

jdeó,veluti ArchipyraraNauarchurrt de puppi, Archicpifcopû de prefidio rcipub.conarisdeijccre, vt hoc dciô i^tOjdcprcfToq; jfacilius Sarmatiam to tam,in hoc tanto fèótarö turbine,fub merfàmj pôfteàobruas. Ad quam tU rem,Canone tuo aditü paras tibi, cû (juidem exemplumSalomonis einen titû fàtis leite régi noftro ad imitâdû proponisivt quemadmodû Salomo Abiatharum Pontificaru priüauerat, fie Rex nofter Antiftitem Gneznen-fèm Archiepilcopatupriuaret : Sed^ Vt omnes intelligât quâtus tu,ac qui fis fis vertumnus, q,, quafi arancola, quicquid libas, venenum malû facis, ponam primô verba tua ex præfatio-neCanonumadmaieftaté Regiam: deinde eorü verborum fallacias bre-tiiter,ftridimq; refellam.

Ârchieflifcopûs/accrdoteiOnitto Pjpâ tz Cdr« di/ulef,lt;juoiru nulla prorfus menlio in ucrbo v'ei habetur)cr minijlros ocs Eal/iaru)n,fuu in pri* mitoffidit fflÔ Augu/le R-^x, tuat Ecck/iasre-formire.NoneSalomonpriuauit facerdotio fumt muPontificem Abiatkaru,atq-relcgauiteu.zyc,

Itane tandem Stacare abutcris au Epifcopi nbus,maieftatec[; fummi Regis ? ne-nun j re^i queerubefcis tantu regé fieri impu-^“® dentiæ tux tcftcm?api’.d que oia hçc præfâriSjde Rcgibüs præfcrédis Epi-fcopiSjde inftaurandis F.cclefijs, po-ftreinô de exemplô Abiâtharis lacer dotistquô tuas theies contra digni-tatê ordinis jpbabiliter exponas. Ac de primo illovelim Sr.incare,bona venia,nos doceas,quo loco,aut quo vocali,fcriptóuediólo,magiftratui ci uilijDeusiàcerdotesfiios vnqfubié cit?profervnum locû lcripturæ ,fed integrum,fcdincorruptum:non aûc vtfoies,mutilatum, neq; diminurù:

■ qiiod vbi feccris A'inc es. Wqiic verô fcripturæ fidem tantûego hoc locô

i T A N 1 s t A î O R I C H O V 11 Contra tc imploro, fed omnes leges, non folum imperatorias^fcdetiam ex gentium fupei lHtione natas: turn fabulas poetarum ipfas, apudquos fa-cerdotu nome, prætcr cætcros mor-tales,præcipuo in honore fandü fem Raaerdote« per fuit.Etenim ChryfèSjVtapudHo ftniperprç elt,fàcerdos Apollinis,cum in-fulis, amp;lceptroredimenda filia,ho-ftorabilis cxtitit Achæis:amp;ab Aga-memnonc Rege violatus, idemcxi-tio fuit Græcis.PIena poëtarum eiuf demmodifabulisflintomnia:quæin reb» fidis nulla effent,nifî in vita ho-min û aliquando vera ex r it i fïcn t. lain Legesipfæ ciuiles,deFlamincDia-li, quàm multæfunt in Romanorû iurc, quibus ficerdotis fummi, prin-ccpsfîncituraudoritas? Quæ tanta fuit,vt ipfîus praîtoris edido, flamen dialis, apud Romanos eximetetur ex reis, verba ediâi adfcripfii sacerdoteitt U(lldlein,ftaminem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in omni mca iurisdi-

ac ü præror itaediccret: Ab iure^iu-risdidÎQne poteßateq; mca prætoria SacerdoteSjPonrificeSjflainincSjim-munes fùnto. Quid vero Chri.Qianis iam teinporibus leges iniperatoriæj deûcroîàndis Ecclefijs amp;nbsp;de Epilco pislate: parûmnedeclarant, regibus in ûcerdotes vinii poreftatemq; im-perandi nullam cflè? Conüantinus ille,rc amp;nbsp;nomine magnus,libcllos ac culàtofios ab Epifeopis inuicem fibi editos,in ignem abiecit,amp; exuffit, il-lo fublècutus, Deus ab homine non eflfè iudicandos. Si igitur Conftanti-ni imperatoris, noniamelogio, It'd decrcto Epilcopi Dij quidam fànôH funt, qua fronte, autquofiipercilio dcoshominibi» fubijcis, ac reosiudi-cibus antcponis?Scd ne fit vlla fabu-larum,ncquc legum,nequcexcmplo rum apud te ratio, ad lcripturam ip-ûm quâtu fidisfruftrà, tededuca, q tu extra finum,gremiumque Eccle-ÜZ! pofitus^non plus inrelligis,quàm

ST Agt;rc*r pfittacus i n tel I igit noftrum fenptura? ’niruiTi: odio cnim atq; din'idio,non paci neq; ocio ftudes, comparas hæc Mofejfa- adiuméta doôtrinæ. Verùm,vt à Mo cerdos. {i;incipiam, non videtur vir illetibi fuifl'e Leuites? nô Aaronte fratrein làcerdotio maior?nô Dei optimi ma ximiintcrprcs internunciiisq;? amp;nbsp;ta men is tenebat non modoauôlorira«-tem, federiam imperium in omnes, quantumuis liber, làndiflimos magi ftratus : fiibiedus autem populo in il lo,magiftrarui eratnulli. Quin verb Ponrincialem obedientiam in popu lodeifànxcratvitæexitio.EnhocMo fis exemplo ,edidoq; liquet falfum ef fe id,quod tu alferis,ncmpe Regibus ac magifti atibusciuilib», Ëpiieopos, Archiepifeopos, Deûfubiecifle: fed tamé imperium Pontifîcialis præftâ-SamueTTa- bædcclaratur Saniuclis cxemplo, in terdos. Saulo tcgc maxinic: qui eiufdem lâ-cerdotis ore,ac manu amp;nbsp;renunciatiis rcXjamp;degradu regio viciflim deie-dus

Äusfuit : tanta quidcm auifloritatc, vt eodcm temporis punólo Samuele adminiftro, vnàcûpopulifui regno fpiritum quoqucfuum in Dauidcm regem Deus transferret, cum omni vi,poteftatequc regia. Et ne muka, Ci omncs lcripturæ angulos excutias,rc gesac ciuiles magiftratusin populo Dei fàccrdotibus aliquando præfti-tifle,nufquam rcperies: inimocotra acdicis, in icriptura funtola,in qua Abraham facerdos,amp; propheta, Elie zerum fuæ habebat procuratoré do-mus:fic Moles in rebus gerendis mi-niftris amp;nbsp;latellitibusvtcbatur lofue atq;Pnicha:fic Samuel,Saulum,atq; Dauida:fic Nathan atq; Sadoch, Sa-lomona:ficHclias,Azachclem ac le-hu:fic alij ßcerdotes fummi,alios reges in populo dci,fuisimperijs,amp; jp-curatiombus obnoxios habebant: Abiatha-nec vnquam fccus efle in illis lirera- ris exem-tûlàcrarü voluminibus deprehédes.

amp; inftas,quem Pótificatu à Salomo-neregemotuin, amp;inprædia ruflica relegarum fuifTe fcribis.Equidem tu-am Srancare impudentiam fatis mira ri non poffiim,qui apud tantum Re-gcmfaKnm profiterinon erubueris. Ncq; enim Abiatharum iftum Ponti ficem maximum fuide vlladocctli-bri Regum litera,neq; hunceundem Rex Salomon fàcerdotio exauâori-tatepriuatuin,in prædia rufticaindé natum relegauerat: fed cùm Adoni-as hlius maior incidiffet apud Daui-dcm patrcm in fufpicionem regni ap pctcndi, Abiatharusautcm c-um illo faccretaduerfus Salomonern defigna turn a pâtre Regem, Sadoch ,amp; Nathan làcerdotes fummi, Abiatharum pro hæretico tondemnarum,ac iècef nonisreum,ad Dauidem Regem dc-tulerunt: eumq; monucrunt, proui-deretRcx,nc quidmotii in illode-trimétirefpub. acciperet Abiatharo duce.quod etiam eft faâum »Sadoch

cnim,amp; Nathan ßiccrdotes portulan te pâtre,Salomonern vnxcrunt^acde clararuntregem. Cxterùm,mortuo Dauide, cùm idem Abiatharus cum Adonia leceflîonem nihilominus ad-uerfus Salomonern moliretur, ab eo dem Rege,pro co,ac dudum ab Epirt copisdelatusfueratjin agrum relcga tur:vt vcl ilia occupatioue rurtica,lrâ gerct hominis importuniiùror.Rem gertam qui plenè iciie volet,légat Re gum libres. Quamobrem hoc de Abi atharo exemplum pro nobis contra te facit, nosenim aflerimus, amp;præ nobis libenteriliiidfcrimus, Imper.a tores, atq; Reges ediótorum, atque dccretorum Epifeopalium, contra VOS hxreticos, adminirtros, atque cxplicatores elTe debcre : quod quain verum fit, velhoc ipfum Abiatha-ris exemplum probat. Ncque enim hie prius à Salomonc rege rclegatur : quàmfadtionis conuiâus Rcgiàlà-cçrdote fumrao fuerat dclatus. quôd

STANISIAI ORICHOVII ^oshxre. famcii cxcmplû prefers viciosèj vt tl in Viüdis hæc alieiiiffimj, à tua caufà in fcripturis. crrorc tuo futfragari vidcaf. idquod tu more hærcticorum facis, quorum nemo vnqfuit,qui contra reritatein pro falfîtate fide non imploraretlcri pturæ.quorum tu inftituto hinc inde colligis,ac ßdiabatim delibas ocs ex fcripturis fèntétias,à jppofito tuo aliénas. Diets ciîi relegatû, amp;aman-datum fuid'e Abiatharum à Salomo-ne rege lêceflionis nomine.-quod Ca^ nè fadum poHcrius in re gefta fuit.il lud autem prætcrmitris,quod relcga tionem,amp;amandatione banc antc-ceflerat,nempc delationcm Natha-ni propheræ:EtZadochi ficerdotis, quç rite non poterat fieri, rnfi re in iudicio Geerdotû prius agitata, atq; cognitarNeq, enim aliter decuit,ne-Abiatha- que oîno potuit, làcerdos ille fum-ns exépiû mus fàcerdotcm lèditiofiim Rcgi de-iudicioritèconuiétum. regum. Quapropterhoc Abiatharis cxéplû

CO fpeâatjVt difcrimen inter Pontifi cialcm^att]; Regalem poteftatem no rimus. non co, vtficcrdotem magi-ftratui politico fubiedu cfl'e docea-mus.Dumcnim Abiatharurn Nathä ad Regem pro hærerico defert, laris indicat atq; innuir, cognofcendi cri-minis Pontificum præcipnas partes efle:ciim aiitem Rexdelatum Abia-tharum rclcgat atq; amandat, oftcn-ditamp;dcclarat,pœnasin criminolbs exequendi regium munus efic. Non igitur Abiatharis exemplum facerdo tern infra Rcgein ponit, fedfacerdo-tfs fummi,reges atq; magifiratus politicos,minilbos amp;nbsp;fatellircs cfledc-monftrat.quandoquidcm Pontificu iudicia,redè amp;nbsp;ordinc fada, aperte rcgibus hoc excmpio imponant ne-celfitatcm res iuJicatas a faccrdote fnmmo exequendi. Qnæ lime vis, po tcflasq, faccrdotum incrcdibilis, nô tibi Ipedarc vidctur illudedidum: OyODcunq, ligaucris, crit ligatu,

»*ttî fum- Quodcunq; folueris erit fdlutum? (Ly nuiii Qujdcnim,quæfo,aliud eft, ilia li-fubicäa. gandi atq, foluendi fumtna potcftas, quam in tota dignitatc principatus quidam eximius,quo nihil in quóq; gencre nec poteft,nec debet cflc prç ftantius?! tu nunc Stancarc,amp; fi auc per naturam fas eft, aut per leges li-cctjfubijce Petrum Regi, ac ligandu ligantijibluendumq; folucti, deniq; fiuumpatrijpoftremo ouem paftori anteponc:prælèrtim cum ipfum hue Petrum,amp; clauibus cçleftis regni au dias honeftari,amp; illi inferorum por^ tas palam videaslubijci. Turn etiara poteftatem tantam attribui,vt nemo omnium mortalium Petri ligadi at-que Ibluendi fubterfugiat legem.tan ta vis,tanta au(ftoritas,tantaq; pote-ftas Petri eft,vt nifi fub hoc paftore ceufeatur eftc nemo. Si enim fbli Pe tro paftori illud à Chrifto domino didum eft, Pafte agnos meos. Omnibus reciprocando illud didum eft

profedô.Vniuerfiagni Chrifti,àPe tro pafcuntur : Si quidera ifta reci-procantur:vtamp; fî paftor Petrus fit, agni CHRISTI fint : amp;nbsp;fi agni fint,fitpaftorPetrus:qui, quod pa-ftorem decet,ouium Chrifti villis vc ftitur,ladeillarum palcitur,atq; o-uilibus gregis Chriüi fiiftcntatur. cùm tarnen prætcr operas paftori-ciaSjin ouile Chrifti hicimpendat^“^'“ nihil,Nullius enim regum, neq; Ty-rannorum is paftor/undus populus eft.neq; veôligalis, neq; ftipédiarius, neque tributarius. nam Cnriftus regum rex, hune principem miniftrû, acvic3rium,in ouilifuo,ftatere illo, ex ore pifeis deprompto, in perpetuum liberauit omnibus tributis,fti-pcndijSjVeôligalibusJündis: tantum illeftarcrvaluitjVt fîncm afferretin Petro omnium pontificiorum tribu torum. Quamobrem,fi neque tribu ta regibus terræ, liberatore Chrifto Petrus pendit/cd omnes reges ter-

ræ tributarios habet: et Ci omnes cu-iufq; generis politicos magiftratusiu dicatjà nullo autem illorum iudicat, quomodois non princeps eft?aut quomodo is Regib» terrç fàlces fub-mittetfuos?cuiusamplitudiné,qua-û in altera libræ iance,fi appédas, nô Iblùm hos reges terræ, quos tu fum-mo paftori impie antcponis:lèd terras,mihi crede,ea lanx, amp;nbsp;maria de-primat necelTe cft.tanta vis, tantûq; pondus in principe Petro eîl.In quo vno,quoniamoéslàcerdotes inclu-Sacerdo- dunturpublici,quis huic fàcerdotu tes prxttat chorOjCælcfti atq; eximio, iftos ter-j.çfjos reges,humi lerpêtes,ac morta lia curantes,antcponat? C^i nifi in ipfo hoc prophetarum cunco perma lèrint,carétlpiritudomini: nô pro-phetant,nô mutantur invirosalios; lèdferi,immanes,amp;inculti perftant cfTe Tyrann!. Nec mirum, ßcerdos enimfummus,maximc eft iudex: Eft lux,eftfalmundihuius:id autem eft

ipfbrutn regum terræ. cæci cm funt amp;nbsp;infulfi reges terre (pace vcftra dixe „'hU rim ô Reges) nifi lacerdotû côdiantfunt. fale, amp;nbsp;nifi illorü illuftrcnf luce: po-ftremô nifi àlàcerdotibus vera àfal-fis,reda à prauis, denio; mala à bo- _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

ms doccantur ducernerc. Qui reges «ai facer-inquSjUifi neminem læferint, hone-doû ftè vSerintjiusfùum vnicuiqj tribuc rint:præftôadeft làcerdos fummus, cenfor morum,amp; magifter veteris di ftiplinæ amp;feueritatis:qui delinqué-téin officio regé noter,amp;,fi ßt opus, gradumoueat.Non Saulde regno decidit,noratioe atq^ animaduerfio-neSamuelis? Non Athalia Ochofiæ regis mater,crudc]is mulier, lùmmi làcerdotis iulTu efi inrerfeôta? Non Ozia? resi cxecratione làcerdoris, le-prafueracinufta?mittovetera com-pluna,vt Heliâ,cuius deuotionead-uerfus Achab,q,nquagenarius vnus, amp;nbsp;item alter idu fuhninis deflagra-uit;vt Elizcum,qui probris, maledi-«^'tisq;.

STANISLAI ORICHOTlt ftjsq-,reges impios vexauit. Propio-» ra videainuSjac noftrazSimó Petrus* ûccrdosfummuSjAnaniaatq, Zaphi râ,fraudatorcs agrorû, ex auôtorica-teaflFecit mortelùbita: cuis» vim^vir-tutéq,in prouincia Apoftolica imi-fontifex tatifucccllbresmlcrifq; Rom. impe-Koiii.inipe f3fQj.Q qJj malenciaâmperjû abroga-gamt Gtse rut.bed illud tn elt horiibile, ac ^ti-ci». mcfcendû,quod nomé,vimq; impe-rij à Græcis hoïb» quondâ nobilillî-miSjPÔtifîces Romanos,Petri fuccef fores,ad Germanos trâftuliiïè vide-mus. Quod iànc tam mifêrabili cafîi * cucntuq; rerû accidit,vt cû honore, infignibus, atque ornamctis impera toriç poteftatis,libertas quoque vnà Documen Græciæ cecidcrit.Ex quo nimirû do bïi™ '”^**cumétûnoscapereDeus voluit,q,d eiïèt nobis,rcgibslt;que noftris extime fcendûîfi veftras Stâcare hærefès Ce--cutijàfàcerdotio Chrifti, atq; ab illi» ûcerdotibÿ nos fègregauerimus:qui candemnuncpeftem patriæ noftræ nefariè

nefariè ftruis,amp; moliris, qua Grçcia olimfijnditùscorruit: quæ Arriano veftro artificio indui5ta,Papatn,Car-^ dinalcs,atq;Epifcoposdü fibi fubij-citjiura,leges,imperium, libcrtaté^; amifir.Tantaviseftin fummo facer-dotc in vtramq; partem,vel ad fecun das res,vcl aducrfas.Scd iam ad pro-pofitum reuerramur.

Confitearc igit te infidias Rcgi no st aNcj» ftrofacere,acrnâfueiudineilliusim-’'^.“/'f“’‘., a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ nisiuctucii

nófolum regé fîicerdotib'^præficias: Regis, veröetia inftaurandarü Ecclefiaium prouinciâRegi noftro attribuas, amp;nbsp;ad illam Içprain Oziæ è jpuincia regia ilium dcuoces : q ua percuRus fuit rex ille,dum Pontificiali muneri fua regalem inijcit manum. Ad Pontifices enim id muneris, quiequideft, referendum cft:ad ilium auté in pri-rnis,cuiter denunciarum illud cft, Pdfccdgttoiinfoi.Qncm oés Chriftiance genres fumrnç venerationis nomine

ytvrin nairTtl^etin iMirr’ tx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HoC auté cft,

Inde tjuogue Lil inis Papas pro paire e/ldiHus, Aitor put rijcjuo uerho ulitur auilor ualde hot ttits,liiucnalisinSatyrai

Auguftinuscertéjàtque Hierony mus vt illorum vfus ferebat, hoc nomine fêle confalutarefoliii. Non pu det Stancarc te non folum apud in-uiéium,verumetiam apud doili'i Re gcm,Papæ nomé exagitare vt reces, atq^ nouum :cùm vêtus fir, atq; prif-cum,ex ipfiusetiâ feripturæ imis 43-duótum lènfibus.Quócnim, quçlb, tu alio nomine melius appcllaueris paftorem ilium fummum, atq; coni-muneni

tnunctn omnium gentium pattern, quàm eo,quo oblcruantes filij Græ-corum morejindulgentem appellant parentem?Iam de Cardinalibus ipfis norribiliseft tuacæcitas, quiincpi-ftola Pauli ad Galat, fctipta, Petrû, loannem, atq; lacobum, colûnas in Apoftolicocœtu àPauioIvocitari nô animaduertas. Quid porto Cardina rilina^ les ipfi, à Gardine rerum didijin illo orbis terræ confilio aliud funt,quàin columnæ quædam : qui in lède A-poftolicaconfilium fuum plcnü pru-dentiæ amp;nbsp;fidelitatis, vniuerlæ Ecclc-ûæ præftant?Scdquoniam Regibus, atq;magiftratibus politicis, fummè, vt videri viSjftudesîquàm ii) hoc ipfo tibi conftcs,operçprcciumfüerit co-gnofcere: idq; ex eifdem Canonibus tuis,in quibus Polonum Regem,mil le petis artibus.dum enim illi Ponti-fîcialem potcflatcm defers, immo dû ilium Pontificibus dominum impo-ttis,nullam audoritatem, nullum ho

STANISlAl ORICHOVIt norem regium in Polonia illircliqüû facis. Nolo tanta in re criminationi-b» mcis crcdi, verba Canonis tui ad-Icripli, quæ aperte declarant, quam tu ratio né cum Rege noftro habeas.

O( iußutn cfl petere licentiam i Dro mile freien ^difitaetiim licet petere licentiMi fupremo tAagijlntu beneficicndi'.fed 4 Dro non licet pete reluentiimmileficiendi'. Ergonetjue licenttiin beneficiendi i fupcr ioribus petere debemus.et e-ixlioclo SumeinmanusÀrgumentûhoc boadRe-^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AVgufte RcX,

K fertora- omnium, qui vnquam r^naruritin tio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Polonia,regum pacientiflime,atque

leniflimc^omnisenim iam mihi tan-to in dilcrimine patriæ ad te coferen da oratio eft. fume inquam argumen turn hoc in manuSjatqueciusargu-nicnti complicatam notionem euol-ue:vtvideas, quæinfidiætendanrur, aeparentur abhæreticis, contra tu-am audoritatem dignitatemque re-

giam, quævtin Polonia pênes nos nt:ei rei inprimis hîc ftudet Stancar : Priùs enim à Stancaro facerdotium aperte petebatur: nunc autem regia maieftas tua cuniculis ab illo oppii- toiiitun gnatur: eoque rcs ducitur, vt 5'tan-' car tibi in Polonia pollicitus primas, ne lècundas quidein relinquat, neq; tertias. Sed quid dixi tertiasèimo verb gradum tuum regium in/irmar, tollitquehic Stancar: duinquidcnt aduerfus regalem tuam Celfitatem, tanquam laqueumhuiufinodi neâit argumentum:Vt à Deo non licet pë tere licentiam malcfaciendi, ira ne-que liceiîtiam benefaciendi à fupc-rioribus petere debemus. Iraq; hoc arguméto inuito etiam rege, atq; i e-clamâte Senatu, ad id cuiq; tam pri-uatim,quâ publice eft aggrediedum, quôd quilq; optimû faôtu efl'e duxe-rit. Igit Rexin Poloniafuerit nullo vfui:fi qdé Srâcaro inagiftro,dux libi inagédojamp;audor in Polonia quifqj

s T A N I s L A I O R I C n O r II eft. Nihil iain valebunt regia tuaedi-da, neq; intcrdida AugufteRex. ad omnia cnim mandata,iudiciajaciuC-fa tua, hærcticorum libidini contraria,opponetur illud Stacaranum dogma,Licentiam benefacicndi à fupe-riori potcftate non cfte pctedam, fed contra nitendumiCuilentcntig fi e-ritapudtealiquidlocijamp;fi illampa-tcrisin tuo regno radices agerc, atq; ctiam propagari, rues alto à culmine Ó Rex: poteftasctiam tuaregialocu vbi conliftat, præ hac fentcn tia rcpe-rire non potcrit. itatu cótravim,at-que audacia hærcticorum, aqua hæ-rebls(vc aiunr)ccdcsq; hgreticis, illo refutatus, Licentiam benefacicndi à regibus petendam non efle. vndeea Icgc in Polonia viues,vt û etiä ex hærcticorum libidine deflagratio ipfius rcgni,legiimq; interitus côfèquatur: tarnen in iubendo, ôc vetando imperium tuum ,rccufctillc idem nofter benefacicndi ptextus. Etvt pro mca débita,

débita, eaq;(ùmma crga maicftatcin tuam obfèruantia, attjj fide again reçu apertiùs, vide quæfô Magnanime Rex, ecquid tibiin tota auétoritatc regia, præhoc CanoneStancarifii-perfît falui.caput efle arbitror,procu rationis regiæ: nil noui aduerfus leges in regno pati fieri. dehoccapite quantum commodum fuerir,hoc Ca none Stancari hæreticorum quifquc detrahet, atque deducet. dieet cnim hæreticus id, quod iam omni fimula tione, atque diflimulationc fublata aperte ifti dicut. Legibus cflTeparen-dû ijs, qui non repugnant, neq; ob-fiftunt pietati, quam ego colo. Vale-ant etiam (dicct idem) priuilegia re-gni:(ed ilia, qùæ poteftaren bcncfaci endimihinon adimunt. Quod fi tu nomen tuum Regium contra appo-nas? id quoq; refutabut hæretici hoc Canone quern adlcripfi.

SVprfmo Mjgi/îratui,ttcmpè Chrißo,pjreudu . gt;.'ßnagij,quM locum tenemibus,qui in fupre* tnum regemJunt rcbellej.

VidéfnCjRex inuidèjVt tua maie ftas, atqiic exccKîras Rcgia, hoc Ca-nonc ex altifïimo dignitatis gratin ftcrnaturhumijCxtinguaturq;, âc de leat funditùSjVt nulla vis, nulla prin-Hiretico. ccps rcgis audoritas,præ hoc Cano-rura ini«n amplius apud nos extet làlua. At-qui id iftosvellc,eoquerem duccrc, etiam ne argumentatio quærenda, autconieéluratihi capienda çft? præ fertim cùm vidcas, noua compluria in regno iniulTu tuo quotidic magis, magisq; à |)ditis hominib» fieri : tanta q.dé impunirate,atq; licétia, vt Icgcs rogétjCdida côfcribâtjCouctus agât, pccuniasincômuneconferât, duces amp;nbsp;antcfignanosdcfignét.Qiiâaûtid verü fit,«}» dico, cofilc Canones Stan çari citabo reftes, quibs id aperte fir,

XT T b/f onnu in perpétua curfu cr lono or ▼ dîne retineri poßint,decernimus,ut ßngu-lis tribus menfibus pdßores {oucniLint,hoc eß,Sy ttodi hab:antur,in tjuibus de omnibus iftisdiligès ßitinguißtio cromniu ordine, cT rite cognoe fantur.Si enim numerus Eccleßaru creuerit, ob commodititem ad ßngulos fex menfes tnnsferen turSynodi.Cieterùm inhac noftra ciuitate,ubi fcholaconßituetur,ßngulisoäodicbus in caufa religionis conuenient miniilri.

VOlMmuf.cz mädamus, ut paßares oès ftbijp fis lihru parent,in i]uo Catalogum o'im anU snarum fibijpfis fubditarum,confcribent,ut feiant gutnam,iucederepoßint aJ predicationcs uerbi Heiner lt;]ninon;ac ejuiadfacramentum Euchari-fitefintadmittendi,c}utuenon admittendi, CANON XXXL

STitfHiraMf, er oniizwra«f, «t aliquot ßuiiofi exprouitibus Ecclefiaru alantur, ut bonarum artium.linguaru, çy pur^ tkeologiitßudijs imbu ti, promoueri poßint in paßores, ty redores Ec cleßarum,ut in tllis pur a dodrina doccatur,reti-neaturcr conferuetur.

M Andamus, çr precipimus ut cida,fine cap* fubcftforuinineiteplo more maiorÜ collo

STANISLAI OMCHOVII (etur.iid recipiendum eleemofyims, quispopulu: pro grätitudine beneficiorum Dei,pro^ neceßi-Me pauperum Dfo o/feret. Hlt;ec dudbuf clauibut munietur,qutirum unlt;t apud peijiorem, altera ue-ró apud unum ex confulibuf ßt.

Rquot;^ansquot;o Animaduertis opinor Sigifinun-teibs Augufte Rcx,pro tua lapientia p-nefcit. nbsp;nbsp;ftantijVtijs Canonibus oblcuretur,

amp; euanefcat cx Polonia regalis tua potcftaSjSc vt imago nulla reipu. in tuo regno amplius rclinquatur. En cnim mandant, dcccrnunt,iub6t, fta tuunt,adminiftrant hæretici ,in tuo regno quævoluut:nullaauâoritate ^ua,ncq;poteftateinterpofita. Quid autem aliud eft rege cxautorarejma-ieftatem minuere,dignitatem regale diripere,deniq; coronaipüm regia ante regis oculos conculcare, quam publicè jp imperiOjVellejiuberejma-darcjftatuerejadminiftrarejdecernc-re in omni fumma regni, fine arbi-trio,nutuq; tuo regio ? Acerbiifimü porrö illud eft,audaciam ifiorü per-dito-

^litorumeóiam eße progreflâm, vt librarium etiam legum fuarum tibi penè infultantcs obtrudant vitro, ac nomen tuum regiû ei libro inlcri-bant,in quo regalem tuam potentiä, celfitatemqjdefpiciunt, proterût, amp;nbsp;conculcant : vt ita ante tuos oculos nomen regis cum veftigio regni, no modo ex domibus ac mentibus Po-lonorum,verumetiäex iudicijs tuis, Icgumq; ipfàrû literis ab iftis facilius deleaf. proleôlôfvt res adhuc irecoe pit)verendum eft nehaclicentiaad idem malum Polonia cito recidat: quo conûnguinea nobis Boëmia o-lim perijr,amp; quo etiam nüc Germania affliftatiir.Ac Véccflaus quidcmtBoemi» Boemiæ rex Caroli 1111.imperato- pó'jon'ia^ risclariiîîmi patris,dcgencrn]ius,dû peribit fe-ad eiulmodi hæreticorum lententias obrurdcfccrct,nec ea,quæà catholi-cis viris monebatjaudiret;amp; de omni ftatu fuo rcgi-ôipfcpericlitaîuscft; amp;Boëmiam bercticorum incendio,

STANtSlAl ORICHOVII fiamma(j; dcflagratam vidit.poft cuius mortéciitnSigifmundus Impers torjVéceflaifrater, pereunti patriæ, côtrafèdâ Hufianâopcm ferret,ho-miniviliflîmo,ac Boëmorû vltimo, IoanniZifcæ,exBoëmia turpi fuga Ziska reg- ccdcrc fuerat coaduT: ita hic Ziska, pofte^^hæreticorummanum fecif* *' ■ îèt,fê(èqj regni fpolijs aduerfus vim Imperatoriam cöfirmafTetjUobilifll-mum regnum diripuit,afflixit, difpu lit :cuius crudele ac domefticü latro-ciniûjCxHufianafèdacôflatü, quan tûmnâ fuerit florentiffîmi quondam regniillius,etiânunc teftant ruinæ. Sed hæc vetera fortafle, nos jppiora afpiciamus.Princcps ilia gen tiû,atq; sermani* impcratrix Germania,nonne Luthe «aiamita« ranahærcfî,tanqclaffico truci, exci* tnde. nbsp;nbsp;tara fuit,ad bellum Carolo V.Impe-

ratori fuo faciendum? Quid ilia mul titudo hominumagreftium, aduerfus dominos in cade Germania per hæreticos congregata ex feruis ; pa-rum-

rûmne exempli nobis eft ? vt dû ad-huc faluijintegriq; fumus, Stantara-namfedâ in Polonia opprimamus, amp;nbsp;cum veftigio extinguamus, priuP ilia, tanquam turbinealiquo, aut fùbita tcmpcftate,pcrucrtamur è Nâ quanta iam proccUa patriæ noftrç ex bac feda iinmiricat,qui turbo, amp;nbsp;tc-peftas pacis, amp;nbsp;ocij in Polonia indc Îènfîm cxiftat,quisnon videt? Ziska Ziskas inquamjiæc Ieda nobis par-turit, amp;nbsp;parier, nifi ante fit occur-fum.

