PARAPHRASES IN omnes Prophctas, tam Maiores quatuor, quàm Minores duode-- ' cim: uidelicet,
|
Efaiam. |
Hieremiam* |
|
Ezechielem* |
Danielem. |
|
O t eam » |
loelem» |
|
Amos» |
Abadiam* |
|
lonam» |
Micheam* |
|
Naum* |
Habacuk» |
|
V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sophoniam* |
Haggæum* |
|
Zachariam* |
Malachiam* |
ITEM,
In fapientiam Salomonis.
^uthore i o ne t os/ o ^^(^uilûuicano.
Cum Cæf Maieft.gratia pnuikgfo ad decennium*
nem O^orinum,
-ocr page 2-I o A N N E s TOSARRIVS A d V I L O V 1/ canus loan ni Oporino Bafih'cnfi
aïgt;undèuidclt;im,miOporine,nihilquicquamncquc fkcrum nequeprophanum dhhutitânà ingenio proßciCci, quod non aliquafui parte culpari poßit ,fîmodà grandiußculumjit optK : idq; in prim^, quant pnef:ns hoefxulum tam ^ax ßt calumnidtorum ut ucl abfolutißima etiam Ventu iTld,iam nunc uel fexccntos inuenturaßt lAomos, qui ipßus culpent fandalium: non tarnen fum reuerititi, hM mciK infcriptit propheticaParaphrafes inlucein proßrre:idq;partim, utdiuinarum literarumcandidatisnojlra proßtO' pera:partimuerö,ncquKalim, qui noilra hiecdeß:ripßt,dedita opera, ac uitiatofortaßi^autcorrupto exemplari nos anteuortat, Impendimus ccrtè huic rei non leuem, mi Oporine, opérant : neque inoSi ( ut aiunt) brachio, hac omnia percurrimus ; niß quod animißruore quodam ßimulati,^auißimum olio* qui laborem, leuem duximus:ita it lucubratione peruigilat^ noäes iucundiC etiam nobis fitrrint, ac fuaucsz adcöutfanitohocmcendiocorr?pti,grauißimeinterdum,atqueadcö iUubentes, uel charißimisetiami-nücis nos dedermiK,fubindehucilluc ad conuiuiolum ueladprodeambulatione m inuirentia pratanostrd' hentibiis. Sedquidi Pulchrcprofido fatisblt;ec mihi res proceßit.ßquidem firuida fitit adeo, utremißh tant calore, atque fanilis Ulis ignibus reüinilis, nihil aut minimum potuerim. Porro, dum rem oiment me iam puto habere abfolutam,atq; nonnihil de commodo typographo c elegantulis charaileribus co^ta-rem,tu mihi ui^'ts es non inidoneus ; ut fatagas non folum de charaileruin elegantia atq^ impreßionefolieite emendata,ucrum ut er Ariflirchos hic Itber inueniat tequos ciT bonos,adeoip ey piè eruditos, quorum edeu Hs elucubrationês noHriefubß{iant,ac male ßriatis uitiligatoribus fttperior ßm.quanquam er hinc non o«' tuno ßne Arißarchoru cenfura ad te ha^c no^a deßrimtur. Ctetcrum quodproximis ad meliterisferibebas de eruditis er candide dodis uiris,quorum nongrauareris adhibere opérant,ut omne ofßndiculumißmoi^ idpermittcrem')tolleretUr:id mi Oporine, primariu ac fummum illud eß, cuius rei gratia omnia hec noßra in tuunßnum dcßrantur,quodq- uniec te rogatum etiam uelim. Verumentmuero qtiod ad propheticarta» Ç fententiarum pondera attinet,ne quid temerè qutef i immutetur,nißprius noßra iHa duodedm Prophetieutt minorum translatio, una cum Annotationibus,probeperpenfaßt. Video enim plerofq; Gcrmaniie non inio-dos uiros, longé ahud compluribus locis tranßuliße,quain nos : ubiccrtè nolim, noßra ipforum interpréta' tioni po{iponi.nam ut cuiufdam ex Ulis ingenuaßnccritas eib, ingenue agnofeit opinor (de ealoqtior,eluent tute liters mihi nominatim proponunt^nodra fuis non inßriora eße,non quidem inßyligrandiloquentia,fed genuini fenf;is perfpicua ueritate.Vnde te obfecro mi Opcrinc,ut tUi ipßdodo pioq; uiro,dum tu Parapbra jes uerfas, nouam noilram translationem minorum Prophetarum unà cum Annotationib. perlegendam trO' das,ut cam cumfiis conßrat.Certc,niß me mca ßllit diuinatio, ex noßris tile multam fuis lucem addere P^' terit.' Porro quod ad Ezechielem attinet,isßtnè mihi plus négocier um praflitit, qua m reliquorum propbc' tarum udtis aliustmaximè ucrô in capitibus illis poßremis,ubi tantis ille ambagib.nouam Hicrufale deferibit, cum ipfo ßfo fanihiario,acnMltisillicircunquaq;adharctib.cubiculis:qu(eomniaccrtèpcrquà]nleui,labo' riofo tarne brachio,pcreurrimtis.neq- eninimihi omnia iüa tam intricata er ambagiofa,aliud ueüe acdicere uidentur, quam id quod tribus uerbis Chrißus Dominus apudD. loannem Euangclißam multispößfetxbt dixit: Qnód in domo Patris ipßus muitte manßonesßnt. In quib. ut aliquando manßonem aliquam obtinea^ mus,nosq; mutuo rontueamur,faxit iHc Opt. Max.qui tc hic pictatisßudijs atq; humaniorib. literis in mnbii feculafcruet. Vale uir optimetcrut noßra quam emendatißima in tucem prodcant,fedulö aduigHa.
RaptintiCxnoßroMufeo, X 11. Calendas Septem bres: Anno fefquimilleßmo quinquagefimotertio.
-ocr page 3-IS SI MIS, Il^TfEO Ellt;[ ,gt;1 TIS, umsdoHißimif^totius ÇermAnits, Theolog(i,unàcumuenerabilibiußnllitEc^ cleßaprocerthus, loannes Toßrrius ^quiloui-
Cdnus iÙTi^ûJ'^^p.
cris hike Itudijs intentus,infirmiratcs meas (qui'bus lamcntabilitcr fobindc dv ucxor)nonnihil excutcrem interdum,aut fallcrcm. Summiitaqp uiriimitator fa âus fum, ucrum baud acquis pafsib. cum fum fequutus.ille enim,quâdo omni» fcrè eruditionis circulum abfoluerat, nefcio fi cuiquam, ncdum mihi fimilibus ueftigtjs imitabilis fit. neque nos illubenter fane tâto uiro cedimus: atlt;^ noftra, adipfiusfcripta collata, obfcurari ab eo nihil aegrèferimus. Tradfauimus tamc remmulto quàm ille difficiliorem ac tencbricofioremmnde parem innoftris felicitatem exigcrc aut expedfare,indignum planéfucrit, at(^ iniquum. Qiiin amp;nbsp;facilior nobis uenia dada eft,ficubi do dlo ac pio Ledf ori parum fatisfacimus, peccafle alicubi uidcbimur.Certé fi in magnis bene uoluiflè ût eft:non da^ nabimur opinor,qui in magnis non folû bene uoluimus, fed ÔC non ^rfus male aliquid claborauimus.Cçterû quando per calumniandilibidinem maxima ho^ minum pars mihi corruptifsima cft,audaxfanèfacinus aggrediotjôô tatum non tcmerarïum,quod mea aufim in lucê proferreifed ita oportet eum,qui fefe Deo acChrifto Domino in mortem ipfius deuouit, omnes uel Cerberos oblatrates defpicere: atepfolidac ueritatis petracinfiftendo, ctiam inferorum portas con-temnerequantumuis inferæ poteftates fremant, fed ÄS pfeudoprophetæ, quo^ rum plenus eftmundus, infurgant atqucirrugiant. Nam dum magni Dci ora^ culafubinde reuoluo, quin amp;nbsp;penitius atep profundius intueor,ucrorû prophe tarum hoenoftro tam exhulcerato feculo ufcp adeô multam raritatem uideo,ut uelalbis coruis rariores fint,nigrOŒ cygno fimillimi. quod ut uerum efle aftrua «'us,ô uirifratrcs,rê hic exacftiufculè difcutiamus,6lt;^ quid Prophcta,quid Pfeu--lt;lopropheta fit,pro nobis diuinitùs coHato dono prefsius intucamur. Atqui MarcusTullius Cicero, Offïciorum fuorum libro primo docuit, omnem derc aliquainftitutam difeeptationem à definitione dcberc proficifcÉquodantequa sggrediamur, obfcruare oportet, Prophetæuocabulum inarcanis diuinorum myftcriorumliterismodô m*',hofehHebracisefle,modô Mil nabi. Cacterùm Nabi is dicitur,qui diuino iuflu populo loquitur.fic deÂarone(qui os Mofeos nominatur,fratris^ iuftu Pharaoni,atquc etiam populo loquutus fuit)legimus Exodifeptimo; Aaron frater tuus erit tuus nabi: tu loqueris ci quaecunque ego ^andauero tibi,amp;:illeloqueturadPharaonem. Hinc dilucidè fan's liquet,quia ProphetaDeinûcupatur,amp;:loquiturnonfua,fed quæcuncp ciDominuspraeci pit. Verùm heu dolor, rarus noftro feculo eft,qui uocem Domini à uocc carnis ftiæ commode fan's difccrncrepoteft,aut dignofcerc:quare fit ctiam,utpfeudo^ prophetarum plenanuncfintomnia.Atqui qucmHebraciolim per uocem «ofeh prophetam fignificare folcnt,hic à uidendo nomen habuit, uti legere eft '•Rcg.ÿ.Itaque Propheta dici cofueuit,qui ex uifis à Domino oblatis loquitur, 3tque cum populo agit.iuxta illud loelis z.Effundam de Spiritu mco iuper qm^
a 2 nem
-ocr page 4-4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN PR O PH ET A S 1111 MAJORES
ncm carnem, èC prophetabuntfilij ueftri ÔC filiæ ueftræ, ÔC iuuenes ucftn' m’fic» nes «idebunt, QC fcniores ueftri fomniafomm'abüt. quaefi à Domino fuumfpi' n'tum efFundêtc immit£antur,ita ut te prophetare, quin ói populum fuum prac^ xnonereiubeat: iam Dei prophetam te faciut ueium amp;nbsp;iuftum, ita ut nonfolum fis hofehjhoc eftuidens,fed ÓC nabi,quod diuino iulfu loquentem fonat. Vide fis igitur, ne, tametfi ea quæ uides à Domino Deo tibi immittantur, ullo mo^ do aliquid loquaris, aut illinc docendo proferas, priufquam Dominus Deus te loqui iubeat, ne tandem cum Hieremia dolens dicas : Seduxifti me Domine, amp;nbsp;fedudlus fum, Hicr.xo. Fit enim hoe frcquentiufculè: quia currimus ante* quam mittamur,óó decipimur ipecic boni,ficuti fcriptum eft;Currebanr,8C ego nonmittebameos. Hifunt,qui uifionemeordisfuiloquuntur, fed nondcorc Domini. Hic autem merogarit aliquis,quid ham ego os uocem Dominif' an neipfam Scripturam facram,amp;^ à Deo cœlitùs datant legemf ad quam uelutifa* cram amp;nbsp;infallibilem amuisim omnia hominum fcriptaexpendendaucniunt, ac trutinanda. Magnum certè,ó uiri fratres, facramentum, magnum inquam mi* raculum Bibliorum fcrïpturanobis eft, ôu uclutilucerna pedibusnoftris prælit/ cens,adeocp ÔC ueritatis femitam præmûftrans,qua eundum,SC unde difeeden* dum fit;ueruntamenfi quern uerum genuinum prophetam noftrohocfecu* lo excitetDomntus iuxta promifTum illud,Eccc cgomitto ad uos prophetas SC fapientesjamp;c.ncfcio certeanliterariaBibliorumfcripturafufficiat,utillinchau* rien da fint fingulaiim omnia, attp in hoc negotium conficiendum futurafitf^ tis,ut uaticiniorum fiue omnium concionum eins iufta fit amufsis. fieri enim co fueuit nonraro, quod uiuum uerbum Domini Dei excrcituum de prophets ca lamo aut ore profe(ftum,co trouerfiae aliquid habere uideatur, cum extera SC pa rum peripetfta Scripturac cortice, amp;c. Expendite mihi quæfo hic candidifsimi fratres,quæ Efaias habet de ludacorum facrificqs,iciunijs, neomenijs,fan(?fifsf misep adhuc illo feculo Sabbatis,SCc. Nonne hic ad legem facrificiorum acSab batipraefcnptricem,collatum cius uaticinium,nonfolumhærefêos, quinSibla fohemiæ damnandum cenfebitur f Ecquidmultis Scripturælocis Sabbathum feruari fedulo demandaturf fed SC altarc pracfcribitur offcrendis holocauftoma rise'Qilin 8C Numer.decimoquinto capite,nc)nnc qui arcendo per hyemefrigo re,autcoquendis edultjs, ramaliaaliquotSabbatho dieccUegerat, extracaftra lapidibus obruitur f immo 8C ante Legem fandtificatum fuit Domino Sabba* thum, Genef 2. SC oblatalacrificia, Genef4. Attendue igitur, ut quid uclim, £C quo têdam,medullitùs intelligatis. illuc enim noftra prolabitur ratiocinatio, non in Mofaica tantu lege præfcripta nobis efle, SC Sabbathum, SC facrificioiu cercmonias : q^uin SC ante Mofen etiâ rcligiofè obferuatas fui(Tc, utpote àiufto Abele,Enos,Enoch,Noah,6d cuntftis retro ad Mofen ufej patribus.Ätquitan* dem exortus uates Efaias,audet atep exclamat : Qiio mihi multitudo uiÄ'maru xieftrarumr’dixitDominus.plenus earum fum. Holocaufta arictum, ÔC adipem pinguium,2Cfanguinemuitulorum, agnorum 5C hircorum nolui. Quis (uobis in confpetftum meum comparentibus ) hacc de manu ueftra quæfiuitc’ Ne offe* ratis facrificium fruftra, incenfum abominatio eft mihi : neomeniam SCSabba thum, aut quiequid aliarum etiam iblennitatum eft, non feram. iniqui funt cœ tus ueftri: Calendas ueftras SC folennitates ex animo odi,ita ut moleftiæmihi fint, Scnaufeae. Sed quid.^Nónne SCD.Stephanus, atteftans Dominö Dcum non in manufadlis templis habitare, cerebrifragos lapides fenfit, SC in ncccm protruditurfAttamê fie per Efàiam exclamat Dominus:CcElum mihi-fedes eft, Sc terra fcabellum pedum meorum,Sdc.quæ itaep eft domus ifta,quam aedifica* bin's mihirS^ quis eft locus requietionis meacfamp;c. Ad quern uero refpiciam,in* quit Dominus, nifi ad pauperculum SC contritum fpiritu qui contremifeit ad fermones meos Eiufdem commatis eft, quod Pfalmogra
phus hie regiusait:
P R AE F'Ä T I o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f
Siuöluiues facrifidum, dcdi'ffem, unlt;p holocauftis ftoft deIccQaberis:Sacfifida DeOjlpiritus confribulatus,amp;fc. Coferamus quæfo patres conferipri, agite con fcramus hæc cum ijs quae de templo reccns conftrudo legere eft j.Rcg.odauo amp;nono capitibus: item i.Paralip.y.inhuncmodum: ApparuitSolomoniDo* minus de node,ÓÓ ait : Audiui orationem tuam, S)C elegi domum iftam mihi in domum facrificij. Si clauiero ccelum, ÔC pluuia nulla fluxerit, acmandauero lo* cuftaeutterram deuorct,aut mifero peftilentiam in populum meum,conuerius autem populus fop er quem inuocatS eft nomen meum, deprecatusmcfocrit, amp;nbsp;exquifierit faciem meam, agens pœnitentiam a utjs fois pefsimis,cgo de cce^ lo exaudiam,amp; propitius ero peccatis eorum, ÔCfanabo terram eorum.nam culimei eruntaperti, ÔC 3LUtcs meac arrecftac ad eius orationc, quifquis ifto inlo co me orauerit : elegi cnim 5C fancftificaui locum iftiS, ut fit nomen meum ibi in fempitcrnu:fiquidê oculimei amp;nbsp;cor meum cun dis diebus ibipermanebut, ô^c* Expendite quaefo mihi hæc cum Efaiac uaticinio, quo Dominu non nifi ad pau* perculutn, amp;:ipiritu contritum, Dominiep fermones trcmentêreipiccreafteuc ratquin èC cum Chrifti lefo Domini noftri colloquio, quod illc ad puteum mi* feuitcumSamaritana, ubiinterrogatus,quopotifsimum loco colendus diet, autinuocandus Dcusu'n mo nte, aut Bethel ipfa, ubi olim ipfom adorarant uiri Patnarchac : an Hierofolymis in templo,tan fplendidapromifla habentet' Re* fpondet;Mulicr crede mihi,ucnit hora, quâdo netp in monte, neqp Hierofoly* mis adorabitis patremmos adoratis quod nefeitis, nos adoramus quod feimus, quiafalus ex ludæis eft.Sed uenit hora,0^ nunc quidem ea cft,quando ueri ado ratorcs adorabunt pattern non exteris facrificqs, non uocibus aut harmonqs a* lioquibcnefonantibus, fed ipiritu fiue animo, co^ fincero acuero; hoc eft, ex intimis pcnetralium mcdullis.Scd quidf Certe hacc Chrifti Domini uerba, do* foScribæScPharifæiadexteræliteræamufsim perpendentcs', non poflunti* pfum ctlam Dominum, æternam inquam æterniDei ueritatem, non damnarc temerarq mendacq acblaijjhcmiæded amp;nbsp;Samaritanum cum uocarc, ueluti qui templo Hierofolymitano fois uerbis dcrogarct,amp; aduerfus illud impie blafphc muselfetjamp;c. Adhaccuidetc mihiD.Hicremiam, contraluculcntum Scriptu* •■æuerbum,fanlt;ftacciuitatisdeditioncm Inmanus fcelcrati Nabuchodonofo* fis fuadentê. Populus autê cum fuis pfeudoprophetis, fccundum Scripturam, diuina de templo promifla,altum inclamantes rcboabant contra: T emplunt
Dominijtemplum Domin\tcmplum Domini.^ quid quæfo hifee uociferatio mb.uolebâtf quorfom ipeeftabat tarn communis amp;nbsp;uniformis clamorr’ Auditc quxfo me.Certe hifeeInconditis uocibus labefadatam populi fidem fuffuldc* bant, fertptum clamitantcs,Si quis hoftis in ipfos incurfioncm faccrct,cui fofti* nendatparcs non client, ilico ad extrudam à Solomone domum Domini de* propcrarent; qui illic fixam atep adeo perpetuam manfioncm fibi habens, arre* disfempcr auribus cos eflet auditurus, 0^ de templo foo fando ludaicas fem* pcrrcs,conuibratoinhoftesfuacindignationisbrachio,propugnaturus. Prar* tcreanouitium adhuc crat, 8C reccns Hicremiæ fcculo, quibus modis Hicrofb* lymitanumfoum populû tutatus fucrat Dominus à grauilsimaobftdionc Sen* nacherib, qui (denode ab angclo interfedis defoo exercitu centum odogin ta quinque hominummillibus) turpi foga faluti fuac confulcrc coadus fuit,0Cc, Sed amp;nbsp;Ezechias unde obfecro quæfiuit auxiliumr'non'ne à Dominof'quem fa* crofandum templum foum inhabitantcm,fopplicibus uotis follicitari deman* dans: TraditCjinquitjmanus Domino, SC uenitc ad Gnduarium cius,quod Ian* dificauit fibi. Qyin ÔC auditas impq Rapfacis impqfsimas blalphemias, pien tifsimus rex faccoindutusindomum Dominirefert, atqueillicaudientiDo* mino exponit, opemcp eius efflagitat. Etrurfos, acceptas blafphcmiarSplenas Uetas,non nifi in ipfo templo coram Domino expandit, illic cum orans ac de* a 3 precans.
-ocr page 6-IN prophetäs 1111 MAJORES
prccans,adeo ut tcmplum hoc non pleberjs tantum, fed Sd regibus ac pnnopigt;’ busûcrofanÆim,domus precum, atcp orationis locus uocaretur rid^ non a/ lia de caufa, nifi quod Dominus ex promiflb debcbat fic rogantium uotis fuas pracbcrcaurcspiasacbonas. Ethinceft illudquôdpfeudoprophetat, cuinu-* niuer{afercmulfitudinc,inmanus Babyloniorum dcditionem dctreó:ates,Hic remiæreboabant, TcmplumDomini, tempIumDomini, tcmplumDomini. Qid. fidamus mo d o promittcti Deo, amp;nbsp;illc de Ce pendentes non deftituctA*^« Atqui hie contra Scripturam atq; promifsionis exteram formam promifcu? mnibus refiftit propheta Hieremias: Tcmplum Domini per ipforum iniquita* tes Ipcluncam latronu iam fac^am elTe aflcrcs,unde Dominus cos non fit cxair* diturus.itacp in c^rccrcs rapitur, amp;nbsp;ueluti hæreticuS atqj feditiofiis populi con-citator mortis in fe fentêtiam recipit,amp;c. Qiiid multisf Qiii fcripturisDeifan-cîlis in fpeciem addidifsimi fuerut, per hos intcrempti funt ueri prophets, atc^ adco chrisTvs iesvs, omniûprophetarS colophon atqp corypheus, iVndeamp;Matth.zj.audiunnVacuobis Scribç âfPhanïæi,hypocritæ, quisdifi-can's fepulchra prophetarum,SC ornatis monumenta iuftorum,amp;: dicitis:Si fuif femus in diebus patrum noftrorum,nonfuiffemus foefj corum in cædcprophe tarum.Itac^,amp;c.Etrurfum:V æ Uöbis duces cæci,quf excalanfeffculicctn, came lum degluntis;Scrpcntcs,progenics uiperaru,quomodo effirgietis fiipplieinm gchênær Quid uerd adhæcdicemusrauthincquidquæfo colligemus!quot; Siferi* ptura Dei fancfla, iufta amufsis non eft,ad quam expendi uatum opofteat ora* cula, quis poterit inter prophetam Dei ucrum, SC impoftorcm hypocritaffl,di* gnofccrefArrigitc quæfo aures. Chriftus Dominus non ex cognita Scriptuta, autinfpeCl^a Lege, cognofcêdosdixitpfeudoprophctas,fed exipfiseorum fin* Æbus. Cæterùm amp;nbsp;fie,mihi inquies, difFicilecft,utfcquifpiaminhispræfica^ l'udicem: quoniam,ut in Prouerbrjs legimus, cft uia,atqp non una prpfaiptaui' tæ régula,quæuideturhominiiufta, rcCtaSCbona, quQ tarnen nouifsiniaeius ducant ad inrcritum.contrà uerô cft uia, quæ uidetur homini iniufta,obliqua SC inala,cuius extrema interim dueunt in uitam æternam^ Et iteruin dicit Scriptu* ra: Nonficutuidethomo,uidet SCDeu8,S^c. Retftè fané hæc omnia: quoniam liumani ingentj caeca ratio,non ea fuapte uirtutc eft acie, ut penetrata ouiUa ne ftc,intuslupumuideatatqp cognofcat.QriidigituréCertépfcudoprophetasdo cet Dominus non inter peccatores aut aperté improbos inueniri, cætcrùm inter cos qui ouilla ueftiti uefte lupum tegunt : hoc eft,qui prætextu quodarnfan lt;ftimoniae,à ucra pictate quàm longifsimè abfunt, fiue cucullatiilli fint, fiuc alia quacunque uefte induti : quoniam utraep inueftepoftum fàncftimoiuanifimn-lare. Non igitur folùm eucullaCut per inuidiam diccre affolent inuidi) cæterùm multo magis fimulata quædam religio, etiam fine cuculla,ouillum indumêtitm cft:fed ÔC animus philautus,fîC quæ fua funt tantum quærens,Iupû prodit. quæ dum humana ratio haud facile agnofcit,net^ ea eft ûpientia ut pofsit de eiufino dilupisaut falfis corum fratribus rotundofermoneinfallibilitcrpronunciare, poftulctmentcmab eoquidafnempeà Dco, quidatfimplicitcr,5Ccumuera cnergia, nec exprobrat : poftuict inquam fpiritum iudicif ac diuinæ fàpicntiæ, per quem de prophetarum doeftrina 8C frueftib us iudicare ualeat, extra hunce-» nim,uci Scriptura ipfa tibi uelutigladius eft in manu ftulti aut furibundi homi* nis:atqj omne indicium tuum inftabile, uagum atep incertum cft, imo pfeudo* propheticum, ÔC ut ita mihi liceat loqui,interdû etiam Sathanicum. lac. j.Rom. s.Matth.iö. Animalis enimhomo non percipitea quæ funtIpiritus Dei, atque aded nepoteft quidem cognofeere, eo qudd diuina non humano ,fedDcifpi* ritu expendenda ucniunt:carni enim amp;fanguiniftultitia fiint. ».Corin.2, Por« rd fi lumen quod in homine eft,tenebræ fùnnipfæ tenebræ eheu quantç funt,amp;^ quàmhorrendær’Tolerabilius certcagitur cumfis, quibus folummodo lumen rationf?
-ocr page 7-P R AR r A T I o, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;7
tatioftis fneft,quod ipfbs cum humilitate Sgt;C cSdoi c,aliquo ta me modo iJluftrat, non quidê ut fol diem, fed ut ftelJæ noólê: quam cum qs qui præter omnem in-telligentiam naturalem,amp; omni diuino lumine deftituti,nihil aliud in negocio religionis crêpant, quam Patres patres, Confuctudo confuetudo : quibus fine menteuocibus dumpqs Deiuiris reclamant, quid aliud quam fuamprodunt ftultitianijS^animumpfcudopropheticumr’SCc. Agite igitur,hocuobis diferi-men fumite inter pfeudoprophetam prophetam uerum. Hic de ore Dei lo* quitutjEzech.?. aufcultans quid in ipfo loquatur Dominus,Pfal.8o. Non audigt; tor tantum,fedamp;cffclt;fîor operis autfermonis,Iac.u Hicpræfentifcituerbum deuiuo orc Dei intrafe profeâ:um, cum Scripturæ medulla pulchrè conueni-rc,Ioan.$. quum alioqui ab eius cortice fiuc carne, quam pfeudoprophetæ urgent,frequêtiufculè difcrepet,Efa.i.$8.Non loquitur nifi iuflus:ut in Efaia,Hie-femia,fed amp;nbsp;in omnibus alrjs ueris Prophetis etiam uiderc eft. Habet fubindc ingeftas animi lui oculis ùifiones, à Deo quidem profedlas,Ioelis z. attamen de hisnififpeciatimiulîus fit dicere,tacct:Hicr.«.Amos 7.8.9. Nihil fegloriofulus cxtollir, auttemerèiaclitat extera fandlimoniælpecie, folam pietatêinDeum S^charitateminproximum curat: cæterorumomnium,quælbcciem tantum pietatishabenr,negligêtior eft ôd fecurus, neminis fanguinem Rtit, nelt;ç quen-' quant perfequitur;fed omnibus fit omnia,ut aliquôs faltem Chrifto lucrifaciat.' Ex diametro autem plèudopropheta, non ex Deo, lèd de fiialoquitur làpien-tia,amp;humanitùs irradiante dodloratu.hicnon diuiniIpiritus, caetcrûm exterae rationis,atcjp etiam Mofaicælegis,in chartaceis tabulis feriptæ, audicor,aut tur* gidiufculus etiam dotftor, ne minimum eorum quæ docet,opéré adimplet. ui-uerbû eius qui illuminât omnem hominem uenientem in h une mûdum, turn tota uita fua pugnare: 6C cum uulgi erroribus ac mundi ingcnio,quæ ueri prophetæ horrent atqj deteftantur, pulchrè conuenire. Hic perpetuo ratioci-’ian,docerc,concionari, a|q} cum lùbditis fuis per demegorias agere, paratum fepræftatamp;^alacrem,maxime ubi Ipes quæftus uberioris affulferit atep relplen-duerit. Habet t|uo(p nonnunquam mentis atque animi fui ùifiones ; cæterùin ïionaDco, fed a carnis fuæ affetftibus, autimaginationibus uerifimilibus pro--fedas,qucmadmodum feriptum eft: Vifionem cordis fui loquuntur,fed no de OreDomini.attamen ex his quidem illc ultroneus fubinde uaticinatur, SCueltt tioraculaloquitur:quificutiiniuftusomniafacit,itanecfibijpfi,neccircunftan-tibus unquam ad cor loquitur,SCnemo difeedit cmendationintcn'm tarnen to-tus fibi placet, ac uenditat fe extera quadam pietatis fpecie,quæ pellis ouiila illi eftîfolâcnimucraereligionislaruâ ^hypocriticas quafdâuarutatcshominum oculis ingerere ftudet,quum alioqui nec Deum nec proximum ex animo dilige reûtagat,quinfa(ftis utruntp fe odifte contcftatur,Ôif€«Sanguincm fe reprehen lt;lentis,autalia quàm ipfc uia incedcntis,auidè frequenter fitit: Chriftum lefum infuis mcmbriSjita ut Scribarum amp;nbsp;Pharifæorum ingCnium eft, pcrfcqucns,at-que interim endum tradens. Etutfemelfiniam : quemadmoduni cletftusillc ad eonuertendas gentes Chrifti Apoftolus, omnibus fiebat omnia,uc uel aliquos tandem Chrifto lucrifacerenita pfeudoprophetauixülli quicquam fit,nifi dum fibiucl pccuniæ,uel mundani honoris aliquid accelTurum confidit acfperat. a-dco enim haecfcelerata auri fames amp;nbsp;abominabilis auaritia peftilês eft uitio-fa,ut etiam ex propheta alioquiiufto ac ucro,nôn rarô iniuftum faciat ac falfum, mm ut maxime ucra doceas, attp ad populûj'nferas penitioribus feripturis co-formia,fiinlcgationctua(uti fecitBalaam)munerafpelt;ftes,aut ullos qui exmS do tibiobuenirepoflunt honores, pfeudopropheta es,amp;^legatusDeifalfus.Si Scripturâ uniuerlàm adunguem memoria teneas, neqp è fuggeftu ahÏKl quàtn ftripta facrain concionibus crepes ac doceas : nifi Dominus temiferit, SC tu in ,eiusnomineamp;lubêsacuolêsloquaris, predicate Chriftûnon potcs:quinimo a 4 ornni5
-ocr page 8-• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN PROPMETAS IIII MAJORES
omm's ilia fua de rebus cceleftibus, ex arcanis magni Dei myften'is tanquam lt;X ore cius defumpta condo j nefcio fi multo amplius ualitura fit,quain fi Liuianä adducas de Romanorum religionc ÔC eaeremonijs hifton'am. Nemo itaqi tc* mere fibi fumat docendi prouincia.Quern Deus mifit,hjc non quæ placitaiünt in oculi's fuiSj fed uerba Dciloquitur,intrcpide èC conftantcr : nihil quicquant curans,quomodo placiturum fithominibus.Nam quern Imperator,aucRoma' nus Pontifex mittit, hie prolatis fuarum Icgationum bullis ac diplomatib.uer* baloquiturimperatoris ac Pontificis, nihil quicquam defuo addens autiramh nuens, quod mandatis Domini iui repugnet. Et ut ad inferiora defccndam,qia ab Antiftite,aut collegij Decano,aut Abbate,immo à Guai'diano,autPriorca' liquo monaftico ad publicum munus obcundum abicgatur, hie non quod fibi bonum uidetur laudabile ; quinpotius uerbaloquitur fui Abbatis,Guardia' ni,atcp Priorisiadeo^ SCfuam legationem,ita utin mâdatis habet, decretis qui' bufdam ôd ligatis fermonibus tradfat, nihil quicquâ nec addens necimminucs: atqueadeôintrapræfcriptos cancellos fidelitcrfecontincns,modis omnibus fatagit,utncftaterem tranfiliat, nclatum quidêungucmperincogitantiamdc' clinans neque ad dextram neque ad finiftram. Qiiod fi hacc ucra funt, utifunt citra ullam omnino contradiÀ'onem,atque etiamnum hodie fingulis fere mo* mentis cucnireuidemus:cùrnosmifcllihomunciones,noncandcmfidempr«' ftamus Chrifto noftrofFruftra exeufamus itineris moleftiam aut periculum, fa* tis praemoniti nos ipfos offerimus.Qiiid enimt' an'non ipfus ille prædixit:Ecce ego mitto uos ficut oues in medio luporum : cftoteigitur prudentes ueluüfct-pcntcs,ô^fîmplices ficut columbæ, Âttcnditc,quia prudêtia ferpentina admit' titur,modô non défit amp;nbsp;columbinafimplicitas.SatagendumnecxcidatnicfflO ria, quiarequiritur in legato, ut domino fuo fidelis inueni^ttur, nec de fuo quic' quam addat, aut ctiamfiibtrahatquodmittentis propofituminfringcreuidca' tur, aut debilitate: quêadmodum ipfiis ille omnium legatorû legatus maximus Patri fuo per omnia fidelis fuit,nihil quicquam times nec Scribas nec PharifçO' rum principes,quibufeum illi quotidianum negociûfuit (ad ludacos enimpvat' cipue deftinata crat eius lcgatio)quos quum iam cotinuum fere trienniutn mo' deftifsime tradf aflet, cupiens eos colligcre, iub umbra alarû iuarum congrc' gare, quemadmodum gallina congregat pullos iuos,Ô£lc.tadem uerô cum hifce omnibus parum profecilTeqcœpit eos duriuicule tradlare, utlegere eft Matth. 2?. amp;nbsp;fadlum eft tantundem.Nûquam cnim fuiticculum ufque adeô fcelix,quin ueritas femper quàm pauciisimis tâtum placucrit. amara enim eft ucritas,utin' quit ille : 5gt;C quicunque earn profitentur, amaritudinibus replcbuntur, idquod tandemSdincnaiSTo lESv Dominonoftro,excellentifsimoinquam magni Dcilcgato,uelluce ctiam clariuspatuir,Matth.2lt;5.27. Marc.14.if. Lucx 22.23. loan iS.iî». quinctiâinomnib.fcrc,quiinco,autcumco,piè uoiCttuiuctc, atqp adeôlcgitimciuafungiIcgationc,quotidiepatct.Qiiarcnôinc5fultf prç' monuit cmittendos in patris fui négocia legatos, dicens : Si fermoncm meum fcruaucrunt, ucftrum lcruabunt: fi me perfequuti fiint, amp;nbsp;uos perfequentur. non eft fcruus maior domino, neque legatus co qui mifit ilium. Atquihorum omnium non tam obliti, quàm pertaefi in præfentiarum, nullum omnino onus aut periculum, quin folum honorem potius amp;nbsp;gloria in legatione agnofeimus, wcnamur,Ô£lpofsidcmus. O'caecashominummentes,ôpccftoracæca: Qiali v indcliriouitæ,quantis'^tcncbris Voluiturhocaeui,SCc. Sed trutinemus quaefo iam nunc æqua lance, mi Domini, quanta fit ucrorum prophetarum ra »■itas,qui ad omnê cruciatum 8C contumeliam parati, diuinitùs fc miflbs aftruc/ te pôlsint. Nemo fibi aflumat honorem, ait Apoftolus, nifi qui uocatur utAa* ron.hunc cnim Dominus uocauit,Exod.4. Nuncucrô, fi quomortuoEpifeO' po,Abbate,Priore,aut Paftorc,nos uocct Ecclcfia (aut fortafiis Ecdefîæ uitio' flora
t
-ocr page 9-P R Ab F A t I Ö. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«
nûra,autcoram Domino detruncanda membra)continuó uocati'oncm •nus ; præfertim ß amplus Öt Epifcopatus, aut deh'cati'or Äbbatia, aut pinguia Paftoratus,amp;c. Scd didte mihi bona fide, ec quid in imiuerfb doccntium grcgc complufailos inuenire eß,qui uocati à parua, fed pinguiorc tamcnEcdelia^ad •naiorem fe lubenter fint recepturi, in qua fibi lucrum tenuius, Chrißo tarnen •naiusmultOjfacere poflentf Ego certc pro mea caccutientianonuideo,ubi ter^ rarum eiuftnodi aliquot inuenerimus. Scd quiddnquict uulgus concionatorut ïtâne hinccolligis, nos nclt;p uocatos eße, nequemilfosf Ego certc cumÄpo^ ftolo fiibinde dicere conßieui, QC etiamnum dico : Probet fcipßim homo, ÔCfic de pane diuini uerbi primitus ipfemet edat,deinde amp;nbsp;populo fidcliter diftribu* at:amp; de fonte aquarum uiuentium bibens,porrô alijs quoque propinct, ut fatii rentur.Qui loquitur,loquatur ut eloquia Dcüqui miniftrat,miniftret tanquam «xuirtute,quam nobis fuppeditaturus eßDominus Deus noßer, fi legitime rc quirimuspcriESVM CHRISTVM Dominum':cuigloriaSkSimperium •n omne xuum,Ämcn. Placuit autem,mi Domini, amp;nbsp;prardarifsimi ex Euan gdio renati fratres, has noßras in praeßantiores quatuor prophetas, nempe laiam,Hieremiam, Ezechielem,una cum Daniele, Paraplirafcs, lubenti animo 7 candido aßedtu uobis dedicate,ut qui omnes omnium uitiligatorum atqgt; •nuidiofe oblatrantium fceleratos conatus ucl fola authoritate, quam grauißi--•namhabetisjpofsitis conßingere,amp; à male feriatorum hominum morlibus(figt; quidê digni uobis uidcamur ) facile nos tueri at® defendere : ita ut nemo poß^ ac uelleuitcr impetiturus fit hoc,quale quale eß,opus noßrum,quod ueßruin ,tderitpundum,atcpuelutalbocalculofueritcomprobatum. Dominus Deus MOS uniuerfo orbi Chhßiano in multa fecula feruct incolumcs.Ex Mul^o ^oßro Aquilouicano,Anno poß natum Chrißum fefquimillefimo quinquagefimotertio, decimo fexto Calend.
Septembres.
Sano palato omnid mihi probabhis',
quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sed ßbt^utebonainßtnt^udstenehitis.
Contemnier/iec Spiritus exiingwer^
i
-ocr page 10-10
^ijutlowcam, ad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dei OracuU commodiufcule intelli^enday
frteci^ue degenuino Tropheacarumßnptu-rarumßnfu.
I Q_V IDEM nulla penitus Humana induftria nobis allata fiintPt»' P^'‘e’^i'i'‘rnuaticinia,reaèD. Petrus eafcribit haudqüaquâ eflepri-ùatæ interpreratiöniSjitaut uel huius aut illius expofitionialligata rriarieant,atque’äftriöa: fed Spiritus fanélus,ipfus inquam ille Spin ® Dominimagllus,amp;fenfuum diues,quern exuiris Apoftolisfta j timpoft Chrifti afcenfionem populus Hierofolymitanus mirifice __Jjloquentéaudieratjunicus diuinæ Scripturçauthoreft:hicloquituC unicuiq;, prout ab eo intelligi uult, aut (ut comodius dicam) pro modulo fuæ cuiufqj fidei.Quare ludæi dum in Lege fiue Proplietarum leftione haftcnus nudamrertuu fpe öant hiftóriamjatque id tantum inueftigât, quod primaria aut Legis aut Prophetariim fonat litera,tam nihil Chriftum ex Scripturis intelligunt, ut eum pro literario iiitelle-étu potius interfecerint,quam fintamplexati : id quod maxime patuit uel ex Caiaphæ uaticinio,quo expedite dicebat, ut uitus moreretur homo pro populo,amp;c. hocninàro fentienSjUt lefus crucifigërétur potius,quàm ut eo in regnum euefto,Iudaicanatio,Ro mano imperio rebellis,bellum aduerfus Romanos fuftinere cogercturrquib.longe’iU' par,fundi ths deperdi polTet.quæ quidem eius perfuafio ualuit,led 8c comprobata fuit, utpoteliterario dicentisfono ab afsidentibus tantum intelledla. Euangelifta ueroiw-fter, cui diftum hoc ut uerifsimum uaticinium exceptum eft, longe aliud ex eo intel-ligit,quam aut intellexerint Scribæ illi amp;nbsp;Sacerdotum principes, autipfe etiamputarit Caiaphasmempe Chriftum moriturum pro gételudaica, immó non pro iliafolum,fed ut ubilibet terrarum difperfos Dei filios congregaret, atquein unum ouile adducereu Et eo quidem fenfu intélleôaresjîtà demum Uerum uaticinium eft. Vnde fane conftaf, in magnis maxi mi Dei oraculis aliud iilterdum uelle Dei fpiritum, amp;nbsp;aliud ipfam fona reliteræ carnemiquod ut dilucidius etiam patefcat, alijs aliquot Scripturæ teftimonijs copiofiufculeprobandum uidetur. Sed antequam exordiamur, fingamus Scripturani preciofifsimi fili telam,eire, cuius literaria narratio ftaminale filurh fit: cæterùffl quoda Spiritu Dei intertexitur,fubtegmen. Proinde fi iudicio carnis cum humanatantumfa-pientiain folo ftamine hæreas,hoc eft,in literali fiue hiftoriali 8c primario tantcoi fenfu, certe aut nihil penitus,aut omnino parurn Chrifti illic inueneris.Cæterùiîi fi afpira-te Domini Ipiritu, iplum etiam fubtegmen Scripturarum intuearis, uerifsimum elfe comperies, quod de ipfis teftatur Chriftus Dominus, quum ait,Illæ teftimonium per-hibent de me:quas etiam hoc nomine aC titulo tantum perfcrutari iufsit. Sed adefteæ-quis animis,amp;arrigite mihi aures, ut quod hicpaucis aperuimus, Apoftolicis citatio-nib us darum faciamus. Occurrit autem quum primis, quod de Rachele fuos filios plo ranteD. Matthæus euangeliftaadducit; quem quidem locum ex Hieremiæcâp.p'æn tuatus eft, adeóqlie fenfu fuo 1 iterali ad matroUas fpeftat ludaicas, quæ fuperabdiidis inBabyloniam liberisfuis àcerbifsimumfeceruntlüdum. Confolationem igiturper Prophetam ad matronas, fine ad Rachelem omnium nomine fubdens Dominus Deus Iftaelis: Quiefcat,inquit,uox tua à ploratu,amp;oculi tui à lachrymis,quia eft merces ope-ri tuo (nimirumliberis tuis) amp;reuertentur de terra hoftili :amp; eft fpesnouifsimistuis, reuertentur enim fili) tui ad terminos fuos, amp;c. Manifeftè hic audis, audis inquam hie in primario fenfu,nihil omnino aliud quàmcaptiuitatis Babyloniern miferiam, unde Domini confolatio eos aliquando adrelidampatriam dicitredituros. Atqui Euangelifta nofter ad infanticidium Herodianum hoc refert, ex quo, cum ludaicis proinde amp;nbsp;Bethlehemiticis etiam matribus non minor eflet luftus aut eiulatus, quam ijs quarum liberi in captiuitatemillam abdufti erant, perfedum in infanticidio hoc dicit,quod di-dum fuerat ab Hieremia propheta, cUm ait: Vox in Rama audita eft,ploratus amp;nbsp;ulula-tus multus,Rachel noluit cónfo]ari,amp;C. Ét hæc quidé fubtegminis Euangelici immifi fio, pendet ex fimilitudine qüam habet cum filo ftaminali: id eft,Babylonicaillaabdu-dorum liber ofum uerè lamentabiji miferia,matrumque fingultienti eiuiatu,amp;c.
Quoi
-ocr page 11-IOAN. TO S A R RI I P RAE PATIO.
Tt
Qyodautempaulo antèabeodcm Euagelifta ex Oleaadducitur,ExÆgyptouocaui liJium meummónne Sc irtud aliud quiddam in ftaniinefuo ac primario literæ fenfu ert, quàminfubtegmineac ueritate Spiritus ? CertèD.Matthæus Chrirto Domino noftro hocapplicans, omilTo uaticinij ftamine, I'ubtegminis ueritatem intcrtexit: fignificans, Chriltum fecundum Scripturas ex Ægypto uocatum,quemadmodum olim totus Ifraa liticus populus illinc edudlus legitur. Enimuei6 fi ftamen uaticini/ fpeótes,de toto populo,quem per Mofen Dominus ex Ægypto eduxit, loquutus Propheta eil, inquiens; Quumpueradhuc, fiueparuus effetpopulus Ilraeliticus, dilexi eum, dicit Dns: atque ^xÆgyptoeum,ueluticharum mihi filium, euocaui, atque etiam eduxi. Vocauerunc autem eos à fua iniquitate Mofes amp;nbsp;Aaron,led illi abierunt ab horum facie immolantes Baalim,dijslt;juealienis,amp;c. HicgeminusProphetæ fenfusell.primitùs enim,iniplâ uaticinij carneac ftamine,de toto Ifraele intelligi debet : unde amp;nbsp;Septuaginta uerterut, ftnsKcixecrix TÜTfitvo! M'TijExÆ.gypto uocaui filios eius:pofteros nimiru Ilraelis, aut nepotes patriarchæ Iacob.Cçterùm Euâgelifta nofter,id quod olim in toto populo Deiacciderat, iam totius populi accommodât capiti, in Chrifto Dho cópletum trades, mm inipfo contigit, quodmultis retro feculis promifcuè contigit omnibus. Quod fiiamdenuópenitus interlapfa ChriftiEcclefia inter ludæos, reltituatur nobis iuxta promiffum Spiritus in priftinum,hoc eft uerè Apoftolicum nitorem, quemadmodum amp;Paulus etiam fore non dubio fermone uaticinatus eft,inquiens: V^biplenitudo Gentium aduenerit,tunc(tuncinquam,hadenus cxcæcatus)llrahelfaluus erit,amp;c.nöquid nonProphetaquilpiamcommodeetiamdicercpoffet. ExÆg}'pto uocauitDominus filiam fuam?amp;c. Sed eamus porró,ut rem omnem penitius introfpiciamiis. Occurric igiturapud eundem hunc noftrum Euangeliographum Efaiæ locus,dc Chrifto Domino ex matre uirgine nato,qui lïc habct:Ecce uirgo concipiet,amp;pariet filium,amp;c. locus lanè inter ludæos SeChriftianos multacontentione aliquando traftatus, de quo amp;nbsp;ne nunc quidem huius feculi ludæo nobifcum fatis conuenit. Nos enim illis pro ueritate ftaminis certantibus, nullam permittimus huius uaticinij ante natum Chriftum com-plctionem:atilli uicifsim,ncc omnino fine ratione,quando in folo ftaminc hærent,pe-nitus rident, atque adeó exploduntnoftram, hoceft Chriftianorum Seri barü interpre--tationem, quaIpem liberationis à duabus illis caudis titionum fumigantium, regum nimirumdebellatiumludæos ipßfsimis Prophetætcmporibus ,deducimusadlibera-toremnoftrum Chriftum Dominum, multis feculis póft natum. Certèliteralis hifto-riæueritaspro ludæis ftat.Achas enim ludaici populi rex, duobus cum ualidifsimis re gibus bellum gerens, ab altero eorum centum amp;nbsp;uiginti millibus bellicoforum homi-numintetfeâ:is,feriô quidem contremuit : uerùm enimuero poftquam iam tandem u- i trinqueimpeteretur,inmagnarerumomniumderper3tione,confili;q;uerfabaturino-pia:ficqueurgebatimminenscalamitatumnecefsitas,utfubitanea,atqueadeôpræfen-tiindigueritconfolatione,quæ ipfius animum tantum non defperabundum extemplô erigeret. Mittitur itaque à Domino Efaias, qui regum horum conatus, atque omnino Itudia etiam omnia irrita fore promit tit: quod quidem prom ilfum figno multis feculis
■quot; P°”®^nibendo,confirmareuellc,quidobfecrofuerit3hfurdius?amp;àconfolatione,quæ . P’^æ^etitemautfubitaneamconfirmationemfummopcrerequirebat,alienius? Quidigi turlcertèconfolatio erga regem Achafum, eiusqueætatis Hicrofolymitanos, iuxta hi-«oriæcontextum fie habet: Non eft,ô rex(inquit Efaias,regia ftirpeoriundus Prophe-tajmhil quicquam eft, quod ufque adeo formides à duobus regibus iftis, qui regnum ' • ^3'^™tamfanguinariadeuaftatione fcpenitus annihilaturos minitantur: titionuenim lumigantium minutulæ tantum caudæ funt,ut qui ferè pcrijfti, belli fumos potius tibi ractun unt,quàm funditùs annihilantia incendia. Dabitur autem, amp;nbsp;breui quidem ui-uCTedabitur, regnû ludaicum ab horum tam indignis 8c (ut in præfentiarum uidetur) nqrrendifsimis turoribus,amp;ab inæftimabili hac calamitate fore liberum, ipfis etiam re gibus deperditis, amp;nbsp;in nihilum omnino redadis,amp;c. Atqui hoc tam ftupédum amp;ad-^irabile miraculum confirmaturus Propheta : Ecce, inquit, uirgo quæ iam nubilis,amp; paulo moxconceptura eft,atque adeo paritura filium,hic quidem puer priufquam grâ-elcere, atque eo ætatis uenire poterit, ut inter fuaue amp;nbsp;amarum dignofeat, aut eledo ono reijciat malum,uidcbitis terram,quam ut hoftilem deteftamini,à fuis regibus de-ïeuftam,Scc.fic enim legimus Efaiæ 7:Ecçe uirgo concipiet,amp;pariet filium,amp;uocabi-
tuc
/
-ocr page 12-n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÄDPROPHETICAORÄCVLA
tur nomen eins EmmanueLButyriim amp;nbsp;mei comedet,ut fciat reprobare malum,amp;elp gere bonum. derclinquerur terra quam tu detertaris, à facie duoru regum fuorum, amp;lt;• Porró quomodo traditus fit Achafus in manus régis Syriæ, qui amp;nbsp;magnâprædam cæ-pit de eins impcrio, quarn abduxit in Damafcum,amp;c. lcd amp;quomodo Phace filius Ro-meiiæ occideritdeludacentûuiginti milia in die uno,omîtes uiros bellatores,eo quod reliquiflent Deum patrunifuorum, amp;:c. amp;quomodo Zechri uirpotens exEphraim» Maafiam filium regis occident, amp;nbsp;Ezricam ducem domus eius:fed amp;c Helchanamquo-quc,fecundum à rege, amp;c. diffufe fatis traûatur z. Paralip.28. Hic audire eft regni lu-daici multo miferrimum flatuni, infandamq; cladem, quam exhis duobus fingulâtim perpefsi funt regibus, qui iam tune in maximam defperationem adadum regnumfii-daicum,fimul iunftisque phalangibus inuadere conabantunaduerfus qiios «à Domino, ut dixi,confolator mittitur Efaias,ad regem Achas,bono eum elfe animo iubens,polli-censque horum regum conatus fore irritos, atque adeo breui eos morituros : niinimm antequam puer nafeiturus polfet inter amarum amp;nbsp;dulce dignofeere, aut pattern flue matrem tatädoinuocare, amp;c. quod quidem uaticinium, quumiuxtafpiritumPro-phetiæad ChrirtumDominfi, unicum noftræfalutis authorem,uelut certum amp;indu-bitatum fignum pertineat:fecundum carnem tarnen amp;nbsp;flam in aie filum,quæ exterahi-ftoria eft, non temerè nequeinepte de puero hoc intelligendum ludæi contédunt, qui illis Efaiæ atque regis Achafi temporibus natus eft.Nam Rafin rex Syriæ, per Aflydoru regem,quem Achas auxiliouocarat,eodemhocbelIopuIfus,atqueDamafcuminfuir« gni metropolim retróeedefe coaftus, paulo mox occifus eft-4.Reg.16. Quiuamp;ipf^i^^ Ifrahelperijt,ut ex quarto Regum id.amp;i/.capitibus dilucidè fatis cognouimus, amp;c. Verumcnimuerô,quemadmodum illis tune contigit libei'ari ab hoftibus hifee exteinis amp;nbsp;carnalibus : itaamp; noftræ redemptionis eredumexuirginematrehabemus fignum, C H R I S T V H lESVM Dominum noftrum, qui làluum facit populum luum a peccatis ipforum. Si.hocquidem, dumcarnalihiftoriæ huius filo uelut ftaminiluum ïubtegmenintromittittir,iufta Scripturætelaquàmcommodifsimè co mpletur, atque etiam abfoluitur: quod ut maximum eft,ita amp;nbsp;potifsimum per uaticinia hæc uidic,atq; jn Hiftorîç ftamine adumbrauit Dei Spiritus,fenfuum Si ueritatum locuples.Sedenim ueluti apud textorem pannarium inanis plane res ftamen eft,quæ uix ulli ufui eft,dum illud folum fuo licio alligatum atque circumuolutum manet; ita Si facræ ferè Hiftoriæ ac uaticinia pleraq; fecundûliteræ fuæ carnem nihilo potiores funtprofanis hiftoriaril fcriptis,nifi ipfe Dei Spiritus luum ipfis fubtegmen immittat:quo fit, ut res nobis fum-mèutilis Scripturafit,ualens ad confolationem,acfidei noftræ in Chriftumeonfirma-tionemmt non luperioribus tantum feculis omnia hæcgeftaautfcripta intelligamus, fedpotifsimumetiam nobis. NamficutiEuangeliftæ Scripturamfuisapplicanttem-poribus,umbras fcilicet corpori,aut typos ueritati : ita amp;præfenti hoc feculo feriptura nobis nondormitat. Habemus enim amp;hodie noftros Pharaones,Nabuchodonofores, Edomitas, Ifmaelitas, Palæftinos,amp;quicquidueterum hoftium fuit: fednecdelunte-tiam nunc Chrifto fcelerata Pharifæorum ac Scribarum turma, frementc gentium fu-rore,acpopulis inaniameditantibus,dum conuenituraduerfus Dominum amp;àduerfus Chriftumeius:quiadhucliodiein membris fuis agit, uiuit, amp;regnat. Sedredeamus undc digrefsi fumus. Et quod ad Elaiæ locum attinet, permilcrint fortaife nobislu-dæi,ChriftumDnm fine uiri opera deuirgine marre inopérante Spiritunatum, æter-næq; redemptionis ab hoftibus fpiritualibus nobis elfe fignum plenum confolationis amp;gaudij;fi modo nos illis donemus ueritatem hiftoriæ ac ftaminalis Scripturæ,nempe quod ætas Achafi,duos ipfos illos regcs,hoftes nimirum fuos, ut titionû fumigantium caudas extimftos uiderit,atque mortuos, antequam paulo mox nafeendus puerpotuit inter amarum amp;nbsp;dulce dignofeere,amp;c. amp;nbsp;quod Efaias ad regem Achafum loquutus fue rit,de puero nobis ignoto:nihilominus tarnen SpirituDei,quoimpellenteprophetalo quutuS eft,ex eo puero ueluti typo quodam Ipeàafle ad Chriftum. Dominû,non quide fie ut figura per omnia correfpondeat ueritati: fed quod ueri tas ipfa,quæ in Chrifti Domini iToftrinatiuitateeft,multismodistypumfuperet. illic enim urgebathoftiscar-nalis,hic uero ab hofte liberamur fpirituali: illic téporaria pax atque quies promittitur, hic de pace agituræternâ,nunquamqueinterrumpenda; illis de regno autpolfefsione rerrena certamen fuit, nobis uerb paratum eft in Chrifto Domino regnum cœlefte:amp;ii
-ocr page 13-IOAN. TOSARRII EI sago GE.
»5
Jic quidem puer nafcebatur ex uirili femine,hic uero ex uerbo amp;nbsp;femine Dei. ille homo fuit,natusexhominibus|: hie uero urhomo matrem habuithominé, itautDeuspatré habuit ucrû Deum.Et quid muitis?non alia eft collario typi huius ad ueritatéjquàm um bræ ad corpus, aut folarisluminis ad accenfum cereolum. Quid igitur? Gerte non eil in feriptis Propheticis reijeieda temporu hiftoria, aut quod in fua carne,hoc eft in ftami neliterali Prophete promittunt:tametfi id quó Domini fpiritus fpedauit ( cui nouifsi-ma fecula utipræfentiafemper exiftunt) maxime ueniat obferuandum. Nam fi cum lu dæis fecundum carnis indicium in folo hæreamus ftamine, aut nihil, aut certeparum Chrifti in ueteris Teftamenti feriptis inueniemus. Cæterùm fi in opérante Spiritu, aut Chrifto Domino,adintelligendum Scripturas meutern noftramaperiente,fubtegmea literarij ftaminis intueamur, citra omnem hallucinationem, fole clarius uidebimus 8c cognofcenius,quód Mofes multa de Chrifto fcripferit,quç caro citra reclamationem de Chrifto intclligere haudquaquapoteft.quale eft,de non confraftis in cruce CH RIS TI J E S V Domini noftri cruribus:Os non cominuetis ex eo.An'non hic occlamare Euan-geliftæ noftro putas huius ctiam noftræ tempeftatis ludæos, hoc nihil ad Iefum,aut a-lioqui fcelerati hominis crurapertinere : fed de ouillis fiue agninis diftum elfe ofsibus, quælexinefuagniPafchalisinfringiuetuit? Admittamusigiturludæis carnalib.legis luæcarnem:uerumenimuero ubi Spiritus Dei fanftus aperire dignabiturillis mentem, «t Scripturas pro ratione Spiritus,qui fenfuum diues eft,lpiritualius intelligant,agno-ftentillam luæ legis carné ueluti figura quandam elfe, quæ præ ueritate corporis Chri-«I nihil fit : non amplius quam corpori compofita umbra, aut uti iam paulo ante dixi-Jpiis,meridiano foli Iplendor candelarius. Porro fi quis hodie uelut excellentiore fen-fnautperfpicacia Spiritus Contendat, uerbum Domini in Scripturis Ian élis non effca-®“'terandum,aut ullafuauirtute eneruandum,iuxta illud Mofaicælegis, Os non com nunuetisexeo:hunccertènonaufimdamnare, quafiin'Scriptura ficcitata quiequam peccet:quinpotiusample(ftareum,atquecomprobabo. Etiterum: Siquisiuftamdiui-ueritatis doöri nam ex fincero amp;nbsp;incorrupto peftore procedente audiens,dicat iux-^aprophetiam Efaiæ, Virginem parère Chriftum Dominum, nihil certè is falfi dixerit, autindecensnion quod negemus in D.uirgine Maria id olim hiftoriali ueritate luculé-tercompletum,fed quod uaticiniorum genius fic eft,utplus femel uarijsquemodis ad-impleri cognofcantur.Quod quidem quantumuis caro rideat,atque adeó cum fcómate wplodat, non aliunde lanè fit, nifi q, fenfum atq; diuitias myfteriorum Dei non intellï gat,autdiuerfimodas Spiritus fanfti opes nódum perfentifcat, qui donis fuis pofterio-riDUsferèfemperlocupletiorcxiftit,amp;c. Multum certè fuit,quod ad uaticiniumEfaiç poft natum illo quidem feculo pucrum, interierunt Rafin rex Syriæ, amp;nbsp;rex EphraitarS «nus Romeliæjludaici regni hoftes multo formidabilifsimi:quôd uero pro eiufdem ua ^WnijueritateexdiuiniSpiritusobumbratione,uirgomaterDnm lE S VM incarne P«pererit, qui Sathanæ tyrannidem nobis confreglt,id fane multo mains eft.Sed quod hodiemultorum peftoraillabitur fernen illud uerbi Dei,per quos idem illud locupleta toto orbe difl'eminatur, multorum peftora ( qui illud audientes feruant amp;nbsp;eufto-oiuntjaffatim fœcundans,amp; uerbum illud Patris parère,atque etiam lingua totaque uï taproloquiinjucens ; id fane longe maximum eft, iuxta illud Chrifti Domini refpon-inn,quomulierculæ D.uirginis matris bcatitudinem exclamanti, quod beata eflent i-phus uenter amp;nbsp;ubera,amp;c.hûc in modum refpôdit; Quinimô beati qui audiunt uerbum euftodiunt illud. Et alibi, ubi Dominus à matrè amp;nbsp;fratribus foras uocatus, pro-l^^^inauditores manu fua: Ecce,inquit,mater mea amp;nbsp;fratres mei.Qui enim fecerit üo “ntatemDei,hicfrater meus,amp;foror mea,amp; matereft.Marci 3. Lege etiam quæpræ-ceduntineodem capite, de ijs qui ad ilium attinebant î fed hinc quidem in præfentiarû atis.Redeoadid,quodaliud ftamen Scripturçdiximus elfe, amp;nbsp;aliud fubtegmematque lufn demum iuftam nos abfoluere Scripturæ telam,quum utriufque ueritatem pro fuat ignitate ueneramur:quod plus mille locis crediderim OrigenS Adamantium non infi nnfubfellij theologum commonuiire,Scribas eos amp;nbsp;indiferetos Pharifæos nôminantéj quiamplius nihil in diuinis magni Dei oraculis pofitum autumant, quàm fuperficialis . “'■tipturæ fermo demonftraffe uideatur. Quin amp;nbsp;hue etiam fpeûafle autumarim ipfum hriftum Dominum, quum ait: Omnis feriba doâus ad regnum ctelorum, profert de t efauro fuo noua amp;nbsp;uetera.Scd utres ueteyes uinum nouum non fefunt, adeo ut inno b uari
-ocr page 14-M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD propuetica oracvla
uari ac renafci oporteat hominé, fi uitalis aquæ aut uini mufti capax futufus fit.D-P^a^ lus, docens eum qui Euangeliû annunciat,de Euâgelio pofte uiuere: Quiamp;,ii^quitjni'ft tat 1'iiis ftipendijs unquam?Quis plantat uineam,amp; de fruâu eins non edit? autqius pa leit gregem,amp; de gregis laâe non edit?t.Corint.(). Quæ omnia quum parum hrmaatqj humanitus prolata cenferi poftent:Num fecundum hominem hæc dico? inquit. probaturus itaque, operariam fuo cibo dignum efte, arguraentololidioreatqueirrcrra gabili adducitjin lege præceptum efte,ut ne obligemus os boui triturant! : contended* boues non efte curæ Deo,fedpropter nos omnino hoc ipfum dici,ac feriptu efte» No ne hic audire tibi uideris,propter ita allcgatam Scripturam, ueteres illos Pharifæos ac Sert barum utres,carnaliter tantum doclos,Paulo reclamaturos: cum ipfalex Dccalogi non tantum de feruorum atque ancillarum quiete cauerit,fed Si de afinorum quoq^ amp;alio-rumiumentorum, quando ilia per Sabbathum in laborem uetatproduci, atq^lluod® triturante boue ad uerè bouem fpeftarcjiion ad hominem? Atqui Spiritus in Paulo du' citargumétum àmaiore. Qjd. Nullarationehominem operariumfuo ciboindigrmn* cenfendum,quando uel bos triturans os habet liberum. Eiufdem commatis eft, quOft Chriftus Dominus, fanationem hydropic! in Sabbatho præftitam calumniantibusre* lpondet;Cuius ueftrûm,inquiens,bos aut afinus in puteura cadit,amp; non ccHitinuo ex-trahitillum die Sabbathi? Paulus itaque, dum hie in lege ex boue triturante laboran-tem intelligit hominem,fubtegmen certe legis reflè attexuitmon tarnen ipfum dilhnn pit ftamen,ita ut licitum ac decorum putet agricolæ, fi pecus fuum operarium fmat elu rire,ac fame contabefcereftedpermanet legis ueriras utrobique, maxime nero infubte* gmincjca^ue Scripturæ parte quam hic D.Paulus urget.Ita amp;loco illo fuperiofe,quo ex Efaia de nafeituro diximus pucro,cum ucritate fubtegminis (quamuis ea longèprç-ftantior fit)perftare nihilominus tarnen oportet ueritatem ftaminis,amp;c. Adhæc trus accepto cœlirùs Spiritu, quum iam de Chrifto Domino-, quis,qualis,8c quâtiis fuc r!t,paulacim ludæis infinuare uellet, Mofen ad patres dixifte ait : Prophetam fufciwbit uobis Dominus Deus ucfter,de Iratribus ueftris, mei fimilem;audietis cum, iuxtao*”-' nia quæcunq^ loquutus fuexit uobis. futurum autem eft,ut omnis anima quæ nonau--dieritProphetam ilium,exterminetur è populo. Reûè fané hæc D.Petrus ad Chriftuni Dominum refert. Sed quid in præfentiaïum adhuc nobis hic réclamât Iudæus,ûamint Scripturæ tantum addiûuslCerrè ille,quum carnalis adhuc fit,atque fubtegminis nis ignarus,hoc iam olim in lofua Mofeos fucceftore côpletum fuifte clamitatmonani-maduertcs,illum gefifte typû Chrifti Dn!:qui,ut uerus lofuah, nos in multo meliorem terram introdufturu« eftet, amp;nbsp;hoftes multo robuftiores debellaturus, quàm prior ille» qui (ut d!ximus)in Mofeos locum fuccefsit. Succefsit quidem,iuxta hiftoriæ ucritatq aut ftaminale filum,lofuah demortuo Mofefted multo uerius Chriftus, cuius Euange' fium inlocum euanefcéris legis aduenit.Ille Ifraheli fecundum carnem,amp; câcellis legis obfepto,terram diuifit, quæ nihil aliud quàm terra, autpotius terræ portiunculafuitt nofter uerusiofuah Ifraheli fecundum Spiritum, atque cancellis legis libero, terram dl uidit cœleftem, introducens populum fuum ad fundamenta habentem ciuitarem,amp;t« Quemadmodumitaq; in lofuah pro ueritate ftaminisae fenfus hiftorialis, completum fuit olim hoc uaticinium;itaamp;!n CHRISTO lESV ex uirgine Maria nato,imple-tum plenius eft pro ueritate fubtegminis, atque hodie etiamnum in ueris Chrifti præ-conibus impletur, qui Domini Dei uoluntatem nobis ingenuè denunciant. QuareSc quiconque uerbum illud Patris,Chriftum inquam Dominum,de ore eorû proclaman* tem non audierit,hic ex populo Chriftiano exterminandus uenit. ïam quæfo obferua mihi,ad claram Euangelij lucem in plerifq;rebus totum Mofen obfcurari amp;nbsp;euanefee-re, nonfecus quàm ad exorientem clarum.dicm unus atque alter accenfus cereolus.leX netat, ne exlino fimul amp;lanacontextis induamur ueftibus. Sed quid obfecro Spiritus Mofaicæ legis hic aliud uult, quàm ne ut diuina fimul amp;nbsp;humana nos conueftiamus iu fticia? quin potius quicquid noftrum eft, id cum Paulo pro excrementis habeamus, 8S profordibus(ut Prophetainquit)menftruatç? Quin amp;nbsp;prohiber etiam exterior ilia Mo feos lex,aut fuperficiale eius dogma,amp; fedulb certè prohiber, agrum confer! diuerfofe-mine-.hic Spiritus Dei fuum immittés lubtegmen, eo anificio idintertexit, ut per uerè byfsinam fubtegminis lanulam nihil ftaminis à Chriftiano uideatur, aut obferuâduni ußniât. ludæus hic hortet filiginem mixtam ttitico, aut hordeo auenâ confer!; interin» .„i f, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;....... diuinia
-ocr page 15-I o A N. 'tOSARRIl EISAGOG Ë. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;lt;
diuînis mandatisjSc fie promifeuè fubinde feminari in animis hominum. Hoc,Hoc in-quam præeipuum eft, ac primarium, qu6d fub literali fuo ænigmate, fuo tempore do-* cuit Mofes » amp;nbsp;hoc ipfum illud eft, quod non obfcuris rationibus in præfentiarum hÎG comprobare fatagimus, ueluti Sgt;c D.nofter Hieronymus etiam alicubi conteftatur, in-quiens: Variciniainuolucris ænigmatum funt tefta indignis,amp;c. Prohiber tarnen Hie rony mus, ficuti amp;nbsp;nos quoq; hîc prohibemus, fil tim hiftoriæ temerè interfecari debe-re,nifi quum nos Filins in regeneratione uerè reddiderit liberos : nam extra regenera-tionem hoc fieri neutiquam poteft. Porrô hoc quoque in Scripturis obferuandum eft, quodlenlusillefubtegminis non femperretrufior, atq;adeôfubftamine occultusia-cetjCæterùm aliquando fuper ftamen quàm apertifsimè promicat, ac primo ftatim alpe âu fefeprofertjatq; contemplandum oftendit. Quid enim dilucidius aut relupinatum inagis,qiiàni illud Efaiæ:Seruus meus es Iacob,te elegi:etiamfi per ignem incedas,non. côburec te:aut fi aquis immergaris,eæ te non prçfocarint, amp;c. hic filû illud Ipiritus fub-tegminale ucrè renatis fuper ftamen emicat: attamen alijs,quiigné amp;aquam hîc meta-phoncôs quamlibet tribulationem, uariarumque aftlidionum genera interpretantur, infraftamen fefe occulit,ira ut in telarum texturis inuicem fe habet filorum ratio.Quin amp;illud2achariæ. Exulta filia Sion,iubilafiliaHieruralcm,eccerextuus uenit,amp;c.Ec-quid hîc niida amp;nbsp;aperta lunt omnia?Et itetum: Videbunt in quem compunxerunr,amp;:c. H^c fine Omni inuolucro, ab loanne Euâgelifta de confoftb crucifix! Domini latere ad-ducuntur.Et hîc lanè non infra ftamen fefe occulit, quin potius luper ftamen promicat fubtegmen. Cæterùm fi quis alius Euangelifta hocipfum ad contumeliofifsimafcele-latorum ludæorum in Chriftum conuicia retuliiret,quibus Dominum quàm acerbiJsi mè fubinde laceftebantjuirulentis linguis eum affatim uulnerantes,nihil fane ille extra fnbtegminis dixiftetueritatem,amp;c. Prætereaubi Chriftus Dominus,curatis uarijs mi-ferorum morbis Scinfirmitatibus,uerè diciturtulifle (iuxtaEfaiæ uaticinium) noftros Hnguores amp;infirmitates,nihil fane inconueniens,aut extra ueritatem fubtegminis di-xillet, fi quis idipfum accommodalfet Domino : quando humano more doluit, fleuit, aduerfus malos incanduit, ad mortem inhorruit, fudauit amp;nbsp;alfit, atqj Humana alia om* ifiapaffus eft, amp;c. Vt uero texturæ huius artificium plenius intelligamus, circa ufum hueras propheticarum Scripturarum citationes,amp; quomodo ab Apoftolicis uiris illæ fadæ fint, nonnihiladhuc fuperpondijlocoadijciamus,commonftraturipaucis,quid quoniodo omnia quæ feripta funt, ad noftram doftrinam feripta fint, ut per confola-tionem,amp;c.Inprimis igitur hoc ipfum illud obferuandum eft in Prophetarum feriptis, quod quæcunque de uiris Dei ante Chriftum natum conferipta funt, cadem competuC ChriftoDomino,atquein ipfo tanquam iufto eorundem capitc complentur:amp; quæ in caputcompetunt, eadem amp;in membranonnûquam deriuari fuftinent, atquedenunc Chriftianis, amp;poftmodum etiam uenturis commode dici poflunt : fiquidem Chriftus Dominuscum iliapriorumPatrum, amp;eaquæ etiamnum hodiefub crucis eius ucxillo militatEcclefîa,unum conftituit corpus,ac ueluti unum hominem .Hinc quum Oauid Plal.24.deinimicis fuis conqueritur,Deum obfecrans ut humilitatem fuam,atq;mul-tumipfiuslaboremcontueatur: Dimitte,inquit,uniuerfadeliftamea,refpiceinimicos meos, quoniam multiplicati funt,amp; odio iniquo oderunt me,amp;c.hæc dileftus ille Domino difcipulus,quinimô ipfe potius Chriftus Dominus, fuis ad difcipulos fermonib. proftiftulcimento appendens,fic loquitur loan.tç. Qui me odit, is amp;patrem meum o-dic. Si opera non fecilfem inter eos, quæ nemo alius fecit, peccatum non haberentmûc autem,8cc.uiderunt amp;nbsp;oderunt non fol um me,uerùm etiam Pattern meum.fed hocac-cidit,ut compleatur fermo qui in lege eorum feriptus eft: Odio habuerunt me gracis,fi-uepræcerculpam,amp;c. Pari modo amp;illud, quodChriftus Dominus tanquam ouisad occifionem duftus eft,iuxta Efaiæ uaticiniumndem amp;nbsp;hodie, quando cotingit in ipfius membris,licebit dicere,fic impleri Scripturam, aut prophetarum uaticinia. Quid mul-tis? Certè feripta prophetica plus femel implentur,atq; iuftam fuam ueritatem frequen tmfcule inucniût. Qnoties autem uaticinium ex membris in caput abit, aut contra ex capite in mébra,putato te ipfam eius uidere materiam,cuius hæc ueluti materialis quç-idam traftatio eft.ubi uero typicè res adumbratur,hoc ad eius formam attinet,cuiufmo-diillud exlege eft : Os non comminuetisjex eo • hic enim ab agninis ofsibus ad Chrifti Domini crura tranfitio eft. Sic Dauid Ifrahelitico populo expugnans immanem ilium b 2 Phili
-ocr page 16-tg nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD PR o P UE Tl CA OR AC VL A
Philiftheum, nobis lefus Chriftus eft,fuafolius opera Sathana nobis deuïncens,atqué' regnumeiusdifturbans. Hoepafl:oamp; Cyrus ipfe,qui foluta captiuitatcBabylonicalf-rahelem fuis fedib’ reftituitjiuftus eft typus Chrifti Domini: idque iuxta Scripturæ aut litcræformarn.fiqinderrthæcmetaphoricafimilitudinedicuntur. Qnidautem?an'noii amp;nbsp;ipfe chriftus Doininiisftcfeiein ferpenteæneo unit intelligi?ubi ait,fe pari modoaf feruandis hominibus exaltari oportere,uelüti amp;nbsp;ferpens ille Mofaicus olrm,à ferpentis morfu populum fanaturus,lfrahelitis ereélus fuit ? Hafterius h.æc fatis fuperqueiddu-ûa funto.quis enim nefcit,huiufmodi exfacris Scripturis fimiiitudines aut figuarsféx-centas,pium leftorem apud fuum animum facile coiligere pofte? quæ quidem fingula-tim orrines,quum in Chriftum Dominum,unicum totius Scripturæ feopum, nihil coa ftè deriuari polTuntjmodis omnibus ueluti bonæ prophetiæ atqueiuftifsima quædani interpretamentafiueexplicationesampleftédæueniunt. Sedut pleniushæcperfenti-fcamus,8c quæ plurima funt eiufdem commatis in facris magni Dei oraculiS,cùnT multi alij ScriptoreSjturii allcgoriarum uigilantifsimus interpres Origenes Adamantins,in Ecclefiæ utilitärem fedulo aduigilauit; qui numinhac caufa,hoc eft in huiufmodialle gorijs amp;nbsp;paradoxis, interdum ctiam ænigmatib. aperiédis aut elucidandis aliquo ufq; per uigilias fuas jpgrelTus fit, iudicét in Chrifto renati.Ego certè boriû hûc amp;uerèpiuni uirum fideliter concredito talertto' ufum' autumarim,nili quod fortafle nimius aliquib* in allegorijs imaginandis uideatür:îdqueubi aut nullæ omnino funt, aut fi elici aliquo modo polTe dicas,rton tarnen funt neceflariæ, fed nec laudabiles,aurcôdignæutliterii demandentur. Sed quid facias?fic ferè funt hominum ingénia, ut aut nimituttagab^ut minimû;nonattendentes,quôduelmel etiam,fi nimium fit,amarum fit.Seddehifcere linquamus indicium maioricharifmate donatis.nos Origenem,utapprimèdoflum,amp; uerè prçftantemthcologum,laudamus,fufpicimus,amp;exanimo ueneramur.atqueuti-nam hoc noftro feculo multi in eodem ftadio currerent:fatagétcs tamen,ut ne quidni-mis.fperandû eflet, tandem denudatius atq;adeoproximius nos uifuros, quomodoamp;: Mofes amp;nbsp;Chriftus unum fint : hoc eft, quomodo utriufque uerbum amp;dogmaoptima quad âhatmonia in Ipiritu amp;nbsp;ueritate unum fonent, amp;nbsp;idem. Porto ne omnino nihil dixiftetheologicbcandidatisuidéat, fubijciamhîcpaucula, utueihinc,ueluti per ttan-fennam uideant,Mofcii amp;nbsp;Chriftum,fi lîteræ ftâmert intueamur, maxima intercapedi-ne difiunftoszin fubteg.-nirte uerb, hoc eft in medulla aut fpirîtuali fenfu, utruque cum alterurroomnib’punftis couettirc. Arrigiteigitur amp;aurcs amp;animum, utquiddiftum uelim intelligatis.Eft certè Mofes iuxta literæ fuæ ftamen,Iudæorum patronusamp;ma-giftet: cætôrùm iuxta energiticumliteræIpiritum, autEuangelicæ texturæ fubteg-men,uerus,laudabilis, amp;fufpiciendusEuangelij minifter. Iuxta exterameiusliteram autfuperemicans hiftoriæftamen, nihilquicquamadChriftianosattinet, nififortafte illincpoliticadefumpferirnus amp;cecumenica: atqui iuxta energiamfpiritus eins, minifter eft turn Chrifti, tum Chriftianorum omnium.nam Chriftum articulatimamp;per ont nia ad uiuam formam exprimit,fi modo allegorias eius,amp; alias qualefcunq; figuras,pa-radoxa, ceremonias, autfacrificiapenitius introlpexerimus. omniaenimpatribus no-ftrisin figuracontigerunt,tefte Paulo :fcriprauerô funt propter admonitionemnoß«, in quos termini ætatuminciderunt.i.Corin.io. Cæterùm quemadmodum figuranec ueritas ipfa eft, fed nec res figurata: fie nec Mofaicæ, immo (ut amp;nbsp;hoc pace quorundam dicam)nec Chriftianæ doftrinæ ftamen ilico uerbum Dei eft; at Spiritus aut medullale gis amp;Euangelij uiuaamp;efficax ueritas eft, amp;nbsp;uerum fubtegmen ftaminis Chriftus.fide-iiter igitur adniti oportet, ut rupta filiqua, medullam eruamus, amp;nbsp;hoc ferè cùm in no-uo, tuminUeteriTeftamentofingulis paginis neceflarium efleuidemustfedinMofe multo certè generalius quàm in Chrifto- Proinde fi in illam libertaté,in quam nos uo-cauit Chriftus Dominus,peruenire uelimus,amp; fub Paracleti dogmate,hoc eft régénéra tionis Chriftianæ legibus pôfthaCuiUere,nihil quicquam iudaizantes(quod certè cum Ebionitisànobispromifcuèha(ftenusfaâumeft,annisplus minus milleducentisjne-celTum eft,atque àdeo unicè requrritutjUt Mofen, fed amp;nbsp;cdplufculis etiam in locis Chri ftum ipfum allegoricè loquentem intelligamus, non fecus quàm Pythagoræ difeipuli fuum iolebanf Pythagoram, qUUm parädoxalöqueretur aut fymbola, fubque obfcuris uerbislaudabilia illis traderet,dicens; Arftumannulum non elfe geftandum,Non min £endumaduerfus folem^ A' fabis abftinendum,CauendUm ab ijs quib’ nigra eft cauda,
Hirundi
-ocr page 17-IOAN. T O S A R. RI I EISAGOGE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if
Hirundlnesfub tefto non elTe alendas, Stramenta fcmper habéda colligata, Oils uefti^ ginmillcinereconfundendum,Oleo federn non tergendam,amp;plnra eiufmodiiquæ lo gèaliud in receflu habent, quam prima fronte promittere uideantur, quum alioqui po liortalium myfteriorum aut fymboloru pars nihil quam ænigmata uideahtur, de qui-bus etianinum hodie uarij uarie diuinare fölét potius quam fol ide aliquid definite. Alfo bleibt nit allein Py thagorçjfunder auch Mofeos,und ia Chrifti geheimnufs Unter einer allegory^ bey den feinen in dér fchuol. Animalis enim homo non percipit ca quæfunt Spiritus, nam lub perpetuis allegorijs (ut paulo ante diximus ) delitefcunt oracula ma-gni Dei,quæ femper fcrè aliter intcrpretari aut intelligi debent, quam in fuperficiali li-terafonantmempeiuxtamentem docentis,amp;internamouentéSpiritumiQuemadmo dumigiturPythagoras uerè SilehiAlcibiademliobis exhibuitprae oculis : itaamp;Mofes quoqueper Allegoricum fuum dogma,de non fpoliandis auicularum nidulis,de abfti-nentiacarnis fuillæ,de lana amp;Iino non contexendo,agro non conferendo diuerfo femi ne,Slt;c.idem ferè fub codem uelamine docuit : uterque enim in Ægyptiorum fciétia e-Xcrcitatus amp;prædodus fuit, quib. omina fub ænigmatibus occultare,egregium habe-batur,laudabile amp;primarium. Exteraigitur ütfiulque Teftamenti,ueteris tarnen præ-cipuè,nóminus quam Pythagoræ, cortex(fi uerum dicere fas eft) magna parte nihil mi RUS eft quam uerbum Deinimbras tätum exhiber return futurarû.uerumenimuero in-tereutaneaueritas,amp; interior Spiritus 5 ant fubtegminalis Allegoriarum fenfus nun-^uam intercidir. Aufdife weifs bleibralles gefatz Gortes ewig,Wie Gott felbs. Infub-tegmineigitur Mofes amp;nbsp;Chriftus unum funt in ftamine longum latumque dilFerunt. ftatutum enim eft,aut decretum à Domino,nemin em Incircuncifum, aut qui fuiUis ue fcitutjinfcholamillam uerè cœleftem, ubi Paiacletusgymnafiarchapræfidetcum Apo ftolicis uiris,ingreflurum amp;nbsp;egrefl'urum,ut æternùm rcfocilletur:quin allegorijs,para-doxis amp;aenigmaticis fentibus inquam amp;fpinispræpeditàamp;diftottainueniet omnia* Attendamus igitur,quia pmile eft regnum cœlorû thefauro abfconfo in fruticofo agro, quenirepertumhomocyriofiusçtiamabfcondit,amp;abienspræ gaudio uendit Omnia quæpofydet,amp;merc3ruiragrum ilium,amp;c.Matth.i3. Sedhadenushinclatis.Clarum enim opinor amp;liquidû fatis iam fecimus, quomodo in fubtegmine aut Spiritu unum lit amp;nbsp;idem Mofes cum Chrifto:quum tarnen in ftamine, hoc eft literal! hiftoria,aut ex-terouerliorum cortice, exdiametro ferefemperpugnare uideantur,amp;c. O'præclatalu-mina: uerè in hifee duobus inueta funt nobis plauhbilia Dei doiia, amp;nbsp;æternîé falutis no firænonjdiluta Sacramenta. Sedquæpro hifee tarn immenfis laboribus exhibita tandé eft duobüs iftis præclarisducibus gratia?Audite uiri,amp; qui timetis Deum,pufilli Sc ma gni.Mofcs illçduxjilleioquamduxamp;antiftes omnium Iftahelitarum fidelifsimus Mo les,qui amp;anatheraa.eire poftulauitpro fubditis fuis: tametfi fedulb amp;nbsp;maxima cum ad-Riiratione,adhibitis portendsSCprodigijsetiamultis, uocationemfuamdecceloefie, cœleftcm,firm3m,certâ,amp; irrefragabilem demonftraret, atque adeb in promilTam terra populum Dei ducere fatageret:complures tarnen fubinde obmurmurantes,red 8c multos etiam ilhifores inconfulte tergiuerfantes habuit: quorum praecipui fuerunt aut pri-nu,Chore,Dathan,atque Abyron,uiri præpotentes,amp; nobilitate egregij: deinde alij fi-liorum Ifrahel ducend quinquaginta uiri,proceres Synagogæ,amp; qui temporibus con-cilij iiominatim etiam uocabantur, utlegere eft Numerorum cap. id. deinde amp;nbsp;lib. 4,. Antiquitatuni ludaicarum cap.a. Habuit alios, qui fieri pofte negabat,quód uàlidus adeb gentium populus ex patrijs fuis fedibüS,amp;iam diu inueteratapolTefsione pellere tur. Hine exploratorum tergiuerfatio, cum inquiunt: Terra quam luftrauimus,amp;c.po pulus quem confpeximus, proceræ ftaturæ eft, amp;c. quibus nos coparati,locuftæ uide-bamur,amp;c. amp;nbsp;alibi: Vtinam mortui eftemus per manum Domini in terra ALgypti, qua-do fedebamus fuper DllaS(carnium,amp; comedebamus panem in faturitate.cur induxiftis nos in defertum,ut occideretls omnem hanc’multitudinem fame? Sed quid? Nunquid non fimili etiam modo uniuerfam ferè ludçam Chrifto Domino noftro obmurmurafte legimus,quum dicerent:Non eft hie homo à Deo,qui Sabbathum profanat,amp;c. durus eft hie fermo,quis poteft eum audirc? Ad Dcum pattern nos ducere fe fingit: fed uerius feducit,atquealegisobreruationenosauocat,amp;c. Dæmoniumhabet,amp;in Beelzebub principedæmoniorum eijeit dæmonia,i5cc. Tandem uerb ueluti feditionum dodtor 8c deuaftator reiigionis,cum latronib’ affixus eft padbulo.Proh fcelus indignum.Siccine
b 3 uerum
-ocr page 18-*S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADPROPHETiCAORACnA
uenim eft,quod Scribis amp;nbsp;Phaiilæis improperauicjnquiens: Væ uobîs Scnhæ amp;nbsp;Phart fæi hypocritæ,quia fimilçs eftis fepulchris dealbatis, quç foris quidem apparent ßecio intus ueió funt plena cadauerum ofsibu9,omnique l'purcicia: fie amp;nbsp;uos,tametfî appa xetis hominibus iufti, intus pleni eftis hypocrifi amp;c operibus iniquis, amp;c. Taies autein quum fitisjfplcndidè tarnen ædificatis fcpulchra prophetarum,amp;c.quum interim omnia omnium patrumdcliûaiamdudüconduplicaueritis: Serpétes,progeniesuipem-rum,quomodo effugietis fuppliciû gehennç ? Attéditc aütem,quia ecce iam nunc mn-tuntur ad uos excellentiores prophetæ zc fapientes, quàm patribus ueftris, ßcillorum aliquot occidetis,crucifigeusque,nSnuIlosamp;flagenabitis in Synagogisueftris,amp;pcr' fequeminideciuit3teinciuitatem,utueniat fuperuosomnis languis iuftus quieifu-fus eft fuperterram, à fanguine Abelis iufti nfq;ad hoc præfens tempus, See. Sedquid? Nunquid non amp;hodiefimiles quofdamaudireeft, quiuirulentifsinwsfuislinguisiii iierè Chriftianos doftores infurgant, obganniant, dcblaterent : fed non folum,ô^bom» quin amp;nbsp;mortiferos etiam impetus in eos faciant, tradantqueexcoriandos fangnifugis principibus, peruerfarumfeftarumpropugn3tcribus?amp;c. Suntamp;alij,quieademmo-Jiantur : fed fub fpecie amp;nbsp;titulo pietatis omnia,ut qui uel deierarint fe in hifee omnibus obfequiumprçftareDeo,amp;maximamChriftianifmoadferrerefocilIationem,qui31io-qui miferrimè undiquaque diuexatur,amp;c. Sunt amp;alij complûtes,qui rametfi Euange-lio ßepietatipro morum qualjcunqueingenuitatebcneuelint,autconfultumdefide-' rent,tarnen lebufçorum noftrorum uiribus expenfis,animos demittunt trepidi,atque cogitationibus inter fe acculàntibus, aut*fubleftè interdum etiam exculantibus,inÆ^ gyptum reclinant,ut ne dilcerpainur 3 f h/s Enakin, qui funt de généré Giganteo. Sed de hifee alias latius.Certum itaque efto, atq; jrrefragabile, fanftorum prophetarum ua-ticiniaplus femel irHpierîjamp;itliud quidem eauellein ftamine,hoc eftinliterariofiucM ftorialifuofenfu:amp;;aliudinfubtegmine,quifenfi'isfpirjtuscftjnecnimisprinarçinter'' pretationi alligatus : qui certè fi uel typicôs, uel alio qualicûqi modo ex prions Tefta-* menti'patrib. ad Chriftum Dominû(qui totius Scripturç unicus,aut ut minimum prÇ'' cipuusfcopus eft) deriuetutj nuUaprorfusratione nobis reijciendusuenit,amp;c. Habe® mi leftor, amp;nbsp;câdidifsime in Ghrifto frater, quis Propheticarum feripturarum genuiuu® fit fenfus,amp; quomodo illæ unicuique fint intelligendæ. Nam ficuti Enangeliftæ^^f’' pturam luis applicauerut temporibus,ccrrpori umbras,amp;typos ueritati: ita
hoc feculo Scriptùra nôbis'non dormitat. Habemus enim amp;c hodie noftros Pharaoncs, Nabuchodonofores,Edomitas,IfmaheIitas,amp;quicqurd illis feculis hoftiumfuit: baba mus amp;Dathancmamp;Abyrotiem, totamque illam Choreconiurationem. Vndecerte amp;ijfdem egemus prophetaram confolationibus,ac Domini pro mifsis, quibusillapn^ morum patrum fides fuffulta fuit amp;nbsp;corröbofata. Vnde quæcühque in magnis maxi®* Dei oraculis nobis promifcuè ferutanda obuéniunr, fie ad nortram doiftrinam trahi po® funt,immó óe debent, quafi hnie noftro feculo peculiariter fcripta effent. Sed nuncad Efaiamueniamus,cuius quidem inter Propheras omnes prima authoritaselhquandcf* quidem hui us uerbis ufi funt compluribus locis,Petrus fimul amp;nbsp;Paulus,amp; Euangelift? omnes,tum Se loannes baptifta, turn ipfe Chriftus Dominus,arque eriam angelns Ga-briehDabit, inquiens,illi Dominus Deus federn Dauidpatris fui.immbamp;ipfe Pater de C€elis,quando ait : Hic eft filius meus dileótits, in quo mihi bene complacitnm eft, amp;c« uerba hæc mutuatus eft ex capite 43. Fait au-té uir aulicus,regia ftirpe prognatus,apud regem Ezechiam mul to in honore habitus:fed tandem fub Manafle hærefeos, aut utpæ triæproditor aceufatus, dilfeftus fuiffetraditur: idqueplus minusoftingcntisaniiis ante Chriftum natum.Mortuus eft autem lôgæuus. Se ætate admodum protfefta,fupr2 centum annos natus. Vaticinij autem eius argumemfi primarium eft, ut uerapœniten-tia ad Dominum conuerfi,ipfi credamus,atque de ipfo,ut noftri amantifsimo pâtre,bene fperemus: quippequi delperatifsimis etiam uiribus per Cyrum fuum,ChriftumDo minum, nos libcret amp;nbsp;redimat. Sed quâdo nihil minus quàm continua uaticinij oratio çft,fed potius uarijs temporibus (ut titulus teftatur) habitæ concionesmon inutile fue-rit breuibus hic pcrcurrere,quid quolibet capite fignificatum uoluerit,ciuslt;jue breuem quandam hîc præfigere periocham. Primi autem capitis orationem difficilibus habuit temporibus : quæ ut commodiora obueniant, arguit turn fummates, turn infimates,amp; dcpeccato, amp;de iuftici3,quæ iUis plané çrathypoçiitica,ueros exigens pœnitentiæfnt
-ocr page 19-to AN. TOSÄRRII ÉIS ago GE.
“ præftarentjhabituri elTent Dominum fui amantifsimiim,amp;fèculum uifuri fchcifsimum:fin minus,uindicem cum fenfuros, amp;nbsp;gladijs hîc peremptos,in ignem co ffciendos elfeinextinguibilem. Huic autem capiti fubditur oratio alia, quæ fe extedit lifquead caput quintum:amp; docet quidem partim uocationé gentium, partim reieftio-Hem ludæorû. Secundo autem hoc capite,quando igni inextinguibili difcruciandos di Xit impios in fine capitis primi,regnum dcfcribit Chrifti,ac prædicationis Euangelicæ, per quam ex illo igne liberemurdubdens continuo, abdicationem populo ludaico acci difle,quód magicis artibus dediti,legis diuinæ ohliuifcerentur,gentium plane more ui uentes, atqjidola etiam colentes: non tarn quidem, qui tunc temporum ftatus erat,li-gneailla Sc ficulnea, quam propriæ fuæ iufticiæ fimulachra, cui male fidebant, amp;nbsp;unde primo capite magno ftomachoàProphetareprehenfifunt, hicaudiétes,Diem Domini fore tremendu atq; horribilem. Tertio çapite,omnem politiam fe ablaturum eis com-mmatur,quando nihil iuftè iudicantes,tyrannos feprçbent uerius quam principes auc indices,quiduis etiam àpauperibusaccipientes:quibusnon tantum gratuitamiuris di ftionem,fed Sc opcm præftare debebant, quo famelicum uentrem placarét, Sc miferam familiam alerent; quod quidé cum inftigantib. aut certè applaudentibus uxoribus fere facereconfueueritmuduSjtaxat SePropheta hie lœmineamfuperbiâacferociam,capti-uitatem illis prædicens Babylonicam,atqi adeó earn etiam in qua nunc degant:tantant graffantibus Babylonijs uirorurn raritaté fore, quarto capite prædicens,ut feptem mu-lieres de uno certaturæ fint uiro, cuius folum Uxores ferantur,ipfæ fibi de uidu amp;nbsp;ami-ÛU profpeûuræ. Quod qui de feptem Ecclcfijs Chriftum ampledentibus interpretan-tur,ficut amp;nbsp;hoc quod facerdotem oporteat unius mulieris efle uirum,hoc eft uni præfi-dereEcclefi.æjuefcio fanè fi appofitè fatisfaclût.hoc enim felicitatis eiTet,quôd ad Chriftum complûtes perueniant:at Propheta hoc inter ludaiças calamitates recenfet. Subdit autem Propheta,à captiuitate ac mifelt;ia hac tandem reliquias ludæorum ad Dominum conuertendas:nimirum qubdtotuslfrahel,poftquamplenitudo gétium aduene-rit,adhuc fit feruandus,amp; natiuç olcæ (quod myfterij Sc Paulus aperuit)iqfcrendus.Dî cit enim ille,Hoc illis huius rei teftamentum à Domino ç!fle,quum abftulerit peccatai-pftgt;rum:quemadmodum amp;nbsp;hic à Prophgta dicitur,Cum abluerit Dominus fordes filia-rum Sion,amp; abluerit lànguinem lerufalesm de medio eius. Caputqijintum parabolam habetuineæ, quæ pro expedatis uuis , fào domino labrûleasprotulit : quam ipfam amp;; Chriftus Dominus Matt.zt. parabolicè in principes facerdotum Sc Pharifæos protulit, pro quæfitis uuis feruos conuicia,uerbera,lapides Sc neoem retulifle dicens. Propheta autem uineælabrufeas hic deferibens, primb taxat auariciam eorum, qui domum domui coniunguntjamp;agrum agro. Secundóreprehéditebrietaiiamp;malum,quod quamuis confcientiam fpernentcs,pcccatapeccatis accumu{ant,it'aut fccleratam fuam uitam b» nam cenfeant:amp; uitam piam ac uerè bonam,malam atque ftultam ; tenebras ftatucnte« effeiuc'em,amp;lucem tenebras.atque ita füo quidem iudicio fapiuntjuiriqije funtprudS tesjfedita, ut hac fua prudentia amp;nbsp;lefe perdat,amp;: pofteros fuos in omnem tandé miferia fimulabripiant. Caput fextum ex re uifa idem docet, qUod prius diflo ac cantico tra-lt; ditum eft. Confidebant ludæi lupra modum fuo templo;amp;promifsionibus de tempi» ïllojUt ipfi putabant, lapideo fibi fadis : fed euanefcentibus umbris, uifus eft Deus ipfa fupratemplum omnem replere terram, ita ut toto mundo gloriofus DeusprædicetuC acadoretuqtemplo illo ludaico inanibus fumis obtcnebrato.Vifio fanè Euangelicis li-teris iiobilifsima : quætantam Eraiæconflauitinuidiamamp; odium, ut ex hac credatuc óamnatus hærefeos,amp;uelutpatriæ proditor ferra difleûus. Capite fcptimo Prophets confolaturregem Achas,ne quid fibi à confœderatis duobus regibus metuatjquos bre-uiinteriturosjcaudas uocat titionum iam ferè combuftorum. Quam quidem rem dunx rexpoftuiatofignoconfirmarinoncupit, ultró Dominus ipfi fignum offert nafcituri pueri,quipriulquâpofsit inter bonum amp;nbsp;malum,dulce amp;acerbum dignofcere, uterqj horû effet interiturus: id quod pro ueritate hiftoriæ quoqquot;,accidifle Scripturateftatur, fiquidcrexIfiaeluixtrienniumuixitpoftea,4,.Reg. Syrus uerbab AlTyrijs,quosA-çhasinauxiliûuocaraifjhoc codé bello interfedus legitur,4. Reg.tó. Scd nobis hie non cum ludæis in ftamine hiftoriæ fiftédum, fed reiedo uelamine.ex fubtegmine Chri b 4 ftu«
-ocr page 20-zo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD PROPHETICAOR.ACVLA ’
ftus de matre uïrgine cognofcédus,ita ut amp;nbsp;ab Euangelifta docemur. O flau o item capi te fuos eines cófolatur Prophcca,ne quid duos hos reges timeât.ubi certè quod ad hifto riæ ueritatenijipfumq; orationis ftaminale filüattinet,non fatis me omniaaflequiinge nuè confiteor • unde de Chrifto Domino, de quo in tieritate fubtegminalis hums fcri-pturæ contextus eft,in Paraphrafinoftra,nihil ludaizâtes,hoc interpréta« fumus. Poft uirginis autem marris myfterium,pergit Prophetaciues fuos confolâri, ne quidconiu-ratos reges «meant, potentifsimum Aflyfiæ monarcham inipfos bellaturum prædi-censjcunflamq; ludçam uaftaturum, ita uf ad ipfam peruenturus fit Hierufalem, unde mill ta cum ignominia retiertctur. Caput nolium habet illuminationé gentiiqex par-uulo illo nobis naro, ac nobis dato, defcribensquale Chrifti Domini regnum futurum iït:fubdenscotinuô,rcgnnmlfraheliticû,quodab Aflyrijs accepta in Zahtllonamp; Neph talim plaga contemnebat,eodé hofte penirils perdendii cfle.id quod accidit non multis póft diebus,quando à Salmanafareabftraftifuntin Alfyriam. Decimocapitefuipopuli iniquitatereprehendit, nequidpergatinfolefcere, poftquaperditionem uidentduorii coniuratorii regum, qui ipfosperdereftuduerat. Adhæc,amp;;Afryrias uires,perquasduo hçcrégna uaftîara erant, ludaicu quoq;regnû approbè fenfuru dicit:fed non fie, ut duo-rum iltorû more excindi pofsit: immo magno îuo malo eum ludæam ingrefluiû dicit. Vndeeimo capite Chriftus Dominüshobis quàm lucidifsimè defcribitur,exleireac Dauidicogenere nafciturùs. EtquamProphetahicfeculiilIiusfelicitatemdefcribit,c-go certè putarim tune füturam potifsimtlm, ubi plenitudo gentium aduenerit, hel iam toto orbe difperfus, ad Dominum rediturus eft : atque adeô illi etiarti qui ultra Aftyfiam abierût in Azareth, mülta eum gloria fedes patrias repetent, 4..Efdr.q.2ach. to. amp;nbsp;Sophonij. Manifeftè enim nimium Ifraelitici regni reftitutio hic exprimitur, eo-rum fcilicet qui ab Affiir reliqui crut, qui cum ludæorum difperfione caput fine regem lîbi conftituent uerum, Chriftum nimirum Dominû noftrum, Ofec i. Caputduode-cimum,Dominum fuper parta falute hac, carmine célébrât : atq;hanc populi liberatio-iiem toti mundo, o nnibusque feculis innotefcere uult,ac conftare. Pofteris ueroiam capitib’ aliquot deraftationem feribit peregrinarum regionum:quæ quidem nunip«* tantum,fcd amp;nobis leriptafurtt.utliideamusinon tantum quidpijs expeflandnmjUe-rumetiam quidimpijUnetueftdum fit. Priraion itaqüedcBabylonicamonarchiapEr' denda fcribit,flpfaque;uDbis BabyloniciÊ deuaftatione crudclifsima,qua à MediS'amp;P®^' fis fub rege Cÿro uaftatifunt:quomodo amp;nbsp;à Cyro Chrifto lefu Domino noftroper^^^“* ^pediéfunt,quotquo’tpopuIn.Deiaffligunt,atq;pulfauerita«S'iuce,in tetris carcerib-captiuum feriiarefatagunt. Decimo autem quarto capite reftitutionem Ifraheliticnc gni deferibit jlt;|uamx)mnesferèadrefurreflioïlîs Chrifti, aut Pentecortes diemjfada*^ airerût:fedcei]tè aliudtqhîddam mihi erte uidetur, tinde ego temerè non aufim quicqua definite,fed iiixta Hieremiæuiticinium cap.jo.nouifsimis plane temporibus hæc tandem cognofcentur,atqùe uidebuntur.Quam autem hîc fumendam in Babylonios pât^ bolam feribityea certè in nortri feculi Babyloniam maximè torquendauidetur : deqn^ tefempercogitateuelim,quandocunquedeIfrahelitici populi hortibus fermoeft-'^’’ enim nuncucrè Chrirtiani Ifrahel funt,ita amp;hoftes eorundem, Affyriorum,Babylongt;n rum,Edomitarum amp;confimiHum nominibuÿintelliguntur. Sub finem autem capit’® iuramento confirmât Dominus, quod Aflyrium exercitum in ludæa fit perditurus,nc quid amplius contra ipfos pofsit, aut audeat. Decimumquintum caput primùm qu*' dem Palærtinis, de morte regis Achas gaudentibus,breui uaticînio duriora minatur fiiiô Ezechia,quàm ex pâtre acceperant. Etfubditcalamitarem Moabitico populo iW' minentem, quam i6. capite abfoluitrubi Moabitis conuiciatur, quod qui olim tegibns ludali foliti fuerant multos ex fœderc arietes perfoluere,amp;agnos, iam confraflo feede-re5magno gauderent ludaici régnî amicitiam redemptam. In hanc autem calamitate^ illos uenturosdicit,partim quódinprofugosïudæos nimium fuerantinclementesj J-pfös^i horti pfodiderant : partim item ex multi fua fuperbia, qua amp;nbsp;contra Deum gm' riabantur,Hierem.4.8. HisuerofucceditprophetiacontraDamâfcum,quæSyriærégis metropolis ert; amp;nbsp;contra regnum Ifraheliticu.quæ quidé régna duo,poftquâ ludai-cum regnû dcpefdere rtatuerant,ipfaab Aflyrio regeperditafuerunt : cuius eiufdemin ludæamincurfiorremderépétèfrangédam dicit, occifis nimirumdenofle 185hominn mijlib®, Sed Ifrahelitici regni reftitutionem fubdit Propheta,quâuis id uniucrfo moj*'
-ocr page 21-ï Ö A N. TO S A R R 11 EISAGOGG. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;it
«îouideatur fieri non poHc:fcd crit,ubi Tub Chrifto Domino reflorefcant,poftquam pie nitudo gentium adiienerit. Capice decimononoÆgyptijs bellum ciuile uaricinatuf fupernegotio religionis, cui confopiendo cum nullum uiderent confilium, fub duros dominos dati,tyrannide ueluc opprell'ares uideri potuit : fed tandem Ægyptus reieftis omnibus idolis fuisjagnofcit Dominum: at que de religione ueroque Dei cuitu conue» nit turn ipfis, turn etiam AlTyrijs,cum uero ifrahele, cuius tarnen fe crudelifsimos ho-ftespræbuerât. Vigefimum caput deueftitionem amp;difcalceationemEfaiæ profigno daqquôdÆgyptij Æ.thiopes,qui aut fub eodem adhuc agebat rege, aut cerrè cônfœ- v derationeinuidifsimi erantjab AlTyrijs ad nudum defpoliati,in captiuiraté abduceren-turnindecognofcantludçijfruftrafeuoluilTeperÆgyptiosferuari, quifibijpfisdefen-dendis non erant fatis. Vigefimoprimocapite ualtationem habes Babylonis, quæ olim quidem per Cyrum fada eft : fed hodie etiamnum ardentibus uotis à populo Dei expeûaturin fpiritu amp;nbsp;ueritate. Habes amp;nbsp;breue uaricinium cotra Dumitas Ilmaelis po fteros, ab Edomitica genre üaftandos. Tertio amp;nbsp;Arabes Cedareni,quiamp;ipfiexlfmaele prognati funt,intra annum omnem fuam gloriam fe perdituros audiunt. Porro exteris gentibus hadenus fuas calamitates præmonens, nunc tandem ad fuos Hierofolymita-nosreditjgrauiterreprehendens nimiam ipforumin profperis fecuritatéjac diuini uer-1*1 contemptum, in aduerfis incredula atque impia ipforum pedora,adeó ut irremifsi fiilepeccatum ipforum dicat. unde amp;nbsp;graui bello opprimendos dicit, eo nimirum quo Manaffes Hierofolymorum rexab AlTyrijs captus, auedus eft in Babylonem. Sub hçc autem addit de impio Sobna, fua dignitate ( quæ poft regem illi prima erat ) amouen-do.ift cüius locum dicit fuccelTurûpium Eliakim,qui in regno Dei typum gerit Chrifti Domini. Sicenim Apocal.3. Hæc dicit fandus Scuerax, qui habet dauern Dauid,qui aperit amp;nemo claudit,claudit amp;nbsp;nemo aperit. Caput uigefimumtertium uaticinatur deuaftationem Tyri, quæ ipfi contigit fub Nabuchodonofore:idque,quód fuperba ni-mis de Hierufalem contemptim fentiret amp;nbsp;loqueretur, de eins calamitate gaudehs po-tiüs qnàm ipfis condolefcens. Sedpoft ännos feptuaginta in priftinum ftatum reduce-da,merces fuas Domino faudificaturaprædicitur, neque luas diuitias tenaciterröCon-ditura. Vigefi moquarto capite reiedionem ludçorum gentium alTumptionem fcri lgt;ens,totius etiam terræ interitum uaticinatur,amp; uindida tum de fpiritibus malis,tum etiamdeimpijs regibus ac principibus,qUos uno fafcein carceré infernalem detruden-dosdicit, Vigefimumquintum caput piorum defcribit felicitatem, qui fuper parta irt Domino falute gaudentes, meritb ciuitatem illam Chrifti Domini interfedricem, atq; ädeo quicquid regnorum eft quæ Chriftum perfequûtutjiam proftrata iac6re,amp; üafta-tagloriatur. Vigefimumfextumcaputexultationem habetpiorum, qui quamuishie infelicifsimiamp;infirmifsimi cenferipolfunt, tarnen de fortitudineSc felicitate Domini gloriatur, atque in omnibus fuis âfflidionibus ad Dominum refpiciunt atq; fufpirant, nullam hic fe falutem inuenire dicétes : per multas enim tribulationes hinc ad falutem iter eft.Itaque optant diem ilium,quo mortui è terræpuluerereuiuifcant:qui expedan duscertècœlitùs eft, quemadmodum amp;nbsp;hcrbæde tetra crefeentes cœleftem expedant rorem,ad quem perueniant. Caput uigefimumfeptimum fub reftitutiönem illam If-raheliticamduro Domini gladio uifitandos dicit omîtes Domini hoftes,alligato nimirum Sathana, Apocal.ao. Et tune palàm fient filij Dei, ludæis rurfum, poftquam plelii-tudo gentium aduenerit,in natiuam fuam oleam infitis. Et quanqua hæc quidem ple-rifq; olim impleta uideantur,quando Chriftus Dominus regnare incœpit, plenius cer-te adhuc à multis implendum expedatur:quando feripturæ hlum duplex eft,amp; non u-no modo impletur. Vigefimumilodau caput deuaftationem decem tribuum habetj quas Ephraim aut Ephraitas uocat,qubd primus ipforum rex Ephraim de ftirpe fuerit. Quibus uaftatis, aliquantifper tribus duas, regnum nimirum ludah, in iufto Dei cuitu pulchreperftiturum dicif.fed tandem per ebrietatem quoq; hoc regnum corruiturum» heut Scillud.Siquidem ebrij omhes fuas menfas conuomunt,atq; omma confputcant: nequejirofuturumijsdicittemplum,perquod ueluti diuinis promifsis luffulti, fœ-ous le cum morte pepigilfe dicebant,ut qui nunquam morerétur. Sed eandem promif-lionem uerè præftâdam dicit,in lapide angulari Chrifto Domino noftro,in templo non pianufado: quod Chriftus Dominus deftrudum, intra triduum refurgens,rurfum ex-Crtauit.In fine uero Propheta le à Domino eruditum atque doftunt fctibitomniàquæ loquituf,
-ocr page 22-ix nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AD PROPMETICA O R A C V L 4-
loquitur,pari modo quo amp;agricolationem fuam dofti funt,atq; fuis locis amp;nbsp;teinpori!h cam diftiuiftam habent agricolæ. Caput uigcßmumnonum uaftationem habet Hie* iofolymorum,etiam illos.pcrdendos dicens qui Hierufalem exciudât. Sed huic lubdic ludæcrum cxcæcationem, ita ut Propheticarum uifionum aclegis diuinæ negligetes, cor lint à Deoalienaturi, adhæluri mandatis hominum. qua reliet,utlapientunifa-' pientiainmaximam uertendafitftultitiam.undeamp;uæillisinterminatur,qniprofun-do amp;nbsp;tarn abalienato à Deo corde funt,genres in horu locum uocandas prædicens.Noti fic tarnen omnibus ludæis reieftis:quinaliquicertè ex ipfis feruentur,de quorum falu* plurimum fidebant Ægyptiorû auxilio. quæ res quando diffuaderi ludæis non potuit, uifum fuit Prophetæ hanc ipforum rebellionem tabulæ infcribere, quæ pofteris fig’dj* caret,quam infeliciter hoc eis celferit.V ult ante eos doraeftico atqj diuino auxilio quic tos elTe, 8i. contentos, id eis magnæ felicitati fore dcfcribens, adeb ut hoftem diuinitiu proftratum,atq; ad inferos detrufum uifuri cffent.Porrb Sionios fic Dno. cuftodiendos, ut nullus leo fortius conferuetprçdâfemel corrcptâ; qui coiicurrcntiumpaftorumcla-mores aut fuftes nihil formidans,quod rapuit,intrépide.feruat ac tencr.atqihoccap.ji« Caputja.fubrypoHezechiæ regnum deferibit Chrifli Domini. Porrbantcquarneani felicitatem obtineat,dicit Ifraheliticas ciuitates omnes,fimul amp;nbsp;cunftas ludaicæ dido-nis ciuitates,unà cum uicinis aliquot deuaftadas, præter Hierufalé : ita ut oinniamudi Xegna uaftata oportet amp;nbsp;deperdi ta,antequa iuftu Chrifti Domini regnum fua maieftate dilucideappareatamp;uideatur. Caputjj.confolationem habet ciuium Hierofolymita-norum : amp;minatur Afsyrijs, ut quoruundiq; collectapræda Hierofolymitanis, etiam claudis ac infirmioribus diripienda ucniat, ipfis per angelum Dei * uidtis. Trigehquot;}® qtiarto capite deuaftandi dicifntur Edûmitændquod fecundum literæ flamen pel Als/ rios fadtum docent ludæorum plerique. Porro fl fpiritus fubtegmen Scfublufioiieper' pendas, de noflris Idumæis hic fermo eft, qui certè ad uenturum diem Domini perimendi fiueperdendi ueniunt, terra ipforum prorfus æternùm uaftata. Trigefi®® quinto capitelætamhabesprophetiamdelfraelitis, quiperditisEdomitisDominigio riam, eamque maximam funt uifuri.Et alluditadprimamiilamperegrinationempopn li Ifraelisjfaûam à redemptione Æ.gyptiarca,in' qua Edomitæ uiam Ifraelitis præcludem conabantur,amp;diuino confiliorepugnare.Quatuorfequentibus capitibushiftoriamha besrégis Ezechiæ.amp;prioribusquidem duobus dilucidèdeferibitur obfidio ubi per Aftyrios Antichrifti cohortem intelligere te uelim: quæ quantumuis ualida lit, amp;nbsp;blalphema contra Dominu cceli loquatur,fpiritu tarnen oris Domini eonficirur,atqi penitus delenda uenit. Pofteriore capite defcribiturægrotatio Ezechiæ, qui hiepen® Jaboralfe uidetur, ex ficubus,hulceribus ac peftilentibus uomicis impofitis.umbraloli risretroagitur per decern grad us,amp;priftinæualetudini.reftituiturrex.tertio die conks dit templum, gratias aZlurus Domino qubdconualuilfet. Capite ^p.prædicitut regi regnum ludæ defolandû per Babylonios, qui nunc tarnen uelu t amiciadmodumjEzs* chiam oblatis muneribus honorarat,gratulantes illi Alfyriacum excidium atqyualetu-dinemreftitutam. Quadragefimo capite nouumexorditurlibrurn,confolatoriumni-mirum,quo uetat populum animum abijeere. V ult autem prophetas Babylonicam ca* ptiuitatem populo prædicentes,ipfum quoque confolari,ne animum delpodeant.Vn-deperquam aperte hic de Chrifto nobis uaticinatur, partim quidem typicos fub Cyro, partim uero clarè,ita ut nemo Euangeliftamagis.Et hoc quidé ex capite eft illud,quüd. Baptiftadicitfe uocem daman tis in deferto,quæiubeat parari uiam Domini,amp;c.
Quadragefimo primo capite præmonet Ifraelem,ne in idololatriam Babylonioriimfe,* Jc demergat atq illaqueetur:docens idola uana efle, ut quæ Babylonijs futuram dena-ftationem prædicere non potuerint. Id quod Dominus Deus nofter tarnen per Cyrnm futurum determinate fatis prædixit. Quadragefimumfecundum, de Chrifto Domino iiQftro,uero il 1 o Cyro ac feruatore noftro eft; adeb ut ex huius capitis principio defum-pta uideatur ilia Patris uox cœlitùs detonans : Hie eft ßlius meus diledus ,ßn quo mihl bene complacitfi eft. Non cedit gloria fuam Dominus alteri, neclaudemfuampatituC dcriuariin fimulachraacimagines.Promittitur populo liberatio. Vult cæcos uidere:fed conqùericur,cæco mundo iUosiudicajri cæcos, qui Domini prophetæ arque uerè ni-denteB
-ocr page 23-IOAN. TOSARR.II EISAQOGB.
dente» funt. Caput 4i.confolatur Ilraelem,quem fc maximis eciam càlalnîtatibus ex-pofitum feruaturum dicit: amp;nbsp;quantumuis fuie difperfum,ex quatuor mundi angulis fe promittit iterum colleólurum. Se folum pro Deo haberi unit Dominus, ut qui uentura omnia à longe cognofcat: quo fit, utfuis non tantum captiuitatem, fed Scantecaptiui-tatemredcmptionemexeaprædicat. quam quidem non noftris Dominus meritis tribuit, quafi ipfi facris faciendis feruierimus: quin potius ipfe feruit nobis, au feres nobis peccatorum farcinas, quas ipfe ferat. Ita ut hie Chrifto Domino plurimum debeamus, quotquotfumus. Nemo enim uiuus eft,qui iudicio contédens, fe illi pofsit iuftificare. * Caput 4.4,. eiufdem plane argument! eft,iubens Iftaelem de imminente captiuitate do-lentem,bono efle animo,ut cui fuum bonum Ipiritum fit datums. Prçmonet,ut à Baby loniorum dijs amp;nbsp;fimulacliris caueant, ut quæ nullum habeant numen,atqueplane inu tilia fint.Defcribit autem graphice, quomodo fuccifa arbor partim rei culinariæ feruiac adcoquendos cibos,partim uero pro Deo habeatur : id quod ftulti idololatræ nonper-pendunt.Vult autem nos ad fe côuerti Dominus, ut qui deletis iniquitatib.noftris no» redemerit,atque de nobis gloriari pofsit.Recenfct fub hæc fuam omnipotétiam Dominus, quafuauerba conftabilit,ac reuera femper præftat, cum interim huiulmodi lapie-tibus res frequenter in diuerfum cadat. Poftremo polliçctur, omne quod ftatuit,præ-ftaturum fepcr Cyrum, cuius iulTu reædificentur collapfi muri Hiemfalem. Qua-dragefimo quinto profequitur quæ de Cyro loqui incœpit, fe Cyrum dudurum atque proteduru dicens,idque in'gratiam Ifraelis quern redimat,ac fuis fedibus reftituat:qu» tempora cœlitùs depiliere, atq; miflb cœlefti rore è terra progerminare optât Propheta. Sub hæc,quando tacite obijeere poffunt aliqui, præftare ut non abducatur populus ca-ptiuus,quàm utabduftus multo labore reducatur: refpondet,indignum efte ut lutû re-Iponfet atque obmurmuret fuo figulo.Addcns,omnia hæc tum in falutem Ilraelis,tuni Dominoetiamin gloriam amp;laudem cefliira : tantum ut ad Dominficonuertantur,ei4î femancipcnt:quippe in quo folo nös omnes iuftificatos oportet, atque laudatos. Qua lt;iragefimofexto,fe fuos ferre ac portare dicit Dominus, cum idola à luis ferantur culto-libus.Addésjfui animi décréta à nemine impediri poffe.unde amp;nbsp;certo fciant,fe ipfis Cy-turn effe miffurum, per quern liberentur. Quadragefimumfeptimum caput hoc no-niine Ifraelitas confolatur,quódgrauifsima ipfis obuenturaBabylonqsprædicat;quofl ]nluaimpietate corroborarunt atque conftabilierunt magi, aftrologi, genethliaci, atqj impiedofti homines. His enim imputatnr, quo minus ad Dominum fe conuerteretiuc lt;5[uorum fapientia,eruditione ac feientia dementati fint,atque à Domino abalienati. Quadragefimooftauo capite obiurgat Ifraelitas,ut qui reuera non eflent,quod nomine ■uocabantur.Titulis quidem fanftis fefe ucnditantes,quum interim impuri eflenr, atqj fcelcrati.Prædixiiïe autem dicit fe fic Babylonijs fuo populo pfæualituros, ut ne putér v illudidolorum Babyloniorum uirtute fieri, ut hac illi uiftoriapotiantur : fiquidem dij ipforum hinc nihil Icire potuerunt,neque eti^ de fuaperditioné, quam à Cyro expe-ftabant. Poftremo uult liberationem populi.fui toto mundo deprædicari,atquc nomé fuum illius fieri célébré. Quadragefimonono capite incipit fefe aperire Chrifti Domi ni humanitas,cuius hic uocatio Sc officiû recenfentur: quodlt;^; non folis Iftaelitis natus fit,iedamp;in-lucemgentiûdatus, uteiusfalusfefeextédat ad extremes terræ terminos. Poftremo uerb amp;nbsp;difpcrfiones Ifraelis congregadas fcribit:quod quidé quaiiis complûtes completum iam aflerant, ego fane non aufim negare plenius adhuc hæc complcnda eflcjubi plenitudo gentium aduenerit. Sequenti capite dicit Dominus,ludæos non à fealienatos amp;repudiatos efle, fed fuapte illos culpaperire ; ut qui fefe à Mefsia Chrifto Domino alienarintjipfum^ue agnofeere noluerînt. Addens, ne nunc quidem fic ætate defedum le cire,quin adhuc reuertentcs.ipfos fèruare pofsit. Subdit auté propheta poft hæc, qua obedientia Chriftus Dominus patri (uo per omnia morem gelTerit, nihil non paratusillopræcipiente Scpati amp;nbsp;facere,o£c.
LECTORI.
Haftenus,abfoluta iam anteainoranesprophetasPasaphraff, amp;nbsp;ad editioné parata, etiam prxfari opt. atquedeftifsimouiro loanniTofarrioIicuit.Qued enim reliquum erat, intermictereob aduerfam ualetu dinem,amp;fufpendere hic organafua coâftuseft: donee Dominoamp;rcftitucre eum priftinae ineolumitati, amp;n8tnéfuû ipfiusferiptis magis magisq; celebrari uifum futrit.Interea tarnen hifee fragmencis,lt;]uâlibet »b autore prima tantum manuueluti delineacistaiitS; necdû perfeflis, pios leftoros carere, aut ea ipfa ut iarenrent incuria aoftra committerc noluirausnjs itaq; ut fruantur,amp;«ptimi doftifsimiq;
uirilabores quales quales boni confidant,per Chrifti gloriaiii,cui ex animo femperTofarrius ftuduit,obteftaœur.
-ocr page 24-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;34
ad le CT o re s, a s cl EPIA' deum Choriambicum.
Si^uemdetuleritca/itsinly^cme^t Ky^utaeßderium compulerhßiumt ^utquii forte 7}ett{,ßripta)tiuAus fäcrt Jgt;irCentemfatidkamu4tistamp;haliM ^flatam atheretftuminis,explicot Et Conor teneurü eximere omnihta, ^ft4f partim uehemens ßirittti ejßcit, ^artimüngua ßtum femper amans modum T^icendi, Lattjs dßßona morihtts:
Quicunepte erpp meum uiderit hoc opM, Oratumuolo,netudicium ferah Cenßtram^^ prius^^uamqueatinte^e^ lgt;ion contingitenimuirgula cuilibet^ his atas,ali^s ingentum negat Internofere^tjUiéUelfolidumcrepent» Kgt;ititut fraHaßlentc^mbalatinniant: Et qua digna diu uiuere,poßerfs K^idmiranda uiru:qud ue breui mort, 'Scombros 'que atque piper digna recondere. /llud quin etiam cogitet,ut nihil ^erfeiÏum numeris omnihtaundique, Sit concejfum homini, amp;nbsp;quodferat omnia Eotius popub pun^la.uidesneuti
' {Quanquammehijce^ftirisnonbeneconßro) d^agnum Maoniden j2oilus^amp;* bonttm Eiuor Vergiliumroßritimpudent? • ÎNlfc cunBis Cicero ß probet auribus? Zdnicuique fuo iudici» licet Zdti X mißtk eß,ßplaceam piqs. Et queii relligio uera cor ulcerate mec longe uidear mente prophetica 3)eceßße. uelut cum iacuiantium mon fimperfiriunt tela,quod appetunt*^ mon err ant tarnen à propoßto procul, nbsp;nbsp;’
Si ßntexaliquamißaperitia^ ' , Sic nos,aut animum reddidimus tuum 'CdatesmagneÇquod 0 dqfuperi uelint) ^ut necßpeabeo,necproculabfimut,
p i RA*
if
Phetam, aVTORE IOANNE tosarrio
A Q^v I L O
V t C A N O.
HABES HIC PIB LECTOR, Epi«! regio flemmate,ex pâtre Amoz, re» gis Ainaßa fratre , ludaico potißimitm populo, ac ipforani metropoli Hierußtlem obuentura prteuidit: id^ partim /übOi^a, partim ßd iotbam, jub
Achas (j- H'i;Tihia,regni liidnict regibue.
CAPVT I,
Ominus Deus, populi fui fedulus cuftos, amp;nbsp;a-mator, zelotypus, nullum non moucns lapi-dem, qud errantem po-pulum in uiam reducat, multiferiä multisipmo-dis id conatus eft, modo quidem per Ofeam uirum populäre ac plebeiü, modo per Amos iiiriim rufticum amp;nbsp;agricolam, nunc uerd per Efaiam uirum aulicum, regioep generena-tum,fi quid hoc nomine grauior forte effet iiaticinätis autoritas.Et hic quidem prophe-tico impulfus fpiritu, magno cum ftomacho populi ingratitudinem,amp;illinc prognata fee Icrataxansî Audite, inquit (cœli) SC fpiritus omnes cœlicolæ ; Aufculta amp;nbsp;tu tena, cum tuisinhabitatoribus : quoniam magnum fe-rium'epmihiab eoiniunéfum negociumeft, cuinemounquam impunc obedientiamne-gauit.Mihiitaqjdicendi, amp;nbsp;uobis morigeris aiiribus aufcultâdi onus incumbit. fiquidem dominus ipfe, in cuius uerba fimul omnes iu tamusjlocutus efticoquercs de uobis, ut qui filios enutrierit,atqj de nihilo euexerit,è fer-uilinimirum conditione affertos, multis be-
to
ÎO
30
nefi'cfjs uos cohoneftans ; qui tarnen uos amp;nbsp;ipfi rebelles, amp;nbsp;nihil præbetis morigeros. Id CoguoHit quod ille fane non poreft non ferre inicjuifsi po^c^o mè. Siquidem bos,brutum nimirum animal, I'fftfiim. agnofcit,atcp placidiim fe præbet fuo poflef-
caput, amp;nbsp;quicquidin ulla apud uos dignitate eft,amiira probitate ac uirtute fua,ad infirmi-tatem propendet,ac uita fceleratam : ita ut äi omnepopulicor,unde cogitationes amp;nbsp;ftu-dia pietatis cordatj region! proficifei oportc bat,mifcrèægroter,amp;nihil ualidum fit.Imd à fummo uerticeadimos iifcp talos,toto tn po puli corpore, nihil eft fanumflC integrii.Vul-heribus,liuore, acreccnsinflidis tuberibus cundia plena funt:quæ ipfa etianum fuis for-dibus profluunt.non obligata, neqj oleo ul-lo,quodipfis medeatur, limta. A maximo ad minimu ufq; nemo unus eft, qui fc corrigat, aeftudeat eftefrugi; fedpeccatapeccatis om-nesaccumulant,quantumeunqp caftigentur ac feriantur .Nonne iamiam defolata prorfus ueftra eft regio,amp;ciuitates ueftrç multç aded per hoftiii incurfiones fuccenlsc^ Nonne ho-ftes ipfiprç oculis ucftris,hinc Syri 8C Ephrai tæ,illinc Palæftini amp;nbsp;AfTyrij, terrä omne exe-dunt,rapinis fiCincendiarijs exaftionibus in uos ad nudum ufep graftantes^totä quaquà patet regionc percurrctes,aded ut amp;nbsp;ad Hie-rofolymorü portas ufqj peruenturü fitmalu^ Cxterü filiaharc Sion, urbs Hierufalc, qiiod Dominus eä elegerit,fola in hac hoftiü incur fione remanebit falua,nö deuaftanda, nec ab hofte inuadeda,quätücunlt;ß etiä freques ftre-nuus acferox ille fit, Perftabit autë inuióla amp;. immota, nô fua quidem fortitudine,fed mea uirtute : quippe quæ ad hpftnim uim cenferi poffet tuguriolum aliquod,cuftodiendis ui-neis deftinatiliaut ut domüciila, ubi de noélc feruando agro cucumer^rio aliquis excubat: uelcerte ut ciuitatula, ualidifsimishoftibus undiep obfeffa.atqj omni cöfilio nuda. Pro-feétd nifiillç exercituü dominus nobis fuper ftites aliquotreliquifTet, tametfi paucos, ut
Ä planta pe dif ufque ad titrticcm.
__________ nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• undeuixdumnouan]fementemfpcres,ftir-forùamp;afinus, quo nihilftupidius inuenias, 40 pituspereundumfuerat,itautolimSodoma acnegligêtiiis,agnofcittamé,atq5acquiefcit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
addomini fuipræfepe.-atpopulus hic meus Iudaiciis,quâtumuis magno eos redemerim acpofsideâ: benelp ipfis acamicèfeciam, me
tarnen non nouit, neep de me quiequam intel ligit. Væfcelerataf genti, ac omni iniquitate cöfpurcatifsimo populo,tarn à primis proge nitohb.degenerätijamp;probitati ipforüfdum fua fiitiul omnia ftudia corrüput)nihil refpö-deti .Illis enim nihil æquè in uotis fuit,quam ut Domino adhxrerent;at hi, derelifto Domino, per idololatriam adhoftes deficiunr, fathantc, mundo, ac ßbi per omnia uiuentes. unde ilium Ifraeli fändlum , peculiarem amp;nbsp;addi6hfsimum,t ,m lurpi dcfcclione ad iram prouocant.Et qiiorfum qinrfo attinet uos amplius caftigarc, quando ne caftigati quidc fcelerüiieftrorüfihem ulluinfaütis; Omne
perijt unà cum Gomorrha : quorum iniquita tern, proh dolor conduplicatis, totalp uita ueftra cxprimitis. Audite itaquc ucrbum Domini principes Sodomorum, qui rclifto, ac etiam ueftratibus uetito, narurali ufu fce-minæ exardefcitis in carnis ueftrædefidcriis. mafculi in mafculos fcrdiratcm perpétrantes, ô(. mercedem erroris ucftri in uobis ip-fis recipientes. Quin amp;nbsp;uos ad legem Dei fo ueftri aufcultate populus Gomorrhæ , qui traditi in reprobum fenfum,facitis quod minime decet, ac diólu etiam turpe eft:replcti omni iniquitate,malitia,fornicatione, auari-tia, inuidia, homicidijs, contentione, dolo, fuperbia, ac reliqua omnium malorum farce . Vnde dum quafi pccnitentes repurgari ftudetiSjCotinud non ad ea quæpotiora lunt lcgis,ad indicium öC mifericordiam,fcd ad la.
c
Uiji Dotni-nus extrcitu tii^ religuif fet nolis /i-tnen.
3 6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;INES
cnfîcandum reciirritis , frequentes admo-duni, mihi obtrudentes hoftias fine uiéli-mas:quorum quanmmuispræclara tnultitu-do fit, quorfum mihi conduciturj aiitcui tandem ufui eft^inquit Dominus, fiquidem fa-crifîciorum ueftrorum adnaufeam ufep fatur fum, ut qui holoeaufta arietum 8i. adipem bu balorum præpinguium,ac uituloriim,agno-rum,fiue hircorum fanguinem, Iibaip ueftra adorca nihil defidcreni, neque jjs egeam.Et quisquæfo à uobis coram me comparenti-.. bus,huiufmôdiquicquampoftulauit,aurpe-
’ ,11. ; î'S rijt» quaiido iri atria mea per fefta folennia ,1' d» ’cónuenitis'f Nonne meæfuntomnesferæfyl ueftrcs iumentain möntibus s’ôf in pafeuis boues Mea funt omnia uolatilia cœli, amp;nbsp;pîilchritudo agri mea item cft. Vnde fi e-tiam efuriero,non tibi iddiiffurus fum,meus enim eft orbis terræ, amp;nbsp;quicquid eo tontine tur i Num taurorum carnes manducaturus egofum, aut hircorum fanguinem potatu-rus î’Neitaque pergatis offerte facrificia ni-liil profutura, 8C fruftra fuffitum mihi facere: quippc qui hæc refpuo,6f abhominor.Noui-luniorum fefta amp;nbsp;fabbata ueftra,atque ueftra in templis conuenticula fceleratiora funt, , . quâmuteaferam,autconfpiccrampIius,Ca-utlfruf odie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ucftras,of quicquid uobis lolen-
quot; nitatum eft,ex animo odi,atçdetcftor.quip-ui anima nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oneri mihi funt, ac naufeæ, ita ut fer-
’ recadiutius ne(ppofsim,nequeuclim.Vnde cum dcprecaturi manus ueftras ad me exten-detis, auertam a' uobis oculos mcos:ôf quan tumcunquelongas ac multas feceritis oratio nes ueftras,non fum cas exauditurus, neque ad uos uel refpiciam.Nam præter aha,SC manus habetis fanguine plenas,qui reeftèdocentes præter iusSf æquum pcrfequimini,at-quein mortem inducitis, implentes menfu-rampatrum ueftrorum, qui fimili modo fe prophetarum fanguine commacularunt, Vcriim fi redire mccum in gratiam uelitis,ab luite fordes has ueftras, arque emendate uos inunius agni unico facrificio. Defiftitcin-quam ab operibus hifee malisac fanguina-rijs, ut ne oculis meis obuerfentur. Srudete proximi bencuolentiæ , atque omittitecui-quamfâcere male,In id incumbitequodæ-quum cft, aebonum . Subleuate oppreiTum, nequamquisuim patiatur,Indicate caufam pupilli,arque patrocinamini uiduis : quos ab iniuria defenfos oportet. Hæcfiftudio uobis fuerinr,accedite:tuncinquamaccedireadmc, inquit Dominus ; ôfuideamusfiquidin uobis reprehenfurus aut ampliusfum defidera turus , Imdquantumcunquemagna, quan-tumeuncp fanguinaria amp;multa ueftra mine peccatafint, itaut ueluticoccinumrubcant, inalbefcenrad candorem niuis. Quddfifcc-leraueftrainquam uelcum ucrmiculo deru-bcdine certare pofsint, ignofeenria diuina fier, ut uelutlana reddanturalba amp;nbsp;candida; ita tniufticiæ ueftræ oblitus Dominus, fua
A I A M
uos iuftitiaaebonirate conueftiet. Et iîqul-dem frugi eife uolueritis, atep uoci diuinæ an respræbercmorigcras , quicquid terra bo-num habet amp;nbsp;eximium,id ueftrum crit,atque aftatim eo fruemini:omniaabundè habitiiri, etiam fi nihil pofsideatis, Porto fi idreeufe-tis,arlt;p mihi ueftro contemptu bilem nioaea tis,fentieris gladium, uaria^ belli incotnmo da ; id quod non meo de cerebro, fed diuini-
10 tiiscxipfoDeioreprofeftumefre,uobisper , fuafum uolo, Quam turpiter, qudm fade' degenerauit laudatifsima olim ac fidelifsi-mamihiciuitas,æqui boniep quotidamftu-diofifsima:quæiam folurafide adultcram x-quat, atque fcortum immundifsimura. Olim quidem cam inhabitabatomnis iuftiria, pro-biras amp;uittus:atnunciniufti,improbiamp;fcc lerati homicidæ earn habet. Argentum tuum commutarum eft in fcoriam; Eloquia Domi-
20 ni, quibus aufcultabatis quondam, eloquia cafta funt,ôf argentum igne examinarum. At nunc traditioncs humanæ attp pharifaicæin horum irrrepferunt locum,ex quibus uel foils uiuitis,atcp pendetis, Vt maxime autem di uina præccpta locum apud uos iHucniant,ca immiflb fermento pharifaico uitiata,fe habet uelutuinummulta aqua dilutum, Viriin-ter uos principes à redlo déclinant at^ aberrant,foeij cnim furfl funt; non nifi ad munera fpc(flantes,amp;quantum quiß^ largiatur. Vnde de pupillo, eiusipcaufa iudicanda nihil cu ran t:ne^ quicquam morantur uiduas, ut eis lus dicant, Propterea ille Dominus exer-cituum Deus,illefortis Ifraelis, horum omnium pertæfus, gemebüdus ait, quddfefein pledlendis hoftibus obleftaturus fit,uindica turus fe de uobis inimicis fuis.Obucrtam,in quit,ultriccm man urn meä aduerfiim te,pur-gaturusutfornaxfcoriasac fordes tuasamp;a-40 blaturus ex uiciato diuinorum eloquiorum argento, quicquid admifeuiftis humanariim tradirionum ftanni ac plumbi, quo populum prægrauatis : nam omnis plantatio quam no plantauirpatercceleftis,eradicabitur. Etre-ftitua tibi pro dorophagisprincipibus, eiuf-modi indices, qualcs habere folcbatis princi pió:amp; confiliarios,qui integritate cum fupc-rioribus illis patriarchis ac iudicibus certare poterunt,quos primo habuiftis initio. Et tue
ƒ0 demum futura es ciuitas iufta, urbs Domino Deo bona paritcr amp;nbsp;fi'delis. Sion uerd non tota, fed iufto iudicio eucntilata, redimetur: nimirum qui in ea conuerfi, iufticiæ ac uerx pietati ftudent,namfceleratiacfacinorofiom nes deperdentur: amp;nbsp;quorquot à Domino de fi‘ciunr,interibunt. Ex male enim concupitis quercubus,arcp cximiis hortis ueftris, ubio-miftb Domino idololatriæ uacarcconfueui-ftis, fcelerati uos pudorc fuffundemini.quan
60 douos uirtus ueftraomnis deftituet,fabrique eritis fub oculisDei plane nudi,ueluti arbor, cui omnia fua decidunt folia ; ut hortus exiccus S^inaridus, cui nulla iifquam eft
aqua.
P A R A.P R A s I s.
aqua. Eri rau rem tunc fortitudo fculptilium ucftrorum, qurbus haétcnus malefiditis, uc-luti ftuppa;amp; qui eafciilpfit atqj colit, fimilis fcintiUæ,amp;fuccendentur ambo fimubidt^ tali incendie,quod nemo extinguat,
H J C HABBS, CtVOD IDEM illeE-fws filing Amoz Iuditico'ngno,ip/i^ eorum me tropoltKierufalem «ouif,temporilgt;.nouißi»iis cuen tmMpriruidit,titijueuattcinatus efl.
CAP. II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;to
FVtunimautem eft nouifsimis tempori-biis,utmontcm domus Domini, ipfam nimirum Hicrufalem præparatam atque collocatam uideatis fupra cunftos montes, quibufiiis collibus alriorem. ifautpopulus adipfam, toti mundo confpicuam, undiq; fit concurfurus, magnocp ftudio fefeaccelerant rus.fiquidcm gentium quarn plurimi tuncil-luc tendent, atç inuicem alacriter candidoly aftedu militâtes,Venire(diccf)cöfcendamus lo in monte Domini:amp;omifsis idolis,dijslt;5 no ftris ficulneis, propcremus in domü Dei la-cob, Dei ucriac uiuentismtnosillenon con fpurcatæ noftræ,fed fuæ iuftitiæ nias doceat, «t^in eius femitis lotis pedibns ambule-inus,cx eius mandate, fpontaneo animo ui-fturi.Nam bine, de Sion nimirum, uclut to,-tins orbis metropoli, egrefliira eft lex, ad qiiamquifcp libenter uiuar,atcßfuamuitam inftitnat.EtuerbumDomini, quodcunftis 3O tnundicimelqs præpondcrat,atqj gratins eft, prodibit ex Hierufalem : non ex hac quidem nuncruinofa,fed ex noua, nouo fpiritus mu ftoperfiifa.Ipfc uerdDominus ineamultis populisfeiudicepræbebir, difeuffurus quic-quidufquam terrarum inter mortalesiurgif atrp controuerfix erit.Qinn amp;nbsp;longé difsitas genres increpabif,atq? arguet: idtjj eamode-ftiaamp;dexteritate, ut nihil minus quàm bellum autulla inimica fimultas, inde enafeitu- 40 ta fit.Siquidem ex gladijs fuis tune confedlu ïifuntligones,amp; ex,haftis fuis falcesiomiflb bello, ubifurto ac rapto uiuitur, ad exercédâ remrufticam fe compofituri funt:utmanu-um fuarum nihil tædiofo laborefruan tur,pié amp;quieté uiéluri, Neque enim gens aduerfus gentemfeobannabit,aut gladiumferetmecp rebus iam ubicp terrarû pacatis amplius con-difeentartes bellicas,fed trâquilla.quieta, amp;nbsp;fecuratime erunt omnia. Agitedumigirur, ;o domus Iacob,amp;qui ex Ifraele genus duciris, quando tanto ftudio genres impiæad Domi numconuertuntur,ipfuml]j quçrunt,quin Si uos uenitis, attp in lumine Domini ambula-tisr’Agnofeite fernen Abrahç,femc ueftrû.A-gnofcitefiliû Dauid,regc ueftrüJudæorû rex eft, Si uos nonadamatis acfpernitis eum^Ve ftrahæcHierofolymaeft,fiagnofcereuclitis, Cur tenebras potius amplecremini, qiiàm lu eêÆeitè quia mala ueftrafunropera,Siftudia praua. Quia uerd populum ruum Domine, domiimatq; genus Iacob reiecifti.atcj; defpe-âuihabcs.idq;quôdfupra oriëtales Syrios
nimirum Aramæos Si Aflyrios magicis arti-bus deditifunt.quodqpPalçftinorii moreariô los feftentur,Ôi fefe tradantaugurijs: in fum ma,quod omifla lege rua,fatis ubi putet elfe, fi gentiü more ambulét ac uiuant,nihil qiiàm eaquærentes quæhuiusrnundifunt,ade9 ut repleta iam ipforum terra fit argento Siauro, quibus pro fua auaritiafquæ uera etiâ idolo-latria eft3turpifsiméabutuntur,prodigi nimî rum in eos qui propriæ iuftitiæ idola fibi con ftituünthefaurorum enim quos coaceruatos reponunt,nullus niodus eftundeinfolentio res falt;fb,nec equorum,nec quadrigarü, quasi lex etiâ regibus multiplicari uetuir, ullus eft numerus autfinis:Dccucratcertc,ijsquæjbei Re/r/ci«* fjl lo parâtur omifsis,Deo potius ficlere, atqp to lerr*» idolise tos ex eo pédere. Ad hçc,quia terra eorû ïdo lis undii^ featet, idolis mquâ fuis ipiforfi ma-nibus faftis,quibus fefereruiliter incuruant, ealp moregenriumadorâtdmaginéinquâlu ftitiæ, fuis ipforü digitis partæ atlt;p confedtae, cui fimul omnes turn potentes tûplebetj fefe incuruant atq^ genufleftunt, quos nefolem quidë ne^ lunâ opera digitorü Deilex ado-rare permittit. Quia uerd hucperuerfitatis at que maliriæ uentum eft,ô dorainatof Domine,ne parcito,nclt;p hoc illis côdonato. Ingrc dere infelix natio in petrâ aut rupem aliquâ, ubi te occulas. Abdas teinipfo terrçpuluerc, ubi metuendâ Domini facie, ôëgloriofam tre mendamlp eiusmaieftatem fubterfugiasiqui elaros hominum oculos humiliabit, altos fu perbosep uirorü animos nonlaturus.Domi-nus enim folus,ut cui omnis debetur gloria, tunc luculenter apud fuos exaltabitur,atcp fo lidis laudibus feretur.Itarp dtesDomini exer cituum prodet fefe tunc tëporis aduerfus otn ne fuperbum amp;nbsp;excelfum, quicquid elatfi eft humiliatura.Aduerfus omnes cedrosLibani fublimcs,amp;excclfas:amp;aduerfus omnes quer eus Bafan. Aduerfus omnes mcites præaltos, amp;nbsp;omnes colles turgidiufculé fefe attolleri-tes. Deniqj aduerfus quamlibet excelfam tut rim,ôë omnemurü præualidü. Quin amp;nbsp;aduer fus omnes naues Tharfis,amp;quicquid illç pre ciofum habët ac defiderabile.Siue imperato-ria dignitate aliquis pnefulgeat, Hue pon tifi-cia,fiuerex quifpiä fit,fiue alioqui ex magna tibus,atcp qualitercuncp in eminentia coftitu tis.NeminisomninofuperbiädiesilleDomi ni feretifed omni faftu fublato, amp;nbsp;cundlis ad
modeftiä cöpofitis,folus Dominus exaliabi- ^OKinut fa tur,atcpcëfebiturlaiidädus.Proinde quifquis luftCfidola tunc gloriari uolet,is gloriabiturin Domino co»« Deo,quódipfumfciatatque cognofcat.unde terentar. amp;nbsp;idola ilia uetera propriæ iuftitiæ, penitus tucauferctur, atq; reijculaerüt: omnia inqua pro reiedlamentis atqj pro dänis habebiit,e-tiamfuas exlegeiuftitias propannis mulie-ris menftruatæ.Introfugientitacp idololatræ hi nudi,amp; Mefsiä fuu no induti, cu Dominus ad côterrendâ atqj ludicanda terra furrexerit, in rupiu fpclæa,atcp adec) in terræ uoragines
C i
-ocr page 28-■■ tui
IN ES
atlt;p fcifTuras, quo à terribili atqtte metncnda Domini facie, tremcnda^ ipfius maicftate fe fnbdticant atcp abfcondanr. Abqcient autem in die ilia alacriter,magn0(p £onatu,per quæ Èndcfiufit,idolo,fiuc aurea ilia fint,adlegeni gt;ef cöfidia opera,fiueargetea humanarü tra ditionü mandatis fabrefalt;?la,quæ contempro atlt;p negleéto Deo uino fibi fecerüt, nüc talpa rum cuniculis autuefpertilionü caueis abftrii dcnda.Profugientinqiiam in altas montium tauernas,qucgt; feàformidabili Domini facie, turn ille ad perterrefaciendam atep iudican-dam terram proditurus eft,fe fubducant, atc^ extra gloriofç maieftatis ipfius oculos fc occultent. Cauendum itaqj uobis moneo, fii tempori conquiefcendum, ne in homine hu-mili minlpMefsia ueftro impingatis:quem alias gloriofè multafiia maieftateueniëtem, non poteritis fuftinere iratum ac uindicem.
10
cos qui dignitateprçftât,atlt;p in honore finit irridebit.Qiiorü malorû pertæfus aliquis,ap prellender rande fuç ftirpis aut hune aut illüï cui,quc)d pulchrè adhuc u eftitus intedit, tu— multiiantis aded populi gubernacula atque principarfi olferar. Cirterü illeperquâfanftê illo in die iurabir,fe nolle infani aded populi curatorem autprineipé effe.cü domifuçne que pane habeat,neqj quicquam eximiorum rkâ Hi'«* ueftimentorü. Quâdo uerdHierofolymoru
C A P V T iir.
Cce Dominus ille cccleftium exercituii Deus,aiifert Hierofolymorum ciuitati, accp aded toti ludaico populo, quatum uis magna illi promiffa fint, omne id quo ro
borätur ac fuffulciuntur .Omne fuffulcimen turn panis,non quidem terreftris tantum, in quofolononuiuirur:fedpariemuerbi Do-rainici,quiuitam datmiindo.Itcdëfulcimen^ tum aquæ,non quidem eins tantüjde qua qui biberitjitcrum fitit.fed quç fie cxplet,ut in eo qui inde bibcrit,fubfcaturiat fons aquæ fali-entis in uitam æternam.Dominum cnim de-rcliquerunt,fonte aquæ uiuæ ; ôë fodiunt fibi cifternas difsipatas,quæ continefc nô liaient aquas. Auferam âuté amp;nbsp;ab eis uiros heroes ac militates, quorum præfidqs in pace fecuri flintagcre foliti, ne quis externus hoftisin ipfos irrumperet. Auferetur fimul amp;nbsp;iudex, quicôpofitisdifsidentiû caufis inteftinama lacxchidit. Qiiin amp;nemôpropheta remanc bit, qui iudicem diuina? legis cömönefaciat; necdiiiinatorquifpiam induftriits,quimulta rcriim experientia dodus, fit tiira prædiuina refolet. Tolletiiramp;: quifquis Ipfa fénedutc uenerabilis eft,ôëqui minora indicia cxérce-rc folct quinquagenarij, ôëquifquis uir gra-uisaiitulliusautoritatishaberipoffet. Ad hçc.dcerüt quot^ qui reparädis ruinis,aut ex truendis quæ oportet noiiis,ullu confiliü fe-rant.Cuiufmodi 11 forte aliqucinueniât,non d it artifex qui id feite faciat. Qyin âë nemo, ficunde mala ingruät,ijs moribus,ca^ uirtu te inter eos inuenietur, quiapud principes exteros legation c fungi potcrit,atcp commo da oratione malii impendes declinare.Dabo cnim eis principes pueros: 8(patiuili, effee-minati,qui(p nihil uiri habent,dominabûtur eis.Vndcfiet,utnon cxpeélata,aiitenimcon tempta iiidicis fentetia, alteralteri uim infe-
ÎO
JO
40
omnis planèpopulus ludaieus corruit,ira ut amp;nbsp;fermone,amp;omnibus fuis faiftis in Dorai-nû blafphemi, feelerarifsima fua uira oculos diuinæ maieftatis exacerbetatep irriter, aded ut ipforü maliria arqj improbitas in ipfo uni tu corûeliicefcatatç côfpiciatur: itautSodo morü more,fuorü peccatorû eos neq; pceni-tcat,ne(p pudcar,fed de eisfut fronte meretri cea funtjglorictur potius,ac fcfe iaftitet: Væ animæ eonXfiquidem per mala, fccleraly fua pefsimètralt;frabritur,ferctlt;p cruciatus amp;nbsp;tor-men ta fe digna, lufto autc dicitc,qudd benc ipfi futurü fit,ut qui ex bcnefaifris bonâfaftu rus eftmefsë, Impio uerd, fiue iniufto futurû cft male, miferis^ traéiabitur modisquippc quicxmanuüfuarüfemente mala,malare-reportatiirus eftmcfTcm, grauibus tormetis perpetud difcruciandus. Populü mcfipaupe rem,pupilles ac uiduas,omni folatio mundi
foeminati eis dominentur, quorü partes erst hic aduigilare, uim omncaeiniuriâprohî bere. itaep tu popule mi,qui tul duceshabe-tiuolunt,rcrumcp tcnëtgiibernaeula,ii tefe-diicfituerius quàm ducût:fiqiiidé uiâfemita-rum tuarü.quâ tibi à Deo côftitutâ atip prx-feriptâ habes, fuis côftitutionibus cornipüt, deprauât, atep inuiâ reddunt. Non fallu liæc res DominiTquippequi adiudieandü, réom nem difeulfuriis.iam cÔfiftit, breui fententiï prolaturus. Venietinquâ adiudiciu Domi-niis,exeeuturus cötinuóquafcunqjpronüda uit amp;nbsp;ftatuitùdip cû populi fui fenioribus, ip fis nimirü maiorib. eorü, unde genus diicüR
at^ etiä uiris cü pi incipib.iuris dieudi collc-gis. Et uos horü omniü fecuri,iudiciütpDcl fpernctes.etiänum depafcitis at^ deperditia fo domini uineämö pluris ecclefiafticümeü gre gemfacictes.qu.im fiuiles effent catuli, autff quid catellis cötcptiiis eft.Qiiin amp;nbsp;ea quç pan peribiis atiferris, atep uioleté fatis fubripitis, etiänü in domib.ueftris reperire eft.Hoccine eft principe agere,aut iudicem^ Sed quotfuirt obfecro hoe fpetflat, quod paiiperc, ne quid qucratiir, fiecôtunditis ac depalmatis, utnc
mutire quidë contra nos de iîlata fibi ininrii audeariHoc uos rogat dominus,ille cœleftiâ rat,mutiio'qj ut popiilus alius aliû opprimât, do exercituü deus. QiiinSë hçc dicir dominus in
amp; ut qiiifcp proximo iniiiriits fit Qiiin amp;nbsp;laf-tiiii pueri fentbus iUudét, atqj rebelles fe prç bebiint:ôlt; eximafece dcfpe^tifsimus quiiij,
mulicbrcfaftüamp;fiiperbiâ,quâdo iftafacitis in uxorfi aut filiarü gratia, quæ ad opprcfsionc pauperü uos jnftig3t,ael certè de ea applau-dunt.
P A R A P H R A s I s.
t»e« dunt. Eo quod filiç Sion claræ,adeô fupcrbx ‘‘‘iiiilitfint flint,extcto admodS gurtiire,atcp ercdlis cri-pinSion, ftis, oculist^ nagis, amp;nbsp;male fiicatis,magno eu ftiftu, lafciuoç corporis geftu incedût, ita ut etiâpedü fuorû cakeamctis fibulas addätde-auratas:hincfier,utDominus carfi uerticc cal w» fit redditurus, amp;nbsp;pudenda earü denudatu-rus.ut tandcdifcât uerecuhdiä,quä omne ab-iecerunt.fiquidc reomni deperdita, afporta-bunturin cap tiui taré, ubi huius fuæinfoictix méritasliiantpœnas. Etillaquidédie dedo-cebiteasDominus,illâex deauratis calcea-mentorüfibulis fupcrbiâ, â^exrcliquis toto corpore ornamentis, quorû pleracp lunx fpe ciemrefcrenriahabët.ÂufcretautéDominus amp;moniliaipfarü,amp;; armillas, ôë calyptras illas byfsinas ac holofericas, quibus rotam fie Çbtegutfacie, ut præter oculos nihil uideas. Veftimentaitem ipfaru,tum laxatu ftri(ffa,uit tas,odoriferas illas fphærulas, quas in ubera fuafolitæfuntfufpendere,unà cil ipfarü inau ribnsannulos item, amp;nbsp;nariü circules,ueftes mutatorias;amp;quibus côtrapliiuiam, aut actis iniuriâ,utunturpallijs.adhæcpepla,calan ticas.crumenas, fpecula,findones, togas amp;nbsp;theriftra.In fumma, omnë mundu muliebrë, omnë fuperbix materiä eis Dominus ablatii tus eft.Et fuccedet in locu fragrâtiæ illius, ex malafcabie amp;nbsp;purulentia grauis fœtor; ita ut peruulncra,putridas^ uomicas, cingulü no fintpaiTuræ.Et pro compofitionc ilia criniil, quos calamiftro crifpare côfueueruntûam fêtent caluiciû.Et loco fcftiuarû ueftifi, inaura-ti(ß cingiili,iam eritcinjftura facci.Etpro pul chritudine ilia, ta anxic cerufla Sëftibio quxfi ta,iâ miilto labore emaciatç, atep inedia exhau ftæ.exfolenigrorëducent, Mariri autc ea-Tûunde pauxillû fortafie refocillatiôis expc «flare pofient, eo quod mœchos fedfari funt
, folitic,nuncgladiointeribunt.Erquicunquc 40 apud cas magnates funt,Indices nimiru, heroes,quinquagenarq,aut alioqui uiri graues hibellointerimctur.Vndefiet, utportx Sio-niæ plangant ac lugeant : fiquidë ciuitas ipfa defolata.modiscp omnibus humiliata,iam ueluti humi proftrata fedebit : criftis illis o-tim ereftis,atcp fie quondam extcto gutture, iam uchementer demifsis.
CAP VT IIIÎ.
TAnta autem ea cxdes erin, ut prx muira uirorüraritate feptem mulicresunum fintapprehenfuræ uirtl,certatim aélurç deeo-cuius fit.Non eum fibi pctent,ut qui de «iftu atqj amiftu ipfis profpiciat, iplarumlp hic curator fit. Qyin ultrd dicent, quddipfac fuum fibi pané curabuntaccdcnt, proprioiÿ fcfe labore conuefticnt;lâtis habituræ,fi modo coniugesuocenturhuius autillius,quem uiduitatisftenlitatiscp opprobriü ipfis ( quæ non parua olim malcdictio erat)aiiferatur. Tunç temporis germen illud Domini,Chri-ftus Dominiis pâtre Deo progiiatus,his qui exlfraclferiiatifuerinr, decorus erit, Sëglo-
riofus, Etfru^lus terræ, fruéfus inquam ille uirginei uentris, fummis, maximisip abillis effereturlaudibus. Futurücp eft, qui in Sion fuerit reliquus, atquc fuperftes rcmanferit in Hierufalem.utis audiatpius,aci(an(flus,fcri-ptusnirnirùm cum uiuentibusin fuperailla Hierufalé, Cum fcilicetipfos in forte eleélo-rü afeitos Dominus filij fui finguinc ab omnibus iniquitatü fordibusemundarit. Cum 10 fanguinaria ilia facinora Hierofolymitânis ç medio ipforu amouerit, delerir atqi expunxc rit, idlp in Ipiritu iudicij amp;nbsp;fpiritu exciîïonis: Spiritu inquam,qui iudicet omnia huiusfc-culi admiila per Chriftum euanida attp nihil cire,etiam ipfam humanam iuftitiam, cuius fi ducia atep admiratio non fecusquàm ipfa ui-tia excidcndaarcp extirpanda uenient. Créa bit autemDominus atqj producer fupra om-nem locum,bmne'uc habitaculum mentis 20 Sion,amp;ubicunqj dues Sionij conueniunt,nu bem fumo fimilcm.quç ipfis de die folis ardo fes defendat:amp;deno(fle ignem dabitfplcndî dumat^ flammantemfquænoélis tenebras difeutiat. Nihil illis nocituru eft, neqj àdex-tris.neip à finiftris ; nufquam inquam offen-dent,neq; in profperis elatiores futuri, netjr in aduerfis animum defponfiiri.Protedor e-nim tanta cum gloria erit Dominus omnibus eleftis Së feruatis.Erit enim ipfis hæc nu 3° bis obumbratio,de die loco umbraculi aduer fus xftum,nimiam(p folis aduftionem: amp;nbsp;loco tegminis atcpoperculi, quo defendantur atep tuti fint a'uentis turbidis acintempefti-ua pluuia,reliqua(p àcris ini uria.Nihil in eos poteritaüaritiææftus,nihil fuperbixuentt, atep gulx ebrietatislp pluuix : fiquidem non fecundum carnem ambulabnt, fed fecundum fpiritum,qualibus nulla condemnatio eft.
C A P V T V.
CAntem quxfo, ac dulci cantilena dilc-élum mihi cclebrcm,canraturus illi de uinea fiia.Fuit enim diledo mco,illi in quo patri Deo bene cöplacitu eft,uinea qiix-dam in loco prxpingui, ac terra multo optima,quam pulchrè ad excludendas malasbe-ftias circumfeptam,etiam eruderauit. Planta uit auté in ea fcleélifsimas quafqj uites,qua-rum prxftätifsimi cfTentfrudlus, Quin amp;tur rim extruxitin ipfius medio undefpeculator JÇJ earn euftodire, natosipffuéius cöferuarepof fet;addito etiä torculari.quo exfeUciter pro-gnatis unis,ëxprimcrcturmuffrtm,uiniim(p exhilaratianimi nouum, Cxterum dileólus mcusdum eximias ex uinea fua expédiâtu-nas,nöprofert illanifilabrufcas.uuufas paritas Së amaras, Nuncitacp tu ciuis Hierufalé, ôëuiriludah,poftquàm tanifiniftrè mihi fuc-ccfsit,res tanto conatu,mulrolp adedimpen dio 8ë fudorc inftituta : indicate quxfo inter gQ mc,fiëinter uinea mcä.Qiiid obfecro faccrem uincxmex amplius, fupra id quod per me fa dlum fuir'Indigne' certè fero,quódpro uuis„ quas prxftaBcifsinias cxpcdlaram, acerbas
Sialluerti Dominus fordsm fili^ rû Sio»;
39 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;INES
acreijculas profertlabrufcas, Verü apcriam atqj narrabo iiobis,qiiid ego de ca ftatuenm facere-Circfidatam illi fepcm ablafurus fum, ut cundis animantibus pateat qua: ipfam de pafcantur, Diruta enim maccria, quid aliud quàm ab omnibus conculcabitur acprotcre retursEfficiam autem,utdcfoletur plané, arque deferta iaceat: neqj enim putabitur, necp quifquam eamfodietamplius,aurullo modo colet. Vndeamp; uepres , fentes, acfpinæin ea fuccrefcent: fiquidem 8C nubibus mandatums fum,ne quâdo earn côpluant, atqj irrigct. Vt autem fine inuolucris uobis rem dilucidc proféra, Vinea li çc domini exercituü,cloniUs îfrael eft: Ôé tribus Iuda:quç nci ita,ut decc trr bus,ad idola defecit,del eótabilis ac prçelcdla Domini plàntatio eft. Hos legis câcellisper Mofcn circumfepfcrat. Speculatorcs prOphe tas habuerunt,quàm plurimos,falt;flacp eftlu-daæ fanéfifi'catio eius. Sed eu ex eis iùdiciü ex 20 peófaretDommus, itautpauperibus acmi-feropopello uimattp iniuriam omnetnauer tere.nt:ipfi opprcfiTores eorundem falt;fti funt. Vbiiufte acpiè eosagere condecuit, iniuftè acuclùtiper tumulfum' præter ÿquumÔ^ bortumiudicarunt: folumin hocincumben-tes,utipfirem fuam adaugeant, atcp conftabi liant, Cæterum,Uaeijs, qui pro inexplebfli fua auaritia, dômum coniunguntdomui, amp;nbsp;agrum agro, adeô ut uix ullum relinquantlo 30 cum tenuioribus,quin ipfi coniierrànt ac çoc mant fimul omnia,quafi ipfïs folis inliabitan da effet terra. Domino exercituum hæc ad au res peruencrunt, adeô ut non impunè uobis futurum fit,quôdfic pauperes opprimatis, Sed difpeream, inquitDominus, fi hon domus multæin folirudinem redigenfur: itaut aucs, noftuæ, atcp uefpertiliones, ædcs illas pulchras atqj laxas, iâ liabitatore dcftitutas, inuolaturæ atq; euolaturæ fint, conftriuflis 40 ibi fuis nidulis. Quod uerd ad agros agris adieiftos attinct,decem iugera uineæ, profèrent unum tantum batum.Etubi in agrum fementem fecens côri,non amplius illiiic référés quàm epha, cori partem decimam. At nùncliarum calamitatumfecuri, crapulæ indulgentes commeifamini, uinOcj; multoin profundam ufcp noftem turpiter nos ingur-giraris.Sed male ccrté cum ijs agetu'r, qui pri mo ftarim diluculo, à facro, aut etiam ipfo de leiflo decidentes, inuicem coliortantur ad fe «flandum quæincbrient, uentrem'qj farciant, riSante iplam uefpcrâ fuas côpotationes re-linquerires, donêc inguinis amp;nbsp;capitis drEcfi— mina nefcientes, quidlibct pro fua ebrieta-fcdefignetit acaudeant. Qiiin citliaram, tympanum, tibias amp;nbsp;reliqua mufices inft'rU-menta und cum præftantifsimo uinq , fuis compotationibus ubertim adliibent, fiihiï morantes,neque cogitantes quic{em,quur lt;Sd Dominus Deus liæc populo fuo crearitfni-mirurn ut cum gratiarumaifiiônc fumantiir. êé ad opus diuinaruffl manuu'tn , qusc coî-
Viiitti Domi ni txcrcitm domusi/rad €fi.
V.r ejui co«~ (urgita mane ad cbritiit
tem dam.
AI AM
lum,folem,lunam,ftellasqjnobisforma.-runtjiion re/pexeruntmndecertcipfe Deus, æternaqj eiuspotentiacognofcipoterat. Sed refpuunt plané me agnofcere. Quando ita-que ficmfanus cft,tanto£p nominis mei con-temptu, fceleratus hic populus meus agit: propterea Sé captiuus hinc abducetur,ubi ui-tæfobrietarem, arque adeô fdmemperferre condifcar, ac fitim ; idcg qudd nihil adeô me noffcjmihicp parèreftuduerint. namamp;qui inter eos dignirate præcellunt, fame difperi-bunt: amp;populusipfe, olim quidem ebrius, tune fiti contabefeet. Vndc amp;nbsp;infernus, fiue fepulchrum , femper quidem infatiirabile, nuncfefedilararo «entre capaciorem fccit,at que prætermodum diftendit osfuum,latum diduéfisfaucibus fuis : flqnidem «iripræcel-lentes ac magnates illuc tumratim defeen-dent, atep inferenrur ; diuires inquam côplu-rcs,amp; quotquot in terra negkéfo Deo genia liter uixeriint. Et fie quidem plebeijpofito faftu incuruabuntur, amp;nbsp;uingrauiofes orniE fa fua fuperbia condifeent modeftiam; quando quicquid fiiblimium aut elatOriim oculo-rum eft, fefe demittef at(^ humiliabit. Siqiii-demunus illc ccrleftium exercituum Dominus, nobis extollcndus,fummiscp^Iaudibii9 de fuo hoc iudicid efferendus uenit.nâ Deus ipfe perpetud famflus, ex prolara in fcelera-tos fentenriahac,ubiliberab omnib. fanftus prædicabitur : qudd fordefccres adedinfiiis fordibus à fe rciecerit, fefeip quafi cmfidarir.
Tune tandem agni, quos illi ad iiiuil tonde re, atep tantumnon degluberc folcnt, pro ne tere fud more pafeentur; ita iit per iiim quon dam ablata, iam adipfos magno cumfcrno-re reditüra fint.Etaduenæ prius expulft, atqj impiéhabitijtüccomedenrdefcrtas pinguin /„(,•, aeditiorum domos. Pefsiméfan'éagetutcü illis,qui fcelera fceleribiis accumitlant,iniqui „iculisuniii^ tares fuas trahentes funibiis meiidacij, falfo quodam prætextu eas exciifantes fcilicct.Nô quidem qtidd humana infi'rmirate peccent, fed reclamante atep obnitente ipfortim mente ac confcierttia, fua fcelera trahunt,ac peccant: non fectis quàm interdum plauftiiiin oherarium fuapte natura ac grauiratefubfi-ftens,funibus protrahirur.Horum àirtem in-fanabile malum,grauifsinnis'tp Dei contem-ptus eft. Prophetis enim incrediili, non fine ironia fUo in animo dicunr.Accelefér.atcp fe-ftinatd adducat Dominus opu.s fiui, ut quid fafturus fit, uideamus . Appropinquet atfÿ adtieniar,quodillefan(fl:u.s Ifraëlis delibcra-tum atep decretum haber,ut idfeiamus arqué credamUs-.Veh miferis,uirisq; fc cl efâ tifs irai» qudd ira ccnfeaiir malü bonum, in ebnetatc, crapiila, ambitione,mundicij uamtaribi'is fu3 ffbi felicitate ftaruentes : amp;nbsp;quod itéré bon« eft, nimiril ut animo lubctiadlcgê muas Do» mini,carnem'qj mortifices,idillimaî5fèritnr, ac graüe.Quin ôé tenebras dicunt lUceni,nâ-türæ lumen,humanam nimirumfapientiam,
qux
-ocr page 31-|
V A R A P lt;}ti* fui amans crucem fugit,amp;; que Deo ftul-taac diabolica eft-.hanc illi quæi unt, unicè co hint,fumnè admirai! tur,arque ex hacfolauel optime uiuendrideccriiuiir. Pond uerâlucc, quæDei cogtiitio, quæ uiuum Ä efficax uer-bumDei,pedum iioftroru certifsimalucenia cft:hancipfi tenebras appellant, omniiimcjj malorûfontem . Hinc amp;nbsp;illud quod fpinrii re natisatnarü eft, nempehuius fcculi amplexa tio,illjs uidetLir dulce ; Et quod re uera dulce to cft,nimirü utconfemptis huius müdi illece-bris, totus ex Domino pendeas, atqj in ipfo fpem omne colioccs, id fceleratis illis amarü eft,amp;;afperri. Male fané cü ipfis agitur, quod fuo ipforü iudicio fie fapiant, ramîp fibi ipfis prudentes fint:parü memores, qiiôdfapictia huius müdi,ftitltitia apud Dcü fitj Hinc enim fit,ut nullus ipfis fit refipifcentiæ locus,ciuâ-domonitorê neminé admitrüt,quicôtraria ueretpbonaipfosdoceat: quodquidëcôftan 20 teratqjprarfraclc' diitn faciür, omne ad fe ui» fpirituifanfto præcludunt. Cætcrum,ueh etiamipfis,quodadepotandos uini calices tamfintfortes. amp;nbsp;ftrennut, robufti fane uiri, acpræferoces ut fefe ingurgitents atep uino txpleât. Qilâ quæfo fpiritus Dei feientiâ lios' doceafttam nihil abiadiatos aladbe,necab u-benhus auulïosc'fiquidé qui carnis fcdlantur. delidas, fpiritus faiicli capaces eife non pof-funt.Ad'liçc, Quiafiimptuofius deliciari uo- 30 lût,munerfi gratia iniuitäimpij caufamiiiitS lt;enfentanecpro iufto iuftâferunr fententiâ, fed uincit caufaplura donâtis. Dû aüt ad hiic modûaures fuas ad clamorë pauperü obturât,damabüt certe amp;nbsp;ipfi, fed trô exaudictur; Verum.quemadmodü ignis côfumit ftipulây •'Utfi.quiei ftipulaleuius, amp;tlâma glumâ arcp qttilquilias in cinerê redigitdîc radix eorum, ^quicquid apud illos ualidü eft , in fauillam 3hibitat{pputredinc:amp;germen eorum,fient 40 puliiisafccnder, atquefereturperacra.idqj, Mecermt quódlegcmDominiexercituüfprcuerinr,ôë nim legem eloquia fandli Ifraclis, fiipra aiirü amp;nbsp;topafiü bowini ex- •diligenda,eôtcmpferinr.Itacp exarfitDomini eratuum, unlius,inulta(p irain popiilü fuumcôniotus cft,adcdurfubdudla31rumlpleuatamanu eü fitmultacalamitare percuifurlis. Imô tô eü fo riet iialid^yut môres ipfi, amp;nbsp;quçefiq; in eircui-tufuerint, fragorc quodâ horrendü fint refo nitUra?Cadauera aüt eorülatera prorjciétur, yo ßimediasperplateas uohirara,pedib.pa-ore-gt; Tctur. Et omnibus quidcliis malis nihil o mi tior!llis.reddetur,necp fe Domini furor placi dioTcpræb’cbmfed mann adhnc altins fiibla-t à, Öl adgeauiores idfus parata fernabit, Efi-getenimfignumad géteslögèdifsitas,qtias uel ab extreme teiT;e,folo fibilo in perniciein iieftram cöuoeabir.Er ecce, citd atep expedite aderuntfolufibilanti Domino , cm nos poft totae tâta uobis exhibita beneficia parère ta- 60 men recufaftis.Nö erit aurë in illis,t^ui itiiie-i ris moleftiadelairctur,aut re ulla ofttndattir: fcd magnis itineribus accélérâtes^ nee de no |
H r,A sis. die fl bi fomnü aut quiete «lia permittct,ntif-quä à latere fuo gladiü,qiioaccingütur,depo 'fituri.Tataaütabfoluëdiitincrisprofpèritas erit,ut nc mininiü qiiidë impedimëtü cos rc-nioraturü fit,ne rupta qiiidë calceamëri corri gia. Sentient exercitü qua optime inftriidlü, Si expeditü.Sagittç enim eorü acutç hint ad-modü,arcus^ habët iam inrëfos. Vngiilæ au tem equorü quibus uchetur, eaduritie funt, ut uel cum filicc cerrarepofsint, nihilqj atte-rcntur.quo minus ad ipfos perueniant. Imó quadrigç corü,ueluti turbo, fua iielocitate re fonabüt.Nö autë eos amice' ac blade, fed fum ma crudelitate inuadët. Rugient enim ut Ico nes,amp;fremët ut leonü cat iili,qiii in difeerpë-daprædaludüqueluti eu murecatus.Fremitu atcß rugitu quodâ in prædâ irruët, amp;nbsp;nô erit qui ipfis earn eripiat. Fremctinqiiâ aduerfus illos, uidtisip infill tab ïrt in die illaïquemad-modü marini fludfus perpétue fremitu refo-nant, Attüc,fcdfcronimis,in terrâfuos nul- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» tus demittcnqquâ uel delnfcere fibi optabüt. Erit enim crudelis ubiq; ludtus,ubiqj pauor,' amp;plurima mortis imago. Refpiciët, ficiinde fortafsis auxiliü feratiir:fcd ecce tenebræ, an guftia,ac marc quoddâ tribulationfi ac dolo-rum inuolnct eos: imd 8i lux ,iiicidus nimi-^ rumfoi, obtenebrefeet fcelerato iftipopulo in ctrlis,qucgt;d cœloi um Dominum exafpera rint,gratutcrqj adeó offendewnt. f. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!■ i ; C A P V T : Vl.. , QVo anno ex fualepm rtiortiius eftfex ludah OzeaSjCodêm illo liidiDomiJ- , fc ntimMeftiartinb'fti'timfita ut iiidi- ' cém dctebar,cxcelfo fuWi?ni‘lt;[iiefolioinfiA dentem, idep faftu regio', j^löria’qiic iicrè dU liinä. Et fi'mbriælieftimeiitôi'utn cius,urhæ£ laxa habebat Sëprælon^à ,'’fé{?lêbant tem-plum,ira nr uix cas capefet? tantum abeft,ut ipfam Dorhirtimaieftatem totam teneat, arque côcludat. Seraphimafir circiimftipabät ipfum, millia milliü, 8i decies cenrena m illi A miniftrabär ei.Erär ante fingulis fex alac: duç qiiidem,quibus facie fuä obtegebât, quippc qui ftinimam Dei gloriam ferre non poffent: duab'us-iierô uelabahtpcdes, corpiistp rèlfi qiitim, ne fua pulclirirudinc, qiiam ineffabt-Icin liabeht,nôs in fui amórem ràperenv potins qiidm Dei : diiabus anrem aliffe hinlta a-lacritare perqudm uelocircr nolabant, quàhi citifsimi à Domino Dec» fibi iniundta negoi cia obituri.Qiiilibet aiircm horum clamabâf. arque ad tlamaridnm fiÏTMilihliorrabatur a-liiirti,dicens: Sandtus Sandrus Sandtus donii nnsDeiis excrcitutim,Rexillcrcgitm,acdo-minantium Doiiiinus, cuiiis gloria acmaiéb ftate,fora terra plena cil. Porto târns fuit hii iosclamorisfttcpitus, iiripfum repli limen i fuperum,poftibushincilhncincumbens, ex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» noceclamantium fuolocomotiim fit:Ira ut diuina gloria illinc toro rerrarum orbe feie difperferit, ac tertam iHiiucrfam proucri- « |
jî nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N 5
tare clamantinm implent;amp;domus ipïa,pro fplcdorc quo ludaico populo luccrefolet.im pktaeftfumo,qui quiduis obtenebrat. Et ita quidem reieéîionemjudaidtp populi ex-cæcationc exhis uifïspræfagirelicuif. Cæ-terum ego:Mc miferîi, inquam,amp; infelieem; fiquidem perij, planelÿ perditus fum » quôd pollunonbus ego labrjs fim.quàm ut in fimi lem Dcilaudationé Iiccatprorumpere .Imô amp;nbsp;médius habiro in populo nihil mundo, ac pariter coinquinato: Attamen regem ilium Dominum excrcituum hifee meis oculis ton lpexi,cui tanto pro beneficie mifer ego non habeo quod rependam. Volatu autem fuo ad medelatus eftunus exSeraphicis illis fpiriti bus,qui manu fua tenebat carbonem canden tem,forcipe ex altari abreptum. Et ubi carbo ne hoc os meum conrigiirct:Ecce(inquit)hic carbo contigitlabia tua,amp; abftulitat^ exuf-fitiniquiratctuâ,omnclt;p tu3 immundicic: âf peccatütuûexpiatnm atepdeletum eft,utne quidamplius delabijs polluris queraris. In terea uerci audio uoeem Domini.Dicebat au tem ille:Quem mittam 8( quis nobis iturus cft:’Hic ego rei totius ignarus,(nefciebam e~ nim quo quem deftinaret mifterc, neep quid efiet obeundum negocij facile'ne ac leue, an graue amp;nbsp;arduum) obtuli ramen mcam ope-ram.urmemitteret; ne quis me meapte fpon te cuiTerecredat,utuulgus pfeudopropheta rum foler,quos non Dominus in fuam mef-fem protrudit, fed elicit cos autliicrii, quod fpeóiant, aut mala ambirio, fimile’ueanimi uicium. Poftoblatam autem meam operamt Vade,inquit dominus,difturus populo huic olimquidem,fed nunc nonamplius,meo, genti iHi pcccatrici,fcelerato femini, filijs pe ftilentibus,populo graui iniquitate,qui nihi Io mclioresfuntSodomitis SfGomorrhæis, His egotedicereuolo,utaudientesaudiät, rcmlp fibi aperte denarraram habeanruion ramen intelligant aut ea commoueantur.Vi-dentes item præ oculis dare rem omnem ui-deant, non tarnen cognofcant, atep ueritati acquiefcant.Qilin potius impingua,crafrolt;p adipc conclude,obfirma,atcp indura cor populi huius,aures(p ipfi aggraua atep obfurde facito.OcuIos item illi obducito: nequando fiat nt oculis uidcs,autauribus audiens,at(p cordefuo intelligens,fcfe adbonâl frugem rcfipifcendo coniiertat,itaut me fanareip-fum oporteret,at(p rurfum pro meoagnofee re. Hie ego indolefcens, miferilp populi mi fertusjcum Dominoobniri non anderem,ro gaui ramen,quis'nam huius miferix atep ca* lamitaris modus efiet, amp;nbsp;quando cius futu-rus efiet finisÆtrelponfummihi eft: Donee fie uaftentur ciuitates ut nemo eas inhabitet. Si domus ipfæ neminem quoep inhabitato-rem teneantjtotaip ipforû terra redigaturin folitudinem.Dominus enim accurabit,utin regionem löge Innc diftantc abducanturca-ptiui,iinde Si multo tempore terra h{c dcre-
Va mihi, quu Ucui.
VadttÇx di* CW populo hutc: Audite tuditnttf.
: S A I A M
lidui erit.Cærerü adhue exipfis decimspquae dam,ueluti feminandum feme, remanebunt rcliquæ,quæ conuertantur ac refipifeantid^ in morem querens feu terebinthi, qusehye-mali quidem tempore folijs nuda,omnem ex ternum uirorcm depcrdit.fcruata tarnen uita interna,qua fir,uræftiuo tempore luculenter rcflorefcat.Sic Si Dominus Deus non eft uni uerfum popuhim fuum deleturus, fed ferua-to bit fibi reliquias quafdam,amp;fernen fanftum;
unde illi,poftquam plenitudo gentium adue nerit,rcuirefcantac refloreant.
C A P V T VII.
ACcidit autem,cum prçefiet ludaico po pulo rex Achas, filius lotham, atqiie Ozeænepos.ut Rcfin rex Syrilt;e,cum confœderato fibi Pecah,filio Remalix, Ifrae-lis fine decern tribuum rege, Hierofolymam afccndcrit, oppugnarurus quidem earn : fed 20 non poruit cam expugnare. Nunciatumautem eft hoc regi Achas, tori Ip domui Dauid, utfibiproipicerenr, maloiphuic quxrerent remedium. Dicebarurautem cis,quod Syria rum rex confeederarus efiet populo Ephrai-tico, decern nimirum tribubus ad oppugnä dum eos, qui ex regno cfientludah .Ettur-batus artp motus eft regi, totilp populoanimus, quemadmodum per uentum actcrape-ftatem concn tiatç moueri folenrarborufo-jo lia :fiquidem ffegerat illos fuperioris prx-
Iq calamitas, quo ex ludah centum uingiti milliabellatorum pcrieranr, amp;ducenta iiul-lia muliernm, puerorum amp;puellaruminca-ptiuitatê fncrant abdufta. Rebus italt;p def-peratis, iufsit Dominus Efaiamegredi,at^ obuiam fcpræberc regi Achas, ipfumunaeu filio fine difcipulo fuo Seariafub,ut in orc duorum aut trium ftaret omne uerbum. Exi-rerautemufep ad extremum aqtiæduftusfu-40 pcrioris pifcin{,ad femitam agri fullonij .Hie ego ex circumiaccnte aliquo pago autoppi-dulo,inmunitiorcm ciuitatcferccipienti re-gi,iufliis fui diccre,utbono efiet animo,Sine quidformidarct:fed quietus eflet,nequcani-m 0 frangcrctur an t lab afeeret, à duab us au-dis fumigantium iftorum titionum, nondiit quidem nunc duraturis, fediambrcuipcru-rendisatep extinguëdis:tametfiitanüc exar-dcant ut furorem in uultu ipforum uideas, 8£ ira toti fumigcnt,rex Refin, und cum fua Syria , amp;nbsp;filius Rcmaliæ Ifraelitici populi rex. Ne quid moreris inquam, qudd Syria mala aduerfum te inient confilium,malctp tibi co-gitet, una cum Ephraitis, amp;nbsp;rege ipforum filio Remalix. Non enim eft confilium ullum aduerfus Dominum, qui fuamciuiratemHie rufalem faluam adluic uult,amp; illæfam. Dieüt quidem ill»,Afeendamus inludah.in gentcin fuperatu nobis iamfacilem, Si oppugnemu« attp obfidioncpremamus earn; Diruamusat que diiperdamus earn nobis, quo noftroar-bitratu regem illic conftituamus noftncfii-ftionis atqucfententix,filium Tabeal.Sic fa-ndtl—
-ocr page 33-PARAPHRASIS.
hîi ji.
»««o D« Hu,
hè illi.Sedlic dixit dominatorillcDominus: Nonfucccdetcis.necp fietquodilli fperant atque cogitarunt:fiquidemDaniafcus metro polish caput erit inSyrorum regno , non Hierufalem: ôèibi regnaturus eft Refin inter fuos Damafeenps atque Syros. Imo Intra annos fexaginta quinque, ed fefe res E-phraitarumdeuoluet, ut amiftb fuoregiio, non fint amplius numerandi, atque habendi pro populo .Porrd capiitatquc metropolis regniEphrairarum, fiue rcgnilfraclitici iSamaria erit.non Hierufalem ;amp;caput at-que rexSamarix, ftlius Remalix:qui fifa-peret,fuam illam, quam naiflus eft,Spartam adornaret, ac bona quiete ac pace regelet, potius quam ut hilce bellorum tumul-tibus fefe inuolueret. Pond uos, linen cre-datis mihi, fignum eft qudd neque Deo cre-ditis,mc mittenti. Dominus uerd,pater illcmifericordiarum,omnis(]}clcmcntiç,qui folem fuum oriri finit fuper bonos pariter Si. ; malos, non dedignatus eft Si cum impl.o tegeAchasper prophetam fuum uerba face re.promifsi hinus ftgnum rlli ofterens.Cum enimuidcret ipfiusanimum uelutarborum folia cöniotü,deuirib. fuis defperare,amp;pro-mifsioni tä Ipeciofx no credere:Petc tibi, inquit, fignü à domino Deo tuo,fiuc cœlitiis il lud tibi uelis, è fupemis, fiue humanitus ab infcniis. näDominus tum apud cœleftcs,tü
ld
tatis pcrueniat, utmalum rerjccre amp;bonum eligcrepofsit,dereli(flam atep defertam uidc bis cam terram,unde nunc iiihorrefcis, atip tantopcre commoucris, propter duos eins feges breui interituros. Quarc qudd tu Syros times,atep Ephraitas,id fané niliil eft;fcd AfTur.AiTur inqua,cui magno certe tuo malo fidis, amp;Babyloniorum rex metuendus potius uobis uenit. Siquidem Dominus addu-cetaduerfum te,tum etiamaduerfuspopu-ç Jum tuum,patrislp tui domum,tale feculuin, quale nunquam uifum eft, ex quo fub aufte-ro nimis regcRoboam Ephraiticx tribus de cem defciucruntaludah. Addmfturus autem inuos eftregemAftiir, idep minimo nullocp ' labore. Tunc enim temporis fibilabitmodd Dominus mufcis,qux iunt in extremo flumi numÆgypti,amp;apibus quxin terra funtAf-fyria,amp; hx folo fibilo oris euocatx continue» obedient, atque aduolaturx flint.Et requiefr centomnes iftx mufex, uiri niinirum hoftes, partim in ciuitatibus planicic ac ualles ad flu mina tenentibus, partim item in urbibus pet' montana dilperfis,in omnibus cafis,atlt;p etiä xdibus fuperbioribus. Illo quidem tempore bene acuta, atip fanguinemulto inebriata no uacula, radet Dominus amp;caput,amp;pedum pt Ios,amp; fummates flèinfimates, per regem Af-fur,amp;cos qui èregionibus ultra fliimen fitist aduenturifunt. Qiiicquid autem barbatutn
apudteneftres,atlt;çadedimosapud inferos, j o acuirilecft,perimetur. Futurum autemil-
pan oinnino potctia cft,ira ut illud ipfi in ide recidat, modd tu fumpto animoatep certa co ceptafpc per illud confirmeris tantu.atcp in-utilem titnorcm ponas, AchaS uerduehe-menterhypocrita.acprxpoftere'fanólus.ne-gauitfepetiturum:Non petam, inquit, utnc tentem Dominum. Conftabat autem fupe-riore prxho,prxter Maafiam ipfius filium. Si Ezricam ducem domus ipfius. Si Hclcanam, ftcundiim à rege,centum uiginti bellatorum milliadefideratafuifie. Confugiendum itaqj cenfuitad AfTyriorum regem, atep mifsis mu nerib, cius auxiliü promcreri, potius quam accepte per Dominum oblato figno,ex folo Deo utpederet,Dominus uerd dixit; Audite qujfo domus Dauid.Parum'ne uobis eft,ho minibustantfiprxbcre negociorfi,amp;quod nimia ueftra timiditate.ueluti prohibeat ip-fis fpembona diuinitds dato figno eöfirma-ri, quin Si Deo meo ueftra increduhtate atque inobedietia uos moleftos eftc oporteat^ cuitam nihil creditis, Si cuius expofita aded
lo tempore eft,ut bene fecum aótum putatu-rusfit,cui datum crit unam enutrire uitulam, amp;nbsp;duas oniculas,(pem gregis, ut liinc uitam fuftineant,butyro uefcctesnam folo butyro, lafte,fero Si melle tunoui6litabunt,quicunqj in te remanfcrint omifsis ciipedijsôé uino,fi-quidcm locus quilibet,quç mille folct habere uites.quatcr mille ualentes argentées, redi-geturin uepreta,careólaamp;.' fpinctamnde tunc 4Ö fane nec ebrictati ncc crapulæ, ita utprius, lo eus erit.Tam nerd inculfæ iacebunt uineæ, amp;nbsp;quos habere folcnt hortos, ut fi illuc ingredi uoles,cum telo eundum lit, quo te à feris pra uisejjbeftijs defendas . Totaenim fere terra nep ribus at(p fpinis amp;nbsp;fentibus critoppleta; quin amp;nbsp;montes,qui leui pariiacp opera farcu-lofodiatcp aratro profcindi folent, ficfcatc-bunt fpinis ac uepribus, ut hai uin timoré ac tædio non fis illuc iturus :fed cedent bubus JO in pafcua,uràpcconbus conculcentur atque protcrantur.
in uos benignitatem tarn turpitcr reijeitis^ Certe Dominus ipfe, uobis etiam rccufan-tibns,daturus eft fignum, mains quidem Si grauins, quam uos uel cogitate potuifTctis, Namecce, Virgo uterum teres pariet filium, lt;” ‘ amp;nbsp;uocabit illiiis nomen Emanuel : fiquidem ipfenobifciim fiitui iis eft Dominus, attp inter nos uerfaturus. Edet quidem illc bury-
Extt wVgo
C A P V T Vin.
Ominus autem ea quxdiximus con-firmatiora effe nolens, iufsit me gran defumcre uolumen; fiqiiidem fignifi-care uokiit rem memorabilcm, Si dignam,
rHtnamp;inel,itautboni amp;' mali,diilcisacama-fi difcrefinncm Habens,fciat maliim rcijccre, eligc) é bonurti.Cæterumanteqiiain co x-
qux pofteritati 'Commendaretur ; porrd ut homines , arrepta charta fefe componunt ad feribendum, itaamp; ego iiiarreptouolu-mine fcribercm; Accéléra ad prxdam, Fefiina direptionem . Faólurus autem hoc , ncm-pc ut eiufinodi conferiberem uolumen, amp;nbsp;illud
34 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;INE
lud uelutxrcis rabnlis infcriprum, omnium oculis cxponcrcm, iiifus mihi fum adhibe-rc negocio tcftcs fi'dc dignos ; nempe Vriam fummum facerdotc, amp;nbsp;Zacharia filiü lebara-chiæ regis foccrum. Accefsi ante ad prophc-tifTam.uehemcfcr uitæ eins puritatc caftostp mores admirans,quç faluo omni pudorc cö-cepit : amp;nbsp;tandem quidem uirgo filiii peperir, ciiius nomen Dominus me uocareiufsit, At telera fpolium.iicl Feftiha prçdam:qüia prius qudm puer iftc feiet clamarej Mi pater, uel Meamatcr,diripieiiturinquit opesDamafci, amp;nbsp;defpoliabitur fuis rebus Samaria,qi(æ nüc tantæformidiniatqueterroriuobis fun t, Fiet Pro to ^uod ante illud luifu aut nomine régis AiTur. Rur «biedtpopu fum nerd locutusmccum Dominus eft, atqj lusifteaquits dixit; Eo quod populus ifteabiecitaquas Si-Silot, loah, quæ filenter fine omni ftrepitu fluunt, ira utrerum nouarum auidijdimiflb fuo rege gauderent, Refin Syrorum regem ftbi domi nari, uel etiam filium Remaliæ, quorum ma-gnus faftus eft,atuit£ftrepitus:ideo fane Do minus inducet fuper eos aquas fluminis for-tifsimas amp;nbsp;multas, qusc non tarn leni fluant agminernempe Aflyriorum regem,cum om-nifuorobore acgloria, ftrepitucp ualidifsi-mo, amp;afeendet in omncseorumuallesatcp tiuitates, quas in uallibus pianist^ locis ex-trtidashabcnt,effluct(:p fuperomnes ripas atque urbes ad fluuium scdificatas. Irruet au-tem inludaicam terram, ficinundans amp;ex-trefeens, ut amp;nbsp;collo tenus fubmergendi fint, fiquidem ßfad Hierufalem, quæ regniludah caput eft,perringct malum.nam late aded il-le fuas alas expanfurus eft, ut eis cöclufurus fittotam ti'.am terram,d Emanuel. Tu tarnen fi nobifeum fis,quis contra nos ƒ Congrega-mini itacp, atqj conglobate uos milites AfTy-rij;fedcerteconteremini, ueftrotp malo eftis affuturi,quantiiuis (ficpermittete Domino) popukis Dei per uos affligatur. Qui etiä remotifsimas habitatis regiones, auditede co feribedo hoc exercitu,atfp ad præliü uos ap-paratos attp accinftos præbete. Gerte'eötere mini,maletp cedet uobis . Initeinter uos con filium, qualecuncp uoleris : fed difsipabitur, netp confiftet. Loquimini inter uos, quid fa-^lü,quid omilTum oporteat; nihil uobis fuc-ccdct,nec erir ftabile,fiquidem nobifeu Deus eft, aduerfus quern nullumualet confilium. Sic enim mihi dixit Dominus, idtp infallibi-li attp certifsimo uaticinio.Erudiuit autem me,atippracmonuit, neeadem cum populo hoc uia incederem, quihoftium multitu-Ne dicatis dine perterrefafti, aquas Siloah reijeiendas toBiitWtw, fenfcnt,dicebatautem:Netedifcruciet,ne(p malequicquam habear iftorum coniuratio, amp;nbsp;quod male fanusiftepopulustibioccinet, infupcrabiles efle coniuratorum uiresaepo tentiam .Nequid timueritis uobis ab ipfis, neque uos pcrterrefaciant. Plures enim nobifeum efle ftitebimini, ficcrleftium exerci-tuum Dominum uerè cognofcatis , quam
S A I A M
cumillis.Quieti itaque eftotc,atquetimo-tem ponitc, Qyin potius ipfum Dominum, innumerorum, inquam exercituum' Deum fandificarè. Ipfe uobis timori fit, ipfum'que expauefeite. Illi quidem corpus occiderint: hie uerd amp;nbsp;corpus amp;nbsp;animam poteftmittere ingchennam. Et eritquidem ipfe utrirtquc dom ui Ifraelis, domui fcilicet ludah, Si domui decern tribuum, partim in faniftificatio-to nem,0f partim in lapidem offenfionis, arque petram fcandali.maximèuerd ijs quiHieru-falem incolunt,in laqueum erit, ati^ in tendi culam.lis quidem qui in tér uos credunt, pre ciofus eft,amp;in faniftifi'carionem ; non creden tibus uerd,faftus eftlapis iftc, quem repro-baueruntædifîcantes, in caput anguli, glapis in quem tmpingant Si orfendant: fiquidem pofitus eft Si in ruinam, Si in refurre-ftionem mulrorum in Ifrael.Impingenre-20 nim in cum complures, qui corruenr,contei rentur,atfp irretiti capientur. Pauci uerd ele-ftri funt, eft^ eorundempufillus grcx,per arftam portam ingrediens. Sedquidhisftt ciiindum eftr’inquies.Alligatam uobis habe-te conteftationem diuinselegis, eaml^ cum difcipulis rneis feruate obfignatam.non quidem porcis Si canibus, fed auidis uereip pijs aufcultatoribus tantum aperiendam,amp;fefti-dienri huic populo fub ænigmatis cjlandam.
30 Ego autem, quamuis Domtnus faciem fuam à lacob auerterit, illicp iam tergum obuertar, expeftabo tarnen eum, non refpefturus neque ad Aflur,nelt;p ad ullos huius mundiPrin cipes,aut auxilium peregrinum : fedexpefta boinquamDeumferuatorem meum,etiam intcnebrisfedam,ipfelux meaeft, amp;deeo ctia merrens gaudebo, Ecccautc,Ego óf puc ri quos mihi dedit Dominus,ueritati credu-Ios,ea raritate fumus,numerolt;p aded paruo, 40 utueluti portenta atque prodigia in populo Ifraelitico haberipofsimus. Datos autem hos mihihabeo à Domino illo exercituum, quimontem Sion,ucram nimirumelefto-rum fuorumEcclefiam mhabirat. Siucro àdiuinalegeuosalienareatqj abducereuo-lunt, ad confulendos Pythones, diuinos,chi romanticosjgencthliacos.tum illos interro-gato, an iuftü fit, relifto Deo uiuo, uiuo in-quam Dei uerbo, cöfilium petere à mortuisJ
30 Per legem diuinorumtp mandatorum tefti-monia hociuro,qudd fifecus dixerinr.quara uerbo Dei funt edofti, non illucefcet illis un qua ueritatis aurora, fedperpetuis claufite-nebütur tenebris. Oberrantes autem, 8f ipfa in terra uerfantes graui prementur cogno-feendæ ueritatis fame.8f futurum eft, utciim cäfedareatcpdepellere nöpofsint,iramulta exxftuantes, ipfum regem regü Deü fuü blaf phematuri fint.artp malediftis impetituri.Af 60 picictenim fuifum,fublaris in ccrlü oculis, ft qua illinc affulgeat Ipes auxilrj : fed ifuftra. Cötuebüturrerrä,amp;cccetribul3riöis,triftis^ caliginis,tenebrarum amp;nbsp;anguftix, plena illic compe- .
P A R A P H R A s I S,
competient omnia. Nam hoc quidem malo-rumatiç anguftiarumpelagus, non fehabe-bebit utfuperioribus diebus,quando Teglat palaiTar Aflyriorum rex terrain Ifraeliticam inuadens,rribum Zabulon dCNephtalim tan tum abduxitin captiuitatcm .«Hoc certe leue malum cenferi poteft, præ eo quod nunc nobis grauifsimum pofteriore hac plaga immi-net, fiquidem hæc totam Ifraelis terra miferri mèdeuaftatnraeft;uiam nimirum totnmqj ilium traftum maritimum, amp;ea loca quoque quæ ultralordanem obiacent. Ad hæc genti-bus ipfis fihitima Galilæam,quæ præter ciui-tates alias Tyrnm Si Sidonem Si Cæfaream Philippi habet. Breuiter rota ipfa Ifraelis ter ra,quanta quanta eft,hoftibus cedct.atqne de iiaftabitur.
C A P V T IX,
C'YEntium populus, qui omnis ucrædo-yftrinæ expers,cæcus in tenebris ambu ,-*labar, uidit tandem lucem magnam exiiniam Et qs qui hatflenus confederunt in igiiorantiæ tenebris mul to crafsifsimis,ip ûcp morteferè grauioribus, diuina ueretjj fa lutaris lux exorta eft. Multiplicafti quidem gentem nunc credulam, atep in ueritatis luce ambulantem ; at eidem non itaplenum ac ma gnampræftitiftilætitiam.lnmundo enim af-diftionem habet. Atqj perfecutiones ferunt, quotquotpië uolunt innere. Lætanturtamc, fi non inliominum oculis,certè coram te: id-,
10
20
ÎO
queita,ut affolent coloni, quando bonam tneffem in horrea conuehunt;aut ut gaudere eonfueuerunt iam parta uiéloria milites,quâ lt;loindiuidenda præda occupantur. Abeunt cnim gaudentes à confpedlu iudicis, qudd lt;^*gni fint habiti,qui pro Domini nomine af-fligantur. Et quîpoffet quæfonon gaudere
ftitit, extulit enm Deus in fummam fublimi-tatcm, donauitip ei nomen quod eft ftiper o-ne nomen, quin amp;nbsp;miiltis infignitè claris no minibus uocatur. admir abuis : quis enim rairificam eins uirtntem non admiretnr atcp obftupefcat i Vocatur consvltor: fiqui-demnoftris ipfe rébus confulit,confiliatp arque præceptafalutis nobis attulit. Etfialio-rum confilia difsipentur, Domini confilium manet, atij perftat, d e v s quoep ut eft, ita Si uocatur, uiuus ac uerus, erga fuos optimus. Si in hoftes acerrimus. Dicitur Si r ortii: quippeqnifua iinhis uirtutedeuicitrégna fa tlianæ,miindumlp uniuerfum fibi fubdidit. Nominaturamp; aeternvs pater: ntqiiifuo rnmcuram nnnquam ponat, Si quiduiseis pro paterna pietate affatimfuppeditet.pa-ratusad dandum quibufcunque nobis opus eft, etiam anteqtiàm ipfum oremus. Ad hæc amp;PRINCEPS PACIS dicitur : gaudet enim, ac pacatus eft humanus animus, per hue pec-caroru datam effe condonationë,qui ueniens pacem nobis euangelizauir.recedensuerd: pacem etiâ nobis reliquit, ut multiplicetur,0{ quam latifsimefe eins extendat,imperium, namimpetratæ arque datæhuius pacis longe alia ratio eft,quàm eius quæ à mundo da-tur,quæinftabilis amp;fttcataferè eft.Huius ue-10 nullus finis erit, nee unquam intermorie-tur. Sedebit enim tandem gloriofus fuper fo lium Dauid patrisfui, eins que regno pro-palam ac manifeftè potietur , corrobora-turns, atque præter multorum expedlatio-nem confirmaturus illud, iudicio Si iuftiria, in omniafecula, ipfamlj; æternitatem. Zelus Domini exercituum,qui nullum fui nominis contemptum fert,hæc omnia faélurus eft:ni-mirum ut excætatio accidat Iuda:is,amp; ut gen
■ tibus ètenebris promicct luxueritatis : utcp atcpexiiltareipforum animus, poftquàmtu 40 DeifiliusHomofaélus,humanumgenusrc-
côfrcgiftiiiigumilludlegis onerofum, qiiod neç patres noftri, neque nos portare potui-
Conffadla etiam uirga, ncmpefceptro illo exaéloris attp mordacis confcientiændcp niillo noftro merito, fed fola tua bonitate,Slt;i tuo folius robore s’ quemadmodum olim fu-perafti Madianitarum illam infinitam multi tudinem.Nam omne quidem prælium, quod per præliantem exercitum cômittitur, id mul tofîtconfligentis ftrepituac moleftia,iraut ferè ueftes fanguine inuoluanîur, amp;nbsp;fœdo ubilibet cruore afperfos uideas. Hoc ucrô bellum,amp;liæcuidïoria,cœlitus miffo igné paratur : quando fpiritu fanfto amp;nbsp;igné bap-tifatiis uetus ille homo.cum toto fuorum af-feftuum cxercitu crucifi’gitur atqj intchmi-tur.Puer enim natus eft nobis, cuius nos in-fequi decet ueftigia ; amp;nbsp;filius nobis datus eft, perqiiem patternDeum placatum liabemus atqiie propitium. Fert autem hic fuis hume-ris,per quod principatum meruit,lignum nimiriini crucis fuæ : quam quidem ad igno-miniam pofteaquàm patri fe obediétem præ-
yo
dimat,at(p fcruet. Verbum mifit Dominus in ïacob, multaafpera Ifraelitico populo per prophetas fuos interminatus: Etilludipfum quod minatus eft, accidet Ifraelitis, populo nimirum decem tribuü: Et uniuerfus ille po-pulus Ephraiticus, qui incolüt Samariâ,tan2 dem fcient,attp expcrimento cognofcenr, nô temerè Dominum ipfis tam grauitermina-tum fuifle. fiquidc leuiter lt;à Domino per Ti-glatpalaiTar puniti 8l pcrculsi,fuperbè admo
dum atep elato nimis corde diefit: Lateres fibi corriufie, fed qudd niic rurfus fuaextruéluri fintlapidibus quadratis artp marmoreis.Ex-cifas item aiut iycomoros, quarum loco iam plantabunt cedros. Hac de caufa robur adder Dominus Affyrrjs, hoftibus Rèfin Damafce-norum régis, per quos ille interfedlus eft, ut Si in hunc populii grafrentur,ac fçuiant. Hoftes autem eius ex liarijs populis cômifcebit.
Ä0 Affyri] inuadenteos ab oriente,à parte ante-riornPalcftini uerd ab occidente,ctpoftcrio-ri parte : atip ita undic^ cimflü Ifraelem, quaff ç uno ore dcuoraturi funt. Atqui omnibus hifee
36
Popufus KO» reuerfus tld pcrcHtien tem fc.
liifcc makis quæinfligct Dominus, non pla-tabitur, iiecp mitefcet illius animus : fed manu adhuc perftabit extenta atep minaci. Nam fceleratus populus non reuerteturad feper-cuticntem,non refipifeent, neep Dominü cx-ereituum quærcnt, Amputabitigitur Dominus eaput SC caiidS, præaltos ramos fimul humiles arundincs,tum magnos inquam, tumparuos una die:Non relinquet eis ui-nim ullum rdigione grauem,ac probitate infignem,autautoritateprçditum.Nemo inquam remanebit, qui ipîbs redè aut doccat, autmoneat. Senes autem,amp;qui autoritate ac induftha ualcnt,hos caput intellige, Etpro-pheta qui mendacium docet, principi ac ple-bi placctia loquens, is cauda cft. Itaq; populi Iniius dudïores faéli funt feduftores : SC qui ducebantur, unàcumcæcis ducibusdecidët inperdirionisfuæ foueam. Propterea fuper adolefcentibus eins, quorüferèpræcipuauir tus cfTcconfucuit, nonlætabitur Dominus: quippe qui nihil iucundi in eis uifurus fit. Qiün SC pupillorum ac uiduarum populihu tus nô miferebitur,quando fimul omnes fee-1 era ri hypocritæ fun t,ôë impie' mali: ut quorü omnium ora non nifi ftulta loquantur ac im-pia,ex abundâtia nimirum cordium fuorum, quæ ftulta Item circüferunt, amp;impia. Atqui nec liifce malis omnibus mitefcet, aut ad déni entiam feuertet Dominustfed manu altùm fublcuata,grauiora adhuc minatur.Nam im-pia illa morum peruerfitas fie accenfa eft,arcp exardefcir.ut non modo ftipularo, fœnü, atep arida quæqj confumat,fed Si uepres atep fentes corripiat,uiros nimirü grauiores,ac in e-minentiaconftitutos, quorumprauo exem-plo malu proferpit, atqj incedit denfam,om-nigenisep arboribus refertam fyluam, totum nimirum populum.Attpitaquidemfefeom-
«îto populo,nô deferuefeit adhuc furiljjîda illa ira Domini.ut femitiorcpræbeat;fedfubla tamanu,adhuc pergitmalis peius minari.
CAP VT X.
Æ uobis qui eöferibitis leges iniquaj* SC confcribi curatis onerofaâCgrauia, quibusferedis miferpopulus laboret
10
30
JO
atep grauetur,ueftro femper quæftuiintcden tcs,nimiru utpauperes arceatts àiudicioiaut fi admittârur,caufa^ ipforü in iudiciü ueniat, ut tune fupererur à ditiore, qui donis potior eft. Vnde fit,ut uiduæ uobis cedant in præda, ôCpupilli miferèdcfpolientur, atqueàuobis exugantur.Cçterum qud uos uertetis,quan-» do hifee ueftris falt;ftis dignam recipietis mer cedem, Domino hanc iniquitatem ulcifcctei Quando terra ueftra per hoftes è longinquo uenientes deuaftabitur, SC omnia ueftra defo Iabuntur,quorfum quæfo tune fugietis, quç-fituri auxiliumÆt quæ tam fuperbè ædificata habctis,amp; fupellex illa ueftra tam preciofa,Si inique' parra,cui quæfo tune cedertNon reftat certè aliud,qult;àm ut me etiâ nô impcllcte,aiit fuadctc,fubmittatis uos uinculis SC côpcdib. aut ut concidatis inter occifos.Et ne fie quidé iratus Dominus mitefcet, fed grauiora adhuc minari perget. Heumiferos. Aflyrius -exercitus uirgafuroris mei eft, atqj aded gra uior bacillus, quem in locum ipforum immit gt;nbsp;tam,id(p grauireriratus.Aduerfusgentchy-pocriticam ac fimulatricem, nihil ex ueritate agcntcm,mi(rurus eum fum:Et depopulo in quem commotus fum, ei præcipiam, ne quid ipfis parcat, aut eoru mifereatur: fed ut qiiid-uis rapiens atque difperdens,pcdibus eos conculcet atque proterat, non fecus quàm lu
turn platcarum.Cætcnîm Aflyrius nöfic exi-ftimabit,ne(p depiædari tantum, male^ îHos affligerefuoin animo ftatuct:fedadpopuli
niumimpietas prodit, utetiâ ab ijs qui pro- internecionemfpc(n:ans,ipfosprorfusexcin cul abfunr confpici pofsit, ueluri fumus è fu- dere ftudebit,genrcmtp totam extirpate, Di-
mario afeendens, Italp ftt,ut ex indignatione domini exercituü,terra,ueritaris luce amifia, obfcuretur : atep peruerfarir doôlrinarum er-roribus inuoluta, nihilpenirus falutare uel cernât,uel audiat. Et fit populus cibus ignis, dignus nimirum quem peruerfitas illa totîi corrumpat, ac corruprum in Gehennæ ineen dia detrudar.Nam nemo eft qui uel micam a-latmifericordiæ, aded ut nefrater quidc par-car fratri: fedamp;addcxtram Sëadfiniftram ra-pinis intendirur, atq; ftudetur, Vcriim ne fie quidcfaturaripofrunt, quin grauius femper fameant,maiore(p auariria cxæftuent, Deuo-rat enim quifep carnem brachij fui,non relin-quens proximo, quödmulto fudorcacfan-guine fuo partum habet.Manaffes deuorabit fratreni fuum Ephraimum,Ôë uicifsim Ephra imus Manaffen.Tribus inter feconiunélifsi— mæ,atcp eodcpatrelofephprognatæ, ficim- lt;nbsp;mites atep crudeles erunr,alia in aliam:amp; per fÿneretifmü randc hæ pariter fehoftes prçbe bütludæ.Etomnib.hifce malis tâmiferc affli
JO
60
cet enim:An non principes mei fimul otnnes reges funt, ita ut quilibet eoru his expugna-dis fufficiats’ An non ut Charcamis ciuitatetn ualidifsimam uici, fuperaui SC Calanno ,Ba-byloniorum urbems’NônneficutArpadDa-mafeenorü ciuitatc, fie SC Antiochiam^'Nôn-ne ut Damafcü,f)c amp;Samariâ^Poftquàm itaep manusmeainueiiittâualida hæc regna,ido-loriicultuidédira, quorüfculprilia fortiora funt qua uel Hierufalc uel Samaria: nonnefe eile mihi erit Hierofolymorü urbi,ac fimula-chris eius itafacere,ut faftü eft Samariæ, atip idolis ipfiuss'Fiet itacp,utDominus,ubiopus fuum in monte Sion atep Hierofolymis abfol uerit,eos£p ibi abundc caftigarit,ut tune uifi-taturus fim,attp punirurus,inquitDominusgt; blafphema SC arrogantia illa AiTyrij regis ucr ba, impio adeeî de cordeprocedentia: Omné item eiusfaftum, SC immenfamipfîuspom-pam,acfuperbifsimumuitæftrepitü,quofii-os oculos pafcit,atcpoble(fiat,Dieet enim,uir tutemanus fuæfa(ffaefleh£c, fua^ (apientia, ut qui
PARAPH
R A'S 1 S.
»7
|
Vuiitjuihlt ritlitur/tai ftiMXO-atu i'll»/(Mi ht qui exccllcnti atcp præclaro ingenio arqué iiitclligentiafir, Atep ita quidem gloriabitur feabhuliffepopulorum terminos, amp;nbsp;eoriim tlicfauros fe deprcdarfi efre,atlt;p potentis fine tyrannorü more,habirarorcs terra: praccipu-; ps inquam mumli reges fc depofuilfe, uiciiTé atqj liumilialfe.Quin amp;nbsp;manu fuam inuenifle populorü fubftâtiâ gloriabitur,ücluti fi nidil aliquem reperiassö; terra totam fe collcgiiTc, quemadmoQu colliguntur auferunturdej reliftainfuie nidis oua, ubi nulla auis circü-iiolitans alis fuis terretatep abigit. Nemo e-nim uel contra hifeere aufus fuit,autmutire. dicitùsnimirü côfumet gloriofamillam tam Vniuerfamfanèterramplurimusinuadetti-numerofimilitis fyluam, SC erit ueluti excr- 40 mor. Vnum autem adhuc diem cfuftabitiir, citiis cuius uexillifer déficit. Porreà reliquiæ aut hærcbit in Nobe, ubi agirabit manum An iuftûeft lt;?bfecro,fecurim fie gloriari ad-uerfus eum qui eius minifterio quicquam fe-cah An ferra fefc extolletaduerfus eum, qui ipfam trahit,atcp agitat: Indigne certc tam ar rogâterde fe fentit AfTyrius, fiquidem Deus mouetuirgam, Si eos item, qui earn leuant, iiirgæ^ miniftrant: turn regem, rum populü etiam omnem, fua habens in manu. Qiiin amp;nbsp;baculum leuat, qui nihil certèaliud quàm lignum ac bacillus eft, ita utuirga nihil aliud quàmuirga: Qiiia uero illcità eft arrogâs, fua: uirtuti ac fapictiæ omnia accepta ferens: ideoimmittet Dominus exercituum inpin-guesacuiroscius optimares,amp; gloriofum illum eius exercitu, quo tantopere gloriatur àtip fibi placet, macicm,multam(p raritatëifi-quidê conficiet atqj attenuabit eumincedio, incendio inquam horrifono atcp altum flambante. Et qui Ifraclilux, fpes, refugium amp;nbsp;gaudiumeft,critilli in ignem; quemlfrac-lita:fanftificant,ac celebrant, eritilliin flam-tnam, quç comburat, atcp perquàm breui de-uoret ciusfpinas ac uepres, nobiles nimiru ac magnates eius -, fuperboslp illos campos tamfrugiferos.Erab anima ufcp ad carné,ra-dicitHsnimirü côfumet gloriofam illam tam arborum fylua: iftius paruo aded eruntnuméro, ut uel puer cas pofsit confcriberc. Mijui/iit Dinris, Futurum autem eft tunc temporis, qui ex Ifracleremanferint,Së qui ex domo lacob ma lahæcfubreifugerint.utfinonampliusper-ganrinnitiatcpfidere, fepercutienti AfTyrio: led toto ucrotp corde innitenturatquefpem fuam ponent in Domino Deo, quem iam o-limlfracl fibi fanólumhabet,ac proprium; Gonuertentur autem reliquiæ quædam,reli-quiæ in quam Iacob; id«]} adDeum,adfortcm inquäilium, cui nemo refiftat. Nam etiam fi atyrannis populus tuusôlfraël ad tempus oppritnatur, atcp ut harena maris iacear fub-incrfus,reliquiætarnenquædam ex eo con-uertentur. Confummatio enim mundana-rummonarchiarum fiuc regnorum tandem perfecta ent, inundans iuftitiam, qua torus Ifracl iuftifi'cetur; fiquidcm Dominus Deus exercituum, perfeétam arque abbreuiatam tonfummationem eorum facit in medio to-tins terræ. Iraq; confolatur uos Dominus |
Deus exercituum, qui uos fuum populû, in-colehf^s Sion, bono iubet efle animo, mœ4 ftinn^timorem mittere, ôi âb Aflyricâ nô ita mctucre.Percutict quidem illc te,inquitDo-‘ minuï,fed uirga amp;nbsp;leuirer nbsp;nbsp;baculum fuum Icuabirfiiper uos, ita utfuturi fitis illi tributary , ei^ feruiêhdum fit, ita ut olim maiori-bus ueftrisacciditapudÆgyptios.Sedbono eftote animo,quoniam adhuc perbreue tem-rô puserir, amp;: confummabitur ira aefurorme^ us, fuperfccleribus eorum conceptus. Su-feirabitautem Dominus exercituü aduerfus AfTyrium, flagellum durius : qualefenferunt olim Madianitç ad petram Oreb,ubi ipfi hottes mutuis Hulneribus fefe côfecerunt. Su-feitaturus etiam baculü fini, cuiufmodi ufus fuit in mari rubro : ita ut deperdedi fint, ficut ilîic olim Ægypty.Et tunc quidem eius onus ab humeris ueftris licebit cxcutere,amp;: iugura eius àceruicibus uettris. Nam iugumipfum computrefcet,quôd oleo atcp mifericordia ca JO so ruent. Veniet autem AfTyrius dciiaftaturus terra,primiim ad Aiatb.quam et Haialionogt;-minc uocatnus. Inde autcmtranfibitinMi-gron, in Michmas ucrd luftrabit exercituni, ' atcp militem fuum recenfebit, Hincualles a- ‘'• liquot arque montana tran fcendcns, periie-nict in Geboc,ubt ueluti hofpitio excepti per nod^but,femaueroadeorum aduentiiobi ftupefcet, amp;nbsp;qui Gabaa Saulis, (illic enim arlt; ccm Saul fibi extruxerat)incolent,inibuntfu gam. Extolleuoccm.arcp ahum exdama tu filia Gailim,fac ut uoxtua rota terra refonäs, exaudiatur in Laifa, ab habitantibus in Dan, amp;a paupercula facerdotii ciuitate Anathor. Madmena,quac amp;nbsp;Barfabça dicitur.recedet, attp amoucbitfc; amp;habitatorcs Gebin fefe eolligcnt, uifuri quorfum res fpeftatura fit. fuam contra montem filiæ Sion, contra col-lem Hierulalem. Sed ecce, Faebono fis animo: Dominus ille Deus exercituum,ramum illum ficfeattollentem, potente ualidacp ma nu cxcidet: SC quæcuncp in ilia militum fylua proceriores erunt arbores, fuccidentur, SC îiiblimes arque elatihumiliabuntur. ferro e-nim deperdet fyluam hanc,quantumcuncp denfamiamp;Libanus hic, arduas arque multas àdedcedros,acpræpotentes uiros habens* per angelum fortem cadet.atcp interibit, t A P V T XI. gt;w/Etcrum de trunco ac radier, de graiii-£ nbsp;nbsp;nbsp;ter inquam per AfTyriû affliôlis liai po ^ftcris,prodibit uirga quædam.de radi- tibus cius,fuccrefcetramus,qui logé aliter fc habirurus ac dominaturusfit, quàm AfTyri-us .Super hûc enim rcquiefcct,iuftacp plenitu dîne inhabitabit fpiritus Domini, ita ut in i-pfo iniquitati ac fuperbç iftiufmodi tyranni-di nullus futurus fit locus. Requicfcct eniro d |
Non fr cunt dû uißontm oculorum in dicitiiH,
N5 noctiut, er «Ort occi dent in uni-uerfo monte /uniio meo.
3t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;IN
in eo fpiritus fapientiae, per quem fapientef, pie, multoqj efi fiuftu iiniuci Ium niundu do ecat, atqj ad bonam fruge traliatuntclligcti« item fpiritusjUtquacäpatrea.udit, intelligat, atlt;p eins uolunfatc per oimua prüftet. Ad hpc habebitfpiritum eöfilij Ä^fortirudinis: ilium quids, quo nobis.f öfulat, aftp iieritatis uias, quiim pofeft compciidiofifsime' cömonftxet; hücuero,quofortiterquiequid uoletpater, feratatepperfieiat. Prætercaamp;fcientiac amp;nbsp;timons in eo erit fpiritus, alter quidem, quod cdfacexdotifqu^isiUc fecundum ordinem Mclchifedccli futurus eft) opus fit, facerdoti inquam diuinam legem doeenti; fiquidem fa eerdotis labia cuftodire oportet ftientiam, dum legem requirent ex oreipfius. alter ue-ró, pictatis acuerscrcligionis fpiritus eft,per quem cum timorc.ae reiierenter requifitam atqueauditam legem excipis. Eritautem hic miro odore, ac fuauifsima morum fragran-tia, uerfaturus nimirum in iufta ucratp religi one, fine diiunac legis obferuatione, tametfi complures fccus hocinterpretaturi fint. Nö iuxta quod humanus oculus uidet, iudicabit jlle: necp iuxta humanarumauriumauditum arguet : fed perfeiutatus amp;nbsp;corda amp;nbsp;rcnes,,iu ftè iudicabit caufas pauperurr», amp;nbsp;multa cum sequi täte pro manfuctis terræ fententiam fe-rct. Etuirga oris atep ueracdoSlrinx fuie m-crepationis percuffurus efteos.qui nihilali-udquam terrena fapiunt ac curant. Impera turus toti mundo eft : quippc qui impios om ncs fpintu oris fui aliquädo deperdec. Stre-niius autem impiger erit,ad uindicandura caufas pauperum : fiquidem lumbos fuos fuc emeiurus eft iuftitia, amp;renes fuos hdelira-te.Tam autem pacatë atep fecure eo régnante uiiietur, ut non modo homo non fit nocitu,r rushomini,fedpercutietpopulo fuo indie illafccdus cum beftia agri,ctim uolatihbus cœli,atcpetiamcumreptili terræ. Habitabit autem lupus cum agno, amp;nbsp;pardus cum hcc-do accubabit. Vituhis præterca Sd leo, amp;nbsp;pe-corapinguia eodemfub ftabulo comraora-bütur, amp;nbsp;puer paruulus par erit illis minädis atepregendis. Non quidcquddprorfusim-mutädaferaru natura fit,quæ tarne initio fiiæ creationis bona creata eft:fed deleto peccato, atlt;^inobedictia,cft'edurus eft Deus, utneip hominibus.neq; ijs quæ horum funt,h{c fint fo nocitura.Vaccaitacp amp;nbsp;urfus inqfdepafcen tur pafeuis, amp;nbsp;catuli ipforum pariter accuba-büt:amp;leo iam fangBinis fatur, ita ur bos co-medet foenüae paleas. Ludetatep obleftabit fepueretiamnülaftens, fuper foramen afpi-dis:Et qui pauló maior,iä ablaiflatus eft, im -mittetmanSfiiamin cauernäbafilifci,et nihil fentiet incômodi.cætcrum quid his muenias nocentius,magis‘ue deteftabile'Nemini no-Cebüt, necp quenquä perdet in uniuerfo mon te mihifanólo. Nam terra fcictia Domini, ita ut aquis fuis mare,replcta,nö feiet nifi chari-tatem, dementia, ac ubilibet furamä beneli-
B S A I A M
ceptiam.Erit autc tune temporis ille ex radigt; cibus Ifaiprognatus,ueluti coftitutü atç ere élüpopuhs uexiiiri,adquod omnes undiqt populi cöfluant : Et genres cötemptis idolii ac fculptilibus fuis,hüc quærct.Et mors quidem eius,quamuis humanoiudicioignomü niofa cenfçri poffet.gloriofa tame erir,ac ue-ré honorifïca.Nam Dominus,quia ipfe fehu miliauit ad crucis ignominia, in fumma illu 10 extulit fublimitatc.Tunc autc temporis Dominus feciindomanü fuam admoturus atep apparaturus eft, ut refiduü populi fui glorio fèpofsideat atep colligatiilludnimirüquod reliquü rcmäfit uel in Afryria,uel in Ægypto, uel in Pathros, fiue Arabia Petræa, ùel in Æ-thiopia,uel in Elâ apud Medos, uel in Sinear interBabylonios,ueletiain Antiochia,aiit maritimis infulis,quas trâfmiflb oceano ade as ncpe apud Italos,Illyricos, Hifpanos.Vc» nefosatepGermanos,ôiquifquis terrariian gulus alius eft. Leuabitaütfiueerigettücue XIllû ad colligendas getes, côgregaturus ex Ifraclitico populo profugos.Quin amp;Iudx-ps, duarü nimirü tribuum populü, toto iam terrarü orbe difperfum, ex quatuor terræail gulis tfic collediurus cft. Côqutefcet aiité tüc uetus illud odiü Ephraitarü in ludah, cuius hoftesocsdifpcribût atep perdentur, E* phraiticus enim populusnullâexercebiflî' multatcciipopulo ludaico,necp hicilliulU inre amplius moleftuserit: Sed Palæftinis» quos Hierofolymorü urbs à tergo habet, uo labüt in humeros, delpoliaturi tü occidepté, tü oriente. In Edomitas itc, Si inMoabitas, manus fuas immittct,amp; Ammonitç illis pït® bût. AmouebitaûtDominusDeuslinguï marisÆgyptrj,aquas nimirü Nili:agitatu-rus etiâ manum fuam fuper Euphrate fluuiu, Mt qui in Aftyria funt,illac cômodétranfcaiit.
40 Facietautc hoc fuæuirtutis potetia,peruen-tum ualidfi.Nilum quoep in feptem fuisriuis itapercufruruseft,ut calceatus,ficcopedeillü trâfeas. Iteritacp faciet populus itle apud Al-fyrios, reliquasep mundi nationes rcliquus: fit ut ohm fuit populo Ifraclitico, quadoper manum Mofæafcendir ex Ægypto,
C A P V T Xll.
ILlo a.itcm tempore, multis aded Si graul-bus atep prçlongis malis libcratus, in mul tam Del laudem prorumpës, Confîtebor tibi(inquies)Domine,laudibus^ te celebra-boperpetuis : qudd qui nupcrmihifucccn-feïbas, atque uarris calamitatibus expofirunt me caftigabas,pofita nunc ira me confolatus es, atque in banc condonatorum criminum meorumlibertatem me induxifti. Ecce,rebus mcis tam defperatis, ita utnuUa ufquam uia, liberationis fpes aliqua affulgeret, De-us ipfe falus ac feruator mihi faellus cft : idlgt; do nullis mcis meritis, fedprogcnuinafuami-fericordia ac bonitate. Vnde perpétue) illi confidam, atque de ipfo bene fperabo, non forniidaturus quid milü faciat aut Aflyrius,
PARAPHRASIS.
|
autquiuis homo alius, atqj adeo ipfcctiam Sathanicæinfcrorum portæ. Nam Domnins Deus uere'inuidlus, per que collara mihi fa-lus hæc eft, per quern condira funt atep fubfi-ftuntomnia: is mea eftfortitudo: illemede- fenfurus eft, atqj fuis alis perget meprotege re. Haurietis ante nobis aquas, quæ æftu-antesatep afflidlas eöfeienrias réfrigèrentac refi'eiant. Non ex idolorum fcelerato cult«. quæhicillicnunciipatis uotis adorare,atque uos illis incuruarc foletis, non ex huins fecu liuanitatibus, non item ex traditionibus aut præceptishominum, quæ cifternæfuntfuti-les.ôCaquam nö con tin en tes; fed exfontibns uiiiis, expromifsionibus diuinis:ex aquis il lis, de quibiis quifqnis bibcrit, non amplius fitit,fcdfit in eo fons aquæ uiuæfallentis in uitamæternam. Vnde amp;nbsp;alios adcelebran- diimDeinomen inuitantes, dicetis in dieil-la;Cöfi'temini Domino,ipfninip toto peólo-recallaudate, Iniiocate nomen eins:non Mo fen,non Noah,non ftirpis iioftnr autores Abraham Û, Ifaacum autlacobiim, aiitemor-tiiorum diuorum quempiam.nam non efta-liud nomen datum fub ccclo, in quo qiiis fer iietiir, quam nomen Domini. Eius itaqj fa-fta toto orbe apud omnem populum diuul-gate,atquecoram omnibus uiuentibusbene de ipfoloquimini,memores quod exalta-tum eft nomen eiusfupra omne nomen, ita utad ipfum fua genua infleftant Sccceleftia amp;terreftria, atque adeo etiam inféra.Pfallite inquamDomino, qiioniam perdito Aityrio magnificenos redemit, atque ex poteftatc i-nimicorum noftrorum nos eripuit. Inno-tefcat hoc uniuei f.e terræ. Extollito hie nocem tuam,atque exulta,quæ habitas in Sion . quæ dilefta ac unica Domini fponfa lt;s.Magnus enim cft,laudibusip fummisin medio tui effertur famftiis ille Ifraelis aliqua doetiamgentibus futurus iuftitia, fanólifi'-catio amp;rcdemptio : quippe quas perinde atque Ifraclem, gratuita fua mifericordia iufti-hcatjfanftificatac redimet. GRAVb ATQ.VE MOLBSTIAH flolum u^ticinium, fuper culamitatibus qn4s ti/Aiasfilius Amoz ßAbylonijf uidit euenturas, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i Xin. EXcelfo in monte ad conferibendum ex-ercitum uexillum crigitc, fublata uocc, manibusep agitatis hoftes couocate, ut irruantin fuperbasacpræaltas principü domos acpalatia.Prçccptis quidem militaribus inftruxi, quos ego præparatos mihi habco, Perfas nimirum,amp; Medos.Conuocaui quo-que plerofcp ftrenuos ac præftanti robore ui ros,quimihiconceptaminBabylonios iram exequantur: qui hoc ipfo exultant ae fibi gau dent, qudd faéturi mihi fint rem magnificam amp;nbsp;gloriofam. Audire mihi uifus fum ex mon tanis, uocem copiofæ cniufdâ multitudinis. |
non fccus quàm fi inniimcrà hominum tur-ba ilhic conueniret. Strepitiim inquam audi-re mihi uifus fum regnorum, ac diuerfaruin gentium in unum congregatarum. Certèex ercituum ille Dominus luftrat atque recenfet exercitum bellatorum fuorum.Veniuntautc remotifsimis exrcgionibus, ab extremo cœ lorum uel terrarum orbe. Dominus inquam uenit, amp;quifuribundæipfius iræfatisfaciât: lO nimirum uttotam Babyloniornm terramua fient ac deperdant. Eiulate ita(p,atqj plan gîte: fi'quidc dies ille Domini trcmcndus,mul-tumlt;]î amarus in propinquo eft : amp;nbsp;ueluti tc-peftas, ac fubita grando, multam calamitatc fticiens, itaab omnipotente ueiiiet. Subitus enim acrepetinus iiobis imminct interitus. Vndeamp;l manus uobis omnibus fuo robore deftituentur,ne(phicobniripotcrunt. Nam corda hominfi liquefeent, ita utanimu pror-i 0 fus defponfurifint. Obftupefcent enim pror fus attoniti, amp;nbsp;torfiones atque graues cruci-atus appréhendent eos : ita ut nihilo rcélius habiturife fint, quam mulier parturiens. Alter enim alterum,rerum nouitatefiupefaólus dolenter intuebitur, Sf facies eorum, quôd ipfos fui pudeat, flammeo multoip ruborc perfundentur. Ecce dies ille Domini uenit, criidelirate,indignatione, amp;nbsp;furibunda ira plcnus,ad dcfolandam terram, amp;nbsp;peccatores 3 O eius facinorofos ex ea deperdendos. Vnde amp;nbsp;fiellæ cœlorum, ipfacp eorum fidera illis non lucebunt.necp quicquâ luminis ipfis degt; mittent. Imô fol iam cxo'riens obtenebrefeet illis, nec liicem ullam ex liina fehfuri funt, ita ut neqj de die, nequeijenoélc bene habituri fïnt,grauifsimisfemperimmcrfitribulationi bus et anguftijs.Vifitabo enim atep puniii or-bi fuam malitiâ.morescp improbifsimos:pa-riter amp;nbsp;irnpijs iniquitatc ipforum, omnemqj 40 quaitain proximosdefçuiunt,iniuriam. Ar-rogantiæ fuperborum finem faciam, ne cun-lt;fta fuis tribuant uiribus.Etfaftum tyranno-rum, qui ira defpeftim atep crudeliter cü fuis agunt, humiliabo. Faciam uerô ut pluris a-pud illos fit uir quem interimant, quàm au-rum obrizum atque depuratifsimum. Et ma ioreinprecio uilis erithomuncio,cuiusfan-guinemprofundanr, quàm maifa aliqua au-ri ex Ophir- Siquidem ea crudclitate futuri yô funt hoftes, ut pro redeptione hominis nullam fint accepturi pecuniam. Idcirco commo iicbo atque concutiam cœlum, ita ut terra ex indignatione Domini exercitinim, amp;nbsp;propter diem furibundæiræeius contremiftar, lococpfuo fe moueat.Populus autein pere-grinus,quiinterBabylonios mercaruram ex ercet,crit uelut aut damula, aut ceruus,quem canes tnfequuntur : ôf uelut ouis paftore de-ftitura, ad quam nemo refpicit. Et unufquif-que de populo fuo cogitabit,atque in terram fuam aufugiet.Qiiicunque enim ab hoftein-uentus fucrit,continuô pcrfodietur:Et quif-quis fe illis adiunxerit, gladio perimetur, d a Obteùebra-tus eß fol lit ortu fuo. |
4»
IN E S A I A H
Ecce ego /«-Icitaio fuj'cr eof,Kledos.
Qyin infantes aeparuuli coruni.præ ocu-lis ipforum in petras aut parictes allidentur, domusep eorü diripiétur, SCuxoresperuim conftuprabuntur. Et ego quidc ad hxc de-fignandaMedos contra cos incito,qm argc-tum pro nihilo habentes, amp;nbsp;aiirumparü mo rantes, non patienturpecuniaquenquaredi mi, quern non interfîciant, Apparatis autem machinis puciQs illis impofitos,arcuum mo re, uelperacra, uelin murumaut parictem ciaculabiintur, utccrcbrodifpergant uiam. Adhxcnccp uterum ferentibus parcent, fed potius uentre incifo,edudlosfœtus abijei-cnt,atque nccabunr. Er Babel ip fa qlim cuu-tffis regibus habita in delicijs, taracp inclyta, utinter omnia regnaprimas tenercr,amp;dc qua plurimum Chaldæoriim gens gloriari, fibicp placere foler,erit ficut fubuerfa ilia terra, ubi Dominus Deus quondam fubuertit Sodomam 8i Gomorrham.ita ut inætcrnum non fit amplius futura habitabilis.ln multas gencrationes, inqiiam, non habitabirur: imd Arabes ne tenroria quidem fua illicfi-gcre uolcnt.Et ubi tarn molliter ac delicate habcriconfucucçunt reges acuiri principes, ibi nunc ne greges quidem fuos cubai c finct paftores, fed beifiæ fyluelfres ibi accubabfit; amp;iam dirutæipforum domus replebuntur, cercopithecis,aliiscp uix ciiiquam uifis be-ftijs, catuli ftrutliionum, quin amp;; fatyri ac fauni illic cotnm'orabuntur arquefaltabunr. Pro citharœdis autem habebun t bubones ac ululas, inaufpicatifsimas quafque aues.Et pro delicrjs illis rcgqs, truculentifsimos dra cones. Meminiffe autem Babylonios ue-lim, quod ucniat tempus ipforum, amp;nbsp;quod dies ipforum non finr prorogandi, ncc malum diuprocraftinandum.
C A P V T XIIII.
to
xo
JO
inclcmenria dominarus, quafi perpetuü fuit-fer dominaturiis,quam iiüc fiio doininio de-iedfus, ceftat nos perfequi Si urgcrc; Dominus certe feeptrum impiorum, uirgam illam tanta cum tyrannidc dominanriü confregit. Multa enim cum indignatione, grauitp ira in populum delæiiiebat,indefinenrercitraom- ' nem mifericordiam itnmeriros etiampcrcii-tiens, ac ueluti furibildus ac rationis expers, gentibus imperans, in quibus opprimendis atque aftligcndis,nullus ei finis fuit,nec modus.At nunc rota terra cömodifsiinc quiefcit acfuauitcrrcfocillarur, Ixtis canrilcnis feilt Domino exhilarans.Qiiin amp;abictcsipfc,iii ri nimiiTi principes ac magnates, de ipfo læ-tantur:arcp complures etiam in Libano cedri, nempc reges quos circiter duodeuiginti in ipfa Aflyria fibi folethabere fubditos. Poft-quam tu nobis ablarus, fomno hoc lethall preftus iacuifti, nemo quifquam exortus eft, qui nos diuexauit, autre ulla molcftus fuit: fedpacaraacfecura plane nücnobis fiinroni nia.Cætcrü infernus ipfe,tuæ crudclitaris nó ignarus, mulro tumultuperftrepuit.nöleiii-ter cömorus,atcp rcformidans, fc tibi adueni entiprxbcreobuiä.fiquidcutpro tuadigni-tare te cxcipiat, fufcitauit mortuos fuos illu-ftriores, 8i omnes principes terrx, etiâexci-tatis rcgibus de fohjs fuis.Hi autc omnes iio cifcraturi funt, ac infultabiint tibi, dicentes, quód amp;: tu pofita fuperb'.a tua.infirmatiis fis, perindc ut ipfi;quodcp faótiis fis ipfis iam pla nè fimilis, quos uiuus multo cum fiiftii defpi cerc,nimislt;:p contemptim habere folebas. At nunc dcturbata eft ad inferos rua ilia fuper-bia, una cum dulci harmonia muficorum in-ftrumentorum tuorum, quibus te obleftarc folebas.Pro molli ftrato,nunc tibi fubfterni-
tur tinea : fidloco inauratarum ftragulariim, Am Dominus filijs Iacob miferebi- 40 nunccontegcrisuermibus.Qihàmfœdaliæc tur,inter clcéfos, peculiaremc^ fibi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;......
populum Ifraclitis habiturus:poft tan tammiferiam requiem illis daturus in terra fua,ubiamp;peregrini complures Ifraelitico populo fe adfociabunt, domui Iacob cupidê adhæfuri.Accipicnt autem eos populi, fe-dulôque ipfis miniftrabtinr,urinrroducant «os in locum fuum,acpromiiram tantope-reep cupitam parriam. Hos aiitcm domus Iacob in terra Domini feruabit, ueliitifcruos S^ancillas pofleiruriis cos. Capientenim i-pfi nunc, à quibus olim capiebantur : amp;nbsp;do-minabunturrjs, perqiios non irapridem op primebanriir.Futuriim autem eft tune temporis, ubi Dominus tibi requiem præftite-rit, arque ab ærumna, omnicp tremore du-ralp feruirutcilia, qua prcmcbaris, rc libe— rarir, utBabyloniorum regem conuicijs at-que diôleriisprofcindatis,dicentes; Quàm
ÎO
nuncultroneus cefTat arque placide quiefeit 6o ille nofter exacflor, qui grauifsimis nos opprimebat aliquâdo exaólionibus'^Quam nüc defiitexigi Si extorqueri tributum'^ Ilie ran ta
tua ruina eft, qui ueluri lucifer ad auroram ex urgens, ècœlo dccidiftir' Qiiam turpitcrin terram ctanro faftigio deturbatusesr’quiea craspotcftarc, utquamcunqj ucllcsgentem nullo laborc deperderes, tibicp fiibiugarcs, Qiiih amp;i fic teci'i in corde ruo ftarueras, quod cöfcendcns cœlum, fupra ftellas Dei, folium tuum cxrollcres : oppreffa nimiriim Hicroio lyma, populo Dei illic dominaturiis, arque ibi ad larus ciuitatis aquilonare,in montete-ftamenti, ( fiquidcmarca fœderis fine tefta-menri ibi eft) confefTurusmfccndercftatuens ad ipfas ufquc ilubcs, atque æquare teiio-lensaltifsimo, cuius tu honores ambiiiifti. Sed longe aliter fane res cecidit. Deturbatus cniin in infcrnum es,qui confcendcrc uolui-fti cœlum. Et qui ad latus aquilonare omnibus confpicuus federe ftudebas, mine in obfcurum aliquod fepulchri latus detriifus delitefcis.Quifqiiis autc te uiderit,is intentis in te oculis, fi’xiuscp te afpiciens : Hic'neille uireft,itiquier,quiuniuerfam terra côturbare atç contrcmefaccre foletïquæcunque iioluit régna
QM-tnJo (It Cidifli deed Io luaftr, (jut multi O’ rieiuris,
PARAPHRASIS.
Vfgna cöcuticns, atqj diftiirbans, uniuerfum finiul orbem, tot dcletis urbibus, deuaftans, ncmini captiuorü fiiorum redemptionc per-inittcns^Omnes aiitem reges gehtiü,omnes inqiiam gloriofc atqj miilto cum honore dor miiint, in fiio qaifque fepukhro ; at tu uelut ftirps aboihinabilis ac reijculajion feres honorem fepulchri, reijeiendus iieluticadauer pedibiis protritum,aut ueluti fanguinolenta ac immunda interfeftorum indumenta, quae una cum ipfo cadauere alicubi in foueam de-fodiuntur.Nihil cum alijs regibus commune habebit fepultura tua : id^, qudd terra tuam inoocentiim fanguine corrupifti, ne fapien-tibusquidempopulitui parcens. Nequeeft quod bene fperes de filijs acnepotibus tuis: liorum enim non diu conftitutum etiam re-gnuin eft. fiquidem fernen male agentifi citej intermoritur, amp;nbsp;memoria illorum continiió deletur.Præparandi itaq^ corü filrj fuut, resep ipforum eis componenda,utquibfeuii«ter-fidendi funt, idep turn fua turn patrum etiam iniquitate. Non enim patietur Dominus eó dignitatis eos afrurgere,utlonga hæreditate terrafufeipiant, hoftibus eamimpleturi : qui Reipub. gubernaculis prxfe(fti,prïcdones a-gunt, amp;nbsp;nihil aliud quàm crudclifsimos ty-rannos. Infurgam itacp in eos, inquit Dominus exercituum, deleturus ipfis Babel, amp;nbsp;gloriofum ipfiiis nomen, amp;nbsp;quicquidilli ha-ftenuslaudabileremäfit reliquü:tiim filios, tumctiänepotes,aitDominus. Daboenim earn erinaceis, amp;fœdifsimis quibufep beftqs pofsideiidam,ut quæ in locü paluftrem,hor-rendumep luti barathrum uertenda fit. Veluti fcopis enim earn euerfurus fum, ut qui ueftri amore Hierofolymis reliquias fiue fernen rc Iinquö,his multo exodio ncpuluifculü qui-dem relifturus fim. Sic illis exerciriui ille Do minus minatur. Cæterünehanc ueftri libc-rationem, perditis Babylonqs,olim filqs ue-ftris uenturä,parui putetis,quando nüc prüfens uos urget hoftis AiTyrius : meminilfc wos uolo inexhauftæ bonitatis, ac inuiótac potcntiæDominijôC earn quas etiä aduerfus AfTyrifi promifsiones habetis. nam ipfc, ipfc inquä inexpugnabiliü exercituü Dominus, iuramento uobis confirmât, qudd ea quç co-gitataatep deftinata habet, fafturus fit,animi fiiidecretü non mutaturus; nempequdd Af-fyriüin terrafibifanlt;Ra,amp;in fuis quosuos colitis mdntibus,proftraturus fit,atcp cöcul-caturus, ut graue illiid iugum quo uos promit, fände uobis tollatur, amp;nbsp;quiequid uobis oncrieft,rcmoucatur. Sic Domino dehbera-tum,at(p certifsimo animi decreto fuper tota terra deftinatum eft. Etadhocpræftandüiam accinftus eft,in ocs getes extentä atep fuble-uatähabes manu. Porrd quod Dominus dc-creuit, atque ftatutum habet, quis quæfo id auerrerit, autprohibuerit^ Etextentam eius irianum quis obfecro reducat,ac remouc-ätBono itaque eftote animo, atque feitote.
(JQ,
fimul omnes inimicos ueftros perdehdos.
Q.VO ANNO REX ACHAS mortum tfl, grane hoc iiJticiuiKin in pala-Jhnos (irophetii tft tuticbintus.
C A P V T XV.
NOn eft qitdd de extindfo rege Achas fi mul omnes Palæftini tantopere gau-deatis, quafi iam plagofa uobis uirga io confradta fit,amp; quiduis iam uobis in populü Dei futurum fitlicitii, Nath dcradice colubri prodibit uobis bafiliicus, que uel uidere for-midaturi fitis : amp;fruftus radicis lefpens erit uolaticus, uolatu fpiritu^ fuo agros totos adurens .aded utexfilio multo peius uobis obuenturü fit,quam ullo unquä tempore ac-cidit ex demortuo parre. Pi imogenitos nerd pauperü,quos magna fubdirorum parre ipfä paupertas amp;nbsp;uitæ candor commendat, unicê charos habebit.Et hoe fub principe,agricolà tioni alqsép artibus honcftis in ludæaftudc-tibus,facile fuppeter uiófus: cum interim Palæftini uos, tum diuites tum pauperes, fame fitis difcruciandi, perditis agri ff udibus, SC graui bello tota ueftra terra cöturb.ata. Eiula te itatp, atep lugete, qui in portis iuri dieüdo ueftra tribunalia habetis, Vlulatc, amp;plebcq ocs in ludiü uos deditc:quia tota Palçftina uc ftra male traftabitur, idep per fumü exaqui-Ione,ex regno nimirum Iudaico,in uos irru-pturü.Huncquidcuos ureuanidü fortafie cö temnitis: fed ille quatido ueftris de capitibus habebit comitia,nö inucturus eftfefolü, atep omni(utuospuratis)auxiliodeftitutü:quip-pe qui per Deü ilium exercituü,nimirum tibi ualiturus eft, nulloep laborc te fuperabit atep eötundet. Qiiid obfecro nuncq, hucilluc gc-riu difcurrctcs,fuper rebus ludaicis amp;nbsp;ueftris interrogati,tucrefpondcbnt:Agnofcerècer-40 té amp;fatericógctur, qudd Dominus fudarit, atqjpræftito robore defendat, atlt;p uindicet Sion,nullis unquä temporibus delendä.idlp, qudd pauper arq? pufillus ille grex eius, fuo Domino fidat,in ipfum fpem collocet, atque totus ex eo pendear. Gratie iiaticiniumadiitr/uf Moabitat, Audiftis uiri Ifraëlitæ, ueftra cala mitarem:fed finicndä,ac dupla mercede pen-fandam.Dixi quotp de Babylonqs 8CPalæfti nis, quorü iniquitate Dominus Deus nofter yo nihilo mitiusjimd multo feuerius punit, atep uos. fiquidem hos ad iiitcrnecionë æternùm perdit; uos uerdpoft tenebrasluculentifsi-ma lux, amp;nbsp;poft tëpeftatc atqj calamitatü turbi nes,placidifsimri atep iucundifsimü coelü ma-net, Niiciracp amp;nbsp;de Moabitis audite. Qiidd de nO(R:e,atqj cü minimeputabüt,uaftäda erit ipforum metropolis Ar, animus Moabitis i-pfis omnino concidet. Qiidd pari modo pau Id pdftnoófë itc opprimetur præcipua ipfo-rum ciuitas Kir,animuni plane' defpondebüt; ita ur rebus defperatis, ad idolorum fuorum tcmpla, amp;nbsp;ad excelfa fua in Dibon afeenfu-ti finr,plandlu miferolp eiulatu deorumfiio-d ?
O«Hr Moi ab.
NoSe «4)Î4 t4 eft Ar, Moab con^ ticuit.
rumauxiîiaimploiatiiri, nam S^fupcrNcbo 8t Medaba dcuicflis, mifcvc etiam dolcbiinr, îta ut præ rci indignitate,mulrac[; impatictia, amp;nbsp;capiti amp;nbsp;baibç fuos pilos cuulfiiri finr. Ver fabuntuipcrplatcas, faccos uilifsimaslp ue-ftcs induti, omni décore depofito: ita ut turn domi intus,mm foris per plateas, uario plan dtu,miferolp tumultu atc[j ciulatii plenafu-tura fint omnia.Hefebon amp;nbsp;Elealc cîamabut, ut in lalias, extremo Moabiticæ terræ termi-no, cos quis exaudiat. Quin amp;nbsp;uiri in Moa-( bifide militares, fœmineo ac puerili more c-iularusfuos nô continebunt, aded ipforum animus intra ipfos confternatus erit, aeper-territus. Vcli cordi meo, clamitabunt : quàm illud mihi mœftum ac conturbatum cft,fuper terra Moabitidc : cuius qui magnates ac po-tentiores funt, fortuna lautiore, amp;: ut uitulac tricnnes, uitalafciuiore, iamprofugiperuc-ncruntin Zoarufqj multo animi mtcrore,flc tuac eiulatuillucper cliuum Luith afcendc-tcs.Partim etiam ea uia diffugientes, qua Ho ronaijm tenditur : ita ut omnes undique uiæ plcnæfintfufpihjs, miiltoi^planlt;f)ii,non fe-cus quàm fiaquæNimrim defolatæiam amp;:cx ficcatæ efTcntjOmnislp lierba exarida,ita ut ni liillioleris,nulluinqj germen uirideamplius fuperefrct.Illincautempotifsimumdolcbüt, atep plangent, quod colledlas abundè dniiti-as amp;nbsp;multo ftudio coquifitas opes atep facul-tates fuas, ad torrentem falicfi deportare co-gentur,ubihoftis illadiftribuat.quôcunçp ne litea abncifturus.Totaundiq} terra Moabiti-caclamorcmiferotj} tumultu perftrepet,ad Eglaijm,arcp etiam Bcreellim extremos ipfi-us tcrminos.Namaquæ Dimon,quxlfracli-tica in tribu Gadfi'ta eft,milita ex cçde fangui ne fluent. Cylqiudcm quamuis grauifsimo malo, hoc interim adiuic acccdct, quod Mo-abitis ipfis, qui fuga cuaferint, aut in terra re manferint,nihil tutum erit à Iconibus, lupis, ferisqj bcftqs, quæ deuaftatam atep iti folitu-dinem i edaiflam terram inuafuræ funt.
c A P V T xvr.
OLim quidc fancito inter nos fordere, reges ueftri Moabitici multis agnis at que ariemm millibus perpetuam cum rcgibus noftris amici tiam rcdimerc, atqj tri-bufo conferuarc folebant.idquodfocdifragi tandem faccre dcfiifris. Scd agite,iam mitti-tedominatori terræ agnü aliquem ex Petra, urbe ucitra ad dcfcrtum fita, in mötem Sion, rcgis opt. max.regiam atcp federn inuiftam. Niinc tandem fcntictis, quid fit, tam temcrè acfordèinitum fccdus folucre : quando filiæ ueftræMoabiticæ,hucilluc incertis fcdibus uagabundx difcurrent, idcp iifq; ad uada Arnon,(qui in ucftro confinio fluuius cftQnon aliter quàm auiculæ fuo nido difpulfir.Nunc öq confultatc inter uos,an fic dcccat uosefife focdifragos: amp;nbsp;inter nos indicate, atq; uobif-cum cxpcnditc,quando nuncidem expcrimi
ni, an ita ut à nobis fadtum eft, deceat agere cum proftigis. Nunc quidem cenfebitis opi-nor, uel mrempefta nodle fub tclt;£ti umbram intromittcndos amp;C occultandos, atque claro ctiam die,quamuis id multi non fcrant,ncin tyrannoriimmanusincidant fedulo clTeab-fcondendos., nullaip ratione hofti proden-dos.Admitte nunc ad te,ex meprofugos,atque expulfosniunc eis latibulum præbc Moab, ut à pcrfccutore cundla uaftante cos de-fendas.Nunc nobis id tutd licet, quando ho-ftis ipforum defecit, amp;(. qiii cos depopiilaba-tur confumptus eft. Et qui omnem terrant deuafiando perreptabant, depcrierüt. Scd quid tandem; Gerte in monte Sion,in tento-no Dauid præparabitur amp;nbsp;conftituetnr fo-lifi, quod nulla cum tyränidc, fed multacum gratia, dijs hominibusep plaudentibiis, ipfe rex nofter obtincat, Sedebit cnim fnper illud, multacum fide, citraqj perfonarumte-fpedlum lus didurus; quern nec ulla miinera corrumpent. Qiiæret enim iuftum iudicium, quo fontes pledlantur, amp;abfoluantur innocentes. Inftitiam ctiam accelerabit, non finct lites pendere diu : quæ plerifqne uindemia quædam eft. No.n dormitabit, ncque dor-mictille cuftos Ifraëlis, quamuis nobis de-fpiciatur. Scd nouimus abnitdc fuperbiant Moabiticam, qua fupta modum te effers at-jo quefuperbis. Scd fuperbia hæc, ucftraip ilia arrogantia, qua cnn^los præ uobis de-fpicitis,amp; animus illcpræturgidiisacindi-gnatione plcnus, quam contra nos con-cepiftis, longe fnperat unes ueftras:plu’ quàm pro robore amp;nbsp;uirtute ueftra fuperbi c~ ftis, atque indignamini. quæ res Moabitis uobis eiulatum atque miferiamparit:itaut de intcrfcdfis, atque denaftata ueftra terra, fimul omnes multum in Indium iicntutifi-40 tis,graui cum dolore,multisip ciiin fufpi-rqs de dirutis in Kirharcfeth fundamentis loquururi, qui iam clandt ac inualidi reliqui fupermanebitis . Nam amp;nbsp;fuburbana uineta Hefebon defolabnntnr : cximias illas uites Sibma gentium reges, ex AfiTyria ac Babylo-neprodituri, concutient,ac pedibusprote-rent : palmifcs nerd carum felcdliores, fuga fibi confidentes, profugient ad lazaruf-que,dcferris locis erraturi.Nobiliorcs in-jo quam earum fnreuli, cd fefe profèrent fii-gicndo ,ut ôë maris tranfnauigationem ten-taturi fint. Ciuitas itaque Iazar,Moabitaego fic profugus, trifti fletu Reipublicæ noftrx ftati'i ilium in te deploraturus fum : etiä te ui-tc Sibma multis lachrymis irroraturns, uni cum Hefebon amp;Elcale:nam infrmflusue-ftros æftiuos , atque in ipfam meffem ue-ftram hoftes mutnis acclamationibus , a-lins alium inhortando irruent, ita ut nihil lætum ac iucundum ex camporum ac foil ueftri ubertate nafeiturum uobis fit. Neque enim ex uineis ueftris uindemiam Içtam cum exultatione facictis; neep in torcularibus ue-fttis.
tur I« mijc ricorJii jff liiM.
H R A s I s.
4)
IH-
Wiefhc
«t ol 'Xt.
ll/c
fbis, dum uinum calcatu exprimitur, dulci-bus cantilenis uos exlnlarabitis.Itacp intimo txpeéhore Moabita ego Reipub. Moabiticæ uiccm, uclutdifcrepantibus chordis cithara, deploraturus fum,ex animo doliturus fuper Kirhereb. Futurum eft autem, quôd Moa-bitæjubi feuiderinr, fruftrain offerendis fuper excclfa fua facrificq s,a tqj bolocauftoma-tis dcfatigatos.utamp;dcdijsfuis conceptam fpemdeponant ac reqeiant, aded uttempla fua ingrefsi ad orandum,impctrandi fpc de-ftituti, id bono in dcos fuos animo facerenô pofsiiit.Et hocquidem necuinouum fit, ac difficulter mihicredat, illudipfum eftquod Dominus decretum habuit,atq; multis aded retro fcculis per Balaam uaticinatus eft Moa bitarum régi Balac : oriturani fcilicet ftellam exlacob,Slt; quôd uirga côfurgeret de Ifracl,
10
qn-.cducts Moab.peixurerct. At nunclocii-tus eft Dominus ac dixit,quôd intra tres an- 20 nos, qui utmerccnarioriim tempora,quibus üiilaborantacferuipnt, nu lam procraftina-tionem ferent, eleuabitur omnis gloria amp;nbsp;au tentas P opuliMoabitici, quantumuis nunc luimcrofiac multi. na qui manfuriapud eos ûiiitieliqin,pauci admodum erunt,nilulqj frequentes.
grave, PLENVMQ.VB mitntis ult;iticiniuni,aduerfutnD4miifccnos, .
regnum Syrur,
30
ECce Damafcus,ha(ff enus gloriofa adeo acprxclara,definct effe ciuitas;deuafta-biturenim, atep cornier, itaut nihil a-liiidqudm lapidum,calcis, lignorum confu-fim quondam congeriem il I ic uifurus fis. Ci iiitatcs quasin campo .Aroërfitashabcnt,lic deftruentur, ur ceifurxlint pecorum gregi-biis,quiillicnemine perterrefaciente multa cum feciiritate pafccritur,ac conquicfceiit.Nc que eft quod ab Ephraitico populo, deeë ni-tpivum tribubus regni Ifraclitici, quicquam Iperentauxilij : nam ôëhorum regniim ac ty-rannis interituracft,perindeut Damafeeno-rum.Et ut ex Syria fine Damafeenorum regno pauci fuperftites eriit: fic amp;nbsp;minime mul
40
tiexlfraclitico populo decem tribuum relin quttur.Dominiexercituum liæc uerba funr, ne quis de meo cerebro ea prognata putet.
Tüc quidé glorialacobæi fiue Ifraelitici po puliparumfplendidacrit.nam qua nunc pin guedine honorum atqj potentiæ funt,ea mul tumeis macrefcer.Nam fimilc quiddam ip-fis accidet, inquit Dominus Deus’Ifraëlis, quale uidemus tempore mefsisin fertilifsi-maucftraualleRephaijm, ubimeftor colliga tis nianipulis, fpicas aliquot omittitpauperi buslegendas,aut ut in uindemia, atep exeuf-fioneolcarü, ubiperobliuioncm uel negle-ftum una atlt;p altera uua relinquitur.Sicut ôë
50
60
in olearum fafngiis,qu3tuorautquinq; bac-cæ.Abdufti autem non reuertentur in terra fuam,necp in fuuin regnü reftituentur: fed lo ciati aliquando fi'lijsludah,conftirucnt fibi ca putacregem unü, iesvm nimirûNazarenfi, uerumiudxorumregë, Illoante teporerel piciet homo ad fadlorë fuum,nô amplius ip-fum côtempturus , Sgt;C oculi eins ad illû Ifraeli fandlürn intenti erunt,Non refpetflufus, ni-hilcp tune curaturus eft altaria,fuis manibus, proprqsqj digitis confedla.Non pendebit ex fuorü operü fandlimonia, fed unià,cü lucis at queimaginibus rcietflis, etiâfuâ ex legeiufti tiam pro reiedlamentis habebif, Erunt au* tem in ilia die tribulationis ipforu,fortifsimç quxcp ciuitates Ifraelirarum,ficut uirgulx ali quot,f!ue arbufta quxdâ quxproftratis olim arboribus,cü terra Chanaan quondâ ipfimet Ifraelitx,exÆ,gypto uenientes ingredieban tur,omiftafucrunt,ac rehnquebâtur.Tâtafii tura defolatio eft : idep ô uiri Ifraehtx, quôd domini Dei feruatoris ueftri obliti eftis,amp; de forti adiutore ueftro nô eftis recordati.Plâta tis quidem nunc eximias attp iucundas plan-tationes, etiam aliunde eximia ac prxclara ui tiû germina conquircntes:fed non erit quam hinc faciatis uindemia ac melTem.Hodic quidem plantationc ueftrâ in terra immittitis,amp;;: poftero manc fcmë’progerminalîe gàudere-tis, nô paruo in id ftudio incübëtcs : fed qua hinc facietis meflem 'l nifiplurimorü dolorü, quos concipietis ex hofte omiua proculcan-teac deperdente. O innumeram hoftiü mul tirudinë quam in ludam producitSennacherib .Non fecus in ludam tendunt,quàmfito-tain nos irritant mari a: atqj ira corum ftrepi-tusac tumultus eft, ut impetus ac fremitus multarum aquarum, quxnosnullolabore, uelutiparuam nauiculä demerferint.Sedma ior eft qui in nobis eft, quàm qui in illis hu-ius mundi filijsxjui ubiillos increparit, pro-culaufugient: SCficutpuluis monriü exiien-to,ita illi ad Domini Dei noftri increpatio-ncm difpcllentur. Siciit palea inequam turbi-nepropulfa,ucfpertinotemporehoftis gra-uifsima quxcp minabitiir: ecce, anteqiiam appetatmanc,tanta rerum commutatio fier, ut ne unum quidem hoftiiim ex tarn immen-fa turba uifurus fis faluum ac reliqiium.Sic ii
I nc euenire foletijs,qui nos prxdantur,ac op primunt.Hoc ferunt ftipendii,qui pios perfc quuntur,ipforumcp rem diripereftudent.
C A P V T X VHI.
i
Terra,multis mercato!;iarHm naui-um uelis quafi auiunr« alls iniimbraj ta , qux es trans flumen Æthio-pix;qux nuncios tuos nauigio iunciscon-texto , in terram Ifraelis per mare miflii-ra, expedite eos arque uelociterabire nuuc iubes, non ad gentem Ifraeliticam, fed ad gentem nunc plane conuulfam, modis omni bus miferamamp; cxpilatifsimâ;qux terribilitcr
d 4
In dif illii iticlinaliiun homo ad fit Soi em ƒ««.
Vif w«Zlt;i7« dini populo rum miilio--rungt;.
4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;INE
«dcó dilaccrata atquc defoimara cft, utnnllo unquam tempore uobis uidcatur pofle fe at-tollere ac rcfpirarc. Ad gente dicitis, ciii per-pctiió in ore cft,Expedia,expédia:(ficenim I£ raelitx diuinum auxiliutn patienter ac longa nimiter cxpcdlandiim ccnfcbant)ciimintc-rim fpe omni friiftrata, niiferè difcerpta ac cö culcata iaceat.Siquidcni hoftes ipfius, ueliiti ciim flnmina terrain aliquä inundant.ita cam totam deiiaftarunt: nee uidemini uobis fie, nunc proftratum populü unquam pofte reflo rcre.Audite itaque, non tantum uosÆthio-piam incolentcs, fed quotcpiot terrarum or-bcm inhabitatis. Qiiantumcuncp fubmerfus atep dilaceratus hicpopulus cft, nonpoterit tarnen ad intcrnccioncm deleri:fed erir ubi il lis reflorefcentibus, omnia huius mundi régna intcreant,ac tota dclcätur:id quod elcua to aliquando in montibus ipforum Chrifti Domini ucxillo , præ oculis uidebitis , amp;nbsp;clangcnte tuba dare audietis. Quonia Do Vgoejiiiefiâ minus ficmihilocutuscft:Quicfcam,inqui-ens,atqpexhabitaculo meofandlo contuc-loinloco bor,atq; obferuabo,quatyrannidc, quibiis-ue modis populum meum reliquç gentes tra dlabunt. namcro illis tandc ucluti calorqui dem cxiccas prius emiftam pluuiam, amp;nbsp;ucluti nubes rorida quæ caloreni mefsis refrige-rat,atlt;y çftuâtcs rcficit. Porrei quod ad num di regna attinet,cuenturum eft illis, id quod nonnunquamapiidagricolas uidemus, ubi ex uua iam ferè matura,copiofa fperatur uin-demia: Sd ubi, poftcaquam fementis progcr-minat, atqjprodudtis iamfolliculis Sdtandem præclaris Ipicis granorum audlu intu-mefeentibus , Ixtifsima mefsis expcdlatur, ecrtaiamfatis,acbreuiin horreum introuc-hcnda:tum fit nonnunquam, ut immifla ccc-litus grandine,tanta in agris accidat calami-tas,utpræterramufculos acpalmircs quof-dam,culmositem 8dftipulas,nihil demeten-dum feruent : relinquütur uerd fimul omnia auibus montium,8d beftifs tcrrç,ita ut per æ-ftatemfuos indenidos faciant,atc[}eofdem inhabitcnrauiculae,per hyemem uerd quæli-bet beftia terras in illis fe eötinuerit acliyber-narit.ltaplané ciim mundi regnis futurum cft:quibus deperditis, omnes cceli uolucrcs conuocandæ funt ut ucnianr,attp fefe cögre-gent ad cocnammagni Dei,ubi carnes edant regum,tribunorum,fortiumôdcquorumatci; ctiam in ipfis fedentium : carnes inquam om nium liberorum ac fcruorii, turn pufillorum turn magnorum. Tunc uerd ita dcletis im-ptjs,multo maiore,imdperpetua in gloria ac honore fiiturus cft hie meus populus, quern nunc plane couuulfum,ac modis omnibus miferum Sd expilatifsimum uocatis, qui tcr-ribilitcr aded ab hoftibus dilaceratus atq; de formatus nunc eft, ut nullo unquam tempore uobis uideaturfepofte attollereacrefpira re. Hie inquam populus,euius terra hoftifi po fulusfunditus aded uaftauit,Sd cuioppro-
S A I A M bratis, qudd multisia n’omniscxpcftandd Dominu fruftra fibi ca .nt, Expc(fta,cxpcifla: tunc tandc rebus expeólatis potita, totü fefe Domino dedicando,numeri tumfe, tumfua omnia, ipfi offeret:idcp ad Iocum,cx nomine Domini exercituum,infignem ac nobilcm,ni mirum in montem Sion.
GRAVE VATICINIVM fuper Atgyptip.
C A P V T XIX.
POrrd nequisputct,DominumIiidæo-rum tantumDeum efte,illosç folos ip-fum caftigare,quamuis illos populfi fibi felcgeritpeculiare:totius tarnen orbis terrarum Deus ac Dominus eft. Cuiufeunq; itac^ nationis eft,qui ipfum inuocarit, is acceptas ci eft:amp; quifquis illi pcccarit,hunc caftigatac punit. Vnde 8dcitd,ac uelutileucm nubem in 2Ó equitans,inÆgyptum aderit.faóla ctiamÆ-gyptiörü cogniturus atep caftigaturus. Milita auté tue fuper fimulacliris aut imaginibus illic eötentio, ac uanæ religionis eöturbatio fi et:fiquidem illa ad facie Domini, uerbiqj di uinipræfcntiâ non poteruntfubfiftere. Qiiæ res uulgusÆgyptiorum,nimis quam multis dijs deditü,amp;in imaginario ipforu cuItu fu-perftitiofum,uehementcr anget:îta ut cordi-bus ipforü colliquefcentibus defpondentes JO animum,ignoraturi finr,quo fe quentp uerte re,öd quam religionc aut cultü diuinü arripe re oporteat.Itaip cömittam Aegyptios cü Ae gyptiis,Sd difsidebuntatq; pugnabunt frater aduerfus fratrem fuum.amicus in amicum,ci uitas cum ciuitate,8dregnum eötra regnu.Fi-lius aduerfus patre infurget,amp; nurus aduerfus focrü fuam: 6d erunt inimici hominis do-mcftici ipfius.Faciä autc, ut componendodif fidio huie, Aegyptij nullil intra fines fuos c5 4° filium inuenianf.Etfi quod innenerint, id e-go difturbaturusfum. Confulentitaipidola fua, magos,fpiritus pythonicos, Sd ariolos: quorum certc cöfilia nana etiam futurà fünf, öd minime ftabilia. Confilium autem uerbi Dominici perftabir, omnisfcp Domini uolun tas ficr:Pcrqiiem Aegyptus,Sabacofuorege in Aethiopiam rcucrfo,tradeturregcndadegt; leeftis aliquot ad iduirisprincipibus: quorum omnium tyrannidem ciim ferre non po tcrunt,ipfis ctiam inter fedifsidentibus,quidam ex ipfis uiolentus ac fortis, expulfis aut interfeftiscollegis fuis,folus regnoiftópo- Dtpdatfli tjetur,regio faftn dominaturus.Itaftaruit,at-quefatus eftnofterD eus, cxcrcifuum Domi nus. Marinæ autem aquæ, 8d Nili flumina, ceftantc nauigationc mercatoria,8dpifcatio-ne flacccfcetc,ucluti exiccabütur ac inarefcct, öd procul diffluent, ita ut quæftu ac negoda-tionc ueftra pifcatoria cefranre,quafiexhau-do ftaatep exarida Aegyptia flumina ceferipof-fintjfuecrcfcetib.in eisharüdinib.atip caricib. ita ut grämina ad flume ,pgnata,omnis^ iux ta ipfum femetis iä irrigatiöcNili carcs,credi pofsit
|
P A R A P pofsit elanguifle,atquc in nihihim e/Tc reda^ (fla; Mœrcbuntliac dc caufa pifcatoiéâ,fiiœ-ftoscp uidere crit hamiotas, qiiibiis in fliimi-neipfo liarniis iifiii folct efle,atcj; qiixftui. Pa riniodo amp;illifepcvditos piitäbiint, qiiiirn-miftis in aqiiäm retibus, fiiü illinc föliti funt iicnari uiftum.nam rehiim nix ulliis nine u-fus erit^aded üt incömmodum fcnftiri finril-li, quicxlinoaut ftuppafine caiiabedncunt fiiniculöSjäurrfetiaconrexnnt. Sagcnæ ènim ,o iaeeburt't Ægypfiispifcatol’ibus contritaî : amp;nbsp;frigebunt plane etiam ipfi'/'qui fnas hab'ént pifcinas’ac inuaria. Stultifane funtÆgy-ptiorum rnagnates, Zoan regnimetiopolin airegtarti'incôIViïrcs. Sniltijtem acinfatuati Pliaiaonis confiliafii, mnkafapientiâàtqne priidenria nobiles, qnibus adnerfns prædi-diamala,aut iliillum confilinm eft,autcerte inualidum Sicontcnancndnm.Qiiomodoaii tcmfcfePharaoniprofapicntibiis, aefapien 20 turn feminc prognatis, ac de prifcoriim regum femiiiä exortis ucnditabnntVbi nunc iunttui illi fapienres \ Quin hie fun præftant OiTiciuni^Qiiid ita cæei finit,ut li.re nön pr'æ-uideant,atqj dchis tepræmoneanr,quæDo-mino exereitùum.Dco noftro fnpcrÆg;ypto décréta funtc” Infatuata fane principn Zôan fapictiaeft. Principes Mempliitici infulfé er-tant.àtfp in enorcm inducunf,tôtam ferè Æ» gyptum fcduccntes,dnm in malcfana,fupcr-ftitiofaep idoloruin cultura » nutantem alio-qiiipopulnm confirmant amp;nbsp;ftâbiliunt, qUos fuarum tribiium fibicp concreditorn ciuium inueriDci cultudeeebatelTe columina. Sed Dominus inflaiam eorunifapientiam dtmeti tans,mifeuitarep immifit,in cos fpiritumiter figinis : quo fit, ut inconftantes ctiam in cô-gmta ac fatis intcllefta Dci uehtäte non pof finrpcrfiftcrc,cothurno quouis ucrfatiliores facki.Itacp omni in rc fua Ægyptios fedncfit, ipfiinet hincinde errantes nclut ebrius nn- Stuhl fiiiüi Twos. c! tantibus pedibus , qux auide ingurgitauit euomës.Proindcfine caput fpeétes,fine can-dam,fmerannim,fiueiuncum, nemo eritqui ^gyptiis inftofuo fimgatur officio, fine ex funimatibus ille fit, fine ex infimatibus,fiuc magniis fine paruus .Hincergo nihil aliud qilammiilieres crnntÆgyptij: SC adfublcna tam in fe Domini manu, qnam certe in illam euibratiirus eft,obftupefcent, magrtolp hor-rcirereddcntur attoniti.I line ôë ludaicus pO-piilusipfis pauori erit. Nam quifquis recof-datusfuerithxc àuiro ludæo,multo tempO-rcantè fie ipfis fuifTcpraediffa : non pOterit non inliorrefcere ab co,quod cxercituü Dominus multo ante dcliberatum, iam iam ffa-tuit in ipfos cxcqiii. Tune tandem eonci-dente idolorum cultura, quinqneprimariaç eiuitates Ægyptiorum , lingua loquentiir Chananæa, fine Iiidaica,etiam perDominum cxerciruum luraturi; ntquitoti ex Domino pendebunt, ipfumep eolent. Vnaautemci-uitatumharum Irhercs uocabitur.ea eft He- |
R, A S I S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4'î liopolis, ciuicas folis, quætpjnc tandem ço-gifôfcct fplem non cfleDèitm'vfèd hiniinaü re magnimij illuftrando cfiei a Domind no^ ftro pçôtreatum.Illoitem temporeeritDo liiinô aît'are'Vwtai ereifio lapide tir medio Æ-^ gŸpti,nôn quidcni manu {â(fi:um,de cniufmo^ di edebant' qui tabernacnlo dcfernicbant;fed multoprieftantius, de quo quifquis ederitj' Rerpetuo niuet.fixis in finnifsimxiticoncufù^ fæqjfidci petra ChriftoDomino fuis pedi-^ bus. Hac autem petrain fignum, ac Domi' nciDco éxercitnum in tcftimoniuni pofita.ôi^ ap'ud Ægyptios cxaltata,rton hnmana fubfi-dia,fiquando opprimantiir, inclamabnnt,'^ fêdadipfumrecurrentDpminnm,quieis fer uatbrem magni confilij angelum mittet, per quem iiberàti,fecùroilliféruiant. Cogiiof-ceturautem tnne abÆgyptris Dominus, Dominus uicifsim cognofcetÆgyptiosmn-dc SC ablatis idolis omnibus, iam Domino oblaturi funt facrificia laudis, ex nuneupatis uOtis debitos uituios labiorum domino per foluturi. itaep Dominus pereuffosprins Æ.-gypticis fanaturus tune eft.-fiquidem eonuer fi ad Domiuum, propitiüm ipfum.atcp ut fui amantifsimiim patrem Dominumhabebût: qui quiequid inciderit mali, fempér euratu-riis id fills eft. Tanta autem cirenm circâ tranqnillitas àtepp.lx erit, utftratà uia hinein 30 deAfiynjacccfluri fint Ægyptios, amp;Ægy-pti] Allyrios.quippc qui unanimes Dominil parifer culfuri funt, Et Ifracliticuspopulus illisadiungetur tertius .Tanta totiusterrx tune bcncdiiflioatcp félicitas erit : fiquidem Dominus ille excrcituum ci bcncdicct, ac fummamdonabitfelicitatem;Bencdilt;kns,in quics,bcncq3 fit populo mco Æ,gyptio,amp; o-peri mannü mcarum Affyrqs,quorum opera olim caftigandispopulis abndèfum ufns.Bc O ne item fitpopulo Ifraclitico.quc mihi pecu-liariter clc(fl:iim,atci; hærcditarium feruo. yo 60 c A p V T XX. QVo anno Thartan, Affyriacicxcrcitus imperator,poft ündetriginta annorü ^obfidionem Azotum Palçftinac muni tifsimam nrbcm ingreffus cft.ab AlTyriorum rege Sargon ad illam oppugnandam cxpil-gnandaintp milTusrrunc quidem temporis lo clttus cft Dominus Efaiæfilio Amoz, lubcns eum faccum lugubrem de lumbis fuis depo-ncreflilgebat autem popnlilfraëlitici cala-mitatem) fimul amp;nbsp;calcca.tnentis pedes éxue-redd quod ille nihil tergiuerfatus fecit, ita ut ambuiaritnndu.s’,parnm'ncueftitus,finecal-ccis. Admirante auté banc rc fpedtatore,fic dixit Dominus :Qiiod feruus meus Efaias «obis obftupcfcctib.incefsit nudus, ac difeal ciafus,idÆgypro atcpÆthiopiæ portendit, atlt;^ fignü cft triü. annorü,intra quos rex Affy riæ, captiuos abducetÆgyptiorn atqj etiam Ætliiopum populosfeidem enim iam parc-bât regi^tû pucros tü fenesudep nudos adeô atep difealecatosjUt ne natibus quidem fui« ' *■ ‘ ' quicquani Sicut fèrints Ml ut «rnhul^uit nuJui, |
IN E S A I A'M
tcgëdis quic-quäliabiiiiri fintreliqui,quos dif coopcriiiffe Ægyptijs fcrdifsimiim habetur. Si quisitam ab Ætliiopibus mulfü fperctau-xilibqui feie defendere nö pofTiintiaut etiam deÆgyptiorum, uti haiflenus, uclitgloriari adiutorio.biç fpe fua fiuftratu's'pudefiet, fuó que id malo faciet. Vnde amp;nbsp;bäbiratorcs infu-Ix huius, Hierofolymitanx regionis dico, quç undicß gram hotte cindfa,ucluti marinis fluéfibus mifcrë contunditur, banc Ægyptio rum atep Æthiopum abduiftionc audientes, Ecce (dicent) ita’ne aiftum cum cis eft, ad quos nos refpeximus;' amp;nbsp;ex quibus nobis au xilium aduerfus Aflyriorum regem fperaui-mus : Qiia obfecro uia nobis opem ferrent, qui fibi ipfis uti iam uidere eftdefendendis non fuerunt fatis:Sfcpndifcent,nibil magno percfperaiidum .àprincipibus dèhominum filris,per quos non confertur faills,
GRAVIS PROPHETIA ADVER-fis uaflum ßubyloniorum mure, cuitL^u^ua dreum drcureÿJU fuiit,bellorum flu Abus lacefi fins utque deuufluns.
hoc oculis,perqua diligétcrfummacp atten* tione rem ipfam {peculator perfpexit, clami-tans tandc ë fpecula,adefleleonc,Ieonem,ho fterh hoftc.Ad regc ante defccndens: Domi-ne,inquit,ego amp;dc die ôC rotis noélibus fum ma uigilantia cômiffiim mihi ftatiónc ac Ipe-culamdbferuäs,duos uideoaduentätes cur-rus,cfi duobus equitibus.Imminere autcBa-
to
ao
bylpnijs duos fignifi'cabat tiälidifsimos exer citus,Perfarumnimirumamp;Medorum,Etfu- Ceddit cid bito clamore cxórto,rcfponfum atqp clamita dit Subyleit tum eft: Cecidit cecidit Babylon,aiffiimde çp omitit Babylonijs eft: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(bei.
Hoftis habet muros, mit alto ä ciilmine Ba-
C A P V T XXÏ.
EStquiueluti turboauftralis,è defcrto, atqj horribili de terra, mari huic immi-neatiipfumcppertranfiturus fi'r, talionc cundlç tyrannidis regno Babylonico remen furus.Nunciatum enim mihi eft de rebus du ris,atlt;p horrendis: nempe de bofte crudelifsi mo,inipfos ferociter irruente, adcuiusad-uentum clamitabatur, totoq^ ccclo perftrepc Lat eiulatusclamantiäjAd arm a,ad arma. Ad zft hoftis,adeft hoftis, Vaftator,uaftator. Af-lt;endcreautc iubebanturinBabylonios Per fæ fidMedi,utipfos obfidionc cingcret:quip-pc qui fuæ. tyrannidis,qua totü ferè orbem in gemirä induccbät.iam fine baberëf, Hæc res ïlorrifona dolore impleuitlumbos ipforä,ca putcp ipforü deprimit, Anguftiæ apprebcdet cos,quales funtparturicntiü.Incuruati,fra-^fis'qj fuerät animis, ubibxcaudierut:Sèftu-pefadli,plurimüqj attoniti, poftquä bare uidc runt,atep deferibeteadparietSmanu intelle xerunt.Animus regc,principescp fuos defe-tit,ôèmultus inuafit eos horror. Nox multü defiderata, quagenialiter innere ftatucrant, terribilis fummecp formidabilis faifta ipfis fuit.Adornabaturmcnfa,accendcbanturpo-fitis candelabris lucernæ : edebant amp;nbsp;bibe-bant.ôèrepentino clamore auditur, quiprin lt;ipes furgere iubeat, ipfosqj fe aduerfus bofte relidlis omnib.celeriterobarmarc,clypeu quearripere, HæcmibidixitDominus,atc^ plcnè aded dcnarraint:Vadc ( diect fuo regi) atejj cöftitue nobis fpeculatorem, qui fi quid uiderit,nobisanniinciet.Cöfcenfa aiitcm il-le fua fpecula,uidir currä, in que duo équités immifsi crät,ipfumcj;protrabebär:Perfarä ni mirum exercitus,d(Mcdorä. Alter autc liehe batur afino,6lt; alter camclo, Attetis autem ad
40
Omnia enim fculptilia deorü,in quibus extre mam falutis fuç conftituebant ancorä,corruc runt in terrä,ubiconfra(ffaiacent,amp;contrita. ExcefTere omnes adyris,arisq5 feliótis, Dij.qnibUS imperium hocfteterat, Velutifrumentum rriturandamibi nuncue-nis,ö Babel,areæ noftræ per Dominä Deum noftrum deftinata.Nam nihil hic de meolo-quor ccrebro.fed quod à Domino exercituä, ab ipfo inquam Ifraclitarum .Deo audiui,id uobis prænuncio, fuo tempore certcuobis obucnturum.
Vatianiumaduerfu! Dumitos,populuni exfili» ifntiiclis Dhi«4 prog»4tuni,(jiii (yipfepo-puliiDei uexare folitus ipfi cor» pittriarchit }fmlt;iel,pniïfaacü.
Clamabatad meldumæornm aliquisex Scir, cum iam confpiraflent de oppriinendis Dumxis,amp;dicebat;Cuftos,tu(p ciuitatis eK~ cubitor, qiiidnodlis eftrquot; quota agiturliora, aut uigilias' Cuftos autc ego refpondi.aduen tare mane,atq; iam ferè dikiculefccre, fed no ófem adhuc tenebrofam fatis eflc. Proindefi quid quæritis, aut aliqud inftitutum iterha-betis,inquam ego,conficiroteinud,amp;reucr-timini atcp redite ad nos læti, ac plaudentcs.
Vaticinium calumitofuin aducrfusRrttbcs Ccdure-»os,qui nbsp;nbsp;ipfiifmaele progttati,pittcrni! fit
ruilt moribusinpior,
Vos Ccdareni ueftris fedibus pulfi,atqj de tabernaculis ueftris eietfli,inuaftaillaAra-
OrKMtKf.
