Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

Q.VE LIBROS DIGESTVM, in Q^VIBVS mire retegit et confutat ueterum hærefeon iinpias ac portentofas opiniones, ex uctu^ ftiisimorum codicum collatione quantum lieuit d e s, e R a s#

N T VI s ornadfsimeprçful aufpicps in luccm producimus, magnum ilium ecclelîæpropu^ gnatorem ac pro fui norhinis augurio pacis ecclefiafticæ uindiccm i r e n ae v ai ♦ Nam QfNiz« Græcis pacem fonat, 8(. in Euâgelio do minus beatos pronuntiat afwovrowus, id eft pacificos,quoniam, inquit,fili) dei uocabunu Deus em non eftdüTenfionis autor fed pacis, qui per filium iuum pacificauit ea, quæin ccc^ lis amp;nbsp;quæ in tem's.Contrà qui difsidijs orbem concutiunt,parentem fu ùm refcrunt,qui primus feuit difcordiam inter deum 8d hominem,ac fa lutiferam Euangelicæ dodlrinæiègete uitiauit, clàm infperfis zizanrjs: nodurnum opus aptum'cß principi tenebrarû. Vtinam Sc in his ecclci« næ tumultibus, quibus nec in annalibus legimus unquam exortos uel grauioreSjUel latius diuagatos,quanquam latifsime fe fparferat Ariano rum hærefis,exoriantur aliquot Irenæi, qui fpiritu euâgelico mundum rcdigant in côcordiam« Nam libri qui nunc utrincp prouolant,eiufmo^ di fermé funt, ut citius nouum excitent incendium, quàm uetus reftin* guant, Vcrû hoc per Chriftianos principes faciet dominus, poftquam nobisadmelioraconuerfisexirato cceperit eflepropicius. Adircnæ# um meuin redeo. Quur enim nô meum appellem, quem penè fepultù, abfterfo quantum licuit fitu,lucireftituimus,indignum profedoqui perpétua obliuione obfolefceret ♦ Spirant enim illius fcripta prifcum lum Euangelq uigorem, ac phrafis arguit pedus martyrio paratum» Habent enimmartyres fuamquandam didionem,feriam,fortem, ac mafculam. Fuituicinus Apoftolorum temporibus, quum adhuc mar^ tyrum triumphis floreret ecclefia. Nam pueraudiuit Polycarpumin Afîa, Polycarpus autem Ioannis Euangeliftæ fuit difcipulus, à quo ÔC Epifcopus Smyrnæis datus, notus alqs apoftolis difcipuliscß, qui ùiderant ÔC audierant dominum, ex quorum relatione mul ta folitus eft cômemorare, quao literis prodita non funt. Huius uiri de Chrifto de^ Chriftidifcipulisfermones i R e n ae v s puer auidifsimis imbibitau'« Jribus, ac penitus infcripfit cordi fuo,iîc ut fenex ctiam horum omnium uiuidamac prsefentem retineret memoriam, quêadmodum ipfemul*

ucrbis teftatur in his quæ fcripfit adFlorinum« Refcrunturautem: Ecdcfiafticæ hiftoriælibroquinto, capite uigcfiinó. Manebant eo fccü lo ueterum ccclciïæ charifmatum manifefta ueftigia, quandoquidê ipfc hbro quinto referc,(c multos audifle fratres in ecclefîa, quibus elTet doi# num prophetiæ quidei myfteria enarrarent quilinguis omnibus lolt; querentur, qui iecrcta hominum proferrent non ad oftentationem fed adutilitatem,Etahbi docet, fuilTeqüi inuocatolefu nomine morbos ac dæmones proHigarent. Habes i R e n ae r commendationem ab antiquitate. Accipenuncpietatisamp;Sintegritatis teftimonia,quæ qui^ dem hoc funt fpeciofiora, quod eo feculo promerenti contigcrunt,quo laus hæc ferè fupplicqs ac mortibus erat emenda'. Nunc delicata res eft Chriftiani nominis profefsio quum nec facultatibus nec corporibus ullum a perfecutore periculum eft. i r e n ae v s igitur presbyter eccleQæ Lugdunenfîs ad componendum ecclcGx difsidium Romam mittitur^ubi turn præfidebat Eleuiherus, mittitur autem martyrum cpiftolis magnifiée cômendatus,ÔCquôdEuangelii zelo pracminerct,' Sc quod dignitati presbyterfj morum integritate refponderet : undc dignus eft habitus qui Photino fiue Pothino ( uariant enim in nomine codices ) Lugdunenfi's ecclefiæ præfuli, qui natus annos ferè nonagin 'tamartyrium peregit,fubrogaretur. Ecclefi'afticæ concordiætamluit ftudiofus,ut quum Viftor Romanus Pontifex multas ecclefias ampu^ taflet à communione, quod in celebratione diei pafcalis, amp;nbsp;in obferua«» tioneieiuniorum,morem obtinerenta Romana confuetudine diuer^ fum, magna libertate Vidorereprehenderit, quod præter exemplum eorum quibus fuccefterat, tarn facilis eflet ad amputandas ecclefias, non in fide ftd inritibus quibufdam difsidentes , Refert hæc fufius Ecclefiafticæ hiftoriæ liber quintus capite uigefimo quarto. Hæc i r e^* N AE V s,quum nunc Ptolcmæiquidam ex quamlibet friuolis nugis, hærefeonôôfchifinatumexcitcntcalumniam. Sedunde pietatis illius certius argumentum proferam,quàm ex ipfius fcriptis,quæ fpirant pe^ (ftus euangelieum, amp;nbsp;martyrij (utita loquar)candidatum’;'Nuncde doeftrina paucis accipe. Eloquentiæ nec ftudiofum nec peritum fefe fa^« teturipfe præfans inprimum librum. Acnon aftèclatam quidemab eo facile crediderim : ignoratam ne eredam, facit ipfe fermonis curfus, in rebus tam fpinofis acperplexis, imo faftidij plenis, dilucidus, digc=« ftus,acfibi cohærens,nifi quod mihinondum fan's liquet, Græecnç lcripierit an Latine, etiamfi magis arbitror latine fcripfifte, Græcita* men fermonis pcritiorem.Itaque figuris Græcis tanquam fuo iure abin titur Latine loquens, ueluti noceri pro lædi, quemadmodum Græci di cunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, id efthabentes,pro ualentes: cuius generis

aliquotannotauimusin fpatqs marginum, neledorhis ofïènderetur. Gerte liberalium difciplinarum omnium peritifsimumfuilfe confiât, T ertullianus enim in lib.quem fcripfit aducrfus Valentinianos,indicäs quos in eo opere fuerit fequutus,hunc in modum loquitur : ut luftinus philofophus èC martyr, ut Miltiades ecclefiarum fophifta, ut i r e na ß V s omnium docflrinarum curiofifsimus explorator, C^in Eufebi^ «s Cxfarienfis in Catalogo fcriptorum inuftrium,qui circa Soteris æta temecdefiam dei uitafîmul amp;fcriptis illuftrarunt,quum uentum eft ad Ircnæum, dicit,Et præcipuus i r e n a e v s, quorum omnium ad nos Apoftolicæ fidei amp;L fanæ dotflrinæ præclarifsima monumenta pcrlatafunt, Floruit autem potifsimum Commodi temporibus. Cæte rum pofteaquam ordo nos uocat ut^e tam egregij uiri fcriptis aliquid dicamus, dolor quidam fubit animii meum, quod ex tot laudatifsimis monumentis hoc opus folum, ut uidetur, remanfit incolume\ Scripfit cnim librumad Blaftum Defchifmate, aliumad Florinum presbyte^ rum ab ecclefia prolapfum, De Monarchia, fine quod deus non fit con ditor malorum. Nam Blaftus codem errore teneri uidebatur, qui pria us Polycarpi difcipulus,pôft in hærefim Valentinianam deuolutus cft» Scripfit autem ôd De Ogdoade librum, quem eximie probat diuus Hieronymus. Hic eft cui affixit obteftationem ad fcribas, quam ôô nos præfîxiinushuicoperi, Hæc tantum uiderat Eufebius, Hieronymus addituolumen breuecontragenres,rurfus aliud Dedifciplina, Item ad Martianum fratrem De Apoftolica prædicatione, Denique librum ua riorum tracftatuum. Ex his tam multis uiri lucrbrationibus folum hoc quod nunc damus, feculorum inuidia reliquum efle uoluit. Quod uti^ nam fie dare licuiflet, quemadmodum ab illo proditum fuit.Primus ÔC lecundus quoniam ferèoccupantur recenfendis monftrofis hæreticof rü amp;nbsp;uocabulis ôôopinionibus, alicubi torferunt nos, quos nemo nifi ’ patientisftomachipoteritabfquetædioperuoluere,Tribus exempla«« ribus fumus adiuti, uno quod Romæ deferiptum illinc ad nos mißt ea grcgius ftudiorû patronus loannes Faber, duobus èmonafterqs com^ modato præbitis .ExTertulliano pauca reftituimus, quod illicplus e=* tiam erat deprauationis in uocabulis : non pauca conieêturis fumus aft fecuti,quæfi parum certauidebantur,in margine tantum annotaui# mus, Solis autem feripturarum præfidijs pugnat aduerfus caterucâ hæ^ reticorum, quorum princepsfuit Simon ille Samarites, Magiæ peris« tus, qui fedeum fummum aufus eftprædicare, Selenenfeortum fu«« umperfuafit eflèfummam mentem,Ôôhic impoftor Romæftatuam meruit cumhacinfcriptione, Simoni fandlo deo.Huius difcipulus Me pander,non in nomine i e s v, fed in nomine fuobaptizabat, ncgans

€um Simone, munduin hunca deo conditum, fed ab angelis : quem crrorem èPlatonis philofophiauidetur haufilie. Poft hücSaturninus Andochenus diccbat, hunc mundum eonditum non à fummo deo led à feptem angelis.Hos fequutus Bafilides Alexandrinus in maiorê eru^, pit infaniam,præteralia dogmatum portenta, fuminum quendam de^ um inueheiis,Sc filt;fto nomenaequc fidum imponês,Abraxas,qui Va=« lentino feminarium inlàniæ præbuiftè uidetur, Nam quos ille ccclos uocabat, hie dixit càuii/xs. DehincNicolaus turpitudinis dodor,curti fuperioribus negat mundum hunc à deo conditum. Quin Ophitæ monftrofa quædam fomnia de Aeonibus, amp;nbsp;eoru præcipuo laldaboth prodiderunuSuccefsit his Carpocrates gnofticorum autor,aperte ma^ giam exercens, acdxmones wafiJ'fovs' iadans,quale quiddam de So^ cratelegimus, Sequutus efthos Cerinthus, negans mundu à deo con ditum, mentiens Chriftum ex loleph lemine natum, legem non à deo fed ab angelislatam. Huie contrarius f bion lie adftruit legem, utfub* uertat Euangelium. Talibus portends fuccefsit Valentinus omnium portentuofifsiinus, Platonicæ philofophiæ fedator, uir alioqui dodri napollens, iuxta atep eloquentia, Ambiebat epifeopi dignitatem, fed indigne ferens ftbi prælatum alium,qui in torrnentis conielfus fuit no# men domini, ad turbandam ecdefiam uertitingeniu,tofam dodrinam Chrilb'anam ad confidas uoces amp;nbsp;perplexas fabulas pertrahês. Hums irnpijs inuentis non mhiladdiderunt Ptolemæus Secundus, audo uidelicet Aeonum numero, fic tarnen ut in quibufdam ab eodiftenri* rent. Eademeum Valentino docuitHeradeon, fed nouitatepronuiv tiationis uideri ftuduitdiuerfa tradere. Poft hunc Marcus amp;nbsp;Colai ba* fus, alioqui non dégénérantes à Valentino, rem mire ridiculaip com# menu funt,omnia fidei myfteria ad Græcumalphabetum pertrahêtes., Succefsit his Cerdon impietatum lernam fecum trahens Duos eniin deos finxit, alterum bonum, alterum fæuum, à fæuo mûdum creatum* Legem in totum repudiabat: folum euangelium Lucæ,necid totum re cipiebat.apoftoli Pauli epiftolas necomnes nectotas probabat . Ada apoftolorum ÔC Apocalypfin utfalfareqciens,docebat Chriftum boni dei filium in phantafmate tantum ueniire,nec uere paftum,nec uere na«» tumrrefurredionem animæ probans,carnis negans.Hic dum aliquan* do confiteretur errorem,amp; rurfus clam,interdum palam doceret im^ pia, tandem conuidus ueluti deploratum membrum à communionc fratrum refedus eft. In huius impietatêfuccefsit Marcion, genere Pon ticus,Stoicæ philofophiæ ftudiofus,epifcopi filius,ob ftupratam uirgi nem eiedus ab ecdefia, qui tarnen poft interdixit nupüas ChriftianiS| Çerdonis ac Marcionis blafphemam dodrinam excepit Lucanus qui ƒ lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dam

dam,ob id obfcurus, quod nihil innouant ex eorü dodn'na quos fequc batur.Sed Apelles Mardonis difdpulus,quo fe faceret nouac facîïionis autorem,multa ex magiftri dogmatibus reprobauit,fed fic ut nihilo fa* uiora fubftttueret « Hic allegauit nobis puellâ nomine Philumenen, cui fingebatadeHe propheticü fpiritum, quam tarnen Auguftinus fcriplit à Seuero quodam indud:ä,haud fdo quid fequutus : Nam Eufebius ' Tertullianus in hoc quod narro confentiunt» Inter hæc porcentalatue:* runt Potitus amp;L Bafilifcus, qui Marcionc fequuti duo rerum principia tradiderunt.Syrenus magis etiam delirans, tria principia fiue tres natu ras induxit. Hos omnes fequutus Tatianus, ex luftini difcipulofatfhis hæreticus, Vaiêtini Marcioniscp peftifera dogmata reuocauit, difcipu Ium habuit Califtionedn tarn longam feriem feporrexit illa dcteftanda lues à Simone mago profeda, diducp mirum quam ægre defiit ♦ lam es* nim Valentini nomen erat extindum, quum tarnen non deeflent Va«* lentiniani.Necomnino finis uidebatur futurus,nifi ueniflet Motanus, qui cæteris omnibus abrogauit autoritäre, fe prædicans efle fpiritu fan dum à Chrifto promiirum,qui deduceretin omnem ueritatem.Quans» quam amp;nbsp;Manichæus non nihil erroris ex Bafilide uidetur haufilfe.ÄCi* dditautem hicquodfolet infebriuehementertenad,quæ nunceftre^ï mifsior nunc acrior,nunc in aliam atcp aliain fpeciem fefe uertit,nec de^ finere poteft,donee in phrenefim aut in aliud malum præfentius exeat» Aduerfus hæc porten ta fcripfereluftinus,quem aliquoties citât Irenæs» us,Miltiades,Proculus,amp; Tertullianus : Cuius libros quos eruditifsis» mos fcripfit aduerfus Valentinianos amp;nbsp;Marcionê, præterea dehærefi:« bus Sc hæreticorû præfcriptis, fi quis legere no grauabitur, redius iiv telliget hos Irenæi libros. lammihiuideorfatispræfatusornatifsime Præfufquodad huius open's rationêattinct. Sc tempus erat finem im^^ ponere prologo: quod quidem faciam,fi paucis aperuero, quæ cogitas^ tio fubierit animu meum in hoc argumento uerfantis. Non enim queo fatis admirari confilium infcrutabiledei, qui miris modis fponfam fus» am ecclefiam uindicarit, purgarit, erudierit, euexerit, illuftrarit, in quibus omnibus nihil eft no alienifsimum ab humanis confilijs, quern admodum ipfe loquitur per Efaiam hominibus : Non enim cogitatio:# nes meæ, cogitationes ueftræ : nec^ uiæ meæ, uiæ ueftræ, dicit domi# nus. Quia ficut exaltantur cceli à terra, fie exaltatæ funtuiæ meæà uijs ueftris,Sc cogitationes meæà cogitationibus ueftris.Quemadmo^ dum igitur ipfedominusdefeedens ècœlis uiâaperuitin cœlos, Sc ac* lt;epta formaferui parauit fibi dominiûomniûquç in ccelis quæl:^ in ter ris, ac per fummâ ignominiam confequutus eft æternâgloriam,patien do deuidt hoftem,mortepromeruitimmortalitatê: fie pufîllum 8c ims»

benein grcgcin fuum alienifsimisà mundi ratione præfidtjs prouebitï perimperitos côfutauitmundi fapientiain, per paucos iubegit omnes mundi nanones, perimbecilles proftrauittyrannorum poten tiam, per imbelJes expugnauitomnem munitionê attollentem fefeaduerfusde^ urn, per ignotos humiles obfcurauit uniuerfam mundi gloriam, per ouesdomuit leones, per columbosabegitferpentes.Etpairus quidein eft in ouiculas fuas fatanam amp;mundum hunctotisartibusacuiribus fuis infurgere, uerumarcanis fuis côfilrjs omnia mala uertiteleâ:is fuis inbonum.Solusenimillerex regumnouit Sóutibonisóóabuti mails in fuam gloriam amp;nbsp;ecclenæfàlurem. Infremuitaduerfus paucos amp;nbsp;hu^ miles Chrifti difcipulos ludæorum zelus, Pharifæorum ftipercilium, iacerdotum autoritas,tum regum legibus amp;coprjs armata potentia, magorum præftigiæ, pbilofophorum eruditio, hæreticorum feditio. l ot machinis fatanas oppugnabat ouile Chrifti. Sed domino tempe#* rante conatusamp; a(ftioneshominum,fupplicr)s acmortibus creuit inualuitecclefia,impiorumphilofophorum oblatrationibusconfirma ta eft Euangclicaphilofophia, præftigiæ magorum illuftratunt Chri^ fti diuinam uirtutem in difcipulis operantem, fchifmaticorum molimi na, piorum concordiam artftius iunxerunt,acuelutin phalangemre* degerunt : hæreticorum impia dogmata,ad fcrutandum arcanas literas compulerunt. Itaque fadum eft, ut dum ludæi zelo legis fed non fecun dum feientiam pugnantaduerfus Euangelium, certius cognouerimus antiquatas cftelcgis umbras, amp;nbsp;illuftrataeft Euangelrj gloria «Rurius dum perfequutorignominr)s, cruciatibus, ac mortibus conatur fidem in Chriftum extinguere,fidem auxerit,charitatem accenderit, fpem reddiderit firmiorem,amp; piorum tolerantiam dumexercer,illuftrarit« I^oftreinodum hæreticorum argutationibus agitatur,magis uti didicit armatura diuinarum literarum,amp; confirmata eft impugnataueritas* Primus ecclefiæ congrefTus fuit cum Iudæis,quorum utinam non exta rcntamp; hodie reliquiæ. Hic ftrennuum propugnatorem Euangelicac hbertatis præftitit apoftolus Paulus.Magiæ principem Petrus deiecit. Secundus fuit cum philofophis amp;nbsp;hæreticis, qui ferèphilofophiæpræ fidqs bellabantaduerfus Euangelium. Horum imprefsiones, poft apo ftolos exceperunt uiri dodrina facundiatp præcellentes, Nec ideo dam nanda eft philofophiæ fobriacognitio, quod àphilolophisferènatæ funt omnes hærefes, quum per philofophos item oppreftæ fint. Valen tinus philofophus oppugnaueratecclefiâ,fed luftinus philofophus,6^ I R fc N Ae V s philofophus défendit. Marcion philofophus impe^ tiitueritatem, fed Tertullianus philofophus confecit hoftem. Celfus' philofophus blalphemias euomuitinChriftum,fedOrigenesmelior

pHilofophus ex ilh'us Blafphcmtfs illuftrauit c h r r s t r gîonani» Libanius fophifta défendit idololatriam, fed hoc facûdior Chryfofto* mus afleruit uerum dei cukum. Idem fecit orator Symmachus quod Libanius, fed hune confodit potentiororatorPrudentius, itaep bona quædam fpes habet animum meum fore,ut hanc ecclefiæ témpeftatem dominus inferutabili fuo confilio uertatin bonos exitus, excitetep no* bis Irenæos aliquot,qui côpofitis difsidfjs pacem orbi reflituant.Hunc interim i r e n a e v m uelutominis faufliloco læta fronte dignabc/ ris accipere Præfuloptime,tuinominis aufpicqs in lucem prodeun* tem.Id utfacerem no tam mihi perfuafit fingularis quidam, acutgratui tus, ita perpetuus animi in me tui fauor, quàm uno omnium ore præ* dicaia morum tuorum integritas, cum admirabili prudentia paricp hu* manitate coniûôfa. Sed nulla laus Epilcopo dignior^, quàm quod ubicp ftudes paci concordiætp Chriftiani populi. Atep hæ quidem in te uir* tûtes hoc funtadmirabiliores, quod ætateflorenti Neftorêquendam, utitaloquar,præffasturnillulîrifs.principi ferdînandq, turn ec* clefiæ c H RI s T I. Nec ignota, ncc tuas dotes prædico, fed pro donia in teconatis,amp; deo gratias agimus, nobis gratulamur. Am plitudinetuam bonis omnibus augeat is, à quo folo proficifeitur Liera félicitas. Datum Bafilesc

ADIVRO TF, Q^Vr TRANSSCRIBIS LIBRVM ISTVM PER. DOMINVM lESVM CHRiSTVAl, ET PER GLORlOSVM EIVS ADVENTVM, Q_V O I V D l C A T V R V S EST VIVOS ET MORTVOS, VT CONFERAS POSTC^VAïd TRANSSCRlPSE RIS, ET EMENDES 1 L L V Ai AD E X £ Ai P L A R, VNDE SCRI PSlSTI, DILIGENTISSIAIE: II ANC tXVOQ^VE OBTESTATIO NE Al SlAilLITER TRANSFERAS, VT INVEz

Quæ eft Valentini fententia in qua diferepant aduerfus eum difeipuli etas, Quæ funt in quibusnon confonant aduerfus inuicem hi qui funtà V’^alentino

Quail's Tatianidotftrina. Vnde bi,quidifferentiasinduxerunt,acceperuntoccafionem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jz

Quibus temporibus fuerint omnes qui prædiefti funf,amp;C à quibus initia SC do/ eftrinas acceperunt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îî

Quægenera gnofticorum SC quæfecundum eos fententix. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;34

Quæ eft Opbitarum SC Cainorum irreligio fi tas ÔC impudentia,ÔC unde côfcrb pta ipforum.

] V A T E N V S ueritatem réfutantes quidam ini« ducût uerba falià,amp; genealogias infînitas,quç t. Tint, t quæfbones magis præftant, quemadmodum I Apoftolus ait,^ ædificationem dei,quæ eft in i fide : amp;nbsp;per earn quæ eft fubdole exercita uerifi ; militudo, tranfducût fenfum eorumqui funt iinexpertiores, in captiuitatem ducunt eos, ^^^jfaliàntes uerbu domini, interpretatores mail _____eorum quæ bene dida funt effeefti : Sgt;i: multos cuertunt, attrahentes eos fub occafione agnitionis, ab eo qui banc uni^ uerfîtatê conftituit ôô ordinauit, quafi altius aliquid maius habentes vris.i-Mkntei oftendere,^ eum,qui ccelum terram, ÔC omnia quæ in eis funt, fecit: Suadêter quidem illi illiciût per bonorût morem fimpliciores ad requis rend! modum, male aut perdunt eos iniqui, ÔC impiam feiitentiâ ipforu fadlam non oftendunt, ne denudatus fiat côprehenfîbilis, fuaforio aut cooperimento fubdole adornatus,amp; in ipfà ueritate( ridiculum eft dice rc) ueriorem femetipfam præftat,ut decipiat exteriori phantafmate ru^ diorestquêadmodû à meliore nobis di(ftum eft de huiufmodi.Quomoi« do lapidem pretiofum,fi-naragdum, magni pretij apud quofdam uitree um in eius contumeliâ per artem afsimilatum,quoadufcp non adeft qui ' poteft probare èC artificium arguere quod fubdole fit fadum.Quum e^ nim cômixtum fuerit æramentû argento, quis facile poterit, rudis cum fît,hoc probareClgitur ne forte cû noftro delido abripiantur quidam quafi oues àlupis, ignorantes eos propter exterius ouilis pellis fuperin solm. dumentum, à quibus cauere denunciauit nobis dominus , finuha qui^ dem nobis loquêtes, difsimilia uero fentientestnecelfarium duxi,cum legerim Comentarios ipforum,quemadmodum ipfi dicunt, alcntini difcipulorum,quibufdam autem ipforum congreflus, 60 apprcheius dens fententiam ipforum,manifeftare tibi dilelt;ftifsime,portentuofifsi=s ma amp;nbsp;altifsima myfteria eorum, quæ non omnes capiunt,quia non om ties cerebrum habent, ut amp;nbsp;tu cognofeens ea, omnibus his qui funt cum,manifefta facias, Sgt;C præapias eis obferuare feà profiindo infenfa^ (fvAifcu.i.cduere. tionis,amp; eius quæ eft in deum blafphemationis. Et quantu nobis uirtu tis adeft,fèntentiâipforum,qui nunc aliud docent, dico aut corum, qui a funt

pt0lemlt;eusJ}£rcßm funt circa Ptolcmæum, qui eft uelut flofculus Valentini fcholæ, copcn diofe,amp;S inanifefte oftcndimus,8C alijs occafi'ones dabimus fecundu no ftram mediocritatem ad euertendum cam, no conftantia necp apta ueri tati,oftendentes ea quæ ab rjs dicunt,necç côfcribere confueti,nec]^ qui fermonu arti ftuduerimus î Dilecftione aut nos adhortante, tibi èC Oi* mnibus qui Hint tecum manifeftare,quæ ufcp adhuc erât abfconfa, lam autemfecundum gratiadeiinmanifeftum uenerut dodrinæ ipforum«. Nihil enim eft coopertu,quod non manifeftabitur,8ó nihil abfconfum, quod no cognofcetur.Non aut exquires à nobis, qui apud Cekas com xnoramur,Só in barbarum fermonem pleruncp auocamur,orationis ar^ tern quam non didicimus,necp uim confcriptoris, quam non alFedaui^ rnus, nclt;^ ornamentu uerborum, necp fuadelam quam nefcimus : SetJ fimpliciter amp;nbsp;uere 8d Idiotice,ea quæ tibi cû diledione fcripta funt, cum dilelt;ftionepercipies,8lt;^ipfeaugeas ea penes te, utmagis idoneus quam nos,quafi fernen amp;nbsp;initia accipiens à nobis:S6 in latitudine fenfus tui in niultu frucftificabis ea,quæin paucis à nobis dicfta lunt,amp; potenter afle^ res ijs qui tecum funt,eaquæinualideà nobis relata funt. Etqueadmo* dum nos elaborauimus olim,quærenti tibi difcere fententiâ eorum, no folum facere tibi manifeftam, fed amp;nbsp;fubminiftrationem dare, uti often=* deremus earn falfam: Sic Sd tu efîîcaciter reliquis miniftrabis fecundum gratiam quæ tibi à domino data eft, ut iam non abftrahantur homines ab illorum fuadela,quæ eft talis»

ill c VN T eflèquendâininuifibilibus 80inenarrabilibusalti=* 1 tudinibus perfedlu Aeonem qui ante fuit. Hune aût Ô6 pro^ ' archen Ôd propatora,ô^ Bython uocant : efte aut ilium inuifi ! bilem,amp; quem nulla res capere pofsit. Cum aut a nullo cape trfpnor. retur,8ôefrètinuifibilis,fcmpiternus, amp;2ingenitus,in filentio in quie temultafuiifeinimmenfis Aeonibus Cû ipfoaût fuiireamp; Ennœan, propric taata. quam etiâ Charin a Sigen uocant, aliquando uoluille a iemetipio emittere hune Bythum, initiû omniû uelut fernen. Prolationê hanc uolunt, eâ depofuiftè quafi in uulua eius quæ cû eo erat Si# ge.Hanc aût fufeepifle feme hoc, amp;nbsp;prægnantê fadam generaffe Nun, fimilem amp;nbsp;æqualê ei qui emiferat, Sé folû capiente magnitudinê patrisgt; Nun aût hune unigenitû uocât,amp;patrê, amp;: initiû omniû. Vnàaûtcum CO emilTam ueritatê, hanc elfe prima SC primogenitâ Py thagoricam vSemett! quaternationê,quamamp;:radicê omniû dicunt.Eft cnimBythus etSige, umïM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dcindc Nus amp;nbsp;Alethia. Senticntêaûtunigenituhuncin quæ prolatus

KUd. eft,cmififre ipfum Logon amp;nbsp;Zoen patrê omniû corû, qui poft fe fu# 7iA«fa/4(ecoMpm= nbsp;nbsp;nbsp;effent, ÔC initiû Sgt;C formationc uniuerH pleromatislt;Delogoaûtôd

' hanc primogenitam o(flonationem, radicem 8é fubftanti'am omnium, oylt;/ii«ç,oilo/Mriut quatuor nominibus apudeos nuncupatâ, Bython ôôNun, èc Logon,

Ânthropon.EiTe enim illorû unumquencp mafculofœminâ, Sicini* tio propatorcm ilium coiffe fecundû coniugationê fuæ Ennccæ, id eft cogitationi quam gratiam amp;nbsp;filentium uocant * V nigenitu aût, hoc eft Nun, Alethiæ, id eft, ueritati, Logon aut Zoe, id eft,uitæ,ÔÔ Anthro* pon cum ecclefia«Hos aut Aeonas ingloriam patris emiffos,uolctes 8^ ipfos de fuo clarificare pattern,emififfc emifsiones in coniugationê,Lo gon quide èc Zoen pofteacp emiflus eft homo, amp;nbsp;ecclefia, alteros decê Aeonasjquorû nomina dicunt hæc:Bythus amp;nbsp;Mixis, Ageratos ÔC He* nofis, AutophyeSc Hedone, Agne Homofyncrafis,Monogenes Macaria.Hfj decern Aeones,quos dicunt ex Logo et Zoe emiffos. An thropon aut ipfum emififfe cum ecclefia Aeonas xir.quibus nomina hæcdonauit, Paracletus SóPiftis, Patricos amp;Elpis, Metricos amp;nbsp;Aga* innafcibilii,proHe pe, Aenos amp;Synefis,Ecclefiafticos èC Macariotes, Teletos Sgt;C Sophia. XKrSr“' Hrj funt xxx.erroris eorum Aeones, qui tacentur amp;Sn5 agnofeuntur, Avra^fiuMTnatura Hocinuifibile fpiritalefecundum eos pleroma, tripartite diuifum in lisdextcritas^^Ht/la olt;ftonationc decada duodecada: amp;nbsp;propter hoc faluatorc dicunt (Necenim domina cum nominareuolunt)per xxx, annos in manife

fto nihilfeciffe,oftendentc myfterium horu Aeonu:Sed Sc parabola eo reapro ägnelcgen rum operarioru,qui in uineam mittuntur, dicunt manifeftifsime xxx. dum,dcmetos. lUtc nos Aeonas declaratos, Mittuntur enim all} quidem circa primam no* contempera ram,ali} circatertiam,ali} circafextam,ali} circa nonam, ali} circaundeci mentum. Quidam tnam, Côpofitæ igiturprædicftæhoræinfemetipfas xxx, numeru ad implent, Vna enim,Sc tres, amp;nbsp;fex, ôé nouem,amp; undecim,triginta funt. ßf/quidi horo^ßn^ Per horas autem Aeonas manifeftari uolunt, hæc elle magna ad* craßs,ex kn legen-inirabilia,amp; abftondita myfteria,quæipfi firmftificant, Si. ficubi quid eo

rum quæ dicuntur in feripturis poterunt adaptare amp;nbsp;adfimilare figmen ^''^^aytu^ideil to fuo,Et propatore quidem eorum cognitu foli dicunt ci,qui ex eo na# unigemtus.

tus eft monogeni,hoceft Nus.Reliquis uero hominibus inuifibilem Si incóprehenfibilem effe.Solus aût Nus,fecundum eos,dele(ftabatur ui* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fidel

dens pattern,ÔC niagnitudinem immenfam eius confiderans exultabat, Ts-xfi^iKos. i. pitter 8lt;S excogitabat reliquosquoq; Aeonas participate magnitudinem pa* tris,quantus Ô6quàm magnus exifterct,amp; quemadmodum erat fineini

tio Si incapabilis Si incôprehenfibilis ad uidendum, Côtinuit aût eum us. alvas Uus, ,Sige uoluntate patris,quoniam nollet omnes hos in mtellcdum Si défi crvv^lt;ris mtelUgen derium exquifitionis patris fui adduccre, Et reliqui quidem Aeones o* mnes tacite quodâmodo defiderabant prolatorem feminis fui uidere, donundum.

Si earn quæ fine initio eft radicem contemplari, Præfilijt aût ualde ulti* mus ÔC iunior de duodecade ea,quæ ab Anthropo Si ecclefia emiffa fue , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rat,Aeon

rat, Acon, hoc eft, Sophia, amp;nbsp;pafla eft pafsi’one fine coplexii com'ugis nhiTospojiaui y eigti,quç exors quidêfuerat in ij s quç funt erga Nun et Alethian.De

huauit aut in hune Aeonê, id eft, Sophiam demutatâ fub occafione qui dem dilelt;ftionis,temeritatis aût,quoniam non cômunicauerat patri per fe(fto,quêadmodum ôcNus ♦ Pafsionem aut efle exquifitionem patrisî uoluit enim,ut dicunt,magnitudinê eius comprehendere.Dehinc cum non poftet,quoniam impofsibilem rem aggrederetur, in tricigna. Ago* nia conftitutum propter magnitudinêaltitudinis, propter quod in* ueftigabile patris eft, 8cpropter earn quæ erat erga eum dileófa’onê. Cu extêderetur iemper in priora ad ultione eius, nouifsime forte abforptu fuiflet refolutum in uniuerfam fubftantia, nifi ei, quæ cÔfirmat extra inenarrabilem magnitudinê Sc cuftodit omnia, occurriftet uirtuti, Hâc â^ospniicil gui-ç uirtutê Horon uocant, à qua abientê Ô6 cofirmatum uix reuerium in femctipfum,amp; credentê iam,quonia incoprehêfibilis eft, depofuiftc priftina intentionem cum ea quæ acciderat paflïone,ex illa ftuporis ad* miratione. Quidam aut ipforum huiufmodi pafsionê amp;nbsp;reuerfionê So phiæ, uelut fabulam narrant, impofsibilem èc incoprehenfibilem rem cam aggreftàm, pepcrifle fubftantiam informe, qualem naturam habe* bat foemina parère; in quam cum intendilTet, primo quidem contrifta* tam, propter inconfummationêgenerationis, poft deinde timuiftene hoe ipfum finem habeat,dehinc expauiflTe et aporiatam,id eft,cÓfufam, quærentem caufam» amp;nbsp;quemadmodiï abfcoderat id quod erat natum. In ijs autem pafsionibus falt;fta,accepifleregrcfsionê,amp;in patrem regre di conari aliquandiu aufam,tamê defecilTe amp;nbsp;fupplicê patri fafta^ V nà autem cum ea rogafte,amp; reliquos Aeonas.Maxime aut hinc dicunt pri mum initiü habuifte fubftantia materiæ,deignorâtia,amp; tedio, amp;nbsp;timo* re,amp;: ftupore, Pateraut prædiêlum Horon fuper hæc per Monogenê præmittit in imagine fua, fiue coniuge maftulofcemina ♦ Patrem enim aliquando quidê cum coiuge Sige, modo uero amp;nbsp;pro fœmina efte uo* crux. Av iunt,Horon uero hunc ód Stauron, amp;nbsp;Lytroten, èc Carpiften,amp; Horo

theten, amp;nbsp;Metagogea uocant* Per Horon aut hunc dicunt mandata nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

ficdtor. o§o3iTHs confirmata Sophiam,amp; reftituta coniugi.Separata enim intentione ab ‘ finium dejtgndtor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;appendice pafsionê,ipfam quidê infra Pleromaperfeueraflè:Con j

Ç dS» SSorrf cupifcentia uero eius cum pafsionê ab Horo feparatâ amp;nbsp;crucifixâ,amp; ex ‘

tra eum faêta efle quanda fpiritalem fubftantia,Só naturalem quendam Aeonis impetum,informé uero amp;nbsp;fine fpecie,quoniâ nihil apprehêdif* ■ fet,Sc propter hoc fruftum eius inualidum amp;nbsp;feemineum dieüt. Poftea uero feparata fit hæc extra Pleroma Aeonum,amp; mater eius redinte* grata fuæ coniugationi,Monogenem iterum altéra emififlè coniugatio nem,fecundum prouidentia patris,Chriftum ÔC ipiritum fan(ftû,à qui* bus confummatos efle dicunt Aeonas, Chriftu enim docuiife eos con*

iugationis naturam,innati c5prehenfi'onem,cognofcente fuffici’cntcr fi bi illos idoneos efletdeclaraiTe quoq^ in eis patris agnitione, quonia iiiü capabilis eft,amp; inc0prehenfibilis,amp; no eft neep uidere neq? audire eum nifi per folum Monogenem. Et caufam quidê æternæ perfeuerationis, ijs omnibus inc5prehenfîbilem,patris effè îgenerationis aut amp;nbsp;forma:# tionis côprehenfibilia eius,quod quidem filius eft.amp; hæc quidem nunC emilTus eratChriftus ineisoperatus ♦ Spiritus uero fantftus adæqua^ tos eos omnes gratias agere docuit, SC uerâ requiêinduxit, amp;nbsp;fie forma 8d fententia fimiles fadtos Aeonas dicunt uniuerfos,fa(ftos Noas amp;nbsp;Lo gos,amp;omnes anthropos,amp;foeminas fîmiliter omnes Alethias, ôô Zo asjôâ fpiritus ôô ecclefias* Cofirmata quoeß in hoc omnia, èC requiefeen tia ad perfeclû cum magno gaudio dicût hymnizare propatorê magnac exultationis participante,amp; propter hoc bénéficia una uolûtate 80 fens’ tentia uniuerfum pleroma Aeonum coièntiente Chriflo ipiritu unu quemcj^ eo quod habebat in fe optimu florentifsimu conferenteSoColIa## tionem feciife.Et hæc apte copingentes,ôlt; diligenter in unum adaptait nbsp;nbsp;feribunt

tes emififle problema amp;nbsp;honore Sc gIoriamtHori,perfeâifsimu décoré orti,ut paradis! quendam,Sc fidus pleromatis perfedum ff udum lefum, quem ôé falua

? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.n-o T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;— 1 cuimmetninit,

torem uocari,cC Chriltu oC Logon, patronymice, ac omnia, quonia ab omnibus eflet. Satellites quolt;^ ei amp;nbsp;honoré ipforû eiufdem generis an gelos cum eo prolatos^Hæc igitur eft,quæ intra pleroma ipforû dicitur negatio,amp;: pafsi Aeonis,amp; penè perditi, amp;nbsp;quafi in multa materia pro^ pter inquilltioné patris calamitas amp;nbsp;Hori amp;nbsp;crucis ipioru,amp;L redempto ris,amp;L Carpiftæ,amp; Horothetæ,amp; Metagogei amp;nbsp;Aeonû côpago,amp; pris* mi Çhrifti cû fpiritu fando dependentia à pâtre ipforû» Poftrema Aeo^ num genefis ôô fecundi Chrifti quem Soteré dicunt ex coUatione copo fita fabricatio» Hæc aût manifefte quidé non eflè dida, quoniâ non ont nés capiant agnitionéipforum.Myfterialiter aût à iàluatoreper parabo las oftenfa ij s qui poiTunt intelligere : fie X X x » Aeonas fignificari per trigintaannos, ficutprædiximus, in quibus nihil inmanifeflo dicunt feciflè faluatoré,amp; per parabolam operariorû uineæ. Et Paulum mani:# feflifsime dicunt Aeonas nominate fæpifsime. Adhuc etiâ amp;nbsp;ordipein ipforum feruare fie dicenté,in uniuerfas generationes feculi feculorum», Sed amp;nbsp;nos ipfos denicç in gratiarum adionibus dicentes Aeonas Aeo num illos Aeonas fignificare,ôô ubicunc^ Aeon aut Aeoiies nominaii:« tur,in illos id referri uolunt»Duodecadis aut Aeonum emifsioné figni^ ficatam per id quod xii»annorû exiftens dominus,difputauerit cum le* gis dodoribus, amp;nbsp;per Apoflolorum eledioné» Duodecim enim Apo^ ftolos elegit» $6 reliquos xvni» Aeonas manifeflari per id quod poft re furredioné à mortuis xviii»méfibus dicant côuerfatum eum cum difei pulis.Scd amp;nbsp;præcedentes nominis eius duas literas Iota amp;nbsp;Eta x v 11

Aconas ngnificantcrmanifefcarc.Et x.aut Aeonas fimiliter per Iota tcram quod præcedit, in nomine eins fîgnificari dicunt, ÔC propter hoc dixifle,Sakiatorê,Iota unu, aut unus apex no præteriet quoadufc^ om* nia fiant. Hanc aût pafsionê quæ circa duodecimo Aeonem facfla eft,fi gnificari dicunt per Apoftafiam ludæ, qui duodecimus erat Apoftolo* rum,8ôquonilt;î xn.menfe paflus eft» Vno enim anno uolunt eum poft baptifmaprædicafle.Adhuc etiâin eaquæprofluuiûfanguinis patieba tur,manifeftifsime hoc fi'gnificari.Duodecim ein annis paiTam earn per domini aduentum eftè iànatâ,cum tetigiflet fimbriâ ueftimenti eius, èC propter hoc dixifleiàluatorêtQuis me tetigitlt;docentêdifcipulos quod fàcftum eft inter Aeonas myfterium, amp;curationêpafsi Aeonis» Perillâ enim quæ paflà eft xir.anniSjilIa uirtus fîgnificatur, eo quod extendere tur,amp; in immenfiim fluereteius fubftantia, queadmodû dicunt,amp; nifî TtTfà?, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ueftimentû, hoceftillius filrj, qui eft ueritatis primæ tetradis,

Sed ftetitôôquieuit à pafsionê peregreflàm uirtutê filij ♦ Elfe aût hune Horon uolunt,qui curauit earn, amp;nbsp;pafsionem feperauit ab ea. Quod au tem ialuatorem ex omnibus exiftetem omnem efle per hoc refponfum, omne mafeulinumaperiens uuluam, manifeftari dicunt. Qui cum om* nia fit,aperuit uuluam excogitationis pafsi Aeonis, amp;nbsp;feparata ea extra Pleroma,quod etiam fecundâ Ogdoadam uocant, de qua pauld poft di cemus. Et à Paulo autê manifefte propter hoc dicflum dicunt,ôô ipfè eft omnia.ôô rurfus: Omnia in ipfum, 8C ex ipfo omnia. SC iterum : In ipfo habitat omnis plenitudo diuinitatis. Et illud : Recapitulata efle omnia in Chrifto, per deum. Sic amp;nbsp;interpretantur didïa,ôô quæcuncp aliafunt talia. Adhuc etiam de Horo fuo quem etiâ plurimis nominibus uocant, duas operationes habere eum oftendunt, confirmatiuâ amp;nbsp;feparatiuam. Sc fecundum id quidem,quod confirmât amp;nbsp;conftabilit, crucem efle. fe* cundum id uero quod diuidit, Horon. Saluatorem aût fie manifeftaflè operationes eius.Et primo quidem confirmatiuâu'n eo quod di ci t: Qui non tollit crucêfuâ, amp;nbsp;fequitur me, difcipulus meus elfe non poteft. iterum.Tollens crucem, feqüereme. Separatiuam aût in eo quod dicit: Non ueni mitere paccm,fed gladium.Et loannem dicût hoc ipfum ma* nifeftafle, dicentê,uentilabrum in manu eius emundareaream,ÔÔ colli* get frumentum in horreumfuum, paleas autem côburet igni inextin* guibili,8ôperhæcoperationcm Hori fignificaflè. Ventilabrum enim illud crucem interpretatur efle, quæ fcilicet confuinit materialia omnia, quemadmodum paleas ignis:emundat aût eos qui faluantur,ficutuen* tilabrum triticum. Paulum autem apoftolum amp;nbsp;ipfum reminifei huius crucis dicunt fie: Verbum enim crucis rjs quipereuntftulticiaeft,r)sau tem qui faluantur uirtus dei.amp;iterum: Mihi aût non euemat in ullo glo quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;riari

liari, nifi in Ghrifti cruce, per quem mihi mundus crudfixus eft, 8s; ego mundo.T alia igi tur de pleromate ipforum,et plafmate uniuerforum di cunt,adaptare cupicntcs ea quæ bene dicta funt,qs que male adinuenta funtabipfis,Nonfolumautêex Euangelidsamp; Apoftolidstentante^ ftenfiones facere,conucrtentes interpretationcs,Sc adultérantes expofi tionestfed etiam ex lege amp;nbsp;prophetis, cum quando multæ parabolæ 8c allegon'æ fintditftæjSsf in multa trahi pofsint, ambiguum per expofitio nem propenfius ad figmentu fuum Sc dolos adaptantes, in captiuitatê ducunt àueritate cos,qui non firmam fidem in unum deum pattern om nipotentê,amp;;in unum leium ChriftS filiû dei coferuant.Ea uero quç ex trapleromadicunt ab rjs,runt talia:Enthymefi'n illius iupioris Sophiç, quam ÔC Achamoth uoeât, feparatâ à fuperiore pleromate cum pafsioss ne dicuntin umbratæ uanitatis locis defcrutiTe per necefsitatê : extra nim lume fatfta eft extra pleroma,inform^, fine fpecie quafi abortus, ideo quia nihil apprehendit.Miiertum aut eius fuperiorem Chriftum, 8cpercrucem extenfum fua uirtute formafleformamquæefîètfecun« dum fubftantiâ tantu, fed non fecundum agnitionê : 8ó hæc operatum rccurrere fubtrahentê fuam uirtutê, ôô reliquifle illam,uti fentiens paG fîonem, quç erga illam eflet per feparationê pleromatis,concupifcat eo rumquæmelioraeffent, habens aliquam adorationem immortalitatis rclidâin femetipfam à Chrifto amp;nbsp;fpiritu fando. Quapropter amp;nbsp;ipfam duobus nominibus uocari. Sophiampaternaliter(Paterenim eius So# phiauocatur) Ôôfpiritumfancîuab eoquieft erga Chriftum fpiritus, formatam ante cam Sc fenfatam faeftam î ftatim aût euacuatam ab eo qui inuifibiliter cum eaerat uerbo,hoc eft, Chrifto, in exquifitionem egref# lam eius luminis, quod fe dereliquiflèt, 8ô non potuifïet apprehenderc illud, quoniam cohercebatur ab Horo. Et fie Horon cohercentem cam ne aduerfàrius irrueret dixiffe laioth, unde amp;nbsp;laioth nomen fatftum di# cunt:amp;: cum non poffet pertranfire Horon, quoniâ côplexa fuerat paf# fionem,8dfolafuifretdereli(ftaforis,omni parte pafsioni fuccubuiffe multifariæ uariæ exiftenti : amp;nbsp;paffam earn triftitiâ quidem, quoniam non apprehendit, timorem autem fuper hoc. Ignorans autem omnia, non quemadmodum mater eius prima Sophia Aeon, demutationêin pafsionibus habuit,fed contrarietatem.Super hæc autem eueniffe ei 80 alteram adfeclionê conuerfationis ad eum qui uiuificauit earn colletftio nem,amp;:fubftantiamfuifremateriæ dicunt, ex qua hic mundus confiât^ De conuerfione enim mundi amp;: Demiurgi omnem animam Genefim accepiffe. De timoré autê 8ê triftitia reliqua initium habuiffe, A lachry# ,nundi, mis enim eius faêlam uniuerfam humidam fubftantiam ,àrifu autem iucidam, à triftitia aût ôô pauore corporalia mundi elementa. Aliquan/ do enim plorabat ôê trifHs erat, quomodo dicunt, quod derelicla fola

effet in tenebris èc m uaciio. Ah'quando aut in cogitationê ucnicns cius quod dereliquerat earn lumen, difFundebat amp;nbsp;ridebat* Aliquando aut rurfus timebat. Aliquando côfternabatur,amp; ecftafin patiebatur. Et qui demenimtragccdia multaeftiambic, amp;phantafia uniufcuiufc^ illoni aliter amp;nbsp;aliter grauiter exponcntis,ex quali pafsione, amp;nbsp;ex quali elemen to fubftantia generationê accepit.Quae etia conuenienter uidentur mis» hi non omnes uelle manifefto docere, fed folos illos qui etiam grandes mercedes pro talibus myfterrjs præftare pofl'unt. Non enim iam dicut Emilia illis,de quibus dominus dixit, Gratis accepiftis,gratis date: Sed feparata amp;nbsp;portentuofa, alta myfteria cu magno labore exquifita fal* lacibus. Quis ein no eroget omnia quæ funt eius,uti difcat,quoniâàlalt;» chrymis Enthymefeos,quæ ex pafsione Aeonis, maria fontes,amp; flu mina,00 uniuerfa humida materia generationê acceperunt C De rifu aut eius lumen, de pauore aut incoftabilitate corporalia mundi elemêta. Voloaûtaliquid amp;nbsp;ego conferre fruêlificationieorû* Quoniamenim uideo dulces quidem quafdam aquas, amp;nbsp;fontes, flumina, amp;nbsp;imbres, amp;nbsp;alia,quç aut funt in mari fâlfàs, adinuenio no omnia à lachrymis eius emifla,quoniâ lachrymæ faliæ funt qualitate.Manifeftû eftigitur,quo^ niamfalfæaquæ hæ funt à lachrymis. Opinoraût eaminagoniaamp; in inftantia grandi conftitutâamp;Sfudaflè. Vndeetiâ fecundum argumenta tionemipfbrû fuipicarioportet, fontes amp;nbsp;flumina, Sc ßquæ iunt aliæ aquæ dulces generationê habuiife à fudoribus eius.No eft enim fuadi# bile,cum fînt unius qualitatis lachrymç,altéras quidê falfas,alteras dul«» ces aquas ex eis exifle.Hocaûtmagis fuadibilc,alteras quidem eflèala* chrymis,alteras uero à fudoribus. Quo nia aût ôê calidæ Sê aufteræ quæ dam funt aquæ in mundo, intelligere debemus quid faciens, amp;nbsp;ex quo membro emifît has. Apti funt enim huiufinodi fruêhis argumêto ipfo^ rum.Cum igiturperagrafîet omnem pafsionê mater ipforû,et uix cum elata effet ad obfecrationê conuerfa eft: eius luminis quod dereliquerat earn,hoc eft, C hrifti dicût: qui regreflus in pleroma, ipfe quidê ut datur intelligi pigritatus eft fecûdo defeendere : Paradetum aût mifîtad earn, hoc e(ï,faluatorem,præftante ei uirtutê omnem patris,8ô omnia fub po teftate tradente.Et æonibus aût fîmiliter,uti in eo omnia cÔderentur, ui fibilia inuifibilia, throni, diuinitates, dominationes. Mittitur aût ad earn cum coætaneis fuis angelis. Hanc aût Achamoth reueritâ earn di* cunt,primo quidê cooperationêimpofuiffeei, propter teuerentiâ. Des» inde autemeum uidiflet eumeum uniuerfa frudificatione fua accur* rifle ei uirtute accepta de uifu eius, ilium formafle earn formatio* nem,quæeftfecundum agnitionem, amp;curationem pafsionum fecifi fe eius,feparantem cas ab ea,Ôê non eum neglexiffe.Nec enim erat poC» fibile casexterminari quemadmodumprions,eoquodiamhabilia SC pofsibilia

decim autannorum ui’rgi'nem iKam archifynagogi fili'am, quam infi* ' ftens dominus à mortuis liberauit,typu efTe narrant Achamoth, que extenfus Chriftus eorumfî2urauit,amp;adfenfîbili£atê adduxit eius, quod dercliquerat eamjuminis, Quoniam aut ei manifeftauit femet* ipfum faluatorê exiftenti extra pleroma in abortionis partu, Paulum etiam dicunt dixifle in prima ad Corinthios epift.Nouifsimo autem tanq abortiuo uifus eft amp;nbsp;mihi, amp;nbsp;illam quæ eft cu coætaneis faluato ris aduentatio ad Achamoth,fimiliter manifcftafle eum in eadê epift» dicête, Oportere mulierê uelamen habere in capite propter angelos, quoniâô^ aduentante faluatorê ad earn propter uerecundiä uelamen impofuit Achamoth in facie fuâæt pafsiones aut quas paifa eft figni ficafte dominu dicunt: in hoc quidem, quod derclida eft à lumine, in co cu dicit in cruce, Deus meus, deus meus, ut quid me dereliquifti^ manifeftafte eum quoniâ derelicfta effet à lumine Sophia, èC prohibi ta eft ab Horo in priora impetum facere. Tedium aut eius in eo quod dixiflet, Quam triftis eft anima mea. Timore aut in eo quod dixerit, Pater fi pofsibile eft tranfeat à me calix ifte,Et aporiam aut,id eft,con fternationem fimiliter in co quod dixerit. Et quid dicam nefcio, Tria aut genera hominu oftendifle docet eum,Hylicum quide in eo,quod refponderit dicenti,fequar te,Non habet filius hominis ubi caput re«« dinet. Animale autem in eo quod dixerit dicenti, Sequar te, permitte autem mihi ire amp;nbsp;renuntiare domefticis.Nemo fuper aratru manum imponens SC in pofteriora refpiciens aptus eft regno coeloru. Hunc aut dicunt de medfjs efle:amp; ilium aut fimiliter,qui multas partes iufti tiæ conhtebatur fe fecifre,poft deinde noluifle fequi, fed à diuitqs uis“ étum,ut ne fieret perfedlus, amp;nbsp;hunc de pfychico genere fuiffe uolut. Spiritaleueroineo quoddicit, Remitte mortuos fepeliremortuos fuos,tu autem uade amp;nbsp;annutia regnum dei,Et Zachæo publicano,di cens,Defcêde quoniam hodie in domo tua oportet me manere. Et in ftrmenti parabola quod mulier abfeondiffe dicitur in farinæ fata tria, tria genera manifeftare dicut:muliere quide Sophia dici docêt,farinæ uero fata tria,tria genera hominû,fpiritale,animale, choicû,fermentu uero ipfum faluatorê didû dicht. Et Paulû aut manifefte dixiftè, choi cos, animales, fpiritales. Qitalis choicus taies èc choici. Alibi autem, animalis homo no percipit quæ funt fpiritus. Alibi aut, fpiritalis exa minât omnia,animalis autem non percipit quæ funt fpiritus, de De:* miurgo diftü dicunt,qui cum pfychicus fit, non cognouerit necç ma trem fpiritalem exiftentem,necp fernen eius, neep eos qui funt in ple^ romate æones. Quoniâ aut eorum qui faluaturus erat faluator initio accepit Paulum dixiffe, Ô6 fi delibatio fanda amp;nbsp;maffa. Delibationem quidem quod eft fpiritale didû docêtes,confperfiones aût nos,id eft, b i pfychicam

pCychicam ccclefîam,cuius fubftantiâ adfumpfifle dicunt cum, cu îèmetipfo erexiflc,quoniâ erat ipfe fermêtu.Et quoniâ errauit Acha^ moth extra pleroma,amp; formata eft à Chn'fto,amp; quæfita eft à ialuato^ re,manifeftare eii dicunt,in eo quod dixit femetipfum uenifle ad earn quæ erraflètjOuem^Ouem enim errante matrem ftiâ referunt dici, ex qua earn quæ (it hic uolunt efle feminatâ ecclefiâærrorê aut,eam quç eft extra pleroma in omnibus pafsionibus immorationê, ex quibus facflam materiâ tradunt. Mulierêaût illam quæ mundat domû,amp; uenit dragmâ,fuperiorê Sophiam narrant dici, Quæ cum perdidiflet intentionê fuâ,poft deinde mundatis omnibus per faluatoris aduen^î turn in earn,quoniâ ôc hoc reftituit fecundû eos,intra pleroma.Sime^« on aût cum qui in manus fuas accepit Chriftû amp;nbsp;gratias cgit deo, ÔC dixit. Nunc remittis feruû tuû domine fecundû fermonê tuû in pace, typum eftè Demiurgi dicunt, qui ueniente faluatore didicit tranfpofi tionem fuâ,amp;f gratias egit Bytho,Et per Annam quæ in Euâgelio di:* citur fèptêannis cum uiro uixifle, reliquû aût omne tepus uidua per* feueraflè, donee uidiflet faluatore, amp;nbsp;agnouiflet eu, amp;nbsp;loqueretur de eo omnibus, manifeftifsime Achamoth iîgnificari dicunt : quæ cum ad modicum uidiflet tune iàluatorê, cum coætaneis fuis poftero om* ni têpore periêuerans, in medietatefuftinebat eum, quâdo iterû ueni at ôô reponat earn fuæ coniugationi ♦ Et nomen aût eius flgnificatum à faluatore, in eo quod dixerit, iuftificata eft fapientia à filijs eius, â Pauio aût fie» Sapientiâ aût loquimur perfeeftis. Et coniugationes aut quæ funt intra pleroma Paulum dixifle dicunt, in uno oftendentem* De ea enim coniugationc,quæ eft fecundum hanc uitam feribens ait. Hoc enim myfterium magnû, dico aût in Chrifto amp;nbsp;ecclefla. Adhuc autem loannem difcipulum domini docent prima ogdoadem Sc om nium gencrationê fignificaflè ipfis didionibus. itaeç principiû quod dam fubiecit,quod primû faônm eft à deo,quod etiâ Nun uocat amp;nbsp;fi hum: ÔC unigenitû domini uocat,in quo omnia pater dimifit femina* liter, Adhuc aût aiunt uerbum emiffum, amp;nbsp;in eo cômunem æonum fubftantiâ,quamipfumpoftea formauituerbum,Quoniâ igiturde prima genefi dicit, bene à principio, hoc eft, à filio Sô uerbo dodrinâ facit,dicit autem flc.In principio erat uerbum, amp;nbsp;uerbû erat apud de* um, amp;nbsp;deus erat uerbû : hoc erat in principio apud deû, Prius diftin* guens in tria,deû,ÔC principiû,amp; uerbû, iterum uniuit,uti èc emifsio nem ipforû utrorûc^ oftendat,id eft filij 80 uerbi,amp;: earn quæ eft ad in uicem fîmul amp;nbsp;ad patrê unionê : In pâtre enim Sc ex pâtre principiû, in principio aût ÔC ex principio uerbû,Bene igitur dixit. In principio erat uerbû,erat enim in fiIio:ÔC uerbum erat apud deû, etenim in prin cipio: ÔC deus erat uerbû côfequenter, Quod enim ex deo natum eff, deus

deus eft.Hic enim erat in principio apud deu,oftent3it emifsionis or«» dinem,Omnia per ipfum fada funt,amp; fine ipfo fadu eft nihil. Omnii« bus em f)s qui poft eu funt æonibus formationis generationis eau fa uerbum fadü eft.Sed quod faftu eft in eo,inquit,uita eft.Hic enim fyzygias manifeftauit: ofnia enim ait per ipfum falt;fta funt, uita aut in ipfo. Hæc ergo quæ in ea faéla eft proximior eft ea, quæ per ipfum fada funtxü ipfo eft enim,amp; per ipfum frudificat,quoniam infert,8d uita erat lux hominu. Homines aut nunc amp;nbsp;ecclefia fimili nomine fi^ gnificauit,ut per unu nomen manifeftet fyzygiæ comunione. Ex Lo go enim amp;nbsp;Zoe homo generat amp;nbsp;ecclefia.Lumê aut dixit hominu ui tam,quoniailluminati funt ab ea,quod eft formatu amp;nbsp;manifeftatum. Hoe aut Sd Paulus dicit, Omne em qd* manifeftat lumê eft. Quonia igituruita manifeftauit SCgenerauit hominê Só ecclefia, lumê dida eft eoru. Aperte igitur manifeftauit loannes per (èrmonês hos,amp; alia amp;nbsp;quaternionê fecûdâLogon amp;nbsp;Zoen,anthropon ÔC ecclefiâ, fed primam fignificauit tetradä. Narrans enim de faluatore ÔC docês om nia quæ extra pleroma funt,per eu formata,frudu quoc^ eum eftè di* cens intra pleroma: amp;nbsp;enim lumen dixit ilium, quod in tenebris lucet no coprehenditur ab eis,quoniam omnia quæ fada funt ex pafsio neformans,ignoratus eft ab eis : amp;nbsp;filiû amp;nbsp;uerbû amp;nbsp;uitâ dicit eum, amp;nbsp;uerbum carné fadum, cuius gloriam uidimus ait, amp;nbsp;erat gloria eius quafi unigeniti, quæ à pâtre data eft ei, plena gratia èc ueritate. Dicit aiït fic,8c uerbû caro fadû eft,ôlt; habitauit in nobis,8^ uidimus gloria eius,gloriâ,quafi unigeniti à pâtre, plena gratia ueritate. Diligêter igitur oftendit prima quaternationé,patré dicens 80 gratiâ 8^ mono^ genen amp;nbsp;ueritate. Sic loannes de prima amp;nbsp;matre omniû æonum og«» doade dixittpatré enim dixit amp;nbsp;gratiam nbsp;monogenen amp;nbsp;ueritatem

amp; uerbum 8lt; uitâ amp;nbsp;hominê amp;nbsp;ecclefiâ.Et Ptolemçus quidem ita.Vi des igitur diledifsime adinuentionê qua utentes feducût femetipfos calumniantes fcripturis,fidionê fuam ex eis conftare adnitentes.Pro pterhoc enim amp;nbsp;ipfas eorû adpofui aftutias amp;nbsp;didiones,ut ex eis cô^ fideres malitiâinuêtionis,amp; nequitiam erroris. Primo enim fi propo fitum effet loanni illam quæ furfum eft odonationê oftendere, ordi^ nem euftodiftet uticç emifsiôis, et primam quaternationê,cum fit uc nerabilior,quemadmodum dicunt, in primis uticp pofuiffet nomini«» bus,amp; fie adiunxiflct fecundam,ut per ordiné nominû, ordo often»® deretur odonationis.Et non utilt;^ poft tantû interuallû quafi oblitus dere cômemoratus in nouifsimo primæ memoratus fuiffet quater^ nionis. Deinde aût coniugationes fignificareuolens,amp; ecclefiç nô prætermififfet nome, fed aut ÔCinreliquisconiugationibus contenu tus fuiffet mafculoru appellatione, fimiliter cum poffent ôd ilia fimul b 3 fubaudiri

fubaudin,ut unitatem per omnia effet cuftodiens. Aut fi' reliquorunt coniugationes enumerabat,amp; anthropijd eft hominis uticp manife* ftaffet coniuge, èC utiq? no remififfet de diuinatione nos accipere no menipfiuslt;Manifeftaigiturexpofitionis eoru transfidio : loane ein unum deum exponente, unum unigenitu Chriftum lefum adnun ciante,per que omnia fada effe dicit,hunc uerbû dei,hunc unigenitû hune fadorê omnium, hune lumen uerû illuminas omnem hominê, hune mundi fabricatorê, hune in fua ueniffe, hune eundem carné fa# dum,amp; habitaffein nobis:Hi transuertentes fecundum uerifimilem expofitioné,alterû quidem Monogenen uolût effe,fecundû emifsio«: nem,quam fcilicet Sc principiu uocanttalterum aût foterem, id eft,fai uatorem fuiffeuolunt,8ô alterû Logon,id eft, uerbum filium mono# genus, id eft, unigeniti, alterum Chriftum,id eft,ad emédationem pleromatis emiflum : amp;nbsp;unum quodep eorû quæ dida funt auferêtes à ueritate,amp;^ abutêtes nominibus in fuam argumentationé tranftule# runt, ut fecundû eos in tâtis loânes domini Chrifti lefu memoriâ nô fecerit.Si enim pâtre dixilTet,8c Charin, amp;nbsp;monogenen, ôd alethian, amp;nbsp;Logon amp;nbsp;Zoen,amp;S anthropon,8c ecclefiâ fecundû illoru argumeii tationê de prima ogdoade dixit,in qua nondû lefus, nondû Chriftus loannes magiftenQuia aût nô de fyzygijs ipforum Apoftolus dixit, fed de domino noftro lefu Chrifto, quem èc uerbû feit effe dei, idem ipfe fecit manifeftum.Recapitulans enim de eo uerbo quod ei in pria cipio didum eft,infuper exponit,ôô uerbum caro fadum eft,amp; habi# tauit in nobis,Secundum autem illorum argumentationem, non uer bum caro fadum eft,quod quidem nec uenit un^ extra pleroma,fed qui ex omnibus fadus eft,amp; fie pofterior uerbo faluator, Difcite igi# tur infenfati, quoniam lefus qui paffus eft pro nobis,qui inhabitauit in nobis,idéipft eft uerbû det Si enim alius ex çonibus pro noftra fa lute caro fadus eft,æftimandû erat de altero dixiffe Apoftolû, Si aut uerbum patris qui defcédit,ipfe eft ÔC qui afcendit,ab uno deo unige# nitus filius, fecundum patris placitû incarnatus pro omnibus, nô de alio aliquo,neCÇ de ogdoade loannes fermonem fecit, fed de domino Chrifto lefu.Nec^ enim uerbû fecundû eos principaliter caro fadum eft.Dicût enim Sotera induiffe corpus animale, de difpofitinoe apta tû inenarrabili prouidentia,ut uifibile amp;nbsp;palpabile fieret. Caro eft aût ilia uetus, de limo fecundum Adam fada plafmatio à deo, quâ uerc fa dum uerbum dei manifeftauit Ioannes,amp; foluta eft illorum prima primogenitaodonatio. Cum enim unus ÔCidé often ditur Logos monogenes,amp;Zoe amp;nbsp;phos,8ô Soter,et Chriftus filius dei,amp; hicidé incarnatus pro nobis, foluta eftodonationis illorum compago. Hac autem foluta,decidit illorû omnis argumentatio, quam falfo nomine fomniantes

fomniantes infamant fcripturas ad propham argumentationem con fingcndam» Poft deinde dictiones amp;nbsp;nomina diiperfîmpofita collie genres transferunt,fient prædiximus, ex eo quod eft fecundum natu ram,in id quod eft contra naturam,fimilia facientes ijs qui controuer fias fibimetipfisquaslibetproponunt, poft deinde conantur ôôHo# mericis uerfibus meditari eastita ut idiotæ putêt ex ilia temporali de^ clamata controuerfia, Homerum uerfus fecifte, 80 multi abducuntur per compofitam confequentiam uerfuum, ne forte hæc fie Homerus fecerit. quemadmodu Herculem ab Euryftheo ad eum qui apud infe^ ros eft canem mifrum,ex Homerieis uerfibus feribes ita : Nihil enim

prohiber exempli gratia cômemorari, amp;nbsp;horum cum fit fimilis ÔC ea^ dem utrifeç argumentatio»

Euryftheus natusSthenelo profapia Perfei, Duëfurum ex Herebo canem atri Ditis ad auras» Vaditatille,uelutleo nutritus montibus acer.

V rbem per mediammoti fimul omnes abibant. Et fenes pueri, ÔC nondum nuptæ puellæ, Plorantes multum,ac fi in mortem irent,at ipfe Mercurius præmittit amp;nbsp;cæfi'a Pallas euntem, Fratrem etenim feiebat quatenus dolor exagitaret»

Quis non ex fimplicibus abripiat ab huiufmodi uerfibus,pu«« tet ficillos Homerum in hoc argumento fecifte Qui aût feit Home^ rica,cognofcet quidem uerfus,argumentû aût non cognofeet, feiens quoniam aliquid quidê eoruetiamde Vlyfle diiftum, aliud uerode Hercule, aluduero de Priamo, aliud de Menelao amp;nbsp;Agamemnone» Si aût tulerit illos,ôd unumquencp fuo libro reddiderit,auferet de me dio præfens argumentû.Sic aût amp;nbsp;qui regulam ueritatis immobilem apud fe habet, quam per baptifmû accepit, hæc quidem quæ funt ex feripturis nomina didiones amp;nbsp;parabolas cognofcct,blafphemum aûtillorû argumentû no cognofeet, Etenim fi gemmas agnofeet, fed uulpem pro regali imagine non recipiet, Vnumquencp aût fermonu • reddens fuo ordini amp;aptans ueritatis corpufeulo, denudabit ô^iiv fubftantiuum oftendet figmentû ipforû.Quoniam aût feenæ huic de eftredemptio, ut quis mimum ipforum explicans deftrudorem fer=« monem inférât, bene habere putauimus, oftendere primo in quibus ipfi partes huius fabulæ diferepât aduerfus fe inuicem, quafi qui fint ex uarrjs fpiritalibus erroris. Et ex hoc enim diligêter cognofeere eft, amp;nbsp;ex oftenfione, earn firmam, quæ ab ecclefia prædicatur ueritatem, iamp;abijsidquod fingitur falfiloquium»

Expofiu'o praedicatiom's ueritatis^quam ab Apoftolis EccIeOa p ercip lens cufto dit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. ii

ECdefia emm per uni'uerfum orbe uflt;^ ad fines terræ feminata,amp; ab Apoftolis,8^ à diföpulis eoru accepi't fidé,quç eft in unum deum patre omni'potente,qui fecit ccelu terra, mare amp;nbsp;omnia quae in eis funt, 8d in unum lelum Chriftu fifium dei, incarnatum pro no# ftra falute,amp;in (piritu iandum,qui per prophetas prædicauit difpo# fitiones dei Sc aduentu,amp;: earn quç eft ex uirgincgeneratione,amp;: pa(* fionem, SCrefurredbonêâ mortuis, in carne in coclos afcenfionêdi ledi lefu Chrifti domini noftri,06 de ccclis in gioria patris aduentura eius,ad recapitulanda uniuerfa, Sc refufeitanda omne came humani generis; V t Chrifto lefu domino noftro, deo,amp; ialuatori, dC regi, fecundu placitum patris inuifibilis omne genu curuetur, cœleftiiim, terreftriû 8ó infernorû,amp; omnis lingua confiteatur ei,amp; indicium iu# ftum in omnibus faciatSpiritalia quidem nequitiæ, angelos trans greflbs, atep apoftatas fadlos, Sc impios, Ôô iniuftos, iniquos blafphemos homines in æternum ignémittat. luftis aüt amp;nbsp;æquis, SC præcepta eius feruâtibus, Ôlt;S in dileéHôeeius perfeuerâtibus, quibuG dam quidé ab initio,quibufdâ aût ex poenitentia,uitâ donans, incor# rup telam loco muneris conférât, Sc claritaté æternam circundeu

Oftenfio neep plus, netç minus de ea quæ eft fide poflè quofdam dicere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. iii

H Ane prædicationé cû acceperït,amp;^ hâc fidê, queadmodû prædi# ximus,ecclefia,amp; quidé in uniuerfum mundû dilfeminata, dili# genter cuftodit,quafî unâ domû inhabitâs,amp;: fîmiliter credit qs, uide licet quafi unâ anima habés amp;nbsp;unû cor, amp;nbsp;côfonâter hæc prædicat 8C docet amp;nbsp;tradit quafi' unu pofsidés os.Nâ amp;nbsp;fi in mûdo loquelæ difsi# miles funt,fed taméuirtus traditionis unaeteadéeft.Et necp hæquac in Germania funt fundatæecclefîæaliter credût,aut aliter tradût,neq^ hæ quæin Hiberis funt,necp hæ quæ in Celtis,necp hæ quæ in Orié# te, necp hæ quæ in Aegypto, neep hæ quæ in Libya, neep hæ quæ in medio mûdi funt c5ftitutæ:fed ficut fol creaturæ dei in uniuerfo mun do unus amp;nbsp;idé eft, fie amp;nbsp;lumé,prædicatio ueritatis,ubilt;p kicet,8d illu# minât oés homines, q uolunt ad cognitioné ueritatis uenire. Et neep quiualdepræualetin fèrmôe,exqs quipræfunt eccleffjs,aliahæc fiint dieet,Nemo enim fuper magiftru eft:nelt;p infirmus in dicédo de minorabit traditioné,Cum enim una amp;nbsp;eadé fides fit,neep is qui mul tum de ea poteft dicere amplius, neep is qui minus, deminorat.

Secundum quid fiat putare alios quidé plus, alios uero minus habere agnitionis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. 1111

PLus aut aut minus fecundum prudétiâ nolfe quofdam intelligen tiam,n5 in eo quod argumentum mutetur efficitur, amp;nbsp;alius deus ' excogitetur

ixcogitetur præter fabricators fadorê nutritorê huius uniuerfi taris,quafi non iple fuffici’at nobis,aut alius Chriftus,aut alius mono genes:ied in eo quod omnia quæ in parabolis didla funt exquircre,amp; adiungere uericatis argumêto, amp;: in co ut inftrumêm difpofitionc dei in genere humano facflam enarreuEt quoniS magnanimus extitit deus,8d in tranfgreflbrü angelorü apoftafia, Só in inobaudiêtia homi |■lïï,edi^^erere:amp; quare alia quidê têporalia,alia uero æterna,amp; quçda cœleftia,quædâ terrena unus Só idem fecit annûtiare.Et quare eu inui fibilis adparuit^phetis dei,nÓ in una forma, fedalijs aliteradelfe, quare teftamêta multa tradita humano generi, annun tiare, quis fît uniufcuiufcç teftamêtorû charader,docere,amp; quare coclufît omiain incredulitatê deus,ut uniuerfîs mifereat, exquirere, amp;nbsp;quare uerbum dei caro fadu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;paflus eft,gratias agere,amp; quare in nouifsimis tê

poribus aduentus filfj dei,hoe eft,in fine adparuerit,et no in initio,an nuntiare,8ó de fine,amp; de futuris quçcuncp pofita funt in feripturis re uoluere, quare defperatas gêtes cohæredes corporatas amp;nbsp;parti^^ cipes fandoru fecit deus,n5 tacere,quêadmodü mortalis hæc caro in duet immortalitatê,amp; corruptibile incorruptelâ,annûtiare, qucad modu fadus eft,qui no erat populus,populus, amp;nbsp;no dileefia, dileda, amp;nbsp;queadmodu plures filq eius quæ deferta eft, magis eius quæ ha^ bet uirûpræconiare. In talibus emamp;in fimilib.exclamauit Apoft, O altitudo diuitiaru lapientiæ agnitionis dei, inferutabilia indicia eius inueftigabiles uiæ eius.Sed no in eo,ut fupra creators amp;nbsp;fabri catorê Sgt;C illoru Enthymsfin çonis erratis adinusnirss,amp; ad tantä per uenireblaiphemia, neepineo quod eft fuper hancrurfus pleroma,ali quando quidê xxx.aliquâdouero innumerabiles multitudines æo^ nummentiri. QuemadmodSdicunt hiquiuerefuntdeferti adiuina fententia magiftri,cum ea quæ eft ecclefia uniuerfa unam amp;nbsp;candê fis dem habeant in uniuerfo mundo quemadmodum prædiximus.

Quæ eft Valentini fententia,in quibus diferepant aduerfus eumdifcipulieius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. V

VIdeamus nunc 8ê eoru inconftante fententia, cu fint duo usl tres queadmodu de eifdê non eade dicunt, fed nominib.óó rebus contraria refpondent. Qui em eft primus ab ea quæ dicitur gnoftica hærefîs,antiquasinfuucharacfterê doêlrinas transférés Valentinus ficdifFinit,Dualitaté fecundâ quandam innominabilé, cuius quidem aliquid uocari inenarrabile, aliud aut figen. Poft deinde ex hac dualiiî täte fecundâ dualitatsemiflam, cuius aliud quidem patrê uocant, ali^ quid aût Alethian.Ex hac aût quaterniôe frucfificari Logon et Zoen anthropon amp;nbsp;scclefîam.EfTe aût hanc oeftonatione primam. amp;nbsp;à Lo#: go quidem Sê Zoe decem uirtutes didt demiflàs, fîcut prædiximus.

Ab anthropo aut ecclefi'a xii«ex quib* una difcedentê èC deditut^i^ reliqua difpofitionê fccifte. T erminos aut duos adhibet ♦ Vnu quidc inter by thûi pleroma,de termino aut natos æones Sc infeeSo patre» Alteru uero feparantêilium Nus matreà pleromate*Et Chriftû aût non ab his qui funt in pleromate æonibus emiflum,fed à matre: forts aût fada fecundû memoriâ melioru enixam elfe cû quadâ umbra * Et hune quidê quippe eu effet mafculus abfcidiffeàfemetipfb umbrâèC regrefïum ad pleroma. Matrem aût fubrelidâ fub umbra, uacuatam aût ipiritali fubftantia,alterû fîlium emififtè. Et hune efïc Demiurgû, quem 80 omnipotente dicit eorum quæ ci fubiacent* Coemiflùm aût ei ôô finiftrum principe fimilem ijs qui dicenturà nobis falfi nominis gnoftici. Et lefum aût aliquando cjuidê ab eo qui feparatus à matre eo npud Terthli4 rum, 80 coadunatus eft cum reliquis emiffum dicit, id eft, t à teletoî recurrit furfum in pleroma, hoc eft â Chrifto: aliquando aût ab anthropo 8ó ecclefia* Et fpiritû aût fandum à uerita te dicit emifltim,in examinationê frudificationê æonum, inuifibi# Secundus unus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;introeuntê,per que æones frudificarêt folia ueritatis*Hæc

fcddtoruinV4 quidem ille.Secundus aûtprimâogdoadem fictradit,dicens,Quater Imtini nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nionê effe dextrâ,amp; quaternionê finiftra, lumen amp;nbsp;tenebras, ôô de

feendentem aût deftitutâ uirtutem nô à triginta æonibus dicit fuiflè, fed à frudibus eorû. Alius uero quidâ,qui ÔC clarus eft magifter ipfo** rum,in maius fublime, amp;nbsp;quafi in maioreagnitionêextenfus, prima

quaternionem,dixit fie, Eft quidem ante omnes proarche proanen# T©-prmco= noetos dc inenarrabilis,amp;: innominabilis, quam ego Monotetem uo giMis co*Cuhacmonoteteeftuirtus,quâamp;ipfamuocohenotetê: henotes ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;monotes cum fint unum,emiferunt,eum nihil emiferint,principle

7VS unittu um omnium noeton ageneton aoraton,quam archen fermo mona da uocat.Cum hac monade eft uirtus eiufdem fubftantiæ ei,quam amp;nbsp;uoco hen.Hscautem uirtutes,id eft, monotes amp;nbsp;henotes amp;nbsp;mo* bilis. nas Schen emiferut reliquas emifsiones aconum,iu,iu,amp; pheu,phciu Tragicum uero dicere oportet, fuper hac nominü fiftionem ei tanta i'dcJpSp’i audaciam, quêadmodum fincrubore mendadofuonomina pofuit, umdntepnnci Nemo enim quod dicit eft anteomia proarche proanennoetos,qua pium. 7rpo((= ^gQ monoteta uoco,Etiterum,cum hac monotete eft uirtus,quam ÔC ^pri^incogiLbi:: ipfamuoco henotctem * Manifeftum quoniam figmentafuntquæ^ lis. •n^iicvu= cuncp ab eo difta funt: confeiTus eft, quoniam ipfe nomina pofuit figt; TTCffaToj. i. gmento, quæ à nemine altero pofita funt: qui nifi hæc auderet, hodie

fubjiiterit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r- - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“ 'm

’jrQgt;7rQgt;Kv= nbsp;nbsp;nbsp;alterum quendam in tali argumento fic prænnire nomina.Eft quæ

^v^opSiv», nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;proarche regalis proanennoetos proanypoftatos uirtus propro

Mï rfÆS?quot; cyhndomene: cum illa autem eft uirtus, qua amp;nbsp;ipfam uoco perinanc» hïcc

fiæc Cucurbita,perinane eu fint unum, emiferunt, curn no einifif^ feutiru(fi:u,fermocucumerêuocat.Cûhoc cucumere eftuirtus eiufi dem poteftatis ei, qua ipiam pepone uoco, Hæ uirtutes cucurbita amp;nbsp;perinane cucumis 8c pepo emiferut reliquâ muldtudinê V alem« tini delirioforupeponu♦ Si enim eu fermonêqui deuniuerfis fît trâGf figurari in primam quaternionê oportet, quêadmodu nuit aliquis ipfe ponere nomina, quis prohibet his nominibus multo credibili oribus amp;nbsp;in ufu pofitis èC ab omibus cognitis. Alij aut rurfiis ipforu prima amp;nbsp;archegonon otfionationê his nominibus nominauerut. Pri inum proarchen,deinde anennoeton,terticâ aût arreton,ôôquartâ ao^ «vivvoHT^ raton. Et de prima quidê proarche emifTumefle primo èC quinto lo^

CO arche,ex anênoeto fecûdo èC fexto loco acataleptô,8f de arreto aut t©-, incom^ tertio feptimo loco anonomafton, de aorato aût quarto amp;nbsp;oefiauo prehenßbiHi loco ageneton. Pieroma hoc primæ ogd^adis,has uolunt uirtutes fu X/hïomf-ifTe ante Bythum Sé Sigen, ut perfeefiorû perfediores appareant ÔC nAbiîn gnofticorum magis gnoftici uiri, ad quos iufte quis hoc dicat.

O pepones Sophiftæ uituperabiles Sc non uiri. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;canné nom.

. Etenim de ipfo Bytho uariæ funt fententiæ apud cos. Quidam enim fine coniugatione dicunt eum necp mafculum, neq? feeminam, neep nunq ßonat omninoaliquidelTe. Alij autem èC mafculumfeeminam dicentes fiupidKnt cfTe^hermaphroditi genefim ei douant.Sigen autem alij coniugemex adduntjUt fiat prima coniugatio.

Quæfuntinquibus non conibnant aduerfus inuicem hi qui funt à Vakntinoomnes. Cap. vi

Hluero quifunt circa Ptolemæum feientiores, duas coniuges ha bereBython dicunt,quas amp;nbsp;difpofitiones uocant, Ennccam amp;

Thelefim. Primo enim mête cÔcepit quid emittereCficut dicunt)poft deinde uoluit. Quapropter duobus his aflfedlib. uirtutibus, id eft, S'ihna-is ennceas thelefeos,uelut cÔmixtis inuicê, emiflîo monogenis amp;nbsp;Ale^« uoluntM thiæ fecundum coniugatione fada eft.Quos typos amp;nbsp;imagines duos» rum affeduû patris adgreffas elTe inuifibiliû uifîbiles, thelematis qui dem Nun,ennoias aût Alethian: amp;nbsp;propter hoc aduentitiæ uolunta^ tis mafculus eft imago,Innatæuero ennœæfcemininus, qm uolûtas uelut uirtus fada eft ennceæ.Cogitabat enim ennœa femper emifsio nem,nô tamê ÔCemittereipfa per femetipfam poterat quç cogitabat. Cûaûtuolûtatis uirtus aduenit,tûcquod cogitabat emifit.Nô uiden tur tibi hi,ô diledifsimc,Homerici Iouis,propter folicitudinê nS dor mientis,fed curæ habêtis,quâdo poterit honorare Achille, ôô multos perdere Græcorû,apprehenfionê habuifle, magis eius qui eft uni=s uerforû deus^q fimul ut cogitauit,perficit id quod cogitauit,amp; fimul ac uoluit ÔC cogitât hoc quod uoluit,amp; tûc uolens cû cogitât, cû fit to tus cogi

tus cogitatus,8ó totus fen{us,amp; totus oculus,amp; totus auditus,8^ to^ tus fons omniù bonoru,Qui aût prudcntiores putâtur illorû efle pri* mam odlonatione no gradatim, alteruab altero æonem cmi'flum di* cunt,fed fimul 06in unû æonum emifsionêà propatore, amp;ennccam eius CÛ crearent ipfi obftetricafïè affirmât. Et iâ non ex Logo amp;nbsp;Zoc anthropon 06 ecclefiâ,fed ex anthropo 86 ecclefîa Logon Ô6 Zoen di rorte^luit cunt generatos in hûcmundû,dicêtes, Quâdo aliquidfemitterc pro* pator,hoc pater uocatus eft, at ubiquæ emifituerafuerunt, hoc Ale* thia uocatu eft. Cû aût uoluit femedpfum oftêdere,hoc anthropos di dus eft. Quos aûtpræcogitaueratpoftea^ emifit, hocecclefia uoca* ta eft,Locutus eft anthropos Logon,hic eft primogenitus filius, fub fequitur aût Logon Zoe, Ô6 fie prima odonatio compléta eft.

Qualis conuerfatio ipforum,S6 quæ eft figuratio uitac. Cap. v r t , « , A /T Vlta aût pugna apud eos,etiâ de faluatore. Qindâ enim eum ex tw «« J, jßjjg generatû dicût, quapropter beneplacitû uocari, quo* niam uniuerftim pleroma bene fenfit per eû glorificare patrê. Alq aût ex foil's æonibüs, qui ftint à Logo 86 Zoc emifsi, 86 propter hoc Lo* gon,86 Zoen dici eû,parentû nomina cuftodientê.Âlfj aût ex duode cim çonibus q qui funt ab anthropo 86 ccclefia fadi,86 propter hoc fi lium hominis fe côfîteri, uelut poftgenitû anthropi. Alrj à Chrifto amp;nbsp;ipiritu iando eorû qui ad firmamentû pleromatis emifsi funt, fa dû eum dicunt,patris fuià quo emiiTus eft cuftodientêappellationê, Alij aût funt qui ipfum propatorê omniu 86 proarchen 86 proanênoeton anthropon dicunt uocari, 86 hoc efle magnû 86 abfconditu myfteri* um,quoniam quæ eft fuper omnia uirtus 86 continet omnia, anthro* pos uocatur,86ideo hoc filium hominis dicere faluatorem.

A Lius uero quidam ex ijs qui funt apudeos magiftri emendato* rem ie efle glorians, Marcus eftaütilli nomen,magicç impoftu ræ peritifsimus,per qua 86 uiros multos, 86 no paucas fccminas fedu cens,ad fe conuertit,uelut ad feientifsimü 86 perfedifsimü,86 uirtuic maximamabinuifibilibus Logis habentê fecit, præcurfor quafi uefc exiftens Antichrifti. Anaxilai enim ludicra cum nequitia eorum qui dicunturmagi commifeens perhæcuirtutesperficere putaturapud eos qui fenfum non habent 86 à mente fua exceiferunt,

QuaecftinduftriaMarci,ô6quæfunt,quæabeofiunt. Cap. iX PRo calice enim uino mixto fingens fe gratias agere 86 in multuifl extendens fermone inuocationis, purpureü 86 rubicundü appa^ rcre facit,ut putetur ea gratia ab qs quæ funt fuper omnia fuû fanguP nem ftillarein illius calicem per inuocationê eius, 86 ualde cocupiiccj re præfentes ex illo guftare poculo, ut 06 in eos ftillet quæ per magü hunc

hune uocatur gratia* Rurfus mulieribus dans calices mixtos, ipfas gra tias agere iubet,præfentc fe:amp; ubi hoc fadu eft, ipfe alium calice multo maiore,^ eft illein quo ilia ftduefta euchariftia facit proferens,amp; tranG fundens â minori qui eft à muliere euchariftia fact us in ilium qui eft ab eo allatus multo maiore, ftatim dicens ita, Illa quæ eft ante omnia inex cogitabilis amp;inenarrabilis gratia, adimpleat tuu intus hominê, multi# plicet in te agnitione luam, infeminas granum fi'napis in bona terrain* Et alia quaedam dicens, amp;nbsp;in infania mittens illam infelice admirabilia faciens apparuit,quando maior calix adimpletus eft de minori calice,ut amp;nbsp;fupereffunderet ex eo.Et alia quædâ dilîîmilia faciens, exterminauit multos amp;nbsp;abftraxit poftfe.Daturautintelligi eumamp;dæmonê quen# dam paredrmn habere,per quern ipfe quoep prophetare uidet,Et quot affeffbr quot dignas putat fieri participes fuægratiæ, ^phetare facit. Maxime enim circa mulieres uacat,ód hoe circa eas quæ funt honeftæ nbsp;circum

purpuratæ amp;nbsp;ditifsimæ, quas fæpe adducere têtans, dicit blandiês eis, • Participate te uolo ex mea gratia,quoniâ pater omnê angelum tuu fern per uidet ante faciem fuâdocus aut tuæ magnitudinis in nobis eft,opor tet nos in unum côuenire,fume primum à me èc per me gratiâ, adapta# reutfponfa fuftinens fponfum fuum, ut fis quod ego, amp;nbsp;ego quod tu* Conftitue in thalamo tuo fernen luminis,Sume à me fponfum, amp;nbsp;cape cum,amp; capere in eo.Ecce gratia defeendit in te,aperi os tuû,amp; prophe# ta.Cum aût mulier refponderit, nun^ prophetaui amp;nbsp;nefeio propheta# re,inuocationes quafdâ faciens denuo ad ftuporêeius quæ feducitur, dicit ei, Aperi os tuû,amp;: loquere quæcuncp,amp; prophetabis.llla aut fedu lt;fta amp;nbsp;data ab ij s quæ præditfta funt,concalefaciens anima à fufpicione quodincipiatprophetare, cumcoreiusmulto plus oporteat palpi# tet,audet amp;nbsp;loquitur deliriofa, Sc quæcunqj euenerint, omnia uacue amp;nbsp;audaciter,quippe calefada Ipiritu,ficut mcliora nobis de talibus^phe# tis exequitur,eo quod audax amp;nbsp;uerecuda anima, quafi uacuo acre exca# lefadla eft,ô^ exinde prophetidê femetipfam putat,amp; gratias agit Mar/ CO, ei qui participauit ei fuam gratiâ: èc remunerate eum geftit,non fo# lumfecundüftibftantiæ fuæ dationê, unde diuitiarum copiammagnâ collegit,fed amp;nbsp;fecûdum corporis copulationê, amp;nbsp;fecundû omnia unite ci cupit, ut cum eo defeendat in unû * lam uero quædam ex fidelifsimis mulieribus,quæ habent timoré dei,amp; non funt feducibiles, quas fimili ter ut reliquas affeéfauit feducere,iubés eas prophetare, exfufflantes amp;nbsp;anathematizantes eum feparauerunt fe ab huiufmodi infano, qui fe di# uinum (pirate fimulabat, pro certo feientes, quoniam prophetare non à Marco mago inditur hominibus,(èdquibufcun(^deus defuperim# miferit gratiâ (uam,hi ab eo traditâ habet prophetiam, amp;nbsp;tune loquun# tur,quâdo deus uult, fed no quando Marcus iubet. Quod enim iubet, c eoquod

tur, lUud aut fubiccfîû eft. Si ergo Marcus quidem iubet, uel alius quis ftcutfolentinccenis fortibus hi omnes ludere amp;fibimetipfis inuicerrt imperare ut prophetent,amp;2 fecundum fuas cocupifeentias eos fibi pro^» phetare,erit ille qui iubet maior amp;nbsp;dominantior prophetico fpiritu, cum fit homo,quod eftimpofsibiIe,Sed tales quide qui iubêtur ab ipfis fpiritus Si: loquuntur quädo uolunt ipfi,terreni amp;tinfirmi funt ï auda^ ces aut ôd impudentes à fàtana immifsi ad fedudionê Si perdition? eo rum,qui nô firmam fidem,quam ab initio per ecclefiam acceperunt,cu* ftodiunuAdhucetiamutamatoriaamp; adledantiaefficit, utSicorponV bus ipfârum contumeliam inroget, hicidem Marcus quibufdämuliert bus,etfino uniuerfis, Hæ fæpifsime côuerfæ ad ecclefiâdei, confeffæ funt,amp;S fêcundû corpus exterminatas fe ab eo uelut cupidine,amp;inflam matas ualde ilium fedilexifte,utôd diaconus quidam eorum qui ftintiii Afia, ftiftipiens eum in domu iua incident in huiufmodi calamitatem» Nam CU eflèt uxor eins fpeciofa, Si iententia Si corpore corrupta eflèt à mago ifto,amp;fecuta eu eflet multo têpore, poft deinde cum magno la^ bore fratres eâ côuertiftènt, omnetêpus in exomologeficôfummauit, plangens Sdlamêtans obhancquâ paflaeftabhoemago corruptelam» Êt difcipuli aut eius quid? circum obuerfati in qfdem,feducentes muli^ erculas multas corruperunt, perfedos ièmetipfos uoeâtes, quafi nemo pofsit exçquari magnitudini agnitiÔis ipforû, nec fi Paulum aut PetrU dicas,uel altern quendâ Apoftolorû, fed plus omnibus fe cognouiflèr Si magnitudinem agnitionis illius, quæ eftinenarrabilis uirtutis fo«» los ebibiftè.Efle aut fe in altitudine fuper omn? uirtut?4Quapropter Si libéré omnia agere,nunû in nullo timor? hab?tes:propter enim redem^ ptionem Si incôprehenfibiles Si inuifibiles fieri iudici. Si aut Si appre^»; henderit eos,afsiftentes ei cum red?ptione hæc dic?t.O afleflor dei my ftice illius pro Aeonon Siges quam magnitudines femper uidentes fa ciem patris fui à te amp;nbsp;addu?lore mentes abftrahut furfum fuas formas, quas ualdeaudax ilia dudlaphantafmate propter bonû propatoris emt fit nos imagines lillorum, tune intentionem illorum quæ funt furfum, quafi fomnium habens.Ecce iudex in proximo Si præco me iubet meæ defenfioni adeffe, tu aût quafi quæ feias utrorumep noftroru rationem tanquam unum te ex te exiftentem iudici afsifte ♦ Mater aût cito audi?s eis fuperimpofuit, ut inuifibiliteC effugerent iudicem, Si ftatim eripiens eos in thalamum duxit, Si red*, didit fuis fponfis.Talia aut?dicentes,amp; opérantes. Si. in fis quoej^ quæ funt fecundû nos regiones, Rodanenfes multas feduxerunt mulieres,; quæ cauteriatas confeientias habentes quædam quidem Si iam in ma«^ nifefto exomologefin faciunt, quædam aût reuertentes,hocipfumii^ filentid

filentio fenfim fèmeti’pûs rctrahunt defperantcs à uitadei ♦ Quædam qui dem in totum abfcelTerunt: Quædam autem intra utruncp dubitan tes,quodeftprouerbd,paflaE funt, neq^intusiiec^foris exiftetes,hunc frucium habentes feminis filiorumagnitionis»

Quêadmodu qutdâ ex eis per numéros Ôô fylabàs amp;nbsp;per literas conant con ftituere earn quæ eft fecundûeosargumentationem» nbsp;nbsp;Cap. x

HIcigitur Marcus uuluam fufceptoriû Colarbafi filcntrj (émet fo lum lumen fuifle dicens,quippe Unigenitus exiftens fernen quod depofitum eft in eum, hic enixus eft illam quæ eft â iummis amp;nbsp;ab inuifî bilibus locis quaternationê defcêdifle figura muliebri ad eum*Quoniâ, inquit, eius mafcülinû mundus ferre nô poterat, 8d oftendifle quoq^ fe metipfam quæ effet, amp;nbsp;nuiuerforu genefim quam nemini unquâ necp deorum neçp hominu reuelauit, huicfolo enarraffe, ita dicentê. Quan# do primû pater,cuius pater nemo eft, qui eft incogitabilis Sgt;C infubftan ewv7nsK[os tiuus,qui necp mafculus necp fœmina eft,uoluit fuum inenarrabile,nar rabile fieri,amp; quod inuifibile fibi eft,formari, aperuit os, 8c protulit uer bum fimilefibi, quod adfîftês oftendit ei quod erat ipfe cum inuifibilis forma apparuiffet, Enuciatio aut nominis fada eft talisî locutus eft uer bum,uerbum primum nominis eius fuit èC fyllabæ eius literarum quatuor.Coniunxit amp;nbsp;fecûdam,amp;fuithæc literarum quatuor» Póft lo

» nbsp;cutus eft amp;tertiam,amp;fuit hæcliterarûx.Et earn quæ eft poft hæclocu

tus eft,ÔC fuit ipfalitcrarû xii.fada eft ergo enuciatio uniuerfî nominis, literarû xxx.fylabarum aut quatuor, unumquodcp autem elementoru ftias literas amp;nbsp;fuum chara(fterê,ôd iuam enunciationem 8d figurationes amp;nbsp;imagines habere: amp;nbsp;nihil eorû effe, quod illius uideat formam, neq^ ipfum fuper elementu eft. Sed nec cognofcere eum, fed ne quidem pro ximieius unumquodcp enunciationemfcire, fedquod ipfe enunciat, ita omne quod enunciat,illud quod eft totum nominet. V numquencp cnimipforum,parsexiftenstotius,fuumfonum quafîomne nomen, non ceffàrefonantia, quoadufcp extra nouifsimamliteram nouifsi# mi element! fingulariter enunciata deueniant. T une aût redintegration’ nem uniuerforum dicit futurâ, cum unam Sf eandem confonationê fo# lient,cuius exclamationis imaginem eff'e, Amen, fîmul dicentibus no# bis tradidit.fonos aut eos effe, qui formant inftibftantiuum amp;nbsp;ingeni# turn Aeona,amp;effe hos formas, quas dominus angelos dixit, quæ fine intermifsione uident faciem paths.Nomina aut elementorû cômunia enarrabiliaæonas amp;uerba radices Sc feminaÔC plenïtudines 86 frueftus uocauit, fingula autipforûôôuniufcuiufcp propria in nomine

' ecclefiæ contineri,Ô6 intelligi ait.Quoru elementorû nouifsimi elemen ■ ti ultima litera uocem emifit fuam, cuius fonus exiens fecundum imagi “ - nem elemetorum elementa progenia generauit, ex quibus Ô6 quæ funt c z hie

EiCjdi'fpofîta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ca quæ fûnt ante hæc gcneratan'pGm qui'dcm îite^

ram cuius (onus erat cÔfeqüens fonum deorfum à fyllaba fua furfum yc ceptam dicit,ad impletionê uniuerfi ♦ Remanfiflè aût deorfum fonum» quafî foras proielt;H:û,elementu aut ipfum ex quo litera cum enunciation« ne fua defcêdit deorfum,literarû âit effe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;una quçcp ex his xxx

literis in femetipfo habere alias literas, per quas nomen literæ nominal tur ♦ Et rurfiis alias per alias nominari literas, amp;nbsp;alias per alias, ita ut iti immenfum décidât multitudo literaru. Sic aut planius difees quod dici tur « Delta elementû literas habet in fè quinc^, ipfum nbsp;nbsp;amp;nbsp;E, amp;nbsp;A,

T,amp;: A,amp;hærurfus literæ per alias fcribunturliteras,86aliæperalias. Si ergo uniuerfà fubftantia deltæ in immêfum decidit, alfjs alias literas generantibusamp;fuccedentibus alterutrû, quanto magis illiuselemen ti maius effepelagus literani.Et fi una litera fie immenfa efl, uide totius nominis profundum literaru, ex quibus propatora Marei filentiu con^» flare docuiuQuapropter amp;nbsp;patrem feientê incapabile fuum dedifl'e ele mentis,quæ æonas uocat,unicuilt;^ eorû fuam enunciationê exclama re,eo quod non pofsit,unum ilium quod eft totum enuciare.Hæc itaq^ exponenteeiquaternationêdedilîe» Volo auttibiôd ipfamoftenderc ueritatem^Depofui enim illam de fuperioribus xdifieijs ut circûfpieias earn nudam, ôéintuearis formofitatê eius, Sed ôd audias earn loquentc et admireris fapientiâ eius» Vide quid igit in caput eius furfum primuni « nbsp;w. Collum aut jâ ÔC -!• Humeros cû manibus y X*

Cinélû 6 vJV entre amp;nbsp;t» Verenda n èc lt;r,Femora ß ÔC ƒ. Genua / ÔC ty, Tibias X nbsp;nbsp;CruraÄ8ó ƒ. Pedes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hoc eft corpus eius quæ eft fe^

cundum magum ueritatis,hæc fadura dementi,hie charader literæ. Si uocat elementû hoc,hominê,efre aût fontem ait eum omis uerbi,8d i nilt;* tium uniuerfæ uocis,8i omnis inenarrabilis enarrationê, amp;nbsp;taciti filengt; ti] os,ôi hoc quidem corpus eius. Tu aût fublimius alleuans fenfus in^ telligentiam,autogenitora Sc patrodotora, uerbum ab ore ueritatis au^ di. Hæc aût cum dixifîèt ilia attendentem ad eum ueritate amp;nbsp;aperientc os, locuta eft uerbum: uerbum autem nomen fadum,8i nome elfe hoc quod feimus Si loquimur Chriftum Iefum,quod cum nominafîet, fta^ tim tacuit.Cum autem putaret Marcus,plus aliquid earn diduram, rur fus quaternatio ueniens in medium ait,Tanquam contemptibile puta* fti elfe uerbum, quod ab ore ueritatis audifti, non hoc quod feis Si pu^ tas habere,olim eft nomen. Vocem enim tantum habes eius, uirtutem autem ignoras.Iefus autem eft infigne nomê fex habens literas,ab om^ nibus qui funt uocationis cognitum. Illud aût quod eft apud çonas pk romatis,cum fit multifariü exiftens, alterius eft formæ. Si alterius typi» Quod intelligitur ab ipfis, qui funt cognati eius, quorum magnitude nes apud eum funt femper, Hæc igitur quæ apud nos funt uigintiquagt; tuor

fuornteræ,emaiiationes efle intdligc trium uirtutu, imagi'nales eorum quç continet uniuerfum,quæ funt furfum,elementorû numerû. Mutas enim literas nouem putat efle,patris ueritatis, quoniâ fine uoce fint, hoc eftjnenarrabiles amp;nbsp;inloquibiles:femiuocales aut cum fint olt;flo Lo gi efîe ÔÔ Zoes,quoniâ quafi mediæ fint inter mutas amp;nbsp;uocales,^ reci;« pere eorfi quidêquæ fuperfint emanation?, eoru uero quæ fubfint ele^ uationê* Vocalesautècipias feptem efTe Anthropi amp;nbsp;ecclefiæ, quoni:« am per Anthropum uox progrediens formauit omnia»Sonus enim uo cis,formam eius circumdedit.Eft igitur Logos Habens et Zoe v in. An thropos aut ecclefia vinPater aut Alethia ix. Ex minori aut com^? putatione quod erat apud patrem defcendit,.emifirus illuc unde fuerat feparatus ad emendation? faótorum, ut pleromatû unitas æqualitatem Habens fruÆfîcet unam in omnibus quæ eft ex omnibus uirtus:amp; fie is gt;nbsp;qui eft numeri vii.eoru qui funt o(fto accepit uirtutem,amp; fafta funt tria loca fi'milia numeris,cum fi'nt oeftonationes quater in fe uenientia uigin tiquatuor oftenderunt numerfilamp;T tria quid? elem?ta,quæ dicit ipfe tri^ urn in eoniugatione uirtutu exiftere, quæ fiunt vi. ex quibus emanaue^ runt uigintiquatuor literæ, quadripertita inenarrabilis quaternationis rationeeund?numerufaciunt, quæ quid? dicit illius qui eftinnumera* bills exiftere, Indui aut eas à tribus uirtutibus, in fi'militudin? illius qui eftinuifibilis, Quoru elementoru imagines imaginu efle eas quæ funt apud nos duplices literæ, Quas cum xxiin.literis adnumerantes uirtu te quæ eft fecundû analogiam xxx.faciunt numerû. Huius rationis 8? dilpofitiois fruftu dicit in fimilitudin? imaginis apparuifte, 8? illu qui poft V i.dies quartus afeendit in mont?,8c fadlus eft v nqui defeendit 8Ó det?tus eft Hebdomade cu eflet infignis odlonatio, Sd habet in fe omn? elementoru numerû,qu? manifeftauit,cu ipfe ueniflet ad baptifmu,co^ lumbæ defeenfid, quæ eftto 8clt;x. Numerus enim ipfius unum 8^ dccc, amp;nbsp;propter hoc Moyfen in fexta die dixifte quæ eft in cccna pura nouift fimum homin? in generation? primi hominis apparuifte, Cuius difpo fitionis initium 8d finem fextam horam in qua affixus eft ligno : perfegt; ?lum enim fenfum feientem eum numerum qui eft fex uirtutum fabriä« cationis Sóregenerationis habent?,manifeftaire filrjs luminis earn gene rationem quç fafta eft per eum,qui manifeftatus eft infignis,in eum nu merum,Hic etiam amp;nbsp;duplices literas numerum infignem habere ait Jn^^ fignis enim numerus comixtus uigintiquatuor dementis xxx^litera:? s rum nomen explicuit. Vfus eft aut Diacono vih numerum magnitudi nem quemadmodu dicit Marei Sige, ut ab fe cogitatæ cogitationis ma nifeftetur frudlus infignem quidem hunc numerum in præfentiut eum qui ab infigno figuratus eft, intelligi eum qui quafi in partes diui# fus eft aut præcifus amp;nbsp;foris perfeuerauit,qui fua uirtute prud?tia per c 3 earn

earn quæ eft ab eo emifsionê,hunc qui eft fep te uirtutu fecundum mica tionem hebdomadis uirtutis animauitmundS,8ô animam pofuit eftè huius uniuerfî quod uidetun Vtitur aût ipfe hic hoc opéré quafi fpo taneæab eo,ab eo fcetore, aliqua miniftrant cum fîntimitationes imita bilium enthymefin matris*amp;S primum quidem cœlum fonat ûf,quod au tem eft poft ilium 6,tertium aût «, quartum uero 80 mediû numeri v i r» Iota uirtutem enarrat, quintu uero 0, fextum aût feptimum autem Si f,excl4mat nbsp;nbsp;nbsp;medio,w elementû texdant,quemadmodum Marei fige,quæ muL»

ta quidem loquacius exequitur, nihil autem uerum loquens affirmât: quæ uirtutes, ait, omnes fimul in inuicem complexæ fonant amp;nbsp;glorifia cant ilium à quo emiffia funt,gloria autem foni mittitur in propatorem, Huius autem glorifiçatiois fonumin terram delatumaitplafmatorem Ag«« fa(ftum,Ô6 generatorem eorum t quæ funt in terra»

OStenfionem aûtaffèrtab i}s,quinunc nafeuntur infantibus, quo* rum anima fimul ut de uulua progreffa eft,exclamat uniufcuiufc^ elementi hune fonû » Sicut ergo feptê uirtutes,inqui£, glorificât uerbû, fie amp;nbsp;anima in infantibus plorans Ôô plangens Marcû glorificât eû.Pro pter hoc aût amp;nbsp;Dauid dixiife, Ex ore infantiû ladentiû perfeciftilau dem:amp;S iterû,Cceli enarrant gloria dei.Et propter hoc quando in dolcMî ribus èC calamitatib»anima fuerit in releuationê fuam dicit, O, in fignû laudationiSjUt cognofeens ilia quæ furfum eft anima quod eft cognatiï fuum adiutoriû ei deorfum mittat» Et de omni quidê nomine quod eft xxx»literarû,amp; de by tho qui augmentû accepit ex huius literis,adhuc ctiam de ueritatis corpore quod eft duodecim membrorum,unoquocp membro ex duabus literis cÔftante, amp;nbsp;de uoce eius quâ locuta eft nÔ îo cuta, amp;nbsp;de refolutione eius nominis quod no eft enarratû, amp;nbsp;de mundi anima hominis fecundû quæ habent illâ quæ eft ad imaginé difpofîgt; tioné fie delirauit. Dehinc aût quemadmodum ex nominibus æquipa^ ratam uirtutem oftendit eorum quaternatio referemus,ut nihil lateat te dileélifsime eorum, quæ ad nos peruenerunt exqsquæabrjsdifcunt» quemadmodum læpe poftulafti à nobis»

Quéadmodum conuerfationê iècundum figuram eius qui apud eos eft d pleromaexponuntfaéîum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. xii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«j

SIcaûtannunciatperquàmfapienseorûSige generationem xxiiifj elementorû cum folitäte elle unitatem, ex quibus duæ funt emifsioj fiovif foUtdt nés ficutprædidûeft,monas amp;hen,quæduplicatæ iiii» faeftæfunt, bisi em'iy, {Jqo quatuor,ôd rurfus duo amp;nbsp;quatuor in idipfum compofitæ, vr»j manifeftauerût numerum » Hi autem fex quadruplicati uigintiquatuod generauerunt figuras » Et quidem quæ funt primæ quaternationis nod mina fanda lànélorum intelliguntur,quæ non funt narrari,inteiligunt auteii*

autem à folo filio quæ pater fdt,quæ nam funt. Alia uero quæ cum gra^ uitateSc honored fide nominantur apudeum funthæc «fsHTS,lt;ny«, 7nx.'TH^^$iÄnßamp;x ♦ Huius autem quaternationis uniuerfus numerus eft li terarum uigintiquatuor,«jgt;jij7ïs enim nomen literas habet in fe feptem lt;rçtyH quincß, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quinc^, 8coiÄfißlt;lüc vii.quæ côpofîtain fe bis qui:*

næ amp;nbsp;bis feptem uigintiquatuor numerum adimpleuerût. Similiter SC fecunda quaternatio Logos 8c Zoe Anthropos ecclefîa eundem nu merumelementorumoftenduntjÔCfaluatoris quoq? narrabile nomen î H 2 O Y S literaru eft fex, Inenarrabile aût eius literaru uigintiquatu or.Et literaru v 11» quod eft aût in Chrifto inenarrabileliterarût Xxx.Et propter hoc ait eum « amp;nbsp;to,ut per ifta manifefte cum hune nu^ inerum habeat hæc auis.Iefus aût hanc habet,inquit inenarrabilem ges* nefîm. A matre enim uniuerforujd eft,primç quaternationis,in filiælo lt;cum procefsit fecûda quaternatio,ÔCfa(fia eft o(ftonatio,ex quaproceG fa eft decas, fie factum xviii. decas itac^ adiunda oÄonationi 8c decu*' plum earn faciens,o(ftuagies decies odtingetorum numerum fecit,ut fit uniuerfus literarum numerus ab odonatione in decadam progrediens odo amp;nbsp;Lxxx.dat,quod eft lefus. lefus enim nomen fecundum Græca rumliterarûcoputumdatfummam lxxxviii.habens mânifeftefu depraiMtZex percceleftis lefu fecundum eos genefim, Quapropter a b Græcorûha« beremonadas viii.Sódecadas viii.hecatontadas viii.dat lxxxviii nu ß^it menim oftendentia, hoc eft, lefum qui eft ex omnibus conftans nume* tj«rTlt;gt;vT«s ris,et propter hoc «80 to nominari eum,cum fignificet ex omnibus eius generationem * bt iterum ita pnmæ quaternioni lecundum procclsioss nem numeri 8c femetipfam cÔpofitæ x apparuit numerus. « enim 8C ß ut s nbsp;nbsp;nbsp;in femetipfo compofita x faciût, quod eft 1, èc hoc efle uolunt

ïefiim. Sed amp;nbsp;Chriftus,inquit,literarû eft vni,ex quibus prima oÄona tionem fîgnificari,quæ cum Iota applicatadat Lxxxviii.numerum gc nerauit.Dicitur autem ait,8ófilius Chriftus,hoc eft,duodecas: vios eni nomen literarum quatuor eft,^isös autem o(fto,quç compofita duode cadis oftenderuntmagnitudinem. Prius autem,inquit,quam huius no minis infigne appareret, hoc eft, lefus filius, in ignorantia magna fiie^ runt homines Sc errore. Cum autê manifeftum eft vi.literarum nomen hoc, quod eft fecundum carnem amidum eft ut ad fenfibilitatem homi nis defeenderet, habens in femetipfo ipfum quocç in, amp;nbsp;uigintiquatu:* or,tunc cognofeenteseumcelTauerunt abignoratione,ÔCàmorte in uitamafcenderunt,nomine eis faéto ducatore ad patrem ueritatis. V o:« luifle enim patrem uniuerforum foluere ignorantiam,8ó deftruere mor tern ♦ Ignorantiæ autem folutio, agnitio eius fiebat, 8c propter hoc didum, fecundum uoluntatem eius, eum qui eft fecundum imaginem €ius,qu3e furfum eft uirtus, difpofitum homine: à quaternatione enim c 4 progrefsi

progrefsi funt æones.Erat aut in quaternationc Anthropos ccclefia Logos 0^ Zoe, Ab ijs igitur uirtutes,ait,emanatæ generauerunt eû qui in terra manifeftatus eft,Iefum.amp; logi quidem locum adimplefleangegt; lum Gabriel, Zoes aut fpiritufandum, Anthropi aut altifsimi uirtute. ecclefisc aut locum uirgo oftendit,amp; fic ille qui eft fecundu difpofitioné per Mariam generatus apud eum homo, quern pater omniû tranftuiv temper uuluam elegit per uerbum ad agnitionem fuam ♦ Cumautue=* niftèt ipfead aquam,defcediflein eum quafi columba eum qui recucut rit furfum,8ó impleuit xiiuiumerum,in quo inerat fernen eoru qui con feminati ftint cum éo,amp; condefcenderunt ÔC coafcenderunt. Ip fam aut uirtutem quæ defcendit fernen dicit efle patris, Habens in fe amp;nbsp;patrem amp;nbsp;filium,^ earn quæ per eos cognofcitur innominabilis uirtus figes ôi omnes æonas:amp; hune effe fpiritû qui locutus eft per os lefu, qui ft con feffus eft filium hominis,amp; manifeftauit patrem, defeedens quide in Ie fum unitus eft, amp;nbsp;deftruxit quide morte ait, qui fuit ex difpofitione uator lefus.Agnouit aut patrem Chriftû lefum effe.ergo lefum nomen quidem eius,qui eft ex difpofitione homo dicit, pofitum aut efle in ad* fimilationem SC figurationem eius qui incipit in eum defeenderehomt* nis,quem capientem habere amp;nbsp;ipfum hominem amp;nbsp;ipfum Logon amp;nbsp;pa trê èc arrheton èc figen amp;nbsp;alethian èi. ecclefiâ nbsp;nbsp;Zoen ♦ Hæc iam ftipra

iu iu,amp;f fuperpheu, amp;nbsp;fuper uniuerfam tragicam exclamationê èc dolo ris uociferationem funt, Qiiis enim non oderit eum qui tantoru men* daciorum malus compofitor eft poeta, cum uideat ueritatem idolum à Marco fa(ftam,amp;: hoc Alpha betaliteris ftigmatâ nuper, ficut quod eft ab initio,quod dici folet,ôô heri amp;nbsp;ante Græci eófitentur ab æftimatio* ne prima fedecim accepilTe. Poft deinde procedentib, têporibus ftmet* ipfos adinueniflè,aliquando quidêadfpiratas, aliquando aût duplices» Npuifsimeautemomniû Palameden aiuntlongas his adpofuiffe, Pri* us igitur apud Græcos hæc fièrent non erat ueritasçCorpus ein eius fecundum te Marce pofterius eft tempore Cadmos, amp;nbsp;eos qui ante eum funt, Pofterius aût his qui reliqua elementa addiderunt temporis quàm Palamedes,pofterius autem tempore cp amp;nbsp;tu ipfe, Tu autem fo* lus in idolum depofuifti eâ quæ à te prædicat ueritas. Quis aût fuftine* bit tuam illam quæ tantû uerbo fata eft figen,quæ innominabilê nomi* nat æonem,inenarrabilem exponit,amp; eum qui inueftigabilis eft enun* ciat, ôdaperuiffe os dicit eum quem incorporalem Ô6 infiguratû dicift ÔC emififft uerbum quafi unum ex his quæ côpofita funt animalia, Vcf bum quoc^ eius fimilem eflè ei qui eum emifit, amp;L formam inuifibilis 6 dam elementorûquidem eflexxx.fyllabarûaût 1111,Erit ergo ftcun^ dum fimilitudinê uerbi pater omniû ficut tuus, elementorum quident xxxXylIabarum autem 1111. Aut iterum quis fuftinebit te,in fehemat^

numéros,aliquando quide xxx, aliquando autxxiin, aliquado vi tantum, concludentê uniuerforum conditorê,8lt;2 Demiurgum,ôC fado rem uerbum dei', amp;nbsp;minuentê eum in fyllabas quidê iin.clemêta autem XXX.amp;^omniûdominûquifirmauitcoelosinDccc lxxxviil dedu«» centem numéros,fimiliter atc^ alphabetum C Sgt;C ipfum qui omnia capit pattern, à nullo aut capiturin quaternationê oclonationê duode^ï cadem fubpartientê, ÔC per huiufmodi multiplicationes illud quod eft inenarrabileamp;incognofcibile, quêadmodum tu dicis, patris enarrans* tem. Et quem incorporalem èc infubftâtiuû nominas, huius materiam amp;nbsp;fubftantiâ ex multis literis alijs ex altjs generalis fabricas, ipfe Dæda lus fidor amp;nbsp;faber malus fadus fublimifsimæ uirtutis, amp;nbsp;quê indiuifibi lem dicis fubftantiâ in mutas amp;uocales èc femiuocales fonos fubdiui^ dens,id quod eft mutu.In bis omniü patri amp;nbsp;huius intentioni mentiês, in fummâ blafphemiâ magnam impietatê immififti omnes qui tibi credunt.Quapropter iufte èC apte tali temeritati tuæ diuinæ adfpira tionis fenior præco ueritatis inuedus eft interdices fic. Idoloru fabri cator Maree Sdportentoru infpedor aftrologiæ cognitor amp;nbsp;magicæ artis,per quæ confirmas erroris dodrinas,fignaoftêdens his quia te fe ducunt apoftaticæ uirtutis operationes, quæ tibi præftat tuus pater fa^ tanas per angelica uirtutê azazel faccre, habens te præcurforê côtrariæ aduerfus deum nequitiæ.Et hæc quidem amator dei fenior. Nos aut re liquamyfteria eorum quæ funt longa conabimurbreuiter expedite, 8^ ca quç multo têpore funt occultata in manifeftu producere.Sic enim fit Ht facile argui ôlt; conuinci pofsint ab omnibus»

Quemadmodutn ea quæ funt in lege in fuum transferunt figmentum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap» xiii

GEnerationem itaq^æonum8ôerroremouisamp;r adinuentionêadu^ nantis in unum, myftice audent annunciate hi, qui in numéros o^ mnia deduxerunt,de monade amp;nbsp;dualitate dicentes omnia conftare,ÔC à monade ufque ad quatuor numerantes, fie générant decadem» Vnum cnim Ôô duo ôô tres amp;nbsp;quatuor in unum compofitæ decem æonum ge«« nerauerunt numerum » Rurfus autem dualitas ab ea progreffa ufque ad epifemon, duo amp;nbsp;quatuor amp;nbsp;(ex, duodecadem oftendit, amp;nbsp;rurfus à dualitatefimiliternumerantibusnol5is,ufq^ad xxx.numerus ofteiv fus eft, in quo eft ogdoas amp;nbsp;decas amp;nbsp;duodecas» Vnde eadem igitur eo quod epifemon habuerit confequentem fibi propter epifemum pafsio* nem uocant » Et propter hoc circa duodecim numerum cum labes quæ damfedafuiftet ouem luxuriatam aberralTe» Quoniam apoftafiamà duodecade fadam dicunt» Similiter duodecade abfcedentem ult; namuirtutemperiflrediuinant,amp; banceflemulierem quæ perdiderit iiragmam,Öóaccenderit lucernam amp;inuenerit earn. Sicigituramp;nu« . . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meroç

meros relicjuos in dragma quæ funt nouem, in ouc uero undecies i perplcxos fibi fonetipfis xcvnn, numeru generate, quoniam nouies undecim xcviin.fianuQuapropter tarnen hunc habere dicunt numc ru.Non pigritabor autê tibi ÔCaliter eos interprétâtes annuciare,ut un ff di(^ confpicias frudlum eorum ♦ Literam enim n cum epifemo ogdoa^ dam efle uolnnt eu ab alpha beta odlauo fit pofita loco,rurfiis iteru fine epifemo computantes numerum ipiarum literarum componentes ufe^ad H triacotadem oftenduntjneipiens enim quisab a ôdperfini^ ens in », per numéros literarû, abftrahens autem epifemum infiipef coiungens increments literarum, inuenict tricenarium numeru» Vfeß ad 6 literæ xv fiût,poft deinde appofitis eis viimumerus ri ôdxxper^ ficitCum autêappofitum eft eis », quod eft viir, admirabilem triacon tademadimpleuit,amp;hincoftenduntogdoademmatrem xxX æonS» Quoniâigitur ex tribus uirtutibus unitus eft tricenarius numerus, tet idêfadus xc fecitEtipfaauttrias in fecompofita vrin,generauit. Sic ogdoas xcix»generauitnumerum.Et quoniam duodecimusæonab^^ ’ fiftens reliquit,rurfum xi.côfequenter dicunt typum literarû in figura Logi pofitum efle «undecimam enim in literiseiTe A qui eft numerus XXX» amp;nbsp;fecundû imaginem pofîtû efle fuperioris difpofitionis, quoni s am ab Alpha fine epifemo ipfàrû literarû numerus ufe^ad A, compofî turnfecundûaugmentûliterarû cumipfo Ä nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ixfaciunt numeru»

Quoniâ autem 7^, undecimo loco eft in ordine,ad fimilis eorum defee^ ditinquifitionê utimpleret xii numerum, amp;nbsp;cûinueniffct eum adim«’ pleta eft:manifeftû effe ex ipfa figuratiôe literç: A enim quafi ad fui fimi Iis inquifitionêadueniens,amp;inueniês amp;nbsp;in femetrapiês ipfumduode^ cimi adimpleuit locu,M litera ex duobus Aambdis AA cÔfiftête.Qua propter amp;nbsp;figurç eos per agnitionê xcixdocû,hoc eft, deminorationc supputdUo typû finiftræmanus fedari.Quiaûtunum quodadditum ftiper xciX» »»(figitiî indexteram eos manûtranftulit.Tu quidem hæcpertrâfiens dileélifsf me,optimc fcio quoniam ridebis multum, tantâ illorum in tumore fa^ pientem ftultitiâ» Sût aût digni plan(ftu,qui tantam dei religionê amp;nbsp;ma gnitudinem uere inenarrabilis uirtutis, amp;nbsp;tantas difpofitiones dei pet A amp;nbsp;B,Sô per numéros tam frigidos amp;nbsp;fie extortos enunciant, Quot^ quotaûtabfiftunt ab ecclefiaôd hijs anilibus fabulis afîentiûr,uereàfc^ metipfis funt damnati.Qiios Paulus iubet nobis poft prima amp;nbsp;fecuni^ damcorreptionêdeuitare*Ioânes enimdomini difcipulus fuperexteH dit damnationê in eos,necç aue nobis eis dici uolês» Qui enim dicit,in quit,eis aue,cÔmunicat operibus ipforû nequifsimis,amp; merito:NÔ eft enim gaudereimpijs,dicit dominus.Impij autem fuper omnem impie tatem hi funt, qui faeftorê coeli amp;nbsp;terræ, unum deum omnipotêtem perquem alius deus non eft,ex labe Sc ipfa ex altera labe fada mifTufl’ dicunt

lt;3icuht:amp; lie iam fecundu eos efle eiim emifsione tertlæ labi’s.quam fen tcntiâ digne exufflantes Sc catanatheinati'zantes,oportetporrd alkubi ÔC longe fugere ab eis: amp;nbsp;quanto plus hæc affirmant gaudêt in ijs ad inuentionibus fuis, tanto magis feiamus plus eos agitari ab ogdoadis nequifsimis fpiritalibus queadmodu hi qui in phreneticam pafsione inciderunt,aut plus rident ualere Ce putant, ôé quafi fani omnia agut, quædam aût ÔC quafi plus quàm fani funt, tanto magis male habet. Sk militer aût SC hi quo magis plus fapere putâtur eneruantes femetipfos fuper tonum fagittantes,tanto magis no fapiunt ♦ Exiens enim immun dusfpiritus ignorantiæ,deinuacantes eos non deo, fed mundialibus ciaautchoriU quaeftionibus inueniens, aflfiimens alios fpiritus feptem nequiores fe^ metipfojSe infatuans illoru fentêtiam,quafi pofsint quæ funt fuper de# urn adinuenire, èc aptabiliter in exclufione copofitam ogdoadem igno rantiæ nequifsimorum fpirituum in eos depofuit,

QuemadmodQincognitSomnibusconannnducerepatrê. Ca. xirii VOlo aût tibi 'referre quêadmodum amp;nbsp;ipfam coditionê fecundum

imaginem inuifibilium à Demiurgo quafi ignorante eo,fabricate per matrem dicunt.Primo quidem quatuor elementa dicunt,ignem, a«» qüam,terra, aerem, imagine emilTam effe fuperioris quaternationis, amp;nbsp;operationes eoru cum eis annumeratas,id efficalidü amp;nbsp;frigidum, hu medum amp;nbsp;aridum,diligenter imaginäre ogdoadem,ex qua decem uir^ tûtes ficenumerant.Septem quidem corpora circûdata,quæ etiam coe^ los uocant. Poft deinde continente eos circulum quem odauü ccelum uocant,poft deinde folem amp;nbsp;lunam.Hæc cum fint decem numero, ima gines dicunt effe inuifibilis decadis eius,quæ à Logo amp;nbsp;Zoe progrefia fit.Duodecada autem oftendi per eum qui Zodiacus uocatur circulus. Xii.enim figna manifeftifsime hominis ecclefiæ filiam duodecadem quafi per quandâ umbram pinxiffe dicunt:et è côtrario fuper iumftum, inquiunt,uniuerforumonericum fîtuelocifsimû quod fuperpofitum eft ccelum, qui ad ipfam concauationem adgrauat, amp;nbsp;ex contrarietate moderatur illorum uelocitatem fua tarditate,ita ut in xxx.annis circui turn à figno in fignum faciat, imaginem dicunt eum Hori eius,qui trk gefimam nominis illorum matrem circumcontinet.Lunam quoq^ rurs« fus fuum cœlum circumeûtem xxx. diebus,per dies numerum xxx* æonum fîgnificare,Et folem autem in duodecim menfibus circumeuni!= temôcperficientê circularem fuam apocataftafin, per duodecim mêfes «’ro^Tccs« duodecademmanifeftare.Etipfos aûtdies xii.horarû habêtes, typum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“ ‘°

non adparentis duodecadis eflè : fed amp;nbsp;horam dicunt quod eft duodes« cimum diei ex triginta partibus adornatam propter imaginem triacon tadistamp;ipfîusautem Zodiaci circuli circum commenfurationem elfe partium cc c» lx.quodqueenimfignorumpartes habere xxx.Sic

D. TRENAEI ADVERSVS HAERESES quolt;^perdrculum imaginé copulationis eorumquæfunt duodeciîii ad xxx^cuftoditâ dicunt* Adhuc etiam èc terra in xiuclimata diuifaifl dicentes,amp;in unoquoc^ climate unâquancp uirtutemex cœlisfecuiV dum dimifsionêfufcipientem,amp; fimiles générante filios ei uirtuti qu3î dimiierit deftellationemotypum elle duodecadis ôé filiorum eins mani feftifsimum aiïèuerant. Ad hæc autê uolentem aiunt Demiurgu {upegt; rioris ogdoadis interminabile amp;nbsp;æternû amp;nbsp;infinitum amp;intemporalc imitari,œ cum non potuifïet perfeuerabile eius amp;nbsp;perpetuu déforma* ri,ideoquod frudus fitlabijsjin temporû fpacia amp;nbsp;tempora amp;nbsp;nume* ros multorum annorum,æternitatem eius depofuifle,exiftimantemirt multitudine temporum imitari eius interminatum:Hic dicunt, eu effu gifiet eum ueritas,fubfequutum mcndaciû:amp; propter hoc deftruélio* nem adimpletis temporibus accipere eius opus»

Quibus ex feripturis teftimonqsutantur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. xv

T decÔditioncquidemtalia dicêtes, cotidieadinuenitunulquifc^ JCz eorum quemadmodû poteft,aliquid noui. Perfedus enim nemo, nifî qui maxima mendacia apud eos fruÆficauerit.De propheticis au* tem quæcuncp transformantes coaptant, necelîàriû elTe manifeftantes argutionem his inferre. Moyfes enim,inquiunt, incipiens id quod eft fecundum conditions opus, ftatim in principio matrem omniû oftert dit,dicens,In principio fecit deus cœlum amp;nbsp;terram. Quatuor hæc iio* minans,deum amp;nbsp;principium,cœlum Sc terram, quaternionê ipforum, quemadmodûipfî dicunt,figurauit»Etinuifibile autem amp;nbsp;abfcôdituni eius manifeftantem dicere, terra autem eràtinuifibilis ôéincompofita» Secundam aût quaternatione progeniem primæ quaternionis fie euiU dixifle uolunt,abyflum nominantem amp;nbsp;tenebras, in quibus funt amp;a^ quæ, amp;nbsp;qui ferebaturfuper aquas ipiritus.Poftquâdecadis comemo* rantem lumen dicere, Sc diem Sc noéfem firmamêtum Sc uelperâ quod uocaturmane,amp; andam amp;nbsp;mare, ad hoc etiam herbam ÔC ded mo loco lignum : fie quoeç per decern nomina x.æonas manifeftalTû Duodecadis autê fie formatam apud eos uirtutem » Solem enim dicer^ ôé Lunam amp;nbsp;ftellas,amp; têpora,amp; annos,amp; cetos,adhuc etiam pifees ferpentia uolatilia èC quadrupedia feras quo(^ amp;nbsp;fuper hæc omiii^ duodecimû hominemtfic ab fpiritu triacontadem per Moyfen diélaïf docent, Nec non amp;nbsp;formatû hominem fecûdum imaginem fuperioris uirtutis habere in le earn quæ fit ab uno fonte uirtutê.Conftitutam aü^ cam effe in eo qui fit in cerebro locus,ex quo defluant uirtutes quatuoï fècundû imaginem fiîpernæ tetradis,quæ uocatur una quidem uifio,^^ tera autem auditus,tertia odoratus,amp; quarta guftatio. Ôdonatione^ autem dicunt fignificari per hominem,fîc:aures quidem duas habent® ôC totidem uifus,adhuc etiam odorationes duas,amp; duplicem guftatity* . . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Heil’

nem amari amp;nbsp;dulds.Totum aut hominem omnem imaginem triacon^ tadis fic habere docent* In manibus quidem per digitos decadam baiu^ larea'n toto corpore,cum in xn.membra diuidatur,duodecadem* Diui dunt aut illud, quemadmodu ueritatis apud eos diuifum eft corpus de quo prædiximus.Ogdoadem aut amp;nbsp;inenarrabilem 8c inuifibilem,iri ui fceribus abfconditam intelligi.Solem quocp iterum qui fît magnû lumi nare,in quarta dierum fieri,propter quaternationis numeru dicunt. Ta bernaculi quocp quod à Moyfe cÔpofîtum eft,atna debyflb 8c hyaciiv tho amp;nbsp;purpura 8^ coccino fada, eandê apud eos oftendere imaginem: facerdotis quocç poderem quatuor ordinib* lapidu pretioforum ador^ natum quaternione fîgnificare præfiniunt * Et fi qua omnino talia funt pofîtain fcripturis quæquatuor poffunt numerum defignare,propter quaternationêipibrû dicunt fadlum.Odonationem rurfus oftendi fie, in o(ftauo dierum formatu dicunt hominê* Aliquâdo enim dicunt eum fèptimo die fadum, aliquâdo aût oeftauo, nifi forte choicum quidem in feptimo dierum dicunt formatû,carnalem aut in oeftauo: diftinefta funt enimhæcapud eos* quidam autem 8calterum efte uoluntqui fecundû imaginem amp;nbsp;fîmilitudinem dei fa(fîus eft homo mafculofœmineus, 8c hune efte fpiritalem, Alterum aût qui ex terra plafmatus fît Seth* Arcæ autem difpofîtionem in cataclyfmo, in qua oÂo homines liberati funt, manifeftifsime dicunt ogdoadê oftèdere : Hoc aût idem 8C Dauid cum odfauus elFet genitus inter fratres fuos fîgnificare * Adhuc etiam amp;nbsp;cir^ cuncifionê quæ otftauo die fit, circuncifîonem fuperioris ogdoadis ma nifeftare, 8c omnino quæcuncp inueniunturin fcripturis adduci pofte ad numerum ô(ftauum,myfterium ogdoadis adimplere dicunt. Sed 8C decadê fîgnificari per decêgentes, quas promilit deus Abrahæ in poP fefsionê dare,dicunt,Et difpofîtio aut quæ eft fecundû Saram,quomo=s^ dopoftdecemannosdatei ancillamfuam Agar,utexeafilium faciat, idem fîgnificare. Et feruus aût Abraham miflûs ad Rebeccam 8c fuper puteum dans ei armillas aureorû decem,ôô fratres eius tenêtes earn die« bus decern. Adhuc etiam leroboam qui decern fcripta accepit,amp; taber? naculi decern atria amp;nbsp;columnæ decern cubitorû, 8c decern filrj lacob ad emtionem tritici prima uice in Aegyptum mifsi, 8C decern apoftoli,qui bus manifeftatur poft refurreóhonê dominus, cum Thomas non efl'et præfens,inuifibilem defigurabant, fecundum eos,decadem.Duodeca^ dem autem erga quam 8c myfterium pafsionis labis fuifte, ex qua paft fîone ui fibilia fabrica ta efte uolunt,fignanter 8C manifeftifsime pofitam ubiep dicunt : 8c duodecim filios lacob ex quibus duodecim quolt;^ tris bus, 8C Logium uarium duodecim habens lapides,amp; duodecim tintin nabula.Só eos qui à Moyfe pofiti funt fub monte duodecim lapides.Si^ militer autê 8C eos qui alefu in flumine pofiti funt, 8c alteros qui tranft

pofîd funt, portantesarcam teftamenti,amp; eosqui’ab HeKa poßrf funtinholocaufto uituli. Et numerus quo(Ç Apoftolorum, amp;nbsp;omnî» omnino quæcun«^ duodecim numerum cuftodiunt,Duodecadem ip^ forum Hgnificareuolunt.Horum autê um'tatem omnium,quæ uocatuf triacontas,per arcam cuius triginta cubitis altitudo fuit,8ô fub Noe, 6^ per Samuelem declinantem Saul qui triginta diebus abfcondebaturirt agro,amp;S per eos qui cum eo intrauerunt in fpeluncâ,amp;r propter id quod longitudo fuerit fanCli tabernaculi triginta cubitorum.Et quæcum^ a« lia æqualia numeris bis inüeniuntur, triacontadem ipforum per huiu^* modi oftendunt adfeuerationes*

Dercdemptione fuaquanta dicuntÔ6faciunt. Cap. xvi NEceflarium aût duxiaddere qs èC quanta de propatore ipforû,qui incognitus erat omnibus ante aduentû Chrifti, eligentes de fcrii* pturis fuadere contendunt,ut oftendant dominû non alterû annunciagt; repatrêpræterfabricatorê huius uniuerfitatis, quêiîcut prædiximus, impie blafphemantes labis frudû efle dicunt. Prophetâ igitur Eiàiam dicentem,Ifrael me aût non cognouit populus me non intellexit, in^ uifibilis Bythiignorantiâ dixilfe coaptant. amp;inOfee,quoddi(îlûeftî Non eft in eis ueritas nec^agnitio dei,in hoc idem tendere conantur;Si non eftintelligens autrequirens deum,oês declinauerût, (îmul inutiles fadli funt,in Bythi ignorâtia apponunt.Et per Moyfen aût dicftum. Ne mo uidebit deum amp;nbsp;uiuet,in ilium habere fuadent relationê.Et fabrica^ torem quidem à prophetis uifum dicunt,illud aût quod fcriptû eft.'Ne^ mo uidebit deum amp;nbsp;uiuet,de inuifibili magnitudine amp;nbsp;incognita omtit bus didum uolunt Et quoniam quidem de inuifibili pâtre fadore om^ nium didû eft. Nemo uidebit deum, èC omnibus nobis manifeftû eftî quoniâ aût non de hoc qui ab rjs adinuêtus eft Bythus,fed DemiurgOi amp;nbsp;ipfe eft inuifibilis deus,oftêditur procedente fermone. Et DanieleiH autem hoc idem fignificare, in eo quod interrogat angelum abfolutiogt; nis parabolarum quafi nô fcientem, fed ôd angelum abfcondentemab eo magnum myfterium Bythi dicere ei, recuire Daniel ♦ Hi enim fermo nés obftrudi funt quoadufcp intelledores intelligant amp;nbsp;albi inalbêtutj amp;nbsp;ièipfos eflè albos ÔC intelledores gloriantur*

SVperhæcaûtinenarrabilem multitudinêapocryphorûamp;perperô fcripturarû quasipfîfinxerunt adferuntadftuporêinfenfatorû,Si quæ funt ueritatis nô fcientiû literas, AiTumunt aût in hoc amp;nbsp;illam faP fationem,quafi dominus cû puer effet ôô difceret literas,cû dixiflèt ma^ gifter eius,quêadmodû in confuetudine eft,dic a, refpondit a. Rurfuni cum magifter iufsifïèt dicere eum b,refpodiire dominû,tu prior die hi quid eft A, tunc ego dicam tibi quid eft B» Et hoc exponût quafi ipf^ folus

foIuscognitS fcierit, quodmanifcftauitin typû A. Quæda aut eorum quæ in Euangelio pofita funt in hunc charaÓ:erê transfigurant,Sicut il^ lud quod ad matrê fua,duodecim annoru exiftens,refpôdit, dices: No fcitis quonia in his quæ paths mei funt oportet me eife. Hunc que non fciebant,dicunt,patre annunciabat eis, ôd propter hoc emififle difcipu^ los in duodecim tribus annuciantes ignotu eis deum ♦ Et ei qui dixÜTet illizMagifter bone,eum qui uere bonus eflet deus côfelTum efle refpon dentem»Quid me dicis,unus eft bonus pater in cœlis, Ccclos aût nunc æonas dicunt,amp;S propter hoc nô refpondifle eis,qui ei dixerunt,In qua uirtute hocfacis,fed è contrario interrogatione fua côfternafle eoszine/ narrabile paths in eoquod nodixeritnôoftendiffe eum interprétant* Et in eo quod dixerit, fæpius côcupiui audire unû ex fermonibus iftis, amp;nbsp;nô habui qui diceret mihi, manifefttâtius dicût efle per hoc unu eum, qui fît uere unus deus,quê non cognouerintzin eo quod appropinqua« uit ad Hierufàlê,plorauit fuper earn Ô6 dixit,Si cognouiflcs ôd tu hodie quæ funt ad pace, abfcondita aut funt à te, per eum fèrmonê qui eft ab^ •fconditus apocryphû Bythu manifeflafle. Etiterudicente z Venite ad me omnes qui laboratis ôConerati eftis, difcite à me, ueritatê paths ans» nunciafle, Quod em nefciebant, inquiunt,hoc eis promifîfle doduru* Oftenfîonê aut fupehorû,6c uelutfinem regulæfuæadferunt hæc* C5 fiteortibi pater domine cœli ôôterræ, quoniâ adfcôdifti à fàpientibus amp;nbsp;prudentibus,amp;: reuelafti ea paruulis,lta pater meus, quoniâ in côfpe lt;fîu tuo placitû faétu eftzomia mihi tradita funt à pâtre,amp; nemo cogno« uitpatrê nifî filius,ôd filium nifî pater,amp; cuicunqp fîlius reuelaueht.His enimmanifeftifsimeaiunt oflendifleeum, quod ante aduentûeius nés» mo mahifefte cognoucht patrê uehtatis,ôô à pâtre uolût quod quafî fa»» bhcator amp;nbsp;côditor femper ab omnibus cognitus fît, amp;nbsp;hæc dominum dixifle de cognito omnibus patre,quem ipfî adnunciât.Redemptionis autem ipforû traditionem euenit inuifîbilem effe amp;incomprehenfîbili um amp;nbsp;inuifîbilium mater,amp;: propter hoc cum fît inftabilis non fîmplici ter nec^uno fermone referêdum eft: quoniâ unufquifcçiUorum,quem admodum ipfî uolunt,tradunt earn.

Qucmadmodutn imbuunt eos qui fibi credunt,Slt;f quibus fermo^ nibus utuntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap* x v i n

QVanti enim funt huiufmodi fententiæ myftici Ântiftites,tot funt redêptiones, qui ad negationê baptifmatis eius quç eft in deum generatiôis ÔCuniuerfæfidcifreftitutionê repromifsionêinremifleeft (pecies hæcàfatana,arguentes eos referemus aptioriloco* Dicuntautê cam neceffaham effe fjs, qui perfeôlam agnitionê acceperût, ut in earn quæ eft fuper omnia uirtus,fînt regenerati. Aliter enim nobis impofsi:* bile efle infra pleroma introire, quoniâ hæc eft quæ in profundû By thi d i deducit

dcJucit fêcundum cos. Et baptifma quidem apparcnti's lefuîn rcmifsi^* onem efle peccatorum, Redemptionê aüt eHè eius qui in eo defcende^ rit Chriftus ad perfedionem:amp; illud quidem animale, illa aut fpiritalia efle repromittunt» Et baptifma quidem ab loanne adnundatum in poe nitentia,redemptionê aut eius qui in eo eft Chrifti pofitam efle ad pet^ feâ:ionem:amp; hoc efle,de quo dicit.Äliud baptifma habeo baptizari, ÔC ualdeproperoadillud.Sedamp;fîIrjs Zebedæi, matreipforumpoftulan^ te,ut federe faceret eos àdextris amp;nbsp;à finiftris, cum eo in regno, banc ad^ pofuiiferedemptionem domini dicunt,dicctem,poteftis baptifmo ba^^ ptizari,quo ego debeo baptizari Et Paulum manifefte dicût earn quae fit à Chnfto lefu redemptionem fiepifsime oftendiiîè, èc eiTe hanc eain quæ ab ipfis uarie èc incofonanter traditur. Quidam enim ex ipfis ipon fàle cubiculum quoddâadaptantes,^ quafi myfticu côficiunt cum qui bufdamprophanis didionibus qs quifacrantur,amp;ipiritaies nuptias dicunt efle id, quod ab ipfis fit fecundum fimilitudinem fupernaru coti iugationum.Alq aût adducunt ad aquam, baptizantes itsi dicunt, In nomineignotipatris omnium,in ueritate matris omnium, amp;nbsp;in nomi«^ ne defcendentis lefu ad unéHonem redemptionem èc cômunionem uirtutu, Alrj aût ôd Hebraica nomina fuperfantur,ut ftupori fint uel peï terreant eos qui facrantur,fic,Bafyma eacabafa eanaa, irraurifta dyarba Portentd da caeotaba fobor camelanthi* Horû autem interpretatio eft tails ♦ Hoc «rrtorwz» quod eft fuper omnem uirtutem inuoco, quod uocatur lumen amp;nbsp;fpiri^^ tus 06 uita,quoniamin corpore renafci.Alq autem rurfus redemption^ profantur fie,Nomen quod abfconditû eft ab uniuerfa deitate amp;nbsp;domi nationeôô ueritate quod induit lefus Nazarenus in Zonis luminis, Chriftus dominus uiuentis per fpiritum fandum in redemptionem art gelicam.Nomen quod eft reftaurationis mefsiau far magnoin feenchal dia molbmeda eaa'cha faronepfeha lefu Nazarene, Et horû interpréta^* tio eft tails,Chrifti non diuido fpiritum cor fupercœleftem uirtuteni miiericordem,fTuar nomine tuo làluator ueritatis.Et hæc quidem progt; fantur ipfi qui facrant ♦ Qiii autê facratur reipondit, Confirmatus furrt 80 redêptus fum èc redimo animam meâ,ab æone hoc amp;nbsp;omnibus quaî funt ab eo in nomine lao, qui redemit animam eiusinredemptionêirt Chrifto uiuente ♦ Dehinc fuperfantur qui aftant, Pax ornnibus in quP bus hoc nomen requiefeit» Poft deinde ungunt facratum opobalfamo» Vnguentum enim hoc typum dicunt eius fuauitatis quæ fit fuper uni^ uerfa. Quidam autê eorum adducere quidem ad aquam fuperuacuûeflx dicunt:admifcentes autem oleum ôd aquam in unum cum quibufdairt prophanis didionibus fimilibus quæ fupraprædiximus, mittût fupcf eorum caput qui facratur, hoc eflè redemptionê uolunt: ungunt au£ ipfi opobalfamo ♦ Alq autem hæc omnia reeufantes dicunt nô opof* tere

tere inenarrabilis inuifibilis uirtuci's myfterium per uifibiles SC corru publies perfici creaturas,8d ea quæ mente concipi ilo poflunt,amp; incor porah'a èc infenfibilia per fenfibilia amp;nbsp;corporalia»Efle aut perfedam re* demprione, i'pfam agnitione inenarrabilis magnitudim’s: ea enim quæ funt de l'gnorâtîæ labis amp;nbsp;pafsione fada,per agnitione diflblui uniuer* fum l'gnorantiæ ftatum, uti fit agnitio interioris hoministet ne«^ corpo ralem efle eam,corruptibile enim efl corpus, nccp animalem, quoniam anima de labe eft fpiritus uclut habitaculum : fpiritalem ergo oportere Sd redemptionc efle,redimi enim per agnitione interiorem homine fpi ritalem, èc fufficere eis uniuerforum agnitione, amp;nbsp;hanc efleredemptio nem ueram» Alrj funt qui mortuos redimut ad finem dcfundionis,mit* Vnftw tentes eorum capitibus oleum amp;aquam, fiueprçdiduunguentes cum aqua,8ó cum fiipradidis inuocationibus, ut incoprehenfibiles èC inuifi biles principibus 80 poteftatibus fiant, amp;nbsp;ut fuperaicendant fuper uifi* bilia* interioru ipibru in creatura mundi relinquatur,anima uero proi] datur Demiurgo:amp; præcipiunt eis ueniêtibus ad poteftates hæc dice* re,pofi:eaq mortui fuerint.Ego filius a patre patris qui ante fuit,filius au tem in eo qui ante fuit, Veni aute uidere omnia quæ funt mea amp;nbsp;aliéna, no aut aliéna in totum,fed funt Ächamoth quæ eft fœmina,8c hæc fibi fecit, deducit enim genus ex eo qui ante fuit, amp;nbsp;eo rurfus in mea unde uenitSchæcdicentemeuadere amp;nbsp;effugere poteftates dicunt. Venire quoc^ ad eos qui funt circa Demiurgû, Sc dicere eis» Vas ego fiim pre* tiofum,magis quàm fœmina quæ fecit uos,Si mater ueftra ignorât radi cem füam,ego aût noui meipfum,amp; fcio unde fim,et inuoco incorrupt! bilem Sophiam quæ eft in patre. Mater eft aût matris ueftræ, quæ non habet patrem necp coniugê mafculum,fœmina aût à fœmina effîcit uos ïgnorans nbsp;matrem fiiam amp;nbsp;putâs feipfam eflè iblam, ego autem inuo

co dus matrem » Hæc autem eos qui circa Demiurgumfuntaudientes ualde conturbari reprehendere fuam radicem amp;nbsp;genus matris, ipfos autem abeuntes in fua proqcientes nodos ipforum, id eft animarn. Et dcredemptione quidem ipforum, hæc funt quæ quidem in nos uene* runt» Cumautemdifcrepant adinuicemSc dodrina traditione, ôô qui recentiores eorum agnofcuntur,afFedant per fingulos dies nouum liquid adinuenireamp; frudificare quod nunquam quifquam excogita* üit,durum eft omnium defcribere fententias*

QuodeftpropofitQ omnibushacreticiSjÔCquo tendant. Cap» Xix CVm teneamus aût nos regulam ueritatis,id eft, quia fit unus deus omnipotês, qui omnia côdidit per uerbû fuum, ÔC aptauit èc fecit ex eo quod nÔ erat ad hoc ut fint omniâ, queadmodum fcriptura dicit, Verbo enim domini cœli firmati fiint, amp;nbsp;fpiritu oris dus omnis uirtus eorum» Et iterum î Omnia per ipfum fada funt, ôc fine ipfo fadum eft d 3 nihil

nihiI.Ex omnibus aut nihil fubtracflu eft, fed omnia per ipfum fedt pa# ter:fiue uifibilia,fiueinuifibilia:fiuefenßbilia,fiueintelligibib'ä:fiueteni poralia,propter quâdam difpofitionê,fiuefempiterna,ô^ ea omnia, no per angelos,neq; per uirtutes aliquas abfcifas ab eius fententia: nihil e# nim indiget ornniu deus, fed per uerbum amp;nbsp;fpiritu fuum omnia fades difponens Sc gubernans,amp;: omnibus elfepræftansthic qui unum fe dt,etenim mudus ex omnibus, hie qui hominê plafmauit, hie qui deus Abrahâ,deus Ifaac,amp; deus lacob, fuper que alius deus no eft, neq? ini^ tium, neq; uirtus, neep pleroma. Hie pater domini noftrilefu Chriftb queadmodu oftendemus» Hane ergo tenêtes regulam, licet ualde uaria multa dicant,fadle eos deuiafle à ueritate arguimus,Omnes enim ft rèquotquot funt hærdes,deum quidê unum dicunt, fed per fentetiatrt malam immutât,ingraft exiftentes ei qui fecit eos, queadmodu per ido ioIatriam.Plafmataautdei contemnunt contradicentes fuæ faluti,ipß fui accuiatores amarifsimi,amp; falfi teftes exiftentes ♦ Qui quidem refur# gent in carne licet nolint, uti agnofcant uirtutem fufeitantis eos à mor# tuis,cum iuftis autem non adnumerabuntur, propter incredulitate fu# am,Cu fit igitur aduerfus omnes hæreticos detedio atep couidio uariä amp;nbsp;multifaria, amp;nbsp;nobis propofitum eft omnibus rjs fecundum ipforuiU charaderem cotradicere, neceftarium arbitrati fumus prius referrefon tern ÔC radicem eoru,uti fublimifsimum ipforum By thum cognofeens intelligas arborem, de quadefluxerunt tales frudus*

Qiiæeft Simonis Samantæmagi docfîrina. Cap, XX Simonenim Samarites magus ille,dequodifcipulus amp;fedatorapo# ftolorum Lucas ait : Vir quidam autê nomine Simon, qui ante erat inciuitatemagicaexercens ôd feducens gentem Samaritanoru, dicens ft eift aliquem magnum, quern aufcultabant a pufillo ufcp ad magnunt dicentes, hie eft uere uirtus dei, quæ uocatur magna. Intuebâtur auteiti cum propter quod multo tempore magicis fuis dementaftet cos ♦ Hie igitur Simon qui fidem fimulauitputans Apoftolos ÔÔ ipfas ftnitates per Magiam 8^ no uirtute dei perficere, amp;nbsp;per impofitionem manuuifl (piritu fando adimplere credentes deo per cum qui ab ipfis Euangeli# zatur Chriftus lefus, per maiore quandam Magicam feientiam amp;nbsp;hoe fufpicans fieri,amp; offtrens pecunias Apoftolis,ut acciperet amp;nbsp;ipfe hane poteftate quibufeunep uelitdandi fpiritum fandû,audiuitàPctro, Pc# cunia tua tecum fit in perditione, quoniam donum dei exiftimafti peeU niapofsideritnon eft tibi pars neep fors in fermone hoc,cor enim tuuut non eft redû coram deo.In felle enim amaritudinis amp;nbsp;obligatione iniu# _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o

ftitiæ uideo te elft. Et cû adhuc magis non credidilTet deo, cupidius inten dit contendere aduerfus apoftolos, uti amp;nbsp;iple gloriofus uideretut cfre,amp; uniuerfam Magiam adhuc amplius inferutans, ita utin ftupote / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;coserct

cdgcret multos hominu, quippe cum effet fub Claudio Cæfâre, à quo etiaftatuahonoratus effcdiciturpropter Magiam. Hicigitur à multis quafi deus glorificatus eft, amp;nbsp;docuit femetipfum effequi inter ludxos quidë quafi filius adparuerit, in Samariaaut quafi pater defccnderit, amp;nbsp;in reliquis uero gentibus quafi fpiritus fanftus aduentauerit, Effe autê fefublimifsimamuirtutê,hoc effeuiUqui fitfuper omniapater,amp;:fufti nerc uocari fe quodcucç eum uocant homincs.Simon aut Samaritanus ex quo uniuerlç hærefes fubftiterût,habet huiufmodi fedæ materiam. Hic Selenen quan dam, quam ipfe à Tyro ciuitate Phoenices quæftua riam cumredemiffet,fecum circunducebat, dicens, hanc effe prima m mentis eins conceptionê,matrem omnium,per quam initio mente con cepit angelos facere ÖC archangelos, Hanc enim Ennoiam exilietem ex eo, cognofcentem quæ uult pater eius degredi ad inferiora, amp;nbsp;generate angelos amp;nbsp;poteftates,à quibus ôë mundum hune faëlum dixit, Poftea quamautem generauit eos,hæcdetenta eft ab ipfis propter inuidiam, quoniam nollent progenies alterius cuiufdam putari eftè ♦ Ipfum enim feintotumignoratuabipfis,Ennocanauteius detentam abijs quæab eaemiffæ eflent poteftates amp;nbsp;angeli,amp; omne contumelia ab qs paffam uti non recurreret furfum ad fuum patrc,ufcç adeo ut amp;nbsp;in corpore hu^ mano includeret,amp; per fecula ueluti de uafe in uas tranfmigraret in alte ra muliebria corpora.Fuiffe aut earn amp;nbsp;in ilia Helena, ^pter quam Tro ianum contraâû eft bellum, quapropter amp;nbsp;Stefichorfi per carmina ma ledicentem eam,orbatum oculis, poft deinde peenitentem èC feribentê eas quæ uocantur palinodias èc in quibus hymnizauit eâ, rurfus uidift fe, 1 ranfmigrantem autem earn de corpore in corpus ex eout femper contumeliâ fuftinentê,in nouifsimis etiam iam in fornice proftitiffe:amp; hâc cfte perdita ouem, quapropter amp;nbsp;ipfum ueniffe uti earn aflumeret pcenam ód liberaret earn auinculis,hominib, autem falutem præftaret per fuam agnitionem, Cum enim male moderarentur angeli mudum, quoniam unufquifcp eorum concupifceret principatum, ad emendatio nem ueniffe rerum,óó defcendiffe eum transfiguratum,amp; afsimilatum uirtutibus Sópoteftatibus óóangelis,utamp;inhominibus homo appare ret ipfe cum non effet homo, amp;nbsp;paffum aut in ludæa putatum,cum no effet paffus,Prophetas aût àmûdifabricatoribus angelis infpiratos dis’ xifle prophetias, qua propter nec ulterius curarêt eos, hi qui in eum ôë in Selencn eius fpem habeant, 80 ut liberos agere quæ uelint. fecundu enimipfius gratiam faluari homines, fed non fecundum operas iuftas, Nec enim effe naturaliter operationes iuftas,fed ex accidêtia,quêadmo dum pofuerunt qui mundum fecerunt angeli,per huiufmodi præcepta inferuitutê deducentes homines, Quapropter amp;nbsp;folui mundu,Slt; libe^ rari eos qui funt eius ab imperio eorum qui mundum fecerut,repromP d 4 fit.Igitur

fit.Igi'tur horum myftici faccrdotcs libidinofe quidem uiuunt,Magi'aS auteniperfidut,qu€madmodumpoteft unufqüifc^ ipforum^Exorcit’ mis amp;nbsp;i'ncantationibus utuntur, Amatoria quocp amp;agogima,amp;qui dicunturparedri amp;Soniropompi,amp;quæcuncpfunt aliaparerga apuJ cos ftudiofc cxercentur, Imaginem quocp Simonis babent faétam ad fi guram louis^ Sclenæ in figuram Mineruæ, Sc bas adorant : babent quoqt uocabula à principe impqfsimæ fentêtiæ SimonediifH Simo^ niani, àquibus faliî nominis fcientia accepit initia, fîcutex ipfisaflèrgt; tionibus eorum adeft dicere.

