lt;1^PRAEFATIOgt;
lus Roman.xv.dcfînïturus ChrJ ftianorum folati'a di'dt, Fratres, quæcunc^ fcn'pta funt, ad noftt^ doârinâfcttpta funt,ut p patten tiam SCcofolattonetft fcripturaijt ^pem habeamuSjin quo apertedo cet.S^ttanoftra c fcripturis fan petcnda, Scriptuiae fan*
dæ autem gcmino confolatiC^stropo utuntur,dum duas imagines rcrum falubern'ma tcmpcric mixtas proponunt, malarum uidelicet amp;bonarum, lïcut Ecclefiafticus Sapt* ens dicic.Bn die malorum memor cfto bonorum,amp; in die
bonorum memor efto.t^alo^. Sdtcnim fpirttus fandlui talem actantamcflchoiîiini rem quacuncp,qualis Slt;qua* ta eius in ipfo ualuerit opinio,quod cnim uile amp;nbsp;nihili du* citur, parum quoc^ affidt, feu amore, fi ucniat,feu dolore, fi recedat. (dco id omni ftudio conatur,ut hominem a regt
optnioneóó afteduauocet. (I^^uod ubiclTecerit,iam res quælibct funt indiflTerentcs, cum autem hæc auocauo po* tiffimum uerbo fiat,quo tranffertur opinio a re,quae prac* fentcr affidt in rcm,quac ucl abfcnscit,uel nonamcitprç* (ens,Optimo iure,non nifi per icripturarum confolationem habcbimus,quâe nos in die malorum auocct ad fpedanda bona,quae uel pracfcntia,ucl futuca funt,iimul in diebono rum auocat ad fpedanda malâ^^erum ut hæc duo foe* dra ôi imagines melius capiamus,dabimusunicuicßfuas partes feptcmC Priorimago habcbit mala quæ confide* rentur. Primo.intra fe* Secundo,antefc. Tertio, poft ft« Quarto ,îuxta fe in finiftro« Q,uinto»in dextro» Sexto,igir fra fe.ƒ cptuncgt;,fupra»
-ocr page 3-K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de fpeflfo primo.quod cB
marom l'ntcrnmn*
lt;D c rarum eft Si ucriflîmu, fîuc id credat homo fioc 1,1 no, nullum cHè poflê in homine cruciatum tantum * qui peflimum fît malo:g2,quæ in ipo funt,adco funt longe {)lura Si maiora in ipo mala,g quæ fcntit.Si enim fuû ma* umfentiretjinfernum fent{ret,nam infer num in feipoha-* fcet Qiiæris quöC didt Propheta» O mnis homo mendax» Et itcf^,uniuerfa uanitas omis homo uiuês. f fle aut meda cem S(. uanû,eft elfe uacuû ucritate Si rc ipa. A t fîne uerita te Si rz iôa elfe,cfl: fîne deo cfîc Si nihil ene, hoc aut eft, in inferno amp;nbsp;damnatû ciïe, Idco deus mifcricorditcr nos cafti gans,feuioi‘a mala nobis aperit Si imponit, fciês q? fî hoîcm »n fuû malû deduceretcognofcendû,mox in momento pc riret,fed Si nonullos hoc guftaflè dédit, de quibus dicitur, deducit ad inferosamp;reducit.proinde rede dicunt,qui paf fîones corporales uocant,quædam monitoriamaliinterni. tt Apofîolus Heb. xq. uocatcas difeiplinas dei paternas dicens, flagellât autem omnem filium quem rcdpit, quod facit, ut his flagellis Si paruis malis, expellat magna ifta mala,nequandocafentireoporteat,ficut Prouerbio. xxtf* Stultitia colligata cft in corde pueri, fed uirga difdplinat fugabiteam.Nonneamp;'pq parentes,plus in iilqs dolent,fl fint fures aut mali, quarnuulncratiC immoipimetcoscac* dunt Si fauciant, ut mali elfe non poflînt.
(T Quid ergo obftat,quod hoc malum uerum non fend turîquot; NempCjUtdixi, deo d!^©nentcitafit,ut homo non deliciatjfîfuamalapœnitiflima uideat. Nam abfcondir ca,uolens fola fide cacemi,dum ea indicat fenfibilimalo. ïtac^ in die maloqf,mcmor efto bonoqî,uidc quantum bo num fît,non elfe totum malum,huius eftoboni mcmor,SC minus cruciabit fenCbile malû. Ita rurfus in die bonoqz me mor efto malor um,ideft,dum indolens es ucrorum malo* rum, in liac indolentia gratusefto. Si memorare uerorum malorum, turn fîet jUt minus fentias fenfîbile malum »
a n
-ocr page 4-Clarcttrgo miiorcm ede in homin« fcfnpcn'ndolenriani quam dolorem in hac uita,non,qgt; non prxfens fit malum totum,fed quod opinio ßCaflieduseiuSjnon fit per dei bolt; nitatem,qui abfeondit ipfum*
^JHinc uidemuseos, quibus datum eft fuum uerum mi* Ium intuerij^atrociter in feipiôsfæuiant,^ nihil ducant, Suid pati pofiiint in tota uita, modo infernum /uum mtiant.1 ta unufquisep faceretjfi uel fentiret, ucl ac^ deretfirmiter malum fuum internum.fpoteaduocarctex* terna mala, luderet in eis, at(^ nunquam trifh'or cfict, qui dum nonhaberet mala,ficut nouimus quofdam fandlos fe cific,qualis Dauidpfalmofexto.
(ftgitur prima imago confolatoria eft fibüpfi dicerc,non* dum o homOjfentis malum tuum,gaude ÔC grattas age,^ non fentire cogens,atep ita malum comparatione maximf, leuc fiec.Hoc eft,quodali j dicunt, longe peiora,etiam in^ fernum meritusfum,facile quidem didu, fed intolerabile CfAtep hoc malum quantumlibet latcar, tarnen lt;iêafii» frudusfuos prodit fatis lenfibiles. Hi funt,timor ÔC incer titudo trepidæ confcientiæ,qua fides impugnatur,dum ho mo nefeit aut d ubitat,an habeat propitium deum, qui fru/« dustantoacerbior eft, quanto ndes infirmior. At® h«c fola infirmitas digne perpenia, cum fit fpiritualis,longe præponderat corporaii,quam amp;nbsp;IcuilTimam reddit fui co* Mratione,diligenter fada.
{pPraeter hæc ad interna mala pertinct tota illa tragoedia» quam Ecclefiaftcs deferibit, ubitotics uanitatemaaffli* dionem fpiritus cœnmemorat. Quot enim confilia fru* ftra capimus;’quotuota noftra illuduntur^quot uidemus^ quot audimus quæ nollcmusC’ A ti^ hacc ipfa quac ad uotÖ caedunt,contra uotum quoqj catdunt,adeo nihil integrum ati^perfedum eft. IPeinde haec omnia tanto maiora fünf, quanto altiori loco SCordinc quifpiam fcdcrit,quem ne* cefle eftjprae cactcrisin eadem re laborantibus,longe pluirj busÔ^maioribusæftibus,fludibus,procelIis agitari,ut re* de pfalmus. dij.dixerîc, nimalia pufillad^inagna,d^ re*
-ocr page 5-- ptflfa,quoi^ ho eft humerus,fn hoc muhdi marfefl!c,id eft, tentatiönum infinita nomina» Sed amp;nbsp;lob fcpttmo« uitam l^ninis ob hoc tentationcm uocat* (THatcucro non ideo mala non funt,quia minus fentiunt, fed quia ufu dC affiduitatc uiluerSt, affedus at(ÿ opinio, in his detrita fünf,opérante dco,idco rara potius mouent,q adhucnullo ufu didicimuscontemnerc. A de® ue^ eft,u« milefimam parte maloi}« noftroijj nos fentire. Adeo deni* uerum eit, mala noftra non rei ueritate, fed opinionc QC affedu noftro mctiri,fentiri aut non fentiri.
|| (paput fecundum,de fecundo fpedro,quod eft ma Iumlutarg,feu ante nos.