Cußoi 46 H0amp;-
biæ fylua, atqj in femiris quibiis itur adDo-daniin, pernoiftabitis, atq; aliquantifperco-morabiminiaibi neq; rcftingiicndæ fiti aqua, neqj pellendçfamipanem habebitis.O aqu{, ;o ueftvaptc benignitatc ultro uos fiticntibusil
lis ferre obuiam.Vosqj Themanitac, qui Cc-darenis bis amp;nbsp;fanguinc loco propinquie-ftis,præftarefrarribiis ueftris hocbeneficijjit ipfis progrediamini obuia cum pane,qucin feftinationefiigiendi, nullum lecumafporta rcpotuerunt.Fugiürautciiconfpeófu ftrifto rum in fe gladiorii, amp;nbsp;intentorü arcuü.A con fpeiflu inquam grains arqj urgctis præltj. Sic autcmihi Dixit dominus: Adliuc annus erit, iscp iuftus, nihilcp procraftinando extraftus, quale mcrcenarij quiftatamercede cöducun turpræftare folct:amp; cöcidet, atc^ difperdetur omnisCedarenorü gloria ac félicitas,Qyi au
Ohm is rnliM.
tern
|
PARA P H RAS 1 S. ^fnieX eis hoftiüm àrcus ac arniafubterfu-tentes inter ipfas,qui fei e fuga fibi cöfulunr, aut ad fit gi en dum ualidiorcsfunt,ex hisquo qiicperquäm paucos comperies. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ VATICINIVM ONBRO.SVH AC mi/iraiilt ,ßtperuall£ uißoitii, qute nd montent Sion efl,niultorunt uidentum ßut prophcldruni fer^tx^ ßiptriffit niinirum Hierofolymoritm urbt, C'a P V T XXII, :o 20 30 ita grauem fore populi mei deuaftationc,aut ftomacho cömo to profecla. Qiiädo uero in afiquo modo earn adhuc poifeauerti.Ccrtd terDiuininerbiconteptores nö infi'maste-decretusDomino exercituum dies eft,quo netaulæ regiæ oeconomusSobrTa,iufsitmc QVidnüc uobis eft^Quid accidit, autdc , nunciatû eft, qudd hmul omîtes ita ad tefta ueftra proruiris:ut illinc nos ab hoftedefendatis Populofifsiniam certe' nüc inhabitafis ciuitatem, ubiiibet perftrcpctem amp;fxultantem, uaria^lætitia lulîbusacclio-rcisgefticnté.Cçterü nô erunt uobis h jc per petiialt; quippequos opprefTura eft triftiffima tciû permutatio. Grauifsima enim uobis ob fidioiniminer,quæuosfame ac fiti frafrura «ft.Nonenimomncs gladqs interimemini, neq; prælio certantes cadetis : fed return pe-nuriagiauiterfamefcentes,neproprijs quidem liberis plericp parcent, utipforumcarni bus fuam uitam fuftiueant.Principes ipfi,ex-ci'cituum ueftrorumduces,fimul omnes in fugam conuerfi,à fagittarijs ipfos perfequen tibus comprehendentur,atcp crudcliter uin-ftitrahentur.Nullum eritufquam effugium. In uincla enim ucnienr, tam qui procul diffu Riunt,qiiàm ij quos in te inuenient.Quis nanc ueftram cladem, quis funera fando ex-plicet^ Propterea ego inconfolabiliter mœ ftus,nullü admitto confolatorc.Sed conqui-efcite uos,inquam : atep meos acerbos fletus, tnifcrostp gemitus acfufpiria fuper uaftatióe frliæ populi mei mihi permittite.Ne fic urgea tismeicófolationé, perfuadereconantes nö in ualk uiftonis,intra Hierofolymoi'upi mœ nia,cunfra coiifringentur,pedibus proteren daamp;difsipanda:ita ut à minis xdium, amp;nbsp;ilia bentibus in uos parictibus,miferum aded e-nilatumatfjj planétumfitisfafturi,ut clamor illeucfter horrendus,etiam in montanis re-fonitiirus fît. Elamitæ, qui bona pars hofti-lis excrcitiis erunt, fumptis pharetris atc^ ar-cubusfuis,niultis in uosferentur quadrigis amp;nbsp;equiî.Ciucs etiam Ciræi, micantes contra uos clypeos tenentes, in uos irritent : atque adeô,quicquid toto ferè terrarum orbe gentium eft, fine populorum. ira ut omnes apud uos ualles borne, ubi quicquam aut fegetum proucnit,aut graminis, implendæ fint turri-bus,equiscp illis quadrigarqs . Equités ucrcî ipfi magno cum impetu portas urbis ucftræ inuadeiit.cunclis cffugicndifemitis diligen tifsimèobicruatis . Vos uerd ludaicus meus populus, quæ haélenus in thcfaurario ÔC ar-mamentario reconditaferuaftis,catuncpro-fcretisin lucem:amp;non tam ad Dominum re-fpicietis,quàm ad fiinicnda ex armajnentario publico,domo nimirum falrus,arma. Magna tune undiq; cura,multolp ftiidiorenebimini reparaiidorum muiorum, qui uObis multi# locîspatebunt,atep interrupri erunt:duftis etiam infra muros aquarum pifeinis, quæ ho ftem ucl cxcludant.uelfallané' Qi’in certà conferibetis numéro ditiorumdomos,quæ niam numerent, quafitilictem nimis hoftem placetis,ac mitiorcm uobis efficiatis.Ih fum-ma,nihil nOn facietis,quod muniendæ ciuira ti,atqj arcendo, placandciuehôfti conuenire putabiris,ad omnia feduld rcfpefturi : fed ad Deum, unicum urbis protetfîorê, amp;nbsp;multi# abhinc feculis ciiis autorem, hon refpicicris. Non quidem qudd hanc tuendæ urbis feduli tatem dansnc: fedmunitis ciuitatibus magis quàm Dco fidere,id certe damnabile eft, Inui tabit quidem uos Dôminus, ille cxerciruum Deus,in die ilia, perprophetas fuos.urftëtes acplangentesrefïpifcatis, pollicctes dignos pcEnitentixfru(frus,quidominü permolliâr: fedhi contemptiii habebuntur,fruftranea(jj omnis illorü erit opera. Nä nihil aliud quàm gaudere.Iætari, atep gehialitcr pro ucftro uî-uerc more ftudebitis:maftandos boues ac iu gulandas ueftris cômelTationibus oucs,cuni fanna didluri, ut carnibus faturi, uinoljt ple-ni,hilares quos adhuc habetis die», fumaris, eras morituri, utinfani fcilicer uates protia-mant atep denunciât. Hic auré uefter pie' rno nentiû prophetaru conteptUs, nô fugiet alites Domini exercituü, neep ad hsce ueftra ucf bafurduserit:quippe qui ægre aded, tamcp iracûdèhæc laturus eft, ut nulla huius iniqui taris fperâda uobis côdonatio fit. SunrautÔ quæ dico,Domini Dei uerba, amp;nbsp;non mihi ex |
ComedMXf çpbibamuf^ erat enim tnoriemnr » Dominus exercituü ipfum accedete: Vade,in quics, ingrcdcrc ad tribunü illü ærariû Sob-na,prçfeciüaulçregiç,que intrépide attp ma gno animo roges.quid ille hic agat, fuæ geil tis defertor, amp;nbsp;apoftata Et quos ille hic co-gnatoshabeataurfuccefrorcspofteros,qudd tanto faftu amp;nbsp;arrOgâtiahîc fibi fepulchrü pra» pararit,cxcelfum aded, uelutaltä rupc àmor teinhabitaturus^ Ecce Dominus ego.nullo labore,imd uel per unü aliquem uirû,eû hinc multa cüignominia amp;dedecore defnrbabo, in terrä hincremotifsimä; idlp nö fecus, qu3 fipila quis abqciat.Et nunquä hue rediturus, ibimorietur: SCqui hic gloriofo fuo curru, multo cü faftu uehebatur, ignominia illic ita oppletus erit, ut eaetiäin domü domini ip-fius.rcgis Manaftie, exundarurafit. Amoue-bo cnim eum fuo officio,non pcrmilTurus ut 60 in tanta ille amplius fit dignitate, Nä tune quidem temporis uocabo feruum meü Elia-him.filium Helchiæ, in locum Sobnæfubfti-tiicdüqui tunica huius ueftitus, ciustp cingu lo lt;ngt; Voceibo /ér» uumnitnKt ßaehito, |
|
4« lo circumligarus atep corrobvjratus, iam per omnia piæncicturaulæ regiæ.Dabo cnim il-li in manumfuam omnem iam expulfi So-bnac digniratem.honorem 8i poteftatern.qui bus illc non fibi clarus erit amp;nbsp;potens, fed toti Hierofolymorû urbi, atep adçd toti regno ludaico. fiquidem parrem îc populo prarbe-bir, dt nihil min us quàm tyrannum.Impo-nam autemdauern domus Dauid illi inhu- meros, urquitotiusregni moderationemac îà ru; t,attpabuehere. Qui nauigarioniftu-detis uiri infulares, prxter legentcs iam Ty-rum,fiuc Tharfum uerfus, fiue quócunep pla onus fuis liumeris portaturus fit. Apeiiet e~ nim,amp; nemo claudet: claudet item, amp;nbsp;nô erit quiapcriat.Qiiicquidillefaéïurus eft, ratum id erit,ôlt;ftabile,ut nemo quifquampofsituel contra liifcerc.Figam autem ilium ut clauû in locoftabili, quipendentibus ex fenon fitin ruinam. Sed funimum honorem fua fide con ciliabit tum fibi, tum toti domui paths fui: to tiinquam regno Dauidico. Sufpendet enim ex illo, quicquid in domo paths ipfius g^o-hofum 3C elegans eft.filios amp;nepotes. lt;^iic quid item egregiorum cimeliorum eft.ac ua-forum : à uafis craterarum unde bibitur, ufcp ad omnia inftrumenta muficaquæ aures de-mulcent.Breuiter, totum regniimludaicum, omnisep eius félicitas ac gloria ex hoc Elia kimo pedebit, ueliiti ex fidelifsimo claiio.Et quo die,inquitDominus exercituum.fidelis illeclauus.loco fideli atftabili fixus,occidet: turn occidet St omne onus illi impofirum,tO fumnimirit regnum ludaiciim. Certum hoc eft, fitinfallibilc;fiquidem Dominusitalo-cutus eft. VATICINIVM GRAVÄ ac irtjh liiMrßts Tyriost C A P V T XXHT. Iri nauitæ, ôt quotquot nauigationc mercatoria uos exerccris,atcpquçftum ad concutiendum omnia régna. Mandatum quæhtis,eft qudd dolearis,a';^ eiulatu nbsp;nbsp;aurem «à domino negociatoribus eft, utotnif Hruiefce Si don. ô Sidon, neep pergas pofthac arroganter a- ded de te fentire, fiquidem maritima illaTy- 6o plangiteuirinauitæ, ultràmarinæ nauigatio porio Tyriorum, quodita deuaftandum ue-nit,ut nulla il 1 ic domus relinqueda fit, quam quis commodcinhabiter,autingrediatur. Rcs hæc Macedonibus, quorum maxima ib lie ncgociatio cft, cötinuó innotefçer, totoep mundo liçc Tyriorum calamitas nobilis crit. Conquicfcite,neque amplius uerba facitc de petenda Tyro,quotquot infulani eftis, arque nauigationc mcrcatoriauos potifsimum ex crcetis . Sidoniorumnegociatores hucilluc traiedlomari, uarias illuc hadlenus menés conuehunt,Ægypriaeisfrumcntis ( quorum illicpcrNili inundationem uberrimUspro-uentuseft) Tyrumcomplentes.ita ut toto orbe.omniumtp nationumfamofifsimumfa dium fit Tyrus emporium^ Pudeat amp;nbsp;te tut rus,omnium maritimarum ciuitatum muni-tifsima,amp; facileprinceps, eô calamitatis bre ui deuentura eft,ut exipfamet auditurus fis. |
SA I A M ‘ qudd neep parruriar,necp pariaf.netp adoleb cenres fuos digne' educer, netpfitas uirgines féliciter exalter at(p nupruitradat: ira utderc pardndaiua rex;acucterepolitiareftituen-da,plane deiperaturi fint, intermohentibiis,' autcertenonfuccrefcentibus huicreiiiiftisfe minarqs, Hjc.autem utÆgyptii audierinr.i dolcbuntccrré Tyriorum uicem, adquosno infeliciter fuas merces exrïudereccnfueue- ,1 2d honore habiri. Cognauit.artp confulto.ni hilep tcmerèficftaruitcœlcftium excrcituunt Dominus : ut ne humanitus fieri putetis, quod urbes, regnalp pulchrè uelfloreantac ftabiliantur,uelconcidantat^depcreant.Ita jo que Dominus non ferensdiutius faftumat-que fuperbiam Tyhorutri, deliberate» decre-uitcos humiliare,atqp miferum hunc inmo-dum deuaftare. Contempti ac uiles percur-rent populus Tyrius rcrram,unde ctnigrent: qui fplendidis,iucundifsimislt;p nauibus.fu-pra ornnes getes luxuriate folent. Nihil ian» per mare fperabunt roboris, àurfolatijam- cebit alid.curfum ueftrum inftituite. Hæciie lætabunda illa.tanraip rerum omniu amp;gau-diorum abundantia luxurians artp infokf-cens ciuitas eft e’Ita’ne urbs antiqua ilia cor-ruit ^ut quae olim quoquo uerfum Isctifsimis preciofifsimisep ferebatur nauibus, nunc tri ftis ac nuda,pedes abire cogatur in terras ex reras ac.longinquas^Qyis hocunquamde Tyro cogiraftcr:’cuius negociatoresperip-fameddiuiriarumSt fplendoriseueiftifunt, ' ut uel reges arquent, uiri principes plancfe-ÓH, ubilibet terrarum illuftres amp;fiimmoin plius ! fiquidem Dominus extendetinmare, omricmJp regionem maritimä, manu fuam. famTyrum pofthac non amplius fua frequen tia irroborct,dirent,atep illuftrent. Vnde etiï iufsit Sidonem ipfam, haeflenus quidem in-uieflam ac uirginem, non amplius fie exulta-re.atep Ixtitia mulra geftire : quippe quæijf-dem ferè malis iriuoluetur,at(p obnoxia erit* Demigrabuntitaep rumTyrij,rum Sidonio-rum ciucs,alri alid:fedfiuein Macedoniâpio ficifcantur.fiucpetantChaldæam,nullamuf-quaminuentuh funt requiem. Chaldæaue-rd,olim per Alfyrios cxdefertaterra,fplcndî da regio fa dia eft,mercatoria nauigatiöe nobilis Stualida.Non habuit prius tot arces, torciuitares 8i domos regias :fed iam ipfa quoep fuperbior reddita amp;nbsp;infolentiorx cor-ruer,attp deuaftationi proxima eft.Itaquehic miferè deuaftati,expe«aretis illic deuaftatio nem nouani,fiuefccundariam. Eiulareatcp niftudentesacdedititquia emporium illud ueftrum, anderem u eft ram maxime confta- ruet. |
|
PARAPHRASIS. I«obfiHioBe ruct.atcpdeuaftandum cft:non quidem æter-wio Tyre, num,autin feculainnumera,fcdfeptuaginta feptuaginta annis(quæregis unius uitaferèeft,autBaby lonicæ monarchiac duratio)obliuioni traden «nm;, fopulus ,jic fictrJiis, claeft,necp abullis intcrea negociatoribns freqiientabitur. Veriirn annis illis expletis, lamlpBabylonicamonarchiaper Cyrnm de leta,rcuiuifcct rurfnm Tyrus,amp;; uelnti holpi tameretrixdukifono fnocantu mercatores adfeallicict.Accipietcitharam,totamlnftran do ciuitatemperfonabit.Studebitqndm fua-iiifsime cantillare, idcp multum ac frequenter,ut in raemoriam redeat, ftatumcp ueteré, Nam Dominus annis illis feptuaginta præ-teritis, refpedburus atcp milerturns cft Tyri: qiiætunc rurfum quæftui acnegociationife tradensjfornicabitur atqjcömercia habebit ct'i omnibus regnis toto terrain orbe difper-iis.Porrd hacfua tarn magna amp;nbsp;celebri mer-catura tune non abutentur,ut prius, adfaftn, atqnenegledfumtum Dci tum proximi : fed qnæftus life meicatorius, ac uelnti meretri-cius, Domino gratus erit, atip fanebus. nam iionauarè tunc rccondent atey reponent id qiiodfadlurifuntlncri, fedimpartientidbe-nigiieteniiioribns,in uera, iamcp nonaHie-nifalem habitai! tibus:in quosantiquaillaac iam dcuaftata Tyrus durior efle folet,ac om-nino maleuola. At noua hæc Tyrus non pa-tietiirpqsjbonislp uiris qiiicquam decfle:fed libetahttr'eis fuppcditabit,quicquid huius luixiifusdefiderat. c A p V T xxnir. POftquam uerd de exteris nationibns,at que de circumiacentibus nos ciuitati-bus abunde diximus, praeftabit de proprijs, domefticisfç rebus Hierofolymorum meorumloqui:Non quidc ut temcrè hæcde alioriim regnorum caftigationemc denun-tia(feputetis,fedquodgauderem uos aliorn . periculo fapere , Dominumcpilhim exerci-tuumiuftarcirerciitia colcreacrcucreri, qui omnium regum rex, amp;nbsp;totius orbis terrain pientifsimus Dominus eft, non ad nos tan-tum(quamuis peculiaritcr nos elegerit,) fed adtotnis orbis terminosrefpiciës:pcrqucin utrcgnaac ciuitates óC ftabiliuntur amp;nbsp;contnr banttir,itaamp;fua cuiep domus 8lt;familia, im-p ijs quidem conturbatur ac cöcidit,iuftis iie-róperftatac floret. Hinc illincenimmilleac deccm millibus cadentibus à latere ipforum, flagellum tarnen non appropinqnat in ipfo-Tum tabernacnlum. Audite itaqj plagam, totiludæornm terræ imminentem^quæ omnibus fete hominibus uacua,miferc defolata relinqiietur: ha ut euerfa, nihilcp fui fimilis fitfutura,habitatoribus unefiep difpcrfis,atqj hueilluc toto orbe anedtis. In hac.aiitcm rc-riim conhifa pertnrbatione, nullum erit dif-crimen inter populum SC ipfornm facerdo-tcm. Exæquo citraperfonarnm refpedlum iudicabuntur omnes,ut ferui, fic amp;nbsp;Domini: urancilla,ficôlt;hera:amp;emeus,ita tit uendcns: 30 40 |
10 20 ;o amp;mutuo dans,utqiu mutiioaccipit: SCcrcdt tor,ut debitor: amp;;fœnus dans, ut qui fccnori quicquam accipit : fimul omnes uno erunt ordinc, neminilp parcetnr. Nam terra plane tota,oranib. incolarü bonis dircptis,iaccbit uacua. Dominus enim mihi remhancape-ruit,atcp locutus eft,Terra ubilibet lugcbir, quod fic fe deuaftatam uidebit, Elatigucfcet toto luo orbe iam emarcida,amp;omni bono ac præclara re deftitnta, Aget autem cum habita tonbns fuis panim fideliter,ac fimulatc, non tantunj datura frudluiim,quantum alioqui poflet,.id^ qudd legemtranfgtcdientur, 8^ deo amp;nbsp;proximo iniurij,mutatis etiam præce-prisacpræfcriptis iuris dicundiformulis. Et quod omnium fceleratifsimum eft, difsipa-bunt atqj foluentfcrdus fempitcrnum, reic-fto illo benedifto patriarcharum fuorum fe mine,in quo bencdicendi erant:per quod Deus ipfis præftaturus fuerat,quicquid inito fccdcrcdebebac.Sedilledatus ludaicopopu Jo in ffcdus, illis excæcatis, cedet in luce gen tium,amp;aliquandoadhuc ingloriam populi fuiIlraelitici. Atprius fub éxcæcatione eo rum confumetmaledidlio terram, amp;inhabi-tatqresméritas dabuntpœnas,æftuantibus febrlbus, aut alijs grauifsimis peftibus con-fumcndi:itautpauci fintfuperftites reman-furi.Dcfjcictinfirmatis tuncuitibus uinum, ita utfulpirandohqcdeploi'aturi finr,quicun qucfp eo cxhilararefolent.Non audieturtüc tympanum aliquod,quo gaudcas 8i. exultes, Nufquam rcfonabit chorearum Indus,ac con ftrepentum in eis concentus. Nullum ex cithara,reliquoi^ apparatu mufico,illic crit ui-rfere gaudium. Non bibent uinum, quo hila refcant,arcp cantiUcnt:imd ficera omnis, quç homincrehciatfuturacftillis amara. Con tercturitacjj ac difperibit ciuitas nana ac men dax,qux tarnen multauitx fanftimoniatur-gens,atqj fapientibus fcribis plena,multo ue nfsima, plurimiqj facienda fibi uidebitur, Præ rarita te autem hominum,omn es fere do mus claufx erunt, ita ut nemo eas fit nec in-troiturus, necp exiturus.Ratione dcpcrditi uini, quädo aut niilla antpræparca cadet uin demia,obfcuratä atcp interijfle propaläm di-cent omnem lætitiam,amp; omne gaudium ter-ræ ab ipfis dcmigrafle. Vrbs ipfa iacebit dcrc lidbi ac folitaria,ita n t ipfac portç eins,ubi ins Attritieflci uit4( tt(. dici confiieinr,à magiftratu iam niida.',tcftani rælint, ablatnm iam ftirpitds efle fccptriim à luda, ac ducem de fœmorc eius.Habebitaii-temfeludaicus populiis in medio terræfiiæ, ubi populum decebat efle hequentifsimum, perinde lit poft exciiflas oleasima ant altera ni aiboribiis reliftajac ueliitibotrus item u-luis alter, qucm iam fada uindcmiaalicubi rcperias,Saluas enim permanere oportet ex ^o ludæis reliquias.Hæ autem fublatis uocibus fnis,multacu exuitatione collaudabunt Do minumdcfuaevgaomnc huraann genus be neficentia magtia amp;:multa;æqiiè atq; illi, qui |
|
ÏO ab oriente Si occidentc uenturi funt,adacj. cumbendum cum Abraham,Ifaac amp;Iacob in regno Dei. Propterca, quicunq) nunc hu^ miles atep côtempri,uallcs liabitatis humiles ac contemplas, qui item marinas atque def-peftaspleriftp liabitatis infulas,poftquàm auditis intra ludaici regni pomœria benigni täte Domini non ftare reclufam,fed patère ip fam Omni, ipfum inuocâti,fiue Scytha ille fit, fiucSarmata,nobiIisautignobiIis,liberaut lo noftro humilitiincad gloriatrSsformato. A finiliti terntLiudts audiuimut, uinæiræ cataraftæcœlitusfefeaperient, un- 40 ncminerepugnâteincendât. Scdtucertèoni de uel ima terræfundamenta contremifeant 1 quot;Vißtjlit Tiominuf fu ptr militid in ex^ cü laiidehilarcSjCÖcelebratenomcDeilfracl, Spiritus mei præfagio quodä, und cü alijs ui ris aliquot fimili fpiritu præditis,ab extremis terrarü angulis,ab oriente SC ab occidëte, ab aquilone SC auftro,audiuimus multü, uaria-rumep linguarü concentü : quæ multa cü ala-critate honor decus Si gloria tribuebatur iu^ fto,Chrifto nimirü Domino,cuius tâta iuftitia eft,ut ilia iuftifîcâdis etiam fcelaratifsimis gentibus fufficiat. Ego iierô adgentiüin re-gnü Dei intromiftarü coheentü hüc, animad uerti excæcàtionem ludaici populimeitan-tam,atcp exillisreicdlis reliquias adeoforc paruas,utraritatem illarü déploras dixerim: Heu mihi raritatë mei populi,hcu macilcntiâ ac paruü illorü numerü,quos fupra arena ma risacftellascœlideecbat multiplieatos. Sed fcelerati atip facinorofiadmodü peceatores cffeëlijficfeelerafceleribusaceumularunt, ut fi ingenue fateriliceat,faeinorofa ipforü fa-«fla fïcpoftulent. Erir,ô terrç ciues,ubi mul ta nos formido inuadet, côpofitis aduerfum uos foueis Si laqueis,unde non facile fe quis extricct.Sicenimhabitura fe res eft, ut qui â uoce formidinis re formidabili iam audita hi gerecupiat,is incidet in foueam:undefiaf-cendens emerferit,capictur laquco, rebus ui mirumfemper in peius labentibus.Nam di-ac confringantur,ipfai:p tota nutet amp;nbsp;concu-tiatur.Milita inquietudine percelletur terra, uelut ebriiis: qui cü pedibus fuis uix feratur, hue illuc tamë difcurfitatùta fuæ mâfionis lo cum mutatura eft,uelut qui facile mods fuo-rü habitaculorü tuguriolis, aliô fe côferunt. Tâdc uerd omniimpictatis genereprçgraua ta,amp;ad fummum plena, corruet,nô furredtu raamplius:fedfuccedet ut cœlünouü,itaamp; terra noua, quàm iuftitia, omnisljj morü in-nocentiainhabitet, Vifitabit aiitem Domi nus, iuftami:^ uindidfâ tüc fumet de cxercitu fupcrno,quiin excelfo eftrdepoteftatibusac reisjde fpiritualibus aftutijs, uel aftutis fpiri tibus,qui in cœleftibus agunt:depnncipc item illo fpiritu, cui eft poteftas aëris, qui a-git in filijs contiimacibiis.Item amp;nbsp;de regibus terræ,quorum in terrenis poteftas fuit,in ho minibus terræ additffis.Colledfim autë qua-fi unofafce hi cü illis detrudentur ingehen-næignis carcerem,ubimultis póft diebus re rum côfummatione faôfa iiifitabuntur.Do- |
S A I A M * minus uerô exercituü, laudandus infecüla, contra unà cum fuis omnibus interpatriar-chas ac prophetas,fcniores fuos, in Sion atque in Hieriifalem regnaturus tune eft, tanta cü gloria,luce ôëfplendorc, ut lunare aut fo-lare lumë,nihil prac illo futurü fit.fiquidéper ipfum ex mortalitate ad immortalitatë, à cor ruptibili adincorruptibilitatë,nüquâ^ inter moriturü gaudiü iter uidebititr, corporehoc ÎO C A P V T XXV. Omine,cuius ineffabibs uirtus ac glo lia cft,ita ut quç tuisparata habes,nec oculus uiderir,nec auris audierit,ne^ humano corde côcipi,aut cogitatu côprehen dipoftint.Tumihiperpetuô deus es,lenipcr cclebi andus, atqj laudibus extollendns, de tuamirabiliuirtuteacfide:quilongë antéfta tuta at(p prædida, incortcuirè, fummaip fidc fuo in tempore præftas, ac fidelifsimc perfi-cis.Pofuifticnimciuitatem uerituifilij eneca trieem, ut côfufa quædam lapidum congeries ucrius fit quàm ciuitas: quæ quantüiiis muni ta uidcbatur,corruitcertc,at^deperijt,perdi ris etiam fuperbis magnatü palatiis, quifeà Chrifto Domino abalienarütridlp ita, ut nû-quam reparanda fint.Hinc itaep tcglorificat ac célébrât magnus illc gentiütuarüpopu-lus, Sëinnumeræ adeô ipfarum ciuitates te JO colunt, ac uenerantur.Fadfus enim esfortitn do illis miferis,tam côtemptim habitis, tuiip fpiritus indigis. Perquë dum illis cü mundo parum iam conuenit, tu illis refugiü es, afy-lumcp fecurü, uelut umbraculü ftabilc,quod æftum défendit, ucntostp pluuios ac turbi-dos auertir,etiâ fi fie tyrânorü exacerbatifpi-rentanimi,ut uel ualidos muros profternât, atep deuaftent,fuôlp feruore SC exaeftuâte fpiritu uelut loco in arido cundla côburant,ar(p nem illorü ftrepitü, omniaij illoru incendia atep cruciatiis irrorâte quadam tuæbonitatis nube reftinguis, omnestp illorü conatus irri tos facis,âë inualidos. Imô futurü aliquâdo eft,ut Dominus ipfe exercituü omnib.popu-lis in môtehoc fuo fandlo, in noua niinirum Hierufalë aut Siô, côuiuiü faciat occiforü tau rorum amp;altiliüpinguiü,cüuino puropiito, ac limpidifsimoidc quo qui biberit, fiet in eo ro fons aquç falientis,in uitâ arternâ.Hicautcnr abforbebit at^ auferet uclumillud.qtiolu-dæorü oculi obuelati funt:ôëtegmë illudcæ-citatis,quo ôëgentiü côplurcs in fua idolola-tria,uana(p iuftitia haftenus obcæcati tenë-tur:adcô utiam cognito Clirifto,eiusl^ epulis fpiritualitcr deguftatis, abforptâ cognitu ri fint mortis tyrannidë, dominüipDeûipfia omtiia mala côdulcoran të,abftcrfurû etiàont ne lachiymâ ab ipforü oculis,ita ut uetera op do probria, âëquib.inceflebâturcôtumelixatqf côuicia,in laudë ipfis ceftiira fintmultâcp glo riam. Qiiiaucro Dominus fie fore prçdixit, certô hoc futurü cxpedlandüeft. Interfilio» cnim Tilciet DiW |
P A R A P tnim Dei tune côputati, S(inter fanftos for-tem fiiam habêtes:Ecce inquiet, Deus nofter ifte eft.Huic nomen dedimus, hune inuocaui mus, ex huius aductu amp;nbsp;auxilio pepedimus. Hieferuatornofter eft,multo fane tepore,fed nôfruftra expeélatus.At nûcperpctuü exul-tabimns,atcp dcprçftitaper ipfum falute gau debimus.nâmanusDominiin môte hoc no-ftio habitabitac côquiefcet, perpetuô nobif-eû futura,quâdo Moab amp;nbsp;quicquid ex ueroru Ifraclitarûhoftibuseft, ficut palea triturabi-turatep inlt;ftcrquiliniü,fordescpfuas,atq} çter nos ciudatusreqcietur.Extédet'auté Dominus manus fuas uireslp totas in mediu fuorü hoftiruquemadmodü fenatatorquifpiä exte-ditin aquas.eas manibus ac pedibus concu-tiens aeproterens, atqj etiâ manuu fuarü cu-bitis.Vt autem fummatim id dicam;Deiedtis aiduis ac munitis ucftris arcibus, aut domi-biis fuperbis.ponet nos hoftes fuos,fuæ ueri tatis oppreflbreSjfibi in fcabellü pedum fuo-lum.undenunquam exurgatis,
C A P V T XXVI.
IN die autem ilia, quâdo hoftis proftratus, Chrifto, Chriftianisep omnibus eritinferior, cantabitur, à uensDomini confelTori bus in terra Iudah,in terra ilia uiuentiü, hu-iufmodi cantilena: Vrbé mine incolimus for-tem, ac ucrc munitâ, quâ nemo Babylonius, nemo itê AlTyrius autRomanus expiignarit, ne ipfc quidc cû matre fua Satâ: fiquidë Deus eimurus igneus eft, amp;antcmurale, uelfolo uifu tcrnbile. Aperiantur eius porta: gen-tiiullæ.ac data fidcpræftanti, atep fœdens il-lius memori,quod nobis fanguine agni fan-dtum eft.ln multis quidc labimur omnes:fed quihincdolcntcs,erga te Domine rec'iè affi-lt;imur,tclt;pfolumuel maxime defideramus, bos fané intromift6s,atq; in pace tecfi ferua-bis;fïquidem infîrmiratis noftræ eöfetj, tuam uirtuteminuoeamus atepin tefperamus.Fidi te Domino,atlt;p bona cü fpe ipfum ex animo inuocate, ipfe enimfuis folidifsima femper petra,rupcslp fortifsimaeft, amp;inuifta.Ipfe turritas eelfasép arces inhabitantes incuruat acdeiicit;ciuitates præaltas ac arrogates hu-milians,atqj folo adæquans:ita ut in puluerc amp;ruderaredaëiïe, à pauperrimis quibufep Si imbellibus côculcâdx iaeeant.Iuftorü autem femitas,qui æquitat? Si ferüt Si adamât, has tureëlifsimus Deusrcdlifsimè gubernasac dirigis.Qiii, etiä eu iufto tuo iudicio nos flagellas accornpis,de te bene fperamus : idép propter tuxbonitatis nomen,ci'.ius obliiiif-ci nec poftumus, nec uoliimus, fiquidc illud unicum noftri animi defiderium eft. Etiâ in mediaartliétionu noftrarum nodle, ad tcan-lielat anima noftra.Et illucefeen te côfolatio-numdiluculo,toto anirno, totolp peôlore te quærcmus:qiiia poftquâ tua indicia terra per fenfit,ciir tu cômotus nos flagellaris, ali] or-bis incolxnoftris malis refipifcenr,ôë ueram iuftitiâcondikent.Qi,iodautëimpio benefa-
H R A S I S, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jf
cis,hinccertèmi Deus, nôredditur melior: quin potius perget, aduerfus terra reëlè hu-mililp corde tibi feruientiü inique facerc,ni-hil moratus tui nominis maieftatc ac inagni ficentiâ.Imo fipcrculTurus, in ipfum manum fuftulcris,id ille no aniniadiiertit,ncqj uidet. Erit autem ubi uideat,at(p pudefaiflus male-faccre definat : nimiriiin quâdo tupopuli tui 2elotes,igne in hoftes tuosdcfeuies,eos(p c5 *0 fumes. Domine da quæfo nobis paccm,fe liciusip fcculum. Præftitifti nobis, iuxta foc-dusgratiæ tux, quicquid retroadfis feculis perprophetas promififti.Hoc unü aüt reftat, iuxta promifsiôcs tuas,utab impiorü tyrânt de nos uindiccs,ne quid fceleratifsimus Satâ, huius mundi princeps, cû impio fuo mûdo, brachioip carneo in nospofsir.Impcrrit,pla-nelpdominari nobis fubinde iudentur noftri hoftes; fed te dormitâtc,te côniucte.Vei û ti-20 bi,tibi Domine fidimus,unquam tuçmaiefta tis bonitatem obliuifcemur.Nihil nobis efto cû hoftibus,qui extra te,nobis dominari ftu-dent:quin potius emoriantur, ac dcfinant ui uere amplius: atqj fie illos exerceto, ut nulla medicorû operapofsint reualefcere. Ira eoa uifitato,ac uere' perdito, etiâ omni memoria eorû deleta.Gentc iierô tibi hæreditariâ,eam adauge Domine, Adauge quæfo earn,ab ipfa gloriticandus,hoftibus uniuerfis dcletis,at-30 que ad extremes terræ terminos profligatis. Inanguftiarebus^ calamitofis tepotifsi-mum accedimus, atq; inuifimus.Qiiando pa ternæcorrctTtionistuæ flagella fentimus,te maxime inuocamus,adte fulpiramus, atep in gemifcimus:nô fccus quàm millier grauida, quæ parmi iam proxima altùm ingcmifceris, acfufpiria ducens, etiam mtilro dolore excla matac uociferatur.Ita fine noftrafe resha-bet,quâdo tu furibundè iratus,pîagofius no 40 bifeû agis.Cocepimus quidc fernen facrofan ôlarûpromifsionû tuarû,quæin te quidc pa-cem,fedin mundo hocafflidlioncm polliccn tur.Itacp uarijs mundi procellis iaébati, pro-milTampofttempcftatcs ferenitatem partu-rire uolcntes,atqj fub tui nominis confefsio ne nos mctipfos abnegando, cum fummo ui tæpericulofalutarc partum dum fperamus* nihil quicquam enatum eft, nifi uentris quidam flatus ac crepitus.Nihil in terris faluta-yo tare obucnit.perfiftentibus adhucmundi cul toribus,impiislt;p hic florentibus. Qiiomodo cunîp uerdres noftræfehabeant, granûno-ftrumfrumentarium in terram deieëlumo-portet emori, atrp ita ad faliitarem, plenæcp falutisfruélum cmergere .JMortui enimtui aliquâdo reuiuifccnt,amp; condita fub terrâ ca-dauera noftra fecundum cfficaciam,qua quid uis potes Domine, cûdiaip tibi fubiieere, cor pore immortali,incorruptibili ac gloriofo rc 6^0 furgent. Vtinam,quiterræ pulucreminha bitatis,iamiam,euigilaretis,cum cantu arque effufo gaudio Dominum célébrantes.Sed ut herbæ ctrlitu.s hium rorem expciftaiit, ad
c t
Domittedm bis pucem noiifgt;
Domine in angiißiit rt qwjieruttc.
yiumt mor tu'
|
IN E S A I A M ji qucm è terraprodeunt;ita amp;cœlitus hocuo bis cxpeftädum eft,donee qui in monumen-tis nunc tenemini,ad exciratricem filijDei uo cem.nouifsimamcp tubam exurgatis. Interea popule mi, quicunep ad expeciationem il-lius diei capita ueftraatrolliris, ingrcdimini cubicula ueftra,amp; claufo circa uos oftio,cura te illic latere, atqj paulifper filere.In filctio 8i. fpe fortitude noftra fit,donee träfeat ira, Do minilp indicium, quod ab ipfius domo inci-pit.NameceeDominus perqudm citd de cœ Io fuo fanlt;floprodibit,ad uifitandum iniqui-tatem corum qui mundum eolüt ; Dominum ipfum,hoc eft,uos, quia de mundo non eftis, graui odio profcquentes. Tunc reuelabit terra fanguinem fuum.Tuncpatcbir, attp fine controucrfiapræoculis uidebitur, quam piosjfpedlatifsimçtpfidei uirosinterfecerint. C A P V T XXVII. Vne quidem Dominus,qui cordium ab io ftrufa,amp;in crafsifsimis tenebris occulta reuelat,gladio fuo duro, magno ac for ti,omnes mundanæ ditionis tyrannos inua-det:Lcuiatlian nimirum, ill ü ferpentem, per totum mundi mare ccleri natatu graftantem, ac fefc cxtendcntem.item amp;nbsp;Lcuiathan ilium tortuofum ac recuruum, per qucm nufquam terrarum pijs plena quies conftarepotuit. Vi fitabir inquam.atcp ulcifeetur fe Dominus,dc omnibus populi fui lioftibus : cetum ilium fuo in mari latè aded graflantem etiam occi-furu8,at(p ad tartari profunda detrufurus. In ilia die uinca mea rubri uini ferax,fangui-nemeo miinda iam acrutilans, patefeet, atep liquidô cognofcctur: id quod omnis creatu-ranucingemifcit,auide(p expédiât, utpalàm fiant filtj Dci, uera^ ilia gloria, digna fane quæ toto terrarum orbemulto carminfieon centu celebretur.At interim in mundo hoc, multa iliafertdura,acfc indigna, VcrùmDo 40 minus ego earn cuftodio,fingulis momentis cam irrigans, internaljj confolatione irro-rans atep compluens, Noneft quddexin-gruentibus in ipfam perfccutionum procel-nétji mihi. bs,meiratumputeticognitumfatisHabens, no debere conditionem ferui potiorem effe quam fuidomini, nee difcipulu oportere fu-pra magiftrum fuum effe. Qiiod fado, nihil temcrèfacio. Habet uineaueprcsihabetfpi-nas,quas ueftro iudicio ablatas expediret:id quod fado quidem fuo tempore, colligata il lainignem miffurus.Sed quisme cogat,ut bis piorübono nöliceatparcereiEtrurfum, iibi aliquandoin illos exardefcerc cccpcro, quistuneme cohibebitiQiiis placabitiAd-uenturum feculum eft,quo domus lacob prç cledfus illc meus populus, amp;nbsp;altum ôd latè fuas radices aget,iucundifsimc florebit, atep felicifsimc germinabit,ita ut totus orbis,qua tusquantuseft,eiusfrudlufit complendus. 60 Nam uteunep nunc Dominus in fuos fæuire, acucluti deferuiffe plane cos uidetur : certè jion perciitit co modo, quo ij feriuntur, qui |
populumDci infeftannuel ut ChananitartiiTJ populus,qui Domini iuffu ab Ifraele ipfo ad internecionem deletus fuit.Moderate, mi Deus,atcp uelut in luxuriantibus ramuhs,tu populum tuü iudicas,at(p caftigas,animopa terno magis quam hoftili,pcrfecutionü ac ua riarü tribularionü iicntis à malis paleis tuos rcpurgans,ut tanto redlius in populii tuü, in ueramdomumlacobaffidaris.Adid enimfo to Ium fpedlatDomini caftigatio, necaliumil-linc frudtum colligere uulr, quam ut id aufe-rat, quod ipfis crimini atip malo cft.Et hinc quoep eft,quód Eurus hoftc AfTyriâ in regnü Ifracliticum inuexit,ubi omnibus ararü lapi-dibus dfundo dirutis, nihil aliud quàmrudc rum acerui relidfi funtiomnibus idolis aclii-dSjquorü culturæmiferrimèimplicati eraiit, iam deletis acperditis : itaut pra’potens illa decem tribuü metropolis Samaria, defolata plane iam iaceat, atep in captiuitatem abdu- „„nijt dfis duibus, derelifta prorfus, ac deferta: jtfiltttn ubi fcelerati illi,quos colcbant,uituli,ianila-ta habent amp;nbsp;bene deferta pafcua,in qiiibiisamp; pafcant,amp; accubcnt.Et fi quid fortafsis ibi ne gledtorum remanfit ramorum, utidconfu-mant:periturum nimirum in ipfo uitulü cul-tu,quantüuis iam deiedfo ac proftrato.Nam poftquä cœpcrintilliufmodirami.tamtpptæ fradli idololatriæ fuæ defenfores, ueroDeo JO deftitutiinarefcere,tum uel ipfæ eorum uxo-res eosinccderint,atcp in ignem abiecerint: idip quod nihil aded intelligant, tamip obfti natë cæd effe malint,quàm ueritatis falutarc lumen agnofcere.Itacp non miferebiturquo que eorû ipfe alioqui mifcricordifsimus creator ipforum.ipfeinquâ Dominus Deus no fter,quineminem odiffeex qspotcftquosfc cit,atcp creauitrfed fuos illos iam in captiui« tem abuedlos Ifraclitas, tota Affyria at(p Æ-gypto difperfos , ab alucoEuphratis adNi-lum ufcp,hos Dominus multis flagellis con-trituratosatqjeuentilatos, tandem adfcre-colligetîcognituros nô Ifracliticum regé,qui uitulinü cultü reftituac,fed regeChriftü Do-minü,regëludaici regni,ubi Deus colaturin fpirituamp;ueritatc, ex animo nimirüfyncero, nihilcp fucato.Sub illudaute teporis, magna claracpEuangelii diuulgatio fieqpcr omneni nimirum terrarum orbem. Et aduenientqui îo in Affyriacam captiuitatem abdudl:ifunt,atqj etiam qui in Ægyptiacam terra profugerür, amp;nbsp;fubmittent fe non Samariæ autifraclitico, fed ludæorum régi, qui fand!um fuum mon-tem Hierufalem incoIit.Poteft lt;nim Deus de nud illos ueræ ,ac natiuæ fuæ olcæ infere-re,qui difperfiOncs Ifraelis,uel potius hucil-luc difperfos Ifraclitas aliquando congre-gabit. C A P V T XXVIII. Æfuperbo ebrioforfi Ephraitarum rc gno,quod quôdâ flore tifsimüjnüc deef duoflorinimis qua fimileeftiomniiil cunditatç fuæ magnificctiæ iâ nutâtç.æc ad in tcritum |
H R A s I s,
^Vtfios (t propbria «e làmintpra firiMte.
teritfi dependente, quiipfum ucrticcténebât tampinguiriterrarü, aclætifsimorum uincto rum,iinde dëfrequenter eosuidereeft appro bèporos,actemulëros.Grande fane malum, horrendum^ illis imminet excidiü.Nam ec-ceadeft,amp;quidempropediem,utforris uali-dus'tp Domini exercitus irrumpat, atep cun-dos deiiaftct, non feais quàm denfifsima grando, turbulentifsimusép uentorüm turbo, quo proftratis arboribus ac ædibus, uix
to
ulla in agris fpica maiiet integra : aut uelut aggeribusruptis, quum fpumeus amnis Exijt, oppofitasipcuicit gurgite môles, Ferturin arua, furens cumulo,camposcp per omnes, Cumftabulis armentarapit. Coro naenim,fiueregnum ueftrum Ephraiticum, qui multa temulentia nobilcs eftis, pedi-bus conculcabimini. Nam flos illc decorus, decusep eins tam fplendidum amp;nbsp;illuftre,uelu tiflos deciduus emarcefcit.Qui cnim ilium 20 tam lætarum ac pingium uallium tenetis «erticem.antequàm credatis, illinc exturba-bimini.Omnis ueftramagnificentia, præpro perèfane concidet, atqp deperdetur ; non fétus quàm ad uiam crefeentes uuæpræcoquç, quæanteplenamæltatem maturefeentes ,à uiatoribus decerpuntur,atcp côtinud de manu in os illatç dcuorantur.Ita uobis futurum
eft,ab hofte ualido ac feroci. Cætcrum lu-daidregniincoles,quos fïbi dôminns ferua bitadhuc reliquos amp;incolumcs,his per id quidem temporis erit Dominus ueluf defi-deratifsima quædam corona,6^gloriofifsi-miim diadema, ita ut ad Dominum toto pe-ftore anhelaturi fint, ipfum^ feduld cultu-ri. Nam qui apud ipfos tune regno potie-tur.rerum gubcrnaculahabiturus, uirma-gniiudicij, difcretoijj peélore erit : ftrenuus
3.0
tç,qui illinc edi cSfueuit,fordidus aded ac im mtindus perillos fa élus fit, ut ab co quifque naufeet atqj abhorreat, Pond ut maxime adueniatprophetapius aebonus, quem ob-fecro docebit ille feien tiam ï amp;nbsp;quem ille au-ditprem inuenfrr, cui per Dominum fibi di-ëla autuifaperfuaderepotefit\Senfibusamp;:in telligentia pueri prorfus funtj uixdum abla-ëi:ati,amp; maternorum uberum oblitifnnde eer tèillos lam pmifsis carnalibus defi'dcrijs, at-qws ab jmbibita ilia philautias faliüa,ad ma-iora ernei fifie lampridem oportuërat.Qiii in teripfôspræeminere uolunt,in ipfo adliuc hærenrdiuinæ dofrrinæ cortice, primorum elementorü nô fatis capaces : quia præcept u hoepriqs, Sëillud ipfis docendumpofterius eft.Tum rurfum aliud arq; aliud, fed fingula-tim.duo enim fimul fi tradas, pleno de pefro re emanebSt, Itaep hæc linea poft illam, amp;nbsp;il-leuerfüspofthunc difcendiisuenit, uteitd, breuibusq; diëfa percipiant animi, pro fua ætate nimis certè indociles : qui uix paula-tim aded inculcata prima elementa fideliter tenent,Etquidprophetæ,fidiuinitùs cogni-ta huiufcemodi elementarijsauditoribus ingérant,ndnnepugnare omnino cüipfis,Ic-gelp diuina uidebunturc'Balbuticndum itaep cum balbis huiufmodi fr equen ter eft, amp;nbsp;audi toriimpotius quàm fua lingualiuic populo loquendum, Quibus fi perfuadere coneris, qudd Hierofolymorum ciuitas, ciuitas fit in qua dominus habitare atep conquiefeere dc-legir,quodcp propterea nemo per uim oppri mendus,ncc innocentum fanguinem ibi pro fundi dcccar, fed lafsisibi præftari oportere requiem, omnemlpinnocentiam ibi confo-uenda efte uerius quàm opprimëdâ,amp; oran-dum elTe uerius pro ijs quos errorib.implica tos cenfent, quàm ut côtinud concremëtur:
rct manda, c«-peâa reex-peâa,modi* cum ibi, mo dicum ibi.
ctiam,acferoxinpopuliDciperfecutores,at
quecoiicreditifibiregni hoftes,quosuelin 40 ftatimobuerfo tergo audire renuent:6ëad matremfuam(ntaiunt)ipfaslp undedigrefsi primafuæ inftitutionis elemcnrareuerfi, eu
funtportas aufugarit.Sedamp; in hoc grege nô per omnia reélèinceditur, qiiippe qui Ä^ipfi ex uiuo pedibus titubant ac uacillant, ficera ualidisép poculis corrupti ac uitiatimeque id uerd inter plcbeiosfolum, fed potifsimùm intermagnates acregni columina. Exfice raualidoép potu errant amp;nbsp;facerdotes,amp; pro-phetæ.quorumpartes erant alijs prælucere, amp;nbsp;errantes pia reprehenfione in uiam redu-ceretfediam uiuo demerfi aeperditi, amp;;pro-prijs erroribus per temulentia intricati, non uidëthifce malis rcpreliendcdisacmedëdis uiam ullam, Atqj aded, iudicio tam plane cor ruptOjita ut ebrictatem aut non malâ.aut le-ue malum purent, graiiifsimè impingunt, ac fœdifsimefcfeingurgitâtùta ut omnes men-fæuomituconfpurcatxiaceant,atcp extreme ris fordidis fie ubilibet côftercorata fint om-
SO
lexpfeudoprophetas damner, in uerifsimos Deiprophetas id contorquebunt, cenfentes continud illos de medio tollendos.Qiiod il-lidifcutpræceptopoftpræceptü,amp;rurfum a-lio poft aliud,uerfu poft uerfum,8ë linea poft lineâ,multahabetdeofferëdisfacrificijs,mul ta de fabbatis amp;nbsp;neomenijs, multa de extera iuftitia.Hic fi quis exurgar, dänäs feculu hoc, tâdcfuisfacris,fabbatis,neomenijs,reliquâ-que iuftitia omni,quâ de manifeftarijs pccca-tis ; quid obfecro apud proletarios hos pto-moueat^ quorü tencriores funtaures,quâ ut mordaci uero fe radi ferantmifiutfuo cere-bro reliëli, uadant attplabanturindeterius, illaqueandi tandem, capiendi 8C conrerendi.
Propterea audite quid uobis loquaturDo minus,uiri illufores, qui populo meo Hiero
folymitano dominamirii.Dicitis enim.qiiôd
nia,utniillusreftet locus punis ôëmfidus,u« 60 percuifo eu morte fœdere,nihil earn formide biquis confidcat.Tota diuini uerbi menfa fie
perpropriaiiiftitiaebrios l'cribas,actemiilen tos pharifæos confpuicataiacet, utpanis ui-
ris:amp;; qiiôd neqj nos, neep ciuitas ueftra,un-qiiâfitintciitiira;amp;quôddefepiilchro,renilt;g ucftrarum interitu ne cogitetis qiiidem;quip
c 3
54
pc qui populn's Dei fciliccreftis/amp; clcgitDo minus urbem ueftram Sion, elegit earn in Jia bitationëfibi:Hxé requies Domini in feculü fcculi Ilic habitabir,quoniâ elcgit eam.Iracpfi flagellum iniindââ totiim orbem dcuaftcrac feriar,nopcrtingct ad uos.dWnis cnimpro inifsionibus fi'ditis, ati^ pereas tuti eriris fei licet.Bona uerba,b'oha inquamuerba. Men-daciumponiris fpem ueftram. Deum fepro-fitenturfdüe, diiiinis promifsis fé clamitant fiderc,civTerriJàôlis totaqj iiirafua idnegär.
Sect t^^o Idcircoficdixit DominusDeiis:Efceego mitto in fun fundo in Sion lapidem, lapidem cc'rt?Ccriam i^mtntitSt- fitotiis orbis eü damnet) DeopröbatBatua Ott Upidtm. lidum, angulare ac prcciofum, lapide inquâ fundamentariüjgrauifsimis ædibus ferendis facilepare.Hiricquifquis crediderit, lôgani-musfp eum cxpeftet,is nôpudeficr,ncqj Ipe-fua fruftrabinir. Pcrhüc exaéiifsimü iuftilsi-mumf[,’fieriudiciü,adamufsirn,ipfùm^çqui libnûrcomniperpenla.Huicquifqiiis innin tur,in hocqiiifquis conftiterit, isdemü con-tcpferir mortemunquâ moriturus,ne (i infe-rorum quideportæ totæipfum opprimât. At illâ lpcm,quâ uos fill lace conccpiftis, auferet uobis lioftiSjgrâdinis more uosopprcftiirus atep tantü nô tunditus dclcturus, qui impjiffi me uiuctcs,uos fubpromifsionib. Dei tutos atipocculrosforc puratis. Tune apparebitj
ercitu5,Uos fimnl omnes, qiWtquottErrâlf-iaëliricâ’incoliris,mifcrèe/repcrdédos,pau-cis aliquotexceptis. Sed aufcultatequæfo ml hi, auribus^ attetis uerbumea cxcipite, qua ratione in horrendâ adeô calamitatê illapfi, tâ mifer'é miferi permanebitis: nimirfi qd' n5 ,pferatis fruftus regno Dei dignos.Qiuarat utfemëtcbonâfaciatati^ uberc,nüperpctud arâdü illi erit, fcrratjî iémpcrprofcindcda, âi 10 arandacNônncraftrisadæquatoiam agro, fe minât nigcllâ,cuminü, cerratp mëfara fuatri tieü,ac horde« itc amp;nbsp;ipcltâ,fuo unüquodç lo coacordineŒt Dommus quidc illü érudit, ut diferetim ac nihil temerè fuâ agricolationé cufer.nigellâ'cnim,quâdorriturâtlaeft,uirgu la excutit,n5 tribula.Et cuminü quidé.nô rota curiilijfed baculo extfiditur. Si autépinfen do panitriticü defiderct,nô fie illü triturabit, utlongfi eifcrmolutarora, autimmiflatnbu-
Ei HU»c ro* litt tlludere, ne (Itfiringd umcnla ue^ ßra.
qualeilludfœdus fit, quod eu mortepepigi- jg ftisîamp; quâ uobis eu morte cëueniat.Certè nô ftabitpaftum ucftru cü fcpulchro,ut de illo ni lui Cogitctis.nâ ubi flagcllü.bellicalp calami-tas ingruerir,nô eft uos præteritura : fed ado brutos côculcabit.atcp pedib.proteret, nô cef fatura nccmane,nec uefperi,nec denoiftc, adcôut adfolâauditionc ucftræ calamitatis quis intremifeatac horrcat.Nufquâenim in-uenietis locû quietB,adeo ut ledtu s uobisbre uiorfuturusf)r,quâ iitpedesinipfo exédatis: 40 ôe ciufdcftragulæno tâlongæerritaclaxç,ut nos côtegat. Côfurgetafit aduerfus uosDo minus, iicutolimin môte Peraziminfurre-xitadiierfusPalxftinos: quipoftquârefciue-runtDauidcablftaclitis regno fuo inaugura tü,alt;^ unftüjfufcepto ftatim aduerfuseü bel lo,ftatuerüt eum ante adauftasSd eôfirmatas ipffus uires,initioipfum opprimere:metuen tes nimiriTfiDauidisCqui ex interfedlo Go-liatliipfisinuififsimusfummefpnobiliserat) jo regnû exurgcrctjtiepcreundü cftetipfis.Sed dominus per maniiJDauid fie afflixit miferos Pliiliftæos,ut etiâ fuos Deos illic reliquerint igni côburendos. Autad eü etiâ modü con tra uos inlurgetdominus,quo fuperiorib.fc eulis in Gabaon, ubi fccleratos Chananæos immiftb cœlitùs grâdinc côfecit, foie ac lima curfum fuü côtinen tib. donee fc de populi fui lioftib.Dominus ulcifeeretur. Noua certè at que inaudita calamitateDominus uos côtun dct,atc5 conficiet. Neitaqjpergatis illuderc, ita ut malü per fe grauifsimü, adliuc grauius uos premat.Nâ audiui fane à dominoDco ex
*0 la,illtidprorfus côteratjatqj côminuat.Qiic-admodû itaep agrieolatio ilia diuinitiis homi nibustraditaeft frudlibus pereipiendis',ira Si iftud quod uobisprædixi, atque peroris mci eloquia apud uos diiTeminaui, âDonii-noexereituum dodtus fum:qui certé utconfi lio mirabilis eft.ôdfapictia magnus atlt;^ infini tusgauderet uos ad bonam fruge reduccre.
C A P V T XX ÏX.
Miferâ Hierofolymorü ciuitatc,qu{ fil perionb.diebus àDanidemuItacü ui-dloria inhabitara,nuncnilul quâ Ariel
Ariel inquâ futura es^ ara nimirü maclatiôis, circü circa fanguinib.cömacuIata.Pergit*^^^^quot; lebrare folênitates ueftras,feftafeftiscöcumii lantes.Sedulieftotein madlâdisSioffercdis ueftris pecorib. quib. Deü iritatis uerius qua plaeatis,ipfi per Dominü madlandi, atç ho— ftib.præda futuri. Vnditp enim.ach Ariel,un-diep coanguftaberis,ita utludlu,uariolt;pph™ (fbu intra teplena futura fint omniareris enim mihiuere ariel:fiquidcanelis(hoceft,lconisgt; uocabulo,illâmultorfi adeei pecon'i deuora-tricc arâ facrificiorü ueftrorüfignificatis.hinc illinc undique fanguinolentam.Nam globo militari impctira,undiqj ab inimicis uallo cir cundabcris,congcftis ad obfidioncm aggeri busjijsip tHrriris,acprçualidis expugnaculi« communitis .Et tunc quidem tu grandilo-quanunc, amp;arrogans,humiliabeiis, demif-fiusep loqueris, præmulta anguftia : uelutde puliierc procéder fermo tuns, in moremPy-tlionum,qui non dare dd articulate fua uer-baproferunt,fedmufsitantpotius,atquepa-latoimmurmurant: itautaîroleiit,quiletali merrore adobruti, gemuntueriusquämlo-quunrur.fiiquid fignificatumuelint. Sed nehoftibus omnia fucceifura putetisexfua fententia, popukimcp Dei adinternecioncm extirpaiiclum ; feitore, quodiniiumerailia hoftium turba , ueluti puluifeulus quidam ac palearum aceruus erit, quos exoratiu Dominus nullolabore uobis difpulerit : ira ut qui
|
P A R A P tftqui modo prxferoccs arque infuperabiles ADomi'ho widentur,continuoenanefeanr, nufqnamlp txtrdtunui uideantur, Vifirabitenim eos Dominus hor ßuiitiir in fil’ilitonirruoacterrçmoru,nndeuehemcn-fcWlWJ, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;concutiantiir aC perterrefiant-multo item fragorc turbinis, ac nalida repeftate, alijs' ne flagellispercufsi,flammeoincendio confn-mentiir. Et rota ilia multitudo gentium,quæ adiierfumteArielem ducetur, torusillccon tratemilitans exercirns,qui re obiiallatam undiquefic coangnrtabit, nihil aliud tunc erit, qiiam kiifnm de noéte fomninm, Vclu-tilîquis fomniet fe famefeentem,appofitas fibi habere pnlchras atque opiparas epu-las:qui expeireélüs arque enigilans,nihil aliud qiiàm uentrem fenriat uacuum,Aut fi fomniet fe fîtientem, delicatifsimnm tenere pociihim ; Si fomno folutus, delafiatornm more,graui rorqueatnr fiti. Ira plané feha-bebiî nultitndo eorum , quos aduerfns te ducet Alfyrins. Sed uide, ne quid hinc info-lefcas. nam magnæ adhuc maélarionis Ari-fiue ara mihi aliquando eris,Iraqj rem om-nemuobifenm expendite : efteertéundeob-ftiipefcatis , Si qnod multum demiremini. Nonfarisqnæloquor affeqnimini autintel-gitis, fed myfteria hæc abfcondita funr ab ociilis ueftris. Et ut ipfi eftis cæci, ira Si alios faciris cæcos : Si errantes,alios in errorem arque in foucam inducitis.Ebrij enim eftis, ; non quidem ex nino, aur ingurgitata ficera, fed impijs ueftris opinionibus, qnæ uos hue illuc rapiunt atque abdncunr, nihil haben-tcsfolidiin quo quis confiftat, poftqudm an gularem ilium lapidem reprobatis , pa-rnm(pagnofcitis,Qiiare amp;nbsp;Dominus in uos ram deploraté ebrios, fpirirum immifit fom-nolentum ac pigrum, Séocclufis ocnlis ue-ftrisaltum nos finit dormire:nec uideofa- 30 tis.ficrapnlamhanc edormireatquedefter- 40 terepoteritis :fiquidem Si propherasdécapita ueftra, quibus cerré debebant fna effe lamina, eadern excitas inuoluit, Qiidd fi ma ximè propheta aliquis fibi præiiifa adferar, nos iiifta doftrina ac præmonitione in iiiam ftudeac rediiccrc, nihilo reóliiis egc-rir, qaum fi legendi gnaro librum offerat occlufum, aut literas obfignatas, iubeati^ ipfumficconfignatalegerequi refpondcns, feaitlioc nonpofTe, quando liber occlufiis, autliteræ non refignatæfunt. Si ueróaper-tiim proférât librum, uerbis^ loquarur a-pertifsimis atque clarifsimis, amp;nbsp;incidar in legendi ignarum , quem ifta iubeat legere Si expendere : is rebus apertis amp;nbsp;clarifsi-mis non credens , illiteratum fe dieet, nec doftum fatis , ut magnis de rebus exa-dè iiidicct. itaque literati librum non de-fiderantapertum, unde amp;nbsp;ueræ pictatis do-drinam fapientibus amp;nbsp;prudcntibns’lunus mundi Dominus abfeondit : paruulis autem eam rcuelat, amp;nbsp;illiteratis : fed fie tarnen, ut earo à ueræ dodrinæ profefsione, nifi mor- SO ^o |
K R A s I s. ff to 20 tificetur , plané abhorreaf , reçlamantibus nimirum quotqnot mundo fapiunt St prudentes habentur, Proindc fi^dicir Domi-nnsiEo quçd populus ore tantiim me ac-cedit, fplisq; labijs me honorât, quum corde à me abalienato fint, ac me noifé, cogni-tumep amare nolint rquiimlp non amabili timoré,fed feruili plané mgenio metimç-antSé colanç,ita ut fcelerata foletit manci-pia fuis heris ad oeuhim tantum fçrnicntia: quia inquam me præceptalp tnea afpernati, fuis potins canonibns ac inftitufis uinerc præelîgnnt, qnàm meis : ideohoc ego mali, fnpra Omne malum , populo huic addam, nnde totus mundus miretur arque obftu-pefcat,lnfatnabo qui inter ipfos fapienria præftare uidentur, ira nr nihil ad cœlcftis iu» dicij amufsim intelleduri fint,oiqni ÿirel-ligcntia ac prudentia nera per, carnis indicium fatanicamîp fapientiam dcmqnrata arque delera, Veh fceleratis illis, quiprefnn-dé adeo abfunt, ac refuginnt à Domino, fio ^iioj »p propin^uat populus iße ore fw. uera mundi luce:idcß ut fuam tyrannidem occultam teneant, aeftabiliant, amp;ne per lutem ipforum ftudia quæftuofa at mala de-tegantur, arque diftïirbata pereant, lam ue-ró faltantesin tenebris, crafrahypocrifi ob-ueftiti,quis aiunt,uidernosdquis nos cögno fcit\]uis non probet uitam, noftraqj ftudiaî Putant enim miferi homines, quod ut homo uidetjfic iiideat amp;nbsp;Deus,Ignorant pland, hu-manæfapicnriæ indicia tantum àdiuinisdi-fcrepare,quantum cœlo diffa t terra.Futurai-taq; aliquando ueftræ huiusfabulæcataftro-phe eft, idtp ad cumplane modum quo figulus impofitä fuæ rotæ maffam uertit,totamlp perfpicit, fuo arbitram probe' fubadam amp;nbsp;formans amp;nbsp;reformans,ita ut ubi ampliorain ftitui cerperat, iam currente rota uilis exeat ' urceus,Ncqueulliis Obfnurmurandi contra Dominum locus erit:neq} enim dicctfigme-tum fiio fidori, cur me ad hunc fi'nxifti modum : Nequeifem ipfum fidorem quicquam in fuo figmento latebit, ut uos ueliris pu-tatis in renebris, Domini ociilos nihil ui-dere,quum nos cxcæcati nihil nidcatis.Non nebreui futurum hoc eft, nt montes amp;nbsp;colles humilienturt’ ualles’qne humilioresat-tollanturs’ nt Libanns præaltis cedris fuis fuperbus , uertatnr in Carmcli humilita-tcm'^amp;: nt humilis ,boniqj uiniferax Car-mehis, uertatur in eximiam fylnam ■ƒ Gerte qnos furdos, intelligendislp Dei uer-bis minime'pûtes idoneos, ij tunc temporis audict uerba libri, ucritatisÿ diuinç,lt;à nobis tam pertinaciter contcptæ:amp;pelliones,fiillo nes.textores, atqj aded pifeatores 8i conchi-ræ, quibus nos nullos tribnitis oculos,ij ui-dcbunt,atq; nobis obcæcatc atep pertinaciter rcpngnantibus, ueritatis nias propalàm con fitcbnnturatq; docebüt; Si miteshi manfue-tiîp homines, de Domino fibi innotefeente, magisacmagis gaudcbûr, Et pauperrimiac e Aident mi» tef in Domi» no hrtitiam, ç^paiipcret in fanSo ruel f x«/m» iunt. |
IN E S A I A M
dffpcftifsiini qiiicp hominum de fantflo illo IfraclisMefsia, Domino noftro exultabunt atqiie gloriabuhtur ; idtp uobis, qui milita fapientia atqj tyrannidenobis fortes uidemi ni, pcreuntibàs : illuforibus, fimulatetp fan-(flis,8lt; omnibus qui inique'agereperfeuerätj à Domino rcicftis amp;nbsp;deletis: qui jier blandi-loquentiâ populu feducitis, Qiiosfiquisin Mcfsiâblafphemàloquétcs incrcpet, continuo in iuè uocatüîllaqueant,at(pin carcerc dctrudüt, ôCiierborü fuorum fophifmatis ôC fucis iiiftaminnocentis caufam indigne fub-ucrtunt. Propter hæc Dominus ipfe, qui Abrahamn redemit, de cuius die uifo ille ultauit,fic dixit,atcp locutus eftdomuilacob: nempe qudd îpfe patriarcha Iacob per fuos pofteros non pudefiet.necp illorü ipfumpu-debir. Non enim ocs qui funt éx Ifracl, funt Iffacbnc'qj quia funt fernen Abrahç,ftatim fi-li] :fcd qui fide eins irtgenio refpondcnt.cen- 20 febütur eins filij,fupraftellas innumeri, Imd amp;nbsp;Abraham S^Iacob, quum fua de carne natos, fed meo defpiritu renatas -, in media India uidebunt, pro pifcibus quos caperefo-lefit, iarii milita capere hominum millia, qui nomen meum famflificent ac confitcantur: cóllaudabunt'amp; ipfi me, celebrando eum qui ifraclitas fanólificat, atque plus qult;im ptiaca feruitute libérât.'Vnde öitantibenc-ficij memores, multo honore ipfum pröle-qucntur,ac fedulo colent. Tune amp;nbsp;gentes, totusi^ orbis reliquus, qui uarijs nunc impli catus iacctéri‘oribus,intelligentia donabi-tur.Et qui nunc pythonicorum morc,ne-fcioquæ oracula fuis diuis atque idolis de-murmurant, legetn unius uen^ Dei tune condifeent.
C A P V T XXX.
VEh iiiris legem meam deferentibus,in quit Dominus: qui ea temeritate amp;nbsp;au dacia funt, ut inter fe fuper rebus fuis confultantes, decernere aliquid audeant extra me, amp;nbsp;præter legem m earn, Qiiærun t qui-demferuandæ Reipublicæaiixilia,nepopu-lus Dei totus corrumpatur ac difpereat ; fed non pro ratione fpiritus mei, qui ram de fua iuftitia mundum coarguit, atque de peccaro: fedneglcélo meolpiritu,orislt;]j meiucrbis contemptis, nihil exmca fententia faciunt, dum exbrachio fecularifiueprophano Ægy ptiorum,pendent magis qult;àm ex meo,con-filiaconfiliis.amp;pcccarapeccatisaccumulan-tes. Statuerunt defeendere in Ægyptiim, in domum illam ueteris feruitutis, ubi tam dure amp;nbsp;afpere' funt habiti, amp;nbsp;unde ego cos tam ualido brachio redemi :amp; non cogitantdc eloquio mei oris in confilium adhibendo. 60 Per Pharaonem fui regni robora quærunf, plus in CO fpei habentes,quàm in me: amp;nbsp;fiib umbra alarum ipftus reqiiiefcerc ma -
lunt in tenebris Ægyptijs, quàm ut inue-ra luce, per me redemptij libéré uiuant. Sed agite dum,finam nos ueftro facere modo, Sed hoc uos præmonitos uolo, qudd for- , titudo qua per Pharaonem irroborari fpe- ‘ ratis, uos pudefaélura fit, atqucjfallet: SC fpes, quam concepiftis de inuenienda fub Ægyptiorum alis quiete , dehoneftamen-to uobis erit, atquefruftrabitur uos. Prin-to cipes aliquot Hierofolymitani mei populi
fumpta legatione, Taphnos atque Hanes profeóli fuerunt, in praccipuas Ægypti h«« pc» uitates, ubi multis cum muncribusTEgy-ptium in fuas partes pertrahere laborant, Sed omnis ilia res, omneep illud ftudium nihil fuccedet. Nihil quicquam aut auxilia-bunturaut proderunt,fed oberunt magis, Speiffat enim ad ueftram ignominiam opprobrium , quos Pharaone olim tanto fu-perioresfeci.Turpéne eft,cos ex carnene-gata SC relidla auxilia petere, quos ego in libertatem fpiritus adduxi^ Graue certcac molcftum eft, qudd afinos, cquos, arque gibbofos camclos ueftris thefauris onu-ftos, ad nihil profuturum uobis populum, interram Ægypti mittitis,quæ uobis olim taminiqua fuit 8i dura. Adhæc,incOInmo-difsimum illuc iter eft, per leones ÔC lexnas, uiperas uolucrescp ferpentes, 6C innume-30 raaliaquæilluc tendentibus multamangu-guftiam, animicp horrorem fubinde incu-tiunt. Et aliquid quidem effet hæc itineri» incommoda contemnerc,fipièacreftèhanc inRempublicam ueftram collocaretis ope-ram. Sed Ægypti] nullum uobis ferentaii-xilium, obfuturi funt porius,quàm profu-turi.Itaque uocaiii Hicrofolyma Hierofo-lyma contendendum effe, atque domeftico utendum effe milite, amp;nbsp;ex Domino penden-
40 dum.Nam fua inciuitatefi manferint,ibi^ fi fc contineant,eapotifsima ipforumfor-titudo, maximaep proteftio erit. At nunc, quandoneque legimeæ,neque tuis uerbis apud illos locus eft : Abi, inquit mihi Do-minus , atque conferibito mihi faiftum hoc in tabula: inferibas inquam libro, utinno-uifsimum ufquc diem huiusrei conftetme-moria, qudd rebellis aded mihi populus fit, uirimendaces,datæmihi fidei nihilfer-yo uantes, atque earn fui Domini legem, in oient«iJta
quam iiirarunt, audire nolentes, Aded ut prophetis meis, id quod res atque uerutn uijerc.ff/» eft, uidentibus, iubeant efle cæcis, atque conticefccrc: ôedum xedta ac falutariaipfis colite «jiKf profpiciuntacpræmonent, uerantideosfe- j.,, cere, peruaniloquos palpatores fedudma-lentcs, quàm ut aufcultent docenribus iu-fta amp;nbsp;uera. Videtc mihi quæfo errantes populi infaniam,minime(p ferendam temeri-tatem. Recedendum mine de uia eft, inquiut: amp;præfcripra ohm lex, finefemita, deÆgy-pto non repetenda , aut inuocanda, nunc declinanda eft:quando fie nos urgent ac pre-
munc
-ocr page 57-PARAPHRASIS.
ixfilmtiott Ift trit forti tttrlo ucjhra.
'^tit! iuJic^ ifiWtutß,
ïttunt holles tialidifsimi. Non eft quod hie ilium Ifracli fanftum, Dominü ilium Dcuni exeratiium nobisperpetud occinas.Ncccf-fitas legem no habet. Non poteft nobis per-ftare res publica noftra, fi hie legi pareamus, amp;exDominipræfcripto uiuerc uelimus. page nobis cû tuis biblijs, legibus'ue facris, perquæpopulum nobis in diuerfa trahis, to tamç terram uisdepcrditam.Hcumiferos, infanosep uiros: hue peruerfitatis acdeinen-tiac quia uentum eft, Propterca fie dixit ille Ifracli fanéïiis, atlt;p addiélus Dominus: Eo quod uerbum hoc meum tanta peruicacia ue lutiReipub. noxium ac nihil falutare fperni-tis, fpem colloeantes in diiiitijs, peruerfoep ueftro iudicio.quofollicitandos Ægyptios dccernitis,in quos folos ueftra omnis nirtus inclinata recumbit : hine fiet, ut quod inique adeóftatiiitiSjOmnislp ueftrares perindefe uobis habitura fir, ut ædificium ruinam mini ao tans, quod fummis mûris incuruatum, ac ri-mam duccns,mox corruituru uidemus.Cor-ruitautcm,amp; utuas teftaceumin rudera.mi-mmasip contcritur particulas, ita utexiam tollapfa domo ne tantillum quidem integrac reiinuenias, qua ignis efocoferatur, auta-quacaliquidhauriatur defouea. Sic porro dixitDominiis Deus,iUeIfraeli fanftusatep addiftus aded : Si ad me conuerfi, omiffa gypto,cöquicuifretis, quiete ilia ueftra amp;nbsp;col 3O locatain mefpeabunde fortes fuiffetis. Sed hocrecufaftis, nequaquamuelleuos idface-rcdicêtes : fed equis Ægyptrjs decreuiftis ho ftem inuadere, aut etiam premente eo felici-ceterfugere. Itacp uercin fugä uertemini, amp;nbsp;quando uos deinequitandis Icuibus ueloci-busep equis aut dromedaries cogitatis, leucs itempulchrecp cxpeditos ac ueloces experi-emini hoftes,qui fugientes fcquan tur:qui ex ueftrisducibus globumducet millenarium, 40 fugictadconfpedlum Siclamorem hoftis u-nnisita ut ucl quinep hoftium uos fimul omîtes in fugam egerint, donecinmontisalicu iusuerticerclinquamini,ueluti malus naitis omnibus tempeftatibus ferendis expofitiis, uel ficutifignum bcllicum in collem aliquem profugumacmaletimidum. Cötinetc uos ergo ueftris adhuc mcenijs, domeftico pro-pridue robore per Dominü contenti. Qudd Samaria cum decern tribubusin captiuitatê jo fit abdufta, qudd tota etiam ueftra terra circiim circa dcuaftetiir,nö prorfus uos fian-gat.Nam Dominus expeótar, ut erga uos po tifsimum fuam beneficentiamac bonitatem oftendat, eamcp magnam amp;nbsp;eximiam. Expetfiat inquam uos,nelt;p præcipitanteractemej-ré fuum auxilium accélérât, id quod uos gaii deretis. SedDeus iudiefj Dominiis.eft, magno iudicio, multa difcretione ac maturiratc Omniafua fafta accurans. Nam populus Si- -60 onius, quantnmuis dubiac ac dcfperanc nunc ■res funt,non abducetur è fua Hierufalem:fed perget adhuc multa cum felicitate earn inlia-
bitare. Non efunt apud dos plOratus amp;nbsp;fle-tiis plena omnia-, nam Dominus ueftri mife-ratus pareer uobis, amp;nbsp;uocem ueftramadfe elamantium continud exaiidier, uotis ueftris refponfurus. Dabit enim uobis aftarimpa-nis aqiuc, de quibus, longam obfidionein timentes, anxie nimis folliciti eftis. Quin Si iierum,uitx(p æternæpanem abundèfuppe-ditabit. nam non procul uobis aberir, qui rc die ubique doceat ac monear, ita ut præ ocu-lis ueftris ilium fitis liabiruri, ante uos. Imd di poft uos auditurieftis, qui uel ad dextran» ueladfiniftram déclinantes, inuiam luftain reponat: Hxc, inquiens, uiaeft, hancingre-gredimini : liac pergite, ac redid incedite, St inuenietisrequic animis ueftris. Er liifce qui dem monitoribus ac uiris propheris aufcul-tantes, tanquam impurum arqueimmundii cenfebitis, omnes conflati argenti laminas Sifculprile, ôiomne illudconfiatum in ido-laaurum, quo Ægyptios demercri, atqiic in ueftri auxilium. inducere ftuduiftis.Etdi-fperges arque abominaberis cundia idola, ueluti fordes menftruas, in malam rem ca faceflereiubens.Ettunc quidem dabitDo-minus femini tuo, quando terram confères, fuægratiæ ac benedidiionis pluuiamiitaut exipfo terræ frudiu pinguis, mulrdque dc-licatifsimus pinfendus firpanis. Verbum fuum tunc dabit Dominus euangelizantibus, uirtute multa. Er ipfa quidem pecora, amplis aclatis tunc pafeenrin pafcuis,nonob fepti ardtis ullis multorum mandarorum can cellis aut repagulis. Boues enim amp;nbsp;afino-rum pulli, qui terram colunt, non audito-res tantum, fed amp;nbsp;cffedlores uerbi, opti-mam edentfiirinam atquepurifsimam, nulle pliarifaico fermento uitiatam : fed diui-ni iudicq pala ac uentilabro exadiifsimé di-uentilata, ipforum , ad quam uiuent, do-dlrina eric. Er non in Samaritano monte, aut in monte Sionio,in templohocnoftro Hierofolymitano, fed fuper oinnem mon-tem excelfum, Sdin omnibus qui exurgunt collibus , diuident fe uitalis aquæ riuuli: poftqudm Dominus magnam illam Afly-riorum uim, ac diabolicam uirtutem inter-fecerir, altis ipforum arcibus proftratis.
Tunceritpijs luxlunæ fient lux folis,irâ ut in paupertatula fua fid futuri fint lætifsi-mi, Sd ex afflidliunculis fuis minimum do-lituri.Etfol delucido die refplcndens,fc-ptuplogratiorerit,ita utuel unicusdiesfe-ptem genialium dierum gaudium Sd exhf-larationem præftarurus fir.Idtjj , co qiidd Dominus populi fui calamitatem, quafi ob-ligatis iam uulneribus ciirauerir ; Sd acce-ptam plagam fanant, atque tarita uirtute tamiç inopinard amouerit. Nam ecce Do-minus e' longinqno,altolt;:p coelo adueniet, facie furoris eins fie accenfa, ut quam nemo eorum fuftineat,acferat Nam Sdlabin eiu# multairamouentur, Sdlinguam habet ignis
Erit lux lu» nerßeut lux foil!.
more
yS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN ES
more quiduis conrumentem. Spiritus au tern fîueanhclirus oris, ad niodü torrentis fe lia-bct:qui diim ciinéla iiUHidaf,ticmo reftiterit; nam profunditas eins dimidia,Iiomini ad col lum ufcpperringit,quo qiiidem fuofpiritu, facilefiiipopuh lioftes Aflyrios eiientilabir:
• idcp uekitcnbroconfralt;5io,acfiirili,qiiodnô palea m tan turn,fed.amp;: bona fi qua femina in-funr,excutit.Eritqj in lioftiiim maxillis uelii-ti frenum, quo per præceps in exitium feran C^xt/ciîent tur. Vobis uerd nnilta exultatio, pax ôi uobif, (iciil gaudiumcnt.itautcantuuosexlülaraturifi-Hoxfanhifit tisnielut olim in nodfefantftifi'catæfolcnnita cautfolenni fis,q ua dimiflaÆgypto.Pharaonis tyrannie trfiir. de amp;:iugo libérât! fuiftis.Autetiam tam læto eritis corde,atq} ij qui deuidlis iam hoftibus, præcinente tibia afeendunt in montem, tem-pluin'ue Domini, uiftimas amp;. hoftias fuas milita cum gratiarum adionc oblaturi Domino, à quo omne Ifraclis robur amp;nbsp;uirtus cft. Pon d Dominas horribili magnalp uo ccintonans aduerfus AiTyrios,utfummèi-ratusfuibraclui uirtutem propalàm ortender, quafi alrum flammanrc,cun(ftalp con-fumcnteincendio,ualidiscp uentis, ac grandi cœhtus demirta grandinc, ocs liortes côfe éfurus.Certèad uoccDei, cuius iuiTaomnis ille ccrlorü excrcitus cum tremore, magnaep fedulitate exequitur,interimencur Aflynj uir ga percufsi.Et fl maxime pleriqj aufugiäqnö tarnen effugient: liquide adhîcrcbit, indefef-feip illos premet, iirqui aperto dextroî^ Mar te cum tympanis ac citharis etiam in fiigien-tem hortem ferantur.Prçparata enim iampri-dem etiam ipû Aflyriorum régi gehenna eft, quam Dominus illi profundam rtatuit,amp; am plant, ualido igné ,niultisq; lignis fuccefam: quæ flatu Domini fie inardefeiqut torrentem ardereputes fulphureum,
c A P V T xxxr.
VÆ ijs qui in Ægyptum legatione fun-guntuv, ad implorandû ab ipfis auxi-lium,Domino quidc Deo fiio diffidc-tes,brutis Ægyptiorû equis confidunt. Spe-rant cniin nefeio quid magnificri exipforum curribus, quos multos habent:amp; ex milite i-pforum équité, fiquidempræualidus ille eft, uel certc fie maleferiatis ccnfetur.Et ilium ue rèfortemlfracIitarriDeum fieipfis addiiflü, ac ueluti facramento obligatum ( qui uel foins,ipfis conquiefcentibus,toti excicituilio-ftiumperimendo par eft) liiinc ncgligfitattp contemnunr ; uirilÿ fapientes admodum fibi uidentur,qudd tanta cura ac fedulitateRem-‘pub.Ifraèlis adminiftret. Sed amp;Dominus minimèinfipiens, bac fua uia ipfos in omne maluminducet:n5pairurus,utquæniinatus CoMrgctcc ipfiseft,uanaacirritaputctur,fiquidcinfur-tra Jontunt gpf g; nbsp;nbsp;nbsp;contrafceleratos hos, ô( aduerfus
ptfsimorü. ntanifefte impies idololatras auxiliü ipfis fc-rentes. Certè Ægyptij quid aliiid épiant homines finit, Sdmortales, amp;paruni côftantes^ Nô funt Dell s, Ôi ne tôferêdi quid? cum inù
A I A M
mortali Deo opt. max, Carne confiant illi: quam facile quis uulneret, ac trucidet. Non funt fpiritiis, qni inuulnerabilis, at iß inuifi-bilis, aduerfus multa hominum milia,fua ii-nius uirtute plurimum poteft. Id quod uide-bitis, quando Dominus immiflaatiç fublata manu fua, turn auxilium fcrentesÆgyptios, turn etiâ qui illud accerfiueriint ludæos, una eadem^ opera côficiet, atep deperder. Sed lo dcfiftitequæfo impie adeô de repub. Hicro-folymirana folliciti erte, qua pro ueritate fui iiei bi,facrofanéliip promifsi fui Dominus in columcferuatiiruseft.quippe qui fie mihi dixit,atip affirmatèpolIicituseft.Quemadmo-dü leo quifpiâ præualidus, aut fcroxleonis catulus,in quam irruit prædam,horribili fuo rugitu tenet, nee earn àpaftorügrege ualido cum clamore,protenfislpfuftibus obnitëtc, cripi patitur ; ita ut contemptis ipforum cla-20 moribiis, tota ipforum multitudinc nihil deren eatiir, quin quod obuenit fibi, tueatur ac ferner. Sic Dominus uos feruaturus eft, Si nonpatietur uel à rotins mundi regnisom-nibus fuum fibi populum cripi, Defcendet enim militaturus pro monte Sion,5e ciuitate fua fan (fia Hierufalem,prore(flurus atep libc-raturus earn; nô multo aliter faiflurus, quàm olim, cum percutiente angelo perditisÆgy ptiis, uos rranfiliendo prætcnbar, atquefci-JO uabat. Cuius quidem beneficq Äuirtutis
memores, conuertiminiquarfo uirilfraclitç, „^ßeut i» ad Dominum. TametficrafTèpcccatum,Ion- poßindarc geep ab eo difcelfum eft, conuertiminiin-quam, ut ueterum beneficiorum nondum obliti, participes fitis nouorum, inftantislp fecuIifelicifsimi:quoconftabiliraRepub.ue-ftra, ac reformata, Domini lege prolata, ue-raîp religioneflorefeente, fuaquifque idola
. reijcieqtam aurea quàm argentca, quxtnani 4° bus propriis,achumanitns falt;fla,meritduo-
bis crimini dantur.Excrcitus enim Alfyrius, quem Ægyptio milite putatisperimendum» aut certè depellendiim,is cadet arque occunt-bet, fed nulla uiri ullius opera, Diuinitiis e-nim, amp;; non humanitits perdetur : fugaip fibi pleriquc confuient, confpeifla percutienti» manu,fiue gladio.Viri autem inter eos iuue-nes, arque animofiores perimentur, autly-tro ftatolp precio redimendi crunt. Porrdi-So pfc rex eorum,ad arcc, domum'uefuam tanta cum trepidationc accelerabir,ut earn atto-nitus practeriturus fit: idquodprincipese-ius,confpe(flo ucxillo ipfius tam trepido, mi rabuntur,atqueobftupefcenr. Hæc ipfenobis ait, arque promittit Dominus : cuiin Sion , ofterendis holocauftis, ac facrificijs ue-ftris, perpetuus ignis eft, Et cui Hierofoly-mis accenfa ara facra faciris.
CAPVT XXX IT.
6o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vod afit de rcftaurâda ad lege Det teil
£ gioncdixi,erabiiciëdis idohs.leculoip felicifsimo: id perfuafifsimii iiobis uo
lo.Nâecee, regni gubernaculaapuduosdc-
uoluen-
PARAPHRASIS.
itultufeniin ßitMlojiit. »w.
MiJiew 0» fultntiffur» audit ««oceiK.me 4m.
Uoluctur ad regc pin Siiuflu,cuius principes ac côEliarif uiri, magno uerolp ludicio ius di cct,atcp de regni negoeijs dccernct.Erit ante rexillc ueluti tutifsimû reccptaculü, fîuela-tibulum,quo te recipias,atcp à uentorum im-briiimcp iniuria defendasiQui ut riui aquarü defcrtiim irrigantes, foecunda omnia ac meli orafaftiirus eft. Eritlp fuis uelut umbra ar-duænipis,fubqua delairati,dum terras inlio fpitales tranfeunt,fefe refocillent,atque qui-elcant.Non caligabuntfub principe hocui-dentium fine prophetarum oculi,quo minus reftadoceant: amp;;auditorumaurcs non obtü dentiir audienda dodlrina iufta amp;i uera:fed Si corftiiltorum, quos quilibet contemnat, fa-pict!iicatqueintelligct,uerius qucàmij quos iniiltafapictia uides turgidos. fiquidem hos ptiasqu.im pofsint uere fapcre,ftultefcerc óportct: id quod abominantur, maximetp re calant. Adhxc,quosprius erat audire balbos, accepta lingua noua,quam expedirifsi-mè amp;nbsp;optimèloquentur. ijs ufuri rationibus C]uasnenio refutet.Non erit tune Gnatho-nibus locus, qui adulantibus uerbis foliant, acpræpoftera nomina rebus tribuant, ueris fcrum iiocabulis amifsis. Qiii enim ftultê fordidus populum cxedit,non uocabitur tüc ptinccps bencficus.Neque qui opprimendis pauperibus, tonfiscp ad uiuum fuis gregi-bus, auarè omnia corradunt, uocabuntur diuites : fed extra fimulationem aperte pate-bit,quid res quxlibet fit,amp;l quid uocanda uc-niat, Stultus enim ftultitiam fuam loque-bar.atqne abundè prodet: quando corde inique eft, amp;nbsp;ad fimultatc potius, quam ex ue-ro agendum appofitus. Domino diuinxlp legiderogans : quando tenuioribus ipfila-borantibus uix tribuit, quo uentremfome-licum expleant, aut urentc fitim reflinguant: fubdufturus eis potius, fi quid fuperefle ui-detiir, quam ut id quod necefsitati deeft, fup pleat. Omnia enim ftudia eins malafunt,nc-que alió eins cogitationes tendunt, quam ut fucatis uerbis tenuioribus imponat, paupe-resqj circumueniat, etiam fi in iusuocatus cumiplïsprotribunali contendat, non cef-fabit ipfos calumniari, mifcrislp illudere. Princeps ueró uir, hoe eft liberalis, candidus aepius, Si qui uero nomine audit bencficus, libefaliter aget, ac munificus piuscp erit in pauperem.talienim beneficcntiaconftabili-turtlironus amp;nbsp;dignitas ipfius. AiTurgitc uos ciuitates effœminatx,atque diuitqsper-ditar, Samaria, Capernaum, Corozaim, Be-tlizaida, Tyrus, 8i hoe genus alix. Audite quid uobis loquar. Vos qiioquc minora op-pidiilaacuici,huiusfeciiliuanitatibus fiden-tes,magis quam Deo uiucnti,prgbetcólt; uos ijs quxdifturus fum aures ueftras. Poft dies aliquot, aut annum unum, certènon multo abliinc tempore, qux nunc dulci fortuna in-ebriamini,atque arroganter de uobis ipfis feiititis, uclut perpetud duraturus uobis hic
to
20
JO
40
Î0
reriim flatus eflet : infurgente adiierfum uos bello, plurimum perturbabimini, fiquideni uineris ueftris hoftili pedc protriris, nulla uobis erit uindcmia, neque ullus ex agris nobis prouentus erir, Qiiantumuis enim nunc uobis opulenter uideamini, eft certd quod paueatis,amp; quod uos nunc quidem inagna confidentiafeioccs confternetatque contiirbet, itautpofitis decoris ueftriindu-nientis, uiles iuduatis faccos circum lumbos ueftros-, planftum faôluræ fuper fterilitatc turn ueftra, turn pecorum : ut quibus exucca èC emarcida erunt ubera, inarefeentibus atlt;p prociilcatis uobis agns ueftris, alioqui fer-tilifsimis amp;nbsp;iucudifsimis,amp;; uinetis omnibus corruptis, Spinac,carices,urticæ 8C uepres procrefeent expopuli mei terra, alioqui opti ma, amp;nbsp;ladleamp;mellemanäte, Nam amp;nbsp;domus quxolim multo gaudio perftrepebant, to-txcp ciuitates, lufibus atep choreis quondam exultare confuetæ,dcmolitæ plane ac plurimum uaftatx iacebunt. Et palatia ilia ueftra deferta, arces amp;propugnacula ueftra diruta, perpétua ferarum fpelæa erunt, liorribileslp cauernæ,quas læti iam inhabitent onagri, Si ubi pecora iam pafcant,donec de excelfo cce-lo in uos defeendat fpiritus, qui fceleratü uo bis hoftem Aflyriû, fceleratos nimirû carnis affedlusperdat.Quodillcubi fecerit, erunt uobis fuper proftrato ita hofte,Deü'diligen-tibus,alba omnia amp;nbsp;feliciadta ut deferta pri-us terra, ac corrupta omnino, friidlus prola-tura fit,tam copiofos, ut amp;nbsp;cG Carmeli uber-rimis pafcuis certarepofsit.Etliumilis Carmeli frudlus tarn fe attollct.atç ubertiin cref cent,utquiuiderit,credatfyluameffe. Iam BritöpMf«» uerd omnibus fuum officium prxftantibus, ita ut iufla ubilibet rerum adminiftratio, iu-ftumep fiat indicium,prxftabit hoc fane'iufti-tia.ut pacata ac tranquilla apud uôs fint omnia, ita ut perpétua fitcuritate, tuncliceatui-Here. Habitabit enim tunc populus meus x-des fuas tranquille atque fecurc, cundlalp eig aftatim fuppetent. Qiidd fi grando tunc cce-litds procidat, ea non eft tunc nocitura in a-gro pccoribus, neque incidet in meflem, fed in fyliiam.Et ciuitates etiani humililoco con ftrudlx, non attollent fuos muros,Neque enim munitis mœnqsopiis erit. Bené certé tunc agetur cum rufticis Si uiris agricolis, quifemcntein fiiamlocis ubiep fertilifsimis amp;' irriguis tune facient. Prarfer alia enirti, fit boucs in fua immittent pafcua, amp;nbsp;afinos; qiiibus, dim uoleiit, fuam terrain arent atque profcindaiit.
c A p V T xxxiir.
VÆ, tibi, qui horrendùm adeó terram deuaftas:ac mifcram plebem,qux nulla unquam iniuria te lacefsiuit tam ad 60 nudü defpolias atqj deperdis ; nihilo pluris cos facies ,qudm fi autbeftix eflent.aut uileg catuli. Certè itbi aliquädo ruj graffationis aç immanitatiï finis aducnerit.idquod citius quaBj
IN ESAIAM
quam credas futuru eft: tum pari modo fper-nerisetiam abiis,unde minimeoportebar.
Aut tu Domine mifertus noftri,refpice ad nos, cuius auxilium anxiè admodum ex-peiffamus.Ex promifTo enim debes domui Dauid manum tuamauxiliatricc, amp;brachiü tuum, quxpopulum tuum confortent atque ftabiliât. Age benignifsime Deus,libera hic fidem tuam,8^ efto populi tui brachium, atcjj protctflio.quipromififti, quddmancacdilu-culo Temper adiuturus fis. Rebus noltris fie nuuc dubqs amp;nbsp;affliôlis, terra omni circumeir ca deuaifata, artp incendio miferè abfumpta.
lO
IScccuiden-tes cUmalïit
auxilium nobis feras, qui adiutor es in tribu latione. Fugiant fcfclerati hoftes à uoce mul-torum,quôs tu habes, cxercituum:amp;difper-gantur ad fuas quifqj xdcs,te exUrgente, qui iam uelutdormitareuideris. Eripe illis præ-damipforum,quam non exgentibus ôélfra-clitica tantum terra, fed amp;exiudæa tua ege-runt, colledlim quolibet irruehtes uelut bru ci, Sé tota undiq; fcgetc abrodentes locuftæ. Magnis tunclaudibus efferetur ille in excel-fi's habitans Dominus, qui Sionios fuos im-
buct, atqjfi«aftniet, utmagnofintiudicio, acmulta uerd'cp iuftitia,Et ilorebir illis tuæ uiôlqriæ tempofibus fi'des ac ueritas, multa fortisep fafus, fapientia amp;nbsp;rerum experictia, fandfilp tuinominis timor.quædetuæbeni-gniratis théfauro dcprôpta, populo tuo donate dignàberis. Sed ecce,quos emiferunt cxploratores, ctiam antequàm in urbem per ueniant,rerumip'dignitateattoniti,cum eiu-
parituri ftipulam,quæ ignis ueftropte fpiritu excitatus, propria inquam ueftra fuperbia 8^ temeritas, fubitc) confumet. Vanifsima funt quç conamini,id(p maximo ueftro malo.Qui enim iam præferoces,uirilt;ÿ, ut filices, durif-fimi eftis,inccndio in calcc cômutati,immiira folum aqua refoluemini inpuIueres.Etqui nunc ueluti fpinæ intradlabiles aded eftis, ex tirpati, atep cité extinéfi, in molle minime^ pungentc uertemini cineremAudite, inquit Dominus,fimul omnes,tam qui hinclongiu feulé abeftis, quàm qui ciuitatemHierofoly-mitanam inhabitantes hicadeftis,quid ego facere decretum habeam: amp;nbsp;qua ego fortitu-dinc, quibusip fim uiribus. Scelerati aliquot Sionq,malorumlt;p multoru fibi confeij, mul-to timoré concufsi,male metuunt, atque uos conturbant. Qiiin amp;nbsp;hypocriticus illcpopu-lus,quos præ cæteris Domino fuo Deo fideles credidhfes ac bonos,açRcipub.Hierofo-lymitanæ, ueraclp ecclefiæ Dei columina, hic ucl maxime timet,at^ aded trépidât,atep uos in dçfpcrationem à Domino abducit, Q.uis noftrûm aiunthabitabit,ac perferrepoterie ignem hune, cimdladeuorantemïTotusad-uerfum nos infurgit terrarum orbis.Pufillus
JO
foris,Angeli _______________________________________
pacis anurè latutriftifsimarcnunciant. Qiiin Séq qui le-flibiint. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gatione fufeepta cum hoftepacifci, acrem cö
poncregauderent, non finefletu, rcinfefta, redcunt; fic defolata omnia renunciantes, ut nemo quifquam in uijs autfemitis confpici-atur, Nâhoftisïœdificagus nullis ftat paélis.
mainnumera. Quis confiftat aduerfus incé-diarios hos latrones, ac carnifîces, perpetuô in nos graflantcssquot; Impijs autem horum uo-cibus,quæomnem fuperioremuitamillorû hypocrifeosacdubiæfidei arguunf,hocre-fponfum habcant: Qudd magnis hifeein ma lis,ac incëdqs ij perftituri fint, quicütp membra fuanon accommodant neep præbentmi-niftrapeccatogt;fcd arma iHftitiæ,ita ut fuis pe dibus non nifi ad iufta amp;nbsp;æqua ftrantur: ore etiamfuonemini obtredlantes. nemini,ne
„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inimico quidem, male precantes. Qiii tota
ita ut non expédiât cuiquam illuc per ruinas 40 item facie abominanturauaréarep iniquépar
Äintcndiaitcrfaccrc, pacemcß fuis expofce-
re.Qiiàm ut maximcpi omittar,profternit ta men aedeftruit ciuitatcs totas, nec fuperos moratus,necinferos;non pluris etiam homi lies pendens,quàm ucl catos ucl canes. Tota itaep tel ra,undicp multo in mœrorc,omniscp confilij inops cft ; quciciicp teuerteris. Adfc-ptentrioné cuiluit, atep altas fuas cedros dc-»•Paral. ry nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^c ueluti cxcifus cftLibanus. Ad occi-
dentëfiSaroncolluftrcs,ubiregiaolimpaf-cerefolcbantpecora, nihil aliud quàm defer tum uideas. Sic SéBafan lætifsimis pafcuis là mofa ad oriente, amp;nbsp;Charmeli uinetaad me-ridicm,fimul omnia corruptafunt, atqj nafta ta,ita ut uidere horreas, tam undique omnia dcpcrdita,dcmolita,óé tetro incendio adhuc fumida. Hæc triftiauobis rcnunciant ipfï
so
ta, nonadmittenresinmanus fuasuliamU' nera, quibusadiudicandumexcæcentur.aut adfallendüautinfidiandü proximo indueä' tun fed obturât plane aures fuas, ne quid de illaqueädo aut perdedo proximo audientes, corrupti pecunia faciär,etiä claufis oculis ta^-lia muneraacmalefaAadeteftätes excaS-tes.Qiii liuiufmodi cft,illcin excelfis habita-bit,omni incendio acpræfocationehoftilifu perior : habebiti^ refugium fublimi in rupc tu tum amp;nbsp;fecurum, nulla etiam illic panis aut aquarü inopia laboraturus. Videbuntqui-dcoculiueftri multa maieftate ac gloria ad-uentantem AfTyriorum regem,populumipil Ium innumei um, remotifsimis ex terrisatep infulis colledlum. Vndeölt; animus uobisno
core ƒ«lt;gt; debuut «nü
tui,
Condpietis ttrdoremjÇj-piirietis fli. pulan.
cxploratores, attp legati, non exorata pace, ac re omni prorfus infcffa.redcüres, Sed nfic Dominum qiiæfo audirc,qui fe nunc tandem exurreélurum, manumej; fuam feextenfiirü, arep magnifice fublanirum dicens : Concipi-ctiSjinquitlioftibus, üraminum quifqiiilias.
abs re perterrcfadfus de feriba interrogabit, qui ponderatis atep examinatis cuiufip faeul tatibus,redimendæ paci,atfp placando hofti, do pecunia ex numeratis ditiorum ædibiis colligate conferibat: id quod tribuno ærario S®bn;c,cum fuis coa(fforibus,non maie con-fultum, fummeep ncceflariû uobis uidebitur,
Sed
|
P A R A P Seduos ncrefpexentts ad peregrinae.nihilcp notxuobislinguæhomines, cum quibus ß impetrata pace eonucneritis,ncgabunr ferdi fragi,atqj caufabuntur nö fatis inrelledta uobis fuirteipforiim promifla,aut poftulata.il-Indentenim uObis, arq; pacT:a ctiam omnia, acceptis thefauris ueftris eludent. Sed eines Sioniy fi probe aepie' uobis eöfulrum uultis, refpieite ad ciuitatclianc noftram folcnem. Deoqj dicatam. Oculos intendite in haue ue lö dlarioni, arqj aded internecioni iufto iudieio deftinatum. Vnde amp;nbsp;gladius Domino multo GÎadiut Do« ftram urbem Hiéruialem, iibi diuino ex pro-miil’o conquiefcatis ; fîqiiidem cledlum hoc Deo tabcrnaculum cit, qiiod nec inferorum portædeuincent; claiiistp fixum eft,tiiillo un quam tempore mouendis, extenfum item fit nibusnunquam rumpendis.Hicenim illeue rcfortis Dominiis, uobis erit ueluti fluuius, magnuscjjdngentium ciuitatem noftram a-quarum riuus,qucm neqj remigio nauicultr, necpuclificationeulJæhoIcades tranfmittét, ao f« utAdyrium intrd iiehanr. Nam Dominus iu :k(1 dexeftnofrer; Domini.nôAiïyriorû legibus nigt; uiuendumeft.fiquidem Dominus rexnofter f;r eft,atcpab impio AiTyrio nos feruabit. Agite tr. dum, exteiidirc ueftros funes ac rudentes fee lerati AiTyriÿ, fed parum féliciter alligatos fen tictis,accontinuô foluendos.ita urpalfo ue-lo.uentisqjfecundisadnos non fieperferen difitis:qiiin potius naufragio perdiri, omne ueftramtani longelaretp coadam prædam,jo nobis relinquetis diripicdam.Qiiç fane mul-taadeô eft,Sf magna,ut non tantü ab expedi tioribus populi noiîri,fed Si à claudis afpor-tandafit.CiuisaürHicrofolymiranus,quan-dofoluta obfidione. omiiitjj illa iniquirate li beratus ad diuidundam prædam acctrfetur, non dieet fc tune segrorareud quod ex pluri-bus fane', confradfo animo audire erit, rebus dubijsamp;defpcratis. C A P V T XXXIIII. 4° A Ccedite huegenres uniucrfæ, auditu-racqiiid uobis dcnuncic; SC quotquot ufquam rcrrariim funrhomines,aut populi. Audiathocmeumuaricinium terra, fifquiequid ea continetur.Totusinquamip-feterrarü orbis,amp; quiequid illefertatcp pro* ducit.Nam Dominus uehementerin omnes genres commorus eft,arqj furit plane' aduer-fusomneeorü robur,amp;exereitus ipfosquos iliac in pios dueunr.Vnde uiderinr illae fi bi: ac præmonitos fe,nenegcnr.Nam dum fi'cper-guntinnocentes perlequi.ira fefe deipfis ul-cifeeturmiferorum uindex Dominus,ur durât mortitraditas.ftirpitils fi’t deleturus : idep non fingulatim, fed coaeeruatim, aded accumulate, utinterfedfi fepultura carentes, acmultocumfectoreputrcfcenres eriam per aridos alioqiii mon tes,fua rabe ac putredine promanaturifmt,uulruribusaccoruis nimii do amp;nbsp;uulturcs acmiluios, ad compares fuas qu.imfaturisfordid3 efca fadli Quin SC cor- do conuolantes Et,utfummatim dicam,qucm-Ieftisilleexercirus,magnacp ilia ccrlcftiû ftel-larum militia,hincconrabelcet SCclanguc-feet : SC cocli ipfi hadtenus extenfi SC apeitif |
H R A s I s. èi conuolucnt atqj eomplîc»bunt fc^ad morcni conuoluri atcp conclufi uolumiiiis. Virtiitcs cnim coclormn cômoiicbuntür, amp;nbsp;ftellæ cœli tds in ren am decidear, pari modoqiio uiti, aiir fieui fiia defluunt fôlia Nâ gladiiis meus, qucmcœlitiis uibro iriebriabitnr plane lio-ftiutn meoriim cædeamp;fanguine.Maximcait tem in Edomitas, quartac monarchiæ fnbdi-tos,defæltiet:in populum ilkim iam olim ma fanguinecommaculatusacebrius,præpoten mint replet rum, pinguium acprineipàlium agnorum SC tm e3 Ihreoriim adipc, etiä pinguefeet : ipfo inqiiä guiMe, adipe, qui pinguibus ilhs arierib.renes clau-dir.Sacrificium cnim, magnumq; epulum da bit Dominus in Bofrah,Edómitiea: huius monarchiæ metropoli. Qj.iare SC multa illi eg de,ac madlâdis pinguibus illie opus erit. Co » cident autemillicSf unicornes, tauricum fuis uirulis i quorfi fanguine SC terra inebrie -tur.amp;aridæpiilucrcs pinguedinem induant aelætifieentur. Nam adeft Domino tempus ultionis,Sf ahnus rctaliandæ iniuriæ,populo Sionio per feeleratos hos continenter illalæ. Torrentes itacp atqj ilumina Edomitica uer-renrurin atram pieem, SC puluis terra: ipforfi infulphur igniuomum,unde tOta ipforum terra eomburaruracinardefeat: nüquam pla nc'.ncqj de nodle neq; de die exringuenda. Fu musaürpcftilentifsimus acfulphureushinc enafeetur.perpetud duraturus : undeamp;pcr^ petlid manebit inhabitabilisSf defolata.iri ut uix quifquam iliac trâfi'turus fit. Cacteriim onocrotalusSferieius,ibis8fcoruus eä re-nebuntatcpincolcnt.fiquidem duceturfupcr cam linea.qug indicctcundfa dcfolanda, atip in nihilum redigenda, lapidibus cundtis hue illuc difperfis, nulhc]; amplius ufiii futuris. VndeSi uiri principes, fiquifofte'remanfe-rint, non dignabutur ficuaftatam Idumxam häc regni uoeabulo,ut inde ullum feranr nominis ritulum.Nâ de ipfis adtum critiquan do perdito regno,nihili reges erunriut amif-fo principatu, contempri, uilcsqj principes. Succrefeentautem in illorum palarijs, olim ita fuperbis SC magnifîeis.fpinæ SC urtieæ : SC in caftris.aut muniris ipforum arcibiis carices ac paliurus. Et atria eorü rune cedent dra conibus,ac ftruthionum pullis.Et facile qui-dcillicquis incidatin cercopithecos, fimias, aliatp beftiarum porren ta. Qyirt ctiam in nu tnerum faunosep ferasqj illicuidcas ludere, fociaslp fuas coniuges ad fe accerferc aut a-liasnefcio quas ftrigesaclamias. Adhæc ibihaiuitf» fpinofosillicuidcas nidulantes ericios,qui nei ericiust partis ouis incubent,pulloscj; fuos cxcludat, fua umbra arq; complexu fonçât. Pari mo admodum rapax crudeÜsq; acimmunda nüc eft Edomitica gensillautarapacia, crudelia, inaufpieata ÔC immundifsima quxi^ anima^ f liäj |
it
lia,in locum ipforS fucceflura funt, quorum De«t.i4. omnium catalogum in lege Domini Siinuc nias Si legas: quorum item omnium nullum eile credo, quod non illictuncinucturus fis. Nam fie habet diuini oris prçccptum Si man datum,in illam fcrarum.focdarumtj; beftiarü colluuicm,cuius Si flatus cam illuccoger,arque uniuerfam collcdlurus eft.Nam ucluthp rediraria forte rerram banc illis tribuit,quam Si ceu linea mëforia propres manibus diftri— buir,fuam cuicp gencri partem, quam baeredi tario pofsideant, atep omnibus feculis æter-numinhabirent.
C A P V T XXXV.
PErditis autem facinorofls his Edomiri cae geris hominibus, multa félicitas af-fulgebitpijs.acomni populo ucrcifrac litico,fiueludfo;quibuscfuacaptiuirateinli
10
in illis ftagnum atqjfons aqiJ«uiur,fa lientis in uitam æternam. Et ubi prius locus fuit canibus immundis,porcis,a tqj aded fer-pcntibus draconibus : ibi iam orietiir ui-ror calami atquciiinci,eritippicnrifsima illis uia,6^ ad patrem,duce uno Âtefsia, cui fîdcnt iicrccompendiaria.Vocabiturautem uiaifta ncro uocabulo uia fanéla : fiquidem polluti, ßC unico illo Mefsiæ facrificio nonduin expia ti ac iuftificati, iufticiæ ueræ fcmitas tcrere non potcrunt.Erit tarnen uia facilis,commo da amp;nbsp;indubia, quam uel pueri inambularint. Non infeftabiturlconibus.autalijs feris,no-xiisqj beftfjsîquæfi maxime ftudcantinum--pere, non poterunteam in uiam pertingere. fiquidem omni tyrannide fuperioreserunt, quicücp duce ac redemptorc Alcfsia cam in
grcdicntur.Illi autem iam per Dominum re-dcmpri,arqj ad Domintym Deum ucrum CÖ-ram depropcrantibus,ipfa etiam delcrta, lo- xo uerfi,multa cum Ixticia atqj ouationcperue-caqj hadlenus inuia gratulabuntur, atq;fefc nientadSionium ilium montem,quifurfutn
beriores campos,promifTami]; iiiiicfium ter-
caqj haftenus inuia gramlabunair, atq; fefc
ixtiora præftabunt, ita ut uekit rofetû fe illis cxhibiturafitfolitudo.Quæha^fenus eis ni-fafunttctraamp;liorrenda, nimiriimuia illaad patrem duceAîefsiafternenda, acnücftrata, Si mortificâdæcarnis folirudincs : in bis gau debunt,lnsmaximc'afficientur,eruntq} lliae li gratifsimæ. Crux itaq;,Mefsiægratia feren da,carnis mortificatio, ueterisq; hominis, indüto nouo, rcieëlio, hxcgerminabütpii^, 30 multalp cum læticia illis uel exurgenr,uel cer té auidc' defîderabuntur. Tâ enim excelfa mo rumprobitate reddentur confpicui, utcum Libanicedris de gloria certare pofsint, 8écu Charmeli uinetis de bonis fruïtibus Si pia fe raciratc.fiquidem cognitiim iam Dominum multo clarius, maioreip in gloria, décoré ac maieftatc tüc uifuri,atlt;p prp oculis femper ha
cft,perpetuô illicgaudio,niinquanitp dcfitu-ra lacricia gauifuri amp;nbsp;exultaturi : quibus tori adeô perfundcntur,a''q3 implcbuntur, uf nul lusgemitibus ac doloribusfuturus apudil-losfitlocus,
C A P V T XXXVI.
T uerôpufillanimorum gcniiairrobo rentur, manuslij eorum folutæac tre* ni ulæftabihârur,per Dominum qui adiuror eft, certumip auxilium prjrftaf tribularionibus;memoria,altaqj mente repo ftum tencte, quæ pio régi Ezechiæciicncrüt, regni fui anno decimoquarro.Tücenim San herib AfTyriorü rex, conferipto exercitu ma-ximo,pulchrccpinftrult;flo, omniludææuici* nia uaftata, at(ÿ deeem tribubus Ifraclispcr
abduôlis.iam ipfam quo(ÿ ludæam liorribi-
Confrriate biruri funt. Bono iraque fis animo pufille :
tntttusdiffo* grex,Si uires recipianrmanus ueftræ,timoré 40 liter inuadebat lEzcchiæregis religiofifsimi arcpconfilqinopiahadienusdifTolurar actre
KMa dehibâ picîf.Irroborcturuobis adbcnefperandum.
robor^te, mulratp patientia fedandum Dominum,uc-ftra genua. Veniens enim uenier.lioftestj ue« ftros omnes deperdet, atep confumet. Dicite quxfo Si côfolamini pufillum gregem, ilium tam pufillanimum.ut confortati.animo'cp a-lacriori concepto, nihil formident, neçp tur-bcnturifiquidem ipfe Deus nofter,tantopere
regnü, omnes eins ciui tares exordineoccu» pans artp expugnans, Re autem omni Afiy' fio ex fua fententia fuccedente, mifitrcxipfc Alfyrius deciuitatc Lachis, iâ obfidionecin’ a, atqt Hicrofolymis uicina, Rabfakcn du* cem fuü,ad poflulandâ hue perfuadeiidam ci uiratis flicrofolymirana: dcditionem.Aduc» ncraraurem ualida manu.magnocp cü cxctci tu, fubfiftcns in aquædutflu pifeinæ fuperio-
ipfïs expciflariis.ccrrôadiienrurus eft, ut fcfeJo ris,in femita agri iilius,ubifullonesfuospan
de ipforum lioftibus ulcifeatur : ipfilp præ O' culis uïdeantjfuis inimicis redditam talionë, camcp cum fœnore.Certd inquam uenict,at-queuos feruabit. Tuncuerd cæcorum oculi aperientur,amp;l aures furdorum referabuntur. Claudi fua claudicatione pofi'ta, ccruorû mo re falient 8i exultabunt; 8i lingua mutorum, folutis iam uinculis fuis, perfonabit laudem
nos colluun t, atq3 ad folem expanfos ficcant acpercolüt. Quo quidem loci ad eum egref» fl funt, de pacis arque feruandæciuitatis con ditionibus adluri,Eliachim Helchiæfîliusgt; qui regiar aulac iam œconomus erat : amp;nbsp;Sob-nah fcriba,fiue tribunus arrariusmnàcüloas
fïlio Afaph, qui régi erat ab archiuis indicia-rij. Audiris autem his Si multis uerbis ultro Domini.fiquidem diuinædodfrinæflumina, nbsp;nbsp;cirro(jjhabiris,dixitrandcRabfakc, iamabilt;
tuncdeferros,toriq;müdocontemptospau- nbsp;nbsp;tum molicnribus,ut fuorcgiEzechiærcnun
peres,maxime irrigabunt: tametfi ditioribus nbsp;nbsp;ciarent; magnum acpræpotentem Aflyrioni
quoqj ilia profluannarida ramcioca, omnicp nbsp;nbsp;regem,ipfum inrerrogare.qua fîduciaaurlpe
folatio deftirura pedtora, ea maxime excipiét, freru»,ipfi aufit reffftcrc-Cogiraui quidem c-
|
P A R A P ri go fflemm, Illum fiderefuis ad Deü ofationt^ bus:fcdcertc'fano confilio, aeftrertnuaforti-tndine in prælio eft opus, neip hic nunc de-preeandæ diliinæ contra uos iræ locus eft. Qiw ßifli Sed qua obfecro fiducia gt;nbsp;cui ihnixus gt;nbsp;audes contra me (inquit rex Aftur) rebelle te præ-lt; ^onfidiï, bere,miiii(prefiftcrcs^ Veriim eccedebaculo arundineo multä fpem cöccpifti, eoep confra dlo,ncpede Aegypto. Sed qui arundini inni-titur,ferc'fitutexcapropriam ille manu uul- io ncrct. nihilocp felicius uobiS ciitn Pharaone Aegyptiorum rcge fiicccdef.Cçterùm óó hoe mihi dicctis, quód fidatis Dno Deo ueftro, qui fuis Opern laturiiseft in opportunitati-bus.Aliquid hoe quidem eft : uerùm uidetiir 'ne uobisitade Deo meritiis rexuefterï qui nefcio qua impierate, arqj feelcfarorü hæreri-eorum morc,excelfa, iplasq; Dei aras démoli tus eftjOmncq} Dei cultü euertitinon perinit-tens Hierofolymitanos , ullosiie regni fiii fubditoSjalibi facra facere,quam uno in aha-ti,ad quod Deo fupplicent. arqj facra facianr. Veriim age,date fide, atep facramenrum dici-teDnomeo, Aftyriorü iiiuidlifsimo regi ; dabo uobis uel duo milia equorum, fi modó 20 uos populo in ueftro inuenire pofsitis,qui il-bs inequitenr. Et quï quæfo poffetis uires fu-ftinereunius, uelminimi etiam,exifs quos Ûùs meus Aflyriorû rex miniftros habet s’ Et lt;!uamobfecro uobis fpëconcipitis, exAegy» jq Ftiorum quadrigis Si equis s’ An putatis nos âduerfus terram hanc bellü parare, inlp earn dtuaftandani nos fie irrumpere,iniufl'u Dnis; ImùDns ipfe, que nos ueftra impietate, om» pif«!:'religionedeleta irritaftis, uoluit atep nifsit,nos terrâ hanc ueftra inuaderc,atç de-iiaftarc.Hæc ante cum impius Rabfakes He-^rpainügaritjî lingua loqueretur.rogauerunt cum Eliadiim.Sobnah amp;nbsp;loas, ut lingua ute-tcturChaldaica, quippe qua ipfifatis intclli-* 40 gfrent:8i ut defifteret, cü d'to populo, qui ad tnutüfuam quifqj ftationc obferuabat, audi* «ntCjludaicc'ioqui. Rabfakes uero hoc indi» gnatus '.Ita'ne inquit me Dns meus emifit, ut eu domino ueftro, uobifeum hæc uerba faciâjSf non cum miferis ciuibus, qui muros ueftros obferuantes, ed miferiarum deuenc-runt.utfuaipforü excremctaferc’ edant.pro- priamepurinSbibantï Perftititiratp Rabfa» kes, amp;nbsp;maiore cü uocc exclamauit, lingualp »teiOT» ludaica dixit; Auditemiferi eines, uerba ma-gniacprxpotentis régis AiTyriorü.Isautem uospræmonet, neperEzechiam fceleratü ac Hrimitt, impium regë uos feduci finatis, nec in rerum uitæ^ ueftra: diferimen iios adduci :quippc quiuosnonfitliberaturus. Neqj uobis per-fuadeaf,utin Dfio, quem illeiam ob demolf« tas ipfiaras, euerfam^ religioncm inimicum plane liabet,fidatis, atep abipfo opefperetis. fœtus ipfe in procinlt;flueft,atq;gaudererpro« /gt;artuKi,(^ gnafci,SC mulier debilior eft quàm ut fuis uiri «irM; no eii . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;___r r_______ bus partum iuuet.ôfenitatur.quo rerum ftaifarifrtdi. Vana plane fpeuosladatille, ggt;uosà Dno tfo tu turn mulieripfa, tum etiam fœtus fummo liberandos, amp;nbsp;ciuitate me no potiturü prçdû nbsp;nbsp;in diferimine funt.Ita amp;nbsp;hic hoftis fortior eft, cat. Neitaip ei aufeuhaueritis : imô Aflyrio» qudm cuius uires nos' fuftineamus : S( ferO'* mm regi aufcultatc,qui uos omneSj non ut il nbsp;nbsp;cior, quàm ut uclit nobifeum dementer age« fa re. |
R. A S I S. ro le, perditos uult, fed faluos Incoliimeaii Egredimini, inquit,ad me;fif inito fœdcre.co médité atqj obledlate uos j fub fui quifq; uite auc ftcui amp;nbsp;bibat quifip fui putei aquas : idip, dum uenero, atep uos träftulerö in terram uc ftræ terra: prorfus limilem, fiue frumentü hic prouenies fpectetis, fiue uina etiam. Affatim illicfuppetet panis, multü^ habet optimaru uinearum. Sed cauete uobis lt;à ftulta fcelefati Ezechiæ perfuafione, qua ille clamitaf, Dömi num uos erepturü. An getium dii,fuam quil^ que terram de manu Aflyriorum régis eripué runttVbi obfecro eft Antiochia: deuss’fii deus Arpad, in regione Damafcenoi urns’Vbi man fit deus Sepharuaijm, ditionis AflyriacstïEc ipfa Samaria, eiufdem Dei cultrix, cuius uos eftis Œft'neillapulchré defenfa, amp;nbsp;exmani-bus meis liberatas’ Qf’s obfecro inter omniu harum terrarum deos eft,qui populum fuutn mea de manu eripuits’öe eripiet Dominus Hic ruialem dcmanumeas’DominiiufTuin uosir rHimus,ncqj hëcfincnuminediuûm cueniüt* Pond Hierofolymonim legati nihil quiequa ad hfc refponderunt :fiquidem ipferex eoru uetuerat eos blafphemifseiufmodirefpödc-re,utneiritatushoftis,grauiora in Dominu conuicia euomeret.Itaqj Eliachim filiits Hel-chiæ.regiæ aulæ œconomus, amp;nbsp;Sobnah feri» baauttnbunusærarius, unàcû loas filioA« faph.qui ab archiuis indiciarq erat, re infefta redieruntad regem fuum Ezcchiam:fed uefti bus exreiindignitatc,acn5 fetendis blafphe-mifs.confeifsis : amp;nbsp;narrauerunt ei, quxeunep dixeratfceleratifsimus ille Rabfakes. C A P V T xxxvn. ACeiditautem, poftquam pientifsimui rex Ezechias hxcdelegatorü fuorunt ortcognOuit, uteötinud ueftibus dif« rupcis,prç reiiiidignitate, ucrbisq;adcó bla-' fphcmis,ac Deo derogantibUs, faccü iieftema üc uilem admodum indutus.acccflerit do-mum Domini,illinimirumfuiregni ftatum declaraturus, attp malum omneDnm depre-caturus. Porro Eliachim fuæ aulæ œcono* mum, item Sobnatribunum fini ærariumg und cum aliquot facerdotu fenioribus, fimul omnes faccum ueftitumlp humiliorem indu« tos, mifitadEfaiamfiliü Amoz prophetam, cuius cofolationeiam turbatatotaaula, om« nistp Hierofolymonim ciuita« maxime'opus habuit. Ad que cum ueniifent, narraihrütei, regcEzechiammœftifsimOjfummelp affliólo eifeanimo:uf qui dicerct magnæ anguftiæ, uarq^ doloris.acinauditarumblafphemia« rum hune die elle ; netp aliter fc Rempub. lu« VetiertMi fi daicam habere,quàm ubi mulieri parturienti /y u/que ai |
|
rc.Dotninus Deus tuus,quem tu peculiariter tibi propitium habcs,amp;amicü,audietamp; corn mouebitur fortafsis blafphcmis illis, minime queferendis fermonibus Rabfakæ:quc AfTy» riorum rex,ipfius Dns,non in aliud mihife ui detur,quàm utDeumuiuum blafphemis uer bis laceflat, multaqj in ipfum probra amp;nbsp;conui cia cogérât: quæno diibitamus, quin ipfeDo minus Deustuus audicrit.Tuitaq; quâdo rex ipfe Dominü feduld prccatur, cui amp;nbsp;nos omlt; lo nés fupplices nos pra bcmus.Inuocaatq; exo raêtiâ nobis Dnm pro pulillo hoc gregead-Jiuclàluo amp;fuperftite. Vcneruntita'qjlérui, fine legati regis E2echiæ,ad Efaiam: qui re o» mni audita, refpondit cis, atqj Domino ipfo-rum renunciari acdici uoluit,quôd Dnsipfe Deus dixiffet, nihil eiïe timendum : amp;nbsp;audita Rabfakæ uerba, quibiis Allyriorum regis mi niftri Dfio coniiiciati fuinquot;enr,contënenda ef-re,nihil!ÿ moranda. Nam ecec.inquit Dns,Fu jo gato hoc tanta? cëfidentiæ fpiriru, immirtam in illum fpiritum timoris ac horroris, Tâtam «mm in fuo excrcitu cladem Sfaudict amp;nbsp;uidc fuos picjita ut bonum rege decuit.defendere. 40 uaftarunt quidem Domine AfiTyrij reg«, 't’ Vbi ueróiamipfum audifietde ludforum re urilledefeia^iitat, totam ubilibetterram,óë Nortte Jeci f)tat Deut tuuf, incjuo tK confidis. bit.ut fuga fuæ uita? confulens, multa cum tre pidationefuamrepetiturus fitAflyriam :ubi quidë cum fe tutuni putabit, gladio tarnen pe rimctur. Ethifee quidê uerbis propheta cô* folatus cftmœftifsimum regem,multamqjilli fpem fecit. Porrd Rabfakes ad regefuum re.-uerfus.inueniteum pracliantc aduerfusLob-nam,fiuePelufium, ciuitatcin Aegyptijs uici-nam.Audierat enim,g, dimiffa Lachis, iam il* lue tetenderat. Audierataurc Si rexipfe Afly-^ rius, Aethiopiæregc Tharacamin Aflyriam irruiffc,atqj ipfum ad prfliandum lacefTere. id quod tanti tarnen illi nô fuit, utIiidæam cum Hierofolyma fua dimitteret.Maluitenim pro impietate fua pi çter oificiü in miferos:nihil^ cômeritos ludæos tyrannidc exercere, qtuàm bus Rabfaken,non contentus fua illa in Deü, omncmqj eins populum maledicenria, pergit amp;nbsp;male fcriberc. Vndcaccerfitis ad fe tabclla-njsjfic.inqiüt, dicctisludæorû régi Ezvcliiæ, «adem etiä conferiptis per meliteris adipfum perferentes.in hune modum :Ne l'educat.attp in omne malü re inducar, tuus Deus, dequo tam magnifice’fperas,perfuadens tibi Hiero folyma in manu régis Aflyrij non tradenda. îo neciuuiflcfuum populum,necipfos exaudif* Ipfe enim tu audifti, atep abundc feis, qua? rc-gum Afl'yriç uirtusfit,Si quantain expugnâ* dis omniü terrarum regnis ipforum félicitas fitamp;poteftas. Ettuunus putasteeuafurum^ Habent SI genres fuos deos, Si numina magna deûm: non tarnen horum uirtu te limite* nadere, fed per patres, maioresuemeos deui iffifunt.Habes Gozan Mcdorum ciuitatérui- de amp;nbsp;Haran incolatu patris ueftri Abrahxjpa tristpeiusTharæfepulturanobilem. Quinôë dacmoniaacdijnihilfunt. Hæcpij optimilp de Refeph audifti, quæ Petra Arabiæ eft, fub regis oratio fuir. Efaias uerd, quem etiam ditioncMoabirica Et de fis qui orientale pla adfupplicandum Domino rex mifialegario-cam incoIuntjinThalaflar iSyriorum regio* ne inhortatus eratj diuino oraculo inftru-ftua, |
fo ne. Vbi eft rex Hematb Äntiocheniisf Quid aflum cum rege Arpad, quæ Damafcena di-tioniseft^ Quid fuccefsir regi Sepharuarimlt; unde in Samariam dedudfa colonia eft Nonne fimul omnes expugnati.atq; in captiuitaré abdiuffi ftinr’cum tame haberent numina ma gnadeum. Ettuftultc tibi perfuadereaudes, quddfolus omniü,unius Dei tui uirtutemihi illufurus fissquot; Inhunc modum conferiptas , literas cum de tabellariorum manu accep iffet (Un Ezechw§,multofanc'cn animidolorchçctam Jenuiu^ blafpheiha.Deotp uiuo ac uero derogantia le ci0rum,amp; gir.amp; continue) quidë cum ijfdcm abijt in do- leÿtiHi mum Domini,in damura orationisacdepre cationum,ubi eas rex ipfe coram Dno expan des, toto peëtorc deprecari arqj obfecrareinx ftituit Dominum.Et erat cerrë hicobftcrandi locus,multumip urgebat necefsitas, diuinoqj nomini illata iniuria, qua gentium dxmonia Deo uero ac uiuo conferebanrur,atqj tantum non prarferebantur. Oratio autem régis fic habebat:Dominiexercituum,ad cuiuslegio-nem unam Aflyrij omnes nihil funt: tu Deus Ifraelis, quiiureiurando te Ifracliricofcmini promififti bcnefa«ffurum,utSlt;: nosfacramen-to nos tibi obligauimus,arq; etiamnum obli-gamus.Qui fedes fuper cherubin,fedem pro-piciationis,linde nos femper exaudias, arque propicius nobis opë feras: Tu certc folus om nium regnorum rotins orbis Deus es, ad cuius nomen rantiim uniucrfa illa gentium da?-monia inhorrefcunr,amp; contremifciint, Tue-nim fecifti omnia,calü 8i rerram, óiquæcun* que cœli ambitu continentur. Inclina quatfo, acquastp mihi aures nûc prpbe.quibus nos ue rcmiferosexaudias.Imd, apertis tiiæmaieila tis oculis, infpice arep lege fcelcratifsima liæc in te opprobria,qu{ rex Sanherib tibiDeoue ro acuiuo conuiciatus.ad nos tranfmifit De-quafeump illis collibuitperegrinorum deorS prouincias.Sedita'nedij illificulnei.atqjinau rata? trabes,ac trunci deargentati,iam in igné conieóbjad tua? Maieftatis amplitudincm c5» ferendi ueniuntï’Illifanc'dij nonftinnfed com parata? hominum manibusridiculæquædam imaginesfunt.exinutili ligno,aut furdolapi' de confiantes. Vnde nihil mirandum eft.illos fe. Sed tu Domine Deus nofter, qui uiuis,àc uerc nos confpicisô^aiidis, proueriratetur promifsionis ferua nos de manu Aflyrij.Si nô noftri amorc, quem parum cômeriiimiis, certc tui iâcrofanéh nominis rationem ali^ quam habe: ut omnia quæ roto terrarum or*’ be régna funt, cognofeantatrp perfentifeant, tefolum totius uniiierficp mundi Dominum, uerumcpDeum eile, præquoah’arû gentium |
P A R A P 1 ftus.fflifftad Ezechiam regem,qui renlincia.gt; ret ac diccret illi • Domin ü Ifraelis Deum, cui rexipfeluper contumelqs regis Sanherib fup plicarat,fie dicere,Si hoc deprecationibus ip-ïmsrcfpondere; NunequidëAfTyrius mul-tame afflciscontumelia, uarqscp dehonedas opprôbriis Si conuiciis,tüm me, turn populü quot;leum Sed pcrquàm breui cotemnet atqj de« fp*'-'^f*^etcxmeusEzcchias : Sfpopulus me» Mill,J,-J. usSiôniuSjhadlenusinuioIatusôe uirgineus, to S’ÄSio, fâpite tibi mandaturus laqueum ed. Et Hierofolymitani mei ducs, mediu tibi oden-dctitdigitum,nihi!o pluris tefafluriquàmin finia:fortisfcruam,qiiæ latrinas lauat.Cure-nimhoCnon audeât,8i ipfis liceatdn te, quâ-tiimuis præpotentem regem Nam liide ati^ agnôfcè,quem tu fis nô reucritus, imd quem lt;ontiirtlelijs,horrcndumcp blafphemis didlis lacffsiueris. Vide, inquam SC obfcrua, in que arroganteaded iiocc iniurius fueris: etiam irt cadtDûminum,tuæfuperbiæ oculos contor-^iiens,inipfum Ifraelis fanélificatorcm.Ifrac li'tjdicatum Dnm.Ncqj cd.ut qui proprijs li-teriscoiiuincipotes.culpam hancinfamulos Ilios,aut Rabfakcn conijcias.nam SC hæc tc proferretuafecitarrogätia, utdicercs tuapte uitiUte, K ciirruum tuorfi multitudine, altos
M R A s I s.
hos Hierofolymorum montes, latera Liban! tecólcenlurii.ubialtas cedros illas,eximiasqj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_________________________
illasabietes feupinos,regcnimirumamp;lfacerîo taqjuedra redaurabitis : Sinullohodeuobis dotem fuccidercs : introiturus in ilhid quod nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . _ .
fiimmcaltum,ac Domino Deo facrofanëlum
fft.Sdn cultifsimos ipforü agros. Ad hæc glo fiaris deexercitu tuo,nimis numerofo acmul *o,quippequipedibus fuis Nili alueum tan-iiim non cxiccarit;ita ut deficicte potu, nouis rffofsis puteis ipforü, fiti te meden oportuc-tit.Ita torus Deiobhrus es, utcundla tuæfa-pitntiæjtuæuirtuti.tiioqj tam numerofo exer ïitui, arque aded cquis tribuas, amp;nbsp;quadrigis:40 inei ueid nullam prorfus rationem habes. Au diftitainciam olim, qudd mulris abhinc die» busdecretü habui, anç faccredarui, id quod iiuncpcrte,meæmanus uirgam arqj fecurim, tftediiniuoluimempcquddciuitates Ifraehti lt;as legis meædefertriccs.atqj etiam ludaici rc gninu’.ka oppida fubucrtcrcm, ira utlapidü acruderumacerui uerius cdent,qu.rm ciuira-les.Ettuomnc hancuidloriäquafi acde de-wiétis hoftibus tuis tibi arrogas,podquam ÿo tuaopera,atcptcadminidro egohpcperficioil Cettéfi mihi uifinn fuifiret,cxcrcuin'cnt temei pro tuis uirtutibus ifcdpræcidiillorum ma-nus,fafticp flint uckit mufuli. Vndc amp;nbsp;terrore perculfos, facile in hanc illos induxidi igno-miniam amp;calamitatem;non maiorelaborc il
atqj exaridafiunf,anreîuftum focnifeciu. Om nia itaqj hfC cum ego prarfcicrim,amp; per uiros prophetas meis obuenturalucuicntcr admo-dum fignifîcarim, quaquatfo rationetu tarn arroganter hie cridas crigist’ Vbi tu habita-res,Si undehæcfafturus cxires,abundèpræ- tuii amp;nbsp;in* noueram. Nouera quocÿ, ad quos prima tua iroitum tuS fieret irruptio :8lt;hanCquoquetuamfuribun ego cogito» dam in me,at^ meosj infaniam abundc præ» «i. dixi. Cætcrùm quando amp;in me exafperaris, -ita ut non ferendis cötumclqs aures meæper» drcpannimmidd in nares tuas circulo,atqj in naribus tuis fræno, retraham tceadequa ue* nidi uia.nonpaifiirus teultcriusprogrcdi.ut feias iam fræno coercitus,mea uirtute hæcge ri omnia : SC te nihil aliud quàm uile quodda mancipium cde.ad carnifîcinam cxcrccndam mihi utile. CætcriimtuEzcchia,nequidam Tilihoee^ pliusabhoe Adyrioformidcs.hoctibifignü rit ßgnutth habe, fuper omnium horü ueritatc. Diiobus annis duraturum adhuchocbcllum cd,idqj ira, ut nihil tarnen nobis defuturum fit. Nam primo hoc anno comedes cadiua, ex hic illic conculcatisautab hode reliftis.Annoautem fecundo ac poderiore, fponte nafeentia abun de iiobis crunnquod genus funt malagt;pira,8d quicquid bonorum pomorum,nucum atquC radicum ed.Tertio uerd anno pro uedro arbi tratu amp;nbsp;feminabiris,amp; meflem facictis, iiine^ oblarräte, fruftibus ucftris perfruemini. Qui ueró tunccxludcisfupcrerütacrcnianferinr, ii deorfum atlis radicibiis piilchrc fœcundi e* riiiirminimeiÿ ftchles: fiquidcm Si extra Hie rufalem fuos ramos protendent, ita ut mons Sionius fuarum reliquiarum iam progermi-nantium non fircapaxfnnirus:id quod fing« lari quodam amore Domini ita futurum eft. Quod autemad Afïÿrium attinet, fictibi de Dominier-eofignifi'cat Dominus, quod ciuitatem hanC gauos amo ruam non fit occupaturus, imd nc fagittam re, quidem ullam in earn miffurus cftmeqj aduet lus cam ullus clypcorum cius ufus crit,nequc ullo uallo ei efteinfturus. Qiia uia uenit,ca-demaufugiet.Ciuitatem enim häc, quamuis bieiinioadhucduratururtibellum fit,non in-gredictur.Ita nobis promitritDominus:Pro-tegam ciuiraterti, inquit, SC meapte caufa, ac propter fidem famulo meo Dauidi daram, ip lamfcruabo. Tandem nerdfubfi'nem bien AngelusDa nri,egreirus eftangelus quidam Domini, qui j^tiniper* in caftris Aflyriorum peremit centum SC ofto «(ƒ,ƒ in ca^ gintaquincp bellatorum millia. Hierofolymi flrisAjJyria tani uerd cum tcmpori exurgercnt,atcp ad ho rutncentS ilium cadra profpicerent, nihil aliud qu.dm oHoginta mortuorum uideruntcadauera.Ipfeuerdrcx quintp coru Sanherib, pcrterrefaftus aufugit, SC ca» Im.
qiiæ crefeunt gramina,uel ut holitores fua ho nbsp;nbsp;dem qua uencrat uia rcuerfus cd in fua Afly-
leraferiiidis aquis incoquenda. Imd ante tu- nbsp;nbsp;riam, habitationis fuælocum fumens in præ-
tam trepidarunt,atque palniam tibi concede 6o magna regionis fuæmetropoli, quam uocita runt,nonaudentesconfligere! itautcrefeen» mus Niniuen. Dnsuerdfuinominis contu-tiain redis uedrisgramina,quæ concidunt meliam nondimittensincoinultam,amp;icón-quoque, fupernis caloribus clanguefcunt» nbsp;nbsp;tumdiofifsima tahdem morte cum perire uo
i } lens,
|
Ié9,proprijsîpfi'nsfilrjs AdramelechÔCScha» razar eum dédit interimendum:id(ÿ,cum deo fuo Niiroch facra faceret. Ipfe enim per filios fuos dijs oblatus eft, quos alioqui ipfe obla-turus fuo Nifrocho fuerar. Fratres iieró illi parricidæ fuga fibi falutem quærentes.perue-ncruntin terrain Ararat, in regionem Armenia;. Aferhadon nerô intcrfeiflo patri fuo fuc-cefsit.atque Afi'yrioriim rex fa (fins eft, fed re» gno jam magis ac magis déclinante ac di-lo AlTyrij regis te liberabo.nnàcum lue, quam fpereunte. C Ä P V T XXXVIII. ILlis autem diebns, durante adhuc bello Ail’yriaco, ante cladem illam centum Si o» (ffoginta quinque millium,quos interfecit angelns,incidit rex Ezechias inmorbum pe-riculofifsimum, quo certemoriturum fe cre-didit.nam Sipropheta Efaias filins Amoz en inuifcns,diuino ex oraculo ipfum quoqj prac» fe pracber,iam decimum ad gradum peruenir, monnir, urde difponendis fuis rebus, luacjj zo uergittpad uefperam:fedhancego tibireiio- domo inftruenda cogitaret, teftamento nimi rum cauturus quid cui federet, aut quid in re gni negocqs confirmatum atque irroboratn uellet, quippe qui certó moriturus nou reua-lefceret. Ezechias ueró hoctam trifti nuncio perculfus, quod aetateadhuc uiridi admodü, acintegra,fineliberis moriturus elfer, aiierfa à circumftantibus facie ad pariere, leifliue fui fpondam.deprecari cerpit Dominum,fiqnis apud ilium forrafsis precibus adhuc locus ef* 30 TJlentento fet.Oratioautem eiusfichabebat: Eia Do-qua/ofijiiot mine,te ego rogo atqj obfecro, uteius quam modo ambu nbsp;nbsp;nbsp;oculos tux Maieftaris egi nirp mcmor,mi Ltuerittt co.~ hiparcastfiquidc candido acfynccro ergare rantte fni animo. cordeCquapti'i hoc ab homme fieri poteft)perfccfo,fideliacbono,idin reftanrä-da religione, tuiep facrofandfi nominis cuitu, feentus,quoddiuinis rids oculisnifum fuit, non quod humanitils mcis, Qyod tua lex _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc moribundum meum aninium grauirer prçfcribir,non quod patrij mores mild tradi- 40 difcrnciabat, qnód diuinum cultä,iamaddi-uina: legis praefcriptum,reuocatum atque de* dcriint. Confide iraqiie facrofatnffo nomini tuo, SC innoiiatam fed ten eram adhiic religio nem da per feruû tuum irroborari ; Si fi quid bellicis his tumtilrib.Iabafcerecœpir,idipfum rurfus reftauretur ac fiiffulciatnr. Et hate qui-dem die multo cumfletu in Domini finum profudit, nonquidcmdefuafeiaótitans iufti cia, qui reualidus Dominä collaudat, de pec-catis fuis poft tergum reieélis illi gracias a-gens:fed quod ueracreligioni. aediumi nomi 50 nis honori confultum cuperet.nam Si hocip-fiuniccdoluifie,illinccolligereeft,quodipfe» met ait fe illinc potifsimum hoc in periculo laborairc,quod non uifurus eilet Domini gio riamaclaudem,uernmljpeiuscultum hicin-' ter iiiuos fubolefcentem, atque iam recens e- natum. Dominus uerd exauditahacregis pia ac lachrymofa orationc,iufsit Efaiam nó- dum aulam egreflum, cötinnó ad regem redi re, nr ei pro trifti mortis nuncio, iam rurfum 60 terim nefcio quid,ira ut grues arque hirundi- reiialefccntiamacuitâ nunciaret.unde liierest 3SS’’^^us: Sic.inquit.fibi refpondet Domt lt;ius Deus Dauidpatris tut, cui tu morü pie-. |
S A I A M tare filins es,iierîiis quàm regîs Achas, cuîus mores ac inftitiitaidololatrica deteftarisat^ dcmolitns es. Orationem tiiam cxaudiui,in-quit.moncrnntlpmepiætiif laclirymæ.iindc parcituriis tibi, addo diebiis tuis, nuncalio-qiii complctis atinos quindecim.nequcmor« bus hic te diii difcruciabit, fed continuo relin quet : qiiippe qui tertio abliinc die tcmpluin Domini fis accefTiirus.Ad hcc,de manu etiam 4,Keg'’' occupare adeó ftudet, ciuitateifed ego eä pro» teclurns film,atque defendam.Vt autem torus fecurus,animoq, qnieto fi8,ac ociofo,lioc habe tibi prp ftandarü promifsionum argumé tum,ccrrumq; fignum:Ecce,horologium ha- Eert,tg”* bes fciotencum, certishorarum gradibusper regem Achas diftiii(ffum,tibiq) relufiiim. Vm wtiirti»“* bra autem quam gnomon ipfe horologijdc nutnaii-. uit. Ego quidem iam annosnatusplusnii EgoJ«quot;* nns XXI X,cum Icthali morbo grauatiis.præ diwuliUit* terea Si diuino oraciilo per Efaiara percullus, camiiit»”'' cabo, acreducam in gradum primä. Atq;ira quidem accidit,folenimirum perdecemgra' dus,qnos confeccrat,fnnm curfum refereiite. nihilo eniin grauius eft Domino folein retro agere,quàm curfum illi fiftere. Ezechias au» tem rcxindah, cum iam ægrotaflet, atque ab iiifirmitatefuai eualuiifer, hoc tarn piæciaru Dei beneficium etiam pofteritaticonftareuo lens, quç hmc etiam deploratifsinds in rebus nihil de Deo defperarecondifcerct,hocliio fcripto fupradidlam rem memorix manda-iam de ampliore uita defperarem,multo cunt horrorecogitabam, me in trifte fepulchriini eiferendum : acreliquis annis, quos integra adhuc ptateuiuo,cariruruin, In primis auicm puratum,inter uiuentes non amplius confpi» cercm; non etiam uifurus dlam Domini ma» gnificcriam,qua per fe promiferat nobisper-* dendos Aifyrios , neque amplius in uete-rum amicorum Ibdalitio nerfarer.Hincomni no cmigrandum mihi cogitabam.ut qui non diu hieduraturus eifern, ita utpaftorespecua rii cum fids fubindetuguriolis alid comiiii-giantinelfic infirmitareuitam meaminterci» fam, quemadmodum textores longumalio-qui adhuc filum prsecidunt, adeó ut de diepii tarem me non aifecutnrum uefperam. Quant cum conringebam,nô uidebar mild unfiurus ad aurora, nön fecus enim me morbus ille u-rebar,at(p fuis ardoribus conficiebat,quàm fi leo quifpiam famelicus mihi ofla corrofiflet. VndeSiper dieme ante uefperam moriturn credebam.Garriebam afit, atqt mufsitabäin- nes cófueuerüt, columbarü moreingemifccs aefufpirans,^ Sublaris autë in coclum oculis, quos pgre tarne liccbatatrolkrctDnednquä, infirmiu» |
paraphrasis.
îhffrmîtashrcgrauiscp hic morbus uim plané mihi inferr,nianucp uiolenra me opprimir, ac intolerabilirer me grauat. Sed tu quæfo do loremhunc mihi mitiga aclcni. Cæterùm quorfum atnnet de mets ærumnis ac dolori-busuerbolius ageref Qiiin potius Dni erga me beneuolentiam animaduertite, qui ut-me conualitiirn promifit, ita amp;' hoeprarftitit. Cer té dûuiuâ,amaræilliusinfirmitatis memor, Domini bcnefi'centiâ memincro.Quin Si alq, 10 Dne, hæc tua promilla 6é cgregia ta ôta audic tts,côdilcct. Si media in morte de te bene fpe rare,aciiiiiere.Nam ego certeomni etiam fe-culo côlîare uolo,quod reftat uirf,ex tua pro* mittentis atep illud præftanris dementia, me iduiuere. Tuenim graui morbo pereuffum, atqîlongædormitioni addnflüfanaftiattpin intam i elf iruifti. Nâ eccc.cü pulchrc ualcrem, beneq; feres mca haberet, inacerbifsimû inci dimorbumifed ru Dfieeripuiftimcdcfepul-10 dirojin qiiod alioqui efferendus fueramiidtp peccatisnieis.quibusaccrbam liane mortem ,’'’'frii?i commerueram, poft tergü à facie rua reieiftis i’‘'fgiiw atcpdeletis.Atnemoiepuirus Dnetuâniaic-*W!ii pic, ftatemiaudataccelcbrat.nccplaudëtuamdc-uumen, pritdicaiirmortui Neqjqui in Icpulchralcm foueam efferunrur, tuà fidem ac bonitatc en-comijsartolluntôé euchunnfed uiuës.uiucns inqiiâ,is boniratë tuam côfitetur, atqj te cele-
régis Achas uifa.nam huius rei fama, tam to» to fere' terrarum orbe fe dilperferar. Ezechias ucro accepta regis Babylonii epiftola, und cum oblarismuneribus,inani gloria ca» ptus, cccpirlaerari,atcp clatiore efleanimo.no diuinæ bonitatis in fe beneficia dcprxdicans, attp ea utdignn erat collaudans ; fed Thrafo- gt;nbsp;nifmum quendam ages, oftenditeis domum fuam aromarariam, amp;nbsp;quam cflctauri atep ar genri adhuc dines,aromatû item amp;nbsp;preciofo-rum ungncntorn.Toram quoqj domii faltus, ubi cuinslibet generis inftrumëta bellicaaller uabantureis oftendit: SC quicquid tota fua in regia eximiû habuit,ar(p fpedlatu dignn.Bre» uiter uero, nihil q'uicquam habuit tota in domo,atq; adeo rora fua fub ditione, quin id eis oftenderit. Efaias uero regia ftirpe progna jntroiuit tus,arq;Ezechiefuoregiperquamfamiliaris, Ts.lai,K accedens ipfum rogauir,quid'nam uiri hi ex- prepbetaai tranci diccrcnr.arq} boni adferrer, SC unde ad s-zccbiam ipfum peruenifTent C Cui Ezechias refpon- fegem, dens: E' terra, inquir, longehincdifsita, ue-nernntad mc.ncmpecxBabcl.apudquos no men noftrum oppidoqucim celebreeft,ac darum. Prophera nerd : Quid,itiquit, uiderunt in sediblistnisS’ Omnianecolluftrant, perfpi# ciunr,arqiic cxplorate obfernanrf Hoc aurem quicrcnri, rex ingenue confefTus eft , quod quæcunqne domi lnæhabebat,abipfis nifa
brat itaurliodie permcuiiüac reualidum id 30 eflcnt, amp;( pcrfpcfta, adcd iitthefauroriim aut
fit,quod emortuus no potuiftem. Arnucipfi etiä patres filijs ac nepotibus inculcar, qua ru fideerga nos lis,8c bomrate. Dns opr. max. itautpromiferar me fcruauir,unde rora ui ta mea in domo Dili pro mentis iuftistp plal-mis atqj cantilenis ipfum lau.laturus lum.gra tiasq; Dno liim adlurus. Efaias aurc peftilen tiillo inorbolaboranri regi,iufsitfuas uomi-tasacpeftifera hulccraimpofiris ficubus obli
eximiarum rerum ipfius nihil prorfus eflef, quodipfis non oftendifict. Hifce uerbisiam cerro arque ex ipfo regis orc cognitis.iufsit prophera regem, iam Domini excrcituum fii pereareatidirc indicium, arque conccptam fenrcnnam, quæiit habebar : Eccedies ucni Ui-eeiies ue unt.luftrisrp labcnribus affuturum feculum nifnt,i^att eft, quo quicquid domi tuxcoaceruarum ha firentur ogt;n
bes, arque ab ipfisetiam maioribus in hune »14, ÇMieitt giri. quo igné acpcftifcris ilhsardorib per fi 40 ulqucdiem recondirum fiCafleruatum, aufe- domotutt retur, atquc abueherur in Babyloncm « ira ut ƒt»t. nihilqmequam tibi rclidfuri fint.quemad-
tiisediiftis.cömodinsfanaretnr.acconuale-feeret. Porrorexipfc iam ad tertiü diem fre-qiientans rempln Domini,libi gaudens. Do« tninotggratiasagens O' prxclarumfinqnit) omnium diuinarum proinifsionum fignum, qiiodcerte dcomnibus alijsme dnbitareno permittit,qnando graui adeo morbo, ac mor tepotius,libcratus, iuxradiuini oracnli ueri-tarem.iam Domini tcmplumfubitó reuali» dus iugredior.
C A P V T XXXIX.
AVdiftis oprimi rcgi.s pierarcm rebus in adiicrfis Si afflnflis.Niinc uero audire, qnàm cito uir en ä pins ac Deo charus, rebus in lçris,peccet arque inique faciar.Nam fub hoc temporis,poftquâ ex tanta infirm irate reualuiilet.Mcrodach filiusBaledan rcxBa
SO
modum ru els fimul omnia oftentafti. Quin amp;nbsp;filios flue ex te prognatos ncpotes tuos hinc auferenr.ut in Babyloniorum aula eun n chi lint, atquc heroinis uxoribusiîeregqs 2 cubiculis. Ezechias ucro, tamctfi pofteris melioramodis omnibus opraret, bcnc^ ip-fis uellet, peccarum fuum, diuinam^ erga fc clementiam agnoicens : Amice'ac bene mccii agit Dominus,inquit.Cuius ccrte'uerbum, quod mihi obnuncias, ucl hoc ccrtenomine bonum eft, quod res omnis, dum ego uiuo, bene adhuc habitura eft,amp; quod fefemihi bonum ac fidelem pracftaturus eft Dominusi
C A P V T XL.
CAeteriim uos uiri prophctæ, qui fimul ocs uno orcBabylonicS Hierofolymo rn deuaftationc prf uidetis.atq; certd fn
bylonius milfa cü lireris ac muneribus lega-tionead Ezechiam ,grarnlarus ei eftreftitutä ualetudincm Audierat enim dceiusinfirmira turâprpdicitis.nc qusefo fie agite, ut populus te,ôlt;mirabiliter rccnperata conualcfcentia;
uoluifqjiam perfuos cerrior fieri fiipcr por-
defpcrct,animü ip dcfpodeat. Qilin potiuSjifa ut iuber Dns Deus iiefter/onfolamini.eonfo
tentofailla umbra rétrograda, in horologio lamini inquam populum Dni : ne^ id frigidé t « acdor-
g9
IM E S A I A M
‘ ac dormiranïer.fcd roto peiRorc, ira ut Hierö folymitarnm corda, iieftra illapiædicatiouc iammrefta, hilarcfcant rurfum ac lætentur. Clainitateautcm eis,quód tempus captiuita-ris ipforumcitofitcomplendum, neqiiepcr» petuó diiraturum:amp;quód peenadpforum ini quitati ftatuta, certis temporum fpacijs præ^ fcripta fir.quibus tranfadfis, duplum plane' re eepturi (unt pro omni qua perpefsi fuut cala-mitate.Additeaütctiani, nuneuosaudireuo tó cem.qux in deferto prp moncat atque clamet, parandam,arque omnibus obftaculis Domini uiam elfe repurgandam, Si Deo noftro in nafta folirudine femitas efl'c corrigendas.atfp in reftum ducendas. Quihamp;Iualles omnes atto'Iendas cfte, Si montes fimul, arque omnes colles eile deqeiendös arque humilian-dosiutquæ obliqua funt, arque afcenfu ditfi-
cilia,ex capriuirate in patriam fuam renden ti» bus.commodiora fiant :Si excclfa tortuofaly loca,ip(is fint plana,atquc ad eundum facilia. Et turic quidem foluta captiuitate,quando perCyriim Mefsiam Dominirepetenda:pa-triæpoteftasdabitur,proférer, atquc fpedlan dam fc dabit gloria Domini, ira ut quicquid itfquam hominum eft,fimulomnes pratocu-lis uifuri fint, qudd hoc de reditu ucftro ora-culum.exipfo Domini oreprofedtium fit.
Voxiîiijf«- Audircautemcgomihiuifusfum noce, qua? tis,clama, clamareinbcbat-Etinterrogâti cuidamquid er dixi, 'nam cfretclamafurus;CIama,inquit,8lt;: uoci» Quidtla ferarc,quôd omnis caro, omnisilehomogra tnaboi mini afsimilis fit- quippe qui à probitate fua citd decidir. Erquod ipfa hominis piobitas afsimilis fitflori in agro iiafcenti. Gramen c-nim,ualido in ipfum fpirantc ucto, conriniiô inarefeit, amp;nbsp;flos ipfe concidit. Ira plane fe ha* bet uirtus aeprobitas populi, quantumuis e-tiam probi. Hcrba intniam ipfa, fiuegramen
20
JO
nemo de illis dubirer,aatfeciim cogîtctjquO* modo ca Domitius præftare pofsit,ôd quaui* fitfuailiatameximiapromifia,reuera com* probaturus. Qyis aquas fuo pugillo men-fus elKomncscpeius gutras numeratas liabetï Qyis palmo fuo eerlos, fuo hoc ordine collo-Nutixt**, cauit atquc conftiruir^Quis iufta menfura to* ram terra: molem dimenfus eft^Si montes iu« fta trutina appenditacponderauitïfi^colles item omnes ad ftateramï HuiuS certè uirtUS maior eft, qiuàm ut humanum ingeniiim eatn aflequatur. Vnde Si nullis ille hominutn con» filiis eget. Erquis direxitin illa uniuerfi erca-tionc Ipiritum ilium Domini, qui ferebatur fuperaquasïQiiem quæfo in creandis omni» bus à confilrjs habuit ï Cuius unquam confi-lioufuseftErquis unquam Dominum in-ftruxit,aciufti iudicq femirasSlt; compendia eum docuir, ut ea tam expedite norit âC te-ncarïatqj cundfa exadfè aded intclligatï Sed quem confulcretDominusfquando turn Ba* wl' bylonij, tumquicquid reliquarum gentium^««»' eftjpra: ipfo nihilo eft amplius, quàm guttula ex urna quapiam deftillans, prac uafto Ocei-noiôC ut aromi.tenuiséjjptiluifculus compara tus roti terne, omnesqj illeinfulas uelfolofla tu fuo, ut paleas, difpellcrct, Itaque nihil eft quod lt;à Babylonijs, ullisuc gentibus metua-ris,quæcorpus quidem oceidere, urbem^ue ftram expugnare pofluntifcd ifta nihil lunt prç i}s que futuro fcculo fuis parata habet Do
minus. Hune iraquemetuiteac ueneraminit quem fl qui s pro fua dignitare oblatis facrifi-cqs uolet colère,non fuppeditarit illi fatis co* burendi ligni totus Libanus, ardiiisfuis ce* drisnobilis: neque quicquid befliarum eft, fuffcccrirad liolocaufta. Omnesparitergen-tes, Si quicquid toto terrariim orbeliomi-num eft, nihil plane'prae Domino funt-Nul-
inarefeit, amp;' flos cmoriciis ccncidir, Sed uer- 40 liusmomenti, minimiép funtscftimandi,una bum Dci noftri, qui non poteft non flare pa-
0is,at(p promii'sis fiiip.id fii mum atquc con» (Ians eftinatcrnum adco utdiiiina hxcpi o-mifsjo nos non fir falfos liabituia. 7 u Sion Euangclii lætiqj nuncij dcpradicatnx.con-fccndc alriim in montem aliquem, atquc illic pro iiirili cxtollc no ce m ruam. Tu item Hieru falcm lætæ rei nuncia, atrolie quoque uocem tuam,amp;' ne quid fermidcs. Diciio ucró ciiiita
cum ipfis dqs fuis ficulneis. Cui uerd ercatu-ræ fculptores Si ftaruarij ucflri Deum facient fimilemt? Et qua imagine pidorcs ciim depin gent, quern neque uidcrunt unquam, neque noruntt'Faber quifpiam ftatuariusjftatuani aliquam c'ligno aut lapide fculpitifculptatn uerd chryfocopusauro fcilicetobdiicit,atlt;f obueftit, apparatis ctiam ex argenro cathtnii lis, quibus inauratusille Deus fuo loco alii-
tibusrcgniIudaici,EcccDcusuefter,eccein- fo gerur. Ira quidem fuosdcos adornant diui-tcs.Quiuerdrcnuiorcforrunafiint,hiconfî-
quam Dominus Deus iialidoCû exercituue-iiiet, amp;’brachium cuts lioftidominabiturac pnriialebit.Scd Si nos ftrennuam nauateopc ram, militcsq;uospræbetefortes.Nam ccce qux datums ftipendia eft, ad manum ei funt, amp;mcrces rcrum eins nominegeftarum para» ra item arque in prompru eft.Pafcctautem il-Icgregem fuum, fleurpaftor ouium fuarum amantifsimus. Propria manu ac feduliratc a-
ciendis fuis ftatuis lignum eligunteximium, quodnon faciiccariem autputredinem fen-riat. Et induftrium fculptorem qua’rcntes, il-linc quo(^ fibi Deum apparatum uolunt, qui perftetac durer. Erquidobfecrohæcî'Certé minoris hi cæcarü gentium dij habendi funt, quàm id quod nihil eftiquando à nihili homi neapparätur.quantumcunqj etiamperhos.
gnos fuos côgregabit, ctiam gremio fuo eos So fceleratuméjj eorum ciiltum, res ipfarum flo-rere,acfcclicifsimo incrcmenro augeri uiden»
porraturusîfcrras uerd lente acplacide'mina-bir,ne lupra quàm uires earuin funt.delafTen* tun Qyod uerd ad Domini promiiTaatnner,
tur. Sed ucrus certc ucri Dei cultus,ipiritu conftat Si iieritate, animo in Deü pio, artp in proximutn
para PHRASïS.'
Il
ptoxîmn bcncuolo, bencEco ac fyncero : cuius quidem cornes fi multa eft miferia, infefta tio amp;perfecutio, id edfit,ut hifce malis in officio conrineamur,porius qnàm ut rebus pro fperis infolefcamus, Dominicj; parum fimus mcniores Non itaq, uos moueat, neep métes ueftras labefaciat.Babyloniorü religio,Si qui illam comitatur rerum fucceflus au félicitas/ A' Domino prjlcriptam ueram religionéob-fcniatoteiamp;fpretis gentium dijs,ilium unum 10 colite. An ignoratis, genrium cleos dæmonia eflcî’uelemortuos olim hominessEt Deü ue-■ftriim ueriim,nullisq3 m inibus rraéfabile mime cfcAn non hæcandiftis.atrp abundc 110-bis ab exordio côditi orbes deprpdicata fiintï An non expenitius inrrofpe(ffi.s terræ funda mentis, ipfacp creatione mundi Diim cogno-fca.s'iquifuprafphæram terræ magnusadeo ffdetjamp;gloriofns, utinhabirâres câ hommes nihilaliiid quàm lociiftarum quædam exami îo
naceiiteripofsint, amp;nbsp;urbes cum ipfis uiris for tficarum nidnlis’ Hic ceu tclam, fine cortinas cœliimfiiiim expandit, uelnti tetorium quod a!icubiconfigitur,ut fub ipfo confideas arque delitefcas.Hicitem principes, uirosqj impera tores ac reges quoties nuit, uclfolo nutu de-îieir.ita ut non lînt amplius principes,ncqj im perenraiit régnent. Et quicuncp terræ indices funt, facile per hmic omni autoritäre amp;nbsp;horio teexcidunt.Ô^euanidihunt,adedutnunquâ : phntariautfari, amp;nbsp;nnfquam eorum ftirps radices egifleputari pofsit nam fpiritu oris fui utlfemclreflanre.inarefcunt atqj emoriuntur lt;ôtinuo: uclnri per turbiné ftipulæ ira non
fti, quôdfempitcrnusinc Dns Deusnofter, uniuerli creator, omnibus curandis faris fit, quippe qui non ita,ur huius feculi monarchç, ullis fraiigitur moleftqs, nec ullo labore dc-laftaturiadeo ut eins perfpicaciam,qua de om ni creaturarum fnaiairekiculétifsimc omnia intelligit, nemo aifequatur, fatisqj pernorit. Imo quid Dominn delailari putemus^qiii la-defeflus adiuror, lafsis nobis fortirudiné ad-dit,ac uires exhauftas reparat,iâ eneruos plane'acimbecilles mulro roboreinftituensacre ■ficiens. Adolefcentes alioqui ual idi ac robufti dclaflanrur,arqj laboribus frangmitur. Quiti amp;uiros iuuenili inregroeprobore, uidemus fuis uiribus fretos impingere arqj corriiere. Cærcriim qui deDomino bene ipcrant,lior5 defefsis uiribus, uires fuccedûr integræ ac no uæ,tranfcenduiit enim de uirrure in mrtutem; quippe qui currniit fub ingo Domini, fed cupide,nulloqj labore, rcrcndisqj Domini ferni tis nihil defarigSriir: fed ut auarus ad fuas o-
30
pes,ita rjs ad tercndas,quas Dominus prffcri pfituiuendi formulas,Im pedes prununt.atqy id uniccgaiidentatqj expetunt.
C A P V T XLL
BAbyloniex uos infulæ amp;nbsp;qiiotquotuf-qiiam gentium dediti eftis falfo idolorS culrm, conticefeitc mihi, atq; filete. Lire enim ego uobis inteto, ueftram infaniam ac-cufaturus. Vos contra fumpris uiribus ad re-fpondendum,ueftramqj illam religionem tu tandani uos componire, atqj beneinftriuflos præbete.urcëtendamus pro rribmiali.uerocp iudicio, ubi ultrocirrocp rationibus collari» amp;nbsp;audiris,de ueritate rcligionis decernatur at que ftaruatur. Primum aûr hoc mihi refpon dete uiri idololatrf, quis iuftici am.ueramfp re ligionem toto terrarü orbe emortuä ab oriea te ex Aram fufcitauit^ Ego’ne^quädo ex Chai
maiorenegocio Dni auferiinrur, fuie Alfyrq , illifintmonarchæjfiueBabylonii, fiueMedi, etiam Romani. Qiiemergo J ’lîfiO' gentilium deorum mihi æquabitisfSi cui créa turarum me fingetis fimilemr’inquit ille foins fanéfusaefortis,extraquemtmllafalus.'per 40 daica idololarria digreifum Abrahamû.etiâ
quem quoep folum omnis falus eft,amp; félicitas ucra.Non per Babyloniorum idola, non per obmurmuratas Deo multiloquorum precu-las.nonexueftitu Pharifaico, prarferiptoue ullofibo.neqj etiam ex fpeciofifsima hominü iufticiaifed per ilium qui foins fanófus per ne ritatem fuam fuum nimirum fcrmonem,fnos omnes fanftificat Arrollite qupfo olt;ulos ue-ftros fiirfum, uidete quis folem,liinam, reli quiimqtccrliornatum crearit. Qnis'nam ille fit, qui fuo numine exercitum ilium cœleftem producit,omnium nomina fingulatim renés, ira ut roto illo exercitu tam numerofo ac magno,nemo unus abeifc pofsit,quin ipfe id no rir eumqjiufto etiam nomine nominarit: ran
50
ex idololatris in Arä eû difccdere iufsi,in terrain qua eram illi ciimmonftraturus^ Hie ego direxi eins pedes in omne iufticiâ,adeô ut fre qucsfueritin faeris mibifaeicdis :fed illanc— mini Abelo aut Setbo fecit, nemini Noah aut Mekhizedfcho nemini itcIano.Iapcto.Belo aut Nifrocho.ueriim uni mihi,idcp fine idoliæ acpulchrc compofitis ftaruis. Vndeamp; iufticig-pra-eonc ages inter totius mundi idololarras; nobilifsimus ueri Dei cultor euafit.maximi^ nominis ac uirtutis tü uulgo tü etiä regibus, (utde Aegyptio Pharaone, amp;nbsp;Abimeleeho in Geraris taeeâ) uenerabilisacmetucdiis: quip pe qui uirtute mea fretus.nö timuit cü uerna-culis fuis in quatuor reges irrucre, libera turns fuum exfratrenepotem Lothuin. Ethos quidem ille uirtute bellica fuperanir, facild adeo,utfipulueres aliquot pedibus difper-
ta illememoria eft, itaep circunfpeéfus. unde amp;àprima fui creatione ilia omnia adhuc per-durantatqj confiftunt idip utluceant atcpmi niftrenthomini.Quid iraqj ru, ô progenies la nbsp;nbsp;gas, aut ftipulam ab areu ciaculeris.Perfecu-
f^biQuidinquamtuôdomusIfraeRAbfconôo tus enim eos incolumis,nihil(ç prælioac to-® i(ii»Wf4 ditam neputabis Dnoeftetuam uiam arcp ip to illo itinere delalTatus rediit.Perquem obfc *^’«»1«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gratia ilia omnia crohæcoperatus eftillelt;täcp miraculagefsitî
crcatafuntfNum ignoras^ imd abundé audi- Nonne per inefqui ab ipfo tnundi exordio,SC ante
|
70 |
IN E S A I A H ante ïafta fundamenta müdi meos uoco, iu-ftifïco atque gloria condecoro. Ego certéille fum Dns,primus ante ocs nationcs,amp; nouif-fimisgenerationib.mihi eleftis minime de-Viderunt in futuriis fum. Vidcrunt qiiidé infulares fiïie amp;nbsp;ti' Babylonij hanc mea in Abrahamo uirtutem, Miienmt, miiltiimép fiinreu reucriri. Imóqiii inextre« tnis terræfinibiis agebant, ipfiim fumme' ad» mirabaiifiir: ita ut ad ipfiim aiidiendü, eiusip religione fpcdlandam c' löginqiio plcriqj ad- lö uenerint,propiiis eü cognofcere aiiidi. Porró de lino Deo eoledo fiforte nonnullis perfiia-fitjiiö potiieriint tamcdiietcre illafaliiia auel li, ggt; in ipfo iinius Dei ciiltii idolis fine ftatuis uteren tiir,in ipfius honore conftruóhs.Adeo ut illo qiioq; feeulo.ita ut óë hodicBabylonio rum mos eft, proidololatricareligionedefen Deo haberi cœpir, que qua?libctgcns fibi fin« xit propriu peculiarc. Cæteriim tu Ifraeli tica gcs,qux mihi feriiis, uos inquam progna ti expatriarcha Ir.cob, qiios præ cæteris mihi elegi in popiilü fandum amp;nbsp;eximifi-qui genus jo itc ducitis ex meo illo cultore acamico Abrahamo, tametfi exigentibus peccaris ueftris, meiip nomiiiis gloria in Babylonc abditcen-di fitis,ego t.amëuos nodeferam, necin ulti-mis terrarü finibusjiec in primis earü fronti» bus, Vndeliber uos conuocabo, cognitiirus uos meos famiilosartpcliëres, elegi ein uos: flë iitaccrbiufculëiios caftigc,non tamepror» fus uos rcijciam.Ne quid itaqj rimearis,fiqui- Ifraeliris,in man fubnierfo.Loquimini,Zaudern ego iiobiferifiiturusfumrncq; ad deosa» 40 fciilranresfeduló animadiicrtcmus,cognitiiri fi euentus refpondeat ueftris defiituro uatiei nijs. Pncnunciate qua* pofieris ttpoi ibus ido lolarrisuenturafuntjbcllum'ne anpax,uido ria'nean interitus. Qiio randëtcpore,amp;qui, aut unde ucruri fin t hoftes, 8C hoegenus alia, qua* iieros Dei noftri uates nonlarent, Hoe fï denda, adiierfus Abrahamü unufqiiifqjakeri auxiliatus fit,fratrc(]} fufi iuiferit hiefefe ino« borare, amp;nbsp;noua Deo idola potius crigere, q x iicterareijcerc.Itacpfaberlignarius,argyroco po animû addidif, addiducendum in tenues braftcolas fini aiirum.crebris nimirü malleis cxcufliim. Hocitaq; ubiidoloilleuerunr, aut clauis affixcrunt,facrofanlt;flum illud, atqj pro lienos, malo metu coaóli, rcfpiciatis. Nâ ego uefter fum Deus, magna dementia, ac multo robore. Vnde amp;Cirroborabo uos, auxiliabor uobis, at^ auxiliatricemea dextra uos fuften tabo ac protegä ; aded ur quotq uot uobis in » fenfi lioftes aiit inimici fucrinr, pudorërelatu ri fintjSi ignominiammihil etiâ futiiri prsr uo bis.quotquo t uobifeum litigant,aut ullam fî' bulam, plauftrum^ îllîs triturandis noituni S^utrimpdentatum. Triturabitisenim mihi montes, 8C conteretis mihi Colles,non plures magnates etiam ac prxpOtenres uiros fadu-ri, quam fipalea effent ac gluma. Diuentilabi tis enim illos,8i tientus eos auferct,at(^ turbi nedifpvrgentur. Sed uos,nihil ueftrahiccor* nua erigëtes, gaudebitis de Dfio Deo ueftro, amp;pcr ilium Ifraeli fandu uosbenefecifleglo riabimini: nimirum quando perdita inueftri gratiam Babylonica nionarchia, Cyrus uos It bcrabit,atlt;p domum remitter Egeniquidtw amp;nbsp;pauperes populi mei, per defertfi in patria rcdituri,defiderarintamp;qua:ficrint aquas,ubi non flint, amp;nbsp;lingua eoriim fitiinaruerit.Ve* riim ego Dominus, per que cuncdafïuntatiy fiibfiftunt, continuo eos exaudiam. Egoille Ifraelitarum Deus,non deftitiiam, nee dere^ linquam eos:quin potius in excelfïsniótibuB multatem exerccnr,caufa cadet,arrp difperde- nbsp;nbsp;: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;________ , turiraut qiiarrensnö fîtipfosinuenturus.nâ 50 rü iiideamus,arqjdeprædicfmus. Sedquid rrunt,inquam,qui aduerfum uos contendere (htuunr.quafi no effent: imd uiri militares nt bil uobis oberuntjiuxtaaefi in nihilum reda^ fti effent:idqj,quia ego Dns Deus uefter, uc-ftram apprehedo dexteram. ViideK bono a-nimo uos effe iubeo.nihilcp timcre:Ego enim Molt tiinere uosadiuturus fum. Netimeas,inquä,quan uermii tumuis tnundo abie^a uideari$,amp; ueluti uer cob, mis contempta.ô progenies lacob.uiri Ifraeli tæ. Ego enim uos iuuabo, ait Dominus, attp éo ex captiuitate uos rcdimo:fîquidé Ifraeli fàn-ftus,promi(rns,ac dicatus ego fum.Qyin ec» ce, ego faâurus uo« hoftibusfum uelutiai* I producamillisflumina,amp;in medijscampis fontes. Ponam in deferto hicillicaquarüfta-gna,amp; terram illam fohtariam,Htin ca riui ef* fluant.atqj fe exonérer. Vnde tanta illic aqua-rü copia ehr,ut in ipfa folitudinc,etia prarclaquot; hfsimas cedros, myrtum aepinuminueniast Si in deferto abietes.ulmosparitcr Svbuxost linde cognofcant,amp; præ ociilis uidcät.cogno fcant inquam, arqj toto pedoreintclligaiir.ÿ manits Domini hoe fecerir,illeq; Ifradiacldk ftus id erearitatqj ipfïs prxfliterit. lani tan dem adducire ueftri defenfioncni,af«ppio“0 iuJidum m bis,iieftralt;^ religione mihi refpondete,inquit ßfu„^iicä Dominus, Adfcrre.fi quidfortefolidicpbabe ris,ait rexiacob. Accedanratqjnuncientno-bis dij ueftri,aut ipforum liâtes, quxuentura funt. Aut certc' narret nobis citra mcndacium iillum prscterita.de mundo aquis diluuij per^ dito:aut de Pharaone, exeütibus ab Aegypto poteftis.agnofcemus uos Deos cfTe.PractereJ bencfaciant dq ueftri cultoribusfuis, autfa-xintccnremptoribus fuis male, utfaAiipfo' uerbis opus Vulris dicam, quid ueftri fint dij^Res prorfus nihili.atqj inutiles funt.Nc^ poteftis Ô fcelerara fïmulachra, quicquäfutu* rarü rerü prfdicerc,neq; cuiquä bene aut ma* lefacerc. Etquifquis uos eligir, iiobis^adli« rcr,abominabilis eft, amp;nbsp;execrâdus. Verum iam me audite, quid ego uobis mulris abhinc diebus fururü uaticiner atqj fadlurü meprjdi cem.In aquiloneapud meos permancs, quen dïexcitabo.quiab oricteadueniar.nominis ‘tï'**/ jij mei, quod inuocabir, non ignarus. Hic ir-ruetin Babyloniorum optimates, non feeus tttjiiquot;) quàtn in lucum, quod pedibus conculcet atip proterat: |
PARAPHRASIS.
7»
protfratmeUta eos excrciturus, ut lutum fine argillam fuam tratffat figulus.Quis ck Ba byloniac diuis cft.quiidullo tempore uos prænioniiir’Profcrat (’e tabs quifpiam, amp;nbsp;fa-tebimur, atqjDeiuocabulo ilium dignabi-miir. Sednemo fane eft, qui tale quippiam prædicat.Non eftinquam ex diuis ueftris o-mnibus unus,qui non mutus fit, amp;nbsp;ctiam ad otniies pieces ueftras furdiis. Qyi primus in Sion c captiuitate redibir,Eccc ecce clami» 10 tabif.Uli haclenus inter Ba bylonios captiui liucrcdennt,arq; cateruarim aduentant,miil tumcj; cxnitabir.nä iftiufmodi eiiangeliftam, præcuiforem fiuepræconem ipfis Hicrofo-lymiranis dabo;amp; tunc quidcm etiam difpi-ciain,num quis fit ex dfjs gcntiü,qui cam po puli mei redemptionem præcogniturus fit, aut ullnm aduerfus mcos cofilium daturus.
Imóirritabo, atejjinterrogabo eos : fed non babebuntquod refpondeant.Omnes itaque gentium dij uani funr,ncqt quicqua poflunt. Et fimulaclira corum,Hentofa,inllara,acpla-
xo
ucinania.atqj modis omnibus inutilia funt, ntnedicam noxiaaedamnofa.
C A P V T XLir. f/~^Aeternm utdeueftri redemptionefe-1 .curi fitis, ecce adeft illc meus famulus, cuiinnitonille mibi elciffus.per quern uoslibcraturus, atqj e'Babyloneredutftiirus fum'.dequofibi animus meus,optime in illn affeftus.plurimn placet.Immittâ ante, atqj il liinfpirabofpiritü mcü.pcrqucgcntibus ins dicar,8i quod reóln ac iuftum eft docear. Nö clainabitaltü atq; bornbilc,ut morofiores fo lêtmeq; tiimultuofc uociferabitur, ncc audie fnrin plateis iiox eius, itautfolctrixantium noces in plateis exaudiri.Ccrtc iudex per om
nia modeftus crir,ac iiiftus. Arundinem con* quaflatamnö confringetiöi:ellicbniü dü ad-luicfumat,n5 extinguet.Imo miferis amp;nbsp;affli-ftis inter uos,longaqjcaptiuiratis calamita-ie exhauftis fuccurrct : atq; citra perfonarum •■efpfdum iudicans, patronü eriam fe præbe Eitqsquijniuftc'opprimuntur. Illuftris erit.
40 more uoCifcrabirur, magna fortitudinc ab
ucq;iilqdeficiet,donec ocs terrp incolas fibi fwbdaqatq; quod bonü ac cquum eft doCcat. ^ndeamp;infulæBabylonicæ, quicquid gen fium eftjultrd eius lege ampledcntur,ut quç aridcipfiim expedarint. Nemo aute ad bæc ^am niagnifica promifl'a mibi dubitet. nam po non Inimanitùs , fed ab ipfo Deo bæc uerba proficifciintiir, qui cœlos Si créât,ôi tenrorrj nioreinfincs terrarü extendit; qui terra for-ttiauit,amp; quicquid ilia arborû habet, fruticü amp;herbarü:per que amp;nbsp;babitantibus in ea po -pulis halitus datur,8^ qui in ca uerfantur,rc-fpiratio. Ego illc Dominus, rcmulraiufti» uarnihicommendatü,mi famulc.uocaui.un de a apprehenfa manu tua te ab bofte cufto* diam atqj defendam. Cöftitui ante te,ut cû li eiato cBabylonijs meo populo ferdus fan-cias,ut(p gétes per te illumincturfita ut omif» Ésidolis n)utis,§( dijs fidicii.«, fe cöuertät ad
Denuiuü SCneruiutapcriasînqiiâoflilos cac cos,5^uinöbosccarccrclibérés, ubiiäin te-nebris captiui detincntur,multisBabylonio rü abominationibus,atfp fcelcrata ipforu re-ligionc obtenebrati. Ego fum nnn'', per qué Clinda eife incipiüt, Si perftant:8^ boc quide mihinomccftmagnü gloriofum,adcö ut oloriamme earn gloriam non ceifurus fim altcri, nctp pa am ulten na tiarut fcuptilenllum bäcmeam laude ferat. clabo,amp;latt I Complurauobisfuperioribusfcculis multo meam ante fiitura prædixi.quæ iam olim ira euene- J'çulptilibuf» runt,ueluti de aquis diluufj, SC de feminc A-brabx,quod apud Aegyptios quadringentis annis pcregrinaretur,poftea educendü in ter ram Cbanaan,urdealiis innumeris taccä. Ec iam rurfum noua,amp; quæ obuentura funtprg dico,quæ multo anrequä fiant, uobis denun cio:quam qiiidcgloriam nulla idolamccmn cömunem habent.Certó itaqj feitote, uos in xta uerbi mci ucritatem c Babylone redimen dos,8^ patrijs fedibus reftituendos. Imd can täte Domino cantilenam, nouoip ilium car-* mineconcelebrate.Laudcntautc eum in extremis eriam terræ finibus, quorquot ipfam inhabitant. Concclebrent quoq; eü qui naui gant mare, cum omnibus in eo uerfantibus: infuIgirem,Si quicunqj cas incoIunt.Ad bpc, qui deferta rcncnt,amp;l quæ in deferto ciuitatu læ funt.Arabum item uici,quos Cedareni fi-xis tentorijs fuis ten ent: exultent, atrp laudi-bus Dominum efferant: unlt;à cum ijs quoque quifummis m montibus acrupibuspræalti» fuasarccs babct,acdomicilia.Dcntfimulom nes Domino gloriam,ipfumcp deprædicent» arque laudcm eius in infulas Babylonicas,8i quolibet terrarum difpergan t.Nam Dns uc-lutirex præpotens acfortis.in Babylonio» egredierur : animo plane militari, magnolp zclo accenfus clamitabit, atqj horrendo da» boftibus fuis uiéloriam rclaruriis, Multo quidcm tempore racui, inquit Dominus : fi* liii,atcp iram meam cötinui,uifurus nimirum quschoftium in mcos foret crudelitas acty-rannis ; amp;nbsp;quâra item horum foret parientia, amp;nbsp;de me fpes. At nunc, non fcrens diuturnio rem populi mei affli(flionem,clamirabo uelu ti parturiens: fiquidem falutem meo populo pariam.inimicam ipfis Babyloniam defola-turns, atq; abforpturus. Defolabutur eius SC montes colles, nemini magnatum aut ui-rorum nobilium parcetur : Si omneapud il-los gramen exiccabo, quicquid uulgariu ac plebeiorum hominii eft.dcperditurus. Quin flCfluminaipfa,perquæbine illinc adueftis rebus depauperatiiam, pofTcntrurfum dire* fcere,corrumpam,impofitis in ilia infulis.Et quæ ftagnababent, curabo ut inarefcant.
Faciam autem, utdum in patriam remigrare m
do uolcnt, ipfis ctiam cæcisfeuiaaperiar, quam non uifam ambulent, parum cognitas fibi femitas ingrediantur. Vera cnim lucc ’
commurabo comm tcncbras , obliqua faciam
(
-ocr page 72-|
•IN E faciam utîpfis refta fint. Quafcücp autem hic promittOjcadem Si re comprobabo: non de reliólurus eos qui ex me pendent, atqj in me fuam fpem collocant. Porró qui fculptili, fi-élitqscp dqs fidunt,imagines auio, argento, autscre conflatas dcos lüos uocanres, ita ut olim patres ueftri ex Aegypto confeedentes in fuo illo uitulo pcccarunr: hi pudcfiant.eru befcant, retrorfuin agantur, atq; difpereant. Quacobfecro hæchoininum perucrlitas eft, 10 ut nulla fere' uia ab idolis fuis, falfaq; illa fua idololatrka religionead Deumuerum acui uum, iuftumrp mei cultum reuocari pofsint^ cum tota lex, amp;omnisubilibetfcriptura,8i propheticus clamor ea damnet, reqciat.ac propalatn deteftctui^ Cur mihi fiirdi elfe per gitis s’ Qiiin hic aures iieftras arrigitis amp;nbsp;ad claram adeo ueritatis lucein oculos aperitis^ O' cæcas hominum mentes, ô peiflora cæca. Ab« CrfcMj, Sed quem obfecro illi indicant cæcum s' Non wfißruui quidem fefe, fedferuum meum.Qyosirem memi furdos,ac diuinæ legis côtemptOrCs cenfent, ni fl quos ego ipfis in uiam reducendis, mit-to nunciosi Nemo illorum iudicio magis eft • cæcus,quàmij quos ego uiros iudiconu-meris omnibus abfolutifsimos. Ipfi le uide» re clamitant, Älferiiiim Domini profundifsi macxcitateerrare.atqjaliosin errorcm pe-ftilcntifsimam queharcfininducere.Vident qiiidcm multaiatiißobferuandis dum nul-30 lam manum admouenr, quid aliud quam ui dentes non uidents’ Apertis item auribiis multa audiunt,fcd auditores tantum fermo-nis cum fitir, 6^ non cffcdlores, uera crafsif-fimaqj ilia furditas eft.Iraqj fuopte uicio, pro prialp culpa pei eunt.Nam Dominus pro fua genuina bonitate, amp;nbsp;promifsionum fuarum ueritate.bene profedló aifedlus eft in popu- lumliunc,amp; uultillibene.'gauderetq}ipfos nbsp;nbsp;ergotimeas,ncq;animumdefpondeas.Nam adacceptam dminitùslegem feduldattende40 utmaxime toto terrarum orbe difpergaris, rc,iuftaq{ uia incedcre.attp legem fuam ita fie ego tecum fum neqj mea ope deftitueris. Ab oriente fimul, amp;nbsp;ab occidente, congregabo atqjadducam pofterostuos. Aquilon! lube-bo, uteos nobis reftituat: Si auftro.nequid ri illuftnorem,amp; cüólis admirationi cfle.Sed populus ipfe humanis conftiturioiiibus,fi^ traditionibus Pharifaicis ira diripirur.atq; lu fta meælcgis inftitutionedefpoliatur, uriis illaqucatus ac immerfus, ueluti fpeluncis at-que carceribus inclufus tenearur. Ercü qui-dem fic defpolientur,lexcp mea ipfis de mani bus non ui,fed perfuafibihbus humanxfa-pientiæ uerbis tollariir,nemo eft qui ipfos li« bcret,aut direptores commonefaciat, fiue co gat ad ereptam populo legem reftituendam. Nam fiquishoctentet.Inincinfaniim, cæcu, fpirituq; crranrem,atqj harreticum uocant. Crteriim quis lire auribiis percepta, fic fua mente recondet.utpofteros hicartenros elfe iubeat.atcp fuper hac Pharifaica acmaleferia- 50 torum hypocritarü direptionenepotes fuos præmoneat^ Veriirn quis dat ficexpolian* direpho»« domum lacobïQyis Ifraelitas huic dire 60 nos faciat^ Producant teftes fidedignos,qui Idcoti pfioni exponit actradikCertc Dominus ip- quodiuftum eft, teftentur. Audiamus teftes fe. cui peccauimus, quando commonftratas nbsp;nbsp;ipfo.s,ac fateantur quod neriim eft. Vos certé nobis ab ipfo nias ambulare recufauimus^ 11'raclita: teftes mei eftis,inquit Dominus: fi« mulSC |
S A I AH non parentes iplîiis legî,uerbumlpiplîusfô-» templimus, undc meritd nunc grauioribus amp;nbsp;humaniiùs impofitis onenbus preininiur. Imô amp;nbsp;grauem ac furibundam fuam iram in ifraelitas fuos effundit Dominus,poftquara bellorum tumulribus circum circa firnuloui nia conflagrarunt. Id quod illi non animad-uertunt,ex diumi uerbi, fakitariscjj doflrinr contëptu ipfis enafci.neqj enim hoc illis cor-di cft.neip fichoeinterpretantur. C A P V T XLIII. ’'«h ÎO linCcuocaturusinam meus ccrtc'popullises. Cum tranfieris peraqiias.recu ero,itautflu-mina uos non (int perditura, criam fi Uitam animalem fortafsis auferant. Etliperignein fit ambulandum,non combiireris, netp flam ma ipfa uos aduret : ilia nimirum parte,qua: ueftri pars potior eft. Imo fic uosanimabo, ut nihilo magis uos cStuibetatqj perterreat Aeterùm nunc fie dixit Dominus, qui te(ôlacobæum genus) ad imaginem ôëfimilitudinem fuam creauit;quite de limo terræformatum,fui oris fpiraculo ui uifîcauit, ac nihil eorum quæ fecir, odio ha-betiNe timeas,inquir,ncqj fuperBabylonica captiuitareplus æquo folhcitus fis Nam ego te redimam,arq} reducam, nominatim uos il ignis, quàm mollis ledlulus. Ego enim lum Dominus Deus ruus.illelfraeli dedicarus.at que adeô iui eiurando deuindlus, qui ôifer-iiaturus tefum. Tua gratia ohm Aegyptios afflixi, unà cum Aethiopibus ac Sabæis, ipfis tune adhærcntibus,quosfimulomnesmare ipfum inuoluit.Poftquam uerd runctantimt In fuiftijtantoiç te in honore habui.adeolßdi lexi,quofuis certe' perdidero potins quàm teietiam populos, totaîp régna acorbis molt; narchiastuo nommedifturbans. Neqiiid WitinKT', prohibeati quin porius uracceifatfiliosine» oslonginqins ex region ibus, ôifilias meas ab extremis mundi terminis. Qiiifqiiis rneo nommeuocatur.quod ipfi manifeftaui, eura ad gloriam meam ereaui, formam atep ccm-pofui, ut éducantur e' tetris carceribus, tene» brofaq;captiuitare,iibi ueluti cæciaguntac furdiicum alioqui fatis fihr oeulati,amp; nô fur* di, fiquidem de præftanda fibi faluteaudiue-runt amp;nbsp;fpe futuræ lucis autredemptionis ui* uunt. Conueniantarrpeongregent fefeuni-uerfægenres,ôi quicquid ufquam incredulo rum populorum eft. Adducantfuosmagos, confulant fuos deos. Quis eritomnium, qui hocautfîmilequippiâ prfdicar,atfppræfcire |
' ï» A R A P H i ÄSIS.
7i
mui amp;nbsp;(cruus meiis quem clegi,ut me cogno-fcatis, cognitoqj credatis, intelligentes qudd fgo iiniuerforum Dominus fim:fiquidem an te me nemo Deus formatus eft, neqj poft me alius ullus eft futurus.Ego,ego inquä Domi-ûomm.rt nus ipfe fum, amp;nbsp;prêter me non eftferuator. Ko«e/}lt;(byq; Ego uobis in Aegypto denunciaui falutcm itußluator. meam,quäßf reipfapræftiti.Feciquoep utin monte Sinai uoeemmeam audiretis,ggt;unus cgo, unus inquam ego, Si folus, Uobis Deus iö eflem, ut Si inter uos nemo foret Deus alie-nus. Atq; huius rei àpatribus à maioribus ueftris auditae, uos mihi teftes eftis, ait Domi nusiquodunus cgo ucrcDcus fim. Quin ab xterno antequam ulla dierum ac nolt;Bium uicifsitudo efl’et, netp diei nomc effet auditü, ego Deus fum.Vnde amp;nbsp;nemo fuerit, qui uos, ctiamin captiuitatc abdudlos, demanumca
hi elefto, aquas fubminiftrarim în deferro, quas bibant,6f fluminain folitudinearida, SC alioqui ficca. Hune ego populum mihi for- Populu îH« maui,elcgiacfandiificaui:non quidem quôd formaui mi ficeoriim mercbaturpietas, fed quèdita uo- hi,l«udem i luitmeaerga ipfos benignitas, utlaudcmcä ineamnaf-i ubicp narrcnt,atç diffemincnt.Non cnim me rabiti inuocafti ô lacobcum genus.ita ut mis preci-bus, mis UC facris hahefalutem acredemptio nem acceptam feras. Gratis enim ex Aegypto cduxi maiores tuos, Si pari modo uos quoqj à Babylonrjs gratis redimam. nam meus cer-tè operarius illic nÔ eris.fed Nabuchodonofo ris.ita ut patres Pharaoni operabâtur, ucrius quàm mihi. Offers quidem pecora -, uiéiimas Si holocaufta : fed non offers ca mihi, qui hi-fee rebus fidam de peceatorü rcmifsione, qug ex unius agni fanguinc eft,no confirmas, fed tu ipfe his piaeulis (ua feelcra expias. Vndc
eruat. Operor itatp cx propria fententia, meo
unius arbitratu : amp;nbsp;quis hoc mihi prohibeat, iö qup comprobaturus alioqui eram.abominof
autimpediat^Sicdicit Dominus illeredem-ptoruefter, fanifificatorlp Ifraclis:Graucqui dem ac durum uobis cft, quód in captiuitatc fitisabduccndi,ubi liberi à parentum comple xu diucllun tur,alió maritus, alió uxor diftra-hitur.ubihoncftx uirgines acmatronæ ftu-pris contaminantur; dulcistp patriæ fines, 8i dulcialinquetisarua:ut dcuaria cædc, amp;nbsp;euer fa rcligîone taceam. Sedbonoeftotc animo: Durate, Si uofmer rebus feruate fecundis.Nä 3° întcquam il lue nos extrudo, inuéta mihi uia rft,qua nos hue reducam, ubi urbem , facraq;
plane, atcp ad ea naufeo. Certead cum modü me ruis facris nihil glorificas, neqj tali paótö
re oblationibiis occüpari.ac fuft'imcntis ftudc rc uoIui.Non enim milîi calamum aromaricfi cmifti,atlt;p inccndifti : necp adipe lüdlimarurn tuarii me inebriafti. Quin potins tibi.hbi in-quam,ciincla liæcfccifti, cxpiandis niniiriim pcccatis mis ; qua ma fit, iitpeccata pcccatis inglomerans,me tibi feruire cogas per pecca-ta tua, amp;nbsp;me laborare fadas per tuas iniquità res.Non tu milii feruiuifti,ucriim ego tibi per peccata tua: fiquidem perilla in captiuitatem Babylohicam abduccris,unde ego magno im dio te redimere laboro, deletis atque cxpiatis omnibus iniquitatibus iieftris. Nam non ne— ftta opera,non ueftra facra, quantumüis fpc -dofa, fed ego, ego inquam dèleo iniquitates ruas:id que propter me,ne polluàtur nomen meumfanélum. VndcSi peccatorütuorum.
ueftra reftauretis.nam propter uos ad Baby-lonem fum miffurus Perfas Si Medos, qui fi-ntulomnes ueéf es, quibus illic alligabimini, uobis difcuticnt,aufercntat(p confringent.Et Chaldæos ipfos, iam de naiiibus fuis mirum in modü fibi placcntcs,humiliabunt.Ego Do minus hçc uobis loquor,qui uos mihi fandli» ficauiatçpdelcgijfraelitasépüosomncs créa» 40 iam meagratuitaignofeentia dcletorum.nö ui,uefter(prexfum,undcamp;pcrpctud uos pro
tegam. Sic dixit Dominus, qui populo fuo uiâm tribuit, per mcdifi maris rubri, ipfum^ tràdûxitperualidas lordanis aquas; qui cur-rus illos Aegyptios,atqi equeftres fimul pc deftres copias cum robuftifsimo exercitu in prælium educit, utfimulomncsintcreantac fubmergantur, nunquam populum Deiam-pliusdiuexaturi; confumpti enim atep extin-^fifunt, uelutellychnium iam fumigans attp jö combuftum. Vtautem beneficia mca in uos
uetcra fimul omnia omittamus, neq; eorurrt quxfuperioribus fcculis gefta funt, mentio-nemfaciamus:Ecce ego noui aliquid nunc in mcteliabeo,quod Si facturus fum, ipfi uos cognofeetis. Miramini, neep id fane' immeri-to,dercciemptione Aegyptiaca.At hæc cxBa byloneillamfuperabit multolp pncclarior c-rit.Ponam enim in deferto.qua Hierofolyma
ampliusrecordabor:caftigarurus quidem tc fubindc.fed non de malis prçtcritis.ucrùm nc inddatisinnoua, utlpea caftigati declinctis. Porto, fi quis fc iuftiorem putet, quam qui in captiuitatem tradatur, parumq; hoccomme-ruiflefc puter:agcrcdücatille mihiin memo-riam,qua:ipfius fit iufticia. Si iufto iudicio fu perhacre difquiramus.Narra quffo,quifquis talis es,ut te iuftifi'ccs, ut captiuitatem te non commeruifle doccas, nequemepcccatorum tuorum expiatore indigeas. Protóplaftus ille pater mus pcccauit,peccatiqj contagio omne humanum genus uiciauit.Pcccaueruntin me Si interprétés tui Mofes Si Aaron, ad aquas contradidionis. Pcccatis quoque fc contami naucrunrprincipesfanlt;9:uarii,quosoportuit primiim pro fuis, deinde pro pópuli pcccatis offcrrc.In fumma, quotquotexgcncrc laco-
i^arraß quid habef^ Ut iuiiificei rit.
rit.Ponam enim in deferto.qua Hierofolyma bco eftis, f]uelfraclitico,fimul omnesper tra tendetis, commodifsimam uobis uiam in 6o ditam uobis legem, quam nemo exuobisfa-lolitudinclimpidaflumina,itautetiam bcftiac lt;flisprçftat,malcdi(^ioniatcpexecrationiob» ’greffes, draconcs Si ftruthiones mcam glo- hoxq eftis, aded ut in confpe^lu meo nemo riam deptedicaturi fint,qudd populo meo mi iinus fe iuftificarc pofsir.
capVt
|
T* IN E S A I A M C A P V T XLIIII. NVnc itaq; férue tni Iacob,qui uel ad Ba bylonis uocabulutn,leucmq; eins men tionem inliorrcfcis: Tuinquam Ifrael, quem elegi, atq; eximic charum Iiabeo, audi, arep attentum tepra-be, quibus benefieqs te profecururus fit Dominus.Sic enim ille dixir, illeinquam,qui te creauir, qui te de limo terre formauir,amp; à matris utero haólcnus tui cu ram habet: Netimcasfamulcmi lacob, qui nafcens arrepta planta fratré tenuifti.Tu item revtifsimeacir.tcgerrimc,quem elegi attp ui-tfforem angelifeci, boiio fis animo, neqj for-mides.qiiód à Babylonqs, etiam fi in fpeciein ficuidebitur,fupcrâdus fis; lp eci o fi ora, aclon gè præftantiora te manent, quam credas. Ef-fundam enim aquas fuper terram fitientem, fiefluminibus irrigabo aridam. Spiritumin-quani meiim effundam fuper fernen ruum,uç ræ falutis fitiens 8C auidum : amp;nbsp;benediólionc - mcamfuper ftirpcmatqj pofteros tuos.hoc iinum fummc cupientes.Progerminabuntita queatqj fuccrcfccnthuius meifpiritusfoccun ditate ueluti gramina, ôi ut falices iiixta præ-terfluentes aqHas:qua quidem felicitategau-dcntes.aliusquidëfe dicer, acgloriabiturDo mini effc.Hic iibi placebit, quod lacobeus uo cari pofsit:Së rurfum alius manu fua fcriptricc Dni fc cife teftabitur, addito Ifraeliticæftirpis cognomine. Sicautcm dixitipfc Dominus 30 fed ftupidum truncum hi pro brachio habet. Ifraelitarum omnium rcx,amp; corundcm rede- Ridiculum ueró fpedaculum eft,ubi ad fciil-pcndum idolum ftudiofé conuenitur, atqj de ptor,Dominus ille excrcituum.qui modis o-mnibus uos præmonitos uulr, ne in Babylo* ncfcclcratam Babyloniorumrcligionemfu-feipiatis.a iiero Deo acuiuo ad muta acficul» Ega primus neaidoladeficicrcs;Ego,inquir,fum primus, Cÿ' ego «0- nouifsimus,fempitcrnus nimirum, à nemine uißimus. unquä faólus ncqj crcatus;cn idola ipfa ab ho minefi'ant, amp;nbsp;dq gcntifi aliquando homines fuerint.Præter me itacp non eft Deus,unde Ôf, à cultuBabylonicorum deorumabftinebitis. Nam quern illic deum reperiatis.mihi confe-rendumfDicateorum quifpiam quod prate* ritum eft, atep perfefa(flum,illudcp denarrer, collaturus fua faéfa cum meis.Si quid poft ia-dlafundamenta mundi praftiterunteximiü, agite dum, proférant illud : atqj de qs qua in pofterü faéf uri funt, aliquid quotp predicant. Nihil minus quàm hoc pofiTunt. Idola muta. furda ac ftupida funr,ac ranis amp;nbsp;bufonibus ;o cnutritam.impofita norma fua dimetitur,Sf inferiora. Ncitatp timeatis ea, netp formide- tis, ita ut ad ilia colenda adducamini. Nonne à condito mundo fid quod uos ex maiorum inftitutione mihi teftes cftis)uobis me aperui, atep feduld uos prpmonui, neminem efle Deft prater me, qui uos crcaui,atcp de terrae limo formauif Atqui formator ille no eft mihi igno tus. Ego meipfum noui qui fim.Idola autem, ut ilia ignorant fefe, itaSf cultorum fuorum |
neminem neqj uidentneep audiunt. Vani, ni- nbsp;nbsp;fccalefaciat.panemlç fuum,fimul Séholus co quat, ac laridum.cum interim pars ilia arbo-ris feledior.täto in honore fit.utad earn ftul- hilicp homines ac mortales funr, qui ca fcul-piint.Etfiqiiid egregium haben t,quo uos in fui admirationein rapiant^id quoq; uanum ac inutile eft: imó ipfi'mct fculptores,acfabncan dorum idolorum artifices agnofcuntatqjfa-tcntur,ipfa cæca eire,mutaacfurda,amp;ipfo ftu poreftupidiora:nihilipfa fcirc, quid honoris ipfis exhibeatur,ac a ftultis idololatris præfte rur.fiquidem ex fexectis cercis,quos ipfis ho-minum ftulticia accendit.ne unum quidem ui dent; neep fuifitum thuris, perfacrificos ipfis alperfum, olfaciunt. Agnofcunthæcipfipla-ftæ corum : unde ôi ipfos unà cum fuis idolis pudefieri oportet. Quis obfecro formauit etuis Deum, amp;nbsp;fculprileipfum confiât ad niliil uti- HitD»,'' Ic^Nónneinutilis itë homo, qui bulla, ipfatjj fculptihc^o uanitateuanioreft^ Ad nihil cöcinnatuniido fimiitiuliù' lum utile eft: ad nihil inquam utile. Calum Mrf' Dei gloriam loquitur. Quicquid creaturarü eft,ucluti c terra procrefeentes fiorcs acarbo-res,montes, arduæép riipes, crcatorem fuum dcprxdicanr,ac docent. Porrd exhifcefculpti lium libris fi quid difcas,do(fforcs audis men daces. Num quid ilia docere potcruntfNon doccnr.fcd nocent.non in ueriratem inducür, fed ad uanitatem fcducunt. Iraqiie quifquisfc illis mifcet,arque cum idolis quicquam habet commereq, is pudcfict. Ab homine enim ap-parantur. Porrd fiis maledidhis ccnfetur,qui in homine confidit, K ponit carnem bracliifi fuum: quid de ijs diccmus, qui de idolis pen-det,homjnum manu fabrefadisf Non carné. eo parâdo cofultatur. Curritur,ftatur, atlt;p iu fta menfura fumitur : amp;rc tandem omni ablt; foluta,magna rrcpidatione,multa£preueren--tia colitur. In primis adeft fabcrferrarins,qui iniedo in fuccenfas primas ferro,fecnres, cu-ncos,aC ferras apparat, qua omnia malleis fuis cuditacrecudir, runditacretundit,itaut fortem multainq; nauans opcram,fainefcere, uiribiiscp deffcere incipiat, cibo ac pom à laf-fitudinefua recrcandus.Tuncaccedcnsligna rius faber, iam inftrumctis ferrcis inftruólus, amp;nbsp;ad rcfecandas arbores compofitus : fucci-dit cedros aliquot,aur eligitfibi quercum aut iliccm,aut fi quid tota in fy lua prçftantius.dii rabiliustpeft, minus fcnticnscariem. Et iam proftratam arborem,non quidem cœlodela-pfam, fed e terra prognatam, pluuijslp aquis filo phœnicco adaprat, fccuri ac cuneis fecat, amp;nbsp;refccat : dolatitcm, 8i circino iuftis membrorum dimenfionibus illudexculpit,itaut tandchumanafpccie Priapus quifpiam pro-dcatjdignusquigloriofusachominibus uelt; nerandus in tcmplo cöftituatur, atç illudin-habitct.Reliquum autem arboris,amp;quæido lo huic prpeifa ac dedolata.foco excitädo con ducunt, ablata fucccdunt:ita ut homo ad hçc ti idololatraeprocumbanr, geniculennir,in-ceiifi's^ |
|
P Ä R A P ténftsc^ cèreolis, Si thun's fuffitu cam adorct. Vna prfcife arböris pars igne comburitur.ad quë te ealefacias.frigus^ depellas:alfcra item in ignem eöicifla rei culinyix feruit, lixandis nimirüaiit afl'andiscarnibusiunde liidlites, Percalcfadus autc ad ignem,8é iS depulfo fri-gorealacriorfaólus:Eugc,inquit, quam pul-cliréiam adfocü hincmeconcalcfecidEt acce dens ad id quod ex arbore fcruauit rcliquum, deumindefibicomparât, Séaffabre exculptäid ftatuam, qua adorer, Sé cm gcnieulariotiibus fefeiiiciiruer, fuas preccs in furdas aures inge tatjiirdo ftupidotj; ligno dicens, Sandle lape te,fait die Nifroche.fandla IVlania, fanfta gern ma, fanéla Margarita,tu me libera, euftodiSé conferua , fiqiiide temeü conftitui attp dclcgi deü. Atftupidü idolum nihil horu ncqj audit, neq; intelligir. Et illis ftupidiores idololatræ idnôanimâduertunt.ncqj perpendunt. Sed tig.Ouatemonres,fyluæ,8i quicquid ufquam Dns his illorQ rhOribus iritatus, g» cum Deü id arborum in ipfis eft. Plauditc atqj’.artamini, quädo Dns populiim fuu IfraeliticC redemit, ita ut de ipfo redempto gloriari pofsit* Sic lt;ognoiicrint,non ut Deum ipfum glorifïcauc runt,ne(^ grati fucrrit,fed fruftrati funt per co gitationes fuas, obrenebraüit ipfis oculos, Si demcntaiiitinfeiens cor corü, quod nulla per idola ipfis fanabitur ut refipifcant,atqj ad me» temredcant.AtqjidoIolatrarü horü tam eraf» faignorantia cft,ut uelutifenfucömuni carert tes.fecum n5 cogitcntacdicant.Dimidiü ar-borisinignem reieélum combufsi,adquod ardens atejj fuceenfum panemihi pinfui, atlt;^ 30 carné etiam aflaui,undeucfcercr.Er quod re-wanfit.pro deo mco habiturus films’ Abomi-njnda fanc'res cft.Ita'nccgoarboristruncum adoraturnsfum, ficulneus ipfe truncü fïculnü S^inatilelignüd Igne quidë dignü, focolpïn-Uruendo eft utiledcd ftulr ü idololatræ cor, il-lud adorare mauult. Vnde fit,u t niinquam re» lïpifccndo animS fuam libcrct,fed in fanis his fulo ac iubeo, id certifsima fîde complco. Id turus g, in rem mcndacê,uanam ac inutile fpc 40 quod uidiftis in Abrahamo.cui dixerâ,fernen fuamcoIlocarit.Qiii utmaximcdicat,Idolum ipfius in terra Acgyptiainquilinumfore, Si erroribus cam iircriram fcruehnunqiiâ a^ni- aut ftatuam fibi nô effe deü,fed Dei tantum fî mulacbrum,ipfum fefcfallit.Qui enim in ima gine.eius^ cultu aliquam fpcm falutis fibi re-ponitjCâ ipfam pro Deo habet. Vnde Si non duliæadoratione (ut illi diftinguunt)fed Si la OffifW lit Iriæcultufuis idolisferuiunr,(farucrcs, imagi Soifrafyi. hesrerumeadem adoratiorieadorandas qua res ipfx, Vt foli Deo uero ac uiuo oportet a«-H imagini eins, trunco nimirum ar jd Boris Si lapidi exhibendarri cenfcnrlarriâ. O' Memnifo impietatem ftultorü idololatrarum. Sed tu loin« U- ôlacobjumfiïielfraeliricum genusmcminc-risquarfoomnium harumihilticiarü, acinc-ptifsimorum CHltuû,ne qtiado eôdem impie-tatisIabaris.Tcmihi feruirc,mccolere,mea-dorarcuolo : non quidem per ihiagincm,aut liocmagis loco quàm illô.fed ubilibet.in fpiri tu8iueriratCi Aut certe' imagine Dci fi uolcs, -na Euphratis brachia inarefcerc quoqjfacio, earn quarre in proximo : ilium fac panno uc-^d-atque alio deriuari, ita ut Cyrus ficco pedein ftias,quando illi auro Si holofcrico conue- nbsp;nbsp;ipfos irrupfurus fit. Eft ante hie Cyrus paftor ftiuntidoIa.HuiclargireuhdeuidlitctjSicafu meus, quigregemmeöintcr Babylonios di-Umin qualatitet: quädd illi tahtis fumptibus nbsp;nbsp;fperfum,probe curaturus,at(p omnem mcarn g a uolun# |
HR A î I S. fuas hecatombas offeruf, amplasqj adco fuis dtjs ædes exrniüt.Huiufmodi certè cultus eit, quo te mihi fern ire uolo:fiquidë feruus meus es, ad hoc mihi creatus cducatus. Famulus inquä tu mihi es : undemenegligipcr te, aut in obliuione uenire nS decet. Cæterùm ne pûtes,tc tuo illo mcarü imaginü cultu,tua ex» piare peccara. Nam cgo, ego inquam meapte dementia tuas præuaricariones ddeo,cun' ólamcp tuâ iniquitatc difpellomö fccus quam euro nubes aufcrütur, Si ad folis claritatc nebula. Itacp agnofce, at(p reuertere ad me, non adpropriâiufticiam.ut illincidolü tibi fabric ccs:ôi ad ficulncas illas ftatuas.atqj ipfarü cul tü,multo minus. Nä égo, ego inquam rede-ini tc. Exultatehinc cœlicolæ fpiritus,quód Dns redemptiohe fuo populo fecerint. Quin . uos iubilate.qui humiliores terras habita« autc dixiDnsrcdcmptortuüszIpfei'einpircr-ni Deijfcmpiternus Si iinigenitus filius.qui te creauit, atqj ab utero matris tui cura gerit. E-go Dns illcfum,pcr que cundla fiunt : qui fo- Sgofim D# lus Carlos ipfostamlatücxtcndo,minore ne» minusfaeiei gocio,qu.àm milesquifpiä fuum tcntoriolfi. omnia. Qui item terra ipfam mca unius potetia ftabi ho,arlt;p fuper aquas fundarâ côferuo. Qi.ii incerta diuinorü atqj idololatricörü uatü fîgna irrita facio,ac medacia plane,ipfos eriam ario los ad infaniam rcdigës.Dcmctoenim fapien tes iftos aftrologos Si gencthliacos,fapienti3 ipforum retroagens, ira ut contrarium plané eueniar, qult;àm illi uaticinctur. Porro mcorü feruorum uerba, earecomprobo at^ præfto; etquod meis illis nuncijs denunciandü con-poftannos quadringetosillinc liberandum. Promiferam 8é terra Chanaan.Videtis me ue rum.Prædixi Hicrufalc à conferderatis duob. rcgibus,Syriænimirri Sélfraelis, nô efl'coccu pandam :nelt;p itc ab Aflyriorü rege Sanherib: quæ omnia ad præfcriptam formulam euene runt. Sic Sé nunc à Babylonrjs,aliquot abhinc annis,HicrofoIymam uaftâdam dicimus :fed Ladern,illa Babyloniorü captiuitate fokita,cû rcliquis ludaici regni ciuitatibus redædifica-bitur;6é quæcomplufculos annos uaftata arque deferta fuerût, reparabuntur. Bono itatp eftote animo.nam antequam uos in Babylo-nem criciOjdeliberatum habco.qua uia Si ptr quem UO8 fim rcdudturus.Dico enim profun do.amplocp illiBabyloniorum regno : deflo-refee Si cxiccare.Si cotinud fît. Vnde Si flumi- |
|
uoluntatem fac''tiirus cft : adeo ut eius iuffu, non tantum dimittendi, attp in fedes patrias reftituendi fitis.uenim magnis multistç dona rqs uos locuplcrans,reparandam curabit Hic rulâlein, attp etiam templum ineafreftitutis quîc Nabuchodonofor auferet cimelqsjre-ftaurari iubebit,8C extrui. C A P V T XLV. Sic quidem Dominus ftatuit, attp uobis fï gnificat,de inunéfo fuo Perfarumrege 10 Cyro, uel potius complures abhinc an-nos nafeituro, atqj ungendo. Quem quidem lt;ut ucftros animos conlbler,at(ÿ confirmera) fuo nomine iain pcrftringo.utnequid dubite tis.quin uos exBabyloneftm erepturus. Ap-prchenfacnim illius dextera.oninesgenres il lifubqciam,amp;reges earü illiin fugam dabo, ut tcrgadët,apertislt;pianuis eû excipianr,nec portas illi præcludan t. Ego mi Cyre,te prae cedam, uiarum anfratffus ac difficultates dire xo ôurus,ut cüiffa facile fuperes. Nam Siianuas a:reas,ficubi obfifterc uelint,tibi conteram.Si ferreos portaruni uedfes ac repagula confrin gam: datums fub manu tuam nô tantum ob-uia qux(]ß ipforum uafa,acdiuirias, quas ani-plifsimas habenr,fed Si reconditos attp fecre-tifsimis locis abftrufos ipforü thefauros, ubi nemo plane homo fuapte induftria cos inuen turus fuerat. Veriim hxc tibi faëfurus fum, ut fcias qj ego reuera Dns fun, qui te nondû na- ?ƒ nomini expédiât, amp;nbsp;filijs item nieis utile fit^ per quem omnia creantur, gubernantur, at^ tis planc,quód philanthropes fit, clemens SC difponütunnetpeftquifquâamplius. Qyan- 40 miferieors. VndeSidefuonumerari ipfisfa- tum,hifcenücuerbis,aniiec'admodüacfami-liariter proprio nomine appelle. Ego,inquä, Ifraelitarum Deus,qui cü Perfarum idolisme ne eöferri quide patior,appello atq; alloquor te tuo nomine,propter feruü meü Iacob, pro pter eleflam mihi Ifraelis progcniem:quin Si undi régis eognomc tibi tribuo, tametfi nö-dum natus, me nihil nofti. Ego ille fum Dns, tumeunep apud Babyionios deorü fit,item SC apudPerfas tuos, praeter me nemo Deus eft. Egoitaepte, nondum met ulla cognitionem habentem,cum nc natus quidc adliuc fis.ma-gnis rebus gercdisaccinxi,acpræparaui:Ego inquam.ne quid hie tuis dqs arroges,Nam to to mundo,ab ortu folis uftp ad occafum eins, cunftis innotefeereattp cöftare cupio.nö effe ucrum DeQ praeter me;amp; quod ego omnium Dominus fim,Sf nemoamplius. Ego enim yo formo luce, ae lacticiam, Si çreo triftes quoq; tenebras. Permcuel pacifiée'uiuitur,Helctiâ bellorum tumultibus régna concutiuntur.E-go illefum Dns,qui regum uniuerforucorda,meis manibus tenens, omniaifta facio. Cerit huic Cyro demifl’o rore gratulentur,ar-que benefaxint:8d nubes iufticiar,omnislt;p bo nitatts pluuiam demittSt; SC terra ad illam in-me pliirimû tacito fub pefloris antro, uele^* tiain propalàm culpabunt, quôd captiuitatë banc uobis non auert© potius: fiquidem illis confultius uidctur,pacem ueterem ac bonara fcruare,quàm nouam componere; rem parta cuftodire,quàm perditam redimere.Iuftifica-turenim fapientiaàfilqsfuis. Seduæilcfô tendent! cum creatorefuo.-utitem teftæuæ, tradicit quæcertatcû fuo tratflandx terræ magiftio. An dieet lutum figulo fuo, Qiiid ex me facisi nihilelegansSi iniperfedlum eft,quodexme fingist’Perindchoceftjac fifilius quot;^ cum pâtre contendat,quôd nô fitnatus robuftior, formofior,autingenio feliciore; patn obmur murans,Quid megcneraftitl Si matii, Cur nô feliciorëmepeperifti^ Sicautèhic uobisre-fpôdet DnSjillc Ifraelis fan(fhficaror,atlt;p créa tor: Qux ucn tura fünf proi'picio,atqj prpieio, adeo ut de futuris interrogatus.tâ polsim re-fpondereccrra,quàm fiquis merogetpræte-rita.Et nos mihipræcipicris,quidaiitquomo do trafiaturus meosfini filioss’acrëmeisina nibus partamS’Ego totam creaui miiiidinia-chir.am,Ôi terram faciens, Si create in ea lio-mini eolendam earn exhibcns. Ego mcis manibus expandi cœIos,amp; uniuerlo illiextrci» tui quidlibetprxcepi acprarfcripfiiSi fcclcrati illi atquc cæci obmurmuratores mihi pneci-pient.quaiiipfcncn fatis noiim, quid£lt; nito hians. attp aperta, fruiflum edat, feruatorem fient ar^ erubefeent, una cura ipfis feulptiliü proferens, eumip iuftum acpium.Ego Dorai do autoribus,aurftaruariis. SedIfrael,cuius Ipes nus,eumiam mihicreatumhabeo. Cæte- eftin Domino Deofuoueroacuiuo,îcternu Ego itaque fufeitabo Cyrum,quaudo iuliuni eiitSi æquum, ubi plenitude» ipfis adiienerit, jCuius omnes uias, totamcp uitarferiemdirigî atq;felieitabo. HuiusiuiTu atqjopetS.ciuitas mcaKierufalerpreftaurabitunquippeqiu ptiuos meos libertati fux reftituet, attp in pi» trium folum dimittet; non quidem precio ul-lo,aut ullis muneribus ad hoc illectus,fedgra cier,quo templum reparëtacextruant; typus nimirum uerifsimi Cyri,CHRISTI IBSV Domininoftri, quiiufticiafidei, quæexipfo eft,nos uerè renatos fua facit templa, quat lt;ï-ternus æternum inhabitef. Siedixit Dominus: QiiodAegyptus pifcationemultiscpfn-doribus partum habet, Si quod fua negoeia-tione lucrifaciun t Aethiopes,fimilircr Si pro-ceri illi Sabæi, bate ad te deferentur. fubditi t' nim Cyro,tui crunt,arf|} feruorum moretefe dlabunrur:amp;pleriqj quidem umfli uenient, qui uos adorabunt, atqj fua uincula depreca-bunrur,agnofcentes certdin te Den elfe, ncç ullum elfe amplius Deura alium. Verë tu Deus abfconditus es, qui complufculos an-nos quafi oblitus populi tui,nunctandc tan-ta cum gloria ipfosferuas ac redirais. Quiuc rd alios feftanturdeos, lîmul oranes pude- 1gt;I h amp; J riîm quantumeump certam iiobis ipem libe- perpetuaip falute feruabitur, nulle unquâfe-rationis facto, non defuturos tarnen feio, qui nbsp;nbsp;lt;ulo pudore fuffundendus, nec ignominiam latutUBv |
|
paraphrasis. lïhinis.Skfnîm promlttlteis Dominus,créa tor codi,ipfe Deus formäs terram, arqj fadlor eius.Qyod autem earn pracpararir,non terne» réneqiie fruftra fecit.fed formauit earn homi» nibus inhabitandam.Ego itaque fumDomi -nus,inquit, neque eft praeter me quifquam a-lius.Non autem in abfcondito,aut locis terrac obfeuris ac tenebrofis locutus fum,ita ut gen tium dij fuis facrificulis fecreto aliquid in au-rem immtirmiirant, quod illiuelutdiuinuni jo oracUliim.uulgo tunc aperiant ; id obfeute a-deó,amp;obliquc,iit nihil certi illinc conftare pofsit ipforum confultoribus. Ego uero in monte Sina legcpopulo meo rraditurus, au-ditiis fum à plus qudm fexectis hominum mi» libus.Nequefruftra fane lacobeum genus me iufsi quærere,arque colere. Nam ego illi omnium Dominus,nullatn exercés tyrannidem, quicqiiid iuftum acæquum eft, id tantum lo- ^uor, atque eos faccre uolo, rediifsimas ho- jo nbsp;nbsp;nbsp;lacob eftis, quorquot inquâ ex Ifraele é- X neftæacpiæ uitac formalas ipfispræfcribens. “2*' Sed agitedum.accruatim iienite,atque hue fi-acccditejUiInsitnæac dcploratæ craffoingenio eftis, acftupi-dOjUt non pudcat fculptile quoddam lignum, iieftrisliumcris impofitum circumferre,arqj illud uclut Deum orare: cum furdum fane fir, neque teuel Stentorea uoce clamantem au-dia t, tätum abeft ut exaudiat ac ferner. Pro-loquimini quacfo quod res eft, coiiuocatis c-tiamfapientibusac facrificulis ueftrisomni» bus, Quis omnium Babyloniorum dcorum, sut quariimuis gentium deus, hancipforum uaftationem prædixit, anrequam per.meidfa dumKpraenunciatum eftî’Hinc'neintelligi-tis meuerum elfe Dominum nee efle Deum quenquamprarterme^qui Deusfumiuftus, pius Si ifûisûii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8é populi mei feruator, ut |
nemo alius. Gôuertimini itatp ad mc,quof» cere uolenr, non agnofeet fuss 1 nihilo magis quàm qui operà manuutn fuarum, aut ficul-neos deos adorant. lt;unq) terra: fines incolitiSjamp;confcquimini fa 40 lutem. Ego enim Deus fum, SC non eft quif-^»wnutlp quamalius. Iuraui,6fquidempcr meipfum fimui,et (quando maiorcni neminc habco) quod po» ?reditturJe pulum meü redempturus fum, amp;nbsp;à quocunrp ‘remeoint forarum angulo fe quifpiam omifsisdijsfi-fiiciauert ftitiisadmecöuerteiit,liuicegofalutem prç-tuiii, ftaturus fum. Certusfermo eft, quern de ore nieoprogreifumiuftcpræftabo,nunquam eft retraâaturus,aut earn habiturus irfitum.Spc élatioreenimfide fum, adeout omne genuîo hicfefemihiincuruet ac defleftat.Quin amp;nbsp;om nis lingua ueritatis laudem milii trtbues, per me iurabit,dicetqf:quôd per Dpminum, me-ra^ gratiaciusjfuafibi eonftetiufticiaK forti tudo,Krerafuam omnem illiacceptam feret. Nam quotquot defuaiufticia fibiquicquam arrogant,autfuis uiribus quiequam tribuut, hospudefieri,atque ignominiam referreo-portet.ItaqueiuftilfraelisHcripofteri, acne- _ . potes fimulomnes, in Domino perfidemiu-tfoanxmo,inhocicumbentes,utquihicftultéa-ftificabuntur,aclaudem coiUêquentur.Qui nbsp;nbsp;deódefipiuntar«^peccant,admelioremmen ueroinfeperfaftafuaiufticiamqujnjnt.hos. temper uos reducantur. Rcuocate in me» ipfeIfraeletiam fi cognatiotwrti cartlis addu- nbsp;nbsp;moriamquacfuperioribus feculispcrmege^ g î ft» C A P V T XLvr. NEmo Babylonioruftultitia demenra-rus, ex mutis Sé inurilibus ftatuis aut exinfanoearum culru iufticiam quæ-rat.namBeliidolum,quantumuis deeo Ba» bylonij fefeiaélitenr.incuruatum corruef r.tqj confringetur.Simul amp;nbsp;Nabo,magno in hono re illis habitus. Simulachraautéipfortim.quæ illic uidebitis plurima,deuaftata iam Babylo» ne atqj direpta,imponentur camelis,equis, a-finis,alijscp iumentis, amp;nbsp;fuo pondère miferas beftias ficpracgraiiabür, utfubipfo oncrede-ficiant: fiquidcm excutcreid nö poterunt. Ira mifera animantia aureis bis atq; argentcis idolis ferendis alligata,fuam quandam capti-uitarem quoqjferent. Cæterùm qui de do» ftis fuperftites,auditc me, atqj rem häc iiobif-cum perpendite. lllic feruntur dij àiiimentis, prias quidem geftari foliti à fuis facrifi'culis, at ego non «i uobis feror : quin potins uos ab urero,ab incunabulis .à me portamini. Ab in-eunte aerate, tcncrisiÿ unguiculis, ego uos fe-ro,etiam dum fenefcatis hoc fadfurns. Ego ip fe uos fero,inquam,portaturus etiä uos ad ca nos ufqj.Ego uos feci, à neminefadlus : unde amp;nbsp;uosferaatq; portabo. Portabo uosinqua,' Si feruabo. Babylonios uerodcos homines fecerunt.unde 8i ab hominibus aut afinis por tantur; amp;corruuntfimul,tum qui eos geftät, tum etiam drj qui ab ipfis geftâtur. Cætcrum ego uobis ferendis par fum,nec onere idlo prargrauor. Noneftitacpq.meauro, arge- cuiaßimi' to, autlapidi arte fculpto Sitnuento hominis laßisme,amp; puteris fimilem.Imd tanta mea maieftas, uir- add:quaß!Si tus,amp;ldigmtaseft,ut,nihilquicquâ fir, quod mccum conferatur, mihi^ comparandum lie niat.At gentium dq quae darmonia funt,ur‘ip» fl funt inutiles ac noxq, ita Si ipforfi culrores erigunteisftatuas inutiles,nocentes potius quàm boni quippiam docctes. Emungunt an tern ab auroditiorumloculos,atq; appehfo fiueadnumerato argento conducuntartifice aliquem, qui ipfis den paret. Etadhunepro-cumbunr.fefe inciiruan t ac genicuIantur.Ne-queeo conteti, humcris fuis eum imponunr, atqj totisurbibus fuis circumferunt, utfimul ab omnibus adoretur. Tandem ucro inlocii fuum repofitus, ira ut ftupidum ti uncum de-çct,perftat illicimmobilis.Qyem fi quis adorer acinuocet,nilnlncqjuidet,necp3udit;ran» tutnabeft utexaudiat, uotis'qj precantiim re» fpondcat,ctribularioncçultoresfuos erepta rus. Mementote quçfo luiius,neq5 linquam uobis excidar, ne ad fimilçm inducamini inft niam. Quinpotius forti atq; infrafto cftotc |
|
T8 IK E S A 1 A M fta funti multis magnisfp argiimétis cogno fcetis,qiiód ego uetc Deus firn,Si quód ptæ-tcr me nemo ht Deus alius, qui mihi uel con-fetedus fit. Ptaedico enim uobis ab ouo (ut a-iunQad mala tem aliqtiä, à ptimo exotdio ad ultimum ufq; fine: idqj.res prima fua ab origi nepandens, quænondü geftaeautfaólacfunt, mulfo antc quam fiant, à capitead calce mul-ta reuclans Si aperies. Neip id oraculis uanis Xmendacibiis.fiitcobliqucinuoluris.utgen xo inrernccioncm quærcre.Sedcogitaftireper- ConliliuM tneti iiabit, amp;omnif uo luntcff tnea fiet. tiurn dq afiblent.Sed qiiardico,explicatifsima funr,Si certa. Nä omne meü confilium fiue decretü perftat, amp;nbsp;omnis mea uoluntas prae-ftatur. Cü itacp euocare decreuerim ab orien» teex Perfidc,3uem quandä. Si c terra longin-qua uirum, qui quod mecum in Babylonios confuluiacftatui exequatur, utillud ptolocH tus fum.ira 8i faciam,quicquid eöftitui perfe» (flurus. Audite, atip cordiefto uobishoc, qui duro,præfra^locj; aded animo eftis. Si æ- 20 te horü repente tibi accidet,idtjj uno die:nimi grcadmodü hæcmihi crcditis,pkirimü dégénérantes ab eo quod iuftü ac reiflü eft, a liera iufticia.quâ fide côfcqueremini, nempe fi pro mifsis meis crederctis.Ego fane'.etiâfi nônul» li incrcdulifint,mcam tarnen fidern liberabo, neip hoc ira diu crit.Nam falus quam collaru-rus fum, né ita longam faciet moram. Dabo cnim in Sion falute, Si gloriam atep maiefiafë meam apetiam inter Ifraelitas, in populo illo uerë meo,atcp elefto. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt; |
,0 CAP VT XLVII. Efccndc tandem ex alto tuæ maiefta-tis faftigio mifcra uirgo,filia Babel. Defcende inquam,atqjdemirre te in puluerem,in que omnis tua gloria deduCitur. Collôca tchumi: fiquidëjnoii habituraes am plius fedc.autfoliü regium,mifera Chaldæo» rum filia.Nâ nonperges amplius haberi tenc ra aded, acdclicata, ut omnes terrænationes tefuishumcrisgèftaturæfint.Scdpro bac tua 40 teneritudineacmollicic,duriora certé mine imminent atq; te prementîfiquidcinpiftfihü detrufa (ita ut mâcipia folët) molam accipies, quam circü agendo farina faciès.Ad hociraep te compone. Si appara. Denudaro cincinnos tuos,cxue item calceos.atq; criira rua difeoo-peri,nudagenu, nodoîp finus colleftafluen-tes, ut fuffarcinata attp fliimine tranfmifl'o in oneri nônunqfuerint,quâhbetetiâ tolerantë captiuitatc abeas: ubi pro ueftibus olim mul- delafiaturi. Sed adfint, arcpfeructrenûcaftr» tis aded Si fuperbis, ea uiues paupertate, ut to logirui,quiobfcruatafiderûratione,quidfiB nonfishabituraquo ucrcndacôtegas: fiqui- gulismenfibusfuturû fitprfnunciât.An'non hçcipfosfuaaftraprfmonucrürÆcce,tâniliil diuinse ultionirefifterepotuerüt, utfadifmt dem ludibrio atc^ derifui expofita, nô poteris pudenda obueIarc.Breuiter,exfummohono re ac omnis gloriæfaftigio, adfummam dciie nies ignominiam. iilcifcetur enim fe de iiobis Dominus,ferid aded Si duriter,ut nullam hic intercefsionc fit paiTurus, quæ ipfum placer, autiram commitiger.Sicin uos affefliis eftre ufd tarent, demptorillenofter.lfraelifancfusacdedica-C?» intra in tus, cuius nomê eft Deus exercitufi. Et nûc lt;fo lenebritf fi* quidc multo faftu conftrepis, ac illuftrilsima lia Cbaldao es. At olim tacita fcdebis.idcp obfcuri(sima,in rntn, locts obfçunoribus, mifera Chaldxorü filia» fiquidem nö amplius te dicentrëgnonnn ort» niiimdomina,fedmonarchiahæc uefira in» fermorietur,ar(p cedetalijs: idtp,quödimtni» fericorditer aded cü populo meo egeritis. Ex candefeebam quide egoinpopulum mcum, undeuelutiimpuros ac reijculoseos tradidi in manu ueftram: fed fenioribus iam deuifti# parcere uos condecuerat, neip in grandacuos crudeliter aded defæuire, totiusijj mci populi petuo dominatura, aded ur de huiiifmodi ca* lamirafCjSi quae tandë nouifsimo die ribi ob-uenire poflcnf,ne cogiraris qiiidc. Nunc itzy aiidi hoc,quae nûc delicijs omnib.afflués, iiaquot; rijsq; hiiius mndi uoluptatibus immcrfa.miil ra in pace laeta ac fecura habitas :quæ itc tibi ui deris, qi una tu priniatü teneas, nelt;p qiiifquï tecum confetti pofsit.Nó fedcbo,inqiiics,ui» dua,ne(p me cöttiftabit otbitas. Vttumtp eer* rü ut occifo rege fis uidua,ôi ablatis omnib.re gnis ac ciuitaribus, haôl enus tibi fubiedis ue lut liberis ruis orbéris,ac modis omnibus ui-duata fed cas. Obuenict autë tibi hæc, g, multos aded maleficos, Si prarftigiatores liabcs, qui tibi oculos fafcinât,arqj à Dei ueri cogni-tione retrahunt: Si ob induratos nimis incan ratorum tuorur* animos,quibus tunimiütii buis.fiqiiidc his fceleratis quiduis ctcdis,pu' tans te tü deos tû homines fimul oës latere. Sed hi tui fapientes ac multifcij ilhifores, rein tua ilia arrogäria milii rebellêferuât, aded ut in ipftscordistui penctralib.ribiuidearis.g» tu fupra oës fis, neqgt; quifquâ tibi coiiferëdus ueniat. Sedueniertibidiesmalusaccalami ytnietfufir tofus.quë nefcics unde tibi exoriarur.Si dilii* tt culefcar.Er irruens in te, grauifsimé teoppri- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;öl'** meratq; deperdetmerp poteris eiim repeliere. tins, Repentèem defolabcris,idcp cuin minime'pu tes ac credas. Sta quarfo nûcab incantatorib. tuis. Si â tnultitudine maleficorû tuorû, qui» bus ab adolefcëria, primisep regni rni priinor dqsfedulâ adedimpendiftioperâ, quâdonô nififelicia tibi pracdicereattpominari folenr. Sed âge côuoca mine eos, forrafsis aliquid ti* gt;nbsp;biopis tulcrint,atlt;panimriruumrcleuarint, -Multû adeô folëtadferreconfiliorü fiiorü.ut ucluti ftipulæ,quas ignis com burit;nclt;p enim fefeab incendio liberate pofrunt,fed fubitd le uii^ fiamma toti dilpereunt, ira ut nulla ex eia relinquarurpruna,ad quâ tecalefaciasinecul lus ignis,ad que côfi’deas.Ita fané fe res habe» bit, atqp exitus fapientum fine magoni ruotû, quos magni aded facere foies,Si qui ab adole Icctia tua de te négociât! funt,ita uttuosillos! negociatores nô paruis fumptibus alas Si c3» féru«, Catterum quädp tuaimminebirdefo* - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, latio. |
|
paraphrasis, lalîo.èaép in uosîrruet,tûcquilibethorû hue ilhic difeurrens fibi côfuler,neqj quifquam eo rü ad te refpiciet,aut de te feruanda cogitabit. C A P V T XL-Vni. Vdire hoc ô domus Iacob, qui uos If-raelis nomine iaëttratis, euius ramen dégénérés eftis filij : Sëqui de femine Iiidah, q, ilhnc nafeiturus fit Meîsia8,plurimii gloriamini, atep magnifiéeuobis plaeeris, cû tame a progenirorû probirate löge' nimis ab-fitis. Nâ amp;nbsp;per nomê Dni, Si per Deü Ifraelis iuratis,at(p perperuo eû in ore haberis,uerius quàm in corde : unde fucata apud uos omnia funt, minimeqj iufta ac fyncera. Sic ôëfanëlæ cimtaris ciucs Së incolas nos uocatis, uulrislp haberi, ut qui Dco Ifraelis (cui nomë eft Dns exercitufOinnitâtur.-fed uerba hæc funt, quan dorcipfa nihil minus facitis.Increduli, nulla fideeftig;S(;impun,nihilhabetisfanëlitatis. Adsiinciaui uobis frequeterfutura multo an : té q fierët,quf quidë ot e mco prolata uos aii-diihs;fed quâdo paru aded mihi crediris,côti nudea mihi faciëda fuerût.idquod feci quoqj reipfaprçftatis,quod uerbopromilcram, fiuc prædixeram.Noui cih cordis ueftri duriciam, qua nilül uobis pcrfuaderipoteft.Noui Si cer uicem ueftrâ,non magis rralt;flabilem,quàm fi nerinis elTetferreus.Qiiin Si frons,qup uobis 10 10 ærea arqjimpudenrifsima eft, ea me no later. Rai^qiix faâuriis erâ, fignificaui nobis mill- 30 tisdiebiisanteqium euenirër: ncforrè hiiiiis •■eigloriä idolis ueftrisrribiieretis,quaft pcr töflatiles ac fculptos decs ueftrOs ea fadla ef» ffnt. Audiftismedcfuturisuos pracmonen *c,amp;uidetis ad amufsim faóia mcis prjdiiRio nibus rcfponderc:Nónne hoc uos ingenue fa ^iiJiUftci teri oportet^ Qiiin 8lt; nûcnoua uobis prædi lihiiKUitex fodeperdcdisBabylonfjSjSë uobis illincredi médis,idcp anrequä rrahär uos illuc capriuos. ,_______,______ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uobis lôcutusfum.quandocûMofe de uobis ftriute, Etliæcqiiidchaihenus mco in peëforcferua 40 redimedis uerbafeciin rubo.Quâdoitc in Si-ui tacitiis.ne quid illinc fciretis.At nûc ca ^lo na legë meâ uobis tradidi,ut de alfjs inniimc- ui tacitiis.ne quid illinc fciretis.At nûc ea ^lo futusfuni,id quod fuperioribus dieb.nolui, Näante hunc die nihil quicq ea de re audiftis, neforte'caiifaremini uetus eflc, Si iam diu uo bls cognitü. At ne nite quidefidem datis audi |
^sgt;necp de captiiiitare aur redemptione ueftra intelligiris.Aureseihhicobturatas plancha-betis.Sednoui ueftru ingcniü,8lt; quód pracua ricätesprpuaricareminijpeccarapeccatisaccu mulantes.fiquidé ab utero, ipfislp ab incuna-bulis prçuaricator,nominiscp mei côternptor es,filinsirænatus Propter nome tarnen meü, ncillud inter gères male'audiar,pono ira meä in iiosfiiribundâ, Si me uobis propitiû præ-fto,acplacidü. Propter laudeinquam mcam, quant uobis deperdiris artp ad inremecionë deletis,fuis idolis male'fani idololatræ tribire affliiflionis aepaupertaris, ur ablata nequitiac ueftrae materia,côdifeatis frugi eile,necp ita lu xu difflucre, Ccrtcfiuos pro ueftris meritis traëlarcm,at(p omnes fimul difperderem,im-piçgenres hinenimiû fuas criftas attollcrenr. Si ficulncos fuos deos ucros cfle dcos eenfe-rët. Itaiÿmeapte caufa, mcapte inquam caufa, Propterme^ uobis parco, qui gloriam meam in ftupidos il propter me los tnincos deriuari nô patior. Non enim per j-'aciain, ut illos,fedpcrmefir,utineaptiuitatëabducami nowtlrf//)/;« ni.Ne^ Item illi uos dimirtenr, aur illincedu-cent : fed ego,qui liberationis modum uobis expono,anrequam abducamini incaptiuira-tem.Audi iraqj me genus Iacob,uos Ifraelitæ, qui meus uocamini populus.Ego unus Deus fum, uiuus Si ucrus. Ego primus Si nouifsi-mus,omnium faëtor ae crearor.Së ipfe faëtus fine creatus à neminc. Ccrtc manus mea fun-dauir rerram, Si dextera mea dimenfa eft atqj extendit coclos. Quaepoftquam uocaui,arque iufsicfleSëapparerc.côtinuô fucrunratip ui-fa funt. Quod aûtad deos fiëfitios Si Babylo nicos attinet, agite dû fimul omnes eos côgrc gate.ôë pcrcontamini,fi quisunus omnium fit, qui uobis fimilequicqirâ proferre pofsit, qualeillud cftquod de Cyro liberaturo uos auditis.Ccrrë Dns cü diligir,bclliiqj ilkid Ba-bylonicü prorfus ex fua fentëtia ac uoluntatc ipfiprofperabir,utualida fortiqjmanu Chal-dpos fibi fubijciat. Nihil hicdqs Perfarü debe bitur.ncc ulla hiiius uiëloriæ gloria in cos de riuari poterit.Nam ego,ego inquâ hacc ftatui, atqj prolocutus fum.Ego eû uoco.atip in Ba-bylonëinduco.omnë eius uiâ,omne confiliu rent, longaminis acpropicius uobis efie co-gor, qui alioqui ftirpitus deperdi cSmcrcmi-ni. Sedcaptiuiratehacuos piirgabo,n5 qui* do cos, ac miferandam hanc captiuitatem : fed demutargentü,cuiomnis fuafcoria exiiritur: quemadmodum inundans fluuius cuniflairrt fieenim fi ageretur, quotufquifiç ucftrûm re- nbsp;nbsp;gar,ita pacis apud uos plena fuifient orania, lnaneret^Probarul us itaij nos fum in camino 8ë iufta rfgni uçftri adminiftratio omnibus g 4 tertori aeftudiaomniaillifortunâsatiÿfélicitas. Ac* AeceJiUei ceditcadmc propius,atqjaudite hoc;Primo me,amp;'lt;tHdi principioquâdoueftrâ manûarripics exAc- (ebae, gypto uos eduxi,n5 fecrctô,aut loco obfcuro ris taccâ:tunc quidc tcporis,attp ibidc locorü fine inuolucris aperui, no modo quis e/lem, fed amp;nbsp;quid fadurus effem, dePharaoneper-dendo. Si uobis libcrâdis: quæ omnia cuêtua côprobauit. At nûc idc illc Dns Deus me ad hçc uobis annunciâda fpiritu fuo impellit. Sic aût dixit Dns, qui uos de captiuitate ueftra re dempturus cft, quâillefibinô uultimpuratâ, quafï ipfc uobis ueftrf illius miferiæ autor fit: quin potins ipfîmet^priisiumëti» câ uobis accerfîris. Dns enim , illc fandifïcator Ifrae * lis; Ego, in quit, Dns Deus uefter, dociii attp tradita lege mea uobis praefcripfi,pia Si bona„ 8i quç maximë in rë ueftrâ funt,præmonftrâa uobis uiam, qua fit incedendû, Si quomodo uiucndü.At^ utinam hæc mea mandata cor-di uobis fuiflent, uosqj qs praeftandis aufcul-rafl'etis; non incidiifetis in tumultus hos belli |
S À I A M
mos.Sed ego caufam mcam Domino candam offcro, amp;nbsp;uindicartdam, apud quent quoqj merccdc mcä non fraudabor. Domi nus itaqj, qui nie ab incunabulis fibi feruü fa« cir,acminiftrum,nunc mihi iufsir, utlacobçü illud genus ad ipfum rcducam.ne populus If-raeliticiis prorfus difpereat.atqueemoriatur. Non enim me mittit, nifi ad pcrditas oucs do musIfracl.Et quanquâ memeilfraclitxnon
So
terrori fuiflet.rantû abeft ut te hoftes ulli fuif« fcntopprcffiiri. Semen item ucftrum multum aded fui ftct.ut arena maris: amp;nbsp;filii ex utero ne ftroprognari. fient refplenderitcs in arena cal culi.Non irafuifTcnt ab hoftibüs occifi, neep à facie mea: nimirum extra Hierulalem, hue il-lue difperfi. Sed agitc,quartquam nondum in Babylonem abdudfi, certo illüc commigra EgfeJimini bitis,atq; item illinc redimendi cftis. Egrcdi-tie Babylon mitii tiinccBabylone.atqjfugiteà Clialdæis, lo funtrecepruri,fcd contempturipotius.atquc
honquidem triftes acucîutiliigctes.fcdlæti txultatioi Si alacres,ut lætitia ueftra toto orbe pcrfo-nis. ner.atqjin ultimistcrrçfinibusdeueftriredë« ptionc fciaturmccp ufquam terrarfi Hominem ullum latcar, qiiod Dns fcriiuni fuum lacob c duraadcd.acpotentifsimi tyranni captiuita-te rcdcmerit. Cômodifsimam ccrtc ego præ ftatutus cis fum uiam, qiiando natale foliim eis repctendum erit.NulIa cos torqucbitfitis.
fumma meaffeduri iniiiria:gloriofus tarnen, atcp illuftris cro apud Dntn.qui ctiâ riiea forti tudo.fortisq; futiirus eft uindex. Dixit aût mi hiamp;lioc, ggt;parum quidciiii fit, fimeipfifcr* uiitn ac miniftrü tantum prfbcam,ad fufcitan das fine conuertendas tribus Iacob, atcp defo laros Ilraelitas : imd me côftitUiiTefeaitinlii-cem gentium, ut gentibus ipfis lucea, attj eO' rum tencbras difpellam: amp;. ut pcrme uniucr».
quam illicfitilabot-ct.äqüäs ddpetraautrupe eis produxero, ita ut olim in reditu ex Aegy-pro fcifla pctrapromanafl’c feitis aquam.Et hæcquidem félicitas maner pios.quos bono, ncqj ira cofternato animo effe iubeo, Porró deitlcrcdulis ac impijs,qu5do prom irren ti li-bcrationem no credüt, de uerbis meis dif— fidunr, irautprophetis mcis illuderectiä non uereätur,Ins nulla eft pax,neqj eft quod illi lx tarn fperent rcdemptionëifed ut mali funt, ita jo malcpcrdcntur;
C A P V T XLIX.
ITaqj uos infulares, qui amp;nbsp;remotifsimas cgt; riä terras inhabitatis,qu3do milii acceptus eft, qualibet etiam in natione, quifquis me timet ac reuereturiaufcultateuosmihi, atque ad uerba mea uos præbctc attëtos. Dns enim mco nomine me uocauitiSi antequam nafee« rcr, nomen milii indidit ; de uentre matris meæ,priufquamin utero concipcrcr, per an - 40
gclum fuumnomëmeum mcmûrabileatqjil luftre reddidit Os ante mihi deditin morem gladij acutum ita utuerba oris mei impia fcc-leratorum corda penetrent.ôi confcindanr.id quod faciojnullo humano præfidio fultusi fed proteëfOrc Dcó, qui fub fuæ manus umbra me tutandum accepit.Conftituitautë me, notifolum utueluti gladio eominushominû corda feriam : fed eriam ut eleëfifsima fagitta meuti decreuit, qua amp;nbsp;longe difsitorum cor- 50 da configantur Hüccnim in ufum,mein pha rctram fuam rccondidit, Si repofirum feruat; fuo tempore me prolàturus, at(^ de hoftibüs fuis triumphaturus.Dixit énim mihi,quôd ip fius fim fertius,arq; alter Ifraeknon carnalem, fed fpiritualem illi fobolem gcneraturusiran-tô numéro,ur uel cum ftcllis cœlorum, uel cû arena maris Certarepofsit. Nâ per me ftatuit Et ego nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iiiyftrisfieri,torolp mûdo innotefeere. Ego
lUMrfcHMla» autem prxcognouiatcp praefenfi, quôd inua- 60 fcorrfm. tiuni eflem làborarurus,opcram(]tfumprurus inanem: contra nitentibus nimirum qs, quos haundus habet Si fanëiifsimos SC fapientifsi-
Deducam quidem cos per deferta: fed porius i o fo orbi falutë prxfter,atq; deprpdicet,ad extre mosufqjterræ terminos. Sic autem Dns If-radis illc redemptor, corumtp fanëfificator, dixit, ad me contemptifsimü iicrmemuerius finite. quàm hominë.ita ut me fere' omnes abomine turatrp cxccrentur, ueluti principum iiirorû uilifsimü mancipium. Qiianquâ te ludaicus populus reprobaturus fir,maximo(]j dedeco-re profecuturus : côplures rame rcgcs,inqiiir, gaudebunr te uiderc.ita tuam maieftatéadmi rabuntur.ôë uiri principes tibi aifurgsnt, arqj adoraturi funrte propter Dnm, fuapromiifa in te præftantcm: propter illü Ifracli dedicatû, qui te clegit.atcp charifsimü habet. Sicautë dixitDnsiCum opportunü crit.exaudiam te: 8ë quâdo falus conferenda erit, auxibabor ti« bi,atq,’ feruabo te,datums te ut populo propi ciator fis,ut ipfc mecü in gratiâ rede3t,ut tandem reftaurentur quæ nüe defolata funt, ut^ tu tibi obtineas genres hæreditario iure tibi pofsidcndas.congregaturus difperfos Deifi» liosin unu, iitunusfitpaftoramp;ouileuniiiiit itc uimffos fuis fcelcribus, ex ipfis ediicas: ôC qs qui in tenebris agür, ur lux un a illucefeas, Dominü propitiü cis dcprædicans. Porto ncquisiam libcratis aliquiddcfuturüputer, ubilibetterrarum obuia fibi inucnict pafeua, ncçp in cxccifis aridisep locis pafeuis deftitueti tur.Et egredicn tur amp;nbsp;ingredicntur,amp; femper pafeua inuenient: fiquidem timctibus Deum nihil deeft.Non cfuricnr, neqj fitient, nô dif* fcruciabiteos æftus ullus,autcalorfolaris:fi« quidem miferatör corü curaturus eos cft,atqt adducet eos ad fontes aquarû. Scientenim K humiles efre,Sëexcellerc ubiq;amp;in omnibus in ftiru ri. Së farurari feientes amp;nbsp;cfurire,quod ta men ipfîs cfuries non erit; Si abuhdarc Kpc-nuriampatijfedparum penuria illaeft.qux piorum animos non ranger. Vt autem fa-cilis commodaep uia rcddatur.qua quifque ad te perueniar, arque tibi aufcultet, montes mcos omnes reddam peruios:amp; femi-tas humiliores, immifla de montibus arena , attollam.Nam ecee ; ex redemptis alij de lûnginquo
-ocr page 81-P A R A P H R A s I f. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kt
|
longirtquo ab oriente Uehîent: alq rurfum ex aquiloneàBabyloniis:alii uerd deterra AlTy riorum ab occidcntCjôC alij rurfum ab Aegy-ptqs de terra auftrali : unditpad te confluent, atque per te failli fient. nbsp;nbsp;nbsp;Ouate hinc cccIi,SC qiiicquid cœleftium fpirituum eft. Exulta ô£ tu terra, ciiin omnibus qui teincolunt. Quin èi montes uos,canite Domino hymnos ac laudem.qridd populum fuum tam benigne rc fpexerit, acconlolatus fit, pauperum fuorum mifertus,quibus aliunde nulla laluris fpes af-fulgebat. Dixeratautem Sion.pufillus ille grexmeus.eratrpfupermcconqueftus, quôd ipfum derhiqmifem, arqj eins prorfiis elfem oblitus. At ego intérim eins redemptionem meditabar. Qui enim polfcm eius obliuifciï An matrem unquam capict obliuio infantis fVdpot fui,iitnon mifereatur, neep cogitet de filio fui toliKKlifr uteri;Qii3d fi maxime id fieri pofsit,ego cer-inf^ntan tc'ueftrinonobliuifcar.Nam utuelfrimemo-riamilii perpétué ob oculos uerfetur, inferi-pfiuosmanibusmeis QiiinSCmuri ueftri.de quibusrefaurandis iampridem cogito, afsi-duô milii præ oculis atqj in animo funt.Archi tcftiatqj fabri murarij, qui muros Hierufalc extruant, matiirabunt fuum ad uos aduentû: Siquiipfam dcftruiint acdemoliuntur.explo dentur. Sedattollequæfo oculos tuos, atrp regiones circücircaprofpice.Omnes illi,quo» 10 10 rumbonam partem fuiscumnormis, perpen cifcar.Scdtuosccrtcliberos,mulrafeduIitate. diculis,mallei9 ac trullis aduentare uides, tibi «cniunt,fiiâm operam accommodaturi.Imó, fiuiiioego,airDomirtu9,hiomncs tccondc-corabüt.His omnibus undeliber aduentanti-' bus uiris ficexornabcris.nö fecus quam fport faquæpiani torque,monilibus,preciofi'sq; uc ftibuscomparata. Nam quxnuncdeferta laws, amp;folitaria,mifcreîç uaftata, breui tantam intehominiim uidebis frequentiam, utmi-norfiitura tïs,qusm ut omnes capiasrerunt^ tibi omnia læta ac fecura. ft'quidem pfeudo-prophetæ illi, qui deuobis fi'dlicijs fermoni-biisnegociabaiitur, ad ucrorum prophetarn fineconcionatorum adu?tum aufugient, atq; exiiIabunt.Etfïlii tui.quos nunchabes orpha nos,adlnictibiinaurcsclamitabunr, nonfa- |
ttsamplum ipfis eife locum,ut corn mode ha-bitent.Vnde tu in admirationem induéla, tecum cogitabis,atlt;pdices:Quis'nam mihige-ruiitiftos; Vndemihi tamnumerofafoboles, quædefedi iiidua,fterilis,cxul,uaga,arq5 capti uaCEcquismihi hos educauit?Sola,acmodis omnibus deftituta fedebam : lindeigitur hæc tanta mulhtudo, liberorum frequentia'^ Audi obfeno, atip tecum perpende, quid hic E«(,1(1(4- tibiloquaturac refpondeat Dominus. Ecce, io ni goiNnqiiit,erigam manus meas ad gcntesiereftii ifJTOiiii« rus item pafsionis meæ uexillum ad populosj Wt4«i. exomniqiiæfubcœlo nationeeft,alleéfurus tis diuinæ ftud!ofi,prxbcbunt fè ßh'oruffl tuo rum,ac Domino Deo credentium, nutricioss ôC reginf gaudebunt eorundem eiTc nutrices: idqj tanto ftudio, magnoqjadcô feruorc, uC demifsis in terram uultibus te adoraturi fint, multumtp tibi honorem habituri: adeo ut iiel pedum tuorum puluerem abftcrfuri.SC calcca mentorum tuorum corrigias foluturi fint.id quod tu tarnen non feres,nullacp ratione per-mittes.Scd hinc cognofces,quôd ego fim Do minus,qui mcos, quanquâ ipforum obliuifci uidcar.minimcderelinquo : 5C quôd non fine pudorefuifundcndi.quininquefuam fpem in me collocarunt. Hicautem miratus, tantam ex gentibiis multitudinem ereiffo uexillo col ligendam efie, quæ tibi tuos liberos, 11 eh ta tu doclrina imbutos undelibet adducat,cogita-bis fortafsis, an præda fie pofsit huius mundi tyrannis,uehtatimaleuolentibus,cripi:amp;u» trum idololatriæ atque crafsifsimis tenebris captiuus atque illigarus populus, fie uiris ro-buftisacuiolentis pofsit aufernïHicita tibi rc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;, aliquot,quididfis meis credär.Ethi tibi tuos Ó0 propter fcelera,infandacp flagitia ueftra di- , filios adducenT,fuis ulnis amplexos: netp eri5 nbsp;nbsp;nbsp;miifa eft mater ueftra ; ita ut nihil fit quod fuis hum er is tibi tuas adporrare grauabutur nbsp;nbsp;mihi imputetis,fed uobis ipfis. Veni enim in Alias. Qsin SC reges ac uiri principes, uerita- propria, ôi mei nö recepiftis me: quin potiua reiecifti*. fpondetDominus.’Qui captiui tenentur, ro- Captiuit^i bufto auferentur;8Cpræda quam multoiam temporetenuittyrannusuiolcntus.eripietur ei.Necp hoc tantum curaturus fum, fed 8C ip-ibs oppreflbres tuos, amp;nbsp;iniques indices, per quos ueritatis meæ deprædicatio impeditur, hos ego iudicabo,atque me probe' de ipfis ul* fcriiabo.Qyin Sc hos tuos depræclarores,qui prærcxtu longarum orarioniini,iuduar2 domos deiiorare (untfoliti, fie cxercebo atque affligam, ut uidentes quanto uos tam in lio-norc-'mihi fitis, multa inuidia inardefcentes, fuam ipforum carnem deuoraturi fint, atque proprio fanguincfuo feinebriaturi.Vndccü-élis hominibus conftarc poterit,quód ego il* Ie omnium Dominus te fcruo:SC quèd redeni 40 ptor ruus eft,illcfemper in uero genere laco-bxo fortis ac inuidus. C A P V T L. POrro quod gentibus tanto numéro, ran taéjj copia in regnum Dei irrumpenti-bus, ludæi uos excludemini, netp qui fi-lii regni debebatis elfe, in illud intromittimi» ni.nulla fane Domini culpa fitiut uos quideni multa cum nominis Dei iniuria calumniami-ni,quafi per ipfum reiefti, atque dcrelidli fi-tis.Sic enim dicit Dominus : iSi ego fynagoga matrem ueftram mihi uxorem reicci, at^ cli-minaui,id per libelliim repudij fieri condecet. Eu itatp ft meculpareuultis, profertc, atço- Qsodßiii ' ftedite.Quis eft ex creditohbus meis, cui uos mattitinimi uendidiiutiam nonamplius meus populus corum ue-* fitis,fed alteriusi Sed dicam quod res eftdni nundutot quiratibus ueftris faftum eft, quod uenditi uosaltquit dtis. Illis, illis inquam imputandum eft. £go ƒ Htet* uos non defcrui,fed uos deferuiftis me. Et |
|
tciéciftîs.atcp damnaftis. Clamabam quidem* ac feduld uos pr jmonebâ,atq5 in ueram uiam induCerc conabar i fed nemo quifquam mihi refpondebat,neqj diftis meis mouebatur.An decurrata SC abbreuiata fit mahus ac uirtus meaî’Art non abundè fignorum, aeftupendo» rum miraculoru inter uos prseftiti, quibus mi potentia fum, ut amplius liberate nö pofsim^ EccejfiinCrepaieuelimmare,itautolimapud tó hiegregium præftarcculfurn,fineobfequiü. feci, cötinuó exiccabitur.Si ilelirtij dabo eriam ut flumina, ueluti lordanis olim, exarcfcant;Slt;utpifces eorü,ut quondam quo que in fanguinolétis Aegyptiorü fluminibus, aqiiæ pcnuria ac fiti emoriantur.atcp compu-trefcant. Coclum denfis amp;obfcuiis nubibus obduxero,ueluti facco illud operturus , ita ut Cimmerias, ucl potius Acgyptiacas habittiri fltis tenebras. Hic certc no erit quod in me defideretis,aut de uirtute manus mex coque» iô fultum uultis:nihil uos conturber,nelt;j) cómo DomittUflin ramini.Quin SClinguam mihideditDns eru gnam mihi diram,facundamacdifcrtam,quædicendata dediieyudit cenda^calletiitautadconfolandü laflam.mi tarn, fereiÿ afflidam confcietiam.dum fe fert occa« fio,plürimùm ualeam.Vnde SC quotidiemihi Dominus aure uellit, nequid hic mihi defim * 6C litipfiuelutmagiftro aufcultem.Et Domitius quide Deus aperiiit mihi aurc, utaudiés ipfum audiam, ciusl]p uoluntatem perficiam: ciii Certc nihil tetgiuerfarus, meper orhnia o-bedientem præftiri, adeo ut ueftri caufa nihil grauârus flirt nee facere nee pari, fiquidé corpus meum dedi percuffohbus^SC ijs qui malu pro bono reddenres, impid me flagellatunt: SC genas meas ac barbam ijs qui eä præter om nemerirum dcpilarunt, accrudelifsime cuul» ferunf.Nerp ab ullo ignominiæ geuere.atque contortoin mcfputo, facie auerti i fed multa patientia,diuinæ uoluntati fatisfadurus, hæc omnia ultroneus pertuli, Veriim Dns Deus 40 bitifunt, abalienatinimirüàRepub.Ifraelisi auxiliabaturmihijundeSC nonfum pudefa- ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' dusiimd obfîrmaui faciém meâ.tanquam du rifsimum filicem, perfeuerans, atrp omnibus inafflidionibusconftans. Qiiippc qui feiré, quod omnib.his contumelijs adlnicfuperior cflfem.fiquidé non procul abeft, qui mcâ cau-fam aduerfus oes inimicos meos iuftifïcat,arque pro mea innocentia iudicat. Quis itaque mecum cëtendat^’Imd fi cui placet mccum in ius defcendere.accedatiSC uideâ,quis ueftrûm medcpeccatoreprehcnfurus fit. Ecee Dominus Deus mihiauxiliatur,per quem SC omnia meaoperaftdafunt. Qiiisitacpis eft,quimc ■gt;. - , condemncrs’Gauderëtquidëaduerfarij mei, -i;! li', CO meperditumifcdipfimetperdentur.acfimul ' omnes ueluti ueftimctnm reijculu ueterafcct, arqràrnicis confumcntur.ïctcrnum pctituri. Scdquifqnis iteftrûm Dnrn rimer,feruilpip-lif timens fius uoeem audit, tenebris iiarijsqj afflidioni tiaminum, bus oppreflus, ira ut c'fuis calamitatib. emer-1 aKdirtWHo» gendifpem nulls uideat, de me ille exemplu ceftrwƒ«. capiat,atqpbenefperetdcDnOjDeo^fuoin- nitatur.nam iilinc certc' auxiliü ferec,8C libéra* |
S A I A M tionem. Cæterùnt uos ifnpq, iielut accenlô ignc,fimul omnes iràm Dci prouocatis, atqp incenditis earn potius quàm reftingmtis.Du cnimàdplacandam Dniiram facrafcilicctfa cris cumulatis,nihil aliud quàm arrcpto folle igné damnationis ucftræ cxcitatis, ati^ altiut aflurgerc cogitis .Quin amp;nbsp;populum meü quo tidie maéfatis, ignibus ac fcintillis SC flammis in eos defæuientes : putantcs ctiam uos fie mi Sed erir.ubi in ueftri ignis focum illapfi, pœ-nam luatis ueftris fadis dignadcintillas fenfu ri, quas ipfi cxcitaftis. Quod quidé fiipplidn mea de manu uobis accidet, qui perpetuis do loribus indormifcctis.at^ difcruciabimini. C A P V T Lt. Aetenîm uos qui iufticiam fedamini, attp abnegata impietate Dnm quæri-tisjcuius nomini ac honori unice'con» ucat.quód paruo adeo numero fitis.Quinpo tiusdefigite oculosin cxaridamilla petram, unde excifl atrp prognati eftis: SC in'cifternam illam ueterem acruinofam, undeprofluxiftis atqj eftis enati» Afpiciteinquä adpatrcueftrü Abrahamü, öi ad eins uxorc Saram, quæuos peperit.Nónne ille centüferenatusannos/x eniortua uuliia Sarac progenuitlfaacüfVoca-bam illü cfua cognationc in terra peregrinï, ubiilleurtusaciblrtariusjinterimpiasgentf» habitans mc illi benedicente ac bene uolente, multis aded ditatus eft liberis, utuel fS Adlis cceli cerrare pofsiut. Non eft ita q) quod bie te difcruciet.Nam Dns Sionem ipfanl cofolabi» tut, mulfa fübole eä locupletaturus, 8C ruinas eius rertauraturusiadeo ut defertü eius amcc-nifsimusac.deliciarü plane locus futurus fit, 8( folitudo eins uelutparadifus Dni. Qui lia-demis deferti,8C uclut uafta müdi folitudo lia apudhos multo Optimus nüc erit optimoni fruduum prouetus, ira Uthinc in Sioninges futurum fitgaudium, multaqjlæticia,adeô ut fuauibus cätilenisachymnis Deo adurifint gratias, ipfum perpetud collaudaturi. At-tedite itacß ijs quac ego dico.populemi-Quid ouesmeæaduocéalicnorürefpicitisf Audite me,inquam, tribus atcpgrexmeus.Nâ cxme prodituralexcft,n5 in rabulislapideis,fedin ÿo tabulis cordis ueftri carneisinfcripradexnimJ rum chariraris.quar animo præftaturlubenti, nihilrp coado : SC iudiciü meü, uerbü nimiru faluris,id ego apud totius mundi nationes di uulgabo: quas non patiar ita in fuis palpitare tenebris,atqj à me aberrate,fed offerä ipfis in* iuftis,mcä qux ex flde eft iufticiam, acueram falurem,qiiçutrai^certe'propinquafunt,at(p omnibus credentibus ptogrefla obuiä. Nam éo te longeip protendo,ar(ß ualida habeo. popu los iudicabunt, atrp dirigent ; quando procut bine difsiti infulares auidè me expedant, ar^ brachium meum falutare maximopere defi---------- — nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deranr. |
|
P A R A P €erît. Sublatis oculis fufpîcitein ca;Ium,quo üixquicquâ credas fîrmius.Quin deorfum defpicitein terra, qua nihil quorp quis credat ftabilius.Tarnen cocli in morem fumi difperi-bunr,at(5^ euanefeennet terra ipfa ueluti uefti-mentum quoddam fua uetuftatc côfumetur, emorientibus quoep ijs qui earn incolunr, Cæ terùm falus ilia, quam ego per fide omni cre-dentioffero, æternum durarura eft:6éiufticia , illamea,qiiam ego ipfosinduo,»term'i per- ,o ftabit. Audite itaq; me, qui de hacmeaiufti- 1 Mi«« cia,qiiæperfidceft. intclligitis ; atep cam quae per opera fiuc ex lege iuificia eft, non ira ma- gnifacitis, utexiplà uellcuiterpendeatis.Po-pulemi, inquani, qui non in tabuiis lapideis, fedincordeueibolcgë meain liabetis infcri-ptam.aufcultatemiln, neqj uos perturber ho minuiTi aduerlùs uosinfurgcntiummaleuo-lentia.Netimeatis, neq; quicquam moremi-ni, qus in uos conge run t opprobria amp;nbsp;conui cia. Ignorâtes enini Deiiufticiam, amp;propriï quçrentes iufticiam ftatiicre,iiifticiæ Dei non funtfiibdiri,netp participes.Etliincomnis il-leueftricontemptuSjOmnis contumelia amp;nbsp;ir-rifio. Sedillosfanècum fua indicia, quxmihi uelutpannus mulieris méftruatæ eft.ucluti ue ftimentuni uetus ac rcietlmn,comedent uer-niM.amp;utueftes laneæexnneis ôi blattis corn 10 putrcfcent. Veriim qua; ex me lufticia eft,ea in feculumdurabirôi quam ego conferofaliitë, jq in perpétuas genera ri on es perftans, nüquam intermorietur. Expergifcerc, cxpergifccrc inquam, ô falutare Domini brachium, qiiod nücdormirare uidcris. Expergifcerc obfecro, ïtqiantiquam illam uirtutcm, uirestp uetcres indue, Exurge nüc, ira ut fiipcrioribus feculis nô tard afloles. Nonne tu idem iihid brachiu adhuces, quod Aegyptios olim pro fuis meri tisdignéadeô exercebar,fubmerfo multocîi doloreatq;ignominia, ipforü rege Pharao- 40 ficiebarfames,acrcrum omniumpcnuriajfo« ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..... ' nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'1 ris uerd uaftabat te gladius, attpcrudelisho- ne;Nónne tu ilkid ipfiim brach lû es, diuinac^ iliauirtus,qua exiccatum fuit mare, ex |
pto fendentibus in terram promifl'am ira ut commoda uia, ficcoep pcdc.qiios redimebas, perillud incederett’ Pari modo SC mine, quos rcdin]itDominus,redibunr, atq; cum cantieo laiidisacgratiarum adionc uenienrin Sion, perpetuô 1 çti futur! SC a!acres,omni dolore ac gemitudifpiilfig.Nam nunc, non Mofes, non Aaron,non Iofuc,aut etiam Samuel: fed ego, ïo ego ipfe uos confolabor,ac fpiriru mco bono • ^ctiucam in terram redam.Ncq; quifquâ ho« ƒ “gt;11 ftiseft,quiueftrüiterimpcdiat. Tuiraep, qua ^^timidiratees, ut metuas ab ho-mine mortal!, SC à filio hominis îquot; qui nihil a-liiid quàm gramen quoddam eft,quod hodie ciim uireat, eras demetitur, atip exaridum Ht fœniim.Et non ucnit tibiin mentem Dni Dei ci, qui ad internecionem uos deperdereftude bat. Sed ubinunceft^ Vbinuncremanfitille ueiler opprefl'orïPoftquam illi interemcrani omne pnmogenitum,tunc quidem ille de no de confurgens feftinabat,arq} hue illuc difciir rebat, nefeiensquauiauos potifsimum mif-fos facerctiatcp de cômeatu etiâ.ne cibi penu-ria m orerem i ni, fo Ih ci tu m ic p ræb u it. Ego au tem idc illc fum Dns ac Deus tuus, qui diuifo atq; exiccato mari uos illinc eduxi.pei fonan-tibus hinc illinc cius fludibus. Dns cxercituû nomen mihi e(l : id quod longé cxcellétius ac centuploamplius eft,quàm maris effcDnm, ciusep fludibus imperare poiTe. Nunc autc pono uerba meain os tuü, ut libéré magnaq? parrhcfia meam ubicp uirtutê dcprxdiccs ; id quod malefani huius fcculi fapienres ferre no poterunt. Sed ego fub umbra manus meæ te protego.omnesqj capitis tui pilos numera-tos habco : ut ne quid formides, fed fccurus laudem meam annücies,donee tâtustibiacce i dar populus, ut uel cü ftcllis cœli certarc pof-fit:quo terram fundes,ualidcq,’ pofsideas, ta« liep populo illuftrcs.lta ut Si Sion dicat atqne agnofcar,hunc fuü eflepopulü ; ueriiis qiiànr . illos,qiii fecundri earn cm de fuis genitoribus Abrahâ,Ifaacamp; Iacob gloriantur. Expergi» Con/urg» feere tandem,expergifeereinquam,atq;fiirge Kierufäleittt Hierufalcm,quæ de manu Dfii calice grauilsi qua bibifli mi furoris eins bibifti, innumeris calamitati- «eurduMDo busac miferqsafflidaSécxerciraïquippequç mini calicS fçcé uencnatifsimi calicis ebibifti,atty exicca- iraeius, fti,grauifsimas fané afflidiones palTa.Neq; c-nim eratex amicis, autquifquâ ex filqs tuis, quos peperifti atq; educafti, qui te manu ap-prehenfam cduccret atq; liberaret. Sed gemi-* num certé te opprimebat malü, neq; quifquâ erat qui tibi condoleret, aut duram aded mife ramcp fortem tuam miferaretur. Domi te con ftis. Quis obfecro hic confolandi locus erat^ Fili} rui fame deficiebät,ac pafsim per plateas, omniacp uiarü compitaiacebant, uclutiaues laqueis præfocatærargiimcntum fané luculen tum furoris Dfü, grauis^ iræ Dei tui. Proin* de paupcrcula tu,nQ uino.fed multis afflic^io nibus ebriaiaudito mihi hoc, quod ribi mine lærum atep bonum adnuncio.PIfc dicit Domi natorilleDcus tuus:Ipfe inquam Deus tuus, qui fe iam præbebit fui populi uindicc : Ecee, inquir, tollo tibi de manu rua calicem illü uegt; nenatum, omnemep illam fæcem calicis illiua ram acerbi amp;nbsp;grauis, iindc pofthac mihi bibi* tura non es ampliusi fed dabo ilium ij s in ma num qui te uaftariinr,ac depopulari funt : qui tam uilc te habuerunt 8i abieiîîam.ur tibi iuf-ferint,re fibi incuruare ac procumberc, ut per creatoris tui, prac quo cundi fimul homines, te conculcatâ incederent. Et tu quidé pro tua principes ac reges nihil funt, nihilcp pofTunt? iHa ram dura forte,præbuifti illis dorfiim tuü. Qui cœlos ipfos exrcndit,8C tei rac fundamen quod terrç aut fuppedanei loco ipHs eilet,utlt;p ta pofuit. Ira SC olim cxpauefccbas quotidic pcrtequafiplateäingredcrctur.Hfeillorücö àfaciefuribunda opprefloris illius Aegyptia» tra te immanitas fuit : fed erit,ubi illis dolear. CÂPVT |
IN E S A I A M
|
C A P V T LII. POrrd tu Ô Sion exurge, exurge inquam^ atlt;5 refumptisuiribus bono fis animo, Abqccncftirum hunc fordidum, ac lugu brem,ô Hierufalë ; atqj indue ueftes pulcbrio rcs,gloriofas amp;nbsp;feftruas,quæ nüc uerè fandfa, pura,arqj immaculata es ciuitas. Iam enim clues rui omnes, uera in filium Dei fide circun-cifi,atep purificati,tc inbabirabunt, neejj uerfa birurin teqliifquam incircumcifus amp;impU- ià rus. Excute iraqj tibi puluerem, cui inuoluta fedes.Surge,Si compone te in federn tuam,fine thronum tuum regium ô Hierufalem : ab« jjee tibi de collo captiuitatis tuac uincula,ô fi-lia Sion badlenus captiua,ac uerc mifera.Niic tibera efto, atq; ca in libertate qua Dominus nos tedcmit,perfifte: neqj itcrum feruitutis iu go impliccris -Nam fic dixit Dominus: Gratis pcrprotoplafti paths Adami inobedientiam uenundati eftis fub peccatum, mortem, artcr- lo dem Dominus nunc populum fuum confola DomiiMto- htcnentur,àprimoribus,acdcgrauâturï Do 40 uarus,autfimulacbrorumcultot,autcöuicia-rereiHî «ni» minarores enimeins, quoscerteminiftrosip due fbis eficoportebat, multos ei pariuntgemi-diht OomL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SCfufpiria,inquitDominus:8i no- men meum omni die ac perpetud male audit, ’ atqj dehoneftatur. Certis enim uit«c regulis. namfpdamnationc. Sed ego uicifsim gratis, nullo ueftro merito, uos à peccato, morte, ôi arternadamUatione, per meam obedientiam condonâs uobis omnia peccata ucftra,amp; mea iufticia uos conueftiens. Sic autem dixit Do minus Deus : Olim quidem defcenditpopu* lus meus in Aegyprum,ut ibi peregrinatetur, atqj Aegyptûincolcret. Etpoftea quidccum graui tyrannidediucxarentiir, eosillincedti-xi, in tcrram ipfi's acparribus ipforfi promif-jo fam.Poftbæc Aftyrius quoqj rex, nulla a' po» pulo meo lacefsitus iinuria.prx'rer culpam,ac nulla de caiifa eum opprelsir,atqj captiuüab' duxit. Carterilm nuiic,quid lioceftcaptiuita-tis,atq;miferi'lt;c,inquit Dominus, quanücpo pubis meus tenerur Certé gratis rurfum, S£ nulla iufta de caufa, ablarus eft populus in fœ difsimam bancferuitutcni bumanarum tradi tionum, quibus miferiim in modum illaquea certo uefritu, acpræfcriptis aliquot preculis, acnefcioquibusieiunqs aclotionibiis Domi num Deum placate, fuatp fibi peccata expiate laborant. Er quid hoc eft, quam mea in fe beneficia no agnofcere,omnemlt;p mihigloriam Jo meam prscriperc Si 2uferrei Sed crit, quando populiis meus nomen meü cognofcat,laudet qui nûc perpropbetam meum uobis loquor, ipfe uobis affutuius fum : ipfc uos do^rus, arqj alTumpta carne inter uos uerfaturus. Ve nim quam pulchri grati, ac iucundi cenfendi tione,fed per folam fidetn Côtifequttltutjqu!* cuntp in nemen ipfius crediderint.Hi didu» rifuntpopulo meo Sionio, qult;àm m'icregnet inter ipfos Deus ipforum.Non Saul,non Da* uid. Salomon, Roboam, aut mortaliu iftiuf-modi regum quilpiam; fed ipfecxpedlatus a-ded Deus eorum ,immortalis atqj inuiétus. Refonabit tune toto terrarum orbe uox fpe-culatorum ac præconum tuorum,qui fimul omnes fublatis per aéra uocibus, Dominum deprædicabunt,atqj laudaturi funt : fiquidem ipfum regem Domini, exoptatifsimum ilium feruatorem fuum, prsc oculis fuis uifuri funr, amp;nbsp;perfpedfuri, manibus^ fuis contredfaturi, ubi Dominus capfiuitatem Sionijsdiftblue-tit, populum^ fuum c'feruitutepeccatilibera rit.Iraq; Dominum cantate, atqj laudibusfimul omnes celebrate, qui defolatâ atlt;ß defer* tam badlenus Hierufalem inhabitatis : fiqui-tus eft,atqjuosuerc Hierofolymitanos rede-mit;quippc qui fandf um fuac uirrutis brachiu, gentibus iplis nudü oftenderit, fuam iplis uir tutem acphilantbropian notam facies, atque yttirf fine omnibus inuolucris deprædicans, utom omnetfKquot; nes undiq; fines terræ, humano generi pnrfti tarn atip partam fuo illo brachio falutemui- reD««®* dcant,cognofcant arque fedfentur. Cacteriim ßri» quando uos Dominus iam a' fordibus ueftris repurgauir, maculasqp delidlorum omnes uo bisabfterfir,Recedirc,reccditcinquaiii deme dio nationis praux.quac legem ac cerimonias iuftificat.Neducarisiugum cfi incrcdubs:nul lum enimeftconfortium iufticiçcuminiufti-cia, nihil comune luci cum tenebris, neep ulla Concordia Cbrifto cum Belial. Exiteitaçex hocuiciorum mundo,amp; ne uos coninquina-ueritis: quin’potius purificateuos. Et fiquis cum frater appelletur, fuerir fcortator, aut a-tor,aut ebriofus, aut rapax, cum eiufmodi ne cibum quidem capiatis : fed mundos uosfer-uate,acfandlos!quippequi tcplafpiritusfan* dli iam effedfi,uafa fertis Domini. Cæterùm funt pedes illi euangelizantis:qui per monta-na,quibus Hierufalem includitur,inrotumfe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, rentur orbem,annunciaruripacem^deprædi- deturpabitur : SC forma adeo nulla eicrit,ut ifitgt; catiiri fpiritum Dei bonum, qui affedlus car- qui cum filijs bominum non fit conferendus. nis mortificeh SC partam per filium Dei falu- fiquidem nihil non conferetur in illiun conui tern Ï quam nulla legis obferuatzC'^mmcnda nbsp;nbsp;lt;iorum,0( opprobriaopprobrantium omni« — nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cadeni hic nô tali feftinatione eft opus, ucluti cû uos olim cxtruderent Aegyptqmeqjficagcduni, quafi boftis uos in fugam agar.Non eft quod trepidetis,aut underimeatis.Namducemat» que pracambulonem babetis, non Mofen, nô» Aaronem,aut exmortalium genere qucm-piam :fcd ipfum Domin um immortalcm,atqj inuiftum.Ipfum inquamIfraelis Deum,qui afliimpta ferui forma, multa inrelligen tia atcp prudentifsime fuas partes curaturus,iniun* dlum fibi officium præftabit. unde Si exaltan Ee« dus.laudandus, fummoi^j in bonorefuprao-mnem creaturam babenduserit.Obftupefcct wew.C?''* autem fupcr eo qua'm plurimi,atqj offenden* lewluW tiir.irafupraomnem hominem afpedfuseius |
|
paraphrasis. fidentin eutn. Äudicthelluo ÔC potator, populi fedudor,acfeditionis autor,at(p aded dp moniacus amp;nbsp;Samaritanus idololatra, Si ut quiuiolato fabbato nec Deum uereatur, nec homines.B reuitcr,fccdifsima quæcp de eo fe* tennturpifsimamqj illi mortem inferent,quo ipfum detiirpetattpinfament. Multas autem gentes morum fuorum modeftia Si tolerantia fua permoucns,fuo(p fanguinc afpergens, pliirimum ab cis dcprædicabitur: neque id a-pud plebem tantum, nam Si reges Si uiri prin lt;ipes,non audebunt Domino contra hifcere: admiffurijaut ctiam recep turi,fanii:i nominis eius prædicationc. Nam quibus de co haófe-nus nó cfr narratum, neque quicquam de ad-uenturo Domino audierunt : ijs apcricturo-culi,iitipfum uidcant.cognofcantatqj colant, totoq; orbe nominis eius gloriam diuulgent. C A P V T LUI. to 30 iioftra,propternoftrafcelcra, noftrainquam yo turi.Id(ßed,quddfuopatri peromnia obe-delidainhanc rapcrcturmifcriam,confpuen dus,flagellandus,atque flagitiofifsimi homi- Odi»« «Of treDeoin gratiam rediuimus. Omties enim ^iwyi outs extra uias Dei aberrauerämus, amp;nbsp;fuàm quifcp en'iiili!iiiii, ingrediebamurfemitam.Sedomnembäcom SEd quis obfecro ijs, quæ à nobis audict, credituruseft?maxime cum ludæorum primores funt rcclamaturi. Et brachium Domini, quamuis id multis ac uarijs fignis il luftre erir,cui rcuclabiturf Sf «à quo cognofee» tutquando ij qui tum fandifsimi, tum pru-lt;lcntifsimi habentur,8i ueluti columina quæ-dam populifunt,diuini brachij uirtutc Beel-ïebubo principi dæmoniorum tribuentpo-husquàm ut Deo cüm profi'cifci interprète* lut. Succrefcet tarnen Dominus ueluti uir-gultum,quod fpedatoribtis uilc uidetur : aut *gt;tradix,qua? ex terra ftcrili ac macrafuppullu lafcit,nullo in honore habita.Nihil enim for-tnofus,nequedecorus eritDominus: fed om ni infamiæ gencre perfufus, ita dcfpicietur ab Ifraelisamp;ludcorum proccribiis acinflatis hy pocritis,8iuclutabiedifsimus hominu cen-fcbitiitjUt qui multis grauibusqj doloribus oppletus, nullam non infirmitatem expertus f'f,atque pertulerit: aded ut aucrfa ab eO facie tergueicu naufea obuerfurifint,uelutiDeo irato ipfum natum effeacuiucre iudicantes. Etfanènonfuaculpa ficaffec7us fuit, fed ue-tc'noftrosipfelanguorcs tulit:8f noftros dolores,quos nos commcrucramus,ipfc porta-uit.Etnos re inique perpenfa atque introfpe-da.cxiftimauimus eum fua culpa,atque propter fua peccata, diuinitiis ita pereuflum, atip Jiumiliatum;cum interim ille propter peccata nis more crucifigcdus:idlt;i;,ut nos fuis his af-flidionibus patri reconciliaret, atque in gratiam reftitueret. Siquidem liuore eius, atque hocipftus cruciatufanati fumus,atq5 cum panium noftrum iniqiiitatctn huic fercndam, exoluendam, atqj delendam iuftus ille Deus impofuit.Opprelfus aütë.miferis^ aded mo-iiit rradatus, fefe pro nobis redimëdis fuo pa. |
«ƒ tri obrulir,fumma modeftia : ita ut nullum de oreipfiusprodicrit uerbum, bono fapienteljf uiro indignum. Imo ficutinnocentifsimus a* gnus abdudf us eft ad mortem, ueluti ouis quæpiam coram tondete fe obmutefeens, ita nullum fecit uerbum, nee quicquam regefsit conuiciorum aut minaru, fed ignominiofifsi mam atep acerbifsimam mortem fumma ani-mi tolerantia ac modeftia pertulit. Quare amp;c' mortis crgaftulo, amp;nbsp;condemnatione line, rc-furgendo liberatus, plurimum nunc fruduin profcrt,aded ut generationem eins nemo di-numcret, neque cnarrare pofsit : quippe quæ perpetud duratura, nunquam etiam intcrmo rietur.fiquidem ex hacnafeentium 8i morien tium terra fublatus,uiram nunc uiuit immor-talem,ac perpetud duraturam:quod ipfum amp;i. omnesmanct, quiipficrcdüt,atq;in Clirifto Domino fpem fuam collöcarunt. Nam propter populi fui peccata ipfe perculTus fuit,ipfc ea luit, depeditatep perfoluit. Vnde Slt; pro im pfjs moricsjimpiorfi more occifus atqj crucifi XUS eft.Et ueluti qui dolis,impofturis,atq; ragt; pto ditefcunr,fic fepultus eft: cum tarnen nulla eius effet impietas, neciniquitas,nequcdo lus uUus,nullalp impoftura in orc eius unquä Dominusuo fueritreperta. Sed noftri caufa, ob noftram /«ft contere infirmitatem,plactiif Domino,ipfum ficcon» ^oeü inin^ tcrere 8i affligere: ut ubi ipfe fefe populi fui pilt; fifinitatc, aculum atq? uiiffimam pra.’bui(ret.multum il^ lincfriuflum, nunquamqj intermorituram ge ncrationcm uideret, coruni nimirum quiipfi credercnt,amp;falutcm confcqucrctur:8i uölun tas Domini,qui neminem perire,fed cunólos feruari uult.pcr ipfum complcretur. Certc ex omnifuolabOrc accruciatu graui acmulto, hoc frudlus relaturus Dns cft,qudd multam, optimamlp mcffcmfibicredentiLim fitfaótu-rus,ucl ad fatietatem,amp; quantamcuiiq; uolet. 40 Nam fenius ille meus iuftus, fui feientia Si cö j,;ßientid gnitioncinnumeramhominum multitudine iuftifîcabit,at^feruaturuseft:quippequorü ipß omnium iniquitatemomnemipfefcrat,atq} '^us/eruus in ferccipiat.HincSd Dominus Deus non pee meusinul^ nitendam illi dat partem, atep dccertati cerra-minis fui mercedem. fiquidc multo maxima, atque fortifsimorum ctiam regnorü ac prin-cipum ei diuiditfpolia,qui onpnes nomen ip-fius multo in honore habituri funt,Sf adora- diens, animam etiam fuam non grauatus fit, delcndis populi peccatis profundere, atqj fa-cinorofifsimis quibuftp adnumerari, Nam ip fe certc, omniu noftrum peccata in fe recepir, amp;pro peccatoribus fe nobis oratorcm atqj ximo mundi bono, quando pro reuerentia exauditur. C A P V T Lini. Xultaatqr gaudc tu ftciilis,8ónon man-tatalfraclis acgentium ecdefia, quæ do Ics te non parère. Decanta Domino Ian dem,dulccs'que hymnos, quæ non parturis, h Quamuia |
IN E S A I A M
|
nJ punHu 1» MoJfro Jereliqui te. bi ftatuam ex cryltallô.fùic margaritis: Si por quam ad mc,quem audiêtcs,ærernam animæ tas tuas ex gémis rutilâtibus, St omrtcs tuos tfo uelfræiiitam confeqiiamini.Nam feriam uo-bifeum paéliim fempiternum,nunquam défi* turum. Non enim permittam, ut quæ Dauidï Qyamut« enim fic tibi uidearis, 8C. quod Do -minum parum de te cogitare piitas : plures ta men funr tui filii,quæ dcfolata Cedes ,qiiam lu daicæ ecclefix, didt Dominus, quæ Domino nupfit atcp maritata eft. Dilata itaqj locum ta« bernaculi tui, Si cortinas tentonorum tuorft latms extcndexurato hocfeduld. Longiores item facito funiculos tuos, cortinas fuftinen« res:amp; claues tuos in altam terram defigito, at que corroborato, ut funiculi his fortiter illi- xo gentur. Nam crefcentein dies filiorum tuorü numero, amp;nbsp;ad dexteram 8^ ad finiftram crum pes, non capaxfiitura tantæmultitudinis : liquidem fernen tuum pofsidebir genres,in Do mini ouile adduófas.itautipfarü urbesiam Dei cognitione deftirutæ, à pofteris tuis inha bitandrfinr.Ne igitur timeas,ncque quicquä fis follicita. nam non pudefics, netp ulla in te congerentur conuicia : imo ignominix eius quainexfterili uirginiratefcrs,obliuifccris:8i xo opprobrium uiduitaris tuæaufcrerur,itaure« jus non fis amplius recordarura.fiquidem no no nubes marito.per qr.em facunda fies,mHl ta prole eum faftura parctem. Eftautcm illc, tuus illc creator,cui nomë eft Dominus excr» dtuum,qui te redeminatcp Ifi aelis famflifica-tor elf, totiuscp orbis terrarum Deus ac Do« minus, Vocatautemte Dominus utmulierc dereli(flam,acuiduam,totocj5 corde mcclfam, amp;nbsp;ut uxorem ipfa adolefcentia fibi nuptui tra30 ditamifcdquçmifcrc'repudiatafrt, acrcpulfa, inquit Dominus. Momente temporis dere liqui te.’fed mulra magnalt;:p mifcratione,atq; æternùm duratura, te rurfum attollo atep reci pio.Momentum tarum elf pnefuturo feculo, quddiratus faciem meam iltcaucrti atqjab-fcondiifed iam fempiterna,nunquamcp finien da mifericordia tui miferebor, inquit redem-pror tuus,illc totius terræ Dominus. Quem-admodum ante in diebus Noahpermefaiffü fuit,quando «à diluuio.totoc^ mundo deperdi to.ei iuraiii, quodaquædikiufi nunquam am pliiis ira terram inundarent; fie amp;nbsp;mine tibi iu raui,quôd nô fim tibi amplius iratus futurus, aur fiiper admifsis malis te obiurgaturus.Mô tes quidem fe loco moucrint, 8i colles nuta-rint.fed mifericordia mcatibipcrllabit,neq; unqiiam deficiet.Sifoedus pacis meæ non nu tabitjfcd fîrmifsimum crit: fie dixit miferator tuus,nollcr Dominus. Sed age paupercula, uarqs affliôfionibus eôuulfa acdiiiexata.om-nilt;5 confolatione delfitiita : halt;ftenus uideris riifticum qiioddam tuguriolum,paruaii; Cafit la:fed nuncego tequam magnifiectifsirnóre« parabo, Si exrruam, utmihi palatium quod-dam fis,atq; exornatilsima regia.Sttatis enim iulfo ordine lapidibus.fundameta tibi iaciam ex carbunculis Si faphiris.Fenellras autem ti» angulos arq; parictes ex lapidibus preciofis. milita pax, felix'q^ rerum omnium eritfuCcef-fus.Apparabcris autem atqj conlfrucris.iion ex rapto, aut inique partis diuitqs itautuul-gus tyrannorum folctifed rciultc conquifita. ' Procul autem illincabcrunt,ncqj poteruntti-biappropinquare,qiii tccalumnientur,oppri mant aut deualtentiira ut de ijs nihil rimcnd'i fit,nelt;p quicquam formidandiim. Non cölcri betur amplius aduerfum teexercitus.qui te affligat ac diucxet.No n enim meo iuiTu iieni« rent.unde 8^ nihil ipfis fuccedcret, maximoc^ fuo id facerent male, lt;a uobis potiiis cacdendi , atep perdendi, Eccc,ego crcaui fabrum.qui fuftlando in carbones fuum ignem excitar, ut eximmilfo in ipfû ferro cudar,amp;faciatquod- fiMtiquot;quot;’* ci'ii^ illcinftrumentü uolet, fine id gladius fit, igiKf”'' fine halta, aut aliud quippiä. Côrrà ueró creo »«• qiioqj.qui illud ipfum quodfaberparauit,c5« fringaratqj difperdat. Iraq; omnes omniü ini micorum tiiorü conatus facilefeceröirritos. Nam qualecunrp id inffrumetum fuerit,quod faiff urn elf cötra te,atq; ut tibi noceatur.aut ui la nis inferarur.id non profperabitur.Quin Ä omnem linguam qiiacaducrfuni temalu con-citarura infiirgit,cam tu mendacij arq; impie-tarisconiiinces. Hæc efthæreditas ferucriim Dei.Hacc eos manent beneficia, qui Domino fcruientiidti; haeredirario. Eftlp hæc iuffa ipfo rum mcrces,qu5 ego eis repende : dicitDus, Qiiin amp;nbsp;iiniuerfï filfi tui à Deo dolt;fH,atlt;ÿ puf «iwnrimcperomniaiilllirutierunt,quibusOi de Mcfiiacumiuramcnropromifi,uana line |
C A P V T LV. Ed heus omnes,cuiufcunlt;p uos fortis.cu iufcü cp narionis elf is.fiuc ludæi fiue Græ ci, fine fiimmates fiueinfimates,qiiot-quorhanc feliciratem Domino feruiertium fi’titis: uenitead uerædoéfrinæ aquas. Et qui fortuna tenuiore ellis, quàm utdidaftronnu meretisiego pecuniam nihil motor, folü acte ditc,emite,atq; comedite. De pecunia riihil la boro : nulla illihccontroUcrfia erif. Accedite modd,at(^ accipitote gratis,abfq; argcto,atq; ullo preeio.uinum amp;nbsp;lacdioc quidem,quo nu thamini.arip fubolefcatis in uirosnllud ucro, quod corda uobis exhilaret, atq; ad terendas , Domini uiäsalacresreddat. Sedquæeaftul ticia elfîquôd argentum ueltrum expendiris p«*“'** pro eo quod panis nô elf, quod malis filiquis 8^ fiirfuribus tantum compaélum arq;confe- iit[^ ftum eft;Quôd item multo laborepai rampe cuniam uclfram.in qs rebus emendisinfumi» ris, quæ uos non faturarint. Ciir ranro ftudio ex hominum pendetis côlliturionibus^ Quid tantopcrc hiimanam feiîfamini iulficiam, ni« la il profuturam.neq; meo füb iudicio perlîatu ram^’Audite atq; aufcultate mihi : uerbis meis crédité: Si reieiflis humanarum traditionurn filiquis, editehicquodbonum acuerumelt, linde Si fatiiremini Si pinguefeatis. Inclinate aures iielfras,atq; mihi cas arrigire. Venire in* SC |
|
P A R A P 1 k falfa J imd curabo ut uera finr.cerra fide-lia.Nam ecce, dedi cum populis refte, qui te-ftimonium ferat uerirari : ducem item, qui cum aiiroritate doceat Sf præcipiat. Sed in fua ueniens,afuis non cognofccrur:ncç enim cû recipient. Cæterùm tu hacillorum pcrucr-fitate,amp;improbis moribus nihil offenfus, uo ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cabis atque accerfes gentem tibi incogniram, quæ item tenon nouir, quippccui tunöita promiflus es,neq5 rccxpcdiat.Et miferægcn- to tesquæhaéfenus tam conremptim funthabi tæ,conrinud ad re accurrenr,te recipient amp;nbsp;co gnofcêt:idqj per Dominum Deum tuum, per QwiftDo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ilium Ifraclis, qui re gloriofum uult «Mill» ®^''^''*^*'^btdtilt;j;mûdoinnorefcere. Quæ-«iwwriùo» Dominû feduld,ficutinueniaris ipfum: Qulppc qui ira fe nobis obuium præbct,amp; ex« ' pofitum.Qiicritc inquam,arqj inuocare cum. 10 JO 40 in omnibus,ad quæ illud mifi, profperabitur, IiiWifMf- certo'qjfuturum eft. Multa enim cum læti»j cia,efcruiliconditioncueftra egredienrés,in fue Iiberamfereminiomnispietatisauram,0lt;in ancmn pace dediicemini, ira ur nihil futurum fir, in nampropceftomnibus qui corde mocfto 8C afflifto ad ipfum anhclant. Omittat impius uiam fuam impiam, moresqj improbos amp;nbsp;(ce leratos.Etiniquus quifcp ponar fuascogira-tionesprauas,amp;ftudia iniqua.Hacccnim uia «ft,qua reucrtamur, atqj ad Dominum nos re cipiamiis.Certc' continuo Dominus mifercbi tur.Redeatinquam quifcp ad Dominum no-ftrum, ncqj quicquam formidcr ipfum accede te,amp;feilli præbcre fuppliccm,qui torus beni» gnus,mifericors,clemcns 8( pi opirius eft. Nó funtcertc'cogitarioncs meç.quales ucftrp, qui illatarum iniuriarum obliuifci nonpotcftis. Neep uiæ meæ,inquir Dominus,ueftris hint fi miles: fiquidem ur ueftrum eft ingcnium,uos nonbcnefacitis, nifitjs qui de uobis bene me nti fuhr.At ego cria de inimicis bene mcrcor, atqueillis meprxbcopropitium.Iraq; quanto cœli flint altiorcs terra, tanto diferimine meæ uiæ diftau t «à uijs ueftris, amp;nbsp;cogitation es meæfua bonitatc ucftras fuperâtatqj uincür. Qjjemadmodumitaquepluuiaamp;l nix éccclo delapfa,illucn5 rcuertirur,fed terram fœcun-damreddit,ira ut progerminans arque excrc-fcensipfis agricolis fernen proferar,ôC pancm ^uouefcanturiitafemcum quoque uerbum habet, atquemea promiffa, quæ quidem ore meoprogrelfa nonreuerteturadme uanaôë ttrita,fcdpræfto ca,arque reuera compleo, Perficiütenim quod uolui: SI uerbum meum quod impingatis.aut quo offendamini. Mon tes cnim colles occinent uobisueßraenco mia.cantusi^ diilcifsimos : 8C ômnis regionis arbores uobis gratulabuntur, arqueapplau» dent.fïquidemomnis crearura congemifcir, arque nobifcum parrurit,follicirè cxpeôlans nt palàm fiant filii Del. His autem rebus (îc fuccedenribus,ubi procrefcereliaftenus fo-Jet rubus fpinofus amp;nbsp;praefradlus, lætifsima ri-fciconfurget abies;amp; lôco morficantis urticf, |
«7 H R A S I S. fuauifsima fuccrefcct myrtus. Qu! enim quori dam feortatores crût, culrores fimulachrorü, adulteri,molles,fures, auari, cbriofî.maledici amp;nbsp;rapaces: hos tune crit uidcrefanëhficaros, caftos,benignos at^ benedicos: idtp per Ipiri turn Dei noftri, cœlefti ilia pluuia peéforibus immifl'um. Et hoc quidem Domino in nomc crir, atrernum fignum, quod nunquam di-ruatur. Hine cnim perpetud laudandus crir, artp dcpraedicandus:id^ laude uera ac ftabili, quæ in omne æuum durarura fir. C A P V T LVI. Ominus, cui deftinatum eft uobifeuni familiariter uiuerc,atqj inter uos uerfa ri,iubctuos cuftodire iudiciü, Slface* reiufticiaideclinare à malo,6lt; facerc quod bo num,iuftum acæqtui eft. Quiafalus mea,quä ego perfidem uniuerfo mundo confero,propc iamadeft, inquit: fiiaduentummeditatur und cum meaiufticia, quam toto terrarum or bcreuclatamarçp deprædicatam uolo. Bona cnim ac multo maxima hominu pars, mcatii hanciufticiam ignorans,6^propham quærcs conftituere,iufticix meænon funr fubditi.ne» queparticipcs, cum ramen ea unaapud patre Deum ualcatac perftcr, quando ex operiblis Icgis nulla iuftincatur caro.Bcatus iraque qui hoc fcccrir,m ea^ iufticia per fi dem apprehen fa iuftus euaferir. Beams item filius, qui ea apprehenfa,8^ per fidem falutc parta, fabbatii mcfi obferuat: ira ut feruilibus fatftis, quibus feipfum quis iuftificet,illud non polluat:cufto diens manum fuam,ne quid ilia faxir mali,ita ur non iam ipfe uiuar, fed uiuatart^ operetur in ipfo conquiefeenre Dominus. Pond fi quis alicnigena eft,qui Domino adiricT:us, no ex AbrahamOjfcd uelex Moab.ucl ex Am* mon.aut alio quopiam genus ducat, neputet ille fecü, qudd Dominus ipfum inter fuos co-gniturus nonfitiaut qudd minoris ipfum fit fadf urns, qu.àm cos qui fccundum carncm ex tet fecum eunuchus, qudd ipfe ueluti lignu aridum malediélioni fitobnoxius. Qyamuis cnim alienigenæ amp;nbsp;eunuchi nô admittuntur in ecclefîam Ifraelis, ira ut illicofficio pofsint fungi publicodiocquidetn liumanum,tempo rarium amp;nbsp;huius feculi eft. Cærerùm qudd ad falutem diuinam.îcternam, arqj futuro feculo obuenturam artiner.fic dixit Dominus eunu» chis:Sabbara Dei,omiffa omni iniquitatefer-uäribus,8i ijs quæiubetgaudëtibusjfccdus^ diuinum appreliendcntibus, dabo,inquit,eis in domo mea, atqj in mea Repub. intra m cos muros,cum dignitatis locum,adeoqj glorio-fum nomen, ut proprijs filijs ac filiabus meis prscferendifint.Cohoneftabo cnim eosfem-piterno nomine, quod ccclitum catalogo in-fcriptum nunquam deleatur. Quin 8C filij a« lienigenac Domino adiunfti,miniftrabunt ei, nomeni^ ipfius colent ac ucncrabuntur,ita ut fidelifsimifint Domino famuli futuri,nihi!o fccius quàm populus ipfe Leuiticus, St qui fa h 1 ccrdotid Qui cu^o-^ dierintfal)^ iatameai |
|
sgt; INES eerdotio fnnguiirur.Itafîetomni euftodienti fabbatü, qui dicatus iam Dno, mebra fua fcriia præftans iufticiæ, horret illud polluerc, obfei uâs nimirû foederis Dni. Addiicâ autc eosjinquit Dns, in monte mihi fandlü.in do^ mo ubi me orât ac dcprecâtur.eos exhilaratu rus.qiiippe qui nota ipforü omnia,in nomine nieo fadla, exauditurus ipfis fum.Holocaiifta autëamp; uiiffima: corü, quae in altari mco offe-rcnr,uituli nimirû labiorû fuorû, amp;nbsp;benefice» lo tiæatqj cômunicationisuidlimx, amp;cpfuaip-forum corpora oblaturifuntmihi lioftiam ui ucnrcm,fanctâ acrationale :hæcomnia mihi DowMswM fumme'grata a tfpunicé accepta erun t.Siquidé «JoniKîora- domusmeadomus orationiseft,nö folisqui» tionifuoca- dem ludæis, fed omnibus populis. Dns itaq; iitur cuSiis Deus, quilffaelitas roto terrarû orbedifper-populis, fos,aliquädo congregaturus eft,qi prætercos innumeros alios côgregaturus fit,qui haófe-nus à Repub. Ilraelis alieni fût habiti,8lt;: quos 20 male' fani Ifraelitaru fpeculatores atlt;p epifeo-pi Dno contemptiii efi'edocct, ac prorfus re-icdfos;quos utinä beftiæ agrefl:es,unà cû omnibus beftiis fylueftribus impetât,ac deuorct, Certc' uocâtiir quidcilli fpeculatores, uocan-tur cpifcopi amp;; curatores populi.fcd nihil fuut minus.Cæci cm funr,ncqj tantillû de comiffo fibigregecogitâtîfolumcj; fua,8lt; quæ fui tien» quæ quidc omnia me prohibctc,atip eotrale» gern meâ facitis, nimirum g, tanta impudctii uos aliis atq; fiflirijs dqs difcoopcriatis,excel fis etiâ confeefis montibus,adeô ueftræforni cationis cubilia dilatatis, ipfis^ cû idolis fœ-dera fancitis, nihil æquè attp horû immunda cubilia,fcelerarasfeilicetaras,diligëtes. Ad da.quotquot ipforû funt, lt;à maximo ad mini- 40 hæc,de me diffifi, ex humano quoq; pendetis auxilio.fiquidcmifia funt Aegyptiorumregi tris funt.eurât.Simul oës enim ignaua, rerûcp imperita turba eft. Canes muti, nihil humani jq llabctes, imô latratu fuo furc aut lupû arcerc nô norût: fed pro fua ignauia.q quos treuros acfedulos 81 alacres Dominica; domus eufto des elfe oporttbat,nihil aliudg poculis indor miiint.ac toros dies deftertût. Canes fomno-lëti, fomnoép gaudëtes: pukhre rame edaces, 81 auaritiainfatiabili.Paftorcscertc'ftultifunt, Blrerû imperiti,nihil(pintelligctes.nâpro fua auaritia fuas res agunr,fuaip feëlantur cômo-m û ufqj- Neep Certc quæ tâto ftudio corradût, in ufus expendût paupcrû : fed comefiarioni-bus,côpotationibus atep repotqs pereunt hçc omnia. Vcnite,inquiunt,fumamus uinum.gc nialiteripuiuamusatep inebriemur, turnho-die,tum eras rurfiim, amp;nbsp;pofteris diebus mul-to amplius acfplendidius. C A P V T LVII. yo ftrâiufticiâ.Sed operahæcueftra,multaaded ..,,1 uitæfanëlimonia parta 61 c3quifita,nihiluo- 81 familiare. Veriim uos fcelerati 81 impii.uiri^o bis profutura funt: ubi prcmërecalamitate81 ” j anguftia.adeacœperis refpicere,utquçlibcra Aeteriim iufti, qui has fcelcrarorü uias oderOt,acrcprehcdunt,ii autinterimû tur, aut alioqui hoc ex feculo émigrât; non elf qui fecû expcndat,qua rationc Dns id faciat. Viri mifericordes amp;nbsp;optimi quiqt in» tereunt, 8^ nemo intelligit eos diuinitùs hinc auferri, ne imminentes toti populo calamita» tes uideât 81 perfentifcât.Scdpïacidc'iâ, Erebus adlnic tranquillis obdormifcüt, 81 fuis in cubilibus fine fepulchris, multa cû trâquillita te côquiefcunt, nufq nô eâ fibi haberes obuiâ àugures, pâtre adiiltcro amp;nbsp;mafre meretrice prognati,acceciire Iiuc:nâ nos certc fie ab im-minctibus malis non eripiemini.Dieirc uero, |
A I A M C fi h Qucm'nam ita ^p oblcftatnctohabetîsfQu? fie obtorto aut dilatato ore.autetiâ excrtalin gua irridetis, acfubfannatis/Mcne, 81 uiros mihi collcgas Certc in Dnm Deû reciditifti ueftra côtumclia, qui uobis quoçcânôfinec i mpunitâ. Sed cft'ne hoc turpe 81 ferdû î' Non fceleratû genus hominûeftis^ 81 femeinfelix atqj mendaxï Obleôfatis uos.miiltoipfcruo recûdijs ueftris fub Omni arbore uiridirëlia betis.atip fornicamini.Non folû boucs.uitu-los aut agnos,fed proprios etiâ libcros eisim molâtes.in uallibus,fub prfaltis rupibus:qua Jofuiii. immanitate qiiidobfecro fingipoteftcrude-lius Ita'ne Dnm Deû demerebimini^ qui etiâ fuo iuifuidfacercuolcntcAbrahamnminhi-buit;Atuos,prohibcreDno,in gratia fcelcra» torum idolorû ueftrorû hoc facitssiin Icuibus petris,qiias pro dijs erigatis,ueftrâ uobispar tem atqj forte ponctes.cum Dnm ucftræ here ditaris parte dccebat elle, Athis,uelutifancT:i admodû uiri, ueftra ^funditis libamina,at(p facra facitis.His 'ne rebus 81 facris ueftris oble «flabor.atcp alTiciar^Qj,iin 81 excelfis in nionti bus ucftrar fornieationis côftruitis cubilia.ere élis illic aris idololatriâ exerectes : ncip piget illucafccdere.adimmolâdas uidfimas.Atqui ego uolui atep elcgi mihi unû tanfü locü, ubi mihi facra fierct;8e uos pro ueftra inobedicn* tia.ubieûq; collubitû fuerit, aras ueftraserigi tis,atlt;p idolis ueftris facra facitis. Imô 81 poil oftium atq; portes fuffitû facitis,turn in oecul» to, tum in propatulo idolis ueftris feruiétes: munera.oleum nimirû.uarrjcp generis aroma ta,idq; per legatos,in procul dilsitas regiones profcftos.Et ita quidc ipfis getium regibus tj abie(flifsimcuosfubqciris,quaficgouobisiu iiandis nô fim par. Et plurimum quidc hicla^ boratis,ita tame ut de lafsitudine no querami ni,imô uoluptati uobis eftrquo fit,ut nihil lui ius uos pigeat.necp defatigemini.Etqiicobfe cro formidaftis ac metuiftis, gj à me déficientes , meifç im memores ac obliti prorfus, hæc in animû ueftrum induxeritis^Itànedeuobis meretur m ea löganimitas^ ut me ncçp reuerea mini, neqjquicquâ moremini^Sedpergitotc uos ininftituendis illis facris ueftrisgt;operi-busqt ueftris tâ iuftis,ptis,amp; bonis. Ego cer te annunciabo.artpinluccproferamhancue» tura te fiht, leuifsimo uento auferetur, uanefect, nihil omnino auxilq larura. Verùni qui |
P A R A P H R A î I S.
qui fpem fiiî in me CoIIocatjis terra hær édita* riôtenebit, poflefTiirus etiâ montera raihi fan ftum. Dieet ante Dns, atqj iubebit nias at-tolliac eleuari, ut planç fint,ac c5raodæ,ut ne difficilibiis illis operû uqs incedatur, dû hinc illincauxilia eonquirunt.Tolli enim iubebit c uia.quicqiiid offendiculorû eft, quod populü Deiab ipfo aliénât.Sic cm dixit ilîccxcelfus
fublimis.quiactcrnitatchabitat, neqj initium habens,necfinc.Illc cuius nómc fan(fium,to- io tilp cœlo tremendü eft:In excelfis Si in famflis meis angelis habito.atq; aded in ijs quoqj qui fpiritucôtrito funtSëhumili: nô quidëuthos perimam,amp;perdâ.fcd ut humiliü fpiritü uiui» ficë,amp; ut cor contrirü exhilarc. Nô cm perpe-tuôrixabor, atqj uos obiurgaturus fum: ncq; femperfuturus fum iratus. quin fpiritus meus bonus cos inhabitabit: eü illis donaturus fum.quiflatufuo affeôtus carnis mortifïcetSë fohibeat. Qudd enim irafccbar,illosqj aiierfa ab iplîs facie meapercutiebâ, indcficbat.cpui debam q elfen t philauti,iniqui Si auari. At interim illi, quantumuis pcrcuricbanrur, hihilo tncliores falt;ffi,fuis incedebâr uijs.Veriim uidi tandë miferi populi miferas nias. Si mifertum efteius. undeeum collato mco fpiritu fanaui, uiasqj eius direxi, tum eü, rü ipfos quoqj qui uicë ipfms dolcbâr,c5folans:idl]j,créas fermo
10
Cmi/ifi-u- nemlabioiTi, mifTo mco uerbo, quod paccac SuwUio, ftlutënunciat.tum lôginqiio.qualcs liabcrur 50
gentesitü propinquo.cuiufinodifccredûtcf. ftludæi.Itaqj populü fanaui, inquitDns, atep in quietc induxi.Impijs ucrô,qui corde elato, nihilqjcôtrito funr,fed ad moré turbidi maris quod quiefcerc no poteft, fed cccnü ac lutü in littus eijeit, nulla obuenirquies, ncqj animo fedatoae tranquilloeflcpolfunt.Nam ipfafî tupiatfalus, hos nô feruarit:non enim eis eft pax,nc(p pace gaudcnt,dicit Dominus.