Vtautc Stancaranæ fedç, fte ReXjOSjOculoSjVultsqi agnolcas, a*, effigiem amp;nbsp;fimulacrumque cius tibi propona,atq; in haevna feda oés Iedas ram vereres,q nouas digitocx-tento (quodaiunt) tibi oftendam. In hacenim Stancari Ieda exoletus viuitjvigct«^; ArriuSjdominatur Ma-cedonius,rcgnatNcftorius : Aerius verb cius fedæ proram tenet atque puppim.Na hie itidé (vt Stancar)

Laicum adæquabat Clcrico, ac ieiu-nia tollebat,amp; facrificium fieri vcta-batjpurgatoriumq; deIcbat.Ex horu ergocoUiiuione natus Stancar, non crateocontcntus, quod à maiorib» fills aflîimpfèratrfêd etiam ex recen-tibusha’reticis,plurimaaddens, atq,-mutans,oés flofculos carpit ac deli-bat.Rcliquu verb quod videtur,«re-probat ac répudiât.Caluinus dixit mediatorcm Deo patre efie mino-rem. ex hoc ip fo S ta n car d i u i n i ta tern eximit,humanitatc ante folâ in Me-diatore relinquit. Ad cundem inodu in coena quoq; à Luthcro is idem fii mit panéjteijcit corpus : à Zuinglio itidem fignacœnæfibi adfcifcit,res autfignatas c coena eijcir: coenamlt;]; corpore,amp;{anguine tarn in figno, q in fignato cafiam amp;nbsp;inanem, memo-riolamquadam efie dicit quondam paffi pro nobis Chrifti: ita hie Stan-car,non corpus,neq; languinc præ-lèns cûpane atq; vino, vt Lutherus:

ncq; figna tradabilia rcrum fignata-rum,ac creditarum ,vt pertcndebat Zuinglius:fèdablblutèpanem ciba-rium,atq;vinum cuparium,in cœna nobis dat. Quamobrem cum æquè ab hæreticiSjVt à Catholicis in coena hoc fuo memoriali pane fefc Stâcar legregaflet, præ gaudio veri fcilicet reperti,illalambica turens videlicet poétacxclamauit:

Atqui hoc elogio Stancari multi- stiearcœ. iiiges damnantur cœnç.Primùm cm catholicacœna ab Stancaro reijcif, in qua fub panis atque vini Ipccie, Chriftus integer piè pcrcipitur. Deinde cœna rcprobatur Lutherana, q non Ipeciem panis neq,vini : fed ip-lùmmet panem, atque vinû cü cor-porc acfànguineChrifti impie con-iunxit. Deniq; damnatur cœna Cal-

’s T A N I s I A I ORlCrtOVli uini, qua? corpus acfanguinem ab d taris làcramento cælo tcrraq„aufu la crilego fecludit. Quid porró de iplb epulone,ac cœnarum cenfore Stan-caro lèntiendum fie, ipfè fc indicar, amp;nbsp;aperic nobis,cùm in fua ccena pr^*-ter panematq; vinüà propola, atq; de cuppa,nihil à fc requirt*ndum aiü plius efie antè denuncicc: vt ita reie-discatholicis,atq; hæreticis cœnis oîbuSjfblaStâcaranafupcrfit cœna, cuius caput memorialiSjisq; cibarius jttnear Aquot; panis cft.Iam de Anabaptiltarû hæ-nabaptifta ßim-n quafi arietem, quo reguin politiam exp ^net,producit,Licen-tiam benefaciendi à fiiperioribus pe ' tendam non cfiè.Et ne forte ablque auôloreChromentirivideaturStan ‘ i car,habetLucamteftéillo,Ecceduo [ i gladij hîc.Itaq; hic hçrcticiis cùm le- i le tanquam Icorpius polterior cum i fuperioribus hæreticis,vcluti cü Icor i pionibus,ncxu,idu,rnorfuq; copula e jiiflct^amp;illorum peftilcntiflhnis er-» roribus

tôrîbus affingit atq; annedit,jp cau* djdefuOj non peftilentem errorem aliquem,fed iplammet peftilentiam, qua prægrauatæ fuperiores hærefès, ad extremum oéscôcidant: peris eftjvna hærefis nafcens,alteram parturienteminteftino morfuconfi ciat.Nam fedarum ac viperarum ea-dem natura eft : Vt enim vipera, ram pereundo gignit:fic hærefis,aliâ[“'* hçrefim occafti parturit fuo : amp;,vt vipera nafcédo viperam extinguit^an-tequàm ex ca nafcaturjta hxrcfîs camjCx qua naftitur, hærefim dudû circumrodit priùs,quam poftcà ligU rit, totamq; deuorat.Gr auis in Eccle Lutheri h« fiafupercœnamLutheri fuit bære-fis:fucceflît huic Zumglij longe gra- aa. uior,quægcnitorisfui Lutheri cœ-nâfunditùs extinxir,ita,vt ne vcftigi um quidc cœnç Lutheranæ amplius iam vfquam extet. Horum poftcà iinpiorum partu cditus Stancar,in eodem fcelcre amp;nbsp;auum fuum Lutbe-

STANISLAI ORICHOVn fum,amp; patrem Zuinglium, vno mor fii vtrumque enecat. Cùm enim hic ex Luthcri cœna,corpus :ex Zuinglij autein, fignum corporis fuftuJiffet: fiiam mcmorialem cœnâ fècit ; qua oéSjUon fblLini LutheranÇjfèdetiatn Zuinglianæ de medio tollunf, ac de-lentur cœnæ.quandoquidé in Stan-carana coena, prêter panem^arque vi num cœnæ materiam, de vera cœna nihil fupercft amplius. Habemus ergo,magnanime Rex, Stancaranâ lè-dam, immanium hæreticorû noôle làtam,viperinisaculcis contra ipfbs etiam parentes fuos inftrùôlam, qua inhoccxcitauit Deus,vthac affligat noftræ ætatis hærefês occulro iuo, atqjntcftino morfu.Sedintcrcà tarnen dum le in vifeera fua hæc Stan-carana hærefis incitât, amp;nbsp;quod vipc-ræ eneôlæ fame folent,cófumptis fo-cijs reliquias iplà fuas, quafi caudam fuam rodere,verfusquecaput fuum, iplà le rodendojferpere cœperit : ca

iÉendutn ac veheméter pcrtimefcen-Qüin tibi cftj ne illius cruoris virus, in tuo regno venena fpargat,vnde fu nefta pcftis tibi^ac pernicies reip. na fcatur.ERenim diralues Stancarana ièöa hæc,cuius ego vtfaciem, atque ftaturam maièftati tuæ iam oftendi, ira breuiter quoq; parères illius, gen tisq; incunabula, Maieftari ruæ Re-giædeinonftrabo:vrabipfis incuna - buliscognita arque perlpeda hu ' ius fèôtæ malefica narura, at-r que iniufta, cum veftigio illamagris arque vr-bibusruis exrcr-mines.

INGVNT Grf corû Poëtæ, quo-darn tépore terra informe ac fterile Oiiflc, qciim louis atu répété parère cœpilTet, alibi ge-nuitpecudes,eæterasquebeftias : in Græcorû aût folo homines, móllris permiftos,generauit:hinc enim Ce-tiinanus Briarcus, hinc Centauroru gcnus,hinc Charybdis vorax, fuccin daq; canibus Scylla:quæ môftra at-que portenta in Græcia nalci ideo nngunrur,quôd Græcia,vt homines artibus erudiuit,præceptisq, luis ab-Ibluit ; itaopinionfl cómentis cofclé cpplcuit, errorûq; corruptelis de-prauauit:vt quos modo optimarû ar tium

îium difciplinis, Deorum quafi gentiles effeciffèt , eoRléfidisfabulis, in immaniflîraa ac foedilTnna montra mutarct. An tibi non viderur, piilfus cælo Saturnus ablouefilio, adpar-ricidiû hortari fceleratos lilios? quid captus à cçlitibus idem I upiter, amp;nbsp;tô iedusin robur, parùmne niultitudi-nem armat adueriùs m3giftratû?Iana Ganymedis raptus, non pudoré fol-uitjlegesque naturæ confnndit?mit-to eiufinodi exempla compluria. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

QuæciimhorreretPlato, poctasexF'?'° F'quot; eaciuitarc, quam animo hngebat, e- ècmitate dido fuftulit. Nec verb heroicis fecu fua-lis tantum,ante Chriftum natum,fb-lennein Græcia fuit fallb verum in-ficerc,verùm etiam Apoftolicis tem-poribus multô magis, cùtn Sathan à nato, prælentiquciam Deo Græco-rûartificio holes ftuderetauerterc. cùm em ex ludçorû gctc, Catholica fides eftlorercerct,amp;m alias etiam tioncs redundarec, magnû illi attulit

STANISLAI ORICHOVII incremétuin Græcia. prima enimea prouinciafuit, in qua Chrifti Eccle-fia placidum caput fuum ex ludæorû anguftijs extulit, incredibilitefqj ex-celluit: hic illa primùm collocüpleta uit fefèj amp;nbsp;quail domicilium vitæ col locauit in fuo, regnumq; naóta Græ-corum,Oceano, aftrisque imperium Hacrefes cfufj termïnauit. Cætcrûm ingcnij vc fabuhs Qi. mcmor Grçcia, fabulas multi-iugeSjinftitutofuOjEuangelio admif cuit,quibus candorem Ecclefiæ infc citjhæreticosq;, alteros plané poëtas cótra Ecclefiam produxit* Quem e-nim requirimus Homerum poëtam mendaciorcm in fabula,cum hæreti-corum Græcorûlibroslegimus? aut quos Cyclopas,Briariosq; flagitam», Græcos cùminmanibus habeamus ab illis ortos Machometanos, Tur-cas, àtqj Arabas Agarenos? qui prêter formam ôc fpeciem, nihil habent Hærefis ‘l’^num hominis natura. Ac verb hae difdbula^ fehs nil nifi fabula eft; vteniminfi-bubj

bula,ficinlèda,quam hærcfim Græ-ci vocât,necverç, nec vcriiîmiles rcs continentur : amp;nbsp;vt à poctis fabella im prudentiuni adulâtur aniini, ira quo q; ab hæreticis fèôta, tâquam laquco, capiuntur imperiti. Proinde Paulus apoftolus hçrefès ac leôlasjncptas amp;; aniles fabulas appellat.Neq; enim a-liud funtjfi adviuûrcfeces,etadrê, ad veritaté attingas. Quid eiîiquæ-fb hærefis habet Ariij,quàm fabulam exelt;Si cæli à filio Saturno, ne vis vlla inefletin cælogenerandi, fpeciequc fimileproducendi? lam Manes Perla,cùm falla imagine humanæ tbrmæ Chriftum induit, no tibi vidctur Cir cen,aut multipliées illas mutationes referre louis optimi, maximiq;, Icili-cetêScd quid vetera repeto,quafi re-centia ac noua dehnt,

M. Lutherus feruum arbitrium fin-gens,non tibi fatale parcarum necef-ïïtatem, legisq; perpetuæ amp;nbsp;æternæ vim, quam pronæâ appellabant Stoi

8 T A N I s L A I ORICHOVII cijViderur in Ecclefiam introducere? Ziiinglnis etiam, atque eins auditor Caluinus,terris Chfm cefliiTe, à nobisq; abeiTcdum autumat,nö hoc idem valet, ac fi Thetis apud Home-rû flebili narraret Achilli, abefle àcæ loloucm,ad pftates Æthiopas pro-fcdum?Iain ipfe Stancar,du memo-riali pane,acvino fua inftruit coena, no epulatur Homerico cum loue lu uentate poculaminiftrante? Sed q,d verbis opus eftèhærefis eft nulla,quç Græcorum aliqua non exoriatur ex fabula:id qtFgrauis Ecclefix audor Epiphanius multis demoftrat exem-plis in (edarum libro,quæ vtique nil flint aliud,q merç nugc,amp;,vt Dauid Hærefi» canit,vanitates dcinlanix’ filfe:q poc pœna pec- pj peccati corum hominû, qui ■ plusfipiunt qoportet làpere.Neq; ccclefiç communi lenfu funt conten ti,ac videri,quàm cftê malunr fipien tes.Sed illud tarnen in hæreftbus,il-ludmirabileeft; Nullam cflç,quae fpe-

fpcciemvcri nonpræ {cferat,amp; cuæ fronte,amp; oratione terribilis non fif, parum attcndentibus,amp; quafi graui-terlippientibus: vcluti hie Stancar, quàm truculentus, quàm rerribilis à fu-fronte?vtveftibulaatq, aditus ad fe-dam facit illuftres ?vtfallendi viam munit fpcciofiscaufis illuftribusque verbis?vt ne Paulus quidem ad veri-tatem potuerit melius. Quàm cnim ilia funt magnifica,ac diuina, Reformatio,Ecclefia,Religio^Mores,Con cilia,Patres. At in his verbis amplifil mis quantum latcat coenum,infpicc, ac moue, fœtebit. nihil enim Stancar • olet ex Philofophia vera, atq; germa na,nihil ex Mofis lege,nihil ne è patrum quidem difciplinis,quod vitam beet autinftruat communem. quic-quid enim in Stancarana feda eft,.pe ftis ac pnicies regni tui eft. neq; vlla tä deteftabilis peftis eft, quae non no bis ab hoc homine naftatur: quem ft recipimus,amp; ft eiusfuneftam fedam

STANISLAI ORICHOVII inucterafcere in Polonia,amp; corrobo rari patimur,primùni Rcgiam maie-ftatem euerti, deinde libertatem có-munera trucidari eft necefïe. Quo-modo enim aut maieftastua confi-ftet aducrsus gladium noftruni,ac be faciendi prærextum?autlibertas no- ' ftra laluabic, û in regno tuo, audo-re StancarOjVerfa amp;nbsp;mu tara in licen-tiam fuerint omnia.

CHiMAE. Ac mihiquidein,fi proprium, amp;nbsp;RA. verum Stancaranæfedæ nomen quç ratur jfatalis quædam incidifle in Po loniamvidetur Chimæra, exvereri-bus Græcorum fabellis compofira, imino monftrum verius, ex contra-rijSjdiuerfisq,-, atq; inter fe repuguan tibus hæreticorum ftudijsconcretû. quam vtique Chimæram non fblùm poctarum, verùm etiam hæreticorû parés Homerus,fcftiuè depinxit hoc çarmine.

UfcfSt X!u//,tTril(Ÿ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jLiitVK /i

Rugitusemleonisilleeft: A deo non licet petere licentiam malefaci-endi : Quid em à fummo bono aliud quis pctat,nifi bonum? At retro, at-queatergo, fibilo inox liiblequitur Draco, atqjillud regno tuoinhalat virus,Licentiam benefaciendi à resi bus petendam non efle. Nihil enim redè,neq; ordine,exq; rcp.in ciuita-teagit,nilipatres audores fuerint. lam inter Leonem amp;nbsp;hfic Draconé, ilia occultatur Capra, Etiâ inuito fu premo magiftratu,inferiores debent in iurildiólionibus fuis fuas Ecclefias reformate. Quæfententiaquouis o-doreCaprinofoedior, tetriorq; eft. tollit enim ciuilem difciplinam,ac fe neftram ad licentiam pandit,per qua cxlibertate in leruitutem labamur: amp;,vt in dominatu,lerultus: in ferui-tutc dominatusapud nos coftituaf.

Sed tarnen ego hanc exanguem,amp; ?-ftuantem Chimæram, veluti Bellero phótcs alter,demóftratióe veri,qua-n præteriens maólabo, amp;nbsp;ad ratioci-nationis calculos hoe commentum reuocabo.Dico itaq; huius argumé-tihanceffeformam: Vtmalefacien-di poteftas à Deo petéda non cft, üc nee à m3giftratu,q, minifter Dei cft, amp;nbsp;vt à Deo bcneficiendi poteftas pe tendaeft (nihil enim poftlimusfinc illo)ita etiam à magiftratu bene agé-dijid autem eft, ordine agendi poteftas petenda eft. aliter enim in agen -do nihil rite fiet. Hæc demum eft ar-gumenti huius relt;fta cxplicatio,pro-portione prioris, ac pofterioris con-ftans. quamtamécófunditStancar, amp;nbsp;quafi Deus, amp;nbsp;magiftratus cótra-ria duo eftentjinter lè,ita illis,non pa ria paribus,quod debcbat,fèd cótra-ria,quod non licebat,attiibuit. Tantum huius hominis in Dialcóhcis eft acumen. Sed id tarnen inftitutofuo facie

C H I M Æ R A. ^ 86 facit Stancar. quandoquidemeius le dævltimus finis ellfallerc, ac veras Hatrefis^ fententiasfiilfisinficere,easq;Vtaco-nitafiico oblita,fpecie vericótedas, porrigerc incautis: vt his infatuati, à vcritatcdelcilcant: amp;quod prædixit Paulus, pofthabitadodrinafana, ad fabulas fè conuertant :ac veri fame e-nedi,percant. Quod fi in aliquo fin-gulari homine priuato ab iftis peccar-retur, res indigna, amp;nbsp;intoleranda vk dcreturomnibus: nunccùmpeccc-tur ab illis contra remp. maieftatcq; rcgni, quo tandem animo effe debe-mus in hæc monftra,prodigiaque na turæ: quae nifi in vita mortalium effent, nullus Regum effet vfus. quorû officium illud eft fummum,Eccefiam antur ad' Catholicam aduerfus iftiufmodi Chi fuganda« mæras,fàrtam, teólam tueri. Hæc fi nis, hæc calx, ad quam decurrant reges eft, vt regnum Chrifti fartum amp;nbsp;tedum (vt aiunt) ab omni de-trimento contra regnum Diaboli

conferuent. Quod regnum,tliaboli fctr'xb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cóftat totum.

cunifuc.' Neq; enim Idololatrç iam fuperfunt cefsit hæ-vlli,quosvniuer(bsradicitùsè terra «fii. cxtraxit Aduentus Chrifti : quod futurum Zacharias propheta tanto ante pro'mifèrat.Quicquid igitur in hu iusfeculiinfolentiaverè pietati ad-uer(at,amp;cum Ecclefia pugnat,omne id hçrefis dicitur,quä (criptura parit iud«i hx- perperam inteücóia. Quid em aliud funtludæiobftinati, quàm hæretici qdâ,cx Mofis lege procreati ? Quid Agareni efFcrati,amp; immanes, totûq; Turc», nbsp;nbsp;genus Turcicum,q afTeClatores vete

rum hæreticorû,quos ab Arrio gene ratos accepimus? Oinnib» ergo hæ-*] reticiscum Ecclefia,à quadefecerût, acerrimum bellum eft fufteptum : q in belligerando ei rei ftudent vni, vt , ordinem Ecclefiæ peruertant.-vtque eo ex Ecclefia fublato,ne reip.quidé locum vllum in hominum vitarelin quat. Aduerfus hos lceleratos,amp; im-pios

pios Dei amp;hominum hoftes, duces pftantilïîmi,reges ipfi diuinitùs funt côftitutijtjui pro Ecclcfia Chfi côtra cuiufq; modi hærefes acriter propiî-gnent,ciuitatemq; Dei, contra ciui-tatem diaboli, omnibus fuisopibus defendant.

i. r • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VT Itiiuendo-

apudbarbarosipfireges funt, qüafi quida fines,quo referuntur, amp;nbsp;quorum caufa omnia in regnisfiût.Itaq; , in Barbaris caput rcgni,Rcx : placi-tum Regis,lex:iuftum vero id, quod régi eft vtile. At in Ecclefia Chfi,có-trà funt omnia: vt enim rex regni,ita régis Ecclefia eft caput :placitum Ec-clefiae,régis lex eft: id iuftu regi, qtF Ecclefiævtile.Poftremôjin Barbaris domïnantur RegeSjin Ecclefia mini ftrant:ibi reges funt domini; bic verb reges funt feruiferuorum Chrifti. Quis dicit hoc? Rex regura j amp;: Dns domi-

STANISLAI O R I C H O V I I dominâtium Chriftus, qui apud Lu cam illo edido Ecclefiæ fuç, lànxit di lciplinam : Lucæ XXIL REGES , gentium dominantureorum, amp;qui poteftatem habentfupereos^bcne' ficivocantur. Vos autem non fie: fed q, maior eft in vobis, fiat ficut iu-nior:amp; qui pr^Bcefibr eft,ficut mini-ftrator.nam quis maior eft,qui recû-bit,an qui miniftrat? nonne qui re-» cumbit?Ego autem in medio veftrû fum,ficutqui miniftrat.

In politijs ergo gentiû excellentiæ Regumfunt,ac dominatus infinite poteftatis, quç nihil aliud eft,^acer-baTyrannis:quâChfsRex èregno vt tollerer ftio, ots curatores regni fiii Pôtificçs,pfides atq; reges vniucr fitatiregnifui fubiedos eÏTe voluit: i iunioresq; atq; miniftros appellauit: I q) hi,nifi ad cômodû, vtilitatéq; reg-niChri référant, nullius ampliusef- ■ fèntvfùs. Et vt forma, atq; fpecics,«amp; quafi effigies Chriftiani Regis ante oculos

ociilos omnium regum atq; gentiu proponatur,tuosq,inprimis,q,tanq„7æpf|“ alter Dauid Bella Domini,domine mi Rex tu,praeliaris aduerfus cuiufq; generis hærelesdpfum te,tibioften-dam,excelfum p cunólis Regibus ter ræ:vt vel ex te vno clariifimo, Chri-ftianiflimoq; Rege intelligatur, qui-nâ plenUs atq; perfedus Rex eft,hoc tarn graui dignus nomine : amp;nbsp;quod regib^us ipfis à Deo aflignatu fit mu nus.Idque egofaciam,non vt te tibi demonftrem, optime cm iple te no-ftiiquamq;iunior,miniftratorq; in Ecclefia Chrifti fis,tua fponte memi nifti.Sed ne forte fiibito aliquis hæ-rcticorum audore Stancaro te ama-re incipiat,aut afientatione Stancari te deledari putet, ex ipfo facraméto coronationis tuæ oftcndâ proprium atq; perpetuum regum munus efle, cum hatreticisbellum acerbû, atq; af fiduum jp Ecclefia catholicagerere: ita,vtnifi hærelès oppugnarent Ec-

s T AH I s t A i ORICHOVlf clefiam Chrifti,rcgum ipfbru nullus prorfus elfer vfüs. Peto auté abs te, domine mi Rex,quo mihi per te li-ceat contra iftos lures atq; latrones, regniq; tui holles,coronationis tuæ capita explicate paucis,vt aliquando latrones illidelinant venenatis fen-* tentijSjamp;inconditis Icriptis regales tuasauresofFendcre:cùmillis à nobis fuerit demonftratum, vt Chrillo cum diabolo,lie veris regibus cl5 hæ-relib» Icmpiternas inimicitias inter-cedere. Quod fi Stancaro,Mâtuâ fu-gitiuo,amp; alienigenæ,funeltos regno tuo Canones, maiellati tuæobtru-dere licuit, cur non liceat mihi eque Uris qrdinis viro,ac fideli tuo fubJi-to,prolàlutepatriæ, eminentem elft giem regalis præltantiæ, ex armario Ecclefîæ depromptam, contra Stan-carum,reliquasque regni tui peltcs, inoculisatquein auribusruis collo carc?mihi verb licet, ac lemper lice-t bit, egregiam mcam ergs, maiclrate tuam

Quamobrem pone tibi ilium aii te oculos dieni, cùm viro Sigismun-do pâtre optimoj atqüegloriolbre-fje, oîm ordihû côfenfu defignat» Po oniæRex,à Patribusconfcriptis,e-quitibusque Polonis, ad loanncm Lafcium Metropolitanum, in ædein Staniflai dediicerêrc Cracouiæcorô nandus. Redi i ri memoriam, vt turn làcrario tenus côparueris in ilia mul-titudineBarohum,Equitumque: vn de à Pontificibus excniptus è militari cœtu, ad Metropoiitanum Gncz nenlèm,vt minor ad maiorem, vtfi-lius ad pattern,fueris dedudus,amp; al-taribus religiofilTimis admotus. Qgo quidem temporeexdcduâoribusE pifcoporû alterte fupplex ad Metropolitan um veniebat, atque hæc il ium poftülabat.

O Euerendepatcr,poftu!atS.materEc -LV.elefia,vtpiæfentem egrcgium mili-tem,ad dignitatem Kegiam fubleuctis.

piex facer-ftituêdorumEcclcfiam cauum eHc, quos ipfa ad vfùs fuos à Metropolita no poftulat crearijqui folus cgrcgios milites ad régi um honoré fubleuan-di fummam habet poteftatc.Non ergo fummus ûcerdos fubied? eft Regi,vtmentitiirStancar : fed rcx ipfè füpplex eft ficerdoti.-qucm etiâ pro-ptereà aperto capite ftans,vt minoré dccet,more patrio pattern appellat, ac dignitatem regalem à Metropoli-tanopoftulat,amp; cxpedat : quam illt nifi Metropolitanus dederit,aliunde regnandi copiam Polonus rcx non poftit petere.Porro aut audiat Stan-cat,audiant hæretici, audiat Ecclefîæ hoftcs,quàm fublimivertice Metropolitanus hoc loco feriat fidera : du

quidem quafi in regiun cenfuj cx autoritäre in regem inquiritcoronan-dunijilludà dedutoribus Epiieopis rogans.

ÇCitis,ilium efle dignum, amp;nbsp;vrileni âd haue dignitatem.KLSPÜN DENT. Et nouimusjamp;ciedimus cum elTc dignum, amp;nbsp;vtilem Ecelefiæ Dei,amp; ad regimen hu« ius regni.

En vfus rcgum,finisquercgiæcel- p fitatisEccIençvtilitaseft,qu£tanto-dutorcs Epifeopi teftificarenf,raili-té illû dignû, amp;nbsp;vtilé in regnando Ec clefiæ Dei futurö,egregius ille miles jp Corona,à Merropolitano fine du bio refcrrct repulfiun. Nolo exaggerate verbis hoc in loco Pontificiale

munus,rerum omnium præfiâ.ia cx-cellcns:maloidex ipfius Metropoli tani cohortatione cognofeiän qua plurimapræcepta,eaq; laluraria, bene viuendi ac bene regnandi regibuS M 2 tra=

CVM hodieper manus noftras optime princeps,qui Chrilli faluatoris noftri vice in hac re fungimur, quamuis indignijfacram vndionem, amp;nbsp;regni infi« gnia fis fiifccpturus: bene eft, vt te prius de onere ad quod dcftinaris aliquantulü moneamus.Kcgiam hodiefufcipisdigni tatem,amp; regendi fideles populos tibi có miflbsjCuramfumiszPræclarum fané inter mortales locum, fed difcriminis labo» ris,atq; anxietatis plenum. Verùm,fi co« fider3ueris,quod omnis poteftas àdomi-no Deo eft,pcr qucm reges regnanr, amp;nbsp;Ie gumcóditores iufla decernunt: quodq; de grege tibi commilTo ipfi Deo rationé esredditurus : Primum pietaté feruabis, dominum Deumtuumtotamente,acpu rocordecoles: Chriftianam religionem, ac fidcm catholicam,quam ab incunabu. lisprofelTuses,ad finem vfq; inuiolatam retinebis:eamq; contraomnes aduerfan» tes,pro viribus défendes: Eeelefiarû prae» latis»

litis,ac reliquis facerdotibus,códignam rcuercntiam exhibcbis: Ecclcfiafticam li bertatem non conculcabis: iufticiam, G. De qua nulla focietas diu confiftere po« tcft,erga omnes incócufsè admin iftrabis, bonispræmia, noxijs débitas pœnastri« buenuo:viduas,pupillos,pauperes,acdc. biles ab omni opprcfsione dcfcndes:omc nibus te adeuntibus benignum, manfue« tum,atq; affabilem pro Regia tua digni« täte tc præbebis:amp; ita te geres, vt non ad tuam.fedadtotius populi vtilitatem re« gnarc,præmiumque benefaftorumtuo-rumnonin terns;fedin caslo expeßare videaris. Quod ipfe præftaredignetur, qui viuit amp;nbsp;regnat Deus in fecula feculo« rum, AMEN.

Hæc cohortatio,quid habet aliud. Metropoli nifi Metropolitanum in coronando tanus vic» rege, vice Chrifti régis efTenpfiim ve ro regem patronum pietatis efle, jp-pugnantcm pro Ecclefia contra hæ-re{es,tanquam Dei ac fummi facer-dotis miniftrti: qui propterea ad pedes Metropolitani fefc abijcit,ma-nusq;eius venerabundusofculatur,

P GO SigifmudusAuguftus,Deo ’•^annuente futurus RcxPoloniæ, profiteor,amp; promitto coram Deo, amp;nbsp;angelis cius,deinccps legem,iufti-tiam,amp; pacem Ecclefiç Dei,populor que mihi fubiedo pro pofre,amp; no He gt;nbsp;facerc atq; ieruare, faluo códigno mi ïèricordiæ Dei refpeâu, ficut in con Elio fidelium meorum melius potc-ro inuenire.Pontificibus quoq; Ec? clefiaium Dei condignum , vt Cano nicum honore exhibere:atq; ea,qu3e ab Imperatoribus,amp; Regibus Eccle-r fijscollata amp;nbsp;redditafuntjinuiolabi-liter obferuare.Abbatibus Comiti- L buSjamp;Valallismeis congru Ö hono- । rem,fecundum confiliû fidehû mco-rum præftare.Sic me Deus adiuuet, amp;nbsp;hæc Hinda Dei Euangclia.

gem tanto ûcramento à Metropoli-tano inauguratum,pelliccat ad felè: atq;hociufiurandum,quod in Epi-”^™-IcoporumcœtUjtanqin Décru con reges hor-ciliojad aras magna voce iurafti, ex- tantur. torqueattibidemanibus : vt videlicet indudus à Stâcaro, Si Ecclefiam Deidefèras,quam tu quafi defpon-làm in fidem tuam reccpifti,vt eâ pa-cificam reddcrcs:ciusq-, anrrhites^fi-cut alteros parentes, obferuares, amp;nbsp;coleres : amp;nbsp;eoldé Epilcopos loco, ac ordine fuo moueas, quorum mani-bus regnum ad te delatum poflîdes. Quo etiam maiore odio funt digni, quiaduerfushocveriflîmûjpulcher-rimum(^;iufiurâdum,libris editis,ac per Poloniam diflipatis, ad manife-ftûperiuriûmaieftatétua adhortan-tur:vt ei Metropolitane bcllû infe-raSjCui coram Dco,amp; Hindis angelis eius,fidem dedifti; tc’Pontificij iuris defen(brc,amp; quafi patrimonij Chri propugnatoré regno fufeepto fore.