Quae eft MenandnicnteiltiaÔ^quae opcrationesipforum. Cap. xxi HViusfucceffor fuit Menander Samarites genere, qui ÔC ipfe ad iummumMagiæperuenit.Quiprimam quidem uirtutem inco^ gnitâmaitomnibuSjièautêeumtiïè quimiflus fit ab inuifibilibus faP uatorem pro ialute bominum. Mundum autem fadu ab angelis,quos 8c ipfe fimiliter,ut Simon j ab Ennoia emiflbs dicit. Dare quoc^ per ea qùæàfedoceaturmagiamfdentiam, addidit, utamp;Sipfos qui mundum feceruntuincatangelos. Refurredtionem enimperidquod eftineum baptifma accipere eius difcipulos amp;nbsp;ultra non pofle mori, fed perfeuc* rare non fenefcentes 8c immortales.

Rclatio dus quae eft fecundum BafÏIi'dcm dodîrinâ. Cap. X Xi r EXrjsSaturninus qui fuit ab Antioebea quæ eft apud Dapbnert

8c Baßlides occafiones accipientcs, diftantes dodftinas oftenddquot; runt, alter quidem in Syria, alter uero in Alexandria. Saturninus qui^ dem fimiliter ut Menander unum pattern in cognitum omnibus often dit,qui fecit angelos, arcbangélos,uirtutes,poteftates. A fèptem autciö quibufdam angelis mundum faftum amp;nbsp;omnia quæ in eo. Hominem .autemangelorumcflè fadluram, defurfum à fumma poteftate lucida imagine apparente,quam cum côtinere non potuiflènt,inquit,eo ftattf qui ftatim recurrent furfum,adhortati funt femetipfos,dicentes. Facia mus bominemad imaginem Scfimilitudinênoffram, qui cumfadlu« eilet amp;nbsp;non potuiflet erigi plafma per imbedllitate angeloru, fed quaß uefmiculus fcarizaret,mifèrantê eius defuper uirtutem^ quoniam in militudinem eius eflet faftus,emififte fcintillam uitæ quæ erexit bomi^ nem amp;nbsp;articulauit amp;nbsp;uiuere fecit. Hanc igitur fcintilla uitæ poft defum «ftionem recurrere ad eä quæ funt eiufdem generis, dicit. Et reliqua ci quibus falt;ftafuntillarefolui,Saluatorem aute ignotum demönftrauit» amp;nbsp;incorporalem,8ó fine figura,putatiue autem uifum hominem. Et dæorum deum unuex angelis elfe dixit, 8C propter hoc quod diffolut re uoluerint pattem eius omnes principes adüeniflè Chtiftû, ad deftm dbonem ludæorum dei 8c ad falutem credentium ei.effe aut hos qui bent fcintilla uitæ eius.Duoenim genera hic primus hominû plafma^

fa cfTc ab angclis dixit, akcrum quidem nequam, alteru autem bonum» Et quoniam dçmones pefsimos adiuuabant,uenifre faluatorem ad diC« foIutionemmalorumhominumSd dæmonutn,ad falutem autembos« norum .Nubere autem generare à Satana dicunt efle ♦ Multi autem ex ijs qui funt ab eo, amp;nbsp;ab animalibus abftinent, perfeda huiufmodi continentia feducentes multos, Prophetias autem quafdam quidam ab ijs angelis qui mundum fabricauerint didas,quafdam autem à fataäs na, quem amp;nbsp;ipfum angelum aduerfarium mundi fabricatoribus often^ dit,maxime autem ludæorum deo.

BAfilides aut, ut altius aliquid Sc uerifimilius adinuenifle uideatur, in immefum extendit fentêtiâ dodrinæ fuæ,oftendês Nun primo ab innato natum patre,ab hoc aut natum Logon,deinde à Logo Phro^ nefîn,àPhronefîaûtSophiam amp;nbsp;Dynamin, à Dynami aûtamp;S Sophia juirtutes principes angelos, quos primos uocat, amp;nbsp;ab ijs primû ccclum fadlû.Dehinc ab horu deriuatione alios item faèlos, aliud ccelûi lîmile priori fecüTe, 80 fimili modo ex eoru deriuatione alij fadi eflènt, îanti typi eîs fuper eos effent,aliud tertium deformaffe cœlû, amp;nbsp;à tertio deorfum defcendentiû quartû, amp;nbsp;deinceps,fecundû eum modum alte^ ros amp;nbsp;alteros principes amp;nbsp;angelos fackos effedicûtamp;cœlos cccLXVé quapropter tot dies habere annum fècundû numeru cccloru.Eos aut quipofterius cotinent coelu angelos, qui etiâ à nobis uidentur, côftitu i fle ea quæ funt in mudo omnia, èc partes fibi feciffe terræ, earu quæ fuper earn funt gentiû,Efîè aut principem ipforu eum qui ludæorû pu^® tatur effe deus,Et quoniâhic fuis hominibus,id eft Iudæis,uoluit fubi^ gere reliquas genres,reliquos omnes principes cotraftetifle ei, amp;nbsp;cotra egifte,Quapropter amp;nbsp;reliquac refiduæ ruerunt gentes eius gcnti. Inna^ turn aut ôi^innominatüpatrê uidentem perditionê ipforummififfepri mogenitu Nun fuû,8ô hunc effe qui dicitur Chriftus, in libertate crede tium ei, à poteftate eorum qui mundum fabricauerut.In gentibus ipfo^ rum autem apparuiffe eum in terra homine uirtutes perfeciffe,Qua^ propter necß paffum eum,fed Simonem quendam Cyrenæu angariatiï portaflè crucem eius pro eo: amp;nbsp;hunc fecundum ignorantiam erro# rem crucifixum trans figuratum ab eo, uti putaretur ipfe effe Iefus:amp; ip fum aut lefum Simonis accepiffe formam,0lt;2 ftantem irrififfe eos. quo«“ niam enim uirtus incorporalis erat æternus innati patris,transfiguratvi quêadmodû uellet, amp;nbsp;fi'c afcediffe ad eum qui mißt eum deridentê eos, cum teneri no poffet SC inuifibilis effet omibus. Et liberatos igitur eos qui hæc fciant à mundi fabricatoribus principibus, amp;nbsp;non oportere co fiteri eum qui fît crucifixus,fed eu qui in hominis forma uenerit, pu^ tatus fît orucifixusjôi uocatus fît lefus, amp;nbsp;miffus à pâtre uti per difpofî*

tionem hanc opera müdi fabricatoru diflolueret.Si quis igitur,ait, coO fitctur crucifixum,adhuc hicferuus eft,amp; fub poteftate eoru qui corpo * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ra fecerunt. Qui autê negauerit,liberatus eft quidê ab ijs,cognofcit au^

tem difpofitionem innati patris : animæ autê folæ efle falutem,corpus enim natura corruptibile exiftit. Prophetias autem ÔC ipfas à mundi bricatoribus fuifle ait principibus,proprie autem legem,à principe tem qui eduxerit populum de terra Aegypti.Contemnere autê amp;nbsp;ido^ lothy ta amp;nbsp;nihil arbitrari,fed fine aliqua trepidatione uti eis»Habere au^ tem amp;nbsp;reliquarum operationu ufum indifferentem ö^uniuerfelibidi** nis*Vtunturautcm amp;imaginibusamp;incantationibus amp;inuocationi^ bus, ÔCreliquauniuerfàparerga: nomina quot^ quædam affîngentes quafi angelorû annunciant,hos quidem eflè in primo ccelo,hos auteiH in fecundOjScdeinceps nituntur ccclxv. ementitorûccelorum Ss no mina principia ôô angelos ÔC uirtutes exponere « Quemadmodu amp;nbsp;mundus nomen efle in quodicunt defcendflTe amp;nbsp;afcendifle fàluatorc afs,câufde/fe tefle caufa cauleum Jgitur qui hæc didicerit,amp;S angelos omnes cogno^ caudeunt uerit,ÔCcaulâs eorû,inuifibilem amp;incoprehenfibilem eu poteftatibus ^^fiCttdacdiM uniuerfis fieri,quemadmodu nbsp;nbsp;nbsp;cauda canam fuifle.amp; ficut filiu cogiîlt;

turn omnibus efle,fie amp;nbsp;ipfos à nemine oporterecognofd,fed cum ant ipfi omnes per omnes tranfeant, ipfos omnibus inuifibiles amp;nbsp;irt cognitos effè.Tu enim,aiût,omnes cognofce,te aût nemo cognofcat» Quapropter amp;nbsp;parati funt ad negationê qui funt tales,imô Sc magis pati quidem propter nomêpoflixnt cum fint omnibus fimiles.NonaU tem multos fcire pofliè hæc,fed unû à mille,amp; duo à myriadibus. Etlu^ dços quidem iam no efledicunt,Chriftianos aut nondum:6Cnôopof tere omninoipforum myfteriaefîàri,fed inabfcondito cStinereper lentium.ccc autem lxv ccelorumlocales pofitiones diftribuut fimi^ liter ut mathematici.Dlorum enim theoremata accipientes in fuum cM raderem dodrinæ tranftulerunt:efle autem principem illorû amp;nbsp;propter hoc ccclxv numerus habere in fè.

Quæ efl: Carpocratis dodrina, ôi quæ operationes eorum qui ab eo funt» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. xxiiii

CArpocrates autem amp;nbsp;qui ab eo,mundum quidem,8c ea quæ in eô funt,ab angelis multo inferioribus ingenito pâtre fadu efle dicût-lefum autem èlofeph natum, Ôlt;: qui fimilis reliquis hominibus fuerit» diftafle à reliquis fecundu id quod anima eius firma 8c munda cum ef^ fet,c5memorata fuerit quæ uifa effent fibi in ea circulatione quç fuiifd afsÀdeo in ingenito deo:amp;: propter hoc f ab eo miflam eflè ei uirtutê,ut in mun di fabricatoribus effugerc poflèt,amp;: per omnes tranfgrefla,ôô in omni^ bus Iiberata,afcenderet *ad deum,amp;: ea quæ fimilia ei amplederetur H* militer. lefw autem dicunt animam in ludæorû confuetudine nutffta^ contempfifl^

cofitempfîfle eos, Sc propter hoc ui'rtutes accepiflc, per quas cuacuaui't quæ fuerunt in peius pafsiones quæ erant hominibus. Ea igitur quæ fi militer,atcp ilia lefu anima poteft contenere mudi fabricatores archon^ tasjlimiliter accipere uirtutes ad operandum fimilia. Quapropter ad tantum elationis prouedti funt,ut quidam quidem iimiles ie efle dicant lefu. Quidam autê adhuc fecundû aliquid illo fortiores, qui funt diftaii les amplius quàm illius difcipuli, utputa quam Petrus Paulus reli ' nbsp;nbsp;nbsp;qui apoftoli.Hos autem in nullo deminorari à Ieiu:animas enim ipforu

’ nbsp;nbsp;nbsp;ex eadê circulatione deuenientes, amp;nbsp;ideo fimiliter cotemnentes mundi

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fabricatores, eadê dignos habitos efle uirtute, amp;nbsp;rurflis in idê abire. Si

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efle. Artes efh magicas operatur amp;nbsp;ipfi,amp; incantationes,philtra quoep

* nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;charitefia paredros oniropompos amp;nbsp;reliquas malignationes,dice

► tes fepoteftatê habere ad dominandu iam principibus §2 fabricatorib« ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mundi huius. Non folum aut,fed SC his omnibus quæ in eo flint falt;flagt;

' nbsp;nbsp;nbsp;Qui amp;nbsp;ipfi ad detreêlationê diuini nominis amp;nbsp;eccleflæ, quêadmodum

Sgt;C genres à fatana præmifsi funt, uti fecundû alium modu quæ funt illo ; rum audientes homines,amp;2 putantes omnes nos tales eflTe, auertantau* * res fuas à præconio ueritatis. Aut ut uidentes quæ flint illoru, oes nos * nbsp;nbsp;nbsp;blafphement in nullo eis communicantes,necp in dodrina, neq^ in mo

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ribus,nec]^ in cotidiana conuerfatione. Sed uitam quidem luxuriofam,

► nbsp;nbsp;nbsp;fententiam aut impiam ad uelamen malitiæ ipforum nomine abutunf,

' nbsp;nbsp;nbsp;quorum indicium iuftum eft,recipientiu dignam fuis operibus à deo re

t tributionê : amp;2 in tantum infania effrenati funt,uti ôê omnia quæcunç^ * nbsp;nbsp;nbsp;funt irreligiofa amp;nbsp;impia poteftate habere operandi fe dicant. Sola enini

f Humana opinione negotia mala bona dicunt,Et utiep fecundû tranfl» * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;migrationes in corpora oportere in omni uita amp;2 in omni adu fieri anis«

* nbsp;nbsp;nbsp;mas,fi non præoccupans quis in uno aduentu omnia agat femel aepari

I ter: quæ non tantum dicere èc audire non eft: fas nobis, fed ne quidê in » nbsp;nbsp;nbsp;mente conceptionê uenire, nec credere fi apud homines couerfantes in

his quæ funt fecundum fcripta eorum, dicunt in omni ufu uitç fadæ as« nimæ ipforum,exeuntes in nihilo adhuc minus habeant, Ad operandû autem in eo ne forte propter earn quod deeft: libertati aliqua re cogani» I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tur iterû mitti in corpus, propter hoc dicunt lefum hanc dixifle parabo

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iam. Cum es cum aduerfario tuo in uia,da operam ut libereris ab eo, ne

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aduerfarium dicuntunum ex angelis, qui funt in mudo, que diabolum

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uocant,dicentes faêlum eum ad id ut ducat eas quæ perierunt,animas â

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in alia

in alia corpora includat.Corpus enim dicunt cfTecarcerem, Sc id quoJ ait, No exies inde quoad nouifsimû quadrantê reddas, interpretantuf quafi non exeat quis à poteftate angeloru eoru, qui mundu frabricaiic^ runt, fic tranfcorporatu femper quoadufq^in omni omnino operation ne,quæ in mundo eft fiat: amp;nbsp;quum nihil defuerit ei, turn liberatâ eius nimâ eliberari ad ilium deum, qui eft fupra angelos mudi fabricatores» Sic quoc^ faluari amp;nbsp;omnes animas, fiue ipfæ præoccupantes in uno uentuinomnibunifceantur operationibus, fiue de corpore in corpus tranfmigrates uel immifTæ in una quacp Ipecie uitæ,adimplêtes amp;nbsp;red^ dentes débita liberari,uti iam non fiant in corpore.Et fi quidê fiant apud eos quæ funt irreligiofa amp;nbsp;iniufta amp;nbsp;uetita,ego nequa^ credo, In conftriptionibus autilloruficconfcriptû eft, amp;nbsp;ipfi ita exponut, lefurrt dicentes in myfterio difcipulis fuis amp;nbsp;apoftolis feorfum locutu, amp;nbsp;illoS expoftulaflè ut dignis amp;nbsp;aftentientibus feorfum hæc traderêt : per fid^ enim charitatê faluari, Reliqua uero indifferentia cum fint, fecundU opinionem hominum quædam quidem bona, quædâ aut mala uocafi» cum nihil natura malum fit. Alrj uero ex ipfis fignant cauteriantes fuoS diftipulos in pofterioribus partibus extantiædextræauris « Vnde Marcellina quæ Romam fub Aniceto uenit,cum eftet huius docftrinîCi multos exterminauit. Gnofticos fe autem uocât, etiam imagines quaf dam quidem depi(ftas,quafdam autem ÔC de reliqua materia fabricatas» habent, dicentes forma Chrifti faftam à Pilato illo in tempore quo fuit lefus cum hominibus, Sd has coronant proponunt eas cum imagiut bus mundi philoibphorum, uidelicet cum imagine Pythagoræ amp;nbsp;Pla^ tonis amp;nbsp;Ariftotelis reliquoru, ôd reliquam obferuationem circa cas fi'militer urgentesfaciunt,

CErinthus aût quidâ in Afia non à primo deo facftû elfe mundu do^ cuit, fed à uirtute quadâ ualde feparata diftante ab ea principal litate quæ eft fuper uniuerfa,8c ignorante eOjqui eft fuper omnia deo.k fum aût fubiecit non ex uirgine natum, impofsibile enim hoc ei uifuu* eft,fuiftè aût eum lofeph amp;nbsp;Mariæ filium fimiliter ut reliqui omnes ho^ mines, ÔC plus potuilTe iuftitia amp;nbsp;prudentia amp;nbsp;fapientia præ omnibus» amp;: poft baptifmum defcendifle in eum Chriftum abea principalitatt quæ eft fuper omnia figura columbæ, amp;nbsp;tune annunciafle incognituiH patrem amp;nbsp;uirtutes perfeciftè, in fine autem reuolafle iterum Chriftuti* delefu, amp;nbsp;lefum paflum efle, refurrexiftè, Chriftum autem impafsibi* km perfeuerafle exiftentem iîjiritalem.

QVi aût dicuntEbionei confentiunt quidem mundûàdeo facftuui» ea aût quæ funt erga dominû non fimiliter ut Cerinthus amp;nbsp;Carpo cratts

crates opinant. Solo aut eo quod eftfecundu MatthæûEuâgelio utuii tur,8«^ apoft,Paulum recufant,apoftatâ eu legis dicentes.Quæ aut funt prophetica,curiofius exponere nituntur,amp; circunciduntur ac perfeue^* rant in his confuetudinibus quæ fuut fecundu legem 8ó ludaico chara*« crere uitæ uti,8ó Hierofolymam adorant,quafi domus fît dei.

NIcolaitæ autem magiftrü quidem habent Nicolaum unumexvn qui primi ad Diaconium ab apoftolis ordinati funt, qui indifcre^ te uiuunt. Plenifsimeautê per Ioannis Äpocalypfim manifeftâtur, qui fint, nullam diffèrentiam elle docentes in mœchando èC Idolothytum edere,quapropter dixit amp;nbsp;de ijs fermo.Sed hoc habes quod odifti ope* ra Nicolaitarum, quæ ego odio*

Et Cerdon autem quidam ab ijs qui Cunt erga Simonem occafîonê accipiens,cumuenifletRomam lub hoc Hygino qui nonum Io* cum Epifeopatus per fuccefsione ab Apoftolis habuit, docuit eum qui àLege amp;prophetis annunciatus fît deus, non effe pattern domini no* ftri Chrifti lefu. Hunc enim cognofcfillum autem ignorari, amp;nbsp;alterum quidem iuftum,alterum autem bonum efle.

SVccedens aût ei Marcion Ponticus adimpleuit dodrinam impura te blafpliematus eum, qui à lege amp;nbsp;prophetis annunciatus eft deus,

• malorum faftorem amp;bclloru concupifcentc, amp;inconftantem quoCß fententia amp;nbsp;cotrarium fibi ipfum dicens. t lefum aut qui eft à deo patre nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dût

fuper mundi iabricatorê deum, ueniente in ludæam têporibus Pontn Pilatipïændis,qui mit procurator Tiberij Cæians, mhominis forma manifeftatû, his quiin ludæa erant, diflbluentê prophetas amp;nbsp;legem omnia opera eius dei, qui mundum fecit, quem Cofmocratorem di* cit:amp; fuper hæc id quod eft fecundu Lu cam EuangeliS circuncidens, Sé omnia quæ funt de generatione domini cofcripta auferens, ÔC de do tflrina fermonu domini multa auferens, in quibus manifeftifsimo codi toremhuius uniuerfîtatis fuupatremconfitens dominus conferiptus eft,femetipfum efle ueraciore cp funt hi, qui euâgelium tradiderunt A* poftolffuafît difeipulis fuis,nÔ Euangeliu,fed particulam euangelij tra dens eis.Similiter aut amp;nbsp;apoftoli Pauli epiftolas abfeidit,auferens quæ cunq? manifefte diftafunt ab Apoftolode eo deo,*quimundum fecit, quoniamhic pater domini noftri lefu Chrifti, amp;nbsp;quæcuncp ex prophe* ticis memorans Apoftolus docuit prænunciantibus aduentû dei. Salu tern aut folum animarum eife futuram earum quæ eius dodrinamtdi* aTfiOudiffetit diciflent.Corpus aut uidelicet quoniâ à terra fît fumptum, impofsibile efle participate làlutê.Super blafphemiâ aût quæ eft in deum adiecit amp;

hoc,uere diaboli os acci'piens,amp; omnia contraria dicens ueritati.Cain^ enim Sgt;i. cos qui fi'miles funt ei, èC Sodomitas Sgt;C Aegyptios fimiks eis,8^ omnes omnino gêtes quæ in omni permixtione malignitatis aiti bulauerunt,faluatas efle à domino,cum defcêdÜTet ad inferos, amp;nbsp;accuf riflent ei, Sgt;é in fuum affumpfiffc regnu * Abel aut Sc Enoch, amp;nbsp;Noe 64 reliquos iuftos,Ô4 eos qui funt erga Abraam patriarchas, cum omnib. prophetis,Ô4 his qui placuerunt deo no participafTe falutc, qui in Mat done fuit,ferpens præconiauit»Qtioniam enim fciebant,inquit, deum fuum femper tentantem eos, èc tune tentare eum fufpicati nô accurre^ runtlefum,necß crediderunt annunciationi eiustSC ^pterea remanfifTc animas eoruapudinferos dixit.Sed huic quidê quoniâ èc folus manik fte aufus eft circuncidere fcripturas,Ô4 impudorate fuper omnes obtre^ dare deum,feorfum contradicemus, ex dus feriptis arguentes eum, 64 ex rjs fermonibus qui apud eum obferuati funt domini 84 Apoftoli qui bus ipfeutitur,euerfionem eius faciemus præftante deo»

NV ne aût necefîario meminimus eius, ut feires quoniâ omnes qui quoquo modo adulterant ueritatê Ô4 præconiû ecclefiæ Içduiit, Simonis Samaritani magidifeipuli 84 fucceifores funt»Quâuis nô cou fîteantur nomen magiftri fui ad fedudionê reliquorû, attame illius fen;^ tentiam docent, Chrifti quidêlefu‘nomen tan^ irritamentû præfereii tes,Simonisaûtimpietatem uarie introducentes mortificant multos, per nomen bonû fententiam fuam male difperdentes, Ô4 per dulcedin^ 84decorem nominis amarû 84malignû principis apoftafiæ ferpentis uenenum porrigentes eis» Ab his aût qui prædidi funt iam multæ pro pagines multarum hærefum fadæ funt, eo quod multi ex ipfîs, imo ogt; mnes uolunt dodores dfe,et abfcedere quidê ab hærefi in qua fuerunt» Aliud aût dogma ab alia fententia, 84 deinceps alteram ab altera côpo«* nentes,noua docereinfiftunt,femetipfos adinuentores fentêtiæ quam^ cunçp c5pegerint,enarrantes» Vt exempli gratia dicamus, à Saturnino 84 Marcionequiuocantur côtinentes, abftinentiâànuptqs annuncia^ uerunt,fruftrâtes an tiqua plafmationê dei, 84 oblique aceufantes eum, qui 84 mafculum 84 feeminâ ad generationem hominû fecit : 84 eoruifl quæ dicuntur apud eos animalia abftinentiâ induxerût, ingrati exiften tes ei qui omnia fecit deo : contradicunt quo($ eius faluti qui primus plafmatus erat,84 hoc nunc adinuentum eft apud eos»

TAtiano quodam primo hanc introducente blafphemiam, qui cufli effet luftini auditor,in quantum quidem apud eum erat, nihil enaf rauit tale:poft uero illius martyriû abfîftens ab ecclefia,84 præfumptio^ nemagifterq datus ô4inflatusj quafipræcæteris effe proprium chara^ dcrciu

dcrem,(îodrinaconftituta,non quafda inuifibiles, fimiliteratcßhi qui à Valentino Hint uelutfabulam enarrans :nuptiarum autem corrupte^ las, fornication cs fimiliter ut Mardon amp;nbsp;Saturninus dicens, Adæ au^ tem iàluti ex fe contradidionem fadens»

Vndeq qui diffcrentiasinduxerGt,acceperütoccafiones* Ca. XX X 11 ALq autem rurfus à Bafilide Só Carpocrate occafi'ones accipientes, indifferentes coitus,multas nuptias induxerunt, Scnegligenti am ipforû quæ funt idolothyta ad manducandü,non ualde hoe compa rare dicentes deum. Et quid enim non eft numerum dicere eorum qui fecundum alterum alterum modum exciderunt à ueritate.

Quibus temporibus fuerunt omnes qui praedidi funt, à quibus ini tia öó dodrinas accepcrunt. Cap. x x x 111

SVper hos aut ex his qui prædidi funt Simoniani multitudo gnoffi corü Barbelo exurrexit, amp;nbsp;uelut â terra fungi manifeftati funt, quOï« rum principales apud eos fentêtias enarramus.Quida em eoru æonem quendam nun^ fenefcentê in uirginali fpiritu fubfjdunt,quem Barbes lum nominant. Vbi efïè pattern quendâ innominabile dicunt, uoluiffe autem hunc manifeftare fe ip fi Barbelonitennccam aut h.âcprogreflam ftetiffeincofped:ueius,amp;poftulafleprognofïn. cumprodiffet autem amp;nbsp;prognofis his rurfum petentibus prodijt incorruptela, poft deinde uitaæterna:in quibus gloriantê Barbelon, amp;nbsp;profpicientem in inagni^ tudine amp;nbsp;concepto,deledatam in hanc generaffe fimile ei lumen, Hanc initium amp;nbsp;luminationis amp;nbsp;generationis omniu dicunt: uidentem pa trem lumen hoc,unxiffeillud fua benignitateutperfedum fieret, Hunc aut dicunt effe Chriftum,qui rurfus poftulat quêadmodum dicunt ad/ iutorium fibi dari Nun, óó progrelTus eft Nus, Super hæc aut emittit pater Logon.Coniugationes aut fient Ennoiæ Logi, óó Aphtharfiü as amp;nbsp;Chrifti, amp;nbsp;æonia aut Zoe thelemati coiunda eft,amp; Nus progno (ï,amp;glorificabitur ei magnu lumen Barbelon, Poft deinde ÓC de 13n^ 'noia,amp;^ de Logo autogenen emiff urn dicut ad repræfentationê magni Iuminis,8ó ualde honorificatu dicunt, Só omnia huic fubieda, Coemif* fam aut ei Alethiam,amp; effe coiugationem Autogenus amp;nbsp;Alethiæ, De lumine aut quod eft Chriftus,amp; de incorruptela quatuor emiflà lumi:? nariaadcircunftantiam Autogeni dicunt, amp;de Thelemate rurfus amp;nbsp;æonia Zoe quatuor luminaria,quas nominat,Charin,thelefin,fynefin, phronefin. Et Charin quidem magno primo luminario adiundam, hunc aût effe Sotera uolunt,ôô uocant eum Harmogen, Thelefin aùt fe cundo,quem amp;nbsp;nominant RaguetSynefin aût tertio luminario, quem uocant*Dauid,Phronefin aût quarto quem nominant Elelet, Confiri= matis igitur fie omnibus,fuper hæc emittit Autogenes hominê perfeü dû ÔC uerûjquem adamantê uocant,quoniâ necç ipfe domatus eft,necp e Z ijjcx quibus

ij,ex quibus erat, qui amp;nbsp;remotus eft primo lumine ab Harmoge. Emif^ ■ (am autem cum homine ab Autogene agninone perfecta amp;nbsp;coniunc^l^ ei,unde amp;nbsp;hunc agnouilTe eum,qui eft fijper omnia,uirtutc quocp ei in^ uitftam datam à uirginali fpiritu, ÓC refrigerant in hoc omnia hymniza/ re magnum æona.Hinc enim dicitur manifeftatâmatrê,patrem,filiufn» Ex Anthropo autamp;Gnofinatum lignum quod ôdipfumGnofînuo^ cant Deinde ex primo angelo qui aftat Monogeni emiflum dicunt fpi ritum fan(ftum,quem ÔC Sophiam amp;nbsp;pronicum uocant, Hunc igitur ui dentcm reliqua omnia coniugationem habentia,fe aut fine coniugatio^ ne,quæfifte cui adunaretur:00 cum non inueniret afteuerabat amp;nbsp;extend debatur ôd profpiciebat ad inferiores partes, putans hie inuenire coniit gem,amp; non inueniens exilpt tædiata quoep, quoniam fine bona uôluii tatepatris impetfi fecerat. Poft deinde fimplicitate amp;nbsp;benignitate ad? generauit opus,in quo erit ignoratia audacia. Hoc aut opus eius eifc proarchontem dicunt fabricatore conditionis huius : uirtutem aut magt; gnam abftulifie eum à matre narrant, amp;nbsp;abftulifle ab ea in inferiora, fecilTe firmamentu cæli,in quo amp;nbsp;habitare dicunt eum,Et cum fit igno^ rantia,feciire eas quæ funt fub eo poteftates,amp; angelos,amp; firmamenta, amp;terrenaomnia,Deinde dicunt adunitum eum Atabadiæ senerafi^ ' idejl Kakian,zelum,8ó phthonon,amp;S erinnyn, ÓÓ epithymian, Generatis aut , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;his inatcr Sophia cotriftata refugit, Sc in altiora fecefsit, ÓÓ fit deorfuin

numerantibus odonatio, Illa igitur fecedente fefolum opihatum efle, cöcu{gt;ijcenti4 nbsp;nbsp;propter hoc dixiiTe : Ego fum deus Zelotes, èc præter me nemo eft» '

Et hi quidem talia mentiuntur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Quæ fint Gnofticorû genera,SC quae iecundu cos fententiac. Ca, xxxnri • ALrj autrurfus portentuofaloquuntur,eirequoddâprimûlumeit in uirtute Bythi beatum amp;nbsp;incorruptibile, Sc interminatum,Eife. aut hoc patrem omniu ■gt; SC uocare primum homine, Ennoeam aut eius, progrediente filium dicunt emittentis, ëc efle hunc filium hominis cundum hominem.Sub his aut fpiritum fandum efle, amp;nbsp;fub fuperior? Ipiritu iegregata elemeta aquam,tenebras,abyflum, chaos, fuper qua? ferri fpiritum dicunt primam foemina cam uocantes, Poftea dicunt exgt; ultante primo homine cum filio fuo fuper formofitatefpiritus, hoc eftgt; I foeminæ,amp; illuminantcm earn generauit ex ea lumen incorruptibile tef I tiummafculum quern Chriftuuocant filium primi 8c fecudi hominis» | ôu fpiritus fandi primæ fœminæ, Concubentibus aut patre amp;nbsp;filio minæ,quam ÔC matrem uiuentiu dicunt,cum aut non potuiffet portai^ nec capere magnitudinem luminum,fuper repletam, amp;L fuper ebullient, lt;nbsp;tern fecundum finifteriores partes dicunt, ÔC fic quidem filium eoru foj lum Chriftû,quafi dextrum ÔÔ in fuperiora alleuatitiu arreptu ftatim cigt; matre in incorruptibilem æonem, EiTe aut hac amp;nbsp;ueram amp;nbsp;fandâ ecclclt; fiaii»

fiam,quæ fuerit appellatio,amp; conuentio,amp;: adunatio patris omniu pris« mi hominis,amp; filij fecudi hominis,amp; Chrifti filij eoru, amp;nbsp;prædiôlæ fœ minæ, Virtutêaût quæ (uperebullit ex fœmina habente humedationê Iuminis,à patribus decidifle deorfum docent, fua aût uoluntate habend tem hume(flationêluminis,qiiem Sgt;^ finiftrâ, amp;nbsp;Pronicon, amp;Sophian, S)C mafculofœminam uocant,amp;:^ defcêdentes fimpliciter in aquam,cum eflent immobiles, amp;nbsp;ne mouifTe quoçp eas petulanter agentem ufq^ ad abyflbs,amp;aiîumpfiflcex eis corpus.Humelt;flationêenimluminis eins omnia accu cum'fie amp;nbsp;adhçfîfle dicunt, ÔC circûtenuifle earn, qua nifi ha buinèt,tota abforpta fortaiïè fuiflet Sc demerfa à materia. Deligatâ igi^ turhanc à corpore quod erat à materia amp;ualde grauatârepfiflè aliquâ do amp;nbsp;conata efle fugere aquas,afeendere ad matrê.Non potuifie aut propter grauedine circûpofîti corporis. V aide aut male fe habentê ma^ chinatam eiTeabfcodereillud quod erat defuper lumen,timentern ne SC ipfùmlædereturab inferioribus elementis quêadmoduSó ip fa : SC cum uirtutem accepiffetab humcCtationc eius quod erat fecun dum earn lu:» men,refilqt Sc in fublimitate elata eft, amp;nbsp;falt;fta in alto dilatauit amp;nbsp;cooper ruit,amp; fecit ccclum hoc, quod apparet à corpore eius, amp;nbsp;remanfit fub cocloquodfecit, adhuc habens aquatilis corporis typum, cumaccepifs« fet concupifeentia fuperioris luminis, amp;nbsp;uirtute fumpfiflet per omnia depofuifEet corpus Sc liberatâ ab eo. Corpus aut hoc exuifte dicut earn fœminam à fœmina nominant,Ôô filium aût eius dicunt habuifle amp;nbsp;ip# fum afpiratione quâdam in fe incorruptelæ à matre reliÆî ei, per quam operatur, amp;nbsp;potens fadus emifit SC ipfe, ut dicunt, ab aquis filium line matre, nelt;^ enim cognouifle matrem eum uolunt, amp;nbsp;filium eius fecun# dum patris imita tionê altcrum emififle filinm, Hie quoep tert ius quar# turn generauit,amp; quartus ipfe generauit filium, de quinto fextû filium generatu dicunt, SC fextus feptimum generauit : ficquoc^ hebdomada perfelt;fta eft apud eos,o(ftauû matre habente locum. SC queadmodu ge# nerationibus,fic amp;nbsp;dignitatibus,00 uirtutib.præcedere eos abinuicem: Sc nomina autem mendacio fuo talia pofuerunt. Eum enim qui à matre primus fit laldaboth uocari,eum aut qui fit ab eo lao, SC qui ab eo Saba oth magnu, quartu aut Adoneum, amp;nbsp;quintum Eloeum, Sc fextum O# reum,feptimum aut Sc nouifsimu omnium Aftaphæum. Hos aût cœ# los 80 arotheas,8lt; uirtutes,amp;S angelos, amp;nbsp;conditores fubrjciunt per or# dinem fedentes in cœlo fecundum generationê ipforum,apparentes re gere quoc^ cœleftia amp;nbsp;terreftria, primo ipforum laldaboth contemnen te matrêin eo quod filios amp;nbsp;nepotes fine ullius permiflu fecerit, adhuc ctiam angelos,amp;uirtutes,amp; poteftates, Sc dominatiôes: quibus fadis ad litem SC iurgium aduerfus eum conuerfos efte filios eius de principa tu:propter quæcontriftatum laldaboth Sc defperatumconfpexiftein e 5 , fubiacen

fubiaccntê facicm matenæ,Slt; confolidafle cocupîfcendâ fuam in earn» unde natum filiuin dicunt.Hunc efle Nun in figura ferpcn's contortUi de hinc fpiritujn Sgt;(. animâ,ôô omnia mudalia inde generate omncfl® obliuione, SC malitiam,amp; zelum,amp;: inuidia,8(r morte. Hunt aut ferpefi tiformem contortum Nun eoruadhuc magis euertiiîèpatrem dkut tortuofitate,cû elTet cum patre ipforu in ccclo in paradifo. V nde ultantelaldaboth in omnibus his quæfub eo eflènt gloriatu èc dixiiTe» Ego 8ó pater,amp; deus,et fuper me nemo. Audientem autem matrem da mafle aduerfus eum,noh' mentiri Ialdaboth,eft enim fuper te pater om^ nium primus Anthropus,00 Anthropus filius Anthropi. Conturba/ tis autem omnibus ad nouam uocem et inopinabili nuncupatione, quærentibus unde clamor,aduocandos cos-,èC adefle feducendu di^ xifle laldaboth dicunttuenitefaciamus homin? ad imaginem noftramgt; Sex autem uirtutes audietes hæc,matre dante illis excogitationê homi^ nis,uti per eum euacuet eos à principali uirtute, conuenientes formant runt hominem immenfum latitudine longitudine, fcarizante aut co tan turn adduxerunt eum patri fuorû,amp;: hoc iophia operate uti amp;nbsp;illutfl euacuet ab humecflationeluminis, uti no poflet erigi aduerfus eum qui furfum eft,habens uirtutem.llloaûtinfufflantein hominêfpiritù uitx» latenter euacuatum eum â uirtute dicût:hominêaut inde habuiffe NuU amp;nbsp;Enthymefin, 80 hæc efle quæ faluantur, ut dicunt: amp;nbsp;ftatim gratias agere eum primo homini relidis febricatoribus.Zehnte aut laldaboth uoluifle excogitate euacuare homine per fceminä, èc de fua Enthymcfi eduxiflrefoeminä,quam illa prunicos fufcipiensinuifibilitcreuacuauita uirtute, Reliquos autem uenientes mirantes formofitateeius uocaP fe earn Euam, ÔÔ cocupifcentes cä hanc, generaffe ex ea fibi filios, quos angelos elTe dicunt.Mater autem ipforum argumenta ta efl: per ferpen^ tem feducere Euam,amp; Adam iupergredi prçceptum laldaboth.Eua all tem quafi à filio dei hoc audiens facile credidit,et Adam fuafit manducä re de arbore,de qua dixerat deus non manducare. Prunicum autem uh dentem,quoniä amp;nbsp;per fuam blafphemiam uilt;5ti funt ualde,ualde gratu^ latum ÔC rurfum exclamalfe, quoniam cum efl'et pater incorruptibilh olim hic femeipfum uocans patre mentitus eft,ölt;: cum homo olim effet amp;nbsp;prima feemina 80 hæc adulterans peccauit, laldaboth autem propt^ earn quæ circa eum erat obliuionem ne quidem intendetem ad hæc ieciffe Adam amp;nbsp;Euam de paradifo, quoniam trafgreifi erant præcepu^ eius, Voluilfe enim filios ei ex Eua generari et non adeptum efre,quon* am mater fua in omnibus contrairet ei, latenter euacuans Adam^ Euam ab humcâ:atione,quæ maledicflionê participaret, necç opprob.f* um is qui effet à principalitate fpiritus, Sicquoqpuacuosàdiuinafub^ ftantia fados maledidos eile ab eo,ôd deiedos à cœlo in hue mundu^ doccu^

docent, Sed amp;nbsp;ferpentê aduerfus patrem operantê deiecflû ab eo in de# orfum inundü,nn poteftatê aut fuam redigentê angelos qui bic fiint, SC ipfuin fex filios generafle, feptimo ipfo extante ad imitationê eius quae circapatrêefthebdomadis,Ethosfeptêdænionas mundialeseflè di# cunt aduerfantesóó refiftentes femper generi humano,quonia propter cos pater illoru proieeflus eft deorfum. Adam aut Euam prius quidê habui{releuiaamp;clara,amp;uelutfpiritualiacorpora,quêadmodü amp;nbsp;plaf# inati funt: uenientes aut hue demutafle in obfcurius pinguius Sgt;C pigri us.Sed animam diflblutam et languidâ,quippe à fadore tantumodo infufflationem mundialem habentes,quoadufc^iterum prunicos mife rata eorü reddidit eis odorem fuauitatis humedatiois luminis,per qua in cómemorationê uenerunt fuam ipforu, amp;nbsp;cognouerunt feipfos nu# dos,ÓC corporis materiâ,Ô6 cognouerunt quoniâ morte baiulant,8c ma gnanimes extiterunt, cognofeentes quoniâ ad tempus corpus circun# datû efteis:et efeas quoep inuenifle eos prçeunte eos Sophia,et fatiatos coiffe inuicem carnaliter amp;nbsp;generaffe Cain, quem amp;nbsp;deiedibilis ferpês ’ cû filqs ftatim fufcipiês uertit, amp;nbsp;adimpleuit mùdiali obliuiôe ftulticia amp;audacia,immittês itautèc dûfratrê fuû Abeloccideret, primus zelû amp;nbsp;morte oftendent:poft quos fecundû prouidentiâ prunici dicût gene I ratû Seth, poftNoreâ, ex quib, reliquâ multitudinê hominû generate I dicunt,8cabinferiori hebdomadeinomnêmalitiâimmifTam,amp;apo# ’ ftafîam fuperiori fandæ hebdomadæ amp;nbsp;idololatriâ, amp;nbsp;reliquâ uniuer# • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fam contêptionê,cû cÔtraria eis effet Temper mater inuinbiliter,amp; pro#

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptem ftellas quas dicût planeras effe uolût, 80 proiedibilê ferpentê duo

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habere noinina,Michacl amp;nbsp;Samuel dicunt, Iratû aût laldaboth homini

' bus.quoniâ eum nÔ colebant,necç honorificabât,quafi patrê Slt; deum, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diluuiû eis immiliffe, ut oês fimul perderet. Contra ftante aût amp;nbsp;hic So

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;phia faluatos eos effe qui circa Noe erât in area, propter humedationë

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;illius luminis quod ab eo erat,per quam iterum adimpletum effe mun#

* dum hominibus : ex quibus quendam Abraham elegiffe ipfum lalda# ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;both,âi telfamentû pofuiffe ad eû,fî perfeuerauerit fernen eius feruiens

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cl,dare ei hæreditatê terræ,Poft per Moyfen eduxiffe eos ex Aegypto,

' qui ab Abrahâ efîent, Sc dediffe eis legê, 80 feciffe eos ludæos, ex qui# bus elegiffe feptem dies,quos 8^ fandam hebdomadâ uocant, amp;nbsp;unuf# ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quifcpeorumfuum præconem ad femet gloriandum, ôd deum annun#

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiandum, uti amp;nbsp;reliqui audientes glorias, feruirent amp;nbsp;ipfî his qui àpro'

phetis annunciantur Dq. Sic autem prophetas diftribuunt : huius quidem laldaboth Moyfen fuiffe,8c lefum Naue,8^ Amos,amp; Abacuc. Ulius autem lao, Samuel èC Nathan,amp; Ionam,amp; Micheam. Illius autem Sabaoth Heliam,amp; loel, ÔC Zachaviam, Illius autem Adonei, e 4 Efaiam

Elai*am,amp; Ezechiel,amp; Ieremiam,amp;Daniel,IIlius autem Eloei,T obi'at^ Sc Aggeum. IlHus autem Orei Micheam Naum. Illi'us autem fei Hefdram Sophoniam.Horum i'gitur unufquifc^ gïorificâs fuuni patrem Scdeum Sophiamamp;ipfamper eosmultaloquutaeflè,depfi^ mo homine ÔC i ncorruptibili æone,Ô6 de illo Chnfto,qui fit furfum di^ cunt præmonentê,amp; remémorante hommes in incorruptibile lumen» amp;nbsp;in primum homme, amp;nbsp;m defcenfione Chrifh: in quibus conterriti^ princi'pibusamp;Sadmirâtibus nouitatemin his quæ àprophetisannun ciabantur,operatâefïe proni'cumperlaldaboth nefcientem quid faciat duorum hominu fadas eiîeemifsioncs* Altem quidem defteriliEIi^a bet,alteru autem ex Maria uirgine. amp;nbsp;quoniam nô haberet eadem ipfa requiem,nclt;p in cccio, nec^ in terra, contriftatam inuocafle in adiuto^ rium matrem.Materaût eius prior fœmina miferata eftfuperpœniten tia filiæ,6c poftulanità primo homine adiutonû ei mitti Chriftum, qu^

defcendit emifltis ad fororêfuam,amp; ad humedationêluminis.Co^ gnofcentê autem earn quæ deorfum eft Sophiam defcêderead fratrein eius,amp;annûciafiTeeius aduentû perloannê, èi. præparaiîè baptifinum pœnitentiæ,amp;anteadaptairelefum,uti defcendens Ch ni tus inueniat uas mundum, ÔC uti per filiû eius laldaboth fœminaà Chrifto annucia retur.Defcêdifle autem eum per ieptê cœlos,afsimilatû fill} s corum cunt,amp;f fenfim eos euacuaflê uirtutem. Ad ipfum enim uniueriàm hu^ medationêluminis cÔcurrifledicunt, amp;defcendentêChriftûin huiK mundum,induiife primum (brorê fuam Sophiam, amp;nbsp;exukaiîe utrofi^ réfrigérantes fuper inuicem,amp; hoc eflè fponfum fponfam definiÛü Omnia autem quippeex uirgine peroperationem dei generatû iapicn tiorem amp;nbsp;mudiorcm,amp;C iuftiorem hominibus omnibus fuiife in Chri^ ftum perplexum Sophiæ defi:endifre,amp; fie fadû efie lefum Chriftum» Multos igiturex difcipulis eius non cognouifTeChrifti defcenfîonêin eum dicunt.defcêdente autem Chrifto in lefum, tune cœpifle uirtutes perficere,8«f curare, amp;nbsp;annunciare incognitum patrem, ÔC ie manifeft^ filiû primi hominis confiterijn quibusirafeentes principes ÔCpatrem lefu operatos ad occidendû eum:amp; in eo cum adduceretur ipfum qui^ dem cû Sophia abftitifTe in incorruptibilem æonem dicunt ♦ lefum aût crucifixû,non autem oblitûfuum Chriftum,fedmifiiîedeftiper uirtiigt; tem quandâ in eum,quæ excitauit eum in corpore, quod corpus ani male Sc fpirituale uoçanttmundialia enim remififte eum in mundo. Vi dentes aût difeipuli refurrexiflèeû,non eum cognouerût,fed ne ipfum quidem Iefum,cuius gratia à mortuis refurrexit. Et hune maximû erro rem inter difcipulos mifte dicût,quoniâ putarent eum in corpore mun diali refurrexifle,ignorantes quoniâ caro amp;nbsp;fanguis regnû dei nonap^ prehendunt.Confirmare aût uolunt defeenfionem Chrifti ÔC afeenfio^

ncm ex co,quod nec^ poft baptifmu, ne(^ poft refurredftonê à. mortui's aliqüid magnifeciflelefum dicantdifcipuli, ignorantes adunituin efle lefum Chrifto,amp; incorruptibilê æonem hebdomadi, 8é mundiale cor* pus animale dicunt.RemoratS aût eum poft refurreefftone xvin. men* fibus,amp;fenfibilitatêineum defeendentem didicifle quod liquidûeft, S)C paucos ex difeipulis luis, quos feiebat capaces tantorû myfteriorum docuit hæc,amp;ficreceptus eft in cœIum,Chrifto fedente ad dextram pa tris Ialdaboth,ut animas eorum qui cognouerunt eos poft de pafsionc mundialis carnis recipiat in fe, ditans femetipfum pâtre eius ignorâte, fed ne uidête quidê eum,uti in quantû lefus femetipfum ditat in faniftis animabus,in tantum pater eius in detrimentis faftus deminoretur eua=s cuatus à uirtute fua per animas, lam enim non habiturum eum animas fanftas,utrurfus demittat eas in feculum,fed tantû eas quæ funt ex fub ftantia eius,id eft,quæ funt ex infufflatione. Confummationê aût futu* ramquandototahumedatio fpiritusluminis coUigatur, ôôabripiatu» in æonem incorruptibilitatis * Taies quidem fecundum eos fententiæ funt,à quibus uelut Lernæa hydra multiplex capitibus fera,de Valenti ni fchola generata eft. Quidam etiam ipfam Sophiam ferpentê fada di^ cunt,quapropter amp;nbsp;contraria extitiftè fadori Adæ, amp;nbsp;agnitionem hoü minibus immififfe, amp;nbsp;propter hoc didum ferpentê omnium fapientio rem,Sed amp;nbsp;propter pofîtionê inteftinorû noftrorû per quas efca infers tur,eo quod talem figuram habeant,oftendentem abfconfam generatri cem ferpentis figuræ fubftantiam in nobis.

6C unde confcnpta ipibrum. Cap. XXX v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pente nome ha

X „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r ■ \ r . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bent, que colut

ALq aut rurlus Cain a fuperiore principalitate dicût amp;nbsp;Efau amp;nbsp;Co pro chrifio:

re ÔC Sodomitas,ô^ omnes tales cognatos iuos côfitentur, èc pro Ct«««C(«m cr pter hoc à fadore impugnatos neminê ex eis male acceptos. Sophia e?

nim illud quod proprium ex ea erat abripiebat ex eis adfemetipfam; ÔC hæc ludam proditorem diligenter cognouifte dicunt,amp;^ folum præ cæ* teris cognofeentem ueritatem perfecifle proditionis myfterium, per quem ècterrenaamp; cœleftiaomnia diflbluta dicunt, amp;nbsp;confindionem afterunthuiufmodi, ludæ Euangeliû illud uocantes Jam aût amp;nbsp;colligi eorum c5fcriptiones,inquibus diftbluereoperahyfteræ adhortantur. vst^eeuulua Hyfteram aût fabricatorê cœli amp;nbsp;terræ uocant:nec em aliter faluari eos nifî per omnia eant,quêadmodû ÔC Carpocrates dixit, amp;nbsp;in unoquoc^ peccatoru turpium operationum angelum afliftere,8^ opérante acci dereaudaciâamp;S immunditiâ inferre, id quod ineft ei operationi angeli nomen edicere.O tu angele ab.a.te.or.opere tuo fatua illapoteftas,peri' fidUgincodicti ficio tuam operationem : èc hoc efle feientiam perfedam, fine tremore nec quicq dd» in taies abire operationes, quas ne nominate quidem fas eft ♦ A talibus ^»cpotMtehà matribus-

matribus,amp; patribus,amp; proauis eos qui à Valctino fint,ficut ipfæ fcn tentiæ regulæ oftendunt eos,neceflàriû fuit manifeftc argucre, SC in medium aircrre dogmata ipforum,n qui forte ex hijs pcenitentiâ agen tes,amp; côuertentes ad unum folum conditorê Sc deum fatflorê uniuerG tatis,faluari pofsint. Reliqui aüt no iam abftrahâtur à praua quafi ued fimili fuafione eorum,putates maius amp;nbsp;aliquid altius ab Hij s fcituros f^ myfteriû.Sed à nobis bene difcentes,quoniâ ab illis male docentur, de^ rideant quidê dodlrinam eorû Jllorum autem miferêtur,qui adhuc tam miferrimis ÔC inftabilibus fabulis tantam elationêalîumpferût, utme^ liores femetipfos reliquis propter talem magnitudinê,imd ignorâtiam arbitrentur.Oeledtatio aut eorum hæc eft, ßue aduerfus eos uilt;ftoria eft fententiæ eoru manifeftatio.Quapropter conati fumus uniuerfum ma le copofitum uulpeculæ huius corpufculum in medium producere, apertum facere manifeftu.Iam enim non multis opus erit fermonibus ad euertendum dodrinam eoru,manifeftam omnibus fadam, Quem^ admodum beftiæ alicuius in fyluaabfcôditæ,8ô indeimpetû fa'cientis, amp;nbsp;multos uaftantis,quifegregat amp;nbsp;dénudât fyluam,ôd ad uifionêadgt; duxit ipfam feram,iam non elaborauit ad capienda, uidentes quoniam ea fera fera eftnpßs enim adeft uidere Sc cauere impetus cius,amp; iaculari undie]^,amp; uulnerare interficere uaftatriceillam beftiam. Sic nobis cum in manifeftum redegerimus eoru abfcondita,amp;apud fe tacita my ftcria,iam no erit neceflarium multis deftruere eorum fententiâ, Adeft enim amp;nbsp;tibi omnibus qui tecum funt ad hæc quæ prçdida funt exer MTbfMfrfrrc ceri Si.*excutere nequam ipforum dodrinas inconditas, amp;aptaue^ ritati oftendere dogmata.Cum igitur hæc fie fehabeant,quatenus pro mifi fecundum noftram uirtutem inferemus euerfionem ipforum,om^ nibus eis contradicentes in fequenti libro : Enarratio enim in longum pergit,ut uides:amp; uiatica quoqj dabimus ad euerfionem ipforu, occuf rentes omnibus fentetrjs iècûdum narrationis ordinem, ut fimus non tantum oftendentes,fed amp;nbsp;uulnerantes undi«^ beftiam.

HAccinfuntinfecundolibro redargutfonis amp;nbsp;euerfionis falfo cognom^ neagnitionis»

I Oftenfio quod neq^ extra pleroma fit uniuerforum deus,necß extra pleni tudinem eius eue aliquid, necß quidem duos eflè deos immenfo intcruallo ab I'nuicem diftantes,neq^ uirtutem aliquam mundi fabricatricem immenfum ft' paratam à patre ignorante earn.

2 Necß interim in ijs quae continentur à patre alium quedam fabricaife hSt mundum,nec5 pan e per alia adminicula earn quae feendum nos eft fecifte cofl ditionem,fed tantum per uerbum fuumtefle autem conditorem eum,qui eft ft per omnia deus, amp;nbsp;ipfum patrem eife domtni noftri lefu Chrifti.

$ nbsp;nbsp;Quoniâ inuifibilis quidê eft pater,fed non incognftus,ne(j ignorare cun’

INDEX CAPITVM LIB. II nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;??

Oftenfio non efle cam quæ eft fecundum nos creaturam imagincm plc-romatis eorinn necç Demiurgum unigentti, 6 Quomodo immenftis excidit de imaginibus eorum fermo.

XI Quoniam quæ nobis qui fumus ab ecclefia imputant ij qui funt à Valenti nOjillis rurfum imputant hi qui funtà Bafilide, QC illis iterum alij.

Qî^ioniam fi quis trâfmotus fuerit à Demiurgo,in multos deos ÔC infinitos mundos excidere eum neceffe eft.

24 Quoniâ fecundûhaereticos uoluntas patrisinuenitur feciffeignorantia et ^5 Quoniâ Sophia nun^ignorantiaôCindeminoratione eft. (Itbem.

6a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;INDEX CAPITVM LIB» II

38 Quoniam lecundum Lcgem nc(j imagines ncq? figura: exißuntplenituä* nis ipforum,fedncq5 figura: efîcpoflunt.

s9 Quoniamómnisnumerus conftarepoteftexfcripturis, ÔC typus diciom^ nis argumenti'.

40 De diebus öó horis 8^ menfibus SC uocabuh's QC fyllabis, de amen, nonagintanouem outbus ex quibus una perq 18^. inuenta eft*

41 Oftenfi'o quoniam neij fecundum lormam plcromatis eorum faóa fifl* qua:falt;fÏ3 funt,neqj rurfus uane 06 prout euenin

44 Oßenfio quoniam Demiurgus non fit fupergrefsibilis mente, neçp fuptf cum alteram diuinitatem eße.

48 Quomodo deemifsionibus eorum fermo compofitusoßendit patrcmÄ non fimplicem,nec uniformem.

S-j Oflenfio quoniam prophetaenon à uarijs dtjs fecerint prophctatiotif^» fed ab unoSCeodem.

lt;J8 Expofitio haereticorum nominum eorum quae in prophetis pofita fünf« Argumeniu’quot;

Jn primo libroreccnfuit acdetexit Valentini amp;nbsp;alio^ I rum qui hune fequuti funt, opiniones,quæferè tales funt, ut in lucem protraxifie ßt confutafle. Hic cum i ßngulorum dogmatibus congreditur,indicans quid à quibus philolophis fint fufFurati ad deceptionem ___fimplicium hæretici. Sic autem cum illis pugnat, ut cx ipforum dodrina fumat tela,quibus illos conficiat. Vix enim fibi co ftare poteftqui multa comminifeitur. Eft unus aut alter locus in hoc li== bro qui requirit candidum interpretem, Vnus eft cap.49. Vbi uidetur fentirequod folus pater feiueritdiem amp;nbsp;horam, ignorante filio. Verba S. Irenæi fubferibam, Quadoquidem 8gt;i. dominus ipfe filius dei ipfum iudierj diem horam concefsit feire folum patrem, manifefte dicens. De die autem illaSc hora nemo feit, neqj filius,nifi pater folus. Si igitur feientiam diei illius,filius non erubuit referre ad patrem, fed d^xit quod uerum eft,neq; nos erubefeimus amp;c. Dubitandum autem no eft quin piofenfu hæcfcripferitirenæus. Sedpulchre nobis exemplûingeflit, quos pudet quiequam nefcire,etiam in rebus diuinis. Alter eft in capiti bus. 39. Sc 40. Vbi refert dominum non fuifle paffum anno trigefimo, aut trigefimo primo, fed ultra quadragefimum annum docuifle Euan^ gelium,Hancopinionem ccfirmatrationeamp;autoritate duplici.Ratio^ nem hancadfert, quod quemadmodum dominus pueris, adolefcenti«« bus, uiris amp;nbsp;fenibus feruandis uenerat, ita conueniebatut omnium ae* tates iulciperet, poft annum autem quadragefimum homo uergit ad ft nium. Autoritatem proftrt ex Euagelio Ioannis, Quinquaginta annos nodum habes Sc Abraham uidifti. ex hoc colligit dominum id tempos ris prætergreflum annum quadragefimum, nondum autem ad quin^ quagefimumperueniift. Confirmât hoc teftimoniodifcipulorumqui cum loanne Euangelifta uixerant in Afia, qui ftprædicarent hæc audifte,non folum ab ipfo Ioanne,uerumctiam

ab alrjs Apoftolis.Hæc opinio plurimum diferepat ab ea,quam nunc ftquft tur ecclefia.Confideret

N primo quidcmlibro qui ante hunceft arguentes falHnO minis agnitionem, oftendimus tibi diledifsime omne ab bis qui funt à Valentino per multos ÔCcontrarios modos ____adinuentum eflè faliïloquium,amp;: fentêtias expofuimus eo^ rum, qui priores extiterunt,difcrepantes eos fibimetipiïs oftendentcs, multo autem prius ipfi ueritati. Et Marei quoqj magi fententiam, cuin fit ex hiSjCum operibus eius omni diligentia expofuimus,amp; quanta eX fcripturis eligentes, adaptare conatur fidioni fuæ, diligêterretulimusî quot;nbsp;qdem quonâmodo per numéros per uigintiquatuor elementa alpha minutatimperexiuimus.E«^ quemadmodum conditionem fecundum imagine inuifibilis apud eos pleromatis fadam dicunt, quanta de Demiurgo fentiunt ac docenf renuciauimus, progenitoris ipforum dodrinam Simonis Magi Sa^ maritani omnium eorum qui fucceflerunt ei manifeftauimus. Dixi^ musquocßmultitudinem eorum qui funt ab eo gnoftici, amp;nbsp;difièrêtia^ ipforum,amp;: dodrinas Si. fuccefsiones adnotauimus,quælt;ç ab eis fes inftitutæ funt, omnes expofuimus. Et quoniam omnes à Simone hæretici initia fumentes, impia amp;nbsp;inreligioià dogmata induxeruntin banc uitam oftêdimus,86redcmptionê ipibrum, amp;nbsp;quomodo initiant eos qui perficiuntur,ÔÔ fadiones eoru amp;nbsp;myftcria manifeftauimus : quia unus deus conditor,amp; quia no poftremitatis frudus,amp; quia net? iuperinum,necp pofteumeftaliquid « In hoc autem libro inftruemiis, quæ nobis apta funt, ÔC quæ permittit têpus, amp;euertemus per magnî capitula omnem ipforû regulam:quapropter quod fit detedio amp;nbsp;euet^ fiofententiæ ipforum, operis huius conferiptionem ita tituIauimuS' Oportet enim abfconditas ipforum coniugationes permanifeftaruirf coniugationum indicium ôd euerfîonem Bythum diifoluere, amp;nbsp;quoni^ am necç fuerit aliquando, nec^ fit accipere oftenfionem»

NEQ.VE EXTRA PLEROMA SIT VNIVERSORVM DEVS, ne(j extra plenitudinem eius effè aliquid, neq? quidem duos effe deos immen? fo interuallo abinuicemdiftantes,ne(ç uirtutem aliquatn mundi fabricatrïcem immenfum feparatam à patre

ENE igitur habet à primo amp;nbsp;proximo capitu lo inchoare nos à Oemiurgo deo qui fecit coc lum amp;nbsp;terram 8d omnia quæ in eis funt,quem fj blafphemantes extremitatis frudu dicunt: èc oftendere,quod neep fuper eum, neep poft eum eft aliquidtneep ab aliquo motus, fed fua fentêtia 8d libéré fecit omnia, cum fit folus de us amp;nbsp;folus dominus, amp;nbsp;folus conditor, ÔC fo^ lus pater,amp;l folus continens omnia, amp;nbsp;omnis“

i nbsp;nbsp;nbsp;bus ut fint, ipfe præftans, Quemadmodu enim poterit fuper hunc alia

Î plenitudo, aut initium, aut poteftas, aut alius deus efle C cum oporteat f deumhorum omniupleromain immenfo omnia circumcontinere, amp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;circumcontineri à nemine.Si autem extra ilium aliquid, iam non omni#

( nbsp;nbsp;nbsp;urn eftpleroma, neep continet omnia» Décrit enim pleromati aut ei qui

t nbsp;nbsp;nbsp;fit fuper omnia deo, hoc quod extra cum dicunt» Quod autem decftêC

p nbsp;nbsp;nbsp;dclibatum eft ab aliquo,non eft omnium pleroma»00 terminum autem

amp; medietatem amp;nbsp;finem habebit,ad eos qui funt extra eum» Si aute finis J nbsp;nbsp;nbsp;eft in ea quae funt deorfum,initium eft ad ea quæ funt furfum,Similiter

1. ab eis qui foris funt contineri,amp; determinari, includi» Is enim qui eft il deorfum finis neceffario omni modo circuferibit amp;nbsp;circundat eum qui ƒ nbsp;nbsp;nbsp;firmatur in eum » Et iteru fecudum eos,pater omnium, quern uidelicct

amp;proontaamp; proarchen uoeât cum pleromateipforum» Et Marcionis quipnuffiiit bonus deus in aliquo conditus amp;nbsp;reclufus et à foris circundatus ab alte ra principalitate quam necelTe eft maiorc elfe, quoniâ id quod continet co quod cÔtinetur maius eft,quod aut maius eft, id amp;nbsp;firmius eft amp;nbsp;ma gis dominus,0lt;l quod maius eft amp;nbsp;firmius, amp;nbsp;magis dominus,hoc erit deus,Cum enim fit fecundu eos et aliud quid,quod quidem extra plcro ma effe dicunt, id quod eft fuperiorê erraticam uirtutê defeendiffe opi# natur,neceffe eft omni modo amp;nbsp;côtincre id quod extra eft, cotineri aut pleroma,alioquin non erit extra plcroma.Si enim extra plcroma eft ali# quid,intrahocipfum quod extra plcroma dicunt,erit pleroma,0d côti# nebitur plcroma ab co quod eft extra» Cumpleromate autem fubaudia tur ÔC primus deus, aut rurfus in immenfum diftare 8^ feparata effe ab

inuicem, id eft amp;nbsp;pleroma, Sc qiiod eft extra illud. Si aut hæc dixerinf» tertium quid erit,quod in immenfum feparat pleroma, ÔC hoc quodcft extra illud, amp;nbsp;hoc tertiü circum definit Si. cotinebit aqua, amp;nbsp;erit maius tertium hoc pleromate èC eo quod extra illud,ficut in fuo finu cotinens utracp:amp;^ in infinitu de his quac continentur,amp; de his quæ côtinen t in** cidet fermo. Si aut tertiü hoc initiu habebit in fuperiora,et finem in inf^ riora,omnino necefsitas eftôCàlatci'ib,dcfiniriillud,uelinchoâs, ueH^ linens ad alia quædâ, amp;nbsp;ilia rurfus alia quæ funt furfum quæ deot funi,ad alia quædâ habebunt initia,amp; hoc uftç in infi'nitû,ut nun^ ftet eorum cogitatio in uno deo, fed per occafionem plufquâ eft quærcndi» in id quod non fit excidat,ôô abfiftat à uero deo, Similiter aût hæc amp;nbsp;ad uerfus eos qui funt à Marcione aptata funt.C ontinebant enim amp;nbsp;circU finiebantur amp;duo dei,ab immenfo interua!lo,quod feperat eos abimii Cem.Siaûtidexcogitandi eftnecefsitas,fecundûomncm partem muh tos deos immenfa feparatione diftantes,ab inuicê quidê inchoantes,ad inuicem autem finientes,8óillaratione,qua nitunturdocerefuper fahrt catorem coeli terræ eftè aliquod pleroma aut deum,eadê ratione utcs quifcp adftruet fuper pleroma,alterü efte pleroma, amp;nbsp;fuper illud rurfuJ aliud,amp; fuper Bythum aliud pelagus dei. Et à lateribus autem fimilittf eadem eftè,amp; fic in immenfum excitante fententia amp;nbsp;femper necefsitas erit excogitate altera pleromata,8ó alteros Bythos, amp;nbsp;nun^ aliquâtos cÔfiftere,femper quærêtes alios præter didos.Et erit aût incertû utrunt nam hæc fint deorfumquæ funtfecundumnos,an hæcipfafuperiota fint,amp; quæ dicunt ab eis furfum, utrum nam furfum autdeorfum finît amp;nbsp;nullus ftatus,necp firmitas continebit fenfum noftrû, fed in immciV fos mundos indeterminatos deos exccdereneceftîtas erit, Et cûhteC fic fe habent,unufquifcp deus luis cotentus erit, amp;nbsp;nô curioie aget dea^ lienistfi quo minus,iniuftus erit amp;nbsp;auanis amp;nbsp;ceftàns eftè quod deus eft Só unaquæc]^ côditio fuû fabricatorêglorificabit, amp;^ipfo lufïîciens erit, ôô alterû nô cognofcettfi quo minus, apoftata iuftifsime ab omnib, in»* dicatus,dignifsimâ côcipiet pccnam. Oportet enim aut unû efte qui mnia cotinet,amp; in fuis fecit unûquodcp eorû quæ fadafunt, quêadmo dum ipfe uoluittaut multos rurfus ôô indeterminatos fadores Sc deos» ab inuicê quidê incipientes, ad inuicê aût definentes per omnê partcntt Sc alios omnes à foris ab alterutro quodâmodo recontineri,8^ uel indtt fos ÔC manentes in fuis unûquencp eorû cÔfiteri necefsitas erit,nemine aût horum omnium elfe deum,Décrit enim unicuicp eorû partê mini^ mam habend ,ad côparationem omniû reliquorû, amp;nbsp;foluetur omnipo^ têtis appellatio,amp;S necefsitas erit in impietatê cadere talem fenfum.Qu* autêab angelis mûdum dicunt fabricatum, uelabalio quodam mund* fabricatore,præter fentendâ eius qui fuper omnia pater eft, primo quh

dem ex hoc ipfo peccant, præter uoluntatem primi dei talem et tantam conditi'oneangelos fecifle dicentes : quafi efficadores Gnt angeli degt; us,aut rurfus quafi ille negli'gens fit, aut minor exiftens aut nullam cu^ ram Habens eorum,quæin proprijs ipfius fiant,utrumnam male an hen ne fiant,ut illud quidem difsipet èc prohibeat, alteru aut laudet gau* deat:hoc autem ne homini quidem folerti applied quis, quanto magis deo^Poft deinde dicant nobis, Vtrumnam in his quæ ab illo continen tur,SC in proprij s dus fabricata funt hæc, an in alienis amp;nbsp;extra cum po«« fitis,Sed fl quidem dicant extra eum, fimiliter omnia prædida inconue nientia occurret eis,0^ includetur primus deus ab eo qui extra eum eft, in quo amp;nbsp;definere eum nefte eric

Necç iterum in ijs quæ continentur à patre alium quendam fabricafle hunc inundum,neq pan e per alia adminicula earn quæ iècûdum nos eft fedfte conditionemjfed tantu per uerbQ fumn: die aSt côditorêeu,qui eft fuper omnia deusjôcipfum paz treeftedomininoftrilefuChnfti. Ca» ii

SIautem ualdeuanum erit præter fententiam dus in dus proprijs ab angelis Sc ipfis qui funt poteftatis dus, aut ab alio quodam dicere fa bricatumelTemundum, aut quafi non omnia refpidat ipft quæ fint in fuis,aut non fdat quæ ab angelis futura funt* Si autem non præter uo^ luntatem eius,fed uolente feiente, quemadmodum quidam opinan* tur,non angeli uel mundi fabricator caufç erant fabricationis iftius,fed . uoluntas dei.Si enim mundi fabricator eft, angelos ipfe fecit, aut etiam caufa creationis eorum ipfe fuit: amp;nbsp;mundum ipfe uidebitur feciffe, qui caufas fabricationis eius præparauit:licet per longam fuccefsionem de orfum angelos dicant fad:os,uel mudi fabricatores à primo patre,quê# admodum Baßlides ait, nihilominus id quod eft caufa eoru quæ fada funt, in ilium qui prolator fuit talis fuccefsionis recurret: quemadmo* dum in regem correftio belli refertur, qui præparauit ea quæ funt cau^ fauidoriæ:ÔÔ conditio huius duitatis,aut huius operis,in eum qui prç parauit caufas ad perfeftionem eorum quæ deorfum fada funt » Qua^^ propter non iam fecurim dicimus incidere ligna, uel ferram fecare, fed hominem concidereamp; fecare reftifsime quis dicat eum, qui ipfam Çen curim èC ferra ad hoc fecit, Sdmulto prius armamenta omnia, per quæ fabricata funt fecuris ÔÔ ferra. Sicigitur iufte fecundum illorum ratione pater omnium diceturfabricator huius mundi, nbsp;non angeli,necpall#

us quis mundi fabricator, præter ilium qui fuit prolator, amp;nbsp;prius caufa fatftionis huiufmodi præparationis exiftens. Sit fortaife hie fermo fua# forius fiue fedudforius apud eos qui ignorant deum, amp;nbsp;hominibus qui afsimilant eum in operibus,8ó his qui non poffunt ftatim aliquid ex pa rato fabricate,fed indigêtibus multis organis ad eorum fabricationem: non autem uerifimilis in to turn apud eos, qui feiunt, quoniam nullius f 3 indigens

indigcns omniû deus,uerbo condidit omnia fecit, neep angelis gens adi'utoribus ad ea quæ fiunt, neep uinute aliquaualde interior! ab illo,amp; ignorante pâtre,Neep aliqualabe,neep ignorantia, ut is qui inci^ peret eû cognofcere homo fierenfed ipfe in femetipfo,fecundü id quocî eftinenarrabile nbsp;nbsp;inexcogitabile nobis omnia pracdeftinans fecit qué^

admodum uoluit, omnibus côfonantiâ ÔÔ ordinem fuum èc initiû créa tionis donans.Spiritalibus quidê fpiritalem ÖC inuifibilem,ÔCfupercoc leftibus cocleftem, SiC angelis angelica, animalibus animalem, amp;nbsp;na^ tantibus aquatilem,8ó terrigenis terrigenâ,omnibus aptam çqualitatis fubftantiam:omnia aut quae fada funt, infatigabili uerbo fecit. ProprP urn eft enim hoc dei fupereminentiæ, non indigerealijs organis ad cort ditionem eorum quae hunt, amp;nbsp;idoneus eft amp;nbsp;fufticies ad formationeii^ omnium proprium eius uerbum, quemadmodum loannes dominé difcipulus aitdeeo.Omniaperipfum fada funt, hneipfo fadû eftn^ hil.In omnibus aut eft hie qui eft lecundum nos mudus. Et hic ergo à uerbo eius fadus eft, ficut fcriptura Genefeos dicit, omnia quæ funG fecundum nosfeciftedeum peruerbum fuum.SimiliterautÔc^ Daul‘S exequitur.Quonia ipfe dixit ÔÔ fa da funt,ipfe mandauit creata funt. Cui igitur magis credemus demundi fabricatione, his ne qui prædiâi funt,hæreticis, fie fatua inconftantia garrientibus, an difeipulis do^ mini,amp;; fîdeli famulo dei Moyfi amp;nbsp;prophetæ*:' qui primo genefim mun di narrauit, dices. In principio fecit deus ccelum amp;nbsp;terram, èC deinceps reliqua omnia,ftd non drj,necp angeli.

QuoniâinuiTibiIisquidê eft pater,fed non ineognitus, netç ignorarceû quid^ poterantangeli licct plunmutn deorfum deiedi effent ab eo. Ca, i H , QVoniam autem hic deus eft pater domini noftri lefu Chrifti amp;nbsp;4^ hoc Paulus apoftolus dixit, Vnusdeus pater qui eft fuper omes» ÖC per omnia,ôd in omnibus nobis,lam quidem oftendimus unum elft deum: ex ipfis autem apoftolis,0^ ex domini fermonibus adhuc often^ demus. Quale enim eft: prophetarum amp;nbsp;domini amp;nbsp;apoftolorum relio quentes nos uoces,attenderehis nihil lani dicentibusC Inftabilisigl^ tur qui eft lecundum eos Bythus,0d id quod eft huius pleroma,amp; cionis deus, Siquidem, quemadmodum dicunt,extra fe habet fubiacês fealiquid, quod uacuum amp;nbsp;umbram uocant, ÔC uacuum hoc maitis pleromate ip lorum oftenditurinftabile. Eft autem amp;nbsp;hocdicere,infi^ fe omnia continente eo ab altero quodam fabricatam efte conditio^ nem : oportet enim illos neceftarie uacuum aliquid informe confitt^ ri, in quo fabricatum eft hoc, quod eft uniuerfum, infra fpiritale plero^ ma, informe hoc, utrum feiente Sc propatore quæ in eo lutura eraiii^ ex ftudio ficreliquifie,an ignorante.Et fiquidêignorante,iam non cn^ nium eritpræfciusdeus, Sednec quidem caulam reddere habebuql» proptd

propter quam rem locum hune temporibus tantis otiofum ffc reliquit» Si autem præfcius eft amp;nbsp;mente cÔtemplatus eft earn cÔditioné, quæ in co loco Flit Lira effet,ipfe fecit earn, qui amp;performauit earn in femetipfo, Qiiiefcant igitur dicere, ab alio fadu effe mundu : fimul enim ac mente cepit deus,amp;l falt;ftum eft hoc,quod mente coceperat. Nec enim pofsibi Ie erat alium quide mente concipere, alium uero facere quæ ab illo men tc conceptafuerant: Sed aut æteinû mundu mente concepit fccundum cos hæreticos deus,aut tcporalem,quç utracp incredibilia.Sed fi quidê æternu eum mente concepit, 8c fpiritalem ôi. uifibilem, talis èc fadus fu iffet.Si aût talis qualis eft,ôd ipfe fecit eum talem, qui talem quidê men* tecôceperat, autinpræfentia patris uoluit elfe eu fecundû mentis con ceptionem talem, ôô côpofitum èc mutabilem tranfeuntê. Cum aût fit talis,qualem pater deformauerat apud femetipfum, dignum effe pa* tris fabricatione. Quod autem à pâtre uniuerforum mente conceptum cft,amp; prçformatum, fie quemadmodum èc fadum eft, labis effe dicerc fi'uclum èC ignorantiæ prolationem,magnæ blafphemiæ eft.Erit enim fecundum illos, pater omnium fecundum fuam mentis conceptionem in peêtorefuo,labis emifsionis amp;nbsp;ignorantiæ frudus generans:quæ nim mente conceperat,hæc fada funt.

Quoniamfubbili'seftpleromaValentinidifci'pulorS. Ca. iiil ViterreJdt CAufa igitur quærenda efthuiufmodi difpofitionis dei, fed

fabricatio mundi altero aferibenda : amp;nbsp;ante præparata omnia di^ cenda funt à deo ut fièrent, quemadmodum amp;nbsp;fada funt ♦ Sed non umbraôd uacuitas quæretur, utrum ab omnium pâtre ÔC prolatore,fe^’ cundum eos ôô ipfum prolatum, eft æqualis honore amp;nbsp;cognatum reliquis æonibus,forte autemô«f:antiquius ipfis. Siautem abeodem cmiffum eft, fimile eft ei qui emifit,amp; bis cum quibus emiffum eft.Ne^ cefsitas ergo erit omni modo amp;nbsp;Bythum ipforum cum Sige uacuo fi# milem elfe, hoc eft uacuum effe : reliquos æonas, cum fint uacui ff a# tres, uacuam amp;nbsp;fubftantiam habere. Si autem non eft emiffum, à fe na* turn çft,ôc àfe generatumeft,8lt; æquiparans in tempore ei qui eft fecun duin eos Bytho omnium patri, fie eiufdem naturæ 80 eiufdcm hono ris erit uacuû ei, qui eft fecundû eos, omniûpatri. Oportet enim ilium emiffum elfe ab aliquo,aut à fe generatû,Sô à fe natû effe. Sed fi quidem cmilfum eft uacuum,uacuus amp;nbsp;prolator eft V alentinus,uacui amp;nbsp;feda# rores eius. Si aût non prolatû eft, fed à fe generatum eft, fimile eft èC fraternum amp;nbsp;eiufdem honoris id quod eft uacuû ei patri qui prçdidus eft à Valentino : antiquius autem amp;nbsp;multo ante exiftens ôd honorificeti tius reliquis æonibus ipfius Ptolemæi Sô Heracleonis, 8d reliquis om# vto-q- Jûit nibusqui eadem opinantur. Si autem amp;nbsp;aporiati inhis confiteantur conunere omnia pattern omniû, extra pleroma effe nihil, Nam ne#

cefsitas eftomnimododefinirieum 8(S drcumfcribi ab aliquo maiore, èc id quod extra Sóquod intus, dicere eos fecundü agnitionê ignof^ tiam fed non fecundum localem fententiam Jn pleromateaütuelinhis quæ continenturà patrefacfla àDemiurgo aut ab angelis quæcuncp fada fcimuSjContineri ab inenarrabili magnitudine,uelut in circulo ccH trum,aut uelut in tunica maculam : Primo quidê qualis By thus ent fub fiftensinfînu fuo maculam fieri,amp;permittcns in fuis alterS quendaitj condere uel proferre,præter fuam mentem, quod quidem imbecillitat^ uniuerio pleromati afferreinciperet, cum pollet ab initio abcidere bem,00 eas quæ ab eo initium acceperunt emifsiones, necp ignorantia» necp inpafsione,nequeinlabe conftitutionem creationis permittct^ accipere«Qtiienim pofteaemendatlabernuel maculam, multoprius poterat obleruare ne quidem initio in fuis fieri talem maculam. Vtl fi initio quidem concefsit, quoniam aliter fieri non poterant, quæ fach funt,oportet amp;nbsp;femper fic fieri ilia. Quæ enim initio no poflunt emeiV dationem perficere,quemadmodu hanc poftea percipient,aut quema^ modum homines aduocari, aut quern fadum dicunt cauiæ ex quibiis fadi funt homines uelipfe Demiurgus uelangeli in labe dicantur elft» fi ideo quod benignus fit in nouifsimis têporibus mifertus cfthoni*^ num,amp;quot; perfedum eis dat,illoru primo mifereri debuit qui fuerunt ho^ minis fadores,0d dare eis perfedum. Sic utilt;^ 8^ homines miferation*^ percepiflent, de perfedo perfedi fadi. Si enim open's ipforu mifertus efl, multo prius illorum mifereri debuit, ÔC non finerein tantum cæd^ tatis uenire eos.Soluetur autem eorum amp;nbsp;ille qui eft de umbra amp;nbsp;uacuo fermo,in quibus earn quæ eft fecundü nos fada dicunt cÔditionê, fi in his quæ côtinentur à pâtre fada funt hæc:fienim paternû ilJorûIumci' taleopinâtur, ut omnia adimplerepofsit quæ intra eum funt, Sóomni^ illuminate, quemadmodü uacuum ôd umbra in his quæ à pleromate à paterno lumine continentur poterat eftè. Oportet enim eos amp;nbsp;locuifl oftendere intra propatorê aut intra pleroma non illuminatü necretend turn ab aliquo,in quo aut angeli aut Demiurgus fecit quæcuncp uoîuit» Nec enim modieus locus eft,in quo tanta 8e talis conditio fada eft. cefsitas erititaep uniuerfa, intra pleroma aut intra patrê ipforum locali^ ter uacuum aliquid 8e informe amp;nbsp;tenebrofum fieri, in quo fabricate funt quæ fabricatafunt:incufationêquocp recipiet paternum ipforuni lumen,quafi non pofsit ea quæ intra ipfum funt illuminare 8e implert* Adhuc autem labis frudum dicentes ea,8e erroris operam, labem 8e ci rorem adducent intra pleroma 8e in finum patris.

Oftcnfio non eiïè eam quæeftlècundumnoscreaturamimaginem Apleromatis eorû neqp Demiurgum unigeniti. Cap. v

VALENTINI et SIMILTVM lib. Il hunemundumfadum, ea quæ pauloantedida funt à nobi's apta func, ôt condudentur taies cû pâtre fuo ab eo qui extra, in quo etià amp;nbsp;define' reeos neceflè eft.Aduerfus eos aut qui dicunt in bis quæ continentur à pâtre,ab alqs quibuidam faeflum hune mûdum, oinnia quæ nunc diéta funtabfurdaamp;incôuenientiaoccurrent, nbsp;cogentur aut omnia lucida

plena amp;nbsp;operofa ea quæ funt intra pattern confiteri, aut paternû lu;« men accufare,quafi qui non pofsit omnialuminare.’aut ficut pars,fie uniuerfum plcromaipforû uacuum amp;indifpofitû tenebrofum confi tendu, Et reliqua omnia quæcuncp funt conditionis aceufant, qua fi cê^ poralia fint,Se æterna choica,aut inaceufabilia elTe oportet,cû fint intra pleromaetin finu patriszaut etiâ in uniuerfum pleroma fimiliter uenict încufationes,amp; caufa ignorâtiæ inuenietur, Chriftus eorû. Sic enim di cunt eum ormaife fecundum fubllantiâ, matrem ipforû foras proiecic extra pleroma,id ell feparauit ab agnitione. Ipfe igitur in ea ignorantiâ fecit,qui feparauit earn ab agnitione.Quo igitur idem ipfe reliquis qui^ dem æonibus fis qui eo anteriores étant prçftareagnitione poterat,ma tri autem eius caufa elfe ignorantiæ: extra agnitione enim fecit eam,ex=# trapleromaearn proficiens. Adhucquocp fi fecundum agnitionem ignorantiam,intra pleroma et extra pleroma dicent,ficut quidâ ex ipfis clicunt, quoniam qui ignorantiæ eft intra id eft quod agnofeit faluato^ rem,quem omnia elTe dicunt,in ignorantia fuilfe cofentire eos necefte eft. Dicunt enim eum cû foras extra pleroma ueniflet formafle matrem ipforum:fic igit id quod eft extra ignorantia dicût uniuerforû: exfit aut faluatorad formatione matris ipforum, extraagnitione uniuerforû fa^ (ftus eft,hoc eft in ignorantia. Qyomodo igitur illi agnitionem præfta;« re poterat.cum S)C iple extra agnitionem eilet: nos enim extra agniti:« onem cum fimus ipforum, extra pleromaeifedicunt. Et iterum. Si igi^ tur faluator exiuit extra pleroma ad inueftigationem perditæ ouis,ple^ roma aut eft agnitio, extra agnitione fadus eft,quod eft ignoratia. Aut enim localiter quod eft extra pleroma confentire eos neceife eft, nbsp;nbsp;om#

nia quæprædida funt contraria occurrent eis, Vel fi fecûdum agnitio^ nein dicun t,quod eft intus,amp; ignorantiamquod eft extra, faluator illo rumSc multo ante Chriftus ignoratia fadi erunt extra pleroma,egreff fi ad formationem matris ipforum, quod eft extra agnitionem. Hæc au tem aduerfus omnes qui quolibet modo uel ab angelis,uel ab alio quolt;s dam præter uerbû dei mundû faeftum elfe dicunt, fimiliter adaptabun«« tur.Quam enim ineufationerrî faciût de Demiurgo ôô de his quæ faifta funt materialia amp;nbsp;têporalia,recurreret in patrem. Si quidem quêadmo# dum in uentre pleromatis fada funt, quæ inciperêt mox demû diftblui fecundum concefsionê amp;nbsp;ad placitum patris, lam igitur non eft fabrica torcaufa huius operationis jualde bene putans femetipfum fabricate, fed

fed qui in fuis cocedit èc probat labis prolationis Sc erroris opera amp;nbsp;in çternis temporalia,amp; in incorruptibilibus corruptibih'a, amp;nbsp;in his quæ ueritatis funt,ea quæ funt erroris. Si a Lite non concedente ne^2p probante pâtre uniuerforu fadta funt hæc,potêtior ÔC fortior ôd doJii*^ natior is qui fecit in hijs quæ propria illius funt,quæciïcp ille non con^ cefsit.Siaûtnonapprobans côcefsit pater ip Corum,queinadnioduqi** dam dicunt,aut potes prohibere côcefsit per necefsitatê quandam,aiit non potens«Sed fi quidem no poterat,inualidus ÔC infirmus eft. Siaii* tem potens,fedult;flor èc hypocrita amp;nbsp;necefsitatis feruus,non confenO^ eus quidem,côcedens autem quafi côientiens,8ôinitio côcedens fift^^' re errorem amp;nbsp;crefcere ilium conatur,quando iam multi male perierun^ perlabê.Non decetaute eum qui fuper omnia fit deus, cum fît liber îuæ poteftatis,neceCsitati feruiflè dicere,ut fît aliquidfecudum concd*' fîonem præter ientêtiâ eius. Alioquin necefsitatê maiorc amp;nbsp;dominati*’ nem facient,quàm deû,quandoid quod magis poteft antiquius fîtoifl nibus.Etilatim in principio caufas abcidere necefsitatis debuit,Sc noU concludere femetipfum ad habendam necefsitatê, concedendo aliqui^ præterquâdeceat eum.Multo enim melius ßcconfequentius amp;nbsp;mag*^ deificûerat,utinprincipioinitiû excederet huiufmodinecefsitatis,^? pofteaquafî depœmtêtiaconarctur tâtumfruêlificationê necefsitatis eradicare.Et fi necefsitati feruiens erit mater uniuerforu, 8^ fub fatû det modefte ferens in his quæ fiunt, præter necefsitatê aût amp;nbsp;fatum A K9Ù hilagerepofsit, Similiter atcp Homericus lupiter qui per necefsitatê aol cit.Etego enim tibi dedi uelut uolens nolenteanimo.Secundum igiiti^ fationê necefsitatis amp;nbsp;fati inuenietur feruus Bythus ipforû.QuO^ ôv/ÿ modo aiït ÔCignorabantuel angeli aut mûdi fabricator primum deufl’’ quandoin eis proprijs effent amp;nbsp;crcaturæ exifterenteiusamp;côtineniU*^ ab ipfb.Inuifîbilis quidê poterat eis elfe propter eminentiâ,ignotus aü^ tem nequaq,propter prouidentiam.Etenim licet ualde per defcenfîon^ multum feparati effènt ab eo, quoquô modo autem, fed tamê domini^ in omnes extenfb, oportuit cognofcere dominantem ipforum, ipfum fcire, quoniâ qui creauit eos efi: dominus omniû. Inuifibile enif eius cum fit potens magnam métis intuitionê amp;nbsp;feiifîbilitatê omnibus præftat potentifsimæ ôé omnipotentis eminentiæ. Vnde etiâ fi neif*’ cognofcit patrê nifi filius,necp filiû nifi pater, ôé quibus filius reueW* rit,tarnen hoc ipfum omnia cognofcunt, quâdo ratio mentibus infr^ moueat ea ÔC reuelet eis,quoniâ eft unus deus omniû dominus, amp;nbsp;pi^ pter hoc altifsimi amp;nbsp;omnipotêtis appellationi omnia fubieêfa funt, huius inuocationeedâante aduentû domini noftri faluabantur hoflU' nés Sêà fpiritibus nequifsimis à dæmonijs uniuerfis, ôé ab uniutS* fa apofl:afia,Non quafî uidiffent eum tenæni fpiritus aut dæmoneSjH“ eu«’

tum fcivcnt quoniam eft fuper omnia deus, cuius amp;nbsp;inuocationc trcme baut amp;nbsp;tremit uniuerfa creatura amp;nbsp;principatus potêtia,et omnis fub iefta uii'tus. Aut nunquid hi qui fub Romanorü imperio funt,quäuis nun^ uidcrint imperatore,fed ualde 8c per terram èc per mare feparati ab co,cognofcent propter dominiu eum,qui maximam poteftatem ha^ bet principatus lt;nbsp;Quiautem fuper nos erant angeli,uelillequem mums di fabricatorem dicunt,non cognofcent omnipotentemCquado iam SiC mutaanimaliatremant amp;nbsp;cedant tali inuocationi,amp;utiquenonuide^ runt eum,tamê domini noftri nomini fubiedta funt omnia : fie amp;nbsp;unus qui omnia fecit amp;nbsp;condidit uocabulo, cum alter non fit quam ipfe qui inundu fecit. Et propter hoc ludæi ufq? nunc hac ipfa aduocationc dæ monas effugant, quando omnia timeant inuocationê eius qui fecit ca. Si itac^ mutis animalibus irrationabiliores uoluerint angelos e{re,inue nient quoniâ oportebat,licet non uidilfent hi eum qui fuper omnia de us eft,uti cognofeerêt potentatu amp;nbsp;dominiu eius. Ridiculum enim ue* re adparebit,fi fe quide qui fuper terra funt cognofeere dicunt,eum qui fuper omnia eft deus,quem nun^ uiderût : ei autem qui eos fecit ôd uni uerfum mundû fecundû eos,non permittât,cum fit in fummis 8^ fuper coclos,cognofeere ea quæ ipfi quum fint in humilibus fciunt: nifi fi fors te fub terra in tartaro efte Bythum fuum dicût, Quapropter amp;nbsp;primosi fe cognouiifc eum quàm hi qui in altitudine habitant angeli, in tantam-amentiam uenientes,uti dementê pronuncient mundi fabricator?: quo rum quidem uere eft mifereri,cum in tanta dementia dicant nec^ matrê agnouiife eum neej^ fernen eius, neep pleroma æonum, neq^ propatos rem, neep quid elfent quæ fabricauit.

Quomodoimtnenfusexciditdeimaginibuseorumfermo. Cap. VI ESfe autem imagines eorum quæ intra pleroma funt,latenter faluas toreoperato fie fieri in honorem eorum qui furfum funt, ignorant teep Demiurgo uniuerfa faluatorem dicunt honoralfe pleroma in con* ) dittone per matrem, fimilitudines amp;nbsp;imagines eorum quæ furfum fu nt emittentem.Sed quoniam quidem impofsibile erat extra pleroma (I ciTe aliquid, in quo imagines dicunt faeftas elfe eorum, qui funt intra pleroma, ab alio quodam præter primum deum fabricari hunc muns dum oftendimus. Si autem fuaue eft undique ettertere eos, amp;nbsp;mendas ces arguerc,dicemus aduerfus eos, quoniam fi in honorem eorum quæ furfum funt, fatfta funt hæc fecundumillorum imagine à faluatore,fem per ea oportet perfeuerare,uti 80 femper fint in honore quæ funt inho« y nbsp;nbsp;nbsp;noî ata.Si aût tranfeunt,quæ utilitas huius breuifsimi têporis honoris,

j, qui aliquando quidem nô fuit,rurfus autem non erit Vanæ igitur glo riæ appetitor magis erit faluator, honorans quæ funt furfum argui« quot;tur à nobis.Quis enim honor eft æternorum eorum quæ femper funt, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caquæ

ea quæ funt tcinporalia,eorum quæ ftant,ea quæ prætereunt,incorî^^ pnbiliuin corruptibiliaÇ’ QiiandoquidêÔCapud homines qui funt poraks nulla gratia efteius honoris qui C€kriterpræterit,fed cius q’^* plurimum quan turn poteft perfeuerat. Quæ autem ftatim ut facfta fun^ extcrminantur, in contumcliam magis corum qui putantur honora^» facta cflciufte dicentur, èc contumdiok tradlari id quod eftæternun^’ corrupta eius amp;nbsp;foluta imagine. Quid autem non ploraflet èc aporiat^ eflet materipibrum nô habuifle faluator per quæ honoraret plenitult;lgt; nem extremæ confuiïonis,non habentis propriam fubftantiâ, per qu** honoret propatorem.O uanæ gloriæ honor,qui ftatim præterit iatfl non apparet ,Erit aliquis æon in quo in totum talis honor fuifle non putabitur, Sf inhonorata erunt tune quæ funt furfum, aut aliam iterun* necefte erit matrem emittere plorantem aporiatam in honorépkroi^ maris. Oindifsimilis fimul autem Sc blafphemæimaginis,ii'nagin‘^*^ mihi dicitis emiflàm à mûdi fabricatore unigeniti, quem Nun uulH^ eftépatris uniuerforum, amp;imaginem hancignorare quidem femetip^ {àm,ignorare autem amp;nbsp;condirionem,ignorare autem nbsp;matrem,amp; ofH

ne quodeunq^ eft ipforum quæ funt, eorum quæab eo faefta ftint, non erubefeitis aduerfus uos ipfos ignorantiam inducentes ufq^ ad ip^ fum Monogenen, Si enim fecundum fimilitudinem eorû quæ funt fum, à faluatore faélafunt hæc, ignoranteeo qui ftcundum fîmilitud*^ nem faélus eft,necefte eft ÔC circa eum amp;nbsp;fteundum eum ad cuius litudinem faélus eft is qui ignorât huiufmodi ignorantiam non extite^ rit fpiritaliter,Non enim pofsibile eft cum fint utric^ fpiritalicer emifs’» neep plafmari,necp compofiti,in quibufdam quidem fimilitudinem fd uaiïè,in quibufdam uero deprauafte imaginé fimilitudinis, quæinho^ fit emilTa, ut fit fecundum fimilitudinem eius, quæ ftirfum eft emifsioî quod fi non eft fimilis,faluatoris erit incufatio,qui difsimilé emifit iina^ ginem,quafi reprobabilis artifex. Necenim dicere poftunt, quafi noii haberetpoteftatem emifsionis faluator,quem omnia eftedicunt.Siigi*' difsimilis eft imago, malus eftartifex, eft culpa faluatoris fecundû eos» Si autem fimilis eft,eadem ignorantiainuenietur circa Nun propatoris ipforû,hoc eft,Monogenen:et ignorabit quidem femetipfum Nus p^ tris, ignorauit autem amp;nbsp;patrem, ignorauit autem amp;nbsp;ca quæ ab eo fadî funt.Si autem cognofeit ille ôé eum qui ad fimilitudinem eius faélus cfl à laluatore, necefte eft cognofeere quæ funt fimilia, amp;nbsp;foluta eftipforüt fecundum fuam regulam maxima blalphemia.Et fine hoc autem, quo* nam modo ea quæ funt creaturæ fie uaria multa amp;nbsp;innumerabilia,to rum æonum qui funtintra pleroma xxx. imagines effe polTunt, quoriï amp;nbsp;nomina quæ funt amp;nbsp;fecundum quod dicunt, in eo qui eft ante hunlt;: hbropofuimusÇ’ Et non tantum uniuerlæ creaturæ ueritatem,fedi^

quidem partis alicuius aut cccleftium,aut fuperterreftnum, au t aquatic Hum poterintadaptarepkromatis ipforuin paruitati. Quoniam cnim pleroma ipforum xxx, æones funt ipfi teftantur, quoniâ autein in una parte ipforum quæ dicHa funt non xxx,fed multa milia fpederû efle ad^« numeral! t,eos oftendere omnis quicuncpconfitebitur.Quomodoigk tureaquætam multafuntconditionis, ÓÓcontrarrjs fubfiftentia, Sc pugnantiainuicem, amp;interficientiaalia,imagines amp;nbsp;limilitudines efle poflunt xxx. æonum pleromati, fl quidê unius naturæ, quemadmodu dicunt ex æquali amp;nbsp;fimili exift:ant,8c nullam habeant differentia. Opor tebat autem fl bæc illorum imagines funt, quemadmodum natura ne* quam homines dicunt quofdâ,ÔÔ natura rurfus bonos,8lt;S æonum ipfo rum oftendere tales differêtias,amp;^ quofdam quidem ex ipfls natura bo* nos dicere emilTos, quofdam aut amp;nbsp;natura malos, utimaginis illorum adinuentio congruens eflet æonibus. Adhuc aut quoniâ in mudo alte* ra quidem funt manfueta,altera uero fera, amp;nbsp;quædam quidem innocen tia, quædam aquatilia, quædam uolatilia, quædâ cceleftia,flmiliter æo* nas oftendere debent tales habere affeeftiones, fl quidem hæc illoru ima gines funt. Et ignis autem æternus, quern præparauit pater diabolo amp;nbsp;angelis eius,cuius eorum qui funt furfum æones imago flt, interpretari debent,amp;: ipfe enim in coditione numeratur.Si aut excogitationis eius qui pafliis eft æonis dicent imagines hæc efle, primum quidem impie agentaduerfusmatremfuam,malorumSC corruptibilium imaginum initiatricem efle earn dicentes.Deinde autem ea quæ funt multa amp;nbsp;difsi n!ilia,amp;l contraria natura, quo iam modo unius amp;nbsp;eiufdem imaginis e* runtÆt fl pleromätis angelos multos efle dicent,amp; horu, ilia quæ funt multa imagines eflc,necflc conftat ratio. Primo enim differentias plero matis angdorum contrarias inuicem debent oftendere,quemadmodu amp;nbsp;fubiacentes imagines cÔtrariæ naturæ inuicem funt. Deinde autem cum lint multi èC innumerabiles circa fadore angeli, quemadmodum omnes confitentur prophetæ, denamilia denum milium afsiftere ci, multa milia milium miniftrare ei, amp;nbsp;fecundu eos pleromatis angeli an* gelos fadoris imagines habebunt,amp; manet conditio integra in imagi* nepleromatis,iam non confequentibus xxx. æonis in multiforme con ditionis uarietatem* Adhuc etiam,fl fecundum flmilitudinem hæc illo* rum fadafunt,illarurfus,ad quorum flmilitudinem erât fada lt;nbsp;Si enim mundi fabricator nonàfemetipfofecithæc, fed quemadmodum nulli* us mometi artifex, Sc quafl primum difeens puer de alienis archetypis tranftulit Bythus ipforum,unde habuit fpcciem eius,quam primu emi fît difpofîtionisÇ confequens eft igitur ilium ab altero quodâ qui fuper cum eft exemplum accepifle, amp;nbsp;ilium rurfus ab altero. Et nihilo minuiS inimmenfum excidetdeimaginibus fermo,quêadmodum amp;nbsp;de his, fl

non fixcrimus fenfum in unum artifice, ut in unum deum, qui à fcmct^ ipfo fecit ca quse fada funt. Aut de hominibus quidem aliquis permit’* tit à femetipfis utile aliquid ad uitâ adinueniflè : ei aut deo qui mudunt confummauit,non permittit à femetipfo fecifle fpeciem eoru quæ funt,ôd adinuentionê ornatæ difpofitionisÇ’Vnde aut amp;nbsp;hæ illorû ima^ gilles,cum fîntillis contrariæ,amp;in nullo pofsinteis cômunicare«Quaî cum fint côtraria,eoru quorû funt contraria eflè quidem pofTunt exiii^ oià, imagines uero nullo modo, quemadmodû aqua igni, ôf rurfus lu^ men tenebris, amp;nbsp;alia tanta ncqua^ erunt inuicem imagines. Sic nec ca quæ funt corruptibilia amp;nbsp;terrena,amp; côpofita,ô(f prçtereuntia,eorû quç fecûdum eos funt fpiritaliû imagines erunt,nifi fi Sc ipfa côpofita, in circufcriptione,86 in figuratione côfiteantur eire,amp; no iam fpiritalia,ô^ cfRifa,amp;: locupletia,8c incoprehenfibilia, Nccelîè eft enim ea in figura' donc elfe circûfcriptione,ut fint imagines ueræ,et abfolutû eft ea iio elfe fpiritalia. Si aût ilia Ipiritalia, amp;nbsp;cfFufa, èc incôprehenfibilia dicunt, quomodo polïunt quæ funt in figura amp;nbsp;circûfcriptione, imagines illo' rum elle quæ funt fine figuratione amp;nbsp;incôprehenfibiliaçSi aût fecundn figurationem,necfecundum formationem,fed fecundum numerum et ordinem emifsionis imagines ea dicent elfe,primo quidê non funt ima gines dicêda hæc èc fimilitudines eorû, qui furfum funt æonum. QpaJ enim nec habitum,nec figuram illorum habent,quemadmodum imagt nés funt ipforum C Poft deinde amp;nbsp;numéros, Si. emifsiones fuperioruin æonum eofdem nbsp;fimiles ad eos qui funt conditionis adaptent, Nun^

autem triginta oftendentes æones, amp;nbsp;tâtam multitudinem eorum qua-funtin conditione,imagines eorumquæ funt triginta dicentes,iufi2 ut inlènfati arguentur à nobis.

Quo no eft uerifîmile ea quæ funt hic umbra plcroman's eorû elfe. Ca, v । ’ SI autem hæc illorû umbram dicent elfe, quemadmodû quidam ipfo rum audentdicere, autfecundum hoe imagines elfe, necefleeritamp;^ corpora iplbs ea quæ funt furlum cofiteri, Ea em quæ furfum funt cot’* pora umbram faciunt, non autem iam fpiritalia, quandoquidem nulH obfcurare polfunt,Si autê Si demus illis,quod quidem eft impofsibilG eorum quæ funt fpiritalia Si lucida umbram elfe, in quam matrem am defcendiflè dicunt : tarnen cum illa fint æterna,amp; ea quæ ex ipfis ficitur umbra fempiterna perfeuerat cum hfs quæ fe adumbrant. Si autem hæc tranfeunt,amp; illa necelfe eft,quorum hæc funt umbræ, traiV fire: illis autem pcrfeuerantibus,perfeuerant Si umbræ ipforum. Si aUt non fecundum id quod obumbretur dicentes earn umbram elfe,fed cundum id quod multo ab illis feparata funt,paterni luminis ipforu fillitatemamp; infirmitatem accufabunt, quafi nonattingatufçpad hæCi fed defiaat adimplere id quod eft uacuû, Si dilfoluere umbram. Si hoc

quàndo nemo fîtimpedimento:in caUginem enim conuertetuvfecun# dum eos,ô^ obcæcabitur paternû lumen eorum,amp; defidet in bis funt uacuitatis locis, cum minime pofsit adimplere omnia. Non igitur iam dicant pleroma effe omnium Bytbum ipforum,qui id quod eft ua cuum umbra, nec^ adimpleui t, nelt;^ illuminauit,ut iterû umbram amp;nbsp;uacuum permittanf.fî quidem adimplet omnia paternumipforum lu^ men.Neq^ igitur extra primûpatrem,id eft,quifuper omnia eft deus, aut pleroma aliquid eflc poteft,in quod entbymefîn pafsi æonis defce^« diiredicunt,utnon definiaturamp; drcûfcriptura ab eoqui eft extra, ôô contineatur ipfum pleroma,uel primus deustnecç uacuum efTe aut um bram capiet cum iam ante fit pater,uti ne deficiat lumen eius amp;nbsp;definia^ turin uacuum.lrrationale eft autem ÔCimpium adinuenirelocû,in quo ceirat,amp; finem habet qui eft fecundu eos propator amp;nbsp;proarche, amp;nbsp;om^ nium pater,amp;L huius pleromatis î nec rurfus in patris finu alterû quen^ dam dicere tantâ fabricafle conditionê fas eft,uel confentiente, uel non confentiente,amp; propter prædiétas cauias.impium eft enim fimiliter ÔC demens dicere tantam conditionê ab angelis aut ab emifsione quadam ignorante uerum deum in hi s quæ funt ipfius fabricafle, necç infra pie roma ipforum,cum fit uniuerfum fpiritale,ea quæ funt terrena amp;nbsp;choi capofsibile fadaeffetfednequidem fecûdumillorum imaginem, cum dicitur pauci amp;nbsp;fimilis formationis amp;nbsp;unum efTe, pofsibile eft, amp;nbsp;quæ niultæ conditionis,amp;2 contraria inuicem fada effe,

FAlfus autem apparuit, amp;nbsp;qui eft de umbra Cenomatis,id eft,uacui ipforû fermo,fecundû omnia Jtacç uacuû oftenfum eft figmentum corum, amp;nbsp;incôftans dodrina, uacui autem amp;nbsp;hi qui attêdunt eis, uere inprofunduperditionis defcêdentes, Quandoquidê eft mundi fabric cator deus,côftat 8ê ipfis qui multis modis côtradicunt ei Ôd cÔfîtentur cum,fabricatorem eum uocantes, amp;nbsp;angelum dicentesîut nô dicamus quoniâ omnes clamât fcripturæ, ÔC dominus hune patrê qui eft in coc^ lis docet,8lt;S nS alium,quemadmodû oftendemus procedête fermone, Oftenfioquoniam eft amp;fubfîftit mundi fabricator deus, non confiât autem qui fuper hune adinuenitur pater. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. IX

NV ne autem fuffîcit id quod eft ab eis qui cotraria nobis dicunt te ftimonia,hominibus adhocdemumfentientibus,ueteribus quii« demôcinprimisàprimoplafti traditionehâcfuadelam euftodietibus, 80 unum deum fabricatorê cccli ÔC terræ hymnizantibus. Reliquis au^^ tem poft eos àprophetis dei huius rei cômemorationem accipiêtibus, cthnicis uero ab ipfa conditionê difcentibus.Ipfa enim conditio often:« dit eum,qui condidit eam,ôê ipfa fadura fuggerit eum qui earn fecit,amp; mundus manifeftat eum qui fe difpofuit.Ecclefîa aût omnis per uniuer

fum orbem hanc accepit ab Apoftolis tradirioncConftantc igitur ho^ deo,quemadmodu dixinius,amp; teftimoniu ab omnibus accipiête,quo^ niam eft ille fine dubio,qui fecundum eos adi nueni tur pater, incoftao^ £gt;C fine tefte eft,Simone mago primo dicente femetipfum effe fuper oiï* nia deum,amp;S mundum ab angelis eius faélum : poft deinde his qui cefterunt ei fecundum quod oftêdimus in primo libro uarijs fententi]® impias inreligiofas aduerfus fabricatorê circuducentibus doftrinas» quorum difcipuli cum fint hi,Só ethnicis peiores effïciunt eos qui afttn tiut eis.Illi enim creaturæ potius creatori feruiêtes,8d his qui no fuiit dq,uerum tarnen primu deitatis locum attribuut fabricator! huius uni^ uerfitatis deo, Hiauthuncquidem labis frudtum dicentes Ô6 animale eum uocantes,óó non cognofcentem earn quæftipereum eft uirtutern» dicentem quoc^, Ego ium, præter me no eft alius deus,mentiri cun’ dicentes,ipfi mentientes, omnem malitiâ copulantes ei, eum qui no eft fuper hunc quod fit fingentes, fecundum fententiam fuam deteguntuf eum quidem qui eft deus blafphemantes,eum autem qui non eft,deui^^ fingentes,in fuamipibrum condemnationem^

Deqiiæftionib, Sdparabolisquomodooporteat ibïuere ea quae quæruntur» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap» x

Et qui dicuntfemetipfos perfedos,amp; uniuerforum habere agnitK^ nem,Ethnicis peiores, amp;nbsp;magis blafphemi fenfu, etiam aduerfun^ fuumfaftorêinueniuntur.per^itac^ irrationale eft, præ term it tente» eum, qui uere eft deus, amp;nbsp;qui ab omnibus habet teftimoniu, quærere ft eft fuper eum is qui non eft, qui à nemine unquam adnunciatus eft' Quoniam enim manifeftum eft,dilt;ftum eftdeeo, èc ipfi teftimoniu hibentQuia aut parabolæ,quæ quærunf èc ipfæ quomodo ditftæ fint» malead eu qui adinuentus eft ab ipfis transfigurantes, alium nuneq«^ ante nunquam quæfitus eft generant,manifeftû eft.Per hoc enim qiioft uelintambiguas exoluere feripturas, ambiguas autem non quafi adal^ terum deum, fed quafi ad difpofitiones dei, alterum deum prædicaue^ runt,qucmadmodumprædiximus de harena refticulas ne(ftentes,0‘! quæftioni minori quæftionem maiorem adgenerantes, Omnis autetfl quæftio non per aliud quod quæritur habebit refolutionem, nec amb guitas per aliam ambiguitatem foluetur, apud eos qui fenfum habeiit» aut ænigmata per ajiud magis ænigma,fed ea quæ funt talia ex manift^ ftis amp;nbsp;confonantibus,amp;!^ Claris accipiunt abfolutiones. Hi aût bis qua^^ rentes exoluere feripturas amp;nbsp;parabolas, alteram maiorem ÖÓ impiatH quæftionemintroducunt, fiquidem fuper mundi ftbricatorem deuiH’ quod alius fit deus, non exoluentes quæftiones,( unde enimÇ’ ) fed nori quæftioni magnam quæftionem adne(ftentes,amp;noduminfolub km inferentes, Vt enim feiant hoc ipfum fcire,quod uti($ xxx* annori* dominus

dominus uenit ad baptifmum ueritatis, hoc no difcentes, ipfum deum fabricatorem qui mißt cum ad falutem hominum, impie contemnunt: ^utputenturpofle enarrareunde fubftantia inateriæ, non credentes quonia deus ex bis quæ no erant,quêadmodû uoluit,ea quç fada funt, ut eflent omnia,fecit fuauoluntate èc uirtute fubftantia uius, fermones uarios eollegerunt,uere oftcndentes fuâ infirmitatê.Quoniam quidem bis qua: funt non credunt, in id quod non eft ceciderunt » Qpod enim dicünt zx lacrymis Acbamotb bumedam prodiftè fubftantiam, â rifu autem Iucidam,à triftitia autem folidam, amp;nbsp;à timoré mobilem, in bis altum fapere,8d inflatum efîè,quô bæc non digna rifîone,ôê uere ridicu laCqui non credunt quidem, quoniaipfam materiam, cum fîtpotens diues in omnibus deus,crcauit, nefcientes quantum poteft fpiritalis diuina fubftantia, credentes aut quoniam mater ipforum, quam fœmi== nam à focmina uocant, à prædi(ftis pafsionibus emifit tantam conditio nis materiâ : exquirentes quidem unde fuppeditauit fabricatori condi^ tionis fubftantia,non quærentes autem unde matri ipforum quam En^ tbymefîn amp;nbsp;impetum æonis errands dicunt,lacbrymas tantas autfudo res,aut triftitias,aut reliqua materiæ emifsio»

Quoniâ fubftantiamaten'ælabi adiungere non confiât, uoIuntateaSt SCuirtutedeiconfiât ÔCfidemhabet. nbsp;nbsp;nbsp;Cap. xi

AT tribuere enim fubftantia eoru quæ fada funt uirtuti amp;nbsp;uolunta ti eius qui eft omniû deus,amp; credibile ÔC acccptabile,8C conftans, SC in boc bene diceretur:QuoniS quæimpofsibilia funt apud homines pofsibilia funt apud deum. Quoniâ homines quidem denihilo no pof:« funt aliquid facere, fed de materia fubiacenti. Deus aût quam homines melior,eo quod materiâ fabricationis fuæ cum ante non efret,ipie adin uenit.Dicereaüt de Enthymefi æonis errands prolatam materiâ,amp;Ion ge quidem æonem ab Enthymefi eius feparatâ, amp;nbsp;huius rurfus pafsio:# nem amp;nbsp;affedionê extra ipfam quidem eius efte materiam,amp;: incredibi:« Ie,8c fatuum, amp;nbsp;impofsibile, inconftans, non credentes quidem, quoniâ hic qui eft fuper omnia deus,in his quæ funt eius uaria amp;nbsp;difsi^« milia uerbo fabricauit,quemadmodum ipfe uoluit,cum fit omniû fabri cator, ut fapiens Architedus amp;nbsp;maximus rex.

CRedentes aût quoniam angeliaut uirtus aliquafeparata adeoamp; ignorans eum, fecit hanc uniuerfitatem. Sic igitur ÔC ueritati non credentes,in mêdacio aût uoluntatis perdiderunt panem uitæ ueræ, in uacuum ÔC in profundum umbræ incidetes, fimiles Aefopi cani, ei qui panem quidem reliquit,in timbra aût eius impetû fecit, ÔC perdidit efcâ. Et ex ipfius aût dominiuerbis facile eft oftêdere côfitentis unupatrem amp;nbsp;fadorem mundi, amp;nbsp;plafmatorê hominis, qui à lege ôC prophetis ans= g J nunciatus

nunüatus fit,amp;alterum nefcientis,amp; hunc efle fuper omnia deum, centis aut per fe earn quæ eft ad pattern adoptio fîliorû,quæ eft ætct^ na uita omniba'uftis attribuentis.Sed quonia amant incufare ca qua? funt ftne calumnia,8d calumnioficÓcutiunt,miiIti'tudi'nê parabolaruS^ quæftionum inferentes nobis, bene hæc arbitrât! fumus primo intet^ rogare eos c contrario de fuis dogmatibus, amp;nbsp;quod non eft uerifimik ipforumoftendere, amp;^temeritatêipforûexcidere, poft deinde dominé fermones inferere,ut nô iînt tantû ad proponendû uacâtes:fed proptef hoc quod non pofsint ad ea quç interrogantur ratione reipondere,dif^ folutam fuam uidentes argumentationc, aut reuertentes ad ueritatem» ôô femetipfos humiliantes, amp;ceflàntes à multifaria fua phantafi'a, pla«* cantes de his quæaduerfus eum blafphemauerunt, faluentur,aut fi pet feuerauerint in ea,quæ præoccupauit animum ipforum uana gloria, af gumentationem fuam immutent.

Quomodo is fermo qui eft de triacontade illorum concidit in utroqjjSÔ fe cundum idquod plus eftjÔCfecundûid quod minus» Ca, Xiii

PR-imo quidê de triacôtade ipforu fie dicamus,uniuerfam eâ utrinc^ conciderc,amp;Sfecundumid quod minus habet, fecûdumid quou plus,propter quod dicunt triginta annoru dominû ad baptifmû ucnif fe. Hæc aut dicentes manifefta erit uniucrfæ argumentationis ipforurrt euerfio:8^ fecundum deminorationc quidem fi'c:primo quidem, quoni am annumerât reliquis æonibus propatorem.Pater enim omniû annu^* merari non debet cum reliqua emifsione,qui nô eftemiffus, cûeaqua; cmiftà eft,ôlt;^ innatus cum ea quæ nata eft, amp;nbsp;quem nemo capit, cum ci quæ ab eo capitur,amp;:^pter hoc incapabilis,qui fi'guratus nô eft cum ci quæ fîgurata eft: fecundum enim id quod melior quàm reliqui non dc^ bet cum eis annumei'ari, 80 hoc cum æone pafsibili ÔC in errore confti^ tuto, qui eft impafsibilis, amp;nbsp;non errans.

Quoniamimpoisibileeftfeparatas efte ab inuicem cas quæ infra plenitiitH nem dicuntur coniugationes, adunitis aûttjs impofsibile eft Sophia finecoH' iugeaflumpfinelabem,autetiâ generaflè aliquid. Cap. xiiii

QVoniam enimàBytho inchoantes triacontada énumérât ufc]^aô Sophian.quâ æonem errante dicunt,oftedimus in eo libro,qui ante hunc librû, amp;nbsp;quæ dicunt nominaipforû pofuimus : hoc aût noU annumerato iam nô funt xxx fecundû eos emifsiones æonû, fed xx virj fi^unt. Poft deinde prima emifsionê Ennoiam,quâ Sigen uoeantes» ex qua rurfum 80 Alethian emiffos dicunt in utriufcp exorbitêt.Impo^^ fibile eft enim enncean alicuius aut filentiû feparatim intelligi, ôô extfï eum emiffum propriam habere figurationê. Si aût non dicent emiifa*” efleillam extra,fed adunatâ propatori, ut quid cû reliquis æonibus numerant eâ his qui nô funt adunati,' ôô propter hoc ignorât magnitij^ dinê eius.Si aût ôè unita eft, confîderemus amp;nbsp;hoc. necefsitas eft omni® adunitî

a dunita coniugatione Sc inleparabili amp;nbsp;una exiftente, indifctcta 5^ uni tarn earn quæ ex ea eft emifsioiiê fieri, ut no difsiinilis fit ab eo qui emi^s fît.hoc aût fe fie habente unum idem fiet,quemadmodum Bythus Sige, fie 8C Nus amp;nbsp;Alethia Temper adhærentes inuicê,ô«: quod no poft fit alterû fine altero intelligi, quemadmodû necp aqua fine humeclatio^ ne, neep ignis fine calore, neq^ lapis fine duritia I unita funt enim inuicê bæc, alterû ab altero feparari nÔ poteft, fed Temper coexiftere ei. Sic ÔÔ Bythû cûEnnœaadunitu eiîè oportet,amp;Nun cû Alethia, eodê modo, rurTus nbsp;Logos amp;nbsp;Zoe ab unitis emiTsi unitos efle,86 unu efle debent,

Secûdû hæc aût homo 8d ecclefia,amp; uniuerTa reliquorû æonu côiuga tionis emiTsio,unita efte debet,et Temper coexiftere alterû ab altero.Tœ minam enim æonum pariter efle oportet eu maTculo fecundû eos, cum fit uelut affedlio eius:SC hæc cum ita Te habeant,8c cum hæc dicantur ab ipfis impudorate audentdocere iuniorê duodecadis æonê, que 8^ So# phian appenant,finepermixtione cÔiugis quem T eletû uocant paflam ciTepaTsionê, Bc Teparatim fine eo frudum generaftè, quem amp;nbsp;foeminâ à fccmina nominant,in tantû dementiç progreTsi,itu ut manifeftiTsime duas cÔtrarias de eodem Tententias cenTeant. Si enim Bythus adunitus eft cû Sige,Nus cû Alethia, Logos cû Zoe,ôô reliqui deinceps, que# admodum poterat Sophia fine cÔiugis perplexione pati aliquid,uel ge nerare'l' Si aût hæc fine ullopafla eft, necefte eft amp;nbsp;reliquas coniugatio# nés abceTsionê amp;nbsp;Teparationem à Temetipfis accipere: quod eft impoTsi bile,fi'cut prçdiximus. ImpoTsibile eft ergo amp;nbsp;Sophian pafTam efle fine T eleto,Ôô Toluta eft ipTorum rurTus omnis argumentation

Quoniâ in eodem pleromate non poterat uerbû SC filentiû efle. Ca» XV De paTsione enim quam fine complexione cpniugis paflam earn di# cunt,iterumderelinquâ,uniuerTam uelut trageediæ cÔpofitionem aflînxerunt : Si aût impudorate ÔC reliquas côiugationes difiundas ab inuicem dixerint efle Teparatas propter nouiTsimam coniugatione, uti non Toluatur illorû uaniloquiû,pnmo quidem impoTsibili infiftunt rei, Qiiemadinodû enimTeparabunt propatorem ab ennœa eius,autNun ab Alethia, aut Logon à Zoe, ÔC reliquos fimiliter: quemadmodum au tem ÔC ipfi ad unitatem recurrere dicût,amp; omnes unum efle, fiquidê hæ quæ Tunt intra pleroma coniugationes unitatem non euftodiunt, Ted diftantes Tunt ab inuicem, in tantû uti ÔC patiantur ÔC generent fine alte rius complexu,quemadmodû gallina fine caponibus. P oft demû fie foluetur illorû rurTum prima Archeogonos Ogdoasierunt enim Tpe cialiter in eodem pleromate Bythus ÔC Sige, Nus èC Alethia,Logos ÔC Zoe, Anthropos 8c ecclefia. ImpoTsibile eft aût Logo præTente Sigen eflre,autiterû Sige præTente Logon oftendi. Hæc enim conTumptibilia funt inuicem, quemadmodum lumê ôC tenebræ in eodem nequaquani g 4 erunt

cruntjfed fiquidê lumen fît,non funt tenebræ,ubi aïït tenebræ funt, ent lumen,ueniente eni'm lumi'ne folutæ funt tenebræ. Sic ubi eft Si'g^’ no erit Logos,Slt;f ubi Logos,no utiqj eft Sige, Si aut Endiatheton gon dixerint,Endiathetos erit Sc Sige,8ó nibilominus fbluet ab EndM^ theto Logo, Quoniam aut no eft Endiathetos, ipfa hæc ordinatio rum emifsionis fîgnificat, lam igitur non dicant prima principal^gt;^ Ogdoade ex Logo Sige c0ftare,fed aut Sigen aut Logon refutêt,^ foluta eft illoru Ogdoas, Si enim unitas coniugationes dixerint, {blutî eft eoru uniueriaargumentatio,Quô enim unitis eis Sophia fîne conH’ ge Labern generauit Si aut fîcut in emifsione unüquencp ex æonibus propriâ fubftantiam habere dicent,queadmodum in eodem oftedi teft Sigeamp;LogosÆt hæc quidem ftcundum diminutione,fecunduni aut id quod plus eft, rurfus foluitur triacotas ipforu fîc, Emilfum enirt’ à Monogene dicunt,fi'cut reliquos æonas, Horon,que plurimis no^ minibus uocant, fîcut prædiximus in eo qui ante hunc eft liber. Hunlt;: aut Horon quidtâ quidem à Monogene emiftum dicunt, alij uero ab ip ft) propatore in fîmilitudineftia: adhuc etiä emifsionedicunt faftartiJ Monogene Chrifto amp;nbsp;fpiritu fànélo, amp;nbsp;hos no annumerant ad num^^ rum pleromatis,fed necp fàluatorê,quê etiam totum effe dicunt. Hoc nim manifeftu eft 80 cæco,quoniâ non folum triginta emifsiones feciin dum illos emiflæ funt,ftd quatuor cum iftis xxx.Ipfum enim propaw^ rem annumerant in pleroma, 8^ eos qui ex fuccefsione ab inuicê emißl funt, quod ifti non annumerabuntur illis in eodem pleromate exiftdV tes, qui adepti funteadem emifsionem, Quam enim dicerep oifunt iuftam caufam, ob quam non annumerant cum reliquis æonibus,net? Chriftumquem uolentepatrea Monogene dicunt efte emiftum, ne«? fpiritum fanftum, neep Horon, quern amp;nbsp;fotera dicunt, fed nee^ipfuifl ftluatorem qui uenit ad auxilium amp;nbsp;formatione matris ipforummtruifl quafî fint ifti infimiores illorum, amp;nbsp;ideo indignos effe æonum appelh^ tione amp;nbsp;numero, aut quafî meliores fînt amp;nbsp;difterentesCquot; Sed infimi qui^ dem quomodo fient, qui etiam in fixionem emendatione reliquorU emifsi funt:meliores aut rurfus prima amp;nbsp;principali tetrade elfe no poP funt,à qua amp;nbsp;emifsi funt,amp; ilia enim annumeratur in prædiéèum nuin^ rum. Oportuerat autem iftos annumerari in pleromate æonum, auf ÔC illoru æonum honore huiufmodi appellatiôis auferri. Cum ergo fo^ luta illorum triacontas fîcut oftendimus,amp; fecundum id quod minus eft, amp;nbsp;fecundum id quod plus eft, in tali enim numero ipfîus fuerit, aut minus reprobabilefaciet numerû,quanto magis tgnta, Inftabilis igituf eaquædeOgdoadeipibrum, amp;nbsp;de duodecade fabula, Inftabilis autö^ uniuerfà illorum régula, ipfo firmamento ipforum difsipato, amp;nbsp;in By^ thum,hoc eft,in id quod non eft,difloluto,Quærant igitur iam amodo alias

alias caufas oftendere,quare xxx« aiinorum dominus ad baptifinum ue nerii,8ó duodecadis Apoftolorum, amp;eius quæ eft fanguinis profluui^ um pafla, amp;nbsp;reliquorum qusccunc^ uane laborantes delirant»

Quo nullius momêtiofténdit primus ordoemiffiom'sipforu. Ca. xvr BT ipfum quidem primum ordinem emifsionis ipforûreprobabilê efte ficoftendimus» emiflum em dicSt de Bytho ÔÔ huius Bnnoiai Nun 80 Alethian, quod quidem contrarium oftenditur, Nus enim eft ipfum quod eft principale 8c fummum, 80 uelut principiu fons uni^ uerfis » Ennoia aut quæ ab hoc eft, qualis libet amp;nbsp;de quo libet faCta mo^s tio.Non capit igitur ex Bytho Só Ennoia emiiTum efte Nuntuerifimili^ us enim erat dicere eos, de propatore amp;nbsp;de hoc Nu emiftam efte filiani Ennoian.No enim Ennoia mater eft Noos, ficut dicunt, amp;nbsp;Nus pater fit Ennoi æ.Quêadmodu aut ÔC emiflus eft Nus à propatore,qui princi palem,Sc primum eius quæ eft intus abfconditæamp; inuifibilis affeftio nis locum c5tinet,aquafenfus generatur Ennoia, amp;Enthymefis,0lt;S alia quæ no aliafunt præter Nun,fed illius ipfius,quêadmodûprædixi mus de aliquo incogitatc difpofitæ qualislibet motionis fecundu pcrfe uerationem amp;nbsp;augmentum nonfecundum immutationem uocabula accipientis,amp;in cognitione conterminatæ,^ in uerbum coemiflTæ fen fum à mente intus Slt; codente, èc adminiftrâte, gubernante libere, ex fua poteftate,quemadmodum SC uult,quæ prædifta funt. prima em motio eius de aliquo Ennoia appellatur, perfeueräs au tem amp;nbsp;au (fta, uniuerfam apprehendens animam Enthymefis uocatur, Hæc au te Eiv thymefis multum temporis faciens in eodem,amp; uelut probata nomina tur; hæc autem fenfatio in multum dilatata confîlium fafta eft, augmê^ turn autem amp;nbsp;motus in multum dilatatus cÔfilrj, cogitationis examina tto quæ etiam in mente perfeuerâs uerbum reftifsime appcllabitur, ex quo cmifsibiîis emittitur uerbum» Vnum autem amp;nbsp;idem eft omnia quç pvædifta funt, à Noep initium accipientia amp;nbsp;fecum augmentû aflfumen tiaappellationis. Quemadmodum amp;nbsp;corpus hominis aliquando qui^ dem noLiellum, aliquando quidê uirile, aliquando autem fenile, fecun^ dum augmentum amp;nbsp;perfeuerantiam accepit appellationes,fed non fe^ cundûfubftantiæ demutationê, necfecundû corporis amifsione, ficôC illa.De quo enim quis contêplatur, de eo cogitât ,amp; de quo cogitât, de hoc fapit,de hoc amp;nbsp;côfiliatur,amp;'quod côfiliat, hoc amp;nbsp;animo traólat, 6c quod animo tra(ftat,hoc amp;nbsp;loquitur» Hæc aùt omnia quêadmodum diximus, Nus gubernat, cum fit ipfe inuifibilis, èC à femetipfo, per ea quæ prædida funt,ficut per radium emittens uerbum, fed non ipfe ab alio emittitur » Et hæc quidem in hominibus capit dici côpofiti natura, . amp;nbsp;ex corpore, anima fubfiftentis : qui autê dicût ex deo emiflam effe

arguciidi funt improprie emifsionibus ufi, poft deinde hominum afi^ lt;ftiones,8(S pafsiones,amp; intentiones mentis defcribêtes.Deinde auteifl ignorantes quidêea quæ obueniunt hominibus ad loquendû eis appl* tant,omnium patrê,quem etiam ignotu omnibus dicunt,negates qui^ dem ipfum mundum feciflè,ut ne quidem puGlIus putetur,hominûai* tem affèdiones amp;nbsp;pafsiones donantes.Si aut fcripturas cognouiftènf» amp;nbsp;à ueritate dodi effent,fcirent utic^,quonia non fit deus quemadmo dum homines,amp; non fic cogitationes eius,quomodo cogitationes ho rainum,MuItumenimdiftatomniüpaterab bis quæ proueniunt ho^ minibus affètftionibus Slt;^pafsionibus,amp;fimplex, ÔC non compofitus, Só fimilimembrius,amp; totus ipfè fibimetipfi fimilis,óó çqualis eft totusi CU fitfenfus totus fpiritus,amp; totus fenfu habilitas, amp;nbsp;totus Ennccai amp;nbsp;totus ratio,amp; totus auditus,amp; totus oculus, amp;nbsp;totus lumê, totus fons omnium bonorum,quemadmodum adeft religiofis acpqs dicet^ de deo.Eft autê amp;nbsp;fuper hæc,amp; propter hæc inenarrabilis.ienfus en«u capax omniu bene Sgt;C ïcÜc dicetur,icdnon fimilis hominü fenfiiitS^ iu men redifsime dicetur,fed nihil fimile ei,quod eft fecundum nos lurni^ ni.Si autê eft in reliquis hominibus,nulli fimilis erit omnium pater ho minumpufiilitatitamp;dicitur quidem fecundü hæc propter dilcdionc, fen titurautem fuper hæc fecundum magnitudinê. Si igitur Sóin homi nibus ipfè quidem fenfus no emittitur,necpfeparaturamnois qui emit tit reliqua,ammonitiones autê cius amp;nbsp;effcÂus perueniût ad manifeftu» multo magis dei,qui totus fenfus eft,ipfe à femetipfo nequaquam fep* rabitur,neqï quafi' ab alio aliud emittitun

Quoniâ fenfus no potuilîèt em{tti,quia ipfe emittebat reliqua» Cap. x VI’ SIenimfenfumemifitipfequiemifît fenfumfecundumcos compoß tus ôê corporalis inteUigitur,ut fit feparatim quidê qui emifit deusi fèparatim autê qui emilTus eft fenfus.Si autê de fenfu fenfum dicant miirum,præcidunt fenfum dei amp;nbsp;partiûtur.Quo autem SC unde einif^ fus eftc’quod enim ab aliquo emittitur,in aliquod fubiedum emittitut^ Quid aût fubiacebat fenfus dei,in quo emiffum dicunt eumC’quâtus autem nbsp;erat locus ut fufeiperet ôê caperet dei fenfumCSi autem quefli

admodu à foie radiu dicût,ficut fubiacet aer hic fufeeptor, amp;nbsp;antiquio^ crit ipfèradius,amp;Sillic oftendant fubiacês aliquid in quo emiffus eft fènfus dei,capabile eius amp;nbsp;antiquiustpoft oportebit quemadmodû fo^ ïem minorem eflè quê omnia uidemus longea femetipfo emittenteta^ dios, fic SCpropatoremdicere extra longe ôôâ femetipfo cmififîè radè iim«quidnam autem extra aut loge fentiri à deo poteft in quod radiui^ cmifitÇ’fî autem non emiffum extra patrê ilium dicent,fed in ipfo patt^» primo quidem fuperfluum erit etiâ dicere emiffum effè eum.Quemaft^ modum enim eft eius quod emittitur extra emittentem manifeftat»^ poft

poft deinde hæc emifsio,amp;is qui ab co Logos eritinträpatrem, fiiniH== ter aut ôô reb'quæ Logi emifsiones. lam igitur non ignorabunt patrern cum iiitra eum fint, nec fecûdum defcenfionem emifsionû qui s cogno^ fcet euni,undicp omnes pâtre æqualiter circundati : fed amp;nbsp;impafsibiles omnes fimiliter perfeuerabunt,cû fint in paternis uifccribus,amp; demino ratione nemo ipforû erit.Non enim eft deminoratio pater, nifi forte ue, lutin circulo magno minor côtinetur circulus, amp;nbsp;intra hûc rurfus alter minortautuclut fpliærac fimilitudinê, aut tetragoni pattern dicât, intra feundiç^ continerefphçræ fimilitudinê uelquadratâ reliquam æonum emifsionem,unoquocp illorum circundato, ab eo qui eft fuper eum ma ior, amp;nbsp;circundante eum qui poft fe eft minorem, 8^ propter hoc mino^ rem ÔC ultimum omnium in medio conftitutu,8lt;^ multum à pâtre fepa^ ratum, ignoraffe propatorem. Si aût hæc dixerint, in figura amp;nbsp;circum«s fcriptione concludent Bythum ipforum amp;nbsp;circundantem 8c circuns« datum:cogent enim amp;nbsp;extra ilium côfiteri elfe aliquid, quod circundet eum.Etnihilominus inimmêfum, dehis quicôtinent ôccontinêturin cidit fermo,amp; corpora inclufa elfe, amp;nbsp;omnes manifefte apparebunttad hue etiam aut uacuum efl'e eum confitebuntur, aut omne quod eft intra cum omnes fimiliter participabunt de pâtre.

Quid eft emifsio, ÔC quoniam hæ qua: ab rjs dicuntur emiifioncs bomtnibus congruunt magis quàm deo. Cap, X v 111 QVemadmodûin aqua circulos fi quis faciat, uel rotundas,uel qua«« dratas figuras,omnia hæc fimiliter participabunt de aqua.Quem^ admodumamp;quæ in aere fabricabuntur necelîe eft participare de aere, amp;nbsp;quæinlumine, delumine. Sic 8c qui funt intra eum omnes fimiliter participabunt de pâtre, ignorantia apud eos locû non habente, ubi nim participatio patris adimplentisCfî aût adimpleuit illic amp;nbsp;ignorâtia nonerit, foluetur igituripforum deminorationis opera, ôdmateriæe^ mifsio,amp; reliquamundi fabricatio, quæ ex pafsione ôôignorantiauo^ lunt fubftantiam habuilfe.fi autem uacuum ilium confitebuntur, in ma ximam incidentes blafphemiam,denegabuntid quod eft fpiritale eius. Qiiemadmodum enim eft fpiritalis is,qui ne quidem ea quæ intra eum funt adimplere poteft ç” Hæc aût quæ didla funt de fenfu emifsiôis,fimi liter 8caduerfus eos,qàBafilidefunt, aptatafunt, amp;nbsp;aduerfus reliquos gnofticos, à quibus hi initia emifsionû accipientes, c5iunlt;fti funt in pri mo. Sed qtn quidê reprobabilis amp;nbsp;impofsibilis prima Noos,id eft, fen fus ipforû emifsio eft,manifefteoftêdimus. Videamus aût amp;nbsp;de reliqs. ab hoc emLogô amp;nbsp;Zoen fabricatores huius pleromatis dicût emiflbs, amp;nbsp;Logi, id eft, uerbi quidê emifsionê ab hominû affedione acdpiêtcs, SCaddiuinantes aduerfus deumquafi aliquid magnum adinuenientes in eo quod dicunt à Nu elfeemilTum Logon, quod quidem omnes ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uidelicet

uidelicet fciunt,quoniam in hominibus quidem confequenter dicatu^'» in zo autê qui fit fuper omnes deus, totus Nus amp;nbsp;totus Logos cum fit» quemadmodum prædiximus, nee aliud antiquius neepofterius, aut aliud anterius habentein fe,fed toto æquali ôd fimili,8^ uno perfeuetafl te,iam non talis huius ordinationis fequetur emiffio : quemadmodun’ qui dicit eum totum uifionem, S»C totum auditum, quoautem uidetift ipfo audit,amp; in quo audit,in ipfo amp;nbsp;uidet,n5 peccat:fic qui ait,to^ tum ilium fenfum,amp; totu uerbum, in quo fenfus eft, in hoe ÔC uerbun* efle,óó uerbum efiTe eius hune Nun,minus quidem adhuc de patre nium fentiet:deeentioraautem magis hi, qui lationem prolatiui minum uerbi transferunt in dei amp;nbsp;æternum uerbum, amp;nbsp;prolationis in’ tium donates amp;nbsp;genefim,quemadmodum fuum uerbum : Ód in qu^ diftabit dei uerbum,imó magis ipfe deus,eum fit uerbu, auerbo hoiru^ num, fi eandem habuerit ordinationem amp;nbsp;emifsione generationisCPtt cauerunt autem Sc eirea Zoen, dieentes earn fexto loeo emifsam,quani oportebat omnibus præparare,quoniam deus uita eft, amp;nbsp;ineorruptdî ÔC ueritas:amp;2 non feeundum defeenfionem, quæ ftint alia aeeeperunt emifsiones,fed earum uirtutu quæ iemper funt eum deo appellationts funt, quemadmodum pofsibile eft 06 dignum hominibus audire amp;nbsp;di“* cere de deo,Appellatione enim dei eo obaudient fenfus, amp;nbsp;uerbum, uita,Sc ineorruptela, 8c ueritas, fapientia, èc bonitas, 8c omnia tahaî ne(^ fenfum uita antiquiorem aliquis poteft dieere, ipfe enim fenfus uita eft,necuitam pofteriorem à fenfu, uti non fiat aliquâdo fine uitais, qui eft omnium fenfus, id eft deus. Si autem dixerint in patre quidê fu^ iiïe uitam,fexto autê loco prolatam, ut uiuat uerbum, multo ante eufii quidem oportebat quarto loco emitti,ut uiuat Bythus ipforu : cum ptu patore ipforum adnumerare quidem Sigen,Sc hanc coniugem ei donS rc,non connumerare autem Zoen, quomodo non fuper omnê eft infi^ pientiamCDe ea autem quæ eft ex his fecunda emifsione hominis ÔC clefiæ ipfi patres eorum falfo cognominati gnoftici,impugnant aducP fus inuicem fua propria indicantes, SC malos fures femetipfos conuin' centes,aptabiles effe magis emifsiones dieentes uti uerifimile ex honii** ne uerbum,fed non ex uerbo hominem emifrum,ÔC efïè hominc uerbo anteriorê,ÔC hune effe qui eft fuper omnia deus.Et ufi^ hoc quidc,qut^ admodum prædiximus omnes hominum aftèêh'ones ÔC monitionts mentis SCgenerationis uerborum confjeientes uerifimiliter, non rifimiliter mentiti funt aduerfus deu. Ea enim quæ accidût hominibus» Sc quæcunq^ patientes ipfi recognofeunt, ad diuinam rationem addu^ centes,apta dicere uidentur apud eos qui ignorant deum,ÔC per huma^ nas has pafsiones tranfducentes eorum pafsiones, fenfum,genefimS^ probolen quinto loco uerbo dei enarrâtes mirabilia myfteria ÔC inenat^ rabilia

rabilîa ST alta à nullo alio cogitata dicunt fe dôcere,dc quibus amp;nbsp;di'xent domi'nus,quæritc SC inuenietîs,ut quærant fdncet,qui de Bytho Si* ge 5^ Nu amp;nbsp;Alethia proceflerut,fi fuiit ex eis rurfus amp;nbsp;Logos amp;nbsp;Zoe, dehinc ex Logo èc Zoe,anthropos ÔC eecleiïa*

■' tionerefpondcruntamp;grariuSjôCquôabipfisquacfuntàValentino initiafumpferuntjCiustjfuntfecundSeosreguiae» Ca, xix

MVito uerifîmilius gratins de uniuerforum genefi dixit unus de ueteribus coinicis Antiphanes in Theogonia » Ille enim de noÄe Antiphdnù èc filêtio Chaos emiflum dicit, dehinc de Chao nodle cupidincm,amp; hoc îumê, dehinc reliquarrt fecûdum eum primam genefim. Poft quod rurfus fecundain deorum generationê induxit mûdi fabricationem, , dehinc de fecundis drjs narrat hominum plafmationcm:undeipfî aflu* mentes fibi fabulam, quafi naturali difputatione cômenti funt, folum* modo deinutantes eorum nomina, idipfum autem uniuerforum gene* rationis initium amp;nbsp;emifsionem oftendentes, pro nodle ÔC filentio By* thtun Sigem nominantes, pro Chao autê Nun, amp;nbsp;pro cupidinc per quem ait Comicus reliqua omnia difpofita, hi uerbu attraxerut, 8^ pro pkimis ac maximis dijs æonas formauerunt, SC pro fecundis dijs cam quæ eft extra pleromatis ipforum enarrant difpofitionem, fecundam ogdoademuocantes earn,ex qua mundi fabricatione,amp; plaftnationem hominum hmiliter atc^ illi annuciant, inenarrabilia incognita myftc ria fölos ic dicêtes feire, quæ ubieß in theatris ab hypocritis fplendidii* fimis uocibus comoedifantur, träsferentes in fuum argumentum imd uero his de argumentis docentes,tantum immutantes nomina: amp;nbsp;non folüm quæ apud comicos poGta funt arguütur, quafi propria proferen tes,fed etiam quæ apud omnes qui deum ignorant,8c qui dicuntur phi lofophijfunt dicla,hæc côgregant, amp;nbsp;quafi centonem ex multis amp;nbsp;pef* fimis panniculis confartientesTfuperficiem fubtili eloquio fibi ipfi præ parauerunt,nouam quidem introducentes dodrinam,proptereaquod nunc noua arte fubftituta fit, uetere aut amp;nbsp;inutilcm, quoniä quidem de Ueteribus dogmatibus ignorantia irreligiofitate olentibus hæc ea* demfubfecutifunt,Thalesquidem Milefiusuniuerforu generationê Scinitium id aquam dixifle.Idem autê eft dicere aquam amp;nbsp;Bythum.Ho Hornow mcrus autem poeta Oceanum deorû genefim,matrê Thetin dogma tizauit,quæ quidem hi in Bythum Sc Sigen tranftulerunt. Anaximan* der aût hoc quod immêfum eft omniu initiu fubiecit feminaliter habes in femetipfo omniu genefim, in quo immenfos mundos coftarc ait, SC hocautin Bythum ÔC in æonas ipforu transfigurauerunt, Anaxagoras AMxdgorM aût qui Sd Athens cognominatus eft,dogmatizauitfalt;ftaanimalia,deci dendbus e ccelo in terra feminibus,quod ÔC hi ipfi in matris fue trâftuÿ f., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h leruni

lerunt femi'na, efTe hoe fernen feipfos ftatim cofitentes apud eos fenftim habentSó i'pfos eflequæ funt Anaxagoræ irrehgiofi femin^' Democritut Vmbram aSt uacuum i'pforü à Democn'to Epicuro fumentes E^icurin metipfis aptauerunt, cum ilH prirnu multum fermonem fecerint de cuo atomis,quor5 alterum quidem quid efle uocauerut,alterum ro hoe quod no eft appellauerunt: èC queadrnodü èc hi efïè quidem quæ funt intra pleroma uocant, quemadmodum illi Atomos,non elf^ autem hæc quæ funt extra pleroma, quêadmodum illi uacuum : femet' ipfos ergo in hoe mundo cum fint extra pleroma in locum qui non deputauerSt. Quod aut dicût imagines eflè hæc eorû quæ funt, rurfus manifeftifsimc Üemocriti ÔC Platonis fententiam cdifTerunuDemocri tusenitn primus ait multas Sóuariasab uniuerfitate figuras expreffa® ° defeendiflè in hune mundum. Plato uero rurfus materiâ dicit amp;nbsp;exeifl' plum amp;nbsp;deû,quos ifti fequentcs,figuras illius amp;nbsp;exemplû imagines co^ rum quæ funt furfum uocauerunt, per demutatione nominis femetip^ fbs inuentores 80 facflores huius mûdi imaginariæ fiélionis gloriantes» Hoc aût quod ex fubieda materia dicunt fabricatorê fecifîè mundû, SmpeJodcf Anaxagoras,amp; Empedocles,amp;l Plato primi ante hos dixerunt, utuid^ licetdatur intelligiôô ipfimatre fuainfpirati, Quodaûtex necefsitat^ unumquodepin illafeceditex quibus S^faAumeffe dicût, amp;nbsp;huius cefsitatis feruû efle dcum,ita ut non poiîit mortali immortalitatêadde^ re,uel corruptibili incorruptelam donare,fed fecedere unumquemcp fîmilem naturæ fuæ fubftantiâ, amp;nbsp;hi qui ex porticu Stoici appellantuG amp;nbsp;uniuerfi quotquot deum ignorant Poetæ amp;nbsp;côfcriptores affirmant' qui candem habentes infidelitatê, fpiritalibus quidem fuamregionent attribuerunt,eam quæ eft intra pleroma,animalibus autê Choicum : præterhæc nihilpoflèdeum,fedunumquencß prædidorûad eaquaJ funt eiufdem fubftantiç fecedere affirmant. Quod aût faluatorem exO'* mnibus fadum eflè æonibus dicant,omnibus in eum deponêtibus lut florcm fuum, nô extra Hefiodi Pandoram nouum aliquid afferunt* Quæ enim ille ait de ilia,hæc hi de faluatore infinuant, Pandoram intn’ ducêtes cum,quafi unus quifep æonum quod haberet optimum, dona^ uerit et Ipfam autem edulium nbsp;nbsp;reliquarum operationum indifferent

tem fententiam, quod purent à nemine in totum poflè coinquinart propter generofitatê, licet quodq^ manducent uel operentur,à Cynids poflèderunt cum fint cum eis eiufdem tefèamenti. Et minutiloquiuni autem amp;nbsp;fublimitatem circa quæftiones, cum fit Ariftotelicum, inferrt fîdeiconantur. Quod autem uelintin numéros transferre uniuerfuiH hoeà Pythagoricis acceperunt. Primum enim hi initium omnium nU* meros fubftituerût,amp; initiû ipforû parem,Sf imparem, ex quibus ö quæ fènfibilia amp;nbsp;infenfata funt fubiecerût « Et altera quidem fubffi'tuüQ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nis initia

nis initia eiTe,altera autê fenlationis amp;nbsp;fubftantiæ,ex quibus prima om nia pcrfeóla dicunt,quemadiTiodu ftatuam de çramêto èc de formation ne. Hoc autê fj his qui funt extra pleroma aptauerunt, fenfationis au* tem initia dixcrunt,in quem fenfus intelligens eft eius, quod primu af* fumptum eft,quærit quoadufc^ defatigata ad unum èc indiuifibile con currat:amp; elfe omniû initium,amp; fubftantiâ uniuerfç generationis Hen, id eft,unû,ex hoc autem Dyadem ÔC tetradem amp;nbsp;pentadem 8d reliquo* rummultifariamgenerationê»Hæchi ad uerbumdeplenitudinefuo* rum ScBythodicunt, unde etiâô^eas quæ funt de uno coniugationes adnituntur introducere, quæ Marcus uelut fua iaclans,uelutnouius aliquid uifus eft præter reliquos adinuenifle, Pythagoræ quaternatio* nem,uelut genefim patre omnium enarras » Dicemus autê aduerfus cos utrum ne hi omnes prædicfti,cû quibus eadem dicentes arguimini, cognouerunt ueritatê,aut non cognouerunt‘»Et ft quidê cognouerunt, fuperflua eft Saluatoris in hunc mundu defcenfio,ut quid enim defcen debatCnunquid ut earn quæ cognofcebatur ueritas in agnitionê addu* ceret his,qui cognofcunt earn in omnibus hominibus » Si autê non co# gnouerunt, quemadmodu eadem cum his qui ueritatem non cogno# fcebant dicentes,folos uofmetipfos earn quæ eft fuper omnia cognitio habere gloriamini,qua etiam qui ignorant deum habetC fecudum anti* phrafin ergo ueritatis ignorâtiam agnitionê uocant, amp;nbsp;bene Paulus ait uocunouitates falfæ agnitionis, Vere enim falfa agnitio ipforu inuen* taeft.Si autem impudenter agentes (uper hæc dieet, homines quidem non cognouifte ueritatê,matrem autem ipforu fernen paternale per ta* Ies homines,quemadmodu 80 per prophetas enunciafte myftcria ueri* tatis,ignorâte Demiurgo,Primo quidê non talia enarrât,quæ funt prç dida,ut no ôê à quolibet intelligâtur. Etenim ipfi homines fciebat quæ dicebant,amp; difeipuli ipforum, amp;nbsp;horu fucceflbres. Poft deinde uel ma ter uel fernen fie cognofeebât Sgt;C enarrabant ea,quæ erant ueritatis, ueri tas autpater»Saluator ergo fecudum eos erit mentitus dicês,Nemo co gnouit patrê nifi filius.Si enim cognitus eft uel à matre, uel à femine e* ius,folutu eft illud,quod nemo cognouit patrem nifi filius,nifi fi fernen ipforû,uel matrê neminem elfe dicunt»amp; ufc^ hoc quidê per humanas afFe(ftiones,amp; per id quod fimilia dicat multis ignorantibus deum ueri fimiliter uifi funt abftrahere quofdâ,attrahêtes per ea quæ alTueti funt, in eum qui eft de omnibus fermonê uerbi dei,genefim exponêtes 8d ue ritatis ÔCuitæ,adhuc etiâ fenfus amp;nbsp;dei emifsiones obftetricantes. Quæ autê ex his non uerifimiliter amp;nbsp;fine oftenfione omnia ex omnibus men titi funt» Quemadmodum quiafluetas efcasamp;utilliciantpræmittut, uti capiant aliquod animal, fenfim blandientes eis per aflueta pabula, quoufc^accipiantjfumentes autem cacaptiua,alligât amarifsime amp;nbsp;du h Î, cunt

cunt per uim abftrahentes quocuntç ipfi uolucrint.Sic aûr amp;nbsp;hi paub'* ti'm manfueddifuadentes per pithanologiam aflumere præditîlà einif^ fioncm, inferunt nccp congruenda neep opinatas reliquoruin emifsio num fpedes,ex Logo quidem èc Zoe dicentes æonas emiHbs, de AiV thropoaût 80 ecclefiaduodecim,amp; horum necoftenfionê, nec teibmo^ tua,nee uerifimilitudinem, necin totum aliquid taliurn habctes, fruftrJ aûtôc prout euenitcrediuolunt, ex LogoScZoe æonis exiftendbus eminum eflè Bythum èc mixi'n, innafcibiJem Sc unidonem,naturalcnt amp;nbsp;delecflainentum,immobilem ÔC contemperamêtum, èc monogencH

Macadam. De anthropo autem amp;r ecclefia fimiliteræonis exidenti^ bus emiflum elle paracletum Sc piftin, patricon amp;nbsp;elpida, metncon agapcn,ænon èC fynefin,Ecclefiafticum Si. Macarioteta,TeIeton ÔC So phiam.Huius autem Sophiæpafsionem errorem, quemadmodU pedclitata eftperire propter inquilidonêpatris,quêadmodumdicunr, èc extra pleroma operofitatem, ÔC ex qua labe mûdi fabncatorem emiP fum docent, in eo qui eftante hune liber, fentendas hæreticorum enar^^ ratas,cum omnidiligentia expofuimus,Chriftum autem quem poffc genitumhis omnibus eminùmedè dicunt, amp;nbsp;Soteraautex hisquürt labe faéd funt æonibus habuide iubftandam. NecefTarie autem nunC nominum iftorum meminimus,ut ex iftis fît manifedum abfurdum co rum mcndaciumSôconfufîo fidænominationis.Ipfî autem detrahunt æonibus fuis huiufmodiappellationibus, multis Ethnicis uerifîmilw credibiliaadponentibus nomina his qui uoeâtur duodecim dij ipfo rum,quos ÔC ipfos imagines duodecim æonibus ede uolunt, imagini^ bus multo decendora ÔCmagis potendaperEtymoIogiamadintentio nein diuinitads adducere nomina habendbus«

Quæftio de omni fpecie emifîîonts amp;nbsp;de picromatis inconfequentia. Cap. x x

REuertamur aût nos ad prædidâ emifsionum quædionem. Et pri* mo quidem dicant nobis cauiam huiufmodiemifsionis AeonuiH üt nihil tangant eorum quæ funt conditionis« Non enim propter con«quot; ditionem dicunt fada,fed conditionê propter ilia, amp;nbsp;no ilia eorum iina gines,fed hæcillorum ededicunt.QuemadmoduigiturimaginumcaU fam redduntdicentes,mcnfem quidem triginta habere dies,propter tri ginta æonas quæ funt intra pleroma, 00 quæcuncp talia delirant : nunC dicât nobis caufam idam Aeonum emifsionis quid quia fada ed tabs, propterquid aût prima ÔCArchegonos omnium odonatioemilTaeft ÔC no quinio, uel trinitas,aut feptenatio aut aliquid eoru quæ in alrcrU numerum confiniuntur.Et quid qui à Logo 8c Zoe decern emidi funt æones ÔC non plures autminus, amp;rurfus ex Anthropo ôd ecclefîaduo deciin,cum podent hæc aut plura aut minus fieri ; uniuerfum quo(? * pleromî

pleroina quod utiq^ tripartita eft in octonationê decadem amp;nbsp;duode^ cadem,Só no altera quendâpræter hos numerû,Etdiuino autipfà,quæ utiqj in tres,amp; nô in quatuor uel quinq^, uel fex, uel in altéra quendam fa(ftaeftnumeru,nihil tangentes eorû numeroru,qui funt conditionisî antiquiora enim ilia his habere dicunt,amp; oportet cum ea propriam ha^î hererationem,eam quæ eftanteconftitutionê, fed non eamquæeftfe^’ cundum conftitutionê confentiêtes ad confonationê, quam quidê nos de conditione cnundantes aptabilia dicimus. Apta eft enim hæc rhy^ thmizatio his quæ fafta funt, huic rhythmizationi. Jllos aût propriam caufamdehis quæanteriora funt,amp; àfemetipfis perfeda nô habentes ‘ cnunciare, amp;nbsp;in fumiucâ aporiam incidere necefte eft: quæ enim nos de conftitutionê uelut ignorantes interrogant,ip(i de pleromate è contrajs riointcrrogati uel humanas aftecftiones enarrarêt,uelin eum defcende^ rent fermonem, qui eft extra conibnantiam quæ eft in creaturajimpro^î priereipondêtes de fecundis amp;nbsp;nô ftcundum eos deprimis.Non enim deeaquæ eft fecundum creaturam cofbnantia,necde humanis affècftio nibus interrogamus eos, fed quia uticç pleromaipforum cuius imagi«: nem creauram efledicût, odiformedeciforme ÔC duodeciformeeft, uaneamp;improuide pleroma eiufmodi figura eftècifle patremipforum fàtebûtur : amp;nbsp;deformitatê circumdabunt patri fi irrationabiliter aliquid feciuaut rurfus fi fecundû prouidentiâ patris dicent fie emiflum pleross ma,propter creaturam uti benerhythmifari ipfam eflentiam, non pro* pter fe fadum erit pleroma, fed propter earn quæ fecundum fimilitudi# nem ipfius futura eftet imago.Quemadmodû quæ de luto eft, non pro pter femetipfam figuratur ftatua, fed propter cam quæ ex æramento,-uel auro,uel argento habet fieri: amp;nbsp;honoratior creatura erit quàm plero ma,fi propterillud ilia einiffa eft.