C A P V T LVIII.
1MÓ ut animo ipfi inquieto fût, ita 8Ó cü ma wmepr) ell’cuolunt, alios intcrturbâtatqj inquiétant. Proindetu clamato exgutture tuo in fcelcratos hos hypocritas,ôë quidc op* portuncac importune.Extolle autc uoectuâ uelutitubam,intrépide cos coargucs, Annun tiaautcpopulo mco, quâdo tâtopercfibi fua fanditateplacct.qfîntfecleratiSôiniqui.Oftc dito domui Iacob, quâtispcccatis iaceätim-tnerfî.Videri enim uolunt.ut qui quotidie me qufrant,amp;uias meas,iiifta?lt;p uitæfemitas cu-piant ingredi, ueluti iuftifsimus quidâ popii-lus.Dni^ fui.eiuscp prçccptorü nihil oblitus: adediituelin iudiciuänderet mccumintroi-te,atqjiuremccum contcdcrc, acfefemihi op ponere.Quorfum attinct nos ieiunarc.inqui» unt.cû tu ad illud nô refpiciast’Cui nobis ufui «ft,quod nofmet affligamus, corpuslj noftrü caftigemus,fi tuidnefcircatqj ignorarc uo-l«sTam arrogâtermecû agunràuiri hypocri tæ.Tantû fuis tribuür fadfis, ut puter me to orunia fibi deberi. Ecceges bypocritica.SC pietatis fimulatrix, in ipfo ieiu
nij die inucnitis, quod potlfsimü uultis, atqp proauaritiaueftrauniceftudetis. Oes em de-bitores ueftros tue diuexatis, at^ débita qa-cerbifsimc'exigitis. Ita ut res in lites abeat, ôô contctioncs.atqjadedquf iieftraimpictascft, interdüin pugnas etiä.Itacp quodha^lenus iciunatis ieiuniü, minime meret ut ih cxcelfo preces ueftrac cxaudiätur.quädo uos ad mife-rorum prcces aures ueftras obfuratis.Nü talc eft ieiuniü quod cgo clegfut quis fefeaffligac atqj diuexer,aut ut Obftipo capite incuruus ac terriens incedat.faccum indutus,amp; afpcrius ei nerct’An hoc iiiftü uocabis ieiuniü,amp; die Dno acceptü^ Qijin hoeporius ieiuniü eftucrü, mihicpgratü.ut dü teteaffligis,proximo fub# uenias,ôëafflilt;flionctollas,urdebitionisfyn-graphas cöfringas,amp; æs alieniim ijs qui ægrè foluedo funt remitras, liberos eos dimittens, atqj expenfi tabulas cis expunges, qui hihe ni miumlaborärarqjgrauätur.Neqj hoc conte-tus,franges arqj difpcrties efuriëti, amp;nbsp;quieüip eguerïtjpané tuü;amp;homines miferos, uagos acomniü rerü cgchos,hosintroducin domü tuâ.Qucuidcrisnudü, hüeopcriatcp couefti: ncqj defpicias quequam, maxime uefô tenui fortuna^^pinquos ôi cognatos.Si ad hüc mO dura ieiuniü tuü inftituas,tunc crumpet lume tuîiutelarû mane, utipfainquâaurora.Fclici tas tua hinc maior ac maior fiet.neqj ca in loti gü diffcretur.fcdcötinuógcrminabit. Ethæc retffe fa óf a te præcedcnf,amp; Dns ille gloriofus de te follicitus crit, intelligentem de egeno 6Ó pauperc in die mala liberaturus. Ettücquidc inuoeatus Dns tecxaudiet,amp; clamâti ribi con tinuórcfpödebitfeadelfc, fituiugumîllud Si. onus debirionis proximo tuo amoucris,ncqj quicquâ illi molcftus fis, netp inique' cuitj la-
Ecccadlif tes i:^adco tentiones ie iunatii.
cias,aur uerbodéroges. Si efuriëtiexanimo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
benefeceris,amp; miferos ac pauperes paueris ac ^jj'-‘d» 40 iuueris,orictur in renebris lux tua,in afflidlio f/ûrie«« hibiis multa côfolatio amp;:liberatio,imôcaligo aduerfitatû tuarü uertet fe in clarifsimà amp;nbsp;me
ÏO
6o
ridianæ lucis felicitate.Dns enim tiii cura fem perhabiturus clf,atq5 tedirigetiaded ut in fie» citate multa rerü cari täte amp;nbsp;inopia,tu fatu-randus fis,arcp pinguis futurus.Eris ein uclut hortus irriguus,cui n ulla ficcitas pofsit obef-fe:8ë ut featurigo aquarri,nunquâ deficientiü. Nemo ein dando paupcrefcit.Quo tu in pan» peres fueris benigniOr, hoc in te benignior eritDominus, qui fenonpatitur ullisbcnc-fierjs fuperari. Itaque xdificabuntur per re, quacmultis feculisdefertafuerunt,ira ut fa-miliam tuam obfcuram,tua pietatcreftauratn rusatqjilluffraturus fis: aut illuftrc.redditu-rusfismulto illuftriorc.Tantumabeft,utex tuainpaiiperes bcnigniratc,ineömodi quicq fentias. Vocaberis quoq; rei confraôfæ inlfan rator,amp; femitarü reparator,ur fecuro atqj cö-^ modchabitetur.Breuiter, totius ruæfamilix decus eris atip columc.Sed amp;nbsp;in fabbati obfer uatione, ne mihi imiteris incuriiiccruicum il-lud genus hypocritarü, quorum ego fabbati
11 j at^
IKES
atqjfeftos dies deteftor Ê^abominor.Scdtu per fabbatü cohibe pedes tiios, ut ne pro tua, fed promeauoluntateambulcsiutnö tua,fed mea uoluntas per te fiat. Sic enim fabbatü iu-ftnm eritamp;iuciindum,qiio Dominü amp;C famfti fices.8lt; colioncftes.Nam ita potifsimum gio« rificatur Dominus, fabbatumtp fandlificatur, fiomifsis tuis uijs , quæ malæ amp;nbsp;prauæ flint, nias çerasDni/quæiuftæfunt,fan(flcacbonç: tiCfi abnegata uoluntate tua, uoluntatc fefte- lo ris Domini,atqjeidem tetotiim permittas. Neep item tüc tuos fermones, ôi tuis de rebus loquarisifed de qs quæ mandauit atq; præce-pit Dominus. Ita fancfifeceris, deledlabcris liimmamcpuokiptatc ex Domino capies,ftia» uifsimam per ilium uidliirus uitam,in fumma fpiritus tui pacc,amp; aniini alacritare.Extollani te,inquit,fuper excelfa rerrc,ita ut loco filq mi liihabitus,excelfioracgloiiofior fiitiiriisfis
hiltemeréelaboratsc.iiidenturquidem eflea* noHermt^ liquid,fed non funt unde iieftem pares, aut te ueflimetiA couueftias : fed foln miferis mufeis captandis idoncç funt, magnates uolucres non tenctes. Opera itaqj corurn opera inutilia funt: Si quæ fuis manibus apparant.nullifunt furura ufiii. Quin ÔC pedes eorum ad mala feruntur, inno centem fanguinc profundere ftudentes.Nihil enim pium,niliilq} iuftum cogitant;fedcona' tus ipforum totius urbis ac terræ deuaftatio» nein ac perniciem moliuntur. Viam pacis nó norunt, nullo funt iiidicio. Iniqiüfsimæeorfi funt uix amp;nbsp;femifa.’;undeô^ quifquis eos imita tur,à pace bonaq; confcictia aberrat.Hincita« que fit,quod indnffa caufajprçter ius amp;nbsp;æqiul opprimimur. Expeftamus quidem lucem uitam feheiorem ; fed ecce incidiinusin tene^ bras,amp; mala grauiora.Concipimiis fpemltici dam bonam, fed obucnitres maiaamp; renc--
maximis etiâ liuiiis mundi principibus mo 20 bricofa. Palpainus enim bcut cæci parierenii
narchis.hpreditariô ea pofle(furiis,atqj bonis illisfriiitiirus, quæpatri tuo Iacob promiffa funt:idtpcerto atqjindiibic.fiquidéos Dni, quodinctirincq;uult,neq!potclÉficeftlocutüi C A P V T LIX.
Os itaqj omifsis iiijs ueftris malis, ac-cingire nos teredis femitis Dni, amp;nbsp;ob-feruando iufto Dni i'abbato,iiifTisc]? ie« iiiniis:Si uidebifis non fiuftrainnocariDnm. fiquidë maniis Dni non eft abbremata.ut fer- ; uarenequeatiaiit iitiam nô pofsiteadem quç ohm.necpauris eins obfiirduit, ita utiani ne-lut ætate defedlus parùni audiar.Dominus e~ nim in culpa nô eft.fcd iniquitates ueftræ ma-ceriem quandam collocant inter nos Si inter Deiim uclfrum,qiiôd prcces ueftrf impcdiun tur, nead Dnm pertingant:8d peccatis ueftris fît,quôd facie Domini uidcrenon pofsitis,il-Iccp uos non aiidiat. Nam manus ueftræ fan-
30
exoculatoriitn more quicquid obuiü eft, manibus côrrecT:anres: Si ipfo meridie, claraiicri tatis luce refplendente, nô fecus impingimiis quàmlera nodî:e,in tenebrofadetrufifcpul^ dira, uelutniortiii- Omnes quidem ficiiturfii famelici honibihter rugimus, Sfcolumbarü more iniferos ediinus gemitus; expédiâtes iu diciuin arep æqiiiratem aliqiiam,fed nullaob-u en 11 R efp 1 ci ! n II s a d fa kl t em, Il t ta n d ei n à ty gt;nbsp;rannideSifceleratis kominum moribiispur' gctui terra:fed ■‘ü ilia nimis qiiàm longe git.Sed ferimus certè mcrcedc nobis dignam, atqj eandem qua no.s a’iqnando meiifi fumns menfiiram. Nam quantiimiiis nobis iulklU'
deamur ac pq, certè miiltæ noftræ iniquitates flint coram te:ipfaip peccata noftraadiierfiini nos teftanrur,atqjnoscontiîticiint.id quod nosingenuè fateri oportet, amp;agnofeere:fi-qindem in miiltis certè peccauimiisacmenti»
guinariæfunt,8èdigitoshabetismultainiqui 40 tifumiis Domino,uixquicquamdiiiinælegis tatecoinquinatos.Q.iun 81 labia iieftraloquü feruantes ,in quam tarnen totam iiirauimus*
tur mcndaciu atcjj impoftiiram, amp;nbsp;lingua uc-ftra concinnat dolos amp;nbsp;iniquitatcm.Etncmo cjuifquam eft,quiliæciuftcarguat, auf quiiii-ftam innocentis caiifam defendendam fufci-piat Nam amp;nbsp;indices ipficorrupti funt, conff-denres in re nibili, amp;nbsp;uana fibijpfis perfuaden tes, nimirü à diuina lege aliéna, meracp fom-iiia: fed in omnem feipfos inducür mifeiiam. Quod concipiunf, iiidetur quidc ipfïs faliita-re:fed exitus rei loquetur aliud,profères nimi rum laborcSf moleftiâ- Putantfanrfcpræcla h aliqnid parituros fed uann id erit, amp;nbsp;inutile. Pnrftiterat certè ad folius Dni præfcripta fefecôponere, nô fie hnmanis prauisep do« tffhnis innolui: quibus ouis dû incubât, quid aliud quam afpides excludunt, telas texentes \ aranearum^Qnód fi ex his eorii ouis uefcaris, pendens ex hnmanis conftifutionibus, certa
gt;0
Aiicrtimiis itaqi ipfi nos à Deo noftro.Ptoxi' mos itc cakimniamur atqj inique'tradlarnus, altéra manu lapidem ferentes,8èpanem often tantes altéra.Itaqiie fit ut nemo noftris malis indolefcat,urqj nemo nos uindicctabiniurii* illatis. fiquidc iufticia omnis procul liinc ab-eft. Veritas in platea corruit, Si æquitas non Coinittu poteft progredi. Imô ueritas ipfa defecit, atç plateautri^ emortuaeft:Sè tanta dominatiirmoriim cor-ruptio,ut qui ueritati ftiidct,arq} lt;à malo rece- tMxenp' dir,hoc ipfo nomine malus habeafur, impio-rum nô tantum calumnqs, fed Sd prædæ ex-pofitus.Quod quidë uidetis Dominus, fum-mc ipfidifpliciiit, qiidd ta iniquè corriiptoip ageretur iudicio. Videns autë quod nemo ef«
fet quiindignirarelniius reicommofus,fefe malis his opponeret,autplacandædiitinæirp remediû quæreret, atqj fefeinterceftbrem da» mors eft. Si ueró pedibns ea protêt as Sëcon-tfo ret; ipfusfuaptepotëriafiiâ iicritatëferuauit, fringas, prodit ex eis bafilifciis, amp;nbsp;circumfilit nbsp;nbsp;amp;nbsp;fibi ipfi innixus, iu ftâ de inimicis fuis fiim»
pfituindi(flam,condemnansdepeccaropec«
teagminefadio turbauindex, utiiixeuadas. Ttte eojH» jfia. (juoij eorum artificiofifsimc amp;nbsp;qiiafini
catum. Induit autein fciuhicia ueluti lorica^ galcam
P A R A P H R A SIS,
Ijïleâm faliltis fuo impones capiri : ueftibiis item indutis.quxperimendo hofti,arqj deip-fofeulcifcendo congmtint.Zelusaurem uin-dicandx ueritaris ac redimendi popiili fui, clilamidis loco illi eft.In animiim enim indii-xit,fefe iilcifci de hoftib.fuis, arq; paria redde-re inimicis fuis, cria remorifsimas infulas in-Jiabitantibiis.Iraqjfiucin occidcntcillifiint,ft uead onenrem,timebunccerrc, atqjinhorrc» feentadnomë Domini,ipfiustj; maieftatem, lo Ccrtc'fietiam utualidiis quifpiam fluuiusfuo ferâturimpetu,flatu oris fiii difperget eos Do minus,atep fiigabir,amp; adueniet Sionijs fuis re deniptor : ijs nimirû, qui in populo Iacob, ab iniqtii ta tibus fuis refipifcenres,inquit Dominus,ad bonam fmgem ferecipiunr. Hocait tem ego ciim cis fccdtis pango,inquit Domi-nusiSpiritus meus bonus, que deletis impie» tatibus ueftris in uos effundo, Si iierba mea, quæ uobis in os impono, non reccdcnt de o-reueftro,nec de ore feminis iieilri. Seruabunt illaKnatinatorum, amp;nbsp;quinafeenturabillis. Etnuncquidem,amp;l in omnexiiiim: fiquidem tifqj adconfnmmationë feciilicgo uobifciim fum,inqiiit Dominator ille Dominus, e Ä P V T LX.
EVgeHierufalcm.quxliadlenus miferri* nicdefolaraiaces, omniü pcdibiis con-culcata Si deipccla. Surgetandem, atqj
renorum armétatîm ad te feretitiir, Si arietes atç oues Nabaioth,fiueldiimæorum,grega* tim accedentes uobis feruient, quando uide-bitur oftercndæ fiiper altare meiim.Nani dorn um meä alioquiglonofifsimam, nunc mul to reddam glonofiorein. Sedquodobfccro hocgenus hominü cft,qui ueluti udocifsimæ nubcf nubes aduolitär,amp;: fient columbæ quæperni-cilsimo uolatu ad fuas columbariorfi ferûtiir feneftras autoftiola, tanta adfunt celeritateï Quxe bæc eitalacriras, amp;nbsp;acceleration Gerte qui in remotifsimis hincinfulis habitant, aui de me expédiant, multo honore meprofecu-turijitautohm Salomonchonorabantac di-tabant nattes maris, clonginqtio enini addti« centtibifilios rttos,qui ad eohoneftandü nomen Dili Dei tui, öl landlificatorc illü lirae-lis.qui teiatnilltiftrc facit,Sigloriofttm: mul» tü fecü allaturi funtamp;: atirfi argentü. Quilt amp;nbsp;peregrinarü nationü uiri,conftrtiëttibimii ros tuosiöc reges corü extruëdis illis tibi fup» peditabunt hnnpttis, fefc offerentes tibi mini ilros acfamtilos. Natitirattis tepereufsi, ita amp;multa mifericordia nücrui miferebor. Fiirii raautcapud te funt omnia fectiril'sima: fiqiii-dem nodtes atqj dies patebüf portae tuæ, neqt tinqtiâ clatidetur, utaduenfanri ta ntimeroió ad te populo gt;nbsp;lïmulamp; rcgibasipforri, pateac fcmperintroittis.Adtiëniri enimftintinnume
»nimum liilaris recipe : difcuflo mœrore om- 3o ri. nâ fi qua riatio fticrit,aut uiiü rcgnü, quod
ni,liilarem nunc re præbc,acliibcn tern. Venir enim lumen tmim, Sigiorii Domini fuper te ortaeft. Nä ecce, renebrxSd calamirares uni-uerfam inuokienr terram. Si triiiis caligo cun âos populos obrenebrabir. Tibi ueroorie-tur fol ille iuftieix Dominus Deus ruus, Si gloria eius intra teilluftris erit Si confpicua, adeo urgentes ambulariirp fin tad lumen tuü: neqjexillis plcbci tantum Si uulgarcs, fed 8d reges earum fcrenttirad fpicndorem lucis ti-biexortæ. Profpicc uerd, arqj lublatis per cir-euitum oculis tuis, iiide quanta ad re multitii do confluât. Omnes ifti aggregaiierunt fe, i-ter ad te habentes. Neqj iierd iolx genres adueninr,fed ôdfilij tuihadlenus in extremis terrarterminis difperfiadfunr,atquead tc re-Atufie deunt.Et filixtux,hadlenus uagxacmiferx, littrtfoÿt. nunctibi ad lattis amp;nbsp;prx oculis habitabunr, atç educabiintur. Tunc fane iibi hie dies tibi illuxerit,uidebis felicitarem hanc miilro ma- yo ximam,8{ difeufsis trillicix renebris illumina bfris, ita ut multo gaiidio dilataro cordc ttio, infummam admirationem arqj ftiiporcm ra-pienda fis, poftquam miiltitudincm illam ma ris,fiueoccidentaliri ac maririmarüregionü adteaduentantcuideris : maximäillam gentium uim inquam, Si populum tarn innume-rum.Magnacamelorum uis operierte,und eu dromedariis ex Madian atqj Epha uenicn-
tibi feruirc reenfarit, id periturü cit, ac miferc uaftabitur. Adfercrtirautéad te,qiiicquidLi bantisglorioftim habet.Sécgregitim; cedrini mirum,abietes,buxi amp;nbsp;pini, idqj ad cxoïnan» dumlocümihifandlü. nam quo loco ego tier fatums fum,eri cxornatifsiniü reddam,acele-gantifsimü.Porrô filij corü qui tefoliti ftint afiiigere. Si. miferis ditiexare modis, q nûc ad teqtioq; ticniêt,ipfaspedû ttiorü plantas miil taanimi fubmifstone adorattiri. Omnes item qui te fuperioribus dieb.impie fpreucrfi r, pari modo faciët,uocatiiri te nücciuitateni Dni, præeledlam Sionë citis qui fanclificat Ifraclë-Quia ucrô tâto tempore defedifti derelidla ac defolata,totiq5 terrarü orbi exofa,adeô ut nemo te tiel inhabitaret,atit in te tierfaret.hac de renücteperpctuo gloriofam faciam, atqjillii ftré, ita ut teternü gauifura fis, Si tere exliilara tura, Stigcs cm lacgenriü.qtipiindelibet fuas opes ac ditiirias ad te côtiehenriSC mamiilis re gü ladlabcris,qui olim foliti funt tiiadiriperc^ ac terra tuam totâ deperdere. Tàraaütrcru omniü copia tibi fuppetet,ttt loco æris iâ habi tura fis aurü, Si pro ferro argërum,prö lignis item a:s,8i lapidtim loco ferrü. Qiiin Si præfc ai/eraar dlortim loco datums ftim paccjfummaq; tran quillitate,ut nils mini hr optis.Et pro exacro-ribus habebitis iufticiam, acmtittiä inter tios bcneuolentiam. Rapinam olim in medio tui
tibiis.Qilin amp;Sabæiaducnruri funt.aurum iofoliri fiintexercerefcelerati principes Sdexa-adte allaturi ac rhus,qiiod multa cum gratia-rumaftione offerant Domino, fedulo laude
«HS dcf rjdicaturi.Omnia item pecora Céda»
dlores.atnuncnon audieturderapina,in to-ta tua terramcculla detiaftario, a tit deilmdlio erit,in extremis tuis terminis, Sedifalurcm, h 4 rerum^
IN E S A I A H
|
rerumfp omnium felicifsimû fucceffum, uoca bis muros tuos:ut quibiis tali rerum ftatu nihil futurum fit opus. Portas item tuas lau-dem: quippe quæ non litibus Si afperis cotcn tionibuSjfed laudë Dni pcrfonabunt. Non amplius tibi de die kice folari opus erit, necp de nocte fplendore lunari; fiquidcDns fempi terna tibi lux erit, Si Deus tuns gloria xternii duratura.Nö occidet tibi amplius fol tuus,ita ut in uetercs calamitates rurfum illapfurä fis: neep lutta tua deft eiet,fiqitidë Dns erit tibi lux fempiterna.Vndc dies illi lüdtus acmœroris. |
10 iam tibi habiturifuntfinë.PopuIus em tuns fi mul oës ittfti crut, ac probi: iinde Si terra per-perud pofsidcbunt,nunquâ exea depellendi. fitnt ein mea plâtatio, Si opus mearü manuü : qiiod gloriac mihi fit,atquc lionori,Vnde qui inter cos pariius cft, Si ftirpis non ita magnæ, fuccrefeetin ,pfapiâ millcnaria. Etqexiguus cft, nihilcp multits, is euadet in gentë fortem ïo acnumerofam.Ego illedominantium Domi niis,quâuis in pfçftandis his ccifare uobis ui-debor, fuo tarnen temporehæc omniaaccelc rabOjbona^ fidepræftaturus fum. C A P V T LXI. Spiritus Dni Dciin meeft: quareSiunxit me, nô quidein facerdotë Aaronici aut Lcuitici ordinis,qui unftionc externa c5 ftat,fed in facerdotëfecund« ordinëMelcliifc dcclrquod quidëfaccrdotiu non Humana,nô j© corporali Si externa unélionc côfertur,fed di iiina,fpirituali, Si interna. Quin Si in regë me unxitiqiiippe qui coftitutus à Deo fum rexfii per Sion,monté mihi fanélibut prædicëpræ-ceptum cius manfuetis Si pauperibus : ut eos qui corde côtrito funt, obligem atqj côfolert utqjannuncië qsquifubpcccati iugocaptiui defident,rcdemptionë,Si uinëlis carcerëapcr tum;ut prædicë annü bencplaccntë Dno, an num lubilæum, quo remifsio fît cundisha-40 laudabunt fuper fuis bcnefîcijs Dominum: bitatoribus terræ, ita utquifiÿ ad priftinam 1 no fuam redcaf portcfsionë.primamcpiufticiam: diem item iiltionis,quo feDns Deus dcpopu li fui hoftibus ulcifcetur, confolaturus ocs lu-gcntes.'Utip reftituat lugctibus, mifcretp affli-«flis,montem fuii Sionium:daturus eis ueftes décoras ac iucundas, pro trifti facco cinere: oleii gaudii aclaeticiæ,pro luólu.multocjj mœ rore:palliü fcftiuum,in quo Dnm lacti lauda» re c5fueuerunt,,p fpiritu gemebundo ac mœ-fto. Et erunt arbores iuftf,iuftos pulcbroscp fruftus proferctes:qiiippcquas Dnsplanta-uit.oftenfurus magniftcentiâ fuam. Multa aüt foboletunclocupletati, ædificabütquæmul-tis feculis defcrtafuerüt,an tiquas folitudines crcdluri.Reparabiîtinquâ ciuitates fuas, mul to iam tëpore defolatas,atcp multis feculis de-ferras ac negleëlas.Porrè alieni qui fefe uobis iungent, atqj ueftragaudebüteflcmâcipia, hi pafcërpecora ucftrarSi fîlq peregrinorü colo-ni ueftri erunt, qui uobis arët, feminct acme-tantjUineas'cj} ueftras curët.Sed nos exteris il-lis labor ib, uacui,facerdotes critis Dni,Si au-dietis miniftri DniDeî noftritcdetîs antënoù terræ primitias Si decimas,fed opes gentium, quæ magno numero uos accelTuræ lunt, Si il* larum oblatis opibus uos potétes eritis atqjil luftres.Pro multo autc pudore ueftro Si igno minia,multri nuncreferetis honoré Si gloriâ, plurimü de eaquç nue obueniet forte gauifu» ri:fiquidë in terra ucftra duplü pofsidebitis,c* ritep uobis læticia fempiterna. Nam Dns e- ^2’ go, diligo quod iuftum Siæquü cft : rapinS Si wu 'J? quicquid iniuftü atqj iniquü cft,odio Habens, nc,pHolocaufto quidëillud mihi ofterfi per-mittens.Atquiiniuftü'effetSiiniquü,populü tanta perfeiicrStia mihiferuientë. Si miferèa-ded ad mé clamantë,n5 rcfpicerc.Itacpmerces ipfdrü certa ipfîs erit,8i indubitata.Nâ Si fern piternumfccdus cü cis feriâ, ita ut inter gctes illuftre futurü fit femë corü,8i filft eorü in me* diopopulorü prçcmincntes acnobiles.Itaut quicunqj eos uiderint,cognituri c5 tin uô fint, g» fint feme cui Dns benedixit. Hinc autem exHilaratus Deipopukis, fummogaudioin-quict:Iam gaudeo, atq; medullitùs refocillor, nô quidë de mundana felicitate,qua: uana eft, fed de Domino,Nä in Deo meo mihi animus geftit Si exilir,g, meinduitucftimentüfalutis, collato mihi filio fuo unigenito : qiié,quiciilt;ÿ baptifati fumus,induimus,circumdato etiam pallio iufticiæ. fiquidéipfcaded nobis faitus eftiufticia,fapicntia,fanólificatio,8iredéptio. Neep Hoe contentus, uelut fponfum magfiiiï-cè meadornat,atcp utfponfam me cödecorat, uario ornatu atqj apparatu, ueftibus inaura-tisjuarrjslp monilibus Si cimelijs.Nâ ficut ter ra fua profert germina,Si ut hortus exceptum fandïum progerminare facictiiifticiam Si 13u dem.fiquidc fobric',iufte' ac pic uiuentcs, col«* non qiiidcm inrra ludaicæ tantum terræ üm« tes, nc^ alio ullo loco præfcripto, fed coram omnibus gen tibus,8i ubilibet terrarum. C A P V T LXII. ACcenfus autem tarn fplédidispromifquot; fis Sionio populo fadîis, propterSio-nios ipfos non tacebo: Si inardefeente amorc ciuitansHierufalë,non conquiefcam Dnm deprccari Si obfecrarc, multis^prccib. obtundere,donee promiffaillius iufticiapro-dcat.arq; fplcndoris in morépromicet,8ihxc ciusfalusSi gloria ueluti lucidifsima lampas fucccndatur,iufticia(j5 cius ac gloria omnibus gentibus,ipfarü(pregibusinnotefcat,8icon-fpicuafîar,utlpnomëipfafcratnouü,quodab ipfoDnioreeiindatur. Quæautëhaétenus defedifti abiclt;fta,defolata,8i omnibus contc-ptamunc ueluti gloriofa.prcciofîfsima^coro na cris in manu Dni, Si utpulcherrimu regni diademainmanuDcitui, quodDnsipfead-mirctur, atqjhoncftifsimo locohabeat.Netp NoW* enim amplius uocabcris dercliftaacuiduata, rintniflii» nc« terram tuâpcrgentuocareuaftatâacde- dq-Ä |
iH i'
(f
PARAPH
R Ä s r s.
folat3:fed iiOeaberis cîuîtas Deo grata SC itccc ptifsima, ut qux eins uoto ac uolütati refpon dcat SC obtempérer.Er terra tua culta erir,atcj; habitata:quia Dns de te fibi placer,teip charif« fimam habet:8ë terra tua ubilibet inliabitabi-tur. Quantoenim amoreadolefcens tenetur, coliabitandi cü defponfa fibi nirgine: täto te-nebuntur amore teinliabitandi.filij tui.Q.uin amp;DnsDeus tuns,non minus detegandebit, ncqj minusergateafficietur,qua ergafpöfam lo dileftifsimam noiius afficirurfponfns. Proin defuper muros tuos ô Hicrufalc,conftitni cu ftodes, qui neqne de die neq; de noóte ceffan t ciamare ad Dnm, has fur benigniratis pro-mifsioncsipfiin memoria rcdncëtes:id quod SC uos facere condecer,neq; Inc filere. Itaip ne finatis Dnm cöqnielcere, coftanteripfnm in-uocate amp;nbsp;orate,donee exorctis.utipfeurbem iplam ftabiliar,atipreftanret:ralemq;faciar,ut
Atat,quis'nam heros hiccft,quî ab Edom liucaduenit^ Quis inquä ueftes fuas afpcrfus, comtnaculatus aded.lnicaduetatexßozra Edomitarü metropoli,fplcdidc ueftitus,mul-to cü roborc acheroicauirtuteftrcnnucincc» dens^ Ego fum,inquit Dns.quiprffto quod tnifi;potésadtnodü, utmeos fernem. Vnde antërubetadeó indumetum tun, Së neftimeta tua fjc undicjj cöfperfa cötnaculata fnnr,ue-lutifolctijs elfe qui in torcnlari uuas concilia cant; Non infirmitatis, fed fortitudinis liæc indicia fnnt. nam torenlar calcaiii foins : netp quifqfnit ex omni populo, qui me adinnerit. Grauifsimo certammecgo folus cû hofte co-flixi, SC fimul oës uelut nnas, niliillp fortes ac iialidosproftraui.atq; c5culcani:idqj ftrenuo, magnoqj ammo. Grauiterem iratns in cos ir rni: unde amp;nbsp;pedib.eos protrini, ita nt fangnis corn in neftimeta mea infilnerit, atrp oë meii
toto terrarü orbe Celebris ôëinelyta DnmIau’’O indumëtüipforricruore coinquinarim. Dies ein fuit, quo medepopuli meihoftib.ulcifcc-
detacdepredicet. Gertd erh hocaliqnâdo uë» lurwitDo» turum eft.Nam Dns per dexferâ fuam,8ë for-wiiwtinie tefuum bracliiû inrauit qudd non datums fit xterußu, ampliusfriimentü noftrum inimicis noftris.
quifegetem iiofträdepeidanr,ari]j iminifsis fquisillam depaicantiirSi conculccrneqj lio ftesamplias nmlluni noftrû bibent, noftro Ia boreatq; fiidore partü.Sed ipfi nos bonam fa dentes mefl'em.frumentü noftn'i coiligetniis,
rer, ira ut olim in corde meo ftatui. Et annus aducnerat,q me oportuit meos redimerc,arqj in libertatëqgloriofifsimèalTercrc.Gircüfpi-cieba autc,nn quis milü auxiliü ferretmû qnis mifcro meo populo fuecurrerer, atep opëaliq afferret. Sed nemo, nemo prorfus auxiliatus cft:id quod miratns fui. Iraqj jjpria nirtute co fifus, cSmotus.atip graniiraincâdefccs,in lio
îtipexeo edemus, laudaturi Dnm. Pari mo- 3o ftes irrui.Etfuribüdus populos ^ftraui, acpc doamp;ipfilætamfaciemus uindemiâ, uinumcp
Jioftrülubentes arqjalaeres bibemns.in atrijs Dno Deo noftro fainflis, fuper omnibus fuis in nos bénéfices grarias ipfi agentes,arq; per« petuislaudibus Dnm célébrantes. Gfteriim cuftodcs uos SC exeubitores ,crumpireextra portas, ad præparandam aduentanri populo uiaiti, ficubi falebrofa ilia cft ; corn planate eä, amp;ualleculasatrollite: 8ë lapides,aut in quod-cunçquis poteft impingere, id de uia auferte acreijcite. Quin SC uexillü extollite,quod om nibasconfpicuü,cun(flosad ie alliciar, quô tendendn fitpræinonftret.Nam Dns deprx-ftanda per ipfum faluterumorë fparfurus eft, afçp eam diuulgaturus ad extremos ufqj ter-^'dte ßlie fæ f^rtnin os. Iraq? dicite SC populo mco Sio ^'”1, Er« quot;æ» Eceefalus tua uenir, atqjiam adeftnit ala
dibus calcaui.’qui ebriorû more uacillantes,i-ratü mefuftinerenonpotuerût.itaqj^pfudi in terra fanguinë ipforü, qui hücin modû me a-» fperfit.atcp coinquinauit.Nüc uerd reuocabo in memoriâ Dni in nos beneficia : unde certc plurimü ille nobis laiidâdus cft,qgt; multi adeo nobis fecerit, accffufam adeo bonitatc praefti terit domui Ifracl.necp id certc noftris ùllls me ritis.quafi nos Dnm bcncfaciëdo anteuortif-,^0 femusifed pro genuina fua bonitatc, SC multa fua erga nos bencuolëria.Dicebarautem,nos certü fuû popiilum effe,8ëfiliosipfifideles,ac minime dégénérés ; undc Së ex Aegypto nos feruauir,acredemir. De omni quidem do
Torcutitf calcdiùjô* lut.
lorcipforü indoluit SC ipfe,ut qui cû ipfis fem per in tribulatione effet. Itatp angelus ab ipfo miffus, in colüna nubis feruauit eos. Multo In dilsäi«.
ante fuo amore erga eos,Së ut pater indulgen ne fka, tilsimus redemit eos, multos fane annos ip« in indulgen
filter ‘^tesaclæti.adfeconfluentes, arqjfuadecapti “'*^f^'*'’^*’atos,excipiâr,Dnolÿdefua benefï centiaamp;bcnignitaregrari fint.Qui non fo-;o fosfuisbrachiisferës,achumerisportas.Sed tia/ùai^ Iumgratis,8ë omifTo lytro fuos libertati refti-tuit: fed Sicaptiiiitatis mercede ipfis repëdit,
attp refoluit, quam ipfam SC fecü adducit, atq, parata acpræfentaneâ habet. Tune aüt quic-quid gentiû eft, Së totius mundi nationes om nes.uocabunt uos populü fanftum, eicëlum, attp à Domino redemptum. Et tu quidc non iam defolata, arque dereliéia: fed ciuitas cris cunftis frequentata,8ë populofifsima.
C A P V T LXllIi
SEdehodum,quid quæfo caufç eft, tj, tam fedulo iubes diligenter parari nias, erigi uexillü,fed SC omnia offendicula auferri^
feeleratiilli rebelles faófijexacerbauerütfpiri- yedemitestt tu eins fandlü: adeocp cxafperarüt Dnm, ut iä
pro amico fa dins fit ipfis inimicus:8ë qui foli tus eft pugnare ,p cis,ut ide ille nuc pugnet c5 tra eos. Verdm reduxit cis in memoria fupc-riora fecula,quib.duceMofeeos liberauir :8^ quam diucrfanucipforn cöditio eilet ab ilia, admonuit. Tücenim c' captiuitatc educeban-runnunc autc in ipfam abeunt. T une fefe diui 6o debant maria,dantes eis tranfitum : nuncau-tem omnin miferiarü fludtus eos inuoluunr, SC adobruunt. Vbi nüc cft,qui patres eduxit d jnarijCÜ Mofc,popvlü(nó fecus quam paftov gregem
i A I A H
ftarc,ita ut Si hoftibus îpfîs, ciimfUs^ genti-' bus innotefeeres, atqj terrori efles. Et quem-admodum aqua dcbulliens igni abfumitur, atqj euaporatione difperit : ficSi motes perte liquefaefli funt,atqj defluxerunt, ita urgentes omncs de te obftupcfccrct,cum præter omnê cxpe(flationem tam horrenda Si inaudita prg Rares figna:cuminquam ad tuum in Sinade« fccnfum,ipfi montes difflucrent,
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C A P V T LXini.
NVllis unquâ feculis fimile quippiâ au-ditum eft,quale id fuir, quod tune tem poris populo tuo faciebas. Atnücne-queauris itc audiuit, neqj oculusullusuidit, ô Deus,præter te,nullus(p animo comprehen dere poteft, quæfacffurus ijses qui te expédiant, atep miferahuius captiuitatis feruitute liberari deftdcrât. Olim quidc tuç bonitatisfa uore obuiam tefjs præbebas, qui de tcgaiide banr,arcp iufte' agebâr,arq; in prp feripris à tefe mitis tui rccordabantur : ira ut preces corum audircs , ipfoslj; continuo iuuares.Etccce,lï ' quando obpopuli peccata olimexcandefee-bas, ad piorum preces falutem eis præftitifti. At nunc fimul omnesimmundi facflifunuis, Si omncs iufticiænoftræ ut pannus mcnftrua tæ,aut ut ueftes ex magna hominû ftragefan« owift«’*’ guinolcntf Si côfpurcatæ.Simili omncs cnim ex ucreri noftra dignitatcdecidimus, quead-modum inarefeentia folia de fuis concidunt arboribus. Hue enim malorü i niquira tes no-ftræ.quafï rurbulcntus quifpiam uctusactur» bo,nos impulerunr. Neqj enim iuftusquifpia cft,qui nome tuü inuocct,aut quiexurgat ad cohibendamiram tuam.Hincfir,ut8ifaciein tuam nobis abfcôdas, artp tergü nobis obucr tas, contabcfccrcnosfincnsin iniqiiitatibus noftris.Sed quomodocüqj tu nobis iratusui-dctis,neqj uelle nos agnofeere : ccrtc tu pater nofter cs,necp porcs animü ilium erga nospa ternü reiicere,quanrumuis illû difsimules. Et nos quidë lutû atep argilla quçdâ in tua fumus manu,quiquâuisà tefigulo noftronucfaât fumus ignominiofa uafa,quçcu(flisdefpe(fligt;* fint. Si abominarioni, poftiimus tamc à te fin gi ac refingijUt tibi uafa honefta fimus aC glo* riofa.nâ fimul ocs opus tuarü fumus manuii. Poncitatp iram tuam Dne, ncqj ampliuseain nos defæuiat,Sincmemincrisperperuo ini-quitatis noftræ:fed clcmentiætuæoculismife riam,duram(p captiuiratem noftra afpice, qui pariter omncs mus certcfumus populus,^ infanda quotidie ferre cogimur.Ciuitatcs cm terræ tuæ faniflæ dcfolaræ iaeët. Sihabitatori bus deftirutæ.Qliin Si Sion uaftata eft,8iHie rufalë déferra. Atejj adeô domus ilia noftra ti-bi fancfla artp gloriofa, in qua patres noftri te foliti funtlaudare, attjj nome tuü famîlüinuo care,accclebrare,incendio confumptaeft quicquid prccioforü in ea fuit cimcliofum,id omneqqj côflagrauit, arç deperdirü eft.Etru clemëtifsimeDcushæcoïaæquisoculisaipi-ciesfatçcôticefccs^nôproditurus tuâuirtutc
INE!
gregcm fiium)d«cente ac minanre^ Vbi nunc eft, amp;C. quó rcccfsir, qui fpiritum fiui fandum Mofïacfepriiaginra fcniorib.afflabat, ut pro-phctarct, atqj faluranapopuliim docercr’ qui apprcbcfa dcxtera Moiï,m ulta uirtute ac gloria ipfum diiCebar,ita ut aquæ maris rubri coram ipfo fcfe diffindercnt \ Qyæres Domino ccfsit in fenipircrnam, nunquaml^ delendam fui nominis memoriam. Tanta enim fecurita te banc maris abyH'iim tranfierunt, ut nullus id cquus fccurius feratur per defertum, fiue terram. nam nihil cis accidit aduerfi, neq; ufquä impegerunt. Aut ficut iumcntum perplani-ciem fertur, ita duxit Mofcn Domini fpiritus. Sicinquam tu Domineduxiftipopulum tuü, ut ex ipfo nomen tibi parares gloriofum, ac tua maieftate dignum. At nunc res plane in contrariû abijt,nomini(p tuo detrahitur,plu-rimücjj tua ilia maieftas dcboneftatur. Sed Hide quæfo alto dcccclo.Si rcfpiccnos exhabi- io taculotuofanctoacgloriofo, quo miferiaru deuoluti fimus, Vbi funt mifcricordiæ illæ tuç antiquæ Vbi zclus ille tuns, quO populu tuü foies profequi^Vbi fortitudo ilia tua, cûi nulli iinquam reges potuerût rcfiftcrcïltanc uctus ille noftri amor nuncrefrixit^ ut miferationes tuas omncs nobis præcludas, neqj qnicquam nobis auxilij feras Tu tarnen parer nofter es. Ex te uno pcndemus. Te folum inuocamus.
filralam Abraham cnim Si Ifrael,quanquam ex illis ut 30 nefciuitnos, famflifsimis uiris genus ducimus, fua nunc yi-ael tgnof quietefrucnrcs,nihil de nobis nouerunt.neqj rauitnesi auxiliari poilTit.At tu perpettio tiiuis.Tu nos Si uides èc audis;qum obfçcro Si exaudis^Tu înquam Dne pater nofter es:quin ad filiorum tuorum preces rcfpicis^Tu ille es,qui nos fer» uas SiredimisuindeSi ab initio côditi Orbis, 8i pater audis,Si rfdcmptor. Sed age prffta te nobis pâtre, atlt;p de nobis redimendis cogita. Nam quorfum attinet, quod aberrate nos fi- 40 nis de uqs tuis,Si corda noftra indurari, ne te timcamusÆonucrtc nos potins, atqj reduci-ro nos in ueram uiam,itautte timeamus,atqj reucrcamur:Si meminerispromirsionum tua rum,quas fecifti feruis tuis Abraham, Ifaac Si Iacob, Si horum tribubus tibi hæreditarqs. Breuefanc' tempus eft, quod populus tibi fan ftus ac dicatus,tcrrä promiftam poftedit.atqj ea potitus cft.Et nunchoftes impurifsimi nos fedibus noftris turpitcreieccrunt, ciuitatem 50 tuam fan (flam prophanauerunt,actemplum tibi facrum incendio abfumpferunt.Et nos to to terrarum orbe difperfi ac uagi, incertis ua-gamut fedibus, cun(flis genribus dati in dire-ptionem. Faefliprorfus fumus, quafi nunquä nosnouiflet Dns, necunquam noftri domi-natus fuiflcr,autipfius populusdiefli fuifte-* ytina»» a» mug. Sed utinam difrumpas ccclos Dnc;at(p rKpettfeae- hancuindicaturusiniutiam defeendas. Certé fcseÿ’ de- ut olim,cum ex Aegypto populum tuum libc feenieres, rates, montes à facie tua defluxerunt : itidem
Si nunc fïcrer. Defeendebas autem tuncnort abfconditô,fedpropalàm,8i multa cum maie
-ocr page 95-|
P Ä R À P wqiie'pftttntîam îniùlt;flamî Si amplius nos perges adfligereï C A P V T LXV. MIramini quod uôs reqciam. Si non a-gnofeam, cum tam rebelles mihi per omnia fitis, nihilfp morigeri.ut SC le« gem totam unà cum prophetis contemnatis, atephis illüdatis^Atnûcquærütme.qui prius demeniinquä interrogariint;inucniOt quoep me, qui nunquam me quaefierüt. Vnde SC ob» ilium me ipfis præbens, Ecce adfum, inquam ego, en adfum. Idlp ad gentem meo nomine nonuocatain,quæn5 dicirurmea.Itacpfir, ut genres quæ nonfcdabanturiufticiam, appre hendant iufticiam,fed earn quæ ex fide eft.Cô trà Ifrael, omnis'que ille populus Pharifaicus propriafandimonia turgidus , qui legem iu-ftieix feftabatur, ad legem iufticiæ non peruc nit : quia non ex fi'dc, fed ex operibus uiuunt, autconfequi earn ftudent. Expandi fane ma-nusmeas omni die ad populû huncincredu-lum Sirebellem, qui uia nô bona incedir, arlt;p âlegemeaplurimiim aberrat,fequensnimi-rum fuas cogitationes. Si fui animi defideria: ad populum inquam,qui mihi fuis fccleribus, præ oculis mihi defignatis,grauem femper bi lem mouent.artp uehementer me exafperant: nonintemplo meo,utiufsi,fedinhortisfuis tnihifacrificantes, arq? fuifirus mihi facientes 10 xo inaralateritia, idquodnorunt quoqjmeuc- jo tis,horrcdùmclamâres,dimifrurieledismeis tuilTc.QiiinSCin fepulchris fedenr,colloqiië- tescummorruis. Si in defertis pcrnoólanr,e-dentes etiam porcinam, Si ius proplianatoi ü sutimmundorum ciborum fuis liabenrin ua lis lnfumma, nihil plane uniucrfam legëmeâ BicïtiRt« ’’’orïntur, neep in uiä reduci polfunr. Nam Quis cos reprehendere conetur, cörinuó au I Accede ad te. Propria uincra caede, Docc Rmiii, tfiplum,nihil tibi rnecü negocij cftircófius no I, ................_______________ gnofcetur.VndeSiquibenedicere fibi uolct, ui quid omittendum aut faciëdum fit, atlt;p tu. 40 per Deü uerû fibi benedieer, felicialp fibi pre-cabitur. Et fi quis iurabit, per Deü uerü iura- Perhos certë ueluti fumus, altdm afeëdit fit— tor meus, 8i ira mea uelut ignis accëditur.Nâ fcce,ucluti manibus meisinferipta, lïcperpe-tuömeis oculis obuerfaturhorü iniquitasiad quam non amplius cóniuebo,nc^ ca difsimu laturusfum, fed reddS atep perfoluä eis ipfam inflnuipforu :memor etiam eorüquf patres eorum cömiferunt,inquirDfis;qui horum c» tiammorenon fueruntreueriri inmonribus •nihi facrafacere, atep in quibufuis collib. me to iniuria afficere : cü interim ipfi putarët fc ma- ' gnum mihi habere honorë, quanquä prærer legis praeferiprum mihi facerent, qui obedien nam uolo,amp; jjdn facrifieium.Itaip rcmetiar iplîs fuafetfla, in fi'num ipforum. Cxterùm tiequisputer.quod (îmul omnëludaicum po pulum Dns reieëfurus fit, fie dixit Dom inus: Qü^'f^dmodr» poft uindemiü botrus adhuc Idcillic inucnitur,qui uiniim habet, amp;''*gt;wiiim fi“em rcieâ:umnolunt,g5 bonus fit, Si mufto quefeneftutem péruenerit. Ccrloenim ac ioiro. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Side famulis meisfafturus fum, nbsp;nbsp;terraiamnouatis,Siadillam primaecreatio- neprorfus abficiantur.Educâ enim ex Iacob, nis fuç falubritatë rcftitutis,lôgçuos admodu populo nimirüladaico, fernen, atiprcliquiat nbsp;nbsp;eriteernere homines, aded Ut qui cëtcnarius morietur. |
fl R A SI S. quafdam, qux monte mîhi fanflum uelut has bit.arcp ex ipfo pedebit. Nam idolorü fi'dfirio rülp deorüjob quosiiereres illaranguftiaratip calamitatcs immirti folent.tunc prorfus nulla amplius crit memoria, neep amplius oculis EeeeeaiiH, autanimo obuerfabuntur.Näccce.Egocreo egocreo cat ccelü nouQ,Si terra nouam, Si fuperiorum ca los nouos, lamitatü atqj anguftiarü nulla amplius memo Cr terrai»» ria erit.Si ne femel quidem cuiquä in mentem nouante uenient; fedgaudebitis,ar(pacrernü exultabi» tis in his qua: ego creo. liquidem creo Hierum falem nouâ.quæ perpetuô gaudeat ac Iptetur: Si dues cius,qui perpetim exulter,aefe exhila rent. Quin Si ego in Hierufalc hac exukabo. Si de populo hoe meo gauifurus fum, curatu rus ne quis illicufquam fletus audiatur,aut la tnentatio perfonet. Nó efferetur illicamplius infans,aut adolefcës, aut etiam prouedioris redes Si eleólus mihi populus pofsideant, ut famuli mei eü inhabitcnt.Et erunt campe-ftria,p habitaculo grcgS.Si uallis Aclior Flic hchunti uicina,ut illic accubent acpafcanr, meo populo qui me quacfierunt,fua armenra. Cærerùm qui Dnm dcrclinquiris,Si contem-pra cius lege montem ipfifanólum obliuifci-mini,pro moribus ueftris idololatricis exerci rui coclorum bonarej fortunx menfam ponen tes.ubi fa era ueftra faciatis, atqj planetis libe-tislibamina.cerroillos numero numeratos habctesicgo uosjgladio numerabo.Et ut nüc uos curuatis atqj genieulamini in cuku illo i-dololarrico, ira gcniculabimini arqj curuabi-tis uos maftandi.acpcrimendi. Reuocaui cm uos frequeter ad iuftü mei cukum, fed non rc fpondiftis. Loeutus fum, atep præmonui uos, fed redfc'moncnrem contempfiftis: prpoculis meis milü faciêrcs,qua: mihi difpliccre arqj cü ptcrcaficdixit Dns Deus: Ecce famuli mei co medent, amp;nbsp;uos difcruciabimini fame. Famuli mei muko cQ gaudio bibent, amp;nbsp;uos graui cü mocrorefitictis.Famuli mei Içtabuntur arqj e* xultabüt, amp;nbsp;uos muko pudore perfufi dolebi tis.Famuli mei prçlscticia iucüditate cordis cxukabunt.atc^ clamabunt: amp;nbsp;uos pra; muko cordis dolorc Si animi anguftia milerc eiulabi nomen fiuc ueftri memoriam in execrationé. Nam Dns Deus uos périmer,atqj perdet. Sed famulos fuos longc' alio uocabit nomine, feli cius nomen aut memoriam cis relifturus bo nam ac facrofanftam. Tue ubilibet terraru fietuolunrasDni.ficutnuncfitin cœlo.utcui nemo reluiffabitur, aut immorigerü fe præbi turus fit. Nâ Si folus Deus tota terra tune co* artaris qiiifpiam.qui non ad plenam, iuftam- |
|
I ,N , E. S Jk I A M . inorietur, c.cnfendus fïtadhucpucr, autado-lefcens Itinc emigraife;8C fi quis fortafsis flagi tiofior centum natus annos moreretur.habe« feturmalcdidluSjUt qui iuftum fuac mortis diem anticipaiTet. Aedificabutautem domos, atque inhabitabunt eas.Plantabunt ßC uineas quarum Si frudlus cdant.Non autem ea infe-licitatc crunr,ut quod ipfi conftruxerinf,inha bitent alij : SC quod ipfi plantauerint, ut id ab alrjs dçuorctur edatur, Sed longæui ad-tô co quóduocantimihi, Siadbonam frugcm modum criint; fïquidem populusille mens, uel cum arboribiis ac qiiercubus ccrrarcpote fit, fiipcr longæuitatc. Et ipfa maniium ipfo-fiim opera,pari modo elcciis irteis diirabunt, arque iniietcrafccnt.Non fruftra laborabunt, ita ut fibj corum citó morituri fintmeqj gene« tabunteüm tcrrorc,utboftcm aliquem formi dentactinieant. Nam fernen à Domino bc-tiedidlunijilliép gratum accharum cft,tum ip» fi, turnipforum liberi. Tuncaurem,anre-tö ad uerbum Dominiexcipiendumconttemi- quam clamabunt, arque me rogent, ego eos exaudiam : SC ante finiras fuas preces, ferent quod uolent. Lupus SC agnus qfdem tunepa» feenturpafeuis : SClcOnuncfanguinarius.tuc ueluti bos quifpiampafccturfccno, graminc ac palea ; 8C ferpens pro pane fuum cdet tcr-ræ puluerem. Nihil damnofum aurnoxium erit in toto monte mihi fandlo, dicitDns, C A P V T LXVI. SEdqiiorfum attinet, quod fccleratus ille 30 cfle quàm felices. Hæc atiÿ his fimilia eorum ludæorum populus fie Dominü fibi de-uin(flum,fuo(]j templo illigatum putet; quafi maieftas amp;nbsp;benignitas eius non pofsint SC ad alias genres pei tingere^ Sicaiitcm dixit Dominus : Ccclum fedes mea eft, amp;nbsp;terra pedum mcorum fcabcllum.Quæitaquc domus ïfta,amp; quod'nam illud templum cft,quod mi« hiædibcetisŒtquis ille locus erit quietis uel habitarionis meac Nulla domus fedc meam |
plo ftrepitus eft : audita inquam uox Domini KoxJdC’'* cft, qui fuis inimicis dccrcuit talionem perfol ceperit,autpedum mcorum fcabelliim.Tem- 40 uefe. id quod ille derepetéprofeétd facturus plum ueftriim, cui tantopere fiditis , lignis cft,eosdepcrdcnsacperimens, SCuosmirum conftat,8C lapidibus, quæ omnia meis mani^ bus faóla SC creata funt, ne^ enim ab æternô fucrunt,inquit Dominus:fed creata funt,quæ çertc fuum creatorem cöcludcrc non poffunt. Quod quidem quamuis ita fehabcat, tantaiy mea maieftas fit,SC præftantia:refpiciam tamë ad pauperem,8C qui ex agnitó pcccato,fpiritu contrito eft,atque corde humiliatö : SC qui ad Uerbum mcum contrcmifcit, atqj rcuerenter jd idexcipit.Hoc genushomines tcmpla mihi funt, qua? uere iam fum inhabitaturus, atque C5«ïï»i«dlt; fanftificaturus. Namutfcelcratosreiecilu htbouein, dæos,ita SC templum rcijcio, una cum omni« quafiqui in buSipforum factis : adeóutquiiam bouemi terficiat ui» hiimmoler,nihilogratins mihifaciat, quam impiæ genres quæ innocente nonniinquam immolant hominem. Et qui ouem facrifîcar, mihi eft, Aut fi thus etiam mïhï adolcit,nlliP lo præftaniius facit j quam fi illud incenderet, atque ftiffitum faccret idolo.AtquihfCelegc runtjatqueeximie' fandia cenfenr^SC bis fuis uiis atque abominationibusfumme gaudent ac deledlantur : in his fuæ iufticiae ac faliitis proram conftitulinr, amp;nbsp;puppim. Itafyeligain Si ego illufioncs eortim, in interitu ipforuni rifurus. nam qttp rimcnt,ea in ipfos inducamr eos inuitanti,ncmo eorum rclponderit.Etcii perprophetas meos cis loquerer, atque bene confultum uellem,afpernati illos funr,potius illos pcrfecuturi,quàm aufcultaturiJtaç mala complura mihi prç oculis meis defignariit, cligetcs quæ nolui,ac uctui. Cæterüm uos, qui non de templo ullo, non de facrifieijs ue-ftris, no de iufticia ulla ueltra gloriamini, fed ex agnitionc pcccati fpiritucontritoeftis,8C feiris :audite uerbum Domini, SC quid ille nobis loquatur. Fratres ueftri,inquit,qùi uos o-derunt, atqj propter nomen meü uos rcqciüf, abominantur atque profcribunr,glorificcrur (aiür)Dominus,8Cprodatfuamin uobisma-ieftatc ac gloria, ita ut uos lartos uideamus ac feliccs. Sedprofcribimini, in uinculaaccarcc res, SC durifsima tormenra abripimini, ira ut prat oculis noftris uideamus uos nihil minus in uos opprobria funt.SC conuicia,qui putant uos per me pudcficri.Sed erit certe, ubiuobis gaudentibus, SC xternam falutcm obtinenfi* bus,illi uicifsim doleanr,ingemifcanr,acuere' pudefiät, fummam reportaturi ignominiam» Audita uoxefttumultuantisinciuitatepopu Voxpof““ li,auditus8i feditioformnliominumdetem-in modum multiplicans.Sion enim numero-fam admodum pariet fobolem,antcquam par turiat ; SCprius qu.im dolores partus perfen-tifeat,pariet mafculum.atiß filios innumeros. Quis unquam huic fimile uel uidit, uelaudi-producit fruótuum general Nonne fenlîm, temporis progrefl'u ca enafeütur An amp;nbsp;gens aliqua fimul una nafcatur uice nonne SC hoc fitmultorum annorum fuccefsioneî’ At Sion ipfa,quam nemo pnrgnantem noucrat,fimul SC parturijt, SCpeperir filios quam plurimos# An egö,per quem omnia pariunt, inquitDo» minus,ipfe pa'rcrc nö potero^ Et qui alqs uiiti tribuogcncrädi,generarcprohibebor^inqüit Dominus tuns. Laetamini cum mea Hitru-fal em,atque cum ca cxultatc,arque exhilarate uos, quicump earn uere' diligitis, atç bene ei uultis.Gaudetc cum ca folido uero^gaudio, qui fuper ipfa,ciiiiumlt;^ eius rciedlionedoluh ftis.Surgite nunc.atç faturamini ab uberibiis capram aut aliud qiiicquam degrege, perin-de facit, acfiimmundum mihicancm immo-^c» letjlegemca uctitiim. Et qui oblationem of« fertuefpertinam, nihilOreélius facit, quàm fi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;____ fanguinem offerac fuillum, qui abominationi nbsp;nbsp;confolationutn eius, quas mulgearis, uofmet obledaturl |
P A R A P jfRÄSIS.
|
bMeftatitndcfplendore, amp;gloriofaeius ma ' ïeftace, quanuncperfundetur. Sic enim dixit Dominus.'Ecce ego deriuo ad earn pacem.rc-rumcpomnium Riccefl'itm proiperum 8Cfeli-cem.iieluti fluuium, 8igloriam gentium omnium,qua unquam illæ iifquam tcrrarum ex-^ eellucrunt.ucluti torrërcm exundanrem. Tüc autemfugcris,militai^uoluptate felices eri-tis,amp; inter amplexus ad latus SC ubera porta-bimini, atqj inftar charifsimorum liberorum fuper genua collocabimini.ubi uobifeum dul ci cum rifu aciocunditate ludatur. Non fecus nos confolabor inquam, quam indulgenrifsi ma mater fuam confolaturprolem, cum qua lufitat,nnilrauolupratcipfam afficiens.Scd in Hicrufalem, in Hierufalem inquam, confola-tioncmhancaCcepturieftis. Præoeulis au-tem ueftris hçc uidcbiris.unde 6ë corda ueftra lignum (ficut Mofes olt'm ilium erexitferpeii tem æneum) ad quod conueniant : Si mittam plerofqjexijs quifaluieuaferunt, adgentes, qui item ad mare, omnesij; marinas infulas abcantàtem in Aphricam,amp; adLydos illos fa gittariosdn Italiam item,6^ Græciam,8^ad rc motifsimas quafque regiones acinfulas, ubi mei nominis fama nondum increbuit,amp; qui-bus gloria mea nondû innotuit, neij uifa eft. Hi inter genres gloriam meam adnunciaturi funr, ac deprædicaturi. EtadducentDomino omnes fratres ueftros,ex cunftis gentibus.in oblationem ipfi gratifsimam, aduedluri eos turn in equis tû in quadrigis, in ledlicis item, amp;nbsp;miilis K Carris, nique in Hierufalem mon-tem mihi fandlum,dicit Dominus: pari plané modo, quo filq Ifrael fuas oblariones in do-mum Domini deferüt.in uafis mundis ôi im-maculatis. Quin SC ex eis aflumpturus fum qui facerdorio mihi fungantur, arque fe mihi miniftrospræbcant, amp;Lcuiras, itaurpopulu in uia uerajiiftacp iufticia conferuenr.Nam ut cœli illi nôui,amp; terra noua, quac creaturus e-go fum,firma erunr,ftabi!ia,ac nunquam intc ritura:fic ftabile ac perpetud duraturum feme ueftrum eft,ôC nomen ueftrum nunquam inte rirurum. Futurum aurem tune eft, ut non fta-tis tantum folcniratibus,feftis, SC fabbaris me colannfcd perpetud,ac quolibet tempore,ue-lutideneomeniain neomeniam,defabbato in fabbatu, omnis caro uenietih conlpedlum meu, ùt in fpiritu SC ueritate mihi facra faciar, inquit Dominus. Egrefsi uerd uidebuntim-piôrum,qui mihi peccarüt,cadauera iam pro* ftrata, atque per Dominum inrerempta, iani uerniibus featentia amp;comburenda. Sed uer* mis certèeorum non moritur, neij ignis eó^ rum,quo perpetud difcruciandi ue- 10 Ä^cognofceturmanusacuirtus Dominin fer io uisfuis.fiquidem mulra cum ira tuncinimicis fuis rependet,quæ in pdpulum Dei commife» kweDomiHamecceDominuscumigneueniet, •wniiigie impetuofo turbihe, fic prouehitur , amp;nbsp;9^3driga eius,cirarifmo curfu.ut iratus acfu-tiirfcoribiinciiis inimicis fuis feulcifcatur, igne 3‘*«‘lriglt;ç flîmmâtein eos defxuiturüs.Nam Dominus (iKi. 'S”' indicium exequitur, SC gladio fuo perimetomnem carnem,^ quicunqj carnali-busdefiderrjs renentur. Vndeinterfedlorum jo magnus erit numerus. Perdentur enim, qui-^ tantp fefanftificanr atque mundant in hortis ïdpifeinam, in quafeabluunr arque depur-gant,immolantes etiam ibidem fua facrificia: ^inmedio horti reiedla lege mea porcina uc feuntur, alq s fjy rebus abominandis, muribus niniirum Gratis. Et cgo qüidem omnia ipfo» rum fafta perfpeéta fatis habco, aded ur ne intimxquidem ipforum cögitationesmela-riant.Sedadeft tempus,urgentes omncs,om 4° timmqjlinguarum natiortes congregcm:qui^ bus concurfantibus,arq; mihi credetibus, ma tiifeftäturus fum quxmea fi'tuirtus, maieftas ^S^ória.Erigam autem atqueconftituam eis niunr, extinguirur.K eruntom-ni carni defpedlui, naufeæ SC abomination!. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“ butgloriani meant genü but. FiniiPdraphritfconinEßtidnif i PARA- |
*'’K
PARAPHRASIS IN HIEREMI AM PRO-
PHETAM.AVTORE IOANN Equot;TOSARRIO
AQ,VILOVICANO.
|
MABES HIC PIE LECTOR, qua Domini prophet£ Hieremite dcciderunt, or qu£ illeuaticinatui eft. fuit autem exfacerdotali ^enere,facerdotii Helchitejilius^ oriunditfex ijs facerdotibM,qui uicum facerdotalcm Anathoth inhabitabant in terra Beniamin, C A P V T I. |
Ecitautem cum eo uerbaDo- ’ minus : quado ludaico regno prffuitfcelcratifsimi regis A-zg* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;monjmultooptimusacpien- tiê nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tifsimus filius lofias; idlp deä anno regni iplius. Vaticinatus autem cd Si fub loatliinio, loiiae régis filio, ufq; ad Sedeebiæ (qui Ôi ipfe ex ludaico rege loliaprogiiatus fuit) undeciniuin annum fere compiccum, nnnirum ufp ad ex-pugnatam àBabylonqsHierofolymorum nr*^ bcm.id quod menfis quinti feptiino die faftü prluf^ttam Fccit autem Dominus mecü uerba, atq; te fnrntar^- dixit, qudd menondum matris utero concc-ittUterOjHo ptum aeformatum nouifi’et ; Si qudd nödum Mtt, maternodc ucntreprogrefliim.fibifaniftifi-cafler, attp me uelut miniftriim ac peculiarem fibi famuliim feparaifet ac delegiflet, ut quem toti populo,multislp getibus cöftitueret pro-phctam.Hicego non ignarus,ad quam diffici lemacarduam uocarer prouinciam ; Ah Do- 5® minc.inquam, rem ita grauem atejj oncrofam imponis mcis luimcrisŒgo certc nihil facim duSjOerp difertus fum: quippepuer^dhuc, aetarc parum prouefta ; longe lane fortiorem Heroahaec resrequirit.neque piicrilis pro-feiffd eft. Sic autem prophcticam prouinciam detreólanti.ac dcprecäti mihi: Ne dixeris,in» quit Dominus,tepuerum eftc. Qualis qualis es, meo nomine legationefungeris, omne id prijs manibus côfcifla idolaadorantes, nam ut ficulnea fimulachra taccam, de propriafua pcndctiuftifia,atqjillincpotifsimumfibipla* cent acgloriantur. Tuiracpintrcpidus,om ■ niép timorc pofito, accingc lumbos tuos,lur-obiturus, ad quod temiffurusfum.Loqucris 4° ge.acuirum tcpræbc, diifluruseisquæcunq) ego tibi mandaturus fum. Neqiiid formida-ucris autmoreris cos,urad confpcdlum eoru autcm non quæ tibi uidebunrur.aut quae tua« pfeinduftria,propriocpingenio excogitabis: fed quxcutp ego tibi mandatums fum.amp;J quae meo de orc proficifcctur quamtumuis ilia du ra uidcatur,8i grauia, accufandus alioqui ma Ie obitf legationis. Neq; uerd eft qudd que nlt; quam titneas, atip cxpaucfcas: nâ ego, inquit Dominus.tccum fum.teliberaturus atcppro-Mi’/jtDowi tecïurus.JProtenfaautcmanufua.tctigitDo-nuf munum minus os meum,ac dixit milii : Ecce, fidelem jo tc præfta,at(pinfraôlo fis animo: fiquidcuer-^ÿtosineii. bameatibiimmifïin os tuum, conftituens tc liodic ad uifftandas gentes acregna,qui tefti-monium mihi feras, nomen lp mcum itluftre facias apud reges ac uiros principes, euulfu-rus atqueconfrafturus.demoliturus irew ar» queextirpaturus,quæcunqueapud illos auf ufquam ctiam gentium praua funt SC iniqua: utinquam ueterem hominem cum fuis aifli' bus homines exuas, induiturus eos hominem nouum,acdificarurus atque plantaturus, qua: iufta, redla funt ac bona : fi forte ad bo-nam frugem conuerfi, imminentia mala decli nare,aur certc mitigare pofsint. Locutus eft autem mihi Dominus,atque interrogans me: Heus tu Hieremia,inqHit,quid‘nä id eft quod uides;Etrcfpondi,ftrennuam,uigil3ntem,mi Vn'g4««f' nimeljj ftertenremae pigram me uidere uir-gam.Et dixitDominus,re(fle me uidilfe.nam gomde*« ego, inquit Dominus, uigilabo, atqueftren-nimm mcpræbebo,ad præftandum qua: lo-quor: utlp non temere'ijs qui «à me tam turpi-ter deficiunt,minatus uidear. Rurfum uero mihi locutus Dominus eft,8( interrogaiiit: Ecquid uidcremcEt rcfpondi.ollam meuide-re effcruefcentemndlpea fui parte,qua aquilo nem fpeiffabat. Hie mihi Dominus id mali, A» quod ex uifa uirga cognoucram,in omnes ter rx habitatores immittedum dixit abaquilo-neiillic enim Babylonij funt. Nam cfcc,quic-quid tribuum ac regnorum in aquilonc eft, inquit Dominus, id ego conuoco atque exei* to,utueniant, atqucfuamquifquefedem ponant, ubi ius diccrc confueuiftis,in foribus portarum Hicrufalem, atque adedfuperom» nes cius muros in circuitu,8( fuper omnes ci-uitates regni ludaici, Poftquam enim me non agnofcuntiudicem,ncqucmeproDomi no habent, perhos eosiudicabo fuperomni fua malitis. Si morti pcruerfitatc. Hi enim de illis iudicabunt,quando me dercliqueruiit, dqs alicnis incenfumoffcrentes,atquepro expallcas.aut cxpaucfcas. Nam ecce.hodiee-go tc conftitui uelut munitifsimiim atque in* cxpugnabile quoddam oppidum, ut colum-nam fcrrcam,murumlp ahencum aduerfus to tarn terra,aduerfus ludaici regni rcges,eiuf fummates acprincipes uiros,item8(aducr-fus praepoftcrc' rcligiofos facerdotes eius, om nemlp terrae populum tqui pugnabunt qui-dem contra te,acmodisomnibus tibiretla-mabunt,fcd fniftra. fiquidem tibi non func prrualituri,quando ego tecum fum,inquit Dns.quitc facile ab ^ipforfi tyranide libcraro. C A p V T II. Ominus autem populo fuo confnltu uolcns!Vade,inquit,ad me, attp omni bus Hierofolymitatiis audientib.pro-palàm |
PARAPHRASIS.
99
fal.ira cia mîtato,fîc me illis diccrc, atque hoc me illis per te fignificarc,quôd Ifraeliticæ gen tisadolefccntiam recorder, atqpobliuifcine-queam cius diledlionis, qua cam mihi in Sina propofitalegemea defponfaui,quädo meper terram inculram aded 8é dcfcrtam,reii(fla Ae-gypto, tarn fcdulo fcdlabantur, non aliunde quàm ex me uno pendentes. Sandus certe at* que dicatus Domino Ifraeliticus populus cft,
to
cætcristniindinationibus Deo charus Ségra tiis: unde amp;nbsp;omnes qui eum deuorabant, in-feftabant, atque modis ullis molefti ipfi erât, dilperibant, grauibusq; malisfefe inuolutos Auilfwi' tomperiebât,inquitDominus. Audite iraqj lnwDomi- uerbum Domini, qui de domo atque familia aidsmiB la ïncob eftis:audite inquam, omnes cognatio-foL nts domus Ifraeliticæ.ficenim dicit Dominus, atque hoc uos interrogat, quid'nam il-ludfit,quodpatres ueftri, quorum uos uefti-îo gijsinhærens, in ipfo inuenerint iniquum ac nialum,quóditafe conrinuó à Domino aba-licnarint.longeiÿ adeù ab ipfo difcefi’erint, na na recelantes idola, per quac amp;nbsp;ipfi uani funtfa lt;îli,atquefruftiati per cogitationes fuas,ita ut obtenebratum infipiens cor ipforum de Domino ne cogitctquideni . ncque enim dicunt, Vbi cft Dominus qui nos eduxit de terra Ae-gypti, quicp nos deduxitperdefertü illud,per terram folitariam adeo amp;nbsp;homdam, inuiam jo plane, exaridam, atque morti conferendam, ha ut nemo quifquam illac iter faciat,aut cam mliabitetlEtadduxi quidem uos in terram Ix tifsimam acfertilifsimâ, cuius edatis frudlus;
quicquid ilia profert eximium Séelegans, ut eo potiamini.Scd ingrefsi, terram meä con
pari inconftantia fînt, SCmutabilitate^Anul-la toto terrarum orbegens eft,quae dees fuos tarn temerc mutet Et interim barum dij dæ-monia funt,hominumqj ftgnienta,ôlt;: non dij. Iliac fc contentes pracbent inculru falforum deorum.Et uos in iieri Dei cultu non perfifti-tis.Gerte populus meus mutauitgloriam meä in imaginé,liuefimulacrum,nihil ipfisprofu-turum.O' rem indignam. Demiramini atque obftupefeite cocli, fuper tarn iniquo atquein-dignohocfafto.acinhorrefcite; Dominiej; i-ram horrendo tonitru,multoq5 fulmine, fcelc rato huicpopulo denunciate,utueltota terra defolcrur,atqj iram meam pcrfentifcat.iiiquit Dominus.Geminum eniln populi mei pecca» turn eft, quod defignarunt. Me cnim fonte a-quf ulua: dereliqucrunr,amp; foderunt fi bi cifter rtas.eastp contritas confradfas, quæ conti-nere non liaient aquas,ex qiiibus refrigerium inucniät Sé refocillentiir. Spreto meo manda to,expræceptis pendenthominum. Meprx-termiflo, demortuorum aliquot liominû au* xilia inuocant.Meæ bonitatis ac mifericordiç uix ullam rationem liabcntes.exfua pendent iufticia. Atqui nullam hæ cifterna: continent aquam quac ipfos recreet, atc^ reficiat. Vç' riim dixerit liicaliquis:NônneIfracliticuspo pulus Domino Deo feruit, atq; unicc eum co litNonne uernaciilus, maximeep familiaris Domino eft? Qua itaqiie ratione dabitur in praedam, atqueomnium iniurijs exponetur^ Itaneaduerius eü Babylonici leones rugienf; uocesljj fuas attollent,terram ipfius defolatu» ri,arqueinccdiociui tâtes ficconfumpturi, ut nemo eas inhabitaturus fit? Vt deleonibus atqueanimofioribus populis taceam,etiam Mcmphiticiuiri,amp;’ Taphnæiciues,quibusni» 11 il effœminatius inuenias.niliilo mollius ue-
Duo enim
populus meus.
Super tt ru gièi leoneft.
Veniitate f3tninaflis,atq5improbis ueftris moribus con nuanipnfiii lpnrcaftis,atqucftcrihorem reddidiftis,adeó ßsaliimiita uframqux alioquimihihæreditariaatqjcha ftrumuobis contundctuerticcm,atquefgho lioiici«. ■■lfsimacft,nuncabomincrarq;detcftcr.Imó, 40 miniofifsimcuos tradabunt. Etiindc obïe-
neqjipfifacerdotes,quorum partes crant alijs præluccre,de Domino cogitant,nequcrogât T^Wei le Dominus. Etquilcgcipfam ucl ad un-gtinsf/rif» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dodifsimi cenfentur, hi quo*
mtme nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;me nouerunr,non fpiritu,fcd lite
raremoem expcndëtes.Quin Sé paftores gre gis, manifeftarij fun t Icgis mep träfgrefiTores, militiat.uenationibiis, huiusïjj mundi dclicijs dediti magis quàm curando gregi. Sic Sé pro phetac prophetant in Baal,ex dminæ Icgig fcri j o pturaBaaliticam rcligfonem conftabilicntes: atquemiferopopulo,quiprurientibus auri-bus eft, earn perfuadcntcs.ita ut ea fedentur,
cro uobis hxc calamitas proftcifcirnr , nifi quod Dominum Dcum ucftrum derelinqui-tis;idcp eo tempore quo uobis adhiic bene fa*
atquead ea fcrantur,quæ nihil ipfos iuuerint. Propterea adlnic uobifcum cxpoftularo, arqj ludicio contendcro, inquit Dominus, atque adeó cum filijs etiam atque nepotibus ueftris litigauero.Tranfite enimadinfulas Cithim, iifulasCe- Macedones nimirumSé Cyprios, uidetequa
Non ille uos deftituit : fed culpa omnis hæret in uobis,qui Dominum derchnquitis. Qudd uero uobis pcrfuadetis.uos indiuulfe Domino adhærerc,atquc de ipfo quàm optime'fpe-rare, neque Dominum, aquae uiuæfonte, ef-fofsis cifternisinutilibus uos dereliquiiTe,ni-liil quidem hæc dicitis. Quid enim uobis ne-gocij in uia eft,qua in Aegyptum tenditur,ni* il ut aquam illic bibatis c Nilo turbidam 8é li- ‘ mofam ? auxilium uobis fperantes ex Aegy“ , ptijs.quod nulli ufui crit. Quid item uobis cû uia Aftyriaca, nifi ut 8é Euphi atis illic bibatis aquas, quæ fitim uobis non reftinxcrint, ni* liil^ profuehnt^Quiitaquebonitateatfpclc-
Quid till Uis in uia Aegyptil
- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;__________ , I mentiamcadcterioresfadieftis,abipfamali
wint, religioneSéconftantiailIifint. Quin Sé ad Ce tia atque improbitateueftracorrigemini;ip-darenos mitrite, quorum religioncm perfpi- fæcp rcbellioncs quibus uos mihi rebelles prp *''' ciati.s,atqueattëtcobferuetis ac perpendatis. betis Sé immorigcros, increpabuntatqj affli- quot;’«(itirtHM, An iillas inijcnietis gentes ueftri fimiles iqui nbsp;nbsp;gentuos, in grauifsima mala uos induduræ, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
ut
WA
ÏN H I E K B H Ù d
pltintaui te «inram ele» Ham,
ut uideatis qudm uobis malutn,graiie SC acer bum fir,quódDominum Dcum ucftrum.ue-rum uitx tonrë dereliquiftis: SC quód tam nul lomei timoré,inquit Dominus Deus exerci« tuum, teneamini. Nam olim quidcm confre-gi tibi iugum illud Aegypriacum,amp; uaria affli gentium te iiincula fempcr tibi excufsi : adeó, utcófecuritatisperueneris, utputares atque diceres, te nuiiquam in fcruitutérurfum polie redigi:fed lus rantis, tamq; numerofis mcis beneficqs infolentior fadlus atqj lafciuior, in Omni colle fublimi, SC fub omni arbore fron-dofa,uagabnndamihi fadlaesmcretrixamp; a-dulrera, nufqua nöidola amplexa, propriaq; tuam iuRiciä, q uâ deofcularis ac deamas. £' go ante re plant auerä uitem multo optimam atque pneftantifsimam, ut uero iiiftoq? femi -neprognaram» Et quaratione, quadecaufa faétü eit,utin farmenta uitis aliéna: pariimqj proba: mihi fis commutara^idijj adeó,ut fi ucl.
10
iO
nitro relaueris,nuiltum(p etiam faponis adhi bcas,maccrando teieiunijsacuigilijs.offeren do item uaria facrificia,lachrymando atip de-prccando,reliquaq} omni iufticia extera, non ramen ficiniquitatetuam elueris,inquit Do-minus Dcus,quin aliqua tibi corä me reman-furafit macula, uerens^ mali ueftigium.Er qiiomodoobfecro dicastenonpollutamfSC poft Baalim teambulare, quaratione negesï Vide quæfo uiam tuam in ualle : quorfiim ilia jo fpecquot;fat,nifi ut confeenfo monte tuis idolis fa-Scilo Juid era faciasî’Scito quid feceris,atq} tete introfpi» fecerû, ce, ut maxime rui pedes readidolanon ferät: fertur ramen ad ca tuus animus, ad omne ma lum propenfus accereus.Dromedaria certc Ie lus es, quæ tuis incedis iiqs potius quam me-is, atqj uclocifsimo curfu eas peruolitas. Imó SC onagrum æquas, qui deferto campisip libe .rioribus adfuetus, illuepro fui animidefide-
SC non faciem. Porró qiiädo mata in ipfos hr-gruunr, tune quidem temporis me inclamäf, ut furgens ipfos fernem aeliberem. At ubi tüc dq illi ueftri funkquos uobis fcciftistQiiin il« illi tune furgunr, atque in tempore afflidio» .,1^ nis ueftræ uos feruakCertéfecundum nume* rum ciultatum tuarum fuerunt dij rui ludali.
Qiiothabesciuirarcs,roridcm habestdeos, W““* dum quaelibet fibi Deum aliquem tutclarcm
, aeproprium deligit. Quid hiceftquod mi-hi refpondeatisC’ autquo caufam ueftrani iiifti ficeris/Snnul omnes peccaris, atq; lege incnm tranlgredimini,dicir Dominus, ä niaximo ad minimum ufque. Fiuftraenim SC iplosftlios iieftros (quos innocentes quis credat) peren tio ! patrios enim imitanrur mores, SC difeipli nam non recipiüt,nclt;ÿpercufsimclioresrcd-dunrur. Ad hæc prophetas ipfos, quos uobis in uiam reducendis compliiresmitrojgladio perimitis,rantum abeft ut audiaris 1 idq; tanta inhumanitare,ramlt;jp crudeliter, ut ucl imma-nes leones hicfiipereris, O generationcm ftolidam SCingratam. Videte tandem atq; a-gnofciteuerbü Domini : an uclutdefcrtii.nc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|
uelut inculta atqiinfrugiferaterrafuilfraeli, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
ira ut nullum ex mefrudium acheneftcififen-ferinkAn uelut terra caliginofaipfisfiii, atq; intucunda.qui lux miindi, lucisij; omiiis créa tor fum^ Quarc iraquc me ueluti lyrannü, uel iiiribus deftitutum,relinquirpopulus mcus!’ dicens fe in Aegyptum uelle deiccdere, ad lm mana quærendum auxilia,potius quàm urad me redear.Num obliiiifcirur uirgo ornatus fui^an fponfa ctiam, ut maxime marito trada»
In tnejhutf twiinueniet tam.
tur,obliuilcitur cimeliorum fuorum an 'non mantaraeriam illis fefe obledatfArpopuIus P’r“'quot; meus mei oblirus, omnino nihil memor eft,| qu.-im féliciter olim uixcrir : SC quam amice c» ‘ß . go ipfum tradarim.modisip omnibus illi bc-
rioferturquó uohiptas,animi(pdefiderium 40 ncfecerim. Curquæfoircrtuuminftitiiisad impellit, fpiritum fuis naribus trahedo atque
emittendo, multapertinacia perficiens quod tnolitur. unde nemo quifquam eum retraxe# rit. Sic SC quotquot earn quxrunr, atq; inde» felTë earn reuocare Iludenr, inanem plané fuquot; munt operam^ inuenturi earn in menftruis ac fordibus fuis, quæ nüc fua iufticia nimium fi-biplacet. Quantumuis nunciubcaturgra» dum fiftere, neq; ad Aegyptiacum auxiliü in-uoeädum, pedem fuum ob itineris incommo ïo da,amp; falebrofiores uias.difcalccare, SC guttu-rifuoàfiti præcaucremon curat, atqj contem nitreólé monentes. Recufatex folopendêrc Deo:fed humana,alienorumc^ deorum qux-* rit auxilia,illalt;^ diligit ac fedlatur. Quemad modû pudefitfur quifpiamin ipfofurtodc-prehenfus: fimilis pudor atip ignominia pcr-fundet uos, qui de domo Ifraelis eilis, una cu
J^tgyptiosilitte in ipforum amorcinfinues^ ipforumljj amicitiam tibi concilies aepfome-rearis Certc liuncin modum fequerisaliorii praua exempla: amp;nbsp;tiio excmplo uicifsim alios corrumpis. Quis enim Dnm agnofeet, atque fedabitur.quando tu aliunde auxilia qinrris!* Sed Sc in alls tuis, quando uelutaquila arque miluius miferos difeerpis, atq; prophetas trii cidas, fanguis illepauperumac innocentum inuentuseil.ne^ eniminullofurto aiitdomus perfofsioneeos deprehendifti.Ettarnen in omnibus his, audes adhucinnocentem at« que impollutam re dicere, quafi nihil in re hx »«Kg» reat mali SC lie faciendo cultum Deo prxfîite»ßnn. ria grarifsimum.aded ut idis tuis fa dis tibi ui deans iratum tibi Dominum placafl'e, iramq; eius cöfopiiflc.Sed eccc,Ego tein ius uoco,at que fuper ifto tiio uerbo, quo te peccafle ne-
1!
gt;1
ipfis regibus,principibus,facerdoribus atque gas,iudicio tecum contendam,arque ins expe prophetis ueftris.ffquidem non pudet uos fï- 6o riar. Quorfum enim arriner quód ad Aegy- Aamp;Ægjf* prios tantoftudio ferimini.'idquodme uc-ruifle noftis^Arqui ab Aegyprijs non refcreris fuut
Diee«t«fi- culneodiccreidolo,quód pater uefterfit:8Cfi g«9, Pater mulachrolapideo,quódipfum uospepererit.
Milucnim cerukemac trrguin obuenerunr^
nifi ignoniiniam, ita ut cum AlTyrijs uobi» re«
paraphrasis.
K,sfuccefsît.Exîbîtîs enîm exipfa omnis con fill} inopes, arque fumma cum dcfperarioiic: ita urtmplicaras manus, eiulantium muliercu larum more, in caput ueftrum fitis immilTuri. nam Dominus liane ueftram de Aegyptijs cö fidentiam oditaerefpuit. unde noneftquód hinc expefletis lætiim ac profpevum.
C A p V T ni.
tot
Iiil malam ccnfebaf:terram quoquecontami« nauitacpolluit, cum drjs lapideis acficulneis rem Habens, atque adulrerium committcns. Et in omnibus quidem iftis, cum regem ha^ beret pium, cum légitima illi perftaretadliuc religio, actemplum , miiltuslij prophetarum clamor earn ad bönam frugëreuocarct, uide-batur quidem ilia infpeciem refipifeere: fed magisidexpræfcripto edidlo regio fecit.
VVlgo dicitur, eftlp hoc ex pntferipto le
gis meæ in ore omnibus: Si uir quifpiä lO quam uero ae fyncero animo. Non iraque eft uxorem dimittat,qup ab ipfo recedens nubat alreri : num rciiertetur hæc amplius ad
cumunde recefsit s’Gerte prior mantus earn non rceipit uxorem, ut maxime rcucrratur,ac fupplieem fe illi præbeat.An 'non per huiufee-modi amp;nbsp;terra ipfa polluitur^ non ira frugifera amp;nbsp;fertilis futuras’ Cæteriim tu, quantumeun-quemultis cum amatoribus rem habuifti, re-nettere tantum ad me, inquit Dominus, qui dementia Si ignofeentia neminem habeo parem. Ego tenon reqeiam : fed obiiijs ulniste uiMOfWot excepero.Leuaoculos tuos ad monrcs,locaqj fublimiora,amp;lcircumfpiccfiei)biloeus aliquis eft.quenon idololatrieatuafornieationccö-fpurearis. Vcluti Arabes qui in deferto fixis adiüas tentorijs fuis,uiatorum cömercia quç runt,itatueonfedifti,atque proftiruifti rein in uijs,terrain mulra tuafornicationeacfeele» rata nita polluens: aded,ut elaufo ob id ccclo.
i,o
ad me reuerfa integro corde : fed mendaciter atque lîmulatc, inquitDominus.nndcamp; mihi à Domino dieftü eft, qudd rebellis ilia gens Ifraclitica,iuftaac bona cenferi pôlfet, præ fee lerata ac præuaricatrice forore lua ludah. Indus autem fum abire, atiÿ euroaquiloneni iierfus,quô Ifraclitica gës aueffa eft,hifce uer bis exclamare. atque dicere : Age, reuertere, inquit Dominus,auerfatrixatque rebellis If-racl,non deracuict in uos ira mea. 8ë quicquid commilTum cft,condonaturus id fumtquippe qui mifericors magnaép fum clemctia, inquit Dominus,non referuaturus iram perpetuam. Veruntamen agnofce.atquefatearis iniquita» tem tuam, quod in Dnm Deum tuü dehqiie-ris atqj peccaris, quod fub omhi arbore fron
luTüficauli
auerfatrii
dofa te dqs alicnis proftitueris.uoeicp meç nö aufeultaris,inquit Dominus. Rciicrtimini fi- Conutriimi lij rebelles, inquit Dominus, quia ego domi- nifilijreuer
•’fque imbres, nequeullaad nosfedemiferitjo naboruobij.inftrinfturus uos arque direftu tentet, tgt;luuiä. Etquantumcunqj per prophetas, at- ~ ïroni mulie quf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uiros eorripiebaris, fronte
rKMttftu- tampcrfriffa, tanraqjfuiftiimpudenria.utne
Niomeretrixa-quc'; noluifti enim crubefeere.
«Hl. An'non parriü liie agrtofeis in me animû, ira
utmiliifupplicern tepræbens, pattern tuü me uocatura lis, atqj ducem uirginitatis tuæ, qui ♦eprima pubertate diixi,atquci3rouxore ha» bui'Num in ætctnum irafeetur DoHiinust’in-
rus.Excipiam autem uos.fi redire uelitis, ctiS unum ex tota urbe, aiit duos ex tota aliqua fa milia.Nihil tarn paruum eft,quod contempfe ro'.fed omnem qui ucnitad me, non eijeiofo ras:fed adducam uos in Sion,ubi nobis dabo paftores iuxta cor meum,atque ex mea fenten tia.qui uos pafeent fcicn'.ia inrclligentia.ita ut me certd cognofcctes, pulchrc erg2 me affi ciamini, meejj ex animo diligatis; Futurum tj;
^uies,perpetuam feruaturiisiramfuanis'Ita40 eft,ubimultiplicarifueriris.arqiiemagno nu» mcro in terra procrcueritis, lit in diebus illis, inquitDominus,nondieantncqiieloquan-tiir dé area foederis Domini, quafiillirtcpen- ultra, Area dere oporteat, ex rebus aut cerimonijs ullis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“
Snidem dices; fed interim pergis malefacere, «ifOooii iuist]juijsinccdcrc:idt]jmagisacmagis. Ro 1« gauit aiifem meDominus,cumludaiciregni ’ Uiiofhf, gubernaciilatcnerct picntifsinius rex lofias, inbquo florenrifsimauidcbatur ludaieipo-pulireligio, num uidilfem attp obferuaflem, quidifraelitieum regnum Domino Deo ram rebelled imniorigcrum, iam in eaptiuitate m abdiiftum.commifilTet atque defignaffet. Fe» rebatiirenim peromnes montes excclfos. at» io iiercinliabiret.Et congregabunrurad eä om-quefiib omnem arborcmfrondofamjUtillic nbsp;nesgetesin nomine Domini in Hierufalem,
€X.teris. Inio ne in mentern quidem tale quic^ quamueniet. Nulla huiiifmodi rerum futiira
tline eft mentió,ncfp amplius tunc ufui erunt» Sed tune temporis uoeabuntHierufalcm, folium Domini in quo uerc eonfideat, quam
tumidolisfuis fornicarerur. Poftqiiam uerd 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnia defignaflcr, uocaui atqj dixi ei, uc
I ad mereuerteretur. Sed reeufauit, atqj renuit;
idquodfororcius ludah, pratuariearrixatq; frelefta,fatis uidir:Slt; uidi quidem cam fads ui dere,atque abmdc' ei cognitum efre,qiiód rc-bellem atqueimmorigerani illam gentem If-’‘^ditieam rationc adulrerioriim fuoriim di- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;__________gt;_________
riwnxfi. Jdifilfem.dato etiam illi libello repudij. Er fee £o tare due timoré de manu inimiconim fuoru li hr«« Ik- æ'^f^bæcfororeiusliidah, horum cxemplo berati, mild Domino fuoferuianr. Nam ego , (Hi, quot;®'”^^'’P“h:fed difeedens fornicara eft amp;ip- quidem cogitaui atquemccum dixi:Qu;'m di
‘a,amp;facilitatcfornicationisfux,quamiliani- ledosmihihabiturusfumcosfilios,6équ,ani
i t iiieungt;
tcïîamenti
'Dominii
non fccuturac ampliiis uifiones cordis fui ma» li : quippcquæadlegem Domini fuiscordi-bus infcriptam,fuas nias inftituturp funt.Tüc xnJielus il» autem ibûr domus ludali amp;nbsp;domus Ifracl, tie terum fimultatumacinimicitiarum iamniliil ntufXudah
memoresjfimul de terra aquilonis.qufcapti» Jomuta nos illos detinet,ad rerram quam patribusip forum dedi hærcditariam, ubi foluta captiui-
|
ru H i E R E M I A M te» Qÿomodo/i contempt tnultey ama tore fwm, fie contem-’ fßt me dof mtfs ifrael. lO Veriin Do mino Deo tioßro Jalui ifrAtl. liiiCHobisrcfpedlataniiniis.Sedreólcfancfen to duco,quoduosgraiiireraffligeratqjcóteref. Dormiemm in cottfitlio-«e ttojlra. CtaU4t;uo. iis nouale, O' nahte fe r»t fnper ^•n^tt. iuciindam ac defiderabilem il'is dabo rerram illam ipfis hæredirariani, haftenus genribus inhabiraram arqj occuparam.Dixi iierdiTunc me fyncero corde parreuocabis, nerpunquä ampiius à me recedes. Sed nunc, ut mulier aliqua marirü fuum conremnit.feqj illi prebet immorigeramdra me contempfir.arcp fe mihi rebellem præberifrael. Vok eiiim flebilis mul tusrj; plorarus filiorum Ifrael in fummis mon tibusaudiraeft, duminrerficiedi mortem de-precâtur.Obliquas enim,S^ iniquifsimas fuas fecerunt uias, Domini Dei fui prorfus obliri. Sed conuertimini tandem filij rebelles, amp;nbsp;fa-nabo omnem rebellionem ueftram.fcelera ue ftra omnia uobis cödonaturus.Et dicitis qui» dem uos ad me redire, ut qui Dominus Deus uefter firn.fed mendaciter quidem ac fimulatc' id facitis. fiquidem ad colics Si ftrepitus illos monrium, ubi idolis fcruire confueuiftis, ad-titis, omnem Ifraelis fakitem in me Domino Deo ueftro efl'e, plus fatis iam ab ipfa adolc-feentia ueftra ex patrum ueftrorum impictare quam feólati eftis,diuexatiatqj afflic^i.Erube feeda enim impietas ac idololatria exedit atep perdidit.quicquid patres noftri ab ineunteæ-tate noftra partum habuerunt, rum ones rum boues, tum filios item Sifilias. Dormiuimus itacp,artp iacuimus,mulrum pudefadli.Vaiia-queignominia nos opcruitddcp, quod Domi no Deo noftro,und cti patribus uoftris,a prima noftraadolefcentia in hunc ufrp diem pec» cauimus, uocem Domini Dei noftrinon au-dientes,arq; contcmncntcs. C A P V T nil, SI ucro reuerteris Ifrael, id quod ipfo ore teprædicas facere: Reuertere,inquir Do minus, uere ac toto peóforekdip.ad me, omifsis demortuorum hominum idolis,quæ abominationi mihi funt. Aufer illaaboculis meis,ô^ cris ftabilis, non ira tuis fedibus mo« uenda.iurabis autem tunc uiucre Dominum, idtp non falfo,fed in ueriratemon temcrc, fed îniudicio attpreiufta. Vndefiet,utgenres a-Iioquiimpif,peripfumfibi benedicanr,atque precentur profpera; per ipfum etiam fefe col-laudaturi.Sic ueró dicit Dominus uiris qui re gnum Tudah atque Hierofolymam inhabitât: Innouate uobis nouale, fementem nefece-ritis interfpinas. Exutoueterchomine,indui tc nouum,qui fecundum Deum creatus eftiôi abieftishuius feculicuiisac folicirudinibus. |
30 40 ;o cumcidimini Dno, Si amouetcpræputia corlt; dis iieftri.Non enim qui in manifefto ludæus eftjCcnfebitur ludæus ; nec ea quæ in manifefto fir carnis circiimcifio.pro circumcifione re purabirurfed qui in occulro.ipfisip animi pe-nerralibus ludp ns fuerit, is uere ludæus eft.Et rufalem, ne forte duiTi extera cîrcumcîlîond uobis tantopere placetis, propterftudiaue-ftramala ac fcelerata, exeat uelut ignis indi-gnatio mea, quæ fie fuccendaturarqueexar-defcat,ut à nemine extingui pofsir.Nam lianc ueftram hypocrifin,qua de rebus exterisintra uos tarn arrogantes eftis, cum cor ramen in-circumcifum fir. Si omnibus cogitationibus prauis exunder,ferre ampiius neque poiTum, nequeuolo. Annunciateautem in regnolu- ÿ daico.atqueinnotefcatHierofolymitanis.Di quot;* “ ‘’r cite autem atque tuba clangite rota terra. Cla '* marc,congregate,atep iubete, ut fimul omnes collcéliferecipiantad ciuitates muniras, ubi lioitem minus mctuant.Erigireautemucxil-lum in Sion, ad quod omnes concurrant Si conuenianr.Conforrareatq; conglobate uos, nufquam refiftcntes.aut quicqcelfantes.nam ego uobis a b aquilone.ubi Babel eft,malû adn circumcifio cordis,ea uere circucifio eft, quæ6o Vnum autem hocreftat, nerp aliud quicquam non litera conftat, fed fpiritu : cuius laus non uobis fupereft cofilq, ciues Hierofolymirani, J ex hominibus, fed ex Deo eft. Inhocitaque quam ut corda ueftra lauetis ,acabomnifna , incumbitc uiri ludah, qui inhabitatis Hie- nbsp;nbsp;nialitia Si prawiwtc repurgetis ; id quod certa in Afcenditenim leo delatibulofiio:amp;quigen» tes iiitcrimit, inftitutam habet profedlionem fuam. Egrefiuseft Babyloniusilleleo, utter» ram ueftram redigat in folitudincm, efuffasip ciuitates ueftras dcuaftet, atque demoliatur, ira ut omnibus in captiuitatem abdiiftis, nemo eas fit inhabita turns. Digna certe calami* tas,ob quam faccos uilioresip ueftes indu ri lu geatisatep eiulctis.Nam irafuroris Domini in uos nondum conquieuit, neque fedata eft. lllo autem tempore ad ingruentem ca-lamitatem banc , atque irruentes in terram banc Babylonios.Rex fimul Si principes con ' fili) inopes animum defpondebunt.Sacerdo-res obftupcfccnr,6i prophetæ ftabuntattoni» ti,3nimo«p prorfus confternato.Dixiitaque: HeuDomineDens.ira'necumpopulotuoa' . ges Decepifti certe' populum tun ludaicum, Fn fimul 8i urbem Hierufalcm, dicens, ipfis fore paccm,omnialp profpera:Si aduenitgladius, cructifsimumlp bellum, quo fimul omnespe rimamur. lllo ante tempore dicetur populo Iniic, amp;nbsp;Hierofolymitanorum ciuirati, quod uentus urens fpiret in locis fublimibus, atque etiam in defcrto,locis(p campeftribus, qui u-trobiep certe' uiolentifsimus eft,irruens in uiä qua inccdunt filiæ populi mei, in ipfam nimi-rum regionem ludæam, urbemtp Hierofoly-mitanammon quidem ad euentilandas Sitol lendas paleas, imbelle fcilicet uulgus, atque plebeios homines : fed etiam principes acfalt; cerdotes. Ventus mihi fpirabitfortior atque illi funt. nam Si ego ius contra illos experiar, meumip ius exequar.Ecceafcendetaduerfum uos Babylonius ueluti nubes, in quam niliil poteftis:amp;currus eiusferenturmore procel» larum, fiquidem equi eius uclociores funta* quilis. Vf nobis,multo fane miferrimi fumus, ut qui uaftari, Si de quorum faluteaftum eft. |
|
în Dominum fîducia fîeri côfu cuir. Hac enim una uia falui euaferiris.arq; malum immincns defugeritis, Quoufiÿ obfecro commorabun-turin cordibus ucftris cogitarioncsprauacac noxia:^ Qiiando tandem ftudebiris eüc fnigi^ Refipifcenriaiieftranon patirurlcntacofilia. Auditur enim uoxà Dan,ex primis terrac frô» tibus.qiiac hoftem aduëtare clamitat:malus(:p in uulgus rumor fpargitur ex môte Ephraim, qua quidem uia Hierofolymatenditur. Paf-jq fimamp;: inter genres multus rumor cft,fuper Hierufalem debellanda ßCperdenda. Aduc-niuntlonginquis exregionibus nuneij, quorum omnium una iiox eft,quôd in ludaici re-gniciuitates confcribaturcxercitus.atqueho ftisfefeapparcrarqucaccingat. Sieur euftodes agrorum multa diligentia eauenr, ne qua fera a«tbeftianoxia in illos irrumpat, quxgregi obfit.auteum difpergat: pari modo hoftis fe» duld aceurabit, toram iindicp ciuiratem gra»20 uifsimapreniere obfidionc.nc quiseamaut ingrediatur,aiit etiâ exeat : idq;, quôd me ex» afperauerint, inquitDominus. Neç ecrtc'eft qudd hic Dominum eulpetis, arque liane ea-lamitatem ipfiimpiiretis. Nam uiæ ueftræ fee icratæjftudialp ueftra turpifsima, hue malorü uosinduxerunt.Maliriæpcruerfisipmoribus Ueftrisimputanda funt omnia.fiquidem graues admodum funt amp;nbsp;aeerbi, pertingentes ad VflilHm ror,ubi eertam liomini mortem inferunt. wcuw.Ken- Qj,àm lune milü doler uenter?amp; quanto do» trau «fil» loremea diferueiâtur uifecra^ur tumultuârur, doU 3tqj inquiéta milü funt mea prçeordiat'Qiiàm nialc'eftfordi meo^Quàm illudaffligitur mi-lu\ Certè contieefeere hie non polTum, idi^ tlangorcaudiui bueeinae, atep clamores belli-fos,qijibus ad arma,ad arma.fimulocs conei tantur, Conrritio côtririoni, malum malo, 8i ralamitas fiieeedctealamitari, uelutundafu pcruenitundam.Deuaftabiturenim tota ter-4® tus filiæSionix.quxmulro dolorc,uelurau- t3,n iill O laborc, Si perquàm ciro ac facile ua-ftabuntur tabernacula 8L tëtoria patrix mcx. Sïd quoufquc tandem obuerfabunruroculis Stall nbsp;nbsp;nbsp;quot;’^'^fignahxc militaria^amp;auribus infona- fili«* nbsp;nbsp;^'quot;’ffubarum illi bombis’StuIrus ccrte'popu- «fw lus meus in Anathoth, qui facerdotalis mecü Mtico- ordinisfiintmenon cognofcüt,nclt;pprxmo- nitionem mcam recipiunt. Filij infipicnres Si omnis intelligenriæ expertes fun t. Sapienres qiiidemad male faciendum : fed bene facere fo prorfus ignorant. At hos tarnen, cum facerdo tali dignitate prxmineant, fal rerrx acpopuli decebat efie columinaifed nimis quam cario-fafunf,amp;putrida. Datum autem mihi eft. fpicere.Et ecce,inanis erat uacua,ut fi reeës fuiifet creata.rudis indigeftalp moles, 8L nihil aliudquam ruderum arque carbonum acerui erant.Vidi autem amp;nbsp;cerium, quod alioqui foie,luna,fins(p aftris refplendens.nunc obtenc ratumfuir,nihilcplucidum. Vidimontes,amp; deantur :certè illi ipfi fucate id faciunt, a-quiinterrafummaresfuntiamp;eccccommoti, nimo'que nihil fynccro :aded, ut ij quoa plurinium^ turbati contremuerunt,Etcol- uosauidem pro ueftro iudicioputetis opri« |
PARAPHRÀSl S. iogt; ies item, qui in terra eminent, confilii plané inopesfuerunt. Totam terram quaquàpatet perfpexi, nullum milü datum fuit in ea ui-dere hominem, Qiiin ôë cccli uolueres, ab in-culra tam^ horrende uaffata terra abhorren-fes.exea demigrarant. Omnia cireumeirea perfpieiebam, Si eeec eampus olim fertilis a-ded, iam nihil aliud quam defertum crat,8ë ci uitates fimul omnesiacebantexira Domini deftruvlæ,atque furore eius combuftæ. Nam De/êrUtrit Dominus certô ftatuir, arque dixit, totam rer omniî ter^quot; ram effe uaftandam,non tarnen ad internecio ra,ftd tamS nem fimul omnes deleturus eft: quippe qui in cofumma fernen quoddam, unde noua fementis fpere- tione non ft tur, fitreliófurus, Terram itaqucuiderec- ciam, rirlugubrem ae triftem ,amp; eerlos üiperne' ni-gricanres, obfeuros atqj mœrentes. fiquidem quod loeutus fum,id fum fadlurus. neep enim eorum quçftatuimcpctnitet, iitindeaucrtar, atep animum mutem. Ad clamorë cquitû fii fagittariorum irrumpcnrium tota fimul ciui-tasle in fugamdat,itaut hoftium impetum nonfuftinenteSjinpræaltas arbores, acrupes excelfas fe rceipiant.Itaque non cxpeëf ato ho fte,uniucrfæurbes dcreliftæfunr,itautnemo quifquam cas inhabitet. Cæterùm tu lu- Tquot;« tutem daiearegio,quid obfecro faciesiam uaftata, quænunefeeuranimis, lafciuiaatqjluxu dif» ftdth fluisï Induis te ueftes coceincas, Omni mun- }o do tuo fum aurco,tum argenteo, teadornas, amp;nbsp;ftibio pingis oculos tuos, mirum'que in modum tefueas atquecomponis, uelutin tui amorem cunéfos illeéfura: fed fruftra omnia, nam qui olim amabant, nunctecontemnent ôiabominabunrur: arque aded quxrcnrani» mam tuam,tcpcrimcreftudentes. Audiuie-nim uocem ac ciularum quafi parturientis, 8C anguftiam uclur puerperç ,qux iam in nixu fî» ue partu eft. Siefehabebir plorarus ôëeiula- xilium implorans,manusfuasextender,arque iuuari concupifcct,fedfruftid.Malcita-que mecum agirur . nam fupcr ram miferè perdendis moeftifsimo fane fum animo, ira ut me animus meus dcficiat,ipfi'que pede» uixferant. C A P V T V. Ircumitc plateas arque uicos Hiero-^» folymitanos omnes, uidetc arque obferuarote, Quærlre , inquam, pet omnes ciuitatis plateas , uicos amp;nbsp;angipor-tus, fi quem inueniatis qui indicium faciar. Si fide præftet.ita ut fidcliter,amp; citra perfona-narum refpcftum iudicans,paupercmàpo-tentiorc liberet. Si enim huiufcemodi uel «■* num inuenirc pofsitis, pepereero ciuitati, arque habituri eftis me propicium. Porrd fi mi-* lii adducatis fortafsis, qui per nomen meuni lurent, arque uobis ex me pcndêrc , mul-6o turn’que nomini mco habere honorem ui- I 4 Bioc, |
IN HIE
»9
R E H I A M
minantur, dicentes non fore qua: îpfîs mini-tor,ncque uenturam fuper ipfos calamitatem ullam,aut aduerfi quippiamjut qui ncquegla dium, ncque famem uifiiri fint, neque bello , neque annonæ caritare diuexandi. Prophe- , tasenimccnfentlocutosin uetumactemcrc, ut quorum uerbis res non fit refponfura. Get ‘■'***/* te'utperprophetas minatiis eft, ficeis Domi nils eft fadlurus. Vnde amp;nbsp;Dominus exercituü
Domine Ocu Il tui rejjjî--aunt fidemi
mos,uïrós'que fan^lifsimos,mihi hypocritæ fint pefsimi,uirilp lcclcratifsimi, maximc'quc exoti. Domine,nónnc oculi tui exofa omni hypocrifi,ad fi'dcm änimiq; candorem acfyn» Ceritatem refpiciütnVlultis fane modis cos in» iiitafti ad rcfipifccntiam.Nunc amice' ac blan» de Cum illis âges, quo cum nihil proficerctur, percufsifri cosifcd illi, quafi nihil ipfis dolear, hoc nonmorantur. Artriuifti.acmodd non confiimpfifri eos.nihilo tame illinc do cho res to ille Dciis fi'c dixir;Eo quod ftultc aded, tam^
euaduu t ac meliores: quin potins magna im-pudentia facies fuas obfirmant, atep fupra petram fua corda obdurant,nolentes reuerti.Et ego quidem mccum cogirauiatq; dixi:Hifor» tafsis pauperesfunt.miferi, ftultiindodfumqj liulgus, qui Domini uias nonita nouerunt, nequeDeifui indicia fatis tenent. Accedam itaqj magnates,ad uirosprincipes,amp; qui facer dotali dignitâtc clari funt,ut quorum labia cu ftodiunt fcictiam,omniaq5 Domini Dei fui iu dicia, ac femitas omnes cognitifsimas habet. Ar hi multo maxime Domini iugum reijeiunt arque confringunt. pugnanres cnim pro fua iufticia,iufticiam Dei plane'pcflundant.acpe-dibus prorcriint.funtqj fibi multo fanclifsimi ac uiri religiofifsimi, ut quorfi mentis unum ccclum, quantumuis amplum, uix fatis futurum fit. Proptcrca pcrcutict cos fylueftris cm dclifsimus^ leo, amp;nbsp;lupus peragrato ad uefpe
ÏJoireo per eußiteosko de fylnit, iu fm ad ueße ram uaßa~ uit eot.
contemptim hæcloquunturjEccedotibiuer ba mea.ucluti ignem in os tuum,8i populum huncueliiti ligna exarida.quæ ab ipfo noren-tur,arque comburantur. Nam ccce.tudomus Ifrael mifera ac uerc deploranda, exremotifsi mis hincregionibus, adduco contra uos gen rem, inquit Dominus. Gentern præfcrocem acualidam,gentcm uetuftam acinuicT:am,cu ius tii lingtiam ignoras, no in tclleólura quod io loquetur. Pharetra autem cius unde lethalia fua tela dcpromit,quafi patens fcpulclirum cif, in quod omnes detrudamini.nam fimul omnes uiri robuftifsimi funr,ad quos tu nihil futuraes.Comedentautemhimeflem atque panem ueftrum.in oregladii deuoraturiamp;di« Iios ueftros Si filiis- Madlabunt ones ueftras arqueboues;quicquid auringregc,autmar-mento pingue eft ac delicatum comefturi. Quinamp;uineasficuslt;pueftras depafturifunt.
ram ufqiiedcferto,multumlaflusac famcli-jo Infummamunitifsimasetiäduitatesucftras, cuSjdeuaftabitcos.Graflabunturenim in cos
quibus uosmalefiditis,gladio,bcllical5uirtu re dcuincenr,atquc depcrdct.Non tarnen uös tunc temporis ad internecionem perdamatq; inrerimendos tradam,inquitDominiis.Por- Qi.Wquot;'' ró fiqui rogarint,cur t.an ta in ipfos mala Do- xeritii,^quot;^ minus Deus induxerit. Si quarc luie raiferia'^ re rum ipforum res deuoluta fit : his tu rtfpon-dens ciiciro: Sicut dereliquiftis me (ait Domi-nus)fcruicntcsdijsalienis in terraucftra:ita baeomU’
SoitiTitui
moe tthntifmit.
Aegyptij Si Babylonij.ßi ucimi pardi iiigi-lanterarque fcftinató irruentad obfidcndas ciuitatesicquibusqiiifquis pedem protide-nt,ccdetcisincfcam,interimcndiisatqiiede« uorandus continult;);idq,’,quóditangt;ultaipfo rum fcclcrà funr,amp; iniquitates, ualidaqj adetJ acmagna eorum rebcllio, amp;pertiiiacia. Heu miferos, qua obfccro ratione me póflem uo-bispræbcrebonüamp;propicium^’Filij,fiuein- 40 amp;nuncalicnis feruicrisdijs,interranonucgt; colæucftrimodis omnib. mihiingrati, acplii ftra, arque aliéna. Adnunciate hæc domui rimoruminfcbencficiorumimmemoresjdc» reliqucrunt mCjiurantq,' per id quod Deus no eft,cxidolis fuis ficulncis, aeftatuis deauratis pcndentes.Ego quidc exaturaui eos:ita,utre omniabundcnt,acdiuitesei'fcdli finr.Cacre-riim illi cumidolis fuis mœchatifunt,atque indomum meretriciam magno numero con ucncrunt,facra nimirü fuis idolis faifluri.Sin-gulo manc uclut equi bene pafti ac fatiiri exur j© rexcruntjamp;aduxorcm proximi fui quifque lafciuiensadhinniebat, amp;ihæc æquisfemper oculisafpiccrcm^ncqueliæcin cis punirem? inquit Dominus.Et fi qua huic fimilis gens eft,an'non uindicandum arqué corrigendum id mihi ucnit^Confeenditemuros cius, eoscj; deftruitcac demolimini, neque parcatis aut cefletis. Auferrc pinnas murorü cius, totosljj
lacob, atque audianturhxcin populo ludai-co.ficeisdidluri; Auditequæfo hoc popule ftulte amp;nbsp;excors, qui habentes oculos,non ui-deris:amp;aurcs,nihil ramen auditis.An'none- «««»‘•’(S gouobis fimendus atquecolcndusfum:in- rot. quit Dominus. An non ad meum confpe-(ffiim expauefeetis,quiualidifsimomari fuu terminum pracfcripfi atque conftitui, in re infirma ac leuifsima,nempe in arena litto-ralijid'que ftatuto fempiterno, quod nun-quam tranfgrcdiatur?Faciuntqiiidcm non-nunquam marinifliuftus impetiim qiicdam: fed non pra;ualcnt.Tumultuantur,atqueob-iedfam arenarum molcm ualidc aliquando fc hunt atqj impugnantifcd non tranfeunteam, in quidem meo præccpto parent.quibus nul
laineft ratio, neque uita.Etfcclcratusliicpo» confringitc. fiquidem non amplius Domini pulus ipfo corde fuoà mcdcclinat,legibus» Tunt. Nam domus IfracI, domus inquam Iu-6o que meis fc rebcllem præbct acimmorige-dah nihil aliud,inquitDominus,qudm in me nbsp;nbsp;rum. Obuerrunt enim mihi tergum atque di-
peccant,lcgem'qi mcam prruaricantur. Quin nbsp;nbsp;feedunr. No'nnefecum, fuo^ in animo cógi-
^menegant,atquepropaldm mendaci] cri- tare ac diccre debuerant; Age rimeartius ac ' ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reucreamur
|
ï» A R A P tunt.Inueniunturenim in populo meo com* plures impi] amp;nbsp;fcelerari homines, qui proxi- to mo fuo non fecus infidiantur.qudm ipfi's aui* bus aucupes, laqueis ac pedicis homines illa^ RrtWww teuereaniur Dominum Deum noftrum, qui bowùium Stimbrem Sipluuiam nobis demittit, tempo D«» «0- raneam fimul Si ferotinam, fuo nimirum tem Jl».P°re, arque opportunifsime, hebdomadas mefsis fuo præceptoficcas nobis euftodiens aeferenas. Quodautemhæc nunCfecusuo-bis habeiir, in culpa funt iniquitares ueftra:. ham peccata ueftra uobis omne bonum auer queantes accapientes. Etut aucupum cauetc aiiibus plena: funt, fi'chorum domus featent atque exuberant rebus doloac inique' partis. undeamp; magnifierfegérant, atqueiam diui-tes fatfti ferociores hint. Pingues autem iam Si nitidi effecii, nullum habent uiræ fUz mo-duni : (celeratiores plane faëli, qiiam qui di» ’Cw/imui- gnèitiftaîjj oratione depingi pofsinr. Pupillo •l»« »0» w rum enim ac uiduarum caufas non iudicant, non curant item deiudicandis aut componc« ‘’“fapK- dis pauperumactenuiorum côtrouerfqs. At interim omnia ipfis uidentur eucnireprofpe-ra acFelicia : fed magno certc aliquando con-ftatura.nam Dominus,Hæc’nc,inquir,illis fi« nerern impunita^ An non Si de qualibctgen-hliiiicfiniilifumendamihi poena eficts'Qiia: ita utnemo re fit inhabitaturus. Sic dixit , intcha defigna'nt,ftupertda funtrSf tlirpiorä Dominus exercituum: Vtuindemiator pera- mum coHi^ ptooh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;proferas ac eloquaris. Pro- ?o -îîa iam uindemia omifios racemos colligit, gore, pbetxenim acpopulidoólores, quorum par ficcolligenturquiex Ifrael remanebunt rcli- (luiD y~/f^5^™tlnsmalis mederi,ea(}jacritcrrepre- ' quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~ nbsp;nbsp;. ''Hm« I’^dere, mendaciteratqueadulantcr, ueluti hatccomprobant.Etfacerdotes, quos fnisprimiTqs, decimis ac oblationibus fontêtos cfîc deccbar, hi inhian t murteribüs. siiidetp ea fuis manibus excipiur;amp; ftultO populo meo omnia hæcpulchrc acbehefelïabe teuidentur,gaudetep illudiacfeduci.Quor-fum itaqueeiiadetrandcm hocfamp; quis h'uiUs ut audire nequepofsint, neque ueliht. Qiiirt impietatis futurus eft finish nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5^ uerbn Domini exofum illis eft, lüdibriö C A P V T VÎ. PErdenda certc' prorfuscpdefolandaDo* uiino Hieriifalc eft. Proinde uos patriö-læmeiAnathothiræ,generis Beniamiti tbprofugite de medio Hierofolymorum,ne» quefidatiseiusurbis fortitudini,quzhofti-buSjirato iam Domino,longc impar eft.Clatt gitebuccina in Thccua,ubi fimul otnnes con ueniatis ! quin 8f in Bethhacherem uexillum yo parcetiir,tam nulla neque fenum neque infati trigitc, quo omnes concurrant. nam impen- rum habebitur ratio. Domus autem eorutn dens ciuitati ab aquilone main uifum eft,hor* ridai}; ilk contririo irnminet ac dcuaftario.Co paraiii auteni filiam Sion fpeciofæac délicats: **‘rgini,quae multos ac magnos habet ambic» ipfam procos.(îquidë uenturi funt ad earn paftorcsamp;gregcseorum :Babylonq nirhiru principes cumfuis exercitibüs,quieâ potiri fatagët.In circuituenim figent aduerfus éam Mifif nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pafeent fuo quofquclocó gre- tes,qua:fuafunr quzrentes, dolofe'agutir, ni ’hilcpuere'acfidelirerdocenr.acpopulum infti J J I’dlum, illudijjdiuulgatc: 8i conferipto tiiunt.Imd contritionepopuli meiperblandi ^'‘•txercitii,atquedatofaeramentoin ipfamir- loquîtiamcurat,ncrbisnimirumuanis amp;fla |
H R A s ï s. !•ƒ ruamus.Surgite,cIamîtabunr,arque murûs e» ius confeédamus,uel ipio meridiefVz nobisgt; quia dies, tempusi^ quietis noftrf inclinarum eft, atque longumprotenfis umbris,fpedlat ad ucfperâ,utquibus tenebrofanox, horrida' quecalamirasimminet) Surgite,inquient,at* queconfeenfis mûris de noite opprimamus eam,dcuaftaturi cunélas in ea domos,ôlt; quic quid ilia ualidum habet aefuperbum litanul lam fibidabit hoftis quietem, neque de die, neque denofte, prius quàm ciuitarepotia-tur. Nam ôi fie dixit Dominus exercituum; Exeinditearbores,atquelignaconuehite,ad fundendum arque eomponendum aduerfus g»umeiut, Hierufalem aggerem, fub quouos tutiillam amp;ßtxlt;Ute cömodius oppugneris. Eft enim eiuitas, qua circ« Ht'erM uifiratam arque acerbe caftigatam oportet. Plena enim oppreiToribus atquecaliimniato retn, ribus cft.Tanra enim eius maliriaamp; improbi» 10 tas eft, ut nullus puteus fiefuis aquisfubfca* turiat,arque haec omnifcclerum gencre.Diri* piunturtenuiorum bona dolis ôC ufuris, amp;al ter alterum dcpcrditatquedvuaftat,prodir, percutitjamp;fuifocat. Hæcfunt qua: in ea uide-Te eft Si audire. Refipifee atque erudire Hie rufalc,ne quando me animo à te fafto alienid rc,prorfus per me defolvris atque deperdaris. qui. Conuerterc ifaquemc iufsit Dôminus munum meam ad mifcras reliqüias,ficutuin» demiâtôr,fic omiflbs racemos decerpens, ma num fuam conudtit ad caniftrum, in qùô ra* ccmi illi feruentùr donee ufui fint, hcro^ fuô profint.Sed cui qüacfo loquar^aut qücm com monebo, qui mihi audiàt,tnihi^ aUfculrerf Nam ecee,incircumcifæ funraiires eorUm, ita illud habenr.ac pro dcridicülo: nihil àded cr-ga illud afficiuntur. Vndc amp;nbsp;uehertiehtèr corn motus arqj irâtus, plurimum laboraui ùt me Continerem,ncque mali qtiiequam illis impre carer.Sed nüceffuhdefurorcm irît tuac, etiam in paruulos pet plateas lufitâtcs,amp; in iuuenes item inter feconfultantes. Certc capieturdC uiramp;uxoreius,nequeferiibus ac decrepitit pofsidcbuntur ab alijs, item K agd, üxores, charifsimitp liberi. Nullum in hosius habe-« bunt.Egó cnim cxtendam manu meam fuper habitatores terra:,dicit Dfis,tit earn perfehti-feant atep cognofcät.Nä fîüe qui inter eos pat Uifuntfpeftes.fiueetiammagnosintuearis, quotquotfpforum funtfimüloës auaritizftu dent. Quirt amp;nbsp;prophetic ipfi, fiihul Kfacerdo |
|
totf IN MIE catis,quibus prurientes populi aures gaudcrc folenr. Pratdieant enim eis, exinduta mortuo cadaueri cueulla,Siexcocmptis diplomati-bus paeeni, aurcxpræferipto eiborum fine uc ftitus gencre: item Si ex obmurmuratisDeo paruni intellciflis prceulisjpropriacp ipforuni xuftieia.ac uitx fandlimoma.Sed hine ccrtc no e(l pax, Vcriiin eum hxe tam abominanda de» fignêr,num pudcfiunt^ Num fuiipfos pudet; Ceite ignominiofe fefaecre ncfciunt, putan-tes eunéta hæc fe reifte habere ac pic.Itaq; cor» ruentinterperimendos,atque tempore uifita tionisfux, quando pcenas mihidarurifunr, perdenturarqj difperibunt, inquit Pominus. Sf4tf ptpri Qjiin gi f],- dixit Uominus : Confiftite fuper Ul» cireumfpieircatqueobfcruarc.atquca-detCtifrin* dcóobiiiosquofq;fuper antiquisfemitisro-tftrog4te4e gatc,perquircntes qira nam uia iiifta fit öi bo Jemtiisunti» na arqjcam ingredimini. Ifmaelquifeeundü carncmnariis eft,perfequebaturlfaaeum,qui 20 natus erat feeundum fpiritum :id quod Si ho-diehr. Efau fratri fuo Iacob, quem Dominus charum habebar, mortem machinabatur ; ar ille fugiebat.Percurrite mihi omnium fceulo* rum liiftorias. Nonneuidetis miindum fem-perucritati rcelamantem^Dominitp prohe-tas oceidcntcm^Hxcapud uos expendire,iie-ratp uia ineedite.Si inuenietis requiem anima biis ueftris. Sed quid obfeero illi ■; Claris uer- uiadetleólunr,fraudulcnter,niinllpreftcagé» bis feiturosncgaueninr, ut qui abundc bona jq tes. Et ehalybs. Si ferrum quod illi adhæret, ätep iuftam iam teneret uiam.Dixi ueró.quód domini nimirum undeum fuis famulis.fimul Si fp'ceulatores ipfis cöftituerem, quorum 110 ci aufcukarcnt, attentos fe prxben tes ad tt bä ipfoi um, qua de imminentibus periculis ccr-tiores redderctur, afq le præmoncri pofletir. At illi: Non attcndcmiu, aiebanr, omne mt ü confîhutn,amp; quicquidipfis curâdis admouc' bam remedij ipernetes, Quârcctimpopulus hicmeusmcreijciar, audite nos genres : amp;nbsp;tu tia corum imminuetur. Itatp argentum repro ïfraelitica congregatio, quæ in captiuitatem 40 bum, adulteratum ac fadlicium uocate eos: abdii éla,inter easniicagisjcognofcehpe,Audi quoque tuludaica terra. Eccc.qiiando nul la adeô ratione populum hune in uiamredu' cerepoiTum, atep hoc conanti illetam pertina citer refponfat.arqj rebellcm fe præbet, adduce in eum horridifsimam ealamitarem/ruélû nimirum cogitationum fuarum, atqj id quod ftuduerunt, fibiqj accerfunt, quando fuo arbi tratu uiuentes uerbis mcis non aufcultarunt. uerbuni iftudiiubcs omnem ludaicum popu-Icgemcp meam fpreucrür. Cxteriim dum fuis jq him audire,arqueattentumfepræbere,qui-r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cun que per portas illas ad adorandum Demi num ingrediunruf Sic dixit Dominus exer cituum, ille Ifraelis Deus.Vehementer uos c5 j. Vt tfuij nti^ ii thnt de iabit 4ffer~ tif. occupantiuquotidieoffcrcdisfacrifîciisJis-quepermultis amp;nbsp;frequentibus.tû abundc' ma gnum honorem femihijiabuifleputant, fe^ uehemçnter pios acteriuftos exiftimât. Sed quorfumlpeélat, quod thusmihi Sabæü of-fertis;K calamum fuaueolentcm remotifsi-mis exregionibus adueiflum;Holocauftis cer te ueftris nihil afficior,amp; facrifîeia ueftra nihil mihi grata funt: quin potius difpliecnt,arque fordent. QyarcSi fie dixit Dominus; Eecee»^o bus,uanisatqjftultis,quf malèfanipleriqjmi goponopopulojiuicoffendicula.inquxpa ’ nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~ tresiplî unàcumfuisfilijs impingantaccor-ruant. Yieinus^ cuin adhérente fibifociope |
R E M I A M 10 rirurus eft.Sic cnim dixit Domînus; EccepO' pulus multus ac præiialidus aduenitabaqui« lonc,ubi ßabel elf: amp;nbsp;gens magna ac feua cô-furgità finibus terræ. Hxearcum aclanccam apprehendens crudeliter defæuiet, neque ma ius refonabitueluti marccommotum,are]uc ualidouento exafperatum. Ferenturenim e« quis iindiqj obarmati,atquead prplium contra te fiham Sion inftrudli. Vnde dum audie» mus, dilToluenturcontinuo arque deftituent iiosmanusnoftrx: tantustpinuadetnos ter» ror Si anguftia,ut non alio in dolorefuturi fi' inus, quam mulierin ipfo laboranspartu.Ca î^oliletxi' uetc ucro ne quis tune in agrum abear, aut ex re tra ciuitarcmfc in uiam proférât. Qiioniam hoftis totam undiqj ciiüratcm obfidionecin-gens, fuo gladio te confecerit. Quin potius tu filia populi mei,facco humili queueftitu te induiro:atque infperfo einere,luduitetra» dens, lugeto iiti folcnt matres deamüfo uni» geniro, atque amare' multis cü laehrimis plan giro, fi forte mitefccrcpofsit Dominus.alio« quicnimdcrepentcinuosirructuaftator, ho ftisipcrudchfsimus. Teucrdeonftituiliuic mcopopulo probatorcmrobuftum,quipro bes, cognofeas, atque explores uias eoium. Omnesipfi principes déclinât,atqucucra de omnes per pl'eudoprophctas corrumpiintur, atque in errorem trahuntur.adeô ut non miil to cum frudu aófurus tu cum cis fis. Combu rcturabignefollis, plumbum^ liqucfiet.K confumetur^ Omnem^ tu nauabis operam: fed conflator fruftra conflabis, nihilip profî-cies. Nam mali pergent eflet mali.ncqiic mali fiquidem Dominus eos reprobauit, atque rciceir, c A p V T vn. Erbum quod Dominus populum ad pccnirenriam inuitans, cum propheta fuo Hieremiafccit; Confiftc,inquit,in porta domus Domini,ubi ab omnibus uidea ris arque exaudiri pofsis, amp;i exclamato illic tin bat,quod de imminente uobis captiuitate auditis. Sedbonasadhuc facile uiasuelfras, ac ftudia ucftra,reiegt;fla cordis ueftri impia in-credulitate ac maliria: SC curabo ne lune eijcia m i ni, locu m ip h ü c U cftrü ten ca tis, a ftp fecurd inhabitetis.Ne confidite uerbis his mendaci- MUùyUailJ» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«Ifaik 1(1111 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. hi obganniüt.cIamitâtcs.TcmpIum Dni.tem TenipliH’ plum Dni, templum Dni: quafi perillud, Dowi«', tiam dum fccleratifsimc uiuitis,feruandi fins, I’’*''quot;' Habctit |
paraphrasis.
»07
Habetls quidem prafclaras fuper templo pro-mifsiones.fed illæ nullum habet locum,apud obduratos adeó in fuis peccatis, amp;nbsp;qui nulla 'fuorum fcelerum pccnitudine tanguntur. Vc-tumfific uclitis inftituere uias acftudia tie-* ftra.utproxuni bcncfîcentiæ, muruacqj bcne-uolentiæftudeatis,iuftc ac pic in rebus ar^ co trouerfijs proximiludicantes, nullam adiie-nis,pupillis,uiduis, autalioqui mileris calum niam facientes, ica ur nullum eriam hoc in lo- 10 lt;0 fanguinem innocentem profundatis, ncqj deosalienos fediemini, unde nullum ccrtcau xiliumfcrëtes, me magno ueftro malo exafpe ratiâipcrpetuô atqj a'ternum habitabo uobif-cûjinquit Dns,in loco ifto,hac in terra,quam patribus ueftris donaui.Sed miferi,malcfidi-tis rebus ftillacib.acuanis,nihilq; nobis profit turis.Num furandum eft; Num occidendum^
nteus zy indigttatia mea confix turin loc» ißiim.
Num cömittendum adiilteriiKNum peieran-dü^acfuffirus faciendus eft ipfi Baal;amp; fedlan didijalieni nobis iricognitifEthæcqiiidem lt;iifaciatis,tanta ramen impudentia uelba eft,
ntdomü hanc, ineo nomine clarä amp;nbsp;ilkiftrc, gt;ngredi,atq; corä me horrcdis liifce malis co-
rnquinati audeatis confiftere, perfuadetes no bis,quddliberandi,Deûqjliabirnri iitis propi hü,perfacra,oblatascp uiifiimas ueftras: quas ùu.utnaufep milii fint,abominor.Itane ex do motnea, mco nomincilluftriacnobili.facie-tisfpeluncâ larronüiquüdo fpcncnic,illicfern 3o pfrobtinendæjin omneprornitis nefast Vos ‘Pfi ueftrahic ftndia aefada expendite. Nô eft
quoduoscxcufetis.aut purgarepofsitis;nam amp;ipfeego IIOS, ueftralt;:p ftndia, conatiisqj iie-ftros omnes perfpedlos fatis habeo,dicit Dominus. Sed ire quarlo ad habitationis meat lo turn in Silo, ubi primü quidem habitare, atcp tonquiefcere uolni. Videte, atqj confiderategt;
quantaillicpatn'i iieftrorumin meingraritu-dofucrit, amp;nbsp;qnära acerbitate tandem propter prauitatepopnli mei Ifraelirici illic in eos de-fæuierim, captaà Phililfæis arca,triginta pedi
Hieriifalem defi'gncnt.quos nerp pudet qmc-quam.netp metuunt quenquam, neep legepn tant tenere fe ulla. Fili] enim ftruendo igni col ligunt ligna, que patres ipfi iam luccendunt, arlt;ß excitant:mulieres ucró paftam fubignnt, atqj componunt.nt ad cum ignc reginæ ctcli, ftellæ maris,ac nefcio cui Cynofnrf,Elicæaut Soli potius ex ca placeras conficiant atqj offc rant,ac dtjs alienis libent libamina. Qua qui-dem re quid aliud quam multam mihi bilem mouerc,plnrimüqj me exaiperare ftudet^ Sed illi, an meobfecro exacerbant amp;nbsp;non nerius fibijpfis ignominiam omneq; malum conci-liante Proptcrea fic dixit Dns Dcus:Ecce fn- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;furor ror mcus,grauisqj indignatio mca effunditur in locum iftü,turn in homines,turn in iumen« ta,arqj adeó in ipfas ctiä arbores agri, rerræqj fruffus.Inardefcet ante ip fi s ira mea hæc,tan« to iticendio,utnemoilludcxtindfurus fit,ne-motpmehic placaturus, quanrumuis multa amp;nbsp;magna ctiam mihi offerat facrificia. Quid cnim ego illa mororfinquir Dns cxcrcituû,If-radis ille Deus. Sed holocauftomatis ueftris unffimas addentes,ipfi uos carnes earum edi* te,atqj uofipfos obleiflatc. Nam ego fnper ho locauftis acuid:imis,eo animo quo nosidfa* ciris,otfcrendis,non fum locutns iinquâ cun» patribus ueftris, neqj taie quicquü iphs inâda ui,quando cos ex Aegypria terra eduxi.Cæte rùm hocilludeft, quodipfis præcepi : nempe utnoci mcçobcdientes,mefnû haberent arqj agnofeerent Deü : 8i ipfi uicifsim mihi meus populus cfrent,qui omnib.illis incederët uijs, quas à me habei et prçfcriptas, omifluri quic-quiduerarem,âëfalt;fluriqua?cnncp præciperë: idqj non ut mihi,fed ut ipfis bene eifet. Veriim ilh n ô audiuernnt, neqj dignati fnnt mcis præ cepris tuas aures pracbere.Sed abierunt.anp le cuti font pro duritia cordis fui mali, fua ipfo-rum côfilia : ira, ut nô modo nihil in lege mca promoucrint,atq; progrefsi ftntifed retrocef-ferunr plane, lôgifsimeq; lt;à me aberrarnt: idey ab CO ufcß die, quo patres ipforü ex Aegyptia terra hue cômigrarunt, in die hune. Genuina tamë mea boniratc, mifi illis complurcs ex fer uis mcis uirosprophetas,quotidic primo di-luculocôfurgens,atqj tempori, omnib.dere-bus mifsis prophetis nos præmonës. Verùm ■' r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J . O/ omnes CT“
illiprofuapcrtinaciarenuerunrmeaudirc,oë fuas auresmeis uerbis inclinare, fefcq; præbe re attetos. Sed indurâtes fédéra ras fuas ccrui ces, ipfos patres fuos malefacicdo longe fupe rarüt.Diccs itaep cis oia uerba hpcqui quâuis te audituri nô fint.clamabis tamë ad eos,ctiâ« fi nihil fint rcfpôfuri.Sic ante eis dices.Hpc eft gens, quxuocem Domini Dci fui afpernar^, non audiuit,nccp difeiplinam, falutareslp wio nitioncs rcccpit. Nulla ipfïs fides cft.aut ueri*
., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tas - quippe quæab ore ipforu ablata eft,atc^
« ’foimlo ftrcedasinquä apud me. Omnem cnim ope- tfo rccifa. Tondeergo capillum tuum, utintra Tonde «pil ' ioe. fïmludes,ncqjegotcfum cxauditurus.No'n« teoccidëdoslugeasiamp;proiicciîteomnçdc-neipfepræoculis uides, quid illi in cunëlis re core atep ornatû tuü.atcp facito in locis fubli-gniludaiei ciuiutibus faciant, atqt in platei« tnioub.pUo^û. Na Dns abiecitSC derdiquie
turn millibus pcremptis.Hivc'necxemplo uo biselTc oportet; Nûcucrô quia omnia hacefe t'ftis inquit Dns, Sd memaneexurgentc, arq; *iosalloquentem,atqj amice præmonentc re-culaftisaudire.ira ut mihi uos uocanti atqj ad bonamfrugem exhortanti, nemo ucftrihn re fponderit: faciam domui huic quç de nomine
•’’toClara ac Celebris eft, in quauosSd impie'jo ftncconfidiris, fpeml^ ueftram omnem collo
fatis,totilßloco aut terræ huic,qua nobis, pa tribusep ueftris dedi, ira nr olim feci Silo. Ab-îlciam cnim uos c' confpeófu meo, ficut abieci cesfratres ueftros,nniuerfum fernen Ephrai* ticum.deccnimiriim tribus Ifiaeliricas iam in Artyriatn abdmflas. Cacteriim tn, neoraueris
pro populo hoc.neque ulla rarione milli illos commcdes.atq} pro eis me depreceris. Ne in-
Not,
generauoncin
-ocr page 108-|
IN « 1 É R E M I Ä M â«» genio enim bcluindprorfus funt, nihillj; hu-mano.Imo ipfas etiam fuperant beluas. Cico Wtóti Iiorum Hennon, ubi impijfsimis, dic'luq; hor lo nia enim in ccclo nouit ftatutü fuum tempus, quæappctcnteuercconrinuôhucredit,atque ad relidum nidiim reuertitur. Sic8i turtures, , nit, tantum abefturid inandariin, atep idper Nondiceiiir eos fieri uoltierim. Propterea, cccedies ueni-««mpliHjTo» unt,inquit Dominus,6f non uocabituram-fbet,^ual pliusuallis ilia Tophet,autuallisfîliorü Hen-liffilicrut» ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ Hrnno». ihterficientiir, atcj; cfiam nonniilli fepelicrur. lo fapienrcs effcjatq; diuinam nos tencrelegcmï generationem hanc impiam amp;nbsp;incredulam, cui non poteft non irafci,atqj infenfior effe.Fi lij cm regniludaici.miliipræoeulis meis ma-lefaciunr,arqj grauifsimc mibipcccare nihil ucrentur, inquit Dominus, ponentes in do» mo,qiiæ meo ex nomine illifftrisac Celebris eft, abominationesfuas iprophanaturi earn, atq; rebus fuis nefarijs ca cófpurcaturi. Quin amp;nbsp;cxcelfaTophetcoftruxerunt.idcpin uallcfi redis facris.mifcros fuos filios aefilias immo lant, igni'jus eos concremantes ; quod quidé facrifîcq genus nunquam tnihi in mentem uc non: fed dicetur uaHis occifionis. In Tophet cnim,uride multam folcnt fperare faiutem, fïquidem non obuenièt eis locus alius.Com» plura enim populihuius càdauera,uolucri-bus cœli in cibum ccdcr,acferis terræ animan tibus. neqj enim quifquàm cas abiger,aut fu-gabit.Faciam itaq;,utin ludaici regiii ciuitati-bus,8f in ipfis plateis Hierufalem,nulla audia tur uox gaudij ac læticiæ,nulla uox fponfi aut fponfæ. hquidem quanta quanta ea terra eft, tota dcfolabituratqjdeperdetur. C A P V T Vin. Et illo quidem tcporc,inquit Dominus, tanta crudelitate hoftis graffabitur, atqj in nos defæiiict, ut ncq; inortuis parciru rus fit. Eijcient enim ofia regum ludah, offa principum ac m3gn3ru;n,item 8f offa facerdo turn aC prophetarum,ciiiiumî]; Hierofolymi-tanorum defcpulchris fuis,cxpanfuri ea ad fo km 8C ad lunam, cmncq; cœli miiitiam : idep. 30 quodeadiligrrc,colercatq;fedarifuntfoliti^ facerdotibus,parum rede agnntac docent, quærentes ca,atq; adorantes. Proiedauero il 40 Qiiippc qui côfradasatcpalfiidasmiferipo la,atq; hue illuc per publicum ïam difperfa,ne nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.......*■««- t}ult;lutd(juî inquit Dominus exercituum. Dices igitur «JùHore' 3d eos, fiedicercDominum; An qui cadër,ea jq da docentes, pudefadi funt. Imô qpudefîât, furztti ignauiä erunt,ut non refurgant^An auertetfe nbsp;nbsp;âtq;horumipfospœnitearacpudcat,nonfa« a r-ï.,fcio.Siquidem ignominiam fuam ignonn tes,profua ftultiria,rcdèacpic'fcdocercarbi moerirquirurfum colligatatquefepcliatrfed uelurin fterquilinium abijcienda uolucturfu per terram, adeó ut qui ex fcelerato boepopu loreliqui erunt, tantam ubilibetlocorum, ad quæ eos eijciam, calamitatem fint uifuri, tantam crudelitatem amp;nbsp;tyrannidem, ut mortem óptaturi fint potius qudm longiorem iiitam, quifpiam ci Domino,ira ut non fit ad ipfum re ucrfuruss'Mifcricörseft Domin us.fi modo ex animo rcfj'pifcentcs.ad ipfum fedcatis. Qijin Kiuftus feprics irt diecadit.Quafigiturhæc eft ftulticia of amctia,qudd jSértinaci adeó re» bcllione.populus bic Hicrofolymitanus fc mi hirebcllem præbcr’ApprcbcnderuntdoIum, per fraudem 8f impofturam fua omnia facien liorc,8i teredis Domini uqs. SedneittO quoif bonum cftloquitur. Non eft,quemfua?praui tatis ac fceleratæ uitf pocniteat,ita utfecum co gitetatq} perpedat, quid fecerit ac defignarit. ied qiiif(p, uelutipopulus cxlex planèac te-merarius.fuo fertu curfu,ad morem equi, qui incitatus impetu quodä proruitin prçliû. In- tes,8f nolûtdefiftcrc, nequepoffunthincab-dedi, arque ab illis decerpentur, qui illac trait duci. Aufcultauiquidcm,atq;audireftudui,fi’ feunt, arqueiterhabent. Sed quorfumfpe» qua in ipfis refîpifccnrif fpes effet,ira ut omif- nbsp;nbsp;dar quod hic confidemus,inquient ruricolar, Coitumti fis uqs fuis malis, fecum ftatuerêt de uira me« nbsp;nbsp;amp;nbsp;qui pagos apertos habitantïQuin coifgrc- O'bluff' gamuti |
amp; hiriindines aegrues, fui ad nos reditus CO' gnorunt atqjobferuanttempora.Veriimpo* pullis meus,licet multis prouoceturminis,ua rijstp plagis affligafur,iudicium tarnen Domi ni non nouit.Non rcdit,necp ad ipfum reuer-titur. Quiditaqj eft, quod uobis de eruditio--nc ac fapientia ueftra placeatis,diccntcsuos Cerrenori in fermone eft regnum Dei, fedin uirtutc Frttftrafanc laborauitferibarum calamus,in feribenda Domini lcge:fruftranea bic ipforum fuit opera, quâdo nemoadeófaftis cam præftat. Quin potius modis omnibus c5 trariü defignatur atep fit. Quare amp;nbsp;quifapien tes habetur, pudorc fuffundûtur, formidant, atep nullo labore capiûtur; idip à rudibus pue ris,arquc indodis mulicrculis. Verbum enim Dni reiccerunt,undeamp; nulla ipforü lapientia eft.Proinde eô miferiarum pci uenienr,ut datums fim Uxores eorum alijs qui uelutliære-ditario agros eorum inuadenr, atqiieoccupa bunt,ipfis fuis fedibus expulfis, atq;reiedis. nam fiueparuus quifpiâ inter eosfit,fiuema-gnus,fimul omnibus fcruetauarici3,miferalt;i; cupidinepedus Aurum omnes uidaiampie rate Colunt. Qiiin amp;nbsp;prophetæ, unà cum ipfis puliconfcientiascuraturi,rebus idfaciunfua centritioK^ nifsimis.ex afperfaaqua, exincenfiscereotis, ac nuncupatis alicubi uotis, ex coemptis eer- 4iligwi*“* to numero facrisaliqiiot.fimilibusipnugispa «w®' cem promittentes:unde cei tcpaxnon eft,ncc ulla affliftismentibus confolatio.nifiinuni-fo unius agni facrofando facrifido.qui ab o-rigine mundi occifus, mentes noftras tran-quiJIat, atq; nos feruat. Sed hæc ta abominan trantur. Quare cadentinter perimendos, quando hinc mihi ptrnas funtdaturi, inquit Dominus.Coüeiflim enim fîmul omnes aufe ram,atq? deperdam, ait Dominus. Nullus re* manebit in ui re botrus, neq? in fïcuinca fiais: quin folia defluent.Fruftus ueróipfos ijs |
H R A s I s.
gamur.atç in muniras tedimus ciuitates^ Si-leatnusatq; lUgeamus ibi.nam certc Dns Dc-toiii, us nofterjilere arquelugerc nos fecit,potan-dam nobis fubminiftrans aquam fcllis, acer-bifsimis nos inuoluenscalamitaribusi idc^, quia Domino peccauimus,nihilcp nos illi prç buimus morigeros. Expeôlauimus quidem pacenijtcrumcp omniû fucceflus lætos ac bogt; nos:atniliilobuenitboni. Tempus item Tpe-rauimus.quo cuniflis malis mederi liceretded io profundius illis immergimur. A' Dan, ex-tremo Ifraeliticæ terræ rermino,mulrus audic turhoftilium equorum fremitus, ira ut ex ip« foequoriim hinnitu,quospotctiorcsinequi»
tant.tota terra contrcmiTcat, atqj perterrefiat. Venient atqjirrucnrin nos, toram terram, 8C quicquid in ca cft deuoraturi atep deuaftaturi, urbes etiâ,8Tqui cas incolüt.Nâ cccc;Ego,in-‘ quitDns.immitto in uos Terpetes ac regülos, uenenatiTsimas bcffias,aducrfus quasniillü tftrenifdium,nullaincanratio:S^ bf uos mor début atq; pungent. longe enim inferiores c* ftisCbaldacis, genri crudcliTsimæ, acuiolcn-rifsimç. Volui uerô ueluti Tumpto animo bo no,his malis ferendis me fortiorcm præberc, faip aliquo modo conremncrc,atq; petftori meo eijcere.Cætcrum cor meum graui mccro replenum,nullam admifit conTolationc: ncq; potui hic meum uinccreanimum mœftum ni
10
tcri TuntjOmiflb Domino idolaTelt;flanrcs,{cc-leratorum certc hominu coctus ßd colluuies. ExtendunteUim linguam fuam » quaTiarcum mendacij,amp; no ucriratis.Obtrcdlatores funt, dolis ac fallacrjs contendentes. Inualucrunr, uiriq; potentes fatfli Tunt in terra : quippe qui de malo in malum progredientes,nullam Do mini Dei rationcm habcnt:nclt;^ enim me no* nbsp;nbsp;nbsp;, ..
uerüt,dicitDominus.QuiTi^itaqgt; à proximo
I Tuo Tibi caueat.ncqjgermanoetiam fratri Tuo fi'dat. Nam Si fratrum ram rata inter ipTos efty gratia,uralter altcrumTupplantarcconeturi Siproximus omnis fraudulentcrinccdit,ita ut nihil cuiqiia credas aut fidas.Qiiifqj cnim fratrem circüuenireftudct,at(5pin naflam cü pclliccrc, ncq; ullus apud ipTos uerirati locus eft. Linguascnim habent mendacioriim do* (n:iTsimas,Tunrq; ad inique agendü exercitafsi mi.TuTanc medius inter doloTos ac Tcelera-tos illos habitas,inquit Dominus, qui per do lumacirnpofturam Tua agunt omnia. Vndc Si fiad rauim clamires,atq; hos prxmoneas, ni* hilpromouesmolunt enim mcTcireaut agno Tcerc.ProindeTic dixit Dominus cxercituum ; Ecce ego igne conflabo, at^ probabo eOs gt;nbsp;Ti quis fortaftis inter eos adliuciinieniaturtion omnino reprobus. qua cnim uia alia populû meum traóiabo^ cui nihil uidco commodius. Vcluti Tagitta acuta eft lingua eorum, quam
mis amp;turbatum.nam ccccfFiIiæpopulimcicJo nonnifi ad dolum ac fraudem condnnatain
.terra fuaquam longiTsimc' profugientes cla-^”gt;11111) quot;nquot;’‘t’bant,miTcrocjjcum ciulatudiecbant.* An' ins- Dominus Sionem inhabitats’An'non in ip quot;■ fa rexeius eftils certc nos libcrarit, atep defen dcrit.Si uerd Sionem rcliquîl, quorTum fugic mus'lamp; quid fuga profuerit Sed cur me exa* cerbarunt per Tculptilia Tua, inquit Dominus, dijs alienis, ficulneis, ac ucrc ut nunc apparet uanisferuientes^ Per mciTem quidem ar-
habenr. Ore enim Tuo paeem ac læta omnia cum proximo Tuoloquuntur:uernminipTo corde infidiäntur ci, tacitas'que illi ftruunt réclinas. Hæc'ncoculis acquis aTpicerem,atq; impuniraomitterem dicit Dominus,An u5 amp;nbsp;de qualibetgente, quaï Tic Tuam uitam infri tuit,uindi(fla milli Tumendà clTct^ DcHcbo Super autem, alta^ducam Tupiriafupcr montanis, tefujjumani amp;Cquicaincolunt,Plangam quotptabcrnacu fletûc^U-
ftatem conuedis in horrea frugibus, gauderc 40 f’^e tuguria in deTerris Tira. Nam Si hacc de- mentum, folcmus, attp exultarc, ueluti re omni Talua ac nbsp;nbsp;ftrucntur.ita ut nemo illac tranTiturus fir.NuI
piofpera. AtnuncmcTsis noftra prarterijt: æ»
ftasqjfinitaeft,ßCclapfa,Si nos faluati non Turnus,noftris^ adlnic immergimur malis ma* gisacmagis. Contritio Tanéarquchæcpo* pulimticladesac miTcria.plurimummc an* git.atqjdifcruciat, adeè ut ex animo lugeam acueredokam, atep adeô obftupcTcam, Nul-lâneeft inGalaad rcrebinthina aut theriaca.
lus audierurillicouium balatus,aur bou mu-gitus.Quin amp;nbsp;ipfæ iiolucres cœli unà cum fe* ris acbeftqs,illincdcmigrabut, attp aufugiër» Redigam enim Hicrofolymoriim urbcm in accrues rudcrum,amp; habiracula draconum,at que Terpen tum. Omnes ludaicæregionis ciui tares fie deuaftaturus,utnullum liabirurc fînt
inhabitatorem.Si quis Tapir, is hocintelliget:
qua malis liismcdcamur^Ita'ncnullü rota in nbsp;nbsp;amp;qiiod deorc Domini audiuit, id narret a-
regione hiTce malis eft inucnire medicü,ut bo naepofsit ualctudini reftitui populus meus, atç hifce malis libérant
G A P V T IX.
lijs, nimirü cur terra Tic perdatur ac uaftetur. Defolabitur cnim ut defcrtofimilis,nö Tit lia bitura, quiipfam pertranfeat. Diuinum aii rem oraculum fic habet ; Proptcrea qudd de* reliquerunt legem meam.quam no trans ma* Alierunt re,autcccclopetcdam,Tedipfispra:oculiscis poß prauit
QVis det uttotü caput mihi aquis dif-fluar’aut ut oculus meus ueluti fôs a* liquis lachrymis TubTcaruriar,ut Si de dieSide nofte interfeólos populi mci deflea, acdcploreni^Quis mihi derinremotiTsima ________ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_______________ . nbsp;nbsp;nbsp;, ,
hincTolitudine aliqua tuguriolTi qitoddam^ tfôàpatribusdidiccruntiabeorundemucftigijs, li/n,^ucddt qualeuiatorcspluuiamatcpimbrcdcclinan- uctcrei^ ilia Taliua, ne latum quidem unguem dteerunti resTubireTolctr'utillicrclicfto populo mco de nbsp;nbsp;recedcrc uolcntcs.Proptcrea Ticdixit,atq; fta* palrihm
fideam,abip(îsdigreirus.fiquidêoinnesadul tuit Dominas cxercituum,DeusillelTraelisiÿîitf»
k Ecce
ftatui. Etquiauocemmcamfperncntcs«in le Mem cor--ge mea non ambularunt,Ted cordis Tui praui» disfui, rarem fequentes Baalim fcdTati funt, id quod poßBaa-
110
IN HIEREMIAM
Ecce ego cibo populum iftü abfynthio,8lt;I po» tandam illis dabo aquam fellis.itautacerbifsi mctraiflandi fint.Difpergam enimeosinter gentes ipfis ignoras, tum ipfos, turn ipforum parentes,quorum ita gaudentincedcre uefti-gqs. Immittam autem Si poft ipfos gladium, donee eos omnes cöfumpfcro. Sic dixit Do minus excrcituumzlntelligcnter agite, accir-cumfpicitedeaduocâdis lamëtatricibus,qua: iielutludlus hiftriones conduéiæplorct, SC fa Âuræ ÔC dicT:urc propc plura dolentibus ex a-nimo. Adducendas autem curate liuius artis fapicntifsimas,arq5 emitrite qui continuo eas accerfant. Properentautematquefeftinent, utquafinoftram uicem dolentes, ita de nobis plangant.ut SC nos lachrimemur, atqjpalpe-brænoftræ aquis difiluanr. Nam uox gerne-blinda c Sion audita eft,plenaludi:us ac impc-detis calamiraris. Sicenim clamitareuififunt.
to
Q.uàm miferc uaftati fumusŒcquo miferiarü 20 deuoluta res noftra eft Quàm traólamur i-gnominiofeS’Hæccine fieri de tarn gloriofa ci» uitateïDireptæ domus noftræfunt. Seruituri in peregrinas abucliimur terras, noftris fedi-bus piilfi. Ipfa liabitacula noftra, uifa funt n os ueluti euomere. Linquenda tellus, SC domus amp;nbsp;placens uxor. Iraque mulieres,audite uel uos uerbum Domini, SC excipiantaurcs ue-ftræfermones oris mei : quos uiriipfi, mariti
ß^nocentes. Hancuerd,duinmifer^ oppref-fos refocillo ac rcficio,coronans cos in miferi cordijs ac miferationibus.Hæc enim meo ani mo placent, at^ chara funt, inquit Dns.Ecce dies ueniût,dicit Dns,quibus pœnas fumptu* rus fum de omnibus tü circûcifis, tum incircii cifis,tam fcilicetde Acgypto,quàm dcludah: de Edomitis item, Ammonitis atque Moabi* tis, SC quotquothuictcrracfi'nitimifunt, atqf earn circumiacent.etiam de qsqui defertum incokint.Nam gentes omnes incircumcifa: funt,immundæÔiimpura:. SC rota domus If* rael,quamuis illis pracferenda uideatur,qudd carnem circumferant circumcifam, nihilo ta* men illis meliores funtifed arrogantiores,m3 gisqt fcelerati, quod corde incircumcifo finr, ac uehementer liypocritae.
C A P V T X.
AVdite uerbum quod Dominus ucftrt, Ô domus Ifrael, amantifsimus, nobis confultum uolens.locurus eft. Sic ante ilIedicitaciuber:Poftquam circumcifionefu* feepta mihi ueluti peculiaris populus eftis, ex gentibus,cumflisrp mundi nationibus mihi feleólus acfeparatus, nemihididiceriris ilia* luxtiuin rum uiasatqjuiuêdimores:ita utcxaftrisco: lirp fidcribuspendeatis, atque exillis uenrura diuinetis,itautfignailiacccleftia terroriuo*
bis fint.atque formidini,quemadmodum ip*
ueftri,contempruihabcnracludibrio.Docerc3O fis funtgenribus.quæamp; idolis inipforum ho norem conficquot;lisea coluntacucnerantur.Nî
Kpendit Wors per Ji UeJIrnH Hf-
No» glorie tiir /apie»s «« JapienM
iieró filias ueftras lamentum, SC quælibet ue-ftrûm proximam fibi plandlum doceat: Mors enim,eaq} calamitofa ac multo miferrima, uo bis ingruit.quam nullis certc oftijs, nullis rc-pagulis.aut obicib.liccbit excludere.Afcende lit em ad uosin palatia ucftra,ucl per fummas feneftras,dcqiiibusocclHdcndis non cogite-tis. Quin paruulos ueftros pro foribus lufi tantes, rudelifsime' conficier,atque deperdet. Etadolcfcentes item, fi qui per plateas ince-danr, miferc perimet atqueoccidet. Dicito uerd ipfis,fic dicereDominum,quód fiqui de ciuitate profugerint, horü cadauera ueluti fi-mus peragros difperfaiacebiit:aut ueluti ma* nipulus poft metetem, qui pedibus protritus aceonculcatuSjàneminecolligitur. Sic por rd dicitDominusiNeglorieturfapiens de fa» pientia fua,quafi per earn hanccalamitatem fit euafurusmeq; glorietur, aut quicquam hie fuæ fortitudini tribuar, qui fords eft ac ftren-nuus,quafi 8lt;;hocadlibcrationcmfaciat:netÿ etiam de fuis diuitiis glorieturacbenefperet dines, quafipereasfitfe redempfurus. Nihil quicquam uniuerfa hfc poteriitmeque quen-quam iuuerint. Cæterùm fi quis gloriari uo-let.atcp certam alicubi fuac falutis ipem figere, in hoc glorietur, atqj illinc bene fperet, qudd me norit,atep deme intelligat.Ego enim Do-minus fum.qui etiam immeritis auxilium co»
40
ƒ0
quae hifccin rebus ftatuta habentSi confiifia, uanitas plané eft,atque mera impoftura. Suc-cidunt enim de fylua arborem aliquam,amp;häc accerfitus quifpiam arrifex,opcrafuanianua-ria fecuri circumcidit, afcialpfua dcdolatam fculpit atqj celat. Enatus tandem exea deus, cum ita fculptus parum uideripoifetformo-fus,inauratur tandem atep dcargctatur;Slt;im« bccillis cum fit, clauisac malleis irroboratur atep compingitur, utne difldluatur, autloco fuo décidât. Confiftit autem ibi erelt;ftus,iiclu-ti palma quxpiam redfa ac procera.Cætcruni os cum habeat, non ramen loquitur, ncqjpf* dibus fuis qudquam progredi poteft: fedim-' pofitus humeris, rota ciuitate circûfcrtur.Ni* hil itarp ab idolis his timueritis, netp careue» reamini. fiquide ut obefle acmale facerecuP quam nequeuntdra neque prodelfe, autboni quippiamhominiconferrepofl'iint. Tiiicer tenemodeorumillorum Dominefimiliseft: ne^tibiullo modo conferendus ucnir.Ma* gnus enim es tu fupra omnes deos,amp; nomen tuum uirtute ac robore prpftans cft,amp; arduS. Et quis te non timeat acreuereatiir, qui 8Cin impias gentes imperiû habes, regnum^ obti nes^fiquidem id re decet,tibiqp conuenit ac co gruum eft. Nam inter omnes getium magos, aftrologos,ariolos,gencthliacos,amp;aiigures,
fero,acmifcricordiam præfto,amp;indicium fa* 60 amp;nbsp;in omnibus earum omnium regnis, nemo quifquameftqui tibi conferatur.Imdfimul
ciens in terra,amp; iiifticiam. Illud quidem, dura pauperes ac miferos à cakimniatore Si poten tioruinmanueripio aclibero^ punies impios
omnesilliftulticiæconnincuntur,acueréftoâ lidi font, atep dementes, quando nihil aliud quàm
|
P A K A P ftupidus truneus at^ lignum eft, quod iÜicolcndam docent,ac uenerandum. Argen tum in tenuifsimas brafteolas extenfum de Tharfis adfertur.SCaurum ab Ophir, his ma-nuaria artiffeum opera incruftantur atipob-ducuntur, Qiiin Si ueftis hyacinthini coloris eis circumdatur, aut indumentum purpureü, quxomnia artificum opera arte confefta.at-queapparara oportet. Sieenim reilius ftoli-dum uulgiis in ipforum admirationem rapi- ; tur.Cæterdm Dominus Deus non uanus, Si utillorum dij,inualiduseft:fed eft uerus ac Deus uiuus.potens 8i inuiiius, aerex fempi-tcrnus.à cuius indignatione terra ipfa concu« titur.atquecommouetur; neque genres ullæ 10 J... . cum iratum fuftinuerintSic itaque impqs il-^'®8^'’f'^“®gt;^f‘P^'’‘*^^dsdiceris ; Qj,iotquot I rolnturdii.quiccclum Si terram nonfecerüt, ijdeterra.amp;dcomniquifubccclo locus cft, difpereant,atquedepcrdanrur.Verùm qui ter xo rainumnonqu«crunt,nc(pmorantur.Itaq;ni ^iiiunt non ram fua uirtute facit atqj conftabilit, qui orbe ipfum hominum ufibus fua fapientia ram præ psrauitaccommodum Si bonum, prudentia fuaftipraipfum,fuum cœlum ueluti taberna-fulum quoddam extendens : hic Deus ucrus eft,8iunus,modisq; omnibus uenerädus atqj tolendus. Qiiidum loquitur acuult, multas nobis calitiis profundit aquas, atque ab extremis terran'i cduólis uaporibus, furfum ad feniibes trahit, fulgura ignca faciens cum plu uia.quxillatamen nó rcftinguir.Qijin Si uen . . tosfuisdcthefaurisprofcrtjquosnefcisun-I iwƒ4-Obbrutuit M'OW'atque ftultus fac'fus eft omnis homo ex fua «s omo t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quauarios adeó confïnxit dcos, per jM/cimti^ quQj ipßip artifices fculptilium, per ipfspudefïiinr, atque fcfcdcridendos propi-nant.fiquidcm omnis ille dcorum ornatus, deargentatio SC inaurario, preeiofarumép a-deóucftium obuolutio, mcraimpoftura atq; deceptioeftiquädo nullus in eis fpiritus.nul-lïuita.numenqj nullum ipfis ineft. Certe ua-naatqueinutilia funtidolaomnia,ac digna qwerideantur, atq; cum rifu Si cachinno ex.' plodantiir. Vndc Si in tempore uifirationis fuæ, quando de ipfis uindiclam fumpturus fum.concidenr,atquc difperibunt. Porró Do ÎO r li minus Deus, qui lacobæo populo in partem eefsit,longe alius eft : ncq; quicquam cum cis communehabet. Siquidem illeànullo crea-fo tus aut fadus artifice, omnia fua uirtute créât aefacit. Etpopulum Ifraeliticum pro eleda fi bihæreditate renet. Nome autem eius eft Do minus exercituum,rotiuscpmiliriçccclcftis:id quod multo fane præftantiuscft,quàm fi'to-C’Wtiusorbisterrarum imperium rcncas. Cac- ttfùm tu Babel,quf Si natura amp;nbsp;arte munitif-»wioiietM fimaes,8ima:nibus cin(fla,8d tluminibus : c3 grega undelibet terrarum quos tibi tributa- nbsp;nbsp;patribus ucftrisprfcepi atqp cum ipfis fanciui, rios.confocderatos habesaefubditos. Nam éo quandofupcrioribusfeculis cxAcgyptofqup ficdixitDominus-.Ecce.quemadmodum lapi nbsp;nbsp;ipfos ueluti ferrea qusedam fornax grauifsi- des funda hue illuc proqciuntur : ita ego hac mè urebat atque affligebat) eos eduxi, dice«, qiudfmuice,terr«huias incolas proiiciam, atquefcduldpraedpienscis, utuodmer obe k a dirent. |
H R Ä s I s. 40 tcmcrotüperdas,autin nihilumredigas.Et rufitamè in fl acerbius irafciuoles, effundeillâ tuam iram iutitcio» atcp difpcrgamffîceos affliftunis', ut fcntianc fuam anguftiam ac miferiam. Veli niilii,ma le enim mecum agitur.atçp ægerrime' fero con rricionem banc meamjiuiusqj plagæ meæ do lorem.quôd mifere'adeo meus populus req-* ciendus arque perdendus cft. Dixi quidem mecum,at^ftatuihune animimei dolorem uiucere. Sedgrauior lânèe(l,quàm ut ferre ipfum queam.Tabemaculum meum Hierofo lymitanum uaftabitur, ôC omnes funes mer difrumpcntur.ea nimirum quç illi fubfunt op pida.Filii niei,ciues nimirum Hierofolymita-ni, qui me incolunt, me fuam patriam relin« quenr,abducendi in captiuitatem,Sinon funt futuri ampliiis ullo numero aut honore. Nemo erit qui ampliusinmetabernaculum fibi engat,autdomum conftruat.Nampaftores siultcege-ipfiidololatrçnimisobbrutucrunt.atqueftul pa^io' tifsimcagünfiquidem toti idolis addidli.Do- yes,Qr Do-hilinrclligunt, aeprorfus defipiunt.unde ÔC quafierunt, grex. illorum torus difpergetur, ac dilaniabitu r. Deferturad nos rumor bcllicus, 8i ho-ftem iam aducntarc,magnamqj nobis cömo-tionem, acrerum omnium conturbationem impenderede terra aquilonis,fiueBabyloni-ca,ita ut ludaici regni ciuitates ueluti in defer tii redigedæ fint, adeó ut cas inhabitaturi fint dracones Si. ferpentes. Sic quidem illcdecre-uit,acfccumftatuit. Sedfcio Domine,qudd non fit hominis uia eius,quantumuis ille ma* gnus uidcarur ac potcnsdicet Si hc ille dccrc-tum habetjSi deliberatum,Nihil homini con« ftans Siftabile eft,nee ullç eius funt uircs,quin tu facillimc' eius animum mutaris. Neqj enim penes uirum eft, ut conceptas uias perambu-let, aedirigat. In manu enim tuapoteftas ho« miniscft. CorripeiraqjmeDomine,uerùm Cornpe we , in iudicio ac moderate, citra furorem: nc for» Domine, ue in gcnres,quf nullam tuicognitioncm habet; ôf in cognation es atq; prouincias,quacfacro« fandlum tuü nomen non inuocant, nciÿ no-ucrunt.lîquidem hi populu'm tuum lacobxû exedunt ac deuorant, deglutientes eum, atiÿ omnino eum confumentes,etiam habiraculis eius deftructis atip defolatis. C A P V T XL Ichabes uerbum quod in Anathot j Domino cum Hicremia fadfum eft, nempèutiuberetpopulum audire uer ba padfi cum Deo initi, quod Dominus cum ipfis data lege pepigit. Loqueretur autem ad ludaici regni incolas,8i dues Hierofolymita» nos, dilt;ffuruscis,ficdicere Dominum ilium Ifraelis Deum.Malediélus efto uirille.quicun que non obedierit uerbis padi illius.quod patribus ucftris prfcepi ati^ cum ipfis fandui. |
»«»
IN H I E R E M I A M
|
dircnr,omne id faduri, quodcuntp ipfis præ-cipcrcjita ut illi mihi morigerus, atqj per omnia obediens eifent populus : cgo me illis prxberem clcmcntifsimum , ipfosqj fidelifsi-mc proregentem Dcum:exciraturus fiuc prx-ftaturus tandem iurametum illud, quo me pa tribus ipforum adftrinxi. nempe qudd daru-rus elfcin ipfis terram 8ë ladle ôd melle manan tem, ubi re omni affluentes, nullius plane rei premerenrur inopia, Itaut hoedieapud uos uidere cft. Refpondi itacp Domino, atq; huic cius fcntcntiæfubfcribens.dixi Amen, atip e-Vociferart ftoifa Domine. Dominus uerd uerba rur-omnia uer^ ^um mccum facies: Clama, inquic, omnia iicr to ia hat, ba ilia in regni ludaici ciuitatibus, atque aded in ipfis etiam Hierofolymorum plateis, iiibe s cos obedire uerbis foederis illius.eaijj præfta» re.fiquidë quo die patres ueftros exAegyptia terra cduxi, ipfos ferid admodü, graui«^ ora» tione côteftatus fum,in hue ctiä ufqj die fum- to mo femper diluculo exurges, arq; ipfos conre ftds arq; admoncs,Ht uoci mep parêrér,fc milii morigerosprpbentcs.atq; beneuolos.Veriim no audiucruntmcij; aures fuas mibi inclinarc funr dignati.Scd nihil me morantes abierunf, atrp fccuti funt fui quifquc fcelerati cordis pra uitatem, cofiliumtj; peruerfum. Vndc 8i indu xi fuper cos, omnes illas execrationcs amp;nbsp;ma-ledi(B:iones,quas teftamentum fiuepadlum il lud nollrum habet, quodilli àmefaciundum 30 , - acceperunt,fed non præftircrunt. Dominus IniifuU ejt uerd dixit mihi,ctiä in uiris ludaici rcgni.atcp eoturaiio in Qyjßyg Hicrofolymorum compertam fibi ef-itiriilaflno. feconiurationem.nam fimulomnesin faci-nusiurafl'c pûtes iquippc qui parriaimiran-tes ueftigia, ad primorum etiam patrum fuo-rum iniquiratem coniicrfi, uerbamcaaudire t-ecufant,mc fpreto atque rciclt;flo,dcos fcdlan tes alienos quibus fcruiär.Iracp domus Ifrael, fiuc domus ludah, foluir arque irrirum facit paólum illud mciim, quod cum patribus ipfo rum pepigi atque fanciui. Ncq; enim per me ftar,quo minus promiifa ferantifcd ipfi fibi 0» nenofo ligno corrumpereftudcntes.utmeita mniumroalorüftiorum aurores funr. Proin- de medio tollcrcnt,nomcn^meumprorfiis deficdixitDominusïEcce.quandoillirhebo gt;nbsp;abolercnt.Scd ruDominecxercitUHm,quio- num, fibiq; commodifsimiim rcrjciiinr, induce in cos malum Sf grauifsima incommoda, quæ nulla fua fapientia,nullis uiribus fuis, ac nulla plane uia fubtcrfugcrint.Ncç cnim pre |
da obfecro, ut uidcam uindidlam tuâ, quam cibus corum ullusapud me locus crir,quippe yo mibi de eis fumpturuses. Nam ribi caufam quos ad me clamirätes non fim exauditurus. unde regni ludaici ciuitates,fimulamp;ciucsHic rofolymitani abibunt ad inuocandos fuos il-los dcos.quibus fuffitum faciunr,fua(i; libant libamina,atque facra laciunt. Sed illi, quando iirgcbitnccefsitas, malumtp ipfos opprimer, nullam ferent opem, nihil^ ipfis profuerinr, lt;iuantumuis etiam multos illos babeät. Nam ad quas non exauditis,à furdis illis dqs, precJ bus ueftris,pudeficri uos oportet. De aris au» tem ueftrisloquor, adquasipfiBaalfacrafa» citis,ipfum(j;adoratis. Tuitaquemi Hiere mia,ne mibi oraucris pro populo hoc: neque illos mibi laudes autcxcufes,pro eis dcpreca-turus. fiquidem ncc illos ipfos exauditurus fum,quandoin temporeafflidlionis,at(jur» genris calamiratis mcinuocabunr.Quidaute tibi mco dilcdlo amplius negocij eft,in domo mea, ut illic frequenter uerferis, arque mul ta uaticincris fruftraifiquidem uiriprobiorcsac uerdfandli ô Hicrufalem.improbitatis tupper tefi, difccfl’crunt «à tc:quippe que de fcelcribus tuis,non modd non doles,fed qfdem gaudes, arque lætaris,exultas in rebus pefsimis. Olim quidem Dominustcappcllabatoliuam femper uircfcentem,8d pulchris friidtibus fpecio» iamaciucüdam,utquaediuinæuolunrati obtempérâtes.Sed ad uoeem dcftrudluri telio-ftisarquemagnæ huius calamiratis,exarde-feet tibi ignis,qui te,una cum omnibusramis, oppidulis nimirum acuicis tuis,conftimet,ar» quedeperder. Nam Dominus cxercituü, qui DomiWf* te ucluti dilcdlam fibi oleam plantauir,nunc ereKiwI“ locuruscftdemalis inuosimmitrcndis,id(]!plawiitquot;’ propter mabtiam.prauosfp mores domusII' ioculiHtß rad,fine regni ludaici,quibus mibi aduerfnm fiper fefe.ftiolj; maximo malo peccant,me cultuil- /«w, lo fuo Baalirico exafperäres, atque irritantes. Qiianraautem horum rr.alitia atqueperuerfi tas efler,amp; qudd mibi etiam necem macliina-rcrur,id Dominus mibi fignificauir.Q.uaqui» dem re perpenfa ac cognira,oftendiftiianc mi hi corum conatus amp;nbsp;ftiidia, Sdquidmoliren-tur. Etego quidem uelutiagnus manfuetus, 3ut bos fine fraude dolisq;, mortem non com merirus (qui ramen adiugulandum ducitur) placidum me præbui ac manfuctum.neque e-, nim nouilTem, nifi id Dominus mibi reuelaf' fer,qudd ram iniquas aduerfum me conccpc-rant cogitationcs, cibiim meum immilfoue- inaliitudine flt;fcundum mulritudinem ciuitarum tuarum, ________________ , ewtatu tua multi fucruntdij tui ludab, ira utquæli- 6o reclamant? Porrd fic de illis dixit Dominus ggo ti-ant bcrciiiiras peculiarem fibihabucritdeum,tu» cxercituum:Eccc, nöeriteishocimpunc.Nä tojupu'*’’’ dy t«i. tclarcm fcilicct, 8C proteiflorcm.Et quot Hie- uiri inter cos iuucnes,ac robuftifsimi, gladijs rulâlem pUtcas Iwbef, totidem crexiftis aras, trucidabuntur.Etfilii acfiliar eorü, interibmit fame mnia cognira babes, iuftc iudicas; quippequi fcrutaris Si renés amp;: corda,ita ut neque ea quç tacite cócupifcimus atqj cogitamus,telatdt: mcam aperui,amp; tu cam pernofti. Propterea fic dixit Dominus ad uiros illos Anatbot,mi» hi fympatriotas ac familiäres,uitæqj mepinfi» diantes, qui me pro fua fcilicct pietate uetant propbetarein nomine DominijUt neper ma» num ipforum moriar. O'pios uiros, amp;nbsp;fan-«flos Domini faccrdotcs,quàm perpetud fan-dfi illi patres, quos Dominici gregis paftores amp;nbsp;columina credas,fpiritui famflo refiftuntac |
|
P A R A P fameac înedia, nihil!]; ipfis manebir rcliquü: quippequiad internccionem fintdelendi. nâ grauearcp horrendü malum indmffurus fum inAnathot,annum nimirum uifitationis ipfo rum,quo mihi méritas de fuis feeleribus pcc-nasdaturifunt. C A P V T XII, IVftior quidem tu es Domine, qiia'm ut tecum contedam att^ difccptem.Ignofccs ta» men, nc^ ægrc feres, fi famulus tuns non lô iniqua prorfus tibi addücâ Si proloquar. Ni-inis quàm inique enim mihi comparatum ui-detur.quod nia impiorum prolpera aded eft, lætaamp; iucunda,quodq5 legis rua; tranlgreifo-ribus tam ex fententia cadunt omnia : aded ut quo quis luerit fcelcratior,hoc uidcatur Si for tunatior elfe amp;nbsp;fclicior.Plantafti enim cos, SC altum aéfis radicibus pulchrc fuccrefeunr, frii ftus^ fpeciofosproferunt. Filq eorü ficut no. to eiusamore,nüc CÜ odi,malccpilli uolo:8Cut tiellxplantationcs,filiasq! habet compofitas, io à rügictc leone quifi^ fugit,ita Si ego curn de» amp;nbsp;undirp circumornatas. Promptuaria item feruii Sèd quç horum demetia ac ca'ciras efti eorum plcna,oues eorum fcctofc,amp; boues eo tücraffæ.Et propc quidc tu es oriatqjlabqs ipforü ; quippe qui fummis ac primoribus la-Bijs multa de te garriîi t, magiiificeç te depræ , dicant : cum interim à corde amp;nbsp;renibus ipfo-tum remotifsimus fis,ira ut amp;nbsp;te amp;nbsp;tuos perfe cuturifinr porius, quaip ut ucritari aufcultct, TuDomiiie atqj æquasaures præbeant. Cæterùm qualis Kfßint, egofim,miDomine,id abüdc nofti Siperfpe» 30 dtùhabes ; utpotequi cornicü probaris,atqj cxaélcillud tecu expenderis,atq5 perferutatus fis.Ettame iiarfjs aded immetgor miferijs,ut »ixquicqmihilftum obueniatacprofperum. Quin potius eucllis, arcp in unû cogis eos,ue ïutiouesad maftationemt’ præparasljj eos in diem occifionissOtiâto obfccro tempore ter» lîcxprauitatc eorü qui cam inhabitant, cor- buntur enim atq? dcuaftabunteâ,utuidcrcip . -------J,__________ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;famhorreas.Nâ quanta quanta eft,tor3 terra fcent.acemorienturïitautpcrcostcrracfteri» 40 Haftädauenir,atqpdefoläda .-quianemounus ' nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- - ... - nbsp;nbsp;- _ ineaeftjCuicordiacftudiofirquodDnsprae» rumpctur^amp;; agrorü lierbæ acgramina inare- litïsinducatur,frult;flusqjeiiisdifpcreât.Quin ®^aninialia,ipfxtp cœli uolücrcsliinc aufii- S'^ntjimmorari liic horrctcs.Ea enim homi-l'uni impietas eft, indicant te non uifurum ip forünouifsima. Arcana meorû fadlorum.re Iponditlücmihi Dns,ne fie perquiras,qui hu tnanaatç terrena tiiapte induftria non potes turi.Nam gladius Domini,qui longe fane gra uifsimus eft,ab hoc regionis termine, ad iBu^ --------__________________^~r-■ cûftacôfïcietatrpdeperdet, iraurniilliufquâ fesitaç ail'eqiii rationcm,qua ego uniuerfum homini quicquâ tutum futurumfir.Expefta-ui enim exuinea meauuas,amp;non protulit cognofcere.Ignorabas quod ipfi dues tui ue-netiato cibo te dcperdere conabâtur:quî pof- 'fflwpfji huncfnundü guberno acmoderorif Si cû pedi U m wr« tibuscurfudecertans, defatigatusesiquara-«Mtiijli. tionecontendere poteris cü equitibustEtfiin terra pacis,in terra patriacui fidebas,inter propinquos Si familiäres, tibi pares ac noros inalèadedhabitus es, duraq; pertulifti, quid detefiet, aut qud te uertes, fi agendum fitcü fuperbialordanis,cü fuperbis Hierofolymo-rum regibus acprincipibus, facerdotûcp pri-mohbus.omnibuscp ad lordanc fi ris ciuitati. busïSiquidcm ipfi frarres tui, ipfacp partis tui domus infurrexerunt aduerfum rc:aded,utc6 gffgahtibiredamannt, uetuerint^ nequid 6o |
H K Ä s I s. «j in nomine Domini uatîcînareris, fi manibus ipforum perire nolles- Tu itaq; ab illis tibi ca» ueinecp illis crede.etiâ fi qiiàm optime ac blâ-difsiméloquantur.Simulatores enim fctlera-tifsimifunt, SC hypocrifeos fummi artifices. Derelinquam iraqjdomümeam,nomine de ^diquido^ meo ram celebrem amp;nbsp;illuftrem. Défera Si po-pulum ipfum,rametfi mihihæreditanü, amp;nbsp;ex cunftismundi narionibus mihi peciiliarcac mca. feleétum. Artp aded, quos ex animo dilexi, SC intime' charos habui, hos ego daturus fum in manus hoftiû fuorum : ut quorum fceleratos mores diutius ferre nec pofsim, nec iielim. Fa dtus enim mihi eftpopulus hic,mihi hæredi» tarins,uiolen tus aded, immitis Si crudclis,ut nullus leo fylucftriscfiipfoconfercndus uc-niât,aded ut Si contra me rugirc,mihiq; recla marc nihil uereatur ac formidet. Vndc pofi Andeefle mihiputant, quomeuindicem, ac tuear^An'nc uidcs,mifera li prédiras mca,quâ« turn mihi fit fanguinariarû ac carninorarum auiüjqiip cccliriis,atq; longé uobis fiiperiores, uos impetant ac perdît^ undicp nos circuncin lt;fliirjc,atqj obfefl’iiræ^Quin ôi agreftes beftiæ, leones,iirfi.lupi, tigres, 8C fi quid his nocctius eft, colleélim omnesinpopuluinhüciirmtc, ipfumqjdifccrpiteacdcliorate. Multiuiripa flores principes atqj magnates, qùorü partes erantpopulum palccrcacferuare,hâcmeam lid ludaicipopuli uineamcorrumpentattÿüafta bunt, parte hic mcam peflundaturi côculca turi : defidcrabilë amp;nbsp;amœnam adcô,aciucun» dam portionem hàcmcam cd redalt;fl:uri,ut uc luti deferrum folirariü fe fit habitura. Dcfola-cipit,atqj per feruos fuos propîietas minatur: quin porius contemptui hoshabent.ipfis^ illudei e ccrtant.In omnia deferti fiue campe-ftrium pafcuorum emincntioraloca irruct ua ftatores ipfi, nulli ùfquam terræ angulo para nifilabriifcas.Seminarunt mihi in ea uiri pro» phetæ friticum, Si nS demetunt hifi fpinas tribulos. Crcuerunthæreditatem hancifedni hil ex ea retulcrunt cômodi, fannas potius ex perti SC ludibria, SC modis omnibus pudefa-ôi,cxfceleratifslmæ uineæprouentibus, per iratum Dominum,pefsimis Si abominandis. Sic porrd dixit Dominus aduerfum omnes terra;Iudaica:uicinos,qui continguntatqj cir cumiacentterram,quam Ifraelidedi hæredita riam^iniquioresipfiparumi^ bcneuoli.nimi« rum aduerfus Moab, Edom, Philiftim, Tyrü, k gt;nbsp;Sidonem, Kareditate acceperuntf noneû prodcrit. |
|
10 Sidonem.S^ hoc genus alios ,ut nequidipfi deafflióto populo meo folo gaudeant amp;nbsp;exul tent.nominiq; meo fan do dtrogenr.Ecce,in* quit, euello eos de terra fua, cum domum ludafum euulfurus de medio ipforum.Carterum portquä cuulfero,ipfos(pdifpcrfero,mi-fcreqj fans afflixero.rcucrtar ac miferebor eo-rum, redudurus unumquemcp in poflefsio-nem ipfi hærcditariâ ac propriam, 8i in fuam quemqj tcrram. Vbi fituc didiccrint mas meo populo præfcriptas, ira ut omifsis idolis ac dqs illis pcieg' iiiis, pernomen meum iurare, atque ex me pcndêre gaudeant,confitenres at queiurando agnofcentesmeuiuere,cundd-que Si uidere fif audire, ira ut nunc populum meum docuerfit iurare per Baal,arque ipfi ma lè fidcre,magno numero procrefcent atqj fta-bilientur in medio populi mei. Poiró fi nö au dierint.neq; ueritatis legem receperinr, genre illam ego euellamjnquit Dominus,perimam lo atqj difperdam. C A P V T XI ri. |
Dcmiiius me furgcrc, arque ad Euphratem © riarum inuenturi quam opis aiitfolatii. Nam abireiufserit, unde cingulum illud meum re- i ...... . Ominusautem quaroamoreaÜquan do populum luum profeciirusfitjquc iam mulris fceleribus corruptum. rei)» cereftaruir, mihicöftareuolens iufsirmeabi te,atqj mihi comparare,fiueacquircre cingulum byfsinum acpulchrü, quodlumbismeis tlligarem, obferuaturns ne illud ex aqua ma-defceret.Ët ego quidem ira ut iubebar Domi« j j rus,comparatum cingulum lumbis meis cir» cumligaui. Secundo autem uerba niecum faciens Dominus; Accipe, inquir,quod com-parafti.ac lumbis tuis habescircumdatum ein gulum, afep furgens cötendead Euphratem, ubi in foramine petræ aut rupis aücuiiis illud abfeondes. Erabij quidem, arqjabfcêdi illud ad Euphratem ita ut mihi præceperat Domitius. Poftcompluieulosaurem diesaccidir, ut ferrcm.de quo prxccptuni mihifucraf.ur id il licrccondcrem.ErprogrciTus illucfodi,fora* mcncp ipfum aperui, accepturusilliiiccingulum men,ubi illud occultaiieram ; eccc iam prorfus computrucrar, afq; corruptum erar, ira ut nulliponctciTeufui. Et Dominus,quid nam hoc cingulofibi ueller mihi dcclaratu-tus.ucrbamccum faciens.in hûcmodlim mi» liilocurus eft.Hæcdicif Dominus;Qijcadmo 5o dum cingulum illud,prius prcciofum acpul-chrum.euiluiratquecomputniit :it.i compii-trel’cerefaciam regnum Iudaicum,olim flori-dum Si pulchrum aded,tantacp autoritäre prç dirum. Mulram illam dico Hicrofolymorum eleganriam, pulchritudtnem arq;exiftimario nem.Populusenim fceleratifsimuseft:quip» pe qui me contempto, uerba ex me nulla au-direuolunt. Sedex peruerß fui cordis confi-mini circum fuos hpretlumbos, ipfiitn^ cm- SieuiÏun^ git attp condecorat: fic olim mihi adiunxCräre atep circundederam populum hunc Ifraeliti- t/Jlumiti ticum,totamipluda:orum familiam,utpopu» uiri, lusmihieflet,perquemnomemeum illuftre fieret,celebrCjgloriofum,magnum amp;inclytü. Verum illi inobedicnres mihi acrebelles, de-decori mihifunt,atqjmedehoneftant.Proin' de dices cis uerbum hoe, nimiruin quod dixe rit Dominus ille liraelis DeusiOmncm lage» nam,uel uas fiótilc impicndum elfe uino.Ef il 11 continuó refponfantes interrogabunt: Ec-quis ignoretomnem lagena ukio clTeimplcn dams'quibus tu tunc dices,fic diccrcDominû; Ecceegoimpleo omnes qui terram hanein» habitant,arqj aded reges criam ipfos,quiftir-pe Dauidica orti, nuiiceius tcncntfoliiiniac regni gubcrnacula, una cü ipfis facerdotibus aepropheris, omnibusep ciuibus Hierofoly' mitanis, ebrierarc, per quam Domini Dei fui nullam rarionem habenres, in omnia manife ftifsima^ prolabanturfccleraïquareôf eos di fpergam,alios ab alqs, mariros ab iixoribus, frarresa fratribus ,amp; charifsimos liberos ab ipfis pareritibus luis, fiquidem non parcam d lis,dicir Dominus,neqj ipfis ignofcam aiitmi ferebor: quin eosdeperdam atqj conficiam. Audirc uci ó arq? aufcultate mihi.neq! clatoa-dedapuduos hrisanimo,quafiniillomoni» tore egcatis, Si per uos laris fapiatis.Scd Do' uiinoaiifcultantcs uerbis eiusæquasprpbcte aures . nä Dominus ipfe locutiis eft.Proiiide depofiraueftra ilia arrogantia,gloriamdate DnlfW'” Domino Deo ueftro, eius monitis obtetnpe- itaixy' rantes,dum dies adhuc eft,8C anreqiiam tenc« ffro brefcat.Sf impendens calamitasiios obriiar: Si prius quam pedes ueftri qui nobis pruriür, arqj fugam ardent ad Aegyprios,impingant in montes caliginofos,plus in Aegypro miff' quodillinclucemfperatis.quietemamp;auxiliii, nihil omnuio id eft ; fiquidem ego effefturus fum.urilla uobis uel morte terrioractenebro famagis fir.quodquidem fi mihicredereno» litis, in occulro id deflebo, ueftram forrem ex animo dolirurus,q, ram firis arrogates acna» futi. Plutimis fane lachrymis oculi mci.difflu ent: liquidem Dominicus illegrex,fiue popu lus abducerur in capriuiratë,arlt;p durifsima fc _■ rens, miferrimisexercebirur modis, luffiis, auremfumoCregi.marritpeiusreginardicere, , ut fefehumilient, arqjaltis fuis folqsdefcen-) dentes,humi confideant:ur quorum de capiti ™ ' busgloriofa ipfaregni corona auferendafit, omniscp autoritas peritura, ira iitin ordineiu plane'cogendi fint. Ciuirares qnar Babylo-niad meridiem fitxfunt.regni nimirüludaict oblïdione prelTx, claufae erunt : amp;nbsp;nö erir qui horrendo adeó rerü ftaru eas aperiat, Sed tan liofa.ientes,dcosfedtanruralicnos,quosco- dem rotus populus ludaicus abducerur;ro-luntSf adorant.Iraqjafsimiles fadfifuntcin- tusinquam incaptiiiitarcdiicetur, Freque-gulo illi, quod iam corruptum ac reiicukim, ter uobis hare prardic'ta funt, amp;nbsp;fæpc quidem nullij ufui eft. Cxterùin ficut cingulum ho- audiftis hxc uobis minitâtem Dominutmfed |
M R A S I S.
non credidiftis eî. Nun c îtaque atrollitc ocu-los uéftros, atqj contnimini eos qui ab aqui-lone hue irruunt. Vobifciim pcrpendire,fi ho riim uires fuftincrc pofsitis.Et ubinuncefl: grexilleribi concrcditus; Quo abiir,acprofu git^Vbi funr eues illæ tux tam inclync '! Quid obfecro dices'^ amp;nbsp;qua rationc tories præmoni tus teexeufabis, ubi Dominus te uifitarit, de te pœnam fumpturus t’quando tu iiorum ont tiium malorû caput es,fons origo^An'nou corripient te dolores, fimiles illis per quos
10
parturiens diftinetur, atqj in partu diuclîitur lifoff» in âcdifcriiàarurÆrquando recum tuo cum ani fwifiM, quot;’0 cogitabiSjUndcilia ribi eucniant,8d cui im ^lurtme- putarchçc oportear,fac noris tibicjj perfuafif-mimihi fimumhabeas, tua folius culpahæc fieri.'atcp bec, tibiacciderc:8d quod propter multam iniqui-tatem tiiam.fublatis fimbrijs, detedfa fint ue* ttnda tua, 8d plantæ etiam ruæ difeooper-tæ. Tuis fcelcribus, uita'quetua impurifsi-•»afaftum eft, quod hucignominiæ ac dede-corispcrucneris:Sdadeà quidem malis adfue uifti,ut nulla refipifcenriæ tux fpes fit.No po-tuifti uincere naturam per fe malam : qui pof» Itsnuncprxter naturam malam 8d confuetu-n, dincmfiiperarc,quxnaturaalrcracft^N5ma
2'®profedfô, quàm Acthiops fuam pellem ni gram poteftponcrc.autpardusfuas maculas. Quod 11 illi pofsint, ôd uos poteritis bcneface i^t.quimalo adfiicuiftis .Proinde difpcrgam
lO
30
**os, ueluti ftipulam quæ uento per deferrum ’^’ptaturatq} difpellitur. Hxcenim fors ueftra ffit.amp;quam ego uobis menfuram remetior, •nquit Dominus. Nampoftquam meobliti, fpcnicollocaftis in mendacio dqs alienis, quafi parum bonæfidei, nihillp ualentem tithoneftantes; ego uicifsim obliuifcarueftri, fublatis in fades ueftras fi'mbriis ueftris, uos tiudaturus ac pudefaéturus, ut appareant pu* lt;icndaueftra,atqj itareddaminiignominiofif* 40 fitnæ. Tiuîc patebunt idololatriæ ueftræa* '^“Iteria, amp;nbsp;quàm exultetis in rébus pefsimis: fæditas fornicationis ucftræ, qua cum Idolis fupercolles quoslibetfornicari confueuiftis. ^•diquo(j5,qnàm abominandain agrisdefi-gnarint.cum nufquam adeo uos ueftrorü fcc-lerum pudeat. Veh itaqj tibi Hierufalcm:du
derc, uaftabunturat^ conterentur, îta ut uiri principes ac indices mœfti atqj pullati, humi confeifuri fint, gementes, altaç ducétes fufpi-cia.quod inter arma leges fileant,Sd oppreflb* rum Hierofolymitarum ciuium clamor in cœ lum fefeattollat.Tanta enim futura calamitas eft,ut maiores miifuri fint minores,ad qupre-das quoqud uerfum aquas; qui hue illuc ad ci fternas ac fofl’as uenientes, aquis nullis innen tis,reuertenturad fuos,cum uafis fuis uacuis. Vndememores fuorum peccatorum, quibus hancficcitatem commerctur, Dominumepir» ritant,pudefîentarqî erubefcent,lugenriü mo fecapitibus obuolutis inceifuri,quod terra tanta ariditate prematuratqj elangucfcat.fi-quidem nulla in terram fe demittet plunia.Vn dc8lt; uiriagricolæpudefaéli, attp refua omni pereunte, capita quoque fuaueluti kigenres obuolncnt. Nam Si cerna, iam pullos enixa, qux totam quaquaijcrfum terram facile'per-curritacperfpicit, tanta cruciabiturfamc, pa-buliqjinopia, utcharifsima fua pignora reli-’ bfnra fit.Sic amp;nbsp;onagri, quamuis Si famis Si fi-tis patientifsimifint,ftabütin collibus ac prj» -altis rupibus, circumfpcéturi, acuclntdraco-nesattraôluri uentum, quo reficianturacre-focillcntur. Deficient autem attenté admo-dum profpcftantibus, ficubi gramen inueni» ri pofsit,fui oculi.atque milita longalp ine-dia nifus ipfis hebetabitur. Tametfi iniqui Siinitfuita-’ tares noftræ fie meren tnr Domine : tu confu- lei uojîra ri le quæfo facrofandlo nomini tuo, ne illud in- JJ^onäerint terimpiasgenres malcaudiat; atquehacgra- ««6«, tia m ifercre,atque fer opem populo tuo. Cer* te cognofeimus rcbellioncm noftrâ effemultam, ôépcccata noftra magna eifeamp;f grauia» Quamuis fecundis rebus peccer, arque extra mandatorum tnornm uiam longe aberretlf-rael: rebus ramen anguftis, arque in tribula-I tione fua, ad re recurrit ,te inuocat.nec a-liunde' opem expédiât. An ru hic in terra tua te ficutperegrinum gères, ueluti ad quem o-mnis calamitas hsce nihil pertineat ? aut fieu-ti uiator, quiunieam tantumnodlemalicu-bipernodlans, uefperi aducnit,8d manè rc* cedit, nihil de ciuirarc,aut pago, ubi breui adeô immoratur tempufcnlo,curans,nihil-que inde folicitusï Neque eriam eris ueln-
titer enim teciim agcnir.durifsimetp tradlabc
tis.nunquam'nc emundaberis, attp friigi elfe ti uir attonitus, qui obftupefcens, arque o-condifces,poftquamadhuc immundicijs tuis go mnis confilij inops,iuuarc non potefi, Aut etiam utgigas ac uirfortis, qui oblata oppor tunitatc, nihil fua fortitudine profuerit. Cer-
inuolueris.atcp in fordibus tuis magis acma» gisfordefeis?
C A P V T xnii.
VfrJ«w Domini quod Hiernniie À Domino rtuilatum rebuf prohibitie pluui^ , ma'
hdtcrrdttidj^iifÎMrrf.
te Deus Opt.Sd Max.ac uerc inuidle, tu in medio noftri es,tüolt;p de nomine uocamur. Neitaque nos derelinquas ac deftituas. Sic uerd dixit arque refpondit Dominus populo ^omim^po huic; Qyandoquidem gaudent fuis pedibus P“ hucillttcdifcurrereac diiiagari, moddadAe- qxi ailexit gyptios.modd adinuocandü Afiyrios,ncç d moune pt^
Egnum ludaicum defolabitur.atcp per- nbsp;nbsp;ufjs fuis malis abftincrcuolunt, quantumuis dtfjuof,
detur:amp;portxcius,ubi iusdiccreopor perprophetasmeos reuocêturacprfmoneâ» teretjpopulilp controuerfias achtes cô» rur.- proprerea SC Dns nihil erga ipfos affici-ponere,wduas^ SC pupilles ab injuria^fcn- tur. fid quanquam diu difsimularit, nûc tandê , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;....... - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.— nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rccor»
|
no äb ipfis fumrquare Si gladio,boftium nimi jq rum incurfu, Si fame, rcrumuc omniü inopia atqj etiam pcftc,grauibuscp ac cotagiofis mor Domi biscosdcpcrdamSiconficiam. Hie ego mi ne Dtilt;s,pro ferum populü adhuc cxcufatü uolës; Ab Do-phctie diciit mine Deus,inquam, culpa omnis in pfeudo-prophetis corn hprer, qui ipfos doccrcs dieüt atqj clamitant, quod non uifuri fint gladium, aut tumultus bellicos,6i quod nulla prcmcn-di fint fame acrerum inopia.nam ex loco fan terram circumibunt,aufugituri in terram qua do,atqj Deo tarn clcdo,exieiuniisitë,8ipra: 20 nihil nouerunr.Vbi certc Si pciusipfisfutu- 1« gläjio el ntentur pro fbelittlli, tatem.Nihiinobis indignum fcrimus. Abun-nioncs, quodtp ipfis de re aliqua uideturtid 40 dècommcruimusmalorum.quandograuitir ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r. - • fane'tibipeccauimusacdcliquimus.Neipcm patimurpernoftrüfcehiSjteiracunda tuaful- fecordabïturïniquitatis corum, atque de pee catis ipforü fumpturus eftpeenas. Alibi quo-queiufsit Dominiis,ut nc pro populo hoe o» re ac dcprecer, quod bono ipfis attp faluti fit, Namctficüiciunio aeflcruiphmct mcinuo-centac deprecefur, nefiequidcprcees corum cxauditurits fum.Er fi herifids mihi oblâtio-nesq; oiTerant quäplurimas, nihil aget, Nihil enim erga ipfos affieiar, animoqj prorfus alie claris adeó ipforü facrificijs, popiilü ipfum iu ftificât,atqj hinceos benefidcrc atqj bona Ipc efleiubenr, rametfiin tcunoijjcm omnëcol-locatam deccbat;amp;; hifee ex rebus amp;nbsp;fadlis, a-deôfcilicctpiis,paccueram acftabile.rerumcp omniufucccilumfeliccaclactum hoc in loco ipfis fore polliccntur.Et horü dudlu mifer po pelhis agitur, atep incedit, relt;ftius alioqui fa» ^uruSjSC pceçaturus minus, Cum uerd hüc inmoduculpâomnëinpfeudoprophcras c5 30 ferrem,fie mihi rcfpondit Doniinus;Pfeudô-prophetæillimendacia ipfis prôphctâtac do cët : unde certc lex mca eos caucreiufsit. Hos ego non mifi, ncq; quiequain in mandatis à me habcnt,ut quibus ne locutus quidem fim. Sed uifîoncm mendaeem amp;nbsp;qiiæ fallat,conie-^uras fcilicet,atque res nihil certas,fed allutc' lt;k corde fuo effidas amp;nbsp;côpofitas populo uati cinanturacipfum docent, fuas nimirum opi» quod fanc ipfiim ctiam uulgus promifcuü in» telligere decebat, atq? de buiufmodi fibi caue rc.fiquidëin lege mea primarium atq; fummü cft,ut mihi fidatur,S? ut de m e quifq; pcndcat. Qyinhicijsaufcultär prophetis,quos ego co plures mitto,ab idolis fuis uiatp fua praua ipfos ad me reuocans ’! Certe' mendaciorü tene-bras magis diligunt,quam luccucritatis. Por road pfeudoprophetas illosficdicit Dominus: Qui nominis mei prætextu propbetant, jq atep populü doccnt,cum ego eos no miferim, fed ipfi non ucra uia, iuftumtp per oftium fefe ad id muneris præftandum intromiferint, no mei quidem nominis gloria, fed fua quadatn ambitionc.priuato^ commodo dufti : Si qui pcrfuadcntpopulo, falfoq; ipfum docent, no impendere terræ huic bclla,uel gladium ac fa» memthos ego pfeudoprophetas gladioacfa- meperdam atqj con fl ciä. Et populus ipfc, qui hisftultcnimisaufculfant(itautin foucamca^o Deo noftro omnia nobis bona proficifeun-dit,quicarcus cæcum ducemfcquitur)gladio tur^Proinde recxpedamus,teunum incla-percufsi,autfameenecati,proicdiinuiaspu» mamus.extcfolo pendemusrfiquid? tufacis hlicasjuoluëtur per platcas Hierufalein,iM ut ac praeftas hæc omnia. |
R E M I A M non fint habituri qui cos fep dia t. Ira aut? acci det Si ipfis, 8i ipforü uxoribus,ac diarifsimis liberis. Exercebo enim cos pro fua malitia, moribus^ prauis, de quibus amp;nbsp;méritas milii hientpœnas. Dicesautemeis6^ hoe,quod DeJuCiiiit oculi tui multislachrimis immadefcent,atcp oculinxil^ iibcrtim amp;nbsp;de nofte amp;nbsp;de die, inceflanterde- ehrmiUii' fleturi fintludaici regni fortem. Siquidem fï-lia populi tui Sionq, ctiamnum uirgo, neque unquam antehaefuis fedibus eicéla, grauifsi mc'nune afiligeturatque uaifabitur,plagani fenfura mulro grauifsimä acmaximam. Nam fiinagrum progrediar ,non critillic uidcre nifigladio peremptos,acmifcrc trucidatos, Etfimciritraciuitatcm cörincam,famcacpe» ftcattenuatosjcxhauhos atque emortuos ui-furus fum.Qyin Si pfeudoprophetæ etiam mul amp;facerdotcs,hucillucobcrrabunt,atque rum cft, quàm fidomi fc continuiifcnf. Carte rùm tu Deus meus , num reiecifti eledifsi' mam tibi, omniiim'quc charifsimam tribum ludaht’Num denobilifsimo monte Sionaba-licnafti animum tuum ut amp;nbsp;pro bis oration? nonadmittas, nequeme deprecari patiaris^ Quur itaque tantopere nos percutis Si flagel las, ira ut nulla ratiohenoftra uulncrafanari pofsint, etiam cum te long? optimum medP cum ihuocamuss'Expedauimus quidem pagt; ccm,8i fecunda ac læta omniarfed ingruit bellum, premit fames acrcrü inopia,obueniüt(ÿ aduerfa omnia. Sperauimus item tempus eu-rarionis,quo mails his cxoluercmunSiecce, multo CÜ terrorc ac animi pcrturbatione.ma» gisacmagis illis implicamur atqj irretimur. Sed agnofeimus atqj confitemur irnpietatem noftram.atep ctiam patrum noftrorum iniqui mina ac plagas ponerc. Sed admirteobfecro, neqj afperneris prcccs noftras,populumcßtigt; bipropriü acdcleélumndcp habita ratione fa crofamfli nomirtistui, cuialioquigentesim-pix funt maledidurf.attÿ tibi uelut parum ua lido opprobraturæ, Neprofternas quæfo fo' hum gloriæ tuæ.tcmplü tibi fandum.Recor-dare quæ patribus promifcris atq; iuraris : 8i nc irritum facias paólum,quod nobifciim fan xifti,arqj paiffus cs.Quó enim nos uertemus!; ad quem cöfugicmus 8i cuius inuocabimus auxilium^fi tu Domine nos reqeias, ac repel-» las.Num inter uanos gentium deosipfarumiS qucidolaquifpiam eft, qui ad arcendamqua premimur famem, dcmittcre carlo pluuiam Pquot;*» poffer'Num carli ctiam ipfifua uirtuteimbres daturifuntnobis'iNdnne ate uno Domino CAPVT |
|
PARAPH c A P V T XV. O ninus uerd pro populo hoc mihi plane' inexorabjlis, precibus his meis relpondens, dixit me pro eis orando omnem ludere opcram. Nam fi hodiernum in dictn fuperllires, coram me confifterent 8ë Mofes SC Samuel, quorü ille deleri potius de lt; libro iiitæcupicns,quàm ut ira meain popu-lum dcfæuirct, coegit me ipfis parcerc: hic ue ró llrennuus atq; ardës aded dcprecatotfuit, 10 fct,rcsci} illi adhuc effent profperrimæ,occidit iitadipfiusorarioncm amp;nbsp;in melTcplunias de» miferim, tonitruqj ccclü omnereplerim.per-petud tnilii commotioremin popukim ani-muni placans Si m itigâs: Si inquam lii fuper-eiTent.aiit quiciinq; liisfimiles interceflores nunc alij,pro populo hoc me rogitarcnt,non polTemin ipfos rec^^tcaffici, atqj animo in eos elTebonoac pio. Proinde eqeiro cos à facie niea, atq5difcedanr. Et fi te inrerrogenr, qiiô nam iplis fit difcedendum.refpondcto illis fie mediccre: Qui pefteperire iiolct, difcedatad ÎO peftem,arq;in malam rë. Qui gladio mauult , intcrimi,abcatiuprælium,eîadiopcrimëdus. («I dd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;æ conrmens,præehgic iMti’-a tcontabcfccre, cötabefcar, atqj difpereat. îbà j Autfiincapriuitaremabducipræoprar,abdu- , catur.Namquadruplicihocgenere afflidlio- • nisdeipfispeenasfumpturusfum,inquitDo minus, Er qui ab holle gladio intcrinicntur, horuminhumata cadaueracanibus dilaceran 30 da funt,arque iicccli uolncribus,feris(p bellijs deuoranda atq; conficienda. Sic autë cos exer trbo, atq; late aded cos difpcrgam, qui in ca» ptiuitatemabducentur, utabipfiscömoncan furatqjinhorrefcanromnia torius mundirc-gna, idep propter fccleratifsimum ipforum rc gfm Manalfcn, optimi rcgisEzcchiæ filium. qui tam impie, tam federate SC indigne', horre disadeo flagirijs ipfam replenit Hierufalc.Si nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ quisobfecro, qnâdoijfdem incedis ueftigrjs, 4° nos extrudâ adinimieos neftros, qui uos ab-tui miferebitur Hicrufalcm Quis malis tuis ducant ad terrâ uobis iiicogniram ; quoniam îndolefcct^atqj te confolaturus pedë loco mo uerittQuishani abibir exoraturns atqj com-polîturustibipacemt’Vel tealiquandoroga-bitqiiidualeasfQuiamerehqui(Ti,inquit Do minus,retrorfum atqj in deterius tibi feren-turomnia. Nam ego manü mcam cxrcndam aduerfiim te, atqp te difperdam arq; cëficiam. quippequi frequenter aded poenitudine du» âus.itaut caftigationë tui intermiferim, poc- jo nitendo dclaflatus fum. Proinde ueluti uenti» labro nos difpcrgam quolibet terrarum ,ad quarumuis regionum ac ciiiitatum portas, ni ‘•Parai. 13. hiluos curaturus. Orbaui popnium flore fui roboris.interfecflisaliquando cëtum quadra gintabellicoforum uirorum millibus,quos fi mulomncs perdidi. At interim hoc tam graui malonihilo melioresfa(fli,nelatumquidem digitum rccedimt à urjs fuis malis.Multæ mi- hiapudillos fa(flæfueruntuiduæ,multi pupil 60 fefe oblerflantium, ntfi'crefi'cereratqjrefocil-11,itautuel maris harenam numero uinccrët. Ad hæcJnduxi eriS aducrfmn eos, adiierfum cpngregatos iam,uiros iuuenes:neç itamuU hi commercium cft.fiquidem plenum iracarq^ ~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;indignationis |
R A s I s, »‘7 to poft interfe(flos maiores Si ucteranos, ua-ftatorcm Afiyrium,qui non clancularia de no (fie,fed Clara die,apertoqj ac bene nobili Marte ipfoà impctës,ac maximam cladc faciès, to* ta terragraflatns eft, cun(flas regionis cinita-tes depopulans atep deuaftâs, Itaq; infi’rmata, liberis^ fuis orba fa(fla eft,qnæ complûtes pc pererat. unde nbsp;mulro mœrore repleta fuir: fol omnis fclicitatis.cü mnlta adhuc dies cf» ei,atcp euerfa eft, ita ut pudefa(fla fit, multiscp oppleta opprobrijs. Porto qui ipfimanfcrûc fupcrftites, hos nunc gladio obijciam coram inimicisfuis,aitDns. Scdômeinfelicë,quôd Vamihim» meunquâ pepereris mater, uirü opprobrijs, termea. omnium q; calumnijsjtotiuslp terra: conuicijs expofifum . qui tarnen nullain redeipfisma* Ic'lum meritus.Nullam à quoquâ pecunia fœ» nori aut cômodato accepuneq; ego alijsfctno riaurmutudquicquâdedi.unde ullanafcatur controuerfia. Neminem fraudauimeq; eft cui quicquam debcâ,autfccerim male, Omnes ta men me côuicijs profeindunr, atep male apud omnes audio. Has ante non iniuftas querelas audiens Dns,dixit; Ne quid amplius mihi credito, fînôreliquü uitæ tuæ tempus felixfu turum cft,amp;profpcrû,ita ut in tepore calami-tatis atep affliiflionis tuæ, ipfeeriam hollis te rogaturus fitjtuamq; amicitiam exoptaturus. ignis fiiroris mci acccnfus inter nos emicabit, atcijmultaflammainardefcet. Tu Dnenofti quis ego fim,amp;: quidilliaduerfum memolian tur.Recordare obfecro mei,S^ uifira me,ira ut deiisquimeperfequuntur.acinalcmihi uo-lunt.meuindices. Sed ne de medio mefuftiile ris.dum longanimisferiusinipfos defæuis. Sine uideam,quo ipfos tra(fiaturns fis modo: memor qudd propter tc,ac prædicatü tuæ ue« ritatis ucrbü,multa aded fero opprobria, ua-riisep aded profeindor côtumelqs. Poftquâ etgt; Inutntifint nim mibi inucta fuerunt iierba tua, ego auidc' ftmonet illafufeepijSiucIutifameiieusgratü dulcem^ tuitz^co* cibum.ita mnita cum auiditate, amp;nbsp;læto corde medt eos, Cæterùm quod pures hoftëucftra uirtutere-pclli pofiTc.id fecus habet.Num gladius uefter mere ferreus retundet atçp conteretgladiu Ca bylonioru, ab aquilone ucniëtium, qui ferro amp;nbsp;chalybepulchrc tëpcratus eftfVos certèho aijMii» ftilongeimpares eftis.diuitias iraq; ueftras,8lt; quos recoditos haberis thefauros.hoflib.dabo ditipiendos:neqj licebit uobis eorü quicq redimere, idlp rota ubilibetregione fier pro-ptermultag.auia’queueftrafcelera.Qiiin Si ea comedi.attp animo meo recondidi.fiquidë tuus,ô cxercituü Deus ac Dne,cgo uocor,atcp fum etiam.Non defedi autëneq, uerfatus fum in coctuatep concilio ludentiü, atlt;p falfis iocis larcr, Sed propfer collarum in me prophetiæ donü rcfidco folus,amp; uix ullo cS hominc mi- |
|
It* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N M I E indignationis contra populum tuu, meS uati dnium eft, quod mihi populo denüciandum iniunxifti. Quarc dolor meus multus fa-lt;flus eft,5^perpetuus, Si plaga mea grauis a-deó,ut a^dmota pharmaca renuat, nequecu.* rarifepatiatur.Etfafluses mihi uelut fons, Si ebullitiones:fed ut aqup quæ facile exiccan tur, neque perennes funt. fiquidem cum puta rem te mihi auxilio fore, me ueluti fub cultro to liquifti,atqueopetuadcftituifti. Hie Domi nus infi'rmitate meacognita,8i quod ueluti de magnifiée adeó mihi promifsis dubius, pa rum bono eifern animo,fie mihi refpondit; Si conuertaris.atqueomni dubio reiedlo, mihi conftanferfidasîidquodcgo tibi adiutor e-ro,ftabis corä me, munerefundturus prophe tico,charus mihi SC grarus. Et fi eleftos con-uertendo, preciofum lt;a iiili difcrcueris, ueluti CouMfWcH» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mala, atep etiam prolocutusea fii;rogantes neque fallar.Coniiertanturilli ad te.attp tuis ipji 4a uf^bisacquiefcanttSineconuertaris mihi tu e, CT'tKuo aJiiiQs jfjyf jpfoium fubferibas fententix. ««tterterir conftituam re populo huic ueluti mui ü xncumatqucinfuperabilem,quern quomo-docunqueoppugnent, non poterunt tarnen cxpugnare:quia ego tecum futurus fum, ut te fernem aclibcrcm,nufquam caufxtuf defiitu rus,inquit Dominus.Libcrabo cnim te etiam depcfsimorum manu.atqueabijsqui mul-30 Atquiuos.nonfolumnon abduci à patmm tatyrannidc fortifsimi funtacferocifsimi.tc redimam. c A p V T XVI. ficdicit Dominus de filijs aefiliabus hoc in lo conatisjitem Kdc ipforum matribus.unde 40 ac ficulneis. liquidé no perniiträ,utclemeter prognati funt,atcp ctiä de ipfis corii patribus, uobifeu agatunquin potius cogeminiad fer-uiendû uanisidoiis, Sifcclcratis idololatris. Mortihm «gratatio-Kummorirn iur,n3 plan Ominus autem impendentis calamita tis grauitatem perfpeffam habens, SC cxaeflccognitain, iierbamcciim facigt; ens:Neacecperis, inquit,tibi uxorem, neque hicoperam dederis procrcandislibcris. nam qui eos in terra liacprogenuerunt. Varqs, ex inedia, multac;^ fame, morbis diuexabuntur, atqj interibunr,non habitiiri qui ipfos lugeSr, iuftatp ipfisfaciant, auteriam fepulchriliono ^entur, redignentur. Nam ueluti excrementaper ter umfepelien ramuolucnturpedibusprotcrcdi, poftquam tur. gladio autfameconfumpti fuerint.Et cadaue _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cduxit de terra Acgyptia.Scd uiuitDominus, ra corum cedentuolucribus ccrli,arqj fcris ter nbsp;nbsp;dicent, qui Ifraclitas, ucro illo Cyro Clirifto rxbcftrjs in cibum. lufsitquoqjSi hoc mi- 30 rcgclaxantccaptiuos, cduxit de terra Babylo - - nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nis. Side omnibus terris ad quas eos eiecc- hi Dominus,utne in domum luÂus ingrede» rer, ueluti eos qui mortui funtlufturus , step qui remanferunt fuperftites, faóto planffhi co folaturus. Volo cnim eos omni confolatione deftitutos mccrcre.atq; fummis doloribus im mergijUt qui pacem,omnemcp meam beneuo |
patribus ipforum dedi inhabitandam atque pofsidendam. Nam ecce,Ego cispifeato- Eguwilt«* res aliquot mitto, hominum genus rude, ac pijratorei cralfa Minerua,inquitDns,qui eos pifeabun» wnitoi. turn parui,iuuencs^ fenesep: nclt;p crit qui cos nbsp;nbsp;tur,uirtutc fpiritus mei capiér,arlt;p in uera mei autfepeliat, autlugcat. Nemo fuperhis mor- tfo cognitioncadducent.' miflurus tandeamp;uena tuis feincidet,autdccaluabir,internum aninu tores uiros,qui toto terrarü orbedi^erfi atqj dolorcextcriseiufmodifignis teftaturus;its diuagantes,cosinxtcmxfalufisretia,cin(flis mors corii per omnia inhonora crit, SC ieno- dreum illos indaginibus, illiccre ftudebunt, * ** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quibuKUflqt ro. Moricntur cnim in terra hac, turn magni rainiofa. Non expandent lugentium at^ eiu* lantium more fuper mortuis fua brachia, con folaturifuperftites.No propinabuntipfispo» culo confolatorio,fuper amiifo patre fuo, aut marre;fed pulfa omni cöfolarione,lu6fus at^ mccroris plena erunt omnia. Proindc non eft quod cogites illic de nuptqs.autacccden» dadomoconuiutj, ubi fimul omnes Ixti lint, alacres, at^ lubentes, ut una cum ip fis edens ac bibens, fimul Si gaudeas atq; (utfponfum condecet) hilarem atep lubentem te præbeas. Nam ßi fie dixit Dominus exercituum, Ifrae-lis illc Deus : Ecce, ego uobis præ oculis ue* ftris,atcp uobis etiamnum uiuentibus,eelfare facio hoc in loco omnem ftrepitum gaiidij ae Ixticix ; dulces item fufurros fponfi acfpon« fæ.Cumcp annüciaris populo huic omnia uer ba hxc, illiip te interrogarint, cur Dominus tanta, tam^ grauia aduerfus ipfos conceperit ctmuui/. % to. h,; item quæ'nam ilia ipforu iniquitas fit, 8i quae ipforum fcclera, quibus in Dominum Deum fuum peccatcs.ita cum exafperarintjtantamiy bilem mouerint:tunc tu refpondebis eis.Do* min urn dicerc, quddharcipfis eadccaufaacci dant.qudd patres ipforum Dominum dereli» querin t, dcos fedlätes alienos, ijsq; feruictes» atqj eofdem adorâtes : cum interim de meuix cogitarent, legem ijj meam nihili pendcrenf. ucftigqs uos patimini : fed malefaiftis acim-probifsimis moribus ueftris longe'fuperatis patres ueftros,qui hie uobis multo inferiores funt. Nam ecce, nos inceditis ac feftaminifui quifqj cordis praui lubidinem, atqj cofilia ma la.itautmeaudire dedignemini. Et hardere pijciMiiii difturbabo uos de terra hac, ciefiurus uos in de urn terram tu uobis tû patribus ueftiis ignotam, bic, ubi Si node Si die feruiedum eritdijs alienis Er tanta quidc hæc crit calamitas, affliifiio K miferia,ur uenturi dies fint,inquitDns, quan do Aegyptia illaferuitusprxhae minimi xfti manda fit.adcó ut qui iurarc uelint, non am* plius dieft uri fint uiuere Dnm, qui filios Ifrael ratâdquod ultimo fïncimplcbitur.poftquani faluus erit,rcducendus in tcrram fuam.quam «I h |
|
P A R A P H quîbufcuftfpetiamlatîtabuntmonribiis, colli bus, aiit etiatn rupiû cauernis, qualibufcunqj inquaniteneanrur uieqs, atq; irretiti fint erro ribus. Cæreriim quando oculi mei, omnes il-lorû uias ftudia,à conatus perfpeéla habenr, nec^horum quicquam me later, neque iniqui tas eorum magna admodum Si niulta meos ociilos fugir, lune prius iniquitati atqj pecca-tisipforum dupliim ftatui rependererpropte- ß’wiitffor DIM, O' loinr reaqiiôdpollueruntatcp profanarunrterram lo meaniipcrmaclata fuis idolis pecorumatqj adeô propriorum etiam filiorum aefiliarum cadaiicra. fiquidem abomiiiandis fuis idolis, totaipfa terra mihiHpreditaria.plena eft. Do mine, qui pro genuina tua bonirate nô pores tuoriirn non miicreii.adeó ut tandem per pi-featores ac uenarores uerbi tui miniftros, po» ................................., f... V ntii, pulus nuis ad tercduccndus fit;Tu certéforti tudo mea.robur meum,arque refugium milü «s,in die tnbularionis Si anguftiac. (îquidc ad te Si genres conclurent ac ueniët,ab extremis terrarû exciti ftnibus, ab oriére, Si ab occiden te.abaquiloneitem, Si ab auftro ; Si cognita tiiæbonitatis maieftatc, dicent atqueconfite biintur, quôd certe patres ipforum coluerint deos raendaces.falfos Si uanos, qui nihil ho-mini auxiliati fuerint, neque quicquam fuis cultoribiis tnlerint opisMum ea hominis uir tuseft,utipfc fibi deos ullos facianVerùm iplt; f'nihilininus funtquam dij fiquidêper hos in omne prolabuntur feelus, dedeciis Si igno miniam.Iddrco: Ececego eis oftédam, arque docebonuncipfos, Si hacquidem nice manu meam,6iqua ego iiirrurcfim, ipfis norum fa* tiamàtautnorinrarqj meminerinr,quod no» men meiitn fit n’^TV',Adonai, per quem cnéia fubfiftunt,at(^ creata lunt: non fie defesftus ui tibiis,quin id nullo laborepræftare pofsim quicquid fceleraris acnominis meiconrem-ptoribusmiuiroi'. ÎO JO C A P V T XVII. PEccatum Iudaicægenris,quo ram perti naciteruerbum meum rciiciunt, ôC fpiri iiiifaixflo repugnanres.itamanifeftc'uc l'^sirclamât, ftilo ferreo feriptum eft,ut quod indelebileà neminc expungipoteftmngui e-rnmadamanrino exaratum maner intabulis tordiiim ipforum, Si in ararum ipforum cor-rnbus.Vtmulta cum dcleôfationefuorum re-tordantur filiorum,ira Si grata ipfis eftarque lucunda ararum fuariim recordatio,arquelu-corum, in quibus fub omni arbore frondofa, arqueqiiibuslibetin collibus,fua coluntido» . ,,, l’gt;'P''®f'’lt;^rafaeicntcs,multasq5olfercnres ui «rlKiiiji'ije dfimas.O'mons Sion.qui miliipræcundfis “«^oiii. folej efie cliarifsimiis, eó mine res tuæ fpe-mefn- ,uropes tuas,atquc rhefauros tuos om-nes in agro prædæatqiiedireptioni expofi tii rus firn ddlp rationepeccatorum ruorü,quód _______________________________ ipfis deftiuuntur.Etiibi tandem ad extrema •Wc. per omnes fines tuos in excelfis facra habeas, nbsp;nbsp;deuentum fucrit,ftultos plane,atrp omnia co* |
R A s I s. fit. At nunc uacanduni crit tibi, Si quiefeen-dum,lt;à colendahxredirate tuaquam tibide-di.Non dedifti terrp fuam quietem,proindeil la nunc te uult qiiiefccrc. fiquidem faciam ut in terra ribi incognita, hoftibus tuis fermas, qui in terra tuamihi feruire recufafti.ignem enim fiiroris grauisq; iræ meçfuccendifti,qiii iuextinguibilis in æternum ufcp arfiirus eft. Tu quidcm ex Aegyptiorum auxilio pendes, fubinde Si Aflyrijs innixus, Multum ribi places tua iufticia fcilicet, Si externa operum lar-ua,quam tarnen nihil ad diuinam legem, fed magis ex præfcripro humano compofitam ha bes. Cæreriim fie dixit Dominus; Maledidf us Homo eft, qui confiditaefpem fuam collocat AUkdiRu, in Hominem, carnemfuü brachium acrobur homoquico' faciens,quauiacoripfiiisrecedità Domino, fiJitinhottti in quo uno omftis Hominifaluscft,uirtus6i uidtoria. Veriimquieo eft ingenio , utextra Dominum fidar alreri,is afsimilis eft myricæ, quæ locis aridis, defertis Si incultis proueni-ens,pariim afliirgit, nullum^ profert frudiü. Et ubi bonialiquid populo continget, idilJe nifiirus nö eft, fedinhabitabitloca torridain deferro, terra cp defolata,ac uix habitabili.Cæ teriimqiii nihil fuæ fidens iufticiæ, nihil fuis mentis, nee emortiioriim hominü futfragijs, aurcoempris Pharifaicorum Hominü benefa ^enediSlM dfis.fiue corum indiito ueftiru,niHilitem diui uirqui con, riis fuis,fuæ prudentiæ.generisq; clarirati,aut fiditinDo-* etiam prineipum uiroriim potentiæacgratip; ^,^5, fed fidit Domino,ex ipfo pendens, atc^ in üiiä Dominum fpem fuamomnem colloeans.is demum bcnedidfus acuerc'beatus eft. Quif-quis enim eiufmodi eft, is erit ueluti arbor ad aquas planrara,qupad aquarum riuos fuas ra dices extendens,nô fentitfi quis ueniat jftus, aut ulla ficciras:fed permanct folium eius uiri de ac lætum.ut qui i'emper bona fit fpe, Si cu-ius omnia confilia ÔC conatus profperc cadât Si eueniant. Et quo anno pliiuia rarior eft, SC uix ulla cœIo demitnriir,quaeres annonæ cari tatem itiuehere folct;nihil follicita ea arbor e* rir, nequefuos proferrefruélus certabir. Cor aurem liiimanum, quod an folo de Domino fperet, non facile ciiiuiscognofcereeft,fallax Pruuum efl acfiiper omnia dolofares elbpræfraôlaitem. arque pcrueiTa , Si perfcrutatii difficillima. Qjis itaqueillud rci4c pernoucrit^Ego Do-minus Si corda perferutor, ÔL renés explore , omnium cogitaruum ac defideriorum fontes pcrfpeélifsimos Habens, redditurus unicuique pro rarione fecundum illos a-ftæuitæ, mercedem fedignam Si iuftam. Vt perdix alienis ouis incubât, 8i à pullis ipßs iam ex du fis dcferitur:ita fe res habet diui-tum, qui quomodolibet partis diuitijs incubantes ac fidentes,in medio uitæ fuæ curfu ab corhominit, amp;nbsp;inrcrul4 bd,. arqueidololatriæ ftudeas. Septimo quoque filijfecomperiütinopes. Vider certc'atqjob-anrio iiacare arque quiefeere iufsi agros tuos: feruat cüdla Dominus : cui ut à primo mundî id quod aiiaritia tua faccrc renuit atque omi- nbsp;nbsp;exordio gloriofum in cœlo folium fuir, ita SC nunc |
|
IN H I E R E M I AM M» nuneapiidnos in loco fanftuarij fui, mentis nimiriim HôftræfibidiCatæ, fedcsfuas, unde etiam Omrtia profpcctat atcp cOgnofcit. Vnde Si Dominus ccrtcipfe liniea Ifraelis fpcs eft 8i expcciatio:qucm quifquis dcreliqucrit.pudo refuffundetur i amp;nbsp;qiiOtquotab ipfo defleóiüt artp reccdunt, horum non in coclis fcriben tur nomina,fed in terra, utquorum memoria inter! tura fit.nam dereliqucrunt fontem aqua- rum uiiicntiiim.ipfum nimirum Dominum ló Dns,ita ut nihil oncrisinfcratis per porras ci S4»dt me tiomiue,^ frntbof./al Dcum noftn'i. Cætcrùm tu Dominc,quan do hæc ingruenspopulocalamitas, ipforucp irrifio8CcontumeIia,quameatficiunt,mctan topere urir, difcruciat ac uulnerat, fana me,SC fanabor.'dautnetamargreSC grauitet fcram. Serua meut ne ficafihgar,8C fcruabor: ala-KMwwe/ae, criusfpuiuam.fitua indiciacomprobare,at-Cz' fahtm qiiedeipfisgaudercpofsim.tiâccrtèlaus mca ^ro. tu es,at(^ de re gloriari folco.Ipftquidem mihi dicunt atqj mihi occlamitaht: Vbi eft uerbii io Dominik Quin eucnit, id quod tu minitaris, attp futurum prçdicas^Agc',ucniat, opprimât, at(p affligat nos.Ego tarnen mi Deus non ul-trd me in propheticum muniis ingefsi,nequc ih gregem tulim dominari ftudui. Sed ucluti fdmulus te uocantem fecutus fum ad pafeen-dum illos,3tqj uaticinandum. Diem enim ca-lamirofum, quiueris prophetisperpetudim pcnder,declinare maluilfem,id quod tu nofti, exuerbismeoore, cumprimiim metibipro- 30 phetam conftitucrcs,coram teprolatis.Nefts ergo mihi formidini terror!, fiquidcin die affiitfhonisSc temporedifficili,in reomnem fpem meam coHoco, atlt;p ad unu te perpetud confugio.Pudcfiant autem, at^ perterrefiant qui me perfequuntur, non pudefiam ego, neip terror ullus incutiatur mihi tuo famulo. formident illi,8C non ego.Indue fupcr cos die afthiffionis 8C calamitatis,SC duplici contririo ne contcrc.atcp dcuafta cos. liorui» puit mei- nolens populum fuum quietum cflc, neç fie aduerfum me, aut quenquam aliumtumul-tuari,pcrobferuationcmfabbati,hocipfisin-' finuans,arqj ucluti inuolucro quodam obue-latum proponcns.Abi,inquit ad me, atep con fiftein porta filiorum populi mei,ubiillipo-tifsimii conueniunr, arq; frequentifsimi funt. In porta inquam,ubi ipfi regni ludaici reges, acuiri principes ucrfantur,atq} ius dicunt, at* que etiam in omnibus portis Hierofolymorü , aliis,amp;; dicito eis: Audire uerbum Domini reges ludah, amp;nbsp;quotquo t de populo adeftis lu» daico, uosip Hierofolymitani dues fimul om ncs,qui per portas has inceditis.fic dixit Do-minus iSeduld uobiscaucre,ne quid oneris fabbafi die extra urbem exportetis, aut etiam per portas Hierufaleminrroferatis:id quod mercatoria fua auaritia complurcs faccre con ipfifacerecolhbuit atlt;puifumfuir.Fadumer go eft uerbum Domini mccii in hanefenten* tiam:An'non Ô domusIfracladmoremfigu- 1! illius,cgo uobifciim faccre. atqj uos trafta« | repofiumt'inquitDominus. Gerte qualefcü-qucueftrac finruires, SC quantumcun^ uobis de ueftra uirtute placeatis, in mca eftis manu . SC potcftate,ficut hitü ô Ifracliticum genus,in manu figuli;adeó,utnccpuellc, neep cogitare ‘ quidem boniquippiam ueftrapte uirtutefitis idonci.liquidem ego uobis SC uelle SC boni a-ftat, atqj apertü cft. Imó neep dedomibus ue» liquid pcrficere.deduco ad inferos SC reduce, ftris quiequam per diem fabbati efferatis, ne- 60 Mcum cft SC cuellcrc SC plantare,SCperdereSC que quiequam fabbato die fcccritis operis: nbsp;nbsp;feruare.Repente loquar aduerfusgentem SC fed omirta ebricrate, undo cxdes SC iurgia: o- nbsp;nbsp;regnü aliquod,ur qui illud cuellcrc uchm.dc- «niffa item obtrcdatione,calumnia, atqj om* nbsp;nbsp;ftruere,at^ depcrdere,ueluti fi figulus ex im- quot; quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pofit» fô |
ni contra proximuni inîurîa,pladdi quilt; ti ilium mihi fari(ffificate,Icgeacdiuinis man- èmip datis peripfum inftruendi,quomodo id patri teiimje bus ueftris præcepiiquanquam illi me non aii to dicrint, neqp aurcs fuas mihi inchnarC dignati fint; fed potius ceruicem fua indurarinf, utnc audirent,neqj difciplinam, iuftum^’ uitat mo * dumaecipcrenr. Caeterdm fiuos mihifcdulo aufcultarc, piotp animo parère uclitis, inquit uitaris huius diefabbati : fed ilium moribus inprokimfi bencficis,animo(pin Dcüpioac bono fanftifieetis, nihil in eo facictes operis. Tranfibunt, at^ regio cum honoreacgioria fcrenrur per portas urbishuius reges acuiri principes,renëtcs rhronum Dauid partis fur, SC curribus atep equis magnificc uchentur, tu ipfijtum etiam principes ipforum,uiriitemlu daci, atqj Hierofolymorum eines: SC confifter, I atlt;p inhabitabitur ciuitas hæc ufip in fempirer num. £r uenient de ciuiraribus regni ludaici, SCexlods Hicrofolymçfïnitimis,deterraitS tribus Beniamiticar, ex campeftribus item, SC montanis, Si ab auftro item, locisip deferris SCinaridis.VndcIibetinquam terrarum ueni* ent,afferentes holocaufta.uidimas SC oblatio nes,8Cthus,ferentes inquälaudem,multamlp gratiarum aiflionem in domu Domini. For rd fi me non audieritis, de fandlificando die fabbati,de non inferendo onere, atepperpor tas Hierofolymitanas fabbaro diecundo, ac* cendam profedd eiufmodi in portis ueftris ignem.qui palaria.fuperbastp Hicrofolymo» rum domos fimul omnes confumat atqj con-ficiat, cui reftinguedo nemo quifquâ par crit. c A p V T xvni. Dominus autc 40 in h’gulinam ipfam, ubi cfficiam utuerba mea ‘ audias ; atqjdetiirtutcmcacommonefaftus, defuturis cerriora cognofcas.Et ego quidein dido audicns, defeendi in ædes figuli, SC ecce offend! eum, fuum in rota exercentem opifi- VErbum hie habcs,quoda Dominocu Hiercmia fadum eft, in Ininc modum: Surge, atip defeende in domum figuli, cium.Porrd uas quod illc ex impofito row lu to fa Cl ebat, fub opificis manibus cönfradum eft.Fecit itaqj ex eo Uas aliud, quale nimirum li i» i» |
P A RAPMR
ASIS.
ut
|«fftofuierot«luto, uas ignominiofum,faec redecernat. Cxterum fi iam gens illa,cui male eogitaram, malelp fadurum me dixeram, pofitis fceleribus fuis refipifcar,atquein uiam redeantum ego pofita ira mea,p(£nitudine ducat eorum, quæ in ipfam conceperam ma-lorum. Et rurfus.fi repent«? de gctc aut regno aliquo loeutus fuero,ut qui xdifieare,planta* re,modiscp omnibus illud conftabilire uelim, at(p illi benefacere : fed illi inique facere, at^ fcelcrati efle iam occipiunt in oculis meis,uo-ciipmeçparum obcdire.-pccnitebitcerte' Si me fuperbono,eafp return felicitate, quaipfos be arc,atp ipfis benefacere conftitueram. Nunc itaque dicas quxfo regni ludaici uiris,Së ciui-bus Hierofolymorü.huiufmodi fermonem» nempeficdicere Dominum ; Ecce, ego ueluti figiilusfingo cotta uos malum, ignominiofa tx uobis uafa fadurus, quippe qui aduerfum
corpore mica falis eft, reuertimi-’ƒ•lt;« nidcfiiaquifqueuia mala,8C inueram,atcpà Domino Deo uobis pfpfcriptam,redite uiam.
10
uerunt autem'aduerfiitn me, amp;nbsp;înfîdiStes uits meæ:Venite,dixerunf,cogitemu3,atqile inter nos expendamus ,quauia Hiercmiam hune pcrimamus,arqß tollamus de medio.Nam etlî iJoutnim huneinterhciamusjhabemusfacerdotes, fapi ptrilitlexi entes amp;nbsp;prophetas complûtes alios. Non dec factriete. runt itaqß facerdotes, qui legem Dei doceant: neep uiri fapienres,qui rede confulant ac mo» neât ! aut prophetæ.qui uerbi diuini nos com monefaciant, atqj defuturis nos præmoncâr.
Venice itaep, ôCcalumnicmur atep deferamus eumconcitatæplebis,at(pin locum hune fan dum prolatæ blafphemiæ: nec audiamus ul-los eius fermoncs,quibus fe expurgate uolet, amp;nbsp;exeufare J fed indida caiifa uirum fcelera-tum opprimamus,arque perdamus. Ita qui-dem illi de me ftatuunt.atç decernunt. Sed tu Domine attende ad me tibi dicatum.actoto
pedore de te uno pendentem, amp;nbsp;audi has ad« uos dura cogiro atqj horrenda.Sed obfecro, lO uerfariorum meorum uoces amp;nbsp;impia cöfilia. r-i n. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Itanebonum malopcfandum eft,utuirpmcx
ciii tcrendx unice' ftudeatis,atlt;p fedulam prx-ftetisoperam. Vcriim illiueluti omni fpere-deuiidimccum in gratiam , abieda, adum de feefle dicent; unde Si noftras cogitationes. Si quod nobis in rem noftram efle cenfebimus, ■dfedabimur, inquient,arcp faciemus, quifip nimirum pro libidine cordis fui mali.Si obex ’’’■’giile cati,Proptereafic dixit Dominus: Inquirite
’Ototerrarum orbe, ubilibetgentium, fl quid “ Witali« Unquarn inter illas,his fimile uifum eft,aut au ’ttiwlta; ditum:cuiiifmodi fœdè certè nimis,Si oppidó
quam turpiter facit, populus Ifraeliticus C Nü deferetlîtibundusaliquis aquas ex nine Liba ni prognatas? Si c rupe,quam fuo in agro habet,promanantes? Num omittendas aut con
JO
effofsis foueis infidientur i miliiqj machinen* tur necem?Memineris quæfo Domine, quo-modo in confpediitiio fteterim, te rogans, deprecans obfecrans,amp;f modis omnibus in hoc incumbens, ut commotum tuum contra illos animum placarem atcpmitigarem,itam-que tuam omnem ipfis auerterë. Verum poft* quam tanta funt ingratitudine, eneca liberos eorum fame:ucl gladijs impetiti, uitam cum fanguinefundant. Et uxorcs corum orbæred Dafilioseo^ danturac uiduæ,maritis carum pefte emor* ru i» fiime, tuis,ô^ iuuenibus eorum in pr^Iio gladio pro» ftratis. Audiatur clamor amp;nbsp;ciulatusin domi» bus eorum, cum repente induxeris fuper eos cxercitum hoftilem: fiquidem mihi capiendo, mihi bene adeó de ipfis merito.fodcruntfo» ueam, pedibus meis laqueos fine pedicas ab» fcôdctcs.'id quod narratu nihil opus eft,poft«
temnendas cëfebimusfitienti aquas, qux aliunde per aliénas terras dudis canalibus.ad ip ■ fum perfluunt, frigidx ac limpidp ? ita ut quis tnalitreftinguendx fitifux, per auia delatus, s'ibiaquas iniienires'Non neextremj demen hæidfiierit? ita fane populus meus me, quem ftbi expofitifsimum habcntacoptimum, obli nifcunturati]) contemnunt:fruftra fuis idolis, quod faluti fibi fore putant, fuffiturn facicn-‘Klia^ett! tes.Certèpfeudoprophetxduces eorum,in-tluxerunteosinliunc errorem, arque faciunt utfic peccentatqj impingant, deferentes femi citli, ’3satitiquas,pijs fuis patribus olim tritas,at«^ ufurpatas ; Si ingredientes fcmitasnouas,fa-lcbrofas,8i nihil conculcatas.JQua quidem re lerratnfuam defolandam at^ perpetuoexibi hndam faciunt, ita utcuilibeteampcrtranfe-nntiftupori atqp horrori futura fir, multa cum ’dmirationefuper eius uaftatione capite moto. Nam ficut euroaquilo citatifsimo uolatu nubesdifpergit arque difpellit,ira ego eos di- ges,tum uiros in regno ludaico principes, fi* fperfurusfumad Chaldporumaduentum,at- ^o mul8iciuesHierofoIymitanos,utquibusDo quedifpuifurus. Etquandofuis malis Si cala minus exercituum. Deus illelfraelis, huncin Ecceego/»» mitatibus prefsi me inuocabunt, tergum cis modum loquatur: Ecce ego adduce malum, ducam afßi obuertanijSinonfacienimeain. Confpira- horrendamÿ calamitacem in locum hunc, ita ^ionem-
’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I utquif»
4° quam ru Domine omnc corn de me perimen do confilium abundè nofti, Itaep ne condo* naueris eis fuam iniquitatem, neq; peccatum corum à confpeâu tuo remoueas, ita ut ciue obliiufcaris. Impingantautem Sicorruantco ram te: amp;nbsp;in tempore furoris tui fie eos exer-ceto,ut meminerint, amp;nbsp;alqs exemple fînt.
C A P V T XIX.
Ominus autem imminentem eorum uaftationcalio adiuic figno eompro-
iufsit me abiread emendam à fïgulo hdeliam teftaceam! idij nonnullis defenioribus popu li atquecriam defenioribusfacerdotumme» cum adduftis. Et egreftus ad uallem filij En-non,qux ad oftium portx oricntalis eft.clara illic uoce exclamabis,inquit,propalàm Së cun élis audientib.qux ego tibi locuturus fum lu bebis autem uerbum Domini audirc tum re»
|
»1» IN Hier. utquifquisde eo audierit, aures eitinniant, multoi^ horrorcconcutiantur: idcpeo.quód me derelinquerint,Sé abalienarint mihi locum iftum, fuffitum ineo facientes dqs alic-nis, quosnecipfi, nec patres eorum unquam noueront, neep etiam regni ludaici ulli reges. Et fi quis propheta bis eorum fceleribus recla mauit,mores que illorum pefsimos reprphen dit,hunccontinuo damnarunt: ira ut locum huncinnocentum fanguinercplerint, ac foc-difsimc coinquinarint. Qyin SC excelfa extru xerunt ipß Baal, ad comburendos igni liberos fuos in holocauftum ipfi Baal, id quod ip fis non prateepi, neque unquam locutus fum; imô ne in mentem quidem milii unquam uc-N«» uocali nitres tânefariaSéimmanis. Propterea,ecce tur amplim dies ueniunt,dicit Dominus, ut non uocetur bcmtße To amplius locus ifte Topheth,autualli8filiiEn fbetb. non;fed uallis diceturftragis âCoccifionis,mu tato ita nomine ex multitudine.qui ibidem lo ci à Chaldæis interficientur. Porto confilium ludah Si Hierofolymorum, id ego fafturus fum irritum, gladio cos proftrarurus in con-fpcélu hoftium fuorum. Si per manum quac-rentium ipfos perimere ac perdere. Porto in- 10 qui tibi prp oculis tuis gladio perimenturda-mitarione captus fibilet fuper omnibus pla- jo turus enimfum uniuerfum populum ludai- li amp;nbsp;beftijs terræ in cibum. Et redigam cimta-tem häc in folitudinem 8i fibilum, ita ut quif* quis earn prçterierit,obftupefcat,amp; multa ad^ gis eins,îpfosq; defeftetur. nam grauifsima fa m e, longa inediaexcarniftcatos, hliorum ac Eliarum fuarum cibabo carnibus:ita utqui olim omni pietateacmifcricordiaexuta.foli-tifunt hicfuosimmolare Iibcros,iafui quifq; carnem proximi comefturi fint, ob longam obfidionem, multamlp rerum omnium penu riam amp;nbsp;anguftiam , quibus eos hoftes ipfo- 1 rum,8iqui obftinatifsimo pedloreipfîsnecë Conlerei b moliuntur, conftringent. Porró fideliam 40 ad teattinet Phaffur, Si tu Si omnes domefti-guMfu/cw in hanc teftaceam, prae oculis uirorum, quos il-oculis uiro^ luctecum adduces, confringes, didlurus eis, rnm^ fie dicere Dominum excrcituum, quód pari modo populum iftum acciuitatem iftam ego confrad urus firn,non fecus ac uas teftaceum, quod femelconfradlum reparari noii poteft. eo quód alium locum no fint habiruri,ubi fegt; peiiri pofsint. Sicfaciam loco iHi, inquit Do* minus,Si habitatoribus ciustfaciamrpciuita- 5© ne Deus me decepifti, ac uere' tem hancafsimilemipfi Topheth.»desenim dum miferar, reuerfus, conftitit in atrio do- 60 propteruerbum Dominifemperillis oppro-mus Domini,Sidixituniuerfo populo : Siedi Hierufalem,amp; scdcs regiim ïudali,nihil diffe» rcnt à Topheth,immundæ nimirum, atqgt; in* tcrfcftorum cruorc fanguinolenræ futur»: propter omnes lilas domosjn quarum teiff is ftiffitum incenderunt rorimilitiæcœli, lidera Hellas colentes atqj adorantes, alienist^ di-islibanteslibamina. EtHieremias quidca Tophcth, quó eum Oominusad uaticinan-xit Dominus exercituum.Deusillelfraelis.'Ec ce ego üdduco fuper ciuitatem hanc, Sifuper nbsp;nbsp;gitarim atq; ftatuerim, nullä amplius deprx- dicandi |
E M I A M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;__ omniaipfifubdita oppida, omne illud ma--Ium,omnem(p calamitaréSi miferiam, quam aduerfus ipfam locutus fum : id^, quód cerui ce ram indurata fint, Si intradabiles, itaepfe-mihi rebelles prarbuerint, ut uerbum meum audire contempferint. C A P V T XX. Bi uerô Phaffur filius Emmer facerdo-tis ( eratautem ille princeps, fiuefum-musfacerdotumindomo Domini,Si curandis ijs quæ ad religionem attinent ) Hie remiam prophetâtem, magnoip adeô animo, tantaep patrhcfia hxc proloquentem audiiler, prim um quidem eum perculsit, Siapprehen-fum coniecitin neruum accarcerem, quifitus erarad portam Beniamin fuperiorë.non procul ,à domo Domini. Poftero ueró die eduxit PhaffurhicHieremiam cneruo,auditurusni mirum eum. arque cundlis de rebus certiora cogniturus.Hieremias ueró intrepidus.ani-molp infraófo fuam lam caufam aiHurus.'Do-ininus.inquir.non indidittibi nomcPhaflur, ut qui probum populi paftorem agas.aepon« tificem : fed uocatte Magormiffabib, quippe per quem plena pauoris futura fint omiiia. ficenim dicit Dominus lEcce ego conftituo te ueluti uirum qui in pauorem fummam'quc miferiam inducas 8i te Si omnes tibi amicos, cum in manum régis Babylonq, qui captiuos eos in Babylonem abduccr, gladio que ipfos percuffurus eft. Dabo autem omnem fubftan tiamciuitaris huius,quicqiiidmifericiucsfuo laboreaefudore partum habent:quicquidi-tem hic preciofum eft,fimuISi cumflos the-fauros regum Iiidah.in manum hoftium fuo-rum:quippe qui ea diripient.atqueprædabuit tur,deportaturi omnia Babyloncm. Et quod ci tui abibitis in captiuitatem : Si peruenies quidem Babylonem,ubi in terra ilia immun* da arque polluta, execrabilis moriaris, arque etiam confepeliaris Si tu Si omnes tibi amici» quibus mendaciter Si falfo prophetas, atcplæ ta fecuralp omnia perfuades, me ueluti men-dacem Si populi concirarorem calumnians. Porto fi quid falfi meum habet uaticiniuni, id quod mihi non fir uerifimile : tu certe Domi-........._____è deceptus fum. Nam non ultró in uaticinädi prouinciam (ita ut complûtes alq folenr) me ingefsi. Sed tu de trc^lantem hocmuneris.fortiterurgendoco /«W’ egifti, atep prxualuifti mihi. Itaqueomnibus nücludibrio fum, cunéiorumlp incurriodia, Si Omni tempore me fubfannât ac rider. Nam ex quo tempore loquor arque uaticinor, non défit affl igi a trp d erideri: i d ip gra ni ter ad eô,ut de opprefiiorteatque illata ui clamitem. nam brio fum SC fubfannationi: id quod animo fané meo tam eft fgré.ut mecum aliquando co* |
|
paraphrasis. dicandi üerLî mi menticnem facere,necp am-pliiis ruo ex nomine popuio quicquam uatici nari. Carterum dum fie uerbum tuum reticere eoftituo.inardefcere cœpir illud in cordemeo, ueluti ignis in olsib.meis eonclufus,itautfu-ftincdoillud defatigarer, plutimuq;laborarc: quippe qiii liiiid ferre non poflem.Nam apud plurimos pelsimc audiebam, qui fan da infan dademcloquctes, in omnium meinduxerüt odia. Qilin Si ipfe Magormifl'abib mortem mihimaeliinans: Indicate, inquit, obtredfato« ribus mets,quicquidillcfalfidocueritiS^indi* cabimus illud regi, per quern neci tradatur. I-taqueamp; omncs milii olim amici acbcneuoli, obleruaruntme,ficubiclaudicans atqj auero aberrans.ipfos dcciperem.atqj in errorcm in-ducerem. Q^iod fideprehcndamus.aiebarit il Doitiiiiiij «11 lijprçualebimus aduerfus eum, iuftam deipfo traiMKum fumpturiuindidl:am.Dominusuerd,uelutigi difeedat. Hieremiasitaip.Iegationebacau-tR. gas,fiuebellarorforcis,mibi adfuit.-quarcöf io dita,renriciariiufsitrcgiSedecbiæ,quddficdi perfecutoresilli mei impingetes, caufa cecide xifletDominus, Deus illcifraelis: Ecceinftrii runt.netpmilüpræualuerüt.plurimumpude-fadli.quddparum fœliciter ipfi's res fuccefl'e-rat. VndeSi perpétua notatifuntignominia, qua: nunquam in obliuionem abitura eft. Tn Mero exercituum Domine,qui probas iuftum, Sirenes introfpiciens Si cor,ita ut externa fa-dlorum larua decipi non pofsis; uidcä quæfo, quädeillis fumpturus ultionêes. nä tibi,tibi gt;nquam,caufam meä totam aperui,arfp expo- 3° fui . Eia cantate iam promeritos bymnos Dó Miino.ipfuni^ iuftis laudibus extollite; fiqui-demmiferü tnc,omni(p bumano auxilio defti tutuin,unusipfedeiniquorü malctp mibiuo lentium maiiibus liberauit. Tanta autemin neruum cöiedtus anguftia premebar,tamlt;p id MiiWiSii exaniniodolcbä.ut impotentiæ uoces profe-liifi in t^ua rens, fetid morte optädo, diei quo iiatus fum «älio/KM.nialedixcriminibilbonxfelicitatisimprecans diel, quo me mater peperit.Maledicebä item amp;uiro,quipatri meo primus nüciauit natum fibime effepuerü mafculü, lioc nomine eum «xhilarans, atç gaudio perfundens. Accidat, inquam, uiro illi nuncio, quod olim obucnit ciuitatibus Sddomorü atep Gomorrbporuin, quas Dominus nulla adbuc rei pccnitudine duftus.immiffo coclitds fulpbure ac igne fub» uertitatipconfumpfit. Audiatillepercütium amicorum fuorum clamorem manc, 8i meri- ueluti rem inucntä,amp; quaealicuiin prpdam ce dianotempore miferumde ipforum interitu jo dit.Egoenimutanimo,ita8ëuuItuin ciuita-flet« Sl eiulatum : male fane adTü eft,qudd mc tem häc iniquifsimo fum,in malum exitiü, Dominus non enccauit ab ipfo matris utero reccns natum,amp; adbuca matre rubentem,aut $ ipfa mater mca nö eil milii facia fcpulcbrü, euius utero conceptus perpetud potuiHcm dc litefcere.atque mala hæc om nia fubterfugere. Quorlum enim attinebat, quädo nemo aded mihi aufcultat, omnibusip per mea uaticinia ludibnofum, me de matris uentre prodire, atque in mundum bunc fccleratum irrepe- re,nniutmulram bic expcriar mifcriam,mul- nbsp;nbsp;lieniinetp ucftra fomnolentia aut incuria lues hsinuoluenduslaboribusacmolcftqs,uitarti, multos annospendeät.Liberate defpoiiafütn üancmeammulta cumignointniafiniturus^ S^iniuriaaffedüdemanu ciusquijpfumop« 1 X prtmiG |
«ij CAPVT XXI. Ic illud babes,quod Dominus Hiere-miælocutus c(l,quando rex Sedeebias, abdudfiiain Babylonc regis patruus, ad eum mifit Pbafl'urem : non illü facerdotutn 4° trucidabit.nibil eis ignofcet.nemini parcet,ne que ullius miferebitur. Ad populü autem,qui AdpnpiilH, anxic ueftrü à me reditum expedlat, dicetis fic diccre Dominü: Ecce ego propono uobis uiä Ego do cora uitçfi^uiâmortis.rationëquauiuatisautqua uobü niant moriaminiißquidemquipermanetinciuitate uiter^ uia bac,is aurgladiomorietur,aiitfamc,aut pefte. mortif. Cæteriim qui ex ea transfugerit ad Chaldf os, uos obfidctcs,is uiuet : uitam fuam babiturus principem, fed blium Malkiæ: Si Sopboniam Maafif filiü.-qui poft PbafTurem illü pereuffo-rem aciracundum himis pontifïcem, facerdo tes ambo fuerüf primarii,ac nobiles admodü. Qui poftquam ad Hieremia peruenerunt,nîic fe illi fupplices præbendo: Age obfecro,dicc-bät,quädo nos Nabuebodonofor rex Babylo nius oppügnat, atçp pro ueritate tui uaticinq ualida nos obfidionepremit: roga, atep arden ïntemgà tibus uotis infîfte apud Dominum pro nobis pro noiif precari,fi forte' dignetur nos admirâdo aliquo Dominuntt modo Dominus liberarc,ficut affolct, atep no femel fccinita utillefoluta obfidioneà nobis menta ucftra bellica, quæ manibiisueftrisad pugnandum contrat egem Babylonium atip Chaldaros tenetis, qui iios foris extra muros uefiros obfidionecingunt,eaego in uos cOn-uertä attp refledlam, illos in media ciuitatem liäc introdudlurus. Nam amp;nbsp;ego ualida manuj bracbioep prpforti cötra uos pugnabo,furibn dusnimirum exxftuans,atq5multa ira como tifsimus.fiquidem dum illi uos obfidct, percit tiam quæ ciuitatem hancinliabitat,tum liomi nes,tum etiam peccora,pefte magna ac grauij qua emohantur. £t tâdein tradam,inquit Do minus,ipfum Sedechiä ludaici populi regem, un.à'cü miniftris fuis, acpopulo fuo, à pefte, à gladio Si famc,illituncadliucin urbe reluffOj in manum Nabuchodonofofis BabyloniorS régis,amp; in manii lioftiù ipforii,quiipfis perde dis ftudet. Hollis enimobuios quofqpgladio fed non in ipfius bonum ac falutcincumbcns, inquit Dominus. Tradcturenim inm^pfirc gisBabylonii,quidircptamac fpoliat'aminr: cendio confumet. Adiiæcuirisaulicis,6fre« gis ludaici domefticis,uerbum Domini audi- . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* rciubentes,inhuncrenunciabitismodum:Vi “ ri principes,amp; qui Dauidica ftirpe at^ domo genus ducitis,iuridicüdo uosaccommodate 6o manc,fobrti nimirü,atqp abomniebrictatca- |
IN HIEreMIAM
primît,atqj iniuria afficir : ne forte propter ftu dia ucftra mala fefe prodat ut ignis furor meus,qui accenfus in uos ira exæftuer,ut à nemi« nereftingui pofsit. Plurimum quidem uobis addit animi, qudd urbem habitatis natura Si arte munitifsimam : loco nimirum déchui, ac montibiis circumcindo, ualidifsimis etiâ mu . ris hoftëexcludcntes,adeôut multa cumarro gantia apud uos dicatur: Qiiis defeendet ad-uerfum nos,qui oppugnare nos aufit^ Et quis hoftisrampotensacualidus.qui in cas quas hic habiramus domos aufir irruereiSed en me uobis. egoenim in uos irrumpam,uifitaturus uosfccundiim mérita ftudiorum ueftrorum, dixit Dominus. Immittam aurem ighem in p-diiim ueftrarum materiam, c faltu conftruen-dis illis Si exornandis aliquandoaduciffâiôd ille uobis fuo incendio confumct,quæcunque circumcircafunr.
G A P V T XXIK OrninusautemDcusnefpem omnem declinandac calamitatis régi atqjuiris principibus prarcideret, iufsit me in ip
famregisdomü defeedere,atq;hancibihabe rcorationc,acdicere; Audi uerbü Domini tu rex Iudah,qui foliü tenes Dauid, cuius pofte-ritari eximiaadeófaófa promiflafuntlt; Audi, inquam,ru unà cum miniftris tuiâ, a tqj ipfo e-tiS cum populo, quicücp per portas irtas trâf-
10
ftrudas aedes habetis,excindct,atlt;ÿ in ignéiiw mittent. Et cu n genres multx ciuitatem hanc tranfibunt,fic euerfam ac deuaftatä,obftupefa ëfæ alius aliü interrogabüt, quare Dominus ciuitati olim tam magnaeatcp egregiælicfece-rit,modis(p eâ traélarit ira miieris amp;nbsp;horrendis. Et dicent atq; cognituræ fiinr,id ea de eau fa faëlü, qudd habirarores eius paifiü Dei fui reliquerint.deos^ alienos adorarint: quod^ ipfis,omifl’o DominOifefamulosprpftiterinr, arqj ereifis idolis eos coluerint. Qtiod quidc malûcum per reges porifsimüac principes ui ros,quos corrigere illud oportuerat.conftabi litumacqrcôprobatum fuit; hinemiferühune in modü terra hcc defolata eft, auedo in capti uita te cü matre regina ipfo rege. Sed ne deflea ris mortuü regemIoachimü,neq;miitrûaded fuper eo plaétum faciatisr fed potius Acte atq; lugete fuper eius filio loachino, qui in capti-uiratcabduëfus, nonamplius hucreuertetur, fohim luü natale uifurus. fiquidc fie dixit Do-minus de Sallum,rtue iam bene pacato,aefui captiuirarc contento regeloachino.Iofiæne-pore,quiprofuoauo lofia regnabat. Quide loco hoc egreffus eft, inquit, non eft amplinî hucrediturus : captiuiras enim illi inter Baby lonios manebit perpétua,multa illie fandaat-queinfanda uifurus atqg latarus, a tep etia m in terra ilia profana arque idololatrica, in quam
his,atq5hic uerfamini : Dominus erga bonos jo abduâus eft, ultimum fpiritum exhaiaturas, Deits ophmus.hancadhucfpcuobis facit. Fa Heu miferü.meritocj; deplorandü hominem, . cire, inqt.quod iuftü ac çquü eft.iufto atqj legi quifquis ira iifhorü ludaicoriim regü ac uiro» nbsp;nbsp;nbsp;. |„i||
limo populü luic indicates iudicio,8^liberate rum principü plericpfolcnt,domü luâe.xiniu/
eü qui per uim opprimiî.atqj iniuria defpolia* tur, c manu eius qui iniurius ipfi eft, iptiimcu defpoliatacopprimir. Aducnam,pnpillü Si lû duam necôtrifteiis.atqjfub opprimentiü ma nu 11 nqiia ris : quippe qui uobis præ alqs ab in iuria defendedifunt. Etcauetcuobisabcffun dendo hociitfoco fanguinc innoxio, atqjad huncmodftuitam ueftrâomnem côponitc.ni mirlitn uffuû quifqjfeduldaciuftèofficiumfa ciat, Si faliia uobis perftabit maieftas regiadta ut per portas lias Dauidicf ftirpis reges,hic c-jus folium tenentes, ingreftiiri fint.fimul Si grefluri, tutoép hic uerfaturi, equis atep curri« bus fuis uedb.tum ipfi,turn etiâ ipforum mini ftn.cOrumlj; populiis. Veriim (î uerba hæcnô fecepetitis.atcp præftare ftudeatis, per fc fuâqj
rumprincipü plericpfolcnt,domü luâexirtiu
fté partis xdificat.ôicœnacula fua extrait ra-rionibus paruni f quis.proximü fuü iHa cantem fuamercedefraudas,netp fuâilliope-fam h rlâriter ac benigne perfoluens. Qui fétu cogitât atq; dicir,quôd cöftriiiflurus fibi fit do mum laxâ ac m3gnificam,amp; cocnacula amplî.