Quid eft Rex optimejinaieftatem am lædere,fi hoc non eft? aut quo in maleficio vindicando officium tuum extabit regium, fiin hoc iftorum ne-fario fcclereconticefcet?contra quos tu vt athleta fortis oleo vndus es,ta-quamregni Chrifti régis particeps. Quod vnguentum admoneat tc,tibi cum Chrifto amp;nbsp;amicos,amp; hoftcs efte communes. Atquehuius myftcrij ilia fii nt gra u iffi ma verba.

DEVS.DeifiliusJESVS CHRISTVS, dominus nofter, qui à pâtreoleo ex« ultationis vnétiis eftpræparticipibusfu-is.ipfeperpræfentem fancte vndionis in-fufioncm,Spiritus paracieti fuper te bene diftioncm infundat: câdemque vfquead interiora cordis tui penetrarc faciat, qua-^cnus hoc vi(ïbili amp;nbsp;traâabili oleo, Dona inuifibiliapercipere, amp;tcmporali regno iuftis moderationibus executo, ætcrnali. terconregnareei merearis: qui foins fine pcccato, R.EX regum viuit,amp; gloriatur çumDeo pâtre in vnitate Spiritus fandi pcus,

En vndorjatquealiptestuus Mc tropolitanuSjCommunicat tecum o-leum illud lætitiæ, quo Chriftö fuû Rex ch ri. Deus vnxit præ participibus eius, vt tu vélutiDauid alter fpiritu Deiple nus,miles fortis euadas,ad prælia do mini prælianda.Et quoniâ te hîc vn-gucnto myftico fimilé reddidit Chri fto domino : cum Dauide aût,cû Sa-lomone,cumlehu atq; Azachele, amp;nbsp;cûalijs veteribus regibus, à fàcerdo tibus vndis, te adæquauit,amp; omni regalipræftantia te illis parem fecit. An non tollendi,cucllendiq;fùnt ti-bi è regno tuo omnes aduerlàrij hu ius amplifïîmæ Metropolicç potefta tis,vndeRcgalis tua nafcitur pote-ftas?pfèrtimcùm aduerfusiftôs Del amp;hominü hoftes porrigi tibi vidcas ab ipfo Deo gladium Metropolitani manu.

Metropoli a CcipeGIadiumdefupcraltari fump ta«u», /xtum,pernoftras manus, licet indig. nas.vice canicn.amp;auâoritatc fan^orum Apoftoloryra confecratas, regalitcr tibi côccfTuminoftræq; bencdiâionis officio in defenfionem fand® Dei Ecclefiæ,diui nitùs ordinatum.ad vindidam malefado rum, laude verb bonorii: amp;nbsp;memorefto, eiusjdc quo Pfalmifta prophetauit, dices,* Accingeregladiotuo

potentifsitjie:amp;' in hoc, per eundem vim æqui tacis cxcrceas,molem in i q ui rat is po tenter deftruas, amp;nbsp;fandam Dei Ecclelia, eiusque fideles,propugnes atque prote-gas.Neque minus fub fide falfos, q Chri. ftiani nominis hoftes execreris amp;nbsp;difper. das.viduas atque pupillos clemcteradiu* ues amp;nbsp;defendas.dcfolata reftaures, reftau. rata conferuesjvlcifcaris iniuft3,cófirmcs benedifpofita: quatenus in hoc viriutû triûphogloriofus,iuftitiæq;cultor egre

K«x Chri-gjujjCUjpfnundiSaluatore,cuius typum itypum gerisjin nomine,fine fine rcgnarc merca • nbsp;nbsp;’ ris:quicum Patreamp; Spiritu fando viuit

Hæc eft Regalis præftâtiæ fumma, cjuæ tota gladio continetur, quo te, tanquam Imperatorem, populo fuo præfecit Deus Opt.Max.ac vita,for-tunasq; noftras fub imperium,amp; fub tuam iurilHiélionemfubiunxit.Quo verb loco,quóue numero gladi» regalis tuus eftèt à nobis habendus,do cet Paulus,cuius verba adlcripfi : Omnisanimapoteftatibus fublimio ribus fubdita lir. Non eft enim pote-ftaSjUifi à Deo. Quæ autem ftmt à Deo,ordinarafunt. Itaquequi refi-ftitpoteftati, Dei ordination! refi-ftit:qui autem refiftunt, ipfi fibi dam nationem acquirunt.Nam principes non ftmt timori, boni operis, fed ma li.Vis autem no timere poteftatem, bonum fac,amp; habebis laudem ex il-la.Deicnim minifter eft, tibi in bo-num:Siautem malum feccris, time, non enim finecaufa gladium portât. Dei enim minifter eft vindex in irâ ei,qui malum agit.

ITANISIAI ORICHOVII Defubii. Hoe loco cgo à Stancaro,amp; à ese-mioribus tciis hæreticis,qui pontificiæ obtre-Su^'ûio poteftatijVt cum ea fimul rega-’ lispoteftasextinguat : Ab ijs inquä quærOjfiomnisanima,id autem eft moitalesvniuerfi^hoc Pauli edido ftibiedieftè débet poteftatibus fub-limioribus, quæ nam funt illç pote-ftates ftiblimiorcs.Quod cùm confti terit^quæram adhuc ab iftis,quo or-dinc dilpofitæ,aut quo giaduum di-feriminepoteftatesiftæ inter le fint Duæ pofe ordinatæ.Necvcrô dubium eft^cùm dates tan- conftcmus cx auimo amp;nbsp;corpore, qn tùm funt, poteftates quoq; diuinitùs vtrinque fint nobis datæ, quarum altera cor-pus,animum tucatur altera. Qu onia veto in homine præter animum atq; corpus nihil eft tertium, vnde exret homo:neq,poteftasctiamin homine tucdo,præter has duas, vlla reqni. ritur tertia.Porrô,quis ncgauerit?a-niraoshominumperlàcerdotes cu-rari,eorum aût corpora reges tueri?

in hos(^; vfus gladios illos duos ho-minum vitæ eiïè datos,quos fàtis cf-fè regno fuo adminiftrando Chriftus apud Lucam definit? Quanta autem cum audoritate hæ duç fint in Eccle fia poteftates,Chriftus ipfè excmplo nos docet fuo, qui amp;nbsp;Caiapham fa-cerdotem,amp; Pilatum præfideni, mo riendo pro nobis fine vlla exceptio-ne agnouit.Sed cùm conftet duas efO“« fe poteftates in hominum vita, feire ex Stâcaro, atq; ex eius paribi» aueo, vrravtripræftet: nam neutram præ-Itare alteri,nefas eft dicere.Etem na-tura,tametfi quicquidgenuit,pcrfe-dum elfe in fuo genere voluit: tamé nunq, res duas générât ita çquè per-feôlas,quinin eodem genere altéra præftet alteri : quemadmodum in po teftatibusipfisviderclicet. Quauis cnim Deus, ac mater (vt itadicam) rerum omnium natura,in tuédoho-minehas poteftates duas copulaue-rit :ita,vt altera abfq, altera ad côfcr-

JTANIUAI OMCHOVli uandos homines non latis habeatfir mitatis, tarnen miikum re ipfa inter lediftant illæ poteftates: longequc fiint diuerfç,atq; fèiûdç auâoritate, gradii,loco,pódere. Quâta ehi auólo Potefta« ritatePontificialé poteftatem prædi fpirituaiii tamefîearbitramur,quam Deus ore pnnceps. fyo diuino inftituit? cum tarnen cæ-tcras poteftates humano operc, amp;nbsp;quafi artificio alieno i n ftitu er it. Ac veluticùmhæcvniuerfà,atq; omnia Deuscrearet,amp;generaret,in cæreris rebus inanimatis, atq; mutis fingen-dis, creandisq;, edicit illo modo edi-•en.t. lt;ka:Germinet terra herbam virente, Fiant luminaria, Producant aquæ re ptile amp;nbsp;volatilc,Producat terra ruiné ta, amp;nbsp;reptilia, «amp; beftias terræ. At cu ad hominis creationem efi: ventum, conuerfa oratione ipfedicit: Facia-mus hominem ad imaginem,amp; fimi-litudinem noftram,amp;profit pilcibus maris,amp; volarilibus cæli,amp; bcftijs,v-niuerfîcque terræ, omniquereptili.

ira proximè homo creams eft à Deo cçtera veróinanimata atq; muta ope re à Dco effeda, atq; édita funt alie no. Ad que modû hçduç poteftatcsà Deo créant. Nâ cùm Saulûrcgé créa Rfgijcr?».' ri Deus iubet,hæc de illo creando Sa î“’*“ mueli mâdat:Hacip{àhoraquæn.ûc cftjCras mittam virum ad te, de terra Beniamin :amp; vogues eum dueem fu-Îgt;er populum meum Ifiael. îtemq; il ud, in Dauidead eundem Samuelé ait Deus:Surge,amp;vngeeum:ip{èeft enim.Non tibi hîc cicari videntur re ges peræquè,vt res tcrrcftrcs,in qui-bua creandis ille audiebantur voces, Fiat,germinct,producat? At cùm ad creatio fa creationem fâcerdotis ert ventum, cerdoti«. j mox conuerfàfitcreatio: Ipfummet enim os Dei per fè fàcerdotem cre-at:neque in illo creando, vlli us alte-riusvritur opéra. Ait enim ipfèmec adNoah, Fac arcam:ad Abraham, offer: ad Molèn, imola. quod i-dem eft,acfîdiceret,{àcerdotiofun-gitor,

s T A N I s t A I OmCHOVII gitor,vel efto facerdos. Scd hæc vete ra,veniamusad noftra : Chriftus le-fus,Deus,amp;dominusnofter,ineuo ' candis (acerdotibus ad Apoftolicum I munuSjhacvoceipfemet vtitur: Se- ! quere mc.Nequcvero cum eis,quos nbsp;I

cuocabat,peralios, quod quidefa- ' citin regibus,fed ipfe poteflatcfua communicabat.Nâipfèmet potefta-tem illis eijeiendi dæmonia, amp;nbsp;fgro-tos curandi attribuit : i pfe claues de-dit,ipfe cófecrauit, ipfe prædicatutn cosmifit. Poftremo ipfe illis vniuer-fiim humanum genus fine exceptio-nefubiecit, atq;ault;5horitaté ipfbrum apudomnes imperatorcs,atq; reges plebesq; prçmio, acpœna fànciuir. ait em, C^i crediderit, id cft,vobis, amp;nbsp;baptizatus fuerit,id eft,à vobis, fàl uus erit. Qui autein non crediderit, id eft vobis, neq; baptizatus fuerir,à j, vobis, condénabitur. Horribilis ora tio,quam horreant,amp; reformidét rege?,atq; Tyranni omneSjijs inprimis, qui

(juihçreticorum fuafu fegregant Icfc, ac Ciccrdotibus fe anteponunt. Ergo Rex per l^omincrn fit, làcerdos auté proximcnafcitur exipfb Deo: tan-tumq;hicpræftatrégi,quantumere- Smpri âushomo prrfiat animanti ad pa-ftum abieôlæ.Eteniin,vt homo imago Dcieftnta làcerdosimagoChri-fti ch : amp;nbsp;vt homo tuetur terras,ita fà-cerdos tuetur reges, corporatarum return cuftodes. Et vt làcerdos inte-rioris hominis tutor,ita Rexextcrio-ris eft defcnlbr.EtjVt infinitâ in pau-caconferam,ficrcseft; Quantû Deus prçftat fàcerdoti,tantum làcerdos præftatregi. lam fi caufiim, ortumq-vtriufq; gladij confideres,Pontificia-lem gladium ad rcconciliationis mi-niftcrium exequcndum, rcgalcm aût ad fècefiîonem populi coercendam, ab iplb dcofabricatas cfie dices. Na ab Abel iufto, ad Samuclcm vrq;,nul lus fuerat Rex in Dei populo. Viue-“ bant omnes làcerdotibus,hoc eft,ipfi

DcOjfubiedi. At cum facerdotale regn urn IfracI cótempfiiTet, 8c ad mo-rem gentium barbarorum regé à Samuele flagitafîctj audi quid Samueli dicat Deus:Audivocépopuliin om nib'is,quæ lolt;|uunturtibi.Noncm tQabiecerunt, lcd me, ne regnem fu-per eos, pro qua ïànè ratione Samu elacerrimè popuîum ilium reprché iReg.’i. dit. Inuocabo inquitjdominuirij amp;nbsp;dabit voces,amp; pluuias,5c fcietis,amp; vi debitis, quia grande malum feceritis vobis in confpeftUjdomini,potentes caur^in- fuper VOS regem.Hiiic planum eft,fè celTionem populi à Ciccrdote, id aût eft ab ipfo Deo , regum conftitu-endorum cauûmfuifle, vtetiamle-gum, quas propter tranlgrefTores h tas efle Paulus lcribit. Neque verô malum eft efle, vt legem, ita quo-queregem: fed illud ipfum malum cft, quod à rege, arque loge in no-bis eft vindicandû,nempeiplà impie tas, atquelcelus,ad quæ naturaliter feri-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C H I M Æ R A* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pS

ferimur proni : qux nifi amore iu-ftitiæ, quod làccrdotis inftindufit, ex hominum aniniis radicitùs tol-lunturatque cxtrahûrur, præftô ad-fit rcx armatiis cuin gladio ncccfïè cdjqui pœnarummctu homines ab his raalis refrcnct : amp;nbsp;fiib ficerdo-tiSj hoceft, fiib Dci potcftatem gladio fuo redigat, aliter falua hominum vira non erit» Cùm itaque^^^L^“* reconciliatio hominis cumDco ia-^egu * cerdotis procréant, regesauremip-fos hominum fèceflîo feccrit : tan-to facerdos præftat régi, quanto reconciliatio præftat feceflîoni. Qui quidem rcx diuinitùs eô datus eh^ vti iam diximus, ne homines vi natu ræ amp;nbsp;mgenij mobilis clati, contem-pto fàccrdote fümmo, fècedant ab Ecclefia, ficerdotibus deife-cernant. Ac vetcrcs illi, admo-ouobus dùm antiqui vtramquc porefta- lummjri-tem fpeculati ,duobiis luminaribus, quibus illuminatur rerraruin orbis,

ITANISLAI ORiCHOVXl has duas poteftatesaihmulabant: So li videlicet,fàcerdoteni : Lunæverô^ regem æquiparantcs.Idq;iure amp;r me ritô:vtcnim Soldiei, itafàcerdos hu manæ præliicet menti.Et vt Luna p-efl: nodijita Rex prçeft corpori, q» ha bemuscuminmemis commune. Et vt Solis radijs incenlà illuftratur Ln-na,ita Pontiflei ali fulgore rcgalis illu minaïur poteftas.Deniq;,vt Luna,ni fiaduerfum intueaturSolcm,oblcu-ra,amp; cæca fit :ita regalis poteftas, ni-ß Geerdotem refpiciat,euanefcit, can doremqjp.ium amittit. Cuiusreiexemplum Regibus, vtile in vtranque partem,proponitur in Saulo rcge:q, quandiu Samucli facerdoti parebat, quandiuillius diôto av.dicns erar,ta diu externorum be]lorum,hoftium-queviétorfuit. Dequo illudeftin li iReg.14. brisRegum cl ogi um : Sju! con/irmjforfg no Cuper lfrjfl,pu^nabât per cirruitumaduerfut inimico! eiustcontrd Moib, crßlios Anton, et E» dom,cr rfgfîSoamp;4,cz Philijiaos,c^ quocuncj; fe

uerttrit.fu^eribit.zTc.^z poftquam ille faccrdotem præ fè pro nihilo duxit,il liu s^; iuflà contempfit,protinus abie âuseftàDeo, neampliùs rcxeflet. ira is, dum le à làccrdorc fegrcgat, amp;nbsp;dum iplè fibi in agêdo audor eft, eo-dcm momento amp;nbsp;regno exuitur, amp;nbsp;Ipiritu Dei deftituitur. Dequoillud horribile documentum rcgibus cx-tatperlcriptum:S FIRIT V S autem « R^ê’*** domini receflît à Saul, amp;nbsp;exagirabat eum Ipiritus nequam à Domino. En Lunaauerfà à Sole repente deficit, câdoremq; amittit.En ouis,ablq; pa-ftore périt; en ex fummo rege evefti gio mancipium fit Sathanæ. Quo ex Sacerdos cmplo anteoculos pofito, quis ncga ucritvcrum elle id, quod nos fuprà j'or Reg« diximus,làcerdctem regc præfiantio rem efle, Auôtoritatc, Dei cnim créa tura eft:Gr3du3prGximus enim Deo eft:Loco,auólor enim regiseft: Pon dere,altcr enim Deus regie cdfîtaris illeeft.Iam fi dansacC!pientc(Chri-

fto tefte)beatior,potiorc[uce(},quo-modo làccrdos rege antiquior non erir, cùm nihil rex iàccrdoti defuo addatmunus: contra vero isipferex nihil habeat, quod non lâcerdoti référât acceptum? Quamobrem qui re gern anteponitfacerdoti, isantepo-nit creaturam,crcatori:oucm pallo-ri:filiumjpatri:poftremo, hominem Deo ipfijCui ßcerdos pro manu eft: quagladiumdefuo altari promptû, in manum régi Deus tradit,vtcoip-fo rexaltare Dcidefendat: neque pa tiatur contra hoc ipfum altarc, vnde gladium fumit, aliud altare erigi ad-^-Rejt eufto! uerfum. Ex qua ratione fitis con-aitaris. Qjt, regem nihil aliud efte, ni fi defen fbrem armatum, euftodemque alra-ris:Hoceft,fàcrorû,rcligionum,ccre moniarûq; oîm,fàcerdotis manu diui nitùsconftitutum, ob id,vt fi quis ip fum hoc altare violare^îgat,pft() adfit vindex cü gladio rex q aduerfàriû ho ftçmq; hui» altaris fçriat amp;nbsp;repellat.

Hie ordo Rex inuióle ham duaru po teftatu eft inter ipfas,quê oi dinê qui turbat_,aut|)uertit, ordinarioni Dei aperte refiftir:regio gladio jpptereà feriedy, Q^od luce pala facit Sracar, cui paru vifum fuitjContra ordinatio Dei iefgt;. nc Dei Re^e facerdoti, hoc eft, gla-ft‘f-diu altari anteponcre, nifi etiâ fubie-tibi nobilitarijhngularc fuû attri-buiftètgladiû,gladio tuo aduerftim; Hæretico-q cùm ex altari àïàcerdote deprópt» no fit,no eft à Deo hie gladius terti»: neq; locum inter duos Chri gladios, fublimioresq, ab illo inftitutas pote-ftates,habetv]lum:fi'd extra ordine, imnio contra ipfum ordinem, à diabolo fumptus, per hæreticos in tuo regno diftringitur crucntus,vt eo for tiorvtatur,vt vis religionibus, legi-bus,atq;moribus3fFeratur:vt fangui neciuili Polonia rcpleaf : vt dadius tuus regius hoc ipfo gladio hçbçtef, PoftremOjVt vis hçcoinnis.poteftaf-4ueregahs,quam fumpfiftide Potifi

STANISLAI ORICHOVII çiali manUjCripiatur tibi,extorquea-turq; dc inanibus,extinguatur ac deleatur. Hic lènfus eft, hæc mens hu-ius Scancarani gladij Rexinuidc; tuum latus mucro ille pctit,qucm tu in Rempub. tuam, iam diftriólfi primo quoq; tempore nifi retundiSj amp;nbsp;nifi ilium à iugulis noftris reijcis,om ncs fublimiores poteftatcs in Polonia hie gladius peruertct,maieftatem tuam minuet : amp;nbsp;hanc corona, qux tibi, capitiqjtuo Pontificiali manu eft impofita, conuellct, ac labcfada-bit. vtillam in Græcia olim,nuper ycro in Germania,atqj in Anglia labc faâ:auit,totamq; conuulfit.Scd vt hu ills Stancarani gladi) aciem omnibus rcgniSjtegibusqj çqualiter horribilé, amp;nbsp;formidolollim commodiusanteo çulos maieftatis tuæ,regniq; tui pro-ponam, vt excclfitati tuæ à Metropo litano diadema fueritimpofitu, de-iponflrandum paucis prius eft.

A CCipcCoronam rcgni,quae licet ab MetropoH -*xindignis,Epifcoporum manibus capi tituoiinponitur,In nomine Patrisamp;Fili) amp;nbsp;Spiritus fanâri.Quam fanctitâtis glo riam,amp; honorem,amp; opus fortitudinis in-tclligas fignificari.amp; perhancte partici-pem fieri minifterij noftrinon ignores. Ita.vt ficut nos in interioribus paftores,rc éioresq; animarum jnte]ligimur:ita,amp; tu contra omnes aduerfitates Ecclefiæ Chri« fti dcfcnfor adfiftas,rcgniq; tibi à Deo da* ti,amp; pcrofficium noftrç bencdiftionis in vice Apoftolorum, omniumq; fanftoru regimini tuo cômifsi,vtilis executor,per» fpicuufqueregnatorfemperappareas: vt inter gloriofosathletas, virtutù gemmis ornatus,amp;prçmio fcmpitcrnçfelicitatis coronatus, cum Redemptore, amp;nbsp;Saluato» renoftroIESV CHrifto,cuiusnomévi» cemcjuc gertare crederis, fine fine glorie» ris.Qui viuir,amp; imperat Deus, cum Pâtre, amp;nbsp;Spiritu fanâoin feculafeculorûi Amé.

NVNC iam galeatusminirter REXaJ Dei cs.nuncad Chriftum, fpinis co- chnitei» ronatum regem, propius ades,eu no folùm vndus, verùm ctiam illius in-

il ftarcoronatuSjRex in Polonia corn-pareas.Quælànè Regalisgalea, re-dimita cruce,a Mctropolitano capi-tituo Nomine Qndæ Trinitatis id-eo imponitur, vt illud nomen,quod eftfupraomne nomen,contra eins nominishoftes,hac armaturadefen-Gaieaind* das. Infignis cR hæc galea Sigil-munde Aagufte ?.cx,amp; cono fuo ter ribilis rais, tuorumq; hofdbas, qaæ in tuo ßcrato,amp; Ecclefiæ Chrilli di-catocapitc, illis eximijs virtutibus, quafi gemmarum fulgétibus globis, illuminatur,Sanditatc,Honore,For Sanftitas. titudinc. Quidporrôcft làmRirasa-liud,quàm IcientiaDcum colendi? Honor. Quid honor,quàm perpctuæ virtu-r Fortitudo tispræmium?Quidforritudo, quàm stâcarho- virtus prcpugnans pro æquitatc?At ïonuelbt”ornamcnra honoris, ■ regalisquc præftantiæ, hæc Chimæ-ra Mâtuana inuadat, caudaq, verrat, ac dcpalcat omnia?iubet cnim Stan-car Canombus tibi diçatis,vt Papa, cæto-

cæterosq; facerdotts publicos, tan^ idololatrasaucrfcic:t]uod non cfta-liudjoifi vt particeps pro eo, ac es jp-fefTnSjininiilerij Pontilkialis ne h’s. Mandat idem,vt regnum Papæ dclc-raSjhoccl^jVt honore regio carcas, à ' Papa feiunótus, qui Sexingentjs ab hincannismaioribusnoftris ius co-ronandorum regum dedit; amp;obcæ-dcm fadamJ qua Staniflaus Cracoui enfis Epifcopus'à Boleflao rege eft occifuSjintcrceptum idem ius Polo-nisabintegroreftituit. lam fortitu-dim tuxineildé Canonibus, quaras infidias hie ftruit?qui te a Papa,tanq à Samuele fum mo faccrdote per falla cias (cgregat : amp;nbsp;in Saulum impiu im bellem,ac timidum regem mutât, vt nullum opus efficere,nullum munus officij regij cxeqni poflis, fpiritu for-titudinis in leceflione caftus. Sed ani maduertehuius monftri fallend! a-Stäcar per ftutias. Hohem cnim Stancar cerdotibus idololatriæ nomine pro- tu, fcfliiSj

JTANISIAI ORICHOVII fcflus,ad honorem tuum regium fen hm obrepfit, ac lau ream illam maio-rum noftrorü magnitudinis animi, amp;fortitudinis præmium lèmpcr viré tem,atq;in tuo genere maxime mfi-gnem,adeundcm modum depafcif; quo in Oriente,atq; in Occidétc hçc eadem laurea apud alias genres,ab he reticiseft depafta. Velim veroRcx magnanime,vt à teipfb, atq; à tuo rc gno amplilïimo,latiflîmoq; paulilper animum abducas, amp;nbsp;ipfum orbe tcr-rarum animo,amp;cogitatione percur-ras: nullum regnum ofFendes, quod ]foecie,atq; vfurpatione pietaris,hærc ns non vaftauerit,aFflixerir,pcrdide-ritquc. Prima ab Oriente occurret ti bi Græcia, fabularum (vt ante dixi) hæreticorumq; mater: vndc extitit Arrius,hoftis ferus amp;immanis Ecclc hæ: qui Papam Romanum primus a pud Grecos idololatriç reü fecir,qua fî isCôfubftâtialitatis jpfcflîone tres deos pro vno Deo coleret.Et cü mo bilis

bills Grçcia,vcrfiitiflimi hominis arte ab auàoritate Papç dilcefliflet^in-finitas fèôlas ex Arrianafèéla genera uit, à quibus vaftata, vcxataq, amp;nbsp;nome,amp; ornaméta impcrij amiîit.Tra-fi nunc Occidcntein vcrfus, amp;nbsp;Ger-maniam afpice, quæ plaufibiü oratio Germania ne Lutheri, primôcontra indulgent! as,deinde contra iutisdiólioncm Poti ficialem cxcitata, vfque ad Smacal-dicamconiurationem produâafuit: tantumq; fimulatio ilia, fpeciesq; Lu theranæpietatis apud Germanos va luit, vt nifi Deus iple iraperij Romani cuftos, repugnantibus (vtitadi cam)fatis,Carolum Iinperatorcm fer ualTet, in tarn exitiofa coniuratione Imperator! Romano fucratpercun-dum.Sed tamco amp;difputatio Philip pi Melanchthonis de iure gladij, cui» audoritatein Canonibus nitifStan car,fugitiuorum bellum aduerfus iu-ftos dominos conflauerat. Quo hello Germania fuis penè conuulla fedi bus.

' STANISLAI ORiCHOVit bus,nô procul abcrat ab interirUjOC-Angiiæin. cafuq; impci'ij.Quid Ang!ia?cùin il-tcntus. ji primo Lutherans pcftê Martinus

Bucerus; deinde Zuinglianâ Petrus Martyr inhalaflct, non Eillæ pietatis imagine ftirpem^veterum Angliç re- , gum è regno fuo euulfit?nô ornamé ta regij honoris,coronam, ac feeptru amint?quæ co fiaru nunc eft, vt non ampliusgens ilia regnum,lcd confu- j Boemiæ- fio apcrta fit,atq; dicatur. Mitto Boê , miam,quam ctiam nunc Icclcre hæ-reticorum videmus laceratam. Tantum valet hærcfis ad regnorum pc-ftem, vt nullum regnum fit, in quo hrrefi aliquid eft loci, quod non la-batur,ruatq;funditùs/quæ exempla documento nobis fint,vt hærcfcs fu- j giamuSjCasq; ex Polonia extermine-Stâcari hx mus priùs,q tcgnum, regniq; coro-refes fuggt;- nâ amittamus.Et cùm cæteras fcôtas ' endx. ftudiosè vitare dcbemus,tum Stanca ranâmaxime, quæ veluti Chimæra, Draconibaà tergo fuccinda,atq; mul tis

tis feriSjamp; immanibus bclluiscomi-tara,oés,q vfpiam vigucrunt hçfefcs, ex toto orbe tcrraruni collegit,amp; cas in Polonia introduxit, totaq; Sarnia tiadilfipauit.Cuiidem propofitu eft quod amp;nbsp;vcteribus/ccentibusq; hxre ticiSjVt ne in Polonia faccrdcs, neue rex vllus cflet,qui more maiorum,in opninecoftituta rep. noftra iufte-Sc legitime impcrarct. Aduerfus qucin rcgnituihofteinjaut hoc remedium cftfolum,quodtibi paritcrq,cQ fee-prroaMcfropolirano dar, aut fi ne hoc quidé contra hanc pcrnicioGnij cxirialcq; Chimæram nobis jpfucrit, profeiftô nulla medicina inueniripo teritjqua regnum tuum fanetur.

ACcipevirgamvirtutis atque veritat Metropoll tis,qua intelligas te obnoxium miil= tanus.

cere pios.terrere reprobos,errantes viam docere, lapfis manum porrigerc, difper. derefupcrbosamp;’releuarehumiles: amp;nbsp;apc riattibioftiü lESVS CHRISTVS domi-

dominus noller.qui de femetipfo ait;EgO fumoftium, permeuquisintroierit, fab uabitur: qui eft clauis Dauid, amp;nbsp;fccptrum domus Ifrachqui apefir, amp;nbsp;ncmo clauditï claudit,amp; nemo aptrit.fitquc tibi auctor, ouieduxit vindtum dedomo careens,fe dentem in tenebris, amp;nbsp;vmbra mortis,amp; in omnibus fcqui merearis eum,de quo Da» uid propheta cecinit:Sedes tua Deus in fe culum feculi, virga æquitatis,virga regni tui.,Et imitando ipfumdlligas iuftitiam, amp;nbsp;odio habeas iniquitaté: quiaproptera eà vnxitteDeus, Dcustuus,ad exemplu illius,quem antefccula vnxerat oico exul tationis præ participibus fuis,lES VM CHRIS rVM,dominum noftrum,qui cû eoviuit,amp; régnât Deus in fccula feculo» rnm. A JVl EN.

officiurn,atq;munus,vteius Sceptri quot;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;illiampliftïmivideantUrcfTcfruótus,

difperdcrefuperbos, amp;nbsp;releuare hu-miles. Sed tarnen hoe Sccpmim nee virebit,nccflorebit, nccfruótusedct Sdot? vnquam, nifi regibus Aarótis,Samu fegregatus elisucporrigatur, ac tradaturmanu.