N(Sgt;n parum leuabit præféns qüödcuncp malum, fi ad futura uertas animum, quae tot amp;nbsp;talia amp;nbsp;tanta lunt,uthu{c unidatus fit magnus ille,0^ unus principaliu affcduum,qui timor dicitur ,definientibus quibufdam, qgt; timor fit aftedus de futuro malo, ut amp;nbsp;Apoftolus dicat ad •Romanos undecimo. Noli altum fapcre, fed time. Hoc malum, co maius eft, quo incertius eft, quale amp;nbsp;quantum fit futui^.Ita utuulgo quocßprouerbiumteratur.Noncft ulla ætas fcabici etiamfuperior, quod tarnen puerile att^ adeo infantile mais eft. Adeo a nullis nullius hominisma lis,ullus hominum libère fccurus eft, fed quicquid patitur homo, pati poteft amp;nbsp;alter. Hue pertinent omnes hiftoriae amp;nbsp;tragoediac omnium facculoije, omnes querclac totius muz di,huc, quod quidam obieruarunt,pluf^ trecenta nomina morboi}i,quibus corpushumanum uexari poteft. Si aute tot morbi,quot ali}(putas)crunt cafus rew, amicoi5î,tandé ipius animi,qui omnium maloije principale fubiedum eft, triftitiaecß,ac maloti unicum receptaculum.
^pKugefcituero malorum uis amp;fenfus, quo maior fuerit adignior flatus,ubi inopia,ignominia,5lt; omnia indigna, cum etiam fubito poffint acciderc, necefle eft, ut ficut tc-* • nui pendent omnia filo, formidanda fint omni bora, non • fecus ac gladius illc,quern Dionyfius tyrannus fuper ca* rput conuiu» fui fufpendiu
a 11}
1.
►
-ocr page 6-(THoî^ autcm, qutcquidfloâ acddctft,pfo lucro habchdÄ eft,acno paruofolatio,eiusmaliquodacddit,utetiain hiC cum Hieremia diccre cogaris, milericordiac domint, quod non fumus confumpti, Namqutcquid illoi^ nonacddit, prohibente excelfi dextra non accidit,quæ uallat nos undtgt; lt;ptantafor«tudtne(utin lob monftratumcft)ut Satan mala indigne ctiam fêtant,fefc eflc prohibita.Proinde uide mus^ dulciter fit amandus dominus, quoties nobis quid accident, nempe quod unico hoc malo nos moueat aman-* tiiïîmus pater u{dere,quotinftent mala,quae nospetant,(ï non ipe obftaret,ac fi dicat, Satan amp;nbsp;Chaos maloijj cxpc-* tit te,ut cribrct te. Sed ego pofui terminum maris,amp; dixi et, hue peruenient, amp;nbsp;confringentur tumentes fludus tui,filt;* ft dicit in lob.xxxviq»
V ei^ efto,nullum nbsp;nbsp;nbsp;fit ucntui^,forte fie deo uolente,'
tem illud quod omnium terribilium maximô dicit,fciltgt; cet mors certiflimc futuraeft, 8C nihil incertius horaeius» Quod fane malum tantum eft, ut uideamus multos hoîea ctiam cum omnibus prædidis malis malle uiuere,g illis f»^ nitis femel mon. A t($ huic uni cum caetera contemnatjfcri ptura quoc^ accommodât timorem,dicens.MemorarencM uiffima tua,ÔC in æternûnon peccabis.Huc uide,quot me» ditationes,quot libri,quotmodi,quot remedia funtcongcgt; fia,ut hac unius mali memoria peccatis abfterrcant mundd contempnlxlcm faciant,pafliones ÔC mala alleuientjSC trigt; bulatosconfolentur,comparatioctam horribilis SC magnf, fed aliquando neceflartj malt. Nemo eft,qui non oihia ma laoptet fubire, fi per ea liceret, SC mortis malum euaderc. Hoc fandi quot^ timuernnt, hoc Chriftus cum pauore ôd fanguineo fudore fubiuit. Ita ut mifericordia diuina nullo maiore negotio curant pulillanimes confortare, quam in hoc malo,ut uidebimus infra.
ÇHæc omnia uerocommunia funt omnibus hominibus, ficut Si communia falutis beneficia in dfdem malis. Cætclt;» rum Chriftianis noua caufa eft timendi futuri mali Si pro-* pria,quae omnia mala praedidafaalefupcrcuHaeceft qua
-ocr page 7-’ApoftoIuspingitjpnma C hohn thios deci mo, dices. Qui ftat,uideat ne cadat. A deo lubrica ujta eft, adco poteris eft hoftis armatus noftris proprqs uiribus (, garnis Ôl omniö affèiftionum malai^ præftdrjs) ftipatus infinit/s mundi cd-* pifSjdeh'tqs SC uoluptatibus a dextra,afpentatibus ÓC homi num mail's uoluntanbus a fmifîra,præter cam, qua ipe inlt;* ftrucftiflimus eft,milk modis noccndi,feducendi, pcrderigt; di arte* Ita uiuimus,ut ne momento quidem fecuri fimus de bono propofito noftro. lt;typrianusmulta huiufmodi com memoransin epiftola de mortalitatc docctoptandam eflc mortem,tanquam fubuentricem uelocem ad cuadenda hgc mala. A c uere ubi fuerint bonicordcs hi homines, qui haec periculainfinita inferni digne animo tradant,uidcmus eos contempta uita ÔC morte(id eft, omnibus malis prædidis) optare iolui, ut hoc malo peccato^ in quo funt ut priorc fpedro diximus,amp; in quod cadere poirunt,de quo nunc di dmus,fimul foluantur.Et funt fane hæ duæ rationes iuftif fimac non tantum mortis optandæ,fed ÔC omnium maloij« contemncndorum,nedum unius mali kuiter ferendi,fl cui dedcrit dominus, ut eis promoucatur, donum utic^deieft cis moueriiÔr enim rede Chriftianus,non optet ctigt; am mori nedum infirmari,qui uideat,ac fcntiat,fi dum la/ nus uiuit in peccatis eflc,amp; continue inplura mere pofte, amp;cottidie ruere,acfic contra amabiliftimam, amabiliftimi patris fui uoluntatem fine intermiftione agereï' Hoc enim indignationis æftu, amp;nbsp;Paulus ad Romanos feptimo com motus,cum fe non agere bonum quod uclkt, fed malum quod nollct quaeftus fuiftet,cxclamauit. Infœlix ego ho/ mo,quis me liberabit de corpore mortis huiusCGratia dei, inquit,pcrlcfum Chriftum amp;nbsp;caetera,parum diligit dcum patrem fuum, qui non præfcrt mortis malo, hoc pcccandi malum cum ilk mortem in hoc ordinarit, ut hoc malum aliquando finiat, Qi. fit mors uitac, ac iuftitiac miniftra,de quibus infra.