Quoniâ quænobis qui fumus ab ecclefia imputât i] qui funt à Valêtino,illis; rurfum imputant bi qui funt à Bafilidc, amp;nbsp;illis item ali). Ca. xxi

I autem nulli eorum aftentire uoluerint, quoniâ conuincentur à no* gt;3 bis non habêtes reddere caufam talis emifsionis pleromatis ipforû,' cogentur concludiuti confiteantur fuper pleroma alteram quandâ efle difpofîtionem magis fpiritalem amp;nbsp;magis dominante,fecundum quant deformatû eft pleroma. Ipforum enim Demiurgus nô à femetipfo figu rationein creaturæ fabricauit talem, fed fecundum illorum quæ furfum crant figuram. Bythus ipforum qui uticp huiufmodi figurationis perfe cflTc pleroma,uel à quo figuram eorum quæ ante ipfum fada funt acce* pit.Oportet enim uel in eo deo qui fecerit mundum perfeuerare fênten tiam,quoniâfuapoteftate amp;nbsp;à femetipfo accepit exemplum mundi fa* bricationis:uel fi motus quis ab hoc fuerit,fcmper quærendi necefsitaa critjUnde ci qui fuper eum eft figuratio eorû quæ fada funt,quis amp;nbsp;nu* ' h 5 merus

merus emifsionum ÔC fubftantiaipfi'us exempli. Si aût licuit Bytbo metipfo talem figuration? pleromatis perficere, uticß Deniiurgo non H cuit à femetipfo mundum feciflè. Rurfuin igitur fi illorû imago condi^ tio cfi:,quid prohiber ilia eorû quæfuper ea funt imagines efTe dicere,ô^ quæ fuper ea funt,rurfus aliorû, in immenfas imagines imaginû cedere.Sicut paiTus eft Bafilides, cum minimeattigifietueritatê, Sc pu^ tans per immenfam fuceefsionê eorû quæ ex inuicem facfia funt efFuge^ retalemaporiam, Quoniâ ccclxv,ccclos per fuceefsionê amp;nbsp;fimilitu^ dinem ab inuicem factos enunciauit,amp; horû oftenfionê efTe numeruiR anni dicrû,quêadmodû prædiximus, horû uirtute quam ÔC innomi^ nabilcm uocât,8^ huius difpofirionê,amp; nec fie quidê effugit talem apo^ riam.Interrogatus enim undecœlo ei qui eft fuper oes,ex quo rcliquos per fuceefsionê faeftos uult,figurationis imago, ab ea difpolîtione dieet quæ eft lècundûinnominabilê: autinnominabilê à femctipfo feciiTc dieet earn, uel altéra quandâ fuper hanc poteftatê eife confentire necef* fehabebit,exquaaccepit innominabilis eius tantameoru quæ funt fe^ cundum eum figurationê. Quanto igitur tutius ÔC diligêtius, quod eft uerumftatitn initio côfiteri, quoniam fabricator deus hic qui mundutn fecit, folus eft deus, Sc non eftalius prætereum, ipfeàfemetipfo exem^ plum figuration? eorum quæfacfta funt,accipiês : quàm poft tantam irreligiofitatem 8? circuitum defeftbs, cogi aliquando in aliquo uno fta tuere lenfum,ôd ex eo fisuratione faêlorem confiteri,

Quoniam fi quis trâfmotus fucrit à Demiurgo, in multos deos 8^ infinitosmundoscxciderecumneceiTeeff. Cap. xxh

Et enim hi qui imputant nobis qui finit à Valentino, in ea quæ eft deorfum hebdomade dicentes nosremanere,quafinonattollen^ tes in altum mentem, necß quæ furfum funt fentientes, quoniam por^ tentiloquium ipforum nonrecipimus, hoc idem ipfum quia BafiliH^ funt his imputant,quafi hisadhuc circa ea quæ deorfum funt uolutangt; tibus ufcpad primam amp;nbsp;fecundam o(ftonation?,ôô poft triginta æonas indoêle putareeos ftatim inuenifle eum qui fupra omnia eftpatrem, non inueftigantes fenfu in id quod eft fuper ccclxv« ccclos pleroma, quæ eft fupra quadragintaquint^ ogdoades . Etillisiterum iuftequis impu tabic fingês quatuor milia 8ó c c c amp;nbsp;lxxx ccclos uel æonas:quo^ niam hi dies anni tantas horas habent. Si autem quis amp;nbsp;noeftium appo natduplicans prædidas horas,magnam mukitudinem otftonationuiii amp;^innumerabilemquâdam æonum operofitatem putansadinueniift» aduerfus eum qui eft fuper omnia pater omnium femetipfum perfeêtio rem iufpicans, eadem omnibus imputabit : quoniam non fufticiantirt altitudinem eius quæ ab ipfb dicebaturmultitudo cocloru uel æonuip» fed déficientes uel in ea quæ funt deorfum, uel in medietate perfeueran^ eiüJ

eius ♦ Igiturquæfunt fecundupleroma ipforu difpofitionis Sc maxime eins quæeftfecundum primam ogdoadem, tantas contradidiones èC aporias habentcs,infpiciamus SCreliqua propter illorum infenfatione, nos de his quæ no funt quærentes,neceflaric autem amp;nbsp;hoc facientes: quoniam huius crédita eft nobis procuratio,amp; qui uellemus omnes ho mines ad agnitionem ueritatis uenire: amp;nbsp;quoniam tu ipfe hoc poftula^ ueris accipereà nobis multas 8c uniuerfas euerftonis eoru occafiones. Quæriturigitur quemadmodum emifsi funt reliqui æones, utrum u^ niti ei qui emiferit,quemadmodum à foleradtf an efticabiliter et paritef uti fit unufquifc^ eorum feparatim Sc fuam figurationem habens quern admodum ab homine homo, à pecude pecus, aut fecundum germ^ nationem,quemadmodum ab arbore rami : amp;nbsp;utrum eiufdem fubftan^ tiæ exiftebant his qui fe emiferunt, an ex altera quadam fubftantia fub^« ftantiam habentes :Sc utrum in eodem emifsi funt,ut eiufdem temporis eftent fibi,an fecundum ordinem quendam, ita ut antiquiores quidant ipforum, alrj uero iuniores eftent : amp;nbsp;utrum fimplices quida Sc uniform mes,amp; undicp fibi æquales fimiles,quemadmodum fpiritus ÔC lumi^ naemiflafunt, an compofiti SC differentes difsimiles membris fuis, fed fi quidem efticabiliter ÔC fecundum fuam genefim unufquifi^ illorutn emiffus eft fecudum hominum fimilitudinem, uel generationes patris «runt eiufdem fubftantiæ ei SC fimiles generator!, uel fi difsimiles pare# bunt,ex altera quadam fubftantia confiteri eos efft neceffe eft, ÔC fi qui# dem patris generationes fimiles emiffori, impafsibilia perfeuerabût ea quæ emiffa funt, quemadmodum 8c is qui emifitilla : fi' autem ex altera quadam fubftantia quæ eft capax pafsionum,unde hæc difsimilis fub# ftantia intra illud quod eft incorruptelæ pleroma*^ Adhucetiam fecun# dum hanc ration? unufquifi^ eorum feparatim diuifus ab altero i ntelli®* geretur,quemadmodum homines,non admixtus,nec unitus alter alte# ro,fed in fi'guratione difcreta amp;nbsp;circumfcriptione diffinita ÔC magnitu# dinis quatitate unufquifc^ ipforum deformatus, quæ propria corporis funt,6c non fpiritus, lam igitur non fpiritale pleroma elTe dicant,nec fc metipfos fpiritales,fiquidem uelut homines æones ipforum epulantes fedent apud patrem,amp; ipfum tali figuratione exiftentem, quemadmo# dum detegunt eum qui ab eo mifsi funt,

O ftenfio quoniam Logos in diminutione non eft prolatus. Cap. X X li i Slaûtuelutàluminelumina accenfa funt,æones àLogo,Logos aute à Nu ÔC Nus à Bytho,uelut uerbi gratia à facula faculæ,générations quidem ÔC magnitudinefortaffè diftabunt abinuicem, eiufdem autein fubftantiæ cum fint cum principe emifsionis ipforum, aut omnes im# pafsibiles perfeuerât, aut 8c pater ipforum participauit pafsiones: neqj cnim quæ poftea accenfa eft facula, alterum lumen habebit quàm illud h 4 quod

quodantc camfuit^Quapropteramp;luminaabipfo cÔpofitain unuu’’ principale unitionem recurrût,cuiTi fiat unû lumen quod fuit amp;nbsp;à prin*' cipioîquod autêiuuenius eft èC antiquius,necp in ipfo lumine intellig^ poteft:unum enim lumen eft totûînec in ipfis quç perceperût lumen 1^ culiSjamp;S enim ipfæ fecûdum fubftantiam materiæ id temporis habent» una enim eadêeft facularû materiazfed tantû fecundû accenfionern» quoniâ altera quidem ante tempus illud,alteraautem nunc accenfa el^

Quomodo fecundum hæreticos uoluntas patris inuenitur fecilTc ignorantiam SClabem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. xxiiil nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

IAbes igitur eius quæ eft fecunduignorantiâ pafsionis, aut uniucf fo fimiliter pleromatiipforuproueniet, cum finteiufdem fubftarr^ tiæ^Sc erit in ignorantiæ labe,id eft,femetipfum ignoras propatonauts fimiliteromniaimpafsibiliaperfèuerabunt, eaquæfunt intra pleroin^ lum’ina» Vnde igitur circa iuniorê æonem pafsio,fipaternû lumen eft ex quo omnia conftitutafuntlumina,quod naturaliterimpafsibile eft») Quomodo autc amp;nbsp;iuuenior aliquis aut feniorin ipfis æon dici poteft, cum fit unum lumen totius pleromatis:ôd fi quas ftellas dicant,eæ nihi^ lominus eadêuniuerfiapparebunt natura participantes.Etenim fi ftel^ la in claritate diftèrt,fed non fecundum qualitatem,nec fecundum fub# ftantiam, fecundum quam pafsibilealiquid uel impafsibile eft : fed aut uniuerfos ex lumine cû fint paterno,naturaliter impafsibiles amp;nbsp;immu^ tabiles efte oportet:aut uniuerfi cû paterno lumine amp;nbsp;pafsibiles, có^ mutationû corruptionis capaces funt.Hæcautêeadem ratio fequetuf,i ôô fi uelut ab arbore ramos dicant à Logo natam eflcemifsionem num,cum Logos â pâtre ipforumgenerationem habeat:ciufdem eniiu fubftantiæ omnes inueniuntur cum pâtre,tantmn fecundû magnitudi nem,fed non fecûdum naturam differentes ab inuicem, amp;nbsp;magnitudi^ nein cÔplentes patris,quemadmodû digiti complent manum,Si igi tuf pater in pafsione amp;nbsp;ignorâtia,amp; fj uticpqui ex eo generati funt æones. Si autem impiû eftpatri omnium ignorâtiam ôd pafsionem afîîngere, quomodo ab eoemifl'um dicunt æonem pafsibilê, ÔC hoc ipfi Sophia: dei eandem impietatêaffîgentes,femetipfos rcligiofos efte dicêu Si aU tem quo modo à foie radios æonas ipforû emifsiones habuifle dicent, eiufdem fubftâtiæôd de eodem omnes cû fint,aut omnes capaces paft fiönis erunt cum eo qui ipfos emifit,aut omnes impafsibiles perfeucta bunt.Non enim iamquofdam impafsibiles, quofdam autem pafsibP les pofTunt ex tali emifsione confiteri.Si igitur omnes impafsibiles dP cuntjipfi fuum argumentu difToluûtzquomodo enim paftus eft minor æon,fi omnes erûtimpafïîbiles*» Si autê omnes dicût participafTe paft fionis huius,quemadmodûquidâaudentdicere,quia à Logo quidem cœpit,deriuatioautem inSophiam,inLogumhuiusNun propato^,

ns pafsionem reuocantes arguentur amp;nbsp;Nun propaton's amp;nbsp;jpfum pa^î trem in pafsi'onefuifle confîtentes, Non enimut compofitum animal quiddam eft omnium pater præter Nun quemadmodum præoftendi^ mus,fed Nus pater,Sc pater Nus.Neceffc eft itacp Sc eum qui ex eo eft l^ogos, imo magis autem ipfum Nun,cum fit Logos,perfecfium ÔC im pafsibilem eiïé,amp; eas quæ ex eo funt emifsiones eiufdê fubftantiæ cum fint, cuius ôô ipfe,pcrfedas impafsibiles èc femper fimiles cû eo per^ feuerare, qui eas emifit ♦ Non igitur iam Logos quafi tertium ordinem generationis Habens ignorauit patrem, quemadmodu docent hi :hoc cnimin hominum quidem generationefortaiïe putabitur uerifimilius cfle, eo quod fæpe ignorant fuos parentes,in Logo autem patris omni modo impofsibile elL Si enim exiftens in pâtre cognofcit hune in quo eft, hoc eft fèmetipfum,non ignorât amp;nbsp;quæ ab hoc funt emifsiones uir tûtes eius exiftentes ôd femper ei aififtentes, ignorabunt eum qui fe e^t mifit, quemadmodum nec radij folem, Non capit igitur dei Sophiam earn intra pleroma eft cum fit, at illi emifsione fub pafsione cecidifle Sgt;C talem ignorantiam concepifle-Pofsibile eft autem earn quæ eft à Valen tino fapientiam,cum fit de diaboli emifsione, in omni pafsione fieri, profundumignorantiæ frudificare* Vbi enim ipfi teftimonium perhi* bent de matre fua,dicêtes earn æonis errantis generatione cire,iam non quærere oportet cauiam propter qua filrj huiufmodi matris ignorâtiæ femper natent profundû» Prçter has aut emifsiones ego quidê iam non inteiJigo alteram poife eos dicere, fed ne ipfi quidem alteram quandain proprietatê emifl'am redden tes aliquando,cogniti funt nobis, licet uaP de multam de huiufmodi fpeciebus quæftionem habuerimus cum eist hocautemfolumdicunt quoniam emifsi fiintunulquiftp illorum,8ó iilum tantum cognouiife qui fe emifit,ignorans autem eum qui ante iL Ium eft. Iam nonautem cum oftenfione progrediuntur queadmodum emifsi funt,aut quomodo capit tale quid fpiritalibus fieri, quâdocunc^ enim progrefsi fiierint obligabuntur, ÔC à re(fta ratione cæcutiêtes circa ueritatem,in tantu, uti eum qui eft à Nu propator ipforum emilTus fer=# mo in deminoratione eum emiifum dicant: Nun enim perfedlum à per fe(fto Bytho progeneratu iam no potuilTe earn quæ ex eo eft emifsione facere perfelt;fta,fed obcæcatam circa agnitionem ÔÔ magnitudinem pa^ tris, Sc faluatorem fymbolum myfterrj huius oftendilTe in eo qui à nati ui täte cæcus fuit, quoniâ fie cæcus emifliis eft à monogene æon,id eft, ignorantia, ignorantiam èc cæcitatem commentientes uerbo dei fècun dumeos à propatore emifsione habenti,abmirabiles Sophiftæ amp;nbsp;alti^ tudines inueftigantes incogniti patris, amp;fupercocleftiafacramenta c^ narrâtes,in quem cupiunt angeli profpicere uti difeant, quoniam à Nu eius patris,qui fuper omnia eft emiflum uerbu,cæcum emifl'um,id eft, ignorans

ignorans patrem,qui fe cmifit.Et quemadmodum d uanifsimi SopW“* ftæ Nus patris,immoetiam ipfe pater cum fit Nus amp;nbsp;perfedus in om^ nibus imperfedum amp;nbsp;cæcum æonem emifit fuum Logon, cumpofsit ftatim èc agnitionem patris cum eo emittere,quemadmodü Chriftum poft genitum quidem reliquis,perfe(ftum autem didtis emiflumnnu^ tomagisigiturquiefteoætate prouedior Logos, abcodemNuperlt;« fedlus uticp emitteretur amp;nbsp;non cæcus,nec illc rurfus plus cæcus, quant fiæonas emitteret,quoadufcp Sophia ueftrafemper excæcata, tantani malorum enixa eft fubftantiam“» amp;nbsp;huius maliciæ caufa eft pater ueftctî magnitudinem enim amp;nbsp;uirtutem patris caufas ignorantiæ elle dicitis, Bytho afsimilantes eum,amp; nomen hoc ei adponetes innominabili pa« tri.Si autem ionorantia malum,omnia autem mala ex ea fluxifle defini tis,huius autem caufam magnitudinem Sc uirtute patris dicentes, ma^ lorum fadorem eum oftenditisJd enim quod non potuerit contempla i ' ri magnitudinem eius, caufam dicitis mali. Sed fi quidem impofsibik erat patri notum femetipfum ab initio,his quæ ab eo facia funt, facerc, inexcufabilis erat,quoniam poterat ignorantiam auferre eoru,qui poft fefunt. Si autem pofteauolens earn quæfecundum progreflionêemift fionum ault;fta ftierat ignorantiam,6ó infeminatam æonibus aufen'e,po tuit,multo magis prius earn quæ nondü erat, ignorantiam uolens non permittere fieri, Qiioniam igitur quädo uoluit agnitus eft non tantum æonibus, ftd 06 his qui in nouifsimis temporibus, non uolens autem ab initio agnofci,ignoratus eft,caufa ignorantiæfecundum uos eft, uo luntas patris.Si enim præfciebat hæc ficfutura, quare uticppriufquam fieret non abfcidit ignorantiam ipforum,quam poftea, uelut expccnk tentia,curat per mifsionem Chrifti.Qui enim per Chriftû agnitionem omnibus fecit,multo ante poterat facere per Logon,qui amp;nbsp;primogeni tus erat monogenus, V el fi præfciens uoluit fieri hæc,femper perleuc^ rant ignorantiæ opera, ÔC nunquam prætereunt. Quæ enim ex uolum täte propatoris ueftri fada funt,perfeuerare oportet cum uolûtate dus qui uoluit,uel fi prætereût hæc,cum his præteriet amp;nbsp;uoluntas eius, qui fubftantiâ earn habere uoluit,Quid enim difeentes requieuerut Aco nes,amp;^ perfedam agnitionem perceperunt, quoniam incapabilis eftamp;^ incomprehenfibilispater,Hancautem agnitionem habere potuerunt priuiquam in pafsionibus fierenttnon enim deminorabatur magnitu/ do patris abinitio,fcientibus his quia incapabilis 8c incomprehenfibk ‘ lis eft patenSi enim propterimmêiàm magnitudinem ignorabatur, Si propter immeniàmdiledionêimpafsibiles debebat côferuare eos qu» ex ie nati erant,quoniam nihil prohibebat,fed magisutile erat ab initio cognouifleeos,quonianiincapabilis amp;Lincomprehenfibilis eft pater.

r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quo*

(^uoniâ Sophia nun^ in ignorantia SC in deminorationc eft» Cap. XXV QVomodo autem no uanum eft, quod etiâm Sophiam eius di’cunt j’n Ignorantia amp;nbsp;in deminoratione Sgt;C in pafsione fiiifle : hæc enim aliéna funt à Sophia amp;nbsp;c0traria,fed nec afFecftiones eius funt. Vbi enim cftimprouidentia, amp;nbsp;ignorantia utilitatis, ibi Sophia non eft» non iam igitur Sophiam paflam æonem uocêt,fed aut uocabulum eius, aut paft ßones prætermittant : amp;nbsp;plenitudinêautem uniuerfam non dicant fpft ritalem,fi intra ipfam æon hic cum eftet in pafsionibus tantis conuerfa tus eft»Hæc enini ne anima quidem fortis, non dicam fpiritalis fubftan tia,percipiet» Quomodo aut rurfus Bnthymefis eius cum pafsione pro cedens feparatim poterat fieri.Enthymefis enim efle intelligitur alique, ipfum aut feorfum nun^ fiet. exterminatur enim amp;nbsp;abforbetur mala àbonaEnthymelî,quemadmodumægrimonium abincolumitate.quç enim erat prior Enthymefis pafsionis exquirere pattern 8c magnitudft nem eius confiderare, quid autem fuafa eft poftea conualuit, quonia incomprehenfibilis, ôd qui inueniri non pofsit eft patermon igitur bo^» num erat quod uellet cognofeere pattern, amp;nbsp;propter hoc eft Sc pafsibi=« le, fed quâdo fuaia eft quonia inueftigabilis eftet pater èC conualeftens» fed illc ipfe Nus quærebat pattern, ceftTauit fecundu eos adhuc quærerc diftus,quoniam incomprehenfibilis eft pater»

Oftenfio quomodo neej^ enthymefis fine æone propria habucrit fubftâû tiam,ne(çpafsiofineenthymefieft» Cap. xxvi

QVemadmodum igitur Enthymefis poterat feparata cocipere paft fi'ones, qusc amp;nbsp;ipfæ affedliones eius erant ♦ Affelt;ftio enim erga alft quern fit, ipfe autem feorfum non poteft elfe, nec conftare. Non folum autem inftabile hoc eft, fed etiam contrarium ei quod eft à domino no^ ftro didlum, Quærite 8ó inuenietis. dominus enim quærendo èC inue^s niendo pattern,perfedos confumatdifcipulos.Is autem quifurfum eft Chriftus ipforum per id quod præcepit æonibus, no quærere pattern fuadens,quoniam amp;fi multumlaborauerintperfedos eos confumauit» Et fie quidem perfedos aiunt in eo quod dicant inuenilTe Bythum ipfo rum,æonas aut in eo quod ipfa fint, quonia inueftigabilis eft qui ab eis inquirebatur» Cum igitur ipfa Enthymefis non poifet fine æone fepara tim confîftere, adhuc maius inferunt mendacium, de pafsione eius fepa ratim,rurfus diuidentes eam,amp; hanc eftè fubftantiam dicêtes materiæ» quafi non eftèt lumen deus,nec adelTet fermo qui poifet eos arguere,Ód cuerterenequitia ipformutiep enim quodcuep fentiebat æon hocgt;amp; pa^ tiebatur» amp;nbsp;quod fentiebat, hoe amp;nbsp;fentiebat, amp;nbsp;no aliud erat apud eos Enthymefis eius nifi pafsio,incôprehenfibilê coprehendere excogitan »tis,ÖC pafsio Enthymefis, impofsibilia enim fentiebat. Quêadmodum itac^^ poterat aftedio amp;nbsp;pafsio ab Enthymefi feorfum feparari,amp; fubfta , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tia tantx

tia. tantac matcriæ fieri,quando ipfaEnthymefis pafsi'o erat,et paf^o Enthymefis.nec igit Enthymcfis fine æonc, nec aflfêdïoncs fine Enthy meß leparàtim habere pofTuntfubftâtiâ, ÔC fôluta eft et hic rurfus regô la ipfbrS. Quêadmodû aut foluebatur Sc pariebatur æon, fiquidefrf ciufdem fubftâtiæ cutus pleroma erat,pleroma aût uniuerfum ex pa* tre.quod enim fîmile eft fîmili non diiroluetur in nihilum,nec perirep^ riditabitur, fed magis perfeuerabit augefcet

(2}JoniS necp dinblui neep pari æon poterat, cQ eflèt fpiritalis ôiin bis quac fitnilia erant conuerfans. Cap. XX vu

QVemadmodum enim ignis in igné,8^ fpiritus in fpiritii,et aqua irt aqua,quæautem funt contraria à contrarias patiuntur,’ amp;nbsp;iiertûtui öó extermiiiantur,fic fi fiiiftetluminis emifsio,non pateretur,nec pcgt; riclitaretur in fimili lumine,fed magis cffulgefteret 8c augcfceret,queiË admodum dies à foie: etenim Bythum imaginem patris fui elfe dicunt» Quæcunqj funt peregrina fibi extranea animalia atcp contraria natù ra periditantur amp;nbsp;corrumpuntur.’quæ aût fibi afliimpta funt, amp;nbsp;cogna ta nullum patiuntur periculum in ea côuerlàntia, fed amp;nbsp;falutê Sgt;^ uitani ex eo acquirunt.Si igitur eiufdem fubftantiæ,cuius 8c uniuerfum plero maexcocmiflum,fixiflethicæon, nunquam demutationê percipcrcü cum effet in fimilibus Ô^ affuetis conuerfans,fpiritalis in fpiritalibus.ti^ mor enim expauefcentiaamp;Spafsio,amp; diffolutio,amp;: alia in his quidem quæ funt fècundum nos amp;nbsp;corporalibus fortafsisfiantâcontrarijsliii fpiritalibus autem diffufum habentibus lumen, iam non taies con^ fequuntur calamitates. fed mihi uidentur eius pafsionem, qui eft apu^ Comicum Menandrum ualdeamans amp;odibilis,æoni fuocircunde^ difte . Magis enim infeliciter amantis cuiufdam hominis apprehend fionem 8c mentis coceptionem habuerunt qui hæc fi'nxerunt, quàngt; fpiritalis amp;nbsp;diuinæ fubftantiæ»

Quonil patris exquifitio inuefiigatio magnitudinis dus netp pafïîonS 1 necplabemfèdtantöpcrfedioHcsfaciebatinafone. Ca, xxvin

SVper hæc quoc^ amp;nbsp;cogitarcdequærendo perfeeftu patrem, amp;nbsp;udllt; intra eum fieri, habere eius comprehenfionem, nÔ ignoranriaifl» nec pafsionem poterat inficere hoc æoni fpiritalffed magis perfedf^ onem 8c impafsibilitatem amp;ueritatem, Necenim ipficum fint hornf^ nes,excogitantes de eo qui ante ipfos eft, amp;nbsp;uelut iam comprehenden^ tes pcrfelt;ftum,amp; intra eius conftituti agnitiôncm,dicunt femetipfos i” ' pafsionc confternationis elfe,fed magis in agnitione 8c apprehenfioJi*: ueritatis 4 Etenim faluatorem,quæriteamp;S inuenietis, difcipulis propt^ hoc dixiffe dicunt,ut cum qui ab ipfis per cxcogitationem fidîus eftif^^ 'per fabricatorem omnium inenarrabilem, Bythum quærant: 8c fem^^* ïpfbs perfcdlos cfïe uolunt,quoniam inquirentes inuenerunt pet^^^ duo»

dum,cum adliuc fint in terra: Eum autem qui intra pleroma fit æonem totumfpiritalemquærêtempropatorem,amp;intra magnitudinem eius conantem fieri, amp;nbsp;comprehenfionem paternæ ueritatis concupifcen^ ‘tem habere, in pafsionem dicunt recidifTe8^ pafsionem talem, ut nifi d occurrifTet uirtuti quæ omnia firmat, diflblutus fiiiffet in uniuerfam fubftantiam exterminatus,

Quoniam non capit aeonem infra pleroma defiderium paflîo nis percepiflè» Cap» x x i X

quot;T yAefaniaefthæcpræfumptiojS^ueredeftitutorumà ueritatefen* y/ fus hominum.quoniam enim æon hic melior eft,quàm ipfi amp;nbsp;ue^ tufl:ior,ipfi quoqj confitentur fecundum fuam regulam,dicentes fe cfTe conceptum Enthymefeos eiusæonis quipaflruscft,itaut fithic æon matris ipforum pater,id eft auus ipforuin, amp;nbsp;pofterioribus quidem ne potibus exquifitio patris ueritatem amp;nbsp;perfedionem confirmatio«« nem,amp; eliquationem à fluxibili materia facit, ficut dicunt,0C reconci«! liationem ad patrem : auo autem ipforum hæc eadem inquifitio igno# rantiam 8c pafsionem expauefcentiam 8c timorem,amp; confternatio# nem infecit,ex quibus 8c fubftantiam materiæ fadam dicunt,Exquire# re ergo amp;inueftigareperfedum patrem, amp;nbsp;concupifcentiam comuni# cationis cum eo,amp; unitatis,fibi quidem falutare fieri,æoni autem à quo 06 genus habent, diffolutionis perditionis caufam fuiffe dicentes, quomodo no per omnia incongruum amp;nbsp;fatuum 8c irrationabile S' amp;nbsp;hi qui affentiüt uere cæci, cæcis ducatoribus utentes, iufte nbsp;nbsp;corruunt in

Quodefemineipforûfermouniuerfusinftabilisoftendit» Cap* xxx QValls eft autem de femine ipforum fermb, conceptum quidem ilium fecundum figurationem eorum,qui funt.Ergo faluatore an# geloruma matre informemamp;finefpecie, amp;nbsp;imperfedum, depofitum autem in Demiurgum nefdente eo, ut per eum in earn animam quæ e# rat ab eo feminatum,perfedionem amp;nbsp;formationem percipiat.Primum quidem eft dicere,quoniam imperfedi et infigurati amp;nbsp;informes hi funt angelfqui funt erga faluatorem ipforum. Siquidem fecundum illorum fpeciem conceptû tale quid generatum. Poft deinde quod dicant igno# raffe fabricatorem earn quæ fuit feminis in eum demifsio, amp;nbsp;iterum ea quæ fada eft per eum in hominem feminatio, futile uerbum amp;nbsp;uanum, quod nullo modo oftendi pofsit. Quemadmodu enim ignorauit illud, fifubftâtiamaliquamô^qualitatem propriam habuiffet ipfum fernen“^ fi autem fine fubftantia 8d fine qualitate amp;nbsp;nihil erat, confequenter igno rabat illud : quæ enim propriam quandam notionem qualitatem uel caliditatis uel uelocitatis, uel dulcedinis habent, uel claritatis cuiuf# dam difFerentiam, nec homines quidem lateant cum fint cum homini# ' , i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i bus

bus, in tantum abeft ut fabricatorem huius uniuerfitatis dcum, aputl quem iufte no eft agnitum fernen ipforum,cum fint fine qualitate uni* . iierfæ utilitatis fine fubftantia omnis acftionis ÔC in totum nihil exi* ftentes, Et propter hoc mihi uidetur etiam dominus dixiiTezOmnis fct mo otiofus, quem locutiftierint homines, reddent pro eo rationeinin dieiudicrj ♦ Omnes enim quicuncç taies funt, otiofos fermones in au* res hominum immittêtes,afsi ftent in iudicio rationem reddituri de his quæ uane coniecerunt,amp; mentiti funt aduerfus deum, in tantum ut fe* metipfos dicant propter feminis fubftantiam agnofcere fpiritale plero ma,in eo homine qui eft intus demonftrante eis uerum patrem ♦ Opus enim elTeanimalifenfibilibus erudimentis,

Quoniânoignorauit Dcmiurgusineûfeminis depofitionê Cap. Xx X* DEmiurgum aut uniuerfum ièmen hoc matre deponentefufcipien tem in femetipfum,omnia omnino ignorafle,amp; nullu fenfum eo* rum quæ erga pleroma funt habuiffezamp;S fe quidem fpiritales efre,quonj am particula quædâ uniuerfitatis patris in anima ipforû depofita eft,cU ex eadem fubftantia habeant animas,ex qua Demiurgus,ficut dicûu hune autem femel uniuerfum fufcipientê fernen à matre, amp;nbsp;habenteiu in fe,animalem perfeuerafle, amp;nbsp;nihil in totum fenfiffe eorû quæ funt fu periora,quæ hi femetipfos intelligere dumadhuc funt in terra glorian* tur, Quomodo hoc non fuper omnê irrationabilitatê eft Ç’ Etenim idip* fum fernen horum quidem animç agnitionê attribuifle ôf perfeeftioné, ei autem qui eos fecit deus, ignorantiam attribuiftè putare, uere uæfa* norum eft,amp; in totum mente deftitutorum.Adhuc etiam uanifsimuiu eft,quod dicunt in hac depofitione figurari illud amp;nbsp;augefeere, amp;nbsp;paratU fieri ad fufeeptione perfeêlæ rationis: erit eih ei materiæ admixtio, quâ ex ignorai!tiæ labe uolunt habuifrefubftantiam,aptior Sôutilior,^ ru* itpaternum lumen ipfbrum. Siquidem fecundum illius depofitionciu iiatum informe Ôtinfîguratum fuitzexhacaûtformatione fpeciem Ôi augmentum 36 perfedionem affumpfit.

Et quoniam fi in eum depofitum fuiflèt fernen, non potuiflet ignorareeaquæfuntfupereum. nbsp;nbsp;Cap. xxxti

SI enim quod eftàpleromate lumen,cauia fuit fpiritalijUtnecfor* mamnecfpeciem,nec magnitudinem haberetpropriam,quæau* tem hue eft defeenfio, hæc uniucrfà addidit ei, 36 ad perferftioneni d«* duxit,multo optabilior 36 utilior uidebitur quæ eft hic côuerfatio, qua 36 tenebras dicunt, quàm fuit paternum lumen ipforum » Quomodo autem non ridiculum, matrem quidem ipforum in materiam périclita* tamdicere,utipenè fuffbcaretur,86paulominus corrumperetur,nin uix tune fuperextendiffet 36 exiliflèt ex femetipfà adiumentum percipi eus à pâtre «Semen autem eius in hac eadem materia augefeere 36 for* mari

mari, amp;nbsp;aptum ad fufceptionem perfedli fermonis expcdiri, SC hoc in difsimilibus,amp; in infuetis ebulliensjficut ipfi dicunt, contrariû cflè teriî renum fpiritali,amp;: ipiritale terreno, Quomodo igitur in contrary s amp;nbsp;in infuetis paruum emiflum,quemadmodû dicunt,amp; augefcere Sii. forma ri amp;nbsp;ad perfedionem peruenire potuit

Quô contraria de matreôC labe eiusconfiliadecreuerunt. Ca. xxxiii ADhuc etiam ad hæc quæ dida funt requiretur, utrum ne femel enixa fît mater illoru fernen,ut uidit angelos, an particulatim.Sed fi quidem fîmul èC (emel quod exinde conceptu, nunc iam no erit infaii tile, fuperfluaeft igitur in eos qui nunc funt homines defcenfîo eius« Si autem particulatim,iam non fecundû figuram eorû,quos uidit angelos fecit conceptionê.fîmul enim eos amp;nbsp;femel uidens ÔC concipiens, femel enixionem debebat fecifle,quorum de iemine cÔceperat figuras. Quid autem quod angelos cum ialuatore fîmul uidens,illorû quidem imagi^ nés concepit,faluatorisautnon,quieft decoriorfuperillosCannuiv quid non placuit ei hic, amp;nbsp;propter hoc non côcepit eum «T Quô autem Demiurgus quem Pfychicum uocant, propriâ iecundum eos magnitu dinem amp;nbsp;figuram habens,cmiirus eft (ècundum fuam fubftantiâ perfe^ dus-: Quod aût fpiritale eft,quod etiâ operofîus oportet efle animai« le,imperfedum emiflum eft,amp; opus ei fuit uti in animam defcenderet, ut in ea formaretur,8d ita perfedum exiftens, paratum fiat ad fufcipien dum perfedum uerbum.Si igitur in terrenis hominibus,ôd in animalis» bus formaretur,iam non fecundum angelorum fîmilitudinê eft, quos dicuntlumina,fedfecundumcorumqui funthic homines. Nonenim angelorum habebit fimilitudinem amp;{peciem,fed animarum,in quibus formatur.Quô aqua in uas miflra,ipfîus uafîs habebit formam,etiam fi gelauerit,eam fpeciem habebit uafculi,in quo gelauit,quando ipfæ as» nimæ corporis habebant figuram,ipfî enim adaptatæ funt uafî, quems= admodum prædiximus. Si igitur illud fernen hic coagulatur amp;nbsp;for^ matur,hominis figura erit,fed non angelorum formam habens. Quo# modo igitur ad imagines angelorum illud fernen eft,quod fecundum fi militudinem hominum figuratur.Qiiid autem cum fpiritale eiret,opus ci fuit,ut in carnem defcenderetC caro enim eget fpiritali,fî tarnen incipi et faluari, ut in eo fandificetur èc clarificetur ôd abforbeatur mortale ab immortali : fpiritali autem in totum non eft opus eorum quæ funt hic. non enim nos illud,fcd illud nos meliorcs facit.

Oficnfîo quod necçcôceptionecç generatio feminisfuerit. Ca. xxxiiii ADhuc autem manifeftius qui eft de. femine ipforum fermo argui# tur falfus,amp; à quolibet perfpici poteft, in eo quod dicant eas ani# mas quæ habuerintàmatrefemen,meliores reliqs fieri, Quapropteramp;S honoratas à Demiurgo, amp;nbsp;principes reges amp;nbsp;facerdotes ordinatos, i i eflè

ciTc, Si eni'm erat hoe uerum, primus utic^ Cai'phas fummus facerJos Sc Anna 8C reliqui fummi' facerdotes ÔC legis doólores S)C principes po^ puli credidiflent domino,in earn cognation? concurrentes,amp; ante hos eticâ Herodes rex. Quoniam aut nee hic, nee fummi facerdotes, nee qui præerant, neep clari de populo accurrerunt ei, fed è contrario qui erant in urjs mendici fedentes furdi amp;nbsp;cæci^Sx^à reliquis conculcabant et con temnebant,qucadmodûôc Paulus ait: Videteenim uocatione ueftram fratres,quonia no multi fapietes apud uos, nec nobiles,necp fortes, quæ fuerunt contêptibilia mundi,elegit deus.Non itaqs crant meliorcs tales animæ propter feminis depofitione, neeppropter hoc honorifica banturaDemiurgo. Etdeeo quidem, quod fi t régula ipforum infirma ÔCinftabilis, adhuc etiam amp;nbsp;uana, fufFiciantquae diSta funt. Nec enim oportet,quod folet diefuniuerfum ebibere mare, eum qui uelit difcerc, quoniam aCjua eius ialfa eft.Sed quemadmodum ftatua de luto faefta,co lorata autem fuperficie, ut putetur aurea eiTe, quae fit lutea, ÔC quicunc^ accipiet ex ea particulam qualemcuncp, ÔC exhauriens oftêderit lutum» liberabiteos quiueritatemquæruntàfalfa opinione»

Quoniam exfolutione parabolarûimpropriam ÔC incouenientem fidionemfuamfaciunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. XX xv

E Odem modo 8c nos non modicam partem, fed ea quæ funt maxh macontinentiaregulæipforû refoluentes capitula,omnibus quot^ quot non feduci feientes uolunt, quod eft nequam Sc dolofum amp;nbsp;fedu^ (ftorium Scperniciofum de fchola eorum qui funtà Valentino, ScàrcH quis hæreticorum quotquot Demiurgum,id eft,fabricatorcm Scfa^ tftorem huius uniuerfitatis folum exiftentem deum male tracT:ant,oftcn dimus, diffolubilem eorum uiam manifeftantes.Quis enim fenfum ha bens Sc ueritatis uel modicum attingens, fuftinebit dicentes, iupcr Demiurgum deum effe alterum patrem, Sc alterum quidem eftc mono genem, alterum aute uerbum dei quern 8c in deminorationc emiffuin dicunt, alterum autem Chriftum, quern 8C pofteriorem reliquis æoni^ bus cum ipiritu fantfto faClum elfe dicut, 6c alterum faluatorem, quem neapatre quidem uniuerforum,fed ab his qui in deminoratione farii funt æonibus collatum 8c congeftum dicunt, 8c neceflarie propter de minorationem emilfum, ut nifi in ignorantia 5c deminoratione fuifi fèntæones fecundum eos, necChriftus emiflus fuiflet, neefpiritus fan lt;ftus,nec horos,nec foter,nec angeli aut mater ipforum,nec fernen eins, nec reliqua mundi fabricatio,fed fuiftent omnia deferta ac deftituta tot bonis.Non folum itaq? in fabricator? tantum irreligiofi funt,labis eum dicentes fruCfum,fed5CinChriftum Scin fpiritum fan?tum,proptef labem dicentes eos cmiflbs,SC faluatorem autem finaliter poft labern» Quis enim fuftinebit reliquum eorum uaniloquium, quod aftutepara^ bolis

boll's adaptaie conantes,Só fe eos qui fibi credunt in maximam con«: uertunt impietatem. Quoniâ Sgt;C parabolas amp;nbsp;adus domini improprie 0^ inconfequenter inferunt figmento fuo,ita oftcndi mus»

• Ofteniîo quod uno anno non praeconiauerit dominus poftba-ptifmSfedomnemearnætatem. Cap» xxxvi

1 Liam enim quam erga duodecimum æonem dicuntaccidiflèpafsio nem,conantur oftendere,quod faluatoris pafsio à duodecimo Apo«: ftolorumfad:a iït,8ó in duodecimo mêfe * Vno enim anno uolunt eum poft baptifmu prædicafle, Sed in ilia quæ profluuium fanguinis patie«: batutmanifefte dicuntoftenftim: duodecim enim annis paftaeftmulitf cr,0d tangens fimbriam faluatoris, confequuta eft ßinitatem ab ilia uir«: tute,quæ egreflà eft à faluatore,quam præefle dicût : ilia enim quæ pafi fa eft uirtiis,extenfa amp;nbsp;in imménftim effluens, ita ut periclitaretur amp;nbsp;os mnem fubftan tiâ diflblui,cum tetigifletprimam quaternationem,quæ perfimbriâ fi'gnificatur,ftetit,amp; à pafsione ceflàuit. Hoc ergo quod di«« cunt duodecimi æonis pafsione pct ludam demonftrari, quomodo po teft in iimilitudinem comparari ludæ, qui eieólus eft de numero duode cimojuec reftitutus eft in locum fuum»Aeon enim cuius typum ludam dicunt effe, feparata eins En thymefi reftituta eft, fine reuocata : ludas autemabdicatusSd eie(ftus,amp;in locumeius Matthias ordinatuseft, ftcundum quod fcriptumeft,3lt;repifcopatum eiusaccipiatalius.Des buerunt itaque dicere, duodecimum Aeonem eiecftum eile de pleroma te, in locum eius alium prolatum fiue emiflum,fi tarnen in luda often ditur» Adhucautem ipfequidem Aeon quod fitpaflus dicunt, ludas autem quod fit proditor. Patiens autem Chriftus uenit ad pafsionem, amp;nbsp;non ludas, Sóipfi' confitentur» Qtiomodo igitur ludas traditor eius, qui pro noftra falutepati habuit, typus imago efle poterat Aeonis, quæChriftipafsiofimiliseft pafsioni Aeonis, eiquæin inuifibilibus faä:a. Aeon enim paifus eft pafsionem diftolutionis amp;nbsp;perditionis, ut periclitaretur ipfe qui patiebatur amp;nbsp;corrumpi : Dominus autem nofter Chriftus paifus eft paifionem ualidam, lt;amp;quæ non cederet, non fo^ Ium ipfe non periclitatus corrumpi,fed èc corruptum hominemfir«i mauit robore fuo Ô6 in corruptionem reuocauit. amp;nbsp;Aeon quidem paft fus eft pafsionem ipfe requirens patrem, amp;nbsp;non præualens inuenireî dominus autem paifus eft, uteosquierrauerunt apatre,ad agnitio^ *iem,amp;iuxtaeum adduceret : amp;nbsp;illi quidem inquifitio magnitudinis patris fiebat pafsio perditionis, nobis autem dominus paftiis, agnitio« .‘tiem patris conferens, falutem donauit: amp;nbsp;illius quidem paifio frudifi« cauit frudum fœmineum, ficut dicunt, inualidum amp;nbsp;infirmum öd in# Formern ÖÓ inefticacem, iftius autem pafsio frudificauit fortitudinem Sd uirtutem» Afcendens enim inaltitudinem dominus per pafsionem, i 3 captiuam

captnuim Juxit capnuitatcm,dedit dona hominibus,amp; côtuli't ^rcdcn^ tibus in fe fuper (erpentes èC fcorpiones calcare, Sgt;C fuper omnem uirtiJ tem inimici,id eft,prindpis Apoftafiæ. Et dominus quidem per pafsio nem mortem deftruxit, foluiterrorê corruptionemiqp exterminauif» ignorantiam deftruxit,uitam autem manifeftauit cis,oEcndit uerita* tem, incorruptionem donauit»

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nibusfermo. Cap« xxxvii

“T-Llorum autem Aeon cum fuiflet perpefliis ignorantiam*fubfl:ituic 1 fubftantiam informem peperit,ex qua omnia materialia opera prola^ ta funt fecundum eos,mors,corruptio,error,et bis fimilia.Non ergo lu das duodecimus difcipulus typus erat pafli æonis,fed neq? domini no* ftri paiTiotpa- omnia enim difsimile, inconueniês inuicem fibi often fum eft,non folum in his quæ pracdiximus,fed iècundum ipfum numc rum :proditor enim ludas quod fit duodecimus denominatus apofto* lus in Euangelio, hicautem Aeon non duodecimus, fed trigefimus eftî non enim duodecim tantum Aeonesuoluntate patris prolati funt, fe^ cundum hæc,nec duodecimus ordine emiflus eft,in trigefimo loco annumerantes eum emiftum. Quo modo ergo duodecimus ordine lu* das, eius qui in trigefimo ordine eft Aeon, poteft efle typus imago^ fiautem ludam pereuntemimaginem Enthymefeos eins efte dicunt, nec fie imago fimilis erit eius quæ fecundum eum eft ueritatis. Enthy^ mefiscnimfeparataab Aeone ipfatpropterea formatai Chrifto,de* hineprudens facia à faluatore,ÔÔ omnia quæfuntextra pleromaopc* rata, fecundum imaginem eorum qui funtin pleromate, in nouifsimo in pleroma recepta dicitur ab his, ÔC fecundum coniugationes unita faluatorieius,qui ex omnibus fadus eft. ludas autem femel eiectuS nunquam rcuertitur in difcipulorum numerum, alioquin nunquain alius in locum eius annumeraretur. Et dominus autem dixit de co: homini, per quem filius hominis tradetur, 8c melius erat ei, fi non na^ tus fuiflet, Sc filius perditionis didlus eft ab eo. Si autem non feparatä: ab Aeone Enthymefeos dicunt ludam eflè typum, fed perplexæ ei paf* fionis, nec fie numerus duodecimus numero trium poffunt effe typus. Hic enim ludaseiecftuseft, ôdMatthias proeoordinatus. Illicautem Aeon periclitatus diflblui, Si periffe dicitur, amp;nbsp;Enthymefis ÔC pafsio* feparatim enim Enthymefin quoep pafsione fccernunt,ÔC faciunt Aco* nem quidem reftitui, Entl^mefin autem formari, pafsione uero ab his feparatam eflèmateriam. Tribus itaep exiftentibus his, Aeone8d En^ thymefî ÔC pafsione, ludas ÔC Matthias duo exiftentes, non poffunt ty pus efîè. Si autem duodecim Apoftolos dicunt typum effe illius folius duodecim Aeonumprolationis,quam homocum ecclefiaprotuliijß^ reliquo

telkjuoruin decem Äeonufn,qui ut dicunt à ucrbo Slt;f uita proîati funt, dent typum ah'os decem Apoftolos ♦ Inenarrabile eft eni'm iuniores qui dem Aeones,amp;^ propter hoc minores oftêdi à (âluatore per eledionem Apoftolorumdeniores autem horum,amp;r ob hoc meliores,non iam præ ©ftêdi:c5 pofsit faluator,(î tamê Apoftolos ideo elegit,ut per eos often dat Aeonas qui funt in pleromate,amp; alios decem Apoftolos eligere:8lt;^ ante hos quoep alios oólo,ut illam principalem amp;nbsp;prima oftêdat ogdo^» adem, per Apoftolorum numerû typum fadum pofsit oftendere, nec^ fecunda decade, poft enim duodecim Apoftolos Ixx, alios dominus nofter antefe mififteinuenitunfeptuaginta autem nec odonario nume ro necpdenario,nec trigenario typus eiTepofTunt.Quæ igitur caufa eft iuniores quidem ficut prædixi Aeones per Apoftolos oftendi, melio* res autem,ex quibus amp;nbsp;hi fadi funt,non iam præfiguranï amp;nbsp;duodecim autê Apoftoli,li propter hoc eleefti iunt, ut per eos numerus duodecim Aeonum fignificetur,amp;S feptuaginta in typum Aeonum feptuaginta leÆ efle debuerunt,non iam triginta numero Aeonas,fed oeftoginta duos fados dicant * Qui enim fecundum typum eorum qui in pleroma te funt æonum eleftionem facit Apoftolorum,nunquam aliorum qui^ dem faceret, aliorum uero no faceret, fed per omnes Apoftolos tentaf« fee feruareimaginem,amp;^ oftendere typum eorum qui funt in pleromate æonum. Sed neep de Paulo quidem tacendu eft, fed exigendum ab his in cuius æonis typum Apoftolus nobis traditus eftmifi forte in faluato ris compofiti eorum qui omnium collatio iubfiftit, quern amp;nbsp;omnia nuncupât,co quod fit ex omnibus : de quo amp;nbsp;Hefiodus poeta iplêdide fignificauit,Pandoram,id eft, omnium munus nominans eum, ob hoc quod ex omnibus optimum munus in eo fit collatum.In quibus ratio hæceft.Hermes, ficut Græcofermoneexprimitur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, - .

AiAvÄ/ys Ti Aoyîfÿ H9« iTT/HAsTroF nbsp;nbsp;nbsp;îs ckutijs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cuStâm^i

V t hoc ipfo latino iermone dicamiis, fraudulentîæ iîue fedueftionis uer ba amp;nbsp;fubinuolantes mores indidit eorum fenfibus , ad feducendum ftultos hominum, ut credant figmentis eorum, mater enim hoc eft Le^ Ajt« to occulte commouit eos, unde 06 Leto nuncupata eft fecundum Græ^ ci fermonis fignificantiam, quod occulte homines commoueret, nefei^ enteDemiurgo enunciate profunda SCinenarrabilia myfteria prurien tibus aures, amp;nbsp;non folum per Hefiodum hoc operata eft mater eorum myftcrium dieffed Pindari Lirici fapienter ualde, ut cælet Demiur^ go in Pelope, cuius caro in partes à patre diuifa eft,0^ ab omnibus dijs coIlccftaSc allata5d compada, Pandoram hoc modo fignificauit, .ex qua amp;nbsp;ifti compundfi eadem fecundum eos dicentes, eiufdem gene# ris amp;nbsp;ipiritus funt cum illis.

Quonfam fecund um Legem nclt;^ imagines necj figuræ cxiftunt plenitil' dinisipibrumjfednecjfiguræeiïepoffunt. Cap. xxxviii

QViaautem 80 trigenarius numerus eorum omnes excedit, fecun* dum eos,aliquando quidem pauci's aliquando autê plurimis nibus ftati'm in pleromateinuentis oftendimus.Non ergo trigintaaco* nes funt, nec ob hoc faluator triginta annoru exiftens uenit ad bapu^ mum,utoftêderet tacitos æones eorum triginta,alioquin ipfum primi^ cruntdifeernentes èC eqcientes de pleromate omnium. Duodecimo au tem menfe dicunt eum pafliim, ut fit anno uno poft baptifmum pracdi cans, óóexprophetatentant hocipfumconfirmare:fcriptum eftenini» uocate annum domini acceptu dieni retributionis:uere cçcutientes, qui profunda Bythiadinueniftefe dicunt, non intelligentes ab Efaij diftum annum domino acceptabilem, nec diem retributionis.neqp em dediequæduodecim horarum habet ipatium dieftum eft in propheta, nec de anno duodecim menfium habente menfuram. Qiiia enim pro^^ phetae in parabolis amp;nbsp;allegorqs, amp;nbsp;non fecundum fonum iplarum (ftionum pleroma dixerunt, èi. ipfi cofitentur. Dies ergo retributionis diélus eft, in qua retribuet dominus unicuic]^ fecundum opera fua,hoC eft indicium, Annus autem domini acceptabilis, tempus hoe, in quo uocantur ab eo hi qui credunt ei, Só acceptabiles fiunt deo, hoe eft,om^ neabaduentu eins tempus, ufep adconfummationem, in quo utfru^ lt;ftus eos qui faluanturacquirit.Sequitur enim fecundum ditftionêpro^ phetæ annum dies retributionis,amp; erit mentitus propheta, fianno taU tummodo dominus prædicauit, amp;nbsp;de eo dicit. Vbi eft enim dies retri^ butionisCttanfiuitenimannus, amp;nondum dies retributionis eft,fe^^ adhuc folem fuum oriri facit fuper bonos amp;nbsp;malos,et pluitfuper iuftos amp;nbsp;iniuftos: ôd perfecutionem quidem patiuntur iufti, amp;affligunturâj occiduntur,in abundatia autem funt peccatores, amp;nbsp;cithara pfalterio bibunt, opera autem domini non intendunt : debent autem fecundiuu diftionem copulari,amp; fequens elfe anno dies retributionis.Diftum enim, uocateannum dominiacceptu Sddiem retributionis.beneitalt;^ intelligitur tempus hoc, in quo uocantur Sd faluantur domino, annus domino acceptus : quern fubfequitur dies retributiois, id eft iudiciiuu* non folum autem annus tempus hoc dicitur, fed ôd dies nominator’

amp; à propheta èC â Paulo : in quibus amp;nbsp;Apoftolus memor feripturæ, Epiftolaad Romanos ait.’ficut fcriptum eft,propter te morte afficimot tota die,extimati fumus ut oues occifionis.Nunc autem tota die pro 0^ mni hoc tepore dieftum eft,in quo perfequutionem patimur, amp;nbsp;ut outS occidimur. Sicut ergo dies hæc non illam quæ in xii horis fubftitit, fi’’ gnificat,fedomnetempusinquo patiunturôô interficiuntur propttt Chriftum credentes ei:Itaamp;illic annus non qui ex duodecim men ftbus dicito^

diatur,fedornnefidei tempus,in quo audientes prædicationê credunt homineSjSc acceptabiles Domino fiunt, qui fe ei copuIanU

Quomodoomnis numerus conftare poteft ex fcripturis, óftypus did omnis argument!. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. xxxix

ESt autem ualde admirari,quonam modo profunda dei adinueniflc fedicentes,non fcrutati funtinEuâgelrjs, quoties fecundum tem^ pus pafchalc dominus poft baptifmaafcenderit in Hierufalem, fecun* duin quod moris erat Iudæis,ex omni regione, omni anno, tcpore hoe conuenire Hierufalem, illic diem feftum pafehæ celebrare, Et primu quidem ut fecit uinum ex aqua in Cana Galilçæ, afeedit in diem feftum pafehæ. Quoniâ ÔC feriptum eft,quia multi crediderunt in eum, uiden:« tes fîgnaquç faciebat,ficutloânes domini difcipulus meminit.Dehinc iterum fubtrahês feinuenitur in Samaria, quando amp;nbsp;cû Samaritana di^ fputabatlS^ filium Centurionis abfens uerbo curauit, dices, uade filius tuus uiuit.Etpoft hæc iterû fecundauiceafeenditindiem fcftû pafehæ inHienjlalem, quando paralyticû quiiuxta natatoriâiaeebat xxxviir annos, curauitiubens ut furgeretSôauferretgrabbatum fuum, amp;nbsp;irett inde fecedens trans mareTyberiadis,ubi öd cum multa turba euin fuilEec fequLica, de quinq? panibus fatiauit omnem illam multitudinem 6d fuperaueriint xii cophini fragmentorum.Deinde eu Lazarum fufci taftetex mortuis etinfidiæ fièrent à pharifæis,fecedit in Effi en ciuitatc, Sd inde ante fex dies pafehæ ueniens in Bethaniam feribitur, Ôd de Bc;» thaniaafeendens in Hierofolymam, Sd manducans pafeha, Sd fequentt die paftus. Qiioniam autem tria hæc pafehatis tempora non funt unus annus,omnis quilibet cÔfitebitur. Etipfumaût menfern in quo pafeha celebratur,inquo5d paftus eftdominus, non duodccimum fed pri^ mum efl'e, qui omnia fe feire ia(ftant,fi nefeiunt, à Moyfe poifunt diice tc. Falfa ergo oftenfa eft amp;nbsp;anni 8d duodecimi mefis abfolutio dierum, ôd debent aut abfolutionem fuam,aut Euangelium reprobare: alioquin quomodo uno anno tantum dominus prædicauit,triginta quidem an«® noruin exiftens cum ueniret ad baptifmum, deinde magiftri ætatê per^* fedain habens,uenit Hierufalem,ita ut ab omnibus iufte audiretur ma gifter: nÔ enim aliud uidebat ôd aliud erat, ficut inquiût qui putatiuuni introducunt,fed quod erat hoc Ôd uidebat. Magifter ergo exiftens, ma giftri quoq5 habebat ætatem, non reprobans nec fupergrediens homi^ nem, necç foluens fuam legem in fe humani generis, fed omnê ætatem fanclificans per illam quæ ad ipfum erat fimilitudinem. Omnes enim uenit per femetipfum faluare, omnes inquamquiper eum renafeunî« tur in deum, infantes ôd paruulos Ôd pueros et iuuenes ôd ieniores.Ideo peromnemuenitætatem,ôdinfantibus infansfaeftus,iàntftificansin^ fantesjinparuulisparuulusjfandificans hancipfam habentes ætatem, fimul

fimul amp;nbsp;cxempluilKs pietatis effèdus,amp;luftiti'æ èc fubiedionis Juuc* nibus iuueni's,exempluiuuenibus fiens,amp; fanórificans domino, Sicamp;^ fènior in fènioribus,ut fit perfedtus magifter in omnibus, no folum cundum expofitionem ueritatis,fed fecundum aetatem fandlificans fi“* mul amp;nbsp;feniores, exemplü ipfis quocp fiens : deinde 8d ufc^ ad mortem peruenit,ut fit primogenitus ex mortuis,ipfe primatum tenens in om nibus,princeps uitæ,prior omnium,8d præcedens omnes Jlli autem ut figmentum fuum,de eo quod eft fcriptum,uocare annum domini acte ptum,affirment, dicunt uno anno eum prædicaflè ôd duodecimo men fe pairum,contra femetipfos obliti funt foluentes eius omne negociu, S)C magis neccfiariam,Sd magis honorabilem ætatem eius auferêtes, ib lam inquam prouedliorem,in qua edocens præerat uniuerfis, Quomo doenimhabuitdifcipulos,finondocebat‘;'quomodo autem docebat, magiftri ætatem non habensC'ad baptifmum enim uenit nondumqui triginta annos fuppleuerat,fed qui inciperet efTe tanquam triginta aiV norum.Ita enim,qui eius annos fignificauit, Lucas pofuit : lefus autem erat quafi incipiens xxx, annorumcum ueniret ad baptifmum,óda baptifmate uno tantum anno prædicauit, complens trigefimû annum pafius eft, adhuciuucnis exiftens, quinecdum prouedliorem babe* ret ætatem. Quia autem triginta an norum ætas primæ indolis eftiuuc^ nis,ôd extenditur ufi^ ad quadragefimum annum, omnis quilibet con^ fitcbitur,a quadragefimo aut quinquagefimo anno déclinât iam in æia Noiwopinio tem feniorem quam Habens dominus nofterdocebat,ficutEuâgelium dcietlt;ücdo= Scomnes feniores teftantur, qui in Äfia apud loannem difcipulum do miniconuenerunt,idipfum tradidüTeeisIoannemtpermanfit aut cum eis uftp ad Traianitempora, Quidam autem eorum non folum loaiV nem, fed 8C alios Apoftolos uiderut, öd hæc eadem ab ipfis audierunt, öd teftantur de huiufmodi relatione,

De diebus, öd horis, öd menfibus ,öd uocabulis, öd fyllabis, de amen, fîdde LXXXXViULouibusexquibusunaperijtôdinuêtaeft, Cap,XL QVibus magis oportet crediChis ne talibus,an Ptolemço,qui Apo ftolosnunquamuidit, ueftigiuautem apoftoli neinfomnrjs qui* dem aifequutus eftCSed ödipfi autem qui tunc difputabant cum domv no lefu Chrifto ludæi apertifsime hocipfum fignificauerunt.Qpando cnim eis dixit Dominus, Abraam pater uefter exultauit ut uideret dP em meunijöd uidit öd gauifus eft,refpöderunt ei. Qiiinquaginta annos nondum Habes,öd Abraam uidiftiC Hoc autem cofequenter diciturei, qui iam xl annos excefsit,quinquagefimü autem annum nondum atti^ git,non tarnen multum à quinquagefimo anno abftitit,Ei autem qui fit xxxannorum dicereturuticp,quadragintaannorum nondum es. Qui uolebant eum mendacem oftendere,non utiqp in multum extenderent annos

annos ultra xtatcm ,quam cum habere confpicicbant^fed proxima æta lis dicebant, hue refcientes ex confcriptione cenfus,fiue corjcientes fe^ cundum ætatem,quamuidebant habere eum fuper quadraginta, fed ut non qui effet triginta annorum. Irrationabile eft cnim omnino uiginti annos mcntiri eos, uolentes eum iuniore oftêdere têporibus Abrahæ» Quod aut uidebant,hoc amp;nbsp;loquebanturtqui autem uidebatur non erat putatiuus,fed ueritas.Non ergo multû aberat à quinquaginta annis,0^ ideo dicebant ei, quinquaginta annorum nondum es ÔC Abraham uidi ftiCNon ergo anno uno pracdicauit,nec duodecimo menfe anni paflus eft. T empus enim à trigcfimo, ufcp quinquageßmum nunquam erit nus annus, nifi fi apud scones eord tarn magni anni funt deputati his» qui apud Bythum in pleromate ex ordine refident, de quibus ÔC Home rus poeta dixit, ipfe infpiratus à matre eorum erroris : bi Jli 6ioi •ro«?

Quod Latine interpretabii’ mur-Dij autem apud louem confidentes,tralt;ftabant in aureo loco. Sed amp;nbsp;de illa mullere, quæ profluuio fanguinis laborâs, tetigit fimbriam uc ftiiuenti domini,8ó fanata eft, aperta eft eorum ignoratia, Dicunt enim per earn oftendi paffam illam duodecimam uirtutem,8ó in infinitum de ftuxam,id eft,duodecimum æonem, primû quidem quia fecundum fe^ ôam corum duodecimus non eft ifte scon, ficut oftendimus : ut aut ex fuperfiuo eisSc hocdetur,duodecimaconibusexiftentibus,undecim quidem impafsibiles perfeueraffe dicunt,duodecimus adtpaffus.Mu^ Iler autem è contrario duodecimo anno fanata manifeftumeftquonia xrj quidem annis habuit perfeuerante paflïonê, duodecimo aût fanata eft.Si quidem undecim scones in pafsione infanabili fuiffe dicerentur» fanatus aûtduodecimus, fuaforium erat dicere typum eoru effemulie^ rem,quia aut hçc undecim quidê annis paffa eft,ÖC nö eft fanata,duodc cimo autem anno fanata eft,qu5 poteft eße typus duodecimi æonis,ex quibus undecim omnino nihil pafsi funt,folus autem duodecimus par ticipatus eft paffionem. T ypus enim ÔC imago fecundum materiam fecundûfubftantiâ aliquoties àueritate diuerfus eft, fecundûaûthabi=» tum ÔClineamentû debet feruare fimilitudinê, amp;nbsp;fimiliter oftêdere per pr3efentia,illa quæ nô funt præfentia.Et non folum in hac muliere anni infirmitatis deicripti funt,quos coaptari dicunt figmeto fuo,fed ecce et aliamulier Gmiliter xviq annis infirmata fanata eft,de qua dominus aitt Hane autem filiam Abrahæ quam alligauit fatanas deeem 8C odo ans nis, non oportebat folui in die fabbati C fi ergo illa typus erat duodecis» mi æonis pafsi, 8lt; hæc typus efle decimi odaui æonis pafsi debet, fed non habent oftendere, alioquin prima principalis eorum ogdoas connumerabitur compafsis æonibus ♦ Sed amp;nbsp;alius autem quidam fa«» natur à domino xxxviij annos habens in fuapafsione, ÔC trigefimum

amp; oéïauuiTï paflum æoncm dicant. Si enim quæ à domino fada funt ty pos eflè dicunt eorum quæ funt in pleromate, typus in omnibus debet feruari.Scd neq^ earn quæ poft xviij annos curata cft,nec eum qui poft xxxvirj annos curatus eft,poffunt adaptare fuo figmento. Infulfum att tem amp;inconuenienseftomninodicereinquibufdamquidem feruafft typum fàluatorem, in quibufdam autem nô feruaflè. difsimilis ergo mulieris typus,negatio æonum oftenditur. Adhuc autem amp;nbsp;falfum de monftrat comentum eorû amp;nbsp;inftabile figmentû eorum etiâ hoc ipfum, quod per numéros aliquando quidem,amp; per fyllabas nominu, aliquan do autem ôô per fyllabarum literas, aliquando uero per numéros qui fecundum Græcos in literis côtinentur, tentant inferre probationes, pertifsime confternationê, fine confufionem, amp;nbsp;inftabilitatem feientia: eorum Sc extortum demonftrat Jefus enim nomen aiterius linguæ exî^ ftens,ad Græcorum numerum transferentes,aliquando quidem epife^ mon efte dicunt,fex Habens literas,aliquando aût plenitudinem ogdoa da datlxxxvirj numerum habens.Græcum aût nomen eius quod eft fu ter,id eft,faluator,quia non conuenit figmento eorû,nec fecundum nU merum,nec fecundum literas,tacuerût.Et quidem fi ex prouidentia pa^ tris dominicanomina accepiflent, per numerum 8lt;f per literas fignifi^ cantia numerum in pleromate, Soter nomen Græcum exiftens,fecun^ dum Græcitatem, à: per has literas amp;nbsp;per numéros pleromatis debuit oftendere myfteriumîfed non ita habet quia quidem quin(^ ineft litera rum numerus, aut ex quadringentis olt;fto»

Oftenfio quod necfecundum formam pleromatis eorum faefîa fintquae faefiafunt,necßrurfusuarieôCprouteucnic Cap. xli

HÂecauteminnullo communicant plcromati eorum, non ergoüt ra eft ilia, quæ ab eis in pleromate dicitur negotiatio. lefus autcifl nomen fecûdum propriam Hebrçorum linguam literarum eft duaruifl Sc dimidiæ,ficut periti eorum dicunt,fignificans dominum eum qui co tinet ccclum Sc terram, quia lefus fecundum antiquam Hebraicam lin^ guam cœlumeft, terra autem iterum furauffer dicitur. Verbum ergo quod ccelum amp;nbsp;terra habet, ipfe eft lefus. Falia eft ergo ôô epifemi eotH redditio,ôô numerus eorum euerfus eft manifefte. Secundum autê pto priam eorum linguam quinc^ literarû eft Græco uocabulo Soter. lefu« autem iterum fteundum Hebraicam linguam duas amp;nbsp;dimidiam habcf literas Sion.Ruit ergo numerus calculi qui eft ludaice Ixxxvirj.per ojn* nia autem Hebræorum literæ non cÔueniunt numero Græcorum,quÇ maxime deberentantiquiores Scfirmiores exiftentes, faluare fupputa' tionem nominum ♦ Ipfæ enim antiquæ amp;nbsp;primæ Hebræorum literæ^ facerdotales nuncupatæ,decem quidem funt numero, fcribûtur auteflj quæqp perquindecim nouifsima litera copulata primæ. Et ideo quidc quædaiîi

quædam fecundum fubfequcntiam fcribunt,(îcuti nos, quçdam aut tetrorfum à dextra parte in finiftram parte retorquentes literas * Chri^ ftus autem fupputationê nominis côuenientem æonis pleromatis eo# tum habere debuit,qui ad Habilitate amp;nbsp;correcflionê pleromâtis eorum “ prolatus eft,fecundû quod dicût.Et pater autem fimiliter literas amp;nbsp;per ' numerum continere debuit numerum eorùquiabeoprolati funtæo* hum,fed amp;Bytbus fimiliter,nihüominus autem Unigenitus, Sc ma* xirne autem fuper omne nomen quod dicitur deus,quod amp;nbsp;ipfum He* braiceBarneth dicitur, amp;nbsp;duas amp;nbsp;dimidiam habet literas* Ex hoc ergo quodfirmiora nomina fecundum Hebraicam amp;nbsp;Græcitatis linguam, necfecündû numerum literarü,nec fecundum fupputationê conueni* ünt figmento eorum,manifefta eft de reliquis impudenter extorta fup* putatio.Et enim ex lege eligentes quæcûc^ concurrunt fedæ eoru, nu* mero tentant uiolenterprobationes facert, Siaûteratpropofitû matri corufîue faluatori per Demiurgutypus corum quæfuntin pleromate rv-Brae/icalt oftedere,inuerioribus ôlt;fanâioribus fieri typus fuiflent operati,amp;r ma Xime aut amp;: ipfa area teftamenti,per quam amp;nbsp;omne tabernaculum tefti* montj copofitum eft.Fada eft autem hçc, longitude quidê eius cubitis duobus amp;nbsp;dimidio,latitudo ante eius uno cubito 8^ dimidio,numerus autem ifte cubitoru in nullo conuenit figmento eorum,per quam maxi me typus oftendi debuit.Et propitiatoriu autem fimiliter in nullo con* uenitexpofitionibus eorum,Adhuc ante ÔCmenfa propofitionis duo* bus cubitis lÔ2itudo,amp; unius latitudo,altitudo eius unius cubiti 80 di midi) .Hæc autê fancla fandorû, per quæ ne una quidem quantitas nu meri fignificatiuam quaternationis, fine oêionationis, aut reliquis pie* romatis corum continet,Quid autem candelabrum feptem quidem ha bens calamifcos,lucernas aut feptem:8c fi quidêfecûdum typû fadum {uiiret,calamifcos oâ:o,totidê'cp lucernas habere debuit,ad typû primç olt;ftonationis,qux præfulgct in æonibus,amp; illuminât omnê plenitudi* nem,Atria autem decem exiftentia diligêter numerauerunt, typum ea ' dicentes decem æonû,pelles autem iam non numerauerunt fecundum numerum undecimfaêlas,fed necpipforum atriorum magnitudinem menfifuntuiginti amp;nbsp;oêlo cubitorû longitudinem unûquodcp atrium habens.ôtcolûnarumlôgitudinem faêlam decem cubitoru exponunt propter decadem æonum.latitudo autem unius SxSdimidq cubiti erat uniufcuiufc^ columnæ,n5 iam cxponût,necp numerum omniû colum narum,necß ferrarû earum,quoniam non cômunicat argumente eorû. Quid aût oleum unlt;ftionis,quod omne tabernaculum fan(ftificauit,for talfelatuitfaluatorê,autdormictematrc eorû Demiurgus à femetipfo depêdere præcepit,unde diifonat ad pleroma eorû,fiTiyrnæ quidem Habens fîclos quingentos,ireos D.cinamomi cctcalamifci ccl* fuper

hæc oIcuiTijita ut ex quinc^ commi'xtionibus fubfiftat* Et incenfum atl owj*- tem fimiliter de ftatfle ÔÔ ungula,et galbano,amp; hedyofmo,et thure,qug bmullo communicare poflunt, nec^^ commi'xtionibus, necp pondère» tone/t argumento eorum.Irrationabile eft ergo,amp; omnino rufticanum in üi^ n/votrnon blimibus quidem amp;nbsp;elegatioribus legis non feruatos efle typos,in cac* ten's autem ficubi aliquis numerus concurrit cum his quæipfi dicunf» typum efteafleuerare eoru quæ funtin pleromate, cum omnis nume* rus multifarie fcripturis fit pofitus : ira ut pofsit qui uclit non fold olt;Ho natione amp;nbsp;decadem, amp;nbsp;duodecada, fed quemlibet ex. fcripturis confti^ tuerenumerum, hunc typum efte comentati â feerroris.

QViaautem hocueru eft, numerus ifte qui quincp diciturinnullo comunicans argumento eoru, necconcurrens figmento eoru, nec conueniens eis ad typicam eoru quæ funt in pleromate demoftrata de .. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;môftrationê,ex fcripturis fiefufeipiet probationê.Sotcr nomequinq?

Iiterarum,0lt; pater aut habet quinep literas, fed Sc agape nomen funt Ip teræ quinep, dominus nofter panes quinep benedicens,fatiauit homP numquincpmilia, iàpientes uirginesà dominofunt quinçpdiclæ, ftultæ fimiliter quinçp. Iterum quincp uiri cum domino fuifte dicuntut quan do teftimonio patris occurrit,fcilicet Petrus, amp;nbsp;Iacobus,amp; loaiP nes,amp;: Moyfes,amp;: Helias,quintus aûtingreftus dominus ad mortuam puellam fufcitauiteam. Nullum enim,inquit, permifitintrare, nifi Pe^ trum,8lt;: Iacobum,amp;: patrem,amp;: matrem puellæ. Ille diues apud inferos habere fe quincp fratres dixit, ad quos unum ire rogat ex mortuis refut gentê.Natatoriapifeina quinlt;^ habebat porticus, unde dominus para lyticum fanum in fuam domum ire præcepit. Ipfe habitus crucis fines amp;nbsp;fummitates habet quincp,duos in longitudinem, ÔC duos in latitudi ne,8c unum in medio, ubi requiefeit qui clauis affigit» Vna quæcp ma^« nus noftra digitos quincp habet,fed amp;nbsp;fenfus habemus quincp,amp; quaî in noftris funt uifceribus,in quincp poftunt numerari,cor amp;nbsp;epar, puf mones, fplen 8^ renes ♦ Adhuc ÔC etiâ totus homo in hune numerû po* teft diuidi,caput,pedus,uenter,femora,pedes.Quincp ætates trâfit hü manu genus,primû infans,deinde puer,deinde paruulus,et pofthæc iu ucnis,fic deinde fenior.ln quincp libris legem populo Moyfes tradidit» Vnaquæqp tabula quâ accepit à deo, præcepta habet quincp, V elamcii fandû fandorû cooperiens colûnas habebat quincp.Et holocaufti alta* re,altitudo eius eratquincpcubitoru,Sacerdotesineremoeledi funt quincp,fcilicet Aaron, Nadab, Abiud,Elea2ar,amp;: Ithamar:talaris etLo gium,ôd reliqua facerdotalis côpofitio de quincp côtexta ftint: habebat enim aurû,amp; hyacinthû,ÔC purpurâ,SC coccinum,amp; byftum.Et quinlt;^ reges Amorreorum in ipeluncis concludens lefus Naue capita eorum ineuka

inculcari dédit populo,amp; alia quocp multa miliahuiufmodi, amp;nbsp;in hoc numero,amp; in quo quis uoluerit,fiue ex fcripturis,Gue ex fubiacentibus naturæ operibus colligere poteft,8c non iam ob hoc quincp æonas efle dicimus fuper Demiurgum, nec quinionem quafi ut diuinam rem ali:« quam c5fccramus,necinftabilia,necliramejita per uanS iftum laborem confirmare tentamus, neep creaturâ bene aptatâ à deo cogimus male in typos nô exiftentiû trâsferri èc impia ÔC nefaria dogmata introducere, cum deteâ:io,8lt;S euerfio ab omnibus fenfum habêtibus pofsit cxiftere* Quis enim côcedat eis ccclxv tantû dies habere annum, ut fint duode^ citn menfes ètriginta diebus in typum duodecim æonum, diffîmili 8ê typo exiftente.Illic enim unufquifcp æonum trigefimapars cftuniuerfi pleromatis,menfis aût duodecima pars anni ab ipfis eile dicitur. Si qui dem annus in triginta diuideretur,amp; menfis in duodecim,coueniês pu taretur typus effe mêdacio eorû.Nuncaûtin cÔtrariûeft.Pleromaqui# dem eorû in triginta diuiditur,pars autem eius aliqua in duodecim : hic autem omnis quidem annus in duas diuiditur partes, pars aut eius ali* quain triginta. Infulfeitaq? faluator menfem quidem uniuerfi pleroma tis typum fecit fieri, annum autem eius quæ in pleromate eft duodecaj« dis: magis enim conueniebat annu quidem in triginta diuidere,ficut amp;nbsp;totum pleromatmenfem autem in duodecim,ficut èc funt in pleromate eorûæones.Etilliquidem omne pleromain tres diuidunt, idcfh,o(fi:o^ natione,decadam,et duodecadam. Hic aut annus in quatuor diuiditur, id eft,uernum,æfi;atem,autumnum, öó hyemem. Sed neep mêfes quos dicunttypumeflfetrigenarfi præfinitione triginta habentdies, fedalfj quidem plures, alrj autem minus, eo quod quincp dies fuperponantur eis, Et dies autem non femper præfimtas duodecim habet horas, fed à nonaufep ad quindecimâ afcêdit,5lt;: iterû à quindccima in noue defeen^ dit, non iam propterxxx.æonas fadifunt menfes trigintadieru.Alio# quin haberent præfinitas trigenarias dies. Neep iterum dies horum, ut xfi æones per xi] horas figurarent, haberent ipfi enim præfiguratas duodecim horas. adhuc autem materialia finiftram uocantes, amp;nbsp;ex negt; cefsitate quæ funt finiftræ in corruptionem cedere dicentcs,Slt; faluato^^ rem uenifie ad ouemperditam,ut earn transférât ad dextram, id eft, ad illas quæ funt faluæ nonaginta 06 nouem oues,quæ non perierunt, fed in ouilipermanferût,finiftræ manus exiftentes leuamen,nô efle falutis cÔfentire eos necefle eft.Et hoc quod nô fimiliter eundê numerû habet cogentur finiftræ, id eft, corruptionis côfitcri,86 hoc nome quod Græ cedicitur. Agape, fecûdû Græcorùliteras,per quas apud eos fupputa^ tio fignatur, xc amp;nbsp;irj numerû habens fimiliter finiftræ manus leuamen eft,86 Alethia quoep fimiliter fecûdû lûpradidâ rationê Ixiii] numerum habens in parte materialiû fubfîftit,Ô6 omnia omnino,quçcûcp fanefto/ k i rum

rum nomina no adimpknt numcru c.fed finiftrç tantum habcnt nuine ros, corruptibilia amp;nbsp;materialia efTe cofiteri cogcntun

Quac funt quae à nobis pOfTunt exolui,8lt; quae fiin t quæ remi’ttun tur deo fabricators nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xmi

Slquis aiït ad hçc dixerit,Quid ergo,an uanû eft,amp; ut prouenit amp;nbsp;mni’um pofînones funt,nee apoftolorû ele(ftio,amp; domim' operatio, ÔC eorum quç faóta funt cÓpofitio:Dicemus eis no quidê,fed magna pientia ad liquidu apta amp;nbsp;ornata, omnia à deo facffa funt, amp;nbsp;antiqua, quaccunqpin nouis teporibus uerbü eius operatu eft, amp;nbsp;debent esi non numero xx.fed fubiacenti copulare argumêto, fiue rationi, neep de dco inquifitionêex numeris,amp;Sfynabis,óóliteris accipere. Infirmûeft enini boe propter multifariû amp;nbsp;uariû eorû, amp;nbsp;quod poftit eße argumentû bo die æque cômentatum, ab aliquo contraria ueritati ex ipßs fumere tefti monia,eo quod multa transferri poflint, fedipfos numéros, amp;nbsp;eaqu3C fàdafuntaptaredebêt fubiacenti ueritatis argumento.Non enim regu la ex numeris, fed numeri ex régula : nec deus ex fadis, fed ea quæ fada funt, ex deo. Omnia enim ex uno amp;nbsp;eodc deo : quia aut uaria amp;nbsp;multa funt quæ fada funt,amp; omnis quidem fadura bene aptata, amp;nbsp;bene coiV fonans,quantum aut fpedat ad unumquodcp eorû,funt ft bi inuicc con ' traria amp;nonconuenientia,ficut citharæfonusperuniufcuiufq?diftan tiam epnfonante unam mclodiam opcratur, ex multis amp;nbsp;contrarijs fo* nis fubfiftens ♦ Debet ergo amatorueri non traduci diftantia uniufetP iufep foni,nec alium quidem huius,aliumautem illius artificem fufpica ri ôd fadorêjnecp alium quidem acutiores,alium aut uaftiores,alium uc ro uarietates aptafte, fed unum amp;nbsp;ipfum ad totius operis fapientia: demonftrationê,amp;^iuftitiæ,amp; bonitatis,amp;f numeris. Hi uero qui audi^* unt mclodia,debent laudare amp;nbsp;glorificare artifice,amp; aliorû quidem ex^ tenfionem mirari, aliorum aut laxamentûintendere, aliorû uero intra utrunep têperamentum exaudire, aliorum aût typum confidcrare,amp; ad quid unum quodcpreferat, amp;nbsp;eorû caufam inquirere, nufquam tranf ferentes regulam,nccp errantes ab artifice, neep abrjeientes fidem, qua: €ftinunumdeum,quifecitomnia,necp blafphemantes noftrum condi torem.Si aût amp;nbsp;aliquis non inuenerit caufam omnium quæ requirunt, cogitet quia homo eft,in infinitû minor deo, qui parte acceperit gra^ tiam,amp; qui nondum æqualis ucl fimilis fit fadori, amp;nbsp;qui omnium expe rientiam amp;nbsp;cogitatione habere non poftit,ut deus:fed in quantû minor eft ab eo qui fadus non eft,amp; qui femper idem eft, ille qui hodie fadus eft,amp; initium faduræ accepit.’in tantû fecundum feientiS amp;nbsp;ad inuefti^ gandum caufas omnium minorem efte eo,qui fecit.Non enim infedus es Ó homo, neep femper coexiftebas deo, ficut proximu eius ucrbû, fed propter eminente bonitatê eius,nunc initium faduræ accipicns fenfim difeis

difcis à uerbo difpofitioes dei,qui te fecit.Ordinê ergo ferua tuæ fcienss uæ,ôô ne ut bonorum ignarus fupertranfcendas ipfum deum.

OftenfioquoniamDemiurgusnonfit fupergrefstbiïts mente, neep fuper eum alteram diuinitatem effe. nbsp;nbsp;Cap. X L1111

NOn entm tranfibilis es, nec^ fuper Demiurgumrequiras quid fit, non enim inuenies, indeterminabilis eft enim artifex tuus.neque tanquam hunc totum menfus fis, Sc tanquam qui per omnê eius fabric cam ueneris, amp;nbsp;omne quod eft in eo profundum ÔC altitudinê,amp; Ion« gitudinê confideraueris,fuper ipfum alium excogites patrem* nÔ enim cxcogitabis.fed contra naturam fentiens,eris infipiens,amp;: fi in hoc per^« feueraris, incides in infaniam, fublimiore teipfum meliorem'q, faélore tuo exiftimans, quod pertranfeas régna eius*

Quid fit quod à Paulo didum eft,Scientia inflat,dilcdio autem ædificat. Cap. x l v

MEliuseftergoamp;utilius idiotas amp;nbsp;parum feientes exiftere, amp;pcr charitatê proximum fieri deoîcp putare multum fcire,ôi multa ex pertes in fuum deum blafphemos inueniri,alterum deum patrem fabri cantes. amp;nbsp;ideo Paulus clamabat : Scientia inflat, charitas autê ædificat* Non quiaueram feientiâ de deô culparet, alioquin feipfum primù accu faret:fedquiafeiebatquofdamfub occafione feientiæ elatos excidere à diledîone dei,Sô ob hoc opinari fe ipfos eife perfedos,imperfedum au tem Demiurgum introducêtes,abcidens eorum huiufmodi feientiæ fu percilium,ait:Scientia inflat,charitas autem ædificat* Maior autem hac nô eft alia inflatio, quàm ut opinetur quis fe meliorem amp;nbsp;perfediorem cfle eo,quifecerit plafmauerit,8gt;lt;2 fpiramê uitæ dederit, ôd hoc ipfum efle præceperit* Melius itaep eft,ficuti prædixi,nihil omino feientê que piam,ne quidem unam caufam cuiuslibet eorum quæ fada funt,cur fa^ dum,amp; aedere deo,8c perfeuerare in eius diledione,quæ hominê uiui ficat,necaliud inquirere ad feientiam nifi lefum Chriftü filium dei, qui pro nobis crucifixus eft,quàm per quæftionum fubtilitates amp;nbsp;multilo^ quiuminimpietatemcadere. Quidenim fi per hos conatus paululum quis elatus,eo quod dominus dixerit,Quia amp;nbsp;capilli capitis ueftri om^ nes numerati funt,curiofe inquirere uoluerit numerum uniufcuiufcp ca pitis capillorum,óó caufam exquirere, per quamhic quidem tantos ca^ pillos habeat,non omnibus ex æquo habentibus,fed multis milibus fu per miliaalqs atep alqs numeris inuentis,co quod alq quidê maiora,alii autê minora habeant capita, amp;nbsp;alq quidem fpiflos capillos femper, alrj aut raros,alii uero omnino paucos capillos habeat. Et hi qui putât fe numerû inueniife capillorû, tentent referre ad teftimonium fuæ fedæ, quam excogitauerunt. Cur etiam quis ob hoc quod didum fit in Euan gelio,Nonne duo pafleres afle ueneunt,8lt; unus ex bis non cadet fuper k 3 terram

terrain fine patris ueftri uoluntate,enumerare uoluerit captos iibicp tot tidi'e pafleres in unaquacp rcgione,0C caufam requirerc,ob qua heri qui dem tantos, ac pridem tantos, hodie autê iterum tanti fint, Sc adnecTat paflerum numerum ad fuum argumentum, nonne feipfum feducit oru ninoCSc eos qui eis acquiefcüt,in magnâinfaiiiam togit, Temper prom^ pris hominibus ut in talibus amplius quid quàm magiftri eorû puten^ tur inuenifiè ♦ Quid autem fiquis interroger nos, fi omnis numerus o^ mnium quæ funt fecta ÔC quæ fiunt,fiant à deo,8ô fi fecundû illius pro^ uidentiam unufquifcp eorum earn quæ fecundum fe eft,accepit quanti^’ tatemtnobis^ confentientibus èc confitentibus, quia nihil omnino ho rum quæ faAa funt,8ô quæ fiunt,amp;f fient,deum fugit, fed per illius pro/ uidentiam unumquodqj eorum amp;nbsp;habitum,ôd ordinem, amp;nbsp;numerum, quâtitatem accipere, amp;accepiffe propriâ, amp;nbsp;nihil omnino neep uant nec ut prouenit fa^um aut fieri, fed cum magna aptatione amp;nbsp;confonaii tia fublimijamp;S elfe admirabilem rationem,amp; uere diuinâ quæ poflît hu^^ iufmodi Ô6 difcernere,amp; cauiàs proprias enûciare:accipiens à nobis hu iufmodi teftimonium ÔC c5fenfum,pergatadhuc,utarenam enumeret, Sc calculos terræ,fed Sc fludus maris,8c ftellas cocli,0C caufas excogita^ renumeriquiputaturinuentus înonneinuanûlaborans, Scdelirus hie talisScirrationabilis abomnibus quifenfumhabentiufte diccturC'Et quomagispræterhosin huiufmodiquæftionibus occupatur, Scquo plusalijs adinuenirefeexiftimat,reliquosimperitos Scidiotas,5Cani^ males uocans,eo quod non fufeipiant eius tarn uanum labore : hoc inai« gis eftinlanus Sc ftupidus,tanquam fulmine percufilis,in nullo cedens deo,fed per feientiam quam inueniiTe fe putat,ipfum mutât deum,SC culaturfententiamfuam fuper magnitudinem fadoris,

SEnfus aut fanus,8c qui fine periculo eft, Sc religio fus, 6c amas ucru, quæ quids dédit in hominû poteftatê deus, Sc fubdidit noftrç fcicu tiæ,hæc prompte meditabitur,8c in ipfis proficict,diuturno ftudio,faci lem fententiam eorum efficiês. Sunt aute hæc quæ ante oculos noftros occurrunt,Sc quæcuncp aperte, Sc fine ambiguo ipfis didionibus pofi^ ta funt in feripturis, ÔC ideo parabolæ debent ambiguis adaptari. Sic nim 8c qui abfoluit,fine periculo abfoluit.Sc parabolæ ab omnib, fimih ter abfolutionê accipient,Sc à ucritate corpus integru, Sc fimili aptatio^ ne membrorû,Sc fine coeufsione perfeuerat. Sed quæ non aperte dilt;d^ fünt,necpante oculos pofita, copulare abfolutionib. parabolarû, quaS unufquiîcp prout uult ad inuenit. Sic cnim apud nullum erit régula ritaris,fed quanti fuerintquiabfoluent parabolas,tantæuidebuntut Sc ueritates oppugiicâtes feinuice Sc côtraria fibimet dogmata ftatueiV teSjficut SC gentilium philofophorum quæftiones. Iraq? fecundû haut , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rationcui

VALENTINI ET SIAIILIVM LIB. It ratiortém homo quidem femper inqu}ret,niinquam autem inucniet,eo, quod ipßm inucnti'onis abi'eceri t difciphnam.Et cum uenerit fponfus, is qui imparatâ habet lampadem nulli manifefti luminis clarirate gentcm, recurrit ad eos, qui abiblutiones parabolarum in tcnebris di^« ftrahunt, relinquens cum qui per manifeftam prædicationêgratis do^ nat, ab eo petit ingrcflum,amp;: excluditur à thalamo eius.Cum itaqp uni=« uerfæ fcripturæ,amp; propheticæ,amp; euâgelicæ in aperto amp;nbsp;fine ambiguis» tatc,6lt;^ fimiliter ab omnibus audiri poflînt nbsp;nbsp;fi non omnes credunt u^

num folum deum, ad exdudendos alios prædicent omnia fecifle per uerbum fuu,fiueuifibilia, fiueinuifibilia, fiuecœleftia, fiueterrena, fine aquatilia,fîuefubterranea, ficutdemonflrauimus exipfis fcripturarum -didionibus» Ipfa aût creatura in qua fumus, per eaquæ in confpecftuni ueniunt hoc ipfum teftantc,unum eflè qui earn fecerit amp;nbsp;regat,ualde he betes apparebunt, qui ad tam lucidam adapertionem cæcutiûtoculos, amp;nbsp;nolunt uidere lumen prædicationis,fed conftringunt femetipfos, èC per tenebrofas parabolarum abfolutiôes,unufquifcp corum proprium putatinuenifiedeum^Qiiiaenim de cogitatione eorumqui contraria opinantur de pâtre, nihil aperte, neq^ ipfa dieftione, neque fine control uerfiain nulla omnino didum fitfcriptura,ôô ipfi teftanturdicentes,iii abfconfo hæc eadem faluatorem docuilTe non omnes, fed aliquos difei pulorum,qui poffunt capere,ôô per argumenta et ænigmata,ôlt;S parabo las ab eo fignificata intelligentibus, Veniunt autem ad hoc, ut dicant ali um quidem efiTe qui prædicatur deus, amp;nbsp;alium patrem, qui per parabo«« las Ô6 ænigmata fignificatur pater. Quia autem parabolæ poifunt mul^ tas rccipcre abfolutioncs,ex ipfis de inquifitione dei afFirmare, derelin^ quentes quod certum 8ô indubitatum amp;nbsp;uerum eft, ualde præcipitanti um fein periculum, Ô6 irrationabilium eiTe quis non amantium uerita:« tem confitebitur. Et nunquid hoc eft non in petra firma, amp;nbsp;in ualida in aperto pofita ædifîcare fuam domum, fed in incertum effufæ arenæ, unde amp;nbsp;facilis eft euerfi'o huiufmodi ædificationis»

Quoniâ omnêagnitionc non poifumus habere in hacuitagt; Cap. XL v Ir HAbentes itac]^ regulam ipfam ueritate, in apertû pofitûdedeo teftimoniû,nondebemus perquæftionû déclinantes in alias atçp alias abfolutiones erjeere firmâ amp;nbsp;ueram de deo ftientiam: magis autem abfolutionê quæftionum in hune charatfterem dirigentes, cxcrcere qui dem conuenit perinquifitione myfterf), amp;nbsp;depofitionis exiftentis dei, augeri aût in charitate eius, qui tâta propter nos facit,amp; fecit, iiun^ au tem cxcidere ab ea fuafione quç manifeftifsime prædicat:quia hic folus uere fit deus amp;nbsp;pater,qui amp;nbsp;hune mundum fecit, amp;nbsp;hominê plafmauit, amp;nbsp;in fua creatura donauit incrementû, amp;nbsp;de minoribus fuis ad maiora, quæ apud ipfum funt uocans î fîeut infante quidem in uulua conceptu k 4 educit

educit in lume folis, amp;nbsp;triticum pofteaquam in ftipula corroboralierit, 'conditin horreum» Vnus aut amp;idem Denriiurgus,qui SC uuluam plaf^ mauit,amp; folem creauit,Et unus idem dominus,qui êc ftipulam eduxit,

triticum äugens multiplicauit,amp;2 horreum præparauit. Si autem om nium quæ in kripturis requiruntur abfolutiones non poflumus inue^ nire,alterum tarnen deum,præter eum qui eft, non requiramus. Impies tas enim hæc maxima eft ♦ Credere autê hæc talia debemus deo, qui nos fecit,re(ftifsime fcientes,quia fcripturæ quidem perfectç funt, quip peauerbo deifpiritueius diftæ» nosaut fecunduquod minores fu^“ mus,amp; nouifsimi à uerbo dei,amp; fpiritu eius,fecundu hoc amp;nbsp;fcietia fterioru eius indigemus,et no eft mirum fi in fpiritalibus cocleftibus,amp; in his quæ habent reuelari,hoc patimur nos: quandoquidê etiâ eorum quæ ante pedes funt,dico aut quæ funt in hac creatura, quæ amp;nbsp;coterun tur à nobis,ÔC uidentur,amp; funt nobifcu,multafugerunt noftram fcien^ tiam,5c deo hæc ipfa comittimus. Oportet enim eum præ omnib, prac cenere.Qiiid enim fi tentemus exponerecauiam afcenfionis Nili.Muh ta quidem diciinus, ô^fortaifis fuaforia, fortaflis autem nonfuaibria, quod autem uerum eft amp;nbsp;certum Sgt;C firmum adiacet deo:fed ôd uolanti^ um animalium habitatio,eorum quæ ueris tepore adueniut ad nos,au^ tumni autem tempore ftatim recedunt, cum in hoc mundo hoc ipfum fiatjfugit noftram feien tiam. Quid autem poflumus exponere de Ocea ni accelfu amp;nbsp;receiru,cum conftet eflè certâ cauiàm, Quidiie de his quae ultra eum funt enuciare,qualia fint: Vel quid dicere poflumus, quomo^’ do pluuia, amp;nbsp;corufcationes,amp;S tonitrua,amp;r collediones nubium, amp;nbsp;nc^ bulæ,amp;: uentorum emifsiones,amp;: fimilia his efficiunt, annûciare quoep 80 thefauros niuium 8^ gradinis,8d eorum quæ his proxima funt: qua: hæc autem nubium præparatio,aut qui flatus nebulæ, quæautem cau^* fa efl,per quam crefeit luna 80 decrefeit, aut quæ caufà aquarum diflan^ tiæ metallorum 8d lapidum, amp;nbsp;his fimilium : in his omnibus nos qui^ dem loquaces erimus, requirentes caufas eorum, qui autem ea facit» folus deus ueridicus efl. Si ergo 8^ in rebus creaturæ quædam quidcifl eorum adiacent deo, quædam autem in noflram uenerunt fcietiam, quid mali efl, fi amp;nbsp;eorû quæ in fcripturis requiruntur, uniuerfis fcriptu ris fpiritalibus exiflentibus,quædam quidem abfoluamus fecundu gt^ tiam dei, quædam autem comendemus deo, SCnon folum in hoc fecU!« lo, fed 8d in ftituro : ut femper quidem deus doceat, homo autem fern^ per difeat, quæ funt à deo, ficut amp;nbsp;Apofl. dixit : Reliquis 80 partibus deflru(ftis,hæc tunc perfeuerare,quæ funt fides,{pes,8^ charitas. Sepet enim fides, quæ efl ad magiflrum noflrum permanet firma, affeuerans nobis,quonia folus uere deus, 8^ ut diligamus deû uere femper quoni^ am ipfc folus pater, 8lt; fperemus fubinde plus aliquid accipere 8c diftc^ ( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rcà

rcà(îeo,qüia bonus eft, èc diuitias habês indeterminabiles, 8gt;C regnuin fine fine,difciphnain immenfàm.Si ergo fecundû hune modû,queni dixfmus, quædam qui'dem quæftionum deo cômiferimus,amp; fidem no ftramferuabimus,amp;oinnis îcriptura à deo nobis data côfbnans nobis inucnietur,amp;parabolæ bis, quæmanifefte dicfta funt confonabunt, ma nifeftedi(ftaabioliientparabolas,amp;r per dicftionum multas uoces,utf nam côfonante melodiam in nobis fentiet, laudantê hymnis deum,qut fecit ornia.utputa,fi quis interroger. An te^ mundû faceret deus, quid agebatC Dicimus, quoniâiftarefponfio fubiacetdeo, quonia mundus hic fadus eft apoteleftos à deo, têporale initiû accipiens, fcripturæ nos doccntiquid aût ante hoc deus fit operatus, nulla fcriptura maniTciùt: fubiacet ergo hæc refponfio dco,amp; nô ita ftultas,amp; fine difciplina blafi« phemas adinuenire uelle prolationes,amp; per hoc quod putes te inuenifi» îèmateriæprolationê, ipfum deû qui fecit omnia reprobare, Cogitate enim ô omnes qui talia adinuenitis,cû ipfe folus pater deus dicatur,qui amp;nbsp;uere eft,quem uos Demiurgü dicitis,fed cu fcripturæ hunc foluin fciunt deû,led amp;nbsp;cü dominus hunc folu confitetur propriü patrê,et alte rum nefciat,ficut ex ipfis eius uerbis oftêdimus,quonia hunc ipfum la^» bis dicitis frucftu amp;nbsp;ignorantiæ prolationê,et nefcientê qui fit fuper eu, 8cquæcuncpalia dicitis deeo, cÓfideratemagnitudinê blaiphemiæ in eum,qui uere eft deusigrauiter quidê amp;nbsp;honefte uidemini dicere uos in deum crederc,hunc alterü deum, cum minime pofsitis oftendere hunc ipfum in quê credereuos dicitis.Labis fru(ftû,ignorantiæ prolationcm pronûciatis. Hæc aût cæcitas 8ó ftultiloquiû inde prouenit uobis,quod nihil deo referuetis, fed Sé ipfius dei Sé Lnnoocæ eius, amp;nbsp;uerbi Sé uitæ Sé Chrifti natiuitates,amp; prolationes annunciare uultis, Sé bas no aliun de accipicntes,fed ex afFcêtione hominû:amp; non intelligitis, quia in bos' mine quidem qui eft côpofitû animal,capit huiufmodi dicere,ficut præ diximus, fenfum hominis Sé Ennœan hominis, Et quia ex fenfu En^» nota, de Ennœa aût Enthymefis, deEnthymefi aût Logos, quê autein LogonC Aliud enim eft fccundum Græcos Logos, quod eft principal le, eo excogitat aliud organum, per quod emittitur Logos : Sé aliquan do quidê quiefcere Sé tacere hominem,aliquando autem loqui Sé operar n\ Deus autêcum fit totus mens, totus ratio,amp;: totus fpiritus operans, amp;totus lux, amp;femper idem Scfimiliterexiftens, ficutÔ«f utile eft nobis fapere de deo,8d fîcut ex fcripturis difcimus, non iam huiufmodi aftè^ êfus Sé diuifiones decêter erga eum fubfequentur, Velocitati enim fen fus hominum, per fpiritale eius nô fuffîcit lingua deferuire, quippe car nalis exiftens, unde Sé intus fuffbcatur uerbum noftrum, Sé profertur non de fe femel, ficut conceptum eft à fenfu, fed per partes, fecunduin quod lingua fubminiftrare præualeu

Quomodo deemjfsionibuscorumfermocompofitusoftendi't pattern compofitum ÔC non fimplicem,nec uniformem» Cap. x L V 111

DEus aût totus exiftens mens,8^ totus exiftens Logos,quod co^i^ tat hoc amp;nbsp;Ioquitur,amp;S quod loquitur hoc cogi'tat, Cogitati'o nnn eius Logos,amp;Logos mens,amp;omni'a cocludens mens, ipfe eftpa ter»Qui ergo dicit mente dei,amp;prolationc propriâ menti donat, copo fitum eû pronunciat,tanquâ aliud quiddam fit deus, aliud autem prin^ cipalis mens exiftenstfimiliter aût rurfus amp;nbsp;de Logo tertiam prolatio^ nem ei à pâtre donans,unde S)C ignorât magnitudinê eius:porrô èc loii geLogonàdeofeparauit.ôCpropheta quidêait de eo, Generationen! eius quis enarrauitCuos aût generationem eius ex pâtre diuinantes, uerbi hominis per lingua faefiâ prolationê transferêtes in uerbû dei,iu^ ftcdetegiminiàuobisipfis, quod necp humana, nec diuinanoueritis. Irrationabiliter aût inflati,audacitcr inenarrabilia dei myfteria feire uos dicitis.Quandoquidê Sgt;C dominus ipfe filius dei, ipfum iudicfj diem horam cÔcefsit feire folum patrê,manifefte dices,De die aût ilia amp;nbsp;ho^ ra nemo fcit,necß filius,nifi pater folus.Si igitur feientiâ diei illius,filius nÔ erubuit referre ad patrê,fed dixit quod uerum efi:,necp nos erubefd mus quæ funt in quçftionibus maiora fecundû nos,referuare deo»Ne' mo enim fuper magiftrû eft.Si quis itacp nobis dixerit, qûo ergo filius prolatusàpatreeft,dicimus ei,quia prolationê ifi;â,fiuegenerationemgt; fiue nuncupationê, fiueadapertionê,aut quomodolibet quisnominc uocaucrit,generationê eius inenarrabilêexifèentênemo nouit, nô Va^ lêtinus,nô Marcion,necp Sàturninus, neep Bafilides,necp angeli, neç^ archâgeli,nec principes,necp potefi:atcs,nifi folus qui generauit pateG amp;nbsp;qui natus eft filius.Inenarrabilis itaq? generatio eius cû fit, quicunt^ nitunturgenerationes Ô^prolationes enarrare,non funtcopotes fui/a quæ inenarrabilia funt enarrare promittentes» Qtioniâ enim ex cogita tione ÔC fenfu uerbum emittitur,hoc utiqj omnes fciunt homines, ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quoniam non eft uen'fimile uerbum dei tertiam habere à

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pâtre cmifsionem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap» XLix

N On ergo magnum quidinuenerunt, qui emifsiones excogitauc' rût,necp abfconditum myfterium,fi id quod ab omnibus intellig* tur,tranftulerunt in unigenitû dei uerbum,amp;:: quem inenarrabilê in^ nominabilem uocant,hunc quafi ipfum obftetricauerint primi, 8^ naï^ rationis eius prolationê amp;generationem enunciant, adfimilantes cutfl hominum uerbo emifsionis:hoc autêidem amp;nbsp;de fubftantiæ materiadl centes non peccauimus,quoniam deus earn protulit » Didicimus eniit* ex feripturis principatum tenere fuperomnia deum. Vnde autem, ud quemadmodûemifiteam,ne(^fcriptura aliquaexpofuit, neqp nosflâ^ lt;r/4«lt;rt ftos mon oportet exponiomibus proprijs infinita cÔijcientes de deogt; fc3

agniti'onemhancconcedendam eflc deo. Similiter autemamp;ScaUf» fam, propter quam cum omniai deo fada fint, quædamquidem tranfi» grefla fint, ÔC abfcelferunt à dei fubiedione, quædam autem,imô plu^ riîna pcrfeuerauerût perfeuerât in fubiedione eius qui fecit : ÔC cuius naturæ funt,quæ tranfgrefla funt,cuius autem naturæ quæ perfeuerât, credere oportet deo amp;uerbo eius,cui folo dixiuSedeàdextris meis, quoadufqj ponam inimicos tuos fubpedaneum pedum tuorum» Nos autem adhuc in terra conuerfantes, nondum adfidentes throno eius, Etfîenim fpiritus fàluatoris,quiin eo eft, fcrutat omnia, ôôaltitudines dei, fed quantum ad nos diuifiones gratiarum funt, ôôdiuifiones mini fterioruin,8lt;C diuifiones operationum, ÔC nos (uper terram quemadmo dum 80 Paulus ait;Ex parte quidem cognofcimus, amp;nbsp;ex parte prophes« tamus.Sicutigiturex parte cognofcimus, fîcôôdeuniuerfis quæftioni bus concedere oportet ei, qui ex parte nobis præftat gratiam, Quoni^ am quidem tranfgreiforibus ignis æternus præparatus cft,et dominus manifefte dixit, ÔC reliquæ demonftrât feripturæ, Et quoniam prefept deus hoc futurum,fimiliter demonftrant fcripturæ,quemadmodum ôC ignem æternum his qui tranfgrefluri funt præparauit ab initio : ipfam autem caufam naturæ tranfgredientiu,necp feriptura aliquaretulit, nec Apoftolus dixit,nec dominus docuit, Dimittereita oportet agnitionc banc deo,quemadn-iodum amp;nbsp;dominus horæ amp;nbsp;diei,necin tantum péri clitarfuti deo quidê concedamus nihil,et ex parte accipientes gratiam, ineo autem conquærimus quæ funt fuper nos, amp;nbsp;in quæ attingere no^ bis non eft, nec in tantam audaciâ uenire uti pendamus deum, amp;nbsp;quæ nondum inuenta funt, quafi iam inuenerimus per emifsionum uanilo* quium ipfum omnium fadorem deum, Sc de defedione amp;nbsp;ignorantia afierere iubftantiâ habuiifcjamp;S fie impium aduerfus deum fingere argu* mentu. Poft deinde nullum habent teftimoniü eius fîgmenti, quod cens ab eis adinuentum eft,aliquando quidê per numéros quoslibet,ali quando aut per fyllabas, nonnunÇ aût ôê per nomina. Eft aut quando amp;nbsp;per eas quæ in literis funt literas, aliquando autem amp;nbsp;per parabolas non rede exolutas, uel per fufpiciones quafdam confiftere conari eant fabulofam enarrationê quæ fit ab eis efficiêtia, Etenim fi quis exquirat caufam,propter quâ in omnibus pater cômunicâs filio folus feire amp;nbsp;ho ram amp;nbsp;diem domino manifeftatus eft,nec^ aptabilê magis,neç^ decent« tiorê,nec fine periculo altéra quam hanc inueniat in præfenti, quoniam cum folus uerax magifter eft dominus,ut difeamus per ipfum, fuper o* mnia eflepatrê.etenim pater, ait, maior me eft, amp;nbsp;fecundum agnitionc itacppræpofitus effe pater an nûtiatus eftàdomiiionoftro,adhocutôd nos,inquantum in figura huius mundi fumus,perfedâ fcientiâ,amp; taies quaeftipnes concedamus deo: Ôê ne forte quærentes altitudinem patris inuefti#

inuefti'garc,in tantu pcriculu incidamus, uti quacramus an fuper dcunï aker fit deus.Si autê quis amas contention? côtradidlor fuerit his quae à nobis dida funt,amp; his quæab Apoftolo relata funt, quoniam ex pat te cogno(cimus,amp; ex parteprophetamus,putet fc no ex parte,fed unk uerfaliter uniuerfam cepifle eorû quæ funt agnitionem, alentinus ali quis cxiftens,autPtoIemæus,autBafiIides, uelaliquis eoruqui altitu* dines dei exquififle fedicût,nô in ea quæ inuifibilia funt,uelquæ often di no poffuntjCU inani iaeftantia decorans femetipfum plus, quam rel^ quos fe agnouifle glorietur:fed caufas eorum quæ in hoc funt mundo, quas nos no nofcimus,ut puta humeru capillorum capitis fui,amp;S de his quæ quotidie capiutur paftères,ôô de rcliquis non prouifis à nobis, dill genter exquires amp;nbsp;à patre difeens annunciet nobis, ut ei de maioribus quoep credamus.Si aut quæ in manibus funt, ante pcdes,amp;r in ocugt; lis,amp; terrenis,amp;S præcipuedifpofitionê capillorum capitis fui,nôdunt Qumadmcdïi fciunt tj qui funt perfe(fti,qucmadmodS eis de his fpiritalibus amp;nbsp;fupèf pro^«o«olt;/o cœleftibus,amp; dehisquæfuntaddeuuana perfuafionecÔfirmant, cre* demusÆt tantû quidê,8d de numeris, amp;nbsp;de nominibus, ôd de fyllabis, quæftiÔibus eorû quæ funt fuper nos, amp;nbsp;de eo quod improprie ex* ponût parabolas,à nobis fit di(ftû,quandoquidêà te plura dici pofsint.

De natura animæ, quoniam iecundum illorum fermonê, cum aniinæ ferucntur,nccefre eft5C corpora participare falutem. Cap. Li

REuertamuraûtnosadreliquaquæ funt eorû argumentationis. in confuinmationem enim dicentes iplbrum matrem intra Pleronia regredi,amp;^ recipere fponfum fuum faluatorê,fe autê quoniam fpiritaleS elle dicûf,expoliatas animas,8ô ipiritus intelletftuales fadas fpôfos fu^ turos fpiritaliû angelorum:Demiurgum aût quoniâ animalem dicuntJ in matris locû ceftùrumduftorum aût animas requiefeerein medietati^ loco,pfychice dicêtes fimilia ad fimilia côgrcgari,fpiritalia ad fpiritalia, materialiain materialibus perfeuerare,contraria fibi diffîniüht animas iam nô propter fubftantiâ, in medietatem ad fimilia dicêtes fuccedere? fed propter operationê,iuftorû quidem dicêtes illuc fuccedere, impio^ rum aûtremanerein igné. Si enim propter fubftantiâ omnesfuccedul Rnimæ in refrigeriû,amp; in medietate funt omnes,fecundû quod funt ani mæ,cum fint eiufdê fubftantiæ,amp; fuperfluû eft credere, fuperflua aut^ amp;nbsp;difeefsio faluatoris. Si aût propter iuftitiâ, iam non propter id quo3 fint animæ,fed quoniam funt iuftæ.Si aut animæ,quæ perituræ eîfen^ inciperent nifi iuftæ fuifient,iuftitia potens eft faluare ÔC corpora, qu^ utic^ non faluabit,quæ amp;ipfi participauerunt iuflitiæ. Si enim nature Sê fubftantiâ faluat,omnes iàluabunturanimæ : fi autê iuftitiâ amp;nbsp;fides, quare non faluet ea quæ fîmiliter cum animabus in corruptelâ in’cider^^ incipiunt corporazaut enim impotens aut iniüftàapparébic huiufmo^

di iuftitia, fi quædam quidem faluat propter fuam participationc, quæ dam autem non.

- Oßenfio quod animæ corû fecundS fiias régulas fine argumentum,non poflîintparucipareiàlutcm. Gap. Lii

Quiaenimincorporibus perfîciunt eaquæfuntiuftitiæ, manifeftn eft.aut uniuerfç itacç animç neceflàrie fuccedêt in medietatis locu, ôd^iudiciû nufquâ:aut ÔC corpora quæ participauerunt iuftitiæ cum ani mabus quæ fimilitcr participauerût,obtinebunt refrigerij locu. fiquidê potens eftiuftitia illuc tranfducere ea,quæ participauerunt, ôu uerus amp;nbsp;firmus amp;nbsp;integer de refurreftione corporû fermo, quem quidem mus nos,quoniâamp;mortalia corpora noftra cuftodientia iuftitiâ refu«= fcitans deus, incorrupta ôô immortaliafaciet. Deus enim melior eft, natura,habens apud femetipfum uelle,quoniâ bonus eft,Sô poire,quoâî niam potens eft, amp;nbsp;perficere, quoniam diues amp;nbsp;perfedus eft.

Quonïam in nullo potelh'nterior illorum homo fupergredi Demiurgon. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap* lui

H lautem quoniam omnia contraria fibi dicunt,non omnes animas in medietatem fuccedere definientesjfolas quæ fint iuftorû : natui= raliter enim amp;nbsp;fecûdum fubftantiam emifla efle tria genera dicunt à ma tre:quandoquidem fit deaporia amp;nbsp;tædio amp;nbsp;timoré, quod eft materia: alterum autem de impetu,quod eft animale:quod autem enixa eft fecû^ dum uifibnem eorû qui circa Chriftum funt angeli,quod eft fpiritalc.Si igiturilia quæ enixa eft omni modo intra pleroma ingrediuntur, quo^ niam fpiritale eft:quod eft autê materiale refidet deorfum, quoniam eft materiale,amp; exardefcente eo quiineft ei,igncconfumeturin totum ani^ male,quarenon totum in medietatis locum cedet, in quem ôd Demiur^ gum mittuntÇQuid autem eftillud quodccdct eorum intra pleroma'T animas enim in medietatem perleuerare dicunt,corpora autê quoniam materialem habent fubftantiam, in materiam refoluta ardere ab eo qui in ea eft ignis. Corpore autem ipforum corrupto, ôê anima remanente in medietate, nihiliam relinquetur ex hominc, quod intra pleroma ca^ datSenfus enim mens amp;nbsp;cogitatio ôê intetio mentis ôô ea quæ funt hu iufmodi no aliud quid præter animam funt,fed ipfius animæ motus ôd operationes,nullam fine anima habetes fubftantiam.Quid ergo adhuc crit eorum quod fuccedit in pleroma èC ipfi enim inquantum quidem anima lunt remanent in medietate,in quantum autem corpus, cum reli qua materia ardebût:amp; his fie fe habentibus,fuper Demiurgû fe afeens» dere dicunt infenlati : 8ê fecûdum hoc quidem femeliores pronunciant illo deo, qui ccclos amp;nbsp;terrain amp;nbsp;maria amp;nbsp;omnia quæ in eis funt fecit,Sê ornauit.Et femet quidê fpiritaies efle uolunt inhonorate, cû fint carnas« les propter tantam fuamimpietatê. Qui aût fecit angelos fuos fpiritus, l ôê

induitur lumine qucadmodü pallium, amp;nbsp;uelut in manu tenet gyrum tcrræ,atep inhabitantes earn uelut locuftæ funt deputati: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Quoniamnoncftucrifimilehos quidcm fpiritales eiïè, Demiurgutn autem animalem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. l 1111

EtuniuerfæfpiritalisfubftantiæDemiurgumècdominu animal« eiTe dicentes,indubitate èC uere fuam oftendunt infaniam,amp; uelut uere de tonitruo percufli,fuper eos qui fabulis referuntur gigantes,exgt; tollentes fententiaaduerfus deum, præfumptioneuaniamp;inftabiliglo^ ria tumidi,quibus uniuerfæ terræ elleboru no fufficit ad cxpurgandii» uti euomât tantam fua ftultitiâ.Melior enim cx operibus oportet often dùunde igitur femetipfos oftendunt Oemiurgo meliores,uti nos ad impietatê propter necefsitate fermonis deuergamus, dei infanorum liominum coparationem faciêtes,amp; in argumentatiônê corum defceii^ dentes,fæpc per propria ipforu dogmata arguentes eos. Sed nobis qui dem propitius fit deus: non enim illi eum comparantes, fed arguentes 80 euertentes illoru inianiam dicimus hæc, ad quos ftupefcunt multi in fenfatoru,quafi plus aliquid ip fa ueritate ab eis poftent difcere.Et illud quod fcriptum eft, Quærite inuenietis, ad hoc dicftum eftè interpre^ tantur, uti fuper Demiurgum femetipfos adinueniat maiores :Sc melio res uocant efle femetipfos quam dcum:amp;^ femetipfos fpiritales, Demi^ urgLim autêanimalem:8ó propter hoc fuperafcendereeos fuper deuin, fe quidem inter pleroma cedere, deum autem in medietatis loco. Ab operibus itacp oftendant femetipfos Demiurgo meliores . Non enim in eo quod dicitur,fed in eo quod eft,melior oftedi debet. Quod igituf opus monftrabut per femetipfos à faluatore fiue à matre ipforu facluin autmaius autfplendidius, autrationabilius his quæ fatfta fimtab hoó qui hæc omnia difpofuitCQuos coclos firmaueruntC quam terra folida uerunKquas emiferut ftellasC’uel quæ luminaria lucidauerunt quibus aut circuits infrenauerunt eaCuel quas pluuias, uel frigora, uel niues,f«‘’ cundum tempus amp;nbsp;fecundum unamquamqp regionem aptabilia addn^ xerunt terræ quem autem calorem amp;nbsp;ficcitatê è contrario appofuerut eisÇ’aut quæ flumina abundare fecerunt C quos autem adduxerunt foiV tes, quibus autem floribus amp;nbsp;arboribus adornauerunt earn quæ eft fub ccclo,uel quam multitudinem animalium formauerüt, partim quidoT* rationabilium,partim autem irrationabilium uniuerforum forma orn^ torum C ÔC reliqua omnia quæ per uirtutem dei funt conftituta, amp;nbsp;fapi^ entiaeius gubernantur,quis potuit per fingulaenumerarc, uclinuefb“’ garemagnitudinem fapientiæ eins qui fecit dei Quid autem illaqua^ fuper ccclum,amp;: quæ non prætereunt,quâta funt,angeli,throni,domi’* nationcs,poteftates innumerabiles.aduerfus quod igitur unu opus «x his femetipfos ècôtrario conftituuntç’ Quid tale oftendere habentp«*^ femetipfos

lêmetipfos ud à fcmetipfîs falt;flü,quädo ipfi' huius faélura plafir.a^ tiofuntCSiueemfaluator,fiue mater ipforü(ut propria i'pforu dicamus per fua ipforu propria mendaces eos arguêtes) ufa eft hæc,ut dicût,ad faciendum imagine eorû quç intra pleroma funt, contcplationis uni uerfæ quam uidit circa fàluatorê,tanquâ meliori hoc et aptabiliori ad fa ciendam uoluntatê fuam per eum ufa eft:tantorû enim imagines nequa quam per inferiorem fed per meliorem deformauic

Oftenfio quod non G't animalis Demiurgus. Cap. L V PRant enim ipfi tunc,ficut dicunt, exiftentes conceptio fpiri tail's

' fecundu contêplationê eorû,qui erga Pandora funt fatellites difpo fiti. Et hi quide uacui perfeuerabant nihil per eos perficiente matre, uel per faluatorej'nutilis conceptio,amp; ad nihilum apta : nihil enim per eos apparet faâû. Qui aût emiHùs eft fecundu eos deus, inferior ipfis cxi# ftens, fecundu argumentatione eorû,animalem enim eum efle uolunt, in omnia operator amp;nbsp;efficax 80 aptabilis fuit, uti per eum omniû imagi nes fierenr:amp; no tantû quæ uidentur hæc,fed inuifibilia,angeli, archan geh, dominationes poteftates amp;nbsp;uirtutes per hunc omnia fada funt,ui delicet uelut per meliore, amp;nbsp;qui poflit uolûtati delèruire. Nihil aût per hos matrê apparet fecilTe, quêadmodü amp;nbsp;ipfï confitentur,uti iufte quis æftimet cos abortü fuiftê male parientis matris ipforü. No enim obfte trices earn cbftetricauerût,8c propterea uelut abortiuû proiecfti funt,in nihilum utiles,ad nullum opus fadi matris. Et femet meliores uocanc co per qucm tanta amp;nbsp;talia fada fint amp;nbsp;difpofita, quâdo amp;nbsp;per fuâ argu« mentationê per qua inferiores multû inueniuntur. Ac uelut duo ferra* meta operaria uel organa duo cum fint, ex quibus alterû quide femper in manibus èc in ufu artifex habeat, nbsp;nbsp;per illud faciat quâta uellet amp;nbsp;o*

ftendat artem fapien tiâ fuam : alterum aût uacuû atçp otiofum perfe* ueretOd fine operatione,per quod nihil omnino apparet faciens artifex, amp;nbsp;in nullam adionê eo utens: deinde dicat quis inutile hoc amp;nbsp;uaciium atcp ociofum melius efte, amp;nbsp;pluris illo quo utitur in opere, per quod glorificat ipfeartifex:hic igitur hebes efte iufte arbitrabit,qui fit tails,cC mentis fuæ non compos. Si aût ôd hi femet fpiritales amp;nbsp;meliores dicen* tcs,amp;: Demiurgû animale, amp;nbsp;propter hoc fuperafcedere, intra plero ma penetrare ad uiros fuos,funt enim focmina quêadmodü ipfi cofiten tur:deum aût inferiorem,ÔC propter hoc manere in medietate, Sc huius nullam oftenfionê afferentes.Qui enim melior eft, ex operibus oftendi tur.Omniaenim opera à Demiurgo fada funt,per femetipfos aût nihil dignûratione fadû oftêdere habentes, infani funt fumma 8c infanabili inlània.Si aût côtenderint dicere, quoniâ quæcunc^ funt quidê materia !ia,utputa,coElum, ô^uniuerfus qui infra eum continetur mundus,à Demiurgo fada funu Quotquot aût fpiritaliora his ilia quæ funt fuper

coclTum,utputa prindpia,poteftates,angeli, archangdi, dominationfff» S)C uirtutes per fpiritalêenixionê,quodfemetipfos eflèdicüt,faó:a funtï Primo quidêex domi'ni'cisfcripturis oftendimus, omnia quae praedi^ dia funt uifibilia èc inuifibilia ab uno deo fadla « Nó eni'm magis idond hl fcripturae, nee reh'nquentes nos eloquia domini Moyfen amp;nbsp;relt quos propheras, qui ueritatê præconiauerunt, his credere oportet, num quidênihil dicentibus,inftabili'aaûtdeliranribus. Poft deindeett am fi per ipfos ea quæ funt fuper codos fadla funt, dicant nobis quae ft inuifibilium natura,enarrent numerû angelorum nbsp;ordine archangelo

rij,demonftrent thronoru {acramenta,8ó doceant diuerfitates domina^ tionû,principatuum poteftatû ateß uirtutû.fed non habent dicere,non per eos fadla funt. Siaût à Oemiurgo fadlafunt hæc, fîcutèc fada funt, ôc funt fpiritalia fandla, non eft ergo animalis hic qui fpiritalia perficit, ÔC foluta eft illorum magna blafp hernia,

QVi enim funt in cœlis fpiritalis conditionis, uniuerfæ damant feri pturæ,amp; Paulus aût teftimoniû perhibet,quoniam funt fpiritalia, ulcp ad tertium cœlum raptum feefrefignificans,Etrurfum delatû efft in paradifumjôtquot; audiftèuerbainenarrabilia,quç no licet hominiloqui. Et quid illi prodeft aut in paradifum introitus, aut ufqp in tertium ccc^ lum affumptio, cum fînt omnia fub poteftateDemiurgi, fi eorum qua: ftiper Demiurgurn dicuntur myftcriorû fpeculator et auditor inciperet fieri,quemadmodum audent quidam dicere.Si enim uti earn quæ eft fu per Demiurgurn difeeret difpofitionê, nequa^ in his quæ funt DemP urgi remanfîlfet,ne ipfa quidem uniuerfa perfpeculatus, reftabat enim ci adhuc fecundum illorum fermonem quartum cœlum, uti adpropin^» quaret Derniurgo,amp;fubiedam feptenationemuideret,fedreciperegt; tur fortafle ud ufq^ ad medietatem, id eft ad matrem, uti ab ea difeeret quæ funt intra pleromæPoterat enim qui eft intus homo eins,qui amp;lo quebatur in eo inuifibilis exiftens,quemadmodû dicunt, nô tantû uflt;^ ad tertiû cœlum,fed ufcp ad matrem illorû peruenire ♦ Si enim fe hoc eft ipfbrum hominê ftatim fupergredi dicunt Demiurgum,Ôd abire ad ma trem,multo magis utiC]^ Apoftoli homini hoc eueniffet, nec enim progt; hibuiffet ilium Demiurgus, iam ôôipfe fubiedlis faluationi dicunt, Si autem prohibuiflet, nihil profecifletmon enim pofsibile eft cum patris prouidentia fortiorem effe, Sc hæc cum interior homo inuifibilis etiam àDerniurgoelfedicatur. Quoniam autem ille udutmagnum aliquid amp;nbsp;præclarum earn quæ fuit ufiç ad tertium cœlum affumptionem enar rauit, non utiep ifti fuper feptimum cœlum afeendunt, non enim funt meliores Apoftolo. Si fe ipfos dicant diflèrentiores, exoperibus argu^ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;entur

cntunniln'l enim ab illi's taie iadatum eft.Et propter hoc adiecft , fi'ue in,. corpore,(lue extra corpus, deus feit : utiep ne corpus particeps putare^j lureffe uifioniseius, quippequafî ipfum participaturum eorumquæ uidiflètöóaudiflèt: necrurfus propter pôdus corporis dicatquis eutn atnpiius non efreaflumptum,fedideo ufq? illucpermittatur etiam fine corpore facramenta perfpicere fpiritalia, quæ funt dei operationes, qui fecitcœlos nbsp;terram, amp;nbsp;plafmauit hominem,amp; pofuitin paradifo,fpe

culatores fieri cos qui fimiliter ut Apoftolus ualde fint perfedb in dile=s dionc dei Et fpiritalia itaep hic fecit, quorû ufcp ad tertiü ccclum fpecu lator fadus elf Apoftolus,amp; inenarrabiles fermones,quos nô licet ho«; miniloqui,quoniam fint fpiri tales, amp;ipfe hic præftatdignis, quemad^ modum uult.'huius enim eft paradifus. Et uere eft fpiritus dei, fed non animalis Dcmiurgus,alioquin nun^ fpiritalia perfeciflet.Si aût anima Iis hic,pcrquem ta da funt fpiritalia, référant nobis, Sed neqgt; enixionê matris fuæ, quod femetipfos dicunt,fadum elle quid oftêderehabent. Hi enim non tantum aliquid de fpiritalibus, fed ne quidem mufcain aut culicê, aut taie aliquid,ex his quæ funt contemptibilia animalia pu^» filla perficere polTunt, præter earn rationcm quæ ab initio à deo per fe* minurndemilTionem, in his quæ funt eiufdem generis naturaliterfada lunt atep fiunt animalia, Sed ne quidem à fola matre fadum aliquid di^« cuntemiffum hune Demiurgumôô dominum uniuerfæ operationis: Et eum quidêqui fit uiiiuerfæ operationis Demiurgus amp;nbsp;dominus ant malern elfedicunt,feaût fpiricales, qui nullius operationis fabricatores funt aut domini,n5 folum eorû quæ funt extra eos, fed ne quidê corpo rumfuorum. Multadenicpfæpefecundum corpus patiuntur nolentes uocantes fe fpiritaies ÔC meliores Demiurgo. lufte igitur à nobis argu# enturporroSdlonge diuertiftèàucritate. Sienim perhunequæ fada funt fecit faluator, non inferior ipfis fed melior eftè oftenditur, quando ^horum ipforum inuenitur fadorfnamôe^ipfi funt ex his quæ fada funt.QLiomodo itaep confequens eft hos quidê fpiritales elle,hune aut ipfumperquemamp; fadifunt,animalemCfiue, quod amp;nbsp;folum eft ue^? rum,quodamp;perplurimaoftêdimus uelutliquidiflimis oftenfionibus, ipleà femetipfo fecit libéré, amp;nbsp;ex fuapoteftate, amp;nbsp;difpofuit Sf perfecit omnia,amp; eft fubftantia omniû uoluntas eius : folus hie deus inuenitur, qui omnia fecit, folus omnipotens,amp; folus pater condens amp;nbsp;faciens os« mnia, amp;nbsp;uifibilia Scinuifibilia, SC fenfibilia amp;nbsp;infenfata, 80 cccleftiaôê terrena,uerbo uirtutis fuæ:amp;^ omnia aptauit amp;nbsp;difpofuit fapiêtia fua,amp; omnia capiens,folus aut à nemine capi poteft,ipfe fabricator, ipfe codi tor,ipfeinuêtor,ipfefadqr,ipfe dominus omniû: et neep prçter ipfum, neq? fuper ipfum, neep mater quam illi admentiunt, nec deus alter que Marcion affinxit, nec pleroma xxx æonum, quod uanum oftêfum eft,

nelt;^ Bythus,ncc proarche,nccß cœli, nec lumê uirginale, ncc Aeon nominabilis,necin totiïquic^ eoru,quæ ab bis ab omnibus hæreti^ cis delirantur,Sed folus unus deus fabricator, bic eft qui fuper omnem principalitatê, Sc dominationê,8lt;^ uirtutem,bic pater,bic deus, bic con ditor,hic fa(ffor,bic fabricator, qui fecit ea per femetipfum, boe eft, per uerbum amp;nbsp;per fapientia ftiam coclum Sgt;C terram amp;nbsp;maria amp;nbsp;omnia qusc i'n eis funtHic iuftus,bic bonus,bic eft qui formauit bominê, qui plan* tauit paradifum,qui fabricauit mundu, qui diluuium induxit, qui NoC faluauit.Hicdeus Abraham,amp; deus Iiaac,amp;2 deus Iacob,deus uiuoruni quem 8ó lex annunciat,quem propbetæ præconiant, quem fpiritus i e* uelat, quem apoftoli tradunt, quem ecclefia credidit, hic pater domini noftri lefu Chrifti,per uerbum fuum,qui eft filius eins, per eum reucla^’ tur 8^ manifeiiat omnibus, quibus reuelatur ♦ Cognofcüt enim eum hi quibus rcuelauerit filius,Temper aut coexiftes filius patri,olim amp;nbsp;ab ini* tio Temper reuelat patrem amp;nbsp;angelis, 8C archangelis ÔC poteftatibus uirtutibus 8c hominibus,quibus uultreuelare deus,

Qiiomodo ca quac aduerfus Valentinum dicuntur, omnetn euertunt haerefim. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap, L v 11

DEftrudis itatç bis qui à Valentino Tunt, omnis hæreticorum euer ia eft multitudo.Quæ enim amp;nbsp;quantu aduerTus pleroma ipToru ad ea quæ extra Tunt diximus,oftendentes,quoniam concludetur amp;nbsp;cie cumTcribetur pater uniuerTorum ab eo,quod extra eum eft,fi tarnen ex^ tra eum aliquid fit,amp;S quoniam nccefte eft multos quidem patres,multa autem pleromata,Só multas mundorum fabricationes, ab alrjs quidem cccptas ad altéras autem déficientes efïe, Tecundum omnem partem, SC uniuerTos perTeuerantes in Tuis proprijs, non curioTe ageredealijs, in quibus neq? participatio necß communioaliqua eft eis, amp;nbsp;nullum ali* um omnium efledeum, fed Tolum effe omnipotentis appellationemî aduerfus eos qui Tunt à Marcione,amp; Simone,amp; Menandro, uel qui tudinit cunep alij Tunt, qui fi'militer diuidunt earn quæ Tecundum nos eft condi rionem, à pâtre, fimiliter erit ad eos adaptatum. Quanta autem rurTus diximus aduerfus eos, qui dicunt, omnia quidem comprehendere pa^ trem uniuerforum, earn autem quæ fit fecundum nos coditionem non ab eo efle faeftam, fed à uirtute quadam altera, uel ab angelis ignoranti* bus propatorem in immêià magnitudine uniuerfitatis circumferiptum centri uice, uelut maculam in pallio, oftendentes, quoniam non eft ue* rifimilealium quendam earn quæ fecundum nos eft,conditionem fecifi fc, quam patrem uniuerforu, amp;aduerfus eos, qui funt à Saturnino SC2 Bafilide amp;nbsp;Carpocrate amp;nbsp;reliquos gnofticorum, qui eadem fimiliter di cunt,idem dicetunQuæ autem de prolationibus diefia funt S)C æonibus amp;deminorationibus,ÔCquêadmoduminftabiIis mater ipfbrum, fîmi* - ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liter

liter euertit Bafilidem,ó^ omnes qui falfo cognoininant agnitoreSjalijs nominibus eadem fimiliterdicentes: magis autemquàm hi quieaquæ funt extra ueritatem transferentes ad charadterê fuæ dodrinae,amp; quæ^ cunc^ funt quæ de numeris diximus,aduerfus onines,qui in huiufmoi» di fpeciê deducunt,quæ funt ueritatis, dicetur « Et quæcunq? dicfia funt de Demiurgo, oftendentia quod hic folus deus,ÓC pater uniuerforum, 8(^quæcuncpadhuc dicenturin fequentibus libris, aduerfus omnes di^ co hæreticos,eos quidem qui funt mitiores eorum humaniores auer tens óó confundenSjUt no blafphement fuum conditorem amp;nbsp;fadorem nutritorem SC dominum,nelt;^ de labe óó ignorantia oenefim eius af^ fingerezferoces autem ÓC horribiles nbsp;nbsp;irrationabiles effugabis à te Ion:*

gc,neamplius fuftineas uerbofitates eorum » Super hæcarguentur qui funt à Simone Carpocrate,8c fi qui alrj uirtutes operari dicutur, non in uirtute dei,necp in ueritate,necp in bénéfices hominibus facientes quæfaciuntjfed in perniciem amp;nbsp;errorem permagicas elufiones, ÓC unis« uerfa fraude plus lædentes, quam utilitatem præftantes his, qui credût eis in eo quod feducât» Nee enim cæcis poifunt donare uifum, nelt;^ fur dis auditum, neep omnes dæmonas efFugare,prætereosqui abiplîs immittuntur, fi tarnen amp;nbsp;hoc faciunt: neep debiles,aut claudos, aut pa^* ralyticos curare, uel alia quadam parte corporis uexatos, quemadmo^ dum fiepe euenit fieri fecundum corporalem infirmitatem, uel earum quæ à foris aecidunt, infirmitatum bonas ualetudines reftaurare : tans« tum abfunt ab eo ut mortuum excitent, quemadmodum dominus ex^ citauit amp;nbsp;apoftoli per orationem, ÔC in fraternitate, fæpilfime propter aliquid neceifarium eaquæeftinquoquo loco ecclefia uniuerfii poftu^ lante per ieiunium fupplicationem multam,reuerfus eft fpiritus mor tuo,Só donatus eft homo orationibus faneftorum, ut ne quidem credät hoc in totum pofte fieri, eftfe aute refurretftionê à mortuis, agnitionem eius quç ab eis dicitur ueritatis.Quando igitur apud eos quidêerror èc fedudio èc magica phantafia in fpeculatu hominu impie fiat, in ecclefia autem miferatio ôd mifericordia amp;nbsp;fraternitas amp;nbsp;ueritas ad opitulatio* nem hominum,nô folum fine mercede amp;nbsp;gratis impertiatur,fed amp;nbsp;no/ bis ip fis quae funt noftra erogatibus pro falute hominu,amp; ea quibus hi qui curant indigent fæpiftîme no habêtes, à nobis accipiût,uere amp;nbsp;per hanc fpeciê arguuntur à diuina fubftantiaamp;Z benignitate dei ÔÔ uirtute fpiritali in totum extraneï, fraude autê uniuerfa amp;nbsp;ab infpiratione apos« ftatica,amp; operatioe dæmoniaca, amp;nbsp;phantafmate idololatriæ per omnia repletfipraecurfores uere draconis eius,qui per huiufmodi phantafiam abfeedere faciet in cauda tertiam partem ftellarum,amp; derjeiet eos in ter^ ramtquos fimiliteratep ilium deuitare oportet, amp;nbsp;quanto maiorephan. tafmate operari dicuntur,tanto magis obferuare eos,quafi maiorem ne

lt;i8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IRENAEI ADVERSVS HAERESES

quidæ fpi'titum percepennt. Quapropter etiairi fi obferuauerit quis co rum diurnam conuerfatioms operationcm,inueniet unam amp;nbsp;eandem ^eR'e eis cum dæmonfis conuerfationê.amp; hæc autem quæ eft erga opera nones impia ipfbrum fententia,quæ dici't, oportere eos in omnibus peribus etiâquibuslibet malis fieri,ex dominidolt;ftrinadiftbluet:apud qucm non folum qui mccchatur expellitur, fed ôd qui mcechari uult, èC non folum qui occiditreus erit occifionis ad damnationê, fed qui ira / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcitur fine cauia fratri fuo : qui amp;nbsp;non folum non odire homines, led

inimicos diligereiuflît,amp; no folum no periurare, fed nec iurare præce^ pit,ôd non folû maleloqui de proximis,fed ne quide racha ôd fatuû dkc realiqueimfi quo minus rcos eftc huiufmodi in ignem gehênæ. amp;nbsp;non tantum non percutere, fed ipfos percuftbs etiâalteram præftare ma^ xillam.amp;^ non folû non ab negate quæ funt aliéna,fed etiâfi fuaauferan*’ . tur illis non expoftulare: amp;nbsp;no folum no lædere proximos, neq; facerc malum,fed eos qui male tracftentur magnanimes eftè, be^ altcjuando nignitatem exercere erga eos,amp; orare pro eis,uti pocnitentiam agentes duntlongani fàjuari poftint,in nullo imitantes nos reliquorum contumeliam libk fuperbiam* Qpandoigiturillequem ifti magiftrum glorü antur,8d eum multo meliorem èé fortiorcm reliquis anima habuilfè dk eunt,cum magna diligent-ia quædâquidêiuftît fieri quafi bonaSóegre^ gia,quibufdamaûtabftinerenon folum operibus ,fed etiâ his cogitatiQ lubus quæad opera ducunt,quafi malis amp;nbsp;nociuis 80 nequam, qucmad modum magiftrum dicentes talem fortiorem meliorem reliquis, de* inde quæ funt côtraria eins doélrinæ manifefte præcipientes,non con4 funduntur Et fiquidê nihil efl'e mail aut rurfiis boni, opinioneauteni fola humana quædam quidem iniufta, quædam autem iufta putaretufi non utiqjdixiftct dogmatizans,id eftdocens, iufti autem fulgebuntfi* cut fol in regno patris eorum: iniuftos autem qui non faciunt opera iuftitiæmittit in ignem æternum, ubiuermis ipforumnonmorietur, amp;nbsp;ignis non extinguetur,

Conuerfio hxreticorum omnium in his quibus non commu/ nicant cum Valentino. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. l v 111

ADhucetiam dicentes oportere eos in omni opere, amp;nbsp;in omni con uerfationefieri,utfi fieri poflitin unauitæaduêtatione omnia pef ficietes,ad perfedlu tranfgrediant, eoru quidêquæ fun tad uirtute perd nentia amp;nbsp;laboriofa amp;nbsp;gloriofa amp;artificialia,quæ etiâ ab hominibus bo na adprobantur,nequa^ inueniunt conati facere ♦ Si enim oportet pet omne opus 0lt; peruniuerfam ire operationem, primo quidem oporte* bat omes fè difeere artes,quæcuncp illæ fiue in fermonû rationibus fitie » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in operibus confumantur,fiue per continentiamedocentur 06 per labo

uerfa quæin fermonum rationibus occupantur : adhuc eti'am Medici^ nam uniucrfam,amp;^ herbarum (cienciam, èc cas quæ ad falutê humanam funt elaboratæ,amp; piduram ftatuarum fabricationem èc ærariam ar# tcm marmorariam ÔC fitniles his. Ab his aût omnem fpeciem ruftica donis Sgt;C ueterinariæ Sgt;C paftoralis opificum artes, quæ dicuntur per* tranßre uniuerfas artes,amp; cas quæ erga mare uocant,ôd corpori ftudêt, uenatorias,amp;^ militares,amp; regales,amp;: quotquot funt,quarum nec de* cimam milleiïmâ partem in tota uita iua elaborates edifcere poflunt. amp;nbsp;horumquidê nihil conantur addifcere, qui in omni dicant femetipfos oportere fieri opere.ad uoluptates aût,Sd libidines,et turpia fatfla deuer genres,amp; à fcmetipfis iudicati eu fint fecundu docfirinâ iuâ: quoniâ em défunt eis quæ prçdida funt omnia,ad correptionê ignis adibunt.Qui ouidêEpicuri philofophiâ ôd CynicorûindifFerentiâæmulâtes,non le ium magifirû, qui nÔ îolû à malis operibus auertit fuos difcipulos, fed etiâ à fermonibus ôô cogitationibus,quemadmodû oftendimus,Diceii tes autê Ce ex eadem circulatione cum Icfu habere animas,8c fimilcs illis cHe,aIiquando aût amp;nbsp;mcliores,ad opera produdi,quæ ille ad utilitatem hominum amp;nbsp;firmitatc fecit, nihil talc nec fimile neqp fecundû aliquid in comparationem quod uenirepofsit,perficercinueniûtur,Sed fi aliquid faciuntpermagicam quemadmodum diximus opcrati, fraudulenterle ducere nituntur infenlâtos, frucflû quidem amp;nbsp;utilitatê nullam præftan* tes,in quos uirtutcs perficere fe dicunt: adduccntes aût pueros inueftes amp;nbsp;oculos deludêtes, phantafmata oftêdentcs ftatim cefiàntia, amp;nbsp;ne quidem ftillicidio têporis perfcuerantia,nô lefu domino noftro,fed Si* mont mago fimiles oftenduntur. Et ex hoc autem quod dominus furre xit à mortuis in tertia die,firmum eft,8^ difcipulis fe manifeftauit,amp; ui* dentibus eis receptus eft in cœlum,quod ip fi morientes amp;nbsp;nÔ refurgen tesnecp manifeftati,quibusarguûturinnullo fimilcs habentes lefua* nimas. Si autem Ôô dominû per phantafmata huiufmodi fecilTc dicunt, ad prophetica reducctes eos, ex ipfis demonftrabimus, omnia fie deo, prædiéla elfe, 8^ fadfa firmifsime, ÔC ipfum folum efle filium dei:qua propter ÔC in illius nomine, qui uereillius funt difeipuli ab ipfo accipi* entes gratiam, pcrficiunt ad beneficia reliquorum hominum, quemad* inodum unufquifcp accepit donum ab co, Alfj enim dæmones exclu* dunt, firmifsime amp;nbsp;uere, ut etiam fæpifsime credant ipfî qui emundati funt à nequifsimis fpiritibus, nbsp;nbsp;fint in ecclefia : alrj autem ÔC præfcien*

tiam habent futurorum, amp;nbsp;uifiones SC didiones propheticas ♦ Alq au* tem laborantes aliquainfirmitatc, permanus impofîtionem curant, Ôd fanos reftituunt ♦ lam etiam quemadmodum diximus amp;nbsp;mortui refur* rexeruntjôc perfeuerauermitnobifcumannis multis,amp; quid aûtC’ Non

dixit eft numerum diccregrati'arum quas per uniuerfum mundum ccclefiaa bencfiaum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;accipies,in nomine Chrifti lefu crucifix! fub Pontio Pilato per fin

gulos dies in opitulationêgentium perficit,necp feducês aliquem, pccuniam ei auferens.Quernadmodum enim gratis accepitadeo, tis 00 miniftrat:nec inuocationibus angelicis faciat aliquid,nec incanW tionibus,nec aliqua praua curiofitate,fed müde âd pure manifefte o# rationes dirigêtes ad dominum,qui omnia fecit,amp; nomen domini no* ftri lefu Chrifti in uirtute fecundum utilitates hominum, fed no ad ft* duiftionem pcrfecit.Si itacß nunc nomen domini noftri lefu Chrifti beneficia præftat èc curat,firmifsime èc uere omnes ubiq? credentes in cum,fed non Simonis,necp Menandri,nec Carpocratis,necalterius cU iufcuncp,manifeftum eft quoniam homo falt;ftus,conuerfatus eft cu fuo plafmate,uere omnia fedt ex uirtute dei,fecudum placitum patris uni* ucribrum,quomodo prophetæ prædixerûuQuæ autem erant hæc, in his quæ funt ex propheticis oftenfionibus narrabuntur.

Oftenfio quod non tranfeant animae in alia corpora. Cap» Lix De corpore autem in corpus tranfmigrationem ipforum fubuerta* mus ex eo,quod nihil omnino eorum quæante fuerint, memine* tint animæ.Si enim ob hoc emittebantur utiin omni erut opcrationc, oportebat eas meminifte eorum,quæantefalt;fta funt, utin ea quæ dee* rant adimplerent,amp; non circaeadem femper uolutantes continuatim, miferabiliter laborent.Non enim poterat corporis admixtio in totuin uniuerfam ipforu quæante habita erant, extinguere memoriam amp;nbsp;cort templationem,amp;r maximead hoc uenientes.Quomodo enim nunc ft* porato 8c requiefcete corpore quæcunqj anima ipfaapudfeuidet,8ó in phantafmateagit,amp; horû plura reminifcens communicat cum corpo* re,00 eft quando poft plurimum temporis quæcunq^ perfomnium quis uidit,uigilans annuciauSic utiq^ fe reminifceretur,amp; illorum quç antequam in hoc corpus ueniret egit.Si enim hoc quod in breuifsiino tempore uifum eft,uel in phantafmate conceptum eft,amp;^ ab ea fola pc^ fomni5,poftquam comixta fit corpori amp;nbsp;uniuerlum membrum difptf fa commemoratur,multo magis illorum remin ifceretur in quibus tent poribus tan tis,amp;r uniuerfa præteritæ uitæ fecula immorata eft.

Oftenfio quod non bibant fecundum Platonem obliuio/ nispoculum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. LX

Ad hæc Plato uetus ille adueniens,is qui primus fententia hanc introduxit, cum excufare non poflet, obliuionis induxit pocu* Ium,putans fe per hoc aporiam huiufmodi effugere, oftenfionem qui* dem nullam ftciens,dogmatice autem rcfpondens,quoniam introeun tes animæ in hanc uitam,ab eo qui eft fuper introitum dæmone, priuf » qua in corpora intrêt,potâtur obliuione,Ôlt; latuit femetipfum in altera maiorent

hiaiorem incidens aporiam. Si enim obliuionis poculum potata eftjpo fteaquain ebibitum eft, omnium faiftorum obliterate memoriam, hoc ipfuin unde fcis o Plato, cum fit nunc in corpore anima tua, quoniam priufquam in corpus introeatà dæmone potata eft obliuionis medii= cainentuCSi enim dæmoncm Sgt;C poculu èc introitû reminifceris,amp; reli^ qua oportet cögnofcas.Si aût ilia ignoras, neep dæmon uerus,nec^ arti ficiofecompofitum obliuionis poculum.

Oftenfîo quoniam corpus non cftobliuio. Ca. LXI ADuerfus aût eos qui dicunt,ipfum corpus eftè obliuionis medica mentû,occurrethoc.Quomodoigit quodcuncpperfemetipiàm anima uidet, Ôd in fomnqs èc fecundum cogitationem,mentis intentio nem corpore quiefeente ip fà reminifeit, renunciat proximis ♦ Sed ne quidem ea quæ olim agnita funt, aut per oculos, aut per auditûjmemiâ» nifiet anima in corpore exiftês,fi eflèt corpus obliuio: fed fimul atqj ab infpeftis abeftet oculis,auferretur oculus,auferretur uticp ea, quæ effet dehis memoria.Ipfà enim obliuiôeexiftens,anima nihil aliud cognofee repoterat nifi folum illud quod in præfenti uidebat. Quô aut ÔC diuina feiret, etmeminiiretipforum,exiftens in corpore,quando fitCutaiunt) ipfum corpus obliuio Sed êC prophetæ ipfi cum effent in terra, quæ«« cunq?fpiritaliter fecundum uifiones cceleftiumuidentuel audiunt,ipfi quoq^memineruntin hominêconuerfi,amp;reliquis annunciant: amp;non corpus obiiuionê efficit animæ eorum quæ fpiritaliter uifa funt, fed ani ma docet corpus,amp; participât de fpiritali Sc fafta uifione,

Quoniâ in corporis comunione no amittit fixas uiresquot; anima. Ca. L X ii N On enim eft fortius corpus quàm anima, quod quidem ab ilia fpi ratur amp;nbsp;uiuificatur amp;nbsp;augetur et articulatur,fed anima pofft det principatur corpori. Tantûaût impediturà fixa ucloci täte, quan tû cot;« pus participât de eius motione,fed non amittit fuam feiêtiam. Corpus cnim.organo fimile eft. Anima autem artificis rationem obtinet.Querii admodum itaep artifex uelociter quidem operationem fecundum fe ad inuenit,in organo aût tardius illam perficit, propter rei fubieftæ immo bilitatê,Sdillius mentis uelocitas admixta tarditati organi tcperatâperî« ficit operationê. Sic amp;nbsp;anima participans fuo corpori, modicû quidem impeditur,admixta uelocitatc eius in corporis tarditate, non amittit autem in totum fixas uirtutes : fed quafi uitam participas corporis, ipfa uiuere nô ceffat, fie amp;nbsp;de reliquis ei comunicans, neq? feientiâ ipforum perdit,necp memoriam infpeftorum.