Nam vt fccptrum, fîue virga, quam-uis arida ilia, præter esteras virgas in iolius Aarontis ante Mofen effloruit manu: fie in eorum regum manibus regale lèeptrum lemper floret tantû, qui in lâcerdotis fiitnmi fiintfide: à quoraox quàmfè reges auerrennt, arclcit illorûlceptrumjac viriditaté fuam amittit. E veftigio enim peruer fî,acpræpofl:eri reges euadunt. Terrent pios,mulcentirnpios.Errant eu errantibnsjlabunturcumlapfis: Dif perduntureum fuperbis, aduerfànt humilibus:amp;,vt in pauca conferam, virgines redduntur ill æ fatuæ,quçex tindis lampadibus à ianua eæleftis rc gnirepelluntur.Ac révéra reges,qui îelè à fîdefummilàcerdotisfegrcgât, nil nifi fatuæ virgines funt: carent e-nini fide,caret fuoriim chari rate,nul la fpes bona prælucet illis in pofterû: diurno ac noéturno torquentur mc-tu, ardent libidine, dum in perdiris regnis conlcientia illoscrnenrar,ac' O perfi-

JTANISLAI OMCMOVII pcrfidia lacerat: quorum etiani regfl, propterea fxpc cxitialcs hunt exirus, ciirn nulla certa,llabilic[; cü fibi fubic dis coniungunturfide : idc^jureac meritó.EtenimreXjfuum quifpernit fuperiorcm,dignus non ctl,cui obe-diat inferior. Qui ergo Rcx rede, amp;nbsp;ordine regnare volet, Sceptrum por redum Pontificiali manu renebit,iu ftitiam colet, lioc eft, eum làcerdoté verebi t u r ,ve n erabi t ur q, : atq, eius au doritate niterur,a quo hæc tanta or-namcta dignitatis, atq; potcftatis ac-cepit.Ncq;cnimaliud eft iuftitia,^ aftedio animijfuum cuiq; tribués:amp; focictate cóiundionis humanæ mu-nificè,amp;æquè tués. Cùm ergo facer dos iUcfùmmus fùcccdat apud nos in Chrifti locû,quomodo reges iHi Him mè iniufti non erunr,apud quos, tan quant apud filios, hic fàcerdos paren tisgrauitatem non obtinebit? Neq; enim fuum tribuentei,cuioîafum-ma débet: fôcietaté etiam côiundio nis

nîs humanæ dirimêtjdum ab eius au doritate difcedunt, cui foli mandatum etiam de regibus illud cft,Pdf« lt;g’»oimroï.Quamobicm,vr reges bcnè acbeatè rcgnét,iiiftifîiitneccHèeft: îdautem eft,Iusvnicuique tribuant pro dignîtare cuiusq;. Inprîmis autê fummo ûcerdoti, à quoautorantuf àtq; inregalilblio collocantur infra fcriptis verbis.

STA,amp;retineamodô locutntibià dclegatum,per aiiôïcnratem omnipo» tentisDci, amp;nbsp;perpræfentem traditioncm noftram,omnium fcilicet Epifcopörum, casterorumque Dei feruorum.ac quanto cletûfacris altaribiis propinquioré pro« fpicistâtitô ei potentiorem, in locis con-gruis honoré impendcrc memincrisqua« tenus Mediator Dei, amp;nbsp;höminum, te mc^ diatorécIeH,amp;plebis, în hocregni folio confirmat:amp;in regnum ætcrnumfccum regnarefaciat.ïES VS CHKISTVSj dominus nofter.Rcxregum, amp;nbsp;dominus

dominantium. Qui cum Pâtre, ÄC Spirit« fanóto viuit,amp;régnât Deus,per omnia ft* ulafeculorum. AMEN.

HIC eft ille altifliinus Regiæ maic-ftatis gradus in quo reges manibus Dei ad detenfionem Ecclefiæ collo-

SedesDa- cantur:quem fànègradum,ftdé Da-quot;“*• uid Gabriel angelus ^ud Lucam ap pellat.è qua Cede per lacerdotes, atq; reges Rex regum Chriftus Eccleftam

fuam gubernaCjeam^ue inter tot ca-Triafunt fns,totq; diftfiminarerum integram incoJumemq;Confcruat. Itaqjfutn-mus làcerdos cómunicanda ftde hac.

Deo ei delegatum regem iubet, hoc eft firmum amp;nbsp;ftabilem, amp;nbsp;conftante in tucdo regio munere,quod mada-tum traditione Pontificiali habet, rc gem iubet cfte. Deinde idé làcerdos haceadé traditiócregibsdemóftrat, Pontifîcialê gradû regali gradu altio rc efle in Ecclefia Dei.Siquidé ad aJ-

lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CHIMÆRA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;107

4; publie! oés cæterijpropius adfunr, quâipfiregeSjinaperatoresq;. Poftre mô idem facerdos docetjin Chrifha-no regno regé aliud non efle,nifi Mc diatoré cleri,amp; plebis.hoc cft, eô regem in Ecclefia efle, quo plebs 1cm-per inlblés, amp;nbsp;ad erroré pi ocliuis, in officio,regalis gladij contincaf metu, ne ab Ecclefia defîciat, amp;àveritate delcilcat : fed vt fubieôla làccrdoû fummo audoritaté regis fcquatur,ad vitâ Ibbrièjiuftè, pieq, degédâ in hoc leculo,cômunione iuris, «Sefocietate vtilitatis inter le coniûda. Idcirco e-tiâ collocato in regali lôlio rcge,mox ilia faufta Metropolitan! huic regno Faufta »•

I fublècuta eft precatio: Firnteturmani/(^gt;^matiQ. exAltetur dexterd tuA,iu!îiti.', et iudiciutn fgt;rlt;e{gt;drdtio fedistu^. Ex qua Qnè corona-tionis precatione folenni liquet,re-«ft. gé ita man ü elfe ßcerdotis, vt ßcer-dos manus eft Chrifti.firmat cm hoe loco,amp; quafi créât facerdos regis ma

ij nû,amp; vt exalter man us hçc,iiiftitia4; 'I j4«rdo$. amp;iudiciocluceatinfèdchacipfàDa i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uidjVOta facit optât fupplex. vndc

apparet i ta ^æqua jpportiôe facerdo ' côparafur té cû rcgc côparari,vt Chrs cû fàcer-faterdos côparaf.Vt em faccrdos auulfùs CIA K?se» nbsp;nbsp;ChfOjius,nomc^; facerdotis amit-

tit:itarexfègregatus àQcerdote, nihil retinet de veri regis lege.Cùm em vniuerfus Chrianorum cœtus vnum quoddâfubcapiteChfo fit corpus, in quoineft corvnû,amp; aîavna:vidéc mihi in corpore hoc, Chriani reges jpmanibwcfieifacerdotes aût ineo-dé corpore oculorû inftar efle.vt em nifi oculus videat, pmonftrer(^;,quQ fc manus recipiat,ccrta nô fit,quâin parte vergat,aut quo modo furfum, verfuSjVtroq, palpiter: fie reges, nifi præluccnte,ac præmonftrante fàcer-dotc,quô,autvndè,quomodüuein-ftituat opus fuû rcgium,illudqj per-ficiant amp;nbsp;abfbluant,nô vident:fed iq QÏbusdçcretis,aôl:is,fçntcntijs,atquc

oonfultisfuisfluéluant : non genres illis habent fidC\non procereSjatquc optjmates regni pace fub illis agitât/ vtiralàcerdote,qii3fi paren te perpe-tuoorbatus rcx^facilcincurrat in q-dium,ofFenfionc(5|;popuIi,vndc po-fteà exiftunt lêdiriones in regnis inlà nabiles. vtergo inChrifti corpore, fub capire Chrifto, omnia Hnt apta, corpus amp;nbsp;inter leconuenientia membra,in chrirti cô expledoluo munere,vtaturlacerdos rege, manu :amp; rex vicidîm fàccrdo té vt oculum fèquaturfutim. amp;: vtad banc côiundioné,amp; ad naruralé cô-munitaté tuédâ elfe natos reges,atq; làcerdores fciamus,in làcrificio publi CO fummus ficerdos de viuo ac veto Icfîi Chri corpore cü regecoronato, amp;nbsp;in lède regali iâcollocato cômuni catzquôhac comuniqediuini facra-menti làcerdos ille regem doccatjCcr tolt;^; illi perfuadcat,rcgû atq; lacerdo tûjVnû amp;nbsp;eundera Chriüû caput ef-le,amp; vtrofq; ad pdicationé Euâgelij,

STANISLAI O K 1C H O nI atque ad propagationem Ecclefias di uinitùs inditutos eflè. id quod haç folenni precationedeclaratur, quam adfcribam. eftenim diuina,amp; digna,quat in auribusregura femper habitée.

EVS,quiadprædicandû ærcn Metropoll ni regni Euâgelium Romanû tanut. imperium præparafti,prçtcnde famulo tuo SIGISMVNDO

AVGVSTO REGI noftro.armacxle-ftia.vt pax Ecclefiæ nulla turbetur tempe ftatcbellorum: Per Dominum noftrum lefum Chriftum,amp;c.

Hæc eft extrema manus, quç di Finis Re-uinitùsinchoato,atq; abfoluto régi S'i à fummo (acerdote impoiiitur,cuius ilia fumma cft,vt Ecclefia in tutela amp;nbsp;prçfidio regum armatorû pofitajnul la tempeftate bellorum turbetur. Ac re veraimperium Romanum dele-ôtum à Deo cft,ad prædicandum E-uangelium cælcftis regni,quo impe-rio omnes Chridiani reges compre-

STANiSLAI ORICHOVII henduntur. Nam quo tempore vni* uerfus terrarum orbis in poveftate ac ditionc Romana continebatur, di-mi/ïîtumerant fortunati pifcatores illijcircum omnes cæliplagas, ad di- ' uulgandumjprçdicandumq; Euange lium,Domino coopcrante,vt fcribit Marcus,amp;{èrmonem confirmante, fcquentibus fignis.Nec alio nomine diuulgati Euangelij tu apptllabatur fides, quàm fidci R omanæ nomine, de quo præclarèfcriptum cft illud ad Romanos à Paulo, PRImùmqui-dé,gratias ago Deo meo, per Icnim Chriftum,pro omnibus vobis : quia fidesveftraannunciaturin vniucrib mundo,amp;c.Tanra exiftimatio,audio ritasq; vnius vrbis Apoltolicis tepo-ribus fuit,vt ea fides,fine qua impof-fibile eft placerc Deo,Roraanæ vrbis nomine vulgôeflètinfignis. Idq^ad^ cô,vtfiquiscxlacobotum quxfijf-lèt,quam fidem Hicrofolymitanos doceretiReipondiflct fine dubio,Ro manam

manam fidcm fe Hierofolymam do-cere ädern rcfpódiflet in Achaia, An dreasän Afiajoannesän IndiajTho masän Perfide, ludas: in Æthiopia, Matthfusän Phrygia,Philippus: Po ftremo in Grçcia Paulus ideminrer-rogatusrelpondifTct. Quod ego fa-âumfuilïè reor,auótoritatevrbis, amp;nbsp;Petri.NamvtvrbisRomæ intergen tes vniuerfaSjita inter Chriftianos o-mnes,Petri nomen diuulgatiflîmum fuit.QuarCjVt Apoftoli communio-ne fidci,ac religionis focietate cö Pe trOjApoftolorum principe, fc cöiun dos elTe docerent genres,id quod e-tiä Paulus apud Galatas facit, amp;nbsp;flo-rentiflTimæjpotentiflîmæq; vrbis nomine, maiorem auéloritatc illorû ha beretprædicatio, fidem Romanafe tradere gcntibus,prçdicatores illi ro gati refpondebat:vt ita pietatis Chri ftianæ fumma, quæ tß primùm apud genres ab illis præfcrebatur, ad prin-çipem Petrum referrent, qin ca vibc audor.

»TANIS t AL ORICHOVII audor,amp; magifter crat pubiicæxcli-gionis:quæ vrbs omnibus gcntibus imperabatjSc quac caput mundi crat.

princeps atq; do fen» ampli minagentium,atq;nationum omni-«udo- nbsp;nbsp;nbsp;urn efle nunc defijtûmmô fi reóla le-

putemusvia,longèpulchrior, floten tior,potentiorq; vrbs illa nunc Petri fèdecft,qfueratolim Romuli ftirpe. Namregum,confulumq; Romano-rum temporibuSjRoma omni idolo-latriæ turpitudinefœdata fuit,q nüc fanguineagni abluta,noui luminis candore inter Ecclefias relucet,ac ful goreChriftiilluftriseft. Ita antiqui-tùsvrbs Roma fornicata cum cûdis regibus terrç,apcrtèipfi Diabolo pu dicitiam fubftraucrat:quæ nunc eic-do c ciuitatcSarhana,lànâitatcs om nes5amp; religiones cundis rcgibuster ræviciflim propinat.Spitituin enim fàndum Roma per Patriarchas, Me-tropolitaSjEpilcopos, paftores, atq; dodoreSjà Petri léde profedos/um

Vniucrfis Chriftifidelibus tommuni cat:abfqiquo,impurura,impudicûlt;^; cftjquicquid intra hominem, amp;c extra ilium eft.Iam, fi maieftatem ipÛ9 imperij fpedes,nunquam humilitas illa regalis,cófularifue, cum dignita-te vrbis prjefenti de amplitudincco-tendct.Nam cum duæ funt rcs, quai amplitudinem ciuitatu faciunt, nem pe imperij ipfi» fines atq; leges ,’quis negaueritvrbemRomam,Regö,Có rulum,CæGrumlt;^; fcculorum huma norum vniuerfitate potita nunqfuif fe?nam 8c Scythia b3rbara,magisRo mana exaudiuit, quam expertafuè-ratarma:Etvltima nunquam Roma nis fèruieratThule.Deniq; Romani Veteres intra Oceanioftium tantum imperium quærebant, nihil fiifpicati cfle extra hæc,quç adiré poteranr, v-niuerß. At Chrifto regcnouo na-Defcriptio to,mox vniuerfus cenfètur orbis, amp;nbsp;Ausuiü. inprouincias dclcribitur,additum-lt;^ue à Luca infigne illud verbum

j,,»TANÎSI,AI.ORICHOVtt eft,ns#a«i)c»wMÛii.quod verbum in çmni habitabili terra rite ponitur.Quod û lt;]uis ad imperium Romanum,quod tùmabAugiifto cenfêbatur référât, falfum erit.Nun^ em Auguftus Cx~ ïàr vniuerfas regiones habitabiles te-nuitûdcùm resipla,tum magna au-âoritate homines literati, amp;nbsp;Hiftori citeftifîcantur.Etquoniam nonpo-teft,telle Dho,lblui lcriptura, ilia delcrîptio habitabilisorbis,ad futu-râpropagationem Euangelij, non ad prælèntem,quitùm fubAuguftofue rat Romani imperij llatum, referéda cftzadquampropagationcm Euâge-lij refpedans Chriftus,ad fuos hçc di cit:ET ERITIS mihi telles in Hie-rulàlcm,amp;omni Iudæa,amp; Samaria, amp;vfqueadvltimumterræ, amp;c. Hue itaquerelpiciés IpiritusDei, quoim pullbre Lucas hæc Icribcbat, dclcri-ptioneilla Augulli, vniucrlàm terra nabitabilem comprehêdit : quôd ex illoimperio,quod certis tùm fini-bus

I quepatrummemoria multæ, non- '** nullænoftra, infulæin occanofunt repertæ, quæ nouus orbis appellan-tur, veteribus ctiam Geographis ig-notusûnquem nupervrbsRoma,au âorc Romano Petro,Colonias fuas niifit,ac nomini,imperioqi Romano adiunxit, vt iam huic ipfî Petro ma-gis,quàm Auguftoliceatgloriari, legibus Romanis vmuerfiim habitabi-lem orbem effe ita fubieôlum,vt quo fines, eôdem leges quoq; Romanæ pertineant. Nam Augufto Cæfàre le ges vrbis extra Italiam prolatæ, nuf-quam valebant. At nunc ijdem fines Romanarum legü, qui imperij funr, ita vrbs Roma ex facrario Sathane,fa rohu ora lt;fta eft oraculii commune terrarum cuium orbis ; V nde inftindu diuino,affl3tu- *'’’’**• q;funduntur oracuIaDeum riteco-lédi: hinc em peepta cdutur iuftc, ac fbbrie

Ibbrièviucndi: hinc pnrfidium vitaï bene, ac beate ttegédae aduerfus hae-rcfcspromirurrSinc multis obtun-dam,quicquid ex ilio Pctri loco dici tur,lex vitç eft,quam fcrt ücerdos is, qui non vni vrbi alicui, led commu-niorbis terræ oraculo prçpofirus pu tatur: cuius relponßivctuftatc nulla cuanelcuntrquibusin relponfisqc-quidfundatum eft,id fixuin ac ftabi-Ic eft.Contra verb quod in Petri Ro manirelponfo nonfundatur,idlem-Romanum per crroris vitio variatur. Quamob-iinperiiim rcm,meritó in hac precationefolen-Ruangelio ni Romanum imperium ad prædica-* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ tionem Euangelij dcicdum eße dici

tur,nó illud antiquü,amp; vêtus, quod oftio occani partem aliquam clau-ditur,led hoc nouum amp;nbsp;rcccns latif-fimum,ampliflimumq; : quod extra ipfum etiam oceanum propagatum aftris terminatur: quod non Romu-lum fratricidam,led Chriftum, Icrua torem fratrura fuorum,habet auólo-' rena;

rem. Iure igif ilia Aiigufti dclcnptio Apoftolica prædicatione prolarajam plihcataq;,RomanæEcclefiæ defini -tur nomme: quôd in vibc Roma ea Icmper viuat5vigearq; fidcs, quæ nû-quam variatur, nunquâ à prima ftir-pe fua dégénérât: ira ex ilia cclfâ Romana fede Petrus,gcnteSjmoribusq;Fides Pétri cultuel; differentes, communione ü- p«ennis J . . P . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itlvrbe ft)

dei inter le coniungit : nec vnqna pa-titur ilium vnum tenorem (vt aiunt) credendiin Deuin,in vrbe Romain-termitti. Quæ laus Romani Pétri,æ-qualis temporû Chrifti Dei cft. Nâ tt feme! cœpit, ita lèmper à fede Romana ranqua à fonte, ad hæc vR]; té-pora fides Petri perennis fluit. Quæ vtiq; laus hand feio an illi fit cû cæte-ris Apoftolis eômunis.Quçre Hiero folymitanos, nû fidcslèmel apud ip-fospdicata à lacobo ,irruptaadhuc maneat?eodé modo qre Afiâ, Phrygia, Macedoniam : poftremô, ne fin-gula commemorem quære Græcia^

STANÏSLAI ORtCBOŸIl num auólorum, magiftrorumq; fuo-lum ad hanc diem integram,atq; in-corruptâ rctineant ilia? genres hdc? ncgabunt cotaminatas q, fe elTe ha?-reticorum pcrfidiaconquært rur. Ac pcteltaliam, intcrrogaRomam ^nû aliavnquam vrbs ilia tentara fit Hue, prçter hanc,quam femel accepit à Pe tro? Negabit.'amp;aSimoncillo Gali-læo,vlq;ad hfic Pium Quartû Iralû, continua fèricfucccdentiûfibiinuicô Epiicoporum Romanorum^dcmon-ftrabitjlè eandcm nuric Pio I III.Pó-tifice tencrc Hdem : quam tcnuit o-liin Simonis Petri Pontificatu. Quod fi maieftas tua Icire vult, vndé FidfiRo- nam iftafitvniusvrbistanta,tairque nianç con incFcdibilis in fide Chrifii confiâria, ftantia vn Chridum domiiium,cófirman tem Simoni Petro: SIMO N,ccce Sarhanas cxpctiuit vos, vt cribraret, ficut triticu m : Ego autem rogaui pro te, vt non dcficiat fidcs tua:amp; tu ali-quando conuerfiis,confirmafratres tuos.

tuos. Cau/â igitur eius cÔftantiæ eft, Chrifti oratio pro Petri fide:vt ca(vi dclicct) fides,quam Simon Petrus iè meldocuit, femper inaneat in vrbe Roma:amp;vno quafi tenore nunq, inten upta flnat, ad fnpremü vfq; mun-didiein. At cùm idem Simon Petrus iubetiir fuos confirmarefratres, planum efi, à cxteris fratribus Petri extra vrbcm Romam prædicatam fidê, tanropere labafle,vt inde acerbiffimi hoftes, in ipfummct confirmatorcni Petrum, affiduè rednndent, vt longe acerbiiis amp;nbsp;olim amp;nbsp;nunc àfratribsve xeturPetrus,Q à Claudio, Caligula, afsidui irt Ncrone,Diocîetiano, Dccio, Iulia- i’^-tnun no: amp;: abalijs immanibus tyrannis, “°“'” olim vexatusfnerat.omnescnim ifti fugitiui,quibcllum Ecclefiæ Chrifti fàciunt,Romani Petri fratres fnerût, ex eodem Deo pâtre, Eeclefia ma-tregenerati. Nam vt veterespræter-mittâ illos homines impios, Arrios, MacedonioSjEutychctas, atq; Nello

STANIStAl ORlCHOVIt ras, ifti recentiores noibi Lutherus, Philippus,Zuinglius,Caluin% Bulin gcrus,Brcntius,Lylmaninus,Stacar, mitto alios : quid aliud funt, quam Petri, vel infidèles Fratres,vel filij dégénérés? qui à Romano Petro ba-ptizati,inftruâ:i,amp; ornati,non tantu à Petro pâtre accepta fubftâtia dilcef lèruntjin regionem longinquam:fed etiamopibus, amp;copijspaternisim-pium bcllum intulerunt fuo patri, vt eum de omni gradu honoris,ac digni tatis deturbentacdeijciant. Quatre enim ab his paulifper vbinam Fuerint baptizati? reFpondebuntin Papatu, hoccft in Pétri Pontificatu: deinde Euâgeliûvndenaôb,amp;quo audore illud Euâgeliû efie,fint edodi?refpö debunt, à Papatu. Quis enim que Ib alter iftos dégénérés filios ex a-qua, amp;: fpiritu Chriftianos genuir, nifi Papatus? Quishbrum hunclcri ptiim, Euangchum efTe eosdocuir, nifi Papatus? quis concilia, interprètes,

pretes,atque patres vcteres illis txhi buitj nifi papatus? Et tarnen papa-tus tantùm abeft, vt perinde ac de hominum eft vita meritus, laudetur, vt ab hæreticis etiam vituperetur : adeô, vtperfummum dedecus, hommes in papatu degentes, Papi^æ papjftarû ab iftis vocentur. In quo tarnen ip „omen, fb ftuporem hominum attende, qui papatum magnopere fèlaudare non intelligunt turn, ciim in papatu ho mines, inuidiolb nomine, amp;nbsp;infa-miæ fubieClo, contaminant. Vt c-nim Grammatifta, atque Sophifta apud Græcos in malis non elTet, nifi Grammaticus, atque Sophus eflêt in bonis: is enim Grammatifta Grç cisdicitur ,qui Grammaticum pro-fi-'fius, barbare loquitur:is veróSo-pliiftes,qui non veritatis, fèd oftéta-tionis,aut quæftus caufa philofbpha-tur: ita, fi Papifta probri, amp;crimi-niseft, Papat9,a quo papifta dicitur, laudi,ac decori dabitur : vt papifta iu

re vocetur is, qui in Papatu omne te • pus æratis impure, flagiriofè, impie-^ueviuitjcontràvcrô papatus,cafta, atq; pura, religiofaq; vitadefiniatur necefle eft: vt ira pofterius priori cô-ucniat. Ac per me quidem licet, cui-uis Papidas reprehcndere,non fecus quàm Grammatiftas literatis reprc-hcdcrc ius cft; id quod à nobis libris Papatu» etiam editis fepe cft faétum.Sed quæ fandifsi-^ tandcminuidiafucrit, vtobGrama-piû jiome. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Grammaticum : amp;nbsp;ob Sophi-

ftas,Sophû : itaobpapirtas,malèaii-dire Papatum,ad iàlutcm huniani ge neris diuinitùs in Ecclcfia compara-turn? Quem ft ex Ecclefia tollas, ni-hilo plus agas, quam fi des opcram, vt nullum in ciuitatc confulem, nullum in rcgno regem relinquas, qui præfit,ac multitudini moderet: quo ininùs plena inconftdcratifltmæ, ac dcmétiftîmç tcmcritaris,hærcticorû incirata furore, ruât,ac ferat pceps. Sed hic aftus hærcticorü cft ^gt;pri9,vt

cum reuera Eccicfiam oppugnent, verbotainenid feagcrc lèduló diïTi-mulent; tanta cftapud oinnes Eccle-fix religio,vt apud hoftcs quoq; cius landurn lït nomen.Quamobrcm hç rctici,nc omniü lcclcrariflïmi vidcan tur eHcjli Ecclefia? matri fuæ, à qua funt orti,b:llum aperte Eaciant, proprium nomen Ecclefiæ,alio proprio nomme cómutant. Nam pro Ecclefia,contra Papatum Ie btlligerare af-firmant,cùm ram Ecclefia,quàm pa-‘ parus eiuldem fint rationis nomina, amp;nbsp;ad populum Dei æqualitcr attinc-ant.fcd tarnen nomé Écclcfiæ eft illu ftiius,Papatus autemeft obfcurius. Nam hoe nomen nuper admodü ex contentione Lutherana natum eftj cùm alij Ie Papç,alij verb Lutheri,ftu diofieftè profitcretur: itat]- vtpapa-tum,id aut cft partes Papæ,non autc Ecclefia ipfam hæretici vidcantur pc tere,fubPapatus nomine, Ecclcfiam iplàraadoriuntur afturèàdemqucfa

STANISLAI ORICHOVII çiunt,quod faccret is, qui legé è regno exterminanSj regnum feconlèr-uare veile diceret. Quid enim Eccle-iia fïet?aut quæ ratio illius erit, Pa-patuexEcclefiaeuund?cùnicm Ec-clefia ciuitas fit quædam fupra mon-tem pofita, quomodo ciuitatis nomen habebtt,nullo proprio,aeperpe pum Pa- tuo prædita magiftratu.Igitur hære-ßa*Papatum ex Ecclefia dum tollût, “ Ecclefiç magiftratum tollunt:poftre mo ciuitatem Dei de monte illo ex-celfo deijciunt: Ita ifti dum fe videri Ecclefiæ patronos ftudent, hoftes illius deprehenduntureffe, perqüos idagitSathaUjVt Papatu deprçfidio Ecclefiæ dciçâOjfluâibus feditionû Ecclefiam Deiobruat: vnaq;cum ilia iuftitiani,pietatem,rcligionem,pu dorcm,pudicitiam,iura,leges,régna, imperia,cæterasq; oés fànftitates,^-bus comunis côtinet vita,extinguat, acdeleatapfum deniq, humanum ge nus vniuersû,madct,ac tradat orco.

Id ego quam verè fcribam, ex alioru exemplis liquet planiflîmè. Gés pul-chcrrim35florentiirimajatq; potentif fimaquondâfuitGræcia: exquaim milïîshærefibusSathan,Papam primo eiecitjpofteà reges expul it,deinde liberratem Græcis eripuit : Poftre mô Machometi,quouis orcofoedio-ri hoftijGræciam addixit:vnde,qua-fi ex aftriSjCÙm ea gens cum Sathana ima caderetfub tartara,iftis gradibus conuulfà fuis ledibus pcrijt.Non bas côueilitur caldem artes côtra Romanum iinpc fed«. rium,per Occidentis hæreticos Sa-than nûc vfurpat,vt Occidenté quo-queadconfimilem ruinam adducat?