C daput tertium,de fpcdfto tertio, quod eft ma lutn praeteritum/eu poft no^
a iiq
-ocr page 8-iN hoc cxtmfc præ cæteris lucct dulds mifêncordia dd patris,potcnsnosconfolari tn omm'anguftianra. Nccp cnim pKefcnttorcmmanumdei fuper fe quilibet fentit,^ dum recogttatannosuitæ practcritæ,d(cit B.Augu. Si ho mini daretur optio,ut aut morcretur, aut prætcritam uitam fuam itei^ agcret/utui^e effê,ut mori eligeretj tanta S)C péri cula 8C mala utdcns,quæ uix Si xgre cuaferit» Quç fcntcn tia ucriiïïma eft,fi digne penfetur*
CTHic enimcerncrclicetjquotiesfine fuoftudio, fine cura, immo circa Si contre uotû,multa fecerit Si paflïis fit,quost adeo non habuit confilium,antequam fièrent,aut dum ge rerentur ,ut finito opéré ,fecum mirans,tum primû cogat di cere. Quorfum hçc mihi cefiêruntjquac ncc cogitaüi,aut lo , ge alia cogitaui'?’ ita ut uei^ fi't^ucrbiQ. Homojpponitjdeuis aut difponit.i.in diuerfum ponit, Si ab'ud cp homo^ponit, effîcit, ut uel in hoc uno negate non pofiimus, uitam Si a(îlusnoftros,non noftra prudentia, ied mirabili potentia. Si confilio. Si bonitate dei fuifiè gubernata. Hic perfpi-* cit,quot{es deus nobiieum fuerit.ubi nec uidimus, nec ferv* • fimus. ac® uere dixerit Petrus. Ipi enim eft cura de nobis
Quare h non eflênt librijneœ fcrmones,ta (omnibus, men ipa noftra uita,per tot mala Si pericula dueft^fi con.* fideretur,abundc nobisdiuinambonitatem commendat praefentiftimam Si fuauiftïmam cHê,ut quæ nos longe ulgt; tra confîlium Si fenfum noftrum, uelut in finu fuo porta-* , uit,amp; ut Mofes Deutronomij triccfimofecundo,dicit. Do , minus euftodiuit eum quafî pupillam oculi fui,circundu)* ' eum,Slt; portauit in humeris fuis.
bine natæ funt exhortationes ill ae in pfalterio. Mc mor fui diei^ antiquoi52, meditatus fum in oîbusoperibus tuis.Et infadis manuum tua^ meditabar. Memor eroab initio mirabilis tuoijj.Ëtmemor fui ludicioij! tuo^,amp;con folatus fum. Hæc Si fimilia hue ipe^ftant omia,ut feiamus, quod fi tune pracientem fuiflê deum nobis uidemus,quan-* donon cogitabamus,necuidebaturadefte,iam quotçprg-* fentem eflè non dubitcmus,dum abfcnsnobis uidetur«
-ocr page 9-Kam qui in muhis neccfGtatibus nos fine nobis fufeepit, etiam inmodtco,etiamfidcrclinquci.cuideat,non dercltti qiKtjficutin Efaia dicit. Ad mometum ÔCmodicum dere te,amp;in miferationibus magnis congregabo tc.
(yHis fi addas. Quis noftri curam habuit tot nodies dormi tnriumTquot; quis^ nobis follidtusfuit, quoties laborauimus, Iufimus,amp; omnia ilia infinita cgimus, in quibus nihil ipfi pro nobis folliciti fuimusC Aut quantum eft tcmptis,quo noftii curam habemusç' Iplè auarus dum follidtus eft pc-* cuniam quarrerCjin quacrendo ÖC agendo follidtudincm ponat neceftceft. Itauidemus quam uniuerfa noftra cura, uelimus,nolimuSjad deum folum redeat.uixrariffimeno* bis noftro relidi confilio, quod tarnen öd ipfum ideo facit dominus,ut crudiat nos, ad agnofeendam fuam bonitate, ut aliquando uideamus, quantum interfit inter curam fuâ amp;nbsp;noftram.lltatit,ut nos quandoeç leui morbo alloue naa lo finat impeti ,diffimulans fuam curam( non enim aliqua* ' do non curat)fimultarnen prohibens,nc tot mala quot in* ftant,undicp fimul irruant,ut nos ficut filiolos chariflîmos tentet,an fuæ curac,per omnem aliam uitam cognitæ,ueU mus nos crcderc,ôd quam inutilis Ôd impotens fit noftra eu rauidere. Quid enim nobis profumus,aut poftemus pro* delTctotauitaCqui unicum dolorem cruris, paruiffimo te* pore curare non pofturnus.
Quid ergo tam anxq fumus in pundto unius pericuU aut mali ,nec ei curam relinquimus, cum uita ipfa tefte, tot mails ab co cruti fumus öd Icruatl fine noftro ftudio^ Ifta inquamnoftcjcft opera del noflc,meditari in opcribuseius, 6deamemoria confolari in aduerfitatibus. Qui autéIgno* rant,incurrent in illud ps.xxix.Quonia nonintcllcxerunt opera deijôd opera manuum cius,deftrues eos,0d non aedifi cabis cos. Sunt enim ingraft uniuerfae cur x dei ,fupcr cos in tota uita hibitacgt;qui modico pundo curam fui, non d cat* dunt.
uartutn de fpedro quarto, quod eft inalum infemutn Ccu inrntnos/
-ocr page 10-A ©hue non aliud uidimos in oîbns malt's,^ patimar, qa dluina bonitas r anta tanep pfèns fitjUt inf inna niera mala,quibu5 fumus in hac aita circ3daM\ Q(. pcenitus ineifdem incarceratt,uixpaucul3,necca omnitpe finant nos impeterCjitautquoduts malum præfens premimur, non nift monitorium fit lucri cuiufdam magni,quo nos ho norat deus,dum non finit nos opprimi multitudinc maloijt in quibus fumus. (Quod enim miraculum, fi quis infinitis idibustcntetuTjUcI uno faltem aliquando tangaturC'immo gratia eft, non omnibus feriri, miraculum eft, non multis feriri. Primû tcacp eoij:, que infra nos funt malo!Ç’,cft mors, akeie infernus, Mortem aïioi^ tam uariam,tam indignam, ficonfideremus, qua pledunf peccatores,facile uidebimuS quanto nos lucro minora rneritisnoftrispatiamur. (Quot enim laqueo,furca,aqua,ftrangulantur,auf gladioquocgfe riuntur, qui longe minora peccata forte fecerc q nosT’ita ut illoijz mors amp;nbsp;miieria, nobis a Chrifto quoqf pro fpedro obiiciatjin quo uideamus, quid nos meruerimus;’ diciterh Lucæ.xiq.cumei nunciarent quidam de Galilæis, quoi^ Pilatus fanguinem mifcueratcum facrifi'cijseoijt.Itefpon dit, putatisq? hi Galilæi prat omnibus Galilæis pcccato* res fuerint, quia taliapafti funt^Nondicouobis,fednifi pç nitentiamhabueritiSjOmncsfimiliter peribitis.ficutilli de cem amp;odo,fupraquos cecidit turn's in Siloah Qi. occidit eos,putati?,q7 Qi ipi debitores erant,præter omnes homines habitantes HierufalemC Non dico uobis,fcd fi pcenitenriS non habueritis,omnes fimul peribitis.Nccg enim cogitarc po (Turnus mitiora nobis deberi mala,qui maiora uel fimilia peccata commifimus. Necgiuftitia Qi ueritas dei propter nos intqua Qi mendax ent,quæ unicuitp iuxta opa fuared ' dcredifpofuit,finonipipræuencriraus,amp;faltemparuulo malo patienter tolerato,(atifiècerimus.