Oftenfioquodunufquifquenoftrum fuam habcat animam ficut amp;fuum corpus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. lxiii

SI italt;^ nullius præteritorum meminit,fed exiftentium feientiam hic percipit,non igitur in alf) s corporibus fuit aliquâdo,nec^ egit,quæ

ne qui Jein agno(at,necp nouiqquæ quidê neq^ uidit, fed quemadmo^* dum unufquift^ noftrûfuum corpus per arte dei fumit,fic fuam ha^ betani'inâ.Nec^enim fie pauper,neep indiges deus, ut no unicuicpcor pori propriam donaret animam,quemadmodü amp;nbsp;proprium charade' rem.Etideo adimpleto numero,quem ipfeapud ie ante definit, omnes quicunc^ funt defcripti in ui tam refurgent,fua corpora amp;nbsp;fuas habêtes animas,Óó fuos fpiritus, in quibus placuerutdeo, Qui autê peena funt digni,abibut in earn amp;nbsp;ipfi fuas habêtes animas, Só fua corpora, in qui^ bus abftiteruntàdei bonitateî amp;nbsp;ceflàbunt utriep iam generareamp;ge* nerari,amp;: ducere uxorê,amp;nubere,ut cômenfurata multitudoantepr?c finita deo,generis humani perfedorum copago fiue aptatio conferuct patris.Plenifsimeautem dominus docuit,non folum perfeuerare, non de corpore in corpus tranigredietes animas,fed ôd charaderem corpo# ris,in quo etiam adaptantur,cuftodire eundem, Sc meminiiïè cas ope“* rum quæ egerunt hic,amp; à quibus cefiauerut,in enarratione quæ fcribi'« tur de diuite amp;nbsp;de Lazaro eo qui refrigerabaturin firiu Abrahæ:in qua ait,dl ui tem cognofcere Lazarum poft mortem,amp; Abraham autê fimP liter,óê manere in fuo ordine unumquenq? ipforum,amp; poftulare mit« ei ad opcm ferendam Lazarum,cui ne quidem de menfæ fuç micis co-* municabat:amp; de Abrahæ refponfo,qui non tantum ea quæ fecundum fe, fed ôê quæ fecundum diuitem eftent, fciebat, præcipiebat Moyfi aftentire èc prophetis eos,qui non uellent peruenire in illu locum poe^ næ,amp; recipientes præconium eius qui refurgeret à mortuis,

Quomodoperfeuerantanimæ corporis habentes figuras. Cap, LX il il P Er hæc enim manifeftifsime declaratum eft amp;nbsp;perfeuerare animas, 80 non de corpore in corpus trâfire,amp;: habere hominis figuram, ut etiam cognofeantur, amp;meminerint eorumquæ fint hic, ôêpropheti* cum quoep adeife Abrahæ,ôê dignam habitationem unamquâcp gen^ tem percipere,etiam anteiudicium,

Quomodo animæ cum fint gcnerabilcs in futurum incorrupti/ biles perfeuerant, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. L x V

SI qui aût hoc in loco dicant,no pofte animas eas,quç pauloante elft cœperint in multû têporis perieuerare,fed oportere eas aut innafd biles eire,ut fint immortalestuel fi generationis initiû accepcrint,cûipgt;' ; fo corpore moritdifcant quoniam fine initio amp;nbsp;fine fine uere ôc feinpef idem code modo fe habês folus eft deus,qui eft omniû dominus : qutß aût funtabilloomnia,quæcûcp fadafuntamp;fiunt,initiûquidemfuuifl accipiunt generationis,ôê per hoc inferiora funt ab eo qui ea feciqquo^ niam nô funt ingenitatperfeuerant aût amp;nbsp;extendûtur in longitudincm feculorum, fecundum uoluntatem fadoris dei, ita ut ficinitio fierct,5i poftea ut fint eis’donat.Quemadmodû enim cœlûquodeft fupernos firmalt;

firmamentû,ÔCfolamp;Iuna,8ôrdi'quæftellæ,8ôomnia ornamenta ipfo* rum,cûante non efïènt,faéî:a funt, èi. multa têpora perfeuerât, fecundS uoluntatem dci: fie amp;nbsp;de animabus, amp;nbsp;de fpirinbus, ÔC omnino de omlt;? nibus his quæ fada funt cogitans quis, minime peccauit, quando oin^ nia quæ fada funt initiu quidem faduræ fuæ habeant, perfeuerant aût quoadufcßeadeus efleamp;SperfeuerareuoIuerit.Teftatur pro his fen^ tenttjs etiam propheticus fpiritus,dicens:Quoniam ipfè dixit,8ôfada funt,ipfe mandauit creata funt,ftatuit eain feculum ieculi, Et iterum defaluandohomine,ficait: Vitâpetrjtà te,8ôtribuifti ei longitudinem dierum in feculû feculi:tanq pâtre omniû donate,amp; in feculû feculi per feuerantiâ his qui falui fîunt. N5 enim ex nobis, neep ex noftra natura uita eft,fed fecundû gratia dei datur.Et ideo qui feruauerit datû uitæ,ô^ gratias egerit ei qui præftitit,accipiet 8^ in feculû feculi longitudinc die rum.Qui aût abiecerit eâ,amp;ingratus extiterit fadori, ob hoc quod fa^? dus eft,ÔC non cognouerit eû qui præftat, ipfe fe priuat in feculû feculi perfeuerâtia. Et ideo dominus dicebat ingratis exiftêtibus in eû : Si in modico fideles nô fuiftis,quod magnû eft quis dabit uobis^fignificans nobis,quoniâ qui in modica têporali uita ingrati extiterût ei,qui eâ prç ftitit, iufte nô percipient ab eo in feculû feculi longitudinê dierum ♦ Si* eut aût corpus animale ipfum quidem nô eftanima,participat aût ani^ ma,quoadufcp deus uult:fic amp;nbsp;anima ipfa quidê non eft uita, participa^« uitaûtàdeo fibi præftitâ uitam.undeamp; propheticus fermo, Protopla* ftos,ait,fadus eft in anima uiuâ:docens nos, quoniâ (ècundû participa tionem uitæ uiuens fada eft anima, ita ut feparatim quidê anima intelli gatur,feparatim aût quæ erga earn eft uita.Deo itaep Ô6 uitam, Sd perpe tuam perfeuerantiam donante, capit amp;nbsp;animas primû non exiftentes» dehincperieuerare,cum eas deus amp;nbsp;efteamp;fubfiftereuoluerit. Principa ri enim debet in omnibus, amp;nbsp;dominari uoluntas dei, reliqua aût omnia huic cedere èc fubdita efte,8c in feruitium dcdita.Et de fadura quidem, amp;^perfeuerantia animæ hucufqp didum fin

BAfilides aût 80 ipfe fuper hæc quæ dida funt coget dicere fecundû fuârégula,nÔfolû ccclxv fecundû fucceftionêalios ab aîrjs fados, fed immeiam quan dam Sc innumcrabilê multitudinê cœlorû femper fadam, fieri, futurû ut fiant, nuncp deficerc huiufmodi fabricâ Cœlorû, Si enim ex defluxu prions fecûdû fadû cœlû ad illi us fpeciem, 8^ad fecundû, tertiû,ôdfiçiiliter ornes reliqui fubfequêtes, Ôô dehuius quod fecundû nos eft, quod amp;nbsp;nouifïimû uoeât, necefïe eft ex defluxu aliud fadû fimilc fibi,amp; ex illo iterû aliud:amp; nun^ deficere,necp deflu* xus corum,qui iam fadi funt,necç faduras feculorû,fed in immenfum, amp;nbsp;non in præfinitum numerum cœlorum incidere.

Oßenfio quoniam proplietænonà uartjs dijs fecennt prophetationcs, fed ab uno ÔC eodem, ÔC expofiuo Hebraicorum nominum eorum quæmprophetispofitafunt. Cap. lxvii

Treli'qui aût qui falfo nomine gnoftici dicuntur,qui prophetas ci ■f^zdiuerfis drjs prophetias fecifle dicût, facile deRruent ex hoc, qtiotl omnes prophetæ unum deum ôô dominû prædicauerunt èc ipfuin fa«' dlorem cocli Si. terrac. Si omniû quæ in eis funt, Si quod aduentum filil eius fignificauerintjfecundû quodexipfis demonftrauimus fcripturis in libris cofequentibus. Si aut quidem, fecundum Hebræam linguam diuerfe dicRiones pofitas in fcripturis opponant, quale eft Sabaoth, Eloæ,amp; Adonai, amp;nbsp;alia quæcuncp funt talia, ex bis oftendere laborant tes diuerlâs uirtutes atcß deos, difcant quoniâ unius Si ipfius fignifîca^ tiones Si nucupationes funt omnia huiufmodi.Quod em dicitur Eloac fecundû ludaicam uocê,deum fignifîcat Si Eloæ uerum, Si elJoeuthjR^ cundum Hebraicâlingua hoc quod cÔtinet omnia fignifîcat.Quod aut ait Adonae aliquâdo quidê nominabile Si admirabile fignifîcat, aliqua^ do aût duplicata litera delta cum afpiratione, utputa addonei præfinR entern Si feparantem terra ab aqua, nee pofteaq infurgere in earn. Simi liter aûtôc Sabaoth per w quidê Græcain fyllaba nouiiTimafcribitur» uoluntarium fignifîcat,per o aût Græca, ut à Sabaoth primü ccelum ma nifeftat.Eodem modo ^laoth extenfa cum afpiratione nouiffîma fyf laba,menfurâ præfînitâ manifeftat,cû aût per o Græca corripitur, utpu«* ta Iaoth,eû qui dat fugam malorû fignifîcat. Si cætera omia unius eiuR deméjî nuncupationis funt, fîcut fecundû Latinitate dominus uirtutÛ» Si pater omniû Si deus omnipotês, amp;:altilTîmus, Si dominus ccclorU» Si creator Si fabricator, 8^ fîmilia his, no alterius atqp alterius hæ funt, fed unius eiufdêt^ nuncupatiÔcs,8c pronomina, per quæ unus deus Si pater oftcnditur,qui côtinet omnia,amp;omnib, ut fint præftâs. Quonia aût diêhs noftris côfonat prædicatio apoftolorû,Sô domini magifteriu amp;nbsp;prophetarû annunciatio,8d apoftolorû dicRatio,et legislationis min* ftratio,unum eundem'cp omniû deum patrê laudantiû. Si non aliû atlt;^ alium, nec^ ex diuerfis dqs aut uirtutibus fubftâtiâ habente, fed ex unO Si eodem pâtre, omnia qui tamê aptat fecundû fubiacenticâ, naturâSô difpofitionc et neqp ab angelis,necp ab alia quadâ uirtute,fed à folo dco pâtre uifibilia atc^ inuifibilia, Si omnia omnino, quæcuncp fada funt» arbitror quide fufficienter oftenfa,amp;r per hæc tanta uno oftenfo deo pa tre fadore omniû. Sed ne putemur fugereillam, quæ ex fcripturis do«* ininicis cftprobationê ipfis fcripturis multo manifeftius Si clarius hoj ipfum prædicâtibus, his tamequi nô praue intendût eis, propriûlibrU qui fequitur has feripturas reddêtes, ex fcripturis diuinis probationes apponemus in medio omnibus amantibus ueritatem,

Oftcnfio quod necj fcriptunsjnec tradirioni obfequantur hæretict. 2 DeApoftolorQ tradftfone,ueJ ab apoftolis inecdcfijs cpifcoporöfucceiïio. 3 Tefiificationeseorüjqut Apoftolosuideruntjdeprædicatïoncucrnatis. 4 Ofienfio quod amp;nbsp;dominus amp;nbsp;Apoftoliin uehtate edidcrint dodrinâ, 06 non . fccundumaudientiumopinioneni, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Oftenfio,quod in fcripturis nemo alius deus nominatur, nee dominus nuncii patur,nififblus ucrus deus pater omnium SCuerbum cius.

Aduerfus cos J qui dicunt tantû Paulû ex Apoftolis cognouifle uen'tatê. 13 DefcquutoreApoftolorumLucajquaefuntquae inEuangelioper folumLn

Aduerfus eos qui dicunt nihil de Maria fumpfiiTe dominG in generationê. 3 2 Quare Lucas à domino inchoans genealogiam in Adam retulit,06quotab

1 Idcturhocuirfandlifsimus Irenæus ftudio camflènefcho^ lijs aut argumentis foret opus, adeo diligenter in titulis pitum rei fummam colligit, fingulos libros præloquens recenfct ordine,quæ dixerit libro fuperiorc,proponens quæ proximo didturus eft. Si quis tamê de his copiofius auebit cogno fcere,legatquincçTertulliani libros aduerfus Marcione, in quibus Ire nscum imitatur.Sunt aut minutula quæ annotauimus,eaq5 pauca. cap* 59, récitât ex GenefuEt ipfe conteret caput tuu, ut ipfe non referatur ad muliere,fed ad fernen mulieris qui eft Chriftus.Cap.ii.dicit filiû hom^ nis cômixtum uerbo dei,pio quidê fenfu,fed uerbo quod nunc auerfaii tur theologorû aures quum à pcrmifcendi mifcendiqp uocabulis non abhorruerit Auguftinusepift.tertia:tametfi quod Auguftinus dixit durius eftdido Irenæi. Ait efh, quomodo deus homini permixtus fit, Irenæus dicit homine deo cômixtum. Solum aute uniendi uerbû nunc placet fcholis,quum nulla uox fitmagis impia,nifi benigne interpreted inur.Hæcob eos comcmoro,qui miras côcitant tragœdias ob uoculas quarum emphafim interdum non intelligunt.Eodê in loco fandtus Ire^ næus dicit Chriftum iuxta humanam naturam adoptatum, ut fieret fid lius dei, uerba eius fie habent, Et qui filius dei eft, filius hominis fadtus eft,commixtus uerbo dei,ut adoptionêpercipiens fiat filius dei. Ca.12. referens locum ex Adis Apoftolicis xj. quumponat idolothyta, fand guinem fornicationê,fuffocatorum non meminit,amp;:ni fallor,alid cubi fie refert Ambrofius. reliqua minutiora funt, quàm ut operæpred tium fit commemorare.

V alentino funt fententias abfconditas,ut ipfi putant,in j manifeftum proderem, ôd oftenderê uarietatê ipforum amp;fermonêdeftruentêeos inferrem:aggrefsifumus ault;=

corum,amp; dodrinas èC fuccefsiones manifeftare,8d omnibus eis contra dicere:propterquodcum fît unius opens traduÆo eorû SddeftruÆo in multis,mifîmus tibi libros ex quibus primus quidê omniû illorû fen tentias continet,amp; confuetudines,amp; characteres oftendit conuerfatio^ nis eorû. In fecundo uero deftructa èc euerfa funt, quæ ab ipfîs male do centur,amp;: nudata amp;nbsp;oftenfa funt talia, qualia èC funt ♦ In hoc autê tertio ex fcripturis inferemus oftêfîones, ut nihil tibi ex his quæ præceperas, défît à nobis, fed amp;nbsp;prætercp opinabaris ad arguendum euertêduin eos,qui quolibet modo male docent,occafiones à nobis accipias. Quæ enim eftin deo charitas, diues amp;nbsp;lîneinuidia exiftens, plura donat, portulet quis ab ea.Memento igitur eorum, quæ diximus in prioribus duobus libris, èc hæcillis adiungens, plenifsimam habebis à nobis ad^ uerfus omnes hæreticos contradiÆonem fiducialiter acinftantifsi^« me refîfteseis,pro fola uera acuiuifica fide,quamabapoftolls eccle# fîapercepit, èc diftribuitfilfjs fuis. Et enim dominus omnium dédit a# poftolis fuis poteftatem Euangelrj,per quos amp;nbsp;ueritatem,hoc eft, dei fî Iri dodrinâ cognouimus, quibus amp;nbsp;dixit dominus. Qui uos audit ,me audit,amp; qui uos contemnit,me contemnit, èC eum qui me mißt»

Son enim peralios difpofîtionem falutisno^î ftræ cognouimus, quàm per cos,per quos Ej uangeliû perucnit ad nos, quod quidem tune præconiauerunt, poftea uero per dei uolunta tem in fcripturis nobis tradiderut fundament tum columnam fidei noftræ futurum. Nec

datores fe elfe apoftolorum ♦ Poftea enim quàm furrexit dominus no«« m3 fter

fter à mortuisjSó indud funt fuperueniête fpiritu fando uirtutê ex aÏro» de omnibus adimpleti funt, habuerunt pefedâ agnitioncm, exierüt in fines terræ,ea quæàdeo nobis bona funt euangelizantes, cccleftc pacem hominibus annunciates.qui quidem Sc omnes pan ter nbsp;fingu^

jj çorQ haben tes euangeliû dei, Ira Matthæus in Hebræis ipforû lingua fcripturamædiditeuangelrj, cum Petrus Paulus Romæeuangeliza* rentSC fundarent ecclefiâ. Poft uero horum exceffum Marcus difcipu^ lus amp;^interpres Pétri,amp;ipfequæannûciata erant, præfcripra nobis tra didit. Poftea ôlt; loannes difcipulus domini,qui 8c fupra pedus eius re^ cumbcbat,amp; ipfe ædidit euâgelium Ephefi Afiæ cômorans. Et oinnes iili unû deum fadorê cccli amp;nbsp;terræ à lege et prophetis annunciatû,amp;: num Chriftûfiliûdei tradiderunt nobis:quibus fiquis nôairentit,fpet' nit quidê participes domini,fpernitaût 8c ipfuin Chriftû dominij,fper patrem, amp;eft à femetipfo damnatus,refiftens 8C repugnans «fiTflf ^àlutifuæ,quodfaciuntomnes hæretici,

Quod necji fcripturis, necj ti aditionibus obfequantur hæretici. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. 11

CVm eniin ex fcripturis arguuntur in accufationêcôuertunturipfa rum fcripturarû,quafi nôredehabeant, necp fint ex autoritate, èC quiauarie fint didæ,6ôquia non pofsitex his inueniri ueritas ab his, qui nefcicât traditionê.Non enim perliteras tradiuâillam, fed per uiuaiii uocem,ob quam caufàm 8C Paulum dixifi'e: Sapientiam aût loquimuf inter perfedos,fapientiâaût non mundihuius.Ethancfàpientiâ unuf* quifc^eorum elTe dicit, quam à femetipfo adinuenitfidionêuidelicet, ut digne fecundum eos fit ueritas aliquando quidem in Valentino, ali^ quando autem in Marcione,aliquandoinCerintho,deinde in Bafili^ de : fuit aût in illo,qui contra difputat,qui nihil falutare loqui potuit, u^ nufquifq^ ipibrû omni modo peruerfus,femetipfum régula ueritatis de AutoritMpon prauans,prædicâre non confunditur.Cum aût ad earn iterû traditionc, quæ eft ab apofi:olis,quæ per fuccefsiones presbyterorû in ecclefiis cult; ftoditur,prouocamus eos,qui aduerfantur traditioni:dicêt fe nô foluin presbyteris,fcd etiâapoftolis exiftêtcs fapiêtiores,fyncerâ inuenifieuc ritatem.’apoftolos aût admifcuiifeeaquæ funtlegalia faluatoris uerbis, 8C non folum apoftolos, fed ipfum dominû modo quidê à Demiurgo, modo aût à medietate,interdum autem à fummitate feciiïe fermonesife ueroindubitate, ÔdincÔtaminateôêfyncereabfconditûfcire myfteriu. quod quidem impudctifsime eft blafphemare fuû fadorê. Euenit itacp necp fcripturis iam necp tradition! côfentire eos. Aduerfus taies cerra* men nobis eftó diledifsime,moreferpentûlubrici undiq? fingerecona tes.QuapropterundiCp refiftendum eft illis,fi quos ex his retufioneco fundentes ad conucrfionê ueritatis adducere poflimus ♦ Etenitn finon heile

facile eft ab errorc apprehenfam refipifeere aniniain,fed 110 omnnnodo impofsibileeft errorein eHugereappofira ueritate.

Deapoftolorum rradstionCjUel ab apoftoh's in ecdeCiis epifcopo rum fucccfiione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. 111

TR.aditionem iraqi apoftoloru in totomudo manifeftatâinecclefîa adelt perfpicere omnibus,qui uerauelintaudiie,^ habemusannu merare eos,q ab apoltolis inftituti funt epifcopi in ecclefiis,amp;f fuccenb« res eorü ufep ad nos,qui nihil tale doeuerunt, neep cognouerunt, quale ab his deliratur.Eteniin fi recodita myfteria fciflent apoftoli, quæ ieors» fitnamp; latenter ab reliquis perfeélos doccbanc,his uel maxime traderêt ea,quibus etiâ iplas ccclefîas cômittebant. ualde enim perfetftos amp;nbsp;irre/ prehenfibilcs, in omnibus eos uolebant elle, quos fuceeffores relin* quebant fuum ipforum locum magifterr) tradentes, quibus emendate agentibus fieret magna utilitas,laplis aût fumma calamitas.Sed quoni* am ualdeloiigumelt, in hoc tali uolumineomnium ecdefiarû enumera refucceliîones,maximaeamp;antiquifsimæ,amp;^ omnibus cogniræà glorio fiirnuis duobus apoltolis Petro ÔC Paulo Romæfundatæôd côltitutæ ecclefiæ,eam quam habet ab apoltolis traditionê,et annuntiatam homi nibus fidcm,per fuccelsiones epifeoporû peruenientem ufcp ad nos,in dicantes côfundimus omnes eos,qui quoquo modo uel per fui placen* riain inalain,uel uan.â gloria,uel per cæcitatem amp;nbsp;malam fententiâ præ* terquain oportet colligunt. Ad hanc enim eccleliam propter potentio* rem principalitatê, neceireeltomnêconuenireecclefiâ, hoc elt, eos qui funtundicp fideles, in qua femperab his qui funtundkp,conferuata elt eaquæeltabapoltolis traditio.Fundantes igituramp; inltruêtes beati a* polioli eccleliam, Lino epifeopatû adminiltrandæ eccleliæ tradiderut. Linut Huius Lini Paulus in his quæ funtad l'imotheum epiltolis meminit. Succedit aût ei Anacletus polt eum tertio loco ab apoltolis epifeopatû fortitur Clemens, qui uiditipfos apoltolos, 80 côtulitcum eis,cunt adhucinfonantè prædicationê apoltolorum 8^ traditionêanteoculos haberet. Non folus enim, adhuc multi fupererant tune ab apoltolis do lt;ti Sub hoc igitur Cîemête diflenfione nô modica inter eos qui Corin* thi eirent,'fratres fada, ferip fît quæ eft Romæ ecclelîa potêtifsimas lite* ras Corinthqs,ad pace eos côgregâs,amp; reparans fidem eorû, 06 annuii tiansquamin recentiabapoltolis receperant traditionê,annunciantê unumdeuin omnipotentê,fadorem cæli et terræ,plafmatorê hominis» qui induxerit cataclyhnû,amp; aduocauerit Abrahâ, qui eduxerit populû de terra Aegypti,qui colloquutus fit Moyfi,qui legê difpofuerit,et pro phetas mifcrlt,qui igné præparauerit diabolo angelis eius. Hune pa tremdomini noltri lefuChriltiabecclefiisannûcian, exipfa fcriptura qui uelint, difcerepolîûnt, nbsp;apoltolicâ eccleliæ traditionêintelligere,

turn fît uetuftior epiftola hîs,qui nunc falfo docêt,amp;r altcrû deum fîipcï Dcmiurgum,amp;^ faéiorê horum omnium quç funt cômentiuntur.Huic Buari^iin Clementi fuccedit Euariftus, Euarifto Alexander, ac deinceps

xtus ab apoftolis côftitutus eft Sixtus, amp;nbsp;ab hoc Telefphorus,qui etia gloriofîisime martyriû fecit, ac deinceps Hyginus, poft Pius,poft quc Anicetus, Cum aüt fucceiTiiTet Aniceto Soter, nunc duodecimo loco epiftopatüabapoftolis habet Eleutherius. Hac ordinatione amp;nbsp;fticcef«’ fîone,ea quæ eft ab apoftolis in ecclefîa traditio,8c ueritatis præconatio peruenit ufc^ ad nos. Et eft plenifsima hæc oftêfîo, unâeandê uiuifi^ catricê fidê efte, quæ in ecclefîa ab apoftolis ufcp nue fît côleruata, amp;nbsp;tta Polycarpui dita in ueritate.Et Polycarpus aût non folû ab apoftolis edolt;ftus,amp; co^ ueriàtus cû multis ex eis, qui dominu noftrû uiderût, fed etiâ ab apoft» in Afîa, in ea quæ eft Smyrnis ecclefîa côftitutus epifeopus, que et nos uidimus in prima noftra ætate, multu enim perfeuerauerat, amp;nbsp;ualde fe^ nex gloriofîflîme ôô nobilifsime martyriû faciens exiuit de hac uita.Hic docuit femper,quæ ab apoftolis didicerat,quæ et ecclefîç tradidit,amp; fo la funt uera. Et teftimoniû his perhibent quæ funt in Afîa ecclefîæ oés, amp;nbsp;qui ufcpadhuc fuccefterunt Polycarpo,qui uir multo maioris autoH tatis teftis,Sô fidelioris ueritatis eft teftis,^ Valentinus amp;nbsp;Marcion, reliqui qui funtperuerfæfententiæ.Is enim eft qui fub Aniceto cû aduc niftet in urbem,multos ex his quos prædiximus, hæreticos cÔuertit in ecclefîa dei,unam amp;nbsp;folam hanc ueritatê annuncians ab apoftolis perce pifte fe,quam 8c ecclefîç tradidit.Et funt qui audierût eum dicentê,quo niam loannes domini difcipulus in Ephefo iens lauari, cum uidiffet iiV tus Cerinthum,exilierit de balneo nô lotus, dices, quod timeat, ne bah neum concidat cumintus effetCerinthus inimicus ueritatis.Etipfeaûl Polycarpus, Marcioni aliquâdo occurred fi bi amp;nbsp;dicêti, Cognofee nos, refpôdit, Cognofeo te primogenitû fatanæ.T an tû apoftoli, amp;nbsp;horû Hi fcipuli habuerunt timoré, ut necp uerbotenus cômunicarêt alicui eorii, qui adulterauerant ueritatem,quemadmodû amp;nbsp;Paulus ait.’Hæreticurn autem hominem poft unam correptionem deuita, feiens quoniam per^ uerfus eftquieft talis, nbsp;nbsp;nbsp;femetipfo damnatus. Eft autem amp;nbsp;epiftola

Polycarpiad Philippêfes fcriptaperfedifsima,exquaamp; charaÂerem fidei eius, ôé prædicationem ueritatis, qui uolunt amp;nbsp;curam habentfuac falutis,poflunt difcere.Sed amp;nbsp;quæ eft Ephefî ecclefîa à Paulo quidé fîin data, loanne autem permanente apud eos ufcç ad Traiani tempora, te* ftis eft uerus apoftolorum traditionis.

Teftifîcatio eorô.qui apoftolos uiderûf,depredicatioe ueritatis. Ca. nir TAntæigituroftéfîonescum fiht hæc nô oportet adhucquærerea* pud alios ueritatê, quamfacile eftab ecclefîafumere, cum apoftoh quafi in depofitoriû diues,plenifsimein ea contulerint omnia,quæ fint ueritatis

üeritatis,uti omnfs quicûcp ueh't,fumât ex ea potum uitç.Hæc eft em’rn uitæ Introitus,omnes aut reh'qui fures funtSc latrones, propter quod oportet dcuitare quidem illos,quæ aut ftint ecclefiæ,cû magna diligen* tia einigere apprehendere ueritatis traditionê.Quid enfin amp;nbsp;ft qui de aliqua modica quæftiôe difeeptatio eftet, nonne oporteret in antiquif« fîmas recurrere eccleftas,in quibus apoftoli conuerfati funt, amp;nbsp;ab eis de præfenti quæftione fumere quod certû amp;nbsp;re liquidu eft. Quid autem ft nelt;ç apoftoli quidem feripturas reliquiftent nobis,none oportebat 01^= dinem fequi traditionis,quam tradiderunt qs, quibuscômittebant ecs» défias, cui ordinationi alîèntiunt multæ genres Barbarorû, eoru qui in Chriftû credunt fine charadlere ucl atramêto feriptâ haben tes per fpi*» ritum in cordibus fuis fàlutê, ueterem traditionê diligenter cuftodii« cntes,in unû deum credêtes fabricatorê cccli Sc terræ, èC omniû quæ in eis funt,per Chriftûlefum dei filiu. Qui propter eminctifsimam ergafi gmentû fuum dile(ftionê,eam quæ eftet ex uirgine,generationê fuftinu it,ipfeper le hominê adunans deo,amp;^ paffus fub Pontio Pilato,ÔC refur gens,ÔC in daritate receptus in gloria,uêturus faluator eorû qui faluan^ tur,amp; iudex eorû qui iudicantur, ÔC mittens in igné æternû transfigura tores ueritatis,amp; contêptores patris fui, amp;nbsp;aduetus eius, Hanc fidê qui fineliteris crediderût, quantû ad fcrmonc noftrum barbari funt. Quan tum aûtad fentêtiam,amp;S confuetudinê ÔC côuerfationê, propter fidem, perc^ fàpientiftlmi funt, amp;nbsp;placent deo, cÔuerfantes in oinni iuftitia ôd caftitate èc fapientia, Quibus fi aliquis annunciauerit ea,quæ ab hæreti eis adinuêta funt,proprio fermone eorû colloquens,ftatim conduden^« tes aures, longo longius fugient, ne audire quidc fuftinentes blafphe^ mum colloquium.Sic per illam ueterê apoftolorum traditionê,ne in c5 ceptionem quidem mentis admittunt, quodcunqi eorum portentilo^ quium eft ; neep enim congregatio fuit apud eos, necp dodrina inftitu^ ta. Ante Valentinum enim nô fuerunt qui funt à V alentino, nec^ ante Marcionem erant, qui funt à Marcione, neep omnino erant aliqui fen# fus maligni, quos fupra enumerauimus, ante^ initiatores inuento# res peruerfitatis eorû fièrent. Valentinus enim uenit RomamfubHy# gino,increuit uero fub Pio,et prorogauit têpus ufq^ ad Anicetum.Cer don autem qui ante Marcionem,SC hic fub Hygino, qui fuit odauus e* pifcopus,fæpein ecclefiâ ueniens,amp; exomologefin faciès fie confuma« uit,modo quidê latenter docens,modo uero exomologefin faciens,mo do uero ab aliquibus tradudus, in his quæ docebat male, amp;nbsp;abftentus eftà religioforû hominûcôuentu. Marcionautillifticcedens inualuit fub AnicetOjdecimû locum epifeopatus c5tinête,R.eliqui uero qui uo^ canturgnofticià Menandro Simonis difeipulo, quêadmodûoftendi« inus,accipi€tçs initiaunufquifi^ eorû,cuius participatus eftfententiæ.

, cius pater,amp;antiftes apparuit, Omnes autê hi' multo pofterius iTie^ idiantibusiamecdeiïætemporibus infurrcxerût infuam Apoftanam» Oftenfio quod amp;nbsp;dominus ô^apoftoh'inucritate acdiderint dodrinâ, amp;nonfecundumaudientium opinioncm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap, v

TRaditione I'gitur quæ eft ab Apoftoli's, fic fe habente in ecclefia,S^ permanente apud nos,reuertamur ad earn quæ eft ex fcripturis ftennonem,eorû qui amp;lEuangelium conferipferunt apoftoloru,ex qu* bus cofcripferuntdedeofententia,oftendentes quoniâdominusnogt; fterlefus Chriftus ueritas eft,amp;mendaciuineo no eft, queadmoduni

Dauid cam quæ eft ex uirgine generationem eius, earn qua? eft e^ mortuis refurreeftionem prophetäs ait, Veritas de terra orta eft, Et apo ftoli autem difeipuli ueritatis exiftentes,extra omnemendacium funtî non cnim communicat mendacium ueritati, ficut non cÔmunicant te^ nebræ luci,fed præfentia altcrius excludit alterum. Veritas ergo domi nus nofter exiftens,non mentiebatur,0d que feiebat labis efle frueftum, non utiep deum confiteretur,8c deum omniu,amp; fummû regem, amp;nbsp;pa^ trem fuû,perfe(ftus imperfe(ftum,fpiritalis animale, is qui in plerom^ te eftet,eum qui extra pleroma:necp difeipuli eius alium quendam deil nominarent,autdominûuocarcnt,prætereumquiuere deusSô domi nus omniüzquemadmodum dicût hi qui funtuaniflimi fophiftç, quogt; niam apoftoli cum hypocrifi fecerunt doeftrinam, fecundû audientiuin capacitatem,ôô refponfiones fecundum interrogantiû fufpiciones, ca: cis cæca confabulantes,fecundum cæcitatem iplorum, languetibus au tem fecundû languores ipforû,amp;errantibus fecundû errorê eorum, putantibus Demiurgû folum efle deum,hune annûtiaflc.His ueroqui innominabilem patrêcapiunt per parabolas ænigmata inenarrabil^ fecifle myfteriû,uti non quêadmodum habet ipfa ueritas, fed nbsp;in hy^

pocrifi,amp;quêadmodû capiebat unufquifcp dominû amp;nbsp;apoftolos ædp difl'e magifteriû.Hocautem noneft fanantium nec uiuificantium, magis grauantium,amp; augentiûignorantiam ipforum:3d multo ueriot hic lex inuenitur, maleditftû dicens omnem qui in errorem mittat ca:/ cum in uia. Qui enim ad inuentionê miflî erant errantium apoftoli, èC ad uifi'onem eorum qui non uidebant,amp;ad medicinalanguentiû,uti(^ non fecundum præfentem opinionem colloquebantureis ,fedfecungt; dumueritatis manifeftationem,Necenim quilibethomines rede cient,fî cæcos iamiamcp per præcipitiû ferri incipientes adhortent in fi ftere illi periculofilîîmæ uiæ,quafi uere redæ,amp; quafi bene peruenturi fint,Quis aût medicus uolens curare ægrotum, faciet fecundû côcupi^ feentias ægrotâtis,8ô nô fecundû quod aptû eft medicinæC Quoniâ au tem dominus medicus uenit eorû,qui fe male habet, ipfe teftificatur di censînô eft opus fauis medicus,fed male habentibus,Non ueni uocare: iuftos

iüfl:os,fed peccatores ad pœnitentiâ* Quöinodo ergo qui male habent confirmabunturC amp;nbsp;quo peccatores pœriitenti'am agent, utrumperfes’ uerantcs in eifdem ipfi'sCAn è contrario magnam cômutarionê amp;nbsp;trab« grefsionem prion's conuerfationisaccipientes, perquam 8^ ægritudi^ nem non modicam, multa peccata fibimetipfis importauerûtÇ Igno^ rantia autem mater horum omnium per agnitionem uacuatur,agnitioi’ nem uero faciebat dominus fuis difcip ul is, per qua Só curabat laborant tes,amp; peccatores à peccato cohercebat» Non igitur iam fecundu priftif nam opinionê loquebatur eis, neCp fecundu fuipicionem interroganti^ï urn refpodebat eis,fed fecundu doiflrinâ falutarem,ÔC fine bypocrifi, èC fîneacceptatione ♦ Quod etiam ex domini fermonibus oftenditur, qui tjuidê his qui erant ex circûcifione oftendebat fîliû dei eum, qui per pro phetas prædictus fuerat Chriftû,hoc eftjfemétipfuin manifefl:abat,qui libertatem hominibus refl:aurauerit,amp; attribuerit in corruptelæ hæredi tatem.Gentes aût iterum docebant apoftoli, ut relinquerent uana ligna lapides,quæ fufpicabantur efiTe deos,amp;: uerû colerent deum, qui cô^ ftituiffet èc fecilTet omne humanum genus, amp;nbsp;per condition? fuam ale rct 8c augeret,amp;f conftabiliter eis elle præftaretlet ut expedlarent filium rius lefum Chriftu,qui redemit nos de Apoftafia fanguine fuo, ad hoc, ut elTemus 8C nos populus fandificatus, de cœlis defcenfurus in uirtu^ tepatris,qui 8gt;C indicium omnium fadurus eft,amp; ea quæ à deo funt bo^ nadonaturushis,qui feruauerint prçcepta eius*Hicinnouifsimis têpo ribusapparês lapisfummusangularis,inunum collegitSô uniuiteos qui longe,amp;eos qui prope,hoc eft,circuncifionem amp;nbsp;præputium, dila tans laphet, conftitucns eum in domo Sem»

Oftenfio quod infcripturis nemo alius deus nominatur,nec dominus nun cupat,nifi folus uerus deus pater omniû amp;nbsp;uerbum cius. Cap. v i

N^Ecpigitur dominus,neqp fpiritus fandus,nelt;^apoftoli eu qui no eilet deus definitiue8c abfolutedeû nominaftentaliquando, nilt effet uerus deus,necp dominuappellaffentaliquem ex fuaperfona, nifi qui dominatur omniû deum patrê amp;nbsp;filium eius,qui dominiu accepit à patre fuo omnis coditionis, quemadmodû habet illud: Dixit dominus domino meo,fedeà dextris meis, Quoadufcpponâinimicos tuosfca^î bellum pedû tuorû.Patrem enim filio collocutû oftendit,qui amp;nbsp;dédit ei hæreditatem gentiû,ôô fubiecit ei omnes inimicos» V ere igitur cum pa ter fit dominus,8c filins uere fit dominus,merito fpiritus fandus domi ni appellationc fignauit eos.Et iterûin euerfione Sodomitaru fcriptura ait:Et pluit dominus fuper Sodomam nbsp;Gomorram igné amp;nbsp;fulphur à

domino de cœlo « Filium enim hic fignificat, qui amp;nbsp;Abrahæ conloquu tus fit, à patre accepifle poteftatem ad iudicandum Sodomitas propter iniqnitatem eorum. Similiter habet illud : Sedes tua deus in æternum, uirga

lt;44 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adversvs haereses

uirga dircdionis,uirgarcgni tui,Dilexifti iuftitiâ, amp;nbsp;odifti iniquitat^» proptereaunxittedeus,dcustuus* Vtrofc^ enimdci appellations gnificauit fpiritus,amp; eum qui ungitur ßliü,amp;f cum qui ungit, id eft trem.Et iterum:Deus ftetit in fynagôga deoru, in medio aute deos digt; fcernicde patre amp;nbsp;filio,amp; de his qui adoptionê perceperût dicit. Hi au^ tem funt eccledathæc cnim eft fynagoga dei, quam deus, hoc eft, filin* ipfeper femetipfum collegic. De quo iterum dicit,Deus deorum domi nus loquutus eft,amp; uocauit terra. Quis dcusC'dequo dixitiDeus mani fefte ucniet,dcus nofter,amp; no filebit:hoceftfilius,quifecundu manifi ftatione hominibus aduenit,qui dicit palam: Apparui his qui me non quærunt. Quorû autêdeoru;quibus dicit:Ego dixi,di} eftis, 8^ filrj al^ tifTimi omnes.Hi fcilicet qui adoptionis gratia adepti funt, per qua da mamus Abba patejr.Nemo igitur alius,qucadmodûprædfxi, deus no minatur,aut dominus appellatur,nifi qui eft omniu deus 8c dominus» qui Sc Moyfi dixit:Ego fum,qui fum,0C ficdices filijs Ifrael,Qui eft,ml fit mead uos:8chuius filiuslefus Chriftus dominus nofter, qui filios dei facit credêtes in nomê fuû,Defcêdit,inquit,eripere populû hûc.’Ip* fc eft enim qui defcêdit amp;nbsp;afcêdit propter falutê hominû. Per filiu itatj qui eft in patre,ÔC habet in fepatrê,his quibus eft manifeftatus,patret« ftimoniû præbente filio,Sc filio annunciante patrê, Quêadmodum^ Efaias ait:Et ego, inquit,teftis, dicit dominus deus, Sc puer que elegi, uti cognofcatis,amp; credatis,amp;intelligatis quoniâ ego fum.Cum autem cos,qui nô funt di) nominat,non in totü, quemadmodû prædixi, pturaoftenditillos deos,fedcû aliquo additamento amp;nbsp;fignificatione, per quâoftenduntur nô eftc drj. Qucadmodum apud Dauid, dij gem tiuidola dæmoniorû:8Cdeosalienos nô fciftabimini.Ex hoc etnquo^ dicit dp gentiû,gentes aût uerbû domini nefciunt, 8calienos deos no^ minans eos,abftuIitquodfintdrj.Afua autê perfonaquod eft, dicit de ipfis:funt ein idola,inquit,dæmoniorû.Et Efaias,Confuiidant omnes qui blafphemant deû,amp; fculpunt inutilia,8c ego teftis, dicit dominus, abftulit quod fint drj, folo aût utitur nomine,ad hoc ut feiamus de quo dicit. Hoc aût ipfumôcHieremias:Dij,inquit,quinÔfeceruntcœlûS^ terra pereant de terra,quæ eft fub cœlo.Ex eo cm quod perditionê co^ rum adiecit,oftendit nô elîè deos eos.Et Helias aût conuocato uniucf fo Ifrael in Carmelum montê,uolens eos abidololatria aucrtere,aitcis. Quoufcp claudicabitis uosin ambobus fufïraginibusCfi unus eftdomi nus dcus,uenitc poft eum.Et iterû fuper holocauftû fie ait idolorum fa cerdotibus. Vos inuocabitis in nomine deoru ueftrorû, ÔC ego inuoca bo in nominedomini dei mci,8cdeus quiexaudiet hodie, ipfceft de^ us.In eo cmquod hæcdicebat propheta,qui quidem apud ipfos puta^ banturdi],arguitdeos nô eflè.Conuertitaûteos ad eum deum, qui86

credebatur ab eo,et qui uerc erat deus,quem Sc inuocans dainabatiDo mine deus Abraham,deus Ifaac,deus Iacob exaudi mehodie. Etintelli gatomnis populus hic,quoniam tu es deus Ifrael. Et ego igitur inuoco te domine deus Abraham, deus Ifaac, amp;nbsp;deus lacob qui eft amp;nbsp;Ifrael, pater domininoftri lefu Chrifti, deus qui permultitudinem mifericors' diæ tuæamp; bene fenfifti in nobis, ut te cognofcamus, qui fecifti cerium i.vc/h'gt;iylt;rxs terram dominaris omniu, qui es folus 00 uerus deus, fuper quern alius deus no eft,præter dominû noftrum lefum Chriftum,dominatio nequocÿ dominaris fpiritus fancfti,da omni legenti hanc fcripturam co gnolcere te,quia folus deus es, amp;nbsp;confirmari in te, abfiftere ab omni hæretica,amp; quæ eft fine deo amp;nbsp;impia fentêtia Et apoftolus autem Pau# lus dicens, Si enim his qui non erant dij feruiftis, nunc cognofeentes deum,iiTió cogniti à deo: feparauit eos qui no erant, ab eo qui eft deus» Et iterum dcantichrifto dicens. Qui adueriatur Sc extollit fe,inquit,futf per omne quod dicitur deus, uel quod colitur: eos qui ab ignorantibus deumdrj dicuntur, fignificat, ideftidola, Et enim pater omnium deus dicitur eft,no fuper huncextolleturantichriftus,led fuper eos qui dicunturquidem,non funtautem drj.Qtioniam autem hocuerum eft, ipfe Paulus ait, Scimus autem quoniam nihil eftidolum, SCquoniam nemo deus nifi unus.Etenim fi funtqui dicuntur dfi,fine in cœlo fiuein terra,nobis unus deus pater, ex quo omnia,amp; nos in illo,amp; unus domi nus lefus Chriftus,per quern omnia amp;nbsp;nos per ipfum.Dixit enim amp;nbsp;fe parauit eos qui dicuntur quidem, no funt autem drj, ab uno deo patre, ex quo omnia, amp;nbsp;unum dominû lefum Chriftu,exfuaperfonafirmifsi me confefl'us eft. Qiiod aute fiue in ccrlo fine i n terra, non queadmodu exponunt hi,dicere eu mundi fab ri ca tore, fed fimile eft ei quod à Moy# fe dieftum eft : Non facies tibi omnem fimilicudinein deum,quæcunc^ inccgIo furfum, quæcuncpin terra deorfum, amp;quæcuncpin aquis, Uelfubterra.Qi^iæaûtin cœlo funt,quæ fint ipfe exponit. Ne quando, inquit,refpiciês in cœlum,amp;: uidens folem Só lunam amp;nbsp;ftellas, amp;nbsp;omne ornamètuni cæli,errans adores ea,Slt; ferulas eis. Etipfeaût Moyfes ho mo dei cxiftens,Deus,inquit,datus eft ante Pharaonemlnon aute uere dominus appellatur, nec deus uocatur à prophetis, fed fidelis Moyfes famulus 8^ feruus dei dicitur à fpiritu, quod amp;nbsp;erat.

Quid fi t,quod à Paulo dicitur,in quibus deus mundi huius ex-caecauit mentes infidelium. Cap. vii

QV od aut dicunt aperte Paulû in fecunda ad Corinthios dixifte: in quibus deus feculi huius excæcauit mentes infideliû:ÔC alteru qui# dem deum elfe feculi huius dicunt, alteru uero qui fit fuper omne prin# cipatum,amp; initium ÔÔ poteftatê,nÔ fumus in caufa, fi hi qui quæ fuper deum funt myfteria feire fe dicunt,ne quidem legere Paulum feiunt, Si n enim

enim qui fecundum Pauli confuetudinê, quemadinodum ex multis alibi olïendiinus hyperbatis eum utentê,ficlegent,in quibus deus, dc^ inde fubdifèinguens nbsp;modicu diaftematis faciens fiinul amp;nbsp;in unum

Jiqualcgent,leculi huius excæcauitmêtes infideliû, inueniet uenimjut fit quod dicitur,Oeus excæcauit mentes infidelium huius feculi. Et hoc per fubdiftindioneoftendit. Non enim deû huius feculi dicit Paulus, quafi fuper ilium alteru aliquem feiens, fed deum quide deum côfefiuî eftdnfideles aut (eculi huius dicit, quonia uencurumincorruptibile nO hæreditabuntfeculum.Qiiemadmodum aûtdeus excæcat mentes infi delium, ex ipfo Paulo oftendimus, proficiente nobis fermone, ÔC non nuncin multum mutemus mentem noftramàpropofito. Qiioniâautc hyperbatis frequenter utitur Apoftolus,propter uelocitatê fermonuin fuorum, amp;nbsp;propter impetum qui in ipfo eft fpiritus, ex multis quidein alijs eft inuenire.Sed amp;nbsp;in ea quæ eft ad Galatas,fic ainl^id ergoC^ LeX faeftorum pofitaeft ufe^quo ueniat fernen,cui promiflum eft, difpolîtii Hypa-iâtum per angelos in manu mediatoris, Ordinatio enim fie eft. Qtiid ergo lex fa(ftorûlt; difpofita per angelos in manu mediatoris pofita eft, ufcp duin ueniat fernen, cui repromilTum eft : ut fit homo interrogans fpiritus refpondens.Etiterû in fecundaad ThelTalonicenfes, deantichriftodi^ cens,ait,Et tuncreuelabiturilleiniquus,quem dominus lefus ChriftuS interficiet fpiritu oris fui, deftruet præfentia aduêtus fui, ilium cuius eftaduentus fecundum operationêfatanæ, in oinni uirruteôô fignisS^ portentis mendacipEtenim in his ordinatio dieftorû fie eft,Et tune rcuC labituriniquus,cuius eftaduentus fecundû operationê fatanæ, in oni^ niuirtute amp;nbsp;fignis amp;portêtis mêdacfj,quemdominuslefus interficiet •fpirituoris fui,ÔCdeftruetpræfentiaaduentus fui. Nonenim aduentu domini dicit, fecundum operationem fatanæ fieri, fed aduêtum iniqui, quemôô antichriftum dicimus . Siergononattendat aliquis leftioni, amp;nbsp;perinteruallaafpirationis manifeftet quod dicitur, erunt nô tantum incongruentia, fed 8^ blafphemalegens, quafi domini aduentus fecuiV dum operationê fiat fatanæ.Sicut ergo in talibus oportet per leêlioncm hyperbaton oftendi, amp;nbsp;confequentem Apoftoli feruare fenfum : ficS^ ibi nô deum feculi huius legimus, fed deum quem ueredeum dicimus. Incredulos autem ôê excæcatos feculi huius,audiemus, quoniam ueiV turum uitæ non hæreditabuntfeculum.

SOlutaigituramp;hacillorumcalumnia, manifefte oftêfum eft, quoni am nûquam prophetæ,necp apoftolialium deû nominauerunt, ud dominûappellauerûtpræter uerum amp;nbsp;folum deum. Multo magis iplc dommus,quiet Cæfari quidc quæ Cæfaris funtreddiiubet,ô^ quædél funt deo, Cæfarem quide Cæfarê nominâs, deum uero deum côfitens.

Similiter amp;nbsp;illud quod ait : Non poteftis du obus dominis feruire, ipfe interpretatur,dicens:Non poteftis dco feruire amp;nbsp;mammonæ,deû qui# dem confitens deum, mammonam autem nominans, hocquod amp;nbsp;eft: nonMammonain dominum uoeatdicês:Non poteftis duobus domi# nis feruire, fed difcipulos docet feruientes deo no fubrjci Mammonæ, hei^dominari ab eo.Qufinquit,facit peccatû,feruus eftpeccati. Qiiê# admodum igitur feruientes peccato, feruos peccati uocat,nô tarnen ip# fum peccatum dominum appellat: fie amp;nbsp;eos qui mâmonæ feruiunt,fer# uosmâmonæ appellat,nÔdominuappellans Mammonam.Mammo# nas autem efi: fecundû ludaicam Ioquelam,qua ÔC Samaritæ utûtur,cu# pidus èC plus quàm oportet habere uolens. Secundum autem Hebrai# cam adiundiue dicitur Mam, uel fignificat gulofum, id eft,qui no pof# fit àgulafe continere.SecLindu hæc igitur quæ fignificantur,non poifu mus deo feruire amp;nbsp;Mammonæ. Sed diabolum cum dixiflet fortem, non in totû,fed uelut in côparatione nollra,femetipfum in omnia amp;nbsp;uc refortê oftêdit dominus dicens, nô aliter aliquê pofle diripere uafa for tis,fi non prius ipfum alliget fortem,amp; tune domum eius diripiet. Va# faautê eius amp;nbsp;domus nos eramus,cum efïemus in Apoftafia: utebatur «nimnobis quemadmodû uolebat,amp;l fpiritus immundus habitabatin nobis, Nô enim aduerfus eum,qui le alligabat amp;nbsp;domu eius diripiebat fortis crat,fed aduerfus eos,qui in ufu eius erât homines,quoniâ abfce# derefeceratfentctiâeorû à deo, quos eripuit dominus, Quêadmodum èc Hieremias ainRedemit dominus Iacob, eripuit eû de manu Pharao# nis eius.Si igitur non fignificafretcum,quialligat,amp;Sdiripit eius uafa, hoc autem folum eum fortem dixillèt, effet fortis inuiôlus. Sed obiecit bbtinentein.tenet enim qui alligat, tenetur aût qui alligatur, amp;nbsp;hoc fine comparatione fecit,ut non côparetur domino feruus A poftata exiftês: hon enim tantum hic, fed nec quidem ex his quæ conftituta, amp;nbsp;in fub# iedionefuntcÔparabituruerbo dei ,perquemfa(fi:afunt omnia, qui eft dominus nofter lefus Chriftus.Quoniamenim fiueangeli, fiuearch# angelffiue throni,fiucdominationes ab eo qui fuper omnes eft deus,et tonftituta funt,amp;S fada per uerbum eius, loannes quidê fie fignificauit. cum enim dixifiet de uerbo defquoniâ erat in pâtre, adiecit, Omia per cum fada funt, amp;nbsp;fine eo fadum eft nihil. Daüid quoej? cû laudationes enumerafiet, nominatim uniuerfa quæcuncp diximus, amp;nbsp;cœlos amp;nbsp;oês uirtutes corû adiecit, Quoniâ ipfe præcepit amp;nbsp;creata funt, ipfe dixit 8d fada funt.Cui ergo prçcepitCuerbo fcilicet:per quod,inquit,cœli firma ti funt,amp; fpiritu oris eius omnis uirtus eorum. Quoniam aût ipfe om# nia fecit libéré, ôô quêadmodû uoluit, ait iterû Dauid, Deus autem no# fter in cœlis furfum ÔC in terra omnia quæcum^ uoluit fecit. Altera aût funqquæ conftituta fuut ab eoqui côftituit,amp;quæ fada funt ab eo qui n X fecit

lt;48 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D. TRENAEI A D VE R S V S H AE R E S E S

fedtapfeenim infedus,amp; fine initio fine fine,8c nullius indigês,ipfi! fibi fufFiciens, 8^adhuc reliquis omnibus, ut fint hoe ipfum prællans. Qiiscuero ab eo funtfavla initium fumpferunt.Quçcunc^aûtinitiuni fumpferunt percipere, 8^ fubietfta funt amp;nbsp;indigenteius qui fe fecit, ne* cefi'ceftomninouti differens uocabulum habeantapudeos, etiam qui uel modicum fenfum in difcernendo talia habeant Jta ut is quidê qui o* mnia fecerit cüuerbo fuo,iufi:e dicatur deus 8C dominus folus, quæaut fada funt,non iam eiufdem uocabuli percipibiliaeflè, nec^ iufteid uo* cabulum fumeredebere,quod eftcreatoris»

Quam habuerunt de deo fententiam, qui Euangelium nobis tradiderût A poft o h. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. ix

OStenfio igitur hic plane, 8c adhuc oftendatur manifeflius neminc alterum dominuuel deum, neep prophetas neq? apollolos, net^ dominu Chriflum confefTumeiTeexfua perfona,fedpræcipuedeum dominum, prophetis quidemamp;^apoftolis pattern ôd filium confiten tibus,alterû a Lit neminê neqp deu nominantibus, neep dominu cofiten* tibus. Et ipfo domino pattern tantum deum 8C dominum eum, qui fo* lus eft deus amp;nbsp;dominatot omnium,ttadente difeipulis,fequi nos opof tet,fiquidêillotûfumus difcipuli,teftimonia illotûitafehabentia.Mat* thæus enim apoftolus unum 8(. eundem feiens deum,qui ptomifsioné fecerit Abrahæ,fadurû fe fernen eius quafi ftellas cocli,qui per filium fu um Chriftû lefum àlapidumculcurain fuamnos agnitionêuocaucnt, uti fieret populus,qui non populus,amp; non dilcda,dileda, ait loanneirt præparantem Chrifto uiam, his qui in carnali quidc cognatione gloria bantur,uarium aût8comni malitiacÔpletum fenfum habebât,eam pcc nitentiam quæâ malitia reuocaret,annunciantcdixifl'e;Progenies uipe rarirm,quis uobis môftrauit fugere ab ira uentura Z facite ergo frudum dignum pœnitentiæ, amp;nbsp;nolite dicerein uobis ipfis, patrê habemus braham.Dico enim uobis,quoniâ potens eft deus ex lapidibus iftis feitare filios Abrahæ.Pccnitentiâ igitur eis earn quæ effet à malitia,pra; conabat,fed non alterû deum annuntiabat, præter eum qui feciffet pro mifsionem Abrahæ,ille præcurfor Chrifti,de quo iterum ait Matthac* us,fimiliter autê 8c Lucas : Hic eft qui didus eft à domino per prophe* tam : Vox clamantis in deferto,parate uiam domino,redas faeite feini^ tas dei noftri. Omnis uallis implebitur, 8c omnis mons amp;nbsp;col lis huini^ Iiabitur,amp;r erunt tortuofa in direda, amp;nbsp;afpera in uias planas, S' uidebiC omnis caro falutare dei noftri. Vnus igitur amp;nbsp;idem deus eft,pater domi ni noftri,qui 8c præcurforê per prophetas miffurum fe promifit,et falU tare luum,id eft,uerbufuum uifibileeftecitomni fieri carni,incarnarum Ôl ipfum,urin omnibus manifeftus fieretrex eorû. Etenim eaquæiudt cantur oportebat uidere iudicc,amp; feire hune à quo iudiçâtur, 8c ea qu» oloriam

glorîam confequuntur,oportebat fcire eum, qui munus gloriæ eis dös' natlterum autem de angelo dicens Matthæus ait : Angelus domini ap paruit lofeph in fomnis. Cuius dominiC’ Ipfeinterpretat,utiadimpleat quod didum eft à domino per prophetam, Ex Aegypto uocaui filium meum. Ecce uirgo in utero accipiet amp;nbsp;pariet filium, uocabut nomen eius Emanuel, quod eft interpretatum, nobifcum deus. De hoc qui eft: ex uirgine Emanuel, dixit Dauid. Non auertas faciem Chrifti tui Jura«« uit dominus Dauid ueritatem èc non difpernet eum, de fructu uentris tui, ponam fuper federn tuam. Et iterum, Notus in ludæa deus, fa^ dus eft in pace locus eius, ôd habitaculum eius in Sion. Vnus igitur ÔC idem deus, qui à prophetis prædicatus eft, ÔÔ ab angelo annunciatus, amp;nbsp;huius filius, qui ex frudu uentris Dauid, id eft, ex Dauid uirgine,0C Emanuel, cuius amp;nbsp;ftellam Balaam quide fic prophetauit, Orietur ftella ex Jacob, amp;nbsp;furoet dux in Ifrael.

Quæ funt quæ à magis domino noftro oblata funt munera. Cap. X MAtthæus autê Magos ab oriente uenientes ait dixiftè. Vidimus enim ftellam eius in oriente,amp; uenimus adorare eum;dedudoslt;:^ àftellain domum Iacob ad Emanuel, per caquæobtulerunt munera o* ftendi{re,quid erat qui adorabatur,Myrrha quidem,quod ipfe erat,qui pro mortal! humano genere moreretur amp;nbsp;fepeliretur. Auru uero, quó^ niam rex,cuius regni finis non eft. Thus uero,quoniam deus qui amp;nbsp;no tus in ludæa fadus eft,amp; manifeftus eis,qui non quærebant eum. Ad* hue ait in baptifmate Matthæus, Aperti funt ei cceli,amp; uidit fpiritu dei, quafi columbam uenientem fuper eum. Et ecce uox de coclo,dices. Hie eft filius meus diledus,in quo mihi bene coplacui.Non enim Chriftus tuncdefceditinlelum,necp alius quidem Chriftus, alius uero Iefus,fed uerbum dei,qui eft faluator amp;nbsp;omnium dominator cœli et terræ,qui eft ïefus,quemadmodum ante oftendimus: qui nbsp;affumpfit carnem amp;nbsp;un

dus eft à pâtre fpiritu,lefiis Chriftus fadus eft,ficut Efaias ait.Exiet uir gade radice Iefte,amp; flos de radice eius afeedet, amp;nbsp;requiefeet fuper eum Jpiritus domini,fpiritus fapientiæ amp;nbsp;intelledus,fpiritus cÔfîlfi amp;nbsp;uirtu tis,fpiritus fciêtiæ pietatis,amp; implebit eu fpiritus timoris dei. No fc cundû gloria iudicabit,necp feendû loquelâ arguet,fed iudicabit humili iudicio,8ó arguet gloriofos terræ. Et iterü ipfe Efaias undionê eius, Ôd ^pter quid undus eft præfignificâs,ait, Spiritus dei fuper me, quapro* pter unxit me,euangclizare humilibus mißt me,curare cominutos cor* de,præconare captiuis rcmifsione,amp; cæcis uifionê,uocare annû domi* ni acceptabilê,amp; die retributionis,côfolari omnes lugentes, Nâ fecun* dû id quod uerbû dei homo erat ex radice leflTe amp;L filius Abrahæ,fecun* dum hoc requiefeebat fpiritus dei fuper eû,ÔC ungebat ad euangelizan dum humilibus.Secundû aût quod deus erat,non fecundû gloria iudi*

cabat,nclt;$ fecundü loquelam arguebat:non eni'mopus erat iHi, utquts citeftuTioniüdiceretdehomine, cumipfefciret quid eßet ni Aduocabat autem omnes homines plangentes,3ó remiHionê his qui a peccatis in captiuitatem dedudi erant donans,foluebat cos à uinculis» dequibus ait SaIomon,Reftibus autem peccatorum fuorü unufquift^ conftringitur.Spiritus ergo dei defcêdit in eum,eius,qui eum per pro^ phetas promiferatun(ßurunifeeum,utdeabundantia unctionis cius Jios percipientes faluaremunód Hcquidem Matthæus»

LV'casautemfecßator amp;difcipulus apoftoloru,deZachariaamp; lifabeth,exquibus fecundum repromiflîonem dei Joannes natus cft,referens ait,Erant autem iufti ambo ante deum,incedentes in omni bus mandatis nbsp;iuftitrjs domini fine querela.Et iterum de Zacharia di

cens.Fatfium eft autem cum facerdotio fungeretur in ordine uicis fuæ ante dominum,fecûdum confuetudinêiacerdotrj ibrteexiuit, ut ineen fum poneret,ôd uenit uti iàcrificaret,intrans in templum domini. Qui præeft in confpectu domini,fimpliciter ëc abfolute ÔC firme deû amp;nbsp;do^ ininû confitens,ex fua perfona eum qui elegerit Hierufalem amp;nbsp;legisla^ tionem facerdotrj fecerit,cuius eft amp;nbsp;angelus Gabriel. Etenim altcrû fn per hune neftiebatifi enimintellecftum perfedlioris alicuius dei amp;nbsp;domi ni præter hune habuiffetjiió uticp hune quem feiebat labis eftè fruc'tUr abfolute amp;nbsp;in totû dominû amp;nbsp;deû confiteretur, ficut ante oftendimus. Magnus in confpedu domini,amp; multos filiorû Ifrael conuertet ad do* minûdeûipforû,amp;:ipfepræcedetin côfpcdtu eius in fpiritu £gt;C uirtutc Heliæ,præparare domino plebem perfedam.Cui ergo populû præpa* rauit,amp; cuius in côfpedu domini magnus fadus eft; Vtitp eius quidi xit,quoniâ amp;nbsp;plus nbsp;propheta habuit aliquid Joannes,ÔC nemo in na*

tis mulierûmaioreftJoâneBaptifta, qui 80 populû præparabat ad ad* uentû domini,côferuis prænuntians,amp;S pcenitentiâ ipfis præconâs,utt remiflionê à dno præfente percipcrent,cÔuerfi ad deum à quo proptef peccataamp;T tranfgrefsionêerâtabalienati.Quêadmodum Ôd Dauid ait» Alienati funt peccatores ab utero,errauerunt à uentre ♦ Et propter hoC côuertens cos ad dominû eorû, præparabat domino populum perfe* dî:um,in fpiritu Ôô uirtute Heliæ.Etiterum deangelo référés ait, Inipfo aût tépore miJfus eft angelus Gabriel à deo.qui amp;nbsp;dixit uirgini,Noli n mere Maria,inuenifti cm gratiâapud deû, amp;nbsp;de domino dicit. Hic crit magnus,amp;: filius altiflimi uocabitur, dabit ci dominus deus thronii JDauid patris fui,Ôé regnabit in domo Jacob,amp;I regni eius nô erit finis. Quis eft aût alius qui régnât in domo Jacob fine intermilfione in æter* nûjiiifî Chriftus Jeîus dominus nofter filius. dei altiftimi,qui per legens ôépro*

amp;próplictas promifît falutarefuumfadluriim fcomni cami uiGbilein, U£ fieret fih’us hominis,ad hoc ut et hotno fieret filius dei.Propter quod cxukans Maria clamabat pro ecclefia prophetans. Magnificat anima nicadoininu,amp;exukauitfpiritus meus in deo falutari meo, AITumpfit cnimifrael puerum fuum,reminifcens mifericordiæfijæ,QuemadmOâ» dumlocutus eft ad patres noftros,Abrahæamp; feminieius in æternum» Per hæc igitur tanta monftrat euangelium,quoniam qui locutus eft pa tribus deus,hic eft qui per Moyfen legisdationem fecit,per quam legifs» dationem cognouimus,quoniam patribus locutus eft,hie idem deus (e fecundum magna bonitatê fuam eff udit mifericordia in nos, in qua mi fericordia cofpexit oriens ex ako,amp;^ apparuit his,qui in tenebris nbsp;nbsp;urn

bra mortis fedebant,0d direxit pedes noftros in uiam pacis, Qoêadmo dum amp;nbsp;Zacharias defines mutus efte, quod propter infidelitatê paftus fuerat,nouello fpiritu adimpletus,nouû dicebat deum, Omnia erh no/ ua adcrant uerbo noue difponente carnalem aduentû,uti eum homine, qui extra deum ubi crat,afcriberet deo,propter quod ÔC noue deum co^ lere docebantur.Sed non alium deum,quoniam quidem iinus deus qui iuftificat circuncifione ex fiidc,8ó præputiû per fidem, Propheta aut Za eharias dicebat: Benedidus dominus deus I fra el, quia uifitauit, fecit redeinptionê populo fuo.Et erexit cornu falutis nobis in domo Dauid puen fui. Sicut locutus eft per os fantftorum prophetarum fuorum,qui a feculo funt.Salutem ex inimicis noftris,amp; ex manu omniû qui oderût nos. Ad faciendam mifericordiam cum patribus noftris,ôô reminifei te ftamenti fandi fui, iufiurandum quod iurauit ad Abraham patrem no# ftrum, uti det nobis fine timoré ex manu inimicorû ereptis, feruire fibi in fantkitateamp;iuftitiain confpetftu fuo omnes dies noftros.Deinde ad loannem dicit.Et tu puerprophetaaltifsimi uocaberis,prçibis enim an tefaciem domini parare trias eius, ad dandum intelletftum falutis popu lo eius,in remifsionem peccatorû eorum. Hæc enim eft falutis agnitio, quædeerateis,quæeft filius dei,quâ feiebat Joannes dicens,Ecceagnus dei,qui auferet peccatum mundi:hic erat de quo dicebam,Poft me ueni et uir,qui ante me fadlus eft,quoniam prior me eratOmnesep de pleni# tudine eius accepimus. Hæc itaep falutis agnitio, fed nô alter deus, nee alter pater, neep bythus neep pleroma triginta æonû, nec mater ogdoa# dos.'fed agnitio falutis erat,agnitio filq dei,qui amp;nbsp;falus 80 faluator ,amp; ia ' lutare uere amp;nbsp;dicitur amp;nbsp;eft, Salus quidem, ficut. In ialutê tuam fuftinui te domine,Saluator aut iteru:Ecce deus meus faluator meus, fidens ero in eum,Salutare aut fic: Notum fecit deus falutare fuu in cofpetftu gen# tium.Etenim faluator quidê quoniâ filius et uerbû dei,Salutare aût quo niam fpiritus. Spiritus enim, inquit, faciei noftræ Chriftus dns. Salus aût, quoniâ uerbum caro fadum eft,amp;: habitauit in nobis, Hane igitur n 4 agnitio*

agniti'onem falutis fciebat Ioannes,pcenitentiarn agentibus et credenti bus in agnum dei,qui tollit peccatum mudi. Apparuit,inquit,8ó pafto^ ' ribus angelus domini, annundas gaudiüeis,quoniam gcneratus cft in domo Dauid ialuator,qui eft Chriftus dominus:deindemultitudo cKf erdtus cocleftis laudantiudeum Sgt;C dicentium,Gloriain excelfis deo,5^ in terra pax hominibus bonæ uoluntatis. Hos angelos falfarrj gnoftid' dicunt ab ogdoada ueniflc,amp; defccnlÏonem fuperioris Chrifti manifc* ftaHè:fed corruunt iterum,dicentes eum qui furfum fit Chriftu èc falua^ torem non natum elïè, fed poft baptifma eius qui fit de difpofitione léfujfpiritü fi'cut colubam in eum defcendiftè, Mcntiuntur ergö’ögdoa dos angeli fecundû eos dicêtes, quOniâgeneratus eft hodie nobis falua tor, qui eft Chriftus dns in ciuitateDauid« Neep ein Chriftus,neep fab uator tue natus eft fecudu eos,fed iIle qui eft de difpofitiôe lefus, qui eft mundi fabricator, is in que uere poft baptifma defcendiftc,hoc eft,poft trigintaannos fupernifaluatoris dicunt. Qiiid autin ciuitateDauid ad pofuerut, nifi ut earn pollicitationem quæà deo faiftaeft Dauid, quoni am ex fruiftu uentris eius æternus erit rex, quod impleatur euangeliza^ rent.Etenim fabricator totius uniuerfitatis feccrat promifsione Dauid, quemadmodum ipfeait, Adiutoriu noftru à domino, qui fecit cœlum amp;nbsp;tcrram,Etircrû,In manu eius omnes fines terræ, amp;nbsp;altitudines mon* tium ipfius funt. Quoniam ipfius eft mare amp;nbsp;ipfe fecit illud, aridant manus eius formauerunt. Veniceadoremus amp;procidamus anteeum, ploremus in cofpeftu domini qui fecit nos,quia ipfeeft dominus deus nofter : manifefte pronuntians fpiritus iamftus per Dauid audientibus eum,quoniamerunt quicontemnent eum,quiplafinauit nos,qui folus eft deus : propter quod 80 dicebat quæ prædiifta funt fignificans, quoniam neenarraueritis,præter hunc, aut fuperhunc alius non eft de* us,cui magis intendere oporteat religiofos nos amp;nbsp;gratos,præparans io eum qui fecerit, amp;nbsp;conftituerit, amp;nbsp;enuntiat. Qiiid ergo erit his qui tan* turn blafphemiæ aduerfus fuum fadforemadinueneruntC Hoc idem aU tern amp;nbsp;angeli.ln eo enim quod dicunt:Gloria in excelfis deo, in terr3 pax,eum qui fit altifsimorum, hoc eft, fupercccleftium faiftorem, amp;nbsp;rum quæ fuper terram omnium conditorem his fermonibus glorifies* uerut: qui fuo plafmati,hoc eft hominibus, fuam benignitatê falutis de ccelo mifit. propter quod amp;nbsp;paftores,ait,reuertebantur glorificates de/ urn in omnibus quæ audierant Si uiderant,queadmodum amp;nbsp;narratum eft ad eos, No enim alterum deum glorificabant Ifraelitæ paftores, fed ilium qui à lege Si prophetis annun tiatus eft,fa(ftorem omnium, queni Si glorificant angeli.Si aut alterum quidem angeli, qui erant ab ogdoa* de glorificabant,alterum uero paftores, errorem eis Si non ueritate de* tulerunt. Si hi iniqui ab ogdoade erant angeli ♦ Adhuc ait Lucas do* miiio

tninOjCum impkii eiTenc dies purgatiom's nnpofucrunt eum in Hi'eru lalem,all:areeum domino,quêadniodûfcriprûcfèin lcgedonnni,(^uo niam oinnemafculinuin adaperiês uu1uâ,fan(flû domino uocabiruriEt utdarcntfacrifiaum fecundûquod fcnptueftin lege domini, Par lur# turn,aut duos pullos coluinbinos,ex fuaperlbna inanifeftrifimedeum appellans eum qui legis dationein fecerit.Et Symeon auiem,inquit, be nedixitdeum,ôil ait:Nunc dimities feruu tuum domine in pace. Quia iiiderunt oculi mei falutare tuum,Quod paralli ante faciem omniû po pulorum,Lumen ad reuelationem gentiu,amp;f gloriam populi tui Jlrael. Lt Aniiaautem prophetiira,ait,fimiliter clarificabat deum uidens Chri ■ ftum,amp;!öquebatur de eo omnibus, qui expeélabantredemptionê Hie riifalem.Perhæcautem omnia uifus deus demonftratur,nullam liberta tisdifpofitionem pernouum aduentu filrj fui teftamentu hominibus aperies.Quapropter ôd Marcus interprcs amp;nbsp;fedator Petri, initiû euaii gelicæ côi'criptionis fecit fic,Initiueuangelii lefuChrifti filq dei,quead modum didû eft in prophetis,Ecce mitto angelum meum,anre Faciein tuain,quipræparabit uiam tuam,uox clamatis in deferto, parate uiain domini,redas facitefemitas ante deum noftru, Manifefte initiû Euaiv gelq efledicens,fandorum prophetarum uoces, Sc eum quern ipfi do* minumamp;deumconfeffi funt,huncpatrem domini noftri lefuChrifti præmonftrans,qui Sc promifitei angelum fuu ante faciem eius miflu* rum,qui erat loannes.in fpiritu Sc uirtute Heliæ damans in eremo,Pa* rateuiam domini,redas facitefemitas antedeum noftrum. Quoniani quidem nonalium 0^ alium prophetæ annunciabant deum, fed unum 0(feundem,uarris autem fignificationibus Ôômultisappellationibus. Mulfis cnim 5lt;^ diuerfis queadmodum in co libro,qui ante hunc,often diinus,amp;^ exipGs autem prophctis procedente nobis fermonc oftende mus.ln fineauteeuagelr) ait Marcus,Et quidem dominus lefus, pofti^ locutus efteis,receptus eft in ccelos,amp; fedetad dextera dci, confirmas quod à prophcta didù eft,Dixit dominus domino meo,fede à dextris meis,quoaduftpponâinimicos tuos fuppedaneum pedum tuoru. Sed unus amp;nbsp;idem deus ôi. pater eft,qui à prophctis quidem annuntiatus,ab Euangelio uero traditus,quern Chriftiani colimus diligimus, 8^ to* to corde facftorem cccli amp;nbsp;terræ credimus, amp;nbsp;omnium quæ in eis fu nt, Hancfidemannuntiansloannes domini difcipulus, uolens per Euan* gell] annuntiationem auferre eum,qui à Cerintho infcminatus erat ho minibus crrorê,8ó multo prius ab his qui dicuntur Nicolaitæ,qui funt uulGo eius,quæ falfo cognominatur fcientia, utcofunderet eos amp;nbsp;fua* deretcos,quonia unus deus,qui omiafecit per uerbûfuû, 8^ no quead modûilli dicût,altcrû quidê fabricator?, alium aût patrem domini, 8^ aliû quidem fabricatoris filium, alteru uero de fuperioribus Chnftum,

quem impafsibilê perfeuerafle defcêdcntcm in lefum filium fabricai^ ton's, amp;nbsp;itcrû reuolaflcin fuû pleroma:amp; initium quidem efle monogc ni,Logon aût uerum filium unigeniti:8ó earn conditione quæ eft fecurt dum nos no à primo deo falt;fta,fed à uirtute aliqua ualde deorfum fubi^ lt;^a,00 abfeifa ab eoru communicatione,quæ funt inuifibilia, innoml nabilia.Omia igitur talia circuferibere uolens difcipulus domini,amp; rc^ gulâ ueritatis coftituere in ecdefia,quiaeft unus deus omnipotens,qu* per uerbu fuum omnia fecit,amp;uifibilia Sc inuifibilia:fignificans quotas quonia per uerbum per quod deus perfecit conditionem,in hoc amp;nbsp;falu tern his qui in conditione funt, præftitit hominibus:ficinchoauit in ea quæ eft fecundu Euangeliu dolt;^rina,In principio erat uerbu, uerbu eratapud deu,amp; deus erat uerbuihoc erat in principio apud dcum,orn nia per ipfum fafta funt,0d fine ipfo fa (flu eft nihil, quod facflum eft. L ipfo uita erat,amp;^ uita erat lux hominum amp;nbsp;lux in tenebris lucet,0C tent bræeam non c5prehenderunt«Omnia,inquit,per ipfum faftafunt.In omnibus ergo eft,amp; hæcquæ fecundiim nos eft conditiomo cnim c5^ cedetur eis omnia dici, ea quæ funt intra pleroma ipforu. fi cm hacc pleroma ipforu con tinet,nô extra eft tanta ifta coditio, queadmoduni oftendimusin eolibro,qui ante hue eft.fi aût extra pleroma funthæG quod quidem impoftîbileuifum eft,non iam eft omnia pleroma ipfo«* ru.’non eft ergo extra hæc tanta conditio.Abftulitaûtà nobis diftenfio nes omnes ipieloannes dicesn'n hoc mundo erat,amp;mudus per ipfum faeftus eft,Sc mundus eu non cognouit.In fua propria uenit, 8c fui eum non receperunt. Secundum aût MarcionemSCeos qui fimiles funt ci, neep mundus per eum facflus eft,necp in fua uenit, fed in aliena.Secun^' dum aût quofdam gnofticorû,ab angelis faeftus eft ifte mûdus, 8C non uerbo dei:fecundû aût eos qui à Valentino,iterû no per eum fadus eft» fed per Demiurgû.Hic em operabatur fimilitudines tales fieri,ad imin tionem eorû,quæfunt furfum,quemadmodûdicunt:Demiurgus aut pcrficiebat fabricationê conditionis.emiflum enim dicunt eum à matte / nbsp;nbsp;dominum Sc Demiurgum eius difpofitionis quæ eft fecundum condi^

tionem,per que hunc mûdum fadû uolunt:cum Euâgelium manifefte dicat,quoniam per uerbum quod in principio erat apud deum, omnia fa(fta:quod uerbum,inquit,caro fadum eft,Sc habitauitin nobis.fecun dum aute illos,necp uerbum caro fadum eft,necp Chriftus,necp qui ex omnibus fadus eftfaluator. Etenim uerbû SC Chriftum necaduenilfe in hunc mundumuolunt : faluatorem uero non incarnatum, neep paf fum : defçendifteautêquafi columbam in eum lefum, qui fadus eft ex difpofiyone,8c cum adnunciaftetincognitû patrem,iterum afeendifle in pleroma.Incarnatu aût 8C paftiim quidam quidem eum qui ex difpo fitiône fit, dicunt lefum, quem per Mariam dicunt pertranfilTe, quaff aquam

aquam per tubum. Alq uero Demiurgi fih'um, m quein defccdi fre euin Iefum,qui exdifpofitjonefir. Alij rurluin lelum quidc ex Joieph amp;nbsp;Ma rianatum dicunt, ôdin hune defcendiHe Chriftû -, qui defuperioribus fît,Gnecarneamp; impafsibilem exiftentê. Secundum aût nullam lentend am hçrencorû,uerbum dei caro facflü eft.Si enim quis régulas ipiorum omnium perfcruteturj'nueniec quoniâ fine carne amp;nbsp;impafsibilis ab orn nibus illisi'nduciturdei uerbû,amp;quieftin fuperioribus Chnltus. Alrj enim putant manifeftum eum,quemadmodû hominem transfiguraiû, nei^autemnatum necpincarnatûdicunt ilium. Alrj uero necpfi'guram cum affiimpfîlîè hominis, fed quemadmodum columbâ defcendiiTe in eumlefum,qui natus efletex Maria. Omnes igiturillos ialfos teftes o^ llendensdifcipulusdomini, ait, Etuerbû caro faefèû cft, èé habitauitin . nobis.Etutnoninquiramus cuius dei uerbû caro fadûeft,ipfeinfuper docet,dicens:Fuit homomilïus àdeo, erat ei nomen loannes, hicuenic in teftimoniûut teftareturde lumine. Præcurforigiturloannes qui te=* ftaturdelumineà deo miflus eft,uticp ab eo cui Gabriel efi: angelus,qui etiamEuâgeIizauitgenerationceius,qui per prophetas promifitan^ gelum fuLim miiTurum ante faciem fill] fui,^ præparaturum uiam eins, hoc eil teftificaturû de lumine in fpiritu amp;uirtuteHe]iæ. Hellas aût rur^ fus cuiusdei feruus amp;nbsp;prophetafuitCeius qui fecitcœlum amp;nbsp;terrâ,quê* admodûamp;ipfecôfitetur. A conditore igitur SC fabricatorehuius mun di niilfus loan nés,quêadmodûpoterat tellificari déco lumine,quod ex hisquæfuntinnominabiliaScinuifibiliadefcenderctcOmnes enim hç retiddccreuerunt, Demiurgûignorareeam quæfit fupereum uirtutê, cuius teftis oftenCorinuenitur loannes. propter hoc dominus plui^ quam prophetâdixit eum habuiiîè.reliquienim oês prophetæannun* daueruncaduentum paterniluminis,concupierunt aût digni elfe uide=# rceum,quem prædicabant: loannes aût Öd prænunciauit fimiliter ficut alii,amp; aduentû uidit demôftrauit,ôd credere in eû fuafit multis,ita uc ipfeôdprophetæôd apoftolilocum habuerit. Hicefi:enimplul^ progt;î pheta,quoniâ primo apofioli,fecundo prophetæ, omnia aût ex uno amp;nbsp;codêipfodeo.Bonum eniin8dinud,quod per conditioncm à deo in ui«’ neata(fiumefi:,ôd primo bibitumeft uinuminemo enim illud uitupcras« uit ex his qui biberunt fed Ôd dominus accepit de eo : melius aût quod peruerbuin compendialiter ac fiinpliciterex aqua ad ufuin eorû qui ad nuptias côuocati crant,faduin eft uinum.Quamuis enim pofsit domilt; nus exnullo fubiacente eorum,quæ funt conditionis,præbere epulanti bus uinû,ôd efca coplcreefurientes^hocquidê non fecit, Accipiens aût eos qui à terra elfent panes,Öd gratias agens,Ôd iterû aquâ faciès uinum, farurauiteosquirecûbebant,ôdpotauiteos,quiinuitan crantad nqpd ps:oftendens quoniâ deus,qui fecit terrain, Ôd iufiit earn fruètus faccre, ôécon

amp;rconftituitaquas ediditFontes,hicSlt;^bcnedi(flionem e(cæ, S^gra^ tiam potus in nouiirimis temporibus per filium fuum donathumanO generi,incomprehenfibilis percomprehenlibilem,ÓL inuiGbilis perut fibiIetTi,cum extra eum non fit,fed in finu patris exiilat. Oeu enim, iiV quit,nemo uiditunqua,nifiunigenitus films dei, qui eftin finu patris, ipfe, enarrauit.Pattern enim inuifibilem exiftentem, ille qui in finu eius efi: filius,omnibus enarrat.Propter hoc cognofcût eum hi quibus reiic lauerit filius,amp; iteru pater per filium filrj fui dat agnitione, his qui dili^ gunt cum. A quo Nathanael difcens cognouit,cuiamp;teftimoniureJ didit dominus,quoniâ uerus Ifraelita eft,in quo dolus no eftn'n quo ait ei,Rabbi tu es filius dei,tu es rex Ifrael. A quo Ôi. Petrus edodlus co^ gnouit Chriftu filium dei uiui dicetis,Ecce filius meus dileÆiîimuSjin quo benefenfi,ponâfpiritûmeum fupcr eum,amp;iudiciûgentibusan^ nuntiabinnon contendet,necp clamabit,necp quifquaaudiet uoceeius in plateisrcalamûquafTatû non confringet, amp;nbsp;linufumigans no extin^ guet,ufq5 quo emittat in contentionê iudiciu, amp;nbsp;in nomine eius geteS fperabunt.Et hæc quidê funt principia Euâgelrj,unû deû fabricatoreifl huius uniuerfitatiseum,quiperprophetas fitannuntiatus,0Cquipf*' Moyfen legis difpofitionêfecerit,patrê domini noftri Jefu ChnftiaiV nuntiantia,5^ præterhuncalterûdeum nefcientia, netpalterû patrem« Tanta eft aût circa Euangelia hæc firmitas, ut amp;nbsp;ipfi hæretici teftimo’’ niûreddantei,amp;^exipfis egrediês unufquifcpeorLi,conctur fuâconfira’ tbioneorim mare dotftrinâ.Ebionei etenim eo Euangclio quod eft fecundum Mat^ E«4«5fh«OT thæum foloutentes,exilIoipfocÔuincunturnôrc(fte præfumentcsdc domino.Marcion aûtid quod eft fccundû Lucâ circucidês, ex his qua; adhuc fcriiâtur penes eum,blafphemus in folum exiftentêdeum often ditur.Qjiiaûtlefum feparantàChrifto,80 impaftibilem perfeucrafi^ Chriftû,pafrum uerolerumdicunt,idquod fccundû Marcûeftpræfe* rentes Euangeliû,cum amore ueritatis legêtes illud,corrigi pofl'unt.Hi aût qui à Valentino funt,quod eft fccundû loânem plenilftme utétes, ad oftenfionê coniugationum fuarum,ex ipfo detegentur nihil rectedi centes,quêadmodum oftendimus in primo libro. Quando ergo hi qn* contradicunt nobis teftimoniû perhibcant,amp;^ utantur his,firma amp;nbsp;ue** ra eft noftra de illis oftenfib Neep autê plura numero hæc funt, rurfus pauciora capit elle Euangelia. C^ionia enim quatuor regiones niûdi funtin quo fumus,amp; quatuor principales fpiritus,amp;^ difTemina’* taeftccclcfia fuperomné terrâ,columna aût amp;nbsp;firmamentû ecclefiæeft Euangelium amp;nbsp;fpiritus uitæ,confequens eft quatuor habere earn colu^ innas,undicp Hautes incorruptibilitatê,amp; uiuifi'câtes homines.Exqui^ bus manifeftûeft,quoniamquieftomniûartifexuerbum,qui fedetfu^ per Cherubim côtinetomnia,declaratus hominib.deditiiobis qua* drifor

driformc ELiangelium,quod in uno (piritu continetun Quêadinodum èc Daüid portulans eins aduentum ait, Qui fedes fuper Chérubin ap^ pares.etenim Chérubin quadriformia, formæipforiïimagines funt diipofîtionis filij dei.Primum enim animal,inquit,fimile Leoni, eftica^ bile eius amp;nbsp;principale amp;nbsp;regale lîgnificans. Secundum uero fimile uitu=« lo,facrificalem facerdozâlein ordinationê fignificâs.T ertium uero ha bens raciem quafi humanam,eum qui eft fecundum hominê aduentum cis manifertedefcribês. Quartû uero fimile Aquilæ uolitantis, fpiritus inccclefîam aduolitantis gratiâ manifeftans.Et euangeliaigiturhis con fonantia inquibus infidet dominus lefus. Aliud enim illamquæeftà pâtre principalem amp;nbsp;efFicabilem ÔC gloriofam generationê eius enarrat dicens ficdn principio erat uerbum,amp;: uerbum erat apud deum,amp; deus cratuerbum, amp;nbsp;omnia per ipfum fada funt, amp;: fineipfo fadû eft nihil. Propter hoc amp;nbsp;omni fiducia plenum eft Euangeliû iftud, talis eft enim perfona eius.Id uero quod eft fecundu Lucam,quonia quidem facerdo talis charaderis eft, Zacharia lacerdotefacrificantedeoinchoauit, lam enim faginatus parabatur uitulus,qui pro inuentione minoris filrj inci^ peretmadari. Matthæus uero earn quæ eft fecundum hominê genera* tionem eius enarrat:Liber dicens generationis lefu Chrifti fill] Oauid, filrj Abrahâ.Et iterû,Chrifti aût generatio fie erat.Humanæ formæigi:» tur hoc Euangclium,propter hoc per totû euangeliû humiliter fentiens amp;nbsp;mitis homo feparatus eft ♦ Marcus uero à prophetico Ipiritu ex alto aduenientehominibus initiumfecitdnitium, dicens, Euangelrj quem* admodum feriptû eft in Elaia propheta. V olatilem pennatû,imaginem euangelij monftrans,propterhocamp; cÔpendiofam ôô prçcurrentem an nunciationê fecit.Propheticus enim charader eft hic,Ôd ipfum uerbum dei, illis quidè qui ante Moyfen fuerunt patriarchis lecundû diuinitatê amp;nbsp;gloria colloquebanturjHis uero qui in lege facerdotalem amp;nbsp;minifte* nalem adum præbebant.Poft deinde nobis homo fadus, munus code ftis fpiritus in omnem mifit terram,protegens nos alis fuis.Qualis igi* turdifpofitio filrj dei, talis amp;nbsp;animalium forma:amp; qualis animalium for ma,talis SC charader euâgelrj. Qiiadriformia aût animalia,amp; quadrifor » meeuangeliû,amp; quadriformis difpofitio domini. Et propter hoc qua^ tuor data funt teftamenta humano generi,unum quidem ante cataclyP mum fub Adam.Secundû uero poft cataclyfmû fub Noe, T ertium ue* ro legislatio fub Moyfe. Quartum uero quod renouât hominê,Ôê reca* pitulatin fe omnia,quod eft per euangeliû, eleuans amp;nbsp;pennigerans ho* mines in ccclefteregnum.His igitur fiefe habentibus,uani omnes amp;nbsp;in dodi,ôôinfuper audaces, qui fruftrâtur fpeciem euangelfj,et uel plures quàm didæ funt,uel rurfus pauciores inferunt perfonas euangelq.’qui* dam ut plures uideantur eft ueritatis adinuenifle,quidam uero ut re^

probent difpofitioncs dei'.Etenim Marcion totûrefjeiens euangeliut«» imducrofeipfumabfcindêsabeuâgelio^paritergloriat fe habere eua* gelium, Alrj uero ut donü fpiritus fruftrentur, quod in nouifsimis ten* poribus fecundä placitu patris elFufum eft in humanu genus, illam fplt; ciem non admittunt,quæ efh fecundu loannein euangehu, in qua para* cletum fe miflurum dominus promifitjiimul Sc euangelium,amp; prophe ticum repellutfpiritum. Infelices uero qui pfeudoprophetæ quidê elîè uolunt, prophetiæ uero gracia repellunt ab ecclefia, fimilia patiêtes his, qui propter eos qui in hypocrifi ueniunt, etiâ à fratrû cômunicatione fe abftinent. Daturaûtintelligi, quod huiufmodi necpapoftolû Pauluni recipiant.In ea enim epiftolaquæeftad Corinthios depropheticis cha rifmatibus diligeter loquutus eft,8c feit uiros amp;nbsp;mulieres in ecclefia pro phetantes. Per hæc igitur omnia peceâtes in fpiritû dei, in irremifsibik incidût peccatû«Hi uero qui funt à Valentino iterû exiftentes extra orn nem timoré,fuas côfcriptiones proferentes,plura habere gloriantur,^ fint ipfa euangeIia,Siquidem in tantû proceiïèrût audaciæ, uti quod ab his non olim conferiptû eft,ueritatis euangelium titulent,in nihilo con ueniens apoftolorû euangelijs, ut nec euangeliu quidé fit apud eos fine blafphemia:Si enim quod ab eis profertur ueritatis efteuangelium,dif’ fimile eftaût hoc illis, quæ ab apoftolis nobis tradita funt, qui uolunt poffunt difcere,quemadmodum ex ipfis feripturis ofi:enditur,iam non clTe id, quod ab apoftolis traditum eft ueritatis euangelium»Quoniain autem fola uera amp;nbsp;firma, non capit neep plura prætcrquam prædicfï«* funt,necp pauciora elfe euangelia, per tot amp;nbsp;tanta oftendimus. amp;nbsp;enim cum omnia compofita amp;nbsp;apta deus fecerit, oportebat amp;nbsp;fpeciem cuan* gelq bene côpofitam, Sc bene cÔpaginatam efîe. Examinata igitur fen* tentia eorum,qui nobis tradiderunt ex ipfis principes ipforum, uenia* mus amp;nbsp;ad reliquos apoftolos, perquiramus ièntentiâ eorum de deo, poft deinde ipfos domini fermones audiamus»

PEtrus igitur apoftolus poftrefurredioné domini, amp;: aftumptionc in ccclos,uolens adimplere duodecim apoftolorû numerû, amp;nbsp;elig^ re prouidentia alterum,qui eleélus effet à deo,his qui aderant dixit : V* ri fratres, oportebat impleri feripturâ hanc, quam prædixit fpiritus fan élus ore Dauid de luda,qui faélus eft dux his,qui apprehéderût lefum» quoniam annumeratus ftiit inter nos,fiat habitatio eius deferta,amp; non fit qui inhabitet in ea,amp; epifeopatû eius accipiat alter. Adimpletionent eorû ex his quæ à Dauid diéla funt faciês.Rurfus cû fpiritus fanélus de feendiftèt in difcipulos, uti omnes prophetarêt Ôd loquerentur linguist amp;nbsp;quidâ irriderent eos quafi à mufto ebrios, dixit Petrus, Non ebrios quidem diè,cû fit hora tertiadiei,efîè autem hoc quod diétûeftperpro

phctam:Eritin nouifsimis diebus elicit dominus, Effiindam defpiritii meo in omnem carnem amp;nbsp;prophetabunt. Deus igitur qui per prophes« tarn promifit,mifruruni fe ipiritum fuum in humanu genus, ipfe amp;nbsp;mi/ fit ei, amp;nbsp;ipfe deus à Petro annunciatur fuam promifli'onem adimplefle, Viri enim,inquit Petrus,Ifraelitæ,audite fermones meos: lefum Naza renum uiru approbatu à deo in uobis, uirtutibus amp;nbsp;prodigrjs 8^ fignis quæ fecit per ipfum deus, in medio ueftrum, queadmodum ipfi feitis: hunc defi'nito confilio præfcientia dei,traditS per manus iniquorum affigentes interfeciftis : que deus excitauit folutis doloribus inferoru, quonia non erat poflibilc teneri eum ab eis.Dauid enim dicit in ipfum, Prouidebam dominu in cofpedu meo femper,quoniä à dextris mei eft nemouear, propter hoc lætatû eft cor meû, amp;nbsp;exultauit lingua mea, ins« fuperSc caro mea requiefeetin fpe, Quoniä non derelinques anima me am in inferno,ncc^ dabis fandü tuum uidere corruptione.Dehinc rur^ fumfiducialiterillis dicit de patriarcha Dauid, quoniä mortuus eft, amp;nbsp;fepultus, amp;nbsp;fepulchru eius fit apud eos,ufcp in hunc die.Propheta aut, inquit,cum eftet, amp;nbsp;feiret quoniam iureiurando ei iurauit deus, de frus» du uentris eius federet in throno eius, prouidens locutus eft de refurrc dione Chrifti,quoniä neq? derelidus eft apud inferos, neque caro eius üiditcorruptionê.HuncIefum,inquit,excitauit deus,cuius nos oês fu^ mus teftes:qui dextera dei exaltatus,repromifsionê fandi ipiritus accis» piens à pâtre effudit donatione hanc, quam uos nûc uidetis amp;nbsp;auditis. Non enim Dauid afeendit in cœlum, dicit autem ipfe : Dixit dominus domino meo,fede ad dexteram meam, quoadufe^ ponam inimicos tu^ os fubpedaneum pedum tuorum ♦ Certifsime ergo feiat omnis domus Ifrael,quoniäamp; dominûeum,8lt;i Chriftu deus fecit hunc lefum, quem üoscrucifixiftis, Cü dixiflent ergo turbæ, quid ergo faciemusC Petrus ad eos ait.Pcenitentiâ agite 80 baptizetur unufquilcp ueftrum in nomis« nelefuin remifsionem peccatorû,ô(Saccipietis donûfpiritus fandi. Sic iionaliumdcum,necaliamplenitudinêannuntiabantapoftoli,nec alte rum quidem paftum,amp;: refurgentem Chriftum, alterû uero qui furfum uolauerit, amp;nbsp;impaflibilis perfeuerauerittfed unum amp;nbsp;eundem deum pa trem,amp;S Chriftum lefum qui à mortuis refurrexit, Sc earn quæ in eum fii dem annunciaban t his,qui non credebant in filium dei,amp; ex prophetis cohortabantur eos,quoniâ eum que promifit ft deus miflurû Chriftu, mißt lefum, quem ipfi crucifixerunt, quem deus excitauit. Rurfus cum Petrus fimul cum loâne uidiflet eum, qui à natiuitate claudus erat ante portam rempli, quæ dicitur fpeciolà, fedentem amp;nbsp;petentê eleemofynâ, dixit ei: argentum amp;nbsp;aurum non eft mihi, quod aût habeo hoc tibi do. In nominelefu Chrifti Nazareni furge amp;nbsp;ambula. Et ftatim eius confir mati funtgrelTuSjôC plantæ,amp; ambulabat, amp;nbsp;introiuit cum ipfis in tem ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;02, plum

plum,ambulans 8c fallens amp;glorificans deum.Multitudineautuniütf facollecflaad eos propter inopinatufaiStum,Petrus dixit eis. VirilfraéÜ tæejuid miramini in hoc,óó nos quid intuemini, quafi noftra uirtutefc^ ceriinus hûcambulareÇ’Oeus Abraham,deus Ifaac,amp; deus Jacob, deu? patrum noftroru glorificauit filium fuum,quêuosquidein tradidiftï® in Judicium,8ó ncgaftis ante faciem Pilati,cü remittere eum uellet. Vos aütfan(flum amp;iuftuin aggrauaftis,amp;petiftis uirumhomiddadonart uobis,ducê aut uitæ occidiftis: quê deus excitauit à mortuis, cuius nos telles fuinus,Sc in fide nominis eius,hunc quem uidetis fcitis confit* mauit nomen eius,amp; fides quæ eft per ipfum, dédit ei incolumitatê co* ram uobis omnibus.Et nunc fratres fcio quoniâ fecundum ignorâtiant Eeciftis nequâ.Deus aut quæ prçdixit ore omniû prophetarû pari C hri fJum fuum,adimpleuit.Pccnitentiä igitur agite 8ó conuertimini,uri de* Jeantur pcccata ueftra,amp; ueniant uobis tepora refrigerq domini,amp;mlt tat præparatum uobis lefum Chriftum,quem oportet quidê cccluni fit fcipere ufcp ad tepora difpofirionis omniû,quæ locutus eft ei deus, pct jlandos prophetas fuos.Moyfes quidem dicit ad patres noftros,quongt; am prophetâexcitabit uobis dominus deus nofter ex fratribus noftris, qucmadmodum me,ipfum audietis in omnibus quæcuncp locutus fiic rit ad uos. erit aut omnis anima, quæcuncp non audierit proplietam il* lum,peribit de populo:Et omnes à Samuel èc deinceps,ód omnes quot quotlocuti funtannunciaueruntdies iftos. Vos eftis filf) prophetaruin amp;nbsp;teftamêti quod deus difpofuitad patres noftros, dicens ad Abraha» In femine tuo benedicentur omnes tribus terræ. Vobis primum deus excitans filium fuu mißt benedicentê uos, ut conuertat fe unufquifq»a pequitijs fuis. Manifeftam ergo præconationê Petrus cuin loanneptaï çonauit eis,repromiflionê qua fecit deus patribus,per lefum adimpleta euangelizans.Non quidem alteru deum annuntians,fed filium dei, qui amp;nbsp;homo fatftus eft amp;nbsp;paflus,in agnitionê adducens Ifrael, amp;nbsp;in lefu re* furreeftionem quæ à mortuis annuntians, amp;nbsp;fignificans, quoniâ omnia quæ prophetæ annunciauerunt de pafiTione Chrifti,hæc adimpleuit de us.Propter quod rurfus conuocatis principibus facerdotû,fiducialitcr Petrus dixit ad eos. Principes populi Ô6 feniores Ifraelitæ, fi nos hodiç redarguimuràuobisin benefadlo hominis infirmi, inquohiefanatus eft,cognitû fit omnibus uobis et omni populo lfrael,quoniâ in nominC lefu Chrifti Nazareni, quê uos crucifixiftis quê deus excitauit à moriit is,in hoc hic aftat in côfpedu ueftrô fanus.Hic cft lapis preciofus reptQ batus à uobis ædificantibus,qui faêJus eft in caput anguli.Et nô eftaü* ud nomen fub cœlo, quod datû fît hominibus, in quo oporteat faluart nos.SicapoftoIinon deummutabant,fedChriftum annunciabantpo* pulo elle leJùm, qui crucifixus eft, quein deus excitauit, qui prophetas

mint,iclem deus excitauit Sc falutem in eo dedit hominibus.Cofußs igi tur amp;nbsp;per curationê,annorû enimjnquit fcriptura,pluf^ xt erat homo in quo fadum eft fignum curationis,amp; per dodrina apoftoloru pro phetarum expofitionem, cum remififlent fummi facerdotes Petrum ôd îoannê, reuerfi eflentad reliquos coapoftolos èC difcipulos domi'ni, id eft in ecclefiam,amp; enarraflent quæ fuerant fada, amp;nbsp;quemadmodum fiducialiter egiflent in nomine lefu: Audientes,inquit,tota ecclefia una^ nimes cxtulerunt uocem ad deum amp;nbsp;dixerunt. Domine tu es deus qui fecifti ccelum Só terram mare amp;nbsp;omnia quæ in eis funt, qui per ipiriü tum fandum ore Dauid patris noftri, pueri tui dixifti. Qiiare fremue:» runt gentes, populi meditati funt inaniaCquot; Aftiterunt reges terræ, Só principes côgregati funt in unum,aduerfus dominü,8ó aduerfus Chri^ ftum eius. Couenerunt enim in hac ciuitate aduerfus fandu filiu tuum ' lefum quem unxifti,Herodes amp;nbsp;Pontius Pilatus, cum gentibus amp;nbsp;po^ ' pulis Ifraeljfacere quæcûcp manus tua amp;nbsp;uoluntas tua prædeftinauerat fieri,Hæ uoces ecclefiæ,ex qua habuit omnis ecclefia initiu.Hæ uoces ci ' uitatis magnæ noui teftamêti ciuium. Hæ uoces apoftoloru, hæ uoces difcipulorum domini, eoru qui poft aflumptionê domini per fpiritum amp;nbsp;perfedi extiterut,amp;r inuocauerunt deum, qui fecit ccclum terram, qui per prophetas annutiatus eft, ÔÔ eius filius lefus, quern unxit deus, amp;akerum aut nefcientes.Non erat ibi tunc Valentinus, nec Marcion, nec reliqui fui,uel eoru qui aftentiunt cis euerfores. Propter quod exau diuit eos fadoromniudeus:Cómotus eft enim,inquit, locus,in quo e^ rant colledi, amp;nbsp;rcpleti funt oês fpiritu fando,amp; loquebantur uerbu dei quot;nbsp;cum fiducia,omni uolenti crcdere:uirtute enim magna, inquit,reddeblt;ât teftimoniûapoftoli refurredionis domini lefu,dicêtes ad eos, Deus pa trum noftrorum excitauit lefum quem uos apprehendiftis,ódinterfeci^ ftis fuipendentes in ligno, hunc deus principem amp;: faluatorc exaltauit gloria fua,dare pœnitentiâ Ifrael, èc remifsionê peccatoru: amp;nbsp;nos in eo teftes fumus fermonu horum,amp; fpiritus fandus,quem dedit deus cres» dentibus ei.Omni quocp die,inquit, in templo ód in domo no ceifabât docentes Sc euangelizantes Chriftum lefum filium dei. Hæc enim erat falutis agnitio, quæ perfedos ad deu efficit eos,qui cognofeût filij eius aduentum.Quoniâaût impudentes quidam corûdicunt,apud ludæos præconantes apoftoli non poterant alterû eis deum annuntiare præter cum,qui creditus fuerat ab ipfis:dicimus ad eos, quoniam fi fecundum oliminfîtamopinionê hominibus loquebanturapoftoli, nemo ab his cognouit ueritatem, multo autêprius à domino, etenim ipfum fie loî« cutum dicunt.Nec hi ergo ip fi ueritatê fciunt,fed fententia eorû de deo cum effet talis,exceperant dodrinâ quemadmodù audire poterant. Se=« cundum hunc igitur fermonê,apud neminê erit régula ueritatis, fed

mnesdiföpuliomnibus nnputabunt,quoniâquêadmodû unufquïf^ fentiebac,amp;quêadmodum capiebat,fic fermo ad eum fatftus eft.Supcf'* fluus autamp;inu tills aduentus domini parcbit, fiquidem ucnit permiiTu rus ÓÓ firruaturus uniufcuiufc^ olim infitam de deo opinionê^ Adhuce* tiam amp;nbsp;multo durius erat, quêadmodum uiderantludæi cruci aiîîxÉl rant,annuntiare hunc efTe Chriftum filium dei,æternû ipforum regem. Non igituriam fecundum priftinam eorum opinionem loquebantuf ad eos* Qui enim in faciem interfedores cos eflè domini dicebat, mul* to magis fiducialiter eum patrem, qui fuper Demiurgum eft amp;nbsp;ipfis an nuntiarent, Sc non id quod putabant unufquifcp : Sc multominus erat peccatum, fi quidem fuperiorc faluatorê, ad quem afeendere cos opor«! teretquoniam eflet impaflibilis, non afftxiftent cruci, Qiiêadmoduni cnim gentibus non fecundum fententiam illorûloquebantur, fed cuin fiducia dicebant,quoniâ dij ipforum non eftènt dij, fed idola dæmonio rum : fimili modo amp;nbsp;ludæis annuntiaftent, f alteru maiorê èc perfedio rem feiftent patrem,non annunciantes, net^ augentes eoru non u era nt de deo opinione. ethnicorum aut foluentes errorem, amp;nbsp;auferêtes à fuis drjs,non utiqpalterum eis inferebant errore,fedauferentes cos qui noil crantdijjcum qui folus erat deus ÔC uerus pater oftenderunt. Ex uerbis Petri igitur quæ fecit in Cæfaria ad Cornelium Centurionê,amp; eos,qui cum cis crant gentiles,quibus primo enarratus eft fermo dei, cognofcc du eft nobis,quæ annunciabant apoftoli, Sd qualis fuit prædicatio ipfo. rum,amp;5 quam habueruntdedeo fententiâ. Erat enim Cornelius hicreli giofus amp;nbsp;timens deum cum tota domo fua, amp;nbsp;facies elecmofynas mub tas in populo, ÔC orans deum fempcr » Vidit ergo circa horam nonam diei,angelu dei intrantem ad fc, ÔC dicentê, elecmofynæ tuæ afcêderunt in rccômcmorationc in cÔfpetftu dei. Propter quod mitte ad Simonem qui uocatur Petrus.Petrus aüt cum uidiftèt reuelationê, in qua refpoiV ditadeum cœleftis uox : Quæ deus emundauit tunecÔmune dixeris» hocideo,quoniâqui per legem inter mundaamp;immûdadiftinxit deus» hic emundauit gentes per ianguinê filrj fui, quem Cornelius colebaU ad quem Petrus ueniens dixit, in ueritate côperi quoniâ non eft perfo' narum acceptor dcus,fed in omni gentc, qui timet eum, amp;nbsp;operatur iugt; ftitiam acccptabilis ei eft, Manifefte fîgnificans, quoniam quem antes deum timebat Cornelius, que per lege amp;nbsp;prophetas audierat, propter que elecmofynas faciebat,hicin ueritate eft deus. DeerataûteiagnP tio,propterquodadiecit: Vos feitis quod fatftû eft ucrbû per omneni ludæam, incipiens enim à Galilæa poft baptifmû quidem prçdicauitio annes lefum à Nazareth, quemadmodum unxiteum deus fpiriritu fail cio Sgt;C uirtute:ipfe circuiuit benefaciens SCcurans omnes, quiopprefsi crant a diabolo,quoniâ deus erat cumeo. Et nos teftes fumus omnipni cor uni

eorum,quæ fecit in regioneludæorum amp;in Hieru{alem,quei'n inter fecerunt fufpêdentes in ligno : hunc deus excitauit tern'a die öd dedit eût manifeftum fieri,no omni populo, fed teftibus nobis prædeftinatis ab eo,qui cum eo amp;nbsp;manducauimus bibimus poft rcfurredioncà mor* tuis.Et præcepit nobis annunciare populo öd teftificarfquoniâ ipfe eft prædeftinatus à deo iudex uiuorum öd mortuorü.Huic omnes prophe tæteftimoniû reddunt, remifsione peccatoru accipere per nomen eius omnem credentem in eum. Filium ergo dei quem ignorabât homines, annuntiabant apoftolfôd aduentum eius,his qui ante inftrudi erant de deo,fed no akerum deum inferebant.Si enim taie aliquid fciret Petrus, libéré gentibus prædicaflet akerum quidem ludæorû,akerum aût Chri ftianorum elfe deum, qui quidem propter uifionêangeli conterriti om nés quçcunq; eis dixiftèt credidiftent.Ex uerbis autê Petri manifeftum cftquoniam præcognitum quidem eis deum cuftodiuit,filiûautem dei lefuin Chriftum eftè teftificatus eft ipfis, iudicem uiuorum ôd mortuo* rum, in quo baptizari eos iufsit in remiflionem peccatorum:8d nô tan* tum hoc, fed 8d lefum Chriftum eftè filium dei teftificatus eft, qui Ôd un dus fpiritu fando lefus Chriftus dicitur. Et eft hic idc ex Maria natus quemadmodum Pétri continet teftificatio. An nunquid perfedam tûc cognitionem nondum habebat Petrus, quam poftea adinuenerunt hi^ Imperfedus igitur fecundû hos Petrus,imperfedi autem ôd reliqui apot ftoli, ôd oportcbit cos reuiuifcentes horû fieri difcipulos, ut ôd ipfi per* fecti fiant. Sedôd hoc quidem ridiculum eft. Arguuntur ue'ro ifti non quidem apoftolorû, fed fuæ malæ fententiæ eftè difcipuli. Propter hoc autemi^ uariæ fententiæ funt uniufcuiufq^eorum recipientes errorem quemadmodum capiebat. Ecclefia uero per uniuerfum mundum ab a* poftolis fîrmum habensinitium,in unaôdeadem dedeo,ôd defilio eius perfeuerat fententia.Philippus aût rurfus fpadoni reginæ Aethiopum reuertêti à Hierofolymis,Ôd legêti Efaiâ prophetâ folus foli que annun* tiauit^NÔne eû de quo dixit prophetâ. Tanq ouis ad occifionê dudus cft,quêadmodû agnus ante tondentê fe fine uoce,fic non aperuit os fu* um.natiuitatê eius quis,enai rauit‘:'quoniâ tolletur à terra uita eius : hûc eftèlefum ôd impletâ elfe in eo feripturâ, quêadmodum ipfe eunuchus credens,et ftatim poftulâs baptizari dicebat. Credo filiû dei elfe lefum. qui ôd iniftus eft in regiones Aethiopiæ, prædicaturus hoc quod ipfe crediderat,deum quidê unû per prophetas prædicatû, huius uero filiû feciftè fecundû hominê aduentû, ôd ut ouem ad uidimâ dudum, ôd reli quaquæcuncp prophetæ dicunt de eo. Paulus quolt;^ ôd ipfe poftea^ de ccelo locutus eft ad eum dominus, ôd oftêdit quoniâ fuû dominum perfequeretur,perfequês difcipulos eius, Ôd mifit Ananiam ad eû,ut ite rum uideret ôd baptizaretur; in fynagogis,ait, in Damafeo prædicabat

cum omni fiducia Iefum,quoniähiccft Chriftus filius dei* Hoceftmy* fteriumj quod dicit per reuelationc manifeftatu fibi, quonia qui paiTuS cft fub Pontio Pilato, hic dominus cftomniü, èc rex èC deus amp;nbsp;iudex» ab eo qui eft omniû deus acdpiens poteftatem,quoniâ fubiecftus fadus eft ufq^ad mortem, q;iortem autem crucis,Quoniâ hoc uerum eft Athc nienfibus euangelizans in Ariopago,ubiludæis non aftiftentibuSjlic^ bat ei cum fiduda uerum prædicare deum,dixit eis.Deus qui fecit murt dum amp;nbsp;omnia quac in eo funt,hic cæli èC terræ dominus exiftens, no manufadis templis inhabitat, necà manibus humanis tratftatur, tan^ alicuius indigens,cum iplc omnibus dederit uitam Sd fpiritum, ÔC orn^ nia fecerit,qui fecit ex uno iànguine omne genus hominû inhabitare fu perfaciem totius terræ, præfiniês tempora, iecundum determination? inhabitationis eorum,quærere illud quod eftdiuinum, fi quomodo tra (ftare poflînt illud aut inuenire, quâuis etiam nô longe fit ab unoquolt;^ noftrum:in ipfo enim uiuimus, mouemur, amp;nbsp;fumus, amp;nbsp;quemadmodu quidam fecundum uos dixerut,huius enim amp;nbsp;genus fumus. Genus ig* tur cum fimus dei, non oportet nos putare id quod eft diuinum, fiiniU elle auro uel argento,uel lapidi per artem uel concupiftentiam hominid deformato.T empora ergo ignorantiæ defpidens deus, nunc præcqjiï hominibus omnibus ubic^ pceniteri inipfum, quoniâ conftituit diem iudicari orbem terræ in iuftitia,in uiro Iefu,in quo ftatuit fidem,cx citas eumàmortuis.Hocauteminloconô folum facftoremmundideumcis annuntiat non aflîftêtibus Iudæis,fed amp;nbsp;quoniam unum genus huma^ num fecit inhabitare fuper omnem terram. Quemadmodû amp;nbsp;Moyfts ait,quando diuifit altifsimus gentes,quêadmodû difperfit filios Adain ftatuit terminos gentiû,fecundum numerû angelorû dei. Populum au£ qui credit deo,iam nô effe fub angelorum poteftate, fed fub dominf pulus eius Iacob,funiculûhæreditatis eius lifael.Etiterum Lyftris Ly^ ciæ cum eflèt Paulus cum Barnaba, ôô à natiuitate claudum in noinin« domini noftri lefu Chrifti ambulare feciftet,amp;cum turba honorareeos uellet quemadmodum deos,propter admirabile fa(ftum,ait eis, Ndnnc fimiles uobis fumus homines, euangelizantes uobis deum uiuum, fecit cœlum terram mare,amp;2 omnia quæ in eis funtcQui in prætc^ ritis têporibus permifitomnes gentes abire uias fuas, quan^ non fin« teftimonio femetipfum reliquit benefaciens, de ccelo dans pluuias amp;nbsp;têpora fru(ftifera,adimplens cibo amp;nbsp;hilaritate corda noftra.QuoniâauI his annuntiationibus eius omnes epiftolæ confonant,ex ipfis epiftolis oftendimus apto in loco exponentes Apoftolum:nobis aute conlabogt; rantibus his oftenfionibus,quæ ex fcripturis funt, amp;nbsp;quæ multifariedi

funt,breuiter côpendiofe annuntiantibus, amp;nbsp;tu cum magnanime täte intendeeis,amp;non longiloquiumputare, hoc intelligens,quoniaiii oftenfio*

oftenfiones quæ funtin fcripturis,nÔ poflunt oftendi,nin ex I'pfis fcri^ ptun's.Stephanus autiterum qui eledus eft ab apoftolis primus diaco^ pus, qui amp;nbsp;primus ex omnibus hominib. fecftatus eft ueftigia martyrq domini,propter Chrifti confeflione primus interfe(ftus,fiducialiterlo« quens populo,amp; docens eos dicens,Deus glôriæ uifus eft patri noftro Abrahæ, ÔC dixit ad eum, Exi de terra tua de cognatione tua, Sc ueni in terra quam demonftrabo tibi, Sc tranftulit ilium in terra hanc, quam nunc amp;UOS inhabitatis, amp;nbsp;non dedit ei hxreditatê in ea, nec greflum pedis, fed promifit dare ei in pofteftionê earn, amp;nbsp;femini eius poft eum» Locutus eft aut fic deus ad eum,quoniâ erit fernen eius peregrinu in ter ra aliéna, 8c in feruitutê redigentur ÔC uexabuturannis quadringentis, èC genre cui feruiêt,iudicabo ego,dicit dominus. Et poftea exient ÔC fer uient mihi in ifto loco. amp;nbsp;dedit ei teftamentu circumcifionis,amp; fic gene rauit Ifaac.Et reliqua aut uerboru eius eundem deum annuntiant,qui fe çit cum lofeph 06 cum patriarchis, qui Ô6 colloquutus eft Moyfî: Ô6 om nem apoftoloru docftrinâ unum amp;nbsp;eundem deum annuntiafle,qui tran ftulit Abraham,qui promiirionê hæreditatis ei fecit,qui teftamentû cir cumcifionis apto têpore dedit,qui ex Aegypto uocauit fernen eius ier^ uatum manifefte per circumcifionêiin figno enim dedit earn,ut nô fimi les effent Aegyptijs, Hune fadorê omnium, huncpatrêdomini noftri lefu Chrifti, hûc deum claritatis ex ipfis fermonibus amp;nbsp;Aeftibus apofto ioruuolentes difcerepofrunt,Ô6 contemplari,quoniâ unus hic deus fu^ per quem alius non eft. Si aût erat fuperh une alius deus, ex abundant! per côparationem diceremus, hie illo melior eft. Melior enim ex operi^ bus apparet, quêadmodû Ô6 prædiximus, amp;nbsp;cum illi nullum patris fui' • opus habeantoftendere,hic folus oftenditur deus. Si quis aûtægrotâs circaquæftioiies,eaquacabapoftolisde deodiefta funt allegorizanda cxiftimat,prædi(ftos fermones noftros difcutiat,in quibus unu deft co^ ditorem 06 faCftore omniu oftedimus, 86 ea quæ ab illis dicuntur deftru ximus 86 denudauimus: 86 inueniet cofonantes eos apoftoloru dodriJ« næ,86 fic habere quêadmodum docebant 86 perfuadebantur, quoniam unus eft fabricator omnium deus: 86 cum repuleritafententiafuatan^ turn errorem, 86 earn quæ eft aduerfus deum blafphemiam, 86 à femet^s ipfo inueniet rationem,cognofcens 86 earn quæ eft fecundum Moyfen legem,86 gratia noui teftamenti,utracp apta têporibus,ad utilitatem hu mani generis ab uno 86 eodem præftita deo.Omnes enim qui funt ma«® læfententiæ,moti ab ea legisdatione,quæ eft fecundum Moyfen,diflii’ milem earn 86 contrariam euangelrj do(ftrinæarbitrantes,iam non funt çÔuerfîjUti difFerentiæ utriufc^ teftamêti inquirerêt caufàs. Deferti igi^ tur cum fint à paterna diletftione, 86 inflati à fatana, couerfi in Simonis magi doólrinam, abftiterunt fententijs ab eo qui eft deus, 86 putauerût . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod

■quod à (êmcripfis plus inuenifTent quam apoftoli,alterû deum adi'nuc^ mentes. Et apoRoIos quidem adhuc quæ funtludæorû fenticntes, an* nunciafTe Euangeliû,feautê fynccriores amp;nbsp;prudentiores apoftolîs efTû Vndeôd Marcion,amp; qui ab eo funt,adintercidendas couerfi funtfcb* pturas,quafdam quidem in totû non cognofcentes, fecundum LucaiH autêEuangelium epiftolas Pauli decurtantes,hæc fola legitima’efl^ dicunt,quæ ipfi minorauerût.Nos aût etiâ ex bis,quæ adhuc apud cos cuftodiuntur,arguemus eos donante deo,in altera confcriptione. R-di qui uero omnes falfo fcientiæ nomine inflati,fcripturas quidêconfit^*^ tur,interpretationes uero c5uertunt,quemadmodu odendimus in pb mo libro. Et quidê hi qui à Marcione,ftatim blafpheman t fabricatorc, dicentes eum malorum fabricatorc, propofitum initij fui intolerabilio* rem haben tes,duos naturaliterdicêtes Deos,diftâtes inuicem,alterutfl quidan bonum,alterum aût malum.Hi autem qui funt à V alentino no minibus honcftius utentes amp;nbsp;patrcm èc dominû,amp; deum hune qui cft fabricator oftendentes,propofitûfiuefe(ffam blafphemiorem habent» necjp ab aliquo ex his quæ funt intra plenitudinê æonibus dicêtes eun^ emiirum,fed ab ea labe quæ extra pleroma expulfa. Hæc autem omni3 contulit eis feripturarû amp;nbsp;difpofitionis dei ignorantia.Nos aût amp;nbsp;cau* fam diffèrentiæ teftamentorû,amp; rurfum unitatê confonantiam ipfo 'rum,in his quæ deinceps futura funt referemus. Quoniâ aût ôô apofto li amp;nbsp;difeentes ipforum fie docebât,quemadmodu ecclefia prædicat,S^ Propter quod fie docentes perfe(fli fuerût,f propter quod euocabantur ad perfe(fi:uniî fepcufurpdt Stephanus hæcdocens adhuccum fuperterra efïe^uiditgloriâdefô“^ pro,eoquo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j dcxtcram.Et dixit.Eccc uideo ccclos apertos,amp; Eliû hominis

ftantem à dextris dei.Et hæc dixit amp;nbsp;lapidatus eft,amp;S fie perfeAâ dodii nam adimpleuit,per omnia martyrfj magiftrû imitas ôôpoftulans pi^ eis qui feinterficiebant,8ôdicens,Domine neftatuas illis hoc peccatni Sic erât perfeélfqui unum et eundem deum ab initio ufep ad fine uarijs difpofitionibus afsiftcntem humano generi faebant,quemadmodu aÜ Olee propheta:Ego uifiôes implcui, ÔC in manibus prophetarû afsimi latus fum. Qui ergo ufc^ ad morte tradiderunt animas propter Euâg^ lium Chrifti,quomodopoterant fecundûinfitam opinionem homini* bus loquiÇ'Quod ipfum fi feciflent nô paterentur,fed quoniâ contraria his,qui nô alfentiebant ueritati prædicabât,ideo amp;nbsp;pafsi funt. Manifc ftum eft ergo quoniânon derelinquebant ueritatê,fed cum omni fidu* cialudæis Græcis prædicabât.Iudæis quidêIefum,eum qui ab ipEs crucifixus eft effe Eli û dei,iudicem uiuorû ôô mortuorû,à pâtre accepif* feæternumregnum inifraefquemadmodum oftêdimus:Græcis uero unum deum qui omnia fecit,amp;huiusfilium lefumChriftum annungt; ciantes.manifeftius autem hoc ofteditur ex apoftolorû epiftola, quant

necp Iudæis,nccç Græcis, fed ipfis qui ex gentibus in Chriftu crcdebat confirmantes fidem ipforû miierunt. Cum enim defcendifl'ent quidam à ludæain Antiochiam,in quaamp;primûomnium difcipulidomini pro fide,quam in Chrifto habebant,uocati funt Chriftiani,amp; fuaderent eis qui crediderant in dominu circuncidi, amp;: reliqua fecundu legis obferua tionem perficere, amp;nbsp;afcendilTent Paulus Barnabas Hierofolymaad alteros apoftolos propter hanc quæftionê,8c uniuerlà ecclelîa coueniß® fetinunum Petrus dixit eis: Viri fratres,uos fcitis quoniâàdiebus anti quis in uobis deus elegit, ut ex ore meo audiret gentes uerbum euange Ir) et crederent,amp; cordis infpedlor deus teftimoniü perhibuit eis, dans cis fpiritum fandü, ficut amp;nbsp;nobis, nihil difcreuit inter nos ÔC ipfos, cmundâsperfidemcordaillorum.Nuncigiturquidtentatis impone^ re iugum fuper ceruicem difcipulorü,quod nec^ patres noftri,neçp nos ualuimus portare, fed per gratiam domini noftri lefu Chrifti credimus nos polTe faluari,qu0 amp;nbsp;illi.Poft que Jacobus dixit: uiri fratres, Simon retulit quemadmodu deusexcogitauitaccipereex gentibus populum noinini fuo,8ó fie conueniunt fermones prophetaru, ficut feriptum elf. Poft hæcreuertar,et reædificabo tabernaculû Dauid quod cecidit,ÔC di fturbata eius ædificabo,ÔC erigam illud,uti requirât reliqui hominu do^ niinum,amp;: omnes gentes in quibus inuocatum eft nomen meurn fuper eosjdicit dominus faciens hæc. Cognitû à feculo eft deo opus eius, pro pterea ego fecundu me iudico,nô moleftari eos,qui ex gentibus côuer;« tuntur ad deum,fed præcipiendû eis, uti abftineât à uanitatib. Idoloru, amp;nbsp;à Fornicatione,amp;S à fanguinc,amp; quæcûcp nolunt fîbi fieri, alrj s ne faci ant.Etcûhæc diefta elfent,amp; omnes côfenfiflent,fcripferuteis fic.Apo ftoli presby teri fratres, bis qui funt in Antiochia, amp;nbsp;Syria Cilicia fratribus ex gêtibus falutê.Qbn audiuimus quia ex nobis quidâ exeun^ tes turbaueruntuos fermonibus, deftructes animas ueftras,quibus no præcepimus.dicentes : Circuncidimini amp;nbsp;feruate legem, placuit nobis côuenientibus in unum,ele(ftos uiros mitteread uos,cum diledifsimis noftris Barnaba amp;nbsp;Paulo, hominibus qui tradiderunt anima fuam pro nominedomini noftrilefu Chrifti. Mifimus igiturludam amp;nbsp;Sileam amp;nbsp;ipfos per fermonem annunciantes noftram fententiâ. Placuit enim Jân do fpiritui SC nobis,nullû amplius uobis pôdus imponere,^ hæc quæ funt neceftaria,ut abftineatis ab Idolothytis,amp;^ Jànguine, amp;nbsp;fornicatios® ne,amp; quæcûcp nô uultis fieri uobis,alqs ne faciatis,à quibus euftodien^® tes uos ipfos bene agitis,ambulates in Ipiritu fando.Manifeftü eft igi^ tur ex his omibus,quoniâ non alterû patrê elfe docebant, fed libertatis nouû teftamentû dabât his,qui noue in deû per fpiritû fandu credebât. Iplî aût ex eo qcF quærerêt, an oporteret circucidi adhuc difcipulos nec ne,manifefteoftenderuntn5 habuilTefealterius dei côtemplationem.

Cætcrum non talem ti'morê circa priinu habuiflent teftamentu, ut neC cum ipfis quidem couefci uellent. Nam Petrus quâuis ad catechiza^ dos eos miflus eHèt,amp; tali uifione córcrritus fuiiret,cum timoré tamen multo locutus eft ad eos dicensHpfi' fcitis quonia nÖ eft fas uiro ludæo coniungiautcouenirecumallophylotmihi autdeus oftendit, nemin^ corhmunê autimmundudicere hominê,quapropter fine contradidio nc üeni:his fermonibus fignificans,quonia non abiftet ad eos,nifi mif^ fus fuiftet:fie neep baptifma facile dediftet nifi fpiritu fanó:o requiefce^ te fuper eos,prophctantes eos audiflet,8ó propter hoc dixit : Nunquis aquam uetarepoteftad baptizandum hos qui fpiritu faneftum accepe^ runt,quemadmodum amp;nbsp;nos,fuadens fimul his qui fecum erat,amp;: figni ficas,quoniam nifi fpiritus fandus fuper eos requieuiftet, exifteret qui eos prohiberetabaptifmate.Hi autem qui circa lacobû Apoftoli, gen** tibus quidem libereagerepermittebant, concedentes nos fpiritui def Ipfi uero feientes eund^em eftedeum,pcrfeuerabat in priftinis obferuagt; tionibuSjitautSó Petrus quoep timens ne culparctur ab ipfis,ante man ducans cum gentibus propter uifionem,óó propter fpiritum fanduni qui requieuerat fuper eos,cum tarnen adueniftent quida ab lacobo, parauit fe,amp; non manducauitcum eis. hocipfum ante dixit Paulus èC Barnabam fecifte,Sic apoftoli quos uniuerfi adus, amp;nbsp;uniuerfæ dodr^ nædominus teftes fecit,ubiq?enim fimul cum eoafsiftentes inucniun tur Petrus amp;nbsp;Jacobus 8cloannes,religiofeagebätcirca diipofitioncni legis,quæ eft fecundû Moyfen,ab uno amp;nbsp;eodem fignificantes efledeo. Quod quidem non feciiJent fecundûquæprædiximus, fipræter eum qui legis difpofitionem fecit,alterum patrem à domino didiciflent.

Aduerfus eos, qui dicunt tantum Paulum exApoftolis cogno-uilîe ueritatem. Cap. x 11 r

EOsautemquidicûtfolumPaulumueritatem cognouiftè, cuiptf reuelationem manifeftatum eft myfterium, ipfe Paulus conuincat eos,dicens,unû amp;nbsp;ipfum deum operatû Petro in apoftolatu circûcifio^ nis,amp; fibi in gentes.Ipfius ergo dei Petrus erat apoftolus, cuius amp;nbsp;Pan lus. Et que Petrus in circûcifioneannûciabat deum 80 dei filiû,huncamp;J Paulus in gêtes.Necp cnim ut folûPaulum faluaret uenit dominus nogt; fter,nec fie pauper deus,ut unû folum haberet Apoftolum,qui difpofi^ tionê filij fui cognofceret.Et J^aulus autêdicens, Quàm fpeciofi pedes euangelizantiû bona,euangelizantiûpacem, maniteftû facit quoniani non unus fed plures crât,qui ueritatem euangelizabât. Et rurfus in epi ftola quæ eft ad Corinthios,cû prædixiftet omnes,qui deu poft refute redionê uiderunt intulit : Siue aût ego,fiueilli, fie annunciamus, amp;nbsp;Uj credidiftiszunâ amp;nbsp;eandê prædicationê confitens omniû eorum,qui den gt;nbsp;uiderût poft fefurredionêà mortuis.Et dominus aût Philippo uolenti patrem

patrem uidere refpondit.Tanto tempore uobifcum fum, SC me' nön co gnouiftis 1 Philippe qui uidet me, uidet patrem meu ♦ Quo tu dicis, oftende nobis patremCego enim in patre, amp;nbsp;pater in me eft, SC amodo cognouiftis eu,amp;uidiftis eu, Quibus ergo dns teftimoniu dixit,quoni am 8^ cognouerut in ipfo, Sc uiderunt patre, pater aut ueritas, hos dice reno cognouifte ueritate,eft hominu falfum teftimoniu, amp;nbsp;eoru qui ali cnari funt à Chrifti doftrina. Ad quid em mittebat dns duodecim apoi? ftolos ad oues quæ perierant domus Iftael, fi ueritate no cognouerunt^ Quo aut amp;nbsp;Ixx, prædicabant, nil! ipfi prius ueritate prædicationis colt; gnouiftent C Aut quo Petrus ignorarepotuit, cui dominus teftimoniu dedit, Quoniam caro amp;nbsp;fanguis no reuelauit ei, fed pater qui in cœlis cft^Sicut ergo Paulus apoft.no ab hominibus, neqj per hominem, fed per lefuin amp;nbsp;deum patrem, filio quidem adducete eos ad patrem, patre uero reuelante eis filium. Quoniam autem his qui ad apoftolos uocaue runt eum, de quæftione acquieuit Paulus, amp;nbsp;afcendit ad eos cum Bar^ nabain Hierofolymam,non fine caufa,fed ut ab ip fis libertas gentilium confirmaretur, ipfe ait in ea quæ ad Galatas eft epiftola, Deinde poft sciirj annos afcendi in Hierofolymam cum Barnaba,affumês SC Titutm Afcendi autem fecundum reuelationem, amp;nbsp;cotuli cum eis euangelium quod prædico inter getes. Et iterum ait: Ad horam ceftimus fubiecftio^ ni,uti ueritas euangelrj perfeueret apud uos.Si quis igitur diligenter ex Adibus apoftolorum fcrutetur tempus, de quo fcriptum eft afcendift fe Hierofolymam prop ter prædiftam quæftione, inuenieteos cjui præ didi funt à Paulo annos concurrentes, ficut eft confonans,amp;uelutea^ dem tarn Pauli annuntiatio, quam Sc Lucæ de apoftolis teftificatio.

De iedatore Apoftolorum Luca,quae funt quae in Euangelio per folum Lucam cognouimus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. X1111

QVoniam aute is Lucas infeparabilis fuit à Paulo cooperarius eius in euangelio,ipfe facit manifeftum,nô glorians,fed ab ipfa produ=« ttus iieritate.Separatis enim,inquit,a Paulo Barnaba amp;Ioanne, ^i uo cabatur Marcus, amp;nbsp;cum nauigalTent Cyprum, nos uenimus in Troa=« dam:amp; cum uidiffet Paulus per fomnium uirum Macedonêdicentem fibi,ueniens in Macedoniam opitulare nobis Paule,ftatim ait, quæfiui mus proficiici in Macedoniam,intelligetes quonia prouocauit nos do# minus euangelizareeis.Nauigantes igitur à Troade,direximus nauem inSamothracentamp;rdeinceps reliquûomnemipforû ufepad Philippos aduentu diligenter fignificat,amp; quêadmodum primû fermone loquuti funt.Sedentes enim,loquuti fumus mulieribus quæ c5uenerant,amp; qui nam crediderunt,amp; multi.Et iteru ait: Nos aut nauigauimus poft di es Azymorfi à Philippis, amp;nbsp;uenimus Troada, ubi amp;nbsp;comorati fumus diebus feptem.Et reliqua omnia ex ordine cum Paulo refert,omni dili# p gentia

gcntïa deinonftrans amp;:loca,amp;auitates, amp;: quantitate dieru,quoacÏufc5 Hierofolymam afccndcrct, quæ illic contigerint Paulo, quêadmodn uiniflus Komam mifTus eft, nomê Centurionis qui fufccpit eum, Si patarenfe nauigium,ód quemadmodum naufragium fecerunt,amp; in qui Kberati funt infula,amp;quemadmodum humanitatem ibi perceperunt» Paulo curate principem ipfius infulæ, ècquêadmodum inde Puteolos nauigauerunt,amp;: inde Romam peruenerut, ÔC quanto tempore Rom^ commoratifunt. Omnibus bis cum adeiïet Lucas diligenterconicri* pfit ea,uti neep mendax,nelt;p elatus deprehendi poHït, eo quod omnii hæc conlfarent, feniorê eum efle omnib.qui nunc aliud docent,nelt;^ ignorareueritatem. C^onia non folum profequutor, fed Sc coopéra^ rius fuit apoftolorû, maxime aut Pauli, Et ipfe aût Paulus manifeftauit in epiftolis,dicens:É)emas mcdereliquit,ô^ abijtTheflalonicam, Crc^ feens in Galatiam,Titus in Dalmatiam,Lucas eft mecum folus. ndß oftendit quod femper iundus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infeparabilis fuerit ab eo.Et iteniifl

in epiftola quæ eft ad Coloflenfes ait : Salutat uos Lucas medicus dik^ dus.Si aût Lucas quidê,qui ftmper cum Paulo prædicauit,6ô diledus ab eo eft didus,amp;: cum eo euangelizauit, amp;nbsp;creditus eft referre nobis e* uangeliû,nihil aliud ab eo didicit, ficut ex uerbis eius oftenfum eft,qud admodum hi,qui nun^ Paulo adiundi fuerunt,gloriantur abfcondita amp;nbsp;inenarrabiliadidiciflè facramentaC Quoniam aut Paulus fimplicitei? I quæ fciebat,hæc amp;nbsp;docebat,non folum eos,qui cum eo erant,uerum mnes audiêtes, fe ipfe facit manifeftû. In Mileto enim côuocatis epifeo pis presbyteris, qui erant ab Ephefo, amp;nbsp;à reliquis proximis ciuitatP bus, quoniam ipfe feftinauit Hierofolymis Pentecoften agere, multatc ftificâs eis,ÔÔ dices quæ oporteret ei Hierofolymis euenire,adiecit:SûO quoniâiam non uidebitis faciêmeâ, teftificor igit uobis hac die,quoni am mundus fum à fanguineonniû. Non enim fubtraxi uti non annuiV ciarem uobis omnê fententiâdei.Attenditeigitur et uobis,5c omnig^ gi,in quo uos fpiritus præpofuit epifeopos regere ecclefiâ domini, qui fibi conftituit per fanguinê fuum.Deinde lîgnificans futuros malos So dores, dixit,Ego fcio quoniâaduenient poft difeeftum noftrû lupi g«

‘ ues ad uos,non parcentes gregi.Et ex uobis ipfis exurgent uiri loquen* ' tes pcruerfa,uti conuertant difcipulos poft fe. Non fubtraxi,inquit,uti non annunciarem omnem fententiam deiuobis,Sic apoftoli (îinpli^ citer Sc nemini inuidentes quæ didicerant ipiî à domino,hæc omnibus tradebant. Sic igituramp; Lucas nemini inuidens,ca quæ ab eis didicerat, tradidit nobis,ficut ipfe teftificatur dicenstqueadmodû tradiderunt no bis,qui ab initio contêplatores nbsp;nbsp;miniftri fueruntuerbi. Siaûtquis re^

futetamp;sLucam quafi non cognoueritueritatê,manifeftus entproijciés cuangelium,cuius non dignatur effe difcipulus, Plurima enim SC ma^ ) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■■ ois

gis necefTafia euangdfj per hune cognouimus,ficut Ioannis generatio«« nem de Zacharia hiftoriain, amp;nbsp;aduentû angeli ad Mariam, ôô excla^ inationê Elifabet,amp;r angelorum ad paftores defcêfuin,amp; ea quæ ab illis didafunt,8ô Annæ, amp;nbsp;Simeonis deChrifto ceib'moniû,amp; quodduo^» decim annorûin Hierufalem reliélus fit, amp;nbsp;baptifinum loânis, èC quot annorS dominus baptizatus fit, amp;nbsp;quia in quintodecimo anno Tybe^ rij Cæfaiis,amp; in magifierio illud,quod ad diuites didum eft: Væ uobis diuites,quoniam percipitis confolationêueftram.Etuæ uobis qui fatia tieftis,quoniâefurietis.Etquiridetis nûc, quiaplorabitis. Et uæ uobis cum benedixerint uos homines oês.Secundum hæc enim faciebant 8é pfeudoprophetis patres ueftri. Et omnia huiufmodiperfolum Lucam cognouimus, plurimos adus domini per hûcdidicimus, quib. 60 o^« mnes utuntur. Et multitudinê pifeiu quam côcluferunt hi qui cum Pe^ troerantiubentedomino,utmitterentretia.EtiHaquæperxviij.annos pafla curata fuerat mulier die fabbatorû.Et de hydropico,quem curauit dominus die fabbatorû, amp;quemadmodûdifputauit, quod curauit in hacdie.Etqucadmodum docuitdifcipulos primos difeubitus non ap^ pctere.Etquoniâpauperes amp;nbsp;debiles uocare oportet, qui nô habentre thbuere,Et qui pulfauit node fumere panes,propter infiâtiâ impor* tunitatts fumit:amp;r quô apud pharifæum recumbente eo,peccairix mult er ofculabat pedes eius,amp; ungucto ungcbat,et quæcuncp propter eain dixit ad Simonem deduobus debitoribus:amp; de parabola diuitis illius, qui reclufît quæ ei nata fuerant, cui didu eft, in hac node expollula^ bunt anima tuam à te.quæ aût præparafl:i,cuius erunt C Similiter aût diuitis illius qui ueftiebatur purpura, amp;nbsp;iocundabatur niride,amp; egenu Lazarum:amp; cam quam ad difeentes fuos dixit rcfponfione, quando di xerunt ei,adr)ce nobis fidem. Et earn quæ ad Zachæum publicanum fa daeftconfabulationem.Etdepharifæo amp;nbsp;publicano, qui fimul adora« bant in tcplo.Et de decem leprofis,quos fimul emûdauit in uia. Et quo niàdeuicis amp;nbsp;plateis claudos amp;nbsp;cæcos iufsit colligi ad nuptias,Só para« bolam iudicis,qui deum nÔ timcbat,qucm inftantia uiduæ fecit,ut uin« dicareteam.Et de arbore fici quæ erat in uinea,quæ non faciebat frudû. Et alia multa funt, quæ inueniri poflunt à folo Luca dida elTc, quibus amp;nbsp;Marcion Ôô Valentinus utuntur. Et fuper hçc omnia poft refurredi onern inuiaaddifcipulos quæloquutus elf; amp;nbsp;quêadmodû cognoue/ runt cum in fradione panis, Necefle eftigitur ÔC rcliqua quæ ab eo di« da funt,recipere eos, aut Sc his renuntiare. Non cm concedit eis ab his qui 1 ènfum habent,quædâ quidê recipere ex his quæ à Luca dida funt, quafi fint ueritatis,quædam uero refutare quafi non cognouiftèt uerita« tem.Et fi quidem refutauerint hi qui à Marcione funt non habent euan gelium, hoc enim quod eftfecundum Lucam, quemadmodû prædixi^

mus decurtantes gloriantur fe habere euangelium, Hi uero qui à Va* kntinofunt ceflàbuntà plurimo uaniloquio fuo : ex hoe eniin multas occafiones fubtilis eloquq fui acceperunt, interpretari audentes male» quæab hoebene funtdiéîa:autôdreliqua fufciperccogentur intended tes perfedo euangelio,amp;^ apoftolorum dodrinæ oportet eos pœniten* tiam agere,utßduari à periculo poisinu

Aduerfus eos qui fruftrantur Paulum T^oftolum, Cap. X V EAdcm aût dicimus iterum nbsp;his qui Paulum apoftolû no cogno^

fcunt,quoniâ aut reliquis uerbis euangelrj, quæ per folum Lucani in noftrâ uenerunt agnitionê,renuntiare debent,amp; non uti eis:aut fi ilia recipiunt omnia, habent necefsitatê recipere etiam earn teftificationeiE quæeft de Paulo,dicenteipfo, Primum quidem dominu ei de cœlologt; cutum,Saule,Saule,quid me perfequerisCEgo fum lefus Chnftus,quc tu perfequeristdeinde Ananiæ de eo dicente: Vade,quoniâ uas elcdiogt; nis mihi eft ifte,ut porter nomen meum in gentibus,ôô regibus,amp; filijs Ifrael.Ego enim demonftrabo ei ex ipfo, quanta oportet eum pati pro* pter nomê meû.Qui igit nô recipiunt eum, qui fiteledus à deo ad hoc, ut fiducialiter portet nomen eius,quod fit milfus ad quas prædiximus genres,eledionedomini contênunt, Sc feipfos fegregât ab apoftolorU conuentu.NecpenimcÔtendere poflunt Paulum non eHeapoftoluin, quando in hoc fit eledus: necç Lucam mendaeê efle poflunt oftêdere, ueritatê nobis cum omni diligentia annunciante: fortafsis enim pro pter hoc operatus efl deus plurima euangelia oftendi per Luca, quibus ncceffe hærere omnes, uti fequenti teftificationi eius, quam habet de adibus dodrina apoftolorü, omnes fequentes, amp;regulam ueritaris inadulteratä habentes,faluari poflint.Igitur teftificatio eius uera amp;nbsp;do* drina apoftolorum manifefta amp;nbsp;firma,nihil fubtrahens,necp alia dem in abfcondito,alia uero in manifefto docetium. Hoc enim fidorii, amp;nbsp;praue feducentium,amp; hypocritaru eft molimen, quêadmodum fad* unt hi, qui à Valentino funt. Hi enim ad multitudinepropter eos, qtd funt ab ecclefia,quos comunes ecclefiafticos ipfi dicunt,inferunt fernio nes, per quos capiunt fimpliciores, Sc in delitfjs eos fimulantes noftrU tradatu ut fæpius audiât:qui querunt de nobis,quod cu fimilia nobi feum fentiant,fine caufa abftineamus nos à comunicatione eorü,et cuni cadem dicant, amp;nbsp;eädem habeant dodrinam, uocemus illos hæreticos;

cum deiecerintaliquos à fide per quæftiones quæ fiuntab eis,necnd contradicentes auditores fuos fecerint,his feparatim inenarrabile pleid tudinis fuæ enarrant myfteriü. Decipiunt aut omnes, quia quod eft in uerbis uerifimile fe putant poffe difeere à ueritate:fuaforius enim, amp;nbsp;nfimilis eft, exquirens fucos error, fine fuco aut eft ueritas, 8lt;S proptef hoc pueris crédita eft. Et ß aliquis quidê ex his qui audiunt eos, quærat - ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;folutio*

folution€s,uel contradicat eis, hunc quafi non capientcin ucntatem,amp; non habcntem de fiiperioribus à matre fua fernen affirmâtes, in totuin nihil dicunt ei, mediarum partium dicentes efîe ilium,hoc eft Pfychico ruin.Si autaliquis quafi paruum ouem deditum,femetipfum ipfis præ^ beat imitation! illorum,amp; redemptionê illorum confequutus eft,infla^ tus eft ifte tahs,neqj in ccclo,ne(^ in terra putat fe effè,fed intra pleroma introiflè,Ôd complexum iam angelum fuum, cum inftitorio fuperci# Iio incedit,gallinacei el at io né habens. Sunt aut apud cos, qui dicunt o^ portere bonam conuerfatione affequi eum homine, qui fit defuperue^ niens, propter hoc finguntquodam fupercilio grauitatem ♦ Plurimi autcm ÔC cotemptores falt;fti,quafi iam perfeóti, fine reuerentia amp;nbsp;in con têptu uiuentes femetipfos fpiritales uocant, amp;nbsp;fe nofïè iam dicunt eum qui fit intra pleroma,ipforum refrigeri') locum.

• Qiiae fit ApoftolorQ lentcnria de domino noftro IeluChrifio. Cap, X'VI NOs autem reuertamur ad eundem traeftatum. Cum enim déclara* turn fitmanifefte, quoniam neminem alium deum uocauerut, uel dominum nominauerunt,qui ueritatis fuerunt prædicatores,Ôé apofto 11 hbcrtaris,nifi folum uerum deum patrem amp;nbsp;uerbum eius, qui in om* nibus prindpatum eius habet, manifefte erit oftenfum, fadlorem cœli amp;nbsp;terræ, Sc qui locutus fit cu Moyfe, amp;nbsp;legis difpofitionem ei dederit, qui conuocauerit patres, dominum deum confiteri eos, ÔC alterum ne* mineinnofi'e. Manifeftaigituramp;apoftolorû,amp;difcentium eorumex ncrbis ipforum, de deo fa(fta eft fen tentia.

Oftenfio,qfh un us SÓ idem deus, SfipfeChn'ftus uerbum dci, Ca. XVII QVoniamautfuntqui dicuntlefum quidemreceptaculuChnftifu iffe,in quern defuper quafi columbam defeendiff è Chriftu,8f cum indicaffetinnominabilempatrem,incomprehenfibihteramp;:inuifibiliter intraffè in pleroma. Non enim folum ab hominibus, fed ne ab his qui* dem,qui in cœlo funt poteftatibus amp;nbsp;uirtutib.apprehenfum eu : 8ó efle filium quidem Iefum,patre uero amp;nbsp;Chrifti patrê deum. Alfj uero puta* tiueeupaffum naturaliter impafsibileexiftente. Qui aût à Valentino funt, lefum quidem qui fit ex difpofitione, ipfum elfe qui per Mariam tranfieritjin quern ilium de fuperiori faluatoredefcendilfe, que amp;nbsp;Chri ftu dicfquonia omniu qui emififlent eû,haberet uocabula: participaffe aût cu co,qui effet ex dilpofitiÔc, de fua lurtutc Sc fuo nomine, ut mors per hunc euacuaretur,cognofceret aût pater,per eum faluatore quidem qui defuper defeendiffet,que amp;nbsp;ipfum receptaculu ChriftfSc uniuerfæ plenitudinis effè dicunt, lingua quidê unum Chriftû lefum cofitentes, diuifi uero fententia.Etenim hacc eft ipforum régula,quèadmodû præ* diximus, ut alterum quidê Chriftum fuilfe dicant, qui ab unigenito ad corredionê plenitudinis præmiffus eft.Alterum uero faluatorê elfe ad ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P ? glorifi

t%4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVERSyS HAERESES

glorificationem patris mifliim, Altcrutn uero ex difpofitionc, quem palFum dicunt recurrcntein in pleroma faluatorein, qui Chriftum pof’’ tabat. Neceire hahemus uniuerfam apoftolorum de domino noftro fu Chrifto ienïentiam habere,amp;: oftenderc eos non folum nihil tak fen fiiïèdeeo,ucrum ampliusamp; fignificalîeper ipiritum fantflum, qui inö perent talia docere fummifsi à fatana,uti quorundam fidem euertercnt» ÔC abftraherent cos à ui ta.