40 q uac a pertis feneftris, refrigerätibus per aüa-tc uentis expofira finr,amp; cedrinis rabulisJisfji miniatis cötefla. Ita'ne mifer homo perpetud teregnaturü puras,regnum^ tuü foreftabile, qudd excedro,Iigno nimirum durabilifsimO tibi tuü acdificiüconftruis^An'non pater fuui multo minoribuscontêtüs. Si editSi bibif,ó^ quodæquüaciuftum eftfaciens,abundcfelix fuit/Illepauperibusacegenisius dixit,atque ab iniuria eos defenditiatqj hinc quidc illi re-
üirtutem fe iurafte dicit Dominus, qudddo- jo gnumftabilefuir, quietumôibon^m.Hoce-“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nim mefeire, uiasqjmeas inambulare.atijad
me refpicerc eft,inquit Dominus. Sed oeuli tui Si cor ruü non fpedf ât nifi ad auaritiam,ôC
' mushæc Domini defoläda fitac deuaftanda. H.ee iicit Et quod quidëad domum régis attinet.fîcdi DomiMHj ƒ« «it Dominus: Sicut Gilead primaria ultra lor Jomum dancm fuit ciüitas.fi'c tu mihi caput fuifti Liba regif. ni.fiuetotiusi-cgioriisludaica:. Sed urillaho fticefsitatqjimparfuit, fic eritamp; ciuitashæct qua fi non in folitudincredegcro,ita ut amp;nbsp;om nescircum ciuitates habitatorecariturxftnr, mendax habear.parülp porens, nififnü quifep iuftcacfcdulôpræftâtesofficiü mihipareatis. go Cöparabo enim mihi aduerfus uos deuaftaro res.cü fuis quccparmis.qui eximias,fele(fiaslt;p iUas cedros ueftras, unde magnified aded con
ad effundendum innocentû fanguinc,ad mer cenarios ruos iuftamercede fraudandos, Ü quofuis attôdendos ar^ opprimendos. Pro-ptereaad loachimülofiaeregisludah filiüjin _ nbsp;nbsp;.
quem hæcmeafpedtat oratio, fîcdixitDomi-nus,qudd nullus de eo mortuo futurus lit lu- nbsp;nbsp;nbsp;“z
ftus. Nemo fuper eo, ira ut de amifsis propin quis fieri confueuir, cum plamffu exclamatu-rus eft: Heu fratrem mcü amiftitm.heu deniOr tuas miht charifsimas fororc8,aut duleifsi-tnos U-
|
PARAPH tnos liberos. Non plangcnt,inquä.eum dicen tesiHcu dominutn ac regc noftrü,proh gloria ac maieftatc eius rfgiam,aut fi quid huiufmo-dibmentationü aliudeft. Nam utmultos illc fecitpupillosacuiduas, neminiscpcalamitatc doluit ac milcratus eftiira Si nemo dc illo mor luodolebit, autullo eü honore profequetur: adeó utnöaliäquam afinorum habiturusfit fepulturam, quorum cadauera cah uolucres aiq;caruiuorx bcftiædifcerpuntacdeuorant: 'o itaamp;liicprotrahcturatq; eqcictur extra Hiero folymorü portas,bcftiis acauibusdifcerpen dus. Afcendc o gens Judaica inaltumLiba tus paleas, ira 8i lioftis omiics ucftros pafto- 30 mihi panas dctis. Cîcteriim rcliquias grcgis nimontem atqucaltum exclama. Qiiin öd ex Bafanartolle uocc tua, Si quoquouerfum uo ciferarearcp inuoca,qui opem ferat; quia om-nes tibi quoiidâ amici, nunc perierunt, atq; te deftituût. Nihil eft quod fperes ab Aegyptijs, nihil quod ab Aftyrtjs, ullis'ue regibus alijs. Et utadhuc ueftra uita eft,cordium(p ueftroi ü sifedusacftudia intueor,non eft quod de me AUOfpauxiüü expc.Qeris;quippequi frequen-teradeórebus Ixtis ac profperis uos allocu-tus,coiitrptim adeó habitus fum,ut neaudire quidem me dignati fitis. Et hoe quidem nihil nouü uobis eft, fed à prima adolefccna ueftra, quando uos c terra Aegyptia per defertü edu Xi.ficadfuemftis uocc meam contemnere, ni-liiltp præcipicti mihi obedire. Proindc ut uen tes tollctatqj difpcrdetircgc nimirü.fumma-testpapud illü uirosöd facerdotes Si proplie tas,amp;cun(ftos terrp præfides. Etquofcunque uobisamicos liabctis, hiqnoqj in captiuitaté abdiicentur: ira ut uos mcritó tunc oninis ue-f'tf malitippiideat acpigeat.Et liac'lcnus qui» dëutgeiis gloriofa adliuc atq; exalrata fedes in Libano, inalrifsimis eius cedris, domibus niitiirüccdio cöfeiffis cöpofitos habes nidos. ftabilc.fed meä acæternâ pacem daturus fum, Et q liinc mihi placebis icilicet. Si grata eris, 4.0 amp;nbsp;ex toto hoc gregis inci numero nulla ouis ' nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;defidcrabitur aut perdet; quippe quas nemo tum tibi uenerint tui dolores,uel cü parturien “’tj’.di tiumdoloribuscöferendi? Porrófi uiuorgo, '* ‘’«WH;. dicitDominus,lechoniä filinm loachimi re- ^isludah,ut maxime mihi fituelut annulus (î gnaroiius dextrç mep indiuulfc' impofitus,in» deramen euellâ atep difqua n eü,daturus eum ill eorum manu,qui necc illi minâtur.ôd quotum côfpeflum timet ac horret : in manü, in-quâ, Nabucliodonofons régis Babylonrj, in manüClialdçorii. Etproijciâ turn ipfum.tum jo matrem fuâ,cuius utero prognatus e(f,liinc in terra non fuâ, minimeep il lis natale, ubi Si mo nentur nunqredituriin terra banc, inquam toro adeô pedf orc adfi ciuntur,atqj redire gau derent. An non ueluti rcs molefta,furilis,con fraóla ac mutila eft ifte Clionias^ öd ut uas ne-miniplacens autgran'i^ Hincitaqjabijcientur mater ôe filius.ôd ipfi ôd feme eorum.atqj abdu eentur in terra liadenus ipfis minime notami prorfusq; incogniram. Terra.terra.tei ra,ter inifera,execrata,ôd deploratifsima.audi uerbü Domini,cui dura nimis de te deliberata fünf, atÿ décréta i Na Dominus nô uolatico tâtum |
R A Î 1 S, • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iip uerbo deiiüciarÏ.fcd Si fcribi iufsït, uirS liunc ÏO lechoniâregnilixrede or.bufore. Qiiäquani enim Salathielc aliqucni liabiturus fit hiium, ita ut ueluti luccruula aliquid adluic lucisae bonx fpei dafurus,arcp domui Dauid relitftu-rus fit, parum tamëprofpercagctillciuis die-bus. Nemo enim ex femineeius fic prolpera« bitur.utfedeatperfohü Dauid,pro ueteremo re regia maieftate dominaturus in ludaico pó pulo.Vnde h ic uelut feeptri regii interitusjqui dam eli, led nöplenus amp;nbsp;perledfus.cfi poft an nos feptuaginta per Cyrüpopulusfuisledi-bus reftituctur: fed öChoc umbraticc, nihilq, abfolutc'.Perfeëlaenimacuera reftitutio,lub ucro Cyro ac Mefsiah Domini expeéfandj uenit,id^ in fpiritu Si ueritate. C A P V T XXII I. ' Infclices 9c miferos paftores ac uiros principes,quigregëpafcux mcæ.inqt Dominus, elcdtum adeó mihi popu-lüjtam magno mihi conftantë, fade' adeó di-fperdunt, lacérât, atq; in difperfionc indncüt. Qua quidc rem iracüdc feres Dominus,Deus illelfraelisjhunc in modü loquitur,atq; niinat paftoribus ipfis,qui populü pafcedum atq; cii randum exceperür.Vos,inquit,di.peiliftis gre gë mcum.arq; in exilai eum exri uditis, ut que paru curetis ac moremini, Proinde curaturu» fum,ut deftudijs faiffiscp ueftris liis tä iniquis met per nos di(pcrf),ego eolligâ rurlus ex om nibus terris, in quas expulfurus eas fum.rcdu camq; eas in caulas at liabitatula fua, ubi cre-feât.magnoqjnumero fe multiplicct.Excita-boenimeis paftores, qui ipfas pane uitalific pafcâr,model enc ac dirigât, ut amplius non ti meätjUeq; uelutc fua felicitate deturbädi per-terreätur : utporequibiis nö mundanäac in de manu mea rapcre poteft,inquit Dominus. Nä cccc dies ucniütait Dominus,quib.fufcita turns fum Dauidigermciuftü.rcdtum, amp;nbsp;mo dis omnibus abfolutü acintegrü uirü,qui ma ieifate ent uerc regia Si fupramüdana. Si liuic quidc omnia erunt felicia ac profperadîquidé iudicii'i aciufticiä fadluriis in terra,ex arquo Öd bono ficcundlamoderabitiir, iitterrä totam non nifi quod iuftri.fquum,re(ftü acpium eff, inhabitaturü fit.Et (ub hoc quidc rege feruabi turadhucpopulus Iudaiciis,fimul amp;nbsp;Ifraeliti-cæ tribus decë, terräqj fuä fecuró i n lia b 1 r a b û t: non amplius fub diuerfis regibus inter fe fem perdigladiaturi, fed concorditer alta in pace, uniisomniü rexerit. Porrd nomen qiioille uocandus erit,boceft,n’^n^ Dominus nofter iuftus.clemcs ac pins, amp;nbsp;il le pan ibus à mundi DominHf- primordio promifTuSjin quo iurticiâ acbenc» ^0 diéfionccôfequüturomnes tribus rerræ. Ven turn itatpaliquandofeculum eft.inquit Domi nus,quo nôamplius iufiurandü daturi.Domi hu dicët uiuete,qui filtos Htael de terra eduxit l 5 Afgypt«»’ |
|
ni Kd prople-tM cüritum tfi ear meu. tceosauiafua mala.Sëftudijs fuisprauis. At quo ipfos uifiraturiis,atqjmihide fceleribus jo nuncfuaquifq;pergituia,fecurotplexmeac3 Br îu tgt;rc-phettf Samtt rio' uidifn* tHitatem. Aegyptia.fcd uîuere dicct Dominü,g fernen fi lios ïie domus Ifrael.deterra eduxit aquilonis ac Babylonica,5i de omnibus quocücp expul* fi funt terris ,in fuam tcrram, quam riirium funt inhabiraturi. Qgôd autcad pfeudopro plieras attinct,per hos mihi côteritur cor meit in medio mei,om liacj; ofia mea,intimüq; ro-bur mcum côteritur, adeo ut propter contcm ptum Dominum,amp; uerba eius fan(ffa,confilii mei de illis inops fim.afsimilis plane' fadïus ui ro ebriOjSiquem uinum fupcrauit. Nam quis uerædoiftrinæacHcrbo Dei fandto, aduerfus hos locus cftt’ quando adiilteris ac fcclera-tam fuam à Domino defeéfionem.acidolola« triam præfradlcadeo defcndcnribus,tora terra plena eft, ex periurijs luges ac elanguefcës, adeo urSë loca in defertis pafcua inarefcant acdcfolarafinr. Omnesenim curruntacftrcn nui funtad mala, fed hæcforrirudo eorum pa r um firma eft : quippc qutc non Domino, fed mend3cio,propriisq3 uiribus innixa,tcmporc malo cos deftituit. Tarn uerd prophera quàm facerdosfceleratëagunt,iniqucSë fimulatc;ita ut in ipfa domo mca,in ipfiseorû facris amp;nbsp;my fticisceremoniis.malü acfimulationë inuene rim, inquir Dominus. Via iraq; ipforum, qua incedür, lubrica ipfis cftaccaliginofa:ita utin ca impingcrc ipfos oportear, arqj corruere.fi-quidem induco in ipfos mala, annû nimirum fuis pœnas daturi funt, dixit Dominus : ita ut fuperiorib.diebus pœnas luerüt tribus i II p dclt; ce Samaria fréquentâtes. Quâ enim uidi ftiil riciâamp;impreratëin,pphctis Samahf.qui pro« phetabâratqj tiicbâturcultü Baaliricü,roras il las dece tribus in errore tenentes: câdem ego fœdiratënuncin Hicrofolymoru prophetis ui deo,quando adulrerijs idolatricis fe coinqui-nâres.uia incedütmcndaci amp;nbsp;erronea,maloru aliquot manus amp;nbsp;tyrannidem côfortanres.ita 40 qui cœlû ac tcrram impleo, præfcnslj omnia ut no liceat qucnquâ à fcelerata ipforü idolo latria.praurcj! uitf 4gt;fefsioncad meliorëfrugë fe recipci c. Et res ipfis ed cuadit,ut iïmul otn-nes mihi fadii fint uflut Sodoma!amp; quot-quot illic habitât,ut Gomorrha. Proptcrca (ic dixit Dominus excrcituü,de prophetis his fe-duftorib. Eccecgo cibaboeos abfynthio, Si potâdû illis dabo fel,acerbifsimcillos affliiftu rus acdifcruciaturusTiquidcab ipfis Hierofo lyinorü proplictis Ccûfapientifsimihabeârur, j* decedatlucro acquacftui.Œôenimtëditipfo- amp; fidem religiofifsimi ) dimanaüithypocrifis cû(fiaEp iniquitas in totâ terra. Proinde fiemo Nolilt ttuJi* net Dnsexercituü : Neaudieritis uerba pro-reuerlapro phetarü uobisprophcrantiü,fiquidëc5cioni-^betariiin. bus uanis uobis imponüt,arqi a' iufta ucritatis uia uos feducût;id quod fibi uideturloquen-tes,Si nô quod ab ore Domini profetflum eft. iis enim qui me fpernunt, SC per quos nomen mcümaleaudtr.coftantcrafiTeueranr obuëru- niü habeat, quo gaudens fefe obleftet,narret ram pace, acrerü omniü fuccefium Iftû aepro 60 fuum fomniaror illefomniü, humanirus ena-fperü Et cuilibet (quâuis contepra Domini le nbsp;nbsp;turn atq; immfifum. Verùm cui mcü uerbü in- ge.profola cordis fui libidine uirâinrtituir)ni ' notuir,arcpreuelatum eft, loquatur illeacde-hii obuëturum mali oricdkât, eu nihil horuni nbsp;nbsp;prædiect, omifsis opmiü humanarû traditio- ■-----:— nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;— nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;numnu» |
R E M I A M certô fciât, fed de fiio tantum Cffebro fie nenr, atqj falfôfperër. Quis cnim ex ipfis côfti tir illic,ubi de fuis rebus fecreto délibérât, coït to fulrar, atcp cerro aliquid ftatuit Dominus : ita ut décréta diuina præuideritjuerbuiç eiusau-diucrit? Quisinquâ ex ipfis uerbü illiusfub-aufculrauir,at(^ illud audiuitt'Quâdo ita^ tan ta impudentiafunr,utcüdefuotantum cere bro prophetët,aufint tarnen ueris arqp de Domini oreprophctanti obftreperc : ecce turbo, ualidalj; Dominicar indignationis tëpeftas ni gruet,qux fefein impiorü illorû capita demit ter Nâ ira Dni nô remitterfefe,donecilkid qd fecü cogitauir, arqp de uobis in captiuitatëab-ducendisftatutum habet, reipfa perfeceritac prxftarit.id quod tandem in telligctis.atç fen ïiiri eflis. Sed quæ obfecro hæcpropherarü il lorû impudetis audacia eif, inquir Dominus, amp;nbsp;ftultifsima temeritas, g» etiâ no uocati, fein ° tam ardu.â, grauem ac difficilem intromitrant prouinciam^ NonmifiprophcrashoSjneijil N«’»!’’quot;*'' lorû à me defiderata cft opérai fed illi ciirrunt, atq; ultrô fefead ardua hæcingcrüt, id^ præ- htfiamp;v ,pperènimis,ncpeanreq ipfis uellocutus fim, rurrà^' uel denûciandü aliqd a meacceperint. Certc'fi meo afflati fpiriru ftetiflcnr, ubi derebus meis fecrerd côfulto ac delibero, amp;nbsp;illic audita mea uerba populo dcprædica fient, auertifienteer- S( ♦n temnitur.acmihi peccatur: quafiego dormi-tem.neq; prælens omnia cernâ.Num ego iem pitern us 1 lie Deus fie fum,ur propinqua fantu iiideât inquit Dominus,amp;no quæremotiu-fculëabfunt:uelutnouicq hi dq,acidolaillauc frra? An fe quifquam abfcondet in latebras.ut ipfum uiderenequeâ ? ait Dominus. Minime' fanegenrium, eriam fi in extremis terræangu lis delirefcat. Vbi enim meosoculos fugiar, pcrfpicio? tnquir Dominus. Satis audiui qua: prophetæ illi dicunt,meo fub nomineproplie tantes, quæ de fuoccrebro deprom mit fallu K uana.fomniaffe (omniaffc fe clamitâtes: quafi perfomniaego eislocurus fim, quodpncdi-catumperillos uelim. Quoufqj, obfecro,liis prophetis in animo crit.utfubmei nominis prçtextu fua prophetër mcndacia,uana^ font nia,data opera populum fallëtes, ne quid fuo rüconatusar^ concionädi fiudiü, utpopulü meum fomnqs fuis (quæfuo quifque proxi^ mo inter fe denarranr) in obliuionem nomi nis meis trahant, quemadmodum patres eo-rum perBaalfquem conferuandircgnigratia amp;nbsp;proprer pacem publica in Bethel arqj Dan, fingulari cultu coluerunt ) nominis meo oblt tifurit. Si quisira uanus prophera eft,utfoni- V I» 11 h |
|
f A R A P H num nugîs,nerbitm meû fide bonaac fineer ë. CjiJpalfii Qux cnim collatio eft palea: ad triticü, inq uit dtriticHw, DnsÆtquæcömunio luci cütenebris?Chri-icitDoMi- fto cü Bcliak An 'ne u erbü meum igni afsimi-Mj«, leeiKinquitDns, uiuü planeattpefficax.quo» uisi]; gladio penetran tius fortiusc’ Et fimile itc mallco, qui præualidas rupes ac duros fco pulos cötundatacemolliar’ita ut nihil omni-noipfirefiftatacpræualcat,nccp quicq retun-’’‘I^Dpbtu datur, cüpaleæ ad Icuifsimû uentum aepopu 10 ÿnero. latem aura cömoueantur,ac quóuis fcranturc' I Proptcrea, Ecce ego me opponam in primis, Qÿ furaw» jpphetis illis,inquit Dns,qui fuffurati aliquid luruirbi uerborü meorü de fuoquifq;proximo,id ni-nun. mirüquodex prophens mets nouerunt,at(p auditum habët, mifcentilludfuis fomnijs, ut 1 hocueriores uideantur. Opponâmequoip pfeudoprophensiftis,mquitDns,quipulchre' inftruftis, Ôëad perfuadendum côpofitis lin-guis,acperfuafibilibus humana: fapiëtia: ucr-bis populo imponun t,addëtes,fic dixiife Do« iiiinum,cum tamë merxfint humanæfapien ? tiæuanitatesamp;impofturæ, Adhæc,Oppo-Sownùntfj fiturusetiam mefum iis,inquitDns.qui uana ««i''ni(ia, atqy mendacia fua fomniantfomnia.quæ illi f’fxliiiimi narrantes, feducunrpopiilü meum fuis men-‘^‘0 amp;nbsp;dacijs.ucrbisQ; leuibus ac paru conftantibus, amp; modo hue modoillucuacillätibus.Additis JiiiiJetlii- etiam nôininqnefcio quibus rerum fignisac »ntl!, miiaculis: tamë ego eos nô miß, netp quicq fi Jo biàmedemandatühabët.Vndeôëquanrum-tun(pliilaborarint,acproficercftuduerint,ni hil certc populo huic profucrint,inquit Do- minus. Porrd fi te in terrogauerit populus i-ftt. ueliftiufmodi prophetarü quifpiä, aut ex facerdotib. aliquis lt;ita ut lingua cö tumeliofa fiint,acfubfannatrice)quid'nä nunegrauis ua fidnij dDfio acccperis^ T um tu,uelur huiufee modiinterrogationibiis nö fic tccü agendum nbsp;nbsp;Dominum,Ifraclis ilium Dciim:Sicutfi'euun»- prætefercs,unum hoc dixiffe Dnm refponde« 40 horum alq boni funt,ita cos qui ex lüdaico re ^‘s,quód ipfos reiecT:urus fir,atqj in Chaldæo •■iinimanustraditurus.Cfteriim quifquisillc pfeudopropheta aut facerdosfucrir,fiueuir pldicius, qui ita conteptim dcuaticinio Dni oiierofo teper cotumeliä interrogarit.nö eric hliinipunr.uindicarurus cm idfum, nö deip» fo tantu uiro, fed öë de tota eins domo. Vnde ii quisalium de Domini uaticinijs interroga-rt uelit,modeftiore utatur interrogädi formu h,foln quærës quid Dfis refpöderit, aut quid y© Dnslocutus fit, nö ita irridëdo amp;nbsp;cötumelio-fcimmittcndipcrDnm onerisfiuc calamita- tis mentionëfaciës .Nâ taliscertcquæftio fie trriforia, magno oncri ipfi percôtatori futura fft fiquidc ad hune modum illudiris,at(p per* unfîfsimë de uerbis Dei uiuëtis,de uerbis in q Dili exercituum Dei noftri,fentire uos tefta-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;modeftia itaqj ac ferid interrogan F^uirimil Dniprophetâ eft, quid Dominus ipfirein«, amp;fii~ ipôderit,autlocutus fit. Quod fi perpetud de Porto quod ad ficus malas attinet,quæ ob au fteritatemfuam edi non poffunt,acreijciendç Htßcttt ß-potius uidëtur,ficdixitDnsiQuód his afsimi les eflent, Sedcchias rcxludah,unà cum fuis principibusac Hierofolymorum ciuibus,in terra fua relilt;flis,aut etiam in Aegyptum pro - ......_____, r ______6ofugis. Abijcian\enim eos, atque omnibus ftrJmim ’^‘ip^ioiutuaticinio grauiaconerofo inter- totius terrae regnis diuexandos eostradam, iSim, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dominum. 8ëaffligcndos,amp;ubflibettcrrarumquócxpul “ nbsp;nbsp;Qÿando fie fe res habet,ut folum placcat coq. fi erut,pcfsiinc audicuri funt,omnibus nimirü I 4 omnium |
R A s I s. U* temptim deuaticînqs rogaregrauibuâ leone rofisud quod pcrmifliim uobis prophetâ ue-tui; Ecceego uosauferam, atiÿ ueftriprorfus oblitus, difperdi finam à facie mca, turn uos, tum ctiâ ciuitatem ipfam, quam uobis acma-ioribus ueftris dedi incolcdam. Et ut mihi mi nanti illufiftis,atqucignominiofclocutieftis: exponâ uos opprobno fempiterno,æternæq? ignominiæ,qiiænunquam deleatur. C A P V T XXIII I. Vm Nabuchodonofor rex Babyloni-usjlechoniam filium loaehimi regis lu daici iam auexiifet Babylonc unà euni rcgiha matre,totatjjaula regia, amp;nbsp;omnibus Hierofolymorum ciuibus,qui inter illos indu ftri} ac rerum belliearum periti, ôC apparandis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f inftrumentis bellicis appofiri uidebâtur : ciim queiam patruus ipfius Sedccliias rcliqui po-puli gubernacula rcncret,Dominus fignifica» rc mihi uolcus, quid qs qui auedli erant côtin gcrct,amp; quid uicifsim bis qui in terrarcman-ferant.huiufmodimihiuifionëoftcndit.'ncm „ , , peduosficuü calatlios, antetemplumDomi ni collocatos.quorum alter quidcficus habe» bateximic'bonas,acfuauifsimcmaturas: al-terueroeximic malas, ut quæauileræ nimis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i, parumtp maturæ.nëdum edi poiTunt. Dominus uerd cum hæciiiderë, amp;nbsp;uifamcintelligC rcuellet:Ecquiduides Hiercmia^inquit.Etrc fpondi,ficus me uidcrc, altéras quidê eximiæ bonaSjSi altéras ira malas amp;nbsp;improbas ut ab-qeiendae potius quàm edendæ uiderentur. Et Dominus meciim iicrba facerc pergens, atep rem hanc miliideclaraturus,longe aliter iudi--care ccEpit,dc Icchonia, îjs qui auedli in ca-ptiuitatem cum eo erant,amp; de iÿs qui cum Sea dcchiain terra remanferâr, quam humanum habebat iudicium. Sic cnim dicebat dixifl'e gno demigrarunrin reriam Chaldæorum, a-gnofcamiam bonos, bencac mifericorditer cum ip fis adurus. Acquis enim acmifcranti-bus ipfoscontucboroculis,etiam in terram hanc eos aliquando rcdudiurus, ubi fua con-ftruant acrcparenr.nô amplius deftrucdi. Vi* ncas Iiorfosqj fuos planter, multalp fobolc di tefeannnon fie cucllendi ac difpcrdëdi.Datums cnim cis fum cor, quomccoguiturifint, qiidd ego fim Dominus ipfe. Et crunt qui-dem ipfi milii meus populus, amp;nbsp;ego ipfis ero corum Deus :quippc qui totopedorc fead mcconucrtent.mcistpuerbis obtemperabut. |
|
lîS I N H. I E ömniu ludibrijs K illuConibusexpofiti, etiä parabolicis di eflerq s ac prouri bqs incdfendi ac norandi. Immittam autcipfis gladiü, ita ut omniü iam iniurijs cxpofitifsimi.uihil habitu rifinttutüacfecurum.Nuncab his. nücabil-lis impetctur,ita iit ex rclidis multi gladio in» tcrituri fint.Äd kæc rebus nihil rranquillis, fió terra ad omnê iniuriâ patete, languefcet amp;nbsp;a-gricolatio, qiiicquid necelfariarü artiü cft. iindeamp;; immifla fibi àmefames.rfrüij) iiaria- lo fosaciugitcr iiaftatos uidcar, obftupeffar ac fum caritas ac inopia,multos cöfumct. Prartç rca.nelortuitóatq} liuraanitiis hxcfibiputct acciderc,etiä pcftcin cos dcfcuiâ.ccrktùs aper toip Marte qpkirimos eorû enecaturus, do^ nccfimul omncs emoriantur de terra, quam’ ipfis patribusip ipforum dederam. G A P V T XX V, Ic uerbum fine condone babes, quam Hiercmias iuflus eft facerc corä uniucr bei ipfius incolis, ubi Babyloniorum regi fe-ptuäginra annis feruiant Etillisquide expie- Cawiff“ tis,erit ubi rex ipfe Babylonius ciustp popu-io populo ludaico fub loachimo,opti io lus, mihi fuper fua in popiilü meum iniquita- turtertiiisamp; uigcfimus.Ertotoquidc hoctc» jo ncipfispcnfahdum fit,qiiicquidpopulomeo fecerint male amp;nbsp;inique. Nam Sf in uifione prophericaac certa,ficmihidixirDominu9, Deus ille Ifraelis: Acdpc,inquit,mea de manu li ü c cal 1 cc f u ro lis, o m n i b US m ilcriis.affl iftio» nibus amp;nbsp;calamiratibus plenum, undecurabis ur biban t,ad qiiafcunqj ego te amandabo gen tes.Vbi Herd biberinttrcmcfaôfæ, ar«panimo mi lofif regis ludaici parum bono filio,regni ipfius anno quarto,qui idc Nabuchodonofo ri Babylonicifui imperii annus primus erat. Locutus ante tunc eft Hiercmias uniuerfo lu» dxorum populo,omnibus nimirii Hierofoly morum ciuibus in hunc modii. A' tertiodc-cimo anno pictifsimi lofiç filij Ammon,regis ludaici,quo me fibi Dns in propheta delegif, atqj mecum uerba facerc mftituit.iä annus agi po.ris curriculo, nullâ in uobis pra'monendis dcfiigi operâ ac difficuIratë,ita ut fummo cria mjne uobis cxurrexcrim:atq? fcduló,quid fa-àundum.quid omittendû.Sf quid expeôan-dum efret,iiospr{monuerim.Cftcriim nô me audiftis, neep talcmeccfuiftis cui dandafides elfer..Iraq} amp;nbsp;alios côpkires Dns uobis ex fuis propketis aefamulis mifit: quos 8lt; nihil ferd,: fed téppri quotp cxcitatos ad nos cmifit.Et lu cömQtf,infanicnt metu belli,quod ego eis itn mitto. Accepto itacp de manu Domini calice, quidcjUt pari uigilatia uos prfmonucrüt, atqj’ 40 deporädum ex eo dedi omnibus gcntibus.ad à uijs ueftris fceleratis uos deterruerunt:ita ÔC quas ine Dns id curaturü cinifit: nimirü Hie- pari modo quo ego excepti luntjudibrio po» tins liabiti,q ea qua oportuit rcuerctia aiiditi. Hi multisplurimisép uerbisfuadebât, uta fuis quifep uiis malis, ftudijsq; praiiis rcuerteremi ni,amp;liabirarctismultisfane feculis in terra,-qiiâDns Deus tü uobis,tü patribus ueftris do nauit. Abiindc' ite prarmonebât ne deos feéta remini aliènes,cos colctcs. mutaep fimulacra adorâtes,ut nccxafpcrarctisDnm in propria 50 rum manuü operibus,fculptilibus ueftris.aut îufHcia propria manu acuirtutc parta: amp;l Dns ipfe nos nô affligerct, ncq;déterra expelleret. Vcrùm nô audiftis me.inquit Dominus: quip pc qui perrexiftis magis ac magis illis manuii ucftrarü operibus ac iufticijsme cxaccrbarc, idfp magno ucftro malo.Itaq; Dns ille cxerci- tuum ficdixit.atcp hancin uos tulirfententiä. Quando non rccipitis iicrba mea, famulosep non audißif mcos tarn conteptim habetis, acferccundlos do ræangulos incolunt. Pra-terca ocs etiam fcli— Kcr/14 wf«. perfcquimini: cccc ego mittä qui mihi eöferi ” ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. bant.atep in prælium côuoccnt ocs cognatio» nés atep exercitus aquilonares fme Babylo* |
R E rMgt;T A M nios,tnquitDns: ipfum ctîâfamuîu mëüTs’a-^' buchodonolbrcm BabylonieSrii rcgê’.qüi mi» lùpùtriEndis uobis fceleratis g oprnnâ naua-turns eft opera, indueä enim eum cü fuis exer ciribusintenä hanc.éSfin uos iibilibeteäinco lentes , alqjadeeJ in getes etiam ocsfininmas amp;nbsp;circumcirca iacenres; amp;’ ki ea crudelitate in uos defæuient atep graftabuntur,cun(fla peri-mentes ac dcperdcres.ut quifquis ficdepcrdi» inhorreat.Niilkisnn gaiidij autlçficiirilliclo eus crit, ita ut mini læriim ac iucundü illicucl uidcas ucl audias.Nô læra ccniibia.non bila-rantia lucid afp coin nia, aiit fi quid aliud cilcô centuum accliorearü. Siquidctora plane ter» ra uaftata iacebir, ac folitaiia, abduéhs in Ba-tc,amp; crudeli nimis fxuitia pernas dentjunaeü ipfa Chaldfoi um terra,quä rcdigani in folitu dines fempiternasifiqiiidcm adducam in ter-ram illam Babylonioi ü, qufcunepipli per fa-mulosmcos prophetas locutusarqjminatiis fum: amp;nbsp;quicquid deca hoc libro feriptum eft, atepper Hieremiam fuper omnibusgentibiis prpdiclum eft. Seruicntenim amp;nbsp;illi prfualidis gcntibus,amp; regibus magnis:ita ut iufta talio» rofolymitanis in primis,amp;omnibus ciuitati-bus ludaicis, un.i cü regibus iplis ac principi-bus,ut qui mifcrrimc' deuaftâdi fint, defolädi artpexibilandi,multofp pefsimc apud imitier fum orbem audituri.ita ut amp;nbsp;in hunediem ui* dere arepaudireeft.a' domo enim Dei ipfe Do minus fuü incipitiudiciiim. Adliæc obtiili quoqj calice huncPharaoni regiAegyptio.c' iusepminiftris acprinfipibus,populolt;pfiiis Pquot;’ roti ,generarim omnitiulgo promifciio.at» qiichucilkicdifperfo populoiomnibusregi' bus terræ Hus,omnibus in Palcftina regnäti-bus,AfcaIone,Gazf,Accarone,8f intcriiipcr« ftites Azorios. Biberiintqiioqjpeftifero hoc de poculo Edomirx,Moabirx,amp; filij Ammö: cumffi reges Tyrii,reges Sidonij.Sf quicquid regum eftin rräfmarinis infulis Dedan.itcSi Thcma,Sfßus, cü omnibus qui extremoster cis Arabiæ reges, un.i cü ijs quotpqui Arabiî defertam habent, fub tentoriolis agentes. Omnesitcreges Zimbri,reges Elamitarum 8C Medoruin, |
PARAP H R A S I S.
»*»
Wedorii, quicquid itc in aquilone regu eft, fiucpropinquiilliadfint,fiucrcmotifsimcabi’ fitmalij ab alijs. hoc diuinx indignationis po culum bibendü accipicnr, quotquot toto ter-JntSfyic rarû orbe régna funr.Et tandc rex Sefach, Ba» WtipoJ} byloniusnimirum.bibct pofthos ocs, ultima «f. crafsifsimamq;fæcc,quandoperipfum totus lerrarum orbis tä dura pertulit amp;nbsp;grauia. Por rôquâdohoc mei furoris caiamitofum ipfis öfteres poculü, tü dicito illis; Dfim exercituü 10 Defilfraelis,ipfis pr.rcipcrc, utaffatim bibät.
atq; ita fefe ingurgiter, ut uomât arqj corruät, non fiirrc'fturi aiit priftinü in ftatum redituri àgladiO^multacj; calamitatc ac miferia, quam tgoin cosimmiilurus fum. Et fi deterriti re-fufarint calicem potandü de manu tua accipe ft,tudicito illis, exercituü ilium Dnm cis dice te.qndd uelint nolint bibituri tame fint.Nam fcteqnädomeo iiominidicatam ciuitateaffli gercincipio, uelutiidomo propria iudiciii au fpiratus,niim uos tüc penitus innoxij cenlcbi miniiCertc quicquid dcfigiiarü mali eft,id ip» fiaiitori no crit impunc. Nam meû ego ftrin-xigladiüjiuftamlp uindióiam paro,in ocs to-bMininiit tiusterræincolas, airDns. Tu iraq; uaricina ntrtifo XU. reeis omnia uerba hæc, amp;nbsp;dicito illis : Quod ÿet. Dns ego de excclfo rugiâ, ex habitaculo meo fanftonoccmcam fublarurus.Ferocifsimo ru
20
ferrimè trucidabimini, Tucerit audire paftorcs feu reges flebilitcr clamâtes, amp;nbsp;optima tes gregis miferrime eiulantes. fiquidem Do-minus ôd ipfa corum pafcua,populum nimirS omnem, tcmplum, urbes amp;nbsp;habitacula etiam eOrum deuaftaturus eft. Pafcua cnim ilia fub» ditorum una cum tcmplo,ciuitaribus ac ædi-bus,quasaltapace, felici^ return omniii fuc-ceftii inhabitare folent, per furibundc iratum Dominum ftirpitus cxcidcntur. Nam Domi» nus qui hadlenus fuum apud uos tcmplum inhabitat,ueluti Ico ex alperatus defcret fuum illud latibulum,non amplius uos defenfurus, fiquidem terra tunc per uioientifsimos,acer* bifsimos^ hoftes defolabitur prorfus, atque / perdetur.
C A P V T XXVI.
Vm primitm regnare cocpiifctloachim filius lofîærcgis ludaici, iufte reftituta religione continuo collabafcente, hxc
denunciarefiueconcionari Hieremias à Do* mino iufTus eft,in hunc modum: Dominus quidem uidens regem hunenouü non eauia inccdcrc, qua pater ipfius Optimus rex lofias inftitucrat, atep inftauraucrat : 8i quod praui regis exemple totus citd corrumperetur populus: Confifte mihi, inquit, in atrio domus Domini,ubi concioneris atqj loquaris omni»
gUuirrugiâ.ctiam aduerfus tcmplü mihi fan- bus ludaicarum urbium ciuibus, qui rcligio-^umanimi'i addirurus hofti, ipîiimtp læto ce 30 nis ergdadoraturi, facraqjfua fadturi in do-Itumate.uckitiqui uuas calcât.inhortaborad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;. . nbsp;nbsp;nbsp;.
tonculcâdos eode modo oés habitatores ter
tæ.Pcrtingcrautcftrcpirus hic ad extrema ter ræifiquidë ciim omnibus gentibus Dfio iudi-tinniatipcontroucrfia cft,quippequi habet quod meritó cü omnibus cxpoftuict. itaep eu Omni carne in ius uenict, omnes impios gla-dio tradituriis, qui pro fuis qucmqj fadfis nul f'fifiaccnecet.Hæc Dni fenrentia cft, cxipfo loe- çjyjoreprofeifla. Qiiiu Së fie dixir Dns illc ptiitur exercituü. Ecee degëtc in gentem miferrima 'g'’»« I« Pfodibitcalamiras, Si. uiolctifsimus quidem |nt(eM, turbo ab extremis terræ lateribus in uos ali-quandoconfurger,per quem Dominus nÔ in f^ptiiiitatcm uos abducet : fed fie dabit interi mendosfimiil omnes,quaqult;à terra ucftra pa tet,ut nullus dequoquâ plamfciis acludlus fu tutus fit. Nam tantusintcrfedlorum tune nu*
tncrus crit, nullus aded qui interfedf orum wifereatur, ut no colligenda atep in fepukhrii ƒ 0 inferendafintcadauera, fed ueluti excremeta
mum Domini iieniunf,quæcunç ego ribi ma datums fum, ut ipßs loquaris. Ét tu infi aóio mihi fis animo, atqj ingenue illis dicito, ncijp ullûmihiexiis quædico uerbum diminuas. Fortafsis audient te,amp; ad bonam frugem fe re cipicnres,fuam quifqueuiam maIam,Rudia()t praua omittent, unde amp;nbsp;me concepti aduer-fum illos mail pocniteret, ita ut ipfos pro me* riro prauorum ftudiorum fuorum non excr-40 cerem. Dices autem eis,fi'c dicere Dominum:
Si me non audieritis, ita ut ad legem meant uobis datam amp;nbsp;exhibitam uiuatis, aufcultan-tes uerbis feruorum meorum prophetarum, quos ad uos emitto, mane ac tepori fatis eos excitans.atqj uos præmoncns : fi inquam ip* fis non obtemperetis, faciam domui huic toti nunc mundo cclebri.ac omni populo freque-tatifsimæjUtdefoletur.omni^fuo honore, rcuerentia.amp; diuino cultu careat: ueluti Silo,
per terras difpergeda ac conculcanda. Eiulate hanc clade uiri paftorcs, quibus magna parte popiili fcelera, quxficmcrentur, imputanda iieniunt.Eiulateinquä,ac mifero clamoreDo mitium deprecamini,inuoluti cincribus aefae
lt;o,quipotiores gregis eftis.fiquidcm implcti funtdics ueftri quibus maftemini, difperga-tnini, atqp ueluti preciofifsimum aliquod uas
quæ capta à Palçftinis area, folitaria quo que fuit, amp;nbsp;multo luólu oppleta. Et ciuiratem hie fictraólabo, utexcplo furura fit omnibus, ijs qui alicui dura imprecantur diristpdeuo-uent,malcprecädi materia. Et hæc quidc in ip fo Dnitemploconcionantc Hicremiäaudic* runt facerdotes 8^ prophetx,amp; uniuerfus po gt;
pulus.Cacterùmutloquidefiit, omne'que id Chw eew» cpiod Dns populo diccndüipfimâdarar,ple- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hie-«
,______________________-,_______ nèfatis Hieremias ,plocutus effet, facerdûtes rewKK /o*
fummo animi dolore concidatis atquecon-éo 8ë4gt;phctæ,fimul8Comnis populushacVius jaewtow-fringamini. Nulla hic erit aut paruo aut ma» c5cioncexaccrbatiores,c5tinuc) ipfû apptxhë «m» gnolethifuga; nulla eriteuafio,ncq3 fumma- nbsp;nbsp;derut, ut qui in tëplum Dni blaphemus,K in
libusnequeinfimatibus: fedfimul omnes mi ciuitatëDcifandâmalc ominatis uerbip in-
IN H I E R E M I A M
iurius.morti obnoxîus eflct.Curein prophe-talli,aiebant,domâ hanc lîcut Silo forc;ôlt; ciui rarem Dei famflain, acpræeleiflam fie uaflan-damarq; defûlandâ,ufncmo câfirinhabitatu rus'fQuorfiim attinet populum huiufeemodi côcionibus commouercftoramcp ciuitatc cô-turbarc; El omnis quiijc Hierofolymorü po» pulus, undiep uifendi fludio circumfundeba-tur,accurrensin domü Dominicircum Hie-remiam. Aded uramp;f principes aulæ ludaicæ, jq fparfo hoeperaulam rumore,afeenderintex ædibus rcgijs in domum Dni: ubi certiora de omnibus cognituri, cofederiintadintroitum porræ domus Dninouæ. Quô quidem Hiere miam facerdotes ipfiac prophetpadducctcs, principibus ipfis, cumflocp populo, mulra ac-eufarione a tqj calünia perfuadere conati funr, Hieremiam comeruifle mortem, g, in templû Dni blafphcmus aciniurius.côcioiiatus quo-
populum dicebatludaicü; neittpeDnm exerquot;' cituü dixiifejquddSion uelutagerarareturiK quodhæc fandla,ac Dno dicara Hierufalêde» iîntc'laacuaftara, nihilaliud quàmincondita quaedamlapidûac ruderü congeries effet : K mons qui nûcdomo DnipraLclarusatqjexcel fus cil,is ueluti fylua,arduis multisi]; arborib. aliquâdo uidercturconfitus. Num Ezechias rex Iudah,omnis(p illepopulus lodaicus.con tiniidillü occiderütnmo ilJcDnmhocnomi ne timcs,iuftc(]j eü reueritus, deprecari Dnm hæc inftitnit.Er Dns pias huius preces non a-fpernatus, pccnitudinc diufluseft, friper rjs quæ minatus eis erat malis, fentêtiamtpfüam retra(flauit,aut Certc intermifit.Itaqj graiiiter, non mifero tantühuicHieremiæ,fedôinobis ipfi s iniiirq fumus atqucpeccamus,quiiuftas boni uiri prpmonitiones ram iniqmf ferimiis,
ipl'umqj capirisacciifamus.SccIciatt aiifciJli
que effet diirifsimaaduerfusciuitatem ipfam, lO facerdotes,acpfcudoprophctæ,omni tempo
Deofamflamadeoatqjdicaramiidquodpro» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.j
Ait HifKf- prijs auribusauditûfibiaiebât.necpprobatio wMs adom necertiorehicopusefTe. EtHieremias quidé «« prwci-aceufatoreshos ualidos ac multos, caufam fuâ in confeffu principum horü aiflu-rus,animo bono atepcôflanri cumflisprinci-pibushis.attpcircunflanri populo ingenue re fpondir,feà Dfio miflum,qui aduerfus domü Dni,amp; contra banc ipforum ciuitatemcuncfla
rc fui fimiles,ô^ pij fanguiriis auidi, continuo hicreclamarunt, (jcinterfcélo Vria, qucipfis
auroribus rexinterfecerat. Fuir,aicbant,pcrq breuiadhucapudnos Sialiits quidam,quife wrpwfi'''' à Domino miifum iacflitabatprophetâ.nem- tuns i»’^ pe Vrias SamaipfiliusdeCariathiarim.uirno mine bilis faris atep famofus, qui aduerfus ciuitatc ni, Vri/sp hâCjpari plane modo uaticinabatur,quoHiclt;! lins remias hic : cuius fermones ut rex loacliim
hæc quæ audierât trillia loqiierctur. Proindc ja cum optimatibus, ac uiris fuis principibusau nûc fobriif, iufte Si pie uiuctes , aiebar j reclas diuir,magno zelo ftuduit eü intcrficereiaded.
aebonas facile uitæ ueflræuias, acftudiaue* lira, obtempérantes uoci Domini Dei ueftri. Etira fier, urDns ueflri mifefeatur, atq; fuum ilium aniinum de immitrendis quæ per me di xit malis,mutetiillacp correclioreuitafubter» fugiaris.Veriim quodad mcattinet.qucm bo na fide præcipfentis Domini mandata præ-flantem rantopere calumniamini ,atqj capirc
diuir,magno zelo ftuduit eû intcrfi'c£rc:adcó.
ur ca te cognita Vrias ipfe fuæ iiitx timens ac confulens, in Aegyptum fa (flus fit profugus. Sed amp;nbsp;illiiccum rexloachimus,minalcgatiü-
ne perfecutiis cft, ablegato in Aegyptü Elna* than filio Achbor.cum aliquotcollegis ,ac ui ris comitibus. Et hi quidem apprehenfiim ab AegyptiisVriam.reduxcrüt ad regem noftru loachimü, quigladio eü perimedum curauit:
plciflcndum putatis : cccc ego in manibus ue 40 cadauerqj cius in plebcium, acminimepatriü ftris fum.facitc mihi quicquid uobis collibue aut honeftum fepulchrü detrudi fecit.Iraq; ce
rit.æquiimcp aciuftiim uidebitur.Sed fi me oc cidatis, hoc ego uos prxmonitôs uold, qudd fanguineinnoxio côfpurcaturi ûtis turn uos, turn ciuitatciftam.tum omncs eriâ ipfam in-colcntes.fiquidé Dominus ucré me iiobis mi fitjUt omnia hæc bona fide cirra uerbi ullius omifsionem ad uos proloqiicrer. Caufauc rô utrinq; in huncmodum audita,dixerür ui-ri principes,amp;Ciimflus etiâ populus.ad accu- sa fatores facerdotes Si. prophetas, non efl’e in Hieremia, ob quod de uita pericliraturus, in ïus trahi commeruiffetiquippc qui nihil ahud quàm ex nomine Dei noflri locutus cffet.attp Surrexcrut cospraemonuißet. Etfurrexcruntuirinon-
aut lioncftiim fcpulclirü dcrrudi fecit.Iraq; cc
um de fini» niilli ex fcriioribus rcrræ, priricipü fcnrenriæ
febâr boni illi facerdotes aepij prophetæ. Hic remiam eodem modo perimendum, quando amp;in eodem eratcrimine.Neqjtemeréledoee bantfacere,dum Hieremia apprehcndüt,ar(p in ius trahüt: quippcquosHicremiæidimpu nirum permittere non licebat,quod iplîs accu-fatonbus,ac rege impcllcntibus,alius non ita pride capirc luerat.Verùm AhichamfiliusSa phan,inter principes illos uiros magnus,atcp ætatcuenerabilis,turaruseft Hieremiâ,atq; c5 tra fceleratos illos facerdotes ftetir, noies Hic remiam tradi in manüpopuli,quiipfum pro fua libidine interfcifluri fueranr.
C A P V T XXVII.
e/enio nuUi ex fcnionbus lerræ, principu lenrentiæ Ræuidens Dominus Deus captiuitatc ribns, aduerfus fceleratos facerdotes illos amp;pfeu- I^Babylonicam ualidenimis in populum zInnrnnIlPMc rnKfrri n/»n nbsp;nbsp;nbsp;P r lii nii t/4'irrpnrru n fn«-«
doprophetas fiibfcribcntcs.Et hi quidé prætc
ritarum reru iniiltatn habctes mcmöriä,ad olt;
■ fiium opprimendumarrepere, neqjfad le iam auerti, arq; illi obuiam iri poffe : uifum
mnemillü quiilliccôuenerat populum dixe- 6o ipfi fuir fuadere populo, ut earn animis fer-runfiQuôdK fubEzechiarege ludaicofuif- nbsp;nbsp;renræquioribus,acfpontancisporius,qu«àm
fer prophera Micheas Moraflhites.quipropa nbsp;nbsp;utperrinaciterrepugnando malüfuunicon-
Um eadé ferc', aut cçrtc' dunora etiâ, ad omné duplicarcnf.CoUoquens itaep cum Hieremia, fut»
|
P A R A P H '«I fub id temporis, quoloacliimuspiëtifsimilo fis regis filius,non ita pridem regno ludaico inauguratus fuerat, iufsit eum fibi parare uin culaacfrena,quorum ufuseftdü iugum corni bus boü alligatunEt hçc ribi impones,inquit, circiim ceruicem tuam. Porrd comparara hæc afleruabis donee ufui fuit, caqj mittas ad rege Edomiticum, ad regem Moabiticü, ad regem populiAmmonitici, ad regem Tyriorii, item amp;adregeni Sidoniorum, idqjperipforünun jo cios,fiue legatos, qui aliquâcîo Hicrofolyma uentunfuntad Scdechiam,tric ludaico regno potiturum, utintcrfeconfpircntde rebcllio-neaduerfus Babylonios, Si iugo ipforü cxcu tiendo. Præcipics uero legatis his, ubi iugalia lixc uincula illis dederis, iit dominis fuis re- nuncient.quód Dominus exercituum, ipfelf» raelitarü Deiis,ipfis dieat,quodqj in hunc mo ^pfeeiter dum ipfis refpondeat : Ego omnipotetiamea ta^ybof brachiocijmeoprxualidofeci6f terram,amp;ho 10 tur.Quódfi prophetæillifunt,amp; fiDomini ucrbumcumipfiseft,itautcumipfisloqua-tur, ac frequenter uerbafaciat, orentipfiatq, fcdiilü deprccentur Dominum,nc ea quæ ad-huc in domo Domini, Si in domo rcgislu» mi»«, mine qai earn inhabirar:irem amp;iumenra qug-cuntp in terris uerfanrur, uthominum ufibus feruianr.Itai^ dabo cam illi,cuicuncp mihi ui-debitnrarqj collubitum erir.Atnuncomnes il hsregiim illorû terras,tradidifub maniiNa^ budiodonoforis régis Babylonij.ferui mei, unà cum ipfis iumetis acfcris agreftibus,quæ *pfiferuianr,minimum^ obfint autnoceant. Et genres oiuiies illi fcruien t, atqj criam filio tpfiusEuilnierodacIi, Si filij quoqucfilioBal 50 thafaro;donec tandem ucniat rempus,quo Si Viterra, ipfeep rex eius,fcelerum fuorum pœ uisluat, eiij genres mulræ ac ualidæ Si reges utagni ac præpotentes paria reddanr. Porró 8ensautregnum,quod nunc Nabuchodono foriBabylonio regi feruire detre(flabit,Slt; qui ^nijfujm ceruicem fubBabylonij régis iu-gum infleifierc dedignabuntiinin hos ego im mittam,inquit Dominus,autgladium aurfa- Kdto« i- quot;’*^quot;’’®tttpeftis contagium,donecperhæccô ft Pro r ' Proinde fi reólè uobis confultum tnihi audieritis propheras illos ue-ftros.autdiuinos ueftros, fomnioruep inter prêtes aut augures,aut praeftigiatores uenefi-cos ueftros, qui ferid aded, tambp feduld fua-dcnt.neßabylonio regi uos fubmittatis.fiqui dem hi omnes uosfallunt,mcracpproferunt mendacia,per qua: longifsime de terra ueftra abftrahanuni,egoqjuosreiiciam ut pereatis acperdamini.Confulitote itaqj Si uobis Si re fo bus ueftris, Gens enim, quæ collum fuum Ba bylonij régis iugo fubmittet, eicç feruire non recufabitjhanclua in terra ditnittä, inquit Do minus,ut earn colant atqj inhabitcnt.Quin Si cïdem hæcipfilocutus fum Scdecliiae regi lu» daico,fuadens ei, ut fubdant colla fua fub iu- gum régis Babylonii, ipfipopuloqj eius ferui turi:qua uia uiram fuam feruët, omnia^ ipfis fcre'perftentfalua ac quieta, Et quorfum atti-net,uttuunà cum populo tuo,autgladio, aut uafa, quæ Nabuchodonofor rex Babylonius“ fame.autpeftemoriaminijita ut Dominus ijs ' nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;” locutuseft,atqueminatur,quiBabyloniorc- ______ i-r___-_______________ gi feruire detreâarintî Ne itaque audieritis nbsp;nbsp;gcralüdahjfiëquicMnqucexIudæiscum ipfo |
R A n s. «lt;«,Cr'lt;rd mare. ufquediemmanfurafunt,quo ego Babylons nqs ipfis dignam aliquando fuis fceleribus nes, quibus uos illi rebellarefuadent, dicctes uos illi non feruituros:falluntenim uos, me-raiÿ loquuntur mcdacianam ego,inquit Do« minus,eos non mifirarramen mco ex nomine uaticinantur,fed falfa amp;nbsp;inania, ut uos reijeia, atquefimul omnes pereatis, turn uos, rum e-tiam ipfi prophetæ,qui uobis uaticinantur, at quehucinducunt. Ad ipfos quoque facer-dotes, omncmip liuncpopulum locurus fum, Dominum ipfis praccipcredicens, nefermo-lies fuorum prophetarum audiant, qui uatici nantur,falfamqjipfisipemfaciuntdeuafis ac cimelijs domus Domini, breui c' Babylone re ducendis. Vana enim,nihilq) uera uaticinan-tur, Ncitaque illos audieritis : fed fubmirtitc uos,arque feruire regi Babylonio,ur uitx ue-ftræconfulatis,fimul8Ctori ciuitati huic.ne prorfus uafterur arque in folirudinem l ediga dah, at^ inrra Hierufalem uafa funrreliqua, perueniantartj abripiärur Babylonem. Nam Dominus ille exercituum, fic dixitjdc colum» nis,de mari fufili, amp;nbsp;de bafibus amp;C alijs in ci ui » tarerelióiis uafis, quando Nabuchodonofor rex Babylonius lechoniam ludaicum regem loachimifiliumde Hierufalem unàcum om» nibus regni ludaici ac Hierofolymorutn pro» ceribus Babylonem abduxit: Dominus in-quam cxcrcituum,Ifraclis ille Deus, quod act relifta in domo Domini,6lt; in domo régis Itt dah,8c inrra Hierofolymonim muros uafa ac tinetjCertó ftatuit,arquefatus eriam eft:quód 8i hæc ad Babylonios auferenrur, ubi in cum 3 mercedem rependam. Tue enim accurabo ut cahuc referantur, atquein locum huncpoftli minid redeanr. C'A PVT XXVIII. ACciditautem eodëhocanno,in princî pio regni Sedechiæ regis Iudaici,poft-quam quartum iam annum fui ex fra-tre nepotis loco,qucm Babylonius auexerat, ludaici regni gubernacula reneret : fed iam primum larius in circumiacenres reges domi nium excepiflet, utmenfe quinto mihi Ana» nias quidam, hlius Azur, oriundus ex Gaba-on, in domo Domini coram ipfis facerdoti-bus ac Omni populo'mihi obturbarit arque dixerit, fie dixifle Dominum exercituum If* raelitarum Deum, nempe quôd iugum régis Babylonq contriuiflct,.atquepopulum fu.um indepropediemliberaretatipeximeret. fiquî dem intra biennium omnia dûmuS Domini hinc Babylonem auexit, hue reducentur. Et ipfum quoqi lechoniamloachimifilium,re- hmc |
|
IN H I ER E M IA M n'frfwÙM prophet i alt Aniim bine demigrarunt, abdufti ad Babylonios, Hos ego reducam in liunc fuum locum,dixif-fe aicbat ille Dominum; quippe qui iugum iU lud Babylonicum confringeret.atq] perdcren Er propheta quidem Hieremias Ananix huic felicia adeo ac profpera promittentl refpon-des,nihil reclamauit eius uaticinio; fed in con fpeeflu facerdotum,arque omnis qui indomum Domini conuenerantpopuli,optauitc* ius uaticini] ueritatem; Fiat,inquicns,ita, atep to reuera eueniar : Si utinam Dominus Deus ira faxit, ut hxc tua uerba uera inuenianrur,ita ut Dominus prxftetquxtu uaticinaris, deredu cendis in domum Domini ualis, qux hinc a* fportata flint; item Sidelechonia.omnilj) po pulo in hunc fuum locum redituro. Cxtertiin audi,quxfo,mihi uerbum hoc, quod ego tibi totiep huicpopulo hicrefpondcam Prophetç qui fuperioribus feculis ante meatque re mul tis terns ac regnis,aut de bello aut de pace aut » o de pefte uaticinati funt,hincdignofci ucri à fal fis folent, fi id quod de pace,aut obuentura re frxdixennt, ira contingat Si eueniar. Cum e« nim cucrus uaticinio refpondcr,rum conftar. Dominum prophctam iftum uerc mififle.Ana nias uerd uaticinium fuum indubiratum nolens, Si reuera fie omnia fore figiio cxrero fi-gnifieans, arreptum de Hicremiæ prophetac collo iugum difrupit,arqucconfregir, non an ribus tanrum,fed Si oeulis fpCulannum fua ua ticinia ingerens. Eteo eonfra(ffo,affirmatifsi tncaflercbat Dominum dixiftc, quod ad cum tnodum iugum Nabuchodonofons Baby lont] regis, ab omnium gentiu'o collo inr-a biennium confringendum eilet.Si excuricdum. Porrd Hieremias huic ueliemcnriæ, fcruido-que Ananix zclo.ueluti impar,tacitus Si con-tentionis fugax, luam abijr uiam, pfeudopro-phetxfux conrenrionis palmain reiinquens. io Porrd Dominus non feres fuum prophctam 40 aefilias: Si nuptum date films ueftros uxori* bus. Si Alias maritis, unde liberos progignâr, U8,quddomniü iftorü getium colloferreum70 poni finatis.pcr pfeudoprophetas inter uos illufum, arque omniumludibno expofirutn, poilquam in hüc modum harcita geila eflmr, urrba cum fuo Flicremia facicns:abire eiirn iufsit,arque Ananifhuicrefpondere.qudd fîc dixiiîetipfiDominus: Tu quidc lugum cöfre gifti lign turn, Si porratu non ita graue: Si ac-cerfîs nobis pro co iugum ferreum,ac uix fe-rcndum.Siquidem non ego, fed Dominus il-le excrcituum air,illc Ifraelis ucracifsimus De impofiturus fit iugütnem-pc ur per tcactni fi-inilcs alios, quo mifcros hos ad rcbellioncm incitatis,duriorem feruiantferuitutem Nabu chodonofod regi Babylonio. nam fcruicn-dum planéeterir, quando Si bcftix fetarhta-greftes ei à Domino datx funr. Dixif ir;-cp propheta Hieremias adipfum pfciidoprophe tam Ananiam : Audi quxfo me mi Anania. tu inde fie dixit Dominus lEfcefgôtcdetBedîô auferö, arque de terra fubmoueoiquippequi ficietai^ ante finitum abhinc annum monturus fis, quód parum uera aduerfus Dominum fis lo-cutus. Et huius quidem uaticint] ueritatem e-uentus comprobauit: fiquidem Ananiasille pfeudopropheta eodem illo anno, ad men* fern nimirum illinc feptimum, mortuus eft. nanr, arque uaticinantur; ncip enim cos mifi, inquirDOminus, nequeeislocutus fum. Et qiix per hohlem fomniaris,ea ipfa funr, qux dum uigilari8,menshumana fpcrat.Cxreriim hocilludeft, quod fpe cerraSi infallibili uo-tibiperfuades,à Domino te mift’om elle,Si biscxpcéfandumfignificat Dominus. Poft- Cmit quxdocesmulrocficu'Crifsima. Dominus ra 60 quam feptuaginta annosin Babylonc com- rint men tenon mifit; quare Si populum hunc ua pleueriris, tune tandem uifirabo, arque refpi 1» na fpciadtas, atqiie ex mendacio ruo decere- nbsp;nbsp;dam ad uos, reuera prxftaturus,quicquiduo broprodcuntc,fufpendls atquedecipis, Pro- bis boniproniifiatlt;ppollicirusfum:nimirum «i, quod |
C A P V T XXIX. IAm uerd Hieremias multis fuis perfecuto* ribus ac facerdotum calumnqs fuperior, ftatuir abdudü ad Babylonios populum fuum prxmonerc, arque ad moderate feren-dam captiuirarem fuam cos inhortari,acfcfe componerc,mifsisad ipfoslitcris. Etuerbl quidem fiuc argumentum cpiftolx, quapropheta Hieremias ah Hicrofolymis, ad cos qui ex fenioribus inter aucdlosillosadhucfupcr* cran t, ad facerdotes item Si ad prophetas, Si adomnemquemex Hierufalcm Babylonctn demigrare Nabuchodonofor fccerat populum,abduiflo rege lechonia, cum matrefua re gina,eunuchis. Si cundis regni ludaiciprin-cipibus, ac Hicrofolymorum proccribus ui-ris induftriis,ac bellicarum rerum pcritis t urr ba inquam cpiftolx tranfmilfx per manum Elafa fill] Saphan, Si Gamarix filij Hckliiæ» quos ipfe Sedechias rcx ludaicus ad Nabu-chodonoforem regem Babylonium, Babylo nem ablegauir, ca fic habebant» Dominus iHe cxercituum.Si Ifraclitarum perpetuus Deus» quamuis omnem ueftri curam iam reiecilfeui detur, ac ueftri plane oblitus, pro patrio tame fuo erga uos omnes animo, quorquot illeab Hicrofolymis abducifccit,ficuobis loquitur, confulit.arquchortaturNimirumutillicædi 'r ficetis domos, quas in ha bi te tis,plan tetis arep conleratis hortos,quorum fruflibus uefcami w 1 ƒ gt;nbsp;ni. Ducitc quoqueuxores, procrcaturi filios fw” arque multipliccntur, aut certé non miniian-tur. Erquxrire pacem.acomncm eiustiuita-tis felicirarern.in quam uos rranftuli.ati]^ com migrate feci, feduld Dominum pro ca ôtantes. nam in pace eius crit Si pax ueftra. Communia cum ipfis ciuibus bona malaij rolna-turi eftis. Prxmonet autem uos Dominus ex« xercituum.Deus ille Ifraelis, ut ne uobis im agentes ; neque item per diuinos, autaugu-res,aur ueftra ipforum ctiam fomnia.llli enim mco ex nomine mcra mendacia uobis diui« |
|
PARAPH 6uôcl in locum hune ueftrum uos reducam, Ifdibuslp ueftris uos reftituâ. noui enim quid deuobis ftaruerim,atç in mente habeam, in-quitDominus, fiquidem quæ pacis funtcogi to,amp;felicitaris,non quf ad bellum pertinent, amp;aduos affligendos: fed ut prarftem uobis omniscalamiratis exoptatum finera, utepuo ri ueftri plane reddamini compotes, Et tune quidem inuocabitis me, uiaslp meastereris, atqueme deprecabimini.quiâi exaüditurus ’d jnquitDominus.Eftaiitemapud uosSeme- uos fum continuo. Quæretis, inquam.me.ôC inuenietis: fiquidem non fucatc, autin hypo* crifîjfcd toto peólore, atque in uentate me tücquærctis. Vnde 8f obuium me uobis præ-bens.facilcinueniar.inqiiit Dominus : redu-eam autem captiuos uos,arq; de omnibus gen tibus.quôcunquedifperlîeftisjuos congrega bo,undelibet terrarum, ad quas uosdetrufî atq)reieci,inquir Dominus.Reftituam autem uosillisipfisfedibusac locis, undeuos demi conftiruerit: utép unàcum collegispracfeftos grarefeci, atque transferri. Cæteriim quôd di fe feiant in domo Domini, fuper furiofum, 84 citis,Dominum uobis excitaffeprophetas in Babylone, qui intra biennium uobis hue re-deundi fpem faeiunt: fedulô uobis ab qsca-ucte,atquc extruôfis illic ædificijs ira uos corn ponite, ut quibus illic annis complufeulis ma nendumfit. Nam utneputetis duriorem elfe ueftram fortem, quàm eorum qui hic rcman-ffrunt,ficdixir Dominus ad regem Sedeclù- sniiiamthronum Dauidis tenentcm, mifc- jo lireris.uaticinari longam fore captiuitafcm rumq; hoc regnum noftrum moderantem, imóamp;adomnem populum hunc, ciuitatem bancincolentem, ad fratres inquam ueftros, quinonabieruntuna uobifeumin captiuira* teni!fic,inquam,de his dixit exercituum file Dominiis: Ecce ego mitto in cos gladium, fa nietn,amp;peftem,pariæftimarione eos habitu-rus,qua ficus immaturas atqj acerbas, quæ pc iores funt qudm utquifquä cis uefeatur.Per-fequar enim cos gladio,famcac pcfte,difper- -furus eos per omnia régna terræ; ut exccratio ni.ftupori, exibilationi atque opprobrio fint omnibus gentibus, ad quafeunqj ego eos reif cioatque expcllo: idtp.quôd uerbis meis non anfcultarint, patriasep mcas præmonitiones nSaudierint. Mifi enim eis feruos meos pro-phetasmancatqp temporifatis exurgens, atep tosablegans. At uos eos audirc recufaftis,in» quitDominus,iIIudentes eis potius qult;àm au fcultantes. Itacp uos audite uerbiim Domini, quotquot ab Hicrofolymis Babyloncm demi graftis.multum illic à pfeudoprpohetis, uana XJ AeWji ipcuoslaftantibus, diuexati. Sic autem dixit Cto- Dominusexereituum,Ifraclis ille Dcus,de A* lu, chabfîlioGoliæ, amp;nbsp;dcSedcchiafilio Maafi'æ, pfeudo,ppbetis apud uos primarqs, qui meo so ex nomine uobis mera prophetant mendacia. Efce,inquit Dominus, ego eos trado in ma* num Nabuchodonoforis régis Babylonq, fed confolando populo conducensnin qui uobis prç oculis ueftris illos trucidabit. Si ^o de amp;nbsp;Dominus Deus ille Ifrachs cum ipfo col cuiquam, aut maleprecandi apud omnes lu.-dato«Babylonecaptiuos;ita utquialieui ma’ |
R A s I s. Ui Rd SemeiS JSltbeUmita noftram : ita ur fuadeat extruedas hie domos, quas inhabitemus: 8i planrandos atq; confe-rendos hortos, quorum fru^lu uefeamur, sohf,o m complura in hanc fenrentiam alia. Porrô rÇ , Sophonias facerdosfummus,acceptas has meiae literaslegit.ipfo Hieremiaprophetaau n J- , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ Sv- FA • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Jtumiitauri diente,atç coramaftate.Dominusuerocum nbsp;nbsp;nbsp;jjierej* Hieremia feruo fuouerba faciens, iufsit eum • ad omnem quiBabylonem demigraratpopU * 40 him, alias mitrere lireras, quibus ftgnifiearet *** fic dicere ae ftatuifteDominum de Semeia Nlt; le precari.diris'ue ilium deuouercuolct,diéfu rus fitiFaxirtibi Dominus fient Sedechiæamp; fï eut Achab, quos rex Babylonius igné adauit, eo quôd rem nefandam patrarürin Ifrael.mœ eliati nimirum eum uxoribus proximorum fuorum. Atlt;;p etiam quôd meo ex nomine me ra prolocuti funt mendaeia,quale nihil ego e« is præcepi. Et ego quidem omnem hancimpi etatem eorü noui, aduerfus eos teftis fum, ias Nehelamires quidam,quem his uerbis me alloquiiufsit Dominus: nempèquôd ipfeex« ercituum Dominus Il'ratlis Deus,in hunemo dum ilii loquatur. Propterea quôdruapte autoritäre literasmififti ad uniuerfum popu^ lum Hierofolymitanum, 8C in primis ad So-plioniam Maafiæfiliû. facerdotcm fummum, rcliquosfiî facerdotes alios, dicens quôd Do minus iplùm pro loiadefumrnû facerdotcm quemlibetde fpiritu prophctico præfumen-tcm.quem ueftri offieij cft,inquis,in uincla ac carcerem conieôfum refrenare ac coliibere. Quinitaqjincrcpas atqj coliibes Hieremiam ilium Anathothitem inaufpicatifsimis fuis ua ticinijs uniuerfum populum turbanrem ? Hu-ius enim tanta eft audacia Si tcmeriras,ut non timueritamp; feriptis hue ad nos in Babyloncm helamite : Eo quôd Semeias uobis prophet tat,non mifrus,netpconcionandi prouinciaà me accepta, magna crafl'ai:^ uobis perfuadens mendacia,proprerea fie de eo dixit Dominus; Ecceego hoemaliinipfoSemeia Nehelami-ta,atquein pofteris etiam eius puniam,iraut non (it ex eis quifquam fuperftes futurus, qut habiter in medio populihuius,uifurus earn bonitatem,rcdirumép ilium feliccm, quem elt; go populo meo praeftarurus fum ; fiquidem quodilledeuobis hucintra biennium redu^ cendis loquitur, dolus merus eft;ni|iil(]p aliud quam uana fpe uos ladfar, parum uera contra Dominum uerum^ Deiuerbum proloqüës. CAP. XXX. VErbumquodfadiü eft à Domino cutn Hieremiai non iam perterrefaciendo. locutus,infcriberc eum iufsit libro, quæcuncp cum ipfo locutus erat.Nam eccedies ueniunr^ in^c Dominus, ut captiuos populi mei poft« ' m liminid |
|
IS hier Dominus.qnôdtimidçfcclcratæqjgentcsfub 'o uiuos deuorarcacdeglutircquisiioUf.Étu- ftia, manns fuis lumbis impofiruri fuit,expal- lo ne milii repiidiaram, diccntes Sionium popu ViffSpiiamtt Icfcentibusctiamipfiseorumfaciebus. Fleu gnidtesiOa, miferos: liquidem magnus,grams,multumcp «ece/îyimi- horrendus ille dies eis futurus eftntaut non /»ciMî, inuenias eiftmilem. Äffligetquoqjpopulüla cob fiue Ifraeliticum; fedille lune euadet, atep feruabitur. nam tunc quidem temporis,inquit Dominus, confringam iuguin lioftis tui de collo tuo,omnia tua lora ac uincla folutu« rus. Neqj cnim hoftes ulli feruitute tunc am— plius prement popukim meum,fed feruient Domino Deo fuo,amp; Dauidico illi femini,fuo regi, quern eis confntuam atque exhibiturus fum. Tu itaque feme mens Iacob,bono fis a-inmo,nihil(p timueris,inquic Dominus,.neq; cxpauefcas ô genus Ifraeliticum: quia ecce, nunc beneuolo in tcanimo feruarete ftudeo, atqueremotifsimis exlocis terecoliigere, fe-menlpruum c terra captiuitatis fux in fedes ' - proprias reducere: ubi lacobxus ille populus mens fecurus habiter, conquiefcat atque tran quillus fit, nemincillos moleftanre, aut per-terrefacientc, Nam ego, inquit Dominus, tecum fum,uttefernem,protegam atep tuear: nam omnes quidem genres in quas re difper-fi, eas confummatc atqp radicitds deperdam. Te uerd no ira ad internecionem fum extirpa» îo 40 Omneiama torts tui olli tijunt tui. liminio fedircfaciani, turn Ifracliticas illas tri bus,turn ctiam ludaicas,inquit Dominus : liquidem redufturus eos fum, ctiam fidéplora tifsima: eorum res futurac funt, in terra quam patribus ipforiim promifi acpracftiii, Sgt;i ean-dem lianc illi nihabitabiit,atque pofsidebunt. £t hxc quidem ea funt uerba, qux locutus eft Dominus de populo Ifraelitico, item amp;nbsp;ludai co, quxlibroinfcriptauoluit. Sicenim dixit aducntum redcmproris ueftn.dc audiro inter fe loqiientiir rumorcacfama.quçmiilrum po pulo incutiat paiiore(n,magnainq; forntidi-nem: nemperumorein grams belli, amp;nbsp;non pa cis.unde tanta in uiris alioqui forrifsimis con fpicjcturtrepidatiOjtantusij dolor atrpanimi confternatio, utputaturi plcrique fint, atque interrogaturi.fi iiiri pariantiquippe qui par turientium plane more ex mulra animi angu^ turus! fedcitrafurorem,cum iudicio acmode täte te caftigabo: quippe quern non itaexa-éfe,atque pro omni meo iure caftigaturus fim Si traftaturus. Nâ ficdixitDominusilnfana-50 bileacdefperatum eft uulnus tuum, Si plaga tua grauifsimis doloribiis exundat. Nemo eft qui iudicet te curabilem, aut qui uideat quibus emplaftris obligandus,aut quo phar-maco rcftitui pofsis. Qiiorquotfoies habere amicos, ii nunc plané obliti funt tui,neque de te quxrunr, aut quicquam te morantur : plaga enim hoftiliac letlialitepercufsi,perquam crudeliter in teanimaduertens.idcpquoci mul taaded tuaeft'et iniquitas, fifpeccara tua ram 60 animo fecumcogitar3t,atcpdcftinatum habe enormia ac grauia. Er quorfum attiner, mife- bat. Quod uerd pleraque huius uaticinq difff re aded clamarc amp;nbsp;eiulare, fuperhacafflidio- ciliora uidentur, quam qux quilibet inrelli-neôf caftigationerua, cum nihil rcindignum gar,aut facileprfftaripolTcuideantur,uiclc’bi-tis,atcÿ |
E M Î A M patiaris i Ex multa iniquitate tua, multns Inc dolor tibi prouenit: siquiaualidc ninjis ac grauiter peccaftijiinc ego ilia tibi facio. Leui-teritaque feras,quae ex mcrito paterisieritc-nim ubi ijs qui te affligunt atqj diuexant, red-datur talio, qudd fxuiores tibi fuerint, niliil-queClementes. Iraqj'quicunquetecrudelius traitant, ac uelutidénotantac degluriunt,illi ipfi crudcliusquoquc traifabuntur* ut quos niiierfî lioftes tui, qui rein captiuitatem pro-traxerunt, fimul omiies uicifsim in captiuita-tem trabentur: qui re diripiunt, ac dcprædan tur,diripientur aliquando Sfipfi,atquepræ-dç eos expofirurus fum. Ego eiiim tuis mails admouebo pliarmacum,inquit Dominus,em plaftrisacmalagmatis tua uulneracurarurus. Abundc cnim dependifti,quifquid peccatmn fuit.-fiquidein etiminaram te uocarunt,acpla- lum ita lam ignominiofum efl'e ac deteftabi-lem,utnemoad ipfum rcfpiciat,nequede eo curct. Dominus nerd ueftri minime oblitiis, atque eriam in ipfa caftigatione ueftri aman-tifsimus; Ecce ego reftituam, inquit, captiuis .■ ex Iacob, fuasædes aut tabernactila, mifertu-FUS atque benefaiflurus habiraculisper ipfos conftruendis ac reparandis, Si rexdificabitur ciuitas uetere fuo in colle, amp;nbsp;templum iufta fua difpofitioneac ordinc illic confiftet, atque frequentabitur,ita ut multo cum g3udio,fuin maqj læticia Domino granas adurifint,arque ipfum coilaudaturi. Nam Si multiplftatu rus eos fum,non pariio futnros numero: inul tiplicaturus, inquam,atque cohoneftaturus fum cos, ur minime contemnendi uidcripof-fintifiquidcm eodem in honore,dignitateat-qiieaurhorirare eorum erunr filij.quo olim. Etcoctus eorum coram mepulclirccompara-tusatqueftabilis perfiftcr,miniftraturusnimi rum mihi animo fincero acpio. Vndeamp;ftren nuumuindicem me fentient, quctquot turn opprimuntôf affligunt.Prodibitautcmtxeo , prxpotens ille heros Chriftus Dominus, amp;nbsp;Dominator dominantium de medio eius con fiirgct. Hunc ego accerfam, ut ad me propius accedat, mihiep uniaturacconfolidetur. Ec-quis, obfecro, ille erir, qui fic fuum animtim inftruct accomponet, ur ad me accedat^'mi-hiqj cöfolideturac uniaturC'inquitDominiis. Per h une cerrt eriris feleif us mihi populus, Sf ego ero uobis Deus atqueadiutor, quando* cunque uos moleftantibus impijs necedum erit. Nam ecce turbo Domini multo furore egredietur, amp;nbsp;imminens ille fereturin caput irnpiorum.ubi conquiefcatacpermaneat.Ccr te furibunda ilia Domini ira in impios no pla cabitur.nequefercmitret, donee fefe probe ul tus fuerit, atqueillud complerit, quod fuoin |
|
p A R A P n risiitçhxc întclle^fluri cftis nouifsimis plane temporibus, quando plenitudine gëtiura intro ingrefia,totus Ifrael faluus erit, C A P V T XXXI. amiciacphiladclphi. Porto ne quis defperet, to to,fupermuftö,fuperolco,8f fupergreguatqj atepferendis malispratgrauarus,animum de- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- - nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;nbsp;. fpôdeatjfic dixit Dominus; Populus ipfe me-us,oliih Pharaonis gladium ac feruitutem du tifsimam euades, gratus mihi in deferto fuit, accharus,ita ut angelus meus de die eum in colünanubila,5tdeno(flcjin columna ignea prxceflerit.'atque ita in requiem,promifl'am{p num:atnuncmepi3nëfuioblitum,Sënihilmi xo dolorem eorum egoeis tune commuthboin fifliariW« nas quam fe diligi à meputabunt. Atqui per-petuoquodam amoreego teprofequonideo amp;hacaffli(flionc, cuius gratia te mihidereli-(flum atep odiofcrcieëlum intcrpretaris,mife 30 _____ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lachrymeris:quiaftathuictuooperiacdolori luimus uitulos : fed in Sion, in montemDeo 40 fuamerces acfolarium,airDominus,cumre- TVnc quidem temporis, inquit Dominus, nonfolum duabus tribubus,fed u-niuerfo Ifraeli,pleno nimirum omnium tribuum diiodenario,Dcus cro:8f ipfi mihi e-runtpopulus,unanimus iam, ac uerc inter fe terrameum induxerit. Seditaquidem fibio-lim appaniilfe, atque fe iuudfe dicent Domi-tkorditer te attra li o, n eq ue à m e tu û a n i m um alienari patior. Adhucaritgdilicabo,multis(5 tnodis tibi benefaélurusfiimrSibenetibi res tuæ habebunt, ô uirgo Ifraelitica. Erit enim quando adliuc Iptajtympanislp tuis inftruëta, accedes ad eliorum ludentiumac faltantium: liquidem 8C plantatura tibi adhuc es uineas in montibus Samariæ.Plantabunt enim cas uini tores,fine plan tatores ipfi. Si m ulta cum læti-ciaeasfuis ufibus dicatas habebunt, magno gaudio eis perfruituri. Erit enim tempus quo damabunteuftodesin monte Ephraim, qui domui Ifraelitica: fpeculatores crunt in fuis ui tifis;SurgiteSiafccdamus,non quidëin Dan autBethel, ubifceleratos illos aliquando co-uiuoac Licro facrfi, ad ipfum Dominü Deum noftrü. Sicautem dicit Dominus ipfis pofte ris Iacob : Exultare,atqj multa læticia uos hila respraEbcte,magnolîJ gaudio ouate atqp excla mateincapitedenfifsimaqjnatione gentium. Audiat uox ueftra qup Dominü laudet ac celc bret,dices acclamas g, Dominus populû fuû, teliquias Ifraelis faluas feccrit,redemerit,fuislt;s quefedibus reftituerit. Nam ccce,cgo eos adduce de terra Aquilonis,undelibet ab ultimis terraefinibus eos colledurus, turn cæcos turn claudos,prägnantes fimul Si puerperasîfimul omnesenim magno admodum numero hue teuertentur. Aduenient autem prx gaudio il-lachrymantes.qudd tanta miferatione eos re-ducam.deduâurus eos ad torrentes aquarü, uiareéia 8icommodifsima,ubi nemo impin-gatneqjaberret, quoniâ faélusfum Ifraelipa JO mei mepuduit,multoippudoreac ignominia perfufus fui ; ut qui turpifsimorum fcelerum ter. Si Ephraim mihi ueluti primogenitus adolefcentixmex nunc méritas pccnas lucre. Auiteiuf^ quifpiamcharusacdileëlus eft. Auditeitaqp An nömultoinprecioachonoremihihaben Sifiliusbo-^ hm Donik uerbumDomini fceleratægenres, inter quas dus eftfilius meus Ephraimus, qni ira nücad »orabilif mi nigfflt«. populusmeushaëienus mifere' difperfus eft, mcrcfpicit,arlt;pmeinuocar?An'nonme!cJde- liiBpamp;raiw« Sideprpdicatehoc etiam in remotifsimisinfu licixacfiliolus quo me obleëlem, de cuius m 1 refîpi- |
RA SIS. armentorumfcctibus Dominum collaudatu ri: fiquidem modis omnibus tune hilares crût atque alacres, lieluti hortus irrigatiöne aquarum floridus adptus.Neqj enim amplius in tri ftes calamitates tune incident,quæ ip fos affli-ganr,arque in dolores reijciant. Tunclxtagt; buntur,ac fuaucsfuas cantiunculas in choro «'rgoi» t^ho uirginesprpcinent.Exhilarefcëttum iuuencs, turn fenes: fiquidem omnem ilium lutftum ac islpmcis donis exaturabitur, inquit Domi nus. SicautemnuncdicitDominus.’InRha Vox;i«Ro4 n;a audita lis,quód is quilfraelem difperfît, congregatu rus rurfus fit eum,ac fedulo eum euftodier, ue luti uigilâtifsimus pallor quifpiâ gregë fuum. Dominus cnini redimet Iacob, liberaturus eü de manu eius,qui ipfo potentior fuit,atquc ei prxuàluir. Adueniëtitacp, ar^ multa cum gra darum adiohe laudabuntarque celebrabunt Dominum in montefuo Sionio; SC undelibet confliiét ad bonitatem Domini,fuper frumen gaudium 81 la;ticiam,confolaturus ati^ exhila raturuseos ab omni fuo,quem longoadcó nunc temporefuftinuerüt, dolore. Inefariabo quolt;5 animam facerdotum pinguedine.facri-ficijs nimirum multis 8i opimis; fiquidem po pulus meus rclauta tune futurus, bonis uari-ma,inexcclfis nimirû collibus audieturuox fletus,atqp acerbifsimi ploratus, Rachelis feili 0*« cet,fine ludaicariim irtatronariim.flentiü attp eiulätium fuper Hlrj s fuis,aut occifis,aut in ca« ptiuitatem abduiflis. nccp enim admittent uU lam de admifsis filqs confolationeni,inconfo labiliter doliturar; fi'quidem illi aut perierunt, autin miferrimäcaptiuitatcm abdudli erunt. Veriim Dominus continerc te iubet fletü atç ciulatumhunc, neep finit ut in hunc modum uerfuri tibi fint de terra hoftili tui filij. Hæc e-nim fpes inconeufia ftatpofteris tuis.quippe quicerto att^indubièin fiiamredibütregio« nem,fedibusfuisreftituendi. AudiuifancSi Ephraiticum populum fuam nunc fortem in Alfyriaca captiuitate deploranrem ac dolen-tem. Caftigafti me Domine, inquit, Si meritd quidem caftigatus fum,ueluti uitulus indomi tus,Si ferendo iugo paru afluetus. Sed eSuer-te me Domine,Si côuertar : quoniâ tu es Do-minus Deus meus, cuinemo reftiterit. poft« qua enim conuerfus fum, tuaep caftigatio me nis uitac mcae anteaôtæ me pœnituit, amp;nbsp;poftg mihiinnotui,improbitatem^meäomnepcr» fpexi, incufsis in femora mea manibusmeis, |
î N H î B R B M i A M
rciîpiftetîa ac animo in me pio gaudcam, attp cxhilarcr. Nam poftquain ciim co collocutus fum animumijiillipcrmoui.nonpotero eius iillo modo obliuifci : ita mihi fupereo meus animus cômouctur. quarc amp;nbsp;mifcricordia radius, miferabor ipfum, non negaturus illi ope èC auxilium. Côftituc tibi nfca per quâ abdu-ccris uiâ;rigna,utcam norcsatqjobferucs.Fac tibi in ea lapillorum quandâ lt;ongtricm:8lt; at» tentu te præbc.ûduloqj obferua uiâ qua abdu cerisjiit noris qua illucperueneris. tandem tadem reuertereô uirgollraeb rcuertere, in-qiiam.in has tuas ciuitates. Sed quoufq; hue il lue eircücurfitas^ atqj multis aded amatoribus te mifeeSjfiliarcbclÜss’Rciîpifeeatcp rcuerrere, quia Dominus rem nouam,amp;’ omnibus retrô Fi«wiM4 e/r fcculis inauditam in terra fadlurus cilmcinpe, tundabit ui quod fccmina uirgo fuo utero claudet atiÿ eir rum. cundabit inrum , uiruin nimirum fortem ac ftrcnnuum.qui cundlos nos redimat aefer uet. Sic dixit Dominus exercituum, Deus ille Ifraclis! In terra regni ludaici, atqj in ciuitati-buseiusjubi captiuos ipforü reduxéro, iiiislp fedib. reftituero, bcnedidlilriadhucfunr, atqj bencprecaturi regno DoniiniioptaturiütDo minus habitaculo fuo iufto,acmonti fuo Sio
lo
iO
nio uercfandlo benedicatatqj bcnefaxit.habi tareenim illiccôcupifcent.atçgaudcbuntlu-daicus illc populus,amp; omnes fimul cius ciuita tes, (ïuc magnates fuenntacdiuites, fmeuiri opiliones, fubulci Sc inopes fuerint coloni.
îo
Inrbriabo enim Si^ exaturaturus fum anima laf fam.acfittfcré defîcientem;itautamp;aqua; uiup de bibentium utero profluxurx fint, £t omné animant mocRam, ae dolore eontabcfccnrem, ego mul ta confolationc ucrolj gaiidio reple-bo.Itaque Hieremias ego cxperredlus fum,at* queuelutidefomno euigilans.uifionem hanc introfpexi atç perpendi : Si fuit fane mihi fo-mnus multo gratifsimus. Eccedies ueniür,di cit Dominu8,S^ conferam domü Ifracl Si do-mum Iudali,femine hominis Si femine iumcti rorum, ita ut homines ac iumenta, uelut gramen agri multiplicanda fint. Namfuturu eR, fient uigilauiacRrënuum me prxbuiilliscucl Iendis,dirucndis,difsipandis, affligendis atqp perdeiidis.ut ita tiunc quoq; uigilem, atc^ int-pigerfim illisxdificandis,rcparâdis,plantan-disatq; mnitiplicandis, ait Dominus. Etillis
indicquoapprehenfa manu ipforum,eosr-duxi de terra Aegypti, quod quidem ipfi fol— ueruntatque feceruntirritum; fiquidem caro legiillimeznon fubditur,imdnepoteRqui-dem. Sed ego me ipfis Dominum przftiti,bo num acftdelem, malos ipfosac infîdeles ne* gledlui habens,inquit Dominus. Cztcriim quddpoRaliquot abhincdies,cum domo If* raclitica feedus initurus fum,hoc illud eft,in- , , qiiitDominus, qudd legem meam ipfis non in tabulis lapidcis.fed in tabulis cordis carne-is, in ipfis intimis eoruin uifeeribus daturus/f”^' fum.infcripturusea ipforum cordiacammo, non quidem calamo atramentato, aut graphi deferreaifed fpiritu Dei uiuentis, quicosin-ducat in omnem femitä rcdlam ac ueram. Et ita quidem ego ill is Deus,unicumq! auxilium ac refugium eisero, amp;ipfimihi populus crût charifsimusac gratifsimus, Nequetunc amplius allUS alium docebunt, ut quis fratrem fuum moneat,aciubeat ipfum cognofcercDo minum: nam per fpiritum ilium Dei uiuentis, per undlioncm illam ueram acfpiritualcmfad qua exterx omnes undliones iliac euanefeenr, ridiculz, atqp nihil futurz funt) omnes me co gnofcent,a minimo, quiintcr.cosfuturuseft, ufquead maximum, inquit Dominus.propi-cius cnim ero peccatis corum, contiiiud ca ip fiscodonaturus, utquidceis necogitaturus quidem fim amplius. PorrdficdiciiDömi« nus, qui uniuerfi illius exercitus ccclcftis creator ac gubernator,folcni conftituit ad illumi nandum diem,amp; certas lunz acfteliis prscfcri pRrleges,utdcno(fieluceant. Qui item rumpit ac diuiditmarc, ira ut fluftus eius tumult« entur ac refonent, cui nomen eft Dominus e-xcrcituum. Si coram me ceflabuntatep deficient hz mez leges illis przferiptz, inquit Dominus ; etiam cefifabit, attp inrermorietur fe-
40 men Ifraelis, ut non fit gens coram me cun- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
ëlisdiebus.Quinamp;ficdixitDominusîSimé ' ’’'ƒ7 furaripoteruntccrliipfifupernë,8f tertzfun-damcntainueftigariinfcrnè.egoquoçtcijci- «tijHrj am atep repudiabo uniuerfum fernenIfraeli-ticum, ob ca quz defignarunt fcelera Si flagi* tia,inquit Dominus. Verùm ccce dies ucniût»
inquit Dominus, amp;nbsp;rcædifîcabitur Domino ciuitas.à turri Hanancel, aded grato K eleft® popuio,ufcpad portam angularem,in qua di*
qnidcin diebus non amplius conquerentur, jo rutamaeeria.ipfxetiam genres in code lapide qudd patres ipforum imam acerbam ederinr, . nbsp;nbsp;nbsp;■ • nbsp;nbsp;nbsp;- - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ .
undeipfis dentes obRupuerint; fed fuû quifep peceatum agnofeentes.ad Mefsiam medicum fe confèrent, qui idem Si percutitamp;fanat. Et ‘ certe quifqj pro fuo fcelere propria^ iniquita te morietur, atq; pccnas luertita,ut nemo den« tes habiturns fit obRupidos, nifi quiipfeu-uamimmaturamati^aeerbam ederir. Eeee dies ucriiunt,inquit Dominus, ut cum domo
anguiariconfiïtenr,atque Dominum collau-
dabunt; Si funiculus menforius dueetur hine ufqueadcollem Gareb.acfcabioforum plane peeeatorum cumulü: 8i illinc fe uertet ad Go« ath homines nimirum uitf perdiüfsim{,ira ut Hierufalem ipfa iam multo maior aclaxiorfu turaRtilla prioreae uetere. cöcludet enimS£ totam uallem, in quam eadauera accineresfo lent reijei,homines nimirum einereaccadaue
Ifraeliriea, item Si cum domo Iudaiea,utroq; ribus etiam magis reijeuios,cpcos Sf claudos, jiimirum regnoferiam ferdusnouum. Non SfomniaillaeampeRriaufcpadtorrenremCe quidem quale illud fuit, quod inferiptum ta- dron,Sf ufi^ ad angulum portz equorum qup bulls lapideispercufsi cum patribus ipforum, ad Oriëtem eft lt;nbsp;Capict, inquam,ad meliorem frogetn
|
PARAPH flagitiolîfsîmos qflt;p peccatores, latro-ncs, liomicidas, molles, ebriôs, merctrices Si publicanos,arq; aded qui equinis ac belluinis etiam funt moribus,ucrius quàm humanis ac Dco dignis. Hpc autë ßc repara ta Hicrufalem, omnium linguarü ac nationum capax ciuitas, facrofamfia erit Domino, nunquam delenda autextirpanda,nc^ irt âeternum diruenda. C A P. XX XII. HIcuerbum habes,quod Dominus,fpë reditus ex captiuitate confîrmatiorem uoIenSjCumHiercmiafecit. Anno de« dmo Sedcchiæ regis Iudah,qui Si dccimufo-ftauus annus eftimperq Nabuchodonoforis, quo ipfo etiam exercitus regis Babylonq obfi dionepremebat Hierofolymorü urbë : in qua Hieremias tune quidë tëporis reclufus tene bat in euftodia fine carccre,qui in atrio erat pa htij,fîuedomüs regis ludaici; Scdechiasautë ttxludahclauferatcum, atep in carccrcm hüc: *umcôieccrat,ecrtioraab ipfo cognofccreuo hns,curuaticinareturatfp diccret Dominum ^ùiffe, quôd ciuitatcm ipfam traditurus clfet m manum regis Babylonii,qui cam oppugna turus a tep occupaturus cflet:Ô^ g, ipfe rex Sede thias Clialdæorum manu non effet cuafurus, fidindubiétradcrctur in manum regis Baby« ^ouij,cû quo coràm loquuturus efl'et,oculis fu iseius oculos toruumcp afpeéfum côfpeëlü-fus ; quôd item Sedechiam Babylonem abdu ^cret.ilticquidem manfurum donee ipfum in krraillahoftiliexpirantë uifitaret Dominus. Addideratautem,amp;Dominum dixifl'c, quôd fi maxime Chaldæis repugnarentatep refifte- ld ÏÖ nihilipfisfucccderct.Ethac quidemde ^’“f’ipphcta alTcruabaturin carcerc, ubi Hie remias dixit uerbafccumfccifle Dominum in »iiilßliiii hune modum : Ecee Hanamcel filius Sallum patrui tui uenit ad te, rogaturus utab ipfoc- __________________________________________ masagrum fuum,fiucprædium,aut çdifîcium 40 Tumulta cdidiAi rcrum miraculà, atqj ftupen utbanum cum horto fatis amplo.qucm habet nbsp;nbsp;da portëta in terra Aegypti.in hunc ufqj diem infolo ueftro natali in Anathoth. nam tu ius hïbcs propinquitatis.tibilp côpctitut cmas. E' Hinamecl quidem patrui mci filius,ita ut quot;it Dominus præmonucrat, aducnit in atrium,ubi ego carceie fedebam reclufus: Si to-gauitme,uteum quem in terra Beniamin in Anathoth agrum habebat, emerem: quippe cuicompeteret haereditas, utqui propinqui-tatisiureeum poflem obtinere. Cognouiita- go que,nonhumanum hoc elfe fomnium,fcd uer bum fuiffe Domini. Itaque ab Hanam celc, fi-liopatruimci,mcrcatusfum agrum ilium fi-tum in Anathoth: amp;nbsp;appendi.fiuc addixi ci fc* pteni ficlos argenteos , Si deeem argenteos nummos. Conferipta autem hincfyngrapha, adhibitis teftibus earn fignaui. Et adduéla ad nos libra, appendi illi argentum, amp;nbsp;accept cm ptionis fyngrapham obfignatam, fecundum initum'eontradum atqj faftas ftipulationes, cunque eispraccepifti, ut facerent, canon feee unàcum apertoamp;non obfignato exëpIari.Et fyngraphâ qiiidem emptionis huius, tradidt P . nbsp;nbsp;nbsp;------,---------------------i feriam SC calamitatem. Erccceiam fie urget oaruchfilio Ncriac,Maafixnepoti, uidenteid hoili8,utipfis intratelorum iadlu fimus,dtim m } fuas |
R A S î J. Sumejihroi iflos,li[gt;ruin emptionif huneßgna^ tum. Dominum in hunc fcrè modum. Ah Domine Deus, ecce tu prçmagna uirtute tua amp;nbsp;prp potente tuo brachio côdidifti Si cœlü amp;nbsp;terra, nclt;p quicquam te later, futuralp omnia prçno fti:tumifericordiam uarialp beneficia præftas in millibus, refolucs etiâiniquitatem patrum in finuni filiorum acnepotum fuorum * Tu fa ne Deus illc magnus es ac prarpotehs, cui no îo më eft Dominus exercituum.neq; enim ab ullo huius mundi regno titulum tibi defumpfi-fti.fedabipfîs cœlorum exercitibus, ad quos patrucle meo Hanameelc.Sf teftibuS qui con-rraiffuinolfrofubfcripferanr, eamqj côfirma-ranr,at(p ctiâ omnibus id inlpedârib.Iudxis, qui in atrio carceris uerfabàntur atq; confide« bant. Et omnibus quidérhhiscircunfiâribus, arç rem hâc infpedantibus, prxcepi Barucli huncin modu t Sicinquâ dixit Dominus cxer cituüjDeus ille Ifraelis: Sume tibi fyngraphas has,fyngrapliâ nimirum initi cörradus ac cm ptionis quæ obfîgnataeft, fimulamp; exemplar eius apertum amp;non obfignatiint.amp;recondi to ea in uafe Hcfiili, ubi non corrurtipantur, aC durare pofsint.Nâ Dominus exercicuum,Ifra élis ille Deus.afforc adhuc tëpus dicit,quo do mus,agri, ac uineæin terra iÂa magno uëdan turatcp emanî, quahtüuishaenücpremamur obfidione,â^ defperatifsitha uideâtur omnia. PoAquamuerd cóntraóluhocabföluto,em-ptionisfyngrapham tradidi Baruch filioNe-riç,quiillndolla Samia recondetet,miratus fa dliimhociiclutiabfurdifsimum,inftitiiiôrarc glomeres,ne conferenda quidem ullo funt pa élo. magnus cöfïlio es,8C multus ac mirificus opcrc ac fadis;fiquidcm oculi tui omnia lio^ minum fatflaac üudiacotuenturacperfpici.* unt, ut unicuiqt refoluas fecundum faëfa fua, Sifruëlum Audiorum fine conatliumipfms. decantatifsima,arqucuniucrfo terrarum orbî nota. Vnde 8lt; in Ifraelitico populo,ac reliquis hominum nationibus,celcbcrrimum tibi no« më parafii, ut hoc etiam'num die uidere SC au dire eft. Eduxifti enim populum tuû Ifraeliti-cü de terra Aegyptia,multis cum fignis ac ma-gnis rerü miraculis ac portëtis,id^ manu prç« ualida,8d brachio altùm fubdutffo.mukolp eu terroreactremoreqiioomnespopuli tui ho-ftes corripieban tiir;8^ dedifti atqj introduxifti eos in terram banc, quam iuraueras tepatri-bus ipforum daturum, terram profedhà la die ac mellemanantem,ac nullius rei egentem Et ingrefsi quidem funtcam, atqj ut fibi hacredi-tariam cam pofledcrunt. Vcrùm pro ingenio fuo prauo ac corruptifsimo non audieruntuo ccm tuam,neque ad legis tuæprçfcriptum am bularunt,autuitam fuam inftituerüt:amp;l quæ-runt. Vnde induxifti in cos omnem hac mi |
|
«8 IN HIER fuas in nos torquent Fundas,aut arcus,aut ba liftas ciaculantur ad capiendä urbe. Et certè ci uitas tradeturin manum Chaldæorum ,op-pugnantium cam, atque metu gladij, famis, öi peftis earn frangentium, Nam quiequid tu locutus, atque per feruos tuos propheraseis tninatus es, id eis lumc obuenit: id quod Si tu abundc uides ac nofti. Tu tarnen Domine Deus, ncfcio qua rationeaut fpe me iufleris nieo argento hunc Hanamcelis patruelis mei agriim cmere,cum ciuitas ipfa detur in manus Clialdarorum, nulli'que illc mihi ufui futurus fit. Et Dominus quidem non dedignatus Hieremiæ refpondere, uerba mecum taciens, ËereegoDo dixit: Ecceego fum Dominusac Deus uni-minm Dchj uerfaccarnis,ac omnium uiuentium. Anquic uniticr/it nbsp;nbsp;quam me latere putabis, uttemerc hoc te face carnis. re iuflerims Itaque Dominus fic mihi perrexit diccrc;Ecceego trado ciuitatem hancinma-iium Clialdacorum.in manuminquam Nabu chodonoforis régis Babylonibqui earn capict arque occupabir. Etaccedentes Chaldxi, qui ciuitatem ipfam oppugnant, atque obfidionc prem unt,immiflro igne cam fuccendent atque comburct.una cum cundf is domibus,in qua-rum tcdlis fuffirumfccerunr, atqueincenfa a-dolcuerunripfiBaal,diisalienislibantes fua li bamina, qmbus monbus ine cxafpcrarunt, multamtjj milii moucrunt biltm. Nam profe» éló filij IliacI, atque etiam filr) ludah, ab ipfa 30 piieritia fua maltfacercconfucucriint præ 0-culis mcis. nam certèfilii Ifrael ipfis manuum fuarum operibus fine idoUs, atque ereótis ui' tulis plurimum meexafperabatit, inqiiit Dominus, quorum keleratos mores ludaicus populus ftrennuè imitatus eft. Itac^ pcrdam arque uaftabo ciuitatem liane, quia irritamen turn iræatque furoris mibieft, abeo tempore quo earn ædifieauerunt, ufque in hune diem. Quare Six confpedumeo earn reijeiam, idep 4° teftibuseas obfignabüt, idly nötantü in terra Bciamin, fed Si ubilibet in circuitu Hierufalc, proprer omnem malitiam, peruerfifsimoscp mores filioriim Ifrael Si fïliorum ludah, quos pracfeferuntatquepatrant adme exafperan-dum.quo tquot inter ipfos funt,fiue reges eorum Ipedes ac principes,fiue facerdotes ac propheras,fiucuiros ludaicos, ac dues Hiero folymiranos à maximo ad minimum ufcp.ne-Verterut ad mo eft qui ftudeateftefrugi. Obuertuntenim me lerga, et mdii ceruicem,amp; non facicm: manè tarnen ac KO»fadei, temporicxurgcns,eosfemperdocui,atlt;p prç- fei monui.Sed illi docenrem non audiunt.côtem nunt Si afpernantur, nolenres fe dare iiirac me liori. Nam Si fpurca fuaidola côftituerunt in domoquam nominimeo dedicatam habent Si facram, ut earn polluantatqueprofanent. PrætereaædifïcaruntSi ipfîBaal excelfa, quæ funtin uallefiiqHennon, ubifiliosfuosacfi-lias per ignem ducunt,dcdicantcs eos ipfiMo loch,quod quidem nunquam ego cis prfcepit imd abominäda aded res, nullo unquam tern do xit Dominus Ifraclis ille Deus,dedomibus ci poremihi in mentem uenir, urtalequkquam cogirarem: atep ita omne ludaicum populum »n errorcm tarnen Si ad craffa aded indneunc nbsp;nbsp;dem uiri ludali penient p ugnaturi, atque fefe |
10 20 M I A M fclt;lcra.Nuncitaquedeeiniratehae,undeitos dicitis.qudd dandafitin manum regis Baby-lonti,itautfimul omnes aut gladio perituri fint,autfame,autpefte, fie dixit Dominus If-raelisille DeusiEceeundelibct terrarum, in quas eosiratus.indignabundus, multa^ ira exxftuans.detrufi atep reicci, rurfus eos colli-gam.redudurus eos m locum hunc, ubifecu-rd atque nemineipfosdiuexanteaclaceflente habitent. Et erüt mihi meus populus diledus ac gratus, amp;C ego ero eis Deus, ac fedulus cu-hos amp;nbsp;auxiliator. Tune enim non crût in duo régna diuifi, neque diuerfïsaddidïi regibus: fed dabo eis cor unum,eundcm(p uiuendi mo rcm,ut me omifsis idolis, ac fceleratis illis ui-tulis.iufto fciiiper timoré timeant, uerolÿ cul tucolantatquehonorent: ut bene fittumip-pfis,tum ipforum pofteris. Feriam enim cum eis foedus fempiternum,ne^ unquam eos de-ftituam, utcefl'em ipfis benefaccreifed datu-rus ipfis fum timorem mei in cordibusfuis,ut nequeipfia'medéclinent ac defïciant. Quin amp;nbsp;gaudio ac uoluprati miln erit,ut ipfis bene-facere liceat. Vndeamp; plantabo eos,altumlt;p fuas radices eos agerefaciam in terraifta.ucrè ((^0. totoip peiftore,atque ipio exanimo fafturus eis bene. Sic enim dixit Do minus: Qutmad« modum adduxi fuper populum hunc,o!n-nem banc calamitatcm ac mifcriâ, amp;: pelagus quoddam malorum:ita amp;nbsp;omne bonum, ora nem^ felicitate quani ipfis promittoacpol-liceor, ipfis addudurus iùm, Si ementur ac uedentur 1 urfum ngri in terra ifta,quâ nûc de» folandamatqjuaftandam dicitis.itautnecho mo quifquam,neque ullum etiam iumentum in eacompareatacuideatur: quippequætra-dendafirin manus Chalda-orum, crudelifsi» morum hoftium. Agros inquam Si ement Si uendct,fyngrapliasqj côfcribct, atqj adliibitis atque in quibufuiseiuitatibusludaicis,(iuein motanis iliac fintjiiue in câpertribus.fîueitem ad meridiem iliacfirar fint, fiuead aquilonem. Nam ego captiuitatem eorum diflbluä, eosiÿ hue redueam, dixit Dominus. CAPVT XXX1TÏ. SEcüdóaüt Dominus cü Hieremia uerba fecit.cum iä in atrio domus regiæ, carce-re eonclufus federet. Loquebatur autem ei in hunc modum: Sic dixit Dominus quiip-fam Hierofolymorüurbem clarificaturuseftt Dominus inquam.qui earn cohoneftabir, at* queftabilict, innouaturus, amp;nbsp;magnificétifsi-me' eâ reparaturus,cuius nomen w, Domi nus eft.Inuoca me,8f ego reexaudiä,uoris tui» refponfnrus: Si indicabo tibi magna acFortia, quç maximi momenti funtSi pôderis.'amp; inre* rim rame te latct,nihiftp de illis nofti. Nâ fiedi uiratis liuius, de çdibiis regum Iudah,quïe baliftis ac fecuribus dcftruendæ funt;(ïqui* oppofi* |
P Ä R A P H
Oppôîîturi Chaldæisîid quod faciet ad impie dum domos ipfas intcrfetflorum hominum cadaueribus,quos ego furibundus atç multi ira exæftuans pereuffurus fum. fiquidem abfcondi,facicmqj meam auerti à ciuitate bac
R A s I s.
propter omnem ipforum malitiam, acfcelera ” tilsimos eorum mores. Sed ecee. Ego obdu-
cam ei cicatricem,præftaturiis fanitatem, obli gaturiiSjUariiscp emplaftris ac pbarmacis eam
ciiratiirus.Sanabo enim eos: ßiaperiâ eis the; 10 confequeturpopulus Indaictis,ôi Hierofoly-fauros bonorum,folidifsimæfjjpacis,rran- r ------------1..-u-i-.-.-i nbsp;nbsp;-------'...„.j
quillitatis,acfpcdtarifsiraæfidei.Reduc3m e-tiim, atque fuis fedibus reftituam, qui ex Iii-dæis.item amp;nbsp;exifraeliris in captiuitatem aue-ftifunt: amp;nbsp;in prilhnum plane ftatum, quem olim tenuerunt.eos reftituam, emundaturus «os ab omni iniquitate fua, qua contra me peccanerunt.Si condonaturus eis cundfa fua fcelcra, aduerfum me defignata : quodqj ram federate8lt;pcrfidccàmedcfecerinr, atqueme xo äfpernati fiierint. Et erit quidem mihi iam teftaurata, atque fie emundata Hierufalem, dequagaiideam.amp;perquam magni nomU fiisefficiar.plurimum que Celebris reddara-pudomnes mundi nationes , quac audient, quantis ego illos bénéfices affecerim, amp;nbsp;do-J’isbonislocupletanm.Demirabuntur enim îtque obftupefcëtfuperea bonitateacrerum omnium felicitate, quam ego eis præftaturus iêim.Sic enim dixit Dominus :In loco ifto, 50 quem uos dicetis defolatum, arque miferc a-deddeiiaftatum.utneque homo,neque iu-Wentiimineo remanferit : in ciuitatibiis in-quam regni ludaici, amp;nbsp;in Hierofolymorum plîteis,ubinullum einem aut hominem con»
fpidctis,atqueadeduixcatum ullum autca-nem.ibiadhucaudicturuox gandij atque læ-*idæ.corum nimirum qui choreas exercctcs, lætas attollcnt uoces.Quin SC nnptqs contra» ^is, audietur læta uox fponfi SC fponf», uox Cojütfini- dicentinm : Confitemini, laudibusq; extolli-
4°
*1 Domino ft Dominum exercituum : fiquidem bonus, «ttüimw, demensamp;mifericors eft: quoniam mifcricor
Lo diaacbenefi'centia eins nunquam intermoric «». ftftiperpetuoqj duratura eft. Et hi quidem fa» frificia laudis deferent in domum Domini, quod de terra fua ira in captiuitatem abdu-ftosreduxcrim.priftinocp fuo ftatui ac hono-hreftituerim.inquit Dominus. Sic dixit Do minus exercituum :In loco ifto deferto.acmi- 50 fercadeô deuaftando.ita ut neque homo, ne-quecanisautcatusullusin omnibus illicciui tatibusconfpiciendusfir.adhucerunt tugu-ria paftorum, quiillic’curaturi funt gregem fuum. Nam SC in ciulratibus montanis, SC in ciuitatibus campeftribus, in ciuiratibus item auftralibus, amp;nbsp;in terra Beniamin, arque in
5 omnibus circum Hierufalem locis. In om-i nibus inquam rotins regni ludaici ciuira -tibus ,adhuc tranfibunt greges fubmanum eius qui fub uefperam ad caulas fuas redeun » tes numeret, atque perfpiciat, inquit Do-oinus. Venient enim tandem dies, inquit
Dominus, ut prxftem atque compleam bo-num iftud uerbum , magnac promifsioiùs meæ, quam addixi atqueiu'raui domui Ihael ac domui ludah. nam tune temporis arque in diebus illis,fufeitabo atque fuccrefeere faciain Dauidi germen illudiuftumac praeftantifsi-mum, quodindicium ac iufticiam tota terra faciet, multos fui notitia iuftificaturus. Et tüc quidem temporis feruabitur, atque falutem mitanus populus habifabitfcciiróactutó, ne mineeos diuexanteaclaceifente. Et hoc quidem nomen eft, quo ipfum uocabnnt nmquot;: Dominus iuftus nofter, fna gratuira gratiaac mifericordia nos iuftift'cans , atque ab omnium peccatorum fordibus nos emundans. Nam ficdixitDominns:Qiiódniinquam de- nbsp;nbsp;nbsp;interim
futurus fit Dauidi uir, qui fedcar fuper thro» Ju Dauid num domus Ifrael: neque deerit facerdotibns ac Lcuitiscorammcuir,quimeiratum placet, quiqueuerus mediatcratqne interceflor fit,oblatnrus holocauftum,acfacrificia ineen* furns,ac Omni tempore madlaturus Deo'gra* tifsimas uiétimas. Et Dominus quidem cum Hieremiauerbafacere pergens,in hunclocn» tus eftmodnm. SicdicitDominus:Sipa(ffum illud meum quod pepigi cum die, Si paófum quod cum nodepepigi.irritum fieri poteft, ita ut nö fit dies ac nox, fuo utrunqj tempore, aciuftanieifsitudine: tnmirritum quoquefie ri potent ferdns illud meum quod inij cum feruo meo Dauid, utnemo fit ex co filins qui in throno eins confidcat acregnet: item cum Leuitis,facerdotibns mihi miniftranti-bus. Sicut enim excrcitus ille cccleftium ftel-lamm numerari non poteft, neque harena maris metiri ; ira multiplicaturns fum poftc-ros Danidis feruimei, SC Leuitas,qui mihi miniftrenr,aciuftafacrafaciant. Er Dominus rurfum cum Hieremia uerba facies, dixic fic dixifie Dominum :Nónne uidifti, atque obferuafti, quid populus hic loquatur ac di» cat i nempe quod Dominus duasillas fami-lias ( regni nimirum Ifraclitici, atque regni Iud3ici)quas pcculiariter fibi elegerat, atep charas habebat, nunc reiecerit. qnarc SC po» pulum meumafpernati,mifeie atque crudeli« ter aded enm traëlarunr, quafi iam non am- = plius mihi fint populus meus, nihiltp in illos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
peccari pofsit.Cacterum Dominus ipfe fic di « xit; Si nullum mihi cum die acnoéfe paólum eft, ßCnullis meis legibuscircumagüturcœli, ac terra perfiftit, etiam pofteros Iacob ac Dauid ferui mei reijciam,ifa ut no fim conftitutu rus depofteris eius principes,qui præfint po» fteris Abraham.Ifaac SC Iacob. Nam ut maxime nunccaptiui abducantur,ego eos redudu rus fum,arque mifertus eorum fuis ipfos reft» tuam fedibus.
C A P V T X X X 111 !• erbum habes quod Dns cum Hiere fecit,quâdo Nabuchodonofor rex Babylonius, Si omnis eius exercitus, omnia tn 4 nimi»
|
lt;40 IN HIER hanc in manum régis Babylonq, qtii cam in-cedio deperder, atep cöfumetirtcqj tibi ullû ex manibus cius criteffugiü,fedcomprchcnden id inuiolabileforct.fedmutatacôtinuô hacfen- dus plane cs, atqj adduceris in cius manu, ita ut his tuis öculis Babyloniciregis oculos con tuiturus fis,amp; illcfuo ore tecum cordm locu-turus,8ifuperrebellionctua tecum expoftula turus, esqjabduccndus Babylonc, Cxreriim Nonworie» norisDomini ergateclcmentiam : audiquid r(««p/4dio. ritiloquatur Dominus. Sedechia rex ludah, Sie dixit de te Dominus : Gladio non es peri-mcdus,fed morieris in pace, in icelo tuo hoc aut illo morbo,fiue fenio interiturus. Et ddö- x o Icbunt tibi mortiio aromata odordta.ita ut ijs qui ante te fucrunt regibus, fieri confiieuitie-ritepfunus tuum honora turn admodum ac re • gium, ita ut Si in ludlu te deploraturi fint, ac uarijs clamoribus defideraturi, clamitantes fuper te mortuo, Heu Dominum, heu regem noftrum.Ego cnim uerbum hoclocutus fum. JO inijtpadlum und cum omni populo Hierofo-40 dam in manum fuorum hoftium,qui uitam Iymitano,utpublicitds,uocenimirumprxco ; ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . nbsp;nbsp;• — utfuum quifipferuum autancillam manumit daiexregionisciuirates itauaftabo,at(pdefo tcrent,nctpampliuseosferuifutepremcrenr, j - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . . nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nimirum terrx regna,eJus imperio fubdira.K iiniuerfus eiuspopukis oppugnabat Hierufa* le,amp; ocs urbes illi fubiedlas ac focias. Loque* barur aurcm ci in liunc modum,nempe quod Dominus Deus Ifracl mberet ipfum abire ad Sedccliiam regem ludaicu, ilfi^ diccre, quod fiedixerit Dominus :Ecce ego trado ciuitate atqj futurum prxdico, inquit Dominus. Pro-pheta Herd Hiercmias.ira utiuflus erat,accef-fit Sedechiam regem ludah, atqj omnia uerba hxcilli enarrauitin ipfa Hierofolymorum ur be: cum excrcitusrégis Babylonici oppugna ret Hierufalem.SC ornnes ciuirates regniludai ci qux rcftabanr,atip nondum deuidlx cranr, nempe Lachis Si Azccha. Hx cnim exciuitati bus regniludaici fupererant, nondumcp erät expugnatx, urbes nimirum ualidxac probe munitx. Hocuerbum cffquodadHieremiâ locutus eft: Dominus; Poftquâ rexSedechias nis, libcrtas dcnüciareturqs qui duram inter ipfos feruiebantfcruttutem, ita ut manumit-terct quifq; feruum fuum Hebneum.liue anal lam fuam Hebrxam, dimiflurus cos liberos, neep ampliuslcruituteullaeos prefTurus.jIu* dçus fcilicetfratreni fuû ludçum.fl^ ocs quidc principes confcnferuntatt^paruerunt.fimul ÔC omnis populus,qui liocpac'ium iniuerant, atlt;5 imperiofius in ipfos dominaretur. Parue runtiriquam pado, atq; dimiferunt eos libe* ros. C^teriim no multo póilmutatafentëtia, reduxerütferuos Mancillas, quos manumife rant,amp; redegerunt eos rurfum in feruitutc.ut ferui ipfiscHent acferux.Tuncquidem Dns alloquens Hieremiâ dixit, liedixilTe Dominü Ifraciis ilium Deû: Ego quidcolim inq padü cum patribus ueftris,qu3do eos cduxi de ter-do locutus, eos adduccretin domum Domini, ra Acgypti.de domo ubi dura admodum fer- in cubiculum aliquod templo adhxrens,ubi uitutemferuiebäcipfi.-S^itaquideminternos eis bibendum offerret uinum. Digreffus ita« conuenitjUtad feptimu annum quif^ fratrem nbsp;nbsp;que illuc, alTumpft lazoniam hlium Hicre- miari |
E M I A M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ fuum Hebrxum,quifibiuendifuselTefjSdfeX CtM iam annos ipfi feruiuiflet, iam d fcliberum di pletifr^ mitteretifedpatres ueftri pro ingenio fuo dii-ÿêple ro acrebelli,non paruerunt mihi, neç padlii fteterunt.Vosautehodie conuerfieratis,ôdre idle quidem med iudicio feceratis,dii promul« gabatis libertatem quifi^ proximo fuo:idç in domo mea,quæ meo de nomine uocatur,co-ram me paólo inito, ut quod rafum firrtiû ac tentia, dehoneftaftis attp profanaftis nomen meum, in feruitutem rurfus redigentes fnum quifep feruum autancillam, quos manumife-ratis, ita ut iam liberi qudcunep iiellent abire pofl’ent.Et fubiugaftis cos attp compuliftis.ut rurfum uobis ferui fint ac ferux.ProptcreafiC dixit Dominus:Vos no paruiftismihi,ut pro« mulgarctislibcrtatem fuo quifçfratriacpro« ximo.fcruis nimirum arque ancillis Hebrxis. Proitidccccc ego promulgo uobis, ait Domi nus, libertatem iniiadendi uos gladio, peftr, ac fame, ita uos diuexaturus, ut exempio to omnibus regnis tcrrx.pcrquxdifpcrgeminn Ettradamquideuirosiftos quipadum meu foluerunt, nequerata habuerunt uerba pafli coram me in templo meo initi.quando madia ram buculam in duas diuidentes partes,intcr ipfas inira padla confirmaturi, tranfieriitprin cipcs regni ludaici amp;nbsp;proceres Hierofolymo« rum,yunuchi,facerdotes ÔC omnisterrxpo-pulus,qui inter diuifas buculx partes pro mo reconfiimandipadli tranfieröt. Quandoin-quam ita funtperiurißi fttdi€ragi,fradäeoi in manum hoftiumfuoru, qui iplos capital!« ter odcrunr,atqucinterimereftudfnt:amp;cada ucra quidem ipforum inhumata ccdentin c-fcam uolucribus cali,ac carniuoris beftijs ter rx. Quin amp;nbsp;Sedechiam regem ipfum ludah, und cum fuis principibus ac uiris aulicis, tra-ac fanguinem ipforum lîtiunt.nimirum in ma num excrcitus régis Babylonici, qui nunefo-luta obfidione, quod audirct Aegyptios nobis auxilio uenire, d uobis rccefsit,fed citd nt mis rediturus. Nam ccce ego præcipiam, inquit Dominus,atque reducam cos ad ciuita-tem hanc,qiiam oppugnabunt,atcpctiamex-pugnabunt,amp; occupatam cam incendiocon fument ac deperden t.Et reliquas quidem lu -larurus fum, utneminem habiturxfmt quiP pfas inhabitée. C A P V T, XXXV. Ic illud habes, quod Dominus locutus eft Hicremix complufculis ante obfi-dionem diebus j fub loachimo lofix régis ludaici filio . lubebat autem cum abi« re in domum Rechabitarum , ut cum ipfis |
|
P A R AP M WiirfflqHabßniar.cum fratribus fuis, omni-bustp cius filijs, totam nimirum Rechabita-tumdomum fiucfamiliam,ôlt;adduxi cosin domum Domini, in cubtcukim filiorum Hanan,filq Igdaliac, uiri Dei ac prophetar, quod quidem proxjmum eft cubiculo principum, fiipracubiculum Maafiæfilq Sallum, qui cu-r’/w'flili/! ftodiendis rempli uafisac cimelqs prxfedfus “’Wat eft.Appofuiautem antcfilios domus Rccha-hfmflet birarum feyphos ac calices plcnos uino, ad bi noiMoto, bendiim illudcos inuirans. Venim illi nega-bantfcbibituros,utquibus lonadab filius Re diab pater ipforum prxeeperat, neuiniim ip* fibiberenr,neq; ulli ex ipforum filijs, autinæ- 10 ternum ufcp pofterismeque item domus con^ ftruereiit.nccp fcmenrem ullam facerent, neep •tineas plantarent, auf liaberent : fed to ta fua uitain rentoriolis agerent, ut multo tempore poflentuiuere in terra quæipfisperegrinae« •■^tiacnilulpropria.fiquidem nonex Iacob,jo ^fJexHobab, fiueletbrone, Mofi focero du* «bantgenus. EtobediuiAefedicebant præ-ffpfo lonadab fib) Rccliab partis fui,in omni tus quae ipfis præcepiflet, neinpe ne unquam uiniini bibcrent,neque ipf),neque uxores co-•■um »ncquefilij item aut ipforum filiar, amp;nbsp;nc domos extrucrentfibi inlrabirandas. Etliinc ••fqueiiineam,ncque agrum, nequefemeii-•tmfibiefTediccbant fed fe babitare in tento fter,atqj minillret coram mecudlis diebus. Be 1‘Olis,arque obedire per omnia fe facere fe- j o ne enim illis fadlurus fum, atq; habitiirus cos tundum præcepta lonadab patris fui. Carte- charifsimosdum uixennt. •ùnicum Nabuebodonoibr rex Babylonius ffrram inuadcrcr, nibilcp ab eo, eiusiïeexerd futiitiimefTerxonfulrauimusinfernos utin« 'gfcderemur banc Hicrofolymorum urbem, ne quid aduei fum nos molircrur, aiit nos di-uexarerexerdtus illeBabylonioriim, artp ex« trcitiisSyrorum;ifa(pfa(nuni cft,utnunc Hie fofolymorum urbem inhabiremus. Locu- tus Iraq; time eft Dominus cum Hicrcmia in 40 nempea diebus Iofiæ,cuius dccimorerrio re-huncmodum.Sic dixit Dominus exircituum gni fui anno uaticinari caperat, ufq; in diem ßtusilleIfraelis : Abi.atq; roga ludaici regni uifos.atque cilles Hierofolymitanos.An'non hæcrcs excmplo ipfïs fit, ut bine mei obedien tiäcondircät,aufcultaturi meisucrbisacprac» ceptis, poftquam illi ram fcduld parernis atep fnui»«! humanis parent moniiis, inquit Dominus. Sedulóabbis obfcruata funr prarccpta lona-fiifKichäl) dab filijR,ecbab,quifilqs fuis pratcepitutàui frfii/iiim noabftineant: id quod inbunc ufque diemjo f«ré, petquam diligenter ab eis obferuatum eft; quippe qui patris fui mandato obedicrunt. Ego uerd magna cura,multa'que folicitudinc uos prarmonui, mane eriam atqj primo dilu-tulo confurgens, m ultaque diligen tia uos co* hortans : fed rccufaftis mibi audirc. Qiiin amp;nbsp;quamplurimos ad uos mififeruos meos ui-ros prophetas,multo manceofdem excitans, atquead uos amandans, uruosin uiam redu ret populi cöuentus. Legere inquä cos ipfum uoluit, uniiierfo populo ludaico audiëtc.qui Cerent, atque à fua qucmqj uia mala reuoca- 60 de fuis quifip ciuitatibus in domum Dni con» rent,atque ad meliorem uitam inhortarëtur, nbsp;nbsp;ucnirët, fifortafsis dcprccentur in publico c3 ncmeiobliti dcos alienos fedtarcraini, eosep nbsp;nbsp;uentu Dominii, amp;. couertatfe quiftp à uia fua tanroftudiocoleretis.Qyodquidcmfifacerc ni«!», iuut malum omne dedinare pofsint, Nara |
RAS I 1 ns , habitaretis fecuro ac franqulllc in terra, quam uobis patribusq; ueftris tradidi. Carte-rum quanrumeunque ego damarc, atqj multos prophetas mitrerem, uos pro ueftro mo-rc,ac fceleratifsimo ingenio, ne audirc qiiidc quenquam dignati effis, nibilip mibi obedi-ftis.Certc filij lonadab,filq Recliab.adimple» runt,arque re uera prpftitcrunt mandatum pa tris fui, quod ipfis præccpit: fed populus hiC meus quanquam me centuplo meliorem ha-beantpatrem, non ramen aufcultant, neque obtempérant mibi. Proprereafic dixit Dominus exercituiim, Deus illcifraelis : Ecce ego inducam fupcr populum ludaicum, amp;nbsp;fuper omnes Hicrofolymorum dues,quicquid con tra ipfos mali locutus fum, atque mcditatum liabeo.Aegcrrimc enim fcro,qudd me frequé ter aded ipfos prarmonentem audirc fint dedi yoeauiil» gnati:amp; qudd uocanti mibi, quafi obfurdub- /or,er «ore lent, nibil aded refpondcrint. Quod uerdad jpoudertmt domum Recbabitarum attinet, bis dixit Hie* mtbi, rcmias, ficdixiiTeilium exercituum Dominii Ifracbs Deum.Quandoquidcm obediftis prç e'epto lonadab patris ucftri.obfcruantcs qup • cunque ille prsccepit, ita ut re uera præftiteri-tis quicquidillcmandauit: propterca fic dixit Dominus exercituum,Ifraelis ille Deus; Non deft ciet uir de ftirpe lonadab filq Recbab,qui C A P V T XXXVI. Cciditautcanno quarto loachimilo-fiarregis ludaicifilq,ut Dns uerbacii Hicrcmia faciens, iufifcrit eü accipcrc uolumc mcmbranaceü.in quo côfcribcret ôm nia quae Dns ipli contra Ifraeliticüregnû • Si item contra regnû ludaicum,attp oës gëtes lo cutus eilet, à primo quo locutus ipfi eifet die. hiic. Voluit nimirû omnia ipfius uaticinia de» fcribi atqj côtrahiin cpitomen.fi fortafsis au» diar domus ludah omne malü quod in iplos cogiio,ac dccrctü babfo;amp; côiicrtanturà fua quifqj uia mala,amp; propitius reddar iniquitati corü, peccatacp fua ipfis condone. Accerfiuit italt;p Hicrcmias difcipulum ac miniftrii fuû Ba rucb.fi’iiü Neriæ.Et Baruch quidé didfäte Hie remia fcripfir oës fcrmoncs Diii.quos ipfi lo» cutus erat in uoluminemcmbranaceo. Hiere miasuerdpncccpitipfiBaruch.utcumfpiritu Ego cldufiu prohibetc non polTet ingredi domü Dni, in- lum,nKiK)f grederetur illuc ipfe, lefturus illic ex libro, ßtm mff-çdi quem disanteHieremiafcripferat,fermones domum D» Dniddrp uniuerfo populo audiente in domo mmi, Dni,in dieieiunq ac celebri,quo maximus fie |
|
»4» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N H I E Nam certë Domini iraatipindignatiomulta cft ac magna,quam in populum hune côcepit atq? prolocutus eft. Et Baruch quidem fi lius Neriæ per omnia ita fccit, quemadmodum Hicrcmias propheta ipfi præcepit, propalâ in domo Dni de conferipto uolumine legës fer* moncs Domini. Accidit itatpanno poftero, nempeanno quinto loachimifilij lofiæregis ludaici.ut menfe nono ingruëtibus Chaldfis, publicum indidlum fitieiunium,pcrquodco to abfumcretur.Etnontimucrunt,nequcucftes ram Domino cöparerent omnis populus Hie nbsp;nbsp;fuas ad horrenda aded uaticinia rupcrutjneep jman, rofolymitanus, fimul amp;nbsp;uniuerfus totius re-gni ludaici populus,qui de fuis quifqj ciuitati bus cöuenicbant Hierofolyma.Et hanc quidc celebcrrimi conuentus occafioncnafttis Balogh Ba- ruch„de uolumine ipfo in domo Dni legitfer rwebtxuolu moncs Hiercmigin cubiculo Gamariæfilij Sa nimeftrnto phan,cäccllarii regq, in atrio fuperiore.undc uetHifre- cômodiusexaudiripoirct,inipfointroitupor rea,commotior in prophetas Domini, iufsit wi*. taédomus Dni nouæ,uniucrfo populoaudië, lo lercmielemfilium Hamelech Si Seraiamfiliü te. Cum uero Michcasfilius Gamariarex Sa-phan prognati,abfentc patrefuo Gamariah, omnia uerba Dhi de uokiminc lelt;fta audiffet, defcendir cotinuô in domü regis, in eubiculü cancellari} rcgii, ubi inuenit oës uiros principes confidentes,atqj interfecôfultantes; nem pe Elifama cancellariü regium; Dalaiam filiü Semeiæ, Elnathan filiü Achbor,G3mariam fï lium Saphan,amp;Sedcchiam filiü Hananiæ,amp; rem iterate, atquc alio accepte uolumineom quicquidreliquorüeratprincipri.EtMichcasJO nés fermones priores,qui prière uolumine quidenarrauit eis ocs fermones, quos audic- continebantur, quod loachimus rex ludah rat .1 Baruch,uniucrfo populo audiëte de uo-lumincipfo Icgentcm. Principes ante omnes rei nouitate permoti, miferüt ad Baruch uirü primarium Iudi,filiü Nathanise, qui patrë ha-buitSelemiam filiü Chufi, quiipfinunciaret, ut in manibus fuis accepte uolumine, quod uniuerfo populo audicntclegcrat, ueniretad ipfosdd quod Baruch filius Neriænihil conta tus, eötinud fccit, accepte uolumine ad ipfos hæc inique aded tuleris,ôi prophetici uokimi depropcrans.Illi uerd adfeingrcîTum côfide- nis tcpræftitifti incendiarium, fie dixit Demi reiuficrunt, atqj ipfis audientibus quæuolu-tnini inferipta erätlegere. Et Baruch quidem nihil tergiuerfatus, ipfis aufcultantibus legit. Vbi ueró fermones opines audiftenr,expaue-runt omnes,atq; obftupueruntinterfeiatqjip fi Baruch refponderunt, quôdfermones hos omnes aperircr,atq;dcfcrrentad rege. Inter rogabant autem ipfum Baruch, urnarraretip tas.fiquidem adducam fupereos, amp;nbsp;fuper ci« fis,quomodo fermones hos oës de orc Hierc yo ues Hicrofolymorumjarqueomnem ludaicæ miæfcripfiifet.EtBaruch eisrcfpondit, qudd propheta ipfoorefuo fermones omnes ipfï didafiet.ipfetjjcos uoluminiatrameto infcri pfifict.IufTeruntitaqj principes, atqjpræmo-nuerunt ipfum Baruch, utdigrefiits unà cum Hieremiafcfeabfconderer,ncquis fciret ubi cfient ; male cnim timebant eis à furore regis. Accedentes autem ad regem in atrium, poft- quam uolumen in cubiculo Elifamæcancella nebantur libre, quem loachimusrex ludai-rq regij recondidcrant,rcm omncirt narrauc- 6o eus ignccombufterat, denud confcripfit, ad-runt regitqui ftatim cmifit ludi, ad adfcrcndu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ditis practerca compluribus ciufdem uolumen,utadduceretilluddeeubieulo Eli/à cancdlari] regq. Et ludi quidem addudü |
R, E M ï A M illud legit,audiente ipfo rege, fîmul 8^ omni« bus qui coram ipfo ftabant, principibus. Rex autem tune temporis côfederat in domo hyc raali, menfe nimirum nono, amp;nbsp;trat ante eum foculus incenfus ac pulchrè ardens. Pond cü ludi iam tres autquatuorpaginaslegerat.gla diolo feriptorio confcidituolumen,arqueab» iecit illud in ign cm,qui adftabat in foco, donee uolumcntotü ipfo qui in foco erat igné fuas ad horrenda adeô uaticinia rupcrût,nc(j( rex, ncquequifquam exminiftris eius.quifer mones hos tam amaros amp;nbsp;tremendosaudiue rant. Quin amp;nbsp;Einathan amp;nbsp;Dalaias,amp; Gamalumen côbureret : fed illc non aufcultauit eis, atqueperrexit propheticarum fcripturarum acuaticiniorum Dci effcincendiarius.Præte» lit. Ezrielis, cum Selemia Abdielisfilio, ut corn-prchenderentBaruriifcribam, fimulK pro-phetam Hieremiamded Dominus eos abfcô» dit,ita utinueniri ab his non potuerint. C5~ bufto autem iam per regem uolumine, aefer* monibuspropheticis, quosBaruchdiftante Hieremia de oreipfius fcripfcrat,locutusriir-fum cum Hieremia Dominus eft. Et iufsit eu combiifl'erat, cidem infcribercRegi aiitcloa chimoiufl'us eftdiccre, fiedixifl'eDominum; Tu uolumen illud combufsifti,indigncatque Tiicom™/' iracundc nimis ferens, quod in co feripferam yi/îi regem Babylonium uenturum, qui terram i/W hanc uaftarer,atquc deperderet, ita urnullum in ea hominem, nequecatumetiam autca» nem comperias. Et hac quidc de caufa, quôd nus de loachimo rege IndalnNon remanebit ex eius femine quifquam fuperftcs, qui teneat thronumDauid. Etcadauereius emortuiim inhumatum abiicicturadîcftumdiumum,6i ad frigus nolt;fl:urnum,feris accœli uolucribus expofitum. Etnequeipfi, nequepofteriseius acminiftrisimpunita erithxcipforuminiqui regionis populum omnem illam calamita-tem acmiferiam, quam ipfis fum minitanif-Scdilliproingcnio fuo fceleratifsimo mini-tantibus prophetis non parucrunt, utadfru» gem bonam fcrecipercnt.AccepititaqucHic remiasuolumenaliud,8i déditilludBaruch feribæ ac miniftro fuo : qui disante rurfum Hieremia,omnes illos fermones,qui co conti 11 ; ■ % '«ft CAPVT |
paraphrasis.
«4-î
|
C A P V T XXXVII. Ifrael.nempc ut hoe refponfi refcratis ad regc Eccf txftti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“°® nnifïf ut me fuper obuenturis iBsPliKMo» quot;°^'^tcbusinterrogaretis.Ecee,cxcrcitusil-«iiwtf. '*^P'’3taonis,quicgreftuscrat utuobisauxi-fnr iittmS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;opcm ferret, iam foluta obfidio- /wm iir in terram fuam, in Aegyptum, ■' ' Cæterùm Clialdæi quos iä aufugiifc prorfus jo arbitramini.improuifi aderunr,atq,’ hue redi-bunt, urbemq; lianc expugnabunt atep occu-pabunt,incendiolt;p cam abfument. lubet itacp Doniinus,utneuofipfos dccipiatis,abirum ip forum uobis perfuadentes.Nam utcunqj foki taobfidioeft, illi tarnen nöiradifeefliiri funt. REgnauitautë Sedcchiasfiliuslofiæ re» gis,pro Icchonia loachimi regis fi'lio. Hunc cnimNabuckodonoforrex Ba» bylonius,abueétoloachimo,regniludaici gu bcrnaculisprpfecit, Etneqjipfe, nequequif-quamminiftrorum eins, autextotius regio-nis populo obcdiiiit uerbis Domini, quæ per proplictain Hiercmiam ipfis loquebatur.Âli-fittamcrex Sedcchias,Iuchal filium Selemiæ, amp;Soplioniam filiiim Maafiæ facerdotem, ad Hiercmiam prophetam, rogaturos,urDomi numDcuin ipforum pro ipfis dcprecaretur. Hieremias ucró per id temporis libère' adhuc uerfabatur in populo,quócunqucuclletinam bulansatqueincedens. Nondum cnim conie élus tunc erat in carccrem. Exercirus autem Pbaraonis opem laturus Hierofolymitanis, procelfcrat de Aegypto.undc cum audiftent Clialdæi,qui Hicrofolyma obfidcbanr,fokita obfidioncdifceficruntab Flierofolymis. Do minus nerd loeutus eft Hiercmiæ prophetæ fuo inliunc modumiSic dixit Dominus Deus nam ut maxime pcrcutiatis uniuerfum Chal-dæorum excrcitum, qui uos oppugnant, atqj obfidionepremüt, amp;uulnerati aliquot ex cis relinquerentur fuperftites, hi fuo quifque de tentorioexurgentes,iirbem hanc ueftiam in» eenderent, flammisep deperderent. Conti» gitaiitem,cum iam foluta obfidionc,Chaldf o rumexercitiis,metu cxercitus Pharaonisab Hierofolyinis difcelsilfet,ut Hieremias egief» fusfitabHierofolymis, abiturus in terrä Ben iamin,permcdiam turbam ex urbefefubduce teconatus.Venim cum iam eilet in ipfa porta Beniamin, adfuit illic portæ pracfeófus, cuius nomen Icrias,fi'Iius Selcmiæ,qui pâtre ha- jo buit Hananiam .Hic autem apprehedens Hie remiamprophctam, dixit eumad Chaldæos träsfugere. Cuirefpondit Hicicmias,Falfum id eile, quippe qui ad Chaldcos non transfu» gtretifed non credidit hoc ille ei. Vnde appre» Wiriwj Hieremiâpropheram,adduxitadui* «yüinHie. puncipes. Porrd principes ipfi hac de Hiercmiam commodores, iiifterunt itetmt n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conieceruntin carcerem, Mrcqr/» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lonathan feribæ. hanc enim feribp do autem uir quidam Aethiops cunuchus.qui ex domum iam fccerant carccrë.Ingrcfifusitaqp aularcgis cratjhacreauditaamp;cognita, qudd eft Hieremias in domü lacus, profundifsimü nbsp;nbsp;Hieremiä tä inclementer demififfent in puteü, nimirum puteum,§i ad profundifsimasjior- nbsp;nbsp;egreflus ex aula,adijt ipfum rfgein ;er»t auten» iU« |
lO rcndifsimastj; uimflorum cellulas: S^defedic quid? Hiercmias illic copkiribus diebiis. Tan dem iieró mifir rex Sedeckias.Si accerfùüt eu, domi fuæ fecretó cü interrogans,num ea qux iiaticinaretur, à Dno proficifcerenrur,iiera^ cflint,Etillerefpondif,efle: addens, regem ip fiim in manum régis Babylonij rradcndü.Sed qnid.inquit Hieremias ad regem Sedechiam, córncriii'^ Quid peecaui autm te.aut in famu-los tuos Sii populum hunc, quod me conieci-ftis in terrum aded careered Qiiod uos deim^ minentc calamitate prxmouerim amp;nbsp;ad mc-liorem uitamuos inliorfatiis fim ïVbi nunc funtproplieræ illiueftri, qiiiuobis affirmarè aded uaticinabannir,regem Babyloniiim ad-uerfus uos aeterram hancnon diiéiurü exer-ciriim^ Verilm nunc audi quæfo, Domine mi rex, amp;nbsp;fine o b feer o ut te exorem, untim^ koe à te impetrc.ut ne remittas me in domü lona-2 o than fcnbæ.nifi me mori uelis. lufsit itacp rex Scdcchias, hac prophetæ orationc exaudita, ut poneict Hiercmiam in carcerc,quiin atrio regio crataitc],’ darent ei quotidie fruftum pa-nis,prætercibos coélos,donecomnis q.uiin ui bc panis erat,cöfumeretur. Hieremias italt;p manfitin carcerc,qui in atrio cratregio. C A P V T xxxvni. AVdiuitautc Saphatias,fiiius Mathan, finiul amp;nbsp;Godolias, filius Phaifur, und cüliichalfilio Salamiæ,Slt; Phaflurfilio Melchiæ, ca qup Hieremias locutus cratomni ad fe ucniëti populo. Cöicftus enim iä in car-cercerat.DiccbatautCjficdixifl’e Diim: Quif' quisin ciuitatehacmanferif,isautgladio,aut fame.aur peftemorietur. Qiiiuerd exieritad Chaldcos,is uiuet.habiturus uitä fuä ueluti fi præda aliquaei obuenifiret,benel]) illi erit.Do minus enim ait, urbëhaccertd tradendam in manü regis Babylonici,quieä capict atqj oc* 40 cupabit.Principes itaqj uiri huiufcemodi uer-bis ad regem delatis:Intcrimarur,aiebant,uir jfte.fiquidcm huiufcemodi uerbis frangitani mos.atqj remiflas reddit manus uirorum mi-litarium, quos in urbehac fuperftites habe-* mus: atqj adeo t»tum illeinfirmât populum, quando huiufcemodi uerbis cum ipfis agit, neqj enim fceleratus ille populi pacem,félicita tem atqj falutem quçrit:fed totus incumbit in populi perniciem amp;nbsp;exitium.Et rex Sedeckias I delatoribushis,animomuliebriSi planeef-fccminato rcfpondens,c5tinuô permifit pro-phetam ipforum libidini ac uoluntati, ut qui» bus nihil negâdum eiîet. Vndcarreptum Hie-remiam demiferunt in puteum Malchiæ fili] Mclech, qui erat in carcereatrq. Demiferunt autem eü funibusiSi puteus quidc nullas ha-bebataquas, fed limofus erat, atepimmiidus 'admodü.Itaqiie demerferüt Hieremiamin li mum,puteum fordidifsimum.Abdemelech Ùcceipfê in «c 'Üriseßf |
ü
IN H I E R E M I AM
|
Extraxeyut Kieremiam furtiius, zy eduxerunt tudeltfcu. îllepcr id temporis in porta Beniamin,Collo quens autem cum rcge,malc arque indigné ui rosillos Hieremiam tralt;flaffcdicebat:quippc quem in putcum detrufum, fame cnccarcnt, cum nnlkis fupcrcfl’etin urbepanis. Præccpit itaqj rcxÂethiopihuic AbdemeIcch,utillÂic triginta fccum acciperetuiros,arquehorum ftiparusfatcllitio.educeretHicremiâprophe-tam de putco,priufquam moreretur. Afliim-ptis itaq; fecü uiris illis, dciicnit Abdemelech to in domum regis, ad locum qui fub ærario eft. Vndeacceptosaliquotpannos detrirosacla-ceros,demifit eos perfuncs ad Hieremiam in puteum,nolens nimirum utpannos hos uete resac detritos prophetafiibaxillis brachio-rum fiiorum collocaret,quâdo demifsis in pu teum funibus illinc eratextrahendus.EtHic* rcmias quidem ira fecit. Funibus itacp demif-fis extraxerunt Hieremiam dcputeo,undeere ptus manfitin carcerearrij. Mifititaquerexio Sedechias, amp;nbsp;accerfiuit Hieremiâ prophetam ad fe,adoflium rempli tertium, perquodrex c regia fua templumintroibat. Cum autcac-CefsifTct.dixitrexad Hieremiam: interrogatu rus quiddâ fiim te,inquit, quod te oro ne me ccIes.Hicremias uerd régi refpondcns: Si, in» quit,quod quæfiturus es tibi aperuero,n6 me interficies^ Sed ut maxime tibi,quod in tuam ac totius populi rc cft,confulâ, nô audics me, neep qnicquam apudteualebit meum confi^jo lium.Rex itaqj Sedechias Hiercmiæ clam iura uir, quod impunc qnidlibcr didurus effet. Vt tierc uiuit Dominus, inquit,qui nobis fccita-nimam banc, non occidam rc,ncqj retradam in manum uirorum iftoriim, qui in tuam in» cumbuntpcrniciem arq? ncccm. Tune itaque dixit Hiercmias Sedechiæ régi, fiedixifle Do minnm Deum exercitiium; Si ad principes re gis Babylonici egrediaris, confulueris uita: tuæ,quam ca uia fcriiatieris; quin amp;nbsp;roti con- 40 no, men fis quarti nono die, irruperunt in ci' fiilueris ciuitati.quac tiincincendio no deper» dctur:benelt;j5 eflet rum ribi.tu roti domui tuæ. Porto fi id recufes.ita ut ad principes regis Ba bylonici ex ire nolis,ciuitaslia?c tradetur in tnanus Chaldæorum,quieam incendiocon-cremabunr.Ertu quoqueeorum manusnon Solicitât CUdVlVS.X:.! I CipUllUfl I ÇA kJÇUVÇlIldS njex ClllIcV, fumpro^ter quôd fibi timeretà ludaris, qui ad Chaldaros lndieos,^ui transfugerant,neillorum manibus rraditus, tramfuge» ludibrio ipfis effet arque derifui.Et dixit Hie-jo euades.Etrefponditrex Sedechias Hieremiar, r««r. remias, nôitafururum:Sedaudi,inquir,uocc Domini,quam tibi proloquor, amp;nbsp;bene tibi e-rit,uiramtp tuamfernaris.nam fiexîread Ba-bylonios principes renuas,hocilliid eftqiiod mihi oftendit Dominus. Ecce illudent tibi o-mnesfermina; acpuellæ,qua?nuncin domo loachimiregis Iudaicircliffar,educcnriir ad principes regis Babylonq : ex quibus tibi op-probrabitur arque audiendum erit,quôdte deceperinr, atq; ribi præuahicrintiiiri tui do-meftici ac familiäres, qui tibi Irta omniaac profper.i polliceri fiinr foliri; per quos lâ pro-fundifsimum in lutum indu(fius,dum lioftem euadere non potes, coatflus es rctrOffdcre.aC que hofttcaptiuus eife. Qiiinamp; omnesuxo» restuas aefilios tuos educentad Chaldæos, quorum maniim ncç tueuaderepoteris.fî-quidem per manu regis Babylonijapprehen dêris.Et tu author cris,ut ciuitas hæc incëdio deperdatur.Sedechias uero principes fuosma le metuens, ne quid de clanculario hoc cum propheta colloquio refcifccrent, uetuitHiere miam hæcultrô citroep habita uerbainlucem |
turum, nequequicquam cum hinc fenfurum incommodi.Porro principes,inqiur,ubirefci uerint, quôd recum locutus fim, continuo ad te accèdent,rogaturi utipfis narres,quid cum rege collocutus fis. Ne cclaiieris nobis id,in-quient.dicingenuéac libéré: fiquidemnon te occidem us,ncque qnicquam hinc tibi crit ma li. Dicito itaque quid tibi locutus fitrfX.Tu uerd tücrefpondeto, quôdfupplcxmedcpre -ffntmiti cams fis, ne te in domum lonathan rediicipa tercr.neibifameconrabcfcasacmoriaris. Bi greffus itaque à rege Hiercmias cil, amp;nbsp;conti» nud accefferunt cum omnes uiri principes,ro gitantes quidipfi cum rege fuiflet colloquij. Cæterùm ille eis refpondit per omnia ad eum quo rex iufferat modum, ôi tacitidifcellerunt ab eo. Nemo enim quæ collocuti erant refei* iierat.PorrdHiercmias manfitincarcere qui in atrio crat,ad eum ufqiie dicm.quo Hierofo lymorum ciuitas capta efl.Et fuit quidemibi, quando Hierufalem ipfa efl capta. C A P V T XXXIX' ANnonono Sedechiæ regis ludaici.m? fedccimo,HcnirNabuchodonoforrex Babylonius, 8é omnis eins excrcitus Hierofolymam, 8( cinxcruntcamobfidione. fiquidem urbs crat præualida, amp;nbsp;expugnatu difficilis. Vndccimo uerd Sedcchia: regis an- uitatem,arqj earn occiiparunt, Ingrefsi autem in earn omnes principes regis BabylonijiCon federunt in porta media Neregel Serefer Se» megarnabu, Sarfachim Rabfares Neregel, Se refer,Rcbmag,uiri fummares ac primarij prin cipcs,unà cum reliqiiis regis Babylonij princi pibus. Poftquâ ueróhösuidit Sedechias rex Iudaicus,amp; uiri eius militâtes,arque cognoue runtiam occupatam ciuitarem,aufugcrunt,at que de noéfe ciuitarem egrefsi funr per uiam hortiregrj. Hanc enim rexhabebatclancula-riam, inter duos utrinq; muros conffruôlam, fuius exitus in hortum ueniebatregis. Ethac quidem anfugicns,egrefrus eftper uiam defer fi.Quod quidem cum rcfciueruntChaldpi,cô tinuô illosinfccurifunr,8écomprchenderunt ipfum Sedechiam in campeftribus folitudinis djiam inet Hicrichiintinx. Comprehefum ucrôabduxe runtad Nabuchodonoforem regem Babylo- „jf Hier niü in Reblah, fiueAntiochia, quæamœnifsi ma in terra Syria ciuitas eft.Erillic acriterarq; durécum eo expoftulauit, quod fcrdifragiis partis non ftetiffetjaefe illirebellem prarfti-tilfet. |
PARAPH R ÄS IS.
»4#
|
Viffet. Qpare SI rex Babylonius ibiin Rcblah, ipfos filios Sedtchiæ prar octilis eius trucida-uit,iiitcrfe(ffis ctiä omnibus ludaici regni no bilibus. Ipfum nerd Sedechiam exca-cauit, Sf duabus ferreis cöpedibusuinólü abduxitfe-lt;uii) Babylonen,domo regia ædibuslp popu larib.inccdio confumptis ac deperditis.Quin muros Hierofolymorum demoliti quoep funt.Reliquum ante populum,qui in captiui* tatcloachimiregisillicremâferatiitemôèeos* 0 turusfum. Siuerdincômodum tibiuidetur, quiadffdefeccrant,8èreliquumuulgusquod nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. _ - - iupererat, hös fimul omnes trâftulit Nabuzar dan præfedlus militiæ Babylonem. Porrd qui tenmore erät in populo Fortuna, niliilqj habe bant,hos leliquitNabuzardan prpfeftus mili tum in regioncludaica,das eis eodem tempo teuineasamp;agros.Nabuchodônoforautcrex Babylonius,præceperat huic Nabuzardâ prp» feifio militû de Hieremia, ut ipfum acciperet, ’pfumiç curaret.atç in oculis femper haberet, io laihililli faciès mali.'imd ut per omnia exipfius ïaeeret fen ten tia, ipfi^ m origeraretur. Mifi t i* lîÇ Nabuzardan praefeftus militum,item Na buzezbas Rabfarcs Neregel, Serefer amp;nbsp;Reb- cum omnibus Babylonici regis o-iultriwtHif ï***'^®**bue, lîmul ornnes lu miferunt atq; ac-kiNMi» de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hieremiam de carcere qui in atrio |
IJ ni , watiSi commendaucrunt cum Godalizfïlio Ahicam,cui pater fuit Saphan,qui cum educe «KOK. JJ, domumt itatp habitauit atq; uerfatus eft li j berin medio populi Locutus autem erat cum HieremiaDominus, quâdo adhuc uinftus in ipfofedebatatrri carcere,iufl'erat^ eum abire. minus adduxit malnm.attp ïta fecït,(icut pt-«-dixerat. Quia ueró Domino peccaftis,8i uoci eius non obediAisJiinc eft quód hzc uos nüc adobruit calamiras. Etnunc quidem ego te hodie foluo ac libero de uinculis, quibus ma^ nus tibi conftringuntur, plenæ te reftituens li bertati,adeó utfi uoles, itacp tibi uidearur, li-* ceatmecum ireBabylonem, ubi certc millifii turns es charifsimus, fedulo^ rem tuam cura ut mecü difcedas Babylonc,maneto bic. nam eccetotatibiterrapatet.aclibéraeft.Daturti ^cce omiiii bioptio,quocücp tibibonü uidebiturac com term bi con modum ut difcedas,illuclicet ire, Nondum luo autem dicente propheta quo uelletreucrti,ait illi Nabuzardâ ï Reuertere ad Godobâ filium AhicS.filrj Saphan,uirum tibi amicum acbo^ num, quem rex Babylonius præfecitcuntflis regni ludaici ciuitatibus,mane cum coin medio populiiaut quócun^ uoles ire alid, illuc ito. Animaduerteratenim, etiâ Hiercmia tacete, illuc, ad fuam nimirum terram ci pro-pcndere animum. Dedit autem ei princeps militum aliquid ciborum,8lt; nonnulla mune-ra,at(^itaeum dimifit. Abiit itacÿ Hiercmias ad Godoliam,fi'iium Ahicam,in Mizpali, u-biSamuelconuocatos filioslfracl iudtcarefo litus eft:Sèmanfitilliccum eouerfans in medio populi,qui terra: fadus erat reliquus.Pof rd cum duces exercituum,qui in agro extra ci , uitatera fueranr.iinà eu ni fuis miiitibus audif» fent,quddrex Babylonius Godoliam fïlium Ahicam tudaicz région! præfecifrct,atque illi commen dallet uiros,muliere8,pücros Si ter^ ræ pauperes,quos non uifum fueratoperppre cium ut Babylonem abducerer, ueneruntad Godoliam in Mifpah,lfmaelfilius Nathaniz, 8è lohanan 8l lonathan filii Garez, Si Sarclas fïlius Tanliumeth, amp;nbsp;filrj Ephai Netoplia thirZjamp;IazaniasfiliusMaachatilhiexercituit duces una cum miiitibus fuis. Et Godolias quidem filius Ahicam, filij Saphan,cum iure-iurando promifit tumipfis turn ipforum fo-erjs falutcm acomnia profpera,iubens iplîs ut ne quid fibi timerent à Chaldzis: fed ut quie- Nolile,tititê» tchabitarctin terra,SI régi Babyloniofeprz» ftruifc berentmorigeros acminiftros,Krcs omnis bene ipfis haberet. Nam ccce ego habito, in-quirjn Mizpah,ut me paratum przbeä Chaldzis qui ad nos uenient. Vos autem uinde-miam curate,collcfturi uinum, arque fruélus zftiuos ac oleum,quz omnia in uafis recondi tareponatisin pcnuahaucftra,atcpea inhabi tare oppida quz collibebit, aut quz ad habi-tandum accepiftis. Refciuerunt autem hzc SC omnes ludçi.qui profugerant ad Moabitas adAmmonitas.fimulôZin Idumæam,amp; 4“*/ quolibet terrarum difperfi erant,quod reX Ba arque ipfi Abdemelech Aethiopi qui ipfum de pu(eoliberarat,inliûcmodû dieereiSicaitDo minus exercituum.Dcus ille IfraclisiEcce ego sdducam in urbem hanequz locurus fum uer Bïi artß minatus ipfï fum, malo fane amp;nbsp;exitio 5orum,amp; non bono ; accidcntlp ca ipfo te per •d temporis infpeèiante. Et te quidem libera- 40 boaeferuabo illo in die incolumc, inquit Do •’'inusiutnô tradaris in manum uirorû.quos ’quot;metantopercmetuisaeformidas. Liberatu tus enim atç protedîurus te fum.ne gladio pe rimaris : eritip tibi uita tua uelutires quz ali-cm in ptædam cefsir, aut qup fortefortuna re-pcttaeftjidiç quodin me collocadi fiduciam, in me fperafti,ait Dominus. C A P V T XL. SErmo Domini qui cum Hieremia faèlus ‘ft.poftquam Nabuzardan przfeèlusmi btum cum de Rama dimiferat, plenætp li bertatieumreftitucrat. Hue enim eü cathenis uinftum abduxerar, inter cuniftos Hicrofoly moriim acreliqui regni ludaici captiuos, qui Babylonem transferebantur.Princeps uerd militum cum de Hieremia cognouilîet.accer-fnoeoadfedixit,nihilhumanirushicficri,fcd . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;______. diuinitus populo calamitatem hâc immilTam byloniusreliquiffetaliquotludzos in regio* lt;(fe;(îquidemDominusDeuslocutus,atçfre iSo ne ludaica, quibus przfeciffetGodoIiâïiliüïh quenterperferuosfuosprophetas minitatus Ahicam,fflq Saphan.Sèludzi undelibctloeo-eft loco huic calamitatem hanc : ôi quand© nbsp;nbsp;rum ad quz profugerant, reucriî funt, atq; ue illis contemptis,nonrcfipucrunt,tandem Do nerunt in regionem ludah ad Godoliam in n Mizpah, |
lt;4^
Mizpah:KfacîéteSiiindcmîâ,collcgcrütiiinû, frudlus æftiuos adinodum mulcos. lohanan autem filius Carcf, Si omnes illi cxercicu« um duces qui in agro fiieranc,uenerant ad Go doliamin Mizpah; qui poftquam cognouc-runt,quidfceleratus ille Ifmael aduerfus opti mum Godoliam moliretur,interrogauerunt cum,num fcirct qudd Baalis rex Ammonica-rum mififfeclfmaelem filium Nechaniæad ip-GodoJidtfi.- fum interimendum.'Atoptimus Godolias fi-lius Ahicam lius Ahicam, hoc illisnon crcdidic.lohanan CK »0« cre« uerdfiliusCareæ, hocillicertifsimumcffeco Jtdit. gnofeens, ardetiore zelo acccfus.fecrccd cum
10
cîl Mtem die al tcro,^ß ca dem Coda-lia.
Godolia in Mi2pali colloq tiens, obtulic :lli iù am operam,de Ifmacle illo Nathaniæ filio clàm occidendo, ica ut nemo de co qui fecil-fer, pofletcognofeere. Curenim illetcnobia interimeret; inquir.ira ut difpergerentur rnr-fum omnes.qui liicad tecollcifliûintludii.Si qui ex ludxis faifli funt reliqui, difperirent. Optimus autem Gcdolias fïlius Aiiicam.cum nihiltale fibi de Ifmaelcperfuadere poiTct, rclt; fpodens lohanan filio Carex, uetuit eumi-ftud facere. Nam quod tu mibi delfmaeie nar ras,inquir,nonfîtmihi uerilimile.
CAPVT Xbl.
Cciditautcmmenfe feptimo,quando quintoeiufdem anni menfeincenfum fucrat templum, ut Ifmael filius Natlia niæfïlii Élifamxde fcmiileregio, unàcum o-ptimatibus aliquotregis, aedeeem uiris fibi miniftris.ueniretad Godoliam fïlium Ahi-cam in Mizpah, ubi eosomnes iiir optimus conuiuio exeepit, atqueliunianifsimétraéla« uit. Tandem uerôinlurrcxirfeclerarusilicir' macl, una' eum deeem iîlis uiris eomiribusac tniniftris fuis,amp;giadio perciiiïerût optimum Godoliam fîlium Ahicam, Biq Saphan: non
20
JO
. E M I A M
OS, Si incerfedos abiedt in medium piitd^ Defignauie autem facinus hoc ipfeIfmael, u-nàcum uiris fibi focfjsac miniftris. Fueruns autem inter hos uiri decem, qui rogitantes If» maclem ncipfos occiderer, dicebant fibi ina-gro effe theiauros tritici, hordei, olei ac tnel-lis,illos ipfos ei offerttcs,fi modd ipfis parce-ret. Abftinuit iraqueab Ins manum,ält; non oc cidir eos und cum fuis fratribus. Porrd pute-' US in quem fceleratifsimus Ifmael omnia «o-rum coniiciebat cadaucra, quos propter Godoliam rrucidaucrat: is ille eft, quem fecerat Afa rex ludah, mctuBaafæ régis Ifraelitici; SC hunequidem Ifmaèl ille Nathaniæ filius,in« tctfcAorum impleuit cadaueribus. Omnem autem populum qui rcliquusfadïus erat,arq; in Mizpah ad optimum uirum Godoliam con xit i/»«! uenerar, filias nimirum regis, Si omnem relt» oninci rtH-“ quum in Alizpab populum, quibus Nabuzar dan præfeifïus militum Godoliam filium Ahi ^uieroti” cam præfeccrat: omnes hosfceleratus illcca- Miqnil’* ptiuos abduxir, ftudens eos ad Ammonitas transferre. Veriim lohanan filius Careæ, Sf rcliqiti exercituum duccs.qui ipfi adliirrcbant Omnes,cum audift’entomncid malum quod Ifmael Nathaniæ films defignarat, miferæplc bfculæ fortem dolentes, arque rei indtgiiitate commoti, accepcruntfimul omnes fuos mili tcs,amp;;profelt;ftifuntad confligendum cum If-maele.óf aft'ecurifunteü ad aquas multas.qiig funt in Gabaon.Cü uerd populus ipfe qui prr
nan fihum Carcæ, unà cum reliquis cxercitu-um ducibus, quos feeum adducebat, phn'i--mum dehisgauifi funn Etomnisquidem ille populus, quem fceleratifsimusIfmaeldeMiî pahcaptiuumabduxerat.auerterunt feabeo, atqiie confugerunt ad lohanan fîlium Careæi
rcueritt eum, intcrficere, quem rex Babylo- Veriim Ifmacl ipfe filius Natli3nif,euafit cum
tiius region! ludaicppræfeccrat. Quin Si om» 40 uiris oc'lo è conipedlu lohanan, fifprofedus I/ütxtlßliii nes interfecit fcelcratus ille Ifmael ludæos, lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' “ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
qui erant cum Godoliah in Mizpah, amp;nbsp;quot-quot illicex Chaldæis inuentifunt, acuiri mi licares. Pofiero autem die,cum iam occifus eflet Godolias, nemo'que illud adhuc refei-uifiefjuenerunt uiri aliquot de Sichern,, de Si-lo,Si de Samaria numero oAoginta, fecum fc rentes oblationesac munera quædam, fimul ôf thus,qua? omnia ftatuerant in domo Domi ni offen e, Veriîm poftquam audiuerunt tem plü direpiu n, atep à Chaldæis cöbufium.mul to dolore raferüt barbas fuas,uefiesq; fuasdif« ruperunt, faciemq; laccrarunt, indignifsimé ferentes templum tam augufium,ita defola-tum effc. Atfcclcratus hic Ifmael, filius Natha niæ,de Mizpah feillis obuiam præbuit, fimu« Ians amp;nbsp;fc derjs qua? ciuitati ac templo accide-rant, plurimum dolere.Ec cumiam ad illos
cft sd Ammonitas.apud quorum regem in Nulft««/« mulra eratgratia, mulro que honore. Cæte- ÿtciimcüf nîm lûhanan filiua Careæ, Sil. reliqui omiies nirù.
JO
accefsiffet propius, Vcnite,inquit,ad Godoliä filiumAhicam,Erillinihil fufpicances mali, inuirancem Ifmaelemfecutifuntiuenim ubi ad medium ciuitatis uentum eff, fccleratifsi-mus ille Ifmael, filius Nadianiac, (rucidauit c«
duces exercituum quiipfiadliærebanr,accfpe runt omnem iliumpopulum.quireliquusfa ôuscrat, quem iam ab Ifmacle filio Natliï* niac de Mizpha, intcrfeélo Godolia filio Alu'« cam, abduftum reduxerant, uiros certc belli-cofos ,muliercs,pueros,atq; e tiam cunuchos, I quos de Gabaon reduxerant; etabeuntes lt;oa federunt ed loci, ubi habitauit Chamaham filius Berfelaij,quem illic habitare uoluitrex Dauid, non ita procul à Bethlehem, ut commode illinc abirc poifent in Aegyptum, fugi-rnres Chaldfos.a quibus male fibi metuebâr, eo qudd fcelerarifsimus illelfmacl Nathanix filius optimum uirum Godoliam, fîlium Ahi cam.rurpiteradeô per dolum interfecerat, que rex Babyloniusiudaiex rcrrx prffecerau
CAPVT Xlzll.
DVees autem exercituum iamcôfilij fui inope8,manendum'nein Indseaeffet,, id quod per Chaldxos non fatis audcbanr,an commi«
Jl.
P A R A P H R A S ï S.
|
«mmîgMndiim ad Äegyprios,quod non fernere tentandum uidebatur, fimul omnes ac-ceireruntadHieremiam proplietamjohanan filiusCareæ,Iczonias filins Oziæ, ßi uniucr-fiis item populus à minimo ad maximum, 8d dixerunt ei: Sitqnæfo apud te piccibus no-ftrislocusîatqueliicte nobis facilcm' præbe, 8Cexorabilem, ut pro nobis Dominü Deum tuum depreceris.pro cundtis bis reliquqs. fi» quidem ex qiiamplurimis pauci admodum reliâifuihus: id quod ipfe abundc' prac oculis tuisuides.atquenofti. Indicet nobis Domi-niisDeus tuus uiam,qua incedamus, amp;. quid nos hoc rerum ftatu facere uelit ! quando nos non fans uidemus, quidfalt;flum,aut quido-miflum oporteat. Ét Hieremias quidem re-fpondit.fcprcccs eorum exaudifl'e, arep feDo niinü Deiim ipforum,ita ut petierant, depre-caturuni: fe bona fide indicaturum, quic-quid id elfer, quod liicipfis refpondcretDo- lO n)inus,adec) utniliil quicquam eos celaret.Et SilDj»;«!« ipß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hicremiæ.Domi- num inter ipfos in teftem capientesjuerum ac 11«utritmis fiddem, quod per omnia ita fadfuri cfTenr, quemadmodum Dominus Deus, eo ad ipfos tniffo, fieri fe uclle fignificaret; fine bonum 8d tornmodum.fiue malum arque afperum id fu «it,aiebant,nos uoci Domini Dei noftri, ad quern confulendum tc mittimus,obediemus: nimirum ut bene nobis fir,malacp omnia defu î® tur, atque per me uobis fignificaret. Cum ue-giamus, dnm uoci Domini Dei nortri obedi- rd uobis id hodiefignificarim, non obedirtis uerimus. Contigirautem, ut exadisdecem diebus, Dominus cum Hieremia uerbafcce-tifeiusep oratio n i refpo nderi t. unde ille accer fcnslolianan filium Carex, amp;nbsp;reliquos omnes exercituum duces ipfi adlixrentes, unà cum toto populo, a minimo ad maximum uf-que,dixiteis : fiedicere Dominü Deum Ifrae-li«,adquem ipfum mifiïfent.ut precationes ip forum eiaperirer,atquecxponeret:Siperman 4® feritis in terra bac, ædifîcabo uos, arque bene uobis fafturus fummoii uos dertruam,neque affligam. Plantabo uos,8f nô uos eucllâ, ncqj difpergam; liquidem pomiretmemali uobis illatijueftricpmcmiferet. Nequeertquod liic regem Ëabylonium timeatis, quem tarnen tantopere metuitis. Verùm ne formidetis,ne* queab eo quicquam expetfletis mali, inquic Dominus ! fiquidem ego uobifeum fum, ut uosferuem.atqj de manu cius libcrem.Faciam îo enim,ut ille uos gratia aefauoreprofequatur, tniferturus ueftri, atque uobis bencfadfurus: itautpermiflurusfiruobis,utterram uertram inhabitetis. Porto, fi non obedientes uoci Domini Dei ueftri,dixcritis uos nolle terratn hancinhabitare, fed uos malle in Aegyptum abire,ubi neque bellum uideatis, neque tubx Uocemautclafsicumcancntcsaudiatis,neque “Ilgt;t/iun'tii Ullacibiinopialaboretis.atqueibi uos habita mmutt reuelle.auditequid uobis qui ex ludah reli-tfo J'teVti«' qui eftis,loquarurDominus. Sic enim dixit P'iiMmiii Dominusexercituum,Dcus ille Ifraelis: Siuo |
bis animo fixutn immotum^ id fedcar,ut Ae-gyptum petaris, atqj illic Iiabiretis ; futurum efijUt quern hîchunctimetisgladium,is uos in terra Aegyptia appreliendat, atq; feriat. Et fam es cibi^ inopia,de qua bic folliciti efiis,ea iiobis in Aegyptoadhæreat.uosépmiferrimd adfligat; utqjibtmiferiatqueinfelices moria-mini. Futurum enim efi,quicunquefuum ani mum obfirmarint ad abeundu in Aegyptum, arqueillic commorandum, ur ijdem autgla-dio,autfame,aurpefteintereant;nec remane« bit ex eis quifquam reliquus, autfuperfiesme queetiam quifquam euadet aut fubterfugieC malum,quod ego in eos addudfurus fum. Sic enim dixit Dominus exercituum, Deus illc lfraelis;Quemadmodum effufa efi irameaat« que furor meus in ciues Hicrofolymorum,fic amp;nbsp;in uos effundetur furibunda mea ira, fi pe-tatis Aegyptum: ubi execration!, ftupori, con tumelix 8C opprobrio fftis omnibus, terram hancuefiram non amplius uifuri. Praccepit itaqj uobis Dominus,ôreliquiæ ludaicæ, ne abeatis in Aegyptumnd quod Iiodie uos pr£gt; monuifie me, adliibitis teftibus.fcire uos uo-lo.atquememinifle. Nam ccrtcdccepiftismC, quando aliter arque in animis uefiris efier, mi bi eftis locuti.'cum fcilicet me mififtis ad deprè candum Dominum Deum noftrum, ipfumcp confulendum,promittenres per omnia uos fadfuros, ita ut Domino Deonoftro uidere-rd uobis id hodieffgnificarim, non obediftis uoci Domini Deiueftri, neque omnibus ob quæaduosmemifit.Hociraq} habete uobis , pcrfuafifsimum, qudd aut gladio, aurfame, aut perte fimul omnes morituri fins co in loco,in quem rtatuitis profîcifci ad habitädum« CAPVT XLlir. Vm iadefijfietHieremias populo indi care fermones omnes Deifui, propter quos Dominus Deus eorum ipfumad eos miferat,reuocare eos uolens ab innere Ae gyptiaco: accidit ut Azarias filius Oziæ, amp;nbsp;lo hanan filius Carex, amp;nbsp;omnes uiri arrogantio ' res refponderint, atque Hieremiæ aperte per« quàmperuicaciter dixerint, mendaciaipfum loqui, neque Dominum Deum fuum ipfum 'Tumeaaait mifirteaddirtuadendam profedlionem Aegy ptiacam , ne apud Aegyptios morarentur. enim te mißt Sed Barucli filius Neriæ,is(aiebant)rc ad- dominus» uerfum nosinrtigat: hoc unum rtudio Habens, ut nos tradat in manum Clialdæorum, quinos périmant,aut captiuos Babyloncm abducant. Et nequelobanan filius Careç, ne-que ulli duces exercituum, atque nemo ex u-niuerfo populo obediuit uoci Domini,utad-duci portent ad permanendum ffuebabitan-dum in terra ludaica. Itaque lolianan filius Carex, fif reliqui omnes exercituum duces, abduxerunt omnes qui exiuda fatffi eranr rc-liqui, amp;nbsp;qui ex quibuslibet gentibiis , ad quas difperfi fuerant.iam redicrâtad babitaii dum in terra ludaica, tum uiros tum muiie- n a reSjpue- |
|
IN HIER 148 res, pueros ttem filiae rcgis,amp; quecunep ex tenuioris fortunxhominibus Nabuzardan prçfeélus militü apud Godoliam filium Ahicam, filq Sapliâreliquerat.fimulô^ipfuni Hie remiam proplietam cum difcipulo fuo Baruch filio Ncriæ,8i profedli funt in terram Ac gyptiacam: fiquidem non obrcmpcrarunt uo cifiueconfilio Dei, SI peruenerunt ufqtiein taElum eïl Taphnes. Qud quidein cum uentum fuit, lo-uerhum Do cuius eft Dominus cum Hieremia.atqueiuf-lo itunt cuHie- fit cum pracgrandes accipere lapides, arqaie e-remu,cugt;n ofdein argilia fiueluto,unde lapides coquun tffftiuTaj)'} tur.abfcondere: rdqj in officina ilia lateraria qtræadiaccrportæregiæPharaonis,in Taph-»isjinfpedlantibus id uiris ludæisHufsitqje-nm ipfis dicere, fic dixifle Dominum cxerci-tiium, ilium Ifraelis Deum : Ecce ego nutro atqj accerfo Nabuchodonoforem regem Ba- bylonis,miniftrum meum,conftituam illi thronum fuü fupcr lapides hos, quos hic per jo rum opera, dijs alienis adolendo incenfuin in Hieremiamabfeondi ; fii expander imperiale fuum tentorium fuper eos. Venietenim.atque percutiet terram Aegypti miferSin moduni; quos quide ad mortc,.ad morte:8i quos in ca ptiuit3tc,in captiuitatc: qs ad gladiü,ad gla dium,Varia enim ex co prodibit clades.Sé plu rima mortis imago, quandoalii fame interi-turi funt, alij in captiuitatem abducendi, 81 a» lirj perimendigladio, utcuiquefuafors obue-nerit. Quinamp;l ignem accendam in domibus Aegyptiorum deorum,quieas comburat, amp;nbsp;deos^fos illinc abducet captiuos. Et conue ftienrfefpoliis Aegyptiacis, non fecus qua'in paftor quifpiam opilio fefc fuis ueftibus adar cendum frigiis obarmat: amp;nbsp;amplis fane fpo-Ifisditatus, incolumisacncmine obfiftenteil lincabiturus eft.Qiiin ôf ftatuas domus Solis, ciuitatis Heliopoleos, quæin terra Aegyptia cft,côfringet ac depopulabitur,8é domos Aegyptiorum deorum incendio uaftabit. CAPVT X L 1111, Nolite re uerhuaht ntintiüonif luiufeemoii- miniftros meos uiros prophetas, qui tempo« mine euaferint, quod inmti fint co adducti. rifummocßdiluculo furgentes atque emifsi, Viriuerd omnes abunde'feientes, quodipforum uxores fufftrum facerent dijs alienis,item SErmo quern Dominus Deus cum Miere« mia locutus eft,dc omnibus ludæis Aegy ptiam terram inhabitantibus,nimirum in ciuitatibus Magdalo.Taphnis, lV[emphi,8i in terra Phatures.Sicautem dixit Dominus exercituum, Ifraelis ille Deus : Abundc' uidi— ftis omnem cladem acmiferiam, quam induxi fupcr Hierufalem, omnes ludaicæ regionis ciuitares: fiquidem hocipfodiecas uidere eft uaftatas acdefolatas, ira ut nemo eas inhabi-tct. id quod ipfis accidir, ex multa fua maliria Si iniquitare,qua me,fua idola colctes.cxafpe rarunr, fuffitii ipfis facientes,acdiis alienis fer uienres, quos neque uos neque criam patres neftrinoucrant. Vtautem uosauqs his ue-ftris mails reuocarcm, mifi uobis complures monebant, arque multa fedulirare eos deter-rebanr,nc abotninanda aded facerennquippc quae ego odiflemarqjdeteftar«-, Veriim non |
E M I A M terra Aegypti.inquam ingrefsieftis,utilliclia bitetis: in fummum exitium uobis in'ducen-tes turnuiros,rummulieres,itautexecrationi arque ludibrio futuri firis omnibus totius terrxgentibus, Rccentior certe Hicrofoly-morum clades eft, quam ut obliti fitis fcelera patrum ueftrorum acregum ludaicorum,K uxorum eorundem ; fcelerum item ueftro-rum, atque uxorum ueftrarum,quacin regio-30 neludaica,atque in plateis Hierofolymorum defignata funt. Non funt fané humiliati, neip eos fuac iniquitatis in hunc ufque diem pœni-tuit, neq} mereucritifunt, ut ad legem meam, amp;nbsp;ad ea quæ ipfis ac patribus ipldrum ftatuta tradidi, uiucrent. Propterea fic dixit Domi» nus exercituum, Ifraehs ille Deus : Ecce ego uos iniquo ac toruo uultu obtueor,de uniuer fo ludaico populo ad internecionem perden-do cogitans. Nam certe illæ ludaicægentis re 4oliquiæ, quibus uifum fuitin terram Aegypti- obedierunt,neque aureiti fuam indinarutM^ utfceleratoB fuos mores omittcrent, nonam plius diis alienis fiiffitiim faciendo, cosij co-lendo. itaque effula eft indignatio mea,0lt; fu« rormeus incanduit, itautexarferit inomne» ludaicscrcgionisciuitates, inipfos Hieroo folymorurn uicos ac plateas; ita iit iam deftrii dæ iaceant acdcfolatar.quemadmodum Iio-dierno hoc die uidere eft. Proinde Dominus exercituum,Deus ille Ifraelis,ita nunc aif.'Cur grandeaded malum ac nefas adhuc audetis in ueftram ipforum perniciem exitium,ferlantes idololatnam Aegyptiacam; quæ fane res non alid uobis fpeiftar, quam ut propter uos excindanturtnuiri tSmulieres.tumpuc rijtüetiâ latentes infantuli, de medio ludalu kautnulli uobis fiant reliqui, ßi ad interne-cionem ueftrapte culpa perdamini,dum meir ritatis,arque exacerbatis per manuum ueftra-am abire, utibi inter Aegyptios idololatras habitent, fimul omnes in terra Aegyptia ad internecionem deperdentur; quippequigla-dio cadent,aut fame conficientur. A' minimo inquam,ufquc ad maximum,fimul omnes gla dio autfame interibunt:eriint(jj tori mundo execrationi, ftupori, ludibrio ac opptobrio. fiquidem non fecus cum eis agam, qui terrain Aegyptiam inhabitant, quam egi cum Hiero folymorurn urbe, uifitaturuseosôigladio ôC fame 8f pefte. Et nemo unus euafurus eft, aut fuperftes futurus ex illisludaicæ gentis rcli-quijs,qua: abierunt ad habitandum in terra Aegypti,ita ut rediturus unquam fit in-terratn ludaicamtquorum tarnenanimi in fpem eri— gü tur repetedæ aliquando patriæ.ut illinc re-deât,ibi(^aliquâdo tutd acfecuro babitct.Sed nemo plané illuc rediturus eft, nifi qui hoc no mineeuaferint, quod inuiti fint ed addufti. amp;mulieres ipfæ magno illic numero confi-ftentcsjunà cum uniuerfo ludaicac nationis populo. |
|
P A R Â P popu!o,quï in Aegyptia terra in Phaturis ha-JffW« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;réclamantes hic Hieremiar, refpon- HewioÄ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obremperaturos fermoni «■fdniwi» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nomine Domini locutus effet ; fed »wD«« fafturi eflent, quæcunque ex ipforum . oreuotaprodirent,ncmpe de fuffitu reginæ cœlifaciundo ,amp;de libandisei libaminibus, ' quemadmodü olim fecerant amp;nbsp;ipfi amp;nbsp;eorû pa tres,reges item ipforum amp;C uiri principes in re gniludaici ciuitatibus atque in plateis Hiero* folymorum,Si faturabantur pane, omnibus rebus abundantes, bene’que ipfis omnia ha-bebant, nullumtp cis obuenicbat malfi. Cfte riim poftquam perteac tuifimiles ad aliam indufti rcligioncm,dcfiuimus reginæ cccli, ftellæmaris fuffitii facere, cereolos accendere atque fualibare libamina aiebant, omnium egeni,acneccffariis deftituti,amp; gladio Si fame tonfumimur. Porrd fimulicres reginæ cccli daica,fed perquam pauci. Ét tunequidem fei-incenfis odoribus fuffitum facimus, num ili* ent omnes,quiexludareliqui fadfiin Aegy-ptum commigrarunt, utillic habitent, cuius- tisnoftrisid ignorantibus facimus^quafiex ■nuliebri ftulticia aut audaciaidhat, qudd ei offerimus placentas,atque libamus libamina,cereolos'queaccendimus, rem illigratam fadiurç. Hicrcmias uerd uniuerfo huiepopu lorefpondit,uiris nimirumacmulieribus, u-niuerfo inquam populo, qui hoc ei uerbum tefponderant: Suffituum,quos fecifti in regni ludaici ciuitatibus , atque Hierofolymorum plateis, turn uos,tum patres ueftri,reges item 3° acprincipes ueftri, acuniuerfus terræ popu-las: an'non pulchre Dominus eorum mentor fuit,atquc rccordatuseft^quando peril lahuccalamitatis deuentum eft? Gerte no po tuitea Dominus amplius ferre,propter ftudia ueftra fcclcrata , Si fadia tarn abominanda, quodfpreto Dcouiuo ac uero,idolis mutis acficulneis feruiretisiquare Si terra ueftra de* uaftataacdefolata eft,modis‘quc omnibus fa dfaexecrabilis, ita ut quilibet cam horreat, 4° nemoipipfaminhabiret, utSi hodierno hoc dieuiderc eft- Neque aliunde profedfd uobis idmali proficifeitur, nifj qudd idolis ueftris fuffitus iftos faciendo Domino Deo noftro Pf«aftis;8ifpreta Domini uocc,in lege atquc ftatutiseius atque ijs quæ Dominus præfcri-plît, non ambulaftis : ad id quod ueftro cerc-broredlum uidcbarur,uiuentes potins,quàm ad prçceptum Domini. Et hoc quidem ex fon teuobisliæc calamitas omnis prognata eft, jo qiiamhodie miferamaded ac horrendam in uobislicetcontueri. Dixit autem Si Hierc-Wit mias uniuerfo illi populo, fimulSi mulieri-MDoMiiii bus, iubens omncm ludaicum populum, qui “WK Ik- in Aegypto iam agebant, fermonem audire Domini, nam fîcexercituum Dominri,Deum wtWk Æ- Ifraelis dixiffe, uos Si uxores ucftræ, id quod ÿifti, oreprolocuti eftis, hoc Si manibus ueftris, ac reipfaperfeciftis, nempe qudd dicitis uos uo ta ueftra quæ uouiftis, nimiriim de fuffitibus do hi immutes,malumq; imminens populo auer reginæ Cttli faciendis, SC de libandis illi liba-tniiiibus, arqueaccendendis ccreolis, uos fe* duldpræftaturostquippe quæ nulla ratione |
H R A s 1 s. uclitis fieri irrita,atque uobis difluafa. Propté rea quotquot ad regnum pertinentes ludai* ciim.hicin Aegyptonunc agitis,audite uer* . bum Domini; Ecce ego iuraui per nomen me um magnum, dicit Dominus, defperire me, Eue mendax haben uolen5,fi permifero,ut pofthac per nomen meum quifquam ludxo* rum iuret, in tota terra Aegypri,ita ut me De* urn uiuum acucrum,fuifaditefl;em inuocatu rus fit. Nam ecce ego uigilo, atquc meditor acapparoin eos mala,amp; minime qua: bona flint, nam quotquot in terra Aegyptia uirilu dæifunt, fimulomnesad internecionem de^ pcrdcntur.tum gladio,tum fame,donee ne u* nusquidemfuperfit,acmaneatreliquus. Por rd fi qui gladium euaferintjueluti qui non fua hi reuertctur de terra Aegyptiin rcgionëlu-nam fermo uerus fit,meus'ne, qui omne hanc calamitatem eis prædico,an ipforum qui per.* fuadent, omnem fuam iniquitatem fibi impU nitamfore. Cæterum,nequid meis fermoni- Bcce uol^ bus diffidatis ,hoc uobisfigni habitote,in- fig»ugt;n,ait quit Dominus, qudd mihi hocin loco pCrnas Dommnt^ daturi fitis,Si qudd uerba mea de uobis affli-gendisrata.minime'queuana futurafint. Sic uobis,dicitDominus!Ecceego trado Pharao nemHophrah regem Aegyptium in manum hoftiumfuorum,in manum inquam eorum quinecem ei meditantur, atque ipfum peri-mere ftudenti ita ut tradidiSedechiam regem i ludaicum in manum Nabuchodonoforis régis Babylonq, capitalis hoftis fui, qui ipfum peremptum Cupiebat. C A p V T XLV. VErbum quod locutus eft Hicremia# prophetade Baruch fïlio Ncriædifci-pulo fuo,cum ille de ore Hieremiæ feri beret fermones hos in libro, idé^ complufcu-lisanteexpugnatam ciuitatem annis, nempe anno quarto loachimi filii lofix regis ludaici. Loquebatur autem ille in huncmodum;Sic di xit Dominus, Deus ille Ifraelis, de te Baruch, audiens obuenturam populo calamitatë mul tam,de ea dolens dixüîi, Hei mihi, qudd Dp-minus addidit affliólionem dolori tpeo. La-boraui atquedefatigatus fum in gemifeendo aeflendo, nei^permitto mihiullam requiem amp;confolationem.Sic itaque me Dominus ti bi iufsitdiccre, nempe qudd in hunc modum locutusfitDominus:Eccequos£dificaui,eof« Qßw dem deftruoacdeperdo:8i quos plantaui, e- caui,egode» ofdem nunc euello atqj extirpo :fiquidem u- flruo-.etquos niuerfa terrâmes eft. Ettuquidemhiëardua plantiiui,eÿgt; tibi quæris, nimirum ut fententiam meam mi tuello, tas. Sedomitto iftucfacere. nam eccecertum mihi eft, atquc hoc tnibi immotutn fedet, ut in omncm carnem adducam calamitatem ac n ; mifcrianij |
|
*?Ô IN H I E R Ë M I A W miferiam , ait Dominus . Cæterùm tibi egt; go ueluti pro prædaquæ militi obucnir,tuam uitam permitto incolumem ac illæfam, qud-cunque terrarum te contuleris, aut profeftu-ruses, ira ut nihil fit, unde tutibimctuas ac formides, C A P V T X L V I. VErbum quod Dominus fecit cum Hie-remia propheta fuo aduerfus omnes _ genres, fiquidem ille non Iiidæorum to audiaturhocinM3gdalo,interMcmphitasfii 20 30 ClHif efl ifle, quiquafiflu menaj'cèditt 4° lientes, neque ipfum laceflentes: fiquidem u« bi res urgebit, ipfî quoque terga uertent, dif-fugienr. Si non confiftent. nam dies intcritus eorum ingruitiii eos, tempus quo uirgafer-rea eos uifitaturus atqueaded perdittirus eft Dominus.VoxAegyptqexercitustrepidae-iilcißatUrdelioftibusfuis. Gladius enim com yo rit aepauida, habebitiyfeinin moremferpen tisfibilantis; fiquidem Chaldasi multo mili- ftra fand miiltiplicabis hic medicamenta acAegyptiacus,quippe quitradeturinmanum pharmacaifiquidem ea quam à Chaldæis acci nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• RuJierunt ge«tfx igno« tantum, fed Si omnium gentium Dominus eft. Et primdin quidem de Aegypro aduerfus cxcrcitum Pharaonis Nechao Aegyptij regis, cumeaftra haberet in Charcamis,ad flumen Euphratis, ubieum pereufsit Nabuchodono forrexBabylonius, muiris ante expugnatam Hierufalem aiinis,nim!rum anno quarto loa« chimifilt) lofiæ regis ludaiei. lubebat autem Dominus Aegyptios præpararcfua feuta ac clypeos,atqj fc accingere ad tonfligendü cum : liofte: utequos curribus iungerent, cquosq; uiri équités confcenderent,ôi galeati ac lorica ti,pulchrelt;]j exterfîs lancearum fuarum cufpi-dibus fefe cataphrafti in aciem componerent. Sed quid obfecro illud eft,quôd eos uidi paui dos s; terga uerrentes i Si qudd ftrennuifsimi quiç ex eis funt cæfi'^ reliquis ita in fugam coa ftis, iitnemo uel refpicerc ad hoftem aufit, undiçeos cingete pauorc, inquit Dominus, Expeditifsimi quiep Si qui leuiisima: armatu-ræfunt,non poterunteffugere. Et quantum-«is aliquis fortis fit, non potent euadere: fed adaquilonem iuxtaripam fluminis Euphratis impingent atep corruent. Sed quis obfecro ille eft.qui ueluti fluuius afeendit atqj exurgitj Sfeuius undec uelutitorrentia Rumina fefe a-gitanr, atqj impetu quodam feruntur f Aegy-priusfanc exercitus ueluti fîuuius exundans infurget,amp; unda eius ueluti torren tia flumina fefe commouebunr,ac multo fragore refona- . bunt; fîquidem dixit fe afcëfuram, atç terram ’multo milite obtefturam ad perdedam Char» camorum urbem, und cum fuis inhabitatori-bus. Proindc afeendite hucuos equi.Së multo ftridore hue ferimini ô currus. Prodeant ex Acthiopia ac Libya uiri feroces acftrënnui ap prehenfo clypeo,amp; Lydq quoiy qui apprehen dunt atip exercent arcum. ccrtc'dies ilia Demi np Oco exercituum, dies ultionis erir, ut lëfc plures liôràbit.ira ut faturandus atqj inebrian dus fit tx iirtcrfeftorûfangiiinc: nâfacrifîeiü magnritjjepulû eritDono Deo cxerdtiiumin terra Aquilonari ad fluiiiu Euphrate, Vritaqj iis g ex mis uulnerati crût medearis,iiulnera^ fua ipfîs obliges,afccdeinGalaad uirgo,nun-quamfjj haften us deuifta fi lia Aegypti, ut il-linerefînam adferas, opobalfamum amp;nbsp;hoege nus a]ra,fanandis uulneribus idonea. Sedfru pies plagajnfanabilis plane erit, 8C omni mC' quàm ignominiofè deuifta eris {fîquîdem mï ferotuo eiulatuatqueclamoretotarefonabit terra. Fortis enim in forte impinget, amp;nbsp;uterqj i; fimul concident.mutuis inter fe uulneribus pereuntes. Sermo quem locutus eft DomL nusHieremif prophetf fuofuperaducntuNa buchodonoforis régis Babylonij, quod ille uenturus efl'etin terram Aegyptiam fîbifubiu gâdam. Adnunciate hoc per totâ Aegyptum, in Taphnis.Iubeto illos confiftere.atqjfefein hoftem componere atiy obarmarc; fiquidem deuorauitiam gladius urbes uicinas, quæ circa illam fuut. Sed quid eft, quod ita repulff flint,quos tibi fortifsimos habes.aemaxime ftrennuos^ quodejj inter aufugientes omnes nemo unus fit, qm cum hofte aufit congredi, aut ei refiftere ? Gerte Dominus impulit eos, qui Si corruentes atqgt; occifos mu!tiplicauir,a» dedutaii} reliftaaciein fugädifpcrfi,tnutud fefecohortentur atqj clamitentderepetcnda fuopopulo,atque folo fuo natalia confpe-ftu graffantis in fe gladij. Clamitabunt illic hoftes Chaldcci Pharaonem regem Aegypti-um, multa:tHrbæ,ualidi'que exercitus Domi-num,ftatuifrc tcmpus,quo cum Babylonio re ge confligendum efl'ct;fed illud eum omififfe, congrclfum'que formidaffe. Viuo ego,dicic rex ille iinicus ac uerus, cui us nomen eft Dominus exercituumi qudd ficut Thabormon» eftin montanis altifsimus, fië utmons Car-melus in mare fefe extenditatque exciirrif,fic certdobuenict Acgyptijsharc de qua loquor calamitas. Factibiôfîlia, quacinhabitas Aegyptum, uafa fiue farciras ad tranfmigrs’’'* dum idoneas. Memphis enim redigerur tibi in folitudinem, ita fdne'uaftanda,utnemoe« am fitinhabitaturus. Vitula elegans aefor-mofa Aegyptus eft, excidium uerdeiusaba-» quiloncadueniet: abaquiloneinquam eiad-ueniet.Milites quoqueeius ftipendiarq,qui (neaagunr,dil edunt,Slt;; bibunt oeiofe,ueluti uitulifaginarij, nihil aduerfus hoftem mo* te magnisi^ copqs in eos irruent, cum fecuri* bus obuiam eis procedcntcs,non fecus quant fi arbores aliquot ipfîs exeindcdf forent. Ccr tè arbores faltuseius fuccident, nullo habit» deleftu.citra^difcritnen omne, dicit Domi« nu8,nö euraturi magnç'ne fînt arbores an par ux,pr£claracan uiles. Plures enimerunt loc» WiKWffj («4, dicqnjçptofuperior. Extcrx genres audient» |
ftis.acpIanèinnumeri.Tûcpudcfiîct populus AepvDriacus. aiiippe quitradeturinmanum populi Aquilonaris fiue Babylonici. Sic dixit Dominus exercituum,Deus illelfraelis:Ecce lt;«»gt;»««* cgo panas fumam dc Älcxadri« rege Amon, xWri«» item |
färAphr.asis,
|
nequidtimueris.necpfiangariB me tu ô Ifrael, ,o da eft.Ciriathaim capietur, arepab liofteocru îtem Si de Plmraone atîp Aegypto, de dijs c-ius, 8('regibus ciusipfi lubditisactriburariis. DePharaoneinquâ,dlt; omnibus qui ipfî con-fidunr,atqjcx co pendent. Tradâ enim eos in manusqiiatrenriuni anima commun maniim inquâ Nabuchodonoforis regis Babylonq, ßrinmanum feruorum eius. Si rädern elapfis annisqnadr3ginra,habirabirurrurfum,ita ut fupcrioribus leculis. Tu u erd ferne mi Iacob, «]ina ccce ego feruaboacreducam re de terra longinqua,amp; pofteros tuos de rerra capriuira tisfuç.Iacobæus enim populus aliquädo redi bitinteriäfuam ubi quiefear, arqj rranquille multa in pace uiuat:8i nô erir qui eum perrer-refariat, aut ullü rimorc incutiar. Netp ira^ ri nieas inqiiä.fed bene fpera ferne mi Iacob,di-dtDnsmam ego recum fum,nefp unquä te de ftiruam.Omncs ante genres ad quas reabieci, ädinternecionedcleturus fum.Te uerd radici tusadeó nö euellam, neqj deperdamtfed cum mdicioac moderare'te corrigam, non omni-no 8d ad inrernccionem re delcnirus. CAP VT X b V 11. VErbum Domini quod cumHieremia propherafadü eft, de Palçftinis,prins quàm Pharao rex Aegyprinsfolururus Hierofolymorum obfidionem, Gazam Palp-ftinæ metropolin pereufsit atep expugnauir. Sicaiitcm dixir Dominus ; Ecceaquatafeen-•iuntabaquilone, excrcirusnimirum Babylo ^*d,amp;eruntquafi tonens iniindanstfiquidé inundabuntuniuerfam terram Palfftinam,Ôi quicquid iiia ciuiratum habcr,auruicorü. Ci-uitates inquâ unà cum omnibus qui easin-^’lgt;itîf.amp;homines quidem ipfi ob ftrepituM •nccflusQhallorurnjSi à tumultu curruum ip iorum amp;nbsp;rotarum ftridore,miferum in modîi r Æ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Si quotquor terram inhabitant, eiulabunt,ira ut exterriti 8^ expaui quidem fuorum falutecu ”'*4'° J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;parres, manibus ipforiïm plane dif ‘Olutis,nihillj3ualidis.Idcp propter diem qui ’liii. uenietaddeuaftandumomnesPalçftinos,ô£ sdfuccidendum Tyro ac Sidoni.quofcuiiquc habent adiutores fuperftires.Nam Dominus totam Palçftinam,qua: amp;nbsp;Tyrios habet ac Si-donio3,uaftabit, unà cü ijs qui in infula Cap-padociæfadi funt fuperftitesacrcliqui. Ve-ttietcaluicium in Ga2am,itautdirepta,mo*jo dislpomnibuscxpilar3,calua plane'fururafit, mulroîp in Indu ac mœrore.Et Alcalon fucci» detur.unàciim fuis ciuibus,in ipfas ualles ex traciuitates,fug{entibus. Quoufq; tandc ram inconfolabiliterlugebisôPalçftina.ut tere fie »lecerpas, atqjmulto mœrore conuulneresï O inucro,gladiusiîe Domini,quoufcp fie de-læuies.utnon conquiefeas,arque in uaginam recondaris^ Quiefee obfecro ac cefla.Sed qua liconftitutum eft ut graftètur, arque cunda deperdat. tadonequæfo quiefcercracccfrarct,cum Do dobitico populo fclicifsimus rerumfuarum fta* minus eipra-ceperit, utaduerfus Afcalonem tus ac fumma dignitas conferuara eft, ira uc tendît,attp defæuiariamp; aduerfus ciuirates lit» nbsp;nbsp;pracclarifsimi uiri fint,fimul Si opulentifsimi. t©ral«ac tnaritimasïibi enim à Domino il- Proptcrca,ccccdic$ ucniunt.inquit Domi-n 4 nu* |
C A P V T X L VI11. pabitur.Ignominiofe tradtabifurMifgab,ö£ miilto inetufradaatronitaerif, arqjpcrculfa. N5 eritquodamplius tantopcrelaudcracce» lebrcntMoab. Aduerfus Hefebon quidcma'* Ium cxcogitaruntc5filium,pefsimc'illi uolcn tes. Venire, aiüt, lioftes, arqj extirpemus earn, ncampliusgctisuocabulodigna uideri pof* fit.TuquoqjMadmenacxciderjs,quandoqui de gladius reperfequeruracperdet. Vox mul* xo rusiÿ eiulatus ac fragor audiet ab Horonaijm: liquidem crudelis illic furura uaftario eft.öd rc rum omnium deilrudlio.arq; confradtio.Co-fringetur enim,amp; celeberrima illorum ciuitas Moabjfiuc Ariopolis, ubi miferrimt uocifera buntunattp eiulabunt inferioris ordinis pro» ceresgt;qui aliquanro durius exercebürur.q ple beij.Tota undiep terra mocrore ac ludlu plena erir. nä amp;C per cliuuni Luith, multo cü fl cru afeender qui profugiunr, ut qai in defeefu Ho 30 ronaijm clamorëaudierintuaftarionis,qiiem hoftes ipli cundla eöfringenres acdefolanres exrulerunt.Fugiteciues Moabirici, atq;cöfuli rugitefalu« tote uirc ueftrp.arcp fimiles eftote myricf,qux renninidtut humilisnodediecpfeindeferrocöntiner. Nä eri eoqudd fidueiäaefpS ueftram collocaftis in tiiliculmy» operibus ueftris,nempeinpecoribus,arméris ricaindtfef ac munitionib. atqj tliefauris ueftris, eriä uos ta. d3piemini.Eripf»quidcDeusuefter Cbamos, qui neqj uos,neqj fe feruare poteft,in capriiii-40 taré quoq3 abibit,un«a cü facerdotib.arqj prin- cipibns fuis.Irruet enim lioftis cunda uaftaru DEMoabitico populo,qui multa arro-gantia Ifraelitis femper illuderefoler, ipforum^calamirarë ridcrc atqj tantum nô gaudere,fic dixir Dominus exerciruü, illelfraelirarumDeus. Væipforü ciuirati Na-bo,quoniâ uaftanda arqp ignominiofe tradâ» ms in oés urbes, ira ur nulla urbiü euafura lir, Nä fiuc in uallibus in mötatiis illp finr, fine in planicie amp;nbsp;locis cäpeftribus,fi'mulocs deper-dentur atep peribunr,inquirDns. Date Moa-birico populo alas, ut q uelocifsimc auolet. nam ciuirates eins ocs fic uaftabunrur, ut nemo eas inhabitaturus fit, Maledidus aiirc 3C \ exccrabilis illeefto, qui nö ftrennuä liicDno nauat opera in Moabitica genre perdeda. Ma M«Wiff»* ledidusinquäilleeftoquigladiü fuumcon- quifoat o« tinetaprofundcdofanguine.PopulusMoabi pw E»omi«i ticus in multa hadenus pace cgit,arlt;p à puero frtu4ul»tr. refedit quietus ac tranquillus in diuitiarü fua rum fatcibus.Netp enim uini more rransfufua eft ex hoc uafe in aliud,ita ut in captiuitatö ut» quä aliqud abdudus fit. Itatp ut uino nondii fubiTiOtis fæcibus fuis,faporfuus pcrftat,nefp odor aut ffagrantia eins muta turàra Si Moa- |
|
IN HIE nus,8^Tnittam ei hoftes.qui ipfum alio tranf-ferantjuafacp eius euacuent, attp lagenas eius confringant.nudando nimirum ciuitates fuis ciuibus,caslt;p uaftando ac perdendo.Pude-fient autem Moabitac per deum fuum Cha-nios, omni fpc fua fruftrati: fiquidem illc, nc-que ipfos neque fefe liberate potent. Pari pla ne modo, quomodo pudefafta, atque omni fpc fua fruftrata eft Ifraelitica domus ex Bethel, quando uituli quoque illi aurei, nullam lo ipfis aduerfus AfTynum opem tulcrunt, Qpa autem rationc fortes uos eftc iaóhirat is, ui-ros ad bellandum ftrenuos. Gerte Moabiti-cus populus uaftabitur,amp; ciuitates eius incen dio conflagrabüt, amp;nbsp;feleftifsimicius iuucncs defeendentad maftationem, inquit rexille, Propeeß cui nomen eft Dominus excrcituum. Et cxi-inlcritufMo tium quidem Moabiticæ genris non procul ab. abeftjfiquidccalamitasquæ ipfum inuoluct, accclerat fefe,brcui earn oppreflura. Commo ■ ueantur arque condoleantei, quiciincp in cir-cuitu eins funt, amp;nbsp;quicücp Moabitica gentem ucl de nomine nouiftis.fortem eins dolentes, diCite: Quomodo confradius eftbaculus ille fortis^ ac uirga gloriofa^ Sceptrum illud prae-clarum Si forte adco, regnum illud Moabiti-cum tarn porens Si gloriofum, qiidm mifcrc' contritum atque dclctum eft-:’ Tu quoque filia inhabitatrix ciuitatis Dibon,dcfccnde, at que demittas te de throno tuo gloriofo ac i niagnifico,amp; defide ubi fitias, rebusep necefta rijs egeas. Nam qui uaftaturus eft regionem Moabiticam, aduerfum tc quoque afeendet, difsipaturus quicquid fortchabes acmiinirü. Tu item habitatrix Arocr,confifte ad uiam,8d uidehuc illuc diffugictem populum. Si intcr-roga turn uiros turn mulicres.quac captis urbi bus fuis aufugiunt,atcp cuaferunt, fuga fuac ui 20 30 tæconfulcntes. Hos interroga inquam, quid uocemacclamorem uf(padHoronam:quo’ ipforum urbibus acciderit.qudd tanta cû tre- 40 niam SiaquæNimrim defolatçerunt.adcôut J pidationcaufugiant. Pudefadiusartpignomi nullus plane futurus fit locus, quem hoftis re nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;k gniofchabitus eft Moabiticus populus, in- I . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-r quient: fiqiiidemdeiii(ftuscft, amp;nbsp;depcrditus, Eiiilate itaquc atquc clamate, indicate hoc ci -uitati Arno, quod uaftatus fit Moab, amp;nbsp;quod Domini quidem indicium, quo nunc fcelerii fuorum dignas luunt pocnas,non in montanç tantum regionis ciuitatibus hzrcbit,fed amp;nbsp;ad tcrramplanam atquecampeftrem pertinget. nimiriiadHolonS^adlaafaSf adMephaath. fis partæ diuitiæ per[erunt: quare amp;nbsp;omnes AdDibonitcmamp;adNabo, addomû Dibla-* fuos fibi capillos cuellcnt, acbarbas trunca' thaim.ad Cariathaim, ad domum Gamut, ad domü Maon Sf ad Carioth, amp;nbsp;ad Bozrah : in fumma, ad omnes Moabiticæ terrae urbes tü lögt tum propt fitas. Cornu enim fineregnü Moabiticum refccabitur attp excidetur,amp; bra chium omnisep Moabitici populi uirtus aedi gnitas confringetur ac difperibit, inquit Dominus.Inebriate itacp eü, atlt;p duriter eü affli-gite uiri Chaldaci, quando eötra Dominum, Dominftp populum arroganter nimis fefe eX' tulir, Si uoiutetfein uomitu ftie, ut omnibus ludibrioJiabeatur. An'nQnludibn« habuiftt |
REMI ÄM populum meum Ifraeliticuni, quando captl-« uns abduélus eft,idcp non fecus, quam fi uelu ti fures ac facinorofi, in ipfo deprehenfi fuif-fentfacinorcïCerte quandocuntp deillo ue -ba facis,de illorum calamitare ga udes, atque exultas.Relinquite ciuitates, amp;nbsp;inhabitate ali cubi petras acprsealtas rupes, qui nüc terram tenetis Moabiticä. Imiramini columbas,quæ nidulantur in cauernisrupium. Audiuimus, efttpnobis abunde nota fuperbia Moabitaru. fupra modum enim faftuofi funt Si arrogantes. Nora inquam eft corum fuperba arrogan tia,faftus,6i darum cor ipforum. Ego,inqiiit Dominus, noui iracundiam eorü ; qua fit, ut fuperbi nimis, à nemine contingi ferunt : fed ira corn non hoc potcrir quod uult.Non efficient quod per faftumfe minanturfaduros, Propterca fuper Moabitica genre ciulabo, Si fuper uniuerfo illo populo altùm miferdp uo ciferabor : Si de ciuibus Cirheres ingemifeet, altum^ fufpirabit mihi cor meum. Simili fle-ru,quo fuam forrem defleuitlazcndeflcboSi tuafn forrem ui tis Sibmahmam tui rami uel ci lies trans marcabuehentur, cum ciucs lazer adlittus tantum maris pertingent.Vbimefsis maturuerit, ipfatp aduencrit uindcmia, tue in illam irruct hoftis, ablaturus gaudiS.Si exal-tationë de locis culris Si fcrtilibus, atip aded de uniuerfa terra Moabitica.fiquidem amp;’ uinu faciamnein torcularibuscalcetur. Noncalca birur illud cum lacto celeumate. Imo celeuma non erit celeuma: fed potius triftis ad fugien» dum cohortati«. Qui capta Hefebon fugam capefrent,fugientes continuabuntfuam uoci» ferationcm, arlt;p ciulatum miferum,uf(p adur bes uicinas Eleale,amp; lahaz.Populus Zoar, ue luti uitula trima lafeiuiens, ac opulentia mul-toep luxu difflucns,fugiens item flcbilcm edet r ftwerr«quot;*' linquat intadlü. Faciam quoqj ut nemo quib I™ qua idololatra illic fit,qui amplius excclfa co* fcendat,facra illic Moabiticis dijs fadlurus. Quare cor meum propter Moabiticiim po pulum ßmilequiddam perftrepetac refona-bit, quäletibiæ quibus funebria canuntur. Perftrepet, inquä,cor meiim.acrefonabit ue-luti tibia funebris,idqj quod multo laboreip» bunt, mauustpfuasincidentac uulnerabunt, faccosip fimul omnesinducnt,fuper omnia tedla Moabirica,amp;in omnibus Moabiticipo puli plateis omnialudfus plena crût. Confrin gam enim atque deperdam Moabiticamgen» tem, ficuti uas aut matulam, qua nemo gau-der, inquit Dominus.Papac, cum eiulatuin-quient, utconfradum eft regnum Moabiti- li ^jj Cum^Qyomodoobuertitceruiccm Moabiti-cus populus '! Qyàm pudcfadlus eftErit c-nim rifui, ludibrio ac ftupori omnibus qiii cum circumia(cntlt;Nam fic dixit Dominus; Ecce |
|
tgt; Ä R A P H R ÎKfelioftisuèliitaquiîa inuolabitin AToabi^ ‘5»'l4«ob- tas, amp;nbsp;extender lupra illos alas tuas. Capictur ƒ O'«le eorumciuitates ix munitiones, attp arces oc-cupabiinturt eritcp cor Moabiticoriimuiro-nim in die ilio , lient cor mulieris anguftijs partus côprehenfæ.Eradicabiturenim Moab, neaniplius liabeatur pro populo : quia arroganter atlt;^ contumeliofcniniis contra Deum locutuselL Tu quiMoabificam regionem in» habitas,ternbilis holbis.S^foueaötlaqueusti i biimminent acparatafunt inquir Dominus. Et qui terribilein eft’ugerit liortem,is in toiieâ atquc aliain calamiratemincidet.Erquicfo-Bea afcenderit.is capietur laqueo.lnducam e-nimlupereuin,nempefuperpopiilum Moabi ticum,annum quoipios uilitaturus ûim, atcjj defceleribus iplbrum, nimirû deidololatria, fuperbia, amp;nbsp;immilcricordia iplorum, panas lumpturus lum .inqiiit Dominus. In umbra Hefebon ftabunt,arqueciuspræfidiofidenr, i quifugerinr uim holhs:quia oiim cum earn te nerent Ainorrhæi, miles ueluri ardens ignis exibatdeHefebon.ôf ueluri flamma de Sition, amp;deuorahat totam Moabiriden regionc, ad fatremumuCqucangulum Sf uerricc, aclum-macapita populi aduerfusipfos tumultuan-tis.Oinfelices amp;C miferos'Aloabnas. Diiperi-bitprorfuspopulus ille, qui colir atq; adorat Cliamos.nam filij tui.fimul âi filiæ.abducen-turin captiuitaremicçrenim in nouiisimo die J o rmnreducain captiuos Atoabitas.ruxliberra tieosreftituturusexfanguine agni qui ab ori gincmundioccifus eft. Et liadteiius quidede iufto Domini decreto, ac fenteiitiaaduerfus Moabitas. C A P V T XblX. Defilrjs Ammon fie dixit Dominus;An nullus habet Ilrael liberos An nullus ei fupei eft hæres '! Qua ergo rationc Ammonitarum rex uelut hæreditario lure oc 4' (upatterram Gadditarumt’ Et cur eius popu-hsurbesGadditarum inhabitat ac pofsidctï Qiiandoiraqiiepopulo mco ram funtiniurq, eccedies iieniunt.dieit Dominus, ut audiatur in Ammonitarû metropoli Rabbali, clamor bellicus.Sf irruentium in ipfam hoftium fremitus,Sfredigetur in aceruum lapidum.pror fusdefolanda ac uaftanda.Etfiiia; cius ciiuta-tes nimirum aliæ,quæ fub hae finir metropoli,incendio conflagrabunt, SfIfrael pofside- o biteos.inquit Dominus, qiiiipfum priuspof fédérant. Eiula itaqueatq; exclama Hefebon, quia uaftata eft uicina tibi ciuitas fai.Vocife» ramini hlq Rabbah, induite faccos Plangite atqucobcrrate per pagotum fepes.qua rex Hefter abdiicetur captiuus unà cum faccrdori-busac populo fuo. Et quid obfecro rantope-redeuallibus, atquc earum fer tilirare gloria» ris,atqiie tibi places'; Vallis certc tua mulro occidendorum fanguine defluer,ô populcrc- in munitis rupibusexcclfas cöflituerunt arces fuas,unde non facile quifq eos dcieccrit.Cæ-reriim fi uel ut aquila exaltaueris nidum tuû. bellis; quæamp;in theiauris multiscp tuis diui-{jjiiwiirt tijsconfidiSjdiecs.Qyis accedet ad me^ Qiiis ^iiKl milü obfuerirf aut noccat i £cce ego inducatn |
A S I S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifî fuper te quos paucas, amp;nbsp;exîiorrefcas finquit Dominus,Deus illeexercituum)ex omnibus regionibus tibi uicinis. Et ut folciit uehemen ter attoniti, fugietisquifque incum qui ipfi obiacebit locû. Nec ent qui uos fugientcs.at» que hue illuc dilcurfantes, hofpitio excipiar. Cæteriim poli hacc tandem reducam captiuos Ammoniras,inquit Dominus. DeEdomi» tis uero ficdixirDominus ; Nullaneamplius ) in Themanfapienria eftf Italie omnisconlilij inopes funtfapictifsimorum 1 hemanitatum filij, ut ingruentibus lus malis nullum uide-antremediumt’Adcônc prorlus euanidafa.* lt;fta eft fapientia eorum, quæ foletefle mulro maxima St pracftanrifsimat’Fugitearque ter-ga date,arque in loea humiliora uos ad habi* tandum demitiite habiraroresDedan . Qiiia interitum grauifsimamq; calamiiatem indu» (fturus fum in popuium Efau, tempore quo o iplum uift tare arque aiftigerc ftatui. Si uinde» miatores ad rein umpcrent.depopulaturi ui* neam tuam,nonne racemos fairem aliquot dt muteren rfSi fures nocfurni,num fupra quàm fans eft,amp; afportare polfenr,furarenrurt Tibi iicro hoftes nihil faeient rcliqui. fiquidem e» go detegam, arque cuncfa qux habet popu* lus Efauaperiam. Reuelabo quaccunque ille abfeondira haber,amp; occulran certc non potent. Vaftabitur lemen eins, fratres eius, uicini cius.Sf nemo quilquam crit quiiam moriru-rumipfumeonloletur,arque bono quicroqf eum animo efleiubens, ei dieat; Rehnque mi lu pupillos tuos, ego de eis curabo ac follici-tusero: Siuiduæ tuæconfidantmihi,ego e-nim eas defendendas,atquc curandas excigt; pio. Eritenim calamiras corum miilto maxima amp;nbsp;grauifsima.nam fie dixit DominusiEc-eequos parum aquum uidtbarur utcalieem futons mei bibercnr, aftaiim de eo bibcrunr. Et tu exors amp;nbsp;iminunis elfes, de eo non bi-bcnst'Minimcgcntiuni.Non cris immunis* fcdamp; aftatim bibcs.Siquidcm per memetip-fum iwraui,inquitDominus,quèd Eozrali primana Edomitarum urbs delolâda lit, atep uaftanda.ita ut roti mundo opprobrio atquc exeerationi futura fit.Etomncs ciuitates ci fubditx, in acternas redigentur folitudines. Sermonem certc audiui à Domino paru pro Edomiticopopulofaeientem,undeSt meri- àDo'*^' to lugeant. Imo ïam ad genres legatus miffus Z””* eft, qui ipfas conferibat, inhortctur, inciter ôf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘,2^ commoueatad praclium contra rpfos ineun-dum . Namccee, conftitui te paruum fane', nequeita magnarum uirium inter gcntcs.fi-quidem contemptifsimus es, minimi'que a» pud homines momenti : tarnen quod uici» nis ribipopulis terror! cl1cfolcas,idarrogan« tiorem tefecit, ita ut tanta tui cordis fuperbia fit,ut te efferreaufis non feeus atip folctij qui illinccgo tedeturbabo atquc deiiciam.inquic Dominus. |
|
ir-f IN HIER Dominus.Edomitîca cnîm terra defolabitur: idcjjmifcrcadeô, ramtjjliorrcndè, utquilibet cam tranfiens, id miraturus fit,arque cum fibi lo fiipcr omnibus eins plagis in fliipoi cm ra-picndus.Quemadmodum fubuerfaiacet So-domaS^Gomorrha, ßCurbesillisuicinæ: fie crit Si ldumæa,inquit Dominus,ira ut nemo quifquam cam inhabitaturus fit, neque quif-quam mortalium in ea manfurus. Ecceueluti ferox leo quifpiam afeendit de fuperbis ac uio £□ lentis lordanisaquis, adrobufta liabitacula: ira impellam atqj in citabo hoftem ad curren-dum aduerfus earn.Et quicunque eleélus atep uidebitiir iuuenisjninc contra Idu-mcam recëfebo. Qiiis cnim fimilis mel eft^ Et quis mecum certet, ut piignæ tempus mihi co ftituarŒt quis ifte eft rex, aut populi fuipa-Audife con ftor.qiiimihirefiftatïProindeauditcconfiliü filtuin Do- Domini,quodiUcdccrcuirfupcrpopuloEdo mi«t, quod mirico,ôCcogirarioneseius quas excogiratas inijt de E- habet, 84benemeditatas de ciuibusTheman. Emori arque difperirc fe unit Dominus, fi no pariiuli gregis , Si qui in cxcrcitu Chaldæoru iiilifsimi crunt,illos per terram muira cü igno miniaraptenr, acprotradlurifinr,etiam tento ria ipforum fuper ipfos deftriufluri. Ad ftrepi» turn quern illi occumbcntcs fadluri funt,con-tremifeetipfa terra.Horrendiim cnim atqjal-tiim aded clamaturi funt, ut 84 ad marc ru- 20 bniexaiidiripofsinnEccelioftisuelutiaquila 30 fie: Sic dixit Dominus excrcinuiiEcccfgo cô- quæpiam rapacifsima afeendet ôlt; uolabit,cx-panfurus alas fuas,ungueslt;p fuos immiifurus quam no aliqui ex profugis illis Elamitis per» ueniant.frangam enim ipfis Hires,atep perter» nis iaëlantur fludibus,non poffunt non me- 40 refaciam cos coram hoftibus fuis.Sfijsquiip Arphad, in Edom,eo tempore fe habebit ut cor partu-Ad Damit- rientisfœminæ. Aduerfus Damafeum fie lo feum confu cutus eft Dominus; Pudefient Damafeenoru ƒlt; tîï E- urbes Emath SfArphad.quarum clues ubi ru math,(y morem audierint malum ôfbcllicum,uiribus fuis deftitutijdifrolucntur. Et ueluti qui mari Ad Ced(lt;rrt H4- mere naufragium:iraSi hi bono ac tranquillo clTeanimo non porerunt,poft auditum rumo rem malfi, Rcmifl’o ignauolp animo erit Da-mafeus, atque uertet fe in fugam. nam timor multacp trepidatio earn corripict, ueluti mulic rem parturientcm.Qiiam uerd turpiterdere-liquerunt ciuitatem laiidabilemacceleberri-mam,ciuitatcm adeo lætam,acgaudio undiqj perftrepentemï Itaqj ubi hoftis aducncrir, ca-dentacinteribunt iuuenesin plateiscius,amp; omnes uiri mill tares ac bello idonei cxciden-turin die illo.dicit Dominus cxercituum. In» cenfurusenim fum ignem in muroDamafei, qui dcuorabit atque confumet palatia regis ipforum Benhadad. Contra Cedarenos 8C Tcgn3 urbis Hazor, qua: Nabuchodonofor rex Babylonius percutict atque uaftabit,fic di xit Dils: InfurgitcuosBabylonii,atç afeen-ditecotra Cedarenos,uaftatefilios Kedcm, exlfmaeleircmprognatos,attp Arabia:parte que cclctis,auttaciturn hocfcructis:fed dicite Cedarenis uicinam incolcrttes.Hoftis horum atque cxclamate, Captam iam efl’e Babyló-tenroria ac greges rapient, cortinas eoru,om nem,qua: non capi, fed quoftiis capere folita nem^ eoriifupclleëlilcm,arçcameloseorü eft, Pudefaâumdicite Belum,deumipfo- |
E H I ÄH nibus lareribus fine oris regionis Hazor, ad-ducam perniciem Si exitiü corum, inquitDo • minus, ita ut ipfa Hazor habitaculum futura fibi fumpturi; 6ë couoeabiint undi^ uirtS ml lites,qui terroreipfis incutiant.atç ipfos per-»^ terrefaciant.Fugiteitaç ô habitatores Hazor, inquit Dominus:Si quidem quam remotifsi-mc Si in uallem uos demitrite, ubi Inimiles.K non ita confpicui omnibus habitetis: quoniä Nabuchodonofor rexBabyloniusconfiliiim inii t de uobis perdcndis,Së cogitât quidc uobis male. Surgite atep afeendite eötra gentem quietam atqj opulentam, Si quæ fccurd habi' tar, inquit Dominus. Nullas habent porras, neqj ueéî:es,quæ hoftem arccant:fcd habitant fparfimin folirudine,dc bello acrebus belli-bore camcli corum uobis celfuri flint in prar-» dam,ßC muira illorü pecora uobis cedent in rs pinam.Ipfos aût Cedarenos ego quoquoiier fum in omnes uenros difpergâ, ita ut inextre mis terraru fihibus habitaturi fint: Si ab om-fitdraconüac ucncnatifsimorum quorumip animalium,arq} in acternum defertaae uaifa-ta .quippe quam nemo inhabirabit,neqj mor^ talium quifquam incolct. Verbum Domini quod faëf um eft cum Hiercmia propfietafu- «i»i per Elam,flue Perfarü regno, in principio re- fuff*quot;”/-gniSedechif,rcgisIudaici.Illudautëliabebat fringo arcum Elamitarü,amp; prxcipuaillorinn robora,qHæin arcubus,baliftis,curribus,du-cibus praeftrennuis fita habct.Adducam eninr aduerfus Elamitas quatuor uctos, à quatuor cccli extremitatibus, qui cos ad quatuor illos ucn tos ac mundi angulos difperfurifunt, ita ut toto terrarum orbe n ulla futura fit ges, ad fis ftudent interimedis: Si inducam in cos ma lum,ncmpe furibundä iram meam.dicitDo-minus.'perfecuturus eos gladio,donec eos co fumpfero. Ponam enim folium meuhoftiip-forum rradendû,in regno Elamitico, perditu rus illinc Si regem Si principes eius.Verùm in nouifsimis diebus reducam , ucræl]; libertati captiuos Elamitas reftiruä, inquit Dominus* C A P V T L. Erbum quod Dns per prophetamfuu Hicrcmiamlocutus eft aduerfus Baby lonem,rerrä illä Chaldçorum, quç car ccr eft fïliorum Ifrael,thearrü idolorü,réfugia fcelcratorü, fentina flagitioru, malleus terra:, officina fathanf,84 aduerfariaciuitatlDeiHie rufalciAdnunciatcinteritum eiusinrergëtes, oës uiri mci prophetæ.rcfcifcat dceo uniuer» fus orbis,84 in fignîî partae uiëloriæerigitcue xillum.Refcifcatinquam iiniuerfus orbis.ne* rumi |
paraphrasis.
|
iff | ||||||
|
|
IN HIER Ita'ne nunc deuic'fus Si cæfus eft,qui alios om lies folct dcuincerc^ amp;nbsp;Uniuerfum terrarum orbem cxdereattp concutere^ItaiiepotuitBa bylon inter alias getesredigi in folirudi^em^ iHaijUfiiui Laqiicum tibiconftitui, amp;nbsp;capta es Babylon. In nalfam induc^fa, nefeiuifti illud ; uertim in» et ßahjflon. nenta nunc es, 6^ deprælienfa. fiquidem Dominum offendifti, atqjadiram prouocafti.mi fero eius populo infultando, amp;nbsp;captiuiratem öpprobrando. DOniinus aperuit armarium lo fuum.profcrensuafairæfuæ, Darium nimirü ôi Cyrum,per quosiratus in uos defæuiat. Nam hoc opus quod in terra Chaldæorû de-fignâdum eft, «à Domino Deo exercituü profi cifcitur,atq; eius iufTu perfïcitur.Venitc itaqué aduerfus cam ab extremis terræ hnibus.Apc-ritegranaria eius. Triturando earn conculca» te,ueluti nianipulos aliquot frumenti. Ad intern ecioncm earn pcrditc, ne quid ei maneac reliqui.Gladio penmite oinnes iuuccos eius, ià uiros illos principes, alienolaboreacfudore faginatos.Defccndantadmadlationem.O'ca lamirofos arque ter mifetos illos* Adeft enim iam clics illorum,8d tempus quo uifirandi om nium fuorum fcelcrum méritas luant pœnas. Erunr qui aufiigient, atq; cuadent de terra Ba bylonisauinciaturicladeni hancSionijs.Vin-didla enim Domini Dei noftri eft, qua fefe de combufto tcmplo fuo fandfo ulcifcirur, arque ipfis omnem iniquitatem fuamrependit. Ac- 30 ccrfitc aduerfus Babylone uiros fagittariOs, 8C qiiorquot exercent arcum .Caftra figite con tra cam per circuitum, ne c]uis ex ea cuadat. NunCiuftamillitalionemreddireiper omnia illifacicntes.ut ipfa fecitahjsiquippequæ cö» tra Dominum,contra ilium Ifrpelis faiiiflifica torcm fefe crcxit,atq; fuperba nimis fuit. Pro» pterea cadent nunciuuenes eins in plateis c» ius.fagitris aut cruentis gladijs confofsi; 8d ui ri eius militates in dieilia cxcidenturatquedi 40 taculum forte acmunitum.Egoenimincita-Bceeegödii fpcidentur,dicitDominus.Ecce egoadiier- ’ ie fuferie, fum teinfurgopopulefuperbe,dicit Domi-éicit Domi* nus Deus cxercituii. nam adeftiam dies tuns. meum ludaicum cxercucrint. Sic dixit exer fo dæorum terram cogitaritat^ meditatumha« ciruiimilIeDominussVimamp; multam calumgt; nbsp;I 8C tempus quo te uifi tem, atq; de omni iniqui täte tua pœnas fumam.Impingetautcfuper-bus K corruetjSi no erit qui eum crigat, igne ciuitates eius fuccefurus fuin,qui omnia quæ inipfarum circuitufuntdeuoretS^ côfumat, utmeminerint qiiomodoaliquando popiilü niam pafsi funt filq Ifracl fïmul,amp; filq ludah. Omnes qui eos carperunr, tenenteos, ncqiic cogitant de illis dimittendis; fed fortis redcm ptor eorum, cui nomen eft Dominus cxerci» tuum,feduló tucbiturcaufard eorum, atcpip-fis patröcinabitur. qui ut requiem dettcrrse. conturbabit liabitatores terrîc Babylonicar, quæ omnibus obturbare, nullij requiem ul- lam permitferc folita cft» Gladiiiä iratp nurtc ga impendetChildacis.inquif Dominusdpfisni Tnirü ciuibuï Babylonis, 8i principibus 8(. fa- pienttbus eius. Impendet inquam gladius di |
E M 1 A M uinis cius,qui ad infaniaW adigetuf, Oltinisc^ confilijinopcs cruntutem Si uiris inter cos fortioribus ac magis ftrénuis, quippe qui ex» pauefcen t a tqj perdentur. lm pedet ad hxc gla diusequis Babylonicis,attpipfor'i curribus ac quadrigis,toti’que uiilgo preimifeuo quod Babyloneeft, quodnon maiorc fortitudinc erit quàm fœminç.Impendet Si gladius belli* eus thefauriscius;namhidiripientur,atq;ho nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ ftiinprædamcedent.Siccitasquoqueimpen* det aquis eiusifiquidem Euphrates in multos fct I dcriuatusalueos, utbem aiioquiinexpugna-bilcm, fuperatu redder facilcm,itauthoftis nullo labore cä occupaturus fit.Eftenini terra fculptilium plena,attp rj s deditifsima. nam amp;nbsp;de fimulacris fuis gloriantur,atcpfibi placent. Proprcrca beftiæ fylueftres cû ululis cam inhabitabant, fimul8dftrurhiones,acucnena tifsima quæq; animalialocis defertis gauden-tia.nam in æternum non amplius erit habita-bilis, ncque reftaurabitur multis iam fcculis. Quemadmodum enim Deus fubttertit Sodo mam Si Gomorrha * cû urbibus ipfis uicinis, ira nemo amplius illic habitabir,inquit Domi nus, nc(^ mortaliû quifquam earn terramin* habirarc uolct. Ecccpopulusille Perfarum ac Medorum uenit ab aquilonc,gens magns ac præualida, multicp reges excitabüturabex tremis terræ finibus. Hiapptchcfoarcuacfcu to crudelcs admodum erunt, netp cuiufquam miicrebuntur, Strepitus corum fimilis eft ma ri turbido ac tumultuanti. Vehunturequis.fii ad confligendum tecum ô filia Babylonica, multofuntinftrudifsimi. Poftquädeeis Ba-bylonius rexaudiuir, diffolutæatqueuiribus fuis dcftitutæfucrunt manus eius, appre-henditcum dolor Sfanguftiaficutparturien-tem.Ecce lioftis afcender.ob iniuriam accolis Iordanisillatam,uelutileoquifpiamadliabb boeum: cum quictem præihtero.reducam Ifraelitas meos ab ea. Quis uerô ftrennaus ac belloita habilisuidebitur, ut huit belle geré-do eum præfi'ciam^ Qiiis enim iîmilis meK Et quis mihi præfcribat tempus, quo mecum cet tare aufit^ Aut quis paftorû fine regum conlî-ftat aduerfum mei Proptere.i audite cofilium Domini,quodcontra Babylonem decreuit, arque ftarutum liabct,5i quid illccontra Chai bcar.Mcndax habcar.fmon ininimigrfgis.K qui in exercitu uilifsimi funr,eos deiucturiat queeorûcadauera per terram raptaiuri fint, 8i un.à cuin ipfis ciuibus ipfa eorum habttacu Lacuerfuri. A' ftrepituSi clamorecaptæBaby lonis ipfa uobis terra contrcmifcct.Si clamor eins apudexterasgenres quam remotifsimè audietur. C A P V T LT. Icautem dixitDominus: Ecceego concî ) tabo contra Babylonem.Sf aduerfuseos qui toto corde in terra Chaldara Iioftes mihi funt,Si inimici,ucntumaquilonarë, qui omnia |
|
PARAPHRASIS. omniaforrumpar.uaftetac deperdat. Mittam enim Babylonem uetilarores, qui earn diuen tilent atq) difperganGterramcp eius fuis habi-tatoribus euacuenr,undiq3 earn in die tribula tionisoppugnaruri. Ad efiautem quiarcum tendit atqj exercer,atque item ad eum qui Iori cafua obueftitus infolefcit, didlurus fum, ut ne parcant iuuenibus eius,fed ut funditiis ex-cindantatque périmant omnem eiusexcrci-tum. Gaden t itaqj epfi atque inrerfedli in agro Cha!dxorum,amp; confofsi in plateis eius. nam Ifraeliticus item amp;nbsp;ludaicus populus, quäuis modis omnib.dereli(fli uidcantur,Si illi quid* Uis fibi in cos licere purent; non tarnen pror-fus or bi, atqj à Deo fiio,exercituum illo Domi no,deftiru ti funt,arq; obliuioni traditi:quippc qui fefe de populi fui hoftibus ulcifcetur. nam terraeorum fceleribusattppcccatis plena eft, propter iniuriam illam fandlificatori illi Ifra-, elisillatam.quandoimmifericorditcraded in •Jlfiiewe populum Dei fandfum defxuiunt. Proindefu gitede medio Babylonis, ut fux quifque uitx confulat.nefimulobiniquitatem eius cum ip fa extirpemini : quoniam tempus eft ulrionis Domini,quo feelcrati illi méritas ipfi pccnas dabunt,fuis fastis dignâ rerepturi mereedem. Babylon calix aureus haólenus eft in manu Domini,toram terram inebrians: fiquidegen tes omnesdeuino eius biberunt,undeamp;infa bum perilla pudefiunt, atquefefe deridendosy^(^„l^. nicrunt,atq) amentesfaélifunt. Fuit inquam 30 propinant: fiquidem omnisilledeorum orna Babylon omnibus gcntibiis propinatrix na riarum calamitarum ac miferiarumt quippe qui nullam ufquam gentem illxfam reliquit, autnoncontufam : federitquando contunde turamp;ipfa, Subitd enim cadet Babylon, atque conteretur. Eiulatc iratp.artp lugetccam:refi-nä adhibentes uulneri eius,fi forte'fanari pof-f't. Curauimus quidem eam,omnem no-ftram illi nauantes opcram:fed non eft fanara. Derelinqucda itaqj nobis eft, ut in fuamquif«40 queabeamus regioncm : quoniam indicium eiusadcœlum ufepperuenit, amp;ad xtherafu-blatum eft. Pccna inquam fumma ac immenfa eiiufttinfligetur,arqj ad internecionem delen da uenit, Veriim nos uclut iuftos abfoluet Do ngt;'nu!,iufticias noftras in lucem proferens. qiiareagitcdum.ueniteatqp narremusin Sion opus Domini Dei noftri, quomodonos pri-ftinaclibertari reftituerit, codonans nobis om liiapeccatanoftra, deletoquod aduerfusnos fo eratchirographo; ubiciues Babylonq in fuis relinquuntiirfordibus. Veriim exacuiteatque expolite fagittas, obregite uos clypeis : nam Dominus excitauir fpiritum regum Media:, qupcerteauida perdedp Babylonis.nihil bene tiuult, netp cogitat : fiquidem Dominus deal htapopulofuo iniuria fefe ulcifcetur, uindi-j lt;^fam deeis fumpturus propter uiolarü 81 in-w B jT' cOnfumptum tcmplum fuum. Collo-J^®''^f’î“^“f“''^O''rs ‘:ondecet uextllumue-” ftrumerigite in mûris Babylonicis:feruatotc J”*, cuftodiam,arque cuftodes conftituitequiad- _________________________________________ uigilent, Struite eis infidias:quoniä quod Do • pes. Repedam igitur Babylonijs.Sl omnibus |
iff minus propofuit arquelocutus eft con tra ha-biratores Babylonis,hocSlt;pcrficiet. Tu quae habitas ad aquas multas,ad Euphratem nimi rum Tygrim,amp; quar maximis abundas th« fauris.ia appetitfinis ruus,d^ modus tux uio« lentix atlt;p opprefsionis.qua quofuis folita es opprimere. Dominus exercituum iurauitper animam fuam, nonrecufaturus haberi men-dax. Nif] teimpleuero,inquir,hominibusfiue ’0 militibus,quafibrucho 81 locuftis.qui fefemu tud cohortabuntur ad te perdendum;ita ut in uindemia fe mutud cohortantur ad calcan-dasuuas . Quiterram fua uirtute facit arque conftabilir, quiorbem ipfum hominü ufibus fuafapientia ram prxparauit accömodum 8C bonum,prudetia fua fupra ipfum ueluti taber naculum quoddam ccclum fuum extendens: hie Deus uerus eft ac uiuus, modistp omnibus colendus ac uenerandus: qui dum loqui-tur ac uult, m ultas nobis cœlirùs profundir a-quas; attp ab extremis terrarum edutfHs uapo ribus,furfum ad fe nubes trahit,fulgura ignea facicns cum pluuia, qux ilia ramen non reftin guir.Quin amp;nbsp;uentos fuis de thefauris profert, quos uefeis unde neniär.aut qud fereeSdanr. Obbrutuitattp ftultus faftus eft omnis homo stuUutßt^ ex fua feien ria, quauariosaded cofinxitdeos, Elmefl ont^ perquosiuuetur.Ipfietiam artifices fculpti- „jf tus,deargentatio amp;nbsp;inauratio, preciofarumlp aded Ueftium obuolutio,mera impoftura arq^ deceptioeftjquando nullus in-eisfpiritus,nul lauita, numen^ nullum cis ineft. Ccrteuana amp;nbsp;inutilia funt idola omnia,ac digna quae dè-rideätur,atfp cum rifuS^ cachinno explodan-tur. Vnde amp;nbsp;in tempore uifitationis fuæ,quan do de ipfis uindidlam fumpturus fum, conci-dent atqj difperibunt. Porrd Oominus Deus qui lacobxo populo in partem cefsit, longé alius efl,nequequicquam cum illis commune habet; fiquidem illeà nullo creatus autfadlus artifice.omnia Tua uirtute créât ac facit. Er po pulum Ifraeliticum proelediaCibi hrreditatc tenet. Nome aüt eins eft.Dominus exercitnü, totius que militiar cccleftis; id quod multo fane prxfiantius eft,quam fi totius orbis terrarS quis imperium teneat. Carterdm tu Baby- CoSiilt tu Ion,ut malleus quifpiam mihi es,amp; ut inftru- mbi uaft I mentum bellicum.debcllandis ijs qui me fper belli,ega nut accömodü. Per re cotundo gctcs mihi im colitditm nt morigeras.amp;depdo régna cötra me,autmcos te geuter. infurgétia.Cötundo per te equü,8i qui ipfum inequitat.-itemamp;ciirrum.fiiquiipfo uehirur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i -Gonrundoper teturn uirostum mulieres,i-tem 81 fenesamp;adolefcctes,iuuenesat^«tiatn uirgines.Quin Kpaftorem fîucregcra con- tundo,fimulamp;gregem eius, fine cocreditum ipfi populum : edntundo inquam artp depcr-do do per teagricolam.gj iuga bourn eius, qui-bus terram colit,attp aratro profeindit. Quin »deduces perte contundofimul amp;nbsp;tiiros princi o qut |
|
IN HIEREMIÄM qui Chaldxam inhabîtanr.omne maluni,om ncm^ mifcriamUn quam induxcrunt uos Sio nios meos: idçp uobis infpctfianttbus, arque prac ©cuirs ueftris.inquit Dominus. Ecce c-go.ait Dominus,Perfas mifîuriis fum,amp; Mc-dos, aduerfurn te mons perniciofc.atqj ut tibi uideris infuperabilis.qui uailas arq; dcpcrdis uniuerfam rerram. Excendam cqim manum mcam contra te, euoluam te de pétris, auc prxalris rupibustuis: ficenim,quamuis loco campcftri fita e8,detuafortitudine tereiadi-tas, acmiruminmodumuelutinuincibilis ti bi places. Sed fimilem te faciam monti, aut fuperbx urbi quæincendio conflagrauir,ita ut nullus in relapis remaneac,qui in angulum colloccrur,ac fundament! loco ponatur.Nullus inquä tibi remanebir, qui tibi imperiû ad-tniniftret, ac regni molc fu(fineat:quia in fern piternäredigerisfolitudinc,inquit Dominus. Engite in terra uexiliri,clangite tuba inter gen tes.lanftificate fiucprxparate aducrfus Baby Ione genres,congregate cötra eä régna Arme nix,tum maioris tü minoris.S^ Afchcnas.qug Gottliorü eft. Prxficite exercirui ducc fiueim pcratoreradducite équités ficut examé locufta S^»^îiƒf4^e rum,linde quis cötremifcat amp;nbsp;liorrcat. Appa-«««•a eam rate cörra earn gctes,nimirû Darium atqj Cy» geji/er. rum MedorüregesifimulÖiduccs corum,atq; omnes iplorü farrapas ac principes, unà cü to ta terra iplorü imperio fubieifla.Commouebi tur fane terra,grauifsimc' affligetur: fiquidc euigilabitcötraJBabylonem omnis cogitatio Domini, ut terra BabylonicS fic defoletur arque deualter,ur nemo eä fitinliabitaturus.Ro bufti Babylonis uclutanimQ defpodctestefl'a büt pugnarc.ne^audcbutcü hoffe manu con ferere. Gonrinebütfein arcibusfuis munirio« ribus.clägiiefcct eorü robur, afsimilcs crût fccminis. HabiraculaBabyloniscöcrcmabun tur, ueifles portarü eius confringctur. Oc-currct curfor curforj,Slt; nücio nuncius,ad nun ciandum regi Babylonio captam eflcipfius ur bem,ab angulo qiiodä pertingête ad Euphra tcm.amp;ingrefl’us fluminü occuparos efTcjÄ ca reól a paluifria igni elfe inccfa, ö£ milites ipfos muiro mcrii perturbatos cfTeatqueattonitos. Sicenim dixit Dominus cxercituu, Deus ille ) nbsp;Ifraelis: Populusipfe Babyloniens eftueluti 1 nbsp;nbsp;1 area quxdämultis nunc frumctisabundäs.di -, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uesSilocuplcs.Cçteriimtcpiistriturxamp;affli ■. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;élionisiampropc adelt, uenieti]; mefsiseius, quarefuaomni fpoliabitur.qucadmodüper meffem fuis fruólibus agri. Sicenim ipfeftice-refolet aliis.unde amp;nbsp;audire miferorü clamorê eft.dicentiûîNabucliodonoforrcxBabyloni-usdeuorauitme, cörriuitme,reddidit mequa fi uas uaeuü ac rcqculü. Abforbuit mcueluti draco,amp; impleuit aluum fuum rebus mihi re-nereadamatis.acpreciofifsimis uafis rempli, atquetotiusurbis.Etfuperhxc omnia,meis i quoep fedibus me eiecit atep expulit. Qpan-tam uim, amp;nbsp;opü mcarum deprxdationë pafTa fumi'dicet habita trix Sion;6d carné interfeäQ« (/ |
rum meorü Babylonqsiinputo.Etfanguis ci uium meorü ijs imputandus eft, qui Clialdxï inhabitanr,dicerHierufalc. Propterealîcdixit Dominus: Ecceego ago caufam tuarti, amp;nbsp;ükt fcar ultionetuam,amp;mareilludopüac diuitiay^„f^,^,4 rum Babylonicarü exhauriä,cxiccaturu9 fon tem ciU8,ita utfemclamiflx opes ad Babylo- ntmtiufk nios nöfint refluxurx, neqjfubfeaturirepof-fint. Nam Babylon ipfa redigeiurin lapidum '° acruderüaceruos,amp;in habitaculu draconun» atq; horribiliü beftiarum : ira ut prxtereuntes cä,cum ßbilo admiratun fint eins deuaftatio-ncm. In ipfaaüt expugnationeeius pariterut leones rugicnt,amp; utleonücatulihorrendifsi-mü uociferabuntur. Vbi uino incaluerint,ego fic difponäcorum cöpotationes,at(^itaeogt; inebriabo, utfimul omnes difturbentunatip ira exultent, utincidantin fomnum fetnpiter num,unde nunquä euigilent, dicit Dominus. 10 Dedueä enim eos ficut agnos qui maftentur, 64 ficut ancres cum hircis deftinatos item ma élationi. Quoroodo capta atque occupataeft hxcSefachfiueBabylonïinquient. Quxpla* ne inexpugnabilis,holte quëmuis potuitcoii femnere. At nunc cöprchcnfa amp;nbsp;deuifta eft, | qiix totius terrç urbs celeberrima fuit. Quam de ca expugnara,amp; hunc in modü uaftata,gcn tes omnes mirantur,atcp uelut attoniti confi-ftunti Afccderaducrfus BabylonëMcdorum JO arlt;5 Perfarum exercitus,fremcns ueluti rurbi-dilsimum marc,amp; multitudine fluduum cm» adobruetur.De confpedtis ciuitatibus eius, quifqnis eas uiderir,obftupefeet. Terraipft \ torridaeritacdeferta,qua nemo quilquäinha nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;। bitet, neqj morralium ullus pcrtranfeat.Tunc autem amp;nbsp;Belû ilium Babylonicuuifitabo,mi feris modls tradia turns amp;nbsp;ipfum. Eripiäenim ei ab orc fuo,qnx hadlenu» déglutit anp deuo rat: omnia nimirü eins donaria amp;nbsp;anathema- 4.0 ta. ncqj enim amplins ad eum tanto numero gentes cöflucnt.Quin amp;nbsp;murus ipfe Babylon* eus, quantüuis cralfus Sd ualidus, colbhafcci accorruet, demoliendns nimirü acdeftruen-dus. itaque exite de medio eins popule mi, 8i EjhOT« confulatquifqjfuxuitx,nefimulcumip(Î6pe dewMioi* j rearis à furibunda Domini ira, ne forte cor ue inspopHllI ftrum turbetur atip mollefcat, amp;nbsp;ad queuis ru mens, morem qui in terra Chaldxa audietur expaue fcatis atip perterrefiatis. Alius enim rumor an JO no hoc,alius item illo anno ucniet. Allaité 8C alia terrx opprefsio ac deprçdatio: Si domina tor quidem fuccedet dominaton,itautmuta tisciusdominis,magnaillicfemper rerûmu* tttio expedianda fit. Netp hifee mails dq ipfo-rum ficulnei ullfi inuenict remediu. Quare 8i dies ueniür,illudlt;p tempus appétit,quod uilt- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j tarurus atip difturbaturus firn omnia Babylo niorü fculprilia.cum rota ipforü terra,qux hia male fiderefolita, iam pudefiet, cum in medio eins interfedtorö iam iacebüt ac difpergentur ar^ pedibus proterentur cadauera. Quädo 8d ccclû Si terT2,Si qupcnnip in ipfis funt, iubila-bunr,at9 Domino laudcs decärabüt.Nam ab aquilon* 1’^ '«1 •'/I |
|
PARAPHRASIS. i(JuHone (ertc uenient ei dcuaftatores, dicit Dominus. Etqucadmodü perBabylonios di fturbati,occifi, fcdibusqjfuis eiedi fuerütlfra elitærita Sf nunc Babylonij difturbabuht,occi dent,acfedib.fuis eijciëtur.difpcrgcndi in om në terra,8ë quâltber mûdi regionc. Qui cuafi-ftis gladiü,at(^ hue in captiuiratem adduéli e-ftis,nehicnuncreftitcritis! fedDomini,eiusqj promifsi tnemorcs eftote, uel multo abhinc tempore. Et ueniatuobis in mente Hierofoly fr cof «f- ma,quô poft annos feptuaginta uosrediruros Umti, promifit Dominus. Diciteaûr,quôdaudicdis opprobri)serubueritis, mulrotp pudore uo*-bis fades ueftrçfuffufp fint.quâdo barbaritan taignominiaaceontumeliaaffeccrunt Domi num,deftru(flo attp incenfo tcplo eius fandlo. Quâdo uerö illi de fuis dqs magnificctius fen tiüt,quàm de me, propterea dies ueniüt, dicit Bominus.Së ulcifear me de dqs 8C fculptilibus torü.quibus multû aded tribuüt:cum interim ■ illis nullâ ope feréribus,tota terra ingemifcât, atçanima exhalent uulnerati ac miferc fauetp ttiâfi in calum afeenderit Babylon,atlt;p ad ip fîufiçfiderafuos muros attollatamp;efferat, ac fefealtitiidine tali munierit Si corroborarit, à me tarne aduerfus cam adducentur.qui ipfam expugnetarqj uaftent, inquit Dominus. Vox terhbilis clamoris audietur de Babylone, qug terrpChaldaicae cladc hanc Si miferiâ teftabk turatç plorabir; fîquidc Dominus Babylone ipfïm uaftabit,Si perdet ex ca ftrepitu illü ma-gnü,quo nunc unditp con|lrcpit,populofifsi-ma nimirü atqj opulcntifsima ciuitas. Et refo nab ü t fluftus Babyloniorû.quibus côcu tient inftaraquarü multarum ac fortiü. Si longe la-«audietur ploratus ac miferrimus ciula-tus eorü. Venict enim contra eâ.côtra Babylo iiêinquâ,qui ipfam expugnet,deuaftet ac per* dat. Apprehendetur auté tune qui in ipfa for« tes funtacftrcnui.Si arcus corum,reliqua^ ar • maipforum confringentur, ac inutilia erunr. Qyoniâ Deus iniuriæfuis illatæ ftrënuus uin dexac Dominus,nücipfîsrefoluer, ac talioné redditurus eft. Calice cnim funbüdac mcæ irae tnebriabo principes Babyloni.s, eiusep fapien tes acduces,proceres itc eius. Si quicunq; inter eos ftrennui funt,atque ulla auroritatc. Et hune ubibiberint, incident in fomnü fempi« ternum.undenunquâ expergifeanturate^ eui gilenndixitrcxillc, cuius nome eft Dominus 1,,^ «ercituü. Sic dixit Dominus cxcrcituumîMu fÆ ’^*’®*^^'^’hylonis denfus S( latus adeó.cöfrin tur, 8C portx eius tam excclfxSi magnificxincendiocôflagrabuntîSi quôdre ftinguendohuicincëdio multâ daturus lîtpo pulus operâ,nihil agent,fefeqj fruftra defariga bünfiquidc ignis cas abfumet ac perdet. Hic uerbü habes ejuod Hicremias propheta man-dauitScraixfilioNeriç,filn ]Vlaafix:cü ipfeu-nàcum rege ludaico Sedcchia Babylo në pro-fidfccretur,adinuifendû Nabuchodonoforc, annoregniipfius quarto. Erat aür Scraias hic princeps quietis ac recreationis, quo rex uti |
VP confueuit, quoties illi artimum rcmîttcfcpla* cuitjSiàferijs grauioribus^ occupationibus rcfpirarc,acfefereficerc. ScripfitaütHiercmi« as omnemalü, quod Babylonqs obucturum erat.in libre quodâ, omnes nimirû fermoncs hos,quiin Babylone feripti funt.Huncaccc-ptum iufsit Hicremias perferri Babylonem.di xitq; ip() Seraiae: Cum Babylone ucneris,eâ^ perluftraris,atque omnes fermoncs hos lege« *0 ris,tuncfublatis in cœlum oculis tuis,fic dici-» to: Domine, ru locutus es contra locü hune, dccoexcidendo Si perdendo,itautnemociî fît inhabitaturus, neq; hominü, neq; peeorü, neçp canis, neqj eatus, Siquôd redigendus fit in folitudinc fempiternam. Et cû librü ipfum ad fînempcrlcgcris.alligatumlapidi abijeein medium Euphrate,dicens,(îcfubmergcndam Babylone; ut qux impar futura fît ferêdis ont nib. malis,qup ego in ipfam addutflurus fum, ncqj ex ipfis emergere pofsit, nimiû delàiTatis ac debilitatis ipfîus ciuib. HaiBcnus quidem Hicrcmip fermoncs habcs,Si qup ille uaticina tus eft. C A P V T LU. SEedcchias uigintiunü annos natus erat, quâdo ludaico regno inaugurabatur.Re gnauit autem Hierofolymis annos unde cim. Natus ucrô fuit ex matre Hamital, quæ Hicremiæ de Libnah fîlia fuit. Porrô uitam fu am fîcinftituit, ut Domino nihil probaretur, }0 acdifpliceret,adexëplum omniü eorü faciès, quxfrater ipfîus loachimus fccerat, iam in ca ptiuitatëabdudlus. Nâ Dominus in urbë Hic rofolymorü atepin populum ludaicu animo cômotiorc crat,ipfîs^ infenfîor.non fc plaça.» ri fuftincnsjdonec eos è confpcdiu fuo abijee« rct. Itacß Scdechias dcfccità rege Babylonio, rebellë feilli prxbcs; ut qui tributarius illi eftS reeufarer,nolens côdidiam pccunix fummam quotânis illi perfoliicre.Faiflu eftitaep anno 40 regni ipfîus nono,mëfeuerô decimo,Sëdieitë mëfîs decimo,ut Nabuchodonofor hoc fadf O irritatus,quando ipfc eü fratris loco regë con ftirucrar,unà cum toto fuo exercitu Hierofoly mâ uenerit.collocatis côtra cum caftris,8ë ex« truftis circum cam munitionibus, Vrbs uerci obfefta fuit folidü ferdbicnniü,nempc ufcp ad undccimü annum Scdechiç regis. Eius autem anni mëfe quarto,dic menfîs nono,ita in urbe inualuit fames,ut ipfîpopulo,ciuibus nimirû So Hierofolymorum deefl’ctcibus.Vndefadlum eft,utfefcdiuiferint,at(p urbsdirupta fît. nam rex ipfc fîmul Së uiri omnes militâtes ac belli« cofîfugerunt,atque dcnodlc ciuitarecgrefsî funt per uiâ horti rcgtj.Hâc cnim rex habebat clanculanâ inter duos utrinqj muros conftru dlâ: cuius exitus in hortum ueniebat regis. Et hacquidë ( Chaldxis iam ciuitarcundic^ obfî dione cingenribus) aufugcrüt,at(^ ca uia qua: in defertü ducit. Perfecutus autc conrinuô eft rege exercitusChaldforû, Siipfum affecuti in folirudinibusHiercchuntis, apprehenderunt Sede-eû. Etomnisillcexcrcitus eius ab ipfodifpcr chiant. 1« fus eft, Côprchenlum uerô regem adduxerut de/afff« • a adre* |
téo
ad regem Babylonis in Rcblali;fiucAntio-chiam.quac amccnifsima totius Syrisc ciuitas eft. Et illic dilt;fio iHi dic,3criter ac dure cum eo expoftulauit.quód fœdifragus paélis nonftc rifl'et,arcp fc prçftitiifct ipfi rebelIc.Quare 6i ibi inReblahrex Babylonius ipfos filiosScde-chix prx oculis eius trucidauiqinterfeiiis etiä omnibus regni ludaici nobiiibus.Iplum ueró Sedechiä luminepi iuauit. Si duabus côpcdi-bus fcrrcis uinéhim abduxitrex Babylonius fecum Babyloné;ubi eü carcere rcclufum fer-uauit.ufcjj in diem mortis fux.Mcnfcaüt quin to,amp; die quidc eiufdem décima ( erat aurc bic dccimusnonits annus Nabucliodonoforis re gis Babylonq) uenit Nabuzardan prxfeófus militum,quicoram rege Babylonis fteteratin Hierufalem,amp; incencüt domü Domini,amp; do-nttim régis,atqjadcóomnes urbis Hierol'oly rnitanxdomos : omnesnimirü xdcs prfftan-
IN H I E R E M I Ä M
10
bat colüna altera, malis etîâ punîcîs lîmîKmamp; do illi circundatis. Ex malis autc punicis, qu; unico obtu tu uideri poterät,nonaginta fex e-rantadlatusunü.Omniü uerómalörumpu-nicorûper circuitumex reiiculato illo opéré dependentiû,erantcëtum. AbftulitquoipNa buzardan prxfeftus militû Seraiâ.fummû fa- ü cerdotem.amp;SoplioniS, qui ipfi uicarius erat, atq; poft ipl um fecundas tenebat, iinà cum tri bus oftiariis rempli. Adhxcôfdeciuitateab- * ftuliteunuchü unum,quipr£fe^lus eratuiris militaribus.ôi fepte qiioqj uiros,quos lî bi rex babebat familiarifsimosacintimos,utquinu quâ ab eius latere difcedcret. hos enim in ciui täte inuenerantdimul amp;nbsp;fcribâ,cuius partes e» rât.dele^ios ex populo in militiâ conicribere. prxrereaauté (exaginra adliucuirosdeterrx ludaiexpopulo,qui in ipfa uibeinuenti funr. Abftulit autem hos omnes Nabuzardâ prxfc
tiore9,amp; ipfos Hierofolymorü muros percir i o iftusmilitum, exipfaHierofolymorüurbe,âi adduxit eos ad regé Babylonis in Reblah; 8i
curtü dj rui r torus ille Ctialdxoruni exercitus, qiiem pracfcdliis iple militutn fccü adduxerat. Paupcrcs ii£fópopuli,amp; qui dc populo in ur be faéli erant rcliqui, amp;nbsp;qui ad Babyloniü regem träsfugerant, amp;nbsp;cxteros de mulritudinc reh/toB, rranftulit Nabuzardan præfeiflus mi
De baiiperi^ litum Babyloneimfed aliquot ex terrx teniiio iusucrotrr» reliquit.qui uineas illicSi zgros colerct. r^erehami columnasxreas, quçin domo Domini
l^ahuzarJa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bafibus:amp; mare item jneû.quod
in domo Domini eratihxcChaldxicöminu« VTinCSBi Wil nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TA
runr,ö^ornnesEsnhnccotIcctuabftuIeriintßa bylonem;lebetesquoq},fcop3s,pfalteria,pel-ues.cochlcaria, Si omnia uala xrea, quorü in templo ad offerenda facrificia ufus erat, fimi-literabftulcruntihydrias item,tliuribula, peines, ollas, candelabra, coclilearia 8i cyathos, tum aurea tum argentea.fimul omnia hçcab«
rexquidcBahylonius iufsiteoscxdi arqp in-terfici in Reblah,in terra Hamat, uel Syria.Et ad hücfané modumiudaicuspopulus defua terra captiiius abduéf us eft. Et hicquidem eft populus,qucm Nabuchodonofor imperii lui anno feptimo ex ludxa trâftulit.ncpeludxo-rû tria milia, 3lt;uiginii tres. Anno uerd regni Nabucliodonoforis decimooftauojtranftulit JO rurfum uiros odlingctos ô^triginiaduos.Ad lixcanno uigefimotertio regni Nabucliodo-noforisjtr.lftulit Nabuzardan prxfedfusmili* turn ludforü feptingétos.quadragintaquinç uiros; (ummatim uerdabuediifuerunr inca-priuitatë uirorum quatuor milia Si fexcéti. Fa dum eftaûtpoftannü rhgefimumfeptimum, quamin capriuitatem abicrat loachimusrex ludaicusjduodecimi menfis decimoqnto die, tüc Nabuchodonoforis fîlius Euiltnerodacii
ftulitprçfedlus ille militum. Columnas duas, mare unû.uitulos çrcos duodecim, qui nimi- 40 rex Babylonius, primo fui regni anno,reftit« it ipfum loachimum priftinx fux dignitati,c* ximens eum de carcerc, arque comcmfeilli prxbensatqjaffabilem. Et foliumeiusconfti tait fupra folium reliquorum omniû regum, «ilmen) * qui apud ipfum Babylone agebant: mutatis rex Bw quoqj ueftibus captiuitatis ipfius,induit cum ueftesregedignas. Etfemper quidem cibuin regw/“'’ fumpfît coram eo omnibus diebus uitxfu«» f“*j. uidus enim conftirutus ei erat à rege Babylo reg*
rum fub ipfis erant bafibus/uftinentes impo* (trum marc.nä hos Salomon feceratin domo Domini. Pondusautem acrisomniü horum uaforü rationem fuperabatmam eolumnacu* nius altitudo, erat cubitorum decë ói ofto:6i funis, quo quis rocunditatem eius metieba tur,cubitorum erat duodecim: crafsities ucrd eius quatuor digitorû erat.quippe quae conca ua fuir. Erarautcfupcripfam aduccapitellum quoddä acreü.quinq» cubitos altum. Porrofu fo per capitellü ipfum opus erat reticnlatü,d^ ma la punica depe ndebanr exeo per circuiturom nia quidêex xre. Et pari quidcmodo fehabe
nis perpetuus,quotidie per fingulos dies uitf fuf donee moreretur.
FINIS PARAPHRASEOS in Hicremiam prophetdtn.
IN THRENOS HIEREMIAE PROPRE-
T AE P A R A PHR A SI S, A V T O R E lOANNE
T O 5 A R R 1 O AdVlEOVICANO.
|
CAP MIS H RIA M,duram tp rcruin uicifsitudinë.Quàm nunefe-det fola ar^ omni confolatio-neâë auxilio deftituta, ciuiras ilia noftra olim populofa adeo |
V T I. ac Celebris,fada certèeftueluti uidua,regibua acfacerdotibusiamorba. Cuius £ënuncnul-la habetur rario. Et qux olim gentium domi-, na.mulrorum^ regnorum reginafuit, eanûc ali]s regibus fada eft tributaria. De node amp;nbsp;calamity |
PÄRAPHRA SIS.
lit
ftljmitofifsimo hoc tempore ubertim plorar, ac fuâ fortë dcflet,lachrymf eius diRillât per genas. £t sk omnibus quidem amicis fuis ne^ minem inuenit confolatorem:imô quos olim amicos liabuit,âë bonorü malorumtp omniü focioSjti eâ nunc defpcëîui habet,atip abomû nantur,ex amicis nunc faéli inimici. In capti-uitatc abduëtus eR ludaicus populus, propte tea ÿuiduas acpupillos,autalioqui miferos Homines affligere, duriustp cos traftare fit fo litus,Së quôd duranimis feruitute opprefl'e-rit feruos fuos atip an cillas .Nunc ita^ Së ipfc uelutiferuiturus intergentes agit,nullâ ufquâ requiem inuenics. Qiiorquotenim eü haële-nusperfecuti funt,nunc eü apprehenderûtlo« CO anguRo,uclut inter duos muros côclufum. Vixautcillæ Sionix, qux multo aded populo perftrepere folët.nfic lugcnt.atqj à nemine te-
que fînem hæc res îpfi fpcflaret. Ita^ m!rabigt;-liter CO lia P fa atqp deltrudla eft,ira ut neminem liabeat côfolatorc. Sed tu Domine uide quçfo afflidionem meâ.quoniâ hoRis hincfibi pla-cet,ac fefc iadiitat; quafi fua uirtute me deuice rit.atcphuccalamitatis meimpulerit. Hollis neip fanis pepercir,ne(^ profanis, manu fuam immittens in omnc illud quod Hierofplymita nis eximiü fuit,atlt;^ defîderabile. Videre cnim lo coaéli funtgentes introruentes in templü tibi DnoDeofuo fandûacdedicatüiid quodiex tua uetabat,ncin ccclefiâ populi 'ue tui cögre« gationêadmitterentur. Omnis Hierofolymi ranus populus multo cum gemitu, atlt;^ animi dolorequxrebat pane,non Habens undeuitâ fuftctarct. Vnde amp;nbsp;quicquid preciofum habu erûr,id expenderüt in emendis fibis,pcr quos ipfis anima refocillaretur.atiycöferuaripof-
runtur;fiquidënemoeR,quinuncadHierofo fet. Videqupfo Dne.atqjintuerehxc.tecûper lymorüfeRa feratur. Nam portae eius omnes 20 pcdcs,quômiferiarûdelapfafim,fiëqfim uilis defolatpfunt,tcplumlpiacetexuRü.Sacerdo-
tespleni funt gemitibus ac fufpirqs, ôë uirgi-nes eius totæin mccrorc funt ac luëlu. Et tota quidc ipfaHicrufalem multisamaritudinibus acmœrorib.inuoluta eR. HoRes ipfinitc do-minâtur ei,ipfalt;p fuperiores funt. Et inimicis duscunfta fuccedunt profpcrc, attp ex animi fuifententia.Nâ Dominus ob multa eius fccle ramiferè nunc eâ afflixit ac perdidinfiquidem paruuli,at(petiânum infantes eius, captiuian tehoftcabaëli funt. Pcrqtaüt populo Sionio quicquid ille decorü liabuit,preciofum fiëexi •uium. Et principes quidë cius,afsimilcs faéli funt ceruis famefcëtib.qui loca pafeua nô inue *'iëtes,fefetradunthominû manibus.Abierüt cnim Omni fugiëdi uirtute ac robore deRituti, ante perfequentem, qui ipfos abigitqud uulr, *15 fecus quàmlaniusquifpiâ eues acpecora fua. Hierufalc nunctandëfuac afflidlionis ac
fadla. Nunquâ taie quicg uobis accidat,quot« quot bac trâfitis.atcp iter facitis. Attendue au
tem 6ë uidete, fi quis dolor meo cum dolore conferendus fit,qui me adfligit attp diferneiat. nâcertc' Dominus plurimü iratushocpaiflo me exercuit,attpafflixit. Quippe qui excelfo fuo de cœloignemihiimmifitin oflameaiqui côfumptismedullismeis, metotâ coficit attp confumit. Et reti pedibus meis expanfo.fupi« JO nü me proRrauit, atqp retrorfum eginunde Ôë prorfus defolatâ mereddidit.ae perpetuô mœ fia. lugum illud iniqiiiratü rnearû iam colli-gararü plurimum me grauat ac dcprimit:fiqui dë illæ manu Domini perplex» attp intricatp, impoli tac mihi funt in capur.at^ collü raeum. qua quidë rationeomne robur meücôfraëfu eRSëcontritüifiquidë Dominus me tradidit in eorû manus,cquibus me non pofTum rxtir
_______ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ parcôëliberare. Dominus omnes qui apud •nifcria:tcpore,quoomnib. carct,acrerü ino-40 me ulla autoritäre acuirtute funt, peiTundedit atqj côculcauit,ac ueluti pro uia habetjquippc
piï premitur,recordatur quan ta olim félicita« *cfuerit,cü rebus omnibus abundaret,at^ uo tofuoperomnia potiretur. Cum populus e-
•us minu hoRili caderct attp ofcideretur,ôë ne •quot;O quifquâ auxilio ei effet, aut manu pro eo cxtenderet,pcdem'ue moueret, afpcélabât id quidc tacite gaudetes hoRes eius,atcp ridebât eius fabbata ac ncomenias,omnë(p ipforü reli gionë,quæ tarnen ucra crat, Së diuinitiis præ-fetipta. Peccatum fane Hierofolymp in caufa yo cft,qu()d nunc fie deridcatur, atqp ludibrio fit. nam nô aufcultauit prçcepto Domini Dei fui, bcnemonentib.prophctis illiidere folitairatp qui olim Deo obedientë in honore habuerüt,
’tlt;5plurimipendebât,nuncDeo immorigerä conteptim habent.ac uilipedunnidtp quôd ui-détint eius fccditatcm,6ë turpifsimam peridoj lolatriâ.reliquamép malorûfxcc, à Domino defeftionë. QuinSëipfamet dü fefe penitius
qui aduerfum me côuocaui t coglobatos miîi» tes côplures,qui prfftantifsimos luuenes me-os contererct acdeperderct.Et liçc quidë funt quac ego dolco ac defleo: quare amp;nbsp;oculus me« us lachrymis immadefcitacdiffluit, cü nemo adeo adfit,qui mccrentëconfoletur.ac doloré Ieniat,animumcp meü tranquilletpræualente enimhoRe filq mci,defolati planefuntacua-Rati. Sionius populus manus fuas multaani mianguftia difpandit, attp coftrlngendo coar tat: nemo tarnen ullü folatiü eiadfert, neç fie adflidlâ côfolatur. Nâipfealioqui mifericor-difsimus Dominus, ipfos hoftes in populum fnü incitât,attp præcepit illis de Hierufalëobfï dionecingëdaamp;uaRâdaïundedëipfa habita apud hoRes eR ueluti abominandaSf deteRa-
bilis. luRus certè Dominus eR,neq; immeritd _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_________ hxc ta dura patior,fiquidë immorigerä acre-
•ntrofpicitjfufpirat at^ ingemifcit,Së à confpe do bellë me prpbui oris ipfius uerbis. Audite ob-
dfafuaturpitudine retrocedit, attp abhorrer, ïmmundicia: fordeslp eius ipfi hxrët in ueRiü fimbriisac laciniis,tâ inuerecûdë peccauit,atqp niulius nwli ipfam purfuit, amp;nbsp;non cogitauit in
fecro hçc oës populi, attp côfpeëta hac mea ca lamitateac miferia,meis malis cautiores eRo-' tcacrefipifcite. Nà puellf mef uirgines,âf ado Icfcctes mcipricRâtifsimi, lîmul omnes in ca^ 03 ptiuitatem
IN T H R E N O S H 1 E R É W.
|
ptiuitatë abduéli fimr. Auxilio quidé inuoca* ui amicos mcos.at illiinefruftratifunr,acdc-ccperür;ita,iitmeis hoflibusprodant potius, quàm protegât Sacerdorcs ac fcnedtute ipfa inter meos ucncrabilcs, in ipfa urbe fameex-tinôtifnnt, cum cibü refocillâdç ac côfcruâd'ae uitæ quarrentes, nullutn inuenirent. Scd tii uide qnæfo Domine, quoniam fupra uires mcas affligor. Toto enim peélore atq; exin-timis uifceribus mihidolet, atquc exanimo me mei piidetac pocnitet, qudd ita me tibi im morigerâ præftitiac rebelle: undeôf foris.nos perimebat gladius,intra ciuitatë aliud quid dam erat,iplà morte inclemëtius,nimirû /lt;!lt;«,grauilsimalp fames, Audieruntquidcmc fufpirantcacingemifccntë: fed nemoquifquä prodit,qui mecôfoletur.Hoftes certcomnes, audita calamitate niea, lætati funt.acfefe exlii larafür,quôdà te proficifcatur harc mea affli-io.quâ multo ante uocafti, atep per prophe-tas tuos prardixifti. Caeterùm quando fuis illi fe cômaculant fceleribuSjSi nihil adeô miferi-eordes funt, bibâtaliquâdo de eode quo ego' bibo poculo,at(ß his limilia ferant. Veniat ti bi ob oculos omnis eorû in me tyrannis ac fæ Mitia,ôf facito illis queadmodum miferæ mihi propter omnia mea fcelera fecifti : gemitus e-nim mei multi funt, Si cor mihi perpetuô mœ ref,atqj tantum non mocrorc dilrumpitur. C A P V T II. A H, quàm obfcuraiütfuribundus,nimi-umqi iratus Dominus populü fuü SiOquot; nium olim tam illuftrëacprçclarü.Qyi olim decorus adeô erat,ôf in coclû uf^ exalta-tus.eü nuncc fummo gradumaximacij félicita te detm batUÿin terra deiecir ac proftrauitmon recordatus indiciræfiif.quôdille nëlutpræ-clarifsimû fcabellum fucritpcdü fuorû. Sine Omni mifericordia difperdidit Dominus om« niarabernaculalacobjUtuixullu eifuperfittu 4.0 guriolum.furoreenim accefus demoliruseft optima,fantffifsima Si munitifsima quxq; lu» daici populi pdificia,folo cüdfa adpquäsiita ut regnû illud famff um ac Deo dicatû unà cü fuis pnneipibus mineprofanatü fit,ac nihilo melius regno, atqj principibu8gentiû,quarü nüc multo felicioruideturcôditio .Pratmulta fiia him fine remplû illud populi Sionij ira fuam, ueluti ignem quiduisconfîcientem. Nihil a- busfuisplaudunt.fibilomotofpcapitepopu-liud enim,quàm hoftëfe Dominus præbuit, j -- nbsp;nbsp;nbsp;- Ifraelisjum decëillarum tribun, turn fiiludai cum,manü fuâaduentâtehofte fubduccns.I-mó ueluti ignis quifpiä, qui ftSmls fuis uicina quaeq; cöburit accöfumir,ita accenfus fuit Do mim furor in piopulü lacobæum. Nö foliim enim non eft auxiliarus Dominus, fed ucluti lioftis acerrimus arcü fuum in nos tetëdit, ho Ail it er item fuâ in nos exercuit dexteram, peri mens ac perdens quicquid afped u iucundum fuitac deieëlabile. Eifuditenim in tabernacu totum Ifraeiiticum populum deperdens, unà cum omnibus ipforum palattjs.propugnacu-hs,ac manibus (nunitis,unde populum fuum |
ludaicum in multnm coniecit Imffum ac do-r’ lorem. Quin templum fuum auguftum a« deo ac celebre,illud difturbauit uelut horten-fe tuguriolum,fubuerfis atlt;^ contemptis po-puli in illud conuentibus. Itaque folennitates acfabbataipfa Dominus Sionio populo iam aboleuit.etiam regem acfacerdotem prf mul» ta fua ira fperncs,at^ nihili pendens. Quare ôfaltarefuumDominusprotrufit attp afper-•° natuseftjtotumfimultemplüfibi fanâumni hilmoratus.'muros etiam palatiorü fuorum acpraeclarifsimæciuitatisfuæ tradens in ma* nus hoftium. Cocurrerunr enim in dornü Do mini, quo ipfasingredi nefas fuit, tanta cutn exultatione, clamore 8i ifrepitu, quanto olim adfeftafolëniaconuenire foletipfe populus. Poftqiiam Domino decretü fuitdemoliiimu rospopuliSionif, duxitille funiculum fuum, adquemhoßiscundfa dirueret: neqj ceffauit aut manu fuam retraxit, quin omnia deuaifa' rir,defolatis fimul amp;' propugnaculis ac mûris omnibus. Hine 8f portas iplàs cernere eft defe élasacin terrä proftratas,ue(flibusearücon-tritis ac dcperditis.Rex ipfe fimul Si principe» eius abduéfi funt ad profanas ac impias gen» tes. Nulla nüc obferuatur lex,cui cerrè nullus etiam locus eft.Ncqj prophetis quicquâ à Do mino uidendum datur,quo populum defpera bundum confolentur aut erigant. Iracp fenes jö ipti populi Sionq rnulto merrore repletidelï-dent humi, Si confpergunt fua capitapuluere faccos induti. Et uirgines quidein Hierofoly* mitanp olim fuperbae Si arrogatesadmodum, nunccapitibus incedüt demifsis.atcp in terra propcndulis. Oculi fane mei perpetuofleru deficicbSt,toto^ corpore conturbatus erä.ita Mtomnis etiâlæticiæ meæiecur effunderem, quód mifeie'adeópopulus meus deperdeba-tur,Sf tam immifericorditer traiffabatur,cum paruuliarcpetiamnumlaótëtes pucri, pafsim per uicos ac ciuitatis plateas defïcerêt,ac fame interirct.Clamitabât matribus fuis depaneac uino, cü uelut in ipfis plateis lethaliler uulne-rati defîcerent,atfpin matrû fuarü gremijsant mS agerët.atcp expirarcr. Quâ obfecro addu câ gentë pari modo unquâaffliââfNô uideo cui te côferâ ô fîlia Hierufalë, cui te céparabo. côfolaturus te ô iiirgo fîlia Sionia f Nam c5 trt rio atqj excidiü tuum marcquoddâ malorum fo elf, adeô ut non uideam quis tibimederipof-fit. Magna hic in prophetis tuis culpa hæ' ret, quitibinihil aliudquàm uana atquein-fulfa Si inutilia praruidcrnnt, arque uatici-nati funt,non aperientes atque ob oculos tibi ponentes iniquitatem tuam, undete dé-terrereatep conuerterc eos condeciierat. Sed feduxerunt te, atque à uia reifta te expüle-runr,unde Si hue malorum deuentiim eft. qui per uiam tranfeunt, omnes fuper te mant loHierofolymitanoolim tamfelici acflorëtt illudenres: Hacc'ne ilia eft ciuitas (aiüt) quant ferebantmodis omnibus pukhrä ac abfolurâ efle ï de qua uniuerfa terra gaudebat, ac mir» intnoduiB |
|
PARAPHRASIS. îrtltiôdurn îîbi placcbatî? Aperiiintnüc fuper teosûiû, at«5j contemptim ac ignominiofé de te loquunturomnes inimid tui, fibilando fli dentibus fuis frendedo, Deuoicmus.arqj de-glutiamus eà.inqiiiiinr.Namliaccprofeétô il* la dill expeibara, atep exoprata dies eft, quam tandc uotis noftris potiti alTecutifiimus, atep uidimus. Nüc tandc fcdc Dns,qiiod cöftitue rat,coplens atep prxftas, quae per feruos fuos proplietas miiltis ante'diebus minitatus crat: lo quippe'quitciam deperdidit, arqjdtra miferi cordiam omne re uaftaiiit, exliilarans fiiper tc ocsinitnicos tuos, 8icornu(iucregnn hoftiu tuorii exaltans.Corquidëeorumgrauiteraf-flic1:uni,atq; nurftiim clamauitadUominum: fedperquam fcid. O' miireac moenia popu* li Sionq,facfleas arque nodie dieqj ubertim hchrimeris, ira ut torrenrein tuis lachrymis facia9:nec5quieuens, neq;ceflctafletupupil la oculi tui.Surge .irq; uodferare de nocic, in lo ipfo principio uigiliarü ploratum indpiens: amp;effundeut aqua petitiones cordis tuiante fofpedlum Dni. Expande atqj artolle ad eum manus tuas,déplora tura calamitaté paruulo* rum tuorü, in compiris omnium platearü, fa-mepcreuntium. Videobfecro ünc, arqjin-tucrefeiiitiam Ktyrannidem hoftis,qucno» bisnimisfecifticrudelcamp;alpcrn.An uliolioc fouloauditü eft, quód matres ipfacfuos ede-tintliberos, amp;farci)sadhuc inuoluendosin* jo fantulosŒtqudd facerdotes fimul,Si prophe taeinipfo templo Dno Deo fandio interfedii fint.Pafsim humi proftratos uiderceftperpla tHstum pueros tü fenes.Virgines enim mep, fimul8£ adolcfcenres meigladio corruerunt! f’quidëin die furoris tui, nulla cuiufquâ ratio ne habita, nemini plane' partes, fimul oés inte «uiiftiatqj lugplafti.Tanq ad die feftum amp;nbsp;fo bniiCiUndeciiq; uocafti, quos timebam ex-paiiefccbam.Etnb fuit fane qui in die furoris 4 Dnieuadere poirctaceffugere, tantæip cladi fuperefle, Itaqj quos cducaueram atep enutri-**ffini,hoftis meus confumpfit,arlt;p perdidit, C A P V T III. Go fane uir fum qui fenfi,arcp expértus P^fum afflidiioncm à captiuitard,quando •ne Dûs fuæ irx uirga pereufsit. Abige-bîtenitr,atq;abdud mefaciebatin triftes te-nebraSjamp;nö in lucem Ixtam ac iucundâ.Cer* tccôtrarneobuerfns manum fuam omni die j contra me conuertit: adeô,ut carofimul 8C pellismeauetcrafcerent, ipfaip oifa mea con-tererentur.Aedificabatenim côtra memitni-tiones, Siobuallabat mefelicamp; labore, fum-wisnimiriimamarirudinibus, collocans me inlocis tenebiofis, ubi uclut miilto tempore inottuus,inobliuionc plane fui omnium. Ira me obfepferat, ut nulla ratione poftem euade re.jggrauatis etiam compedibus meis. Quin atqj peruertar.Certe qücg in caufa fuaper ca-ßiclamäti mihi ac uoeiferanti aurcs fuas prar» ^0 lumniâ opprimere.id Dns nô ,pbat, ncqj cui^t dudebat.nô admittens orationc mcam. Obfc pfitlapidibus quadris. Si excifis uias meas, e» ham femitas alioqui mihi notas inuertës,at$ ignorasmihi faciès, Fadus^eft mihiDnsue |
lii luturfus qui alicuî înfi'diafur, autut leo qui prxdam méditas fe fuo latibulo feruat abfcon dirum. Vias meas inuertir, amp;nbsp;uelut in frufta cô ddit me, defolando meacuaftâdo.Intenfo e-nimarcii fuomeuelutifagittaru fuarüfeopü côftituit. Sagittis certcfuisrenes meos mihi frâsfi’xit,ira ut omni populo meo ludibrio ef-fem rifui, at^ de me etiâ quotidie cantilla* rct.Exaturauir itaqjme amarifsimis oppro-brtjs.amp;inebriauitmeabfynthio, atqj abfyn-tliio amarioribus didlertjs. Dentes meos mi lii contundebât,attp labefadlabât.lapidib.pa» ni meo immixtis.abiidétes mein lutfi, putcü» de limofum. Fax omnis ac felix rcrû fuccelTus logea merecefleratjita utomnisboniacfeli-ciratis iâ oblitus plane' atepignaruseftem. Et uidebar quidcmihi, gi omnerobur, omnisqt fpes mea de Dno cScepta, iâ mihi deperqifct. artp nulla efter. Recordare quæfo Dite affli-dlionis atip plandlus mci abfynthq amp;nbsp;fcllis.o* mnisip huius amaritudmis.quæ mihi deuorâ da uenit. Cuius dû recorder, atip in mente ue nit,totus mihi animus côcidit, attp humiliât. Et hoc quidc dû mccü rcputo.nô ignarus qd côrhumiliatïi Deus nö dcfpicit, g» âëaliquem humiliât anteq exalter, iterü in fpcm erigor. Siquidc miféricordiç Dni acceptû ferendü eft, g, nô prorius deleti atep confumpti fumus.ni miferationes ciusnondudefccerur,atlt;p emor tuae fuut Imd fingulis dieb.dû fuü foie exorirl finit,Si malis Si bonis, eas uidere licet, Si no- * uas Si recëtcs. Magna certe' tua erga nos fïdes ac ueritaseftjCui nosdiffidereiniquifsimû eft. • itaep ex animo dico,ggt; pars mea Dns cft,q me Contentfi at.T)rranqquot;.illû cflfecôdecet.VndeSd in ipfum fpc meâ oem collocabo. Nâ Dns in fc fperâti bonus admodü eft,omni quidé gip fum quxritacdciidcrat.Bonüaütaccômodîi eft, ut quis Dnm patienter expedlet,8i tacitus I atqj quietus ab ipfo falutcoperiatur. Et bene quidc cü illo agit,qui ab ipfa adolefcëtia fua fe refido Dni iugo afliieuit. Hic cm nô intromit tens leomnib. omniü negocijs, atep huius fe* culi curis,folitarius fedebit. tacitus ac trâquiP lus,afrucrus nimirü iugo Dni. DcmifTè adma dû fefegeret, ficundefortafsis fpes aligna af» fulgea t. O b uertet p ercutiêti fe m axi lia fiiü.m a iora ferre paratus pôtius g utfefcde inimico ulcifeaï, itaqj exaturat opprobrijs Si cönicijs. O SedDnscerteillû nô perpétué dcferet:8i guis illû affligat, aeduriterfatis tralt;flarcuideat,,p mifcricordiatamë fua magna,acmultamifere bitur eius. Quippe cuî genuinam nô eft homi nés miferè affligcrcmetp cm ex cordeipfo ho-minû fïlios diuexar, atep grauis cis eft, ut eos * oës ueluti in terra hac uinëîos, atç captiuos, côteratac perdat,aciuftâ hominis caufamty* etiâ fïcfaëfurus eft. Nemo tame dixerit quieg fieri,autfc adfligi iniuffu Dni, quafi fortefora tuna homini adfliftioncs obueniant. Ne^ item quédiulTu diuino, ipfoîp ex orc altiô-_ nbsp;nbsp;nbsp;04 fîmi |
«^4
OS M I E R E M.
|
fimi non pregrcdiantur tü niala tü bona, tum aducrfa tum profpcra.Sed homo mifcrähanc uiucs iiitä, Slt; pcccata pcccatis accumulas, feie uarrjs calamitatib. inuoluir,ca^ fibi uelur pro prio iumcto acccrfit. Præftiterit itaijj peruc-ftigare uias noftras, caslp ficinftitucre, utre-ucrtamurad Dnm,dquo omiieobtineamus bonü. Attollamus itaq; corda nof):ra,fimul öC manus ipfas ad Dcü noftrü qui coclos inhabi-tat.Nos fancpeccauimuSjiiihilcp tibi morige« k. 20 profluit, quod tam nulla quies ac malorü in- 30 mei,qinpeccatri Sodomorü,quimomctoté-termifsio fit. unde ôë inceifan ter illachrimabi« poris fubuerfi.fuorü malorü citó fine iniiene- rati fumus.itaqjôë tunöimmcritd,inclcmcn» tilts acnihilpareëdo nos traëfafti. Iratus ob» tendifti furore tuü,eo ueluti interftitio quodä nos cd teabarccns.ltaqjperfecutusnoscsim-mifericorditer adtnodü nos pcrimës atqj de-iiaftans. Et nubëquandâ inter tua: bonitatis aures,fië miferas noftras preces, cöftituitti me diam,ut ne ad te pertingat oratio noftra.Itacp ncliit peripfcmata, amp;nbsp;icopis cöucrfas fordcs, multoqjomniü iiilifsimosnos reddidiifi,in medio aliorü popiilorü. Oësinimici noftri nos nunc fiibfaniiät,atq; magis cachinnis nos irridët.Dü enim hoftë ita terribilë cffiigere uo luimus, incidimiis in foueä, malüq; grauius, Vaftatiitacpfumusarqj dcperditi:id qd uber-tim,atcß ueluti decurrëtibusaquarü riuiilis,o» culus meus déplorât, atqj illachrimatur,nö tä meaptc qiiidë caufa, q propter populü mifcre adeó affliófum acdeiolatiim. Oculusmcus tur.donccipfc Dns coclitùs intucatur, atq; ad nos refpiciat. Ccrtcoculorü mcorü fletus mc macerar.grauitertß adeo mc affligit, ut liicfacile fupcrcomnes filias ciuitatis meæ. Inimi-cimci ueluti auëqiiampiam mc fine omni in ipfos culpa per q fedulo aucupati funt. Præal-to cnim aclimofo in putco me conftrinxcrüt, aduoluto lapide mc in eo concludctes, atq; ip fum obtencbrätes.Gerte affliôlionûundæ fu-perabant tunccaput meüadeo,iitomni ope Humana deditutus,de uita mca a6ü purarem, Te tarne, nomeni]? tuü facrofanólü ex profiin dolimofoqi illo puteo uocaui. Et tu quidem pro genuina bonitatc tua me exaudifti.Ne ita quenücaure tuämihiabfcondas, dü ad te da mito ac uocifcror,ab Ins calamitatibus, amp;nbsp;gra uifsimis anguftiisrefpirareciipicsattplibera-ri. Quando tcinuocaui,tu fohtus es propiua admeaccedercjfccuromeiubens effeanimo, atqj nihil mctucre. Et defendebas quide cau fam meâ,ÿaut meperimerenö potiierint. Et abundc quide uidebas, quibus impetebar ca-lünijs : fed tu Dheiudica iudieiü meü. Vjdifti quäto dudio milii noccrçconati finqomniaq; illorü contra me dudia amp;nbsp;conatus. Auditndi Dne,quæ in me conjccerint opprobria,amp; qua iniqua de me cogitarint, atqj ftatuerint, quib. aduerfum melabijsinfurrexcrint, 8i quidad* eis corgrauifsimis obuallatu atîguflqs, ita nt malediiflionibus tuis adobruätur. Ira.tuseos perfequere Domine atqj afflige,ut ne ulio am pluis loco fub codo cöfideät, atqj inueniätur. uerfum me qiiotidie fint machinati.Sine cnim nbsp;nbsp;1 ------------______ confidebJt, fiuealicubi confiftebant, ego illis .° prophetarü eius, Së perfacerdotü fceleratifsi-pcrpetiio in ore eram, atiÿ de mcperludibfiû mä iniquitatc id fadü eff,qui aurores fuerunt cätillabät. Tuiraqjproutdememeritifunt, tamcopiofèinipfa cffufifanguinisiuftorum, ita repende iUis pro fa4tof U fuorü merKisXgt;ii nbsp;nbsp;hue profanes indices,qui alioqiriabfolucreip O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' |
C A P V T I 111. runt.neqj cm illi longä multa cum inedia ob-fidionë tulerunt, caftris ualido^ adtó hofte cinëli ac prefsi. Habebant Hicrofolymiiani fuos Nazareos Deo dicatos, fandos aciioto obftridos. Et erat quidë hi ipfo afpeduniiie quauis candidiorcs,amp;niridifupralac.Ipfoaquot; fpedu fuauius rubëtes q ullæ gemmæ, ut qui c'fapphiro cxcifi eflent. At nunc liorü forma nigredine ipfa obfcurior eft,ita ut in plateis a* licui obuia fadi nö pofsint agnofci. namipfa pcllis nihil aliud q ipforü ofla cöucftit ac te-gir,itafuntemaciati,amp; utlignü exaridi. Potior fuit cöditio eorü quos gladius percniit,q quos extinxit fames. Illi cm cita brcuiij mor-te,at hi lenta ac longa inedia côtabuerunt, c3 panis ipfos defi'ccret. Quod quidc quàm gra ue fucrit, hinc colligerclicet, quod tnulicres ipfac qux natura mifericordiorcs funt,arq; ma yogis in fuos affleiuntur liberos ,ppri)s manib. fuos coxerint pueros, quibus in calamitofifsi moliocpopuli mei ftatu uefcerëtur. Tam pie na acgiauis fuit Dni ira, quam furibundusin fuos profudit,fucccdës in Sion tribulationcs, afflidiones tarn ignitas 8ë uchcmcres,titip fafundamëta eins cöfumpferint. Nulliunq H quam eftobfeuratum , fuiep difsimt« leaurü illud Hicrofolymitanü.Quam immutatafunt illaprcciofifsimiaurici melia.amp;lapides illi tcpli Deo opt.max.facri,q iaect per omniü uiarum compila difperfi, at^ difiedli. Filif inquä Sionij inclyti,acilluftrcs, nuper auro puro srquiparandi.nüc uixxquät lagenä tcftaceä,manib.figuli cöfedam. Quin Sc immanifsimp feræ nos nüc uincunt aefupe rant : fiquidë etiarn draconcs ipfi catiilis fuis mammam nudät ac prxbent, eosq; nutriunt. Vcriim filia populi mci crudclitate afsimilis eft ftruthionibus in deferto catulos fuos paru curantibus,atq! crudeliter cum eisageiitibus. Lingua ein ladentis infantulipræfui palato ipfius adhfret,amp; illa eu latflare renuit. Paruu» li urgëtc fame p ctun t quë edät pane, amp;nbsp;nö eft quiipfisfrangat,fcindatacdonct. Quiita^ ohm cibis aftluebät delicatis prcciofis, rjdc nücpracfame in plateis cöcidunt, acetnoriun tur.Ét qui educati funt in purpura,coccino,ac bylfo.nunc amplexati funt ftercora, ut uilifsi-mis ac fordidifsimis fc obtegät ueftibus. Gra iiius fancdcffuitiim cftin iniquitatcmpopiili poris fubucrfijfuorü malorü citèfinéinuene-reges credidifTcnt.neq? quÜq qui orbem hunc inhabitat, g,lioftcs ipfam expugnare potuif-fent,autquc)d iinq Hierofolymorü portas fue rät hoftcs ingrcfluri. Scd per pcccata pfciido |
|
PARAPH lôsmaluiflcnt,înftîgantcs acimpcllcntcs. Ob errarunt ut cçci ac egeorum duces per platcas, atq) multo adeo fanguincfe côtaminarunt: ut quiuellct. niilla fui parte poftet ipfos contin-gcrc. Vndeamp;: gëtes præpofterx ipforüfan» ditnonieacuitæpuriratiinfu!tâtes:Rcccdite, occlamabanripfîs,ego enimimmundus fum, Viri uos lan dbi ac mundifsimi,rccedite recedi« te:neqj tetigeritis nos.utquiinquinati fumus amp;:abominabiles, attphifcecü clamoribus fcfc ab illis remouebât. Inter genres autë uulgo fe rebant, gj niinquâ fuis fedibus reftituerentur, nunqiiamcp in patriam redituri cflent. Ira e-nim Dni diuifit, attp eiecit eos illinc,qui nô di gnabitiiramplius eos refpicerc. fiquidem fæ-uosadeo hoftes nuncinillosimmiftt,qui nec facerdoribus ipfts pepcrccrunt.nec fenum fuc nintmiferti. Cum :rfhucresnoftrtcfubftftc» rcntjdefecerüt ociili noftri, nimiüinrëtiad au xiiium,quod expctlabamus uanü acfriuolü. Expedabamus cnim hinc gentë Aftyriam, il-bncAcgypriam ; fed nô iialuerüt nos feriiare. Irnô ilh greflus noftros obferuarüt, prarcludë te nobis plateas actiias noftras, per quas a-boqni ince dere atep cffugerc licuiftet. Sed ap » propinquaucrat finis nofter.dies^ noftri erât tôplcti,atq5 de nobis aótum erar, Nâ ut ma-xiitièfiigam rcntafl'emus,ipftperfecutores no aquilis cccli uelociores cr5r, ad infequen-tlnmiios. nâ SC per monrana plerofcp noftrü in'ccutifunt, etiâ in deferto collocatis nobis infidijs. Siquidë Si ipfe rex nofter.unc'tus il« IrDni, per quem nares noftrx fpirât, ac uiui-pius.illecaptus eft eorü foueis acinftdqs : ille 'nquamdequo dicebamus, atqj pcrfuadcba» •’’«snobis, 5) in umbra eins etiä inter genres Uiduri eflemus. Lgtare ru quidë atqj exulta ’'i”icgësEdomitica,8i quartpbeftiçfilia,quae lætanücSiopulenta terra Vz inhabiras, nâôi adteueniet diuinr indignationis calix,esep decodebibitura poculo.fcd bibeseius fçcem, itautincbriara,mulro fœdoqj uomitu te con-fpurcatura fis. Porto tu ô Sionia fîlia.iam tuç âniquitatisabüdé magnas dedifti pocnas,netp poftcladëaccaptiuiratem hâcEdomiticam te nllaadobruct Domin us alia. Verùm tu ô fi'lia to 30 nas adhuc Domino datura es,qui pcccata tua retfget,atçp in lucem prolaturus eft, C A P V T V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JO Qntio Hieremiit. ACerbifsimæ huius cladis,atqj csptiuita tisnoftrx, quam ferimus, tu quxfo mi Dne memineris, qui folus nos reftirue te potes. Intucre, ôi ad grauifsima ilia quçnÔ fine tui nominis iniuria nobis opprobrantur opprobriarefpicc, acmiferarenos. Abalicna tiiü plane fumus ab ea terra, quâ rua benigni» tas turn nobis rü patribus noftris dederathx- ira ademptu eft. Dignu certc' quod ex animo reditariam.Ethoftes ipfi atcp nihil noftrü gc- nbsp;nbsp;doleamus,ac multo Imftu toto pcftorc luge» nuscôtingentes,nuncnoftras tenentdomos, mus, noftros«^oculoscfftcamus.itaut cali» Qÿin amp;pupilli fumus cü matribus noftris ui« gentatep obtenebrentur. Quod môs ille Sio« dois, te pâtre 8lt; te marito quafi dcorbati, otn » nbsp;nbsp;nius tëplo illo Dni tote terrarS orbe Celebris it^ |
R A S I S. re. Vnde Si Aegyptijs,fimul dC Aflyrijs data de xtra côfcrderati fuimus, ut uel fomelicü uctrë panepoftemus exaturarc.Quod quidëà patri bus noftris paru reëfc fadt ü eft,qui maiorc fui uentris rationë habuerût, q benignifsimæ ru£ omniporctix,qui cibü prxbcs omni carni. Et quod patres noftri hic peccauerunt, id nos fa io në(dü initü perillos feedus feruamus,illis iam emortuis)luimus,ac mifera hac captiuitate de pendimus.Homines ferui, Ôi modis omnibus 40 nium nüciniurijs expofiti.SIqm'dé aquas nogt; ftras.quasipfa natura omnib.cömunes efTedc cer,iâ Rata pecunia bibimus.Et ligna,qux tua item bonitas omniû ufibus benigne dat pro« crefcere, iâ certo itê precio cômercamur.Quç fi uelut omnib.prognata SC cômunia afporta# re Rudeamus,non fine capitis periculo id faci mus. fiquidc hic ceruicibus noftris minitâtur; SC qui cxdedis acdeportâdis illis delalTati fu-mus, plus illincincômodi ac inquietudinis re ferimus,q folatij SC quietis.Quin SC ex ,pprrjs noftris agris,nô potuimus fruôlus ipfos refer inquinatifsimi nûc noftri dnantur.neq; eft qui nos dcipforü manibus liberet acuindicet. O» lim uerô nos noftros habebamus feruos, qui nos heros fuos agnofcebant : atqjres noftraa nobis feduld feruictes, accurabât. At nüc non fine uitxpcriculo ipfinoftrü paramus uiétû é deferto collcdlis frugibus : id quod hoftis in-tentato etiägladio nönunquetat. Vndefît ut pellis noftra nô tantü difficultäte conquirëdi uilt;5fus,fcd SC ipfa nos urcte fame, ucluti clyba no exaridæ fint,acdenigratæ.Sûma cm impie tate,multo'^ crudelifsimus eft hoftis,qui non hactantriiniuria,fcd SCalqscopluribus nos diuexat,quxgrauius etiâ nos urunt. Na SC u-xores noftras Sionias per uim opprimunt, lî« mul SC ipfas in ciuitatib. ludaicis uirgines. Et principes noftri,quoru partes erâthifee malis ) mederi,ab ipfts hoftib. îiifpendio nccatifunt: neep cm uultus iudicû ac fenatorü,quorum ca nis certc reuerctiâ dcbebât,funtrcucriti. Ado lefeentes Uerô noftros detruferutin piftrinû, ubi ipfts molât, at^ durifsimâ feruitutë ferui» ant.niSëpueros portâdislignisfuis itapræ-grauât,utfub ipfts corruât. N5 funt nobis in portis ac,p tribunali,ubi'fupcr huiufmodi in« iiirijs ius diccret,ulli fencs,q^ nobis iudicët: neqj quicqlæti nobis canütiuuenes. itaep ont ne gaudiü cordi noftro ablatü eft,ita ut,p hila riter olim dudlis chords SC gaudiis,nüc nihil qtriftes nobis remäferint luólusacgcmitus. Templü illud facrofanélu qd noftro capitiu« luti præftâtifsima corona fuit 8C gloria,id no» bis corruitatiç exuftû cft.Ilhcnobis locus crat expiandis peccatis noftris, SC inuocâdi open» Dni.Pcfsimè fane' falt;ff um,quod id per infan-da noftra fcclera, multam^ iniquitatënobis |
inezechielem
na fît uaftatus, utîam uulpes fciæîp bcftiæ ibi benc uellc, bene faceff. Ittfîaura qurfeUOi* bis dies noftros:ca(p nobis côfer tempora,eu« iufmodi fuperiorib. habuimus feculis, QuôÂ fl nos iam reieceris, plurimum^ adhucnobis fis iratus.nctp eo beneficie nos dignos agno-fcasjUtquià te anerfi,tedcfccerimus:ru obfe-cro Domine infirmitatis noftrar mcmor.coilquot; uerte nos, 8C uerè conuertemur, toto^ pe(n:oretibipermanebimus
additHifsimi.