^ïn inferno uero Qi æterna damnatione,quot milia funtC* qui nec milefimam peccatoijz noftrorum partem habènt^-^ot ibi uirgines,pueri,ôif quos nos innocentes nocamusî' Q^otrcligiofi,facerdotes,coniugcs,qui tôtaw'ta uififunt
-ocr page 11-deo fcruùc, SC uno Forte cafu lapfi in setcTnuni plcdutur? Mccç cnim hie diflimulandum eftjuna eft itiftiria’dei in bet peccato^atqnaliter odit ÔCdamnat peccatum in quecQz (prepertum fueric. An non hicuidemusingftimabilemdei miftricordiam.quac toties meritosnon damnauitCquantu quatfoeft quodpati polTumus,ueltota uita ad poenam aEtcrnam,qu am 1111 unodclido meriti patiunturinosinto rim Iiberi,« multis a deo diflimulatis peccatisferuati. (Qj enim hacc dei beneficia non curamus, aut frigide aeftimax mus, ingratitudo eft, 6^ quaedam incred ulitatis infenfatae duritia. IT Præterea hue conueniendifunt infidèles, gen tes, ludæi, infan tes,quibus fi data fui fient ea, quæ nobis da ta font, non in inferno, fedincœlo eflent, aclonge minus peccafftnt. Namamp;^hocfpedrum Chriftus nobis Matt, obocl’osponit.d. Vætibt Coro Zaim,V x tibi Bcthiaida Quia fi in Tyro ôdSidonc fadac fuiflent uirtutes,quae fa-* élac funt in uobis,olim in cilicio 0^ in cinere pœnitentiam egifientjueruntamen dico uobis,T yro Sgt;(. Sidoni remifltus ■erit indiciudictj g uobis,Væ tibi Capernaum,quaeuic^ira coelum cxaltata es,ufcgininfcmum defeendens, quia iiin Zodomisfadæ fui fient uirtutes,quac’falt;flæ funt in tCjfor-* teraanüfiéntufquc in liane diem,ueruntamcn dico uobis, quiatcrræZodomorum remiffîuserit in die iudicq quant! tibi. V idemus ergo quantum laudis,ô^ amoris debeamu« optimo dco noftro.in quocunqj malo huius uitæ,quod uix ftilla una fit corum,qua: meriti fumus, qux ipfe lob mari-comparât 8i 3xcnx maris.
Wlt;E^ut qaintum,dcfpe(ftroquinto,quod eftmalum finiftrum'ieu aäfiniftratm
JTTfe an ocFosponêdus cumulus ille aduerfarioïjt 6^ma * JL lo^hoim,« in ifs primo uidcndû,^t malano intule runt corgi,rebus,famac,anîabusnfis,quæ uoluificnt infer-* re, nifi dcc^iiponetc no potuiiîent, a quâta qs in celfiore loco fedet ôdlati’ regaat,tâto plurib^ciufinoi aduerfarioije îfidij's,machinis, oblocutionibùs ôf têtatôibuscexpofitu^,
-ocr page 12-in qutbus omnibus præfcnrinîniam dci manum îfcet fntel ligcre S)(. experiri.C^utd ergo mirum,fi uno altquandota-* gamurC* JDeinde QCeo^ propria mala func uidenda, non ut in eis cxultcmus, fed ut compariamur. S unt autem amp;ipfieifdcm malisomnibus communiter cxpofîtt,quibûs noSjUt in pracdidi's fpctflris facile eft intueri. Vei}î in hoc nobis funt niiferiores,quodextra focietatemnoftramftint, tarn corporalem quam fpiritualem. Nihil eft enim hoc ma lum quod patimur,ad illud,quod illi funt in pcccatis,in iit^ fidclitatCjiub ira dei,fub imperio diaboli,mancipia mifcrri ma impietatis QC peccatijita ut fi totus mundufcismalcdi ceretjpeiora imprccarinon poftet.Quæ omnia fidigncui dcamus,iimul uidebimus,quanto benigniore dei dignatio . nc in fide,in regno Chrifti,in feruitute dei,tolcramus paruu lum corpufculi aliquod incommodum, quod in tanta rei?! optimal^ opulentia, ne fentiri quidem oporteat,quin amp;nbsp;ilgt; loijjmiferiafic debet Chriftianofilt;;pio cordiefle molefta, . ut fuas moleftias, delicias arbitretur. Sicenim iubct Paugt; ' lus PliiEij. Singuli quæ funt alioj^ confidcrantesnon quae fua» Hoc enim fentitc in uobis quod amp;nbsp;in Ghrifto 1 efu, qui cum in forma dei eflet, formamftrui accepitfilt;c.Hoc eft,affe(ftu ptiHimo noftram formam induit,non fecus fe . gerens in malis noftris,q fi fua eflent propria,ita fui fuoij?gt; qjbonoij£oblitus amp;exinanitus,ut oino inuenirct in fitriilf tudinem hominum fa(ftus,nihil humani alienum a fc du* CnSjtantummodo noftris malis occupatus.