Aduerfuscosquidicuntillumputatiueapparuifle. Cap. Xynr Et quoniâ Joannes und amp;nbsp;eundê nouit uerbû dei, SC hunc efle uni* genitu, Sc hunc iiicarnatü elJe pro falute noftra lefum Chriftu do* minum noftrü,fufficieter ex ipfius Ioannis fennone demonftrauimus. ßed et Matthæus unûamp; eundê lefum Chnftum cognofcens,eam quaî eftfecundû hominêgenerationêeius ex uirgineexponens, ficut projnl fit deus Dauid, ex fruêlu uentris eius, SC excitaturû Ce xternü regnum» multo prius Abrahæ candê làciês promifsionê,ait: Liber generationis lefu Chrifti, filrj Dauid, fîlrj Abrahà, Dehinc ut liberaret mente noftrî à fufpiciôe,quæ efi circa.Iofeph,ait : Chrifti aût generatio fie erat, Cuin cflètdefponfatamatereiusloftph, priuf^ conuenirent inuenta eftin utero habens de fpiritu fanêlo. Dehinc cum lofeph cogitaret dimitter^ Mariam,quoniâ prægnâs erat,afsiftentê ei angelum dei amp;nbsp;dicentê, Ne timueris alfumere Mariam coniugê tuam,quod enim habet in utero de fpiritu fantfto eft,pariet aût filium, ÔC uocabis nomen eius lefum. Hice* nim faluabit populû fuum à peccatis fuis.Hoc aût fatftû eft,ut adimple* retur quod didum eft à domino per prophetâ : Ecce uirgo concipiei in utero,amp;pariet filium. Si. uocabunt nome eius Emanuel, quod interpre catum eft nobifeum deus, manifefte ßgnificans, Si cam promifsionein quæfueratad patres implctam,ex uirginenatum filium dei,amp; huncip* fum eftcßluatore Chriftû,quêprophet3c prædicauerunttnon ficut ipd dicunt lefum quidem ipfum eire,qui ex Maria fit natus,C hnftum ucrQ qui defuper defcêdit.Cætcrum poterat dicere Matthæus,lefu uero gef neratio fie erat, fed prouidens fpiritus làndus deprauatores,amp;r præinii niens contra fraudulentiam eorum per Matthæum,ait:Chrifti autêgé* neratio fie erat. Et quoniâ hic eft Emanuel, ne forte tantû eum homine putaremus,Nôenimex uoluntate carnis, necp ex uoluntateuiri, fede?^ uolûtate dei,uerbû caro fadum eft : neq^ alium quidê lefum fufpicemut fuiftc,fed unum Si eundê feiremus deum efte: hoc ipfum interpretatus f ft Paulus,feribens ad RomanoszPaulus apoftolus lefu Chrifti,præde ibnatus in cuangelium,quod promifitper prophetas fuos,in feripturis fandis defilio fuo, qui fadus eft ei ex femine Dauid fecûdû carné, Qui prædeftinatus eft filius dei in uirtute per fpiritum fandifîcationis, extC furredioneinortuorum leiu Chnftt domini noftri.Et iterum ad

flos fc ri ben S delfrael,dicit: Quorû patres ,amp;r ex quibus Chriftiis fecun duin carné, qui eft deus fuperomnes benedi(flus in fecula. Eciteruin iii cpiftola quæ eft ad Galatas, ait: Cum aût uenit pknitudo teporis, mifît deus filium fuû,natu ex muliere,faôlû fub lege,ut eos qui fub lege erant redimeret,ut adoptionê percipiamus: manifefte fîgnificans unum quk dem deû, qui per prophetas promifsionê de filio fecerit, unû aût lefum Chriftum dominû noftrum,qui de femine Dauid,fecunduni earn gene rationê,quæ eft ex Maria: hune deftinatû filium dei lefum Chriftum in üirtute fecundum Ipiritû famftificationis ex refurreeftione mortuorum, ut fit primogenitus mortuorum, queadmodû amp;nbsp;primogenitus in om^. ni côditione,filius dei,hominis filius falt;ftus, ut per eu adoptationê per^» cipiamus,portante homineSiS capiente, èc côpîelt;ftente filium dei, Pro^ pterhoc 8cMarcus ait, Initium euangelfi lefu Chrifti filrj deiquemad* modum feriptum eftin prophetis,unum amp;nbsp;eundem feiens filium dei le fum,qui à prophetis annunciatus eft,qui ex fruftu uentris Dauid,Ema nuel magni confilfi patris nuntius, per quem oriri fecit deus domui Da ùid oriente 8lt; iuftum, amp;nbsp;erexit ei cornu falutis, amp;nbsp;fufcitauit teftimoniii in lacob, quêadmodûDauid caufas generationis eius difterens, ait: Et legem poluit in Ifraefut eognofeat generatio altera, filrj qui nafcêtur ex his,amp; ipfi exurgentes enarrabunt filqs fuis, ut ponant in deum fpem fit am,amp; præcepta eius exquirant.Et rurfus angelus euangelizans Marias ait,Hic erit magnus,amp; filius altifsimi uocabit,ÔC dabit ei dominus thro num Dauid patris fui, Eum qui fit filius altifsimi, hune eundem amp;nbsp;usd filium côfitens. Cuius ÔC Uauid difpofitionem aduentus perfpiritS fandum cognofcens,perquam dominus eft omniûuiuorûSCmortuoA rum,dominum confeftus eft ledentem ad dexterâ patris altifsimi.Et Si meon aût ille,qui refponfum accepit à fpiritu fanlt;fto,non uifurum eum mortem, nifi prius uideret Chriftum lefum, hûc ex manibus accipiens Virginis benedixit deû amp;nbsp;dixit,Nunc dimittis feruû tuû domine, fecuii dum uerbû tuum in pace. Quia uiderût oculi mei falutare tuum. Qviod parafti ante facie omniû populorû. Lumen ad reuelationê gentium, gloriam plebis tuælfrael.lnfantêquemin manibus portabat lefum,na* turn ex Maria,ipfum côfitens eftè Chriftum filium dei, Lumê omnium amp;nbsp;gloriam iplîus Ifrael Sc pacem, amp;nbsp;reffigeriû eorum, qui in dormitioi* nem ierunt.Iam enim expoliabat homines,auferens ignorantiâ ipforû, fuamaûtagnitionem eis donans, amp;nbsp;difpartitionem faciens eorum, qui cognofcebantcum,quemadmodum Efaias, Voca,inquit, nomen eius, ûelociter fpolia difpartire.Hæc funtautem opera Chrifti.Ipfe igitur eratChriftus,quem portans Simeon benedixit altifsimum, quem pa* ftorescum uidiftent,glorificabantdeum:quem loannes,cum adhuc in uentre matris fuæ eilet, amp;nbsp;ille in uulua Mariæ, dominû cognofeens,

cxultans falutabat.Quem Magi uidentes,amp; adorâtes,amp; afferentes mü nera,quæ prædiximus,amp;fubfternentes femetipfos æterno régi, per aP teram abierunt uiam, non iam per Aflyrioru reuertentes uiain. PriuP quam enim cognofceret puer uocare patrem,aut matrem,accipiet uirtu tem Damafci,Slt;: fpolia Samariç,contra regem Affyriorum, occultequi dem fed potenter omnia manifeftans, quoniam occulta manu expugna bat dominus Amalech:propter hoc amp;nbsp;pueros eripiebat,qui erat in dogt; . mo Dauid, bene fortiti illo tempore nafci, ut eos præmitteret in fuum regnum, ipfe infans cum effet, infantes hominu martyres parans prq^ pter Chriftum, quiin Bethleem natus eff:Iudæ, in ciuitate Dauid intet fetffos fecundum fcripturas. Propter quod dominus difeipulis poft refurredionein dicebat:O infenfati et tardi corde ad crcdendu,in omni bus quæ loquuti funt prophetæ. None hscc oportebat pad Chriftû, èC in troire claritate fuam.Et iterû ait eis. Hi funt fermones quos loquutus fum ad uos,c5adhuceffem uobifeu, quoniâ oportet impleri omnia fc« pta in lege Moyfi prophetis, ôd pfalinis de me. Tune aperuit eorunt fenfum,ut intelligerent fcripturas, Öó dixit ad eos, quoniâ fie feriptû eft Chriftum pati, ÔC refurgere à mortuis, amp;nbsp;prædieari in nomine eius re»* mifsionem peccatoru in omnes gentes. Hie autem eft qui ex Maria tus eft. Oportet enim, inquit, filiu hominis multa pati,amp;^ reprobarfSi crucifigi, ÔC die tertio refurgere. Non ergo alteru filiutn hominis nouft euangelium,nifi hunc qui ex Maria,qui ÔC palTus eft. Sed nec^ Chriftu auolantem antepafsionê ablefu, fed hunc qui natus eft lefumChriftü nouit dei filium, amp;nbsp;eundem hunc paiTum reffirrexiffe,quemadmoduin Joannes domini difcipulus confirmât dicens : Hæeautêfcripta funt ut credatis,quoniam lefus eft Chriftus filius dei, amp;nbsp;ut credentes uitam xf ternâ habeatis in nomine eiusrprouidens has blafphemas regulas,qu3î diuiduntjdominum,quantumexipfisattinet, exaltera altera fub^ ftantia dicetes eum fadu. Propter quod amp;nbsp;in epiftola fua fic teftificatus eft nobis.Filioli nouifsima hora eft, ôd quemadmodum audiftis,quoni am Antichriftus uenit, nunc Antichrifti multi fiidi funt, unde cognOi* ■feimus quoniam nouifsima hora eft, Ex nobis exierunt, fed non erant ex nobis : fi enim fuiffTent ex nobis, permanlîffènt utiep nobifcuin, felt;^ ut manifeftarentur quoniâ non funt ex nobis. Cognofeiteergo quonia omnemendaciûextraneum eft, amp;nbsp;no eftdeueritate. Quis eftmendajt, nifi qui negat,quoniâ lefus non eft Chriftus,hic eft Antichriftus.Quia aût omnes qui præditfti funt, amp;nbsp;fi lingua quidem cofitentur unulefum Chriftum,femetipfos derident,aliud quidê fentientes,aliud uero dice« tes. Etenim argumenta illorum uaria, quemadmodu oftendimus, alte^ rum quidem paiTum natu hunc eiïè Chriftû annunciant,amp;^ ciTealte^ rum eorum, Demiurgi autem qui fit ex difpofitione, ueleum qui fit«

Iorcph,quem^ pafsibilem argumêtantur,alterum uero corum ab inuw fibilibus Sdiiicnarrabilibus defccndifre,qucm S^inuifibilê, ôôincôpre* henfibilem, amp;nbsp;impafsibilem eflc côfirmant,errantes à ueritate,eo quod abfiftat (cntcntia eoru ab co, qui eft uere deus, nefcientes quoniä huius uerbum umtus,qui femper humano generi adeft unicus, ëc con(j3arfus fuo plafmati ftcundum placitu patris,amp; caro fa(ftus,Ipfe eft lefus Chri^ ftus dominus nofter,qui ÔC paflus eft pro nobis,amp; furrexit ^pter nos* ë. rurfus uenturus eft in gloria patris,ad refufcitandam uniuerfam car^» nem,amp;^ ad oftenfionê falutis, SC régula iufti iudicrj oftendere omnibus, qui fub ipfo Fadti funt. Vnus igitur deus pater, queadmodum oftendi^ inus,amp;f unus Chriftus lefus dominus nofterueniens peruniuerfam di^ fpofitionem, amp;nbsp;omnia in femetipfo recapitulans, in omnibus aut eft, amp;nbsp;homo plafmatio dei:8d hominem ergo in femetipfo recapitulatus eft inuifibilis uifibilis facftus, Sc incoprehenfibilis fadus côprchêfibilis,amp;£ impafsibilis paftibilis,^ ucrbu homo,uniuerfa infemetipfum recapitu Ians,uti ficut in fupercceleftibus,amp; fpiritalibus,amp;: inuifibilib. princeps eft uerbu dei : fic amp;nbsp;in uifibilibus corporalibus principatu habeat, in femetipfum primatS affumens,amp;r appones femetipfum caput eccleiïæ, uniuerfa attrahat ad femetipfum apto i n têpore. Nihil enim incoptum atqj intempeftiuû ad cum,quo necincongruens eft apudpatrcm.Praea cognita funt enim hæcomniaàpatre,perficiûturautemàfilio, ficut con gruum amp;nbsp;confequens eft apto têpore.Propter hoc properate Maria ad admirabileuini fignum,0d ante tempus uolente participate compendi) poculo,dominus repellens eius intêpeftiuâfeftinationê dixit:Quid mi hi amp;nbsp;ribi eft mulieT. nondu uenit hora mea: expedâs earn hora quæ eft àpatrepræcognita.Propter hoc cû fæpe uellent eu homines apprehen dere,nemo,inquit,mifit manus ei: nondu em uenerat hora apprehêfio* nis eius, nee tempus pafsionis, quod præcognitum ftxerat à patre,quê* admodum amp;nbsp;Abacuc propheta ait:Incocum appropinquarintanni cognofeeris, in aduentu temporis oftenderis, in eo quod turbetur ani# ma mea in ira mifericordiæ tuæ memoraberis. Sed ëC Paulus ait. Cum aût uenit plenitudo temporis,mifit deus filium fuum.Per quod manife ftum eft,quoniâ omnia quæ præcognita erâtà pâtre, ordine, ÔC têpore, amp;nbsp;hora præcognita ëC apta perfecit dominus nofter, unus quidê ëC idê cxiftens,diues aût amp;nbsp;multus.Diuiti enim ëC multæ uoluntati patris de feruit,cum fît ipfe faluator eorum qui faluantur,ôê dominus eorum qui funt fub domino,amp; deus eorû quæ côftitutafunt,amp; unigenitus patris, amp;nbsp;Chriftus qui prædicatus eft,oC uerbû dei incarnatus,cum adueniflet plenitudo têporis,in quo filiû hominis fieri oportebat filiû dei.Igitur o* mnes extra difpofitionê funt, qui fub obtentu agnitionis, alterum qui* dem lefum intelligunt, alterum aût Chriftum, amp;nbsp;alterum unigenitum*

'Ob hoc auterurfum efïeuerbû,amp; alterum (aluatorê, quern ctia eorutH qui in Demiurgi ratione facfti funt aeones, emifsionê effe dicunt,hi qtö funterroris difcipuli:qui à foris quidem cues, per earn eniin qua hab^t cxtrinfecus Ioquelam,fîinilcs nobis apparent, eadem nobifcu loquen** tes,intrin(ccus uero lupi.Sentetiaenim corn homicidialis, deos quidc plures confingens,8^ patres multos fimulans, comminuens aut amp;nbsp;per multa diuidens filiu dei,quos dominus nobis cauere prædixit,amp; dt fcipulus eius loânes in prædicra epiftola fugere eos præcepit.Multi fe* du(fi:ores exierûtin hunc mundu,qui non côfitentur lefum Chriftû in carne uenifle.Hiceft feduAor Sd Antichriftus, uideteeos, ne perdatis quod operati eftis.Et rurfus in epjftola ait: Multi pfeudoprophetæ cxi crût de feculo,in hoc cognofeite fpirittr dei.Omnis fpiritus qui confite tur lefum Chhftû in carne uenifle,cx deo eft.Et omis fpiritus qui foluit lefum Chriftu,n5 eft ex deo,{ed ex antichrifto eft. Hçc aût fimilia funt illi quod in Eucâgelio ditftum eft,quonia uerbum caro fatftu eft, amp;nbsp;habi tauit in nobis.Propter quod rurfus in epiftola clamat.’Omnis qui cre^ dit,quialefus eft Chriftus,exdeo natus eft, unu St eunde feiens lefuin Chriftû,cuiapertæ funt portæ cccli,propter carnalc eius aftumptione? qui etiâ in eadem carne,in qua paftus eft,ueniet,gloria reuelans patris» Et Paulus aût his cofentiens, Romanos anoques,ait, Multo magis W qui abûdantiam gratiæ amp;nbsp;iuftitiæ accipiût in uitam, regnabût per unit lefum Chriftû.Nefcitergo eû,qui euolauit Chriftû ablcfu,neq; eû no^ ,uit faluatorê,qui iurfum eft,quêimpafsibilêdicût. Si enim alterquidé paftus eft,alter aût impafsibilis mâfi t,amp;: alter quidc natus eft.alter uero in eû qui natus eft defeendit, ÔC rurfus reliquit eum, non unus, fed duo môftrantur.’quoniâautem unû eum, 8C qui natus eft, qui paftus eft Chriftum lefum nouit apoftolus,in eadê epiftola iterû dicit : An igno«“ ratis,quia quotquot baptizati fumus in C hrifto Jefu, in morte eius ba ptizatifumus,utquemadmodûreiurrexitàmortuis,ficamp; nos in noui tateûitæ ambulemus.R-urfus aût fignificans Chriftû paftîim,amp; jpfuni eftè filium dei, qui pro nobis mortuus, fanguinc fuo redemitnos,in præfinitotêpore,ait, utquid enim Chriftus cû adhuceftèmus infirm* îecûdum tepus pro impijs mortuus eft.CÔmendat aût fuâ dilcdtionein deus in nobis,quoniâ cum adhuc eftemus peccatores,pro nobis Chii* ftus mortuus eft,multo magis iuftificatinûcin fanguineeius faluierigt; mus per ipfum ab ira. Si ern cû eftemus inimici,reconciliati fumus deo per mortem filrj eius,multo magis recôciliati, falui erimus in uita cius. Hunc eundêquiapprehêfus eft,pafrus eft,ô^ effudit fanguinê fuû pro nobis,hunc Chriftû,hunc filiû dei manifeftifsime annûtians,qui etiain furrexit,amp;^ aiftimptus eft in ccclû, quemadmodû ipfeait, Sinnil auteni Chriftus mortuus,imd qui amp;nbsp;refurrexit,qui eft in dextera dei.Et iterûi

Sdentes quoniam refurgens à mortuis iam non inoritur.Præuidcns niinSd ipfèperfpiritum fubdiuiïîones malorû magiftrorû, Öóomncm ipforum occafionem dilîènlîonis nolens abfcindere, ait quæ prædidla funt.Si aûtfpiritus eins qui fufcitauitlefum àmortuis,habitatin nobisj quifufcitauitChriftumà mortuis, uiuificabitamp;mortalia corpora no^ ftra:unum quod non exclamat ad eos qui uolunt audire: quoniam noli teerrare, unus amp;nbsp;idem eft Chriftus lefus filius dei, qui per pafsione re^ conciliauit nos deo, refurrexit à mortuis, qui eft in dextera patris,amp; perfeftus in omnibusîqui cum uapularet no repercutiebat, qui cum pa teretur,non eft minatusiamp;^ cum tyrânidem pateretur, rogabat patrein, nt ignofcerec his qui fe crucifixerant. Ipfe enim uere faluauit Jpfe enim Uerbum dei,ipfe unigenitus à. patre Chriftus lefus deus nofter.

ETenim potuerunt dicereapoftoli, Chriftu defcediflein lefum.’aut ilium fuperiore faluatore,in cum qui fit difpofitionistaut ilium qui eft ab inuifibilibus, in cum qui eft Demiurgi. Sed nihil quide tale fcierunt,nec^ dixeruqfi enim fciirent,dixiftent uticptquod aut erat, hoc amp;dixerunt,fpiritum dei ficut columbam defcendiflein eum,hunc fpiri turn,de quo ab Efaia diftu eft, Et requiefcet fuper me fpiritus dei, ficut prædiximus,Et iterum: Spiritus domini fuper me,propter quod unxit me.lfte fpiritus,de quo ait dominus: No enim uos eftis qui loquimihi, fed fpiritus patris ueftri quiloquitur nobis Etiteru:Poteftatem regene rationisdemandans difcipulis dicebat eis:Euntes doceteofhes gentes, baptizantes eos in nomine patris,ÔÔ filrj, fpiritus fanfti. Hunc cnitn promifit perprophetas effundere fe in nouifsimis teporibus fuper fer^ uos Ä' ancillas,ut prophetet: unde amp;nbsp;in filium dei fîliû hominis faftum defcendit,cû ipfo afiftiefcens habitarein genere humano, requiefcere inhominibus,et habitarein plafmatedei uoluntatem patris operans in ipfis,amp; renouans eos à uctuftatein nouitate Chrifti. Hunc fpiritu petit Dauid humano generi dicens: Et fpirituprincipalicofirmame. Quern defcendifte Lucas ait,poft afcenfum domini fuper difcipulos in Pen teeoftc,habcntê poteftatê omniû gentiû,ad introitum uitæ, amp;nbsp;apertioi« . nem Noui teftamentizundeôô omnibus linguis confpiranterhymnum dicebant deo,fpiritu ad unitatê redigente diftantes tribus, amp;nbsp;primitias î omnium gentium offèrente patri:unde dominus pollicitus eft mitte re fe paracletû, qui nos aptaret deo. Sicut cm de arido tritico mafta una , fieri nô poteft fine humore,necp unus panis : ita nec nos multi unû fieri , in Chriftolefu poteramus,fineaqua, quæ de cœlo eft.Et fîcut arida ter ra, fi non percipiat humorê, non îrutftificat: fie amp;nbsp;nos lignum aridu exi i Rentes primum, nunquam frucftificaremusuitam, fine fuperna uolunta riapluuia^ Corporaenim noftra perlauacrum illudquod eft adincor# ruptio#

ruptionem unitatcm acceperuttanimæ aut per fpiritum^unde amp;nbsp;utra^ ncccflària,cum utracp proficiût in uitam dei:miferante domino noftro lefu Chrifto,Samaritanæpræuaricatrici,quæ in uno uiro nô niâfît,fed fornicata eftin multis impijs, amp;nbsp;oftendenteei Sc pollicente aquamui* uam,ut ulterius non fitiret,necp occuparetur ad humedationem aquai Iaboriofæ,habêsinfepotum falienteminuitâ æternam:quâ dominus accipiens munus àpatre,ipfequocp bis donauit, qui ex ipfo participan tur,in uniuerfàm terra mittens ipiritû iànélum, Hanc muneris gratiani præuidens Gedeon ille Ifraelita,quem elegit deus,ut faluaret populuni Ifrael de potêtatu alienigenarû,demutauit petitionem èfuperiori, ueP lus lanam,in quod tantum primum ros fuerat,quoderat typus populb ariditatem futuram prophetans:hoc eft,nô iam habituros eos à deo fpi ritum fanô:um,ncut Efaias ait : Et nubibus mandabo, ne pluant fupet cam Jn omni aût terra fieri ros,quod eft (piritus dei,qui defcedit in do«» minum,fpiritus fapientiæamp;intellecftus,(piritus confilrj amp;nbsp;uirtutis, fpl ritus fcientiæ amp;pietatis,fpiritus timoris deirquem ipfum iterum dedit ecclefiæ,in omnem terrain mittes de ccelis paracletum, ubi ÔC diabolu* tanquam fulgur,proie(ftu ait dominus ♦ Quapropterneceftàrius nobis eft ros deijUt non côburamur,neqp infrucftuofi efFiciamur, amp;nbsp;ubi accu* fatoremhabemus,illichabeamus amp;paracletu:commendante domino (piritui (amfto fuum hominem,qui inciderat in latrones, cui ipfe mifct tus eft,et ligauit uulnera eius,dans duo denariaregalia,ut per fpirituiu imaginem ÔÔ infcriptionem patris amp;nbsp;filfi accipientes,fru(ftificemus crc* ditum nobis denarium,multiplicatum domino annumerantes.SpiritU ita(^ defcendente fuper prædicftam difpofitionem, 00 filio dei unigeni* to,qui Sc uerbu eft pairis,ueniête plenitudine têporis incarnato,in ho* minem propterhominê,amp;omnem fecundu hominem difpofitioncni implente lefu Chrifto domino noftro uno amp;nbsp;eodem exiftente, ficut Si ipfedominus teftatur,8ó Apoftoli cÓfitentur,8óprophetæ annuciant« mendaces oftêfæ funt uniuerfæ dolt;ftrinæ eorum, qui ocfionationes, Si quaternationes putatiuas adinuenerunt,8d fubdiuifiones excogitauc* runt:qui fpiritû quidem interimût,alium autem Chriftum,amp; aliuin h* fum intelligunt,amp;f non unû Chriftum,fed plures fuiffe docent : amp;nbsp;fi o* nitos eos dixerint,iterû oftendunt eu quidem participafTe pafsionem» huneautêimpafsibilemperfeuera(Te,amp;hune quidem afcêdiflèin pl^^ roma,huncaûtinmedietateremanfîfle,ôô huncquidêin inuifibilibus SC innominabilibus epulari Sc oblelt;ftari,hunc autêafsidere Demiurgo euacuantê eum uirtute» Vnde amp;nbsp;oportebat amp;nbsp;te,amp; ornes qui intendot huic fcripturæ,ÔC folliciti funt pro fua falute,non quû audiunt forint' eus eorû fermones fpotefuccûbere,fîmiliaem loquêtes fidelibus, ficut prædiximus,non folû difsimilia (àpiunt,fed SC contraria,amp; per omniJ

plena blafphemijs,per qua? interficiunt eos, qui per fimilitudine uerbo ru difsimileafïeÆonis eoru in fe attrahunt uenenu. Sicut quis aquæ mi xtum gypfum dans pro lalt;fle,feducat per fimilitudine coIoris, ficut qui dam dixit fuperior nobis, de omnib. qui quolibet modo deprauât quæ runtdei,amp;adulterant ueritatem deiJaCte gypfum male mifcetur»

OStenfîo manifefte quod in principio uerbum exiftês apud deum, per quem omnia fada funt, qui 8^ Temper aderat generi humano, huncnouifsimis temporibus iccundum præfinitum tempus à pâtre u* nitum fuo plafmati pafsibilem hominê fadum, exclufa eft omnis con« tradidio dicentiûzSiergo tuncnatus eft,non eratanteChriftus.Often dimus enim quia non tune ccepit filius dei exiftens Temper apud patrê, fed quandoincarnatus amp;nbsp;homo fadus,longam hominûexpofîtionem in feipfo recapitulauit, in compendio nobis falutem præftans, ut quod perdideramus in Adam, id eft, fecundum imaginem amp;nbsp;fimilitudineni cIîèdeijhocinChriftoIefureciperemus.Quiaeinnon eratimpofsibile eum hominê, qui femel uidus fuerat Sê elifus, per obedientiam replaf» mare,8ôobtinerebrachium uidoriæ:iterûaûtimpofsibileerat, ut falu^ tem pcrciperet,qui Tub peccato ceciderat:utracp operatus eft filius,uerrf bumdeiexiftens,àpatredeTcendens,diTpenTationem conTummans fà^ lutis noftræ,cui crederenos indubitateadhortans, uerum dicitzNedi^ xerisin corde tuo, Quis aTcendetin cœlum, hoc eftChriftû deducere, autquisdeTcenditin abyft'um,hoceft Chriftûàmortuis eliberare. De^ indeinfert,quoniam fi côfitearis in ore tuo dominû IeTum,ôô credideris in corde tuo, quoniâ deus illû excitauit à mortuis, Taluus eris. Et ration nem reddidit propter qua caufam hæc fecit uerbû dei, dices. In hoc ein Chriftus ÔC uixit amp;nbsp;mortuus eft,SC reTurrexit,ut uiuorû amp;nbsp;mortuorum-dominetur.Etiterumad Corinthios Tcribensait: Nosaûtannûciamus Ehriftum leTum crucifixum.amp;T infert, Calix benediêlionis quem bene^ dicimus, nonne cômunicatio fanguinis eft ChriftiCQuis eft aut qui côz inunicat nobis deeTcis C utrum is qui ab illis affigitur Turlum Chriftus, TupercxtenTusloro,ideftfuni, ÔCformauiteorum matrem: an ucro qui ex uirginecftEmanuel,quibutyrum amp;nbsp;mel manducauit,dequoaitpro phetazEt homo eft,ô^ quis cognoTcit eumCHicidem à Paulo an nuntiat batur.Tradidi enim,inquit,uobis in primis ,quoniam Chriftus mortu us eftpropeccatis noftris,Tccundum Tcripturas,et quoniâ Tepul tus eft, amp;nbsp;reTurrexit tertia die Tecundum Teripturas. Manifeftu eft igitur quoni am Paulus alterum Chriftum neTcit, nifi hune Tolum, qui paiTus eft, amp;nbsp;Tepultus eft,amp;: reTurrexit:qui 8C natus eft,que amp;nbsp;hominê dixit.Cum enim dixiflet, Sicaût Chriftus annunciatur, quoniâ à mortuis reTurre^z xit,intulitrationê reddens incarnationis eius. Quoniam perhominem

mors,amp;r per hominem refurredio mortuorum. ubilt;^ in pafsionetlo mini noftri 8)C humanitäre amp;nbsp;mortificatione eius,Chrifti ufus eft nomi^ nc,qu€madmodû in ino:Noli efêa tua perdere ilium, pro quo Chriftus mortuus eft.Etiterum,Nuncautcmin Chriftouos,qui aliquandofuP lbs longe,ladi eftis proximi in (anguine Chrifti.Et iteru, Chriftus nos redemit de maledido legis,fadus pro nobis maledidum, quoniam fcri ptum eft,Maledidus omnis qui pcdet in ligno. Et iterum,Et pereat in^ firmus in tuafcientiafrater,propter quern Chriftus mortuus eft, iignifi cans quoniam no Chriftus impafsibilis defcendit in lefum, fed ipfelc^ fus Chriftus cum eflet,paflus eft pro nobis,qui difcubuit èc refurrexitj qui defcendit ÔC afcendit filius dei, filius hominis fadus. Queadmodu amp;nbsp;ipfum nomen ftgnificat.In Chrifti enim nomine fubauditur, qui ungt; xit, amp;nbsp;ipfequi undus eft,amp; ipfa undio in qua undus eft. Et unxit qui^ dem pater,undus eft uero filius,in fpiritu qui eft undio,quêadmodutn perElaiam ait fermo : Spiritus dei fuper me, propter quod unxit me, ftgnificans amp;nbsp;ungente patrem,amp;: undum filium,amp; undione qui eft fp* ritus.Et ipfe autem dominus manifeftum fecit eum qui eft paflhs.Cum enim interrogafletdifcipulos, Quem me homines dicut elle filium ho^ minis, Petrus cum refpondiflet, Tu es Chriftus filius dei uiui, cum laudatus effet ab eo, Quoniam caro languis non reuelauit ei, fed ter quieftin ccelistmanifeftum fecit,quoniâ filius hominis,hiceftChri ftus filius dei uiui, Ex eo enim, inquit, coepit demonftraredifeentibus, quoniam oportet ilium Hierofolymam ire,amp; multa pad à lacerdotibus amp;nbsp;reprobari,amp;S crucifigi,amp;r tertia die refurgere,Ipfe qui agnitus eft à Pe^ tro Chriftus,qui eum beatum dixit, quoniâ pater ei reuelauit filium dd uiui,dixit femetipfum oportere multa pati èC crucifigi. Et tunc Petrum increpauit lecundum opinionem hominum putantium eum elfe Clu^ ftum,00 pafsioncm eius auerlàntiu,ôô dixit difeipulis: Si quis uult poft me uenire,abneget fe, ôd tollat crucem fuam, 06 fequatur me. Qui enim uoluerit animam fuam laluam facere, perdet illam: amp;nbsp;qui earn perdidt^ rit propter me, inueniet eâ. Hæc enim Chriftus manifefte dicebat, ipft cxiftens faluator eorum,qui propter fuam confefsionem in mortem tm derentur, perderent animas fuas. Si autem iple no erat palTurus, fid auolaret à Iefu,quid nbsp;nbsp;adhortabatur difcipulos tollere crucem, Sd fcquj

(e,quam ipfeno toilebat fecundum ipfos, fed relinquebat difpofitionc pafsionis. Quoniam enim no deagnitione fuperioris crucis dicit hoc, quemadmodum quidam auden t cxponere,fed de pafsione,quam opo^ tebat ilium pati,amp;f ipfis difeipulis eius futurum erat ut paterentur,inm^ lit, Quicunc^ enim faluabit animam fuam, perdet earn, 0^ qui perdidc^ rit, inueniet earn. Et quoniam pafluri erant difeipuli eius, propter cadi cebat ludæis : Ecce mitto ad uos prophetas, fapientes, dodores,

ex his interficictis amp;nbsp;crucifigeds.Et difcipulis dicebat: Ante duces et reges ftabitis propter me,amp;^ ex uobis flagellabut amp;nbsp;interficiet,amp; perfess quenturaciuitatein ciuitate,Sciebatigitur ÔC eos qui perfequutionem paiTuri erât,fciebat et eos, qui flagellan amp;nbsp;occidi haberêt propter eum, amp;nbsp;non altera cruce,fed pafsione,qua pafliirus eflet ipfe prior,poft dein dedifcipuli eius.Erat ergo fermo eius adhortatis etiaillos, Nolite time re eos,qui occidût corpus,anirnâ aût non pofl'unt occidere, timêtes aût magis eum qui habet poteftatem amp;nbsp;corpus anima mittere in gehen«« nam,amp; feruare eas quæ eftent ad eum confefsiones.Etem ipfe confeflù rum fe promittebat corâ pâtre fuo eos, qui confîterentur nomen fuum corâhoininibus,negaturuaûteos,qui negarenteum,amp; cÔfufurum qui confunderentur contra confefsionê eius. Et cum hæc ita fe habeant, ad tantam temeritatê progrefsi funt quidam, ut etiam martyres ipernant, amp;uituperêt eos qui propter domini confefsionê occiduntur,amp; fubfti^ nent omnia à domino prædida, amp;nbsp;fecundum hoc conantur ueftigia iè qui paftionis domini paifibiles martyres fa(fti,quos amp;nbsp;côcedimus ipfis martyribus, Cum enim inquiretur fanguis eorum ôê gloriâ confequcn tur,tunc à Chrifto confundentur oês qui inhonorauerunt eorS martyri um.Etex hoc aût quod dominus in cruce dixerit:Pater dimitte eis,non enim fciunt quid faciunt, longanimitas Sêpaticntia amp;nbsp;mifericordia bonitas Chrifti oftêditur,ut ipfe amp;nbsp;pateretur,amp; ipfe excufaret eos, qui femaletradaflènt. Verbum enim dei quod nobis dixit, Diligiteinimi^ cos ueftros,amp; orate pro cis qui uos oderût,ipfe hoc fecit in cruce,in tan turn diligens humanum genus,ut etiam pro his qui fe interficercnt,po«î ftularet.Siquisautemquafi duorum exiftentiû indicium de his faciat, inuenietur multo melior patientior amp;nbsp;uere bonus,qui in uulneribus ipfîs amp;plagis,ÔCreliquis,quæin eum cômiferuntbeneficus eft, necme mor eft in ie cSmiftæ malitiæ,eo,qui auolauit,nec uUam iniuriam, necp opprobriû paftus eft.Hoc aût amp;nbsp;illis occurrit, qui dicunt eum putatiuç palfum.Si enim non uere paftus eft,nulla gratia ei cum nulla fuerit paf«« fîo, amp;nbsp;nos cum inciperemus uere pati feducens uidebit, adhortans nos uapulare, ôô altéra præbere maxillam, fi ipfe illud non prior in ueritate palfus eft:ÔC quemadmodû illos feduxit,ut uideretur cis ipfe hoc quod non erat,8c nos feducit adhortans perferre ea,quæ ipfe nÔ pertuli t.Eri«« mus autem amp;nbsp;fuper magiftrum dum patimur amp;nbsp;fuftinemus, quæ necp paftus eft,nelt;^fuftinuitmagifter, fedquoniâfolus ueremagifterdomi nus nofter,ôô bonus uere films dei, amp;nbsp;patics uerbû dei patris,filius ho^ minis fadus. Luêtatus eft enim amp;nbsp;uicit : erat enim homo pro patribus çcrtans, ÔC per obaudientiam, inobaudientiam perfoluens: alligauit e^ nim fortem,ôô foluit infirmos,amp;L falutem donauit plafmati fuo, deftru«« «ns peccatum.Eft enim pijfsimus amp;nbsp;mifericors dominus, amp;nbsp;amas hu««

manum gcnus:hærereitacçfecit 8c adum'uit quemadmodum prædixi mushominêdeo.Sienim homo non uiciHetini'micûhominis, non in* fte uilt;flus efïet inimicus.Rurfus aût nifi' deus donaflet falutem, non miter haberemus eam,óó nifi homo coniundus fuifPet deo noftro,non potuiflèt particeps fieri incorruptibilitatis. Oportuerat enim mediatoi» rem dei hominu per fua ad utrofep domefticitatê, ÔC amici tiâ con* cordiam utrofep reducere,ôd facere ut deus a Hum ere t hominê,et homo lè dederet deo.Qua enim ratione filiorü adoptionis eius participes eflc poflemus,nifi per filium earn quæeft adipfum,recepiHemus ab eo coin munionê, nifi ucrbü eius cómunicaHet nobis, caro faólü. Qtiaproptcf amp;nbsp;per omnêuenitætatê,omnibus reftituens eam,quæeH:ad deum,co* munionê, Igitur qui dieüt eum putatiue manifeftatu, neep incarnatum» neep ucre hominê fadum,adhuc fub ueteri funt damnatióe,aduocatio* nem præbentes peccato, non deuiêla iecundum eos morte, quæ régna uitad Adam ufq?ad Moyfen,etiam in eos,qui non peccaueruntin fiini ïitudinê trafgrefsionis Adæ. Veniens aûtlex quæ data eft per Moyfeii èc teftificans de peccato, quoniâ peccator eft, regnum quidem eius ab* ftulit,latronem amp;nbsp;non regem eum detegens,amp; homicidam eum often* dit, Onerauit autê hominem qui habebat peccatum in ie, reum morris oftendens eum, Spiritalis enim cum lex eflèt, manifeftauit tantumodo peccatum,non autinteremit,dominabatur peccatu,fed homini, Opot* tebat enim eum, qui inciperet occidere peccatum, amp;nbsp;mortis reum redt* mere hominem,idipfum fieri quod eratille,id eft, hominem: Qui àpeC cato quidem in feruitium tradus fi.ierat,a morte uero tenebatur,ut pee* çatum ab homineinterficeretur, amp;: homo exiret àmorte. lt;7y^admodu enim per inobedientiam unius hominis, qui primus de terra rudi plaf* matus eft, peccatores fadli funtmulti,8lt;^ amiferunt uitam : ita oportuit per obedientiam unius hominis,qui primus de uirgine natus eft,iii* ftificari multos perciperefalutem. Si igitur uerbum dei homo fadfus eft, quêadmodum Moyfes ait : Deus uera opera eius. Si autem non faêlus caro,parebaiquafi caro, non erat uerum opus eius.Quod autcin parebat, hoe erat, deus hominis antequâ plafmationê in fe recapitu* Ians,utoccideret quidem peccatum,euacuaret autem mortem, amp;nbsp;uiuifi caret hominem : Ôê propter hoc uera opera eius.

Aduerfuseosquidicunteumdelófephgeneratum. Cap. xxr ‘ RVrfus aût qui nude tantû hominê eum dicunt ex lofeph generatie perfeuerantes in feruitutepriftinæinobedientiæ moriunt, nondô cômixtû uerbû dei patris, neep per filium perficientes libertatê, quêad* modum ipfe ait:Si filius uos manumiferit, uereliberi eritis. Ignorantes aût eum qui ex uirgine eft Emanuel,priuantur munere eius,quod eftui ta æterna : nô recipientes aût uerbû incorruptionis, perfeuerât in carn^ moria*

mortali,amp; fuut debi'tores mortis,antidotum uitæ non accipientes. Ad quos uerbûpatris ait,fuû munus gratiæ narrans.Ego dixi dij eftis, ôlt;^ fî liiexcdiîoês,uosaût ficuthomines moriemini.Ad eosindubitatedicit qui nô recipiunt munus adoptionis, fed contenunt incarnation? puræ generationis,uerbû dei, fraudâtes hominê ab ea afcenfione, quæeft ad dominû,8d ingrati exiftentes uerbo dci,quodincarnatû eft propterip# fbs.Propter hoc em uerbû dei homo, amp;nbsp;qui filius dei eft, films hominis fadus cft,ccimixtus uerbo dei,ut adoption? percipi?s fiat filius dei.Nó enim poteramus aliter incorruptela èc immortalitat? accipere, nifi adu/ niti fuiflemus incorruptelæ immortalitatf Qu?admodû aût adunari poiTumus, nifi incorruptela amp;nbsp;immortalitas fada fuiflet id quod nos, ut abforberetur quoderat corruptibile ab incorruptela, amp;nbsp;quod erat mortale ab immortalitate,ut filiorû adoption? perciperemus,quod per hoc. Generation? eius quis enarrabit quoniâ homo eft, 8? quis agno^ feet euCCognofeit aût ilium is,cui pater qui eft in cœlis reuelauit, ut i telligat, quoniâ is qui no uoluntatecarnis, necpex uoluntate uiri natus eft filius hominis,hie eft Chriftus filius dei uiui. Quoniâ enim nemo in totum ex filqs Adæ deus appellatur fecundueum, autdns nominatur, ex fcripturis demonftrauimus, quoniâ ipfe proprie præter o?s qui fue^ runt tunc homines, deus amp;nbsp;dominus, óórex æternus ôd Unigenitus amp;nbsp;uerbum incarnatû prædicatû,S? à prophetis amp;nbsp;apoftolis,amp; ab ipfo fpi rituadeft uidere oiTiibus,qui uel modicû de ueritate attigerint.Hæc aût nonteftificarent fcripturædeeo, fi fimiliteruto?shomo tantûfuiftet» Sed quoniâ præclarâ præter ornes habuit in fe earn quæ eft ab altifsimo pâtre geniturâ,præclaraaût fundus eft ea quæ eft ex uirgine genera^ tione,utracç feripturæ diuinæ de eo teftificantur, amp;nbsp;quoniâ homo inde corus Sd pafsibilis,ô? fuper pullum afinæ afeendens, aceto amp;nbsp;felle pota=« tur,ôô fpernebatur in populo, amp;nbsp;ufcp ad mortem defc?dit, amp;nbsp;quoniam dominus fandus amp;nbsp;mirabilis côfiliarius,8? decorus fpecie, amp;nbsp;deus for^ ,fts fuper nubes ueniens uniuerforû iudex. Omnia de eo feripturæ pro« phetabant.Sicut enim homo erat ut tentaretur,ficamp; uerbû ut glorifica« retur,requiefcente quid? uerbo,ut poftet tentari ô? inhonorari 8? cru ci figi Ôô mori,abforpto aût homine in eo quod uincit,8? fuftinet,8lt;: refur git,amp; aftumitur. Hic igitur filius dei dominus nofterexiftens uerbum patris,8c filius hominis,quoniâcx Mariaquæexhominib. habebatge nus,quç amp;nbsp;ipfa erat homo,habuit fecundû homin? generation?,fadus eft filius hominis.Propter hoc 8? ipfe dns dédit nobis fignû in profun« dum, in altitudin? furfum,quod nô poftulauit homo, quia necfperauit uirginem prægnant? fieri pofte quç erat uirgo, 8d parère filium,8? hune partum deumeflènobifcû,8lt;^defc?derein eaquæ funtdeorfum terræ, quærent?quem quæ perierat, quod quidem erat proprium ipfîus piaf«

ina, amp;nbsp;afcendere inaldtudinemoffercntê amp;^cômendantem patri cunt hominem, qui fueratinuentus, priminas refurrcóionis hominis infc* metipfo faciens. Vt quêadmodum caput refurrexit à mortuis, fie èC rcli quum corpus omnis hominis, qui inuenitur in uita, impleto têpore co demnationis eius,quæ erat propter inobedientiâ,refurgat, per copagi^* nés Sd coniunéliones coalefcês èC confirmatû augmentû dei,unoquocÿ membrorû haben te propriam ÔC aptam in corpore pofitionê: multæ nim manfiones apud patrê,quoniâ ÔC multa mêbrain corpore.

Jl elîe uiéloriâreddendam ei præuidens.Cû enim perficiebaturuir^ tus in infirmitate, benignitatêdeiamp;magnificentifsimâoftendebatuir'^ tutem. Sicut enim patienter fubftinuit abforberi lonam à Ceto, non ut abforberetur,etin totum periretjed ut euomitus magis fubigeret deo, plusglorificaretdeum,quiinfperabilem falutem ei donalîet,amp;fir^ mam pœnitentiâ faceret immicis, ut conuerterentur ad dominum, qui eos liberaret à morte, conterritos ab eo figno quod fatfium erat circalo nam, quemadmodû feriptura de his dicit : Et reuerfi funt unuiquifi^ 2 uia fuamala,amp;iniufl;itiaquæeratin manibus eorû, dicêtes, Quis feitß conuertatur.deus amp;auertat iram fuâ à nobis amp;nbsp;non peribimus. Sic ab initio fuit patiens deus hominêabibrberià magno Ceto, qui fuitautot præuaricationis, non utabforptus in totum periret, fed præffruens præparans adinuentionem falutis,quæ fatffa elf à uerbo per fignum næ,his qui eandê cum lona de deo fententiâ habuerunt,amp; confefsi fue^ runt,amp;dixerût,Seruus domini ego fum,amp;: dominûdeum cocliegocogt;lt; Io,qui fccit mare amp;nbsp;aridam:ut infeparabilcm homo à deo percipiens fa’* lutem,refurgat à mortuis,amp; clarificet deum,amp; earn quæ à lona proph^^ ta elf,dicat uocem:Clamaui ad dominum meum in tribulatione mca,et exaudiuit me de neutre inferni: ÔC femper permaneat glohficans deum» amp;nbsp;fineintermifsionegratias referens pro ea falute,quam confecutus eft ab eo,ut non glorietur in côfpedfu domini omnis caro, nec unquam deo contrarium fenfum accipiat homo, propriam natural! ter arbitrans eam,quæ circa fe efîet incorruptelam,ÔC non tenens ueritatem, inanifu percilio iatfiaretur, quafi naturaliter fimilis elfet deo.lngratus enim niagt; gis eum hoceiqui eum fecerat percipiens, amp;nbsp;dilecfiionêquam habebat deus in homine obfufcabat, amp;nbsp;excæcabat fenfum fuum ad non fennec dum, quod fit de deo dignum, comparans æqualem fe iudicans deogt; Hæc ergo fuit magnanimitas dei, ut per omnia pertranfiens homo, morum agnitionc percipiens, dehincueniens ad refurretftionêquæ^ft à mortuis,æexperimento difcens,undeliberatus eft,femper gratusexl ftat domino,munus incorruptelæ cÔfecutus ab eo, ut plus diJigerec cu-

‘ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cul

Cui cnim plus dimi'ttitur,plus dili'gi't, Cognofcat aut femetipfum quo^ niarn mortalis ÔC infirmus eft, intelh'gataut Sc dominum,quoniâin tan turn immortalis potens eft,uti mortali immortalitatem,SC tempos taliæternitatem donet, Intelligat autem amp;reliquas uirtutes dei omnes in femetipfum oftenfas, per quas edoftus fentiat de deo,quantus eft de us. Gloria enim hominis deus, operationes uerodei amp;nbsp;omnis lapien^ tiæ eius amp;nbsp;uirtutis receptaculum,homo ♦ Quemadmodum medicus in his qui ægrotât probatur,fic Sgt;C deus in hominibus manifeftatur, Qua^« propter amp;nbsp;Paulus ait, Conclufit autem deus omnia in incredulitate, ut omniu mifereatur,n5 de fpiritalibus æonibus dicens hæc,fed de homi* ne,qui fuit inobediens deo,amp; proieftus de immorOalitate,dehinc mifcis ricordiam confecutus eft,per filium dei, earn quæ eft per ipfum percipi cns adoptionem.Hic enim tenens fine inftadone amp;nbsp;iacftantia ueram gio riarn,dehis quæ facta funt, de eo qui fecit, qui eft potêtifsimus omni urn deus,quicp omnibus ut fint præftitit, amp;nbsp;manens in dileftione eius, amp;fubieftione amp;nbsp;gratiaruadione, maiorem ab eo gloriam accipiet pro/ ueftus, dum confimilis fiat eius, qui pro eo mortuus eft« quoniâ ÔÔ ipft in fimilitudine carnis peccati fadtus eft, uti codemnaret peccatu, nbsp;nbsp;iam

quafi condemnatu proqceret illud extra carnem : prouocaretautem in fimilitudinem fuam hominem,imitatorem eum afsignans deo Sc in pa^ ternam imponens regulam ad uidendum deum, amp;nbsp;capere pattern, do^ nans uerbu dei, quod babitauitin homine, 0lt;[ filius hominis facftus eft, utalfuefcerethomine percipere deum, SdalTuefceret deum habitare in homine,fecundum placitupatris. Propter hoc ergo fignum falutis no^ ftræ,eum qui ex uirgine Emanuel eft ipfe dominus, quoniâ ipfe domilt;= nus erat,qui faluabat eos, quia per femetipfos non habebant faluari : nbsp;nbsp;.

propter hoc Paulus infirmitatê hominis annütians,ait,Scio enim quo^ niam non habitat in carne meabonum, fignificans quoniam non à no^ bis,fed à dco eft bonu falutis noftræ. Et iterum, Mifer ego homo, quis nieliberabit de corpore mortis huiuslt; Deinde infert liberatorem, Gras« da lefu t hrifti domini noftri. Hoc autê idem amp;nbsp;Efaias, Corfortamini, inquit,manus refolutæ amp;nbsp;genua debilia, adhortamini pufillanimes fen fu,confortamini ne timeatis : ecce deus nofteriudiciuretribuit, 8^ retri^ buturus eft,ipfe ueniet faluabit nos.Hoc quoniam non à nobis, fed à deiadiumento habuimus faluari.

RVrfus quoniâ neqj homo tantu eritqui faluabit nos,neq^ fine car^ ne,finc carne enim angeli funt.Prædicauit enim dices, neep fenior, neep angelus, fed ipfe dns faluabit eos, quoniâ diligit eos, amp;nbsp;pareet eis ipfeliberauiteos. amp;nbsp;quoniâhieipfe homo uerus uifibilis incipiet effe, cum fituerbum falutare, rurfus Efaias ait: Ecee Sion ciuitas, falutare q 4 noftrum

l88 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D. IRENAEI A D VE R S VS H AE RE S E S

noftrum oculi tui indebunt.amp; quoniâ non folum homo erat,qui monc batur pro nobis,Efaias ait:Et comemoratus eft dominus (anc^lus Ifra^l mortuorum fuorü,quia dormierant in terra fcpukionistamp;’ defcenditad eos euangelizare falutc, quæ eft ab eo,ut faluaret eos . Hoc aut idem Amos propheta,Ipfe côuertetur,amp; miferebitur noflri,dilloluet iniufti tias noftras, prorjciet in altitudine maris peccata nollra. Et rurfus 6^ gnificans locum aduentus eius,ait: Dominus ex Sion locutus eft, amp;cX Hierufalem dedit uocem fuam.ôd quoniâ ex ea parte quæ eft fecunduin Africu hæreditatis ludæ ueniet filius dei, qui deus eft,exquirat amp;nbsp;Beth leem ubinatus eft dominus, in omne terram emittet laudationes eius, ficutaitHabacucpropheta:Deus in Africouenietamp;fandus démonte Effrem, Cooperutt cœlû uirtus eius, amp;nbsp;laudationeeius plena eft terra» Ante faciem eius præibit uerbû amp;nbsp;progredientur in campis pedes eius» Manifefle fignifîcâs quoniam deus, amp;nbsp;quoniam in Bethleem aduentus eius,Sc ex inoteEfFrem qui eftfecundû Africu hæreditatis,amp; quoniam homo.Progredienturenim,inquit, in campis pedes eius,hocautem Ci^ gnum proprium hominis. Deus igiturhomo fatftus eft, ÔC ipfèdoni^ nus faluabit nos, ipfe dans uirgini lignum.

Oftenfio,quia ecce utrgo in utero accipief,fcd non ecte adolelccn-tula licut quidam interpretantur. Cap. X X11 n

NOn ergo ueraeftquorundaminterpretatio, qui ira audent inter* pretari fcripturâ.Ecce adolefccntulainuentre habebit, ÔC parictfi ' lium,quêadmodûôcTheodotioncfl interpretatusEpheGus,8c Aqui^ la Ponticus,utricp ludæi profelyti,quos fedati Ebionei,ex lofeph gene ratum eum dicunt, tantam difpofitionem dei difloluentes, quàtumad ipfos eft,fruftrantes prophetarum teflimonium^quod operatus cltde^ us. Prophetatu eft quidem priufquam in Babylonem fieret populi traf* migratio, id eft, antequam Medi Sc Perfæ acciperent principatum. In^ terpretatum ueroinGræco abipfis ludæis multum ante temporaad^ uentus domini noltri, ut nulla relinquatur fufpicio, ne forte morem no bis gereutes ludæi,hæc ita fint interpretati, Qui quidê fi cognouiireni nos futurosSCufuroshis telbmonf)s,quæfuntexfcripturis, nuncpdii ^itafîent ipfi côburere feripturas, quæ ÔC reliquos omnes manifeltant participate uitæ,ôC eos qui gloriâtur domum fe efTe Iacob ÔC populum îfrael, ex h æred i tari oftend u n t à gra tia dei.

Quemadmodum interpretatæ funt feripturæ in Graecam linguam 2C quando. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. xxv

bus Afiampofsidentibus, Ptolemæus Lagi filius cupiens earnbfi bliothecam quæàfefabricata eflet in Alexandria omnium hominuin dignis côlcriptionibus, petijt à Hierofolymis in Græcû fermonê inters pretatas

^rctatas habere fcripturas eorû. Illi uero obaudiebat tue adhuc Mace donibus, eos quos habebât pfeÆores fcrïpturarû intelletflores, 8c utri uftploquelælxx.fem'ores miferunt Ptolemæo,hocquod ipfeuoluiflèt. Uleaûtexperimcntû eorû fumere uolens,8c metuês, ne forte cófentien^ tes cam ueritatê quæ eflet in fcripturis, abfcoderct per interpretationê, feperans eos ab inuicê,]ufsit omnes eandê interpretari fcriptura,amp;: hoe in ommnbus libris fecit. Cóuenientibus aütipfis in unum apud Ptole^ niæû,amp; côparâtibus fuas interpretationes, deus glorificatus eft, amp;nbsp;fcn' pturæucrediuinæcreditæ fuut, oiîiibus eandê,amp;eifdê uerbis, eifdê nominibus recitantibus ab initio ufqj ad finem,uti amp;nbsp;præfentes genres cognofeerêt, quoniâ per afpirationê dei interpretatæ funt fcripturæ,ôlt;^ nÔ ciTe mirabiIe,deuiTi hoe in eis operatû,quâdo in ea captiuitate popu liquæfadaeftàNabuchodonoforcorruptisfcripturis,Ôôpoftfeptualt; ginta annos ludæis defcendentibus in regionê fuam,ÓC poft deinde têi« poribus Artaxerxis Perfarum régis infpirauit Hefdræ facerdoti tribus Leuiqîphetarû omnes rememorare fermones,et reftituere populo cam legem,quæ data elfet per Moyfcn. Cû tantaigitur ueritate amp;nbsp;gratia dei interpretatæ funt feripturæ, ex quibus præparauit amp;nbsp;reformauit deus fidem noftrâ,quæ in filium eius eft, Ôd feruauit nobis fimpliccs feriptu^ ras in Aegypto,in qua adoleuit ôd domus Iacob,cftugiês famé,quæ fuit in Chanaanu'n qua ôé dominus nofter feruatus eft,eftùgiens earn perfe cutionê,quæeratin Herode, Et hæc carû feripturarû interpretatio pri^ üfquam dominus nofter defcêderet fada Gt,amp; anteep Chriftiani often* derentur,interpretata fit.Natus eft ergo dominus nofter,circa primuni ô^quadragefimû annû Auguftiimperrj, multo autê uetuftiorfuit Pto* lemæus,fubquo interpretatæ lunt feripturæ. Vereimpudorati Sf auda ces oftendunt,qui nunc uoluntaliter interpretationes facerequâdo ex ipfis fcripturis arguant à nobis, amp;nbsp;in fidê aduêtus filrj dei côcludantur, Firma eft aût,8c non fïlt;fta,óó fola uera,quæ fecundum nos eft,fides,ma* nifcftam oftenfionê habens ex his fcripturis,quæ interpretatæ funt illo modo,quo prædiximus, ecclefiæ anûntiatio fine interpolatione. Etc nimapoftûli cum fint his omnibus uetuftiores,confonant prædiftæ in terpretationi, interpretatio confonat apoftolorû tradition!, Eteniin Petrus,amp; Ioânes,ôc Matthæus, 80 Paulus, ÔCreliqui deinceps amp;nbsp;horu feeftatores prophetica omnia ita annuntiauerunt, quemadmodû fenio=® rum interpretatio continet. Vnus enim idem fpiritus dei, qui in pro phetis quidem præconauit quis ôôqualis efletaduentus domini,in fe* nioribus aût interpretatus eft benc,quæ bene ^phetata fuerant:ipfe inapoftolisannunciauitplenitudinem temporû adoptionis ueniire,8ô proximalTe regnum ccclorum, inhabitareiiitra homines credentes , in euin qui ex uirgine natus eft Emanuel.

Oßenfio quoniam uirgo in utero acctpiet,ô(f nó adolefcétula. Cap. XXVl QVemadmodum ipfiteftificantur, quoniam priufqua conueniiTct lofeph cum Maria,manenteigiturinea uirginitate,inuentaeft it* utero Habens de fpiritu iàndo,amp;:^ quoniâ dixit ei Gabriel angelus, Spi^ ritus fàndus aduenietin te,ôô uirtus altifsimi obumbrabit te, quapro^ pterquod nafceturex tefandû,uocabiturfilius dei,amp; quoniam ange^ lus in fomnis dixit ad lofeph. Hoc autem fadum eft,ut adimpleretur,» quod didû eft ab Efaia propheta,Ecce uirgo concipiet.Seniores aût fie interpretatifunt dixifleEfaiâ.Etadiccitdominus loquiad Achas,Petc . tibi fignû à domino deo tuo in profundum inferni, aut in excelfum fu^ pra.Et dixit Achas,Non petam,amp; no tentabo dominû.Et dixit,Nuitt pufillum uobis agonem præberehominibus,amp; quemadmodû domi^ nus præftatagonem,propter hoc dominus ipfedonauit uobis fignii» Ecce uirgo in uentre accipiet,amp; pariet filium, amp;nbsp;uocabis nome eius inanuehbutyrum ôd mel mâducabit,priufquâ cognofeataut eligatma^ la,commutauitbonum uel malum,nô confentiet nequitiç uti eligatbo nû. Diligenter igitur fignificauit fpiritus fandus,per ea quç diefta funt. generationem eius,quæ ex uirgine,amp;: fubftantiam quoniâ deus : Ema^ nuel enim nomen hoc iîgnificat, amp;nbsp;maniieftat, quoniam homo, in eo quod dicit:Butyrum amp;nbsp;mel manducabit,amp; in eo quod infantem norni nat eum,amp;^ priufquâ cognofeat bonû amp;nbsp;malunf: hæc enim omnia funt hominis inhintis, Quod aût non côfentiet nequitiæ, ut eligat bonum, proprium hoc eft defutinô per hoc quod manducat butyrumamp;md, nude folummodo eum hominêintelligeremus,necp rurfus per nomen Emanuel fine carne eum deum fufpicaremur.

Quid eft quod diefium eft ad Dautd,Defrult;ftu ucntristuiponam inthronomeo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. xxvu

Et in eo quod dicit. Audite domus Dauid, fignificantis erat, quo* nia que promifit deus Dauid de frutftu uentris eius æternû fufeita 'turumferegê,hiceftquiex uirgine quæfuit degenereDauidgenera* tus eft.Propter hoc enim Scdefrult;ftuuentris eius regê promifit, quo^î erat proprium uirginis prçgnantis,ôô non de frudu lumboru eius,ncc de frutftu renum eius,quod eft proprium uiri generantis,amp;mulieris ex •uiro conceptionê facientis. Circûfcripfit igitur genitalia uiri in promifi lîonefcriptura,imô uero nec comemoratur,quoniâ nô ex uolûtateuin erat,qui nafcebatur.Statuit aût amp;nbsp;côfirmauit frutftum uentris,utgene* rationê eius qui erat futurus ex uirgine pronûciaret,quemadmodû He lizabeth impleta ipiritu fanifto teftificata dicens ad Mariam,Benedicta tu inter mulieres,amp; benedieftus frueftus uentris tui, fignificante fpiritu (ânefto audireuolentibus repromifsionem,quamrepromifit deus,de fru(ftu uentris eius fufeitare regem, impletam efle uirginis, hoceftin t . ... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mariae

Mariæ partu. Qui igit tranCmutâc id quod apud E(aiam,Ecce adoIefcS tula in uentreconcipiet,amp;Iofeph filium eum uoluntefle, illud tranfmti tent,quod eft repromifsiôis,quod apud Dauid pofitu eft, ubi promifit illi deus,de frudu uentris fufcitare cornu Chrifti régis.Sed no intellexe runtjCæterû etiam hoc quocp aufi fuiftent demutare. Quod aut dixerit Efaias,in profundu deorfum,uel in altitudinê furfum,fignificantis fuit, quoniâ qui deftendebat,ipfe erat amp;nbsp;qui afcêdebat.In eo aût quod dixe=^ ' rit,Ipfe dominus dédit fîgnum,id quod eratinopinatûgeneratiôis eius fîgnifîcabat, quod nec fadû effet aliter, nifi deus dominus omniû deus ipfedediftet fignû in domo Dauid.Quid enim magnû, autquod fignu fieret in eo.quod adulefcêtula côcipiens ex uiro peperiflet, quod euenit omnibus quæ pariunt mulieribus » fed quoniâ inopinata falus homini bus inciperet fieri, deo adiuuante, inopinatus amp;nbsp;partus uirginis fiebat, deo dante fignu hoc, fed non homine opérante illud»

■p) Ropter hoc Daniel præuiden s eius aduentum,Iapidem fine ma JL nibus abfcilîum aduenifle in hune mundum: hoc eft enim quod fi* nemanibus fignificabat, quod nô operantibus humanis manibus, hoc eft, uirorum illorum, qui folent lapides cædere, in hune mundum eius aduentus erat,id eft,non opérante in eum Io(eph,fed fola Maria,coope rante difpofîtione. Hic enim lapis à terra ÔC ex uirtute amp;nbsp;arte côftat det propter hoc autê ÔdEfaias ait,Sic dicit dominus: Ecce ego mitto in fun damenta Sion lapidem preciofum elc(ftum,fummum angularem,hono rificum,uti non ex uoluntate uiri, fed ex uoluntate dei, aduentum eius, qui fecundum hominem eft,intelligamus.

quot;T) R-Opter hoc autem ÔC Moyfes oftêdens typum, proiecit uirgam in A terrain, ut ea incarnata omnem Aegyptiorû præuaricationê, quæ infurgebat aduerfus dei difpofitionem argueret ôd abforberet,amp;: ut ipfi teftificarentur quoniam digitus eft dei, qui falutem operatur populo,amp; non lofephi filius. Si enim lofeph filius eflet,quêadmodum plus poterat quàm Salomon, aut plus nbsp;lona habere, aut plus efle Da*

uid, eum eftet ex eadem feminatiôe generatus amp;nbsp;proies exiftês ipforû'» ut quid autem amp;nbsp;beatum dicebat Petrum, quod eum cognofeeret eftè filium dei uiuiç’Super hoc autem nec rex eflîe poftet, fi quidem lofeph fi lius fuiiTet, nec hæres fecundum Hieremiam.

Oftenfio quod fi lofeph filius fuiffèt dominus,non rex eftè potuilTet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap» xxx

TOfeph enim loachim amp;nbsp;lechoniæ filius oftenditur, queadmodû AMatthæus generationêeius exponittlechonias autê amp;nbsp;qui ab eo om nés abdicati funt à regno,Hieremia dicête fie, Viuo ego dicit dominus, ft fadus

xpi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D. IRENAEI ADVERSVS HAERESES

fi fadus fucrit lechom'as films loachi’m rex luda fignaculum in manit dexteramea,indeabftrahameum,amp;tradameum intnanu quærêtiuni animam eius.Et iterum,Inhonoratus eft Iechonias,quemadmodü uaSj quod non eft opus,quoniam proieftus eft in terrain,quam no fciebaü Terra audi fermonêdomini,fcribeuirum huncabdicatuin hominem» quoniam non augebit defemineeius fedens ftiper thronu Dauid prin ceps in luda. Et iterû deus ait,fuper loachim pâtreeius.Propter hoc fie dicit dominus fuper Joachim patrê eius regem Iudçæ,non enim eritex eo fèdens fuperthronû DauidjSf mortificatum eius erit proiectuin in æftu diei,ôô in glacie no(ftis,amp;f refpiciam fuper eum,et fuper filios eiüs» inferam fuper eos,amp;^ fuper inhabitantem Hierufalem,iuper terra

da omnia mala quæ locutus fum ftiper cos,Qui ergo eum dicunt ex lo^ feph generatum,ôô in eo habere ipem,abdicatos fe iaciunt à regno, fub maledifftione Sc increpatione decidentes,quæ erga lechoniam amp;nbsp;in fc^ men eius eft.Propter hoc enim difta ftint hæc de lechonia,fpiritu præ’^ fcienteeaquæà malis doctoribus dicuntur,uti difcant, quoniâex feiiH neeius,id eftex lofeph nô erit natus,fed fecundû repromifsionê deide

X uentre Dauid fufeitatur rex æternus,qui récapitulât omnia in fc.

Oftenfio quoniam per quæ proiecftus eft homo de paradifo, per hæciterumintratin paradifum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. xxxi

Etantiquamplafmationêinferecapitulatus eft.Quia quemadnio dumper inobedientiâ unius hominisintroitû peccatum habuit, per peccatû mors obtinuit: fi'cÔlt;^perobedientiâ unius hominis iuftl ,tia introdufta uità fruftificet his,qui olim mortui erant,hominibus. et quemadmodû protoplaftusille Adâderudi terra,amp;fadhucde uirginc; nondû enim pluerat deus èc homo nÔ erat operatus terra, habuit iub^ ftantiâ et plafmatus eft manu dei,id eft uerbo deilomiaem per ipfumf^ (fta funt.’amp;fumpfitdns limû à terra,fic plafmauit hominêdta recapim^ lâs in fe Adam ipfe uerbû exiftês ex Maria,quæ adhuc erat uirgoj'ofic accipiebatgenerationê Adærecapitulationis. Si igitur primus Adam habuit patrem hominê,amp; ex femine uiri natus eft,merito dicerêt amp;nbsp;cundum Adam ex lofeph eftegeneratû.Si aût ille de terra quidem fum ptus eft,8c uerbo dei plafmatus eft,oportebat idipfum uerbû recapim^* lationê Adæ in femetipfum faciès,ciufdem generationis habere fimih^ tudinem.Quareigitur nôiterum fumpfit limû deus,fed ex Maria râtuseft plafmationê fieriÇ’ut nô aliaplafmatio fieret,neep alia eilet pbf matio quç lâluaretur,fed eadê ipfa recapitularetur feruata fimilitudin^*

Aduerfus eosqui dicunteûnilu'l deMaria accepifie. Cap. xXXH ERrant igitur qui dicunt eum nihil ex uirgine accepiftè,ut abrjciant carnis hæreditatê,abrjciantaût nbsp;nbsp;fimilitudinem. Si enim ille quP

hic autem non manu ôd artificio dci, l'ain non feruaui't fi'militudinem ho minis, qui factus eftfecundum imaginem ipfius amp;nbsp;i]militudinem,amp;in conftans artificium uidebitur, non Habens circa quod oftendat rapieni-tiam fuain.Hoc autem dicere eft,amp; putati ue apparuifle eum, amp;nbsp;tanquâ hominem cum non eilet homo, amp;nbsp;facflum eum hominem, nihil aflu^ mentem de homine. Si enim non accepit ab homine fubftantia carnis, net^homofadlus eft, neqp filius hominis: Sif fi hocnonfaiftus eft,quod nos eramus, non magnum faciebat quod paflus eft amp;nbsp;fufcitauit ♦ Nos autem quoniam corpus iumus de terra acceptum,amp;anima accipiens adeofpiritum, omnis quicunc^confitebitur. Hoc itacç facftum eftuer^ bum dei, fuum plafma in femetipfum recapitulans, amp;nbsp;propter hoc fill:# urn hominis fe confitetur, ÔC beatificat mites, quoniam ipii hæredita^ buntterram.Et apoftolus autem Paulus,in epiftola quç eft ad Galatas, manifefte ait:Mifit deus filium fuum facftum de mullere. Et rurfus in ea quæ eft ad R-omanos, de filio autem, inquit, eius qui fa élus eft ex neDauidfecundum carnem, qui prædeftinatus eft filius deiinuirtute, fecundum fpiritum fancflificationis, exrefurreiftione mortuorum lefu Chriftidomini noftri. Cæterum fuperuacua eft in Mariam defcenfio eius.Quid enim in eâ defcend ebat,fi nihil incipiebat fumere ab ea;quot; Aut fi nihil fumpfiftet ex Maria,nunquam eas,quæ à terra erant percepiflet cfcas,per quas id quod à terra fumptum eft,nutriretur corpus,ncc qua^ draginta diebus,quemadmodu Moyfes 60 Helias ieiunas, efurilfet cor pus eius fuam quærens efcam: fed nec loanes difcipulus eius de eo fcri^ bens dixiflet, Icfus autem fatigatus in itinere fedebat : nec Dauid præ# clamafiet in cum, Et luper dolorem uulnerum meorum appofuerunt: nec lachrymafl'et fuper Lazarum : nec fudalîet globos fanguinis : nec dixiifet, quodtriftis eft anima mea, necpercuflo latere exiifet fanguis amp;nbsp;aqua.Hæc enim omnia figna carnis, quæ à terra fumpta eft, quam in fcrecapitulatus eft fuum plafmafaluans*

Quare Lucas à domino inchoans genealogiam in Adam retulit, 2lt; quoc fint ab Adam ufcj ad dominum generationes. Cap» XX x 111

T) Ropter hoc Lucas genealogiam, quæ eft à generatione domini no -t ftri ufq^ ad Adam Ixxij. generationes habere oftendit, finem cons' iungens initio, amp;nbsp;fignificans quoniam ipfe, qui omnes gentes exinde ab Adam difperfas,00 uniuerfas linguas amp;nbsp;generatione hominum cum ipfo Adam in femetipfo recapitulatus eft : unde amp;nbsp;à Paulo typus futuri dicTtus eft ipfe Adam : quoniam futurâ circa filium dei humani generis diipofitionem in femetipfum fabricator omnium uerbum præformaue rat,prædeftinante deo primum animalem hominem, uidelicet,utàfpi^ ritali faluaretur» Qum enim præexifteret faluâs, oportebat ÔC quod faP uaretur fierijUti non uacuum fit faluans. Confequenier autem öd Maria r uirgo

tp4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IRENApi' ADVERSVS HAERESES

ui'rgo obaudiens inuenitur dicens,Ecce ancilla domi'ni, fiat mihi fecurtj dum uerbum tuum.Eua uero inobediens, no obaudiuit em'm adhuc ctf efletuirgo,quemadmoduni illa uirum quidem Habens Adatn,uirgo W men adhuc exiftensterant enim utriqj nudi in Paradifo, Sgt;C non confH*^ debantur,quoniam Paulo atteftante,fa(fi:i non intelledum habebantfi^ liorumgeneranonis.Oportebat enimillos primo adolefcere,dehinc fic multiplicari. Sicut Eua inobaudïês fada G bi Sx^ uniuerCo genen hu mano caufa facia eft mortis : Sic amp;nbsp;Maria Habens prædeftinatû uirum» tarnen uirgo obaudiês,amp; fibi et uniuerfo generi humano caufa fada cd falutis.Et propter hoc, lex earn quæ defponfàta érat uiro, licet uirgo fit adhuc, uxorceius quidefponfauerat uocateam, quæ amp;nbsp;Maria in Eua rrcirculationem fignificans, quia non aliter quod conligatum eft foluc“* retur, nifi ipfæ compagines alligationi refledantur retrorfus, ut prima: coniugationes foluant per fecundas,fecundæ rurfus liberarent primas» Et euenit primam quidem compaginem à fecunda coniugatione foluc^ re,fecundam uero conligationem,primum folutionis habere locum: propter hoc dominus dicebat, primos quidem nouifsimos futuros,ô^ nouifsimos primos^Et propheta aût hoc idem fignificat dicens.Pro tribus tuis nati funt tibi Glrj. Primogenitus enim mortuorum natus 3o minus,SC in finum fuu recipiens priftinos patres, regenerauit cos in ui^ tam dei Jpfe initium uiuentium fadus, quoniâ Adam initium morienti um fadus eft, Propter hoc amp;nbsp;Lucas initium generationis inchoans iu Adam retulit,fignificans quoniânonilli hunc,ied hicillos in euangdiit uitæ regenerauit. Sic aût amp;nbsp;Euæ inobedientiæ nodus folutionê accep’t per obedientiam Mariæ:quod enim alligauit uirgo Eua per incrédulité tem,hoc uirgo Maria foluit per fidem.Necefte ergo fuit dominû ad pct ditam ouem ueniêtem, amp;nbsp;tantædifpofitionis recapitulationêfacicnt^’ amp;nbsp;fuum plafma requirentem,ilium ipfum hominem faluare, qui fafm® fuerat fecundum imaginem amp;nbsp;fi'militudinem eius,id eft, Adam impL*'* tem tempora eins condemnationis,quæ fada fuerat propter inobedioi tiam:quæ pater pofuit in fua poteftate: quoniam ÔC omnis difpofitio fé lutis,quæ circa hominem fuit fecundum placitum fiebat patris, uti non uinceretur deus,neqpinfirmareturars eius.Si em qui fadus fuerat à deo homo ut uiueret, hicamittês uitam, læfus à ferpentequi deprauauerat» iam non reuerteretur ad uitam, fed in totum proiedus eflèt morti,ui^ dus elfet deus amp;nbsp;fuperaflet ferpentis nequitia uoluntatc dei. Sed quo^ niam deus inuidus amp;nbsp;magnanimus eft, magnanimem quidem fecxhi^ buit ad corredionem hominis Só probationem omnium, quemadmo^ dum prædiximus. Per fecundum autem hominem alligauit fortem,^^ diripuit cius uafa,amp;^ euacuauit mortem, uiuificans eum hominem, qut fuerat mortificatus.Primü enim poftefsionis eins uas Adam fadus efi« quellt

quern Sc tenebat fub fua poteftate: hoc eft præuaricadonê inique infe# rens ei, SCper occafionem immortalitati's mortificationêfaciès in cum, Etenim promittens futuros eos tanquam deos, quod ei nô eft omnino pofsibile,mortem fecit in eis.unde ÔC iufteà deo recaptiuatus,qui homi nein captiuum duxerat: folutus eftautcm côdemnationis uinculis, qui capriuusduclus fuerathomo.

Oftenfioquoniam Adam prior faluatur à domino. Cap. XX Xlill HIceftautem Adam, (î oportet uerûdicere, primiformis illehomo, de quo fcriptura ait dixifle dominum:Faciamus hominem ad ima ginem ÔC fimilitudinem noftram: nos autem omnes ex ipfo, propterea quocp ipfius hæreditauimus appellationem. Cum autê faluatur homo, oportet faluari eum, qui prior formatus eft homo, quoniam nimis in^ rationabile eft, ilium quidemqui uehemcnterab inimicolæfus eratamp;S prior captiuitatem palfus eft, dicere non eripi ab eo, qui uicerit inimi* cum, ereptos uero fîlios eius, quos in eadem captiuitategcnerauit. nec indus quidem adhuc parebatinimicus, ipfîs ueteribus fpolrjs manen* tibus apud eum. Qiiemadmodum fî hoftes expugnauerint quofdam, amp;uidos duxerint captiuos, amp;multo temporeinferuitutepofTederint eos, ira ut generent apud eos, amp;nbsp;aliquis dolens pro his qui ferui fadi funt, eofdem hoftes expugnet, non tarnen iufte fadet, fî fîlios quidem eorumqui captkii dudi funt,Iiberet de poteftate eorum, qui in ferui* tutemdeduxerant patres eorum, ipfos ueroqui captiuitatem fubfti* nuerunt,fubiedos relinquat inimicis,propter quos et ultionê fecit,con fccutis libcrtatem fîlrjs, ex caufa paternæ uindicationis. Sed non reli* dis ipfîs panibus,qui ipfam captiuitatem fubftinuerunt : neqp enim in* firmus eft deus, neep iniuftus, qui opitulatus eft homini, amp;nbsp;in fuam li* bertatem reftaurauit eum.

'pRopter hoc ôd initio tranfgrefsionis Adæ, fîcutenarrat fcriptura, 1 non ipfum maledixit Adam, fed terram in operibus eius, quemad* inodum ex ueteribus quidam ait,Quoniam quidem tranftulit deus ma ledidum in terram, ut non perfeueraret in homine, Condemnationem autem trâfgrefsionis accepit homo tedia amp;nbsp;terrenum laborem,amp; man«^ ducare panem in fudore uultus fui, amp;nbsp;conuerti in terram ex qua afTum* ptus eft. Similiter autem Ô6 mulier tedia amp;nbsp;labores,8d gemitus,amp; trifti* tias partus amp;nbsp;feruitiu,id eft, ut feruiret uiro fuo, ut neep maledidi à deo in totum perirent, neep fine increpatione perfeuerantes deum contem* ncrent, Oinnis autem maledidio decurrit i n ferpentem, qui feduxerat eos,amp; dixit,inquit, deus ferpenti : quoniS fecifti hoc, maledidus tu ab omnibus pecoribus amp;nbsp;ab omnibus beftijs terræ.Hocidem aût Ôd domi nus in euangelio, his qui àfiniftris inueniuntur ait : Abite maledidi in , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r i ignem

ignem æternu,quein præparauit pater meus diabolo amp;nbsp;angelis eius ï gnificâs quoniâ no homini principaliter præparatus eft æternus ignis» fed ei qui feduxit èc oftendere fecit hominê, inquam,qui princeps apoj ftafiæ eft principi abfcefsionis, amp;nbsp;his angelis qui apoftatæ facfti funt ciï eo:quemquidem iufte percipient etiâ hi, qui fimiliterillis ftnepccniK*^ tiaamp; fineegreftu in malitiæ perleuerant operibus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.*

QVemadmodû Cain cum accepiftet confiliû à domino, uti quieftc^ ret in eo,quod non rcfte diuififtet earn quæ erga fratrem erat coiA municationê, fed cum zelo amp;nbsp;malitia fufpicatus eft polTe dominari d» non folum non acquieuit, fed Sgt;C adiecitpeccatum fuperpeccatum, ma^ nifeftans fententiam fuam peroperationem fuam. Quod enim cogita^ uit hoc Sc operatus eft dominatus, amp;nbsp;interfecit eum, fubijcientedeo iuftuminiufto, utillequidem pereaquæ palTus eft iuftusoftendatut» hie uero per eaquæ commifitdetegeretur iniuftus :00ne fic quideifl mitigatus eft,necquieuit fuper fadtum malum,fed interrogatusubi eftèt Abel frater eius, nefcio ait, Nunquid cuftos fra tris mei fum ego» extendensSc multiplicans malum perrefponftqnem.Etenim maluin eftoccidcre fratrem, multo peius ficaudacfterSó inreuerenter refpon^ dere omnia feienti deo, quafi pofsit fruftrari cum » Propter hoc amp;nbsp;ipft maledidhonein portauit,quoniam ad fe peccatum attuiic, no reuentuî deum,necp confufus in fratricidio» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Quare folia fid circuncinxftie Adam, Cap, XXXVII ' Circa Adam autem nihil tale faeftum eft, fed omnia in contrariuni» Abaltero enim fedueftusfuboccafione immortaIitatis,ftatiiTiti‘' more corripitur amp;nbsp;abfconditur,non quafi pofsit effugere deum,fed có^ fufus quoniam trangrelfus præceptum eius,indignus eftueniiein con fpe(ftumamp;^ colloquium dei, Timorautem dominiinitium intelligent tiæ, intelledlus uero tranigrefsionis fecit pccnitentiam, Pccnitentibus autem largitur benignitatem fuam deus, Etenim per fuccineftoriumin faefto oftendit fuam pccnitentiam: folijs ficulneisfemetipfum conte^ gens,exiftentibus SCalijs folijsmultisquæ minus corpus eiusuexarc potuiftent,condignum tarnen inobedientiæ amieftum fecit,conterritus timorédei, Scretundens petulantemcarnisimpetum: quoniam indo^ lem puerilem amiferat fenfum, ÔC in cogitationem peiorcm uenerat, frenum continentiæ fibi,ôô uxori fuæ circumdedit, timens deum, amp;ad uentum eius expedlans, Sd uelut tale quid fignificans:quoniam,inquit, eamquam habuiafpiritu famftitatis ftolamamifi per inobedientiam, nunc cognolco quoniam fim dignus tali tegumento, quod deleftai« tionem quidem nullam præftat, mordet autê c? pungit corpus. Et hoc uidelicet kinper habuiflèt induinêtuin,humilians feinetiplum,nifîdo* minus

minus qui eft mifericors, tunicas pellicias pro folfjs ficulneis induifTet cos.Propter hoc aut amp;nbsp;interrogat cos ,uti ad muliere ueniret accufatio, 8^illam rurfus interrogat, uti ad ferpentê tranfmitteret caufam. Dixit enim quod fuerat fadtum, ferpens ait, feduxit me amp;nbsp;manducaui. Ser^ pentem uero non interrogauit,fciebat enim eum principe tranigrefsio^ï nis fa(ftum,fed maledidlû primo immiiît in eum,uti fecunda increpatio neueniret in hominê.Eum enim odiuit deus,qui feduxit hominê,ei ues» ro,qui fedudtus eft,feniîm paulatimc^ mifertus eft:quapropter amp;nbsp;eiecit eum de Paradifo,amp; à ligno uitæ longe trâftulitinon inuidens ei lignum uitæ,quêadmodum quidam dicunt,fed miferans eius,ut nô perfeuera=* rct femper tranfgreflbr,necp immortale eflet,quod eftet circa eû,ôlt;S ma^ luminterminabileSdinfeniîbile, Prohibuitaût eius trâfgrefsionê inter poncns mortem, amp;nbsp;ceftarc faciens peccatumfinem inferens ei per cari» nis refolutionem,quæ fieret in terra,uti ceftàns aliquando homo uiuere peccato,Sc moriens ei, inciperet uiuere deo»

Quid eft quod à prophcta didlum eft, Super afpidem bafilifcum ambulabis,ÔCcætera. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. XXXVIII

eius,obferuantcs inuicem, illo quidem cui mordetur planta,amp; po^ tente’ calcare caput inimicfaltero uero mordente,amp; occidente,amp; interet pediente ingreffus hominis, quoadufcp uenit fernen prædeftinatu calca recaput eius,quod fuit partus Mariæ, de quoaitpropheta:Superafpi=» Ehppcowfft. dem amp;(. bafilifcum ambulabis,amp; conculcabis leonem amp;nbsp;draconê. Signi ficans quiaillud quoderigcreturôd dilataretur aduerfus hominem pec^ catum, quod frigidum reddebat eum, euacuaretur cum regnâte morte, 80conculcareturab eo in nouifsimis temporibus infiliens humano ge^ nerileo,hoc eft, Antichriftus,8d Draconem ilium ferpentem uetuftutn alligans fubrjciês poteftati hominis,qui fuerat uidus, ad calcandam omnemeiusuirtutem, Vidus autêerat Adam ablata ab eo omni uita, amp;proptcr hoc uido rurfus inimico recepit uitam Adam: nouifsima au teminimicaeuacuaturmors,quæprimumpoftederat hominem. Qiiaî* propter liberato homine, fict quodfcriptum eft. Abforpta eft mors in uiâoria,ubi eft mors uidoria tuaCubi eft mors aculeus tuusÇ'quod non poterat iufte dici,fi non ille liberatus fuit,cui primû dominata eft mors» îllius enim falus euacuatio eft mortis: domino igitur uiuificante homi* nem,id eft, Adam, euacuata eft mors.

MEntiuntur ergo ornes qui côtradicunt eius faluti, femper feipfos excludentes à uita, eo quod non credantinuentam ouem quæ pe rierat:fi autem ilia non eft inuenta,adhuc pofsidetur in perditione om» nis hominis generatio:mendax ergo is,qui prior hanc fententiam,im9 quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r 3 hanc

hanc ignorantiain ÔC cæci'tatem induxit Tatianus. Connexi’o quideifl fa(n:us omnium hæreticorum,quemadmodum oftendimusjiocauteni à femcti'pfo adinuenit, uri nouum ah'qui'd præter reliquos inferens, ua^ cuum loquens, uacuos à fide auditores fîbi præpararet, alFecfians magi^ gifter haben', tentans amp;nbsp;fubinde uti hui'ufmodi à Paulo afsidue didisî Oponiam in Adam ornes morimur,ignorans autem, quonicâ ubi abun dauit peccatû,fuperabundauit grana.Oftenfo ergo hoc manifefte, eru^ befcant omnes qui ab eo funt,ôô concertante Adam quafi magnum ali^ quid Iucrentur,fiine non faluetur,quanto magis nihil proficiant, queiH , admodum et ferpens nihil proficit fuadês homirii illud,quod eu tranfi greflbrê oflendit, initium Sô materiam apoftafiæ fuæ habens hominelt; dcum autem non uicit Sic amp;nbsp;hi qui contradicunt faluti Adæ,nihil pro^ ficiunt, nifi hoc quod femetipfos hæreticos nbsp;nbsp;apoftatas faciunt uerita/

Aduerfus eos qui ex quacunqp cauia fchifma faciunt. Cap. X L TRadudis igitur omnibus, qui nefandas inferunt fententias de fa* dore amp;nbsp;plafmatore noftro, qui amp;nbsp;hunc mundum fabricatus per quern alius deus non eft, Scipfisoftenfionibus euerfis his, qui de fubftantiadomininoftri, amp;de difpofitione quamfecit propter hoini* nem fuum falfa docent : Prædicationem uero ecclefiæ undiep conftan* tern, amp;nbsp;æqualiter perfeuerantem, teftimonium habentem à prophetis» 60 ab apoftolis,amp; ab omnibus difeipulis, quemadmodum oftenHi* mus per initia, amp;nbsp;medietates, amp;nbsp;finem, amp;quot;nbsp;per uniuerfam dei difpoiino nem,amp; earn quæ fecundum falutem hominis eft,folidam operation nem, quæ eft in fide noftra, quam perceptam ab ecclefia cuftodimus,amp;^ iquæ femper à fpiritu dei, quafi in uafe bono eximium quoddam depo* fitum iuuenefcens amp;nbsp;iuuenefcere faciens ipfum uas:in quo enim ecde* fiæcreditum eft dei munus, quemadmodum afpiratio plafmationi ,a^l hoc ut omnia membra percipientia uiuificentur:amp;in eodifpofito eft communicatio Chrifti, id eft,fpiritus fandus arraincorruptelæ,amp;con firmatio fidei noftræ, amp;nbsp;fcala afeenfionis ad dcum, In ecclefia enim, in* quit,pofuit deusapoftolos, prophetas, dodores, Sc uniuerfam rdi* quam Operationen! fpiritus, cuius non funt participes omnes, qui non concurrunt ad ecclefiam, ied femetipfos fraudant àuita, per fententi* am malam, ôd operationem pefsimam, Vbi enim ecclefia, ibiamp;fpifi* tus, amp;nbsp;ubi fpiritus dei, illic ecclefia, amp;nbsp;omnis gratia, fpiritus autem ue* ritas, Quapropter, qui non participant cum, nec^ à mammillis matris nutriuntur in uitam, neep percipiunt de corpore Chrifti procedenteo^ nitidifsimum fontem:fedeftodlunt fibi lacus detritos defofsisterre^ nis, Sc decceno putridam bibunt aquam,efFugientes fidem ecclefiæ,ne traducantur,reijcientes uero Ipiritum ut non erudiantur* Afienatl uer9 aueriw ;

aucntatc digne in omni uolutantur errore,fluéî:Liati ab eo, aliter afcp aii ter per tempora de eiidem fentientes ÔC nunquam fcientiam ftabdem habentes. Sophiftæ uerborum magis uolentes eiïe, quàm difcipuli ue^# ritatis« Non enim funt fundati fuper uiuam petram,fed fuper harenam habentem in femetipia lapides multos : propter hoc multos deosfin* gunt,quærerequidem femperin excufatione habent, cæcutiunte* nim: inuenireuero nunquam poffunt, blafphemant enimfabricator rem, hoc eft eum qui eft uere deus, qui ÔC præftat inuenire, putantes fe fuper deum alterum inuenifle deum, uel alteram plenitudinem, uel alte ram difpoiïtionem. Quapropter 8d lumen quod eft à deo non lucet eis, quoniam inhonorauerunt amp;nbsp;fpreuerunt deum, minimum arbitrantes eum : quoniam propter dilecflionem fuam amp;nbsp;immenfam benigmtatem in agnitionem uenit hominis:agnitionem autcm non fecundum magni tudinem, nec fecunSum fubliantiam, nemo enim menfus efheam, nec palpauit: fed fecundum illud ut fciremus, quoniam qui fecit amp;: plafmar uit,Scinfufflationem uitæ infufflauit eis, per côditionem nutrit nos uerbo fuo confîrmans,amp;^ fapientia côpingens omnia, hic eft qui eft for lus uere deus:cum uero qui nô eft,{omniantes fuper hune, ut magnum deum putentur adinueniftè,qucm nemo pofsit cognofeerehumano gc neri cômunicantcm,nec terrena adminiftrantem.

Oftcnfioquoniam prouidêtiadeiregaturhicmundus. Cap. XLI EPicuri uidelicetinuenientes deum, neep fibi neep alrjs aliquid prær ftantem,ideft,nullius prouidentiam habentem,Prouidentiam au* tem habet deus omnium,propter hoc amp;nbsp;confilium dat: côfilium autem dans adefthis,qui morum prouidentiam habent. Necefle eft igitur ea quæ prouidentur amp;nbsp;gubernantur,cognofcere fuum re(ftorem:quæ qui dem non luntirrationabilia,ncqi uana,fed habent fenfibilitatem percer ptam de prouidentia dei• Et propter hoc Ethnicorum quidam, qui mir nusillecebrisac uoluptatibus feruierunt, amp;nonintantû fuperftitione idolorum abdiufti funt, prouidentia eius moti, licet amp;nbsp;tenuiter, tarnen conùerlî funt, ut dicerent fabricatore huius uniuerfitatis patrem omnir umprouidentem, amp;nbsp;difponentem fecundum nos mundum.

Quoniam neçp iußitia finebonitatcconftarepoteft, netj bonitas fine iufhtia» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca, XLii

RVrfus ut increpatiuum auferrent à pâtre, amp;nbsp;iudiciale, ideo putanr tes amp;nbsp;fineiracundia,amp;^ bonü arbitrantes fe adinuenifle deum, alte' rumquidemiudicare, amp;alterum quidem ialuare dixerunt, nefeientes utrorumep auferentes fenfum amp;nbsp;iuftitiam. Si enim iudicialis non amp;nbsp;bo nus fit,ad dandum quidê his quibus debet, amp;nbsp;exprobrandum his,quir bus oportet,necpiuftus neepfapies uidebituriudex. R-urfus bonus, fî hoc tantum fît bonus,non probator, in quos emittat bonitatê, extra r 4 iuftitir

iLifli'ti'am ent amp;nbsp;bonitatem, Sc infirma bonitas eius uidebitur, non om^ nes faluans, fi non cum iudicio fiat,

Quoniam fapiens,idem 06 iudex. Ca[^ X L111 M Arcion igituripfcdiuidês deuminduo, alteru quidem bonuni»

amp; alterum iudicialem dicens,ex utrifcp interimit deum. Hie eniifl qui iudicialis, fi non amp;nbsp;bonus fit non eft deus,quia deus no eft cui nitatdefit:amp;illerurfus qui bonus, fi non amp;iudicialis,idem quod hie pa tietur,ut auferatur ei,ne fit deus. Quemadmodum autem iapienteni dicunt patrem omnium,fi non iudiciale ei afsignentCSi enim.fapiens probator eft,probatori autem fubeft iudiciale, iudiciale autem aftèqui^ tur iuftitiam,ut iufte probet iuftitiam,prouocat iudicium:iudicium au* tern cum fit,cum iuftitiatranfmittetadiapientiam.Sapientiaigiturpf? cellet pater fiiper omnem humanam amp;nbsp;angelicam ^pientiam,quoniaifl dominus amp;nbsp;iudex iuftus,amp;dominatorfuperomnes. Eftenim amp;bogt; nus amp;nbsp;miftricors Sc patiens,amp; faluat quos oportet: net^ bonum ei defi cit iufti eftedum, neep fapientia deminoratur : faluat enim quos debet faluare,amp; iudicat dignos iudicio : necp iuftum immite oftenditur pra:gt; cunte licet Sf præcedente bonitate,

Oftenfio quod uerbum dom ini iuftum amp;nbsp;bonum fit. Cap. XLiiii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Q\^i igitur foie fuu oriri facit omnibus benigne deus, amp;nbsp;pluit fuptt iuftos iniuftos, iudicabit eos, qui ex æquo benignitatê eius pct cipientesnon fimiliter fecundûdignationêmunerationis eius conuet^ fati funt, fed in dclicks ÔC luxuries uerfati funtaduerfus beneuolennaß* cius,adhucÔCblafphemantes eum,qui tanta beneficia in eos fccerit.

Quemadmodum rcligiofior Plato quàm bxretici often/ datur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. x l v

QVibus religiofior Plato oftenditur, qui eundem deumamp;iuftun' . bonum confelTus eft, habentem poteftatem omnium, ipfumfi ( cientem indicium,fic dices. Et deus quidem queadmodum amp;nbsp;uetus fd I moeftinitiumamp;finemamp;medietates omnium quæ funt Habens, redlt; perfecit,fecundum naturam circumiens:hunc autem conftquitur iufti** tia ultrix in eos, qui deficiunt à lege diuina,

Quemadmodum fecundum fuam rcgulam,qui à Valentino funt extra ueritatemoftendantur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. xlvi

E Titerum fadiorem fabricator? huius uniuerfitatis bonum oftc^ dit.Bonoautem,inquit,nulla unquam dequoquam nafcituringt; uidia:hoc initiu et cauiam fabricationis mundi coftituens bonitate dd, fed non ignorantia, nec æonê qui errauit,nec de his frudium, nec inatrc plorantem amp;nbsp;lamentant?,nec alterum deum uel patre.Iufte aut eos lua^ terplanget,amp; talium excogitatores amp;nbsp;adinuentoresî digna enim com^^ mentiti

ïncntiti funt in capita fua, quoniam mater ipforuni extra plenitudinem eft,id eft extra dei agnitionein,amp; collcdtio eorum aborfio faefta eftinfor mis,amp; fine fpecieimhil enim de uerirateapprehcndit,in uacuû amp;: in urn brain decidit. Vacua cm do(ftrina ipforu 8^ intenebrata, horus earn non pennifitintroirein pleroma : non enim recipit cos fpiritus in refri* gerium.Pater enim ipforum ignorantiam regenerans, mortis pafsione in eisoperatus cft.Hæcnon nos diffamamus,fed ipft cofirmant,ipfi do cent,glorian tur in ipfis,altu fen tiunt de matrc,qu«â fine patre dicunt ge^ nitâjhoceftfinedcofccminâàfœmina ,quod eft ex errâtia corrupteJâ. Nos aût precamur nô perfeuerare eos in fouea,quam ipfi foderunt, fed huiufmodi matre,Sô exire à Bytho,ÔC abftinereà uacuo, Sc iimbrain derelinquere, ôôlegitime eos generari, côuerfos ad ecclefiam dei,amp; fonnari Chriftum in eis,amp;f cognofccre eos fabricatorem 8d faefto rem huius uniuerfitatis,folum uerum deum,amp;dominû omnium. Hæc precamur deillis,utilius eos diligentes, q? ipfi femetipfos putantdilige re.Quæ eniin eft à nobis dile(ftio,cum fit uera,falutaris eft cis,fiquidein cam rccipiant, Eft enim auftero medicamini fimilis, abfumens impro^ biorèacfuperfiuam uulneris carnem. Elationcm enim illorû amp;: infiatio nem euacuat. C^ynpropter tetantes, omni uirtute manum porrigere eis nontedebitnos.Prærogauimus autem fuperhæcquædnfta funt in fe« quentilibrodomini fermones inferre, fi quos ex his per ipfam Chrifti dotftrinam cÔuincentes, fuadere poftîmus ceftarcab eiufmodi errore, Stabiiftereabea blafphcmia, quæ eftin fabricatorem ipforum, qui 8C fülus eft deus, 8C pater domini noftri lefu C hrifti.

QuemadmodSpromiïsionêquapromißtdeusAbrahæ Chriftusperfcdt ’ j Quareludaeiabfcefferuntàdco.

Quoniâ non contra legé faciebantdifcipuli dominiiabbatis fpicaslcgêtcs* Often fio unius ÔCeiufdem fubftantiæ cftè,quæfecQdum legem funr, amp;nbsp;ea qu38 fecundum EuangeIium,ô6quemadmodumNouum teftameniû pradidut” cftâprophetis.

Quemadmodum Moyfes aduentum Chrifti fignificauit, amp;nbsp;tempus pafsionis, ôô locum inquo pa (Tus eft»

Quoniam SCprophetæamp;iuftiante aduentum domini, cognoueruntaducfl' turn eius»

Quemadmodum dominus,quae delegecoprehendebantur, fuperextendiN* fcipulis, non diftoluit,amp;: fecundum quid plus abundat iuftitia noftra, quart» fciibarum ÔCpharifæorum.

Oftenfio quoniâ non propter fe,nec indigens deus de leruitio eorum, Lcuith cam præcepiticgê.’quid enim requirit ab homine deus nullius indigensJ'

Quorum rypum accipiebat populus, quemadmodû per aclus prophetæpro phetabantfutura»

Quemadmodum inueftigabilis SCincomprchenfibilis oftenditur js, qui hanc quæ fecundum nos eft condidit creaturam.

Quemadmodum in Abraham praefigurabatur fides noftra,amp;quae eft expoHquot; tio corum,quæ fada funt à patribus.

Secundum quid indurauitdcus cor Pliaraom's amp;minißroruni eias', 4g Quarc fecundumiufTum dei uafa ab Aegypttjs fumpfic populus in exodo ôâ

Quemadmodum iudicabuntur,qui putatiue dicunt dcum manifeftatum. 6 o Qiiemadmodum iudicabuntur pfeudoprophetac.

Quemadmodum iudicabuntur qui fchifmata operantur^Sv omnes qui fe fegre gantabecclefia.

Quemadmodum omnia confiftunt ci,qui eft ecclefiaßicus nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^3

Oftenfto quod ecclefia no tantS perfedîâ babeat dileeftionê, ledquoniâ amp;nbsp;fpi-ritus dei fupcr earn requiefeit,quod ab uno Si eodem deo prophetia. nbsp;nbsp;64

Quoprophetae membra Chriftifunt,amp;' quemadmodûunufquifi^ eorû, fecun dum quod erat membrS, fecundum hoc prophetauit, 0^ quoniam omnia quæ prophetæ praedixerunt, Chriftus adimpleuit.

Oftenfio quod homo liber fit, amp;:fuaepoteftatis, adhoc, utabfeeligercpofsit meliora 2lt; contraria.

Er fecundu quid oia quæ fa di a funt indigêt perfelt;fto,SC unde eft indigêtia. 74 Quid eft quod à Paulo didum eft,lac uobis potum dedi,non efcam. 7$ Quæ eft agnitio boni ÔC mali, SC quemadmodum homo cum didlo audiens fuz iftetjinualuit deus per ditfti audientia meliorê fieri hominem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7^^

I c Irenæus uelutelucflatus èlocis confragoGs pedids i ngreditur campu li'beriorem,explanans mul ta fcripturarum loca,quæ deprauarât hæretici'.In ho« Ijbroquemadmodum amp;Si'n quinto, frequenter aflè^ rit liberum arbitri5,cui tribuit,quod angeli cecidc runt, homo in mortem prolapfus eft, amp;nbsp;quotidie prolabüturimpq.ldc^ facit non unoinloco. VnutU locum afTcribam ex cap. Lxxr. Et propter hoe, inquit, deus confiliuifl quidem bonum datomnibus,pofuit autemin homine poteftatem ó:ionis,quemadmodü amp;nbsp;in angelis èCc, Et alibi dicit in hoe homincni efïeconditum ad fimilitudinem dei, quod permiflafit illi libera uolun^ tas.DeEuchariftiafrequêter meminit, fed eareligionequa ferèueterc5 folentdehocmyfterio uerbafacere,ueluti cap.libri huius xxxi i.uo^ cat Euchariftiam noui teftamenti nouam oblationcm,quam ecclefiaal’ apoftolis traditam in uniuerfo mundo offert deo. De tranifubftanria^ done nihil aperte dicit,nifi quod Chriftus,utrefert,panem ex frumen* to confc(ftum dixeritcorpus fuum,uinum ianguinem fuum confefTus fit.Rurfus cap. x x x 1111. fie loquitur. Quomodo autem dicunt car^ nem in corruptionem deuenireamp;Snon percipereuitam,quæ à corporc domini ôé fanguine alitur. Ac mox, quemadmodum qui eft à terra pa^ nis,percipicns uoeadonem dci, iam non communis panis eft, fed chariftiaexduabus rebus conftans,tcrrcnaamp;quot;cœ!cfti. Et offerendi urf bo frequenter udtur.Tanta erat fandfifsimis de rebus diuinis loquen* direuerentia,priufquam ecclefiafupcrhuiufmodimyftcrqs pronunda retexplanatius.Opinoramp;obeam caufam prifeos dodfores de miilus parcius ac tedfius fuifleloquutos, ne fifandfu proieciftent ca^ nibus,Ethnicis ac ludæispræberent anfam blafphe^ miæ.Sed melius ex ipfo difees Irenæo.

TVM LIBRVM, HAE S V N T . EXP R O B R AT I O NES èc euerfiones falfæ agnitionis»

VNC quartumlibrumdiledlifsimetranfmittenstibi, operis quod eft de deteéftôe 8ó euerfîohe falfæ cogni : tionis, quemadmodum promifimus, perdomini fer^« mones,ea quæ prædiximus confirmauimus, uri ôd tu confutandos omiics hæreticos, èC eos omnino retm« fos non longi'us finas in erroris procedere profundu, neqjignorantiæ præfocari pelago, fed conuertens eos in ueritatis por^= turn facias fuam percipere falutem.Eum autem qui uelit eos conuertere oportet diligenter ftire régulas fine argumêta ipforum:nec enim pofsi«' bile eft alicui curare quofdam male habentes,qui ignorât pafsionem eo turn qui male ualen t. Quapropter hi qui ante nos fuerût, èC quidê mul^ to nobis meliores,non tarnen iatis potuerunt contradicere his qui funt a Valentino,quiaignorabant regulam ipforum, quam nos cum omnt diligentiain primo libro tibi tradidimus,in quo oftêdimus docftrina eoruin recapitulationem eftè omnium hæreticorum* Quapropter in fe cundo tanquam fpeculum habuimus eos totius eueriîonis, qui enim his contradicunt fecundum quod oportet, contradicunt omnibus qui funtmalæfententiæ:8c qui hos euertunt, euertunt omnem hærefim. fu peromnes eft enim blafphemaregulaipforum, quandoquidem facfto^ rem 8C fabricatorem, qui eft unus deus, fecundum quod oftêdimus,de labe fîue defecftione eum emiftum dicunt. Blaiphemant autem ôô in do minum,abfcindentes amp;nbsp;diuidentes lefum à Chrifto, amp;L Chriftum à fal^ iiatore,amp; faluatore rurfum à uerbo, Ôd uerbum ab unigenito. Et quem admodum fabricatorem ex labe fiuedefecftione emiftum dicunt, ficamp;f Chriftum amp;ipiritumftinlt;ftum propter labern emiftum docuerunt, ôô faluatorem ab his æonibus, qui à labe emifsi funt fruêlifîcationem elfe, ut nil fîtapudeos fineblafphemia.In eoigitur qui ante hune eft liber,o^ ftenfaeftdehis omnibus fententia apoftolorum. Quoniam nô folum nihil taie fenferuntquiab initio fpeculatores,ôôminiftrifuerunt uerbi ueritatis,ied prædicauerunt nobis fugere huiufmodi fententias, fpi^# ritu prouidêtes eos, qui feduêturi erant fimpliciores, Quemadmodum enim ferpens Euam feduxit, promittens ei, quod non habebat ipfe : fie hi prætendentes maiore agnitionê, amp;nbsp;myfteria inenarrabilia,amp; pro#^ mittêtes cam, quam dicunt intra plcroma elfte receptionem, in mortem demergunt fibi credêtcs, apoftatas eos coftituentes ab eo,qui cos fecit»

Et tune quidem apoftata angelus per ferpentem inobedientiam homi* num operatus, exiftimauit latere fe dominum : quapropter eandefflt* formam ódappellationem triljuit deus, Nuncautem quoniamnouifsi^ ma funt tempora, extenditur malum in homines, non folum apoftata^ eos faciês,fed amp;nbsp;blafphemos in plafmatorem inftituit multis machina^ tionibus,id eft, per omnes hæreticos qui prædicri funt,Hi enim omes» quamuis exdifferentibus locis egrediantur,amp;diHèrentiadoceant,ifl idem tarnen blafphemiæ concurrunt propofitum,letaliteruulneran^ tes, docendo in dominum fabricatorem blafphemiam nutritorem noftrum, ÔC derogando falutem hominis « Homo eft autem tempera^ tio animæ Sc carnis, qui fecumdum fimilitudinem dei formatus eft, Si permanus eius plafmatus eft, hoe eft, perfilium Sdipiritum, quibusSi dixit: Faciamus hominê. Hoe ergo propofitu eft eius, qui uitæ noftra: inuidet, incredulos fuæ fàlutis emeere homines, amp;nbsp;blafphemos in piaf* matorêdeum, Quæcuncç enim cum grauitate fumma dixerint oês hæ* retici, in ultimum ad hoe deueniunt, ut blafphement fabricatorem, Si eontradicant faluti plafmatis dei, quod quidem eft caro :propter quant omnem difpofitionem fecifle filium dei multis modis oftens» dimus,amp;: manifeftauimus,neminem alium de# um appellari à fcripturis,nifi patrê om« niûjôC filium,amp;L eos qui adop^ tionem habent.

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iO7

; DOMINVS VNVM SOLVM DEVM ET PATREM : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;COGNOSCEBAT. ■ CAPVT I

V M fit igitur hoe firmum Sc conftans,neminem alterum deum amp;dominû à fpiritu prædicatû, nifieum qui dominatur omniudeus eu uerbo fuo,amp;eos,quiadopdonis fpïritu accipiut,hoe efi:,eos qui credunti'n unum uerum deum, óó Chriftum lefum filiumdei, fimih'ter apofto^ los neminem ahum à femetipfis deum appcllafis fe,aut dominum eognouifïè, multo autem ma* gis dominum,qui amp;nbsp;nobis præcepit neminê pattern confiteri, nifi' eum qui eft in cœlis,qui eft unus deus, amp;nbsp;unus pater : manifefte falfa often* duntur ea,quæ dieunt eireumuentores,8c peruerfifsimi ibphiftç, dicen tes naturaliter Sc deum ôé patrem eiTcjque ipfi adinuenerûtlDemiurgu uero naturaliter,ne(^ deu, neqj patrê eire,fed uerbotenus dici,eo quod dominetur côditioni,ficut dieunt peruerfi gramatici,exeogitâtes in de* um,amp; doftrina quidê Chrifti prætermittentes,à femetipfis aut falfa di* uinantes aduerfus uniuerfam dei difpofitione argumentantur ♦ Etenim æonas fuos ôd deos, ÔÔpatres, amp;nbsp;dominos, adhue etiâ amp;nbsp;coclos uoeari dieunt cum matre fua, quam terrain amp;nbsp;Hierufalem appellant, multis altjs uocabulis earn eognominantes.Cui aut non fit manifeftum,quoni am fi dominus multos patres feiflet amp;nbsp;deos, no præcepilTet difeipulis fuis unum feire deum,amp; hune eundem folum uoeari patrem:fed potius diftinxiftet qui funt uerbotenus drj ab eo qui fit uerus, ut non errent fe* cundum dotftrinam eius,neq? alterum pro altero audiant. Si autem no* bis quidem præcepit unum uocare patrem èC deum, ipfe aut interdum alteros confitetur patres, Sd deos eodem modo, alia quidem præcipi* ens uidebitur difcipulis,alia uero ipfe faciens.Non eft autem hoc magi* ftri bonffed fedutftoris SCinuidi. Et apoftoli autem fecudum eos tranf* greftores oftendutur præcepti, Demiurgum deum amp;nbsp;dominum, ôd pa trem confitentes,quemadmodum oftendimus,fi non hiefolus eft deus pater.Iefus ergo tranfgrefsionis autor amp;nbsp;magifter erit eis, qui præce pitunumuoeari patrem, imponês cis necefsitatem Demiurgum confi teri fuum patrem, quemadmodum oftenfum eft.

Quæftio de eo quid fit,Confiteor tibi pater domine cœli fiC terræ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. 11

MOyfes igitur recapitulationem uniuerfæ legis, quam acceperat à Demiurgo, in Deuteronomio faciens,fic ait : Attende cœlum

dicens à domino fieri:Adiutoriü,inquit,meum à domino,qui fccit ccc^^ lum óó terram, amp;nbsp;Efaias cofitetur à domino qui fecit ccclum 8gt;C terram» amp;: dominatur eorum,fieri fermones, Audi,inquit,cœlû,amp; auribus per* cipe terra, quonia dominus locutus eft. Et iteru fic ait : Dominus deus qui fecit ccelum, amp;nbsp;affixit illud, qui côfirmauiwerram, quæ in ea, qui dat afflatû populo,qui eft fuper eâ,amp; fpiritû his qui caleât illâ. R-ur^ fum dominus nofter lefus Chriftuseundê huncpatrê fuum cÔfitetuf in eo, quod dicit:Confiteor tibi pater domine cœli amp;nbsp;terræ* Que patte uolunt nos audire hi,qui funt Pandoræ peruerfifsimi fophiftæCutrune Bythum,quem à femetipfis finxerût,an matrem eoru;quot; an unigenitum^ An quem Marcionitæ,uel cæteri adiunxerunt deumlt; quem quidênoii efle deum per multa demonftrauimus, An(quod eft uerum) fabricator rem cœliôôterræ, quemôôprophetæ prædicauerunt,quemamp; ChrP ftus fuum patrem côfitetur, quem ÔC lexannunciat dicens: Audi Ifrad, dominus deus tuus unus eft, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Oftenfio quod per Moyfenlegifdatiofcrmones fint Chrifti. Cap, iH QVoniam autê Moyfi literæ, uerba fint Chrifti,ipfe ait ad ludæos» quêadmodumioânes in euangelio comemoratus eft. Si credidif* fetis Moyfi,credidÜTetis amp;nbsp;mihi,de me enim ille fcripfit.Si aut illius lùe ris non creditis, neC^ meis fermonibus creditis, Manifeftifsime fignifir Cans Moyfi Iiteras,fuos efte fermones, Ergo fi Moyfi, amp;nbsp;reliquoru fine dubio prophetarum fermones ipfius funt,queadmodum demonftraut mus.Et iterum ipfe dominus oftendit Abraham dixifte diuiti,de his oigt; mnibus qui adhucerâtin uita,Si Moyfi amp;nbsp;prophetis no obediunt,nec fi quis à mortuis refurgens ad illos eat,credent ei,

NOn aut fabulam retulit nobis pauperis amp;nbsp;diuitis, fed primuqu«* dem docuit neminem oportere delicijs uti, necp in fecularibus ob lecftametis,amp; multis epulis degêtes, feruire fuis uoluptatibus, nbsp;nbsp;oblir

uifei deum, Erat enim,inquit, diues, qui ueftiebatur purpura amp;nbsp;bylfO’ amp;dclelt;ftabatur epulis fplendidis .Detalibus autem ÔC perEfaiam dixit fpiritus,Cü citharis tympanis, ÔÔpfaltcrijs, tibijs uinü biburit,or pera aut dei non intuentur,ö^ opera manuû eius no confiderant.Ncetr go in eadem pœna cu his ueniamus,finem eoru oftedit dominus,fimuJ fignificans quod obedientes Moyfi amp;nbsp;prophetis crederent in eum,que ipfi prædicaftent dei filium,qui refurrexit à mortuis, amp;nbsp;uitam nobis do nat,amp;rdemonftrat ex una fubftantia efte omnia,id eft, Abrahaamp;^ Moy fen,amp;^ prophetas,etiam ipfum dominu qui refurrexit à mortuis, in que credunt multi, qui funtà circuncifione, qui SóMoyfenSó prophetas audiuntprædicantes aduentum filtj dei, Qui autem difpernunt, amp;ab altera fubftantia eos efte dicunt, nelt;^ primogenitu mortuorum fount,

fcparatiin Chnftum intelligentes, tanquam impafsibilem perfeueraniï tem,amp;f feparatim eum quipaiTus eft lefum. Non enim à patre accipiunt cognofcere filium,nec à filio difcunt patrem,manifefle SC fine parabolis cumdeum,quiefèuere,docentem.

Oftenfioquoniam cœlum quidê ÔC terra tranfient, dominus a3f,qut fecit ' ea,ô6manet inæcernûjôôipfeeftpater domininoftri» Cap» v NE,inquit,iuraueritis in totum,neq?in coclum, quoniâ thrortus eft dei,neq? in terrain,quoniam fcabellû pedum eius, neqp per Hieru falem,quoniam ciuitas eftinagni regis, Hæc enim in fabricatorê mani^ feftedilt;ftafunt,quemadmodum èi. Efàias ait:Cœlum mihi fedes eft:,ter rafubpedaneum pedum meorû, amp;nbsp;præter hune alius nô eft deus. Cæ* terum àdoinino neq? deus, neep magnus rex diceretur, huiufmodi ein neccomparationem, nec ullam recipit fuperlationem. Qui enim fuper fe habet aliquem fuperiorem,amp;fubalteriuspoteftàteeft,hicnecpdeus, necp magnus rex dici poteft.Sed nec per ironiam quidem hæcdida elle poterunt dicere, cum conuincantur ab ipfis dicftis, quoniam in ueritate dictafunt. Etenimueritas eratipfèqui loquebatur, uere uindicabat fuain domum, proijciens ex ea numularios, qui amp;nbsp;emebant nbsp;nbsp;uende^

bant,diccns eis,fcriptum eft: Domus mea domus orationis uocabitur, üos aût feciftis earn fpeluncâ latronum. Et quam ob caufam habuit hoc feccreamp; dicere,amp; domum fuam uindicarc,fialterûdeum annuntiabatlt;f Sed ut oftenderet tranfgreflbres paternæ legis. Necp enim domum iiv cufabat,necplegêreprehendcbat, quam ueneratadimplere, fed eos quî non bene utebanturdomo,amp;eos qui legem tranigrediebantur argue* bat,Etideo fcribæ amp;nbsp;pharifæi qui cccperuntà temporibus legis conté# ncre deum,nec uerbû eius receperunt, id eft, non crediderunt Chrifto, dequibus Efaias ait: Principes tuiindidoaudientes , funt focrj furum, diligentes munera,fedantes retributionem,pupillis non iudicantes,amp;: iudicium uiduarû nô attendentes.Et Hieremias fimiliter,Qui prçfunt, inquit,populo meo ‘, me nefeiebant, filq enim infenfati Ôé imprudentes funt,fapientes funt in malefaciendo, bene aût facere non cognouerunt, Quotquot aût timebant amp;nbsp;folliciti erant circa legeeius, ipfi accurrerût Chrifto, nbsp;faluati funt omnes ♦ Ite enim inquit difeipulis, ad oues quæ

perierunt domus Ifrael.EtSamaritæ aût,inquit,cum inâliiTet dominus apud cos biduo,multo plures crediderût propter fermones eius, 8é mü Iieridicebant,!am non propter tuam loquelâ credimus, ipfîaudiuimus fcinius,quoniam hic eft uere ialuator mundi» Et Paulus aut ait, 8C fie omnis Ifrael faluabitur : fed amp;nbsp;legem pædagogû noftrû in lefum Chri* ftum dixit.Non ergo quorundâ infidelitatein Icgi aflcribant,non eniiri prohibebat eos credere in filium dei, fed adhortabatur dicens, nô aliter ialuari homines ab antiqua ferpentis plaga,nifi a edant in eû, qui fecun s 3 dum

dum fîmi'11'tudinem carnis peccati,in ligno martyrrj exaltatur à terra, omnia trahit ad fe, Sc uiuificat mortuos.

Quac caufa eft quod cœlum Sgt;C terra tranfient Cap* v r QVoniam malignates dicunt, Si cnim ccelum thronus dei eft, tcrr» iubpedaneum eins, dictum eft aut præterire ccelum 8c terra, his^ prætêreuntibus oportet etiä hune deum, qui fuperfedeat præterire, ideo non hune eftè deum, qui fit fuper omnia. Primo quidem nefciunt quid fit cœlum thronus, ÔC terra fubpedaneû, Nec cnim fciunt quid fit deus, fèd putant eum more hominis federe 8c contineri, non aût conti* nere,fed SC præteritionê çœli ÔC terræ ignorant. Paulus aût non ignora uit dicens:Præterit enim figura huius mûdi. Deinde quæftionem ipfo* rum foluit Dauid.Figura enim huius mundi prætereunte, nô folum de um ait perfeuerare,fed ÔC feruos eius, in centefimoprimo pfalmo dices itadnitioterramtu fundafti domine, amp;nbsp;opera manuû tuarû funtcceli» Ipfi peribuntjtu autem perfeuerabis, ÔC omnes ficut ueftimentum uete* rafcent,ÔC ficut cooperimentum mutabis eos, ÔC mutabuntur. T u autc idem ipfe es, 8c anni tui non deficient. Filrj feruorum tuorum inhabita* bunt,8c fernen eorum inæternum dirigetur. Manifefte oftendens qu3C fint quæ præterierût,ÔC quis eft, qui femper perfeuerat deus cum feruis fuis. Et Efaias autc fimiliter, Alleuate,inquit, oculos ueftros in cœlum» SC attendite in terram deorfum, quoniam cœlum ficut fumus côfîrma* turn eft,terra autem ficut ueftimentum uetcrafcet,qui autem inhabitant în eis,quemadmodum hæc morientur, falutare autê meum inæternuni cric, luftitiaautem mea non deficiet.

ADhuc èc de Hierufalem, 8c de domino audent dicere, quoniam fi elfet magni regis ciuitas, non derelinqueret. Simile aût eft dicere» fi quis diceret,quoniam fi effet ftipula conditio dei, nunquam à frumeil toderelinqueretur:amp; iarmentauineæ,fi à deo fada funt, nunquam à bo tris deftitutaabfcinderentur. Quemadmodum aût hæc non propter fe principaliter fada funt, fed propter crefeentem in eis frudum,quo ma* turo fadoamp;ablato derelinquuntur, Scè medio aufcruntur,quæ iam non funt utilia ad fi udificationê : Sic 8c Hierofolyma,quæ iugum in fè fèruitutis portauerat,in quo domitus eft homo,qui antea non fubijcie* batur deo, cum mors regnabat, ÔC domitus habilis fadus eft ad liberta* tem, adueniente fi-udu libertatis, ÔC audo ÔC demeflb, 8C in horreûap* portatis ab ea his qui frudificarepoirunt,etin oini mûdo diffeminatis, quemadmodum Efaias ait : Filfi Iacob germinabunt, Scfiorebit Ifrael, amp;nbsp;fruduuentris eius implebitur uniuerlà terra, Inuniuerfa cnim ter* rafrudu diiTeminato merito derclida eft, 6C de medio ablata eft, qua: aliquando quidem frudificauerat bene.’cx ipfa enim fecundum carnem t ( gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chriftus

Chn'ftus frudificatus eft, apoftoli, nunc autem iam utili’s non eft ad firudjficationem:quæcuncp enim temporale initium habent,neceire eft ca Sc finem habere temporalem.

Vonia I’gitur à Moyfe lex inchoaui't, cSfequêter in loanne deliui t, V_^d impletione cius aduenerat Chriftus, ÔC propter hoc lex 6c pro* phetæapud eos ufqp ad Ioannê:8cHierufalêitacpinchoans àDauid,ÔC àdimplens tempora fualegifdationis, finem oportuit habere manifefta to nouô teftamento.Omnia enim menfura Sc ordine deus facit,8C nihil non menfum apud eum,quoniâ nee incÔpofitum.Et bene,qui dixit ip* film immefum patrem in filio mefuratum. Menfura enim paths filius, quonia 8c capit eum, Quoniam aut temporalis eratillorum adminiftra ticgt;,Efaias aiuDerelinquetur filia Sion ficut cafain uinea,amp; uelut cufto* diarium in cucumerario. Quando aut hæc derelinquentur, nonne cum fiudusaufertur, ôederelinquentur folia fola quæiam frudificare non poffunt; Et quid de Hierufalem dicimus, quandoquide amp;nbsp;figura mun di uniuerfi oporteat præterire,adueniête tempore prçteritionis ipfius, utfrudus’quidcin horreu colligatur,paleæaûtderelidfæcôburantur. Dies enim domini quafi clibanus ardens, 8c erunt ftipula omnes pecca tores,qui faciunt iniufta,8c comburet eos dies ueniens.

Oftenfio,quoniam Chriftus eft qui fuperinducit diem,uelut cliba numardentem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. ix

QVis efiaût hie dominus,qui talem importât die, loannes baptiza* tor fignificat, dicens de Chrifto.Ipfe uos baptizabit in fpiritu fan* ■0o,amp;igni,palam habens in manu eius ad emUndandûaream fuâ,et fru 'dum fôgregabit in horreû, paleas aût côburet igni inextinguibili. N5 ergo alius eft qui frumentu fecit, amp;nbsp;alius qui paleas fed unus amp;nbsp;idem, iudicâs ea,id eft,feparans. Sed frumentu quide paleæ, animalia irrationabilia exiftetia, naturalitertalia fadafunt. Homo uero rationa* bllis,8c fecundum hoc fimilis deo,liber in arbitrio fadus 8c fuæ potefta tis,ipfe fibi caufa eft,ut aliquando quide frumentu, aliquando aut palea fiat.Quapropter ÔC iufte côdcmnabitur,quoniâ rationabilis fadus ami fit ueram ratione, irvationabiliter uiuens, aduerfatus eft iuftitiæ dei, tradens fe omni terreno fpiritui,0C omnib, feruiens uoluptatibus.Que admodum prophetaait, Homo cum in honore eflet non intellexit, co* paratus eft iumentis infipientibus, ÔC fimilis fadus eft illis.

Oftenfio eundemdeumfiCpræfentiaôCæterna fecifle. Cap, x VNus igitur ÔC idem deus,qui plicat ccelû,quêadmodû libru,amp;r re* nouât freiem terræ,qui têporalia fecit propter hominê, ut mature fees in eis frudificet immortalitatê, ÔC qui æterna fupraducit ^pter fuâ benignitatê, utoftedatlèculis fuperuenientibus inenarrabiles diuitias ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s 4 benignita*

bem'gnitati's fuæ:qui à lege amp;nbsp;prophetis annunti'atus eft, que ChriftüJ fuum patre cöfelTus eft, ipfe eft aut fabricator, amp;nbsp;ipfe qui fuf)er omnia j eft deus,quêadmodû Efaias ait:Ego teftis,dicit dns deus,8ópuer qucin elegi,ut cognofcatis quia ego fuin,ÖC ante me no fuit alius deus, amp;nbsp;poft me non ent,Ego fum deus, ante me no eft faluator, annuciaui èc faP uaui.Et iteru:Ego fum deus primus,amp; fuper uentura ego fummeqj eifl uarie, necp elate, necç glorians dicit hæc, fed quoniâ impofsibile erat nbsp;nbsp;,

ne deo difcere deum,per uerbum fuum docet homines fcirc deum ♦ Hi» 1 igiturqui nefciunt hæc, ÔÔ propter hoc alterum aduenifleputantpatrc iufte quis dicit:Erratis,nefcientes fcripturas,necp uirtutem def

Qiicmadmodiim dominas eum,qui de rubo locutus eft ad Moyien, confitetur eftè deum uiuentium» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap, X i

DOminus enimnofter amp;magifterinea refponfionequahabuitad Sadducæos,qui dicunt refurreótionê no eîîe,propter hoc inhono rantes deu,atcp legi detrahentes,8ó refurrecftionê oftendit, amp;nbsp;deû man! feftauit,dicens eis.Erratis nefcientes fcripturas,necp uirtutedei: Dert^ furrecftioe em,inquit,mortuoru no legiftis quid didûeft à deo dicent^» Ego fum deus Abraha,deus haac,00 deus lacob.amp;S adiecit. No eft mot tuorum,fed uiuentiû:oês enim ei uiuunt. Per hæc itacp manifeftu fedt, quoniam is,qui de rubo locutus eft Moyfi,amp; manifeftauit fe elfe deuni patrum,hic eft uiuentiu deus, Quis enim eft uiuoru deus, nifi qui eft per omnia deus, amp;nbsp;fuper quern alius no eft deus, quern Daniel pro^ pheta cum dixiifet ei Cyrus rex Perfaru,quare non adoras BeK annun^ tiauit dicens : Qiioniam no colo idola manufalt;fta,fed uiuum deum,qui coftituitccclu ÔC terra, Sc habet omnis carnis dominatione. Iteru dixitî Dominum deum meû adorabo, quoniâ hic eft deus uiuus. Qui igitur à prophetis adorabatur deus uiuus, hie eft uiuorum deus, amp;nbsp;ucrbuiU eius qui amp;nbsp;locutus eft Moyfi, qui amp;nbsp;Sadducæos redarguit, qui amp;nbsp;refuf reclionê amp;nbsp;dominu oftêdit. Si enim deus mortuorû no eft, fed uiuorU, hie aût dormientiS patrS deus dieftus eft,indubitate uiuunt deo,amp;non ! perierunt,cum fint filrj refurretftionis: refurredio aut ipfe dominus efti quemadmodum ipfeait:Ego fum refurredio amp;nbsp;uita.Patres autem eius filifdidum eft ante à propheta.Pro patribus tuis fadi funt tibi filfj tu** Ipfe igitur Chriftus cum patre uiuoru eft deus, qui amp;nbsp;locutus eft Moy^ fi, qui amp;nbsp;patribus manifeftatus eft,

Quoniam Abraham uiditChriftum, Cap. xrr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

ET hoc ipfurn doeês dicebat ludæis, Abrahâ pater uefter exultauif ut uideret die meu,amp;S uidit,amp; gauifus eft,Quid cm credidit Abra^ ham deo,amp;deputàtû eft ei ad iuftitiâ*:' Primu quide quoniam ipfe eft dor cccli terræ folus deus.Deindeaut quoniâ faciet fernen eius quaß ftellas cœli:hoc eft quod à Paulo dicitur,quêadmodûluminaria in mun do

doJuftcigiturderdinquens terrenâcognationeni omnem, fèquebatur üerbum dei,cum uerbo peregrinans, ut cuin uerbo moraretur.

IVfte autem amp;nbsp;apoftoli,cx Abraham genus habentes, derelinquêtes nauiculam èc patrem,fequebanturuerbü dei. lufte aut nos can dein fi dem accipiêtes, quam habiiit Abraham, tollentes crucêquêadmodum ligna Ifaac,fequimureü. In Abrahâenim prædidicerat, ^alTuetus fue rat homo fequi ucrbûdeî. Etenim Abraham prono animo unigenituin èc dilcdum filium fuu cocefsit facrifidu deo,ut amp;nbsp;deus beneplacitü ha^ beat, pro uniuerfo (emineeius dilediü unigenitu filium fuû præftare facrificium in noftrâ redêptionê.Propheta ergo cum eflet Abraham, iiideret in fpiritu dieaduentus domini S)C pafsionis, per que iple quoq^ èé omnes qui fimiliter,utipfe credidit, creduntdeo, faluari indperent, cxultauit uehemcter, No incognitus igit erat dominus Abrahæ,cuius diem cocupiuit uidere:fed necp pater domini : didicerat em a uerbo do# inini,amp;credidit ei. Quapropter amp;nbsp;deputatû eft ei ad iuftitia à domino. Fides quæ eft ad deum,iuftificat hominc,amp; propter hoc dicebat.Exten dam manum meam ad deum altifsimû,qui conftituit cœlum terrain. Hæc aût omnia conantur euertere illi qui funt malæ fentêtiæ, ob unum diâum,quod quidem apud nos non beneintelleiftum eft.

Quid efiquod nemoeognofcitpatrem nifi filius,fiC perquotocca-fiones reuelat Hlius patrem. Cap. xiiii

DOminus enim oftcdens femetipfum difdpulis, quoniam ipft eft ucrbum,qui agnitione patris facit,Só exprobrâs ludæis putantib. -[e habere deum,cum amp;nbsp;fruftrêtur uerbû eins, per quem cognofcitur de us,dicebat,Nemo cognofcit filium nifi pater, neq^ patrem quis cogno^ fcit,nififilins, Sx^ cui uoluerit filius reuelarc. Sicamp;S Matthæus pofuit, ÔC Lucas fimiliter,amp; Marcus fecundum idem ipfum. loannes enim præte ritlocum hunc.Hi aût qui peritiores apoftolis uolunt efte, fie dicebant. Nemo cognouit patrem nifi filius,nec filium nifi pater,cui uoluerit fii Eus reuelare: èi. interpretâtur,quafi à nullo cognitus fit uerus deus ante domini aduentum: amp;nbsp;eum deum qui à prophetis fit annûtiatus, dicunt non elfe patrem Chrifti.Si autem Chriftus tune inchoauit efte,quando Sô fecundum hominêaduentûfuum cgit, amp;nbsp;à têporibus Tyberq Cæla ris cômemoratus eft pater prouidere hominibus, amp;nbsp;non femper uerbû eius unà cum plafmate fuifte oftendebat,nec tune quidem oportuit alte rum deum annuntiari, fed caufas tantæ incuriæ amp;nbsp;negligentiæ eius in« qüiri.Nullâ enim oportet quæftionê talem elle, amp;nbsp;tantû inualefcere, ut amp;nbsp;deum quidê mutet, eâ quæ eft erga fabricatorê ( qui nos alit fuam conditionê) fidem noftra euacuet.Sicut enim in filium fi dem noftrâ di« rigimus, fie Sgt;C in patrê diledhonê firmain, ÔC immobilem habere debe«

mus.Etbene luftinus in eo libro qui eft ad Marci'onem ait, Qiioniatn i'pfi quocp domino no credidiftètalterû deum annuncianti,præter fagt; bricatorem èc fa(ftorê,nutritorem noftrum, Sed quoniam ab uno deo, qui hunc mundu fecit,ód nos plafmauit,amp; omnia côtinet, ôd adrnini ftrat,Unigenitus fîlius uenit ad nos,fuû plafmain femetipfum recapitu lans, firma eft mea ad cû fides, immobilis erga patrê dileÆo, utrac^ deo nobis præbentelnecç enirn patrê cognofcere quis poteft, nifiucr^ t bo deijid eft,nifi filio reuelante,necp filium,nifi patris beneplacito, Bo^ num autêpiacitû patris filius perficit:mittitenim pater,mittiturautein amp;nbsp;uenit filius:amp; patrem quideinuifibilem amp;nbsp;interminabilem, quâtunl ■ ad nos eft,cognofcit fuum ip fius uerbum,amp; cum fit inenarrabilis, ipfc enarrateum nobis.rurfum autc uerbum fuum folus cognofcit pater:u^ i tratß autê hæc 80 fie fe habere manifeftauit dominus,ô^ propter hoc * lius reuelat agnitionê patris per fuam manifeftationê.Agnitio enim pa ! tris eft,filij manifeftatio.Omnia per uerbû manifeftantur. Vt ergo co^ gnofccremus,quoni«â qui aduenit filius,ipfe eft qui agnitionê patris fa»* cit,credêtibus fibi dicebat difeipulis: Nemo cognofcitpatrênifi filius, neep filiuni nifi pater,8^ quibufcuncp filius reuelaueritrdocens femetip^ fuin ÔC patrc,ficut eft,ut alterû non recipiamus patrem,nifi eum,quiàfi lio reuelatunHic autêeft fabricatorcccii amp;nbsp;terræquemadmodû ex fet/ monibus eius oftenditur:8ê nô is qui à Marcione, uel à Valentino, aut Bafilide,autCarpocrate,aut Simone,autreliquisfalfo cognominegno fticis adinuentus eft falfus pater.Nemo enim illorû filius dei, fed Chri«’ ftus lefus dominus,nonaduerfum quem ÔC contrarium exercentdifd'^ puIi.Nam incognitû deum audentes annûciarc,debent autê in femeti^ pfos audire:quemadmodum enim ignotus, qui ab ipfis cognofeitur» Qiiodcuncpenim uelà paucis cognofcitur,non eftincognitum.Domî ■ nus aût non in totum pofte cognofei amp;nbsp;patrê amp;nbsp;filium dixit. Cæterum l fuperuacuus fuiiret aduentus eius.Qiiid enim hue ueniebatç’an uti ceret nobis,nolite quærere deû,incognitus eft enim, amp;nbsp;non inuenietis ' eum,quemadmodûamp;Chriftumæonibus eorumdixifte mentiûturhl qui funtà Valentino.Sed hoc quidem uanû eft.Edocuit aût dominus, quoniâ deum feire nemo pofsit,nifi deo docente,hoc eft, finedeo non cognofei deum.Hoc ipfum autem cognofei eum,uoluntatê efîe patris» Cognofeunt enim eu quibufcuncp reuelauerit filius, amp;nbsp;ad hoc filius re^ uelauit patrem,ut per eum omnibus manifeftetur,amp; eos quidê qui cre* dunt ei iufti,in incorruptelam SCæternû refiigeriû recipiat.Credereaut ei,eft facere eius uoIuntatem.Eos autêqui non credunt,amp; propter hoc fugiunt lumen eius,in tenebris, quas ipfi fibi elegerunt, iufte recludeU Omnibus igitur reuelauit fe pater, omnibus uerbû fuum uifibilefad*! ens,amp; rurfus uerbum omnibus oftêdebat patrê amp;nbsp;filium, çû ab oninigt;

bus uideretur. Et ideo I'uftum judicium dci fuper cos, qui fimiliter qub dem uiderurtt,non aut fimiliter crediderunt.Etenim per ipfam coditio^ nem reuclat uerbu conditore deum,0C per mundum fabricatorem mun di dominum,amp; per plafma eum qui plafmauerit artificem, per filium eum pattern,qui generauit filium: amp;nbsp;hæc omnes fimiliter quidem collo quuntur,non aut fimiliter cred unt, fed per legem amp;nbsp;prophetas fimiliter uerbum amp;nbsp;femetipfum ÔC pattern prædicabat. Et audiuit quidê uniuer^» fus populus fimiliter, non fimiliterautomnes crediderut : SC peripfum uerbum uifibilem amp;nbsp;palpabilem fadum,pater oftendebatur, etiâ fi non omnes fimiliter credebant ei:fed omnes uideruntin filio pattern : inuifi bilectenim filfj pater, uifibileautem patris filius. ÔC propter hoc omnes Chriftum loquebantur præfente eo,ÔC deum nominabâtSed èc dæmo nés uidentes filiû dicebant,Scimus te qui es,fàndî:us detamp;^ tentatus dia bolus uidens eum diccbat : Si tues filius dei:omnibus quidêuidêtibus ^loquentibus filium Ô6 patrem,non aût omnibus credentibus.Opor^s tcbat enim ueritatê ab omnibus accipere teftimoniû,et effe indicium in falutem quidem credentium, in condemnationem aût non credêtium, ut omnes iufteiudicentur,amp; ea quæ eftin pattern amp;nbsp;filium fides,ab om nibus côprobetur,id eft,ab omnibus confirmetur, ab omnibus accipi^ cns teftimoniû,amp; à domefticis,quoniam ôê amici,amp; ab extraneis,quo^ niam amp;nbsp;inimici Jlla eft enim uera amp;nbsp;fine côtradiêlione probatio, quæ ea tiam abaduerfarijs ipfis fingula teftificationis profert, in ipfa quidê ma nifefta fuauifione conuidis depræfenti negotio, amp;nbsp;teftificantibus, 8ô fîgnificantibus,pofi:ea uero ad inimicitiam erumpentibus ÔC aceufantiis bus,amp; uolentibus non effe uerum fuû teftimoniû. Non ergo alius erat, qui cognofcebatur,amp; alius qui dicebat,Nemo cognofeit patrem,fed nus amp;nbsp;idem,omnia fubijeente ei pâtre,amp; ab omnibus accipiês teftimo^ nium,quoniâ uere homo,amp; quoniam uerc deus,à pâtre, à fpiritu, ôô ab angelis,abipfa cÔditione,ab hominibus,amp;abapoftaticis fpiritibus, amp;nbsp;ab crroneis,amp; ab inimico,amp; nouifsime ab ipfa morte. Omnia aût filius adminiftrans patri,perficit ab initio ufq? ad finem, amp;nbsp;fine illo nemo po^ left cognofeere deum. Agnitio enim patris filius, agnitio autem filq in patreamp; per filium reuclata: Sc propter hoc dominus dicebat,Nemo co gnofeit filium nifi pater, neep pattern nifi filius, amp;nbsp;quibufcuiicp filius re uelauerit. Reuelauerit enim,non folum in futurû didum eft,quafi tunc inciperet uerbum manifeftare patrem,cum de Maria natus,fed comuni ter per totum tempus pofitumeft. Ab initio enim afsiftens filius fuo plafmati, reuelat omnibus patrem,quibus uult,amp; quado uult,amp; quern admodum uult pater : amp;nbsp;propter hoc in omibus,amp;S per omnia unus de us pater, ôêunum uerbum ÔC unus filius, ôd unus fpiritus, amp;nbsp;una fides amp;nbsp;falus omnibus credeiiubus in eum.

Qucmadmodum Abraham à uerbo dodus efl» Cap, XV Et Abraham ergo à uerbo cognofcês patrê,qui fecit cœlû te rra hune deum c5fîtebatur:amp; dodus repræfentatione,quod inter ho mines homo futurus effet filius dei,per cuius aduentum fernen eiu s rat futurum, quafi ftellæ cceli, concupiuit earn diem uidere, uti ipf^ complederetur Chriftum: per fpiritum prophétise earn uidens exuh tauit. Propter quod ôd Simeon ex fermone eius reimplebat gratulatio^ nem patriarchæ,amp; dicebat,Nunc remittis feruum tuum domine in p2 ce,quoniam uiderunt oculi mei falutare tuum,quod parafti ante faciem omnium popülorum.Lumen in reuelatione oculorum, amp;nbsp;gloriam po^ ' puli îfraefEtangeli autem gratulationem magnam, uigilantibus no(?Î2 paftoribus enunciauerunt. Sed amp;nbsp;Maria ait, Magnificat anima meado minum,amp; exultauit fpiritus meus in deo falutari meo: defeendentequt * dem exultatione Abrahæin eos,quierâtexfemineeius,euigilâtesamp;u* dentes Chriftû,amp; credentes ei:reciprocaaûtrurfus egrediête exultatio ne a filfjs Abrahâ, qui amp;nbsp;côcupierat diem aduêtus Chrifti uidere. Bene igitur dominus nofter teftimoniûreddebatei dicens, Abraham patet uefter exultauit,ut uideret diem meum, uidit amp;nbsp;gauifus eft,

Quemadniodumpromifsionemquampromifitdeus Abrahac Cbn'ftusperfecit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. xvi

N On enim tantum propter Abraham hoc dixit, fed ut oftenderet quoniam omnes qui ab initio cognitum habuerunt dominum èC aduentum Chrifti prophetauerunt, reuelationem acceperütab ipfo lio, qui nouifsimis temporibus uifibilis SC pafsibilis fadus eft, èC cU humanogenereloquutuseft,utiexlapidibus excitaret filios Abrahx, f amp;nbsp;adimpleret repromifsionê, quam promiferat illi deus, ut faceretfe^ men eius tanquam ftellas coclfquemadmodu ait loannes Baptifta. Po tens eft enim deus ex lapidibus iftis fufeitare filios Abrahæ.Hoc aûtft citlefus,àlapidumreligioneextrahês nos,amp;àduris ÔC infruduoiïs co gitationibus transferens nos,ÔC fimilem Abrahæ fidêin nobis confti“* tuens.Quemadmodû amp;nbsp;Paulus teftificatur,dicês nos eftè filios Abra^ hæ fecundû fimilitudinêfidei,amp; repromifsionê hæreditatis. Vnus igi^ turamp;idem deus,quiaduocauit Abrahâ,amp;repromifsionêei deditihic eft enim fabricator, qui per Chriftû præparat luminariain mundo, eos,qui ex gentibus çredunt. Vos autem,inquit,eftis lumen mûdi,hoc eft,quafi ftellæ cccli. Hune ergo rede oftendimusànemine cognofei, nifiàfilio,amp;^quibufcunq5filius reuelauerit.Reuelat enim omnibus fili’* us,quibus uelit agnofei pater.amp; neçp fine bona uoluntate patris, neC^ fineadminiftratione filtj cognofeetquifquam deum.Et propter hocdi cebat difeipulis dominus. Ego fum uia, ueritas,8d uita. Et nemo uenit ad pattern nifiper me. Si cognouiftis me,et pattern meum cognofeitis,

valentiMi et similïvaï lib. nni ■ xtr æafflodo cognouifti’s eum nidi ftis. Ex quibus manifeftum eft, quo«”-niam per filium,id eft,per uerbum cognofcitur.

PR-opter hoc ludæi excefteruntà deo,uerbu dei non recipientes, fed putan tes per feipfum patre fine uerbo, id eft, fine Alio pofte cogno fcer'edeum, nefcientes eum qui in figura loquutus eft Humana ad Abra ham amp;nbsp;Aaron,amp; ad Moyfen dicentem: Videns uidi uexationêpopuli ineiin Aegypto,8d defcêdi liberare cos. Hie enim filiusqui uerbum del,ab initio præftruebat no indigente patre angelis, uti faceret condi=« tiohem,amp;: formaret homine,propter que amp;nbsp;coditio fiebat y neq; rurfus indigente minifterio ad fabneatione eorû negotioru,quæ fecundû ho=« ininê erant,fed habente copiofum amp;nbsp;inenarrabile minifteriu. Miniftrat enim ei ad omnia fua progenies, amp;nbsp;fi'guratio fua, id eft filius ÔÔ fpiritus, uerbum amp;nbsp;fapientia,quibus feruiunt ôd fubiedi funt omnes angeli. Va niigiturfuntqui propter hoc,quod diftum fit:Nemo cognofeit patre nifi filius, alterum introducunt incognitum pattern.

' • Oftenfioquoniam Abrahamhæreditatcm percipitregnum I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccelorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. xvill,

VAnus autem Marcion, amp;nbsp;qui ab eo, expellentes ab hæreditate Abrahâ, cui fpiritus per multos,iam aut amp;nbsp;per Paulum,teftimonl uin reddidit,Qiioniam crediditdeo,amp; deputatueftei adiuftitiârSô do# minus primum quidem delapidibus excitans filios ei, amp;nbsp;faciens fernen dus quafi Relias ccGli,dicensi; Quoniâ uenient ab oriente amp;nbsp;ab occiden tc,ab aquilone,amp;: auftro,amp; recumbet cum Abraham,Ifaac, amp;nbsp;Iacob, in regno cœlorû. Herum dices ludæis : Cum uideritis Abraham, Ifaacy Slt;lacob,amp;^ omnes prophetas in regno dei,uos autem prorjci foras.Ma nifeftum ergo, quoniam qui contradicunt faluti eius,amp; alterum præter eumquipromifsionem fecerit Abrahæ formant deum, extra regnum deifunt,amp; exhæredes funtincorruptelæ,fruftrantes Sc blafphemantes deum, qui in regnum cccloru introducit Abraham amp;nbsp;fernen eius quod efiecdefia, per Chriftum lefum, cui amp;nbsp;adoptio redditur èc hæreditas quæ AbrahæpromilEa eft.

• Quoniâdominusfabbatiscuransfccundumlegemfaciebat. Cap. xix VIndicabat enim fernen eius dominus, foluens à uinculis, ÔC aduo# cans ad falutem,queadmodu fecit in mulierequæ ab eo curata eft, manifeftedicens his,qui non fimilem Abrahæ habebantfidem. Hypo# critæ, unufquifcpueftrum diefabbatorû bouemfuumuclafihumnon foluit ducit ÔC adàquatç’ Hane aut cum fit filia Abrahæ, quam adliga# Verat fatanas xvin annis, non oportueratfoluereabhocuinculo in die fabbatorumÇ^Manifeftum eftigitur,quoniam eos,qui fimiliter ut Abra ham credebant ei,foluit ÔC uiuificat, nihil extra legem faciens, curans iri ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t die

dïc fabbatoru.Non eni'm prohibebatkx curare homines fabbatis,cjU3^ amp;nbsp;circumcidebat eos in hac die, amp;nbsp;pro populo iubebat minifteria facc^ docibus perficere, fed Sc mutorum animalium curationê non prohibe* bat, amp;Siloaetiam fæpe fabbatisrurauit, Scpropter hoc afsidebant multi die iàbbatorû. Côtinere fe enim iubebat lex ab omni opéré ferul* li,id eft ab omni auaritia, quæ per negotiatioiiê, èc reliquo terreno aCtU agitatur. Animæ aût opera quæ hunt per fententiâ Sc fermones bono* in auxiliu corum qui proximi funt, adhortabatur fieri : èc propter hoc arguebat eos, qui iniufte exprobrabant ei, quiafabbatis curabat. NoU cnim foluebat,fedimplebat legem, fummi facerdotis opera faciens,pro pitians prohominibus deum, emundans leprofos,infirmos curans, amp;nbsp;ipfe moriês,uti exiliatus homo exiret de cQdemnatione,amp;: reuerterc* ' tur intrépide ad fuam hæreditatem,

Quomodo non contra lege faciebant difcipuli dominiiabbatis fpicas JegéceSt ôéquoniamLcuitaeomnes difcipulidomini. Cap. xx

SEd efurientes acciperefabbatis efcas,ex his quæadiacebâf,nouC tabat lex, metereaut colligerein horreu uetabat. Etideo dns his qui incuiabant difcipulos eius,quoniâ uellentes ipicas mâducabant, xit:Non hoclegiftis,quod fecitDauid cum efuriifet, quêadmodumio troiuit in domu dei, ôd panes propofitionis maducauit, amp;nbsp;dedit eis qui cum eo erant, quos non licebat manducare, nifi fobs facerdotibusC' pef legis uerba fuos difcipulos excuians,amp; fignificâs licerefacerdotib.Iibe re agercjSacerdos aut fcitus fuerat Dauid apud eû,quâuis Saul perfecU done faceret ei, oês iufti facerdotale habet ordinê, Sacerdotes aût fuut pmnes dominiapoftoli, qui neqpagros necç domos hærcditât hic,fed femperaltariamp; deoferuiût,Dequibusamp;lMoyfès inDeuteronomiO' in benedidione Leui ait:Qui dicit patri fuo, amp;nbsp;matri fuæ, non noui te» amp;nbsp;fratres fuos nô agnouit, Sc filios fuos abdicauit,cuftodiuit præcepis tua,amp; teftamentû tuû feruauit. Qui aût funt qui dereliquerunt patrêSi matrêamp; omnibus proximis renuntiauerunt propter uerbû deiamp;tefe mentû eius, nifi difcipuli domini, de quibus iterû Moyfes, Hærediws aût,inquit,nô erit eis,Dominus enim ipfe hæreditas ipforû. Et iterutul Nô eritfacerdotibus Leuitis in tota tribu Leui pars necp fubftâtiacum Iftael,frult;ftificationes domini fubftantia eorû manducabût eas.Proptcï hoc 5lt;S Paulus, nô inquiro,inquit,datû, fed inquiro fadum : difcipulis» inquit dominus,Leuiticâ fubftantia habentibus, licebat eis efuriêtibus à feminibus accipere efcâ, Dignus enim operarius efca fua. amp;nbsp;facerdogt; tes in têplo fabbatû prophanabant, amp;nbsp;rei non erant, quia cum effentin templo,non fecularia,fed dominica perficiebant,minifteria legis adim* plentes,non aût prætereuntes Iegem,quêadmodû is qui à femetipfo ari da ligna attulit in caftra dei,iufte lapidatus eft» Omnis enim arbor,quæ j non !

non facit frudum bonum abfcidetur, amp;nbsp;in ignem mittetur, SC quicult;^ tempJum dei uiolauerit, uiolabit ilium deus

Oficnfio iinius ôi eiufdêfubftantiae eile, quæ fecundû îegê fünf, quæ fe , cundum Euangch'um,8lt; quemadmodum Nouum teflanientum pracdïeatumcftàprophetis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. xxi

VNius igiturôc ciuidcm fubftantiæ fiint omnia, hoc eflab un'o SC eodêdeo, quêadmodû dominus ait difcipulis, Propterea omnis fcriba dodus in regno cœlorûi,(îmilis eft homini patrifamiliâs, qui pro fcrt de theiàuro fuo noua Sóuetera. Non alterûquidêuetera,altcrû qui dcmproferentê noua docuit,fed unum eundem. Paterfamilias enim dominus cil, qui uniuerfæ domui paternæ dominatur, feruis quidê ÔC adhucindifciplinatis condignâ trades legê,liberis aût amp;nbsp;fideiuftificatis congruêtiadans prsçcepta,filrjs adaperiensfuamhæreditatê.Scribas aût dodores regnicoclorûjiuos dicebat difcipulos, de quibus alibi aitIudæis:Ecce mitto ad uos fapiêtes,amp; fcribas,et dodores,amp; ex eis oc cidens,amp;: effugabitis à ciuitatein ciuitatê.Ea aûtquæ de thefauro profe runt noua amp;nbsp;uetera,fîne contradidione,duo teftamêta dicic. Vetus qui dem quod ante fuerat legifdatio. Noua aût quæ iècundû euâgelium eft côuci fatio oftendit, de qua LDauid ait : Cantate domino canticû nouu» Et Efaias : Cantate domino hymnû nouum. Initiû eius glorificatur no«î men eius àfummo terræ,uirtutes eius in infulis annûciant.Et Hieremi* as ait:Eccedifponam,inquit,teftamentû Nouum,non quêadmodû di^ fpofuipatribus ueftris in monte Oreb, VtraCp aût teftamenta unus èC idem paterfamilias produxit, uerbû dei dominus nofter lefus Chriftus quiÔC Abrahæamp; Moyfiloquutus eft, nobis in nouitatereftituit liber* latem, amp;nbsp;multiplicauit earn quæ ab ipfo eft gratiam.

Quid eft plufquam têplum.amp;^plufquam Salomon hic. Cap. XX il P Lus eft enim,inquit,tcmplo hic. Plus aût amp;nbsp;minus non in his dici tur, quæ inter fe cômunionê non habet, ôd funt contrariæ naturæ, pugnant aduerfus fe,fed in his quæ eiufdê funt fubftantiæ, ÔC cornu nkantfecum,folum aût altitudine ôd magnitudine difterunt: quemad* modû aqua ab aqua,ÔC lumen à lumine,ÔC gratia à gratia. Maior eft igi* tur legifdatio quæ in libertate,^ quæ data eft in feruitutem: amp;nbsp;ideo no in unam gentem,fed in totum mundû diftufa eft. Vnus aût amp;nbsp;idem do minus qui plufquam teplum eft,Ôê pluf^ Salomon, amp;nbsp;pluf^ Iona do* nat hominibus,id eft, fuam præfentiam ÔC refurredionê à mortuis, fed non deum immutans,nec alium prædicans patrem,fed eundem ipfum, quifemper habet ôd plurametiri domefticis,amp; proficiête eorû erga deû diledione, plura amp;nbsp;maiora donans,quemadmodum amp;nbsp;dominus di fei« pulis dicebat: Quoniam amp;nbsp;maiora horum uidebitis. Et Paulus ait: No quodiamacceperim, auciuftificatus lim,autiam perfedus Gm:ex parte

cnim fcnTius,8ó ex parteprophetamus.Cum autem uenentquod'pctfquot;f lt;flum eft,quæ funt ex parte deftruentur, Sicut igttur adueni'ente p^rf^* lt;flo, non alterum patrem uidebimus,fed hunc quem nunc uidere eolith ptmus,Bcati enim mundo corde,quoniâipfi deum uidebunuNec^ ali* um Chriftum amp;nbsp;dei filium expedabimus,fed hue qui ex Maria, qui paffus eft, in quem credirrius, quem amp;nbsp;diligimus, QuêadmodûElaias ait:Et dieet in illa die, Ecce dominus deus nofter in que iperauimUs, cxultauimus in falutc noftra.Et Petrus ait in epiftola fua: Quem non ui dentes diligitis,inquit,in quem nunc non uidentes credidiftis, gaudebi tis gaudioinenarrabili : Neq^ alium fpiritum fanctum percipimus, niß hue qui eft nobifcu,ÔC qui clamat, Abba pater, èc in ijfdem ipfis cogno^ mentum habebimus, amp;nbsp;proficiemus, ut iam non per fpeculum, ôôptt ; ænigmata, fed facie ad faciem fruamur muneribus dei : fie amp;nbsp;nunc plus templo,amp;plus Salomone percipientes,quodeftaduentus filrj defnoii i alterum didicimus deum,præter fabricatorêomniu,qui ab initio nobis demonftratus eft,neep alterum Ghriftû dei filium,prçter eum qui à pro phetis prædicatus eft. Nouo enim teftamêto cognito èc prædicato ptf prophetas, ôdillequi illuddifpofituruseratfecundum placitum patris prædicabatur, manifeftatus hominibus quêadmodum uoluit deus, ut pofsint femper proficere credentes in eum,amp; per teftamenta maturefe^ re per effèiftumfalutis* Vna enim falus eft,unus deus, qui formauitho^ minem.’præcepta aut multa, ôô non pauci gradus, qui adducunt hoini* nem addeum.Terreno quidem amp;L têporali régi, eum fit homo, licet ali* quoties maiores profeftus attribuere his,qui iunt fubieefti. I3eo aut nO licebitcum fit idem, amp;nbsp;femper maiorêgratiâ præftarehumano generi, । amp;nbsp;pluribus muneribus afsiduehonorâre eos qui placent ei. Si aut hoc ! eft proficere,alterûadinuenire patrem, præter eum qui ab initio annun natus eft,amp; rurfum præter eum qui putatur fecundo inuentus efiè,altc rum tertium adinuenire, eiufdem eritprofedus à tertio quartuin, adhuc rurfum alterum,amp;Caltcrû:amp; fie femper putans proficere,talis fin fiis nûquam in uno ftabit deo. Expulfus enim ab eo qui eft, amp;nbsp;reuerfus retrorfum quæret quidem femper, inueniet aut nunquâ deum,fed fem* perincomprehenfibilitatis profundo natabit, nifiperpccnitentiâcon* uerfus,undeöóabie(ftus eratreuertatur, Deum patrê Demiurgùm con fitens credens,qui à lege prophetis annunciatus eft. qui à Chrifto-teftificatus eft,qucmadmodum ipfe ait ad eos,qui aceufabant eius difti pulos,q«afi non feruarent traditionem feniorum, Qiiare uos fruftraml ni præccptum diuinum propter traditionem ueftram. Dominus enim’ dixiuHonora patrem amp;nbsp;matrem,8c qui maledixerit patri ôd matri,mor te moriatur. Eciterum fecundo ait, ôd fruftrati eftis fermonem dei pro* pter traditionem ueftram ; Manifeftifsimc dominum ÔCpatrem confis^

I ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tens

fîtcns Chriftus eum,qui in lege dixit. Honora patrem amp;nbsp;matrem, ut ti^ bi bene fît. Verbum enim deiconfeflus eft legis præceptü ueraxdeus, amp;nbsp;neminem alterum deum appellauit quàm luum patrem.