FINIS PARAPHRASEON
in Threnos,
liias habeât cauernas,at(ÿ in eo uerfentur. Cac teiùin tu Dne, ctiâfîperieritilludtibifacrofâ élum templûjfi fan^la ilia tua ciuitas,tota(plu daica regio : tu tamë æternû permanes, amp;nbsp;folium illud tuû cûclefte nunquä deperiturü eft. Cur obfecra in perpetuü longumqj adeô tem pus noftri obliuifceris multâ adeô ætatë nos rclitWfuës,8lt;: nô agnofeens^Tu nos ad te con-uerte Dne, ôi uerè côuertemun alioqui omne lo noftrü ftudium,omnis^conatus nofter hypo criticus amp;nbsp;nihileft.Tunoftræfalutis ôèinitiû Si finis es i extra te nihil pofiumus, qui das SC
PARAPHRASIS IN EZECHIELEM PRQ
PHETAM, AVTORE lOANNE TOSAR*
RIO AQ.VILOVICANO.
|
gcret:uthâceispacnitcnriam abftcrgercr,artp fua captiuitate côtcntosrcddcret,excitauitcis prophetâ Ezechielë,cuius quidë uaticiniü ea» dem ilia habct,uel certc côfirmat, quæ de ua» ftando tcplo, de perdendis Hicrofolymis, ac tota ludæorum terra dcfolâda uaticinatus eis 30 erat Hieremias.undefir.ut acquiore animo fc« rant nönulli, minusq; dolcät, q, fe in hofiiutn poteftate tradidifient. Vaticiniü autccius fic efl habet, Fadlum eft,inquit,pèft temporeiubi in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;k* inuentam fub regelofia legë anno trigefi- wortnuo in mo.menfis quart! quinto die,utmihiBabyIo çiwrto in ncintercaptiuosiuxtafluuiüChobaragenti, gi«»«’»»?» hht cccli,ad uidcdû uifioncs.qiias milü Deus oftëdit magnas SC eximias. Ç^into in- ’ quam die quart! mcfîs.anno poft iubilçü attp 40 ra quidem aquilinum quiddam habebat: idc^ non in uno tantu,fed in quatuor ipfis anima« tibus.Et hadlenus quidemdeipfis animalü» * rum curâ omnëponcre,poft-quamanimaduertiteos qui il lue hortatu Hicremif eu rege lechonia fe in ca ptiuitatc demiferât, de fua forte queri, quod-queipfos fuætranfmigrationisplurimu pœ-niteret, eo gj Hierufalë, cuius deuaftationem prophetâ Hiei emias prædixerat, quintû iâ an num ab ipforum captiuitate pcrftaret:atç fub rege Sedechia, qui per illud tëpus Babyloniû inuifcbaqnônihil fub ueri Dei cultu adhuc ui-inuentâ fub regelofîa legctricefimo (qui idc regi loachino fi ue lech oniæ in itac captiuitatis quintus cratjinftituit Dns,quiin terra ludai-caper Hicremiâfacerdotëfuturâ terrx deiia-(lationeprfdixerat.illudipfumiäperEzechie km in terra Chaldæorü iuxta Babylonicü flu ificn Chobar affirmatius afieuerare.Erat aute amp;ipfefaccrdos,filius Buff, amp;nbsp;cccpitagi fpiri» tu prophetico,parum(y Ifta ac profpera qs ua ticinari quiHierofolymis,aut in reliqua ludça rcmanferât,S(multis nominibus fefeliciores putabät ijs qui cum lechonia rege.ac marre ip fins in captiuicatë fe eötradiderant, Vidi, in-^ |
V T I. 10 quitpropheta, SC eccc turbulëtifsimus quid! uentus, horrida^ tempeftas,magna atèalp eu ' nubc exurgens,ucniebat ab aquilone, quæip fa flammas atep ignem quendam clauden8,un diqj refplendebat.Porrd in medio ignis huiu« uidebar mihi uiderc fpeciem quädam dtdri, fine rutilantis cuiufdam angeliaut hominis. Quin SC apud hunc in medio igne uidebantur efie quatuor animalia, quorum fic erat afpe-df us,ut humanä prç fe ferrent formam acfiml litudinem.nifi quód cuilibet quatuor crant fa cies. Sc alæ fi’militer quatiior.Pedcs autem re-dli erant.nullos habetes poplités. Pes ueró i-mu8,uituhnus erat. Promicabât autem ex eia fcintillæ refplendentes, itautuidereeftinclia lybe ucro ac pcrpolito.Manus uerè liabebant humanasjidtpfubipfis alis,quæquaternæeis erant:fiquidem quatuor locis pofitas fibi Iia-bebät tum facies, tum ctiä alas.Et animalium quidem ftatus aut incefius fic erat, utipfisa-hs inuicem conringerent, atlt;p iundla uideren tur.idcp etiam cum citrarctrofpcdlionemfer* rétur. nam unumquodqj redid fcrebatur,pro ratione fuæ faciei quoquè uerfum uellct, fpi-ritusqjineis diuiniisimpelleret. Exfaciebua autem ipfis alia plane humana erat, alia uero leoninum quiddam prç fe ferebat,id^ ad qua tuor animalium ipforum dexteram ; SC ad fiid ftram uelutibubula erat facies altera. Etalte- faciebus.Porrd alæ eorum,quas item quater-nas habeban t.fupra facies has quatuor unicui que animalium fefe cxpandebant,ita ut lingu lorum alæ inuicem ex fuis lateribus altera alter! refpondcret, atque ex duabus ipforun» corpo ra tegerentur. Et quodlibet quidem a» nimalium pro rationc fuæ faciei ferebatur, quóipfum Domini fpiritus impellebatrid^ ’°facicbus irreflexis, SC ad prætcriw nihil re-fpicientibus oculis.Habebant aufem oculo» afsimiles carbonibus ignitis^ad morem fa-cul« |
|
P A R A P H R ful« inatdefee ntes, ita ut amp;nbsp;fcintillac quaedam igneæ difeurrerent ac ferrctur per media ipfa aiüraalia,nö fecus refplendentes g ignis qiiif» piam fulgurc promicâs.Ad obeundü auté fua iiiunia initar fulguris citatifsimo ferebantur tera hæc quadruplex,pro ratione quatuor fa-cierum cuiufiÿ animalis.Porró afpeólus rota-riim.ipÉiqj earü fadlura pcrinde fe habebat,uc luri fï cofpexiOes lapide Tharfi's.rutilatifsimo acprfftantifsimo colore,erätq; liic plane'inter felïmiles.Cæteriîm quätum mihi uideredatü eft, rotar Sic fe habebät, ut altéra älterä fccaret^ ipfilpper mediü implicata eflet. Cü auteincé-debanr, ad quodiiis quatuor laterum fereban tur.neq/fe refledlebant femel progrefl'æ. Vc» xo rdm terga fine abfides rotaru tanta erat altitu dine,ut earn contueri aliquis horreat. nam äC »ndiqi quatuor his rotis oculata erät hæc ter-gä' Procedënbus au t animalibus, procedebät ^iirotæipfis uicinac. fiquidéeodë plane agebä •urfpiritutum animaliatürotæ. Adhaec fu- curfuacrecurfu.uelutiiâaliud quippiam exe-qui parata acindefeSfa. Porró cüanimaliahfc lt;(rt4iiii!nt abüdëpeii'pexiflem, ecceôbtülitfefemihi c5» fpicienda rota qupdâ fub ipfïs animalib.in ter ra.fméuifarü rerum pauimëtoquodâ.Eratau praanimaliü horti capita fimilitudo quædam fitmamcri fuit, cuius afpeéfus erat uelut miru ’naiodum rutilantis cryftalli,amp; hoefe expan debat fupcrnc'fupraanimaliü capita.Et fub ip fofirmamëto ira direélæatqj compofitæerât animaliü alæ, ut in ter fe elfen t côtinguç ac in-refpondétes. Et cuilibct quidé binæ e-XmJifJaM quibus corpus fuû autfefe eotegerér. ftm elü- ^“'^'“iautëexcocufsîs lus alis.fi quâdo pro-wm.flwfî “*^’'’’nt,magnü adeô ftrepitüacfonum,qua ßm ma ™edunt flumina, fuis fluéfibus per-«mfliulL- ^'^'P^da;autcuiufmodi omnipOtétis uox eft, ram ualidifsima,penetrârioreftquoiiis ’ 8'adioutrinq{incidéte,adimam iifqf medulla ■ peningcns:autqualisaudirifolct,ubi totain» ïerfe cadra tumultuâtur acpcrftrcpunt.Poft-quam uerd fubftiterür,rcmiferunt cötinuó a* iasfuas.necullus eorum auditus eft ftrepitus, funfiatp côfiluerunt.Et iam ubi reftitiflent,a-lastp fuas remifilfcnr,Uox quçdam infonuit ex firmamëtoipfo, quod capitibusipforü immi nebat. Et fupra fîrmamctum capiribus eorü imminensapparuit fimilitudo qiiædâ throni «Xlapide fapphiro. Et in hocipfo qui apparc bat tlirono infidere uidebatur quidâ humana fpecie fiipernc prominens,Et uidi fpecié qua* dam eleftri.in cuius medio apparebat quiddä lt;0 40 ÎO ignitum ac ardës per circuirü.à lumbis quidé dus amp;nbsp;furfum Së deorfum. Vidi inquâ quid-dam ignitum ac ardens.quod circum circa re-fplendebat.Qualis auté eft forma aut color iri dis,quç tempore pluuio in nube côfpicitur, ta liseratafpe^usfplendoris huius per circuitu tdplendentis.Et hçc quidem eft uifio fimilitu __________J ......................... Ifraelitica,eate audiredetreiffaf.fiqmdcne^ dinisdiuinacgloriæ.quamuidens attonitus do me audit, perffidaeenim frontis totaipfalf^ ...................raelis domus eft, Sëcorde^obduraro.acpocrii dam mealloquentem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tere nefeio. Tu uerd animo praefenti fîs.ac in- CAPVT IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fnlt;l©.nam«ççlt;esotibif»«p^wâ obfirmabo idcddiin fadem meam,amp; audiui uocem quan |
to Icebat autc ilia mihi:FiIi hominis exiir gein pedes tuos, ut recti colloquar.fiC immiftus mihi fpiritus cft, poffquâ mi hifuirlocurus, ôë côftituit mein pedes mcos. Audiiiiautéloquentcm mihi,qui dicebat: Fili hominis,mitro te ad filios Ifraelis,qui iâ à ma iornm ptobitatc degencrâres,gentes plane rc belles mihi funr,qua.’ modis omnibus mihi re pugnâr,ari:p fe mihi praebétimmorigeras. Nï âë ipfiSëpatres corü peccantmihi,ac perfi'dé mecum aguntin huneufep dié:quo tam graut etiam premuntur capriHitarc,qua nihilo tamc redduntur meliores. Viri funt frontis prorfus pcrfriélæ.amp;corde obdurato, ac pcenitere ne-îcio.Mirto tamcreadeos:urucrô temiilumà me intelligâqdicrro eis.nô te,fed ipfum Dntn Deü fie dicerc. Etfungitorquidctu tuo offi-cio,fîuc illi te audiar, fiueminus. nâ populus certërebcllis eft:Sëfciër quôdfn.crit propheta in medio coruin.Cæteriim tuFili hominis.nc tutrgnfi^ quid timueris eos, neq; quieg moreris uerba li hontin^^ ipforû.nâhabiturus es cos côrcntiofifsimos, nt timcM acplanèfpinofos amp;ë.'atralt;ftabiles; fiquidéme eof, dius habitas intcrlcorpiones uerius ghomi?' nts.Scd neremoucatquid illiloquârur, neq^ tepcrtcrrefaciat eoi ü alpeiftus.'populus efn re bellis,acmihi omninoimmongerus cft. Lo-queris tamé eis uerba mea.fiueilli ea audiâr,(ï tie minus.fiquidë rebelles adeô funt, amp;nbsp;intra* (ftabiles.Verùm tu fill hominis audi,quid ego tibi diëlurus fum : neqj te mihi inobedientetn fu xbeas, ira utfcelerarusac rebellis file popu us:fed aperi os tuu,Së comede quod ego tibi fum traditurus.Etcü uiderë,eccemanus quç-dâ ad me protefa efi,qux inuolutü renebat uo lumc,quod ilia corâ me expandit; eràt autcil lud utrinq; confcriptiim, intus fimul Sëforis. Scriptae autë erant in eo lamentationes, gémi tus,âëgrauifsimie quædam comminationes. c A P V T III. Ixitautc mihi: Fili hominis, quicquid inueneris comede. Comede,inquit,uo lumc hoc,8ë iiade locuturus domui If-racliticç, Aperutitaqjos mcü, ôë cibauitme ip fo uolumine,ac dixit mihi: Fili hominis, cura ut in altü uentrcillud tràfmittas.Së f eple uolu mine hoc quod tibi prxbeo uifeeratua, ubiâl turn hpreat.atqj fïxü permaneat.Et ego quidé dicto audics,comediillud. Fuituerô ori mco inftar mellis dulce admodû. Tûc aut dixit mi hi: Fili hominis, abi, atqj ingrederead domS Ifracliticam, ac loquere uerbis mcis adeos. Non enimmitterisad populum mulræeru-ditionis.Sëignotx linguae; fedadipfam do-mum Ifraelis.tibi notam ac familiärem. Not» inquam ad populos multos ac fortes, qui e* ruditione prxftent.aut ignora: lingux fint, quorum uerba non intelligas: ad quos profe ftô fi te mififlem,illi te audifient.domus uero 'toV Kbh _ vH connlt; |
|
contra facies ipforum ; obfïrmaturus item SC frontem tuam contra ipforum frontem,fi mo dó ullaipfis eft frons. Imó frontem tibi dabo Vt aiaman admärinam, quouisfiiiccduriorem,arq;inui tent, ut dtam.neigirurnmeascos,necpterrearisdc5* fiiicem Jedi fpc(flucorum, quódpopulus rebellis, contu-fiteiemtua. max, nihiltp morigerus mihi fît. Dixitautem mihi:Fili hominis,quxcunq; ego tibi uerba lo quar,ca auribus tuis audiro,at(p alta menre re ponito, utabeasatqiingrcdiaris ad captiuos, lo qui relida fua terra hue demigrarunt, nempe ad filios populi tui Ifraclitici.Loqucris autem , eis, ac dices; nó tc,fedipfum Dominum Dcü, fic dicere ! ncqj tu magnoperc curato, fine illi audianr,fiue minus.Et ecceuctus quidam me alió fuftulit,nefcio quó,^ audiui poft me uo-cem, fiue ftrepitum niagnx commotionis:Be nedi(fla,clamirabant,perpetuiscplaudibu3 en tollcnda nobis eft gloria Domini de loco fuo difccdentis,qui à templo ipfo fefe per uniucr- ao palato tuo adhxrefcat, ita ut mutus fis futu-rus, 81 eiufmodi qui eos rcdargucre non pof* fis. nam populus prxfratflus nimis eft, acni- fum orbem fpargit, ommbustp fcprxbetna» tionibus. Quin amp;nbsp;ftrepitum audiui ex alls ani malium quxfemu«. f contingcbant,ac ueluti dcofculabantur altera alteram,fimul S( ftri-dorcm rotarum fequentium ipfa animalia. Fa dins inquam ftrepitus eft multo maximp com motionis,partim per eos qui Dominum col-laudabant; partim SC. coneufsis animalium a-Iis,atqjctiam exipfis rotisftridenribus. Rur fus uerd me flatus quidc fuftulit, atep alió ab- jo ripuir, ita ut triftis abircm^amp; animo parum xquo.nammanus Dominiualidcadmodum Ve««lt;Jtr.^_meabripucrar.Veni itaepadcaptiuos,qui uc-tnigraliw?, luti aceruus nouaru frugum eft, unde nouam nJaceruum fperes fementem. Habitabanf autemiuxta flu HO««'«fru» uium Chobar.Porró ubi ipfï habirabät,ibi ha gum. bitaui 8ó ego undcüipfis,fcptcm diebus.moc* ftus fanc' ac dcfülatus. Cxterdm dicbus illis fe ptccxacflis.locutuscftmihiDrisinhücmodfi: cam collocarct^pofitis percircuitiim contra Fili hominis, fpeculatorc cöftituite domui II- 40 cam arictibus. Ad hxc caperc eum iufsitfarta EW j, 'raeliticx. Audies igitur ucrbü deorc meo, SC gincferream, quam loco muri ferrei poneret nkO intcrfeamp; ciuitatem,obfïrmaturus lioftilimo ncHr .prxmonebis eos meo nQmine: Siego deim* pio ftatuero:cj) moriturus fït,amp; tu cü nó prx-monueris, neep quicq ei dixeris dchortüdo ip fum à uiafua impia, qua prxmonitioncrefipi fcens pofTct uiuere : tuneimpius quidc illeob fuâ iniquitatc morietur, ucriim tibi imputabi tur eius interitus, ut cuius à manu fanguinem eius requifi tufus firn. Si ueró tu eum prxmo-nueris^Së ille fpreta monitione tua pergat fee» leratcuiuere.arqueimpictatisfux Ilias terere: mne quidem ipfeob iniquitatem fuam morietur, fed tu fun (flu s tuo officio,animam tuâ libcraffi. Si ucro iuffus aliquis ac probus, o* miifa fua iulficia,cccperit inique' faclt;re,6f ego illi offendiculum pofuero, ita ut moriatur, SC tu cum non prxmonueris, morietur quidem traxeris, ita ut nö pcccetùam amp;nbsp;ille, qtiod à te prpmonitüseft.uiuctzamp;tuanimam tuamlibe rafti jta ut nihil tceum expoftulareliceat. Ap- FäSuff prcllendit autemmeilliemanus Domini,ac per we»«' iufsitmcfurgcre, atqucabirein campum,ubi «wDo«' m ecum loqucrctur. Surrexi itaque,at(p abij in ni, amp;nbsp;campum:8Ï cccc,ibiftabatatqjapparebatmi- niinK-higloria Domini, ad modü glorixillius qua uidcram ad fluuium Chobar,8ë cecidi pronus nium iufticiariim aut uirrutum cius,quas prae ftitit,recordatio;amp; fanguinem eius detua re-^^ quiram manu, quódin eo parum pneftiteris boni (peculatoris officium..Si uerd eum prsc-monueris, atcß a' peccato deterrendo eum rc- |
I ueluti artonitus,in faciem meam. Et ubi tandem ad mcrediifcm, cêftituit mefuperpedes ,meos;loquenséjj mecum Dominusiufsitme abirc,atquemcmerintra domummeam me rcckifum feruare. ut ne uaticinäs operam om nem luderem. Sed tufili hominis,inquit,çgrè adeó te domi continere potcris,utip(i dome-ftici tui uincula tibi inicóturi fint,quo demi te alligentmc ergo prodcas,utpublicc' in populo uerferis.Ad hpefaciam quoq;,ut lingua tua mium rebellis, Vbi autem ego fine feccro tecum loqücndi,apcriam tibi os tuum,ut libère atqjintrépide loquaris.amp;dices quidem cis, non tCjledipfum Dominum Dcum ipforum, fic diccrcïQiii autem audit,audiat;8t qui audi rcrccufat, reeufet. Scio enim, quód populiis prxfradlus admodiim eft,ac mak'rebellis. C A P V T 1111. yo Ominus autem prophetam fuum ba* dlenus côfîrmatum inftituereiam uo* lens de rebus populo huic faciendis, aut deprxdicandis,iufsit eum tegulam accipe rcmarmoream,in qua antcfepofita Hicrolo lymorum urbe depingeret,addita etiam con* tra ipfam obfidione.atq; cóftrutflis oppugna-'culis ! quin 8C aggerem duccrct, caftra^ côtra refaciem fuam adiierfus cam : quippe Çusm obfïdionc prcmcrct, doncccam cxpugnarcr. Hoe fanc fignum cft domui Ifrac l,undc dilitd dceolligantquid Hicrofolymoriim iiibibrc^ ui futurum fit, quam iniquitates ipforum fub imagine fartaginisferrexipfos à Domino Deo fuo diuidantaefcparët. Cxtcriimtu cubatofuperlatus tuum finiftrum,amp;;imponi» toilli iniquitatem domus Ifracliticae fine decern tribuum .Eodicrum numero qiiibustu in (ïniftro latere cubabis,feres tu eorü iniqui-ratem. Ego enim eömutaui tibi annos iniqiii-tatis eorum.in numerum trceentorum no' naginta dierumiamp;Itantoquidem tempore tu iniquiratcdomusifracliticæfercs, Quodubt cxpleueris,cubabisrurfum in latere tuodextro, amp;nbsp;feres iniquitatc domus luda quadra-ginra diebus.Diem aute m pro anno.dicm in* quam pro anno tibi conflitui. Etobfi'rmabis faciem ruam ad obfidioncm Hierufalem, bra chio^ cris adferiendum cam extcnto.Si iiati cinaberis |
|
PARAPH tînaberîs aduerfuj e3m,deilruâ;ionem, fum-mamqj defolationem ci prpdidlnrus. Ecce uin cuits ac funibus te alligabo, ne re ex latere re-uoluas in latus,donee tu compleas dies oblî« dioniseius,qnamtueis uaticinaberis. Sume autem tibi rriticum,hordeum,fabam,lentcm, milium.âf uiciam.quf in uafe aliquo feponas: ut pro numero dierum quibiis tibicubâdum erit fuper latus tuiim finiftrum, pane inde tibi conficias,quem trecentis illis SC nonaginta di ebusedas. Porrd cibus tuus,qué certô corne« des,pondéré uiginti ficlorum fit fingulis die-bus. Edes autem illQ ftatis temporibus ac ho-tarü in terua 11 is. Quin ôf aqua fua bibes men-fura.nempefextampartem hinffexrariü hoc pleritp uocant ) idtp ftatis quoep temporibus, achoraruminteruallis. ComcdesautêSf pla-centam hoideaceam, quam ipfis uidetibus in excrementis humanis, iam torridis acaridis. qua:lignorüuicefint,afl’abis. nâ Dominus di io Abijciam earn inter genres, amp;nbsp;in regiones e^ xitacfecü ftaruit,quôdfilq Ifraelis panemfu- umlîc comedent, itaimmûdum aefordidum intergenres,ad quas eôs ciedlurus eft. Hice-gofailum hoc abhorres,ac duram fortem po pulideplorans. Ah Domine inquam, hadte-D’wiieniisquidem nunquâtamimmundiscibisme ßt». pollui:ab ipfis incunabulis in hune ufqj diem hunquam edi morricinum,aut quod per feras beftiasinagrisdifcerptiimfuit: neep ullus cibus immundus ingreflus mihi in os meum fft'EtnunchUcimmundicieiac fordium de-uoluemur,ut humanis excrementis incodlos tdamus panes Dominus uerd hac mea querela motus,refpondit mihi: Ecceego hancti-biprærogatiuam facio, ut tu loco humafti fter coris boum fimo utaris :per quem coquas pa» nemtuum. Qiiid autem hocôftentofibiuel» htfignifïcans Dominus,dixit mihi: Fill homi nis, ecceegoconfraélurus fum baculum pa- tiisinHierufalem,ita uteibi penuria laboran 4ôfimileunquam fum faéfurus,id^ ratkineui- tes,non habituri fint, quo fe fufténtent : corne dentenimpanem certo pondéré lîbi admen-fum.id^ animoanxioac miferé follicito.a-^uasitemfuas bibituri adftatam menfuram. quam quidem parciratem admirabunrur,at(^ deea obftupefcent. Signifi'eo itaque, quod fumma cibiaepotusinopiain obfidione ipfa laboraturi fint, itautcöplures penuria hac tontabefcentes.fint emorituri. nemuenrum difpergam Propterea, qui uiuo atquecundla Uiuifîco, dicit Dominus DeuSj CA P VT V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jq ernoriar.nihihp ueraxhabear, fi noh propter QVanta autem Hicrofolymorum cîa- fanéluarium meum ram abominandè, rcbiif-desac difpcrfio foret, diliicidius ad-liucfignificarcuolens Dominus,iuf- lîtprophetam fuum acutum fumere cultrum. nouaculam nimirum tonforiam, qua capitis pilos fîthul8f barbam fibi demerct. Deinde ad bilancem diuifis in tres partes his pi lis, ter tiamipforum partem ubi implctum oblîdcn. dæ urbis tempus aduenerit, media in urbe ga obtruncabuntur, acgladio interibunt. Pàf comburcret, tertiam nimirum incolarum par Sotem uerô reliquam in omnëuctum,àd queni« teminediaacpeftexftuaturamacconfumen— üisterrx terminum difpergam, ftn'ôio etiahi dam fignificans.Acceptam autem tertiam par gladio cos adhuc infecururus. Nam furorèih temalteram, dreum ciuitatem ipfam ferireti hune meum ad plenum fatiabo, animihncp |
R A s i s. atqne gladio infruftaconcideret; Idquodijs euenit,qui tandem fuga elapft, aut inter ueli-tandum, in urbis uicinia gladqs confofsi intc ricrunt. Porto earn pilorum partem qux rc-ftabat, hanc iufl'uséft difpergendam in ucn-mm abijeere : figniftcans nimirum hue illuc profugos,in quos ita miferos ftriiflurum fc adhuc Dominiis dicebatgladium. Imd tertia hac ex parte paruo numéro aliquot iubebac Dominus defumi pilos,quos inueftimenti fui lacinia colligatos aiferuaret^ aliquot ex illis accepturus, quos in medium ignem immitre« rctcomburcndos; quo quidem ex igné gra-uifsimum incendium fine malum contra uni-uerfam Ifraelis domum exurgeret. Dominus autem Deiis iam oblatx uifionis interpre tem feprxbens, fie dixit J Quod per demptos Hifc jidt tibi pilosfignificatum üolo, ipfa Hierufalem cft,cuius in hune modü fefc rés habiturx funr. Do/ninm Ö« Hf, jfla eiî JO am circumiacentes, nihil amplius earti curatii rus. Côrempiît enim indicia ac legem meam, ita utimpietate ipfas genres fuperet, ôi prxcc pta mea minoris habeat,quàm ullx qux in cir cuitu eius regiones funt.Indicia enim meapla nereqeinnt ; netp ad prxcepta mea quicquam uiuunt.Itàquefïc ipfis loquituracminitatur Dominus Deus : Quia impqs ueftris mo« ribus quafuis fuperatis genres, qux in cir-cnitu ueftro flint, ncque ad prxcepramea ul-lo modo uiuere ftudetis.hon facientes,nê« que omirtentes , quod ego aut faciendum aut omittendum iudico : nei^id quidem prx-ftantes.quod naturx legibus duólx genres fa ciunr,quæuos circumiacent: proptereafïc di cir Dominus DeusrEccecgoin uos adfuru-rus fum, ego inquam in medio tuiius arque indicia cxercebo, infpedantibus id gentibus, faélurus ribi quodnuUquam feci i cuineque tæ ucftrx tant per omnia fccleratx, Si àbomi-nandæ. Siquidem co penurix uos redigam, ur intra obfeflam ciui tatem ueftrâ patres pro» pries edant liberos, aut liberi fuos ipforum parentes . tam atroces de uobis fumpturus fum panas. Et quiconque ex uobis reliqui re manferint, hosego quciuis terrarum in om-que tam execrabilibus profanahim, ego quô» que uos uelut profanas genres fum traéialu* rus. Nihil uobis parcam, citra hiifericordiam omnem acerbifsimein uos dcfxuiturus. Ter* tins quifqueueftrûm in ipfa ciuitate pefte inté rituruseti, aut fame contabefeet. Et tertia igt; tem ueftri pars circum ciuitatem ipfam, in fu- P tneum |
tÿo
IN ezechielem
meum qa in eos exaeftuantem Si commotum, «xplefTç iuuabit: utcognofcant qudd ego Do minus doinmorns,fcrid ipfos prarmonuerim, poftquam re ipfa furorein meum perfenfe-Daoo te in j-int. Defolaturus enim tcfum,utr)squite deyertiun, et undelibet circumiaccnt gcntibus, ludibno fis opprohriuin ac contemprulln confpedlu omnium,qui lux gcKtibiir. tateirer fadfnri,aut praerer tefunt ituri.Ens inquam opprobrlo, blafphemiæ,acque adini« rando exemplorjs quaecircum te funt genti-bus: cum furibundus ac grauiter commotus, de te iudicauero.acpccnas iratus fumpfero. Ego Dominus ille,hxclocutus fum.attp prae« dixl : fiquidem immittum in eos graullsimas famis fagittas, quæ ipfos connciant, quas fo-ium in hoc,ut eos perdâ, ciaculabor. Facia aüt ut fames eismagis ac magis ingraucfcat,ita ut non habituri lint quod edanr, ac unde mife ram uiram fuftlneant. Mirtam, Inquam,in eos
10
famem,beftias item malasacnoxias.qua; uo- jq bis fruges corrumpantacdeuaftent. zld liæc, peftern quoque; quin Si cxde cruenta apud uos commadefeent omnia, quando gladium me um in uos conuibratui us dim.Ego ille Do minus bæc locutus fum,atque dehberatd hxc cunda ftarui.
C A P V T VI.
ÏNfandæhuius calamitaris potifsimam cau fam conftare nolens Dominus, uerba rur-lus mecinn facicns.inqult: Fill hominis obuertefaciem main ad montana terrar Ifrae-liticae, ur ipfis uaticineris,arque de fuis pecca* tis eos commonefacias. lubeto autem, fi populus audirc rcn«ar,utipfi montes ac colles, uerbum Domini Dei fui aiidianr.ôf dicito Do
hi fucrit, quod jeorde fiierunt tam meretriceo fiue idolophilo : 0^ oculis ita meretriceis ac impudenribus, cum uelut fcorta fedarentur fua ilia idola,perfide' ac turpiter aded à me déficientes. Et hi quidem dolebunt.atquefi-bl difplicenres erubefeentfuper mails fuistam aboininandis acmultis. Et tuncquidem fen* tient, quod ego ftm Dominus, amp;nbsp;quod non fruftra cos præmonuerim , qudd calamita-tem hanc in uos eft'em im miftiirus. Domi-nus aurem Deus hæcme deplorare, atqueex-terisgeftibus meum hinc dolorem teftatum me reddere uolcns, Manus, inquit, in femora tua illidito, ac terram pedibus proterito, acindolcfcefuper tam abominandis,adeo^ multis domus Ifraeliricaccalamitatibusifiqui dem ftmulomnesautgladio,aut fame.autpc fte morituri funt. Qui proculaberit,arque re« moriore fuga fibi confuluerit, is morictur pefte. Qui uerd prope refederit, fentiet gla-dium :rcIiqHi uerd obfidione prersi,fame funt interituri. Arque ira quidem animuni meum iratum ex ipfis cxplebo; amp;nbsp;cognofeetis, qudd ego fim Dominus, quod queidolaipfaamp; fi' ôicii dii nihil fint: cum ipfos ex uobis idolo-latras erir uidereinteripfa idola interfedos, in circuitu ararum ueftrarum in omnicolte excelfiore. Si montium prxaltis uerticibus: fubomni item arbore frondofa. Si qualibet
30 quercu condenfa. Si ubicunque locorum rc-dolentia thura fufftre quibuslibet fuis dijs fuffirefunt loliri, Extendam tnim aduerfus
minum Deiimficdicere iplismonnbus, collibus, torrentibus Si uallibus: Eccecgo, ego inquam adduce in uos gladiuni multain'que cardem; quippe qui perdam cxccKa ilia ueftra, 40 ubi uelut calo propiores drjs ueftris (acra fa-citis, amp;nbsp;difturbatis altaribus ueftris confrin-gentur idola ueftra ; imd uulneraros arque ex uobis interfeiflosobijciam idolis ipfis,datu* rus cadauera ipfa filiorum Ifrael ftiisidolis, quibus fcruire conlueti funtiipfa etiam ofl’a ueftra tandem difperfnrus circum aras ueftras confraftas.amp;niodis omnibus profanandas* Vbicuncpabidololarrisinliabiramini.illicto-
eos manum meam, ira ut terram ipfatndefo-laniriis fim,atque deuaftaturus, à defertoDilt; blara,iibicunque ipforum habitationesfunt, ufq; ad ipfam Hierufalem.ut uel Ins malts do-ôiores fadi, me fciant efTe Dominum.
c A P V T VII.
Vm uerd impiorum ingenium fit,nt longius prorradfas mrnas, Dcminiip longanimitatem facile ridcant, ac ad Dominiaduentum luenda mala contemnâr,
locutus rurfum mccum Dominus in hunc modumeft: Tu fill hominis, ut ne putet po-pulus meum aduentum procul abefle,ficdi' cit Dominus Deus terræ Ifraeliticar; Immi-net tibi finis tuns, imminet inquam tibi finis fuperipfas quatuor terrae tuxplagas,immi-
tac ipforum ciuitares uaftabuntur, excdfa de- y© n«' autem iamiam. Senties enitn iram meatn.
folabunrur, deftruentur'que areæ ueftrar ac difturbabuntur,ipfis idolisiam confraiffis Si abolitis. Prorfus enim luccidentur ftatuaeuc ftræ, arqueabolebuntur ilia manuum ueftrarum opera, amp;nbsp;quamplurimos ueftrûm uide« re critfaucios,acfœdcintcrfe(ftos : unde feie* t.ireliHciua tis qudd ego ille fim Dominus. Seruaturus WMofcif cor tamecxuobisnonnullosfum, quieuadentes qmfugerint. gladium, ad genres aufugient, quduis terra
rum difpcrgcndi. Porrd qui ex uobis ira c- 60 uaferint, in ter ipfas genres, apud quas ueluti captiui erunt,recordabunturmci, memores quam me fregerit, quanto'que mœrore mi-
quando pro tuis mentis in te animaducr-tam.immifturus tibipro fceleribtis tuis tam infandis Si abominabilibus, infandaitem Si abominanda mala. Nihil enim uobis parcam, arque extra omnem mifericordiamuosaffli» gam,iuftam unicuique mercedem reddens federate fadtorum luorum amp;nbsp;flagitiorum, abominande' inter uos defignarorum. Et grauibus mails dodi, fcicris qudd ego fim Dominus. Slcaurem^ dicit Dominus Deus: Malum unicum , id'que confummatum non reperendum, uobis ingruit. Si ccce ma- ecrtHf''*' lum illud in foribus eft, Adeft finis, finis in-
quam
paràpmrasis.
|
quam iam adeft. Euigilauit atque exurgit aduerfum te,iam'que adeft:adeft inquam aduerfum te Babylonica corona, flue imperium, ô tu Ifraeliticac terrae habitàtor. Adeft iam tempus, amp;nbsp;in proximo quidem eft dies tumulcus,S^ clamoris jfed non qualis per uindemiam in montibus uitiferis exaudiri folet.Nuncenim proximum eft, utfuribun» dam iram meam in uos effundam, exatia-turus exuobis animum meum in uos ira- ró tum,dum grauiter in uos pro meritis ueftris defacuiam, datums cuique pro abominan-dc fafiis id quod ipfo dignum ac iuftum eft. Niliiluobis parcam,neque mifericor-diæ ulius locus erir, fed reddam cuique pro meritis. Et kiet quifque pocnas fadis fuis tam abominandis dignas: unde fcire lice— bit,quod egoillefim Dominus, qui malos malt perdo ac percutio. Eccedies pr«e o-culiseft.ccceueiiir.Coronaipfafiueregnum io Babylonicum egrcfTum eft ad tui deuafta-tioncm,flagellum quod fenries floruit,at-qucpermaturuit. Germinat arquemaximo in flore eft Babylûnici regis confidentia, ad ft deuaftandum inftruéiifsima. Violentia boftis liadlenus clancularia Si parua, excre-uitiamin flagellum aperte ac màximë im-pium: quod fentietis durum adeó,ut ne-*no quifquam illud euafurusfit: nemo in-quam, quantumuisilleopulentus etiamfit, jo magno faftu ac uitac ftrepitu. Nt que erit qui hie interfedfos, aut in capriuitatem ab» dnâoslugtat, Tempus ipfum iam adeft ; a-deft dies ipfe. itaque qui quitquam emit, ni» iiil der? empta.lactetur.Et qui quicquâ uen-dit.dereuendita nihil doleat;quoniam Doe tniniirafimulin omnes totius regionis in» (olasgraflabitur. Etuendens,etiamfinon uendar, quando hoftis occupaturus eft omlt; mos quofquc ex gentibus, qui pofsideant nia, nullius iubilzi przrogariua , ad rem 40 domos ipforum,fiC perdam templum illud uenditamredire poterit: quantocunque c- meum:undcpotentesipfïfuperbiunr,atque tiam uiuat tempore. Et prophetica uifio quamuis acerbé ilia populo deprzdicata fit, fuam obtinebit ueritatem : ftquidem quif-qae in fua pergit iniquitate, quz tarnen ea fortitudine non erit, ut uel unum liberet. Cfflitdul«, Clâfgtnt quidem tuba, ut feomnesbello fUfurm- *PP’ftnt! fed nemo ueniet,qui in bellum toowi. Ptodeat,aut incertamen defeendere aufiti namiramea omnem regiohis populum e-xaminabit, atque imbellem redder. Foris minabitur eis gladius, peftis Si femes eos intus difcruciatura funt. Qui inquam ina-grum prodit, hic gladio perimetur. Et qui intra ciuitatem fe continet, hunc conficiet peftis aut fames. Si qui ueró effugiendo e-uafcrint, hi per montana ferentur, ueluti co lumbz turmatim in uallibus confidentes, Kmulto cum gemitu fuam iniquitatem hzc commeruilfe confïtebuntur. Omnium ma-nuB flaccefcent. Si genua omnia uelut ex timoré fudantium aqua diffluent: ita ut Si ad Krfaintn, atque etiam ad fugam inutiles so Ho |
futuri fint. Sedfaccosachumiliores ueftes induti,multa trepidabunt formidine.ipros' que fui pudebit, adeo ut rei indignitate SC impatiëtia ipfis capitibus ac barbis fuos euul furi fint pilos. Argentum fuum olim parum iufte partum, nunc in plateas abtjcicnt. Et aurum fuum tarn auidc conquifîtum, pro^ cul item difieduri funr,nc quid hinc incom^ modi fentiaDr,atque expeditiores fint. Nam argentum aut aurum eorum non poterit e« os liberate indiefuroris Domini, nequee« tiam auro aut argento in fumma ciborum Argentum eorum amp;nbsp;»urum tarä non ualelut penuria acfame,fcfe faturare poterunr, at« hlt^arteof^ que famelicum uentrena explere.'neque id egt;‘ tiam emere quod edant. Quoquidem cala^ mitatisideo pcruenient, quod lixc fintipia fummac iniqUitatisipforum materia, ac primaria quædam caufa. Lafciuireenim arque fuperbèfefe extollere cœperunt, fuis moni-libus acreliquo ornatupreciofoacpulchro, ita ut imagines, ßi quæ tam abominandc a-dorant idola fua, ex eis fecerint. Vnde meri-toquidemfuo hxceis nunc reijcula feci.K rxofa, qux iam hoftili manu deripienda tra» didi, Si facinoroiifsimis quibufque, quos terra habet, deprxdanda; quiea profana-bunt, ac nihil facra habituri funr. Quin Si a« uerfaab ipfis facie mea, profanabunt ho- * Ites adytum illud meum multo fandifsi-mum. Etquónonniiï fanéfifsimusponti» fex introire potuit, illuc nunc irrumpent graifatores ac conHdentiores, maxime'que impij latrones, qui illud profanenratqp pol» luant. Fac mihi catenam, qua iimul om-nes conclut arque concarenati abducan-tur, quoniam terra plena eitfangUine luen» dis criminibus. Si ciuitas fcatet iniqiiitareac ui. Adducam autem pefsimos ac uilifsigt; fummopcre gloriantur t Hquidem omnia rempli mei fanéluaria hoftes occupabiinr, non atrio, non templofacro.atqueadeó ne ftia prefsi, quzrent pacem: fed non obti- nebunt cam. Calamitas alia aliam trahet, «lt;”» uarijs perterrebuntur rumoribus fuper hoftium aduentu, ac corundem machina-tionibus. Et rune quidem â prophetaquz« rent,num quam ipfe fuper falutcipforum ui Fonem uiderit. Qui F ad obferuationem Ie* gis cos rcuocct,nihil aget. Nam lex apud fa-cerdotes iam nihil erir,nequedeunafcient lege. Etfenioresipfiomnis plane'confilij e-rütinopes. Vnde certërex ipfe multo mocro re contabefcet,8C uiri principes fpeomni po Fta, ftupidi plané incedent atque attoniti. Et manus populi terram incolentis contur» batz ac tremulz nihil poterunt. Faciam autem eis hzc pro fuis mentis, animaduerfu-rus in cos pro rationcfzuifsimépleilfendo- iP z rum |
IN EZECHiILEH
rum criminum fuorum,ut uel fic cognofcät, qudd ego fnn Dominus.
C A p V T VIII.
Ominus Deus confirmariora uo — lens acperfuafifsima, qux mihi ha-(flenus per uifiones aperuir.atquc ua
ticinari populo me iufsit, eadem ferc' mi. hi ingeminauit, arque aliquanto cxplicatius atqueefficaciusoftendit.arqueinculcatauo luit. Nam pofi abduiflum in Babylonem
10
regem lechoniam anno fexto, menlis fex-ti quinto die, fedebam in domo mea, ubi 8C feniores luda coram meconiïdebant:amp;^ir^ ruit ibiinmenianus Domini, fpiritus'qiie propheticus,ad nouas me uiiîones iam per* trabens. Ad quas confpiciendas cum me attentum pracberem, ecce apparuit milii fi-militudo quadam hominis prorfus ignea. Nam à confpeétu luinborum eius infernc lo plane igneuscrat, S^alumbis ipfîs infupe^ riore fui parte torus quoque fplendidus, uclutifieledrum confpicias. Humana au-tem hæc fpecies extendens formam ma-
dem corum fiudia faciuht, inquit Domîi-nus, ut à fando illo meo templo longe de-migrem. Sed uerte teinquit,K uidebis quz magis adhuc abomineris at^ horreas. Du-xit itaque me ex atrio omnibus communiac uulgari,propius ad oftium interioris atrij, in quod fandi folum ac mundi ingrcfiuni habent.Cum hicaliquid uifurus efl'em, ecfc uidi foramê quoddâ in pariete,amp;f Dominus dixit mihi : Fili hominis perfode obfccro huncparictem.idquodego dido audiens continuo feci.Et ecce pro foraminciain erat oftium, per quod me Dominus introirc ruf* fit: ut quz facerdotes.ae uiri Deo fandi plu rimum abominanda facerent, ccntpicc-rem. Ingreftus autem iam in templurnfiue atrium fandum', uidi illic formas quarum-uis reptilium df abominabilium beftiarum. Et quzuis Ifraebticz domus idola infculpra erantparicticirCumcirca.Etfeptuagintauiri g( fenatores domus Ifraeliticz, quos cerrépræ ezteris faperecredebatur: fiquidcm bis 0-Iim de fpirituÄlofi Dominusadflarar,quod ordinariaquadamuirtuteinhishprereper»
nus, arripuit me cineinno quodam capi.-tis mei : Si perfpirirum inter cœlum amp;nbsp;ter-ram meferene, adduxit me ex Babylonc liac Hierofolyma,id’que inuiiîonibus per Drum mihi oftenffs magnis acmultis. De* mifitautem meiuxta templum,non procul ab aquilonari ofiio, portæ interioris atrij, quziamexatrio uulgi digrciros,infandla, fluetemplumipfumrecipir,quo facro into co contra primariam iliam Domini legem côftitutü erat idolum Zeli, fiue Domini Dei fortis illius Zelotz, quod fulicet confirman
fendendi populifui zelumin Domino ac-* cendcrent.illiccollocarant, Etecce ibi rur
fuafum babebatur. Atbifimulomnes ftan tes ad fculpturas bas, fuam quifque manu fuaacerram tenebant ; unde nubilusuapor fuffimentorumafeendebat. Qjjinamp; lezo-nias filius Sapban fpedarifsima fide, aefura 30 mz autoritatis uir, inter bos idololatras fe przbebat medium. Ipfe una cum alijs fuf* fitu facra faciens idolis his. Et rogauif hie me Dominus, fatis'ne uidercm, quz ipfi tiam fenatores domus Ifraeliticz defigna* rent, in hzc tarn feeda delapfi fiagitia, non quidem propalam amp;nbsp;extero opéré, fed in tenebris ac cordiumfuorum penetralibus. Dicunt enim, fiue putant me ilia cordiuin fuorum retrufanonuidere. Hzetamenin
fummihiapparuitg!oriaDlt;iIfraelis,admo 4oillis latent, poftquam mc dereliquifie tcr-'rcmcïus ùifionis, quam fuperiore anno in ramautiimant,ncquc de ipforum rebusmc magnopere curare, Et dixit mihi,qudd ad*
E?« al at ^iiäone por titaltarisit JolumZcli, in ipfo in* troitn^
campo uideram Babylonico ad fluuium Chobar.Et obferuare me nolens Hierofo-lymitani populi impiam rcligioncmaccul* turn Baabticum, ad quern fi non rc.certé pleno affeóluipforum corda propedebant, iufsit meattollcreoculos mecs aquilonem uerfus. quod cum fecifiem, ecee ad portam aquilonarem fmearæ Baaliticz, inipfoin-troitu collocatum crat fimulachrum illud Domini DeiZclotz.fiucBaal.Sonat autem Baal Hebrzis,quafi Latine dicas, Dominus fiue maritus.quo fane nomine datzatqiie acceptx inter Deum^Sf ipfos fidei Domi« numSlfacrificantem illi populum mémo-resefie uolebant. VelutifiquisnuncChri* fto Dimino nouam crucifixiimaginem fin*
liuc conuerfus maiores uidercm abomi-nationes, quas ifti facerenr. Si adduxit me ad aquilonareoftiu porrsc domus Domini;
re multa illicfupcrftitione plâgetes Tamusj fiue Adonidem Veneris amafium, ab apro fera beftia interfeiflum, id quod ab ipfis gen JO tibus per omnia mutuatierant. Et interro
gans rurfum me Dominus,an fatis SL id ui-* difiem. Adhuc te ucrtas,inquit, amp;nbsp;uidebis a-bominationes bis etiam maiores. Etiam ab ipfo ofiio introduxit mein atrium domus
gcns,fanif)um Helperichum fmc Saluato-
Domini interius, ecce iuxta oftium tem- .. . ^ pli Domini, interucftibulum amp;altare,cen-fifiebant circiter uigintiquinque uiri, qui ° templo Dominiobuertentes terga,adori-r
rctn cum uocet. Cum ucró cgohæcuide entern fpediabant, propalam nimirumDo rem,rogauit me Dominus,num ea uidc- dominumfpernentes.acfolemadortumfuum
rem, quæillic defîgnabanr, nempe abomiquot;
adorantes,unàcum reliqua, utcolligerceft, ccciimilitia. Dicebat autem mihi;Non'ne
nandos aded cultus illos ac facrificia, quz uulguslfraelificumillicprzftabat,quzqui* Ä iftauidiftijfili hominis'non fatiseft
domui
|
domuiluda, q, multa aded abominanda hic locorüfaciîit.dum terra implentfua in pro-ximos uioiêtiat quin fif me Deum fuum ram manifeftariocontemptu ad iram prouocêtï Et ecce quod grauifsimi fœtoris oletum quoddâ mihieft, hocillorum naribusrhus ac bona eft fragrantia, ut qua maxime fe de-tnereri me purent. Cxteriimego paricon-temptu cum ipfis furibunda irapercitus a-gam ! quippe qui nihil eis parcam, ac fum- 10 ma inclementia in eos animaduertam. Et cummihiadauresclamarintuoce etiam ma gna ac miferrima,obuerfo uicifsim tergo nô cxaudiam,ne9 ad eos refpiciam. C A P V T I X. Et hic quidem Dominus uelutîraexgt; candefeens, magna uoce me audiente, clamauitjiubens adefte.qui urbem pro fuis meritis exercèrent : amp;nbsp;ut quilîbet co-tum ad perdendum earn fua fecum arma ad» duceret. Et ecee fcx uiri prodibant de uia portæ fuperioris, qux ad aquilonem fpe-^tar,8{quifqueeorum manu fua fcrebatmal . hum quendam, difsipandx ciuitati ac in» 'wHitteterimendis hominibus idoneum,prxfagi-*’*'*39. umeertefummorum principum Babyloni-torum, qui urbe Hierofolymorum occupa-funt, Eratautem Siuifunus inter hos uefti tus lineis, cui atramentarium feriptoris ex la terependebati amp;nbsp;pariter quidem uenerunt, SC conftiterunt ad alrare xreum : amp;nbsp;gloria ßci Ifraelis,qux confidcrc ac habirarefo-let fuper Cherubim, propiciatorium tegen» tesjcaaccefsit ad limen domus ceu rempli: clamauit ad uirtim illum lineis indu-tum, cui arramentarium ex latere pende- bat, dicens ei, ut trän fiens per medium Hielt; rofolymorum urbem,fcriberctfignum Tau, is,quê tunedixi ïiumana fpecieme uidifl'efo in frontibus uirorum,quifupercuncTis his 40liohuic infidcntcm,alloquens uirum hunc *'lt;«m«abominationibus qux in ipfa fi'unt, indo-fwti««. lefcunt ac gemunt. Alqs ueró illis me a-ftante.ac rem omnem audiente, iufsit hunc fubfequendo ciuitarem ipfam pertranfire, stquf card ere, id'que nemini pareendo, neqj ullius.qualifeunque eriam ille conditionis autftatis eflet, miferefcendo.nequefenisnc queiuuenis, neque uirginis neque infantis etiam;fedfimiilomnes,inquir, una cum ip— fis matribus mulieribus ad inrernecionem trucidate, ut nemo quifquam remaneat. Cx teriiin quofeunque figno Tau fignatos uide ritis, his folis parcendum erit. Ab ipfo autem fanduario meo ineipitegrafiaturi in ip* fos facerdotes ac leuitas.Incœperüt iracp cru entatn cxdem à uiris illis fenioribus feptua-ginta,quiiam confiftebant ante facram Do yö minoxdem. Horum enim ut primaria auto tiras erar, ira Si pnmi pcxnas luebanr, etiam rerius ad Domini digreflum, amifia hice,rein ipfo templo . luflcrat enimeis, urSi x- 6onebricofanubeopplcbarur,itaatriumextc» demipfam haftenusfacrofanftain polluèrent,atqueprofanarenr,implen tes atria ipfa iüterfeftis i ita'que egredi, ac rem tentarc c- |
paraphrasis. «7j osiufsit.Et illi quidem egrefs^quotquotin ciuitateinuenerunt, occiderunr. Et fadum cft,ubiillihorendam hac cxdem expleftcnr, acfolus ego remanerem, utproftrarus in fa« ciem meam clamarim ac dixerim ; Ah Domi ne Deus, ira 'ne omnibus peremptis, nullos Demint De cx Ifraeleferiiafti reliquos,quado furibunde ik, ergone aded defpuis, aciram tuara eftundis in ipfam dißierdes omne( reli-quiiu yfrael, to magis ac prius illi à me.Ego itaque illis pa 20 rià reddam,non mirerturus,ncquecuiquam parciturus! fed reddam eis pro ipfi s fa élis fii is, ita utqux meriti funr,redundatura ipfis in fua fint capita. Et ecce uir ille qui indutus erat lineis,candidus nimirum ille, amp;imma-culatus, ex Immaculata matre uirgine na-tus,qui atramentarimm habebar ex latere fuo dependens, abfoluto fibi demandato negocio, reuerfus, refpondit rem ipfam fe accurafte, aefuam in fignandis fe abfoluifl’c JO operam: fecifte nimirum fe, quod mâdatunl illi dederarpater. C A P V T X. Trurfum ad uifiones raptus, uidi iri firmamento, quod capiti Cherubico-rum animalium illorum, qup omniuni prima uifibne uideram,folium quoddam re gium, ueluti fapphirino lapide cöfeiflum. Si Hierufalcm.ciuitatem tibi unice elcdam^Ve riim hicmiln refpondens Dominus,iniqui' tatem domus ICrael luda maiorem elTe air,quam quæ amplius ferri potuerit ; fïqui» dem terra ipfaubilibet plena homicidqs eft, ac uiris fanguinartjs.Etciuitas ira olim mihi charaac eleda, totaa mead idola, fiditiof« quedeos defecit: fiquidem fecum dixerunt, Dominus reliquit tcrram, neque nos refpi-cit. quafi ego ab ipfis dcfeciilem, 8i non mul lirteisindutum,iufsiteum ingredi medium inter rotas, quxcherubicis animalibus his infernc' adhxrebant, ubi ex ardentibuspru ms, atcp ex igne illo inter animalia hxc fcin-tillante, ac difcurrentefuis manibus impie» tis,incendium immitteret in ipfamHiero» folymorum urbem.Et ille me fpedante.con tinud eo ingrertus eft. Porrd cum uir ipfe li neisobucftirus hue introferretur,turn ipfa animalia Cherubica f fie autem uoco, qudd hxc iam eftentloco illorum Cherubim, qux pit ftabant. Et caliginofa quædam niibes implebattemplum, fiueatrium interius. Su ftulerat enim fe iam gloriofus illc Domi^ niisabipfis Cherubim, quibus infiderc fo* let ad ipfum rempli limen, ut qui difceflum meditaretur. Et uttemplum fine atrium in-rius ac omnibus commune, profpedantc Domini gloria,multam lucem excepit,rpkn didum^ effedum eft, Cxtenîm animaiiä P ; |
|
IN E Z E C H »7* SaMi't)/; allt;t rum Cheru him audic-iatur ufip adatrtum exlerinf. 10 20 30 lud eas uidebaturinftigare uelle. Qiiod au« nbsp;nbsp;ad ortü folis, oftëfurus nimirü mihi e05,qui autoreHieremia,cum lechonia Babylonen» cîï gloria Do. miifi « l„„i^ hxc cherubica fie fuis alis refonabant, utin ipfo exteriore atrio exaudiri potuerint, idép uoce ualiJa, acpenetrante ; qualis ipfa om-nipotentis Dei uox eft, quando ferid ali-quidprxcipit, arque confedum uult. Poft-quam uerd uiro huic ueftern habenri lineam prxcepcratde medio rotarum, arque ab ip« fïsanimalibuscherubicis ignem auferre, ôd is eóaggreiTus iamconfifteretad rotas,tum animal quoddam clierubicum manum fuam extendit mediam inter cherubica hxc a-nimalia,uc ex igné ipfo accipereqqui ita médius inter animalia ferebaturiSf acceptum tradidit illi in manus, quem ueftis tegebatli nea. Is uerô iam ignem tcnens,digreHus eft. cherubica autem hxc animalia fub ipfis alis fuis humana fpecic manus habebant, qui-bus hocautilludapprehendere licebar. Por tô cum totam liane rem perfpe^larem, uidi amp;nbsp;quatuor rotas, fingulas fingulis cherubi-cisanimalibusadhxrentes, eratlp earum a« fpetff us ueluti fi uideas lapidem Tharfis,ruti lantifsimoac prxftantifsimo colore leratlÿ omnium idemaipeiîfus,eadem formai,ea-demqj fadfura. Si aha aliam fecabat, crantl^ implicatx. Cum autem progrederentur, ad quoduis quatuor laterum ferebantu^.neg; fe refledlebant femel progreflx: fed quo loci tcndebat primaria, eodem cófequebantur rotx rcliqux. Toto autëfuo corpûre,rum in abfidibus, turn in manib. aut radijs alis at^ canfnis, oculatx undiquehx quatuor ani-inalibus adhxrentes erant rotx, non folihn fimpliciratecolumbina,fed undique oculatx ut ferpcntes,acutifsimum ad omnia'pro« fpicientes,ac prouidx. Et quidam, nefeio quid rotas facere uolens,me audiente ad eas clamabat nefeio quid, nifi quod rotarum uo cabulo eas appellabar, atque ad hoc autil-tem ad animalia attinet,hçc ut numero qua« tuorerant,irafingulx quaternas habebant facies:unam,qux clierubicum quiddam, a-nimale, aut bubulum habebat;altcra huma-^ na erat: ter ri a uero leonina; quarta nonni hil aquilinum prxfe ferebat. EtCherubica hxc animalia, ilia ipfa nimirum, qux fupe-riore anno Babylone ad fluuium Chobar uideram, iam fe efferebantin altum : ôiquô incedebant ilia, eodem incedebant cum ip« fis 8i rotx. Et fi fe fuis alis in altum artolle-rent, rotxnon refidebanthumitfed Sfipfæ featrollenres.ponc'fequebantur. Siinquam animalia illa Cherubica alicubi refiftebant, refiftebant 8i rotx; amp;nbsp;fi illa fefe elcuabant, ac furfum fereban tur,hç qiioque fublatç eô-dem tendebant: quippe qux eodem age— banrurfpiritu,quo ipfaanimalia. Erat que mutuus inter ipfaconfcnfus.acuoluntasea« dem. Tandem uerd exiuit gloria Domini ^o^us Deus per prophetasrninitatur:quxut ab ipfo rempli limine, collocans fefuper ani maxime' uera fînt, diu tamë adhuefuturum,. malia ifta Cherubica, ueluti toto terrarum antequam cueniant. Proinde fid domos Bf fcwiplj. orbc fe proUturai SC non ampIms intia In- décernant elfe extruendas, atque diruta amp; |
1 S L E M daicos fines claudenda. Nam animalia lisr^ qiicc Domino iam erant loco illorum Cbe.-rubim.quibus area tegebatur, expafsis aiis fuis, ueluti qux cccleffia meditarentur,prx oculis meis de terra fefe attollebant, idij rotis ea fubfequeiitibus. £t paulo póft confti-teruntunacum ipfogloriofo Domino Deo noftro, quiipfisinnitebatur,acpereos eue« liebatur. Non iam intra rempli adyta,ncque intus ad limen, fed foris ad oftium portx domus Domini orientale, toto terrarum or beiam promicans ac fefeaperies. Et Iiçcqui dem iliaipfaanimalia funt.qupfuperiorean nofubDei Ifraelis tlirono Babyloneuide-ramiuxra ftuuium Chobar: Sd cognouitan dem, quod hxc ueluti Cherubim eftent, fu-per quos relidere eöfueuit Dominus. Singu la fanèquaternas habebanr faciès, moribus nimirum humanifsimis, S^animis plaiiéle-oninis amp;imperterritis, arque bouis inmo-rem,ut fefe negarant, iminolari Domino non dctreélabant. Intérim amp;:ueluri aquilx in cocleftibus fuam habebârcôuerfationem, atqjfpretaterrailIuceuolabât.Namamp;qua-ténias habebantalas,fubquibus Si huma-narum manuum forma erat. Simili tudoita» que uultiis eorum,per omnia fe habebat, ut uultus illi quos ad fliiuium ChobarBabylo ne prius uideram. Idem afpeéfus erat, amp;nbsp;res pro ranone fux faciei procedebat« C A P V T X I. SpiritusautemDomini,qui mein atrium domus Domini interius introduxe rat,ubi abominanda complura uideram, iam rurfum deduxitmeaddomusDo mini portam oricntalem,fpe(ftantem feilicet defeenderant, feliciore ftatu ac conditione cfle, quàm eos qui Hierofolymis in religio-ne patria, féliciter admodum, ut ipfis uide-batur, remanferant .Nam ecce ad introitum portx huius confiftebanr uigintiquinque ui ri: inter quos uidebam Si lezoniam hlium Azur, amp;nbsp;Palatiam Banaix filium, qui in po* pulouiri principes erant. Etquidem cum putari poften t pro tuenda urbis faluti rei di« uinx non pcenitendam operam dare, atque in fuis ad Deum precibus de Republica Hie rofolymitana, pie admodum folliciri elfe. Fi li hominis, inquit ad me fpiritus, hiipfiuiri quantumuis in fpeciem pq, uana plane, ac nihil profutura cogitant, atque fecum fta-tuunt. Nam male admodum confuluntci-uirati, ac plane' excidium ei moliuntur.di-cunt enim nondum propé adefte,qu{ Domi |
|
P A R A P H e/fle- follapfa reftauranda clTe. Vrbshxc noftra quot;iWii)«» onaeft,inquiunr,amp; nos caro:ur uerd immif» fatn oHæcaniem nemo nili percodlam extra liit:it3 nifimortuos nemo nos hinc auferet, Hierofolymæ nimii um fe ui(fluros,öi me riruros fibi perfuadentes. Idcircd uaticinare contra eos, uaticinare inquam fili hominis, nihilq; illos mctuc, aut Teuerere. Et ad luffa harcillapfus inmefpiritus Domini.iufsitmc loqui,atque ipfis dicere:quód huncin mo-dum loqucrctureis Dominus, longe certè aliud, quam ipfi fibi. Harcquidem ô domus Ifrael,loquimini, arqueuobis perfuadetis. Noui enim ego ueftros animos, quid cogite tis,atquf apud uos ftatuatis. Complures fa ncqui aiio uocant,acreól:ius in urbe hac ueftra ientiunr,interfeciftis: quorum cadauera ubilibet pei plateas uolurantur.plenas in-ttrfeftoriim. Proindc fic uobis dicit Domi- 10 nus Deus: Quos interemiftis,atquc in me- lo cftis terris, repofiturus uos in terram uerc diam urbem abicciftis„hi caro funr i amp;nbsp;urbs ipfaeisolla eil, uos uerd de medio eins ab-duciatqjabftrahi finam. Timuiftis quidem glidium:8i quodimpq timuiftis,id uobis ac tiderlndiuflurus enim cum in uos fum, di-dtDominus Deus: Vos quoque ex ca diuel îana, tradirurus uos in manum hoftium ue-ftrorum.ubi méritas mihi luetis pœnas. Gia dioenim pcremiinini, idqj ad Ultimos terræ Ifraelifica: terminos, ut tandem me fciatis jo Dominum • Iraque ciuitas hæc uobis non eritlcbes aut olla, ncque uos inrra earn W percoqucnda caro : fiquidcm ut dixi, ad txtremos Ifraelitica: terra- terminos meri- rrsdeuobis fumpturus fum pœnas, ut tan-tsprcfo demagnofcatis me cife Dominum,Si quod pfiiNfÈoio obferiiandis prxeeptis meis nihil ftudueri-tis.Non facientes gt;nequeomittentcs, qux ego faciundaatqucomittenda iudicaiu:fed j nitumfn omifla prorfus lege mca, feciftis more gen 40 tis queuiribus,imc)quepciftorecolcndum, {ijiif, tium qux uos circumhabitanr. Porrd atquc obferuandum. Si uerd inter cos fue- cum ego huncin modum uaticinarcr,ac-däit utalterprincipum illorum Palatias,fi» liusBanaiæ , uita defunftus fit: qux fané res cum me male' habcrct, collapfus humi infaciem meam, perquam mifcrabili,ac ma gnauoceclamaui:Hcuhcu, Domine Deus, tta'ne uiro hoc egregio Si principe ram de repente perdi to, fimul omnes perdis Ifrae-li reliquos(Et Dominus pro fua boniratc. mihirefpondens dixit:Fill hominis, non eft quod tantopcre deplores, ram 'que effu-ftlugeas.Iniquecnimagunt principes uiri cum fratribus tuis. Cum tuis inquam fratri» bus, é Samaria abuedlis, aut alioqui hue il» lue difperfis:imó ctiam cum uiris tibi pro» pinquis.actux cognationis, ac ludaicx tribus, cum tota nimirum domo Ifraelis, fine ludariillifint,fiue Samaritan!. Nam prxrer quod é Samaria profugis, nullum apud fc permittuntlocum, ctiam hos qui nunc Hie rofolymis remanferunt,iubcntut procul à Domino, ipfius'que urbe ac templo rece« dantjgloriantes terram ludaicam fibi folis oecupandam, arque incolendam à Domino eile traditani:quafificip'orum mereaturiu» fticia,Slt; probiras, Iraq; dicito ipfis fic diccrc Dnm Deum:Quanquä cgo Samariranos.dc cem nimirumlfracliticarum tribuum populos reieci inter genres, arque in AiTyriam, auralias.ubi agunr,terras diiperfcero ramen eorum nonnullis,licet non ira multis,pcr fpiritiim menm fanftuarq fiue rempli loco, ira ur inter ipfas, ad quas abierunr genres, nonfruftra me inuocaruri fint, acdepreca-turi. Quin 8C liis ira difperfis, amp;nbsp;abieólis, fîc dicito, nempe Dominum Deum ipforum hoc eis dicerc: Vtcunquefe nunc habet uc» ftra difperfio , amp;nbsp;quantacunque nunc ueftra miferia atquc calamiraseft: ego tarnen ali« quando uos ex populis his congregabo.re-daflumpturus uos ex ijs , ad quas difperfi JO 6o |
Ifraeliticam; ubi non per firn ulaclna amp;nbsp;ui tu* lorum cultum, fed in fpiritu me colatis SC uc ritate. Et ubi hue uenerint, in ipfam nimi-rum ueri Dei ueram ecclcfiam, tum de terra fuatollenr arque reqcientomnia fuaidola, amp;nbsp;quiequid illa abominandum habent ac deteftabile; nequeidfanccontcntiofcacpcr Daio ek tumulrum. Sed dabo eis ut unanimes pla- ror«««:», né fint.ae per omnia concordes .fpinrum' z^/Juriiuitt noitum müTurus in medium ipforum, Au- nomm tn^ feram enim cis cor illud obdurarum ac lapi- tuam in deum , Öi reponam eis pro co cor carneum, ficriitu eo-credulum. arque mihi morigerum : ira ut ad rum. meam legem, ad mca inquam inftirura uen-ruri,re ucra obferuaturi arque præftaturi fint.quæcunque ego faciunda,automitten-daftatuo. Vnde amp;nbsp;ego eos procharifsimo rnilii habiturus fum populo. Et illi uicifsim me habebunt fibi Deum unicc dilciffum, to rint, quorum corda parum fynccra fint, ac rc(fla,ita ut erga fpurca idola, Si abominan-dos corum cultus non male affedli, illa Te— élariadhucpergant, fccundum impia cer-fé illorum fadla.cgo cis rcpcndam.non paf-furus.uthocimpunéipfis fit, Si inultum,m» quit Dominus. Omnibus iraque his au-ditis, ac re omni iam abundè uifa Si pcrfpe-dia: tandem Chcrubica harc animalia.cx-panfis alis fcfe eleuarunt, fimul rotæ cum eis.Et gloria Dei Ifraelis,quæ intra tempi! adyta fc ueluti conclufam contincre folet, iamhisfupcrnc'infilfens, lariusfecocpit di-fpandere. Nam de medio urbisdigrcfra,a-feendit arque reftitit in monte quodam, qui ciuitati ad orientem obiacct. Et tunc demum fpiritus ille.qui per cincinnos ca« piris mei me Hierofolyma tranfportarar, (ut cgo quidem mihi uidebar) per fpiri-tum Dei me rcfcrcbatin Chaldxam,ad cos qui illic tenebantur captiui. Et difparcnte at^ euanida iä uifionc, qua cun Aa hxc uidi p 4 apud |
|
àpud capriiios îpfos hxc tanta Dci facramen ta occultare indignum ratus, cüda hæc quæ mihi Dominus oftcnderat.dcnarraui maxime dum hinc fuam fortem feliciorem in telli* gerent, quàm corum qui in ludaca, quæcer-tô deftituenda à diuina gloria erat, reman» ferant, C A P V T XII. CVm ucrô populus ne omnibus quidé lus pcrmoueretur,nelt;5 crederef, uer» 10 ba rurfum mccum faciens Dominus: Fili hominis, inquit, res tibi eft, atep habitas inter homines incredulos plane',quibus nc-fcio quid pcrfuadcas : fiquidem ut maxime aliquid uidcant, tarnen id non credunt. Er quçaudiunt, uclut non audita reijciunt,neq; Cain animum tranfmittunt.Tamfuntintra-^labiles, amp;nbsp;pracfractc'incredulili:nequid ramen intentatum relinquatur, omnemqj lapi dem moueamus, til fill hominisi utcxem»io plo ob óculos ipfis ponas, quomodo qui in ludaca remanferunt,in captiuitatem amp;nbsp;ipfi abituri fint : compone, confarcinato, atque coiiafatorcs tiias,itaurafiblcnr,quialió de-migranr,ac abuehuntur. Et claro die ipfis in fpcófantibus demigrato de loco tuoinlocu alium,fiforteiduidentes refipifeant, atque tibi credant, quando populus tarn incredulus rebellis eft.Effercs aiifem res tuas ue-lutad träfmigrandü compofitas, acparatas, jo idlp claro de die,præ oculis ipforum.Et tu i-tidem fub uefpcram ipfis afpeéfantibus cgre dieris, ita ut ij folent qui alió demigrant. Vt autem imminentem ipfis in afportandis rebus fuis anguftiam uerius delinecs, nepor- tam urbis cgrcditor,fed perfodito ribi ciuita tis murum, aiitmaccriem : arqiie ca ula res tuas ab urbe elferro,quas ipfis uidentibus in humcrum tuum rcijcias,atqucipfo crepufeu lo afportes, idep facie ira propter pudorem obuelata, ut uix terram contucaris. Per te c-nim ipfis portendereuolo, quid Ifraelitis, qui in ludaca remanferunt, obuenturum fir. Er ego quidem dido aiidiens, feci ut iuflus fui. Nam côfarcinatas atque compofitas res meas, ita ut tranfmigraturi folent, de die, c domomeaextuli.Etfub iicfpcram confra-do, atque aperto manibus meis muro, per crepufculum ipfis cernentibus,rcsmcasin humeros mcos conieci : atque afportaui. Er poftcro quidem mane, uerba mecum facies Faßi« ï/î DominiisiFili hominis,inquir,num quid in» ftrmo Do- crcdulusac rebellis ille populus Ifraeliticus Wy«« ai mi tibi dixit,rogitans quorfum hoc tuum fadu tnane, fjaedarct, quid perillud uellcs? Er iufsit me ipfis diccrc.qudd fic ipfis loquerctur Do minus Deus:Tadti admiramini,atque com* plures quoque ridetis hoc meum fadum fine exemplum. Sedquicquid hocrciacone- 40 gij,quod ita omnibus terram Ifrael incoris eft,grauc ccrtcuaticiniü eft.Principi Hic- Icntibus in orecft.dum diciint, Senfim qui» rofolymorum,ac omnibus qui und cum ip- nbsp;nbsp;dem prolabircmpora:fignifîcantesita,uifa (b Hieeofolymæ agunr, grauem portendens nbsp;nbsp;prophetis mala,uana fore amp;nbsp;inania.qua qui calamiratcm,quantumuis fibi niincpric no# de falfa lpc,fuperbas pdes extruüt,8f mirû in modum |
bis fortunati uidcanrur,S^ felkes.Iuflus ira» que ego fum dicerc,quod hoc fado ipfispor tcnderem ,’id quod breui ipfis efl'et cueniu-rum, Quemadmodum ego fcfi,inquam, ira cis qui in ferra remanferunt, obueniet:quip pe qui ad eum modum Babylonem rranfmi grabunt,arque in captiuirarem abuehenrur. Etquiiam inter cos agitprincipem, fiue régis uicariunijis nullo adiutus famulo, pro-prqs humerisfuam pertencbras feretfarci-nam, ut per effradum murum cifugiat. Hac cnim ilium educenr, facie ira obuelarum, lit uix terram contucri poferir. Etquantumuis illefugiatjCertenon efhigict.nam ego obten dam illi retc meum,mca'que fagena illaquea turn abducam Babylonem,inrerramhanc Clialdæorum ; quam quidcm non iiidebir, cum ramen inea moriturus fit, Qyorquot autem illc circum fc in præfidijs liabebit, om nes^ eins copias auxiliarcs, cgO toto terra-rum orbe difpulfurus fum, ftridis gladijs in cosdefæuiturus.Etfcient quod ego ille fim minime contemnendus Dominus,ubi ira inter genres cos difperfero, atque quouis terrarum difiecero. Vcriim pauculis aliquot ex ipfis parcamiquos fupcrcfl'efinam,negla dio,famc aurpefte in tercant! id'quc,ut inter genres ad quas ueniunr,agnofcant atqj con» ft tcannir abominationes fuas, per quas hue malorum deuencruntj amp;nbsp;urinrelligât,quôd cgo illis fim Dominus, cuius uoluntatem « acpraeccptumprscftari oportet. Et Domi» f“* nusnoHumiam fermoncm mecum exordi-r’^’” ens,dixit:Fili hominis,ut rurfum præfignifi’-CCS populo, quanta qui in Iiidæa remanfe-runt,premendi fint cibi ac potus pcnuria.Pa ncm tuum conturbatus,rriftis,acfolicitcpar eus cdito;amp; aquas tuas cum fremitu, atque timide, uclut animo pcnuriæpra'fago,bibi» to. Er dicitocis qui hic in Clialdaca agunt;quot;^* quod Dominus Deus de ijs quietiamnuhi Hicrofolymam ac terram Ifracliticam, fiue ludæam incoluntjfic tibi dixcrit ; Quód tre-pidiacfollicitc parcifuiim panem edent,Si quód pari modo, multa animi confternatio neac anguftia fuas aquas bibent. fiquidem terra Hierofolymorummiferc' defolabitur, ac deuaftanda uenit, adeó ut nö ita omnib. rebus,ut folct, abundatura fit: idep propter iniquitatc, acabominanda eorüfcclera qui cam inhabitant. Itaque ciuitates, quasalP quädo ut redis frequetes,ita 8lt; hominibus populofifsimas iiidcrcfuit. Tunc uideree-rit defolatas, acmiferum in modum, perdi-tisincolis,uaftatas,ut ucltantismalis edo-di.fciatis quód ego fim Dominus. Et rurfiim mecum uerba faciens Dominusi Filihominis, inquir, quid fibiuulthocada» |
|
PARAPH moduli muriió fefe laftär. Propterea tu hic iUos pmnoncto, arque fie eis diàto; N5 fta ti n remitti,quod differtur. Qiiodiÿ tädem, '., nbsp;nbsp;erft feró, mea: molentmoIaeRicautem dici* dieetc Dominum Deiiin : EiTiciam ut hoeprouerbi) exolefcat, neq; ciusamplius in terra Ifrael ullus fit ufus. Quin potius fic illis dieito, quód iamiam dies illi calamitoft imrainen t ae ingriiunt. Et qui equid prophe lis prsuifum,arque ab eis uobis prædiiffum arque minitarum eA,idiam uos adobruet. nequccnim amplius dicetis, omnem uifïo^ nein propheticam uanam cfle. Et uaticinia prophetarum, quæ domui hunt Ifraeliticx, ut aifentatorum, uelinuidorum difta ina-nia.Naiit Dominus ego, nihil quicquam eis locururiis fum, quod non reipfa perficiam, eriam non in longum rem protraiflurus.Sed quodloqaarin diebus ueftris uerbum.o rebellis amp;: in credula domus,illudipfum uobis adliuc uiiienribus fum præftaturus, inquit Daminus ipfe Deusnoftcr. Locutus autem inilii Dornin us dixit! Fili hominis, ecce populus hie Ifraeliticus.prophctarum uoci nihil eredalus , fi quid mali ipfis obuenturum quospraedicat. Vifio, inquiunt, quam pro-phetaliie nidet, ad multos abliinc dies, longa abliinc tempora fpeélat: quafi nihil eaadipfos pertiiieat.Proinde dicito eis Do-luinum Deum fic dtcereiNequaquam in Ion giimabliinc tempus differendafunt, quxe-goloquor: fed quod loquor acminitor, ci-husquàni credatis, uobis obueniet.hic Dei» non metis ad uos fermo eft. C A P V T XIII. nOminus autem omnium errorum ac Icelerum fcminaria in pfeudoprq- phetis cfTeintclligens.atcp eos potif- fimiimrcprehendendos eiTe ftatuens, cum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ utrba mecit iam faceret : Vaticinate, inquit, 40 nant;8f uentum tiirbidiim,qui eum difsipcr, hlihominis contra eos, quos Ifraelitæ pro-phetas liabcnt.Sf qui ipfis côcionanriir,cof- quedocct. infurgeaduerfum hos, atqueeos obiurga.non enim nifi fuo de cerebro, ac fui cordis ddudicq rationc,uaticinanturacdo-ccnrSiiubcto illosaudirc, quidipfeloqua-tur Dominus, amp;nbsp;non pendc're ex fui cerebri iudicio.amp;infanishominum fomnqs.fic autem cis dicit: Væ malefanis, Si impoftoribus iliis proplicris, qui fuo ac prorfus humano jo fpiritu impulfi prophetant, atlt;ÿ docent, rem omntm rcdc'farisfc introfpiccreputantes, cum hocucré cæcum efie fit, ac nihil uidcre. Afsimilcs certcfunt prophctætui uulpibus, quse in uinearum maccriis ac fcpibus delire* fcunt.oIfracl.Etijdcm diim occafiofert, ip-fam Domini uineam dcmoliuntur.Et uos qui ad Rcipub.ftaris gubernacula,quafi hæc iiihiladuos pertincant, ahum ad omnia fter this,non afeendentes ad obturandâs quas il do legenda fint. Corruet enim turn murus rum Krupniras pcrrumpunt.neqj fepem iillam pro defendendoab horum perfuafionibus pro defendendoab horum perfuafionibus omnes pcrimemini. Et fic tandem fentietie 6Jfispopiiio,eisobfepitis, paratiadftâdmn qudd ego fim Domin«« . Explebo enim fufibundum |
R A S I S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ty? atq; praclio cum his deeertandum . quatido iratus Dominus fe de eisulcifciftatuit.Vana Vident uéf plane'uident.Sf meradiuinant ac docent me na,(ydiMi» daeia de proprio corde conficquot;la. Et intérim nlt;»«t men-fcfeueraloquipuranteS|Dominum fiedixif* dada. feferunc: quum Dominus eos non mifcrit* neque quicquam eis demandarir. Et tarnen putant fua uerba rata fore att^ infallibilia. An'non uana ea eft quam uidetis uifio, Si ' mendax quam diuinatts diuinatio, cum lo-quimini, ac falfd perfuadere conamini popu lo,hocautillud diecreme Dominum,cum ego uobis neque uifus fim, neque uerbum etiam ullum uobis fim locutus Propterea fiedieit Dominus Deus: Qiiädoquidem tn-fani aded eftis amp;nbsp;terncrarij,ut ram uana lo-qui uos non pudcat, neque mera mendacia pro ucris uaticinijs uenditare uereamini:ec» ceego contra uos infurgam,dicitDominusr Et prophetç hi,qui ex eo quod uano fuo cor di ac cerebro uideturmera diiiinant acdocent mendacia Séimpofturas,fenrient ma-num meam.Populo meo non funtadnumc-randi, neque catalogo populi mei Ifraelitici inferibentur,nequediuinarum promifsio-num participes unqiiam redibunt in terram Ifraelitieam. Vnde Sf fcictis qudd ego fim Dominus illc Deus : iam ucrd,qu5do tanto Audio ipfis eft, populum meum feducere ac male lad are, pacem Sf omnia alba ac profpe ra ipfis promitrendo,ubi contraria uerius ex pedanda funt.Et cum alius quidem miirum extruat, alius continuo eundem Into pa* rum fubado incruftet atque oblinat, abi tui arque diciro cis maxime' qui inurili luro mu-rum incruftant, qudd inanis planeipfoi urn fit opera in miiro breuitercorruituro. Prat* ualidus enim imberirruetin cum,ôf imniit-ram ci lapides grandiriis, qui ipfum proftcr- Ethis quidem uerbis Hierofolymorum mu rumac urbemper Babyloniosdeuaftädam fignificabatDominus.Pond.ubimunis ip* fccollapfusfuerit,an'nerunc cum nedio SC ignominia audietis.qui opprobrandouos interrogent: Vbinunc pulchra illaincrufta-tio eft,qua murum tarn citd con uiturum in* cruftaftisÆtquorfum attinebathancliidere operamr’Propterca liedicit Dominus Deus: Ego multo furore percirus.efficiam ut uali» quot;B-riimfiirc difsima qurdam uis uentiactfmpeftas,inyàc((t»)ij^i-murum hunc irrumpat,utlpimbcr fortifsi- yitunt ttm* mus ex indignarionemca eumpcrcellat, Si peïïatHmin lapides permagnac cuiufdam grandinis ex indignation iramcaeum profternant,atquedeperdant. uemeet, Eiicrfurus enim fum murum ipfum, quan-tumeunrp uos eu incruftatis.acparü fubado amp;nbsp;commacerato Into fublinitis. Nam folo eum xquabo,ira utipfa fundamenta eins re- Si rota urbs ipfa : Si uos in medio eins fimul |
|
fclicior cxpedlandafortuna,inquit Domi-'Tußlihomi nusDcus, Tuucrdfilihominisabi,arqiic tiis pont fa- aduerfarium tc prarbe eötra filias populi tui, tient tuant quæ uiros imitatæpari modo defuo corde, contra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aepropria fapientia,uaticinanrur. Vaticina- liMpopuli rcinquamadiicrfuslias,atque dicito eisfie tuii dicere Dominum Deum:Vaeijs quiconfuüt ■ puluillos fub omni brachiorum cubito, pépia fine obtegumenta quxdam conficientes. quibus cuiufuis hominis caput inuoluanr, quiidololatricasfordesullasfuoincordea« Ita'ne propter pugillum hordei, aut panis nbsp;nbsp;mnes per fada fua idola,adqufpropendcfi frufium uentricolæ nos me dehoneftabiris îd alienioreàmefunt animo. Propterea dicito apudpopulummcum,perdenteseosqui pc ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ . . . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;......... rirurinon erant:amp;uitamacfcliciratem om» nem cis promirrentes, qui uióluri aut féliciter non erant adlurK Siquidem populo meo tarn fplendidc mentimini, qui uaticinqs ue-ftris uanis ac mendacibus aufcultant, Pro-Ecf» evo Ai nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dominus Deus, Ecce hos ue puluiflot ue ftrospuliiillos,quibusmifcrasuulgi animas * n incfcatis ac fallitis, ira ut moriantur, arque * hinceuolenr, ego uobis de brachqs uelfris 4O conuellam atque confringam. Efquasuos aucupamini, atque in nafiam pelliterc finde tis animas,cas ego uobis pracripiam, ur ue-firas manus euadanr.Qitin Si pcpla.fiue ob» tcgumentaillaueftra egoquoque confein-dam, populum meum de manu uefira libera turuSjUt neamplius peruefiras manus illa» queen tur,atque decipiantur : Älfcietis qudd ego fim Dominus. Porrd quando animam iuftiueftrismendaeqsinmultHmmccrorem jq pulo meo retjciam,non amplius eum pro inducitisjidquodego uobis autor no fum, fiiribundtim meum animiim in hoe muro deperdendo’, fimul in liis qui in eo incru-ftando fuam luduntopcram, adcó utdiélu-rus uobis firn: Ecce nullus iam eftmurus,nc que quifquam qui eü incruftet, autluto ob-ucftiat;hoceft,Difpcricruntiam omnes pro phetf illi Ifraelis qui de fuo corde ac proprio cerebro,Hicrofolymorum ciuitatilartifsima prophetabant : uidenres ei uifioncs pacis, acomnisfelicitatis, cü nulla eielTetpax, aut ló ad illaqueandas fiuc perdendas eorundem animas. Mira chreftologia,acinauditis uer-borum fucis amp;nbsp;illccc bris, eriam abominan-dc faólaexciifantatquc obtcgunt; quafifcc-Icrate amp;nbsp;peftilcntfr fimiilatè agere nefas nö fit.Ifa'ne iienabimini, atquc inefcabitis animas popuIimeiŒtanimas uobis credulas in uita,acfelici rerum ftatn CQnfcruabitisï turn etiam impium in fuaimpietatefuffuld-ris, arque confi'rmatis', ira utà uia fua mala non reuertatur, neque décédât, putan s fe ex ueftra perfuafione uana faliuim fore Si inco-lumem ; proptcrca non pracdiifluri eftis amplius huiufmodi uanitatesmeque ullas diui» nabiris diuinariones, non credetur uobis. Gontemprui critis ; nam libcraturus fum po pulum meum de manu uefira,atquéde uefira hac infania. Et feietis qudd ego fîmOo* minus. |
C H 1 E L B M CAPVT X n II Enerunt autem aliquando ad me nS* nulli ex fenioribuslfrael,inuifentes mcjattphincillinc mecum collocu-turi,K ingrefsi eöfederunt apiid mé, erant^ uiri in fpcciem optimi acintegerrimi zatDo minus ipfc cardiognoftes uerba mecum fact cns:Fili hominis, inquit, quos hic uides üi-ro8, uita cxteralaudatifsimos,intus, in ipfîs animi penetralibus , idololatrae foedifsimi funt: fiquidciffad idololatriam totus ipfo-rum propendet animus, uix aliud quam ido la præ facie,atque oculis habentes, perquae in omnem impingant iniquitatem. Et tales quidem cum fint, non cenfebisopinormihi hisinterrogantibus reipondendumeife,ut autem intelligant meipfos,_8i intus amp;in cute nolfejloqucre cum eis j ac dicito fic dicere Dominum Deum: Quifquis Ifraclita fuerit, luerit, adcultum idololatricum refpiciens, aut faciem fuam obiiertês, amp;nbsp;ad propheram accelTerit fuper re quapiam eum cófulnirus: ego Dominus ille.refpondebo quidem ei, fed non quod illc rogatmcriim de multis il-lis,ac clScularrfs eins, quos corde alit,imm5 dicijs,idqjutdomiulfraeliticjreuelc,qufin ipfis animi penetralibus faeiüt; fiquidem o-domui Ifraéliticjp.lîcipfis dicereDominum ni, Dcumipforum:AIios uosprçbete.atquead ^iteah me conuertimini. Miflas faciteimmundi-feafj!«. cias idololatriæ ueftræ, 8^ quiequid abomi-nandorum ufquam idolorum eft. Vos ab il» lis facies ueftras auertite.atqueeaauerfami-ni. Näquifquis Ifraclita,aut etiamalterius nationis uir,inter Ifraelitas commorans fefe à me aliénant, idololatricis fordibus in corde fuo congeftis, ira ut ad idola, qux in o» mnemalum inducut, faciem fuam refleftat, atquead ipforum cultum refpiciathuiüfmo di fane'fi ad propheram accedat, me per ip' fum confulturus.Ego Dominus meapte cau fa,acproprii nominis mei gratia,idololatræ illi refponfurus quidem fum : fed facie in ilium acerbiore, unde fentiatfe nihil me habe repropicium. Faciam enim utalijs cxemplo fit,omnium'que fabula : quippc quem c'po-meo habiturus, SL feietis qudd ego fim Dolt; minus. Cæterùm fi confultus propheta fe Pwpw duiHus fuerit,ira utimpio confultori parum uera loquarur, acprofcratscgoillcpomi-nus,cui nemo dicere aufît, Curita facis?pro tUfjiKn phetam illû feduxi.artp in crrorclabi palTus utrb» fum.Et extendens aducrfuscum manu meâ, delebo cum de medio populi meilfraclltici, non numerarurus eum amplius intcrmcos, io itatpamp;propheta cofultus, amp;ipfcconfultor, fimul fuam hient iniquitatem. Hic quidem, 3, fimularorfitjSf animo parum fyncero:illc uero g» à uero aberraritjalfum^ refpöderir, * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eadem |
|
10 Eadem aiitem pœna iitrunqj maner, turn in-tcrrogantem, rum refpondcntem, ut ne am-pliiis à me domus Ifrael aberret ac recedat: ncque iiBisfceleribus fefe amplius contami^ nent,fed ut obedicntem per omnia fe mihi po piiliim præbcant : qmbus ego uicifsim me pofsim piæftare Deum ac proteólorem, in-quit Dominus. Dominus aurem Deus con ftare mihi uolens,neminem alferius fide ac probitate, fediuaipfius fide ac uirtuteferuan dum,rurrusucrbamecumfaciens:Fili homi-nis, inquit,fiiregio aliqua fcelcrate' agendo contra me peccant, ita ut extenfa aduerfus eam manu,in illam immittam famem.fiue annonæcaritatem atqucpcnuriamjielut homines fimulamp;iumcta fame enecaturus ; huic certè malonon aliud remedium eft,qudm ut profcquifque fediiló fccleris fui peenitens, fe admeconuertat. Nam ut maxime inter hos habitent medij, Noe,Daniel, amp;nbsp;Hiob, uirifa- xo ncfpeótatifsimiSi optimi; nihil profuerit eis horum fides ac probirasifed hi fuaiufticia, acuirtute fiias tantum fibi hberauerint animas, fiireliqui pcenas pendent fe dignas, dicit Dominus Deus. Pari modo fi feras no-xias'quebeftias in regionem aliquam immifc ro,ira ut ea per has, difcerptis hominibus, fic uaftetur atque defoletur,ut metu ferarum ne» ’quot;O quifquam eam tranfire aufit; amp;nbsp;tres illi laudatifsimi, quos nominaui, uiri inter eius regionis homines und cohabitent: ita mflii meauita perftet,inquit Dominus Deus,ne li-herisquidem incolarum iftorum pepercero: fid ipfi foli liberabuntur.ac fua fide muent, SC ’■fgiototauaftabitur. Itidem figladium aut bdkim in eam regionem immifero, iubens gladiouteam tranfiens fimul homines, mmenta périmât, cundfa'que deuaftet : hic ^uoquefitres illi, dequibus didtum eft, uiri. Deus, quemadmodum fc habet lignum ui-ïntercos fint ac und habitent; ira mihi perftet 40 tis,quod cum infrugiferum eft, iieluri arbufta ’nca iiira,inquit Dominus, ne filios quidem, antfi'lias fnas incolæipfi liberauerint:fed hi folifua picrate liberabuntur, ac fide fua uiuet. Sic præterea,fi in regionem iillam peftem im-mifero, atque furore correptus ipforum fan- guinetn corrupero,qui latifsimc fu.a con tagia 2gat,adeô ut fimul Sc homines,amp; iumenta o-tnniadepcrdereuelleuidcar: hic item fiNoe, Daniel amp;nbsp;Hiob inter ipfos fint,aut qui horum pietatcm æquent alij : ita uita mea mihi per- Jo fttt,inquit Dominus Deus, nefilium quidem aut filiolam liberarint : fed illi ratione fuæ iu» fticiæ ac probitatis.fuas ipforum tantum fer-uarint animas.Hæc iraque cum fic fe habeanr, ♦luanto magis, inquit Dominus Deus, fi qua ’uoripfaiudicia, fine flagella mea mala, nem» P^gladium ,famem, feras noxias, atquepe-^tn, in Hierofolymorum urbem fimul immi rro uelut homines,amp;: iumenra in ea perditu- _____............. ....... modum : Fili hominis, inquit, fignifica Hic-rtnuKiif, ^‘^^■Sedecce,eTunt quos hic reliquosfadam, rofolymorum urbi abominationes fuas : 8fi I weiitfi» quieuïdent,tum exuiris,tum ex mulicribus. qudm mihi ingrata fit, 8i omnium benefî-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sedhiaduos exibunt, atque abducentur hue nbsp;nbsp;ciorum meorum immemor. Dicito autc. Do capriui, amp;nbsp;uidebitis qua ratione, ôd qudm ira- nbsp;nbsp;minura Deum fic dicerc ipfi Hierufalem: Fa- - - ---------- âa. |
picillifuamHierofoIymÏsuïtam ïnftituèrinr, amp;nbsp;quid ftudio ipfis fuerit. Et hæc eorum cala- ' mitas,quam in Hierofolymorum ciuitatem immifi,confolationi uobis erir.Omnis inquä illa calamitas, quam urbi immiflurus fum, e» rir uobis confoIationi,8C unde uobis gaudea» tis,qui nunc pefsime uobifeumagi putatis, amp;cum illisqudm felicifsime'.Itaqueilli per-qudm breui hue delati uos confolabunrur, quando audietis qux illic eorum uita fuerit, amp;nbsp;quac ftudia.Er tune quidem cognofeetis, atque ingenueconfitebimini,inquit Dominus, qudd non immeritó,neque temerc fiC eos tradfarim, atque omnia quæ ipfis feci ma la, eis irrogarim, C A P V T XV. DOminusDeus qudmnulliufuiipfipo pulus Hierofolymitanus eflet,8fquod excidium ipfis meditarctur,mihi figni ficarc uolens, loqui mecum inftituens.Filiho minis, inquit, lignum uitis, qua ratione prx-ftat^aut quid ex eo facias potins qudm ex li* gnis alqs S' Et quid item ex palmite, qui infru# gifer eftjUf arbufta fylucftria. Num lignum a-liquod ex eo acceperis,unde quippiam pares, aut operis aliquid perfîcias^Num clauum aut uncumexeo quxres, underei quippiam fu* fpendas i Certc' res plane inutilis eft, non niff Beee i^n fococonducens.ubicomburatur. Poftquam datum eflin uero palmes utraqjfui parte aduftus iam eft, efeam’, amp;C in medio etiam fui exaruit, cui rei tune con duceret,atqueutilis efl'ettlmô cum integer adhuc,atque ab igneillæfuseflff, nulli fuit u-fui, ncque quicquam ex eo fieri potiiit. Quid itaque nüc, poftquam utraque fui parte ignis ilium adedit, arque torusinaridus eft, ex eo operis fcceris^ Propterea fie dicit Dominus fylueftriain ignem conijcitur.utcombiiratur: ita in animuminduxi facerecumhabitatori-bus Hierufalem. Facie enim acerbiore in eos ero, ôf animo nihil bono: quippc qui de igné hoc egrefsi, ingredienturin ignem alium, ira calamitas calamitati fuecedet,amp; afflidtio affli-dfionem pariet, Si fcictis qudd ego fim Domi nus : ubi uultu in eos commotiore, eos ut ipfis dignum eft, exercuero. Nam rerram ipforum ego uaftaturus fum , arque defolaturus, ait Dominus Deus , eo qudd tam fcelcra-te' mihi pcccarint, Icgem'que meam reic-ccrinu C A P V T -XVI. DOminus rurfum Hierofolymitanos infïdelitatis,atqueingratitudinis fuie arguens, uerba mecum fccit in hune |
(So
IN EZECHIELEM
fta, cumflatp ftudia rua, non fecus fehabenr, quàm fi IIr ignora prorfus mihi fœmina.com» morara fuifles,arip naraetiain in rerra Ghana næa.idtp ex parre Amorrha.o, Si marre Chc-tæa,ira ur nihil re pofsir elle feeleftius. Cerre g» ad nariuirarem ruam artiner, qiiâdo ru nafecs in mundum prodifti, non fuir umbilicus ruus prarcifus, neqj aqua ad leniendum curiculam
uifafi'sidonca.Iamcnim nomentibi célébré obuencrar, fadlalp eras illuftris apud genres, propter eximiam liane pulchritudincm tuam, in qua per decorem tuum, quo te perpoliue« ram,nihil fane defiderari potuir, dicit Dominus Deus. Arqui m,hacpulchrittidinc rua ar-rogâtior fatfla, cum nomine eftes ram celebri Si famofo,fcorrari ccrpifti:at(^ fîdc,qü3m mi» lu debebas, foluta, alienis te dijsidololarrico
tibi tcncram,ab ipfis fordibus materni alui Io
tacs:nequcutinfulfaadhuces,falcullofalita; to culm proftituere. Quibufuis in rc incidenti—
aiitfafcijs, quæinreftum membra omnia col liganr,inuolura. Nemo quifquam mi mifer* tus eft, qui ad terefpiciens, huiufmodi quic-quam tibi prxftaret.Sed uelut expofitiria abie éia alicubi fuifti in campfi, idlp fordida aded, abominabilis. Arqiii ego iliac iter facies,c5 tepraeferirem.arq; adhucà marre ruberem, Si naraliriis fordibiis confpurcaram.ira uiderem àbieiflâm, fefpexi arqj fufeepi re. Er quamuis
bus, aiir obuiam ribi faôlis,tui copiam fecifti, quorquor rc dcfiderabanr,amp; uel unico digiru lo leuirer alliciebanr. Er ex ueftimenris ruis pulcherrima accipiens, circumdedifti, arqp e-riam inftrauifti ea ledlulo ruo, fie ucluri râpe» tibus piélis ac diuerficoloribus inftrudfo, arque hune in modum fcorrandoreobleflafti. Nofti enirntua ilia,in quibus courra legem mearn facrificabas, excelfa. Qiialia eerrè non
fadis aded fordibus ira coinquinara efles,di» id futurafuhtamplius,ncquefimili ingratitudi»
cebam tibiqudd per meuiucrcs. Tametfiad horrorcm ufqjtuis fordibus ira fordefccbas, inquam, dicebam ramen te per me, meat^ fub turela uidlurâ. Iraq; fie expofitamSi abielt;flâ, ira fordidam Si coinquinaram,ego de terra fu ftuli : atqj tui curam habens.re edueaui : te ni-mirum in parre Abraham ex Chaldaica idolo latriaadme, uerumtjj mcicultum adducens.
ne qua tu fuifti, alius quilpiam inuenierur. QuinSi demundo momuliebri,expréciofiflt; fimis tuiscimeliis, aurum accepifti meutn,8i meum item argentum,ribi donata ; Si confici hinc tibi curafti imagines mafculas, quitus cum te oble(flafti,arquefcorrara cs,ad cas pro cumbens, atqucin terram teprofternens. Et deueftibus tuis acupiólis accipicns,iniagines has conueftiuifti; Unguenta mea,fimul Sifra-
Adauxiucrórcita.utuclutagrigramina, arqj
harena maris multiplicareris.Eropibus ac di*3 o grantia mea fuftimenta his adorandis impen
dens ac perdens. Practerea, Sipanem meum quem tibi dedi,fimilam,oleum 8imel,amp;'deli-catifsima quæquc cibaria, quibus ego re cita bam,his appofuifti,in fuauem odorem,acue-luti gratifsimum ipfis facrificium. Hxc certe
ÏMyaut till.
gnitatc magna faiftaes, Si eoscratis prouc(fla, ut mundo muliebri utercris.Cimclia enim ha buifti quam plurima. Si preciofifsima,Si foro riare atep intumefeere cœperüt tibi ubera ma. Si pubefcebasniidebarn enim renudam,Si pu dorefuffufam. Porto cum deproximo tepræ nullus infîciandi îoeus eft , dicit Dominus terircm,atqjpcnitiustcpcrfpcxiflquot;cm,uidi te Deus. Porto quod omnium fccleratifsimum iam nubilcm Siapram uiro. Vndcexpafiafu- eft, maxime'que abomina bile, acuere'infan-perteueftimenti meilacinia,operuiucrenda dum:acccpiftifiliosmos.autctiamfiliàstuas tua,libcrans nimirum te «à feruimtc Aegypria* 4° quos mihi pepereraSjCgoi^ lîctus ex te fuftu- i
leram, Si obmlifti eos illis, igni foncreman^ j ÿj, dos,Si in cincrem redigendos,nimirum ut bd ni hi dq rui,humanaafra iiefcercnrur. Aii'noti
Aum iecu.
ca.quæprobrofo rædioribi erararqjignomi-niar. Eriureiurando rc mihifponfam accepi, arqjinij reçu (inipfonimirü mohrcSina)fœ-dus coniugii,dicir Dominus Deus,amp; fa «fia es mihi uxor.Hic ego laui te promifsionum mea i'umaquiE,abIuens ribi quiequidfanguinolë« mm habebas Si imniundum. Er per rubri ma ris undas dcduiflam.quæ rcs magnum, arque lioncftifsimumnomctibi peperit.unxi tefra-grantifsimo olco acungucto, Veftirurcindui acupiëlo.caleeans te caleeos hyacinrhinos,cx
ßChodicidipfum facis,quando uixnubiles,in ea quæ nofti laribula inrrorrudis, ubi narurali ufufcrminæ,aut mafeuli abiuraro, fuisigni-
corio præftanrifsimo.Amiciui re byfl'o ac ho-loferieo, Sêmodis omnibus te fcci ornarifsiquot; mam,brachijsimponens3rrnillas,fufpenfacx collo ruo torqueaurea.Quin Sëmonileaddi-tumeftfrôti tuæ,^ annuli auhbus:atq) aded, gloriofilsima quardam corona impofira capi-tituoeft.Exornarairaqrincefsifti mm auro, tumargcnrôjUcftcs ipdifta byfsinas,aeupi-(fias,Si holofericàs.Néqj aliud odifti quam filt; do milam,mel,oleum, Sidelicatifshna quarque. Huncitaquein modum compofîta.ïupramo dum fuifti pulchra, ira ut adminiftrareregnü
bus horrendepereunt, acimmoriuntur. Im-molari fcilicet Frangilio, Clario , Vrigidio, Augulio,Cathario, Garadio fine Barucho'i f Ô aut hoc genus deo alièno^’An 'non fatis elfe ti bi debuerat, qudd ipfa tu fcorteris, atquetuis cum amatoribus re rebus omnibus öblccflcs.
nifi Si miferos liberos meos illis malt;flares,at queepulandos apponeres,ira eos dijsillisno uis ac nuper naris igne exaftans Si concre-mans, quafioncri tibi eflenr,potius quam ho nori,morruosi5éos uelles potiusquam ui» uere^ O'piiericida, Si liberorum ruomm fæ-iiifsima cnccarrix, quarin his tarn abominan» dé fa(flis, omnibus^ ruis fornicarionibüsa-liis, nerecordata quidem unquam cs dierürti adolcfccntix ruc,qu3ndo ego tc nudam,igno ininiofain,omniiÿ fordium genere oppleram, éfiidos
|
PARAPH êfudoribus îllîs Aegyprîaeis eripui, aelibera-ui.Etpollquam temultisadcô, tami^ horren dishis malts immerfifti, ob quac grauifsimas fe tibi inflidluriim poenas minitatttr Dominus: tu tamcadhucpublicü lupanar tibi extru xifli,omni in platea aras atque excelfa tibi con ftituens. Ita te per omnia eompita fceleratisi-dolisproftituens,utontnis ilia tua pulchritu-do,innattfcâiam abieritSi aboniinationemi Dumitaep quibufuisdijs, ne de facie quidem tibinotis,tereoifers,nemininon tui copiam WtldM fades. Nam amp;nbsp;cttm uicinis tuis Aegyptijs ram egregicidololatris aemutoniaris,icortataes: PMciiiK noncum itna cœliregina .fedeurninnumeri» t«ifmagno* ipforü dims feortationes tuas multas habes ac iiarias, quibus me irritas, atlt;p lacefsis. Quare Slcommotior extendi aduerfum te manum mcam, (lata tibi ci baria tua minuens ac aufe» rens. Permittens etiam, atque te exponens uo lO luntatiaclibidinilioftium ruorum, nempePa 20 dcucftitamfînant. Qiiin K exerdtum in read Ifftinorum, quos alioqui fceleratifsimos tux tam fccleratac uitx pudet ac piget : imô nbsp;nbsp;cum Affyrijs, ut libidine infatiabili es, meretricari tenon puduit. Et ne fie quidem defatigataad* Iiuces8(exaturata,quâdo8i Chananpaidolo» latriatecôfpurcaftiiad Babylonios etiâdeos, Uelntinuncupari^otis,proficifcens, aut certè înimum tuum iifts applicâs.Et hæc quidc tam innumera, tam magna, tamip uaria, nondum *ibi inexplebilem tuam auiditatem fatiarunn Vaeh impotens cor tuum, K effrenatam animi diilibidinem,dicit Dominus Deus, qudd tot ïctantadefignas propudiofifsimxamp;conftu-pratifsimp meretricis flagitia. Quando autem publicum adeó lupanar ad omnia côpita con-fttuis, omnibus in plateis te infanis amatori-bus proftituens, nihil fancfimile habes cum alijs meretricibus, hic te longe inferioribus, quxfuiconcubitus mercedem ftipulantur,ac are merent. Qiiæ autem,ita ut tu in locum ma titifuialienum recipit,ealapidibusobruenda bwdÆi» adulteraeft. Adhaecamatoresipfi.omnime-»wiciW retrici pro fa6la fui copia mercedem adnume-Wnîrr rant.Atquitu ipfisnumerafti amatoribus, e-osçtnnneribusallexiflijdonorum tuorumil lecebtiseos ueluti conducens: utundelibetad 30 teingrederenrur, tecum concumberent atque Moritw fornicarentur. Tuitaqueomnisqj tuafeorta-Wi. tio longe aliter feliabet, quàm mulieres aliæ, autipfarum meretricatus. Nequeenim ama-fo tores ulli te ambierunt,ne^ tu ab argeiito eos emiinxifti, fed tu concubitus fui mercedem perfoluifti eis:itaut contrarium plane tu fadas,quàm apitd alios fieri confucuit. Propte* teatuimpudcntifsima,infatiat«clibidinis me- tetrix,audi quid tibi loquatur ac denûciet Do tninus. Sic enim tibi dicit: Quem unum dejje-bas Dominum ac Deum tuum cognofeere, co Jereacuereri,poftquam effutita,qup intima ha nbsp;nbsp;matre nati efletis Chetæa.Si pâtre Amorrhpo* bebasprofudifti: omnis^ tua turpitudo amp;nbsp;in* nbsp;nbsp;Porrd foror tua maior,ea Samaria efl,cum fibi fatiatacupido per fornicationes tuas manife* ftafaftïeft; quâdorem tâmultâ cumamatori Biistuishabuiftijnempe cum abominandis a# |
R A si s. ijj iudicaio te iudicys adul terarum iffundetiunt .jangitinsm^ 40 miliimouifti.atc^meexafperafti. Iraqjutruis ftudijs acfaiflis dignum eft, in te fum animad uerfurus,dicit Dùminus Deus: quando de o-mittendis abominandis flagitijs tuis, ac refipi feendo ne cogitas quidem. Qiiifquis prouer-bialibusgaudetdiélerijsjis ubi propter nimi* Uece omnti qui dicit uul ded idolis,quibus ipfos liberos tuos obtulifii madlandos Sdconcremandos Hiifcemalisirri tatus,non firiam ea tibi impunita, fed congre^ gabo omnes tuos çum quibus teobleélaftia-matores.'omnes inquam,quo3 aut diligis, auc etiam odio habes. Et lus undecunque aduer fum te colledlis, aperiam quàm tu turpis, ob^ feœna aepropudiofa fis meretrix,ira ut omnes id uideant,atq; cognofeant. Et ego animaduer ram in te,ut in adultéras ac libeneidasdignum eft.amp;fenties niefolutæ quam mihi dediftifî» dei, zelotypum uindicem,amp; interfeélorum li« berorum meorum implacabilem ultoremj Tradam enim te inhorum manum ac pote-fiatem, ut te tuac]; omnia profita libidine tra« dient exerceâtiut gancü tuü de(lruâr,â^ euer târ; ut excelfa, arasîp illas tuas demoliantur ac difturbct.uttp ablatis omnib. ornamentis acci rnelijs tuis, te ad nudü deueftiâr, amp;nbsp;ita nudâ ac ducenr,qui te de adulterqs tuis lapidibusobru ar, id^ mifsis in te de catapultis fuis globis là pideis. Etqdcm teiam expugnatara ob libe-ricidia tua gladijs confodient, domosejj tuaS incenfas comburent, ftatuentes tecundlis mii lieribus,fiue mundi nationibus exemplum.Et hac quidë ratione cfficiam, ne pofthac feorta-tioniindulgeasinecgamatorcs tuos mercede condudlos, ad tuos amplexus illicias. Iratum certc animum meum in te cxpleturus fum : uerum ilium meum erga teamorem reijciamj toruinqjme abste ahenabo, prorfus tui fecu-rus. Neqjamplius fuper tuis rebus exacerba-bor, aut commouebor, eo qudd fiimmc ingra ta,tam nihil recorda ta fueris dicrû adolefcen« tiæ tuæ, per quos ego tantis tami^ uarijs te bé neficijs in Aegypto cumularim. Sedquxob hxcmei unius amore teneti debueras, omnigt; bus lus fceleribus ac inlandis tuis flagitijs bile am tuam improbitatem,fie tecum atTtufrt uide go prouer* bit,falfis feommatis, atque irriforqs falibus tè bium, impetens,dieet: Malicoruimalü ouiim. Qua« lis mater,talis filia. Filia enim es matris tuç.tcr ræ uidelieet Chanançae.quæ rcfpuit atque euo muit olim maritum fuum, aefilios. Vt enim il fi funt,acreieéh',ita reiieieris nunc tu. Quiti 8ffiedicent,quôdforor tu fis fororis tuac.re-gionis nimirum Samariranæ, quæôiipfa re-fpuitatcpeüomuit uirosamp;filios fuos. Ipfae-nim uitac ueftræ ratiojiô aliter fe habet,quàm fi ab Abrahamo,Ifaaco,amp; Iacob alienifsimi. fubditis uicis,ac ciuitatibus. Qitjc certc latius fuum imperium cxtendens,quàm tu Hicrufa« lem,tibiobiacetadfiniftram. Porrô foror tua q nbsp;nbsp;nbsp;te mi* |
|
«94 rc minor, neque tam îa te atep tu imperans,b£C addexteram tuameft, nempe Sodoma, cum fubiflcenribus illi pagis ac urbibus. Et tu quidem non in baruin folum uqs ambulafti, ncqj qs duntaxatinliæfifti abominationibus, quas illædefignarunt: fed perdita Samaria, paruo admodiim tcmporc.te in officio fcilicct iitcun que cônnens, cocpiifi fceleratius per omnia a« gere.quàm unquam illeEt certc.ita mihi per-ftetmeauita, inquit Dominus Deus, fi non Sodoma foror tua miiioribus immeiTa fuit fia gitqs.Ipfa inquam Sodoma atqj Gomorrba, urbibus (ibi fubie^fis,quàm tucumqs ' quæ fubfunt tibi ciuitatibus. Nam ecce fororis tuæ Sodomp iniquitas bçc fuit. Piimùm,quôd it iniqitit.is Sedoma ^i) rorù que fuerint mifericordes. Tertium autem cft, to bus,cum ex Aegypto teeduceré.inmonteSi-quôdociofiinfolcntioresfadlifint.atquelafct nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~ fertilifsimis agris diuitcs fuperbiores fuerint, £îbitp nitnium placentes . Secundum, quód pa nefaturi, rebiis'que omnibus abundantes, de pauperibus amp;nbsp;egenis non intellexerint, nihil— ui nimis. Hæcbabuit foror tua Sodoma, unde cum fubditis fibi ciuitatibus ac uicis culpan da fuit ! nempe quod diuitcs pane fatuti, fif o-cia terentes, pauperibus Së egenis auxibares manQs non nibucrint: Siquodinfoicntiorcs falt;fii,infanda quædam coram medefignarint. QiiarcSf eos,iniquirateipforum omnicogni ta ac perfpeôla.reicei at^ fubuerti. Porro Samaria,foror tua maior, nedimidio quidc tam fcclerata amp;nbsp;pcKatrix eft,atqj tu: adeô ut utran que fane fororcm abominandè fadfis longe fu pères,ita ut per infanda acgrauia,quæ tu defi-gnaftiflagitia, illæ iuftæac bonæ cenferi pof-lint præ te. Quando traque iliæ fuæ iniquitatis pœnas luerunt, perfer Si tu quod te dignum l'uppbcium eft: fiquidem iudicarefoies Sama« riam,cui decem fuæ tribus in Aflyriam capti-uitatem demigrarunt, id abunde commeruif-fc,atcp magno fuo merito id pati, ob fua fcele- 40 ra : cum intérim tu commiferis multo plura grauioraifiquidem Samaria ad te collata, fan* «Aa cenferi poffer præ tc,aciufta. Proinde feras ôi tu tedignam ignominiam ac pœnam: ne^ idiniqucatqj indignanter, poftquam forores tuxduriteradeô traifiatæjtcmultominus pec carint, minustp malæfint. Quarc Ôiego ali-qiiaiidocapriuitarem earum redudfurus fum, nempe captiuitatë Sodomy,ac ciuitatû ei fub- - ditarum.fimulSi captiuiratem Samariæ,ac ur* jo dis.magnis pennis,longis alis,amp;plumi8ple-bium ci adbæientium ; item amp;nbsp;tuam capriuita rem, qiia tu ( uclutamp;illæ) captiua teneberis. Proinde amp;nbsp;bac ratione^çôfolatus, fac ut æquio 1e animo banc tuam ignominiam feras, aepu dcatte tui,amp;.' malefa(fforum,quf tam enormia defignaftijUt fororibus illis tuis folatio fis, dû ipfæ quidem m31f,non ramen pcfsimç fint.-fed rc pciorc babeant. Sorores tuæ, Sodoma cum Soeur iun Sorfcia er fociisfibiciuitatibus,6C Samaria item cum fuis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_________ fiii't ans re rcftituenturaliquandoinpriftinumftatum;i- 60 fane delegerat ad multas præterfluëtes aquas, Hfrfciur ad ta utamp;tu,ciuitatesçtuæadpriorem fiatumrc ubi uelutifalix radices ageret, atque féliciter rfUt/^uitafe dibitis. Ccrtc'cum rebus profperisfuperbior fuccrefeeret. Progerminauit autem, fifeuafit fuam, tfles, Si infolentior,nonuenit tibiin mentem, nbsp;nbsp;inuitcmlate'fuos ramosextcndcntem,Kfta- quot; ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«ira |
10 H I E L R M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;! neque ullam unquam mentionem feciftiSd-domx fororis tuf: cuius ram horrenda fubuerv fio, tantarp loci uicinitas, te certcà fimili ini-quitatcdeterrerecôdecuerat.priufquam dete-étum malum tuum per id temporis fuit, quan do Syrorum ciuirates,edu(ffis aduerfum tee-xercitibus,rediuexarec(£perunt,unà cum om nibus,quxtecircumiacent Palçifinæ ciuitati-bus. quxmodis omnibusin tegrafTabantur, atqUc te diripieba 111. Tunc certé ratione fcele» rum tuorum, atquepropter abominanda tua flagitia,duris cœpifti traiffari modis, dicit Do minus. Porro fie dicit Dominus Deus: EgO' quidem merito tcc.um agerem, queadmodum tu egifti mecum, qua? fpreto iurifiurandifacra mento, datam mibifidem foluifii,dum fœdus inter nos initum,irritum fccifti. Ego tanien pro mca bonitatcac fiderecordabor fœderis mei.quodtccum adolefcentix tuxtempori- amp;iii S nainti.Eterigam aliquâdopaôtum nouumac fempiternum, dans legem meamin cordibus ueftris. Attu recordata earum,quas ingreffa fuifti ui4^um,pudefies, ubi adiunéfas tibi acce peris forores tuas turn maiorem,tum ctiatn te minorem : quæ filiarum in morcm tibi pareât amp;aufculrent. De Sion enim exibitnouaIex,8C uerbü fempiterniftrderis dcHierufalem. Por rô Jioc meum fœdus nouum ego confîrmatu-jo rus fura, ut æternum perftet ac durer. Etfcics quod ego fim Dominus, quando fuperioreui tain mentem tibi uen!entepudcfies,nonaufu. ra præpudore ne mi quidem facere,utlleuiter bifccrc: tametfi ego fccleribus tuis omnibus condonatis,me tibi præbebo benig’tl* picium,dicit Dominus. CAPVT XVII-Ocercautem uolens Dominus, populus Hicrofolymiranus cum fuo rege non folum in Deüperfidi,inituin cum ipfo fœdus foluifient: uerùm quôdetiam poteftatiàDeo ordinaræ,fidem non feruarct, Dumfe rex SedecbiasNabuchodonofori pv® ter datam fidem rebellcm præbet, uciba mecum faciens,dixit:Fili bominis,ænigmaticcfî-ue per para bolam loquere cum domo Ifraelis, fine ludaico populo aperturuêipfisfuam perfidiam.dicito eis fie dicere Dominü Deum ipforiim ! Aquila quædam corpore prægran-na.quas uarias babebat,acdiuerficolores,ue» nitinLibanum,inregiam nimirum tlignisLi banicon(fru(ffam,unde abripuit fummumce dri faftigium i fummnm inquam ramorum e-ius decerpfit, amp;nbsp;tranftulit illud in terram mer-catoriam.deponcns illud in emporium quod« dam. Etaccipiens defemineterræpræftantifsi mo, pofuit illud in agrum fementi, fiue plan-râdis arboribus cômodum ac fertilcm.quetn V 'Il b, |
|
gt;P A R Ä P H turJ nihil cedrîna (Tue alra, fed humili fuit ac demirta.qualis uitem condecet,ut palmites c-ius ad ipfain pergerent refpiccre aquilam, cui uelutipaloadhærefcebatifiquidemradices^e-iusfubeaerant. Vbi uerd furculus hicèfum-lt;1- mo cedri faftigio deccrptus,euafiflquot;eciam in P’'°f“ht palmites ac flagella. Rurfus quædam fuit aquila grandis item, •’iè' alis,multiscp plumis : 8i ccce uitis illa, à priore aquila, cui uelutiullo palo fe adiun- ‘o »)», xeratjdeftciens, collegitradices fuas,ad hanc etiam palmites fuos ad earn protcndens,ut abliacirrigaretur perfulcûs plantationis ip-fius. In terra fane bona ac feraci, âf ad multas îquas plan tara erar,ut procrefeeret, atque fru ftum proferret,Si uitis cfietegregia Si pul-chra. Dicito itaque populo meo Iudaico,Do tninum Deum eos interrogate, an uiti huic profperchoccefiurum fit,quddomifTa prio-teaquila, fe iunxcrit poftenoriî' An non hac decaufafunditùs ab aquila priorc radices e-ins euellentur,ac frutlus eius dccerpentur, ica utexarefcat, omnesep ramieius emorianturC Willafancnon ira magno brachio,autmul-to populo effccerit, radicitus etiam uitem ip-fam euulfura. Ecce plantata fuit, ira ut iam al tiufculcaftis radicibus,firmiorem fe putarit, qiiàm quæ facilefuo loco moueri poflet. An ucto ira continud profperailli eruntomnia? An'non uento orientali afflata languefeet, at» queunà cum ipfisfulcis fuæplantationis,per quosirrigari fperabat,exarcfcet, atque emo» neturc Locutus autem hicrurfum mccum Do tninus dixit : Age interroga populum hune re bellem ac fceleratum, num fans intelliganr, quidhæcfibiuelintîSiut rem omnem tene« ant, tueis parabolam auramigma hoc interpretator, ac dicito ; Ecce rexBabylonius, qui JO praegrandis ilia aquila eft, ucnit Hitrofoly-mam; amp;ablato illiiic rege Icchonia, Si princi« 4° pibuscius,uniucrî^al^ aula, adduxit eosadfc Babylonem. Accipiens autem ex femine regio Sedechiam, inijt cumeo fœdus, ira ut illc facramentum dixerit Babylonio, feilli obfe-quentem fore amp;nbsp;tributarium. Quos autem re gio uiros fortes habebat ac bcllicofos,ac diui« tijs præftantiores, hos ille fecum ducebat Ba- bylonein,urreguü humilcefrer,necpfeaduer» fus ipfum attolleret.ac rebelle pracberetifed pa âismanens.amp;fœdere inuiolabiliterferuato, $o tur. Et feientomnes arbores agreftes,ipfaEni- ab ipfo ftarct. Vcrùm miferrimushic popu lis promifsis non dans, corpit fe illi rebellcm prabcre;ac niifsis in Aegyptum legatis, Aegy ptq regis ambire amicittâ. linde multos fîbi au xilioacquirerent équités, amp;nbsp;maximam pedi- tutn copiam : hic enim aquilla illa altera eft. y Sedquidfprofpercnc ac féliciter putatis hoc (itDhicceflurum i ut dum talia faci- ““bipfishoc impuncfitt’Ita'ne uideminiuo- lechoniajn arborem aridam, cum res eius nul bis fancitum cum aliquo fœdus foluendum do laacdefperata plancuidebatur.flf ipfc uelut « 0- effeŒteumquifoluerit, impuncidlaturum? nbsp;nbsp;lapis ab omnibus qui ædificârreiedus, qui ca Ita mihiperftet mea uira, dicit Dorijjnus De* me faélustandë eft caputanguli. Ego Domiquot; us: ßnonin regione régis Babyloniic,quirc- nbsp;nbsp;nus locutus hjefum, atç eadë reuera prfftiti. |
R A s 1 S. t»î difragum, nulla uia euadere aut liberari po« terir. ProptereafiedicitDominus Deus:Its mihi mea uita perilet, fi non iuramentum fub mei nominis inuocatione præftitum, 8i fœ» lo dus item meo fub nomine fancitum, illi in ca« put fuum retorfero : ita ut hæc tam turpiter ui olata, 8i impie folura, magno illi malo fatura fint. Expandam enim illi rcre mcum,SiilIc meiscafsibus capietur: captusuerd abdace- ßipcreure^ tut Babylonem,urillic cumeo difeeptem, e- temeum et umcp periuri) atqj turpiter foluti fœderis con- eSprebende uincam,iuftasfp deeo pœnas fumam,qudd turmfaget tarn contemptim me habuerit, atque fub meo na mea. gcm eum conn:irurrar,morîtunis eA, quî rur« pitcr adeo fœdifragus, acperiurus, iuramen-gt; tum illi præftitum reiccerir, inirum cum eo pa dlum refcindens arqueitritum faciens.Hacdc caufa inquam, apud cum Babyloni morictur» Neque enim Pharao magnis fuis copqs,ac inlt;i gcnti bcllarorum multitudine, quicquam bel lo effeifïurus eft, quando hoftes ia^o aggere obuallati, extruâas habebunrfuas munitio« nés,acparatas machinas,adquamplurimos auertendos arque interimendos. Rexludai^ eus nihil eil morarus diiflum Babylonio fa^ eramentum, irrirum faciens fœdus, quodiun (flis inter fe dextris cum eo inqt, Cum ergo nomineinitum fœdusdifldluerit. Q^iicun-que ex cis aufugerint, aut quotquot in aciem cumhoftedefeenderint, fimul omnes gladio perimentur. Qudd fi nonnulli fortafsis rc-manferint, hi quolibet terrarum miferc difper gentunfiC fcictis qudd Dominus ego id uobis praedixerim. Porrd ut uos.qui hic patrqs fc-dibus pulfi, Babylonë incolitis, bono animo' fitis, neque fpe.u ponatis, fie ait Dominus illeDeus nofter. Futurum eft,uregoaliquan-do aliquid tollam de fummo cedri fartigio, ’ quod alicubi ponam ac plantein: decevpams inquam,dcfummis ramiseius furculum quen dam, quem fupermontem excelfum arque c« minentem fum plantatui us,in fublimi monte Ifraeliticæ terræ plantabo cum ,ubi dilatatis ramiseuadet in arborem, quæ præclatos fe-* ratfruflusi fiatlp cedrus magna ac præftans, fubqua requiefeant achabitent quicquid eil nolucrum aut uolatilium.qup fimul oninia iti umbra ramorumeius confideanr,ac feruçn-mirum à Deo dociæ gentes, qudd ego Domi nus Sedechiam omnem arborem altam hu miliarim,8^ qudd Zorobabelem lechoniaz nepotem exaltarim humilcm fane arborem, adeô ut uermis amp;nbsp;non homo, auf certc' nouif* fimus uirorum fit habitus.' qudd item arefece rim Sedechiam arborem uiridem, quæ puU chtc'fiorereuidebaturtâf germinate fecerim q a CAP* |
|
tf4 I E! EZE CAPVT XVIII. Ominus autem oftcndere uolens, fe bona rationc, aciuftadecaufa Hicro-folymorum excidium mcditariiquód» que non patrum fiue maiorum fuorum cul» pa aliqua (ut ipfi fibi pcrfuadebant) fed de propria quifque pleóïcretur, arque pornas dater, uerba binemeciim fadlurusdixit; Qi,ior-fum fpeftar, Si quid fibi uult, quod tritum a« ded inter uos adagium eft, quo in terra Ifrae- lo litica pafsim dtcitis : Patres noftri comede-runr uuam acerbam,8( detes riobis.eorum fi» Iqs, ex ca obftupucrunt ƒ quaff ea quae uos fer tis mala,patrum ueftrorum culpaueriusfera-tis, quam propria. Seditamihi perftet mea ht, SC ex paterna probitate chariot, maio-ueftiens.acdepauperc SC egeno intelligens: 40 ribus ferc commodis fruitur? Hoc uobis qui item pecuniam fuam mutuaticiam fœno» ri non dar, neque ex re diuendita magnum ni mis lucrum facit; qui manum quoquefuam à muneribusretrahes, indicium luftum acue rum inter de re aliqua contendentes iudicat, atquead mea inftituta uiuit, amp;nbsp;quxego facienda aut omittenda cenfui obferuat, per omnia quod uerum iuftum ac xquum eft fa-ciens : hie fane'iuftus eft,atque de nullius alterius pcccato uapulabir: feci uitam uiuet feli-cem, fuauem ac bonam,dicit Dominus De» Qundftge^ “S* Cxteriimfi quis huiufmodi filiumge-nueritfibu nuetit nebuloncm, qui parernx probitati pa iatronem,tf ’’“quot;i refpondeat: Si qui cxdc gaudens, prx-fundtntem didfis contraria dcffgnet,edens nimirum cum ßngnintm. idololatris in monribus idolothyta, SCproximi fui iixorcm per aduircrium polluens, egenum aepauperem opprimesac fraudans, quod aliorum eft rapiens, quod pignori de- pofftum eft non reddens, ad colenda idola go dero:fedpotius, utàuijs fuis malis auerfus, fublatis oculis animum fûum adqciens.'qui uiuat.ac bene illi fit. Pari modo, fîiuftus uira,dicit Dominus Deus: Ego uosueftrx iniqtiiraris ita conuincam, ut riemo unus inter uos amplius futurus Hr, quieo adagio in terra Ifraclttica utatur. Nam ecce.quorfum fpelt;fiat, ut ita mihi obmurmuretis? Non-ne homines fîmul omncs mei funr:' à me créa» tiamp;conditi i fine pater quifpiam fi t, fine filius f Ita propter peccatum patris,nonpunien-' dus nequeperitunis eft filius : nequeitem ra-tionc peccati per filium commifsi,pleótendus ulla pœna pater eft: fed quifquis peccarit.is fuum.fuum inquam ac proprium peccatum luer, atque de eo pleftetur. Si quis itaque iu-ftus fuerit,fàciensquodjuftumacarquum eft, qui in montibus,ubi fua facra faciunt, inter i» dololatras non edat idolothyta, nec fuftol-lat oculos fuos ad ulla Ifraeliticxdomus ido'-la: qui item proximi fui uxoremperadulte-Tium non polluerit,amp;admulierem fuis menfi bus laborantem non accefterit: qui neminem oppreiTerit, autfraudarit: qui proximo quip-piam mutud dans,pignus ei fuum reftiruerit: qui rapto abftiner,fuum cuique finens.'qui panem fuum efurienti impartit, nudum con-irrtn Cqiiod abominandum eft) ad menfes fu- os parientem muliercm non uereatur a«e- |
ÎO : tt I E L E M Pdrr fl'K jui dtlum* uimfiat 30 dere : SC auarus pecuniam fuam ftznorf eX-pofuerit, magnum'que nimis lucrum ex re uenditafecerit: talis'ne tibiuita ac felici om nium return fucceffu dignuscenfebitur(Ni» hil minus, imd obhzetamabominanda fua fafta,quxipftrscommifit,amp; non dealterius cuiufquam fceleribus uapulabir, atque morte pleiffetur, Sifanguis eiusnemini quàmil» li ipff imputabitur. Porrdfffccieratus quif» I piam genuerit filium probum, qui uifisom» nibus his, qux pater commifit,fceleribus, Deum reueritus, eadem non committar, ita ut immolata idolis, cum idolorum cultori-bus,in montibus,ubi fua facrafaciunt,non edat.'neque ad colendadomus Ifraeliticac i-dola, fublatis oculis, animum fuum appli-cet:neque proximifui uxorem adulterio pol luar, neque quenquam fraudetac opprimât; qui quod pignori oftertur, non retineat.ne* que quod alterius eft inuoletacrapiatifedpa nem de fuo potius, efurienti atque egeno im partiat, nudum'que conueftiat; qui neminem debilem aepauperem pulfct, autferiat, foenus nimium que lucrum non quarat: qua: ego faciunda atque omittenda iudicoobfei» uet,amp; ad mea inftituta modis omnibus ui-’uat ; hie certe rationc paternx iniquitatis non eft moriturus , neque ullum inde fen-tier incommodum ; fed uitam uiuet feliccm aeprofperä .Verum ipfepatcreius,ßiHeprolt; ximum fuum calumnieruratqucopprimat,8( quxfratris fuifunr,rapto fuftollat,atque in medio populi fuireliquorummalorumquip piam faciat lisprofedfdproprer fuam,fuam ipfius inquam iniquiratem pleftetur, atque moriturus eft. Quddfi liicmihi dicatis. bie refponfum habete : Quod filius id quod xquum ac iuftum cftfaciat,omnia'quc mea inftituta obferuet, atque re ipfa prxftet : hinc, hinc, inquam, ille fuauiter ac féliciter eft ui-ôurus. Qiii uerd peccarit, is peccatum fuum luet, uapulabit, ac morietur. Iraque filius non luet iniquiratem partis,neqiie paterde ini» quirare filrj panas pendet. Sed iuftus feret frudlum ac mercedem fux iufticix : 8i impi» JO US defua, non dealiena impietate panas da» nbsp;nbsp;nbsp;,, bit. Si uerd impiusipfe ab omnibus quxfe- St Kuki«» eit fceleribus feauertat, SC iam fe obferuan- piHsegffl* dis m eis inftitutis accommoder,facicns quod xquum acredlum eft: uitam fane uiuet feli-cem ac profperam , ne in xternum quidem moriturus. Omnium iniquiratum eius, quas commifit, nulla erit memoria ; fed ex iufticia cur non ferat filius iniquiratem fui partis, quando omnia eius bxreditana bona tol-fua,quamprxftiritgt;ui(flurus eft. Nam ego certe mortem impij nolo, nequeeam deiî* quifpiam fe à fua iufticia auerterit, atque inique focerc c(cperit,f er omnia impiorum mo* reiatn |
P A R A P « iff iam uîuens ac faciens, num huncmihi cenfcbitis uita aut felicitate ulla dignum Ï imo omnium quas fecit iufticiarum nulla erit memoria: fed ratione fcclerum fuo-rum quæ commifit, amp;nbsp;perpeccalumfuum quod peccauit, moriturus eft. Cæteriim hic mihi refponfatis , parum æquàm eflè ùiamDomini,parum 'queiufte' earn facere: quando omnium fuperiorum iufticiarum totus immcmorjtam acrem poftcriorumj Deque ita multarum iniquitatum uindicem fe prxbet : ttiam pro peccato breui ac tem-porario.cruciatus infl igcns longos ac acter-nos: pro peccatispaucis acmomehtaneis, fupplicia milita ac infinita. Sedaiiditeob-fecrodomus Ifrael.itane uiam meam pu-tabitisiniquam^S^ nonpotius uos eft'einiques, una cum faftis ueftris omnibus Si âuerterit fe inquam iuftus, acuir probus, à fuîiufticia,ac uitæ probitate,faciens iam quod iniuftum eft ac iniquum, atqne in eo nitxftatu eum contingat emori.ob com« niiflam àfeiniquîratem moriturus ille eft. Etuicifsim, fi impius à fua impietate quam facere folitltseft,fe auerrat,iam quod iu-ftumac arqulim eft faciens,hie animam fu-aniferuabituiuam.non moriturus rquippe quiuiia atque confiderata fua impictate,ab omnibus fuis quae defignauit fcelenbus, fe îuertinunde SCfuauiter uiuet, nohrnoritu fus. Qijod itaque me cenfetis in iufto, à iu fticia fuaauerfo iniquiorem: cur non in catifainiufti,à fuainiufticia defiftentis, me iudicatis acquiorem? Hoc animaduerfum, nias meas docebit arquas efl'e, aciuftas. Cer ft fi domus Ifraelirica hacc iniqua iudicct, ralumnians uiam Domini parum xquam tifeac iuftam : ipfi fefe potius, ac fuas uias gt;ntrofpiciant,an illx non uerius jniqup fint. Namegocerrc,nequisme iniquitatis accu fti.unumqiicmlibet ueftrûm fecundum fu-ïni uiamifua'uc fadla fum ludicaturus ,ô «iDowi ^°’’’us Ifraelis fcelerata Ôi improba,dicit W. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E)fns • Ptoinde conuertimini,
stque alius alium reducite ab omnibus ini-quitatibus ueftris, ut ne per ilia« impingt; gatis,accorruenrespcrcaris. Abqciteàuo bis, exipfis animi ueftri penetralibus, quic-quid iniuftum eftac iniquum : amp;nbsp;facite ut cordefitis nouo, ac nouo item animo, qui iufto ac ucro gaudear, ut iniufto foliti eftis gaudereamp;iniquo. Hocfifeceritis,cur mo-reremini domus Ifrael^ Ego certè non gau-dfo, neque delcftor morte morien tis pecca toris, dicit Dominus Deus : fed potius opta timacpracelegerim.ur omifsis fceleribus ue ftris,uiuatis,ac bene uobis fit.
c Ä P V T X I X.
DOminus autem Deus,quiperfonam hominis non rcipicit, neque cui-quametiam regiad gratiam loqui-hir, cuhi calamitatem Hierofolymorum ij^
R A S I S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i»f
fi Sedechiar, aceius aulc principibus pofif-fimum imputandam cenferet,ati^ me huid eorum ulceri tangendO deftinaret : Tu fill hominis,inquir,lamentator atque déplora« to fortem priheipum Ifraehticorum,qui iam ab ipfo iofia rege fuo, riiagis ac magis mife« ri fadfifunr, atque per fcelera fua calamito-fi ac deplorandi. Sicitaque dicito: Mater tua fynagoga, leznam fe exhibens uerius gt;6 quam piam matrem, heu, quam ilia accubar, confiftit atque uerfatur inter leonino ac fanguinario animo principes / Quam ip-fos etiam catulos fuos,regio ftemmate pro« gnatos (dequorum pia educatiohemaxigt; ma fperarentur Reipublicz Hierofolymita« næ commoda ) medios inter leones educat atque enutritj unde non nifi leonina,fuper-ba atque crudelia condifeant. Vnum enim quendamcatulorum horum adregiam dilt; ao gnitatem in patris fui lofip locum euediunij uidcre continuo licuit,quam eredlis fuis cri ftis, uixdü uiginti tres annos narus, leiiculu ftatim feprsebereaduerfus Aegyptios cerpe rit. Aifueueratenim iam prædari,atqüeho mines exedendo demophagus efie. Quam quidem rem ubigentes circumfperfzaudi« ufrunr,ipfi'que Aegyptq non paterentur, uix tribus ab inito regno menfibus,captu8 ab ipfis eft: atque catenis, compedibus'que JO uindluSjin Aegyptum eftdedudtus. Videos
autem Synagoga mater,qudd fpe atque^ex« pedfatione fua,quam de hoc leunculo tna-gnam conceperat, fruftrata effet: permitten te id Pharaone, accepit ex catulis illis regijs alium, quern 8i leunculum qiioqj uerius ef« fecit, qua’m pium in fubdiros regem. Nani 8lt; hie inter leones illos aulicos educatus, coepit iam, leonina ilia fcrocia non tarn po-fita quam attrita, regem agere, ex rapto, de 40 expilato.aCprzda Uiuereiam afl'uetus,at(^ homines ( ita ut demobbri principes,folct) exederc atquedeuorare, bcllo laceffens figt; biuicinos Moabitas SC Ammonitäs: iibi interfedfis maritis ,uiduas eorundem fibi adiunxit, atque cum eis fe obledtauit, ciui-tates ipfas deuaftans ac perdens ; ita ut terra ipfa,una cum omnibus qui earn inco-lebanr, huius ryrannidedefolata,atque mi ferrimc uaftata fit. Gentes autem Ammoni ticzatque Moabiticzrfgionis,confpiran-tes cum Chaldzis ac Syris,cum non ferrent huius leunculi mores accrudeliratem, fefe ei circumcircaopponentes, expafsis aduer fus cum fuorû exercituum retibus, compte hendere eum ftuducrunr ; eorundem que infidqseftcaptus.ôfcatcnis compedibuscp illigatumadduxeruntad regem Babyloni-um.quimunitiorccuftodia eum reclufum tenuir,ita ut nulla amplmscius effet autori-éó tas in mötibusautregnolfraelitico. Qyam quidem utriufque huius régis fortunam, ei qui nunc ad Hierofolymitani regniguber« hacuU fedet, cotdi rife decer,atque opus q gt;nbsp;eft»
-ocr page 186-|
IN E Z Ë C eft, Mater tua Synagoga, tuo ô rex de fan-qna]t utncit gQinç^afqucob ftirpem uerc regiam, ute-wjMgMnt ximiaquædam uitisfeolimhabuit: quæ ad aquas plantata,ex ipfis frugifera admodum, aciucundifsimis fuitfrondibus. Habebatc-nim uirgulas fine palmites præfortcs, qui regni fceptramoderabantur.atque dirige-bant; undeSéftarura alioqui humilis,exal-tata tuucerat, fupra ftirpis mediæ ac principalis faftigium, fua alritudine confpicuam (o iepræbens, fupra om nés fuos palmites. At» qui nunc, per Deum iratum reiiulfa plane eft, atquein terram proieda: quandouen-tusilleorientalis, quofpiranrehuccum fuo milite adueniens rexBabyloniusomnem c* iusfrudum exiccauitiitaut mops conflit), inutilisiam plane',acnullauirtute fit. Nam optimatibus regni Babyloncm abuedis, non'nelîc iiirgæac palmites cius fortiores confradi funt, arque cenfendi exaridi? Cer* lo te afftidionis illius ignis,omnem eorum uir tutem abfumpfit: tranfplâtata enim eft uclu ri deferto in loco, non ad præterfluentes a-quas, fed in terra arida Si fiticiilofa. Nam de trunco ramorum cius ignis egrelTus eft, qui omnem cius frudum corrupit atque uorauit. Ex ipfo inquâ rege Sedechia,quôd Babylonio datam fidemnon feruarir, lub-nafeitur Hierofolymorum Rcipublicæ taie incendium.quod uniiierfum regnum per- jo datacuaftct;itatit nullus in uite ramus ro-buftior remanfurus fit.nequc quifquam,qui dominaturus Ifraelitici regni feeptrum tene at. Habetis lamentarionemicui cum prope-dicm cuétus refpondebit, uerc,multo(];gra uiuslamentabiliserir. C A P V T XX. FAdum eft autem anno poft auedum in captiuiratem lechoniam feptimo, quinti menfîs decimo die, ut populi4oHic illismca tradidi inftituta, indicans eis Ifraelitici uiri aliquot Senatores me accef-ferint , confulturi Dominum, quo pado iam iplîs fua uitainftituenda efl'et : ex Baby-loniorum'ne legibus 8i uoluntate.an po-tius ex uctere illa Mofaica, qux hic uide-baturnon pofte præftari. Vrrum perftatu-raeft'etHierofolyma, quo redire breuifpe-randum eftet, an fpes illa ponenda. Et hi« fee fimilibus’ue de rebus afluri, confede- runtapud me. Et Dominus mealloquens: fo arrogate poflunt. utfciât me reuera talé eile Fili hominis, inquit, loquere cumfeniori-buslfrael,prophetarum meorum oraculis nihil credentibus.acdicito eis,fi'c dicereDo minum Deum : Itane poft tam aperta fre« quenrer repetita prophetarum meorum o« racula,me ueniftis confulturi lIra mihi per-maneat uita mea,ut àuobis confuli arque rogari me non fum pafturus. Quis enim uobis, ueritati ram incredulis, refpondeat^ inquit Dominus Deus. An'ne durius eos increpabis^an'nefeueriuseosreprehcndes, fill hominis ƒ inquit. Indica illis,quàm abo-minandc prauiac feekrati ipforum patres |
I E L E M fuerint.amp;quàm enormîrer illî fccerintroa* le : quorum fe nimis quàm fedulos fané prarbent imitatores. Dicito itaqueillis,lîc dicere Dominum Deum ipforum ; Quo die ego ex cundis mundi nationibus llraelem in peculiarem mihi populum elegi, miftb ad eosfamulo meo Mofe, arque iuramen« to etiam lacobææ domus pofteris meis a^ ftrinxi,ac uarqs plagis percufl'o Aegyptio,e* is innotui arque cognitus fum, iureiuran-do me affirmans ipßs Dominum ac De* um fore: Q.uo inquam dieiurauieis,qudd liberaturus arque edudurus eos tftem elegilfr^^ de terra Aegypti, in terram qiiam iplîs pro-uideram, quæ Salade fié melle manaret, at* nun« queomnium fubfole terrarum longeopti- proßirpf maaciucundifsima eftet: runcquidempræ- Jmihh' cepiacdixieis, utunufquifque eorumabo-minauda fua idola ab oculis fuis reijeerer, Si ne in Aegypriorum idolis, quibus iam afluc uei'anr,fepolluerenr;quippcquibusego Oo minus ac Deus ipforum eifern. Atquiilli fe-fehicpræbueruntcontinudmihi immorige rosjut qui fimulacra fua Aegyptia feruarint, ac reijeere noluenn t. Et fie q dé huius elcdi àmepopuli habebanrprincipia. Sratuiitaqj pro ira mea in eos defæuire, atç furore mul topercitus.in terra Aegyptia eos deperderet fed habita nominis met ratione, neilluda-pud genres, inter quas illi agebant.malèau-dirct ( liquidem iam conftabat illis de pro« miffa acpræftanda Ifraelitis falute amp;nbsp;libcra-lione.quæ tune uifus fuiflem non polfe prç-ftare) lune fadum eft.quôd illis peperce-rim, arque ex Aegyptia terra eos eduxerim, fié in libertatem alferuerim, luxta promif-fum iraquccduxi eos de terra Aegypti, in-troducens cos in defertum fterileac infru-giferum : ubi tarnen nullis rebus eguerunt. quac meo ex iudicio faciunda illis eftent, at« que omittenda. Ad quac quifquis homo ui-tam fuam inftiruerit, is per ea uiuet, nun-quam moriturus. Quin amp;nbsp;fabbata mea de-di eis, quæ pro figno eftent inter me qui eos liberanm.atcß inter eos per meliberatos, K feruili ab opéré in liberam requic indudos. Inter me inquam, qui mera gratia eos redemi; amp;ipfos, qui nihil hic fuis de me meritis Dominum,qui cos gratis ac nullo fiio meri« to fandifico ac feruo.Et ecce populus hic If» raeliticus.poftquâ ab Aegypto edudos tara medornwif ftupédomiraculo permare fîccopedceisi- rlt;rel isiU» ter feccram, tamty innumeris bcneficijs eos pft’» cohoneftaucram, in ipfo deferto rurfum me cxacerbarunc,non uiuétes ad mca prçcepta; ram, ea omitteban t prorfus ; ad qux ramen quifquis fuâ uitâ inftitueret.arcp fado ea prg ftarct,i8 per illa uiucret,neç unquâ morere-tur.Qÿin Sé fabbata mea.per quç mihi in eis operandum Si omnia agenda funt, illis à fui ingenq |
|
P Ä R AP H R Ä S I S tngenq opère quîefcentîbus, nihil obferua- runt: adeó,ut hinein deferto eosirarus male affligere decreuerim, atquc adeo fundiras eosdeperdere ; fed propter nomen me-um, ne illud apud gentes,quibus infpedlan* tibas eos ex Aegypto eduxeram, conuicqs incelfcretur, parcereillis coaéfus fum. Non oblitus ramen tantæ huius ingratitudinis, fandlc admodum illis in deferto iuraui, qaôdinpromiflam illam terram, quælafte lo ac mclle manaret, omniilmque terrarum facile optima effet ac iucundifsima, eos iam non introdiicerem: id 'que quôd mea de fa-ciaadis, aut non faciundis indicia rciece-rant. arque ad mea inftiruta nihil uiuentes, fabbara mea profanarant : quippe qui e-tiamnum lira fedfarentur idola.qup ego iam olim non femel reqeienda cenfueram, attp etiam iufferam. Et cum ob haec quidem me- iam pollmintur: fiquidem primogcnita fua, titô grauifsnné pleélendi efl'ent, peper- zo quæ mihi debentur.iam gentium idohs per ci tarnen eis, ne ipfos perderem, atquc fimul oinnes in deferto ad internecionem conficerem. Porrö filqs atquc horum ne-potibiiscgoindeferto præcepi,ne patries illi imitarentur mores, ipfordmque inge-nioinalo ac prauone refponderent. Vndc feptefi inliuncmodum cis locutusfum, aedixi: In flitp'itnn præccptis patrum ueftrorum ne incedatis, ixßmim uequeqiiodillircdlum iudicantobfeructis, lifeiiicfiif- Ipiorum idohs atque infano fimulachro- }o rumciiltu uos coinquinaturi.Siquidem mi-lii.mihi inquam data fides cft.ut qui Domi* nus Deus uefter fim.Itaque ad prpeepta mea uimte : amp;nbsp;quæ ego faciunda, aut omittenda cenfui,obferuatc,arç præftate.Itë amp;nbsp;ea quæ ego inftitui fabbata fanélificate, ut figni lo» co fint,inter me ueftrum Deum, uos meü populumiutillinc omnibus confier,quôd ego ffm Dominus Deus uefter. Cæterùm l'i,ex maiorum ueftrorum filqsac nepo*4o laueruntfuafacrifida: gentium plané more tibusprognati,patcrnisetiam ueftigqs in» cedentes.acingenio plané fimili fuam infti- tuentes uitam,multam quoque mihi mo» uerunt bilcm, cum ad inftituta mea feruan» difenihilcomponerent : amp;nbsp;quæ ego faciun da decerncbam.atque omittenda, nihil mo rarentur ac contemnerent. ad quæ tarnen quifquis hominum uitam fuam inftituerit, ispereauiuet, nunquam moriturus. Quin amp;fabbata mea profanarunt, atquè afper-nati funt. Hinc itaque ftatui furibundusôC ineos animaduertere.multa'que iraperci-tus in deferto,fimul omnes eos deperdc-re.Sedamp;hancmcam iram reprefsi, atquc pari ratione continu!,habita nimirumra-tionefacrofanéli nominis mci,neilludinter genres male audiret, atque conuicijs in» celferetiir, quando præ ipforum oculis po* pulumhunc ex Aegypto eduxeram. Etrur-fus quidem alqs atque alqs modisprouo-catus,in ipfo deferto nô femel manus mcas ineos libraui, diuexaturus eos, atquc in» ter genres quôuis terrarum eos (hfpcrfim rc iedurus ! quôd qs quæ egO prxfcripfi rcie» élis, ac meis ftatutis côtcmptis.fabbata mea tam nihil morarctur. Si quôd fceleratis fuis oculis adpatrum fuorum idola refpiccrcnr, Cæteriim poftquam legibus meis bonis,fan élis ac libi commodis,tam praefraéle'parère Dcdieamp;præ reeufarunt, ferenda eis dedi præcepta nô bo cepM non na.minimecp côm©da:quippequæpergen» iona, tes eorum uiélrices ipfis impono,de pcrfol» uendo uidelicet ipfis quotannis tributo, a-Iqs^dconeribus quç ferenda habentexho ftibus plurima.Reqciunt me fui amante Do minum :atnunc ferent feodientes hoftes. 6o |
Qiiodqj illifaciundum arque omitrendum cenfenr, cogentur facere. Qiiibus præftan-dis tarnen, non parabunt fibi uitam.Ad hçc, in ipfis muneribus fuis,quæ mihi offerenda crant,amp; per quæ mihi fuerant fanétifîcandi. igncm luftrant,aflt;j}iifdcm ea immolât;quæ fane crudelifsimaimpieras me incitât ad il» losperdendos, iiixralegis meæ commina» tiones,ut fciantquod ego fim Dominns mi nimc contemncndus. Qiiando itaque hue impietarisuentum cft, arque tam profunde fe in criidclifsimam demerferunt idoiola-triam.tu fill hominis loqucrc cum domo Ifraelirica,at^ diciro eis.fic dicere Dominü Deum ipforum : Prxtcr alia infanda quam-plurima,etiam hacin re patres ueftrimede» honeftarunt,atque contemptiü liabucriint: quôd ubi cos de deferto in terram introdu-xi, quam fub iureiurando me illis daturum condixeram, cotitinuö amp;nbsp;hicfcclcra fceleri» bus concumulantes, ubicunque collcm ali -quam uideruntexccifum, aur arborem ali» qiiem expafsis ramis ameeniorem, ibi con-tinuó contra legis mcæprxfcriptiini immo fuas illicofferentes oblationes. quibus non modô me non placabant, atqj fibi fauentio-rem reddebant; fed multam potins mouchant mihi iram,fibiip planéreddebantme infenfifsimum, cum pcrinobedictiam locis uetitis, ad exemplum gentium fuauem illic fuffitum faccrct, fuaip libarcnt libamina. Di xiitaqjcis.indignantcreosrogitans.Quor» fumfpeélaret excelfumhocaltare, aut Ba-ma, ad quod tam frequentes conuenirent, cum alius eorum facris faciundis à me præ- '«gi'edi» fcriptus locus effet ï Et uocatum quidem il-lud efl, ex crebro adeô eins ufu. Barna, fiue cxcelfum,ufquein hodiernum diem.Proin-dedie domui Ifraeliticæ, fie diccre Dominum Deum ipforum; An'ne ad morem pa-rentum ac maiorum ueftrorum uos uiui-tisr’quælibct eorum fcelera imitâtes, atlt;p ex ijfdem uos confpurcantesiquando in candc plane' idololatriä uos demergitis, cademep idola feélamini. Cü enim qs quibus uobis colhbitum cft locis ueftra muncraoffertis, atquc läcra facitis » cum proprios liberos q 4 in- |
|
»SS irrfanda crudelitate ad morcm gentium per ignem rraduciris, ad quælibet idola ueftra uosconfpurcantes etiam ad hficufqj diem, quo ob huiufmodi facinora incaptiuiratem häc de terra ueftra abdudieftis.Dignum 'ne uobis uidebirur, utperuos confultiis uobis rcfpödcam,fcclerata ifraelis domus Ira mihi perftet mea uira, dicit Dominus, non panarduobis confuli,nequeconfulentibus uobis uel uerbulum aliquoddignabor re-to fpondere.'Sf quod apiid ueftros animos co-giratis,arque ftatuiftis, id minime fier. Spe-ratiseiiim arque dicitis,uosgentium fore limiles : arque uos factures, ut abac faciunt mundi nariones, quæ idola coluntligneaôf lapidca : quali fic facientibus uobis redfins futurum fit,8i melius, cum nulla interim de realia magis hue calamitatis uentum uobis Viuo fgo,Ji fit.Sed egOquot; 11 uiuo,dicitDominusDeus.ma nt Domi* nu ualida Si coadfrice, Sf brachio ad uerbe* MW Dew, randum fubdudloaclibraro,furibundc're» ^uoniam in gnans,in officio continebo uos,utaliquan» tnuMu forti, doexgentibus ,inter quasnunc afftigimi-ni,uos rcducam, atque de terris,in quas prç potente manu ac minaci brachio , plurimum commotusuos difperfi,rurfum uos colligam : ôf addiicani uos in defertum eius populi,interquos nunc agitis.Ethiefanc remotis arbitris liberrimc' facrofandlo no- tnini meo illaram iniuriam ulcifcar. ludicio 3 o uefth mulro pefsimi,dicit Dominus Deus. Verba aurem rurfum mecum faciens Domi nus : Fili, inquit, hominis, obuertefaciem tuam aduiam auftralem.qua hincHiero- ■ folyma inir : amp;: uaricinare contra meridiem, “ cnim illic uobifcum contendam, coràm, ac ncminc milü obfiftentc , caufam mcam a-élurus . Qiicmadmodiim cum patribus ue-ftris in deferto rerræ Aegyptiacæ difcepta* ui,pari omnino modo difceptarurus fum uobifcum:fcd ut illis propter nomen meum parcere coaélus fum ,ita non fier uobis.Ra-tumautemaccertnm id uobis cfto ; fiqui- dem ipfc Dominus Deus ira dixit, atque Sulycirfm locutus eft. Sub uirga direiffionis meæ 4° dam in re ignem, qui confumpturus eft in ■ quot;nbsp;■ • te, quicquid habes arborum, fine uiridcs uot/ceplr0 cohibitos,deducam uos in uincula focdc-mea,^ in- ris, quod uobifcum nouum feriam, ac fern* ducam uos pirernum. Verùm qui inter uos rebelles di-«HincHlK rigi nolunt, arque meapi-æcepta tranfgre' fxdtrif, diunrur, hos ego fegregabo, de terra habi-tationis fux eos reieôfurus, ira urne unus quidem ex ipfis in terram Ifraeliricam re-diturus fit, quanrumuis id etiam ftudeant Sf laborenr; nbsp;cognofceris, me elTe Domi num, uerba'que mea me præRare. Cærerùm Fo uos, qui de domo eftis Ifraelitiea, quando mcfimulanter, ôf nihil ex animo colitis, 8C cxueftrafentctiapotius quàm demco præ-fcripto uiuitis, feélamini fua quifqueidola: arque ilia, quando mihi parère recufatis, co lire arqueadorare; non amplius, muneri' bus ueftris per hypocrifin oblatis,arque per idola etiam ucftra , faerofanélum nomen meum polluentes. Citius facilius’que ru-lero manifeftarios idololatras,quamfcelc-6o rata hypocrifi meum eultum.acmeiamo* rem fîngentes. Sed quid uobis ilia fuccefTii» tafint,expedate, Cette in monte milü lan- |
H I Ë L E M dlOjin monte Ifraelis prxaltO ac eledl6,in f» ledlifsiminimirum populi mei ecclefia,dicit Dominus Deus,ibi mihi uiiiuerfa domus Ifraelis feruiet. Vniuerfa inquamiid^ in terra, quam egocreaturus fum nouam, cum ccclo nouo.lbi multa bcneuolentia cos proiecuturus fum: Si oblarioncs ueftras, Si donorum iieftrorum primitias, in omnibus facris ueftris auidc defideraturus fum, utquæ gratifsimar mihi futuræ fint. Et quia utitrii» Mefsiacno^ftri bonus odor eritis,animoe- fuauitatu ro in uos oprimo.ac ueftriamantilsimo,ubi fuftifitm uos ex populo idololatricocduxero,ijs que utt. de reiiis, ac terrenarum rerum deftdêriis congregauero, in quas nunc difperficftii. Quae res mihi apud genres funima: laiidi e-rir,acglorix, Si fcietis qudd ego fim Dominus, cum uos in terram Ifraelis, uerx'que ecclefix confortium induxero: in terram, quam non fine iuramento patribus ueftris mepromifi darurum.Et ibrquidemrccor-dantes, quibus incefleritis uijs, Si quæ uc' ftra fuerint ftudia, per quae uos confpurca-ftiSjCum rubore uos ueftripudebit,quód tam multa ac enormia fint ueftra flagitia, quæ defignaftis:8f fcietis qudd ego fim Do-minus,cuin proprer nomen meum uobis pc percero,atque mifericordi ter egcro : Si non ita,ut ueftra merentur fada m31a,conatus^ aut auftruni, ubi Hierufalem eft. Vaticinarc inquam,aduerfus faltum agrimeridionalis, qui amp;nbsp;uirides habet arbores. Siaridas: amp;nbsp;iu bero ilium audire uerbum Domini,cuius uerbaad ipfumfichabenr. Ecccego accen» iliac fint ac humidac, fine etiam exarida: ac emortuz. Ehr autem incendq huius tails flamma, ut alia aliam fubfecutura fit : ta-lis'quefuturus ignis, qui non extinguatur. Erfacies omnium quihuic incendio uicini erunt,adurenrur, atque fentienr incommo-dum, à mendie ufque ad aquilonem. Et quilibet quidem hominum uidebit, qudd I ego Dominus ignem huncaccendcrim:qui fane non prius cxtinguetur.quam ego quic* quid meoin animoftatui,perfccero. Hie ego parabolis ram inuoluris , Si male' o-minatis offenfus , Ah Domine Deus,in-quam, populus hie me fere rider, atqueop« probrando dicit. Parabolas 'nefuashie no» bis parabolicc'pergit loqui.ur qui intelli-gi nolir, arque obfcure' diófis fe uendirarc uelitproprophetall C A P V T XXI. HIc Dominus apertius mecum lo-quens,fine omni parabolarum inuo lucro, quodte^cprius dixerat^ mihiin hue ihoduirt |
F Ä R X P H k À s I s.
moduitt aperuit ; Fili hominis, obuerre fa-ciem tuam Hierufalem uerfus, amp;nbsp;uaricinare aduerfus templum mihi fandum, arque adco aduerfiis toram terrain Ifraeliricam, fiuelu» dicac regioncm,cui dices, ficdicere Dominum : En cgo aduerfutn Itos bellaturuspro-dibo, amp;nbsp;editcä de uagina fua gladium meum, occidam in re tum iuftum, tum impium.
Qiiia itf10 in re Si iuftum occifirrus fum,amp; im
tioî’Sed Dominus Deus ncgat ira fururum, in ludaicum regnum hu ncgladium maxime' ftri 6tum efleaffirmans. Proinde ru fili hominis, uaricinare, arque complofis difcufsis'que ma nibus oftende mccrorem, animique rui an-guftiam. Nam gladius quàm plurimos perdi* turus , conduplicabir arqueingeminabirfuas uiresrira ur duplo ac rriplo maior clades furu» ra fir,quàm à propheris præduftum eft: fiqui-
pium, arque de bac ueftra calamirate circum- jq dem magnæ arque cximiic cædis erit, interfc-
laccntesrechüraresgauifura:funr:idcirco e-ducetur gladius meus deuaginafua in quem« uisobüiiim hominem, meridieubi uosagi-tis,ad aqiiilonem ufque ubi Babel eft : Si feiet
«flurus fcilicer magnares eriam,arque eximios pracftanrifsimos'que rerræ principes , quos in fecrerioribus quoque ipforum conclaui-bus,acædium penerralibus anquirer. Vrau-
quilibctquôdego fim Dominus,quigladiü tcmcordaipforumdifloluâtur,animum'quc
nicum defua uagina eduxi : in quam non re-conderiir,priufquam uolun rarem meam om-nemperfeccrit. Tu itaquefilihominis,quan-'’(OMl■ino do certo certius eft.hæc eflefiirura, ingemifee •itlimiio- atq; fufpira, ut qui corde mœfto ac mifere' af-flictofis, Amareinquam arquealtum fufpira atqiieingemifce,id'que ipfisinfpediantibus. «ilwiiijt, Qiiostiiosgcmitus mirati,fi terogenrquid arS tammifere ingemifras : dicitote idfacere de tis. fiimorc bellico, arque propter malum quem acceperis niincium, de aduentante aduerfus cos exercitu, ira ut non diu fururum fit, quin amp;ipfimulto ingemitufuturi finr, atquelon-gcmœftifsimi. Aduenit enim hoftis, 8i corda
defpondeant, ac uaria fint offendicula.tumul rum eis excitabo in omnibus ipforum portis, atque locis populo maxime' frequentatis,ut fadta illic cæde fimul omnes perterrefiant. JO Heu miferum me, ardentes clypeos , arque æra micanria cerno, quæ haftenus fuis uagi-nis fueruntrecondita. Atqui nunceadiftrin» gunrurad exercendam lanienam.-fcd ruen-fis qui re in omne uibras partem , uel in dex-trum re obuerte, uel in finiftrum, utrocun-que uoles, acdeftinatus es. Cæterùm tu fili hominis, manus quidem tuas complodis, populi commiferatione ac mulro metu per-culfus; ueriim ego complofis item manibus
jpfaciinâos deftitiicnt arque liqucfcent, ira30 hoftcmincitabo.quieos maôler,perimaramp;
lit mantis omnes nihil ualituræ fint. Omnium que aniini concidenr, ac ucluti fpe omni ablata, mulro in mœrore erunt.Et genua ip facolliqiiefcenria, ac omni robore deftituta, nixhominem ferent. Et ecce iamiam uenru» tus efthoftis. Si certo hæc fient, dicit Dominus Deus. Et continuansfuum mecum fer-nionem Dominus, dixit: Fili hominis uaricinare,acdiciro fic dicere Dominum Deum:
pcrdat.iit iraromco animo farisfaciam, ip-fum'que explcam.Ego Dominus hæc locu« tus fum.eadem'que præftabo. Locurusau-temrurfum mecum Dominus eft, ut qui iam in foribus ipfoque limine Hierofolymorum
efteexcidium fignificaret, ac dixit:Fili hominis, finge tibi duas uias.perquas gladius Ba- Plt;”*e bylonq régis in hoftes fuos iieniar : id'que d««« uitts,ut ita, ut ambæ una de terra egredianrur. Et de- ueniat gla» Ql'od uobis locutusfumdegladio,gladius 40lige tibilocum,ubidugillæuiæcocuntcs.cxi» diuf re^ ~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tum uclut in biuio teneant, ita ut hac uia ^abylonif»
*rit exacutus, etiam expolitus. Exacutus iluidcm, ad cædcndas uitfbimas: amp;nbsp;ut fplendo teüio uidentem perterrefaciar, expolitus. An gaudere quifquam porerit, quafi in hoftem illeftringatiir'? Imo feeprrum arque regnum *■ filij Wei luda deperdere paratus eft , magis quàm ullam natio nem aliam. Miftiis autem iam eft, ut expoliatur, atque ut addiro ma-tiubrio,qiio teneri pofsit,à machçropœo ab-foluatur. Gladius inquam præaeutus eft,i-dem'que expolitus,qui rradaturin manum . nbsp;nbsp;nbsp;interfedoris,in manum Nabuchodonoforis
iJUlT Babyloniy Tuiraque fili hominis, da* ma,atqueciula fuperpopuliftragehac. nam gladius hic diftringitur in populum meum, atquein omnes rerræIfraeliriccprincipes.Lu dus,uarius'que pauor ex gladio hoc,populo biUfj. meo incutietur . Proinde percuftb femore
fo
tuo,plangc,arque dolorem ruum teftarum tedde: fiquidem ad omnes probandos im-^o mittitur.fi qui fortafsis refipifcaUt. Porto fi' feeptrum ludaici regni nonferiret, neqj pro-
gladiusferatur in Rabbath, Ammonitarum merropolin , qui fidem quoque Babylottio foluerunr : hac uerd, in ludaicam terram.ad-iierfus munitam Hierofolymorum urbem. Nam rex Babylonius periurum hoc ferdi-fragorum hominum genus ulcifci ftaniens, conftitir in biuio, ubi duæ uiæ conueniunt, forte exquirens , arque auipicium fumens, utram uiam prim tim ingrediatur, earn'ne qug ad Ammonitas tendit : an alteram, qua Hicgt; rofolymam uerfus itcr eft. Et huic negocio exterfit arque exacuit telorum fuorum fer-ramenta , de quorum fplendore aufpiciunt capiar. Vifurus item,ubi illa eiaculatus erit in acra,qüo'nam propendeant.iam in terrant delapfa. Oraculum autem idolorum fuorum iri confilium adhibes, fimul 6i fpirantia con-fulit exta : 8i ecce tum tela, tum idola', tum c* tiam infpefta exta, dextram uiam ineundam fuaddt, qua Hierofolymam tenditur : ut huic, oppugnaturus eä, fuos adhiberet belli duces, qui ad cxcrccndam cacdera exercitus inhorta* (cntuXf
|
0lt;j IN E Z E C H ! E L EM rentur,anrmumci,’ adderer,utircm fublatis uo dbus Hierofolymitanos pertcrrefaceret, ad-motis ad portas arietibiis, quibus iirbis moe« nia conuellat, ac difsipet, duóto aduerfus cos ni“*'*tis conftriiólis turribus, nempe ut ex Iiis tutius puguent, amp;nbsp;poft illum tuti lateaf, neque impeti pofsint. MifcH ucró Ifraelitæ rem omnem liane afpeclantes.fibi perfuaferunt uanum ac nihili eftc, non creden diim putantes diuinationibus liuiufmodi : fi-quidem Chaldæi iuramento fe Ifraclitis ob-ftrinxerunt,nihil talc fe aduerfus eos moliru-ros.Nabucliodonofor ucró rcx,rcducitfccdi» fragi Sedcchiæperiurium inmemoriam, obil lud bello cum aggredi, ipfiimqj capere conni-tens.Propterca fie dicit Dominus DeusiPoft« quam effceiftis.urfeeleratifsimiperiurii ueftri obliuifei non pofsim , dum feclcra ueftraiam apcrta funt,6lt; pcecata ucftra exomnibus,quc conamini acftudctis, toti mundo confpicua, ugt; itautca ncgarcnulla uia liccar.ideocrit ubi mcminero, quippc qui manu ilia hoftili gt;nbsp;qua noftis.capiemini. Et tu Sedeeltia,federate, im pic, aefoedifrage Ifraeliticipopulidux, cuius tam luendi huius mali dies aducnit.atque pro Th HMtew frofane. impiedux nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. , . , lyrad, fuiH* prerperiurii iniquirarcm regni finis, fie dicit Uenitdies, Dominus DeusiAufcramfacerdotalcminfu- lam aedignitatem,Iofcdccpontificein capti-iiitatem abdu(flo.amp; te iiinclis aftri6to,tollam coronam regiam, quæ iam non amplius fut« raeft, quo d fuit, utcxtollarn humilem,8f exal tatum liumiliem : utfuperbum Scdccliiam de primam, amp;nbsp;liumilem Mefsiaminaltum effe-ram:obliquam,incuruam. Si comprclfam red diturus fum câ,ne cuius capiti longo iam tem pore eonueniat.Non feret cam Afir, non Sala thiel,non Phadaialimcqj quifquam ex Iceho-niærcgisfilqs aliusrfcd fub Zorobabcle reflo« rereincipietnicrùm non critcamagnificentia quafuitîdonccisaducniat ,cui orniie iudieiû datum cft.Huic iuftum ae uerc Ifraeliticum po puliim,regiam dignitatem, acmagnificentif-fimam fum traditurus coronam.Sed tufiliho minis, ne Ammoniticus populus fie tradlaris Iudæis,fuum fibi puret periurium inultum fo rcôf impunitum : uatieinatoratque dicito fie diccre Dominum Deum ad fïlios Ammon,Si adeaquæ in populum Ifraeliticum eiaculan* MHcrowKquot; tur côuicia Si opprobria. Dicito eisgladium, croeuagintt gladiuminqiiamad ipfos interffeiendos dite ai occit ftriilum eifc.Eftautem ille politus Si pulclirc deitdu»i,li^ fubaclus, ut multis oceidendis par fir,cun-ma te ut in- ftoslp fuo fulgorc perterreat. Vates ueftri ui-terßciitt. dent «obis uana.acuatieinantur uobis læta omnia.'fcd diuinant uobis fplcndidamenda-cia.per quæ uos impijs Ifraclitis prins occifis aftbeientjatq; ijfdcm uos adnumcrct. nam ho rum certc'fui mali luendi dies adiicrut.atquc iam præ manibus eft, ita ut propter periuri} fedus interiturum plane'eorum regnum fit, , Continuoneiaminuaginam fuam reeonde-turgladius,poftquâ Ifraditicas tribus in Afl'y nam,ôiludaici regni populum ad Babylo-* 30 |
to 40 nios abegit^Minimè gërîum.natn Së tu ô Am* monita fenties eum. Vcrùm ad eundem mo-dum non abducêris in captiuitatem : fedquo in loco es creams, nempe in terra 1 tabitario« nis tuæ,ibi te iudicabo,atque in te animaduer ram.Senties enim mciratum acgrauitercom niotum, quippe qui ueluti folle excitaboin te ignem iræ mcæ.Et tradam te in manum homi num temerariorum, ac crudçlifsimé fæuien-tium:quiinterimcndorum hominum trucu« Icntifsimi erunt artifices. Igni namcp cibus e' ris, qui omnia ædifi'cia tua confumet. Et fan-guis mus per mediam profluet terram.Itaquc totus deperderisac uaftaberis,adeôutniilla tui memoria remanfura fit. Hæc Dominus e» go uobis locutus fum,quæfuturapropediem funtprædiccns.atiÿ uos præmonens. C A P V T X X H. SPcciatim autem omnem fuam iniquitaté Hierofolymitanis fignifîcare uolens Do» minus, rurfum mcalloquens iFililiomi nis, inquir, an non indicabis Non indicabis inquam,ar(p defuis fcclcribus fanguinariam ciuirarem coarguerc audebis, nifi ego te confirm em,atquc incitemï Ne quid time, atqp in-dica ei cunófa fua infanda,atque abominanda fcelcra,dicito(peifîcdicere Dominum De»: O'miferam ciuitatemacmultislaclirymis de plorandam,quæ tantum innoxij fanguinis in medio fui profundir, ut iam impletisfuis ini-quitatibus tempus apperat,quoipfa perda-tur. nam Si idola magno fuomalo fccit,per quorum culriim,à Deo ucro fefe alienans,mi» rum in modumfc polluit atquedcfccdar.PIu* rimum certe 8i crafle peccatum cft.quando multum adeo profudifti innoxii fanguinis. Cui malo per fc nimium graiii, cum amp;nbsp;cultus illos addis idololatricos, no'nne turpiterni-mis inexpiabilibus tc contaminas fordibus? Nonne hoepado defolationis ritæ dies acce-leras îquot; amp;nbsp;ad annos capriuiratis tuæ feftinas^ Propterhæcramnon ferendamala,feciurge tibus opprobrio fis,quæ tibiconuicicntur,ar» queilludant, 8L ut totus terrarum orbisderi- ßitem/st fuite habcat arque contcmptui.Etqui iuxta HUHorHi» te habitant: Si qui longifsimc à te abfunr,fi- tHoram. mul omnes tefubfannantacdcfpiciunt,qiiôd maléadco nunc audis. Quæolim fummo in honore eras.maximaquc in gratia,nunc omnibus fordes , ac nomine infami ac pefsimo plane es,undc Si grauitcraffligeris.Nam Siip fi principes Ifraelitici, quorum partes erant mifcropopdlo omnem iniuriam defenderc, pro fuo quifque uirili ftudent innocentes op-primerc, arque ipforumfanguinem profiin* dcrc,non ferentes quenquâ qui ueraipfis dc-nuncier. Pattern aut matrem,quibus mak' dicerc , aut durius loqiii capital eft, ipfili-beri intra te nihili pendunt, arque contu-mdioféhabent. Peregrinos apud uos agentes , de quibus Si data lege follicitè caui,hos ealumniantur, atquc deljjoliant. Pupilles ac uiduasgt;à quibus omnem iniuriam propul-fatam |
PARAPHRASIS.
fatam dccfbat,hosquoquemifcrc' affligunt, multumij in mocrorem inducunt. Quin Si a qiiæmihi faiiéla funt Slt; dedicata, quas fcilicet miliiotfertis hoftias , contra legis meæ præ-fcriptum.claudæ, cæcacaut alioqui uiciofx fant,acparum bonæ. Ipfaip fabbara mca uio-lareuihil uei eris, ô improba Hierufalcm. Viri obtreélatores atque delatores te inhabitant, qui nihil æqiicftudio habent, atque ut reiffc itionentiuin innoxium fanguincm profun- 10 dant.Qîiin amp;idolis apuduos facra fiunt in mantibiis,ubi Si uefeimini idolothytis. Et ut breuiter dicam, cum te præ omnibus ciuita-tibus piam eile dcceat ac fandtam, nullo non fcclere tecontaminas,3tquedeturpas.Sunte-tiitninte, quibusnecumnouerca quidem pa tris fui uxore concumbcrc religio eft, arque menfibusfuis laboranres compnmere, alie-f ästy perinolere uxores. Iniô foccr abomina»
ftcille uobis dicit.-Poftquam fimul omnes in feoriam dcgeneraftis,ac modis omnibus inutiles fadli eftis.ccceegouos omnes cotigrc-gabo in medio Hierufalcm, ucluti congericm quandam argenri,æris, ferri, plumbi, arque ftanni in mcdio fornacis , ut flatu meo ignem fuper ipfam cxcitcm, ipfamlç liquefaciam. Si quidiialcar explorem. Congregabo inquam uos irarus,acgrauiter commoriis, Si uelut in fornace rclidfos liquabo, atque cxploraturiis uosfum. Qiicmadmodum autem infornace liquefcit argentum,ira uos colliquefceris in media Hierofolymorum urbe.Etfcietis quôd ego Dominus indignationem meani effude-rimin uos. Rurfiim uerdDominus meaf-farus, acfpccîarim cuiufuis conditionishomi
nes coarguere me uolens:Fili hominis,in- tk «tnrx quit,die terrae ludaicæ, quôd terra fit minime' ifnmi(ntla,et mundara fiue abluta , qiiantumcunque ego complu dumliuc fcelusdefignar.utaufif rem haberexo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propherariim nieorumoracula,fub tam diefu*'
cum nuru, Sifratercum fororecodem pâtre quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
prognaia.Hæcoinniafilibeât, licere quoqiic Kwenut» putaiit, Hinc Si mmicribus capri,eô addiiciin' rtpfTHNiWr, utinnoccnrum,ac nihil mali commerito» fdle,4ii riitnfanguincm, pcrquàm crudeliterprofun-
^3nt,excoinmodara etiam rcniiiori pecunia lænusaccipicntcs,nimiumti;lufrum,8f reini que parta ttiiferiscp cxtorta,teacruos cS milita proximi iiiiurialocupletafti.Itaqj omnibus
inftantem calamiratcm,ccclitns complui.at-
qucirroraui.Coniuratipfeadoprophetæ, qui in medio cius flint, utl'uum regniim ftabiliät, nihil que inter fediftenrire uideanrur,pcrin-de fe haben t, ut leoncs aliquot rugientes ac di feerpentes prxdam, rail ta crudclitateirriiiint in eum, fi quis quicquam ab ipfis diuerfinn prûloquarur,aut fenriat.Nô enim aliud quàm læra acprofpcra populo dcprçdicant;8i fi qui
Walisirretita.mei plane oblita es,dicit Domi» 3 o alirer facere deprehenfi funr.hos illi conrinud
nus Deus :6i ecce hâc tuam auaririam ram im probam ægrcferens.atcp de ca indolefcens,c3 plofimanus mcas,indignifsime itemferens innocentum aeproborum uirorum cædcs, in medio tuifalt;ffas.Ancor,animufuetuusfubfi-ftet^acferendis ijs, quas ob hiec feres,poen is pareritfttautrobuftisfuturafis manibus, tüc
curanint necandos, bonis comm ft quid prcciofum habent.ftarim confifcatis.Itaque compluribus uiris bonis inrerfeólis, multas fecerunt uiduas.pluresqj pupillosramp;l quod ad facerdotes attinct, cum horum partes efl'ent, populum doccre legem mearn, nihil fcccrunt minus, fiia potius décrétaac præccpta populo obtrudentes, quam qux ego præfcnpft. Et quæ mihi fanifla atque dedicata offerenda
temporis, qiiâdo ego te pro tuis mentis fum trailaturusÆgo Dominus locutus hæc film, ïtquequætemancarpœnaprxdixi;nequea-4o funf,intcgraqjac fine uirioomniefle oportet, literccrtc'tibifum faóiiirus. Difpergam enim illaadduxeruntmancaac mutila, nullum di
tcinquafuis genres, quolibet terrarum te dif» iecturus, ut confiimmata atq; plena fit pollu-tio tua, quando amp;nbsp;uxores Si filix ueftrç ab ho fteuidorepolluentur,atfpuiriabunfur Etti'ic quidem non in Domino,fed in te tuam habe-bishrrcditatem, ira ut impiæ genres cogniru
fcrimcn facientes interfanitum Si. profanum. InrernmndiimSi immundiim non dociicrüt plcbem dignofcerc.Qilin ÔC afabbatis meis aucrrcrmit oculos, parum artentos fe ad ca prxbentes.ne putarentur uidere,fi quis ea fol ucret.Itaque nomen fancflum meum polluSr,
medchoneftant atque contemnunt.
pes autem urbis ac uiri aulici, nihil aliud meilia
rælint, quôd à Deo reieôfa fis. Qiiibus qiiidê immei'famalis,cognofce3 quôdego fim Do-ininus.Fecitautem iterum mecum iierba Do- ro quàm lupi (unt, qui praedamaliquam na^fi, earn difcerpuntacdilaniantinoninaliudin-ƒ cumbentes,quàm ut innocentum aeprobo- , ‘ rum uirorum fanguincm fundanr.quories il» ‘ lis parum ad grariam loquuntur.Iraque mife» ros perdunr, amp;nbsp;auaricia: ac lucro inhiant, in-terfedforum bonis poriri ftiidcntes. Porrd qui fe inter cos pro prophetis uenditant, luto
minus,uolens nimirum oftendere,quàm exa» ftum ac graue ipfe de fccleratis faftiirus fit iu diciû, amp;nbsp;dixit; Fili hominis,qui funt de domo Ifraelis, quos mihi uelut aurum atep argetum purum putum efte decebat, degenerarunt in putrem acimmundam fcoriam,acreie6tamë-tum, fimul omnes enim nihil aliud qu.im scs.
nihil tcnaci parictes ipforiim incruftant,ui-denres nimirum uana acfalia,amp;fpcciofa men
ftannum,ferrum, atque plumbum funt. Dum enim in medio fornacis uarqs affliiffionibus explorantiir,non argentum, fed argent! feo- do dacia ipfîs uaticinantes,dum dicunt fie dicere ria elfe deprehenduntur, nullis caftigarioni- nbsp;nbsp;Dnm Deü,cum rame Dnm netp uiderinr,neqj
bus meliorcs fafti.Quando iraqueDominus aüdicrint, nihilcp ipfe cis fit locutus, Promi-*
ptus deuobis nullam fpem habet reliquam, nbsp;nbsp;fcùü aütregionis UHlguSjtnutwofeopprimfi#.
- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;--- atqi
|
arcp’alius alium deprxdantur,paupcrcs etiam egenos affligentes, atqj peregrinum quoc^ hominem,abfq; iixdicio manifefta ihiuria op» primentes. Etqiiacfiui quidem inter eos uirft qui hifee malis obiiiam iret,atqj fefe ueliiti fc' pem opponcret, aut qui me exacerbatum fua oratione placaret,inrerccirorenife præbens apud me pro terra,nc earn uaftarem: fed nemi nem inueni. Sentient itacp furibundam meam iram.quandomultairaexcandefcenscoscon lo xemplofaâafit. Qiiasciuscertcmalo fapere ficiam, pro fuis faólis ac meritis eos traiflatu-tus,inquitOominusDeus. CAPVT XXII I. I'^Oftquamhucinmodum Dominus Hie ■^rofolymiranoshomicidij, fummxqj in proximum crudelitatis damnauitiiam rurfum fub parabola duarum iheretricft cos adultcrij criminatus,culpäs eos defolura qua ipfi dederant fide. Agit autem turn aduerfus Ifraeliricum populum,qui decem tribubus co (fans, Samariam pro metropoli habebät: tum etiam aduerfus ludaicam gentem, duarum tri biium, quarum primaria ciuitas Hierufalem fuir. Sermonem iraqj mectim cxorfus:Fili ho» minis,inquir, duxfueruntmulieres eiufdem matris filix.Si hx parum honeftc uiram fuam inftituentcs,in ipfa adolcfcentia fua in Aegy-pto ambx fcortarx funt.conquaffatis atq; c5-fraftis illic uberibus fuis. Vbera inquam uirgi nitatis ipfarum illic fuerunt Ixfa attp conrufa. 30 penfis,dcpidos uidituiros,qui Clialdxorum Vtautem nominatim eas tibi pcrftringam, al formam iuftis coloribus exprimèrent,renes fuos lato cingulo 3ccindli,amp; riaris uarijcolori Satnafia OoBa,^ ilitrufîilem Ooliba, fera qiiidcm earum qux maior fuir,Ahola di-éla eft: foror ucro eins uocata fuir Alioliba.fa ftxlp flint mihi coniiigcs, 5^ compliires mihi pepcrcrunt filios 8C filias:aut ut notiorc nomi ne tibi eas nomine, Ahola Samaria eft, regn ft fcilicetdecem tribuQ.EtHierufalem eft omni« bus qui regni funt Iiidaici, hpc Aholiba cft.Et Ahola quidem mefponfo ac marito paru con tcnta,indulgcrc ccrpitfccrrarioni.acdeperire in fiios amatores Airyrios,ueluti fibipropin-quos fiuc cognatos, eiufdcmqj ingenij uiros. Veftiebantur enim hyacinthinis, erantîj; uiri duces, fatrapx,ac magnates,amp;' finiulomnes iuuenes pulchri, atq; ad amorem illecfibiles, équités nimirum quiequis ucherentur. Cum hisfcortataeft,ncmpccum dikiffifsima Ally» riorum iuuentute, amp;'cum omnibus quos ram perditc depcrijt,inquinara nimirum tx omni* bus AlTyriorum idolis. Poftquam enim hovft amicitiam,familiariratc 8C auxilia ambijt, ijf-dem quoqj.’quo illi,cccpit efte moribus, Ä ii-mul utipfijidololatrixfordibus fefeconfpur-care.Veterem enim fcorrandi morem, quern apud Aegyptios imbiberat, non omifif.Cum his enim abipfa adolefcentiafua.antequam nupra unquam mihi fuir,rem liabuinqui com prefsis uberibus eius, uirginitatis florem mihi prxripuerftt, fcorrationcs fuas complures, narijs acfpeciofis ccremonijs,fplcdidafj; ido« 6o os^ prxftrenuos illos, arque ira mutoniato» lolarriaineameffundenres.Idcircorradidieâ Chaldxos, uruelcum afinis certare poifenr, lib/diniamatorum eius, in manum uidelieec quorum 8C ftuxus feminalisperinde fehabcr,i Afryriofmn,qnos fœdc'adcd deperijtjUt con- ut cquorü. Sed tâdem cogitare coepifti, quam grauiter |
C H I E L E M difcatprxtcr meam uolutatetn comparata lli xilia,in malum femper uergcre. Atqui AfTyria eus illepopulus,multo ignominiofifsimiiea tradtauitjfii filqs 8^ filiabus eius turpifsimèa-butentes. Qyin SZ ipfam occiderunt, nemp« quos effcctos fenes habuit.acuagicntes infan tes,quifeedis amoribus,auroperi faeiundo fuerü t inidonci. Et hinc tale de ca fparfum no men eft,utalqs mulieribus fiuenationibus e^ codecct, poftquam duro aded iudicio in earn animaduerfum Sifxuitum eft. Atqui foror QsoitH* eius Aholibafatis uidens omniahxc,nonmO diffet ddhincnihilo meliorfaélaeft:fed longe arde fii«O«W* tiorc amorc capta, multo magis fcortâdo in-fantjt,quàm fororipfius,adedutiudumiocûgt; U que diceres fororis fada, prxut huius rabies qux dédit, Perdite' enim Aifyrios quoip ada* mauit,duces,fatrapas atqi magnates,uelutifi« » o bi propinquos atq; cognatos. holofcrico e- nim ac byflb, omniip preciofi ucftitus genere conueftiebantur at^ uehebärur fuperbis fuis cquis, erïtip fimul ocsprçftâtifsimi.atqjada-morc pellacifsimi iuiienes. Et uidi quidem, g» amp;nbsp;hxc polluta eflet,pariter^ eadé uia incede-i et,pari improbitate amp;nbsp;impudctia: fed Si liæe prçter ocs fuas cü his,fornicationes,parum^ ’i 'll 'h, contenta quod Aflyrfjs omnibus fui copiam facerct. Poftquam in tabulis ad parietem ap- bus excapireàtergo depcndulis,quorumom nium fpccies crat ueluti magnatum acprinci-pum uirorum, per omnia eodem ornatuquo Babylonij in Chaldxa,folo fuo narali ornan-tur.Hos inquam, ubi ira folum depidos con-fpexir,continuo deperireincerpit, quorû iam amorc inardefccsnüfitlegatosin Chaldçam, 40 amicitiam corum ambicns,atq3 in ipforum a-morenifeinfinuans.EtCabylonij quidem fol licirati,3deamin cubilc amatorium ingrefsi, confpurcarunt,cafcortationefiueidololatria fua,animifui libidincm omnem in ea explen» tes.Ethorum amoribus aliquanrilperpotita, tandem alienioreab eis coepitefTeanimo. At ego, poftquam impudens aded propalam fic fcortara fuir,omnem ip fuam ignominiam.o-mni pudorepofito fic detexit, neminem ip ce-;o lauit,abab'enauiomnibus quoepmodismeft animum ab ca, nihil^ affeftus fum ergailia: quomodoamp; aforore eius meabalienauerä. Atilla magisac magis fcorrationibus indul' gens,fua perrexit ui3,ita ut Dominus nouorft ac uercrum omnium memor recordarus fir e» tiam dicrum adolcfcentix eius, quibus fefe in Aegypto proftituir,ira ut uixficri poffe puter, Uta uetcrefaliua, 8^illicimbibira idololatria auelli pofsit.Depcrijtcnini in concubinosfu« |
P A R A P H R À S î s:
i9f
^ûîtèrpeccafles îpfa rua adolefcentia,quan-doab Aegyptijs côprefsis uberib. tuis uiciata és.ac iiirginitatis flore deperdidifti. Idcirco tu Aholiba,fic dicit Dominus Deus;Ecce ego in» cito aduerfum te amatores tuos, quos iam fa-ftidisatqjexofos habcs,8d adducam eos entra te,ut te circumcirca obfideant,atque coartents ncpcBabylonios ipfos,atq; fîmulomnes Chai dços, duces ftrennuos, ac præferoces, fimul fid omnesfAflyrioscum ipfis, iuuenes adaman-dmnpellacirsimos,duces,f3trapas, fid magna» tes omnes, uiros heroes, ac magni nominis, quiomnes equis uehuntur.Hi autem non iam ad ainâdum,fed ad perdendû te adfuturi funt. Venientenim aduerfum terhedis, curribusac euiufuis generis uebiculis,cum innumera ho-tninû multitudine î circundabuntep te, no iam amicisôc blandisamplexibus, fedlanceis, cly
io
P'is.galeisSd gladijs,reliquocjjbelliapparatu. liquidem daturus illis fum poteftatem.ut te iu iq tlicen t,arcp pro ratione fup legis te condënent, aede niolatofœderctepuniant. Quinfidego
pro mea zelotypia fie aduerfum te agam,atlt;p il iKÏ lorum truculentiam exaeuam, ut furibundi na ; tyw« (k fum atqjaures tibi prxfcindant ; id quod adul teris praeferipta lege fieri confueuit. Auferam rnim tibi quicquid præftâs babes fid eximium, nempe ut fine rege fedeas.fidfincfacerdote.Et iiouifsimiabiedliorestjj in te uiri, ipfum fcili-«tuulguspromifcuum gladio perimetur.Por ro filios aefilias tuas aufercnt.atqj fecum abue i’rntiUt ipfis feruitutem feruiant. Et fi qui in te ‘runtreliquibosconfumet ignis,aediu dura» ’uracalamitas. Certe' ne ueftes quidem tuas ti l’ihdentreliquas:fid quicquid preciofum liar’s amp;eximium,id tollent tumè domibusue-®ris,tum etiam exipfotam diledîo uobisrem P'o.Namfinem tandem faflurus fumfccleri
eodem bibes tu,Iato fané SC profundo. Eric autem tantus ille, ut genres omneste rifura: fint, acfubfannaturx: tanta erit magnitudine 8d capacitate, unde fid ebrietate ac mentis ino-pia repleberis, calicem defolationis atque ua« ftationis bibens. Calicem nimirum fororis tug Samarix, quæ nunc defolata prorfus iacet, ac uaftata. bibes inquam calicem bunc, totum^ exbauries: fid prx multa animi anguftia,ac po« tusacerbitate.in teftasacfruftaipfumcommi« nuesrfid euulfis decapitetuo pilis, ipfaetiant ubera tua difcerpes,atç perdita uolesnd quod me tibi prædixiiïe,meminifte te uolo,dicit Do minus Deus. In fumma, hoc eft quod Oomi nus te obiurgar,atque tecum expoftulartquan doquidem mei, qui tantis, multislp adeo be-nefieqs te profecutusfum, oblira fuifti, Sd me fiedetemeritum poft tergum reieciftijuito fid tu nunc reieda, tuorum fcelerum acfornica-tionum pœnas bene commentas. Dominus autem àmciudicium atqueprolatam fenten-tiam defiderans, fid forores bas me condemna reuolens!Filihominis,inquit,an'noniudica- î^imquicl iû
bis AlioIamfiiAholibamiludicainquam.atq; condemna cas, ut feiant quàm abominanda commiferint. Adulterium cnim commiffffee-as in confefTo eft.ac liquidô conftat: Si bomici drj nulla ratione fe expurgareportiint : fiquidë jomanus habenr ex innocentum cæde etiam-nû fanguinolentas. Cum idolis enim fuis moc chantes, quos mibi genuerunt filios, eos per ignem traducuntjatfp idolis epulandos immo lant; tanta earum impietas, tam!^ inbumana crudelitas eft. Liberi earum oftauo die per cir cuncifionem in fœdus meum rcceptifunt,mibi nomen dantes : amp;nbsp;eofdem,non ita multô póft, alienis drj s immolant,ubi malis flammis
*“ogt;’Hpidololatricæfcortationi tux.cuiabip urâtur,initiati CIarioiBernefio,Barucho,Nif» P a dolefcen tia tua apud Aegyptios aflueuifti, 4® rocbo,aut boegenus a Irj deo : quin 8i hoc fa-ciuntmihi. Eodem die quo hxe tam impia.
»3utnon ampliusoculos tuosadCbaldæos l''igt;latura fis,ut quæ auxilij quicquam exeis fperes: Ut item Aegypti quoq; non amplius ti-biinmentem ueniat. Sicenim dicitDoininus W DcusîEcce ego te traditurus fum in manus eo iti«^ rumquosodifti, att^naufeæ tibifunt; fid bi ex multotui odioiniquifsime tecum agent, du-rifsimt te tradlaturi. Quicquid enim tuo fudo rcaclabore partum babes,id tollent bi, ncque quicquam tibirebquifacient.Dimitrent enim fo die in templum meum fefe fub oculos tneos ingercre, attpilludfanguinartjs fuis manibus
tam horrenda amp;nbsp;crudelia dcfigharunr.non ue renturneque timent meumadhuc ingrediin templum, atqueillud polluere; uiri fcilicetpq adbuc,fan(fli ac boni,Ô^ fabbatorum meorunt pulcbrc' obferuantes, dum perillabuncin mo dum malo dçmoni atque idolis facrifi'cant.mc plane contempto acreiefto. Vbi inquam fcc-leratis idolis filios fuos madlarinr, eodem illo
. tenudâ,acmulta ignominia oppletam, adeo utnon fis habitura quo uerenda côtegas ; quâ quidem rem ne mibi imputaueris,fed tuis fee-leribus aeturpifsimis feortationibus earn aecc ptamferto .Faciâ autem tibi omnia hxe,quod iuipudenter adeo genres feortando fedlata fis» amp;quod perquæuis earum idola te confpurca ris.inuiaenim forbris tuæ, quæ cxemplo tibi «nedebuerat, ambulafti, eadem plane defi-
profanare nonfunt fceleratifsitni homines rc ueriti,aufuri opiner id ipfiim etiam in ipfa do* mo mca. Prseter omnia autem hæc, amp;nbsp;bac me
afficiunt iniuria, qudd miferint ad uiros, qui- Miferuttl ad bus remotifsimisexregionibusadpiasbasfo Uirostienieit rores ueniendum eft; id^ curanttranfmiflb le tes delongè gato,utab bis,Babylonqs nimirum,acAetbio pibus, cultus codifeant idololatricos. Sed ecce
gnans quæ ilia : quare fid cum quemilla bibit ëo ôAholiba, quos accerfiuifti, proprer quos te «««m,tibiinmanum tradidi,ut de eodem bi nbsp;nbsp;Iauifti,atque faciem tuamfucafti, atque omni
îspoculo. SicautemdicitDominus Deus: mundo tuotc exornafti:hiiam aduenerunt, t quo bibit poculo aut calice foror tua, de nbsp;nbsp;atque adfunt.Hic milü confidebas in le^ô pül
F thrcâlt
|
Î94 _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quitnagiftratumin eagerunt. Dominus au« nonfccus qu.irn ad publicam ingredifolet a-20 tem DeushocquoquefigniRcaturus.ficdixit» Var ciuitati fanguinaria:,iTiuItis aded cxdibus maden ti: ollç nimirum, cuius fpuma acfordcs/''*?“'”“”' in ipfa remanferuiit,3ë qup ad nullas meas mo nitioncs refipifcens.indei'pumataacplenaad» buc fordium eft. Fruftillatim, fr ufti Ila tim in- V/ri rrgft ht ßi hiiuJicii hunt edi iu» dicif) adu!/e rarutn. bentcxinnoccntum.atqjadeó propriorum li berorum cæde tiirpifsimè fanguinolentas. Sic itaqj dicit Dominus Deus : Adducam contra eas multam liominum uim, quibus cas tradä diuexandasiatcp bonis ipfarum omnibus dire pris,in captiuitatem abducendas. Er multitu« do lila hominum,adultéras bas lapidibus ob-ruct: amp;nbsp;qudd cardes tam multas fecerint, gla-dfjs etiam fuis eas confodient, atque perdent, ctiam fill O s ac filias eai û occifuri, Qiiin amp;nbsp;do mosearum incendio confument .ôéad eum quidem modum faciam, ne quid ampliusfcc eius in eminenrioreillo rupis cacumine: ita ut Icratcfaciatis in terra. Etomnes quidem toto operiri.atqjcconfpedumeo tollt non pofsit. orbcmulicrcs, fiucnationesaliçjtuo malodo4o Proindeficdicit Dominus Deus: Var ciuitati Vit fanguinariac.arqjpiorü uiroruminterfedrici, /‘quot;’X , cuius federa fefe ad Carlos ufqp artoUür. Sed S£ ego magnum atqp horrendum,fummal:p in fi-dera fublatum.incendam incendiü. Multacon ri'* r chrcacbcnecompofito.ad quem Sëmenfam liabebas opiparis cibis inftrudtifsimam : imo odorameritis 8( fuffitibus leótum tuum con-fperfifti;acq«ibufcunquepotuifti,ufus esille* cebris. Etuoxcoiieifta: liuius ad te multitudi nis læra apud te refonuit,ac bilans, nä ad mul titudinem iiancaugendam, Sabxi de defer to addmfti funt amp;' iam bilaritatebenigniores faóli,datisarmiliis exornaruntmcrctricrs bas in bracbqs fuis,atq; adeó coronam regiam im pofuerütinipfarumcapita. Egouerómecum cogitabam atqjdicebam: Hareiam in adulte-rrjs cöfenuit, ita ut amor eius dcferbuerit.iâqj exolera fir,neq} fornicari amplius cupiat: ftu-diiiqjeain ad me,ucrum fuum maritum, reuo care.at ipfa renuir,tcrgumqj miliiobuertit.Re Itquiiraquceatn ueluti fcortum publicum, la» fciuiores enim adolefcentes pro fua libidine ad eam.quädocunqj uilum fuit, ingrefsi (unt: matorineritricem, itaingrefsi luiit ad Aiio-lam âi Aholibam.confpurcatifsimas feminas. Itaqae uiri iuftiacprobiomiie8,quod luftiini acæqiium cft iudicaiites,condctnnabunteas a Julrerri.arqj de cfful'o iniioceiiruin fangiiine: fi'quidë fccdilsimc'adulteiæfunr.ôi niaous halt; éliores rcdditæ,cauebunt,ne quid ad ueftrum morera peccent,autlceleratcfaciant, datam fi dem foluendo,atcp initum furdus rumpendo. Pro ueftris itaqj meritis ac federate faétis tra-élabunt uos,iuftas de uobis fumpturi pecnas, quasa mead idola colcnda déficientes,com-nieruiftis: amp;nbsp;feietis in bae ueftra aftlidlioneac iniferia.quöd ego fim Dominus Deus. CAPVT X X l 1 11. tur: ollam autem ipfam uacuam fuis prunis re Erebusautem quar Hierofolymis agejo Iiiflurusfumimpofitam,uttotacöcalercar,fun bantur,6ëquæ,quamcpcitaillis obuen duslp eius concremeturôë liquéfiât,omnis^ tuia efTet calamitas in ferra Babyloni-ca,conftarc milii uolens Dominus,uerba me« cum fecitannô poftcaptum lecboniam nono, menfis decimi decimo die,ac dixit : Fill homi'-tiis.kribe tibi diei hiiius nomen,ut eum obfer ues.quotus menfis dies fit. Nam liocipfodie rex Babylonius fefe aduerfus Hicrofolymorü uibem fomponit.atcpobfidionem urgereinci pitiHochof inquam die. Parabolirèitai^allo 60 qmtor rebellera Ifraeliticum populum,acdici roeisjficdicere Dominum Drum : Ponat liic aliquisollam, ponat inquam,infufain cam |
10 H I E E E H quam euacuaeam, nunc bis interfedis, nunc alijs. Nonagetur hiclorte, ut uilafiatfortitio de qs qui in ca manfuri fint : fed ut quodqi fiu ftum obuenerit, ita extrahetur. Nam fanguis JO eius, quem multum aded profudit, eófpiotur in medio eius. Ncqjenimbuncprofuditinter ram.iibipuluereoperiri pofictifedin rmineii tiore rupis loco eum poi mt, ut omnium oeu-lis confpieuum fi t, quçSë quanta eorum fit im pudentia amp;nbsp;crudelitas. Nunc autem Si ego,ad excitandum furorem meum,8ëaccelerandara uindidlam.repofitum feruo liunc fanguinem aqua,immittànturin earn quatoportetcarnE um frufta,amp; ea quidé bona ac optima, femuf nimirum amp;armus,utcleëlifsimismembrisaC fruftis impleatur. Sume autê tibi ad banc rem ouem opimam acbonam,6ë incenditofub ol la lignorum loco ©lfa,qu!E nô ita cito igni ab-fumanturiut fcianr,fanguinem innocentum quos occiderür, uindidtam depofeere. Ferne« fac autem ïam igni impofitâ, ut ualide bulliat, utcpimmiifain earn mëbra aut fruftapulchré pcrcoquantur. Per ollam autera,Dominus ur bein Flierofolymorum intelligi uoluitiamp;per aquam, quç bulliens paulatim ac diuturniore mora cuaporarur,obf]dionem cius diuturnâ. Ignis u«rö,Chaldacorum exercitus eft : amp;nbsp;mul tain ollam immifla frufta.multitudinem figni ficâteorum qui urbë inbabitant.Frufta autem bona amp;nbsp;opima, rexôë magnates urbis funt,5ë geram bgn3,immitram in ea Igncmi carnes ol lacimmilfds pcrcoquam, amp;nbsp;percodasiamaro matibuscondiamacmaccrabo utSiolTa,fiue potiora quxin olla funt membra comburan« eius immundicia de medio eius diffluat,âë for des aefpumadus confumantur.Omnempla ne operamlufimus,tum ego, tum illi. illiquidem,dü diuexandis artj perimendis pijs nihil aliud quam malum fuum conduplicant,atque fefedefatigant: ego uerd, quddfufoinnoeei» tum (perquosin uiam eos reuocare ftudeo) fanguine,magis ac magis me exafpero Si exa-cerbo : fiquidem fpuma cius mulraaccopiofa non exit ab ea,non fefe defpumat, etiam ad ignem ebulliensritacpignibusabfumetiir. In fordibus atç imtnundiciit tuis,in ipfis fceleri« bu« |
|
paraphe bits tuhctîam num perlîftisacperfeueras. fiquidem mundaui tc,aut cerre' mundare te ftu-dui.mifsis prophetis mcis ad pœnitentiam ac bonam frugem te inuitans: fed non es munda ta à fordibus amp;nbsp;immundieijs tuis,quippe quae interimcreeosmaluifti, quàm eis aulcultarc. Pofthac ante nondabiturtemundädioccafio ac opportunîtas,donee pro meritis tuis teul-tus,furorem meum pofucro.Ego Dominus hoceuenturû prædixi,8é certd eueniet, illudcj; præftabo. Rurfum uerd mcappellans Domi nus,utquidato'figno me omnium horum cer ^*^0 toî tiorcreddere uellet; Fili hominis, inquit, ecce dubites,quæ tibi dixi,cgo repen L tinamorteaiiferam tibicharifsimam uxorc:fu per qua amifl'a nullum ego te uolo faeere plan ’'aw. âû,nullos ploratus, neep ulla tibi ob amifi'am deoculis promanct lachryma;fed abeiulatu temperans, plandf um, ut de mortuis fieri con fueuir, nullum cura utfacias,; imd quam de ca pitefuolugetes deponere folenttiaram, liane tucapiti ruo imponito.atcp calccis tuis pedes tuos calceato: neep labium tuum fiiperius rcie fta in hnmerum pallii lacinia obtegito:8( mif« fos à uiris uicinis cibos,quos lugen tibus fola» tio etfe uolüt, nc edito ln fumma,nihil me uo luitfupermortua uxorc Dominus facere corü quæ lugentes ex more fuper mortuis faciunt. Vbi autem hæcmatutino tempore populo di-xilTem.fub uefperä mihi morrua eft uxor mca. ; Itaippoftero manepcromnia feci, ut Domitius præceperat. Miratus autc populus, qiidd dileftifsimam uxorcm tam nihil kigerem, ro-g3uitme,nü indicaturus ipfis e(fem,quid hæc 10 JO fibiuellenr' Etrefpondi cis, qudd Dominus ’’lihilocutus ertet, iubes me domui Ifracliticæ '^‘'''■'gt;*gt;cdixiffeDominüDeum;Ecfe ego de« P”**®’ incendio confumo templum mihi quot;■'*»;«le,; ‘’quot;^H't'.de quo uos tam fuperbitis, arque placetis, quo nihil charius habe-4° tem metropoli ueftraftabulumfaciamcamclo . nbsp;nbsp;nbsp;''ll.;.;.... .1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;----.--fcr.;-------;-------Fum BC equotum ; amp;nbsp;reliquas rcgionis ufftrjc I ’'5gt;'f3utnullare magisaffîciatur animus ue^ i ' fttr-Cetteatquefiliæueftræ,qiiosmalc profugiintra Hieroiolymorum mocnia relin-9»«is,gladio perimctur. Et quemadmodum fgofuper morte uxoris meæ feci.ita fupcr eo-rum mortefacietis amp;nbsp;uos. Labifi oris ueftri fu periusjeiecla in bumeros pallq Iacinia,nö ob uelabitis : cibos à uiris uicinis milTos non ede ASIS. plaufîftis manibus, quafi rc bene gefta, pe-des^ hilariter complofîftis,amp;ex animo cuni ris, tiaras quifep fuas imponetiscapitibusue- multocontemptugauifi eftis fuper deperdita ftris,nequeincedetis calceati; amp;C ut fummatim î® Ifraelitarum meorum terra : liane ob rem ex-tendamaduerfiimuosquocp manum meam. rem teneatis,nullum facietis planëfü, nullum ploratum,tanta apud uos rerum omnium tur batioerit: fed tabefcetis, atcp immoriemini in iniquitatibus ueftris. Veriim ingemifcetis, amp;nbsp;trebraprofundaqjducctis fufpiriatquippequi fuperioris uitxpcenitctia duëîi, alius apud a-liumfremetes, fiiper ueftra hacforteconquc-remini.Hifceitaquefadlis,Ezechiel egouobis loco portent! fum: portendens fcilicet uobis, quódadeüdem modum quo ego, amiflacon 6o iugecharifsima,feci,ctiam uos fuperhisquas dixiealamitatibus fadlurifitis ,ubi uobis illx indderint; fcietis, quod ego fim Dominus pcrdito tëplo, ac ciuitate uaftata, fimilis fada r » fit gen- |
10 Deus. Cfterumtufilihominis.an'noneodic in Jie quopcrdidero ipfis t£mplum,dequo potif- loUantaheit fimum gloriantur, ac robufti fibi uidentur, fortitudmS quo maxime fidüt, gaudêt ac fibi placent ; atep eorum» ctiam deperdidero eis liberos,de quibus pluri mum folliciti funt at^ curant ; an ne tunc tern porisadtein Chaldxam uenturus aliquiseft qui euafit, amp;nbsp;qui tibi quomodo res gefia fit e-narrabit? Atqui tunc erit, ubi ill! taceant, tu loquaris,ne(^ amplius mutus fis.tuncnon am pliuspfeudopropheraaudies,ac populi con-citator, ubi cum co qui euafit collocutus, rem geftam omnem pcrdidicens: fed fcientatij a-gnofcere cogentur,quód uera ipfis prpdixeris atcp portenderis : cognituri ctiam, qudd ego fim Dominus. CAPVT XXV. T autem coftet, Dominum non ludpo-rum tantum,fed amp;nbsp;totius orbis terrarii Deum elfe, collocutus mecum Dominus eft,ac dixit;FiIi hominis,obucrrc facie tuâ ad Ammonitas, K eötra eos uaticinaturus4u« be,ut de ore Domini audiät,quid ipfis de Hie rofolymorum clade gaudentibus obucturum fit; fiquidem Dominus Deus fic illis loquitur. Quandoquidem uos dccombuftoac deperdi totemplo mihi fandlo lætatieftis, amp;nbsp;de terra Ifraelitica uafiata, ludaicolp populo in captiui tatem abdudo eftis gauifi.quafi fruftra illi me unum Deum coluerint, atq; ab alijs gentibus fefepararint; proptcrea ego uos tradam in ma num eorii qui uobis ad orienté habitant Chai datorum.qui terram uefiram quoqj occupent aepofsideant, collocaturiin tearces fuas, atcp pofituriin terra uefira habitacula fua. Er hi quidem potienrur qs qui apud uos proueniüt fru(flibus,omnibus(|; rebus efculentis:bibitu« ri etiam, quod nunc multumaded expecori-bus uefiris uobis cm ulgetis lac.Ex Rabath au urbcsacutcos ficaccurabo, ut illic accubent greges, ac armenta pafcantur : unde fcire lice« bir, quod ego fun Dominus. Vtautem fcia* tis,qua potifsimü ratione hæcapud me com^ merueritis,ficdicit Dominus Deus; Eo quod rraditurus uos Chaldpis in libcram prpdam di ripiendos; extirpaturus enim uos de populis, amp;funditdsuos de terris deperditurus, pror« fus uosdeleboat(]texpügam,utfciatis mcue« rum ilium elfe Dominum ac Deum. Porrc) Moabiticus populus codem fcelere commacu jixerütMo latus,eandem quoippccnamluet.fiquidem fic dicitDominus Deus : EoqudddicitMoabiti eus populus, fimul Edomitx,quimontem Seirineolunt,qudd domus luda.quætemplo fuo cönfidens,fc inuidam fore putabat, iam |
|
»9« _ nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N E Z E C fit gentibiis. Hac de caufa potifsimum, quâdo huiufmodi aduerfus populum meum infulta-tioncs non fero : ecce ego aperio, att^ hofti a-ditn tribuo, ad firmifsima ac munitiisima Mo abitiex regionis loca ac urbes.-urbes inquam, quxetiam in ulrimis terre eiusfinibusfunt,lo cislp terrp optimis acamœnifsimis, nempeBc thiefimoth Gaalmeô fimul Si Kinatliama.Cer té ut ex Oriente uenientibus illis Chaldxis ac Médis pofsidendam dabo terram Ammoniti- lo cam,ira ut Ammonirarum nulla amplius inter gentes futura fit memoria : ita Si de Moabitis pœnas/umpturus fum, ac omne populo meo illatâ iniuriam uindicaturusiSi feiet,quôd ego ille fim Dominus. Cxterùm ne Edomitç fî-bi purent omnia iinpunitafore.fîcSi deeis, di cit Dominus Deus: EoquódEdomitica gens immifericorditer aded cü ludaico meo populo cgir,ueluti qui deillatis iniurqs fe ulcifcun-rur,puranres etiam fui caufa fîc in ludæos fxui Bxtrtiddm fum cire,idco fîc dicit Dominus Deus: Exten-maKKiMcum dam manu meam in terram Edomiticam,extir fuper idu- paturus ex ea turn homines,tum iumeta, pror f^m defolaturus: fîquidëà Thcman,qu£ in fronte regionis eft,uf^ ad extremü fux ter« rxterminum,ubiDcdan eft, gladio cöfofsi pe rimentur.Sumä enim de Edomitis uindiiftam per manu populi mci Ifraelitici, qui ,p ira mea lt;n ipfosfuribundagralfabunruracdclxuicnt; conrinuô emittens ad te oppugnandnm feuta fii cognofeent liane fîbi iiindidf â ex me profici 30 ros fuos. Crebris arietum nflibus concutiet ti fcijdicit Dominus Deus. Præter omnes auté hos Palçftini quocp,quando uetus his cü Ifrac litico populo odium eft, populi^ meicalami-tatem gaudent uerius, quàm quicquâ doleât» non futur! funtliberi.Si omniü malorü immu nés. ficenim deeisdicitDominus Deus :£o quôd Paleftini ueluti fefculcifcentes multa indigna fecerunt populo mco, ut queex animo oderint,fpernät,atq; ei male uelint, adeô utca pitali perpetuofß odio cum ipfis difsideant, ac fimultatc exerceât: ideo fie dicit Dominus De us, Ecce ego extedo manu meâ aduerfus Palæ ftinos,8i Cerctiiæos pratclarifsimü acbellico-fifsimü ipforü populü extirpabo,totü ili ü tra-«ffum maritim ü deperditurus.'Si fumâ certé de cis ultionegrauem acmagnâ.fiquidcgraui ira cômorus in eos dcfxui3:8i fciëtqgt; ego fim Do ininus,ubi pœnas has ultrices de eis fumpfero. C A P V T XXVI. 40 tent. VndeSihucillucdifperfos murorum ac domorum tuarü lapides,unà cum côfradlisii« gnis ac trabibus,ipfa nimirü rudera.in medias Cciditautéannopoft abdudlfi in Chai yo imminent aquas. Atqjhoc quidempadlofa-ciâ,ut in te, quxmulto luxu difflucrcfoles,ua dæam lechoniâ undecimo, primo men fis die, ut Dominus uerba mecü faólu— rus,mihidixerit,quiddeTyriisfururû efietdi cebat aû t: Fili liominis.quia Tyrus fuper Hic-rofolymorü excidio fibi placcns ac gaudes, di cir,quôd nuncconfraéia fit urbs,quac fuis por tis totius mundi nationes excipere folitaeft: proptereaconuertetfenune ad meomnisilla kequentia ac negociatio eius,eiusq; defolatio at(pcorruptio,meieritimpletio aegeneratio. ^o quâdo his atc;^ huiufcemodiuerbis abüdc'te-ftatur.fe de deperdita Hierofylma Ipta efl'e.pro pterhocHcei dicit Dominus Deus gt;nbsp;Ecee ego |
H I E L E M turi quod ego fim iUc Dominus. Nam lioccft quoddicit Dominus DeusiEcce ego adduce contra Tyrü Nabuchodonoforem regc Baby 20 loniü ab aquilone,regem ilium regü inquam, acporentifsinium monarchä,cum equis, cur« ribus Si equitum maxima turma, cum exerd« tu præualido,ac populo multo. Qiios in agro fubiacentes tibihabes uicos, horü incolas pri mo aggrelîu gladio inrerfei lurus eft.conftru« (fturus continuo aduerfum te munitifsimâ tur rim, aut propugnaciilum, unde te oppugnet: quin Si uallo te circundatam unditp coartabic, contra te infurgâ ô Tyre, adduiflurus côtra te Eue e^iji exercitus ualidifsimos, aegentes quampluri- pcrteTjrh mas, perindeut fludlus marini quamplurimi tealluût,atcp innumeri. Ethæquidcprxfcro-ces gentes,quâdo gauifa ilia eft de uaftatis Hie rofolymx portis,dcmolictur ei non tantü por tas, fed Si muros ac turres Tyriorum omnes diruent: ita ut abrafo ab ea puluerc,arqueabia tis ruderibus.nihil aliud quàmfïccaac ftcrilis rupes futura fît,Si ueluti expandendis atqj fîc» candis fagenis in medio marisidonea infula. Ego cnim fie de ca ftatui anp locutus fum, dicit Dominus Deus, quôd omnibus gentibus expofîta erit in prædâ. Porrd quos fubditos fî biliabet uicos in agro Tyrio.higladio perden tur,ac reliqua ferent belli incommoda,cogni-bi muros tuos,Si uedfibus ferreis demolictur turres tuas. Equorum aüteius,quos adducer, I^ttnJatiane tanra uis 8i multitudo crit,ut ex concitato per f^OTruw «« eospuluerenfxuideri potcris. Etcquitum,ro imopiritt tarum fiue curruum tantus eritftrepitus,ut ex tepnluisea» eo conqualfatimuri tui.uelutiam cafummini r«»». rantes,nutaturi fin t,cum portas tuas ipfehicil lie confradlis mûris ingredictur .• totam te hic equo fuo uedlus perluftrabit, ungulis equoru fuorum omnes plateas tuascöciilcaturus;8i obuios quoftp de populo tuo occidet arep per fodiet. Et trophpa tua,uetuftx uirrutis tux fî-gna,deticietin terram.Spoliabuntauremprx« magnas illas opes tuas,Si mcrces tuas diripi-ent: quin Si dirutis mûris tuis, etiam domos amœniores,ac prxftantia fua infignes fubuer- rii sqp ubilibct cantibusjlufibus ac choreis per» ftreperc,iam nullus ufquâ exaudiatureancus, nulla cithara,nulli Iufus,nullæ(p dueantur cho rcK. Efficiam cnim te.ut nihilaliud qua'm rupes quxdam fîcca ac ftcrilis futura fîs : in qua uix ulla uidcas urbis ueftigia, fed expandedis acfiecandis pifeatorü retibusappofîtacris,8i accommoda, Et multo quidem tempore uafta iacens ac defolata,non extruêris rurfumi fîqui dem ego Dominus ita fore przdixi,cuius uer ba experimeto condifeetis rata e(fe,nihil^ua uana,inquit Dominus Deus, Ad hxc Si fîclo quitur |
f A R A P H R A J I î:
|
lt;|a(nir Domîntls Deus Tyro; An non ex fra-{ore ruinx tux.dum hic illic uulnerati clami-tabanr,ciues(p cuicôfodientur, plurima pertp uiasliernentur inertia pafsim corpora, com^ plures infulxcommouebuntur, ac tuo pericu io fapienti Cuntfli ccrtc principes mahtimf re gionisdefcendcte'folqsfnis.amp;amouebuntpa ludamenta fua: ôi neftes fuas preciofiores arlt;p acupiflas exuti,mulroq5 horrore coneufsi, fac cos ueftesiÿ uilifsimas induenr, atep in terram io fedemtrrent, humi confidentes ; omni mo^ inentoformidabunt,ne quid fîmile ipfis accilt; dat. Nam fuper te, quam infuperabilem pror fus crfdideranr,fumincmirabiinturatc5 obftu pefcct: undc amp;nbsp;lamctantes, fortetp hâc tua de-plorantes.diccttibi.Qiiàmmircrèdepeiqiliac deperdita es,qux habitabas ad marciDathum incolcs bonoru,qnfciuitas eras formofifsima •liMnurI/ acplurimû landata, quf nauigatiôe itc marina Wcljiu. prçualida eras.rü tu.tû omnes eriam,qui aliun jo de prouedi, teinhabitabâr, ira ut uos metiic- ttntacreucrerentur: quotquotaliarum ciuira tummaririmarum eranr, certe'nuncformida-bunt.ac male fibi metuent infulx omnes à die ruinxaedeuailationis tux,nequid fimileipfis unquam eueniat, Perterrcfientinquam mahnt omnes infulx.ab exiru tuo,quo ciucs tui c« xieruntartp abaefti funr in captiuitatem . Nam fiedixit Dominus Deus: Cum te reddidero ci uitatem derolatä,cuiufmodi funr ciuitates ua-cut,quxneminem habetinhabitarorem:cum induxeroin tetnbularionis abyfsfi.ita utopc riant artp odobruant te aquxafrtiélionü mul-*æacgraues,runcderrahamrecum his, qui in frpulchrum demittuntur, ad populum multis •bhinc feculis emortuum. Ponam inquam tc in uifceraterrç,in profundü fcilicetfepulchrü, itïutlîsiîmilis futura folitudinibus, qux mul ris iam olim feculis dcfolatx,prorfus in obli-«ionem uencrunt, un.à cum hominibus.quos olim fepulchris repoftos habet; ira fiet.ut no üramplius inhabitanda. Cxteriim ludxam •neam.terram illam uiuentium, cohoneftabo rurfumacgloriofam reddâ,reftitururiis earn •n ftatum priilinü t fed te côturbabo,ita ut uix «lia fuperfutura fint tui ucftigia; quam fi quis fluærat.nonampliustein xternum inuentu« ruseftjinquit Dominus Deus. C A P V T XXVII. LOciitus autem nirfum eft mecum Dorni jo nus.acdixit: Tu fili hominis, poftquam tniferéadeó uaftata Tyrus eft, tu eä plan geaclamentare.diciroijî ei: O' miferam ac ue» tèflebileni,qux habitabasad inrroitü maris, porrus Habens pulcherrimos Si multos, cum populis negociariones exerces mercium.qux ad multas longeq; difsitas infulas deportaban hir. Sic dixit Dominus Deus:O' Tyre.ru dixi« fti,atqueuifatibies aliquando pulchraacmo |
oleo amp;nbsp;refina:hxcenim illi porifsimum tibi dis omnibus abfolura ; unde Si. de decorc nio ^oadducebant in mercatum. Damafcus quotp te gloriabaris, quód undique maricinélaelTes. Certf'quite condiderunt,abfolutxpukhritu-diflit opus przftitetunt in te, £x abietibus de monte Sanir adiieAîs confecerunt tîbî ottines tabulas ruas. Et ex cedro.quâ de Libano addii xerunr,fecerüt tibi malum, 8i ex querno ligno apparauerunt tibi remos tuos. Prxrerea,cuni alii ex feledioribus lignis turiim in naui fua conilrucre foleant: ru tibi turrim exrruxiili ex eburneis tabulis,quas tibi appararunt AfTyrif, artifices prxilanrifsimi,allatasex infulis Ci-thim.ByfTus uarirgata, qux ex Aegypto adfer tur,expairum tuum uclum fuit.Hyaci nthus 8d purpura,qux ex Italicis infulis aduehi folent, fuerunt tibi pro uitta,ac operimento. Ciucs Si KaliUtoM donisamp;Aruadliabiiiftirémiges.Porrôfapi- Sidonif entes tui, ô Tyre, quos fané cöplurcsliabuifti Aradijfue^ maris acnauigandi cxpertifsimos.hitibinau runt remi^ cleri fucrunr. Seniores Gebalac fapictes eius, gertuu qui fabricandi arte quofuis fupcrant,hi fi quid in te rimas duxit,autconquafl’arum fuir,id rc-ftaurabanr,arcp communicbât. Omnes naues mareperuolitates cum nautis fuis, folitx fune te frequentare ad exercendam negociationcm fuam,mcrcesqj tuas abucliendas. Perfx, Lydif Si Mauritani tibi meruerunt,atq; in tuis excrci tibus bello naualideilinatisbellatoresfuerüt flrennui: qui fufpenfis in tcclypeis, ac galeis fuis,rccohoncftarunt,ar(ÿ illurtrioremreddi-derunt. Ciues Aruad, Si ex proprio milite tibi conferiptus exercitus.cuftodietidis mûris tuis percircuitum inuigiIabant.EtGamadim,qui« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' F/Z^ Dfdrf« Hfgociato-rtituL bus nullos ufquam inuenias iaculandi prpilan tiores artifices, excubias feruabârin turrib. ac ,ppugnaculis tuisiquare Si pharetras.acfeuta fua ex mûris tuis fufpcdere funt foliti in circui tu tuo.qup fané res muliü decoris atq; adeô ab fohitam pulchhrudinem tibi prxdabat. Thar fis quoq; negociatio tua fuit, propter copiatn quarumuisdiuitiarum; (îquidem uafaargen-tea ferrea.llannea atepplumbea ctiam in nun« dînas ruas aduexerunt uenalia.Grpci.Hifpani, Si Cappadocesuenumtibiadducebant man-cipia,fimuluafa nonnulla xrea.De domo Thogorma.fiucTurcarum regione aduehe-bantur tibi equi Si muli,df ad equirandum,at« que equeilri certamine con fligendum aptifsi-ma mancipia : hxc enim erat rorum in te negociatio. Ciues Dedan, Edomiticx regionis uiri.mercaturam quoqj exercuerunt in re,mul txlt;p ac remotifsimxinfulç tecum ncgociaban tur, cornua eburnea ac pauones muneri tibi offerentes. Syria quotp fuas tccum habuir ne-gociationes propter multa qux preciofa habe bas,pulchra Si eximia. Adduccbant autem ti-ragdos,carbunculos,uniones,corallium, pur puram.byiTum.ueftesip acupiéias. Ad hxc ui* ri Iudxi,fimul Si Ifraeliricx terrx uiri, fuerunt tibi mercatores tui cum tritico, in fertilifsimis aruis Minith ac Panagprognato, cum mellc. cum negociabarur, propter res miroartifïcio apud tcconfeélas,multaslt;ÿ tuas diiiitias,adue hendumadte cutans laudarifsnnum uinûin r y Helbon |
»98.
Nlt;»Kft »14« fi(/gt;rincipes tut.
Helbon prognatum, Si. eSdidifsimam lanam, Dan quoq; amp;nbsp;uagabundus Gratcus.conuehe^ bantinmcrcatumtuu,ferrum fabrefadlü atip cxpolitiim, ctiam ealamo amp;nbsp;cafsia negocia-rionem fuam exercentes. Dedan item merca-rrixtuafuir, qux ueftes adduxit preciofas, ac homine libero dignas ; item Si aulxa currus ornandos accommoda. ArabesprætercaSL Cedareni principes omîtes , nundinas tuas frequentabant ; id^ cum agnis, arietibusSd, hircist liæc enim illoru mercatura erat. Ad liçc mercatores Sabp Si Raemæi negociationcfu am tecü liabucrunt cum prrftâtifsimis omnis generis aromatibus, amp;nbsp;omni lapide preciofo neauro,qux illi couebere in nundinas tuas egt;-rant foliti. Prçrcr bos adbuc Haran,Cbäne,E« den,mercatores Sabaci,AiTyrii itë Medi mcr caus tuos fréquentant. Aduehunt autem ti.-bi omnis generis preciofas merces, pallia ni-iniru hyacinthina atqj acupilt;fl3,amp; preciofis ue ftibus plena fcrinia,quar funib.colligata erant cedrinisin tabulis: ftquidcbxceorum eratne . gociatio. Primum autem locum apud te tene-bât naues ïbarfis,quç turmatim magnis claf-fibusadtc conflucbant,uanisfj{rebus teadim
10
cimonia tua.aquis iacent fubmcrfa:oninïs^ tl la ciuium,ac uerfantium in te populorum mul titudo,in medio tui perierunt, Cundli habitatorcs infularum de bac tua clade obiïupefcür. Si reges earum horrorc quodam perccllütur, dum de te cogitant,ira ut id in ipfo eorum uul tu expallefcente uidere liceatNegociatores di uerfarum nationum, auarû genus hominum, poftqiiam nullum amplius ex tcquxiliimface re poterunt,exibilant at(ÿ afpernantur te:quip pe quæ terror! ipfis es, neqj unquam nifimul* ris poil annis reilauranda fis,at(^ in prillinuni ftatum reditura.
C A P V T XX VIII.
Lloquens autem me rurfum Dominusj Fili bominis.inquit, dicprincipiTyrio rum, ficdicere Dominü Deü:Poftqüâ
zo
plebant, iïa ut mari undique cindla, prxftan-tifsima,totoqjinundo Celebris fadfa fucris. At nuncin multas fanëaquasatqj afflidliones te adduxerunt tui deprxdatores, boftes nimi-rum Babylonf),qui tequamuis mari cindlam, jo uento ünenrali .Cbaldaico Feil reet exercitu cö
bue arrogant!« tibi uentum eft,ut corde elato reçu cogiraris ac dixeris.qudd uelut! Deus fis, atlt;p in medio mari,ficut in tbrono Dei fedeas, in loco nimirum iniurijs omnib.fuperiore,auc certc paru opportuno,ut qud nemo tuo iniuf« fa accedar,quc metuasicû tamë uerè homo iis. Sinon Deus, quanqDeü te elfe in animi pene tralib. tibi perluaferis, potiusquàm hominë. Nam ecee ipfo Daniele noftro tibi uideris fapi entionneqj quicquâ ram elïeabftrufum.quod relateat; nô Domini De! beneficie, fed mulra tuafap!ëtia,actuapreprudët!a tibi uideris lias te eSparaffe diuittas, at^ aurû Si argentü ram cumulate te coaceruafl’e in thefauros tuos. Et
fregeruntatque deuaftarunt. Quos coacer uafti thefauros ac merces,negociatio tua onu nis,nautactuiacgiibernatores tui. Si qui xdifi ciorum ac murorum tuorum ruinas reftau-rantacréparant: qui item mercesfuas tecum commutant, omnesitem quiintrate funrmi litcs, totatj ilia te incolentium multitudo cadent,aefubmergetur in medio mari, in die rui nx Hue expugnationis tux. Ad uocem clamo ris nautarum tuoru pereuntium cömouebun turfuburbia,omniaqj tibi uicina loca.Defcen« det enim ex nauibus fuis omnes remiges.nau tae Si cundli gubernatores.ut in terra enatent; quam confecuri,in Iitrore illic conblfenr, Si fu blatis fuperte uocibus fuis, miferumin mo-dum clamitabunt,atquefortem tuam déplora bunt.puluerem infpergentes capitibus fuis,ar quecinerifefeinuoluentcs: quinamp;euulfis ca
4°
QS« eïJ ut 'Tyrut^qu^ eimuluitin We4ioma-rüL
pitum fuorum pilis, fe caluos redder, faccostp jo feinduent.quamamarifsimc de re flentes, ac tiiam uicem plangentes. Itnd amp;nbsp;filij eorum fu as babebut lamctationes.ac trilies lugubrest^ n£nias,quibus telaniententur,acrorte(n tuam déplorent. Qnæ fuit urbs unquain, inquient, Tyrolîmilis, quacita in medio mari nunccon cidic atq; deperrjt? DixiiTes inuineibilem, deui diaramen arque.fubuerfaeR. Cum per lata a:« quota quoquouerfum tuas emittebas merccs.
quâdo fapiens adcd,ncgociarione tua opes tu as tâtopere auxift!,hinc fadtû eftiqudd fe eleua rit cor tuû,de tantis diuitqs côquifitis. Proin-dc fie dicit Dominus Deus :Eo qudd tâ elato animo es,quód te Deû, aut certè Dco al simile ß« juiiiu putaris: propterca ego adduco in te hoftes, quibus nufquâgentiû bellicofioresinuenias, qui fuos gladios ftringent in pukhros illos c- e5tD4 xcrcitus tuo3,quos tua fapientia tibi compara üi,SL bos certè miferum in modum tradlabür. teetiamin fepulchrum ac interitum deiedlu-ri, ita ut te multis uulnenbus confolfum abie« dlurifintin medium marc. An 8itunc,urgcn teuidelicet interfcdlore, uideberistibi Deus cffeïcum certè homo fis,8i non Deustiamil-lapfusinmanusintcrfîcientium te,uelutiincir cumeifus ac improbus quifpiam morieris fub manu hoftili. Ego enim, qui mentiri neç pof-fum,necp uolo,id prxdixi,dicit Dominus De« us. Rurfus uerdaliocutusnK Dominus eft, ac dixit: Fili hominis,lamentareacplangedu« fiU ram fortë régis Tyri, Si dicei,ficdicerc Domi hu^ num Deü; Tu omnis bonx felicitatis abfolu« ßiperr(i‘ tu quoddä exemplarquondäeras,plenu8 fapi Tyri, entia. Si pulchritudineconfummata,rebus flo rentib. uideri tibi potuifti in paradifo Dei elfe:
fiquidem omnis generis prcciofi lapides,loco operimenti arque umbraculi tibi crant, fardi-tum quidem multos fatiabas populos, multi« go us, topafms, iafpis, hyacinthus, onyx, beryl— tudineopumacmercium tuarum reges terræ lus,fapphirus,carbunculus,fmaragdus,8ioni dirans. Atquinuncconfradla,atqjmarinisflu nia quidem bate auro inclufa : opus tym-dlib.deperditacsiSimultaillaacprcciofamer panorum tuorum arquefiftularuiv,Sicuiuf-
uwg«-
PARAPH
runt à die quo creatus es. Tu uelut praepo tes rexquifpiaminundlus,Cherub quidam eras, fub umbra alarum ruarum populum tuü pro-tegcns,omne(j; malum illi auertenstqud quidem dignitatis ego teprouexi. Et olim quidë idagnolcês,atc^ mihiacceptum referens,uer* fatusesiflinonteDei fandto, mifsis illuc ad
ftrufturam rempli lignis : amp;nbsp;ambulabas inter lapides ignitos,inter mcos Ifraclitas inquam, Dei amore ardentes.Et uir quidem tune in te* gerac bonus fuifti,redla incedes uia,à die quo ercatus es,donec!nu-nta eftin teiniquitas.ôf animus in populum Dei maleuolus.Per mul» i« wgo- tammagnamip negoeiationem tuam replefti tiiilim terapina.ui atqj omni iniqiütatc, quando ex-luenplele terisac peregrinis hominibusiriiuriam infe-Iwmterio rendo peeeaiti:quaproptcrutprofanum,acni Miwini- liilad me pertinentem deicci te de monte mi» juitiKc, hifanftojôi perdidi tc,ô Cherub,qui ciues tu» os fub alarum ruarü iimbraculo protegebas, de medio lapidü ignitorum mci amore arden tium.Cordeadmodû dato fuifti ob pulehritu dincm tuam ;fed nimio Iplendore ac fuperbia, fapictiam tuâ omnem corrupifti ; quare ôC in terrara teproftraui. Regum te circûhabiran-tium oculis te fpeiftandû expofui,qui te capti» uum dcfpieiât ac ridcâ t. Multa iniquitate tua. Siperuerfitare negociationis tua:, dû pondère 6c menfura maligmorc faills ac furaris.reli- ; quaq; oinnia per impofturam facis, profana» ftiaedeperdidifti palatia tua:86 eduxi c medio tuiignem.nimirû delatores aliquot,qui te ma lisdelationibus accufantes,Babylonioruma» tiimosin te accendunt, ita ut per hos inftiga-*us contra te ucniat.Et hic quidem delationis
cit,atqj populil fuum miferum Cônfolatur Do minus Deus: Vbi aliquando domü Ifraelis de populisjinter quos nue difperfim agunt, colle gero, amp;nbsp;corâ oculis gentiû inter cos iuftus ac lanôlus dcprgdicabor, ipfi^ fua iâ in terra rur fus liabitarint,quam fubiureiurando promiiï mefamulo meo Iacob daturü : tune quidé in-liabirabür ei turd ac fecurd, ira ut nemo quifq eis oblatraturus fit. Etcôftruent domos, atq;
loplantabunt fibi uinea9,ô^qfccurifsimchabi-tabüt.fiquidem ego pœnas de omnibus fum-pturus fum, quicuntp in circuitu eorum ipfos defpoliabunt.aut ullo modo molcfti eis crût: amp;nbsp;feient qudd ego fim Dns Deus eorum.
C A P V T XXIX.
Nno captiuitatis noftrp decimo, mëlîs decimi duodecimo die.fuper Aegypto ac Aegyptiorü rebus mecu locuturus illeomniû noftrùm Dns;Fili hominis,inquir.
ÎO
30
ïgnis deuorarre, utredigarisin ciiiercm per liumum qiioqud iierfus fpargendum in con » fpeftu omnium qui te uident. Qyotquot te ul
neAegyptusfibi impunèforeputcr.quddua-na aded fpe popiilum meum ladfarit.atqj etiâ* num laófet:obucrtcfacicm tuamad Pharao» nem regem Aegyptium,utuaticincris contra cuin,atqj ctiam contra totam Aegyptum, Lo-quitor intrépide, atqj dicito.fîcdicerc Dominum Deum :Eccc ego cotra te infurgâ.tu Pha- Befe ego a J raorexAegypti,dracoaccctemagne, quire- te pharaa Cubans in medio fluuiorü tuoriim,dicis tuum rexX.ggt;'fti^ eile iluuiü, ôi qudd tu eum tibi tua prudentia drtco niti'-paraueris.amp; hoc genus alia fupcrbè nimislo* gne. qucrisjplurimumljj tibi arrogas. Sed ego im-mittam tibi hamos in maxillas ruas; amp;nbsp;faciam ut pifces fluminum tuorum.uiri nimirü principes aefubditi tui.fquamis tuis hçreant.K ex trahantte de medio fluuiorü tuorü, omnibus illis fluminum tuorum pifcibustibiadfqua-mas tuas adhærentibus. Vbi uerd hune in mo dum te de fluminibus tuis extraxero, tum qui
. nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ . i demexeutiamteindefcrtumaridû,tumtc, tü
lasapud nationes nouerunt.obftupueruntfu 40 omnium fluminum tuorü pifces : àibi fuper ptr te,ita ut de te inhorruerint : fiquidc ita ua
iftata CS,utnô nifi multos fortafsis poft annos teftâurari poife uidearis, in priftinum ftatum teditura. Etrurfum mealloqucs Dominus, uoluitmefacicm mcam obuertereurbi Sido-nioriim. Nâamp;hæcutTyro uicinacrat, ita Sii. celebtrrimum erat emporium. Volebat autc Si aduerfus hanc me uaticinari, attp ipfi dicc-
re.qudd fiedixifl'et Dominus Deus; Écee ego cotrateinfiirgam,ôSidon,amp;lglorificaborin ;o ro,atcp à mis : qui feient atqj agnofeenr, quod Dominus Deus,ubi de ea panas fum
campos emorieris.neqj quifquam curabitfu» nus tuum.ita ut fepeliri pofsis;fed relinquêris illicinhumatus, ita ut beftqs terræaccœli uo lucribus cibus fis futurus : cognofeent om» neshabifatores Aegypti, qudd ego fim Do-minus. Etharcquidê ferent illi, cùm propter alia fcelcra.tum eo qudd domui Ifraelis feipio arundineus fuerint,uanafempcr fpe eosla-dlantcs, fed nihil præftantes uerx opis. Cum autem Ifraelitac te manu tua apprehenderint^ fîueinitofœdercfe tibi iunxcrint, turn certè
pfero,ac fanclus in ca prædicabor.Immittam enim in earn peftem,multam q; czdem in pla-teas eius, ita ut corruant complûtes intra ip-famuulncrati.atfp côfofsi.nam undelibetgla» dij aduerfus earn ferentur, amp;nbsp;feient qudd ego fim Dominus: amp;nbsp;non crit amplius domui If-raeliricæ uelut fentis pungens, ac fpina dolo-
totum hutnerum, ut plagis hoftilibus pateîr, atquc aperti fïnt. Et cum innixi tibi magna de
dis impar, confringêris, érigés illis Iumgt; bos, ira ut neminiinnitendo eos oporteat fc fuis fuftinereuiribus. Propterea fîc dicitDo» minus Deus:Ecceadducoaducrfum te glas-
rem inferens, fupra omnes alios qui Ifraelem do dium fine bellum, 86 cxcindam in te turn ho* tircumiacent molefta ci aegrauis, perpetuotp mines turn iumëta,ô6 terra Aegypti erit uafta ïfraelitas contemnens atquediuexans!Ô6 feiet prorfusacdefolata, 86 cognofeent ego fim quddego fim Dominus Deus, Sic autem di» Dns,Quia ueró Aegyptius arrogâs aded eft.
U»
|
ÎN ! Z I C H ! B I ! Ä le» ütdixfnt.Nili fluuium fuum efTe, Si quód fua prudenria eum pararif.Idcirco, ecce ego contra te infurgam, Si contra cos, quos ex Nilo dcriuatos habes fluuios i amp;nbsp;tradam terra Ac-Britgyptiuttota uaftcturatqucperdatur.aturrc rc.gyfgt;uin Sycnes, qux in prima regionis fronte eft, ad de/ertum et extremum ufquc eins terminum,qui Aetliio-folttuslmtm. piam contingir. Et defolatio quidcm eius tan faerir,ut ncque homo quifquam, ne(5 ullum iumentum earn pertranfiturus fit.fiquidem to lo tis quadraginra annis dnemine inhabitabi-tur. Efficiamitaqucterram Aegypti, utfupra omnes unquam uaftatas terras uafta fir:Si ci-uitates item eius,ut omnium deuaftatarQ un-quam ciuitatum dcroIatifsimæ/Tnt; idf^qua^' draginta annorum fpacio, quibus Aegyptq fparfim habitabuntintcr alias gentes: fiqiiidc quolibet terrarum cos difpcrfurus fum. Scd Si fic dicit Dominus Deus: Quadraginra illis ■nnis iam finiris, rurfus colligam Acgyptios de populis inter quos difpcrfim agent ; re-ducam cos,qui ex Aegypto captiui, arque ex* torresfucruntadfua.'cifedfurus nimirum, ut rcdeantin tcrram Parhros,in tcrram inquam ipfis naralcm,quam fuperioribus feculis inco lucrunt.Etcruntibi rcgnum nonitafuperbii Si magnum,fed humilc ac demifl'um. Per fe ta men amplum fatis Si latum, fed prx alijs re» gnis humilc acparuum erit;fiquidcm non am plius fe atrollet fupra alius gentes. imminuro cnim iam eius robore, no dominabitur, neep latum aded in exteras genresimpcrium habe bit: ncip etiam populum Ifracliticum amplius uanafpelalt;llabunr,ut de ipfis quicquam fpelt; rent,autcis confidant, eosep ad iniqua inhor tentur ac iuducanr, ira ut ad ipfos rcfpeóturi fint.amp;fcicnt quód ego fini Dominus Deus. Fa^um eftautem regni Nabuchodonoforis anno uigefimofeptimo, primi menfis primo die, ut Dominus mecum uerba facicns, niihi dixcrit.'Fili hominis,Nabuchodonofor rex Babylonius,grauemfcruitutem fcruircfccit excrcitum fuum, mulrotp laborc cum defati-gauitin cxpugnandaTyroifiquidcm mulro exlaborc.uaritscp quç tulerunt incommodis, capilliipfis deflifxerunt: amp;nbsp;humeri ipforû afsi duaonerumgeftationeattriri,iiix cutem fcr-uaruntintcgram.Etcxhocfuo minifterio tan ta diligentia præftito,nulla illi pcrfoluta mcr-ces cft:nc(p etiam excrcitui cius,qui mihi tarn fcdulam in Tyro expugnanda nauauit opera. ProindeDominus De us,qui non j atitur fe ul lis benefi'eiis fupcrari,ficdicir:Eccc ego do Na buchodonofori regi Babylonio tcrram Acgy pti,quipromifcuam populi miiltirudincm ex ca aufcrct, ut ferui eius fint. Diripietep omnia Aegyptioru bona, ira ut opima ex cis fpolia, prxdamqucmulto maximam illincrclaturus co,dicitDominusDeuS. Tuncaiitttntfftl^ poris faciam ut cornu Hue regnum domus If-racliticac rurfum feattollat.atç germinate in* cipiir,reftitututus cos libertati.Et tuquidca* pud cos tunc os tuum apericns libéré', multa* que cum autoritäre loqui poteris,quando ui-debunt rem omnem itacucnirc,uttu ipfis ua ticinatus cs, Si feict quód ego firn Dominus. Vaflum tfl in uigefimo amp;leptimo tnnoyin pri tno IK UM tntnßf. fît,qu£ omnia exercinli eius pro mercede fiue tura fît. Rex autem ipfc, fimul Si populus é-ftipendio fint. Pro labore quem mihi in expu ^oius,qui certc omnium gentium fortifsiml gnanda Tyro defudauit, fidelem femihi mini funtacbellicofifsimi.adducenturinAcgyptii» ftrum prxbcns,dedi ei terra Acgypri.eo quód ut cam roram uaftent atqj perdant, diftriAu* ilia tam inique cgit cum populo meo liracliti- nbsp;nbsp;ri in cam gladios fuos, itaquc in iUes defzui- quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;furi, |
C A P V T XXX. Ominus autem Aegyptiorum cladem medcplorareuolci.rurfum uerba me* cum faciens,inquit; Fili hominis, pcr- gc uaticinari Acgyprqs,arque dicito eis, Do-minum Dcumipiis prxcipcr«,utplorcntaC eiulcnr,arque deimminenre^pfis calamitati lugendo dicant: O' infeliccm,triftem Siinfau ftum.qui nobis impendet, diem. Certe'pro pc iam adeft.propc inquam adeft dies, quo f« Dominus de cis ulcifcerur.dics nubilus, cala* xo mirofus ac triftis. Erir enim nunegenriii tem-pus,qux Aegyprumaffligentacdcuaftabunr. Gladius enim, fine miliraris cxerciriis ueniet in Aegyprum, qui Si Acthiopibus liuicrcgno coniundtisacamicisformidini crir,ubiquam plurimigladijs confofsiacuulnerati inÂegy pro cccidennt,amp; promifeuû uulgus captiuu fl bi illincabduxerinr, feruorü loco coshabitu* h, urbiuml]j eius fundamenra cuerterintAe-thiopcs,Lybcs Si Lydi 6i omnereliquum uul gus inmilitiamfefeadiungens:fiiCobij,uni cum ijs qui Aegypto confocdcrati funt, pari-ter curia Acgyprijsgladioperimcnturatçca-dent. Nam fic dicit Dominus .’Cadent quot* quor Aegyprum fulciunt, acuelurconfadfraf(«ii(iA{gt; ti bene illi uolunr.fuperbum enim robur eius, cuimalcfidit,humiliabitur,arlt;pc5cider.A'tur ftrutiur/it' re etiam Sycnes,ad ipfam ufç Acthiopiam.ab perh^ilt;^l‘ orientenimirum ufepadoccidentem.gladio rjiiw« fimul omnes perimendi funt, dicit Dominus 40 Deus. Et dcfolabütur.ut fupra omnesunquî uaftatas terras uaftxfururscfinriSi ciuitatese* iuseórcdigentur.ut omnium deuaftatarum ciuitatumfuturxfintdcfolafifsimx,amp; feient quód ego fim Dominus,cum omnium tribulation urn ignem in Aegyprum immiferim, Si omnes ci auxiliû ferentes perditi fuerint.TüC quid?tempons egredientur nuncij àmemif* fi,qui confeenfis nauibus petant Aethiopiai”. urea iam nuncfccuram prrterrcfaciät.Ettan* fo tusquidem terrorrûccoscorripiet,quantus in fuf uaftarionis die corripuit Aegyprios.NS ecce ucnir at(ÿ adeft tepus, quo amp;nbsp;de illis poena fumatur.ac fua malefai^a hiant.Sicautédi* cit Dominus Deus; Ego faciam,utiliapopuli frequetia, qua Agyptus undirpperftreperefo let,in ipfa permaiium Nabuchodonoforisre gis Babylonij cefTet, ira ut qux olim populo-iifsima fuir,iam uelutdefertum quoddam fu- |
PARAPHRASIS.
tai
turi, ut terram Intcrfeólorum cadaucribus im pletiiri fint.Quin SiC flumina cius exiccabo, fiiuendam terramin manumillorü.qui Ae-gypto male uolunt.atque iniquiorcs funt : ua ftaturus primiim manus hoftium eius,tum ipfam turn omnia etiam quæ in ea funt. Ego
roboraturus ego fum ; K ut eo uelut miniftro Iracbia re fideli utar.dabo gladium meum in manum e- gisBabylo-ius, per que Pharaonis brachia atqjuirtutcm nif.
omnem conteram.Erisitautfaucq acgladio confofsi folcnt, alrum ac mifere'coram co cla mabir, acingemifeet. Brachiainquä régis Ba bylonq ego corroborabo brachia Pharao iiisconcident: amp;nbsp;feient quod ego fim Domi-
.. Dominus ita mecum ftatui, arqj loeutus fum.
Dicitautem öC ficDominus Deus:Ego feele-rataillorüidola perdam.amp;efficiamncquid —, — --------------------,--------......
F/'jire fimulachrorum remaneat in urbe Mcmphiti- ro num tradidero, ut is in Aegyptiam terram il-ca.Et non crit cis ampliusrex, fine princeps, nbsp;nbsp;-
qui de terra Acgyptia.aut Aegyptq (anguinis fbii. finitautin mulro terrore,magnaqueformidi
nusjubigladium meû Babylonio régi in ma»
neillicfuturi femperfint, Vartabo cnim Pa-thros.primi nominis apudillos ciuitatem, 8i immittam afflidlionis ignetfi in Taphuis, du-titeranimaducrfurusin Alexandiiam.Irarus quoque animaduertam in Pelufium , quod Aegyptiæ rerrx robur atque clauis eft. Er per» dam multû illû Alexandrinç ciuitatis populü: lo immitram dico.omnem afflidtionis ignem in Afgyptiim amp;Pelufium, uelutimulierpartu-riens in multo dolore ac mocrore erit.fiquidc Alexandria expugnabitur Memphis item plurimmn dolens, quotidianis premetur an-guftijs. Delciflifsima iuuentus Heliopoleos atqueBubafti.gladio intcribit:amp;: qui ex eis fu permanebunt reliqui, ad feruiendam feruitu^ temabducenrur captiui. In Taphnis uero ob-
lo defacuiat.Difiiciam iraqj Aegyptios quouis terrarum atqj gctium.roto terrarum orbeper omnes mundi nariones eos difperfurus,amp; fei ent qudd ego fim Dominus.
CAP VT XX XL
ACcidit autem anno captiuitatis noftrx undecimo, menfis rertiy primo die, ut Dominus mecum uerbafccerit:nem-pc fignificare uolens.non ca magnifiectia Pha raonem efle,quin alrj magnificentiores,ac ip» fo longe prscftantiorcs reges fuis folijs detur-bati fint. lubebat itaque me Pharaonem rege Aegyprium appellarc,atqj ipfum fimul amp;nbsp;po-pulum eins tarn numerofum interrogate : cui iua magnifiectia,opibus acporëtia, reliquotp regniftrepitufefimilem credcrct; ErdeAfly-riorege(quo uixullus toto tcrrarinn orbeprp ftantiorrexcrar)fermoncinftitues Dominus:
tenebrefcetdies,calamirasquegrauifsimae- 30 Ecce Affyrius rcx,inquit,fimiliseratcedro, ncctAjfur, tit,ubiillicconfregero uincula Aegypti, in libertärem afferens, quos Aegypti] duram fer-
uitutem fibi feruirecompellunt, amp;nbsp;ubi fuper-biaroboris eius in ea defecenr.Caliginofa nu tesobnubilabitatque obtencbrabitcam,e-’afquecalamitofifsima. Etquos fubditos fibi babet uicos, aut ciuitatulas, harum incolæ in faptiuifatem abduccntur.Itaqueiuftas de Ac*
qiiacinfummâprocrefcit altirudincin monte quaficedrut Libano.pulchcrrimts ramis, inter fedenfisac in Liban».
intricatis.ita ut ramis ac frondibus amœnifsi» mam de fe præbeat umbrä.Statura alta eft,cui cacumcn rami c medio trunco nafccntis,fcat-tollit fupra omnes ramos alios, quantumuis eminentes. Âquæ,undcfua incrementafume» bar,largiter earn enutrierant, Abyfl'us ac infi^ nita aquarum uis.incxhaufta nimirum rerum
It Ptxnas fumpturus fum, feient quod
^witcit ^2°dm Dominus. Acciditautem undeci-40 omniumaffluenria,extulitearn.fiquidemfië '«awi ’’’“‘■^Pduitatisnoftrz anno,menfis primife ItuioDifquot;* die,utcollocutus mecum fit Dominus f ’m hunc modum ; Fili hominis, uanifsimam ’W'- fpeuiHierofoly, quot;•HKIl/U. ■ - -
ymiranus populus concepir,dc auxilioipfis ab Acgyptqsfcrendo : fiquidem brachium Pharaonis régis Aegyptiorum ego töfregi.nempeanno poftlechoniam captum
quarto,quando Pharao Nccao in Garchamis aChaldæis cæfus fuit, terrafuaci adempta, ab Euphrate ufep ad Nilum Aegypti fiuuium. j Eteccelioccius uulnus nondumobligarum eft;nequeenini mcdelis adhibitis fanaripo-teft,ur circumligatis brachio eius fafcijs.eó fortitudinisrcdear,urgladium teneat.Atnüc, ficdicit Dominus Deus : Ecce ego infurgam aduerfus Pharaonem regem Aegypti, amp;nbsp;con» fringam quod ex brachijs eius fanum ac uali-dumeft.Etillud quodinualidum atquecon-fraftumcft.itapermanebit, undcdeicifilo de
profluentesex abyifo fluuq circumibateum, in quo plantata erat,locum : amp;nbsp;emifit nuiilos fuos ad omnes arbores campi, ita ut per cum omnes eins fubditi ditefccrent. Ex multis ita-quehis aquis,dcabyflb profluentibus,multi« plicati atque magnifadi funtrami eius,amp;:fla gella eius longa,ita ut in ramis eins nidulatx fint omnes cccii uoIucres.Sub frondibus ante eiusdenfis, arque pulchrè inter fecontextis, pepererunt cunftæ beftiae agreftes, ita ut ma-gnægenres ,'plurimus(p populus fub umbra ac protelt;llione eius, mulra in pacefecuri con» fedcnnt. Cedrus itaque hare fua magnitudi-ne, atque ramis longum protenfis perquam pulchra euafit :fiquidem folopinguifita.ad multas aquas ipfam irrigantes.fuas agebat ra dices : adeo, ut ne illis quidem ceiferit cedris, quas paradifus Dei habuit': neq; ullæ etiä abie C^ri nen
tes earn zquabanr.neqjcafianez tarn proten- ßterunt al» manu eius gladio, bello prorfus inutilis futu» tfo fis fuerunt flagellis.In fumma, nulla in paradi tioret iHo in rus eft. Nam quolibet gëri’um Aegyptios dif- fo Dei arbor fuit, quz cum huius pulchritudi paradi/i r|Ciam,inquafuis mundi nariones eos difper- ne conferri poffer. Pulchramadeó ramorum on.
. ƒ , nbsp;nbsp;------gt;quot;* gt;4uaiuis iiiuiiai nauoiics cos uiipcr-
'r'^ ’ furus.Verum brachia régis Babylonii,ca cor».
fuoriim multitudine earn feceram , ut pra?-clarifsima;
|
lei î N EZE clarifsimx quaeque arbores in paradifo Dei huicinuiderint. Proptcrcaficdicit Dominus Deus : Qjandoquidem rexAfTyrius cedriin morem Batura cxcclluit.amp;fupra omnes alios ramosfiueregesacprincipcsuiros fcextulit, irauthac fuapræftantia corde clatiorefaólus fueritiproptcreatradidieum inminum for-tifsimæ gcntis , qux ei quicquid collibitum fuit,pro hacimpierateipfiusfecit, cum egoip furn rcqccrem.ItaquchoBcs,8^quidemquos lo ullas inter gentes inuenias,criidclilsimi,fucci dcruntcam.atqueproftrauerunteam in mon tibuSjita ut rami eins in omnes nalles dccidc-rinr,pcrcmptis nimirum exercitibus eius:8C fiequidem confraifla funtflagcllaeiiis.iuxta omnes torrentes terræ. Et cundlas terræ po« pulus, cuiilleimperarefolet, recefsit de umbra eius,arqucab eo defciuit, ipfum quereli-quit. Super truncum autc eius iam hiimi pro- ftrarum .requiefcebant omnia uolatilia cœli.-i-) mirum infanis bellorum tiimulribiismifccns óf quæliber beftiæ agreftes inftitcrunt ramis eius, pedibus conculcatos ore fuo arróderes. Hincitaque modeftiam condifcant qua-libet focliciorcs arbores,ncq;de fua prxftanria fc efferant,nci^cacuminefuo fupra alios omnes eminerc ftudeant. nimirum fibi placentes qudd longe omnium maximo fatellitio fti-pcntur.NeqjfeuImis,aInis,querciibus, aut a-Ifjs ullis arboribuspræfcranr,utpræ feillos contemnant: quantacunqjcnim dignitatere-jo ges ac principes uiri aliquando fuerint, fimul omnes mortui, atqj in terram retriifi funt, nö fecus ac plebeq qui ad fepulchrum efferunrur. inJie Sicdicir Dominus DeusiQiio die Afiyrius ad dade/cendit inferosdcfccndit,atquc infepulchrum clatus «d m/irof, cft, iufsi abyfium fuper co kigere, atqj fefelu» indnxi lu^ gentium more obtegere, facie uidelicct lugu» Hum, bri obuclamcnro abfcondira;amp; inhibui flumi na cius,nc ipfum fuis opibus rigarent, cohi- besita aquas multas. Libanum in quo procrc4O fumum,utctrlum exeo obtegendum fit,ftel-ueratatqj conftiterat, hunctotum reddidi a- Ixomnesobfufcandæ.fol uelutnubeopericn tratum,ipfam fcilicet Afiyriam eius, eum luge reiubes. nam omnes alisé arbores campimor teeius elanguerunt,atquc animi deliqiiium paflaefunt. Fragoreautem riiinae eius commo ui genteSjCum eum ad inferos dciicercm, und cum alijs quibuslibet, qui ad fepulchrum effc runtur.Qya quide re omnibus arboribus pul chrisacbonis.quæaqiiis eniitriütur,cuiufmo di iliac funt qiiasproducitLibanus, in fubter- ;o xquafint in uos fuperatos,8f ad alias,qua® raneislocis folariofuir,quddamp;fipfc ad mo« i quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• -;ii--------r ----- rem ipforiim inteniBet. Quin ipfi und cum co apud inferos demigrarunt, ad interfeiffos gladio.qui ipfi adiutores ac bracliiorum uice aliquando fuerant, aut qui fub umbra eius ha bitarant in medio exterarum nationum tuti uideris in gloria ac rerum omnium magnifî' cenria''Qi,iamuis Alfyriusille mukis modis ' hic tcfupcrarir,cidem certe'in ruina arqjigno do 1 minia fimilis eris,quando una cum alqs arbo nbsp;nbsp;1 ribus in interiora fepulchri detruderis inter p_____ incircumcifos, dormirurus cum cis quitn bel hfsimi, uin^ bellicofifsimi funt ex uniuerfis gentibusi |
H I E L E M lo cadunt, atqueinrerffeiuntur. Hic crit exi-tusatquefinis Pharaonis.atque omnis quac circum ilium multitudinis eft, inquitDominus Deus. CAPVT XXXII. Ccidit autem anno poft caprum lecho niam duodecimo, quâdo prioreanno menfis duodecimi primo die deftrufta fuit Hierofolyma, ut fuper Aegyptiorum ad-hucrege mecum locutus fit Döminus,dicens! Fill hominis,lamentare arque plora fuper Pha raonercgeAegyptio,acdicito ei, quddinter gentes afsimilis leoni fitiquippe qui inter gen tes idipfum fit,quod inter animalia irrequic-tus ac fanguinarius leo.Ad hxc, qudd Si ueln ti cetus fit in mari : quippe qui difcutit, atque propulfat aquas èfluminibus fuis,intcrram ac ripas uicinas. Pedibus ruis aquas diftur-bas, acfluminaearum conculcas: omnia ni-amp;conturbans,acproftraros exercitus pedi— bus protcrens.Sic itaque loquitur tibi Domi» nus Deus : Ecce ego aduerfum te expandam retemeum.idq; ualido conferipto cxercitn,ac7«/’'tt(i'‘*‘ multis populis cögregatis.qui tefagenxmea: wi««. irrctitumex aquis educent :amp;abaquisedu» «flum rehnquam tein terra,fupercampüpro-ic(fium,ubifaciam utfuperteconfideant uo-lucrcs c{rli,quibusefca fis,uniuerfas etiam terrae beftias ex te fatiaturus, Exponam enim CIS carnem tuam fuper montes, SC explebo ualles cadaucribus militumtuorum.deqüi-bus adeó tibi efferri folctanimus,amp; tantope» re tibi placebas.Terram uerdin quaexundan teNilo na ta re foies, hanc fanguiiie ruo ficirri gabo,ut fe ad montes ufqueattollat, itaaluei tui fanguineimplebuntur, Cumuerdteextin xero, arque extindium ita in montibiis rcli-quero, tantum cxhalabis graiiifsimi fœtoris clus,amp;' luna nullum de fekim#n datura. Omnia inquam quç in cœlis lucent luminaria.per foctidum hücextefumum obtenebrabunnir, ita ut terra tua nullum cœlitiislumc accipiés, multacaliginc tenebrofa triftisac morfta fu-tura fit.dicit Dominus Deus. Quando aiitem contririouem tui adducam, curabo ut corda multorum populorum commotioraminusl^ non nouiftis, gentes, hue illuc profiigitntes. Obftupefaciä luper te populos multos.Quin amp;nbsp;reges horrore quodam de te inhorrefeent, ubi gladium meum uibrauero praeter facies eorum : amp;nbsp;fingulis momentis pauebunt, ac turbabuntur.idcjj ex fuo quifque animo, cum CIS in mentem ueniet dies ruinxac perditio« nistuac, metuentesfàlicet,nequidfimileiin-quam ipfîs eueniat. Sic autem adliucdintGl'lt;'’quot;^i„ Dominus Deus Aegyptio: Gladius regis Ba-bylonii obrùette. nam gladqs Heroumeius«i(«^'“‘ profternam copias tuas,qui fimulomnes for« (iti. |
|
P A R Ä P H R jentibus.Hi deuaftabun t ac demolietur quic» quid Aegyptus fuperbü habet, Sd preciofum: amp;nbsp;otnnis qua: in ipfa populi frequentia atque ftrepitiis elf, exterminabitur, atqj confilefcet; fiquidc Sd omnia iumeta eins perditurus fum, tie ad aquas ilias multas ac magnas ulla inue-uiantur,qua?tüc nullis hominü pedibus, neq; iillisiumentorum ungulis rurbaræ,limpidifsi niæfluenr,ac purifsimæ.ira ut pari cü oîeo cia ritatefuturæfinr, dicirDominus Deusmimi» lo rum ubi terra Aegyptià defolaucro.Sd ipfa incolis aciumentis,Sd omnibus qua; in ipfa ullô modo expetenda finit,deftituetur, interfedfis iiimiruin omnibus qui earn inhabitât:8dfciét quüd ego fini Dominus.Hæc ipfa lamentatio eft,qua earn lamentabuntur.duramqj eins for temdeplorabüt; id quod per oppidaaliarum gttiiim fiet.Super Aegypto inquâ, omniqj po puloriim eius frequentia, quaperftreperefo- runt, qui ad fepulchrum efferuntur, nödefpo hSim (? ^^''I'^quot;^läm'ritationemlamentabuntur,dicitio liariraoredeuiétorumifedutuiéfores decer, iioilf ^omiinis Deus. Faktum cftautem anno ca ptiiiitatis noftrar duodecimo, menfis duode» cimiqiiintodccimo die, utDns Deus poftre-‘ gemacaulaeproccres,ipfam plebem déplora J”' ri,acfuafata ipfis denunciari uolens,me allo- «tus fir, dices :Fili hominis,plangito acdepïo rato niilii fortem promücuç mulritiidinis Âe» gyptiorum.luóluofaac funefta oratione eis dcnuncians, quid obuenturum ipfis fit. De- jjeiendos ipfos oniiii iuo honore pracdica, fi- 30 qui fimul cum omnibus fuis prxftanti robore tniilciim filiabus, fiueregionibus aliarum il-luftrium gentium, ad terram inferam, fiue in fepulclirum,ita ut affolent qui moriuntur.Ab omni co,qIIo tibi potifsiin urn places, ac præ-ftareuideris,dcfccdcs,dormiturus cum incir» cumcifis.Proindcponcatque abijce faftum, omnemlptuam arrogantiam. Intermedia oedforum cadauera, ciucs tui gladio occum-tent ; fiquidem tota Aegyptus gladio tradita Trahiteigituream ad infcros,fimul Sf om ,^0 ïiescopias eius.Principes uiri,acpra:ftantifsi-miquifp abhinc annos aliquot ,iampridcm n’ortui,apud inferos regem Aegyptium con» falutabunt, atqjalloqucntur, unacum copijs fuisanxiliaribus eum excepturiigauiluri feili— ^et, quod Sf hi qui uitam fibi promittebant perpétuant, ipforum quoq; moreinterierint, dormituri pariter cum incircumcifis quos gla dius pereniit. Inter has primum tenebit locü Aflyrius, cum omni populorum fuorum mul jq titudine.Tiquidcm circum ipfum fepulchra co rum funt, qui caufa ipfius funt interfedfi, atep gladio ceciderunt : imd nonnullorum fcpul-chrainimis fouexfepulchralis latcribus funt, in quant ille repofitus eft. ut taceam de multo illo populo eius, per circuitum fcpulturæ eius difperfo, qui omnes intcrfedli funt,ac gladio perierunt, quod terrae uiuentium terrori fue-rint, ac formidini. Ibi uidebitur amp;nbsp;Aclam, 8C omnes eius copiæper circuitum ei confepul- 6o indigenam aefidum décernât, quem fibifpc-tæ,interfedl:ænimirumomnes,atq; gladio per culatorem conftituat: Sdhic.fiiamconfcenfa emptJcmndeSddefcenderüt, utincircumcifos fpecula fuahoftes uideat in regionem irru-condfcct,ad inferos,und cü omnibus qui ttr- nbsp;nbsp;ptionem parantes, atque hoe nomine tuba clangar. |
Ans, to) lli M»foch amp;nbsp;Jubai, et omnif mul-iilndg tim. ræ uiuentium,rerræ înquam Ifraeliticar.terro« rem incufiTerüt atqj formidinem:unde amp;C igno miniam fuam ferunt, cum omnibus qui in fe-pulchrum demitnmtur. In medio occiforum Aelamitico principi liuicfuüpofueruntlediü, cum omni populorü ipfius multirudine,quO!» rum fepulchia circü ipfum funrdïquidé amp;nbsp;oni nes illi incircücifi gladio interfedli fun t,ut qui terra?uiuentiü terrorifuehntacformidiniinn deSC rctulerütignominiäfuam cum ijs qui in fepulchrum defccndür, depofiriin mediüin-terfediorii. Prctcrea offerer fe hue Cappado ces öd Iberi, cum omni populorü fuorü multi tudine, quorum per circuitum illic fepulchra funr.etenim hi incircumcifigladio oes interfe dli funt.quöd terram uiuentiü multo metu c5 terrefecermt. Hi uerd non mifeebüturheroi-bus,quiexincircumcifis ueliiti uidfores perie cüarmisfuis bellicis, gladios fuos capitibus fuis fubftratos habcntes.Verumtameiniqui-tas ipforü ctiam ofsibus eorü adharrebir, qux hucillucdifperfa.fepulchri honoré nö ferent, quando Sdipfiterra’ uiuentiü horrorifuerunt acformidini.Itaq; Cu,ü Pharao,und cum prar-putiatis his confringeris:3d cum ijs quos gladius peremir, dormies. Eft autc ibi Sd Edom, und cü regibus ac uniuerfis principibus fuis. uiris adnumerati funt inter eos, qui bcllo in-terierunt.Iacentautem cü incircumcifis in fepulchra fua illatis. PrxtereaSd Babylonios il-licinucniesduces,tum illos oes,turn etiam o* rones Sidonios.qui cum interfedfis occubuc-runt.cü alios terreret. At nüc eos fui roboris, omniumtpfuorü facinorüpudetfimul Sdpi^ ger.Iacenr enim incycumcifi inter gladio per» emptos, Sd fcrüt fuä ignominiam cum ijs qui defcenderunt ad inferos, Hos omnes fuü ad-uentum fibi gratulantes uidebit Pharao, pari modo moriturus,cuiuniuerfa ilia populi mul titudofolatio erit, quæfimilitermortua, atqj gladio interfedfa fuit : Pharao inquam,6d cun «ftus cxercitus eius, fimul omnes eódem ten-düt,dicit Dominus Deus. Daturus enim futn met timoré in terra uiuentiü,ira ut mc.non ilium pofthac metuät. fiquidem ille cü ijs quoa gladius pcremit,adnumerabitur incircumcifis: Pharao inquam, Sd totaillaexercituü eiu« multitudo,dicit Dominus Deus. C A P V T xxxin, RVrfum ueró colloquens mccum Domi nus,at£ß fub parabola fpeculatoris do-cerc uolcs,quid ueros paftores atrp cc» clefiaftas cödeccaf.Fili hominis,inquit, loque refilijs populi tui,atcp hunc in modum dicito cisiSiregionialicuibcllumpararo, acimmifc ro, Sd populus regionis illi us uirum aliquem |
|
IN EZÈCHIELEM eft. Ver dm quimoncnti fpeciilatoricredcns, to nc iiiiict,minime moriturus. Qnæcunqiicillé atq; obtcmpcrans fibi cauet; is feruaturus ani mam fuam eft, ac incolumis futurus. Carte-rdm fi fpeculator irruentesinregionem ho-ftes uidens taccat, tubaq; fua non clangat. ita utpopulus à nemine præmonitus fibi non ca uerit.öe irrumpens hoftis aliquem ex eis occi» derir,is farte* rationefuç iniquitatis occifus eft. Attamen requiram fanguinem illius de manu Bt tu fill b fpecularoris,qiiód ilicfuum officium non prç minis,Jbecu ftité'rit,actemporipopulûpra;monuerit. Vt litorfw de» 3i’fetncognolcasquorfumhxcdicam:Tequi di te domui dem fili hominis conftitui domui Ifraeliticac ifrael ^^^ulatorcm, ut de ore meo audita, ipfis ad-nuncics atep deprædices,non tua fomnia, atqj aniles fabulas ;feddcoreinquammeoaudi-ta,ut rtieis uerbis,a tqj èx me ipfis loquai is, nó de tuo iudicio ac cerebro. Si autem tibi dixe-ro deimpio quód mortem obiturus fit, amp;nbsp;tu taccnscum nonpra:moneas,utfeduiamala in quibus earn deprehendo,uias autfasflaiu- - J dicaturus fum. Accidit autem duodecimo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rj,, auertat,reftiiisque uitam fuam inftituat: ipfe noftncrranfmigrationisannö,decimimenlïs quidcmimpiusfuçimpietatispccnasdâs mo quintodic, utadmcucncrifquiexHierofoly nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ morum urbeeuaferat,amp; hicmiliinarrabatci-uitatem expugnatam, percuflam atip uaftata. A» Sed manus Domini fub ucfperam præccdcn-tem me f ontingens, acfpiritu prophetico afflans , priiifquàm ille qui euaferataduenirct, iam apcnicrat os meum, ita ut libère acintre* pidc'multa dcuaftando remplo,acuaftanda uerd officio tiio redlc fundlus animant tuam ^ ciuitatcprolóquerer.dü ille poftero mane me liberafti, ut cui nihil imputari pofsit. Tu ergo acccfsit.Iam Dominus apenieratinquam an-fili hominis.dic dom iii Ifi aeliticæ,qüôd fic a- te eius aduentum os nicum,neq) amplius ob- clangat.populurn de hoftiiim aduentupræ-monens: Öi populus hocaudicns.fipræmoni ticncm eiuscöteninat acparum moretur, ita utirrumpcnshoftis eü feriaratqj perdatxer-te'populus hiceius mali ipfe (ibi autor eft,nc-queliabetin quern ahum fiiæperditionis cul* pam reijciat. Audiuit enim tubæ clägorem, Si. fprcta pracmonitione fibinöcauit.Itacjipfus fibi fuæ cladis ac mortis autor uerè cenîcndus rictiir.fed fanguincm eius demanutuarcqui* ram,eins mortem tibi imputaturus. Verdin it tu cum prjmoneas, ut omifsis tirjg fuis malis, bonçfrugis eiTcftiidcatîamp;is monentem te pa rum CU rans, à uia fiia praua fenon dcfleólar, neqj emendatiori uitac fe præbeat ; tum quidé ipfcpropterfuam iniquitatem occumbetttu pudfe cogitent, attp dicant; Ecccfccicribus at que peccatis noftris prægrauati fumus,arq5 in illisipfis cStabcfcimiis.qua itacp ratione nobis pofTcmus uitam polliceri^uerdm ut ne de-fperent, atcp iitanimum recipiät.dicito cis fic Dominum Oeum diccre: Ego uiuo,amp; morte impq minime' uolo:fed hoc magis uolo ac ftu dco, iitfcaucrtata uia fua mala, atqucuiuat. ceeperitjOmnium quf ille ïuftc' feeit nulla cr’c memoria : fed propter iniquitatem fuam, ui-tami'quc quant uixit improbam morietur.Et uicifsiinfi impiodixero quód moriturus fit, amp;nbsp;ille omifsis fceleribus fuis, quod iuftum ac reftum eft fecerit, quod à paiipere pignori accepit reftituens, reddens item quod alteri fubripuit,atcp ita in reliquis uitæiuftæfemitis ambularit,ita ut iam nihil defignet mali,is pla peccata fecit,horum nulla fiet metio : fed quia quod iuftum acreólum eft fccit»certó iiiâu-rus eft.Cïcfernm filrj populi mei, ueluti omif-fisfccleribus ad bonam frugémac uitam iu-ftam eonuerfi, hicdicent, parumæquam eife Domini uiam,cum ipfis adhucdurioruidcart fed fipenitiusintrofpiciant, cognofcentparS fquas Si bonas adhuc eile uias fuas Hoeitai^ uobis perfuafifsimum uolo,quód ficutiuftus, qui à iufticiafua auerfus,iniuftc iam agifamp;im pic,hacdec3ufa moritur: ficimpius.fife ab impietate fua ad uitam iuftam conuerterit.ira ut quod iuftum ac reftum eft, iam faciat, Iioc ipfo nomineuiuet.Etquauis dieatis,uobisip pro corrupto ueftro cerebro uideamini, paru hic æquam eife uiam Domini ; ego certc do* te eius aduentum os mcum,nec[) amplius ob-mutefcebam. AlloquensautcdenuómeDo minus'.Fili hominis,inquit,quilocaillalfraelt ticæterræ deuaftatanuncinhabitant,paupe-res nimirum terræ, qui r cli lt;fii ilhe funt, hi in-crcduli.atij omnibus malcdióhonibus obno xq,confcruntfe fidclifsimo,acmodis omnibus bencdiólo fa^ulo meo Abrahamo.dieSc enim : Vnus acfqlitarius crat Abrahamus, 8£ ti iâ fumus, quin pofsideremus eâ ï non enim animaducrrunt,g,perfidcilletcrrâhanccon» fecutus fuerit, lindc hi per incredulitatcfuam eiiciuntur.Idcirco dicito cis,fic dicereDomi-nü Deü, qui omnia ipforü impiefaéla acgra» uifsima fcelera ad unguë cognita habet : Vos contra id quod lex præcipit, pleraq; cü fangui ne comeditis,amp; oculos ueftros côiiciris in fee do etiam fanguineinnoxio.Et digni uobis ut demini.qui ita ut Abrahamus terrähanepof- Tantumconuertimini, atqjomittiteuias ue- fo expromifl'oDeipofieditterrahäc.-atnosmul liras malas.Curent moreremini domus Ifra- els’Proindetufilihominisficdieitofilqspo-tußieia iu^ puli mci.'Qriemadmodum iufticia iufti ipfum fiinonlibe- nonliberat, cum tiiufticiaprioreepfua probi» eum, fatedeclinans,inique agerecœperit.‘ita neque w^iCdicM»^; ji^pjyg per impictatem fuam ac uitam fccle* diepecMMe ratam impingef,aufpcriturus eft,fi ab impie» ratefua auerfus,probitatiiam ac uitarpix fe tribuat.Pari plane'modo inquam,ut iuftus no nbsp;nbsp;lerata, atq; multis adeo modis uobis uetita if poteft per fuam iufticiam uiuerc, ubiadiniii- io dolamcqjabftinctisaculpando arepeffunden fticiampeccandodefeceritîcü itaq;iuftopol* ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot; licitus fiiero,quód fua iufticia uióiürus fir,ôf il I«omififafuaillaiufticia, iniqudactnalè faccrè nbsp;nbsp;nbsp;fideatis ?Prætcrca cófïfi eftisproprio roborij proptid |
PARAPHRÄSIJ.
jptöpno gladio 9c viribus proprijs; abomi« nanda complura delîgnatïis, cham uxorem proximifuiquifqucpolluentes.amp; hifceiutn fi tismoribus.dignos aosccnfetis, ut terra liac potiamini i Dices itaquc eis.fk dicere Dominum Deum; Ira uira meamilii perfter, ßnon qui in locis illis defolatis remanferunt, gladio
Viatrjo, T^jni in occiimbent: qui profugi in agro agunt,be» ftqs tradam crudelioribus,quç ipfos dcuorct: Si qui in prxfidijs ac fpcluncis funr, pedis con
ficiar. Nam terram ipfam fatis uadam,ad-hucuadiorem reddam acmagis defolatam:ip fa etiammontanalfraelis uadaturusita,utne mofuturus fit, qui iliac pertranfeat: 8ëfcicnr, quôdegofim Dominus,ubi terram propter . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;otnnes, quas feccrüt, abominationes reddidc
romodis omnibus uadam acdefolatifsimam. 5 Wf popui: Cæterùm tu fili hominis, filij populi tui obtre '*ji(ilii^u«fiantribi,atque male de te clan cuiarid loquun I taiteiKx tnt.ubiremotis arbitris,idfaccrc pofiuntad •‘«ww, parictes, ubi nemo fubaufcultet, aut intra do-
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;morum fuarum limina.Dicunt enim alter ad
I alieruiDiquifip nimirum ad proximum fuum:
Venite quxfo, 8ë audite quid'nam loquutus nunc fit Dominus: 8i ita quidem per ril um a-liusaliü inuitantes,accedütad tc,nimisquàm Iîniulanterfcgerentcs,perindeacfiucre'meu8 filer populus, uerborum meorü exanimodu diofus, Sed apud re confidentes hypocritx.a-nimo nihilfinccro audiunt fermones tuosi fi-quidem ijs non credunt,ne(5 ad cos uitam fu-gt;niinftitiiunt:fedobtorto ore re fubfannant, atque uelut irrifortjs cantilenis tc deludunt: i fam non nifi ad auariciam fpedat cor eorum.