Hoc affedlu animati amp;nbsp;eo fpedro common',folent fan-* i pro malis etiam mimicis fuis orare, ÔC omnia faccreexgt; cmpio G hrifti, Ôé obliti fuai^ iniuriai^ uel iuftitiai^, anxif efte quomodo illos libèrent a malis fuis, quibusincompagt; tabilitcr magis cruciant,^ fuiscorporalibus malis,ficut de ■Lothferibit S.Pettus.ij.Pe.tj.habitans inter eos,qui de die in diem animam iuftam iniquis cmeribus crudabant. V i' des ergo quanta hicappareat abynusmaloi^ fiCoccafio mi ferenm amp;nbsp;compaticndi,fimul paruuli noftrimali obliui* feendi, fi charitas ddin nobis fuerit, $ nihil nos deus pari
-ocr page 13-permfttat ad ea,qux flH patJunfUf* Qgt; ucro hxc nos kxiigt; ’ ter mouentjin caufa eft, quod oculus cordis non fan's pu** rus eft,quo uideKinus,quann fit ignominia ÔC miferia ho* minis fubpeccato iacentis,id cft,a dco feparati,8lt; a diabo* lo poftem» tJ^Quiscnim tam ferreus eft, qui non conta* beicat ad miferandâ fpecicm eo]^, quiin foribusecclefiaijt Cc plateis iacent,corrofis uultibus, cxefis naribus amp;nbsp;oculis, alqscç membris fanic amp;nbsp;putrcdinc foedeconfumptiSjita ut animus exhoneat cogitare, nedum fcnfus ferat intucrl. A c quid hislachrymandis noftrac carnis,0i fratcmx ftmilitu* dinis monftris,dcusintendit, nifi utoculos mentis noftrac apeiiat,quo uidcamus,quato horribiliorc fpecic anima pec catoris, faniem putredincm fuam oftentct,ctiam fi ipcin purpura,Slt; auro,amp;:rofis,amp;:liltjsagat,tanquam paradififi* liusT At quanti funt peccatores in mundo ad unumilloijt faniofoi^z comparatiï' CT nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infinita,tum ma
gnitudine,tum multitudine, contempta in proximis, fad* unt,ut noftrum ucl unumminntiffimû,nobis folum amp;nbsp;ma ximS uidcat. nbsp;nbsp;nbsp;led age,6lt; in corgalibus malis,neceflc
Ä,priorefint conditione qua no; .Quid quxfo poteft ci» duke 8lt;purc iucundùmeiîe,ctiamGomniaquçueîintha beant,obtincantlt;^,quando confdentia eo^ quieta efiè no poteft^ An eft malum atrodus,quamordax confdentia tumultusrdidtcnim Efaias. Ivij.Impqficutmarefcruens quod quiefccrc non potcft,00 redundant fludhis dusincS cukationem amp;nbsp;ludum. No eft pax impiis,didt dominus dcus.Ita«^ illud Deutro. xxviij. in illis uidcas. Dabit tibi dominuscor pauidum,0C déficiente soculoSjSCanimam co fumptam moerorc,8lt; crituitatua,quafi pendens ante tc,T i mebis die ac nodc,amp; non erodes uitac tuac. Mane dices,qs det rnihiuefpe^f Etuefpere,quis det mihi manc^ propter cordis tui fonnidinem,qua terrcbcris,8lt; propter ea,quac ta is uidebis oculis.Breuitcr,qui mala maloi^ omnia digno af fedu uideret,fiue inimico^ fiuc amicoi}2,non folum fuoi?£ obliuifccrctur,amp; nihil fc patiuiderctur, ueijî cumMofc ÔÜ Paulo apoftoloaftxiaret,ut pro eismori.licaet,3^ anathelt;i b
-ocr page 14-ma a Chrifto fieri,ac de libre ui'tæ delen',ut Roman.nono fcfibfcur,quoilli liberarcntur» Hocem'm zelo amp;nbsp;incendie Cliriftus ardcs,pro nobi's Qé mortuus eft, ôi. ad inferos dc^ feendit, nobis exemplum relinquens, ut nos pro aliorS mails,ita fimus follicitt,noftrorum penitus obliti,immo no ftrorum cupidi.
Caput fextum,de fpedro fexto.,quod eft ma lum dextrum,feu ad dextram.
AiPcxtris funt amici nri, in quoi^ mail's nrm malum m!tigari,etiâ.S.Pecr’docet.i. Pc.v. Rcfiftite diabo lo forte.sinïîde,fciêtcseafdépaffioesei, quæ in mundo eft, fraternitati uelbæficri,ita amp;nbsp;ecclefiaorat tn pcibus,utexem plis faneftoB: prouocati,uirtutem paflionis eoij: imitemur. CantatqjjOmnes fandi quanta pafli funt tormenta,ut lclt;* cun' peruenirent ad palmam maityri]'.
fj£x quibus uerbis SC canticis eccleftç intelligimus fando rum fefta,mcmorias,tcmpla,altaria,nomina,imagines,idco celebrari amp;nbsp;multiplicari, ut eorum exempio animcmur, ad perferenda eadem mala, quæ ipitulerunt, qua rations nifi colantur, omnis alius cultus eorum fuperftitione non uacetjOportet. V t funt multi,qui celebrant hæc omnia,nc malum quod fandi exemple amp;nbsp;memoria fui ferendum docent,ferantjfïantque diflimilescis,quorum feftahabent ut ftmiles fièrent,
ÇV erum longe omnium pulcherrime hune locum con îolationis tra dat Apoftolus Hcbræ.xq,dicens,Nondum ufq? ad fanguinem reftitiftis aduerfus pcccatum repugnan tcSjSC obliti eftis confolationis,quæ uobis tanquam fiTrjsIe quiturdicens.Fili mi,noli negligere difciplinam dni^ncc^ farigerisdum ab eo argueris.Quem cnimdiligttdns,cafti-gat, flagellât autem omnem filiUm quem redpit. Indt-* iciplina pcrfeuerate, tanquam frlijs uobis fe offert deus» (l^uiscnimfiliusquem noncorripitpater!?'Qgt; fiextradifci pil nam eftis,cuius participes fadi funt omnes ergo adulte ri Sc non fthi eftisT'deinde pan es quidem carnis noftræ cru ditof es habuimuSjSC reuerebamur cos,non multo magts pa
-ocr page 15-tri fpiritum obtcmperabimus amp;nbsp;uiucmusc’0 mis autcm di fdpltna in pracfcnti quidem non uidet effc gaudq, fed mœ roris, poftea autcm trudlum pacatiffimum cxercitatisper eamredder iuftitiac. Haec Paulus, (Quisnonterreaturhis P aulinis uerbis,ubi plane definitjnon eê filios dei, g extra difciplinam dei fünf, Quis ucro pofflt robuftius confirma rijamp;^ efîicacius confolari, quam qui audiat eos diligi a do* mino qui caftigantur, effc filios,eflê omnium fandorum communioneprædttos,noneos eflê folos qui patiunturî* Etiam amabilcm difciplinam,hæc exhortatio uehemens reddet. Nec patec hic exculandi locus,qd alij mitiora ferât, ali] duriora,unicuicpenim dat tentatio ad menfuram,non luprauires,ut ps.lxxix. Cibabisnos pane lachrymaiv,amp;: potumdabisnobis inlachrymisin mcnfura, quod Pau lus dicit♦ l 'idelis deus,qui non permittit uos tentari ultra quam potcftis,fed faciet cum tentatione proucntum,ut poflitis fuftincre,ubi ergo maius malum,ibi plus ,puentus amp;nbsp;auxihj diuini,ita ut inæqualitas patfionum magisin fpe cieapparcat, quâ reuera fit. Kamôd B. loannesBaptifta, quem hodie decollatum ab Hcroderccordamur,nóne ftu pore nos omnes confundit; quod tantus uir,quo maior inf mulieresnatos non furrexit,amicus unicus fponli.pcurfor Chrifti,maior prophetisomnibus,nonialtem publico iudi cio occiditur,non faltcm uel fida caufa(ficut Chriftus)ac* cufatur,ncc propter populum,fed in carccre propter falta tricemadulterçnliâ. V niushuiusfandiignominiofa mors amp;nbsp;traditauita tam uiliter,tam indignis modis in manus in* fenfilîimac adulteræ,uniuerfum noftrû malum leniat, ubi hic deus qui talia uidere potuitç’ubi Ghriftus qui hæc audi* enSjprorfustacuit^perit ille,ac fi ignotuselTetdeOjhomini* bus,amp; omnibus creaturis. Quid nos patimur,in quo non dico gloriari ,fed etiam oon confundi oporteat ,(1 huius mot ti comparatum fueritC Aut ubi nos herebimus fi nih.1 pati uoluerimus, quando tanti uiri,etiammortem tam defpedâ ferunt immeriti corpus eorumludibriohoftium tradi* ivr poft mortem, i cce,inquit,in Hieremia,quibus no erat
b q
-ocr page 16-(ad{dam,ut bibcrcntcaUccm, bibcntcs bibent.ód tu inno* cens relinquerisf no rclinqueris tnnoccns,fcd bibens bibcs« ergo cremita illc, qui cum fingulis annts scgro* taflet,uno aliquando anno intcgro fanus,uehenienter trigt; ftabatur ôd plorabatjCaufans quod deus effet dus oblitus, QC grattam luam ei aeg^ffèc, Adeo fcilicet neccffâria ôi lutariseft difciplinadomtniomnibus Chriftiam's*
(Tidemus autcm quâ nihil eft quod nos patimur, fi fan^ lt;^orum ungulas,carccrcs,ferrum,igncm,bcfttas,ô^ infini-* ta tormenta confideremus,imino û praciêntiû nobifcunt in hac uita grauifïïmas diaboli perfccutiones paticntiurn, pondercmus tentationes. Nes^enim défunt qui aaius ôd g^ius pariant q nos,tam in fpiritu q incorpore.