Quemadmodum Moyfes aduentu Chrifti fignificauit, tempus pafsio/ nisöClocuminquopaffuseft. Cap. xxili

BEneigituramp;Ioanncs meminitdicentem deum ludæis : Scrutami* ni fcripturas,in quibus putatis uos uitam çternam habere,illç funt quæ teftimoniû perhibent de me, ÔC non uultis uenire ad me, ut uitam habeatis. Quomodo igitur teftabantur de eo fcripturæ, nifî ab uno amp;nbsp;eodem effent pâtre,præftruentes homines de aduentu fîlq eius,amp;S præ^î, nunciantes falutem,quæ eft ab eoÇ’Si enim crederetis Moyfî,crederetis mihi,de me em ille fcripfît, fcilicet quod infeminatus eft ubicp in fcri^ pturis eius filius dei,aliquando quidem cum Abraham loquês,aliquan cum eodem comefurus,aliquando autê Sodomitis inducens indicium: amp;rurfus cum uidetur,amp; in uiam dirigit Jacob,amp; de rubo loquitur cunt Moyfe, Et non eft numerum dicere, in quibus à Moyfe oftenditur fili^ us dei, cuius diem pafsionis non ignorauit, fed figuratim prænuntia uiteum,Pafcha nominans,amp;: in eadem ipfa quæ ante tantum tempons à Moyfe prædicata eft, pafliis eft dominus adimplens paftha. Npn lum autem diem defcripfît, fed amp;nbsp;locum ex extremitate temporum, èC fîgnum occafum folis, dicens : Non poteritis immolare pafcha in ulla alia ciuitatum tuarum, quam dominus deus tuns dat tibi, nifî in eo lo* co, quem dclegerit dominus deus tuns inuocari nomen fuum ibi, lm? molabis pafca uefperead occafum folis. lam autem ód manifeftaucrat 'eius aduentum, dicens, Non décrit princeps in luda, nelt;ç dux ex moribuseius,quoadufçp ucniatcui rcpofîtum eft, amp;Lipfe eft fpcs gens« tium, alligans ad uitem pullum fuum, ôô ad ilicem pullum afînæ, laua^« bit in uino ftolam fuam, amp;nbsp;in fanguine uuæ pallium fuum, lætificabun^ turoculieiusàuinojamp;candidi dentes eiustanquam lac.InquirantjC^ nim hi, qui omnia fcrutari dicuntur,id tempus in quo defecit princeps dux ex ludæa, Sc qui eft gentium lpes,amp; qui uitis, amp;nbsp;qui pullus dus, amp;nbsp;quod indumentum, amp;nbsp;qui oculi, amp;nbsp;qui dentes, amp;nbsp;quod uinum, amp;nbsp;unumquodque ex occultis exquirant, amp;nbsp;inuenient non alium nifî doü minum noftrum Icfum Chriftum annuntiatum. Quaproptcr Moy^ fes increpans populum, quod ingratus exifteret, ait. Sic populus fatu^ Us, 8gt;C non fapiens hæc domino retribuiftis. Et rurfus fîgnificans, quo^ niarn qui ab initio condidit amp;nbsp;fecit eos uerbS, amp;nbsp;in nouifsimis tempos ribus redimens nos amp;nbsp;uiuificans oftenditur pendens in ligno, amp;nbsp;non credent ei,aitenim,Eterituitatua pendens anteoculos tuos,0C non ere des uitæ tuæ: amp;nbsp;iterum,Nónne hic idem pater tuus pofsi^

Quoftiam ÔC prophctac amp;nbsp;lußi'ante aducntum domini,cognoucrun( aducntum^ius» Cap. xxiiii

QVoniamaut honfolum pl'ophctacamp; iufti multi præfdentcs fpiritu aduentû dus, orauerût in illud tempus uenire, in quo ad laciem uiderent dominû fuum, Sgt;C iermones auditent eius, domi^tJƒ fecit manifeftüjdiccns diicipulis,Multi prophetæ èc iufti cupierunt ui*, dere quæ uidetis,Sô no uiderunt:amp; audite quæ auditis, amp;nbsp;no audicti’^' Qiiemadmodu igitut côcupietunt audite èC uidete, nifi ptæfciiTenl 1 fututum eius aduentûc’ Quomodo aût ptæfcite potuetunt, nifi ab ipgt;® i ptæfcientiâ ante accepiiTent^C^PÔ aût fctiptutæ teftificantut de eo, ni» ' àbunoôôeodemdeoomniaicmpet pet uetbum reuelata oftenfa , ilTent ctedentibus, aliquando quidê colloquente eo cum fuo plafmai^» | aliquando aût dante legem, aliquando ueto exptobtante, aliquando nbsp;nbsp;lt;

fo exhottante,ac deinceps libérante fetuû fuû,et adoptante in filium,^ apto têpote incottuptibilem hacteditatê præftante, ad petfedionê ho^ minis.plafmauit enim eum in augmentû nbsp;inctementû,quêadmodunt

amp;:fcriptura dicit: Ctefcite SCmultiplicamini.Ethocdeus ab homing diftett,quoniam deus quidê facit, homo aût fit, Ô6 quidê qui facit,foi’^ pet idem eft:quod aût fit,amp;initium ôô medietatê,amp; adiedionem, gmentum acdpete debet,Et deus quidem bene facit, bene aût fit homi* ni.Deus quidem petfedus in omibus,ipfi fi bi æqualis ÔC fimilis, totus cum fit lumen amp;nbsp;totus mens : homo ueto ptofedum petcipiens gmentum à deo, Quêadmodû enim deus fempet idem eft, fie amp;nbsp;honio in deo inten tus,fempet ptoficiet ad deû: neqp enim deus ceflat aliquanj do in benefadêdo Sd locupletâdo hominê, neep homo celfat bénéficié accipete amp;nbsp;ditati à deo : cxceptotiûem bonitatis amp;otganû clatifieado nis eius homo,gratus ei qui ie fecit:amp; itetû exceptoriû iufti iudicij dus homo ingtatusjamp;fpetnens plafmatotê,ct nÔ fubiedus uerbo dus,tjui plutimû fempet ftudificantibus, plus habentibus, dominicû argent turn datutûftpollicitus eft, Euge, inquit, fetueboncScfidclis, quia in modico fidelis fuifti,fupramulta te conftituâ,inttain gaudium domini tui,Ip{è dominus plutinû non promittens. Sicut ergo nunc frudifican tibus plurimû daturum fe pollicitus eft fecûdum munerationê agnitio^ nis, Ipfe enim dominus perfeuerat amp;nbsp;idem pater reuelatur : Sic etgoSi pofterioribus maiorê^ quæfuitin ueteri teftamento, munerationcip gratiæ attribuit, unus ÖC idem dominus per fuû aduentû. Et illi qui per famulos audiebantuenturû regem, mediocritergaudebant, fecundum quod fperabant uenturû eum:qui aût præfentê uiderunt, amp;nbsp;libertatem adepti amp;nbsp;potiti funteius muneratione, maiorem gratiâ ôô abundanuoi» rem exultationem habetgaudentes deregis aduentu,qucmadmodutn amp;nbsp;Oauid dicit; Anima mea exultabit in domino, lucundabitur in falu^

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tari

VALT! N TI nr ET STMTLIVAJ LIB., T TIT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jîj

tan Vilis. Et propter hoc Hierofolymâ introeunte co, om nes qui ernt in. öia Dauid, in doloreanimæcognoueiût fuum regc^S^ lubllraueruni ei toefhinera,amp;r ramis uiridibus adornauerüt uiä, cum magna lætitia amp;nbsp;ex ùlrationeclamâtes dicètes,Ofanna filio Dauid, benediótus qui uenic in nominedomini,oranna in excelfis.^elâtibus aût mails difpenfaiori^ bus qui circûueniebant inferiores et doininabant eorû,quibus ratio no €Óftabat,8^ propter hoc nolentibus crcdereueniflercgê, dicentibus Ó, Audis quid iftidicuntCait dominus: Nuncp Icgiftis, Exoreinfantiû êólaiflentiüperfecifti laudêC id quod à Oauid in filium dei diiftii erat, in fèfiidû often dens, lîgnificâs illos quidem nef ire uirtute fcripturæ, Ä5 difpofitione dei : fe aût eftè qui à prophetis annûciatus eft Chriftus, cuius nome in omni terra laudatur, ex ore infantiû laétentiû laudeni perficientis fuo patritouapropter ÔC eleuata eft magnificêtia eius fuper tçelos.Si ergo idem i^eadeft^qui prædicatus eftà prophetis,dominus nofterJefus Chriftus, aduentus eius pleniorêgratià amp;nbsp;maiorè mune ràcionem attnbuic, his qui fufceperunt eum, manifeftum quoniâ palt; leridem eft, qui à prophetis annuntiatus eft, nÔ alterius patris agni;« tionem *ccit ueniens filius,fed eiufdêquiab initio prædicatus eft,àquo lihcrtatem detuh t his,qui legitime amp;nbsp;prono animo, 8^ toto corde deler liiuntei: contemptoribus,â^ non fubieiftis deo,ied in gloria hominuin cxteriorcs rcs mundi huius fe(ftantibus,quæin figuraFuturorû traditæ erant,uelutumbræcuiufdam defcriptionêfaciêielege, arcpdeliniante, de têporalibus ærerna,de terrenis cccleftia.fingentibus plulquam quæ difta funtfefeobfcruare,tancp diligentiâ fuam etiam ipfi deo præ^eren* tibus,intus aût plenis hypocrilî, ÔC cupiditate, amp;nbsp;omni inalitia, fempi* ternam attulit perditionem,abfcindens eos à uita.

Quemad.nodurn feniorumtraditio contraria erar kg« datx ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perMoyfen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. xxv

SEnioriim enim ipforû traditio quam ex lege obferuare fingehât,cô* trai ta erat legi, quæ data eft per Moyfen. propter hoc amp;nbsp;Efàias ait: Caupones tui mifcentuinûaqua.Oftendensquodaufterodei præce* pto milcerent feniores aquatâ traditionê,id eft, aggrediêtes adukerain legem contraria legi, ficut S' dominus fecit manifeftum, dicens eist ^.^tiareuos tranfgredimini præceptû dei propter traditionê ueftràcNo foJumautem perpræuaricationè fruftrati funtlegemdei,mifcenresui* num aqua,fed fult;â legem è contrario fiatuerunt, quæ ufcp adhuc Pha rifaica uocatur. In qua quædam quidem auferunt, quædâ uero addunr, quemadmodum uolunt interpretantur , quibus utuntur fingulariter inagiftrieorum,quas traditiones uolentes ludicare legidei inftituenti eos aduentumChrifti non fubietftiellèuoluerunr, fed dominum argue bant la Ubbatis curaateip, quod quidem ficut prædiximus lex non 14 prohi

prohibebat.Etenim i'pfi fecundü aliquid curabant,drcûcidêtes homing in fabbatorfe aût ipfos no rcdargucbant,per traditione prçdida ôi. pM rifaicain legem tranfgredienics præceptû dei, præceptû legis non ha bentes, id ell, diledlione quæ ell circa deum. Quonia aût hoc priinu Si maximum præceptû ell, fequens aute circa proximû, dominus docuit, lotam legem ÔC prophetas pendere dices ex ipfis præceptis.EtipfeaUt aliud malus hoc præcepto non detulit, fed hoc ipfum renouauit fuis di fclpulis,iubens eis,Deum dih'gere ex toto corde,cæteros quêadmo^ dum fe. Si aût ab alio defcêdlflèt pâtre, nun^ ex lege primo amp;nbsp;fumino ulus elfec præcepto,fed uticp omnimodo enitereturinalium hoca pff* fedlo patredeferre, nbsp;no eo uti quoda deo legis fuilfet datü. Et Paulu«

autem,Adimpletio,inquit,legis dilelt;flio,Sc omnibus cæteris cuacuan's manere fîdem,fpem,dllelt;flionê, maiorêaût clTe omniûdiletflionê, necp agnitionc fine dilelt;flione,quæ ell erga deum prællare aliquid, necpmy^ fleriorum côprehenfionem,necp fidem,necp prophetiam,fed omnia ua cua et frullrata elTe finedilecfliôe: diledionem uero perficere perfeâuirt hominem, eum qui diligit deum elfe perfedlum, nbsp;in hoc æuo,amp;

futuro.nunquâ enim definimus diligentes deum, fed quanto plus cuiP intulti fuerimus,tanto plus eum diligimus»

De Pbarifaicalcgc, qiiæfuntparticulan'a praccepta, Sü'qux Catholka, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. x X v i

1 N lege igitur, 8lt;f in euangelio cum fitprimum amp;nbsp;maximû præceptû .1 diligere dominû deum ex toto corde,dehinc fimile illi, D iligère piO^ ximum ficut teipfum, unusôd idem ollenditur legis amp;euangelr}condl tor. Confummatæ enim uitæ præceptain utroqj tellamento cumiifi’ cadem,eundcollenderuntdeum,quiparticulariaquidêpræceptaaptî iitrifcp præceptis,fed eminentiora,ÔC fumma, finequibus faluari nô po tell,in utroep eadem fuafit.Quêaût non confundat dominus oftend^s non abaltcro deo elïelegem, fie dicens eis qui à fe docebâtur, turbæô^ difeipulis, Super cathedram iVloyfi federunt feribæ Sô pharifæi. omngt;^ itaep quæ dixerint uobis, cullodite facite, fecûdum aût opera coruin nolite facere.dicuntenim non faciunt. alligantenim farclnas graufS imponuntfuper humeros hominû.’ipfiautem needigito

hint eas mouere. Non ergo earn legem quæ ell per Moy fen bat, quâ adhuc Saulus Hierofolymis fuadebat fieri: fed illos redargue* bat,quod uerba quidem legis enuntiarent,client autem fine diledtione, amp;nbsp;propter hoc iniulli in deum amp;nbsp;in proximos extiterunt. Quemadmo dum ait Efaias:Populus hiclabrjs me honorât,cor autê eorû longedla rr.e,frullra autem colunt me docctes dolt;flrinas,amp;^ præcepta hominum. Non per Moylen datam legem dices præcepta hominum,fed traditio* nes presbyterorum ipforû quas finxerant, quas uindlcantes fruflrabaii

VAtÊNTfN’r ÈT «I'M'ItTVM' LÎE” rrll nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;îZJ

ftH' îê^cvn dei,5C propterhocnecuerbo ci us fubievîi funt. Hoccnim eft qliôdâPauIodiciturdciftjsJgnorâtes euim luftitià deùamp; fuâ uoJentes totueredulbriç dei iiô funtfubieÆ.fîm's enim legis Chriftus ad lufbnâ ohlniacdenn. Etquô finis legis Chnftus, fi non initiû ciuselièt^ Q^ui èniiîî fineinintulit,hic5cinitiûoperarus eft.lpléellqui'’dicit Moyfi; Vi dens uidi uexationê populi mei qui cil in Aegypto,amp;r defccdi ut eruam eôs:abinitio airuetus uerbû dei afcendere defccdere propterßilu ein cor»,qui male haberent, (^uoniâ aût le;lt;; prædocuit hominê fequi opor icre Chriftum,iprefacit manilêflif, ei qui intcrrogauit eurn, quid lanês uitainæternâ hæreditaret,ficreipondens, Si uis uitam introirecuiiodi p'ræcepta.llloauteminrerrogante,quæCrurfus dominus, Non inœcha Ecris,non occides,non fiiraberis,nô talium teftiinoniûrcddes, honora patrein amp;nbsp;matrem, St^ diliges proximû ranquam teipfum, uelutgradus pioponcns præcepta legis introitus: quæ uni turn dicens omnibus di^ fcbat. lllcautein cum dixilTec,oinnia feci,amp;forte non fecerat,nam utiq^ hoi I dicerctur ei cuflodi præcepta, arguens dominus cupiditatê eius di xïteî.Siuis perfcclus elle, uadeÔCuendeomniaquæ habes, amp;nbsp;diuide paupe.'ibus,'Su ueni ÔC fequere me. Apoftolorû partem promittens eis, qui fie fecerintjôk non alterum deum patrem annunciabat eis,qui feque banturèum, præter eum qui ab initio à lege annuneiatus eft, nee ahum filium, nec matre Enthymefin a'onis qui Fuit in parsione,amp;^ in defeiftio* ne,necrriginra æonû plenitudinê,quæuacua St inconftans ofienfa eft, Mcc earn fabula, quæ à reliquis hæretieis ficta eft : fed docebat ut facerec præcepta.quæ ab initio pra’cepitdeus, ut ueterc cupiditatê per ope* ra bona fo!uerent,Slt;^ fequerentur Chnftû.QLioniâ aût ea quæ pofsiden turpaupenbus diuifa,folutionè faciunt præteritæ cupiditatis, Zachæ* us facit inani‘eitj,Ecce,digt;:ens,dimidiûbonoi û meorûdopauperibus, êc fi cuius quid defraudaui, reddo quadruplum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

QuemaJmodum d?mtnus,quæ de lege cóprehendebantur, fuperextendit di ‘ fipulisSC non didoluit, amp;nbsp;(ecuiidöquid plus abundjuir iuftiiiano ; noftra,quam fcribaiumamp;phanfeoiü Ca. xxvil Et quia dominus naturalia legis per quæ homo iuffificatur, qua eti amàlegifdationecuffodiebant, qui fideiuftificabancamp; placebanc dèo,nÔdifiôluit,fed extendit,{ed St impleuit,ex fermonibus eius offen ditur.Ditflumeff enim,inquit,antiquis,Non mocchaberis. Egoautem dico uobis, quoniam omnis qui uiderit mulierem ad concupilcendum cain,i3m mccchatus eit earn in corde fuo.Et iterum didfum efl, Non oc cides. Ego autem dico uobis, Omnis qui iralcitur fratri fuo fine caufa, l'cuseritiudicio.Sêdidfumelt, Nonperiurabis. Egoautem dicouo* bis, non iurateih totum. Sit autem uobisfermo,etiametiam, S^ non' ho»,Et quæcunque fmit taiia,Oninia eniiu hæe non contrarietatem SC‘ it,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diflb«

D. IRENAEI ADVERSVS HAERESES difloluti’oncm præteritoru continent,ficut qui à Marcione funt uod^*^ rantur,fed pIenitudinêô(Sextenfionem,ficutipfeait,Nifiabûdaueriti*^ ftitia ueftra plufquam fcribarû Sc pharifæorû, nÔ intrabitis in regnin^ cœlorum.Quidautêerat plusCPrimoquidem non tantum in patrcifl» fèd ÔC in filium eius iam manifeftatum credere:hic eft enim qui in coinj niunionem 80 unitatêdeo hominê domino dudt. Poft deinde non dicere,fed amp;nbsp;facere.llli enim dicebât,ied non faciebant : amp;nbsp;non tantuifl abftinereàmalis operibus,fed etiam à concupifcentrjs eorum.Hæcaut non quafi contraria legi docebat,fed adimplens legem,amp; infigens iuft* ficationes Jegis in nobis Jllud autem fuifletlegi contrariû,fi quodcult;? lex uetaftet fieri,idipfum difcipulis fuis iufliflèt facere,Et hocaût quolt;l praccepit,non folum uetitis à lege,fed etiam à concupifcentrjs eorû ab ftinere,non contrariûeft,quemadmodum prædiximus,necp foluentiS legein,fedadimplentis,8c extendentis,amp;^ dilatantis ♦ Etcnim lex quip^ pe feruis po(îta,per ea quæ foris erant corporalia animam erudiebat,u^ lut per uinculum attrahens earn ad obedientiam præceptorum, uti fceret homo ad feruiendum deo. Verbum autê liberans anima, amp;nbsp;ipfam corpus uolûtarieemundari docuit:quo fafto ncceftefuitauferi'^ quidem ui ncula feruitutis,quibus iam an'ueti erant,amp; fine uinculis quidem, fuperextendi uero décréta libertatis, amp;nbsp;augeri fubiecftioneifl» quæ eft ad regem,ut non retrorfus quis renitens indignus appareat ci qui fe liberauerit.Eam uero pietatê amp;nbsp;obedientiâ quæ eft erga pairêfa^ miliâs, eile quidem eandem feruis amp;nbsp;liberis, maiorem autem fiducie am habere liberos,quoniâ ht maior 8c glorioiîor operatio libertatis,^ ca quæ eft in feruitutem obfcquentia. Et propter hoc dominus pro co quod eft, Non mccchaberis,nec côcupifcerepræcepit: amp;pro eo quo3 eft,Non occides,nccp irafci quide:amp; pro eo quod eft dedmare, omnia quæ funt pauperibus diuidere:0d non tantum proximos,fcd etiam im micos diligerelSC no tantum bonos datores Só cômunicatores eHe,felt;i etilt;âaduerfus eos qui tollunt noftra,gratuito donatores. Tollend enim tibi tunicam,remitte ei amp;nbsp;pallium, ÔC ab eo qui tollit tua non repofcasi amp;nbsp;quemadmodû uultis ut faciant uobis homines,facite eistut no quaß nolentes fraudari côtriftemur,fed quafi uoletes donauerimus,gaudca^ mus,gratiam magis præftantes in proximos,^ necefsitati feruientes. Et fi quis te,inquit,angariauerit mille pairus,uade cum co alia duo, uti non quafi feruus fequaris,fed quafi liberpræcedas, aptum te omnibus utilem proximo præftans,non illoru maliciam intuens,fed tuambo nitatê perficiens,configurans temetipfum patri, qui folcm fuu onrih* cit fuper bonos amp;nbsp;malos,06 pluit fuper iuftos amp;nbsp;iniuftos, Hæcaiïtom nia quemadmodû prædiximus non diflbluentis erant legem, fedadim pleads ÔC cxtcndentis,ôd dilatâtis in nobis.Tanquâ fi aliquis dicat,ma iorent

ioVemlibcrtans operationem, amp;nbsp;pleniorem ergalibertatê noftram xam nobis fubieÂonê, Sc affèóHonem. Non enim propter hoc libéra« bimur,iit ab eo abfcedamus: nee enim poteft quifq? extra dominica cöigt; ftitütus bona,fibimetipfi acquirere lalutis alimcntaifed ut plus gratiam cius adepti,plus eum diligamus. Quanto aut plus eum dilexerimus, eo magis gloriam accipiemus,cum fimus femper in cofpetflu patris.Quia igitur naturalia omnia præcepta cômunia funt nobis amp;nbsp;illis,in illis qui^ dem initium ortum habuerunt, in nobis augmentü amp;nbsp;adimpletionc perceperunt. Aßentire enimdeo,amp;fequieius uerbum,amp; fuper omnia diligcre eum, 8d proximu ficut feipfum, homo aut hominis proximus, Sc abftinere ab omni mala operatioe, Sc quæcûcp talia cômunia utrifc^ funt,unutn eundem oftendunt deum, Eft aut dominus nofter uerbu dci,qui primo quidê feruos attraxit deo,poftea autem liberauit eos,qui fubiedi funt efquemadmodum ipfe ait difcipulisdam non dico uos ier uos,quia feruus nefcit, quid eius dominus facial. Vos autem dixi ami« cos,quia omnia quæ audiui à pâtre meo,nota feci uobis. In eo em quod dicitdam non dico uos feruos,manifeftifsime fignificauit feefle,qui pri mo quidê earn feruitutê quæ eft erga deum, hominibus per legem con« ftituerit,poft deinde libertatem eis donauerit.Etin eo quod dicit:Quo niam feruus nefcit quid faciat dominus eius,ignorantiam feruilis popu Hmanifeftat per fuum aduentum. In eo aut quod amicos dei dicit fuos difcipulos, manifefteoftendit, feelTe uerbum dei, quem amp;nbsp;Abraham uoIuntarieSê fine uinculis proptergenerofitatem fidei fequês, amicus faftus eft dei.Sed nelt;^ Abrahæamicitiam propter indigentiam afifum« pfit,deiuerbum exiftens ab initio perfeêlus, Antequam enim Abra« ham effet, ego fum, inquit, Sed ut ipfe Abrahæ donaret æternâ ui tam exiftens bonus, quoniam amicitia dei immortalitatis eft condonatrix, his qui agrediuntur earn.

' Quarcfecit deus hominê,SC patres eIegtt,SCnos uocauit,ó^ gd præftatca quæ eft ad deûfcruKus,ôô quare talis lex populo data eft. Ca.xxvm

IGiturinitio non quafiindigens deus homine plafmauit Adam, fed ut haberet in quê collocaret fua beneficia. Nó folu an te Adam, fed Sc anteomnemconditionê glorificabat uerbiï patrem fuum manês in eo, amp;ipfeàpatreglorificabatur.Quêadmodûipfe ait: Pater clarificame cla ritate,quam habui apud te priuf^ mundus fierét. Nee noftro minifte« rio indigens iufsit ut eu fequeremur, fed ut nobis ipfis attribueret falu« tcm.Sequi enim faluatorem,participare eft falutê,amp; fequi lumen,parti« cipare eft lumeniqui aut in lumine funt, non ipfi lumen illuminant, fed ’ illuminantur ÔCilluftrantur ab eo. Ipfi quidem ei nihil præftant, bene« ficiumautempercipientes illuminantur alumine. SicSê feruituserga deum, deo quidem nihil præftat, nee opus eft deo humano obfcquio:

riarn acternS attribuit,beneficiù præftans feruientibus fibi,’ob id quod {èruiût,amp; fequentibus ob id quod fequûtur,fed non beneficiû ipfo ab eis percipiente.Eft enim diues,perfelt;4us,amp; fîneindigêtia.Propter hoc autem exquirit ab hominibus feruitutê,utquonia eil bonus ÔC mifed* cors,benefaciat eis qui perfeuerât in fenritute cius, Quantu eriim deuS nullius indiget,in tantum homo indiget dei comunione. Hæc eftenirrt gloria hominis, perfeuerare ac manerein dei feruitute, nbsp;nbsp;propter hoc

dicebat difcipulis dominus,Non uos meelegiftis,fed ego elegi uos,fi^ gnificans quoniâ non ipfi glorificabât eum fequetes eu, fed in eo quod fequerentur filium dei,glorificab«âtur ab eo.Et iterum, Volo ut ubi eg® fum,ibi amp;nbsp;hi fint,ut uideant claritatem meam,non uane glorians fupei?' hoc,fedgloriamfuamparticipareuolens difcipulis’fuis, de quibusb^ faias ait, Ab oriente attrahâ fernen tuum,amp;^ ab occafu colligam te,Ôddi• cam Aquiloni adhuc,amp;: Auftro,noli prohibere, attrahe filios meosde loginquo,amp;:filias meas à fummitatibus terræ.Omnes enim quotquot uocati eftis in nomine meo,in gloria enim mea præparaui, formaui,' amp;:fecieû.hæcideo,Quoniâ ubicuncpeftcadauer,illic congregabutur amp;nbsp;aquilæ,participantes gloriæ domini,qui amp;nbsp;formauit, amp;nbsp;adhoc præ^ parauit nos,ut dum fumus cS eo,participemus gloriæ eius. Sic amp;nbsp;deus ab initio homine quidem plafmauit propter fuam munificentia,Patrd archas uero elegit propter illorum'falütê,populum uero formabat, do^ cens indocibilem fequi deum,PrOphetas uero præftruebat in terra, afquot; fuefcens hominem portare eius fpiritum,Sc comunionem habere cum deo,ipfequidê nullius indigens,his uero qui indigêtes funt eius, fuam præbens comunionem,amp; his qui ei cÔplacebant fabricationem faltius utarchitedus delinians,06 no uidctibus in Aegyptoà femetipfo darts ducationem,Et his qui inquieti erât,in eremo dans aptifsima legem, his qui in bonam terra introierunt dignam præbens hæreditatê,Ôr: his qui côuertunturadpatrem,iàginatûi occidens uitulum, primamfto lain donas,multis modis coponens humanum genus ad cofonandau' falutis,00 propter hoc loannes in Apocalypfi ait,Et uox eius quafi uox aquarum multarû.uereaquæmultæfpiritus dei, Quoniâ diues amp;nbsp;niam magnus eftpater,amp;peromnes illos trafiens uerbum fineinuidia utilitatê præftabat eis,qui fubiedi fibi erant,omni condition! cogrucu tern dCaptamlegem cofcribens,Sic autêamp;: populo tabernaculi iadio# nem,8«: ædificationê templi,amp;: Leuitarum eledione,facrificia quocpSi oblationes,amp;S monitiones,amp;^ reliquam omnem legis ftatuebat deferui tione.Ipfe quidem nullius horû eft mdigens,eft enim fempcrplenuso“ mnibus bonis,om'nêfp odorem fuauitatis,amp; omnes fuaueolentium ua porationes habens in fe,eaam antequâ Moyfes dfeqfacilê auté ad ido

lareuertipopulum erudicbatpermultas aduocationes, præftruens cos pcrfcucrare,amp;: feruire deo, per ea quæ erant {ècüida ad prima aduocans, hoc eft, per typica ad uera, amp;nbsp;per teporalia ad æterna, ÔC per earnalia ad fpiritalia, per terrena ad ccelefti'a * Quemadmodu dictum eft Moyft, Quoniam facies omnia luxta typum eorum,quæ uidifti in monte, qua draginta enim diebus difcebat teuere fermones dei, Sé charatfteres code ftes,amp; imagines fpiritales,amp;^ præfigurationes futuroru,quemadmodû Sc Paulus ait:Bibebant enim de ipiritali petra, petraaute erat Chriftus» Rurfum prædicftis his quæ in lege funt,intulit.Omnia autem hæc in guraueniebant illis.Scripta funtaûtad corredionênoftram, in quos fi nisfeculorûdeuenit. Per typos ergo difcebanttimeredeum,amp;:perfeue rave in obfequtis eius.Itac^ lex,8d difciplina erat illis,8Ó prophetia fiitu=« rorû.Namdeus primo quidêper naturalia præcepta, quæ ab initio infi xa dédit hominibus,admonens eos,ideft, perDecalogum, quæ fi quis non fecerit,non h ab cat falutê,nihil plus ab eis exquifiuit.Quemadmo* dumMoyfcs in Deuteronomio ait: Hi fermones omnes, quos loquu* tus eft dominus ad omnem fynagogam filiorum Ifrael in monte,amp; adic rit,amp; fcripfît ea in duabus tabulis lapideis.amp; dédit mihi propter hoc ut cuftodirent præcepta, hi qui uelint ftqui eum.

QuêadmodSm populo priore, Séin ccdefia quædâ præcepta propter du ritiain ÔC inobedicntiam hominum data funt. Cap. x x i x AT ubi conuerfi funt in uituli fa(ftionem,amp; reuerfi funt animis fuis in Aegyptum ièrui pro liberis cupientes effe, aptam concupifcen tiæ fuæ acceperunt reliquam feruitutê, à deo quidem non abfcindentê, in feruitutis autem iugo dominâtem eis, Quemadmodum amp;nbsp;Ezechiel prophetacaufas talis legis datæreddens,ait:Et poft concupifcentiâ cor dis fui erant oculi eorum, amp;nbsp;ego dedi eis præcepta non bona, Sé iuftifi* caiion€s,inquibus non uiuentin eis.Et Lucas autem Stephanum, qui primus in diaconium ab apoftolis eledus eft,amp; primus oc cifus eft pro pter Chrifti martyrium,fie dixiffe de Moyfe fcripfit. Ille quidê accepit præcepta dei uiui dare uobis,cui noluerunt obedire patres ueftri,amp; ab^ jccerunt amp;nbsp;conuerfi funt corde fuo in Aegyptû dicentes ad Aaron,Fac nobis deos qui nos antecedant.Moyfes em qui eduxit nos de terra Ae/ gyptfquideicÔtigeritignoramus :amp; uitulûfeceruntin diebus illis, Sé tulerunt facrificia idolo,amp; lætabanc in faeftis manuû fuarum. Côuertit aûtdeus,ôlt; tradiditeos feruire exercitibus cceli, quêadmodum feriptu eft in libro prophetarû : Nunquid facrificia amp;nbsp;oblationes obtuliftis mi* hiannis xl. in eremo domus Ifrael, amp;nbsp;accepiftis tabernaculum Moloch amp;nbsp;ftellam dei R.empham,figuras quas feciftis adorare eas : manifefte fi* ' . gnificans, quoniam no ab altero deo talis illis data lex eft, fed ab eodem tplo apta illorum feruituti. Quapropter Sc in Exodo ad Moyfen dicit,

25« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IRENÄEI ADVERSVS HAERESES

Emittam ante te angelum meum,non eni'm afeendam tecum,quoniani populus duræ ceruieis eft.Et non folum autê hoc, fèd ÔC præceptaquaî dam à Moylè pofita eis propter duritiamillorum, quod nollent fubiedh, manifeftauit dominus, cum dixiflèt eis : Quare ergo Moyf^ J præcepit dare libellum repudrj,^ remittere uxoremÇ'dicês eis, Hæc uo bis propter duritiam cordis ueftri permifît, ab initio autem nÔ ita fadU' cft : Moyfen quidem exeufans, quaiî fidelem lèruum,unumautem,qtii | ab initio mafculum ôô fœminam fecit, deum côfitens, illos autem argvv* ! ens tanquam duros, ôd non fubietflos : propter hoc aptum duritiîE corum repudfi præceptum à Moyfe acceperunt. Et quid dicimus deuc teri teftamento hæc quando quidem amp;nbsp;in nouo Apoftoli hoc idem fi cientes inueniuntur propter prædidam caufam, ftatim dicente Paulo» 'i Hocautem ego dico, non dominus.iterum, Hoc autem dico fecungt; dum indulgentiam,non fecundum præceptû.amp;^ iterum. De uirginibus aût præceptüdomini non habeo, confiliû aût do, tan^ miièricordiani confequutus à domino, ut fidelis eiîem. Sed èc alio loco ait : Ne têptet uos fatanas propter incôtinentiâ ueftrâ.Si igitur in nouo teftamento quædam præceptafecundû ignofeentiâ apoftoli côcedentes inueniun tur,propterquorundâincôtinentiâ,utnÔ obdurati tales,in totûdefpe^ rantes falutê fuâ,apoftatæ fiant à deo:nÔ oportet mirari,fi amp;nbsp;in ueteri te ftamento idê deus tale aliqd uoluit fieri pro utilitatepopuli, illiciês eos per prædi(ftas obferuationes, ut per eas îàlutê decalogi ob{eruâtes,mu^ nera dent ei, amp;nbsp;ab eo nô reuerterent ad idololatriam, nec apoftatç fieret à deo,fed toto corde difeerent diligere eum. Si aût quidâ propter inobe dientes Ifraelitas Scperditos infirmû dicunt legis dodorem, inuenient in ea uocatione quæ eft fecûdum nos, multos quidem uocatos, paucos' uero eledos,amp;^ intrinfecus lupos,foris uero indutos pelles ouiumtet id quod erat Temper liberum SC fuæ poteftatis in homine Temper TeruaHe deum, Tuam exhortationem : ut iufte damnentur qui non obediunt» ÔÔ qui obedierunt èC credunt ei, honorentur incorruptibilitate.

Quare circumcifio data efl:,5C obTeruatio TabbatorO,ôô quam habent recapitulationein. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. XXX nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

QVoniaaut amp;nbsp;circuncifione non quafi conTummatricêiuftitiæ, in figno earn dédit deus, ut cognoTcibile perTeueret genus Abra^ hæ,ex ipia Tcriptura diTcimus.Dixit enim,inquit,deus ab Abrahâ,Cir^ cûcidetur omne maTculinû ueftrû, amp;nbsp;circûcidetis carné præputij ueftd, ^eritinfignûteftamêti intermeamp;uos. Hoc ide de iabbatis Ezecfiiel propheta ait:Et Tabbata mea dedi eis, ut fint in figno inter me ipTps, ut Icjantquoniâ ego Turn dns, qui làndifico uos. Etin Exodo deüsait j ad MoyTentËt Tabbata mea obTeruabitis,erit enim in fignû apud me uo bis in generàtiones ueftras.Iii figno ergo data Tunt hæc, non autem fine

fymbolo crant Cigna,id eft,fine argumento, nec^odofa, tan^ quæà fa* pientcartifice darentur,fedfecundumcarnécircundfto,præfigurabat fpiritalem.Etenim nos,ait Apoftolus,circuncifi fumus circûdfîoneno manu fada,Et propbeta ait:Circunddite dun'tiâ cordis ueftri. Sabbata *utcm,perfeuerantiam tonus diei ergadcumdeferuitionis edocebant. Aeftimaii enim fumus, ait Apoftolus, tota die ut oues occiiîonis, fcili* cetamp;confecrati,Sc miniftrantes omni tempore fîdei noftræ, perfeue rantes ci,ôô abftinentes ab omni auaritia,non gt;cquirentes nec pofsiden tes thefauros in terra. Manifeftabaturautem tanquam de eaquæ fa^ âafuntrequietio dei,hoc cft,regnum in quo requiefcens homo illequi perfeuerauerit deo afsiftere,participabit de menfa dei. Et quia non per hæc iuftificabat homo,fed in figno data funt populo, oftédit quod ipfè Abrahâ fine circuncifione,amp;r fine obferuatione îàbbatorû credidit deo, amp;nbsp;reputatu eft illi ad iuftitiam,amp; amicus dei uocatus eft. Sed amp;nbsp;Loth ft necircûcifioneedudus eftdeSodomis,percipiens falutéà deo. Ite deo placensNoecumeffetincircuncifus,accepitmêfuras mundi fecundû generatiôcs:fed èi Enoch fine circuncifione placés deo, cû effet homo, deilcgationead angelos fungebatur,amp;Strâslatus eft,amp;Sc5feruaturuf(^ nûctcftis iufti iudicij dei, quoniâ angeli trâfgrefsi deciderûtin iudicîû, bomoaùtplacens,trâslatus eftinfaluté. Sed öóreliquaautomnis mul* titudo eorû,qui ante Abrahâ fuerunt,iufti,SC eorû patriarcharû, cjui aft' te Moyfen fuerunt,fine h is quæ prçdiéta funt,amp; fine lege Moyfi iuftîfi cabantur.Quéadmodû ScipfeMoyfes in Deuteronomio ait ad popu* Ium:Dominus deus tuus teftamentû difpofuit in Oreb,amp; nô patribus ueftris difpofuit dns teftamentû hoc,fed ad uos. Quare igitur patribus non difpofuit teftamentû; Quia lex nô eft pofita iuftis, iufti aût patres,^ uîrtuté decalogi confcriptâ habentes in cordibus ôd animabus fuis, dili genres fcilicet deum,qui fecit eos,amp; abftinétes erga proximû ab iniufti tia,propter quod no fuit neceftcadmonere eos correptorijs Iiteris,quia habebantin femetipfis iuftitiam legis. Cum autem hæciuftitiaôd dile* ÓJO quæ erat erga deum, cefsilfet in obliuioné, amp;nbsp;extinrfta effet in Ae* gypto,neceftario deus propter multam fuam erga homines beneuolen * tiain femetipfum oftendebat per uocem,Sc eduxit de Aegypto populu in uirtute,uti rurfus fieret homo difcipulus amp;nbsp;fedator dei,0C fubafflige, batindidoaudientes,ut non contemnerenteum, qui fe fecit, amp;nbsp;manna obauit eos, uti rationalem acciperent efcam. Quemadmodum amp;nbsp;Moy fes in Deuteronomio ait:Et cibaui te manna, quod non feiebant patres luûuti cognofcas,quoniâ non in pane folo uiuet homo, fed in omni uerbo da,quod procedit de ore eius,uiuit homo.

Ein quo differt Decalogus à rdiquis præceptis. Cap. X x X r Rga deum dileétioné præfciebat, earn quæ ad proximû eft iufti

tiam nifinuabatur,ut nee iniuftus,nec indignus fit deo præftruente ho* minem perdecalogumin fuâamicitiâ, ÔC earn quæ circa proximû cordiam.Quæ quidêipfi proderât homini, nihil tarnen indigentiæ de® ab homine,et propter hoc feriptura ait:Hos fennones locutus cft dôitii nus ad oinnê fynagogâ filiorû Ifrael in monte,é^ nihiladiecit Nihil ern» quêadmodum prçdiximus,indigebatab eis,amp; iterû Moyies ait:Et nuc Ifrael, quid dominus deus tuus poftulatà te, nifi timere dominu delim tuu, ambulare in omnib.ufjs eius, diligere eû, ôd feruire domino dco iuo,ex totaanimatua Hæcquidêgloriofum faciebât hominê,idqùod deerat ei implentia,id eftamicitiâ dei.Deo aût præftabat nihjhnec eniifl indigebat deus dileÆôe hominis, Deerat aût homini gloria dei, quam nullo modo poterat percipere,nifi per earn ob(equctiâ,quæ ell erga de* um.Et propter hoc iterû Moyfes ait: Elige uitâ, ut uiuas tu amp;nbsp;feinen tu um,Diligere dominû deum tuum,5c audire uocem eius,8c appréhendé re eum. C^ioniâ hæc eft uita tua,8d longitudo dierû tuorûdn quâ uitain præftruens hominê, decalogi quidê uerba ipfe per femetipfum omnib» fimiliter dominus locutus eft.Etideo fimiliter permanent apud nos, cx tenfionem amp;nbsp;augmentû, fed non diflblutionê accipientia per carnaleni eius aduentû.Seruitutisaût præcepta, feparatim per Moyfen præcepit populo,apta illorû eruditioni fiue caftigationi. Quêadmodû ipfe Mo/ fès ait.’Et mihi præcepit dominus in têpore illo dicere uobis iuftificatio nés amp;nbsp;iudicia. Hæc ergo quæ in feruitutê amp;nbsp;in fignû data funtillis, drj cûcinxit nouo libertatis teftamêto. Quæ aût naturalia amp;nbsp;liberalia amp;to muniaomniûauxitamp;Cdilatauit, fineinuidialargitur, donans hominib. per adoptionê patrem feire deum, amp;nbsp;diligere eum ex toto corde, fine auerfàtione fequi eius uerbum, non tantum abftinêtes à malis operaci® nibus, fed etiam à concupifcentqs earum. Auxitautem etiam amp;nbsp;timo* rem:filios enirn plus timere oportet,quàm feruos,amp;maiorem diledio* nem habere in patrem, Et propter hoc ait dominus : Omnê fermoneiy ociofum quem locuti fuerint homines, reddent pro co rationem in die iudicrj, Bt qui uiderit muliere ad concupifccndum eam,iam mocchatus eft earn in corde fuo:ôc qui irafeitur fatri fuo fine caufa,reus erit iudicio. Vt feiamus, quoniâ no folû fadorû reddimus rationê deo ut ferui, fed ctiâfermonû ÔC cogitationum, tanquam qui libertatis poteftatêaeee perimus,in qua magis probat homo,fi reuertat ut timeat,amp; diligatde* um.Et propter hoc Petrus ait: Non uelamentum malitiæ habere nos 11 bertatem,fedadpropitiationem amp;nbsp;manifeftationem fidef

Ofienfio qni no propter fe,nec indigens deus feruitio eoru, Leuiticâ præeep^ ' Jegêiquid etiâreqm'ritab homine deus nullius indigens. Cap. XXXH QVoniâaut non indigens deus feruitute eorum, fed propter ipf®® quafdà obferuantias in lege præcepit , plenifsimeprophetæindi^ cant

«nt.Et rurfus quoniâ non indigct deus oblanone hominû,fed propter ipfum qui offèrat hominem,inanifefte dominus docuit,quêadmoduin oftcdimus.Si quando enim négligentes eos iuftitiâ,amp;f abftinentes à di^ kdionedei uidebat, per fa en R cia aût, èc reliquas typicas obferuantias putantes propitiari dominû,dicebat eis Samuel quidê fie : Non uult de us holocaufta Sc facrificia,fed uult exaudiri uoeê fuam. Ecce auditus bo nus fuper facrificiû,amp;f auditus fuper adipcm arietû.Oauid aût ait: Sacri ficiû ôô oblationê noluifti, aures aût perfecifti mihi, holocaufta aût pro delido non poftulafti.Docens eos quoniâobauditionê uult deus,quæ feruat cos,^ facrifîcia Si. holocauftomata,quæ nihil eis profunt ad iufti Uam,etnouum iïmul prophetans teftamentû.Manifeftius aûtadhuciii quinquagefimo pfalmo de his aitiQuoniâ G uoluiftes lacriGciû dedifsê, Hticpholocauftis nondeledaberis. SacriGciûdeo fpiritus côtribulatus, corcontritû amp;nbsp;humiliatum deus non defpicies.Quoniâ ergo nihil indi getdeus in eo qui eft ante hune pfàlmo ait : Non accipiam dedomo tua uitulos,necdegregibus tuis hircos.Quoniammeæfuntomnes ueftrae terræ,iumenta in montibus,8c boues, cognoui omnia uolatilia cœli,8«f fpedesagri mecûeft»Si efuriero nô dicam tibi, meus eft orbis terræ, ÔC plenitudo eius.Nunquid manducabo carnes taurorû, aut fanguinc hir coru potabofDeinde ne quis putet, propterea quod irafeeretur eum ré cufarehæc, infert conGliû ei dâs » Immola deo lacriGciû laudis, amp;nbsp;redde altifsinio nota tua, ôd inuoca me in die tribulationis tuæ, amp;nbsp;eripiam te, amp;gIoriGcabis me.Illa quidêper quæ putabant peccantes propitiari de^ um abnuens,amp;S oftendens quod ipfe nullius rei indiget:his aût per qu^ îuftiGcatur homo,ôêappropinquat deo, hortatur Sc admonet.Hoc idê autem amp;Efaias ait:Quo mihi multitudinem facriGciorû ueftrorûCdicic dominus, Plenus fum, Et cum abnuiffet holocauftomata, amp;nbsp;facriGciûi amp;oblationes, amp;nbsp;adhucetiâ amp;nbsp;Neomenias, fabbata, amp;^fcrias, reiisä quam uniuerfam confequentê his obferuationê, intulit, fuadês eis quac falutariafunt.Lauamini,mundi eftote, auferte nequitias à cordibus uc^ ftris coram oculis meis,deGnite à malitps ueftris, difeite bonum faccre, éxquiriteiudiciû,eruiteeum quiiniuriam patitur,iudicatepupillo,S(f iu ftiGcateuiduâ,ôd uenite dirputemus,dicit dominus. Nô enim Geut mu tus homo,ut multi audent dicere, diuertit eorum facriGcium. Sed mife^ rans eorum cæcitati,amp;uerum facriGcium inGnuans, quod öfteren tes propitiabuntur deum, ut ab eo uitâ percipiant. Quaemdmodum alibi ait: SacriGciû deo cor côtribulatum, odor fuauitatis deo cor clariGcans cum qui plafmauit.Si em irafeens abnueret hæc cæcorû facriGcia, tan^ qui indigni eftent côfequi mifericordiâ eius,nô utiq? eifdem ipGs fuade ret,perquæ faluari poflènt.Sed quoniâdeus mifericors eft, nô ablcidit cos à bono cÔGlio, Nam per Hieremiâ cum dixift'et, Quo mihi thus de

Saba afFerns,amp;r cinamomSdc terra longinquaC holocauftomata, crificia ueftra no delecflaucrunt me,intuljt. Audite fermonê domini om. nis Iuda,hæc dicit dominus deus Ifrael, Dirigite uias ueftras, ftudia uert:ra,amp;f conftituam uos in loco ifto, nee cofifi Fueritis uobifmet in fc«'*’ monibus mendacibus.Quoniain in totum non proderunt uobis dicen tes, remplum domini,templum domini,templum dominieft.EtiterU fignificans, quoniä non propter hoc eduxit eos de Aegypto, ut facrifi^ cia ei offerrent, fed utobliti idololatriæ Aegyptiorû, audire uocem do^ mini poffent, quæ erat eis falus nbsp;gloria, fic per eunde Hieremiam aitî

Hæc dicit dominus, holocauftomata ueftra colligite cum facrificijs ue^ ftris,00 manducate carnes.Quoniä non fum locutus ad patres ueftros, nee de holocauftomatib. öd facrificrjs præcepi eis, qua die eduxi eos dc Aegypto, fed icrmonê hune præcepi eis,dicens, Audite uoce meam, Sd ero deus uefter,8d uos eritis populus meus,Sd ambulate in omibus upS meis,quæcuncç præcepero uobis,ut bene ht uobis.ôd nô obaudierunt» necintendcruntffedambulaueruntin cogitationib.cordis malitiæfua’» Ôd fadli funt retrorfus,Ôd nô ad priora. Et iterum per eundem ipfum di* cens, Sed in hocglorieturqui gloriatur, intelligere 8d fcire, quoniâcgo fum dominus,qui facio mifericordiâ ôd iuilitiam, öd iudiciû in terra, tulit,Quoniam in his uoluntas mea effdicit dominus. Sed nec in facrigt; ficiis,necin holocauftomatibus,necin oblationibus.Non enim prind^ paliter hæc,fed fecundû côfequentiâ, öd propter prædidlâ caufam habu it populus,ficut iterû Ëfaias ait,Nô obtuliib mihi ones holocauftoma^ tis tui, necin facrificrjs tuis clarificafti me, no feruifti mihi in facrificijs, necaliquid laboriofefecifti in thure, nec mercatus es mihi argêto ineen fum, necadipem facrificiorü tuorûcÔcupiuûfedin peccatis tuis, 6d in iniquitatib. tuis ante me iletifti.Super quê igitur, ait,afpicia,nifi in hu^ milem öd quietü,ölt;! trementê iermones meos. Non enim adipes Ödcat* nes pingues auferêt à teiniuftitias tuas:hoceftenimieiuniü, quodego clegi,dicit dominus:Solue omnê nodü iniuftitiæ, diiïolue conexus uio lentorum cómerciorum,dimitte quafïatos in requiê,Öd omnem cÓfcri^ ptionê iniuftam confeinde. Frange efurienti panem tuum ex animo, öd peregrinum fine teffo indue in domum tuam. Si uideris nudum, coo* peri eum,Öd domefticos feminis tui ne defpicias: tune erumpet matuti* num lumc tuü,öd fanitates tibi cito oriêtur, öd præcedet ante teiufiitia» öd gloria dci circundabit te. Et adhuc te loquen te dica, Ecce adfum. fit Zacharias aût in xi^prophetis fignificans eis uoluntatc dei,ait: Hacedi citdoininus omnipotens,ludiciüiuftum indicate, pietatêöd mifericor* diam facite,unufquifcpad fratrê fuum. Viduam,öd orphanum,Ód profc JyrLl,öd pauperê nolite opprimere, Öd unufquifcp malitiæfratris fui no remmilcatur in corde fuo.Et iterû,Hi func,inquit, fermones quosfacic

tis:Loquimini ucntatê unufquifcpad proximû fuum,amp;l'iidjciuin pad* ficum ludicatein porn's ueftris, 80 unufquifcp mah'tia fratn's fui non re* cogitet in corde fuo,amp; lurationê falfam nedixerins. Quoni'a hæc omi’a odi,didtdominus omm'potes.Et Dauid aut fimiliter,Quis eft, inqui't, homo,qui uult uita, amp;nbsp;ainat ui'dere dies bonos C Cohibe lingua tuam â malo,amp; labia tua neloquantur dolû. Déclina à malo,amp;r fac bonu:inqui* re pacem,6lt;^ fequere eam.Ex quibus omnib.manifeftu eft, quia no facri fida amp;nbsp;holocauftomata quærebatab eis deus,fed fidê, ÔC obedientiâ, èC iuftiriâ, prop ter illorû falutê. Sicut in Ofee propheta docens deus fuam uoluntatê, dicebat : Mifericordiam uolo, facrificium, ÔC agnitionem deifuperholocauftomata.Sedamp;^ dominus noftereadem monebateos» dicens,Sienim cognouiiretis,quideft, Mifericordiam uoloquàm fa* crificium,nunquam condemnaretis immérentes:teftimonium quidem reddens prophetis,quoniam ueritatê prædicabât, illos aût arguens fua culpa infipientes. Sed amp;nbsp;fuis difcipubs dans confilium primitias deo offerreex fuis creaturis, non quafi indigenti, fed ut ipfi nec infruduoiî necingrati fînt, eum qui ex creatura panis eft, accepit gratias egit di* cens,Hoc eft meum corpus. Et calicem fimiliter, qui eft ex ea creatura, Euchiirifii4 quæ eft fecundum nos,fuum fanguinem confeftùs eft,amp; noui teftamê* ti nouam docuit oblationem, quam ecclefia ab apoftolis accipiês in uni uerfo mundo offert deo, ei qui alimêta nobis præftat primitias fuorum munerum in nouo teftamêto,de quo in duodecim prophetis Malachi* as fie præfîgnificauitzNon eft mihi uoluntas in uobis,dicit dominus o* innipotens,amp;f facrificium non accipiam demanibus ueftris. Quoniam ab ortu folis ufcp ad occafum nome meum glorificatur inter genres, 8d in Omni loco incenfum oftèrtur nomini meo,ÔC facrificiû purum. Quo niam magnum eft nomen meum in gentibus, dicit dominus omnipo* tcns:manileftifsime fignificans per hæc,quoniâ prior quidem populus ceffauit offerre deo : omni aût loco facrificiû ofî'ertur ei, hoc purum, nomen autem eius olorificaturin pentibus.

Quemadmodum nomen domini noftri lefu Chrifti proprium partis oftenditur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. xxxiii

QVod eft autem nomen, quod in gentibus glorificatur,^ quodeft domini, per quem glorificatur pater,amp; glorificatur homo: amp;nbsp;quo niam proprr) filrj eius eft, amp;nbsp;ab eo faétus eft homo, fuum illud uocat. Quemadmodum fi quis rex ip ( e fili] fui pingat imagine, iufte fuâ illam dicit imagine fecundû utruncp, quoniam ÔC filrj eius eft, quoniâipic feciteam:ficSlt; lefu Chrifti nomen,quod peruniuerfum mundum glo* rificaturin ecclefia, fuum elfeconfitetur pater, amp;nbsp;quoniam filrj eius eft, amp;nbsp;quoniam ipfe feribens id, ad falutem dédit hominum. Quoniam er* go nomen filq proprium patris eft, nbsp;in deo omnipotente, per lefum

Chriflum offert ecclefia, bene ai't fecundum utracp, in omni loco in* cenfum oftertur nomini meo,8c facrificiuin purum Jnccfa autem loan* nes in ApocalypG,orationes eflèait fanólorum.

Defacn'ficijs, 6C oblationibus, qui funt, qui in ueritate offerunn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. xxxim

IGitur ecclefiæ oblatio,quâ dominus docuit offerri in uniuerfo mun* do,purum facrificiu reputatum eft apud deum, amp;nbsp;acceptû eft ei, non quod indigeata nobis facrificium, fed quonia is qui oft'ert, glorificatuf ipfein eo quod offert, fiacceptetur munus eius, Per munus enim crga j regem honos,amp;^ affecftio oftenditur : quod in omni fimplicitateSdin • nocentia dominus uolens nos ofterre prædicauit,dicens:Quum igituf : offers munus tuum ad altare, amp;nbsp;recordatus fueris, quoniam frater tuns habetaliquidaduerfum te,dimittemunustuumantealtare,amp;uadepd I mum reconciliari fratri tuo, amp;nbsp;tunc reuerfus offer munus tuum. Offer* re igitur oportet deo primitias eius creaturæ, ficut Si. Moyfes ait : Non apparebis uacuus ante confpe(ftum dominidei tui:utin quibus gratuS extitit homo,in his gratus ei deputatus, eu qui eft ab co percipiat hono rem,Et genus oblationu reprobatum eft, oblationes enim Siillic, obU* ’ tiones autem Si hic.Sacrificiain populo,facrificia in eeelefîa Sed iped* es immutata eft tantû,quippe cum iâ non â feruis,fedaliberis offeratur’ Vjws enim Si idem dominus,proprium aût charaefter feruilis oblatio* nis,8ó proprium liberorij,uti Si per oblationes oftendaturindiciü libd ta tis.Nihil enim ociofum,necfinei]gno,fi'ueargumento apud euin.h*^ propter hoc illi quidcdecimas fuorü habebâtcôfecratas.Qui aûtpcrcc peruntlibertatê,omniaquæfuntipforuaddominicos decernuntufus, hilaricer ÔC libéré dates ea,nô quæ funt minora, utpotemaiorêfpemM bentes uidua ilia Si paupera hic totum uicftum fuû mittete in gazophy* lacium dei. Ab initio enim refpexit deus ad munera Abel, quonia enin fimplicitate Si iuftitia offerebat. Super facrificiu aut Cain nô refpexK» 1 quonicâcum zeloôd malitia,quæerataduerfusfi-atrc, diuifionemhabc* bat in corde. Qticadmodum occulta eius arguens deus ait : None fi r^* (fte offeras,rccfteaût nô diuidas peccafti, quiefce,quoniam nô facrifidn placatur deus. Si enim quis folûmodo fecundum quod uidetur,niuntl2 gt;nbsp;Si rcamp;c^Si legitime ofterre tentauerit, fecundum fuam animam non rc* lt;fte diuidat earn quæ eft ad proximum cômunionem,necp timorem ha* beat dei, non per id quod reefte foris oblatum eft iâcrificium,ad fe diidt deum,intus habens peccarum : nec oblatio talis proderit ei aliquid, ceftatio mali,quod eft intus conceptû, neper afsimulatam operationc» magis autem peccatûipfum fibi homicidam faciat hominem. Proptef quod Si dicebat dominus: V æ uobis feribç Si pharifæi hypocritç,qud niam fimiles eftis monumentis dealbatis. A foris enim fepulchrum ap* paret

mûditia:ficamp;Suos à fori's quidêapparetis hominib.quaû iu(b',intiis aûc plein' cftis maliria amp;nbsp;hypocrîQ. Cû à fon's cm rcôtc oHerre putêtur,fimis» km zelûCain habebantin femedplîs, propter quod occiderûtiuftum, prætermi'ttentes confiliû uerbi,quêadmodû èc Cain. lUi enim ait: quie/ fce,amp;iionairen(ît.Quiefccre aût quid ell aliud, definere à propofîto impetus'Æt bis fimilia dicens, Pharifæe, inquit, cæce einunda quod efl intus calicis ,ut fiat amp;nbsp;quod foris eft,mundù.Et nÔ audierunt.bcce cm, ait Hieremias,nô funt oculi tui, nec cor tuû bonû, fed in cupiditate tua, amp;ad fanguinêiullû uteffundas eû, Si.ad iniuftitiâ, ÔC ad homicidiû ut racias.Etiterum Efaias:Feciftis,inquit,conciliû non per nie,amp;S tellamê* ta,non per fpiritû meuiTi. Vt igitur interior eorum uoluntas èc cogita* tioadinanifeftûproducfla, finecuIpaSô inalum non Opérante ollendac cfledeum, eum quiabfconfa manifellat, fed eum qui malum operetur, cum minimeacquiefceret Cain,ait ei: Ad te côuerfio eius, Sc tu domina beris eius, Pilato quoep fimiliter dicebat Nullam haberes potellatê in me, nifidata tibi fuiflet defuper, concedente dco femper iullum, ut hic quidem ex his quæ palfus eft èc fullinuit,probatus recipiatur, qui autê malignatus e(l ex his quæ egit adiudicatus,expellatur. Igitur nô lacrifi* cia fandificant hominê,non enim indiget facrificio deus,fed cÔfcienria dus qui offert, fandificat facrificiû puraexillens -, ècprællatacceptare deum quail ab amico.Peccator aût,inquit,qui occidit mihi uitulû,qualî occidat canem.Quoniâ igitur cum fimplicitate ecclefia offert,iulle mu* nus eius purû làcrificiû apud deum deputatû ell. Queadmodû amp;nbsp;Pau* lus Philippen G b. aitirepletus fum acceptis ab Epaphrodito ,quæ à uo* bis iniffa funtjodorê fuauitatis,holliâacceptabilê,placentêdeo. Opor* tetenim nos oblationê dco facere,amp; in omnib. gratos inueniri fabrica* torideo,in fententia pura,amp; fide fine hypocrifi,in fpe fifma,in diledio* neferuentfprimitias carum quæ funt eius creaturarûofîèreresiôc hanc oblationem ecclefia fola puram offert fabricatori,offerês ei cum gratia* rum adione ex creatura eius.Iudæi aût iam non oflerunt : manus enim eorû fanguine plenæ funt:nô enim receperût uerbû, per quod offertur deo.Sed neq^ oês hæreticorû fynagogæ. Alq enimalterû præterfabri* catorêdicentes patrê, ideo quæfecundû nos creaturæfuntofferêtes ei, cupidû alieni ollendunt eum,amp;^ aliéna concupifcentê.Qui ucro ex defe dioneæignorantiaôif pafsione dicunt fada ea quæ funt fecundû nos, amp;ignorantiæ8dpafsionis Ôudefedionis fruduS offerentes,peccant in patrê fuum,contumeliâfacicntes magis ei,^gratias agentes.Quomo* do aût côllabit eis,eum pane in quo gratiæ adæ fint,corpus elîè domi* nifui,amp; calice fanguinis eius,fi non ipfum fabricatoris mundi fîlium di cant, id eft, uerbû eius, per quod lignum frudifîcat,defluunt fontesiôs: dat

D« IRENAEI adversvs haereses datpriinuquidemfœnum poft deinde fpicam,deindeplenü triticuin fpica.Quomodoautêrurfusdicunt carnemin corruption? deuenirc, èc no percipere uitam,quæ à corpore domini fanguinealitur Ç' Erg^ aut fententiâ mutent,aut abftineant offerendo quæ prædiéla funt. No E«cJjlt;lt;nyh'it ftra aût confonans eft fententiâ Euchariftiæ,amp; buchariftia rurfus con^ firmat fententiâ noftram«Oft'erimus enim ei,quç funt eius,cogruent£f cômunicationem ècunitatê prædicantes carnis 80fpiritus ♦ QucmaJ* modû enim qui eft à terra panis percipiês uocationc dei,iam non com munis panis eft,fed buchariftia, ex duabus rebus conftans, terrenaS^ cœlefti:Sic amp;nbsp;corpora noftra percipiêtia buchariftia,iam nÔ funt corru ptibilia,fpcm refurreÆonis habêtia.Oftèrimus aut ei no quafi indigcgt; ti,fed gratias agêtes donationi eius,amp; fanélificâtes creaturâ.Quemad^ modû enim deus nôindigeteorû quæà nobis funt,fic nos indigemus offerte aliquid deo.Sicut Salomon ait,Quimiferetur pauperi, fccnew' tur deo.Qui enim nulliusindiges eft deus,in feaffumit bonas operatio nés noftras,ad hoc ut præftet nobis retribution? bonorû fuorû* Sicut dominus nofterait: Venite benediÆ patris mei,percipiteprçparatum uobis regnû.bfuriui enim,amp;dediftis mihimâducare, fitiui Ô6 potaftis me,hofpes fui amp;nbsp;collegiftis me, nudus amp;nbsp;cooperuiftis me, infirmus lt;5^ uiiîtaftis me,in carcere ueniftis ad me.Sicut igitur no his indig?s,at’* tarnen à nobis propter nos fieri uult, ne lîmus infruâuofitita ad ipfum Uerbû dédit populo præceptû faciendarû oblationû, quâuis non indi^ gereteis,utdifceretdeoferuire»Sicamp;ideonosquocp offèrreuult mU«* nus ad altare frequ?ter fine intermifsione. bft ergo altarein cœlis, Illuc ein preces noftræ,8? oblatiôes noftræ dirigûtunôc ad templû,queniad modû loânes in Apocalypfiait,8?apertû eft templû dei, tabernacu«’ him.bcceefn,inquit,tabernaculûdci,in quo habitabitcu hominibus.

Quorum typum accipiebat populus, quemadmodû ôé propheta-bantprophetæfutura. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. xxxv

MVneraautemamp;loblationes, amp;facrificia omnia in typo populus accepit.Quemadmodum oftenfum eft Moyfî in monte Sinai ab uno ô? eodem deo,cuius nûc in ecclefia glorificatur nom? in omni^ bus gentibus.Sed terrena quid? quæ funt erga nos difpofita, congi'uit typos effe eorû,quæ funt cccleftia,ab eodem tam?deofa(fta.Necenim aliter poterat afsimilari fpiritalium imaginum. Quæ autem fupercœ^ kftia èC fpiritalia funt,8d quantum ad nos fpecftat inuifibilia amp;nbsp;incnaf^ rabilia,typos rurfus alterorum cœleftium dicere, amp;alterius pleroma* tïs,amp; deum alterius patris imaginent efle,amp;errantium eftà ueritate,S^ omnino ftultorum amp;nbsp;hebetum. Cogentur enim hi tales, quemadmo^ dum fæpenumero oftendimus, femper typos typorum, amp;nbsp;imagines imaginû adinuenire,amp; nunquâ figere animû fuum in uno amp;nbsp;uero deo: - • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fupta

VALENTTNT ET SIMILIVM LTB.’ 1111^' fupra cnim deum facflæ funt cogitationcs ipforü y fupcrgrcfsi cordibus fui'sipfum magiftrum, fufpitioncquidem fuperelati fùpcrgrefsi,ue^ ritateautem déclinantes à uero deo,

QuemadmodS inueftigabilis ÔCincoprchenfibilis oßenditirr is, qui banc quæfecundum nos eft condidk creaturam» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca» X x x v i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Quatenus fuper deum extollitis eogifanones ueftras,incôfidera=* teelatiC'Audiftis menfos efle cœlos in palmo,dicite mihi menfuram, cnarratemultitudinêccelorum l'nnumerabilem, exponitemihi plenitu dinem,latitudinem, amp;nbsp;logitudi'nem, Si. alntudinê circûmenfurationis, initium Sc finem, quæ non intelliget cor hominis, non côprehendet ea.Vereenim magna funt thefaurophylacia cceleftia,immêfurabilis eft in corde deus,amp; incomprehenfibilis in animo,qui côprehendit terram pugillo,quis perfpiciat mêfurâ,et dextræ eius digi turn quis cognofcet'^f aut manum eius quis intelliget, earn quæ menfuratimmcnfa, earn quæ tendit menfura fua menfuram cceloru, amp;nbsp;conftringit pugillo terra cum abyfsis,quæin fe continet latitudinem, Sclongitudinê, amp;profunduin deorfum,amp; altitudinem fupernam uniuerfæ conditionis,quæ uidetur, quæaudiiur amp;nbsp;intelligitur, ôô quæ inuifibilis eft : amp;nbsp;propter hoc fuper omneinitium amp;nbsp;poteftatê, ôô dominationê, amp;nbsp;omne nomen quod no^ niinatur,omniu quæ fada 8ó cÔdita funt exiftês deus,ipfe eft qui cœlos implet,amp;: perfpicit abyflbs, qui eft etiâ cum unoquocp noftrû ♦ Deus e* nim,inquit,appropinquans ego fum,8d non deus delonginquo.Siab^ fconditur homo in abfconiîs,ô(f ego cum nÔ uidebo C’ manus enim eius apprehenditomnia:Ô^ ipfa eft quæ cœlos quidêilluminat,etiâquæ fub cœlo funt, Sc fcrutatur renes,amp;^ corda,ôd in abfconfis ineft amp;nbsp;in fecretis noftris, Sô in manifefto alit cÔferuat nos. Si aût plenitudinem ma* gnitudinem manus eius non comprehêdit homo, quêadmodu poterie .quis intelligerc aut cognofeere in corde tam magnû deum'^Quem qua* fiiammeniî fint, amp;nbsp;peripexcrint, amp;nbsp;uniuerfum eumdecurrerint, fuper cum eflèaliud pleroma æonum côfingunt,amp; altcru patrcm:ad cœleftia quidem non fufpicientes, uere autc in profundum Bythum dementiæ defcendentcs:patrem quidem dicentes fuum finin’, ufqp ad ca quæ funt extra pleroma:Demiurgû ucro rurfum non attingere ufcp ad pleroma» Et fie neutrum corum ponunt elle perfedum, amp;nbsp;comprehêdentem o* mnia.Décritenim illiquidemuniuerfa quæeftextrapleromafabriça* tio,huicautem quæ eft infra pleroma fabricatio,ô^ neuter corum eritp* lunium deus.Quoniâ autê magnitudinê dei ex his quæ ab co fada funt nemo cnarrarc poteft,hoc omnibus manifeftum eft : amp;nbsp;quoniâ magni* lt;nbsp;ludo eius non deficit,fed omnia continet,amp; peruenit ufcp ad nos,amp; no bifcùin'eft, omnis quicunqp digne deo fapit confitebitur» nbsp;nbsp;.... . quot;

Secundumqui'd notus deus,Slt; quod ipfc pater conditor omnium perfuasmanusformauithominem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. xxxvi»

IGi'tur fccundum magnitudinem no eft cognofceredeu. Iinpofsibilc-cft emm menfurari patrê:Secundum autem dilelt;ftionein cius,hæcdl tni'm quæ nos per uerbû eins ducit ad deuin obaudiêtes ei, feinper dici musquoniain efttantus deus,Scipfeeft qui per femenpfum côftituit, ÔC fecir,8c adornauit,8c continet omniadn omnibus aût amp;nbsp;nos, amp;nbsp;huc mundûquieftfecundû nos.Et nos igiturcum his quæ continenturab eo,falt;rti fuinus.Et hic eft de quo feriptura ait. Et plafmauit deus hom^ nein,limû terræaccipiens,amp; infufflauit in fàciê eius flatum uitæ. Non angeli fecerût nos,nec nos plafmauerût,nec angeli potuerût imagined faceredei,ncc alius quis,prçter uerbû domini,ncc uirtus lôgeablîftens à pâtre uniuerforû.Nec enim indigebat horû deus ad faciendû,quæip* feapud fe præfinierat fieri,quafi ipfe fuas non haberet manus. Adfficgt; nim ei Temper uerbû nbsp;nbsp;Tapiêtia filius,amp; fpiritus,per quos,in quibus

omnia libère amp;nbsp;Tponte fecit,ad quos loquitur,dicens, Faciamus ho* ininemadimaginêamp;Sfimilitudinênoftram, ipfeà femetipfo fubftantia creaturarum,ÔC exemplû falt;ftorû,amp; figura in mundo ornamentorûac* cipiens.Bene ergo feriptura dicit:Primo omniû crede, quoniam unus eft deus,qui omnia conftituit côfummauit,Sc fecit ex eo quod nóe^ iat,ut eftent omnia,omniû capax,amp; qui à neminecapiatur.BeneaûtS^ in prophetis Malachias ait:Nbnneunus deus qui côftituit nosCNon* ne pater unus eft omnium noftrorumC’CôfequenteraûtSc ApoftohiS ait: V nus deus,inquit,pater qui fuperomnes,amp; in omnibus nobis.Si^ militerautcamp;f dominus, omnia mihi, inquit, traditafuntàpatre meogt; Manifcftc ab eo qui omnia fecit.Nô enim aliena,fed fuatradidit eijn omnibus aût nihil fubtradium eft,ôlt;f propter hoc idem eft Iudex uiuen lium amp;nbsp;mortuorum,habês dauern Dauid,aperit,amp;^ nemo claudi c,clau dit,8^ nemo aperit. Nemo enim alius poterat nec in cœlo,nec in terra, nec fub terraaperire paternû librum,nec uidere eu,nifîagnus qui occi* fus eft,ô^ fanguine fuo redemit nos : ab eodê, qui omnia uerbo fecit,5^ fapientia adornauit, accipiens omniû poteftatê,quando uerbû carofa“* étumelEutquemadmodûincœlisprincipatû habuit uerbû dei, in terra haberet principatum:quoniâhomo iuftus,qui peccatûnon cit,nec inuen tus eft dolus in ore eius : principatû autem habeat eoruni quæ funt fub tcrra,ipfe primogenitus mortuorû fatftus : amp;nbsp;ut uideien^ omnia,quemadmodûprædiximus,fuumregem,amp;utincarnedoinin* occurrat paterna lux,amp; à carne eius rutila ueniatin nos,8c fie homo ueniat in incorruptelam,circûdatus paterno lumine. Et quoniâ uerbu, , idcftfilius,fempercum pâtreerat,permuItademÔftrauimus. Quoni^ êd làpientia quæ eft Ipiritus, erat apud deum anteomnem conftitutio* nein

nem,per Salomonern ait:Deus fapientia fundauit terra, parauit aut cœ Ium prudentia. Senfu eins abyfsi eruperunt, nubes aut manauerut ros. Etrurfus, Dominus creauit me principium uiarum fuaru, in opera fua ante feculum fundauit me,in initio antequam terram faceret, amp;nbsp;priuf^ procédèrent fontes aquarum,ante^ montes confirmarentur, Anteom nes aut colles genuit me.Et iterum. Cum pararet ccelum eram cum illo amp;nbsp;cum firmos faceret fontes abyfsi, quando fortia faciebat Fundament ta terræ,eram apud eum aptans.Ego eram cui adgaudebat,quotidie aut deledabar ante facie eius in omni tepore, cum lætaretur orbe perfecflo, amp;iocundaretur in filrjs hominum. V nus igitur deus,qui uerbo ÔC fapi entia fecit aptauit omnia,hic eft aut Demiurgus,qui amp;nbsp;mundu hunc attribuit humano generi, qui fecundum magnitudinem quidem igno^ tus eft omnibus his qui ab eo fadfi funt. Nemo enim inueftigauit altitu dinem eius,nec ueterum,nec eorum qui nunc funcSecundü autem dile (ftionem cognofciturfemper,per eum per quem cöftituitomnia»Eftau tem hic uerbum eius dominus nofter lefus Chriftus, qui in nouifsimis temporibus homo,in hominibus fadtus eft, ut finem coniungeret prin cipiojid eft,homine deo. Et propterea prophetæ ab eodem uerbo pro« pheticum accipientes charifma, prædicauerunt eius fecundum carnem aduentum, per quem eSmixtioSd cömuniodei öd hominis fecundum placitum patris facta eft,ab initio prænunciante uerbo dei,quoniâ uide bitur deus ab hominibus,8d couerfabitur cu eis fuper terr5,6d colloque returôd adfuturus eftet.id eft ab uniuerfo fuo plafmate,faluans illud. Öd parcibilis ab eo,öd liberans nos de manibus omniu odientiü nos,tranft grefsionis fpiritu, öd facies nos ieruire fibi in fandlitate Öd iuftitia oes di cs noftros,uti cöplexus homo fpiritu dei, in gloriam cedat patris. Hæc prophetice iîgnificabant prophetæ, fed no quêadmodû quidâ dicunt, inuifîbili pâtre omniû exiftente alterum elfte eum, qui à prophetis uide« retur.Hocaûtdicunt,qui in totû quid fît prophetia nefciunt. Nam pro phetiaeftprædicatio futurorû,id eft,eorû quæ poft erunt,præfîgnifica tio.Præfîgnificabât enim prophetæ,quoniâ uidebitur deus ab homini« bus,quêadmodû öd dominus ait : Bead mûdo corde, quoniâ ipfî deum uidebuntSed fecûdû magnitudi nê quidc cius,Ôd mirabile gloriâ nemo üidebit deû,ôd uiuet,Incapibilis em pater : fecundû aût dileêtionê öd hu manitatê,ôd quod ofhia pofsit, etiâ hoc cÔcedit his qui fe diligut, id eft üidere deum, quod öd prophetabât prophetæ. Quoniâ quæ impofsibi lia,pofsibilia apud deum.Homo etenim à fe nô uidet deum.Ille aût uo« Icns uidetur ab hominibus,à quibus uult, öd quemadmodû uult.Potês eft enim in omnibus deus,uifus quidê tune per fpiritû prophetiç,uifus cftaût öd per filium adoptiue,uidebitur aût Ôd in regno cœlorum pater« naliter,fpiritu quidem præparante hominêin filiûdei,filio aûtadducen

tc ad patrê,patre aut incorruptela donante in ætcrnâ uitâ,quæ unicuitp cuenitex eoquoduideatdeum. Queadmodum enfin ufdêtes lumen in tra lumen funt ô^claritatem eius recipiunt, Sic amp;nbsp;qui uident deum, in* tra deum funt,pcrcipicntcs eius claritatem.uiuifîcat aût eos claritas,pef cipiunt ergo uitam qui uident deum: amp;nbsp;propter hoc incapibilis, uifibi* km le côprehenfibilem, capacem hominibus præftat, ut uiuificet percipientes amp;nbsp;uidentes fe. quêadmodum enim magnitudo eius inuc^ ftigabilis eft, fîc8ô benignitas eius inenarrabilis, perquam uifus uiiain prællat ijs, qui uident eum.Quoniâ uiuere fine uita impofsibile eft,fub fiftentia uitç aût,de participatione euenit.’participatio aût dei,cft uidcfC deum,ôô frui benignitate eius « Homines igitur uidebût deum, amp;nbsp;uiuêt per uifionem,immortales fa(fli,ÔC pertingentes ufcß in deû. Quod ficut prædixi perprophetas figuralitermanifeftabat, quoniâuidebiturdeus ab hominibus,qui portant fpiritû eius, femper aduentû Chrifti fuft* nent. Quêadmodum amp;nbsp;in Deuteronomio Moyfes ait : In die ifta uide* bimus,quoniâloquetur deus ad hominê, ôf uiuet, Quidâ enim eorurn uidebantfpiritum propheticû,amp;operationes eius in omnia genera cha rifmatum effuCaialq ueroaduentum domini,amp; earn quæ eft ab initio ad miniftrationê,per que perfelt;fti,uolûtatê patris quæ eft in ccclis, ôd quJî eft in terris:ali} uero glorias paternas têporibus aptas,amp; ipfis qui ui^ debant,amp;f qui tune audiebant,amp; omnibus qui deinceps audituri erant» Sic igitur manifeftabatur deustper omnia enim hæc deus pater oftendi tur,lpiritu quidê operâte,filio uero adminiftrâte,pâtre uero côproban* te,homineuero confummantead falutem, Quemadmodum amp;nbsp;per pro ’ phetam Ofeeait: Ego, inquit, uifiones multiplicaui,amp;: in manibus pto phetarum afsimulatus fum.Apoftolus aûtidipfum expofuit,dicês:Di* uifiones autem charifmatû funt,idem aût fpiritus, amp;nbsp;diuifiones minift^ horû funt, idem aût dominus, amp;nbsp;diuifiones operationû funt, idem au* temdeus, qui operatur omnia in omnibus. Vnicuicp autem daturma* niteftatio fpiritus ad utilitatê. Sed quoniâqui omnia in omnibus opera turdeus eft,qualis eftamp;Squantus eft, inuifibilis inenarrabilis eftom* nibus,quæab eo fatfta funt, Incognitus aût nequaquâ : omnia enim pef üerbum eius difcunt,qui eft unus deus pater qui côtinet omnia, amp;nbsp;om* nibus efle præftat,quêadmodum in euangelio fcriptum eft : Deum ne* mo uidit unquam,nili unigenitus filius, qui eft in finu patris, ipfeenar*’ rauit.Enarrat ergo filius ab initio patris,quippe qui ab initio eft cum pa tre,qui 3^ uifiones propheticas, diuifiones charifmatû, amp;nbsp;mimfteria fua, patris glorificationê confequenter SC côpofiteoftenderit huma* no generi apto tempore ad utilitatem. Vbi elf enim côfequentia,illicôiJ conftantia,ôiSubi eft conftantia,inic Sc pro têpore, amp;nbsp;ubi pro tempore» ilhc 3d utihtaSjSd proptereauerbum difpenfatum paternç gratiæ fadus »

eftadutili'tatem hominum, propter quos fecittantas difpondones ho* minibus quidern oftendens deum,deuin aût exhibens hominem: in uifibilitatêquidem patris cuftodiens, nequando homo fieret contem* ptor dei, amp;nbsp;ut Temper haberet ad quod proficeret : uifibilem aute rurfus hominibus per multas difpofîtiones oftendens deû, nein totum defici cns homo ceß'aret effe. Gloria enim dei uiuês homo, Vita aût hominis uifio dei. Si enim quæ eft per conditionê oftenfio dei uitam præftat ho* minibus in terra uiuentibus,multo magis ea quæ eft per uerbu manife* ftatio patris,uitâ præftat his,qui uidêt deum ♦ Quoniâ ergo fpiritus dei perprophetas futura figmficauir,præformans nos,amp;: præaptans ad id, ut fubditi deo fimus : futurû aût erat, ut homo per fandi fpiritus bene* placitum uideret:neceflàrio oportebateos per quos futura prædicaban turuideredeum,quemipfi hominibus uidendumintimabant: uti non folum dicatur propheticedeus,amp;: dei filius,amp; filius,6lt;: pater,fed ut uide aturomnibus rnêbris fancftificatis amp;nbsp;edodis ea quæ funt dei,ut prçfor* maretiir amp;nbsp;præmeditaret homo applicari in earn gloria, quæ poft reue* labitur his qui diligunt deû. Nô enim folum fermone prophetabât pro phctæ,fed uifione,ôd côuerfatione,amp;: adibus quos faciebant, fecun* dumid quod fuggerebat fpiritus: fecundû hancigiturrationeminmfi* bilemuidebâtdeum.Qtiemadmodum ôd Efaias ait: Regem dominum fabaoth uidi oculis meis:fignificans, quoniam uidebit oculis deum ho* mo,8c uocem eius audiet. Secûdum hanc igitur rationem, amp;nbsp;filium dei hominemuidebant conuerfatum cum hominibus, id quod futurum e* ratprophetantes,eum qui nondum aderat, adefte dicentes, impafsi* bilempafsibilem annunciantes, Ôôeumqui tuncin eœlis,in limû mor* ris defccdiire,dicctes.Etreliquas aût eius recapitulationis difpofitiÔes, quafdam quidê per uifiones uidebant,qualdâ per uerbû annuntiabant, quafdam uero per operationc typice fîgnificabant,quæ quidern uiden* da étant uifibiliter uidentes,quæ uero audienda erant,fermone præco* nantes, quæ uero agenda erant, operatione perficientes, uniuerfa uero propheiiceannunciantes. Propterea amp;nbsp;Moyfes tranfgrefibri quidêle* gis populo igneû deum efte dicebat, igneû à deo diem fuperduci mini* tans.His uero qui erga dominû timoré habebant, dominus deus, dice* bat,mifericors,pius, magnanimus,ôêmagnç miferationis,amp;f uerax, amp;iuftitiâferuans,amp; mifericordiâinmilia,auferêsiniuftitias, amp;nbsp;nequiti as,amp;peccata.Et uerbû quidc loquebatur Moyfi apparens in côfpeêlu, tjuêadmodû fi quis loquaf ad amicû fuû : Moyfes uero cupiuit manife* fte uidere eum, qui fecù loquebat, amp;nbsp;diêtû eft ci, Sta in loco alto petræ, manû meam contegam fuper te. Qtiando uero trâfieritclaritas mea, tune uidebis quæ funt pofterrpra mea, facies aût mea nô uidebitur tibi: tion enim uidet homo facie luêam, amp;nbsp;uiuet : utrac^ fignificans, quoniâ

5c rmpofsibile eft homim' uidere deum, amp;nbsp;quoniâ per fapientiam dflirt nouifsimis têporibus uidebit deum homo, in altitudinepetræ, hocd^ in eo qui eft iècundû hominê eius aduêtus: Sgt;C propter hoc facie ad confabulatus eft cû eo in altitudine montis,afsiftente etiâ Helia, quca3^ niodiim^uangeliu retulit,reftituens in fine priftinâ repromifsionê.Nlt;^ igitur manifefte ipfî faciem dei uidebant prophctæ,fed diipofitiones myftcriaquæinciperethomo uideredcum.Quêadmodû èc Heliæfii^:^ batur,Exi€s eras 8C ftabis in confpeftu domini,8c ecee dominus tranß^ etjôC ecce fpiritus magnus,8c forcis qui difloluet montes,amp; côteretpd tras in cÔfpeftu domini,8C no in fpiritu dominus, ÔCpoft fpiritu terrai motus,amp; no in terræmotu dominus,ôC poft terræmotû ignis, amp;nbsp;noin ignedominus,ÔC poft igné uox auras tenuis. Per hæc em per prophe tas ualde indignâs,propter trâigrefsionê populi èc propter interfeftio^ nein prophetarû, docebantur mitius agere, ac fecundû hominê aduen^ tus domini fignificabaturfuturus,poftillam legequç data eft per Mo/ ïèn,mitis ÔC tranquillus,in quo nec calamû quaifatû côfregit,neclinuni fumigans extinxit. Oftendebatur aût regni eius mitis amp;nbsp;pacificare^ quietio.Poft enim fpiritu qui content montes,ÔC poft terræmotum, poft ignem,tranquilla ÔC pacifica regni eius adueniût têpora, in quibus cum Omni tranquillitate fpiritus dei uiuificat,ÔC auget hominem, Manlt; feftius aût adhuc per Ezechielem fadum eft, quoniam ex parte difpofi^ tiones dei,fed non ipfum uidebant prophetæ priores deû,Hic enim dd cum uidiflet uifionê,ÔC Cherubim ÔC rotas eorû, 8c uniuerfæ progrefsi onis eius myfteriû cum retuliftèt, 8C fimilitudinê quafi figura hoininis» 5C ilia quidê quæ erant fuper lumbos eius quafi figura eledri, quæ autt deorfum quafi uifionêignis, 8C reliquâ uniuerfam thronorû uifionenî manifeftans, ne quis putaret forte eum in his proprie uidifte deum, in^ tulit, hæc uifio fimilitudinis gloriæ domini, Igitur fi neep Moyfes uidit deum,nec Helias,nec Ezechiel, qui multa de cocleftibus uiderunt, qua: autem ab his uidebantur erant fimilitudines claritatis domini, SC pro^ phetiæ futurorû, manifeftum eft quoniâ pater quidê inuifibilis, de quo 5c dominus dixit:Deum nemo uidit unquam. Verbum aût eius quem admodum uolebatipfe,ÔCad utilitatem uidentium claritatem monftra# bat patris, ÔC difpofitiones exponebat, Queadmodû amp;nbsp;dns dixit, Vni genitus deus qui eft in fînu patris,ipfe enarrauit. Etipfe aût interprétât patris uerbû, utpotediues ÔC multus exiftês, non in una figura, necjn uno charadere uidebatur uidentibus eum, fed fecundû difpêfationum eius caufas fiueeffîcaciam, ficut in Daniele feriptum eft: Aliquando e^ nim cum his qui erant circa Ananiam, Azariam, Mizaelem uidebatur, afsiftens eis in fornace ignis, ÔC in camino, ÔC Überaus eos de igne,Eiui fto, inquit,quarii,fîmilis filio def Aüquando autem lapis â monteabfd^

fus fine manibus,amp; pcrcutics tcmporalia régna, amp;nbsp;uentfians ea, amp;Sipfc rcplens uniuerfam terra. Rurfum hic idem uidebitur quafi fîlius homi^ nis in nubibus cccli ueniens, amp;nbsp;appropinquans ad ueterem dierum,, èC fumens ab eo uniuerfam poteftatê SC gloriam, regnum, Et poteftas, inquiqeius poteftas æterna,SC regnû eius non interibit.Sed ÔC loannes domini difcipulus in Apocalypfî iâcerdotalem gloriofum regni eius uidens aduentû,Conuerfus fum,inquit,uidereuocem quæloquebatur mecum,ÔC cÔuerfus uidi feptê candelabra aurea, inter câdelabra fimi lem filio hominis indutum podere,Sô adcindum ad marnas zonam ream. Caput aût eius nbsp;capilli quemadmodû lana alba, quomodo nix,

ÔC oculi eius ut flâma ignis,ÔC pedes eius fimiles chalcolibano, quemad modum in camino fuccenfus eft. Vox eius quafi uoxaquarû,amp; habet ftellas feptê in manu dextera fua, Si. de ore eius romphea ex utraqp par# te acuta exiebat, èC facies eius quêadmodûfolfulgens in uir tute fua. In bis enim aliquid à pâtre darum eius fignificat, ut caput, aliquid uero fa== cerdotale, ut poderem: èc propter hoc Moyfes fecundum typum uefti# uit pontifîcem:aliquid uero ad finem, quemadmodû chalcolibanum in camino fuccêfum,quod eft fortitudo fîdei, amp;nbsp;perfeuerabile orationum, propter adueniens in fine temporû fuccenfionis inccndium. loanneue# ro non fuftinente uifionem, Et cecidi enim, inquit, ad pedes eius qyafî mortuLis,ut fieret quod fcriptû eft,Nemo uidet deum,ôê uiuet,amp; uiuifi cans eum uerbû ôd admonens, quoniâ ipfe eft in cuius pedore recum# bebat ad cccnam,interrogans quis eifet qui inciperet eum tradere,Et di cebaqEgo fum primus amp;nbsp;nouifsimus,amp; qui uiuo,amp; fui mortuus,3lt;^ ec ce uiuo in fecula feculorum,amp; habeo claues mords amp;nbsp;inferorû. Et poft hæcin iècundauifioneeundê dominû uidens, Vidienim,inquit,in me dio throni amp;nbsp;quatuor animaliû, amp;nbsp;in medio presbyterorû agnû ftantê quafi occifum,habentê cornua feptem,amp; oculos feptê, qui funt feptêm fpiritus dei,dimifsi in uniuerfam terram.Et rurfum de eodê ipfo agno, ait,Etecceequus albus, amp;nbsp;qui fedebat fuper eum uocabatfidelis,ôêue# rus,amp;per iuftiiiam iudicat,ÔC pugnat,8c oculi eius ficut flâma ignis, ' m capite eius diademata multa, habens nomen fcriptû, quod.nemo feit nifî ipfe,amp;: circûamidus ueftimentû afperfum fanguine,amp;: uocatur no# men eius uerbum dei, èC exercitus cœli fcquebatur eum in equis albis, üeftiti biflynû album mundû,amp; de ore eius procedit romphea acuta,ut in ea percutiat genres, Ôô ipfe pafeet eos in uirga ferrea, èc ipfe calcat la# cum uini furoris iræ dei omnipotentis, amp;nbsp;habet fuper ueftitu, amp;nbsp;fuper fémur fuum nomê fcriptû, Rex regum, ôê dominus dominantium. Sic femper uerbû dei uelut lineamenta rerum futurarû habet, ôê uelut (peci es difpofîtionû patris hominibus oftendebat,docens nos quç funtdeh Nonfolumautem per uifiones quæ uidebitur, ÔC fermones qui præ#

CO naban turned SC in operationibus iiifiis eft propheiis, urpcr cos pr® figurarct,Ô!rprædemonftraret futura. Propter quod üleepropheH accepit uxorè fornieationis,per operationê prophetas,quonjam forni^ cando fornicabitur terra à domino,hoe eft, qui fuper terrain funt honii nes,8cdehuiufinodi hominibus beneplacituin habebit deusaiTumc' re ecclelïam iamflificandam communieatione filrj eius, ficut §gt;( illa fan^ élilicata eft comunieatione prophetæ. Et propter hoe Paulus fandifilt;^ä tam ait in fidelem mulierê in uiro fideli. Adhucetiâ filios fuos nomina# uit prophera,nô mifericordiâ confequuta amp;nbsp;no populus,ut quêadnio# dum Aportolus ait,Fiat qui non populus,populus, non miferieordl am confequuta,mifericordiâconfequuta,^ in loco eliberata, in quo uo cabitur nÔ populus,ibi uocabuntur filt) dei uiui.ld quodà propheta ty# pice peroperationê faêtu eft, oftendit Apoftolus uere faêtum in ecck# fia,ôd Chrifto.Sicaûtet Moyfes Aethiopiframaccipiebatuxorê,quant ipfe Ifraelitidê fecit, præfignificans quoniâ oleafter i nferitur in obuatn» Ôl participans pinguedinis cius erat.Qtionia enim is qui fecundum caf nem natus eft Chriftus,à populo quidem habebatinquiri, ut occido^ tur, liberari uero in Aegypto, id eft in gentibus, ÔC fandificare cos qui ibi client infantes,unde èC ecclelîam fibi perfecit: Aegyptus enim ab ml tio gentilis,quêadmodum Aethiopillàîpropter hoc per nuptias Moy# fi nuptiæ uerbi oftendebantur,amp; per Aethiopiftàm coniugê,ca quæcx gentibus eft ecclefia manifeftabatur,cuiqui detrahût,amp; incufantS'dc# rident earn,non erunt mundi. Leprofi enim eruni abfjcienturà iufto rum cafths. Sicautem 8d Raabfornicaria fcmetipfam quidem condem nans, quoniam elTètgentilis omnium peccatorumrea, fufeepitautem fpeculatores,qui fpeculabantur uniuerfam terram,amp; apud feabfcondit patrem fcilicetamp; filiumamp; fpiritumfandû. Etciim uniuerfaciuitas,in qua habitabat,c5cidilTet in ruinam, canentib. fepte tubicinis in ul nmis Raab fornicaria conferuataeft,cumuniuerfa domofuafidefignicoc# cini: ficut dominus dicebat his qui aduentum eius non excipiebant, pharifæi fcilicet, amp;coccini fignum nullificant,quoderatpafcha.redcm ptio exodus populi ex Aegypto, dicens: l^ublicani amp;nbsp;mctctrices præcedentuos in regno cœlorum.

Quemadmodûin Abrahafn prâffignrabatur fi'Jcsnoftra,amp;’qpar expofi-t!deoruiin,qu«cfadafuntàpairihus» Cap. x Xxviii

Ck Voniam aûtô^in Abraham prçfigurabatur fides noftra,amp;’qtionl ^am patriarcha noftræ fidei uelut propheta fuit,plenifsime Apolto lus docuitin epift. ad Galàtas,dicens,Qui eigo tnbuit uobis Ipiriu.m» amp;nbsp;operatur uirtutes in uobis , ex openbus legis an ex auditu fideiî bi# eut Abraham crediditdeO,amp;reputdrum eft illi ad luftitiam. Cognofa# tenaepquoniam quifunte'x fide,hifilq font Abrahæ.Præuidensau#

trm rcriptura,quoniam cx fideiuftificatgentes deus.prænûtiaui't Abra hæ,quoniâ betiedicentur in eo oês gentes.Itacp qui ex fide funt, benedi cetur cum fideli Abraha.Ob quæ nô folû prophetà eum dixit fidei, fed amp;: patrê eorû qui ex gentibus credunt in Chriftû ! efum,eo quod una èC cadem illius ÔC noftra fit fides, illo quidê credête futuris quafî iam fadis propterrepromifsionêdei:nobis quoc^ fimiliterper fidem fpeculanti* bus eam quæ eft in regno hæreditatê, propter repromifsionê dei. Et ea aût quæ area Ifaacnon fine fignificatione funt. In ea enim epiftola quæ eftad Romanos, ait Apoftolus, Sed amp;: Rebecca ex uno 'concubitu ha* bens Ifaac.patris noftri à uerbo rcfponfum accepit, ut fecundûeledio* nein propofitû dei permaneat,nô ex operibus, fed ex uocante didfû eft clDuo enim populi in utero tuo,SC duæ gentes in uentre tuô, nbsp;popu

lus populum fuperabit,Sc inaior feruiet minori.Ex quibus manifeftum eft,nô folû prophetationes patriarcharû, fed nbsp;partû Rebeccæ prophe

tiam fiiilfe duorû populorum,SC unum quidê elle maiorê,alterum uero minoré,amp; alterurn quidem fub fcruitio,alterum aût liberum, Vnius au tein amp;nbsp;eiufdcm paths,unus ôô idem deus nofter et illorûlqui eft abfcou -lorum cognitor, qui feit omniaiante^ fiant, nbsp;propter hoc dicens,Ia*

cob dilexi, Efau autem odio habui. Si quis autêSc aftus qui funt Iacob addifcat,inueniet eos non inanes, fed plenos difpofitionum : ÔC in pri* misinnatiuitateeius, quemadmodum apprehendit calcanéum (ratris, ÔClacobuocatus eft, id eft fupplantator, tenens fed qui non tenetur, li* gans pedes,fed qui non ligatur,Iu(ftans amp;nbsp;uincens,tenens in manu cal* æaneûaduerfanpid eft uiftoriâ. Ad hoc cm nafccbatur dominus, cuius typum generationis môftrabat,de quo Ôd loannes in Apocalypfi ait,Ec exiuit uincens,ut uinccret. Deinde aût primogenita accipiens, quando üituperauit ea frater eiusiquemadmodü amp;nbsp;iunior populus eum primo* gcnitum Chriftû accepit, cum eum repulit populus ætate proueêtior, 'dKens,nô habemus regê nifi Cæfarem. In Chnfto aût uniuerfa benedi

ÔC propter hoc benediftiones prions populi à pâtre fubripuit po* ftehorpopulus, Queadmodû Iacobabftulit benediftionê huius Efau* Ob quàcaufam fratris patiebat infidias, èc pcrfecutiôes frater fuus, fi* cutSêecclefia hoc idêà ludçis patiebat. Peregre nafcebanturduodeciin tribus genus Ifraefquoniâ èC Chriftus peregre incipiebat decaftylû fir mamentû ecclefiæ gencrare. Variæ oues quæ fiebât hinc Iacob merces, Chrifti merces ex uarqs amp;nbsp;diffèrentib. gentibus, in unam cohorteni fidei conuenientes fiunt homines, quêadmodû pater promifit ei,Poftu h, dices, à me, ÔC dabo tibi gentes hæreditatem tuam, SCpoflefsionem tuain terminos terræ. Et quoniam multitudines filiorù domini prophe ta? fichant Iacob, necelsitasomnis fuitexduabus fororibus cum filips Uccre; Quemadmouum Chriftus ex duabus legibus unius amp;nbsp;eiufdefn

patris»Siinilitcr aût èc ex anâlli's,fîgnificans quoniam fecundum earn? ex liberis ÔC ex feruis Chriftus ftatuet fih'os dei, Hmiliter omnibus dans munus fpiritus uiuificantis nos. Omniaaûtine faciebat propter illanl juniorem, bonos oculos habêtem Rachehquæ præfigurabat ecclefianii propter quamfuftinuit Chriftus:qui tûcquidêpatriarchas fuos Ôdpm phetas præfigurans ôôprænuntians futura, præexercens fuam partem difpofi tionibus dei,amp;^ aiTuefeens hæreditatê fuam obedire dco, Ô6 per^ grin an in feculo,amp; fequi uerbû eius, præfigurarc futura, Nihil enim uacuum,necç fine figno apud eum.

Quare huit pedes diicipulorû fuorum,6Cquarc diieumbentibus, 6^ quod jpfcfimiliteranteomncsdeusoftenditur. Cap. xxxix

TN nouifsimis autê temporibus, cum uenit plenitudo temporis libdf tatis, ipfum uerbum per feipfum ibrdes abluit filiorû Sion, manibuS fuis lauans pedes difcipulorum.Hic eft enim finis humani generis,rex^ dificantis deum,amp; utiquçmadmodû in initio per primos omnes infe*^ uitutêredacfti fumus debito mortis,ficin ultimo per nouifsimaomneSj qui ab initio difcipuli,emundati èc abluti quæ funt mortis,in uitam ue' niantdei. Qui enim pedes lauit difcipulorum,totumfandificauiteor^ pus,amp;: emundationem adduxit. Quapropterôôrecumbentibus eis niftrabat efeam, fignificans eos qui in terra recumbebant, quibus ueim miniftrare uitâ.Sicut Hieremias ait;Recômemoratus eft dominus fan^ élus Ifrael mortuorû fuorum, qui prædormierût in terra defofsioniSjS^ defeendit ad eos,uti euangelizarct eis falutare fuum ad faluandumeos» Propter hoc aût difcipulorû oculi erant grauati uenien te Chrillo ad pafsionê,ÔC inueniens eos dormientes,primo quidêdimifit,fignificans patientiâ dei in dormitione hominû. Secûdo uero ueniês excitauit eoSi amp;nbsp;erexit,fignificans quoniâ pafsio eius expergefaéh'o eft dorrnientium difcipulorum,propter quos et defçendit in inferiora terræ,id quod état inoperatum cÔditionis uifurus oculis ,dcquibus amp;nbsp;dicebat difcipuhs» Multi prophetæ 80 iufti cupierunt uidere amp;nbsp;audire, quæ uos uidetis auditis.Nô enim propter eos folos, qui têporibus Tyberrj Cæfariscr^ diderût ei uenit Chriftus,nec propter eos folos, qui nûc funt homines» prouidentiam fecit pater, Sed propter omnes omnino homincs,quiab initio fecundum uirtutem fuam in fua generatio ne, ÔC timuerunt,^^^^^ lexerût deû, ôd iufte amp;nbsp;pie cÔuerfàti funt erga proximos, amp;nbsp;cocupier^* uidere Chriftum,et audire uoeê eius.Quapropter omnes huiufmodi m fecundo aduentu, primo de ibmno excitabit, eriget tam eos, quos,qui iudicabuntur, Sé conftituet in regnum fuum ♦ Quoniam qni* demunus deus,qui patriarchasquidemdirexitin difpofitionesfuas» luftifîcat autem.circumcifionem ex fide, amp;nbsp;præputiû per fidem.

lie rurfus in nobis il 1 i deformantur,hoç eft,in ecekfia, ÔC recipiunt fficf* cedem pro his quæ laborauerunt.

Quod ait, Non uos laboraftis,alt) laborauerunt,uos inlabores eorum introiftis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. x L

PRopterhoc dicebat dominus difcipulis,Eccedico uobis, AttoIIitc oculos ueftrosjuidete regiones,quonia albæ funt ad mefïem. Nam meflbrmercedem accipit, ÔC congregat frudluin uita æternâ, uti Si. qui feininat, qui merit fimul gaud cat. In hoc eft fermo uerus,quoniâ ali^ us eft qui ièminat, nbsp;aJius qui metit. Et ego enim præmifi uos metere,

quod uos non laboraftis, ah] laborauerunt amp;nbsp;uos in laborê eoru intron iftis, Qui ergo funt qui laborauerût, qui difpofitionibus dei deferuiût» Manifeftum eft quia patriarchæ ôôprophetæ,quietiâpræfigurauerûc noftraiu fidem amp;nbsp;difleminaucrût in terra aduentû filrj dei, quis amp;nbsp;qua« lis,erit,uti qui pofteriores erant futuri homines, habentes timoré dei,fx cilcfufciperentaduentû Chrifti,inftrult;ftià prophetis.Etpropterhoc lofeph cum cognouiflet quod prægnans eiîet Maria, amp;nbsp;cogitabat ab« feonfedimittere earn, angelus in fomnis dixit ad eum, Ne timeas alfu« mere Mariam coniugê tuam, quod enim habet in uentre, ex fpiritu fan fto eft. Pariet aût filiû, amp;nbsp;uocabis nomen eius lefum : ipfe enim faluabic populum fuû à peccatis eorû.Et adiecit fuadens ei,Hoc aût totum faiftti eft,ut adimpkretur quod duftum à domino prophetâ diccntê,Ecce uir« go in utero accipiet, amp;nbsp;pariet filium, amp;nbsp;uocabitur nomê eius Emanuel: per fermones prophetæ fuadens ei Sc exeufans Mariam, hanc eandem cire oftendens,quæ ab Efàia elfet prænuntiata uirgo,auæ générât Ema nuel, Quapropter fine dubitationc fuafus lofeph, Ô^Nlariam accepit, amp;inreliqua uniucrfaeducationeChrifti gaudens,obfequiû præftitit, ufepin Aegyptum fufcipiens profetftionê, amp;nbsp;inde regrefTum in Na« zareth tranfmigrationau. Denicp qui ignorabant feripturas, ôd repro« luifsionem dei,5lt;: difpofitionê Chrifti,patrê eum putabant pueri. Pro« pterhocaût ôd ipfe dominus in Capharnaû Efaiæ prophetias legebat: bpiritusdominifuperme,quapropterunxitme,Euâgclizare pauperi* bus mifit me,curare contribulatos corde,præconare captiuis remifsio« nem,amp;rcæcis uifionem, Semetipfum quocß oftendens prænuntiatum perprophetas, dicebateis, Hodieimpleta eft feriptura hæcinauribus ueftris. Proprer hoc Philippus, cû inuenifletcunuchû reginæ Aethio« pum legentem ea quæ feripta funt, Quemadmodum ouis ad uidimam dudus eft, quemadmodum agnus in confpedu tondentis fine uoce,fic nonaperuit os fuum. In humilitate iudiciûeius ablatum eft.’amp;Treliqua quæcuncp de pafsione eius, amp;nbsp;de carnali aduentu, ÔC quemadmodum inhonoratus eft à non credentibus ei, pertranfiuit prophetâ, facile fua« fit ei credcrc eum elTe Chriftû lefum, qui fub Pontio Pilato crucifixus

cn:,8c paflus eft,quæcûlt;^ prædixit prophefa,euiTic^ efîe fib'um ad, lt;1^^* æternam uitain hoininibus dat. Et iïatiin ut baptizauiteum? abfcefsit abeo.Nihilemaliuddeerateiquià prophetis fuerat præcatechizatus, nondeuin patrê,non conucrfationis difpofitjonem, fed fol um aduen^ tum ignorabat fîlq dei,quem cum brcui rercognouiffcr,agebat irergaU dens,præcofuturusin AethiopiaChnftiaduentus. Quapropter non multumlaborauit circa eum Philippus, qui eratin timorédei præàpW tus à prophetis.Propter hoc aût 8lt; apoftoli oues colligentes quæ pcric rant domus Ifraefdefcripturis alloquentes eos,olhendebantlefum cru cifixum,hunc cfleChriftum fîlium dei uiui, amp;nbsp;magnam multitudinem fuadebant,quæ tarnen habebat timorem ad deum,amp;^ una die bapiizaü funt hominum tria milia,8lt;f quatuor, ôd quincp.

PRopter hoc Paulus gêtium apoflolus cum eflet,Plus eis,inquit, omnibus laboraui.lllis enim facilis catechizatio fuit, uidelicet cum ex fcripturis haberent oftenfiones,amp; qui Moyfen, nbsp;nbsp;prophetas audic

bant,amp; facile recipiebantprimogenitum mortuorum,amp;5 principe uitæ dei,eum qui perextenfionêmanuum dilîbluebat Amalech, ôd ûiuinca bat hominem deferpêtis plaga per fidem,quæeratin eum. Gentes qui dem primo catechizabat Apofi:olus,quemadmodûin eo libro,quiaiV te hune eft,oftendiinus,difcedereab idolorum fuperftitione, unum deû colere faCtorc cœli amp;nbsp;terræ,amp; uniuerfç côditionis fabricatorc Eflc autê huius filium uerbû eius,per quem côftituit omnia, amp;nbsp;hune in no^ uifsimis temporibus hominê amp;in hominibusfadlû reformairequidt humanum genus, deftruxifleautem SCuiciflèinimicü hominis, amp;do^ nahe fuo plafmatiaduerfus reludantê uidloriam.Adhucautê SxL fi non facicbant,qui erant ex circûcifione,fermones dei, quod elî'ent cohtem* ptores,fed erant præinftru(fti,Non mcccharfnon furarfnon fraudaïc, quæcuncp in exterminium proximorû fiunt mala efre,amp;^ odiriàdeo, Quapropter facile alTentiebant ab his abfi:inere,quoniam hæc didi^ cerunt.Gentiles ueroamp; hocipfum difcereoportebat,quoniam huiufi modi operationes malæ exterminatoriæ,8c inutiles funt amp;nbsp;damno^ fæ,hisquioperâtureas.Qiiapropterpluslaborabat,qui in gêtes Apo ftolatû acceperat,^ qui in circumeifione præconabant filium dei. Ulos enim adiuuabant fcripturæ,quas confirmauit dominus,adimplcuit» talis ueniens,qualis amp;nbsp;prædicabatur.Hic uero peregrina quædam cru^ 'dirio,ôenouadocfi:rina,deosgentium nôfolum nÔ elTedeos,fedidola £lîedæmoniorû.Eflè autem unum deum,qui elf fuperomnes,ôôomne nomen quod nominatur,amp; huius uerbum naturalirerquidem inuifibi Ie,uifibilê,palpabilem in homiftibus falt;fi:um,amp;’ufc^àd morte defcêdil# fe,mortem autem crucis.Ec eos qui in eû credunt incorruptibiles amp;nbsp;im

pafsibiles futuros,8ó pcrcipereregnum ccclorutn, hæc prædicabanlt;» turgentibus fine fcripturis.Quapropter amp;plus laborabant,qui l'n gen tcsprædicabant.Generofioraûtrurfus fides gentium oftêditur,(ermo* ncm dei airequentium,fine inftru(fbone fcripturarum.

Qiiemadmodumin circumcifione,ÔCin præputio,ôô in fideunus pater oftenditur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. XLii

SIcemoportucrat filios Abrabæ quos illi delapidib. cxdtauitdeus, fecit afsiftere ei principi Si. prænûtiatori fado noftræ fidei: qui 80 accepitteftamentû circûcifionis, poft earn iuftificationê, quæ fuerat in præputio fidei, ut præfigurarentur in eo utracp teftamenta: ut fieret pa^ teromniû,qui fequuntur ucrbû dei, nbsp;peregrinationê in hoc feculo fu*

ftinent, id eft eorû qui ex circuncifione, nbsp;nbsp;eorû qui ex præputio fideles

funçficut et Chriftus lapis fummus angularis omnia fuftinens,Ô(f in u* nam fidem Abrahæ colligens eos,qui ex utrocp teftamento apti fiant in ædificationê dei. Sed hæc quidêquæeftin præputio fides, utpotefinê côiungens principio,ex prima nouifsima fada eft.Et enim ante circuns» citionê erat Abrahâ,amp; in reliquis iuftis qui placuerunt deo: ficut def mÔftrauimus: amp;nbsp;rurfus in nouifsimis teporibus orta eft in humano gc nerepcr domini aduentû. Circuncifio uero Ôd lex operationê media ob tinuerût têpora. Hæc per alia quidê multa, iam uero Ôô per Thamar îudæ nurù typice oftendit.Cû enim cocepilfiet geminos, alter eorû prilt; orprotulitmanûfuâ: 8^ cumobftetrix putareteum primogenitûefle, coccinum alligauit fignum in manu eius Cû hocaût fadum cftet,amp; ab* ftraxilfetmanum fuam,priorexiuit frater eius Phares, fie deinde fecun dus ille,in quo erat coccinû,Zara:clare manifeftante feriptura, eum qui , dem populum qui habebat coccinum fignû, id eft earn fidem quæ eft in præputio, præoftcnfam quidem primû in patriarchis,poft deinde fub# tradam,uti nafeeretur frater eius : deinde fie eum qui prior eflet fecun* do loco natum, qui eft cognitus per fignum coccinum quod erat in eo, quod eft pafsio iufti, ab initio præfigurata in Abel, amp;!. deferipta à pro* phetis,periedaueroin nouifsimis teporibus in filio dei.Oportebatein quædam quidem prænûtiari paternaliter à patribus,Quædam aût præ figurarilegaliteràprophetis, Quædam uero deformari,fecundum de* formationem Chrifti, ab his qui adoptionem perceperuntiomnia uero in uno deo oftenduntur. Cum enim unus effet Abraham in femetipfo præfigurabat duo teftamenta, in quibus alf) quidem feminauerunt, alq Uero mefsi funt. In hoc enim, inquit,fermo eft ucrus,quoniam alter qui dem eft qui feminat populus,alter qui metet.Vnus autedeus præftans utrifcpquæfuntapta,lemenquidem feminanti, panem uero ad eden* dum mctenti.Quemadmodum alter quidem eft qui plantât,et alter qui adaquat, unus aût qui dat incrementum deus. Difleminauerunt enim fermo*

- D; IREN'AEI ADVERSVS HAERESES / fermoncm dc Chrifto patriarchæ 8dprophctæ,demena eft aut ecdcGav hoc cft frudum percepit.Propter hoc öd ipß orant habere tabernaculu in ea,Hieremiadiccte,Qins dabi't mihi in deferto habitationê nouifsi^ mam,utiSdquifeminatÔdqui metitfimul gaudeantin Chriftiregno, qui omnibus adeft,de quibus ab initio bene fenßt deus, attribuens ad^ elle eis uerbüfuum.Si quis igitur intentuslegatfcripturas,inuenietin eifdem de Chrifto fermonem,amp; nouæ uocationis præfigurationeftii

Quid eflthefaurusabfconfus in agro , öd quod fola ecclefia redlelegat icripturas. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. XLiii

HIceft enim thefaurus abfconfus in agro,id eft,in ifto mudo.Agct enim müdus,Abfc5fus uero in fcripturis,quoniäper typos ödpa rabolas ßgnificabatur, V nde poterat hoc quod fecundu homine eftin^ telligi,priufquâcôfummatioeorû,quæ côfummata funt ueniret, qux eftaduentus Chrifti.Et propter hoc in Daniele dicebatur,Muni fermo nes öd fignalibrûufcpadtêpus côfummationis,quoadufcpdifcâtniul^ ti,Ôdadimpleaturagnitio.In eo enim cû perficietur difperfio,cognofcêt omnia hæc. Sed ôd Hieremias ait, In nouifsimis diebus intelligent ta. Omnis enim prophetia priufquam habeat efficaciâ,ænigmata 8dainbi guitas ftint hominibus.Cû aût uenerit tempus,ôd euenit quod proph« tatum eftjtunc prophetiæ habet liquida ôd certam expofinonê. Et pro^ pterhocquidêludæis cûlegitur,lexin hocnunc têpore fabulæ fimilis eft.Non enim habentexpofitionêomniû rerum pertinente ad.aducn^ turn filq dei,qui eft fecundû hominê:Chriftianisuero cum legitur, tht^ làurus eft abicôfus in agro,cruce uero Chrifti reuelatus eft, 6d explana tus,8d ditans fenfum hominû,ôd oftêdens fapientiâ dei,ôd eas quç crga hominem difpoßtiones eius manifeftâs,ôd Chrifti regnû præfor^ mans,ôd hæreditatê fantftæ Hierufalem præeuangelizans ôd prænun^ cians,quoniâin tantû homo diligen's deum proficiet, uteticâ uideatdc' üm,ôd audiat fermonê eius,ôd ex auditu loquelæ eius in tantû glorificaj rijUti reliqui non pofsintintenderein faciêgloriæ eius, quemadmodu ditftû eftà Daniele,Qiioniâintelligentes fulgebût quemadmodû dati^ tas firmamêti,ôd à multis iuftis ficut ftellæ in fecula.Et adhuc quernad^ modû igitur oftendimus ß quis légat fcripturas. Etenim dominus difteruit difcipulis poft refurretftionê fua à mortuis,ôd ex ipßs fcriptu^ ris oftendens eis,quoniâ oportebat pati Chriftû ôd intrare gloria fuam* Ôdin nomine eius remifsionê peccatorû prædicari in toto mundo.Et rit côfummatus difcipulus,et fimilispatrisfamilias,qui de thefauro fuo profert noua ôd uetera.Quapropter eis qui in ecclefia funt prcsbyten^ obaudire oportet, his qui fuccefsionê habent ab apoftolis,ficut ofttndt mus,qui cû epifcopatus fuccefsione charifma' ueritatis certû, fecûduin placitû patris acceperût.Reliquos uero quiabfiftûtà principali fuccefi t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fionc

fîoncamp;Squocuncp loco colliguntur, (ufpedos habere, uel quad hæretis« cos,amp; malæ fententiæ, uel quafi fcindentes ÔC elatos, fibi placentes, autrurfus uthypocritas, quæftus gratia amp;uanæ gloriæ hoc operates. Oinnes aut hi decidunt à ueritate .ct hæretici qindêalienû ignem affe^ rentes ad altare dei, id eft,aliénas doArinas, à ccelefti igne coinburetur, quemadmodum Nadab amp;nbsp;Abiu. Qui uero exurgunt cÔtra ueritatem, amp;alteros adhortantur aduerfus ecdelîamdei,remanentapudinferos, uoragine terræ abforpti, quemadmodum qui circa Chore, Datan, Abiron.Qui autem fcindunt feparât unitatem ecclefîæ, eandê quam Hieroboam pcenam percipiuntà deo.

De presby ten's iniuftis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. X L1111

QV i uero crediti funt quidem à multis eftè presby teri, feruiunt ante (uis uoluptatibus,amp; non præponunt timorem dei in cordibus fu^ is,(edcontumeli')s aguntreliquos, amp;nbsp;principalis concefsionis tumore clatifunt, Sc in abfconfis aguntmala,amp;dicunt, Nemo nos uidet,redar guenturauerbo,qui non fecundum gloriam iudicat,necpfaciem attend dit, fed in cor, Et audient quæ funt à Daniele propheta uoces î Semen ChanaanSCnon luda, fpecies feduxit te, amp;concupifcentia euertitcor tuum,Inueterate dierum maloru,nunc aduenerut peccata tua,quæ facie has antea,iudicans indicia iniufta: Ôd innocentes quidem damnabas, di niittebas uero nocentes, dicente domino : Innocentem amp;nbsp;iuftum non occides. De quibus dixit dominus, Si aute dixerit malus feruus in cor* defuo, Tardat dominus meus, amp;nbsp;incipiat cædere feruos amp;nbsp;ancillas, ôi inaducare,amp; bibere, amp;nbsp;inebriari, ueniet dominus ferui illius in die qua nefcit,et bora qua non fperat,0d diuidet eum,amp; partem eius cum infide libus ponet.Ab omnibus igitur talibus abfiftere oportet, adhærere ue* to his quiamp; Apoftolorum,ficut prædiximus,do(ftrinam cuftodiût,ô^ cum presby terq ordinefermonem fanum,0lt;f couerfationem fine often* fa præftant ad informationem amp;nbsp;corredionem reliquoru.Quemadmo dum Moyfes, cui tantus ducatus eft creditus, bona conftientia fretus, purgabat feapud dominum dicens: Non cocupifcens alicuius illorum quid accepi, necp male feci alicui eorum. Quemadmodum Samuel tot annis iudicâs populum, amp;nbsp;fine ulla elatione ducatu gerens fuper Ifrael, in fine purgabat fe dicens : Ego conuerfatus fum in confpedlu ueftro à primaætate mea ufcp nunc, refpondete mihi in confpedu dei ÔÔ in con fpedu Chrifti eius, cuius ueftrum uitulum acceptant afinum,aut fuper quern potentatus fum, aut quern opprefsi, aut fi de alicuius manu acce* pl propitiationem,uel calciamentum,dicite aduerfus me, amp;nbsp;reddam uo bis.Cum dixiiTent aut ad eum, Necp potentatus es, neCj? prefsifti nos, accepifti de manu cuiufquam aliquid: teftificatus eft dominum di cens:Teftis eft dominus, èc teftis Chriftus eius, in die hac quonia non

2.54 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;°’ IRENAET ÄD vers vs ' haereses inueniftis in manu mea nihil.Et di'xerunt ei, teftis.Quemadmodu ' lus Apoftolus cum' efïet bonæ confcientiæ, dicebat ad CorinthioSj no enim fiimus ficut plurimi, adultérantes uerbum dei, fed ex finceritatc^î | cut ex deo, coram deo in Chrifto loquimur, neminê nocuimus, nemi^ nem corrupimus, neminem circunuenimus ♦ T ales presby teros nutrit ecclefia, dequibus amp;propheta ait:Et dabo principes tuos in pace, epifcopos tuos in iuftitia. De quibus SC dominus dicebat : Quis igitut erit fidelis ador bonus 8dfapiens,quem præponit dominus fuperfami ;[ liam fuam,ad danda eis cibaria in temporeÇ’beatus ille feruus,quefn nbsp;nbsp;nbsp;I

QiiibusdoélonKutendüeftjdehispeccatisquæolimfaôafunt. Ca. XtV VBi igitur tales inueniat aliquis, Paulus docens ait: Pofuit deus pi?

mo in ecclefia apoftolos,fecundo prophetas,tertio doótores. Vbi igitur charifmata domini pofita funt, ibi difcere oportet ueritatê, apuil quos efi: ca quæ eft ab apoftolis,ecclefiæ fuccefsio,amp; id quod eft fanuiU irreprobabile fermonis coftat. Hi enim amp;nbsp;earn quæ eft in unum deunii qui om nia fecit,fidem noftram cuftodiunt, ôd earn quæ eft in filium dileftione adaugent, qui tantas difpofitiones propter nos fecit, amp;fcri^ pturas finepericulonobisexponunt,necpdeumblafphemantes,nct^ patriarchas exhonorantes,neqp prophetas cotemnentesA^emadmo^ dum audiui à quodam presbytero,qui audierat ab his,qui apoftolos u* derant,amp; ab his qui didicerant, fufficere ueteribus de his quæ finecon^ filio fpiritus egerunt, earn quæ ex fcripturis eflet correptionem. Cum enim non lit perfonarum acceptor deus, quæ funt non fecundum eins placitum fa(fta,his inferebat cogruam correptionem.Quemadmoduni fub Dauid quando perfecutionem quidem patiebatur à Saul, fugiebat, amp;nbsp;inimicum non ulcifcebatur,amp; Chrifti aduentum pfallebat,amp; lapicn^ tiam inftruebat, ôd omnia fecundum confilium faciebat fpiritus, pbr^^ bat deo. Quando autem propter concupifcentiam ipfe fibi accepit fabee Vriæ,dixit fcriptura de eo.Nequam autem uifus eft fermo,qucm fecit Dauid in oculis domini: amp;nbsp;mittit ad eum Nathan proph eta,often dens ei peccatum eius,ut ipfe dans fententiam de femetipfo, amp;nbsp;femetip fumadiudicans,mifericordia cÔfequereturamp;remifsionêà Chrifto. Mi fit enim dominus Nathan ad Dauid,0d dixit ei,Duo uiri fucrut in ciui^ täte una,unus diues unus pauper : diuiti erât greges ouium boum multi ualde^ôd pauperi nihil aliud nifi ouicula una,quam habebat, Sif nu , triebat, amp;nbsp;fuerat cum eo, Sd filqs eius pariter, nbsp;nbsp;de pane ftio manducai* (

bat,lt;^ calicem bibebat,amp;S erat ei quafi filia. Et uenit hofpes homini dim ti, de pepercit accipcre de grege ouicularum fuarum, amp;nbsp;degregibus bo urn fuorum, de facere hofpiti couiuium, de accepit ouiculam pauperis» de appofuit uiro qui uenerat ad eumJratus eft aute Dauid fupet bomii' neni

ncm nium ualde,amp; dixit ad Nathan, Viuit doniinus,quonia filius mor. tis eft homo ille, qui fecit hoc : Si. ouiculam reddet quadruplum pro eo quod fecit facftum hoc,amp; pro eo quod no pepercit pauperi. Si ait ad eui Nathan^T u es uir,qui fecifti hoc.Só dcinceps reliqua exequitur,expro* brans eum Si enumenäs in eum dei beneficia. Si quoniâ exacerbauit do* ininum cum feciflet hoc,No enim placeredeo huiufmodi operationes, fed iram magnâ imminere domui eius.Côpûdus eft aut Öauid ad hçc, amp;ait:Peccaui domino. Si pfàhnû exomologefeos piallebat, aduentum domini fuftinens,qui abluit amp;nbsp;emûdauit eum hominê,qui peccato fue* ratobftridus.Similiter aût Si de Salomonecu perfeueraret,cum iudica ret reâe,amp; fapientiam enarraret,amp; typum ueritatis têpium ædificabat* Si glorias exponebat dei,Ô6 aduenturâ pacem gentibus annuntiabat,ô^ Chriftiregnû præfigurabat,amp;:loquebaturtria miliaparabolarSinad* uentû domini,amp; quincp milia canticorû,hymnû dicens domini,Et earn quæeftin cSditione fapientiâ dei exponebat phyfiologicedeomni her ba, Si de uolatilibus omnibus, Si de quadrupedibus. Si de pilcibus: Si dicebat,Si uere deus que coeli nô capiunt fuper terra habitabit cum ho* n]inibus,amp; placebat deo. Et omnes eum admirabâtur. Si omnes reges terræquærebant faciem eius,ut audirent fapientiâ eius, quâ dederat illi deus.bt regina Auftri à finibus terræ ueniebat ad eum,fapientiâ quæ in CO crat fcitura. quam Si dominus ait in iudicio refurreduram cû eorum natione,qui audiunt fermones eius,amp; non credunt in eum, Si adiudica turam eos : quoniam ilia quidem fubieda eft annuntiatæ fapientiæ per feruum dei : hi uero earn quæ à filio dei dabatur,contempferunt fapienti am,Salomon enim feruus erat,Chriftus uero filius dei,ô^ dominus Sa* lomonis, Cû ergo fine ofFenfa feruiret deo, Si miniftraret difpofitioni* bus eius,tune glorificabatur.Cû aût uxores accipiebat ab uniuerfis gen tibusjamp;permittebateis erigere idola in Ifrael, dixit feriptura de eo. Et rex Salomon erat amator mulierû, Si accepit fibi mulieres alienigenas: Si làdum eft in tempore fenedutis Salomonis, non erat cor eius perfe* dum cum domino deo fuo. Et diuerterût mulieres alienigenæ cor eius poft deos alienos.Et fecit Salomon malignum inconfpedu domini,nô enim abijt poft dominum,quemadmodum Dauid pater eius. Etiratus eft dominus in Salomonern,No enim erat cor eius perfedumin domi* * no,fecundum cor Dauid patris eius. Sufficiêter increpauit eum feriptu ra,ficut dixit presbyter,ut non glorietur uniuerfa caro in confpedu do* mini.Ea propter dominum in ea quç funt fub terra defcendiflè,euangc lizantem Si illis aduentum fuum,remiiram peccatorû exiftentê his,qui credunt in eum, Credideruntautêin eum omnes qui fperabât in eum, ideft,qui aduentum eius prænuntiauerunt. Si difpofitionibus eius fer* uierût,iufti,ô^ prophetæ,ÔC patriarchæ.’quibus fîmiliter ut nobis remi* y 2 fit

fit peccata,quæ non oportet nos imputare hi's,fi quo minus ccntemni^ mus gratia dei. Quêadmodüenim illi non imputant nobis incÔtinenü as noftras, quas operati fumus priufcp Chriftus in nobis manifeftarcU Sic amp;nbsp;nos non eftiuftum imputare ante aduentû Chrifti bis, qui peccî uerunt. Omnesenimhominesegentgloriadei, iuftificanturaûtnonà femetipfis,fed à domini aduentu,qui intendunt lumen eius Jn noftraifl aût correptionem confcriptos eflè atflus eorum, ut fciremus primûqui dem quoniâ unus eft deus nofter ôô illoru,cui non placeant peccata, ed amfî à claris fiant, deinde ut abftineamus àmalis. Si ein hi qui præceHc runt nos in chanTmatibus ueteres, propter quos nôdû filius dei paflus erat,delinquentes in aliquo,amp; côcupifcentiæ carnis feruientes,tali aßc éli funt ignominia:quid paiïuri funtqui nûc funt, qui contcpferuntad uentum domini,8c deleruierunt uoluptatibus fuisÇ’Et illis quidem eu« tio amp;nbsp;remifsio peccatorû mors domini fuit. Propter eos uero qui nunc peccant,Chriftus non iam morietur, iam enim mors non dominabituf eius: Sed ueniet filius in gloria patris cxquirês ab aifloribus et difpenfa toribus fuis pecunia quam eis credidit:8c plurimû ab eis exiger. Node bemus ergo, inquitille fenior, fuperbi eiïe, neep reprehendere ueteres» Sed ipfi timere, ne forte poftagnitionê Chrifti agêtes aliquid quod nO placeat deo,remifsionê ultra non habeamus deliiftorû, fed excludainüt à regno eius.Et ideo Paulum dixifte : Si enim naturalibus ramis nô pe^* percit,ne forte nec tibi parcat, qui cum effes oleafter, infertus es in pin* guedinê oliuæ, amp;nbsp;focius faeffus es pinguedinis eius. Similiter plebis, præuaricationes uidens deferiptas efte,nô propter illos qui tune tranfi grediebantur,fed in correptionê noftrâ,amp; ut fciremus, unum eunde deum in quem illi delinquebant,8ô in que nunc delinquut quidâ ex his» qui credidifte dicuntur.Et hoc aût Apoftolû in epift.quæ cft ad Corin* thios manifeftifsime oftendifle,dicentê. Non enim uolo uos ignorare fratres,quoniam patres noftri oês fub nubefuerunt, amp;nbsp;omnes in Moy fc baptizati funt in nube ôdin mari,8c omnes eandem efeam fpirituale manducauerunt,amp; omnes eundem potum fpiritualem biberunt: bibe* bant enim de fpirituali confequente petra, Petra aût erat Chriftus. Sed non in pluribus eorum bene fenfit deus : proftrati funt enim in deferto. Hæcin figurfim noftri fuerunt,ut nô fimus côcupifcentes malorû,que* admodum ÔC illi concupierût, neep idololatræ fins, quêadmoduin qni* dam eorû, Sic enim feriptû eft: Sedit populus manducare amp;nbsp;bibere, fùrrexerunt ludere. Neep fornicemur, ficut quidâ ex illis fornicati funt»

corrucrunt una die uiginti tria milia. Nec tentemus Chriftû, quem* admodum quidam eorum tentauerunt,Ô^ à ferpentibus perieruntmec^ murin urauentis,ficuti quidam eorû murmurauerunt, amp;nbsp;perierûtabex lernunatùre.Haîc autem omnia in figura fiebant ilh's,fcripta funt

âd fórreptioncm noftram, in quos finis feculoru deuenic. Quapropter qui putat fe ftare, uideat nc cadat.

Sliiedubitationeigitur, èi. finccôtradidlioncoftêdête Apoftolo unu amp;nbsp;eundêdredeû, qui Sc ilia iudicauit,Sc ea quæ nunc funt exquirir, caufam defcripdonis eorû danôilrâte,indolt;fifi audaces, adhuc a fit amp;nbsp;imprudentes inueniuntur oês, qui propter tranfgrefsionê eorû qui olim fuerunt,8ó propter plurimorû inditfloaudientiâ alterû quidê aiunt illorû fuifle deû,amp;S hûc elfe inûdi fabricatorc, eile in diininutionezal* terum uero à Chrifto traditû pâtre, èc hune ciTc qui fit ab uno quocß eo rum mentecôceptus. Non intelligentes,quoniâ quêadmodû ibi in plu rimis corum qui peccauerunt,non bene ien fit deus,fie nbsp;hic funtuoca^

ti multi,pauci uero eledi. Et quemadinodû ibi iniufti, nbsp;nbsp;idololatræ, S)C

fornicatores uitâperdiderunt, fie hic, Et domino quidê prædicantc in ignem æternû mitti taies,amp; Apoftolo dicête, an ignoratis quoniâ in iufti regnum non hæreditabuntçNolite feduci,quia net^ fornicatores, neep idololatræ, neepadulteri, nelt;^ molles, neep rnafculorû concubito* res, neep hires, neep auari, neep ebriofi, neep maledici, neep raptores re^ gnum dei hæreditabunt.Et quoniâ non ad eos, qui extra funt dicit, fed ad nos,ne prorjciamur extra regnnû dei, taie aliquidoperâtes, intulit. Et hæcquidê fuiftis,fed abluti eftis, fed fandifieati eftis, in nomine do«* mini lefu Chrifti, ÔC in fpiritu dei noftri. Et quêadmodû illic condêna« bantur amp;nbsp;prorjciebantur hi,qui maleoperabantur,amp; reliquos extermi^ nabâf.fimiliterÔC hic,oculus quoepeffbditurfcandalizâs,amp;pes amp;nbsp;ma# nus,nereliquû corpus pariter pereat Et habemus præeeptû. Si quis fra ter nominatur fornicator,aut auarus,aut idololatra, aut maledicus, aut ebriofus,aut rapax,cû huiufmodi nec cibû fumere. Et iterû ait Apofto^ lus. Nemo uos feducat inanibus uerbis, propter hoc em uenit ira dei in Bios diffidentiæ.Nolite ergo fieri participes eorû.Et quêadmodum ibi peccantiûdamnatio participabat reliquos, quoniâ placebant eis, una cum eis côuerfabantunfic amp;nbsp;hic modicû fermentû totâ malTam cor rumpit.Etquemadmodû ibi aduerfus iniuftos iradefcêdebat dei,Ô^ hic iîmiliter Apoft. ait : Reuelabitur enim iradei deccclo, fuper omnêiin/ pietatem iniuftitiâ eorum hominû, qui ueritatê in iniuftitia detinct» Etquêadmodû ibi in Aegyptios quiiniufte puniebât Ifrael uindidaâ deo fiebat, fie amp;nbsp;hic quidê, domino dicête : Deus aût nô faciet uindiêlâ cleftorû fuorû,quicuncp clamant ad eum die 8c noête'!' Etiâ dico uobis, faciet uindiftâ eorû cito. Et Apoftolo in ea quæ eft ad Theftàlonicêfes iha prædicâte, Si quidê iuftû eft apud deû retribuere retributionê his, qui tabulant uos,amp; uobis qui tribulamini relrigeriû nobifeû, in reuela tione domini noftri iefu Chrifti de coclo cum angelis uirtutis eius,ÔC in y 3 flauw

flamma ignis dareuindiélam in eos, qui non nouerunt deum, in cös qui non audiunt euangelium domini noftri lefu Chrifti, Qtii etiam p(ï nas pendêt interitus æternas à facie domini, Si. à gloria uirtutis eius, cU uenerit magnificari in fanélis fuis,amp; admirabilis efle omnibus, qui cre^ diderunt in eu, Cû ergo hic amp;nbsp;illic eadê fît in uindicado deo iuftitia dci, Si illic quidem typice Si têporaliter Si mediocrius, hic uero uere Si fem per ôdaufterius,Ignis enim æternus,amp; quæàcœlo reuelabitur ira delà fade domini,quêadmodum Si Dauid ait : Vultus autem domini fupef facientes mala,ut perdat de terra memoriam ipforum:

Oftenfio quod unum ôô idipfum fit uerbum dci diipofitor uetegt; rum SCnouorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. XLVII

VAldeinfenlàtos oftendebat presbyter eos, qui ex his quæaccidc* runt his qui olim deo no obtêperant,tentant alterû patrê introdu cere, econtrario opponentes quanta deus ad faluandos eos qui recepc* runteum ueniens fecilTetmiferans eorum : tacentes aût deiudicio eius, Si quæcunc^ prouenient his,qui audierunt fermones eius, Si non fecc* runt.Et quoniam expediebat eis fî non client nati. Et quoniam tolerabi . lius Sodomis Si Gomorrhæ erit in iudicio, quàm ciuitati illi, quæ non • recepit fermonem difcipuloru eius.Quêadmodum enim in Nouo tefta rnento ea quæ eft ad deum fides hominum auda eft, additamentû acci^ piens filium dei,ut Si homo fieret particeps dei: Ita Si diligentia conuef làtionis adau(fîa eft,cum nô folum à malis opcribus abllinere iubemur, Icdetiâabipfîs malis cogitationibus,8d: otiofîs didionibus, Si fermoni bus uacuis,ôô uerbis fcurrilibus. Sicamp; pccna eorû, qui nÔ credunt uct^ bo dei,amp; contemnunt eius aduentû,amp; conuertunturretrorfum, adatn pliata eft,non folum têporalis fed æterna fada, Quibufcuncp enim di^ | xerit dominus, difcedite à me maledidi in ignem perpetuum, ifti erunt femper damnati. Et quibufcuncp dixerit, Venite benedidi patris md, percipite hæreditatê regni,quod præparatû eft uobis in fempiternû, W percipiunt regnû,amp; in eo proficiunt femper, Cû fît unus Si idem deus pater Si uerbû eius femper affiftens humano generiuarrjs quidêdifpo^ fîtionibus,amp;f multaoperans,8d faluans ab initio eos qui faluâtur ( Sunt enim qui diligunt deum,amp; fecûdum fuû genus fequuntur uerbum dd) Si adiudicans eos qui adiudicantur,id eft, eos qui obliuifcuntur deurHj Si funtblafphcmi od trâfgrelTores eius uerbi.Etenim hi ipfî qui à nobis prædidi funt hæretici exciderunt fîbi, accufantes dominû, in quem digt; Cunt fe credere.Quæ enim dénotant in deo,qui nunc temporaliter adiu dicauerit incredulos,amp; perculferit Aegyptios, faluabit autê obaudien” tes:eadem nihilominus recurrent in deum,in fempiternû quidem adiu* dicantêquos adiudicat,amp; in fempiternû dimittcntê eos, quos dimittitî amp;inuenieturlecundûiUorûuerba maximipeccati caufa fadus his,qui in

incummi'feruntmanus,amp; pupugcruntcuin.Si enim non ita uenifTetj üticpilli doinini fui i'nterfeâ:ores fadli non fuifrent:Slt;^ fi nô mififiet pro phetas adeos,nôunc^ocadifienteos,etapoftolos quoq^fimiliter.Hi's igitur qui imputât nobis, dicunt fi non Aegyptrj plagati fuiiîènt, amp;nbsp;perfequentes Ifrad præfocati efient in mari,nô poterat deus faluare po pulum fuumÇ'Occurret inud,Nifi igitur ludæi interfelt;flores domini fa« di fuiflent,quod quidê abftulit ab cis æternâ uitam, apoftolos inter* ficienteSjScperfequêtes ecelefiamin iracûdiæ incidiflent profunduni, nosfaluarinonpoteramusCQuemadmodu enimilli per Aegyptiorû, fie amp;nbsp;nos per ludæorû cæcitatem accepimus falutê. Si quidê mors do* mini eorû quidê qui cruci eum fixerunt,8lt;: nô crediderût eius aduentû, damnatio cfi,faluatio uero eoru qui credût in eû. Nam Ô6 apoftolus ait fecundaad Corinthios,Quoniâ Chrifti fuauis odor fumus deo in his qui faluâtur,ôlt;: in bis qui pereunt, quibufdâ quidê odor mords in mor tem,quibufdâ uero odor uitç in uitam.Quibus ergo eft odor mords in mortê,nifi his qui no credunt,nccpfubieâi funt uerbo deiCQui funt au tem quiSc tune femctipfos mord tradiderûtChi fcilicetqui nô eredunt, necç iubiecti funt deo.Rurfum aût qui faluad funt,ôô acceperût hæredi tatcmChi fcilicet qui credût deo,amp;f earn quæ eft erga ilium dileêdonein cuftodierunt.Quemadmodum Chaleb leffone,amp; lefus Naue,ô^ puert innoccntes,qui neep malitiæ fenfum habuerût.Qui funt aût qui hic fal iiancur,amp; accipiût uitamCNonne hi qui diligunt deum^amp; qui pollicita tioiübus eius eredunt,80 malitia paruuli efteêti funt^

Secundum quid indurauit deus cor Pharaonis amp;miniftro-rumcius» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. XLVin

SEd indurauit,inquiunt illi,deus cor Pharaonis,amp; famuloru eius. Qui ergo hæc imputant,non intelligunt in Euangelio ubi difeipu« lis dicentibus domino,(X’J^*'^fi‘* parabolis loqueris eisC Refpondit do minus,Quoniam uobis elt datum cognofeere myfterium regni ccclo* rum.Iliisautem in parabolis loquor,ut uidenies non uideant, 8^intelli gentesnon intelligant,utadimpleretur apud eos prophetiaEfaiædi« censdncraflacor populi huius,amp; aures eorû obtura,amp; oculos eorû ob cæca. V eftri autem bead oculi,qui uident quæ uos uideds,amp; aures ue« ftræ quæaudiunt,quæ auditis. Vnus enim amp;nbsp;idem deus, his quidê qui nô eredunt,fed nullificant cû,infert cæcitatem, Quemadmodûfol, qui eftcreaturaeius, his qui propter aliquam infirmitatem oculorum non poiTunt côtemplari lumen eius:his autem qui eredunt, fequûtur eû, pleniorem amp;nbsp;maiorcm illuminationem mentis præftat.Secundû hune igitur fermonem ôc Apoftolus ait in fecunda ad Corinthiosdn quibus deus feculi huius, excæcauit mentes infidelium utinonfulgeatillumi« natio Euangelt) gloriæ Chrifti, Et iterum in ea quæ eft ad Romanos,

Et quemadmodum non probaucrunt deum habere in notitia,tradidit illos deus in reprobum fenfum, facerequæ non conueniunt. In fecun^ da autem ad Theflàlonicenfes, manifefte ait de Antichrifto dicens. E*: ideo mittitdeus operationes erroris uti credant mendacio amp;iudicci^^ omnes,qui non credideruntueritati,fed confenferuntiniquitati.Si ig*’^, turôc nunc,quotquotfcit non credituros deus,cum Ht omnium præco gnitor, tradidit eos infidelitati eorum, ôôauertit faciem ab huiufmodi, relinquens eos in tenebris,quas ipfî fibi elegerunt: quid mirum fî amp;nbsp;tuc nunquam crediturum Pharaonê, cum his qui cum eo «rat, tradidit eos fuæ infidelitatiC Quemadmodum uerbum ait de rubo ad Moyfen.EgQ autem fcioquoniam nondimittituos Pharao rexAegypti abire,niß cum manu ualida. Et qua ratione dominus in parabolis loquebatur, cæcitatem facie bat Ifrael ut uidentes non uiderent,feiens incredulitate eorum:eadem ratione amp;nbsp;cor Pharaonis indurabat, ut uidens quoniaiw digitus dei eft qui educitpopulum, non crederet, fed in infidelitatepfSf cipitaretur pelago, per magicam operationem opinatus fieri exitum eO rum, amp;nbsp;rubrum mare non ex uirtute dei tranfitum præftitifle populoi fed naturaliter fie fe habere.

Quare fecûdûn’ifumdeiuafaab Acgyprijsfumpfit populusinExodoÂ exipfistabcrnaculumineremorabricauit. Cap. xlix

QViueroexprobrant èc imputât, quod profeeffurus populusiulîîi dei uafcula omnis generis, amp;nbsp;ueftimêia acceperit ab Aegyptijs, hcabierit,ex quibus tabernaculum fadtum eftin eremo, ignorantesiu^ ftificationes dei difpofitiones eius, femetipfos arguunt, ficut amp;nbsp;pr^^ sbyterdicebat. Sicenimnosin typica profecftione,ideft,in fideinqua fumus cÔftituti,per quam de numero gentilium exempti fuinus, nemo poterit faluari, üinnes enimnosaut modicaaut grandis fequiturpof fefsio, quam ex mâmona iniquitatis acquifiuimus. Vnde enim domus in quibus habitamus, amp;nbsp;ueftimenta quibus induimur, ÔC uafa quibus utimur,5lt; reliqua omnis ad diurnâ uitâ noftrâ miferatio,nifi ex his,quf cùm Ethnici eifemus de auaritia acquifiuimus, uel ab Ethnicis parentii*^ bus,aut cognatis,aut amicisjde iniuftitia acquirentibus percepimus,ul non dicamus,quia amp;nbsp;nuncin fideexiftêtes acquirimus.Quis enim uen dit,amp; non lucrari uultab eo quod uenditCquot; Quis autem negotians, non propterea negociatur,utindealatur^ Quid autem amp;nbsp;hi qui in regaliaU iafunt fideles, nônneexeisquæ Cæfarisfunt habent utenfilia,amp;his qui non habent, unufquifc^ eorum fecundum fuam uirtutem præfiat. Aegyptq enim populi erantdebitores non folum rerû, fed Ôd uitaefu^^ propter patriarchæ lofeph præcedentem benignitatem. Nobis autfe^ cundum quid debitores funt Ethnici,à quibus ÔC lucra,amp;; utilitates pcï cipimus, quæcuncp illi cum labore côparant, his nos in fidècum ßnius fine

fînelabore udmur. Adhuc populus pedimam feruitutê feruiebat Aegy pttjs* Quemadmodufcripturaait, èé cum ui poteftatêexercebant Ac* gyptrj in filios Ifrad, SC in odium eis adducebant uiram in operibus du^ ris luto amp;nbsp;latere, amp;nbsp;omnibus operib. quæ fiebant in campis, per omnia opera quibus eos deprimeban t cum ui. Etædificauerûteis ciuitatesmu nitas multu laborantcs,amp; augentes eorum fubftantias annis multis, SC. peromnemodum (eruituris,cum illi non folum ingrati effent aduerfus cos,uerum et uniuerfos eos perdere uellent.Quid igitur iniufte geftum ex multis pauca fumpferunt, amp;nbsp;qui potuerunt multas fubftantias fuas habere,fi non feruiffent eis,amp;S diuites abire, paucifsimam mercede pro magna feruitute accipientes inopes abierunt C Qiiemadmodum fi quis liber abducflus ab aliquo per uim, amp;nbsp;feruiens ei annis multis, aix gens fubftantiam eius,poft inde aliquod adminiculum côfecutus,putc turquidem modica quædâ eius habere, re uera aût ex multis laboribus fuis ôd ex acquifitione magna,pauca percipiês difcedat, Sc ex hoc ab ali quoimputetur ei,quafi no rede fecerit,ipfemagisiniuftus iudex adpa^ rebitei,qui per uim in feruitium fuerit dedudlus.Sic ergo funt huiufmo di qui imputant populo pauca de multis laboribus accipiêti f]bi,etipfis nonimputant,qui nullam gratiam ex merito paren turn debitam reddi* derunt,imó in grauifsimam feruitutem redigentes, maximam ab eis confecuti (unt utilitatemzSc illos quidem non fignatu aurum amp;nbsp;argent tuin in paucis uafculis, de fuis laboribus quemadmodum prædiximus accipientes,iniufte feciffe dicunt.femetipfos aut.dicetur enim quod ue^ rum eft,licet ridiculum quibufdam eft'e uidcatur,ex alienis laboribus in figne aurum,amp;S argentum,amp; æramentum cum infcriptione imagine Cæfaris in zonis fuis ferêtes, iufte ie facere dicunt, Si aût cÔparatio fiat noftraamp;illorû,quiiuftiusapparebunt accepifle,utrûmnepopulus ab Aegypti}s,quierâtpcromiadebitores,an nos à Romanis etreliqs gêti bus,8^ à quibus nihil taie nobis debeatÇ^Sed et mundus pace habet,fine timorein uijs ambulamus ÔC nauigamus quocûcp uoluerimus. Aduer# fus igiturhuiufmodi aptuserit fermo domini, Hypocritadicês,exime priustrabêdeocu]otuo,ô^tunc perfpiciesauferre feftucam de oculo fratris tui. Etenim fi is,qui tibi hæc imputât,amp; gloriatur in fua feientia, feparatus eft àgentilium cœtu, èc nihil eft alienorum apud eum, fed SC fimpliciternudus,amp;: nudis pedibus,amp; line domo in montibus cÔueria tur,quemadmodum aliquod ex his animalibus, quæ herbis uefeuntur, üeniam merebitur, ideo quod ignorer necefsitatis noftræ conuerfatio»« nem.Si aût ab hominibus quæ dicuntur aliéna cfle parti cipat,ÔC arguit typum eorû,lemetipfum iniuftifsimum oftendit, retorquens in fe eiuf« modi aceufationê. Inuenietur enim aliéna circûferens amp;nbsp;ea quæ eius nô (untçôcupifcens.Et propter hoc dixüie dominum; Noliteiudicare, tic iudice^

iudi'cemi’nin'n quo enfin fudfcfo fudfcabftfs,fudfcabftur de uobis. No^ urfcp ut peccâtes non corripfamus,nccut hfs quæ malefiunt confentii^ mus.Sedutdei diCpoßtiones nô fudfcemus fnfufte,cijilleomnfaiuft^ profutura proinderit.Quonfâ enfui fcfebat nos de noftra fubftâtia ab aho accfpiêtes haberemus,bene a(îluros,Quf enfin habet, fnquitr^^ as tunicas,det ei qui nÔ habet:8^ qui habet efcam fiinilfter facfat.Et^^^j nui enfin,amp; dedilh's infhf inâducare,amp; nudus fuf,amp;: ueftiftfs ine.Et,cU facfs eleemofynâ,non fciat fînfftra tua,quid facfat dextra tua. Et reliqua quæcûcp benefacientes f uftificainur uelut de alfenfs noftra redfincnics» Dealfenfsautêitadfco,nonquafimundus ah'enus fit à deo,fedquonia hufufmodf datfones ab alfjs acapfentes habemus, fimflf ter uelut fllf ab -^^gyp^ns^quf non fciebant deum, per hæc fpla erigfmus in nobif* inetipfis tabernaculum dei. Cum bene enim facientibus habitat deus» quemadinodû dominus ait:faciteuobis amicos de maminona iniqu^^ tatis,ut hi quando fugati fueritis,recipiant uos in æterna tabernacuh* Quæcûcp eniin cû effemus Ethnici, deiniufticia acquifiuimus, hæcc^ crediderimus in dominicas utilitates côuertentes,iuftificamur. Necd^ farie igitur hæc in typo præmeditabâtur,amp; tabernaculum dei ex his bricatur,illis quidêiufteaccipiêtibus,quemadmodum oftendimus,nO ' bis aut præoftenfis in ipfis qui inceperimus per aliénadeo feruire. nbsp;nbsp;'

QuemadmodûunaSCeadem populi profeÆo ex AegyptOjamp;cc* clefiæexgentibusoftenditur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. L

VNiuerfa em quæ ex Aegypto profedio fîebat populi,à deo typus ôd imago fiebat profecftionis ecclefiæ,quæ crat futura ex gêtibus» propter hoc èC in fine educes eû hinc in fuâ hæreditatê,quam nô Mof les quidê famulus dei,fed lefus filius dei in hæreditatê dabit.Si quis aut diligentius intedat his,quæ à prophetis dicutur de fine, amp;nbsp;quæcûcj annes difcipulus domini uidit in Apocalypfi, inuenieteafdêplagasui' niueriàliteracciperegêtes,quas tûc particulatim accepit Aegyptus.Ta lia quædâ enarrans de antiquis presbyter, reficiebat nos, amp;nbsp;diccbat, his quidem delidis de quibus ipfæ fcripturæ increpant patriarchasSi prophetas,nos non oportereexprobrareeis,necp fieri fimiles Châqui frrifit turpitudinê patris fui,8c in maleditftionêdecidit. Sed gratias agc te pro illis deo,quoniam in aduentu domini noftri remifta funt eis pcc cata:etenim illos dicebatgratias agere, amp;gloriariin noftra falute.De quibus autem fcripturæ non increpant,led fîmpliciter funt pofitæ,nos non debere fieri acculatorestnon enim fumus diligêtiores deo,ne($fu per magiftrum poftumus efle:fed typum quærere.Nilenimociofuin eft eorum quæcunlt;ç inaceufabilia pofîta funt in feripturis*

conccpcrunt de patrefuo, qui reliquit in cofinio uxorem fuam ftatuam falls ufcpin hodiernum diein, Etenim Loth non ex (ua uoluntate, neep CK fua concupifeentia carnali, neep fenfum neep cogitationem huiufrno di operationis accipiens,fed confumauit typum, Quemadmodum fcri ptura dicit; intrauit maior nata dormiuit cum patre fuo nodle ilia, amp;nbsp;non feiuit Loth cum dormiret noâ:eilla,ôô cum furgeret. Et in mino re aiitem hoc idem,00 non fciuit,inquit, cum dormiHet fecum, nec cum furrexiflet.Nefciente igitur homine,necp li bidi ni feruiente,difpenfatio perficiebatur,perquam duæ filiæ,id eft,duæ fynagogæ,ab uno amp;nbsp;eodê patre in fobolem adoptatæ fignificabantur fine carnis libidine. Nec em alter erat aliquis qui fernen uitale, amp;nbsp;filiorum fruflum polîet dare eius, quemadmodum feriptum, Dixit autê maior ad minorem:pater nofter fenior eft, amp;nbsp;nemo eft fuper terram, qui intret ad nos, ut oportet omni terræ: ueni potionemus patrem noftru uino, amp;nbsp;dormiamus cum eo, amp;nbsp;fiifcitemus de patre noftro fernen, lllæ quidem filiæ fecundum fimplici î tatem Ôôinnocentiam putantes uniuerfos homines perrjfle, quêadmo^« dum Sodomitas,amp; uniuerfam terram iracundiam dei fuperuenifiTe, di^ cebant hæc,Quapropter amp;nbsp;ipfç excufabiles funt, arbitrantes fe folas re liftas cum patre fuo ad cÔferuationem generis humani, amp;nbsp;propter hoc circumueniebant patrem. Per uerbaautem earum fignificabatur nemi^ nem efiealterum,qui pofsit filiorum generationem maiori amp;nbsp;minori fy nagogæ præftare,quàm patrem noftrum. Pater autem generis humani Uerbumdeieft. Quemadmodum Moyfes oftenditdicens :Nônnehic ipfe pater tuus polFedit te,amp; refecit te, amp;nbsp;creauit te C Quando igitur hic uitale fernen,id eft, fpiritum remifsionis peccatorum per quem uiuifica mur effuditinhumanum genus,nonne tunc conuerfabaturcumho* minibus, amp;nbsp;bibebat uinum in terra * Venit,inquit, filing hominis man ducans amp;bibens,amp; cu recubuiftet obdormiuit amp;nbsp;fomnu cepit.Quern admoduipfeinDauid dicebat.Ego obdormiui 80 fomnu cepi. Et quo^ niamin noftracommunicatione Sduita hoc agebatur,iterumait: Et fomnus meus fuauis mihi faeftus eft. Totum aut fignificatur per Loth, quoniam fernen patris omnium,id eft,fpiritus dei, per quern faefta funt omnia, commixtus amp;nbsp;unitus eft plafmati fuo: per quam commix«» tionem duæ fynagogæ,id eft, duæ filiæ congregationes frult;ftificani= tes ex patre filios uiuos uiuo deo » Et cum hæcfierent,uxor remanfelt;= ratin Sodomis, iam non caro corruptibilis, fed ftatua falis femper ma# liens, amp;nbsp;per naturalia eaquæ funtconfuetudinis hominis oftendens, quoniam amp;nbsp;ecclefia quæ eft fal terræ,fubrelidla eft in confinio terræ, pa tiens quæ funt humana : 8d dum fæpe auferûtur ab ea membra integra, perfeuerat ftatua falis, quod eft firmamentum fidei,firmans amp;nbsp;præmit^ tens filios ad patrem ipforum.

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Often*

HViufmodiquocp de duobus teftamends, feniorapoftolorûdifci^ pulus difputabat,ab uno quidem èc eodem deo utracp oftendens* Nec enim cHè alteru deum præter eum, qui fecit amp;nbsp;plafmauit nos, ncc firmitatem habere (ermonein eorum qui dicut, aut per angelos aut pef aliam quamlibet uirtutem,aut ab alio deo fadum efle hune mundu, qui eft (ecundum nos. Si enim femel quis tràfmoueaturâ fadoreomniui^» èC eum concédât ab aliquo altero,aut per alium fadam condition?,qu? fit fecundum nos,multam incongruentiam, èC plurimas contradictio^ nes necelîè eft incidat huiufmodi, ad quas nullas dabit rationes,necp^^ cundum uerifimile, neep iecundum ueritatem.Et propter hoc hi, quia* lias dodrinas inferunt, abfconduntà nobis quam habetipfidedeofeu tentiam,fcientes cafum amp;nbsp;riiinâ dodrinæ fuæ,ÔC timêtes ne uidi falua^ TÎ periclitêtur.Si autem credat quis unum deum,amp;f qui uerbo omnia cit, quemadmodum ipfe Moyfes air,dixit deus :fiat lux, Sc fadacftlo^j Et in euangeliolegimus: Omnia peripfum fada funt, amp;nbsp;fineipfofadj eft nihil. Et Apoftolus Paulus fimiliter,Vnus dominus,unafides,unil baptifma, unus deus, amp;nbsp;pater qui eft fuper omnes, amp;nbsp;per omnia, omnibus nobis: Hic primo erit tenens caput, ex quo totum corpus compadum SiC connexum per omnem iunduratn fubminiftrationisiu mêfura uniufcuiufcppartis incrementû corporis facit,in ædificationciU fui in charitate. Poft deinde amp;nbsp;omnis fermo ei conftabit, fîS? feripW^ ram diligcterlegeritapudeos,qui in ecclefia funt presbyteri,apudquos eft Apôftolicadodrina,quêadmodû demôftrauimus. Apoftoli eniiu omnes duo quidê teftamentain duobus populis fuiffedocuerût, VnU aût SC eundem efte deum,qui diipofuerit utraep ad utilitatê horninuffl» fecundû poft teftamenta dabantur,quiincipiebant crederedeo, exipfa demonftrauimus apoftolorü dodrina,in tertio libro. Et quoniain non ociofe,nec fruftra ut obuenit,datum eft prius teftamentû:fed illos qui^ dem quibus dabatur in ftruitutem dei concurrens ad utilitatêeoruml non enim indigetdeus ab hominibus feruitutê.’typum autecccleftiuiu oftendens,quoniâ nondum poterat homo per proprium uifum uid«* re,quæ funt dei:8ô imagines eorum quæ funt in ecclefia prç figurans,ut firma ea quæ fecundum nos eft,fiat fides : 8c prophetiam futurorù coiV tinenSjUt difeeret homo præfcium elfe omnium deum,

Quis eftipiritalis difcipulus, quiiudicat quidem omnes, ipfeau/ tem à nemine iudicatur,2lt; qui funt qui iudicantur, Cap. L 11 r

TAlis difcipulus uerefpiritalisrecipicns fpiritum dei, qui abinitio in uniuerfis diipofitionibus dei affuit hominibus,amp; futuraannurt tiauit,Sc præfentiaoftendit,8c præteritaenarrat,Iudicat quidê omnes, iplè autem à nemine iudicatur.