Romæ effe fundatum, eius autem auditor Stancar libris editis, perfua-det tibi,vt multam falutem, amp;nbsp;Papa-tui amp;nbsp;Romæ dicas.Sit ergo ^fuafum id regibsjinprimisq; tibi maximo,po tentilfimo Rcgi,Papara nullum cfle, qui Simoni Petro in Pontificatu fuc P 5 cedat;

STANISLAI ORICHOVII cedar: Nullus etiam fit Archicpilco-pus Papæ fubiedus, ncq, Epilcopus Archiepifcopo, neq; presbyter Epi-fcopo:vt ita, quafi incifis in laccrdo-tio gradibus,ruin£ periculu lacerdo-tibus ftruat Sathâ.quæro, num in eo is acquiefcet?amp; co erit contentus?amp;: num nocendiiamfacietfinem?mini me oim.Nam mox (ublatis è ciuitate Dei lacerdotibus,ad vos reges, q ƒ-ximo loco eftis,trâfibit,ac vosincau-tos inter ofcitantes opprimer, euer-tetq;. Excitabit enim nobilcin ilium Melâchth- Grammaticum,Philippum Melâeh-thoné, P que vcftras regales vndio-nes reprehendet: ^pducet loanncm P*in«an. Pomcranû,quoaudoreprobabit, Ca tali neceifitate rcrum futurarü,vel ad fcrcndfqvclad patiendû hoîcs cogi, vt nihil iam fit vefiro regio cófilio a-pud homines loei. Quid cnim de eo délibéras,quod fieri vel no fieri om-nino eft ncccfte?iam ilia Ificbica cx-tuthtrus. cctra M.LuthcruSjimpulfore Satha-na

nacontendetjOullum etiacffc vfuiii regalisgladij.Nain neq^foris bellan-diii-ncontraTurcaseft,ncDeo rcû-ftamus ipfijQui nos perTurcas flagel lat.Ncq;domi maleHci, fcc’cratique regali gladio feriantur. leruiun enirn aibitrium eft, necefli täte cunóti regi-' mur:amp;tarn ad bene, quam ad male agendum externa vi,non etiam arbi-trio noftro impellimur. Si ergo iftis audoribus, Sacramento, vnguento, atq;gladio fpoliabuntur reges, quo erit rex? aut quis illius fueriv vfus?fi regalis vndio impia, iurifdidio faci-norola poteftas regum iniurioûin Dcûeft?Animaduertis Rex magna-fCû facer-nime,vtcumfacerdote,vnà Sathan regem per hæreticoseuertat:amp;,vtcû ftantefacerdotc,ftetRex: amp;cumca- fas:Salu« dente,pari ter cadat.Sed tarnen, ter- viw

I tium gradum ad interitum vt habeat Sathan difpolitum, auftulra paucis, Sublato enim ex Ecclelia ûiccrdote atq; rcge,tâq lupus oues abfq; pafto-ribus.

ribuSjfniferas inuadcr plebs. Mox c-Anabap- nim per Anabaptiftas, omnium rerü fine vlla exceptionccómunitatem in plebenijauidaalieni, introducit:otn nes videlicet homines conditione,iu rejdignitateefle pares: nihil effeqe/ priuatim alicuius in ære ût : non cfiè leruum^non dominû in regno quen quam,vel ilia Icriptura tefte.In dicb» Illis,non erat rex in Ilrael, led vnuf-quifq; quod bonû erat in oculis fuis faciebat. Qua len ten tia, q uafi flabel-lo, agitatis populis, quid aliud agit Sathan,quàmvt plebes cômirtat inter iplàs,vt dum de libcrtatc cum do minis pugnantjlibertatem amittant, tetramq; Icruitutem leruiant:an hoc HuRicanu cuiufmodi eflct, rufticano bello Get keiluiH. maniaexperta non eft? quoin bello milcra plebs,Sathanæ aftutijs per has reticosin dominos incitara,non mo dolibcrtatem, fedetiam vitam ami-fit. Veriim enimuero quartus amp;nbsp;vlti-mus reftat adhucgradus exitij, quo afll-

afïîduècolliniatSathan,ip{ê nempe morSjVermis,amp; ignis çternusjn que vt nos nequâ illeaet præcipites,ante omnia èfacerdotio Chriftinos cxi-mit,pcr Lutherum :doc€tq;,vt ßcer- Lu therm J dotiumjta neq; iàcrihcium amplius vllum eflCjCxtra ill ud iàcrificium cru cis, quo leinel ab omni cxempti fu-mus culpa.pofteà idem ferpit logins, ac per Zuinglium, illam cæleftem ali^“‘quot;s’'“* moniam,neq; corpus,nequeiângui-nem efTcjled figna corporis, atq; ïan-guinis pane,ac vino dcffinit ; vtad iftum modum fublato ex Ecclefia là-crifîcio, materia quoq; eiuslàcrificij cum veftigio tollatur, hoc cft verum corpus, amp;nbsp;verus languis Chrifti. Po ftremô turbatis,violatisque lacris,ac prophanis rebus oîbus, Sathan hue tendit,vt petram illam,fupra qua çdi

I ficata eft Ecclefia Chrifti, expugnet amp;nbsp;euertat.Nam per Caluinum infra Caïuinui.’ pattern ponitfiliû,làccrdotiû Chri-fto ab æterno attribuendo: Per Stan

STANISlAI ORICHOVII caruin verô virginein matrem, Dd- ’ param non eße definit,Mcdiatorcin Chriftumhumanitate tantum efleaf lêucrando: quorum vterque minuit Chriftum.Namfiabæterno filiusfa cetdos eft Dei,par Deo nó eft:Siaüt Chriftus Mediator humanitäre tan-tùm eft, virgo mater iuriMt non eft. Neq; vero lingux hxreticorum ifto-rumaudiendæfuntpotiùs, qfenten tiæ,quæ hue tëdunt,vt probet Chri-ftum verum Deum non efte. lamne kntisfapientißimeRex,quibusgra- , dibus deducimur ab hxreticis in im- ! piorum fede, amp;nbsp;fcelcratorum regio-nern :vbiiufto Dei iudicioapud inferos impij,amp; ftelerati hxretici perfi dix fuæ ærernas danr,amp; dabunt poe-nas.Nä amiftb facerdote, amittimus regem :amiftb regCjamittimus libertärem :amifta liberrate, amittimus vi tamæternam.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sc

incifis gradibus, graui cafu ad ima reuüluuntur, amp;afHiôti pcreunt,lpe omnifaluris fublata» Quamobretn cura luce palam videas, in tuo rcgno cô Ipcdarc fcôùSjVt rcgiara maicfta-tem tuam fcgrcgatam àlâccrdote rai nuanr, ac folirariam omnibus regiæsedarG fi-poteftatis ornamentis nudent: parnis eft ç. cftjVt ipfum te aliquando refpicias: “«ncre te amp;nbsp;infidias,quæ nomini tuo regio ab S®’* iftis comparantur,cognofcas : amp;abs te,rcgnoqi ^uo mature depellas ; ne ficunvlere,idcm tibi cucniat, quod alijs regibus cucnit^quî dura in liære ticorûlcclcribus maximis conniuér, maxima imperia amifcrunt.Habet c-nim hoc hærefîs,vt à paruis vicijs fcvla,lènfim fcrpat, viresq-, acquirat cundoifummis etiam rcgibus horri-biles,quæ nifi à principio extinguiin tur, edunt flammas : quibus defla-grare régna, arque imperiaeft ne-cefle. An tuputasaliam rem vilain antefupremum mundidiem,regnis

STANISIAI ORICHOVli omnibus finem allaturûeflc, quant hærcfès?quas tantopere mifèras atq; calamitofas fore Chriftus prædixir, vt nifiabbreuiarentur dies illi,nó Iet ûlua vlla caro.Refrigefèet em cha ritaSjid eft cafnolica fides, tefte Domino :amp; abundabit iniquitas, id au-tem efthærefis multorû. Appropin-quatjCredashocvelim inihi,illa Da-niclis regnorum defblatio. iam lapis illcabfque manibus de monte præci ditufjqui conterat atq; comminuat । omnia régnaterræ,facerdotio Chri-Anes Da. nbsp;(aliio.Tum ctiam eiufdem Danie-

tuL'dus' fis Aries ille,ab oriente feuQ iâcôtra cornu Po- occidcntcm vibrât cornu, quo in rc-lono regi- gnis orbis terræ præparatis,ab hære-ticis ad intcritum,rcliquiasvaftêtat-q; exinaniat. Quod fine cornu, cùm cæteris regibus omnibus,vehemérer cft pertimelccndum,tum tibi in pri- ' mis,qhuicarieti præter alios reges primus occurris. Étcnim hic aries ab oriente incurfat in te per Valachiam, àSc-

à Septen trione vrget perScythiam, à meridie inftat per V ngariam : fblus ■occafus reftat tibi Germania verfus nonvfquequaq;fyncerus, fedveluii putrida gleba vermibus,vndiq; feClis infeôlus.QuæfedæjCiimadillû Da-I nielis arietem, in quo Machometes I defignatur, pertineant, eiufdemque I generis fint,cum Turcica fèóla, quis negaucrit,te à tergOjà fronte,à lateri

I bus Turcica fèóta teneri? Quod fi tu in histantisregni tuianguftijs, LyP maninumetiam Arrianum,acStaigt;-carumNeftorianum incendi^hære-tic3,mifcere palTusfueris impunc:da veniam Rex optime,atq; ignofce vc-ratibiprædicenti: Regnum tuûtriû dierueft. Namin histurbinibusarq; triumdie-fludibus hærcticorum fieri non po- rum. tcn::quin labatur Cedes tua, laceretur corona,infi-ingaturlceprrum, hebe-teturglawus runs herencorum furo-

I re amp;nbsp;audacia.Eftenim dira lues hære fisjquæ dummodü in nocendo pro- ralu«,

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

pofitum tencat,nullas hcrret crucc?^ nullos mctuitignçs, nullas fórmidat fècures;lèd in ipiocfuciatu,atq;mor te triiunphat^amp; in apcito l.itrocinio, oblequium (t* piæftare Oco fitnular; qux nifi PontiSciali iiidicio, afque regali gladio aliter cxtingui, ac dcie-ri non potcft.

fcftanlreg ^um,vt fanguiuc ciuili cruentef rega Bop«licdi. lis gladius:Ne fiac,vtid Giadeain domino ineo Regi. qua enim id ex lèn-tentia alijs regibus fucceircnt, vidc-mus.' Sed tamé vt eos regno tu o pel las, qui aliunde ob malefitium puKî, exulcsapud nos omnia diuinujatque humana iura violarut : id ego auóior tibifum. Quantum eninitande hoc fligitium fuerit? Francifcum Stanca rum,fugientem è Mantua, non po-tuilTelèdéac domicilium vitæ alibi ponere,quam in Polonia?cur is cui-tauitPatauium, ^•antua^ vicinum? cur c Venetijs enauigauit, aut cur il-1am

lam protcruolat vrbem florentiflî-.mâ, potendflîmamqj? quæ optimo-rumatq; eruditorum virorum non receptrix IblùmjVerumetia altrix cft* cur inquam is patria fugiens ad vrbô Venetam non flcxit iter? cur ad nos potiùsjquàmadaiiosin Sarmatiain . pcnctrauir? quid cauße aliud cflc qs dixerit, nifiquod Stancar Vcneto-rutu leges timuit, noftras autem con tcmpfit? An Veneti hune fugitiuum, in ilia fcucritate Reipub.Canones ré formatoriosconlcribcntem ferrent? an ilium in fuaciuitate mandare, iu-* bere,decernere,quicquam /înerent? Ergo nosPoloni prxtercçteros ido-nei vifi lùmus,quibus Stancar impo-neret, amp;nbsp;quorum mores, leges,infti-tuta, vniuerfimtjue Reipublicæ difei plinam labefaéîarer. Cuius infolcn-^ tiam, incrcdibilemque audaciam fe-cuti multi, abvltima Gallia, atqué tdeluetia,in Poloniam venerunt do-* âores Arriani, atquc Macedoniani

STANISLAI ORICHOYII tlogmatiSjVt BlandratajLyfinaninuS, atque Petrus Statorius, qui in Polonia,tanquain theatro quodam dele-dOjarq; libero,hxreticorumq; libidi ni expofito,ante Maieftatis tuæ ocu-los de Neftoriana, atq; Arriana hære ïï,cum Stancaro inter fc decertant,v-tra illarum effet potior, hoc eft,ad e-uertendam Poloniam valentiorzhos ergo omnes impietatis duces, amp;nbsp;raa-giftroSjVt agris atque vrbibus noftris extermines, non iä poftulat,fed abs te flagitat regni tuifalus, regiumque tuum dccus.

dixerit fortaffe quifpiam, fi iftos Polonia. eijcinius,nuiam filebunt turbæ? aut diflenfionesconticefcent? Nequaq iftuc iftac ibitvia, nifi medicamenta ilia Chriftiana, tanquam deNarthc-cio abs te promantur,quæ malis ijfcc noftris à Maieftatetua adhibeatur: i quorum vnum eft Cocilium Triden ! tinum,altcrum Concilium domefti-cum.de vtroq, dica,fi illud prius fue-

ro prçfatus. In ciuitatc Dei viuinius, amp;nbsp;Hicrofolymam vrbem incolimus, magnanime Rcx, cuius vrbis eadem amplitudo eft, quæ amp;orbis tcrrarû, vt fupra eft demonftratum : ab bac vr bejamp;abiftaciuitate, quæhancvrbé incolit,nedifccd£remus,Chriftus cx los alcenfurusvetuir,quódnufquam alibi Ipiritum promifTum largiretur nobis,quàminhacciuitate: quam il le ccrta iurisdidione præditâ, ac ma-giftratibus delcriptam, nobis hinc’a-biens reliquit. (^apropter cùm in confiiiû bene morata,bcneq; conftituta ciui- Tndctinû täte viuimus, quos alios quæfo de cô trouerfia,quam habemuscum hærc-ticisjlumcmus indices,præter eos fa-cerdotes, quorum labia cullodiunt Icientiam : amp;nbsp;de quorum ore, legem rcquirerc apud Malachiâ Deus nos iubet? qui quidé làcerdotcs, quonia Tridcti, Pij Quarti, fummipaftoris VocatUjde quaq, re indices nûc fnnt, inEcclefiafanâiflîmij iuftiflîmique, 0^3 a?quo

«quo iurc difcepteraus apud illos quæftionejnoftrasramp;duin ilhfèntê tiam feruntjamp; iudicium pronunciat, patienrer,quidde iureambiguofên-ticndum fit:cxpedemus.Quod ti ló gius cfle videtur, amp;nbsp;tarditatis conci-liorü tædet, in promptucftdomial-terum remcdium,quo faliiti ægrota: Reipublicæ à Maieftate tuafubucni-ri pofiîr. Nam cùm vniuerfà Chrifti Ecclefiainquatuor patriarchales fè-des antiquitùs maiorum inftituto fit defcripta,in principe videlicet Roma nam, in Conflantinopolitanam, in Alexandrinam, amp;nbsp;in Antiochena ledern, ea ratio eft regni tni, vt prætcr Alexandrinam,reliquæ tres in ditio-nc tua integrç confient Icdes.Eft era Romana,cui lubicdum eft Polonicö genusiEfi Conftantinopolitana,cui Roxolani parent: Efi Antiochena, quam Armeni vencrantur. lube igi-tur vt ex his tribus lèdibus Metropolit^ atq; Epilçopi conueniant, vt con trouçr-

trouerfias religionis de coinunifen-tentiain tuo legnodifceptent: Con iènfùtn illorum puta efTe Euangcliû. id autem quodab eorum difcrepaue rit decretOjCxiftima elle malcficium. Etenim in tam varijs,tame|;diflidcn-tibus inter fc harum gctium ritibus, quis eft tam auerfùs a vero, qui illud ipfum,in quo hæ genres moribus at-queeuhu differentes, conuenerint, verum,integrum,incorrupturaq;, de lege Dei fênfum eiTc negaucritêvt ita tu mediator in Polonia Cleri,amp; pic-bis,pro eo aciufTus es,tuas partes re-gias exerceas : neq; aliunde accerfitis auxilijSjfed domefticistuis copijs, ta perniciofos regni tui motus, reélè amp;nbsp;ordinecomponas.

Neq; verô eft, quod quiseoïtioncm illam vulgarem, ejuam nationale C o pernicio. cilium vocât,abs te poftulct : in quo ûim. vulgôplebs ctiâ ipfi, de fùmma religionis fèntentiain fcrat,amp; in qua hæretieus de Catholico pronuncict:

STANIStAl ORICHOVII eiufmodi enim conuenticula verius, quàm concilia,^ fint pcrniciofa,Ger mania nos docuit. quæ cóuenticulis eiufinodi exagitata, non imminuit, neq; extinxitjed amplificauit,atque auxit Lutheri hærefês, idt^ue iure ac mcrito.Quid enim alicnoin munc-re reóli ipia per fc faceret plebs ? cui fcriptu'arü fontes funt claufi,cui Icri ptiira parabola eft,no prociil diftans à fabula: cui ctiam tanq in petra, fic in fcriptura,veritas ois penitus eft abftruû:ita,vt nifi hæc ipla fcriptura, rt ilia Mofis pcrra , ficerdotis intcr-prcratione,quafi Mofis virga, feriaf, aperiaturq;,nihil inde jpfliiat, quod plebs purum,liquidumq; hauriat, ac facilius ignem ex aqua,aiit aqua c pe tra plebs exprimât iqu.àm vil um Ger manæ fcripturæ fcnfuin è fcriptura, fponte fua exculpat,exprimarq;,Ncc iniuriaxnam quçftiones legisdifcep-tare,controuerfias,q dcfcripto funt, dijudicarc,de religionibusfcntentiâ ferre.

fcrrCjtameftEpifcoporum, quàmip forum rcgum eft gladio ferire nocen tes.Igitur Concilia agere, in Conci- at lijs fentcntiâ dicere, ac decretis Con ritas ois pf ciliorum fubfcnbcre, Epilcoporü ^p- nesEpiko priumac'pcrpetuummunuseft: nee „ quorumuis,lèd eorum tantùm,qui à Simone Galilæo, no autem à Simone Mago proficilcuntur. In hac rem telles dabo Concilia œcumenica, in quibus penes folos Epilcopos lente-tiæ diótio,amp; fubferiptio ell5quorû au doritate llandum omnibuseft^q pie in Chriftovoluntviucre. Quamob-rem,mirum non ell, fi conuentus illi Germanici, hæreticorum côtentio-nibusfuerütdiflîpati. crant enim Ipi ritu Dei calfqqui ibi non ell:vbiprin ceps abcll Petrus, fine quo no ell ha bendus deniq; nauci,ctiam ccleberri musvirorum,quamuis clarorû,quâ-uis piorum côiientus:qd enim ouis, nifi errarc potcll abfque pallorc?

fiue quauis alia,enitédum tibi eft, vt pax publica in tuo regno conftiruaf : vtqj talem rempub.futccflbri poft te rehnquas, qualcmà maioribus tuis pmanustraditâaccepifti. Qjjicùm omnibus bellicislaudibus eflcnt cu-

mulatiftimi,tarnen in religionib» tii-endiSjOmnium regnm fuæ ætatisfuc runtprçftantilîîmi.quorum in omni virtutiSjamp; pictatis laude præftantiâ, cùm in caelum verbis ferret vir clarif*

fimusatq; eloqnentiflinius loanncs Ocelcius,RegniPoloniæ Cancella-riuSjin Senatu lententiadicenda, no dubitauit apud te lagellanain gente, quafidiuorfi domö,Apoftolis, Mar-tyribus atq; confeftbribus refertä cC-lagellana Icdiccic. atqui hæcvir illcomnibus ƒ.**'■’’c^usexccllcns magno applaufu di-iima xerataflidente Senatu. Quid cm per

Deos immortaleSjVVladillaus lagcl lo proauus tuns, qui ex Lithuana la fiioA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Polonia regnauit primus:

tiumApoftolus quidam ? qui mox, quàm regnum à Polonis vlrró dela-tum acccptiïerjntroduâis in Lithua niam ßcerdotibus RomaniSjgenrem illam dura in amp;nbsp;agreftcm, 5^ idolola-triacæcam, baptizauir, in Eeclefiara dicauit,ac fcdi Apoftoücç fubiunxir.' lam quem martyre defideramusfor-i vviaJisl* tioremVVladiflao,magno tuo truojagellonis fiÜo? qui vnum amp;vi gefimumannumnatus,infinita ho-ftium edira ftrage,ad VarnamjV nga-riæ amp;: Poloniç Rex,ab Amurate Tur ca inVngariacft interfedus.Hüc imi tatusLudouicus, tuus Augufte pa-^“‘’®“'^* truelis frater,eodem animo,atque ca ftiad Mohatium Rex Vngarir cçfus, pro Chrifti fide,amp;ab Solimano cum cxercitu eft interfedus. Quid cgo nunc confeflbres ipfbs commemo-rem?quorum tanta copia in tuo généré eft,vt tua gente maximam partem cxlum ipmm replctum eftevi-t’catur.Potcrat Kazimiro auo tuo in regi-

J T A N I s L A I O R I C H O V I I rcgibs» fandior eflè quif^? cuius vcfti «Sor«. 8*^5 ingredit Kazimirus filius,pa-' truus tuuSjin diuos eft relatus.Iam il li fummi amp;nbsp;prçftantifiîmi rcgnatores Sarmatiæ,Boëmiæ, atque Vngariæ, V Vladiflausjoannes Albertus, Alexander , patrui tui, riónne eildé pic-tatis gradibs», quib» auus,amp; proauus tuus,incælumalcendcrunt? Sed tarnen rex illc regum, amp;nbsp;excmplfi anti Sigifmun. quoriim morum, ac regiæ cclfitatis Î «iu#- decus,amp; ornaincntuni,Sigifmundus pater tuus, cum landitate, pietatc, religionc,tum orationibus, ieiunijs, atque cleemofynis,quæ tria Chriftia namilluftrantvitam ; non tibi vctc-Ancb». rcsillos Hilarionas, Anchoritasquc cæteros, autfuperafrc,autadcquaflc videturrNeque verb ego verbis tantum gcntistu^'pietatem hoc in loco exaggero, fed ctia leges abillislatas proféra,vnde liquet eiufinodi efle gc nus tuum, vt dubites amplificando-rum ne regnoru, an confèruandarû

religionum caufafueht diuinitùsin Sarmatia procreatum. Audi igitur lagellonem proauum tiium, quan-tus ille fuerat Apoftolus.

VVladiflaus lagello Dei gratia Rex Poloniæ amp;. c.Significamus tenorc p» lèntium quibus cxpedit, Vniuerfis præfentibus, futuris, harû notiti-am habituris. Quôd cura, fub difli-raulatione præterirenon deberaus, iramo arceraur diuinæ Icgis perpe-tuis i nflit U ris, peftiferos hæreticorû crrores,quosin Deicôtemptura,amp; in Chriftianæ fidei detriraenturaSc cneruationera,Politiæq;iaâurâ, ini Hærefi» qua peruerfbrura corda conflauerût, ctiara quæcûque oporteretnosfub-ircpericula,à nnibus noftris propul-fâre, amp;nbsp;in gladio dcijcere,vtqui cen-fura Ecclefiæ non terrentur, Huma

«TANTSIAI O M C H O V î ( na Icueritate mulótentur : maturo confilio Prælatorum, Prindpüm,amp; Baronum noftrorühabito,amp;:cófen-fu,amp;ctiamdecertaipfórum,amp; no-flra fciétia præïèniibiis dccCxTiimus, amp;nbsp;pro firmo/onftantiyatqjrrefraga bili edido tencri præccpimus. Vtq,-cunque in Rcgno noftro Poloniç,amp; terris nobis fubiedis, hæreticus, aut Hçrefis en nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infcdus vel fufpcdus dc Câdê,

ftatii l*fç. r^utor eoru vel director repertus rue rit,per noflros Capitaneos, Confu-lesciuitatuiti, amp;nbsp;alios officiales, ac quoflibctfubditosnoftros fiueinof ficijSjfiue extra viucntes,veliit Regiæ Maieftatis offenlbr,capiatur; amp;iuxta exigentiam excelTus fui puniatur. Et fioemica quicunq; veiicrintdeBociTiia, amp;nbsp;in-hïtefis. trant regnum noftrum, ordinarioru fuorum examini,aut Masiftrorû hæ-reticæpraiiitatisadhoc âlcdc Apo-ftolica deputatorum, veldcputado-rum fubdcnturcomprehenfi.Siquis autem incolarum Rcgni noftri cu-iulcun-

CHIMAERA? __ 128 iufcunquc flatus,dignitatis, gradus, autconditionisfueritjhincadfeftumfuiptio. quot;nbsp;Afcenfîonis Domini proximum redire de Boëmia neglexerir,noluerir, velcontempfcrir, pro conuido hae-retico ccnfeatur,amp;: pœnis fubiaceat, quae hæreticis infligi confueuerunt. Nec amplius ad regnum noftrum reuertarur moraturus. Er nihilomi-nus omnia bonaipfbrum mobilia5amp; immobilia 3 in quibulcunque rebus conliftentia, publicentur, thefauro HafreticJ noftro confifcanda : prolesquc eo-quot;nfifci rum tarn raafculina, quam fœminea^“^' omni carcat fucccfsione pei petuo,amp; honore.nec vnqaam ad aliqiias affii maturdignitates,vcl honores,fed cu patribus,amp; progenitoribus fuis fem-per maneat infamis. Nec de cætcro gaudeataliquo Priuilegio Nobilita-tiSjVcl dccore. nbsp;nbsp;nbsp;I n hibem us etiam

fub eifdem pœnis omnibus mcrca-toribus, amp;nbsp;aliis hominibus, cuiuf-\quot;''’^‘’-quot;?“ cunq; coditionistuerint, vt a rnodo^Boémis.

în pofteriim,nullas res vénales, p-lêrtim plumbum,arma, efculcnta, Sc poculenta, ad Boëmiam ducere pra; fumant, vel portare. Quocirca vobis omnibus,amp; lîngulis Capiraneis,Bur grabijs,Procuratoribus,M3giftris ci-uium,ConfuIibus,amp;aIijs Regni no-ftri oHicialibus, amp;nbsp;fubditis quibufli-bct,adquos prælèntesperuenerinr. Mandamus,quatenus prüfens ediótu noftrum cuftodirc fideliter,amp; firmi-tcrd cheat is ; amp;vbilibet inciuitati-b»,villis,amp; ali)s quibuflibet locis publics, amp;'priuatis, amp;nbsp;fpecialiter vbi tradabuntur Indicia, amp;vbicunquc contigerit aliquam multirudinc ho minum cófluere, palam, vocib» præ-conum,faciatis proclamari, vt nullus valent prætendere ignorantiam præ-miflbrum. Harum, quibusSigillum noftrum appenfum eft, teftimonio H terarum. Daf in Vielun die Domini ca, ludica me Deus, Anno Domini Millclimo Quadringentefimo 24.

Kec Paulus Apoftolus potcrat mc-lius.Hic ein pioauus tuus legis diui-Udf infhrüris cóaótuni fèfcribit: hxc edida in hæreticos cderc, a quibus Deumconteinni 5 Hdem ChriÜianä yexarisae politiani tolli vere, amp;nbsp;fàpié prohuriciatiQuiJeniin h^refis aliud eft, nid Dei eöteptrix? An hoc Deü fimtio. contemilcte non eft? vicario Chrifti töntra præccptu'n Dei nolle ftibijci? An coritêninere Deum non eft? con traChtiftl aperta verba,panem in al-tari jït-ö corpore: amp;nbsp;vinü,pro (anguine Chfifti fcponere? An conteinne-re Deuni non eft? legem Dei agnof-cerCj amp;nbsp;eiusleges làccrdotem cum la crifîclo nullum pari veile ? Profeeftô homines ifti verbis Dcum le rtofle di cuntj fadis autem iiegant. lam verb, cùm præter vniUerlàlcs Ecclelîæ len-tentias, fingulares, amp;yniUcrfalibus conrradicenres ßbiipfi nulloexem-plo fediriofè liimunt, quid aliud a-gunn quàtn id quod proauus tuu^

STANISLAI O r'ƒ C^I^O V I t Apoftolico fpiritu deici minat^ncpi hærericos, amp;nbsp;Chriftianâ ridé cneiu2 re, amp;nbsp;plurima detriméta pubheis re-^ bï importarc. Ac mea (jde fentetia, ß princcpsille, amp;inagiflerdcfïnien-di AriftotelcSjhxrefim definiret, nó aliter earn cxplicarct,quàm qiioino-doabauo tuo cxplicata eft : diccret enim,hærefiin elle opinionem fîngu Jarem Dei colcndi, ex contéptu Dei narain, incatholicæ fîdei detrimengt; tum, arque in regnorum iaâuram. Quæ hoininum , arq; regnohüm pe-ftis, nein Poloniamvnquam irrepe-rcr, vides vt illi vndiq; à proauo tud inrercludanturad Poloniam adirus? amp;nbsp;vt ctiam acerbiflimç impiorû pœ-næ in fautorcs cius pcftis,ab illo rege conftituâtur:quæ ad ipfos ctiam po-fteros, quineedumnati èrant,atti-neant?vt videlicet cnrum pofteritas, amp;nbsp;in parentum bonis fuceeftionc ca-reat. amp;cum parentibusfuis femper mancat infamis, remota à dignirati-bus.

bus,honoribus, amp;nbsp;omnibus commo 'dis regn i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

j At lt;1 (cire iMaieftas tua vult,quæ- Boêmicà -nâm illahxreGs fucrit, cui tantiscû liæieùsà edidis adueiitanti in Poloniain la-^’”’'’quot;' gello RexoccurrattNon alia fuit,prf ter oam, qur ex Bocmia ad Germa-niam audore Luthcro profluxit. De -indccx Germania Stancaro ducein Poloniam, nelcio quàper cuniculû afcendit, Atquieius fcdæ caput, Si-■mô Magus,Simonis Petri grauis ad-uerfàriusin vrbe Romafuit. Sicem -primus arbitrium hominis docuit fer uura cfre,amp;abfbluta necciritate fieri oia. Que hcrefis frada à Simone Petro, amp;nbsp;vrb'c piilfa,cxtidaq;, poft loo demûannosin Martione reuixerat. Poftea CÛ hoc hfrerico extida,! Ma nc Perfa, vnde Manichçi, recreata : multis feculis intcrpofitis,p Petru A dclhardu in Anglia ad loannc VVik -Iefùrn,cû fefe infinitis erroribus col-4ocupletaflct,pucncrar.vnde pulfa

Petrum de Pagine, in ßocmiam fuit Hufiuf * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3ta : quo in regno Ioan ne Hu

fioduce,quas ftragesediderir,qu£in cendiafeccritjVi reges è regno illo ex terminauerit,vtleges,atq;ordinesre gnieuerterit, vtomniadiuinaatquc Humana ßnguineciuiliobruerit; q,s eft qui Icribendo, dicendoue pro co ac calamitas illius regni poftulat,ex-plicaucritèhuic igitur tantf,tamq,di ræ pefti fummus ille Rex, atq; gentiu Apoftolus Iagello,proauus tuus ob-uiam iuerat : paratas adiré omnia pericula, modo ne contagio ilia, ex tarn propinquo interuallo pertine-ret ad Poloniam. Tumcnim hæcà proauo tuo edebantur edida, cü Io-annesHufius mifcebat incendia, amp;nbsp;cùm à loanne Ziska, eins feâæ ante-Sigirmun- fignanOjSigifinundus Rexc Bocmia karcgno fuefatpulfusrcuius rcgisaceibifÜmo puUus. cafu pcrmotus lagello, di(b iólum ha bebat gladium ilium, euern de alra-riàBodzanta Archiepilcopo Gnez-nenfi

ncnfî pro altari côtra hçreticos fum- , pferat: cafus pro fide Chrifti paratus inomnes. Ira Rexhic memorerat, iufiurandi Archiepifcopo à fe dati. Juf Quid vnâio, quid gladius, quid corona,quid fceptrum, deniq, thron us Hie Regius, quid valeret, quidue à fe fiagiraret intclligebat. Non libet eua garilongius, vt hçc eadem virtus pugnandi pro Ecclefia,clariflimi illi» regiSjin Kazimiro filio, auo tuo, cxi- Kazimin mia fuerit; qui cum arderet Boemia pieta$. ex haerefib» ciuili bcllo, cdida paterna in hæreticos parata fèmper babe- , bat,quos tantoperc oderat, vt Ioan-nem de Capiftrano Scncnfèm, fàmi-liæ Francifcanæ monachum, hærcti-corum Boëmicorum grauem aducr farium,ex Boemia,quafi ex acie deui âis hoftibus,in Poloniam aduentan tem,ad vrbem Cracouienfem obuiâ progrefTus exceperit, cumq; honoré illt viro fànâiflîmo habuerit, vt de illius manu, praeter regni morem, R 3 Eliza-

Elizabcram,aui am tuani,vxorem ac-« ceperit dcfponfam.MuIta extant publice exempla illiiis catholici regis:; quæ, quoniam ad Sigifinunduin pa-trem tuû properatoratio yinmcditX Sigifmun- relinquam:qui fanèSigifinûdus Re« dus Ged.1- qiiàmaccr in hærcticosfuetit,nobit'. dVo pçrcqf ciuitas Gedanum dbcuraento eft r fiç. cuius magiftratum gladio illo ip(b ex, alcarifumpto, more maiorum pater tuus percuffitjOb rcligioncm Roma-nam violatam. Suntni manibuscdi-da,atq; confulta huius magni Regis, quibus maiorum fuorum inftituto, contra hæreticos catholicam tuetur. Rdcni, Ôc in quibus Epilcoporum in hæreticos firmat iudicium.Scd tamé ne infinira pcrlequamur, vna, 8c altera lege ab illo rege lata,erimus con tenti.

Inprimis ad Spirituale indicium pcrtinet,indicate differcntias re-Jigionislàn^^æ Chriftianæ: Hærçfes vidç-

videlicet, Sçhifmata,Bla{phennas có-tra Deuin,amp; Apoftafia?: jp decimis, feptem fàcramcntis Ecclefiæ, Benefi-çijs,facrilegijs,amp; fimonia.