CCBicut Wc aliqui. Hoc queron quod mca paffio fândoi^ pafRonibusnoncomparari poflit,quiapcccator fum,necdi gnusilfiscompararijilli pro innocentia fua,ego pro pecca tis mei^atior,idconihil mirum,illos iucunde omnia pertu lifTe. fp Woc ucrbum magnas ftultitiac eft. Si enim pro peccatis pateris,gaudcnduin eft tibi,quod purgantur pec-* cata tua.annon ÔCfandifuerunt peccatoresç'Sed Herodis 6d latronis finifl:ri,fimilem te cffc formidas^'Non es,fi part ens fueris,Iatronem enim finifixum ôif dextrum quis difcrc wit,nifi' patientia SiimpatientiaCSi es peccator,bcne,Ô^Ia tro erat pcccator,fed patientiaj'uftitiacjamp;fandh'tatisgloria meruitjita ôdtu fac fimilaer, Non enim pati potes, nifi aut pro peccatis,aut pro iuftitia,utracß paffio iân Aifîcat ÔC bca turn facît,fi dilexeris earn. Quare nulla eft rcliqua cxcufa-* tio,denicç cito confeflus fueris te iufte pati pro peccatis, iftus es amp;fanduSjfi'cuî latro dexter.Confcffîo enim pecca ti,quia ueritas cft,iuftificat ÖC fan{ftifîcat,ac fie mox in mo* incntohutusconfeffionis,iamnon propcccatis,fcd proinx nocentia paterts.Iuftus enim non patitur,nifi innocenter« Ac iuftus fadus es confeffSonc méritât pafftonis S/C pecca-* torn tuoi^. Q^rc ucre QC digne tua paffio comparattw paffionibus fanlt;ftoïîi,fîcutuere dignetua confcffîo pecca*
-ocr page 17-sentais, omnium coftfeflîo pcccato^,oîm pafRö mafoijï.ö^ ocra cominunto (àndoijt.in offubus amp;pcr omnia.
Caputfepa'mu defeptimofoeflro,quodcfl: malnm fupgrnam, feu iupra nos.
VLtimo Icûandumeitcor furfùm,amp;afcédcndum in montem myrrhac c5 fponfa. Hiceft lefus Chriftus Cfucifîxus caput omnium fandoi^,princeps omnium pati entium, de quo multi multa, omnes omnia, ficut dccct, fcripfcrunt.Huius memoriafponfae commendatur ubidi-* dtur.Pone me ut fignum fuper cor tuum,amp; ficut fignacu lum fuper brachium tuum,huius agni fànguis in limine figt; gnatuSjarcetpercuflbrem angelum. Ab hoc commendat (ponß,quodcoraa eius fit,ficut purpura rcgis(id cft,mcdi tatio eius rubet pafïionis Chrifti mcmoria)noceft lignS, quod Moics iufliis eft mitterc in aquas Rîarathd. amaras paifioncs,amp; dulces fada: funt. Nihil eft quod haec paflîo non duleoret,etiam mortem,ficut dicit Iponfajabia eius li lia ftillantia myrrhamprimam.quac proporrio lilio^ amp;nbsp;la’ bioij:,cum haec rubeant Slt; ilia albiccntc' utiq? myftica Iolt;j* tur,q)uerba Chrifti candidiflima fint amp;nbsp;purilfima’, in quiz bus nihil cruentæ amaritudinisaut linoris,fcd fuauia 8C ml tia, quibus tarnen ftillet ac pcrfuadcat primam öi ekdani myrrham,idcft, amariftimam mortem.Potentiafunthaec puriflima labia ac dulciffima,amari(fimam mortem ( quae licutprimamyrrhaomncm peccati putorem femel tollit) dulccm,nitidam3candidam,acccptabilcmq{ reddere. Quo modo fictCnempc, dumaudislefum Chriftumfiliumdef fuo fandifflmo contadu,omnespaflioneSjipam adcomo» tem confecrafle ac fandificaftcjmaledidionêbenedixiflé^ ignominiam glorificaflc, paupertatem ditafle, ita ut mors uitx ianua,maledidio benedidionis origo,ignominia glo riae parens eflé cogantur Jam quomodo poteselfc tamdu rus amp;nbsp;ingratus, qui non ctiam optes ÔC diligas uniuerfa» paftiones Chrifti,purfflfjYra ôé fandiflima carne amp;nbsp;fangul netindas,fandifiçata5^i(mQ3Qas,falutares,bencdidaSjbea iBSübircddius*
b ui
-ocr page 18-Cli cnirn tadu fuâemuttdiiîîmaeeâîftamp;jômnesaquâs fan-^ dificauit ad baptifmum,immo omnem creaturam,quanto magis tadu dufdem fuac naundiffimac carnis ÔC fanguim's omnem mortem, omnespafîiones, omnesfniurias, omm'a maledida, omnem tgnominiam fandifîcauft adbaptifma fpiritus feu fanguinisvficut di'dt de eodcm paflîonis baptif mo Lucac duodedmo*Bapttfmo habeobaptifari,amp; quo/ modo coartor donee perfidat. Vides quantum coartatur, quam anhelat, quam iîtit pafTiones amp;nbsp;mortem fantflifica/ re,SC amabilcsreddere, uidit enim paffionibus nos terreri, üidit mortem expauefei SC horreri. Ideo ftcut pq ffimus pa-* ftor de ftdeliiïimus medicus,huic malo noftro modum po/ fîturuSjSCfeftinatamp;artatur mori, de tadu fuo eafdem no/ bis commendare, ita ut mors Chriftiani perinde fit haben da, heut æneus Mofi ferpens,qui fpeçiê qdem (èrpentis g omnia feruat, fed totus cft fine uita, fine motu, fine uenc/ no, fine morfu, ita iufti uifi kint oculis infipicntium mori, illi autem funtin pace. Similes fumus moriêtibus necalia cft ipecies noftræ mortis quam aliorum,res tarnen alia eft, nobisenim mortuaeft mors. Ita de omnes aliæ palîîones, fimilesfuntpaflîonibusaliorum,fedfpecietantum,ueruni reipfa pafTiones noftræ funt impaflibilitatis initia, ftcut mors initium uitæ. A tep hoc eft,quod Ioannis oeftauo di/ dt. Qui fermonem meum feruabit, non uidebit mortem in æternum. Quomodo non uidebitî’ quia moriens uitam incipit, ita præ uita quam uidet, mortem uiderc no poteft. Hic enim nox ftcut dies illuminât,dum darior eft lux uitç iheipientis, quam mortis deftnentis. Hæc omnibus qui cre duntin Chriftum rata funr,iêcusincrcdulis.