Quemadmodum ludicantur gentcs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap, L1111

NAm ludi'cat gentes creaturæ magis creatori feruientcs,^ repro babili mente uniuerfam fuä operationem inuanum cofumentes, Quemadmodum ludicabunturludæL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap, LV

IVdicataüt etiam ludæos, non percipi'entes uerbu libertatis : amp;nbsp;necp^ uolentes abire liberos,cü habeant prçfentê liberatorc,fed intempefti ue extra lege feruire fimulantes,nihil indigente deo,et Chrifti aduentu, «juem propter falutem hominum fecit,non cognofcentes,

Oftenfioquoniâduosaduentusprophetæannûtiaucrunt, Cap, LVI NEcp intelligere uolentes, quoniam duos aduentus eius omnes an^ nuntiauerunt prophetæiunum quidem,in quo homo in plaga fas' dus eft,feiens ferreimbecillitatem, in pullo afini fedens, SC reprobatus lapis ædifîcantibus,ôd ficutouis ad uidimam addudus, per extenfto nem manuum diftbluens quidem Amalech,congregans autem difper^ fos filios à terminis terræ,in ouile patris,amp; recommemoratus mortuo«« rum fuorum,qui ante dormierant,00 defeendens ad eos, uti erueret eos amp;nbsp;ialuaret eos. Secundum autem, in quo fuper nubes ueniet, fuperdu^ eens diem quæ eft licut clibanus ardens, SC percuties terram uerbo oris fui,amp; fpiritu per labia fua interficiens impios, amp;nbsp;uentilabru in manu ha bens,5lt;: emundäs aream fuam,amp; triticum quidem in horreum colliges, comburens aut paleas in igne inextinguibili,

Quemadmodum iudicabuntur,quidMarcionefunt, Cap, XLVII EXaminabitaütamp;^ dodrinam Mardonis,quÖ accipiatduos deos efl'einfinita diftantia feparatos abinuice. Vel quêadmodû bonus erit.qui alienos homines abftrahit ab eo qui fecit, ÔC ad fuu aduocat res’ gnum,8c quare bonitas eius defecit,nö oês faluans,ôô quare circa homi nes quidem bonus uidet, in ipfum aut qui fecit homines iniuftifsimus, auferensabeo quæ funteius. Quomodo autiufte dominus, fialterius patris exiftit,huius coditionis, quæ eft fecundû nos, accipiens panem, fuum corpus côfitebatur,amp; têperamentûcalicis fui fanguinê confirma^ iiit, Et quare fe filiû hominis côfitebatur, fi nô earn quæ ex homine eft, generationêfuftinuiftet, Quêadmodum aût amp;nbsp;peccata nobis dimittei» re poterat, quæ nos noftro debeamus fadori Ôô deo. Quomodo aût cum caro non eftet,fed cum parêret quafi homo,crucifixus eft, latere eius pundo,fanguis exij t amp;nbsp;aqua.Quod aût corpus fepelierût fepulto^ res, quid illud erat quod furrexit à mortuis.

Quemadmodum iudicabuntur liiquiluntà Valentino, ôicae^ te ri gnoftici. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. L v 111

IVdicabitaûtamp;Seos qui funt à Valentino ornes, quia lingua quidein confitentur unum deum patrem,amp;S ex hoc omnia, ipfum aût qui fece rit omnia defedionis fine labis frudum efte dicunt,amp; unum dominum lefum Chriftum filium dei fimiliter lingua confitentes,propriâ quidem

cmißioncm fententia fua um'genito donantes, propriam uero ram Chrifto alteram ucro faluatori : ita ut fecundum eos dicantur quK dem omnia efle quafi unum, unumquenque autem iplbrum feparatini intelligi, nbsp;propriam habere emifsionem, fecundum fuam coniugado

nem * Linguas itaque eorum ui'delicet folas in um'tatem cefsiffe, fentcn riarn uero eorum ÓÓ fenfum, quç profunda funt fcrutari,decidentem ab um'tate, inci'derei'n multiforme dei ludicium, cum de his quae fibirneti’ ipfiadinuenerunt interrogabuntur à Chrifto: quem amp;nbsp;poftea natü^ pleroma azonum dicunt, nbsp;emifsionem eius poft diminutione fine

fc(ftionem,amp; propter earn pafsion€m,quæ fatfta eft in Sophia, feinetip^ fos obftetricatos efle affirmant, Accufabit autem eos Homerus propî* us iplbrum poeta,à quo eruditi talia inuenerunt, ipfo dicente hæc, micus eft enim ille mihi, fimiliter atq^ fores inferorû, qui aliud quidem । abfeondit in corde fuo, aliud autem enarrat.

ÏVdicabit autem uaniloquia prauorum gnofticorum,Simonis co* magi difcipulos oftendens. ludicabit autem amp;nbsp;Ebionitas, quomodo poflunt faluari,nifi deus eft, quifalutem illorum fuper terram operate® eft.Etquemadmodumhomo tranlietindeum,finÔ deus in homineiH’ C2uemadmodum autrelinquet mortis generationem, fl non in nouant generationem mireSc inopinateàdeo in fignum autem falutisdatam, quæ eft ex uirgine perfidem regenerationem : uelquemadmodumad^ optionem accipient adco, permanentes in haegenefi, quæ eftfecundu hominem in hoc mundo, Quomodo autem plufquam Salomon, aut plufquam Iona habebat,amp; dominus erat Dauid, qui eiufdem cum ip*’® fuit fubftâtiæ. Quomodo aûteum qui aduerfus homines fortis erat,qu* non folum uicit hominem, fed amp;nbsp;detinebat eum fub fua poteftate, dem cit,0C eum quidem qui uicerat uicit, eum uero qui uiftus fuerat homing dimifit, nifi fuperior fuiflet eo homine,qui fuerat uiftus, Melior autem co homine,qui fecudum fimilitudinem dei faeffus eft, præcellentiot, quifnam fit alius nifi filius dei,ad cuius fimilitudinem, dei faftus eftho^ mo : Ôd propter hoc in finem ipfe oftendit fimilitudine, filius deifat^itis eft homo,antiquam plafmationem in femetipfum fufeipiens, quemad’* inodum diximus in eo libro,qui eft fuperior,

Quemadmodum iudicabuntur, qui putatnie dicunt dominum apparuiife. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. L x

IVdicabitautemamp;eos qui putatiuum inducunt, Quemadmodum enim i pfi uere fe putant dilputarc, quado magifter eorum putatiuus fuittautqueadmodum firmu quid polfunt habere ab eo,fi putatiuus,Si .no ueritaserat*:’ Quomodo autem ipfifalute uere participate polfunt, fi ille,in quern credere fe dicunt,femetipfum putatiuu oftendebatCPuta tiuum

liifum eftigitur, ÔC non ueritas, omnia apud eos : nunc iam quære* tur, ne forte cum amp;nbsp;ipfi homines no fint, fed muta animalia, hominum Umbras apud plurimos proférant.

IVdicabit autem amp;nbsp;pfeudoprophetas, qui non accepta à deo prophet tica gratia, nec deum timetes, fed aut propter uanam gloriam, aut ad quæftumaliquê,autamp;aliterfecundûoperationêmalifpiritus fingunt feprophetare, mentientes aduerfus deum.

Quemadmodum iudicabuntur qui fchifmata opcrantur,2lt; omnes quifefegregantabecclefia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. ,LXii

IVdicabit autem 80eosqui fchifmata operantur,qui funtimmanes non habentes dei diledfionem : fuamiq^ utilitatem podus confideran« tes, quam unitatem ecdefiæ, propter modicas amp;: quaslibet caufas ma« , gnum80gloriofum corpus Chrifti confcinduntSc diuidunt, 6^ quan^* tuminipfis eftinterficiunt,pacem loquentes,00 bellum opérantes,uere tiquantes culicem, amp;nbsp;camelum tranfglutientes.Nulla enim ab eis tanta poteft fieri correptio, quata eft khifrnatis pernicies. ludicabit autem omnes eos,qui funt extra ueritatem,id eft,extra ecdefiam : ipfa autem à Uemineiudicatur. Omnia enim ei conftant,amp; in unum deum omnipo# tcntcm,exquo omnia,fides intcgra,8C in filium dei Chriftum lefum do niinunoftrum,per quem omnia, amp;nbsp;difpofitionis eius, per quam fatftus eft homo filius dei, fententia firma quæ in fpiritu dei, qui præftat agnk tionêueritatis,qui difpofitiones patris ôd filrj expofuit,fecundum quas aderatgeneri humano, quemadmodum uultpater.

Quemadmodum omnia cofiftunt ci,qui eft ecdefiafiicus. Cap. LXiii AGnitio uera eft apoftolorum dolt;ftrina,amp; antiquus eedefiç ftatus, in uniuerfo mundo,amp; characfterc corporis Chrifti, fecunduin fuc cefsiones epifcoporu, quibus illi earn quæ in unoquoep loco eft eedefiü amtradiderût,quæ peruenit ufqjad nos cuftodita fine fidione fcriptu^ rarum tradatione plenifsima, necp ablationem recipiens ledio fine fak fatione,0if fecundum fcripturas expofitio légitima, amp;nbsp;diliges, amp;nbsp;fine pe tjculo. Sc fine blafphcmia, ÔC præcipuum diledionis munus, quod eft preciofius quam agnitio, gloriofius autem quam prophetia, omnibus autem reliquis charifmatibus fupereminens.

Oftenfio quod ecdefia non tantum perfedam babeat diledioncm, fed quoniâ 6C fpiritus dei fuper earn requiefdt,0C quod ab uno ÔC eodem deo propbetiaSC fpiritus. nbsp;nbsp;nbsp;Cap. LXiiii

QVapropter ecdefia omni in loco ob earn quam habet erga deu dile ftionem, multitudinêmartyrûin omni tepore præmittit ad patrê, teliquis automnibus nontantu non habentibus hancrem oftendere »pud fe, fed nelt;^ quidem ncceftarium eft dicêtibus tale martyrium ellç

cörum,martyrium uerum fècundum fententiam eorumï nifi fi unus aiilt; duoab'quandoperomne tempus ex quo dominus apparuit in terns» cum martyribus noftris, quafi amp;nbsp;ipfemifericordiam confequutus, op* probrium fimulbaiulauitnominis,8ó cum cis duóius eft uelut adicÆo quædam donata eis^Opprobriû enim eorû, qui perfequutionê patiungt; tur propter iuftitiam,amp; omnes pœnas fuftinêt èc mortificâtur proptct earn quæ eft erga deum diledionê, èC confefsionc filq eius, fola ecckfia pure fuftinêt, fæpc debilitata, èc ftatim äugens mêbra, amp;nbsp;integra ficns. (^^uêadmodû typus eius quæ fuit illius Loth falis figmentû:fîmilittt utueteres prophetæ fuftinentes perftcutionê, quemadmodudominus ait: Sic enim perfecuti funt prophetas,qui ante uos fuerunt,quoniâ no^ ne quidem,fed idem fpiritus requiefcens fuper earn, ab his qui non red piunt uerbum dei perfecutionê patitun

Quomodo prophetæ omnia prædixerunt, quæcunque Chriftus opcratuseft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. LXv

QV od quide prophetæ cû reliquis quæ prophetabât,ÔC hoc ^ph^^ tauerunt, qm fuper quofcuncp requieuerit fpiritus defSd obediu^ rint uerbo patris,amp;: fecûdû uirtutê feruierint ei, perfecutionê patiêtub

Iapidabunt,8d occidentur.In femetipfis enim hæc omnia præfigurâ^ bant prophetæ,propter dileêlionê dei, amp;nbsp;propter uerbum eius.

Qironiâ prophetæmembra Chrißifunt, quemadmodûunuiquifqj coni, iecundum quod erat membrSjiecundum hoc amp;nbsp;prophetauitiquoniam ofli' nia quæ prophetæ prædixerunt, Chriftus impleuit. Cap. LXVt

CVm enim ÔÔ ipfi membra effent Chrifti, unufquifqp eoru fecundu quod erat mêbrû,fecûdû hoc amp;nbsp;prophetationê manifeftabat, oés Sc multi unum præformantes, amp;nbsp;ea quæ funt unius annuntiâtes. Quo €nim per noftra membra operatio quidem uniuerfi corporis ofteditur, figura autem totius hominis per unum membrum non oftenditur, fed per omniatfic amp;nbsp;prophetæ omnes quidem unum præfigurabant,unuf’ quifcpaûteorum fecundum quod erat membrum,fecundum hocamp;di^ fpofitionem adimplebat, amp;nbsp;earn quæ fecûdum illud membrum crato^ perationem Chrifti prophetabat. Quidam enim in gloria uidetes cum, gloriofam eius apud patrêàdextris cÔuerfàtionê uidebât.Alrj fuper nil bes quêadmodû filium hominis uenientê, 8c dicentes de eo, Videbunt in quem côpunxerût,aduentû eius fignificabant,de quo ipfè ait : Putas cum filius hominis uenerit, inueniet fide fuper terra: de quo Paulus ait:Si tamêiuftü eft apud deü,rctribuere cis qui tribulant nos tribulatio nem,amp; uobis qui tribulamini requiê nobifcü in reudatioe dominilefu decœlo,cû angclis uirtutis dei,ÓC in flâma ignis. Alij uero iudicêdicen tes eum,ÔC diem domini tan^ clibanum ardêtem, qui colligit triticuin horrea, paleas aûc comburet igni inextinguibili: côminabantur eis qui J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;incrc^

increduli crât,de quibus ipfe dominus ait: Abite malediâi in ignem æternum,quem prçparauit pater meus diabolo,angelis eius.Et Apo ftolus fimiliter ait:Qui poenas dabunt interitus æternas,à facie domini amp;nbsp;à gloria uirtutis cius,cum uenerit glorificari in fand!is fuis, amp;nbsp;ammi^ rabilis fieri his qui credunt in eû.Et qui di eût, fpeciofus forma præ filrjs hominû,ôdunxit te deus, deus tuus oleolæticiæ præcofortib» tuis,ÔC accingere gladiû tuû potentifsime circa femur tuû, fpecie tua Sd pul^a chritudine tua,intende proipere,procede,amp; régna,propter ueritate, amp;nbsp;manfuetudinem,amp; iuftitiâ : quæcunq? alia talia funt de eo, cam quæ eftin regno fpeciem eius amp;nbsp;decorem, 80 exultationê fupercorufcâtem amp;fupereminentê omnib. qui regenerant fub ipfo, fignificabant, ut qui audiunt concupifccrent ibi inueniri,placentia faciêtes deo. Qui iterum dicentes homo eft,00 quis cognofeet eum,amp;: ueni ad prophetam, pc périt filium,amp; uocatur nomen eius admirabilis, c0filiarius,deus fords: amp;nbsp;qui cum ex uirgine Emanuel pracdicabant:adunitionem uerbi dei ad plafma eius manifeftabant,quonia caro erit,amp; filius dei filius hominis, puruspuram aperiens uuluam cam quæ regenerat homines indeum, quam ipfe puram fecit,amp; hoc fadus quod nos,deus fords, amp;nbsp;inenarra^ bilehabetgenus,Et qui dicut,Dominus in Sion loquutus eft,et de Hie rufalem dedit uocem fuam,amp; notus in ludæa deus, qui in ludæa aduen turn eius fignificabant.Qui autem rurfus dicut ab Aftico uenire deum, amp;de monte umbrofo condenfo, aduentû eius qui eft ex Bethlehem dicebant,quemadmodum oftedimus in eo hbro,qui eft ante hunc: Vn dcisquipræeft, amp;pafcitpopulumpatris fui,uenit ♦ Qui autem dicunt aduentum eius,quemadmodum ceruus claudus faliet, amp;nbsp;plana crit lin^ gua mutorum,amp; aperientur oculi cæcorum,amp; aures furdorum audiêt, amp;manus refolutæ ,amp; genua debilia firmabuntur,amp;refurgent qui in monumentis mortui funt, 80, Ipfe infirmitates noftras accipiet ,amp; lan=« guores portabit:eas quæ ab co curadoncs fiebant annuntiauerunt»Qiu dam autem hominem infirma amp;nbsp;ingloriofum, amp;nbsp;feientê ferre infirmita tem,amp;fedcntem fuper pullum afini,uenturum Hierofolymam, amp;nbsp;dor^ fum fuum ponentem ad flagella,Só maxillas fuas ad palmas,amp; quemad modum ouem adduci ad uidimam,8u aceto amp;nbsp;felle potari, ab amicis qui proximifunt derelinqui, Ô6 extedentem manus per totam diem,00 ab cis qui eum intuebantur, fubfannari 8c maledici,^ partiri ueftimeni« taeius,amp; fuper ueftimetum eius mitti fortem,8c in limen mortis dedu^ ftum, amp;nbsp;omnia talia : eum qui fecundum hominem eft aduentum eius, ficut intrauit Hierofolymam, in qua amp;nbsp;paffus amp;nbsp;crucifixus fufbnuit o* mniaquæcuncpfuntprædi(fta,prophetabant»Alrj autem dicentes,Rctf memoratus dominus fandfus mortuorum fuorum, qui prædormierût in terra limijôd defeendit ad cos uti erigeret,ad faluandum illos: caufam z 3 redditf

reddiderunt,propter quam pafTus eft hæc omnia.Qui aut di'xerunt, lila die di'ci't dominus tOccidit fol mendie, Sgt;C erunt tenebræ fuper tett^ in dielucis,8c conuertam dies feftos ueftros in luctum,amp; uniuerfacaii* tica ueftrain lamentationê : eum occafum folis, qui crucifixo eo fuitab hora iexta, manifefte annutiauerunt ♦ Et quia poftea^ hoc fadum cft» hi qui ftcundum legem erant dies feftieoruödcantica,inludumamp;h^ mentatione eorum conuerterentur,cum inciperent tradi gentibus. hucetiämanifeftius hoc idem Hieremiasoftendit,ficdicensdeHit^ rufalem Exinanita eft quæ parit, teduit anima eins, occidit fol ei, cum adhuc médius dies effet,cofufa eft,amp;^ improperiu pafta eft,reliquos co^ rum in gladium dabo in confpedu inimicoru eorum. Qui aut dixerunt eum dormifle,öd fomnum cepilfe, Sc refurrexiife, quoniä dominus fu^ fccpit cum,præcipientes principibus ccclorum aperire acternas portas, ut introeat rex gloriæ, reiurredionem eius quæ ex mortuis per patrem St receptionein ccclos præconauerunt.In eo aut quod dixerüit, A fum^ mo ccclo egrefsio eius, èC occurfus eius ufcp ad fummu cccli, amp;nbsp;non cft qui Ce abfcôdatà calore eius,quoniâilluc aflümptus eft, unde ÔC defect dit, ôd non eft quiiuftu indicium eius eifugiat. Idipfum annuntiabant qui dicebant,Dominus regnauit,irafc«itur populi,qui fedes fuper Che«' rubin,c0moueatur terra. Partim quidem earn quæ poft affumptionem eius fada eft fuper eos,qui in eu credideruntiram ab omnib.populis,^ motumuniueriæterræaduerfum ecclefiam prophetabanttpartiinaui ueniente eo de ccelis cum angelis uirtutis eius,cômoueri uniueriam tet ram,quemadmod5 ipfe ait:Erit terræmotus magnus, qualis non eft dus ab initio.Et rurfus in eo cum dicit, Quifquis iudicatur ex aduerfo adftet,amp;quifquis iuftificat appropinquet puero dei,Et uæ uobis,quo^ niam omnes ueterafeetis ficut ueftimentu, amp;nbsp;tinea comedet uos, amp;nbsp;hu* miliabitur omnis caro, Sd exaltabitur dominus folus in altifsimis: figm ficatur quoniäpoft pafsionê, 8^ afsumptionê, oês qui contra euin runt,fub pedibus eius fubijciet deus, 8d ipfe fuper oês exaltabitur,amp; nc mo qui iuftificetur,aut coparetur ad eum,Et qui dicunt difpofiturudeï* lim teftamentu nouum hominibus,nÓ quêadmodu difpofuit patribus in mote Choreb,ôi^ cor nouum,ôd fpiritû nouû dare hominibus: amp;nbsp;tm fus, Antiqua nolite reputare,ecce facio noua quæ nunc orient,feieti^

faciâin deferto uiam,8lt;^ in terra inaquofà, flumina ad potandûgenus eledû populu meum que acquifiufut uirtutes meas enarretîquæ eftno ui teftamenti libertas,hanc manifefte annuntiabant,8lt;^ nouu uinu quod in nouos utres mittiturperfidêquæeftin Chrifto, quâannutiauitorta in eremo uiam iuftitiæ,amp;in terra inaquofa flumina fpiritus fandi,ada^« quare genus eledum dei, quod acquifluit,ut uirtutes eius enarrent,fed nô ut blafphemarêt eû qui hæc fecit deus. Et reliqua omnia, quæçuncg

VALENTINI ET SIMILIVM' LIB» IIII prttantamferiemfcripturæ dcmonftrauimusprophetascîixifle,fpirii» tail's uere qui eft interpretabit unuquodc^ eoru quæ dida funt,in quern diftum fit charadere diipofitionis doinini ,amp; integru corpus operis fis» lij dei oftendens, femper eundem deum feiens, nbsp;femper eundê uerbu

dei cognofcenSjCtia fi nunc nobis manifeftatus eft,amp; femper eundê ftii ritumdei cognofcens,ctiam fi in nouifsimis teporibus noue effufus eft innos, amp;nbsp;aconditionemundiufq^ ad fincm in ipfum humanu genus, CK quo qui credunt deo,amp; fequuntur uerbu eius, percipiut earn quæ ab co eilfalutê» Qui uero abftedunt ab eo, amp;nbsp;contenunt præcepta eius, amp;nbsp;per opera fua inhonorat eu qui fe fecit, Sc fententia fua blafphemat eum qui fe alit,iuftifsimu aduerfus fe coaceruat iudiciu. Hie igitur examinât omes,ipfe uero à nemine examinatur,neqp patrê fuu blafphemas, neeg difpofitiones eius fruftrans,neq^ patres accufans,neCp prophetas exho n0rans,aut ab alio deo dicenseos,aut iterum ex alia amp;nbsp;alia fubftantia fu fifeprophetias. Dicemus autem aduerfus omnes hæreticos, amp;: primo quidêaduerfus eos qui fùnt à Marcione, amp;nbsp;aduerfus eos qui funt firniß* les illis,ab altero deo dicentes efle prophetas,Legite diligêtius id quod abapoftolis eft euangelium nobis datum,amp;legite diligentius prophet# tas, amp;inuenietis uniuerfam aêlionem, amp;nbsp;omnem dodtrinam, 06 omnê pafsionem domini noftri prædicatâinipfis»

Aduerfus cos qui dicût,quid nouiueniêsattolitChriftusc' Cap» LXVir S laut fubit uos huiufmodi fenfus ut dicatis, Qiiid igitur noui domi^ nus attulit ueniensç’cognofcite quoniâomnê nouitatêattulit,ièmet ipfum afferens,qui fuerat annuntiatus.Hoc enim ipfum prædicabatur, quoniam nouitas ueniet innouatura amp;nbsp;uiuificatura hominem.Regis nun aduentus ab his quidem qui mittunt feruis prænuntiatur propter apparatum,86 expeditionem eorum,qui incipiêt fufeipere fuum domii= num. Cum aût uenit rex, 06 illi prænûtiato gaudio adimpleti funt, qui funtfubieÆ,86 perceperunt eâ,quç eft ab eo libertatê,Ô6 participant ui fionê eius,86 audierût fermonés eius, Ô6 fruituri funt muneribus ab eo, non iam requiretur quid noui attulit rex fuper eos, qui annuntiarut ad^ uentum eius,apud eos uidelicet qui fenfum habet : femetipfum enim at tulit,86 eaquæ prædiêla funt bona,in quæ cocupifeebant angeli inten* d€re,Ô6 donauit hominibus.T une autê fuiffent ferui mendaces, amp;nbsp;nô à domino mifsffi no Chriftus adueniês talis,qualis Ô6 prædicabat,adim pleflet eorum fèrmones» Quapropter dicebat. Ne putetis quoniâ ueni foluere legem aut prophetas.Non ueni foluere,fed adimpkre. Amen e* nim dico uobis,donee pertranfiet ccelum 86 terra, iota unu, aut unus a* pexnô irâfîet àlege 86 prophetis, quoadufcp omia fiât. Omnia ein ipfe adimpleuit ueniês, 86adhucimplet inecclefia uftß côfummationem a legeprædiêlû Nouum teftamentû♦ Quêadmodû 86 Paulus apoftolus , „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z 4 eius

ci'us aitjn eaquæeftadRomanos.Nuncaût fine lege i'uftina del manj* feftata eft,teftificata à lege et prophens Juftus em ex fideui'uet.Hocaut quoniâ îuftus ex fide uiuet,per prophetas prçdi'dû fuerat. Vnde aiit po terant prædicereprophetæregis aduentû,amp; eâ libertatêquæ ab eo baturpræeuangelizare,amp;omnia quæàChrifto facfiafuntôcfermone operatione,amp; pafsionê eins prænûtiare,amp; Nouu teftamêfû prædi^ re,fi ab altero deo propheticâinfpirationê acceperût, ignorâtes inenafgt; rabilê patrem fecundû uos,amp; regnû eius,8ô difpofitiones eins, quas lius dei præftabit in nouifsimo dierû. Cafu quodâ hæc euenilTe nô po^ teftis dicere,tan^ àprophetisquidêdealtero quodâ dida, fimiliteraiit euenerintdnOtOmnes em prophetæ hæc eadem prophetauerunt, Sed neçp alicuiex ueteribus euenerunt:fienim eueniîîèntalicuiex ueterib. ifta, nô utic^ qui poftea fuerunt prophetaiïent in nouifsimis têporibus alFutura hæc, Adhuc etiâ nemo eft neep patrû,neq? prophetarû,nelt;^an tiquoru regum, circa que proprie ac fpecialiter faAû fit aliquid horuiE-Nam oês quidem Chrifti pafsiones prophetauerût, ipfi aût ad paticn* dum fimiliter,ut ipfa præditfta funt dominicæ pafsionis,in nullo alter® faefta funt. Nc(^ enim fol medio die occidit aliquo de ueterib, mortuo, neq^ fcilTum eft uelfi têpli,necp terra mota eft, neq? petrç difruptæ fun^ necç mortui furrcxerunt,NeC5pin tertia die quis illorû furrexit,neqn'ece P tu s eft in ccclu,necp cum aifumeret aperti îunt cccli,neqj in nomen all cuius alterius crediderût gentes, neep quis ex eis mortuus amp;nbsp;refurgens aperuitnouûlibertatis teftamentû.Nôigiturdealtero,fed de domino» in quem côcurrerunt omnia prædida fi'gna, dicebant prophetæ. Si aût aliquis ludæis aduocationêpræftâs, eredionêrempli, quæpoftea^In Bàbylonem trâfmigrauerunt fada eftfub Zorobabel, amp;nbsp;difcefsionem populi quæ fada eft poft ieptuaginta annos, dicat hoc eife Nouum te^ ftamentû,cognofcatquoniâ lapideum quidem templum reftitutû eft tunc:adhuc enim ilia quæ in lapideis tabulis fada fuerat lex feruabatut» Nouum autem teftamentû datum eft nullum, fed ea lege quæ per Moy fen data eft, utebantur uftp ad aduentum domini: A domini autem ad«* uentu Nouum teftametum ad pacem reconcilians, amp;nbsp;uiuifîcatrixlexin uniuerlàm cxiuit terrain, quemadmodum dixerunt prophetæ : Ex Si^ on enim procéder lex, amp;nbsp;uerbum domini de Hierufalcm, amp;nbsp;arguer po^ pulum multû:amp; concident gladios fuos in aratra,amp;S lanceas fuas in bb ces, amp;nbsp;iam nô difeent pugnare,Si igitur alia lex, Sd uerbû exiens ab Hie rulàlem tantam pacem fecit apud eas gentes quæ eum receperut, per eas arguitimprudentiæ multû populum, uidetur confequens de altero dixifte prophetas,Si autê libertatis lex, id eft, uerbum dei, ab apoftolis qui ab Hierufalem exierût annuntiatu,uniuer{àm terram in tantâ tranfi mutationê fecit,quod gladios amp;nbsp;lanceas bellatorias in aratra fabricauc*

Funt ipG, 0^ 1'n fakes quae donauit ad metendutn fruinentum in organa pacifica deniutauerSt,amp; I'am nefciunt pugnare, fed percufsi amp;nbsp;alteram præbent maxillam,non de alio prophetae dixerunt haec,fed de eo quf fe dtea. Hie autem eft dominus nofter,8ó in hoc eft fermo uerus, quonia ipfeeft qui aratrum fecit, ÔC fakem intulit, hoc eft, hominis primam fe* minationern, quæ fuit fecundum Adam plafmatio,amp; in nouifsimis poribus per uerbum colletftam fru(ftificatione:8c propter hoc quod ini* tium fini cÔiungebat,utrorumcÿ dominus exiftens,in fine quidem ara* trum oftendit lignum copulatum ferro, amp;nbsp;fie eins expurgauit terram, quoniam firmum uerbum adunitu carni, habitu tali confixus emun* dauit fylueftrem terram.Initio aut fakem figurabat per Abel, fignifica* bat iufti generis humanam colletftionem. Vide enim,inquit,quêadmo* dum iuftus périt,amp; nemo intuetur,ÔC uiri iufti tolluntur,ÔC nemo exci* piet corde.Hæc aût in Abel quidê præmeditabantur.in prophetis uero præconabantur,in domino aût perficiebantur,0lt; in nobis aût idipfum cft, conkquente corpore fuum caput.

Aduerfus eos qui dicunt quaedam à fummitate dixiiïè prophctas,quaegt; dam uero à mundi fabricatore. Cap. L X V111

Et aduerfus eos quidem qui ab alio deoprophetas dicunt,ab altero aût dominum patrem noftrum,talia funt apta, fi quo modo tâdem quiefeant à tanta irrationabilitate. Propter hoc enim amp;nbsp;laboramus eas quæ funt ex feripturis adhibere oftenfiones, utipfis fermonibus confu tantes eos,quantum in nobis eft,cohibeamus eos à grandi blafphemia, amp;àmultorumdeorum dementi fabricatione.

Quemadmodum de eifdem ipfis didis diferepant à femetipfis,qui ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funt à Valentino. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. lxix

ADuerfus eos rurfus qui funt à Valêtino, amp;nbsp;reliquos falfi' nominis gnofticos, qui aliquando quidem à fummitate quædam eorum quæfunt in feripturis pofita di(fta dicunt,prop ter fernen quod eft inde, aliquando uero à medietate propter matrem prunicam audacem, multa eriamamundi fabricatore, à quo ÔCmifsifuntprophetæ, dicimusual* deirrationabile elTe in tantum inopiædeducere patrem uniuerforum, quafi non habuerit fua inftrumenta,per quæ pure ea quæ funt in plero* mate annuntiarentur. Quem enim timebat, ut non libereóc fine com* mixtione eius fpiritus qui eft in diminutione ÔC ignorantia fa(ftus,pro* prieacfeparatim fignificaret uolütatê fuâç' An timebatne plurimi falua rcntur,quü plures pure audiflent ea quç funt ueritatislt; An rurfus impo tens cratipfefibi præpararecos,qui aduentû faluatoris prænûtiarêtÇ’Si aut cû hue uenifiet fâluator fuos apoftolos mifit in mundû, pure aduen IÛ eius annûtiantes, amp;nbsp;uoluntatê patris docêtes, i n nullo cômunicâtes ne(^ gentiû, nec^ ludæorû dodrinæ : multo magis in pleromate mittês

prædicatorcs proprios deftinaflet,annuaantes in hunc mundum quot;nbsp;rumaducntû€(us,in nullo comunicantes his prophetis qui funtà miurgo. Si au tê cum effet intra pleroma,ufus eft his prophetis qui erat fecudum legem,amp; pereos oftêditquæfuntfua,multo magis cum huC ueniiTet his ip fis ufus fuiflet magiftris,amp; pereos annûciaflêt nobis uangeliudam igitur non Petrum Sd Paulum,0^ reliquoç apoftolos I cantannuciaffe ueritate, fed fcribas pharifæos, amp;nbsp;reliquos perquos lex annunciabatur.Si autem fuos in fuo aduentu proprios apoftolos e^ mifit fpiritu ueritaus,amp; no fpiritu erroris:hoc item fpiritu uerbu dei,et fiquidê de principali täte fpiritus fuit,fecundu régula ipforu, fpiritus lu cis,amp; fpiritus ueritatis,amp;f fpiritus perfectiôis,Ôd fpiritus agnitionisds uero qui à Demiurgo fuit fpiritus ignorâtiæ, Ô6 diminutionis, Si. erro^ ris,amp; umbræ progenics:quemadmodûin uno 06eodepotuit effeper^ felt;ftio,amp; diminutiOjamp;Signorantia, error amp;nbsp;ueritas,lux tenebræ.Si autê in prophetis impofsibile erat hoc ita effe, fed ab uno deo uerbuiu domini præconabant, aduentu filij ejus annunciabant:multo magis. dominus ipfe nu nquâ modo quidem de principali, modo uero de fub' ieda deminorationefeciffet fermones, amp;nbsp;agnitionis, ignorantiæfi^ mul fadus magifter.Nec unqua modo quidem mundi fabricatorê,mo do aût eum qui fuper hunc,glonficaret patrem, quemadmodû ipfeait» Nemo immittit comiffuram ueftimenti noui in ueftimentu uetus, nec mittuntuinum nouuinutres ueteres.Igiturautomni modoóóipfiab^ ftineant le à prophetis,tanquâ à ueteribus,amp; no dicant eos ab ca noui^ tatc,quæ fecundum principalitatê eft quædam dixiflè,præmifl'os à miurgo:aut rurfus arguentur à domino dicente,nouûuinum nôinitti inutres ucreres. Vndeautem feinen matris ipforum poterat cognofee re ca quæ erât intra pleroma fa cram en ta, amp;nbsp;de his cloqui, fîquidê extra pleroma exiftens mater,pcperit hoc ipfum fernen,quod extra pleroma extraagnitionê effedicunt,quod eft ignorâtia, Quomodo igiturid quod erat ignorâtia feinen conceptu agnitionem annunciate poterat^ aut quemadmodum ipfa mater,ea quæ erât pleromatibus cognofeebat facramenfa,informis ÔC infigurata, quaff abortiuum proiefta foras,amp;^ ibi aptata èc formata, amp;nbsp;ab horo prohibita interius ingredi, ÔC ufep ad cofummationc extra pleroma perfeueräs,ideft extra agnitione.Rurfus aütpafsionc domini typuefl’edicentesextenffonis Chrifti fuperioris^ qua extenfus hora formauit corum matrc,in rcliquis arguutur, iam no habentes ffmilitudinc typum oftenderc. Vbienim rurfum Chriftus a* ccto amp;nbsp;feile potatus eftç'aut ubi diuifa funt ueftimenta eins,aut ubi pun étus eft,amp; exiuit fanguis Sóaqua*» aut ubiguttas fanguinis fudauitÄ reliquaquæcuncpdomino acciderunt, dequibus dixerunt prophetæ. Vnde ergo de his quæ tunc quidem nondû euenerant, incipiebât aute . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eueni*

éucnirc,aut mater aut fernen eins diui’nauitC’ Adhuc etiam fuperhæcdi cuntqiudem à principalitate quædam di(fla, cofutati ab Ins quæin fcrilt;!' pturisde Chriftiaduentureferuntur. Quæautem ßnt hæcnoniam uss num fentiunt,fed alrj alia de bis iplis refpodent. Si quis enim experime tum eorum uolens accipere, ieparatim interroger quo fermone eos qui excellentes fintapud eos, inuenietaliumquidemdicentem de Propato rejd eft,de Bytho efTe id quod in terrogetur. Alium uero de initio omni, um,id eft de unigenito. Alterû uero de pâtre omniû, hoc çft,uero. Alter rurfus dieet,de uno æone eorum qui funt in pleromate æones dici. Alrj ' autem de Chrifto,amp;^ alius de faluatore. Qui autem illorum peritior eft, poftea^ multum tacens protexerit,de horo ait didlum efle. Alius uero earn quæ eft intra plenitudinem Sophiam fignificari. Alius ueroillam quæ extra plenitudinem eft matrem annuntiari. Et alius mundi fabrica toremdeum dieet. Tantæ funt de unointer eos diuerfttares, deiifdem feripturisuarias habentes fententias unoeodem^ fermoneledo, nninerijobdudis fupercilijs agitantes capita.ualdequidem altifsimefe habere fermonem dicunt, nonautem omnes caperemagnitudinê eius intelledus qui ibidem continetur, amp;nbsp;propter hoc Glentium maximam remeifeapud fapientes. Oportet enim earn quç Gt furfum Sigen per id quodeft apud eos Glentium deformari.Sicautemabeuntomnes,quottf quotfunt tantasde uno geftantes fententias,in abfcondito ferentes fei* cum fuaacumina. Cumigiturintereos côuenerit dehis quæin feriptu ris funt prædida, tune amp;nbsp;à nobis confutabuntur. Non enim bene fen^» tientes, interim tarnen femetipfos arguunt, de rjfdem uerbis non conlt;lt; fentientes.Nos autem unum amp;nbsp;folum uerum deum do(ftorem fequenss res, amp;nbsp;regulam ueritatis habentes eius fermones, de ijfdem femper ea^* demdicimus, omnes unum deum feientes, faeftorem huius uniuerGta^ tis,qui prophetas miGt,qui eduxit populû de terra Aegypti, qui in nolt; uifsimistemporibus Glium fuum manifeftauit,uticonfunderetincre# dulos, amp;nbsp;exquireret iuftitiæ frueftum.

Oftenfio de domini fermonibus côfitentis fc à deo patre miflum, à quo 5d prophctæueneruntjamp;fpatreseledifunt. Cap. LXX

QVem enim no confitetur dominus, necjj ab altero deo dicere pros» phetas,niG à patre eius,neep ab aliqua alia fubftantia,fcd ab uno 8C eodem patre,netp aliu aliquem ea quæ funt in hoc mundo feciGre,niG fu uin patre docens Ge. Homo erat quida paterfamilias, amp;nbsp;plantauit uine;» ain,amp; fepem circundedit ei,0e^ fodit in ea torailar, 80 ædiGcauit turrim, amp;locauitecâcolonis,amp; peregre profeeftus eft.Cûaûtappropinquaftet tempus fru(ftuum,miGt feruos fuos ad colonos,ut acciperent defrueftis® busfuis.EtcoloniapprehenGs feruis,unum quidem ceciderunt,aliuni autemlapidauerunt,alium ueroocciderunt Jterum mifitalios feruos plures

plures prioribus,8ó fecerunt eis fimiliter,Nouifsime autcm mi fît eis fi* liurn fuum unicum,dicens,Forte uerebuntur filium meum. Coloni ue* ro cum uidiflènt filium dixerüt intra fe,Hic eft hçres,uenite occidamus eum,amp; habebimus hæreditatêeiustamp;Sapprehenfumeum eiecerut ex^ tra uineam,amp;r occiderunt.Cum ergo uenerit dominus uineæ,quid fad et colonis illisÆt dixerunt illi,Malos male perdet, amp;nbsp;uineam fuam logt; cabit alijs colonis,qui reddent ei frudus temporibus fuis ♦ Iterum didt dominus:NunquâIegiftis,Lapidcm quem reprobrauerût çdificantes» hic factus eft in caput anguli. A domino fadfû efi:iftud,amp;eft mirabik inoculis noftris.Propterquod dicouobis,quoniâ auferetur àuobisrt gnum dei,amp; dabitur genti facienti frucflûeius,Per quæ oftendit mank fefèe difcipulis fuis,unû quidem èc eunde patrcfamiliâs,hoc eft, unum deum patrê,qui perfeipfum omnia fecit. arios uero agricolas, qtiok dam quidem côtumeliofos,amp; fuperbos,amp;S infrucftuofos,amp; domini ingt; terfedorcstquofdam uero eu omni obedientiareddentes frutftus tem* poribus fuis:ÔCeundem huncpatremfamilias aliquandô quidê mitten temferuos,aliquâdoquidêfiliû fuum. A quo igitur pâtre miftus lius ad eos colonos qui interfecerût eum,ab hoc amp;nbsp;ferui.Sed filius quk dem quafi à pâtre ueniens principali autoritäre dicebat, Ego autêdico uobis,Serui aût quafi à domino feruiliter,amp; propter hoc dicebât, Hæc

’ dicit dominus.Qpem igitur illi dominû præconabant incrcdulis,hunc Chriftus tradidit his qui obediunt fîbi.S^ qui priores,fiue primumpet feruilem legifdationêuocauerat deusthic pofteriores fiue pofteapera' doptionem affumpfit.Plantauitenim deus uineâ humani generis, pn** mo quidem per plafmationê Adæ,ôd eleftionê patrumttradidit auteni colonis per earn legifdationem,quæ eft per Moyfen.Sepemautemdr* curndedit,id eft circûterminauit eorum culturam,amp;^ turrim ædificauk, Hicrufalem elcgit,amp; torcular fodit,reccptaculû prophetici fpiritusprae parauit,8^ fie prophetas mifit antequâ eifet in Babylonem tranfmigtî tio.Etpoft tranfmigrationê alios iterum plures nbsp;nbsp;priores expetentes

fiT4(ftus,dicentes illis,Hæc dicit dominus omnipotens,Emundateuias ueftras,amp; mores ueftros,iudiciû iuftum indicate, SC mifcricordiam^ miferationem facite unufquifcp ad fratrem fuû:in uiduam, amp;nbsp;orphanii, amp;profelytum,amp;pauperem neexercueritis potentatû, SCunufquife^ maliciæ fratris fui ne recordemini in cordibus ueftris:amp; iufiurandû fak fumnolitediligere.lauamini,mijdieftote,auferte nequitias à cordibus ueftris,difcitebenefacere,exquirite iudiciu,defendite uim patienté,iu^ dicatepupillo,amp;iuftificateuiduam, amp;nbsp;uenite difputemus dicit domk nus.Et rurfum,Cohibe linguam tuam à malo,amp; labia tua ne loquantut idolum. Diuerte à malo,amp; lac bonum,inquirc pace amp;nbsp;perfequere eam» Hæc præconantes prophetæ fruefium petebant iuftitiæ, N5 credentKlt; bus

bus autem nils nouifsimc fih'um fuum milït dominum noftrumlefum Chriftum,quem cum occidiflèni mali coloni, proieccrut extrauineam» Quapropter tradidit earn dominus deus non iam circumuallatâ, fed cxpanfam in uniuerfum mundu alfj s colonis,reddentibus frult;flus têpo ribus fuis,turre eleÆ'onis exaltata ubicp Sc fpeciofa, ubi(^ ern præclara eft eccIefîa,ô(S ubicp circunfoffum torcular,ubic^ enim ftint qui fufcipij« untijjiritû. Quoniâ enim filiu dei reprobrauerunt,amp; eiecerunt eu.cum cum occidiflent extra uineâ,iuftereprobauit eos deus, nbsp;nbsp;extra uineam

cxiftentibus gentibus dédit frucftificationê culturæ ♦ Quêadmodum ÔC Hieremias propheta ait:R-eprobauit dominus, abiecit gentë facien^ tem hæc,quoniâ fecerût filq luda malignû in côipedtu meo,dicit domi^ nus.Similiter aût èC Hieremias,C5ftitui fuper uos exploratores, dicen tes,Audite uocc tubæ:Ôc dixerunt,no audiemus, propter hoc audierût gêtes,amp;quipafcûtpecorain eis, Vnus ergo amp;idê deus pater qui plan tauit uineam,qui populûeduxit,qui prophetas miiît,qui filiûfuum mis* fît, quiuineam dédit alijs colonis his quireddunt frudûin têporibus fuis. Etpropter hoc dicebat dominus difcipulis fuis, bonos operarios nos præparans. Attendite uobis uigilate Temper in omni têpore,ne quando grauentur corda ueftra in crapula Sf ebrietate, cogitationi^ bus fecularibus, amp;nbsp;répété adfîftat fuper uos dies ilia. Superueniet enim quafi laqueus fuperocsfedentes fuper faciemterræ.Sintigiturlumbi ueftri præcindi, amp;nbsp;lucernæ ardentes in manibus ueftris, amp;nbsp;uos fîmiles hominibus expecftantibus dominû fuum,quando reuertaturànuptrjs. QuÔ enim fadum eftin diebus Noe, manducabant, ÔC bibebant, eme^ bant,ÔC uendebant,nubebant amp;nbsp;nubebatur, amp;nbsp;nÔ fcierunt, quoadufcp intrauitNoein Arcam,amp;uenitdiluuiû,amp;perdiditoês : Quêadmodu fadûeftindiebus Loth,manducabantamp;: bibebant,emebantamp;Zuende^’ bant, plantabant nbsp;nbsp;ædificabant, qua die exiuit Loth à Sodomis,pluit

ignem de coclo, amp;nbsp;perdidit oês:fîc erit amp;nbsp;in aduentu ftlf) hominis. Vigi late igitur,quoniâ nefcitis,qua die dominus uefter ueniet. Vnu èC eun^ demannuntiâs dominû,qui in têporibus Noe propter inobedientiam bominûfuperduxit diluuiû,amp; têporibus Loth propter multitudinem pcccatorû Sodomitarû pluit ignêà cœlozÔê in nouifsimo têpore^pter hanceandêinobedientiâ,amp; fîmilia peccata, fuperduxit diem iudicq : in quo ait tolerabilius Sodomis Gomorrhis futurû illi ciuitati amp;nbsp;do^« niui,quæ non receperit uerbum apoftolorû cius.Et tu autem Capharna ,Um dicebat, nûquid ufqp ad cœlû cxaltaberisC'ufcp ad inferos defcêdes. Quoniâ fî in Sodomis faêlæ fuiiïènt uirtutes,quæ fadæ funt in te,man filfent ufc^ in hodiernû diê. Veruntamê dico uobis, tolerabilius erit So domis in die iudicfj uobis: Vnus amp;nbsp;idê cum femper fît uerbû dei,cre dentibus quidê ei fontê aquæin uitam æternâ danSjinfruduoiâm uero ' A fia

fici arborcm arefa'ciens,amp;: ftatim : Et têporibus Noc luflc diluuiuindu* cens,uti exn'ngueret pefsimü genus eoru qui tunc erant hominum, öUl iarn frudificaredeo nonpoterant,cumangeli trâfgreflbres cômixtiiu* ilîent eis,amp; ut peccata eoru copefceret, feruare uero Area? typum Adx plafmationê,amp; têporibus Loth,qui pluerat fuper Sodomâ èc Gornor* rhain ignê amp;nbsp;fulphur de cccio, exemplu iufti ludicij dei, ut cognofcetf^ omnes,quoniâomnis arbor qua? no facit fructûexcideturâ; inignciö mittetur,8ó in uniuerfali iudicio tolerabilius Sodomis utens,^ his ,qui uiderunteius uirtutesquas faciebat,amp;: non credideruntin eü, necprece perunteius do(fi:rinâ.Quêadmodûenim maiorem deditgratiam per fü um aduentum his,qui crediderût ei,S^ faciunt eius uoluntatê: fic Sé iorem in iudicio habere peenaeos qui no crediderunt ei hgnificauit,in^ ftus cxiftês fuper oês æqualiter,amp; quibus plus dedit,plus ab eis exadu rusrplusaûtnÔquodalteriuspatris agnitionêoftendit,ficutpertotamp; tanta oftêdimus, fed quia maiorc dominatione paterna? gratiæ per futi aduen tû effudit in humanû genus. Si cui aut non fufficiunt quæ prædi^f ximus, ad credendû ab uno eodê pâtre prophetas müTos effe, à quo dominus noller miflus eft, aperiens aures cordis fui, èé Chriftûlefuirt dominû maoiftrû aduocans audiat dicentê eum, Simile eft repnû coclo^ rum régi nuptias facienti filio fuo, Sc mittend feruos fuos, ad cógregaii du eos qui uocati fuerunt ad nuptias:óóillis nolentib.obcdire,iterûair, Sc alios feruos milït,dicens:Dicite his qui funt uocati, Venite, prandiiï ineum paraui,tauri 8C omnia faginata occiia,amp; omnia parata funt, ueni te ad nuptias.Illi aüt abierunt negligetes eum, alij quidê in agrü fuü, ali) aüt ad negociadonê fuam. Reliqui uero arripuerüt feruos eius, amp;nbsp;alios quidem contumeliofe tra(ftauerunt,alios uero occiderunt.Rêx aüt eum audiftet iratus eft,amp; mittens exercitus fuos perdidit interfedores illos, Sc ciuitatê eorum fticcendit,amp; dixit feruis fuis,Nuptiæ quidem paratx funt,uocati uero no fuerût digni. Ite igitur ad exitus uiarü,8ó quotquot inueneritis cogregata? ad nuptias. Etexeuntes feruieius cogregaueriit oês quotquot inueneruntbonos Scmalos, amp;impletac funt nuptiædi^ fcumbentibus. Introiens aütrex uidere recubentes, uidit ibi hominem , non ueftitu uefte nuptiali,amp;S dicit ei. Amice quo uenifti hue no Habens j indumentû nuptiarûCHlo aut obmutefcente,dixit rex miniftris, ToIIiK , eum à pedibus SC manibus, SC mittite eum in tenebras quç funt exterió res,ibi erit fletus ÔCftridordentiu. Multienim funt uocati, pauciuero eledi. Manifefte enim per hæc uerba fua oftêdit dominus omia, amp;nbsp;quo niam unus rex SC dominus omniû pater,de quo amp;nbsp;antea dixit, Neepin Hierofolyma iures quonia ciuitas eft magni regiszEt quoniam ab initio nuptias præparauit,amp;rpropterimmeniàm benignitatêper feruosfun's uocabat priores ad côuiuiû nuptiarû, SC ubi illi noluerunt obedircjiuf^

(us alios feruos milît conuocans eos, nec^ iîc obedierunt ei, Sed 5ô eos qui uocationein annuntiabant lapidauerunt amp;nbsp;occiderunt, Illos quidê mittens cxercitus fuos ÔC ciuitates illorûi fuccendit : ex omnibus autem ütjsjideftjexuniuerfîs gentibusad conuiuiû nuptiarumfili) fuicon^ Uocauit,quêadmodu per Hieremiam ait: Et miii ad uos feruos meos prophetasdicere, Auertimini unuiquift^à uia nequifsima8^meliora facile opera ueftra.Et rurfus per eundem. Et mifî, inquit, ad eos omnes feruos meos prophetas inter diem amp;nbsp;ante lucem,ôd non obedierunt mi hi,necpintenderunt aures ipforum:amp; dicas eis hune fermonê,Hoc ge^ nus quod non obediuit uocem domini neep recepit difciplinâ,defecit fi desexoreipforum. Quiigiturnos perapoftolos undicßuocauit domi nusjhicper prophetas uocabat eos qui olim fuerunt,quêadmodû ex fer monibus domini oftenditur:amp;S nÔ ab alio aûtapoftoli, etiâfî uarijs gen tibus præconabât, fèd ab uno 8ó eodê,alq quidê c^minû annûtiabant, alij aût patrê euangelizabant: èC alrj quidê aduentu prænuntiabant filij dei,alij uero præfentê eu iam his qui longe erât præconabant. Adhuc e^ tiammanifeftauit oportereeu uocatione ÔCiuftitiæoperibus adornari, utirequiefeat fuper uos fpiritus dei.Hoc eft enim indumentû nuptiaru, dequo amp;nbsp;Apoftolus ait : Nolumus expoliari fed fupindui uti abfbrbea tur mortale ab immortalitate.Qui aût uocati quidê funt ad cccnâ dei,ÔC propter malam fuam conuerfàtionê non perceperunt fpiritû fànêlum, prorjdentur,inquit, in tenebras exteriores. Manifefte autem oftêdens, quod idem ipferex qui conuocauerit undiq^ fideles ad nuptias filrj fui, amp;incorruptibilecôuiuiûdonauerit, iubeatmitti in tenebras exteriores eum,qui non habeat indumentû nuptiarum,hoc eft contemptorê.Quê admodum enim in priore teftamento no in multis illorum bene fenfit, fie amp;nbsp;hic multi uocati,pauci uero eleêli.Non alius igitur qui iudicat de^ us,8c alius qui côuocat ad falutê pater.Nec alius quidem qui æternû lu=s men donat,alius uero qui iubet in exteriores mi tti tenebras eos, qui nô habêt indumentû nuptiarû. Sed unus idê deus pater domini noftri, àquo ôdprophetæ mifsifunt,indignos quidem conuocans propter iin menfam benignitatem,eos uero qui conuocati funtinfpiciens,fi conue niens habeant indumentum, Sê congruens nuptijs filrj fui. Quoniâ ni^ hilincÔueniens neq^ malum placet ei. Quemadmodum dominus dixit ci qui curatus fuei at,Ecce fanus fadus es,iam noli peccare,ne quid dete rius tibifiat. Qui enim eft bonus,amp; iuftus,amp; mûdus,ôô immaculatus, neCß malum aliquid,neqp iniuftum,necp abominandum in fuo fponfali thalamo fufti'nebit, Eft autem hic pater domini noftri, cuius prouiden* tia conftant omnia,Ôlt;^ iuifu adminiftrantur omnia: 8ê gratuito quidem donat in quos oportet,fecundum autem meritum dignifsime attribuit iningratos, ÔC non fentiêtes benignitatem eius, iuftifsimus retributor: A X ÔC

êópropterea ait,Mittens cxerdtus fuos perdidit interfedores illos^ ciuitatêillorumincendit,Exercitus aiït eius,inquit, quia omnes honH* nes dei,Domini enim eft terra, plenitudo eius,orbis terræ èé omnes qui habitant in ea.Et propter hoc Paulus apoftolus in epiftola quæ ad Romanos ait,Non enim eft poteftas nifià deo^ Quæaut funtà deO ' ordinata funt.Itacp qui refiftit poteftati,dei ordination! refiftit. Qui aU tern refiftunt,damnatione fibi acquirent.Principes enim no funt timo# ri boni opens fed mali. Vis aut non timere poteftate,bonum fac,amp; ha^’ bebis laudem ex eaîdei enim minifter eft, tibi ad bonu.Si aute male fecc ris,time,N5 enim fine caufa gladium portat.Dei enim minifter eft, uin dex in iram ci,qui malum agit Jdeo'cp fubiedi eftote non tantu propttf iram,fed amp;nbsp;propter cc»fcientiam,Propter hoc enim amp;nbsp;tributa penditis, miniftri enim dei funt in hoc ipfum feruientes « Sed amp;nbsp;dominus igitut

Apoftoli unum deumpatrem annuciabant eum qui legifdationem fecit, qui mifit prophetas, qui omnia fecit, amp;nbsp;propter hoc ait, Mittens exercitus fuos»Quoniaomnis homo fecunduquod eft homo, plafma ipfius eft,licet ignoret deum fuum.Omnibus enim ipfe ut fint præftat, qui folem fuum oriri facit fuper malos et bonos,amp; pluit fuper iuftos èC iniuftos»Et non folum per ea quæ prædifta funt, fed amp;nbsp;per parabolant duorum filiorum, quorum iunior luxuriofe confumpfit fubftantiatn» uiuens cum fornicarijs,unum 8d eundê docuit patrê maiori quidem lio ne hedû quidemindulgente, proptereum autê qui perierat minore filium fuum iubêtem occidi uitulum faginatû,amp; primam ei ftolam do^ nantê. Et per parabolam aût eorum operariorû,qui uarrjs temporibus in uineam mittebantur,unus amp;idem dominus oftenditurmocat alios quidê ftantes in initio mundi fabricationis,alios uero poft hoc,amp; alios circa medictatê temporû, alios progrefsis iam têporibus, item alios in fîne,ut fint quidem multi operarrj fecundû fua ipforû tempora,unus aûtquicôuocateos paterfamiliastEtenim uinea una, quoniamamp;una iuftitia:ôô unus difpêfator,unus enim fpiritus dei qui difponit omnia; fimiliterautem Sômerces una, omnes enim acceperunt fingulos dena# rioSjimaginem amp;Sdifcretionê regis, agnitionem filij dei quæ eftincoti* ruptela»Et propter hoc à nouifsimis cepit dare mercedem, quoniàm in nouifsimis temporibus manifeftatus, dominus omnibus femetipfuin repræfentauit.Et publicanus aût qui in oratione pharifæum fuperauit, no quoniâ alterû patrem adorabat,teftimoniû accepit à domino, quod fît magis iuftificatus,fed quoniam cû magna humilitate fine extollentia amp;nbsp;fine iaeftantia exomologefim eidem deo faciebat» Et duorû autem fi»’ ïiorum parabola,eorum,quiinuineam mittunturrquorû alterquidem contradixit patri,amp; poftea pccnitetur,quâdo nihil profuit ei pceniten# tia,alter autem pollicitus eft abire ftatim,promittens patri, «5 abrjtàôt quoniam

quoniamomnis homo mcndax,amp;uellequidcminpromptu adiacct,quot; '■ non inuenit autem perficere:unum èc eundem oftendit patrem » Sed amp;nbsp;arborisfici parabola, de qua dominus ait:Ecceiam triennium uenio, quærens frudum in hac arbore fici, amp;nbsp;non inuenio, Per prophetas ad^ üentum fuum fignificans, perquos uenit aliquoriehs exquires iuftitiæ frudum ab eis,quem non inuenit,aperte manifeftauit,amp; quoniam exci detur arbor fici, propter prædidam caufam : éc fine parabola autem di^ ccbatadHierufalem dominus » Hierufalem Hierufalem quæinterficis prophetas, lapidas eos qui mittuntur ad te, quotiens uolui colligere -filiostuosficutgallinapullos fuos fubalas,amp;noluifti,eece relinque^ tur uobis domus ueftra deferta» Quod enim per parabolam didlum fue rat, Ecce triennium uenio quærens frudum, amp;nbsp;manifefte iterum,quoss . ties uolui colligere filios tuos, fi non huius aduentum qui per prophet , tas eft intelligamus,erit mendacium. Siquidem femel, amp;nbsp;tunc primum iienitad eos, Sed quoniam amp;patriarchas qui elegit Sc nos idem eftuer buindei, amp;illos femper uifitans perpropheticum fpiritum, nos qui undiq? conuocati fumus per fuum aduentum, fuper eaquæ di da funt ucre hæc dicebat:Multi ab oriente SC occafu ueniet ÔC recumbent cum Abraham,lfaac Sc Jacob in regno ccelorum,filrj autem regni ibunt in te . nebras exteriores, ibi erit fletus ÔC ftridor dentium. Si igitur hi qui per præconium apoftolorfi eius, ab oriente ÔC occidente credentes in eum, cuin Abraha,Ifaac,Sc lacob in regno cccloru recubent participantes c5 eis epulationê ,unus ÔC idem deus oftenditur,qui elegit quidem patriar chas,uifitauitueropopulum,gentesueroaduocauit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Oftenfio quod homo liber fit,amp;fuaepoteftatis,ad hoc utpofsitcligere nbsp;nbsp;nbsp;gt;

bona uel contraria. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. L x x i

Al^iud aut quod ait.Quotiens uolui cogregare filios tuos,8c nolui^s ftfueterê lege libertatis hominis manifeftauit,quia liberû eum de üsfecitabinitio,habentê fuâ poteftatê, fi'cut ÔC fuam anima, ad utendû fententiadei uoluntarie, SC non coadum àdeo. Vis enim àdeo non fit, fed bona fententia adeft illi fêmper.Et propter hoc confiliû quidem bo# num dat omnibus.Pofuit aût in homine poteftatê eledionis,.quemadi« modum amp;nbsp;in angelis. Etenim angeli rationabiles, uti hi quidê qui obe=» diffen t, iufte bonum fint pofsidentes, datum quidê à deo, feruatû uero abipfis. Qui aût non obedierunt, iufte nô inueniuntur cû bonis,amp; me ritam pœnâ percipiêt, Qiioniâ deus quidê dédit benigne bonnm, ipfi uero nô cuftodierût diligenterillud, neqp preciofum arbitrati funt, fed fupereminentiâ bonitatis contêpferunt. Abijcientes igit bonû ÔC quafi refpuentes,merito oês iuftû indicium incident dei, quêadmodû ÔC apo ftolus Paulus inepift.quæ eft ad Romanos, teftificatus eft dicês ita:Âix dïui das bonitatis eius,ôC patiêtiæ, amp;nbsp;longanimitatis contênis, ignoras

quoniam bom'tas dei in pcenitentia te adducit, Secundu autê duritiaiR tuam, cor impoehitês thefaurizas tibimetipfi i'ram in diê iræ amp;nbsp;reut* lationis iudi'eij dei. Gloriaaut amp;nbsp;honor,inquit, omni operand bonujn. Dedit ergo deus bonum, quêadmodum Apoftolus teftjficaturinea dein epiftola, amp;nbsp;qui operantur quidem illud, gloria amp;nbsp;honore percipj* ent,quonia operad funt bonum,cum pofsint non operari illud. Hi aut qui illud non operantur,indicium iudum recipient dei,quoniâ no funt operati bonum, cum pofsint operari illud*

Oftenfio quod non natura quidam boni fint, quidam uero mali, 2lt;quo(I in hominis cledione fit bonum* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. L x x 11

Q I autem naturaliter quida boni,quidam uero mali facti fuiflent,nc(^ laudabiles elTent quia boni funt,tales enim fadbi fuerat. Sed neep ilH ; uituperabiles,amp; ipfi enim tales fuerât inftituti. Sed quoniâ omnes ciuf* dê funt naturæ,ôc potentes rednereSc operari bonû,amp; potetes rurfuin amittere id ÔC non facere,iufte edâapud homines fenfatos, quanto nu* gis apud deum,alii quidem laudantur, amp;nbsp;dignû percipiunt teftimoniu eledhonis bonæ perfeuerantiæ: Alrj uero accufantur,amp; dignum cipiunt damnum,eo quod iuftum ÔC bonû reprobauerint. Et ideo pro* phetæ hortabantur homines iuftitiam agere, bonum quoep operari, fi* cutpermultaoftendiinus: quia in nobis fit hoc, amp;nbsp;propter mukarn ne* । gligentiam in obliuionem inciderimus, amp;nbsp;confilio egeamus bono, pro pter quod bonus deus præftabitbonû confiliû perfeÆs. Propter hot autem amp;nbsp;dominus luceatlumen ueftrû, dicebat, coram hominjbus,ut uideantbonafada ueftraÔC glorificêtpatrem ueRrum quiincceliseft’ Et attendite uobis ne forte grauentur corda ueftra in crapula amp;nbsp;ebriera te,8d folicitudinibus iècuIaribus.Et fint lumbi ueftri præcindi, amp;nbsp;lufd næ ardentes, amp;nbsp;uos fimiles hominibus expediandbus dominû fuuin, quando reuertatur à nuptij s,ut cû uenerit ÔC puliàuerit,aperiatis ci.Be^ tus ieruus ille quem cû uenerit dominus eius, inuenerit ita facientê. ht itcrum,Seruus qui feit uoluntatê domini fui,amp; nô facit, uapulabit mul*' tis:amp;S,Quid mihi dicitis domine domine,amp; non facitis quæ dico: rum,Si autem dicat feruus in corde fuo,tardât dominus meus,amp; incJp at cæderecôferuos,amp;manducare, amp;nbsp;bibere, amp;nbsp;inebriari, ueniet'domt* nus eius in die qua non fperat, ôd diuideteum, amp;nbsp;parte eius cum hypo* critis ponet:8c omnia taliaquæliberû,amp;fuæ poteftatis oftêdunthorni nem, amp;nbsp;quia confiliû inftruat deus, adhortans nos ad fubiedionêfibi». auertês ab incredulitate,non tarnen de uiolentia cogcns.Etenrin ipfum: | euangelium fi noluerit quis fequi,licet quidem,non tarnen expedit.lno bediêtia enim dei, ÔC amifsio boni eft quidê in hominis poteftate: læfio. nem aût amp;nbsp;damnû non quamlibet infert,amp; propter hoc Paulus ait: C#. mnia licçiit, fed non omnia expediunt: amp;nbsp;libertatem referens homims»

i^uapropteramp;^ omnia licent,non cogentc eum deo: amp;nbsp;id no expedit, os« ftendens ut non ad uelamen malinæabutamur liberrate,non enim hoc expedit.EtiterS ait, Loquimini ueritatê unufquifqj cum proximo fuo, amp;nbsp;omnis fermo malus de ore ueftro non exeat,aut turpitudo, aut uani^ Ioquium,aut feurrilitas, quæadrem non pertinent, fed magis gratiaru adio:amp;Eratiscnimaliquando tenebræ, nunc aut lumen in domino, quafî fill) lucis hon eile ambulate,non in comeHationib.amp; ebrietatibus, non in cubiiibus Sdin libidinibus,n5 in ira. amp;nbsp;zelo: Sc hæc quidem Fecb ftis,fed abluti eftis,fed famflificati ellis in.nomine domini noftri, Siigi^ tur no in nobis eilet facere hæc,aut no facere,quâ cauiàm habebat apo« ftolus, èc multo prius ipfe dominus confîliû dare, quædâ quidê facere, àquibufdâ uero abftinere» Sed quoniâ liberæ fententiæ ab initio eft ho mo,amp;diberæ fententiæ eft deus,cuius ad fimilitudinê faélus eft,femper confilium datur ei,continere bonû, quod perficitur ex ea quæ eft ad de« um obedientia.ÔC non tantû in operibus,fed etiâ in fide liberum, ôô fuæ poteftatis arbitriû homini feruauit dominus dicens, Secundû fîdem tu am fiat tibi, propriâ fîdem hominis oftendens, quoniâ fuam habet fen« tcntiam.Et iterû,Omnia pofsibilia credenti,8ô, Vade, fîcut credidifti fî« attibi.Et omnia talia fuæ poteftatis fecundüfidê oftendunt hominem» Et propter hoc is qui credit ei,habet uitam æternâ.Qui aût non credit fï lio,non habet uitam æternâ,fed ira dei manebit fuper ipfum, Secûdum hancigitur rationê,amp;: fuum proprium oftendens dominus, amp;nbsp;fui arbi« tri) ac fuæ poteftatis hominem fignificans,dicebatad Hierufalê. Quoti ens uolui congregare filios tuos quêadmodû gallina pullos fuos fub a« las,amp;noluifti, quapropterrelinquet uobis domus ueftra defer ta. Qui autem his contraria dicunt, ipfî impotente introducût dominû, fcilicet quafi non potuerit perficcre hoc quod uoluerit. A t rurfum ignoranteru naturam Choicos, ut ipfî dicunt, amp;nbsp;eos qui non poiTunt accipere eius incorruptelam.Sed oportebat,inquit, eum nec^ angelos tales fecifle,ut poffent tranfgredi,necp homines, qui ftatim ingrati exifterent in eum, quoniam rationabiles, amp;nbsp;examinatores amp;nbsp;iudiciales fadi funt, amp;nbsp;non quemadmodum irrationabilia,fîue inanimalia, quæ fua uoluntate nihil poiTuntagere.Sed cum necefsitate, amp;nbsp;ui ad bonum trahuntur, in qui« bus unus fenfus ôôunusmos inflexibilis,amp; fine iudicio, qui nihil ali« üd efle poiTunt, præter quàm quod fadti funt, Sic autê nec fuaue eflet ris quod eft bonum, nelt;^ precioià communicatio dei, necp magnope« teappetendum bonum quod fine fuo proprio motu, amp;nbsp;cura ÔC ftudio proueniiTet,fedultro amp;otiofe infitum.ItauteiTentnullius momenti boni, eo quod natura magis, quàm uoluntate taies extiterint, amp;nbsp;ultroi? neum haberent bonum,ied non fecundum eledionemiEt propter hoc nec hoc ipfum intelligentes, quoniam pulchrum fît quod bonum, nec^ X , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A 4 fruen

^94 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adversvs haereses *

fruentes co.Quæeni'mfruinoboniapudeos quil'gnorâtç’ Qüæauten' gloria his, qui non ftudüerintillud C Quæ autem corona his, qui non earn ut uidiores in certamine confecuti funt Et propter hoc dominUS uiolentium dixit regnum ccelorum,amp;^ qui uim faciunt,inquit, diripin® illud.Propter hoc autem amp;nbsp;Paulus ait ad Corinthios : Non fcitis quo^* niam hi qui in ftadio currunt, omnes quidem currunt, fed unus accipi® brauium :fi'c curriteut comprehendatis gt;nbsp;Omnis autem quiagonizat in omnibus continens eft. Ilie quidem ut corruptibilem accipiat corolt; nam,nos autem incorruptam ♦ Ego autem fic curro,nô in incertum, pugno,nô quail aerem cædens, fed liuidum fecio corpus meum, in uitutem redigo, ne forte alqs prædicans, ipfereprobus elFiciar. Bonus igituragonifta, adincorruptelæagonêadhortaturnos, uti coronemur ÔC preciolam arbitremur coronam,uidelicct quæ per agonem nobis ac^ quiritur,fed non ultro coalitam. Et quanto per agonem nobis aduenit» tanto eft preciofior, Quanto autem preciofior,tanto earn femperdiliga* mus. Sed neq^ fimiliter diliguntur ea, quæ ultro adueniunt,^ ilia qua: cum multa follicitudine adinueniuntur. Quoniâ igitur pro nobis erat plus diligere deum, cum agone hoc nobis adinuenire, amp;nbsp;dominus cüit,amp; Apoftolus tradidit. Et alias autem eftèt uidelicet noftrum infen latum bonum,quod eftetinexercitatum.Sed amp;nbsp;uidere non tantum nolt; bis effet defiderabile, nifi cognouiftemus quantum effet malum no ui^ dere. Et bene ualere autem male ualentis experientia honorabilius elfi^ cit,0d lucem tcnebrarum comparatio,amp; uitam mortis. Sicamp; cccleftere# gnum honorabilius eft his qui cognouerunt terrenum.Quanto autem honorabilius, tanto magis diligimus illud. Et fi plus illud dilexerimus, clariores erimus apud deum. Pro nobis igitur omnia hæc fuftinuitdo^ minus,uti per omnia eruditi in omnibus in futuru fimus cauti,amp; perfe^ ueremus inomnieius diletftioe rationabiliter edolt;fti dilioere dcumid^®

quidem magnanimitatem præftante in apoftafia hominis, homineau* temerudito per cam, quemadmodum amp;propheta ait: Emendabittc abfcefsio tua : præfiniente deo omnia ad hominis perfecftionem, Sóad çdificationem,ôô manifeftationê difpolîtionum, uti ôd bonitas oftenda tur, iuftitia perficiatur, ecclefia ad figuram imaginis filrj eius cpa^ ptetur, amp;nbsp;tandem aliquando maturus fiat homo, in tantis maturefeens ad uidendum amp;nbsp;capiendum deum.

Quæcaufafucrit,qd*nô ab initio perfecfîus fadus eft homo. CiLXXin SI aûtdicataliquis. Quid cnimC'Non poteratab initio deus perfe^' dum feciftè hominem C Sciât quoniam deus quidem, cum femper fit idem,86 innatus, quantu ad ipfum eft, omnia pofsibilia ei. Quæaû® fatfta funt ab eo, fecundum quod pofteafaifturæ inirium habuerunt,fe* cimdum hoe amp;nbsp;minora effè oportuit eo qui fecerit. Nee enimpoteratit infeda

infetfta efle quæ nuper fada funt: propter quod autem no funt infeâa, propter hoc l'deodeficiuntà perfelt;^o.

Et fecundum quid omnia quæ fada funt indigent pcrfedo,amp; unde eftindigctia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap» LXXiiii

SEcundum eni'm quod funt pofteriora, fecundum hoc amp;nbsp;infantih'a, fecundum quod infantih'a, fecûdum hoc amp;nbsp;infueta, èc inexercîta ta ad perfeiflam difciph nam » Queadmodû enim mater poteft præftare perfedâefcam infantidlle aût adhuc non poteft robuftiorc fe perci'pere cfcam:fîcamp;deusi'pfequidêpotens fuithomini prçftareperfedionêab initio, homo aût impotês percipereinâ,infans em fuit. Et propter hoc dominus nofter,in nouifsimis têporibus recapitulans in feipfo omnia, uenitad nos,non quo ipfe poterat, fed quomodo illû nos uidere potera mus.Ipfe enim in fua inenarrabili gloria ad nos uenire poterat, fed nos magnitudinem gloriæ fuæ portare no poteramus,Et propter hoc qua«» fi infantibus ille quieratpanis perfedus patris, lac nobis femetipfum præftitit, quod erat fecundum hominê cius aduentus,utquafi à mam^ milia carnis eius cnutrid, per talem ladationem aftùeti maducare Sc bibereuerbum dei, eum qui eft immortalitatis panis, qui eftfpiritus patris, in nobis ipfis eumcontinerepofsimus»

Quid eft quod à Paulo didumeft,lacuobis potum dedi,non eicam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. lxxv

Et propter hoc Paulus ad Corinthios ait : Lac uobis potum dedi, nÔ efcam,nondum enim poteratis efcam perciperelld eft,eum qui demaduentumdomini,quem fecundum hominêdidiciftis,nondum autem patris fpiritus requiefcit fuper uos propter ueftram infîrmitatê» Vbi enim funt zelus ôê difcordia,ait,in uobis ÔC diftcnlîones, none car. nales eftis,amp; fecundû hominêambulatisC Hoc eft, quoniâ nondû fpiri tus patris erat cû ipfis,propter imperfedionê eorû,amp;infirmitatê côuer fationis.Quemadmodû igitur apoftolus quidê poterat dare efcam, qui bufcuncpenim imponebantapoftoli manu, accipiebant fpiritû fandû, qui eft efca uitæ:illi aût non poterant percipere illud,quoniâ infirmû ad hucamp;inexercitabilê fenfum erga deum côuerfationis habebant : SicÔC initio deus quidem potens fuit dare perfedionê homini, ille aût nunc nuper fa(ftus,non poterat illud accipere,uel accipiens capere, uel capiês cÔtinere.Et propter hoc coinfantiatum eft homini uerbû dei, cum effet ■ perfedus,non propter fe,fed propter hominis infantiam, fie capax effè dus, quemadmodû homo ilium capere potuit » Non igitur circa deum impofsibileamp;indigens, fed circa eum, qui nûc nuper fadus eft homo, -quoniam non perfedus erat, Circa deum aût uirtus fîmul,amp; fapientia, amp;nbsp;bonitas oftenditur» Virtus quidê amp;nbsp;bonitas in eo, quod ea quæ non dum erant, uoluntarie cÔftituerit Ôê fecerii, Sapientia uero in eo, quod apta

apta 8^ conConantia quæ funt fecerit.Quædam aut propter immcnfaflî cius benigm'tatê augmentüacdpienti'a,amp;rinmultum têporis perfeue^ rantia infeóli gloriam referunt deo,fine inuidiadonanti quod bonûeft. Secundücm'm id, quod facta funt non funt infeda, fecunduir. id uero, quod perfcuerantlongis aconibus uirtutêinfedi aifument, deo gratuit to donante cis iêmpiternâperfeuerationê.Et iîc principalitatê quideni habebit in omnibus deus.Quoniâ amp;nbsp;folus infedus,amp;^ prior omniû, omnibus ut fint, ipfeeft caufa : Reliquauero omnia in fubiedionema^ nent dei.Subiedio aut dei,incorruptelæ perfeuerantia eft,Incorruptcla autem gloriainfedi.Per banc igitur ordinatione, 8c huiufmodi conue^ nientiâ,amp;: tabs fadus,amp;plafmatus homo fecundu imagine,fimilitu* dine coftituit infedi dei,patre quide bene fentiente,filio uero miniftra*' te amp;nbsp;formante, fpiritu uero nutriente amp;nbsp;augete, homine uero paulatim proficientCjSCperueniente ad perfedu,id eft proximu infedo fieri.Pet^ fedus enim eft infedus,hic aut eft deus.Oportuerataut hominempri* mo fieri,amp; fadum augeri, audS corroborari, amp;nbsp;corroboratu multi* plicari,amp; multiplicatu côualefcere,cÔualefcentê uero glorifîcari,Ôôglo* rificatum uidere fuum dominu, Deus enim eft, qui habet uideri. Vifio aûtdeiefîîcaxeftincorruptelæ, Incorruptela uero proximu faciet efie deo.Irrationabiles igitur omni modo,qui no expedant tepus augmétb f fuæ naturæ infirmitatê afcribunt deo.Neep cm deü, neep femetipfo® fcientes,iniatiabiles amp;nbsp;ingratfnolentes primo efte hoe qcFd^ fadi funt» homines pafsionû capaces, fed fupergradiêtes legem humani genehS’ amp;rante^ fiant homines,iam uolunt fimiles efte fadori deo,00 nulladft differentia infedi dei,et nuc fadi hominis, qui plus irrationabftes funt, quam muta animalia.Hæc enim non imputât deo, quoniâ no homines fecit ea, fed unuquodep eo quod fadu eft, quoniâ eft, gratias agit .Nos enim imputamus ei quoniâ no ab initio dfi fadi fumus, fed primo qui* dem homines,tunc demû drj,quâuis deus fecundû fimplicitatê bonita* tis fuæ hoc fecerit,ne quis eum putet inuidiofum aut imprçftantc.Ego, inquitjdixi drj eftis,Ô6 fîlij excelfi omnes. Nobis aûtpotcftatêdiuinita* tis baiulare no fuftinctibus: Vos aût, inquit, ficut homines moriemm** Vtraep refcrens,ôd illud quod eft benignû fuædonationis, amp;nbsp;infirmité tem noftram,amp; quod eftemus noftræ poteftatis ♦ Sccundü enim bcni* gnitatem fuam bene dédit bonû, amp;nbsp;fimiles fibi fuæ poteftatis homines fecit: fecundum aût prouidentiâfciuithominû infirmitatê, 8d quæuen* tura effent ex ea,fecundum aût diledionem amp;nbsp;uirtutê uinci faife natu* I ræ fubftantiam.Oportuerat autem primo naturam apparere,poftd^u^ de uinci 8c abforbi mortale ab immortalitate,ôô corruptibile ab incon'U ptibilitatc,ô^ fieri hominem fecundum imaginem ÔC fimilitudinem dei* agnitioneacceptaboiiiô^mali, lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Quæeftagnitioboniôi mall, amp;quêadinod3homo c3 l'ndicfloaudi'ês fuilTet ' mualuitdeus per didiaudientiam meliore fieri hominê. Cap. LXXVI AGnitioncm aut acccpit homo boni Sc mail. Bonum eft autem obe dire deo,Só credere ci,8ó cuftodire cius præceprum,amp; hoc eft uita hominiszquemadmodum no obediredeo malum,amp; hoc eft mors eius» Magnanimitatem igitur præftante deo cognouit homo 8^ bonum obe dienUtCjS^malum inobedientiac, uti oculo mentis utrorumque accipi^ cns experimentû,ele(ftionê meliorü cum iudicio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nun^ fegnis,

hec^ negligcns præcepti fiat dei,amp; id quod aufert ab eo uita, id eft, non obediredeo,fciensquoniambonueft,utcum omniintcntioncdiligens: ter cuftodiat,Propter hoc etiâduplices habuit fenfus, utrorumc^ agni^ tionem habentes,ut eletftionem meliorum cum difciplina faciat, Difci^ plinam aSt boni quêadmodû habere potuiflet, ignorans quod eft con^ trarium : firmior eft em indubitata fubiacetium apprehenfib,^ ea qusc 'cftexfufpicioneconieiftura. Quemadmodum enim lingua per guftum accipitexperimentum dulcis amp;amari,amp;: oculus peruifionem difcernit quod eft nigrum ab albo, amp;Sauris perauditum difFerentias fonorufeit; Sicamp; mens per utrorucp experimentudifciplina boni accipiens,firmi or ad conferuationc eius cfFicitur,obediens deo, Inobedietiam quidern primum reipucns per pœnitentiâ, quoniâamarû amp;nbsp;malum eft:deinde ex côprehenfione difeens,quale fit quod contrariû eft bono amp;nbsp;dulcedi^ ni,ne tenet quidern unquam inobedientiam guftare dei.Si aut utrorûc^ eorumcognitionê, duplices fenfus cognitionis quis defugiat,latent ter femetipfum occidit hominem, Quêadmodum igitur erit deus, qut nodum faftus eft homo,quomodo aut perfeiftus nuper effecftusÇ’Quo^ modo autem immortalis,qui in natura mortali no obediuit faeftoriC portetenim te quidern primo ordinem hominis cuftodire, tunc deinde participate gloriæ dei. Non enim tu deum facis, fed deus te facit. Si er^ go opera dei es, manum artificis tui expeda, opportune omnia facien«« tem,opportune autem quantum ad te adtinet qui eftîeeris,præfta ei aut cor tuum molle amp;nbsp;tracftabile,et cuftodi figuram qua te figurauit artifex, habês infemetipfo humorem,ne induratus amittas ueftigia digitorum cius.Cuftodiens autê côpaginationem afcendes adperrccftumiab artis« ficio enim dei abfeondetur quod eft in te lutum, fabricabit fubftantiam in te, manus eius linict te ab intus amp;nbsp;à foris auro puro, amp;nbsp;argento,amp; in tantum ornabit te, ut amp;nbsp;ipferex concupifcat fpeciem tuam. Si uero tim obduratus refpuas artem eius,00 ingratus exiftas in eum,quoniam homo faduses,ingratus deo fadusfimulhartemeiusamp;uitamami^ fifti.Facereenimproprium eft benignitatisdei, fieriautemproprium eft hominis naturæ.Si igitur tradideris ei quod eft tuum,id eft fidem in cum fubiedionêjpercipies eius artem,amp; eris perfedum opus dei, Si

autem no credideris ei,amp;^ fugeris manus eius,erit caufa imperfeÓionis in te,qui no obedifti,fed no in illo qui uocauit Jlle enim mifît qui uoca^ rent ad nuptias,qui aut non obedicrunt ci, femetipfos priuaueruntre^* giaccena.Sedillequi no confequitur earn, fibimetfuæ imperfedionis eftcauia.Nec enim lumen deficit propter eos,qui femetipfos excfcaue runtSed illo perfeuerante quale eft,excæcati per fuam culpam in a ligine c5ftituuntur:ne(^ lumen cîï magna necefsitate fubij ciet fibi qué/ quam,neep deus cogit eu qui nolit continereeius arte,Qui igiturabfti^ terunt à paterno lumine,amp; trâfgrefsi funt legê libertatis,per fuam abft terunt culpâdiberiarbitrrj amp;nbsp;fuæ poteftatis fatfii.Deus aût omnia prx^ feiens,utrifepaptas præparauithabitationes,eis quidc qui inquirût luj menincorruptibilitatis,ôd ad id recurrût, benigne donâs hoc quodeo cupifeunt lumenralij s uero id cotemnentibus amp;nbsp;auertêtibus iê ab eo,ct idfugientibus,amp;quafî femetipfos excæcâtibus,cogruentes luminiadi» uerfantibus præparauit tenebras,amp; bis qui fugiût ei efl'e fubielt;fii,coiV uenientê fubdidit pœnam,Subie(fiio aût dei requietio eft æterna, ut hi qui fugiunt lumen,dignu fugæ fuæ habeant locu, amp;nbsp;qui fugiunt actet^ nam requiê, congruente fugæ fuæ habeant habitationê, Cum aût apud deum omnia fint bona,qui ex fua fententia fugiût deum, femetipfos ab omnibus fraudant bonis.Fraudati aût omnibus erga deum bonis, con fequêter in dei iuftum iudiciû incident. Qui enim fugiût requiem, iufte inpcena côuerfabuntur:ôe qui fugerûtlumen,iufteinhabitabunEtene^ bras. Quemadmodû autem in hoc temporal! lumine qui fugiunt illud, ipfos fe tenebris mancipant,ita ut ipfi fîbi caufa fiant,quod deftitubtuî àIumine,Ô6 inhabitât tenebras,8ô nô lumen caufa eft huiufmodi côuet fationis,quemadmodum prædiximustSic æternû dei qui fugiût lumé, quod continet in le omnia bona,ipfi fibi caufa funt ut æternas inhabp tent tenebras,deftituti omnibus bonis,fibimetipfi caufa huiufmodi ha bitationis fadfi. Vnus igituridêdeus pater,qui quidem cocupificia^ tibus eius cômunicationemjamp;^ perfeuerâtibus in fubiedhone eius,quæ funt apud fe præparata bona : principi autem abfcefsionis diabolo, amp;nbsp;qui cum eo abfcelferunt angelis, æternum ignem præparans, in queffl mittuntur,inquit dominus,illi qui in finiftra feparati funt.

QuideftquodàProphcta didum eft, Ego deus zclans,faciens pacemcondens mala. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. lxxvii

'T^ T hoc quod à propheta didlum eft,Ego deus zelans, faciens pace, XS condens mala, in cos quidem qui pœnitentiam agentes côtier^ tunturad eum faciens pacem,cCamicitiam,amp;S unitatê componens,Su^ per eos uero qui pœnitentiam non agunt,fed fugiût eius lumê, ignem æternum,amp;cxteriorcs tenebras præparâs,quæquidemfunt malahis quiinciduntinea,fedbonaexiuftidadei.

' Oßcnfio quoniam non aliùs eft,qui requiem dat paterjah'us quiigttem nbsp;nbsp;J

; praeparauitdeus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• Cap. LXXVll.i . i

;Jpræpàrauit deus, fuilTent æque differentes ÔC filij, Alius quidem in patris regnum mittens, alius uero in æternum ignem. Sed quoniam uss nusSdidem dominus, feparari ddnonftrauit in iudicio omne genus humanum, quemadmodum paftor fegregat oues ab hœdis,amp;^ alfjs qui demdiat, VenitebenediÆ patris mei, percipite regnû, quod paratum eftuobis: alfjs uero,Difceditea me malediéli in ignem æternum, quem pàrauit pater meus diabolo amp;nbsp;angclis eius : unus ÔC idem pater manife ftifsimeoftenditur, faciens pacem ÔC condens mala, præparans utrifcp 4uæfuntapta: quemadmodum ÔC unus iudex utrofcß in aptum mittês locum, quemadmodum in zizaniorum 8^ tritici parabola manifefta uit dominus, dices, Quemadmodum colliguntur zizania amp;nbsp;fn ignem mittuntur, iic eritin confummationefeculi,mittet filius hominis angess los fuos, amp;: colligent de regno eius omnia fcandala, eos qui faciunt iniquitatem, 80 mittent eos in clibanum ignis : illic erit fletus amp;nbsp;ftridor dentium. Tune iufti fulgebunt ficut fol in regno patris ipforum, Qui «rgoregnumpræparauit iuftis pater, in quod aiîumpfît filius eius di^ gnos, mittent hi qui à filio hominis mifsi iun t angeli, iecudum iuflum dei.Hicenim in agro fuo bonum fernen ieminauit, Ager autem,inquit, feculum eft. Cum autem dormirent homines uenitinimieus,amp; fuperjfe minauit zizania inter frumenturn abfjt. Ex tunc enim apoftata eft an gelus hie amp;nbsp;inimicus, ex quo zelauit plafma dei, inimicum ilium deo Kcere aggreftus eft, Quapropter amp;nbsp;deus cum quidem qui à femetipfo zizaniam abfeonfe feminauit,id eft tranfgrcfsionem,quam ipfe intulif, feparauitàfuaconuerfatione . Eum autem qui negligcnter quidem fed maleaccepit inobedientiam, hominem miferatus eft, ôd retorfitinimi^ citiam per quam inimicum deo facere uoluit, in ipfum inimicitiaru au^» torcm, auferens quidem fuam quæ erat aduerfus homine inimicitiam, retorquens autem illam,86 mittens illam in ferpentem, QuemadmodS amp;nbsp;fcriptura ait dixifte ferpenti dominum, amp;nbsp;inimicitiâponam inter te Sômuliercm,ôlt; inter fernen tuumamp; inter fernen mulieris.Ipfctuum cakabit caput,amp; obferuabis calcanéum eius.’Etfnimicitiam hanc domi nus in femetipfum recapitulauit, de muliere faeftus homo, ÔÔ calcans eiuscaput,quemadmodum ineoqui antehunc eftlibro oftendimus. Quoniam angelos quofdam dixit diabolos, quibus æternus ignis præ paratus eft,Et rurfus in zizanfjs ait, Zizania funt filij maligni, neceflaä» hum eft dicere, quoniam omnes qui funt abfeefsionis afleripfit illi, qui princeps eft huius tranfgrefsionistfed non ille quidem natura aut ange los, aut homines fecit, Nihil enim in totum diabolus inuenitur fccifl’e,

uidclket cum 8c ipfe creatura fit dci,quemadmodu rdiqui angeli .’Om* nia enim fedt deus, quêadmodü Dauid ait,de omnibus huiufmodi» Quoniam ipfe dixit,amp; falt;fia funt,ipre præccpit amp;nbsp;creata funt. v

CVmigituràdeoomniafacfiafint,amp;diabolus fibimetipfi,amp;rdi* quis fadus eft abfcefsionis caufa, iufte fcriptura eos qui in abfcef* fione perfeuerant Temper filios diaboli, amp;nbsp;angelos dixit maligni. Filius enim,quêadmodü amp;nbsp;quidam ante nos dixit,duplidter intelligitur,Ali us quidem fccïïdum natura,eo quod natus fit filius. Alius aût fecûdûi^ quod fadum eft reputatur filius, licet fit diffèrêtia inter natu amp;nbsp;fadum» Qponiam illcquidêex eo natus eft,ille aût ab ipfo fadus eft, fiuefecun* dumconditionem,fiuefecundum dodrinæmagifterium.Quienimab aliquo edodus eft uerbo,filius docentis didtur,0C illc eius pater. Secun dum igitur natura,quæ eft fecundû conditionem,ut ita dicam,omncsfi li) dei fumus,propter quod à deo omnes fadi fumus.Secundpm aût di* doaudientiam,amp; dodrina, non omnes filfj dei funt,fed qui creduntS^ faciunteius uoluntatê. Qui aût non credunt, ôô non faciunt cius uoluu tatem,filq ÔC angeli funt diaboli,fecundû id quod opera diaboli faciunt. Quoniâ aût ita fe habet hoc, in Eiàia dixit: Filios genui amp;nbsp;exaltaui, ipû aût me fpreuerunt. Et iterum quæ dicit, filios alienos eos,ita:Filrj alicni mentiti funt mihi: fecundû naturâ fili} funt, propter hoc quod ab eo b* di funt, ftcundum autem opera non funt filrj.

Quidilli, ÔC ob quam caufam, Progenies uiperarum, qui nonobc diunt Euangelio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. lxxx

QVemadmodum enim in hominibus indidoaudientes patribus fi* If) abdicati, naturaquidem filfj eorum funt,lege uero alienati funt, . non enim hçredes fiunt naturalium parentû :eodem modo apud deuni qui non obediunt ei,abdicati ab eo defierunt filfj eius eife, unde nechæ reditatê eius percipere poflunt, quemadmodû Dauid ait, Alienati funt peccatores ab utero, ira eis fecundum fimilitudinem ferpentis. Et pro* pter hoe quos ftiebat hominum efte progeniem,dixit fic,progeniem ui perarum,fecundum fimilitudinem horum animalium, in uarietateani* bulantes,amp;^ lædentes reliquos, Attendite enim, inquit, à fermento pha rifæorum, fàdducæorû.Sed óó de Herode dicêsiDidte,inquit,uulpi huic,nequam aftutia eius amp;nbsp;dolum fignificans.Quapropter Dauid pro pheta ait:Homo in honore pofitus, afsimilatus eft iumentis. Et iterum Hieremias ait,Equi furetes circa foeminas fadi funt, unufquifqj ad uxo rem proximi fui hinniebat.Et Efaias in ludæa præconans,amp; cum Ifrad difputans,principes Sodomorû,ôô populû Gomorrhæ dicebat eos.Si* miles enim Sodomitis tranfgrefsione,ôô eadê quæ illi fecerunt peccata, elle apud eos fignificans, propter fimilê operationem eodem uocabulo uoeâs

-üocans eos,amp; quia no natura eflènt fie fadi à deo,fed qui pofTent Si. iü^ *ftcagerc,idem dicebat,confiliû eis dans, Lauaniini,mûdi eftote,aufer!« tenequitias ab animis ueftris,ante oculos meos,quiefcite ab iniquitatisî bus ueftris. Scilicet quoniâ qdem ipfi cû tranigrederêtur nbsp;nbsp;peccarent,

«andern quâ Sodomitæ perceperuntobiurgationê»Cûenimc5uerte’® rcntur,amp; pcenitentiâ agerent,amp; quiefeerent à malitia,fili} poterant efle dei,amp; hæreditatê côfequi incorruptælæ quæ ab eo præftatur. Secundû hancigitur rationê,angelos diaboli ,amp; filios dixit maligni, qui diabolo credunt,amp; eaquæ funt eius, agunt. Qui quidc ab initio omnes ab uno deo fadi funt, V erum quâdo credunt, nbsp;fubiedi efle deo perfeuerant,

amp;dodrinâeius cuftodiût,filii funtdei :Cuni autabfceflèrunt, tranfi« grefsi fuerunt,diabolo afleribuntur principi, amp;nbsp;qui primo fibi, tune ôd reliquiscaufaabfcefsionis fadus eft.Quoniamautmultiquidemdo# minifermones,unum autem Sc eundem omnes annuntiant patrêfado rem mûdi huius, oportebat Sc nos propter eos qui in multis erroribus cÔtinentur,per multa côfutare,fi quo modo pofl'ent per multa confuta ti ad ueritatê côuerti Sc faluari.Neceflariû eft aût,c5fcriptioni huic con fequentijpoft domini fermones fubiungere Pauli quoep dodrinam,amp;Z examinarefententiâ eius,amp; Apoftolû exponere, amp;nbsp;quæcûcp ab hæreti ci s in totû non intelligentibus quæ à Paulo dida funt, alias acceperunt interpretationes,explanare, Sc dementia infenfationis eorû oftenderc, Etab codé Paulo, ex quo nobis quæftiones inferunt, manifeftare illos quidêmendaces, Apoflolum uero prædicatorc efle ueritatis, amp;nbsp;omnia confonantia ueritatis præconio docuifle,unum deum pâtre eum,qui lo cutus fit ad Abraham,qui legifdationem fecerit, qui prophetas præmi# ferit: qui nouifsimis têporibus filium fuum miferit, falute fuo plafmati donâs,quod eftcarnis fubftâtia ♦ Reliquos igit iermones domini quos quidânonper parabolas,fed fîmpliciteripfis didionibus docuit de pa# ttCiSCexpofitionê epiftolarû beati Pauli apoftoli in alio libro difponen tes,integru tibi opus exprobrationis Sc euerfionis falfo cognominatæ agnitionis præftante deo prçuenimus,8c nos ipfos amp;nbsp;te ad cÔtradidio nem omnium hæreticorum in quinc^p exercentes libris.

1N hoc quinto libro quum multa feripturarû loca diligêter cxpliccn# Xtur,quædâ tarnen infunt, quæ nifi quis cômode interpretetur, no fa# lis côgruereuidentur cû his dogmatibus, quæ hoetêpore prçfcribit ec defia.Probat enim luftini martyris fententiâ, qui dixerit fatanâ nufquâ aufum dicere blaiphemiâ aduerfus deû, priufquam adueniflèt in terras

dominus,eo quod nondum cognofceret damnationem fuam. In altero loco uidctur fentire animas exutas corpore, non ftatim frui glorificante uifione dei,fcd abditas feruari in diê rcfurrcónonis, De purgatorionul^ Jamentio,quin potius uideturduplicem fentire refurrecflionê, primurn animarum, mox corporum : ficenim loquitur in calceoperis. Quuni enim dominus in medio umbræ mortis abierit,ubi animæ mortuorum €rant,poft deinde corporaliter refurrexit,amp; poft refurredionem aflum ptus eft,manifeft5 eft, quia nbsp;difcipulorueius, propter quos SC hxco^

peratus eft dominus, animæ abibunt in inuifibilem locum definitûds à deo,amp; ibi ufcp ad refurredionem cômorabuntur,fuftinentes refurre^ dtonem:poft recipientes corpora amp;nbsp;perfede refurgêtes,lioc eft corpo^ ralitcr,quemadmodum dominus refurrexit, ficuenientad confpedum ' dei.Hadenus lrenæus*in quibus,quum ait. Poft recipiêtes corpora, Si perfede refurgentes, fubindicat aliquam animarum refurredionemini perfedam ante recepta corpora.Rurfum quum ait,Sic uenient antecó^ fpedum dei,fîgnificat animas non recipi in gloria cœleftem anterefur^ redionê corporudn quo errore fuifte uidetur Joannes pontifex Roma^ nus,eius nominis uigefîmus,coadus opera Theologorum Parifiorum ad palinodiam,coram Galliarum rege Phili'ppo, nÔ fine buccina, quod indicat Joannes Gerfonin fermonede pafcha.Quinamp; J-Jieronymusali [ cubi teftatureum fenfiJTe cum Chiliaftis,quum alias,turn enarransEse chielis cap.trigefiinû fextû. Sed in huiufmodi multis ueteres illi cû caiV dore,nonnunquam amp;nbsp;cum uenia legêdi Junt, quod hæc turn temporis nondum in quæftionem uenerant,aut fi uenerant, nÔdum excufsis fcri pturis ecclefia fuper Jiisfuam fententiam clara uoce pronunciaratJn prima quidem præfatione dubitabamus, utrum Græce fcripfiflctlre^ j næus an latine,nec adhuc certum aliquid habemus,Nifi quod Hierony iTius,eoloco quem modo citaui,teftatureum fuiffe Græcû, quanquam ôi hic dubitare licet, utrum natione Græcum dixcrit,an fcriptorê Græ^ cum. Sed apparet ilium de fcriptura fenfifîe, quum ilium copulat cum Apollinare, quem conftat Græce fcripfiffe. Verba Hieronymi fichai bent,Quod amp;nbsp;multi noftrorû amp;nbsp;præcipue Tertulliani liber,qui infcri^ bitur, defpefidelium, ôôLadantij inftitutionum uolumen feptimum pollicetur,ÔC VidoriniPidabionenfîs epifcopi crebrç cxpofitiones,8i nuper Seuerus nofter in dialogo,cui Gallo nomê impofuit,Et,ut Græ* cos nominem,amp;primûextremumcp côiungam, Jrenæus ApoIIina* ris. J-Jæc Hieronymus*. Adiuuant hanc opinionê tituli librorum ci.Tantum obftrepit, quod uerfus aliquot Græcos admixtos uidemüs ill J U s libris,quod ab autore fit uficate,ab interprété non itemuum quod nullus indicauit interpretis nomen, Beneualeledor,

1«., V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-^9?

KadvCTis diligentifsimcomnibushærc^ ticis in quatuorlibris,quifunt tibi ante hûcà nobis æditijamp;dodrinis ipiorSmamfeftatis, euerfîs quoque his, qui irreligioiàs adinuene runt fentêtias, aliquid quidê ex propria unis’ ufcuiufqj illorû doólrina, qua in fuis confcris« pris reliquerût,aliquid aût èC ratione,uniuerî« ßs oftenfionibus procedêie,amp; ueritate often ________ fa amp;nbsp;manifeftato præconio eccleiïæ, qd* pros’ phe^qui(iêpræconizauerunt, quêadmodû demôftrauimus, perfecit autChriftus,apoftoli uero tradiderunt,à quibus eccleßa accipiens j per uniuerfummundûfolabenecuftodiens,tradiditfilrisfuis: Quæftioni^ buscj^ oiTiibusfolutis,quæ ab hæreticis nobis proponebant, amp;nbsp;apofto lorûdodrinaexplanata,8ô manifeftatis pluribus,quæ à domino per pa rabolas dida funt èc falt;fta:In hoc lib.quinto,qui eft de tradudlione ou pens uniuerfi,et euerfione falsô cognominatç agnitionis,8ô reliquis do ' Arinis domini noftri, Si. ex apoftolicis epiftolis conabimur ofteßones /àcere,quêadmodu poftulaftià nobis obedientibus tuo præcepto: quo niam Si in adminiftratiôe fermonis poßti fumus,amp; omni modo elabo^ ramus fecundû noftrâ uirtutê plurima tibi quidê in fubßdium præftare adueriùm contradidiones hæreticorû, errâtes aûtretrahere, Si côuerte read ecclefiâ dei,Neophytorû quot^ fenfum c5firmare,ut ftabilê cufto diant fidem, quâ bene cuftoditâ ab eccleßa acceperunt, ut nullo modo tranfuertanturab his,qui male docere eos, Si abducere à ueritate conan tunoportebit aûtteomnes'cç leêluros hanc fcripturâ, impenfius legere ea quæ à nobis prædiAa funt, ut Si argumenta ipfa fcias,aduerfus quæ cotradidiones facimus.Sic em Si legitime eis côtradices,amp; de præpara toaccipies aduerfus eos côtradilt;ftiones,illoru qdê fentêtias per cœleftê fidem uelut ftercora abrjciens, folum aût uerû Si firmû magiftrû fequês üerbum dei lefum Chriftum dominû noftrum: qui propter immenfam fuâdilecT:ionêfa(ftuseftquodfumusnos,uri.nos perficeret eife, qd* eft ipfe. Non enim aliter nos difcere poteramus quæ ftint dei,niß magifter nofteruerbum exiftens, homo faêlus fuiifet* Nec^enim alius poterat «narrare nobis quæ funt patris,niß proprium ipßus uerbum. Qiiis ein alius cognouit fenfum domini C Aut quis alius eius conßliarius fadus eft';'Neeßrurfus nos aliter difcere poteramus,niß magiftrum uidentes, amp;per auditum noftru uocemeius percipientes, uri imitatores quidem

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B 3 opc*

operum,fa(n:orcs au tem {èrmonû eiusfacfH,côniunionêhabeamuscüni ipfo, à pcrfeno eo qui eft an te omncm conditionê augmentum pientesrqui nuc nuper fa(fH ftiinus, à folo opdmo nbsp;bono, amp;nbsp;ab eo qui

habet donationem incorruptibilitatis,in eaai quæ eft ad euin fn-nilitudi nem fadi.Prædeftinati quidem ut eftemus qui nondû eramus,feciindu .præfcientiam patris, fadii autêinitium fa(fturæaccepimus in præeogni tis temporibus,fecundum miniftrationê uerbi,qui eft perfedus in ofn»« nibus,quoniam uerbum potens,ÓÓ homo uerus, fanguine fuo rationa^ bditer redimens nos, redemptionem femetipfum dedit pro his,ainin captiuitatemdudi funt. Et quoniam iniuftedominabatur nobis Apo^ ftafia,amp; cum natura eflèmus dei omnipotentes,alicnauit nos contraria turam,fuos proprios (àciens difcipulos,potens in omnib. dei uerbum, f amp;nbsp;non deficiens in fua iuftitia,iufte etiam aduerfus ipfam conuerfus eft

Apoftaiïam, ea quac funt fua redimens ab eamon cum ui, quemadmo^ dum ilia initio dominabatur noftri, ea quæ no erant fua infanabiliterra piens,ftd fecundu fuadelam: quêadmodum decebat deum fuadentcm, amp;nbsp;no uim inferenteaccipere quæ uellet, ut necp quod eft iuftu confim^ geretur,necj^antiquaplafmatio dei deperiret. Suo igitur ianguineredi^’ mente nos domino, amp;nbsp;dante anima fua pro noftra anima,et carné luain pro noftris camibus, èc effiindete fpiritu patris in adunitionêamp;f comu nionern dei hominum,ad homines quidem deponente deum per (p* ritum,ad deum autcm rurfus imponête hominem per fuam mcarnatio,^ nem, Sd firme,Sc uere inaduentu fuo donante nobis incorruptelam,plt;^'' comunionem quæ eft ad deum,pcrierun t omnes hæreticorû dodrina^* Vanienim funt qui putatiuedicunt eum apparuifte : no enim putatme hæCjfed in fubftantia ueritatis fiebancSi autem cum homo no eilet, ap parebat homo,neqp quod erat uere perfeuerauit fpiritus dei, Quoniam inuifibilis eft fpiritus.Neqp ueritas quædam erat in eo. Non enim iliu^ erat, quoduidebatur. Prædiximus autê quoniam Abraham ScSrehqtJ^ prophetæ, propheticeuidebant eum, id quod futurum erat per uilionc prophetantcs. Si igitur amp;nbsp;nunc tab's apparuit,non exiftensquod uide* batur, quædarn prophetica uifio facfta eft hominibus, oportet alium cxpecftare aduenturn eius,in quo tabs erit, qualis nunc uifus eft proph^ tice.Oftendimus autem quoniam idem eft, putatiue dicere eum uifum» amp;nbsp;nihil ex Maria accepiffe* Ne(^ enim elîèt uere fanguinem carnem habens,perquam nos redemit, nifiantiquam plafmahonem Âdæinlc metipfum recapitulaflct. Vani igitur qui à Valentino funt hoc dogma tizantes, uti excludant falutem carnis, 06 reprobent plalmationem del. Vani autem amp;nbsp;Ebionei, unitionem dei amp;nbsp;hominis per fidem non reci^ pientes in fua anima, fed in ueteri generationis perfeuerantes fermeto* netp intclligere uokntes,quoniam Ipiritus famftus aduenit in Marw^^*

■ uirtus altiTsi'mi obumbraui't earn, quapropter quod gencratu eft, fanóhim cft,amp; filius altifsimi dei patris omnium: qui operatus eft incar nationem cius, 8^ nouam oftcnditgeneratione : uti quéadmodum per priorem generatione mortem hæreditauimus,ficpergenera£ionêhanc hæreditaremus uitam, Reprobant italt;^ hi commixtionê uini cœleftis, amp;nbsp;fola aqua fecularis uolunt efte, non recipicntcs deum ad commixtio ncm fuam:perfeucrât autem in eo qui uilt;ftus eft Adam, 8^ proiectus eft dcparadifo : non contemplantes, quoniam quemadmodum ab initio plafmationis noftræ in Adam, ea quæfuit à deo infpiratio uitæ, unita plafmati animauit hominem, ôô animal rationabilc oftendit : fie in fine uerbum patris, 8^ fpiritus dei, adunitus antiquæ fubftantiæ plafmatio^« nis Adæ,uiuentem 8ô perfcdlum effîcit hominem, capiêtem perfeefium patrem, ut quemadmodum in animaliomnes mortui fumus,ficin ijairf taliomncs uiuifîcemur.Non enim effugitaliquando Adam manus dei, ad quas pater loquens, dicit, Faciamus hominem ad imaginem firniß litudinein noftram»Et propter hoc in fine non ex uoluntate carnis,necp ex uoluntate uiri, fed explacito patris manus eius uiuum pcrfecerût ho gt;ninem,uti fiat Adam fecundum imaginem amp;nbsp;fimilitudinem dei. Vani autem ôd qui in aliéna dicunt deum uenifte, uclut aliéna concupifeentê, utieum hominem qui ab altero fadus eflet exhiberet ei deo, qui nec^ fe cifTetjnctç côdidiflet,fed 8d qui defolatus eflet ab initio à propria homi num fabricationc. Non ergô iuftus aduentus eius, quifecundum eos aduenit in aliéna, necp uere redemit nos fanguine fuo, fi nô uere homo fadus cft,reftaurans fuo plafmati, quod didum eft, In principio fadu cflè hominem fecundum imaginem 8ô fimilitudinem dei, non aliéna in dolo diripiens, fed fua propria iufte amp;nbsp;benigne aflumens. Quantum at tinetquidem ad apoftafiam, iufte fuo fanguine redîmes nos ab ea,quan turn autem ad nos, qui redêpti fumus, benigne. Nihil enim illi ante de dimus, neep defiderat aliquid à nobis,quafi indigens. Nos autem indi^ gemus eius quæ eft ad eum communionis. Et propterea benigne effù^« ditfemetipfum ut nos colligeret in finu patris. Vani autem omnimo* do, qui uniuerfam difpofitionê dei contemnunt, 8c carnis falutem ne^ gant,amp; regenerationem eius fpernunt, dicentes non earn capacem eflè incorruptibilitatis. Sic aute fecundum hæc uidelicet, nec dominus fan^ guine fuo redemit nos,ncCp calix euchariftiæ communicatio fanguinis €ius,necppanis quefrangimus comunicatio corporis eius eft. Sanguis enim non eft,nifî à uenis 8c carnibus,8c à reliqua quæ eft fecundum ho^ miné fubftantia, qua uere fadu uerbum dei, fanguine fuo redemit nos. Quemadmodum 8ô Apoftolus eius ait : In quo habemus redemption nem,per fanguinem cius,amp;r rcmifsionem peccatorü. Et quoniam mem bra eius fumus,ôc per creaturam nutrimurtereaturam autem ipfe nobis 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß 4

præftat,folem fuum oriri faciens, 8c pluens quemadmodum uultï cunt cah'cem qui eft creatura,fuû corpus côfîrmauit, ex quo noftra äuget cot pora.Quâdo ergo amp;nbsp;mixtus calix,amp; fa ft us panis percipit uerbum deb fit euchariftia fanguinis ÔC corporis Chrifti, ex quibus augetur amp;f con^ fiftit carnis noftræ fubftantia : quomodo carnem negant capacem efTe donationis dei, qui eft uita æterna, quæ ianguine 8gt;C corpore Chriffi nutritur,amp; membrum eius,quemadmodum ÔC apoftolus ait,in eaquæ eft adEphefios epiftola, Quonia membra fumus corporis eins, decat^ ne eius,amp;^ de ofsibus dus:non de fpiritali aliquo,amp; inuifibili hominedi Cens hæc,Spiritus enim necçoflà,nec carnes habet : fed de ea difpofido ne quæ eft fecundû hominê,quæ ex carnibus,amp; neruis èc ofsibus con^ fiftit,quæ de calice,qui eft fanguis eius nutrit,amp; de pane qui eft corpus cius augetur. Et quemadmodû lignum uitis depofitum in terra, fuo fru ftifîcat tempore,ÔC granum tritici decidens in terram, ôô diftolutûmul^ tiplex furgit, per fpiritum dei, qui continet omnia, quæ deinde per fa* pientiam in ufum hominibus ueniunt, amp;nbsp;languis Chrifti: fie ÔC noftra corpora ex ea nutrita amp;nbsp;repofita in terrâ,ôô refoluta in ea refurget in fuo tempore uerbo dei refurreftionem eis donate, in gloria dei patris» Qui huic mortali immortalitatê circundat, corruptibili incorruptela gra* tuito donat : quoniâ uirtus dei in infirmitate perficitur : ut non quaficx nobifipfis habentes uitam,inflemur aliquando extollamuraduerfus deum,ingratam mentem accipieutes,experimento ante difcentes,quoj niam ex illius magnitudine, amp;nbsp;no ex noftra natura habemus in ætèrnU perfeuerantiam : neqj ab ea quæ eft circa deum gloria, ficuti eft fruftre* muraliquado, ne(^ noftra naturam ignoremus:fed ut feiamus, Ôc quid deus poteft, 8^ quid homo benefiefj accipit, amp;nbsp;non erremus aliquando à uera comprehenfione eorum quæ funt,ôd quemadmodum funt, id eft deiamp; hominis .Et nunquid forte quemadmodum prædiximus,pto* pterhoc palïus eft deus fieri in nobis refolutionem,ut per omnia cru^ did, in omnibus fimus diligentes, neCß deum, neep nofmetipfos igno* rantes.Manifeftifsime autem apoftolus oftendit, quoniam traditus eft fuæ infirmitati homo,ne elatus aliquando excideret à ueritate,inft* cundaquæ eftad Corinthios dicens,Et utfublimitate reuelationuni nonfuperextollar,datus eftmihi ftimulus carnis,angelusfatanæ,uti me colaphizet, Et fuper hoc ter dominum rogaui,ut abfiftat à me,amp;di xit mihi, Sufficit tibi gratia mea, Nam uirtus in infirmitate perficitur» Libenterenimgloriabor ininfirmitatibus meis, utinhabitetin ineuir* tus Chrifti^Quid ergo'^dicet enim aliquis. Voluit ergo dominus Apo ftolum fuum fic colaphizariC’Sc talem fuftinere infirmitate C Etiam didt uerbu, Virtus enim in infirmitate perficitur,meliorêeffîciens hunc,qui per fuam infirmitate cognofeit uirtutem dei, Quemadmodû enim didi* ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rillet

ciflct homo,quoniam ipfe quidcm infîrmus,ôô natura mortalis, Deus autimmortalis etpotens,nifiid quod eftin utrocp didiciHet experimê^ toCSuameniminfirmitatedifcereperfuftinêtiam,nihil eftmalumtma* gis autem amp;nbsp;bonu eft non oberrare in natura fua.Extolii' autem aduer^ fus deum,amp; præfumptionem fuæ gloriæ afîumere,ingratum reddens hominem,multum mali inferebat ci,ut ueritatem fimul ÔC dilelt;ftioneni auferret ab eo eam,quæ eft ad deum qui fecit eumgt; V trorunqj autê pericntia ueram quæ eft de deo amp;nbsp;homine agninonem l'ndi'dit ei, nbsp;au

xit eius erga deum diledionê. Vbi autem augmenta eft dileftionis, ibi tnaior gloria dei uirtute perfidtur, his qui diligût cum« Réfutant igitur potentiam dei,Sknoncontemplâturquod eftuerum, qui infirmitatem intuentur carnis, uirtutem autem eius qui fufcitat earn à mortuis, non contemplantur.Si cnim mortale non uiuificatiSô corruptibilenÔ reuo^ catadincorruptelam,iam nô potens eft deus, Sed quoniam potens eft in his omnibus,de initio noftro contemplari debcmus,Quoniam fum pfît deus limum de terra,amp;formauit hominem.ôô quidem multo difR* cilius,amp; incredibilius eft,ex non exiftentibus ofsibus, amp;nbsp;neruis,amp;: ue^ nis, amp;nbsp;reliqua difpofitione quæ eft fecundum hominem facere ad hoc ut fit,amp; quidem animalem amp;nbsp;rationabilem facere hominem: quàm quod factum eft, amp;nbsp;deinde folutum eft in terram, propter caufas quas prædiximus,rurfus redintegrareîlicet in ilia cefterit, ünde Sc initio cum qui non erat fecit ut eftet,quando uoluit : multo magis eos qui iam fue=» runt,rurfus reftituet uolens, in earn quæ ab eo datur uitam « Inuenietur autem perceptrix ôô capax caro uirtutis dei, quæ ab initio percepit ar:» tem dei, amp;nbsp;aliud quidem faftum eft oculus uidens,aliud aim's audiens, aliud manus palpans amp;nbsp;operans,aliud nerui undicp condenfi, amp;nbsp;conti»’ nentes membra,aliud arteriæ uenæ, fanguinis öè fpiritus tranfitoriagt; Aliud ucro in uifcera diuerfa. Aliud fanguis, copulatio animæ corpo ris. Quid enim Non eft numerum dicere uniuerfæ fabricationis,quæ eft fecundum mcbra hominis,quæ non ex alia facfta eft,fed ex magna fa pientia dei. Quæ autem fâpiêtia partidpant deum,participant ôd uirtu* turn eius. Non igitur exors caro fapientiæ uirtutis. Nam uirtus eius quæ uitam præftatininfirmitateperficitur,id eftin carne. Dicat autem nobis qui dicunt non efle capacem carnem illius uitæ quæ datur à deo, utrumuiuentes nunc,06participantes uitam dicant hæc,anin totum uitæ quidem habentes nihil, mortuos autem femetipfos in præfenti confitebuntur.Et ft quide mortui,quomodo 06 mouetur, amp;nbsp;loquutur, amp;reliqua faciunt,quæ non mortuoru fed uiuoru funt opera*;' Si autem uiuunt nunc,amp; totum illoru corpus participat uitæ, quo modo audent dicere non efte carnem participatrice uitæ, confitentes habere fe uitam inpræfenti';' Simile eft qucmadmodum ft quis fpongiam aquæ plenam

tenens nel faculam ignis,nô pofle particïpare aquæ faculam igni^Eo modo 8^ hi uiuerefe dfcentes,amp; i'n tantes,pofïea fibimenpfis côtrarfj exiftentes,dicunt non eflè membra ip forum percapabilia uitæ.Si autê hæc quæ eft temporalis uita,cum fit multo infirmior,^ ilia æterna uita, tarnen tantum potens eft,ut uiuif^ cet noftra membra mortalia,cur ilia quæ eft æterna uita,non uiuificaHt earn came quæ iam meditata,8Caftue{citportareuitamC Quoniamaut participatrix uitæ fit caro, ad hoc quod uiuet oftenditur ; uiuit enim in quantu deus uult uiuere.quonia autem amp;nbsp;deus potens eft præftareui* .tam nobis qui uiuimus,amp; dominus itat^ cûfit potens uiuificareplafi ma fuû, amp;nbsp;caro cû pofsit uiuificari,quid fupereft quod prohibeat eam percipere incorruptelam,quæ eft longa amp;nbsp;fine fine à deo attributa uita^ Latent autem femetipfos,qui alterum affîngunt patrem, Sc bonu eum uocant,infirmum 8ôinutilem amp;nbsp;négligente inferentes eum,utnon di^ camus quoniamliuidum ôtSinuidumineo quod dicant non uiuifican ab eo noftra corpora.Cû enim dicant ea quæ omnibus funt manifefta» quoniam perfeuerât immortalia,utputa ipiritus amp;nbsp;anima, quæ funt alia,quoniam uiuificantur à pâtre, illud autê quod non alias uiuificatur, nifi ill 1 deus præftet uitam,de reliquo aut impotente amp;nbsp;infîrmum often dit patrem ipforum,aut inuidum ôd liuidum.Demiurgoenim amp;nbsp;hicui uifîcante mortalia corpora noftra,8ê refurreêlionem eis per prophetas promittente,quemadmodû oftendimus,quis potentioramp; fortiorSô uere bonus oftenditur':'Vtrum I3emiurgus,qui totû uiuificat hominc, an falfo cognominatus ipforum pater Qui equidem quæ funt natura immortalia,quibus autem opus eft ab eo adiutorio ut uiuant, non uiui^ ficans benigne,relinquens illanegligenterin morte. Vtrum ergo 86 bis uitam pater ipforum cum non pofsit,no præftat,an cum pofsit':’Si quP dem cum non pofsit,non iam potens eft neqj perfeêtus fuper Demiur# gum.Demiurgus enim prçftat,qucmadmodum adeft uidere, quodille non poteft præftare. Si autem cum pofsit præftare,non præftat,iamnÔ bonus oftenditur,fed inuidus amp;nbsp;malignus pater. Si autê Sêcaufamali“’ quam dixerint,perquam non uiuificat corpora pater ipforïï, ipfam eau fam maiorem necefte eftapparere quàm patrem obtinentê benignitaté eiustSdinfirmabiturbenignitaseius, propter caufameam,quæabipfis dicitur. Quoniâ autê poflunt corpora percipere uitam, omibus uidere eft. Viuunt enim in quatum ea deus uult uiuere,amp;: iam non poiTuntdii’ cere,quod minime ualeat uitam capere. Si igitur propter necefsitatê, amp;nbsp;caufam aliam quanda no uiuificant,quæpoftunt participate uitam,erit necefsitati èc caulæ feruiens pater ipforum, no iam liber amp;nbsp;fuæ pote ftatis in fentêtia. Quoniâ aût multo tempore perfeuerabant corpora in quantû placuit deo bene habere,legant feripturas, amp;nbsp;inuenient eos qui,

antcnos fuerunt, feptingentos Sc o(fî:ingentos,amp;nonïngentos annos fupergreflbs:8d cofcquebantur corpora ipforû, longinquitatê di'erum, 6c parnci'pabât uitam,in quantu ea deus uiuere uolebatQuid autem de illis dicemusC’ Quoniam quidêEnoch placés deo in quo placuit corpo^ re translatus eft,translationem iuftorum præmôftrans Et Helias ficut eratinplafmadsfubftantia alTumptus eft, aflumpti'oné patruprophe* tas:amp;nihil impedi'teos corpus in trâslatione,amp;aftumptioneeorû,Pcr illas enimmanus,pcrquas in initio plafmati funt,per ipfas aftumpti onem amp;nbsp;translationem acceperunt» Afluetæ em erant in Adam manus dci coaptare,amp; tenere,amp; baiulare fuû plafma,et ferre amp;nbsp;ponere,ubi ipfç uellenu Vbi ergo primus pofitus eft homo fcilicet in paradifo, quemad inodum fcriptura dicit:Et plantauit deus paradifum in Edem contra o^ rientem, amp;nbsp;pofuit ibi hominem que plafmauit, èc inde proieélus eft in hunemundû non obcdiens»Quapropterdicuntpresbyteri, qui funta* poftolorûdifcipulfeos qui translati funt,illuc translatos eiTe,luftis em hominibus fpiritum habentibus præparatus eft paradifus, in quem Paulus apoftolus afportatus audiuit fermones inenarrabiles,quantu ad nos in præfenti:Sé ibi manere eos qui translati funt ufcp ad confum^ mationêconfpicantes incorruptelam» Si autem quis impofsibile exti* inettantis temporibus permanere homines,amp; Heliam non in carne aC» fumptum, confumptam auté carnem eius in igneo curru, intendat quo niam lonas quidem in profundum proieétus eft, in uentrem Ceti ab forptus,faluus iterum exputus eft terræ,iuiru dei. Ananias etia, èC Azsi rias,ÔC Mizael mifsi in caminum ignis fèptuplum exardentem,nec^ no citifuntaliquid,necp odor ignis inuentus eft in eis. Qui igit affuit illis manus dei,a inopinata, amp;nbsp;impofsibilia naturæ hominum in eis perfici ens, quid fiin his qui translati funt effècit aliquid inopinatum,deferui* ens uoluntati patrisÇ' Hæc eft autem fîlius dei,quemadmodum feriptu^ raait dixiflèNabuchodonofor regem, None tres uiros miiîmus in ca/ minu,amp;ecceego uideo quatuor déambulantes in medio ignis, amp;nbsp;quar tus Emilis fillo dei.Neq^ igitur naturaalicuius eoru quæ fada funt,nelt;^ infirmitas carnis fortiorerit fuper uoluntatem del. Non enim deus his quæ fada funt ôdfubieda funt deo, amp;nbsp;omnia feruiunt uoluntati eius* Qua^pteramp;dominus ait:Quæ impofsibilia funt apud homines,poGgt; fibilia funt apud deum»Qucmadmodum igitur his qui nunc funt homi nibus ignorantibus difpofitionem dei incredibile et impofsibile uidere tur tantos annos aliquem homine pofife uiuere, Sc uixerunt hi qui ante nos fuerût,8c uiuunt qui translati funt ad exéplû longitudinis dieru,8d deuentreCeti, amp;nbsp;decamino ignis faluos exifle, amp;tame exierutedudi udut manu dei,ad oftenfionc uirtutis eius: Sic 06 nunc quauis quidam ignorantes uirtutêÔ6 promifsioné dcicôtradicantfuæfaluti, impofsis» bile

bile exiftiinantes poflè deum fufcitantem corpora in fempiternu pö^^; ueradonem eis donare^ no tarnen incredulitas talium euacuauit fidenl dei.CjIorificabiturautêdeus in fuo plafiTiate,cóformeiIlud cofequcs fuo pueroadaptans. Per manus cnim patris,id eft,per filiu óó fpirituni fit homo fecundu fimilitudinem dei,fed non pars hominis. Anima au* tem amp;nbsp;fpiritus pars hominis efle poilunt,homo autem nequaquaipd^ felt;flus autem homo comixtio èc adunitio eft animæ aiTumentis fpiriiu patriSjô^admixtæ in carnequæ eft plafmata fecundû imagine dei.Pro* pter quod amp;nbsp;Apoftolus ait,Sapientiâloquimurinter perfe(ftos,Perfe^ (ftos dicens eos,qui perceperunt fpiritu dei,amp;romnibus linguis loquU tur per fpiritu dei, quemadmodû amp;nbsp;ipfeloquebatur. Quemadmodurrt èc multos audiuimus fratres in ecclefia prophetica habentes charifma* ta,Óó per fpiritum uniuerfis linguis loquentes, amp;nbsp;abfcófa hominum in manifeftum producentes ad u tili tat ê,ÓÓ myfteria dei enarrâtes,quos fpirituales Apoftolus uocat,fecundum participationê fpiritus exiften* tes fpirituales,fed no fecundum defraudationêamp; interceptionêcarnis, ßc nude hoc ipfum folum.Si enim fubftantiâ tollat aliquis carnis, id tft plafmatis,0lt;: nude idipfum folum fpiritum intelligat,iam non fpiritua* lis homo eft quod eft tale,fed fpiritus hominis aut fpiritus dei.Cûautç fpiritus hic cÔmixtus animæ uniturplafnati,proptereftufionem fpin tus fpiritualis 8^. perfedlus homo fatftus eft,amp; hic eft qui fecundû im^* ginem ôé fimilitudinefadus eftdei.Siautê defueritanimæ fpiritus,aiii mails eft uere,qui eft talis,amp;S carnalis derelidus imperfedus erit, imagt nem quidê habens in plafmate,fimilitudinêuero non aftumens pctfp* ritum.Sicut autê hic imperfetftus eft,fie item fi quis tollat imaginem,^-fpernat plafma,iam nô hominêintelligerepoteft, fed amp;nbsp;parte aliquaiu hominis ,quemadmodum prædiximus, uel aliud aliquid præter homi* nem. Neep enim plafmatio carnis ipfa fecundû fe homo perfedus dl' I fed corpus hominisamp;T pars hominis.Neep enim amp;nbsp;anima ipfa feeundu , fe homo, fed anima hominis ÔC pars hominis.Necp fpiritus homo,fpl* ritus enim ôd nô homo uocatur, Cômixtio autem amp;nbsp;unitio horum offl nium,perfecftum hominem efFicit. Et propter hoc Apoftolus feipfum cxponens,explanauitperfedâSôfpiritalem falutem hominis,in prima ad Thefralonicenfes,diGens,Deus autê pacis làmftificet uos perfedos, ut integer uefter fpiritus,amp; anima,corpus fine querela in aduentum domini lefu Chrifti feruetur.Et quarn utit^ caufam habebat his tribus, id eft animæ corpori, amp;nbsp;fpiritui integra Sc perfetftam perfeueratio* nem precari in aduêtu domini,nifi rcintegrationem nbsp;adunitionêtriu,

unam ôd eandem ipforum feiebat falutem Propter quod et perfeétos ait eos,qui tria fine querela exhibent domino.Perfeêli igitur,qui amp;nbsp;fpi* ritum in fe perfeuerantem habent dei,et animas,et corpora fine querda

. ; VALENTINI ET SIMILIVM LIB» V feruaucn'nt,id eftillam quæad deum eftfidem feruantes,amp;earn qnæad proximum eft cuftodientes. Vndc SC tetnplu dei plafma efTe ait, Nefci:« tisdiceiis, quoniâ templum dei eftis,amp; fpiritus dei habitat in uobisCSi quis templum dei uiolauerit,difperdet ilium deus » Templum enim dei fanclum eft,quod eftis uos : manifeftc templum corpus dicens in quo habitat fpiritus.Queadmodum dominus de eoait,Soluite hoc tem^ plum, amp;in tribus diebus excitabo illud.Hocautem, inquit, dicebat de corporefuo. Et non tantum templum, fed amp;nbsp;templum Chrifti fcit cots’ pora noftra,adCorinthiosdicens:Nefcitis quoniam corpora ueftra membra Chrifti funtC Tollens ergo membra Chrifti, facia membra me retricisÇ'Non de alio quodam homineipiritali dicens hæc, no enim ille compleditur meretriccm,fed corpus noftrum, id eft, caro quæ cum fan dime nia perfeuerat munditia membra dixit efte Chrifti. Qiiando autcmcomplecftitur meretricem, membra fieri meretricis, amp;nbsp;propter hoc dixit. Si quis têplum dei uiolauerit,difperdet ilium deus. Templu igiturdei in quo fpiritus inhabitat patris,amp; membra Chrifti non partis ciparefalutem,fed in perditionem redigi dicere,quomodo no maximæ cftblafpheniæcQuomodo autem corpora noftra,no ex fua fubftantia, fedexdeiuirtutefuftitantur,Corinthrjs dicit,Corpus autem non Forni cationfied domino,amp; dominus corpori, Deus aut qui amp;nbsp;dominum fu fcitauit,amp; nos fufeitabit per uirtutem fuam.Quomodo igitur Chriftus incarnis fubftantia furrexit,amp; oftendit difeipulis fi'guram clauorum,0d apeitionemlateris, hæc autêfunt indicia carnis eius quæfurrexitàmor tuis,ricamp; nos,inquit,fufeitabit per uirtutem fuam. Etiterum ad Roma nos ait:Siautem fpiritus eius qui fufeitauit lefum Chriftumamortuis uiuificabitamp;mortaliacorpora noftra. Quæfunt ergo mortalia corpo«? raC'nunquid nam animæCSed incorruptibiles animæ quantum ad com parationem mortalium corporum. Infufflauit enim in faciem hominis deus flatum uitæ,8ô fiuftus eft in anima uiuen tem:flatus aut uitæ incoti« poralis eft. Sed ne mortalem quidem poflunt dicere hominê ipfum fla^ tu uira eius exiftente.Sed neep fpiritum poffunt dicere mortale corpus» Quid igit fupereft dicere mortale corpus,nifi plafma, id eft caro de qua Stfermo eft ei,quomodo uiuificabit earn deus. Hæc enim eft quæ mo# riturÔC foluitur, fed non anima, neep fpiritus. Mori enim eftuitalem amittere habilitatem, amp;nbsp;fine fpiramine in pofterum, amp;nbsp;inanimalem amp;nbsp;immobile fieri,amp; deperire in ilia, ex quibus nbsp;nbsp;initiû fubftantiæ habuit»

Hocautê neep animæ euenit,flatus eft enim uitætnecp fpiritui, incÔpo^ fitus eft enim amp;nbsp;fimplex fpiritus, qui refolui non poteft, amp;nbsp;ipfe uita eft corüqui percipiunt ilium.Supereft igitur ut circa carnem mors oftêda^ tur,quæpofteaquâexierit anima,finefpiratione nbsp;nbsp;inanimaleefficitur,

hæcautcm eft,dequa€tiadiót: Viuificabkamp;^inortab'a corpora noftfa* Et propter hoc ait de ea in prima ad Corinthios,Sic refurredio mof^ tuorum feminaturin corruptione, furgetinincorruptionê. Etenini tiU ait, quod feminas non uiuificatur, nifi prius moriatur. Quid eftautnn quod utgranum tritici feminaturSc putritin terra,nifi corpora, qux in terra ponuntur,in qua 8^ femina iadantur: ÔC propter hoc dixit, natur in ignobilitate,furgitin gloria.Quid eniin ignobilius carne ir.or* tua,uel quid iterû gloriofius furgente ea,ôô percipiente incorruptelam» Seminatur in infirinitate, furgit in uirtute : in infirmitate fua, quoniatn cum fit terra,in terrain uadit: uirtute aût dei,qui earn (ufcitatà inortuis» feminatur corpus aniinale,amp; furgit corpus fpirituale : Jndubitate docn it,quoniam necp de anima,necp de fpihtu fermo eft ei, fed de inortifica^ tis corporibus. Hæc funt enitn corpora animalia,id eft,participantiaa^ niinæ,quam cum amiferint,mortificantur.Deinde per fpiri turn furgen tiafiuntcorporafpiritualia,utiper fpiritum femperpermanentemha^ beant uitam. Nunc enim, inquit, ex parte prophetamus,tunc autem ia de ad faciem.Hoceft,quod ÔC à Petro didum eft. Quern cum non uidc ntis diligite,in quern nunc quocp non uidentes,credentes autem, exub tabitis gaudio inenarrabili. Facies enim noftra uidebit faciem dei uiub

gaudebit gaudio inenarrabili, uidelicet, cum fuum uideat gaudiuin-Nuncautem partemaliquam fpirituseius fumimus, adpertedionem amp;: præparationê incorruptelæ, paulatim aflTuefcentes capere, amp;nbsp;porta“« re deum : quod amp;nbsp;pignus dixit apoftolus, hoc eft, partem eius honoris qui à deo nobis promifTus eft, in epiftola quæ ad Ephefibs eft, dicens, InquoôC uosaudito uerbo ueritatis euangelio falutis ueftræ, inquo credentes fignatieftis fpiritu promifsionis fando, qui eft pignus reditatis ueftræ. Si ergo pignus hoc habitansin nobis,iam Ipiritua^ Ies efFecit,amp; abforberur mortale ab immortalitate : Vos enim, ait, non eftis in carne,fed in fpiritu, fiquidem fpiritus dei habitat in uobis. Hoc autem non fecundumiaduram carnis,fedfecundum comunionemjpi ritus fit.Non enim erant finecarne,quibus fcribebat,fed qui alfumplc^ rant fpiritum dei,in quo clamamus Abba pater. Siigitur nuncpigpn® habentes clamamus abba pater,quid fietquandorefurgêtes fadeadfi^ ciem uidebimuseumCquando omnia membra affluenter exultationis hymnu protulerint,glorificatia eu qui fufcitauerit ea ex mortuis, et çtet nam uitâ donauerit. Si enim pignus côpledês hominêin femetipfuni» iam facit dicere, Abba pater,quid faciet uniuerfa fpiritus gratia,quæho minibus dabiturà deoC Similes nos ei, efficiet enim hominê fecundurn imaginefimilitudinem dei.Qui ergo pignus fpiritus habent, non concupifcentqs carnis feruiunt,led fubijciuntfemeripfos fpiiitui,amp;^ra' tionabiliter côueilàntur ui omnibus,iufte Apoftolus Ipi. ituales uocat, quolt;

qtioniam fpiritus dei habitat in ip fis. Incorporales autem fpiritus non crunt homines fpirituales,fed fubftâtia noftra,id eft,animç carnis ad ünitioadfumens fpiritû dei, ipiritualê hominêperficit. Eos autem qui abijciuntquidem fpiritus confiliû,carnis autem uoluptatibus feruiunt, inrationâbihter uiuunt èc effrenati deqciuntur in fua defideria,quip pe nullam habêtes afpirationem diuini fpiritus, fed porcorû amp;nbsp;canum more uiuunt,hos iufte Apoftolus carnales uocat quia nihil aliud quam tarnalia fentiùnt.Et prophetæ aût propter hanc eandem cauiàm irratio nabilibus animalibus aisimilant eos, propter irrationabilem conuerià« tionem ipforû dicenies,Equi furètes ad fœminas facfb funt, unufquifq^ ipforû binniens ad uxorem proximi fui.Et rurfus,Homo cum in hono reeffet, afsimilatus eftiumentis, hoc quia fecundûfuam caufam afsimi latus eft iumentis,irrationabilê æmulans uitam.Sed amp;nbsp;nos in confuetu dine huiufmodi homines iumètaamp;pecorainrationabiliadicimus.Præ dixitautem figuraliter omnia hæclex de animalibus, deliniâs hominè* Quæcunc^ duplicem ungulam habent amp;nbsp;ruminant, mundum nuntii ans.Quæcuncpautem aututruncp uel alterum horum non habent, ue^gt; lutimmûda fegregâs. Qui funt ergo mundi lt;nbsp;qui in patrê amp;nbsp;filium per fidein firmiterfaciunt, hæceftenim firmitas eorûquæduplici funt un^ gula’.S: eloquia dei meditantur dieac no(fte,uti operibus bonis adornè« iur:hæc eftenim ruminantiüuirtus.lmmunda autem quænecpduplicè Ungulam habet, neep ruminant,hoc eft, qui neep in deum fidem habet, neep eloquia eius meditantur. Hæc autem ethmeorum eftabominatio. Quæaûtruminantquide, non habentaut ungulam duplicem, Sdipfti iminûda.HæcIudæorû eft imaginalis defcriptio, qui quide eloquia dei in ore habent, ftabilitatem aût radicis fuæ non infiguntin patreôc in Iio. Propter hoc autem amp;nbsp;lubricum eft genus ipforû. Etenim quæ funt Uniusungulæanimalia facile labuntur, firmiora autem funtqudcduplia cem ungulam habent, fuccedentibus inuicem ungulis fifsis fecundum iter, amp;nbsp;altera ungula fubbaiulat aliam. Immunda aût fiiniliter quæ du^ plicemungulahabent,non aûtruminant. Hæceftaût omniû uidclicet hæreticorù oftenfio, amp;nbsp;eorumqui non meditantur eloquia dei, neep o* peribus iuftitiæadornantur,quibus dominus ait. Quid mihi dicitis domine domine, amp;nbsp;non facitis quæ dico uobis. Qui enim funt tales in pane quide amp;nbsp;filium dicunt fe credere,nun^ aût méditant eloquia dei, t^uèadmodû oportet,necp iuftitiæ operibus funt adornati. fed quemad modem prædiximus,porcorum amp;nbsp;canû aftumpferunt uitam,immun* ditiæamp; gulæreliquç incuriæ femetipfos tradêtes. Iufteigit taies om hes, qui propter fuâ incredulitatê amp;nbsp;luxuriâ nÔ adipifeunt diuinû fpiri tum,amp; uarijs charaèleribus eijciunt fe uiuificans uerbû, Ôè in fuis cocu* pifeentijs inrationabilitçr ambulant, Apoftolus quidem carnales amp;nbsp;ani

males uocauit,prophetæ aut lumenta èc feras dixerunt, confuetudo aü tem pecora irrarionabiles interpretata eft,kx aût immundos enuntia uit. Hoc aût eftquodamp;C in ait] s ab Apoftolo dicitur, Quoniam caroSi fangui's regnum dci hæreditare nÔ poflunt.ld eft, quod ab hoininibus hærencis profertur,mamentiam fuam,amp;quç oftendere conantur non faluari plafmationem dei : non confpidentes,quia funt tria, ex quibus ,(quemadmodûoftêdimus)p€rfeâ;us homo cÔftat, carne,anima, fpî ritu,8ô altero quidemfaluante ôi. figurante,qui eft fpiritiis, alteroquod unitur nbsp;formatur,quod eft caro.Id uero quod inter hçc eft duo,eftani

ma,quæ aliquando quidem fubfequens eleuatur ab eo,aliquâdo autcm confentiens carni decidit in terrenas concupifcentias, Quotquotergo id quod faluat, amp;nbsp;format in uitam, non habent, hi confequenter erunt, amp;nbsp;uocabuntur,caro fanguis, quippe qui non habent fpiiitû dei in Propter hoc autem amp;nbsp;mortui tales didi funt à domino,Sinite enim,in^ quit,mortuos,fepeliremortuos fuos: quoniam non habent fpiritûuiui ficantem hominem*Quotquot autê timent deum,amp; credunt in aduen* turn fili] eius, èc per fidem conftituunt in cordibus fuis fpiritum dei, H taies iufte homines dicentur, amp;nbsp;mundi, amp;nbsp;ipirituales, amp;nbsp;uiucntes deo, quia habent fpiritum patris qui emundat hominem, amp;nbsp;fubleuat in uita dei.Sicut enim caro infirma, fie amp;nbsp;fpiritus promptus à domino teftimo nium accepit. Hic eft potens perficere,quæcunc]j in promptu habet. Si igitur hoc quod eft promptû fpiritus,admifeeat aliquis uelut ftimuluin infirmitati carnis,necefle eft omnimodo,ut id quod eft forte fuperetin^ firmû, ita ut abforbeatur infirmitas carnis à fortitudine fpiritus : amp;nbsp;eum qui fit talis,non iam carnalem fed fpiritualem,propter fpiritus cô# munionem,Sicigiturmartyres teftantur,amp;contemnunt mortc,nonfc cundum infirmitatê carnis,fed fecundû quod promptus eft fpiritus. In firmitas enim carnis abforpta,potentem oftendit fpiritum.Spiritusaut rurfus abfbrbens infirmitatê, hæreditate pofsedit carnem in fe, amp;nbsp;exu* trifcpfadus eft uiuens homo.Viuens quidem propter participationem fpiritus,homo autem propter fubftantiam carnis. Igitur caro finefpin* tu dei mortua eft,non habens uitam, regnum dei pofsiderenonpoteft» fanguis inrationalis uelut aqua eftûfa in terram.Et propter hoc ait, qw Iis terrenus, taies amp;nbsp;terreni. Vbiaût fpiritus patris,ibi homo uiuês,fan guis rationalis ad ultione à deo euftoditus, caro à fpiritu poireira,obli’‘ ta quidem fui,qualitatê autem fpiritus affumês conformis faêlaeftuet* bo dei.Et propterea ait. Sicut portauimus imaginé eius qui de terraeft, portemus ôô imaginé eius qui de ccelo eft.Quid eft ergo terrenû Piaf» ma.Quid aût ccelefteCSpiritus.Sicut igitur,ait,fine fpiritu ccdefticoiv ueriati lumus aliquâdo in uetuftate carnis,nÔobedientes deo: fie nunc accipientes ipiritû,in nouitate uitse anbulemus,obediétes deOiQuonia igitur

igitur fine fpiritu dei faluari non pofTumus, adhortatur Apoftolus nos ‘ perfidem amp;caftam conuerfationem conuerfari fpi'ritum dei, ut non neparricipationefandi fpiritus faóti, atnittamus regnum ccelorum. Et clamauit,non pofle carnem folam amp;nbsp;fanguincm regnum dei pofsidere. Si enim oportet uerum dicere,n5 pofsidet,fed pofsidetur caro: ficut ôd dominus ait,Beati mites,quoniam ipfi hçreditate pofsibebunt terram» ' Qiiafi hæreditate pofsideatur terrain regno. Vndeamp;fubftâtia carnis ' noftræ eft:amp; ideo mudum templum efle uult, ut deledletur fpiritus dei inco,quemadmodum fponfus ad fponfam. Sicutigiturfponiaaflume ' re fponfum no poteft, alfumi aut à fpofo poteft, cii uenerit amp;nbsp;acceperit camfponfus: Sic ôd caro hæc,fecundû feipfam,id eft,fola, regnu dei hæ reditate poffidere non poteft.Hæreditate aut poftideri in regno à fpirp tu poteft,hæreditate enim poflidet,qui uiuificat ea quæ funt mortuazSd ahud quidem eft hæreditate pofsidere, aliud aut hæreditate pofsideri» Illeenim dominatur ôdpræeft,ôd difponiteaquæ hæreditate poflidet, quemadmodûipfe uelit.Illa uero fubiefta funt 8d obediunt,8d dominât« tur ah eo,et fub dominio funt eius qui poftïdet.Quid igitur eft quod ui uitÇ'Scilicet fpiritus dei. Quæ funt aût quæ funt mortua lt;nbsp;fcilicet mebra hominis,quæôd corrumpunturin terra.Hæc autem pofsidenturà fpiri tu translata in regnû cœlorû. Propter hoc aût 8d Chriftus mortuus eft, uti teftamentû euangelfj apertû,ôd uniuerfo mundo lelt;ftum,primû qui^ dem liberos faceret ieruos fuos,poft deinde hæredes eos côftitueret eo rum quæ eftènt eius, hæreditate poffidente fpritu, quemadmodum de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

monftrauimus.Hæreditate enim pofsidet ille, qui uiuit, hæreditate aût acquiritur caro.’ut non amittentes eum qui nos poflidet fpiritum, amit tamusuitam, adhortans nos Apoftolus ad fpiritus cômunicationem fecundum rationemquæ prædidla funt, dixit, Qiioniam caro 8d fan/ guis regnum dei poftiderenonpoftunt:uelut fi dicat,Nolite errare, quoniam nifi uerbum dei inhabitauerit,ôd fpiritus patris fueritinuo^ bis,uane autem, 8d pro ut euenit, conuerfati fueritis, quafi hoc tantum 'caro ôd fanguis exiftentes,regnû dei pofsidere non poteritis. Hoc ideo •uti non gratificantes carni reîpuamus infertionem fpiri tus.T u aût olea fter,ait,cum eifes ,infertus es in bonam oliuam, 8d focius pinguedinis oliuæfaftuses.Quemadmodum igituroleafterinferta,fipermanferit 'in eo quod ante fuerit oleafter, exciditur:fi autem tenuerit infertionê,ôd tranfmuteturin bonâ oliuam, fit frudifera quafi in Paradifo regis plans« -tata:SicSdhomines fi quidem per fidem profccerint in melius,od aftiim pferint fpiritum dei, ôd illius fruAificationêgerminauerint,erunt fpiris« 'tuales,tan^ in Paradifo dei plantati.Si autem refpuerint fpiritû, ôd per feuerauerint in eo quod fuerant ante, magis carnis elfe uolentes fpi^ ritus, luftifsime in eiufmodi didtur quoniâ caro ôd fanguis regnum dei

nó pofsident.Tanquam fi quis dicat, quoniam oleaftcr non afTumifuf in Paradifuin dei.jMïrabiliter igitiir apoftolus natura oftendit noftrairt nniuerfain difpofitionê dei in eo (ermone, qui eft de carne fangui^ ne,ÔCoJeaftro.Qtiêadmodum enim oliua neglelt;fta tempore quodam in defertum relilt;fta,amp;^ fylueftria fructificans fecundû fe oJeafter fit, uel rur^ ïum oleafter diligentia percipiens, ÔC inferta in priftinâ naturæ recurrit frutftificationem : Sic homines in negligentia conftituti, ÔC concupi^ fcentias carnis tanquam fylueftria fruÆficantes,fecûdum fuam caufain infrucftuofi iuftitia cÔftituuntur, In eo autem quod dormiant homines, infeminatinimicus materiam zizaniæ, propter hoc dominus difci=* pulis fuis uigilarepræcepit.Et rurfuscjui infrucftuofi funt iuftitia,Si ue^ lut ièntibus obuoluti homines,fi diJigentiam pcrcipiant,amp;' uelut infers tionem accipientes uerbum dei, in priftincâ ueniunt hominis naturani earn,qua fecundum imaginem amp;nbsp;fimilitudinem fadus eftdei. Sedquê«’ admodum oleafteriniêrta,fubftantiam quidem Ügni non amittit, quali tatemautê frudus immutat,amp; aliud percipit uocabulum, iam non olea ftcr,fed fruftifica oliua exiftêsamp;^ dicitur : Sic nbsp;nbsp;homo per fideinlertus,

amp; aftùmens fpiritû dei,fubftantiâ quidem carnis non amittit, qualitatc autem frucftus operum immutat, amp;nbsp;aJiudaccipit uocabulum, fignifieâs illam quæ in melius eft tranfmutationê,iam non caro amp;nbsp;fanguis,fed ho mo fpiritalis exiftês ÔC dicitur. Quemadmodum autem rurfus oleafter fi non participatinfertionem, perfeueratinutilis fuo domino,per fuam fylueftrein qualitatem, amp;nbsp;quafi infrucftuofum lignum exciditur,amp;irt ignem mittitur; Sic amp;nbsp;homo non aftùmens per fidem fpiritus infcrfioi’ nem, perfeuerat hoc elfte quod eratante,caro5c fanguis regnumdciiio pofsidens, Beneigiturapoftolus ait : Caro ôd languis regnum dei pofi fidere non poftùnt, amp;nbsp;qui in carne funt, deo placere non poftunt, non fubftantiam reijciens carnis, fed infufionem fpiritus attrahens. Et pro# pter hoc ait. Oportet mortale illud induere incorruptelam : iterû ait, Vos autem non eftis in carne, fed in fpiritu.Siquidem fpiritus dei habi tat in uobiSjManifeftius autê illud adhuc oftendit dicens. Corpus qui# dem mortuum propter peccatû, fpiritus autem uita propter iuftitiam. Siautem fpiritus eius,quifufcitauit lefum à mortuis, habitatin uobis, quifufcitauitChriftumàmortuis,uiuificabit mortalia corpora ue# lira propter inhabitantem fpiritum eins in uobis. Et rurfus in epiftola quæ eftad Romanos ait : Si enim fecundum carnem uiuitis, incipietis iT)ori:non conuerfationemquçeftin carne repellensabeis, etenijnipfe in carne cû elfter fcribebat eis : fed concupifcentias abfcidens carnis cas, quæ mortificant homine.amp;f propter hoc intulit. Si autem fpiritu opera carnis mortificaueritis,uiuetis. ft^picuncp enim ducuntur fpiritu dei,hi funt fill) dei,Et ipfas autem operas manifeftauit quas dicit carnales,quç

fint.præufdcns calumniam infidcnuin,8ó ipfe femenpfùm exponês, ne relinqnctctiirquæftio his,qui infideliter tracflant deeo,in epifè. quæeft ad Gala tas dices,Manifefta aût funt opera carnis, quæ funt, Adulteria; fornicationes,iinmunditia,luxuria,idololarna,ueneficia,ïnimicitiæ,cd» tentiones,zcli,ira,æmulanones,anïiTioficates,iritationes,dinenfiones, h^refes,inuidiæ,ebrietates,coineflanôes,ôlt;; his fimilia,quæ prçdico uo bis,quêadiTiodum SC prædixi, quoniâ qui talia agunt, regnum dei non pofsidebunt. Manifeftius prædicans his qui audiunt, quid eft, caro 8C fanguis regnûdei pofsidere nô pofiùnt.Qui eniin ilia agunt,ucre fecus» dum carnein ambulantes,uiueredeo nô poftunt. Etiteriâ fpirituales a^ dus intulit uiuificantes hoininê,id eft, infertionem fpiritus dicens, Frii dus autem fpiritus eft,charitas,gaudium,pax, patientia,bonitas,beniâs gnitas,fides,lenitas,continentia,caftitas,aduerfus hæcnô eftlex. Sicuc igitur qui in melius profecerit,amp;r fruftu operatus fuerit fpiritus, omni#' modo faluatur, propter fpiritus cômunionem : Sic is qui remanferit iii prædidis carnis opcrationibus,carnalis ueredeputatus,quod nô aftu« mat fpiritLim defregnum nô poterit poflîdere cœlorum. Qiiemadmoigt; dum rurfus ipfe Apoftolus teftificatur. An nefcitis, dicens Corinthrjs, quoniam iniufti regnum dei non hæreditabuntçNolite errare,ait, neq^ fornicarq, necp idololarræ, necpadulteri, necp molles, necp mafculorft concubitores, necp fures, necpauari, necp ebriofi, necp maledici, neq^ rapaces regnum dei pofsidebunt, Et hæc, ait, quidam fuiftis, fed ablu ti eftis, fed fandihcati cftis in nomine domini lelu Chrifti, amp;nbsp;in fpiritut dei noftri, Manifeftifsime oftendit, per quæ périt homo, fi perfeuerass uehtCecundum carncm uiucre,amp; perquæ rurfus faluatur, Eaautêquac faluant, ait eife nome domini noftri lelu Chrifti, SCfpiritum dei noftri, Quoniam igitur iftic numerauit eas,quæ funt fine fpiritu, carnis opéras» tioncs,quæ funt mortiferæ, côfequêter his quæ prædifta funt ab eo,iri fineepiftolæ ad fummamexclamauit, Sicutportauimus imaginé eius qui delimo eft, ita porteinus ÔC imaginern eius qui de cœlis eft. Hoc es» nim dico fratres, quoniam caro 8^ fanguis regnû dei poflîdere nÔ pofi» funt.Hocautem quod ait,Sicut portauimus imaginern eius qui delimo eft, Emile dli difto eft:Et hæc quidâ fuiftis,fed abluti eftis, fed fandtifica ti eftis in nominedni noftri lelu Chrifti,^ in Ipiritu dei noftri. Quâdo igitur portauimus imaginern eius qui eft delimolt;Scilicet quando hæ quæ præditftæ funt carnis operationes,perficiebantur in nobis. Quan do autem iterum imaginé cccleftisCfcilicet quando ait, Abluti eftis cre^» dentes in nomine domini,ôC accipientes eius fpiritû. Abluti aût fumus nonfubftantiam corporis,nccp imaginern plafmatis, fed priftinam ua^» nitatis conuerfationé.ln quibus igitur periebamus mébris,opcrâtes ea quæfunt£orruptelæ,inqfdéipfîs uiuificamur,opérantes eaquæ funt

fpiritus.Qu^admodum enim corruptelæ eft capax caro, fic incoiru* ptelæ,amp;^ quêadmodu mortis,fic uitæ.Hæc aût inuicem cedunt, tralt;^ no permanent in idipfum: fed expelHtur alterû ab altero, 8gt;C fente altero,intent altern, Si igitur mors pofsi'dens homine, expulitab eo ui£ä,amp; mortuu oftendit,multo magi's uita pofsi'dens hominê expd^ lit morte,amp; uiuentê hominem reftituet deo,Si enim mors mortificauit quare uita adueniens non uiuificat hominem^ Quemadmodum Efaias ait,Deuorauit mors potens.Et rurfus:Deus abftulit omnê lachrymani ab O mi facie.Expulfa eft aût priftina uita, quoniâ nô per fpiritû, fed pt*' afflatum fuerat data. Aliud enim eft afflatus uitæ, qui ôô animalem effî* cit hominem:amp;S aliud fpiritus uiuificâs,qui èc fpiritalem eflîcit eum. ideo Eiàias ait,Sic dicit dominus qui fecit coclum amp;nbsp;finxit illud, qui fir“* mauit terra,8d quæ in ea funt,8ô dédit afflatû populo qui fuper earn eft, amp;nbsp;fpiritum his qui calcant illam : Afflatû quidem cômuniter omni qui fuper terram eft populo dicens datum,fpiritum aût proprie his,qui co^ culcant terrenas concupifcentias, Propter quod rurfus ipfe Efaias di* ftinguens eaquæprædi(ftafunt,ait,Spiritus enimàmeexiet, ÔC flatûo* mnem ego feci,Spiritum quidem proprie in deo deputans, quem in nô uifsimis temporibus eflTuditperadoptionem filiorum in genus huina^ num .Afflatum aût cômuniter in conditione fa (Aura oftêdens illuiu» Aliud autem eftquod fadûeft ab eo qui fecit. Afflatus igitur tempora’’ lis,fpiritus aût fempiternus.Et afflatus quidem auiftus ad modicum, temporealiquo manens,deinde obrjt fine fpiramento relinquens illud in quo fuit ante.Spiritus aût circundans intus amp;nbsp;foris hominem, quip^ pefemper perfeuerans,nun^ relinquens eum.Sed non primo quidcin ipiritaleeft,ait Apoftolus,hæc tanquam ad nos homines dices,fed pri^ mo quidem animale eft, deindequod fpiritalceft, fecundum rationeni’ Oportuerat autem primo plafmari hominem, amp;nbsp;plafmatû accipere ani mam,deinde fic comunionem fpiritus recipere.Quapropter amp;nbsp;primUj Adamfalt;ftus eft à domino in animam uiuentê. Secundus aûtinfpirft*^ uiuificantem.Sicut igitur qui in animam uiuentem faêfus eft deuertens in peius perdidit uitam:fic rurfus idem ipfe in melius recurrens, aflu’’ mens uiuiflcantemfpiritum, inuenietuitam. Non enim aliud eftquod moritur,et aliud quod uiuificatur.Qemadmodû neep aliud quod périt, èc aliud quod inuenitur, fed illam quæ perierat ouem inuenit dominus exquirens. Quid ergo erat quod moriebatur Antique carnis fubftan^ tia, quæ amiferat afflatum uitæ amp;nbsp;fine fpiramento mortua faêta eft* Hane itacp dominus uenit uiuificaturus, uti quemadmodum in Adam omnes morimur,quoniâ animales,in fpiritu uiuamus,quonia fpiritua^ les,deponentes no plafmadei,fed cocupifeentias carnis, affumentes fpiritum fanêlû, ficut Apoftolus in epiftola ad ColofTenfts ait, Moro* ficatc

ficateitaCß membra ueftra quæ funt fuper terra. Quæ funt autem hæc, ipfeexpofuit.Fornieationê,immundinam,pafsionê, concupifcenriam malam,amp;f auaritiam quæ eftidololatria, Horum depofitionê Apofto^ lus præconatur,amp;f eos qui talia perpétrant uelut camem Sgt;C fanguinem tantum exiftentes,nonpofîeaitregnum cœlorumpofsidere. Anima cnim ipforum declinans in peius,et in terrenas concupifccntias defcen dens,eiufdem cuius amp;nbsp;ilia funt participauit appellationisîquæ depone rcnos iubens aitrurfus in eadem epiftola:Expoliantes uos ueterem ho minem cum operibus eius.Hoc aût dicebat nÔ ueterem amouens piaf* mationem:Alioquin oportebat nofmetiplbs interficientes feparari ab eaquæeftiftic côuerfatione.Sed ôô ipfe Apoftolus ille exiftens, qui in üulua plafmatus eratamp; de utero exierat,fcribebat nobis, ÔCuiuere in carne frudus operis confelîus eft,in epiftola quæ eft ad Philippêfes di cens,FruAus aut operis {piritus,eftcarnis falus.Quis enim alius appa rens frudus eius eft qui nÔ apparet ipiritus, quàm maturâ effîcere car^ nem, amp;nbsp;capacê incorruptelæ. Si igitur uiuere in carne hic mihi frucftus operis eft, nô uticp fubftantiâ contemnebat carnis in eo quod diceret, fpoliantes uos ueterem hominem cum operibus eius,fed fpoliationem priftinæ noftræ côuerfationis manifeftauit,eâ quæ ueterefcit,amp; corru^ pitur,amp; propter hoc intulitiEtinduêtes nouum hominê eum qui reno uatur in agnitionê,fecundum imaginé eius,qui creauit eum. In eo ergo çuodait,qui renouaturin agnitionê, demôftrabat, quoniâ ipfe ille qui ignorans erat ante homo,id eft,ignoras deum, per earn quæ in eum eft agnitionérenouatur. Agnitio enim dei renouât hominê.Etin eo quod dicatfecundum imaginem conditoris, recapitulationem manifeftauit eius hominis,qui initio fecundum imaginem fatftus eft dei. Quoniâ au tem idem ipfe erat Apoftolus,qui ex utero generatus fuerat, hoc eft,an tiqua carnis fubftantia,ipfein epiftola ad Galatas dixit,Quum aût pla^ cuit deo, qui me ex utero matris meæ fegregauit, amp;nbsp;uocauitper gratiâ fuam,revelare filium fuum in me, uteuangelizarem eum in gentibus» Non alius erat qui natus fuerat ex utero, fient prædiximus, èC alius qui euangelizabat filium dei : fed idem ille qui ante ignorabat, amp;nbsp;perfeque^ batur ecclefîam, reuelatione ei de cœlo faéla, colloquente cum eo do^ mino, quêadmodû in tertio libro oftendimus, euangelizabat filium dei Chriftû Iefum,qui fub Pontio Pilato crucifixus eft, præterita ignoran# liaexterminataà pofteriore agnitionê,Quemadmodum cæci, quos eu rauitdominus,cæcitatemquidem amiferunt,perfe(ftamautem fufee«« perunt fubftantiam oculorum,8C fifdem ipfis quibus ante non uidebât oculis,reapiebant uifioné,caligine à uifione tantû exterminata, feruata autê fubftantia oculorû,ut per quos nô uiderant oculos, per eos rurfus uidêtes gratias agerent ei,qui rurfus uifum eis redintegrauit.Et qui ari«

dam curauitmanum,amp;omnes omninoquos curauit,no eaquæabini* tio ex utero ædita fuerant mêbra mutauerunt,fed eadê ipfa faluarecipi^ bant. Fabricator enim uniuerforûdei uerbû,qui ab initio plafmauitho minem.àmalitia inueniês labefadatû fuum plafina omnimodo curauit, hoc quidem amp;nbsp;fecundû unumqiiodcp membrum,ficut et in fuo plafma teeft: hocaût amp;nbsp;femel totû fanum èc integrû reintegrauit hominêpct^ fedum eum fibi præparâs ad refurreÆonê, Qtiâ enfm eau fam habebal carnis mêbra curare,amp;Sreftituere in priftinûcharaderê, fi nô habebant faluarfquæ ab illo cura ta fuerâtCSi enim têporalis erat ab eo utilitas,n^ hil grande præftitit his,qui ab eo curati funt. Aut quô nô efiècapacen^ carné uitæ,quæeft:ab eo, quæ percipit curationê ab eoC Vira em perçu rationê, incorruptela aût per uitâ efhcitur. igitur curationêcôfert» hic uitâ,amp; qui uitâ,hic incorruptela circundat plafmati fuo. Dicât enim nobis hi qui contraria dicunt, id eft, qui contradicunt fuæfàlutij fummi facerdotis mortua filia, uiduæ filius qui circa porta mortuus ctFerebat,Ôif Lazarus qui in monumento quartâ habebat diê,in quibus refurrexerint corporibus.In fjfdê ipfis fcilicet in quib. amp;nbsp;mortui fuerât» Si enim non qfdem ipfis,uidelicet nec rjdem ipfi qui mortui erant refuï rexerunt. Sed enim apprehendit,ait,dominus manum mortui amp;nbsp;dixit ei, luLienis tibi dico, furge:amp;f fedit mortuus, iufsit ei dare maiiduca*

dédit eum matri fuæ.Ft Lazarum uocauit uoce magna dicens, La zare ueni foras,amp; exiuit,inquit,mortuus,colligatus pedes et nianus in ftitis:hocfymbolumeius hominis quiinligatus ftieratin peccatis.Lt propter hoc ait dominus,foluite ilium, ÔC diinittite eum abire.Sicutigt turqui curati funt, in his quæ ante palïa fuerût membra,curati fünt,ôi mortui qfdê(urrexerunt corporibus,membris ôô corporibus ipforum percipientibus curationem,amp;feamuitam quædabaturà domino per temporalia præformâteæterna,ôôoftendente,quoniam ipfeeft,quicu rationem plafmati fuo ÔC uitam præftare poteft, uti ei de refurredione quoep credatur lermo:ficamp;in fine in nouifsima tubaclamâtc domino relurreefturi funt mortui,quemadmodû ipfe ait, Veniet hora in qua oin nés mortui qui in monumêtis funtaudientuocem fili] hominis,amp;exi^ , ent qui bona fecerût in refurredionem uitæ, amp;nbsp;qui mala in refurreÆo^ nem iudiefj. Vani igituramp;f uereinfelices qui fie manifeftaamp;f claranolut intelligere, fed fugiut lumen ueritatis,fecundû tragicos femetipfos ex^ cæcantes.Et quemadmodum inpalæftra infueticoncertantesalfjsu^ nam quamlibet parte corporis totis compleêientes manibus,perillud quod detinent cadût,Ôé cadentes putant fe uincere,eo quod contentio fc teneant illud,quod primum apprehêderunt mêbrum,fuper hocautc quod ceciderut,ô^ derifui habentur:Sic aût amp;nbsp;hæreticfcaro nbsp;nbsp;fanguis

regnû dei poisidere nô poflünt,duas diêliones tollentes à Paulo, necß fenfum

VALENTINI ET SîMILIVM tIB. V, fenfum Apoftoli perfpexerunt,necp uirtutein didlionum fctutati funt» Nudeautem ipfas diÂones tenentes,circa cas inoriûtur, uniueriàin di fpofitionem dci,quantum in ipfis c ft euer ten tes. Si enim proprie de car nehoc didum dieet,amp; non de carnalibus operationibus^ quemamodii dcmonflrabimus, ipfum fibi contrarium Apoflolum dicentem often* dent,ftatim in eadem epiftola demonftratiue de carne fie dicentem. O* porter enim corruptible hoc induere incorruptelam,ôô mortale hoc in duereimmortalitatem.Cum aût mortale hoc indueritimmortalitatem, tue fîetfermo q feriptus eft, Abforpta eft mors in uiétoria,ubi eftmors aculeus tuus'T Vbi eft mors ui(ftoria tuaC Hæc autem iufte dicêtur tune, quando mortalis hæc,amp; corruptibilis caro,circa quam amp;nbsp;mors eft,quç amp;nbsp;quodâ dominio mortis prefîà eft, in uitam confeendens induerit in* corruptelam amp;nbsp;immortalitatem. T une enim uere erit uicta mors, quan do eaquæ continet ab ea caro,exierit de dominio eius. Et rurfus ad Phi Üppenfesait, noftra autem côuerfatioin cœlis eft. Vndeamp;Z fàluatorem expedamus dominum lefum,qui trâsfigurauit corpus humilitatis no* ftræ conforme corpori gloriæ fuæ, ita ut pofsit fecûdum Operationen! üirtutis fuæ.QLiid igitur eft humilitatis corpus,quod trâsfigurauit do^» minus conformatû corpori gloriæ fuçlt;:' Manifeftû eft,quoniam corpus quodeftcaro,quod nbsp;humiliatur cadens in terra,transfiguratio autem

eius, quoniam cum fit mortalis amp;nbsp;corruptibilis, immortalis fit incor ruptibilis, non fccundum propriam fubftantiam, fed fecûdum domini operationem,qui poteft mortali immortalitatem,amp; corruptibili circun dare incorruptibilitatem, Et propter hoc ait in fecunda ad Corinthios, ut abforbeatur mortale à uita:quiautê perficit nos in hoc ipfum deus, quidedit nobis pignus fpiritus :rnanifeftifsime hoc de carne dicensgt; Nec em anima immortalis,necp fpiritus abforbetur à mortali uita,quâ* do amp;nbsp;caro non mortua,fed uiua amp;nbsp;incorrupta perfeuerauerit,hymnum dicens deo, qui in hoc ipfum perficit nos. Vt ergo in hocperficiamur, beneCorinthr)sait,Glorificatedeumin corporeueftro.Oeus incor* rupnbilitatis efteffcdtor. Quoniam autem non dealioquodam corpo* re, fed de corpore carnis dicithoc, manifefteôdindubitate, ôô fineulla ambiguitate Corinthrjs ait. Semper mortificationê lefu in corpore no* ftro manifeftemus. Semper enim qui uiuimus in morte tradimur per le fum,ut amp;nbsp;uita lefu manifeftetur in carne mortali noftra.Et quoniâ fpiri tus côpleditur carné, in eadé epiftola ait. Quoniâ eftis epiftola Chrifti miniftrataà nobis,infcripta nô atramcto,fed fpiritu dei uiui,n5 in tabu lislapideis,fedin tabuhs cordis carnalibus.Si ergo nunc corda carnalia capacia fpiritus fiunt,quid mirû fi in refurreétione earn quæ à fpiritu da tur capiunt uitam:de qua refurreétione Apoflolus ad Philippenfès ait, Conformis mortieius fi quo modo occurram ad refurreétioné quæ eft àmor«