Eteccehinctucisnihilaliudquam eâtio qup« î dam fubfannatorum es, qui pulchra uoce can fnsperiticantillant.nam folum utaurcs oblc ^^tnt,animicp gratia te audiunt,8f non ut men dm informent. Audiunt enim duntaxat uer-
10
xo
30
uos conucftitis,quod craflum acplnguc in co cftmaäatis.Atdegregeipfone tantillüqui-dem curatist fi qua ouis lägueat,aut Ixfa fit, el non fouetis,nclt;p de fanatione eius quiequä la boratis. Aegrotam ad bonä ualetudincm atq; conualefcctiam nullis medelis reducitis. Quac pedem aut aliud quippiam eöfregeht, eä non obligatis; fi qua aberrauir,atquc uaga iam eil, banc non reducitis,ncqp pcrditam ullä quxrü tis: fed animo feroci atque aufiero folum do-minaminicis, quibus nihil alud quam mini* ftros uos prgbere oportebat,8i nö exerccre do minium in gregem. Vobis ita^ degrege nihil curantibus, atep altum ftertcntibus, errant o-ues abfqp pailorc,8^ omnibus agri beftijs prx-dæ funt ac deuorationi : undc hue illuc di-fperguntur. Errat inqu:ï grex meus per quosli bet montes,atcß quofuis cminentiores colles, amp;nbsp;quóuis terrarum difpergitur; fiquidem nemo un US cft.quideeo curet, aut ipfum requi* rat. Propterea audite,fedulotp attcndite,quid uobis tarn incurijs curatis,negligenter^ aded uedro officio intcntis,loquatur Dominus: Ita mihi uitameaperftet, acpotius defpeream,di cit Dominus Deus,finö meminero.acdignas aliquando de uobis pœnas fumpturus Ium, eoquddoues mexfuerunt direptioni, atque quibufuisferis agreftibus deuorationi :pro-pterca qudd nemo cis pador fuit, aut ad ipfas refpexerit. Et qudd ij quos padores uoeätgt;de ouibus meis non curarunt,nec cas quxfierütt fed ouiü padurä negligctes, nihilaliud quam fefc pauerüt. Proinde audite uos padores,atc^ alta mente reeödite, quid uobis loquatur Do minus.fic enim illc ait:Eccc ego infurgam con tra padores, requifiturus oues meas perditas de manu corum, ut de illis ipfi mihi rationem reddant.'S^ officio fuo eos amoucs, faciam ne
______________________________ amplius ouibus pafeëdis prxfint, ne^ fefc am bj tU3,fedad ca mores fuos non componunt: 40 plius ita ex ouibus pafcät; quäuis enim pado« ....... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- _ ris nomen circunfcrantjintrinfccus funt lupi
»itrüm ubi illud aducncnt.quod minitatus eis funi.quod^ tu illis abundcprædixiftifcertô lt;ni«n cueniit.arquciamiamin foribus eftjtüc
Ec« fgoip fefuperpA^ Höret requi ram grege meiidema»
nueoruiut
‘ognofeent, qudd propheta inter eos fuerit, ö^maiorc apud illos in precio eris.
C A P V T X X X H 11.
DOminus autem Deus omnem populi fui calamitatem padoribus ac populi prxfedfis potifsimum imputans.uerba r^tcmti faciens, dixit: Fili hominis,uade ac ua so heinare contra padores populi mei Ifraelitici, •n quibus maxime hçret culpa populi mei tarn rorrupti ac perditi. Vaticinate itaquc aduerfus
rapaces . Vnde ones meas de ore eorum cri piam,ur ne amplius cas deuorét, atqj pro cibo cas habeät. Sic enim dicit Dominus Deus: Ec cc cgo,cgo ipfe inquam,requiram oues meas, at(^ cas inuifam. quemadmodü autcm paftor aliquisgregcm fuum perfpicit, acfcduld cun-ifta confiderat at^ obferuat,quando in media difsipatarum ouium fuarum aducnit: ira 8^ e-go oucs meas perfpiciam, atq; quid quælibet ualeat obferuabo, erepturus easex omnibus locis prauis ac incommodis, ad quse coclo nu« bilo ac caliginofo, tempore nimirum latentia fiucignoratæ ueritatis difperfæ funt.Rcduca autem eas ab ij8,interquos difperfç funt popa lis,congregaturus cas diuerfis ex regionibus, ut eas redintroducam in terram fuä,8lt; pafcant cas in Ifraeliticx terrx mötibus ac uallibus, X in cundis habitationibus terræ. In pafeuis bo
*os,atcp eis dicito, ipfis inquam populi mei pa *loribus,qudd huncin modum ipfis loquatur Dominus Deus ; Vx fcelcratis populi mei If-nelitici padoribus.Pcfsime certe cum cis agc« fur,acdurifsimc cxerccndi ueniunt,qui fefc lacffl f’'5“’’bfuaubilibetfe(flätes commoda,acde curantes. An non probipado- ^0 nisacfeledis.omni^noxia herba repurga-«Di nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipfum pafcerc.atq; de eius com nbsp;nbsp;nbsp;tis cgopafcam eas,8^ in excelfistcrrxlfraeliti«
’pnumodisatrpincolumitatcfollicitücfles’Lacqui» nbsp;nbsp;exmontibusfuas habebuntcaulas. Ibi certé
“’^î^dipègregiscomediiis,lana^eiufdera nbsp;nbsp;cöquiefcentat^ accubabunt incaulaamtcna
8 acbo-
|
«Olf eues mette, fÿ' ego etts Mcuiare fa eiamgt; acbona,8iïnparcuis pafcctur mulrooptimis Si fertilifsimis, nempein terrçlfraeliticæmon tibus. Ego nihil moratus uicariü, ipfe pafcam oucs meas,Si faciam utquiefcant,acanimola: to pulclirecjj cótëto fint. Ego cognofco meas, Sicognofcunt me mei: unde Si uoeem mèam audiët.atq; mihi aufculrabunt, dicit Dominus Deus. Siquapcrdita erir,Hancrequiram:erra bundam acuagam in caulam meâ rcducam : fi qua pedem fregerit, aut uulnerata fuerit, earn 1 obligabo; lâguidasqj fouebo,ac tradfabo mol lins. Pingue uerd ac lafciuiorem, quæ alias im petit atq; diuexat,ego compefeam, acuités illi imminuat^, cundfas'que oucs meas palcam, pro ut res atep conditio ipfaruin exiger,difcrc» te nimirum acmultoiudicio. Cæterùm uos oues meæ,fic iiobis loquitur Dominus Deus; Eccecgoingregibus nieis mulra diicretione ago.iudicans inter oucm Ói ouc.cum alia blan diuR, cum alia feuerius agens, cundlasip inter ipfascontrouerfias componcs : liircos etiam atqj arictes,nc quid oblïnt.coliibens. Sed uos hirci artÿ arietes lafciuiores, fans ne uobis eft, qudd optima pafcua depafcitis.nifi refidua eo rum pcdibus tieftris protcratisi Si qudd limpi diorcs aquas bibiris, nifirefiduas pedibus ue-ftris conturbetis:itaut oucs ipfænon depa-fcantur,nifiqHod pedibus ucftris cöculcatum eft.bibentcs item quod ungulis ueftris turba— rumatqjcccnofum eft, quando nimirüuerbo 30 dicitDominus, Egaegoip/^ iudice inter peeuf pin^ Domini mundo aepuro ueftraru conftitutio-numferméta aefordesmifeetis. Propterea fie dicit Dominus Deus ad cos; Ecce ego, ego ip fe inquâ, iudicabo inter peciis pingiic ac fero-culum.amp;pccus macilenrum acmite: coqudd uospinguioresin tenbiorum humcrosaclate gue cilentum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cornibus ueftris in infirmiorcs quafep incurritis.ita ut cas foras atqj extra grc gern fugetis. Propferca ego oues meas ipfe fer uaturus fum.ur ne amplius direptioni pateât: 40 mous Seir,qui manum meam contra te exten» fii iudicans inter ouem Hanc Si illam, quâlibet pro fna conditionc traé^aturiis fum, aliä blan dius ac molIius.S^aliam uicifsim durius acfe« uerius.Snfcirabo autem eis paftorem quendä, qui easfeduló eurer acpafcatinempe Dauidis fîlium.famulum ilium meu,qui quam diligen-tifsimceas curabir.arcp ueritatis uerbopafeet, præftaturus fecis paftorem ucrum acbonum. Ego ante Dominus cro eis Deus, amp;nbsp;famulus illemeus Dauidis filius princepserit interc-os.primogenitiis nimirum omnis crcaturßac nomen Habens fupra omne nomen. Ego Do» minus,ne quid de his dubites,fieftarui attp pro locutus fum. Feriam autem cum eis fœdus pa CIS, ira ut animo pacato ac tranquillo futuri fint,iuftificati nimirum perfidem : ôCauferam déterra omnembeftiam malam acnoxiâ,ira ut uel in deferto,at(p in medqs fyluis tutd habi taruri fînt.ac fecurd dormituri ; Sathansc pote JO ftasconfraiflaeritJtaurexDeo nari niiquam colles tui, ualles tux.fimul dC torrentes ubili- fint peccaturi: quippcquibus peccarum iam nonfitpropeccaroimputandum. Daboitai^ difunt.Efficiâ quoqr,utdefolatiotuiperpetu» «is quicuii^ collem liue templum meum cir^ |
{übabitât(ia quo func ortînes tfiefaurîfapiert I tiæ Dci rcconditi) bcnediifionem mcam,funi ma beneuolentia eos profecuturus. Et effi'ci-am,ut quandocunque commodum erit,fenti- anrcœlcftisdoiflrinæpluuiam: pluuiamnimi rum benedilt;fFam,acfrudus quoslibet é terra / elicientem. Hinc Si arbores agreftes frudiferp I fiêt, Si terra féliciter germinabit. Et habitabüt tuti ac fecuri in regione fua; Si cognofeenr, ' quddegofimDGminus,ubieosinliberratem A'*'”' fpiritus afleruero.ac de manu eorum qui ferui turc cos premcrc folenr, ipfos liberauero. N5 amplius tune pra-dçeruntgentibus,ncqueno xijsin terra feris deuorationi: fed tutd babi» tantes, neminem Habebunt qui pauori ipiïs fit, aut qui eos perterrcfaciat ; imd germen quoddam ego eis fufeiraturus fum, de cuius nomine nominandi funt,arque roto terrarum orbe crunr célébrés. Et non funt amplius fa-melaboratun.neqj amplius ferentignominiî ex genribus,quæ eos rideau tac illudant: Si li-quidd cognofeenr,qudd ego Dominus Deus eorum cum eis fim.qiiodq; ipfîmeus fintpo-pulus: domus nimirum Ifraelis, inquit Domi nus Deus. Vos autem oues mca:,oucs uideli-cet pafeuæ meacjcx cfu aeguftato uerbi meipa bulo. Homines eriris,non utbriitaanimalis, quac carnis fun t fedfantes: fed curabitis ca quç furfum funr,SiegoDcus uefterfuturus fum, IO C A P V T XXXV. Ominus autem poftquam de ca felid^ tatcegit, quæpqs euenturaeft,iuipiO' rum interitum mihi aperire uolcns,rur fum uerba mccum facere in ftituit, ac dixit: Fili quot;•'Cl Hominis,obuertcfacicm tuamaduerfus mon tem Seir,ubi Edomiticus populus agit. Si uatî cinator contra eum, ac dicito ci,fie dicerc Do» minum Deum: Ecce egoaduerfumfeinfurgo furus.anp in mores tuos impios defaruiturus, te defolatum efficiam atep defertum.Ciuitates item tuas defolaturus atq; deuaftaturus, ira ut cognirurus fis,qudd ego fim Dominus: quan do perpetuum tibi cum Ifraelitis odium eft. Si inimicifsimc'cum eis cgifti,in gladium accer-ram mortem cos tradens, quâdo calamitofif» fimifuerunt,ôi quo tempore iniquitas ipforn per caftigiatricem uirgam fincm accepit. liane ob rem,ut de fceleribus tuis a!ijs taceam,fi uu uo ego,air Dominus Deus,tradam te quoque in mortem , utgladio perças, Sifanguinarius occifor te perfequarur. Certe'quando tibi con fanguineos ac cognatos ita odifti, dignus es ic quem occifor aliquis fanguinarius perfequa^ ptrjifu» tur quoque ac perdat. Reddam itaque mon- (k)., tem Seir defolatum aded ac dcfertum,ut nemo per eü iturus fit, aut rediturus. Implebo cnim montes tuos interfeiforum cadaueribus, Si bet fcatebiint occilis.qui gladio in eis perimen fit, ira Ut ciuitates tua: nunquam reparentur, atq, Kl |
P A R A P H R A SI S.
|
«(J in priftinum (latum reponantur, 8i fcietis ^8° Domiiius. Quodaurcribi per-Ô'iiwith nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;illas genres,ludaicam ui- «IM f, Ifraeliticam, tuas iam fore, atcp te u-hniquot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tftram uekiti tuam pofrefiTurum: cû Do ' minusibied'et.qmhocaudito,tenon admit* tit: Idcirco fi uiuo ego,dicit Dominus, quem-admodiim tu pro tua ira ac uetere odio fecifti Iftaelitis.cum quibus perpetuam exercuifti fi* multatem, ira faciam Si ego, amp;nbsp;noms ero eis, io übiin uos animaduertero. Et tu quidem fen* ties,qudd ego Dominus omnes tuxcoutume liç blafphemias.omniatp côuicia Si opprobna quæin montes Ifraeliticos euomuifti, audiue» rim, cü diceres! Deuaifati funt,a6fum(]; de eis lt;11; datiqj nobis funt, quos deuoremus ac de-glutiamus. Magna fane'contra megrandilo-quooreueftro iaólaftis, SC multa quidem fu* ptrbc aduerfum me locuti eftis: qux omnia e-go audiui.neq; poflTum non inique ferre. Pro-indelîc dicit Dns Deus : Cum uniuerfa terra gaudebit,ego te in mœrorem conqciam, deua ftando terram tuam. Sicut tu nihil doluifti,fed gauifus es fuper uaftatione terrx, quæ Ifraeli* tis lixreditaria eft, pari modo ego faófurus fumtibi. Nam turnons Seir,totatjj terra Edo-•’'i'ica.redigcris plane in folitudinemiipfa tola inquam III folitudinem redigetur ; Si fcienrgt; quod ego fim Dominus. C A P V T XXXVI. DOminus autem fuper populi fut calami täte indolefcens.ne animum defpöden tes tan tis fub mails defperarct ac pror-fusdeficerent,fignificatumip(îs uoluit, quod aliquando opprobriorum atqj conuiciorum fuorum,quibusinceifebantur, finis clfet.acdi tutaaliquandoreftauranda. Iraqj uerbamecti iadcns;Filihominis,inquir, uaticinatormon tibus Ifraeli ricis, ac dicito eis, artp iiibero eos |
attenté audire,quidipfis loquatiir Dominus. 4° turaes, neqjamplius re incolentes faiflura cs f'cenim illedicit ; Quadoquidem hoftis de ca bmitateac perditionc ueftra gaudetatqj exul iät,dicens terram ueftram multis retro feculis tJmgloriofam acfeliccm,fibi cefsiifein hxre* ditatem: propterea uaticinaror atqj dicito, fic dicereDominum Deum: Quädoquidem uos lioftes undelibet deuaftant arque abforbent, in iiocincumbenteSjUtcedatisreliquis gen tibus in hxreditatem, quo populi fitis fabula, atepomnes uos diffament, acde uobis conru- îo »nelioliisimcloquantur: Hac de caufa,uos mö tesIfraelitici,Si quicunqj tos incolitis, audite uerbum Domini Dci.Sic enim illcloquitur,tü niontibu8,tum collibus.tum torren tibus,tum uallibus: amp;nbsp;fummatibus inquam, SC infimati-bus, locis etiam nunc defolatis ac uaftis, SC ci-tiitatibusdereli(ffis,quxdircptioni,defpicatut I atqnefubfannationifueruntcundlisgentibus rircumcircaiacentibus. Sic.inquam,dicit Do* minus Deus: Difpeream.finon uehementer iratuslocutus fum.atqj aliquid mecum delibe ratumhabeo contra reliquas gentes, 8i eötra uniuerfum Edoiniticu populum,quiterram meam fibi perfuaferuntfe habituros hxredita riamicoto ex animo gaudentes, atq; contem-ptifsime de populo meö loquentes, eoquód omniû iniurqsacprædp iam eXpofitifunr.Ob iduaticinator terræ Ifraeliticx, Si dicito turn montibus,tum collibus.tum torrentibus,tum uaIlibus,Uniuerfo(]; fimul populo,qudd fie di car Dominus Deus; Ecce grauiter cômotus, multalp irapercirus locutUs fum, artp aliquid mecum dccreui.Eo qudd tanta exgentibus rn liftis opprobria Si conuicia, ideo fic dicit Do« minus Deus: Ego fublata manu hoc fandfe in raui.atqj difperire me uolo, fi non genres quae uos circüiacent, fuam quoqj ignominiam* ac inipfas coniedfa opprobria larurx funt:übt uos montes Ifraelitici, hö ampliüs iam uaftan diSi conculcandi jirt multafelicitate agentes, proferetisarborum ueftrariim fpeciofilsimos ramos,frudlum etiam ueftrum multum ac bo num populo meo Ifraelitico prolattiri : quia propius aliquanto ad meaccedüt, acfigna dät fiituræ refipifeenriat. Nam ecce ego quoqj ad uos uenio,qui ad uos me cöuertam,iieftri mi-fertusiundeSi probeculti conferemini, multum frudiü prolaturi. Siquidem ego multipli* cabo in uobis homines, totam niinirü domü Kraelis; totam inquam,ac fimul omnem. Et ci uitates ueftrx nunc uaftx ac defolarx,tunc rur fum inhabirabunturtSiqux uaftata nuncia* VfpMouo/ cent ac deferta.ea rurfum reftaurabuntur. Mui bowiml’«« tiplicabo aurc in uobis tum homines,tum iu- 0“ tnntetift menta,quæ fe quoque editis fruitibus multi-plicent:öifaciam,utterram inhabitetispro ue tere more ueftro, ut alfoletis, Plus beneficio-ruminuosfum collocaturus ,quàm abinirio feculis fuperiorib.Si fcieris,qudd ego fim Do* minus. Inducam aurem in uos hommes, nem pe populü meum Ifraeliticü, qui uos occuper acincolanr: fiquidem terra hxrrdiraria illis fu orbos, fiquidem xterna ac ftabilis erit eorum félicitas. Sic aüt dicit Dns Deus ; Eo g, inimict tibi qduis exprobrätes dicere folct.g, deiiora -trix effes hominii SC defpoliatrix getis tu£- id« circo nö deuorabis amplius homines,neqj am pliusgctistuç defpoliatrix eristita utpopulS teincolenrem aut périmas, aurin duram capti uiratem euomas, dicit Dominus Deus. Necp pariar, ut ulla amplius a’gentibus audias conuicia Sc opprobria,unde apud populos pude-fia8,aut dedecori quiequam tibi fit.Non enim fines, ut pofthac genres re incolentesimpin-gant ac corruant,dicit Dominus Deus. Locu tus autem rurfum mecum Dominus eft,ac dixit: Fili hominis, cum domus Ifraelitica terra fuam inhabitaret, tum quidem earn fcelerato fuo uiuendimore,acftudnsfuis quam foedifsi mèpolluerût: ira ut abipforum moribus non fecusabhorruerim,quàm àfordibus mulieris 6o menftruatx,fubducens me ab ipfis donee pur garcntur.'amp;animaduerriin eos indignäterdC acerbe fatis,propter innoxiumfanguinc; quo crudtliter cffufo,terram confpurcaruiit.quan* quam |
1C« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t N E E C M 1 E E E M
No propter uos ego f(t« ciam domuf 'i/rael ,Jed propter nO'gt;-mè fanamp;unt meum,
ctiam per idola fua mirum in modum pollue-runt. Indigne iraq! hxc fcrens,difperfi cos inter getes,6e qiiólibet terrarum difturbatifunt: pro mcritis facforumfuorum,8eutipforum ftudia promerebantur.animaduerti in eos. Et poftqiiam peruenerunr ad genres, ad quas eic di lunt, etiam illic nomim land!o mco deho« neftarnento luerunt. fiquidem genres de ipfis fercbanrdiccnrcs; Populus Domini funt lu,SC manu lioftili fuis fedibusdeturbari, arque ter ra fua expulfi luntud quod Deus ipforü, li om nipotens eilet,ron permififtct.Etmifertum fa nceftnominis meifandli,quod populus hic Ifraeliticus intergentesad quas deucnerüt.ita dehoneftabanr. Propterea die domui Ifraelis, licdicere Domiiiü Dcü : Qiidd quidc cödona ris delidtis ueftris uos rcftituo, ac in terram ue ftram rurfum introduco: nö propter uos ô do mus Ifraelego id facio, fed piopternomclan
lO
ëtiiin nicum.quod inter genres, ad quasdeue 20 nilfis.idololatria.alqsq; lceleribus uelfris de-* lioncftaftis. Sanólificabo itacp, atep delionefta inciito hoe ablato, lioneftum faciam nomen
meuin.quod magnum eft inter gëtes, ubi uos illud polluiftis:iitamp; genres cognofcät meefle Dominum,inquit Dominus Deus: cum lum* pta de iliatis milii iniurqs peena uos liberabo, munduscp ac fandlus, iuftus ac reffus iudicaquot; bor in oculis ueftris,ueftropte fcilicet iudieio. Äfrumam enim uos degentibus,inter quas fparftm habiraris:amp;f cengregabo uos de cun-dtts terrarum angulis,introduólurus uos rur» futn in terra iieftra,linde per fcelera ueftra exci diftis : Si afpergam uobis aquas regeneration
30
toalo tiolif cornouum, ß.uritum
nouum po-ual» medio
ueïiri.
nis mundas,quibus müdabimini ab omnium fcelerum ueftrorû fordibusÄ: inquinametis, à cundtis item idolis mundandi ; fiquidem nö prouetcrcmoretuncuitam ueftram inftitue* tis,fcd dabo uobis cornouum.amp; fpiritum no» iiiim immirtam in præcordiaueftra:ablaturus 40 de carne ueftra cor illud lapideum, durum, 8i intradiabilc, cius loco uobis daturus cor car-ncum,molle ac docile : fpiriru enim meo fan-dtd cordibus ueftiis infito,efficiam,ut uiuaris ad legem mcam,mealij inftituta,ita ur obferua turi tune fitis, quxeunqj ego faciunda iudica-ui,aut ctiam omittenda. Et habirabitis in ter-ra,quam olim iureiurädo me patribusueftris darurum promifKeriiiscp mihi populus quem ego eurem ac diligam. nam Si ego uobis futu- jo rusfum Deus,quem iios iufto cultu colatisac reuereamini. Liberabo autem, ac perpurgabo uos ab omnibus immundicijs acfordibus ueftris: undeamp; aduocato frumenro,multipliea-turusuobis id fum,itautnulla torqucdifitis fame.neqj ulliusrei penurialaboraturi. Quin ëëexarboribus frudius multos uobis confe-ram,fimul8iproucntum eampi uberem,utne
busip ueftris minime bonis,quibus fuperiorî« bus diebus infiftebatis. Et iam uos iniquitatu ucftrarum,totiuslt;ij uiræ anteadfæarq; turpiter acabominandc'adeôinftitutæpigebit.nequc propter uos ego hæc fadfurus fum, dicit Do-minus Deus; id quod conftarc uobis uolo, quos mcritd ueftri pudeat, ita ut ex fuperiore uitacrubcfcatisÔdomusIfraelis. Sicautem dicir Dominus Deus: Vbi uos ab omnibus ini mtimhiiiiri quiiatibiis ueftris mundauero,fcelera(pueftra no, omnia,rciedlis idolis abftcrfcro,faciam utlia- i,« bitentur rurfum urbes ueftra; : ôëutquæuafta tibmuejlri' ta ac dcfolata nunc laeenqrexdificenturacre-ftaurctur.Etquf deferta nunc eft tcrra,ca cuira tunc erir,loco defolationisfuar, qua uaftataa-deo fuit in oculis omnium, qui ipfam pr^terie runt. Er qui prius miratifuerunt cius uaftita-tem,hdem tunc admirabundi dicent: Ecce ter ra illaiuperionbus annis ita uaftaS^defolata, nücculta adeó eft. Si amana,iKparadifiiBOo mini cenfeii pofsit. Etciuitateè priusiradefo lata:, uaftara:atqjeuerfæ,iam munitie, ac pul— clierrimc 1 epararç.rui fum inbabiiätiir: Si gen tes qua; liiperfuturæ tunc funr,atqiieuoscir-cumiafent.fcierir, qiiddego Dominusurbes has ita euerfas prius acdeftrudfas,rcxdificaue rim, Si defolatas aded terras confeuerim arç complanrarim . Ego Dominus hxc ftarui, atqj locurus fum,eadtmq} praeftabo. Sicautem dicit Dominus Deus; Hocadhuedefide-ra bit a tque rogarura me eft domus Ifraelis, ut ipfis praeftem acfaciammempeutmorefcrcun darum ouium hominesapudipfos multipli« centur, omnialp ubertim proueniant. Vtoui* bus mihi dedicatis ac offerendis pIcnaHieru-falem cft,in ftatis fuis ferrjs: ita ciuitates nunc delerra:, plena: tuncerunr Iiominibusgt;fió co-gnolfcnt quod ego fim'Dominus.
CAPVT XXXVH.
Stendere ante nolens Doininus,quati tuuis templo iam exufto, Si urbe uafta ra,defperara uidcrenturomnia, fibi ni
hil graue fore, ut ea quæ de reftituendis Ifrae litis pollicetur,pr!cftet,afflauit me fpiriru pro-phetico, eolpuehementioreac pracualido: Si arreptü me demifit in mediü câpi, qui plenus erat mortuorü ofsibus.Er cum media circüire iufsiffer, cüólaqj probe'perfpicere,certcmulta admodum illaerâtpafsiin percampum ftrata, erantqjuehementerarida. Cum autem hæci-terö arqt irerum perfpediarem, dixit mihi Dominus: Fili hominis ecquid tibi deofsibusliis Fili uideris.^ Putas'nc hare aliquando reuidfiira^ Etrefpondi; Tufanc DomineDeus id nofti. «ent«gt;ƒ*'* lufsit itaqucmeuaricinari ofsibusliis,atqueJhl illis dicere ac iubere, ut offa ipfa arida audirct uerbü Domini ; quippe qui hücin modü ipfis
loqiieretur. Ecce, quamuis omnis caro achu-manaratio idnon poflefieri cenfear, ego ta-
opprobrent uobis fcelcratæ genres famem, 1
aut rerü ullarum inopiam. Et hac externa at- éo men immittam in uos fpiritum.per quem reui
qiiccriam interna felicitate gaudenres, recor-dabimini deurjs ueftris prauis amp;nbsp;fcelcratis, quibusoliminccfsiftu; ói deftudijs, conari-
nifcatis.Efficiam enim,utinuobisfuccrefcant
nerui.fie ut carne conueftita,cute ctiam obdu-camini; Si utimmrlTo in uos fpiritu,rcuiuifca# tiSiK
|
P A R A P M R. fcîetîs, quod ego fim Dominus, apud quem nullum uerbum impofsibile efl;, Vatici natusitaquefum,quemadmodumprpceptum tnihifuit; 8C cü uaticinarer,reronabatatcß con ftrepebatibifonus quidam fiuefirepitus.'fiqui demofsiumillorum faóla cömotio quædam eft,dum ofla hxc emortua Si arida fefe confo« eiarunt, unumquod^ iufio fuo loco,at(p com pagedebita. £t dum fixius rem inrueor,iam fuccreuerantin cis nerui.carnccp conueftitac-rant,atqueetiam cuteobdutfladed non erat in da fpiritus ullus, fed iacebant ut emortua ho -minum eadaucra. lufsit itaq; me Dominus ua ticinarifpiritui uitali.in hucmealloquensmo dum; Vaticinarc fill homints,ac dicitofpiri-tuiuitalijficdicerc Dominum Deum; Veni à quatuor uentis fpiritus, SC fpira inhosmor-tuos.utreuiuifcant.Ego uerd difto obediens, aaticinatus fum.ficut prxeeptum fuit mihi; Si fpiritus uitalis aduenit in cos,ita utreuixerint, atç côftiterint in pedes fuos. Si erat cxercitus fupramodümagnus. Dominus ante qux ui derä,meintclligereuoIes:Fili hominis,inquit, offa ilia omnia populus Ifraeliticus eft. dicunt lt;0. cnim.OlTa noftra inarucrunt,omnisép fpes no ’''*l/rii(lftra,dirutaurbc,acuaftato templo perqt.undc tß, amp;modis omnibus de nobis aôum eft. neque putantfe ulla uia per me pofle reftitui, qui tarnen in uitam reuocare poflum mortuos.Pro* ptcrea uaticinarc ac dicito eis, fic dicere Domi num Deum :Ecce ego apcriam fepulchra ue-ftra,atcpdcfepulchris, fine captiiiitatis ueftrx carceribus uos educam,introduéfitrus uos in terramIfraeliticam . tunc autem fcictis, quod egofim Oominus,ubi fepulchra fine captiuita tisueftra;carceresaperuero,Si uosde fcpul-ehrisfiuecarccrib.ueftris eduxcro,popule mi. Datums cnim uobis fum fpiritu meü,per que 8^uiuetis;8ifaciam,utquictè uiuatis in terra ueftra; 8i fcictis, quod Dominus ego uobis liæclocutusfim, atqjeadê etiam prxftiterim, dicitDominus. Rurfum uerd alloquens me 5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dominus,Ut quilfraelisreftitutionemomni- Irusmodispcrfuafifsimam uellet; Tufili ho* y*;*’’««», minis,inquit,fumc tibi tabellam quädam, cui ƒ« infcribas,qudd ludx fi t,ac filiorum Ifrael, qui frfiW ipfifoerjfunt. Dcindefume tibitabelläaliam, cuifimiliter inferibas, gjiofephi, fine Ephrai-mi tabula lit, Si totius domus Ifraeliticx, qux ipfifociaeft. Has autem coglutinabis alteram alteri,itautunaiam tabula fit: nempeutunita at(Rconiundia iam fit in manu tua.Et quando fill) populituitc fuper tabulis his rogabunr, numindicaturusiplis fis, quidiftafibiuelint; tunc til ipfis refpondeto, fic dicere Dominum Deum : Ecce ego accipiam tabulam lofephi, quae eft in manuEphraimi, Si tribus Ifraeliti-cas illi focias,8i adiungam cas illi, nimirum ta bullqux inferipta ludx eft,8i faciam ex eis ta bulam unam,8i crût una tabula in manu mea. Hïbeautem tabulas has, quibushxc inferi-pturus es,in manu tua,ita ut ab ipfis uideri pof fint: Si ut rem dilucideintclligant,loquerc ci |
A s I s. 4 ».4 eis, ac dicito fi'e dicere Domirtum Deum ; Ec-cecgo afiumofilios Ifraclis exmedijs genti-busadquas abierunt, 6^ undelibct colletflos redintroducam in terram fuam : 8C faciam, ut qui olim in duo régna diuifi erant, coalefcant nuncin gentem unam,id(^ fuain regionc, in montibusifraeliticis. Etrexunus dominabi* rit omnibut io turipfïs omnibus,toto fuarum tribuum duo-denario.Necp crunt ampliusduægentes,ita ut in duo rcgna diuidcndi fint. Non polluen turquotpamplius peridolafua, atq; alia abo-minandc fadla ac fcclera. Scd ego liberabo eos decuntfiis babitationibusfuis, in quibus hue illuc difperfi peccaucrunt: quarc amp;nbsp;mundatu-ruscos fumab omnibus fuis inquinamentis aefordibus ,amp;cruntmihipopiilus qutm di-ligam atque defendam : fiquidem amp;nbsp;egoero illis Deus, quern illi unitecolantacreuerean« tur. amp;famulus meus Dauidis films ent rex eo imperans, non erut ultri duiV Renter. *0 rum,amp; idem ille unus erit paftoripforum om nium. Viuent ad mex legis prxfcriptum, mea inftituta obferuaturi, ac bona fide præfiaturi. Habitabunt autem in terra,quam dedi famulo Hancinhabitabunttum ipfi,turn filii,arque nc potes eorumin omne xuum. Et Dauidis ille filius,famuliis meus.eritprinceps corum ufq; in xternum. Quin Si fccdus pacis cum ipfis fe riam,quod Si perpetuum cis fccdus erit. Con JO ftituam cnim cos in terram fuam, ubi eos mi* rum in modum multiplicaturus fum : Si ponä atquehabebomihi templiim,mihifanófum ac dedicatum,in medio eorum,quod in {ternum non diruatur. Nam habiraculum crirmihi in cis,Si ego ero corum Deus, Si ipfi uicifsim mi hi meus crunt populus; Si feient genres om-ncs, inter quas loliti funt degere, quod ego Dominus fanótifico ac emundo Ifraelcm t protcófurus.atque perperuo faiiore cum pro* 4° fccururiis,co qudd fanéluarium meum xrcr-num ac nullo unquam fcculo diruendum mi.lt; hi in ipfis fir. capvt XXXII i. LOcutus autem mccum Dominus fupcf Antichrifti atque Antichriftianorum om niumexcidio, Si quomodo nouifsimis temporibus ille cum fuis perdehdus fit, dixit: Fili hominis, obuertefaciem tuam côtra Gog Jo regem terrx Magog, fiucScythixprincipcm, aefummum ducem Capadocip Si Iberix:6i ua ticinator eötra cum, ac dicito illi,fic dicere Do minum Deum ; Ecce ego infurgo contra tc Gog,qui Cappadociçacibcriç princeps aepri mariusduxes.Ecce cgoanimum tuum fua-ptelpontc ac naturapqs omnibus infenfum, ad impetendum populum meum impellam, immiffurus hamumin maxillastuas,Si tra-durus te qudcunque uelim : fiquidem fuprà 6o quam mihi placet, atep expedite populo meo uidebitur, ne pilo quidem ullo ablato, eis ob* elfe ac noccrc poteris . Ego enim te cducam, ^Jucam ié cy owneitt exerdtuni fimulamp;omncm excrcitum tuum , equos una lu««« 8 } cum |
|
in ÏZÉCHÎBIE» it« 20 tant. Afcendes ante in aduerfus cam ucluti tem 30 1« iiciHaA* feenienifer montsfuper cortMMw. cum cquitibus, qui omnes omni armorum ge ncreiiiftruéfifsimi funt. Exercitum prxma-gnum lanceariorum amp;nbsp;clypeatorum, qui SC omnes gladqs accindifunt; Perfas nimirum ab Oriente, Acthiopes ;iMeridicamp; ab Occi-dente: Libyes fiucMauros, und cum ipfis, qui pari modo ad militiam inftrudi, ac pulcrc feu ratiomnesfunr,8f galeati. Adbxcä Septen-trioncedudurus tibiium Gomer,amp;cundas ciusalas,fuie exercitus : domum Tbogarma, 10 latera aquiloiiis tenentern, cum uniuerfis alis aut cxercitibus cius, populoslp alios tecum itiniimeros. Acciiigcrc itaque atque appara te ad bellmn,tu amp;omnes illi undelibet adte confluentescxcrcitus tui,quibiis tuffs incu-ftodiam.fummum teillis imperatorem prx-bcns.acducem primariü aeftrénuum. Qiiam* uis ueró diu citquód pcccaris.ac iniquitatis tux uarix myftcrium egeris, ira ut mulris ante temporibus dignus fueris, de quo grauifsi-mafumereturpccna! non timen nilï poft mul tos dies uifitaberis. Venics enim nouiisimis plane temporibus ad terram gladio contri-tam exnuiltispopulis fuper montanxlfra clitica collec'’tam. quf longo fane tempore 11 a-ftata lacuerüt, atque defolata. At nunc qui ter ram incolunt.exuarijs populis.cüélisqj mun-di nationibus bucrcdmfli funt: amp;nbsp;orniics cius incolx earn tutd nunc arque fecuró iiibabi-peftas quardam, atqueaquae multæ: crisc^j af-fimilis tetra- ac trifti nubi, quae terrain operit, ac trifti caliginc claiidit; tu inquatn, omnes cxereitus tui, multusqj ille qui recum erit po-pulus fimili plané modo terram operturi eftis. Sic aurem dicit Dominus Deus i Futurum time temporis cft.utapudtcdcliberaturus fis, atque tecum cogitatus malos cogitaturus ad* iicrfus terram meain. fiquidem lie ftatues : A-feendam in terram pagorum, in terram a pertain ac plananijingreifurus atque adobruitu* rus cos, qui fecurö arque quietc agunt, nul-lisrpde lioftibuscogitant. Omnesfine mûris habitant, nullas habent portas ineque ullos ras: Ita fanc'illi, ut partem quoque auferänt, manubiasq; non pernirendas reportent: fiqui dem reges terrx cum Anticbriftiana bac mere trice fcortabuntur,8f mercatores terrx de uit-tutedeliciarum cius diuitcs fient. Cxteriim tufili^bominis uaticinator,ac diciroipfi Gog, ficdicerc Dominum Deum 1 An non tuidre* feifees, quando populusmeus Ifraeliticusfe-curd babitabir, atqj à nemine fibi timebit ; qui iä dcliberatü babes tunc de terra tua,de lateri« busnimirü Aquilonarib. fiue Babylonicis,iii cos irrumpere? tu Sf quamplurimi tecum po-puli, qui omnes equis uebuntur,turba magna, arque exercitus numerofifsimus^SC a-Iccndes quidem contra populum meum If-raeliticum, ucluti tetra triftisij; nubes obte-durus terram; fed tui bi conatus in nouifsima incident tempora. Et ego ipfc quidem te indu cam in terram mcam.fed tuo fané malo : ut co gnofeanr me genres, cum ipfis afpcdantibns, tuo cxcidio ac interiru ô Gogfandificabor,at quepopulimei iuftus uindexdeprxdicabor. TnffJ’ Sicautem dicit Dominus Deus; An non tu il le es, de quo fuperioribus diebus perferuos ineospropbetas Ifr3cliticoslocutusfum,qui olim mulris abbinc annis de te contra ipios adducendo uaticinatifunt, Eldad nimirum 8i Medad, qui in Ifraclitarum caftris, cum in de* ferto agerent.propbetabant ? Futurum eft au* tem tune temporis,quando Gogin terramIf-raeliticam irruet, inquit Dominus Deus,ut multo furore,maxima iijindignatione,magno xelo, atque exardefeente ira in eum defxuiam. Et dixi quidem,atquemendaxbaberi uoluf, fl non maxima tunc temporis in terraîiraeli* ca, ex Gogirica ftrage futura commotio eft, 8i terrxmotus. Commouebunrur enim atç con tremifeenr à me Sépifccs maris, Ôfcocli uolu* cres, beftix itc agreftes, reptile omne quod perterram reptat. Et omnes denii^homines quotquotin terra agcnt,montes prpaIti terrç-niotu boefubuertentur. ôf cadcntgradu3,per quos in altas arecs confccndirur,omnesip mu ri in terram décident. Et per cunds quident montanamca conuocabo aduerfus eum, qui arrepto gladio conatus eius reprimant, acirri tos reddant, dicit Dominus Deus,ita utipfi fefe mutuis uulneribus interfeduri fint. Quin amp;nbsp;ego pefteacuaria exdeanimaduertamine-um:lîquidem depluamineum,cius^ exercitum,omncmijj ilium qui cum eoeritpopulu, imbre uebem en té acinundâtem, lapides grai» dinis, atqj adeó igné ctiam [acfulpburt undefa négloriofus dcprfdicabor,fandusacmagnus, Sfinnotefcâin oculis multarügentiü, quxfi-mul omnes cognofeent g» ego fim Dominus, CAP.VT XXXIX. 40 ’ ue(ftes,quibus quenquain excludant,aut bo* ftem arccant. Hincitaqueopimatibi uidetis dcfpoliaturus fpolia, multam'quc reduiflurus praedam, urfubindc immittas manuin tuam in non ira pridem mifere' adeó deuaftatam terram, quænuncrurfuminbabitaricœpit: ÿo in populum non ita pridem exgentibus, inter quas habitarunt, collcdum, qui rem rufticam exercer, eolendæ rcrræ ac enutriendis pecori* bus intenrus, babitans iniimbilico fmemedio rerrat, in terra nimirum luda. Sabaaurem amp;;Dedan,una cum negociatoribus Tbarfis, omnesej; eorum lcunculi,regeg nimirum co rum acprincipes,inftigantcsatqueanimum ti bi addentcs,dicct : An 'ne ad diripiendum fpo liatuucnisfNon'neadabduccndam prgdam congregafti bos tuos exercitusfut rollas argentum amp;nbsp;aurumf ut abigas pccora 8i qurcun quepofsidentjfpolia^ quam amplifsimarefe UimijutJad ßtmendimt Ipolia tu ue nii'i PRxfignificâs aûtmibi Dominus quanta clade Gog periturus fît,Sfquomodoperi mendus: Fili hominis, inquit, uaticinare contra Gog,ultimum hüc populi mei boftem, acdicito ci,ficdicerc Dominu Dcü : Ecceego côtra te infurgo,ô Gog.quiprinccps ac prima tiu» |
|
P Ä R A T H R tîUS diixCapadocîç es,acxbcriæ.ego animum tuü impellâad bello laceffendû populu mcü, amp;uixfextum quemqj depopulo tuo fuperef-fefinam.Et adducam quidem rcdelateribus aquilonis,introdult;fturus rein montanalfrae lis, ubituam tyrannidem exercés pereas. Ex-cutiam cnim arcum ribi de manu finiftra, fa gittas ipfas de manu tua dextera, ne quid ad-uerfus meos ualeas. Imd tu in montibus Ifrae riscfamainrermoriatur.Etfic quidem mulra iiticis occumbes,ru ôC omnis tui exercitus, SC ro diligentia terra repurgabirur. Cæterùm tu qukunqj teeum futuri fuut populi. Auium au tem turmis.omni nimirum uolarili,arque be-fiijsagri tradidi rein cibum, quem difcerpant acdcuoieut.In agro iraque hauddubic oc-cuinbes fiquidem ego loeutus fum,dicit Do» minus Deus. Immitram ueró S.' ignem, mul» tam'qiicafflidioncm in Magog, arque in cos quialtain pacefecurd inhabitant infulas : ftiBfliwe« fciërqudd ego fim Dominus.Qin'n SCfaciam. /»Simnat ^^facinitt, iitnomen meû faniftum in medio populi met 20 Ifracliticiinnotefcar,arque illuftre fiat, flCnon. patiar uramplius nomen meum maleaudiar, atqueipfiquicquam dccedatrquafiego aducr fus populi mcihoftes niliil ualcqm. amp;;fcicnt genres quod ego firn Dominus,fon^lus.ac mult a lande cxtollcndus in Ifraele. Ecce tem» pusfalutishuius uenit t quod dieo.prope-die fier, dicit Dominus Deus. Hie ille dies eft dequolocutus fum,aeprædixi,quod habita« tores urbium Ifraeliticarum cgrcdienrur ad 30 lioftibiis uindiclatnfuinpferim :amp;:quam uali fuorü arma, clypeos nimirum feuta, arcus amp;fagittas,fcipioncs ßilanccas.quxftrucndo ignifeptem annisfaris illisfurura funt.Non adierent tune ligna ulla ex agro, neque ex fyl iiisulla ligna esedent: fed ex his fuorum ho-ftium armis conftruent ignem ; defpoliaturi iam.à quibus foliti funt fpoliari;ôi prædam rc bturiexijs:qui ipfos dcprædabàtur,dicit Do ’niiiiisDcus. Fiet autem tune temporis, ut 40 pter ipforum contra me flagitiaac fcclcra, fa-ftpulrurælocumibirunctnbuamipfiGog,in ciem meamab ipfisaucrrcrim.atqjinhoftiû ffpulturæ locum ibi rune tnbuam ipfi Gog,in ftrraIfraelitica, uallem nimirum qua itur o-titntem uerfus ad mare Porró ij qui iliac tran fibunt, obturabunt nares fuas : quare amp;nbsp;Gog unicum omni ipfius multitudine ibi fepelict. Etuocabunt uallem ipfam exborum fepultu» ra,uallem multitudinis Gog. Oceupata au-tem crit inipfisfepeliendis domus Ifracl fe^ ptem menfibus, utterram repurgent à cada-ucrum putrefeentium fcctore. Atqui bic fimul Omnisterræpopulus fuam nauabit operam. Quæqiiidem res, qudd etiam hoftes fuos fe-piikhri honore dignentur, laudi ipfis erit, , quandoegouiiftor gloriofus prardicabor,ac iiluftris, dicit Dominus Deus. Segrega-, buntautem arque conftituent fibi uiros non nullos fcpulchrarios,qui terram fubindeper-‘ 'W«. tranfcanr:pollin(ffores nimirum, qui terram pertranfeant ac perrimcntur,quo reliólos fu- per terram fepelian t,8C cam ab omni fcctore li Ó0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abieétos ira inter genres rurfum berentacpurgent. Septimo autem menfe in» cögregauero in terrä fuam. ncejjenim quenq quitendorumcadauerumfiniserit.Quiuero exipfisapudgetes rclifturusfum.neijetiam terram perrranfeunt, hucautillucnegocium facie meä eis amplius fum fubdufturus.eo g, • 4 effundana |
ASIS. Mt habcnres.fîcubîîllîos alîqiiodhumanum ui» dcrinr,ii illud in terra rccondentes, ftatuent iuxta illud fignum, doneepollinc'fores ipfi il» ludillineablatumconfepeliantin uallc multi» tudinis Gog. Qiiin amp;nbsp;nomen oppugnatæ ei- • uitatis, quæ ad hancuallem adiacct, ex hofti-bus ad ipfam deuiólis, uocabirur Hamona: hoe eft,mulritudo,ut ne unqiiam huius uidto fili hominis, ficdicir Dominus Deus ; iubeto omnibus auibus ac feris agreftibus.iit fc con» gregent arque aducnianr: ut fe undelibet eon grcgët inquam,ad uiiftimam meä, quam ego ipfis madto egregiam amp;nbsp;magnam,fupcr mon tes Ifraeliticos.ut j Ilic edant carncm,acfangui nem bibant. Carnem cnim illiecdctheroum, Cafttefor* amp;nbsp;fanguinem bibent uirorum principum, 3- tium come-rictum,agnorum,hircorum amp;nbsp;boum,qui præ deth,amp;fatt potentes acmagno in honorefunt,faginanfi guinentpritt mul omnes in Bafan.Vefccntur autem hieprç dpum terrgt;e pingui carneadfatictatem,ad cbrictateme- bibetif, tiarri ufquc fanguinem potaturi.'idq; ex uiéli» ma hac,quam ego ipfis maëfaiii.Exaturabun turadmenfamnieamequorum amp;nbsp;iumento-riim carnibus, item hcroum ac uirorum bella torum, dicitDominus Deus. Et hac quidem uia gloriofus reddar ac inclytus apud genres, quando uidebunt, quam ego depopuli mei da manus mea fit,quam contra cos exerui, Quin amp;nbsp;domus Ifcacl.hac tanta uidoria exhi larata.d die illo in omne ufquc aruum feientat queagnofccnt.quód ego Dominus Deus ipforum fim.ualidus ipforum proteftor, ad-iutonamp;intelligent atqjcognofcentipfpquo» qucgente8,quód nö tem ere,fed propter mul» tam fuam iniquiratem domus Ifraelitica in ca' ptiuicatemabduéfafuerit) amp;quódcgo pro-fuorum manus ipfostradidcrim,ita utomnes fuerintinterfefti. Certe iuxtaimmundieiam, ac fcelera ipforum iniqua feci cis.Et omni au- xilio eos deftitucs,abfcondi faciem meam ab cis.Propterea fie dicit Dominus Deus :Nunc reducâillos ex Iacob captiuos in terra fuam, laceb,eÿ* 50 quot; amp;nbsp;miferebor totius domus Ifraeliticæ, amp;’ ma» gno zelo uindicabogloriam nominis mei fan , fli. Ipfi uerd ferentignominiâ fuam.acpropa làm confitebuntur fua fcclcra ac peccata,qui» bus in me peccarunt, atque federate' egerunt, quumfccurô,acneminccos pcrrerrefacientc, terram fuam inhabitarent:idlt;}j,quum reduxe ro cos de populis inter quos difperfi funt.atqt ipfos collegero de terris hoftium fuorum : Sé fandifîcatus.multa^ laudecelebratus ero per eos,coram oculis mulrarum gentiu. Et feient atqp agnofcct ggt; ego fim Dominus Deus ipfo» nültrebor «mnif |
|
IN EZECHIELEM effundam fpiritum meum fanftum fuper domum Ifraeliticam,dicit Uominus Deus. c A P V T X U. Nno trâfmigrationis noftræ uicefîmo quinto,initioanni, decimo nimirum primi menfis die, decimo quarto anno poft expugnatam Hicrofolymorü urbem: hoc ipfo die afflatùs fui diuino ac prophetico lpiritu,qui me in terram adduxitifracliticam. In iiifioncanteejymia attp infignimtilluc ad» io tiiim finetiirriliin anterioi am tnenfuram,quj FiJitöwiniï, utde oculff ribm tuif au Ji. dumuidebatur tcmplum. Et hic quidem totû dfumfuitad fuperiora latera portæinterioris montem ipfum circumibat. Porto uiripfema 30 atrij, eadem longitudine qua fein atrium exnu fua tenebat calamum mcnforiurii fcx teile* tendebant portæ. Menfus autem eft latitudi- grelfus uerd ad mûri huius portam orienta- ____________________ ________________________ 1cm, ut cam commodius metiri poftet, afeen- 40 Et huius eadem fuit menfura,quæportæprio ’quot;“J* -dit ad earn pergradus cius aliquot,8d menfus nbsp;nbsp;ris,fiueorienralis. Longa enim eratquinqua V' duxitjamp;reliqiiitmefupermOnrcm uehemen» tcraltum.inquo fuitftruôluraquædam urbis ab auftiali ip(ius parte. Poftquam uerd me iliac perduxeratjuifas mihi illic eft air qaidam, caias fpecics afsimilis eratnitido æri,ô^ aelati a rch i tetflu s qaifpia mana faa tenebat fanica-1am lineam,arq} calamam mcnforiam,ßifta-batin ipfa porta. Allocatas aatem meairille eft, amp;!. qaam ob rem iliac adaeniflem mihi fi-gnificans,dixit;Fili hominis,fac ocalls tais o^ lô mnia diligenter peraideas, auribüscp tais fe-daló aafcaltes, animadacrtè ad omnia qaç tibioftêfaras farn. Hacenim dccaafahiicad» dadtas es, ut de felicicitate qaæ Ifraelitis ex-pedlanda eft, complara tibi coinmonâre m ac doceam.Qnare omnia qaç aides domai II-raeliticæ rcfcrcs.Et ecce uilas mihi matas eft, extra domum aat montéillamjn quo extraë tem cubitos.non quidem aulgares,qai quinque pugnos fen ent: fed facros, qui pugno a-no, aat quatuordigitoram laticudine pi ofa-nos acuulgarcsfaperant. Hoc aatem calamo fao menfus ille eft latitadine m, fine cr«ifsirudi nem muri,qüæ fait calami uniusiitem amp;nbsp;alri-tadinem eins,qaæ eiufdem menfaræfuit. Pro eft iitriufqj poftis latitudincin, quæ unius fuit calami.Portam aurem hanc orientalem primi mûri tranfeuntibus nobis,offerunt fe cubicula, fine domunculæ aliquot, in ufum rempli conftrudlæ.Magnitudo aurem horum cubicu lorum fichabcr.urcalamum uiium fnitéit lara êd longa.Intcrfccabat autem ca paries, quintp cubitos latus. Poftis autem portæ, ciü cubicu» la hæc adhærcbant.iuxtaueftibulumportæ, jq quod inrrofpedfabar, unius era t calami.Menfus eft autem crafsitudinem ueftibuli portæ, quod introfpeôfabat,amp; fuit calami unius pa» rietum cius crafsiries.Longitiido uerd eins eu bitoriim ofto fuir. Poftes uerd eius duos habebant cubitos.Iraq; iieftibulum portæ intrin fccus fiiit.Porrd cubicula hæc portæ orienralis , ab utraque cius parte tria fuerunt, omnia eiufdem menfuræ.atquccadcm etiam menfu» giriido autem cius quinquaginta cubitorum ra poftibiis utrinque fuit.Menfus eft autem ßd 60 erat, 5d latitudo uiginriquincp.Afccnfus quo-oftij latitudinem, quod porta hæc habebanfid que ad illam fuit per gradus fepte, priufquàm ea deeem cubitorum crar,altirudo uerd trede pcrucuircturin cius ueftibulü.Etpoftes utrin cim. Verùm ante quodlibet cubiculum, libe- quepofiti, fuas ire ftbiinfculptashabcbârpal |
rum 8d apertum erat utrînqiie à frOtltibus fp3 cium unius cubiti. Et cubiculdruni parictes utraque ex parte fcx cubitos crafsi erant. Men pjfUM fus uerd ßd portam efti à teélo cubiculi ufque go liJf ad ipfius téftum,quæ quidem latitudo uigin-^, riquinqué cubitorum fuir, Porrd murorutn qui tres erant oftia, ficaltera alteri refponde# bat,ut ex primo per duo alia in tcmplum ufqt pcrfpiccrc quis poftet. Accepit autem 8d fron fexagintacabitosaltæfuerant, quæmenfura unicaique harum ttyrium fuit atrij, amp;nbsp;omlt; nium per circuitum portarum. Cæterùm à porta qua introibarit adora tari, ufqucad ue-ftibulum portæ interioris, cubiti erant quin-qaaginta.Feneftræaâtem cabiculorum inferiore parte ftridlæ erant amp;nbsp;angaftæ. Pari modo fe habebant amp;nbsp;in aeftibulis.acomnibus per circuitum portis.ac ipfarum ueftibulis, Porto in turribus ipßs ad ornatum infculptæ erant pahnæ. lam uerd me introduxerat ai atrium exterius,8d ecce uidi illic complota eu» bicula. Pauimêtum enim.fiue tabulatû quod-damfadlum état in atrio hoc per circuitum. Erin pauimenro,iïue tabulatohoc cubicula erant triginta, quæ mulicrum erant.Hicenim illæ manebant,quum uiri in atrium interius ingrederentur.Tabalatum autem hoeporre-nem à porta inferiore, ad atrij interioris exti» mam faciem : 8( esi fait cabitorum centum, tum ab oriente in occidentem, tum «iam d fcptehtrionc ad auftrum. Menfus quO-que eft longirudinem ßd latîtiidinem portæ feptentriohariæ, qua in atrium ueniturexte-rius: item ßd cubiculorum cius, quæ utrinque terna habet, ciim poftibusac ueftibulo eius, ris,fiue orienralis. Longa enimeratquinqua gin ta cubitos, amp;nbsp;uiginriquinquelara.Etfcnc ftræ amp;nbsp;ueftibulum arque palmæ etiam cius,pa ri modo, eademcp menfura fchichabuerunt, qua in porta oricn tali. Et ad hanc quidem fe» ptem afcendebarurgradibus.priufquamper* uenireturin ipfîusueftibulum.Et huicquo-que portæ exaduerfum refpondebatporta in atrij interioris muro : id quod ram hic in fe-prenrtionatia fïebat porta, quàm in orien-tali. Et menfus eft à porta ad portam oppolî* tam cubira centum. Hinc autem iam me ducebar ad meridiem, ubi 8d meridionalcm portam menfus eft, iîmulSd poftes 8^ uefti-bulum.Et omnia eiufdem erant magnitudi-nis,qua orienralis porta prius deferipta.Et feneftræ quoque ci fueriint, ac ueftibulo e-ius per circuitum,quales illç fuperiores. Lon- mast |
|
queiiifculptpcrant: SCodlo gradibus adpor-20 eftpoftes, quihincillinccrafsi fuerütcubitos tam lianeafeendebatur. Sub hæcduxit quo» 'gt;1 afri« que me per atrium interius ad portam orien« ’’•'tiwper talem,cuius eadem qiiocp dimenfio fuir. Cu-loworien- biculaetiam cius, poftes Si ueftibulum,ea» hloii, dem conftabant menfiira. Habuit'que porta PARAPH inas.Ef hæc quoque porta ex aduerfo obiacc« tem habebat portam mcridionalem, in m uro atrij interioris. Et fpacium quod inter duas has portas medium iacebat, cubitorum fuit centum. Hinc riirfum porrd me duxit ad a« trium interius per portam ipfius auftralem, quamille menfus eft ijfdem dimcnfionibiis, Cubicula etiam eiii^. Si poftes, 6lt; ueftibulum, omnia hicfiinili fuerunt inenfura, qua in exte rioiisatrij porta.Habmt quoque porta hge Si lo ueftibiilum eius omni ex parte fenertras.Àlti» tudoautem portæ cubitorum quinquaginta eiat.Si latitudo quinque amp;nbsp;uiginti. Teftudi-nesquoque,aut fornices huiemuro erantper circiiitum,quarum longitudo fuit quinque Si uiginti cubitorum, Sécrafsitudo cubitorum quinque. Ettertudines quidem huius muri, quiintcrius ambit atrium, extendebant fe in atrin exterius.Portibus ucró eius pqlmae quo» hæc, fimul Si ueftibulum cius, fenertras qua» quauerliim. Erat aurcm porta quinquaginta cubitosalra, Si uigintiquinquelata .Et uerti-bulum quidem eiusadexterius atrium con-uerfum erat, Si in portibus utrinque pofitis jo palmæ quoquç infculptæ fucrunt: Si oólo gra dibus ad eain afcenfus ftebat. Prgterea Si ad portam feptentrionariam pereum addudtus fnm,quam hldcm etiam dimenfidnibus di' menfuseft. Cubicula autem habebat,portes ^ueftibulum, eiufdem planèmenfuræ.Etin porta,eiusq; iiertibulo qiiaqua uerfum fene-ftræfneriint.Longa autem etiam erat cubitos quinquaginta, amp;uigintiquinqj cubitos lata. Poftesiurd çmseonuerfi fucrunt ad atrium cxtcriusiSi in ipfis utrinqj pofitis palmx item fuerunt,infculptæ amp;o^to quoque gradibus 3d banc afeendebatur. Porrd ad huius portæ poftes cubiculum quoddam fuit, in quo facer dotes holocaurta abluebanr. Et in uertibulo portæbinæutrincp fuerutmenfæ,matffandis liolocauftis dcrtinatæ,quç pro delitffo aut pec cato offerebätur. Quin Si ad latus ortii quod ueftibulo hiiic erat,quädo atriü interiusingre derisper aquilonarem portam, duæ fuerunt mëfæ.Et ad aliud ueftibuli latus menfæquocp duç. quatuor itaqj menfæ bine Si quatuor fue fût illinc ad la tus porrç,ita ut fummatim oôlo fuerintmcnfæmaëfandis facrificijs deftinatæ. Porto quatuor illæ menfæ dertinatæ maélan» dis liolocauftis, lapidibus conftabant politis, longitudine fimulSi latitudine fefquicubita» li: neep alia erat altitudo. In his autem iacebät ;o inftrumcnta,quibus madfabantholocauftiim la per cochleam, in gyrum fefe uoluentem, acuiâimam.Vnciniquoqjlatam manumlon ÓO ita ut ab infïmo per medium afcenfus effet gi, intrinfccus affixi fuerunt per domus circui ad fupremum. Et contuebar quidem templi fiini;exquibus nimin'i pecus fufpendebatur, altitudine omni ex parte pulchram amp;præftan dumtcrgoradiripiutcoftis,acuifcera nudät, tem.C^terumcubiculorü fundamenta totum Hirt |
il) In menfis autem ipfi's ponebatiircato immo» landa. Ad portam autem interioris atrijeubi tarn mterio cula erant cantorum, quiinter madlandum acfacrificandum Domino laudes canebat. A' phylucia cS portaautemhaecintrorfum duftafuerunt:u- torumina-^ num quidem ad latus portæ aquilonarisfitü, interio fpeéfabat ad meridiem: alterum uerd ad latus », portæ orictalis,fpeclabatad feptëtrionem.Et hic quidc mihi uir ipfe dixit : Cubiculum hoc quod meridic fpeólat,facerdotum ert qui tem plopræfunt curtodiedo : cubiculu uerd quod ad aquilonem refpicit, facerdotum eft, qui al« taris obeunt miniftcrium. Hi autem funt, qui Si ex Leuitis accedunt Dominum,ut ipfi mini ftrent. Menfus autem atrium hoc interius eft, quod centum cubitos longum ac totidem la« turn erat,quadratum nimirum,fimul Si altarc quod ante templum conftitutum erat. Duxit , quoqp mead rempli iieftibulum,cuius menfus quinqj.SicSiportahincillinctriü cubitorum fuit. Vertibulum ucro ipfum uiginti cubitos fuit altum,amp; undecim latum : Si afeendebant inillud gradibusaliquot.Etcolumnæ quæ-damorriatus gratia appofitæeranrpoftibus, in utrocß latere. CAPVT XL I. lud cubitos quadr3ginralongum,amp; uiginti la tum.Ef iam peniriiis introgtclîns ad fandium fanlt;fllorum,mcnfus eft portes oftij duobus eu bitis craflbsupfumcu oftium, quod fcx cubito lum fuit, in muroriim fiiorum crafsitic, feptc 4oCubitis patebat.Etmetiens tandem fanófuni fanlt;fforum, comperitillud uiginti cubitos Si! longi-m 8i latum,ira ut iurtc quadratum cfl'et, ad templi faciem. Et hac quidem fumpta men fura, dixit mihi hoc elfe fanftum fanftorum, quod non nifi fummum admittcret facerdo- ITaqj introduxit mein templfi, ubi amp;nbsp;fron-tesfiueturres ipfas anteriores menfus ert: quacutrintp polîtæ,pariercs habueruntfex cubitis crartbs,qua eadem latitudine Si portx fornix ert.Ortium uerd latum fuit cubitos de* lt;em,8(l latera eius utrinquecubitos quinque. Et menfus quidem templum ipfum, inuenit il tern. Sub hæc eft menfus templi parietem, qui fex cubitos crartusfuit:amp;cubicula ei qua-quauerfum per templi circuitum adhærentia, quatuor cubitos fuerunt lata. Fucruntautem cubicula trigintatria, alia alijs fuperimpofita. Porrd trabes cubiculahæc fuftinentes,nite-ban tur muro templi,in fua crafsitie incifo atqj diminuto,ita ut intra ipfum murum fe non intromittcrcnt.id'quein circuitu. Nam quart to unumquodtp cubiculum altius erat, tanro eratampliusjtemplifcilicet muro qui trabes fuftinebat,fcmpcr profundius excifo,ac fua crafsitie iraminuro. Afeendebatur autem in il* |
IN EZECHIELEM
uiri mcnforium calamum lata fuerunt, cubi-tos nimirum fex,id quc in muro intenorc. Nam paries corum exterior, craffus fuit cubi-tos tantum quinque.fcd exincifo.autimmi-nuto rempli muro, qua parte trabes fuftinc-bar,liinc fuperiora cubicula plus habebant fpacij quam inferiora. Porrd inter cubicula lirCdlt; templum circumquaque fpaciflm in-tercefsit, uiginri cubitos amplum. Nam oftia
qux coram Domino fit pofi'ta.in qua OWquot; nes carnis affeftus madatos deceat. Habuit autem tum templum,tum fandum etiam r dorum geminas fores : Si rurfum his duo crant oftia,quippe qux uerfatilia Si con»r plicatiliacftent. Etutin rempli parietibus inquot; fculptxfuerüt Cherubicximagunculxfimul Si palmx, iraetiam in rempli foribusfabrefa-
cubiculorum fpeiflabüt plaream,reli(flam an- io trabes à templo foras in murum ufque porti» tcipfacubiculaainum quidem uerfusaquilo» lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;'
nem,amp;:altcrutn inpartcmcridionali.Etlatirii do qiiidem fpacij anrecubiciila ad oftia hxc telidii,quinque cubiforiim fuit : latitudo ante tonus liuiusxdificq . autftrudfurx cubiculo-rü templo adiacentiumadoccidcntalcm pla-gam, fui t cubitorum fcptuaginta. Er crafsitu-do parictis ardificij circumcirca cubitOs ba^
eus immiftxfueruntfuperianuçlater3,quie'' ius murum continerent Prxtcrcafeneftrxin-'
rns ftri^lx, Si anguftx fuas habuerunt fibiin-fculpraspalmas, limul Si ipfa urrinç ueftibuli latera,ira ut rempli laquearia quoç Si trabes.
C A P V T XLII.
T Andern uerd mead atrium eduxitexte-rius,quod nimirum mulicrumeft,id^ uia aquilonari: Si duxit mein domicilia
buit quinque:5f longitudo eius,ufque ad do-
mum mutandarum ueftiiim, cubitos renebat^o quoddamquod obiacebat uniuerfx illiftru»
Menfut eft nonaginra. Mefus iraque templum ipfum eft, domiu ton* longitudine centum cubironim. Templum gitudinem inquam ipfum , cum liifce cubiculotum ftru-eentum cuii fl:uris,amp; mûris ipfis centum cubitos longum iorum, erat.Quin amp;nbsp;latitudo eius,anteriore fui parte, Unà cum ftruófuris cubiculorum, ac rcliquo apparatu, ad orictem centum cubitorum fuir. Menfus denique cft longitudincm xdifictj fï^ ue ftru(ffurx liuius templo adiacentis, qux e»
^lurxrempli, atep contra xdificium illud ad aquilonem fabricatum. Verfus feptentrion? aurem porta erat, quxfpeôlabat hocxdifïciu centum cubitos longum,Sfquinqu3gintala'
turn. Ex aduerfo uiginri illorum cubitorum qui funr in arrio in teriore,amp; ex aduerfo paui-
menti, quod in atrio erat exteriore, cubicu-lum quoddam fuit fupracubiculum,triplicJ contignarionc, ira ut xdificium hoccubicu-rat poft ipfum,amp;cubiculaeiushincamp;illinc,50 Iumunumhaberetinfimum,alterümedium*
amp; tertium quod fummum effet. Porrd anté cubicula hxcdeambulario erat uerfusinterio rem domum,decem cubitos lara,peruiam re- deitmoule dam ac breuem.nempe qux cubiti tantum u- lio decent nius erar. Et oftia quidem cubiculorum ifto« f«htorn)tlgt; rum eranrad aquilonem Porrd fuperiorailia cubicula contradiora fuerunt inferiori-
Si continuircubiros centum,unà cum templo ' intcriorc, fif atrij ueftibulo, poftibus Si fcnc-ftris intrinfecus ftruflisSf angiiftis,6f gazo-phylacqs:idq; triplici fuo quo confiftebantor dine,ad feptentrionem nimirum,meridiem Si occidcntcm. Adhxrefccbanr autem hxc ubiqueadpoftestabulatu obrc(ffos,id'quca folo ufque ad feneftras, quxSf ipfxfupcriore parte conreótx fuerunt. Ab eo autem quod fu
bus:fiquidem fulcra fine fukimcta fua habue-runr ab inferioribus amp;nbsp;medpsnam triplicicö
pi a oftiiim cft.menfiis eft ad fanftiim fanâo- 4O tignarione conftrufta erant,fine columnis 0«
f um,amp; ufque ad fanftum, amp;nbsp;per omnes in cir ciiitu parietcs.tû fan(fli,tum etiam fanfti fan-étorum. In parietibus uerd fculptx fuerunt perquam eleganterimagunculx Cherubicx, ôipalmx, itautpalmxfmgulx fculptx efl'cnt interduasimaginesCherubicas.Vndefif Clie rubicxillximagunculrgeminisfaciebuscon felt;ffx, altera quidcm qiix humana erar, hanc palmam,amp; altera quf leonis erar,alteram ob»
mnia pari magnitudinc fuftincntibiis, quales atriorum columnx funt. Iraque fuperiorum locus contraftior erat, quam inferiorum ac mediorum, qux terrx propiora erant. Porrd murus quidam iam fuit exrrinfecus, iuxta cu* bicula hxcuerfus exrcrius atrium, longitudine quinquaginta cubitorum : liquidem lon-giriidoipfacubiculorum,qux in arrio exte
rlorcerant,cubirorumquoquequinquagin-tuebantur, opéré fie fabrefado per toiam in j© 13 fuit. Nam ccce coram templo centum e-
circuitu domum.Fabrefaiflæ enim fueriint hx
Cherubicx imagunculx óf palmx.afoloip-fo ufque ad id loci quod fupra oftium erar. At que ira quidrm fe habebar rempli paries. Polles oftij quod fanólofanflorum erar, quadrari fuerunt! cuiufmodi amp;nbsp;poftes oftq erant, quod templum habebar, ira utliicplanrfimi-les illi fuerint. Airarc autem ante templum fuit ligneum , tres cubitos alrunl,amp;duos Ion gum; habuir'que angulos fuos, 8i löngifudi» ncm fuam, fif ad extremum limbos quofdam fuos ligneos. Er dixit mihi uir ipfe calamum tenens menforium, aram hanc menfam elfe.
rantcubiti. Porrd adirus in cubicula hxc fuit ab inferiore ipforumparteab oriente, fiquis ea ingrederetur ab atrio exreriorc. Ad hxc in latitudine mûri anq cubicula rurfum qux-dam erärad oriente, contra uniuerfam illam rempli ftruéluram Si xdificiû illud.Et uia qug eorâ illis erar, fimilis erat uix ciibiculorü quæ uergebât ad aquilonc. Et qualis feptentriona liorum cubiculorum longirudo fuit, talis fuit 6oSi horû, eademep utrorûcp latitudo. Quin K exitus omniü horû refpondebant peromnia illis.Etfecundum oftia cubiculoru qux ad au ftrum fpcâabant, eratoftiuminitio uixqux coram
|
P À R A P H foïâm pariete elegantî erst, uerfus orientem, quiim qiiis templum ingrederetur. Et hic 04 aqutlo' quidem uir ipfe dixit mihi:Cubicula hæcaqui lonariaamp;auftraliaantcuniuerfamillam tem» bjifcjibcM pli ftruifturam.cubicula facra effe,in quibus fa itüri, cerdotes Domino facrafadfuri carnes come- dunt iiiétimarum, quæ Domino offeruntur. namibi immolatæ Domino carnes reponun tur atipafferuantur, una cü oblationibus atip hoftijs.pro expiâdo peccato, aut culpa aliqua Domino oblatis : fiquidem hic locus fan élus quoq; cft. Quü ueró facerdotes hue étant in-grefsi, non folët hincrurfum egredi c faniffua rioadexterius atrium: quin relinquebantibi, loco nimirum facro,ucftes fuas facra8,in quibus facra adminiftrarant:fed alias, atqj profanas ueftes induti, mifect fe uulgo, uulgaria eu raturi.Cætcrùm ubi ille dimenliones has domus interioris omnes abfoluiffet, reduxit me ad mûri eins,qui montem cingit,portam one talem : quem amp;nbsp;omni ex parte menfus crt, ad lt;iuatuormiiiidi atigulos. Primùm enim cala» mo fuo menforio permenfus eft latus ipfius oricntale.quod calamos tenebat quingentos. Hineaquilonarelatus menfus cft.quod quin» gtntos quoque tenebat calamos.Eadem que menfuralatcris auftralis erat,atque etiam oc» ddentalis. Ad quatuor itaquemundiuentos 10 miiriimlnincpcrmcnfuseft, qui undiqj quingentos calamos longusfuir,8i rotidem item 30 latus,idip ut diuiderct facrum à profane. C A P V T XLIII. ITacpiam ambito toto monte, reditum eft ad portam orientale, unde metiri ille ince» perat.Et ecee aduen tabat ab oriente gloria Domini Deilfrael, non fecus refonans atque perftrepens quàm multæ acualidæ aquæ: ôë terragloriofacius claritateacfplendore illu-ftrata fuit. Et uilîo quidem hæc qiiamhicui-debam.fimilis per omnia illi fuitquam uide-bani,cum ueni primùm uaticinans urbem de» ftrutndamatque perdendameffetant cuiuf-modieaeraruifio.quam uidi ad fluuinm Cho bar. Vndeôimaicftaté eius reuentus. decidi bicinfaciem meam. Etgloriofusadeô Domi nus per portam banc orientalem ingreffus cft in domum ipfam.Surtulit autem hicmefpiri-tus,amp;duxitmcin atrium intcrius,quod facer dotum : fiquidem facerdos fum amp;nbsp;ego. amp;nbsp;cc-çegloriofa ilia Domini maiertas, atque exi-mia eius claritas. totum iam repleuerat tem-plum.Qyç quidem dum admirabundus con-rum regum ipforum fcctîda cadauera, fcelc rata cxcelfa.Namipfi quidem cum portes fua» mm domorum contiguos poncrentportibus meis, amp;nbsp;limcn fuum contiguum meædomus limini, 8i unicum tantum parietcm inter me amp;ipfos,unde ipfos mundioresatquefaniflio res erte condecuerat; tarnen abominandis fuis fceleribus, ac faólis ncfarijs, nomen fanólum meum pollueruntatqiiedelionertarunt. Vn-de iratus cos confcci, atquc deperdidi. Ac nuncgrauibus malis doóli, omnem idolola-tricamfuam religionem procul àmeremouc bunt, impura etiam ilia regum fuorum cada-uera minime ad me adduifturi: fiquidem actcr niim, nunquam 'querecertiirus, liabitabo me dmsinter eos. Cætcrùm nifili liominis.in-quit.expone atque docedomum Ifraelitjcam dehac.quâego ætcrnùm inhabitaturus fum domo, ut de iniquitatibus acfcclenbus fuis tueor, audiui uoeem, quæartantc mihi uiro tilil • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;detemplomihiloquebatur,ac ,’®' diccbatîFili hominis,hic ertlocus folij met gt;nbsp;gloriofi, amp;nbsp;locus plâtarum pedum mcorum. Huncegoin æternuminhabitabo locum, in-quot;'h' terfilioslfrael, nunquam ab ipfo difeeffurus: pTOpt- fiquidem qui de domo Ifraclitica funt,non contaminabunt pofthac nomen meum fan- |
20 pudefiantacernbefcant, utprçfcriptum exem plar dimetientes,atque tota bcne'que perfpi-caci mentis acic perpendcntes.intclligant uc» tcrehominc exiito,induendumeifcnoiiunft ubi ueró de omnibus fuis malefaiflis, quæ tur pitcr niniis defignarunt, pudefadli fuerint, tunc cos de huius domus forma docebis, ip* fa quedifpofitionc ems, neenon deexitu eius atep aditu, omniqueeius forma acdcfcriptio» nc. Dc Omni inquam fculptura,amp; omnibus Ie facroiandius critj nequcquicquam admitret, 40 quôd non mundum , purum, atquefandlum fit. Hæcinquamdomushuiuslexerit. Por» lfl‘eautent rôaltaris meufuræin huncfe habebantmo» i»enfurtral gibus ipfius eos docebis,quo rem omnem no leant arque in^lligant. Imodefcribito eis o* mnia præ ocuîis ipforum. nam obferuare eos uolo tonus ædificii formam Si effigiem, omnes'que eius ritus ac præfcriptas cerimonias, uteaspiærtent acperficianr. Lex autem, fine ratio domus huius,in uertice montis huius extruendæ, hæc erit: quod omnis terminus eius per circuitum, totus nimirum mons ipfe dum ,prorationc cubitorum facrorum,qui inculgt;i fupi a uulgarcm cubitum pugillum, fine qua- uerißh tuordigitos latos tenent. Primdm quidem me, finus eius.autaltaris medium,atque eminen-tior pars cubitum tenebat, cuius amp;nbsp;unum cu-bitum latitudo fuit. Adhæc marge fine ora, aut limbus altaris, extremitatem eius per cir-ciiirum ambiens, pugillum, fiuequatuor latos digitos aims erat. Et hoc quidem dice« batiir altaris dorfum, ferens nimirum ligna, quibus ad facrificium opus effet. Carteriim à medio terrx, interatrium inferius amp;nbsp;fupe-rins fitæ, ufquc ad atrium inferius, cubiti c-rant duo, 8^ unius cubiti laritudo : 8i abatrio minore, ad atrium maius, cubiti fucrunt qua tuor, amp;nbsp;latitiido cubiti unius, Ariel ueró, fine altarc ipfum, altum fuit cubitos quatu» 6oor, amp;nbsp;fuper arielem quatuor fucrunt cor nua . Porto hoc, ut duodecim cubitos Ion» ftum.ut per ipfos malèaudiam,arquc conui- cijsinceffar.autpereorum, autperregum ip- gum fuit, iraSdcubitos totidem êrat latum, forum idololatricas feortationes, aut impio- figura nimirum iuftè quadrata per quatuor fua |
it*
lt; INEZECHIELEM
fualarera plane aequaha. Atrium autem infe-rius.quaruordecim ciibitorum longitudinc «r3t,amp; totidem item cubitorum latitudine.ita ut iufte quoque quadratuin eifer,atqj xquila-tei Ü. Habuitcp in circuitu fuo corona fine lim bum,qui dimidium cub i tû altus fuir,emincn« tern qiiendam locum habens in medio, unius cubiti. Etgradus quidem eius uerfi erätad o-nentem Tandem uert) dixit mihi uir ipfc: Fili bominis, fic dixit Dominus Deus : Hi font ri- to tus altaris quos obferuatos oportet, quo die fabricatumplencfuerit, idoneum offerendis in eo holocauftis,ßi fpargedo fuperipfum fan guini. Dabis uerd Leuiticæ tribus facerdbti-bus,qui de genere ptj il 11us Zadoc erunt, atep ad me accedunt,ut mihi miniftrent.ait Domi' nus, luuccum uacca prognatum.ad piaculum pro expiando peccaro.Ethuius acceptum fan guinem afperges quatuor altaris cornibus, Sd
nia exibit. Hincuerd adduxît me pcf uîani portæ aquilonarisantetcniplummbidii pro« îpicio.ccccgloriaDomini uniuerfam Domini domum miro fplendore arque claritate impie uerat,ita uradmirabüdus humi collapfus fim infaciem meam. Garterùm Dominusexurge Por.eof remeuolens : Fili hominis,toto peftorc ani-inaduerte,jnquir, atip oculis tuis feduld obfcr Jtoeuliiti' ua attp confpicito.auribus ctiam tuis diligen- fe, Cf' ter omnia excepturus, qux tecum deuniuer» ii«t«l(*' fis ritibus domus Domini, omnibusip ipfiïis Ji» legibuslocuturus fum,animum aduerfurut inprimis ad rempli introitum,8f adoranesip fius exitus. Dices uerd domui Ifracliticar, quf mcpergitexafperarcaded,acfe mihi rebelle prarftare, quddin luicmoclum loquaturipfis Dominus Deus. Satis uobis aliquando eifo, qui de domo eftis Ifraclitica ,rcs itfas omnet tarn dereffabiles atep abominandas defignaf-
quatuor angulis atiij inferioris,fii marginizo fc.quodiiirosalicnigenas,quineccarneexte-
I» Jie feetm «ffères lircurn CA-’
frATHm.
percircuituïS^ purgabis eo modoilluda pec-cato.atq; expiabis. Tolles autem iuuencum liuncexpiado peccato oblatum.S^ coinbures cum in parte domus ad id deftinata extra fan« «ftuarium.Cæterùm die fecundo hircum offc-res capra prognatum. Hunc integrum,niliilcp babenrem uitq.offeres ueluti piaculum pro peccato cxpiâdo. Et expiabunt altare pari mo do.quo illud priore die expiauerunt oblato iu uenco. Et cum expiandialtaris fi'ncmfcceris.jo turn offeres iuuencum uacca natum, cui nullü infir uitium ;itcm SC arietem de grege. umptü, qui omni carcar uitio : oblaturus cos coram Domino, quibus facerdotes fal inqcictes, of-ferentcos Domino in holocauftum. Et fepté quidem diebus quotic hircum offeres pro ex« piando peccato, iuuencum ctiam uacca prO' gnatum,amp;arietem degrege lumptum.Hos inquam facrificabunt:fed integros.ac nihil
ra,ncc corde interiore circumcifi funt, conftiquot; tuiftis, ut mihi facerdotes fint, atep in templo mihifacro mihi miniftrent,ac facra faciant, profanaturi nimirum illud,ac domum meam coinquinaturi ucrius, quamutipfam mun-dent,atqjfanlt;ffificcnr,dum perfceleratos SC impuros aded offerris panem meum quo uc-fcar,adipem item amp;uiftimarum ueftrarüfan guinem iquibus fane ram abominandis malii acfcclcribus ueifris,initum mihi uobifcüfo' dus foluitis acreiiciris,dum non feruatis,qux circa facrificia mihi fandla feruari pra;cfpi,cö* ftiruentes qui_in templo mco facerdotio fun-gantur,uirostarnimpuios SCfccleraros*pro ueftro arbitratu,df non ex legibus âme prçfcri pris, itaep ficiubet Dominus Deus, ne quis a« iienigena,qui corde fimulS^carne incircuin cifus eft,tcmplu ipff faniffum ingrediatur.Ne«
mo inquam,ullus ex omnibus alienigenarum quiequam uitq habentes. Impendent iraque 40 filqs,quiintcrfilioilfracluerfantur:imdne^ Owiuuli«
cxpiandoatcp mundandoalcari diesfepcem.
dantes facet doti facra facieri quas offerat car-nes,fiuc uiiffimas. Cxterum diebus bis fepté iam exa^is.odfauo fiatim dic,atque omni po ftero tempore, facrifïcabuntfacerdotesin co altariholocaufta 8C cuebarifferia ue(fra,facrifi cia nimirum, quar accept! benefïcij memores grato animo otfertis.dr fenrietis meuobispla catumacpropicium,ait Dominus Deus.
CAP VT X L I I 11.
SVbhæcuerd deduxit mcuirillead portam fandluarij exterioris, quarad orien-tem refpicir Qud ubi peruentum fuir,in« Uenimuseam claufam IraqueDominus dixit
quam aperiendani,neq, ulli per cam fore tran fitum: fiquidem gloriofusillelfraelis Dominus per earn ingreiTus crat, unde SC ilia opor-tebat manerc alqs omnibus claufam :fed erit
ex Leuiris illis quifquä,qui à me dcfeccröt,in» nbsp;nbsp;«/««).
quitDominus,cum fuperioribus annislfraeli tacperidololatriam errarent,atquefedantes idola fua,à mc deficcrent.Hos inquS non ad« mitto quoque.nam lucre cos uolo fuam hanc ^0««-iniquitatem : fed crunr in templo mihi fanefo miniflri,arq; cuftodiendis portis domusmex prxfelt;fli,quasamp;claudant8^apcrianr,curatu-‘^^jj^, h eriam domum reliquam. Et bi quidc mafia fo bunt populo fua bolocau(la,fuascp uiflimas:
perpetuoep criint parati,ut populo miniftrent atep feruiant. Nam idcirco qudd olim ipfisin idolorü cultu miniftrauerunt,atlt;p toti domui Ifraeliticsc fu erunt offendiculo,ita urin oronc^ inciderint iniquitarëihac de caufa, fublara ma nu mea,aducrfus hos iuraui,inqi!itDominus Deus, qudd hanc iniquirate luenr.Sf non im-pune fint ablaturi. Arcebuntur cnim,ne facer-
tarnen principis,inquir.Iseniminca fedebit, cianr,inhisquarucrefacrafunr,atqueadfan-dum fandorü pertinent; fed ferenthanc fuS
ut comedat pane, hoftiarumdc partem fuam
ignominiam.id quedeabominarionibusfuis
hiccoram Domino. Erperportphuiusuefti- i^
*3ulum iUe quidem ingredietur, arque eadem nbsp;nbsp;quas fccerunt. Cenlütuaoi tarnen cos cufto-
|
PARAPH des domus meæ,Si ut famulos atrp miniftros fepopulo præbcant, inomnibus illicfaciun-disacpræftandis, CpterùmLeuiticæ tribus fa ccrdotcscxpofteritatcpij pontificis Zadoch, qui omnia quæin domo mea feruari præcepi, feruarunt,cum idololatriæ deditus populus à meaberraret, hi ad me accèdent: atque mini-ftrâres mihi, ftabunr coram me, oblaturi mihi adipemaefanguinem, dicit Dominus Deus. Hosfolum mihi miniftros uolo,qui templum to mihi fandum ingrefsi, ad me propius accédât adtnenfam meam, ubi mihi miniftrenr, facer-dotali officio per omnia fatisfaduri: Porto cum portas ingredienturinterioris atrfj quod facerdotum eft,ueftesinduentlincas;Iancisc-nim hic ueftitosnolo,dum intra portas inreri oris atrij,facerdotalis fcilicct,in interiore ipfi- us parte mihi miniftrabunt.Quin amp;nbsp;capitibus fuis impofitos habebût pilcos lineOs, ÔC femo raliaitem linea circum femora fua.qupnon a- îo dem per totum fuum terminum undiqj fanda flringât nifi in corporis fui medio: ubi non ira fudatur.artp in axillis,fiue circa uerenda. Cum uerôabatrio hoc interiore ad exterius redi» bunt, ad atrium inquam exterius, ubi promi-fena populi multitudo eft,exucndæ ueftes illæ rdigiofæaclineæerüt, in quibus miniftratum *uihieft;atqj relinquendæin facris rempli cubi tuliSjSi induent ueftes alias,ut ne contadtu ue ftium facrarum populum famftificcnt.Non e-funthisradenda fuacapita, neque nutrienda prolixior coma;fed ad decorum capita fua ton «iritat, debunt. Nulli quoqj facerdotes in atrium intc nusingrcfl'urijuinum bibent: neque uiduam, ïutabalio marito repudiatâ aliquâ duect uxo tem; fed nuberc eis uolo ft i rp is Ifraeliticæ uir« gines. A' facerdote tarnen reliftâm uiduam e-Jsducere fas erit. Horum autem partes erunt, “tpopulum diferimen doceant inter facrum fi^profanum : item inter mundum Sf immun mo miniftrantibus, ubi illi uiginti fibi pofsi- _ _________ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dendas extruant domunculas. Poflefsionem dum. Et fi qua lis oboriatur,aut ulla in popu- nouerôurbis dabitislatam calamorum quinque nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;da» locontrouerfia,hancilliiuxtameum præfcri- quot;nbsp;- ' nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..... ptum.ac datas per me leges præcident atqj di-riment.obferuaturi etiam in cunftis folennira tibus meis præfcriptas fibi à me ceremonias ac ritus, ut mea fabbata fandificent, atque di-gnèobferuent. Adhæcnonprodibuntinfu-uus,ut ademortui hominis cadauer accédât: admortuum tarnen pattern aut matrem, filiu autfiliauijfratrem itemaefororem innuptam accèdent, attpfefcpolluent.fepulturæ honore eis exhibituri. Porto poftquam facerdos fe iam purifîcant.numerabünt ei facerdotes alq, antequanifeadfacraintromittar,alios adhuc feptem dics.Et quo die templum ingredietur, inatriointeriore Domino miniftraturus,ho- ftiam in primis offerer prO expiando pcccato, ÏJ’wii ait Dominus Deus. Habebunt quoep aliquid *’æ''^^*f’*'*“™gt;’ifmpcfaccrdotium ipfum: fi-i quidem ego ipforum hæreditasfum. VndeSë i Iw« Miiii non dabitis eis inter Ifraclitas poffefsionem, , n. utquorumpoftefsio ego fim iinterim tarnen altariferuientes,ex altari uiuent. Comedet e-uim oblationes,8c quæ pro expiandis peccati# |
R A s I J. offeruntur facnfîcia,amp;his illialentuf. Quin omne quod inter Ifraclitas Deo dicatum eft,id eis ccdet.-qiiod genus funr, omnium pri tnogenitorumprimitiæcuiufcunque generis: item Sf omnis cuiufcunque generis oblatio quameune;^ oblaturieftis, hæcfacerdotum e» rit. Omniüquoiÿ frugü ucftrarum primitias dabitisfacerdoti, utpereum tuæ domus omnia tibi benedicantur. Præter hæc nulla qiioip aueaiit pecudeper fcpropria morte emortua, uel à fetis dilaniata, facerdotes uefeentur: im» mundaenim cum hæc fint, polluèrent quoqp illos,atq; immundos eos redderent. CAPVT XbV. crih amp;nbsp;ab liac parte fpacium quadratum quo» quo uerfiis quirtgentorum calamotum fepara biturextruëdo temploDei fanélo.cuicircûcir ca locus erir, arboribus atqjomni ædificio uacuusjlögitudine quinquaginta cubitorum. Et exliac menfura, quselongitudincm iiigin-tiquin^ milliiim habet,Së decics millium lati-tudinem,locu tibi metieris, in quo templum, hoceft,fanftum fanftorum collocetur.San» ÎO (ftum uerd terræ illius facerdotum erit, qui in Domini templo miniftrant.atqj miniftcrii gra tia Dominum accedunt : liabcbunrq; illi liunc locum adxdificandas fibi domos fuas,8ë ter.* ram hanc famflam pro extruendo Domini fan éluario. Ad harefeparabitis fpacium longum quinqpSë uiginti calamorum millia,£l^ latum decics millerquod Leuitis cedat in Domini do CVm iierd fortitc) diuidetis terram hærc ditarid pofsidendam, feparabitis ex ip* fa portionem,quæDco dicata arqj facra fitîidqj longitiidine uigintiquinq; milium cala morum.amp;latitudinedccics mille. Etliæ qui-millia,8ë uigintiquinqj millialongam erégic) neportionisfacerdotumamp;Leuitarum: fiqui« dem omnes tribus hue confluent. Principi au temhinc8f illinefua quoep feparanda porties eft, ante pOrtionem illam facerdotum :ita ut principis portione, portiO facerdotumfitfi-mulamp;Leuitarum,amp; templum cumurbe. A’ terræ fanélæ,8ë à plaga orientali oblationis fa cræ ufqiie ad plagam orientalem terrç fanôïæ: ôC longitudo eius partis, refpondebit longitn dini portions harü, abôccidctali terminoad terminü orientalem. Hæc principi terra crit Si poflfefsio inter Ifraclitas. Et principes mei no depopulabûtur amplius populü mcum,quan do iplî abonde' locupletes erunt i Si quicqiiid reliquum cft terræ,id per fuas tribus diftribii- cnt. Sic dixit Dominus Deus : Suffi'ciat tan» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M» dem uobis principes Ifraelitici, atqueueftro Jû prind^ (SoContcnticftote.Dclîftitciniuriam inferre po» pes ï/rael,i» pulo,attp eu deprjdari,facientes quod iuftum nitjuiMc et acæquum eft. Definite abiniuftis exadlioni- rapinmtitt bus,quibus populum meum prægrauatis afqj iermittiter t affligitis. |
11«
t N ezechielem
affligitis,dicit Dominus Deus, Curate bilan-ces habere iiiftas, Epham in aridis iuftä,amp; Bathum in liquidis iuftum. Pari autem capacita» te funt Ephaamp;Bathus; fiquidcm Bathusca pitdeeimam partem menfurx Gomer,fimili-rer Epha decimam Gomer partem. Ita* que ad meiifuram Gomer utriufqj habenda ra tJO eft. Porrd ficlus uiginti ualct obolos: nu-mifma autem uiginti ficlos ualens, 8^ aliud ua lens uigintiqiiinq;, cum alio quindecim ualen tc; hxc limul omnia minam faciunt,ut qupfe-xagintaæftimatur ficlis. Hxc autem oblatio erit.quxin u-mplidedicatione offercnda uolt; bis crit. Sextam offcrctispartem ephxdego-mcrfrumcnti: fcxtam item ephp partem de go mer hordei, olci uerd hoc ftatutum eft, ut Ba-thi decimam offeratis partem. Porrd decern bathigomerfaciiintitotidcm enim bathos go mer capit.Vcrdm degrege ducëtefîmam exlf-raelc offeretis pecudem, pinguem ac bene ha bitam. Hane autem ofteretis in oblationem, liolocauftum,amp;; grati animi facrifîcium,ac argumentum, ut Deum uobis per ilia reddatis placatum Si propitium, inquit Dominus Deus. Omnis autem qui tota terra erit populus, tenebit his oblationibus perfoluedis principi Ifraelis. iiam principis erit dare holocaufta.o* blationes libamina in diebus feftis, nouilu-nijs Si fabbatis,8ë in omnibus domus Ifraeli» ticæfoicnnitatibus: ipfe enim pro peccato fa-crificium faciet. Si holocauftum,8lt;: gratiarum aiflionis oblationes, ut Deum reddat domui Ifracliticx placatü Si propicium. Sic autem
10
10
C A P V T XL VT.’ VT uerd Si reliquarum portarum Icgiti-mü teneamus ufum, ficdixit Dominus Dcus! Porta interioris atrij, qux ad ori entern fpedat, fex diebus operariis permane« bit claufa:fed die fabbati, fimulamp;nouiluni| dieaperietur. Et princeps quidc perportxhu ius ueftibulum,templum foris ingredietur,at* que adiunget fepofti portx,dum facerdotes ipfius liolocauftum offerunt, atqjfacrificanti fimul Si cucharifteria eius, quxgratiarü aétio nis oblationes funt. Iiitercainquam adorabit ille Dominum ad portx limen, tandem eadem illa exiturus. Nequefas erit portam liane occludereanteucfperam: quin Si omnis terrx populus adorabit atque uencrabitur Dominum ad huius portx introitum,idcp dum fab« . batum crit, aut dies nouilunii .Holocauftum uerd quod princeps Domino fabbati die obla ' turus eft,conftabitfexagnis,nihil uicij haben tibus:amp;unoariete,fimiliterbonoac eleganti. ‘‘‘P Porrd totidem fimilpephxaddendxliicfunt,
dixit Dominus Deus: Primi menfis prhno die fumes iuuencum uacca prognatü, qui perom nia bonus Si clegans,iiiliil habeat uitijiatqj liu ius oblationeexpiabis fanftuarium .Et facer* dos ipfe fumet de fanguinc oblationis que pro peccato offertur.afperfurus eo templi poftem, Si quatuor atrij angulos, quod altari adiacet, fimulSipoftemportx interioris atrij. Etad cundem plane modum faciendum ipfi erit e-iufdem menfis die feptimo, ad expiädum tem I« pYimo plum,fifortèquis'errarir,autaliquomodode tnen/i,qtlt;ar ceptus quicquam peccaucrit. Porrd decimo tadedma quarto primi menfis die Pafclixfolennitas uo dicmèfis,t- bis crit: durâtautem hxefeptem continuos di rituobü Pa es,pcrquospanes iiobisedentufinfermenta-fchie folenni ti. Et hoc quidem die facrificabir princeps pro tat, feaeprouniuerfo terrx populo iuuccum pro peccato. Perfeptem autem huius folennitatis dics,qu«tidie offcrct Domino in liolocauftü feptem iuuencos Si feptem arieres,omni uicio expertes; Si durantibus diebus bis feptc,quo-tidieetiam liircum capra prognatum, pro ex-piando peccato. Ad lif c totidem offcrct ephas fimilç.quot crût iuucci Si arietes: amp;nbsp;ad quam« Übet fimilxephä hin olci. Propterca feptimi quotp menfis decimoquinto die, quando Ta
quoteruntarictes: SCagnorumoblationi tan tum addentfimilx,quantum ipfîs uidctur,aut res ipforum patitur; Si cuilibet quidem ephx addetur hin olei. Nouilunij autem dieofteren dus erit iuuecus uaccaprognatus, qui per om Ilia integer fi t ac bonus,cum agnis fex. Si uno ariete nihil uici) haben te. Ethic quidem iuuen JO co addetur fimilxepha. Pari modo Sicuilibet arieti epha: agnis uerd.prout offeretis faculta tes feren t,atqj ipfemet uolet : iSë quxlibet quidem epha hin olei poftulat. Porröprinceps templum ingreflurus.per ucftibulü portxhu-ius illud ingredietur, atque eadem etiam uia detemplodifccdet:populiis uerd terrxftatis acfolcniiibus fuisfeftis fub Domini confpe-
dum accedens, atque templum frequentans, fi per aquilonarem portam templum ingredia 40 tur,Dominum adoraturus, per auftralem por tarn deeo decedet.amp;quifquis perauftralem portam in templum ingrclfus fuerit, huiua exitus erit per portam aquilonarem; ira ut ea-dem porta qua ingrefsi funt, illis egredinon liceat! fed per con trariam, fiue introeunti op-pofîtam . Quin amp;nbsp;cum templum ingrefluri funt, ingredictur fimul 8i illud princeps eo-
JO
rum: 8i cum cxibunt.exibit fimul Si ipfe. Iracjf feftis diebus atqt folennibus oblato iuucco ad detur fimilx epha, itc Si fingulis arietib. epha. agnis uerd,quantum offercti uidcbitur,eiuf-que res feret: fed epha femper hin olei poftu- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
ritportaorienrahs,utoffcratholocauftum il» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;°
plo egredietur, non finetad uefperam iifqj a-bernaculorumfeftum eft,pari modo facrificia éo pertam portam, ueriim continuo cam clau-det.Qiiotidieautemfacfificabitilleagnuman
prxdanda funr.tum in facriHcijs pro peccato, tuin liolocauftis,alrjsqjfiue frumcri iïueolei oblationibus: id^feptciutn continuo« dks»
nicnlum, omni uicio carentem,qui Dornino holocauftw fît ; is^ matutino tempore fempec crie
paraphrasis.
trit offerendust amp;nbsp;huîe quotidie addet matu« tino ité tepore fextam epliç parte,olei tertiâ pattern bin,ad cörnifeedam fimilamiquæ qui-dem oblatio præftanda Domino perpetuô e« rit,ftaturo,fiueprxfcripto fempiterno.ltaque agnus quotidie matutino tepore femper otfe rendus erir,unâ cum oblatione ilia fimilg amp;nbsp;Of lei;erit(];hocholocauftû iuge ac perpetuum. Sicautem dixit Dominus Deus:Si princeps alicui filiorum fuorum donum aliquod dede-rit,id uerc ac perpetuô ipfius erit.ueluti fi Iiæ-tcditateipfiobuenifl’et. Siuerôferuorum fuo tum alicui muntis dederit de fua liçreditate,id tjuidemilliuscritufq; ad annum remifsionis liueiubileum. nam tune redibitilludad princi pem:fiquidem bona principis hæreditaria fo-lumfiliorum ipfius iunt. Cauebit autem prin (eps,ncquidde populi fui bærcditate tollat, ut eos fua polfefsione ullo modo priuct, fiue
10
Ix profluebant à latere dextro illo : 8^ uir quidem hic dux meus,qui Orientem uerfus egre-diens,manu fua tenebat lineâ,menfus eft pro-fluentis aqup mille cubitos,âlt; traduxit me per diuinæ doiffrinæ aquas ad talos ufi^ profun-das. Et rurfum millealios cubitos menfus,tra Traduxit duxit me per aquas genuum tenus profundas. nteper d-Etadhuc mille cubitos menfus, traduxit me quant u/que per aquas,quæ mibi proueniebant ad fern ora. nbsp;nbsp;talos.
Tanta erant diuinæ doiffrinæ,ueræ^ hdei in -crementa. Etrurfumadbucmillecubitos men fus eft.'fed iam torrens eô profunditatis euafe rat,ut non poflem eü tranfireitantopere incrc uerant aquæ, ita ut non nifi natatu träfiri pof-fenr.Hicautem dixit illemibi:Fili hominis, uidifti'nefatis torrentem hunc,Slt;eius detem ploproflucntesaquass’ Cumtp meiam perge-retduccrc.reduxit tandem meadtorrentisri- ’ pamiquo dum redeo,ccce in utraqj ripa quäm
dcfpoliet:fedrclinquetqufipfipofsidenr,ip-io plurimæfuccrcucrantderepentcarbores.amp;; di . xitmibi: Aquæiftæ ferentur pcrGalil^am ori
tisacipforum libfris,uream (erucnt fibi pro-
pnam Iiæreditariam , ne populus meus difpergatur, (i fua quifque poifelsioncpelle-tetur. Sub lipcintroduxitmeper ingreflum, quieratin porta-latere,in fanftuarii cubicula, qufaquilonem fpeélan t : S{ecce locus ibi erat.
•SeiJllj, in lateribusad occidentem ucrgens,de quo tus.HÈi CO- tnihidixit.quôdis locus eifet.in quo facerdo-
/liter uacarentcoquendis uidfimis pro peccato, ilofdpro üneculpaaliqua commiffa oblatis.Item amp;nbsp;lo«jo fucnie, ^nsjiibilibamina coqucrentur.commixtoo-leofimilæ.utne populus,fi illa hocdelocojef« ferreturin atriû exterius, famflificaretur. Du xit quoqp mead exterius atrium,quod mulie-tnm crar,ad cuius quatuor me deduxit angu-' Ios:amp;eccein fingulis atrij angulisaiiuderat îtriolu,(îuecubiculum. In quatuor,inquam, îtrij angulis alia erant alligata cubicula, longi tudine qiiadraginta cubitorum,amp;;latitudine cubitoru triginta. Eademcp menfura fuir qua« 40 tuor cubiculis illis angularibus. Et quatuor quidem a trijs illis murusfuit in circuitu, fub quo Sifoci conftrufti fucrunt circumcirca.liis enim ollæac lebetes im ponebantur ad elixan* doscibos,qui offcrebantur.Et tandem qui-demmihidixit, bas facerdotales elfe culinas, gt;nquibus facerdotes,domus Dominicæ mini ftti, populi uiétimas apparant atip coquunt.
CAPVT XbVII.
cnralcm,amp; defeendent parte una in planiciem ubimateTiberiadis cft.Atcpaliera defliientin mare mortuum,amp; in marc magnum. Et quæ haélenus amaræ atqj falfæ nimis fucrû t aquæ, per barum influxum fanabuntur, ita ut pofita fuaamaritudine dulcesamp;fuaucs futuræ fint. Omnecjjanimans uiuum quodfefemouct,ad quemcuncplocum torrensliic peruenerit, lu-uet.ac muliafelicitate fruetur.Erit enim in^ gens pifeium multitudo, quôcunq; aquæ iftæ peruenerint.nam fanabuntur acfuauifsimc ni lient omnia, ad quæ torrens liic pcrucntiirus eft. Futurum enim aliquando eft, ut ad ipfuin uerfentur pifeatores, utep ficcenturatque ex-pandanturretia fiuefagcnæab Engaddi ufq; ad Eneglaiim. Habcbit autem ita, ut fine per-fonarü refpeétu omnes à Domino uocemur cuiufuis generis pifces : idq; maxima copia, quo numero magiii rharis pifces funt. Cæte-rùmcccnofaSifœridæpaludes barü aquarutn influxu non fanabuntur: fed feruabuntur in fa linas, utinfordibus fuis fordefeant magisac magis.Verùm iuxta lorrentem hunciti utraep ipfius ripa,fuccrcfccnt omnis generis fruéiife ræ arborcs,quarum nCque folia decident,ncqj frudfusdeficiet. Imô fingulis mcfibus nouos
rentem orte tur i» ripû eiu! ex utrit que parte omne lignu
profèrentfruiffUS. Aqup enim torrentis Iniius non de uulgari uena, fed de Domini fanifiua-
Oftbæc ucrô reduxit mead domus ia-yö riopromanant:quare 8ifrult;ffus ipfarumar- pomiferum.
” nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' 't borum pro Cibo erüt, amp;nbsp;folia carum uirtutem
nuam, quam Dominus träfiuerat: iamq;
propterea perftabat claufa femper. Et ec* ce de limine quodgioriofusille Dominus tc-plum Ingrediens triucrat, fubfcaturiebant a-lt;lnæ,quæfluebautorientem uerfus, nam do-
medendihabcbunt. SicdixitDominus De^ us: Hic terminus eft, intra quern terræ hære^ des conftituemini duodecim nos tribus îfrac-liticç:ita tarnen,ut lofcph partes duas obtine-at: Ephraimo nimirum unam, ßi alteram Aia-naiîe. Accipietis autem partibus æqualibus am uobis hæreditario pofsidcdam ; iïquidem
•nusipfaorictem fpedlabar. Et dum attentius oculos ad aquas has intendo, defcenderc eas uideo de latere rempli dextro, ad meridiona-lemlateris partem. Eduxiritaque me per por« nbsp;nbsp;iureiurandoconfirmaui patri bus ueftris, me
tam feptentrionalem, ßCcircumduxitmeinui 60 uobis earn daturum. Iraque diftribuctur uo* amforasuergentem ad portam extremam,ul timi ue muri, quo mons cingebatur: idtp per »iam qu{ in orientem tendit. Ec ecceaquxil-
bis hæc terra ueluti liærcditaria:5^ hic quidem eft terra; terminus ad plagam feptëttionalem, à mari magno Hcthalon uerfus.qua itur ad t 1 Zedad,
|
Sie 10 gioneintroitus Emath; Siea quidem occiden 20 num,longitudineui,ginriquinque millium ca talis eftplaga. Diufdetis itaque uobis ter- ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;». Zedad, Ernath, Berotha, Sabaritn , quar inter Damafcum amp;nbsp;confinia Einatii media eft : Ha-scrhatichon.qiia: in confinqs Hauran eft. Erit itaqne terminusfeptentrionarius incipiens à mariad Hazcrhenon,terminus Damal'ci,eum alijs locis feptentrionaiijs,amp; finis ipfïus efi E-matluSé lixc quideni plaga aquiionaris e(t. Orientalis ueró plaga deduceturiiiter Hauran amp;nbsp;Damafcum, 8i inter Galaad, S( inter terram Ifraeliticam ad lordanem.Et ab eo termino meticmiui ad mare orientale, ea enim orienta lis plaga eft. Mctieminiquoqueplagamme-ridionalem ad auftrum Ailiamar fiue Hieri-clio, ufque ad aquas Meribotfi,nempe ad Cades, ad Nilum Aegypti fotrentem qui in mare magnum incurrit : amp;nbsp;hare quidem plaga me ridionalis eft,Auftrum uerfus. Poftremó au-tem plaga occidentalis eft mare magnum, d termino auftrali, ufque ad locum qui eftere-ram iftam per tribus Ifraeliticas. Cacterùm for titôidfacietis.iitiurelixreditarioxternü earn pofsideatis, turn uos.tum etiam aduenx inter nos degentes; fi modo inter nos genuerunt li beros, Nam qui ciufmodi funt,babcbuntur interIfraelitas uelut indigenx,d!uidentqj uo bifeum terram uelut hxrrditariam ,unà cum tribubus Ifraeliticis. hi quacunque ueró tribu aduena iftiufmodi degetin ea dabicis ei hxre* ditate.mjdicit Domi.nus Deus, C A P V T XLVIII. . nbsp;„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oricntem, 8c ad occidentem, ciufdcm crunt tem orientali ad plagam occidentalem ulqj et 40 menfuræfiue latitudinis.Lógitudo autem rcli ritunaterræ portio tribui Dan. Etiuxta ter- qua eregionc portionis facerdotalis,que Do» Prinltla quiu fepura Iltis Domi- HAccuerd tribuum Ifraeliticarü nomina funt, quibus lixredinis hpccapieiida e-rit, ad latus aquilonare, quod in confi-nioHethalon eft, qua ad Emath tenditur.S» Hazerhenan. Eft autem Damafeus in angu-lo aquilonari, in confinio Emath: à plaga au» minum Dan,a plaga orientali, ufei; ad plagam occidcntalëportiounacedet tribui Nephilia lim . Etiuxta terminum Nephthalim a'plaga orictali ad plagam occcidentalem, una porno cedetManaiTf. Et iuxta terminum Manafle, à plaga orientali ad plagam occidcntaltm por-tio una eedet Epliraimo;8e iuxta Epliraimi ter tninum à plaga orientali ad plagam occidenta lem, cedet portio una tribui Ruben. Et iuxta terminum Ruben,à plaga orientali ufquead plagam occidcnralem,portio una cedet tribui ludæ.Etiuxta ludaicxtribusterminum,a'pla ga orientali ufquead occidentalem plagam, erit portio illa quæ feparabitur Domino,quin que Si uiginti milia calamorum turn lata, rum longa, ira ut unaqiiæquæ portionum quam tribus fingulatim obtincnt.ab orientali plaga ad plagam ufque occidentalem tâfhæc qui-no,io)tgiiU’ (jçn, in medio fui Domini habebit fan» do »igiMi- xfluarium. Et longitudo quidem huius por-^inn^ue nul rionis,quæ Domino feparanda eft,crituigin-liquincp millium calamorum, Si latitudo de- |
I E t E H ƒ cem millium: amp;nbsp;hxc quiderti Dotnîno feparS ta portio facerdotum crit, cuius longitudo ad aquilonein uigintiquinque milliumcalamorü ent.amp;larirudoad occidentcdeccmilliri.itaut Sfadortumdeeem millium latitudoerit.Ad auftrum uerc) longitudo quoque erit uiginti-quinque millium calamorum. Etin medio quidem huius portionis Domini conftitue-tur fanifluarium. Si lire quidem portio dica-ta erit facerdotibus, qui genus ducunt à Za-dochtquippe qui feruarint ritus ac prarferi-ptas à me ceremonias. qui item cum Ifraelitx errarent, atqneperidololarriam à me defice-rent, perftiterunt in ucro niei cul tu ac religio* ne, nullis erroribus malis impliciti, utLcuita: alij. Separabiturautem eis ex bac Domino felt; parafa terra, ubi famffum faniflorum conftitu atur,iuxta terminum Leuitarum. PorroLeui tarum portio, ea erit iuxra facerdotum termi- „ - ... - lainorum. Si latitudinedecein millium. Neqj liuius uendendi, autpermutandi.auttransfe-rendi ullam habebunt poteftatem ifiquidem res Domino facrata eft. Csctcrùm ea quxiam fupereftlatirudo calamorum quinquies mille, cum longitudineuigintiquinque millium, locus profanus erit urbi,3dhabitationesillic conftruendas, aiit conftituedum pomœrium, eritijj urbs in medio eiusihx autem raenfura: eius funt. Plaga aquiionaris habebitcalamos quatermilleamp; quingenros, Et plaga auftralis calamos quater mille Si quingentos. Pbga ité oriëtalis calamos quater mille Si quingentos. Pari modo plaga occidëtalis calamos lt?bf. bitquater mille amp;nbsp;quingentos. Adhsecfab-urbana ciuttatis ducentos quinquaginta calamos lata erunt.ad aquilonem; Si ducentos quinquaginta ad auftrum. Pari modo Si ad qua tl cgionc portionis facerdot31is,qiic Do inino feparata €ft,calamos tencs ad orientem dfcies m ille,a rep totidem etiâ ad occidentemt hæc permanebit cum portioncilia Domino feparata. Etquicquid inde fruâus prouenit, id cedet operarijs urbis in cibum: ut inde ui-ótitcnt.atque alantur. Porró ciuitatis opera-rij ex omnibus Ifraelis tribubus cligentur. Et rota quidem facerdotalis illa portio Domi no dicata.cum pofTefsione illa quæ urbi cedft, iuftequadrata erit: lateribus uidclicet undcli-bet quinqueSë uiginti millia longis. Quic-quid ueró utrinquereiiquum eft, iuxta portio iiem liane Deo dicatam,8ë urbis porfefsio-nem,eregionè uigintiquinque milliumportionis facerdotalis ab Oriente Sf ab Occidete, Si cregione' uigintiquinquemillium calamorum, id principis erit. Et facerdotalis portio Deodicata,fimulóf fandtuarium Domini, c- Df ^oritinmedio eius.QuinSi Leuitarumportio, ac poftefsio urbis intra illud iacet, quod prin- uiturufif' cipis eft.Nam interterminumiudaicaetribus, 8i tribus Beniamiticp.principis porti» eft. Rc ne ««i«'’*' liqua. |
R A S Î 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iü
ter milIe'Sf quingentorum calamotum. Pora tar ueró urbis nominibus Ifraeliticarurn trigt; buum denominabuntunita ut trium ad aqui« lonem pofitarumuna üocanda fit porta Ru* ben, altera porta luda, ÔC tertia porta Leut. Ad plagam uerd orientalem, quater mille SC quingenti calami fiintiportpdf tres,quarum u* na lofephi, altera Beniamin, 8C tertia porta Dan uocabitur. Item ad plagam meridiona-lem calamifunt quater millefif quingenti, portie item tres: quarum prim a Simeonis, fe-cunda Ifacharis, tertia Zabulonis porta di-cerur. Pari quoque modo ad plagam occidentalem calamos habes quater mille quin* genros,cum tribus fimiliter portis, ex quibus prima porta Gad eft, altera porta Afer, 8i tertia porta Nehpthalim* Totus iraq; urbis ambitus odiodecim habet calamorum millia, Porto nomen urbis ab eo die uocabitur Ado-naifamma.hoc eft,Dominus ibi; fiquidë uf^ ad cöfummationë feculi ille cum fuis eft in ecclefia fibi fanda«
PARAPH üquStum a U tem tribuum portiones lt;ïc liaient.’nplaga oricn tali ufque ad plagatn occi* dentalem, una portio crit Beniamin. Et iuxta terminum Beniamiticæ tribus, d plagaorien tali ufqueadplagam occidentalem una portio Simeonis erit » amp;nbsp;iuxta Simeonis terminum, à plaga orientali ufque ad occidenta-lem plagam, una portio cedet Ifacliari: amp;nbsp;lux-ta Ifacharis terminum à plaga orientali ufque ad plagam occidentalem,portio unaZabu-jo lonis erit; amp;nbsp;iuxta Zabulonis terminum à pi a ga orientali ufque ad occidentalem, portio-nem unam feret Gad; Sd iuxta terminum Gad admeridionalem eiusplagam,auftrum uer-fus.hiceiuserit terminus ab Hierichonte ufqj adaquasMeribotli, nepead Cades,ad torren tcmNiliiinmare magnü influétem. Hare ita-queterraipfaeft, quam inter tribus Ifraeliti-catiure hxreditario diuidetis : 8i liarquidem tarum portiones funr,dicit Dominus Deus, jo amp;nbsp;lii quidem urbis funt extremi fines atque e-gt;dtus,A'plagaaquilonari menfura erit qua-
FINIS PARAPHRASEON IN Ez^chielemt
PARAPHRASIS IN DANIELEM PRO-PHETAM, AVTORE lOANNE T O S A R R 1 o ACtVIJ-OVICANO.
C A P V T I.
|
fix prxclarifsima ftirps, à pa-\ rentis probitate amp;nbsp;pijs uefti-gqs prorfiis degenerans, ad omnem deflexit impietatemt Dominus Deus indigne'illud ipfedemald morigeropopulo pornasfumes, 30 ci regniprimatibusgenus ducerent.Seleiflos autemuolebat hic, quinullo laborarentcor- Hierofolymorum, ipfam'que Hierufalem ar-âaadmodu obfidionecinxit: id^ poftannü4'^loscliesconftitutoipfîsdemenfo,idçexcibo Kerens,noluit id fuo populo impunitum : fed cum iam per hos facrofanólum nomen eius e* tiaminterimpias gentes maleaudiret, ftatuit toto terrarum orbe illud illuftrius reddere,at-que acceptam per hos ignominiam multo cumfocnorefarcire. Quaquidemratione fa-âiim eft, ut partim ab Aegyptijs, partim à Ba bylonijs miferrime' diuexati fint. Nouifsime ueroapud Aegyptios,a Nilo Aegypti tlumi* ne ufque ad Euphraten Affyriorum, cunda depopulatus Nabuchodonofor,irruit in fine« tertium.quam regni gubernacula tenueratio achimus,ludaici populi rex.Et Dominus qui* dtm ludaico populo iam iniquior, tradidit |
Deoipfiuserarthefauraria. Porto com pluribus èftirpe regia, ac regniprimoribus Baby-lonem abdudis,rrx ipfc Nabuchodonofor, uelut paterno in eos animo, de rede' inftitu-endis adolefcentibus follicitus, iufsit arque uoluit Afpenas oeconomum flue cubiculario* rum regiorum principem,in aulam regiam, no nnullos ex filqs Ifrael inducere, maxime ue rd qui de femme efl'ent regio, atque ex ludai* poris uitio: Sf qui afpedu pulchro ac libera* li, animo etiam effent mduftrij ,ac bonarum artium dociles; adolefcentes nimirum fciti, fo lertes arque fagaces, ut qui pofterisannis officia poffent curare regia, ac Babylonici regni quxdam effe columina. Voluit itaquerex a* lioqui barbarus, hos in primis doceri amp;nbsp;lite-ras linguam Chaldaicam ; aded ut in fingu* ac potu regio, eos ipfi Afpenas folidum trien nium educandos tradiderit, ut uelaliquieo-rumregi abofficqsefTe pofient, FueruntaU fuerutinter tern inter hos exludxorum filqs,Daniel, Ha- eos de filjt naniah, Mifael 8C Azariah. Verlim Afpenas cu ludaDani^ bifulariorumprimus,nonferensueri Deiuo el,Ananilt;tf, cabula El lah, in horum nominibus, muta- Mijael, tis uocibus, Danielem exdei fuiBelisnomi- AWtH« ne uocautr Beltazarum: quafi Belem ipfum dicasjthefaurerum cuftodem. Hananiam ue* t $ rd« num, atque fub poteftatem Nabuchodonofo ris.cum bona parte uaforum fiue eius fupelle-ftilis.quam habebat in domo Domini. Et hancquidrtn ille in fuam auexit terram, nem* pe Babylonem in Sinear, dedicaturus ilia deo itto; liquidem importauit ea in domum, aux ƒ o |
|
ró SC Mifaelem,,fapientum inter Babylonios nomina referte uolcns, hunc appellauit Mifa-chum, fif ilium Sidrachum. Azariac ueró in-ditum eft nomen Abednago: quod fi interpre teris.famulum fignifi'cat Veneris: aut potius mutatione liter»,famulum Babylonici Dei Nebo. Adhuncautem modumimmutatis no minibus, quz res penes adolefccntes nihil fuir, dccreuerat Babyloniuseos toros ad fu* am religionem inducere.ueri Dei religioneab negara. Sed Daniel ueræreligionis obleruan tior.ftatuit fecum und cum foda!lbus,cibo regio arque potu uinieius fe non polluerc:id quod Si principe regiorü cubiculariorum ro» gauit, nempe ut fibi liceret permanere iinpol-luto. Et Dominus quidem Deus iatn Dame-lem feceratipfi principi gratum acdilertum, ira ut ilium cenferet adolelcêtem probum ad-modum.ac prxclarifsimæ indolis: quare Sf Danicli Dominum Deum fuum timenti re-fpödit, 8lt; fe Dominum fuum regem non par-uopere formidare, perquem conftitutus ipfis effet 8C cibus amp;nbsp;potus : qui (ï uideret facies ue-ftras macilentioics .inquit, neque rampul-chre' uos habiros,arep alios adolefccntes, qui eadem captiuirare tenentur, induceretis me in fummum uitsc periculum apud regem. Da-niefueró hunc timorem ei diieutere uolens, rogauitMelzarem, per quem cibus ad iplos introferebatur, cuius 'que euftodij Daniclem, Hananiam, Mifaelem Azariam cubiculario Tenti HOS, rumprxfe^lusmandarat, utdeleruisfuis pe-olgt;jecro,/er riculum faceret decem dies, per quos legumi-Mos tuos die nibus tantum uefcerentur, aquam que bibe-bm dcftm. rent: amp;illistranfaiflis, conferret eorum fa-- cies cum ijs qui ciboaletëiur regio ; re tune perpenfa, faceret cum feruis fuis, ut fibi uidc-retur, ac ipfus uellet. Qua quidem in re cuin Melzar ipfis morem gercret, decem dierum in ipfis periculum fecit: quibus elapfis, appa- 40 ue lingua Chaldxa,precati in primis regi funt rucrunt facie meliere achabitiore fupra om- tongam uitxincolumiratem.cupientes.utrex wfionum Jomniorum. nes adolefccntes alios, qui cibum edebaiit re* gium. Itaque Melzar ceflauit eos amplius ten tare: S( morem ipfis gercns.omiffocibo, ui» noqj per regem illis coiiftituto, dedit eis qusc uolebant legumina. Et Deus quidem hanc fuxlegis obfcruationem miniftris fuis repen-dere uolens, 'iocupletauit hos quatuor adole-fcentes multa rerum prudentia atque intelli-gentia, ita ut quofuis libres intelligerent, mul Drfttieli «Je- ta'que fapientia prxftarcnr. CæterùmDani» dit intelligê prxczteris hac przrogatiua claruit attp tiam omntië jnf’gnis fuit,quódomnium uifionumacfom nioiumintelligcntifsimuE fuerit. Tandem ucró exadio trirnnio.quod rex inftituendis adoIefccnnbusconRituerar:quo tempore êf adfeeosintrodufi rex demandarat,non de* fuit hic fi bi Afpenas, cubiculariorum ac iïmul omnium inftituendorum huiufmodi adole^ fcentum prxfeólus: fed uelut re probé curata, omnes unainconfpedium régis Nabucliodo noloris adduxit. Etrex quidem cum omni-* bus collocutus^ncmincm qucnquam inucnit* |
IO ÎO îo qui cum Daniele, Hananiali, Mifaele,8f Jlia* nah conferri poffet. Tanta fapientia cos Do minus cohoneftarat, quod immundo Baby» loniorutn cibo fpreto, ad Diuinæ legis obfer» uationem fe compofucrant. Verum rex ani-maduertens, quam fapcrent, ac prudentes effent, ufus ftatim herum minifterio eftmon fe-rens,utafedilccderent. Nam quiequidrexab eis fcifcitatus eft, cuius cognitie animiimre-quirebat eximicfagacem, fapientem, ac mul-ta prudentia przditum:id apud hos adele« fcentes iiiuenit, atque ab ipfis decuple refti-us ac certiiis didicit, quam ab uliis aftrologis atque geiiethliacis, quos toto regno fuo aie« bat. Daniel ueró totos feptuaginta captiui-tatis annos Babyloneremafit,ad primum ufqi annum Cyri illicperdurans, neque quóquam alió demigtaiis. C A P V T 11. gt; T^Vlchrc autem florentibus iam Babylo* I'^niorum rebus.Nabuchodonoforipfefe« cundo regni-fui anno, poft fecunduin nimiriim annum,qiiiim uaftarat Aegyptios, fomnium quoddain fomniauit; quo pertur-batus ita ipfius eft animus,ut fomnus eum de« ftiruerit.nec potueritamplius ca nodedormi re, autconquiefccre. lufsit iraque acccrfiri gencthliacos, aftrologos,præftigiatores,ac magix Chaldaicx peritos , qui fibi fuum ’fomnium , quod ipfum iam fugcrat.indica* rent. Et il li quidc dido audientes,coram rege comparuerunr,offcrctes ei fuam operani.Rcx ueró eos confpiciens,fomniaffe fcdicit fomnium, quodanimum ipfiplurimum perturba rit, adcó ut fupra modum auidus fir eius co-gnofcetidi: quippe quod non uulgare fit, neej conremiicndum;fed uelut ccelitds immiffum. cogniro opus.maximiip momentifit. Magi ueró hi Chaldaiçi refpondentes régi Syriacc.fi iongam uit» incolumiratem.cupîentes,utreic fo indicate feruis fuis fomnio,interpretationem eius ab ipfis poftularet.quam bona fide fe indi caturos promittunt. Veriim rex refpondens eis.aitfibi rem omnem excidilfe, fomnium-que fe lam prorfus latere, amp;nbsp;tame ex ipfis turn defomnio,tum deeius etiä interpretationefe uelle cognofcere. Quod nifiprxftarepoffent, Ni/irt“ ilico adf ü effet de ipforü iiir3,8( domus ipforn uaffatpuertercturinforicaspublicas.rexenim fonam amp;nbsp;ccfebat,fifomnioru interpretatiêcs diuinitiis toiftliinil conferrentur (id quod cóieófores ipfi perfualt; eins, fum uolebär) iam eriädiuinitiis polfeeosco- lit, gnofcereipfa fomnia. Porró fïinterpretatio Humana ex induftria proficifceretur.ia oporte bateffefallaccSf incerta. Vrget itafp,utfom-niü narrent,artpillud ipfum interpretêturatq; exponantiquod ft poffent, ampla relaturief« fentdona ac muncra, magnis etiam hono- óoribus à rege condecorandi. Iraque fomni-um ipfum,aciuftam eius interpretationem mi hi indicate, inquit rex.quippe qui non mino. re negocio putauit iuftam fomnij poffe fieri inters |
HraphrAîis.
|
Interpretationcm, q denarrationcipfius fom iii). Etmagi quidem Chaldæi, feeundd idem rcfpondeiites, cupicrüt ut rex fcruis fuis fom gt;Uii' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;narraret, quod quidem tune faei- jKodit l^‘**:l’onafidcipfiinrerprctarentur. Vnderex faftuscommotionCcrtdnoui.inquit,arque *• præoeulisuideo, quddftudetisreiproeratti-nandæ.poftquàm nouiftis fomniummefuge re,8Ctiiliiladed mihidceo coiiftare. unde SC arbitramini, qudd intra dicm unum ac alte-10 rum re eonrcmpta,nihil amplius de ca curatu rus fim. Cætcrùm nififomnium ipfum mihi indicaueritis, una de omnibus uobis perden-dis feil teil tia eltiquippc qui fermonc menda-ciac uano eoram me prolato,iliudere mihi ftudctis.dum tempus mutetur, arque commo dms fepræbeat. Propterea ineiindfäter mihi dicite, quod nam fueritfomiiiiini meum :SC indccognofeam.qudd interprerarionem eins iuftamaccerrani firismjlnindicaruri.Magiau 20 riam acintclligcnriam ijs qui intelligerc acfa tem ilh Chaldæi iam pcrterrefaófi. refponde-runtregi.atquedixerunt;Tototerrarum or-benetninem unum ehe, qui id quod rex pete retipolfctpra’frarc: quareamp;l nullus rex, prin-ceps,aut farrapes,talc quicquam gencthliacri, iftrologum ac Chaldaicxmagixperirum in» ttrrogat.liquidem hpcregis pctitio gi auis ni» unum eft, ac folutu plane humanis uiribus o« uinibusfuperior.nam neminequenquam re» ptriss.qiii earn regiindicet, præterdcos, fiuc 50 Angelicos fpiritus : qui carnis mole non præ- grsuati.liberius agunf, arque liquidius cun-etacognofeunt. Quibus quidem uerbis audi hs,rcx furibundus iam, ac multa ira percitus, •ufsitomnes Babyloniorum fapictesperimi, •plos nimirum genetliliacos , aftrologos ac Clialdaica? magiæ peritos.Et eötinud ad pro« htamita regio de ore fententiam fapientum iftottitn noiinulli interfetfti funr. Et ed qui-dtm progrell’a res eft, ut SC Danielem, eiuscjj fodales pari modo interimendos quærerenr. Eæteriim Daniel hoc rerum Ifatii intrcpidu,», Sc'ceditad Arioch principem carnificum, cui •■«deinterimendis Babyloniorum fapienti-l’Iis fiuetnagis mandarat.ipfumqjdeedidto scfententialiacregiainterrogar. liocpotifsi» fnimexipfo difcereeupics.Qia'nam decau-fa critdelis aded fentêtm à rege profedfa eilet, quam amp;nbsp;illcaded fell inus ftudebat exequi. Et ßitiiil ■ quidem rem omne Danieli expofuit. H« ’ ^'”?^^’’ihilcuçdlarus,continud regem ac-ab co tempus fibi cotillitui, quo WtpwZ’. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;interpretationem regi ^’'Pof’turus. Prrfagiebat enim Danieli ’’’'®iU9,qudd uifum hoc a Nabuchodo-^iMiiiii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad promouendam faceret Do / uiiniDeigloriam.nö hnedehonelfationeido ‘If' lorum,atep impij corum cultus. Itaqj domum rtuerfus.Hananiæ, Milaeli,SC Azariar, fodali- fo uerlus.Hananiæ, Milaeli,SC Azariar, fodali- feentiobuerfara eft,ea fichaber. Tu, mirex, bus fuis rem omnem indieauir,fignificans ip» do poftquam ccenatus cubitum abifti.at^ ad dor f . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7------------J,........... |
nynqiiato uitaipforum efl'etpericulo. Vnde adorandum attpobfccrandü Dnm eos inhor tatus eft,ut ab ipfo cqclj Dho,uno uerolj om» niü Deo, mifericordiam precarctur.afqj id be nefïccntia; exorarent.ut lomniü hoc fecretunt ac nulli homini cognitü ipfis reuelareqne Da iiicl ipfefimul amp;nbsp;fodalcs eins und cü reliquis Babyloniorum fapietibus périrent atqj inter-ficerenrur.Etclemetifsimus Dns feruoru fuo rum precibus exauditis, per uifum noiffurnii rem harictam abditam Danielireuclare non eftdedignatus. Vndeamp; illeDnm,ipfum in- , quam cccleftem Deü.miris modis extuliqatcp laudauit.NaminucrbaprorumpensiSit 110» sitnomen men Dni,inquir, beneditflum a' fecuio.infccu Domini bet lum.omniæuo. Laudandusin omneæuûDo nedibîum à minus,a quo folo fapienteacforti,omnis pro ftculo,!^ ficifeitur fapientia,fortitude amp;nbsp;imperium.Ip- ufij;inJecu-fc enim mutât tempora.SC ptatesacrerü uices. lum. Hos quidem reges rcijcicns, SC omni honore exuens.alios uerd fubllituens atc^ ftabiliens: addens etiam fapientiäqs qui fapiunt, SC feiê 4® cui ego rem omnem quam uiiltfum expofitu rus. Et Arioch'quidem gaudens, ut qui fatis iiitclligeret temerariam fuilTcregisfenrentiä, nihil moratiis, ihtroduxit Danielem ad regem.dicens fein ter captiuosludæos iniienif-le qui régi rem omnem exponeret. Rex nei d refponfurus, interrogät Danielem (cui nomen nunc erat Belfazaro } ac dicirdta'nc tu confidis te mihi uerc indicatepoflVuifum mi pereftudent artp laborant.Ipfe certc rcuclat profunda amp;' abicondita,quippe qui norit la-rentia qusruis,8f quf pi ofundifsimis rencbris occulta iunf.fiquideni lux cum co eftjucemcp ipfe inliabitat. Tibi Deus patrum tneorum lt;ö fitcor,rccollaudoac deprædico, qudd fapicti tfm ac forte, impcrtcrritif|j animi me feceris, ita ut in tanto rerum pcnculo aufus fuerim, de tua confifus mifcricordia ,regi polliceri» quod didf unis ipfi elfem fuum fomniü, quod nunccertcproimmenfa tuabonitatemihi a-peruifti. Indicafti enim mihi, quod terogaui* mus, quandofomnium hoc régis nobis ligni ficafti. Et Daniel quidchuncin modum Deo aéfis gratqs.abqt ad Ariochum,qucm rex cö-ftituerat primarium deperdendis Babylonio« rum fapientibus carnificem. Abijtinquam il-Iuc,arc^ eötinud iufsit ei, ut ne fapientes ipfos perimeret.Sedmc,inquit,ad regem deducito, hi fdmnium'^atq; illud ipfum te iufta interpre p«*quot; quot;«tji tarionemihi pofle explicate t Hie Daniel regi mdicMre refpondens dixit,Secretum, SC hoc tarn abdi-tü quod rex interrogar.nec fapientes, neege-nethliaci,necaftrologi,neq?quifquä diuinus regi poreft indicate.Veriim in carlo Deuseft^ iierus nimirum SC iinieus, qui fecreta rcueläs, regi Nabuchodonofori indicauit,quid nouil* fimis teporibus fururii fit Itatp fomniü tuum. Sc capitis tui uifio.quæ tibi in cubili tuo quie-micndutn te in cübili ruo compofuifti.expcn-dcns tcciim rfgni tui felicitatem,cogitarc cœ-pifti, an perpétué tibi ac tuis ita id flontu-t 4 |
|
IN DAN ài4 rum effet, an potîus deperdendum, acfenfim interiturum.Et Deus ipfe cocleftis,qui fecreto rum atçp abditifsimarum cogitations cogni-toreft,acreuelator,pcrfomnium tibi immif-fum indicauittibi,pro rationccogitatuû tuo-rum, qux multis abliinc feculis uentura funt, non modo tibi ac tuo regno, uerùm Sëalijs te fubfeqiiëtibus monarcliiismecp mihi fane' per meam fapiëtiam (ut qua ego fcilicet fupra om nés uiuentes pollcâ)hæc tam fecreta atep abdi lo rùm digiti partim ferrei, ôC partim fidiles, fi-ta res innotuit,ar(ÿ reuelata eft: fed Dominus gnift eant regnum partim forte futurum, ôf ex ' ille Deus rem omnë mihi aperuit, ut ego régi înrerpretationem indicarem; ôitucogitario-nés cordis tui,amp; qiix tecü expenderas, fcires, Turex uije Vtautemadinftitutumperucniam.tumiDo lgt;M,ctecce, minerex huiufeemodi cogitatibus infomnS quaJißittHa iHapfus,huiufmodiuidifti fomnium,nempé una gradis, quddprxgrandisquxdam ftatua tibi uifa fit. Statua inquam magna 8(ampla,cuiusamp;gio- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;------------------„ ria ac maieftas fublimis admodum erat, amp;nbsp;exi 20 atip intereant, fufeitabit Deus opt. maximus rumßfiU mia, ftabat coram te, tibi ob oculos. Quin amp;C fQrmaeius fuaamplitudinc terribilis erat. Et caput quidem ftatiix huius ex auro conftabat ptiro acputo. Pedus uero eius amp;nbsp;brachia,ar.-gentea erant. Cxterùm uenter amp;nbsp;femora eius ïcrea. Tibiæautem eius fueruntfcrrea: : amp;nbsp;pe» des imi partim ferrei, Ô( partim fuerunt fidi' les. Eradhanc quidem ftatuam inrentos ha-buifti oculos, donee abfcifliis de monte lapis cft,finemanibus,nulla nimirum humana in-duftria aC opera,quipereuflos ftatua: pedes ferreos ac fidiles cominuinad quorum corn* minutionem,fimuletiam comminutaaCcon-trita fuerunt ferrum,tefta,xs, argentum amp;nbsp;ail rum, nempc' rota ftatua. Et hæc fada fuerunt fimilia pulucri, aut xftiua: arear quilquilijs, quas friimento exculTo uentusin alriim fuftol litaera,ita ut nufquam amplius appareant.Et lapis quidem illequi ftatuam ita pereufsit ac 30 difturbaiut,is euafit in rnontem magnum a-4ocertdnoui, quddDeusuefter,Deusdeorum ded,ut toram terram occupantatque impleue fir,6( omnium regum Dominus : quippequi rir. Et ira quidem mi Domine rex tuum fe ha De quatuor bet fomnium. Veriim nuncinterpretationem tnonarthijh eius regi quoq; fum didurus.Tu fané mi rex, omnium fub foie regum facile princeps ac pri mils cs.fiquidem Deus ille cccliopt.max. regnum tibi dedit potentifsimum, robuftifsi-mum,amp; prx omnibus alijs prxclarum ac fpe-ciofum.Omnem enim terram hominibusin» habitatam, atep aded beftias eriam fylueftres, ;o ac cocliquoque uolucres, tibi fubiedas ha-bcs,itauthorum omnium domineris,cunda Mo»agt;‘cbi4 que tibi fcniiant.Iraquc caput ftatux aureum tcdef)gnar,actuumin Babylonios imperiS: TÂonarciia Perfarum, Moftiinhia Grtfforum, 'tA«n4rchia quod perinde utaurü excellir m era I Ia alia, ira omniü regnorü excelicntifsimum eft. Venim poft te, fïuehocruum regnû.cxorirurü, cftre-gnü aliud,quod ruo quidémintts erit.ira urar gentüauroinfcriuseft. Porrôregnü tcrtiû, quod per uêtrcm amp;nbsp;fœmora defignatur ærea, 6o Rowawrf. id per uniuerfum fc extender mundum. At quarrum fortitudinefua çquabir ferrum.nam ut ferrum uakr ad quidui» comminuendum. |
I E L E M atq; domandumâta 8£ Iiocmultauî cunda deuincet.comminuet ac proterct.Por« rô quod uidifti pedes, eorum digitos par» tim fidiles amp;nbsp;partim ferrcos : id tibi fignificat hoc regnum difpertiendum in multos reges, ira ut pedum multi funt digiti. amp;nbsp;quod planta pedis uidifti ferream, cum tarnen pedes tefta-cci fint,idindicio eft,regnum hoc fiefatis fta» bile fore, neque ita facile corruiturum. Cxte-parte fragile. Ad hxc.dum ferrum uidifti mixtum teftæ luteæ : id portendit, mifeendas in« ter fe atque copulandas multas uariasiß homi nS nationes, uerùm mixtura fine copula hxc non conftabir.Non erunt eis firmaamp; uerefan da fua fccdera, ira ut ferrum no commifeetur teftæ fidili. Atqui indiebus regum illorum, isœWW antequam quatuor hx monarchix finiantur gntrumm regnum multofplendidiusarcpftabilius,quip tiiDtwt* pequod inæternum duraturum fit quod nriquam,utpriorailla,alterifitcefl’urum.Imô Mewtw« hocomnibusillis priorib. regnisdeperditis, CartJquot;‘ in omne æuum perfiftet: ita ut uidifti deludai ci regni mote abfeiffum lapidem, qui fcrriim, xs,teftam,argenrum S2 aurS fimiil omnia cS-minuitud que fine manibus,nulla humana ui aut opera.Et hxc quidem funt qux Deus opt. maximus regem fcircuoluir,indicans tibi pro tuo uoto,ac rationecogiratuum ruorum,qup pofteris feculis futura funt.Habes ira cp iieriim tuum fomnium, amp;nbsp;iuftam eins inrerpreratio* nem. Ad huncaurem modum Danielis 0» rarione copiera, rex Nabuchodonofor in terram procidens,adorauit Danielem: tanto illu honore profecutus,utiuberctetiam per facri-ficos fuos fuffitus illi acfacra fieri.Tandem ue rdrefpondens Danieli:Iam uerc.inquit.atç arcana adedpanditacreuelat.itaut pereum rem hancmulto fecrctifsimam,8f tam profun dis ignorantixetiämcxtenebrisinüolutam, aperueris. Iraq; rex Danielem in multam cxtii litglóriam 8( honorem,perqu.im multaôiaiii DMiiem pla ei conferens munera,etiam omnibus pro» itt/ubume uineijs Babylonicis eum prxficiens, principe extutit, cum conftituit prx cundis fapientibus Babel inclytum amp;nbsp;illuftrem.Et Daniel fodalium fuo rum non oblirus,exorato rege,prouinciarum Babyionicarum negoeijs Sidrachum, Mifa-chum Abednagonemprpfccinfed ipfeper» manfir in regia. C A P V T III. Ex uerd Nabuchodonofor,nominisfui immorralem,nouoquodamdeifui6e liscultuid obrinereftuduit. Prægrandeme-nim ex folido auro fecitftatuam fexaginta eu» biros altam, laram uerd cubiros fex. Et hanc quidëaffabrefadâ, collocauit in cäpoDiira, loco nimirum in regionc Babylonia populis |
|
frequent!fsîtbo,ati^ plurimisinhabitaro. Et rexquidé Nabuebodonofor, ad aureæhuius ftatuæ dedicationeni, mifsis nuneqs accerfirt atq; congregari fccir fatrapas, ittagiftratus ac indices,prouinciarum præfides,nomôphyla-lt;es,quæftorcs,iurifconlulros. iulficiæadniini ftros,âë omîtes omniû prouinciarum luarum pritnorcs In fumma, omîtes qui toto fuo im-peno.ullo eranr numero, hue euocauit, ut ad aureæftatuæ dedicarionë conuenirent, quam lo rexNabucbodoiiofor,in honore Belis fui,arque perperuâ nominisfui memoriâ erexerat. Etonines quidc regio cdiifio audictes 6ë mo» tigeri.ad ftatuæ buius (quam Nabuebodouo forrexerexerat)dedicarionem coiiueneruitt, coratti ftatua comparëtes. Cum uerd iam ad-tlTctitfatrapæ.magiftratus ac indices, prouin« ciariimpræfides,tiomopbylaces,qugrtores,iu rifconfulrijiufticiæ adminiitri. Si omnes pro-uinciarù omniû præfides, toriusq; imperij c- 20 ■ iusprimorcsrrû prpeo quidam concioncni lia bens.at^’Belis fui laudes deprpdicâs, fumma * ui atq;inrëra tandem uoce clamauir, acdixit: quot;nbsp;Vobiij, Hocin nos cdidtü regiü eft,quotquot huccô» Ueniftisuiri optimates 8ë principes, undecun ’quot;Wiis que fins,quaijsqi,aies fitis narioncac luigua, huic ediéto (imul omnes parère nCcclfum eft: igt;fnpe utquamprimü audieritis fonû cornu, «tneentû tibiæ,citharæ,fambucæ,nablt, fym-rhoniæ.ôë quorumuis inftrumentorû mulico 5o ’■um.cötinuó proftrati in genua adorabitis fta tuamliàcaureâ, quam Nabuebodonofor rex l’ifcuratiircrigcndâ Qiiifquisucret feprofter ï’ft,aclïmulachro huic in genua procumbe- K detreftaiir,is eadc bora.indiéta caiifa.in ar dctcmforiiaccigniram propcietur. Iracp ciim pdmùomnis hicpopiiluSjOrnniü horü inftrii •’’fntorum tnuficorû concentfi aiidiuir, fimul omnesdeddcrût in genua, iindecutifpefffnr, cuiufuisnarionis aclinguæ, S^adorauerurho, noremiielialiiieriinf ftariiaclniicaurcæperre» S«mNabucliodonoforem ereétç Quant qui» dem ob rcillo ipfo tempore acccflcrunr Clial dii aliquot, ex quibus delarorcs ^leritç liicac fufarunt, atq; capitis criminati fiint, ludæos. Adregem enim Nabuchodonoforem ingref-fi.atfplongam uitx incolumiratc illiprecati: Tu Domine rex, inuiolabili decreto ianxifti. aiebât.quifquisaudieritfonirû cornu 8ë ribip, citliarp,fambucç nabli,fymphoniæ,8ë quorüuis inftrnnientorû muficorum concentum,ut is continué proftratus in genua, adorer banc tuant exauro lîaruant ; quod fi quis faccre cô» teninerer,n5 fcfc profternens, arq; præfcriprü honorent illi habës.is in mediü fornacis accc» ignitæiniieeretur. Ira quidë habet edi-lexregia. Atquicomperimus uiros Mlii quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;maieftas regia prouinciarû p'rn Babylonicarum negocqs præfecit: nempeSi-^'■ach,Mifach Si Abednago. Et bi quidem tui uiri,quos(quandodenibilo eoscuexifti) ucl omniû obfequctifsimos elfe oporrcbar.nihil quicqu3in,ôrex,tetnoranrur, prorfusephoc |
H/ tuum dccretum dclpein:tiîhabenr, atcj; conrë-nunt:quippe qui deos tuos non colunt, neqj curant, nelt;p etiam earn quam ex auro erexid» ftatuam adorär,aut uenerantur. Er bac qiiide criminatione rexNabuchodonoformulrofu rore.grauique ira percirus,iufsir Sidracb,Mi- ' fach Së Abednago eötinud ad fe adduci. Cum uerd iam ad fc addudlos corä cerncrct,refpon dir atqj locurus eft cis :Itane ucrum eft hoc,in« quiens, ô Sidrath.Alifacb 8ë Abednago,qudd deos mcos non colitis, arqjcontemptui habe tisïôë g, ftatuæ aurcæ,quâ crigendä curaui.bo norem nullü babetisïneqj eà adoraris^ Sed a» geiam nunc.paratos uos uolo, cum primum audieritis fonû cornu, concentü ribif,cithare, fambucæ, nabli Së fymphoniæ, arqj quorüuis inltrumenrorri mulicorum.ut cueftigid in ge» nuaproftratiadoretis quam ex auro feci Ifa-tuam: quod li rccufetis, certciuxta cdicTum quod inuiolatum oportet cadetn bora protj-ciemiui, fine Omni miferatione, in ignirâ atq; fuccenfam fornacë.Qyod h accidat, quis ob-fccro il le Dëus cft.qui uos c manibus meis cri piar.ac liberer^Porrd Sidracb,Mifach amp;nbsp;Abed nago, ad minas tâ graues 8ë borrëdas imper-rerriti, refpondëtesdixerütrcgi Nabuebodo opor^ nolori.nonfe curarc,ncc|5 follicitos cfle.iitad haccregi refpondcât, clferiieDeus c rtfanii c-ius acignita fornacecoscrepturns nccnc.Sed eccc,eft nobis Deus, aiebanr, que unum Si co limusicu! facilefucrit.nos ëfornace ignis ar-denris cripere, atcj; de tua manu ô rex libcra-rc.Qiiifancfiid nolit, fccuslp ci uideariir, ribi tarnenconftareuolumns,g)deostuosnô co lamus.ncqt flarnâiilam tuamaurcamabs te creifam adorent us ac reuercantur,quan turn » uis cria dura minircris, atq; inferre nobis décernas. Etadharcquidetâ animofc'difta,rex Nabuchodoiiofor fui conrehtptü nôfercns. 40 torus ira incanduir : fiqiiidc imltus eius aducr fum Sidratli, Mifach ôi Abednago immuta-tus fuit.Er accerfitis fatelliribus luis, iufsit foV nacem fcptuplo arden tins fucc^ndiqidfacc-re côfueueranr:mandans item uiris quos in fa tellitum fuorü cohorte bac fortifsimos babe-bat,utuiroshos q ardlifsimc ligarosproijce-rët in fornaccm ira fucccnl3m,ac undicp igni-ta.Hi iraqj regis iuffum exccuti funt: amp;nbsp;uiri il-li très iam ardfc fan's itindfi, cû cblamydibus, ?o tiaris.fuisqjoperimcrisacueftibusaliis con-icdli funtin medium fornacis igneexælfuan*-tis. Quia uerd regis mandatü cita executionc régi urgebat prolatæ in illosfentenriæ, amp;nbsp;fornax iam fupra modü flagrâri cratincêdio, fadlum ’^oxnutem eft.ur incedii flâma cos uiros cöfecerir ac pet- Juccettfa diderir,quiSidracb, Mifacb 8ë Abednago ad rutnimii» dciicieridum in fornaeë fuftiilerant: adeô exæ ftuabat fornax fupra modüflammiuoma. Caé terùm très illi uiri Sidracb, Mifach Së Abcdna bgati deciderâtexborû manibusin mediu ardentis ignis. Azarias autc.qucm Babyloniî Abednago uocant.rcfoluris continué illi.arqj ctiam collegis eius, ipforû uinculis, in pedea fuo.« |
|
IN DANiELEM ii6 fuos conftitutus, hunciii modum orauit, os fuum in medio ignis aperire non prohibitus. BeKrdiêï«» Laudandus es, inquit, Domine Deus patrum rs rgt;oinint noftrorum . Si facrofantftumquidem nomen DtKs patrit tuummulta laudeeffcrendumcft,Siperpetuó noßrorum, gloriofum:fiquidcm iuftusperomniaesinqs qux nobis facis,8i omnia quidem fafta tua fi' délia, Si uiæ tuæ rcciæ, ac indicia tua omnia fyncera.Synccrè cnim de nobife iudicafti,quâ» do neque nobis,nequc famflç tuæ ciuitari Hic , rufalem quicquam accidit, quod non iufte ac raeritô nobis propter peccata noftra illatum cenferi debet, fiquidem peccauimus,atque ini que cgimuSjà te deffcientes;undc Si in omnibus deliquimus,ira utncqueprfceptatuaob« feruauenmus,neque eamagnoperefuerimus morati,nihil minus quàmea ut præceperas (quo bene eflet nobis) prxftantes. Quicquid ergo in nos induxifti malorü, Si qualitercun-quenos excrcueris,iufto certcidfecifti iudi-cio.nihihp nobis indignü pafsi fumus: quan-quam nos tradidifti in manus crudelifsimorîi hoftium.ac inimicifsimorum fimul Si pcftilë* rifsimorum proditorum nos criminantium, idiÿ fub rege iniquo nobis,ac toto terrarü orbe longe'crudelifsimo. Nam ne hifccrc quidé nunc nobis licct.-quippc qui dehoneftamento atque opprobrio faiîi fumus feruis tuis te co» Icntibus.acfacrofanih nominis tuiftudiofis. 10 IJeiptaßti Cxrenim ta Domine Deus nofter, tu habe jo MUftradM ration cm fan (fti tui nominisjutneperpetuo ^osinperpe tuuin pro» fter notntn nos déféras : neqj refeindas obfecro padhim cum patribus noftris initum, neq} milericor-diam niam auferas à nobis :id(^ propter Abra hamum tibi tantopercadamatum, öiproprer Ifaacum fidelem aded tibi famulum, amp;nbsp;ipfiim ctiam Ifraelem tibi fandum 6i cleólum, qui-bus tuam fidem condixifti. Paólus enim cum his,ore tuo,quod mentiri non poteft,Iocutus es, pollicens te f.-men eorum inftar ftellarum coclijSi utarenam quæin littore maris eft,mul tiplicaturum.At nunc, uide obfecro mi Deus, quanta raritas,amp;quam pauci fint tui Ifraelitp. Nullam enim inuenias gentem, qua nö fimus inferiores.Et humiles qmdein, ing'.orii atque eötemptihodiepernoftraagimus feekra. Ne moliacrerum tempeftate nobis princeps efr, quiexueroius dicat, atqjinnoccntiam tuea-tiir.Nemo prophcta.qui nos ad id quodiuftu acredlum eftinhortetur: nemoirem dux, qui hoftilia auertat 8i propulfet. Defqr quoep of-ferri holocauftum, nulla facrifici3,nullæfiunt oblationes, nullus item accenfo bonx fra« grantix odorameto fuffitus. Nec locus etiam fupereff, ubi oblatis primitrjs noftris tibi lire» mus,acpeccatis noftris expiationem inuenia« mus;fcd cum animo prorfus liumili.äc fpiritu iicrecontrito te deprecemur.excipe hos labio rum noftrorum uitulos,ueluti arietum, tauro rum,acmultorum pinguium agnorum holo« cauftum. Et rale te obfecro, in tuoconfpedu lioc noftrum fit facrifi'cium, ut ad fi'nem ufqiie te fequam ur,ac tibi adharreamus * quicunque |
xo cnim ex te pendentes t!bifîdunr,rjnnnquaw pudefïunr.Arqui toto corde te nücfequimur: ßlia cwji' aemodis omnibus te reuerctes ,faciemtuam dentilitiiK acteùidere quærimus.Neitaquepudefacias te, obfecro nos Domine Deus nofter,lêdfacno’ bifeum progenuina tua bonitateacmultami fericordia tua. Scruanos Dominefecundum ea quæ foies facere admiranda portera ac pro digia, cum tonus orbis terrarü admiratione; idcp ut nunc,quando de te,ac tuis pafsim male' aded loquuntur homines,facroianiftum no men tuum illuftres, acgloriofumrcddas.Suf# fundantur pudore,quo tquot feruos tuos inique' traifant.Irrita fiat omnis eorü uis ac po-tentia.Si robur eorum contere,utliquidd co-gnofeant quod tu folus ucrè fis Dominus ille Deus toto terrarum orbe meritd celebrandus atep colendus. Dum autem Azarias Dominü Deum huncin modü dcprecatur.atcp collau-dat: interim quidem carnifices ipfijiegiæ cru-delitaris miniftri, non ceflarunt in fornacem immitterenaphtham,picc,ftupam,ramalia,8i hoc genus farmeta alia, adeo utincendij flam ma quadragintanouem cubitis fupraforna-cc fe attollerct, quæ fefe difpergcs fiue difeuf-fa,rurâim quos circa fornacem oftendit Clial dæos côcrcmauir. Nam angelus Dömini,qui unà cum Azaria ac eins collegis in fornacc de fccnderatjCOsproteifuruSjhicdifcuiTadefor« nacc flamma ignea, Icui cum fufutro excitauit in ea rofcidum quedam uentulum, per quem 40 yo ignis eosreliquitintaófos plané Si iHæfos, ira utnihil prorfus fenferint incömodi. VndeSi hiuiritres.uclutuno eodemlp ore de media fornace Dominü collaudarunr,arlt;pipfuni to-ropecquot;lore concclcbrantes.his quidé uerbis eum deprædicarunr. Laudandus es Domi-ne Deus patrum noftrorum,atc[,’ de hac rua in ejCowi« nosbencficctia perpetud celebrandus arque Dfuiftóü ' deprpdicandus. Laudanduminquam glorio- noßfcrm. fum nomen tuum uenit, qudd uerèfacrofan-ilum, cum omni laude fuperius fit, in omne æuum magisac magis laudibus effercndiim cft. Laudandus es in templo fanéfæmaie-ftatis tuæ, atque fempiternis feculis illic ut gloriofifsimus concclebrädus. Laudandus es,ut qui fuper Cherubim refidcns, profunda ctiam intuearis maria, amp;nbsp;perpetud ut glorio» fifsimus cöcelebradus, arqj landibus extollen dus, Laudädus es in gloriofo regni tui folio, amp;nbsp;perpetud ut gloriofifsimus cöcelebrandus, atep laudibus efferedus. Laudandus es in fo lio tuo corlefti,atlt;p illic ut gloriofifsimus cöcc lebrandus atep depredicadus, Laudate Dnm omnia opera Dni.quf uil is retrd feculis ab eo faéla eftis,8f perpetuis laudibus eü eätateatep cxtollire. Laudate uos corliac cocleftes oés fphçræ Dnm,8é perpetuis eü laudibus cantate arqj exrollite. Laudate uos caleftesatcpan-do gclici fpiritus Dnm,ad obeundam fuä uolun-ratcueftrominifterioutentc, 8( perpetuis eü laudibus cätatcarqj cxtollite, Laudate uos aqup qu£ fupra cocli fîrmamentü eftis Dnm,S( perpe- |
|
20 30 SO PARAPH perpetuis eum laudibus cantate, atque cxtolli te. LaudafcDominum innumeræ cius uir-tutes ac numina,Si perpetuis efi laudibus can tate,atç extollitc. Sol Si luna laudate crea-torem ueftrum Dominum, Si perpetuis eum laudibus deprxdicatc, atlt;p extollitc. Vos itë ftellæca:lilaudateeum,quiuos omnesnume ratas,atcpdc nominibus ueftris cognitas habet,Dominum,Si perpetuis eü laudibus cäta te 8i extollitc. Imber Si roslaudatcperuos jg terrasfœcundantem Dominum, Si perpetuis ««laudibus cantate Si extollite. Venti item onines,undccun(p fpiratis,laudatc Dominii, amp;nbsp;perpetuis eum laudibus cantate Si extollite. Ignis Si xftus laudate hie pro fua uirtu* teuires ueftras inffingentem Dominum,Si perpetuis cum laudibus cantate Si extollitc. Hyetns Si xftas,uer item Si autumn e, laudate biftauicifsitudineuos diftinguentemDomi» ’‘«ni,amp;perpcniis cû laudibus cantate Si extol bte. Aeftiui rorcsSi hyemalespruinxcol-laudite Dominum, Siperpetuis eü laudibus eantate Si extollite. Noifles Si dies laudate eum.quiiuftis temporum iiicibus uos diuidit Dnm,8i perpetuis eum laudibus eâtate Si ex-tolkte. Lux item diurna Si uos nodlurnx te •ifbræ laudate Dnm,Si perpetuis eü laudibus cantate arep extollite. Gelu frigusq; laudate Ptrnos aquas conftringentë ac cöglaciantcm Dominum, Si perpetuis cum laudibus canta» ftat^extollitc. Conglaciatx uosinflumi-tiibus aqiix, Si in coclo nines laudate Dnm,Si perpetuo eum deprxdicatc ac laudibus cxfol-bte. Vosquoephorridafulguraaenubestri fles laudate Dominö,8ipcrpetuis eum laudibus eantate atq; laudibus extollitc. Terra perDeum omnipara fac laudes acdeprxdiccs Dominü.ôiperpetuis eum laudibus decanta ateplaudibus extolle. Montes Si collcs,ma» gnatesfimul Si infimates collaudatc Dnm, Si , perpetuis cum laudibus cantate Si extollitc. Cunfta de terra progerminantia,laudate uos uegetantem Dnm,Si perpetuis cum laudibus «ntateSi extollite. Fotes qui terra, alioqui sridam ac fterilemhumcdfatis,laudate Dnm, amp;nbsp;perpetuis eum laudibus cantate Si cxtolli-fe. Vos item maria pifeofa, Si flumina mul-tis modis humano generi conducentia, lauda tecunfta complentcm Dnm, Si perpetuis eü hudibus cantate Si extollitc. Vos marini ce tiSiquictinqp fluminibus innatatis piftes de-prædicate Dominum, Si perpetuis eum laudi bus cantate Si extollitc. Omnes item cock uolucres,laudatecrcatorcm cock Dominum, Si perpetuis eum laudibus eâtateSi extollitc. Beftix cundfxtp in terris degetes pecudes lau date Dominum, Si perpetuis eum laudibus cantate Si extollitc. Et uos ex hominibtis prognati homines, cum qui uos terrx, ac 0« mnium qux terra progignit dominari uokiir, laudate uel maxime' Dominum, Si perpetuis eum laudibus eantate Si extollitc. |
peculiar! item laude côcclcbrcnt Dnm,6f per» petuis cum laudibusdccantcntatqjextollät. Sacerdotes item,qui nullam aliam ad rem or-dinati eftis, nctp alia rationc ulla ueftro redlc fungimini officio, deprxdicatc atç populos docete Dominum,S^perpetuis eum laudibus cantate atq; extollitc. Quotquot Domino curâtes de egenis eius membris diaconi eftis, aepauperibus erogandis fubminiftratis elce-mofynas,laudatcin omnesdiuitem DominB, amp;nbsp;pcfpetuis eum laudibus cantateatij extol* lite. Spiritusjamp;'anima;iuftorum,ilium uni» ' cum Deum fpiritum,uitam præftantem omni bus,laudare Dominum, amp;nbsp;perpetuis eum lau dibus cantatcatepextollite. Quihumilicor dCjfanifli ramen eftis,arlt;:p animis à terrenis cu piditatibusdcfarcati, laudate Dominum, amp;C perpetuis eum laudibus cantate amp;nbsp;extollite. Anania,A2aria amp;nbsp;Mifacl.quOs miris adeeJ mo dis de ignita? fornacis incendio liberauit Do-minus.öC uoslaudate at^ concelebratc Dominum, amp;nbsp;perpetuis eum laudibus cantate Si extollitc. Eripuitenim nos de inferni cru-ciatibus, 8(. exprarfentifsima fimul Si horren» difsima morte nos liberauit: è medio nimirfi ignitat fornacis ardetis, exflagrantifsimo in-quam incendio nos fcruauit. Confitemini itaque quorquothacdercullofeculoauditu* ri eftis, Siagnofeite quod bonus fit Dominus , Si quod mifcricordiaacbencficctia cius nullo unquam feculo interitura fit. Et qui» cunep Dominum colitis,agnofeiteatq;cun-iflis clcprxdicate, cum iierc omnium deorum Dcum efie, löge optimum Si maximum. Hie enim laudandus,hic omnibus celebrandus, atq; deimmenfa fuamifericordia Infinitis lau dibus perpetuo eft extollendus Si prouchen-dus. Nabuchodonoforautem.cum excufta THUcNaSu defornace flam ma cafum uideret, atq; intcri* choilo»o[of 40 turn miniftrorum fuorum,indignants, atque olïîupuit, in multam raptus admirationem, feftinanter ^fuirexit neomnilæfioncac incommode. Porró quar tus,forma plane angelica eft, non difsimilis fî lio Dci.Et hfc quidem res ubi regem reddidit attonitum.acccdensad ardentis fornaciso» ftium,amp; fuis nominibus uiros hos appellans: S.idrach,Mifach 8C Abcdnago,qui fummu illft OÓ colitis Deum, inquit.inconeufta fide eins prg cepto parentes, uidco, neq; negate etiâ quifq Ifraclitx poteft,quç Dei ueftri uirtus fit Si potetia.Itaq; cxurgens,ad fornacem atep ititcrfeftos mini« ftrosaccurrit-Etpoftquâminiftrosiam flam» ma cnccatos animaduertit, iplam quoque in-trofpexitfornacem,cognofeere nimirumuo lens, qua ratione ita difperfa de ipfa effet flam ma. Et admirabundus optimates fuos appellans, interrogauiteos infanoftupore corre-ptus,an plures qu.am uiri tres iiinótiin medift ignis coniefti effent.quibus affirmantibus, quod tres tantum immifsi eflent: Atqui ego, inquir,uiros uidco quatuor, eosquefolutos, ac per medium ignis inambulantcs,id'que fi-egredimini de fornace, atque hue acceditc. Et |
|
ii3 IN DAN Rrumpeni J^a(gt;u,hojo »ojor ait, ^enediElus Utus eorit. cft,quiadhbcrandosfuosperindeu31eat,at- lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_____ que hie: aut qui ullo etiam modo huic confer 3 o ad totius terrx fines.Frondibus item pulchr« orbe degentibus. Pax, omniumtp rerum felix fucceffus fcfc iiobis adaugear, arque magis ac 40 de clamans:Succidite, inquit,arborem, Si ra-inagis increfeat. OfficijmeiefTeiudico, ut fi Et ad hancrfgis uocfm,c medio ignis non fï« nc maxima circunftantium admiratione pro-grcfsi funt.Nam fatrapæ fimul cum magiftra-tibiis ac iudidbus amp;nbsp;proninciarnm præfidi- * bns,Ölt; aulx rcgix primoribuï,collediim ad ui ros hos perfpeftandos irrncntcs, uideriint in ipforum corpora ignis uim plane nullam fuif« fc, adcó ut ne pilus quidem capitis ipfïs adu-ftus eflet, Qyin amp;nbsp;ueftes eorum per omnia il-Ixfxcrant.itautnulliim defeaduftionisfccto »o rem emitterent.Qux quidc omnia ubi rex Na bucliodonofor animaduertiflct : Omnibus, inquit,modis laudandus Iiorü Deus eR,nem* pèis quem Sidracli.Mifaeh amp;nbsp;Abednago co-lunt.Ille enim mifïo angelo fuo.hos in Ie fpe-rantes famulOs fuos detneedio hoe liberauit, ita ut irritnm iam fafturn fit ediftum regium; quando tanro fux uirx difcrimine, imó in eer tam,eamqj crudelifsimam mortem fuis tradi« tis corporibiis .reCufaruntquenquam colcre id aut adorare Deum.prçter fuum Deum folum. Per me itaque hoe ftatutum cfto decrctum, ut omnis popiilus,omnis natio.omnis quelin-gua.qux contra Deum Sidraeh, Mifach Si A-bednago blafplicmiquicquam prolocutafiic rit,ca difperdatur, atquefruftulatim contera^ tur; domus 'que eorundem euerfx.in ferieas uertätur publicas.fiquidem nemo alius Deus h pofsit.Etrexquidem Sidrachum.MilacIiü amp;nbsp;Abcdnagonem in priftinç dignitaris gradü reftituit,proiiinciarum Babylonicarum ncgo dis eos rurfiim prxficiens. Etipfciam diuini nominis magnus atq; illuftrispracco faólus, mifitlitcras. Nabuchodonofor rcxomnib. populis,nationibus Silingiiis, toto terrarutn gna acprodigia,qux fummus ille Deus in me edidit, toti mundo referam atqj deprxdiccm. Signaenim eius permagna funt,Siprodigia eius ingentia Si prxualida,adeô ut ex eis colli gam.rcgnum eius nunquam interiturum, at-queuerè xternum forciSi potentiam eius tan ram,ut nullo unquam feeulo deficiat. Et exte rain eam,dequadiftum eft,fcntentiam:nimi rum,nequispopulus,nequanario,ncqualin gua, inDeum Sidrach, Mifach Si AbednagO blafphemi quicquâ proferret, fub fui capitis, acregixindignationis grauifsimapœna. C A P V T I 11 T. NAbuchodonofor ego fubiugatis uni-uerfis mundi regnis,atque bellis omnibus iam fuperior,quietus arque mo dis omnibus felix domi agebam,eramcp opu- lentus admodum,atlt;p nullius plane rei in pa- nbsp;nbsp;qnód in regno hominiim dominetur altifsi- latiomeo indigus.Cumueróde nofte forri»^omus,dansilludcuiipfcuolct,uelinfimxfor-nomedcderam,obucrfatumcft oculismeis nbsp;nbsp;tishominem ad regnumeuchens.Etitaqui- fomniumquoddam, quódfanènöleuirerme dem fe habet, quod ego uidi fomnium.TuS perterrefecit. nam uarijs continuo cogitatio- nbsp;nbsp;nero mi Bclzafar nunc cft,utillud mihiexpli- ceé, |
I E L E M nibus in Icfto meo me pereellenttbus.quaf ejÉ reuifacapitimeo multafacelfcbant négocia, animo fané fui perquàm irrequicto Si pertur* bato, lufsi itaque ad me adduci fimul omnes Babylonc fapicntes, qui mihi interpretaren» turatqueaperircnt.quid’nam foninium illud fibiuellet. Cæterùm aftrologi genethliachSi mathcmaticcs periti Chaldxi, atque omnes fimul diuini,ubi ad me accefsiflenr, atepfom-nium ipfe ego omnibus denarraflem, non po tucrütmihi ullam eiusrcddereintcrpretatio-nem: adeô hic omnium ceflabat uirtus Siars. Tâdem uerd aduenitad me Daniel,qui deno mincDcirnciBelzafar nomiriatur.Hicautem fanftorum dcorum fiiicangelicoprxditüsfpi riru,fomnium quoqj qualcclfet.etme audi-uit:Belzafar,inquâ ego,qui omniü gcnethlia» corum facile princeps cs,utquem norini.fan* ftorum dcórum.fiueangclico planc'prxditû fpiritu,adeô ut nihil ram fit arcanum,qiiod te lateat. Exponito obfecro, qux perfomnium mihi uifa funt,Si quid'nam ilia fibi uelint.Vi-fio autem,qux capiri meo, dû in lefto reeum-bOjObuerfara eft.ea fie habet; Videbâ per font niû,Si ccccinmedio terrx ftabat arborqux' dam eximieprocera Si magna. Eratinquâ arbor magna Si prxualida, adeo ut altitudinc fua adipfum ufqj perringeretcoclum. Etrami eius undiqj diftendebant, fîucexplicabantfe. eratjSi perquàm amœnis: Si frudus eius mul tus adeôjUt hincomnibus animantibusui-ftus fuppeteret. Feræ autem agreftes fub ipfa umbram captabant. Si uolucres calün ramis ciusnidulabanrur: Si omnesquoqjhomines ex ea uiftiun fibi parabant.Dum ante Icfto rc cumbens hæcpcruifionem,quxcapiri meo obuerfabatur, uideo, ecce derepentè angelus quidam fandîus cœlitus delabens, ae prxuali mos eins prxciditc: atqj côcufsis ramisacuir gultis eius.difpcrgite quicquid ilia habetfru-lt;fluum. Aufugiât qux fub ipfa feræ funt. Si uo lucres ex ramis eius auolct: ueriim ftirpem eu fuis radicibus in terra relinquite. Sub hxcue* rô ueluri fermonem fuum ad aliquem deflc' ftcns,qucm arbore hacfignificatum uolebat: Vinclis ferreis atq; xreis eum côftringitc, in-quit, Si in agrefti herba autgramine, rore ac fa pluuia cœlefti commadefeat,atlt;p complua- tur,Si ferarumritu gramen è terra comedah Cor humanum ei cripiatur, pro quo éifubfti Cor «mà tuatur beftiale, ita uf rationis expers, nihil a' buntMir liud quàm beftia fît, id^ donee feptem illi c5' pleantur anni. Et adhûcmodü iubente Deo, corfiMid decernebât ita fuperipfo angeIi:Quod quam Wrtf* ob caufam fiat,fiperquirantfanfti, id earn ob rem faftum fciant,utcognofcant uiuentes, |
PARAPHRASIS.
»X»
|
marque înrerpreterîs, id quod ex omnibus regnimei fapientibus nemo potuit. Tu uerô poteris: fiquidem fanâorum dcorum, fiuean gflico prçditus es fpirifu. At Daniel,cui 8i Bel lazaro nomen crar, cirtirertotam lioram ue-iiitattonitus conticuit: nam cogitationes ip— fiuscumpertiirbabant.atqjperterrefaciebant. Id quod rex Nabucliodonofor animaduer-tensjiufsit eum bono eflcanimo;Bcll'azar,in» quiens,nihil formida,nc(p fomnium aut inter preratio eius tequicquam commoueai aeper* . türbet. Qiiibiisquidcmuerbisiamanimolior faclusBelfazar.rcfponditeiacdixit: Domine «?jtt'/otnnium tiium hocincidatin inimicostu * os,amp;eius fignificatio obueniathoftibiis ruis. Merpi't Vtautem iiiud tibicxplicem : Qiiam uidiftiar ttrpretatio eft, 8£ fummi illius Dei decretum, 40 eius nunquam interit arqj seterna eft,Si regnü borcm magnam amp;nbsp;praeualidam.mi Rex,adeó utaltitudo eius ad cerium ufquc pertingerer, Kramieiusinomnem undelibet terram fe ex« ttnderent: quar frondibus item acramis pul-diriseratSi perquam amccnis, idep multis a-deócutnfruólibiis, ut omnibus animantibus illinc cibus fuppeteretifub qua itc ferp agreftes Umbram caprabant,S^ cuius in ramis uolucres tttli nidulabantur: liæc mi Domine Rex,te fi-gnificat, qui prx omnibus terræ regibus ma-gnusfaduses, Sf præualidus : (iquidem ma-gnitudo tua eó cxcreuit, utad cœlü ufqjjfupra populum nimirum Dei peruencrir,amp; poteilas tua ad extremes ufejj pertingit terrp termines. Quod aütuiditRexangcIüqucndam fanétü, quicoelo dcmüTus arborem iubebat fuccidi ac difsiparf, ira ramen utftirpsipfa cum radici— buse' terra non reuellcretur;amp; ut per arborem fignificatus uinclis ferreis acarreis conftringe rttur.in agrefti Iierba tore ac pluuia ccclefti ir« rorandusatep compluendus, atqueetiam feri no more gramen comefturus, donee feprem ricompleantur anni.-hæc mi Demine Rexin-quod de te Domino meo Rege defînitum eft. Teenim,ut ingenue' dicam, ab hominum con fonio eijcient, ita ut cum feris agreftibus futu *■5 fit tua manfio. Herbas ueró SC gramina ue-Iutibouescomedcs,amp;roreccclefti totum fe-Pftnniumfub dio agens irroraberis atc^ma-‘iefces.idlÿ donee cognofeas Deumillüfum-•num acnobis unicum in regno hominum do •üinari,quo dip ipfum conférât cuicunqj uolue rit.f^ôd uerô dixcrunt,ftirpc ipfam cum fuis tïdicibus e' terra non reuellendam: hinc colli— Ses.regnum tuum tibiperftaturü, acte regno teftituedum: nempe ubi cognoris.pOteftatem ottinem à Deo ccclefti proficifei. Propterea mi Domine Rex, placeat atep cordi tibi fit meum *’°*i‘’®'’'’'*^gt;fi9ii3uiahuictâgrauimalomc- nbsp;nbsp;mates uiri,at(paulaeprocercsmcultrôquæfîe ’^^'P°^®*quot;’tis.Peccata tua.quæin Deum mul nbsp;nbsp;runt,regno(p merurfum inaugurarunr,atqp il f^?^'’’^S’’®hint,omitte,amp;ftudeea commuta ludmihiconfîrmarunt:adeôutmaioremaie-ftateatcpmagnifîcentia tüc pr»fuerim,qu.int . °® *txpilarc,attp multis grauibusq; cxaélio» éounquam antea. Traque Nabuchodonofor ego nriiii nbsp;nbsp;î’''’'’®®PPti*oere folesjam mifericordem atqp nbsp;nbsp;regem ilium cœli Deum optimum maximum î' ptu beneficutn tepræbe in pauperes acmiferos j fî depracdico,fummis^ laudibus multa cum gr» fti«». fojtafsis poteris fclicemrcrum tuarum ufum |
prolongare,ac malum hoc dcprecari. Miferi^ cordes enim apud Dominum mifericordiam confequuntur, SC qs qui benefaciunr fît bene« Quidautem rex de confîlio hoc fecerit, nihil conftanfed omnia hpciuxta Danielis interpre rationem euenerunt regi Nabuchodonofori. Nam poft duodecim menfes Babylone in re-lt;flo regn palatq obambulans, atq; mulca cunt animi elatione, plurimùmfîbi placensdefuo IO regno,quod undique illinc confpici poterat: Non neharc præclara acmagna ilia Babylon eft, inquit, quam ego magnismeis opibus8£ impenfis mihiin regni merropolim conftru-xi,adxternam mihi comparandam gloriam« nunquamljj interiturum honorem? Et hic qui dem tä faftuofus ferme nondü plenc' de ore c-ius ^dierat.K uox ccrlitus delapfa,Tibi die ü t, inquit,ö rex Nabuchodonofor,quèd regn um tuum à tc rccefsit,tu(p ob hanc animi tui clatio 10 nemilloiam amotuses. Quin amp;nbsp;ab hominü confortio te eiicienr,amp; cum feris agreftibus fn tura nunc tua manfio eft. Herbas ac gramina ueluti boues comedes, idij; totum feptenium, donee agnofeas fummum ilium Deum domi« niumhaberein regnahominum :quodqjip« fe ea conférât, cuicun^ fibi collibucrit. Et hac ipfa hora ferme hicin Nabuchodonofore im-pletus eftî fiquidem extra homines abieftus, ueluti boues herbam amp;nbsp;gramen comedir, cor 30 puscjj eius rore cccleftiirroratum eft, atç com maduir,ita ut amp;nbsp;pili ferine more illi procreuc-rint.uelutiaquilisfuæ plumæ, amp;nbsp;ungues eius ut folentrapacib. auibus Cæterùm annis lus exaéfis,Nabuchodonofor ego fublatis in cœ« lum oculis meis,unde omne liomini auxilium eft,ad me tandem redrj ;ita ut fana iam mente altifsimumilium atepfummum Deum lauda« rim,at(^ in omne æuü uiuêti mulra cü teueren tiafummasgracias egerim: fiquidem poteftas PoB fintm iitrunt tgo Niihuchoiiif nojoyoculof meat ad eae liffn leuttui. eius ad neminem deuoluitur alium,fed peiftat eiinomniafecula. Etexhaccognitione om« nés qui terram hanc incolunthomines, prf ip fo Domino Deo, nullius momenti, ac ne pili quidem habiti mihi funr : quippe qui pro fua uoluntate omnia facit, tum in cccleftibus illi» cxercitibus,tü in terræ quotp incolis.quätum« uis etiam potëtibus atqj præclaris. Neqj quen quam etiam inuenias, ejui nianum eius, dum JO quid facere molitur,c6tineat; aut di cere etiam aufit. Quid fecifti?Itaq; nunc mihi redditus,fa I» ipfo tf»t nam in primis à Domino accepi mentem.atcp port fenfiv in regnum illud gloriofum,omnc^ priftinam mtwretur» dignitatem meamfumreftitutusiuetere etiam /üseflad forma,atqp ornatu meo indutus.Qyin SC opti me. tiarü aâionc cxtollo, Nam omnia eius opéra u ucra |
1}«
IN dan
uera fiint ac folidaf qiiicquid facit.iufto retflo-que id facit iudiciotd^ qui fupcrbc agüt,atcß ar rogantes adcó funt, hos ille humiliare nouit,
atqj deijcerc
CAP.
Is rebus in Nabuchodonofore ita gC' ftis.perrexit ille uero cultu ac religione Deumcolereacreuereri.aded utSifi« bus eius rex Euilmerodacli eadc in religione pcrftiterit. Sed huic fuccedcns Rex Belfazar, à maiorum probitatcdegenerans,riirfus in ido lolatriä illapfus cft;qup res gloriofifsimü illud Babyloniorum regnü fubuertit, atqj Perfis ac Medis inrrodu^lis.depcrdidit. Accidit enim nt Belfazar hic.iam per Cyriim amp;nbsp;Darium ob» fidionecinófa ciuitatc.grandcacfuperbum ap pararit conuiui um,déclaras fcilicet potcntiam ïuam inuiéfâ,Sianimum imperterritum. carat autcm ad conuiuiü hocmille fuorum o-ptimatû ac procerü, cum quibus Si largius po
10
tauitSi meracius. Etiam quidcubiuinoeiin- 20 calueraranimus,iufsit rexjpieBelfazarincon uiuium profcrri uafa ilia aurea Si argctea,qux Nabuchodonofor aims eius è templo Hiero-folymitano illuc auexerat: ex his enim non fine Dei contumdia,potarc uoluir, tu Rex,tum optiinates ac aulz proceres, una cû uxoribus atqj concubinis rcgijs. Et miniftri quidcdiëto audientesjuafaipfaolim dedonio Domini,ut
RitcEdHf Mt Mum,et laut duhantdeot fuos ilueeQ!, argenteof, ^c,
dixi dircpt3,protulerüt. Etrex ipfe, uiri opti-mateSjUnà cum uxoribus ac côcubinis regijs, ex cis biberunt; bibcrüt.inquani, exaureis his poculis uinü,at(p fefe effufius cxliilararut,lau» dan tes, atq; omnc illam de populo ludaico ui éforiâ accepta ferentes dqs fuis aureis, argen* reis, xreis, ferreis, lapideis etiâ atq; bculneis. Et Dominus Deus huius tantz côtumeliz im patiësfuperbiim ac blaiphemü regë mirum in modü perterrcfecit: fiquidc eadem hac hora, apparuerûthumançmanus digiti,uclut de pa riete progrefsi,ex aduerfo candelabri, quo re« (ffius iiiderëturudq; in fiimma fuperh'cie deaU bati parieris,in aula regia. Et rex quidem ipfe
30
régi przftarc. Vnde SC tfX Bclfazâtmâgîs si*. hue perculfus eft,ita ut nec mës,nec color rur-fumcertailli fede maneret:imô Si uiri einso* primates plurimü fuerütattoniti. Czterùm rc gina fenior,Belfazaris auia paterna, audito tu multUjSi re intelle(H3,qu£ régi acmagnatibus eius acciderar,côuiuii aulä tâdë ingreffa eftiac longâuitæincolumitatë régi precata.Animo, inqt,bonoes,atq} quicto, nerp te terreâtuanf cogitatioës tuz, aded ut colore ac uultu mute j, ris.Nâ adeft hic in regno tuo uir quidâDei fan ëli,atq5angclico plane przditusfpiriru,quité poribusauitui tanta fuit animi perfpicada,in tdligëtia Sifapiëtia, ut ueldtis inimortalibus arquari pofsit. Vnde Si rex Nabuchodonofor, auus tuus,eü côftituerat omniü gencthliacorü, aftrolûgorü, ac niathematiccs peritorü ac diut norü caputacprincipë.Tà magnificedeeofen fitauus tuus rex Nabuchodonofor, eo gj ex-cellëtiorcfpiritu,fcientia atrpintelligëtia effet, turn ad fomnia interprctâda,tum adænigma-ta,Si quarüuis rerum arcanarü foluendos no-dos,acinrricatior.1 uincula. Ethicquidciiati-uofnonomine Danieleft,querex olimmiht coniunxBcIfazarû uocatum uoluir. Accerfa-tur igitur hue Daniel ille, qui régi interpréta-tioiic indicct, acmolcftis his cogitationibus, per quas omîtes follicitos aded habet, liberet Si exoluat. Iraq; ex Reginç Imitis confilio Daniel ad rege introduëf us eft, quem rcxnatiuo fuonomincappdlâsiTuneillcDanielcs.in- y“quot; nbsp;*
quit,ex ludzis hic captiuis, que rex Nabuclio ««ƒ’ donofor mihi auus hue adduxir ex ludça ufip^ phxiw® Atqui ego de te audio, qudd diuino atep ange drf* lico plane fis fpiritu,quodlt;p animi perfpicacia, in tclligcn tia attp fapientia omnes regni mei fa pientes lôgc'antecellas.Nam adduëli ad me fa ? pientes mei atcj;aftrologi,utfcripturâhancle gerent,atcp quid ea fibi uellet,milii interpréta*
præ oculis fuis uidcbat palmâ maims fciibctc, unde iiultus eius ex faiff o tä ftupcdo immu^ tatus eft: 8i nefcio quid mail cogitans ac prxtt mefccs,turbato atq; perculfo admodu fuit ani mo: fiquidc cingula lumborü eius dilToluta funt.uiiibus nimirü eum in animi deliquio de ficictib. corde cnim ac genibus totus cœpit co tremifcere;quare 8i ualidc damans,iufsit cöti» $o mid accerfiri genethliacos Si marhematiccs pc ritos ChaldæoSjUnà cum omnibus diuinandi artifîcibus.Quibus ad ipfum ingrefsis.locutus eft rcx,at(ß dixit eis de liac fcriptrice manu : o-ftcnfisl};, quas ilia fcripferat, literis, Quifquis inquit,fcriptura lianclegcrit,eâç mihifueric interpretatus,is incedet ueftitus purpura,ac torque aurea torquatus in regno meo tenebit tertias. Ita multacognofccdx fcriptura: auidi«
4° rentur,nihilquicquâprzftarehic potuerunt, rei torius ignari plane ac nefcq.Vei uni de teau dio, quôd in Immfmodi rebus nihil nô pofsis
inrerpretäda omnia nulto labore cxplicàs.atip difficillinios quofqj nodos quàm felicifsimè foluens. Proindeh hancquähicin pariere ui— des Icripturam noris legere,Si quid ilia fibi ne lit explicate, incedes ueftitus purpura atepau-rea torque torquatus in regno meo à me rege ttrtius eris,fummo femper in honore apud me fururus,ac maxima gratia.Danicl uerô atn plis his promifsis auditis : Tu3inquit,ô Rex, ferua ribi munera, Si dona tua difpartirealiis: fiquidem ego illa non fpe(flo,neqjin corporis doMdiim» ueftiru quicquam fcliciratis colloco. Atrainen t*« quâdoregi ita uideturfcriptura ipfamiubcter legâ, etiâ interpretationc, SC quid feriptrix ma nus illa fibi uelit,nihil grauatim tibi explicatu rus. Itatp tu mi DomineRex audi : Excelfifst-mus ille Deus opt.max. regnü hocBabyloni*
tas, magnifica adedàregc extorfit promiifa. cum,Siomnëmagnificentiâ,gloriam8ihono
Czteriîmfapientesipfiregis,fîmulomnescü nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J.Jï: 1 -----j—r..,
accederct,ar^ fcriptura contuerctur.neiÿ lege rccä potuerür,nc(]j ullä eius interpretarionem
rc olim déditauo tuo Nabuchodonofori : ita
ut omnes populi,nationes Si linguz, ratiene fuz maicftatis ac magnifîcentix ad côfpeâutn eius,
|
tUümilium Drum dominiumhaberein regna 20 fuprauirtutemhumanam perfpicaciSC indu-ftrio.Vnde SCrexipfe Darius cum cogitabat ^ui.unàcumuxoribusatçp concubinis tuis ex 30 peromniafidefpe6tarifsiniafuit,itautnulliu3 λ A R A P H tiiis,formidarentac cStrcmifccrcnt,fummecjj eiim teuererentur. Quosuolebat, occidebat: amp;quibus collubefeebat,iniligebat plagas. Et rurfus.quos uolebat.hos uel de inhrno in altü eueliebatîSëalios,alioqui prxclaros SC ma-gnos uiros humiliabatarqj deprimebat. Necp toto terrarü orbe quifquä fuit,qui refpöfare ei fuitaufus. Cpteriim quädo corde coepit eile e-latiore,ira ut animus ei ad fuperbé agendü,at^ quearroganternimis defefcntiendü obfirma 10 tus erat,defpexit continud cum Domitius, ita ut dc folio regni fui dcpofitus.ac omni fua glo tiaacdigniratefuperiore exutus fit. Nä ab ho minum eöfortio reiedus,cupiuit Hirnis quam fedulóacfortiter uerfari cû beftqsSë fens, her bam (îinul SC gramen bubulo morcconicftu-rus. Et cum perpetud fub aperto ccclo agerct, Corpus ei ccrlefti rorc cöfperfum fuir.atcp com tosduinideptantifper, donee agnofeeretfum-hominü, aded ut pro fuo arbitratu quemcütp Uoluerit,in illud conftituat. Cçterum tu huius neposBelfazar,cum hæcomnia abüdc feires, «tpfrequenter tibi inculcata haberes, non ftu duifti tarnen modeftix, ut animo eifeshumili Jedemiifo: fed contra Deû cœleftë, côtra Deü optmax. te extulifti,atç iupcrbénimiseleua« Ihte.uafa hue pocula ilia dom us Dei ad te pro ferriiubens.ut ipfo fpreto, Së tu 8ë optimates dsbiberetis. Etcontepto Deouiuo ac nero, deos tuos aureos,argentcos,xrco8,ferreos,Ia pideosac bculneos laudafti,ac deprxdicaifi. tuis accepta ferens, qui tarnen netp uidët, nctp 3udiunt,ac nctantillum quidem intelligütaut WHibiti fentiunt, Porrd Dominü Dcum, in cuius ma '‘j'uw« nufpiritus tuus eft,perqucmfumus, uiuimus Sc mouemur 1 in cuius potclfate omnia tua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;occajiowoM funt opera SC cogitationcs,hunc non honora- 4orunt primates illi SCfatrapp.quapotifsimü uia »iß im ' * *^'gt;uon cs reucritus,neqj dc eo cogitafti. Sed il id aggredcrent.Rexaüt Darius admodû gran legeDeißuit '^’“tnciinpuné hxc te fecill'ecrcdas, huius tui dpuusiam erat,ita utxtatefeflus,minorisfcrc ^*quot;i. iaftiiinpaticns,hanctuä in ipfum contumeliä habcrctur quam Cyrus, qui xtateadhuc inte« o ‘'lUl 11 c 1 (Tipune IIALv LCLIIIV k 1 lUaO) llUlUa lUi ^*quot;i. iaftiiinpaticns,hanctuä in ipfum contumeliä uindicarc ftatuit. Vnde SCabipfo hxc palma -----------j,--------------J 60Ô Rex, ediiffü hoc cöfirmare.acratum habere, fazarquidë.quantüuis hxc dura ei eifenr, atqj attp cidem fubferibere, ut pro Medorii ac Per« manus progreifa eft,qux hanc tibi fcripturam exarauit. Porrd fcriptura qua hie exaratam ui* d«,eafichabet:MENE MENE THEKEL, Vpharsin. Porrd interpretatio fermonis $ Deus numerauerit dies regnitui,quod(^ illiipfinunccompleti (inr, aded utnon hsam« plius regnaturus. T H EK E L ( id eft, appëdit, fiueponderauit) Hxc auf uocula indicat, Do-uiinum ueluti biläce cxliibita expendiile,an iu fti ponderis effes, ac lögiore regno dignus. Et deprehedit te propedere, ac regno prorfus in« dignuinSCinutilë. PHARES,hacuoce diui-» fum fignificatur eife regnü tuum.illudqj träsla tum at^ datü elfe Medis SCPerfis, ardfa,urno fti, obfidione nunc urbë cingentibus. Et Bel* audituacerba.promifsis tamé ftans, iufsitDa reum fufpendi ex collo eîus. Et per prf coneni cundis fignificatü eft,Danielem in regno Ba-bylonicoa rege fore tertium . EtBelfazaripfc rex Chaldxorum,illa ipfa node perijt an^ oc cifus cil. Et Darius Medorum rex Babylonico imperioeifpotitus.iâannos natus fexaginta |
duos. C A P V T VI. delidi aut errati uix fufpido in co locum habé rcr. Tandem uerd inter fe confultantes, cunt quibus eilet monbus Daniel, iam fatis cognù turn haberet, omnem in criminando Daniele (ëfuerun t fe lufuros operam, nifi forte' aliquid inueniri poilet contra eum,in rebus qux ad le Nottinutnte gem Dei ipfius attinerentihuius enim nouerât mus Danieli eumobferuantifsimü. Cumitac^ in liane ab huic alicju^ omnibusitum eilet fententiâ, difpicereincepe occaßonem, POrrd Darius Reipub.hic coniïituends ifatim ifudiofus,acuerx religionis refti-tuendæ amans, præfccitton huicBaby-lonico regno centü amp;nbsp;uiginti farrapas,qui fuâ quife^ prouinciam fcdulô accurarct.Et his qui dem præpofuituiros primates tres (quorum Daniel unus fui rj quibus fatrapçilli omnes re rum à fe geftarum rationem redderent,ne qua moleftiaaffîcereturrexiam grandxuus,atque setatefeilus. Porrd Daniel primates ipfos atq; omnes ilios fatrapas longé excelluit, eo qudd excellentioreprxditus eilet fpiritu.acingenio fimul totifuo regno prxficere, omnem qj eius curam reqeerein Danielém , Cçterùm prima* tes hiamp;fatrapx,itautfelicitatis cornes inui« calumniandi Daniele, fî qua uia eum malcgc* ftac rei.autIxff maieftatis.ullo uecriminealio culparepoffent. Sednihilculpæ,nihil delió^t aucuitti inuenirein eo potuerunt: quippequi gra erat ac iuuenili:ita ut ad hune potius con-currerent,quicunq; regio auxilio indigebanr, quàmadDahü. Itacßprimates hiaefatrapx, ueluti Dario feniori fuam autoritatë integra amp;nbsp;conifabilitam uolëtes,accefferunt ipfum: âë longam uitxincolumitatem illi pro regio mo re precari,hxe illi falfa blandiloquctia perfua« fcrunt: nempeomnes regni prjfides,m3giftra tus,fatrapas,fenatores amp;nbsp;duces, ad cöfulcndü Iionori regis,eogitafle de edido regio ilatucn do atep côfirmâdo, qudd inu iolabili ter cüdis feruandum,nemini^non prxftandum eifer. Et illud qutdem eilet huiufmodi : Qudd quif-* quis ab ullo Deo,aut hominc.intra triginta di proijcitor in lacutn leonü. Tuumifalt;pfuenr, uielâdum « Et rex guide Darius huiufeemodi u X illecebria |
|
ij» tu DAN illccebrisindu^liis, ncqj Optimatibus fuis re* fragari uolens,lcripto ad eum modum cdiófo lublcripfir, illudcp inuiolabile acratû habuir. Porto Daniel,qui liuius rei tü qs quos æquio resfibiliabebat, ignarus haélenus fuit, poft-quärefciuit rcgcDarium tarn impio decreto lubfcripfifle,abqr domu fuâiubiapertis fibiin ccrnaculo fuofencftris, qupHierofolymä fpe» éfabât, fingulis diebus ter in genua proeûbés, uefperi nimirum,manc,ôi mendie, deprecaba turarcp laudabatDeü fuum,itautantca côlue iierar. Et uiriquidêilli Danielis pmuli poil da tain lege confpirâtes, att^ Daniele leduló oO-feruaiitcs.deprehenderüt eum orante, ac Deo fuo fupplicanrê. Vndeiainfeuoti cépotesar-bitran,cötiniióabicrunt,atq}cömoncfecerunt regem de edi^to illo regio iiemini cuiquâ uio* lando:interrogantes eum,an ne de.reroilli fubfcripfi (fer,acratû Si inuiolabile id elfe uoln iflet,quo ftatutü crar, ut quifquis intra dies tri ginta ullâ peteret à deo aliquo aut tiouiine pc •VeriKeJlfer titioncm.nifi ab ipfo rege Dario,is abqceretur wo iuxt4 de jj, leonû. Rex uerô non cogitâs quôd Inc creluw Me aduerfiis Daniele eximic'fibicliaruin illaquea dorirweÿ' retur.refponditacdixitî Itafcrc habere, iiccp Per/aruw, aiiâ fuoanimo fenreiitiain furrexille : fed uellc lt;ju9dpr-ena adlmcfe.utproMedorüacPerfarum inoreid rieari ninli ediôtü modis omnibus obferuaretur, à iiemi-ne qiioquâ uiolabile. 1 lie illi, iam tiulla tergi-uerfandioccafioneregi rebiffa,dixcrür,Dame km uaû decaptiuorü ludæorû numéro, nitiil liic moratum fuiftcregc,ad præftàdiim eduftü tam (erio demandatum.attp regia fubfcriptio» ne corroboratiimiquippe qui fingulis die bus, ut minimü ter,uefperi nimirum,matie',aiqj me ridic, Dominü Deü fuü deprccarctiir, atep illi fupplicaret. Qiicquidem fermonc ubirex in-audiftrr,magno aiiimi dolore affeiff us,modis omnibus ftuduit Daniele exeufare, arqj de de* latorumliorû niaiiibuseum eripere, adeôut pro fingulari fuo erga Daniele amore, ad fera ufcpuefperam liocfcduld fuerirconatus. Sed fcelerati illi turmatim tandê ad regem irrüpeit tesild noris.inquiunt.ô Rex,quôd Medorum ac Perfarum lex ficiubet, quôd omnedecretn fiue ediiff um à rege femclcöprobatiim inuio-labilirerfitobferuâdum.neqj ullâ patiatur mu tationem. Hicrexfceleratorû hominûimpro bitareui6fus,quäuisamätifsimu8 eilet Danie lis, modisqi omnib. eücuperetabfolutû,iufsir rame eum duciiSi côicdf us eft in la en leonum. Sed rexalloquens Daniclem,atçp de Deo opt. max.bene fperâs.bono eum iufsir elfe animo. Ego qdegaudere teabfolutû Si incolumc,in-quir,led uincir, ut uides, horû improbitas.'fed Deus tuus,quétuprexifti colereartpinuocare, is tefcruabit. Dcmilfoaûriam in lacü Danie le,allarus prægrandis quids lapis illuceft,quo putei 08 ciauderetur: amp;nbsp;hune quidâ rex annn ; fioßtinfuper 10 fuo fignarorio.irem Si primarum fuorü ob* 6orum,omnes^eius imperq proceres, »iluci, f]gnauit,nequafieripolfet,utrexmutatafen- len tia.dc Daniele aliud ftatueret. Er rex quidë inde digrciïus, multo cummccrorcabiitinpa |
10 Î E L Ê M latium fuum.ubi hiinc Danielis cafum lugen#»' permanfit incocnatus ifiquidem nulliadeum infcrebantur cibi, amp;nbsp;prac multa mocfticia nullum tota ilia noólc uidit fomnum : fed primo ftatim diluculo illucefcëtc exurrexit, perquàm fcftinantcradlacü lconü feconférés, Vbi cum lapide reuoluiiufsifler, lamétabili uoce Danie lern uoc.is,Daniel famule Dei uiuétis.inqt po tuit ne Deus tuus, cuius tu afsiduus cultor es, à leonibiis te feruaret’ Hic Daniel agnita regia uoce.confeftim ei refpondir,amp;placidis uerbi» longä regi precatus uitam; Deus,inquir, mifil angelum iuum, quileonum ora cöclufit:ita ut non deffuierintin me,necpmeperdidcrint; liquidem coramDeoinnocens aciuftus inuen tus fum: anp etiä teiudice o Rex,nihil fceleris per me adinilTum fuir,quando tantoperelabo rarti.utmedeiniquorü manibus liberates,qui fummoiure,quodlummainiuriaeft,mecoii- - , 10 demnarunt. Rex uerô Isrtus admodti liaecau diens,præcepir,utconririuô Danielem delacu “ ediicerenr. Qiiod ubifecifl'ent, uiderunteum /iL nihil ex leonibusaccepifteincömodi,ne(p ulla fin parte eum ellelæfum : idip.quôd Domino Deo fuo crediderat, qui nuHo unquam feculo 30 40 30 derelinquit in fe fperantes, Etrexquidem iam libcrato Daniele, iitfsitadduci Danielisarmu-losacdelarores.qui tanto ftudio.etiârefragan te rege, eum perdere conati eranf. Qiii eu”* ad Danielis liberationem obftupefcerent,aC lufto rubore ftarent perfufi, unà cumfuisli-beris amp;nbsp;uxoribus in lacum leonum coniedi funt. Erleones iâpulchèfamelici,hisniliilpe pefceruntifedprinfquâ in folum putei decide rent.arreptos difcerpferuot, atcp omnia etiam coruin olfa.côtriuerunt. Tunc fane Darius de fei'uaro Daniele aeperditis impijs illisixtus, fcripfir omnibus populis,omnibus fui imperq narionibus.atquecuiufuis linguçhominibus, toro rerrarum degentibus.in liücmodÛ! Pax, felixtp rerum omniû fucceiTus uobisincrefcat, muluphtt 6^ adaugeatur. Cöftare omnibus uolo,quod tw, decreto ifaruerimus,ur quici'icp in uniuerfa re* gni mei ditioneagunr, rimeât, reucreâturat^ colantDeum Daniells. Hicenimnon aureus, netp argenteus eft: fed Deus uiuensacuerus, in omnexuum permanens: regnû eius tale item eft.utnondeuoluaturadaliu.fed perftat illi perpetuum ac immotum : amp;nbsp;poteftas eiua nullounqtiam feculoeft interitura.Hiclibe-rar ac eripit.figna facies acprodigia turn in cce lo'.rum in terra: quippe qui Danielem libera-uit de ore Iconum.ita ut ex ipforum fpelp.fal bus nobis reftirutus fit, incolumis. Porto poft hpc.nemo amplius aufus fuir Danieli ulla In re oblatrare : qiiare Si omnia 111 i tûcfuccelîe runr profpercacfeliciter, ira ut multo in hono re,maximaip in gratia fuerit, tum in regno ac aula Darii.rum etiam apud Pcrfarum regcCy C A P V T Vil. Orrô Daniel,qui olim Nabuchodonofo ri regi fuum aperuerat fomnium de quatuor lt; |
|
paraphé. ttior mûdi monarcliqs, per prçgrandë ftatuâ fi gnificatis.ut res ilia côfïrmarior effet,netp quic quâ pollet habere dubq,uidit Si ipfe eadë de re fomniü,idq; anno primo Balfazaris Babyloni orü regis, qui Nabuchodonôforisexfilio E-uilmerodach nepos fuit. Vifio aut harccapiti «us obuerfata fuit,cum de node fe in ledo ad quietem compofuiflet. Perferibens autë fom niü,Së rëomnë fummatim perftringës, in hûc id ’quot;odüeamrecenfuit.atqjnarrauit : Videbâ de noftein uifioncfiuefomnio meo. Si eceequa mflf. tuOrprimarii cœlorum uenti, certatim inter fe magno in mari pugnabât, côcuticntes nimiru uaftum hune mundû iiaria difcordia,acmultis bellorü tiimultibus. Et afcëdcrunt è mari hoc quatuor magnat admodü beftiar, eaclp inter fe *Mr.E4lt; diuerfae. Nam prima afsimilis erat leoni, nifii ’)Ii»iiM, quôdaquilinashabebatalas, quibus adfum- 10 ma prouehebatur altitudinë ac dignitatem.Et intenris quidëadhancpcrmanfioculis,donee lô alæipfîfueruntcuulfac, tandemlp celfitudo Si dignitasciusomnisfublataeft. Et tune qui-dem leonino animo pofito.infiftcbatfuis pedi bus ut homo:fiquidë Si mens humana tune ci data fuir. Itaqj ut in Nabuchodonoforîs fom-•'•o^iirumpracftatcacteris metallis, itahicleo fram '•nimâtibus fine befttjs alijs. Sed ec- «,iatn de mari afeendebat beftia alia, per omnia fitnilis urfo : ôë hacc quidem unoex latere fefeerigens,uno nimirü exPerfico regno, ore jo fuo inter dentes tres obtinebat arrodendas co fias. Sicenim Cyrus Babylonicum tenebatre gnûjôCVÏedorum Si Perfarü.Iubebaturautcm bcftiahæceôfurgere.atcpcarnë quamplurimâ dcuorare,multis nimirü per ipfam interfedis l'tafftîiiij liominü tnillibus. Poft hacc uerè uidebâ, 8ë ''WWW. ecee beftia tertia,fimilis pardo, nifi quôd dor-fumbabebat quatuoralis auiculartis alatü; ca pita etiä habens quatuor. Si traditum eft ci im pcriü.Ita enim Macedonicum fiucGrfcorum tcgnum,breui temporis curriculo,quafi céleri uolatu.totum orbë fibi fubdidit. Poftea uerô diuifum in quatuor fuit capita,fiue régna,quâ doPtolemacus Aegypto potitus eft, Syria Se-leucuSjAfia Antigonus, amp;nbsp;Philippus Macedo Kîiw. Eonia. Poft haccper fomnû uidebâ,8ë eccepro inmu, dibatbeftiaquarta, formidabilis admodü, ac tnultum terribilis. Si eximic fortis t dentes aüt habebat magnos ac ferreos, quibus quiduis uorabatatcpcôminuebatîSi quicquideratre- yo beftia quarta,qux ab alqsiftismultum Uaria-liqui,id pedibus protercbat, atç conculcabat. Erataütàfuperioribusbeftiis quæ ipfam prç-cefrerant,murtü diuerfa, decë ctiam habës cor nua.Qyædum attentius intiicor, ecccafccdit inter ca cornu quoddam aliud paruulum ; per ---------------»^..„„quum. Etcüdaqui- nbsp;nbsp;inquâ cornu, cuiSi oculierantueluthumani, «/gt;« dem hçctacituscôfpexi,donee allatifuntthro 6o Si os illud magniloquum acblafphcmü,quod quod ex prioribus cornibus tria cuulfafunt. Et ecce cornu hoc paruü oculos habebat uelut hominis,Si os præturgidum ac fummé fuper-Mictbn'- bum,arrogâs ^magniloquum. Etcüda qui-/«,rtlt;«ti ni,Si prouedaille artate fenex confedincu-jwiimi» ius Ueftimtenum niueo candore erat, Si pilus /cil. capitis eius mundâacquabatlanâ. Porro thro |
Ä S I 5. Ui 4° ab ipfo perdifeere cupiebam,id quod illecertc nô grauatim fecit, etiâ omniü rerü interpreta-tionëmihiexponens. Quatuoriftçprçgran Je desbefti£,inquit,quaniorfuntmonarchif,quç ßi^magniTt de terra confurredurçfunt.fuum quæep repus quatuor duratura,at(]ß altera alter! fuccell'ura. Sedfan.* fegna^ di Dei excelfi, illi inqua ex Deo opt. max. coc ’ litds nati, hi accipiëtregnum, pedoribus fuis rctrufum, atç illud obtinebuntin fecula, atep omne zuum. Poft hacc exadius perquifiui de nus eins igneus plané erat,qui Si rotis ueheba tur ardentibus.Fluuius autë igneus ac rapidus dimanabat, atep egrediebaturabeo.*utcuius eloquia ignita fint, amp;quouis gladio ancipiti peneträtiora.Etangehcorü fpirituum fibimi niftratium millia milliû habebat.qupipfum dr cumftipabat,8ëdccies centena millia corä ipfo aftabant. Et cum indices confedilTent.aper ti funtlibri rationales, ut cuiip redderetur fe-cundii fadafua. Sedmultacum admiratione intentes feruabä oculos in cornu illud paruü, blafphemum aded Si «^v,quód diuina boni-tas tantaCÜ iôganimitateferebat, cum tà gran dia,ac Mefsiæ Domino derogantia, loqueref. Et perrexi illud obferuare, donee quartahxc beftia interfeda eft, Si corpus eius totû difpe« riit.cöiedü nimirum in ftagnu ignis ardentis. Quin amp;nbsp;reliquis tribus beftqsiäolimfuapo-teftas ablata fuit, poftquä illis conccfiiim fuit diu fatis uiuere.arep imperare ufqj ad prxfini« tum à Deo terminüae tempus.Sub hpeautem uidebä in nodurna illa uifione feu fomhio;Sf ecce,promicabatin ccrlinubibus quidam ue-luti filius hominis, qui ufep ad prouedü ilium i-ocecu actatefenem peruenit.nam coräeo adduxerür bibusexlif eum.Ethuicqiiidem, nempe Melsiæ noftro, ejuoli films tunc datum eftregnum, honor öiimperiü .‘ ut hominis^ omnes populi.omnes nationes,omncs linguf cum colät,reucreantur,atcp inferuiant: amp;nbsp;hu-ius quidë poteftas non tëporanea eft, fed æter na, quae nunquâ finiatur : amp;nbsp;regnü eius in om neæuum ftabile eft,quod nunquâ corrumpa-tur. Et hpc quidë dum confpiciOjdeliquiû paf* fus fum, totusep fine me fui : adeo me afficie-bât,attp extra me rapiebant uifioncs illaf,capi-ti meo obkidëtes. Tâdem uerô mihi redditus, uifus fum mihi ad qiiendâ ex ijs accedere, qui prouedifsimac aetatis fenë ilium circumcingc-bant:£^liorum omniü quçuideram ueritatem bat.fcnefcentcnimirum müdo uiciofiorjinde Siplurimüfuitformidabilis; fiquidem dcnti-bus crat ferrcis, amp;nbsp;ungulis æreis, quiduis uo-ransattÿ comminucns:amp;idquodfaciebatreli qui,pcdibus fuis protercbat atq; conculcabar, Âd hçCjCtiâ de dccc cornibus, quæ fuo ferebat capitc, 8i de alto illo cornu parue fuccrefcctc, perquodtriaexprioribus deciderant. Deeo jam maius erat,at^ excellentius cornibus illis alqs. Et hoc quidem,me uidente.prælio decer tabat cum populo Dei fando, atep ijfdem prp U J ualebati |
|
^4- INDA 10 CotHK« de^ cem, ipfiui regni reger decent crût. ïO ualcbat,donee proueftus ill e artate fenex adue nir,per quem indicium datum eftfanélisaltif» fimi. Et tempus qiiidc præfinitum uifum fuit niihiaducniilc, quoregnum obtincretfan^li. Cætci ùm is,que de quarta bac beftia rogauc-rä,refpöditac dixit mihùBeftiâ quartâ monar chia in terra fignificarcquartâ, qug omnibus quidem fuperiorib. maior ac truculentior’eff, tnultum hicà prioribus tnouarchiis diftatura, utpotequæuniuerfam terram deuoraturafir, eamtp coutritura ac comminutura. Qudd ue-rd ad decc cornua attinct,ealignificatit,qudd ex quarta bac monarchia deeem confurgent reges:poft quos confurgens Si abus quidam, fimulatione acbiimanitùsfidlarcligionema» ior euadet prioribus: fîquidcm dignitate,opi« bus,8e uirib, alijs anteftabit, tres uimirü reges fuo loco moturus. Q.uin Si fermones ex nomi ne altifsimi loquetur, eiufdë tamc famffos per dens aeperimens; arrogaturus etiam fibi po-teftatem mutandi datas populi Dei folennita-res,ac Deilcgcm: fed regnum eius non ita dm turnum crit, fiquidcm populus Deitradetur in manum illius non am pints annos tres Si fe mis. Indicés enim confidcbunt,8e omnem bu • ius cornu potedatem ipfiadimët, ut ipfum pe nitus uadent, arque æterniiin difperdant, Regnum uerd amp;nbsp;potedas, regnorumtp omnium ( quæ toto fub cœlo inuenias } magnificentia, dabinirpopulo famflorum altifsimi.quos fu- jo per terram regnaturos reges fibifaciet 8e facer dotes. Et hoc quidem Domini Dei regnum perpetuum erit 8e çtcrnum,8e omnes uiri prin cipes ferment atqueobtemperabunt ei.Etba éfenus quidem de bac mcauifione. Hæc ego Daniel,multi|m quidem me cogitationcs mep turbarâr,adeo utattonitus uultum etiam mu-tarim: rem ramen omnem cordemco confer-uatâ, minime pafl'us fum perobliuionemaut negligentiam mihi elabi autexcidere. C A P V T VIII. illcquidem ueram Deilcgcmin terram abij» paruit,pod cam quæinitio apparucrat, anno jq ciens, nequeex eius præfcripto populum ui» Balfazaris regis primo. Vidi autë per fomniü, iicrcuolens, quiduis pro fua patrabat libidi-ne.idq; felici ac profpero fucceflu. Tandem ue mium arquemagniconfilqangelum interro-gans.'Quàm diu durabithoc malum, inquit, V quot;'ï'* deablato iugi facrificio, ucrotp Dei culruui«/- jtóii»'; fumiSedetamabominando fcelcre.ita utfanç ù/ gnis 8ealtis. airerum ramen altcro prædabar, dlum Dei tabernaculum, omnis'quc Deum arqjfuccrefcendoprominebat.Etuidiquidem ^ocolens populus,fîc proculcentur atque afflb gantur? Et ille ucluti mca caufa rogatus, rcfpondit mihi : Qudd uefperam ac manè numerando,hoceft,fingulos quofque dies. t.ccear!et UMUf flabat Mie pulude- ITaqj frequenter deins infomnijs cogitans, non potui corü obliuifci.atq;felixillud atç aerernumDomini Dcinodrircgnünonan xic defiderare. Vnde 8e tertio anno,quo Baby lonico regno præfuitrcx Balfazar.noua qux-dam uifio mill!apparuit, adcâdem etiam rem pertinens.Noua inquâ uifio Daniclimihiap-idc^ cum iam regia négocia curaturus Sufis cf fern,in metropoliacregia Perfarum in Elyma ide. uidebaruerd mibi efle iuxta fluuium Eu-læum.qui Sufianen ab Elymaide difterminat: fublatis autem liic oculis meis,prorpcxi;8e ec-ce aries quidam,cui duo erât cornua,dabat ad fluuium bunc: cornibus uerd erat bene ma- / ariftéhuncquoquó uerfum fcrocire.acquof-libcrcornibusitnpefcrc. Anrrorfum enimab orienteproccdens impetebatcos quiin occi- |
N I E L E H dente funt.Affyrios nimirû acPalæftîno«. Ad aquiloncm laceffebatBabylonios,Armcnios, Lydios 8e Scythas : 8e ad meridiem infedabat Arabas 8e Aegyptiosmecullæ erâtbediæ,quac arieti buic poflent refidere,aut qux ab ipfo li Dei fan^lum, quorum plerofque in morem dellarum kicidos ac præfulgentes proftrauit 40in terram, atque pedibus fuis conculcauit. Qiiin 8eaduerfus ipfum imperatorem exer» citus Ifraelitici populi, nempe contra Deunt optimum max. fefeextulit, itautiuge facrifi-cium, afsiduus nimirum Dei cultus peripfum aboleretur,8e tcmplum Dei fanéfum profana retur. Excrcitus autem ipfccccli propterinilt; quiratem fuam, 8e admifl'a in afsiduum Dei cultum fcelera, traditus edin manum eius :8e berare quenquâ poflent. itaep quiduis pro fua fccit libidine, dudens multo molimine euade remagnusacpræclarus. Dumejj hæcattcrius côfidero,profpicioab occidenteaductantem bircum qucndam iuuenem, qui totam terram perquàm ccleriterperuagabatur, aded ut «ix terram ullâ fuispedibus cotingereuideretur, Eratqj ci inter oculos fuos cornu infignc atij; egregium. Veniens autë ad ferocientem arietë ilium,duobiis cornibus indruëtum, quem ad fluiiifi Eulæum confidentcm uiderâ, multa ira percitus,ualido impetu rendebatin eum, Ap-propinquans uerd ad arietë, efferatus in eum, ira pereufsit atij excrcuitarietem, ut duo eius cornua infregerit,atq} ei exeufl'erit. Aries enim adrefidendum birco,accoutra nitendumnihil potuit: fed humiprodratum hircus protri uit,at(p conculcauit: neque quifquam fuit,qui exbircimanu arietem eriperet. Vnde hircus Hire« hiefupramodum magnus euafit,ac præcla- eaprornw rus. Et cum iam ad fummum perucnitfuæuir ƒlt;' tutis , tandem confraéfum cft infigne illud flwtßin* cornu eiusdn Cuius Idcitm quatuorenatafunt miS‘ cornua alia, in quatudfucntoscœli fiuemun diplagas fpeëlantia: 8e ex horum nno.par» iium quoddam cornu prodqt.quod quidem ualidcfuccrcuit, arque infurrexit contra meridiem,ubi Aegyptus ed : Si contra orirntem, ubi Perfæ funt: atque etiam contra terram If-raeliticam, mco animo maxime defideratam. Procreuit inquam, arque extulit fe, etiam ad-uerfus exercitum cœli, populum nimirum ro cum amp;nbsp;fuperos horü txderet, audiui ange» Ium quendä fandlum.qui alterü qucndam cxi poft |
|
P Ä R Ä P M poft dies bis mille amp;nbsp;trecentos (hi autem fex faciuntannos,menfes quatuor,S(dies uigin-ti) laniftum Dei templum ad iuAum arque le-gitiinum ulum reducererur. Cum ueró Daniel ego uifionem häcuidiffem,auidus etiam fuieaininrelligere, atquequid libiuellerper» qiiireie. Et eccc,non ita procul à me conftitit quidam, uiro non difsimilis : quem intuitus, aud;uiinterfluuiu Eulxum,amp;hunc non procul diftantem, uocem quandam humanam, lo quædamans dicebat:Kcus Gabriel,facinrel» ligatillenofter Daniel quar uidit.Etille ftarim didoaudiens,accefsitad eum locum,ubi ego confiftebam. quó cum peruenidet, ego ange-licam raaieftatem reueritus,arque ad cam cö- tremifcens, dcmill’a in facicm terra, uereciin-datusfui.Arille: Intellige, arque attentiim te præbe fill hominis,inquit,quódmulto ab» hinctcmporeidquoduidifti implendum fir, amp;cutnillehoc loqueretur, attonitus procidi infaciem meam,Iuimi delap(us:fed illemear» reptum erexit in pedes, amp;nbsp;animo me iubens tflebono aciniperterritoiEgo tibi indicabo, inquit,quid futurum fit, ubiDoniinus Deus diufatisiram.fiue indignationeni fuam excr- Äriff«/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tempore tandem finiendo,eaquç “iliiWe '*'difl:i,accident, arque duratura finir. Aries enim illequem uidifti duo habentem cornua, „V« J Medorum ac Pcrlariim lignificar, per If quos Babylon brcui deuincenda eft. Porto Pe'iirw '’’'■™s,lurcus inquam illeiuuenis, rexGraccif eft.Etprægrandeillud cornu, quod inter eins uidiftioculos,primü fignificat monarcham. Et hoc quidem quando confradum uidifti ßC »hfiim.in eiufdem locum fuccreuerunt quatuor alia cornua : id quod portcndit quatuor régna ea de genre oritura,led non pari fortitu dine,qua illud primum. Pond ubi appetet finisregnieorum, 8(iam ad fummum omnis iniquitaris uetum enr, ira ut Dominus Deus 40 tum etiam populi mei peccata confitcns,dixi: we«»»,^ dcfceleratis omnibus pccnas fit fumpturus: tum quidem impudentifsimus atque uaferri •fus quidam exurgetrex, cuius fortitudo plu timum increfcer,atquc irroborabitur. Non ta tnenfuapteaefolida uirtute, fedperhypocri-fin uerius, acfupcrftitioncillaqueatahominü corda, Infolcntior autem falt;fius,miris modis tumfacratü profana uaftabitiid'que magno fucceifu,atquenuiltorum applaufu. Pro fuo enim arbitratu quiduis facicns, populum Dei fanftum, alioqui in Deo robuftum SC inui-^fum.deuincet, atque miferis modis affliger. Practerea,folertia, arque ingenij dexteritare dolofeagens, cuncfafentict profpera. Vndc amp;nbsp;corde elatiorefadlus, complûtes nihil ma-coB« |j ftifpicäres opprimer atque deperdet. Qiiin f npem contra principem principum, Deum ilium ‘ r ™ Optimum maximum, infurget.Cuius lege ac praccepta nihilrcucritus,contcmnet ea,atque fo reijciet.folum ad fiia obferuanda ftatuta indu éo dcrceft. Nos inquam ludxi, SC Hierofoly» ~ nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;morum dues, cundlus'qucpopuluslfraeliti cus,fiue hic ex propinquo ille nobis adfit, flue longinquc ad Aflyrios auedus, quôuia cens populum. Quae fi quis contemnat, eius uiram necaflaquidem nuceredimas. Ethnic tant« eins tyränidinemoquifquamibitob- |
R A s I g, •it uiamifed tandem fine manibus ac Omni hu-mana opera,Diuinitiis conteretur,Spiritu ni-mirum oris Domini confi'eiendus. Cæteriim quam uidifti affliéfioncm,ca non diurius du-ratura eft, quàm tibi ab angelo ex ueritate de» finira eftmimirü dies bis mille 8( treectos. Ve» riim tu configna, arquefccretam ferua uifîo-nem,quam nuncuix quifquamalfequatur ac intelligat. Nâ multis abhinc diebus eueniet, arquecompicbitur. Danielautem ego tandem expergefaiff us,animo fui non leuirer tur bato.ira ut dies aliquot ægrotarim: fed reualc fcens,atque tandem furgens, curaui commif-fa mihi négocia regia. Interim uehementer ui fionem hancadmirans,quam nemo mihiple« ne làtis po tuit explicate. C ä'p V T IX. Nno autem primo Darq, cuius fuprà meminimus, qui Afluerifuit filius,n5 quidem Perfæ illius, quem Afluerus Perfa ex Efter fuftulit: fed ex Medorum fcnii-ne,qui deuiéfa cum Cyro Babylone,ChaldfO rum rexfaélus eft. Primo inquam anno, quo hic Babylonercgnauit.intellexicgo Daniel ex iaens prophetarum libris,numerum anno rumdequibus Dominus Hieremiaeprophe» tæ dixerat: Qiièd Hierofolymorum tam mife ra defolatio poft annos fepruaginta efiet fini-enda. Metuens autem ne earn promifsionem populi peccataremorarentur,compofuime ad deprecandum Dominum , facicm meam Hicroiolymam uerfus dirigens.Obnixcenim toróquepeólore Dominum deprccari atquc obfecrarcinftitucbamud quccumieiunio,fac cum, ueftcsque uiliorcs ac cincre confperfas, autalioqui confordidaras,indutus, lugens ni mirum,acmodisomnibusmehumilians.O- Ortm ßtf rans autem Dominum Deum mcü,tum mea, minum Utii Obfecro Domine Deus magne, SC impijs om confeffm nibus plunmdm metuende: qui tarnen pa-pm,^ óum feruas, Sepromiflam mifericordiam ijs rfixi. quitediligunt, acmandatorum tuorum ftu-diofi.ea obferuant. Agnofcimus quidem noa peccafle, atqueiniquc fecifl'e ; quippe qui im» pic agentes à te defciuimus, arque à mandatis aciudicqs tuis defleólendo,nihil ea morati fu mus.Nam feruis ruis prophctis.qui tuo ex no mine regibiis noftris. principibus, acpatri' busnoftris, uniuerfdqueterrænoftrar popu' lo ram feduló, tantóque Audio amp;nbsp;diligentia locuti funt, his non aufcultauimus : quin potius contemptis eorum præmonitioni-bus, perfecuri eos fumus, ac miferè afflixi* mus. Tu quidem Domine, bonus, pius,at» quemifericors es. Atnos mali, impq, amp;nbsp;im* mifericordes, meritó pudorc afficimur, uul* tum'que demittimus, uthocrerum ftatu ui» u 4 terra» |
|
Ml? terrarum fît difperfus, ad quas,fie exigétibus NoJ« con- ipforumintepeccatis,tueosabiccifti.Nobis fufio faciei, eftDominc,cuiusnos meritôpudcat pigeat-regtius «0- que, turn regibus noftris, turn principibus !e-îîrisjpritici tiam, aepatnbus noftris, quippe qui agnofei pilus no' mus turpiter nos in tc pcccalîe.Dominus uc» flris,amp;pa rô,quando pro rationedelidli noftriiurenos trihuf na^ perdcrepotuit.pro fua tamcmifcricordia mul îiriSi ^391 démena, nobis pcpercit atqj mifertus eft. Qiii tarnen rebelles nos illi prseftitimus, uoci lo Deinoftriobedireprorfus detredlätes : quan do nos uiucre uoluit ad Icgcfuam, quam iio-bis per feruos fuos propbttas præfcripfit.Cer tè quotquotfumus Ifraelitæ,fimulomnesle gern tuam tranfgrefsi fumus, déclinantes ab ea in fuam quifqj uiam,ita ut tuar,tua;inquam uoci non aufcultaucriinus. Vnde Si omnis ilia malediilio atque execratio in nos deftilla» uit.quac in lege Mofi ferui tui eöferipta eft,pec catis nimirumnoftrisitapoftulantibws.Nam lo certc Dominus, ita ut locutus fuit,pr£ftitit uer ba ac minas fuas,tum nobis,tum etiam iudici bus noftris ,qui nobis prxfuerun t :ita ut indu» xerit fuper nos calamitatem magnam aded, 8i borrcndam, uttoto fubccclo nihil fimile unquamfailum fit.qualenuncacciditciuitati Hierofolymorum.Nam ut in Mofi lege feri-ptumcft,iraomnc malum in nos confluxit, neque interim obmiffa iniquitate noftra Domino Deo noftro nos præbemus fupplices, 30 utipfum deprccemur, eius'quepromifsiones ac minas agnofcamus ucras,ac ceitifsimas. Itaquenon dormitauit Dominus in bac nobis immittenda calamitate. fiquidem iuftus cft Dominus Deusnoftcr in omnibus faéfis fuis, nihil aduerfum nos nobis indignum fa-ciens, qui uoci ac præcepto eins fanélo contu lufliK Do» win»« Dem naßer i« o» mtiilus ope* maciteradeó obedire detrcólauimus. Cæte-ribusJuKi jrdmnunc Domine Deus noftcr,quipræuali« damanii popiilum tmimolitn cduxifti deter ra Siferuitute ilia Aegyptiaca (quæres, ut Si liodiecerncrc, actoto orbe audire eft, nomen tibi peperitnunquam interiturû Siimmorta-le ) babe quacfo rationem facrofandli nominis tui,utnoftrimiferearis. fiquidemgrauiter pcccaflc, atque impie' nosegifle agnofeimus. Domine inquarn.fccüdum omnem tiiam bo-nitatemac clementiam, rccedat quæfo furor tuns Si ira tua à ciuitatc tua Hierufalc,à mon« te tibi fanefio ac cleclo. Nam per peccata no-ftra,Si per patrum noftrorum iniquitates, fan élailia ciuitas tua Hierufalcm, omnis'que bu ius municipij populus tuus, cunilis fe circum iacentibus nationibus ludibrio funt,6i defpe-éf ui.Itaque Domine Deus nofter, audi obfe-croorationëferui tui, Sideprecationeseius, utuultubilarijbenigno ac placido, propter Mefsiam Dominum,faniffuarium tuum nunc defolatum intuearis.Incbna precorDeus me» feptem Si fexaginta duas,perimeturipfeMef» us aurem tuam,uraudias.Oculos'quc tuos alt; 60 fias: neep enim crit ei inter fuos locus, uteum rccipiant,ac regem fuumagnofcant.Ita^populus fine cxercitus duels cutufda,qui non ira multo póft ciuitarem occupabit, difperdet fimul peri, utdefolationes noftras uideas, fimul Si fanftæ ciuitatis, quarpeculiariter tua dicitur. enint Neque enim prcccs noftras coram tc effundi» |
N I E L E M mus,ut qui de noftris iufticqs quicquam glo-riari atque adduccrc pofsimus .Sedeonfidi- tioniimK’'' mus atque fperamus de multis atque magnis ßr^preß^ tuis milcrationibus,Dominc,auditonos;Do nimmp^'' mine parce, atque condona nobis. Domine cei. inquam, attende confcfsionem iniquitatum noftrarum,amp; fac quod rogaris. Ne quid am-plius curtifleris nobis placari,id'que uel tuaip fins caufa, mi Deus. Ciuitas cnim Hierofoly; morum peculiariter tua uocatur : Si nos item populus tibi fumus pcculiaris ,ac ex omnibus mundi nationibus feledlus. Cum autem ad» bue loquerer, ac nondum orationcm banc mcam plenè abfoluilfem,tum meum,tum po-puli mei Ifraelitici peccatum confitens,8ia» gnofcensfprofternebam cnim coram Domino Deo meo orationcm mcam,pro monte Dco meo facroj adb UC inquam loquebar, 0-rationemea nondum abfoluta: Siecce uirille Gabricl,qucm in uifionc prius uideram,cele« ri uolatu ad me delatus,tetigit me, iungens ni mirum femihi fub tempus oblationis ucfper-tinæ. Et lue quidem mibi ea quæ uideram cx-plicaturus, collocutus mccum cft, ac nomine meo me compcllans:Danicl,inquit,cgo quidem iam à Domino cgreftïis funi, ut te do» ccam,tuque rem omnem intelligas.Cum pri-miim prccari Dominum inciperes, continuo decrcuit Dominus id facere, quod tibiin uo-tis cft, quodl^ tantopererogafti. Vnde Si ego aducnio,id tibi fignificaturus. fiqiiidë tu Deo places, ac grants es. Cura itaquerem bancco gnofeere , Si ea quæ tibi nunc ftim didurus ’j, probe intelligcrc.Septuagintaannorum heb» domadar, nimirum anniquadringctiSinona , ginta, populo tuo acciuitari tuælanftædefi-nitar, fîue conftitutæ funt, ut confummetur præuaricario,amp; peccatum ceftet,atque fine ca piar,omniiniquitatedeleta Sëabolira.Abro- 40 gara nimirum lege , nullum erit peccatum; imd quando quæ ex lege iufticia cft, coram Deo non perfiftit,adduccturtunciufticia quç ex fide eft in Mefsiam Dominum uer3,amp;æter niim etiam coram Domino ftabilis. Etuifio aeprophetiaomnis, totaquelexfi'nienda tûc eft: nempe quando fandus ille fandorum, Mefsias,mundiferuator,unicus rexaepontt fex ungetur,ac fpiritu fando perfundetur.fu-pra omnes confortes fuos.Illudautem obfcr» JO uatum oportet.ac probe tcintelligere:Qÿôd ab CO tempore, quo nobis poteftas fiet in pa-triam rcmigrandi, ubi Hierofolymorum ur-bem rurfum extruatis, ufqucad tempus uen-turi Mefsiæ, feptemSë fcxagintaduæ anno-rum crunt hcbdomadac. lamlp extruda rurfum crit SC ciuitas, Si plateæ, eiusque murus ac foftp:id^ temporibus anguftis, ac difficili-bus.Cætcrùm poft annoru hebdomadas illas |
|
îinîul éîuîtïfëm îpfatn cum fuo fanëluario fi-uetemplo. Et finis quidem oppugnationis, quâdo ciuitatem iam inuadet, ati^ obtinebür, isfehabebitin morem præualidæ inundation nis,qua cundfa uaftantur.ati^ undarü ui abri« piuntur.Itaqjobruenturacdeperdcntur poli» tiæ,omnis(j;Refpub.Iudæorum,utnon liceat amplius emergcre.Quin Si toto obfidionis iï ucbellitempore, uariis cedibus ac fcditioni» busfefcmutudeonficient,actotam Rempub. adhancinterneeionem uelutpræparanres la» Mma» befaéiabunt. Porrd Mefsias Dominus una licbdomade (nempe ultima) mulris confirma ’•lt;»i«l((i bitpadiim fuiim,cum patribus initum. Siqui WiiJk dcmiiidimidiatahebdomadedocens,acfefe mt, patriDeo, pro expiandis mundi peccatis ofte rens.abolebif omnes illas facrificiorum , atq; omnium eprimoniarum ludaicarum umbras. Excitatus uerd «à mortuis, miffo cœlitùs in a-poftolos fpiritu,qui toto terraru orbe dilper- : fum Dei populum colligant, atq; in cœlcftem tnunicipatum adducant,id pracftabif.quod pa tribus multis aded retro feculispromifit.de xo paclo.fiueteftamento nouo,quod mentibus, liuefuorum cordibus effet infcripturus : inha îaitaturus etiam ipfe non iam amplius templu «xterum amp;nbsp;lapideum, fed ipfa fuorum peiffo-taaccorda. Nam in eum locum ubi Deus fo-1« liabirareinter alas Cherubicasfupra propi lt;iatormm,ed tune inferëtur pro Deoucroac jo “iuo, muta Si abominanda idola, ita ut ne id quidem quodmulro omnium eis nunc lan- turum fitliberum.Ciuod ubi uiderint, nempé omniaabominandcaded profanata Si defo-lata,meritd quis ludçam relinquar.Nam fub« frquetur populum hifee de rebus obftupefeen ftm.confummatio, atque abominanda defo-Iwiofiueexcifio. C A P V T X. ANnotertio,quo Cyrus Perfarum rex regno potitus eft Babylonico, reuela-tum eftDanieli, cui amp;nbsp;Belfazaro nomc tft)Uerbum quoddam,quodeertèamp; uerum eftjfedmultis abhinc feculis futurum. Quid uerdillud fibiuellet, id Daniel abunde inrelle xit,amp;uilîonem omnem exadfe cognitam ha-buit. ludxis autem iam per Cyrum nouum tnonarcham fua captiuitatcfolutis,res omnis p kta erat öfprofpera. fiquidem primo anno, quo Cyrus ßabylonici regni clauum tenuir, infedes dimifsi fuerunt patrias.Et anno regni eiusfecundo, rempli fundamenta iadafue- ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tunt.Vndecontinud per maleuolos impedie- ! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bantur,itauta:dificatio intermitteretur. Qiia , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ûnéreillisdiebus (tertio nimirum Cyri an- ego Daniel tres totas dierum heb i;/*’’“ ‘iomadas ex animo lugens,uercieiunaui. Pa- nbsp;nbsp;conticefcebam.Etecce quidam Humana fpc- «oee.çKa ' ’M« uemqiiantumuisdefiderabilem.bonum, atçéo tetigit labia mea , fignificans nimirum, pwfi/Kdo J, , . nbsp;nbsp;quot;-••• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dMlKlIljMVIlUllt} lt;il candidum toto hoc tempore non edebam, e-tianidcarnibusamp; uino omni abftinens;ne» que^nte hos dies completes, unguent« ullo bat. Domine Rii,inquam, ex hac tua appa-ritione |
R A S i S. meperiingebam. Cafferdm uîcefimôquarto die primi menfis(hicaufem eft, cuius decimo quarto die fuû Pafcha ludæus célébrât) eram in ripa magni tluminis, ncmpc Tigris. Et hic fublatis oculis meis.uirum quendam uidi, ha bitu regio ac pontifîcio amiéfum , nimirum ueftitulineo:ôélumbos eins cingulum cinge^ bat aureum. Corpus uerd eius fe habcbat in-ftar chryfolithi. Facie uerd rutilâti erat, inftar lo fulguns. Ad hæc oculis erat ardétibus, ad mo rem accenfarum candelarum. Porrd brachia amp;nbsp;pedes eius refplendebant uelutsrs perpo-litum.Vox uerd eins,cum loqueretur,ftcnto» reaplane' erat.multorumaliorum uocemæ-quiparans.Erego quidem Daniel,cum liicef* fern unàcumalqscompluribus ,folus tarnen uifionem hanc uididta ut qui mecum erat,nihil quicquam uiderint: fed magno corrcpti Et ffrt nusttt'git ere» xit me fuptr ^.o dum uifioncs, utcp te ieiunio coram Deo tuo affligcres.uerdque ludlu macerates, exaudita terroreaufugerüt, atqj tefe abfconderüt. Itatp ego reliftus folus,uiôi uilionë banc magnam amp;nbsp;prpclaram.ad quâ fané amp;nbsp;mres meæ me de* fecerunt.Ôi decor uultus mei uerfus eft in paU lorem SI coloreliiridum. fiquidem omnis uiv tus mea deftiruerat me. Audi ni tarnen eum lo quentemmcrùm cum audiré.in lomnüincidi fuper facieni mea, ira ut facies ipfa liæreret ter rc.Sed illemanufuamecôtingcns.genibus ac manibus reptaremefecit.Etnominemcome appellans:Daniel,inquit,quialrifsimogratus es,ac places, fac intelligas at^ arrentü te præ* béas ad ea quac tibi diéturus fum:amp; colloca te g'««* in pedes tuos,in itiûum corporis tui ftatuni:li quidem no réméré ego nûcad te mifîus fum. Cumip hoeillelocutuseflet.ercxi me:atfprc-ueririis eius maieftatc.nô fine tremorc iuxta il lum adûiti.Sed iilcid animaducrtcs.ftatim bo no acimpcrrcrrito me iubens cfle animo: Ne timcas,inquit,ô Daniel.nam à primo illo die, quo animuin ruiim appulifti ad intelligen-continud fuerunt à Domino uerba tua. Per qux amp;egohucadueni:nequeeft quod cogites, cur ergo non pnusuenerim. Nam angelus Perfico regno prpfedlus,uno amp;nbsp;uiginti die bus mihi obftitit. Quitotus in hoceft,urmor tuo iam Cyro, rempli ftrudlura inhibeatur; Cambyfen iuuenem acrecens iam fadlum re» gem,amp; aulicos omnes incirans, ad populutn ludaicum perdendum.EtecceMichael, unus ex angelis primoribus, uenit mihi auxilio. Ita quehaccresmeapud Perfarum regem remora ta eft, ut ferius uenerim. Qudd autem omnia populo tuofucceifurafint, etiam nouifsimis temporibus,id uenio tibi reuelaturus.nâ mul tisabhinc annis implenda demum uifio eft. Cum uerd ad hune modum mecum loque-retur: Ego demiffa facie terram contuensj conticefcebam. Et ecce quidam Humana fpc-fe uellc ut loqucrer.Itaque aperiens os me- fihjhominit, um,locutus fum ; Ôë ad eum qui mihi afta- |
|
IN DA *î» ritione.intertora uifccra mea non fine dolore mihi commota funt, aded ut uitcs me defece-rint.QuomOdO ergo potero feruus, cü te hic coram aftantc mco Domino,collûquiÆgo e» tum non habeo quod de longiore uita Iperc, poftquam teuidi; 8^ quomodo collOqui pote ro, quern uires continuo dcftitUct^Et qui iam argrc anhelitum dtico, atque refpiro: Proinde illerurftim fub humanafpecieme cötingens, animum mihi ad didir, atque conforta lut me. Et iubens timoré omnc me ponere : Vir Deo dilede ac grate,benc fit tibi, inquit.qudd mor tern metuis nihil eft;fedfortem reprarbcs,boho ac impertcrrito fis animo.Et ad hæc iierba animofiorfad:iis,atqueconforratus: Loqua- to tur, inqiiam, Dominus meus, quippe qui me iam conFoirafti, arq; animum mihi reddidifti. Et tunc quidem ille me rogauit, Satis'ne iam nodi,cur ad te uenerim^ Alox milii hinc reuer tendum eft; ut me opponam angelo illi Perfi- lo dipræfeélo. Sedamp; Græcorum regno prxfe-ftus angelus, egrcdicnti mihi fe obuiam ferr. Aperiam tame tibi quod expreflum eft in fcri ptuva ueriratis, in libre nimirum dccretorum Uei,arqueinfallibilis prouidentiæ eius. Carte rum nemo quifquam eft,qui liifce in negocqs à me ftet, atqj mecum ludaicas partes tueatur atquepropugnet,pr£terunum Alichaelem ue ftrum principcm. fiquidcm ego anno primo DarqMcdi,inexpugnatione Babylonis fta-30 cum Aquilonisregedefeedetinaciem:amp;cô-bam ab ipfo,adiutans cum,uires 'que eius con nbsp;nbsp;miffo prælio cü uincer, ira ut urbibiis prius a- mifsis.iam rccupcrari8,ad pace petendam Sy* rü coadurus fit-Animofidr enim fadus Ae- (ïrmans. 6 A P V T X r. NVncitatp arrige aures, quâdo ucra ribi didurus ftim dctjs,quarobucturarfür, rebus.Eécé adhuc très ftabunt.fiuc re-gnaturi funt,reges in Perfide. Et qua-^tus fu-praomnes opulentuserit,maximis diuitqs. Quibus malcfrctus, ciim uehementeradmo* dum adaudæ erunt.omnes concitabit aduer« 40 ro maiorem quàm prius;amp; elapfis aliqiiotan fus Græciæ regnum. Sed rex quidam Grarciæ præpotens ac forris refiftef ci, ut cui mulro ac tnagno dominio potëtiacilluftri.quiduis fua exfententia arque arbitratu fucccfl'urum fit. ■Vbiucrd hic Perfisdeuidismonarchiam tc-nebit, perqiiàm ci tô regnum eius conrerctur; quippe quod in quatuorccrii uentos difpcr-tiendum fit,idqj non in eius pofteros ac nepo tes,fed in uiros qui fanguine ilium nihil con-tinganrinctp horum eadem erit potenria, quç illius.fiquidem Si ad alios adhuc, qu.àm ad lios regno deftinatos, regnû diftrahetur, qui de co contendent, ipfumqjmiferc dilacera-Bt eoftforta bunt.RexautemAuftri.fiueAegyptiusfortis hiturrex admodü euadet.-atçp per principes fuos fubiu Außri. gata fibi Syria, longe larcep proférer fui regni pomœria, ira ut dominium eius muirum furu rum fitSë amplum : tandem iicrd elapfis ali- quorannis, duo haJcregna côfœdcrabuntur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;—........r-....... Syria nimirum 8i Aegyprus. Nam filia regis do deSéirrués in Aegyptium,pro fualibidinein Auftrq,fiHcAcgyptii,uenictadrcgem Aquilo t nis,aut Syriar, fuo coniugio æquis condition! cft qui ei refiftat.Sub hçc iicro in præclaraarqf bus compoftura pacem. Sed parum hxc res ei |
N I E L E M fiiccedet, nihil quehabebit Rrmîtudinîs. Segt; men enim eius non fuccedet in regnum.fiqui« dem ipfa in mortem tradetur,unà cum his qui cam in Syriam induxerunttarqueadedipfee-tiam pater eius, unlt;à cum ipfius marito,qui cam aliquandiu coniugcm habuit. Sed exur-get in regnum quidam de germinc radicum huius filiaf rçgis Auftri,ficin mortem traditæ: qui colledo cxcrcitu inuadet munitifsimaj • quafque arces, ac urbes regis Aquilonis fiue Syriæiubi pro fua uoluntate, amp;nbsp;ex iioto fuo ui ftoriam obtinens, multis grauibdsque dite- to illic in honorefuturi funt, urper quos im-ÏO plearur fcilicet Efaix uaticiniu, quo uaticina- tus illc eft, de alrari apud Aegyptios erigëdo. Vraûf inftitutû profequamur,rexAquilonis RfxAf«« magnisprincipib. eöforderatus, irruetin Aelt; nitcomf»* gyprios.munitifsimas quafqj corum riuirates uiii obuallaturus, atqj cxpugnaturus.Etuiriinter Aegyptios principes,nö inucnietqüàrcfiftât: pieturia neep enim quos inter milites fuosAcgyptius habebit prpe larifsimos ac maxime ftrenuos 8C exercitatos,ho(iiü uires fuftincrepoterüt. Vu fect opibus. Abducct enim in Aegyptum ca-priuos, turn dcos corum, turn etiam eorum principes uiros,unlt;àcum p.rcciofiïsimis uafis, exargeto fié auro fabrefadis. Ethic quidem, complufcuhs annis Aquilonis autSyriærege fuperiorerit. AdhuncitaquemodumrexAu « ftri,Aegypti dominus,regnum inuadetSyrip Vnde amplis cum fpolrjs infuamreuertetur terram.Sedfîlq regis Syriæhacinuafioneirri» ««ttlttw tari.magnis multorum exercituûcolledisco» iitttmin piis,acceptamhäCiniuriam ftudcbuntulcifci- fium. Quorum alter incurfionem in Aegyptum fa-ciens,quamplurimas illic expugnabir ciliita-tes, atq; munirifsimam etiam urbc,ac regiam arcem,uidorobtinebir.C{teriim rexAiiftri,fi ueAegyptius,tandem etiam colledo priua-lido cxercitUjhas hoftium uires retundrt,attp gyptioru cxercitus,amp; rex primis belli fuccefsi bus fadus elatior,irruentin Syros,uigintiho rum milia ex eis interempturi:fed paru folida, nequeitaper omnia felixei erithsrc uiftoria. Nâ rex Aquilonis rurfus bello inftaurato re^ uertetur,ac producer in certame exercitü mul niSjCÜprfuahdo hoccxercitu,exiiiopinafoin ipfum multa ui irriict.Er his quidem tempori bus.cü multis ac prarpotentibus res erir Aegy ptio.Auftri domino.Etnebulones cöpluresc' tuo populo,qui bcllorü horum (quçludæain quoq; non lcuiterattcrenr)pcrta?fi,relida Indra acdiuinalcge,in Aegyptü demigrabûnK creda illicara,8éfacrificiisinipfaoblatis,mul eosgraffabifur.nqilidcm nemo quiïqfiituru# multo optima Ifraelitaruilla terra ,fuâ quolt;ÿ froieret |
P A R A P H R |l'oferettyrannîdem. Qiii nihil repugnanres, tontiniidimperatafacient, magnai^ pecuniæ furamamulétabiincur.Ilie uerórurlum fe c5-ponet,afcp apparabir, ut illuftri ac ualido exer cim, ueiiitgloriofus uiótor uniuerfum Aegy» pti regnuni ingrcdiatur. Adducturus chain fecumuiros bonos,aeprobos,per quospax inter cos componatur. Nä öi formolifsimam focminariun filiam fuam.nuptui traditurus eft
ASIS,
intcrnedone Ifraclis. Qyaf res ïpfös fallet,ni-« hillp de ea Het : fiquidem id non nifi ftaro fuo tempore futurum eft.Sed Syrus iam apud Ac# gyptios diues fadf us, multa cum re in fuam re uertetur terram, corde fuo fcelerato malum macliinans populo Dei fandlo, quifanifto ac inuiolabili fccdere Deo hxrent:atquc male c-tiam fafturus eis eft,multisciuium interfe
diis,ac ditiorum facultatibus ac cimelqs dirc-Aegyptio.ut per hanc Aegypto commodiusio ptis:fedhæcobiter, fiquidem deftinatoitine-
potiatur.Sed hie tarn impie difsimulatus do-lusnon iuccedetjieqj pereum uoto potietur. totthxcueró, componet le adinuadendas Gracia; aliquot iufulas,quarum amp;nbsp;nonnullas rapier.Sedprinceps quidam Romanus,pro focijsurbibuspugtiarurus, hanc eius uimôi iniolentiamrepnmet, itautmagiio fuocum dedecorcaciaclura,durifsiinaspacis condi-tiones fitacccpturus.Viidead urbes luie terrac
re,reuertetur in terram fuam. Veriim poft an-nos aliquot iterum expeditionein in Auftrum parans, non pari rerum fucceifu fructur,quo duabus his uicibus prioribus.Nam clafsis Ita licafiue Romana aduerfuseum uentura eft, quae eins ferociam rcprimet,atqj Aegypto ma num abftinere coget ; id quod magno dolori ei futurum eft.Qiiare ad fuos reuertens, iram concipietaduerfus ludæos famflis padioni-
VenitHl pey eum trie reiz^ Ro-muni.
tbSiii'iij ’’’«»idores reuerius, impingetatquecadet,à 20 bus foIiDominoDeo fuo côfœderatosiquos ''quot;«iuiff nimirumpopulointerficicndus.Suc ubiiniquc'admodum,8dmultoduriusquam ^fdetucróhiiic,uililsimus quidam populi ex» »fulo ac honoreindignus. Qua quot;nbsp;teamp;intra paucos dies non apertapugna, neque bcllo,led fraude periturus eft. Rurfum ttero,in Iniiiis demortiii locü uetiiet quidam humilis, ciefpedbus, Sd nihil magni nomiiiis, quinoniiifta eiedtione, nequeiure hxredita* tio.fed malis artibus.dolo, ac biandiciarum il lecebiis.regnü obtiuebir. Porrd fi qui ex prin cipibus till conabuntur refiftcre, hos ille pef-fundabit.atcp deperdet,ueipfi quidem parci-turus Aegypriorcgi,focdus cum iplo faiicire “olentimt uerd fe illi maxime coniccderct,at» queamicitiam cum Acgyptio incat, dolofc id faciet: profedburus nimirum in Aegyptum, paruaftipatusmilituinmanu, nequa de ipfo haberi pofsit fufpicio, fed ut qui tutorio no-inine regnnm adminiftraturus fit. Ingreifus
prius traclaritj rcdibit tandem ad fuos ^ar* cens atque amice'faciens cum qs.quiàfaruflo Dei fccdere defeifeunt, illudque relinquunt at que contemnunt. Conftituet aatemin iirbc præfidia, quæ ad omnem impictatem populü cogant,atqueimpellant.Ethiipfi profanabüt templifanéluarium.impcdientes atque aufe» rentes iugefacrifïcium,atque afsiduum ilium Dei cultum,adeô ut loco Dei qui illic habita-re dicitur.in famfto faniftorum fuper alas Che rubim, pofituri fint abominandiim idolü ; de quo quilibet id cötuens,miretur,atcp obftupe feat. Et defertores diuini foederis ac legis,fimu latefacient, atque per fimulationcm idolum hoc colet,multosqj chreftologia ac uana blan daq; perfuafione eodem feducent. Sed popu* lus quiDeumfuum uerenouit, conftanterei adhærebit,nec}j à ucra religione abduci fepa-
30
autem iam icgionem quietam,amp; opimam,o- ,^0 tietur.Nam amp;nbsp;qui doc^iores in populo eriint, pibusnimirumflorcritifsimâ,idfacict, quod complûtes docebunt,inftruent,arqj confirma
nnte cum iicque patres ipfius, neque corunde progenitoresulliunquam feccrunt. Prxdam enimamp;fpolia,omncmquc Aegyptijsrem ab-latam.illeinterfuos difperget,atque diftri-buet.conciliandis illorum animis ftudens. fiquidem deinuadendismunitioribusciuitati-bus cogitabit : fed expedbanda aliquantifper occafio eritjSi opportunitas.Qua data,infole tioriam,atque corde elatior fadbus,totis uiri-ïbfxs«, '’“s‘'’fu'S^taducrfusauftri regem Aegyptiu.
bunt. Vnde6igladio8i incendio perdenturt aut certe bonis ipforü confifcatis,fcdibus fuis pulfi,profcribcntur.Etpoftquam horum plc» riqj in hac perfecutione periei int, tandë par» uoquodam auxilio iuuabuntur,urrefpirarc eis paulifperliccat. Et multi quidem tunefefe illis fociabunt:fed hoc amicitia fimulata ac ni» hil fyncera,fiquide exeruditionibus nonnulli cadent, utigne explorât! mundenturac deal-bctur.dum perfccutionis Si dubia hæc tempo ra durant, nam Si aliud feculum nos expeda» mus. PorrdrexillefceleratusacDeiaduer» Faeiettuxl^ farius, pro fua libidine ac uoluntate gralfans uoluntatem atqj defxuiens,fefecffcret,atqjfupraomnem fuamrex^et Deum fe extollet:aded,utcötraipfum Dcum eleuabiiur deorum, contra Deum inquamoptimüma» aduerßitoinquot; ximum miranda, fupracp modum fuperbalo- nem Deunt,
JO
Qni quidem Siipfe per fuos ad prxliandum wrd W ‘''*^*§^f“®gt;quot;'’3gno,longccj; ualidifsimo excrci buimiite nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conabitur confligcre.Scd nihil illi
fucccdet.utquem proprq principes ac magna ï’' tesjimpijs coiifpirationibus prodituri fint.
Perdent enim eum illi ipfi, qui panem eins co medunt. VndeSi exercitus cius opprimetur
amp;occumbet, quamplurimis eorum crudelif- nbsp;nbsp;cuturus fit : id quod illcimpune' adhucfaciet,
fimcinterfedbis. Tandem uerd uter^horum necpmaleceffurumipfieft,donccconfumma» reguminanimum inducetmalefacerc popu- tafueritDominoDeoira, eam^inpopulun» Io Dei, amp;nbsp;in eadem menfa inter fe confpira- fuum conceptam, plcne' euomucrit : ita enim bunt,confultaturi de opprefsionc at^adeo nbsp;nbsp;DominoDeo dccretü eft, ut tandem hxctarn
abominanda
-ocr page 240-IN D A N I E L ÏM
*4»
C A P V T XTt
ILlo aurem tempore,quo ad finem fm' oeflt; get eins regnum, qui fe tarn ex diametro, tamtjj manifeftè Mefsiae Domino prsebet aducrfarnim,confurget Michael, magnicoiifi li] angelus,qui ftarpro populo tuo.ueris nimi rum lfraelitis,uteos tueatur, atç ab aduerfa-riorum infedationibus liberet ac feruet.Tem pus enim tiincfuturum cftpericulofum adeo, ac plenum omni tribulatione, utabexordio mundi ad cum ufep diem nullum uifuin fit fi» mile.Scd bono animo fit populus, qui tali ex protedorc pendens perirenon poteft. fiqui' dem tune temporis omnis tuns populus fer-uabitur, quifquislibro uitae iiifcriptusfucrit: nempe qui non nomine tantum,fed uerc' fue-rit Ifraehticus.Et tunc quidé, prorfus déclina to Antichrifti regno, multi ex his qui dormi-untin terræ puluere, expergcfadicuigilabür: innrMfnl lu quidem (utquorü in refurredione prima pars futura fit) ad uitam arternam, nunquam nimirum amplius morituriuibiahosfubrerü omnium confummarionem,manebit opprobrium atque contemptus fempiternus. Porro lus tam diificilibus temponbus, non deerunt fuo officio uiri pic eruditi:docctcs enim alios, fulgebunt atep inclarefccnt ucluti fplendor fir mamenti. Et multos adiufticiam adduectes, qitac per fidem ex uno Dno Md’sia noftro eff, lucebuntacprxclarierunt, ueluti ftellx nunquam interifuræ, Sed tu Daniel, quandomiit tisabhinc feculis hxcdemum ucntnra fiint, inuolucris obteda habe iterba hxc : atqne librum,cui hsccinfcribes,obfignato,dumicm pus illis rebus ftatutum adueniat. Tune fane complures hue illucdifcurrcnt,adinqiiiren« dum ucrbum,acuoluntatem Domini.Etita quidem Scripturas omnes tune perfcrutabim tur.atq; expiléabuntur,ut ueræ fidei.faaarûllJ rerum,fiueimminentis fclieitatis, multafiitii rafitcognitio. Poftquam ueró pcrlongum hoc colloquium habuit mccû angelus, iamep illedifparens me reliquifTet : tune quidem e-go hue illuc difpidens, uidi ftantes duos alios angelos, Perfidis nimirum amp;nbsp;Grreisc, adripâ (luminis Tigris altcrum quidem hinc,8( alte-rum illinc: amp;nbsp;unus quidem eorum, uelut tam uariarum ae multarum ealamitatum pertçfus, rogabat uirum ilium lineis indutum, qui iam fuper ipfasfluminis aquas confiftebanCJuis tandem tam obftupefccdarum.atç calamito- ««ôtr»« farum rerum finis effet. amp;nbsp;quid uir ille lineis «lirniM indurus,ac fuper aquas confiftcns, illiad bvc refpôderit.aiidiui quo^. Nam manibus fuis, turn dextera turn finiftrain coelum fublatis,ue luti quo Deum teftaretur, iurauirper uiuentc in fecula, quôd tribus annis Si femis, duratu-ra effet hæc afflidio,nimirum donee ad plenü confummata fucrit difperfio populi Deii K
abominanda fincm habeant. Quin K Dcum patruin fuorû ill«nihilmoraturuseft,ut qui de eo nihil inrelligat.neq; mulierum etiam cu rabitconcupifcëriam.utin calibatn fuocre-datur maioreefteuitæ fandhimoinaamp;piinra te. Imo doârinis dçmoniorum aufcultans,8i fpiritibus impoftonbus,nullum ille Deum cu ramriis eft.fiquidé fcelerofus hie, ac ueic pcr-difionis filius, Dei aduerfarius, eiferet fefc aducifus omne qui dicitur Deus, aut numen: aded.utin templum Dei fefecolloeaturusfit, oftentans feipfum elTc Deummimirum quan» dohominummentibusattp confeientijs im^ perare uolens.cos fuis ftatutis illaqueatos te-nebit, acfibi uelutuero uiuoquc Dcoobftri-élos. Reijeiens ueró Dcum patrum fuorum, Dc«w Mao loco eins colet ac uenerabitur deum Mayfim, fim in lote fiucfortitudinum.forha nimirum aepratftan Juouentrii^ tiora tcmplaubilibctinhabitantcin.Quern ta knur, men patres eins fupcrionbus feculisnunquâ coluerunt, atqj adeó ncnouerüt quidem, aut quicquam de eo fando audierunt. Atqui hiefe dulus huius Dei fui cultor, gladio igne^ pro eo decerrans, eoler : inclufumip eum feruabit auro,argcnto,gemmis, acpreciofifsimis qui-busqj cimelqs. Et ftatuet plcrofqj uelut in prac fidijs deo fuo Mayfim, quos multa gloria co-lioiieftaros.ad magna euehet .• certos terrx a-gros ipfis diftributurus, pro mercede fui labo ris, quem defendendo atç conferuando deo jq Mayfim,(deo inquam tarn alieno.abfurdo.ac peregrine) impendunt. Et tandem quiderex Auftri cum co congredietur; amp;nbsp;rexaquilonia inftar turbinis,curribus, equitibus, magna claftc in ipfum irruet. Et in terrä eins irruptio ne fada,omnia nullo labore, ac neminerefi-(fente uaftabit.Deinde uerd inuadet eriam ter ram Ifraeliticam,omnium terrarum defidera-tifsimam acpræftantifsimam ,ucramnimirü Dei cccleftam.in qua complures piorum per-dentur,at(p enecabunturifed Edom,Moab,S( potior parsiiliorum Ammon,omnesnimi-rum impii,manum eins euadent.Immittet au tem manumfuam in complufculas regiones, quaeaduerfus ipfum nihil poterüt. Siquidem ne Aegyptus quidem poteriteuadere.Prxdi-ues enim erst thefaurorum auri amp;nbsp;argenti.at-que omnis rei fpeciofç,ab Aegyptqs Libybus amp;nbsp;Aerhiopibus extortæ.fiquidem hos omnes inuafit,atqucdiucxareSfexpilarc foliruseft. Nouifsimeuero, rumoribus malis hincillinc ab oricte atq; aquilone allatis, quod illic eum fua régna deftiruant.atcp ab ipfo defedionem paren r,m ul taira percitus cgredietur ad per-dendum,atqueinrerimeduin plurimos:amp;ra-bernaculum palatq.aut aulx fuç conftruet in« ter maria, morruum nimirü amp;C mediterraneü, in möte Dei fando ac inclytoiquippc qui ho-minum mentibus ac confeientijs, ubifolius
Dei opt.max.fedes eft,dominariuolct. Porrô quôd tune tandem uniuerfahxedabituruide ubi finis arque interitus eius apperet,tuni re compléta. Et hoc quidem cum audiffem, nemo mnus crit qui ei opem ferat, non intellexi tamen.Vnde audaculum meprg aut uUo firauxiho. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bens : Domine, inquam ego ipfe,quis horum
omnium
PARAPHRASIS.
|
•mnium ultimus finis erit. Turn ille uelut plu rarogarirecufansiTu quietumfepræbe,acua de Daniel,inqt.fiquidë hfcclaufa atqjobfigna acuanici,inqr,iiquiaenfcciauia atqjooiigna fir tamanchneq; a' quoq fatis intelligctur, donee ultimus ipfeftnis appetat.Interim ueroiufti *^Ptlt;/!iti- föpluresiuftificabunl adhuc,perpurgandi,dc albandiac uelut igneprobädi.Sedimpii in for dibut fuis magis ac magis fordefeentes,impie femperfatffurifunt: neep tora illorum cohors quicquamcft intelleftura. Cxtcriim pièdo«io Âijilli tuncrëintelleiffuri funt,£lt; adliorratuvi piosomnes.utattoliant capitafua,ac fefe ad appropinquantem fui redemptionem exhila-rent.Nam ut iterum hoe tibi répéta: A' tempo tequo remotu erit iuge facrificiü,hoc eft, quo uetus Dei cultus e' tempio ipfi facro erit fubla tus, ac pofttum illic fuerit abominädum illud idolum, quod pios omnes in admirationem aeftuporem rapiaf.eruntdies mille duceti ói hortos fubinde ingredi.atqj in ijfdem deam-nonaginta.Etbeatus quidem is meritócenfen io bulatiunculaaliqiiaferecreare'acreficcre. At dus eft,cuidabitur uiuere dies mille trecentos amp; trigintaquinque. nam per hos quadraginta quinqj dies fuperiori fummac additos,tempo» rahabebimusrefrigerationis à cöfpeduDci. Et promicabit cœli tds ille g ucturus eft,que tiunccQclum teuere oportet, ufqj ad tempora ■■«ftitiitionis omnium. Cacteriim tu Daniel, ’ntequamhxccueniant.moricris.atqucdulci ____________________________________________________ fomnoconfopitus quiefces. Etin nouifsimo fuioffictj memores.dum negligunt populo die,refurgetibus nimirum mortuis omnibus, jo ins dicere,aclitigantis populi cötrouerfias di« fortem feres te dignam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“ C A P V T XIII. Sufannir hijieria. |
H Is autem qfdc temporib. quâdo excellé tifsimi diuiniep plane iudicq adolefcens Daniel,Babylûncfuit, unà cum uniuer fopopulo ad demigrandum in terram Baby-loniam coadto, atqj illiccaptiuo; admirâdum quoddamfuæuirtutisille fpecimen dédit, a-, dolefceiiseriam’iiüacpriuarus.interpresbyte 1)4 fos.acfenatorii ordinis uiros,amp; paruus, in re JSiiBj nnxima.atcp capital!. Habitabat autem Baby 'oneinterexteros illucabuedtos nir quidam n« PWlarus.ac ludaica in gentc primarius, no-Mik), niineloachimus;quiuxorë ftbiduxit, cuiSn-fannjc nomen erat: qux pâtre prognata fuit Helchia,uiro probo ac laudato.Nam Sufanna ditautem, utcodem l'IIo anno quo res hæc ge ftaeft,duode populi fenioribus indices con-ftituti fint, qui populo ïudaico prxeftent, atque permirrenreid iam rege Nabuchodo» nofore, ius dicerent, populum^ moderaren-tur. Athiexillis fuerunt.dequalibus teftatus Egrey/i eî? aliquando Dominus efttQpddiniquirasBa- in'.quit.tt de bylonc ex ipfîs presbyteris, ex uiris iudici- ßabylone à bus profcdlura effet, penes quos populi cf- feniorAittii fetmoderario,acrerum omnium gubernacu- dicAm^ la. Porrd dum hos fibi conftirutos habue-runtindices, frequêtarunt amp;ipfiloachimi hu ius ædesî ftquidem hic nelut pro tribiinali con fîdentes, uacabant iuri dicundo, ac dirimen-dispopulilitibusôfcontrouerfiis. Cum ue* rdpopulusdemorefub meridiem iam adfu-asqnifcpscdesdigrefl'us effet, folebat loachi-mi coniunx Sufanna, animi caufa mariti fui fcelerati illi duo presbyrcri, ac uiri indices, dS quotidiecam domi fuacuidenrres fuasaccu-ranrem,quodçfingiilisfcrcdiebus mariti fui pomariü ingrefla,illic uoluptatis gratia inam-bularer, capti amove cius, miferè in ea deperi« re fcrperüt, adeó ut animis obcæcati, ne calu quidem oculisfuis contueri, arq;illud inliabi tantem Dominum timere curarint. Nihil ctiä utpræftanti forma erat.itaS Dei timens, ex piorum parentum inftitutione Mofaicam legem pulchrcdoda, ad eandemetiam Babylo $ô ne fuam uitâ inftiruebar, impiam Babylonio-rum religionem fubterfugiens,atqjomnem ui tïcommaculandac occafionem feduld cauens achorrens.Porrd loachimus maritus eius,uir fuitdiues acprxpotens, Si habuit pomarium Perquam pulchrum, fuis ædibus uicinum. Ad hue uerd, qudd omniû facile pracclarifsimus, SPapudomnes ob cximiam pietatemSf pru» dentiam fummo in honore effet, complures é ïudaico populo confluebant: alij utuirü con. 6â fulertnt,alfi quôd opis indigi efl'ent.ac ius fuü pevfequerentur: aut etiam utaffabilitateuiri, tnwumç eius comitatefefereficcrent. Acci* rimere. Et cum quidem uterque huius amorê inifere'inardefeeret arque infanirer,neuter talt; men alter! fuum morbum aperuit : fiquidem pudebat eos proferre,quibus aeftuarent hbidi nibus,quantoq; flagrarent incendio, atque a-moreeiuspotiundae. Cum uerdmalcperdi-ti feduld admodum in hoc incubèrent, ut quo tidieeam uel uidere polfent, quæ resamori# fpicula acuebat; alter aliquando alterum ad-4® hortatus.ut quia prandendi tempus erat, do-hmmabirent, illincfunt digrefsi, fuam utertp uiam, ac domum uerfus. Cæterùm cum iam diuerfis itineribus difiunóti.rurfum in eûdem conuenirentlocum,ubi alter in alterum inci- Confeßt debat.miratiidfunt. Dumep hie alter alterum funt concn-percontatiir.quadecaufa cundem hunc inlo pifeentimn cumconueniant.tadem confefsi funtinuicem fuam. fuam libidincm,amp; fcclerati amoris incendia. Et inito confilio, de tepore inter fe ftatucrunr, quo Sufannam poiTent aliquando deprehen^ derefolam. Hacitaque confpiratione fatfla, dum fcelerati illifuxlibidini tepusobferuanc accommodum Si opportunum, accidit, ut Su fanna nihilfufpicäs mali, pro quotidiano mo refuo.duabuscomitatapediftequis, ad fe la^ uandum abiretinconiugisfui pomarium : ftquot; quidem ingens iam çftus erat. Cum uerc) nul lus illicefler.prxterduos nefarios illos fenes, de quibus Sufanna nefeiebat : quippe qui fefe in hortis abdiderant, obferuaturi Sufannam, ft illuc uenirer,8^ quid ilia rei in pomario face« ret ; ipfauerófefolamputans,prdift~equis iuquot; betjUt oleum, unguenta, atque fmegma adfe^ X rant; |
|
ï M DANIELEM *4» rant,dûfehu9recogitat,claulîs primdm hor torum portis.uerecundiic enim fuf profpeétü uolens , timebat ne quis illuc fortefortuna poftet irrumpere. E t puellp quidem, ita ut iuf» fa: erant, conclufis omnibus pomarij portis, per pofticum quoddam deipfoegrelfac funr, caqua:pia Sufannamandarat allaturæ, neqj enim his,de fceleratis presbyteris, quicquam cöftabat: quippe qui ita fefe abdiros feruabâr, Non funt reueriti fcilicet boni hi indices,per-ncàquoquâmderipoft'enr. Poftquam uerd lo fonam diuitis.Emifsisitaquefatellitibus.ac* fj» iamafua herapedirtequfdigrertaelunr, ßi Su Jcntpuelia, fannaillicremanfitfola.proliliunteötinudfee Icrari illi.Ót ad illam concurrentes,ut malis u« rebantur incendiis, deftuproconfcftimeam appellant, modis omnibus earn rogantcs, ut ipfis fui copia faceret; id quod fine omni incö modoliac rei opportunitatefacile polTet^nä foli liicfumus, aiebant; abfqj arbitris res age-tur.8f porfæ quidem pomarij probe claufc pitis fui cauiam dic'Iura apud iudicrs,quos ft» bl aceufatores habcbat,amp; iniquifsimos. Porgt; funr,nequisnosoppnmat,deimprouifohucro rd Sufanna, cum delicara admodumactene- irrumpens.Et quando tanto rni amore arde-mus,indignum cerrcfuerit,fi recufes amanti-busobfequi, acre nobis dare, urnoftroin te amori fiat fatis.Certc fi te nobis hie inexorabi lem pracbeas, ncque fupplices admirtas, gra-uifsimum tibi^ roti domui tuæcôciliabis malum, fiquidem concorditer, unoep ore ad-uerfum te teftificabimur, hie tecum adolefcen tern quondam fuifle,cuius potiundi gratia pe diftequas de pomario ablegaris. His alijs'que uerbis,moddrogitando,moddminitando ca ftxfœminæanimt'i oppugnarunr,fcdnon ex» pugnarunt. Illa enim fubita hac inuafione at-ronita,altiim duftis fufpirijs ingcmifecs : Me .. miferam, inquir, quantis ego hie undiqj pre» ^»gujtia nioranguftijs^Nam fine hoc facio,ucftroqj a» funimi I moriobfequor.morsmihiimpendetatcpprae “««If. ßjj eft;fluereenfo, atep me illibatam feruo, no eftugiam neftras manus,feelcratascp calum« jo nias. Præftitenttarnen,ut detrcc'tandoferua» 4oquis illuc introgreffa eft. Etcallida quidem ta innocctia in ueftras mantis incidam, quam tit nocens amp;nbsp;adultéra hoc maliin Domini co-fpeiffu defignem. Qiia quidem re ita perpen-fa,illaaltiim clamare attpquirit3ri,accurrcre cupiens qui opern ferrenr, atqj horum uim a-uerterent.Ilh uerd cötra' uociferari conftre-pere. Et eortim alter quidem ad pomarij ia-nuam accurrens,eam aperuir.introuenire de» fiderans quibus aperirer, Sufannam in adulte riohiceifedeprehefam. Atubi domeftici hncjo de pomario clamorem andierunt, eueftigid per pofticü in ilind exilinnr,cognituri quid a-gererurquidcpciamorillefibi ueller.Erpoft-/fWfj loruti quam improbifsimosfenes deadulterio Su-funt,eruiue fannam calumniantesaudierunr,morftiacplu rKHt ferui rimiimdolentes,magnopudoreperfufifunr. HtJamp;emerer. Nam nihil rale unqnam de Sufanna auditum cratiquippe quç caftior erar,moribuscp per o» |
mniainculparioribus,quam ut deipfa menti- auxilij quicquamadferri poftiecôipiciens,ad ri quifquam anderer. Poftcro uerd die, poft- 6o Dominum Deum conuerfa, clara uoceipfum quam res rota iam urbefparfa fuir, fië cum po pulus perfequendi iuris fui gratia,in ardes loa cliimi iam de mere conueniret, accelTerunt omnium fceleratifsimt presbyter! lii,neFarÎ3 in miferam Sufannam cogitantcs.Toto nim U rum pedf ore in hoc erant,ur Sufannam inno-centem,adulterq criminatam, turpimortedc medio toilerent. Itaqueeffronte, infandaque audacia, uniuerfailla populicoronacircum« ftanteiAdducite huc,inquiunr,in indicium Su fannam, Helchia: filiam, loachimi uxorem. cerfita Sufanna eft, innocës ad nocctifsimos, piaadimpijfsimos,pudicaamp;cafta adimpu' dicifsiinoSjOmniqueluxu perditos. Quæini« quifsimorum iudicum iiiifu obtemperans, multiim pudefadta.ac miferc rremés,unàcuin optimis parentibus ac dulcifsimisliberis,ac omnibus fibi cognatis ad eos accedit, iam ca^ ra,0lt; fupra modum formofa, in indicium ue- »‘gt;”gt;lt;gt;1^ nifletobuelata.coufcelerati hi indices,ut eins pulchritudinefuosoculospafcerent.acimpu rum animuni eins afpedlnexplerent,eötinud iuben t earn reregi,arqj omnium oculis fe con» fpiciedam darc.id quod omnes quiipfam c5' tingebanr,fimul ôlt; omnes quotquot earn no rant,ubertim flebant.mulrdqucdoloreacge» mitu conruebantur.Et hicnefarij indices in media populi nirba cxnrgctes, innocentis ca piti nocentifsimasfuas imponuntmanuB,iu reiurando facinus confirmaruri, quod falfd aded miferar obqciebant. Atillamultislacliri mis oculos perfufa nitentes, defixis ftabatin cerium luminibns.utqnæin Deo,cali Domi» no, fpem omnefuam haberetrepofitam.Per-iuri uerd presbyter! iufiurandum daturi,in hunc modum dixerun t;Cum nos in liortis fo li deambularemns, hrccumduabuspediffc-hsec.cum has claufis hortornm ianuis aman-daffet, uenit ad earn iuucnis quidam, qui lefe illicinlatebrisabdiderat,amp;cum ipfa concn» buit: nos uerd qui horrorum in angulo lubfi» ftentesfcelus hoccontuebamur,tandemadi- pfosaccurrimus,amp; rei nefarisc indulgentes ui dimus. Ilium uerd, quod uiribus prseftabat, neqiiiuimuscomprehedere, fedapertaianua «»«qMiMi* fibiconfulens aufugir.Dum uerd lianc prac-henfamfupereorogamus,quis'näadolcfces htnilir^' illeeffet,modis omnibus idaperire recufat. Cuius quidem rei nos fub confpeiftu Domini Deinoftrihicreftes fumus. Cum autëomnis eircumftantium c5ucntusacmultitudo,huic feniorum ac uirorum iudicum teftimonio ere deretiinnocens Sufanna, nullo fibiinficiandi loco relidlo, capitis damnata eft. Quarnetpà parôtibus, neqj ab ullis cognatorum fuorum. Dew el'’quot; inuocans.inliuncmodiimlocutaeft:Deus!c» »'t' terne acimmortalis,inquit,cui nihil abditum diiw«*'* cft,aut occultum, etiam res omnes antequam epguüff» fiant, |
|
P A R A P H R . fianf,fOgnîtasliabens.Qi!anquam fuoperiu« rio hi homines fallant,te ccrtc non fallunt,qui feis eos falfum contra me tuliffe teftimonium, adcoiitmoriendum innocenti milü fitiquæ omnium iftorum,quç ifti ex compofito,defti-natatpmalitia de me confingunr, arque falfô teftantur,nihil plane cômifi,ac ne cogitaui qui dem. TuDeusinnocentixmexteftis es,atqj uindexcris. Dominus autem Dcus,quifuo-tumpreccs nunquam negligit,ncquc auerfa- lo tut,liane Sufannx fux orationem refpexit, at-queexaudiuit. Nameumiamad fupplicii lo« tumlapidibus obruenda educeretur, excita-uitanimum iuucnis cuiufdam adolefccntis, tuiDanicli nomen erat,qui fublara de circum« turfitantemultitiidine uocefua.perquàm cia* réamp;altùm exclamauit,fc àfundendo inno- tendshuius fanguineinfontem efle ac mun-bum: lit qui iniuftac horum fententix non fub fctiberet. Ad quern quidem clamorcm.dum uniuerfa populi multitudo fe ad ipfum côuer-*‘t, interrogans quid ifte clamor, taliaqjeius nerba quçprofundcbat,fibi nellen t,quorium» '■tfpedîarcnt: ille animofe admodum iam i n— krotnnes confiftens médius : Ita'ne, inquir, ftuitiatque amentes cftis, uiri Ifraelitx, ut ci-kareidifquifitionem.nudis tantummodo ho . tum diftiscredentes,Ifraelitidem capitis dam »diijijiquot;'quot;quot;'gt;iftis,rei iieritate nihil comperta? Redite in ins Omni dere cognituri.Nam 30 medium diffind3r,atquc ambos uos male pro i,jji nifinicfallitomnemeumiudiciü,uiriillipref« 1’!« i'* ^yi'n,arque caufx indices, falfum in hanc di-M xenintteftimonium. Itaquead hanc adole- feentis uocem, tota fimul multitudo, cotinuo Mrótrahebatur.acfeftinantcr fcad curiam re dpiebat-Cundfosenim pereütis Sufannxmi ferefeebat, ut cuius probitatem liabercntco-gnitifsimam.amp;abuudcfpedlaiami Cumue« tbiamreditum effet in curiam iiirifeniorcsa* pro dänarunt, atqj perdiderüt,quä per calfiniî deffeiubentDanielem.atquecumintcr ipfos 40 miferpSufannxtarnmalitiofcintenderät.Atcp tonfidcre,ut qui ex uero fententiam ferret; fi-quidem Deus eifenile hoc munns tradidiffet. 81 Daniel certc hic nihil tergiuerfatus,iulsit ut alter ab altero longiufcule difuingcretunquip pequieosfeorfumfuper haefua accufatione effet examinaturus. Vbi uerd feparatim iam fuouterqueftctitloco,alterum ipforumad fc ’’Wffilf euocans;Sceleratifsimcuctcrator,inquit, nüc quot;'’limilo- tandem fe produnt tua peccata.omnislp tui iniquitas8lt;malitia: quxantchaciniuftis iudi eqs exercendis commififti,quando muneruiri gratia,autalqs nefeioquibus affeeffibus du-ftusjinfontes male muldlafti.ßl opprefsifti, fontes uicifsim liberans 81 abfolucns.id quod aDomino Deo fedulóadeó prohibitum no« fti,ac uetitum.utneiuftum atqueinfontem in^ terficiamus. Sedage,quando hoctu facinus tc uidiffeafleueras, tamcp rehgiofoid iuramen» to confirmas : die mihi, qua'nam fub arbore hotumconcubiturn uideris. llleucro incun^^o ttdintn- ^’quot;'^tltnrifcumnominat. TumDanielhoc (iitWiiWi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Reifte acfplendidc in tuum ipfius caput mendadumhoc mentiris. |
Ä s I s. 10 perdenda habes animumifub cuius generis arbore deprehendifti illos una cubantes? Et ille quidem hac qupftioneirretitus.Subprinö, inquit. Itaqut dum ex uariantibus horum re fponfis fefefcelerata horum calumnia aperit: Et tu,inquicDaniel, rcftcacfplendidc hxciri tuum ipfius caput mentiris, magno tuo malo hasaduerfusinnocentem technas commen-tus: angelus enim Domini, cuius oculos latere non potuifti, ftridlo gladio tc manet, qut tc Exchm/tull itacp omnit (atm uoce magim. so inquit, fummo tuo malo .• Equidein ange-, lus Domini diuinitiis ßbi mandato tradiro, mendaccm tcdilfecabirmedium. Et Daniel quidem utementitæhorum calumnix omni« bus liquidó cotiftarerir, hoc dimiiïbjufsitad« duci akerum ilium. ôi huic quidem ante feco ftituto: Tu Chananxi feminis,inquit,amp; mini« me' ludaici generis,Innocentis fœminç form a tedecepit, atquein hoc mali pertraxif i liquidem mala fuifti captus libidine,qux tibi ani-mum uiciauir,amp; peruertit. Et ad hiic quidem modumegiftiscum filiabus Ifraeliticis,quae præ metu ueftrum côgrelTum paflæ fuiir,dum grauibus minis perterritæ, quófe uerterent, nefeierunt. Veriim hxcludaicac uirtutis incul patifsima uirago, Deum metucs magis quam uos, ueftrisconatibus reftitit, nequeueftram impuritatem pafla eft,autadmifit. Seddicob-fccro mihi, quando tarn obfirmatum in hac ueftra malitia perdat. Hie omnis ilia circum (Vantispopulimultitudoinaltum fiiblatis uo cibus, mirum in modum gauifa eft : fimul om nes Drum collaudantcs, ut qui in fe fperantes non deftitueret,atque cos feruaret. Etinfur-genres in duos hos presbyteros, iam per Danielen! tam dilucidis argumentis periurij reui (ftos.eadcillos pana exMofaicx legis prxfcri ita quidem illo die uindieatus conrinuö fuit innocentis Sufannx innoxius fanguis.cui qui dem cum omnes häc liberationem plurimdm gratularentur, tum maxime' uerd deca gauifi arque Ixtati funtpij parentes,Fltlchias cuni fua uxore,Sufannp marreiqui cum ipfius mar» to loachimo, mulro mocrore ferc confumpto acemortuo, fimul 81 cum omnibus cognatis, immortales Domino Deo egerunt grarias, fuper admirandahac innocentis Sufannx re-demprione: quodcjß nullum probrofum faei« nus inipfa inuenrum effet, quod hontffifsimg familix turpitudini ac dehoneffamento effe poffet. Itaque Daniel ex hoc tarn prxclaro fä (fto,magnx apud populum ab illo die autori* tatis fuit,in magna habitus gratia 81 gloria. C A P V T X 1 I n. P Oft hxc uerd,expugnata per Cyrum Ba-bylone, atqucimpioBalthafare inrerfe-ôfo.ira ut iam ad Perfas 81 Medosmonar chia deuolueretur: tandem 81 Medoium rege Aftyage mortuo.fuccefsitin ipfius locü,ac X a Medo.» |
|
14«. tu DAN Medorum regnü Cyrus Perfa, Aftyagis ex ft-lia nepos. Hic uerd iam foliis reru omniû pogt; titus, Danielem cximic charfi, multoqj in ho norehabuit, aded utis conuidtor amp;nbsp;multo fa miliarifsimus eifuerit, fupra omnes etiam a-V-rat idola micos alios dilecfiis illi 8lt; gratus. Porrd fimu apudBahy- lacrum quoddam tunc Babylonqs fuit,nomi lanio! nomi Me Belgt; 10 ret.nullos agnofeens decs alios; percontatus ro tandem ipfum eft rex,quid caiifae eftct.qudd Belum ipfum tanto omnibus in honore habi tü,non ucneraretur,neq; ullii ei habfret hono rem ? Et Hie quidc fine inuolucris hicingenuc regi refpondens ,ticgauitfccolcre fimiilacra manufada : Sed ucncror, inquir,arque adoro Deum iicrum acuiuum, per quern amp;nbsp;cerium amp;nbsp;terra condifa hint, quiq? omnium rerum humanai urn principaium tenens, cunéla fuo acianuaapertaiuit,continud rexappofiram Belomcnfam eonfpexit omnicibo uacnam. Vndealtum fublatauoccc!amar:Magniiniiie arbitratu mocieratur ac dirigit. Er tu de Belo, 30 rum 'qucDcum efte Belum, neq; ullum in ip- MC?'«'”’ fo dolum eft'e. Porrd Daniel clamorem hiinc e)' regiumridens, pallio ipfum pichendir, arque ab introitu rcriner;amp;.' rempli folum quod eine ?**'*'**■ ribiis confperferant, ipfum intiieriiubet.ro-gatis qux'nam hfcpedum ueftigia eft'enr,qii£ Notf ne ui-deturtlbi ef /eHel ulues neBel.hoccnimfuo patri Belo conftituerar, atqj dedicarat rex Ninus. Singulis uerd dic-bus in hoc fimulachrum ex regia benignitate impendebanturfimilf duodeennartabæfca-pitautem menfura hacefextariosfeptuaginra duos^Hucaccedebantprjteroues quadragin ta,fex uini nictreta:. tantolp in honore hoc h-mulacrû fuit, ut öé rex ipfe illud colerct: nullu omittens diem,quin in tenrplumfe confères, fingulis diebus illud ueneraretur, atqj adora • ret.Danieluerd cum fpretis idohs omnibus, folum fuum Deum inuocaret atque adora-iiiqiiit 1 ex,quid i'cntis??iii 'ne Deus ipfe uinus ac iicriis eft:Gertepra? oculis indes, quantum illcqiiotidic amp;nbsp;edai amp;nbsp;bibat,quae fane'certa iii tx argumenta funt.Ad qux quidc ucrbalubri denti ore refpondens Daniel: Ne erres, ô rex. inquit, ncq; iftiufmodi quicquam tibi pei fua-de-Eicenim cum intriulccuslutcusfir, amp;nbsp;ex-triiifecus æifus, niliil quicquam necedit, ticc bibit,quantums miiltus hicabfumatur cibus, atq; potus ctiam.Itaqjrcxirapercitus, omnes lt;o acliberisccmprrhendit.ExquibiisutdecIan Bell facerdotes accerftt arqjcöuocatjfuperci« bis his qui confumcbanrur.certiorfieri uoles. ubi uerd iam cöueniftent ; Nifi mihi dixeritis, inqiiit,quisfumptum huncconfiimat, de cm Ilium ueftrfim uita adlfi eftmeqj enim hictene ri iiolo dubius.Si uerd per Belum ablumi hæc docueritis.moriendum critDanieli, qui Beli iiumc nihil moratHs,de co male loquifur)atqj ipfiobtredfat. Erhâcquidëconditioncm eöti midaccipics Daniel: Fiaqinquit, ita utiubes, è rex: ncqj enim hanclegc detreflo.Porrd Be lus hic facerdotes habebat feptuaginta, qui prxtcr ipforumuxores ac liberos hofee cibos abfumebat. Poftquam ergo Daniel unus, ad-uerfus rantam multitudinem hoccertamcn fit feepit,rex und cü Daniele Belt hiiius remplû ingreffus elf, iibi facerdotes ipfi hi ft a cfi reue« rentia regem allocuti; Ecce, dicebant, nos de templo foras concedimus. Tu uerd, ô rex,de more hiecibis appofftisacuinorhfufo, tern* ph oftium claudiro.atq; aded.neqilfd metuas doli, annulo tuofignatorio illud obfignato. quddfi maneredics no comperiasabipfoBc |
I E L E 2« lo abfumpta omnia,non reculamus pefîmî,ad. ' morte panas lucre. Contra uerd, ft aduerfu« Beli numcn, atque nos mentitus deprehende tur Daniel, necabituripfc. Erant autemfccle« cckWW' rati 1111 hacrationcaudetioresacfecuri, quod clandcftiiium qiicndam fub menfa habebant aditum,pcrqucmafs!duc ad abfumenda ilia introibant. Sed non cftconftlium, nequculla al/condit^ fapientia contra Dominum. Nam illis de tem plo digrcfsis,cum iam rex Belo omnia appo^ fuift et,cüdfa'qiie probe curata eifcnt,iufsitDa niel famulis fuis.utallatis cineribus,totius te» plifolumillisconfpergerent : id'que,prater unuin rcgcm,neminepræfcnre.Qiiodubi ac« curatLim fuir, occlufti per ipfos ianu.i cfl, amp;nbsp;re gio annnlo ca obfignata, fuam quifq; difeefte runt mam Ncfarij uerd facerdotes illi,iam de uidloria aduerfus Danielem fecuri,fuo more de noftc uencrunt,unn' cum uxoribus aclibe« ris:amp; omnia Belo appoftra percdcrunt,arque ebiberiint, Rex uerd cognofeendæ ucritatis auidus,primo diliiculo furgensjcum Daniele ad templum approperat. Etocclufas etiam-num,atque obftgnaras uidensianuaS': Saina-ne, inquir, Ô Daniel, ftgua funffAnnuit Daniel, confirens falua ilia eftc illxfa.Etfuniil •cineri cernebant imprcfTa.Etrcfpondens rex, ueftigiai'e dixit uidereuirorum,mulicrumèC purtorirm.Qi,afancreanimaduerfa,comnio tus rex,facerdotes ipfos unacum uxoribus deftino cognouitintroitu, per quem templü ingrefsi, ea qux Belo apponebantur, peredc-bant atque ebibebantjtradidit cos necandos: Belum ipfum permittens libidini Danielis, per quem amp;nbsp;ipfe amp;nbsp;templum eins deftruófa funtatquefubuerfa. Fuitautem fubid tem-'' porismagniis quidam eodem in loco dräco, quem Babyloniens populiis multo in hono- * rehabcns,pcfqua'm fcduld colebat,atque ue- ' ’ ncrabatur. quem iiulgi errore deceptusrex, cum Danieli oftenderer;Num hunc,inqiiit, dices eftc xreum,aut luteumfNam certe'uiuit, edirqiie ac bibit.Manifeftior enim hxeres eft, qihàm utnegari pofsit,.huncnon eflcdeuniiti iium.Itaque hiinc adorato, atquecolito. Daniel uerd rege audito,Dominum Deiimfuum fe adorarc, atque unum ipfum fe colere dixit. lit qui fohis eftet Deus iierus ac uiuus. Sed tu Dominemi rex ,inquit,facmihipoteftatetn ÉQ perdendi draconis huius, amp;nbsp;eg o abfque gla-dio,dcfinefiifte, ac teloomni, eum tibicon-ficiam , ac perimam . Quod ubi per regem conccffum €ft,arqj licuif,adperdendum draco nein |
PARAPHRASIS.
|
Hflhfeaccingens Daniel, fumpfit picem, feint amp;nbsp;pilos: quæ mixta illc £oxit,atque colliquefc cit. Porró ubi rurfum hare conglaciarant.atqj nonnihil induruerant, confedtas hinc offas draconi in os immifit; quo quidem cibo, cum draco ueluc prarfentifsimo uencno diruptus î(toD4 effet, in fui ta ns Babylonqs DaniehEcce ueftia W;Kfrt nmnina,inqiiir,acdcum ueftrum uiuü, quern jwwolfk ftudiofcadedcoluiftis atqueadoraftis. Et Ba t«. bylonij quidem liuius contiimeliæimpatien-tes.fua numina omnia in hue modum per Da nielem deperdi indigne'aded tuleru:ir,utcon fpirationefacia,aduerfus regem ipfum infur-rexerînt,propalàm dicentes regem per Danie lem fedudfum, iam prorfus ludxum effefa-dlum; quippe qui Belum aboleuifl'et,ac draco nem etiam interemiffet, facerdoribus etiä om nibusoccifis actrucidatis. Itaquecongloba« timagno numero regem aggrefsi, poftulant fibi dedi Danielem ,dequo horiim omnium uindidlam fumant, atquedeorum fuorumui fem ulcifcätur,nifi rex ipfe una cum domofua tota continuo perimi atque difperire mallet. Porrórexfrementis populi uim pertimefccs, ^neçuidensquauia tumultuantisuulgiirafe-fUifmatni daripoffet.coadlus eft eis Danielëdedere.quc wuMiiil« iiij eueftigió indidla caufa ad fpecum leoiium abripiunt, int^ ilium ipfum immittüt, deuorandum nimirum à leonibus, quos fpe-tusipfefeptem habebat; inter quos illeegit to 3 tosfexdies. Dabanturautem exmoreleonibus hisfeptem fingulis diebus duo mâcipio-ïutn corpora, amp;nbsp;ones itidem duac, Verum poftDanielem in fpecum coniedlum nihil il-bs datum eft.ut tantó auidius Danielem deuo Mrent. Sedin ludæa regione propheta quidam fuit.cui Habacuc nomen erat. Hie autem |
uircolonuscum effet,cduliiim quodda,quod intrito in catinum pane parauerat.rus defere-bat, admefforcs fuos.Etangelus Domini ad huncdelapfus,ac ipfum alloquens.iufsitei id« ipfum prandi) quod illicadmanumatquepa ratum habebat,deferreBabyIonem ad Danie km,inleonum fpecuagentem. Obftupefa« dfusautemfuperhocangeli mandato Haba-cuc!Domine,inquit,BabyIonem nunquam ui ,0 di: amp;nbsp;qua uiaego fpecum ilium inuenero, de ApprcJjcdil quo nihil quicquamfeio? Hie angelus capitis eiimangc/«* fui uertice eutn prehendens, de coma capitis Dowiijim fuifufpenfum defert eum impetu fpiritusfui derttceiinsi Babylonem, conftituens eum ad ipfum leo-num fpecum : ubi cum Habacuc ipfe clamita-ret, Daniel Daniel, accipe miffum tibi à Domi no Deo hoc prandium:exhilaratus Daniel, I-ta ne Domine Deus,inquir,tu adhuc de me co gitas? non derelinquens,qui te obferuant arlt;p adamant. Et hoc locutus, furrexit, 8d diuini- tiis miflum fibi cibum ,mulracum gratiarum adfionecomedit.Ipfe uerd Domini angelus prophetam Habacuc confeftim in fuum repo* fuit locum. Rex uero qui fuper hoc Daniclis cafu plurimiim indoluit, feptimo die ad lugen dum ipfum ueninqui cum ad fpecum accefsif* fet propius, amp;nbsp;Danielem illacfum atque inco* lumem confpexiflet inter leones ipfoscofide-re medium,altum fublata uoce clamauit : Ma« 0 gnusesDomineDeus Danielis, neqj eft prêter te, inquit, Deus alius, qui ullo modo tibi conferatur. Et nihil moratus, ftatimdefpecu eumextrahi curauit: fifnecis autorcs,quiin hoc diferimen Daniele induxerant.in fpecum deturbari: qui protinus, pracfente ad* hue rege, difeerpti à leonibus funt, at^ deuorati. |
FINIS PARAPHRASEON IN
Ddnitlcm,
E R R A T V M.