f[^Proinde,fî tunicam Chrifti,uafa,hydri3S,ÔC quæcuncp ta dem Chriftus tetigit, de quibus ufus eft pro dulciflîmis rc/ îiquqsjtanquam fuo tadu conlêcratis, exofcularis, diligis, amplcderis. Cur non multo magis pœnas, mala mundi, ignominiamSCmortem,nonfolumdustalt;ftu conlêcrata, fed etiam fanguine eius purilîîmo tinda de benedida,de/ inde uoluntate cordisSefumma coartante,charitateample ’
-ocr page 19-xata, diligis, ampicdcns, ofcuIarisC’ præfettim cuin in hi's multo fint tibi maiora mérita, praemia, bona, quam m illis reliquijs.Siquidem inhism’dloria mortisamp;tnferni,amp; oini-» um peccatorum tibiparatur, in illis ncquaquam ♦ (D fi cor liceat Chrifti intueri, quando in cruce pendens artabatur, ut mortem redderet mortuam ÖCcontemptibilem,quam pro timidis Si mortem pœnas^ horrefccntibus, ardcnter Si fuautter mortem amp;nbsp;poenas amplexatus fuit, quam libcn ter hunc calicem acgrotis pracbibit,ut bibereamp; ipi non ue-* rcrcmur,dum nihil illi mali,fed tantum refurgendo boni co tigiffc cernimuSjfine dubio fieret illa prima myrrha.ftillan tibus eius labns,amp; uerbis Chrifti cam commendantibus, iucundilfima S^. dulcilîîma, ficut odor Si fpecies liliorum.
8icamp; Petrus.i.Pe iüj. Clviftoincamc paflb,amp;uos cadem cogitatioe armamini. Paulus ad Hebræos duodeci mo. Rccogftate cum,quitalem fuftinuit a peccatoribus contra fei ptum contradidioncm,ut non fatigeminï animû ueftris déficientes.
C Itafp fi in prioribus fpedris,adhuc infi’a Si iuxta nos po fitis,malum dididmus tolcrarc patienter. Gerte in hoc ulti mo,iam fupra SCextra nos pofiti,in,Chriftum rapti,omnigt; bus mails fuperiores fadi, non modo toleranda nobis funtjfed amanda,optanda .quærenda. A tque ab hoc affe^ du,quo quis(^ remotior eft,co minus in ipo Chrifti paftio ualet,ficuti fit in qs,qui fignisamp;armis Chrifti utuntur ad* uerfus mala 8i mortem,ne patiantur,ncue moriantur, omi no contrartjs ftudijs cruci amp;nbsp;morti Chrifti. Quarc in hoc fe primo fpedro, necefle eft.abforbcri SCconfumiquicquid malorum pafli fuerimus,utiam non modo non doleat,fcd amp;nbsp;deledet,fi tarne imago ifta penetret corda noftra, Qi. in* fideat animi interiori atfedui.
Hæc de priore Tabula.
Sequitur Pofterior»
-ocr page 20-CÀLTERI TABV
LAE SVA Q.VOQyE SPECTRA feptem danda funtjContraria prioribua^quo^: primum de bono intcmo. Secundum de luturo.Tcrrium de praeteri* to.Quartum deinfemo.C^intum definiftro«8extumde dextro«Septimum de fupemo*
If daput primum, de fpedro primo, quodeft bonum internum»
T Qvrs VEL SO^ la liæcbona numcrct,quaequisx que in fua perfona poffidetC PrP mOjCorporis dotes quantæ funtî* forma,robur,ualetudo, uiuadtas fenfus,quibus in mafculo acce/ dit nobiliflimus fcxus,quomulgt; tis rebus,turn priuatis,tum publi
dsgcrendis ô^egiegijs facinoribus,idoneus eft,a quibus mulier aliéna eit. ^uid uero magni eft, ü hisdonis opri* mis,decem,uiginti,triginta annis cum uoluptatc,dono de/, fis ufuSjâ: in uno hoij^ aliquando ucl dece diebus laboresf Nebulonesprouerbiodicunt* Esift vmbeynbole ftund zuthoen»Et iteijt.Eyn guttftudiftcyner bolenvuerdt* Quid nobisamp;ciendS,qui multas boras bonas accepimus. Si ne una quidem ferre uolumus malum? Videmus ergo quantis obruimur bonis dei, Si quam pauds uix tanga* mur malis/altem noftri plurimt.
IQ^is bonis non contentus optimus deus, adffcit diuiria^ copias omnium rerum,fi non omnibus,ccrte multis,amp;hi« potiflîmû,auiinfi'rmifunt adferenda mala. Nam(ut pri* us dixi) quitus minus dat rerum aut corporis,plusdatani* mi, ut fint omnia æqualia, Si ipe iuftus iudex omnium» Neep enimadeo coniblantur multæ diuitiae iucundui animus, Foil hæc quibufdam,proIcm,fummamCut did*
-ocr page 21-tur)uoîuptatê,potcftatcm,prindpatumjhoftorcmjfamam, gloriam jauorem,amp; caetera, quibus fî detur loneo tempo K fruijtmmo etiatn parue,facile fuadebunt,quia fadendu ft in paruulo malo»
CfA nimi uero bona his omnibus praeftantiora,ingcnium, fcientia,iudidum,fecundia,prudentia,atcp in his ficut in cç ten's quoep,tempérât fuæ adminiftrationisaequalitatem,ut quibus plus cûntulit,non ideo alijs eos prætuiitjquibus ho rum uicc,animi maiorcm, uclpacem, uel hilaritatem con^ tuIitCpn his autem omnibus, cum eratitudinc artenden-' da eftlargiffîma dei manus, atcpnoltra infirmitas confb-* landa,ut in multitudine ôi. magnitudine bonoijr, non mi-« remur, fi mifeeaturaliquid acerbitatis, quandoquidem amp;(. uoluptuarijs hominibus,necp aflatura fine falfamento,nc* ullus ferme abus gratus eft,qui non acerbiore quopiam ut uel natus uel conditus,adco perpétua,amp; fola dulccdo,into ïeranda res eft ,ut ille rede dixerit, O mnie uoluptas afli duitate fui faftidium parit. Et alius.Cabor cft demum ipa uoluptas,icilicet, quod haec uita impotentior fit, ut fine maloij? temperatura,folis bonis frui poflït prae nimia abûx dantia bonoijr. V nde Si prouerbium illud natum.O porz tereofla eflérobufta,quæ ferant dies bonos. Quod ego^z uerbium fçpius confiderans,admiratusfum q mira Si uera fententiam habeat,ut uota hominum contra uota pugnêt, qui non nifi bonos dies quærant,quos tarnen adeptos,mi nus ferre queant quam malos»
^Quid enim in his deus nobis commendat, nifi quod in ipis etiam inimids cruds,mirabilis fitcrux,ut non fecus il* lius reliquqs oportcat omnia temperate Si iàndificare, ne pereant, quam carnes laie condire,ne uerminentC ut quid ergo hanc temperaturam a deo miflàm non libentiflîme ac ceptamus,quam nifi ille mittetet,impotens noftra uolupta tum Si bonoije uita,fponte accerièretC’ Ita fit, ut uideamus ft uerc de deo dixerit Sapiens. Qui attingit a fine ufcp ad finem fortiter,amp;difponit omnia fuauiter. Si enim hæcboz na infpidamus, apparebit uerumeflcilludquoque Mofi