à mortin’s Jn quaigitur aha mortali carne intelligi poteftui'ta manifcfta ri,nifi in hac fubftâtia quæ Só mortificatur,propter earn quæ eft ad deil confersionem.Quemadmodûipfedixit,Si fccundum hominem cube ftijs Ephefi pugnaui,quidmihi prodeft,fi mortui non rcfurguntCSi enim mortui non refurpunt,necpChriftLis refurrexit, Siautê Chriftus non refurrexit,inaniseftprçdicationoftra,inanis cftamp;f fides ueftra,in^ iienimurautem amp;falfi teftes dei,quoniam teftificamurquod fufcitauit Chriftum,quê no fufcitauit. Si enim mortui non refurgunt,necpChri* ftus refurrexit.Si autem Chriftus non refurrexit,inanis eft fides uefira, quoniam adhuceftis in peccatis ueftris.Ergo Sgt;C qui dormicrut in Chd fto,pericrunt.Siin uita hacin Chrifto fperantes fumus tantum, mifera biliores omnibus fumus hominibus.Nunc autem Chriftus refurrexit à mortuis,primitiæ dormientium:quoniam enim per hominem mors, amp;nbsp;per hominem refurreftio mortuorum.In his igitur omnibus,quem^ admodumprædiximus,autcôtrariafentiêtem fibimetipfi Apoftoluffl dicent,quantum ad illud,caro amp;nbsp;fanguis regnum dci pofsidere no pof funt:aut iterum malignas nbsp;extortas cogcntur omniutn ditftoru facere

cxpofitiones,ad tranfuertendam Sóimmutandam fententiâdiftoruni. Quid enim dicerehabebuntfanu,ficonabunturalitcr interpretarihoc quodfcribit. Oportet enim corruptibilehoc induere incorruptelani, èc mortale hoc induere immortaIitatem:Só, ut uita lefu manifeftetur in carne mortali noftra,amp;f reliquaomnia,in quibus Apoftolus manifefe amp;nbsp;clarerefurreéhonê nbsp;incorruptelam carnis prædicat. Cogêtur itac^

hæc tanta male intcrpretari,qui unum nolunt beneintelhgere.Quonia autem non aduerfus ipfam fubftantiâ carnis 80 fanguinis dixit Apofto lus,non pofsidere earn regnum dei, ubicp idem Apoftolus in domino lefuChriftoufus eft carms amp;nbsp;fanguinis nomine, aliquid quidê,unho# minem eius ftatueretîetenim femetipfum filium dicebat hominis. Ali* quidautêuti falutêcarnis noftræconfirmaret.Sienim nÔ haberet caro faluari,nequaquam uerbû dei caro faeftû eftet.Et fi non haberet fanguis iuftoruminquiri,nequaquâfanguinem habuiftet dominus. Sed quo* niam ab initio uocalis eft fanguis,Deus ad Cain dixit, cû occidiftet fra tremfuum,Vox fanguinis fratris tui clamatad me. Etquoniâ haberet exquiri fanguis ipforum,dixitadeos qui circa Noeerant, Etenimfan* guinem animarû ueftrarum, exquirâilium de manu omniu beftiarum. lterum,Quiefiùndetfànguinem hominis, fanguis pro fanguine eius eft'undetur.Similiter aût amp;nbsp;dominus his qui habebant eius fanguinem effunderedicebat.Exquireturomnis fanguis iuftus,qui çftunditurlu* per terram,à fanguine Abel iuftf,ufcpad fanguineZachariæ filij Bara# chiæ,quem occidiftis inter templû ôô altarc:etiâ dico uobis, uaiient 0* mniaifta fupergenerationêiftam.Recapitulationem eftufionis fangut nis

nis ab initio omnium îuftorum amp;r prophetarû infemetipfum futuram indicans,exquifinonem fanguinis ipforum perfemetipfum No au^ tem exquireretur hoc, nifi Sé faluari haberet: nee in femetip Co recapitu*' latus eßet hæcdominus,nifî amp;nbsp;ipie caro et fanguis,fecundum principa Jem plafmationem faótus fuiflet,faluans in femetipfo in fine,illud quod perieratin principio in Adam. Si autem ob alteram quandam difpofi^ tionem dominus incarnatus eft, amp;nbsp;ex altera fubftantia carnem attulit, Jion ergo in femetipfo recapitulatus eft homine, adhuc etiam nec caro quidem dicipoteft. Caro ein uere primæplafmationis èlimo fa dir fuc^ cefsio.Si autem ex alia fubftantia habereeum oportuit materiam,ab ini tio ex altera fubftantiæ parte operatus fuiftèt fieri confperfionem eins* Nunc autem quod fuit qui perierat homo, hocfalutare fatftum eft uer^ bum, per femetipfum earn quæefletad eum communionem,amp;exqui# .fitionem falutis eius efticiens. Quod autem perierat, fanguinem amp;nbsp;car:« nein habebat.Lim um enim de terra accipies dominus plafmauit homi^ nem,amp; propter hunc omnis difpofitio aduentus domini. Habuit ergo ipfecarnem èi. fanguinem,non alteram quandam, fed illam principa 1cm patris plafmationem in ftrecapitulans, exquirês quod perierat. Et propter hoc A poftolus in epiftola ad Coloftenfes ait : Et uos cum efte«« tisaliquädoalienati,amp;inimicicogitationis eius in operibus malis,nüc autem recociliati in corpore carnis eius,per mortem eius, exhibere uos fanftosamp;caftosamp;S finecriminein conlpetftu eius.In corpore,ait,recon filiati carnis cius,id eft,quia iufta caro reconciliauit earn carnem quæ in pcccato detincbatur,amp; in amicitiam adduxit deo. Si quis igitur fecun^ .dum hoc alteram dicit domini carnem à noftra carne,quoniam illa qui«= ,dem nö peccauit,neCp inuentus eft dolus in anima eius, nos autem pec catores,rededicit. Si autem alteram fubftantiam carnis domino affine git,iam non conftabit illi recociliationis fermo. Reconciliatur em ill ud . quod fuit aliquando inimicitia.Si autem ex altera fubftantia carnem at:« ' tulit dominus,iain non illud reconciliatum eft deo,quod per tranfgref« ifionemfaclumfueratinimicum.Nuncautem per earn quæeftad fe co^ ■.municationem, reconciliauit dominus hominem deo patri, réconcilias nos fibi per corpus carnis fuæ,amp;: fanguine fuo redimens nos,quemad«î ' modum Apoftolus Ephefijs ait, In quo habuimus redeptionê per fan« ‘ guinem eius,remifsionem peccatorum. Et rurfus eifdem, V^os, inquit, . qui aliquando eratis longe, fadti eftis iuxta,in fanguine Chrifti « Etite«' .rum, Inimicitias in carnefua, legem præceptorum decretis euacuans: amp;nbsp;in omni autem epiftola manifefte teftatur Apoftolus, quoniam per ; carnem domini noftri, ÔCfanouinem eius nos faluati fumus. Si ioitur caro amp;nbsp;fanguis funt,quæ faciunt nobis uitam, non proprie de carne di^ . ûum eft ÔC fanguine,non pofte eapofsidere regnum dei, Seddeprædi

ôis carnalibus aclibiis,qui ad peccatû trâfuertentes hoininê,prniantw cum uita.Et proprerea in epiil.ad Roinanos ait : Non ci'go regnet pco catu in corpore tnortali ueftro ad obediendû ei: neep exhibeatis mêbra ueftra arma iniuftitiæ peccato, iêdexhibete uofmetipfosdeo,ueluta ïTJortuis uiuentes,amp;^ mebra uelira arma iuftitiædeo. Quibus igit mein bris feruiebamus peccato, fruÆficabamus morti, ijfdem iplis incini» bris feruire nos nuit iuftitiæ,ut frudificemus uitæ. Memor igitur dilc^ ôillime, quoniam carnedomini redemptus es, fanguineeius, ÔC nens caput, ex quo uniuerfum corpus eccleliac compaginatû augefeit, hoc en:,carnalê aduentû fili) dei,amp; deum côfîtens amp;nbsp;hominc eum Hnrii^ ter excipiens,Utens etiam bis oftenfionibusquæfuntex feripturis facp Ieeuertis,quemadmodum demonftrauimus,omnes cas quæpofteaaf* htfiæ funt hæreticorum iententias.Quoniam autem is qui ab initio con didit hominem,poft refolutionem eius in terrain, promißt eis lecûdain generationê,Efaias quidem ficait; Refurget mortui, Öd furgentquiin monumentis runt,amp;Iætabunturqui funt in terra. Ros enim quodafc elLlanitas efteius.Etiterum: Ego uos aduocabo, amp;nbsp;in Hicrufalemad^ uocabimini, Sgt;C uidebitis, 0^ gratulabitur cor neltrü, olîà ueltraquali herba oriücur,amp; cognofeetur manus domini his qui colunt cü.Et ehielauteaitfic:Etfalt;flaeftfuper memanus domini, amp;nbsp;duxit meinfpi^ ritudominus, èC pofuit mein mediocampi, ödhicerat plenus oßibus, circumduxit me fuper ea in gyrum,amp; ecce multa fuper laciem campi arida ualde,lt;Slt;^ dixit ad me,Fili hominis,fi uiuutoffahæcÇôC dixi,Doml ne, tu feis qui fecifti hæc. dixit ad me, prophetare fuper ofla hæc, dices eis, Oßaaridaauditefermonem domini. Hæc dicit dominus olsi bus his , Ecce cgo fuperduco fuper uos fpiritu uitæ, amp;nbsp;dabo fuper uOS cutem, Bi. dabo fpiritum meum in uos, uiuetis, amp;nbsp;cognofcctisquia ego (um dominus. Etprophetaui ficut præcepitmihi dominus. ttra* eftum eft cum prophetarem, amp;nbsp;ccce terræmotus, amp;nbsp;adducebantur olfa unumquodepad compaginem fuam nbsp;nbsp;nidi, Sé ecce fuper ea ncrui,amp;^

carnesnafeebantur,^afeendebant fupereacutesdefuper,ÔLfpirifus non erat in eis, èC dixit ad me. Ad fpiritum propheta fill hominis, die fpirirui, Hæc dicit dominus A quatuor fpiritibus ucniet infuffla^ tio in mortuos illos, èi. uiuant. Et prophetaui quemadmoduin præce^ pit mihi dominus,amp;^ intrauit in ea fpiritus, SC uixerunt,amp; lleteruntfu* pra pedes fuos colledtio multa ualde. Et rurfus ait: Hæc dicit dominus, Ecce ago aperiam monumenta uellra, Sc educam uos de monumentis iie{lris,öuinducam uosin terrain llrael,amp; cognolceiis quia egofuin dominus, cum aperiam ego fepulchra ueftra, reducam de fepulchris populum meum, amp;nbsp;dabo fpiritum meum in uos, uiuetis, ponani Vos in terrain ueltram, cognofcetis quia ego dominus locutus fuin,

S^Faciam, dixit dominus. Demiurgo itacp èc hic üiuificantc corpora • Ucftra mortua, quemadmodum uidere adeil:, amp;nbsp;refurreifh'onem eis rcî» promittente, ôâ de fepulchris amp;nbsp;monumentis fufcitationem amp;nbsp;incorru ptclamdonante.'fecyndumenim lignum uitæ,ait, dies ipibrum erunt: Hic folus deus oftenditur qui hæc facit, ipfe bonus pater benigneui tam donans, his qui ex fe non habebant uitam. Et propter hoc manife^ ftifsimedohiinus oftenditfe, amp;nbsp;patrem quidem fuis difcipulis,ne feilt'*« Cet quærerent alterum deum, præter eum qui plafmauerit hominem,ÔC afflatum uitæ donauerit ci,ne(^ in tantam infaniam procédèrent, uti fu-per Demiurgum alterum affingerent patrem. Et ideo reliquos quidem omnes quibufcunqp propter tranfgrefsionem eorûeueniebantlanguo res, curabat fermone, quibus ÔC dicebat, Ecce fanus fadfus es, iam noli peccare, ne quid tibi deterius fiat, manifeftans quoniam propter inobe dientiæ pcccatum fubfequuti funt languores hominibus.Ei autem qui cæcus fueratà natiuitate, iam non per ièrmonem, ied per operationem præftitit uifum, non uane, neep prout euenit hoc faciens, fed ut often^ deretmanumdei,eamquæ ab initio plafmauit hominem, Et propten reainterrogantibus eum difeipulis, qua ex caufa cæcus natus effet, ült; trumnefuaan parentu culpa, ait, Nec hic peccauit, neep parentes eius, fed ut manifeftarentur opera dei in ipfo. Opéra autem dei plafmatio efi: hominis, Hanc enim operationem fecit, quemadmodum feriptura ait, Et fumpfit dominus limum de terra, amp;nbsp;plafmauit hominê, quapropter dominus expuitin terram,ôô fecit lutum,ÔC fuperliniuitillud oculis, o* ftendens antiquam plafmationem,quemadmodû fatfla eft, amp;nbsp;manu dei ofiendens his qui intelligere poifuntjper quam èlimo plafmatus eft ho Irto. Qiiod enim in ueteri plafmate prætermifitartifex,uerbum hoc ma nifefteadimpleuit: uti manifelfarêtur opera dei in ipfo, nec iam alterain requireremus manu, perquam plafmatusefthomo, necpalterumpa* trcm’.fcientes quoniam quæ plafmauit nos initio, Ôd plafmat in uentre manusdefhæcinnouifsimis temporibus perditosexquifiuitnos,fuä« imlucrifàciens amp;nbsp;fuper humeros aflumens ouem perditam,et cum gra tulationein cohortem reftituens uitæ. Qui autem in uêtre plafmat nos Uerbumdei,aitHieremiæ,Priufquam plafmarem te in utero,noui te,amp; priufquam progredereris de uulua fancftificaui te ,ÔC prophetam in gen libus dedi te.Sed ôd Paulus fimiliter ait, Quando autem complacuit ci, qui me fcgregauit ex utero matris meæ, uti euangelizarcm eum in gen^s tibus.Cum ergo in uentreà uerbo plafmcmur,idipfum uerbum ei qui à gt;nbsp;natiuitate cæcus fuerat formauit uifionem, eum qui in abfcondito plaft inatornoftcreft,manifcfteoftendens, quoniam ipfum uerbum manife l^um hominibus fadum fuerat,amp; antiquam plafmationem Adæ difie* rçns,amp; quoraodo fadus eft,per quam plafmatus eft manu,ex parte to#

tum oftcndcns» Qui enim ui fionem formauit dominus,hic eft qui iierium hominem plafmauit,uoluntati patris deferuiês, Et quoniam irt ill a plaimatione,quæ (êcundum hominem eft, in tranfgrefsione fadus cft homojindigebat lauacro regenerationis, poftquam liniuit lutum fu per oculos eius,dixitei. Vadein Siloam Iauarc,fimul et plafmationCi amp;nbsp;cam quæ eft per lauacrum regcncrationê reftituês ei ♦ Et propter hoc lotus uenit uidens, ut amp;nbsp;ftiu cognofceret plafmatorc, ÔC difceret homo cum qui donauit ei uitâ.E;xcidunt itac^ hi qui à Valentino funt,dkc tes no ex hac terra plafmatu efle homine, fed à fluida materia, effufa. Ex qua cnim terra deus ei formauit oculos, ex hac manifeftû eft quonia amp;nbsp;ab initio plafmatus eft homo ♦ No enim cofequens erat aliûdequidé oculos, aliûdeaûtrcliquum corpusplafmatu efl’e. Quêadmodumnec côfequens cftaltcruquidem corpus, alterû uero plafmafte oculos, Scd idem ipicqui ab initio plafmauit Adam,cu quo 8c loquebatur pater :F3 ciamus homine iècudû imaginé amp;nbsp;fimilitudiné noftram, in nouifsimis teporibus iemetipfum manifeftans hominibus, ei qui ab Adam cæciis fuerat formauit uilîoné.Et propter hoc fcriptura fignificas quod futurU crat,ait, abfcondito Adam propter inobcdientiâ,13ominu ucnifTeuc^ fpereadeû,8c dixifle, Vbi esC hoc eft, quoniâin nouifsimis teporibus idipfum uenit uerbû dei aduocare homine, recomemorans in eo opera fua,in quibus dcgés abftonditus fuerat domino. Quêadmodû uefpere locutus eftexquirens ilium deus, fîcôcin nouifsimis teporibus pereai» dem uoce uiiitauit exquirens genus eius.Et quoniâ ex hac quç fccundil nos eft terra,plafmatio fuit Adç,fcriptura dicit dixifte deû,Et in fudore , uultus tui manducabis panétuû, quoadufcjp couertaris in terra, ex qua fumptus es,Si igitur in aliqua alteram terra reuertuntur poft morte corpora noftra,côfequcns eft ea inde ÖÓ fubftantiâ habere, Si uero in hanc ipfam,manifeftum eft quoniâ ex hac plafmatio ei falt;fta eft,quomodo SC dominus fecit manifeftum ex eadem oculos formans .Et manu itaqp re* iiqua oftenfa dei, per quam plafmatus eft quide Adam, plafmati autem fumus ÔC nos,amp; cum fit unus amp;nbsp;idem pater,cuius uox ab initio ufcp ad , finem adeft plafmati fuo, amp;nbsp;fubftantiam plafmatis noftri per euangeli* , urn oftendcns manifefte, iam non oportet quærcrc alium pattern prae* ter hunc,necp aliam fubftantiâ plafmationis noftræ præter prædidaffl. , oftcnfam àdomino.Nequcalteram manum dei præter hanc quæab initio ufc^ ad finem conformât nos, coaptat uitam, adeft plafman fuo, 80 pcrficit illud fecundum imaginem amp;nbsp;fimilitudinem fuamdei.j Tuncautemhoc uerbumoftenfumeft,quando homo uerbumdéifia duin eft,femetipfum bomini amp;nbsp;hominem fibimetipfi afsimulas, utpcr ram quæ eft ad filium fimilitudinem, preciofus homo fiat patri. In prx ta-itis euim cemporibus dicebaçur quidem fecundum imaginçm dei fa*

J dum cHe hominem, non autem oftendebatur. Adhuc enim inuifibilc eratuerbum, cuius fecundum imaginem homo fuerat, propter hoc au«« tem ôd fimilitudinem facile amiiît. Quando autem caro uerbum deifa^ dumeft,utrac^confirmauit: SCimaginem enim oftendit ueram, ipfe hoc fiens quod erat imago eius,amp;S iîmilitudinem firmans reftituit,confî milem faciens hominem inuifibili patri,per uifibile uerbum.Et non fos« lum autem per ea quæ prædidfa funt patrem amp;nbsp;femetipfum manife^ ftauit dominus, fed etiam peripfam pafsionem, Difloluens enim eam quæ ab initio in ligno facda fuerat,hominis inobedientiam, obediens fa dus eft ufcp ad mortem,mortem autem crucis,eam quæ in ligno fuerat inobedientiam fanans, Non autem pereandem ueniHèt exoluere eam quæ fuerat erga plafmatorem noftrum inobedientiâ, fi alterum annun^ ciabat patrem:quoniam autem per hçc per quæ nô obediuimus deo,amp; non credidimus eius uerbo,per hæc eadem obedientiam introduxit,Sô eam quæ effet erga uerbum eius oftêfionem, perquæmanifefte ipfum oftendit deum: quem in primo quidem Adam offendimus, non facien tes eius præceptum, in fecundo autem Adam recôciliati fumus, obedi# entes ufcpad mortem fatfti.Necp enim alteri cuidam eramus debitorcs, fed illi cuius præceptum trâfgrefsi fueramus à principio, Eftautem hic Demiurgus,qui fecundum diletftionem quidem pater eft,fecundum au tem uirtutem dominus,fecundum autem fapiêtiam facftor amp;nbsp;plafmator nofter,cuius èC præceptum tranfgrediêtes, inimici fatfti fumus eius. Et propter hoc in nouifsimis temporibus in amicitiam conftituit nos do* minus per fuam incarnationem mediator dei et hominum facftus,propi tians quidem pro nobis patrem,in quem peccaueramus,amp; noftram in* obedientiam confolatusmobis autem donans eam quæ eftadfadorem tioftrum conuerfationem amp;nbsp;fubiecftionem. Qua propter in orationedi tere nos docuit,Etremitte nobis débita noftra, uticçquoniâhiceftpa* ter nofter,cuius eramus debitores,tranfgrefsi eius præceptû. Quis aût eft hic*: Vtrum neincognitus aliquis, amp;nbsp;nulli nun^ præceptum dans paterC An uero qui à fcripturis prædicat deus, cui ôd debitores eramus, tranfgrefsi eius præceptum^ Datum eft autem præceptum homini per uerbum. Audiuit enim Adam,ait,uocê domini dei.Beneigitur uerbum eius ad hominem dicit, remittuntur tibi peccata, idem illein quem pec* (aueramus in initio,remifsionem peccatorum in fine donans. Aut fi al* terius quidê tranfgrefsi fumus præceptû, alius aut erat,qui dicit,remit* lunttibi peccata tua,necp bonus,necp uerax,nelt;^iuftus cfthuiuftnodi. Quô enim bonus qui non ex fuis donatC’autquomodoiuftus,quialie* ha rapitC Quomodo aût retfte remiflà funt peccata,nifi i lie ipfe in quem peccauimus donauit remifsiortem, per uifcera mifericordiæ dei, in qui* bus uifîtauit nos per filium fuum C Quapropter ÔC curato paralytico, D 3 uiden

uidentes, inquit, populi,clanficauerunt deum,qui dedit poteftatcm km homi'nibus.Quemigi'tur deum clarificauerunt circunftantes popU li,nunquid nam ab hæretids inuêtum incognitum patrem ç” Et quomo do eum qui in totum non cognofcebatur ab eis,glorificabant\ Manifc^ ftum eft ergo, quoniam eumquiinlegeaprophetis prædicatuseftdc^ us,glorificabant Ifraelitæ,qui eft pater domini noftri,amp; propter hoc docebat homines in fenfu per eaftgnaquæ faciebatdare gloriani deo. Siautemab altero quidem patreipfe ueniflet,alterum autem patrem glorificabant homines, uidentes eius uirtutes, ingratos eos in eumpa^ trem qui miferat curationem, efficiebat ♦ Sed quoniam ab eo, à quo de^ us unigenitus filius uenerat ad falutem hominu, incrédules per cas quas faciebat uirtutes prouocabatdaregloham patri, ÔC nÔ redpienth bus aduentum filfj eius, amp;nbsp;propter hoc non credentibus quæab co fiat, remifsionem phanfeis, dicebat, ut feiatis quoniam poteftatem habet filius hominis remittere peccata : amp;nbsp;hoc cum dixiftet iufsit paralyticum hominem tollere grabbatum fuper quern iacebat amp;nbsp;ire in domu fuamt propter hoc quidem efficit, confundens incrédules, amp;nbsp;fîgnificans quo niam ipfe eft uox dei per quam accepit homo præcepta,quæ fupergrefi fus eft, amp;L faftus eft peccator : ex peccatis enim paralylis fubfequuta eft. Peccata igitur remittens, hominem quidêcurauit, femetipfum autem manifefte oftendit quis effet Si enim nemo poteft remittere peccata nft ft felus deus, remittebat autem hæc dominus,amp; curabat homincs,ma’‘ nifeftum eft, quoniam ipfe erat uerbum dei,filius hominis fadus, à pa^« tre poteftate accipiens,quomodo homo, amp;nbsp;quomodo deus: 5c quomo do homo côpaffus eft nobis,tanquam deus mifereatur noftri, remit tat nobis débita noftra,quæ fadori noftro debemus deo. Et ^pptet hoc Dauid prædixit,Beati quorum remiffæ funt iniquitates, amp;nbsp;quorum te da funt peccata, Beatus homo cui non imputauit dominus peccatum:. cam qua? per aduentum eius eft remifsionem præmonftrâs, per quam deleuit chirographum,debita noftra, amp;L affix!t illud cruel : uti quematb modum per lignum fadi fumus debitores deo, per lignum accipianius noftri debit! remifsionem. Hoc ôô per alios quidem multos,iam autem amp;nbsp;per Helifæum prophetam fignificanter oftenfum eft. Cum enim qui cum illo erant cociderent ligna ad fabricationem tabernaculi, Ôl ferrum excuffum de fecuri cecidiflet in lordanem, ÔÔ non inueniretur abipfist ueniens Helifæus ad ipfum locum, cum didiciffet quid eflet fadum, li* gnum in aquam mifit, hoc autem cum feciffet fupernatauit ferrum fecti ris, amp;nbsp;de fuperficie aquæ fumpferunt illud, qui ante amiferant:per opegt; rationem oftendente propheta, quod firmum uerbum dei, quod perlig* gnum negligeter amiferamus,necinueniebamus, receptur! eflemusitc rum perligni difpofitione,Quonia autem fecuris ftmilis eft uerbodek

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ioan=*

loanncs Bapdfta ait de eo, lam autem fecuris ad radicem arborum pofi taeft.Et Hieremias fîmiliterait. Verbum domim quemadmodûbipen nis cædens petram.Hoc ergo uerbum abfcÔditum à nobi's per lignum, inanifeftauitqucmadmodum prædiximuslignidifpolîtio.Quoniâper lignum iterum maniFclm omnibus Fadtiim cft, oftendens altitudinem longitudinem amp;nbsp;latitudinem in fe : quemadmodum dixit quidam defenioribus perextêiîonem manuum duos populos ad unum deum congregans ♦ Duæ quidem manus, quia amp;nbsp;duo populi difperfi in fines terræ:unum autêmedium caput, quoniam èc unus deus fuper omnes amp;nbsp;in omnibus nobis. Et talemuel tanta difpofitionê non per aliénas, fedperfuas efficiebatconditiones, nequepereaquæ ex ignorantiaôC labe fada funt, fed per ea quæ ex fapientia uirtute patris eius fubftan tiamhabuerunt. Neqp^nim iniquus ut aliéna côcupifcat, nec^indigês, utnonperfua propria fuis proprijs elficiat uitam fua utens côditionc ad hominis falutem. Neqj enim portalfet ilium conditio, fi ignorantiæ labis effet emifsio. Quoniam enim ipfuin uerbum dei incarnatum fu fpenfum eft fuper lignû per multa off endimus. Et ipfi autê hæretici cru dfixum côfitentur.Qiiô igitur ignorâtiæ labis emifsio,eum qui con tineat uniuerforuni agnitionê,amp;: fit uerus amp;nbsp;perfedus, portare potuitC Aut quomodo ea quæ abfconfa eft à pâtre, ôô multû feparata conditio, portauiteius uerbumCSi aûtab angclis hæc fada eft, fiueignorantibus €um qui fuper omnia eft deus,fine fcicntibus,cû dixerit dominus,Quo niam ego in pâtre, amp;nbsp;pater in me eft, quomodo patrem amp;nbsp;filium fimul fabricatio angelorum portare fuftinuitC Quomodo aût ea quç extra pic roma eft conditio,cepit eum qui côtinet uniuerfum pleromaÇ’Cum igi^ turhæcomniaimpofsibilia fint,8c comprobationem nÔ habeant, illuHz folum uerum eftecclefiæ præconium,quoniâ propria conditio, quæ ex uirtuteamp;arteSc fapientia dei fublfitit, portauitcum.quæ quidêfecun^ dum inuifibilitatc à pâtre portatur, fecundum uifibile autem è côtrario portât eius uerbum: ÔC hoc eft uerum. Pater enim cÔditionem fimul SC uerbum fuum portas, amp;nbsp;uerbum portatum à pâtre præftat fpiritum o# mnibus,quemadmodum uult pater, Quibufdam quidem fecundu con ditionem,quod eft conditionis,quod eft fadum: quibufdam autem fê^ cundum adoptionem quod eft ex deo, quod eft generatio, nbsp;fie unus

deus pater oftenditur, qui eft fuper omnia, amp;nbsp;per omnia, amp;nbsp;in omni^ bus.Super omnia quidem pater amp;nbsp;ipfeeft caput Chrifti:per omnia aut uerbum,0d ipfe eft caput ccclefiæ :in omnibus autem nobis fpiritus, Sd ipfe eft aqua uiua,quam præftat dominus in fe rede credentibus, di* ligcntibus fe, feientibus, quia unus pater qui eft fuper omnia, 06 in omnibus nobis.Teftimonium perhibet his amp;nbsp;loannes domini diftipu lus inEuangelio, dices, In principio erat uerbum, amp;nbsp;uerbum erat apud

deum, 8c deus erat uerbum : hoc erat in principio apud dcum. Omnia per ipfum fa da funt, amp;nbsp;fine ipfo fadum eft nihil. Deinde de ipfo ucrbo dixit, In hoc inundo erat, amp;nbsp;mundus per ipfum fadus eft, amp;nbsp;mundus cum non cognouit,In fua propriauenit,amp; fui eumnon receperunt» Quotquotautem receperunt eum deditillis poteftatem filios dei fieri» his qui credunt in nomine eius.Et iterum fignificans eius fecundum ho minem difpenfationem dixit. Etuerbum caro fadum eft, amp;nbsp;habitauit in nobis. Et iterum intulit. Et uidimus gloriam eius,gloriam quafi uni« geniti à patre,plenum gratia amp;nbsp;ueritate.Manifefteoftendens audireuO lentibus, id eftaurcs habentibus, quoniam unus deus pater fuperom« nes,amp; unum uerbum dei per quod omnes,per quern omnia fada funtî 8c quoniam hie mundus proprius ipfius,amp; per ipfum fadus eft, uolun rate patris, 8cnon perangelos, neep per apoftafiam, 8Cdefedionem, amp;nbsp;ignorantiam, neep per uirtutem aliquam prunici, quam amp;nbsp;rnarrem appellant quidam, neep per alium quendam mundi fadorem ignoran« tern patrem .Mundi enim fador uere uerbum deleft. Hicautem eft do minus nofter,qui in nouifsimis têporibus homo fadus eft,in hoc inun do exiftens, amp;nbsp;fecundum inuifibilitatem cotinet quæ fada funt omnia amp;nbsp;uniuerfa conditioneinfixus,quoniâ uerbum dei gubernans,etdifpo nens omnia,8c propter hoc in fua inuifibiliter ponit. Et caro fadum eft uerbum,amp; pepêdit fuper lignum, uti uniuerfa in femetipfum recapitu« laretur.Et fui proprfj ilium non receperunt homines,quemadmodu uti uniuerfa manifeftauit in populo, Et erit uita tua pedens ante oculos tu« os,amp; non credes uitæ tuæ.lt;2pi igitur non receperunt ilium, no accept run tuitam. Quotquotaût receperunt inum,deditillis poteftatem fihoS dei fieri. Ipfe eft enim qui uniuerfam poteftatê habet à patre,quoniâ uer bum dei amp;nbsp;homo uerus, inuifibilibus quidem principans, rationabili* ter amp;nbsp;fenfibiliter legem ftatuens, uniuerfa quæcp in fuo perfeu erarc or« dine, Super ui fibilia autem, amp;humanaregnans manifefte, 8c omnibus dignum fuperducens iuftum indicium. Quemadmodum 8C Dauid ma nifefte fignificans,ait,Deus nofter manifefte ueniet, 8c non taccbit.Dc inde 8C quod ab eofuperinducituriudiciû,manifeftauit dicens. Ignis in confpedu fuo ardebit, amp;nbsp;in circuitu eius tempeftas ualida, Aduocauit ccclum de furfum,amp; terram difeernere populum fuum. Manifefte itaçp in fua propria ueniente domino, 8c fua propria eum baiulante condi« tione quae baiulatur ab ipfo, 8c recapitulationem eius quæ in ligno fuit inobecîientiæ, per earn quæ in ligno eft obedientia faciente, SC f edudio neilla foluta, quafeduda eftmale,illa quæiamuiro deftinataeratuir« go Eua, per ueritatem euangelizata eft bene ab angelo iam fub uiro uir go Maria, Quemadmodum enim ilia per angelicum fermonemfedu« da eft, ut eftugeret deum præuaricata uerbum eius, Ita amp;nbsp;hæc per an«

gclicum fermonem euangeh'zata eft, ut porfaret deum, obedi'ens cius lierbo»Et ficut ilia ftdult;fta eft ut efFugeret deum, Sic hæc fuaiâ eft obedi ' v rcdeo,un uirginis Euæ uirgo Maria fieret aduocata : Et quêadmodum afiridum eft morti genus humanu per uirginê, foluatur per uirginem, æqua lance diipofita uirginalis inobedientiæ, per uirginalem obedient tiam, Adhucenim protoplafti peccatum per correptionê primogeniti emendationem accipiens, amp;nbsp;ferpentis prudentiadeuidain columbæ fimplicitate, uinculis aute illis refolutis, per quæ alligati eramus morti: Indodi omnes haeretici amp;nbsp;ignorantes difpofitiones dei, amp;nbsp;infcij eius quæ eft fecundum homine difpenfationis, quippe cæcutientcs circa uc iieritatem ipfi fuæ contradicunt faluti. Alq quidem altCrum introducen tes præter Demiurgum patrem. Alij aute ab angelis quibufdam dicen* tesiàdum eftemundumjamp;fubftâtiameius» Alrj quidem porro Ion* ge feparatum ab eoqui eftfecundum ipfos patreafemetipfofuifte, amp;nbsp;efleexfe natum. Alfi autem in his quæcontinenturàpatrede labeamp; ignorantiafubftantiam habuifle* AJfi autem manifeftum aduentum do minicontemnunt, amp;nbsp;incarnationem eius non recipicntes ♦ Alq autem rurfus ignorantes uirginis difpenfatione, ex lofeph dicunt cum genera turn. Etquidâ quidem neep anima fuam, neq? corpus recipere pofte di* cunt æternam uitam, fed tantum hominem interiorem. Efte aute hunc , , ■ eum qui in eis fit fenfus uolunt,quem ÔC folum afeendere ad perfedum decernunt. Alrj autem anima faluata non participari corpus ipforum cam quæ eft à deo falutem, quemadmodum in primo diximus libro, in quo amp;nbsp;argumeta eorum omnium enarrauimus,00 inualidum ipforum, amp;inconftabilein fecundo oftendimus»

OMnes enim hij ualde pofteriores funt quam epifcopi,quibus apo ftoli tradiderunt ecdefias,amp; hoc in tertio libro cum omni diligen tiamanifeftauimus.NeceflTitate ergo habent prædidi hæretici, quoniâ fintcæciad ueritatem, altera 8ó altera ambulare exorbitantes uiam : amp;nbsp;propter hoc ineSfonanter amp;nbsp;inconfequenter difperfafunt ueftigia do* drinæipibrum.Eorû aut qui ab ecclefia funt femita circuiens mundum uniuerfum,quippefirmamhabensabapoftohs traditionem, öv uidere nqbis donans omnium unam èc eandem efte fidem,omnibus unura ÔC eundem deum patrem recipientibus, amp;nbsp;eandem donatione fpiritus fci entibus,8óeademmeditantibus præcepta,amp; eandem figuram quæ eft ergaecdefiam ordinationis cuftodientibus, eundem expedtantibus aduentüdomini,amp;S eandem falutc totius hominis, id eftanimæ nbsp;cor*

poris fubftinetibus, amp;nbsp;ecdefiæ quidem prædicatio uera èc firma, apud quamunaamp;^ eadem fàlutis uia in uniuerfo müdo oftêditur» Huieenim creditu eft lumen dei,8lt;proptcr hoc fapientia dci,per qua faluat homi* nes in exitu canitur, In plateis autem fiducialitcr agit, in fummis mûris prædi

prædicaturjn portis autem óuitatis conftanter loquitur » Vbi'c^cnïni; idefl,fcptccii ecclefia prædicat ueritatem, hæceft'tTT'TO^iv^©- JucernaChriftiba* ticuicshabet £^{3,^5 lumen.Qui ergo relinquüt præconium ecclefiæ,imperitiam fan#

lt;n:orum pres by ter o rum arguunt,non contemplantes quanto pluris fit idiota religio fus, à blafphemo 80 impudente fophifta .Tales füllt au^ tem om nes hærerici,amp; qui fe plus aliquid præter ueritatê innen ire pu# tant,fequêtes ea,quæ prædiéla funt uarie,amp; multiformiter, amp;nbsp;iinbedl# lefacientes iter,dei}fdênonfemper eafdem ièntentias habentes, uelut cæci à cæcis circumducuntur,iufte cadent in fublatentem ignorâriæfo ueam,femperquærcntes,8c nunquam uerum inuenientes. Fugereigi# tur oportet fententias ipforum,et inten tins obferuare ne coniurgemur ab ipfîs,confugçfe autem ad ccclefîam, eius finu educari, doinini# cis fcripturis enutriri.Plantataeft enim eccleiïæ paradifus in hoc inin# do. Ab Omni ergo ligno paradiß efcas mâducabis, ait fpiritus dei,ideft ab omni fcriptura dominica manducate.Super elato aût fenfu,ne man# ducaueritis,nccç tetigeritis uniuerfam hæreticam dilîenfionem Ipfif^ nim confîtentur femetipfos agnitionem habere boni, Sô mali, amp;nbsp;fupet deurri qui fecit eos,iaculantur fenfus fuos impios. Supra igitur fentiuf quàmeftmenfurafenfationis.Quapropter^ Apoftolusait, Nô plus faperequàm oporteat,fed fapere ad prudentiâ:ut non illorum mandu# cantes agnitionem, earn quæ plus quàm oportet fapit,prorjnamur de paradifo uitæ,In que dominus inducit eos qui obediût præconio dus, récapitulas in fe omnia quæ in ccclis amp;nbsp;quæ in terra iunt,amp;^ quæ in coc# lis fpiritualia funt,quæ aût in terris fecundû hominê ell difpoGtio. HçC igiturin femetipfo recapitulatus eft,adunans hominem fpiritui,amp;fpf ritû collocans in homine,ipfe caput fpiritus fadlus eft,amp; fpirirum dans clFe hominis caput:per ilium enim uidemus,8c audimus, loquimur. OMnia ergo recapitulans recapitulatus eft, amp;nbsp;aduerfum initnicuin noftrum bellum pröuocans,amp; elidens eum qui initio in Adam ca ptiuos duxerat nos,amp; calcans eius caput,quemadmodum habet in Ge nefi dixilTe (erpenti deum,Et inimicitiam ponam inter te amp;nbsp;inter muhe rem,amp; inter fernen tuum;amp; fernen eius:ipfe tuum obieruabit caput, tuobferuabis eius calcaneum.Exeoenim qui ex muliere uirginehabc# batnafci fecundum multitudinem Adam præconabaturobferuans ca put ferpctis, id eft fernen, de quo ait Apoftolus in epiftola ad G'alatas, Legem facftorum pofitam,donec ueniret fernen,cui promiftum eft.Ma nifeftius autem adhucin eadem oftedit epiftola,dicens: Cum aûtuenil plenitudo têporis,milît deus filium fuum,fadû de muliere. Nec^ enini iufteuicftus fuifïètinimicus,nifi ex muliere homo eftet,qui uicit eum» Permulierem cnim homini dominatus eft ab initio,femetipfum cotra# num ftacuens homini,Propter hoc amp;nbsp;dominus femetipfum filiu homi nis

his confitetur, principakm hominem ilium, ex quo ea quæ fecundum mulierem eft plafmado fa(fta,m femeripforecapitulans:uti quemadmo dum per hominem uiótum defcenditin mortem genus noftrum, ficirc rum per hominem uicftorem afcendamus in uitam. Et quemadmodum accepit palmam mors perhomineaduerfus nos, fic iterum nos aduer^ fus mortem per hominem accipiamus palmam. Non aurem dominus antiquam illam Ô6 primam aduerfus ferpentem inimidtiam in femetip^ forecapitulatus fuifTetjadimplens promifsionem Demiurgi, perfiei «ns præceptum eius,i] ab alio uenilFet patre:fed quoniam unus et idem «ft,qui ab initio plafmauit nos, nbsp;nbsp;in fine filium fuum mifit, præceptum

«ius perfecit dominus,fadlus ex muliere,amp;: deftruens aduerfariu noftru amp;perfidens hominem fecundum imagine amp;fimilitudinem fuam.Et propter hoc no aliunde eum deftruxit,nifi ex diÆonib. legis, amp;nbsp;patris præceptoadiutore eius ,addeftru(ftionem amp;nbsp;traduÆoncapoftatæan* geli.Primo quidem diebus xh ieiunans, fimiliter ut Moyfes amp;nbsp;Helias, pofteaefurfit, ut hominem eum uerum SC firmum intelligamus,propri Um enim eft hominis ieiunantis efurire. Deinde autê ut haberet aduer^ farius ubi congrederetur, Qiioniam enim in principio per efcam non «furiëntern hoininê feduxittranfgredi præceptum clei,in fineefuriente non potuit difliiadere earn quæàdeo eftct fuftinere efcam. fenrante e^ uimeoamp;dicente. Si films dei es,dicutlapides ifti panes fiant : Domi^ nus autem per præceptum legis repulit eum, dices. Scriptum eft, Non in pane tantum uiuet homo. Ad illud quidem quodait, Si filius dei es, tacuit. bxcæcauit autem eum hominis confefsione, per paternam di tionem primum impetu euacuauit. Quæ ergo fuit in Paradiforepletio hominis per duplicem guftationc,di{ióluta eft per earn quæ fuit in hoc mundo indigetiam. llle aût legaliter explofus,ten tabat 80 ipfe per men^ daciumrurfuslegitimefacere congrefsionê,in alrifsimû enim têpli pin naculum ducens eum,dixit. Si filius dei es,mitte te deorfum. Scripturn eftenim,Quoniaangelis fuis deus mandauitdete,amp; in manibus toilet te,neforteoffendas ad lapidem pede tuum : mendaciu ablcondens per fcripturam,quod faciuntomnes hæretici. illud enim quod angelis fuis mandauit deeo,fcriptum eratlmitte te deorfum,de eo nulla dicebat fcri ptura,fedafemetipfo hancfuafionediabolus afferebat. Dominus itacp legitimeconfutauit eum,dicens,Item icn'ptum eft, Non tentabis domi num deum tuum. Per earn uocem quæ eft in legeoftendens,id quidem quod eft fecundu hominê,quoniâ no debet homo tentaredeum.Quan turn aut ad ilium, quoniâ in eo homine qui uidebatur no tentaret domi num deum fuû. Elatio itacp fenfus quæ fuit in ferpête, diftbluta eft per earn quæ fuit in homine humilitas: ÔC bis iâ uuftus erat de fcriptura dia* bolus, cum eft tradudlus contraria præcepto dei fuadens fecundum ienteiv

fententi’ain fuam dei hoftis oftenfus.Qui magnc cÓfutatus, quafi fe“* metipfum colligês, uniuerfam quam habebat uirtutem in inendaciurn ■ordinans,tertio oftendit ei feculi régna omnia,amp; gloriam ipforum, di* cens,queinadinodum memi'nit Lucas, Hæc omnia tibi dabo:quoniani mihi tradita funt,Sócui uolo do ea,fi procidens adoraueris me. DoinP nus itacß traducens eu qui effet, Vade,inquit, fatanastfcriptû eft enim, Dominum deum tuum adorabis,amp; illi foli feruies.Denudans eum per )hocnomen,ô^ feoftendens qui erat.Satana enim uerbû Hebraiceapo^ ftatam fignificat.Et tertio itacp uincens eum,in reliquû repulit à iêmeti« ipfo,qualî legitime ui(ffû,amp; foluta eft ea quæfuerat in Adam præcepfl dei præuaricatio,per præceptû legis,quod feruauit filius hominis, non trâfgrediens præceptum dei.Quis ergo dominus deus,cui teftimoniu perhibet,quem nemo tentauit,ÔC quem omnes adorare oportet, amp;nbsp;ipß foli feruireCOmnimodo ille eft fine dubio qui 8C legem dédit deus.HçC enim in lege prædicfta fuerant,amp; per legis fententiâ oftendit dominus, quoniam lex quidem à pâtre uerbum deum annûciat: Apoftata autein dei angelus,per illam deftruitur uocê tradudlus qui fit, nbsp;nbsp;uidus à fil'O

hominis feruantedei præceptum.Quoniam enim initio homini fuafit tranfgredi præceptum fa(ftoris,amp;^ ideo eum habuit in fua poteftate,pO teftasaûteius efttranigrefsioamp;apoftafia, amp;his colligauit hominem, per hominem ipfum iterum oportebat uicftum eum contrario colligas* ( rjfdem uinculis quibusalligauit hominem,uthomo folutus reuertatut ad fuum dominum,ilia uincula relinquês,per quæ ipfe fuerat alligaïus, id eft tranfgrefsionem.lllius enim colligatio, folutio fada eft hominis, quoniamnon poteftaliquis intrarein domûfortis, SCuafa eiusdiripe^ re,nifiprimum ipfum fortem alligauerit.Côtrario ergo in fermoneeius qui omnia fecit dei:traducens eu dominus,amp; fubqciens per præceptu, , præceptum autem dei lex,fugitiuum eum,amp; legis tranfgrefforê amp;nbsp;apo ftatam deioftendens,pofteaiam peruerbum côftantereum colligauit, quafi fuum fugitiuû,amp; diripuit eius uafa,id eft eos qui ab eo detineban gt;nbsp;tur homines,quibus ipfe iniufte utebatur. Et captiuus quidem duftus eft iufte is,qui hominem iniufte captiuû duxerat:qui autem ante captif , uus dudus fuerat homo,extradus eftà polîeffbris poteftate, fecûdum ; mifericordiâ dei patris:quimiferatus eft plafmati fuo,Sô dédit falutetn ei per uerbum,id eft per Chriftum redintegrans : ut experimêto difcat homo,quoniam nôàfemetipfo,fed donatione dei accepit incorrupte^ , lam.Sic igitur manifefte oftedente domino, quoniam dominus uerus, et unus deus,qui à lege declaratus fuerat,quem enim lex præconauerat • deum hune fpiritus oftendit patrem,cui ÔC feruire foli oportet difdpu* los Chrifti:ôdpereas quæfuntinlege fententias aduerfarium noftrufn euacuante,lex autem Demiurgum laudare deû,amp; ipfi foli feruire iubec nobis

nobis : iam non oportet quærere alium pattern præter hune aut fuper hunc,quoniani unus deus qui iuftificat circuncifiohê ex fide ôf præpu^ tium per fidem, Si enim alius quis erat fuper hune perfeAus pater, ne=» quaquam per huius fermones præcepta dcftruxilïèt iàtanam.Nec z* nim ignorantia per alteram poteft diflblui ignorantiâ,quemadmodum necj^ per labeni labes euacuari. Si igitur lex ex ignorâtia Sc labe eft, qub modo feiltentiæ quæin ea funt,diabolicam ignorantiam abfoluere po^ terantamp; fortem uincereC Neqp enimà minori, neiqp abæquali fortis uinci poteft, fed ab eo qui plus poteft. Plus autem poteft fuper omnia uerbum dei,qui in lege quidem uociferatur, Audi Ifrael, dominus deus tuus,deus unus eft,amp; diliges dominum deum tuum ex to ta anima tua, amp;huncadorabis,8c huic feruics. In euâgelio autem per has eafdem fèii tentias deftruens apoftafîam,amp; patris uoce deuicit fortem, amp;nbsp;legis præ ceptum fuas fententias confitetur, dicens. Non tentabis dominum de* um tuum, Necenim per alienam fed per propriam patris fui fèntêtiam deftruxitaduerfarium,8c fortem uicit. Nos aût folutos per ipfum præ* ceptum docuit, efurientes quidê fuftinere earn quæ à deo datur efeam, in fublimitate autem pofitos uniuerfî chrifmatis, ueloperibus iuftitiæ confidentes,uel miniftrationis fupereminentia adornatos,nequa^ ex* tolli,necp tentare deû,fed humilia fentire,amp; præ manu habere,Nô ten^ tabis dominum deum tuum,quêadmodum amp;nbsp;Apoftolus docuit,Non alta,ait,fentientes,fed humilibus confentientes.Nec diuitris,nec gloria ' mundi, neçp præfenti phantafia capi, Scire autem quoniam dominum deum tuum adorare oportet,ipfi foli feruire,amp; non credere ei,qui falfo promifîteaquæ nô funt fua,dicens,Hæc omnia tibi dabo, fi procidens adoraueris me.Ipfeenim confitetur,quoniam adorare eum,8c uolunta* tem eius facere,cadere eft à gloria dei.Et quid aut fuaue,aut bonum par ticipare poteft qui cecidit Aut quid aliud fperare amp;nbsp;expedare poteft, qui tails eft,nifi mortêç’ Ei enim qui cecidit, proxima mors eft. Deinde neciliaipfa quæ promifitpræftabit : quomodo enim prçftabit ei qui ce ciditCDeinde quoniam dominatur hominibus,amp; ci ipfi deus, amp;nbsp;nolen te pâtre noftro qui eft in cœlis,necp paifer cadet in terra. Illud igitur qd* ait,hæc mlhi tradita funt,amp; cui uolo do ea,ut in fuperbiâ elatus ait.Ne* que enim conditio fub eius poteftate eft, quâdoquidem amp;nbsp;ipfeunus de creaturis eft. Neep ipfe hominû regnû attribuer hominibus, fed fecun* dum ordinationem dei patris,amp;S cætera quæcp,amp; quæ funt erga homi* nés difponuntur.Dominus autem ait, Quoniam diabolus mendax eft abinitio,ôdin ueritate non ftetit. Si itacp mendax eft, amp;nbsp;non ftans in uc ritate,uidelicet nô uerû diccbat, quoniam hçc omnia mihi tradita funt, 6^ cui uolo,do ea,fed mêdadum loquens. Afluetus enim erat iam ad fe dudionemhominum mentiri aduerfus deum ♦ Ab initio enim hoinini . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E efeam

ckam multam cum deus dediflet, ex una autcm tantum arbore præce* pifretnemanducaret,quemadmodum fcripturadicit dixiHe deumad Adam, Ab Omni h'gno quod eftin paradifo efcam manducabis, à bgno autem cognofcendi bonum malum non manducabitis, qua autêdie manducaueritis,mortemoriemini,lllcautem mentiens aduerfus deuin tentauit hominê, quemadmodum fcriptura dicit dixifle ferpentem mu lierijQuid itacp dixit deusCNcmanducaucritisab omni ligno paradifi. Etcum ilia traduxilTet mendacium,amp; fimpliciter retuliflèt prçceptum, in CO quod diceret, ab omni ligno paradifi mâducabitis, à fructu autem ligni quod eft in medio paradifo,dixit deus,ex eo nô mâducabitis,ne(^ tetigeritis,ne moriamini: cû didicÜTet à muliere præceptum dei, aftutia ufus decepit earn denuoperfalfiloquium,dicens,Non mortemorie# mini.Sciebat eiîi deus, quoniâ qua die mâducaueritis ex eo, aperieniur oculi uefl:ri,8c eritis ficutdrj, fcientes bonû èc malû. Primo quidêindei paradifo difputat de deo, quafi abfente eo, magnitudinc em ignorabai dciipoftdeindeabipfa difcens dixiiîe dominû,morituros eos figuftat' fent de præditflo ligno,tertio mendaciû loquens dixit,Non morte mo’' riemini.Sed quoniamdeus ueraxeft,mendaxaut ferpcns,dceficâuo^ ftenfum eft,morte fubfecuta eos qui manducauerùt : fimul ènim cû eka amp;nbsp;mortem adfcierunt, quoniam inobedientes manducabant, Inobedk entia autem dei morte infert,propter hoc ex eo traditi funt ei, debitores mords effèÆ.In ipfa itacp die mortui funt,in qua manducauerùt, amp;nbsp;bitores faéli funt mords, quoniam conditionis dies unus, Fatflus fextoniboïie nim,inquit,uefpereamp;manediesunus. Inipfaautemhacdiemandu:a!’ eSâitodicpcc uerunt,in ipfa autem amp;nbsp;mortui funt. Secundum autem circulum amp;nbsp;eut unit Adam nbsp;nbsp;nbsp;dierum,fecundum quem alia quidem prima,alia autem fecunda,amp;

alia tertia uocatur, fi quis uelit diligen ter difeere qua die ex feptem mot tuus eft Adam,inueniet ex domini difpofitione.Recapitulâs enim unk uerfum hominem in fe ab initio ufep ad finem, recapitulatus eft amp;nbsp;mor tem eius, manifeftum eftitacp quoniam in illa die mortem fuftinuitdo^ minus, obediens patri, in qua mortuus eft Adam,inobediens dco,In qua autem mortuus eft,in ipfa amp;nbsp;manducauit. Dixit enim deus, In qua die manducabitis ex eo,morte moriemini. Hunc italt;^ diem récapitulas in femetipfum dominus, uenitad pafsionê pridieante fabbatum, qux eft fexta conditionis dies,in qua homo plafmatus eft,fecundam plalma tionem earn quæeftàmorte,per fuam paflTionem donans. Quidam augt; tem rurfus in millefimum annum reuocant mortem Adæ. Quoniam e* nim dies domini ficut mille anni,non fuperpofuit autê mille annos, intra eos mortuus eft, tranigrefsionis adimplens fentendam. Siueet^ go fecundum inobediendam quæ eftmors,fiue quod exinde traditi fint, ÔC fft(fti funt debitores mords,fiue fecundum unum dc eundem di*

tm,in quo manducauerunt Sc mortui funt, quoniam una coditionis di ès:fiue fecundfi hunc drculü dierum, quia in ipfa mortui in qua amp;nbsp;man äucauerunt,hoc cft parafccue,quæ dicitur cocna pura,id eft, fexta feria, t|uäamp; dominus oftêdit pafïus in ea: fiue fecûdû quod no fît fupcrgref«® fus milleannoSjfed in ipfîs mortuus fît: fccundû omnia ergo quæ fîgni ficantur,deus quidc uerax,mortui em funt qui guftauerût de lignojer«« |)ens autem mendax oftenfus eft,amp; homicida, fîcut dominus ait de eo. Quoniam ab initio homicida ell, amp;in ueritate non ftetit. Sicut ergo in principio mentitus eft,ita ÔC in fînemêtiebatur,dicens Non enim ipfe dcterminauit huius feculi régna,fed deus. Regis enim cor in manu dei. Et per Salomonern autem ait ucrbum,Per me reges regnant,potefta tes tenentiufèitiam. Per me principes exaltantur, èC tyranni terræ. Et Paulus apoftolus hocipfumait, Omnibus poteftatibus fublimioribus fubie(îlieftote,non eftenim poteftas nifîà deo. Quæ autem funt, â deo difpolîtæfunt.Etiterum de ipfîs ait,Non enim finecaulagladium por* tat, dei enim minifter eft, uindex in iram ei qui maleoperatur, Qiioniâ hæc autem non deangelicis poteftatibus, necdeinuifîbilibus principi^ bus dixit, quomodo quidam audentexponere, feddehis, quæ funtlc^ tûdum homines poteftatcs,ait,Propter hæc enim amp;nbsp;tnbuta præftatis, ininiftri enim dei funtin hoc ipfum fcruientes. HocaûtSc dominus cô «rmauitnôfaciens quidêquod à diabolo fuadebatur,tributorum aÛÉ teadoribus iubens pro fe, amp;nbsp;pro Petro dare tributû. Quoniâ miniftri dcifunt,in hocipfum deferuiêtes. Quoniâenim abfîftens a deo homo, in tantum efterauit,ut etiam conlanguineû,hoftem fîbi putarec,SC in Os» mni inquietudine, èC homicidio, amp;nbsp;auaritia fîne timoré uerfaretur, im«® poluitillideus humanum timoremtnô enim cognofcebant timorédolt;« tninf’ut poteftati bomi nû fubiefti,amp;C lege eorû aftritfti aliquid aftequan turiuftitiæ, amp;nbsp;moderentur ad inuicem in manifefto pofitum gladium timentes,fîcut apoftolus ait:Non enim fîne caufa gladium portat:dei e* nimminifter eft,uindex in iram ei,qui maleoperatur.Et propter hoc Ô(S ipfîmagiftratus indumentum iuftitiæ leges habentes, quæcuncpiufte amp;legitimefecerint, dehis nÔintcrrogabunt,necp pœnas dabût. Quæ cuncp autê ad euerfibnem iufti inique amp;nbsp;impie côtra legem ÖC more F y »■annicoexercuerût,in his amp;nbsp;peribuntiuftoiudicio dei,ad omnes æqua literperueniente,8óin nullodéficiente. Ad utilitatem ergo gentiliû ter«® tcnumregnumpofîtû eftàdeo,fed nonàdiabolo, quinun^ omnino quietus eft,imó qui nec iplas quidé genres uult in tranquillo agere,ut ti hientes regnû humanû,n5 fealterutrû homines uice pifeiû confumât, fedperlegumpofitiones repercutiant multiplicê gêtilium iniuftitiam, Etfccûdû hoc miniftri dei funt,qui tributa exigût â nobis, in hoc ipfum fcruientes quæ funt poteftates,à deo ordiiiatæ funt. Manifeftû efLquoquot;

niammentiturdiabolus dicens,Mihi traditafunt,amp;cui uolo,doca» Cuius cnim iufiu homines nafcuntur, huius iulfu reges conftituunj tur,apu his qui in illo tempore ab ipfîs regnantun Quidam enim illorit ad correeftionem Sc utilitatem fubiecSoru dantur,00 conferuationem iü ftitiæ. Quidam autem ad timorem,amp; pœnam, amp;nbsp;increpationem. Qui’’ dam autem ad illufioneamp;eontumeliam, èc fuperbiam,queadmoduS^ digni funt dei iufto iudicio,ficut prædiximus, in omnibus æqualiterfu perueniente,Diabolus aûtquippe Apoftata exiftens angelus, hoctaiv tum poteft,quod egit in principio,feducere Sc abftrahere mente homi^ nis ad tranfgredienda præceptadei,amp;S paulatim obferare corda eoru co natur ieniire ei, ad obliuifcendu quidem uerum deum, ipfum aut quafi deum adorare.Queadmodum aut fi quis apoftata regionc aliquain ho^ ftiliter capiens,perturbeteos, qui in ea funt, ut régis gloria fibi uindicct apud ignorantes quod apoftata latrofit, Sic etiam diabolus cumßt unus ex angelis his,qui fuper fpiritum aeris prçpofiti funt,queiTiadmo dum Paulus apoftolus in ea quæ eft ad Epheßos manifeftauit, inuides homini, apoftata à diuina fadus eft lege. Inuidia enim aliéna eft à dco. Et quoniam per homine tradutfta eft apoftafia eius, èc examinatio tentiæ eius homo faeftus eft,adhuc magis magis^ iemetipfum contrati um conftituit homini, inuidens uitæ eius,amp; in fua poteftate apoftatica uolens concludere cum.Omnium autem artifex uerbum dei per homh nem uincens eum,amp; apoftatam oftendens, è contrario fubiecit eiim ho mini.Ecce dices, do uobis poteftatem calcandi fuper ierpentes amp;nbsp;fcot^ piones,öC fuper omnem uirtutem inimici, ut quemadmodum domina tus eft homini per apoftafiam, fic iterum per homine recurrêtem ad de^ um euacuetur apoftafia eius. Et non tantum per ea quæ dida funt, fed

per ea quæ erunt fub Antichrifto oftenditur, quoniam exiftens apo ftata amp;nbsp;latro,quafi deus uult adorari,amp; cum fit feruus, regem uultpræ* conari.Ille enim omne fufeipiens diaboli uirtutem,ueniet non quafi rex iuftus,nec quafi in fubiedioe dei legitimus: fed impius ÔÔ iniuftus,amp; ß ne lege quafi apoftata,ôôiniquus homicida quafi latro,diabolicäapo ftafiam in fe recapitulans,Sc idola quidem feponens ad fuadendü quod ipfe fit deus,fe autem extollens unum idolum,habens in femetipfum rc liquorum idoloru uarium errorem, ut hi qui per multas dominationes adorât diabolum,hi per hoc unum idolum feruiantipfi,de quo apofto* lus in epift.quæ eft ad Theflalonicenfes fecunda ait fic, Quoniä nifi uc nerit abfeefsio primu, amp;nbsp;reuelatus fuerit homo peccati, filius perdition nis,qui aduerfatur extollit fe fuper omne quod dicitur deus,aut colv TUnita ut in teplo dei fedeat,oftedens femetipfum tan^ fit deus.Manh fefteigiturapoftolus oftendit aduentu eius, 8^ quoniam extolliturfu^ , per omne quod dicitur deus, uel quod coUtur fuper omne idolum, Hi

eni'm funt qui dicuntur quidem ab hominibusjion funt autem, dfj. Et quoniam ipfe fe tyrannico more conabitur oftcndere deum : fuper hæc aût manifeftauit illud quod à nobis per multa oftenfum eft,quoniani Hierofolymis têplü per difpofitionêueri dei facflü eftjpfeenim a po ft o lusexfua perfonadiffinitiue têplum illud dixit dei. Oftendimus aûtamp; in tertio libro, nullû abapoftolis exfuaperfonadeûappellari, nifieum qui uere fit deus,patrê domini noftri, cuius iuiïu hoc quod eftin Hiero folymis faâû eft têpluin, ob cas caufas quæ à nobis di(flæ funt î in quo aduerfarius fedebit, ten tans femetipfum Chriftûoftêdere, ficut èc dns ait,Cum aût uideritis abominationê deibJationis, quæ diéta per Danie km prophetâ,ftantê in loco iàncfio,qui Jegit intelligat. T une qui in Iu=» dæafunt fugiant in motes,amp; qui in tedlo eft,n5 defeedat tollere quic^ dedomo.Eritenim tunc preiTura magna, qualis nôeftfadlaab initio fe culiufcp nunc, fed neep fiet. Daniel aût nouifsimi regni fine refpiciens, id eft nouifsimos decê reges, in quos diuideretur regnum illorû, fuper quos fîlius perditionis ucniet,cornua dicit decê nafci beftiæ,amp; alterum cornu pufillum nafci in medio ipforû,amp; tria cornua de prioribus eradi:« care à facie eius. Etecce, inquit,oculi quafi oculi hominis in cornu hoc, amp;nbsp;os loquens magna,ÔC afpeêfus eius maior reliquis uidebatur, cor/ nu illud faciebat bellû aduerfus fànêfos, amp;nbsp;ualebat aduerfus eos, quoad üfcp uenit uetuftus dierû, 8^ iudiciû dédit fanêfus altifsimi dei amp;nbsp;têpus præuenit,amp; regnû obtinuerût fancfti.Poftea in exolutiôe uifibnû diêfu eft ei.Beftia quarta,regnum quartû erit in terra, quod eminebit fuper re liquarégna amp;nbsp;manducabit omnem terrain,amp; conculcabit earn, 8c coiv \ cidet,dedecem cornibus eius,decem reges exurgenuôupofteos furget alius, qui fuperabit alios omnes,qui ante eum fuerunt, amp;nbsp;reges tres de^ minorabit,amp; uerba aduerfus altifsimû deum loquetur, amp;nbsp;ianêtos altif’ fimi dei conteret,amp;: cogitabit demutare têpora amp;nbsp;lege: ôd dabitur in ma nu eius ufcp ad tempus temporû amp;nbsp;dimidium tempus, hoc efl trienni^ umamp; fex menfes, in quibus ueniens regnabit fuper terram, De quo iterum amp;apoftolus Paulus in fecunda ad Thcflalonicêfes fimul amp;nbsp;eau famaduêtus eius annuncians ficait,Et tuncreuelabituriniquus, quem dnslefusinterficietfpiritu oris fui, amp;nbsp;deftriiet præfentia aduêtus fui, cuius eftaduentus fecundum operationem fatanæ,in omni uirtute, amp;nbsp;fignis,amp;S portends mcndaciorum,ôd omni feduêtione malitiæpereun# tibus, pro eo quod dileêtionem ueritatis nS rcceperunt, ut falui fièrent, Etideo mittit eis deus operationem errons,ut credant mendacio,ut iu’’ dicentur omnes, qui non crediderunt ueritati, fed con' iferunt iniquiis titi.Et dominus aût hoc idem nô credentibus fibi dicebat, Ego ueni in nomine patris mei, amp;nbsp;nô recepiftis me. Cû alius aût uenerit in nomine fuo ilium redpieds,alium dicens Antichriflû,quoniam alienus eft à do

wino : 5^ ipfe eft iniquus ïudex, qui à domino dicflus eft, quonia dcum non timebat,neqj hominê reuerebatur, ad quê fugit uidua oblita dei,id €ft,terrena Hierufalem,ad ulcifcendüdeinimico, quod amp;nbsp;facietin tem* pore regni fui : transferee regnum in earn, amp;nbsp;in têplo dei fedebit, fedu* cens eos qui adorât eum quaii ipfe fit Chriftus. Quapropter ait Daniel iterum,amp; fanctum defolabitunEt datum eft in (àcrificiu peccatûjôC pro ieda eft in terra iuftitia, ÔC fecit, nbsp;nbsp;profpere cefsit. Gabriel angelus ex*

foluens eius uifionem de hoc ipfb dicebat,Et in nouifsimo regni ipforii exurget rex improbusfacieualde,amp;intelligens quæftiones, ualida uirtus eius, amp;; admirabilis,amp; corrumpit,amp; dirigit,amp; faciet,86 extermi* nabit fortes,populum fandum,amp;iugum torquis eius.dirigeturdo* lus in manu eius,in corde fuo exaltabitur, amp;dolo difperdet multos,amp;^ ad perditionem multorum ftabit,amp; quomodo una manu conteret. De indeamp; tepus tyrannidis eius fignificat,in quo tempore fugabuntur fan, di,qui purum lacrificium ofteruntdeo. Etin dimidio hebdomadis,ait, tolletur facrificiu ieuatio, amp;nbsp;in têplo abominatio dclolationis uflt;^ ad confummadone temporis confummatio dabiturfuper defolationé» Dimidium aût hebdomadis,tres funt anni,amp; menfes ftx : ex quibus o* mnibus non tantum quæ funt Apoftafiac manifeftantur, amp;nbsp;quæfunt eius qui in fe recapitulatur omne diabolicu errorem,led et quoniâ unus amp;nbsp;idem pater deus qui à prophetis annuciatus eft,a Chrifto autem ma* | nifeftatus.Si enim quæ à Daniele propheta funt dida de fine doininus comprobauitjCum uideritis dicens,abominationem de(blationis,qu«c eft per Danielem prophetam : Danieli autem angelus Gabriel exolutio nem uifionum fecit. Hie autem eft archangelus Demiurgi, amp;nbsp;hie idem Mariæeuangelizauitmanifeftûaduentû,Ô«^incarnationemChrifti:V* nus amp;nbsp;idem deus manifeftifsimeoftenditur,qui prophetas mifit, amp;nbsp;fiH urn præmifit,ôlt;: nos uocauitin agnitionem fua. Manifeftius adhucetia de nouifsimo tepore,amp; de his qui funt in eo decern regibuSjin quos di* uidetur quod nunc regnat imperium, fignificauitloannes dominidifd. pulusin Apocalypfi, ediflerêsquæfuerintdecê cornua quæà Daniele Ulfa funt, dicens, fie didum efle fibi, Decern cornua quæ uidifti decem reges funt,qui regnum non acceperunt,fed poteftatem quafi reges una, hora accipient.Cum beftia hi unam fententiâ habent,amp; uirtutem po teftatem fuam beftiæ dant ♦ Hi cum agno pugnabunt, amp;nbsp;agnus uincet eos, quoniam dominus dominorum eft,8c rex regum, Manifeftum eft itacp quoniam ex his tres interficiet ilJe qui uenturus eft,amp; reliqui fubq eiunturei,0^ ipfeodauus ineis,8duaftabunt Babyloncm, amp;coburent cam igni,8ó dabunt regnum fuum beftiæ,amp;eftugabut ecclefiam, Poft deinde ab aduentudomini noftri deftruentur,Qiioniam enim oportet diuidi regnutn,amp;: fie deperire fi'cut dominus ait, Omne regnu diuifum inft

in federolabitur,amp; omnis ciuitas uel domus diuifa in fe non ftabit.Di* nidi igitur amp;nbsp;rcgnum nbsp;ciuitatê Sc domum oportet in dece, èC propte^î

tcaiam partitionem,amp; diuifîoncm præfigurauit,amp;r diligenter Daniel fi ncm quarti regni digitos ait pedû elTe imaginis, quæ à Nabuchodono for uifa eft,in quos uenitlapis fine manibus prçcifus,amp;r quêadadmodû ipfeait. Pedis pars quidc aliqua ferrea,amp;^ pars aliqua fidilis, quoadufq^ abfcifus eft lapis fine manibus, amp;nbsp;percufsitimaginem in pedes ferreos, S^fidiles, comminuet eos ufcp ad finem. Poft deinde in exolutionc ait, Etquoniâuidifti pedes, amp;nbsp;digitos partem quidem fiftilem, partem autem ferreâ, regnu diuifum erit, 0^ radix ferrea crit in eo, quêadmodii uidifti ferru comixtum teftæ: amp;nbsp;digiti pedum pars quid? aliqua ferrea, pars autem aliqua fitftilis. Ergo decern digiti pedû hi funt dece reges in quibiis diuiditur regnum,ex quibus quidam quidê fortes amp;nbsp;agiles,fiue efficaces,ali) autem pigri ôd inutiles erunt,amp; non côftntient quêadmo^ dum Daniel ait. Pars regni erit fortis,Sc ab ipiâ parte erit minuta,quoni am uidifti ferrum comixtum teftæ, cômixtiones eruntin feminehomi# num,amp; non erunt adiûfti inuicem,quemadmodum ferrum non comi* feetur cum tefta.Et quoniâ finis fiet, inquit.Et in diebus regum illorum excitabitdeus cceli regnum, quodinæternum non corrumpetur, amp;nbsp;re# gnum eius alteri populo non relinquetur. CÔminuet amp;nbsp;uentilabit om^ nia régna, amp;: ipfum exaltabiturin æternû, Quêadmodum uidifti, quo* niamde monte præcifus eft lapis finemanibus,amp;côminuit teftam,fer* turn amp;nbsp;æramentû amp;nbsp;argêtum amp;nbsp;aurum, Deus magnus fignificauit régi quæ futura funt poft hæc,amp;Suerû eft fomnium, amp;nbsp;fidelis interprætatio eius.Si ergo deus magnus fignificauit per Danielê futura,amp; per filiû c5 firmauit,amp; Chriftus eft lapis quipræcifus eft fine manibus,qui deftru* et têporalia régna,æternû inducit, quæ eft iuftorum refurreeftio, Re* fufeitabit, ait, deus cœli regnum, quodin æternû nun^ corrumpetur: Confutati refipifeant qui Demiurgû refpuunt,ÔC nô confentiunt ab eo pâtre præmiftos prophetas, à quo amp;nbsp;dominus uenit, fed afteuerant ex difterêtibus uirtutibus faftas elîeprophetias, Quæenim àDemiurgo prædida funt fimiliter peromnes prophetas,hçc Chriftus in fineperfe cit, miniftrans patris fui uoluntati,amp; adimplens fecundum humanum genus difpofitiones.Qui ergo blafphemant Demiurgum, uel ipfis uer bis amp;nbsp;manifeftequemadmodum qui à Marcione funt,uel fecundum e* üerfionemfententiæqui à Valentino funt,amp; omnes qui falfo dicuntur «ffegnoftici, organa fatanæ ab omnibus deum colentibus cognofeant c(re,perquos fatanas nûcamp; non anteaufus eft malediceredeo,qui igné œternum præparauit omni apoftafîæ, Nam ipfe per femetipfum nude non audebat blafphemare fuum dominum,quemadmodû amp;nbsp;initio per fttpentem feduxit hominé,quafi latens deum.Bene luftinus dixit, quo

mam ante domini aduentum, nun^ aufus eft fatanas blafphematede* tiiTi,quippe nondu feiens fuam damnationê.Quoniam amp;nbsp;in parabolis, êé allegori]s,amp; prophetis deco fic dilt;flum eft ♦ Poft autem aduentu do* mini ex ftrmonibus Chrifti apoftolorü eius difccs manifefte,quoni* am ignis æternus ei præparatus eft ex fua uolutateabfeedenti à deo, èC omnibus qui Gnepœnitêtiaperfeuerantin apoftafia,perhuiufmodi ho mines blafphemat eum deum,qui iudicium importet:qua fententia condemnatus peccatum fuæ apoftafiæ conditori fuo imputât, amp;nbsp;no fuæ uoluntati fententiæ: quemadmodum 8^ qui fupergrediunturle* ges 8c poftea pœnas dant, querunturde legislatoribus, fed non defe* metipfis. Sic autem diabolico fpiritu pleni innumeras accufationes inferunt faeftori noftro,cum 8d fpiritum uitæ nobis donauerit,06 legem omnibus aptam pofuerit, amp;nbsp;nolunt iuftum effe iudicium dei. Quapro* pteramp;alterum quendam excogitant pattern, nec^ curantem neeppro* uidentem eorum quae funt erga nos, aut etiam cofentientem omnibus peccatis. Si enim non iudicat pater, aut non pertinet ad eum, aut cofen tit his quae fiunt omnibus:^ finon iudicat, omnes in æquo erunt.Siin codem dinumerabuntur ftatu,fuperuacuus ergo erit aduentus Chrifti» amp;nbsp;contrarius in eo quod non iudicef,

VEnit enim diuidere hominem aduerfus pattern fuum, amp;nbsp;filiam ad uerfus matrem, 8C nurum aduerfus focrum, amp;nbsp;cum duo fint in eo dem le(fto,unum airumere,Sc alterum relinquere,ad fine iubere meifori bus colligere primum zi2ania,amp;fafciculos alligare, amp;nbsp;comburereigni inextinguibili, triticum autem colligere in horreum:amp;agnos quidê no careinpræparatû regnum, hcedos autem in aeternum ignem mittete, qui præparatus eft à pâtre eius, diabolo amp;nbsp;angelis eius.Et quid em uet/ bumuenitinruinam amp;^in refurreftionê multorum. In ruinam quidem non credentium ci,quibus amp;nbsp;maiorem damnationem quàm Sodomo* rum amp;nbsp;Gomorrhæin iudicio c5minatus,In refutredtionem autem cte* dentium, faciendum uoluntatem patris eius qui eft in cœlis, Si ergo aduentus filrj fuper omnes quidem fimiliteraduenit,iudicialis autem ôi diferetor credentium,amp; non credentium, quoniam ex fua fententia cre dentes faciunt eius uoluntatê, 8c ex fua fententia inditftoaudientes non accedunt ad eius dotftrinâ : manifeftû quoniâ 8c pater eius oês quidem fimiliter fecit propriam fententia unûquemcp habentê ôd fenfum fimi* liter: refpicitaûtomnia,8ôprouidetomnibus, folem fuum oriri faciens fuper bonos amp;nbsp;malos,amp;plucnsfuperiuftos6^iniuftos. Etquicût^er* ga eum euftodiunt diledlionê fuam, his præftat cômunionem, C omii^ nio autem dei uita, 8c lumen, amp;nbsp;fruitio eorû quæ funt apud eum bono* rum. Quicuncpautem abfiftunt lecundum fententiam fuam ab eo, his cam qug eleda eft ab ipfis feparadoncinduciuSeparado autê dei mors,

fcparatio luci's tenebræ,amp; feparatio dei amiflio omnium quæ funt puddeum bonorum. Qui ergo perapoftafiam amiferuntquç praedufta funt, quippe defolati ab omnibus bonis, in omni pœna conuerfantur, Deo quidem principaliternon à femetipfo eos puniente, profequentc autem eos pocna,quoniam funt defolati ab omni bono. Aeterna autem amp;nbsp;fine fine funt à deo bona, ÔÔ propter hoc amp;nbsp;amiffio eoru aeterna amp;nbsp;ncfinceft.QuemadmoduminimmenfoIuminequi excaecauerunt fe« inetipfos,uelabali}s excaccati funt, femperpriuati funtiucunditatelu^ minis,nö quod lumê pcenâ ei inférât cæcitatis,fed quod ipfii cæcitas fu perinducat eis calamitatê.Et propter hoc dominus dicebat : Qui credit in me,no iudicatur,id eft,nô feparatur à deo; adunitus eft enim perfide deo. Qui aût non credit,ait,iam iudicatus eft, quoniam non crediderit in nomineunigcniti fîlrj dei,id eft, feparauit femetipfum à deo uolunta fia fcntentia. Hoc eft enim indicium,quoniâ lumen uenit in hune mun dum,et dilexerunt homines m agis tenebras quam lucem.Omnis enim qui male agit,oditlucem,amp; non uenietadlumen,ne traducantur opera cius.Qui autem f^cit ueritatem uenit ad lumen,ut manifeftentur opera «ius,quoniam in deo eft operatus. Quoniam igitur in hoc mundo qui«» dam quidem accurrunt lumini, ôô per fidem uniunt fe deo, alf) aut abfî^ ftunt à lumine, 80 feparant feipfos à deo:

Vfinit uerbum dei omnibus aptam habitationêinferens,his quidc qui in lumine funt ut fi-uantur eo, 8d his quæ in eo funt bonis:his autem qui in tenebris funt, ut participetur eis calamitas quæ in eis eft» amp;propterhocait,hos quidemquifunt ad dexteram uocari inregnum patris: illos aût qui funt à finiftra in æternum ignem mifturum. Semet* ipfos enim omnibus priuauerunt bonis, amp;nbsp;ideo apoftolus ait, Pro eo quod dileftionê dei non receperunt ut falui fièrent,amp; ideo mittet eis de us operationem erroris, ut credant mendacio, ut iudicentur omnes qui noncrediderunt ueritati, fed confenferunt iniquitati, Illo enim uenieiiä« teamp;fuafentêtia apoftafiam recapitulante in femetipfum: amp;nbsp;fuauolûta te amp;arbitrio opérante quæcuncp operabitur : amp;nbsp;in têplo dei fedente ut ficut Chriftû adorent ilium qui feducûtur ab illo,quapropter amp;nbsp;iufte in ftagnumproijcienturignis» Deo aût fecundû fuam prouidentiâpræfci ente omnia,amp;apto têpore eum qui talis fiiturus erat immittente ut crei» dantfalfo, amp;nbsp;iudicentur omnes qui nô crediderunt ueritati,fed confen* ferûtiniquitati.Cuius aduentû loânes in Apocalypfi fignificauit ita. Et beftiaquâuiderâfimilis erat pardo,et pedes eius quafî urfi,os eius quafî os Eeonis,amp;S dédit ei Draco uirtutê fuâ,amp; thronû fuû,ÔC poteftatê ma^ gnam, amp;nbsp;unum ex capitibus eius quafi occifum in morte, amp;nbsp;plaga mor tis eius curata eft, amp;nbsp;admirata eft uniuerfa terra poft beftiâ, amp;nbsp;adoraue^ nuit Draconê,quoniâ dédit poteftatê beftiæ,amp;adorauerunt beftiâ,di*

ccntcs,quis fimiKs beftiæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quis poteft regnare cum ïpfa. èC datuifl

tft ei os loqucns magna amp;Sblafphemiam,amp; data efteipoteftas mcnh^ bus xl duo,amp;^ aperuit os fuum blafphcmum aduerfus deum blafphe hiare nomen eins amp;nbsp;tabernaculum eius,amp;r eos qui in ccelo habitant, Ôi data eft ei poteftas fuper omnem tribum,amp; populum, èc lingua,amp; tem,amp;adorauerunt earn omnes qui habitant fuper terram,cuius no eft fcriptum nomen in libro uitæ agni occifi à coftitutione mundi. Si quis habet aures,audiat. Si quis in captiuitateduxerit, ôd in captiuitatêibit» Si quis gladio occiderit,oportet eum in gladio occidi.Hic eft fubftine^ tia ÔC fides fanlt;ftorû,Poft deinde èC de armigero eius, quem èc pfeudo^ prophetam uocat,loquebatur,inquit, quafi Draco,amp; poteftatê prima! beftiæ omnem faciebatin confpeÂu eius:amp; facit terram qui habitât in ea,ut adorent beftiam primam cuius 8ó curata eft plaga mortis eius, amp;faciatfigna magna,ôôutignemfaciatde coclodefcenderein terrant in confpeftu hominum, amp;nbsp;feducit inhabitantes fuper terram. Hoc ne quiseum diuina uirtuteputetfignafacere,fed magica operatione.Et non eft mirandum fi dæmonrjs et apoftaticis fpiritibus miniftrantibus ei,pcr eos faciat figna in quibus feducat habitâtes fuper terram. Et ima' ginem, ait, iubebit fieri beftiæ, amp;nbsp;fpiritum dabit imagini, uti loqua^ tur imago,et eos qui non adorauerint earn faciet occidi,Et characfterern autem ait in fronte in manu dextra faciet dari, ne pofsit aliquis eme«* re uel uêderc,nifi qui habet charalt;fterem nominis beftiæ uel numeruni nominis cius,amp;: efie numerum fexcentos fexaginta fex,quod eft,fexks centeni,amp;Z déni fexies,amp; fingulares fex. In recapitulationem uniuerfæ apoftafiæ eius quæ fada eft in fex millibus annorum. Quotquot enint diebushiefaduseft mundus,totamp;!:millenis annis confummatur.Et propter hoc ait feriptura geneleos. Et confummata funt ccclum amp;nbsp;ter* ra,ôô omnis ornatus eorum. Et confummauit deus in die fexto omnia operafua quæ fecit, amp;requieuitin diefeptimoab omnibus operibus ifuis quæ fecit.Hocautem eftantefadorû narratio, quemadmoduni fada funt,ÔC futurorum prophetia.Eft enim dies domini quafi millean ni. In fexautem diebus confummata funt quæ fada funt, Manifeftun^ 'eft, quoniam confummatioipforû fextus millefimus annus eft. Ëtpto pter hoc in omni tempore plafmatus in initio homo per manus dei, id eft, filrj fpiritus, feit fecundum imaginem 60 fimilitudinêdei, palds quidem abiedis,quæ funt apoftafia,frumento autem in horreûafium* pto,quod eft,hi qui ad deum fide frudificâtzôô propterea tribulatio ne* ceftària efthis qui faluantur quodammodocontriti,attenuati amp;con* fparfiper patientiam uerbo dei,ut ignitiaptifint ad conuiuium regisî igndtiut Quemadmodum quidam de noftrisdixit,propter martyrium in deum

VALENTINI ET SIMILIVM, LIB. V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^35 nbsp;.

bçftiarum molor, ut mundus panis dci inucniar. Caufas autem reddigt; uimus in his qui funt ante hûc libris, propter quas pafEis deus hæc ita ficriioftendimusq? quoniâ omnia quæ funt talia, pro eo qui faluatur hb . mine fada funt,illud quod eft fui arbitrii,amp; fuæ poteftatis maturans ad . injmortalitatem,8c aptabiliorem eum ad ætcrnâ fubiedionê deo prçpa rans.Et propter hoc conditio infuinitur homini: non enim homo pro^ ptcr inam,fed conditio fada eft propter hominem,Cîentes ante amp;nbsp;ipfæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

non alleuauerût oculos ad cœlum, neqp gratias egerût fadori fuo, necp lumen ueritatis uidere uoluerunt,fed ficut mures cæci abfconditi in pro fundojniîpientia eius te fermo ut ftillicidiû de cado, amp;nbsp;ficut momentü ftateræ,amp; ficut nihil deputauit,in tantum utiles amp;nbsp;aptibiles iuftis,quan tumutilitatis præftat fbpula ad tritici augmentu,amp; paleas eius in uftio« nêad operationê auri. Et propterea eu in fine repente hinc ecclefia aifu^î mitur,Erit,inquit,tribulatio qualis nô eft fada nelt;qp fiet.Nouifsimus e^ nim agoniuftorûin quo uincentes coronâtur incorruptela. Et propter hoc in beftia ueniête recapitulatio fit uniuerfæ iniquitatis, omnis do II,ut in ea confiuens ÔC conclufa omnis uirtus apoftatica in caminu mit taturignis.Congruenter^t Sô nomen eius habebit numeru,Sexcêtos , fexagintafex, récapitulas in femetipfo omnem quæ fuit ante diluuium malitiæ cômixtionem, quæ fada eft angelica apoftafia: Noe enim fuit annorumfexcentorû, amp;nbsp;diluuium aduenitterrædelensin refurredio^* nem terræ propter nequifsimâ generationê quç fuit teporibus Noe.R-c capituîans aût amp;nbsp;omnê qui fuit à diluuio errorê cÔmêtatorem Idoloru, prophetarûinterfedionë,ct fuccenfionem iuftorûjlla enim quæ fuit a Nabuchodonofor inftituta imago, altitudinê quidem habuit cubitos* rum fexaginta,latltudinê aût fex : propter quæ amp;nbsp;Ananias, 8c Azarias amp;nbsp;Mifael non adorantes earn in caminum mifsi funt ignis,per id quod euenitprophetantescam,quæinfinem futuraeftiuftorum fuccenfio, Vniuerià enim imago ilia præfiguratio fuit huius aduentus, ab omnii= bus omnino hominibus ipfum folum décernés adorari ♦ Sexcenti itaep anni Noe, fub quo fuit diluuium, propter apoftafiam, amp;nbsp;numerus cus= bitorumimaginis, propter quam iufti in caminum ignis mifsi funt, nu rnerum nominis fignificat illius in quem recapitulatur fex milium anno rum omnis apoftafia, èc iniuftitia, amp;nbsp;nequitia, èc pfeudoprophetia, ÔC dolus, propter quæ amp;nbsp;diluuium fuperueniet ignis, His autem fie fe ha«« bentibus,amp;in omnibus antiquis probatifsimis amp;nbsp;ueteribus feriptu ris numero hoc pofito, amp;nbsp;teftimoniû perhibentibus his qui facie ad fa^ cicm loannê uiderunt, èc ratione docétibus, quoniâ numerus nominis beftiæfecundû Græcorû côputationê per literas quæ in eo funt,fexcen tos habebit, amp;nbsp;fexaginta, amp;nbsp;fex, hoc eft, decadas æquales hecatôtafin, Sihçcatoniadas æquales monafin: Numerus enim qui digitos fex fimi

. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liter

litercuftoditus recapitulationes oftendit uniuerfæ apofiafiæeius initio, ôé quæ medrjs temporibus, 8ó quæ in fine erit : Jgnoro quomo* do errauerunt quidam fequentes idiotifmum,amp;mediumfruftrantes numerum nominis, quinquaginta numéros deducenfes, pro iexdcca^ dis unam decadem uokntes eiFe.Hoc autem arbitror fcriptorum pecca turn fuiffe,ut folet fieri,quoniâ amp;nbsp;per literas numeri ponuntur, fadleli^ jdeecm nbsp;nbsp;nbsp;teram Græcam, quæfexaginta nuntiat numerû, in iota græcorum lite*

rani expanfam. Poftdeinde quidam fineexquifitione hoc acceperunt. All] quidem fimpliciteramp; idiotice ufurpaueruntdenarium numerum» Qiiidam aut per ignorantiam aufi funt èc nomina exquirere,haben* tia falfum erroris numerû. Sed his quide qui fimpliciter, amp;nbsp;fine malitia hoc fecerunt,arbitramur uenia dari à deo,Quotquot aut fecundu inane gloriam ftatuunt nomina,côtinentia falfum numerû,amp; quod à fe fuerit adinuentû nomen definierint elfeillius qui uêturus eft, no fine damno tales exient,quippequi amp;nbsp;femetipibs credentes fibi feduxerunt.fct primû quidem damnû eft excidere à ueritate, amp;nbsp;quod non fit arbitrant poft deinde apponêti uel auferêti de fcriptura pœnâ no modicam fore, inquâincidere necelîèefteumqui fit talis.Subfequeturaûtamp;'aliud nO quodlibet periculû eis,qui faifo præfumût fcire nome eius. Si em aliud quidê hi putant,aliud aût il le habês adueniet,facile feducenf ab eo,qua* fl necdumadfitillequem caueri côuenit. Oportet italt;^ taies difcere,amp; ad uerum recurrere nominis numerum,ut non in pieudoprophetarum loco deputcntur,Sed fcientes firmum numerûquiafcriptura annuntia tus eft,id eft,fexcentorû fexaginta fex, fuftineant primum quidem diui fionem regniin decem : poftdeindeillis rcgnantibus, amp;incipientibus corrigerefua negotia, amp;nbsp;augere fuum regnum, qui deimprouifoadue* lient regnum fibi uindicans, ÔC terrebit prædi(ftos,habens nomen con tinens præditftum numerû, huncuerecognofcere efteabominationem defolationis. Hoc ôf apoftolus ait, Cum dixerint pax amp;nbsp;munitio, tunc fubitaneus illis fuperuenietinteritus. Hieremias aût non folum fubita* neum eius aduentum, fed tribum ex qua ueniet manifeftauit dicenst Ex Dan audiuimus uocem uelocitatis equorû eius, à uoce hinnitus de* curfionis equorum eius commouebitur tota terra, amp;nbsp;ueniet amp;nbsp;mandu* cabit terram nbsp;nbsp;plenitudinem eius,amp; ciuitatem amp;nbsp;qui inhabitâtin eatÖi

propter hoc non annumeratur tribus hæcin Apocalypfi cum lus quæ U faluantur. Certius ergo amp;nbsp;fine periculo eft fuftinereadimpletionêpro* phetiæ,quàm fufpicari,amp;diuinari nomina quælibet, quandomulta nomina inueniri poft'unt haben tia prædidum numerum. Etnihilomi* nus quidem erithæceadem quæftio. Si enim multaftintquæinueniun tur nomina habêtia numerû hûc,quod ex ipfis portabitqui ueniet quæ ntur, Quonià aût nô propterinopiamnominûhabentiuin numerurn

ftominïs eius didtnus hæc,fed propter timoré erga deum,et zelu uerita tis; euan enfin nomen habet numerü de quo quænt,fed nihil de eo afFir inamus. Sçd Latinos noméfexcentorum fexaginta fex numerü,ual^ deuerifimile eft, quoniam uerifsimum regnum hoe habet uocabulum, Latini enimfuntqui nuncregnant,fednon in hoe nos gloriabimur. Eed amp;nbsp;Tetan prima fyllaba per duas Græcas uocales t SiC t feripta om:* mum nominu quac apud nos inueniuntur magis fide dignu efhEtcmm prçdiAû numerû habet in fe,et literarû etiam fex,fingulis lyllabis ex ter nis literis conftantibus,amp; uetus ÔC femotum:necp eoru regu qui fecun* dum nos funt,aliquis uocatus eft Titan» Namep eoru quæ publice ado rantur idolorû apud Græcos,8ô barbaros habet uocabulum: amp;nbsp;diuin« putaturapud multos efte hoc nomê, ut etià fol Titan uocet, ab his qui nunc tencnt:amp;' oftentationé quandâ continet ultionis,ÔC uindiélâ inf e# . tf tis,quod ille fimulat female traiftatos uindicare. Taleaût ôc antiquû, fide dignum,5lt; regale,magis aût amp;nbsp;tyrannicû nomen.Cû igitur tan:* tumfuafionu habcat hoc nomen Titan,tamê habet uerifîmilitudinêut tx multis colligamus ne forte Titan uocetur qui ueniet:nos tarnen non pcriditabiinur in eo,ncc alîèuerantes pronûciabimus,hoc eum nomen habiturum, feientes quoniam fi oportet mamfefte præfenti têpore præ conari nomê eius,per ipfum utiepæditûfuiflèt,quiamp; Apocalypfim ui# derat.Necp enim ante multû téporis uifum eft,fed pene fub noftro fecu lo,adfinem Domitianiimperfj. Huncautem numerû nominis oftedit, utcaueamus ilium uenientem,feientes quis eft.Nomen aût eius tacuit, quoniam dignu non eft praeconari à fpiritu fando. Si enim præconatû ab eo fuiffet, fortafsis in multû permaneret, Nuncaût quoniam fuit, amp;noneft, amp;:afcenditabyfro,amp;^ in perditionem uadit,quafi qui non fit, ficnecnomen eius præconatum eft.‘eius enim quod non eft nomen non præconatur. Cum autem uaftauerit Antichriftus hie omia in hoc mundo,regnans annis tribus St menfibus fex, Sé federitin têplo Hiero folymis, tue ueniet dominus de coclis in nubibus in gloria patris, ilium quidem Scobedientes ei in ftagnû ignis mittens, adducens aût iuftis re gnitcpora, hoc eft rcquietioné leptimam diem fandhficatâ amp;nbsp;reftitués Abrahæpromifsionem hæreditatisnn quo regno ait dominus multos ab oriente SCoccidente ueniétes recûberc cum Abraham Ifaacôé Iacob, Quoniam autem quidam ex his qui putantur relt;fte credidifle, fupergfe diüturordinem promotionis luftorü, Sé modos méditationis ad incor ruptelam ignorant, hæreticos fenfus in fe habentes. Hæretici enim de^ fpicientes plafmationê dei,et non fufcipientes falutem carnis fuæ.Con teninentes autem Sé repromifsionem dei, Sé totum fupergredienies de um fenfu,fimulatqt mortui fuerint, dicuntfefupergrediccelum amp;nbsp;De« Jniurgum,^iread matrein, ud ad eumquiabipfis affingiturpatrem.

3^8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ D. IRENAEI LTBER’

Qin' ergo üniuerfam reprobant rerurreó:ionem,amp; quantum in ipfîs eft auferunt earn de medio, quid mirum eft, fi necordinem refurreÆoniS fciunt,nolentes intelligere,quoniam fihæcitaeffent quemadmodûdi* eunt,ipie utic^ dominus in quem fe dicunt credere, non in tertia diefe^ ciftet refurretftionemjfed fuper crucem expirans confeftim uticpabiflet furfum relinquens corpus terræ. Nuncautem tribus diebus conüerfa* tus eft ubi erant mortui,quemadmodum prophetiaait deeo:Comme^ moratus eft dominus fan(ftorum mortuorum fuorum, eorum qui ante dormieruntin terram ftipulationis, amp;nbsp;defcenditad cos, extraherecoSj faluare eos.Et ipfe autem dominus,Quemadmodû,ait, Ionas in uert treceti tres dies,8^ tres notftes manfit,fic erit filius hominis in cordetef ræ.Sed amp;nbsp;Apoftolus ait: Aftendit autem quid eft, nifi quia SCdefcêdil in inferiora terræCHoc amp;nbsp;Dauidin eum prophetans dixit, Et eripuifti animam meam ex inferno inferiori.Refurgens autem tertia die,amp; Ma# riæ quæ fe prima uidit,amp;adorauit,dicebat:Noli me tangere, nondurt enim aftendi ad patrem meu,fed uadead difcipulos,amp; dices eis, Afcert do ad patrem mcum,8c patrem ueftrum. Si ergo dominus legem moiv ■tuorum feruauit, ut fieret primogenitus à mortuis, Ôd comoratus uftp ill terciâ diem in infcrioribus terræ,poft deinde furgens in carne,utcti# am figuras clauorum oftenderet difcipulis,ficafcenditad patrem:quo# modo non confundcntur,qui dicuntinferos quide cffc hunc mundum qui fit fecudum nos,interiorem autem hominem ipibrum derclinquen tern hie corpus,in fupercccleftem afeedere locum.Cum enim dominus in medio umbræ mortis abierit,ubi animæ mortuorum crant, poft de# inde corporaliter refurrexit,amp;^ poft rcfùrredionem affùmptus cft:ma# nifeftum eft,quia amp;nbsp;difcipulorum eius, propter quos amp;nbsp;hæc operatus eftdominus,animæabibuntininuifibilemlocum,definitum eis àdco, Et ibi ufepad refurredfionem commorabuntur, fuftinentes refurrcÆo nem:poft recipientes corpora perfe(fterefurgentes,hoc eft corpora# liter,quemadmodumô^dominus refurrexit, ficuenientad côfpeftum dei.Nemo eft enim difcipulus fuper magiftrum : perfedtus autêomnis crit,ficutmagiftereius.Quomodoergo magifternofternÔ ftatimeuo lans abrjt,fed fubftinens definitum àpatre refurreeftionis fuæ tempus, quod amp;nbsp;per lonam manifeftum eft,poft triduum refurgens affumptus eft,Sic amp;nbsp;nos fuftinere debemus definitum à deo refurredfio!»

nis noftræ tempus,prænunciatum à prophetis,ÔC fie refurgentes alfumi, quotquot dominus hoc dignos habuerit.

Abrabami ly nojirdm fidcm,edndem effe lt;nte Abrabam pij quomodo lujiificdti	219-4 231.20
	4«. 30
Abjccfiionis princeps quis	288.3 I
Aebdmoth v ctlentinidnis quid	7-ia
Adus carnales priuant nos uitd	314-1
Addm d deo cur crcdtus	227.29
Add cur Pdrddifo expulfiis	195.28
Adam ex uirgine terra ßrmatus	192.25

Aittn piritdifo cicdus quo itcru rfl Addm perdidit nobis imdginem dei Addm UiW jerpcntis

'itus 192.20

181.14

«^fcVVÿTOJ	22,27
ccyngeer©- inteneones numeratur	3-ia
Ager pro mundo	252.10
Ager feculunt	289.20
Aggeus prophetd	$6.1
Agoni/ht bonus quis	284.10
tcyvH Miter ifones numerdtur	3-«3
Agnitio cur dlij plus dli/ minus tribuatur	20.39
Agnitio boni ey muli que	287.1
Agnitio dei unde	7o-3lt;^
Agnitiopdtrisqudfit	214.15
Agnitio perfiilos ficiens que fit	161.32
Agnitionem dei,renoudre hominem	309.24
ante dgnitionem perfiUdm upojrolos non predicdfje

44-41	'37	38
197-29	Agnittoncjpro redemptione quiddm habent 41.$
185.18	Agnitionem rerum nos non hdbere polje tn bac uitd
198-13	'1$	31
195-17	AUegorijs utuntur prophete	104.15
295-10	Alexander quintus Rom.Epifcopaî	140.3
195-11	Alexandrina Bibliotbcca infignts	188.39
^95-7	Aliendti filij qui	290,24
10.38	Altäre in coclisejjè	238,24
134-1«	Altaris bolocauJK altitudo quinq; cubitor	Ü 110,37
*85-4	Amici dei quomodo (tmits	227.20
(nos 20.31	Amicitiddeicondondtriximmortalitatis 22’1,21
246,18 A	Ambiguis adaptari debent parabola	114-33

Amrn(xcUm4ionii tmix^o

7^-JS ^7-3?

Corufcationumratioabhomirtibus certa, reddinon potejl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;116.14

Koo-jzóxjiiiT4ip nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10.19.49.15

Creatitra iwqui fumus ipR quid doceat

Creaturarum indigentia unde

Crcdrredeoquid

Crux ifaluatore quomodo manißllata

Cnicis habitus

Crueifxum conßtentur hiretici

115.11	Deus iujlè quis dicatur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»48.7
185.4	Deus mundi/àbricator qui« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;116.5.er frq.
.i»4-37	Deus natura mclior nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;111.1 z
6.50	Deus nullius indiget nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41.4.155.1^
110.16	Dei omnipotentia er fubjhntia immenfa 13.4 0
319.17	Deus propter,puidvrttia ignotus ejfc nequit 70.18

Deus qualis

CiKciJixuin cjjf

conl

non,Bafilidisfehtcntia	46.1	Deus qualis ft totus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;81.8.0- feit.
Crura quibus literis fnguntur	18.15	Deum qui« nojfc pofsit quis non	114.5z
Cucumw idemquodfermo	13.1	Deus quomodo uideotur, quomodo non	141.57
Cucurbita idem quod inane	23-1	14z	1.0 feq.
Cupido ex Chao er Noiflc generatus	85.10	Deus uerus quis	42.7
Crura Chrifli integra	510.1	Deus uitaeft	84.16
Cura magna acquit ta plurimu diliguntur 184.16		Dei flios ejfc nos omnes fecund« naturam 19 . 14
Cjmicis pares Gnojbei	1z.14.86.55	Dei m-ignitudo incomprehcnfibili«	239-27
CyrusPerfarumrex	11.13	Dei magnitudinem ncfcicbat Sathan	316.15
A In homine pefliis habere	18.14	Dei patris jàbrica qua ft	9-30
1 \ Dfdalitsfditius Al treus	33-10	Dei fapientia quid	150.11
DiOnones ejfe feptéhumano generi femper		' Dcocomittenda,quaeexplicart nequeunt 112,. 5
repßentes	55-^	; Deo f mills homo in quo	111.18

DiemonesgnoJlicorHm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;118.5.117.17

ÀDtfmonijstutihominesjCtiatnante adaentwm Chri

Deum ad omnia |iicicndafu|ßcientcm cJJe 6 6.11 Deuin alium quærcrcjimpictos maxim.a nbsp;nbsp;nbsp;116. lt;5

Drum ciTe omnia zj »«Ha re contineri pojjè 65 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8.crplt;l-

Deum ludæorum unum ex angclis cfje 44-3^ Deum unumquarcneccjjc fit cxißere 64-3^ de Deo ct eius qualitate quomodo loqucndum 84-^ de Deo quid fentiat Plato nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loo.i*

f 3 dcce;»

Terra cur fiibpcdaneuin dei

Terra er ccelum quod tranßbunt qua craffaz 10.3 dcTerraadhuc uirgine Adam creaties 19 2.2 5 Tcrrenacuitùfunt typi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z38.3Z

Terrenorum rationcm docire pojße magttum 21.8 TertuSianus irenaii imitator nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;136.17

TertuHianiim de ßwßdclium fcripßße 292.55 nouu à/phetis prtedicatu eße 219.4

Teßimcfituin itctus non ociofe datum nbsp;nbsp;nbsp;2 ff 4.2 8

• • - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8 5; 9

TradUioni apqjhlorum Rarbari plus defirunt quam ctéteri fcriptis' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'141.' 2 7

Traditonibus non obfequuntur h£retici 13 8.2 i

Tranfgrefior Sathan .....324.28 nbsp;nbsp;Verto tfrz« omnw conif/dit

Xnnfg^eifores uerbi quifint nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^5^-3^ nbsp;nbsp;Verbo femiuocalesattribuurttur

	I îî E
titcr^m Chrißinnoluit exprimeremjgiflro		CeltisprgßitlreHieut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*gt;9.2o.jo
rS lubnite	J8.40	xbvuftet umbrum non hAtgt;A	7$.22
Bdbylonis tranfinigratio ante ÿiedorum im*		Cenßaconßeriptio eetAtes indicelt	i07.t
pmim	188.27	Centrum in circulo contineri	' tf8.«
idptifnid qudlc hfrctids	40.1	Centurionit filium ubfeni uerbo curAt Chrißut
iirbdri (judm fidé habcdfit ex trddiiionib. 141,10		»o$	»4
lurpf UW gnoflicorum	51.14	Cerdon hgreticut quAndo KoiiUm uenit	*4».55
ijßlidis hfreßf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;44.22.45. j	11.90.28	Cerdonifhierefii	49.14
iaicplMtui cur Chrißui dicutur	^4’5	Cerebri uirtutes quAtuor
ierftbe^e er Dduidif ddulterium	254.28	Cermthihgreßs	•48.28
icthlehcmiuxtiiAfi-icum	188.10	Cerittthi hgreßn uoluit AUfjfirre loAnnn	140.24
Stbltothecd Alexandriitd tttßgnit	188.40		7lt; 2lt;
ibißihemi (juûinodü olim puniti	205.2tf	X nunui hübet itt corpore
Bldfphemid h£reticortim	205.2tf	Chalcolibanut	*45.17
Bldßhcnti^ in deunt unde	3Î2-3	Chaleb ßenßuf mAlitig expert	*59.21
Boni hoc tèporeputiuntur cy uffliguntur	»O4-Î7	ChAmi improbitAt	*«2.Jt
ionum in hominic elcilione eßße	282.11	ChAO! ex noäe er ßlentio progenitut	85.19
ionum mßnßitum cpiodßt	284.19	ChATA^ier oblAtionit duplex	*5^.21
ßt^uc	284.1	Ch Arader propheticm qualù
iorudicocptdlid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;187.28.jjj.tf		*-5».	Cr5«.J7
«lt;lt; amp;01U opena cur nof probhettt hortètur 282.19		CharitAt quAntA A deo impetret 48.1^^.!^ 7.1 y
Bonzto in deo guottiodo	285.40	ChArißnAtA im eccleßu Ireneeitempore	500.1*
^tdtemfineiußtia conßikrenonpoiße	^s»9.n	ChArifmAtum etninentiA non ßtperbienJwtti ze.ts
Arbor omnis hiereßs B gt;5«î hercticif ßculuin diâuitt	42.20	ChAritefiA CArpocrA tiAnoruta	47-»5
Arbor omnis hiereßs B gt;5«î hercticif ßculuin diâuitt		chérubin quAdriformepi	.»57.Î
iyibtuauii	2J.l8	CbiliAflArum fententid	J54.*i
iylhosprociuAre	85-«7	Chore quißmilet	25}-^
corpore tibi.if regit j\ Ceßirii imugo uuro iy Argento ƒ	28.24	Chri/lut À lofeph quotnodo educAtuf	*49.27
corpore tibi.if regit j\ Ceßirii imugo uuro iy Argento ƒ	Ewper im»	Chrifiui htereticitnondominitStfcd ßduAtordicitur
	2Si.2^	5	29
. r ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, f.A)An reddi iubet Chrißiu qutf fuA funt	*4lt;^-37	Chrißui clAuem hdiet DAuid	240.29
CummuneracurdelßeilA	2Jlt;Î.28	Chrißus doecrequAndo inceperit '	«05.52
Cæ» efuidam uenerantur		Chriflui homo.ßliut dei quAndo fidut	181.9
Can ht frutrem occideret ijuid inßigArit	55*8	Chrifttii imaginem dei nobis recuperAuit	t8t.i^
CaUx Eucharißiit gualit	29lt;Î.2	visoi inenArrabile nomen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;51.1 Chrifiiis legem non foluit ß-d extendit	lo.CT'feq.
WC4MM GAlileAßcit exAquA uinu Chrißui 10 5.9			22^.29
union niorf(jKiH(M4nt	3oj.tf	Chrißus medicus Ad quid uenit	142.40
CApiBos hominec ex£qm non hubent		Chriflus Mofen exeußit	2J0.tf
Capm ex guibui confie t literif	28.2J	Chrißus po/t bAptißnum quAmdiupradKAUertt 5. d
Cmidusmons	*44J4	Chriflus prgeißes lApis	35i.2tf
CarontortuA amp;nbsp;exhAtres (jug	J04ÎI	Chriflus quAlts fit	*94-8
tdro non pofsidet fed poßidetur	305-$	Chriflus quAremortuus	}og.2O
^Aroquibufparticipet	508.1	Chriflus quis ßecundum irengunt	^77-^
^Anguomodo cao.ix don^itionis dei	i9tf.5	Chriflus quomodo À pAtre prolutut	118.20
^lt;iroinrtutcm dei perdpn	297-^4	Chriflus quomodo finis legis	**5-4
t-Arnitrelolutio fincm pcccAtt infert	»97.15	Chriflus quomodo imitAndus nbsp;nbsp;nbsp;2 9 j. 4	1.294.1
(Annif falutem qui negant	^95.51	Chriflus quomodo homo ZT uerbum	»85.5«
Ctrnis ligna 'mChrifio	J9Î.29	chriflus quomodo nos redemit	294.18
CArnales^uiucrè	soi.7	chriflusjAnguinê Ad cAme cur Afjumpferit 2 s 2. iS
coniugi refiituit fophium	4'.5o	chriflus SAthAUAm quomodo retudit	52J.2J
^rpoçratii bereßs	4lt;?.?5	chriflus fextA die conditi orbis pAflus	?2^.2lt;
rerum qm mueinr£ tteqiat cogitArc quid de»		Chriflu ter À bAptißnAte Ad PAß:hA uenifße 105.24 UtrifliAcregniAwentUscoÜAtio . nbsp;nbsp;.271.24
		F a	Chriß

itiretkoriîjni^mitd^uomodocognofcëda 19.30 HierofolymdmddorMtEbionitie	49'lt;
ÿjrcticorum cœcitdf unde nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^zi.zlt;S Hierofolymii 'mtanplodntichrijlü[effurü
Uereticomnconditio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^53-^ Holocauftoindta dbnuit deui	^33'^1
UeiTticom doilrine quomodo perierint Z94.Z4 nbsp;Homerui gnoflicorum preceptor Hireticoruin or pdle/irtC 'infcioru coüutio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Homerus Oceanum dixit ge/ießm deorum	Zamp;tf.IO 85-35
'^reticoruni cy frrpentif deccptoris compdrdtto Homerilocus 19,11,23.17.2^,3^.^9.22.
205 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;37 nbsp;nbsp;nbsp;85.35.107.14.25^,	12
H^reticoi'MttJ uendtorum coUdtio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^7-4° Homerici louis uigilantiu	23-37
Hereticonm miferia or flupiditdt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;198.35 Homo d deo dtfcere debet femper	118.35
19 9.1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3OÎ-ÎI Homo d deo quid di/ferdt	222.17
Kereticoru modus in decipiendis /tmpliciorib. 1.20 nbsp;nbsp;Homo clurificdtionis dei orgdnutA	222.25
Vdreticorum inos sndies noud (y ßbijpjis contrdrid Homo cur infirmitdti fuætraditus	295.31
pdrere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41 • 3 Homo cur non db initio d deo perfiâui credtus
Uereticorufententiequomodoeuertende 314.12 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;284
Hrreticorain (imutoio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1.32 Homo deum diligens qudntum proßeidt	2^2.z8
ÿereticos qudntum dpoftoli GTdifeipuli eorumab= Homoeflßilmexdmindtiofentetiiedidbolt ^2,8.iS
borruerunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;140.28 Homo fxqwbi«compo/itiM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;81.39.304.tf
proHfrfticiîoMtIrfM.fiw nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;201.9 Homo (7om(Wt proximi«	227.10
Uereticisquomodocongrediundum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;205.14 Homo mimici«	289.21
^Tcßscrßi-uie luted dedurdt/ecoUdtio 100.15 Homo liber db initiö credtiu	281.28
Hereßs idem quod idololdtrid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^.13 Homo per qud iujiificetur	i33-2tf
Hdrefes de deo unde prouenidnt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n 7.2 4 Homo primus efcd[eduilus	323-19
lierefes omnes deum unum dicunt,fed fententidm im Homo primus ubi poßtus	299.11
mutdnt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4i'ï3 Homo dMdntumwidJgcdtcommumorto del 228.tf
l^treßesutßcileuincdntur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;58.20 nbsp;Homo quomodo ßdt ßmilitudo dei	300.4
UekdomdscurDemiurgusdicdtur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9^34 Homo rdtiondbilw	211.28
HebdomdîgaoßicK unde nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Homo/piritudlisquis^r qt^if no ^003'.	[8.302.41
P^bdomdd.!fdnildqud nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;55'^4 Homotcmperdtiodnimdcr cdmis	2o5.io
Hfi’i'ieorKiti literd dntiqud O' fdcerdotdles decern Homo uetus quomodo expolidndut	308.8
io8. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;39 Homo «iiftf« O'«iftor	323-?
Hrbræorum feruitus in Aegypto nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 51. i nbsp;nbsp;Homo Kiwenj glorid dei	245-’?
Kebrdicddeinomindquidßgnißcent nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;34.10 Homo ttiuenî ubi	304-34
Helidifiunium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;193.22 Homo quomodo Cbrijlus fuit	185,31
Helidmcdmedjßmptumejje nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;299.20 Hominis dnimd,corpiM,clt;tro unde Hell!« propijrti fdbdoth nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;55-41 Hominis er Chrißi differentia	II.9 4lt;î-3«
HelidS dffumptione fud quid docuit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;299.5 Hominis iiy oledftri coUdtio	3otf.i5
Heli« curduodfcim Idpides poßterit in bolocdujto Hotsßliuscur Chrißusdicdtur nbsp;nbsp;185.34.193gt;ii uituli nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;38.1 Hominis ßliusquis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;175.21
Heli« deum non uidit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;244.28 Hominis membrd numerofd
Heli« dei fcruiM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;155-19 Hominis ordo pn'mo cujlodiendi«	28-7.26
Helifdiisdildpfumreuocdtfrmttn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;318.33 Hominisjhtus	285,15
Henoßs und donum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3.12 Hominis utiljtds	243,1
HerdclfonimihtorVdlentint nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57.38 Homines drdrefdbbdtis lex non uetdbdt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;218.1 Hcrnwpbroditigcrtcfis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;23.21 nbsp;Hominem boni er mdli dgnitionë dccepiffè ^^7gt;^
Herodescuruulpidfsimtldtus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;290.35 Hominem deo qîto uniuit Cbriflus	184.2.185,7
Herodescurnonerediditebriifo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;100.4 HominéliberdclTefcntentiiedbinitio 283.14
Keßodi Pdudord nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;85.30.103.24 HomincminfèftumhoncJJc	112,40
Biberi edndein fîdem bdbent qudm cdterd ecclefid nbsp;nbsp;nbsp;Hominem qudre deus ßcerit	227,29
10 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;30 Hominemquidrenouet	309-24
HieronidS propbetd Adonei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5 5.1 Homines quomodo drum uidednt CT uwdnt 242.1 i ’ Hierobodm qui fint ßmiles nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;253.10 HomincsdntcdduetuCbriftiquo rdlult;ibdtiir7o.39
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hierofolyrndqudrcd-Cbriftorcltcld nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;210.25 Homines formdt deus in utero	315-32
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;BieroJ'ol.jm^pV'’*“^^!''’’^i®5-8 HominesqiwjnodofJgt;olMb(ttCbri\|tw ' ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Homw

.1 ÏN D	E X ’
flomines ljgt;cculitcr aifÿ» corpore elfe non polJTe	lefits uas chrifii mundum gnofiicorum fentenlU ’
’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï	lt;0	if
Homifiuingcnut pcßimimt tcmporibtis Noe 278.4	lefiiscrucifixus ZT refufcitatuSjgnoliicorumfenten*
Homi««mgenera trid effèfecundu Välentinu. 14. j	tid
Kumdni genern finis quis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-48. ij	le fit anima qudlis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4S.cr4‘7.crfi‘l-
H«!»wni gencrif pdtcr quis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 6 ^.zz	lefiu nomen non Gr£cumeffe	108.13
Hum.tnitdtis Chrifii ignorantu qult;epdriat j 21.10	lefitfimilcs fe dicebant Carpocrafiani	47-^
Honor munere ofienditur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijlt;s. 10	lefum chrifii rcCeptaculum non füiffe
Honoris non perntdnentisnulld utilités nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7 t.^s	lefum ex uirgine natum neoat Cerinthus	48.2^
Horlt;t quid fit er quibus con/ict partibut	lefum Simonis Cyrenai firmam accepiffe fibulätut
HoriCanniquotfint nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9o-î4	Bdfilides	45'f^
Humeri quibus ex literis compofiti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z8,z^	lefum uerbum dei efje	18.28
Humidd fubfidntid undefit	Ignatij ad befiias condemnati uox pia	3?4-4*
Humilttds Chrifii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zS^.jj.jz^.tyer feq.	Ignis igne augefeit er non difjoluitur	96-^
Hygfitius Romdne urbis epi/copus 1^.140.^	Ignis fine colore effe nequit	79’^
' Hylicon fdlutis cdpdcem nonefic nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;it.z^	Igneus deus à Mofe cur didus	i43-3*
'HyperbdtisfiequcnterutiturPdulut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i4lt;y.i	Ignorantia per ignorantiam dilfolui nequit 32$.$
H^pocnïrfrwm conditio • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5 Î 3	Ignorantid mater hterefis	i43‘^
' 'jr Genud regit in corpore nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;28.24	Ignorantid unde	44^
1 llitcrdinnominelcfuquidfignificet 40.4	Ignorantiam malum effe	941}
'-■quot;H üercnddpofiidet iii corpore nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;28.24	Imago hominis de limo ^0 in nobis	3°7-i^
Idcob 4^Mî prophetiie pfeni	Imago quando a typo diffèrens	107V
Iacob domum fe eficgloridiitw Iud^ei 188.34	Imago regts-,rex ipiodammodo ipfi
Idcobfilij inAegyptumprofrumento mifsiquidde=:	Imago liera qu£ requirat	74-‘f
cldrcnt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;37-34	fecundu Pnaginem dei hötfioquis fiidusfit,quoniit
ideobus domino femperadfiiit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^8.24	dam opinione ‘	37-^9
I4coh’ cf e cfeo confifiio	imagtnesChrifii pingebanter fiibricabant
lalddboth quid ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;53-?2		il
I4o d«w nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem tdoth quid UngudHebrdicd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;134.21	Imaginibus utuntur Bafilidis fedatores	4lt;î.8
	immortalitatis affertio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zoS.pertotuni
Icf/otrfpfi«ijHrfnfKWfi)phifi£impiopTitfitt 3 22.4	Immortalitatis condonatrix Amicitia dei	217.17
Icf/ofie chdritdte deo proximi funt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11^.16	immortalitdtem promittebat Menander	44-**
tdioti qui fint hicrcticis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;102.15	Impafsi'bilan fùiffè Chrißiim dicunt h£retici 13. i*
lc/o/4 d£mones cfic perfuddere gentibus difficile fidt	lmperfidionisnofir£cauff£ z87,2S8.pertotuiil
	Impij qui maxime	3447
idold erigere in Ijrdel pemuttebdt SdlomS 255.28	impif quomodo olim puniendi	20.1^
dcflcfokpronJlHc/«' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;229.1	tmmunditi£ qui fe tradant	3O3'8?
Icfo/of.itrM h^refes pares nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;42.13	Incognitu n3 efi quod à paucis cognofeitur ii4^7
idolothytis utuntur ^iicolaitx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;49.11	In corruptela pro uita acquiritur	jIO.lt
Ilt;fofot/7gt;tif ue/cuntar Bafilidis fiädtoreS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 ff. 8	incorruptda quid	2SS.9
idolothytis uefeuntur hgretici indifferenter li.z	in Incorruptelam quomodo deueniat	240.3*
lechonitfiliuslofeph nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;191.39	Incorruptibilitdtis effedor deus	3quot;5lt;
lt;feIeefconi4efxp«//îonec«r«4hon4tK«i 192.15	Incredulitati omnia effe inclufa er qu£re	21.1*
Ifiunzo ccciefiit f£pius excitdti mortui 1x7,1 g	Infimtes Bethlehem martyres primi	17^'^
teiundre proprium hominis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^3.17 Ifi«nlt;lt;«er4nt quddrdgintd dies qtti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19 i.zz	infiintes fintim à partu uocales cdere Infiintibus infitnsfitdus ed Chrifius cur	jo.ti 105.3?
leroboam decem firiptd quidfibi uelint nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;37-^z	Infidusfolusdeus	28d.^
tefus Chrifius dei filius inuefiigandus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;113.29	Infimu dicunt quidä effe hunc mundunt	33*-2‘
lefusChrifiusuerbumdei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;241.15	ad Infiros Chriftum drfeendiffe
lefus Hebr£is,quodLdtinis fdludtor, amp;nbsp;Gr£äs Söa	Infirmitas hominis	28ó’.3ï
tfi* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loS.ie.ii	Infinnitas humana quomodo difcatur	«973
1 f lt;r Iff infiffte nomen jex conßuns literis nbsp;nbsp;z8.i7	Infirmitas nofirafemperagnofeendd .	187.1
	Infirmitati cur traditus homo	296,^1

Initium noftrim contmphndum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;	» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c ^97.14	gt; E X trenai de Chriflo fentcntia	*77-lt;f
InitTO oin/iH fumpferunt ù dco Inim'citiä recoiKiliatur Inimicm ut lujtè uniretur t]uiJ opm fiiit liinocentidmànolis reijuirit dcut	*48.3 3H.28 3^2..4q 10	Irenai de Euchariflia fenteittiel trenai imitator TertuUianM Irenai libri quomodo legendi Irenai precatio	258.5 »3'5-17 29^.23 »45.3
Inolvdientia ijuomodo dcuitetur	^87.13	Irenat precatio pro hareticis	2.0,^
Inobedientid mortem mfèrt	32.lt;Î.X1	Irenaum ad fcrilendum ctuid imbulerit	1.29
ïntcjtmoru nojtroru figura ferpenti fimilis Inufntio recjuirit difdplinam	57-19 »‘5-1	Irenaum cum Chilia/tif fenfifii teftatur Hieronymus 29z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;20
Inuelligdbilem cfie eum qui crectuit omnia Inuidid 4 deo aliéna	^39-7 3^8.17	Ire »(fum patri folum bora zy diei ultima notitiâ tri» buere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6i.n
Inuididifruäut	4ilt;î.lt;î	tfaac figurât fidem nofiram	447.8
	70.28	Ifaac ligna firens quid doceat	215-7
I«HOC(ttionon dei tremunt omnia	71.1	ifrael populum fegloriantur ludai	188.34
kdchimfiliuifûfeph	‘91.39	ifraelita cur Aegyptijs uafa abfiulcrint	460.2X
Io.innrt Chrijîum fufficienter déclarât	’74-8	Ithamar in eremofacerdos	110.38.
kennet cur [cripfi t Eujugr/iHm i5î-îlt;i54.t		luda Euangelioii	57.53
loûiîfsdomi«! dtfiipuliif Ccrinthum in balncis Ijkj«		ludasnunqrcftitutufinlocufuit lot.18.102.27
tem lügt	’40.25	ludam proditorem folum ucritatem agnouilje dicunt
iodnncs ecckjia Ephefi prajùit u/q; ad Truuni tem=		quidam	57-30
perd	’40-57	ïudai àquo/ùâi	55-33
lOMH« Euan^eliumEpbefi Alia cofcripfit i j 8. i o		ludai gentibuf cur incaptiuitatem dati	277-3
lo.uinf! inirio fut Euigelu ód eonetur ojlédere 18.4		Uidai muocationedei damonatfiigant	71.It
lojiincs dd pjlinodiim rcdailiK	292.18	ludai quare abfeefferunt à deo	2»7-4
loitnnfs pœniiètijm qiialem pradicarit	148.30	ludai quemodo iudicabuntuir	2lt;î5-4
lojotifs truktionf utiturfeptuaginta	»89.34	ludæorum animi feruiles	229.21
kinnifbdptifmdqudle	40.4	ludaorum cacitof	259. lO
I0l^n(ll5{)4ptlƒDJ4,q((o)n()£^op)■^fp4rlt;^tHnt	5'5.17	ludaorum defcriptio imaginalit	305.2$
loärtfiij unhtmEuitngflio qui utuntur	156.X9	ludaorum feruitw qualis	26l.t
loflpropfjrtit	5540	ludaorum in Chnfiianos odium	188.31
knMdcatodbforbetur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i8tf. 13.299.xx		ludaorum traditiones contraria legi	223.2$
wn.HpropbftdUt	55.40	ludaos quomodo docuit Chrifius	gt;451*
loJfpB Cb.-ijlion quamodo educauit	149.2(î	ludaos ultra non olferre deo	257-5»
loffp.^ bfiügiiit!« in Aegyptiof	i^o.36	ludais omnibus mosfiiic Pafehà Hierofolymis cele»
kfp 1 i-jf iVi4ngt; filiuin Chriflum fuijje dicit Cerin.		brare	105.8
tbi«	48-3«	gt; liidais lex quomodo fibula	252.21
Ex loffpb gfrteriitum Chrifium dicunt Ebionci		ludais quid Chr^ exprobret	215-23
188	2 4 I Mais quid pradicaban t Apoftoli		»'5'5-57
de loffpb Cbrijfiim »0« gfnerutuni fjjè	184.34 ludicem quid décrût		»99.58
lofui« duoJfcim Upid« quid ßbi uelint	37.41 nbsp;nbsp;Iudex omnium Chrißus qtt.tre		240.28
lofueprophetdklddbothi	55.59 ludicium dei qui incident		288.21
kfuere^esoccidtt quinq;	110.41 ludiciumdei quomodo feruufuroidicunt VuJentw«
lows jÎ3U',( Siihont dttributdt	44	. 6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;difeipuli	26. z-j
krittiortiibilrsqui	286.19 ludicii diem folum patrem noff :		118.iq
Ircnxn cur pdioncs bserrticorum cHumerct 17.32 dntf ludicium Chrifli dignum bdbitutionon unum«
Ircititmde prcjbjitero quodu quid uudirrit		2 0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;duenq; percipere	132.28
Ireneiu grÆcèun latine feripferit dubitatur		lupicer Homerici« foUicitus propter AchiUem
292		26 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X 3	57
IreiiK« Polgt;c4rpum uidit	140.	14 lupiter HomericiM necefsitate cogitur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘jo.zz
Vftif IM non omnibiK boc temporw dogmxtibi« lt;		:on= iwjtiniM murtgt;r de fathana qusc aflruat 291.40
gruäjcribit	291.37 luIrwiiuuditorTatiuntM		50.38
Vfnxi« quo tonpore uixerit	140.6 luflwii martyrii fententid de blaf pbeinatoribut dei
»TfMitsrrtboric« non udmodumjtudiojiw		’^•9 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Î31.4»	332.t

IND	B X
'^'H‘!rittmimdiChr^iKp4rat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2i(î.j4	iJidria O' nbsp;nbsp;comparât io nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;320.40.321.1
crcjcojtfî er decrefeentif cdtifd dpud homines	jÆ4n'lt;e ofceJjfwtM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■	gt;94-1 ....
tioncertd „, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t id.iS ^''»‘On^^mtd'diehuf curfum fuu perficeyc j 5 ; î 4	Maria partus qua; conßrmet uaticinia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;191.1 Mariam Uirgittem pepefijjè qua ratione fiiflum fen*
^'^T^^THSeonßrmdtfophiam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4J0	tentid.gnoßicorum	5ff.io
A Æ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;duobus AA conßftcre 34.2^ '2_y 1 Mpedesfîbiuendicdt ist corpore iS.is;	Ex Mitrw etiäjtliquid ptfiepiffè chrißiini	' gt;92.59
	Martyres mortem quomodocontemnant J04.26
J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;etfiXKceptOTÿSî.11414.ilt;f 18 8.? 8	Martyres primi qui	i7ff.9
	Martyres quidam ßternunt	gt;85.15
perfeâus qut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10 d. 4	Martyrium quale fuflincat eecleßa	2ff8.5
£tdtem perßädm hdbuit Chrifiut cum do=:	Martyria necelTaria ßhrica homimum	77.24
(eri incepiffèt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ 105.32	Materidlis ßtbßüntid unde, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9.10.10.11
^S'ß^uerus Chrißus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^93-îî	M4tfe«H41icor«w theoretna feduuntur Baßlidis Ce^
^S^ßfi ittutdi qui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zoj.^i	Üatores	4lt;^.29
^S^f^iddiuittdfcientidqui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;21.28	Matthau« Chriflum déclarât propriè	gt;74.12
^'‘ê'I^orunimdlorumfubdiuifiones prteiddit Pdu^	Mdtthàu« de Chrifto quid fentiat	148.19
179.T	MOtthaut Kebraicis Uteris Euongelittni fcripfit
^^^onmdelirdmentdunde nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2^.8	138*
Miîgor«« munerd quie cr qudlid fiterint 149.1^	Mdttfc« Euangeliumflolum rccipiüt Bbionita lo, t
^^'ontmlongituitdsquidtbcedt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2^9.1	Matthaus utitur tralationefeptuagmta	gt;89.54
^lediflioCdi'ttunde nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i9(î.22	Matthiei Euangelio qui Çolo utun'ur	15ff.24
Kilediâio omnis in ferpentem trdnsldtd 195.38	Matthias in locum ludafubrogatus	101.iS
^^^modoRntbona nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;288.41	102
MilK/tonconyffltieTKiK)« * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;262.2	Medicus ag^otantis deßderijs non indulget 142.38
^dlitiaß)iritu4lis Coßnoerdtor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10.21	Melt;iic«$»«ifgrofiîproamp;lt;tfHr .	187.9
^dliti£fenfumqtiinonhdbuerunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2^9.21	Medicina in quibus uerfetur	129.2
Mdui hebrais quid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14 7.15	Meditatio artes docet	128.40
^dninondquidßt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14 tf. 3 ff. 14 7.10	Medortm imperium pofl iranfmigreüionè 188.27
îi‘»ngt;ttonuubiq;nosinfequi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2ffo.28	Mflior ex operibus oflenditur	122.10
tiMßßrturdeusguomodo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;242.22	Meltorquàmlefus quiselfe pofsit,fentêntia Carpo*
M‘lt;«i/rjwlt;o(tcj^Homo(ioprilt;7rrt«Jtlt;«» 243.9	cratis	47’gt;i
Mdnißßiitio filij,putris dgnitio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^4-^^	Melodia quomodo confideranda	tiz.zy
Mdtti« ex quibus Uteris compdiitc ßnt	Membra Chrifli prophétie	2ff8.2l
t^drceilittd.gnoliicu ßtbAniceto uenit43.i 9	Membrorum numerqßtat	297.29
t^dtciôithomoquuUs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;214.1.127.19 I^d^iût)! «tgdt tttundum p^'Chrifium ßfhm eßß	Mendaxquis Mendaces arguere fleatié	7gt;J4
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24	Mendacium unde ortunt'	36.it
KdrcionrsEudtigelion nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15 ff. 24	Men ander Comicus
Mrfjfc/ûàiîPoBtinJj^cyîj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;49.21.140.2;^	Menander muentorturpituißnit	126.29
^5*'- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^ Kd^ctûtiemimpugnduit libris quintj; TertuHidnus	MenOnJer Samarites hicreticus o' fûts hecreßs 44 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;il
SJ K^cioniß^fiomodoiudicdbuntur 2ff5.2i	MfMttmftr Simonis diß:ipulus Mens eur [ola deum dgnofl:at	141.40 5.?®
M^cus Chriflum optime exprimit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï 7 5.13	Menß primo Chriflum pafßim eljè	gt;05.27
MecHmttTpraPffrj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• VldreusfeildtorPtitri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;55.14 KdrciEudttgeUoquifolumutuntur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SS M4rc«J hereticus menddciorïi poetd malus ^z.z^	Menß cür triginta dies dati gnoflieorum opinione ' 88 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;54 Menfles oHodecim cum dißipulis à rerurreüionC con
	uerfatumßiffeChrißim	4.40
Karei haretici Epitheta Karei doélrina ' Karerubrum futuraliterßediuißjß, credere, ertor	Menfes uariare dierum numero	111.26
	Menfura patris,ßlius Mifxyoiyw! fophiam uiro réconciliât	211.iz 4?‘
18 MOT(lt;wrgo«wifloip/«»ï»o$ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;194,iff	Meterefabbatouetitum Mctricos	218.18
	C	MÿT$^

NnTçiTTXTUffdtudtôi'Ji^Ut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9.20	Mundi ßdor uerbum dei	320,td
/ïicbdel fcr^entif nomen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5 S	Muniü regiones quatuor
M.ichetisprojyhetlt;iïtii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;55-40	de Mundi conditione gnoßieorum deliramenta
tàichcM [»rophetit Oret		24
MinerUicimjgotLittiSeletke nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;44-7	Mundum à dco alienion non effe	ZdZ.lO
Minut (y plui,in quibi» dicdtur	Mundü ab angelis amp;(lu,dicebat Menander 44 '4
I^rMuUeccleßteundee;y'in^uemufunt ijo.i	Cofmocratoris federn ejfc	10.24
M»/«? inter itoncs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j.iz	Mundum prouidentia dei regi	I99.Î®
KîzmI igné non abfumigt;tut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2'99.Z3	Mundialibus quaßionibus uacantes Ihiritiis igitömit
Moloch ddoraruntlult;ilt;ei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zz^.^-j	tie occupât	35‘'‘
Mova^vH! inter leonesnumeratur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3.1^	Mundi qui^ui non Mimera amdionem oßendunt
MOVOT^S -, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zz.z^	Mundi qui^ui non Mimera amdionem oßendunt	23^,9
Morscddentiproximii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;325.29	Mulierem profluuium fanguinis patientem quidfaii^
,JMorf Chrißi patrurchif er nobis curdtiofuit	uerit Valentis opinione	6.i7
^4	Mulieres quomodo feducebat Marcut	25.1
Mors ChrifH quibm ddmndtio,lt;lMbus fdluiz ^9.iz	T\ -y in corporeßbiuendicatpedes	28.25
Mors circa carnem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;30‘-J 9	j XI Nabuchodonoforis captiuitatefcripturtß*
Mors ijuandiu regnarit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;184.13	’ cre corrupte	189.13
euacuoiiotfalus hominis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^97-35	tiSabuchodonoforis imago	335-iJ
Mortem (juomodo contemnant Martyres 304.ZS	Nadab er Abiu hereticts ßmiles
Mortem uirgo generi humano inuexit nbsp;nbsp;nbsp;321.4	Nadab in eremo facerdos	11^.38
4lt;i Mortem cur Chrißus perucnit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10 . 5	Natura noßra 4 Paulo deßripta	30^.2
d Morte fufeitati durauerunt per ali^t annos cum	Natura omnes nos deißlios efji	190.14
, hominibus tempore irenai nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;129.41	Nature eiufdem effe omnes	2 82.13
Mori quid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;301.3^	Natur am ßrtiorem uolimtate dei non effe	299'5'
Mortuorum legan Chrißus feruauit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;338.17	Naturalia precepta communia	Z2-].l
MortMf, ieiunio,fupp[icationibus, orationibus fans	Nathan propheta lai	55'4®
, (lorum er ecclefiit fepius refufeitati iz-y.zS	Nathanaelis conßfsio	15^.9
Mortuoru uerba contra uirtutes diabolicas 41.13	Naum propheta Orei
Mortua qux nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;305.18	Nebulis ratio apud homines incerta	Ild-ii
Mon'eni incipit dco uiuere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;197.14	NecefsitOti quantum tribuant Stoici	Sd.zf
Mortdhd corpora qult;eßnt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;301.2 y	î^ecefsitatem magnä habere cÖucrfdtionem
Mortalitas noßra femper nobis agnofeenda iS-^.z Mofes deitm igneum cur dicat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2,2^3.32	z6i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 Necefsitati non feruire deunt	3» •jo-it
Mofesdeumnonuidit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;244.28	Negligentia inßuduoßs fieß	3o6,^
Mofes ex Aethiopijf i ßcit tfraelitidem nbsp;24^. 14	Negociatorumratio	z6o.2^
Mofen cxcufat Chrißus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;230.S	Ncomenias abnuü deus	235'''*
Mofeslegislator legisdei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;150.8	Neophyti conßrmandi	295'»^
Mofes propheta laidabothi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;55.39	Nefeimus multa queßnt in hac etiam ereatura « 1 lt;»
Mofes qutn^ libris legem dedit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iio.3j^	Nicolaus ex VI I.lt;i/lt;tco»w unus	49'»
Mofes quomodo adueiitu Chrißi flgfiificauitz 21.4	Nicolai hereßs	49'7
jMü/fi^Koraot/otizcdtKrtif«! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;145-32	Nicolaitdsimpugnat ioanncs	153'57
Moyßs de creatione mundi dtda, quomodo peruers	de Nibilohominesaliquidamp;cerenequcunt	77-^l
tanthieretici nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^,35	Nili incrementum certis caußs explicarinoifpctesf
Moßs ieiuiiium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s^3.zz	11^	10
Moßs tempore lex hicepit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;211.5	Niuis ratio apud honünes incerta	iitf.xtf
Wo/ii uirga cur ferpens ß(la nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;191.28	Noe diluuium unde	278.1
MK„dKi male adminißratus per angelos, opinione	Noe etiamittcirciihcifusdeo placuit	231.1^
Simonis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 3-2 8	NocnonborticipalßfalutemdicitMorcion 5°‘r
Mundils pro agro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z^z.io	Noe quomodo in arcaferuatus ‘	55'»9
Mundusquo(cnditus,opinionsCerinthi j^S.z9	NöSTÖf	22.20
Mundus uarias habet qualitates nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7 3 • ' 4	Nowf» chrißi quomodo in gentilibus glorißtetur
Mundifabricatorenuniamdeiimeffe nbsp;nbsp;nbsp;^4-3 i 4		3^

Imn-cndmiedificdre	”5-^9	Radix erfubfluntia rerum curfolum nu	ntiliifibii»
i\rcndm nunterdrc		3-31
de Hdrend reßiculos neuere 14.1		Rdguel cr Theleßs idem	* B
Cdïcnloj tfrræ numerare	^14-17	Raoiens aliéna iniuHus
Centones farcire		Rebecca expetita à feruo Abraham quid ftgnifl^tt
Et heri crante		i7
fhiÜM maris numerare	114.18	Rebecc£ partus prophetia
Cypfum laite male mifeetur		Reconcilidtio cdrnis unde
tnßrorum Galea		Redemptionum uerba apud hiereticos	4o.ii
uclutLernea hydra	57-18	Regenerationcm Ibernentes
Longo longiusßigere	141-^5	Reminifcentia anima ex fomnüs agnofeitur
mare uniuerfm ebibere	100.11	130.24	131.»
IJegi'mcœloneqjinterraejJè	17?-^	Rempham adorarunt lud£i	229.37
Nf Mitt« »f $ nbsp;nbsp;nbsp;exiflens	^7-3	Renoudtushomo quomodo induendus	309.2®
Stellas coeli numerare	114.18	Repletid hominis in Paradifo duplex	3 23-*7
.StiUicidio temporis perfeuerare	129.2lt;J	Requietio dei jabbathum	23J.?
Supercilium inane	18 3 4	Refurreilio corporum quaUs fit Ratura	i8lt;î.4
Teflumenti ctufdem eflfle	-8lt;7.3lt;J	Refurreitio mortuorum perEzechielentdeJcripts
Prouidentia dei omnia regi	114-11		24
Proximi concordia ex Decalogo	252.1	. . Refurreâionè duplicê aftruit Irenaus	292.4
y Collum regiiincorporaliconflitutiotte	28.23	Refurreitionem duplicemeffe	338--’
Pfalmus exomologefis Dauid quandopdus		Refiarreilionem qui jpernunt
PJeudoprophetiC quo iudicabuntur	257.4	Refufcitdti quibus corporibus furrexernit	^10.14'
Ptolom£i £ones ridicùli	67-^9	Rex maximus deus	77-1'^
Ptolem£i fiiliones lrcn£Ut cur defcribat	17-3^	Regis cr dei coOatio	220.13
Ptolom£Ui flofculus Valentini fcholte	2.1	Regis uenientis cr Chrifti coUatio	271.24
Ptolom£i infeitia		Regnuantichriftiquam diufitduraturu	337-^^
Ptolom£us Lagt	188. 3	Regnum Chrifti quietum	244-^7
Publicani cr ^arifei parabola	zSo.^tS	Reges à quo confiituantur	328.1
Pythagor£ imaginem coronant gnoftici	48.24	Régna non fathan£ difflofttione tribui	525-3^
Pythagorica quaternatio	^-37	Régna terrena à deo cur inftituta
Pythdgoricum res in numerum trdnsflrre	8lt;J-39	Regnantium uarietas	328'4
^^-^Vddrdgmta dies qui ieiunarunt	i93-i2	Regiones mundi quatuor
€ JClU^fitttfuperccclum	122.38	Rcgulam non ex numeris ejfe	112.16
^quot;~^GlU£rimonid h£reticorum	172.30	Rom£ Petrus cr Paulus Euangclizauerut
Queftio nuUa tanti habenda ut euacuetfidc 213.38		Romana ecclefta Cor'mthios ad pace reducit 13 9- 5 5
QU£flioncs qu£flionibus dugent h£retici	7^'^^	Romana ecclefia max.cr antiquifs^
QU£flionum abfolutio quo dirigendd	gt;»5-35	Romani imperatoris maie/tas	7^'1
in Qtteflionibus fidei quo recurrendunt	141-5	Romanis qu£ abjtulimus	261-2^
Q^antitds omnis à dco	114.12	Ros quid fignificet	189.14
duaternio dextra cyflniflra	22.20	Ruminantium uirtus qu£	303-2*
Quaternatio Pythagorica	^-37	Verenda regit in corpore	28.14
Quatuor teflamentahumano data generi	*57-35	^^Sahaoth quis
Quatuor tempora anni	111.22	Sabaoth quid lingua Kebraica	*34-’?
Quicfccre quid ßt	i37-lt;^	Sabbathum quomodo fanilificandli	218.5
Qutnarius uifcerum	110.30	Sabbathi obferuatio cur inftituta	230.33
de Quinario numero ntulta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;no	pertotum	Sabbatho quod curat dominus non fitit	contra le*
Quinquagenarius quis dicatur	105.37	gem
Quod eft, non quod dicatur, id meliusoftendit		Sabbdtha abnuit deus
122	24	Sacerdotes in eremo elefti quin^	110.37
Foemora habet tn corpore	28.24	Sacerdotes qui	218.24
1—' Raabßgnificationcs	245.24	Sacerdotes fabbathum prophantibdnt m tcmpiom*
Rachel eccleß£ typut	248.4	pune	SAcer^