SIGISmundus Dei gratia, RexPo UniæjinagnusduxLithuania:, Ruf-fiæjPi ufliæq;,amp;c.dominus amp;nbsp;hæres. Manifedum facimus omnibus, amp;nbsp;fin gulis,cuiufcunqucftatus, ac çrdinis lubditis nofiris,necnon etiamaduc-pis,quibulcôq;. Quiacum humanis ingenijs, prxlèrtim vnlgi ad rcs no-pas ac inlülentcs propéfis, nccçfiefit cùm alia mala pleraq;, tum verb hæ-relèsemcrgercineccfle item fit iJlas per eos,qiu diuinis ac humanis inÜi-tutis præpofiti funr, tanquara pe-ftcm,aut virus noccntilfimum à fub-ditisipforum arceri.Siquidem foîa çft religio, quæ legibus ac inftftutis R 4 Juis,

Rellgh ft» fuis, hommes in difciplina, in virtu« in o'ficio teacin fidecrga Deum amp;nbsp;homines jiouiines. continetacrvgit: quaqjn norma amp;nbsp;obfèruatione nia veren turbata amp;nbsp;dif folura,rurbari óc diflolui neceffe eft vniuerüiquod poftcàvtmultis txé-r plis cóCrat, in içditionem vcrgere, ac in perniciem rerum publicarum, ea-rumq; redores rcdundarç Iblet.Nos ttotaoffi. pro officio Chriftiani principis, earn tium boni rcligionem à Gndis parrib« or dinatam,acperiàndam Romana Ec clefiamdiredam, nobisq.amaiorib» noftris per manus traditam,ac p nos dcniq;,amp;genres noftras muiro ßn-guinc,amp;clariffimis (Gratia Dei) vi-dorijshadeniisdefcn(àm:etiainà la behærerica his teniporibi», in vicinia cmergcnte, inregramacimmaculatä in regno,ac dominijs noftris confer-pare volentes,publicis edidis mäda-

Lutbcra. uimus,nc qui libri Lutheri cuiufda, quorumcüq„quos buntuquot;. fuainfblcntiain reprobum egitfen-futnt

(ûm:quilt;^; prætextu vitiorû ordinis Ecclefiaüici amp;nbsp;fcandalorum, qu« in homin ibus fieri necefle eft, tanq fub inelle virus fiium in vulgus Ipargut, amp;nbsp;(criptis ac fèrmonib» famofiflimis, non folùm mores ûlubrcs, acinftitu ta Ecclefiaftica,fcd ipfbs etiâ fandoS patres turpiflîmè proicindunt, amp;nbsp;fà-cra prophanis mifcét, nequaq ad re- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~

gnuni amp;nbsp;dominia noftra inferrétur, amp;legerentur: néuc quis dograaip-* fuin peftiferum approbate vcl tueii auderet;fubpœnacapitis,amp; priua-tionisbonorum omnium, Ad qpo-’’«quot;« fteà edida noftra exequenda, modû ^**^***** etiam opportunum ftatuerevoléres, delcgauimus in prætorium ciuitatis noftræ Regiæ Cracouienfis nonnul-los primariosnoftroSjtâ fjîirituales, quàm etiam (ècularcs confiliarios:^^ cum confulibus ac olficialibus ciuita tis fie cdida ipfà noftra exequeda fta tuerunt. Vt inprimis quandocunq; ppportunü viderctur,R euerédo dno

iSTANISLA«! ORICHOVII ïnquifitio Epifcopo Cracouicnfi, Eerct per in-q’jUi'torcs eiuscü dccurioniby^quos eonfulatus in tota ciuitate ad huius ncgotij,aliorurnq; exceflTuum tollen dorûcuftodiâdélegit ocsdomos teftudineSjac ciftas diligés Icrutatio Si. vbi aliqut libri hærenci inueniren tutjillinc pœna edidi cxigeret, Dc^-ïnimpref. indc^vt ImprcHotes librorum, nihil um impriinere5amp; Bibliopojæ vel alij quicunque exponcrc, ac vendere deinceps audcant,ex libris vndccun-que addu0lis,nifi illos redor Vniuer fitatis prior viderit:amp;tarn in)pi inu q, vedi permilcrit,ftilgt;.poenis prædiûis. Vtauté amp;nbsp;reliqnæ ciuitates noftræ hoc exemple iniiftant,ac vt vnulquif quetemporius præmoncrerurjie ip (a mandata no Ara tranigrediatur ,amp; ignoranriam prætcnderc pofTit: Nos hancipforiim confiliariorum fimulj ac confulatns Cracouienfis ordina-tionem,pcr has literas noftras omnibus teftatain elTe voluimus: mandan

C H I M Æ R A, , tes omnibus alijs ciultatibus rçgitiji amp;nbsp;dominiorum noûrorum, vt çQ uiodum edivta noftra cxequendo faciant cum loci ordinarijs, aut eorû delegans ordinationcs opportunas;, casque diligentiJïimè excquant. Pro, gratia noftra nonalitcrfafturi.Daw Cracouiæ diefandorû Petri amp;nbsp;Pauli Apoftolorum. Anno Domini 1514-

Ijs faluraribus præCdijs ediôlorû arque Icgum aduerfus Boëinicas hx-rçfes Polonia lèpfèrant maiores tui: hune murû ahçncû regni fui illi vole bant elTciqui ne vn^ vi, fraudéue,ab hçreticis perrumperetutjin regali-eû üodiaditfi noôluque ftabant pcrën nes,arq; in eo cuigilaucrût oés curx, amp;eogitationes illorum regum, vt ca catholica fides in Polonia manerctpoloniafir filua.qux àMielzkone Monarcha

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Catholic»

exortaj per Icxingcntos an nos, vno tenore vt femel cœperatjCÔtinuô flu çnsjtnmanus illorum peruenerat,

Ethaudlcio an hic fbl aliampræter Poloniam vident gétcm firmiorein in catholica fide : vt folis maioribus tuis verè liceat gloriari,fe in Chriftia nageteregnaflcj ac tibi pro patrimo nio amplifsimo Poloniam,nullis có-tadam vnqua hærefibus,tanquâ vir-ginem incorruptam atq; integra, per manustradidifle: quataauté audo-ritate tu virtutum regum illorö, atq; rcgni bæres Poloniam ab illis tradi-tamacceperis,Sacramentum,quoco ronatus ïam Rex tuam Reip. obliga-fti fidem,docet.

P G O Sigifinûdus Auguftus Dei ■*^gratia, RexPolonix, Magnus Dux Lithuaniç,RuftiæjPrufsiç,M3-zouîXjamp;c.Dnsamp;hfres. lurojfpon-deo amp;promitto,ad hæc fànéla Dei Euangelia:Quôd omnialura,liber-ta tes ,pr i U il eg i a, li teras, i mm U n i ta r es Regni mci Poloniæ, Ecclefiafticas amp;nbsp;fèculares:Fcclefijsquoquercgno Po Joniç,eiufdem4i prçlatis, principib»,

Baronibus,Nobilibw,ciuibus,inco-iis,amp; quibuflibçt peribniscuiuicun» que flatus, ac conditionis exiflenti« bus, per Diuosprædeceflbres mcos, Pri ncipes,Reges, amp;nbsp;quoflunq; haerc des ac Dominos regni Poloniç;Prç-lèrtim verô per diuos Kazimirû antiquum,Ludouicum,VVladiflaû pro-auum,VVladiflaum patruum ,Kazi-mirumauum,Toanem Albertum, 8c Alexandrum patruos, necnon Sigit mundum pattern meum reges Polo-nix, iuflas amp;. légitimas donatas, manu tcnebo,(èruabo,cuflodram amp;at-tendam in omnibus conditionibus, atque pundis,amp; oh illicite ab codé regno alienata,autdiflraâa,pro pot le meo ad proprietaté eiußem regni mei aggregabo. Termines etiam re- -gni mei Polonix non minuam,lèd pofle mco defendam amp;nbsp;dilatabo.Sic me Deus adiuuet,amp; hxc fanâa E- tapis ia quot;quot;Seli’- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S.’«

f”’ » T A N 1 S t’Al ORfCHOVIl cit in Poionia vtraq, vnü,amp; qui nie-diarorcleri amp;plebiscft: qun lapide tiUo regni ordincs,ad parcs angulos, rin vnum apiceinjätq.'verriccin regni Pôloniæ ferunturzvndö^fi vel inonie i mm minimum Je folido dcitipfcris, totam regni ftruóturam facilè deftru xeris.Ncq; enim hoe loco louem la-pideum,barbarorum ad morem, led Euangelium lefu Dei Chriftianorö inftituto tenenSjiuraftijte Ecclchafti co atq; lèculari ordini in tuéda liber-rate ndem æqualirer feruarurum ; quodeùm iuratum abstc na fitjVt mens conccpcrit fieri oportcre,id E-uangelij dccrcto obferuandum elh In quo illud prxcipitur, fir verbum vc(trum,cft,cft:non,non:alircr fi fif, •pcriurium cfl.quod non efi aliud , q thendacium iureiurando firmatum. Atq, id cuiufinodi fit in lèculari parte videanw priiis,vt inde de Eccldïa-llica parte facilior fit exiftimatio. ^p-m'ittis eih iuratu6,iurajlibcrtates^ pri uile-

'(? H ï M k A, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

lù!egiaJitcras,aTq; immunitates fccu i Jares te feruaturû :quid ius aliud eit? quàm æquitas conftituta ijs,qui eiuf dem funt ciuiratis,ad res fuas obtinc das:quid libertas?quàiTi poteftas vi~ uendi,ac iurc tuo vtendi vt veils ! qd priuilegiumêquàm priuata Icx, lire-ris publiciSj^ immunitatibus confi-gnata.Ergofiquis quærat,lèculariS pars quônam ftatu in tuo regno fit? dicam eo ftatu illâ cflc,quo, quæ eft optimo.cftenim rerntn fuarum domina,viuit legumprçfcriptOjVt vult, gaudet priuilegiOjdeniq; litcris publi cis,atq; immuniratibo eft illuftrisuta, vt ii aduerfus cius partis iura quid fe ceris,libertärem parfis lecularis læfè-ris,amp; Sacramentum violaris. In bac tu? fpirim parte hxc funt : videnuncquæfuat=‘’*’P’““' in altéra, quæ fpiritualis dicitur. î . Quælânè pars,banc eandemiurCiU- ■ ' ' * rando deuinôtam auóborirarem tu-am retincat nccefie cft, qua ilbus nir gt;nbsp;tatur lâlus, fie làcramentum tulitfi . » iuftum

■«TANISIAI O X I C H O V 11 fuftum iudicandum eft. Quid aurcrrt in Iure Eeelcfiaftico tarn dcfcripturn comprehenfum eft, qudm religio? quam luriflidio?quàm antiquior in repub. noftra locus? Quæ vcrô liber-tas eiusordinis alia fueritêquàm ne facerdos,ab iplo Dco generi huma-nopræpofituSjVnquam hominibus rubieûusfitêlampriuilegia huiusor dinis,quç maiora firmioraq; dici pof funt?quàm quaf omnibus diuinisamp; humanislegibus,à primo generis bu mani exortu funt lara arque fàncira, quorum ilia priuilegia lumma amp;nbsp;fin-Priuilegia gulariafunriNequis primam fedem gacerdotu iudicet,Ne facerdosin ius ad regem ambulcr,Necauïàmapud regem di-car,ne milirer,ne ftipcdia mcrear,ne tributum pédat: Perri ftatcrc ab om Stater Pe- nibus rribiitîs,vtfi,ipràeftdit5lum, ft» tri in per- lurus ac Über. Srater enim à ftando petuG libe Giæcisdidus ! in principe Perro re-buti» ft.are fecit rribura, id eft fine Po tun». tificialibus attulit tributis: idquod criant

Itiam antiquo fcculo fânâè ob/èr-uatum fèmper fuit.Nam Sc lofèph in 'Ægypto jfame dominante, terram fa cerdotalcm vedigâlibus legijslibe-rauerat:amp; Mofès.præcepto Dei Lç-viras non tantum à bello, amp;nbsp;à tribu-•to immunes eflciuflerat: verumetiâ yndecim tribus Lamitisvolcbatefle yedigaîes ex parte décima :adeô yt il la decumana tribus, vndecim tribu-bus,nouem partes reliquas cùm fecif let, duabus partibus in agroium Fru-diljus, omnes cætcras tribus liipera-bat.Vt érgo Eccefiafticâ pars pro eo^ ac iuralii vrtdiq; perfeda, nihil abs te requirat,^ iusfüum tëneat oportet: fit libera, priuiiegia habeat, fitapud te immunis, vt ad hue modum, qua-fi libratis ponderibuSj Polonia ordi-nibuSjtanquâ radicibus fuis,nixa,fe-dein fualèmper hæreatjimmobilisq; maneat. At aüdaciâm hæreticorum Ipeda, qui lus Ecclefiafticum in fe-tularem pàrtem traijciunt: Infticiûkhfi irttii-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I T A N I s I A I O t 1 C It O n I

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;indici, iiirifdidioneiTi PoïKifîciaJenî

[ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;intermitn:deniq;,fubruum iusatq;

poteftatcm fubiungi Ecclefiafticura lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ordincm abs te podulanr: itcmqja-

craireligiones^atqjcercmonias non fl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abEcclefiaftica,fcd à fcculari parre

! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adminiftrari volunt: miniftros Eccic

fiarum,nonàPontificibus,fcdabin-fiina plebe creariiuselTedicunt: Ü-cerdotes legitimos regno pellunt, 8c. in eoruin locûhigitiuosfubftirunnr,

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ecclefias diripiunt. Poftremo omni

bus, priiii’egijs.literis, atq; immuni-tatibus contra tuum facramcntum Ecclefiafticam partem nudant.quod quid aliiid eft? quam vt alieno iure p grauata,oneraraq; fcculari« pars, in hac inæquabili varietate iuris,depref

Reçia Ma- fà,opprefTac|; intereat. Nam cum tua I jeftas niti- regia maieftas, in Polonia non con-luraine nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pifj duabus hike regni

æqualiter nitatur partibus, vtram-1 nbsp;nbsp;. cunque partem tibi quis fubtraxe-

Chi MAB Ma. 13S bit : fèd vtracunquepars rcgnipartem akcram vicerit, tarnen tecum v-na perituri fumüs. Quidenim aliud eft hoc iufiurandum, quod fanâiiîî-rnum pulcherrimuraque mox àcoro hationeregnoruodcdiftij nifipetra quædam folida/upra quam ædifîca-ta eft Polonia? quam fi ha?i etici, ita Vt fperanr, amp;nbsp;optât,perrumpiinr, vide ne in nos quoque Polonos fatis fitid, quod deSaulo rege à Samuele dicir. Quod fi j»{eueraueritis in ma- Q«a mail-litia,amp; vos,amp; rex vefier pari ter peri- p*”* biris. Quid auteni aliud eft malitia,*”“ quam verfuta, amp;nbsp;tallax nocedi ratio, per quam infidiæ teduntur iuri alie-no?quæ in republica iufto Dei iudi-cio rcgni amp;nbsp;regis intcritu vindica tur.ac profc(ftô,fi reda nobifeum re-putamus via,hæc mali tia,qiiæ nuper in Polonia cxorta,fpolijs Ecclcfiafti-cisfccularemornat parte: ad eû inte ritö rendit,quem nobis Samuel facer dos minitatur, qua: vt nos iam ducat

ad occafum,videmus, QüæeniuieÂ lila obfecrQ ratio.Metropolitanus irt Polonia ne fit id, quod eft, amp;quod femperfuit.Tuni, Epifcopus, facer-* dos,der us, nehabeaturapudnosvl-lussfêd Lyfmariinus, acStancar cuni BlandratiSjStatoriis, Scebrefinisi^uc fugitiuis in parte feculari eius cleri fungantur munus Jam illa dementia quanta tandem eft?Mortuo Polono rege,ne renunciandi noui régis,Co-mitia Metropolitanus edicat:lêd vn? aliquis de plebe vltimus id ius ha-beatjVt non idem, qui regij honoris deferendi, comitiorum quoquede--ligendi régis habeat poteftatenij id lcilicet Deus vultè’aut id iufiuran-dumabs te datum poftulat?Quide--gonunc illamlabem, amp;ignominia regni conquerar? folenne Concilio-rum oecumenicorum, ad Petricout-enfes conuentus transferri? amp;nbsp;inter-* ràilïts comitialibus confultationi-* buSjSynodales quæftiones Petrico-»

îiîæ in conuentu agi tari? Ex hac tain præppftera, tam^ue peruerfà ratio-hc cômitioruïti, quis expedauerit j vUos frudus huic regno fàlurares, i amp;nbsp;non potius acerbos amp;nbsp;peftilen-j tes? Alia enitti eft ratio Conciliorû, comieia I alia Comitiorû. In Côcilijs qftiones conc'i'a I difceptantur diuinæ legis, in Comi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

I diftribuitur. Autenimdepacc^Scde bello Cotnitijs deliberatur : aut de rebus exportâdis, amp;importâdis? aut de vedigalibus regni augendis, mi-nuendifùe: aut de legibus ferendis, antiquandifî^uc: autdcpræfîdijs regni fîrmandis,tollendifquc, -Hæc eil materia conuentibus agcndisfubic-da, quam traôtet, amp;dequadelibe^ retcum lüisrcgnicolisRçx. Atcùm à nobis hæc, quænoftrafuntComi tijs repudiantur,fît vt neque ilia quç Confiliorum funt alTequamur. Vc-çatenim Deuslator, ordinislt;^uccu-

Aos^aduerfus ordincm rerum à fè in-ordme^n rcAè jliquid Heri, qui id man oilreftifit dat nobis, in quavocationequisvo-catus e.Q, in eadcra pcrmanear. Ad militiamvocatuses, Pontificiamlau dem ne appetas, pontifex es,regi-urn decus ne requiras,fed in fcationc à Deo tibi affignata permaneas; ne-que indeiniufiuimpcratoris, id eft Deijdecedas, Quæratio,atqueho-minum vocatiô, quoniam turbatur paHim, vides vt régna pereant, amp;vt nihil iam certi, neque cxplorati ho-minum vita retineat: vtque nulla re-gnorum lit Iides, nulla etiam regum ftabilis lit in regnis bcneuolcntia : nec propter aliam caulàm, ndiquia vel fublati, vel turbati funt regnorö o.rdincs , diuinitus ad lalutem ho-minum direóli. Qnaproptcr idem in regnis eucnit, quod in noltris corporibus euenire Iblet . quan-diu cnim proportione æqua quatuor qualitatum noftra collant cor-po-

pora, tamdiu intégra amp;nbsp;ûna fnnr. At vbi qualitas aliquain corpore extra modum proditjinox æftuj febriq; noftrum iaCtatur corpus. Sic quam-diu ordines regniin rtatu funtfuo, integrum atq; laluum eft rcgnum. At fiaurordo,ordinecominutatur: aut altcro opprimatur ordine, nihil eft quod ibi præter motum, atq; interi-tum rerum communium expcdes. (^lod cum viderent diuini illi reges, Antiqui maiores tui,ediLbs atq; interdiâis hç fege$quot;°cuc re(îm,id aût cftopinionis malitiam, obftabant quæ vult videri fc eftè Catholicam E hçrefibus. dem,led ab ea diftat plurimu, ad Polonia vetabant accedere,quæ co Ipe-ft3t,atquc eminet tota, vt ordine in ciuitateturbatOjVitam hominû per-turbetjCuertatque. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Horum fummorum regum maio- s.RegisAu rû tuorum,vt memor efte velis, non mihicohorrandus, led magis collau-dandus efte vidcris,quôd veftigijs pa tris,aui,proaui ingreftbs,decori illo-

STANISLAI ORICHQyl^ fum nulla in re vnquam defueris:nq in re bcllica,in qua quantus fis impe rator,reprefla tuis armis Scythia, ac Mofcuouitica leruitute liberataLy-uonia teftatur:pace verô,quis maio-rum tuorum illas fingulares, amp;nbsp;prac-ftantiffimas virtutcs, continentiam, grauitate mjfidemjiuftitiamjatq; libc ralitatem in te requirat? quæ libera-litas non tanta tamqj incredibilis in te Polono rege eft,vt cùm cæreri reges vulgö,quöd nimiü accipiant, ac-culentur: tu quod nimium das,a nobis accufàris. ira reges alij pecuniary çaptarum rei,apudfiios fiunt: tu pe-cuniarum diftributarum in tuoscrimen fubis. At hæc lagellana in te natura liberaliffima, munificétifiîmai^;, çùm tantopere munificentia auari-tiæ crimen obterat, ac feie omnibus beneficijs in omnc genus bonitaris amp;nbsp;bcneffcentiæ efFundat, quæ virtu-|iseximiælausab ilia abeflè poteft? pum i uftitia in homines?nuiii pietas in

in Deum?num crga tcmetipfùm iàti âitas?quæ cùm Dei pio contineatut çuItUjfi munifîcus es^de alienö, quid non faciès de tuo?Nam diuitiàs, no-nores,copiæ5caduca funt fortUnjè,amp; temporum munera:quorum müne-rum non tam facultas vnquam, 6c co piæ expctuntutjquam in vtendo ratio , Sc in carcndo patientialaudan-tur. At in fumma poteftate tcnere te rum omnium modum, in opibus bu milem effe,in delicijscaftum, in feue ritate comem : deniq; in rerum oint affluentia,lbbnum,iuftum atq; piu, id quoniam tuum eft totum, n redè dilpcnfeSjmaius decus maiorenn^ue laudcm habebis,quàmdeeffufo çta-rio,elargitoci; fifco regio nûc habes. Et quoniam nuius tuæ eximiç atque regiælaudis,lànôla religio fidei Chri ftianæ fumma eft,ad eâ tuendaquan turn cóniti animo potes,quantum la borecôtcndere,tantum fac efficias: yt quafilumé aliquod eluccat,in tuo

STANISIAl ORICHOVII regno pictas, atq, ünditas tua. quae vnacuin regno àmaioribus tuis per manus trad ira eft tibi. Qui ft q.s mor-tuis ineft fenftis, ad te fupplices ma« nus tendunt:tibi Poloniani,commu nem noftrarn patriam ex illuftri cæ-lorum locooftentantjteorantatque ob!ecrant,vtSarmatiam more infti-tutoôue illorum pro tua fidc,conrra hærefes defendas : amp;nbsp;ne illud flagitiû regni tuiadtnittas,vt Polonia te rege fornicara,cum dijs alienis eftè vidca-tunguæjVtfupràcft dcmôftratunijà Miclconc Monarcha, fexingétos am plius annos,caftè,piè, rcligiolèq; verum Deum colés,in tuasmanus inte gra peruenit. Hic ergo officium tuö regium ex ter in exterminandis hærc fîbus oportet,quç per cuniculos dor mitantib» nobis obrepfcruntad nos, vt fücccftbri (vtinam verô ex te nato) talem Polonia tradas, qualem à ma-ioribus accepifti: imô ûnôliorcm e-tiam,fiid diàufas eft.

Sed id tarnen pofiulat nomen tuuin, s. AuguRt ab augendo diiâum : quod tibi pue-ro Calcndis Augufti, Anno ab hinc XLLimpofitum fuit patcnrura omi-nc.Quoinre non tantum tu polle-ritatiicruicSjVerumetiam apud Deû feuerura ludicem libi profpicies, a-pud qucm in illo horrédo, diftriôto-queludicio dicctur illud tibi : Redde

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. r» • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» lUdlCiuHt»

ratione viilicationis tuæ Kegiæ, cura manet x». quidcm abs te fuerit quæfitum , vbi ge$. pictas?vbi Polonorum prilca fides? Deinde, quidStancar in Polonia e-geritêcur fidcm catholicam vitiaue-ritêcur LyfinaninijBlandratæjStato-rij, 8c cæterum Arrianû vulgus graf-fatum,tc rege in Polonia fuerit ? cur Ecclefiæ direptçêcur prophanata tc-pla?cur altaria eucrfà? cur iàcramen-ta contaminata? curmyftcria viola-ta ? cur lura, legcs, libertatcs, 8c im-munitates Pontificiales Iceleri da-tafcur diltradus lènatus i cur diuifiis populus? cur te rege, non eadena

in Polonia fuerit fides plebis atq; re-gis ? Poftremo illud quoque ab ipfo Deo in eodem iudicio requiret abs te:Vbieft Augufte fides mea Polo-nis tradita,a Romano Petro Adal-bertum Boemum propagata, amp;nbsp;per Staniflaum Polonum cundain Le~ chia prçdicata:deniq; per Roxolaniä atq; Scythiam ab ApoftoIis,Prophc-tis,Euangeliftis,Paftoribus item, at-que Dodoribus Polonicis tot iecu-lis culta,do0ta(^;. Vbi ea eft? cur eua-nuit?cur abhoftibus meisArrianis atq; Neftorianis fubte rege extimfta atq; deleta fuit?cur in Iure meo tuen do gladius ceflàuit tuus? cur in vagina,tempore belli impij, manfit con-ditus?curaltaremeum proeoaciu-rafti,non défendit? cur nome meum blafphemari paftiisfuit^curaiasmeo-rum fub tartara mitti permifit? Vbi eftiufiuradum tuum?vbivnäio?vbi gladiusjvbi Corona,Sceptrum, thro pusó; tuus regius ? O acerbam mihi

C H I U AS It A. __14^ Augufte rex memoriain harumrerû ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;

omnium,tnftesq; atque acerbas rationes tuas?nam hæc ad te fèribens, in mcmoriam redco illius Poloniæ, in qua Deû colueruntjamp; in qua mor tuifunt veteres Poloni^maiores ftri,qui in Polonia erant tanquâ vir vnuSjin quibus etiam vnajerat fides inentium,amp; vna voluntas adionum i qui fi nunc reuiuifcerét,amp; halce Chi mæras Arrianas,Neftorianasq; viue-rein Polonia viderent, quæillorum fuit pietaSjhæc opinor ad nos genus fuum dicerent.

Hæccine eft Polonia? aut hoc na-tale lolum noftrû eft, in quo tot in- poft«o** funt veftigia moris alieni? quocunq; oratio, enim oculi inciderin t,veterem rcipu blicæ difciplinam requirunt.Qua’ e-nim hæc eft licentia? quod nouarqni rerum ftudium à noftris inftitutis a-lienum {quorum non gloria bellica magis,quàm fide catholica nome in hac quodam terra floruit. Nosenim

Poionotû Illyrij quondam^ cum natale fblurtl nos non caperet, ex Macedonia, at-que Dalmatia, Cecho atqiie Lccho ducibusprofedi, in has leptcntrio-nisoras,ad Vandalura fliimen,per Pannonias pcnetrauimus Philippo arque Alexandio,Macedonum re-gibuSjCÙmdomi militiæque ftrenu-am priùs nauaHemus opcram . Sed anguftia patrij foli coadi, pattiam e-greflîjCcchum minorem natufratrê in Boëmia,quæerantHauarorum ab oiigine lêdes/ollocaiiimus. Ipfi Le-chum,maiorem natu fratrem,duceni Vandalofc fecutijn hæc Sarmatiæ vacua ad Vâ-dalum,ideft ad Iftulam flumen ve-n!mus,defcrt3q;loca,ac littus Van-dali rclidum incoluimus, multis ante Chriftum natum rcmpeftatibus. Nâ in hæc loca nos peruenimus, Aie xandro magno iam Afiâ tenéte. Nec Dalmatæ, neque Maccdones patrio tMdali. nomine,ièd Vandali, à flumincad quem primo aduentu conlèdimus: dein-

'deinde Polachi, à Lecho, à quo fa hæc Sartnatiæ ad Vandalum vacuum introduCtifumuSjdiólifuimus : inde Vandalia ab amneVandalo: amp;nbsp;Po-lachia,a Lacho:deinde Polonia leni-ter indexa voce,hæc regio,non à Po-le,ideltàplanicicappellata fuir. In-tuleramus autem nobifcum ex Illyria in has oras, non ïblùm Macedo-nicum, illud gloriofum gétis robur, fed etiam Græcorum,in Illyrico cul-tos Deos : Lædam videlicet, amp;nbsp;cius fi lies loue fatos, vt tum credcbamus ftultijCaftorein, atque Polluceni fra tres Helenæjfcientes pugnæ. AJ liçc, Cererem,quam Pogodam : arq, eius filiani Prolerpinam, quam Poguil-da de nomine patrio appellabamus ; turn Martern pugnandi .•'Mercuri-um verb, furandi deos ab cifdem Sermo po-GræciSjC quorum ftirpe orti fiimus, îo”«»«'«* vt etiam ipfe indicat lermo, corrup-tuslicèt,accepimus.Hi fuerunt an-tiquitüs dij nollri,verbo quidem plu

STAHÏStAl ORicnovii rcs,reauteravcravnus. Etidé Deuï cratnofter, quem pofteaad verutn Deun conucrfi,amp; ab Ecclefia catho lica cdoóli, Diabolum fuifle compe-rimus: in cuius fupcrbiflimo domi-natupûfiti,iugumacerbiflîmû pertu Poloni limus ièruitutis : Athei^qui eramus il Athei. Jq tempore,fine ChriilOjalienati à conuer(àtionelfi-aél:amp; hofpites tc-ftamcntorum,promifilonis fpem no habenteSjamp;fine Deo in hoc mûdo: qiudnam eflet peccatum,quid mors, quid vita æterna, ne fufpicati quidé vnquamfumusctamq; horribili cæ-’ citateàTyranno Diabolo excæcati _^imus,vt ne Chrifto quidem iâ na-toqllum folem iuftitiæ afpiceremus exortum,qmiamdudumætaté gen-tibus nobis vicinis illuxerat.^oli nos ad Vandalum flumen Vandali ac Po loni fiti,cum reliquis, qui ièptctrio-nes fpeâant, tetra errorum cooperti caliginejfub Domino Diabolo trifte agitâbamus æuum, Sed poft tot de-ihhnl

mum fècula, Anno Chrifti Dei no-ftn,i 4 6 5.noftriquoqucmifcrtus^;‘^“J... Deus, MicfconeMonarcha, tetigit porc fias corda noftrà,errorumej; admonuit^ tec»pit. ac fœditatein Sathanæ intolerabilê hobisapcrièoftendit:pcccatum qua vim haberct,docüit:viam ad faluté è fèruitute fugientibiis oliendit : idq; nonexoperibu$iuftitiæ,qüæfecim? Gratis idi nos : quid cnim boriiquisagatincru üificahidf deli diaboli dominatu?in ira Dci? amp;nbsp;in reruin omnium dcfperarioncpofi tus, atq; in ipfius materni vteri eufto» dià in Diabolifamiliam dicatus?mi-lèricordia ergofuaipfc Dcuslàluos hos fecit,ofFcrendo nobis vitro, ac fuadendo animisnoftrisHdcmillam inChriftum, fine qua nemo placet Deo. quæillaèft? Chriftum verum Fîaesiri Deum,amp; verum hominem,pacifica- chnftuSi torem hominis, cum Dcomörtuum elfe propter peccata noftra: amp;nbsp;refur-texifie propter iuftificationem ho-fträmlt;euräutem, tot iam labentibus

annis,nos Deofuerimusvifi idond, quibus pene in regnorum genere vl-timis, fides hæc ad extremum illucef cerct, certum neicimus.id vnum lêi-muSjiuftitiam Dei in caufafinde,cur tadiu careremus hactam fàlutan fide: miièricordia autem eiufdcm Dei credimusvicifiimeflefaólum, quod exfilijsiræjfilijgratiæ: amp;exmanci-pijs Diaboli, Midcone Monarcha liberti faóli furaiis Chrifti. Quara Arbitrium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;COadi, fed

libera voluntate,3c Iponte noftrajli-berum arbitrium fccuti, perfuaderi nobis ab inrimo Dei fcrmone pafii fumus liberfatem jletuitute; vitara, -morte:denique Deum, diabolo Ion gè mcliorem, antiquioremqueelTe: imo leruitus, mors, Sathan, mala vl-tima, malorum efl'eomnium : vt ex contraria parte libertas, vita, Deus, fumma bona eflent bonorum omnium, ira propter le expetcnda,vt ilia mala, propter fc funt reijeienda.