Pdgwrfioy. uer[u 6}, Corrige; (onJ^urcttruntf^Mmctum’,
-ocr page 246- -ocr page 247- -ocr page 248- -ocr page 249-Paraphrases in
Duodecim Prophctas quos Minores uocant:
uidelicec.
Ofcam» Amos, lonam» Naum» Sophoniam» Zachariam*
loekm» Abadiam. Micheam» Habacuk» HaQgæum» Malachiam»
ITEM,
In fapientiam Salomonis.
K^uthore
I Q N N E T O s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O
^^uilouicano.
Cum CæfMaieft, gratia priuilegio ad decennium»
Mm Oprinum.
-ocr page 250- -ocr page 251-T0S^Ji.2IVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
NKS Ç. T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ L LO DIETI^ICH^ IN
Oryjjopolitanorum repuhlica Senato
rs uiro S.
o LES, mi TRANQ_VILLE, nonrarójprotuaingenui* täte amp;nbsp;candore,apud me deplorare infelicitatem huius no-ftri feculi,quc)d multis adeó leais,atq; tam narijs fuper uc-ra religione coiltrouerfijs diftr aótu atq; lacerum, nullis co-mitijs,colloquijs aut fefsionibus,atqi adeó ne patrum qui-dem Concilio iam femel atq; iterum coafto, ad iuftam con cordiam,ueramque unionemreducipoteft. Verumenim-uero fi tecum pro tuaperfpicacitate diligentiufculèperpé-das,mi frâter,quanta fit prima fui facie ipfius facræ Scriptu ræ pugnantia,unde difsidia hæc omnia fedari atq; compo-nioportet:minus admiraberis,atque deplorare etiam defines. Non'nepræ oculis uides mi Trâquil]e,quàm fint diuerfahominum ingenia,dum alij uerç pietatis ftudiofi funt, alij fuperflitiofiores ? amp;nbsp;alij rurfum aperte fcelerati, aut ingenio malo prauoque ad om-nia?Et quomodo quæfo eiufmodi uerè inter fe conueniant?Nullaprofeéfó eil commu-nioluci cum tenebris,neque Chrifto cum Belial. Diximus alias cóplufculade Scriptu-ris,extremo fui cortice longum latumque difcrepantibusiut interim taceam,eam homi numcontétioforum deprauatis ingenijs quoquouerfum itatorqueri acprotrahi,ut ue-re Chriftianum peftus rqeritó horreat, atque multis fufpirijs inde altiim ingemifcat. Confer mihi,quod Matth.$.legimus,Quifquis irafcitur fratri fuo temerè,obnoxius erit iudicioxum eo quodEcclefiaiïesfeprimocapitehabet,Meliorefti^arifu,quiaper trilli tiamuultus corrigituranimus delinquentis. Lexiubct, Honorare acdiligere parentes: Chiiftus autemDns nonadmittit difcipulos,nifi qui pattern amp;nbsp;matrem oderinf.atq; adeó uultutrenunciando omnib.propriam etiam animam odjçhabearpus.Ioelis fecun do,iubemur conuerti ad Dominum ex toto corde,in ieiunio,fletu, amp;nbsp;planftuiEfaïas ue róquinquagefimooftauo,Nolite(exclamat)ieiunare, ficut ufquejnhuncdiem. Num iftud eft ieiunium quod ego elegi,ut homo per diem fefe affligat,_amp;c. Quis, inquit Pau lus,potellrefillere uoluntati eius? Rom.p. Diuus autem Stephanus contra in Aûis di-cit,Scribas amp;Pharifços duros ceruice,atque corde incircumcifos,femperrefliti fie fpiri-tuifanéto.OrrtniajinquitProphetaregius, quçcunqjuoluit,fecit.amp;item apud Efaiam; Confiliû meum ftabit,amp; omnis uoluntas mea fiet.Contrà uerô Dominus, quum toties Hierufalem congregate uellet,ueluti gallinacongregat pullos fuos fubalis, illarecufa-uit Scnoluit. Si ex operiH. aut lege eft iullitia,inquit Paulus, Chriftus fruftra mortuus eft'.Galat.a. Non'neprimafrontehuiccontrariûellilludD.Iacobi,cap.2;Videtisquôd exoperibus iuftificetur homo. Et iterû: Abraham non'ne ex faâis iuftificatus eft,quan-do obtulit Ifaac filium fuum?Contrarium habes Rom.4.;Si Abraham ex operibus iuftifi catus eft,habet quod glorietur, fed non apud Deum,amp;c. docctque Abrahamo imputa-tam ex fide iufticiam,ante circuncifionem,atque adeó ante natum Ifaacum.promitten-tis enim fetmo de Ifaac adhuc nafcituro erat,quum ftellarum innumcra multitudine c5 monftrata diceret. Sic erit fernen tuum. quod curp ille Deo crederet, impu tatum eft illi adiufticiam,amp;c. Sed quorfum attinet hoc controuerfiarum pelagus altius ingredi? A-bunde,mi Trâquille,uides,ipiâs Scripturas nobis facrolanótas cxtero fui cortice ex diametro nonnûquam inter fe difcrepare, ac inuicem pugnare. Et quid quæfo fiet,ubi Seri pturaperfe nimiumpugnax, pugnacibusaccontentiofis torqueturacdiuelliturani-mis? Nihil fane, quam utnimiumaltercando amittaturipfaueritas. Componi tarnen ecclcfiafticas oportet controuerfias, inquies,ex diuinis Scripturis,idque animis pijs,do ûis,ac uerè Chriftianis, per uiros turn candidos, tumfapientes. Reólè, mi Tranquille, cenfes.Sed hie me male habet prius illud feculum,Socraticum uidelicet,quod noftro a-liquanto felicius,neque ita inueterate malum fuifle creditur;amp; tunc quidem uitum bo num amp;fapientem uix repperit unum, Millibus è multis hominum confultus Apollo. Quid autem nunc,quum nngulatim omnia fingulis fere momentisperptæceps dilabu
A a tut
-ocr page 252-4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADPROPBBTAsJîINORES
tur in peins ? infatuauit enim Deus fapientiam mûdi huius: aut,ut âpertius loquar, ni» tronei aberramus in dcuia ; neque eQ qui de lemitis antiquisucl cogiter ünquam; tani-t jmabeftjUt ftans fuperniam fedulôinterroget,autdiligentiufculè requirat.Nemoigî turefthodie quifaciat bonumjiîe unus quidem: omnes deflexerunt fimul lesfadifunt: itaurmeritifsimo iurefolifapientiDeo Paulus tranfcribat omnemglo-rjam,amp;c. Haftcnus igirur Scripturarum liber omni carni claufus cft,arque adeo figna* culis leptem obfignarus. Vnde amp;nbsp;nobis condolclcens angelus exclamat in Apocalypfi, QuiselldignusaperirclibnuTijamp;foluerefignaculaeius? Seduicitleo de tribu luda, radix DauidjUt apcriat librum hunc,amp;foluat feptem fignacula eius. Hjc Ico Chriftus Do minus eft,deinde amp;nbsp;hi qui Chrifto Domino conforme»funt inafflidionibus,amp;qui fulgt; cruce(nufquam enim alibi Paracleti fcholaeft^atq; adeo èfupernis docentur per ueran». undionem in Ipiritu fando. hos in Apocalyph ScEzechiele fignatos Deifertios nomi-narilegimus,nota nimirum T,hoc ell crucis amp;affliftionis, ffontibus fuis infignitosthi funt,qui amp;nbsp;uita amp;nbsp;moribus refcrunt Chriftum, amp;nbsp;ferédis affliftionibus ipfum uerèex-primunt. hos meritifsimo iurcâst!lt;^t'A(énrcvr nominaueris, amp;nbsp;aperiendolibro in Chrift» idoneos. habent enim arrabonem fpiritus-,habet 8c cœlitùs unûioncm illam quæipfos doceat omnia : habent Paracletumdudorem,amp;inoperantem fpiritum lanftiim. Porrb qui Ipiritu Dei aguntuiyhi funt filij Dei,hipræftant uoluntatem Patrisxuins uoluntatî quicunq-jobtéperaritjiscitrahallucina-tioné clarè cognofcetdedofl;rina,urrumcxDco' fit,an exhominibusrloan.y.Tuncenimauferairaboculi'snoftTi'Suelamcn (hoceft,literaria ilia in Scripturis obtenebratio) 8c aperit fefe Iplendor fpiritus, ac æternæ charita tisjueræque concordiæ fulgor. Apud huiulmodi renatos homines clauis Dauideft,amp; ferendarum alFliélionum ferula, quæ uexatis dar intelleâum. Sic Pfal. up. Eoniim eft mihi Domine, quodhumiliaris me, nimirum uteauiadifcam mandata tua. Sedenim non nifi in modeftis ac uere humiliatis peétoribus,rcquiefcic ille fpiritus Dominimtpo te quæ tremant fcrmones ipfius,ipfumque candide metuant ac reuereantur, exintimiV penetralibus animi,âbfquc omni fuco. Cærcrùm ut de Scripturis, hoc cû uerè magnis maximi Dei oraeülis cpmmodiulcule intelligédis, adhucfemel tecum, mi Tranqrtille, paulo latius agamropciirf^recium fuerit uidere,quæ'nam hæc feptem fignacula lïnt,peF quæomnicarni'Scripfùrarumliberparumapertus,immoardè cofignatuseft- Omnnt autcmfignaculorum dlauishumiliansilleDei Spirituseft, animi dcmifsionemarque omncm adeo môdéftiam affatim docerrs.Hic eft ille Spiritus, qui aperuit Apoftelorum inentem,ut Scripturas intelJigercnt ; quas fujgt;erbi, arrogantes, mifercque ut fibiuidc-bantur oculati Scribæ intelligendo nihil intelligefaant. Huius autem Spiritus feptem dona fine Hirtutes,Efaiæ undecimo dcfcriptas habemus, quæ fi in nobis elfe comperia-tur (itautingermanis Chrifti membriscondecet) nullofanèaut quàmminimolabors! fignaculis omnibus ordine referatis, librum uidebimus apertum, amp;nbsp;iiiteneftu facilem. fie enim edifleruit propheta : Quiefeat fuper eum fpiritus Domini, fpiritus fapientiæ'amp; intelleftus, Ipiritus confilij amp;nbsp;fortitudinis, fpiritus feientiæ amp;pietatis, amp;adimplcbic' eum fpiritus timoris Domini. Atquicumhocfcptiformi ucri Dei fpiritu ex diametro pugnat feptiformis Sathanæ Ipiritus, qui feptem his fignaculis, hoc eft, feptiformi uir-tute fua,imô nequitia potius, au t callida detorfioneferipturas Dei fie nobis difturbar, intricar,atq-, conuoluit, ut nemo,quantumuis in fpeciem difertus, 8c ad miraculum uf-que doâus appareat,commode eai intelligere pofsit, aut citra fpiritum afl'equi. Quoi Ht darum faciamus, age cum re ipfa cominus congrediamur.
Primum igirur figillû,fiuè primû Sathanç obftaculu,timor eft,quo nobis ab hominib*. feruiliter nimis amp;nbsp;anxiè timemus, res lanè multb pefsima:quippe quæ timorem magni Dei,qui uerç fapientiæ unicû eft amp;nbsp;laudabile initiû,fcel eratè nobis excu tit atq; repellit. Alter certè alterû non patitür.ubicûq^ homo timetur,illic Deus ipfe,Deiq;lauclabile uer bum conténitur,parui fi t, ni hilq^ timetur.Cæterùm quâdo iam in Chrîfto renatus,Chrï ftum Dnm fuum fequi mcditatur,per uiam cruciariam ( quæ reûa in cœlum femitaeft) baptifmafuum cxpleturus,paulo moxadintercludendam hancuiam fefeolîertnimius hominum timor,ac fæua tyrannis, ira ut ad ucri Dei noticiâ, fandumq; eius timoré ad-modumpauciperueniant:undetarnen nobis,utidiximus,ueræamp;folidæ fapientiæini tium cft.hic nos mifelli homunciones, tametfi clamitet Dns,non timendos qui occidût corpus^ ôcç. metuimus tarnen,circunlpicientcs tremebundi, num de fama, opibus,aut
urta
-ocr page 253-IOAN. TOSARRI I P R AE F A T I O.
vitapericlitandum nobis fit.Magnafanè hæctrabs eft, magnûinquamîn quodimpin-gimusrepagülum,amp;graueprofeólóhuiuslibri fignaculum:quó nt,utadlibertatcmfpï tus, atque purifsimam ipfam illam filiorum Dei agnitionem, quæ uita æterna eft,pau-ciadmodum pertingere ualeant. Vcrum enimuero poftquam omnem feruilem timo-» tem foras eiecerinius, iam noua quadam metamorphofi innouamur. deinde omnibus qua: pófsidemusrenurtciandum:abncgandauxor,agri,domus,frater,foror,amp;nati dub ces,exoptatique parentes,quin amp;nbsp;propria etiam anima,fi diuina condifcere ueli mus,8£ ftripturas Dei non pro humano timoré intelligere ac interpretari:id quod mundus,nihil adregnumDeidoiftus,airolet,uolens ferulamChriftifubterfugere,amp;c. Atquidiui-nas Scripturas oportet perftare intégras ac illæfas, idque in fpiritu lanAo,iuxta energiti camfententiam,aut uoluntatem magni Dei. Et quid quæfo traûantillæ? num huma-na,autpolitica?minutulafunthxc,mi TranquiIle.Quidigitur?numphiIofophica?indi gnahæCjamp;fubindeuana. Quid ergo? deperferéda cr uce,de anima per patientiampofsi denda,delinquendis fimul omnibus, patre,matre, uxore,filijs,domo,agris, fed amp;pro-pria etiam uita odio profeqüendâ,fi uclifnus Chrifti efle,adeó ut uix ullaapud Euange-liftas ficfententiacrebriusrepcti ta, quemadmodûnecinculcatu etiam magis neceftaria. nam hçc ubi défunt,no eft quod de Paracleto aut Chrifti fchola gloriemunliquidé nullos nifi fieaffeftos illeadmittit difcipulos.Hoc itâq; uerè forte amp;nbsp;preualidû fignaculum iftprimis difrûpatur facelfat oportet : hoc eft,timor ille carnalis, qui examifsione bo nortimtemporaliiqautpericulo ultæ amittendæ nobis fuboritur,deintimis animi me-dullis abijciendus uenit, amp;in perpetuum exiliumproferibendus, ut diuino timori locus fit,primumque libri fignaculum nobis aperiatur. Magnæigitur molis eft,humanu timorem citra fimulationem poncre:deinde amp;nbsp;caftum,purum,uerumq; ueri Dei timo-ism candide totoque pedore imbibere.nam quatenus timor Dei imbibitur,eatenus ho »ninurntimor, amp;primumhuiuslibri fignaculumdifrumpitur atqueaperitur, amp;fuc-crofeitin nobis cœleftis fapientiæ initium. Proüer.t. PfaLuo. Ecclcf.t*
Secundus dæmon, qui amp;nbsp;unguibus deiltibüs hunc librurrt occlufum detinet,aut (ut,ficütincœpimus,itaamp;porrôloquamür) fignaculum huius libri fecundütn,humains fapientiâ eft,amp; carnalis induftria(eheu miferos nos)præforte fane fignaculum: quip pe quo fupra uerum Dei fpiritum docendi arripit prouinciam homo,feleque in ipfa hu-niilitatis amp;nbsp;Euangelicæ regenerationis fchola callidè infinuans, uel ipfi Paracleto,præ-cipuoinquam atque excellcntifsimo noftro gymnafiarchæ,gloriabundus præfert.uulc enimprofuauoluntate,ac theologico imperio, potifsimumfuâaudiri confilia,atqjlaa daripropriæ'carnis commenta,quæ pro fui cerebri iudicio torquet autretorqtiet, quo-cunque libuerit.at hæc carnalis amp;nbsp;mundana fapientia, qlium Deo inimicifsima, maxi-meque fit contraria, nihil minus quàm genuinum Dei uerbum, aut ueram Paracleti fa-pientiam alTequi,capere,aut intelligere poteft. unde Scfccundum libri huius fignaculû eft.quod quidem fignaculum leo ille de tribu luda, Chriftus inquam Dohiinus nofter, pro nobis facile confringet amp;nbsp;diftumpet: fi modo primitùs omnem huttianarti noftram amp;carnalem fapientiam, quam exarbote feientiæ boni amp;nbsp;mali paulâtim defumpfimus, eximo ftomacho,amp;cordiumnoftrorumpenetfalibus,fidelitcr,lubenter,amp;fedulô eguf gitauerimus ,nihil quicquam referuantes feientiarum humanarum. tametfi enim carni amp;fanguini bonus uideatur hic fruaus,fitquc alpcélu deleftabilisjadeoq^ amp;nbsp;faporis op* titnùquicunque tarnen ex eocomcderit,mortemôrietur. Dedilceildaigitur nobis fin-gulatim omnia quæ carni amp;fanguini præclara uidentur, amp;nbsp;tnultis expetenda uigilijs» tametfi nos uel in hcrou etiam numéro tandé conftituendos polliceanturzGenef.j.de-difeendainquam, donee omnibus mundanis, proinde amp;inflahtibus feientijs quifqui-liarû inftar abieûis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iudicemur, amp;nbsp;mûdo deliri:ut uel fie cum Paulo Tarfen-
fe(qui Scipfe milita fcientiapræclarus extitit) tandem regeniti,tanquam modo nati infantes,lac illud non corporis, fed animi, quod dolû nefeit, iam bene purgato ftomâcho affcâemus: tune tandem carni amp;nbsp;fanguini nihil cognitus Paracletus,üeræ tarnen fcho-læuerus gymnâfiarcha,prima cœleftis fapientiæ in nobis fundamenta ponet; deinde amp;nbsp;pergradus ad altiora dufturus , donee adolefcamus in adultam plenitudinis ætatem,amp; cum Paulo cæterisque Apoftolicis uiris drjudicemus omnia, ipfi uero à neminedijudi-cemur. Habes difcrlmen,mi Tranquille, inter eos quifemper difeentes, hunqUamad agnitionem ueritatis perueniunf.ôc eos,qui dedifeentes carnalia,ad altiora tandé perud
A } niunt.
-ocr page 254-AD P R O P H E T A S MINORES
niunt, quàfn quæpoteiloculus humanus uidere: amp;ad excellétiorem harnioniâjquàni potelt auriû auditus percipere:4. Efd. lo .Quifquis igitur uolet fapere cœleftia,is mûd» puerefcatjinimo amp;nbsp;ftultelcat oportet.i.Corin.j. ut ne quid fciamus,loquamur autfacia mus, quàm quodgymnafiarchaille noller præcipuus,Paracletus inquam, autcœlefti« confolator in nobis.loquitur,docet, uult,fcit amp;nbsp;facit : idque tépore noftri fabbathi,quo nos totos Domino relinquimusjuouemus amp;dedicamus. Hincefl quodParacletusin fchola Domini,quæ fupra ardam portam eft,fub crucis uexillo luos doceat, quo fapien tes quidem huius feculi grauiter offenduntur, quum in Chrillo fapientibus uirtus amp;fa pientia Dei fit. Et cur non crucis uocetur,quando uniuerfæ carni moleftum, graue, atq; contrarium eftîQuocunque enim Chriftus,Dei uerbum,amp; Paracletus utriufquefapié-tia,ingreditur,illic humanam omnem fapientiam exire amp;nbsp;difcurrere oportet ; immo uc uiuas,moriendum illic (quæ quidem carni amp;fanguiniacerbaadmodum mors eft)uer« cnimuero iam exurgente,atque fefe rurfum attollente in nobis Chrifto, uiuendum glo riafifsimè. Sedquidhifceucrboruminuolucris didum uolumus? Hoc unum, fed tarnen uerè magnum, quod mundus fuapte fapientia, quæ (teftante Scriptura) animalis €ft,amp; tantum non diabolica,Chriftii Dominum noftrum ita ut eft medullitùs, aut uer-bum eius energiticè, hoceftinfpiritu Scueritatecognofeerenonpoteft : ftultitiaenii» jllifunt,autfcandalum.t.Corin.t. Quare amp;nbsp;hoc fecundum fignaculum,fapientiam ni-mirum humanam,auulfam,difruptam amp;amotam oportet: quodipfum, quoniamom néshumanasuires excçdit,citraomnem hallucinationem Paracleti gymnafiarchænoftri laudabiJeopus eft. Hic enim ipfusiüe eft, qui in nobis,per omnia infcijs, amp;mundo deliris jpaulatim lâpere, inteliigere, amp;nbsp;profunda etiam Del perferu tari facit. Sedfune quædam progymnafmata,in quibus fedulôpræexerceri nos oportet. Satagendumefta nim primitùs (docente Paulo) ut fimilibus confentiamus,amp; fuccrefeentibus alijs lubea ter decrefeamus,atque adeo fimplicitatis uiam candide fequamur,amp; fideliter inambule mus,orationiinftantes,robriè,piè,amp;;iuft«uiuamus,mortificantes ferio omnia membra noftra terreftria, quç funt laper cerram.Per hanc cruciariam-uiam in Paracleti gymnafiii iter eft:quod quum fuper ardam portam fit(quæ carni amp;nbsp;fanguini non eftperuia)coni-modifsimètamen eiufmodi regeneratis uirispatet,amp;ad Elyfios campos uiamaperit,«-biplaniciesftoribus,amp;colliculi omnesrofisaclilijsflorent. Cæterùm quandiuinhac uia cruciaria, aut porta carni amp;. fanguini nimis quàm anguftahaeremus, numconfola-tione nobis opus eft?Admodum plane.Atqui in confolationibus præcipuum paraclett præceptoris noftri dogma confiftiuSed quid? Certe extra hoc gymnafium, uexatio de-fperationem fubinde facitrfed'in hoc gymnafio dat intelledum, cœleftiorem facitinte-rioris hominis cogitatum, ferpentinamprudentiamadfert, amp;docetquomodocircun-fpede opotteat ambulare. red.amp; exclamare nos facit cum Pfalmographo:Bonumeftmi hi Domine,quia humiliafti mc,amp;c. Sic mi Tranquille, fie iam tunc thcodidadi infttui mur,indutiuirtuteexalto: tandemuerofignaculumhoc,alioquiinfrangibile,ultröfo diffindit, egreditur fapientia ilia mortifera, quæ arboris fciétiæ boni amp;nbsp;mail frudus eft. Spiritus inquam malus:introuenit Ipiritus ille fapientiæ Dei bonus,ita ut poftmodum mundus nihil quicquam nobis placeat:utpote qui fecus multo, immo ex diametro aliter quàm ille, alficiamur: omnem mundi huius fapientiam, indicium, iufticiam, ftudis fandimoniæ, amp;nbsp;erga deos religionis cultum : ftultitiam elfe, collufionem,iniqHitateni amp;fuperftitionem,certocertius nobis perfuafumhabentes. Hinepropediem nt,utmu dus nobis oncri, moleftafarcina, atque fanguinaria etiam crux fit,amp; nos uicifsim mun-do:Galat.capite fexto.
Tertium uero 1 i bri huius,aut diuinarum Scripturarum fignaculnm,interpretatio eft humana,fiue fcientiainflans, quæ omnino nihil,aut quàm minimum ædificat.adeb utnequaquam mihi à redo fcopo aberralTe uideatur,^ qui dicereconfueuit, Humana ingenia, amp;quæliteralitertantum inftitutafunt, etiamfipræclarifsimè ad uerbum fere uniuerfa Biblia recenferepofsint, nihil ampliusefficerein tradandis diuinorumora-culorum myftcrijs, quàm poftet Crifpus ille Saluftius, aut Marcus Tullius Cicerot quinimotenebrasolFunduntpotius, quàm ut lucem aliqiuminduxerint. de terra e-nimquumfint, terrenaloquuntur: amp;quum regen®rationecareant,nonpofiuntafl'e-qui,qualiter,amp;quomodo Ipiritualiter omnia dijudicentur. Interim tarnen quifqui-lias eorum, amp;inania commenta miidus maxime approbat,Sepiarecenfct.habent enira fubiiid*
-ocr page 255-IOAN. T O S A R R II P R AB P A T I O. ,, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7
fubîndclpecîem quandam pietatis amp;nbsp;fapientiæ,per fuperftitionem ac humilKatem ani ini,ufq5adlæfionemetiam,auteeremoniales mortificariones corporis; fed nihilpræ eo quódfolidntnilludjfidelejenergiticumjamp;fpiritualeeft.Hinc enim cum regenerations fubfequitur carnis amp;nbsp;fanguinis laudabilis amp;nbsp;uera mortificatie. Atque hæc demum plau fibilis eft Sc fpiritualis Scripturarum interpretatie,fi nos Chrifto,non hypocritis conter nies faciat. Et ubi fie eas intellexerimus (quod certe neutiqua fieri poteft,nifi fub Para-cleto fimus edodi)tunc ultro fefc tertium fignaculum aperit,ita ut cogniturns fis quid-nam Deus uelit,per quem amp;nbsp;omnia refupinate intelliges, ac fpiritualiter dij udicabis,e-tiam profunda Dei myfteria,tu uero à neminedijudicabcris.i.Corinth.2. t.Pet.j. dunro-do in humilitate Sc candore Ipiritus perftiteris, non deficiens neque ad dextram,neque adfiniftram. Attende igitur,quiaParacletusdifertosadmodum facit difcipulos,amp;qui CumpioDauidefingulatim omniareftius intellexerint,quamfenesamp;presbyteri,qui «OS docerepræfumant. Etenim foiidu exercitium, aut energitica crucis Chrifti experie tia,hancfpiritualem in nobis feientiam autParaded dogmaluculentercorroborât, amp;nbsp;inducit in femitas iufticiæ. In paucis uexati, in multis commodius fapimus : Sc b tiers beatos nos,fiperignem Scaquam Paraded, optimi gymnafiarchæ noftri,dogma in fine nfqjfequud fucrimus.Porro gloriofi concionatores,aut dofti feribæ, qui fua omnia par tiinexliterafcripturæ,partim de proprio cerebro cominilcuntur,nihil profedo aliud a-gunt,quam fi cæci cæcos ducerent, immo abducerent podus in foueam. Si rationem quæris,hæc omnium eft certifsima ratio : quia extra uiam cruciariam,amp; ab hominibuB fuacondifcunt,amp;qfdei4i commatibus eadem quoq; docent alios : undeamp;infallibiliteC fec)uitur,tam dodores quam difcipulos carnalium hominum commentis fuffultos, nihil aliud quàmoccidentem literam fapere. Verhm cnimuero aqua quam exhumanis hauriuntlacunis, quum turbida fit Sc limofa, humanum ingenium nec purgat, nec a-bluit, quin potius impurat amp;nbsp;coinquinat : amp;nbsp;fignaculum hoc tertium, quod per fe for-teamp;prædurum eft,confirmâtueriusquam infirmât, Attamcn dilfumpiamp;abefle o-portet, nifi diuinorum oraculorum librum perpe^uó circunferpe uoles claufum Sc j obfignatum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(
Signaculumlibri quarturn, humaniconfilij fpirltus eft, per quern quis undelibec nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:
ftudetacuenaturfibiconfuleread inueniendamuiam,quapofsitutrobiqueclaudica-t«,amp;quibufuisuentis prouehi;itautamp;Deoamp;mundo,luci amp;tenebris, Chrifto amp;Bc-lial excufatius aliquante pofsit Sc féliciter famulari, atque etiam cum magnatum gra-tiainferuire mammoni. Magna hie mole ftudetur, nullisque fudoribus parcitur, ut faltcm qualicunque perfuafione, aut uerifimilitudine ebhubiladore conftare pofte credatur communie Chrifti amp;mundi : in hoc dies nodesqueinuigilatur.quin Sc Scri-pturam hie quoque in confilium adhibent, quam nondum in Chrifto renati, Sc qui tan tuminflantem literam callent, intelligere aut interpretari etiam præfumunt: quum ne äudirequidempofsint citra grandeoffendiculum, fi quisalius fub Paraclete difeipu-lus rupta,filiqua medullam eruerit, Sc de fpiritualibus fpiritualiter incœperit ediflcrc-re:tamcontemptimhabent, amp;defpiciunt, quodexipforum pharetris non depromi-tur. Quinimó,tametfi Chriftus uel hodie etiam præfens præfentibus illls loquatur amp;doceat (quemadmodum citra omnem controuerfiam infinemufqueamp;dicitamp;do-cet, amp;confirmat,una cum Paraclete, qui eiufraodi etiam teftimonium dedit Apoftoli« omnibus) nempeamicitiam huiusmundiinimicitiam efteDei,amp;, Omniummunda-norumhominumfapientiamDeoelTeftultitiam, Sc quæaliafunt eiufdem commatis plura: moxdetorquebunt,implicabunt,circumuoluent, amp;quafiimminuét,exautho-rareque fatagent,amp; Chrifti,amp; omnium Apoftolorum uerba,frigidis luis glofsis amp;nbsp;com mentieijs interpretationibus : hoc eft, humanis amp;nbsp;perniciofis confilijs, quæ etiam, ut peftilentiora fint, atqueelFicacius neceant, adducuntinterdum pefsime diftortasex obfignato libre Scripturas,quibus uidétur fua confirmare uelle,atq-, communire,amp;;c. PorroChriftus Dominus, ueri confilij magnus angelus, hortatur amp;iubetfuos;hoc eft, renatos fub Paraclete difcipulos, ut mortificent membra fua terreftria, ut tollant cru-ceintuâ,abnegét femetipfos,unà cum domo,agris,patre, matre, uxore Scliberis. Quid enim?nunquid aliud eft quod pofsit homo dare pro comutationeanimæ fuæ? Expedit ’gitur citra omné hallucinationé,prædiftis omnib.renûciare,quàm aut faâis aut animo xclinquereauthoré uitæ, qui Sccorpus poteft occidere, 6c animacoijeere in gehennam.
A 4 Hifce
-ocr page 256-? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adprophetas minores
Hifce parad eci difcipulis exprofelTo obnititur Sathan fcderaris atqtie adeó peruerfis confilijs, immoconfiliabulisfuis, hocquartumlibrifignaculum gnauiterobfircïians; idque tum maxime, qinim iam incipiat fua fingulatim omnia Scripturis etiâm fülcirc, fed fcripturis nihilprorlus intelleftis.addit tarnen cerufiam:hoc eft, perfuafibiliahunia næ fapientiæuerba(quibus affatim pollet) ut uel fic tandem euanidasfuas doftriiiasc5 decorafTe uideri pofsit;S4 qpos ne fic quidem ad fe poteft pcllicere, magnis certè pronlif fis allicit:quæ fi parum etiam efficiunt,adiungit Sc minas Scanathematâ. Summa,nihil non tentât amp;nbsp;retentât, fi quo modo obrcurarepofsitconfiliuDcijamp;impedire urneurt* quam figiiactilum hoc quartum nobis aperiatur. Hie iam è diuerfis fedis diuerfirtiode torquetur, difcerpituf,atque mifere conüellitur Scriptura, fecumque (utprædiximus) pugnax litera in prælum protruditur, utramque partem in utriufque gratiam défenlu ra.quare amp;nbsp;utrinqiie etiam frequentiufcule peccatur, quum utrinque feda fere femper, raroueritas'introducatur. Ad eiufmodi confilia propeiififsimus ertuniuerfus Scribaru amp;principum,Pharifæorumque numerus: hue etiam cohfluuntomnes fapientesamp;di-fputatores feculi huius,qui quum ex multijugis confili/s fuis multum profecilTe iiiden uolunt,magisretrogradi fiunt,amp;paulatim dilabunturin peius,ufqucadeo utEuangc* bum amp;nbsp;fimplex Chrifti ucritas in mille ferè fedas iam nunc proh dolor diuifa uideripof fit. Rede igiturPaulus:Si quis uideturcontentiofus elTe,nos huiufmodiconfuetudine non habemus,neque ecclefia Dei. Porro quod non is folide 8c cum ueritate uincat,penes quern uidoria hominibus ftare uidetur, minutulo quodam, fed uerè aureo ad Sofi-patrem epiftolio Dioilyfius Areopagita dilucidè admodiim docet in hunc modiim:No b hoc putare uidoriam,uenerande Sofipater,fi in earn religioné feu opinioné,quçmala elfe uidetur,inueheris: neque enim earn fi uel grauiter amp;nbsp;uerè coàrguas, continuo Sofi-patri quoq; uera erit opinio.fieri etenim potert, ut amp;nbsp;te amp;nbsp;alios inter multa quæ falfa amp;nbsp;euidentia funt,unum illud quod eft apertum ueriimque lateat. neque enim fi quidruti lum non fir,iam neceflario candidfi erit: nec fi quis non equus, necelTario iam homo eft. lt;iuare(fi mihi obtemperaueris)defiftes aduerfus alios dicefe:cçterùm itapro ueritate lo queris, ut quae dicuntur,argui,refelliq; non pofsint:Vale. Attende,quia citra omiiem contentionem lacra tradanda funt, ut modeftia noftra nota fit omnibus: amp;nbsp;inter nos e-tiam,quumparti.':’.es uideamur,crefcatcharitas. Confilium igiturSpiritus,inoftcnfio-ne Spiritus confiftit,amp; uirtute Dei.Sathanæ ueró confilium,immó conciliabulum uole bam dicere,in pugnaci litera, amp;perfuafibilib. humanæ fapientiæ uerbis. Inueniuntur illis aliquot latibula,duriora aliquot loca,fubobfcurâçnigmatâ,autfetrufioramyftôria, quæ aut finiftorfum male detorquent, aut futilib. quibufdam comentis mifere comma culant:quibus irrefragabiliter fua conftabiliuifle gloriofe iaditat,amp; Io triumphecahut, inquameunque uelint partem uidoriam torquentes. Quidautem? certè delitus hie mundus eiufmodi confilium , Dei ueri confilium amp;uocat amp;nbsp;credit: quum fit Sathânæ, fub omni cubito puluinos molliter fulFulciens. nam qui huius cönfilij proceres funt amp;nbsp;anrefignani,manifeftó crucem fugitat : ne fomniantes quidem, quodCrtlX Chriftianos deceat,quin amp;nbsp;Veneri amp;nbsp;Baccho potius quam Chrifto militent.qUod fi neutri,certè Plu tonis funt mancipia,âut inuidiolè mali. Summa, nihil minus intelligunt, quam Chri-ftumamp; crucem iiidiuulfimhabitareinijfdemædibus. Quod fi hoc uerum elfe ex Scripturis urgeas,confentiunt fortalfe : fed haclege, ut relinquant crucifixum plebeijs,ipfi cum fatrapis aut gloriofum aut nullum malunt.O' duram amp;nbsp;uerè lamentabilem Eccie-fiæ noftr.æ conditioné.Sed digni fumus hifce tarn palpabilib.tenebris. fomnia enimma luimus, quam uerbu Dei effïcax: hypocrifin, quam ueritate: umbras,quam luccm:ma-mona,quam Chriftu.Quid enim?An 'nó amp;nbsp;hodie eiufmodi Ecclefia toti ferè mudo plau fibilior amp;nbsp;magis heroicauidetur,quæ fuperficiali religionecorufcat:hoc eft,in quafum musfacerdos hiacyntho, purpura amp;byflo infignitusfacrificat (fed amp;aliafingulatini omnia Aaronicè concelebrantur in muficis modulationibus, in organis bene fonantib. amp;in cymbalis iubilationis:ut interim taceam tubas amp;tympanu m,pfalterium amp;citha» ram)quamuiua,uera, lpiritualisamp;energitica,quæ nudoChrifti uerboconftat:inhac ramen medullareligionis eft, amp;nbsp;uerum Paracleti gymnafium, in quo fathanica omnia dedocentur, amp;nbsp;docentur diuina,iuxta uiuum ÔC efficax uerbum Dei ? In hoc gymnafio uerè reges efficimur,amp; facerdotes, fed Chrifti. undi enim undione quæ docet omnem ueritatem^offerimus nofmetipfbs Domino in hoftiam uiuam öcländam^dicentes cum
Paulo:
-ocr page 257-IOAN. T O S A R R11 P R AE F A T I O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5gt;
Piulo;Viuo egOjiîon iam ego,fed uiuit in me Chûftus.uitam enim quam nunc uiuo in carne,per fidem uiuo hlij Dci,qui dilexit me,amp; tradidit femetipfum pro me. Galat.i. Vtinam huiufmodi reges amp;nbsp;facerdotes multi effent in Ecclefia Dei. hi fuut,qui pattern amp;nbsp;matrem,uxorem amp;nbsp;liberos,propter excellentiam cognitionis Chriftiinregeneratio-’’®negligerepoffunt;fed amp;propriam etiam animam Deo amp;patri offerrein odorem bo-næ tragrâtiæ,amp;c.Eff igicur folida amp;nbsp;Immaculata religio, fie nos omniaq j noftra in Dco lt;iiligere,ut extra eum negligere pofsimus,amp; tantum non contemnere:confolari uidiias amp;orphanos,claudos amp;murilos inaffliftionibus fuis,inter humiles nofmetipfos demie lere, amp;immaculatos feruare à mundo amp;nbsp;omnibus pompis eius:hoc,hoc inquam fi fece rimus,uiuemus.talis enim e(t confummatifsima, iuxta Chriftû Dominum,religio,con firmatain Paracleti dogmate:cuius telles funt amp;nbsp;Apoftoli,amp; Apoftolici uiri omncs,amp;c. FaxitDominus,ut hoc quartum fignaculum cito nobis aperiatur: negledisque munda norumconfilijs,Paracleticafequamur.
Quintum libri fignaculum, humana fortitudo, ingenij iaâantia, inanium titulo-rum gloriatio,amp; fucata,hoc eft,Pharifaica in lege uirtus appellari poteft.hæc autem fin» gula nobis obueniunt,aut fuccreuere in animis noftris, ex femine arboris feientiæ boni amp;mali, quodcertèantiqui ferpentis mortiferum uenenumeft : amp;illud quideminob-Hubilatis noftris per trâfgrefsionem animi8,malus ille feminauit, nobis dormientibus. ^hoceftpræcipuum,quôd fefe in fathana amp;nbsp;eius merabris,non foliim diuinæ in rena-tis fortitudini ex diametro opponit,amp; obnixè rep ugnat,fed Si. omnibus etiam alijs Dci doiüsquàminimicifsimûfepræbet. Etquidamplius ? Certèhicfathanomnem huius inundiamp;fceleratorumprincipumtyrannidem,in Chriftorenatisobijcit,amp;per eofdem trudeliterminitatur,urger amp;nbsp;inftat ; quemadmodum regem Afsyriorum per Rapfacen ’Incem fuum feciffe legimus. fie enim proclamât ad pium regem Ezcchiam,amp; omnes ci l'es eius:Hæc dicit magnus rex Afsyriorum, Quæ eft ifta fiducia,qua niteris? amp;c. Quod fidixeritis,in Domino Deo noftro habemus fiduciam,amp;c.certè huius abftuliftis excelfa ^aitaria,quæ multafuerunt Sêpræclara, tantum in Hierufalem uolentes adorare,amp;c. Tranliteigitur ad Dnm meum regem Afsyriorû, amp;comedet uhufquifque de uineafua, ^deficu lua,amp;c.Nô uos feducat Ezechias: nequaquâenim poterit uos eruere de manu ’’’«a,neq; fiduciâ uobis tribuat fuper Dnm dicens: Eruens liberabit nos Dominus,amp;c. fi^æciuxtacorticemliter.æ,authiftoriæ fuperficiem,compléta lunt,4.Reg.t8.uerùme-ï^niuero infubtegmine,autiuxtaSpiriturn,etiamnum hodieimplentur. Eiufdem fe-commatis eft, quod apud Danieiem 7.8 amp;nbsp;5». capitibus, atque in Apocalypfi decimo tertio legimus,quum inquif.Quis poteft refiftere beftiæ,amp;pugnare eum ea?6cC.datum «11 ei os loquens magna,amp;c.Et aperuit os fuum in conuicia,ut conuicijs afficeret nomé
tabernaculum eius,5i cos qui in cœlis habitant,amp;c. Datum eft illi facerc bellum «umfanftisjamp;uincereeos: amp;nbsp;data eft illi poteftas inomnem tribum amp;populum, Sec. llincpufilli amp;nbsp;magni clamitant,Ecce totus mundus adorat beftiam,amp; imaginem eius, ’Itud tu extra omnes alios moliris ? quû adçquatus illi uix puluis nominari merearis,amp; timbra. nihil quicquam proficies : nulli ufui erit opera tua, nifi quod te is perditum, SC tgt;ros,8ec.Hic,hic fandtorum tolerantia eft opus,amp; longanimi patientia,quibus citra du filum tandem in Chrifto Domino uincemus eum gloria. Affumamus igitur uniuerfam armaturam Dei,ut pofsimus refiftere in die malo,amp; omnibus peraftis ftare,amp;c.Ephe.6. Siftamus nos, Si obluftemur in fortitudine amp;nbsp;uirtute Dei. Nemo hîc uincitur,nifi uo-îensnion eft tradenda uiétoriainimico,quum maior exiftat qtii pro nobis ftct,amp; is pro-penfusfitadoccurrendû.Huius igitur robore innixi, perfuaufsimum habeamus, quôd îaepilus quidem capiti noftro periturus fit,citra eius beneplacitû : Pfal. 37. Efa.u amp;nbsp;4.5). Eriamfi uniuerfus mundus cum fuis principibus amp;nbsp;fathana deierarint in noftrum inte» ntumftob.jjMatth.io, Luc.z». 1.Corinth. 10,Sec. Hocitaq; quinrû libri fignaculum,ut» pore humana forti tudo,ingeni; glohatio, inanium titulorum iaâantia, SePharifaicain lege uirtus, Paracleto inoperatore difrumpi Se abi;ci oportet, Sc ab animis noftris ferib al!enari:priufquam ex uirtute magni Dei, Se fortitudineantpfignani noftri Chrifti Do-mini,regenerati,puri,candidi,fandi efficiamur,Se uerè fortes fpiritu,corpore Se animo, Bihil quicquam timentes fathanicam huius mundi fortitudinem, aut fubleftam uirtu-t tembeftiæ;parati nofmetipfos offerte hoftiam uiuam,in odorem bonæ ffagrantiæ,fiita uhispeftularit,aut necefsitas,
Sejetum
-ocr page 258-»o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adprophetasminores
Sextum fignaciilum, quo liber Scripturarumobfignatus, arque firmiter etiam occlufus detinetur, Ars,hoc eft,fcientia,uel potius aftutia Humana eft, quæ fefe diuinæ arti arque fcientiæ fempcr aduerfam praebet,aur reluftarricem. Hæc eft ilia fcientia,qua ex ferpéti» antiqui uencno peftoribus noftris afflaram,hæreditario iure circunferimus, donee renafcamur: ueluti Si. de carnali gloriatione inanium titulorum in quinto figna-culo,nonnihil etiam delibauimus. Primus enim generis noftri author Adamus, quum infeliciter auidus eflet cognofeendi boni amp;nbsp;mali, arrepto porno uitam fperans,mortem deuorauit. Hæc Icientia nonnunquam Scripturis etiam, aut flofculis prophetarum ex-ornata, præfcientia Dei fefe uenditarfted omnib. Dei donis fub fpccicpietatis abutitur. nihil enim pura quum fit,omnia fimul impurat atque coinquinat, peruertitac conuel-lit. Arqui ars diuina,amp; quæ de fupernis eft fciétia,in hoc laudâdæ ueniunt,quód quinque prçcedentia Dei dona commode in nobis difponere,8c decenter digerere norintme quam rem negleftim aggrediamur, aut carnaliter donis Dei, hoc eft, bono eius fpiritu abutamur; quin potius artem illam qüæ in perfuafibilib. humanæ fapientiæ uerbis eft, amp;nbsp;aftutifsimam illam callide difputantium feientiam, quæ ual Sathanam ipfumin an-gelumlucis trasfiguraturæ uideri pofsint, 8colfaciunt 8cperfentifeunt: adeoft;Scfextu Sathanæ repagulum, 8c nocentifsimum libri huius fignaculum iuuante Domino difru punt.poftmodum ueró diftribuunt Dei donafecundum proportioncm fidei,iufto ordi ne:dicenda tacendaque callent,nec proijeiunt margaritas porcis,neq; facra(tieluti mum dus) faciuntprçpofterè;qui priufquâ maftarit,bouem excoriat,Hierem.t. 3.3p Mala.2-Humana uero racio,aut carnalis feientia nullum feruat modum;fed nec temporis neclo ci commode fatis rationem habet. Currit quidem, fed non uocatus ; uenit, fed ante uel poft Deumrunde 8c fures facit, Sclatrones potius,quàm ex regeneratione Euangelicos-lolicitus eft ergaplurima, fed omnia perpcram : feminat inter fpinas, in petrofa,8cfecuJ uiam. ftudet fanare,quod uulneratum nondum eft; 8c quod uere confraftum eft,nec fo-uet,nec oleo inungit,nec obligat. Docet,priufquam didiceri t: quod fanftum cft,obijcit canibus; Quod contemptibile eft, primarium iudicat: 8c qiiod præcipuum, ncgliginfi-lijs panem fubduces,filiqua enutrire iubet. Quare 8c hoc lextum libri fignacuium,non nifiper diuinam artem 8cparacleticam feientiam ablatum 8cdifcuftiimoporret.quihabet aurcs ad audiendum,audiat.Hoc didum cupimus,mi Tranquille,fatagendum omnibus modisjUt humanæ fcientiæ turgidus ille atque gloriofus fpiritus,qui uniuerlum fere orbem haCtenus in præcipitium abducit, per Paracleti doftrinâ animis noftris me-dullitùs extirpetur atq^ euellatur:euulfus,in barathrum obliuionis Seperpetuas annihi lationis renebras abijciatuf.eft enim cùm peftilés,tum contagiofifsimus.Expedit igitur optime Traquille, expedit inquam,8c unicè profeótó expedit, hunc inflatu mundanani artium 8c fciériarum fpiritum, eieftum, 8cin profundifsimainferni ablegatum: deinde ueró Sc Dei fpiritum,aut Paracleti dogma, eius loco intromiftum. alioqui hoc obftante fign3culo,nunquam Scripturas intellexerimus. Quemadmodum enim humanas artes, amp;nbsp;qualefcunque feientias human! tùs docemur,8cincognitæ profefsiones paulatim no bisinftillantur: ita 8cfeientiadiuinapeftoribus noftris diuinitiis infcritur,8cuelutiui-Ho de fonte uitales aquæ fcaturiuut in uitam æternam. Eft enim hæc feientia è fupernis dcfcendensapatreluminum,pacifica,longanimis,plena miferationumSc bonorum fru duum,citra fucum aut hypocrifin,nequc à quoquam dijudicatur.Contra herb Humana feientiainflata eft,temeraria, uaga 8c uafta,immitis,inquieta, elata, faftigiofa,terreftris, contentionum acrixarumplena,8cc. Atqui feientiadiuina,quæfubParacletodiuina-rum artium magiftro fideliter addifeitur, nouit magna maximi Dei myftcria, perfpicit mentem atqueanimum Dei, nouit rebus omnibus fuo iufto tempore,8c iuftis reru mo-dulis uti,doda 8crem agere amp;nbsp;omittcre, 8c loquendi atq; tacendi opportunitates obfer-wans.confidit enim,8c prorfus pedet ex Deo, qui per ipfam omnia Scinchoat 8cperficit, amp;c.Heliasinipfoperfequutionis feruore,quando uerbum Dominicontemptuifuiqre ôè ac feienter tacuit:quin 8c Chriftus Dominus, atque adeó Apoftoli omnes 8c tacendi amp;nbsp;loquendi tempora obferuauere, omnemlt;|; aut agédæ aut omittendæ rei opportunita tem,8cc. Eft itaquefeientia Deiubilibetopportuna,8cbenecommoda: humanaueró nihil minus. Hoc itaque fextum libri fignaculum dilfupturn etiam oportuit,atque ita tandem nobis in requiem Domini patefict aditus:fiat,fiat.
Septimum libri fignaculu impietas eft,uita nimirii ilia fecundum mundum appri* mè
-ocr page 259-A D PR o PH 6 T A s H IN o RE». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5«
*nlt;laudabilis amp;pr»clarajelegansetiamatq;beata. Porró hoe fignaculum,fîpnorailia «ttiniaapertaacrepulla fint,ultró colliquelcit, ira utimpietas omnis illahypocriticaac Isrpentis antiqui fernen in nobis penitùs emoriatur,atque adeó fpiritus ille præ casteris omnibus callidusjac iuxta fecuin mundi huius affatim induftrius è nobis aufugiat arq; ’ülpellatur,dum nos interim in ipfam illam uera requiem,noftri nimirum abnegationt ^pietatem omnem,confiigio excipimur : iamt^j in ipfo Euangelico Sc uiuo Chrifti Do mini noftri Iibro,uirtuteagni (qui folus repertus eftdignusacciperelibrum, Scaperire fifin3culaeius)reclufoacdilucidouidemus,intelligimus,aclegimus, quisDcusnofteC quid uelit aut requirat.Quin amp;nbsp;Chriftus ipfe^ui liber ac uerbum uitae eft) tarn c5 mode nobis tune ante oculos ponitur, quafi fpeculum quoddam, in quo quam diluci-difsime abfque parabolarum inuolucro,omnemDei uoluritatem,omnePatris benepla dtutn concemplemuräta ut iam nihil quiequam fcire,fapere, aut facere feiamus, quam Julia,fimul ucra, ac pia omnla: nihil aliud crêpantes quam Deum ,.atqueperDeum,auc ’uDeo,omnia.ita fit,ut tandem nobis corruat atquejemoriatur omnis impietas, ueluti flos agri. Habes, mi Tranquille,iam feptem illa libri fignacula, noftra qualicunq; nac mione deferipta. Dei autem oqtimi maximi Ipiritus fic in nobis inüalefcat,ut ad om-ueopus bonum inftruifti,feptiformem hanc Sathanç uirtutem féliciter fuperemus,atq; lortitercum fanäis omnibus deuincamus: Amen. Mittimus autem tuæpietati no-Aras has in minores Prophetas elucubrationes, aut ( fi fic mauis ) Paraphrafcs,quas tibi (quando facrarum Iiterarumftudiofifsimus,atque earundem fagacifsimus perlcrutatof os)dicatas itauolumus, ut eas iam putes non amplius noftras, fed uere tuas, ac tibi efts proprias.Vnde fi quis nos caluniari uolet, amp;nbsp;ijs quæ per nos candido profeéló zelo fcri-pufunt, ineSfideratius oblatrare:tu pro diferta tua facundia blaterones omnes cohib« coercemon minus id tua interefie cogitans, cui res dicata eft,quàm noftra,qui eanm confcripfimus,atque conferiptam tibi tradidimus.Dominus Deus te leruet.
Vale, u. Calendas Septembris, Anno fefquimillefimo quingen-tefimo tertio.
-ocr page 260-j nbsp;nbsp;nbsp;pant httmanum peBus per cun£la probandunh
■ÖrdidsigituruolumusdoBos^,pios^ß^
Zdt '^grauiifs uitium ß quod tnea fcripta tenebunti lllinc pKßnbant pio^
' Jpfis fed uates quidfindlonumine l^ireti 0 iyinte omnia idperpendito.
Sano palatohac cunRd probabitu, Sedfila qux funt fina mi tenebitüt ‘Prophettai Scripturanon finit fiera Contemnierinec fiiritm extinguier^
LeBor lege hac, nbsp;nbsp;iudica,
lgt;Jam auro omni ineß ßta fioria: P/anc abqcCiatque aurum uidens
-ocr page 261-|
RAPHRASIS IN OSEAM PRO- PHETAM, AVTORE IOANNE TO^ farrio Aquilouicano. Verium Domini q^uod cum Ofcdfilio Becri fdâuine(l,idcli regnuntibui in Uidd Oßd,lo thMykchcts er Hezechidùn !ƒi-delitico uerà regno,liicrobodm ßlio loM rege jcelcratißi mo,lt;tc idoloUtri^ fummè fludiofo. CAPVT P R I M V M. O M I N V S SDeus indole-|fcés de populi fui pcrditionc amp;nbsp;inteiitu , ggt; abipfo defïciê teSjinidolola-tria impiorum rcgü fuorum tam præfraftc feilt, multis uanjsq; modis cos ad bonam frii gem, arqj fiix legis, uerçljj religionis obfeiiia-tionê rcuocareconatus eftmunc qiiidemper ho5,nücpcrprophctas aliosammittës ctiam in eos pcftc,gladiri, annonæ caritaté, multaéj; mala alia. Qiium autem omnem pius Dominus luderet operam, idqj principum,Sf maxime impiorum facerdotüculpa: perhosenim fiebat,ur rex uetaret Ifraelitas facrificatum abi reHierofolyma,utc[;omnesexdeeemtribub. ni ilia Afl'yriaci cxcrcitusmultirudineperan-fibifubditos (reliquas cnim duas in ucrareli- gione feruabat rex Iudah)cogerct ad rem diui nam in Dan Si Bethel praeftandam : fiquidem per Scripturâ,nouamcj5 adluic patrü traditio-nem cognorant,locum hune aliquando fuilTe facrum,8i ab ipfo patriarcha lacobCqui angelos illicuiderat per fcalam defeendentes Sia-feendentes ) Domino dicatum,ut in quo uere' effet Dominus: miferum uerd uulgus,quâuis uideret locum ilium olim quidem facrum,mo fcholatria Simultaimproborum facerdotum impuritate nunc fccdifsimc prophanatum,at-, quehac decaufa cum uiris cordatioribus Si prophetis omnibus execratum plane'Si abo-winabilcm, uitæ tarnen fuæ hic conferuanda: amantior, ediilo paruit regio potius quàm di uinælegi, quæ extra Hierufalem uctabat que-quam facrifi'care ( ita ut hodie quoqj nô nifi in |
eœlefti Si fupera Hierufalem, omnis noftra o- nbsp;nbsp;lus meus:illi ipfiadhuc audict, audient inquâ, blatio,holocauftâ, uiilimaSipropitiatio eft) fed Si reuera tandem comperient, quddfintfî Dominus itaquepcrtæfus tandem ciirac.acftu dij fui haftenus inanis, ueluti reb. dcfpcratis. extrema atque diuortium fynagogæ illius cogitas,in animum induxitipfis mittereOfeam, nirum prophetam : fi forte' is, pro fui nominis etymo, feruare adhuc eos, arqj in ueram uiam polfet reducerc. Cum quo ubi primùm uer-ba facere inftituit, continud eum iufsit uxore duccre fornicariam,aut merctriccm,cx qua Si liberos fufciperct fornicarios:fignifîcâs nimi-rum,Ifraeliticum populum fua idololatria fœ difsimcfornicari,atque à Domino deficere.ls autc diôlo audiehsfnam quisfcelusiudicct, quodpræcipitDominiisOabiir, attp diixit me rctricem quandam Gomer nomme, filiam Di blaiim : ex qua grauidaqmim fïlium fufeepit-'o fet,iufsitDominus pueri nomen uocarilez-rael, nam non multo pdfttcpore certum erat Dominô,uindi(flam fumerc dedomolfraeli-tici regis Ielnt,attp regnum Ifraeliticum tantü non deperderc acdelcre:id^ ob feptuaginta filios regis Acliab, inciuitatclczrael interfe-dlos, Statuerat inquam Dominus per id tempus omncroburlfraelitici rcgni,propter com mifTainuallelezraelprorfus conterere. Por- Principium loquendiDo miitumiit ' Ojee, rd poftquam Gomer fecundd impregnata, fi-conftantes cf- io liam pepcrir,iuirus eft Oleas earn uocareLorii gelum una no(n:einterempta:non quidem per arcum,gladium, rcliquumcp belli apparatum, equos nnniruin Si equites,fed diuino fuo nu-mine. AbIa(ftataauremhaeLoruhama,rur-fum concepitGomer, Sipeperitfilium, quem nonpo Dominus uocatäuohiitLoammi:Namuos, inquitDominus,popuhis meus non eftis: ici * quod ex indito hoc nomine conftare uolo, quod interpretatum fonat,Non eftis populus 4° meus:undc nec ego uefter futurus fum Ùomi nus,rex,uindex amp;nbsp;defenfontametfi tanta mut titudine futuri fitis,ut ucl cum immenfa ac in-numerabili maris harenacertarepofsitis. N5 enim populi multitudiné, ualidasq; uires fpc-dlat Dominus:fed fuceurrit pufilli potius gre-gis infîrmitati, mores ubilibet fpedfans pios ôifedignos, Porrdqui nunc reijeuli funtSi contëpti,audientes pafsim qiidd nô fint popu hama, quafi Latina lingua aliquä uoces Incle-mcntiam:quippc qiiddDominus inclcmcter ac citra mifcricordiam omnem in regnum If-racliticum dcfscuirc decreuifl'ct, non amplius regni illius,aut incolarum eins mifcrturus,fed radicitiis potius eos extirpaturus. Veriim do mum ludah nondum fc reiedlurum pracdica- ' bat,ut quos per Dominä Deum fiium, à qiio non ita adlnic dcfecerant,feruarurus efl'et,oni lii Dei uiuentis.Et quorû uitam mundus cen-fet infaniam, Si finem fine honore: hos tandé complures mirabutur inter filios Dei optimi maximi computatos. Tune uerd Si filii ludah , quibus cordi erit confiteri Domino, fed Si filij ctiam Ifrael, uifa uoluntate diuina ad lu ftandum parati, unà congregabuntur, atque B confti- iuntur filij lnda. |
'1
-ocr page 262-|
« INOS conftituent fibi prineipem unurn, regem ninri rumCbriftri lefum Dominü. Coalefectenim tuneuctus illud duodecim tnbuü fehifma,nee erunt amplius genres duæ in duo regna diui— fa:;fed ut lefum unicum fibi conftituct regem, ita Sé duodecim iliac ex Ifrael prognata: tribus, und quoque atqj concorditer cum omnibus pijs gentib.hoecft,fpirirulfraelitis (quas duo denaria ApOftolorum pifeatura habet latifsi-mc' dilperfas)afecfurarfunt c tcrra,ca’leftia me lo dit;intes:utpotc qui in Aflyriorü Babylonio-rum'iie terra captiui detineri nolintampliiis. Erit cnim tune magnus dies Iczrael, löge quidem gloriofior,qudm dum rexlehu de oecifis feptuagintafi'Iijsregiis triupliauir.Tiinccniin non una tantum domus Achab,fed idololatrç fimul omnes concidenrin lezraehnimirü pro# pter difleminationem eoriim qui ex quatuor mundi angiilis congrcgabritur,adgloriofif«i-mum Chriifi Domini rcgnum,qiiod,omni ex pulfainiquitare,folainliabirabitiiiftitia. C A P V T II. xo enini iubcnteDeoadiicrfiis matrem lianeilli« 3o quibusipfiBaalfuffïtiimfacereconfiieiiit, in Ppellatefratres ucftros,ueft'ro ingenio nö ira difsimiles, tamerfi pro meo illos adluic agnofeo populo:alloquimini inquä fo rores ueftras,duas illas tribus Iudaieas,n5 fua iuftiria, fed mea mifericordia etiamtiü faluas. Contenditeciimmatreueftra fynagoga, fiue malignanrin ecclefia. Conrendite inquä:niliil citum eft.fiquidem ipfa non eft mihi uxor,nc-queegofum ei maritus. MilTas faeiat afaeie fua,quas cum idolis cxercet,fornicariones,at» que ab uberibus fua reqeiat adultcria: néquan do ad nudum dcueftitam fïetoti terrarum or-bi earn exhibeam.qualis fuit olim quurii nafee retur,adliuca matre rubes, ac undiq; fordida. Auf ne defoletur ueluti defertum, amp;nbsp;fiat ut ter fa torrida Sé exarida,ubi una cum matre fiti e-neeentur ctiam filijipfius:fiquidénilnlaliud quam filij fornicarq fuut, quoru materrtiulra fornieatione ignominiofifsimam fuam reddit uitä.tlam propalàm dicit, fefuaidolaamatores fuos eonfequuturam : fiquidem ab ipfis Sé panem fuum accipit,Sé aquam, lanam item Sé linum, oleu ae potü fuum : quafi ueró aliquid dare pofsint fuis eultoribus idola, quæ ne fcfe quidcà eafu,gladio,ac ineen dio tueri polTunr. Propter Propterea ecce ego obfepio ui3 eius Ipinis, ira hoc, eccee- fepem côftrU(fl:Lirus,ur fuas femiras non fit in-go fèpiatn utam ti(4in jpink. to iicntiira. Non enim potictiir uetcribiis illis ex fua idololatria commodis,Sei51:abirnr quidem pro iieteri more fuos amatores, fed non porie tiir eis: nulla ex eiï fentiet commoda. Qiiacret tarnen cos, etiamfi non iniieniatautporiatur. Tandem iicró de me neliiti poftliminió eogi-tans:Eia, inquiet, uadam aerenertarad maritü meum priorem,quia tuncmihibenefiiit, præ eo quod mine eft.Arqui mifcra amp;nbsp;(lolida hare, in prjcfentiarum proh dolor nondum agno- ó'o feit.ea qux fuis amatoribus ae fuæ idololatria: accepta refert/i me fibj elTc collata: frumëtum |
E A M uideliccr,muftumacoleum,exmeabenigtHa te nafeentia. Qiiin Sé ego argentum ei Sé aaru niultiplieaui,undefuosexornauit amatores: linde ipfi Baal inquâ eöfeeit ftatuä. Tam itaqj ingrata, Sé omnis mear benigniratis ignara cü fir,aggrediar tandem earn,Sé ubi commodum rnilii uidebitur,frumenrum meumredaecipiâ; adeó urne granum quidé diuini uerbi,aut fcri pturç uiuidæilli reliélurus firn. Quin auferam potius Sé niuftum quoque meum, quod cum meis meo in regno bibo noiui : nouum inqiiä Sé uerc neélareü, quod ucreres litres ferre ne« qiiaquam polfunt. Latiam item meam,8élinu nieum,quædediad obtegenda einsiierenda. Nam quid eins iniquirarem,atqueiniufte£it-' (fta obregat,atque cohoneftct,prtrermeam iu ftiriaméquando eius iuftieias elf cernere, utp3 nos menftruatæimmiindos. Certé nunc eins ftultiriam præoeulis omnium amatoriim eins prodam,quib,eam propinabo deridendä. Sed 115 erit ullus amator tarn potes, qui earn meis exmanibus abripiar. Faciamaüqnequid amplius gaudeat de folcniratib.nouiIuniis,Sé fab baris,aut ullo ipfis recepto fcfto.Qiiin Sé uinc ta atqj ft'ceta eius dcfolaturus fum,quçab ama roribus fuis fe recepilfe iaftirat. Commutabo aiitem ea in fyluam,ubi agreftes beftiac ipfis iw nisarquefi’cis uefcantur. Vltionemautemde illafumpturusfum, memor dierumillorum, Vifitälö ßl peredm dies'Ëa^ aliiM, aurcfua,acmonilibus, reliquocpmiiliebriinü do fe comparans Sé adornâs.quippe quæ fuûs amatores feiffarctur,mei prorfus oblita.Abdii cetur autem adAlfyrioscaptiua, ubideipfius folenniratibiis,nouikinijs acfabbarliis nihil noueriint: Sé terra ipfius relinqueturdeferta, aeferis inliabiranda.Sed ecce, ecce inquam,e-go ficabduftam pelliciam tandem, adeoq? Sé recordari faciam Domini Dei fui:arque cd in-40 ducam etiani, iitabcatjn folirudinem potins, quàmiitintcr fornicarios illosfiiosilluforcs liabirare perfeueret.Vndc Sé ibi ci loquar,acfa (ffurus film quaeanimum ipfi permoiieant:ni--mirum fluminaipfiexiccarurus,perqiif abeat in Azarerli,rcgionem nemini antea in habita— tam. Deinde autem ei iiineta rurfiim daturus fum,ac fi'ceta, Sé iiallem Aclior in portam fpei, mocrorem nimirum ipforum,ciiiufmodi8éo-lim expugnata Hierieliiinre, ftirti caufa pertu-lerüt, in gaudium acfpem bonam ipfis c5mu-taturiis. Siquidem fliiminibus ira rrâfitü præ-bcntibus,Iætùm caner.utolim quum primùm cam ducerem,arquemiliiadiiingebam:quuni inquam exiccaro marirubro, afeendite terr» Aegypri. Futurum autem tunceft,iitmemari-tum fuum iiocet,non amplius mefuiim Baal iiocatura. Nam nomina Baalim fieexofa ha-beo, ut ilia ab ipforum ore ira fim remoturiis, ut ne merio qiiidem ulla de ipfis fiitura fit. Eo ante tempore faciani, ne quid ipfis obfinraiit noceant,neque agreftes beftiæ, netp uolucre» cœlijneque terne rejBtilia, NecuUm tüc in terra |
|
P A R A p ilärcuum autgladiorum ufus erit : fed quictè in utramqueaurem dormientibus,pacis plena v’ti/SSote cruntomnia. Nam dudlurus cam mihi tunc ■quot;'w Jim [‘tmiiim. rurfus fum in fpofam, nunquam repudiâdam. Diuflurusinquam te mihi fum rurfus infpori fam iuftam,acme dignam, idcp mifericorditcr ac benignc.Ducam te mihi in fponfam probâ, acdatæfidei feruantem: fiquidémefolum co-gnofces elfe Dominum. Futurum autem tunc eft,utmehabeatis modis omnibuspropiriu, 10 acfauenrem. Egoenimme facilem arque ac-commodum prxbebo coclis.Et cocli fua com-moditateiuuabunt terram:terra uicifsim modis omnibus fefeprarbebitferendo frumento, mufto 8C oleo, qua: ufui arcp bono furura funt lezraeli,populo nimtrum meo hucilluc difper fo.Tunc autem pafsim difleminabo mihi earn in terra,miferrurus ipfi Loruhama, cui multis iam fecuhs immifericordem me pracftiti. Et di cam ad Loammi, adpopulum inquam ilium quern uix quifquam cenfet meum,quód meus fitpopulus : öëipfi' uicifsim me fuum cogno-fcentDominum Sëpatronum. C A P V T nr. Ifcerebus ira gcftis, iufsir mihi rurfum Dominus ut abire, utip eandê muliere, adulteram inquam, atquccum fuis amarorib» ctiamnum rem habctcm, diligercm,ira ut ipfe Dominus fynagogam diligitlfracliticam:quç poftquam Aegypto edudla, atqjadcolcgein monte Sinai accepta,Domino Deo nupfinre-fpicit tarnen, ebrietari atqj lafciuia: fefe dedcs, ad deos alicnos.At Dominus,qui cam magno WftMwi emptamhaber,nonpotcftcius obliiiifci, qua-0ft£le- tumiiis ilia amp;C fui obhuifcatur,8iDoni.Nadlus “»I argtit- earn mihi fum,inquit Dominus,quindecim ar tih, genteis, decimoquinto nimirum die menfis Nifan.quo de manu Pharaonis cos cripui : Sf fefquichoro aut quadragintaquinque modqs 20 30 acgloriam commutaturus fumin dedcCiisfiC hordei, quippc qui quadragclîmoquinto die 40ignominiàm. Comcdunt quidem piacula po-legcmmeam tradidicisinOreb. Pepigiaute puli:fedhincfir,utdcpeccäribusgaiideantpo cum ea.quod multis diebus me manerct, nul-laidolorum fornicatione autadultcrio coin-quinata.Id quod etiamnü hodie pafsim in lu-daico populo uidere eft.Qiiin amp;nbsp;ego tecu non ero.nonfrueris,aiebä,memariro:adhucenim uelamen oculis eorum obiedlum maner.Nam filtjIfrael multis fedebütannis abtquerege8gt;C abfqucprincipe,nohabituriiuftum Dei cul-tum,necetiam culrum idololarricfi. Auehen- 3® tut enim ad Affyrios,arque difpergentur inter gentes;quarum plenirudo ubiad Dominum intrauerir,tandem reuertcntur 8C quarrent Do tninum Deum fuum, arque Dauidicam illam fobolem.fuum regem:quem,ur Dominum,in nouifsimo dierum anxie'etiam acfedulocul-tiirifunt. C A P V T 1111. / ^Actcruagitefilq Ifrael,aufculratequid V^uobis iam nunc loquatur Dns. Habet enim Domi nus, quod cum omnibus tcrrç in |
H R A s 1 s. »Jf tôfidas:ncminéprorfus alterius fniferet. neqt cnim quifquam cft qui Deum ucré norir. Scd alius alium cxecramini,inuiccm mëtimini.oc-cidiriSjfuramini, arque adulrerqs exæftuatis, ira ut de lege mca plane' adlum fir.Nam homi-cidiorum nullus eil neque Bnis, ne^ modus» SC quotquotcam inhabiraHt, und cum ipfis be ftijs,ac cocli uolucribus, dcperdentur : aded ut necpifcibusidimpune' futurum fCt, quinmo-riantur, quibus tarnen olim diluuij temporib. parcitum fuit. Eó enim prauitatis uentum eft, ut nemo alium iudicer,ncc quifquam fit qui a» lium reprehendat. Hæ autem facerdotum cr3t partes: atquinuncpopiilus alioquiplusfatis fceleratus,fcelerarifsimis fere facerdotibus iu-ftior cft,arqj ipfos mcrito condemnar. Impinges itaque clara luce : arque aded ipfe quoque propheta,quern uidetem quis uoccr, ueluti de tenebrofa nodle, impinger tecum, ira ut olim per Mofen nobis minitarus fum. Qiiarc amp;nbsp;ma trem tuam, fynagogam illam malignantiu,fuc cidam. Immd populus meus iam perqt, arque fuccifus abundc' eft, quum infeius aded fir.fer-uandæq; legis meæ ignarus. Carterùm tu,ru inquamqui haclenus pracemincre uideri no- f»tiainrepn luifti, poftquam rcpulifti feientiam, repellâ Sd l‘fli,^epeC-ego te,nefacerdos mihifis. Oportueratenim te ipfi terræ falem eirc,amp; rua porifsimum labia cuftodire feientiam,Sd legem mcam requin de tuo ore.Scd quoniam legem inearn neglexifti, egouicifsim filiostuos negligä,minimumtp cos curarurus fum.Quo maiore illi fuerfit nu-mero,hoc grauius ab eis peccatum eft. Dccuc rat certè ex tanta multitudinc uel aliquot effc, qui redius fapcrenr,arque in ucram uiam po-pulum reducerenr.Scd quidfiet terræ, infatua to etiam fale^ Hinc itacp omneipforum deeus tins, quàm doleant ac ingemifcant. Futurum ergo eft, ut inter facerdtyes amp;nbsp;promifcini uul-gus nullum fit futurum difcrimen. Nam quod tarn prauëjtamiç fceleratc fuamuitäinftituüt, propcdiem uindicaturus fum, repenfurus eis idipfum quod ftudent ac quærunt.Comedent enim,fed non faturabuntur?gignendis liberia opera dabunt, fed nulla cis fuccrefcet fobolcs: idcp non alia de caufa,nifi quod Dominum,o-miifo ipfius pra:cepro,dcreliqucrint. Forni» catiojôë uinum aut muftum.amentes faciût,ac ftolidos. Populus iraqj meus dum fornicatio-ni fefc dcdit,arquc ebrietari, amcnti ac ftolido fimilis,idolumficulneS confulinnimirum fci-pionem fuUm,quo cæcorum moretctctacin-quirat uiam. Gerte animus illc fornicâdi aded ftudiofus,abduxir eos in deuium. Nam à Deo Fornicatia ey uinuift O' ehrietdt ^uftrvt for, fuOjquem unice quæfi turn oportebar,per for-60 nicarioncsfuasdefeceruntadidola:quibusin*‘ ipfismonriumuerricibus pnrmeis oculis fa-ciunt facra,ôlt; in collibus fuffitum.Qijin amp;nbsp;fub B 1 quer- |
|
1« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;INO quercubus,tlierebinrhi« 8ipopulis, in umbra facrificatum eftidolis. Non quidem,quód me ccclitils cüéla uidentéreucrerentur : fed quód harum arborum umbra iucunda cfl’er,ôi com-moda. Hane ob rem proftitiient fefe filiac uc-ftrac, ôifponfæueftræ deuirginatæerunr,arep adulteræ.Ncqiieego defiliabus ueftris ob häe noxiam uindidlam fum fumpfurus, aut in fp5 fas ueftras liäc ob rem animaduerfurusi Nam culpa omnis potifsimum in parentibus atque to maritis hxrer, qui in meretricum gratiam,reli ftis uxoribus acfiliabus,cum feortis facrifica- /'runr. Populus iraque quod non intclligar,tä-tacp ftulticia Si impietate à me fe auertat, uapii labit,uaria(p fentiet incommoda.Sed heus tu, Ô Ifrael, fiquide omnino cum idolis fornicari gaudes,atqj licitü hoc tibi puras, ne delinquat Iuda,nec eodem ftultiriæ duas faltem reliquas tribus Cpufillum certc præ uobis gregem)per-trahas. Cane ribi ô ludah, qui cognita uerira tis lege, nominis mei CQXifefsionegaudes, nc Uoliteirein in Galgalam proficifcaris, autafcendasinBe-thel,domum Dei fcilicet; quam uerius Befha-uen,hoc eft,omnis iniquitatis domum, uoca-ueris,quando illic tribus illçlfraeliticæ decern aureos fuos adorant uitulos.Neque iuretis,fic admiiTa idololatria,uiuerc Dominum,attp re« gnareipfummam nulla uacca, nullus bos ara^ tri iugum excutiens, fam rcbellem fe fuo præ- zo bet hero, atqjlfraclfepræbet Domino, legem }o iraqucamp;mulrinidinc armcnrorumfiiorûue^ ipfius detreilando. Dominus itaque eós tandem oberrare finer, ueluriagnos quiinuafta oberrantfolitudine. Proh fcelus indigtuimi Si Ô uere execrandam Ephraiticac gentis con-dirionem,EphFaiticæinquam genris ; Ifraelis enim nomine,iam mine eos pcniriis indignos iudico,qui uero aciiiuo cccli terrfcp conditore negleólo,cum fimulaclirisi,uitulis nimirum au reisjfceleftifsime' adulrerärur: id quod ab Ifrac gitass'Domino fucruntperfidi,dcgencrcs,arqj jnDotttinu peregrinos progignentes liberos, exfoeminis prawrirart le,cuius nomen referre uolüt, haudquaquam 40 getilibus atep idololatris. Confumctitacpcos ßint^qwaß didicerüt.Illc enim ex Mefoporamia in Bethel breuifsimum quidem, 8i quafi unius menfis liosalioioi redicns, totam fuam domü ab idolis illincal- rcmpufculum,una cum rotaipforü terra; quac gen«frnjit« latis feduld repurgaujt. Valeät iraque ô ludah fratres tui idololatræ,neque tc illis admifccas. Nihil probi funt principes eorum : horü enim culpa potifsimum ad omne malum proruunr. ij enim contineter cum fuis idolis fornicätur, munera^ diligüt:adcd ut mulro cum dedcco-rc,nunquam non populo occinant de muneri bus adferendis. Sedprofedd tcmerefaciunt, ro omnemip operam ludunt ; quippe quos fua fa cra,ac honor idolis habitus, tandem pudefa-dura fint, amp;nbsp;fpc quxftus uberioris adliuc frii-ftratufa. CAP VT V. Ordi efto uobis hoc,ö faccrdotes,8^ cre dulas aurcs arrigitc. Imd quotquot ex decem tribubus Ifraclitf eftis, ad hoc artediter maxime' ueró g de domo eftis regia, ad regis prfferiptü atqueedida uerius urgentes popu 6o cultus promouëdigratia, quem etiam fiepro-kim quam Dei. VndeSiad uos potifsimum id morum nolo, quam ut fuam rem adaugeanr, quodloquarattinct, Nam in monte Mizpah, id quod feduld praccepî nc quis facerct, Proin |
SEAM Si ité ad Galil«« ferminos in monte Thabor, infidias molimini rjs qui ad diuinæ legis man acfpeluricisfecretioribus eorüdem uitxinfi-diantes.Vçh fcelus indignum. Atqui ego uos, egoinquäuosfimul omnes hoc dedoólurus fum : non dormitaturus perpetuo ad mei no-minis iniuriam,qua régis ueftri idolólatnety-rannidem conftabilireconamini.SatisnouiE Hgofdoi' phraitas,pcr fuac ftirpis regem iam ferociores: phriwi,amp; immdomnesuos,quotquot Ifraeliticihuius regni cftis,perfpeftos iampride habeo. Si co-gnitos. Ephraitx enim fornicamini feiftando à megt; atque erigendo idola.quibus ipfis Si reliquilf raelitx,uobis ita uolctibus, atque edido ferid mandantibus, fefe polluunt ac commaculant. Qux igitur male faciunt, peiustp in afluetudi-nem trahunr,non finentutadDeumfuum re-uertantur. Namipfe eorum animus totuseft in fornicationibus,at(ÿ colendis idolis, 8i Do minum ne nouerunt quidem. Omnis itacplf-raelitarum gloria,decus 8i maieftas,ucrtetfefe in ignominiam,dedecus Si reiedamentü; idep prçipforum oculis.Ephraiticus enim illedece tribuumpopulus, proprer iniquitatemfuam impinger ac corruet. Qyin 8i Iuda,duarum rri buum populus,quem in pracfentiarum prat If' racle piumadhuc cenfeo,tandemquoquefce-leftius impinger,ac pœnas dabir.Cum gregib. nient quæfituri Dominum, ut qui holocaufto marisacimmolaris pecudibus ipfum placare uolent.Sed certe' non poterit ea uia placari.aut inueniri: quippe qui hæcipfa eorum ftudiari-furus fitpotius,qult;àm comprobarurus. fubdii xit enim arque ieparauit fe ab eis, animo ab illis prorfus alieno faftus. Qiiid in caufa fit,ro-fempufculHm,una cum rota ipfon'i terra; quae gowiffio«« defolabirur.arqueuaftaiacebit.Clangitebuc- cina in Gabaa.refonet ruba in Rhama,6i quot quot alix ciuitares eftis inter Beniaminiras, iit terrore concufsi fratres ueftri refipifcant. Imd in ipfa Bethaucn,frarrum ueftrorum fcelerato templo, caniteclafsicum : adiacet enim uobis noniraprocul ärergo,olim quidem domus Dci,fiue Bethel uocara: nücuerd fons idolola triæ,8i omnis iniquitatis eft. Quare Si Ephrai ticaterradefolabitur,ac deferta relinquetur, quando eoshanc impietatem dedocebo: atijgt; intribubus lus Ifraeliticis me oftendammea uerba prxftare,neque temerc me haifenus eis minitatum fuifTe. Porto principes Iuda,Htne fuam caufam prorfus iuftam purent, non fatig æquos fe prxbent Ifraelitis,ut q uorum termi-nos inuadunt, ac fibi occupant ; non tam mei de |
1
|
PARAPHRASIS. de nifi defiftant, fenfurifuntSihi, qudmego hoc indigne' ac grauiter fera : quädo iram meä in ipfos profundam, uelut aqua. Ephraiticus cerre populus per ipfos duro iudicio preffus, grama palfus cft,id(ß non immcritoifiquidem omifl'a Immaculata lege Dei, aufi fueruntex ^’20 fordibusfinepræfcripto humanouiuere,atrp ßtinea E- aiircosadorarcuitulos. Vndc Siegopofthac futurus fum Ephraitico populo uelut tinea, H futre qua;ipfos atrerat,cxcdar. Si deperdat. Et do-mum luda non obliuifear : ero enim illi quoep bit, Uekiti purrcdo,qua quicquid adhucintegrum perftat,ac faniim, paulatim ramen compurre-fcitacdeperit. Et Ephraiticus quidc popukis abundc iam uidet fuum Ianguorcm,Si qiiantü ipfi malum impcdcat : neep ludaicum regnum hieprorfus eft cæcum.Ephraitp enim pro/efti adAfsyrios,illoriimauxiliumquærunt. Atqj idem conatur Iiida, mifsis legatis ad regem la reb.Cætcrdm ille non potent fern are uos,ne- xo innocentes occidunt.Nam ficut latrones uiru queuobisimminentem exmeplagamcuratii ruseft. Nam ego Ephraitico populo fiitiirus film,lit Ico quilpiam,modis omnib.in eos de-fæuiturtis: liC domui Iiida erO uekiti leonis ca-tuliis.Ego,ego inquà eos perfeqiiar,ac difccr-pam:in ipfos grafrabor,ac ipfos auferä,amp; non eritquicos ehpiar. V^dam acreuertarin locu meiim.ubi quietc ex animi meifententia co moraturiis liim, donee defolentiir, arque me qitærant. Idquodnonnifiintribularionefuajo Ephrairicæ tribus rege turpiteradeó Si incon faiturifuntjprimodikiculotuncconfurgctes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- - - C A P V T V I. \ / Enirc,inquicnt,cia uiri fratrcs,uenitc Si V reuertamur ad Dnm;qui ut nos rekquit difeerpendos, ita Si difcerptos fanabit.Vtpcr« eufsit, ira Si curaturus Si obligaturus nos eft. Intrabidiiü,aut triduum, quàm cclerrime' in« quam,có rem dcducet,ut extra uitppcricuhim fit. Immd tertio die decumbedi finefalt;fl:o,nos komt,/J uitæacfaniratiplcnæreftituct: itautunàcum4o quot;‘quot;’quot;‘tf, 'pfio.ptopirio nimirü Deo, uifturi fimiis. Tüc d'fi'nfsis omnium errorü nebulis, liquido co-««fDom/, gnofcemus,quëfcquamur: quippcàmaximo adminimumufquc,Dominum fimulomnes cognituri fumus,qui fefe uclut aurora ipfa cS-fpiciendiim dabir, aeproferetmenturus nobis itaexoptarus,8i modis omnibus defïderatus, utpliiuia uel imber ferorinus,qui terram fi fe-rius aliquanto compkierer,iam feges effet exa rida atqj corrupta. Quid facia ribi ô Ephraim, fo lartjs corycæis, ncque eriam extra muros per decem tribuum mulritudinc tibi places^Qyid aperros ac manifeftarios hoftes quicquam il- inquam faciam tibi, quod non abundc haélc-nusfeci^ Quid facia ribi ô luda^qui diuifis auobis fratrib.diiæ tantum tribus eftis, pcrfi-ftentes quidem in culm mei ueroicæteriim mi fcricordia fiueprobitas ueftra nihil(proh dolor) coftans eft,fcd ur nubes,aut ur marutinus ros fe habet, qui ipfo diluculo exoriens conti« nuó difparct. Propterca fuccîdi artp abfhili uo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, , nbsp;nbsp;nbsp;___________________________________ bis pfeudoprophetas,uerbis oris mci eos occi fcholatria.Et fallaci fuo côfilio, quo prohiber dens:idlt;p,ut indicia ex uobis procédèrent di- ad Deum adorandum Hicrofolyma conten-lucida,redla Si bona. Mifericordiam cnim, Si derc,gaudio item afficiunt ipfos principes,ac |
muriium inter uos amorem doceri, atqj eriam prarftari nolo : quippe qui hate pluris multo fa cio quam facrificia.ErutDeum aliquis cogno fcar.omnibus holocauftomaris rfiihiprxpon-' derar:fiquidcm mei noticia iuftificatur homo, id quod bafis ac fundametum ohiriis uirtiitis eft.alioqui amp;nbsp;holocauftomara ueftra abomina tioni mihi funr,amp;; naufcæ.Verùm pfeudopro-phetæ illi, ad exemplum primi parentis,paiflä lo legem tranfgrediuntur, proprq quæftus gratia fecus docentes : id quod illis apudmecri-mini datur, qui pro fingulari arque eximia picrate, omni crimineuacarc, amp;nbsp;miferis con-fugio elfe debuerant. Sed nunc Rahamoth fa-cerdotalis ciuiras, in monte Galaad extrudla, quæ iits.afyli habet, arlt;^ mortem commeritis refugij ciiiirate elfe oportebat, prorfus inique agenrium arque fanguinaria ciuiras eft, Ipforum fiierat,mortem cömeritos feruare: at nue Miyérifor-diamuolur, Kon crißeiunt. I» domo Xß-rtul uidi horrendu. aliquem cxpeótanr,quem iugulent: fi'c fc facer dotum habet collegium. Vnanimiter enim o-mnes illosin uiainrerimendos cefent, quot-quotexccrabilem illam mofcholatriam fugic teSjHierofolyma abcunt. Abominanda certe huiufmodi inter ipfos confpiratio faóla eft. I-taqueindomolfrael horrenda multa uideolt; Nihilenim aliud, quam maxime' fanguinarq idololatrç funteum fuis uirulis,per Hicroboä fultc' credlis.Per hos enim totum Ifracliticum regnum fe conraminauir. Qiiin amp;nbsp;ludaicus c-tiam populus,qui uerum mei cultum Hierofo lymis pracftarc folet,una cum Beniamitis, con fifo nunc arbufto, ad idololatriam quoip defe cit: id^,quando captiuum popukim meum rc duiffurus eram. • C A P V T VII. £ Vumpopuirilfracliricügrauiternimis V .i^affli6fum,acfcre' confumptu fanarcm, idqj per Hieroboä filiü loas,cuius uirtute ipfis reftituti funt fui termini ab Emath ufcp ad ma refolitudinis: tûucl maxime fefeprodiditini-quitas ipforum,qua ex Ephraiticat tribus primo fuo regcimbibcrät; fimul Si malicia Sama adeo urne regibus quidem ipfis pepercerint: quibus mcnriti,nullam fcruarunrfi'dem.Vnde nec intra ciuitatem ipfam à furibus, clancu-lis fecurum fuit.auttutum.Cærenim nefecum cogitent,quod ueterem omnem ipforum mail ciam,ac patrum ipforum iniquitatc recorder, iamiam abominandis iindique fcatentmails, quae pracfenti hoc die mihi ob oculos ueniunr, magna adcó grauia,ut ferri non pofsint. MaliciaSf praua confpiratione regem exhila--rant,qui gaiidet eos ita cfle concordes in mo- In malitia fun latificä uerut rege, B J regni |
|
gt;S die regem hune noftrum luo regno inaugura lo de me cogitantes. Erudiui quidem, atqueca 20 Omnes funt qui^i cli^ banns. mini ; id^ nulla alia de caufa, nifi qudd ferdus rnciim ti anfgrefsi,lcgcm meam foluerunt. Mi gtiauit, interfedus eft Zacharias rex à Scllum. îo fcrcadmodummcinclamabunt,Deumfuum Er hic regno poritus unu tantum menfem,in regni primores. Hi enim fîmul omnes quoqj, magno cumardore, relióFa ucraDominire-ligione, cum ereólis fibi uitulis mœchantur: non minore certè feruore, quàm furnus qiiif-piam à piftore fuccenfus, à quo ille nc iatü qui dem pedem difeedit, in ciuiratem aurin publi cum abiens : fed neep ceifat à comifcendaillic farina.donec ea rota fimul fermetetur. Non fe eus iplis habetfuaeidololatriac ftudium. Qijo uerunt.pleno uiniutre aefpumantib.auripa-teris euin inebriauerunt, ut inde in infirmita-tem inciderir,atquemorbum fibi contraxcrit. Extendit enim amp;nbsp;ipfe manum fuam ad epota-dum uinum, cum illuforibus, ac diuinx legis contemptoribus. Nam Ilic corde ram luerunt fcruido, ueluti Fornax aliqua,dum regi ac pri-moribus ficinfidiantur amorehocimprobo, ôf confllio tarn ftulto. Qyod dum multa fedu Iitate de nodle fecû expendunt,uelut piftor ad furnum excubans,Slt; de igne fuo folicitus:ma-ncfimulac furgunt,fic incenduntur, utignis furnarius,qui lam plene ertiicuit, amp;nbsp;conflam-matur. Omnes enim fua malitia fic incalefcüt, quemadmodum Fornax inardefeit. Vnde amp;nbsp;m dices fuos deuorant, atque in mortem addu-cunt. Non'ne complures eorum reges inter?-quidem, poftquam uix feptem menfibus reterficitur à Manahen,cuiii$ crudelifsima tyrä-nis Fuit. Et interim uix unum quempiam inuc nia8,qui me inuoccr,atque ad me conFiigiar, Sed Ephraiticus ille populus, ut ne pace ineat cum fratribus SC fororib.fuis, duabus inqiiam illis iam pridem inconfultc' derelidlis tribiib. tempfit,Só dcrcliquit. Vnde SC dignosmdico, quosmalusamp;incommodushoftisperfcqua-tur.Conitirucrunt fibi regem Hicroboam, fed non ex mco confilio.Conftiruerüt inquam eu principem,fcdmcnihilhoccomprobante.Ex »o»«!“*' panis depfititius,quern dum ferius uertis,adu argcnro,arque eriam auro fuo idola iibifece-runr,ac ftatuasidigni cerrc',qui omnibus diui-tijs ipolicntur, Abominarur,arque côtemptui tur fuper~-bia ifiaelis infacieeitff. potiusfœderafancitcum fceleratis gentibus, ipfis nimirü Afsyrijs. unde SC Faifli Funtuelut ftionccorrumpitur. Alieni itaquerobureius, regni nimirum diuitias.excdunt: dum mimera grandia exaftionibus parta, dâtur Aifyrio. At illi non animaduertunt fic Frägi fuas ihres, SC Fefe uelut aduftione corruptos,ac canefeen-tes,minusreddiualidos, Gloria itaquelfrae liSjOmnistp Ifraclitici populi felicitas.qua ha-dlenus florucrunt, ante ipforum oculos deflo refcet,at(p interibit. Idtp, qudd Dominü Dcu fuumin omnibushifee miferqs non qiiacfie-runt,netpadipfumconfiigcrüt, poriui quàm ad Aflyrium. Fadlus autem nunc eftEphraiti eus hic populus,ut errabunda at^ inops con-filq columba.Huc illuc quidem curiitanr, mo-dd ad Aegyptios, modd ad Aifyrios: cjfternm cjuum profelt;fFi,rem fuamfe coniFabiliifeputa buntjcxpädam ego aduerfum eos retc meum, non aliter eos deieifFurus, quàm auceps quif-piam eas quas capit uolucres.Et tunc quidem flue ipforum fynagogar olim fum miniratus, dum uetui ne in Aegyptum redirent, Vx autë |
O S E A H illis.quddamerecerterint, Nä quod mihi pec cantaded, deuaiFationis caufa ipfis Futurmn cft.Ego quid? eos non Femel redemi:fed quafi iam abbreuiara manus mea eifer, de me diifi-dunt.Nihil ex animo, fed primoribus tantum ad me clamitant labijs,eiulanres quidem in cu bilibus fuis:fed fuper amiifo Frumento acmu-fto tantummodo dolent. Deme uerd nihil la-borant,ubilibet SC perpetud mihi rebellcs,nec ftigaiii eos aliquando, corroborans ipforum Ego ui brachia, Sed hare mea beneficia illi finiftre'in- firtaui bra tcrprctantur,qiiafi male ipfis feccrim. Rcuer- tentur iraque,atque conuertent fe, fed non ad alrifsimri,ueriim ad Aegyprium. id quod male cedet ipfis.Erunr enim cis Aegyptij utarcus dolofiis,qin dum in neruiim abir,fuiim herum, uulnerat. Nam principes eorum, quialinguis contumcliofis funr,ôlt; proca cibus,gladio intc-nmentur, magna cum ignominia SC fubfanna tionetradandiapudAcgypriosrundcftultcni mis auxiliuni iperanr. C A P V T V 11 r. Dmoucori riio tuba, qiiapopulii ad ca pcifenda arma, ad arma, ad arma inqua conuoccs. nam hoftispari uelocitarc, SFfiniili etiä rapacitare,qua aquila, irructin domü Do meuocantes : didFuri quoque quddcxiiraele prognahmecognofeär. Quddfiuerumeifer, adhæfiflenr urique mihi. Atnuncifraeliticus hic populus me fibi bonum SC commdoum co te habet tuns uitulus ô SamariaiöF furor meus incandefeirin Ifraclitas, qui teincolüt, acme-tropolim habet. Quando randefagedicqux-fo) quando tandem ftudebunr innocentiacac probirari^ An ignoratisqudd exlfraelitarum opibus conflatiis elf uitulus ueftcr^ SC ab artifï cefabro confeéFuss’ Hine facile colligipoteft, ƒ0 turn non effe Deum. Immd ipfe Samaritanis tanto in honore habitus uirulus,abibitinfru-fta,amp; confringerur. Porrdlfraclitæut uenrum feminauerunr,ira SC rurbincm metenr, exido-lolatriaeac reliquorum malcfadlorum femetc meifem faéluri minime'bonam. Segesipforu non germinabir, ncqucfrudlum ullum mefsis tempore profcrcr.Er ut maxime' aliquid profe rar,idhoftesipfidcuorabunr atque deglutiér. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Ifraelitx exedenrur,arque dcglutienrur;amp; de- 6o furbati fuis fedibus, inter genres ram habebü- wnati’*'' turconremprim,urmarellaaliquafoctcsacrc-iiculagt; Poftquam uerd adAlfyriumconfccn- derunr^ |
|
P A R A denintjfafti funt ut onagerfolirarius, aco-mni auxilio dcftitutusiaded ut ipfos eo indn-cantjUtmcrcede magntsép miineribns fibia-micos comparent, ac emant. Gerte quod genres,fineAfTyriostanta cumcura condn-eunt,atqueipforum amicitiam emunt, nihil ipfis profuturumeft.Simul enim omnesab-ijciam. Et propter onus, fine exacliones régis at(p principum fuorum.dolebütnonnihil: fed magisaemagis inualefcëtibus inter ipfos iugum præ nico.Hæc ante mala ferent omnia, quodEphrairicusillepopiilus miiltaadeo fibi extriixit airaria, in qiiibus ad explendam infa-tiabilem facerdotum auaritiam,pro expiandis peccatisoblationesfaciunr.Scripfiquidemeis kgis meac eximia,quód unica oblarione perfe ftifiant,quotquotfan(flific5riir: amp;L qudd facri ficiiilaiidis atqj eucbariftias glorificetmc.Sed hæc,iit quç nihil ad ipfos attincrcr,habita funt eis.facrificia donorü à me acceprorü facrificät: carnem nimirumquam ipficomedät, ÔC unde fefe exhilarent ; atqj eos milii gratos efl'e opor tebat. Sfd dum mihi fuperbe oiferre malunr, quamgrataritermeadonaagnofccre, fuo ucn faciunt uerius quàm mihi. Dominus tfbus non gaudet,neqj afficitur. Vnde âC !quot;««««-IT»1. nuncrecordabituriniquiratis eorü, ßCdepcc-Câto ipforum fumet uindidtam. Reuertentur enim in Aegyptum, illinc quacfituri auxilium. fiquidem Ifraeliticus hic populus,crcatoris fui plané oblitus eft: de cuius praccepto nihil cogi tans,extruxitdelubra atquearasinnumeras. Qninamp;Iudaicus illeduarü tribuiim populus, Dno non faris fidens,multas eriam facit urbes tnuniras.Qiiare ôd in eius ciuitates ignë quoi^ miftiiriis fum, qui fuperbas ipforum domos combnrat,amp;l conficiat. C A P V T I X. j nbsp;nbsp;I MittiteIxticiam ueftram nos Ifraelitç, famelicus quifpiâ ficus uideat, in fiimma pro- netp exulratc,autquicquâ uos in meffe gnatos arbore. Cæterùm ipfî,quanrocü(p etiâ exliilarate, urgentes quac deos fiiosfeduloac •ndiuulfim colür. Nam uos à Deo ueftro,non ficolneo ullo,autlapideo,cuiufmodi gëtes ue-neranriir,fed à itère' uiuo Deo fornicado,ac fta tuas colendo,defeciftis. In omnibus frumenti areis, ubicunqj fpes qiiærtus affiilfit, dilexiftis lucrum illud meretriccum,atcp idololatncum. Propterubertatem inquam terræ, ac areas fru nictoplenas,accuratius coluiftis idola ueftra, 3-0 ceptiiperaborrionëeqcictur.Si iierô cotingat îllis ubertatem omnem accepta ferentes.Hinc itaque fier,ut neep area nos pafcat,ncqj torcu-lar, muftü enim eos fritftrabitur. Nqn habita-bunt diutius in terra Dni, neqj enim feret eos aniplius,fed euomet eos in Aegyptü amp;nbsp;in Afly riam:ubi polluti amp;nbsp;immundi,pollura amp;nbsp;immfi I1I4- dacomedant.Non libabuntDnouinilibami-^’WDoDH t'a, qiùppc quæ ab immundis profeéla nihil profiierint,nihillt;p Deo fuerint grata. Sacrifî- ciaautemeorum erunteis utpanis liigëtium, 6« liberos.unde8ëDnmprecatusaliquâdofui,ut quos ab epulis Dni lex abarcet. Nam qiiifquis nbsp;nbsp;iiuluam ipfis dater abortientë, ôC ubera exicca panent lUuni comedit,côtaminat fefe: eft enim nbsp;nbsp;ate^ arida,nimirri ut aut nulli eis nafccrent filq, B 4 aut |
URA SIS. ’jj 10 to panis corü, itt qui in funerc edi fur. Non igirur ingredienturin lætam illam domiim Dni, neqj habitabütin rabernaculoeins. Quidautemfa cieris in die folëni,quo plurimü foletis gaude-reamp;exultare'? Quid in dieDnoDco fingulis menfib.ôi hebdomadis facro,qui hilaritati di-earns eftŒccCjpropter deuaftatâ ubïlibet terra hue illuc abibunt.Morientur in Aegypto, il lie à Memphiris fepeliérur. Domos quas ex ar gento fuo conftruxcrunr fpeciofifsimas aefu-perbasjhas hæreditabitfuccrefcens in eis gramen amp;nbsp;urtica.Lappa inquâ fuccrcfcet in ipforii domibus.Dics uindiftæ adfnnt; adfunt inquâ dies perfoluendæ talionis.Ifraelitac cognofcët, cognofeent inquam ftnlrü prophetam aefuri-bundum,nirum nanum,aenëri campn, nihillp folidi docëtem : idcp proprer multam ipforum iniquitarë,acmultn inter ipfos odium, Ephrai tiens enim amp;nbsp;idololatricus illepopulus côfti-I ruitfibilpeculatorëprophetâ, cum fpeculato-reDei inciMofe: amp;nbsp;hicqnidem fingulis annis ter Hierofolyma cüdum effe pra:cipit,id quod ille uerar, reipublicx Ifracliticæ confulens feili cet. Et fa élus cftfnperomnes ipforum nias ut laqueus aucnpis,quo ocs pios Hierofolymam eunres irretiat. Uleantëdomnm Dni odit,unde ôi Ifraelem fe abftinerc cogit. Craffe ni-mium erratum cft.Scelcratc enim adeo agitur. Aegyptm coÿ-egabit eoifMephit ßpelieteoft ut olim in Gabaa : ubi propter ftnpris cnecatâ î° Leuitæ tixorem, de tribu Beniaminea uiginti quinqj uirorü miliainterfedfa funt,remanëtib. tantii ex ea tribu fexcenris. Nue itacp,quâdo 8C horumintolerabilia facT:afnnt, recordabitur Dns iniquitaris eorn,atlt;p uindidfam fumet de ipforû peecato,fummaq; ingratitudine. Inueni primùm hücpopulum Ifraeliticum gratum adeo mihi, ac fi uiator quifpiam fitibundns re periat uuas in deferto. Et patres quidë ipforii non minore fum profequurtis amore, quàm fi Ciuaji unat in ieferto inueni if-rael. amore eos rralt;B:arim,ingrefsi funt ad impurif-fimum Moabitarn idolü Baalpeor, feparantes fefe à me ad idololatriâ, cnius merito ipfos pu dcat:undc amp;nbsp;abominabiles facT:i funt, ira ur a-bominâda dilexerint.Ephraiticus hicpopulus utauis anolabütiäi filij eorü, quosparentu o-porrebat elfe gloriâ,aut à partit continué mo-riëtnr,aut in ipfo marris urero,aut ftatim à c5- ulios ab ipfis enutriri liberos,fcduló accurabo neinuiroseuadät. Nä neep illis bene efle pote rit,poftquä ego ab eis receflcro.Memini me ali quâdouidere populüEphraiticü fummcglo^ riofum, atq; multo florentifsimû, nô fecus § fi Tyrü uidifleSjamœnifsimo in loco fpeciofifsi-mâ acflorentifsimâ ciuitatc. Cæterùm nücira habitura fe eft res Ephraitica.ur non grauatim uel ad interfciftorc carnificë^idudlurifuos fint Da eifuul- beris,amp;u~ bera aren-tiet. |
|
*o aiitntnati continuo fiti clangucfcercnr,arcp morerctur. Quäta eft omnis eorutn malicia in Galgala olim defignata'^ Qijàm infelicirer ca-dit, quod ibi me fpernentes, regem fibi côfti-tui uolueruntdd quod alta mihi maner mente repoftum.Hoc enim nomine,arq} ob tunede-fignatum malum,cos adh iic odi,ac parum cha ros habeo.Er propter malefaiflaipforum alia, multo plura Si maxima,«? domo mea cos expel lam,non amplius eos dileófurus.Nam omnes lo corum principes, ac uiri optimates lt;à me defi-ciunt, arq) fefe mihi rebelles praeftant. Ephrai-ticus itaque populus percutietur, 8c radix eo- amplius frucf us prolaturi fint.Vt maxime' uerd filios progignät,quos habet liberos charif-fimos interficiam. Deus certe mens, eo qudd ipfi non obedierint,abiiciet eos. Si oberrabiit inter gentes uagi Si miferi. C A P V T X. POpulus Ifraeliticus fe habet ad more ui-tis uacux ac ftcrilis, cuius ant nullus, ant paru probus eft fruftus. Qui cum multus fru-élus nafceretur,bonisDci donis abutens,mul ta quoiÿ extrnxitaltaria. Cum terræipforum pulchrc omnia fuccederent, pulchras quoque confecernt ftatuas, nullam diuinx Icgis ratio-nemhabentes. Cor plane à Deo alienum eis eft,unde Si dcfoIabnntnr.Pcr Affyrios confrin 10 gcnturaraeipforum,atqucdeuaftabrituripfo- î°natein agro bene culto,ubieuulfafcelerata;ui j}iM,etme rumftatuæ,quasnechominesnecDcummo- j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;--- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- - rati apparant. Nam nuncdicunt, nihil fibi rege opus efTemec Dominum fc morari,quód regem ipfis olim cöftituerim. Rex enim quor fum conducit nobis^ Loquuti uerd pleraque funt, iureiurandoeaconfirmantes, acfocdus fanilifsimum ferientes, quod aueritare fta-turi fmt,amp; iudicio nero. Sed q,ut quibus nihil fanétum eft,eadem ilia non praeftant. Nam in nim ctiamnum tempus quacrendi Dominum, qui innentus,nos quid iuftum fitdoceat.Supe rioribus dieb. araftis impictatcm.unde SC iniquitatem meffuiftis.friKftum enim collefturi, ac efuri,fruftrabamini fpe ucftra:idtj;,quia cöfi locum ludicii acæquitatis progerminauitatq;4o debatis ueftro illo uiuedi morefcclerariffimo. VaccatBf- fuccrefeitpafsim uis,8imanifeftaryrannis,ut thauen co- uenenatac herbæ in agrorum fulcis. Propter lueruntha^ uitulas in Bethel, uel (ut ueriore nominelocu titatoresSa uocem)inBethauen erelt;fl:as,pauebuntlfraeli txomnes, qui fréquentant fuam metropolin Samariam. Populus enim Samaritanus fuper uitulo lugebit,fimul facerdotes eins, qui de eo exultare funt foliti:id(p propter qua?ftü,glo riamcp eius, ubi ea ab ipfo demigrarint, atque bantur. Pari modo, nifi innocentibusinfi-intermortua crunt. Qiiin 8Cipfemet uitulus, ƒ0 diari defiftatis,8C uobis faciet ô Bethel: id'que quem iam Dei loco colitis, ant fub cuius ima gine Deu Opt.Max.adoratis, defcretur in Ai-fyriam,ubi regi lareb detur miincri. Piidcdiis ac fcclcratiis ille uitulus, cui fuam gloriam da-ri non fcrt Dominus, crit Ephraitico populo caufa pudenda: amp;nbsp;ignominiofac capriuiratis. Populus inquä Ifraeliticus inconfulta fua c5fi-lia tunc cognofcens,multo fuifundctur pudo-re.Namipfc ctiam Samaria:,fine totius Ifraeli- ticipopulircxinreribir,ueluti fpumarquæfum io ex Aegypto eumuocaui. VocaueruntauteSC mis iaéfata aquis, tandem defluentibus illis lit prophetæ eos: fed ijs nihil aufcuItant.Digrelfi tori hacret, aepedibusprotcritur. Et fcelerata fiint.facra Baalim.Sic fculptilib.fuffitum faftu-ri. |
S E A M ilia cxcelfaBethauf, per qiiæIfraeliticus pop« lus in peccatum indudus fnit,flacccfcct ac in-teribunt, ira nt in ipforum aris fpinac fimul SC tribuli progerminaturi fint. Ed nerd anguftiae tunc deuenient ftulti mofcl’.olatra:,nt montib. diiffnri fint,Operitc nos:ôC colics prccaturi,ut DicenimU fnper ipfos incidant,atquclt;à facie furoris Do-mini ipfos abfeondant. A''diebus Gabaa,ubi ritents. nefandaaded defignata funtfcelcra, pcccata peccatis cöcumulafti ô Ifracl.Ibi quidc confti-terür ali] aduerfus alios inftrufta acie.Et quos qnaefo iniquorum ac fceleratorum Gabacfiiim non confnmpfitprarlium,atquedcleuit^ Certd hoc nobis exemplo fniflet, atquea malo deter ruiifet.Qnando uerd amp;nbsp;hoccontemnitis,neç ad bonam frugem reduci poteftis, corripiam atqueexercebo nospromcalibidinc,acfcele-rnm ueftrornm dignitate potins. Propter con duplicatam autem ipforum iniquitatem con-grcgabüruraduerfuseospopuli,multus(j;ad-uerlum ipfos conferibetur exercitus. Ephraiti eus autem populus fehabebit utuitulatrituræ aftiicta,ac triturandiauida. Vnde 8C ego pul-ch rum eins collum pertranfitnrus fum : amp;fa-ciam nt more eqni infccndatur,ac omni laborc opprimatur. Indaicus populus aranti fimi-lis cnt.Iacobæns uerd,aut Ifraeliticus occabir. Laborafum cfthaiffenus in agro idololatrico, sminäte amp;incultifrimo. Refipifdte tandem,amp;femi- uobis iniu' ta? zizania, iuftam bonam fadaris femctem; (,(( uoiiiix meftemcolleifturimultooptimam,utcuiDo mifen' minus benedixerit, acfeccritbene. Nepigeat cordite. arare,atqueuitarmeliori uos accingere. Efte-multitudineetiamfortium uirorum ueftroru ferociores.Confurget autem tumultus in populo tuoiamp;quicquid internosmunitarum d uiratum eft,eæ deuaftabiitur.quemadmodum Salmanafartempore belli uaftauitBetharbel, ubi propter infidiofam ipforum impietatem nequefocminis parccbatur,nequepueris,fcd 0lt;matrc9 fimul cum fuis infantibus perimc-proptcrfaóla ueftra,ram fcelerata Si enormia. Rex autem Ifrael, ne quid ex illo nobis fpere-tis boni ,'j in ipfa ftarim belli aurora, in primo inquam aduerfushoftes congrefiu,continuo cadet, SC perimetur. C A P V T XI. Vum adhuepuer effet Ifrael, SC populus baud numerofus, fingulari amore turn ,pfequutus fum; at^ ut filiü unicc charu. |
|
PARAPHRASIS, « W, ri. Ego fanéEphraiticu huncpopulumingrc-didocui,data lege mea ipfos inftitucnsmö ta-literullifaciens toto mundo nationi. Mofes brachijs fuis.toto'cp pedlorc illos ruht.Veriim omnium bcneficiorum obliti,non agnofeunt quod cox fanaucrim, atep ex mifera duracp a-deo feruitute ipfos eduxerim. Funibus huma-nifsimis cos traxi.ncmpe chariratis atqj bene« uolentiaeoificqs : perlcquetem ipfos Pharao* nemfluftibus lubmergendo,de dieinnube, to amp;drnofl:ein cohimna ignea me ipfis pr^cfen tern oftendendo. Fafbas certe fum cis, ut qui capillrum c maxillis eorum adimir: intolerabi lienim premebäruriugo. Ad hæc, neep cibam uilum CIS deeife unqu im paiTus fum, cœlitùs eis manna depluens, arque etiam corurnices, utnefub cxculfum iam lugum redirent ad Ac gyprios. Cxtcrum Aflynus erir rex eorum, quädotanta perrinaciaad me redire rccufant. CD,, Gladius autem uibrabiturin urbes corum, e-20 tiampagos eorum confiimpturiis aedenora- terti, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod tarn inconfulta corum funt COnfilia. Populus cnim mens propter rebcllio nemaduerfum me,cöfilq plané inops eft, atep animipendet.Prophetf quidem reuocant eos adaltifsimum, fed fimul omnes prpfradli ma-nent, ita ur nemo uel caput ad clamantium uo cemfemeldignef attollcrc.Qnibus modis te exercebo,plebs Ephraitica; Qnibus uos modis traftandos tradâ,ô Ifraeliticp tribus? Qui* bus,obfecro,uos exercebo modis?Itane,ut A« damiamp; Gomorrha? Defcniaminuos,urin Seborjm SC Sodomam.ignc fulphurco uos ccc litdsperdendo?Aho fane in uos animo fum. 30 O' non Simulincalefcir mihi pœnitudo,ôlt; ueftrime miferer, ira ut non firn faóturus pro ira mca fu tibiinda. Non enim pofTum animü meum in« ducere.utadinrernecionem uos perdam. Nam ego Deus fum, ueraxnimirum, Si pro- mifsiferuansrnon aiitem homo, uanus amp;in-4o cftobfcrua: óifidens fcmper Deo riio, ipfiim conftans.In medio iraque ueftri fanftus.iuxta promifiTum meü, prrmanebo : futurus adhuc uefterDeus,8i uos meus populus. Non demi grabo aliam in ciuirarcm.Vnam enim Hieruf« halem elegi : unica ilia mea coIumba eft, amp;nbsp;a-tnica.Vt maximé autem tcrrenaHierushalcm diriiatur,ita ut nc lapis quidem relinquatur fu perlapidem : Hierushalem ego nouam appa- _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qudd ipfus fibi magnas fuapte uirtutc pararit rabo, quam fimul omnes tribus relidla Sama- diuirias, easep iuftas : fiquidem in omnibus i-riaincolaris. Dominoadhucferuient,ue- yo pforumlaboribus,utfibiuidentur,noninuc- ræacnariuæolcæ aliquando inferenrur. Re, patres dileóli adhucDomino funr,qui illis col ligendis ut leo quifpiam per concionatores 8C proplietas rugict. Ipfus enim rugiet:ólt; qui ad occidentem funt.pauebüt. Qui inquam in Aegypto funt, pauidc ac cum Domini timoré accurrent. Et qui in Afsyriorü crunt terra,ad- uolabunt uolatu cirifsimo, in morcm colum« nes.pcr quas popiilum ad optima quæq; indu barutn.Exiccabiintur enim eis flumina, ita ut Sg cerent. Et minifterio prophetarum etiam ua-tranfeantper ea calceati.Eritcnim uia refiduo fias ^ipofui parabolas fiuefimilitudincs, qui- |
ii fyriosificut fuitifracll in die ilia,quando afeen dit de terra Aegypti: côftituam ipfos, ut fu-as ipforum domus inhabitêr, dicit Dominus, C A P V T X I r. Veruntame diueseffe^ Busfum. Phraiticus populus me abnegauit, domus inquam ifracl dolofé mecum egit: itautuirulis (ùis addiftiores,,prfusàmeab-alicnaVint animum.Verùm ludaicum regnum adhuc cum Domino Dco dominatur, neque ira uerum Dei cultum reiecit. Sub pientifsi-mo cnim fuo rege Ezechia , prophetis Dei fanétis,fideles adlwc funt,eiscp aufculrant. E« phraiticus uerdpopulus pafcit ucntum,acfe-qiiitiircurümana nimirü fpepafeitur, qua ab Aegypttjs amp;nbsp;Aftyrijs auxilia expédiât, Quo-tidieadhuc fpem uanam accumulant, quæ i-p os Sé fruftrabitiir, 8é deuaftabir. Cum AiTy-rio cnim inicrunt fccdiis, Si oleum muneri in Aegyprum mirtitur ; fedundeauxiliumpotif-fimum fperâr, illinc maxime cis omnis impen det calamiras. Eft quoep Domino quod cum rcgnoludaico cxpoftulct, 8i unde Iacob, to-tum nimirum omnium tribuum duodenariu, ' obiurger.Iuxta fuijm uiuendi morcm, attp fa-dla ip!ôrum,rcddet eis. In ipfo marris utero, r«utero fuf nondum natus.fupplantauitfratrem fuum: Sd plantauit fortirudinefuaDei uidlor euafit, nolens cum f-atrent dimittere,quinbenedidlioncm extorqueret. ßmm, Euafit iraque uidlor angeli,arque prçualuit ci; quippe qui flerir,attp fupplcx ci fadlus fit. Ne-que faris Domino fuir,i'emelbcnedixifte la-cobo. nam etiam in Bethel, ubi cum inuenir, atcpprimùm colloqui cum eocœpit, benedi-xit eiieftcp ibi locutus quæ ad nos attinent, nimirum de nobis quoque benedicendis. Certc Dominus Deus cxercituum, ille inquam Do-minus,Ifraeli in mentcac perpétua fuiifet memoria.Porrd tu,ad Dominum Deum nui con uerfus, quietus cfto. Qyod æquum Si iiiftum expeóla. Chanançus mercator bilances fua manu traólabat dolofas, quéuis fraudare gau dens,atcp opprimere : undc Si. meritó oppref-fus,atepfcdibusfuis pulfiiscft. Tuaiitemnc fueris iftmfmodi. Ad hæd refpondet Ephra-iticus populus.quóducrèditatus fïr, iufta ni-mtrum uia, iufta menfura, iuftotjj pondéré, K nias in eis iniquitatem, quæ cuiquam crimi-ni derur. Quantumuis autem arroganter hare loquarur,amp; fic fentiat: ego tarnen fum Dominus Deus ipfius, qui ipfum eduxi de terra Ae-gypti : qui præterea cum inhabitare etiam feci ardes prçclaras,ac multo fcftiuifsimas. Locu tus quoque fum cum prophetis, qui ab iniqui tare ipfos reuocarint:amp; multiplicaui illis uifio populo meo,qui fuperftes adhuc crit inter Af« nbsp;nbsp;bus falfum iilum cultum Epliraiticum,6i reli- gionem |
|
INOS gt; gionem idololatria coinquinaram deteftaban tur. Non'nc Galaad, undc ucrä dodlnnam. Si omnem pietatcproficifci oportebat, quan« do facerdotalis eft ciuitas, ius afyli habes ctiä homicidis, totius iniquitatis parens eR^ Pro-fcdld fruftra,quod pium eft* illinc expedtarur. Ad hxc, in Galgala,Ipretalege mca, immola-ucrunt boues.Qilin Si rotidem illis fucrunt al taria, quotlapidum acerui funt, fupcrfulcos Seruiuitlß- »grorum, quiubilibctcruderantur. Non'nc tae/mMxo- Sihocmulto notifsimum eft, quddlacobpau rem ©« in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;plane', cum baculo fuo fugit in Syriæ regi- Bxere fer.- onem,ccdcns furori fratris fui Efau Et quód illicpropter uxoremferuicrit,arcpprouxore obrinenda totos feptem annos feruaritpeco-ra Qyid itacp fe fua prudenria ditatum gloria bitur Ephraiticus hic populus^An no per pro phetamMofen Domiiius Ifraeliriciimpopu-lum afcendcrc fecir ex Aegypto^pcr quern ua-rqs in cafibus, ac mille rerum pcriculis cufto-ditus eft Ephraiticus itaqj populus fua moro fitateSiarrogantia Domino Deo bilem mo-uct. Nam Si prçter omnia hatc,occidunt quo-que,qui uitulino culm fprcto,Domini præcc-pto parère uolunt ; fed hæc omnia in ipforum redundabunt capita. Grauioribus enim malis Siopprobrijs inuoluet cos Dominus ipforü. 10 20 obuenienr,anguftia? nimirum longe maximæ. Filius autem ipfc nihil fapicnserit, parentiim nimirum moribus refponfiirus.nam iitabor-tiuus iruetin mundum, atq; cörinuó emorie-tur. Quodutfine inuolucro rotiindisuerbis proloquar : Maxima uos opprimer calamitas, undent parturientes doleatis.Nafccturenim, atep irruet in uos AiTyriiis hoftis,que uos fpe-raris ueftri amantem forefilium ; led non din cum habituri eftis filium.Siquidem is fuorum progenitorum fimilis, non poterituos ferre, aut contiieri. Vndc Si captiuos ille uos -abdu-ccr, multoslp quàm crudelifsimc perimer. Si ucro adhæfiflent mihi. Si fefe mihi fideles prai ftitiiTcnt, ac bonos, à fepulchro rutatus fuif-ImwoZafe fnnt.His malefanus populus fupplicar:Si ma-40 fern eos: à morteinquam, omnilp miferia eos fcowwer, ui hominibus uitulos ofculatur, adcoqj Si liberaiTem. Carterü nunc ô mors,uirus quod« __ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C A P V T XIII. I A Lim quidem Ephraitis loquenribus, V^^trcmorecorreptus quihbet, nehifcerc jo quidem audebar. Extuleranr enim fefe, ac rc-gnum plané pofsidebant in populo Ifracli-tico. Verum poftquam à Domino dcfcifccn-teSjCum Baal deliquerunt, eleuata prorfus il-lorum authoritas eft : neqiicpluris habcri coc-pcrut,qua'm mortuus quifquam. Quin Si ad-hucperguntpeccare.Feccrunr enim fi bi exar-gento fuo fignum fufile. Vitulinçfiguræ idola fccerunt, quç nihil aliud quàm opus artiheum tulof rantes. bine ex area propellitur. Pari omnino modo yo quantifper crefeere ac multiplicari : uenturua fuis fedibus eijeiendi, ut fumus, qui de fuma- Salu^ttoy itotteß præ terme. cumuenerationcampledlitur.Inrerimuntho« mines,eo«cp pios ac innocentes,qui ueram ac uiuam Dei habent imaginem : Si uitulos pro fua ftiiltitia Dei loco habent, in imagines ficul neas Deo debitam gloriam transferctes, Pro-pterea difperibunt ac euanefcent ut nubes ma tiitina, aututros diluculó cöfurgens, atcp con tinuó difparens.Similes eruntpaleæ,quætur-rio prouolans,continuó nullus uidetur. Ego certé fum, atqj cffe debueram Dominus Deus tuus,qui re eduxi de terra, Si feruiture illa Ac-gyptiaca: undc Si Dcü pratter me nullü fcires. Siquidem præter me nullus eft qui uos ferua-ucrit,ucl feruaturus fit.Ego fane uos in defer« ro,in terrafitibundailla,Siarida, nö fum auer fatus, ubi alioqui Sifamc Si liti pcreundü fue-rat;Si induxi uos in terram mellc Si ladle exu- o berantifsimam, Sed hic ut in prsepinguib. fuis pafcuis faturati funt, Saturati funtinquam,8i |
ß A M tiiritntisu» nient ei. continuo corde elaro, arque arrögantïofes fa ófi,obliti funt mei.Ero igitur eis ut fæuus in i-pfos leo; ficutpardus, qui per uiam grafla-tur.nemini parcens, Occurfabo eis urferus iii fus,orbatus catulis fuis: Si impium ilium adi-pem cordis eorum difrumpam, difcerpturus eos ibi non fecus ac crudelifsimus leo quiipia. Beftijs agreftibus eos dabo difcerpendos. Sic te corrupit, atque hue malorum te inducit è If rael,fceleratus ille uitulus tuus.Nam hunenifi coluifTcs, in me tuum fuiflet auxilium, neque ulli hoftes tibi præualerepotuifTent.Cæterùm ubi nücrex ille uefter idololatra elK Seruetille uos in omnibus urbibus ueftris.Indices inquï ueftri^Si bonus ille rex, de quib. olim dixiftis, Da nobis regem, Si principes, ubi niincfunK Qy in prodeunt nunc ad feruandum uos^ Ira-tus fané. Si cum ftomacho dabam uobis rege. Et nunc quidem cömotior.atqiie ira graiiiorc , percitus,eum uobis auferä.Iniquitas aüt mul« ta adeó. Si hoc tam indignü Ephraitici populi facinus, non poteft nö obuerfari animo meo-Pcccatum certé eins alfa mente mihi rnanet repoftum. Hmc 8i parturientium dolores ei Dolorespa dam tfbi addam, redditurus te peftilctiorem, ac magis noxiam.Et cxcifio fiue auidior mor-fus,atcp fcclerati huius populi internccio, ero tibi Ô fepulchrü,ita ut auidius acferocius poft hacplures deuores attp confumas.Nequeulla meiam ratione fiham placari. Quód ficontin gat Ephraitas, pro patriarchscifraelis iam mo rituri uaticinio, inter fratres fuos adhiic ali- Erowjiï tuaïniM eft curus ueiitus ualidifsimus,é deferto afcen-dens,8i exiccabit uenam eorü, Si aridum atq; ftcrilem redder fonrem ipforum, Veniet in-quam rex Aifur, perquem pcrimantur,auttra hanturin capriuiratc. Elediripiet thefauriim omnis fupelledlilisprcciofæ, nihil^ illis fa-det rcliquum. C A P V T XIII I. Amaria cum fuis inhabitatoribus defola bcnr,amp; rebelles.Gladijs ftriftis interimentiir. idlp tanta cum crudclitate,ut amp;parimlos ene« caruri |
|
PARAPHRASIS. caturi fint,Si miilicres grauidas diflelt;n:iiri. Re uertereadlmcôIfraeladDominri Deiim tuîi. nam propter iniqiiitatem tuatn in hcc promis mala.TolIiteuobifcum iicrbaprecaria, atqiic orationes fupplices, uitiilos tnmirû labiomm uen:rornm;SireiiertiminiadDoininri Deiim, •n hune moditm roganres ipfiiin; Obteftamur Domine, Si exintimis aninai penetralibusef-flagitamiis anheli, Dimirte qiiæfo nobis om-nem iniquitatem nofrrâ, ôC boni conûile banc noftram dcprecarionem. nam li miferos nos, niilercq; per incuriam dcceptos denuó in gra-Wi'Mi» tiamaflumpferiSjCerteprouitulis noftrisan-«Mo; ubi reis,labiorum noftrorum tibi reddemus uitu-los:perpctuó tcfohim, folum inquam teiniio /Irmm. caturi.amp;modis omnibus laudaturi. Afsyrius non erit nobis confugio. Non confeendemus «quos, neep quicquâ ex cis nobis fperabimus, ntiUis opem nobis feranr Aegyptipneqj dice-miisamplius ipfis manuum noftrarum opc-i tibus, qiiód dij noftri fint. Tu enim unus es, ^uipupilli mifereris ; qui inquam eorü defen» for, tutor ac patronus es, qui omni humano auxiliodeftituuntur. Siccineobfecratumo-portuit^ Siccineex animo me inuocatum de-«t; Quod fi fieret,culpam omnem condona-rem il!is:fanaturus eriam eis,quicquid habent mali.Vltro ctiam cos diligerem, nam indigna tio mea in illos conquicfceret.Eflcm ante populo meo Ifraelitico ut ros placidifsimus. Si |
î «î ille germinaret ac fuccrefcerct ut lilium, age-rctqj fuas radices ut arbores Libani. Dilatarct fe rami eius, filrj nimirum Si nepotes : decorq; eius eifet qiiafi oleæ. Nomen item ci cfiTetjqua leeft famofifsimo uinoin Libano prognato. Reuerterentur, in umbra laiidarifsimariim ab ietum, lub Dei tutcla feifuri: 8C procrelccrcr ut frumcntum.Si ut uitis fumma cum boni nomi nis fragrantia germinarent. Fieret de cis ubi-libct honorificentifsimamentio.qualisfit Si. ComertcK-. tur fedentes in iimbi-a illm. deuino Libani. Tune diccretEphraiticus bic popubis:Qijid mibi amplius cum idolis,ad ni bil conducentibus i Nam ego inuocatus, cos exaudirem, id quod ficulnei dij non poflimt: Si ad cum refpiccrem, in omnem ueritarem i-pfum induces, ubi idola illa nihil neep uident, neep quicquâ refte monent aut docct. EfTem autem tibi ôlfracl, ucbitabies gratifsime'uirc fcensmon quidem ut illa finpfrucT:u. nam mul o nis tibi ex me frudlus ebet, plurimumep com-modi. Qiiifquis fapit, intelligctboc : Si quifi-quis intclligit.hacc agnofcet ; nimirü quód re-(Tç funr uiac Domini. Diuinæenim confuctu-dinis eft,populum fuum caftigare; nö quidem ut ipfum perdat, fed ut ad bona frugem ipfum rcuocet, atqj in fuas uias rcducat, in quibus iu fti animo lubenti ambulant.Prcuaricato- reS autem,Si præfraftc mali ac fce-leratijin cis corruunt. P4rtiigt;hra[eos Ofcie propheta finit. |
IN lOELEM PROPHETAM
|
P A R A P VfrliM)» Domini ([uod fuper imminentibus malit pr^emonendo populo/aClum eft cum loele fiUo Phdtuclit. C A P V T P R I M V M. , VAND O Ifracliticuspopulus A uarijs peccatis coinquinatus, per impios reges in cultu uitu» lorum fuorumconftantermul 40 Nam quatuor eötinuis annis uario infedlöru ta cum pertinacia perftitit, ita ut nullis cordatiorum ateppi-oriim uatum moniris aufcultaret, fed eidolola triäfiiam magisacmagis potius augeretatq; conftabiliret: uifum fuir Domino, uerberibus agere cum populo, quando uerbis nihil adeó profecit. Sed ut populi fui amätifsimus eft Do minus, multaqj erga ipfum mifcricordia, hoc fuianimidecrenim aperuit feruo fuolocli,fi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_______ forte per ilium, urgetibus atq; iamiam impen-ƒ0 infcdloru gens afeendet in ten à ueftram, quac quidem non pro fuorum corporum paruirare dentibiis mabs.ad bonam frugem, atq; in præ feriptas à Domino uias, reduci pofrent.Illc ue rodeimmirtendis malis iam cerrior faftus. Si. populo Dei male' metuens, magno ftudio, SC y. , boquenrihominü corona cindlus, in hpcucr-baprorupit. Audirc hçcôfcncs,qui multam prptcritarü rcrum habetis mcmoriäbmd quot quot terrä hanc inhabiraris, auribus bpc perci fite,an fimilc quicquâ ueftra unquä ictate acci |
H R A S I Si derir,aHtctiâmemoria fineftareparentum ue ftrerum, Colloquimini hac de re cum filijs uc ftriSjSi illi iiicifsim cum fuis, Si nepotes ueftri cum generatione colloquätur altera.res cnim digna eft,cuius meminerint Si nati narorfi, SC quinalccnf ab illis: magna nimiru,8i hadfe-nus inaudita calamitas eft, queterfp immihef. genercannona deperdef ; primü quidem per erucas,quæfi quid uobis facict reliqui, id po-ftero anno deperdetur per locuftas; tertio ue-rd anno corrüpet omnia bruchus:qui fi quid-quam uobis rclinquat,id quarto anno exedet eäpe. Expergifeimini qui exiccandis poculis ftudetis,arqj ebrictati ; Fiete amp;C eiulate inquam uos ocnopotac,idfp fuper uino mufto,quod ori ueftro adimet. Fortis cium atqj innumera flete. defçuietjfed quam grauifsimc cunita dcuafta-bit. dentes enim cuis afsimilcs funr leoninis: Si molaribus fuis quiduis conficiet utleonum catub.Hæc deuaftatura eft uires meas,8i ad nu dum decorticabit ficus mcas,itaurdecorticatg inalbcfcant,8iemorianturrami earum. Qiiin plan(flumfaciti9,urfuperamiil’omarito,flori-dac fuac ætatis cultorc, adolcfcctula mdua,iam omni |
|
*4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N I O omni ornatu pofito faccü ucftesip lugbres in-dura. De faerifieqs libationibus etiamin ipfa domo Dei aiffum erit : unde amp;nbsp;ipfis facer-doribus ac Domini miniflris quoq; eft, quod meritd lugeant. Agri deuaftabütur, humus lu gebit,attp ubilibetdefolabitur: quódfrumen-rum ficdeuaftetur, amp;ficcxicccrur muftum, Si oleum deperdatur. Piidear uos ucftri labo-ris,ô agricola:: ciulate uos uinitores fuper tri- ncofimiilamp;hordeo. nam mefsisagripcritura i o crinr,crirutuaftum arque aridum dcfertiim. Accingite gitcfacer dotes, planc'eft, atep nullafutura. Vites exarefccnt,6i ficus exaridæ excidentur.Malogranatu item, ÔC palma, atqj malus, amp;nbsp;quicquid arboriim a-gieftium eft,cunlt;flafimul emorientiir. Exare-fcctinquam,quocunlt;phumanum palatfigau-deret, autquicquidhominis oculosafficeret, atqjobleclaret. Saccositaqj indutiuos facer-dorcs,planftum facire:K quiciinq? altario mi-niftratis, eiulatiipermoueteDominum.Ingre dimini domumDomini.atqj in faccis,in uili la mum addct,ipfumcp redderfcrocioré. Siqui« dem magna admodum crunt caftra eius,8i ad eiusiiiiTaacuoluntatem exequendum fortia, exaruit,acnulla introuehitur. Quid tam mifc* 40 Si expedira. Erit enim magnus dies illcDomi riim gemunt animalia^ Qyidtam perturba- ni,mulrumcptcrribilis;qucmquisquæfofcrat 8ifllftincar^ Verumetiamnuncadhucadrefi ta arque emaciatafuntpecorum arm en ta s’ nifi qudd nulla inueniunt pafeua. Imd ne gregis quidem pccndibus,capcllis nimiru SC agnis, AiteDO' inuenitiirpabulum. AdteiraqueDominemi mme clama hiclamitandumeft.quandotam inarida finit bo, pafeua, quafi ignis ea confumpfiftet : SC arbo« res omnes ficaffecflæ,quafi flammis eflenradu ftf* QiJ'n amp;animaliaagreftiaad teglocitabfit, pifccnriam uosinuitans Dominus,Coniicrti mini toto ex animo ad me ( clamitat J cum ie-iunio,fletuamp; planólu;Difrumpite indurata arque occxcara corda ueftra, potins qudm uelt; ftes ipfas. Conuertimini inqiiam ad Dominii Dcum ueftru .Eft enim facilis, mifericors,lôga nimiisSimagnarmifcricordia:,quemconce-barricnt,8iululabunt:quippequæexiccatisa-^o pti aduerfushominc malicitdpcrnirer. Quis Ccrotj; ueftitu ibi pcrnoélate, qui Dco mco mi niftraris. nam ctiain in domo Dei ucftri defa-cnfi'cqs amp;nbsp;libaminibus aôlum erir : no enim e« ritpopulo,quodautfacrifïcent,aurlibcnt. Inlt; dicircpopulo iciunium,conuocatc totam fi-mulpopuli mulritudinem,congregate fimul omnes terrç incolas in domuDeidd per quàm fedulo accurate nos qui feniores eftis, atep au- ' thoritateualetis.Conueniant fimul omnes ad deprecandum Dominum. Ah ah diem malum jo grauem. nam dies hic Domini propt adeft, qui quafi cunélauaftaturus ab Omnipotente iienict, ira ut nullu ciiiquS fit effugium. Nonne nobis pre ociilis noftris uidlus dépérit; atqj dedomoDcinoftriomnis læririaamp; exiiltatio deperditur^ Granaipfa,undelætamcfsisex-peflanda erat, fub ipfis agrorum glebis corn « putrefeunt: horreadiruütiirjapothecædifsi-panturjquando frumentum amp;nbsp;annona omnis qiiarum riuis non habentquod bibar,amp; quafi igne aduftis pafcuis, no in iieniiif quod cdanr. fcir,fi couerratiir, ac muta to animo, propofiti ipfum ptrnitcar’ita ut poft fe relinquat benedi ftionem.qiia mala hçc omnia auertat,ita ut a-biindc uobis facrificia Silibamina Domino Dco ueftro affcrcndafuppctât.Clangite rubis in Sion, indiciteutquifqjieiunet. Conuocatc ccctum, congregate populum : Si conucniant fan iflificari,piiri,ac cafti. Congregate Sifenes Si iuucnes,atqj aded ipfos etiam infantes, atip dum. Dies tenebrofus, SC trifti caligine : dies 6o ctiamnum laftenrcs.Ncfe oblcftctin cubicu-nubilus,3i horrede obfeurus uos obriict : idip nbsp;nbsp;Io fuo fponfus cum fponfafua, nccin thalamo repente aded, quemadmodum aurorafefe ex- fuo fecxhilarct cum fuo iponfo fpöfa, Plorent inter itCjClafsiaim fanftoaede- dicato,apud Hierofolymiranos mcos,8f quot quotregi ludæparenrddtpira, ut omnes terra iftam incolenres horreant Si contremifcât.Ad eft enim dies Domini, SCquidem propt admo |
E L E M Et non erit qui hos effugiat.nam fimiles plane éruntequis : quippequosuelocitate nullus e-quuspræuerterit.non minoreenim celcrita» te ferentur, quàm équités. Per iugainontium fubfilient atqj feretur, ficuti ftridentes attp con crêpantes quadrigic;quemadmodum S^refo-nar flamma inccndii,dum confumit ftipulas Si. ftramenta,ira nimirum, ut magno in exercitii, beneep initriufto, ipfa inter fe arma concrepât. îo Adhorum confpeélü contremifeent atqjlior« pandit per môrana. Populus in uos irruet mul tus adeo amp;nbsp;fortis, ut à condito mundo non fu critilli fimilis: netp etia pofteafuturus fit.dum feculum ftabit^ Incendio antefecunftauafta-bunt, amp;poftfc quicquid reliquerint flammis deperdent. Ante quàm adueniât, tam amœna, floridaarque Isctaerit terra, utuelcum horto Edcn,ipfo nimirum paradifo Domini, confer ripofsir. Poftquam nerd graffati per terra fu-rebun tpopuli,amp;omnium uultusponentglo* riam fuam,criftaslt;p fuas demirtet. Multa enim ui aefortitudine in uos irruct;öi ut uiri milira-res atep bella dodli.mccnia fcandenr. Sua quii-queferetHruia,ira utnemo unus alium remo-raturusfitin femitisfuis. Alter enim alteruin non comprimer, fuamquifcp curretfemiram. Er ut maxime in gladium incidanr,ar(pab ob-fiftenrcferianrur,non uiilnerabuntur. Perur-bem ciirfitabunt, ferentur permuros.infcen-denr domos: eri äperfeneftras, irautfures af-folct.iii eas irriiituri. Ante hoftis huius adiien tum terra commouebitur, S^cocli conrremi« fccnr,adeó ut fol amp;nbsp;luna obtenebrandi fint, SC ftcllæ fplendorem fuum retraólurx. Carteruni Dominus præeedcns, exercituihuic fuo ani- S' is* inSion,fr üißfitteii' immgt; |
|
PARAPH inter templi ueftibulum amp;nbsp;al tare facerdotes, amp;quicuncp in facris Domino miniftrant, Im* plorent Domini mifericodiam,arqj dicät : Eia Domine,parce populo tuo,ipfumqj relpicc,amp; ne exponas hæreditatem tuam omnium op« probrijsôC conuicqsjita utgetes nobis domi-nenturacilludant. Qyorfum cnim fpedlat, fi non ad facrofandli nominis tui ignotniniam, qudd inter genres didluri funt: Vbi iiam nunc eft,8iquidualctDeusipforums’ Sicinquam lones.Qiiin 8ifupcrcos,quoscxgcntibushabe implorate aedepreeamini Dominum :amp;ipfe ïtlo quodam erga terrain fuam commotus, populo fuo pareet. Tunc autem refpondebit Dominus, Si refipifeeti atep ad fe côuerfo po-Ef«ego pulo dieet :Ecceego mirto uobis frumentum w- amp;nbsp;muftum Si oleum, idqj ad faturitatem Si a-bundc.Etnoncxponâm uos amplius oppro-litmet nbsp;nbsp;nbsp;brij s Si conuicijs gentium. Aquilonarc quo^ exercitiim ilium locuftarü à uobis difpellam. eieftiirus cum ad terra forridam ôC defertam. x o ut omiiis qui inuocauerit nomc Domini, eua Facies eius erit ad mare orientale, amp;nbsp;extrema aciesfiue finis eins ad mare occidentale crir. Multum autem exhalabit fertorem, amp;nbsp;compu trefeet, eoquod nimium feuierit. Ne quid iamtimueris terra.quin potius exulta,gaude 8ilætare;nam Dominus nüc bene admod üti« bifadurus eft.Ne quid timueritis quoep 0 iu-mentaagreftia : nampafcua deferti uirebunt, atqjquàmpulchcrrimc'germinabunt. Arbores profèrent fruólus fuos, uitis item 86 ficus jo perqiiàm benignèferentfruftum. Filij quotp Sion cxiiltate,8lt; lætamini de Domino Deo ue ftro:quippe qui datums nobis eftiuftum, Herum acmulto optimum dodforem, demiffu-rus nobis exdo(floreillo,bonäacmodis omnibus falutarcm acnecefiariam dodfrina, qua iufticiæ moribuslp pijs fie reuiuifcatis,ut terra ficcitatefcrc exarida ad pluuiam reuirefeit diu dilata amp;nbsp;intermiftam : aut ut feges,quæ plenis fpicis fiti flaccefccns,pluuia immifla ad iuftam peruenit maturiratem ôC perfedlioncm : idqj perquàm breui, quafi codem menfe 8d fernen tem facias. Si mclTcm .Tune implebütur areæ ueftræfrumento.Si torcularia ueftra mufto ac oleo redundabunr. Ex eins dodloris inftitu-tionebonis undiq; implcbimini ôperibus,8d iiariain proximos benefi'eentia. Tune quic-quid fuperioribus annis damni accepiftis ex locufta.brucho, campe Si eruca, quaé multam meam oftenderunt fortitudiilem, id omne uo bisrefarciâ. Sicdodlorillc iuftus Siiicrusper denunciatum uobis euagclium, fareiet quoqj acdelebit omnia uobis peccataSi incommoda mala,quæ per fathanâ,carnem Si mundum accepimus : immaculati illius agni fanguine, ciiriclarepurgâs,ablucsacdelens. Tunefanc cdetis,idqj ad faturitatem. Implcbit enim fua iufticia efurientes Dominus,Si laudabitis nomen Domini Dei ueftri,ut qui mulra mira uo bis fecerit.Etpopulus hic laudatrice uocemca iùfticiam ac bonitaté celebrans, atqj certô per fuafam fibi habens, nullo unquam fcculo pu- 40 |
R A s I s. if' Et trit pojl hitc, effun* dam QfiritS meumfu-^ fer omnem carnem. defict. Tunc fcictis, ait Dominus, quod fim in medio populi mei Ifraelitici : quodtp ego fim Dominus Deus ucfter,amp; nemo alius. Et futurum quidem cft,ubi ad hanc mei cognitio nemperueneritiSjUteifundam Ipiritü meum fuperomnem carnem,in cuiufuis conditionis liomines:8i filq ueftri,fimul Sf filiç ueftrf pro« phetabunt: fenes ueftri fomniabut fomnia : 8C qui apud uos crunt iuuenes, uidebiint uifio-bitis feruos Si ancillas, effundam in illis dic-bus fpiritum meum : Si dabo prodigia turn in cœlo fuperne, turn in terra infernf',fanguincm uidelicet Si igné. Impij enim gladijs perimen« Apoc.ioi f ur,atqj adeô cœlitùs immiftb igné comburen tur. unde tantus exurget uapor Si fumus, ut fol obtenebrandus, Si luna colore fanguinco offufeanda fitddcp antequâ ueniat diesDomi« ni, magnus illc,8ihorribilis. Futurum eftaür. dat,Si fahius fiat. Nam in monte Sion, fine in Hierufalem, in liera nimirü Domini Ecclcfia, quæ foladiuini nominis uerâ inuocationem nouit,erit falus Si euafio, queadmodum Do-minus dixit ipræterea ctiam in fuperftitibus, quos Dominus pro fua bonitaté dignabitur uocare. C A P V T 11 r. Am ecce in diebus illis, atq; eo in tem-pore,quo ex luda atqjHierufalccapti-uos reduiflurus fum, turn genres om-ncs congregabo, dedufturus cas in uallem lo faphat,ubiolim AmmonitæSiMoabirç cum filqs Scirludam oppugnaturi,mutuis fefecô-feceruntuiilneribus, itautinterfedforu innu« merailliciaceretmultitudo : ibicertè mihi tue erirquodeum ipfis genribusexpoftulcm,dc opprcfl’o nimirum populo meo. Si de hpredi-tate mea quç inter Ifraclitas mihi eft, quos in-tergentestoto terrarumorbchucillucdifpcr ferunr,difparticnrcs inter fc terram meam,at-que de populo mco fortem mittetes ; puerum uendentes pro concubitu meretricis, Si pucl-lam pro uino quod potarunt.Cærerdm, quid quæfo aduerfum me uobis eft, ô Tyre Si Si-don s’ Si quotquotfrontcm terræ Palpftinæha biratis s’ An ulla uos per me lacefsiti cftis iniu« ria, qjin deuaftanda urbemea Romanis uos ^erùnt quid uolit amp;nbsp;mihi Ty rm et Sidoi præbueritis fociosï Ita'ne talionc mihi reddi« ƒ0 tisïVos'nemihi,inquâ^Nimis quâm cité cer-tc reddidero ueftram illam talioneni in caput ueftrum.Quin Si argentu aurum meum di-ripuiftis, optima quæq/ cimelia ueftra inru-liftis in dehibra ueftra.Ad hpc,filios quoqj lu- tibus, qsép femotifsimis, ut quàm longifsimé à terminis fuis remoti, nunquam in terrain fuam redirent. Verùm ecce,egoiis de locis in quæ uos eos uendidiftis, exufeito cos,amp; ta éolionem ueftram in caput iieftrum rependo. Vendam cnim amp;nbsp;ego fîlios ucftros,8d quas ha betis filias in manu filiorum luda, qui cos nit' fum |
t«
IN AMOS P
Clamale hac in gen^ tihus,fanili
fum uendituri funt Sabxis, attp quam loiigif-fimc à uobis difsitis gëtibus. Futurum autem hoc efre,perfuafifsimum habete. Dnsenim quimenriri nonpoteft,ficcftlocurusi Cla-mitareliæc inter genres. confcribite exercitu. Sufcitateuiros robuftosSi fortes. Accédant arque conglomèrent fefe,quotquot militiæ a(fueti,atcp bellum dotfti funr. Ex uomeribus ueftris confiicite uobis gladios, amp;nbsp;ex fakibus
ROPHETAM
Dominus Deus uefter, ucftri amantifsimus, quanquam id miilto tempore difsimiilaiie-rim : à quod liabitem uobis præfens in Sion, in monte mihi fandlo.Tunc erit Hicrufalc fan lt;fta,pura,8ë immaculata. nam hoftes non am-pliustunctranfibunt per cam. Nonconcul-cabitur tuncamplius à gctibus impurisamp;im-mundis.utquarumimplcta tuncerunt tempora . Vbicunque tune ueri habitabuntlfrae-
ueftris läceas.Er qui infer nos debilis eft, fum lo litac, ibi mons ille itieiis fan^lus erit. Lapis e-
Populi po^ pult itt ual'
pro animo fefe irroboret,ac forte dicat. Conglobate uos inquam,atfp uenite omnes finiti« mx gentes.Inftrucka acie congregati confifti-te. Illuc faciet Dominus, utrobuftifsimi quiqj ueftrum defcendant, cadantöi interimantiir. AccingantatqucapparentfegeHtes,afcenfii-ræin uallem lofapliat, ubi mercedem fuis fa-dlis dignam recipiant, qui populum meum mulroaded tempore fibi tenuerunt tributa-rium, deridiculo etiam eos liabentes* nam ibi 10 fedebo,genres omnes quac circumiacentiudi carurus^ Immittitefalcem ,atque impiaslias genres, ut fegetem benemaruram, demctite. Venirearque defcendiread conculcandum e-as, more uuarum. Torcular enim plenum eft: imó torcularia ipfa exundantSf profluunr, a-deo eftmulta corum malitia amp;nbsp;improbiras. Populi, populi, qui in uallem occifionis con-gregabimini ( dies enim Domini propc' adeft.
nim ille qui fine manibusdc monte abfciflus eft,fietmons multo maximus,amp; occupabit totum terrarum orbemrquem tuncpulfaom-ni iniquitate,inhabirabit iufticia. Tune montes profundenr muftum,ßC colles fluent lafte, fimulSf omnes riuiluda. Fluentautem aqua: falutaris dodlrinx: amp;e' domo Domini egre-dietur fons,quiirrigaruruscftualle fpinarü. Huiusnimirum uirruteintermorientur ipinç illç humani cordis afperæ amp;nbsp;aridæ, amp;nbsp;Het terra fertilis amp;nbsp;frugifera Domino. Aegyptus dit-pereuntib. impijs defolata erit: inter lios enm ïfmaelitf primi fuerunr hoftes populi Dei. Et Idumfa,quf Ultimos Ifraelirarum hoftespro-tulit,cum terram Clianaan i n gred eren tiir (ira utamp;nuncregnum quartæ beftiac, ultima cum Ifraelitis gerer fimulratem amp;nbsp;inimicitiam) de-
StiBiilitiit tnonta^nl cediKei»,tt eamp;lltîfiutHt Me,
fertaerit,amp;:folitaria.ld(p,utaio,quôdfilioslu daoppreflerint, quod^ fanguinem innocen-qui in ualle occifionis eft futurus ) dunfsima 30 tem multum aded,tanta cum tyrannidc.in ter . O, _i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J. ra fua profuderinr. Verùm luda in feculum
fane amp;nbsp;abominanda uobis imminent, unde
merito quis horreat. NamSifolS^ luna ob-tenebrefcenr, amp;ftellæipfæ fplendorem fimm funtretradlunc.Ad liæc Dominus uelutinui-(flifsimus ko rugief, ex Hierufalem dafurus uocem fuam, ad quam amp;nbsp;ctrli terra con-tremifcant. Verum populo fuo Dominus refugium erif, filijs Ifrael forritudo ; dum interim ueftræuires flacceiTent, arque infirma-buntur, Tunctandem kietis,qudd egofim 40
attp perpetud perftabit, amp;nbsp;Hierufalem in xter num perfiftet.Etad fanhifîcandam fiuemun-dandam terram,uindidâ fumamdefangui-ne eoriim,unde hadfeniis uindiefta fumptanô eft.nam Dominus ipfe fanélusSéim-maeulatus,habitarurus eft in Sion.
finis prophete iocllt.
IN AMOS PROPHETAM
PARAPHRASIS.
VLec M ƒunt, que Amos (, qui ex primdrijs pd-floribus fuit ciuitdtis Thecue ) preuidit de ifrde-ie,fuper decent nimirum tribubus: idq- tempore O-zieregis lude,extempore Hierobodmfilijïods, regis ifrdel, duobus dnnis dnte terremotum, quo templilimindpoflesdc cdrdines udlido motucon~ cutiebdntur,dum rex Ozids fdcerdotio fùngi cona tur.unde crincrcpdnte Azdrid facerdotele-prd pereußus efl. Dicebdt
dutem:
CAPVT PRIMVM.
O MI N VS urinuitTu» leo i Sion rugicr,uocêlt;]p fuâ per prp cônes fuos emiflurus eft ex Hicru/alcm, dura adeô St mi-nacem,iirpaftorü pafeuainde Jugeât,ßfCarmeli uertex alio*
qui floridifsimus inarefeat. f Studio enim fuit Domino Dco, populü fuum modis omnib.à mofcholatria fua,cui malc'addidi erât, in ue-ram uiâ reuocare ; hic quideper prophetâ A-mos, illicper Ofeâ eodem tempore uaticinan temiira ut Dns nullum non moueritlapidem, quorefipifccspopulus impendentë fibicapti uitatc Affyriacam dcclinaret. Oftendens uerd prophctaquæDnibonitas fit, quanta eins ƒ0 longanimitas in fumenda de hominum pecca ris umdidla, quodi;; in quartâ iifqj generatio-nemeâ procraftinet ac différât,fie dixifleait Dominü: J Tresprpuaricariones Damafeeno rum condonauero,nein tertiâquidem ipforu generarione fpuiens. Cf terü in quarra eis non pcpcrceroreo g» populü meum liraeliticü,Ga-laad incolcnrcm, feiTcis rriturauerinttribulis. Immitram iraç ignem, hoftemnimirü Afly-riumgt;
|
PARAPHRASIS. Hum,qui gladio Si ignegrafl'etur,in domü A« zaelregis ipforû, qui palaria filio ipfius Ben-hadad côftruéta deuorct Si perdat. Vectes aût fine claufuras ciuitatis Damafce-nç,quam illi metropolim habent, in frufta cô- tniniiam : quicunq; incolût campum Aiien, hos curabo difperdendos. Difperdâ itéamp;illû deBctheden,qui illic feeptrû tenetregiû : pro uokiptate milita, magnä illi amaritudincm re pendens. Nam populus ipfe Damafeenus fine io Edomitico quidä populo impunc' fieri patiar. Syriis,träsferetur captiuus Cyrenem,ad ipfos An'yhos,ait Dits. Sic dixir Dus : Tres prarua ricationes Gazçorû condonauero,iraurrerriç etiâ generationi no fim denegaturus ueniam. I Cçtcrû quarte no pcpcrccro,eo quod plcrofqj epopulo mco,cum deuaftarenf, profugosE-domitisjfiue quartç beftiçprimatib.captos tra dideriut. Immittä ergo igné, hofté nimirû gla dioamp;ignefçuienté,in murum Gazæ,qui pala tia,fiiperbascp ipforû domus exedat 6é confii-; mat.Incolasquoqjcx Azoto difperdendos cu rabo:ab Afcalone item,quiillicfceptropotit regio. Prçtereaobuertâ maniim meâ etiam c5 tra Accarô, ut quicqiiid Palçftiriarû fordiû,pri tnarijs ciuirarib.dcperditis,remanferit,ibipe-j ’ffttrij reat.aitDns. Sicdixir Dominus:Trespra?ua- ficatiôncsTyriorûcondonaucro,ira urtertia ipforû gencratio iniiétiira fit codonationem. Veriim quartç non côdonaiiero,eo ^cxpopii '*’'«3« cS lo meo ad fc profugos, fccleratis quoqj Edo- ; «m. tnitis,quartç nimirum bcftiçprincipib.captos tradiderint: nihil recordati foederis fraterni, qd inter fe rexifraclis Salomo, rex Tyriorû Hirâ,milita cum bencuolctia fanxcrût.Immit« tam itaqj igné,hoftem nimirû Chaldçum flam misferroqj potenté,in murû Tyriorû, qpalatia , magnificasq; ipforû çdes confumat ac pêr dat. Sic dixit Dns : Très prçuaricationes Edo condonaiicro,neinterriam quidem adhuege lO }0 hucfocdifsimû eft, Er filius amp;nbsp;pater cum eadc tierationéanimaduerfurus.Veriim quafrxnö4ó concumbûr puella:quo fir, uf polluât artp ma condonabit, co quod ffatréfuiim gladio per-' fecutus fit,quodci;in prçftanda mifcricordia corrupte'adco egerit. Perpetud cnim cius fu- roreum diripuit, nccunquä furore fuü inter-niifit.Immittä igif ignc,lioftem nimiru ludpii, amp;gladio Si ignecumfta uaftantc, in primaria Edomiticc gentis ciuitatem Theman,qui de-uoraturus etiâ eft palatia, acfuperbas domos ciiiitatisBozrc. Sic dixit Dns:Trcs præuarica tionês Ammonitarü côdonaucro.itaurtertiæ etiam generationi niliil imputaturus fïm ; fed quarts méritas liter ptrnas, co qd ad fuos ter-niinos latius cxrcndcndos,præclaras illas atcp inftar móntiiim excelfas ciuitares Galaad^diC-fecuerint.fmeinter fc difpartitifmt.Succcdatn igitiirignem.prcferocem nimirum hoftcm,in muriini Rabbah.quæ Ammonitariim metropolis eft: Si. ille tempore belli, aitr alioqui tur-bulcnto tepore, palatiafiipcrbascp eorum do* luoscum tumiiltit.uociferationc acucluti tur bineqiiodam deuorabit. Quin Si rex eorum abdiicctur captiuus : rex ipfeinquam, una cu omnibus regni primónbus,ait Dominus, |
C A P V T II. Sicdixir Dominus : Trespræuaricationea Moabirici populi condonauero, ne in ter riam quidem gencrationéfaciiiturus.Ve-rùm quartç no pcpcrccro, co quod ofla regis Edom,fïliû inquâ Edomitici regis primogcni tum,cun(fl:is côfpicicntibus,fuper ciuitatis fuç murû ad cinerem uftp combufserint. quâ quidem immaniratem, Si mores ira barbaros, ne Vnde Si immittä igncm,crudelem nimirû ho* ftem, in Moab, qui palatia fuperbaep ædificia Carioth,pcrdat ôé côfumat, ita ut Moabiticus populiis per tumulrû ac liortatus bellicos,ca-nenre nimirum clafsico,perimcdus fit.Faciam quoq; ut index,fine rex de medio cius cxcidaf : Si. cunélos quidc principes cius,unà cum ipfo interficiam,air Dominus. Sic dixit Dominus: Super tri^^ Tres prçiiaricationcs ludçorû codonaucro, i« fcileribus raurtertiç etiâgenerationi donâda fituenia. iHda,etfù-Ccteriim quarte nulla ftat côdonatio. id'qj, qd per quatuor abiecT:a lege Dni,ftatuta eins non leruaueriiit. non conuer Seduéli iiero funt cômcntitqs idololatriciscjj tameum. doôtrinis fuis, quas patres ipforû funrfccuti, ex illis prorfus pendentes, nam Dominicç legis liber amiftiis, plane'in obliuionc ipfis iic-ii ir. Immittä igitiir igné, hoftem nimirû Baby Ionium Nabuchodonoforé,quiHicrofolymo rum palatia ac domos cöfiimat Si perdat. Sic dixir Dns: Tres prçuaricationes populilfraeli rici cëdonaucro, netertià quidem genera tio-nem male tra(ftarurus;uerùm quartç non fum condonaturus, CO quod argento, uili nimirû pecunia, atqj adeô duobus ferc caiccis reqeu-lis,iuftam pauperis caufam uendât, turpis lii-celli gratia iniuftc iudicantes. Pauperib. itaqj in terra ufqj capita déprimât. Si Immiliri caufam reddunt detcrioré.Porrè quod omniû ad le audiat nome fandfü meum.Âd liçc,fuper uc ftimenta fibi oppignorata fefe ad quamlibct aram demittentes, uinum bibunteapecunia emptu, quam per muletas pauperipopello ex torquct,neq; in ipfa dcorü fuorum çde hçc fa-ccre lièrent. Me quidc authorc, mcalj? iiirtutc fadtü cft, ut Amorrliæus, gtriplo fortior erat Ifraelc, ad ipforû aduentu difperderetur: erat enim cedrina altitudine, Stfortitudineplane* querna,fiue roborea. Frudlus tame cius fuper nc',amp; inferne radices eius cofumpti funt.Pcri-erüt inquâ liberi.unà cum ipfïs paren tib, fuis. Me lté autlioreè terra Aegypri afeediftis, qui 8épcr defertü totos quadraginta annos uos dcduxi.ut terra Amorrhçi, gétis multo poten rifsimç,pofsidercris. Ad hæc, fiifcitaui quoep ex filiis ueftris qui prophetarét, Si uos de ob-fcruandalcge mea cömonefäccrcnt,arq,’uos quod iuftû acæquû cftdocercnt. Deiuucnib. O item ueftris, qui ipfa natura uoluptatis ftudio flores funt,dedi uobis qui Nazarçi cfTent, mo ribus per omnia inculparis Si caftifsimis. Ira-ne.ait Dns,res habet^ô filq Ifrael. Cçtcrû uoa C Z nihil Ego fum, afetnde re uof feci de terra Ae |
»«•
IN AMOS
^tyibit fie-C« 4 Heio*
ce.
nihil quicquâ lifc omnia morantes, propina-ftis Naiaræis uinum, iioluiftis ut uobis pa-rcrcntpotiiis quàm mihi.Quomodo amp;nbsp;,pphe tismandaftis.ncquid prophctarct.Verùm no impunchfcferetis. Nam eccc.ego nos ucftro in loco coat^éto atqj côftringo, qiiéadmodum coariflaÉ atq; coftringitiir piauftrü aliqiiod fru meti manipiilis refertu. hoc enim uento côcuf fum,ftrider altüjatq, ingemit. Ita amp;nbsp;uobis fuin ma impedet calamitas Ö^anguftianindcijs qui expcditi atqj agili crût corpore, riullü parebit
rirudo,lindeö(de robuftifsimorü quoqjuita aiftü erit.Non fiibfiftëtfagirrarii:amp;qui pedib. liaient,curfuqj fibi cöfulereuolent.nö poterüt eiiaderc.Nam ne équités quidë ulla uelocitate uiam inuenicr,qua eiiadant fcriiërur. Porto qui interfortes animo infraéliqre fuetir, neqj ira timido,is rüc temporis, airDns, uel niidiis ftudebiraufiigcre. CAP VT 111.
Viidire häc,quam in uos Dns tulir,fcn » tcnriä filij Ifraehimd in totäillam duo-decim tribini cognationë, quam e terra
citDns,Reconduiitindûniibusfitis,quæragt;« pro atqj populi expilationib, parta funt, Pro^ pterea fie dixit Dominus Deus: Angufria.duJ raqj uobis impendet calamitas. Hoftis enim circüdaturus eftterra,atepearn occupaturus. Porto tune tibi fortitudo tua concidet atqj in-teribit, ôi domus rua diripieturatcp defpolia-biuidquod tucôfueuiftifacerealijs. Sic dixit Dns ; Qyëadinodum paftor ex orc leonis, o-10 Hcm iam difeerpenris,erus unum autalterü c-ripit, aur extremâ aurieulr cartilaginë: nihilo felieius cripiet quifpiam ex filqs Ifrael, qui inhabitant Samanâ. Simul omnes enim périmé tiir,nifi forte fortuna feruari eötingat aliquem
Aegypri,iibimifcrcinfandiimqj adco oppri-mcbamini,cduxir.Sicaürea habet; Exoninib. terrf cognationib. folos uos chgere dignatus fum, mulra uariaqj uobis oftëdens figna 8ë,p-
in angiilo Iefti,fiucgrabbati,cx infirmitarede cumbentë.Audire,ar(p unà mecü teftes efrote, ut de imminente hac calamitatc domü lacob præmoneatis.ait Dnsûpfeinquâ Dns.exerci-tuum Deus. Nam quâdo ob pncuaricarioncs îo ôë feelera Ifraelis pcenas de ipfo fumpturus fum,turn quidem prçftrcnue' me uindicaturus fum de altaribus in Bethel côftruftis.ita ut am purandaatcpdifturbanda fint altaris cornua, atqj in terra prorfus deturbâda.Tunc démoli* bor domü hyemalcfn fimul 8ë æftiuâ, in quib. rex eum fuis lafciuirc côfucuirperibunrîjj do-
AiiJiteeleS teiiMàiiii domo U-* coh,
I. ''
‘il
No» faciet Dominitt Deuf uerbit, ni/i reueld-uerit jecre-tum fmm.
digia.Idcireo grauiores cria fuper omnibus i-niquitatibus ucftris,de uobis pcenas fumptu-rus fum, Prophetas mcos afpernaniini, quafi 30 ego eis no fimloeutus ; cü fatis uidearis ramë, eosmeeû ambulare, uitâqjiuftâ uiuere. Num ambulabütdiio unà, nifi itapaëli, 8i fuper in-eundoirinere eolloeuri fuerintr’Seitorciraqj, nô de fiio ipfos loqui cerebro.Num Ico in fyl-ua rugiet.ubi ci prçda nô cftÆtIconis eatulus, brutü irrationale animal, num uoeë fuam é laribulo fuo arrollct, nifi qd apprehëderitr' Ira 8lt;n5 réméré'effe, fed impendenrë uobis cala-
museburnea:,atlt;padeó fnperbifsimx quxip domus, ait Dominus, fœdifsimc difperdenf.
C A P V T Ilir.
Vditc iierbü hoc uos hcroinlt;c,5( muhe res primariæ,uaccæ Bafan, amp;nbsp;præpin-gues, quf habitatis in mötanis Samarix, qn® pauperes opprimendo atep egenos exugendo mariris uertris impiä hanc cantilena perpetuó occinitis,diccntes: Adferte quomodocunque quffita,amp; oblecquot;fcmu8 nos,arcp libemus. Dns Deus iiirauit perardem fibi facram,ccrtifsimö uobis hoc cuenturü pollicës,quód non diu e-tir.Siquidcm tëpusiam adeft, quohinepifeiu
mitatë præuidere prophetas, cogitate,gj ad- 40 in morëuncis auferemini, amp;filij finenepotes ucrfiim uos ficrugiät amp;nbsp;clamitër. Nurn cadet
auis fuper terra in laqueü,ubi ipfi rete non eiK Etexpanfumiamrcte,an conuoluet illude'tcr ta collcélü, prius quàm quicquâ cæpcrir( Sic ptopheram fi'ngireaucupë,8(prophetiâ ipfius effe rete, qiiod uos,nifitefipifcatis,irrcticc atqj mifertimccxcrcebir.An cirrapopuli pauorcm in ciuirareclafsicü canct, ira ut nô perturbenf, commoueanturôëcxhorrcfcât^An mali quicquâ in ciuitate accident, quod nô faciat Dns, yo artp ab ipfo immirtat( Certè nihil quicquâ Do minus faéfurus cft, nifi fcctcrü fuü feruisfuis ,pplictis rciielaucrir, per quos ad refipifeentiâ uocenf fccIerati.Së côfolarionë accipiant pq ac probi.Qyis no timeat ad Iconis rugitû(Arqui Dns Deus cum locutus fir, quis aufir eum con remnerc,at(p eo iiibëteno prophetarc; Curate ur in palatijs Azoti hçcaudiant inter Palçfti
ueftri hamis pifeatorijs, fimul omnes aut intc rimendi,aut abdiicëdi in captiuiratë.Tunc in-ftrumëtis bellicis côffaëlo ciuitatis ueftrç mu* toper aperturas exibiris,amp;alteraalterifieri» obuia,gauifurar quidë fi extra muros uel in fi-mero aut ftcrcorario alicubi (ait Dns) poftero mm uitæpofletiscôfulcrc. Venircin Bethel, atep præuaticamini cum idolis lafciuiëdo.Cu-rate ut milita fit 8C magna præuaricatio ucftra in Galgala. Strenuosuospncbeteadritcco-lendos ucftros uitulos. Adferte fingulis dieb. fummo manc lâcrifîcia ucftra, amp;nbsp;tertio quotp anno décimas ucftras. Adolete facrifîciagra-tiatûaftionis ex pane, utlcxiubet, fcrmëtato, amp;nbsp;collocate populü ad folcnnitatë.ColIoqui-miniinter nos de ultroneis oblationib.qua» uitulisueftris offeratis : fieenim uultis,ôfilq
VeMÜtdi Bethel,et imfiéeÿtii
Ifrael. Atqj hoc unü,me fpreto, dicit Dns, ftu-nos,S(itëinpaIariis Aegyptiorü : 8(dicitc,ut diouobiscft.Egoquidë uosad refipifeentij cöfcriptis exetcirib.ucniärad monrana Sama-60 alliciens, dedi uobis in cüftis urbibus ueftris
rie,milita in mcdio eins mfuri turpia nefan* da.mulfam'cp uiin actyrannidem.qui mifcros malcopprimût. Nefciütcnim rede agere,dt-
dentes ftimelicos, ira iit ubiuis locorum fuerit
annonç caritas 8( penuria : quippe qui cibo in digucri ris, ucnim nôeftis ad me reuerfi, dicit Dominuf»
|
paraph Dominus. Prohibuiquoepà uobis imbrem, qmim mefsis tres adhuc mefes abefl'enquç ari dirate hac,maligna admodum fadta eft, Sé ra-ta.Qijodquidem nefortefortuna fieri crede-tetis,demifi pluuiam fuper ciuitatem unam,8C altera non cöplui. Hçc quidc pars comphieba tur : Sé altera qiiac pluiiiä non fenfit, exarefce-Fat.Abierüt iraqj due aur tres ciuitates, aqua-rum inopia laborätes.ad ciuitaté unam, ubi a-quï biberct: fed nö funt exaturatç. Et interim deueftra idololatria , fceleratistp morib. nihil remittcres,ne fic quidé ad me reuerfi eftis, di— cit Dns. Pereufsi uos uento uréte,atqj robigi-ne;omnc moues lapidé,fi q modo ad bonä fru *”gern rediici pofferis. Qiium multos adornare ris hortos,uineas irë,ficcta Sé oliueta mulra ap wm- parareris,ea omnia corrupit atqj comedit cru« giitf. ca:óéneficquidéad me reuerfi eftis,aitDns.In Aegyptiaco itinere, cu frumenratü abiretis in Aegyptu, immifi in nos pcfté, qiia côpkircs in lo relinquitis, côculcantes eâ potins quàm ut fu. terqfti s. Quin amp;nbsp;iuuenes ueitros gladio peri--tnendos dedi.abduélis in captiuitatc equis uc ftris.Faéfalp cft illic cedes multa aded, ôC cru-*nta,ut fœrorë caftrorü ueftroru, quç cadaue-tib.undicp fcatcbâr,ipfç nares ueftrç non tiilc-rint. Et uos me cotepto, pro pertinacia ueftra ta ueftra fceleratifsima: nec adliuc ad me reuer fieftiSjdicitDns. Subuerti uos.quemadmodn Deus olim fubuertit Sodomä Gomorrliä: jo liquidé faifli eftis numero quàm paucifsimi.ôC uttorris ex incendio fubduftus. Et ne fie qui« deal, dum nihil nö facio ac molior, ad me re-ueifieftis.dicit Dns. Agnofce, o Ifr3el,q) omnia hçc ego tibi facio, cücfacp hçc mala per me tibiimmittant. Quod quidê cü ita fe habeat, ftudemecS redire in gratia,ôé prépara atqj cö-ponetein occurfum Dei tui: cuius lufsis mori gerü te probes,féliciter agas,ôlt;bene tibi fit.Nâ lt;cce,dignus eft cui totus inferuiat müdus.Ipfc 40 tcrü uinum ex eis nullQ bibetis. Abundc enim enim facitmötes, qs nemo fuo loco moiient« noui multa ueftrafcelera,graina^ crimina ue« Facit 8lt; uentüjrem maxime mobilc,quc amp;nbsp;ne« «no fiftat.netp tarnen hic elatior eft.ut hominc diim ipfifir, dC qd omittendü. Facit amp;nbsp;aurora. munia excirans.Pcr hoe ueró admonens, ut fe tradat qiuéri atep dulci fomno. Et uerfat in ter ra excelfiore, hic nimirü inter nos.interra Ifra elitica,quä fibi iinicèdelcgit.Nomen aüt ei eft, j o fifuo ipfum nomine appellate uoles, D O M i-NViDEVS BXER G IT V V M;ut qui roti cœlôriim cxercitui,' foli,luna; ac ftellis omnib. impcret,acnominarim eas cognitas habeat. ’’ C A P V T Vi A Vdircfcntentiü liane, quamegolamen XVtabilc de uobis fero, domus Ifrael. Vir go Ifiael,hadtcnuyiniudfa,Séprcporés,deuin ^''^‘'•ftp tdilruer.nöampliusfurïcdlura.Stirpi- erftpladlus, Séomnib.uicismulrocumgemi- platei/ plan proftrataiaeebit.ÿé tu, altumq? dudfis fufpirijs claniabiî Heu heu. 3«^, («i'Duäf *’’®”'*f9®quot;’'rigar(SicenimdicitDfisDeus: Agricolç uocabunfadplandlü,qiiippcquib. de qua egrediatep prodire foiët homi nbsp;nbsp;ex fua fernere nulla ^iuentura eft mefsis.Et qt* “««iiti? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nongetis deperditis, reliquos fer quot lamëtari norunt.iuftä fatis habebüt plan ’ uaritccntucSédequauiri egrediebant centü, nbsp;nbsp;gendicaufam.Erit enim plamftus in omnibus ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G } ûineis. |
R A s I s. lO ea deperditis nonaginta,domui Ifraelreliqs feruatura eft decc.Täta uobis clades imminer, defolatio,nifi rehpifeatis. Sed Dns Deus genuinafua erga homines boni täte, ficadhuc dicit DomuiIfrael,adpa:nitentiä uos amp;nbsp;bona frugem inuitäs: Qiiçrite me,inquit,amp; uiuetis, neep hucmalorii deuoluemini. OmilTaidolo# Iatria,nequa:fieritis Bethel,necp ueneritis Gal galam, neep Beerfchebah proficifeamini. nam I Galgala abducet captiua, Sé Bethel redibitin nihilu.Qiiçrire,inquâ,Dnm,8é uiuetis.ne quS do domu lofeph ( quo parente uos Ephraitæ plurimu uobis placetis) ut ignis perrüpat atip eöfumat,itautdefuturusfit qui eum ipfiBe« thel extinguat. Ne qs hoftis inquä uos opprimât, cui refiftendo fimiil omnes impares fitis. O'fceleratos uiros, q iudiciü in tyrannideper , uertitis, quoiiis abfynthio amariorc : 8C iufti« tiam,omnis humanpfelicitatis parente, hiimi ftollatis. Qni arólurn facit,8é Oriona, in om-nem cocli mditiä imperiü habes : qui crafsifsi-mas nodtis tenebras in clarü mane cöuertit,8é rurfiim fiib uefperä die dar obtenebrefeere in-nodf c:Qiji marinas aquas falfas 8é amaras fur fum trahit,rurfum in terræ fuperfîcicm dulces eas refundcns:cui nomé uel ipfis ihferis tremë dum eft,n’\TT':is uaftatori, per que deuaftabi-mini,robur adderaduerfus robuftü,atq; rebel lare uolenrc,ira ut uelis nolis uaftarorin muni tiones ueftras irrupturus fit. Si quis pro tribu« nali fedetes conatus fuitreprehcdere,hricpef« fecuti funt odio:8é intégré loquentc,atcp exæ- Voquenttni quo Sébonoiudicareuolcntc flint abominati. petjeilè a*‘ Quia iieró pauperib.oncri fuiftis,atcp eos ini- bominati qué adeó opprefsiftis,8é cibiim multo labore funt, partü eis prpripuiftis : ^ptcrea pdifi’cabitis le-uigatas fuperbascp domos,fed nö inhabirabi-tis eas:plantabitis amp;nbsp;ameenifsimas uineas,ccc ftra.Qijorn iufta caufacft,acccptis muneribus uos hts prçbetis iniquos amp;nbsp;aduerfarios, pau-perü ius pro tribunali peruertetes. Itaqj quif-qiiis fapit, nüc temporis tacebit:fiquidc tepus malu eftjitautreprçhendentcodiohabeât, Sé redléfentientcabomincnf. Sedfaminiqd boni! eft, Sé nö qdmalu aciniqui'i, Séuiuctis uitä commodifsimâ;SéDns Deus exercituii talem fe uobis pra.'bebir,qualetn uel optare pofletis. Odio habere eum q malus cft,8ébonri acrefté fentiexitc diligite : amp;nbsp;pro tribunali ius didfuri, indicate qdredlum eft,8éa;quü.DnsDeus ille exercituü .progenuina fuabonitatefortafsis mifcrebit ijs qui exlofeph.autEphraidco populo funt reliqui. Sic aüt dixit Dns exercituü, ille inquä Dns,quem nemo unquä impunc' c5 tempfinlnomnib.plateisSé ubilibetlocorum ju omtiilut |
|
’• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;INA uinciSjUr qiif ft ci iles, minimum^ friigifcrç fit turc fint.nam trâfiens per medium tui,dc om» nibus qui inique' cgerunt.pœnas fumpturus fum, Væqsqui dedieDnifam fecurifunt,ut cum defidercnt.Quorfum enim fpcélat.qudd eiiin optaris^' quafi lætus ille uobis ucrurus fit, ÔC iucundus.Tcnebrofus certc eft,8lt; non luci« diis, nullâ habcs qua quis euadaf iiiam: led ex finno in igné, amp;nbsp;ex Carybdi in Scylla fuga eft. Veluti fi quis leone fugiens, incidat in ui fum: lo butimeç quicquâ dolent fuper inopia amp;nbsp;mife aut fi quis dom ü ingi ciTuSjUbi manu fua ne ca dat parieti innixus,mordea{ à ferpenre. Nonne iraqjtcnebrofusatque calamitofus eftdies Dni,minimc(]jlucidus autiucüduss' Caligino fusinquä.atqj modis omnib.lugubris,amp; non fplcndidus eft. Sed iam,fcio, facrificijs amp;nbsp;liolo cauftomatisperdiem feftümeplacarc ftudcbi Odif^pro tis.Cçterûego odiatqjreiccifeftaueftra.nccp itcifesïiui- cçpero odores atqj fuffitus coctuü ueftrorum. tateiue- Qyod fiholocauftaamp;oblationes centiiploe»xo coruodi. Tradaitaq;ciuitatc,amp;quicquidin , Jîn«. tiam plures mihi obtuleritis, 'nihil illis afti-ciar, Alali cnim,amp; iniufti, nihil mihi boni fc-^efitis.Vndeadpacifi'ca rerü ueftrarü pinguiü ne femel qiüdc relpexero. Aufer mihi multitu dinc carminü tuorum, que mihi fuper oblatio nib.occinütmam câtica afcaularü Sforganoru «eftrorü nô aiidiam. Horn enim omniü farur ' fum,ut naufeâ mihi moucâtucrius, quàm me demulceât.Si uerd gratü mihi facere ueliris,in hocincübitc, ut id qdæquû aebonü eft, fluat 30 inftaraquç: amp;quçiuftafuntamp;re(fla,ut torrés rapidus. An facrificia amp;nbsp;oblationes mihi qua-draginta illos in deferto annos obtuliftis, atqi percaplacuiftis potius,qpieratc8^beneficc-tiain jiximü^HOciqjmcf obcdicdoî'Atqui nüc prçccpto meo immorigeri, porfaftis idolu régis ueftri,cui inter reliqua cœli aftra primasda ris ; placctas,quas facitis reginç cœli atqj ima ut habet eins de rerrç motu fentcti3,per quem domus æftiua pariterô? hyemalis demoliant Ô?c5cidant. An quis ferat équité, fcfecûeqiio ginib. ucftris, ftcllis nimirü, quas uobisDeos in faxa prçcipitantcnicl agricol3m,qui lundis fingitis.Hac de caufa abduccmini captiui Ion- 40 bubus petrâ fuo aratro uelit profcinderc^Ita ~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;neq3UOsfcrtDns,quiiudiciû,pcrqdmiferis gc quidé ultra Damafcfi, undcnullain ueftrâ région? redendi fpes aftulgeat.Qyod ut ne de meo cerebro enatü putetis fomniü, feitote fie dixifte Dnm, ciiius nomen eft DO MIN VS DEVS EXERCITVVM, qs interim uos magno ucftro malo deorum locoliabetis. CAPVT VI. rüimp VAc qiiiete'in môte Sion degen tibus,amp; q fidû t atep fibi placet de môte Samariç: g primùm quidc hçreditario pofsidebant àgen ƒ0 tib. fed tandc illis expulfis, deuenit ad cos do mus lfrael,idlp Dni uirtutcucrius g fuaptepo tenfia acrobore.fcd nimia ccrte'Ifraelitarû in» gratitudoeft. TranfitcinCalrtehad Babylo-nios,ür eâ ciiiirat? pcrluftretis,arq3 plcnè côlpi ciatis.Er'jificifciminiiiïinc Antiochia magnâ. Defcëditc qcp in Gath Palfftinorü urbe. An ci uitates ill?'- c régna bis mcliora cefebitisîf An amplior , ü cft terminus,terminô ueftro,i-ta utlatii ■'Sperctatep regncr’Qyisquçfoho 60 [ notes atlt;p fummâingratitudinc fcrat^ ( 8lt;,ppn. confidca» ' ul quidc abefte crcdûtdicmalû, li iniquitatis fedcfingüt, in qua ormiütin ledlis eburncis, auro |
M O S QHÎ eûitieJi tif aÿiudt gregt,etuit tulos de mt dit armeti) atep argero refpicnden tib. 8^ in leftis fuis fupt ne ftertetes, luxu diffluüt. Agnos comedunt c' grege pinguiores,amp; mtulos c medio faginarij delicatifsimos.Canüt ad fonü afcaulç.amp;ad a-liainftrumcramufica:exiftimâtcsfe,uclutiDa uidc,organis muficis Deü demulcerexumin« terim, qd DauidfccitadDnm colendü,hin5 faciât.nifiad fuâ uoluptatc. Bibütquoqj uinû preciofis de phialiSjprimarijs unguentis deli-riafratrü fuorü, quorü iam bonapars in capti uitatc abdiiéla eft. ProfJterea omniü primi ab ducent lii captiui,8^ primi lugebüt,q niicfepu tant tutifsimos, in leólis fuis luxu diffluentes« Vt aütmcfcrid loqui, at^ uos pr^monerefci-aris.D^s Deus fic fe faóf urü iurauit per anima fiiam:Ego (inquics) ille Dns Deus excrcifuö, abominor fanifuariü Iacob,tëplum nimiriim qdifraelitç facrofan^fü habet, Siædes quoep ea eft,ni manu hoftiü. Quod fi côtingatalicu-bi ucl decc uiros uim hoftilc fubterfugere,at(p in domo alicubi latere,hi quoçp morienf, graf fautenimirü pefte, Etaccipictunuquccpeorii aut patriius ipfius,aur aunnculus, autalioqui cognatus eius,ut offa c domo efterat.Ethicq* dem fuâ öfteres opera ad efterenda cadaiiera, rogabit eum qui in penetralib. domus erit,nu plura fint ilhc efterenda cadauera^Qui refpon dens,nihil elfe amplius: lubebit ut taceâr,nf(i; ita lamenrenf,quâdo meritd hpcpatiunt,quip pé qui nominis Dni nô fucrint rccordati.Con tifeendü itaqj erit.nam ecceDns decreuit, qua do nondü faris illi poenarü datum eft, domos maiores diftindere rimis, amp;nbsp;minores fcilTuris, Dominitf mandMif, et percutiet domum M ioremrne- auxiliu prçftari oportuit,conucrtiftis ih iiene-num,amp; merS tyrannidc:8i friidü iufticiar, qui pax eft amp;nbsp;lçtitia,cômiitaftis in abfynthiüjin do lore amp;nbsp;amarirudinc. Intérim uerd uobis plu-rimû placetis,atç Içtamini derenihiliaiobis-quciiidemini q, ut^ra fortitudinc uobis régna adauxeritis, quâdo Hieroboâ filius loas, ueftrosuobis terminos rcftituit:id qd non ip-I fiHSjfeddiuinaiieriusuirtureftiéfü côftat, Sed ut h3c arrogantiâ uefträ rctundam : Ecce edu-co ( ait Dns Deus cxerciruü ) aduerfus uos, ô domus Ifrael, gentem quç uos opprimât, atq; cunéfa hæcrurfum magno eu fœnorc eripiaf, ab introitu Antiochiç quç in extremis terrfjuc ftrç fiinibus eft, uf^ ad torrentê defèrri, quod mare folitudinis eft. CAPVT VII. Ominus Deus non ita dudü huiufmo Ddi mihi oftedit iiifum,népeq, uidebain ipfum fingenté loniftas, quü gramen cordü,priusfcilicctdemef8Ü,iam primürepui lularetatqj fuccrcfceret. Atqui gramcillud cor dû, prius à regedemefsû fuit, Cum aûtiamil-lud Ic^- |
|
PARAPH lud lociirte c5fumercr,fasflü eft ut dixerim,Do minüqj deprecatus fim,iit parecretj neqj quic-quâ ffiiiret.Qiii (inquä) confiftet lacob,cuius iani minorprofapia cft,q ut pofsit diu diirare^ hitelligebä eni,gramëprins demertum,abdu« lt;Tos iam in eapnuitatclfraelitas efte, à Teglat phalalfar Affynorü rege : SC iä fuecrefecntë a-dolcfcentiü, fiuc innen tute per loeuftas confn nii,qd aliud erat.qlfraelc fundi tùs dcperderelt; teru tuin captiuitaté abdu(fliis,in terra polluta Cumaüthocdeprecarcr.pœnituirDnm fui in lo SC hortili moricris ifiquidem to tus Ifrael capti ftitiiti.ita ut dixcnt hoc non forc.Riirfum hu- iufniodi uiium oftëdit mihiDns:nempe quôd Dûs Deus plerofqj uocabat angelos, qui per ijitw Do» ignëiudicata exequerenf. Ignis aütillecôfum •»umDti«. pta abyflo magna,côfumpfit SC partem agri re galis. Hinc coiligebam,Dnm igné SC fulphure Ifraelcuoluirte deperdere, ita ut ohm perditac fmit Sodoma SC Gomorrha.Rogaui itarp.atcp deprccatus fum Dnm,utcertarer, necpficlfra-elemcôficeret: nô eih fie porte côfiftere Iacob, qiam nô ita ualidus eratpopuhis.Etpœnituit Inuiisqq? Dnm,adeô ut nec hoc fore dicerct. Tertio iierô oftedit mihi Dns uifum hoc.Ecce Dns ftabat fuper murü,ad perpendicuhim ex« amufsatim coiirtruôtum,manii etiam fuaper-pendiculti quoddam tencs. Qyem cum uide-tein.rogauit meiEcquid ego uiderê; ôC reipô-di,me uidere perpendicuhim.Dixit itaqj milii Dns:Eeee,cgo ad perpendiculn demetiar po-piilü meii Ifraeliticn. quiequid iuftâ æquitatë jo to qd ex agris neftris'CoIIigitis, non uëdendo, amp;reàitndinc non obtinct,deperdcf.Nä nunc nbsp;nbsp;antequä mefis unus aut alter à melTe prçtcrie- nô ampliiis eos prpteriturus fum,ncc eorû mi fertmiis.Et excelfailia Ifaac, à cuius obedien-tianimis g longe aberratum eft,deuaftabunt. Etqiiçfibi Ifraeliticus popuhis in Bethel,Dan . . 8lt;Galgalacôftruxcrnntfanlt;fluaria,iacebütdc folata.ôf habebnnt neglcLlui-.Confurgâ enim gladio aduerfus domn Hieroboâ,filnioas: fi-Wcft- quidêluiius filius Zacharias gladio perimef. ■ I...... qmuciuuus riiius ^..leiiaiias gi.iuiu jjtiiiutt. culis çmatis calceis, dit interim Sëuosqfqni- ’quot;i^nbel Tmic mille Amafias primarius in Bethel facer 40 lias frumëri nëditis. Dns inianit per tcplum,q Iwauit Do« lacob finelfiaeliricns popnius fupcrbit,nimi- minminfn nqj^ibiplacet, fenunqnä obliturû omniail- ferbiam loru^fadfa.An terra hoc nihil morabitÆer-rc lugebir,qfqitis eä inhabitat. Tota cm quart' fluniÿ fubmerget,atq; ab hoftib.rtumerofifsi-mis cocnleabit:pcr qs ficinundabit atqj oppri met, quëadmodn Nilus ipfam innndat Aegy- •«ffiOTlo doSjadHieroboâllraeliticipopuliregé, nun-cios acculâtores,qdiccrct,Amos in medio do musIfrael, palàm aduerfus iplïim conipirarc atcp côiurafTe, nec regioné porte oinnia ipfius Uerbaferrejit qui nullis ufiis innolucris aperte dixent, rege Hieroboâ gladio perimendu, amp;populülfraeliticu c fua terra in captiuitaté abdticendü. Vides uerô Ainafias, fe fua ilia ac-eufationc apud rege parum jjficere.accefsit û- pfum Amos,atep dixit ei: Heustnuidës, SC uir ƒ0 rus fim,utcj; terra claraluceobtenebrctnr: erit ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inquä angnftiaineuitabilis.Vertä ant fefta ne« ftra,qu£ nobis afsolct elTe kta Së iucnda,in lu- 4gt;pheta, Facelïa lune, atqj profuge in terra lu-da.ubi pane exaturâdus (uti pfeudoprophetæ folent ) uaticincris. Cxtcrü in Bethel ne quid amplius prophctcs:quippe quç regis cft pala-hü,amp;curia regni.Amos ucrô refpôdcns,Ama fiçdixit,nelt;p4iphetâ fefuirte, neqj pophctçfi-liü,autftirpeprophcticanatri:Scdarmctarius fruftûpanis,antninicaliccm,pphctë.ifiquidë niti. Necphüedolorëlôginquiras teporismi fyeomoros,iuidcuclhomines uiuât,pecorib. éonuer,fedfupremus diesomniû futurus efta- 'meis colligcrc fum folitus. Dns ucrô me acce- pit.ubi pecora mca pafeebî, SC iufsit ut abirc, atep côtra ipfius populû Ifraeliticü uaticinarer. ad qua quidc rem nô iikro,utpfeudoprop]ie.« |
R A î 1 s. Idcot. tf folct,me ingefsi: fed obtempero precipienti Dno.Proinde SC tu aiidi, Dili aduerfum te feu tenriâ.Cuin Dns iubeat,tu me uetas,CÔtra Ifra elem j}phetare,ncue qd côtra domû Ifaac uati einer.Propterea rtc dixit Dns,qgt; uxortuaiiici-uitate hac cû horte mœchabit,tibilt;5 infida crir. Porto filii rui,8d fïlif,gladio interibunt: SC ter-ram tuâ hortes in uarias partes difpartiét.Cac-uuse'terrafuaabducctur. CÂPVT VlII. Vinfmodirurfum nifnm oftendit mihl Dns Deus: nepe caniftrfi quoddä,acfti-n-5 fruólib.plenü. Rogatus nero lt;à Domino,quid niderértcfpôdi, me uidere caniftru plenü çftinis frnëlib. Ad hoc dixit mihi Dns: Rempopnli Ifraelitiei plane' ad intcrnecionë fpeiflai e,atq} in forib.iâ id erte, ut fient præma turi friK^us deeérpnnt, atqj auidc deuoranf, itaamp;Ifraclitç defolenf atep perdant, ut quoru Dns nô amplius fit miferturus. T une rëporis, ait Dns Dens,ipfa tcpli câtiea que Içticiâ habe« rccöfueucrLint,nertenf in eiulatn Ä nænias lu gubres.Omnia ein circûcirca cadanerib.erunt plena.Vbiqj fie fçuiet hoftis,nt nemo nfquäuel hifecre fit aufnrus. Audite hoc qui pauperes ex editis, atqj nt fruftum panis denoratis : SC qui ad perdëdos c' terra miferos toto adeó peëlore incumbitis, intra nos ipfos cogitâtes defrume rit: autubi terra, ita iitfeptimo qtpanno fit,co qiiieuerit.tü eiïi frumentii ueftrü ^ftituêtes,ca rius mill to id uos uedituros fperatis:fiquidem diminuta ctiâ menfura, ficli qtp preciü augere ftudetis. Si dolofis etiâ ftatens aut bilâcib.pau pcrib,imponerc,urargêto illopauperum atc^ egenorû agros ac uincta g minimo, imô reij-ptü. Eftquoqjeodc tempore futurü, ait Dns Dcus,utfoléipfû etiâmeridicoccübcre faiflu dû SC mŒrorë,8.’omnëcantû ueftrû in lameta tionc SC eiulatü: ita ut oës uefte feftiuaac gau-diorü portta,faccisfuos lûbos circüdaturi rtnf, ueftes induti lugubres,etiâ fua capita expilatu ri,fine caluareddituri.Faciâ em terra itaundicp moeftâ amp;nbsp;ïugubrëjUt ubi de morte luget unige marifsimus.Ecce adert iâ tcpus.inqt Dns De-us, famé in terra immiflurus fum, nô quidë HmiUantfi meminttr^ famépanisautcibicuiufquâ, netp firimaqua 'tam, reftinguendâ : fed Iwc fames eritjingéstp défi G 4 derium |
aiierint captiui^'
deri'i audiendi uerbu Dni,quodiam fpretis Dili prophetis contenitis, atqj audire recufa-tis.Cçterü in captiuitate abdufti, urgete fame hac recipient fefe nnonulli à meridional! mari ufq, ad marc magnum, qd occidetale eft, SC ab aquilone ufqj ad orienté : per quatuor nimiru terrpangulosfurfum deorfumtj; curfitabunf, qugfitun uerbü Dni, non tame illud inuenict. Tuncaüt teporis SC uirgines pulehre fimul, SC adolefecntes quoru floridifsima alioquiætas eft,prç fiti cötabefcenr.TuncinquS,qui ftipriä quftüt ftatuerciuftiri4,moribus^ crût huma« 110 iudicio ineulpat;fsimis,ignorâtcs Dei iufti tiam quç ex fîdc eft,operü iufti tia noti exatura bunt,ut qui iuftitip Dei nö crût fubditi. Porrd qui iuranr,ar(p prorfus pendent ex uitulis Sa-marif,felicia omnia prccantes deo Dan,6f nip qua Becrfcbah itur : hi perimctiir atq; cadent, non amplius furreéluri. CAP VT iX.
10
hunC fubrerfiigiat,K lawatï O' ftirp» Ifraclirf-ca:nonne ur Aerhiopes, ac iiilifsima mea iios habere potui mäeipia^ait Dominus: ut quos c terra Aegypti, grauifsima nimirü feruitute e-duxi. An ficredemi Palacftinos e' Caplitor^8i Syros ex Cyrene^ quos in ueftri gratia nö ûim dignatus reuocare, atque illinc reducere. Ecce oculi Dni intenti fiint in regnü Ifraeliticum, quod peccatis undicp fcatct, undeamp;c terrailquot; lud difperdet. Nö tarne prorfus SC ad interne-doncm domum Iacob cötcram, amp;nbsp;cöfumam, aitDominus. Nam ecce meo iuflii domus Ifra el quolibet gcntiü difpcrgetur,quemadmodü triticü uentilatur uanno : amp;nbsp;nö cadet lapillus, autquiulliuspöderis fiueprobitatis eil,in ter ram. Eiufmodi enim fe conferentad regnü lu dali,quando in monte Sionfalus inuenienda cft. Omnes uerd qui in populo meofadno-rofi atqj prefradli idololatræ funtjgladio inte-
Idi Dominum miilta cum gloria fupra ao ribuntrij nimirü, qui fibi perfuadent, nulliim in fcimmittendum efl'e,ob fuapeccara, mais. Tuncar.rtemporis,ubiimp!osperdidcro,ex- I«dieilhi truam tabernaculum Dauid,iam dirutü ; glo- jufiitaba riofum nimirum ludjcorü regnü, cuius rimas tubtmcU' opplcbo,ôf ruinas reftaurabo. Extruamautc /kwD^wi/, illud,ut tanta fit in gloria,quüfa fuif ohm, auf nbsp;nbsp;nbsp;cC'
ullo unquä fcculo.ita ut me!,K qui ex meo no
cuidam iiifsit fuperum oftij limen fic Cóncutcre,utpoftcs ipfi, fimul SC omnia cotre mifcerent.Siquidë eos qui populi capita funt, inquit,fimul omnes in frufta cöcidam, atq; di fcerpa;amp; inférions fortis homines interficia gladio. NÖ eritinter eos uel units quiipia qui eifugiarneq; quifqua effugcreconnirens,po-teriteuadere. Qiiod fiin fepulchris atq; apud
mine iiocanfiir ( air Dns, cunóla hæc fadens )
_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exEdom, quarta'ue bcftiarel!quos,atlt;pom-
infcrosfcfcdefodcrint, etiâillincmanuî mea nés plane'getespofleifur! fint, atq; fuofub im eostoKct.Erfifiimmu confeedant cœkim,il- periohabituri. EeeCjFuturüeftrepus, inquit
line eos deturbauerorneq; quicqua ,pfccerint, fiinfummismotis Carmcli caticrnis'fefeab-feöderint, innen tos illinc aufcrî atq; prodam. Imd fi fefe in ipfo maris fiiiido celauerint, illic præcepero ferpenti uteos mordearatqj corro
Dominus,ur fimul quis amp;nbsp;aretamp;mctat: uuas ad exprimendum uinu calcet, any cófcrendis ui tibus fernen porter:ita ut montes mufto de-ftillatiiri fint, SC colles omnes ex uino futuri madid!. Reduélurus enim fum e’populo meo Ifraclitico captiuos, qu! iam ultra Aflyriam in .4-Arfareth agüt: unde exiccatis ad iplbrü aduen turn fluminibus,rediturifuntinterräfuam,u- ji
dat. Si uerd hoftib.fuis fe captiuos pnrbeant, atqj in terra hoftilcabducant captiui, illicgla-dio etiaprpcepcro, qui eos occidat; nclt;]^cnim poftum cos æquis oculis afpiccré,K nö èffe il- 4» bi urbes defolatas rcædifïcent, atcy pulchrc'rc lis iniquior. Dns autc Deus cxerciruü tâta uir paratas inhabitet : ubi uincas etiam plantent, t
tute eil 8fpotcria,ut ad eins contaiflS terrh dif fluat.ita urquotquoteam inhabitant, hi^eant ingemifeant. Totaitaepueluti flmiio'qifo-damcalamiratib. fubmergenf,neepid fifuitcr SC fumma tantfi fupcrfïcic,uerùm profiirrdc'a-ded.iiruel cum Nilo, Aegypri rapidifsimo flu mine,fuperprofunditatecertarepofsit. Qiii in ccrlo fua cöftruit climata, SC elemcta fua fu-
canimcp uinum bibannuf fadant item hortos
antur, atqj fefe obleölent, efuri nimirum frii-ftus eorum.PIantabo autem eos tiincin terra fua, alrum aded, SC tarn firme adis radicibus, lit non amplius c' terra fua, quam eis dedi,eiieJ lendi 'fint, aut fuis fedibus deturbandi.Qiiod utperfuafifsimum liabeatis, feitote fic dixüfe
per ferra fundauit: qui furfiim ducit aquas ma Jo ipfum Dominum Deum ueftrum: quiutmcn rinas maleialiâs, SCrurfum cas dulces in terra tir! non uulr,ira neepoteft.
refundif ; ciiius nomen eft rpn' : qui s quæfo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Einli Pdrdphrdfeon in Amos^
* P A R A P Qg^e Abd^ obuéturd pr^uidit gèiiEdomitic^. 'I C A P V T P R I M V M. I B A DIA S propheta diuino af flatu cognitum habens, qudd
H R A S I S.
regno locus foret; quid impijs cu imperfo luff impio obuenturii tädem fif,fuo hoc uaticinio prædicir,atq, præmonet.pqs omnib. ipem fua
fuffiilcics.de Dni regno,quod anxie' defiderât atf]^ cxpeflât.Nam ut Edom fiiit liraeli in pro pofttemporaEfau,fiueÉdoe-lt;îo miftam terram tendent!hoftis ult!mus;ita6é
mirica huius feculiregna,faii- mine, quos Danidiö quarta beftia fignificat, dem fuper domum lacob Dei nouifsimipiocü hoftes funt, SC aduerfarq ,ad
|
PARAPH‘R ASI s. quos fumiTuaricinium intedens propheta, in hunctnodum Dominum Deum locutum di-cit populo Edomitico,hoc eft, nerd piorum ec Utuiititti clefiæperfccutoriachofti. Sermonem,ôgens iaiMasà àfnpia,lt;àDomino audiuimiis,nihil pro tefa-Dowmo. cientem, unde tu meritô lugeas, mulrocp dolore eötabefcas, Inid iam ad genres quafuis Ic gatus milfiis eft, quiipfasin horref, inciter Si com!noueat,adprelium contra uosincundu. manus certc tuas, id qnod omniu fcclerarifsi-Ecceconftitui te paruum quidem,neep ita ma« lo mum cft',immififtes in ipfius fubftantià,quam gnariim uirium infer genres : fiquidem cofein pfilsimiis cs,minimii]f habcris. fame fanfa rui cordisfiipcrbiaeft, iifreefterreaufisno feeiis afqjfolcntii, qui in miniiris rnpibus, excelfas conftitucrunr arccs fiias , unde non facile quif qiiam eos e-eccrir : ira amp;nbsp;ru alris fidis nionrib. Seir,reCum quidem cogiräs,quis'nam te illinc in rerram dcijcererï Si iiel ur aquila locfi mum exalraueris,alriusqudm ur humanus oculus afîcquanir: arq)adcô!ï infer ipfas cœli ftellas lo omnibus gentibiis,qu!tpopulummcü fam in im nidiitn mum collocaris, illinc fe demrbauero arc(;deiccero,aif Dominus.Ipfe enim excelfiC-fimiis,Slt;; fupra omnem akimdinc eft. Si fures ad re,fi no(fmrnidcpopularores(quum delpo liaberis deperdêris ) irreperenr, num fuprà quàm fafis eftamp;iafpoirarepofienr, furarëmrï Et fi iiindemiarores ad re irrumpcrenr,depo-pularuri.uineammam,nonneraiemos fairem aliquot dimirrerctf' Veriirn tibi nihil quiequä fier reliqui.Quàm pcrucftigabuntur,quecun- jo iftent, ram nulla inter pofterosde eis fietmë-quehabctEfaufQyäto ftudio pcrquircr,qug- ciinqj ille habet abfcondita s’ Omnes quos tibi confœderatos habcs,datä tibifîdem folnëtcs, ueladexrremos terre terminos re finër abdu-ci.Decipent enim te. Si fpe tibi ex illis cöccpta fruftraberis, nam Si fj quos credebas amicos, aduerfum re cöfurgent,Si inualefccntJmóil-liipfiqui panem tunm comedunt,funr repro» ditiiri. Vilde certeparum intelligerc eum con» ftat. Non nein die illo,quo illos deperderc fta 40 tui, eos qui inter Edomitas fapientia pratftäf, deperditurns fumknquit Dnsiomnia etiä m3 tana EfauintelligctiaSiprudentia defpoliäs^ uniiuiiincp ipfis adimenss' Nam potentes tut Themanirx, qui inter nos Si potentifsimi cfte folentjSiin bcllo ferocifsimi, hi timcbüt,co g» ciiirp ex montanis Elan, proter defignata per P ipi03homicidia,inrerirusimmincar,Siexci- Propter iniquiraré tuam in fratrem runm ' “quot;fi Iacob, cnifemperfuifti iniquior, fuffundêris ÙMw P^'^'^te.arrp iiixterml extirpaberis, nnnquam reftitiiendus autreparâdus.Eo in diecum ex--’^^'^tfum ftares, cum fpeélarcs calamiratëpo puli mei.tetc eo fpeckaculo obleiflâs : in dicin quam illo,quo hoftes capriuü abducebâtlfra* elitici popnli excrcitü.cnmq! inimici in portas eins irrnerët, atqj deHierofolymis fortieban-tur,tum quidem Si tu uelnt nnus ex illis fuifti, harum calamitarû afpeffutuos pafeens ocu-los,nihil quiequä populi mei mifertus. Gerte cum tam miferc' frater tuns affligeretur, atq; é terrafua captiuus aucherctur, tuæpietaris fu-erarjiacc nS afpicere, Non lactatus fuiftes defï 6o |
3i lijs luda, quando ipfiperierunt, 8i dura adcó pafsi funt : neqj fuperbc locntus fuiflés conui-ciädo,atq; opprobrtjs fratres tuos inceflendo^ cum fic opprimèrent. Si uel micä uerp pietatis habuifles, iiö fniftes irtgreftiis portam popnli mei, cum ipfi conrerebant, atep mifcrc adco c-xcrcebant. Neafpicerequidepotniftesfratris calamirat?,quum cladem häcfuftinebar. Nerp luxtd eß dies Domi^ ni fufer on nes genteSi co quidc rerü ftatii te ipfi augcre decuerat, po tins quàm uel pilo uno imminuere. Et quid qd in biuio quoqj cöftiteris, ad interimëdum eo9 qui aufugerât s’ Hoc'nc te dignum fuit^ A-liud certefualifter, ft qua mafuift'etin fratrerri pictas.neq; ex eo fuperftircs.in die rantc ramlp horrendæanguftiac, hoftibus in manus tradi-diftes.Id quod pefsimc certe fibi ceftiirum eft, nam dies Domini propc adeft turn tibi, turn dignis trailarunt modis.Qucmadmodum tu fecifti,ita fier tibi. Taliotibiin tuürecidctca-put.Dc quo enim uos,qui conftdetisin monte mihi ftnnffo, bibiftis poculo : de eode bibét Edomitæ, Si omnes genres per quas affligimi ni,no quidem diemunü aut altern,non ad prç feripuannorum numerü, fed perpetuóaciu* giter.Bibcntinquä afq; dcperdentfiueconfu-mentfefe, ira ut futuri fint quafi nunquam fu-tio.In monte aut Sion ehr eiiafio, ut qui facro fandus futurns fit : Si domus Iacob, populua nimirum Ifracliticus,rcparatis illicædib.hor-ris ac uinctis, pofsidebit poftcfsioncs fuas. Tuneaüt erit domus Iacob ut ignis,Si domus lofcphjduodccim nimirü tribus ipfæ,utflam-ma,quibus nemo refiftat aut obfit, Er domus Efau quæ terrori efle folet, habebit fefe inftar ftipularü, quas iioraxflämafimul omnes fuc-• ccdct atqj cöfumet, ira ut de domo Efau ne u-nus quidem fuperftes fu turns fit.Qnod ne cui incredibilcuideaf, fciatficlocntum cftcipfuin Dominum. Tune quidem qui ad auftrum ha bitant, occupabunt atqfhæreditario iurepoP fidebunt mötana Efau, Si campeftria Palxfti-norum:poftcftiiri etiam agros Ephraiticos,8i agros Samariam circumiacetes. Beniamin ne td ocenpabit Galaadiricä regionc:8i exereitus hiefiliorumIfrael, qui captiuus eft abduilus. fo omnia tenebit Chananxorum loca, adSarc-pfam ufq}:6i qui captiui abdinfli fiint in Baby loniorum ciuiratem Sapharad, occupabunt at(^ tenebun t fibi ciuitates auftrales. Tune af-fcendentin montem Sion iudices,qui feruan-do populo pio ftudeât,iudicaturi atqj códem-naturi eos qui incolunr mötana Efau,8lt;; quic-quid toto terrarum orbe impiorum erit. Erit enim tune Domini rcgnum,amp; inhabitabit terram, expulfa omni iniquirate, omnis iufticia. Tinis probjjctte Abttditt. PARA- |
|
c A P V T PRIMVM. O MIN V S Deus(qui non lu-daici tantü populi j fed omniu plane'totius müdi nafionü amp;C genriü Deus ac Dominus eft, quacunqj in gente fe tim enté acinuocanté diligensatqjcha fum Habens) uocationcgentiü, atq) Ifraelitici populi ob infanda fua fcelera cxcæcationc ac reieiftionc,manifeftarc uolcs, fecit ueiba cum lonafilio Amitliai;iubés eum furgére.atq; fefe appararead profi'cifccndü Niniucn,in magna illam Afïyriorü ciuitatem.t otius rcgni metro polin : idqj, ut clamitaret,atqj depi-ædicaret in ea,maliriam ipforûperiieni(feadDominü,nc que ipfum eorü impia faéta latere. Ionas uerd hanclegationc nô libenrerrecipiens,furrexir, adórnata fuga c Domini confpecT:u ftuduit UbireTharfum.arbitratus nimirüfe extra ter-fam Ifraeliticam à fpiritu propHetico fore libc rum. Afcendit itaqj loppen, ciuitatem manti-mam, ubi inucta naui quæ Tharfum uolebat, perfoluto naulojfefecôiecitin cam: c Domini nimin'i côfpeéfu, unà cum alijs abiturus Tliar fum.Veriim Dominus ( cuius iulfa contemne re.nemini unquamimpunefuit) magnum in marc cxcitauit ucnrum.ita ut turbida horren-dalÿ in mari exorta fit tcpcftas,aded ut ingens de naui pcriCulum cfTct.nccubi allifa,aut ui un darum nimiü cSquaftata,contcrerctiir.Rtmi-ges enim atqj ipfi nauitf plurimü timebant, fiium quifqj Dciim feduldinclamabât. Qiiia uerd præftabat rcrum faccreiaéfurâ, quàm ui tf.abieccrritpleraqjquænauis ueHebar,in ma rc,ut cxcuifo oncrc nauis fefe reftius aducr-fus undas pofict attollcrc. lonas uerd dcfccdc ratadearinç latus,ubifomno altiorcpreffus dormiebat. Prorcta aüt furfum ac deorfu cur-fitanSjCum hucillucferrcf,amp;iam iuxta cum a» defter,excitato uiro,rogauircti, num liocfub cafu poftet fomnos ducerc^Surge, inquics,at-qiicinuoca Deum tuü. Deus enim humili arque cotrito corde inuocarus,nobis forrafsis reddet placidior,minus(p cômotus,ita ut non pcrcamus, Cum aüt tempcftas ipfa incrudefee rermagis,quàm feremirteret, côfultaruntinter fe de mirteda forte, per quâ feire, atep ipfis poftctinnotcfccrc, cuius culpa hocmali pate-Mi/erKHi rentur.atq; fçua aded tempeftateiaélarenf. Et forttm^etce proicélis fortibus.ccciditfors fupcrIonâ.Sci-etdaforsßi reiraqjabipfo uoluerunt, quid'nâdefignaftet per loHam. lonas flägitib obqd hocmaliparerent,inrer-rogantes ipfum, quid Haberer Tharfum nego cqt’unde uenirct; quæ ipfius eftet regio ^aut quis ciuspopulus^Diciriraq;cis,fe uirum cfte Hcbræum,qui nullis ex idolis ac peregrinis Dijs pendes, unum ccrii Dominü colcrcr,pcr quem Si marcftiélum cft. Si arida. Porrd uiri fil» nauitf maxime timucrüt, rogantes ipfumgt; |
curiiocfecin'et^iam enim cognouerant.atquc ex ipfo didicerant, quôd è Domini confpedu aufugeret.Non morantes uerd ad interroga-ta rcfponfum, cum tempcftas magis ac magi» incrudefceret, interrogauerût ipfum,quid'-nam ad fedartdam tempeftatem potifsimû fa-éluri eflent,quo mare ipfis poflet conquiefce-rc,ac tranquillum fieri,quod iam uehementer ibat proruptumlt;Illc ante, unum fe perire ma-10 lens, quàm fua culpa fimul omnes periclitari: Spargitemeinfludî:us,inquir,uafto(]}immer-gite ponto.fic enim uobis mare conquieuerit, ôi tempcftas confopietur. nam abundè fcio, qudd mea unius culpa, tempeftate Hacfpurca adediaéfemini.Viriautcm nauitç liocfacinus abhorrentcs,Ionam maluifl'ent faluum,quàm ita midis fubmerfum : unde amp;perquàm ftrc- Rftoigifâi nucremigando adlaborauerunt, fi forte nauc in aridam poflent reducereifed parum hic co- tirenturiii natus fuccefsit.nam mareaduerfoflumineni- urithi/it- mis ibar proruptum,arq; horrendum. Cum iraqj fruftra remigando nircrcrur,clamifarum eftad Dominum : quem obnixe prccati funr, urne fimulomnesper uirum hune perirenr, rogantes, nefanguinc huitis innocente ipfis Dominus imputaret,quandoquidem pro fua uoluntateacbcncplacito ficfaccret. Acceptü iraqj Ionam,cx fua ipfius fentenria abiccerunt in marc. Etmarcquidem continuodeftitirà 30 furorefuo,amp;:conquicuit.Porrd uiri illirehac tam ftupenda confpc(fla,plurimum timucrût, arque rcuCriti funt Dominum. immolaturos enimfc Domino promitrebant hoftias,at(j nuncupabantipfi nota. C A P V T 11. DOminus aurcm,cui negociü hoccordi fuir,magnü quendam pifeem hic prp-ftd habuir, atij paratum, qui cxccptû lonam dcgiutirer, atq; fuo irt uetitre fcniarer. Erlonasquidemrrcs dies,totidcmlpnoftes iacuir in pifeis illius uifccribus rcclufus. Et ex ipfis quidem pifeis uifccribus Dominum Deum fuum orauir, atqj dixitrAfflidus hac tanta cbmsui lu calamirarc inuocabo Dnm,amp; exaudiet me. triiuLiiC' E'mcdio fcpulcHri, mortuus nimirum iam SC »emeaad fepulrus,clamabo,amp;l uoeem meâ exaudies. In Domi««». ,pfundum mare me abqcicndü dedifti, in me-diü nimirü maris, ubi fluminibus immergor, arq; hucillucdeuoluor. Omnes fluéfus arque , proccllæ tuæmc inuoluunr. Et ego quidem, quamuisc'conlpcéfu oculorum tuorumabic (ftus mihi uidcar, rcmplum ramen ribi fan-dlum adhuc uifurus fum. Aquæ fummo ui-tæpcriculo me circundant; abyftus undique me cireumuallat, filt;alga capiri meoilligatur. Admontiumima fundamenta defeenderam, amp;nbsp;terra fuis ucéfibus me ærcrniim conclu-ferararquecircumfcpfcrat. Tu ramen Domine Deus mi, cuiusuirturcm nemo quiiquam digne' |
|
paraphrasis. dignèfaris depredieet, eduxifti meuiuumex foueafiuefepulchro, ubi alioqui pereundum fuerar. Qijumautëme animus meusdcfïcc-ret,8ianimum iam defpondercm, recordatus tandem fum Domini, ut qui nihil non poft’et: amp;inftitui quidem hinc mihi petere auxilium, Siotatiomea ad Dominum intemplum ipfi yS’fu/îo- fanilumperuenir,arqiieexauditaeft. Flomi num uulgus,qui pro fua uanitate mentiri non pF«- iierentur. Si gaudent fallcre, mifcricordiam fine beneficium aliquodfi bi prçftirum conti-fui nudncgliguntatcpobliuifcunrur.Ego autem ’’'Iwjtó, laudatrice uoce ribi, mi Domine, immolabo; quicquid uoui,bonafidcprçftarurus.SaIus e« nim omnisà Domino eft,cuius uirtuteatqj bcneficio ego etiamnum uiuo. Dominus nero tandem iufsirpifei, ut fuo uentre reclufum Ionam,euomererin aridam. C A P V T III. Ominus ueró poftquam hunc in mo-diimlonam exercuerat, ireium ipfum allociitus eftjiubcs rurfum ut furgeret, atquefefe appararet ad proficifeendum Nini« lien, in magnam illam Aftyriorum metropo-lin,deprædicarurus, arque in ca cxclamaturus eumqiiem ex Domino fermonem aiidierat. louas ueró fuperiore ilia calamirare iam do-ftior,furrexit, arque profeélus eft Niniuen, quemadmodiim Dominus ipfi præceperar. 10 ÉratautemNiniucciuitasadmodiim magna, 30 tam fuie fpecic quandam arboris hederaceç. qiiam toto triduo uix perambules. Porrd lonas ubi coepirtet ciuiratem ingredi, complcto unius diei innere,clamauit ac dixit: Adhuc quadraginta dies fore, 8C tuncNiniuc effe fub uertendam. Dcmirati hunc clamorc Niniuitx funt: amp;nbsp;audientes quàm illc ægrc ad häc lega-tioncm potuifTet adduci,obftupuerunt:amp; ue-liementer conterriti,crcdiderunt Deo. amp;nbsp;indi fto per totam ciuiratem ieiunio, à maximo in ter cos ad minimum ufcp ueftiti fiinrfaccis,uc« ftibiisqj uilifsimis; mulruscjj in ciuitare rumor exortus eft, arqj liuffus, adeó ut rumor hic ad regem perucnerit Niniues:qui Si ipfe poft au« diram rem exurgens de folio fuo,cxutus deco ris lui ueftimentis, facco fefe conueftiuit, arqj defeditin cinere,omni fallu pofito,fummc fe« felnimilians. Proclamandum autem tota ci üitate curauit, ac iulTu regis fimul Si magnatü ipüus perNiniuen edicendiim, ut neep homi-nesnecpiiimenta neeparmenta nequegreges ;o quicquam guftarent, nerp pafeerentur, neque aquam biberct:fcd indiiti faccis turn homines turn iunienta,ftrcnuc Deum inuocarct, Si fe à fuaquifque uiamala conuerteret, arque earn quam præ manibus haberer iniquiratem,mif-fam facerct,acrefipifceret.Quis fcit,aiebant,fî coniicrtatur,atquc mutato animo Deum poc-nireat,irautfuribundafua irapofira,noftrimi fereatur,Si non pcreamus^ Deus autem ut ui-dithanc ipforum refipifeentiam, Si ipforum 60 fafta,fruftus nimirum pocnitenria dignos, |
nernpe quod omifsisnqs fuis malis,pierati ftu derenr,ac moribus probatis, pocnirult ipfum eius quod conceperatmali : quodcÿ fe dixe-rar illis immiiïurum,idnonimmifir, C A P V T Ilir. Agnopereautem hæc res lonæ dilpli-cuir.hmuit cnim, ne Dominus iam in gratiam acceptis Affyriisyluddicü populum defereret, aut parum iam erga illos aifi ceretur.Indignc itaque hoc ferens,expoftula-uir CÜ Domino,ac dixit : Eia Domine, hoc nc illud eft,quod ego dixi, cum adhuc in mea uer farer terra, arque fgre' adduci potui ad hanc le gationem obeundam, adeÓ utmaturauerim c tuo confpciflu aufugere Tharfum iNoueram enim re Dcum efl’e dementem,mifericordem, longanimum,ac facile'placabilem, mulræmi- li cirdpœnifentcm. Niincitaqj Domine,quan 10 dohorum mifertus,populum tuü liisaifum- ptis ftatuifti deferere; toile quçfo anima meâ, ToHe qutf. arque dautemoriarrfiquidem iammorimi- [oanimam hi præftar,potius quàm iiiuere. Domin us au- mca i me, tem reiponditjinterrogansy niim hocfaélum ram ferret indigné ôi iracundè îquot; Porrô lonas c ciuitare digrefliis,confederar ad orientem ci uitatis:ubi fibifaélo ruguriolo, defedirfub il-lo in umbra,donee uideret, quid 'nam ciuirari accideret.Dominus aiitem produxrr cucurbi- quçfupralonam nimis qiiam ciró fuccrelcês, capitiipfius præbebat iimbraciiltim.-ipfumqj afuomalo jferuorenimirum folis,défendit; Vndcamp; lonasipfede cucurbira liac plurimit gauifus eft.Sed Deus uicifsim uermem quen-dam produxit, cum aurora poftero dicilluce^ fcerenSi hic exedit fiiie pereufsit illam Ione cu curbiram, ita ut exarucrit. Fadum quoqj eft orienteiam fole, utDeus uentiim produxerit 40 orientalem,bene magnum: 8^ folinualefcens, caputlonæ acrius ufsit, ira ut nimio calore æ-ftuarir,ac mortem fibi riirfum optarit. dicebat enim,prçftare fibi ut moreretur, qUam ut diu-tins uiueret. Deus ueró dixit Ionæ,atqj liücin modü rogauit eum:Adco'ne tu doles,indigne hoc fers deexaridaamp;emortua cucurbita^ Etrefponditjfe inique'adeó ferre, utuel mort prxeligeret. Tunciraqj dixitei Dominus:Te quidem miferet cucurbitæ, cui nullum impen difti laborem : neqj enim ruo ftudio aut opera exorta fuir, fed nodeuna prognara, noiffe i-tem una perijt. Etme non miferefcat Nini-ues,magnæ adeó ciuitatis, in qua fupra duo-decimhominum myriades funt, fiefimplicea Si innocentes, urdexrram fuam afiniftranon intcrnofcant^ut interim de iumêtis, gregibus Si armentis taceam. rinlf Pdraphrafeon in prophetumt lonam. PARA* |
î«
PARAPHRASIS IN PROPRE-
TAM MICHEAM,
|
Vfrt«wDo»»'«t ^uodfaâume/lcmn tiicheti Koraflbite, temporibus lothant, Achat cr E:lt;c-chiie,rcgumluda. Cluodquidemilleprlt;euidit,atg; obuenturum cognouit fuper Samariamflecem tri-buum mctropotin:crfuper Hicru~ faîent, quint tribut duie fréquentant. CAPVTPJtIMVM. OM IN VS Deus populi fui L- lo onum.Draconibusenimacuenenatisferpen tibus terra inhabitandarelinquetur.nampla- fraelitici improbita rem pertæ-fus, uarrjsqj eorum fceleribus commotior,adeó ut de ultimo corn cogitarct excidio, quod 5^?^ tarn eftent in cultu uitulorum fiiorumafsiduiöipræfraôtc cöftantcs,uoluit cos fuæ calamitatis per uiros prophetas,eoscp uariosacmultos prpmonere, fiqua fortafsis Ilia ad bonam reuerfi frugem, Afsyriacam ca-ptiuitatem, quam Dominus ipfis dccreuerat, declinarepoftent, SC defugerc. Et inter alios quidem hune fuum ipfis mifit Micheam, qui fiCÓfeamSi prophetam Amos in eodemne^ gocio collcgas habuit,6i fynchronos. itaque Micheas hic fuum obiturus negocium: Audite, inquit, populi fimul omnes, fine ex regno fitis ludaico, fine cxregno Ifraelitico. Arten« tarn te præbc terra, 6ó quicunqj earn inhabita-ris. Teftor autem Dominum Deum, qudd nuncuos prpmoneam, atqj ad refipifeentiam inuitem,ut ne quid mihi imputari pofsit, Teftor, inquam i Dominum de templo fuo fan-lt;fto. Nam ecce Dominus c' loco fuo prodir, defeendit calcaturus qiiicquid terra habet cx-celfum amp;: clatum.Montes autem fub eo lique« feent, nulli cnim reges nec uiriprincipes cum fuftinuerinr:amp; uallcs, nempe tenuioris fortu-næ homines,fefe diifindcnt,atcp cordibus fuis contcrentur:idcjjutceraad cöfpefium ignis, aututaquæpcrpræceps diffufæ. Accidetau-, tem id omne,proptcrpr£uaricarionem Iacob: propter pcccata inquam domus Ifrael. Quis uerd culpädus eft, prima^ fuit occafio, qudd prxuaricatus fccde aded pcccarit Iacob i non-ne,per erceftos fuos uitulos,Samariat’ Etquis ludam, duarum tribuum pdpulum, cd indu« xit,ut excelfa extruxeritï Nonne Hicrufalcmï Redigam igitur Samariam in acci uum lapi-dum,fiuerudcrum agreftium, totam ipfam di ruturus,ita ut ex ea uineta fiant 8d oliueta.La- yo pides autem cius diipergam per uallcs, etiam imafundamenta eius rcuclaturus: ira utin al-tifsimis fundamentis ipfius,uix lapis fuper lapidem rclinquendus fit. Omnia autc cius fcul ptilia,quibus profuaftultitia nunc magnum aded honorem habet, confringentur: 6t om-, nia cius anathemata, quibus ex fuo tholo pen dentibuspliirimum fuperbiunt, comburetur igni.Omnia inqiiam idola cius iiaftaboiqiiip» pequç ex idololatricis anathematis collefta, alrcrirurfum apudAfsyrios idoloinanatlie-matâ cedéret ÔC ofFcrrcntur. Hac quidem de Superhoc caufa, quädo tam nafta populo imminet defo it htio,pl3xcro,3tcp meritd ciiilaucro:8iutnul- ulul^bouui Ium non moueä lapidem, defpoliatus uefti- JamJI’iilù' bus meisiturus fum nudus, faólutus plandlü nH' quafidraconiSjamp;Iudlum quafi fœtusftruthi- juf. |
gaeius defperata atqj dcplorataeft, ut quam nemo fanarit. nam SC ad luda ufque peruentu raeftjCiiius omnes ciuitates munirasAfsyrij peruagabuntiir. Perueniét cnim ad ipfam ufqj portam populi mei, populi inquam Hicrofo-lymitani.Ne rcfcifcat hæc Gatb Palæftinorum metropolis, qui fuper ueftra ealamitategaui-furifuerint. Neitacpmultum aded fleueriris, quin potius fletum difsimulatc, amp;nbsp;propter do mos pagorum humilcs arquein puluerc con-ftru(ftas,inuoluitc SC uos pulucri. Demigiare arquein capriuiratem abite, quihabitatis Saphir, idep manifeftario cum pudore. nä qui in Zaanan habitant,non cgrcdienturadplangc-dum Berhhaezel,ullos'ucpagos uicinos:pro priaenim calamitate plusfatis grauabuntur. Hoftis uerd à uobis deuidfis acceprurus eft impenfas obfidionis amp;nbsp;belli contra uos gefti, itauthoftiliexercitui fun perfolutiiri fitis fti-pendium. De amiffo bono dolebunt quiin-coluntMaharoth;nequccnim illi immunes, autabhifee calamitatibus liberi erunt, fiqui-dem malum atque afflidio hxc immitterura Domino,ad ipfas ufqueportas Hierofolymo rum.Iungitcdromcdarios curribus,atqnead TtimullUf demigrandum in captiuitatem uos apparate, qaadri^'^ quihabitatisLachis. Vosenim incoicntibiis fluforii quot;nbsp;Sion primam dediftis peccandi occafionem.fi quidem in Lachis,antc omnes urbes alias, in» ebif- uentafunrfceleraidololatnælfraeliticæ, acre liquorum flagitiorum,quçfuo contagio uicia runt amp;nbsp;Sion. Propterca dona mitres Morc-fchetgath, populo Palarftino, qui aduerfus ho ftemauxilio tibi fint. Domus Achfib reges Ifrael fruftrabitur: fiquidem fperatü illinc au-xilium nullum affequentur.Prætcrea autéad-huc uobis htrredcm adducam, qui habita-tisMarefah. Vfquead AdoIIam aüt perueniet AfTyrius, qui quafi hæreditatc tollat gloriam omnem Ifraclitici populi,ciusqj terram pofsi-deat. Dccaluaatcp tödetc ipfam, idlp propter ciucsfilios tuos,qtios tibi haftenus in dcli-cijs habuifti.Exuc atque depone comam glo-riæ tuæ ad morem aquilæ,quç reieeftis pennis ac plumis fuis nuda nonnunquä latitat. Latfi aütatep magnum faccaluicium tuum.Iam nüc cnim cenferi pdfftint filrj tui, tenerc aded ada-matt |
PARAPHRASU,
hatiàte.tr stifmigrafTe, atquein capriuintem dTtabduâi.
CAPVT lï.
VAeiisquicogitantiniqua,8f quidenô «keinipfïs cubilibus fuis componunt malum, attptcchnas confingunt : quitusmiferos.ubimaneilluxcnt,opprimant au queirrttiantjfiquidem idpoifuntjatcp penes •pfos eft.Concupifcuntautem amp;capiuntura-moreagrorum quorundam, 8i continuo cos tïpiiintatlt;poccupant:fic amp;nbsp;de domibus agüt, fi qua:Ülis placeant. Opprimunt itaq; quem-Jiber,arlt;ß domum fuam ipfiadimunt.-quemli-tet inquam,opprimunt,in uadentes quicquid illihæreditateobuênit. ProindeDominus fie dixit; Ecceaduerfus faniiliamhanctam uio«
kntam amp;nbsp;iniquam.cgo mali quiddam in men te habeo, id quod fcelerata ueftra colla non fubterfugicnt,nelt;5 aniplins fuperbe aded, tan nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_
tocumfaftuincederismam tempus uobisim- ro nis huiufmodipfeudoproplietam cxciperent, tendercalamitofum ô? triftci Âbituri àutem qui per proplictas Domini ueros tamægrcfc
runt prxnioneri,ac fua tangi hukera.'
C A P V T 11 h
Aec autcin cum ita fe liabeanr, iufsi capita lacob,duces inquam,ac uiros pri-marios domus Ifraeïiticxaudirc 8C au-fcukarc: Veftrum'nceft fcrirc inquam, quid iuftum fit? quid xquum amp;nbsp;bonum i An inte«
Ipet corruption« bene forti, miilro^ maxîma,^ Vtinam uentofus aliquis adelfet, ac Uanilo-quus, qui populo huic mendactjs imponeret, pacem di felicitatem cis annuncians, ubi bellum imminer, omnis calamitas. Qui uatici naretur populo de uinö amp;nbsp;iîccra, qui inquâ, uaticinando in hune moduiti ipfis conciona-retur : Congregaturus fum te totum ô lacob, Cougregài congregaturus fum inquam, reiîduum Ifrae- Honecon^i iô lis,amp;quôtquotinterrasgentiü abdudifunt, gnbo lacob ilatuamc^ illos unà,utpecoraEdomiticæ ciui totnmtei tatis Bofrah,d^ utgregem in medio caulpfuæt tantus^ eorum futurus cft numerus, ut praè multitudine inter fe tumultuaturi, aliusq; ali ü Opprclfuri iînt. Exurget qui cos effringat amp;nbsp;li beret, ôitranfibunt hoftium portam, arqj per cam egredientur deducentc ac prsccedente ip-fos regcipforum ! iïquidem’ Dominus in prima ipforum futurus cft acie. Quàm obuijs ul-tunceftisirtprouerbium,eritisl^uulgt fabula. Lamentabitur àutem lamentum,omnislp can tiôâütfermoeritlugubrisi Lamento autem J, '“Jw conqucrcmini,arqî modis omnibus uos dice-ris elle deuaftatos. Pars populi mci, diccti8,ca cefsitalteraatqj tenet ablioftc.Qyàmrcmo-quot;*‘■■1114 ueruntmihirem meâomnem,utneunquam
fß' eamrecupcrem^Qiàm agros noftros interfe rim probos odio profequimini. Si malos ac difpartiti flint? Quiauerô manifeftaria ui, joflagitiofosdiligitis,pelleipfamuirisbonisdi
tanta^ tyrannide agros arque domos proxi-uiorum occupaftis.idcirco non erit iiobis fili-usautncposquifpiam, quidiuifionisfunicu-lo extenfo,fortcm ullam obtineatin cœtufmc populo Domini, quando illepopulum luum eaptiuum aliquando redudurus eft. Ne uà ticinamini,aiebant,prophetis, nonpermitten tes ut ipfis quicquam uaticinarentur ar^ prac-tuonercnt,niiî ucllcnt ignominia affici, arque
npictes,at(p adeô carneni etiam ipfam ab ofst bus eorum. Profedô qui tanta tyrantiide car nem populi meicomcdurit, artppellem ipforum eis diripiunr,id(p ad exugendam medul-lam confradis etiam ipforum ofsibus,qu!e uC in ahenum immittenda conciderunt,aut ficuc carnem immittendam in ollam. Hi uicifsim quando Dominus in impios animaduerfurus eft,clamabütad Domin û,fednô exaudiet cos:
turpiter tradari. O' qup diceris doinus lacob, 40 quippe qui tune temporis faciem fuam ab cis auerter,quemadmodum ipfi fua corrumpcngt; tesftudia,mali ftiidueruntefie potius,quàm boni. Sic dixit Dominus de prophetis qui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jidt
populum ipfiusin errorem inducunt: Qiiial Oommus fù teramanulapideni,Sipanemoftentantaltera, nbsp;nbsp;nbsp;fropbe
quiqjaduerfus cum qui nihil ipfis in os obie- tgt;u,q«iyèlt;/« cerit,bellum continuo inftruunt. Quia tam cuntpopulÜ
turn interim paternx ,pbitatis ne micamqui« dem liabeatis,an iam dcfecit, arque extindus eft fpiritiis Domini ? An fpiritum Domini pla ncemortuum creditis? Nonne prophetid i pi ritus opera funt,ut futura præuideatatep præ-nuncietï Non 'neuerbamea probeagunt, Si benecumijs qui redainceduiituia^ Cætcrum populus meus quiuiam redam non nouit, nôitadudum ut inimiciisftabatcx aduerfum
iniqua ueftra funt ftudia, Siconatus tam im- »teiii«. probi.idcirco nox lucida futura eft, præ quod
alter alteri, tunica fimul Si chlamydem aufere l:ô uifiones ueftrx Sitenebrænon erunt tenebræ bantà tranfeuntibus,qui nihil fufpicantcs ma ü,èprçliorcuertebanrur. Tamcft eorum ty-
rannis uiolenra.Si id quidem extra ciuiratemi Porrd intra ipfa mernia uxores populi met pauperis,« domibus,ubifcfe cum marito Si li berisprofuatenuitatc oblcdarc funt folitac.
przdiuinationibus ueftris, tantacrit^excæca-rio ueftra. Sol enim ueritatis occumbet pro— phetis iftis,Si dies alioqui lucidifsimus cis ob renebrefeet. Tuncita^ pudefîent,qui uident uifiones lilas fuas,Si diuini erubefeent, atq; (î-mul omnes ora fua continebunt, non audeti-tes quicquâ uaticinari, poftquam rcrum euen tus nihil rcfpondebit. Si deprehedent fe nihil
cxpuliftis.ita ut ex cis prognati, ad perpetuo , inihihoneftumconiugium peruenire nequi-“FÔ* üerint. Surgiteiracp,ar9hincfaccfsiteincxi- ueridixifl'e,necfibiuerbumDeien'e. Cxte-lium amp;captiuitatem: nam terra hæc non fert nbsp;nbsp;riim ego re uerafortitudinefum repletus,fpi-
uosamplius,ncque daturuobis hicamplius rituDomini,iudicioatqueuirture,idqjutad-tqnKiii. conquiefccrc,idlt;3ppropter immündiciam qua nuncicm ipfi lacob fcclus fuum, Ifraelitis uidc
ipfamcontaminaftis, qua: cam etiamcorruirt nbsp;nbsp;licetpcccatum fuum^ac mores improbos.Pro
——' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D indé
-ocr page 286-|
IN M I C H E A M 1» inde audite hoc quiindomo lacob fumma-teseftis, acuiri principes, duces inquam domus Ifracl,qui quod xquum eft non moramU ni,atq; omne quod rcdiim aciuftum eft, pcr-uertitis. Qui ex opibus ui,fumma(p iniufticia partis, quaspauperes multofudorcacfangui ne fuo conquirunt,domos ueftras in Sion xdi ficatis,6C in Hicrufalcm ex re inique congefta. diiiaiifica tis Sion in icmja Sinmlomnesdefcccrunt, nequeejuifquamfui w lui- menaîpjfoffïcij' namquiintcr Hierofolymos qiatate. capita funt, SC uiri primates,munerum gratia da: ßCHicrufalcfxruinis acxdibuscollapfisjio nim niinccciuiratccxpcllcrisjiabiraturaina- ins diciinf,amp;facerdotes corum preciodocef, prophetxipfiargenti gratia diuinantatque itaticinantur; 8i Domino fdlicet innixi, non-ne Dominus in medio noftrum eft.'inquinnt. Froindcfccuri eftote aiunt,atque de Domino benefperate. Quid cnim dum ille pro nobis eft,nobis acciderit mali ? Propter hoc ueftra culpa Sion utagerarabitur,funditùs deuaftan nihil aliud erir,qu.im inconditus quidam lapi dum aceruus : amp;nbsp;mons domus Domini com-mutabiturin excella fylur. C A P V T I I I T. film confluât. Tuncenim genres complures Jo quid illccaptetconfilii. Congregauitenime-ibunt, atep alius alium inuitantes : Venire, di» as ut manipulum in area excutiendum. Surge bit inter populos multos, dirempturus quic— militandum tibicft,multaci;fercda calamiras, quid ufquam terrarum inter mortales difsidq 4° ô filia militix. lam iam obfidionepremeris ab hoftibus,qui uirga percutient maxillam iudi- I~’Vrurumautem eft in nouifsimis diebiis, ut montem domus Domini,quem iam di xi in excclfa fylux commutandum, prx-paratum uideatis in uerticc mötium, altiorem cundtis collibus,ira ut populus iindiqj ad ip-cent,a(cendamusad montem Domini.addo-muin Dei Iacob, utnos fuas illeuias doccar, utepin eins femitis ambulemus.exeius prfferi pto nidluri. Nam de Sion iielut totius mundi metropoli egredictur lcx,ad quam quifque ui uat.ac fuam uitam inftituat : 8C uevbum Domi ni deHierufalem.Ipfeautem Dominus iudica accontrouerfisc erit : neqj timebit genres fortes, ac longe difsitas arguere atque increpare; idep ea modeftia 8i dexteritate, ut nihil minus qu.àm bellum,autullainimicitiaillincenarciru ra fit. Conflabuntenim tuncgladiosfuosin li gones,8i exhaftisfuis conficicntfalces. Ncq; cnim gens aduerfus gentem fe obarmabit.aut gladium feret,ncq, rebus iam ubiqj terrarum pacatis.amphuscondifccntartes bellicas: ue-nim quifque fub fua fedebit uite acfiicu, amp;nbsp;fefe oblc(ffabit,8f non erit qui quenquä extcrrcat. Quodquidem,utuobisperfuafifsimum fit,fei toreexipfoore Domini exercituum hocefi’c profeiffum . Quiaueroomnes populiambulant,quifcp in nomine Dei fui,quod modis om nibus promouere ftudent Sf attollere: am bulc mus nos in nomine Dei noftri, fîc noftram inftituentes uitam,ut ill inc in xternum,aut ff- quid xternitatelogins eft. Dominus magnifi fuum:regnabit autem SC pafcctmultopoten-- at atqj glorificetur, Tunc temporis ait Do- éo tifsime'.non quidem humano more, fed in fillo cbudira* minus,fimulomnempopHlummeum quan- nbsp;nbsp;blimitatefumma'qucgloria nominis Dei fui. tiimuis difperfum,congregarurus fum,nemi- nbsp;Tunc habitabunt quidem fecuró,8C quam læ- ^itneiecera, ncm claiidum ctiam relidurus, atq^ aded repu tifsimè,quia nomen Domini tunc magnifica-bitur, |
PROPHETAM diaram olim SC male affliiflam,domo etîam cipiam. Faciam autem,ut qux claudicabat,ma neat reliqua: SC utillaprocul reicdlaatç elimi nata.euadatin gentem magnam SC robuftam: nam Dominus fuper eos in mote Sion regna-turus eft,cx eo quidem tempore ufip in omne feculum. Tu autem turris gregis, arx populi m'ei Sion,qua ipfefolet inhabitarc D3iiid,ad re ufqj perucnier: puenict inqu3,ad te ufq? do- 10 minium priftim'i, regnum nimirü populi Hie-rofolymirani,quod totam fimul occupabit ter ram. Etquorfum qiixfo attinct,utficiiccifere ris acdoleas,quaff omnia tibi fint defperatif-fima.' An nullus tibi rex eft,qui te hberet ac uin dicet.^ An nemo eft quern confulas, SC undeau xiliiim fpercsiC co quod tcapprehenderitdo-IorSCangiiftia,qualiscftparriirientiumC Do leautem SC ingemifcefiliaSion,utquxpartugt; Wgf) ritjidqj de peccatis SC fcelcribus tuis. Per ca e- o«, ‘ gfoSennaar: perueniesenim ad Babylonem ufep, fed illinc aliquando liberaberis. nam Do minus illinc te redimet c manu inimicorum tuoriim. Qiiin amp;nbsp;nunc genresc5plures,fuper te quam aftligendam uidcnt,fefecongregaue-runt,dicctcs qudd impie egeris, 6^ qudd pro-pterea in Sion ociilos fuos pafeent; ueriim fto lidx illxgentes nihil noucrür, quid Dominus deipfis cogiteratep décernât,neep intellexerür as ut manipulum in area exenriendum. Surge itaqj tu,atque triturato ô filia Sion.nam cornu tuü reddä ferreü, amp;nbsp;ungulas tuas quibas genres conteras,arlt;p triturando cóminuas,faciara tibi xreas.multos cnim populos eötninues. Gurabo autemutid quo impixgenres maxime afficiûtur.dediccs Domino, Sfdiuitiasca-rum Dominatori uniuerfx terrx, Niincuero cis in Ifrael : percutient inquam, poientiam iii dicis Ifraelitici, quippe qui regem proftratis principibus captiuum abduect, idipquodpec cara tua hxc commerucruntifed prodibit tan dem, atep nafeetur qui uoslibérer reftituar. C A P V T V. Acteriim tu Bethlehem Ephrata,paru« la qurdem amp;nbsp;nihil magno numero populus cs,prx millibus qux in alqs funt ciuiratibusluda. Exte ramen, quätumuis par uaS^ contempra, prodibit mihi qui fitdomi-natorin Ifrael: genus autem ducctà primis prifei feculi regibus. Propterea Dominus afflt gi finer Ifraelitas.atrp ubilibet difpergi, donee parturicnspariat hunc dominatorem. Tunc fratres eius reliqui.dux nimiril trib.cum filijs Ifrael reuertentur,quffituri Dominum Deun» |
|
PARAPH extremos ufque terrx taröw nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim rex paciffeus erit. Vt maxi '«T«« so« ^(^ytiiis in terram noftram tüc ueniat,atlt;:p JlrsM. noftras occuper, ac in eas irruat, erunt quosaduerfus eu cöilituamus paftores quam plürimi.Sicomplures uiri principes,qui iniu-riam nobis illatam ulcifccntes,gladio Afl’yrio rum terram deperdant; di terram Nimrod, fi-ueBabylonicam fuis ipforum gladijs. Eripict itaquenos Dominator illcnofter ab Aflyrio, Eis in terram noftram irruerit,autin fines no-ftrosaduenerit. Quituncexlacob fupererüt, ij eruntin medio multorum populorurn.ficut fos à Domino ad irrigandam terram demif-fus:amp;ficutimbres berbam humedtantcs,quæ neminem quenquam expeflat.nec hominem moratiir. Dofturicnim funtpopulum inuo-cationem nominis Domini, Et fperabüt qui-dem omnes in uno Domino, amp;nbsp;à regibus gen tium non magis pendebunt, quàm herba ipfa îcgramen pedet ab bomine, ut irrigetur. crût inquam.qui ex Iacob inter genres fupererunt in medio populorum multorum, utleo inter iumërafylucftria:8^ ut catulus leonis inter gre ges pecorum,qui fiquem inuadat, proterat atep difcerpaqnon eft qui eripiat. Ipfe neminc formidans,formidabilis erit omnibus. Manus tua,ô Ifrael,boftibus tuis tunc prjualcbiq amp;nbsp;omnes inimici fui excidentur. Fiet autem Si J hoc in dieilia, dicit Dominus, ut è medio tui, Fquot;™” fuccidendos eurem equos tuos, Si quadrigas ffistnoiite perdedas;his cnim aduerfus boftes nihil opus erit.fedfolauirtuteuerbimei. Demoliarquo-quepræaltas atq; obmuratas aded urbes terrg uellræ,deftru61urus quoq; cundtas munitio-nes tuas: bis cnim gentiu more male fidat ali— quis. Auferä quoqj maleficos è manu tua,ncqj Enam ut ullus inter uos locus detur diuinatio JO nibus, quæ ab aftrologis, genetbliacis, ebiro-nianticis,alijs'uc id genus bominib.proficifci 40 fauri impie parti: Si maligna atrpcocifior men folent.namexmeunouos totospendcreuo- fura,qu3mipfe Dominus abominaturi Num lo. VndeSi fculptilia ueftra.cum omnibus quç apud uos funt ftatuis.excidam, ita ut non fins ampliusoperimanuum ueftrarum ullumlio-Jiorcm liabituri,atqj in idolola tria prûlapfuri. Eadem opera amp;nbsp;lucos ueftros euellam de medio ueftri,urbcs illas quælucos habueruut e-uerfuruK. nam furibundus,atq5 multa ira perci tus,uindidlamfumam de gentibus.quænon obcdierunt.ati^ uerbo meo rcclamauerunt. jo c A p V T VI. AVdite quxfo quid Dominus loquatur. Surge,inquit,mibi. Si expoftularo cum montibus fine potcntioribus,ôi audiät uocem tuam colles,bominesue plebeij. Au-diteitaqî «os primates 6^ fortia tenae columi-faexpoftulationem Domini : nam Dominus liabetquod cum populo fuo tam ingrato.atcp omnium beneficiorum immemore merito ex ___________________ ___________ cabis8icxuitetuauuas,uerùm uinum non bi poftulet.Si unde cum Ifraele non iniuria liti- do bes,necp illinc cxhilaraberis. Et hxc quidem Pofubwe« S^f Sifontendat. Agedic quæfopopulcmi, qnidfecitibiiautquainreunquam molcftus tii(. hbifui,autincömodus^Rcfpondc mihi,quod |
10 io dam i Sternar Deo excclfo incuruusiprodibo ne fub confpc(flum eins cum bolocauftis Si ui tubs anniciilis Num millibus arierum affici-tur aut placatur Dominus?aut decics mille tor rentibus olci? Num pro fcelere nieo daturus fumprimogenitnmeum^Sipropcccatomco 2, uentris meifruólum? Abundc.ô homo, tibi indicatum eft,quid uerc bonum fit,8i quid à te nbsp;nbsp;»»«o Dominus dcfiderct,ncmpeut facias quod bo fitbonumi è ferra Aegypti te eduxcrîm attp te c feruili c5 ditioneinlibertatem afTeruerims’ mifsis ante faciem tuam Mofe,Aarone ôi Maria .• quorutn altero quàm familiarifsitnè uti potuiftis,â^ al-terum uclutifratris habuiftis os. Et Mariam qiiidcm.utquçdoceretatcjinftrueret mulier-culas. Populemi mcmineris quxfô.necjp ti-biïxddat.quidBalacMoabitarum rexaccerfî to Balaam,olim fit machinatus,S^ quid ei Balaam filius Beor refponderit. Ilie cnim cum ti bi ftuderet malcdicerc,mca uirtute benedicerc tibi coaiflus ed: ut aliquâdo cognofcas,quàm æquü/uiq! amantifsimum.à Sethim ufque ad Galgala, liabueris Dominum. Hacc certcuos obliuifci.indignifsimum eft, cogitareq} conuc nit de Domino placando, arqj hac ingratitudt nisnota fubterfugienda. Sedquacum re, in-quies.prodibo in confpedum Domini, plaça turus eum potius quàm utciim ipfo conten-nnm amp;æqimm cft,utftudeas beneuolentiac er ga proximü, niliilqj præfradlus fis amp;nbsp;arrogäs, atqj ut uitam feras Deo dignam. Vox Domini ad ciuitatcm clamat,Hicrofolymitanos,arque omnem Ifraeliticum pOpulü adpœniten* tiam inuitâs, utomifsis fcelei'ibus tefipifeant, arqjpietatiftudeanr. Certc'quotquot fapiür, nomentuumDoniinetimebunt. Auditcau-tem, quid'nam uirgæaut plagæimmineat/6C quis earn conftituat,atqj fefe immliluruni earn miniretur. Sunt'neadhucindomo impij tlic-ciufmodi ego fum, ut iuftâ cenfuero ftateram impiam amp;iniuftam ,aut facculum qui fraudu-lenta habet pödera^ Illi nc ciuitatiegopareä, ubidiuites abundant rebus inique partis Si cuius incolæloquunturmcdacia.quippequi-bus fraudulenta prorfus lingua in fuo ore eftï Tantum autem abeft ut parcam, quod ipfe ego teinfirmabo percuriendo,propter pecca-ta tua te deuaftaturus, arq; uàrqs modis diue-xaturus. Comedes quidcm,fed non faturabe» Comedef, ii ris,imdtotushumiliabcrisatquc deprimeris. non/aturai Concumbes quidecumuxoretua, fedillanul berifgt; los tibi pariet liberos. Et ut maxime liberos ex ca fufcipias,eos daturus fum gladio,ita ut do« lorem ex eis babiturus fis magis quàm Ipticiä. Tuitemfeminabis.fed non metes; cóculcabis oliuam,uerdm oico ipfo te nö inunges; cöcul feres omnia,qudd omiflb mandato meo.fedu Id aded euftodiftis præcepta fiue edida Amri, régis idololatracj^quicquid fieri uoluitdo* D i inus fcclea |
4»
IN M ï C H E A M
mus fcelcratifsimi regis Achab, prognati ex Amri. Exhorum præcepto amp;confilio,nulla mei netp legis meæ ratione habita, feciftis pro ueftra libidine quidlibet,ut tandem uos deua-fiem, a tque eines ucftros toti mundo deriden dos propiiiem. Q.uibufcunqueigituroppro brijs ullo fcculo genres populum meum foliri funtincciîere, eafimul omnia uobis erunt ferenda 8i deuoranda.
C A P V T VII.
Eimifero mihi, quandoquidem fimile quiddam aceidit mihi cum qs qui eolli-gût.qiiod in mede per agros difperfum
omittitur, fpicilegium uidelicet faeientes, aut qui raccmationemfaciunt in uindemia. rota certé uinea nullus botrus eft, quem edas. At-qui primitiasjfiue pnftinx illius probitatis ui-ros animus meus defiderar.nam hoc genus Perijt /«(»« botris animus meus cxliilarefceret Sedprobi Husde terra, c terra difperierüt, ncc eft inter homines quif-
reFiiuin 'quam integer,qui æqiii boniq; fitftiidiofiis. Si bominihiit mul omnesiludenteffundendo fanguini, la-no» eii, trocinijs dediti potins, quam fraternæ charita tis ftudiolî. nam quifque ucl fratrem ftudet in naflani illicere. Siuemalcfacereeos uoles.fiuc , benefacerc, manusfemperad munera ocula-tas habet. Princeps quidem poftulat munera, netpenim quicquam erubefcit. Et index item muncrucaul’aindicat. Et qui poft hos primas tenet, loquitur quoqj de muneribus, id quod î® ei cedet in perniciem animç fuæ. Tu tecum hic perpende,quanta omnium hic fîtcacciras. Hic quidem fie fuam petitionem inftirutt : Si acce-dir continuo alius quiCpiä, qui triplo amplius donandum ccnfeat. Tanta nunc hominum a-uaritia eft,tamq; inexplcbilis habcdi lïtis. Qui inter eos eft optimus, atq, pauperü caufas de-fendendas fufcipit.non minus moleftus acgra uis illis eft, quam fi carduum traftct, autpaliu
umq) Ixteris fuper me,qu()d me deuiccris,afq| conciderim : nam Hierufalem ego furreftura aliquâdo fum. Cum in tenebris, in multo mœ roreSi animi anguftia federo,Dominus lux meaeritjamp;confolatio. Non cnim me flagellât ut pcrimat,fed ut tâdcm me reddat illuftno . rem. Nüc ucro iram Domini feram,bene quidem commcritam,quippe qux ci pcccauerim: amp;nbsp;id quidem tantilper, donee decaufamea iu 10 dicct,artppromefentcutiam ferat,cxtenebris
Omni que anguftia me in lucem eduéfurns: SC gaudium,ita utxquitatem eius uideam co-gnofeam. Videbit hoc 8£ inimica mea,fed Ajjiicietnit tune pudore fuffufa conquiefeetatquc filebit: quxalioquifoletmihi opprobrare, attpdice- operietarcS re, Vbi eft Dominus illc Deuus tuns i Pafeam fiijwnt, autem tune in ilia oculos mcos, animumlp ex pieffe iuuabit: pcfiundata cnim mine pedibus protcretur.ueluti lutum platcarum. Quan-
îo do autem Dominus dirutasiam macerias tu
as reftaurabit, tune quidem nullum eritprx-fcriptumtributarium,nam nullum tune tribu turn pendetis gentium regibus:quin potius genres omnes uobis erunt fubiecfx,nam tune ad te uenient,tibiljj in fortem cedet, qux nunc habent AlTyrij,ad muniras ufqjciuitatcs ipfo-rum: SC quxcunrpà muniris Aftyriorum acBa byloniorum ciuitatibus funt.ufqj ad Euphra-ten ;item quxcûtp funt inter mareorictale.uftp ad mare occidentale,Si inter montana auftra-liaufcpad montana aquilonaria; pofsidcbis, inquam,fimul omnia. Tota nam^ ilia impia-rum gentium terra, qux te afflixerunt, defola ta crir, repurganda nimirum ab impijs illis inhabitatoribusfius,quibushxc omnia acci-dent,cxfalt;florHmfuorumfruâibus, Tuuc rd Domine, pafccfacrofanifH uerbi tui pedo
ucl in fylua feciird habitent,in medio Carme» rum. Et quern xquifsimum putes, is contexta 4° li. Pafcant in Bafan SC in Galaad, Ixtifsimis nt mirum amp;nbsp;uberrimis pafeuis, ut olim fiipcriori bus fcculis, Pafcam cos, inquit Dominus, oftenfurus etiam cis mirabilia SC ftupenda, ut
ex fpinis maccria fpinofior.minustp traftabi-Diesl}gt;ecula lis eft. Adeft dies fpeculatorum tuoriim.dics
tionKtuttjui nimirü quo dchis ita bonis uiris ego indice, fitatio tu4 atfßuindidlam parem:Sinuncquidem confi-uettit, lii inopes pudefict, mcritasqj mihi dabuntpcc nas. Nufquam tuta fides eft. Proinde nemo a» mico ctiam fuo crcdat, ncq, uxor marito, neiÿ maritus uxori;imóapuduxorem criam quæ tibi dormit in finu,uidc nt os tuum contineas, neque quicquam réméré' loquaris.nam ut hfc 5® funt fecula, filins nö ueretur patrem fuum con tumclia afficere,arqj contemptim de eo loqui: nelt;p aduerfus matrem fuam infurgere ueretur filia, Sf aduerfus focrum fuarti nurus : ita ut 8C eos homo inimicos habeac, quidomcftici ip-fius fünf. Ego aurcm,quandonihilapud ho mines tutum cft,nc(pfcias quid cui pofsis crc-dercjdefixis in Dominum hxrebo oculi8,expc
quodam qs diebus cum c terra Aegypti cgref-neftis. Gentes quidem quscuobis folentillu-derc,uidcbuntha-c! amp;nbsp;fortitudinisfux quçad ueftram nulla futura eft. cas pudebit, undc conticefcent,neciis qui inter ipfas arroganter loquuntur,amplius anfcultabunt. Terrx pul uerem lingent utferpentes, uobis per omnia fubiedlæ: amp;nbsp;ut terrx reptilia fe ex ijs ubi claufç tenenturlocis,proripicnt. Formidabnntenim Dominum Deum noftrum,ctiam tetimentes. Tuncquidem populus mus fuisfedibusrefti tutus; Quis, inquiet, eft deus tibi eöferendus, qui fers iniquitatem. Si ad prxuaricationem eorum quos ex hxrcditatc tua tibi habcs reli— quos, ficconniues.'Non feruas fanèfurorem
(flans Deum qui meferuet,ôi ab omnibus ca- tuum perpetud. Dominus cnim mifcricordia lamitatibus liberet. Eteertc Deus ipfc meustfogaudet, 8lt;dclcdlarurbencficcntia:undeamp;rc meexaudict.atquedemecurabit. Cxterùm ucrtetur.atquenoftri tandem mifcrebitur.de-tu mea inimica Babylon,ne quid geftias, nimi kns iniquitates noftras, arque in maris profunda
li'
(*
H
PARAPH fenda omnîa peccats noli ra proqciens. Fidem cnim fcruabtt lacob,fîue populo fiio Ifraeliti-
P A R A
tiMi« prophcticui NMitt Etcoßtie,gr4~ um nduerfui Niniucm prophe^ tinnt continens.
c AP VT I.
^^OMINVS non ferens am-plius Aftyriorum arrogan-tiam atcp omnimodâ impieta« tem,utquçiamadfummûex« P crcuiflet.ftatuitNiniuen ipfo» rum metropolim, ac totius Af fyriaciregni caput per Chaldxorum rege ex-pugnare, atq; deperdere, ipforumlp regnü ad Bjbylonios transferre. Cuius quidem reine f« ignares plané fuilTe,SC nihil prarmonitos di «rent,non dedignarus eft Dominus eis id per proplietam fuum Naum fignificare, fi fortaf-, iissdrefipifcctiam adducipoflent. Etillequi-
*’'^^gt;'111 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iupf'' l’3C re aâurus : Deus,inquit,
/'flu iniquc'fertiniurias, SC Dominus ultor eft, ul-torinquä eft Dominus,SC furore acccfusiquip
’• pcquifefeulcifcetur dehoftibus fuis,SC illata tumfibi iniuriarum memorcrit, aduerfusini tnicosfuos. Longanimus eft Dominus,arque ■ prapotens, qui utcuncp nunc difsimulet attp confilefcat,hoftcs ramen fuos non finitimpu-nitosiuerum inopinato atq; de improuifo eos ®Pprimer.nam uia Domini per turbine SC pro «llam eftiderepcté enim more turbinis hoftes fuos fpcelli t ac difturbar. qudd enim pernicif-finiccurrtntib.equis excitatus terrç puluis eft, boceiuspedibusuolirans nebulaeft. Statim Mim ut increpitatmare, ipfum arefafit,om-
R A S I S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4*
patribus noftris iam multls retrd fcculis iure-iurando promilTam.
Iinif Pitrdphritfeoii in propheuni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Ultcheatn.
H R A S I S,
nim calamitas nô irerandajta utirerû at(p ire'^ rum nos ferire nihil opus futurum fit: nä pror 10 fusadmorcimplicitarum^utcolligatarü ue-prium abfumëtur, amp;nbsp;(îcut culmus ad plénum rorridus atqj bene exiccarus.idtp cuni nihil talc cogitâtes comelTando refertifuerinf, 8ë ad-probe'poti. Ex te ô Niniue profe^lus eft, qui de expugnanda Hierofolyma cogitas, inalum machinai Domino,côfultor improbifsimus. Sic itacj^ loquitur Dominus:Q.uantumuis alta fecuritate fruStur, amp;nbsp;quantums fuerint multi, fjmul omnes attondebuntur at^ excidctur, SC io difperibunt, Afflixi quidem tcperhoftem Af-fyriuni,fed pofthac quidc teperilium non aflli
Efnunceoii teram uirgS gam amplius,quippe qui uirgam eius 11bi con tinf de dori fringam,cunóf a^ tua uincula quibus ilie re di fo tWt uexauitdifrumpam.Porrddcteo Sennache-
JO
nesip fluuiosexiccar.-Bafan 8C Carmelus pa-4® fcuxjlioquiiucundifsimac,eiusiufru cotinud dtformantur atqj flaccefcunt.floriduscp defor fti3turLibanus:quin SC montes ab ipfo contre •nifcunt, 8C colles fefc refoluunt. Terra exuri-ftitab illiusconfpeélu, atlt;p aded totus fimul tcrraru orbis,unà cum degcntibus in eo.Quis itaç eo incandefcen te fubftiterit i SC in arftu fu
rib, mandauit Dominus,ut ne tuo ex nomine feraturamplius. Aufcram autem è templd dei tui liatuas.fïgna^ furilia,amp; uertam illud ih fe-pulchrû tuü,utpore in quo ru fis per proprios Êliosinterfîcicdus, id quod fummr dedecoro fum tibierir,filt;ignominiaindelebilis. Ecce,il inmôtibus Ifraehticis nunciuseli, pedes eins per montana feruntur, qui adproperat annun ciaturus lxta,ac prædicaturus pacc,interfeftô nimirum hoftc Aflyrio. Feriare nunc ô luda fc rias tuas,feftosqj dies mulrocum gaudio tibi facito: hilarcmatcplubcntem tepræbe.êëper-foluenûc uota tua,quæ Domino in obfidione uouilii. Nam pofthac tenüquus ille SC fcelera-tus Aftyrius nô amplius fuperabit,quippe qui totus iam confeiff us eft SC excifus.