Quod ergo fîdemDeuseamjquæin Chriftum eft^nobis obtuleritjin ani-mosq; noftros ingeflerir, id non me-riti noftrijVti iam diximus,fed gratije eiusfuit. Nihil nos dedimusilli, vt hancab illoaccipercmus fide, quis cm dedit illijamp;retribuet ei?aut quorum tâdem bonorum noftrorum in digens ille eft? cæterùm cum ad Dei Vocantis voces no obfurdclccremus, nec ea, quæ monebamur aure furda præteriremus,adiuuante eodem nos Deo crcdidimus: libertärem, vitam, ipem arque làlutem noftram Chriftum efle. Er quoniam hæc fides, quam aborigènes noftri Græci, non à cogendo, fed à perfuadendo ap-poionia pellant tthv ,fedcra, ac domicilium vi baptiza tæ in eorum animis non poteft po-nere: qui Adæ,primi parentis,culpa deprauati natiuo eius fubiedi lune peccato : iccirco admonitu piorum virorumquorundâjMielconeillom fo Monarcha, cùm audiuiflemus effe

»TANISlAl OKICHOVif ciuitatcin quandam Dei^cuius Ant^ (les eiïèt Roniäht» Intrus, penes qiiê audoricaseffet funima, cxffiuitute DiaboHjin libertärem Chrift'i, hoini nes vindicâdi,ab hoc ipfojlHus ci ui-tatis Antiftite,Miefcone Monarciia, Opern aduerfiis Diabolivimimplo-Foionorü rauitnus. Itaqueloannesxiii. Vua-ChriftijSimonisautem Petri fucccffor^exoranis à Monarcha, Scnatu,ac populo,doóliffmosviros Italos, videlicet, Villibalmum,Pro-choriiimjIordanumjGotfridum, Lü | cidum,Angclotum,Odauianum,Iil j linum,ad nos Vandalos, ac LechitaS ' doâum milk: qui amp;nbsp;MieÆonê Monarcham,amp; wenus noftrum,illi fubie dum, lacribaptifinatisvndisabori-ginaliculpaablucrcnt: amp;exciuitate Diaboli ablutosacmundatos,in ciiii j tatem Dei transferrent: in Chrifti^; Ecclefiam dicarent. quod etiam eft fadum: Nam illi viri lanvHffmi,Va-dalia, hue tu malis Poloniam dici,

ingreflî, prædicabant nobis Chriftû; ficgratiameius, quanosincommu-nionem fuorum Deus conuocaue-rat eelcbrabant; homines turmatim adfluminaconSuentes baptizabanr, îdola ex Vandalia exterminabâr;mo ex poIo-numenta LedçjCaftoris, atque Pol- nia idoia^ lucis infigniajhumo obrucbant. Mer curiales ftatuas è triuijs,viatoribus i-terdemonrtrantes, tollebant,amp;pro bis Chrifti cruci affixi collocabant. Deinde,tcmplafalfbrum Deorum, , veroDeo adlcnbebant;eaq,lànâo-rumcum Chriftotriumphantiûno-xninibs» infignia efTe volebat,vt Gnef næ quæ gcntis noftræ caput erat, Metropolim Virginis matris nomine habebât infîgnem,vt alteram Metropolim Cracouiæ, quam Venceß-,nPoionia laimartyridicabant: vt Vratiflauiæ,Ecciefiç loanniChrilti amp;nbsp;Baptiftæ, amp;nbsp;præ-curlôrifummo: vtPofnaniæ,Petro, amp;nbsp;Paulo principibus Apoftolorum : VI in Plocko, Sigifmundo régi, amp;

«TANISLAI ORICHOVII martyri : vt Vladiflaiüæj mariæ lefü Chrifti marri, tcmplaconfccrabant. longum eft cnumcrare, vz ab ill is Ira lis, à Romano Petro in Polonia miß-fis è terra noftra tarn pruatim,quàm publiceeiedus fuerit Sathan^idola fublata, ac fallbrum Deorunititltus vrbibus, atq; agris noftris fuerat ex-terminatus. Atqui ne princeps illc mundi huius,inprimilque quondam nofter Sathan, femel è terra noftra pullus,rcuerti inPoloniam,atqucad nos alpirare vnquam poflet: illos ip lbs Italos, à quibus baptizati fuinus, in pr^fidijs contra Sathanam circum, Vandali fines collocaueramus : Vil-libalmum Metropolitanum, Gnef næ, lèptentrionem verfus:Procho-rium, Cracouiæ, ad meridiem : lor-danum,Poliianiæ : Gotlridum,V-ratiflauiæ, occafum verfus. Lucidum verb, Vladillauise. Angelotum, in Pfocko,ad orientem Diabolo oppo-fuimus.-cuiadiuximus Oótauianum

inCulmia: Iulinura,in Camienia; Iacinôlum,in Lubucia. quos omnes Ægidius Cardinalis,EpHcopus Thuf culanus, Ioannis xii i.iuHu uerat:amp;illos,in hacvigilia, atquc eu tur. ftodia gentis noftræ, in ciuitarc Chri nouitiæ, exauôtoritate confècratos, collocauerat. Quiûnè fummi amp;ex-cellentiiTimiviri,abvrbe Romajpfe dijillamipfâm diuinitùs datâ,amp; obla ms mor-tam nobis fidem, abfq; operibus bo-nis emori facile pofle,nos docebant. neq; fidem abfq; bonis opcnbus,ne-que opera abfq; fide quicq valere a-pud nos prædicabant. ncqj cnim Ib-lirariam fidem, bonis operibus caf-fànijDeoplaccre: neq; opera fine fi-dc,adlàlutcm aliquid momenti habere nobis fiiadebant.'difcrimen cria operum nobis tradebât. opera enim opeVùm'” illa,quæanteceduntfidem, quamuis ad fpeciem bona/anôlaque fint,fi o-ftentatione, venditationeque fiunt, peccataefleifi verb fimphcitciqSr câ-

STANISLAI ORICHOV^ didè fiant,fine fide tarnen,mortua cf' fe: qualia fuerunt in Cornelio illq Romano,cuius orationes,amp; ieiunia,-atqjeleemofynæ nulla connixafide, afccndebant tarnen ad Deû.Scd qa patrocinio carebant apud Deum fi-dei,nihil proderantoranti, iciunati, atqueeleemofynas danti Cornelio.

•I Quapropter iulTus erat Petrum ab ^lunemo Ioppeaccer(ère,à quo difccret fidê il ïuiius a- ' lam,finequaplacere Deo nemopo-1*44P'4- teft.Itaq; docebant præfules illi nos, quamuis opéra ante fidé inter le dif-ferrent,tamc in eo paria client, q, ex illis iuftificetur nemo ante Deû. Cô trà vcrô ilia opera quæ ex fide, vt flâ-ma ex ignc,relucerit,vehcmétcr Dco placere,iuftitiæq; noftræante Deum partem maximam elfe, illi ijdem do-doresnoftri docebant: id(^; iufiilfi-qu« ope. mis de caufis.opera cnim hæc,q vt di raiiiftifi. ximus,tanquam èfonte, crumpunt ex fiJCjinftinéhi Spiritus fiinótifiut, habent promilfiones adiunßas ha-bent

bent liberum arbirrium noftrû, opérant! hæcin nobis Chrifto,aflentiés: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

habent difficultatcm promerendi,ha bent dignitatem Chrifti inreruenié-tis pro nobis:habent obfèquium no ftrum fideliter obtempéras ,Chrifto: habent charitatcm,quæ nobilitat il-lud in nobis Chrifti opus. Atqui hçc iplà opéra funt noftra5amp; non noftra. Noftra,quia fine nobis nô fiunt: NÓ funt noftra^quia fine Deo non funt, Cùm igitur opus verè bonû ex agen- ® te DeOj amp;nbsp;ex libero noftro arbitrio çonlêntiente in idq; operam dante nat. çxiftat,quomodo fuum munus, atq/ fuum opus quod operatus eft in nobis,non coronabit,non etiam ample xabitur Deus?aut quomodo eiufino-di opus non valebit nobis ad ßlute, quodipfàmanusDeiin nobis fouet amp;nbsp;exolculatuHvt ergo ilia opera ante fidem,amp; fine fide funt pannus mulie ris menftruatæ ante Deum, ita hæc, quæ nafeütur c fide/unt puræftolæ,

’s T A N I s I A I O R I C H O V 11 quasfandiDei homines in fangui-rides for- neagni lauern nt. Hane talcm fidem mata. per charitatcm operantem, baptiza-tores illi noltri primi,formatam fide, hoc eft, charitate inftrudam,appella bat:ad quam vt paratiores eflemus, proponebant nobis traditiones fan-Doftrina dorum Apoftolorû,qui ab vrbe Hie apoftoio- rofolyma,addiuulgandum Euange-hum à fummo laccrdote Chrifto toto orbe terrarum dimiffi, hanc talem ” fidem prædicabant:quorum inftitu-Traditio- ta,mores,difciplinamque per manus quot;**• t traditam,diligeter nobis explicabat: turn etiam traditiones Icriptas, ab eif dem traditas, nobis exhibebant, ac auribus noftris inculcabant. vt legem Mofis,qux vim pcccari,acvindi dam Deihominibus oftentat:vt jp-phetas,qui eius peccati fôlutioné dc-monftranr.vt Euangclium,quod re-demptore eius peccati iam aduenifte nöciat:vt Apoftolorûfcripta,quib!» Euangelium dcclaratur. Atq; hçc oîa non

non ex fingulari, propriaq; lententia |nteileôt» doftoresilli explanabant nobis, lcd ex fènfu ipfius Ecclefiæ communi: quam Ecclefiâ, quatuor mûdi plagis extétodigito nobis demôftrabatdn qua multitudo hominû cuiusq; gene Ecdefia ris,effet maxima, in qualatcrent pau ci illi, quos Deusipfèfibi tantum notos effe voluit. In qua là ne Eccle-fia,vt olim, itanunc effent quoque Apoftoli, Prophetæ, Euangeliftæ,pa Mîniftrî ee flores atq; dodores,in opus minifte rij,ad cofummationcm fanftorû, ab ipfo fummo làcerdote Ecclefiæ leffx Chrifto dati. Infuper proferebât làn dorum patrum primùm Côcilia, in Côcilia c5 quibus ex audoritate repreffæfunt traiiçref«» hærefès, quas in Ecclelîam vndique^“^“* immittebat Sathan,vt ex animis ho-minu eucllerct Chiiftû, atq; beneficia CHRISTI, tam ex auribus, quàm ex oculis hominum extermi-naret, fempiternaq; obliuioe obrue-ret:Deindepatrumdécréta,amp; quaff

ST ANISLAI ORICHOVII communia cófulta, in quibus fueröt ilia præcipua Ecclefiç lumina, Augu-Doftores ftinuSjHieronymus,Ambrofius,Gre * *' goriuSj mitto alios Latinos, ab iftis profcótos.Ex Grçcorum autem par-tCjtanq ex Spiritu ßnäi cadem Icho la,vnde amp;nbsp;Latinos produccbant A-thanalîumjCyrillurajChryfoftomû, atq; Gregorium theologum.nâ alios enumerate longum cft:qui fané Grç ci,amp; LatinivtfanôliiTimijitadoâiflî-mivirinôfingularemaliquam fuam do6irinam,lèd illam cômuncm, atq; vniuerlàlé,qua Ipiritus Domini per Apoftolos,gentium patres, repleuit orbem terrarum: literarûmonumen tiSjpofteritatis memoriæ reliqucrût: MnfenTus «oâorum illorum conlénfus, non tex vitx. fitabud, quam lex certa Chriftian» vitæ,quaftandum,viucnduralt;^uc eft oïbus hiSjlàlui qui voluntficri.atque hçc doôlorû noftrorum ratio doélri-næfuit.Etquoniâ fides fit peraudi-tum,auditus per verbum, vtilli pri-

tnî doôtores noftri verbum nobis tra diderintjdixiinus:vtautcmfidem in nobisexcoluerintjdiccndum eft.vt cnim fides conftct,duobus ad cam ré opus cfTcjilli ipfi nobis fuadebât: ver bo^quo in nobis inleratur fides : û-cramcnto,quohæc eademin nobis alatur/oueaturq;: Iraq; fèpté iàcra-SJO'ajfft« menta,quibus fanâifîcarerur homo®“ interior nofter^diuinitiis inftituta ef fedicebant.vt facramcntura BaptiC mi^quo vetushorao noftercrucifigi-tur, amp;nbsp;confepelirur cum Chrifto J ci3 omnibus a!ihbus,amp; concupifcentijs fuis : vt Confirmatio, qua homo no- gt;nbsp;uus, ex aqua amp;nbsp;Spiritu recreatus, co firmatiir in nobis ad pugnam: vt Pœ 5 nitentiajqua primum horremus pec-catum:deinde, apud Icgitiinû fàcer-dotem,tanquam apud iudicemjCofi-temurpeccatum.Poftremo, fàtisfà- . âionecaftigamus ipfùrn peccatum. Peccati enim hæc lex,amp; conditio eft, vt caftigctur ac vindicetur,aut ab ip-

'‘ STANISIAI ORTCHOVIT ïbpcccante,auta Deo vindicante. lam^homini peccatis defeHo,quid ta neccflàrium eft,quam vr is rcficiatur. carne illj,quæ dat vitam mundo? Tu matrimonium,principiû generis hu-mani, amp;nbsp;quafi fcminariiim cæleftis regnijfidCjprole, ßcramento nobis, ab illis viris commedabatur.Et quoll ianiaolquepecca to in hoc caduco nonviuitur corpore,cum hincmi-graremus, iacro vngcbamur oJco, quo peccatis Icuati, paratiores eflè-musad emigrandum. Et quiahæc, quæadhucdiximus,difpeniatore e-gentiuftojideo illiipfi viri Itali,ßcer dotium ad lacramenta aggregabant, quod ordinis nomine appellabant: nam ordo eft continuatiojleriesq; mi nifterijEcclefiafticijin quo alius ex aliojamp;omnes inter ie apti, amp;nbsp;colli-gati funt miniftri ad xdificationem' corporis Chrifli, quæ eft Eccleßa Deiviui,columna, 3c fîrman.entum veritatis.Nec hicordo aliter confiât;

'• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nifî

nifi à Clirifto fummo facerdote, per Romanum Pctrumderiuetur advlti . , mum clerum.In hoclacramento do-cebant illi nos hæc tria reciproca eC-fèjVidelicet,Iegemjûccrdotem,amp; û-crificium :vt lex non fit fine ûcerdo-te : ncq; facerdos fine lacrificio. Nam amp;nbsp;naturalis ilia lex, facerdotes habe-bat : Abelum, Noah, Abraham urn, Ilàac,atquc Iacob.amp; lex Mofis fiium habebatcum Leuitis Aronta : amp;nbsp;lex noua, Chriftum habet làcerdotem lummum : qui ipfumfequotidie in Mifla,quod Hebræis nomen mortis eftjoffert pro Ecclefia 1'ua, per Roma numPetrumjamp;pereia Petri Ibcios, fiib panis atque vini fpecic. Hæc ergo flint làcraméta,per q gratis à Deo dantur nobis bona omnia. Com-prehendiautem leptenario numero Sept«»«*, næc,iccirco edodi eramus, quod eo numero, vt peculiar! fuo gauderet fpiritus Dei.Nam,amp; feptem Sigillis lex obfignatafuerat Mofis :amp;fcp tern

I ■ STANISIAI O RIC H O VIi tubisin Apocalypfi angeli canranti amp;nbsp;feptem panibus fatiantur turbe ; amp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' feptcm liicernis inflainatis apud Za-

chariain tabernaculuilluftratur.De-niq;,Naaman Syrus,fepties in lorda ; nelotuSjCxvndis purum liquidum-quc Ie rccepit.Per hæc igitur feptcm facramétajilla gratis data fides, in no bis viucbatjVigebatque. Ad quam au gendam,vegerandaraq;, cùm ea qua? diximuSjtradebant nobis do dor es il li,tum etiam rebus extcrnis infirmi-tatem noftram adiuuabant.Primoe-nim annum in myfteriorum tempo-Myfterio. radclcribcbant. Nam meniem Dece • tu tepora. bi.em,c0mcmorabilem habebant na tali die Chrifti,Dei noftri:fic lanua-rium,Circumcifione: Fcbriiarifi, Pii rificatione;Sacrum ver paffione,Re-’ furredioneq;:Maium,Alcêfione: lu nium Paracleto: Triade ité, ac Chri-fti corporc celebratißimosvolebant ' clïcmenlès. quos indé fublèqucbat îuliüSjVifîtata Elizabethazquem po-ïîê

îiè fcqucbat AuguftuSjpclarusäfium pta Dei matre in cælû Mcfis : tu Sep-têber Natalem diem referebat nobis ciuldem Virginis, vnius in Chrifto, multorum Deorum matris. Poltrc-mo, Calendae Nouembres, diuorû cæleftiumferijSjlubcapite Chrifto, celcberrimç fiebantvirorum, Sz mu-lierumconuentu. Hi crant anniuer-larij apud nos fefti dies, quo in me- • moriam nos redibamus, bcncfîciorü crga nos Chrifti. Infuper ipfius anni circulum,ijdem illi, dicbus feftis iân-,, dorum Dei hominum,cum Chrifto iam triumphantium,quafinotis,atq; pundisquibufdam diftinguebat: no vt homines coleremuspro dijs, fed vt ftatis diebus memoriam illorum repcteremus,quorum fimilcs nos eß S«ptïn«n» fc vellcmus. Sed quid opus eft ver-bis^feptimanam ipfam quotidianam^ atque afliduam, ad pietatis ftudium cxaggerandum, alternis diebus ftru-f dabant nobis in manus : nam

s T A N I s t A I O UK H O V 11 feriam fecûdam ieiunabamus, quod eo die Chriftus Hierofblytnam, vili vcftus afello adiiencrar, pro nobis moriturus: huncdic quartaferiain-fecuta, nos docebat ieiuna, hac die à luda proditorCjChriftum pro nobis îudæis elïe venditum.Ipfà verb fèxta feriajCinereiïij tartquam panem marl ducabamus, amp;poculum noftrum cu fletu mifcebamiis/ecordati nobifcü, illodiecruci affixum,ac fellepöta-tum fuifle Chriftutn . Sed bic tameü ad velpcram demorabatur fletus : nä ad matutinum, hoe eft, ad domini-.. cum diemjfubfcqUebarur læticia in-dic?féitr cx refurredione Chrifticon-i'oionis. eepra: quadieieiunarefasnon erat^ ncqueopus ruflicum facere : ièdto-tusis diesdicabat pierati, ac liberi-ori vitæ, ob quam etia eins diei fum-. , ma amp;nbsp;incrcdibjlé ccicbriratc, patria Niedziela- vocehicdics appcllabatur ^Nedela.quot; q) in ca opus, rufticû mecbanicum-ue, fieri ius non erat. lam ilia religio-

gionis Chriftianx infignïa, in templis, 'locisque publicis,apud nos paf-firn vilcbanrur,ftabat fixus remploin yfuii medio Chriftus pafTuSjVt eo vilcndo referrcmus oculos, amp;nbsp;animum,ad ilium verum Chriftum, natum, circü-cifum, oblatü, morruö, ac rediuiuü, domitorê Sathanæ : quem dodores illi noftri, non tantùm didis, arque fcriptis, fed etiam templorura imagi nibus,atq; figuris cxprimcbat. Quas rcrum fpecies, atq; figuras viriilli jp codicibus nobis volebant cfiè, vt qa literatis codex fiue liber, id idiotis imago rerumefTet: vtirain ratione pietatisliteratus, anteidiotam nullas habcret partes priores.Sed tamê, Ecclefîarfi nonlblïim hifceexternis rebus pie-tas noftra qualis eflet, declarabatur: vcrûetiâ hæc cade erüpebat, amp;nbsp;effun debat fèlè in miniftros Deima quâti apud nos elfet domin9,id in eius Icr-uis apparebat: quos céfib9,atq; pinij-js volebamp ciTc in hac terra nobifcö

STANtStAl O R IC H O V ! I opiilentiHîraoSjbcanflîmosq;. Qua-propter, fundos, villas, vicus, atquc vrbes,facerdotibus,fcruis Ghrfti, ac-tribuimus,non vt eleemofynas,quas aufcrre pofteàliccrct à populo, led vt fundos, quibs viuerent, amp;nbsp;ad vfus vltæ degcndæneccflarios, Eccltfia-rum miniftri fuo arbitratu vtercn-tur. Afpicitc Gncznam^Metropolim veftram,contuemini Cracouiam, i-fpîfcopa- temque VVladiflauiam,atque Pfoc-tusini’o- llt;ain,amp; cæteras EpilcQpaIesiede«in

natio Epifcopalibus ledibus floren-tior? aut opulcntior intra Occanum cft?atqui, ad tarn rnaximas pecunias, nonperfraudes, nequeperfallacias facerdotes in Polonia vencrunt, fed fumma voluntate noftra, de comma ni patrimonio, pro laccrdotum rata partCjha? pecuniæ ad laccrdotes per-iienerut. Doccbamur enim, amp;nbsp;Chri-ftuin dominum fuos habuilTe locu-loSjUec quçftoré illi domcfticu defu-ilfe;

îÏÏe: qulbus loculii parrimonium Éc clcfiaihcum defisnan, eramus edo- „ , r • T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Polofïoriz

tti. Iraquccum prcportioneæquajç^j^^jja, huius illins terræparrem fibivcndi-caret rex,parte ûcerdos,parte plebs, vt de coraniuni diuidendo partem fuam quifqueratam,ccrtamq; habc-ret: tutillimam vitam omnes vixims», atq; in optima Repub.cum vitæ cur-Cim tenuimus,vtdomibeatè.i.cûvir tute,CU mutuacharitatc, viueremus;

amp;foris, gloriofi eflcmus : in omnes Polonic» partes fèmper viólores: nullivnqua*’®^^’*. gêti,nifilaceflïti bellumfccimus:at-que ilium gladium rcgium, quem v-nacum corona, Iceptroq; à Bcnedi-ólo VII.PontificcMax.acceperam», non ad inferédum,lèd ad propullan-dum bellum, nobis datum fuiflc, ab illis dodoribus noftris docebamur, Quaproptcr, Boleflaus Chabri, primus Rex nofter, à Roxolanis lacefïi- Poloai« fi tusbello,rcgnum ftium ad Borifthe-nem promo^. Hem poftea multis

$ T A N I s l A I ORICHOVn detrimétis à Germanis affcdus, Albi fluminc Polonia terminauit : Deîde Pruflîæ, atq; Liuoniæ latrocinijs coa ótns, Athlantico mari regnum fuum dcfiniuit. Neque vcro V ngaria paca ta illi prins fuît,quàm Carpathi mon tis,illas inlânas molcs,irruétibus Vn garis,obieciflcr. Nec aliter alijs quo-que regibus in hac terra viximus: rc-gnumq, hoc noftrum Poloniæ, poft Chriftiana régna , Septentrionem verfus, vltimum ideô collocatum ef^ lèduximuSjVtpro fide Chrifti,amp;pro Petri fcde,contra Scythiam, Molco^ uiam,Valachiam,arque Turciam pugnaret genus noftrum. Necvlla circumcirca Poloniæ extatora, neq; rcgio,quç aduerfus Schyfmaticas,at q; Scythicas genres,noftro non fit rc fperfa lànguine.Ibamus in aperta pe-ricula pro Chrifti fide,amp; pro Petri fè de,vnde inteidum {cicbamus,nos no eftc redituros.Ad Varnam Vngariæ, duiT) cum Amurathe Turca confli-

gimus, regem VVadiflaû amißnms: è quo bellOjCx Polonorum X L.mil-libus,tres tantummodo noftrûm fu-perftites in Poloniain nuneij fuerüt, tantæ cladis. lam, fanguis Poloni-; mdouic. eus, rex Ludouicus, num, non ad Moiia-Mohatium occafu fuOjTurcico in p-Iio legioncs noftras obtriuit ? quas abSigiimudo patruo,rcge noftro ac-ceperar. Quid Bucouina ftrages, amp;nbsp;Bucouin» in Socalio accepta calamitas^pai um-ne teftantiir,quam præftantes fueri-mus picrate amp;nbsp;armis? quam picrate in audi-tantopere nos coluimus, vt in facri- endo Euan ficio,dum Euangelium legeretur^di-ftridos gladios tenuerimusmcc pri-ÙS in Vaginam lt;llos dimiferamus, quàm Euangelium afacerdote de-fitum eflet legi. Qua fane ccremo nia folcnni dcmonltrabamus, nos pro fide Chrifti emori efie paratosj quod cùm aliasfæpe,tû vel maximo illo die teftatiim nosfecimus, quo parua manu, amp;nbsp;exiguis copijs, hoc

s T A H 1 s I A I ORICHOVH foan.Tar. Jpfy loannc Tarnouio, Cracouicnfî Boutki. ^aitellanojfummo imperatore,lt;j ve ftras hærefes deteftatuSjCx veftra, no iain vitajfèd morte, hue ad nos con-ceflit:Valachiam,magniscopijs Ro-xolaniæ minitantem ad Obertinum, repreïTimus/regimus, aefub noftrû iugum mifîinus.Deinde, hoc codera duce,Mofcouiam,Starodubo expu-gnatOjtnuItis incoinmodis,detrimé-tisqj affe(2am,pacem petere à Polo-no rege impulimus. Quod vt Vala-chijCx Roxolaniajfic Molci ex Lithu ania,Romanum nomen, Petriq; federn expugnarCjdelereq; conabâtur, Neo; vero in alienigenas hoftesDei, ! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;acerbiores nos fuîmus, quàm in do-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inefticoSjatquenoftroSjïîquiscôtra »

^«refibu» Monarcha, abvrbeRomaaccepcra-— - nbsp;nbsp;mus.QnamobremcùmHufianahæ-

1 j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nobis Boemia, amp;nbsp;cùm ftirps Mieico-

defècinetjVVladiflaum Tagelloncm, lageilo clanflinmm belloduccm,lt;.x Liihua-^h^L'nu niaacciueramusxuinon priùs Pcloaccetfuux» niam tradideramus, quam is iurarus rex polliccretur nobis.fearinatü ob-uiam harrcfibusEoemicis nobifcum vnaiturum. Ac fucrunt qnidein amp;nbsp;a-liæ graucscaulæ, VVladiilai in Polo-niain accerfendi.nani PrufTia rcno uabatpriftinabella:amp;Germania,vi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

hbusRomaniimperijjhanccandera ereptum nobis vcniebat. Sed ramen hæc leuiora præ h^refi videbanturcf le nobis incommoda. Namarma,ar-H?refesdif mis facile refellunt : hærcfcs verb vbi femel influxerint, amp;nbsp;radices egerint/ fineconucrfionererum comunium, vix,3Utnevix quidem extirpantur. Caula igitur lagellonis accerfendi, Boemica hærefis fuit,aducrrus quam præftantiflîmus rex ille, vt muniram Foloniam habucrir,nô armis Ibliim, Verumetiam legibus, funtin manibs» leges in hæreticos ab illo rege ^pmul y 5 gar«.

ST ANISLAI ORICHOVII gatæ. Extant etiam edióta,vnde id li-* qiKt. Cuius excellentempietatem, ftudiumque religionis tuendæ, qua fide,amp; quantaconfpiratione coniu-rationcq; fuerimus obfècuti,confœ-deratio noftradocet, quç in llaturis regni, ita ad verbu extat præfcripta.

ccnfatà,. CONFOEDERATIO PRINCI-ratio. PVM tam spirItvalIvm, q^vam se-cularium, Baronum, Procerum, Mi-litum,amp;Nobiliumfamp;c.Regni Polo-nia:,contra regnicolas inobcdien tes iuri,amp; contumaces, amp;nbsp;hæreticos corumque fautores,

Proceres, Milites, Nobiles, ciuita-tcs totaq; communitas regni Polo-niæ: fingularitcrfinguliamp; vniuerla-litçr vniuerfi codera animo, eadem volun-

voIötatCj{ciétia,confenfu, amp;nbsp;ratiha-bitionejOmnesvnanimirer, fignifica muSjtenore prælcntium : quibus ex-pcdit vniuerfisj præfcntibus amp;nbsp;futu-ris, notitiatn præfentium habituris. 'Quomodo confideratis nonnullis difordinationibus, quæ in ipfo regno Poloniæ fuboriri inceperant : vids liteiis prædeceflbrum noftro-rnm : Pofnaniæ, Petricouiæ, amp;in Gedlna feôbs, circa eafdem literas amp;nbsp;earum articulos ( fubquacunq; forma verborum extant confeâi) re-raanere volumus, viquequaque, amp;nbsp;fbondemus, amp;nbsp;præcipuè circa hune afticulum. Quod quicunque exi-ftens indigena regni Poloniæ,ha-bens in jpfo regno Poloniæ bona, vellet aliquasinobedientias,contra lus terreftre, commune, autetiam guerras nobis amp;nbsp;eidem regno Poloniæ damnolas alicuimouere fineli-cétia domini noftri Regis gratiflirai, amp;nbsp;çonfilij fui,amp; in lure terreftri com muni

tTAMISlAI ORICHOVII imuninolet contenraricautetiam hç reucaleserrorestaccre,velpromoue re vellecxontra talcm feu rales, cu-iufcunqueftatuSjgraduSjCÓditionis, amp;præeminentiæ fuerint : fiuefpiri-tualesfiue ftculares, amp;nbsp;in eorum de-ftrudioncm confurgere volumus amp;nbsp;promittimus, iub fide amp;nbsp;honore no itris,abfque dolo amp;nbsp;frai\de, nee ipfis auxiliOjCófilio vel fauorc parrocina-ri volumus, fiibfidc«amp;: honore no-ftris; etiam fiünguine,affinitate,amp; quacunquepropinquitare forent no bis, aut alicui noftrûmcôiundi, nee proeisloqui volumus aliquod verbum :lcd eos, amp;nbsp;eorum talem quem-libct punire volumus, amp;promitti-mus.Iura tamé noftra ducalia amp;nbsp;ter-reftria in nullo per hoc violâdo,nec ab eildem recedcntes. Harum qui-busfîgilla noftra cum fublcriptionc nominatim nominû noftrorû in pen dulis Sigillorum fimt appenlà tefti-moniohterarum.Scriptum amp;datuni “ in

în nouâciuitateKorczynjfcrîa fèxta ipfo die ûnôti Marei Apoftoli amp;nbsp;Eu-angeliftæ generali tuncParlamento celebrato. Anno Domini 1438. Hocfœdus feccramus internos,’ fanguine iólum noftro: contra homi nés audaciflimos: qui fibijpfispræfi-dentes, ius ,^atque fas omne peruer-tunt:dum imperare Icgibus malunt: quàm illis parère. Et quoni:|m extra hocfœdus noftrumjin deteriorem {)Irtem conuerti hîc apud vos in Po-onia videmus oîa : ô Polona gens, noftrum genus inclytum : relpon-deatis nobis, fi vobis idonei vide-mur. Primùm de nomine iplb, vn-dcnamhoc traxiftis nomen ? vtnon mé nouû. Chriftiani,quemadmodum nosilêd EuâgelicijVt Chriftianoiumncmo, appellari vos malueritis.quî, aut vn-denomen idinueniftis? Deinde,fiHsrefici Euangelicum nomen complacitiiminPoionfa eft vobis :cur Euangelium à nobis traditum,defcruifiis ? amp;nbsp;in aliud Eu-ange-

’stANistAt ömenovit ängclium,inauditum nobis,patribuf lt;^uc nofhiSjtranflati eftis? nam Ghri ftum ab ærernô facerdoté apud De-nm-Patrem fuifle : Diuinitatem in MediatoreChrifto, fruftraeffè:fidé fblam iuftifïcare:opera fidcJium pan num menftruatæ mulicris eflc: ad be neagendûvi homines cogisnonau-tem Iporireduci: Ecclefiâ abfqyfàcri ßcio efTe.-cœnâablq- corpore amp;nbsp;(anguine Chrifti. Hæc,amp; alia intra hos quatuor amp;decé annos,àSigifmundi regis morte, noua amp;capitaliâ fîerij ïilienum eft à noftro Euâgeliozquod antiquitus prædicatü in Polonia nô bis’fuerati Atque huius rci vel in pri-mis tcftesfunthiduo fànôliflîmi,amp; doéliiïîmi Epilco’pi : quos coràm adef fevidetis ; videlicet, hic Adelbertus, Metrapolitanus Gneznen : amp;Sta-niflaus.EpifcopusCracouiéfis:quo-rum vterque, pro hoc ipfo Euangc-lio nobis prçdicato, cæfus ab impijs cft.hiemcx Euagclio vetcre nos do cebans

iceban t cam fide,quam à perfuaden-do Grcci vocarunt w/«r,id eft perfua-fioncm.-quænixametUjadillam cha ntatem pertineret,quf çdificat:ciim tarnen veftrum Ei.angelium doceat Vos fcicntiâ,quæ inflat. Dicitis cnini vobiscertum,cxplorafumq,cflc:vos ciïcin gratia Dei. Ergo veftrum Eii-angelium feit: noftrum autem credit ; nos efte in gratia Dei. veftrum ' Euangelium dicit feio : noftrum’âu-teiîi dicit, Credo remilsioncm pec-catorum,amp; uitamæternam. Veftrû Euangeliû eft fine fpe, feientia enim fpem excludit : noftrum autem totû audit, (pe nititur,amp; prçfenteraDei gratiam hominibusoftentans, acpollicens: admonebat nos peccati, habebatquc illo nos follicitos fèmper: Qui fè pu-tat ftare,caueat necadat.amp;breuiter, noftrum Euangelium anxios, fufpô-lbs,perturbatos,laborio{bs ex pecca-torü côlciétia nos faciebat:vcftrûEu angeliû fècurm, {blutû,amp;à cura 1 ibe

stanTsiai o R IC h Ó V11 return Cil. Non eft igitur EuangclI3 hoc, quo nunc nitimini vos, illud ,. ab initio in Polonia Euangelizatuin l:ci«xo'.^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c n obis. Ciii Eiiangelio veftro

*u (jUdle. nuiladebentur Euangelia; id eft, læ-ti nuncij preinia.Eftcniniincrs,igna num, amp;foiniiiculofumEuangeliiim hoc veftrum: caret cxcrcicationibus virtutum : non orar,non iciunat,non eleemoljmas dat: non caftigat, neq; inferuitutcin corpus fuum redigit: led fbmni,vini, ftupri plenum eft. Quod fl quis illudinterpcUec, amp;è lômno cxci tet : mox concitatur ad ri-xam ; ac bellicumcantans,paftores inuadit,oucs difpergit, templadiripit , altaria cuerrit, Prophetas occi-dit,omne bencficiorum Chrifti rae-èi^nû cru- moriam oblitérât. Denique,illam {3 cti dektur JufareiTi notâ, qua pcrcuftus eft grcK Chriftijè templis, c triiiijs, à fronti-bus denique ueftris tollit, extinguir, delet. Nonciiimfrcns veftra figno crucis tcritur :non crux in templis Iu

Cet: non àprætereuntibusin triuijs, illo Iblenni fàlutatur: Adoramus tCj Chrifte, amp;benedicimiis tibi: quia crucem tuam redetnifti mundum.Ita fîgnumilludfilijhominis, quodfu-premam mundi diem præcedet : 8c quod apparebit in eælo :amp; fuper qd'j olim plangent omnes Tribus rçrræ: agriSjÔc vrbibus vcftris nUnc extermî natur,Euâgelij vcftri pferipto. Quod Euâgelium ex Germania hue ad vos in Poloniam importarum,eôimpie-tatis adegit vos, vt nos procreatores veftrosideo deüouearis, acdefpon-deatis orco, quod præfcripto Euan-gelij, ab vrbe Rcma nobis prædicati, veftro Euangelio Germanice vixe-Poioniaê rimus aduerfi. Nam in oràtionibus, veténs pig in ici U ni js jin elee:nofynis,fèruientes Deo node amp;nbsp;die,non diieedebamus à templo:fcd medii. node,etiam an-telucanis temporibus, fùrgebamus ad confitendum nominidomini.Ho ta item Prima, Tertia, Sexta, Nona^

Vefpcitina,arq, Scra,meditarionèin mortis Chiifti, quafigradibusqui-bufdam,duin penctramus in cæluiu: habcbainus diuifam. A facrificio otti-nianoftrapriuata , amp;nbsp;publica opera inc hoabarnus. Sine crucis figno, ne-que domi nequcforis, nequcpace, ncquc bello, ncque priuatim, ncque publicèagebamus, neque tranfigeba mus quicquam.Sic ergo vita erat: fie lux noftra hominibus luccbat barbans,vt Roxolanis : qui noftri æinula-Tmifïtio- tionccommoti, cConftantinnpoli n.çh°rb'a catholicam fibi accerfcndâ pu r- fidetn ac taueruiit: vt Prutenis, qui nofira pie tipiunt. ratecapti ,ciuirate Dei funrdonati: vt Lithuanis, quifidi çmulatores no ffrijôc imagir.es nobilitatis,amp; religio nes pietatis à nobis acceperunttEt ta méadhucvobisà primo làtu noftro naris,idololatrævififumus: quorum tanta extant in omni généré pietatis documenta?Hçccine eft pietas? hcc-cine Euangclica vox?ô parentû ve-ftrorunj

ftrorum defertores filij.Patcr,amp; ma-ter mea pro perfidis damnati : aui, amp;nbsp;proaui noftri hinc ad Sathanarti pro-redi. vixerunt enim abfquc Euangc-liOiHeu pieras^heu pnfca fidcSjdc ir*-uida bellodextcra. quovobis, abie-rüt pcepta illa. q in hac terra, quóda ftare foïcbat?Honora patrem,amp; matrem tuam,vtfis longæiuisfupcr ter-ram.Etillnd: Qui maledixerit patri, amp;matrifuæ,morte moriatur. Deni-quc illud ; In terroga patres tuos,amp; di cent tibi,maiores tuoSjSc annuncia-bunt tibi.Vos verOjOon tantùm non interrogatis nos,vt ex lege annuncie mus vobis bona, quæ ipli antiquitus abalijspatribus traditaper manusac cepcramus : fed tanqiiam Iceleratos^ ac facriicgos ajternis nos etiam deuo uetis fupplicijs? nee fblosêfedgenus Chriftianfivniuerfum : atq;adeó,ip fam findam Dei Ecclcfiam Catboli vdew»?« cam. A. cuius confènfu femel renatï,

rr n I • nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• conitantit

Vt vixiinusjra cm fepuki fumus. Paf aurcmerat, non nos,àvobis:fèd vos fîlioSjà nobis patnbus veftris iudica-ri. Quanto enimpropiusabfuimus ab iJlo primo Euangelij làtu : tanto explorariora de Euâgelio habuiinus omnia:quàm habeatis vos, qui intra Qiiotrtn hosxiiijannos, in Polonia nuncde-fi^.n pÎ'o Euangeîio garrire cœpiftis, ftia venin quicquid in buccam venir. Et quo-niam hæc impia Irans, non eft in Euâ geliOjVobis per nos rradito, cuius p-( ipua cft pieras in paren tes,ex alio E uâgelio hæc impia vos deriuaftis om _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nia.quod ex Germania in Poloniam

Siancari hærcticorùtn primus intulit quaic. Stancardn quofuntomnialceleri jp piora,quàm leligioni.Quod lànè É-uangclium Stancari,non eftficramê tu 111 ud, quod manifeftum eft in carne: iuftificatû eft in Ipiritu : quod ap-paruitangelis, prædicarum eftgéti-bus.-creditumeftin mundo: alfuinp turn eft in gloria. Sed eft hoc Stan-cari

cari Euangeliuin laqucus üle para-tusveftrispedibus, quo vos Satlian captât, acdeciuitate Deivosillo in ciuitarem Diaboli tranfportat. Nam vitiodeprauatæ voluntatis, tùm de-generaflctis à grauitate noftra : î hüc hqueum vitro collum inferitis,vt ob torta gula, Sathanas (ub tartara faci-liùs det vos pcipites. qui hoc ipfo E-uangclio Srancari nunc propinat vo bisdulcia,vtingcrataiiiara: oftentat vobis violas,porrigit fpiiias: pollice-turpanem,datvobis{corpioncm; mitiitvitam, inculcatvobismortê. Et, fi confcrendum exemplum eft, , Vt Euangelium noftrum, quod ab initio in Polonia annuntiatum fue-rat nobis,vni fond, in quatuor para-dyfifluminaerumpenti, aflimilatur: ita Euangelium hoc St3ncari,ex Ger Euägd.ä mania ad vos importatum, ex vno®quot;'quot;“quot;*'

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C U Ul

patre Diabolo erumpens, quatuor fluminibus,ab inferis manantibus, fimile eft. Vnienim, Acheronti fi-

8TANISLAI ORICHOVII mile illud eft :cruentatenim ob receC fioncm, amp;nbsp;lacerat vos confcientia. Aheri Cocyto; contétioneenini plc nieftis. TertioStygi: torquetenim VOS inuidia.Phlegethontiquarto: ar dctisenim libidine, quævosad om-ne facin us impellit. 'Ét nifi refipilci-tis, amp;nbsp;nifi nos, patres veftros relpici-tis, Euangelium hociGermanicum, Stancaro duce, referet vos ad prilcâ illam noftramMacedonicam, atque Illyricam vita: vt pro Chrifto,Mirs: pro Maria virgine, Læda,Iunonis pcllex:Pogodaitem, atque PoguiP da, fintvobisin Poloniam ab inte-gro recipicndi.Tunijetiam Mercuria les illæ ftatuæ, omnibus triuijs erunt vobis reponendæ : qnandoquidem ChriftijCruci fuffixi fiinulacrum com parare in triuio viatori Eas apud vos non eft. Etcnim, ft pudori Chriftia-numnomen noftrum vobiseft: fit ßne honori,barbarum illud nomen j quo iqter Macedonas, atque Dak

matas, fub dno Diabolo, olim fui-musilluftres. Et fi Ecclefiam catho-licam non vultis habere matrem : {it mater veftra Cçthrajideft, Macedo-nia;vtita,cùm noftrisveftigijsin has cælcfies fcdes penetrate vos puder, hæreticorum veftigijs,vtLbtheri, vt Caluini, vt Bullingeri, vt Vergerij, vtBrentij, vtStancari, vtLyfinant-ni,vtBIandratæ,vtStatorij Galli,pe-netretisin Acheronria rempla, alta orci, pallida leti,obnubila, obfira te-nebris loca: vbi huius Germanici E-uangelij, ac Stancarani dogmatis, cû impijs fempiternas fiifiineatis pœ-naSjVefcra voluntate fulceptas: vt iure, acmerirô, cùra ex Euangelio E-uangelizato nobis, haurire non vul-tis vitam : ex Stancari Euangelio hauriatis mortem : quod non efta-puan^çi-liud,quàm Chimæra quædam, exhçrrfito-Græcorum poetarum fabulisexor-’^“'quot;'^^'-ta.quç vulgô in Polonia Obî’uda pa- * trio nominCjdicçbatur. cftenim hoc

{lue Stacaranum, fiue Germanicum Euangelium : phantafma quoddam eiufinodi: quale delirantium eft Ibm-nium.Vt cnim homines deliri, fom-nio beatoSjatq; reges le eü'e arbitran turjCÙm reuera milèri fint atq; inglo rij : fie vos Germanico Euâgelio,Stâ-caronoq, capri,in bonis vos efiearbi traminijCÙm fids omnibus rebus mi (èrrimi.Sed fi iam à nobis patribusq,-veftris ahöni efle vulris,amp; fi etiam pa trium animum, pictatemq;, audorc S täcarOjexcutitis : agite, vt lubet : vos jîærefiso- fcntlctis poftcrius.Scd tamen rcddi-naquot;amp; h^' rgt;fgt;bis,quæ noftrafunt,amp; quæ tra-maaaper. uobisadhuc polfidetiSjVtbap-tilmum:vt nouam amp;nbsp;veterem lege: Vt Cócilia, décréta, patres,amp; cæterô Ecclcfiafticum inftrumcntum. Hæc enim ad StancariEuangcliû nôper-tinenr:alicna ab illo funt, noftriquc fupt Euangclij propria. Et quoniam Petrus Romanus, làcerJos illc fum-ftius,cum omni vi, poteftateque fua

à vobis pelliturjiic rcgius quïdé bonos,inagnis noftris laboribus, cruen tisq, prjelijs, pro fide atq; fede Petri fiifceptis, penes vos mancat. corruat cüficerdoteparircrin Polonia thro nus ipfe régies : infiingaturSceptrû; laceretur corona: côte: atur gladius: PoftremôjConcidat rcgalis apex atq; vertex,vt ita (prêta atquc ex Polonia pulfaà vobis Pontifîcialis poreftas: regalem quoq; poten:atem,tanquam adminiftrâ atq; famulam fuam, bine (ecum abducar,Polonia bac veftra, il lis execrationib» Mclâicis obnoxia, derelida:quæ in delcrtores Ecclcfiæ catbolicæ illæ funt exccrationes acef bilïima».

QVodfîaudirenolucrisvocé Do • mini Dci tui,vtcun:odias,amp;fa cias oinnia mandata eius: amp;nbsp;ceremo nias,quas ego prsecipio ribi bodic,ve

STANtSLAI O R IC H O V1I nient Riper tçoinnes maledióbones appréhendent te. Maledidus cris in ciuitate^maledid» in agro. Ma ledicluin horreuin tuû, amp;nbsp;malediôlaî rcliquiæ tuæ, amp;malediôtus frudus ventris tui,amp;fruâus terrç tuç,armé-ta boum tuorum,amp;greges ouiû tu i-rum. Malediôlus cris ingrediens, amp;nbsp;malediôtusegrediens. Mittet Domi-^ nus fuper te famcm amp;nbsp;efuricin, amp;nbsp;in-^ crepaiioné in omnia opera tua, qua? tu faciesidonecconterat te,amp; perdac velociter, proprer adinuétiones tuas pcflimas, in quib» rcliquifti me. Ad-iungat tibi Dominus peftilentiam, donecconfumatrede terra,ad quam ingredieris pofïidcndam : Percutiat te Domi.' » egeftare, febri, amp;nbsp;frigorc, ardore,3lt;: çftu,amp; acre corrupto ac ru bigine, amp;nbsp;perfequatur donee perças. Sit cælum,quod fùpra te eft,æncum i amp;nbsp;terra quam calcas,fcrrca. Dct Do-minus imbrem terræ tua? puluerem, k de cacio defeendat fuper te cinis, doncc

donee conteraris. Tradat te domir-nus corruentem ante hoftes tuos : amp;nbsp;per vnam uiam egrediaris contra eos,amp; per feptem fagias,amp; difperga-ris per omnia régna terræjfîtque ca-dauer tuiim in cfcam cundis vola-tilibus cæÜjamp;beftijs terræ:amp; non fit qui abigat.Percutiat te dominus hul cere Ægypri,amp; partem corporis, per quam ftercora cgcrûtur.Scabie quo-que,amp; prurigine,it;^ vt curari neque-as.Percutiat te dominus dementia ec cæcit3te,ac furore mentis, amp;nbsp;palpes in meridie ficut palpare folet cæcus in tenebris, amp;nbsp;non dirigas vias tuas, Omni^ue tempore ca’umniamfufti ncas,amp; opprimaris uiolcntia,ncc habeas qui lioeret te.Vxorem accipias, amp;nbsp;alius dormiat cum ea. Domum æ-difices, amp;nbsp;non habites in ea. Plantes vineam,amp; non vindemiescam. Bos tuus immoletur coram te,amp; non co-medasex eo, Afinus tuus rapiat incô fpedu tuo,amp; nô reddat tibi.oucs tue dentuf

J T A N I,S t A I O RI Cl! O Vit dcnturinimicistuis,amp; non fît qui te adiuuet.Filij tui,amp; filiæ tuæ tradan-tur akeri populo,videntibus oculis tuis,amp; deficientibus adconfpeôtum corum tota die,amp; nô fitfortitudo in manu tua.Frudus terræ tuæ, amp;nbsp;om-nes laborcs tuos comedat populus quem ignoras,amp; fis fcmpcrcalumnia fufiincs,amp; opprefTus cundis dicbus, obftupens ad tcrrorem eorumquæ videbuntoculitui; Percutiat te do-minus hulcere pefiimo ingenib?, amp;nbsp;in fiiris: fanariq; non pofiîs, à planta pedis vfquc ad verticem tuum. Du-cetq; te dominus amp;nbsp;regem,quem CÓ-ftitues fil per te in gentem,quâ ignoras tu amp;nbsp;patres tui: amp;nbsp;lèruies ibi dijs alienis,ligno amp;nbsp;lapidi. Et eris in ftu-porem, in prouerbium ac fabula om nibus populis,ad quos te introduxe rit dominus.Sementem multam ia-cies in terram, amp;nbsp;modicum congrc-gabis.-quia locuftæ deuorabunt omnia. Vineam plantabis amp;fodics,amp; vi-*

C H I M Æ R A. IÄ7 num no bibes,ncc colliges ex ca qp-piam,quoniam vaftabiturvermibus. Oliuas habebis in omnibus terminis tuis,amp; non vngerisoleo:quia deflu-ent,amp; deperibunt. Filios generabis, amp;nbsp;filias,amp; non frucris cis:quonia du centur in captiuitatem.Omnes arbo restuasjamp;fruges terræ tuæ, rubigo confumet. Aduena^qui tecum verla-tur in terra, aîcendet fuper te critq; fublimior:tu autem delcedes, amp;nbsp;cris inferior.Iplèfœnerabit tibi: amp;nbsp;tu nô fœnerabisei.lpfecritin caput, amp;nbsp;tu cris in caudam.amp;veniétfuptrteom nes maledidiones iftæ, amp;nbsp;perfequen tesapprehendette, donee intereas: quia non audiftivocemdomini Dei tui,nec feruafti mädata eius,amp;cere-monias,quas præcepit tibi. Et erunc in te figna atque prodigia, nbsp;nbsp;in femi

ne tuo vfc; in fempiternura :cô quod no feruieris domino Deo tuo in gau diOjCordisquclætitia,propter rerum omnium abundantiam. Seruies ini-mico

iTAHirtAI ORICHOVit mico tuOjquem immittet tibi domî-» nus,’n fame amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nudirate,amp; oni

ni pcnuria : «amp; ponet iugum ferreum ftiper ccruiceni tuam, donee te con-terat.‘ Addueet dominus fuper te gentem de longinquo,amp;de extremis ter; æ fînibus, in fimilitudinem aqui-lævolantis cum impetu : cuius lin-guam intelligcre non poJïîs: gentem procacifïimam , quæ non déférât ièni,nec mifcreaturparuuli:amp;deuo-ret frudum iumen torum tuorum, ac fruges terræ tuæ : donee intereas, non relinquattibi triticum, vinum, amp;nbsp;oleum, armenta boumamp;greges ouium : donee te difperdat, amp;con-terat incundis vrbibustuis, amp;de-Arüantur mûri tui firmi, atque fubli-mes, in quibus habebas fiduciam in Omni terra tua . Obfideberis intra portas tuas in omni terra tua, quam dabit tibidominus Deus tuus:amp;co-medes frudum vteri tui, amp;nbsp;carnes fi-liorû tuorû «Scfiliarû tiiarû,quas dede rie

fir tibi dominus Deus tuus,in arigu-« ftia,amp;vaftitatej qua opprimer te hollis tuus.Homo delicatus in te,amp; lu-xuriofus valde,inuidebit fratri fuo,amp; vxori, quæcubatinfinufuo,nedet eis decarnibus filiorum fuorû, quas comedet: eô quôd nihil aliud habc-at,inobfidione, amp;penuria,quava-ftauerintte inimici tui intra omnes portas tuas.Tenera mulier,amp;delica-ta,quæ fuper terra ingrcdi non vale-bat, nec pedis veftigiû hgerejproprer molliciem amp;nbsp;tentritudinem nimiâ, inuidebit vim fuo : qui cubât in finii ciuSjfuperfilij, amp;fînæcarnibus,amp; il-luuie fecundinarum: quæegrediun-turde medio feminum cius : amp;nbsp;fuper liberis qui cadem hora nati lunt. comedent enim eos clam, proprer rerum omnium pcnuriam, in obfidione, amp;vaftitare, qua opprimer te inimicus ruus intra portas tuas. Nifi cuftodierisj amp;fecerisoîa verba legis hui», q fcripta fût in hoc volumine,amp; timue-

ITAXISIAI ORICHOVll tiniueris nomen eins gloriofum Si terribilCjhoc eft dominum Deû tuö, augebitdominusplagas ti!as,amp;ph-gasfeminis tiii,pbgasmagnas, amp;p-icaeranteSjinfirmitates peflimas, amp;nbsp;perpétuas,conucrrctin te omneS afflictiones Ægypri,quas timuifti,Ä adhærebunt tibi.fniuper Sc vniuer-fbslanguorcsamp;plagas,quænô fiint fcriptairrvolumi ne legis huius,indu cet dominus fupertc, donee te conférant,amp;remanebitis pauci numero, qui prias eratis fteut aftra cæli,p mul titudine.-quonîam non audiftis voce domini Deiveftri.ftcutante lætatus eft dominus fuper vos bene vobis fa-cienSjVosijuc multiplicans : fie læta-bitur difperdens vos,atq; fubuertés: vt auferamini de terra, ad quâingre-dimini pofsidendâ. Difperget te do-minus in omnes populos à fummita-te tcrræ,vftj; ad terminos cius,amp; fer--uies ibi dijs alienis, quos amp;nbsp;tu ignoras :amp; patres tui liguis amp;nbsp;lapidibus*

G H I M a:s r a. 16^ ïngcfttibvls quoquc illis non quicf-ciesyneqùé'erit requies veftigio pedis tui.dabit enim tibi dominus ibi,cor pauidum,amp; dcfîciétes oculos^ôc anima confiimp ta mœrore, amp;crit vita tua,qualî pedens ante te.timebis,nô de amp;dic:amp; non credes vitç tiiç: mane dices, quis mihi detvefperum? 8c vcfberCiquis mihi det m3ne?propter cordis tui formidinem, qua terrebe-ris,amp; propter ea,quæ videbis tuis o-culis reducer te dominus claflïbus in -Ægyptum, per via, de qua dixi tibij vt cam amplius nc videres, ibi

I. . A'enderis inimicis tuis in lcruoSjamp;ancilIas, ' lt;amp;noneritqui •. eman

HABES SIGISMVNDE A Vgufte Rcx inclyrc, à fidcli fubdi-tOjStancaiifcdam/hoceft, Regum, rcgnorum peftcnicnoùo licet, ve- ' ro tarnen argumcnto tibi exhibitam. Nulla hîc eft venditatio ingenij, Au-gufte Rex,nulla dodrinç oftentatio: fed pura fides, atquc charitas ardens illajquæ prcphcrat, futura præmon-ftratjlàlutarianunciat. Quæquideni ' valere apüd te debet, non verbörutn , ’ noftrorum : led rcrüm Jpûnim pôn- i i dcre: quarum ilLiïît aptid te fumma. i în rerum natura hæc tria efleinter fè ■ ' nexa,amp;iugata4Altäre, Sacerdotcm ato; Regçm, hoc modo, atq-ordine, vtuluisrcbsregnij facerdosfcmper feruiat altari. Rcx autem,fèmper mi- i niftrct factrdoti. Quôd fi hæc in tuo 1 rcgnocontra,ac dico fiunt, rcgnum tuum difpereatnccefiecft.Nam,qui Rcx,hærcticorumfijafu,cum fàcerdo te pugnat de loco, ac primas ante il- ! lum petit,id vtique agit, vt facerdotc

■ C tt I M Æ B A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Î7Ô

àmofo,altari ipfc fcruiat : amp;nbsp;vt poftca he in fèéùndis qiiiJcm,ncq, in tdrtijs confiftat: fed ramip(c‘Rex, quâoin-hes^egni ipfius opes corriianr.Deus autein onpiipotcns, quigloriofurrt genustuum lagellanum ad cohfef-uandam Sarmatiâ5amp; vniuerfam Sep-tentfiônîs Vicinitaté delegic, dirigat àvias tuas^in omni coiifilio,operelt;?iu0 tuo regiotteq; adimitandû ciindis reglbustcrra? proponat rebus geftis, magnificu, religionibus, gloHofiimj ! pietare,illuftrém : fanóbtate aurcm, ‘ imitabilcm regem.vt tuo confpcótu, reges ftupeät: imitätione tui^diieâti exemplo autem de te fumptojegifi-cè viuant. Qiiod quidem prçftarc di-* gnetur nobis fubiedis tibi,Rcx

tas reg ni. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JJ

Abiathari# exemplum falfo Augufti nomen unde» .4‘ profertStaiicarus fol.ôy nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®

Ab.atharis exemplû doter, Boè'mita haeref» a Simone qiiod fit munus rcgiû 68 Mago orta. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»Jo

Atademia Cracouien : qui-' Vt Bocafia ohm JtgPoIonia bus difciplinis potifsiinû peribit feftis. , *l'J florjt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ji Bucouina fträges. ■ -'i0

AgreftiunxtumultusinGer- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f.t’l

mania- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77-. l'ii G^nonum à Stançar^dèdiip-

rcçem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;55.56.58 Châriraté qui habet omnia

Arthiepifcopi ötEpifcopi in Chrillus vbiq; eft. xo Poloniaturviluerinr. 60 Chridusrexcoronatus.

Diaboli regnû ex hærefibuî confiât. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;86

IN D ‘ rent®». quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ 'iWi

Hærïtici ius fpiritualiû vto-lant. T- - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^7

Hçretici in Polöniacomutät Euâgeliû vêtus nouü. 159 Hçréticorumlicentiapereût ' régna. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17

Hçreticorû fpirit’ qualis.40 Hireficoruin mosin citan* disfciipruris. Î9- 67 Hçreticorû intentio /y. 86 Hæretiforû profcriptio. 118 eorû^geniesinfamis. ibi-

I lagellana gens religiofifsi-ma. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ny

îagello .^poftolus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid.

lagellani ConfeiTores. I16 lelus noitié,Dei noméeft.10 ImaginesÄ earumvfiis, iy4 Imago Staiicaranç iefte. 78 In Iiiololarrixlocum luccel-fnhærefis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;86

Iniiiftifia; proprium. 41 Intcrdidum de iuuâdts Boe mis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;118

hidæi hatretici. ' 86 luduiuni Deihorrendu ma-net reges. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14t

lus fecularis Si Spiritualis partis quodî ijy. i}6 loannes Cernes i» Taxnovv

Lutheran.! hærcfis decœna extinfta. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;So

IND

InPoloniafolusRex gladiû portât, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;28

Poloniæ nomen vnde. 144

Poloniæ Rex, regum exemplum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;88

Poloniæveterispietas. jój

Poloniximitatione barbari

Adem accipiunt. 161

Poloniç periculü exfeftis.77

Polonorum origo 145

Polonorum fermo Grætus, 144

Polonorum Apoftoli primi.

14Ó

Polonorum confenfus infi de. 14;. con(.ordia,bclla, fines. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in

Clades ad Varnam 1$$^ adBucouinam. ifó

Polonorum reges cur obfta-bant hærefibus. 140

Polonorum ritus in audien-doEuangelioolim • ij6

Polonorum vcteruui adpo-ftcros oratio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;145

Ponttficalis audoritas ma

gna. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ö3

PótifexRomanus imperium abrogauitGrçcis. 71

PontificesèPolonia per Sta-caruni tolluntur. 29. 38

Inter potcllatesordo qui 93

Po tefias fpiritualis princeps.quot;. ibid. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Religio fola retinet in offi* cio homines. 13^’ Religionibus praeclTe opus ponrificium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4*

Rex penta facerdote fegre-gatus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;107

Regis audotitasapudPoio-nos magna. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;28

Kegis coronatio ad An hie. pifiopù Gnezncnfeoiper-tmet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4y

• flagrauit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;j’j VVladislaut rex Polonix amp;

gt;regnum Poloni{ vocatus. Vnftioregi«amp; I’ontificum diuerfa. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;}o

Wladislaus lagello verus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X

TtK nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JJI Zisfearegnum Boemiae diri-

SI te dogma iuuat ucrum,fi mente (jnieta Eße cupis, uerfes hlt;tc pia fcripta manu, Detegit iuflor enim fraudes, quas Stancarusore Clamofofpargens,fcindit ouile dci.

Eße facerdotis periignum munus honore Affirma tfummo : chriflus utipfe docet, Hic ucró ißretus nunc ell honor, attamen tetjuus Tutari huncuita,(]uis^ paratus erit.

Qnalis hitcH prüfens auHor, dogmataßernit li£fefeos:illum uincere nemo potefl.

Stancare tet g.t dabis, quondam ut Catilina maliquot; Eloquiouillus ejui Ciccroniserat. (gnust Eloquiojpietdte uiri,ßc uinceris huius, Qui model t d'contra fort ia tela iacit.

Efl igitur nobis Qrichouius ifle feefuendus, Inflituensfcriptis peilora noflra pijs.

î'!^ . / ' . .c ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'