C A P V T IL
Sccndit confcripto aduerfum te exercî-tu,ôNiniuita,difsipator quidam, qui nil tibi relinquet integrum. Cuftodi er go pcrquàm feduló urbem inunitâ ac bene ual
latam,lulira conffitutis fpeculatorib, uias.ob-armatolumbos,atq; modis omnibus inftruc copias, nam Dominus pofteris Iacob maghiE centiam omnem reftituet, pari atq; aded maiô
toris eius,quisquçfo durarit^lîquidë ira ipfius «iâdurifsimaquçq; liquefacit,utceram ignis, -----------------------------
% “äUtöCfilicesab co diifoluâtur. Rurfumue Jo regloria,quam olim fuit magnificentia ipfius admodüin'fuoscftDominus,SC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
4 Jquot;* locomunitifsimæ arcisindie anguftiæactri-bulationis.in fc fperantes cognitos habcs,atç
*quot;”1». defendens. Velutrepentino quodâdiluuio.
quem nunc direptorcs fœdifsimc diripiierût: aded ut non ff udus tantum amp;nbsp;uuas decerpfe-
lt;iuo omnia inundantur,prorfum delcbit Nini Ufm.locü nimirum ac metropolim ipfius Ally rijiSicfficietnttcnebraclioftcsiHos fuos perfc
rint, uerumetiam propagincs ipfas corrupe-rint. Clypeus heroum iihus refplendct,amp; uifi militares conuelfietunt fe purpura. Currus ip fo expeditionis tempore fe habebit inflar facis ardentis, abicgiiic haliæ contremifcent con culTz. Currus in uicis tumultuabuntur,8lt;; «oli
quanturSCinuoluantjitautmultaprefsiangu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_____________ , _____
ftia,8Ccôfilij plané inope8,nullam uifurifînte- tabunt per plateas, itautafpeéfum prarftaturi uadendiuiam. Qijid quaefoconfultatis inter fintlampadum,SCdifcurrentati^ ferentur nidßiori.im,ni-uos.attpcôtraDominû machinamini.'Semel tefulgurum. Inmentem ueniet difsiparori ‘ntimune^ «unftosuos depcfdet Dominus,oboricturc- nbsp;nbsp;huic deanlmâdis hcroibus fuis.inuafione ipfa ntw/iftr
D } duRi
|
dum nimium fcftinat,profternendis. Fefti-nabunt enim ad tranfeendendum murum Ni-niucs,qUin Si iam paratæ funt machinæ, quibus muros perfringan t Si difeutiant. Portç ad llumenfttæ expugnabunturatq; patebunt ho ftibus.Si palafium ipfum diruetur. Huzab autem Aftyriorum regina iinpoftta currui abdu ceturcapriua. ancillæautem eius pcdift'equæ, à quibus dcducifolet, tunflt;cfua peiflorapal- niis,imitabunturgemirUin turturum. Supe lo quifquis fieexornatam atcjjadfeftamte uide- rioribus quidem diebus omnidiuitiarum généré afftuebat Niniue.non fecus arque pifeina aqiiis undicp exundäs : at nunc eó uentum eft, utomifsisopibus foli uitje fuçcôfulant. Qiios fl quis reuocct,atq; clamitando gradum fiftcrc uolet,nemo eft qui uel femelrefpiciar. Diripi* te igirur uos argentum 0 Chald ji, diripite au-rum, nam repofitarum opum nullus eft finis. Opulcntia cius chariisima quætji cimelia fupc rar.uacua cuacua, euacuata adlaccrum ulque»o plurimü liabuirauxihi.irautpopuliadiutäris eft. fie enim apud Dominum de ipfa définira ftat fententia. Coripfishqucfcit,genualabâr, infirmaris lumbis omnes fimularinapofue-Vlie^hidi runt,Sifacicmfimuloinncsdemittunt. Vbi« t^culum leo nam luftrum illudlconum,8ileunculorum pa KH»M,eîr pa feuanunceftiinquient. Quo'nam aufugitleoi fcua catuîoi fimul SileenaiVbi catuli illi Iconini nuire funt, rwitt leonSî quos nemo exterreat? Leo ille,inquam, qui ra piebat quâtum fuis catulis effet faris, Si leenis fuis alla animantia ftrangulabar,rapinis corn-plens laribula fiia,Si luftra fua laceris animan« tibus. Hæc4ieftra,ôNiniuitseimprobitasfuir, Siimmaniras, pcrquæinfida Si infefta uobis fcciftis omnia. Sed en me tibi, inquit Domi« nus exerciruum,quicurrus tuos omnes mul-to cum fumo.qui longé latelp uideatur, com-buram, quando Si leuneulos tuos deuorabit gladius meus. Extermirïabo enim lacerationë tuâ,qua quiduis lacerare gaudes,8i é terra di- feerpere, itautnonfisampliusdeprzdaturus 40 rar. Ecce,non'neSi populum, qui alioquimu quenquam. Necaudieturamplius uoxnunci) rorumloco efte poftet, plané babes effcrniina C A P V T III. Euurbem fanguinariam,innocentum cruore contaminatifsimam, quz men-dacijsSiimpofturis undelibet featens, ac rapinis plena, nullutn facit rapiendi fïnem neq; modum. Crepitus ftagelli in ea audictur, êifonitusftridentium rotarum,lafciuicntium îtem equorum hinnitus, qui terra concutiant, ;o culces,fubigc argillam.unde lateres pares con 8i ftrepitus curruum fubfilientium, ac clamor cquitum fuos cquos infccndentmm. Crepa« bunt in ea micantes gladij haftz fuis cufpi^ dibus fulgurantes. Multum ibi intcrfe^orum crithominü, magnacp ubilibetuiscadauerü, quorum nullus adeó futurus eft modus, ut ip lîmet Niniuitæ per fuorum corpora corruitu-h (ïnt. Accident autem cis lizc, propter multâ fornicationem mcretricis uenuftçac uenefïcf. quacfornicationibusfuis,forma:fuzacrcrum 60 bruchigraftatifunt, Siauolauerüt.Comatuli Cußoidtd tuipcrindcfehabctutlocufta:,8iprincipcstui mafi 1««* attelabos imitantur,qui tempore quidem ma »a, tutinOjSiadhucfrigiduIoinfepibus cSfident: fuarutn præftantia, iocis amp;nbsp;blandittis.ueneiï' cqs iteni,pliilrns cartninibus malis quafuia *d fegentcs^atcßlucn auidas nationrspdiicir» |
R O P H E T A M En metibi,aitDominuscxercîtuumjquJîm* probitatis tuçiâpertîefus,fubdudistibifupcr te,dicitD^ faciem ueftimcntorum tuorum lacinijs,often miitusaO* dam gentibus pudeda tua. Si regnis omnibus citunm. qup defignas fadifsima,cum interim muira ta men mundicieacmorû probitate te ueiiditas, Inijciam autem in te fordes,8i quiduis inmun dum,atqjludibriote expofitam faâurusfiim toti mundo fpcdaculum. Futurum autem eft. 30 rit,utretrocfdeiis cumlæticia obftupefcendo dicat; Vaftata eftNiniue.quis cömiferefcetci.' arqjdeea mœrebit. Vnde autem quæramqut te confolen tur? Nam quod tcfperes liofti pof-fe parem e(1'e,id nihil plane'eft.Num ru fortior es populofa ciuitate No, quac fita inter flumi-na,aquis undi^ cingitur,cuius propugnaculü mare eft,â( à mari murus cius. Âethiopia eins fuit forrirudo,arqj ctiam Aegyptusi bine enira nullus eftetmodus. Succurrebantautem eiSi Africa quoqj amp;nbsp;Lybcs,qui ipfi amp;nbsp;tibi fortafsis auxilio fuerint. Atqui ilia tanto undirp coiro-borata auxilio,captiua tamë abdutfa cft,S^ infantes cias totaubiliber ciuitate inomniiipla fearumangulis inrerfeôlifunt,amp; degrauifsi-mis in ea uiris hoftes fortitifunt, amp;nbsp;quorquot in ea fuerunt magnates, compedibusfueiunt uinfli. Tanta illic fscuitum fuit crudclitatr, ut netp paruis parcerctur, neep magnis, neep ob-fcuronatisgencrc,necpclaro. Etru quidéeo- Elt; fti 0^ deinebriata depoculo,latere concupifces attp inebriariid tcteabfeondes: quin Si tu ad hoftcm depellcii dum auxilium quifitura es, fed nihil profutu Sa, rum.Omnes enim munitiones tue quas puta-res firmifsimas.erunt fimiles ficubus, pneco-ces iam fruôtus Inbentibus, quæ fîconcurian tur,decidunt frudus in os deuorantis; lîc K munitiones ruæ concuftæ.moxfuntcorruitu-rorumloco efte poftet, plane'babes effcrniina turn at^ nullius animi.Profeftó non ea nis a-nimis ueftris erit, ut hoftcm excludatis, fed timoré nimio conterriti, pâdetis illi rcgionis uc ftræ portas,amp; niliilominus ignisobicesue^* ftros exedet attp confumet.Hauriro tibi aquas ad apparandos lateres, quibus obfîrmes ar^ obmunias munitiones tuas,ficubihfct,autru inam meditentur. Ingredere iutum quod con ftituta fornace lateraria, Vt maximé autem hçc facias, ramen deuorabit te ignis. Si gladius te conficiet,eadë facilitate te confumpturus.qua bruchum. Multiplica autem te ad morem bru chorum.accerfîtis in auxilium tuum Aethiopi bus. Multiplica quoep te ad more locuftarum, côuocaris Aegyptrjs. Imd quorfum attinet, ut fie te multipliccs,quando iam fupra ftellarmn numerum adauxifti negotiatores tuos, qui ut frd quando |
|
i? A R A P H ied qnâdo ïxorto folc dies incalefcit,tum dif# fugiunr,it,i ut nefeias ubi confederintiita Sé tui •111 comatuli ac male fani principes primo qui* dem hello mulra inter ie côfpirabunt, fed pan lo póft in captiuitatemabducentur. Paftores tui,ôrex Afl'yrix,altum dormient, SC cöfiliarq tui, quorum multa apud.tcauthoritas cd, con filtj mopes conticefeent, atq; quieti fe dabunt. Etmiierum uulgus,ut fux quifcß uitx cofulat, |
R A s J i. 4f 10 permontana difpergetur,amp;l no erirqui difper fos recolligat. Fradura tua infanabilis plané ed: nullis enim ferperadis nulla obuindiione farcin poterit,imó magis ac magis incrudefcct plaga tua. Quotquot uerd de te audict, Ixti fu per re manib.plaudent,ar^ exulrabfit; fîquidë nemo ed,quc tua malitia non ali.quando afflixeritan^ diuexarit. Tinis Paraphrafeon in Tietum^ |
PARAPH
Grauis uifio,(juäprietii(ht propheta Halmcuc, populo Dei ex Babylonifiobuenturam.
C A P V T I.
R Æ, V r D B N S per fpiritu pro-pheticum Habacuc. quanta po pulusDeicladcfcntiretabho-fteBabylonico,quiipfumde— perdira Hierofolymoru urbe, ■^^atqj exufto templo, in durifd-•nam abueiflurus eifer calamitatem.cum ii«e-tim ludaicus populus, quamuis non purus eriminis, centupio ramen melior effet impijs I Clialdxis, indigné id fcrens,uelut expodula-tionem cum Domino inditucs. Quäto quxfo '^tempore, mi Domineclainitabo,inquir,at(ÿ ’îigt;'Ho»opemtuamimplorabo, dum interim tu qualî furdus plané,me nô exaudias'ï Er uociferabor adtedeiniuria, ac illataquam patimur ui,d£ non feruabisf Quorfum attinet ut mihi multä adeó iniquitarem populo tuoobuenturam o- î ftendas? quodqj tätum moledarum rerum,im ) tnanern adeó uaftiratem, Si iniuriam nö feren dam mihi prx oculis das confpiciendamélmó non defiiit qui litem Sé coiirentionc hicaducr fum me iïiftineret, fuam contra nos caufam iu ftam eile contcndens.Ethincfané fît,quódlex
tuaeötemptui fit, attp intermoriattir, quod nöprodeatunquam reótum iuftuinq; iudiciü: fîquidem ut quifq? pefsimus eft, ita cd fortuna
R A S I S*
, bentpardis uelociores, qui Sé acrius cdaces , funt.qudm lupus quifpiam fub uefpcram,toto diefamemaceratus. Et équités quidc eórum nimis quam multi erüt,quippc qui undelibef, , nbsp;nbsp;nbsp;atqi remotifsimis ex locis, ipfîs adiicturi funt.
Cxterum tu,utne cogites diuadhucfóre,pri-. ufquam reopprimant:derepentétibiadfuturi funt, utpotequiuolitentadmorcaquilxiaih famcfcentis,qug ad efcam accélérât. Simiil om io nes propter rapmâ,Sé ad inferédam iniuriam, uobis fub oculos uenict.Et qucadmodtim cu-rus ad coaccruandâ harenä fuo flatu hincillinc ablatam,uchemcns eft: ira illi innumerä ex uo bis multitudincm abdudfuri funt capriuam, nee fenü nee iuuenum, neefummatii nee infî-'matum rationem habitiiri. nam Sédc regibiis ridebunt, Sé uiri principes futuri funt illis ludi brio. Omnem quotp ridebuntarqjeontënent munirionem,neipfam quidem Hierufaléma* jo gnifaduri,«tquam congefto puluere occupa turi fint. Qua quidc expugnata, animofiores fafti.fupra modum fpuient,atque delinquent, nihilenim neqjfacrumnequeprofanum tune ab illis tutum erit. Et quod omnium iniquifsi mum eft, liane fuam potentiam atep de nobis uidforiam, fprero Deo uiuo Sé uero,acceptam referentdeo fuo. Non netuquiunusue- ^ucjuidnoii rusSéuiuus Deus es, à primo prineipio quo iuà princigt;
______, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efle coepimus, mihi Dominus fuifti 6C Deus pio Domine tifsimus.amp;impius omni parte cingitatrp op-40 meus ƒ mihi peculiarisacfandtus^ Non fie a- Och( mensi élurusnobifcum es,utmoriamur. namtuDo
pfiuiitiuftum. Hincfit.inquä, utperueria fine bominuiudicia.amp;utiq maxime lauden turatrp pjfsim in precio fint,qui omnium/untimpqf* . fîmiatrpmaximé fcelerati. Videteatqjcir-cumfpicitequx nam non inter uosfoliim, fed HÜrtf. ^intergentes unquam mirandaarqjobftupe feendaolim fadia fint. Admiramini atep obdu
te«
pefcitefuper tjs.quæ nunc ueftra hac çtate ob* ntnient:fiquidem omnia fuperioribus feculis ufquäfafta longé lixc fuperant. Rem enim ue yo ftrasEtatefaéfurus fum, inquit Dominus, qua fumnarrabitur,non credetis. nâ ecceegoinci fo Clialdxos genre crudclifsimam.quxcitra tonfilium perprxceps plané fola fua fertur libidine,nihil aliud cötendcs, quam utlatius in terra dominctur.atcp aliorum liabitacula ocen petatqjpofsideat. Horribilis admodum,pluri
mine.hunclioftetn noftrumconftituifti.utqui tuam aduerfum nos exequatur fcnrentiam, per quem nimirumnos flagelles atque cafti-ges:fortis ad incrcpâdum.ut bouse frugis red* damur. Mundior certc cs oculis quam qui ma lum uideas.neqt etiam moleftiam, aut illatam ulli iniuriam eontueri potcris. Qiii fît itaque, Uttam inique agentes tacitus confpieias, ubi multo impqtsimiacfceleratifsimihoftes, eos qui longé iuftiores ipfîs funt, diglutiunt ac perdunr. nam fadurus es homines fimiles pi, feibus maris,aut terrsc reptilibus.qusc nullum noruntdominum. Hoftisitaquequafi hamo quodam fuo, quofuis fuflollet, imd in fage^ nam fuam fimul omnes congregans, cócludeC eos reti fuo,pro libidine fua in qucmlibet defg
uiës,Si quocuntp uelitquemlibet abducés:un dc Ixcus exultabic atque geftiçt, adeó ut
mumlç terri^ilis populus eft, quiduis pro fuo facicns arbirraiuattp libidine; qui quidêquan _______________________o .
tofuturus fit oneri,id uos fenferitis.Equos ha óo hac de caufa fagenx fux fadlurus fitfacra. Si
O 4 rctifH«
|
IM HABACVC 44 reti fuo ruffîtum,Iaudarurus nimirum diligen tiam acroburexercitus fui, per quem hacpo-titus erit uidforiaifiquidem huius uirtute pars ipfi opima obuemr.ôi præda minime contern-nenda,ita ut cibo nunc utaturfplendidiore, acmagisdelicato. Ideo'neubi fagenamfuam excuflerif atcp euacuarir,nulla cum mifcricor-diainterfïciciidis rurfum populisfcmperftu-debitiMcliorCerte'es Domine, quàm qui hoc feras,aut ut hoc mihi de te perfuadeam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lo C A P V T I I. INftationemca conftiti.atipcircucircapro-fpiciens,fupermunitam fpeculam mecollo caui; circunfpexi autem.ut uiderem, quid-nam Dominus mecum loqucretur,8^ quid mi hi.li me fupcr ea quam feci expoftulatione,in-'creparet.rcfpondendum eftet. Dominus ueró locurus eft mihi, aciufsitmcfcribcre uifionë, atcpadeóliteris bene magnis ram tabulx uo-luir infcribi,quxin publico fufpenfa omnium oculis exponeretur, ut cuilibet iliac iter facien ti,eam licererlegere.nam uifio ipfa, quxipoft feptuagintaannorum captiuiratcredemptio-ncm promittit.ftato hoc fuo tempore duratu-ra en,8C tandem quidem nihil fallendo appari tura redemptio eft. Porró fimoram fccerit Ion giufculam,neque ira continuó appareat.cx-pciflato earn patienter mam cerró futura eft. neipira longum morabitur. Sed uide quaefo conlîdentiam ftultamtp impq Babyloniorum regis arrogantiam,qui conrempra promifsio-ne Dei.ueram cam efl'e negar, fiquidem corde Iw/fiM/Wf»» »ncredulo.acnihilrcdlocft. Verùmiuftuspa-infidefîia ticnter.qux Dominus promifir, expeëians, is «inet ptoptcrfidem ac piamfuam credulitatem ui- tfturus eff, a tcp e' captiuiratc redimetur. Verùm impius ille,qui etiam prçter modum uinofus, atcp uir clatus cft,non conquicfcens domi,ne-quefuis conrentus, hincillmcquàm latifsimé inmorem fepulchri cunâa contrahens, fimi- 40 lis plane morti cil, quæ ut nunquam exatura-tur.itaâ^huicnihil fatis eft. Congregat enim omnes ad fegenres,amp;quofuis fibi colligit po pulos,quafihincomnisipfi penderet falusac fummumbonumifeddiucrfum quiddam illi accidet,fi'quidem à quibusiaudem expeëlat a gloriam,hi omnes ipfum côuicijs inctlfenr, parabolicc arque xnigmaticé in ipfum conror tis. Malèenimprecabunrur.e'rebus malépar eritubiidluâf, idcp propter humanumfangui tis ditefcenti. Erquorfumobfccro conducir, '50 nem ramabüdefufum. Propter uim.inquam, ßc coa^ruaredenfum lutum.aut rurpifsime' partas diuitias?Non neexijs quos tanta inele menria tam crudelircr tradlauir, repente' con-furgentquiipfum mordeanr,arque parenrum iniuriam uIaTcanrurlt; 8! qui experreóti.arc^a^ nim O flores fadi ipfum fuis fedibus eqeiàr arcp difpellanr,ita uteiseum omnibus diuirijsfuis Quia fil J]}0 in prædam atqjrapinam cefturus fit/ Quan genfer doquidem tu ô Nabuchodonofor, defpohafti tnulLtf,ß,ot gentesmulras,fpoliabûtcertè8f tcomnispo- ^0 trariumeft,pudefacicsnimirumfidforëfuum, Itahunt te pulusreliquus.idtp propter multumadeó fan «mntf. guinrm liominum innocentum, nihilijr mali de te commeritorum^quein effudifti r propcep |
PROPHETAM. nibus non efi'e notifsima non poteft. nam iplî ex pariere lapides ea clamarenr, Sflaquearli-gneum refponderet. Vx ei qui ciuiratë ex-rruir ex prxda fanguinolenta, ex. inique'par tis opibus earn apparat arque exornat.Eccee« nim.non'neà Domino exercituü ficdccretum eft,quódpopulus hie Babyloniens laborabit confîciundis rebus,ac domibus conftruendis, to quas ignis confumer/ quodi^ delaflabiturfine fruëfu ullo^nam terra,dcuaftaraBabylone,relt; plebirur diuinx glorix noticia , quemad« pereaôicœlum.amp;fandiiDciliomincsacpro- pherar, quod Deus iudicium ipforû deillaiU' f A dicaucrir. Væ propinanti amico fuoquod uim,in quam,8^ tyrannidem,quant tetff.duU tati Hierofolymorum.S^ omnibus qui terrant incolunr, inrulifti. Væeiquipromaia SCinfa' tiabili auaritia fua, auarènimtü corradit,qu9 domum fuam extruar, acfamiliam fuam ditet fcilicet.utîp in cxcelfo nidum fuû coUocâs, ma lum omneeffugiat.atquegloriofus apparcat. Cpterùm dum hue incumbis, côciliafti domui tux pudorem amp;nbsp;ignominiam,multos adedpo pulos perimcdo : qua quidë tyrânideteipfunt in mortem inducis, quippc qup,latere, ac ont-modum aquis etiam littora operientibus mare. Totanamtp terrahanc,fuperdeuaftataBa bylone, uiéioriam,Domino acceptam ferct, at^ liincipfum collaudabit, multalxtitia ge-ftiens, quód ipfa magna mater fornicationis atcpomnisidololatriæceciderit. Exultabütfit id'que ut inguinis amp;nbsp;capitis nullum difcrimen habentes.dendendos omnibus propines : ma Ills enim eorum faturari ignominia, potius quam gloria. Cærerùm bibeamp; tu, amp;paricum ignominia uidebiturprarputium tuum. certé non erittibi impune quód lixcfacias omnia. Nam calix dexterxDomini,quam multo fane grauifsmam fenties.uertet fe ad te,amp; uomitus ignominiofifsimus euometur in gloria niam, ita utmulta cum ignominiaacfummodedeco re morituruE fis. Vis enim quam Libano in tu* liiïi non manebit tibi impunitairecidet enim tibi in caput. Er quód bellux iifx. indomitus nimirumille Chaldxorum populus, quiduis ita deuaftarint,ipforum ctiain eritmaloiatque terræ.ac Hierofolymorü ciuitati,omnibu8(]f eâ inhabitâtib.illatâ. Quid uerótüc tibi pro-dent fculptilc, quód ipfum fculpfit fculptorLj, ftnls^ An hancruam calamitatem aucrteretibi nbsp;nbsp;nbsp;„ ic, poteritï Qitid proderit fignü fuf)le,amp; dodor ß j mendax,qui tefolitus eft docerr,Ot omnia ido lo atqj fcuiptilibus tuis dqs accepta referresiEt quid quxfo ftulrius, qua'm quód fidtor ipfe qudd idolafaeiat muta.quin linguam additSf loquelâ^Mene impofturæfunromnia Vxaûc Uli 9 imagini lïtulnrp dtcit,Expergifcere,qua^ Îîdc |
|
PARAPH iîdefomno excîtariîpfam oporteat,6t lapidi iDutoutfefufcitct,quafilapis quicquâautan-diatautpofsit. Anille uos doccbit,qua uia life mala liceat effugere-'Ecce nihil aliud quam deauratus aut deargentatus ilhccôliftit. Si res eftplane inanima,quae neqjfpirct net^quic— quam fecommouear.Porró Dominus nofter, Deus uerus Si uiuus eft in tempio fibi fandfo, Undeinuocarus femperfuiseertam adfert o- pem. Ethuic quidem tota terra conticcfcat,ita to bubus Ifraelad confirmandum fub lureiuran do fermonem tuum dedifti. Res eft certifsi- utnehifeere quidem quifquam aufit.amp;meii-toipfum honoieomues uenerentur. C A P V T III. Orilt;//o l-hbjcuc,ad numéro! l^etorum car- -minum, quàm lft:ßimedc-catilanda. D Omine,audito fermone tuo,quo multam populo tuo calamiratem minita-ris,amp; mileriam, timui nepopulus tuus illis opprcIfuSjCÖeidcrctae periret ; fed tu Do mine.ijs quos crcafti,atq; in peculium tibi de-Icgifti.nenega opem ruam.fedin medio an-iiorumquibus inter Babylonios exulandum «it,in uira eos eonferuato. Si in medio anno-tuni,qiiando res uidebiriir defperatifsim a, tSc prçftâdâ per te lalutc illis nota faciro;amp; tcporc k iræ.milericordia: tux recordator.Dcus olim à môle Thema ucnit, datums populo lege fuä; JiX amp;illeIfraclitico populo fanótus, àmontePha W« ran,qui Sinai eötiguus eft. Nôfecit talirerulli nnqnationi, adeo eximic charos habuit ludx os.ita qiiidc hfc res habet. Operuit autem per id temporis gloria eius ccclos,amp; de interfeilis tfgib.Pharaone,Sihon Si Og,laudib.eius refo nabar rota terra.Splcdoribi fuitkicidifsimus, «imdenoélein columna ignis fuis pracluce-rcfatque ipfos præeederct. Nam radij ex ipfo profulferunt, unde multa lux profedla eft. Ibi ^uocpabi'conditiim robur eins fuit, area nttni4o rumfortitiidinis Domini. T^ntefaciem eius ptæibat pcftis, 8i febris ardens egredicbatur 3d pedes eius,quicquid in Aegypto pritnoge« nitorum crat,perimens amp;nbsp;conlumens. Stabat amp;inetiebaturChanançorum terram,circum-circaprofpexiteam, Si genres fuoloco diftur« bauit. Tunc contriti funt montes multo uetu ftifsimi,amp; colles anriquifsimi poft rot peraéfa feculaconciderunr.Reges inquam,amp; qui mul tisannisillicregnarant principes,fuo tunc re« gnoacuetuftifsimis fedibus pulfifunt. Loco ciuspernaequam noslueramus, odfoannos feruientes Chufan regi Mefopotamiae, uidi ip fatentoria régis Chilian per Othonielem ludi cetnlfraeliticum difsipata: rurbabanrur quo-qiietabernacula Madianitarum per Gedeonc. Multis iraejj acuartjs modis populum fuum re demit Dominus, idem indubic Si nunc inter Babylonios eis prçftaturus,liquidem eius iuf-fufluminaipfa liftuntcurfum fuum,dumfedc populifni inimicisulcifcaturDominus.Ne^ enim fliiminibus ipfis iratus eft, neque contra flamina defxuit furor eius. An aduerfum ma yo |
R, A s 1 s. 4f reexeanduitiratua,quando hoAes Ifrae’is in eo demerfifti I minime' certè. Illa enim condu-cunt populo tuo,atqj etia irrigandæ terrp,qu3c aquis minime carerepoteft. Vndeamp;nûccon fcëdifti equos ruos,atcp tuas quadrigas,nubes nimit Ü, p quas pluuia terra irrores, quae faluti atcpbonoipfifit. Olim quädo perdiro inudo Sufeitmsfit impio, iolos tuos uoluilfi manere {wptxÙKcs, feitAlh arci dilueidc Ie manifeftauit arcus tuus, qucin tri- tuum. ma. Fluuios ex arida produxifti terra,quum in deferto populus tuus fiti laboraret. Videbant maieftatem tuam Ifraelirx,cum defcëdtrcs in montem Sinai,undereliqui omnes montes fa lt;ffo tonitrucôtremifccbât.Inundatio aquaru rranfibat,profunda aqua reronabat,amp; fumma fefe ckuabar. Sol Si luna conrinebant le domi in fuo habitaculo, nihil enim horum fplcdorc 2 0 opus erat. Ibanteiiim Ifraelitx ad lucem fagit tarum tuarum,radicy:um nimimm qm de columna profulgebant ignea,amp; ad fplcndorc ful gurantis haftx tux,columiix mdelicet ignex, qux populo prxlucebar.ducatum illi prxbës. Iratus ingieft'us es Chananeorum terram, Së furibundus impiasillic genres protriuifti.atcj; illineexpulifti. Quâdo uerô lioifespoifeaad'-uerfusllracletn infurrexerunt, egrelfus es ad feruàdum populum tuutn, feruaturus eos per JO Cliriftum tuum,regem Dauidfcruü tuum. Ca put fine coloplioncipfum domus impioruin transfîxifti,occilb Goliath funditÙ8,ipfam Phi liftacorum domum deuaftans. Res multo ue-rifsima amp;nbsp;bene nota elf. Suo iugulafti gladio caput exercituum eius,qui ut turbo de impro uil O ueniebanr,ad me dil’perdendum : gaudio enim ac uoluptati eis fuit, pauperem ita occul tedeuorare. At nunc,conculcaftiinmarie-quos tuos, nubes fcilicet, quibus tu uelut c- J// quis ueherisiSd hastibiderinesin aceruo a- eaniftuis, quarum multarum, in ipfo nimirum mari,ita ’ ut nulliillincafcendant uapores, unde gene-rentur nubes, qua: terram compluant. Qua quidem re cognitaexpauit continuo uenter meus, ut qui famem arque annonæ carirarem impedere præfentiret. Vndc èilabia mea cum id refciuiftem, contremuerunt: quin Si ipfa olfa mea computrefeebant, atque incipiebanc flaccefeere, amp;nbsp;meo hoc in loco expauefeebam, ubi ex colleda fub diem anguftiæ meire,quie« ram fperabam fatuntatem,cum interim ho-ftisafeenderet contra populum Ifracliticum. ad extirpandum ipfum. Ficus enim non flogt; rebit, neque fruófusullus proferetuitisifal« let amp;nbsp;foctura oleæ,imô arua ipfa nihil profèrent quod quis edat. Hoftis enimfimul omnia corrumpct atque deuaftabit. namj SC. grex abripietur ex ouili, nec relinqueturar- mentum in (fabulis. Ego uerd quantum« 6o uis calamitofa Ant tempora , de Domino ramen exultabo, atque bene fperabo, gaui-furus |dc Deo qui me feruet. nam Dominus Deus fortitude mea eft, qui ruptis ho« ftium |
4^ ÎNSOPMONIA
ftium laqucFs amp;nbsp;uinculis,pedes mcos faciet uf Ceruina uelocitate fînrad euadendü omne ma lum.undelibcrafumin rerraillamca fublimi, in terra inquam^fratl me dabit uerfari. In*
N PROPHETAM
ter cfteros pfalmos meos dctur amp;lucpfalmuf meus cantorum præfcdlo.
Tinn V^raphrafeon in prophetänt HabMUC,
IN SOPHONI AN
P A R A P H
Verbunt Domini,quodßätim eA tempore lo-ßlt;e,fil!/ Ammon j^egis ïiida^cttm Sop^enm, qui fc-giilüirpe prognatus,ßtittf fiiit Cufhfilij Godoli^i filij Amaril,quifiliui fiiitpicntißimi regit Ezfehije.
C À p V T I.
to
R A S I S.
de omonibusirëingcnuis,acclaro genere na« tis,qui ut populum in fui admirationé rapiâr,
MIN V s Deus non ferés di» uriusimprobiratcm,acimpios ludaici populi mores, indies magisacmagisin deteriusjîla benres,adcd iir improba eo-rum malitia uinduflam expo-
20
feeret arque acceleraret, amplius earn inter« quiefeerenon fines: excirauit eis ex aula regia uirum prophetam dato ftemmate, ftirpénimi rum prognatum regia,qui fuper aduenrantib, malis popiilum prfmonens,quid Domino de ipfi's perdendis decrcrû eilet,rtgnificaée uolcs, in hiirie deipfislocutus eft modum : Depcidä ^irfus uniiicrfa c terra hac, ait Dominus, neq;
■ exotico ucftitus genere Ce conueiiiütir, Sume-turruncuindi(flaquoq;de omnibus tribunis ærarqs.coacQoribus aut fimili hominümgene re,qui quart re benegcfta gaudiogeftictesdo* mum redeunt, dominorum fuorü domos, rebus rapina fraude partis,attp aded ui exror-tis,impleturi. Tüc quidem temporis magnus ôi horrendus audietur clamor Hierofolymis, ad porta pifcariam,amp; multus eiulatusad Icho lam^quæ fecunda domus à regia cft,amp;uaria multaîjj cardes acinterfediio in collibus ciiiita tiadiaCentibus.Eiulate.atquepIanflumfacite
enim amplius impios eorum mores ferre pol« CoBgregawr Dcperdam autem turn homines, tum iu menta.atq; adcó ipfa etiam uolatilia corli, iinà
30
congregabo tmnia à ja* eif territt
cum pifcibus maris quibus tarnen diluufftcm poreparcitum fuit. Tunc eritubi impq impin gantat(pxorruanr,quando homines exj terra haclfraeliticacxtirpari curabô, air Dominus, nam deillisperdendis unica mihi cura ert.atcp in iIFud unum incumbo. Extendam enim ma«*
qui habiraris ad forum Mach tes,fiquidem om nis ille mercatorius popufus perimetur : pcri-menturinquam.atquedurifsimaqucfp.fercnt omnes illi diuites.argento magnist^p fuis opi« bus tantopcreonurti. Nam tunc temporiseer ScriifaM tcoppido qua'm diligcter perfcrutaturusfum toram Hierofolymorum urbem,nequidmela inMccnf' teat aut (ubterfugiat: eriam lucernas adhibiru rus,nequidme ufquamfallanrin tenebrisab ft rufa,quippe qui de omnibus impiis in fua fœ culenra Si impura impietate rtc obftinatis, me ftatui tune ulcifcL cogitant enim fecum, quód Dominus ego netp benefadlurus firn uiris bo* nis acpiis,necp malefaiflurus impiisipfisamp;'fcc leratis.id quod tune funt fenfuri,magno(]jfuo malodocebuntur. Omnis enim eorum fubftï
num meam fuperIuda,8f fuper omnes ciues tia,8f quicquidfeceruntrei, diripietur, Sf do-Hierofolymitanos.idcp ut extirpe ex loco hoe 40 mus eorum defolabuntur. Aedifïcant quidem ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nuncdomos.fed non inhabitabunteas! plan*
reliquias Baal,quas fumme' exofas habeorun-deSf nomcfuperftirioforumiftorum quipul-lati incedunr, fimul facerdotes Baaliticos, genus hominum fceleratifsimum delebo: qui item fuper domorum reôta procidunt ac pro-cumbunr,adoiaturi militiamcœli,una cum illis quoq; qui muira in lient ratione habent Si Dominîi Si Malcham,partim bine pendentes.
tant quoep uineas, fed nullum ex eis bibent ui num,ldquoditafore,multisadeó abhinefe-cuhs,legis mcæ tranfgrefl’orib.minitatus fum. Carteriim nuncillis eaobuenient,rtquidem dl CSille Domini magnus,miiltocpterribilifsi-musquam proximé lam adeft.Quam proxi-meinquä,adert, amp;fertinaro fimulomnes mul to curn morrore opprimer: fiquidem uoxDo«
amp; partim illinc,ita ut uirotp pedc cîaudicâtes,
à Domino 'deficiant, nihilqj retfie aut intégré fó mini, quieodieinfonabit,amaranimiseft,óf incedanti Neqj enim toto peélore quærüt Do
iiîeteàfacie Domini Ce., quia iuxtà tîldies Do*
minum,imóuix quicquam ipfum morantiir^ ramctfîipfîfibinideantur feduli effc eukores Dei.in quibus uix quicquam defideres.Scd fi* leaf, neipquifquam Domino Dcouel contra hifcat.ita utfeilli ptirgare conetur:nam dies Domini propè adert,quippe qui prfparâduni
grauis.ualideq; fefe ut tonitru attollens. Dies ille, dies iracacfuroris eft, dies fummarangu-
ti.ini. curauit facrifïcium, fegregatos iam illos ha-bfs,quos dcrtinauirma6fandos:qum 8i para« tos habet quos ad illud c5uocauir,ôf per quos 66 ilH madfentur. Futurum autem eft in die huius quôd Dominus apparauir facrificq,utuindi-
ftiæ,atqueafftilt;ffionis multo maximscidieseft inquam.lógè miferrimac calamitatis amp;nbsp;defola tionis,dics tenebrofus pariteramp;caliginofus, nubilus amp;nbsp;obfcurus,quo rtmul omnes confilii inopes futurifitis.Tuba enim hocdieclafsicu canet,atqj milite cÓuocabit ad arma, ad arma, aduerl'usciuitates muniras, SCcôtraquasIibet arces arque turresexcelfasiunde hominesiplï triluW» tanta premendi funt anguftia.eo^ ucturi cala miratis ac mifei iæ,ut ambulaturi fint fient car-Cbnullâ ufquaminuenientcseuadendi uiam, '
R A S I S.
PARAPH y^quia Domino peccaucrunt, legem iplîus hihilmoran. Effundeturitaqj fanguis corum Boiiniaiorecôniiferatione,quàm tï puluerem quis effundar,autaquam limofam;8lt; caro eo-rum non fccus arep ipfa excremeta. Summum quidem bonum libi folenr conftituerc in diui tijs fnisjundecuntp illas coaceruâfes: cætcrùm in hoc die irç ac furoris Domini,neip argetum neep aurum eorum libcrare eos poterie. Nulla ratione,nullo qiiätumuis magno lytrouitam '© fuamredemerintmam Dominusignefuroris fui iam accëlî totam terra confumetatep deua-ftabit,qujppc qui præceps, attp citra omne am pliusdeliberanonem faciet, ut de omnibus ha hitatoribus terra; liuius adtum fir.
C A P V T II.
PErfcrutamini atqj cxcutiteuos ipfos,quç uclfraifudia Ôë faiffafinr conliclerantes: pcricruraminiuos, inquam.ô gens ina-’nabilis.neqj à quoquam defiderari digna,id-•jneanteqiiam diei illius proferatur fententia, 9’*æ Domino dcuobisiam tfatutaartp decrc-*3eft,pcrquam ut palea ab igne eonfumami-Refipiicite.arquecognitam uitam prauam oniittite,antcquam uosfuribundailla ira Do mini opprimât arque conficiat,an tequam uos diesilltfuroris Domini præueniatôë anrici-WiDo pet. Adfolum côfugitc Dominum, quotquor ’’’“’«w-in terra hacpaupereseftis.quirp id quod Do- . minusiufsit, attp agedum iudicauir, feduld co Jo “Iwe, iiaticftis prpftare. Studete iufticiæatcp ben eft-rentiçmutuæ.nemo fefe inflatus efferatifed a-liü qmftp (e prpftantiorc exift imet, fi forte uo-his in die furoris Domini detur latere,atqj ma Inm declinare. Nam quod de circüiacenrib.Pa læftinisquifquâcogitet.quafiillincliceatquic quam fpcrare auxilij,id plane nihil eft; fiquide liofti cedes deferta erit, Sf Afcalon deua HabitunAzotios uerd aperto Marte clara luce «pcllcnt, amp;nbsp;Accaron funditiis deperdetur. 40 Væuobisquihabitatis regionem maritimam populo militari atqj bcllico, amp;nbsp;ne Iperetis uos plane fore liberos. Grauia enim Si liorrenda nobis quoqueimpendent.fiquidcm fententia Domini contra uos ferrur,ô Canaan,amp; merca iores qui terram Palæftinä incoliris. Sic enim nos difturbabo attp difperdam,inquit Dominus,ut ne ullus quidem ciiiis nobis mancat re liquus. Et regio ilia mari tima,quçn une popu lo plena perftrepit ac tumulruatur, ceder tugu j o riolis,calis atep eaulis paftorû, amp;nbsp;effofsis peco rum feptis. Imo regio ilia Palæftinorü ceder in hæreditatem qs qui ex domo luda poft capri-uitatemipforü eruntfuperftites Sireliqui. Ibi pafcfntur,in domibus Afcalon accubabüt.ac fefereficient. nam Dominus Deus corum,ut-runqjnuncin eos defçuiat.refpicict tarnen cos aliquando,amp; mifertus eorum,captiuitarem ip forum diftdluer. Audiui opprobria Moabi ticipopuli,amp;:conuicia filiorum Ammon,qui- 60 huspopulo mco conuiciati funt, amp;nbsp;quae in il-losprobra coniecerint. Superbe enim nimis locutifuntjamp;pcrquàmtcmcrc fuper dcuafta«
Modh ut Sa doniaerist
tis populi mei terminis ,id quod illîé certé non cum rifu abiturum eft. Nam fi uiuoe-go,ait Dominus cxercituum, Deus illc Ifrac-Its: Terra Moab erit ut Sodoma.Sf quam inha bitant filq Ammon utGomorrlia.Succrefcent enim illic cardui amp;nbsp;urticlt;c,ira ut fal illinc ef-fodias.nam locus illc perpetud fterilis erit,8d defolatus. Qyiuerdex populo mco fupcr-eruntjdcprædabuntureos.atf^adedpoflell'u-* ri funt ipfos, atqt cos habitun fiibdiros amp;nbsp;fcr-iios. Et hoc quidem pro ftulta fua ferêt fuper« bia.uerbisépillis magnificis,quibus contume liofcattprantocum faftude populo Domini cxercituumlociitifunt. Dominiisautem ina-gna fua uirrute,terribilcm fe illis prpftabir.ubi omnes rerrp illius deos côminueritarqj difper diderit. Tunc quidem undelibct locorum ho norem Domino habituri.atqj honoraria mu-neramiifiirifunt.etiam illiqui gentium infu^ las inhabitant. Vos quoqj Aethiopes, quan^^ tûnis longe hinc difsita ueftra hr regio, gladio etiam Domini interimemini.ficutik Ammon» tæatqj Moabiticus illcpopulus. Ddminuse-nim extedetmanum fuam aquilonem uerfusr nbi Aflyriam uaftabit: ipfam etiam defolatu-rus Niniucii.eam torridam reddi(urus,atqj in niam utdefertum, nbinullus inhabitet,ira u£ in medio eins pafcanturatqjaccubeiitgrcgcss imd ut beftiac quæ ufquam terrarum inueniiin tur, hominumqj frequentiam fugitantt uelut criciiis Sc onocrotalus illic commorarurp finr, infuperodomuumipforum limine, quod iHi fiipcrbefolent habere ucrmiculatum, amp;nbsp;affa-bré exciilptum . Garrient in feneftris ipfis a-uiculsc,limendefolatum erit, ubi diruto domus tedfo ccdrinalaqueariadenudauenr.Tft quidem probris,conuiciis, onmiumli^ conru-’ mclqs ac ludibrqs expohta erit Niniue. Haec eÏlci^ eftciuitasiilarætabunda.inquicnt, SC luxu o- uitM gloria lim ira diffluens, quxiccura omnes pracfreon ja,habitaiu temnebar; quæfccum cogitarefolet, fc folam tn confidtn cftcaliquid.SCnoncflreciuitatcullamqiipcum tix. ipfapolTetconferri. Cæterùm quam nunc eft defolara SC deuaftatat' Quifquis uerd earn prp • terierit,fibilo,motalt;p manu fua plaudens,eam defpiciet; folita enim eft omnibus facerc male.
C A P V T III.
VAc defoedatæ SC contaminaræ,prædatri ciqj Hierofolymorum ciuirati,quæ im-purifsima,arque omni fcelcrum gencre coinquinatifsima, rciflcdocentiumuoci non aufculratinon fufeipit caftigationcm,neque patitur fe reprehendi- Non confidit Domino» Deo fuo non adhæret, ipfum'que prorfus deferit. Quos principes habet,rugienrcslc ones uerius funt, quam homines: SC indices eius afsimiles funtlupis, qui fub uefpe-ram (ubi torô die nihil deuorarint) graui-terfamcfcctes,neofta quidem fibi in mane po ftcrü reliqua faciuriroti enim funt in deuoran-do at(^ exugédo populo. Prophetæ uerd eins, futiles SC nihili hominesfunt,uiri prorfus fee-lerati,SC ut tac côtaminatifsimf .Porrd facerdo-
’ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tesji^uo-
-ocr page 296-W PROPHETAM
ultant,quostuncnonfcramutpfrgant ampli nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
us de monte mihi famflo fuperbire amp;nbsp;infole-fcereifedfolum in tereliquumferuabo popu- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;]
Iumafilidum,miferum^paupcrem,quiom-ni auxilio dellituti, folnm fperabunr in'nomi ne Domini. Qÿi uerd ex Ifraele fupererunt.po pulus multo Optimus erunt; non enim agent inique, neqjloqucnturmendacium, ut fallen-do proximo ftudeant, neq} erit in orcipforum lingua dolofa. Placide enim fccurd pafeen-tur atep accubabunr,Sd nemo erit qui eos exter reat,aut maliquippiam eis machinaturus fir-Qyin ouas,at^ rnulta larticia exclamas filia Si on {Quin iubilatis,laeta^ concinitis carmina sio», tribus Ifrael Ï Qain Ia;taris,amp; toto corde cxul ßlia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»,
tasfîliaHierufalcfDominusremouitomnrm cödemnationem tuam,muita tefalurelocuple tans. Euanidos reddidit omnes holies tuos, ira utiam nihil fit,quod amplius mcruas rex If rael. Dominus in medio tui efl,aduerfus que non eil qui uel mutire audeat : itacp non eft ut pollhac mali quippiam timeas, Tunequidem ipfa Hierufalem bono iubebirur elfe animo, manumlÿ cxcrcerc ualidâ amp;nbsp;fccuraminam Do minus Deustiius,inquienr,in medio tui ell, cuius inuidla uirtus eft. Et qui folus uerc' po-tcns cft.te feruabir,gauifurus fuper te mulra lp ticia. Silebir, neqj ullam unqua ucrcrum worum malorum mentionem facicr,idlt;pquódex je animo re diligat cumouatione.eftufifsimaip
Ifticia de tcgauifurus.anjp cxuIrarurus.Quor-quotmæcongregationis afftiiflifuerunr,atc^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
miferc' opprefsi, hos à tempore tux rcdcprio- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
nis ad te conuocaui atqp collegi, id^ qudd ex te eflcnt,amp;onus contumeliofum uarialp con-uiciaamp;opprobriatuliil'cnr. Ecccegointem quot;Egointerß* poreilioconfîcioarquedeperdo omnestuos ciameKfU^ holles,qui te ullo unquâ temporeaftlixerunr, amp;nbsp;feruabo congregationem populi mei,quan rutitte.
40 tumuis claudicantem ac debilem .* Si répudia-tam rurfum domo mea exeipiam,non rccorda turus amplius iniquitatis eorum,quin potius illuftres cos faciani SC magni nominis ubicun que terrarum ignominiofeà gentibushabiti füllt. Eodem etiâ tempore Si uos mea domo i excipiam, liquidem inter omnes populos to-tius terrae,qui plaullra conuiciorum Si oppro 1 briorumin uos folentcongercre, magni nominis uos reddâ Si iiluftres,id(]ß cum ex liobis
fo captiuos prx oculis ueftris, inquit Dominus, reduxero.
Flt;«M P4ra[)hr4fe0n in So^honidm^
PROPHETAM
'48 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N S O P H O N î A
tes, quorum maximam decebat elle fanäimo niam, Iti pollüunr arquedelioncHant fandua rium Domini, ut qui Domini legem contem-* Deminut in nuntacfaciuntminimi. Dominusiuftusille fJut in met optimusrnax.mediusintereos ell,eiegitenim dioeiut,tton fibiHiérufaleminhabitationem. puduiflet i-faceret init giturcos,ncqueegill'ent tam inique,quin po« ^uitatem. tiUs fingulis diebus matutino tempore judicium eiusinlucemdediflenr, exeius uolunta* te ôi prçfchpto per omnia uiuen tes,idq) indegt; felfc; fed iniquiomni pudore pofito in omne uetitumnefas ruunt. Succidtatq; difperdidi genres plcrafc^.quarum rïrmifsimç arces de uallar£ fuur,6^ platex ficiaccc defolatæ.ut non fit qui eas pei tranfeat. namuix unus quifpia ex eis remanfir, qui non fit interemptusumd totæ inter genres ciuitates fic funt defolatæ, ut nemo (ir.ncmoinquam,unus qui eas inltabi^ tet. Cogitabam autem meeum, qudd Hie^ rofolymitatii liorum malo dOifliores faóli,re(Ï to pifeerent tandem,atep me timerent, fiifcipien-tes ealligationem,arqt ei qui improbitatem ip forum reprchenderer,aufculrarcnt,utnefub« Uerterentur ipforum liabitacula, amp;nbsp;ne omne malum ÿ quod ego deererum arq; paratum ha bco, ipfos oppnmeret aeprorfus deperderet. Cæterùm illi antiquum obtinentes, primo di luculo furgut,amp; in omnibus fuis farfiis corrupte' agunt,at(^ fcclerate.Propterca qui de pufil lo eftis grege, expedlatc me, ait Dornin us, ad cum ufrp diem quo exiirga, cogniturus quantum quift^ prædatus fit,utreddam unicuique iuxtataiflafua. namegoferam fententiamde congregandis gentibus,amp; de coiledim difper dendis omninus huius mundi regiiis, effutu-rus in eas indignationein meam,ö^ omnem fu ribundam irani meam ; quia furibundo arque ardente meo zelo, tota confumerur terra, ita ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ut omni impietatedelcta.iuilicia earn inhabi-
Rfddrf»» fgt;o t)abo enim tuncpopulis labium eledlum, bulir btbium idololatria undir^ deleta, o m nes n umc Do efrHum ut mini inuoccnt.eiipconcorditer UnO ore S^ea-inuocetomt dem menteferuiant. Tuncamp;illi ultra flumi ««i»«omi» naAethiopif mihifupplices.cögregatiouideli he Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meis.qlii difpfî, attÿ in Allyriâ abue-
^iillincabierütad incolendà Arfareili,adcur rent,atqgt; munera mihi adferent,multo mihi in honore futuri^quippe quOs ex animo fim dile ^urus. Tunc quidemô Hierufalem noua, nonpudebitteUlliusfadi tui, quo aduerfum mcpeccafliae deliquiilii fîquidem curaturus tuncfum,ut de medio tui rollantur qui de terra ilia Isctaac forlici, tibi^ débita infolenter ex
IN HAG G AE VM
PARAPH
Aflito feettndo Ddrij regit Peridrum^nißefeX' tOf printo die menßs fitdum uerbum Domini fer liiggieum prophetam cunt Zerubabe/e filiot ßuenepote Stûlthielit duce luddi ey cunt leßt filioiozedec, fummó fuer-* doté in butte modumt
V A N D O iiOs ueri principes, rotuslp fim ul populus non ni fiüeftra 4u*riris ar^curatis de Domino,ciuE^ templo ali quandO èxtniehdo.necogi-lantcs quidem^atqueprorfus fccurii
|
j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PARAPH fedurh dum interim fuasquiftp xdesqfuper-j bifsime' extruit',atqjxdificäscxornat,xgrc'fid indigne' id in liobis exercituü Dominus feresj I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fic me iufsit loquiiPopulus hic de me fuo Do- •tiino paru cogitans,nefp eundem me multum moratiis dicitnondum adueniffetempUSjtem , pus inqtiä.ut extruatur domus Domini;quam quidc.Ti rem uobis qui in populo primas tene tis,in primis curx elie decebat. Significat itatp , uobis Dominus,attp per me in huUc uobis lo ^ne quiturmodum; Num opportUrtum fid cömo-dum faris tempus uobis eft, ut domos ueftras Do- extruatis,quas inhabitetis laqueatas fid undiq; 'Vitilifit exornatifsimasjdum interim domus ifta mea I defertarelinquitur.neqjeireparandxquifquä nianum admouet.' Nunc itatp fîc uobis loqui« tur Dominus exercituum t Vobifeum expedi-tequiduobis hadienus resueftrx fuccedanr, profperehe fid exanimi ueftrifententiaian po tiusnihilqjfperc'fid infeliciter. Seminatis mul tum,ödparum eft quod uobis datur inferrc, dum ex bona fementc malam facitis meffem. Comeditis quidem, fed parcc,fid non ad faturi tatem: bibitis,fed non ad ebrietarem,ira utli- «atlülarefcere ; induitfs,atfp conueftitis uos^ quot;71 Æ fedtenuiter aded, utiiide non concalefcatis. j y 11 Porróquifuam operam altcri padla mercede locatjis illinc nihilo quoquc ditior fit.perindc äcfimercedc ipfam mirtarinfacculumpertu- fum,autft pecunia ei fubmanibusIiquefcat.J® althieli8,duccmluda,6dlefumfiliumlo2edecj PorrdDominus exercituum ficIoquitunAgi. te,iam rurfum animaduertite,arque uobifeum ♦xptndite.quid nuncuobis res ueftrxfuccef-furxlint.fidcexrruendadomo mea caperitis «Ifcfolliciti. Afcenditein rnonrem Libanum^ •luipulcherrimas habetcedros.ut illinccon-uchatis ligna,amp; aliunde rcliquam ifti negocio nccelTariammatcriam, fid xdifieate mihi do-*num meam,ut de ilia mihi placeam,ac me ip-fum omnibus gentibus reddam illuftrem. Lar 4 feminantes refpicitis ad multum, bonam fptrantes melfem.fed eaobuenit maligna fid nodiea; qua quidem in domum illara, Ba tu e-ïmdifperfî.minimumlp uobis reliqui. Er qua quæfo caufa ïait Dominus exercituum. Pro- I* pter domä meam qux deferta eft, fid negleclui habetur, dum interim uos curritis in fuä quif-quedomum. Hacquotp decaufa prohibitum tftccclo.neuoscompluat neqjirroret: fidter- pliusdefideraturi fitis. Netimueritismodo, tat.nequem uobis fruélum proférât. Immifi arqjconfiditeifîccnimdixitDominusexerci-wimficcitatem in terram,fid in montes : fuper hiticum fid muftum fid oleum arque aded fuper omnia quxde terra proueniunt ac nafeuntur, K«m fuper homines 0dfuperiumcnta,amp; fuper emneopififiurn manuarium.Omnia enim fte tiliafunt,neq; quicquam eftundc rem facias. Et Zerobabelfilius Saalthielis, populidux,i-i/bsu!i ^‘quot;'^Iffusfiliuslozedec, fummusfacerdos, i'Ho-b ®^°*”t*spopulusqui a' captiuiratc manferat _______________________________________________ WiiBIo« 5^'’‘^““®gt;’“diuituocemhäc Domini Deifui,6oornaredomumïMeumeft quiequidufquäeft prophetx; crediderunt, $ auri,meü item argerum eft, quiequid ufquam lt;nbsp;■ Dominus Deus ipforum cum mififfer.quifii- nbsp;nbsp;gentium eftargenti,inquitDominus.Vnde fid (trhifccrebusipfosreprehenderetatqpadmo gloria domus huius poftcrioris magna erit £ prat |
it A Sts, nercr. Vndepopulus ipfe culpabilem fe agtio-fcens,amp; meritó rcprehenfibilem, multo timo re propter Dominum percuifus eft. Haggxtis uerdhac in re Domini legarum ages apudpo pulum,fatisfad urus legationi fux,ne quomo tus eft populo in hüd modum : Ego uobifeum fum, ait Dominus, eftis^ me experturi uobis bonum,clemcntem fid cömodum,ut qui nego io cia ueftra fecUndaturus fim, fid operibus ue-ftrisafpiratürus. Aduerfariorum tyrannidem qui opus ueftrum impediant,nihil eft quod ri meatistaccingiminimoddad domum meam conftruendam.Dominus uerd ad hunc meum Sufeitauii fermonem animum addidit Zerubabeli filio DominusJjjc Saalthielis,dueiluda,fid item lefu filiolozedee ritutn 'Zorii fummofacerdoti,fimulfidomnireliquopopu labeL lo,ita ut nihil morati ucnerint, atqjicfccom-pofuennt,ad faciendum opus Domini, extru 10 lt;?luri uidclicetdomum Dominicxcrcituü Dei fui,id(]; codem menfe quoipfos hue inhorta* bar, nempeuigefimoquarto diemenfis fcxtilt; fid anno Danj régis Perfarum fecundo. C A P V T I L Enfc feptimo, primo uigefimo die menfis,cum iam extruëdæ domus fun damcnta iada effent, Siparietes mu-rorum paulatim cxurgercnt, locutus eft milii Do(ninus,ac iufsic trie Zerubabelem Alium iià fummum facerdotem,omncmq; populum regt; liquumalloquiatq;inrerrogare: cequis inter ipfos natu grandiorcs fuperftes efleut,qui do« mum iftam in fuapriorc uidiifetgloria.' Pond qualem uoseam nunc uidetis, non ’ne ueftro iudicio perinde eft,inquam,ac fi nilul effett’ ita ut bare nc comparanda quidem ad ill.im fitl Sed nunc animo re bonoeffe Zerobabel, neiji ilium quicquam defpondereiubet Dominus. ° Bono itc animo fac fis amp;nbsp;tu lefu fill lozedcc* facerdos fummemeq; uos animum quicquam defpödcatis populus terræ, fie enim iubet Do minus; Quandoquidem ego uobifeum fum* omnia ueftra négocia fortunaturus, inquic Dominus.feduld in hoc incumbite,ut id facia tis quodjuobifeum padfus fum.quando ex Ae gypto egrediebaminijfi^ fpiritus meus perfta-bic inter uos, ira ut in promifsis meis nihil am tuü, Adhucpufillumeft.fidégocômoueocœ- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;unit Ium8dterram,mare8däridä,attßomnesgcn- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘quot;fl* tesrapiamin ftuporem,fiquidemomniügen-tiumhucadduceturdcfiderium.Qiiicquidilli liabentpreciofumfid defiderabile,quodq;ip-fis omnium charifsimii atqj defideratifsimum eft,hucadducetur; unde fier, utgloriofam red dam domuhSc, inquit Dominus exercituum. An'non ex mea fentenriameâ mihi licebit ex |
|
Jö inzacmäri prac ijuod fuit ilia prion's, ait Dominus excr-druum, Locutusrurfummecum eft Domi nus quarto amp;nbsp;uigefimo dienoni menfis,anno Darq régis fecundo,ôi iufsit me cxercituum il Ie Dominus facerdores interrogate quiddam, quod ad legem attiner,in hunc modum : Ecce tollat quifpiam in la ci n ia ueftimeti fui carnem immundä,d^ contingatîiam'illa fua lacinia uel panem uel pulmentum, uel uinum uel oleum uel quicquä quod edas.reddetur 'ne continuo 6iilIudimmundiim?Sacerdotes uerô'cxquo» rum orelexrequirenda eft.refpóderuntidnö fore côtinud immundum. Rogaui iraque eos rurf um : Si homo quifpiam immüdus liorum quicquam contingat, iam ne eritillud immun dum?Refpondcntes uerdilli,dixerunt, ficim mundumfore.Refpondi itaqjeis,acdixi: Sic etTe populum iftum,imó fie eft gens ifta coram me, ait Dominus, amp;nbsp;ficomne opusmanuum eorum, adeo utamp; illud immüdum fit quod i» : bi offcrunt. Vos enim ueftro quxftui ftuden-fes, deofferendo tantum curatis 8ó foUiciti c-ftis,ôfinterim dum in conftrueda domo mea pendent opera interrupta. Si mandato hoc meonegledlo populus ceffat, immunduspla ncmihi cenfetur, alioqui ipfa rempli conftru-^lio efifetipfis quafi lacinia ueftis.neqjfi'cabo« niinarer omnia ipforum faifla. Qui uiua Dei templa quæmanum auxiliatricem defideranr, contcmnitac negligit.quomodo in ipfo fuerit charitas Sed date elcemofyna,amp;.' ecce omnia Bf Hiwepo- uobis müda funt. Cæterdm nunc uobifeum Hite corda quçfo expendite,K diem hunc cum (uperiori* uejlra, à die bus conferte.antequam lapis lapidi in conftru 1}dc amp;ßt' cndotemplo Domini iungeretur.Sf noiidû ul prà, ante^ la rempli fundamenta iaâa erät: cum nihil hic qiMW potte* incerptum efifet.uenitaliquis adaceruum,un-retar lapis defcfperabatuigintichorosablaturü,amp;abftn fiiperlapidc, htuixdecem. Venitad rorcular alius, undefe * uini bathosexprefifurum putabatquinquagin -i ta, exprefsi fuerunt uiginri, Ariditatc uo$ |
ÜM PRÔPrîETAM, percufsi,rubigine8f grandine,arque adedma ledixiomnioperi manuum ueftrariim, utre-fipifceretis,atque de mecogiraretisifed non fuitjinquit Dominus, qui uos ad me conuer-teretjôi de domo mea reparanda commonefa ceret. Expendire obfecro,uobifeum hunc diem,amp; qui fubfequuntur, diem nimirû quar turn amp;nbsp;uigefimum huius mefis noni, quo fun damenra rempli iaóla funn uobifeum inquam IO perpendite,amp; beneanimaduertite, non'nefeme quod dififeminaturieftis,adhucinhorreo eft Œt uitis ficus, fimihter Si malogranatum, olea,amp; quicquid cccterarum arborü eft, non-ne ficaftedlx funr,ut nulla earum adhuc fru-dlum protulerit^ Ab hoedieuobis benedidu rus fum,amp;rem omnem uobis loeupletatu— rus. Fadium eft autem uerbum Domini fe-cundd ad Haggarum eodem illo die, nimirum quarto 0lt;uigefimo menfis, amp;nbsp;Dominus me ;o iufsit huncin modum dicerc Zerobabeli du el luda -.Tanta mea uirtus Si potentia eft, ut à Ego me contremifeat amp;nbsp;cœlum amp;rerra. Subuer- Joeirta» ram iraque folium omnia omnium regnorum pariter amp;nbsp;gentilium, fortitudinem eorum difperfurus. terram, nam ut maxime repugnare,amp; mihi refiftere ue Iinr,nihil quicquam poterunt. Subuertam c* nim eorum currus, ik quotquoteos confeen* dunticoncidcntquocp equiunacum infeifo-ribus fuis. Ipfi ferner confi'eient, unufquifque gladio fratris fui. infurget regnum aduerfus regrium,amp;gcns contra gentem,amp;fcfeniutuo deperdent.Er tunc tempon’s, air Dominus e-xercituum.accipiam te, ô Zerubabel, fill Saal thiehs, ferue mi, ait Dominus, Si tanto te in honore habebo,iit mihi futurus fis qua* IÎannulus fignarorius.Teenim, clegi.ait Dominus e-xerciruum. Tinii pitraphrafeonin prophetatn HjgSerum. |
IN ZACHARIaM PAs RAPHRaSIS*
|
VerJ«m Domini tjuodßiium cil oäauo mett-fc, 4nno fccundo Deirij régis Perfarum cum Zacharii filioT3ardchite,filij Addo y in hunc modum. C A p V T I. |
OSTCtVAM Dominiis De* us populu fuum per Cyrum re gem captiuitate Babylonica fo lutum,in fedes reduxit patri* as,amp; complures eorum iam adis in Eabylone radicibus, xgre' illinc ad repetendam terram facram re-uelli poffent: cxcicauiteis uirum prophetam Zachariam, qui illinc eos reuocaret, utpoftli* minio in patriam reuerterentur, non inania fore uerba ipfis occlamitans ,fi qua grauio-ra Dominus ipfis minaretur.Exorfus iraque fuum ad omnes uaticinium,Dominus,inquir, IratweJÎDo fuperioribus annis plurimum in patres ueftos minusßiper excanduit,propter quorum improbitatem fif patres ue* in Babylonem abdudli fuiftis. Voluit ita^hje Hr«-me uobis dicere.nempe qudd Dominus exer-cituum fic uobis loquatur: Conuertite uosad me,neque ita me alienum habeatis animum, Si couertam me ad uos,redlius erga uos quo-que affeftus,ait Dominus. Ne uerd fueritis paternis moribus , per quos illi in grauifsi-mum incideruntexitiuminam Stillos fuperio ris feculi prophets inclaraabant, atep inuita-bantad |
PARAPH
ii
tantadrelipîfcentiam, dicentes qmàd Dominus exercitiium gauderet ipfos coniicrti à pra »10 fuxuitæinftituto,Sitifatkisfuis mahs, ac kelcratis.Verùm boni illi uiri ad uoces eorum obfurdefccntcs non audierunt, nequeatten-deruntmihi, ait Dominus. Arqui patres illi lielfri ubi nunc funtiNon ne pcenas dederunt fuisfackis dignas,quando autpefte,autgla-dio.autin ignominiolifsima captiuitateinte-rieruntfnequecertc'illorum gratia prophetis ferpetud in hacmiferauitapermanendum fu it?Quæ tarnen egocisminatusfucram atquc decreucram.Si fevuis mcis prophetis denun-ciandailliscommifciam,non neca omnia pa tresueftros inuolucruntiita ut tandem con-uerfi, Si culpam fuam agnofeentes diceient,i-tautfuis iîudijsac fceleratcfakis dignum e-rat.me eos cxcrcuiiTc.non fecus quàm cogita« ram atque ipfis prxdixeram. Quarto Si ui gefimo die undecimi menfis ( is autem eft Sabath J anno regis Darij fccundo,fakum eft
gcnribus illis opulentis, arquequietam uirani agcnnbus. Egoquidemiii popuium meum kuiter excandui, at illx nimis iiiciementer,ni» miac]; fxuitia mihi in caftigandis meis auxilia« txiunt. Propterca Dominus populi lui mi-fertus, ficloquitur: Hierufakm poli multatn quam pertulit calamitatcm.redqt mecum in gratiam: undeS^ domus mea, ait Dominus c« xercituum.rurfum in ea rcxdificabitur,amp; per-pendiculum rcliquacj; inftrumenta tabriliain ipiauliu erunt. Adhxcelamarequoquciuf-fusfum in hunc modumtHxcdieitDominus exercituum, Tanta ciuitatum mearum foclici« tas erir,S^ tam in illis alba erunt omnia Si pro« fpera,ur prx fccliei return omnium lueeeflu fufius atqj latius extrucdf fint Tam eft benefa •kurus,atque liuncinmodum adliuc confo-laturus Dominus Sion.tam'que cliaram Si e-lclt;kam fibi oftcndct cfle Hicrufalem. Dum LeiMinoriM autem Iiaeeaguntur, attolknscgooculosmc- losmeos o* os, nidi quatuor cornua. Rogaui itatp ange- «id/.iCycfce lum qui mecum loqucbatur,quid ham hxc fi« lt;jiiatuorcoe biucllent,acfignificarcnt?Is autem refpon- kiu. dens milii:Hxc,inquit, funtcornua quçiîiftur bauerunt Iuda,Ifrael, atquc adeó ipiam etiam j-jicrufalem,régna nimirum gentium populo Dei inimica. £t liæc nobis colloquentibus, o* Renditmilii Dominus quatuor fabros.Ro-gatus itaquea me angelus, quid'uam fatffurt adeflent illi ƒ refpondit.liçc cornua fele eiexil -fc, attp fupetbd nimiiim fc gefsiflc,quippcqu{ Itidain euennlallenr, atquc crudelnei adcoe-xercuiffentjUt nemo uel caput erigcrepotue-rit: Si fabros Iios iam in hoc adcffe.ut deterre rent ea. atque ut cornua fiue régna bare gentium dufcurerent,qux ad dilfurbandam terrant luda fefe erexerunt,
C A P V T IT.
SVblaris autem oculis meis aliud quiddS rurfum uidi, Si ecce uir, in cuius manu fit niculus erat menfot ius. Quern cum uide-rem.rogaui ecquo abiret?iter enim habere ui-dcbaturHicrofolymauerfus: refpondcs uerti dixit mihi.fe uelle metiri ipfam Hierufalcm.ut uideret qux eins efiet latitudo.atqj etiam qua: lógitudo eius. Et ecce prodit angelus ille me-usjCuimecum fermoerat. Huicalius illeangc
to
20
- Uerbum Domini cum Zacharia filio Barachip, filijAddoprophctæ.in hunc modum : Vilïo-’’^k“âdam uididcnoke.Siecceangclusqui* damfpecieuiriliconfccndcratequum rufum;
V - quoi'bi liuc illuc obequitafl'er, tandem ‘ conftititin myrteto quodam humiliorc Si de» cliui. Confequebantur autem hunc aliiqui-dani,infidcnrcs equis rufis uarijcoloribus.at-queetiam albis. Admiratus autem horum con Jo fpekum,rogaui angclum meum, cui meicura tôcreditaeft.ecquidifti libi uellct? Et angelus qmdcm ille meus, cum quo mihi fermoerat, refpondit mihi,qudd oftenfurus, atq; rem om nem mihi narraturus eftet, cuius gratia lu a-deflent. Cæterùm angelus ille uirili lpccie,qui in myrteto confiftebat, prxucniens meum hunc angclum,rcfponditac dixit mihi,hosef« fequos Dominus mififlct ad totam terram cir «umcircaobcquitandam. Et illi qiiidcm con«4o
hnuo refpondei untangclo illi in myrteto con fiftenti,atquc dixerunt, fc iam totain terram percurriffe atq; obequitafle, quod ca ubili« betinhabitarctur, quodqj quictc ubique in ca tiiucretur. Horum autem orationc angelus ille Domini permotus; Eia Domine exerci-tuum,inquir,quando dcifruóla Babel,tota ter rafecuro uiuitur, cunkaipmaria Si terræ patent,quin mifcrcris Si tuæ terrx^ Qiiistan« dem finis erit, ut dcfuias Hicrofolymis Si rcli-quis in ludaico populo urbibus,c(re iniquior: abundeirarum elf, certciion amplius quàm feptuaginta annos horum captiuitatem dura-turam rua habet promifsio, Si hic iam annus feptuagefimus cft, quo liberatos illos conde-cet. Et Dominus refpondit mcoilli angelo, cuimecumfermo crat,id quod bonum cratSi
50
lus, qui in myrteto conftiterat, obuiam pro-greilus ; Curreinquif, atque loquere puero i« ftiin hunemodum, Qÿantumhbct nuncdefo lata uideaturHierufalem, tarnen tanta adhuc felicitate florebit,utpræhominum ac iumen-torum multitudine,quf in ipia erit.abique mu ro fit habitanda.idqj tutd ac fecurd. nam ego, aitDominus,eroiplîincircuiru murus igne-us Si inuitkus, ita ut per mc omnium fuorunt
Argt;/?j; mim habitahitnr Hierufaletn,
confolatorium.Iraquc ille meus angelus mc fxdamareiufsirinlninemodum; Sicdicit ac
lioftium ui6irix, in magno honore habenda fit. Si gloria. Heus heus, qui etiam*num a--------------------------------- ----------- pudBabylonioscoininoramini.quinhucre-loquituruobis Dominus exercituum,Tener-6ochrist Fugite,inquitDominus,deterra aqui« rime atque intime amo Hicrufalem Si Sion, loiiis.quæ Babel habet; fiquidem fubquaru« undeSiplurimumcxcandcfcoatqjiratusfum orcccliucncosuosdifperfhatnunc qucmqnc £ 1 ad fu*
-ocr page 300-|
fi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IPÏZACMARÏA ad fita redire uolo,inquit Dominus. Agedum Sion.quxadhuc filiabus Babylonieiscohabi tas,quin illincaufugisiatqj teipfam feruasi Sic enimait Dominus cxercituum, nempequdd poft gloriofain uiéforiam, ac plane' paratum iam triumpiium me miferit ad genres Babylo tiicas,qux uos deprçdantur arque expilanr.ut illinc uos cducam. Non enim fert, ut uos am-plius diuexcntatep dcfpolicnt: fiquidem quif-qui.s uostangit, is tangit pupillam oculi ip-fius. Ne quid itaque limueritis: nam ecce ego extendam maniim meam aduerfum eos, amp;nbsp;illi eruntuobisferuis fuis fpolio, idonci certc ac digni quos defpolietis ae deprçdemini. Ita in« fcrioruincetfiiperiorem:amp;quiinualidus eft, potentiorem.undccognofeetis, quddDomi-Vatida fpj nus memiferit. Ouato igitur ac ixtaror filia tatare filia Sion, quia ecce ego aduenio habitaturus me-Sion,quiaec diusinteruos,undeSlt;multxgenrestuncrem ce egoue^ porisadhxrebuntmihi,quas amp;nbsp;pro populo ttio, meo habiturus fum. nam médius,inquam,in-teruosliabitabo. Hincitaquecolliges,qudd Dominus exercituum me ad te miferit, qui uos onmes hue conuoecm amp;nbsp;eolligam. Nam Dominushxreditatcobtinebit luda, pro fua iiimirumin terra fancquot;ta, parte : cximièelc-^lam atqj charam habebit Hierufalem. Silc-at.nerp ucl mutire contra prxlentc Dominum caro ulla audeat: quippe qui excubias feruatu rus, hue defcendit de excello fanâitatis fiix habitaculo. C A P V T III. POfthxcuerdoftcnditmihi rurfum Do-minus fummum fimm facerdotem, ftan-temcoramangelo Domini,quein inter myrteta uideram. Videbantur autem colloqui deextruendotemplo .fed fathan aduerfarius cum fua cohorte.ftabat ad dexteram eius, ut ei aduerfarctur , arque ftruôfuram impediret. lO ÎO JO Cxteriim angelus ille Domini increpabat at- prorfus aureü, cui Si difculus erat in fummo, que obiurgabar aduerfariiim,femel arque ite- , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' rum imprecans ei obiurgationc amp;nbsp;maledidfi-onem Domini;quippe qui Hierufalem eximic eleiflam haberer,Sf uncharam. Num fatis adhuemiferiarum 8i calamitarum eft, inquir, quando hicuelut torris quifpiam eft, ex igné fubtraiftus^ lefus autem captiuitaris fordibus nondum cxcufsis,fordidionbus adhucindu-tq^ çrat ueftibus, eum coram angelo ftaret: qui has in faeerdote Domini non ferens, iuf-fircircüftanresfeminiftros, fordidiores ueftes exutum,induerc nouas. Qiiod cum fedulô fa ^um eflet, dixit ipfi lefu : Vide, ira ut fordidio res ueftes te nuncexui,ita Sf calamitatum tua« rum tibifînem feci, conueftiendo te ueftimen PoHÏte cîdd tisnouisôf decoris. lufsitautem amp;nbsp;diadema rint munda mundüacelegansimponi capitieius,id qudd fuper caput feccrunt.adornanres eum per omnia ornatu eiiff. pontifîcio:neque fie tarnen digreftus eft ange lus ille Domini,fed lefiim ipfum oppidó q diligenter inftruxit,ac fui eum commonefecit officii, huncin modum Dominü cxercituum dicerf,at^luccilli promiteerc aflcrcns,neni- |
M PROPHÉT» ' pe: Si ad præcepta me a uixcris,8i à me tibJ eori creditæ prouineix, officio hoc tuo facerdota-» li fatisfeceris, populum meum ignorantem doccndo.affliftum confolando,8lt; iccleratum reprehendendo, 8i qux tui offierj liint extern: tune t tiam tu magno in honore habitus, inter mc03 iudicis fungèris officio, euftodiendis a* trijs mcis prxfedlus : daboejj tibi ut inter hos apparirores meos hic me circunftantes,und uerferis. Audi uerd amp;nbsp;hoc lefu facerdos fum-me: Tu amp;nbsp;amici tui qui habitant coram te, fa ccrdotalem quoip prouinciam tccum accuran tes, uiriporrcntofieftis,magnis arque porten tofisrebus faciendis apti Siidonei.namecce ego feruum meum iam lùccrefcentem, ipfum iwojm)» nimirumZerubabeladduco, qui pari feruore orientent, extriiendi rempli inardefeir, quo amp;nbsp;uos. Cx-teriim quodadlapidem attinet,quem coram Icfupofuiuelutfpecimcn cxrruendi rempli.in unico hoc lapide feptem oculi funr, oculi ni-mirum Domini,qui hoc ex lapide totam ter-ram'contcmplantur perfpiciunt. Ecceego, inquir Dominus,celo cclaturam eius, atep pul chernmc eum exorno, ira ut Si rôti futurum rcmplo eft,cuius ornatus Si ciegantia hinccol ligi poterit. Et code quidem rempote,remo-ueboomnem terrxhuius calamitatem amp;mi-feriam, itaureodem qiioqj rempote uocaturi fitis,inquit Dominus,fuum quilqj arnicii fiib-ter uirem amp;nbsp;fub ficum fuam, ubifecurd uiua-tiSjlæri alacres. C Aquot;P VT 1111. Ngclus aüt ille meus,cui mecum fermd erat,non côquicuit,me pleniusadhiic de extruendo tcplo docere: undc relier fus excitauit me, ueluti fi iiiriim aliquem de fomno fiio fuleites arque expergefaeias. Exei tatum uerô me continuo rogauit, eequidego uidtrem? amp;nbsp;refpondi,me uidere candelabrum qui deftillantem ceram, aut defluens oleum poftet cxcipere. nam friper ipfum feptemerâc lueernx,amp; fuum cuicp lucernx infundibulum, qu£ iacebantin fummo candelabri,in ipfis ni-mirum difculis. Ad hxc.dux etiam olex erant fupra candelabru..;,dependulas habentes bac cas filas: altéra quidem ad difeuh dextcr3ni,ôi alteraadeiusfiniftram. Rogauiitaque fiiper his.ac dixi angelo cui mccQ fermo erat: Quid* nam hxcfibi uoliit Domine miî’ quorfum hxc nobis fpeiffat uifio f Ille autem pro fingtilari fin erga mebeneitolentia amp;nbsp;familiaritatc;lta-ne ignoras, inquit, quid hxc fibi uelint ? Cui, cum ignorare hoc me fatercr, perquàm benigne refpondir atqj dixit mihi in hune modiini: Hoc eft quod Dominus loquitur ad Zeruba-belem,8lt; quodre uult illi denunciare, nimi-rum quôd nulloeum exercitii, ncque uiulla, 'Noitintxtr autfiia uirtuteconftrmflurus mihifir tcplum: citu,neciit ^0 fedmeofpiritu, meoconfilio, amp;nbsp;opéra idfîct, nlore,fi cui nemo reftirerir. Quis autem tu mons es, in qui prx Zerubabele magnus tibi uideris, atqj mca. sd impediendam ftrutfluratn fouis Si. potrns^ Inpla« ' |
|
PARAPH inplaniciem redîgerîs,ac nihil qiiicquam po teris. Et Zerubabel proferet lapidem prima-rium,prima rempli fundamenta collocaturus, (ui multo cum clamore Gratia gratia accla-mabituncircumfiantc nimirum atque hoc ui-dentc populo,qui incœpto negocio precabun lur,ardentifsimiscpuoti8oprabuntFelicia om nia 8( profpera. Et Dominus quidem locutus eftmihi in hunc modum.-Manus Zerubabelis, utuides, fundamenta iecerunt domus iftius, to rebus fuis omnibus male perdantur. Egref* quam iignificat candelabrum,quod uidifti,au reuitnamp;eiufdem manuseam tibi, conftitutis tniniftris att^p omnibus alioqui neceflarqs re-bus,abfoluentatqueperficient,itautcandela« brum uidifti fuis difculis.lucernis, amp;nbsp;infundi-bulisper omnia abfolutum. Etfeietis, quod Dominus me ad uos miferit, qui liæc uobis ue raamp; r*ta nun ciem. Quis uerd.ut diem parua« turn confolationum,cum diem defpiciar, cum totusunditppopuluslætabituratç exultabir, lo niosremanentes,tenebras captiuitatis prxfe runtluci falutis. Hac enim menfuraremetitur ' gaudio muîtogeftiens amp;exilics, quóduideat lapidcm ilium itanneumin manu Zerubabe-5 lis,quem ille collocaturus elF, ut prima rempli Si fundamenta? Quod aurem ad feptem illos o-culosattinct.ii oculi Domini funt, qui totam terra quaqua pater, circunfpeiftantjamp;pcrfpi-dunt. Vtautemremomnem plcnc intellige-*'”'«11. rem,rogaui tandem deduabus oleis, addex-tram candelabri,8i ad finiftram propendenti-bus,qmd'namiftacfibi uclleht? Aqueadedrojo gJuiquocjj.quid fignificarent nobis duac fpice clcarum, quas uideram in medio torcularcu» lorum aureorum,quæ auruginofum atque pu dfsimum exprimebant oleum. Er is quidem rcfpödit mihi, interrogans numilludfciremï Etcum infeitiam mcam agnofeerem atep fate-ttr, dixit, per has fignificari duos uirosfacro ®leo inundos : Zerubabclcm uidelicct régis loco habendum,Si lefum facerdotem fum« tnum, qui totius tetrac Domino adftantatque 4° afporrari in Babylortem,ut hie repurgata ter-miniftrant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ra. illic ei domus ædifîcarerur in terra Senna* C A P V T V. COnuerfusautem, fuftuli oculos meos, Sirurfumaliam uidiuifionemmam ec-cc, uolumen quoddam euolabar è tem-plo.peripfum rempli ueftibulum. Rogarus au tcm,quid uiderem ?dixi, me uidere uolumen detemplo euolans,uiginti cubitos longum,8i decern cubiros latum: referens nimirum ean- prodibant quatuor quadrigp, idtp inter demlongitudinemac latirudinem, qua habet $o duos monres,eoslpxreosSiinui(flos. Etpri-ipfum rempli ueftibulum.Cum autem de uolu ma quidem quadriga equos habebat rufos, 8C •ninehoc mirarer,nc(p quid fibi ucller intclli-gfrem,dixitmihi meus ille angelus, hanc efie •naledidionem fiue condemnationem,qup ex bocuolumineautbulladenuncianda egredi-ïurper totam terram, maxime uerdaduerfus Pertinaces Iudxos,8i adhuc Babylone hxren *es,qui hie omnes furti damnätur, Si pcriurq: bquidem glorix diuinxper illos detrahitur, ”'9? datam Deo fidem fcruant. Hac iraque uo luminis parte,quifquis furatur,condemnatus 'ft- Erin altera uoluminis facie condemnatur quifquis peierafj ita nt priore parte condem« |
R Ä SIS. naturfurti reus. Emîfi'autem illuddenunci-' andum, ait Dominus exerdtuum, ut periioc omni furanti ac peieranti maledicatur : fugt; peruenietautem acirruet indomum furis,8d in domum mendaciter per nomen meum iu-rantis. EtingrefTum in domum, in medio iU lius manebit atque commorabitur, ita ut e* am totâ,eius ligna atq; adeó lapides eius con-ficiat. Digni enim funtfcelerati illi, qui unà eu fusautem rurfumefi angelus ille cui mecum fermoerat, Sifublatis oculis iufsitme uiderc atq; obferuare, quid'nä elFet quod nunc egre-deretur. Ego uerd rei ignarus, ncque quid ef-fet agnofccns, ab ipfoid difcerc concupij.Di xit ita^ mihi, qtiodegrediebatur, menluram p'’®’'“* efie; hancquocpcfic dicens, unde quis cernât ac metiarur latctcm tota terra cordium impie-tatcmimaxime' uerd eorum qui apud Babylo» Dominus impqsiuxta cogitationes cordium ipforum,acfua cuiq, ftudia. Et ecce, mafia por tabatur plumbea, amp;mulier qiiædam fedebat iuxta earn in medio menfurac, quam meus ille angelus impietatem dicebat efie: amp;nbsp;detrude-bateam in medium menfurar, imponens orifi cio ipfius lapidcm plumbatü, necubi ilia pro-fpiccret.aurfefeproderct. Sublatisautem rur fum oculis meis.hucilluccircumfpcxi ; amp;nbsp;ecce prodiban t duac mulieres,quarum alp iiento a-gitabanruncrät autem eis alæ quales ciconqs. liabebant enim fpcciem pictatis.fcd uiin e-iusabnegarant. Hæleuaucriint menfuramip fam inter rerram amp;ca:Ium,ita utiam nihil ha* beret firmineque folidiiuteftimpietas omnis inconfians,amp; cito mobilis. Rogaui Iraq; angé Ium qui mecum colloqiiebatur, quo'nam iftac deferrentmenfuram ifiam? Et dixit mihi, earn ar,ur ordinarerur ac relinqueretur ibi fuper ba fîm fuam, excolcnda ibiàperfîdisludæis.quî illic remanere malunt, quam redire in terrani Domini. C A P V T V r. Onuerfus autem,Si fublaris rurfum ocit lis meis, uidi atque circunfpexi: Si ecce. quadriga fecunda nigros : in tertia erant equi albi.Si quartä protrahebant equi iiarqcolores 8ifortes. Rem itaqj confpedam nihil inrelli-gens,inrcrrogaui angelum ilium mcii qui me* cum tarn loquebatur familiariter, ccquid hacc -fibiuellenr.acnobis fignificarenr? Angelus i- iflißmiqt'ii raqj ille mihi refpondcns,dixit mihi: hos expe ditifsimos effe Dei miniftros,qui uclocitatc exit,quie« (tofua cum quatuor uenris corlipoflrentcôtende» ^ediuntur, re: atep illinceos 4)diiffe,ubi corS totius rerrx Domino perpetudconfiftunt Si apparent, pri Biarij nimirum angeli Domini. In qua autem E ) quadrigs |
|
IN Z A C M AR 1 A f4 quadriga equi erant nigri,lii proficifeebantur in terram aquilonarem ad Babylonios,ubi fee leratis lioftibus formidini client Si terrori. Et albi bos funt fubfecuti,quippe qui bcneuolos illinccriperent, in terram Domini eos redu-dluri. Varijcolores uerô profedli funt ad terram auftralem.nimirum cum Perfis adluri,pcr quos Babyloniorum uires confradlæ erant. Fortesaiitemilli quxfieriint,fi reliquam to-tam terramobcquitarclicerer,abituri uideli-cet Si ad oricntmi amp;nbsp;ad occiden tern. cuius rei poteftasillisfadlacft,amp; totam terram obequi tarunt.Accerfiuir autem me angelus ille meus, amp;nbsp;dixit mihi, quod per illos qui aquilonem uerfusabierant, placata atqueledata diet ira atqj indignatio Domini,ne quid amplius po-Svmeàtraf pulum fuü alfligererinter Babylonios. Do fniÿ-atione minus autem mihi locutus eft, amp;nbsp;dixit, accipi- 10 undüefl'eabqsquiccaptiuitate dilutesredic« « Tohu, nbsp;nbsp;rant.nempeab Holdai, Tobia amp;Iedaia,unde ao Oc. regixapparari pollentcoronx. Ettu.inquir, eodem temporecuraro uenirc, ut ingrediaris domum lofixfilq Sophonix. Hi omnes é Ba-bylonc huereuerli funt.readbuc bona lau« ta. Accipies itaque ab his argentum Siaurum, adapparandas coronas quximponanturca« piti lefu filq Iozcdec,fummi facei dotis. Dices autem ci,ficdixiire,atcp hocei fignificare Do« minum exercituum,quod uir quida fit, cut no inceftZemah (quodfiinterpreteris,fonatgcr tnen^ nam fub hoc germinabit ac pulchre con furget templum Domini, quod extruendum eft. Ipfe quidem lefus templum Dominiex-truet,SC idem portabit egregiam atque glorio jo fam coronam, ut qui dominaturus fit iu Zeru babelis folio, nam inter bos duos quam opti* me conucniet.atqj nulla eritcontrouerfia.Por rd Helem, qui amp;nbsp;Holdai uocatur, Tobias, le-daiaS^ Hen, fiue lofias, filius Sophoniae, qui conficiundis eoronis materiam fuppeditabût, 40 lii ipfi,aut horum poüeri,in perpetuam memo riam adferuabût coronas in templo Domini, tit cum opportunii fuerit, iuftus earum liabea tut ufus.Tunc etiam quiproculbabitatin Ion gedifsitisregionibus,uenicnr,atq; datuiifunt Operam extruendo templo Domini. Et liquid dó cognofeetis, quod Dominus cxercituü me ad uos miferit.HfC näcp certo futura funt.fi mo dduoci Domini Dei ueftri fedulo audieritis. C A P V T VIL I“'Adlum eftautem biennio poil hare, anno nimiru Darij régis quarto, ut uerbû Domini fadlum iitcumZacbaria,quarto die roni men fis. Is ante ell Casleu, noilro ferd re-fpondens nouembri.Nam Sarafaramp;Regcmc lecb.uiri intereos qui Babyloneremanferant primarii, una cum uirisfuis huius legationis comitibus.mifsi fucruntin domum Dei,ora-turi Dominum, ut^ oraculü Domini peterët, atqtinterrogarctfacerdotes.quiin domo Do 60 mini cxercituü erant, limul amp;propheras,num pro ueterecapriuitarismoreilliclugendü ad-hue ipfis cnct,ar^ quinto mtnfe ob incenfum |
mprophetam Cim ielaU geretis, «w 'I»?-' $ ^1 tunc templum Si portas Hierofolymîtanasîe* iunandum,qucmadmodum multisiamahnis confueuerant. Cum autem hinc nihil doccret Jex.netp ex pracfcripta lege facerdotes quiequä refpondere poffent, locutus eft mecum Domi nus.iubens uttotius terrac populo,tü hic.tum etiatn Babylone agcnti, atcp ctiam ipfisfaccr-dotibus in hunc loquercr modum: Cumieiu-naftis,8^multum aded luxiftis, quinto equidc retiietjila menfe de templo 8( portis deuaftatis,amp;: fepti-pull pauperis ducem Godoliam, an tunequf- ‘eiiittaiiii fo milii ram feduló leiunaftisiinquä ego.Non mbii meo iull'u.fed proprio cöfilio,amp; ueftrapte pru den ria hxc excogitaftis iciunia. Porto cum co ineditisamp;bibitis, non'ne uos cftisquibus c-dendo ac bibendo illinc bene fit: ira ut illinc ni liiladme, fedeömoditas omnis aduosperue niati Cæterùm co dementiæ uentum eft,ut hu lufcemodi ieiunia fjipofitio de ccrebroinuc ta J putftis ea ciTc.quf Dominus per fuperio- • ' ns leculi propbetas clamitauit,atip uos facere uoluir,cum olim Hierufalem rebus omnib.fal uis quicta Si fecura adbuc liabitarctur, unà cû circumiacrnnbus ciuitaribus icum,inquam, pars meridionalis atcp campeftria.non obual« lata nccpmurata.quietéincoletcrur. Verbum autem Domini taiflum eft cum Zacliaria, quo ille iulfus eft populo diccrc, Dominum exerci tuum huncin modum ipfis locutum fuilfe.at- JuJiciim ut quehæcipfum fedulo uoluinc,ut indicium iu- niDiiKi«-dicarent uerii Si iuftum,nihilrefpiciendoper-fonam: amp;nbsp;ur mifcricordiam at^ miferationes cordiamar* prx'larenrfuo quifq; fr3tri,mutuxinterfebe- miferatinnii uolentix ac beneficentif ftudctesiutip uiduas, ficiie. pupillos.peregrinos ac niiferos abiniuria de-fendcrcr.potius quam ut cos opprimi patcren tur:amp; ut necogitarent defuo quifqj fratre fu-mendam uindidlam, fed earn omnem Domi-, no remittercnt. Cfterilm 1 Hi pro fua improbi« tate.recufaruut liæc clamitanribus propberis atrendere,conremptim liumeros eis obucr-tentes, amp;nbsp;aures fuas,nc audirent, obturantes: corde enim fue runt adamantino attp obdura-tif8imo,ne legem, uerbatp ilia audircr.qu j Do minus exercituum magno adeó fpiritu, taii-talt;p uehementia.per fuperioris feculi proplie-tas deprxdicanda miferat. Vndeamp; Dominus exerciruüm magna ira in ipfos excanduit,ani-moqj uehementer fuit commoto. Itaque fa-dlum eil ut quemadmodum claàiauerat Dominus, amp;nbsp;illi eumaudire contempferanttfic tandem clamitaruntSC illi, fed non audiui,6^ uicifsim ad ipforum clamores obfurdui,3it Dominus exercituum. Difturbaui enim eos inter omnes genres iplisincognitas„atqueil-lis abdudlis terra dcfolara fuit, ira iirper cam neque tranfiret quifquam,nequc rediret. I-taip terram alioqui amanifsimam, atip maxime dcftderabilem, reddiderunt defolatam. C A P V T V 111. Adlum eftautem uerbum Domini exer-cituum cum Zaduria in hunc modumi Sic di» 4 |
|
Sic dixit Dominus excrcituum, iam populo fuo placatus amp;nbsp;amicusiTencrrimc' adamabam Sion,ut qui in uxorem fuam nimis eft zeloty-pus,unde amp;nbsp;plurimum eius gratia hoftibus ipfius infenfus fui 8i iratus: fiquidem Babylo niosgrauifsima clade, maximise^ miferijs op prefsi. Sic itaquedixit Dominus; Reuerfus lum adSion.utquæ mecum in gratiam redie-rit,undeamp;l habitaturusl'um in medio Flieru- falc,quæ mihi urbs erit bona amp;nbsp;fideiis; amp;nbsp;mós ’quot;iisiuri- Domini excrcituum, mons erit faniftus, pu-*’•©'»101 rus SC immaculatus, ad quern nihil immun-I'lwiwf- dum pcrucniat. Vnde Scfic dixit Dominus c* •ffitwi»), xcrcituum : Senes amp;nbsp;aniculx adhuc confidc-buntfecuró ,amp;multa cum uoluptate in plateis Hicriifalc.ita ut futurus fit uiro fcipio luus inmanu fua, præfenio ôiætatc nimis prouc-äa.Quiu amp;i plateas ciuitatis erit uidere plcnas pueroriim amp;nbsp;pucllarum, qui inter fe in ipfis ac bonum prxbere. Ne timiieritis. hxc aurem eafunt quxuos uelimfacere,id'que ue-plateiscolltidant,canrillcnt,amp;choreas dueäf. 20 ftro uerius commodo SC bono,quam meo. Sicautem dixit Dominus excrcituum i Cum hocijs qui fo rempore pauci fupercrunr, dif-fivilcuidtbiturjdfo'ncamp;'meisin oculis meo« uciudicio id difficilecrit? Sic dixit Dominus excrcituum :Ecceego conuocoatquc ex tototerrarum orbeferuo populum mcü, turn ab oriente tum ab occidente, introducam tosutrtirfum habitent in medio Hieruialem, ciuitate milii præ omnibus cleôla chara: e- runt'que mihi populo's, SC ego futurus fum e- isDeus fideiis atque mulró optimus. Sic di- nbsp;nbsp;excrcituum mccum in hunc modum. Sicdixit xit itaque Dominus excrcituum : Bono ani» •no (jtis,amp; ftrennuam nauatcoperam.quicun quehæcab ore proplietarum auditis; idcjjhoc •tmpore ïam felici ac læto, quo fundamenta domus Dei iadla funt, templumcp cœpit con-ftrui,àmuriipfiafl'urgcre.multa enim fccli-citatenunc uos perfundam, èi beabo. Nam fi •Juid ante hos dies laboratum eft, laboratum cûfruftra, amp;nbsp;omnem lufiftis operam, adcü ut amp;àiumcntis ipfis laboratum fit fruftrà. nihil cimi, quod de facerdotibus in domo Domini ruim ex laboribus, quantumuis magnis amp;nbsp;af* fiduis, potuiftis faccrelucri. Si quis autem quôquam aur exirer, autintroiret, non crat •inde gaudercpof1'et,aut ut præ nimia animi Snguftia bene ualeretfinfidacnim 8i infefta tranthomini omnia ) incitabam cnim omnes homines,unumqucmq; in proximumfuum. Atqui nunc,poftquam agitur de domo mea •”iW4ili txtruenda, atque acceptoin cordibus ucftris quot;ptiomt» Chrifti fpiritu,templa Dci efie ftuderis, non fum fadfurus.ait Dominus excrcituum,fis qui populo hoc refidui fun t, ira ut fupcrioribus diebus fcci. Nam in pace felici rerum omnium fucceflu ac fecuritatefeminabitur. Vitis profettfrudlum fuum. Si terra dabirprouen-tum fuum bonum SC ubercm : SC cœli dabunt totem fuiim.quo cundf a lætificcnr. Omriia e-nimdiligcntibus Deum, adiumento erunt in ________________________________________ , -___________ bonum, etiamfiprima fronte fecus uidcarur. genres multd plurimx ad Dominum cxerci- fl^ead ijutt-n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;- . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuum Hierofolymisquxrendum,amp;faciem il» rertdiiw Do Omnia aurem hje faciam,ut ij pofsideart t,qui expopulo hoc mco fuperfunt acremanferunr. Futurum aurem eft, ô domus luda, ôf domus |
P A R A P H R A S î s; (f 10 Ifrael, ficut inter gen tes execratîonîs fuiftis e-xemplar, ita ut malcdidiurus alicui, folcat ci imprecari eadem mala,quae patiebantur lu-dxi: ita uos fcruaturus, amp;nbsp;modis omnibus uo bis nunc benefadfurus fum, utpari modo be-nedidlionis exemplar fitis futuri: ita ut qui bene precari cuiquam uolet, is ci prccabitur cam fcclicitatem quae uobis obuentura eft. Ne quid timcatis, bono animo fitis, atque ftrennuam nauatcopcram. Siccnim dixit Dominus excrcituum : Quemadmodum uobis de-crcucram malcfacere, cum mihi patres ueftri fupcrioribus diebus bilcm moucrant, amp;nbsp;ego citraomncmmifcricordiamin illos animad-uerti, arque defxuq : ira nunc mutata fenren-tia, dccreui Hierofolymisdomuiqj luda modis omnib.bcnefaccrc,acmeilliscommodum Ne mentiamini, neque fallatis alius alium, fed porius loquimini ucritarem unufquifquepro« ueritatem ximofiio. Abfitomnisfimulatioamp; dokisma unufyuifijut lus. QiiodrciHum eft, iudiciumcp quod pa- cum praxis cem farciat, amp;nbsp;concordiam alar, indicate pro mo fit, tribunahbus ueftris. Ncquccogitetisincor-dibus ueftris,quifque proximo fuo malum, neqjdiligatis iuramentum mcndaxamp; falfum; namoinnia hxccgoodiatque abominor.aic Dominus. Ëtfaiffum eft uerbum Domini ÎO Dominusexercituum; Iciunium mcnfis quar ti, quodmulto cum ludluacmœrorc feiuarc foletis, propter muros ciuitatis none eius die confraiAos arque perruptos: item iciunium menfis quinti, quod de templo eius menfis decimo die incenfo hadenus fcruaftis: ad hxc iciunium menfis feptimi, quod de intcrem-pto optimo pauperum ducc ac patrono Go* dolia fuit : pari modo iciunium menfis de-decimofeptimo huius menfis die interfeótis» feruaftis : hxc omnia uertentur domui lu-dain gaudium amp;nbsp;læticiam,amp; prxclaras atrp iucundifsimasfolennitatcs. Vt olim hi uo-bis dies luófus fucruntatqj mocroris, ita nunc gaudiorum aclxticixcrunt. Fidei tantum Si pacis amantes fucritis. Sic dixit Dominus e* xcrcituum : Adhuc tempus futurum eft, quo populi, amp;C multarum ciiiitatum inhabitatorcs uenturi fint, fefeep ad quxrcndum Dominum mutuó cohortaturi. Nam inhabitatorcs ciuitatis unius ituri funt ad alteram, inuitantes e-os ut quamprimdm properent,arque Dominum deprecari ftudcant, qùæfituri nimirunt Dominum Deum excrcituum, arque eius mi* nifterio toros fe dedituri atque dicaturi. Er \^enientpo-i hie inuitatus continuo dicer, amp;nbsp;fc Hicrofoly- puli multi, et ma iturum,adcó ut multa turba uentura fit,8i gentei robtt lius deprccandam. Siedixit Dominus excrci minum» tuii.Tcpore illo quo uobis hp c cotingent,tan* £ 4 to in |
|
IN ZACHÄRIAM PROPHET ÄM loin honore Si precio futürus eftbomo lu-dxuSjUtdecem cxgentibus homines, ex om-ni lingua,apprebenfurifînt laciniam uiri lu-daei.dicctes fe üobifcum uelle ire, ut qui audi-uerintatq; cognorint Deum üobifcum efle. C A P V T IX. Rauispropbetiauerbi Dominici contra terram Hadrach,quac Idumaea cft;8i contra terram Damafccnam, in quam huius uaticinij grauitas fefe demittet atq; con quiefeet: fiquidem ad Dominum eritoculus liominum,omniumtp tribuum Ifraelis.nam fimul omnes fefe Domino dedent arque dedi* cabunt,amp; Hierufalem quàm latifsimcfefedif-fundet. Nam SC Antiochia intra eius cenfebi-tur limites,item Tyrus quoq; SC Sidon, quan-quam pturimum fapiant:fiquidem Tyrus con ftruxitfibi arcesSC rnoenia munitifsima, coa- ceruauitep fibi argentum ut puluerem: SC aurü non pluris apud illos fqit habitum,quàm lu-^° te, ô Graecia, 8^ pdnam eos ut uiri potentis rum plarcariim, tâta apud illos diuitiarum uis Efff Homi fuit. Sed eccc Dominus occupabit eam,amp; nuspoßidet pcrcutiet fortitudinem eius marinamtnego-liteam, nbsp;nbsp;ciatorcs nimirum, ex quorum nauigationcSi percutiet in ncgociationetantisdiuitqsitiualcfcit.Etipfa marij-drtitu quidem igrti confiimenda.inccndio conflagra dincmeiuf, bit; id quod Afcalon uidens timebit, ac maid fibi mctuet: fimiliter amp;nbsp;Gaza quae multo bine dolore afficictur. Ad bare amp;nbsp;Accaron, quam pudebit fimul amp;pigebitbæccontueri amp;afpi- 30 quam aduerfus bos Domini milites, uiros a- cere. Rex enim Gazæ interimetur, SC Afcalon mifcrè SC horrcdiim adeo deuaftabitur, ut nemo fîtfuturus qui cam uoletinhabitare. Azo ti autem habitabunt fpurij Si abieéhfsimi qui« que bominum,quos Palæftini non amplius fu perbcdcrifûri funt. Amoiicbo autem fangui nesamp;fordescuiufqueab ore eius, amp;nbsp;abomi-nationes ac tetra flagitià cuiufq; c' denribus ip-fius,ut iuftifïcati ore puro atq; murido me in- uocent arque depraedicent.ita enim quem Do 40 anguli altaris,ad quos omnis illefanguis pro minus prius abominabatur, iam acceptus fu-lurus eft Domino Deo noftro, erit!}; illuftris SC præclarus utduxin Iuda;amp;Accaronira futu rus eft, ut olim lebufxus. Ero autem domui meæad exercitum tranfeuntem acredeuntem arcendum, loco caftrorum,ita utnemoquif-quam illis uel pilo nociturusfit,neq; amplius ullisgrauabunturexaifrionibus : nam ita cer-£xuka fatis tôforc,hismeis oculis uidi. Facplurimùm fili4 Sion,iu geftias atqueexultes filia Sion, iubilaró.laeral^ yo bilafiliaiiie concinitocarmina filia Hierufalem ; nam ècee rufalem. rcxtuus iuftifîcaturus impios, üeniet tibi iu-ftu's:amp; feruatus quidë ipfe.fuapte potentia for ris fatis, SC proprijs opibusabundc diues,ita utexadionibus uos non fitgrauaturtis.Hu« milis enim eft. Si bumilibus gaudet: unde Si. infiderafino,acpullo exafinaprognato.Tunc confringam,air Dominus, quadrigasbellicas Ephraitici Eue Ifraeliticipopuli, arque equos Hicrofolymitanos,quibus belli tempore ma« tium rogare uolô. Ipfe enim corufeationes fa le'folitifuntfidere. Et arcus bellici fimul om« cit.daturus etiam largum imbrem.amp; unicui- nés in frufta abibür. nam Dominus Deus om riibusgctibustuncpacenî denunciaturus eft« |
amp; ditto regnum!]; eius fefe extender à mari que ad mare, amp;nbsp;à flumine Eupbrateufquead Ultimos terrae terminos. Etiam tu ôHierufa-lem tuneferuaberis. Propter fanguinem au« tem foederis tui in circûcifionc initi 8iinchoa» ri, amp;nbsp;in agni im maculati fanguine abfoluti, li-beraui uindfos tuos, uarijs uitijs irretitos, ex defperatifsimis malis. Reueftimini quz-foadurbem munitam.ueram DeiEcclefïam, *0 etiam iplîsinferorumportis fuperiorcm, qui infpebadtenus defediftis uiniffi, arque uicijs omnigenis irretiti. Hodie namq; ego,qui lixc uobis prædico arqueannuncio, duplo maio- rem fœlicitatem reftituero, quàm unquam uel . optarepotuiftis. ludamaurem ego loco ar-eus babiturus fum, quem iam intertdi : Ephra im ucro loco pbaretrae mihi erit, quam fagit« ris iâ plena habeo, Sufeitabo enim filios tuos pic® ô Sion, uiros nimirum apoftolicos, aduerfus acmilitarisgladium. Pugnaturi enimfunt.Sd gladio fpiritus in nos delaeuituri multo fortif« fime'. nam Dominuà coopcrans,amp; fermonem ipforum confirmans, fuper eos confpicietur: cuius iaculum exibit ut fulgur, quod nemo depellat. Dominus enim Deus uerbifui tuba clangct,amp; occurfabir Græcis, mundanafua fa pictia inflatis, quafiaufirali quodam turbine, qui quiduis profternit acconuellit; neq; quic* poftolicos, poterunt. Nam Dominus exer« cituum, cuius inuiifla uirtus amp;porenria efl, protéger atque tuebi tur eos, ita ut uel edendo atque per ocium,nullolaboredeuiâuri fint lapides illos reqculos SC nibili homines, quan tumuis bumana fapientia turgeanr,amp; fibi pla« ceant. Edent inquam,amp; bibent,8i quafiebrq tumuiruabuntur : SC replebuntur fient pehiis, qua uiéfimariim fanguis folet excipi : SC ficut fundebatur. Dominus autem Deus ipforum, tametfi in graues lupos incidet, (eruabit tarnen eos in die ilia, non fecus quàm paftor diligens fuasouiculastenere'adamatas.Habet enim eos eleflifsimos, atquemaxime' cbaros; non utlapidcs ex funda reqculos, fed utgém-mas regia corona dignas,atque in terra Domini plurimi pendendas. Quanta ueré liscc Dei futura eft bonitas,amp; quanta eius pukhfi-tudo amp;nbsp;amœnitas i Faciet certè.üt tâta füorunt tûc fit futura félicitas, tanta^rerum omnium copia K affluentia,ut fuper frumento cantatu» ri,Deum^laudaturi fintiuuenes,8^fupermit fto uirgines. C A P V T X. Etirea' Dominopluuiâ ferotînam,düm tempus cft.quâdo turgefeentesatqüead maruriratem approperantes fpicæ, eâ uel maxime' babent ncfefl*ariam:hanc uos Domi- que herbâ in àgrO fuo. Ab ipfo nobis profîci-feuntur omnia, quxnemo fapiens aliundepe tetjde- |
|
PARAPH ietjdeficiendo ad idola.nam idola ipfa iniqui-tatemloquuntur, Sidiuini uident mcndacia, perquæfallantur,unde8i uaria loquüturfom nia.uanc'confolantur.' unde Siipforum men-dacijsfadlumcft.utpleriquc Seruatorcm ad- üenturum defpciantes, ultrd in captiuitatem demigrarintji cliila Hierofolyma Babylonem |li^' . profedi,animum defpondenres,atque miferc [’«i, fl ’fdidfi. fient oues paftore deftitutæ. Contra I paftores fine primates illos exardefeetmihifu rotmens,Side fertidis illishircisfuatantum curantibus, fumpturus aliquando fum uindi-ftam. Hoc uobisperfuafiisimum cfto, nam Dominus exercituum uifitaturuseft gregem fuum,domum nimirum luda, ut quos confti-tueritquafiin bcllogloriofum fibi cquum.Ex ipfoerit domus columen, lapis nimirum angularis prodibit ex ipfo. Si claiius unde rota domus pendear. Exipfo arcus bellicus,quito morum.corruetatquedeuaftabitur. Voxpa-tamdomum dcfendatSiprotcgattquin Si ex r oftorum ciulantium audictur in ca.quoniam ipfo prodibunt oiniies fimul vxadlorcs, qui niortifîcationem carnis exigentes, Domino domum conftrucnt fpiritualem, amp;nbsp;habebunt feut qui in bello magno animo Iioftes concul tint in lutum platcai um ; 8i firenue quidem pugnabunt, fiqindem Dominus cum eis futu rus eft, ut qui cooperetur,atlt;5 brachia illorum ronfirmet. Vnded^ pudcfîcnt, quotquot cou ''î’rtiio fetnfis equis reniti uoient, èi repugnare. Ro-’’“w iKe bûrabo enina domum luda, Si domum illam lofeph, quaedeeem tribuum cft, feruabo, redu J'f’A fturuseosundeexpulfifuntïfiqmdcmmifcr-rusfumcorum.undeSiinphftinum reftituen I turftatum Sigloriam, ueluticum eos uôdum îl^icceram. Ego cnim,poftquam dura adeô Si multapafsifunr, ero Deus illorum, atque c-^ xiudiam eos de tribulationc fua, me inuocan fis. Habebit autem fc Epliraiticus populus ’’’Orepotctum,8i ut uiri heroes. Si cor corum Iætabitur,non fccus quàm fi uino exhilarefce-fitiidquodfilii eorum uidentes, lætabuntur 9'gt;olt;lue,8i cor ipfis de Domino Dco fuo cxul fibit.atquegcftiet. Sibilocos accerfam.con-Sfigsturus cos, qui iam toto terrarum orbe difperfifedcnt: fîquidem redemi eos.unde Si multiplicabuntur.fi’cut olim multiplicari fue« rufit,ad numerum arenæ maris. Scininabo e-nimeos.itautin populos coalefcant: ncqjmci obliiiifccntur,quantumuis longe dil’siri,lcd fit perftitesSiincolumesadhucunà cum fuis fi- 5° bjs.modis omnibus reuerti ftudebuiit. Redu cani eniin eos de terra Aegypti, Siex Aflyria, wJe atqjadcó Arfarcth congregabo eos, adduitu» ruseosinterram GalaadSiLibanum; tantaep eorumfutura mulritudo cft, utægre'inucnias locumillisfatis ampIumSi magnum. Malé tune agetur cum mari, quippe cuius fluiffus percutientur atque fiftentur. Si omnia profun da fluminis cxiccabürur.ut detur populo meo trâfitus, fieut olim, quando eos eduxi de terra 6o Aegypti. Tune uerd Aftynus hanc rantâ po puli mei glonam confpieiens, defitiet fuperbe' ipfis conuiciari,nequc Aegyptij eos amplius |
RAS IS. /T fuofceptro grauaturîfunt. Roborabo enim cos,at(p animum ipfis addam, ut de Domino Deo fuo benefperent, Sifub eius nomine at^ tutela proficifcéturific ait Dominus,qui incn-tiri necÿ uult nccß poteft. C A P V T XI. templum illud corum magnificentifsimc ex-trudlum deuartabitur. Audictur quoque uoit rugicntiumleonum.fiue fcrocientiii magna-tumiquoniam omncquodfuperbum habent Si eximium, qui lordancm accolunt,dcuafta-bitur,atqueillis pracripietur. Dominus itaque Pdfeepao^ Deus meus iufsit me pafccrc pccora fubad- raocafio^ uentum Romanoruin, madationi deftinata* nk, qutt qui qu'æ qui ea pofsident f dum fie Dci uoluntas paßederant, JO eft, neqj aliud mcrctur ipforum impictas ) ni-' occideianU hildclinqucndooccidaiinita ut Si uendenti-um qmlibet Domino bencdicat,qudd ex ipfi» diuenditisfitditatus. Imdfic ineos dcficuie-tur, ucneccxipfiseorü paftoribus quifquam eis parcat. fiquidem nec ego,ait Dominus,, pofthac parcam terræ hums habitatoribus». dum nihil ex eis boni fperare licet: unde ecee ego mutud eos inter fecommitto. Si trado ho' mines unumquemq; in manum proximi fui,-4° Si in manum regis fui, ita ut inteftino bello fe* fe confeduri fint,Si terram deuaftaturi, quam ego quidem de manu eorum non eriptam,ne-que conabor quidem. Ego autem ex pracce pto Domini paui pecora hæc, madationi de-» ftinata,id(p proprer pauperes gregis. Et acce-pimihi duas uirgas: alreram regendis meis paupcribus. Si alteram pafeendis impqs, madationi dcftinatis. Et harum priorem uocaui APfti Libaneportas tuas.remplum in-quam Hierofolymitanum,quod exce-dris c Libano ailatis conftruifum cft. 'O, Aperi portas atqj oftia tua, per quæ hoftis Ro manusingreffus, praeftantiïsimas illas ex ce« dro trabes incendar, ate^ te confumat. Eiula abies,Si qui minore dignitatc es: quoniam ce drus, cuius maxima eftdignitas, corruct, atq; fuccidetur: primates inquain,Si maximi quicp uaftabuntur. Proindc uos qucrcus in Bafa ni* tidp,uiri diuites Si opulcri,ciulate Si uos: nam faltus illemunitus, uibs nimirum Hierofoly-lucunditarem, ut qui iucundéatque animo bc nigno Si manlueto agerem cum paupcribus grcgis. Pofteriorcm autem uocaui Difsipan-tcs,uelat difsipaturus eos,amp;in totû terrarum orbem eos difperfurus i atquc ita quidem dua bus hifcc uirgis inftruftis paui pccora. Tandc jjf fucciii uerdjCum diu fatis cos pauiiTcm.fuccidi amp;nbsp;ab- trespafloret ftuli eis uno menfe tria paftorü genera,nempc .menfeuna, proplictas,reges 8£facerdotes:nam mifercab ipfis diucxabar,8i illis de me erat naiifea. Dixi itaqj.g» non amplms cos pafcerc,fed g» reiedla ipfûium cura, uarqs calamitatib.eosrelinque rem côrumendos,pefte nimirü:qua qui mori-tur,moriat:8lt; que gladius intcrimit,intcnma« tur,Porto tüc futur! funtrcfid^uijfemc fie dif« crucieiv; |
|
IM ZACMARÏA Pibpfnderut tnercedent we lt;jw trigin U argeteos. crutientur, ut quifque dcaorctjcarncm proxi« mi fui Accepta itaquc uitga mea iucunditate, coiifrcgi cam ; eo quidem fadio illis fignifi -cans.quód irritum facerct fœdus meum, cum omnibus populis initum, nc quis uidelicet ludaico populo quiequam moleftus effet. Cæ tcrùm hocillo tempore fadlum eft irritum, ita utamp; genribuspoteftatem fcccrim illos affli-gcndiarqj inuadendi. Et inde quidem cogno« iierunt pauperes gregis , qui mei amantes, lo mandate quoque mco feruando inuigilant, quód Domini hoc opus effet, non fortuitó immittcrctur. Dixiautem cis, ut ff uidcrctur ipffs,pra:ftarent miliimei laboris mcrccdem: fin fecus, ut finerent, quippe qui de mciccde præftâdaparum laborarem. liliucróappende runt mcrccdem meam triginta argcntcos: cuius rei indignitate Dominus commotion iuf- fitmeeosproiiccread rhefaurarium, magniff dunt,amenti3,ita ut ne^ porentiancquccon* fumSd cgregium uidelicet precium, quo illiao filio, quicquam ualituri fint. Dedomo ucro meæftimaucrunt. amp;nbsp;ego quidem, ita ut iuffus èram facere, acceptes triginta argenteos pro-icci in domum Domini, ad thefaurariummir-gam ueró meam fccundam,cui nomen crat Difsipantes, ctiam confregi, idtp ut fraterni-tatem quæinterludam Si Ifrael eft,difsip3-rcm. Itaquepræter manfuetum amp;nbsp;bonum pa-ftorem illis ablatum, abftuli cis 8d reges fiïic indices : quorum partes funr,ut accurent ne quidprauarum controuerfiarum Si litium in populo fit, ut ficuera conftet fratcrnitas 8d paxpublica. Tunc iufsir mihi Dominus,ut uirgis his ueri paftoris confradlis, adhuc fii-merem pedum fiue uirgam paftoris ftulti 8t improbi.Quia ecce,ego fiifcito in terra pafto-rcm,quj ea qua: in gregc inualida funt, man-ca uel clauda, non uifitabit: fi quid non ita mi gni prccii erit,8d crraticum,id non quaeret: quod confradf urn aut uulneratum crit, non fa nabitt quod languidum Si imbccilleeft, ita 40 note in honored gloria,quam principle fue-utprogredinonpofsit.idnonportabitnequc 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' fouebit, fedfoldm carnes pinguiorum onium eder, fplcndidcipfarum lana conueftitus, amp;nbsp;carundem ladle nutritus: Si ungulas ouium criidelirernimis casferiendo diffoluetac con-O'pdlloret teret. O paftorem ftultum Si nihili, gregis fui iJolugt;n,de-‘ defertorem: gladius imminet brachio cius. Si rtfin^He« oculoeiusdextero. Oiniiiscnim cius potcnlt; ÿ-egem. tia gladio fpiritus ei auferetur, qui amp;nbsp;omne e- ius i udicium, omnia'que eins confilia, quan- yo tium,erit ficut Deus;aur ipfis hoftibus ficut an tumuis callida8duerfuta,difti!rbabit, atepin- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“ ualidaredder. Brachium enim Si omne ro-bur cius inarcfcct. Si emorictur. Er oculus e-ius dexrer prorfus caligabir, nihilÿ uidebitt ncqr enim ullius erit iudicq. C A P V T XI!. Rauisprophetia uerbi Dominici fuper populo Ifraelitico, quam ne quisdiui-nis uiribus fuperiorem puter,norit hxc ab ipfo proficifei Domino,quiccclo8extcdir, arquererræfundamenta iecit: perquem om* ««a uiuunt Si fpirant» qui format anhelitum |
M PROPHETÀM hominis in medio eius,urfpirer6irefpfrft. If* le tätus Si cunftipotcsjccce inquit,ego cohftilt; tuo Hierufalem omni circum habitant! populo, ut caliccm ucncnarum, unde quifquisbi-bcrit,moricrur: ita Si quifquis ciuitatë meam Hierufalem oppugnarit, in cerram irruitu« rus cftpcrnicicm Si mortem, quifquis illefue» rit.nam Älludaris quoque calixuencnatus c-rit, qui contra Hierufalem in obfidione erunr. gt; Ponam autem per id tempons Hierufalem pondin omnibus, cuiufeunque nationis gentibus.ut lapidcm uchcmcntcrgrauem,quern nemo nifi deia onerit magno fuo male fubleuare poterit. Quot- ch»®/quot;quot; quotautem hoctenrarint, ij prorfusconteren pufc, tur, tarnen omnes genres terrar aduerfus inui-dfum hunc lapidem fiue petram colligentur. Tuncucro temporis percutiam,ait Dominus, omnes corum equos ftuporc,amp; qiiiconfcen-diint,amenti3,ita ut ne^ porentiancqiiccon* luda ego curaturus fum,amp; ad eä refpiciä,ita ut 30 tc: duces ucro luda, extra mccnia adfolucn-damobfidionem in hoftem irrucntes.fccuin cogitabunt, quod cities Hicrofolymitani per Dominum Deum fuum, quern intra mccnia manentcsfcduld dcprecaturifunt, magno ip-fis robori Si auxilio erun t, unde amp;nbsp;maiore ani mofi^audentius pugnabunt. Ponamautem tunc duces luda, ut in medqslignisardentfni caminum,amp;utin mediomanipuli ardentem lampadem,ur amp;nbsp;ad dextra Si ad finiftram om« nes circumiaccntc,s genres exurant Si confici« ant,idlt;p minimolabore, nullo'que negocio. Certe'Hierufalem, quantumuis mundusuni« H-tWififf uerfus obfiftat Si infaniat, rurfum habitabirur Hieriifulent fuo in loco, nempe in Hierufalem, in loco ab rurfis ittlo* arterno per Dominum eleiflo: Dominus ucro feruabitcaftraluda,forispugnanria,non mi- rußtlcm. runt,cum domi triumpharent; id quenequid fupra hosfefc efferat domus Dauid,amp; ciues Hicrofolymitani. Tücqategct Dominus ciues Hierofolymitanos,afq; fupra qiuim credipof» fi t,fortes cos redder,robuftos. Futurum c-nim eft, ur qui tunc temporis inter cos parum fortis, amp;nbsp;imbcllis effccenfebitur.is crit ficut Dauid, qui parum ualidus fortifsimum confc cit Goliath.Er domus Dauid,fine uirorum for gelus Dei, qui una notffe aliquädo occiditad muros Hierulalc cctum oiffogintahoftiii mil lia. Tuncautem temporis in hocincumbam, urfimul omnes genres contcram, quotquot aduerfum Hierufalem infurget: nam fuperdo mum Dauid, Si ciues Hicrofolymitanos cf-fundamfpirirum, perquem mihi grati futuri funr,multolp charifsimi.Pcr que amp;nbsp;obnixè me prccabunrur, ira ureorum uora S^preces cöri« go nut) firn exauditurus : fed prius afpicient ad me, quern confixerunt.crucifigcnrcs filium il- cov lum mihi unigenitum, quern certe plangent,/ixernni. iraut fieri confucuit, fuper unigenito, arep in time a« |
|
PARAPH tmicadamatofilîo. Amarè inquam,multolit acerbifsimè de eo lugebunr, quemadmodum quis fumma amaritudine Si animi mœrorein dolefcitfuperfilio unicèdilefto. Eritinquam, tantus tuncinterHierofoIymitanos plandus, quantus olim fuit planétus ille Hadadrem-mon in campo Harmageddo, ubi ab Aegy-ptiorege inrerfeihis pientifsimus rcxiotias, fummo omnium dolore amp;C luiflu plangeba-tur. Hanger enun rota ipforum terra, fed quç-iîbet familia feorfim. Familia domus Dauid feorfim planget,ôi mulieres eorum fcorfimda tniliadomusNathan feorfim, Si mulieres co-lumfeorfim; familiadomus Leuifeorfim,fie amp;tnulieres eorum feorfim; item familia Simei feorfim,Si mulieres eorum feorfim : pari modo 8i quorquot reliquat funtfamiliplugebunt ’iqueplangebuntfeorfim, Si mulieres eorum feorfim. llhnc autem luilus magnitudinem collige,quod Si ƒ phetæ Si facerdotes de trâf- îo dio tui, prat oculis ueftris ab hoftibus diuiden foflo Domino planilum fail un lint. C A P V T XIII N die ilia crit domui Dauid Si incolis Hie-rufalem, ucris nimirum filqs cœleftis Hic- ■*^rufalem, fons patulus ad expianda peccara, A,, Siquafuisfordes, quantumuisimmundas élu “hion endum. Et tune quidem deperdam,ait Domi Sii^onus exercituum, non folum ipfa fimulachra I*quot;®«4iionu3 exercituum, non folum ipfa fimulachra gincsipforum uiolabiintiir.ncqjfenibus tune 'ilrfff de terra, fed Si ipfa eorum nomina, ita ut ne jo parcerurnequepueris, ncqjfacris neque pro- memoria quidem eorum remanfura fit. Qiiin ’’•M«ï8ipfeudopropheras quoqiie,8i immundum fpiritiitn,8i quicquid gloriat diiiinæcontrari-um eft, de terra difpellam,adeô ut ubi quis pofthaeprophetarit, diôlurifintadipfum ton tinuô parer Si mater, ipfi parentes eius,aiflum tifedeuitaipfius,quandoquidem in nomine Domini mendaciumlocutus eft. Et tan to qui* I demdiuininominisamore tenebuntur, utne proprio quidem filio hoc fint condonaturi, 4® bus, fimul omnes perdiditAegyptios. Nam frdconfodient cum, eo quôdfalfopropheta- pedes cius tuneftabunt fuper montem oliua-rum,quiexaducrfum Hicrufalem eft, ciuitati gt;*trit. Pudebit iraque unumquemque prophe tJmfuæuifionis ac uaricinii, quôd prophera-ritîamp;noninduentur amplius moreuerorum prophetarum, ouillis aut caprinis pellibus, ut maiore cum authorirare mentiantur: uerùm quifque difturuseft.fc non elle prophetam, fed potius agricolam, ut qui ab incunabulis aeprimapueriria faiflus fit pecoris paftor,ac pîfcendiartemdidicerit. Tune rogabiturex Jo monemmeumperfequar,is diffindetur,médius ad oricrem Si ad occidentem, magna ad* *0,quidfîbi uelinr in manibus eius plagæi-ftæ, Si linde manus habcat duras Si callofas? Et dieet, fe cas tulilTeex çdibus fibi bcncuolcn tium.apud quos fcdula opera uidlum fuum fxercet. Certd quidem hpc omnia futura ftinr, atquc utinam hoc iam præoculis uidere darc-tiirfeculum; fedprius ucrum ilium ac optimum paftorem,qui pro ouibus fuis propriam datums eft animam,pcrcuti Si interfici oportet. Exurgeiraque,atqueuibrato te, ôgladic, 6o fiiperpaftorem hune, fuper uirum inquam mi Iiifocium,ac unicccharum,dequo uno,animo meo complacitiim eft, ait Dominus exer* |
R A S 1 S. 10 cituum. Percute paftorem,ut Olies difpergan- percutep^t^ tur,Simanusmcacurabit deparuulis, nequis florent, eorum pereat. Tunequidem totiusterrx,in- dijpergew quit Dominus, duæ partes fuccidentur, péri- ouch bunt atque emorientur,ôi tertia rantum rema nebir, quam ipfam dufturus fum per ignem, exploraturus atq; eos repurgaturus morcar-gentijSi auri more eos probaturus,quod quis citrafeoriam uultcifepurum putum. Etipfe quidem fîcexploratus atepperpurgatus, inuo cabir nomen meurn. Si ego non poteroeiim non exaudire; dicam autem iftiulmodi meum cflepopuliim,8i ipfi uicifsim agnofeen talque dicent me Dominum Deumfuumeße. C A P V T X U I I. Sf dc! eius in die illa/ûpei^ montem oit» uariitn. ECcciicnitDominodics, quo ea quibus tu fpohaberis,qup Chrifti Domini ac re« gis tui intcrfeélrix es Hierufalem.in me-tur. nam congregaturus fum aduerfus Hieru^ falem quafiiis genres in præliü, quæ ciuitarem ipfam obfidione prement arque obuallabunr, ôi tandem quidem ea potientur. Expugnata autem ea, ô? ïam deuiéta, mulra patientur in-fanda. diripientur enim domus eorum,6lt;;a« fercrur eis quicquid habent eximium, precio-^ fum deCiderabile. Quin ôZ muliercs amp;nbsp;uir« plianis. Dimidium ucrôciuiratisabducctur in captiuitatem , ubï uilifsimo precio ueni» bunr, atquc in fcruitiitetn adigentur, Porrô quod occifis,aut iam in captiuitarem abduélis impijs,inciuitatereliquum fiet, idex ciuitate ipfa non exdndetur. nam Dominus hos fer-uaturus.prodibit contra genres illas, non fc-cus præliarurus cum eis, quàm olim præliatua fuit in die illo belli,quando rubri maris fluéti-ipfi ab oriente. Etmons ipfe ad Domini ad-uentum, ficut olim cum daretur lex in mon te Sinai, feindetur médius in quatuor partest (îgnificansnimirumabolitis quatuor mundi monarcliqs.totius mundi imperiü penes Do« minumefTe, cuidata omnis eft poteftas, turn inccelo turn in terra. Vtautem de monte fer-modum ualle. Ad hxcrecedet dimidiumcius ad aquilonem.amp;dimidium ad meridiem. Fu-gictis iraque ad uallem rnôntium.fîquidcm ea pertinget ad Azal ufqj : neque cum minore ri» more ac trepidatione fugietis, quàmfugiftis olim,obconfpe^tum terræmotum, qui acci-ditin diebus Oziæregis ludamulto horredif-fimus. Quicquid altü Si elatü eft, tunec5tere» irtinüs Deus meus,Si omnes fandfi eius ange H Si quorquot ptj funt, ut habitet atep uerfen-turinteruos.Et crit tücquidé tempus porten tofum* |
éo nbsp;nbsp;nbsp;INZACHÄRIÄ
^ofum.quo multa prçtcr naturæ ordincm ob-uenienn eiitenim tempus, quo neq; lucidum plane erit.neqj tencbrofum. Non fuccedct dies nocquot;li,8i diei noxme^ luci tenebræ.ôi tene-bris lux. Sed ipfe Dominus qui lux æternaeft, illucefcet omnibus. Vnus autem quidam dies obuenicr, qui foil Domino notus eft, adeó ut necangeli Dei deeo fciant. Is autem neq; dies rede uocari potcrit, neque etiam nox : nam is præter naturæ ordincm fub uefperam illuce- lo
I i»dieillae.gt; Egredientur autem tunc exHierufalcm xiiuntaqutt aqyæ uiuæ, dodrinæ nimirum falutaris ôC ui-de Hie uificæ,quæ partim ad mare orictale, amp;nbsp;partim rußdem, ad marepofterius fine occidentale fluent.uni-üerfum fcilicet ni undum irrigaturæ, neep quic quam erit.quod earum curfum inhibeat. necp enim peræftatem inarcfccnt,neq; hyemecon-gelabiintiir. Deletis enim atcp deperditis man diregnis,Dominusipfetoto terrarü orberex crit. Neq; uero tune duo amplius populo Ifra- »o elitico reges crunt,Si régna duo, quæ regni di uifio,ôi fceleratifsimum duodecim tribuum fchifma,fub rege fadü eft Roboamo; fed om* nium unuseritrex SijDominus,è(.nomen e-ius unum.Tota autem terra tunc benedida e-rit,quippe quæ non montofa amplius,fed iam tota erir,ficut planicies ilia à Gabaa uflt;p ad Ri tnon,ad aiiftrü Hierufalc,qu£ exaltabitur.-fub* limisatipilluftris erit, atq; fuo in locorurfum à niimerofîfsimo populo inhabitabitur, à por j o ta Beniamin, uftp ad locum portæ primariæ, quæ ad orientem fp edat. Et bine rurfum^uf^ adportamangulorumiSiita porro ufquead turrim Hannanacl, ubiadferuari folent mille clypeiî Siillinc rurfum ufque torctilaria régis. Q^amplacidifsime' autem in ea Iiabitabunt: nam occidendi Si perfecutionis tâdem fine fado, habitabiturHierufalem citra omncpericii tiacerilpla lumin altifsimafecuritate. Hæcuerôpla-{ ga,qua per* nbsp;nbsp;eft, qua Dominus omnem ilium populum
cutlet Domi qui contra Hierufalcm pugnauerit, percufl'u-Ws omnet j-yg eft, Neq; cnim unquam impune' cuiquam genten fuit,quód populum Dei diuexaritatqp afflixe-rit,fentient itaque 8C hi manum Domini, nam caro corum contabefeet atque Computrcfcct, dum interim fuis adhuc pedibus ftabuntat^ ambulabunt.Coputrefccntitcm Siocnli eo-rum in foraminibus fuis,8i lingua in orc ipfo* rumicritlp corum grauifsima afflidio.nam magna Si horrenda crit inter ipfosplaga Do-mini.-ne^ cnim alter altcri luxilio efiepoterit,
M PROPHETAM
fed mutuis conflidationibus cadent, in uta|t prchenfuriis aliquis fit manum amici fui,Sica una cum amici manu præcidetur. Quin Si im« pq aliquot ludæipugnaturi funt contra Hic-rufalem: clues uerd Hierofolymitani exibunt,
atip colligent opes omnium gentium, quxe-am circumiaccnt,abduduri domum aurum Si argentum,fimilitcr Si magnam uim prccio-farum ueftium,ac aliarum rerum.Neque enim crit quod ab cquis,cameiis, alqs'ueiumentis, quib.opprimi poflent,formident. nam eadem erit plaga equorum, mulorum, camclorum, afinorum Si omnium iumentorum aliorum,
quæ in caftris illis cruntmempe ut plaga ifta ui
rorum,quibus caro,oculi,at^ lingua compu-trefeent. Futurum eft autcm,rcbus iam paca nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A,
tis,utomnes ex uniuerfis illis gentibus, quæ contraHierufalcm uencrant, refidui, fingulis annis afcenfurifintHicrofoIyma, ad adoran-dum regem Domini cxcrcituu, ad celebran dum feftum tabernaculorum, fefta^ cætera. Qijod fiquicx indigenis terræ, Hierofolyma nonafeenderint, regem Domini cxercituum dutf, adoraturi, fuper hos nulla depluet pluuia.
Qiiód fi populus Aegyptius non afeederit atque aduencrit,qui ob inundationcm Nilfqu®
lew.,
irrigantur,pluuiä non ita morâtur: fi inquam, illi ad eelebrandum feftum tabernaculorum, reliquatp duo feftanon afeenderint, eandem fuipeccati pccnam lucnr,at(p eadem fercntin-commoda quæ genres aliæ,ad feftum taberna culorum nonafeendentes. Quid enim uctet Dominum fiftere Si arefacerc Nilu, per quern ccclitns nobis confertur pluuia, atip omnebo num. Tunc autem rebus omnibus pacatis, atq; multa in paceconfidentibus Ifraelitis,de-dicabunturequorum tintinabula ac phaleræ Domino,Si fient ex cis lebetcsin domo Do-
mini.-mulriadedficut pelues cora altari.qui-bus uidimarum fanguincm excipere funt fo-11 ti. Nam omnes lebetes, quos Hicrofolymis, aut in uniuerfo populo ludaico inuenias,dedi cabuntur quoqueDomino cxercituum; ut ue nientes qui aliquid immolare uolent, paratos illic inucniant lebetes quos capiant. Si in qui-buscoquant. Tantaautem rerum omnium ubertas crit. Si abSdanria,ut nemo futurus fit, qui re ulla egeat, aut auaritiæ ftudeat; un de Si nullus tüc amplius in domo Do mini negociator futurus eft,qui fordido lucro inhiet.
finis Paraphrafeon in Zachdridm*
IN MALACHIAM PA^
RAPHRA SIS»
Gräuis expo^ulittio uerbi Domini cum ifraelc^ per Uialdchiam,
iacerdotum fuorum, quos prat alijs pioS efle , ■ condccebat,8iprobos,acrudiplebcculæom- D««“ “ * ni morum probitatc prælucere,c3querens fu-pcrhacreiindignitatc, Dilexi,atçpræaliisto tius mundi nationibus uoscharos,acpeculia
tius mundi nationibus uoscharo8,acpeculia । j titetmihifelcdos habui,inquit. Qjji hinefa- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
tic'cok
|
P A R A P H R A S J S. »fwllaudandus uobis fucrar, amp;; immortaks ’pfîpcr'uosagendf grafiç. Sedpro impiifsima Mfftraingratiiudineduoiiic refponfatis Do-WinOjintcrrogantes qua'iiam in re, ôC quibus srgumctis fnuin ilium ucdri amorem doceat, srtpteftatum red dar. Quæobfecro blafphema 'mpia interrogatio hæc eft^ Nonne Efau la lt;obogermanus frater fuit?inquit Dominus, ^fquiIacob dilexi; Efau ucró qfdem parenti» I’M« Frognatum,amp; eodem partu edirum.odio 'o habui;quippccuius montes defolatos reddi-hafreditatem eius, ut earn inliabitent dra tones defertiîcum interim uos reftituti ueftris fedibus, habitetis terrâ multo fertilifsimam, nimirum amp;mellc manantem Ad bare •nalcdiélionem Edomitarum perpetuam uo lojtautnunqliam ipfis reftitüenda (înt,unde ( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tos abieci. Quarc li cogitet fe deftrudf oS qui- tltmacdeuaftatos, fedquoddcnuô uelinrrc-ftîurandis fuis fedibus fefe accingere, arqj col Ijpfa repararc ac reaedifi care, fie quidem de eis dixit Dominus cxercituum; Ipfi ædificabunt, ït fgo deftruam. unde amp;nbsp;regio ipforum,regio uocabiturimpia:amp; populus ipfecëfebiturpo pulus, que Dominus perpetud deteifatus fît. An non multo aliter uobifeum fecir Dominus,unde liquidd eius erga üos amorem colli 83tis?Hanc quidc Edomitarum maledidlio-nem præ oculis ueftris uidetis, aded ut quoti-dieeamdcprccemini:gratiasagctes Domino, jo 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'pfum^fuper terra Ifraelitica uobis reftituta ! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niagnificèlaudantes,Dominum clementifsi» !.. nbsp;nbsp;nbsp;nntmamp;patrem piërifsimum ipfum efleâgho« fcentes.Cæterùm filius honorâtacreucretur patreiT) fuû,amp; famulus Dominum fuum: fi er Wio» go pater ego fum,ubi honormei eftiErfiDo-minus ego uobis fum, ubi mei timor eft? ait üominus cxercituum. Nequeid ipfi uulgo ac fimpliciplebecular.feduobisloquorfacerdo-hbus;quicum morumprobitatcaliisprælucc 4° tedeberetis,omnium maxime nomen meum prophanatis arque defpicitis. Et interim quidem non pudet uos rogarc, quain re nomen •neumdefpiciatis: cum abiindc tarnen feiatis, uosfuper altare mcü offerte pancpollurum, acparumbonunijpotiora omnia ucflrac men fæferuantes. Qiidd ft feire quoqj uelitis, quo paâoinc polluafisatquc prOfanetis; id inde fit,qu()d uobis uidemini de mefa Domini nö tnagnoperecurandumeftc.Qyahfciincpobla 5® tis,acnihilprorfusmemoramini.Ecceenim, Dijfergam tio fir,quæ mihi offertur, digna cenfetur mco sltari: quippe quæilliccomburcnda fir. unde ft quis cæcum quiddâ offerat ad imnloladum, Honcenfeturmalum. Quodficlaudum quis offerat,8Cmorbidum,bonum cenfetur,^f non rfijcifndum. Sed offertc,quxfo.illud homini, duciueftro.Bonam iieinibitisgratiam?Con-tinuóncpreces uota ueftra exaudiet? ait Do tninus cxercituum. Cætcrùm riunc.agitcdum ____________ ______________ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ «Itprecamini Deum,ôlt; miferebitur fcilicct ue- 6o meum cum Leui initum perfifteret,atq, ratum ftri. VeftrisfcelcribusÔ? improba auaritiaue maneret.Nccpcnim permeftat,quominusid lirauobis hocaccidit, ut prcces ueftrf nori ex» perftet:fed in uobis omnis hæret culpa, inquit iudiantur, itjne ad qucmiibet ueftrum ftatini Dominua cxercituum, Padumjüngæüifàtia F ^pa- |
6i refpiret Dominus? arq; tarn reijculas oblatio« ncs gratas haberct ? Quis autem inter uos eft, qui oftia atrtj claudar,uetans liuiufmodi facri-ficia adduci,ê^ ignë fuper altare meum inccn-di fruftra.imdin ueftram perincicm ? nam nihil erga uos afftcior,dicit Dominus exercitu« um.undc amp;nbsp;nullum munus de ueftra manu cu pio aut uolo! ftquidem ab ortu folis ufi^ ad oc cafum eins, magnu atq; mulro in honore crit nomen mcü,Sëubilibct locorum nominimeo fuffttus ftetjéë oblatio munda acintegra; quia inter genres,quas uobis reiedlis mihi in popU lü alfumpturus fum,maximi fier nomen meüi inquit Dominus,quod uos poilu i ris att^ pro» fanatis,cum uobis uidemini:atqueipfts faëfis diciris, de menfa Domini non magnoperecu randum efte: neq; uerbum eius, quod quidem ad efeam atfinct, ira magni pendendum. Et cum quidem oblationes ueftras adducitis, mi rum in rnodum uos ex ijs ferendis delafiatos fingitis:8ëquaft pccus graue effet ôf pingue, itaiilud in terra anhclantcs deqcitisrâë nihil ta men adducitis,nifi quod autraptü.autclaudû, autmorbidum cft.Atq; ira quidem oblationes ueftras adducitis;placidône animo,atquemul ta cum gratia, hfc mihi de manu ueftra accipi-enda funtiinquit Dominus cxercituü. Maledi Ôus autem eft dolofus, amp;nbsp;hüiuftnodi hypocri ra.quicumcftingrege fuoaliquid maiculum amp;' eximium, uouet arque immolât Domino: quod corruptum eft reprobum,idquod lionori meo derogar.atquemaieftatcm nomi nis mei eleuar. Nam rex magnus ego fum, ait Dominus cxercituum, amp;nbsp;nomen mcûm uenc râdum atqj terribile eft ipfis gëtibus: licet uos, quibus uel maxime' colendus eram,iliud defpi citis atç dehoneftatis. C A P V T T r. NVnciraqtad uos attinebat mandatum hoc, Ô facerdotes. Veftrumenim eft hie refipifccrc, atç pcccatum ueftrum agnofcerc. Nifi enim audicritis, arque in ani-muin induxeritis nomen meum honeftarc,at-que modis omnibus illud clariftcarc,dixit Do minus cxcrcituum.malediflurus atep pefsimc' uos tradaturns fum ; pro mcis in uos beneft-cqs,mala uobis repenfurus. Quin amp;nbsp;iamdu-dum mala uobis bonorum loco rcpëdo.quan do nihil aded hxcin animum ueftrum induci- aJ ortu nimjolis uje^ ad occaßim, magnum eJi nomen meu. corrumpo Uobis femina ueftra per agros di- fuper ttultit fperfa,fi?infpergam uobisipfaoblaiionum tie uejirumjicr ftrarum excrementa in faciem ueftram : excre mentailla inquam,quçperfcftum folcnne ad tHiunefird» immolandum adducitis, qua;uos infc con- rum. uertenr, atqueferdifsimefumma cum ignomi niacommaculatos dchoneftabunt. Et tunc quidem cognofeetis, qudd magno ueftri amo re ad uos mandatum hoc mifenm, ut pad!unt |
6t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 N Z A C H A R I
pacis mihi fuit cum eo,quacipfa quiciemc-go ob mei timorem illi prxftifi.Sic enim me ti muit Ä rcucritus cft.ut mei timoré contcrerc-turatqjmacrefceret. Vera lexfuitin oreeius, quippc qui extra diuinam legem niliil prarce-perit,neq; docuerit. Et nihil iniquû,aut ä Dei Jegealietium in labqs eius inuentum eft. In pa ce;â;pulclirc'quietus, animo æquifsimo mihi miniftrauir;amp;: multos quidtm.ea quac recftc docebat.fadfis comprobando.ab iniquitate amp;nbsp;fcelerata fua ni ta retraxit • Labia enim facer-
I dorisjifuouoletfatisfacere officio, cuftodict fcientiam,undeamp;in lege Domini noétcac die meditabitur .nam legem quiftp requiret exo^ re cius,quippe qui minifter atq; legatus fit Do mini cxercituü. Vos uerd tora erratis uia; netp enim legem meam nouiftis,necpra?ftatis feien tia amp;nbsp;erudifionemnde inulris in lege offen-diculo eftis.in malum eos induccntes.undepa rens ille uefterLeui multos retraxit. Itaqj non egOjfeduosirritumfeciftispaéium cum Leui initum.inquit Dominus exercituum ■ Hinc i-taep amp;nbsp;ego uos tori populo reddidi côtempti-biles, arque abieôtospari modo, quo uos,id quod ego praccipio,afpcrnaticftis.itiqsqua: ad Icgcin atnnent, perionâ ( peftâtes, id quod feduldadeôuobiseftuetirum. Nou'neomni» f«feromni« bus nobis iinus eftpater, ira ur nemo aliiim iu Mjîrûnt. fté pofsit defpicere,ac alteri fe præferre /No'n-ne ta unus atqj idem Deiis eft qui nos creauit^ cuius legem omnibus feruatam decer. Curer gofpernitquifpiamfratrem fuum,ac perfîdé cum eo agir, uiolando paôfum fine uinculiim coniugale,à patribus noftris faitdfc amp;C rcllgio-fè obferuatum.'Iudas fpreuit arqj perfide egit, K eriam inter Ifraelitas abominâde aéhim eft, imô 8i in ipfa ciuitate Hierofolymorum. Nam ludas profanauir fandlum Domini, legiri^ mum nimirum coniiigium,quo Dominus mi nim in modum gauder,amp; quo unicc'afficirur. 40 Duxir enim fibi in uxorem filiam dei extranei: id quodciim legemea plane'pugnar. Proinde Dominus exeiiidetuirum qui hocfecerit,rum patrë turn fiIiü,c tentorqs lacobretiam facerdo té ipfum,munus Dominoexercituü offerenté, nâ huius erat,relt;ffius populum inftirucre,arqgt; à uqs hifee malis in ueram uiam reducere. Se» cundd 8i hoc faeitis, quôd nin oduéiis concu binis alienigenis, in ipias iixores ueftrasni-* mis eftisiniurq.Lachryniiscnim,fleru,acmi- yo ferandoclainore amp;nbsp;eiulatu alrareDomini op plent circumftrepunr.unde non amplius ue ftram obiationcm accepturus fum.neqj aequo animo quicquam de manu iieftra excepturus. tfominufte» Quôdficaufam quaeratis, ea in prornpru eft, nimirum quôd Dominus initi inter te amp;ado-inter te lefcentiaetuae uxorem,quam ru defpexifti, ron uxorempu^ iugq ueluti teftis fadf us eft ; ru ramen non ue-terUiirr«#. reris perfide'cû faagcre,cum firipfa fociatua, amp;nbsp;ex fordere tibi coniunx légitima. Nullo cer» te' maiorum ueftrorum exemplo hæc beiris, quiinfuasuxoresmagis côfueuerunr efTepq. Obieccruis lue fortaftis unum quendam ex-*
AM PROPMETAM
cellctis acmagnifpiritus uirum,ncmpe Abra-hamum,quiprxterquôd Saram uxorem ha-buir,eriam cum Agar concubiiir. At nulla huius in uxorem impietas fuitfi^ iniuria, qualis uos tenet. Sed quidobfecro Abrahamus ipfe fecir^Anftuduit fuæ libidini/ f^fuasfe^Qatus eftconcupifcentias/Imô quaerebat fernen Dei, femenillud à Domino Deo fibi promiflum.» Proinde uos cauete, ne quid hums exemplo
10 ueftram impietatem obuoluatis Si: exeufetis* fed toto ex animo fedulani in hoc impeiiditc operam,ne quis adolefcentiæ fuæ uxorem de» fpiciar,amp; ram negleiflui habeat.Porrö fi cui ue ftriim uxor eft,quam odio habeat,nequeferrc pofsir,dimitrar eam,inquit Dominus Deus Ifrael, ä^coniugio alterius uiri honeftabitur. Vos igiturroto pc(ftorecauere,necasdefpicia tis,ne ue quicquam inipfas firisiniurii.
C A P V T III.
!O y^ErquammoleftieftisDomino, blafphe-I mis ueftris fermonib. ipfuinlp planeim-,pbirare nimia delafl'aris:Slt; interim quide uobis iplis fancf Illi uidcmini,rogitanrcs qua» nam in re iplum delafletis.Quis obiecro ferat, Oninis ifut attp non delaft'etuncum diciris, qucmliberma jacit mIu, letacientem Domino bonum cenferi.’arqtui- bonus efi in ris improbis eum gaudere. nam fi fecus eilet, conjfseRu Deus proferretindicium fuü, nec beneita ef- Deiwini. fet malis: amp;nbsp;pijs,arque ad legem Dei uiuenti-
jo bus,non ira male ac mifcrc'.Sed agitedum,me-minitïeuos condecct, quôd longanimishæc Deiboniras impios ad pœnitentiam iiiuitet: ßt quôd lento gradu ad uindidfam fui diuina procedit ira, tarditatemij fupplicij grauitate compenfar.Nä ccce ego mitto angelü mcum, qui uiam mihiparet,uerrararcp emundet. Et ea parata, Dominus ille quem uos quæriti», angelus inquam foederis acteftamenti noui, que impenfé adeô defideratis, mox ad tëplum fuum ueturus eft. Ecceiam uenit, netp diu mo rabitur,dixit Dominus exercituü. Et hicqui-dem.quantumuis dormitare uobis uideatur, rcddituruseft unicuique fecundumfaftsfua, Sed quis quæfo ferat diem aduentus eius^Aut quis confiftat,ubi ille apparuerit, in cuius con fpeôfunon uiuificabirurullus iiiuens.^Adfu» turus enim eft ut ignis probarorius,quo argy rocopi fuiiin folent aurumaut argentum ab omni fcoria repurgare.mel ut lauätiü fmegma, quafordes ueftium eluuntur.fedebitenimut qui argentum probat ac repurgat, purgatu-rusfiiiosLeui, quos ipfe utaurum aut utar-gentü probabir,reprehcnfuru8 nimirum per-quam acerbe ôë afperè Scribarum amp;nbsp;Phari-fæorum impietatem I qui nilî refipifeant, aliud Leuitarum genus in ipforum locum fubßi tuer.qui offerant Domino iufta amp;ipfo digna . facrificia, hoftias nimiru fpirituales,frudum Ac««'' labiorum confitentium nominieius. Eterit
«îo facrificium luda amp;Hierufalem,tuncDomino grarum atq; acceptum,ut olim atq; multis ab« hincannis. Accedam aurem ad uos iudica* turus,cro contranjal€ficos,adulicros,per»
~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iutos,
PARAPHE A SIS.
im'os,8f qui mercenarq mercedcdetinent.qui item uiduas amp;nbsp;pupilles ui opprimunt,uelox bene prxmcditatus teftis : item contra eos, qui nullo cum mei timoré peregrini cau-famperucrtunt.dixit Dominus exercituum. apudquem tuncuidebitis, malis non impunè fore.qudd malefecerint, K iuftos bonam recc ptutôs fuxpieratis mercedcm. Ego enim Do minus confie mihi,neque ueflro more fenten
èi
fati fumusiQuin potius fuperbi ac împrobif-fimi qui^ nunc nobis cenferi poifunt bead; nam qui impie' agunr,domoshabent undique auôlifsimas,rebus^ omnibus abundant. Imô amp;nbsp;Deum ipfum rentarc non funt reueriti,ôi ta men impunc'tulcrunr. uerùm qui Dominum riment,ab huiufmodi blafphemqs abhorren-tes,longe' aliter rem inrerpretatifunt. Dixerut enimilli interfe,adfuumquifq; amicü,quôd
tiammeam muto. Qiiicquid futurum dixi, id nbsp;nbsp;ôC attcndat Dominus,amp; rem omnemfatis au-
certèeuenier. Prædixerâ uôsin captiuitatem abducendos.fed non confumendos ; id quod ita tucnifle in confefTo eft. Et ex hac mea pro-mifsione hue redudli eftis, amp;nbsp;non confumpti: fed hinc parum grato erga me eftis animo,ue-riim ueftro morefacitis atq; antiquum obtine tis.Siquidem à diebus patru ueftrorum à meis inftitutis recefsiftis, atç ea neglexiftis; fed re-iiertimini ad mc,amp; ego reuertar ad uos,ait Do
diatatcp cernât, non omiffurus uinditflam im piorum, quantumuis diu ccifetatç morctur. Et quod ei in gratiameorum qui Dominum Scriptus eîl timenr,arquedécocogitant,liberconfcriptus moniA fit,qui ei faélorum omnium memoriam refri- »»e»n cora cet: mercedcm enim fuilaborisà Domino ex^ timentihi. peëlant abundè magnam. Profcélô rj erunt mihi,inquit Dominus exercituum, peculiuni quoddam amp;nbsp;felicifsimus populus tune tempo
minus eXércituum. Cæterùm amp;nbsp;hic rogatis, io ris, quandoadero iudicaturus. Vnde amp;nbsp;iplis
quain re, quomodo, autqua uia reuerti nos oportear. An iuftum 8i æquum efle cenfetis, üthomo Deum defpoliet^ Sed non defpoliaf-fe me uos dicetis.uerùm agitedü,cogitate uo-bifeum, an bona fatis fide perfoluatis mini-ftris meis décimas atq; primitias,alias 'ue obla tiones ueftrast; Hac de re malediftione maledi ûieftis,amp;malismale exercemini. Hicenim medefpoliatis.atquefurti apud metenemihi: quotquotueftrûm eftis. Proindeadferte fuas Jo quiftp décimas in domum thefaurariam,hor-Kum nimirum facerdotale, amp;nbsp;cédât quod ha-ftenus rapitis facerdotibus meis:atcp hic qup» fodeme periculü facite.inquit Dominus, an-iiôipfas cœli cataradlas uobisaperturusfim, quiduis boni uel ex imo fundo ,pfufifsimè uo bisdemifturusïadeô ut non fatis uobis uafo rum futurum fit,ad tantâ benediélionem exci piendam. Auertam enim uobis locuftas, bru-
parcam,quemadmodum quisparcit filio fuo ïe colcti,at(p fibi unicè charo. Et tune quidë in aliaehtisfententia,amp; uidebitis quantum interfit inter iuftum amp;nbsp;impium : inter cultorcm Dei,8lt; inter non colentem ipfum.
C Ä P V T 111 I.
N Am ecce,quanquam uobis Dominua dormitarcprorfus.nimiüéjj uobis céda re uideatur, dies ille aduenir, ardens quafi clibanus: âë omnes fuperbi,âé quotquot impieagunt,erunt quafi ftipulx aur fernii ex* aridum. nam dic ilium qui appétit, citoqj uen turus eft,eos inflammaturum atque incendio confumpturum, dixir Dominus exercituum, aded ut illos radicitùs atq; prorfus fit deperdi* turus. Cxterùm uobis qui nomen meum ti-metis atep reueremini,iuftus exorietur fol, qui
fuis radqs falutc adferat, ueram nimirum re-demptionem nbsp;gaudium in effabile. Ëgreclie
rlmm,amp; hoc genus deuorantia, ne uobis ter- 4® mini ertim,amp; procrefcetis,at^ multiplicabimi ræfruftumcorrumpanttnec ulla uobis irt a- nificutuirulifaginarq.Tuncuos conculcabi-
gro uitis erit fterilis, inquit Dominus excrcf
tuum. Tuncuerô genres hancrantam ferti* litatem amp;nbsp;rerum copiam uidentes, beatos uos tiredeprxdicabunt,qui terram teneatis ta fer» tilem amp;nbsp;amccnam,inquit Dominus. Multis fimiumacblafphemis contra meuerbis agi-lis, inquit Dominus. Quôd fi interrogetis, quid'nam illud fit, quod contra ipfum locuti lïtis,non'nedixiftis,uanum efle, necbonam a' 5®
“'Rit Domino retributioncmeum habere,fi quis ‘l’«. Deum colad Quorfum enim utile nobis fuid
sut quid adnosperuenir emolumenti, quôd pracepta eius caftodierimusr quodiphumili-tetacfubmiffc coram Domino exercituû uer-
FINIS PARAPHRASEON
tisimpios,uos quondam opprimere accon-culcare folitos: erunt enim ut cinis fub plantis pedum ueftrorum eo in dic,quo ego iudiço.di xit Dominus. Sed interim memctotelegis Mo fifcruimei, quam toti populo Ifraelisin Horeb mandauidtem ftatutôrum,ôlt; eon'i ad quac
iudicandum uobis eft. Ecee ego mitto uobis Égo mittani Heliam prophetam ilium meum,antequam di ttohis Helia es ille Domini magnus 6ëformidabilis adue- prophetam, niât! idfp,ut conuertat Si patrum corda cum fi antecpiaue-niat dies Di mini.
Iqs.ô^ corda füliorum cum patribus fuis,ne quando ucniâ, amp;nbsp;terra fimul omnem adinternecionem percutiam at^ deperdam.
IN DVODECIM PRO
f bctlt;w minorffiKuthore loanne Toftrrio Aquilouicsoto,
PARAPHRASIS IN SAPIENTIAM SÀLQ
MONiSjAVTORE lOANNE TOSARRIO
AQ-VIbOVlCANO.
|
C A P V T Î. A b o M O N rex uere’ fapiens, utquifapientiam prç omnibus müdidiuitiisaclionoribus ele dam, à Domino Deo ccclitiis obtinuerit, fuprà quàm ulli un qua mortalium contigit,cogni tum,longocj} rcrum ufucompertum liabens, quanti référât principes uiros eiîe pios ac bonos,qui mundi gubernaculis afsidentes.om-nem ferc'promifcua hominiim multiriidinem adfeimitâdospertralninr;atq; non fecusfuis moribus.atcp excmplo eos dirigunr, quàm ex hucautillucdudo clauo totam fuam nauêgu bernatornauicularius. Erpopulum ferèeiul'-modiefle, qualisipforum rex eft,ac dudorj quâdo uix fieri potcft, ut malus duxbonos ha beat comités. Appellanshicomnes terraciudi ces,uiros primarios,acquouis modo in emi-nentia aliqua cöftitutos, rum facros turn pro-fanos,itautapud imperatores,reges, duces, comités,Si qualicürp magiftraruacdignitatc præftantes;item ad pontifices, epifcopos, abbatcs,uirosqj paftores atcp ecclefiaftas om-biligiteiufli nes,exçquoeiuspertineat oratio. Diligite,in« aam^uiiu^ quit,iuftictam,quiorbis efii9redores,aciudi dicatw ter- catisterram. Ferc fit,ut qui dignitateac pote-ram. ftatepraeccllitis.licerccontinuô uobisputetis quod lubet. Qiiac res omnc paritiniufticiam. ac meram tyranidcm t undc ampledcdam hic uobis moner,uitam iuftâacredam,amp;in fubdi tospiam Si bonam.ita ut Dei timenres,cogno fcamus eum fandi atqj nefandi memorem,cun ftatjjnoftrafadaccrlitiiseü inrrofpicere iux-ta qux Dominus aliquando unicuiq; redditu-ruseft. Ne cogitetisapuduos,nulliiefiedeü: autfiquis fit,eum nulla humanarum rerum eu rarcneri,itautmalisimpunc licearefie malis. Si quod pfj incafium pietati fiudeSt: fed curate pièae rede'de Domino fentire, ipfumtp animo fincero,fimplici,ac omnibus huius mundi defiderfis defxcaro qufrere. Nam ab his folis inuenif, qui abnegata omni impietare Si mun danis cöcupifcentqs.ex eius bonitate Si miferi cordia pcdentes.fihe fuco findet iufiicif, ac te-redis Domini uqs. Etenim rjs quiipfifîdür,ita ut corda per fi'dë habeàt punficata.côfpicicndü fe prxbct,acfamiliariter notus cü eis uerfarur, in omnéeos inducens ueritatéaciiifiiciam: ue rdrn cogitationes praux ac incredulx,hxmen tis oculos obtenebrâtes,à Deo nos fegreganr, atep in omné inducunt errorc ac iniufiioâ, ira ut erret aliquis,ôf in errorem alios inducar. juMaleuola Sedquifpedatafide,acuere' probuseft,isiu-animam no fiareda^uiaincedcns,infipientes,atcpàuero wtroibitßt^ aberrantesredarguit.atcpin uiâreducit.Nam funtu, qui animo tarn dolofoacimprobofunr,utde |
uirtutelocuti dune agitâtes, bene loqui tant« gaudeant,nedigitulo quidc earn attingentes: hi certc uerx fapictiç nihil funt capaCes,ut quç corpus pèccatisadhucferuü inhabirare nolit, achorreat. Spiritus enim fandus,qui uerxfo lidxiji difciplihaJ unicus dodor cft,refugit pe» duâ ita dolofum ac improbü, procul fe fubdu cens ab cis qui cOgitationib.uanis impulfi,fiul te aded fe à cognita ucritatis uia defledunt, Si to râ in omne uitium funtcerci. Nam haceorunt iniufticiadehonefiarcrur,atqjprxtcrineritum male audiens pudcficret.fiquidcm ad omnetn humanitärem atep comitatem côpofitus eftfa-pieUtixfpiritus, mores inducens manfuetos, tempérâtes ac benignos.S: animû Ixtum, trau quillum ac omnibus bcncuolümnde Simalc-dicum.fuiacfuorü contemptoré, à labiorum fuorû blafphemis conuieqs minimeabfoluet. Nam Deus, que nullis uerborum inuolucris 10 quis fallat,cui Si caufam fuâ nemointricetatiÿ obnubiler,ferutatorrenum illius eft,cundae- ius defideria cognita habcs : amp;nbsp;pcrfpicit ctiam ad amufsim.quid corde quiscogitet aeftatuar, afsiduéetiâ aufcultâs ea quxlingua quis pro-loquitur. Nam fpiritus Domini auribus ita 15 gumcxrcfisefijUtrotumterrarumorbemim« pleat: undc Si id quod fuo ambitu ctinda con duditarcp continet, nouitatç intelligir, quid uoxhumana fonctacloquatur. Quamobretny^'”’*''quot;’' qui iniqualoqtiitur,minime ilium later. Et iu« w«’«' diciü illud.ubi de omni uerbo uano aut ociofo reddeda ratio eft,ilium uclutignotü non prx-teribit; fiquidem amp;de cogitationibusiinpio— rü accurata fier inquifitio.adedut Dominus, qux nüc in tenebris occulta funt.illuftratutus aliquando fit,amp; omnia prauorum cordium ta cita côfilia patefadurus: ad que Si omiiiü fer-monum eorum ftrepitus pertingit, ut hilce uidelicct,ceu certifsimis animi i ndicq 9,fcclera eorü detegan tur atç côuincantur Auris eniin diuinx bcnignitatis.quç te ncrc'adeô nos dca?-mat,ut nullum in amore patiarur riualem.om nia auditjtta ut muflantium ac tacite fufurran- tium etiâ murmurilla ilium ultorc non fugiât, Fugiteitaej fufurios.acmurmurinutile,arque ab obtredationibus linguam abftinctc. Nam obrrcdario,quantüui8 clâcularia,nemini per-manebit tmpunira. Cxtcriim os mcdax,quod J r falfoalicuiobtredar.atmpercalûniamobcfie J fïudcGta animam in certa inducit morte. Iraq; nolirequxfo manifeftum uobis cxiriü,ueluti data opera,côciliare,nihil in uita pcnfi haben» fes.acprxftigtis huius mundi fediidi.Necpo-peribus propriarum manuü ucftrarum, ueluti j^prioiumeto, uobis pcrnicicattrahite. Nam Deus.utneiduobis perfuadeatis, mortenon fecit,nclt;p obledaturinrcrituuiuenriü:fed gau derer potius pcccatorem rcfipifccrc.acuiiâ fc-liccm |
PARAFERA SIS.
|
lifemuiuerc,quädo uniuerfaper eiim condita Amt, utAnt,non uc corrüpanturacintercanr. Nam prima illa mundi creatio.undccunq; inte grafuit ininitio, acfalutaris,ita ut nullum ca habiicrit lethale uenenum: neep tune beata illa hominis immortalitas quicquam in terra hac norat de inferorum regno. luAa cnim eius innoccntia,morti nihil erat obnoxia:fcd impq protoplaAi,DominiDei legem iam tranfgref-fi.diftis iuxta acfadlis mortem Abi ipAs accer-fiueninr, Arbitrât! cnim boni acmali fcictia eä Abiamicam forc,plurimum(p profuturam.fcn Am contabuerür, arepin mortem delapAfunt: tum qua, poAquam feedus impij omnes inie» runt,mundo huic terrcAri per omnia dediti,di gnos fe cAe rcAati funt, qui mortis elfentpar-ticipcs,eamlt;p obirent. C A P V T II. 10 Mpq cnim nihilre^tcratiocinantcs,atqjant annofos. his cnim facile fuperioresfuerimus, mam fimulcum corporeinterirecredentes: îo atquc nullo labore ab eis quiduis, quod lu- Breuis, intra fe inquiûr, ac mœrore mukis' quemifenisundiqj plenacft uitanoftra. Ne-que ullum ufqiiatn eftinuenire pharmacum, qiiod mortem arcear. Porto poftobitam fc-*nelmortcm,qiiis obfecro agniriis ek,qui ullo unquam tempore rcdiuiuus ab inferis ad nos redierit, quid ab bac uita de nobis agatur, do« tens amp;cxponens? Gerte utfortuitó ac tem ere natifumus,ira amp;poft uirac exitumnullo eri-tnusncquc numero, neqjlocodigni, pcrinde atiïnunquaminmundurn prodijiTcmus.Spi tituscnim iiitalis, quo.di'i uiuimus, per nares noftras fpiramus acrefpiramus, plane inftar tuanefccnris fumi eft.qui de fumario progref» fus,continuo difparet. Et mens noftra inftar exiguajkintillxfe habet, quam cordis agiratu conferuamus: quæcum cxtinguitur, iam mor *uum continuo corpus effcrtur.atcp darum a-titin cinerem ; fpiritus uerduiralis, ur mollis îo inanislp aer diffunditur. Qiiin amp;nbsp;nomen no- 40 miferè rraducir, omnemep autoritäre no Aram apud imperitum uulgus elcuat.Iaâirat fcfe,ut qui Deum norit,nobis exprobrans,quód Dç» umdicamus pattern noArü efTc, quem tarnen ftrum.quod qiiifqj fibi gaudetrelinquere bo-nuniamp; honeAum,idprogrcAii temporis in-termoriturquocp, arque in obliuionem uenit: itautpauculos poAannos uixquifquam fit,a« pudquë return per nos cum laude geAarum, inuenias memoriam. Itaque elabitur attp trän fitnobisuitanoAra, ueluti aquilonibus coclo pulfa nubecula, aut in morem nebulx, qux ra dijs folaribus, acfolis calore grauata difsipa_ tur,artpeuancfcir. Aetas enim noAra, quida- yo liudquam umbra quxdam eA, qux opinione lt;itiustranfit,arquerccedit^ Et interim d mor tenoftra, nulla cuiquam fpeseAhuc remean-di:quippequx obfignata, ac Cerra cuique Aa-tutafit.conAitutis nimirum nobis terminis. |
, qnosneminiprxterireliceat;quare8i nemini redire darum c A. Agitcigitur, 8ë poAtis curis Omnibus,fruamur prxfentibus bonis: 8^ rc-‘quot;î«« lgt;usinnoArriufumcrcatis,utamur perquam K alacriter arque certatim,non fecus quam iuue« nilixrate. Affarimnos precioAfsimo quoque uinoimpleamus,atq;fragrantibus unguentis nos afperganjus, 8i corollis ex floribus uernis confettis nos cxornemus. Coronemus nos» inquam,rofarum caliculis,anrequam emarce-fcant.Nemo noftrHm,aut etiam eorum qui ad nos accedunt, exors fit noArx luxurix» utnon aliqua patte illi per nos benekt: SC re« linquamus ubiquenoArxlxticix trophxa ac figiia.fîquidem liæcunapotifsimapars noAra eA,attp adcó hxrcditas,qux fortitó nobis ob -uenit; extra quam nihil quicquam aliud habt-turi fumus. Et impium quidem hoc homi-num genus,hacfua impiaaclafciua uita parfi adhuc contentum.de opprimendo prxterea proximo cogitar.acmodis omnibus ei impo-nere: attp aded innocentem ChriAum Dominum , K quicuncp ChriAi funt, in mortem in-ducere moIitur.Per uim, inquiunr,ar(p tyran-nidem opprimamus pauperem S^iuAumine parcamus uidux,ncqj fenis reucreamur canos xum noArumalat, exrorferimus:quippe qui uim aducrfus quoslibet pro lege iuAicix habe bimus. Siquidcm quod imbecille,mundo con temptiim ac reiiculum eA,id neutiquam nobis conducercconAat,ut kicroaut emolumenro . ullo nobis At. Infidiemuritacp, arque Aruiftis tcchnis circumueniamus iuAfimodis omni-bus,nobis inutilem acintraófabilem. contra» ■’ riuscnimeA, atqjoblatrat operibus noAris: à Mofe quidem nos legem acccpilTedicens: fed quot;nbsp;nbsp;’ non cA'c inter nosunum qucnquam,quifa(flis camprxAet. amp;nbsp;quod grauiuseA,ex parte dia» faolo nos dicit effe natos,atque eius nos inge-niû in omnibus operibus tioAris referre. Ex-probrat enim nobis,quèd amp;nbsp;propter traditio« nes noAras diuinx legis præuaricatorçs fu« mus. Errores etiam difciplinx noArx nobis obiieiens,errate nos dicit, atq; feripturas nos non intclligcre. Quibus quidem modis nos non cognofcamus.Sed ego,inquit, noui cum. Et fi me noAceü negarc,fimilis ueAri mendax cflem. Sed cgo,inquit,eum noui,8^ fermoncm cius feruo. Quin amp;nbsp;Domini Dei filiü fe nomi nar,cuididfo düreclamamustVosdiciris me blafphemare,inqt,gj me dixerim fîliü Dei efle. Si no facio opera partis mci,nolitc credere mi hi: An ucrd facio,8i mihi no credatis,fakc opcrib.credite!utcognofcatis8i credatis, g, pater in me cA, amp;nbsp;ego in co. Gerte in hoc natus, ac nobis immiffus uideri poteA, ut cogitationcs noAras uulgo prodens, ubilibet nosiniquita tis traducat: unde fub confpeflum noArum Grauif Mecum fcrre,nc(p oculis xquis cum afpicere pof- efl,etiam fumus.Aquidem uita eius,modis omnibus no «d Hidrnd«* ftrç uitf difsimilis eft.Neqj eius uqs qiiicqiiam cumnoftro uiuendimoreconueninfîqujdnn illenosprofcoria rcputat,genfrarionem pra uam nos uocâs, 8^ adukcrinam, uiperarumip gcnimina: unde à uijs noAris non fecus ab^ F ) Aincr, |
M SALOMON! S bunt in regno patrisfui.fulgorë defepræben tes ueluti flamarum fdntillantia incédia, quæ ferütur per incenfas leues ftipulas. Itaq; quoa hic traxcrunt impq.atq; calumniati funr ad fua tribunaliajjdctunccolidcbunt.utdeipflsatq; omnibus gctib.iudiccr,populis uarijscp mun-di nationibus dominaturi. nâ Dominus perpetuum fibi in eis habiturus deminiü a tqj imperium eft. Porrdquifquisineufiduciameol locar,ac uolunta ti eius obtêperat.is certc ueri-tatem intelliget. Et qui in ipl'o diligendo fide-literperfeuerâr, indiuullim eiadliærebütjiiuu quam ab eius confortio feparaduquoniâ gratia Si mifericordia, omnestp bonæ felicitates manct fandlos cius,ßlt; fumma cura eledos fu-os fouebitatqj exltilaraturus eft. Verùm impij incidcrin pcriiâ prauis fuis cogitationibus di-gnâ: idqj.quod ncglexerint.attp afpernati fuit fcplMeri/i, iuftum.âiqudda Domino ueroduce.acom-
I nisfapientiæfonte defciiicrint. Atqui raodis omnibus miferis eft, quifquis fqpientiâacdi-fciplinam niliili faciès,reiff a doceri reciifanex-tra qux quicquid fperat impius.id uanû acin« ane eft. Quare amp;nbsp;omîtes eius Iaborfs,8i quicquid ftudetarqj conatur,3bfurdû,3t(pprürfu» infrugiferum cft,ita ut omnequod molitur3C laborat,inutile plane' fit.Kdânofumetiâ.Hiuc impiorû uxorcs de matitorûfuorü cxemplo uidere eft uecordes Si fatuas,Si liberos corunt prauos ac fceleratos.atç adeô omnc eoril po-fteritatem execrandâ Si abominabilem : ita ut prç bis bea ta mihi cenfenda fit ftcrilis ac imma culata.qux per delidum nullo leifio cognito, nullos talcs fpduxit poftcros. Huius enim ftii diü Si labor infrugifera non criint; liquidé fru dum Sémcrcedêfe dignam accipiet.cumani-marü aliquâdo fict infpedio.atqj omnium return per corpus gcftaruin 1 jabebirur cognitio. Pari modo Séeunuchus horum collationefc*
I 14 S Ä P 1 £ N T 1 A
ftiner,atqp à fordidifsimis inquinamentis. Si-nitcillosjinquiensinam cæcorum cacci duces funtjtcnduntqj in interitum.Porrô iuftorum extremum fincm beatum ille ccnfet, quâtum-uis hic male cum ipfis agi uideatur ; Si magni-ficc arque arroganter admodum gloriatur fc Deum habere pattern,atqj ex co fe natum.Sed iiidcamus obfecro, quàm fint ucra qux prxdi cat;6é cxpcriamur.qux'nâ in cxitu eius illi fint euentura.nam exitus ada aut probar,autdam *° nat. Sienimiuftus illefiiius Deleft, adiutabit atq; cripict eumjibcraturus eü de manu obfi-ftentium,acipfi reluefantium. Sed omni côtu nieliæactornicntùiü generc exploremus cü, ntdifcamus quàm futurus ille fit manfuetus atqjxquanimisiatqjita inquiramusac tente-Morte lur» mus ciiis patientiam actolerantiatn.Turpi fcc pißintaconf daq, morte eu condcnemusitum cniin ex uer-^emnemuf bispenitus homincinfpiccre atep pcrnofcerc tHm- licebir. Hcc illi fccii cogitaruntatiÿ ftatuerunt, zo crafsifsimis implicati tenebris, ac tota uia errâ tes.Excfcauit cniin eos inuida fua malitia,qu3 fïr, utdcarcanisDci, de Sacris feripturæ clo-quiis nihil cognoucrint.neqj innocctix prçmi um ullum poft hancuitä fperandum putarintt quippe qui nihil intellexcrint,quo honore ani mx inculpatç,ac fcclerum omnium purx,olim affïcientur : nimirum quöd Deus crearit homi ne morti fine corruption! minime obnoxium, fed ad fup ipfius naturximaginc itnmortalcm 3o ac perpetud uidurum. Nâ quod ad mortis ty rannidë3trinet,ea per diaboli inuidiâ, qua ho minibus beatâ hancimmortalitatcm, undeip fecxcidcrat,inuidebat,orbe terrarum inuafir. Et banc quidc fedantur,atlt;p in ipfam incidût, quicuncß illi per iniufticiam fuam funt additfti.
c A P V T 111.
Aeterum iuftorü animç.quando illi Do minum uitxautorê funt fedati, in ma-
nu Dei funt faluæ Si incolumes : Si fieri 4° lix eft.qui praua poftcritatc carens.manib.fuiff
nonpoteft,uteos ullus attingatcruciatus.Infi pientibus quidc, amp;qs qui Domini uias ignorât, uififuntinterireacemori; exitus eorü cxi-ftimatuseft compluribusmulto miferrimus. quodcp decurfo uitx fpacio à nobis dura per form cta hinc dccedunt,rcpuratur impqs eötri tioplanc.acdeploratifsima fubuerfio.-cü tarne illi felici pace fruätur. Licet cnim corä hominü oculis miferefint excarnificati,acgraiiifsimi8 fupplicqs excrciti: fpes tarnen eorü, qux mini 5° me ipfos fruftrarur.abfolutam ac fclicifsimam habet immortaliratc. Pauciscnimflagellisac plagis hieparumper caftigati, innumeris olim bonis felicitaribus remuncrabüturifiquidem Dominus Deus uarijs modis eos exploratos, TmiJuSttu- inuenitfe,bcato^ fuo fodalitio dignes. Gerte* rum infor- explorauitatcpprobauit eos.uelutifuluü fpe-tiaceproba* daturin ignibusaurü : Sénullainuentain eis Ult tot, fcoria,uelurioblationegratifsimiholocaufto« matis excepit eos.Irai^ cum tepus illud aderir, quo Dominus Deus adaillorüinfpiciet acre^° eognofeer, tu prxclari acilluftres miro fpledo re fulgebunr. Gerte iufti tune ficut fol Iplçnde-
nihil iniqui dcfignauit,nc(ÿ mali quicquî con traDominü meditatuseft. Vndeamp;prxmium refertnô pcrnitcndüifiquidcm prfcledüillud fidei donû dabitur ei,amp;fors ci obucnict in tclt; plo Dci q maxime optabilis,nëpe ut Deo rex fit Si facerdos: fiquidé bonos ac pios conatus Bonor«»»-' gloriofiacinclytifrnduscomitârur,amp; prude laior^ tixradixnö emoritur.nccintercidit. Mcccho-rum ueró fîlq inftar partus abortiui fe habent, ƒ attp paru féliciter adolefcentes,ueluti in berba prp cidütur, ad maturä xtatem nö pertingetes: im6 fernen ex thoro illegitimo fufcitatü.emedio rollctur.atcpabolebirur. Nam utmaximé grâdcfcant illi.at^ lögxui euadât, eötemptim atiÿ pro nihilo habentur, ita utfenedus eorü cxtremc'abicda fit Si contëpta. Si uerd prfma turc morte oppctant,nullä habebunt fpc qua fuleiätunnetp in diciudicii,quädo uidclicetde ipforü fadis cognofcetur,ullü inuenicntfola-rium. Itacp iniqua generis propagatio,difficilc aedurüfortiturexitü. CAP. im.
QVare prxftat cum uirtute fterilem per-mancre,S^ bberis omnibus orbum, ■' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quàm
|
PARAPH qua'mîniquaamp;illegîtîma pofteritatis propa-gationefœcundû ellc:fiquidem qui in (lerilita tehaefua uirtutilfuder.acitiificiæprius ciiltor «ft.hnius apud Deum nunquam interibit me* moria.quippequi fua probitateSë apiidDeû amp;apud homines innotefeit. Vndcamp;pia hanc Orbitatcm,dum adeif,beatam exiftimant : amp;nbsp;(î ablît,modis omnibus cenfent expetendam, ut ^uæpcrpetud corollis obuinda.ccu in pompa tnumphali.miilro cum honore incedir.atqj trophæü ftatuir ; idqj, qudd obtiniierirpalmâ, acfortitercertamen pudicitip decertarit.extra legitimum coniugij thorünulium indeliéfo ledtum cognofeens alium. Porto numerofa il lapofterorum turba.quxcximpiorum procc ditfoccunditate.inutilis plane erit.fponfi Pene lopes, nebulones Alcinoicp, undc amp;nbsp;ad nullâ bonam frugem peruenict. Et qui ex adulteri-nis ac nothis propaganturftolonibusjtaudal 10 Wfuas agent radices,ncqjfirmam bafin autfo xo minus illürepofuerir,ubi nulla iam ex patte pe lidum fundam en turn fibiiacicnr,inquoperfi- riculumimmincar.acinfeftareipfum queat.Vi lidum fundam en tum fibiiacicnr.inquoperfi- ftât. Licet enim ramis fuis aliquandiu pulcliré florere uideâtur, ira ut hominü oculis adlube-fcarit,acmulrum blandianrur: tarnen quia nul lis.autcertcinualidisfubnixiradicibus fuccrc Uerunt.duriufculo uento côtinud côcuiTabun tur,amp;à procellofo fiabrorum impcniradici-tùseuellcnrur. Hicrami nôdum adultidefrin-gentur, amp;nbsp;frudiis eorum prorfus inutiles eua dent.nôdum maturi fcilicer,necefui apti, imè jo nimirü extremas cos profligaturus.ubi mœio null! prorfus ufui,ncc ullam ad rem idonei: fi-quidem exiniquis fomnis aut illcgitimo tho-ro procreati liberi.tcftes funt nequitix aducr-fusipfos parentes fuos, re ipfa conuincentes tosfuximprobitaris.dum ad qupfiionem ad* hibitifxaminantur. luftus uerdfimorte fubi* ''(’«ff«, fsprpoccupatus fuerit,nihilinde rurbatur: fed ‘’feiB ƒ„, fatur dictum,ac ueluti uiuendo delafiatus, in-fj( uenitfibi refrigerium acrefocillationem. Ve- neranda enim fenedus non ex longo uitp tern 4° pore,aut annorum numero metiendaeft: fi-quidem prudentia hominibus canicieseft, uitaimmaciilata ac pic tranfada, honore di-gnä tribuitfenedutem. Non tâti referr,quàm diu uixerfs, arquequàm rede acbene: porró quiquis bene iu fteijj uixit,is abundc diu uixif-fefempercenfebitur. Quiaitacp Domino pla-euit,amp;inmultaapud Dcum gratia fuit, ira ut (harü eum habuerit, atep dilexerit unicc, quid tnirumfihic interfcelcratos uiucntmeadbeaï° tamimmortalitatem tranftuliti Raptus certe derepente hoc fcelerato ex fcculo eft, ne multa iiuproborummalitia.interquos ucrfandüilli fuit.ingcniü eius immutaret, atep in auia abue hcrcnne'uedolusjmüdicp huius pellaces illece brxtranfuorfum agerctaiümü eius. Præftigiæ enimS^ ludificationes improbiratis oblitérât attpobfcurant bona, nefarisea agnofcantur. Quo dum concupifcentix irritamëta acccdüt, iam prorfus irretiunt.atq; degradudeqcifit a- óo funt,atlt;p alios alqs fexcentis excarnificauimus nimü fimplicc.Itarp repetina morte hinc demi gras iuftus,habet unde gaiidcat potius quam doleat.Quäuis enim fatale uitxtcpusrepëtèil elfenon cum diabolo ac angelis eius, ut noa li txadii eft,löga tamc tempora,aç uitâ Ipngja |
R A s I î. uâ uixifle eft cefendus t (îquidê hoc illi côtigir, qudd anima illius Deo grata fuerit ac placira: linde âf c medio iniquorü hominü,at^cüdis huius feculi mails ac uicijs eum tollere accclc-rauit. Vulgus uerd hominü cxcü,amp; intelligeii tiæ exors,dum ifta uider,niliil intelligir,lôgcq^ aliter hanc rë ferc in terpretatur. Neqj enim i ii animüfuü hocinduccrepoilunt,quôdhacuia gratiaaediuina benignitaserga landos eius declarctur.q^iodqj elcdorü fuorû faluri Deus CoHc/ewnat potifsimüinuigilet. Portoiuftusiamuitafua autemiuflnf fundus ac mortuus, uitafuaiuftc aepieada, mortuus ui-impios uiuétes côdemnar. Etiuuctus eius pia ^-isimpiof. acfanda.quâuis in primo ætatis dore,ccu hcr ba uirefcctijceleriter ac præpropere' prpeifa fit, iudicat decrepitâ iniufti fenedutem. Vident e-nim morte fapientis, qui ad diuinâlegcfuam uitâ inftituit: fed nihil perpendût neqj cogitJr, quid de eo Ocus decreuerit.aut cur in cutû Da dent.inquâ, fed ncgiigunt arcp pro nihilo ha-bent; uerùm, entubi Uomiiius cos côtcmnac acirridear,quandopoftliæcfœdifsiino iapfui deftinati«runt,5^ad ludibriü perpetuum inter mortuos propinâdi;fiqnidem cum fragorc ua cillabûdos ftultos hos elidet.ac præcipites da-bir,ctiam ab imis fundamentis eos labctaclu-rus,amp; in locü extreme defolatum, in tenebras re ac ludu cötabefcan t atip difcrucicntur,om-nislt;];eotü memoria extinguaf acintereat. Et tunequidë uenientex recordatione peccato-rum fuorum pauidi;Slt; quæ commiferunt fiagi tia, in faciem ipfos coarguentarq; damnabür. C A P V T V. Erum iufti per omnia fccuri ac hilares ftabunt tune cü fumma fidiicia,ac dicen di libertäre, in cöfpedu ac facie corunt qui ipfos afflixerunr, atep diuexare funt foliti: quiep eorü labores reprobarunt ac rciccetunr, cüdaqjipforüftudiainterturbarunt.Etuifis il lis.graui metu percellëtur impii.atcp emotx fe re' mentis crunt, qudd tam prxter opinionem fuam in pqs falutem elucere uidebüt. Vnde Si agnita tandc ueri tare,cum multo animi dolo-rc.magnal^fpititus anguftiaingemifcenr,atcp altü dudis fufpirfjs dicent; Ita'ne hi illi funt. Hi flint ijusi quos olim derifui atqj contemptui habuimtis, hnbuimuf 4* in parabolamconuiciationis,nihil ipfisindi hquando in gnü fieri pofleputâtesf Nos ftulti aefiolidi ho derifumt rü uitä exiftimabamus infaniä.ac modis omni bus erroncâ,amp; morteipfornm ignominiofif-fimâ.quâdo alios incendio enecauimus, âlios præfocauimus aquistalq rurfum fua difta per iugulü retrahere coadi,in pegma edufti, attp fupplicationes nobis habëtibus anteambulo* nés prçmifsi müdo fpedlacula ac ludibria fadi modis. Arquinüccooptatos eos uidemus in* ter dileiflifsimos Dei filios, amp;nbsp;fortem eorum malcfani punucraniu8,fcd inter eUdos ac F 4 fàiv^ |
|
éi IN SAPIENTIA tnnt in nia iniquitatû peï‘iii~ honif. fanéïosDei. Credebamus eosin errorecflc, Cæterùm nos à uera iuftacjj uia toto carlo erra uimus.quâdo iuftû ueritatis lumc nobis nô lu xit,dü illiid non admifimus,ir3 ut fol ille uerus ac falutaris nobis exortus nô fueritrunde craf-fifsimis in tetiebris ambulâtes,in femitis iniqra fis arqj pcrditionis delafl’ati fumus,amp; perauia plane itinera fumus ingrefsi, uiâ Domini non modo no cognofcctes, fed amp;nbsp;qui earn ingredi Uoluerür,,phibëresarcpperfequctes. Etqdtan *0 quam ex animo aded iraefferuefcente,utfaxa de ,pdeft nobis nûc omnis ilia fuperbianoftrai nbsp;nbsp;« quot; tiumrapiant.Namamp;uentusprarualidustur-liceatinuenireprouedionisipfius,quaperun *0 bida tempeftate aduerfuseos infurgcr,quiut das proueda eft,ullä femitä. Omnia, inquam, procellofus turbo eos difsipabitifiquidcni in- Quid ite iniuftc partæ diuitiæ illæ; omnistjj no ftraopulentia,cui comes fuit animi ferocia? Qiiorfum côducit^cui ufui eft omnis ille fupe-rioriS iiitçftrepitus? Ccrtc ueluti umbra,fimul omnia ilia prpterierüt:8i inftar nucij ad expcdi cnda fua négocia,celeriter prçtercurrentis:aut lîcut nauis quæ undofas aquas perm cat,nullû relinqucsfuxpermeationis ueftigiü, itautnô noftra ilia difperierür.arq; euanida fada funr, ira ut uia auis aerem peruolantisrquæ dû pro-uolitat,nulla certa nota deprehedi poteft, qui fuumiterhabuerir,fed conuerberatis aemo-fisatis rapitur permollem, acui impetus fui hiulcum aéra, quem mulra uolatus fui pernici rate de impetu diffindit,ira tarnen ut nullû deinde itineris eius fignü in aerc animaduertas: autut reload feopum coniedo, diffiffus aer in fe ftatim redit,atep denuô concrefcit,ut non agnofeas qua parte tclû penetrauerit. Pari pla né modo nosnati, c medio fublati fumus aftp defecimu8,ne(p uirtutis ullü uefligium po fteritati oftendere licet! fed in uitijs, uira'que noflra fcelerata detriti fumus, amp;nbsp;comfumpti. ipet impij Nam fpes impi} perinde fe habet, tamcp infta la bilis amp;nbsp;fruftranca eft,ut puluis,qui parui ucru ««go tß, liflatuaufert atquedifpcrit!autuelutifpuma 5«lt;r à uento marina,quam procella difijeit ac propcllitiaut 40 pulis sa rep aded qui tanta mundi fapientia tur- lt;ofl/lt;«r. etiSficutfumus, quidefumariofuoafecdens. per uentü diifufus ßatim euanefeit ac'difparer. Item ut 8^ hofpitis fe habet memoria, qui unü tätumdiem hofpitio exceptas, rurfusabinun de fït,ut memoria cius cit ó intermoriatur arq; exolefcat. lufti eötrainarternü uiucr,fuamlpfe licitatc habent firmä,ac uere ftabilemj fiquidc in Domino merces eorü eft, amp;nbsp;curat de eis al-tifsimus. Qiiapropter accipient à Domino Deo fuo ornamenta regia prorfus, nempe pul cherrimum è manu Domini diadema,cum relique apparatii uenuftifsimo. Nequeenim ar« maturaulla hic opus erit ;nam Dominus fua dextra eos protedurus eft,8lt; brachio fuo illos ceu feuto propugnabit. Aflumet atlt;p induet fc inftrudifsimum armorum apparatü, nempe zelum fuumfuribundürSf armabitomnecrea turam ad fumendü de inimicis fuis ultionem. Induet pro thorace iufticiam,8f pro galea capi tifuo circumponet iudicium flncerü ac incor ruptum. Scutum accipietincxpugnabile, nem pe innocentiam fua fandam. Et iram fuä afpe ramat^abfcilTamacuct fibiin rhomphzamt ro |
MSALOMONIS quin Si uniuerfus terrarum orbis manus auxî i hares confcret,atquefuasiunget copias,utin illooriistif j debellandisuefanisillis Domino fubfidio fit. rarumcoiri Fulminum uerd fpicula folcrter collimata, cer mfcnßttü' j to fié incuitabili iadu in eos ferentur. Si c'nu-bibus ceu arcu probe tenfo in fcopum mitten* tur,itaut8éfupera fimulfié inféra fenfuri fint inimica,8éfibiinfenfa. NamSégrandincsfo* litomaiores toto pafsim coclo difiicientur,tan jo ctiä temerc Inimo corrcptainltofrcm conij-cias.ita ut fî t ubi furor arma miniifrat. Ad lixc indignabiruraduerfus eos,Si exundans ma* ris àqua, quæ exæftuans ipfos aliidar, amp;nbsp;conférât,fluminibus ctiam fæuirerinundantibus: quarcum ftabulis iumenta rapiant8lt; perdant, collatis nimirum uiribus in hoc incumben-res,ut hofles facilius demergant,arque in exi-iufticia,cuius tam latum nunc imperium eft,ca uniuerfam terram deuaftatiira eft,S:princi-pum uira fcelerata aded, Si impia, potentum fedes eucrtef,quas beneficctia atq; in fubditos mifcricordia firmatas deecbat, Si cóftabilitas. C A P V T V Ï. '’Ic Vm iraque hare ita fe habeant,ac diuinx ueritatis hoftibus tarn dura ac horren-da obuentura feiamus, audite h!cc,ô Reges,acomnes uiri primates : auditeinquä, atqj inrelligite. Condifeite quod iuftum acæ-quum eft.uos i:* ri indices,quibus quoquouer fum per omnes terrarum fines iuris dicundi acperfuadendipoteftas eft, Aures ueftras ad haec arrigite,qui in promifeuum uulgus pote* ftatem cxerccris,amp; tyrannidem: 8d qui gloria* mini,at^ uobis placetis, iuueniliter ferocien* tes fuper multis ueftræ curac concreditis po geris,ut amp;nbsp;ipfi Reipub.mundanar primarq gu bernatores,uobis clauum omnis bonar infti-tufionis, una cum rota puppt ac prora cédant« Siquidem non ueftrapte uirtute hue dignitatis emerfiftis, ueriim à Domino ta Domino inquâjtraditum uobisimperiû,Sf poteßasom ms ab altifsimo.quare amp;nbsp;omniü fadorum uc« (frorum illi reddenda erit ratio, quando in ilia diligenti examine inquirer, cundastp cogi-tationes,conatus 8C tacira cordium ueflrorum confilia perferutabitur. Nam cum regni ipfius adminiftnfitis,itauræquitaris uos deceateflie ftudiofifsimos,non rede tarnen iudicatis,n e-que legem obferuaris,neq; ex diuina uolunta-tc,fando(p eius confilio uitam ueftram inftitu itis. Hunc corrumpit fauor, ilium uitiatin-uidens odium: alius muneribus excarcatur, ira ut corrupra apud uos fint omnia. Sed cogitate, quod is qui uobis banc prouinci-am concrcdidir,horribiliter Si quidem cird uo bis fuperueniet, rigide atep feuere admodû de uobis qui in cminctia,8^ qui in fumma erga e-minctes autorirate cöftituti eftis, iudicaturus* Vtma* |
|
paraph . Vtmaxime uerô qui înHmæ fortis ac cöditio-■icfcwdn nisfunt,ueniadigniccfeantur:uos ramen po-in tétiorcs,qui rerum tcnctisgubernacula,inde» ’Jmpr« inctioreatcpcxaiftiorcexaminabiminiinquilï funi, tione:lïquidcmisqui omniû Dominus eft,ne minis uultum reformidabit,utilli cöcedat,aut driurc fuo remittatincq; ullius maieftate reue rebilur.utinalicuiusgrariam remifsius agar. Quoniäparuum iuxtà acmagnü ipfecreauir, omniû exsequo Dominus:unde84 dcomnib. exæquo cura illi eft. Cæreriim in uiros princi-pcs,in mundi fapicnria illuftres ac potctiorcs, quibus Rcipub. gubernaculum concredirur, exada admodum Si acris imminer difquifïrio. Ad nos igit uiri reges ac principes, ad uos in-quâ.quicunçautcôfilioautrcipfa tyrânidem fxercctis,3c rerû porimini, orationc mcâ infti tuo,idlt;p ut difeatis fapicnriâ: qua duccredtam inccdctcs uiâ.nufquam impingatis, aut in ui- 10 tiûabripianiini. Nam quifquis fandla.fas ni- »o niirumamp;arquû,fan(flcarfpincorruprcferuauc rit, hicfanéius, integer uitæ.fcclerisi^ purus ce febif .-SC qui qd iuftô ae çquû cft doifli funt.atcp in eo ucriari.inucnicr quod illic refpôdeant.ôi quofeexcufcnt.Expetireigiï fermones meos, atqj auidc illis inhiare.ut erudiamini.atrp fapi-fntiam condifeatis: liquide fplendida, ærerna atfjjimmarccfsibilis ca cft,amp;facile ac lubenter Itijsuidcndam exhiber, qui iplam mirâturac dcamätmullocp laboreeainucnir, quifquis eâ expetitS; quçrit.Antcucrtit cnim eos qui ad fe ^'i/iconai afpirät,ipfamqjcupiunr: ita utipfa quantüuis fugcrcuideatur,fe ramen cupiarantcuidcri,ul trdfcolfcrcns.utcognofcarur.Porid fiquis e» insdefiderio impulfus, mane'furrexerir, quæ-rendo attp hue illuc curfitado, nihil defangabi turunucnierenim illâ afsidcrem foribusluis. Nam illâ animo ucrfari,cxa(Riuscj; deca com-tnentari, abfolura prudenria eft. Qui ergo ob hancobtinendam uigilauerir,cito admodum quçrcdifollicitudincliberabifjtam fibiillä in-Ueniës obuiam: fiquidc ipfa per platcas clami« tJt,at(p hue illuc fertur cundla perluftrans,ficu bialiquos inueniat fe dignos,in triuijs pafsim accôpiris benigne'illis apparens.namin omni animi mediranone fedatioricp côlîderarione it lis occurrit. Initium ante fapictiae eft,ingenua, nihilipfucatadifciplinæ concupifcctia.Porrô difciplinaccôcupifccria,6i aecurarum ftudium, dileftio eft: diledlio uerô, eft fedula 8iattenta niandatorü ipfius obferuatio. Et hçc mâdato-rüaccurata obferuatio, Felicis immortaliratis conftabilitio eft, Porrô immortalitas efficir,ut adDeüquàmproximcaccedamus, utepeü co uclutin unam coalefcamus naturâ. itaep delî-dcriûfapientiæhominüad regnum fubuchit, id(pftabilc,minimfcp fluxumamp;caducü. Proin défi thronis obleiffamini amp;nbsp;fceptris,rerülp po tirigaudctis,quiregfs cftis.atcpin populü im ptriumJiabcfis.in prccio habete fapictiam, ut 6o inacternû regnctis.imperqfj; ueffrigubernaeu lalïrtnalînr,amp;folida. Quid ucrófapientiae lit, quomodo lit ab initio ante iada mundi fun |
R À s 1 s. lt;fs» damenta creata.îd proloquar, neque ulla my-fferia uos hiccelabo,fcd altius ab iplîs primor dijs, primo^ originis initio eâperueftigabo, cogfhlonëcius in lucem profcram. Ncqj cômittam, ut hic ucritarem præteream, aut ut cumeo quitabefeirinuidia, cade uiaingredi-' ar. Candidiores certè mexfunt îanuæ, quare amp;nbsp;câdidè lîncerotp animo irreferuatim cumffa uobis impertiar; liuidus cnim animus nihil commune habet cum fapientia. Porrô mul— titudo fapientü,falus eft orbis terrarum. Nam fapiétia fingula aut farta reda feruâtur.aut col lapfa prorlus priftino ftatui rcftituütur. Qiia- Htxjâpiens, re Si rexcordatus ac prudes, populicolumen flabiltmeittu fiilftabilimenrumeft, muItalpReipub.firmitu populieii. , do. Erudiminiita(p,at(p fuftincte doceriuer-bis meis,amp;pcrcipicris frudfü luculctifsimum, magnolp uobis commodo crir. C A P V T VU SVmquidcöf ego homo mortalis, omniû ueftrum fimilis,ab illo orrum trahcns,qui primus in rerum natura ex humo creatus cft;Si pari modo ut uos, in utero matris mea: caro elfeéius fum;circiter deccm uerô menful fpacio,acccirufanguinisin humanä formani c5creui,cxfemineuideliccrHiri,partis mei,qui fomno uoluptuario extimulatus, cum marre congrelTus cft.Idcm quoque ego iam genitus, traxieommunem aerem,aura hac ueiccnsar- 30 therca,8d in ciufdcm generis terram decidi, ac primam uocem fimilem omnium uagics cmi* fi.àftetuuiram aufpicarus, Et in fafcqs accuna bulisenutritusfum:idcpmulta,utfîr, cura,u3- introi rio uagituacploratu. Neep enim rexullus ah'- tiisefiomni^ ud habet fui ortus initium: fed flue reges, lîue husad uiti, inopcsf]muscoloni,omniumunus ad uitam ^ßmilis introïtus eft, atep idem omnibus exitus. Idco fxitus, concepto in animum uoto,Dominû Deum precatus fum,qui pro fua benignitare largitus 40 mihi eft prudentiam,irautabipfo inuocato impetrauerim fpiritum fapicntiç: qui quidem ego pro fua dignitatc, feeptris ac folijs rcgali-bus præpofui,luculcntifsimas,fummas(p diui tiasad fapicntîam collatas, nihilelfeducens. Neç ullos etiâ ram preciofos noui lapides, ac nobilcs gemmas,quæ ulla fui parte huic con-Ferri pollcnt: fiquidem omne totius mundi au rû,praefapiëria nihil aliud quàm exiguaqua:-damarena,acuili8 de terra puluifculus eft. Et f 8 argentum non aliter fe ad illâ habet, quàm for didum lutum. Itaqj fupra corporis fanitatem, 8i fortnç prjcellcntiâ dilexi eâ. Vnde amp;nbsp;propo fui.certocp mecum ftatui, illâ mihi habere pro luce:(îquidem lumen cius oecafum nefcir.netp quietcautdormitioncullârccipit. Porrô ubi hücobtinui,cötinuófimuloës bonpfelicitares quali uno fafee colligat; mihi afduxerunt. Na ftusiç fum P manu cius fplendidifsimas opes, arcß de omnib. his oppidô l^tarus, arcp exhila» ratus fui,quoniâ omniû horü dux ac modéra» trix fuitjpfa fapicntia.'atqui ego ncrcicbam,cx hac ceu uiua radice,fonte(p pracclarifsimo om niaenafei aeproraanare. Hancitaque citrafu- CHin om* |
|
IM SAPlEfïtîAM Cum omnem lînccritcrdidici,atquealiis uicifi« fim candide earn impertior.cumulatifisimas e-ius opes (quando thefiauri defofsi nulla utili-tas eft ) nihil celans aut occultans.Eft enim ho minibus thefiaurus incxhduftus ac indéfïcics, quo qui digne' utuntur, cum Domino Deo fio lidam.nùnquamcpfioluendam côtrahuntamî cirià,piûptcrdonauidclicet difciplinxeicom mendati, chari8(accept!. Dédit autem mihi Dominus,utanimifientctiam,omnenimirü id ló quodanimo meo concipio,Iuculcnrcraciu{fo iierborum podere liceat exprimere, Si ea men te c5cipcre,animo(p meo uerfiare.quçdonis di fâpi uinitùsmihi concefisis dignafiutit. Ipfie enim eniia dux fiapientiatduxeft,8(quifiapicntesredlauiade-eïl^etpipien ducit,aclapfiabundos erigit. In manu enim il-JImw fwuü hus, amp;nos Si omnes orationes noftrx.om* nisl^ prudentia, agendarumej; rerum peritia. Ipfie illeeft,quimihi certifsiniam omnium re« rum tribuit notitiammimirurn ut feiam mun« ió di huius conftitutionem, 86 eleménrorum om nium efficaciam. Ad hæcinirium,finem,8^ me dietatem teporum ,fiolftitiorü uicifisirudines, quatuorpartiii atini pcrmutationes,annorum circulos,aftrorum fiitus.animalium naturas ac ingenia.fcrocitatem beluarum, uentorü impc tus,Sluanas fere' liominum ratiocinationes. pfätarum fiuclicrbarü difcriniina, Si radicum uires : breuitfr, largitus inihi Dominus omnia nnniffftaiiixtà Si occukacognofcam. Nam omninartifekfapirntiafa medocuir.Eft «nim fpiritu fagaci.fanélo, ipl’a rcunico, uirtu temultipiici,fubtili,agili,perlpieuo, impollu-fo, certo, innoxio, æqui boniqj ftudioló,acri, impauidojbencfi'co.liumano, ftabili, ac minime' lubrico.fecuro,omnipotente, cun diatj; ui-dente.amp;peromnesfpirinis penetrabili: quan tumuis illi lint ratiónis ac norionis diiiinæ «paces,puri acfubtilcs ( liquidem omni mo« !à tu mobilior eft ipfa fi3pienna,quippe qux per» 40 mo fit qui ambigat. Imó,fi quis multarum re-meat ac pénétrât omnia, quantumuis à fipifsi« nbsp;nbsp;nbsp;j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- tudinealiéna, idtp propter incredibilem fiuam efl puritatcm.Eftenimuapor,fiueexhalatiodiui uirtutKDel, næ uirtutis.ôîlincera clarafp emanatio.quf ex cr omnipotente,ceu uero fonte.in fiuos effluit l-tio quttdam tatjnullum unquam inquinamentum in earn drfnutKon» irrepit.auf in ipfamillabirur:fîquidcmradius tiipotentin acfiplendorefta:ternxlucis,8,'diuiiiaé uirtutis immaculatü fipeculum,ac uerà bonitatis illius imago. Et hxcquidem una acfiola cum lît,om nia poteft,nullo auxilio extero indigens Cûlp in fie permaneat, innouat tarnen at(p inkaurat omnia:amp;peromnia omnium Iiominû genera iîngulis ætatibusin animas fianlt;ftas,ac à mun-di huius defiideriis defxcatas fie demittcs.ami» cos Dei aeprophetas facit. Siquidem Drus ne minem amat.nilî cui contubernium acfiodali-tium eft cum fiapientia. Nam hacc f quando ea quar uidentur.uix umbry qnardam fiunt return iniiifibilium) fiole ipfiofipeciolior eft, fiuperans efiam omnem aftrorum fitu.quantüuis decen tem.ornatum acdecorumradec) utiî cum lucc creata comparetur, priores ferat,ac potior cen SO 6o |
S A L Ö M O M I S fieatur.fiquidem Iiicem excipit noXjfapïetitianl ueró nihil eft quod obtenebretiut qux malitia omni.ipfio^ omnis malitiy patrc,actcncbraru principefiuperiorfit,aclongc fortior. C A P V T V 111. PErtendit autc fiapientiaab extremis per-quàm alacriter ad extrema, miro quodl roborecunóla perrumpens, ut cui nihil pofisitobfiftereiamp;quocüqj acceflerit,illicom nia probe' difiponit ac moderatur, cundla beni gtic difipenfians. Hanc itaq; à iuuentute mea a-maui atqj exquifiui, ftuduiq; earn mihi ducere fiponfiam,captus amore pukhritudinis eius. Hxcnobilitatem generis illuftrat.acuere glo-riofiam reddit,eo ueluti domcftica cum Deo agitconfiuetudinem.ipfioîÿperquàm familia-riter utitur. Quare Si omnium Dominus mores illius cognitos habes, tanquâ in unice fibi diledum fïlium, in cam afficitur, plurimum^ earn diligit. Dodfrix enim eft difciplinx Dei, quippe qux omnia uidelicet Dei myftcria caller, operumep eius fcdulafcdlatrix eft,per omnia exuolunrateacprxficripto Deifaciensiid ipfium quod rcdlc' docct,bona fide pryftansjto taqj uita exprimens. Porrc) fi opulentia res eft hac in uira tä expetibilis ac prxclarai quid ob-fiecro fiapientia opulentius,qux omnia opera-tur, ac quiduis poteft, itautomnigenis opi-bus,acluculctifisimis diuitqs pofielforcm accumuler! Qiidd fi prudentiaquicquaopera-tur,acaliquid ad paradas diuitiasefficinquid toto terrarum orbe ingeniofîus, ac magis dex terius'ueuerfiatilc inuenias.qua'm ipfaeft fapi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; enria? Etficuicharaiufticia eft, ccrtccÖnatus taJomJa« fiapienrixuniucrfimcrxuirtutesfunt. Docct ««mag«.« enim tempcrantiam8( prudentiamj iufticiam Wwitwr-item amp;nbsp;fortitudinc,cx quibus ueluti iufto car« tutes. dinereliquf uirtutesomnespcdet:aded utni* hil in uira mortalibcotingere poffe utilius.ne rum expericntiam defiderat, fapientia cunfla nouit iuperioribus feculisaprimo initio fa-fta:amp; qux olim fucura adhuc funt, ea no incer tiscôicéfurisperqu.àm féliciter diuinatacprf« dicit. Quin amp;nbsp;uerborum krophas,uerfutas ni mirü 5^ perplcxas orationes,fraudulcnta qua» dam ludifîcatione obliquas Si intricatas,lias il Ia nouit,ac probe intclligit:par etiam folucdis quibufuis ænigmatis ac parabolis,quas pijs non grauatur cliquarcamp; aperire:cum interim fcelerofis,ne uidentes uideant, omnia per parabolas proponantur. Ad liæcpr£uidetquo(ÿ iïgna Si portëta,quidilia fibi uelint ac porten dant intelligcns.unde Si euentus articulorum iiixtàac fcmporumin numerato habet, ijsfc parans acattemperans. Decreui itatp.ac certô fnfofuin ftatui.hancmihiindomefticâconfuetudinem gohiiiKlt;i‘l' adiügcre.maximc'gjfciâillâmihi bonorücon Jucertmihi filiorum foreautorem.attpadomnebpnüin- ttJcMiiiuiU ftigatricc, quod^ in rebus dubijsac triftibus lt;|w», officii meadmonebir, tædiocpacmoleftis cu-ris leuabit. Per banc uulgo innotefcam,ac celc brem nominis exiftimationem liabcbo, confie cututu» |
|
p A R A P a «turns«îàm apud feniores,, quanquam iur., uehls ego fim,honorem ac uencrationem. Sa. i gîcem enim me deprehendent, ac prôpti SC a-. tuticonfilij in iudicioiitautin côfpcdlu poten tuaiacmagnatum omnibus admirationi fîm, futiirus. Tacctem me,donee in uerba prorum P’tn,fulfincbunt:ôCloqucnti mihi,arre(ffisau ribus fdc præ.bebuiit attentifsinios.Et fî plura dilferere, fufîusi^ agere me conrigerit, mulra, cutn attetione filentes me perorâtem audienr, itautnemo quifquâ mcintcrpellaturiis fît.Ad hæc.perfapientiâ conlequariminortalitatera, itautæternam mei memoriam apudpofteros fini rclidurus.Gubernabo per eammulta cum pacepopulos, SC genres mihi parebunt, arque ƒ fubiedfæ eriint. Reges alioqui formidibiles, cummeaiidierint, pertimefeenr, ira ut terrori-ipfis futurus fîm; fiquidein magna hominum frfqiictia,acniultorri telfimonio domiappare bo bonus, ac moribus per quàm cômodis, ôi »o dore,elegiih me populo tuo regé, fi’lioriim miliiiitftrenuusacmetuendus. IngreiTusnero in ædes meas.conquidcâ afsidiic. nam con fuctudo eins fuauis accomis.nnilam habet a-«rbitateir. aiitamarulcntiam, neq; conuilt;nu9 flusullam moleftiatn, dolorem aut tædium: ifdomtiigeiiam liilantatem Sigauditim,ita ut quiuis eum ea omnein ptarem Iibens uiuar,at-Sueobeatlibcns. IIpcaurein cum mcciim relt; pucarem, aniinoq; meo fediild meditarerati^ uerfarem,n!miruinquodex. fapienriæaffiiiiia Jo telicerctiinmortalcm elle,SC qnôd exclus ami cafamiliaritate multæ prpniaiieretit uolupta-, tes bonæac (inccræ.quodcg per opera manuü ciusiioniini afHuat opulentla lncxhauda,ac ttunquam dcfïciens; quod item multam nanci iciturprudënafn, quifqiiia cum ea familiarius uiuit,atiÿquotidiano eius fruitur colloquio: infumma, qiiùd liimma ilium gloria comita- tur,piurlmus!ÿ honos,cuiquotidlanos cum ipfa fermoties cederedatun non potui eâ non 40 confuetiidiiiem agens,con.itiis nieos muet, SC aniare,adeô ut ipfam depericns,modis omnibus ambiuerim.furfum deorfumtç curfitariin. quærens qua potifsimum uia illam mihi afei-fcercni,ac ueluti unicè dilcdlam fponfam, mi-«»(ewliieam adiungerem. Nam ego quidem non • »f- inclegans puer cram, dextræ indolis, acinge-nitfis, nioprobo benorpimentem nimirum fortitus miiiimi'malam. Vclpotius,cum bonuscfTem ac probus. incidiin corpus per omnla integrum,ac nulla fui parte uiciarum aat déforma tumxura uerd animadiierterem atqj uiderem, quod uoii MCI lue compos fieri non poflem, fruftuq; laborarem ea potiri, nifî Deus cam nil'lldaret,atq5 cëiungerctfquod ipfum qui-denrion contciiinenda prudcntiæ pars crat, nofît nimirum, à quo donum hoc proficifei-tur)acccfsi benignifsimum Uominü,que toto exanimoiri hunemodum pre^ atusfuni: C A P V T IX. Eus optime ac maxime, tuillepatrum noftrorum Dcus,quibus tua benigni» taslocuplctifsimis promifsionibus fe ifirituit ;Tu Domine, inquä, qui in omnes tc |
R. A S I S. ipyocantes mifefieordia,mulfatj?bcnefi'centiä diueses,quilpuerbotuo ciindfa pro fiiaom-nipotentia condidifii, SCluetfabill tiiafapien» tiahominc cöftituifti,ut cunchs crcaturis do-tpinetur,atqi in eas impcrni liabeaqutlp mun» dû hunc fandbe ac inftc gubernct.ae amino re-ifto at fincero.qtiod iultum ac æqiium elf iudi cettda obfecro mihi.Dominc.folij tui afsiftçicé Da mihijê» f4pienriä,SCnemeueiutinutileni,pfus exdrdi dium tuaru ne feruorum tuorum dimoueas. liquide qaan aßijhiccm tus quantus fum,uere tuns fum: tibi fcrims,an cillæ iiidelicet tux filius,homo imbecillis.ac breuis æui,multiîcu circiindatiis miferijs SCæ* rumnis:8Cquodadiudicrj legurncj; intelligcn tiain pertiner miilrum certc tanto ncgocio iin par. Nam licet quis inter mortales abiôliiræ e« rudiiionis arqj eximiæ priidentiæ fir, nili adfît ei lila quæ à te proficifcitur fapieritia.pro iiihi-lo re.purabitur, Atqui tii.pro tuo erga mecan-acfiliariim tuarum ludiçem.Iufsifti item me ti bi templum extriurein monte tibi faniio, ut qui familiariter in populo tuo iierfari, ac jptîs innorefcercuellesiira iirSC akai etibt tnanda-ris erigi lu facroC'iniîa Hierololymoriiin lu be rua,quam tabi delçgilli iuhabirandam; idîjj ad fîmilitiidmem liabitaculi tui fanéti, quodlain Inde ab initio præparaueras, quo SC ab initio nihil anriquius habuifîi chai ius-Et hoc qui» dem non line opéra eius qiiæ tccum lapientix eîî.quæopcriiin tuorum perita,actumn callés ingeniii, etiâ ribi adfuit, cum orbem terranun conderesuntelligcs iiimirum,ac per omnia co gni.tum habens,qiiid tuis oculis placeat,adlii-befear ac gratum fît;SC quid item reébum fîtt actuis mandatis dlgnuni. Hanc mihi, quæfo, Miffe iSlt;i»t demitte,Domine mi clemes acpie,de facrofan decxliiftiit» (flis coclis tills, gloriofoqj tua: maieftatisfolio. Flistuù. mitte inqiiam,ea(n mi’.n,utafsiciuam mecutn præfensmecum collaborer, ut élus duâuac pijs monitis icrant quid tibi potilsimiim pla-ceataegratum lirOiquidem ilia nouitomuia, cundiaep intelligit) luide 3C fapienter me diri-, get in rebus âgeiidis,:H regni à te milu concre diti adminiftratioiiei feru.abitcjj me fua gloria, ne quid unquam cônutrâ.quod ipfa iudignü fit,ac eins claritatcm oblçiirct. Qua uia fitt.ut qiiicquid ago,gratum lit SC acccptiim:iiif]! eau faspopull tui penitius introfpeCias rcCtcdijii dicem ac difcernâ.patristp mei tlirono digtms inueniar. Et quis oblecro hominû eft.qui extra banc c5ßliü Dei cognofeat^Aut qs fine ilia cogitatufiio alTcquaî, quid Deus uelit, quid gratû 1111 fit,SC quo gaudeat ? Ratiocinationes enim mortallü.quib.nos quæ Del uolüias fît, ftudemus a(rcqul,miferæ funt,parülç habet fir miaefolidi, cuituto infîfîas, ita utopiniones quoqtnolfraeinltabilcs funtSC incertæ.Nam ^0 corpus hoc nolfrum corruptioni obnoxium Coiyu» degrauatanima,ne fefurfumatrollat:SC terre- ‘/«orfcoiri’-pü hoctabernaculü,mente,acillâ diiiinæpar- fitur,a^a ticulâ aurarmifcrèdeprimit,qtüuiïillamulta i^atanmS^ fecutn |
|
IN S A P I EN r I A-Aï S A L O^M^O N I S 7* minum uias corredas uiderimus,at«5 ea ipfos lo rem eius auges acmulriplicans.Nam in auari-tia fine fraude auunculi fui Laban, ac filiorum fecum meditetur,atqueanxie'fecum uerfet ac-uoliiat.Porrdcum mx ueluti cóicéluris qui-* bufdamafl’cquamurtcrrena, ealpquæad manu funt,no hili multo ac ingëti laboreintienia mus qui poterimus noftrapte uirtute ccclcftia inuclligare,aut tuä Domine mentem, tuumtjj'' cohfiliumcognofcerc.nifi tu nobis largiaris il lanituam fapieriam,fanlt;flumq;tuumfpiritum c'fublimiccrlitiiscmittas?Hocfancpalt;flö,ho« condifccre.qua: tibi placita funt 8i accepta,pfr fapictiam nimirum incolumesfuturi aclalui. C A P V T X. HAeccerte Adam urn protoplallum.'cu-iusceu patrisimperio mundus fubie-dus erat, utprzterquc toto terrarum orbe nemo efl'et alius: liunc, inquam.primum Inimani generis parentem fapientia feruauit. attp falutis promiffo à delido erexit, in quod Domino Deo inobediens fadus, trangreflb löfratrem eius Efau,qucm male metuebat,ex ini mandato impegcranK credo fortitudinëred nicm,cum aquariiin diluuio mundus inunda nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ retur,cundaq5iamclient corrupta aedeperdiJ® ligato,defcendirinfoucä:neqjinuinclis,bien nalilp carccre Aegyptio,inquceumcallitatis cöieceratintegritas, ipfum deferuit.tantifpdü arrulit feeprra regni, ius imperiumijj in cos qui tyrannidem in ilium excrcuerantimenda-ccsip probauitillos, qui ipfum calumniatifue rant,uariis(pconuiciislacefsiuerät. ßreuiter, donee claritatem zternâ,ac nomen dcditglo-riofifsimum acimmortale,quodtiuilo unqua feculo infermoriatur. Eadem hzc populu Dei Dcumaffeduhrmum cum conferuans.aepul nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;___________________ . ehre fortcm.Hzcitem iullum aeprobu uiriim 4° faiidum apud Aegyptios agente, fernen illud Loth,Abrahamicxfratrenepotem,cumimpii inculpatum acpium, ex natione affligentium Hlt;ef in^unt à pereunti^ iin impijsli berauit, modum afflixit Aegyptios: ita ut Pharao tan« de inuitus ac duriorc uirga coadus.jpopulum unt. Nouifsime llatua falis, qiiz in mohumcn JO dimiferit cum ilia interim pqs mcrccdeni labo didit, qua facikomnibus creaturis dominari poterat.Porrd impiusac fcelcratusilleCain, impetutrâfuerfim raptus fratricida faótus ell, atq; cum animo exa:lluante,acfi aterna c^de fe confpureante interqt. Cuius uitio.quia prauâ plane aefanguinariam ille producebat progc ta, fapientia rurfus res collapias reftaurauit, arque uindicauit ab interitu.poftquam iuftum Noah per uile area: lignum gubernafl'et.illisly malis exemiflet. Eadem lixcgentibus fummo iniquiratiscofenfu confufis, atq; idololatrica fuperftitione ubilibet terrarum inualefcente, inuenitiuAum Abrahamû.ô^ cuftodiuiteum Deo inculpatü ac irreprehëfibilrm,fîliali erga omnes Sodomitçfunditùs perdcrrntur,malis excmitiitaut is igné ilium fulphureü cœlitùs delapfum,at(^ Pentapolim confumentcm.eua ferit. In cuius fceleristcliimoniû terra ilia in folitudincm redada, etiam'num fumigat, tc-trum exhalans odorcm : ad hæc arbores fru -dus proferentes, quæ ob cœli intemperiem il-licadabfûlutam maturitatë peruenireneque-turn animæ infi'ddis ,uxons nimirum Lotlii fiftit. Nam cum fapicntiam Dei cStempfiiTcnr, ab ea deiicientrs,non folum hoc damni acce-perunt.qudd boni ac honefti nulli habuerunt cognitionem: fed Si dementifsimx fuæ ftulti-tix monumentum reliquerunr, quod pofteris inhacuitadocumento atcpexempiofit:unde fit,ucfceleraipforum in quaJtamfccdé prola^ xilio déclinante,in redas deduxitfemins. Et in angclis per fcalâ furfum ac dcorfum afcédc trb. (ubi Si prêter alia ,pmilfa addit Dominus, fédudorcilli adfuturum,quocunqjitcrliabc-rccontingeret)ollenditilli regnu Dei,danse« tiâ ei facrorum mylleriorü iuftâ cognitionem, cum cxclamaretjUcrèco in loco Dominum cf» fc; quin Si exlaboribus fuis cum ditauit, cona tus eius omnes fecundans, ac uberiprouentu eiu3,qui uiribus potiores iultum lacobü fraudarc ac deprimere ftudebât,adfuit pio uiro, ip fum^miroartifïcio locupletaiiit. Cuftodiuit quoquc,at(p curam illius liabuit,ne in manus inimicorum incideret,liberum ac tutum eum reddens ab omnibus qui ipfi infidias ftruebât, liberäs nimirü c manib. Laban, quâdo tacitus CÜ uxoribusacrc fuaomni aufugerat; amp;nbsp;cum mico prorfus amicum facerct. Ad hzc fortein cerramen ilium induxit.quandocumangelo ludatus uiribus przualuit, benedidioncmîp ci extorfi t. amp;nbsp;hoc quidc,ut cognofeeret qudd quauisrcpotentiorfitreligiofapietas,quzue ra fapicria ell. Hzciullumlofephlfmaelitisui H-cfKOW-' gintinûmisuendiriî non dereliquit,fcdabini tuntiußum pio fcclerc quod fratres in ipfum pararat,cum non dereli' liberauit. Quin amp;nbsp;cum ipfo manus per fratres quit. H*cproƒlt;* pß fuerunt,latere non pofsint. Sapiencia con« do iifdc continuo aquisdemergerct.atcpprorfu« fra rra,cos quiipfamcolunt, àmalisac zrumnis trifiußum omnibus libérât, ipfa enim iuftum ac opti-JfJuxit, mum uirum lacob,iram fratris Efau iongo e- |
ac dcprimentiii ill ud libcrauit.non ferens earn impiorum in iullos ryrannidem, quæ omnem mafculamfobolcaquis fubmergerc cogeban tur. Quare Mofïs ferui Domini animamin-greflra,rcllitit regibus alioquimctucndis,per figna amp;nbsp;porten ta complura, quibus mirum in rum an^zrumnarum fuaru redderet, duxeis fa da in uia incognita ac mirabili : fiquidc in-terdiu fuitillis loco uclamenti, (lucumbracu li: de node uerd uicem fîdcrei fplendoris fup« pleuir,lucida columns nubis eos prçcedens ac deducens. Tranfuexiteos permare rubrum, inaudiro fane' ac modis omnibus obllupendo miraculo; per multam aded aquameos tradu cens, cum ipfos holies corum fubfequentes» conficeret, quos ipfos amp;nbsp;ex in iinmcfum profunda uoraginr, in maris lirtora uclut euo- ruM |
|
PARAPH 2*«l(t«t rum mortuis ndauerib.opima rctulerant fpo lia,amp; manubias non pccnitendasiquare Si fa-t««. crofandumnomctuumiufto hymnofiuecar mineconcelebrarunt.propugnatriccmdcxte-tam tuam unanimiter laudantes, atep ad aftrx ferentes; fiquidem fapientia hic mutorum ora facunda reddidit, Si infantium linguas difer-tifsimas. C A P V T XI. OMnia autem eorum opera direxit, ut faufta ipfis eftent ac profpera, idq; per manum ad minifterium Mofis prophe txfandi. Iterenim feccruntper folitudinë ua ftam aclata,quæ à nullis incolebatunôê in lotis inaccefsis hxeruntfua rentoria: uim hoftiu fuorum reprcflcrunt,ôdulti funt hoftes fuos Amalechitas. Vbi uerd aquæpenurialaboran tcs.fiti prefsi fuerunr,ruam continuo benigni* tatem inuocarunndata^ illis aqua eft,ex rupe prærupra,amp; refocillamentum ac fedatio fitis txduro lapide. Per quæ enim pœnasluerant hoftes corum Aegyptii, per hf c cadem cum a-quæinopiapremerentur.hi beneficiü accepc-tunt;quaexreilli cruciatum fenferant ac dolorem,ca ipfa res his folatio fuir ac bonoiquip pequi pro fonte perennis fluuq.fcd ad expro-brationem infanticidalis edidi,cruore fanio« foiam turbati, ex infperato dedifti cis copio* fam limpidamtp aquam: oftendens nimirum, acifitihac memoriam ipfis refricans, quomo-do in regione Acgyptia aduerfarios corum in fanguinemconuerfaaqua excruciafles. Cum enimfiti hac ita tentarcnturfquanquam ifta difciplina finecorreptio ex miiericordia profi cifeeret) diiucidccognouerüt.atqj intelligerc iplis dat» elfer, quätopereper infenfum tuum iudiciumimpnilliexcruciati fuifl'ent. Nàhos ut pill s pater admonendo probabas; illos ue-ró tam male de populo tuo meritos, ut rexfe- «0 xo rirel Aut quo paâo quicquam conferuatum fuiflet, nifiid ate uocatuniacprodudlüeiïet^ •lerusaddamnationcmin qupftionchabcbas, 40 Parcis ccrtèpro genuina bonitatc omnibus. uarqs^ fupplicijs difetuciabas, acfatum non wecabas. Et cucnit, utabfentes iuxta ac præ-fentes diuexati fin t amp;nbsp;afflióli.duplex enim mœ roraegemitus eos corripuit, dum res retroa-lt;^as memoria refricuerunt: hquidcKfuisma lisSC alicnis bonis cruciabantur. Nam pod-^uam audierunt, Ifraelitas fuo fupplicio edo-ftos atep adiutos.qualis eflet Oominus.liqui-dóuiderunr,acfenhbusfuis expert! funt. Et tia impingunt, paulatim corripis : amp;in pec-qnemolimin expofitioneinfantum,quoslex jo catis admonendo caftigas.ut omifta maliria tegia fubmergi ftatucrat,fubfannädo negarât, pro fuo agnouerant: hunc Cundem cum perftupendaamp;multaadeo prodigia rcruom tiium exitum uiderunr, fumme' admirati funr, to cum no eodem modo quo iufti cam (itim per-’iK,j pcterentur. Proinfulfis autcacftultis eorum fogifationibus,quasiniqueadmodum fuisa-I'hi '’i'”'® conccperant.ita ut turpiter lapfi atrp fc-tludibruraanimaha ferpcntesôfaquaticige-ticnsuilesbcftiolascolucrancimmififtiineos magnam ferarum ac brurorum animaliû uim, I quæ cæcoimpetu obuia quæque inuadendo I perdebant : in uindidam nimitum fceleris ac |
RAJIS. Omntx in numero idolomanias ipforum : ur uel hac uia difccrcr, per ilia ipfa fere aliquem puniri folere, per qug pcccauit.Netpenim omnipotensmanus tua, quæmundum uniuerfumex informt materia condidir.ad earn unquam anguhiam redada, atcßuiribusac confilio he defhtuta fuit, quin facile in eos immitteres turbâ urforum, ac tru ces leones:autturn primdrn cöditas immanec acignotæformæbeluas, quæ uel flammiuo— mum anhelitum, uel fragorem uentilati fumi fpirarent.uel ex oculis horrendas fein til las ful gurum more eiacularentur: quarum quidem non folum noxaacpeftis cos contererepotc-ratacfubuertcre,feduclfolus confpedius pa-uore cüólos occidere. Quin amp;nbsp;fine iftis.nullo labore,unico flatu fimul omnes potuifles per-derCjiufta tua uindiéla eos perfequente, appo tenti tuo flatu eos diuentilante ac difsipantc: fedproinfcrutabilifapientia tua,certa quada menfura.ccrto numero ac pondéré certo, cun da tua opera perquàm deccter fine omni con fufïonc ordinara atqj difpofita funt. Nam plu« rimùm maximacp pofre,femper qiiidem penes tecft. närobuftotuo brachio quisrepugnet, aut refiftat^ Cerfc uniuerfus terrarum orbis quantus quantus eft.tanquam momentü, per quod hue illueinclinât trutina,eft corain tc;8d ut parua quædam roris guttula, quæ anteluea no tempore in terram decidit. Atqui omnia cum pofsis,omnium mifereris.peccata homi-num eonniuenterafpiciens, ut uelea ratione ad pdCnitentiam ae rehpifeendum eos ihuite* acprouoCes. diligis enim omnia,amp; nihil eorü quæ condtdiili, odio profequeris ac faftidis. Nitp enim quicquam eorum creauifles, fitibi fuifl'entexofa. Porro nifi tu uelles, atqj ea dili--gcres,quiperduraient? ac poffentnon difpe-gt; quia tua funt Domine; qui in id unice incum« bis,ut omnium animæ uiuant ac feruentur. C A P V T X 11. Spiritus enim tuus omnis corruptionis ne fcius.ac immortalis eft in omnibus,fubf!-ftendi 6^ mouediinitium ac hnem eis con ftituens.Per ipfum enim uiuimus.fumus Sgt;C mouemur; unde amp;' eos qui delinquentes in ui acprauirare.in teDomine omnefuä fidiictam collocent. Etcnim cum prifeos illos terræ tuae fanâæ incolas,ob pefsima ueneficiorum fcele ra,amp; ncfariafuafacra dxmonibus præftitao-dio infedareris j utqui propriorS liberorum fuorum immifericordifsimiefl'ent homicidæ, tamimpia Sfnefandanece manusfuas coin-quinantes, quodlp hicinteftiniuori eiTentjac humana carne fuam ingluuiem expièrent, (j-mul amp;nbsp;cruentis dapibus ex fcelerato fachficio defumptis, fanatici facrifici fadi thiaforum, propria manu non fecus quam taurii aliquem Elios fuos immolâtes, qui hicomni auxilio ac G commi« |
»'4
IN S A P I B B t I A M SALOHONiS
|
commiferatîonedcftitticbâtur.Cum inquam, his dccaufisnon leuitercömotus,permanus patrum noftrorum cos perdere decreuifl'es, ut Sd ijf tancjuaiti ho wniitnj pf« folo nominequdd homines cranr,pepercifti, petcijU, uefpas ueluti emiflariosexercituiruopræmit terra apud re omnium fub foie rcrrarum præ-ftan tifsima fe dignos colonos acciperet, filios Icilicec Dei.aur elelt;flum riium popuium:etiam his ram per omnia fceleratis acncfarii«, ueleo tens, ut paularim tuieosexcinderent,fundi- lo tusqj euerterent : non quidem quod non pof-fesiuftaaciedeuiiflosac fubiugatos impiosil los in iuftorum ac fandli populi tui poteftatem redigere.aut immanibus belluis.aut ditff o fx» uo ac durioread unfi omnes illos conrerere ac delete,fed indicia rua pcdcteiirim exeqiiens,e« tiamfanguinariishislibericidispocnitenri^lo cum daredignaruses. Abunde'ramen feiens, quam modis omnibus prauum genus homi-num eifer, quód malitta ipforum natiua, ati^ è zq (natrû uilcenb. ipfis eduiffa eBer.ita utfenten-tiximmutäda; nullaamphusfpesdeillis eifer teliqua. Semen enim erata primo return exor dio dereifandum atqjexccrabile. Arqui hanc peccandi impunitatc illis non cocefsiifi, quod qucqnara reucrereris acmetueres. Qu is enim tibi dicat,aut rogare te aufit,quid in quequam agasac facias?autquis refiftar,ac feieoppo-nat mo i udicio^ Quis 'ue re accufer.ac de extin (flisaeperdiris gentibus, quas ipfecreafti, te» }o cum expoftuletiQuis inquam,ribt uel fubo-culos uenireaufir, utimpiorum hominü aifer tor fit.aciniuftifsiinam ipforum caufam defen UoMrßtih'iu dar? Certè nemo Deus eft, præter unum tc.cui Hem quàn de omnibus ex xquo cura eft: qua fane' re fa tu, tis déclaras, ac teftatum rendis, baud qua- quam iniufte indices. Quare neep rex, nec^ ul-lus toro terrarum orbetyrânus tetriftioreuul tu obtuerfautcontentiofe tecum agere pore« rit, quód quëquâ punieris, autin ullos durius animaduerteris. Nam iuftus cum fis, quam iu ftifsimèfanécunófa adminiftrasac gubernas. Porto eum qui nihil iupplicii commeruit, aut mali dedir.hunc certc' eödemnare, à tua poten tiafummafpæquitatealienifsimum eft. Siqui-dem potëria rua iufticia? inirium eft, omnemcp iniuftitiam exofam habet, arque execrarut. Et quód la rum adeó tuum imperium eft, ut omnibus domineris, id cfficit, ut omnibus mife-rearis acparcas: ubiuerónoncreditur, quam fir abfoluta ac perfeófa potentia rua, ibi often-fis uiribus roburtuü déclaras, amp;nbsp;temerirarem humanam his qui tenorunrhacuia acratione oftendis. Cumqt in ipfam porcriam ius habes, ac dominium,in arquirare ramen iudicas.mul'* ta^ cum mifericordia ac beneuolentia nos re« gisacgubernas, Adeftenim tibinon folum uelle.uerùm eriam cum uolueris poffe: amp;nbsp;his tuis fa óf IS erudis acdoces pOpulum turi,quód iuftum opottearad omnem humanitärem be« nignitatemqj efle compofttum. Quin amp;nbsp;hoc tua hac bonirare efficis, ut filq tui bonam fem per de te fpcm concipiant, neque unquaoi de-fpondeantanimum,poftquam tanta indulgeri tia peccanribus pccnitentix locum concedis. Si enim hoftes filiorû tuorü, qui mortéfexcen ties cömeruerär, tanta cautione,cura,dcpreca-tione,ac follicita melioris uitf expeóf atione pit niuifti, ut deploratifsimis etiä illis tempus da« res 8i locü,quibus fea malitia fubducerepof-fenr: nemini dubium eft,quin filios tuos fum-ma diligctia multai^ maturitate indices, quorum patribus bonarum maximarumey pro-mifsionum farderad? adiurationcsdcdifti.I- |
taque ad noftram inftitutionem inimicos no-ftros mille modis cædis ac flagellas, nempe ut in iudiciisexercendisbonitaristuxmemores. iufticp imiratores fimus : ut cum ipli rei fumus amp;iudicamur atq; corripimur, mifericordiain expeólemus. Vnde8?impios,qui inconfide-rateinfipienterepuitamfuam tranfegerunr,in abominando fióforum deorum cultu.perfuas to/uaiiip* ipforum abominariones, quales coluerantSi adorarant,difcruciaftiat(^puniuifti:fiquidem in u qs errorü fuorum diu nimis inerrauerunr, deos elfe exiftimarites etiam ea animalia, qux apud inimicos habebantur contempta Siui-lifsima; in morem puerorurti uidelicet, qui ni hilfani iapiunt,opinionefua decepti. Quarc eriam uelutipuerisrationeaccommuni fenlu plané carentibus, pœnain talem ad ludibrium immififti: uerilm ilh ludicra huiufmodi incre» pationefruftra admonithnihilocjj prudentio-res faóf ifeuerü ac Deo dignum indicium lunt experti.Calamitatibus enim illis quibus indi-gnabantur, cum ex inftrrenturperea anima-lia 8i feras,quas iplîloco numinum habuerât, hisfaófum eft,ur uerum Deum agnonerinr, quem antearidem negarät. Itacp in extremam inciderunt códemnationem, proptereaquod cum Deum cognouerint.non utDeum glori-ficauetunr,neq,gratifuctnnr, C A P V T X 111. OMnes enim homines natura uanifunt acnihili, quicunep Dei cognitione ca-rent ac uacui funnS? qui ex bonis qnx humanisoculisfubieófa uideri poflunt,non poffunteum qui ert(nempe unicum ilium ac fuapteuirtuteexiftentem Deum)cognofcere ac intelligere, neque etiam dum adhibentcu-ram, atquead infpeólanda opera intentes fe prfbent.ipfum return opificemagnofcere.Sed nefcioquofpiriruduófi,arbitratifunrautigné aut uen rum,aut citatum aercm,autglobum a-ftrorum,aurrapidam aquam,autcoclilumina« ria deos effe,qui mundum gubernarentacmo derarentur. Atquifiharumrerùm pulchritu- QMOfKWey dinecapti atqueobleólati,deos eaeffeexifti- fifpededele marunr I certè hinceos difcere oporruir, quan ^ati, deos tohisprxftantior fit earum Dominusatejjar- putetuerunt^ chireóliis t fiquidcm qui primus fuam cuiqne rei pulchritu dinem addidir, is emnia ifta con-didiraccreauir, quorum decore illi tanrope« regaudentfl? obleólanrur. Siueró uirtntc ac efficacia harum rerum in admirationem per-traófi,ac ucluti perculfi id fecerunt,nëpe quód diuino |
PARAPH
R A S I S.
i'
It it
dtuinohonoreeasdignati fînt, ratiocinentur indr.atqueiuftis argumcntis colligaar, quan to is qui ea ica inilruxit ac parauir, uinbus fit poceiitior. Nam ex magnirudine pulchricudi« tie^ rerum creatarum fpedlatur atep cogno-fciturearundem condiror : idqj ceru quadam ptoportione ac fimilitudinis congruëria, quæ excrearuriselucet. Sedliorum non ira grauis culpa eft, nequein huiufcemodi eft quod ma-gnopereincufemus,quâdomalum Iioclcuius gt;o *ft,amp; uenia dignum: fiquidem hi errant,quæ-rentts Ocum,arq; inuenire eum ftudentes. Et cuminipfis Dei operibus fufep deque iadfati fuerint,acfingulaindagarint, tandem ipfarerum fpecie fedudli, oculorum probationi cre~ dune, eo quôd pulchra adeô func qux ab illis uidentur ; quo fît rurfus,ut hi quoq; ipfi,quan doeô cognitionis penetrate potuerunt, non omnino uenia finr digni. Si enim tantum in»
confirmât, caurionem ni'mîriim adliibens, ut fecura confiftar, neque delabi pofsit; ut qui probe feiar, fimulaerum illud fibi ipfi auxi-lio eflenon poflTe. Quid enim aliud eft,quàm inanima arque ftupidaftarua, aliéna; opis in-diga? Pofteaucrôfiquandoopum incremen ta, nuptias fortunatas,^ liberorum felicem procreationcmrogareeftanimus,niliil pudet eyuic^ miferumacftultum idololatram cum fimula-eü cromutofiëinanimatouerbafaceretprocor- tUo qui fint poris eriam incolumirate fanitateqjid inuo- ^ràmaeïi» cans,quod ipfum infirmumeifac imbecille, putridum'que lignum; uiramcppoftulatab eo quod mortuum eft, amp;nbsp;pro opeprecatur rem qua; opis indignentifsima eft. Felix itê iter.fan ftamip profetflionem ab eo pctit,quod pedum nullum ufuip habet, neque uel latum digitum fe mouere poteft, aut progredi. In fumma, quodadopificium amp;nbsp;rationem uidius quæ-
telleftu ualuerunt, ut diligenti animorum jorendi attiner, utfelix opifiefj fucceffiis fir,ßi quaeftus bonus,hic manuû dexterita tem,amp; a-
attentione obferuarintfeculi huiusœconomi am :quo tandem paiffo omnium horum Dominum non multo citiusac facilius inucnc-nine; Athidemummultoomniummiferri-mi, maxime'quedeplorandi, acuenia indigni funr,quifpcm fuam in mortuis collocant, ac ’•'ffiiäo beneolim de rebus humanis meritos prodijs «î?, uenerantur,colunt,acinuocant; ita,utpropa-làm uitam, dulcedinem, fpemq; fuam eos ap-pellcnt.imô deos uocant opéra hominum ma jq nibusfabrefaéia, ex auro nimirum aut argen» to, in quo artifex ipfefe exercer, affable illud fculpcdo ac poliendo. Ad li çc brutorü anima-liumfimulacra,aut inutilem lapidem,prifea atqj antiqua manu elaboratum , uetuftateep fuacommendatum, Dei uocabulo dignantur. Quidquod etiam faber lignarius fyluam in-grcffus.arborem aliquam incîdit, ac radicitùs loco fuo mouec ; Si tune quidem omnem eius
gendi facilitatem ab eo quxrir,quodiongc eft ignauifsimum.Ôfad omneopus manuarium iners,ac prorfus ineprum.
C A P V T X 1111.
Vrfum fi quis idololatra hue illucnaui-gationem fufceperit,8ë per fæuos ac infa nos maris fluëtus iter fithabiturus, hic pcriculum extimefeens ac perterritus inuocat pucridius lignum, magisep cariofum quàm ip fa nauis eft qua uehicur,arque eidem uotajnun cupat.Et nauigium quidem excogicauit nimia uiéfus quæritandi auiditas, dum per mare paupericm fugitanr, per faxa, per ignés : fed Tttiptfer omnium architedlrix fapientia idipfum ador Iprouid.-ntia nauit: Si tua prouidenria parer omnipotens imfio cuit acoptime,omnis hæcnauigatio gubernatur Sagakr-
acregirur,qui uentorum omnium,ferenita- nat. corticemprincipiôquàm purifsime' abradës,4o tum ac rempeftatum cunëfaruni imperium inftrumentum aliquod ad uitx minifterium habcs ac Dominus es : quidedifti in mari
i
■K
titile, qua poteftelegantia quàm decentifsimè indefabricatjpræfegmina cçlaturæad coquen dos cibos abfumens, quitus coflis uentrem famelicum exaturet. Porto quod ex arbore hacreieâaneumeft,6é nulli rci idoneum,lignum fcilicet prauum,contortum, 8ë ex praccî fis tamis maxime nodofum, hoc bonus Inc fta tuarius arripit,atque per ocium feduld fculpit; 8lt;pofttcmporisintcruallum,cum animus eijo paulo remiisior cft,fcitc umbratilem quâdam formam ligno huicpræbet, ut opus rudeiam fit, acnihil adhuc politum : poftea uerô aut hu manamillieffi'giemadfingit, aut bruto amp;nbsp;uili alioquianimabilludafsimilar. Quodubi pro ratione fuæ artis minio acfuco obliniuir,'n3-turamquandam uiui corporis rubedinem illi inducens, iuftisq; coloribus illud perpolicns, itautiam nullum in eo uicium animaduertas.
uiam. Si in fæiiis fiudibus femitam rutani, de» datas tequouispaiflo hominem feruare pof-fe, eriam fiquis fine omni arte,ac nauigandi imperirus nauem confccndar,ac per undofum mare iter arripia t. Non uis tamë ur officia per fapienciam tuam nobis collata ac tradita,exrr citio careant, ita ut prorfus ignaua fint ac in-frugifera. Itaque fit, ut homines multo ufu na uigandipulchrcperiti,uitam fuam exiguoad» modum ligno aufint concredcte,ubi coro fem pertolluntur Si auftro: Si procellofum marc permenfi, rate feruanïuratque cuadunt inco-lumcs. Quin Si olim, cum fuperbi giganies diluuio excinderentur, Noah,in quo unore-ftaurandi mundi fpes refidua manfit, in rarem confugiens,euirato aquarum alluuio,mundo futuro fernen reliquit genitale, unde nouus
iammundus procrearetur: id quc,quddrati3
quodnonfucoaut colore aliquo obdudum^o ipfa tua:fapicnriæmanugubernabatur. Etfe» Tienrdicîunt fit.iam leaccingitad conftruendam illiædicu lixquidemlignum',honorifice(pdeeoloquen tfl lignum lam ipfodignam. Ethane bonus ille uiradpa dumeft,perquod iufticia ueralp uirtusexer- perquodiu* rictem collocans,ualidisclauisadfigit, atque cetur,uiilusçuiaiuftaacrc(flaparatur:con- ftidafit,
G i trà,
IN SAPIENTIAM SALOMONIS
tr.i,quodinfpccicm idolihumana manueffi-giatur, id modisomnibus deteftandum atque cxecrandum eft, una cum ipfo fuo artifice, qui illud parauit attp exculpfit.lftequidem,qudd fceleratum idolum fabricarusfit: illud uerd, quia cum corruptibile, teredinumcp corrofio-ni fit obnoxium, Dei appellationein fortitum eft. In pari enim apud Deum odio funt. Si im-pius 8^ ipfa eius impietas, opus nimirum eius
dum in effióli gratiam additicium aliquid ad natiuam fpeciem accedit,qudd fpeftantium oculos illiciat. Cæterùm uulgus gratiofo ac uenufto artificio, multaç operis elegantia in-efcatum, eum qui paulo ante uthomo acmor tabs honorabatur, nunc non pro mortali ha-benr, fednumen quoddam efleautumätfum»
mareligionecolendum. Qiix fane resmun- UacfuH'quot;' do,autuitxhumanxininfidiasucrfaeft, dum te fcn«'«*
impie accontr«! quam Deus præcipit confi- lt;o hifee modis illaqueati homines, à fummi Dci decef“»-dtum. fiquidein id quod humanis manibus in
huiufmodi ufum impium confedtum eft, und cum eo qui confeeir, pccnas dabir.atcp ad fup-pliciapertrahetur. Qiiamobrem öd in idola gentium, qiix illæ tanta rcligione cokint Si a-dorant, animaduertetur,arque de illis cenfura habebitur, eo qudd à uero fuo ufu in rem abo minandam dcgcncrarunt,8C uclut offendicu-la fe habent, per qiix fimplicium corda impin gant, pedesîpparum fapientum illaqueentur, cum in longe'ahum ufum à Deo in rerum na-Initium for turamcondira fint, Porrd qudd excogitata Mif4iio«iff)î atque inuenta funtidola,id primaria caufaSi txqui/liio i- origoeft fornxationis ac defeiftionisa Deo, JolorMM. ut per ilia inuenta pcrniciofifsima ueræ pi-
10
eratis pcftis.ac totius humanac uitæ conupte-lain munduminuefta fit. Nequeenim ab initio fuerunt, nequeinæternam duratuiafunt, quippequeinaniaefiulta hominumambitio« ne in mundtim irrepfertint : Si qudd breuis a- jo ded scui homines cft'enr,funt excogitata. Pater enim aliquis, uir princeps ac pnrpotens, diim ftulteac teuere' nimis adamarum fi'iium, hacex uita fubita ac præmatura morte fublatû acerbo nimis dolore luget ac dcplorat.expref»
Tyrtinuoru imperio cole iaittur
menta.
fa continuo aliqua eius imagine,eum qui tunc mortuusacputrccadauer erat,nunc tanquam Deum in imagine hac colerecorpit: eiuscpco lendi prxfcriptas ceremonias.ac certa facra fuis fubditis tradidit.quibus iiidelicet filio de-mortuo diuinos honores deferrent. Qui mos impius.poftquam progreflu tempons paula-tim inualuitarqueconfirmatus eft,tandem uc lut inuiolabilis lex habitus eft, ôi ab omnibus conferuatus . Quin Si tyrannorum princi-pumcpediiflisfculptilia religiofccok mandatum fuir; fiquidcm quos defe benemeriros co ram uenerari non poterant, eo quod procul
cultu,ac iufta ueri cognitione cxorbitarüt. Du enim acerbo iftiufmodiluiftui, uel tyränorum ediéiisad hûcmodü homines infcruiunt,inc5 municabile nomc Dei,quod uni ac foli Deo ui uo ac uero competit,etiam faxis aut lignis ada ptarunt, quacex«.7»'T«quadrilatcroq; nomine nAn', louis uocabulo infignierunt, ut qui om mum uiuifi’cans iuuanslp pater fit. Neqjetiam fatis illis fuir, ira circa Dei cognitionem errate: uerumeriam in magno ignorantiç bello ac coiifiiiffu uiram rrahentes, huiufmodiintole-rabika, ac propc deplorata mala, pacem uo-cär,uitamlt;p fclicem ac bonam, nimirum dum parricidalcs ceremonias atque expiationes ce Icbrâr.in quibus fceleratifsimi libericidæ pro« ptios maifiantfilios, quos dxmonfis immolant: uel dum alia qurdam clandeftma facra, uelinfanasperegrinoium rirunm commeifa-tiones, furibundalp orgia agitant, in quibus nequeuitam, neq; nuprias fainftas puras'que cuftodiunt,dum alius ahum aut incautiim Si infidfis exceptum de medio tollir,autaiioqui adulrerando contriftat Si affligit: fiquidcm omnes illos mixtim detinet, ac plurimum oc« cupauit ma'itia.iniufticiaqi fumma: languis uicjelicer, accxdes, furtum acdolus, inceftus, perfidia,tumultus,pcriurium,bonorum(p om Ilium tuinultuofa profligatio,accept! benefi-efi obkuio animorum inquinamentum, gene
4° raiidi immutata ratio, aded ut natura luam corruptionem in rerum omnium,prçcipuè lio
’ indefemoti habitarent, ex facie eorum ad ui-uum effidta, ac de longinquo adueifla.infignc aliquod fimulachrum régis colendi fabrica-runt.quod euidenrerregem ipfum referrer,ira ut abfenti non fccus arque præfenti, fis ftudfis adularentur. Porrd affeófata artificis diligentia arqueconrenrio, quailleomnem fuacarris præcellentiam oftenrare hie ftudet, ea fané res ad intentiorem ac magis fedulum cultum homines imperitiores extimular,atque incendit. Is enim tyranno fiue principi placere acgrati-
50
minum procrearione , declarer, niiptiarum inordinatio: ita urfanfto matrimonio fuadi* gniras non conftet, fed impurus ccrlibatus po puli columinibus potior uideatur, qiiam la-crofanéfæ nuptiar. Fornicanturiraque, atque obfcœnifsimam habent ftuprorum confuetu dinem . nullum enim crimen abeft, facinusep libidinis, poftqiiam doóirinis dæmonioriim arrenderes, naturalem famfiumqi fœminarum ufum rehquerunt. Nefarioriim enim idolo- jHfenJonn» rü nefarius culrus, omnis plane mali initium, idolorucul' caufa arque finis eft. Nam dum fehocuefano tiirit,om«il idololatrixludo obleóianr,autin Ixritfis in- maticniift faniunt, aur in diuinationibus mentiuntur, ac falfa uaricinantur,aut uiuunt iniuftc' nimis Si prorfus federate', autprarcipitanterac terne re' peierant. Freti enimeo, quod per fimula-chra inanimata ac ignaua,falfum iuramentum
ficariuolens, fumma ui artis torus in hoc fuir, io concipiunr, periurfi fui noxam non expedfär, neque meruunr, perindc acfi nemini iniurtj fuerinr. Cæteriîm dum fibi id fperantomni«
ut quam pulcherrime eius fïmilitudinëdeline aretatq; effîngeret, uim tantum non arti infe Kns, dlt;fuis earn aifeâibus fcruirc cogens,
no impunc futurum, duplici nomine-de eia
Î’Ji
^i
K»
'i
PARAPH rnpplicîum fumctur.Primd quidem,quddido lo adlifrentes,male de Deofenferint, atque ab ipfo defecerint! fcciindd ucrd,quddperdo-lum côtempta iurifîurandi religione,falfum iu tauerint, proximum fraudando, ac multa iniii tiaaffîciëdo. Non enim potentiam hic fpefla* mus corum, per quos iuratum eft; qux fane turn nulla fit, neminem punit: fed ultrix pec-
R Ä S! I s.
tantium iufticia,de iniuftorum ac periurorum buiufmodi prxuaricationeacfcelere,grauem ‘o 3c dignam fumit uindidam.
C A P V T XV.
TV uerd Domine Deus nofter, benignus, manfuetusacfcruäs promifsies,8imul» taanimilenitateac mifericordia cundla difigisatque gubernas. NamSifierrauimus, atque ut hominum inhrmitas eil,in peccatum aliquod impingimus,tui tarnen fumus.atq; ad
ptus,quando fcilicct de debico animæ fux mu niaritii«.'inccrpellabirur:auditurusillud ftuiro olim diélum.Hac nodle à te repctunt animant tuam.Certc' iioc niliil ille curat,neq; illi in men tem quidem unquâ uenir,quôd aliquâdo mor bo correptus morituriis fit;6i quôd uitæ fum-ma brcuis, fpem eum uetet inclioarelongam, cui nemomctum quidem uitæcertum cft.Sed ille horum omnium fecurus, nihil aliud quam paria facere cum aurib'cibus amp;nbsp;argentarqs con tendit,nöfecusac fl depalmaaliquacertamen fufceptum effet. Quin amp;nbsp;fabros acrarios fedu-IÓ adxmulatur, gloriofum aclaudi fibi elTe e^ xiihmans, qudd adulterina ac falfa quxpiam numina fingit,pcr qux miferum popellum fal latacirretiat: cinis profeiffdacuilispuluis hu Cinhenint
ius cor xquat, fi modd illis non eft uilius. Et fjî cor fiHt, te confugimus, cognitum habentes,qux tua fpesquaminidolaillafuarcpofitâhabet.qua» amp;terrafu^ fîtuirtus,clementia,acbonitas. Cxterùmnon ^Oyis terra côtemnenda magiseft,acrciicula;to
ta(peiusuira,ipfo luroquodtradlat,abieôliory^e,iü(«f,
peccabimus prudentes ac uolctes.cu fciamus, nos tibi curæ efTe, atquc in tuorum numerum
mim nos elfe cooptatos. Te enim nolle, folidaatqj iufticiacft, plenaqj mâdatorum tuo» inlii- rü obferuatio,ac fumma félicitas. Et feire qua “I'S- tu uirtute fis ac bonitatc,radix eft immortalita
tis. liquidem nos tui notitiam habentes,quicp in ucras,expreffas'quc uirtutes tuas mentis a-ciem figimus, harum amore capti, in bis ani-mum noft rum pafeimus ac obledf amus. Non deceperit.neqj in errorem nos pertraxerit malt; Icartificiofum hominum figmentum, in fum-inam mortalium perniciem excogitatum: aut infruduofus acinutilis corum labor, quLpi-fturas umbratilcs fingunt,imagines nimirum diuerfis confiantes coloribusac lineamentis: quarum omnium quidem fpccies 8i afpeólus.
ßultis libidinem excitât,uergiti^ illis in oppro brium S(ignominiam. Vnde nos quidem ab-
cft,acignominiofior. Idtp qudd cum pro ma-gni ingcnii,mirclt;p induftrio artifice fe uéditet: non tarnen cognofeat Deum fui fi(florc,quilt;p ipfiuiuidam infpirauitanimam.acfpiritum ut talcinflauit. Figulus uasfingitfidlile.atfiólile illuduasnon poteft ipfum condere figulum: ita 8i Deus ipfum crcauitfi'gulü. Porrd nemo faniflus, acDeo facratus aded figulus eft, qui }o Deum finxerit,nifi uanum prorfus, falfum, 8£ inutilem. Sed hoegenus homines arbitrantut uitam noftram ludicrum quiddam effe; Si ra-tionem comparand! ui(flus,lucrofas fine quç* ftuofas quafdam effcnûdinas duxerunt ; quip pe qui afferunt, uidlum undecunq;, etiâ ex ma lis artibus effe quxrcndü. Arqui hic fupra om nés fibi confeius eft,qudd peccer,atqUe iniquê agat,dû terreftri de materia fingit uafa aefeuU
ptilia,qux nullo négocie confringi ac commi horremus, aclogc alio modo te confpicimus, 40 nui poffunt. Sunt autem omnes ifti inimici po puli tui,qui tyrannide eum opprefferunt: mife
atlt;p tuiafpetfluobledlamur SC gaudemus. Ve tiimquibus malitia cordi eft, ac te non noue-Tunt, hi defiderant atque requirunt mortuæ imaginis fpecicm , fpiritu 6d uoce carentem: digni profedtd, qui fpc tarn inani illudantur, quam lîbi in ignauis ac inanimatis ligno -tum truncis rcponunt: non foldmautem il-iiqui idolahxc fabricant,exculpuntac poli« unt.fcd öi omnes qui ea requirunt ac ucneran tur. iNam Si figulus aliquis gnauus 8i induifri fo tis,ubi tidam argillam fuam probe prefsit.ati^ fubegit ex ea,rotac fux impofita,fingula fingit in ufum ac nolfrum minifterium : Si ex eadetn mafia ilia lutea non folum uafa lingit, qux no bis in ufus attp opera Iionefta feruiant, fed plc
ri funtprorfus.minus'qj mentis habent, quam quinquennes pucri:imd non fapitint,utquidä Omnuiilo^ ait, pueriinftar bimuli, quod flultcac temere' Unationum aded omnia gentiüidoladeoseffe exiflimenr, deof quibus necoculorum ufus eftad uidendum, «trKKt. necp nares ad refpirandum, netp ad audiedum auresmeç ad palpädum, remue aliquam coii tredandam.manuum digiti. Et ipfi quoqj pedes eorü,prfusignauiacinualidi funt,adquo« quäprogredicdüffiquidcquieafccit, is homo eft. Et qui nS fuapte uirtute uiuit.fed fpiritü ui talc aliüde mutuatus eft,is ea formanit ac fabri catus eft. Atqui nemo homoeft,qui fibi,ned5 Deo immortali.fimilem pofsit faccrc Deumt fedipfe mortalis cü fit.nefariis manibusfuis, opus quo^ mortuarium confiât : quippe qui ipfe prxftantior fuis numinibus fir,uel hoc fal
raqjitem ali3,quxufum prorfus diuerfum fup peditent.Qiiis uerd horum omnium priuatus fitufus, iudicat atep arbiter eft ipfe figulus.Sed amp;idem ille male feriatus, ac impie induftrius, artefua nonnunquam abutitur; nempe eu ua nbsp;nbsp;uerd nunquam. Hucacccdit, qudd Si exccran
Rumdeum aliquem.prorfusrciiculumacinu» da,odiofifsima(pcoluntanimalia,crocodilum
temnominc.quódipfe aliquando uixerir.illa
quôd ipfe non ica ptidcin d tena prognatus, effigies facri nitet aurea ccrcopitheci. Qtjp om
9 $ niafi
78
IN S A P 1 E R T U M SALOMONIS
nia fi fpedes, quàm omni ratione ac dementia careant. Si cum reliquis brutis ipfa conféras, inuenics certèhæc omnium uilifsima ac deterrima. Nequeenim afperffu pulchra hæc funt,pra: cacterisanimantibus, utformx gratia in deos deleóla fint : fiquidem nihil plane egregium habent, ob quod eorum defiderio aliquis tangatur. Effugerunt enim Dei Si lau-dem Si beuediétionem, ira utpræcarteris ani-inantibus execrata hxcfint, atrp abominâda.
C A P V T XVI.
QVia itaque hac amentia fucrunt,ut hu« lufmodi ram 'queexecranda animalia pro dijs colcrct : hinc fadlum eft,qudd perres confimiles puniti funr, nempe per mul titudinem ferarum,reptiliHm ferpentum, no-xiarumqj beftiarum, per quas difcruciati funt, arque aded extimfli. Pro qua quidem impio-
10
miCfricordia tua,incffabilis^ ilia tuain popu-lum tuum pietas, lu fee malis occurrens, fana* uir, arque incolumeseospræftitit. Nam hac fola de caufa aculeatis ferpentum morfibus im petebantur, arque mox ab ea noxaliberaban* tur,ut oraculorum tuorum, fanftf^ nimirum legis rux recordarentur, camtp in memoriam reuocarenr, quo in nullam profundam obli-uionem impingentcs,à tua beneficenria indi-uulfi ac infeparabiles pcrmancrent; quippe NeiJjwtH quos non herba, neque malagma ullum cura« rit,fed ruus,tuns inquam Domine fermo, qui fanatomnia,cunéliscp mederur.Nam tu.uitæ iuxtàac nccis poteftatem habes,amp;ad porras inféras ducis, (îmul Si reducis. Et homo qiii-dem ira percirus, nonnunquam nefario fcele* realiquem inrerficir,n quocum egrelfiisfpiri-tus uitalis eif, isilluc non rcuertiruriperma^ netenim illemortuus.non ramen penmitant
rum punitionepopulum tuum perquàm béni lo mam.quac fuperifes cft» nam corpus quidem
gne traifâ$,innumeris eum accumulaifi benc fictis,dumeisad explcdumfamis appetitum, fubmimftrafti efeam coturnicum, nouum atep inufitatiim faporem ipfis prxbetitem.'ita ut po puli tui hoftes Aegypiiî,famclici,arque tibi ap petctes.ob Iuem,perranas quibusinfeftaban-tur,cibisimmiifam.ctiam à neceflario cibo-rum guftu ac efu auerterentur: cum interim
occidercpoteftjuerùm inanimam poteft nihil , mancarp illicomnis eius uirtus eft. Tuam uerd manum, quæ ubi corpus occident, Sia-nimam ingehennam poteft mittere,hancfieri non poteft utquis effugiat. Impijcnim c«ût apud Aegyprios fcinficiarenturreagnofcere, præforti brachio tuo, uarqs modiscaefiarque flagellati funt, inaudiris nimirum pluuijs Si grandinibus, ac imbribus intolerandis.quos
tui.paulifper egeftate, cibiqj inopia laborâtcs, nouiatque exotici faporis efeam aflequeren-jo euitarenulla nia poterant,diuexati,fu!gurum«
lur. Aequum enim erar,illos qui tantam in po pulum tuum exercuerant crudelitatemac ty-rannidem, egeftate indeprecabili,qu!r^ into-leranda crat,adfligi : Si illam ipfam tuis târum oftcndi.utuelficcognofcerent, quantis in cru ciaribus eorum inimici habiti fuifienr : fiquidem pari ratione fæua acristpferarum beftiarum rabies tuos hos inuafir, quando finuofo-rum ferpentum morfibus, in deferto, miferan
queignibus conlumpti. Etquodprodigiofil-fîmum,ac præter omnem rei natiirameft,!-gnis in aqua.finegrandine alioqui extingiien te.maioreuirtuteac efficacia fuit: quippe qui hicmagis acmagis inualefcebat. mundus e-nim ipfe,tôta'qucrerum natura iuftospropu-gnabat, arqjuicem eorum ulcifccbatur. Nam ftamma quidem ipfa aliquando feferemitte-
dum in morcm quàm plurimi intcrfedi funt. 40 aduerfus impios immiflas: ut ucl fie præ ocu-Venim hxctuairanonitadiuturna fuit, ut ad Iis uiderent arquecognofcerent.feDeiiudicio
internecionem eos delcret : fed exiguo tempo re, atque ad breuem admonitioiiem in hac re* rum perturbatione fuerunt.quo commonc-fîerenr,acfaluti8fymbolumliaberent,utqjhac uia in memoriam prxceptorum tux legis rc-Cjwîoiîwifo uocarentur. Q,uifquis enim à ferpentelæfus, itcrfuitïî, confiderata benigmratc tua, huefe conuerte-
Iis uiderent arque cognofcerent.feDeiiudicio exagitari. Errurfus, nonnunquam medtis in aquis ignis fupra uircs fuas horredifsimacon
cipiebat incendia, ut uidelicet iniuftx terræ prouentus corrumpcret,atquedifperderet.Et Äagtbrnw omnium quidem horutnmalorum loco,ange efcnnutriui» lorum cibo nimis quàm indulgenter pauifti fi‘ popului» populum tuumrac panem iam pararum, Sé ci- tm«».
nonprr hoc bar,non quidem per illud quod fpeiflabatfym
bolum, à uenenato ferpentis morfü incolumi jo illi mififti, qui omnigenam uoluptatcm habe-»atyauaferf-tatem confequebatur: fed per rc, qui omnium
tralaborem ac negocium confedfum cœlirùs
tamr, feruator unicus, uerus 8i potentifsimus es. Et hac ipfa reteftatum reddidifti lioftibus no-ftris, te ilium elle, qui omnibus ex malis eri-piattdumhoftes illos populi rui,locuftarum aemufearum nonirauenenati morfus interfe cerunt, neque ullum remedium ad tuendam ipforum uiram rcperirerur.id'que,quôddigni erant, qui ab eiufmodi animalcuhs, fiue infe-
bat,arque ad omnem faporem congruebat: fiquidem defiillarum illud manna, quod fin-gulodie ipfis ira ad primam auroram in ter-ram depluebar, fpecimen ruæ dulcedinis erg? filios tuos nobis prarbuit. Defiderio namque Eue appetitui eius qui edebar,inferuiens,ad
rabat. Porrd quod mireris quoque,nix,8i de-fnifiain impios conglaciata grando.fuftine-
lt;ff is diuexati,enecarcrur. At filios tuos,qui pa éo bant uim ignis, neque deglaciatæ in liquorem
ternoà te animo caftigantur, ne uirulentifsi-
foluebanrur ; ut præ oculis uiderent, arque co gnofeerenr, ignem hoftium frudfus perderc
morum quidem draconum dentes, qui uene-
num fuum eiaculantur, deuicerunt ; fiquidem amp;nbsp;abfumerc,dum Si ingrandinecxæftuat,attp
flammas
|
PARAPH fimmas agît, amp;nbsp;in pluuqs defulgurat; cum contra natiuac fug uirtutis obliuifccretur, ut iu ftisfuppetcretquoalcrentur. Creatura enim tibifuolcrcatori fcruiens.intenditfefein ukio ncm aduerfus iniquos amp;nbsp;fceleratos. Et rurfus remirtit fefe ad commoditates illorum, qui de tuabonitatependentesjtibi confidunt. Quocirca 8d manna illud, in omnia fefe mutans fa« poris genera, benignitari tuæ,rerum omnium altrici inferuiebat, ad uoliintatem 8d defide-^Wliiii eorum quiindigebant, ac fame preme-lojr n' bantur. Id que utfilq rui,quoseximic babes fcl 'I'arosDomine, condifcerent,atqiieprocom - 'perto habcrent, qudd non proiientibus fru-dluum uiuant atqucalantur homines : fed uer bo ttio eos conCerâri, qui omnem fiduciam in te reqeiunr. Porrdquodimpqsab igne illo cundla ficdeuallanrecorruptum non erar,ne-queabfumptum, id cxiguo foils radio calcfa-fttim, aperte liquefiebatiqiio notiim effet,con gruere nobis, utfolcm in agendis tibi gratqs anteuertamus,Quodqj fublucis exortum re accedereac dcprecari debcamus, ncquam in-gratitudinis notam incurramus.Nam fpcs in-grati inflar pruinæ hybernæ, cont in nd lique-fit, arque extabefcit, difilucns inttar aquae, quænullieftufui, CAPVT XVII. quosdiriconfeiafafti Mens habetartonltos, él furdo uerberecxdit. Semperenim præfa-giendo anticipat atrociora, quæ ipfius con-A““* feientia: congrinint. Nihil enim eft metus, prrturbat^ Agna certe' Domine funt iudicia tua, joquiimquod quis nihil habere auxilij fe pro- cott/cientM* amp;nbsp;nbi reis intoleranda. Et quae tu fta- ruiftl attp décréta habes,coniedlu difR cilia, ira ut ea nemo augur, nemo hariolus perueftigare pofsit. Qiiare amp;nbsp;rudes bonae in-ftitutionis animi, falfis amp;nbsp;inanibus cogitatio* Oibus hie decepti, fr uftra ti funt.nihikj aflccu-ti. Impijenim Aegyprq fufpicari, atque falfis perfuafionibus magorum fuornmed indudli, qudd populum Dei fandlum fua tyrannide polfent opprimcre, uinculis crafsilsima-40 rum ttnebrarum,longgq; noiflis compcdibus irreriti, fuis in acdibus totum triduuni defede-tuntconclufi ; Diuinae prouidentiar, quae haec deipfis ftatucrat.extorres ac prorfus ignari La tereenim in claudcftinis fuis fceleribus, ac in-fidijs quas pqs ftruebanr, fe putan tes, ceu ob-feuro lethes uelamento obtedlos,horrendo timoreincuflo,amp; fpedtrorum appariiioneex-pauefadil, hucillucdifietll funt, atque difpe-rierunt. Neque enim latebrarum rccelfus, in ;o quibus fefe artoniti abdiderant, eos a' me-tuconferuare potuerunt; cum ipfos male fibi confeios, terribiles circumfonarent ftrepitus, imagines mœftæ, diris uukibus fefe ipfis per tenebras illas offerrent, ipforum 'que ocu« lisingererent.Tenebrarum autem illarum tan tacrafsities erat, amp;nbsp;inuidla aded obfcuritas,ut nullauis ignis, nullac accenfæcandelæ lumen tis pracbere potuerint. Neque etiam allro-rum lucidae flammac horrendam ac ftygiam 60 ‘quot;•fill fl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^“fti'icbantirradiare. Translu- - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tantum ukro oborta pyra quædam, uifj muitum ipfis incutiebat mctunit |
10 lO R A S I S. Namhoctam infoKto, necunquampnutui^ fo fpedaculo cxterriti, pro male confeiis men tibus fuis exillimabaiic muko détériora im-minerc, quamfpedarentutjatque in præfen-tiarum fentirentur ab ipfis. Iraque timent,pa iiidotpgeläturpccflore, nec tremulis pofliint infiftereplantis. Porrdin hac rerum pertur batione, prokratxomnino iaeueruntmagieac artis illufiones ôi ludibria. Et omn is ilia arro-* gantia, quaobuanam prudentiam cantopere terocire foil ri erant, iam fummo cum dedeco* re amp;nbsp;ignominia inuincibili,redargutafuitac refutata. Quienimprofitebantur fe pan ores amp;nbsp;confternationes ex animo affedlo pofle de-pellerc, hi ipfi ridiculo fui timoré laborabanr, ideo qudd ipfos omnis fua uirtus acars defti-* tuerer,nihiiq;omnino liicpoflet. Qiiamuise-nim nullo alio terriculamento agitati fuiflenr, tarnen uel foils reptilium quorundam.acue» ' nenatorum ferpentum fupenienientibus fibi« lis,in eum timorem rapiebantur,utpauidi,trc pidi que intenrent. adeó ut ne acrem quidem, quem nufquam effugias, feintueri pofl'edkc-rent. Tarn pauida res eft animus male fibi con fciusdd quod feipfo tcftc,in h is comprobatur. dit, quo impietateni fuam purgetacprxtcxat, Porto exigua illaauxilq expedatio, quæ intus animum obfidet ac lancinat, omnia in ma ius accipit ac deterius, amp;grauiora ( quam reuera fuut ) de uilibus eius caufæ quæ crucia-tum infert, fufpicatur. Itaque illi cum nodïera hancuerc infuperabilem, arque ex infupera-bilis inferni penetralibus impios inuaden-tem, perpetuo fomno tranfigerent ; pattim quidem Ipedlrorum portentis exagitabantur» partim uerd animi deliquio collabebantur, ac ueluti elanguefcebant; Cubitus enim illis ate que inexpedtatus incubuit terror. Deinde quocunque in loco quis erat.ibi collapfus re-tinebatur: neque per obfeurifsimas tenebras pedein loco mouere poterat, quafi in ferrato carcercconclufus. Nam fiue quis agricola e« rat, autcontra pallor, fine corum aliquisqui in folitudine uitam degunt, aut operas exer« cent, fimul omnes opinionc citius his tene-bris prxoccupati, ineludlabilem illam perpe-ticbanturtenebrarum necefsitatem:fiquidem V«a catht^ una eademtp tenebrarii cathena fimul omnes na teneira» colligati erant. Autenim uctus fibilans,aut cir rum eruut caopacos arborfi ramos modulatusauiü gar omnet colli-ritus,aut impetus aquæ uiolcter fluctis aut im guti, manis fragor petrarfi qu£in prpeeps deijeiunC, aut uitulantiû animaliuminfolentior curfus, autrugientium efferatarum beftiarum Wula tus, autrelifaexmontium concauiratibus E-cho, folium'ue aliquod uento raptum, aut a-liud quantumuis leue ac nihili: horum omnium unumquodque tantopere eos territa.« G bat,u| |
|
IN î A P I ent 1 A »3 bar.iKanimi deliquium pafsi fint, atc^ prorfus obftupcfadli, Totus enim terrarum orbis un-delibcrfcrcnus, claro illuftrabatur lumine, ac fine omnicaliginis impedimcnroinfuoquif-quecontinebatur officio. At fuper fceleratos lios populifandlilioftesgrauifsimalifc fuper« cxtendebaturnox, itnnainentis uidelicetiilius fquç cos moricntes excepturaerat) tenebrico fitatis imago.Et quod mircris.molertis graui-busq; cogitationibus fuis, malit^ fui confcien tia.fibi ipfis longe grauiores ac niolefii fuerûr, quàm tnftifsimæ illx erant tenebrx. CAP. X V 111. 20 tua bonitate, ardcntcm columnam ignoti iti-ncrisduccin.feduelurifolem raincinnoxium jo honoriiïcx percgrinationis eis prxbuilh.Et commeruerantqiiidcm Aegyptq illiluce pri- ^uiJè»3ti,at^denfifsimisrcnebri$ incarcerari, qui lt;^i Mrtre fihos tuos tantis.tamcv moleilis curis 8( angu lnct. iZFa eKtm Hox co fflita efi à fttribm no firn. ATintcrim dum illimifercaded trüliliac caligine folidos tres dies difcruciantur, fando ruo populo maxima fuit lux: quorum Ixtas uoccs inimici audientcs,cum formam tarnen exipfis nullam confpicerent. dolenter id tulerunt multo cum gemitu. Sed populus ruus partim fe beatos prxdicabant, quód non eadem cum illis mala patcrentur: partim uerd gratias Domino agebant, quód ante Ixfi, ac innumeris incómodis fradi, non uicifsim quenquam fuorum inimicorumlx-derent, fed Deo uindice protegerentur, mala nulla fentientes; 6^ ut ab illis feiungeren tur,ac feparatimpoifentagere, quia inimicc fe contra ipfos gefsifientjtedeprecabantur.Ira^ pro fiiis incarcerarant, multaf|; aded tyrannidc op preiTerant, per quos futurum erat ut incorru-ptibile facrofandx legis tux lumen feculoda retur. Cumfp illi id animo uerfafient,aciam deliberatum at(ÿ decrctum haberent, quo pa* éfo fandorum tuorum infantes aquis deiner fosnecarent, unoinfante Mofcexpofito.atcp iniré feruato.in argumentum corrcptionis, ul tionisq; innumeraliberorum multitudine lU los exuifii,amp; in rapida uehementii^ maris R.u bri aqua illos turmatim perdidifii. Tuis enim abeuntibus, 8C grauiperfecutioneattritis, ma re uiam fccit.Infequentes autem Aegyptios in fe rediés unda, fubmerfïr. Et patribus quidem nofiris noxilla prxindicata fuir, utcertd feien tes, quibus forderibus fe eoncredidiflent, bo-num animum recipientes, alaeritatem indue*-rent. Expedauit itaqueex promifTo populus tuus iuftorum falutem, ac Ixtam ex Aegyptia feruirute liberationem, inimieorü fuorum interitum ipfis dignum ac bene commeritum. Namin quo aduerfarios ultuses.attpaffiixi-fti,i n eo ipfo nos fimul ab Aegypro euocaros, gloria ac multa maiefiatecondecorafii. Clangt; cuIaAis enim facrificijs ribi litabant fandi, bo fo hä, lirauit Domino, atq; irä eius reprefsit, atç norum uirorum liberi.Et fummaconcordia, nbsp;nbsp;extinxit,calamirarifinrm imponcs.hocipfofa animorumfpalacriratc Diuinum padum in* nbsp;nbsp;doabundèrelt;latumreddrns,fetuumencmi. terfefccon(labilierunr,nimirumutfandi unâ niilrum :Si deuicir quidem illein hunc mounter fe bona malaÿ tolerarent K lctoruni 8C nbsp;nbsp;dum dcuailacorcm, qui in populum multa c« deac |
M SALOMONIS 'S nitisifiquidem ea magnitudine fuit,utfummô capite fuo cœlum contingens,pedibus tarnen ferram perambularct,fuperneacinfcrnc cun-lt;fla morte complens. Hicextempld fomnio-rum tcrribilcs uifus eos perrurbarunt,8f terro resinexpcdlati inciderütin ipforum animos, 4© omnisaduerfusfaniffum Dei populum tyran nidis fibi confeios; amp;nbsp;alius alibi profiratus, ac femimorruus,caufamcurmoreretur,acplaga bac iftus eifet, indieabat. Nâ fomnia ilia, quibus mirum in modum expauefaâi erant, id ip fis paulo ante' innuerant ac fignifîcarant: ita ut ex qs hxc prxfagire licuerit.ne fcilicet nô prj-moniti, amp;nbsp;infeq périrent eius caufx, ob quam triftium inter feindiuulfî forêt foeij. Quicunt à patribus in Diuininominis laudemcompo fitosliymnos aclaudesmodularcntur, obftre pebatillis exaduerfo inconcinnus atq^ incon ditus clamor hofiium.Etmiferabilis eiulatua aclamentatio eorum quiintcrfeâosfuoslibc ros lugcbant,hueiiluc quaquauerfum diifun-debarur: hic enim nemini parcitum cil, quan-dofimili pœna dominus luxtàacferuus affli-êli funt, fine reges fine inopes coloni.eandem plané calamitatc funt perpefsi. Panter autem Nef aJ omnesexunoatep code mortis genereinnu- licndumuiiâ merâ habucrûtmortuorum multitudinem,a- fujjiciAMi ded utfepeliendis extinêtorum cadaueribus, । fuperilires uiui non fufficerenn fiquidem uno temporis momenro, prxclarifsima eorum fo boles primogenitura prxcellens interfeêlac-rat. Nam cum omnia qux uiderant figna.pro* pter magorum uencficia,ceu incantamen(a,fii fpeifla habercr, in occifioneprimogenitorum fuorum, qux dê in magosdcfxuiebar.coaêli funt populum ,qucm tamdiuafflixerant,fili* um Dei eflccognofcerc, gêtem nimirum Deo eximiè cliaram.tranquillo enim ac tacito filen tio fouente omnia, di node intcmpefta.cum uidelicet ilia ad medium fui itincris decurre-rct, omniporens fermo tuus de cœlo, exrcga* libus foirjs.ut fxuus acimpetuofus bellator.in medium exitialis acfceleratx terrx Aegyptiae defilqt, perquàm alacriter gladium manda» tui prçacurum,ac parcendi ncfcium,fecum deferens. Qyo ftridio ccii euaginato,omniaim-fie affligerentur. Et fiequidem adlum cum imptjs.Neque tarnen negamus,quin Sfiufto Tdigrtauk inciderit aliquando mortispcriculum, quan-do in deferto millibus aliquot dcperditis,non femel plunmum conqua^atus arque attritus mofiv* populus efi. Sed Itxc Domini ira continuo fe-dara fuir,neque ira in longum perfeucrauit.lfa tim enim uir ineulpatis moribus,facerdos Aa* ron, populi periclitantis propugnarorem fe prcccs niniirum, incenfi uirturem propiciato- |
PARAPH RA SIS.
deacincendio grafTabatiir, non quidem corporis roborc, quocomplurcsalii eipræcelle-bant : ncqucannorum ui, aut bellica uirtute, qua mnltis etiam inferior erat ? fed uerbo.ucr boinqiiam, ppscjj prccibus intcrfecit atcpde-tnulfi r, in memonam nimirum Domino redii fcnsiuramenraacfœdera.oJim cum patribus ■nita. Nam cum occiforum cadauerajam a-teruatim alia fuperalia.pafsim collapfaacpro ftrataiacererifjin medium feconftituens, præ« I „ cidit iram.camqjfxtinxitjitfr aduiuosciin-‘r terrumpens acinrercludens; idcpquodin tala iit’?*****” amidlu omnigcnus crat ornatus, atque 1^' uniuerfus mundus facerdotalis, nimirum pa« ■jj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eximium decus, in quadruplicata duo-
decim preciofifsimorum lapidum fculptura. Quin 8i rua magnifi'centia ac maieftas eminc-batin diadcmatccapitis ipfius : his deuaftaror ille cefsitjK liæcexhoiruit.Et hx quidem affli ftiones.quibus premebantur.non tä erantad perdendum plane eos, qiiàm ad incutiendam ipfisformidinem, unde Dominum timerent, acrcformidarent.Itaqj fold irp experimentum atfpecimcn fatis illiserat.
C A P V T XIX.
ET ira quidem affurn cum ptiseft. Atim* pijsadfiiicm uiqueimplacabilis,acmife rendi iiefcia ira inftititjpfosqj opprefsit, Dominas enimabunde prxuiderat atcpprx« cognorat, quid de ipfis futurfi effet : nimirum quodpoftquam feci fient populo Dei potefta tern definibus ipforum demigrandi, eosip flu gt;nbsp;diofeac fedulddeduxiffent.paulopdftmuta-to confilio,ac pcrnirudinc capri.infeftis copijs cosperfecuturi effent.Nam cum adluicin ipfo interfedforum primogenitorum fuorum lu-eflcnt,8lt; ad fepulclira co rum applorarent, aliam continuo ftulram atque amcntem cogi-tationem déplora tifsimi homines fibi arripue
IO
rus acuiriditatc fua lætifsîmtiS prOgnafceba-rur campus, per que uniuerfus populus tuus iterhabuit fummc felixac profperil,dum tuæ benigniratis manu proteifli, mirabilia qux-dam confpexerunt in hoftium perditione,atqj fui feruatione prodigia. Vndeplurimum gau-denres atque exhilarati, uelut alacriores equi liinnierunt; Si ut agni lafeiuiufeuli fubfulta-runt,teDomineliberatorcmfuumcollaudan tes,quiinauditisadcó modis,eos ex omnibus nbsp;nbsp;-c ’
pcriculisexemeras.Baud dumobliti cnime-\ _■ rant, qua:, cum in terra Aegyptia inquilini cl-fenr,illicaccideranr: horum enim recentiore-
ratmemoria.quam utexcidcrent. Quopaólo uidelicetjpro foctu pecorum, terra produxiffet mufeas Si culices : Si fluuius pro pifeibus erii ófaffet innumeram multitudinem ranarum. Poftea uerd, Si nouum auium genus uiderfir, c isep potiri funt, cum appetentia incirati, deli— catiorapoftulabant cdulia. Nam ad mulcen-dos atqj obuinciendos eorum animos, afeen« debat é mari coturnix, non infuaiiis huius ap» petitus eorum fatiatrix. Porto pcccatores, fee leratos^ illos Aegyptios, dirx inuaferunt ul-tiones,acfuppliciaipfis digna : non ffnemanî feftifsimisprodigqs uifluminum fadiis, cum mare ipfos pariter omnes abforbei et. Sed lue* bant fane'pœnas abundc commentas, quan« do fxuiorcm grauioremt^ in pios, ipforumqj 30 infantes exercuerunt inhofpitalirarem, quàm proiftius ultionis modo. Nam cum alij quidem aduenas ignotos non reciperent, altf uc* rôpercgrinosbenealioqui deïe merentes in feruitutem rédigèrent mon id fecilfe fat habit erunt, fed habita eft eorum non exigua ratio, amp;inquifitio:8dquid quantum ue quifq; age-ret,fedulô obferuatum eft, pofteaquam hoftili ni h ilip amico animo cos cxceperant. Alij item quos amp;nbsp;feftis epulis cxceperant, arqué iam fe«
runtî quippc qui cos quos obnixe prccantcs c 4° cum earundem Icgum participes feccrant, gra fuis finibus paulo ante reicccranr, hos nunc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.......
tanquam profugos hoftili cxcrcitu infedati funt.Pertraxit autem cos ad iftiufmodi exitum dignanecefsitas,cafusqj nimirum magno ipforum meritocis per diuinam prouidentiam deftinatus. Qui omnium quxacciderant,obli «ionem continuo eorum mentibus iniccit, ut iuftumcruciatuum fuorum numerum implc-
uibus.ac uix tolerandis laboribus afflixerunt, Iraqj à Domino, qui de fuis nonpoteft no effe Percilt;A aitt follicitus,obdurari,atqjca:citatcpercufsifunr,/««f cxci-non aliter quàm olimuiriSodomitæ, infori- tAtc, bus iufti Loth ; qui pereufsi, atqj per angelum immenfa fepti caligine, fruftra quifque quxfîc runt, qua parteacuia,'in iufti illius’xdes per o-ftium irrumperent. Perfeenim elementain a-
rent; nihiltp illis quod pofl'etaddi, deeffet. Ad lium ufum attemperara, cum eadem manerct, bxcutpopulotuoinauditum acmirabile iter 3° itafehabuerunr,utfoninaturamrhythmi cua
per incognitas uias ingredicn re,illi nouum gc nus mortis rcperire.At; liquidem uniuerfa créa quot;'«tolled tura infuo quxque genere per prxcepta tua 1*1 gtm» commiffxfibi curxdeferuiens denuo reforma ‘*1*110re/î batur, quo uidelicet ftlq tui innoxtj ac illxfi Wiiiiir, feruarentur. Nubesenim ilia, caftra tuorum nebula quadam inumbrabar, attpsb hoftium oculisfuaobfcuritate cximcbat:8i ubi antea
hare folent: id quod facile conijcerc atqj uide« re eft,fl quis prefsius ca confiderctatep intuea tur,quæ turn accidiffe confiât. Terreftria cnim in aquatica mutabantur; Si contra',qux natatt lis conditionis erant, ea in terram confeende-bant. Et quod maxime'mireris,ignis,ceu pro- Ig«ir iit «« prix ac natiux fux uirtutis oblitus, in aqua ualebat uiguit, plurimum!]? ualidusfuit:8i aqua ipfa jnprd ßtim cxtiniflorix indolisobliuioncm induit.Con wriMem^
femperaqua conftiterat, ibi nunc exurgerc ui
debaturarida tcrrxfacics. AdhxccxmariRu 60 tràuerô,ardétesflâmx,carneconfumptilium bro emicuit uia quàm expeditifsima, omni prorfus diffîcultateatcpimpedimcntocarens.
animâtium, qux in ipfis ambu!abant,nô extin
prorfus diffîcultateatcp impedimcntocarens, xerüt,nc^ulloaffcceruntincömodo.Neq;ctiä amp;nbsp;ex undis proccllofis ac mire rapidis,hcrbife nbsp;nbsp;liqucfccerunt genus illud ambrofix ac ditiinæ
” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efeae.
tt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 N S A P. S A L.
cfcx.ipfum uidelicer manna, quod ecctirus ip^ fis dcpluebar, 8C alioqui fuapre narura inftar pruinx hyemalis uirrö liqurfîeri acputrefcere fokt. Itaip modis omnibus Domine condeco rafti, atq; maieftate auxiAi populü tuûiâd uni*
PARAPHRA SIS.
uerfo terrarum orbi, eum fedfti gloriofum at cekbrem : 81 perpetuo illi præfens, nullo un« quam tempore negledlui eum dedidi,aut dehonedamento illi qui;.* quâed'epaduses.
FINIS PARAPNRA SEON IN SAPIENTIAM SA* hmonn, ptrmanum loanninofirr^ Ai^wlouicatti»
quot;BaSlLE^E, ex OFFIC/tia IOgt; 4nnii Oporini,^nnoSalutü iit, ^n(e Seftembri,
-ocr page 331-