c
-ocr page 22-Deutro.xxxtj.pörtault en in humerisfuis,aïcundux{teu, Ä^cuftodiitit quail pupillamoculi.Quibus poltumusob»* ftruerc oseo^, qui huic uitæ plura mala, bona inellein* grati gamut, cum bona fixifuauitatis infinitacomoda non define,led define qui intelligant c5 illo q dixit. Mifericor^ dia dni plena eft terra, ^t itei^. ft laudiseius plena ê terra» Et ps.ciq.lmpletaêterra poilèflïoetua,deledafti medne infaAura tua.Hincquotidie canimusinmida. Pleni iunt coeli Sgt;i terra gloria tua.Cur hoeî'quia multa bona unde Ian det,ue£^ ab qs duntaxat q uident hanc plcnitudincm,ficu£ cm de malis fpccîlro primo diximus,tantû eft maloi^ cuit^, quanta eorum opinio ÔC cognitio. Ita ÔC bona, licet undiqi nos petant SC obruant,tarnen tanta funt,quanta acftimangt; tur. NamcûAa quae fecitdeus,funtualde bona,non tame talia ab omnibus agnofeunt. (Çualcs illi erant ps.lxxvi]» Et pro nihilo habuerunt terram defiderabilem, f^Huius fpeeftri exemplum pulchcrrimu Q£. cruditiftim3 nobisprçbct lob,qui ablatisDonisomnibus,dixit.Sibona fufeepimus de manu domini,mala quare non fuftineamus? uere uerbum aureu SC potens in tétatione confolatio, Si* qdem Sc ipe, non folS patiebatur,fed ab uxore fua tentaba tur ad impatientiam.dicente illi. A dhuc permanes in inno cctiatua. Benedic domino SCmorerc. Quafi dicerct,mani feftum eft,quod non fit deus,qui fie te derelinquit. Curer go in ilium confidis,ac non potius,negato,ôC fie maleditfto co,mortalem te agnofcis,cui poft hanc uitam nihil reliquu fitC’bîæcSCfimilia ôi unicuic^ fua fuggerit uxor( .i.icnfua Iitas)in tentatioe,quia fenfus non fapit,quac dei funt.
(JV eijî hæc omnia funt corporalia bona,communia ofhf* bus, Chriftianus uero alijs longe melioribus pollet internis bonis,id eft,fide Chrifti,dc qua didumeft ps.xliirj.Omis gloria eius filiæ regis ab intus in fimbrijs aureis circunda* ta u arietate. Sicut enim de primi fpedri malo diximus. N ullum elfe tantum in homine malum polie,quod pefli* mû fiteoi^,quæ in ipofunt,itaoptimû bonoi^q3 inChrJ ftiano ê,ipenonpt uidere. Sûrâ fenuret,tnox in cœlo cet,
-ocr page 23-coelo^Cut Chdflus ait)/ntra nos fit. Haber« enim ndem,cft ueritatcm ÓC uerbum dct habcrc habere. H a bere uerbum dei, cft deum omniü fadorem habere. Quaï , bona,quanta funt,fi animç reuelarentutjin memento e cor porc folucret,p nimiaabundantia fuaukatfs. V n redecæ* tera bona quæ diximus,funt uelut mom'ton'a eo^ bonoi^, quac intus habemus, quac nobis per illauult commendaquot; ta,quodhæcuicanonfuftineateareuelarijiedmiierieordû // ter a deo abfconduntur,donec creuerît in perfedum fuum modum.Non fecus aepq parentes/iliis fuis quandot^ lugt; dicra amp;nbsp;minuta donaria donant,quibus animos filiorum al ïiciant ad fpemmaiorum.
fpD ftendunt tarnen fe nonnunæ, amp;nbsp;prodeunt foris, dum exhilarata confeientia gaudetin nducia dei, Iibenter de eo loquitur,cum fuauitate uerbum eius audit, prompta amp;nbsp;iu' cunda fit ad feruiendum ei,ad bona opera,ad ferenda mala 8C cçtera. Quæ omnia funt indicia,latentis ibi infîniti amp;nbsp;in-» comparabilis boni.quod has guttulasjamp;^ftillas par uas,foras mittit tenui fcaturiginc,quamuisnonnunquam fiat,ut coz templatricibusanimabuslatius reuelctur, itaut abforptæ nefeiant ubi fucrint. Qualia fandus A uguftinus amp;nbsp;mater fua,de fe confitentur,ô(: multi alij.
W Caput fecundurri,de fpedro fecundo,quod eftbo num Futurum,feu ante fe.
Hls qui Chrïftiani non funt,de futuris bonis pa^ po? teft folattj dari in fuis malis,quod incerta funt oinia, quanq in hoc fit,magni tumultusaudor,ille affedus (qui fpes uocatur)cclebris, quo inuicem humana confolationc iubemurfocrarcmeliora,quograndia molimur in incertû frequentiflîme, immo femper falfî, ficut Chriftus de co in euangelio Lucac.xtj docct,qui antmæ fuæ dixit. Deftruä horrea mea,8lt; faciam ampliora,5lt; dicam animæ meae,rcqui efce,ede,bibe,epulare anima mea,habes multa bona in pRi rimosannos,dixit autcmilli deus. Stultehac noderepetet animam meam a te,ôd quæ parafti cuius eruntîquot; Sic eft,qui thefaurizac,ô^ non eft in deum diues.
c ij
-ocr page 24-(JT^uanquam nee fie deus reltquerit fili'oshominum,quin hoe affèdu mail amouendi Qi. boni accefiuri eos foktur, lieet incerti fint de fururis,eertt tarnen fperantjquo interim ' fuftinentur, ne defperationismaloadiedlo, prasiens malu non ferant ôi. peiora faciant* (|^uare ÔC ipiè afFedus fpeî eiufmodi,donum dei eft,non quod co uelit eos niri,fed mo neri ad fpem folidam, quae eft in ipm folum Jdeo enim 13 ganimiscftjUtadducat cos adpœnitcntiam,ut Roman»q. dicit, nee finit ftatim S)C omncsfalli hae fallaci fpc, fi quo modoredeant ad cor,amp; uere iperent*
^(fhriftianisueropraeter hæc bona,duplafunt maxima bona certo futura,lcd per mortem ÔCpaifiones, Siquidem amp;nbsp;ipi gaudent communi illa fpe incerta finiendi mali prac (êntis, amp;nbsp;augendiboni contrary, quanquam id non adeo curent, quam quod bonum fuum proprium augetur,q3 eft ueritas in Chrifto, in quo promouent de die in diejpro«* pter quod 8C uiuunt SC iperant4rS^d ultra hæc dixi,duo maxima futura habent in morte. Primum, quod morte finitur uniuerià huius uitæ maloi^tragoedia, ficut feriptS eft, PrcciofainconfpeAudominimors fandoi^ cius. Et itCBi, In pace in idipm dormiam Si requiefeam, E t iuftus fi morte præoccupatus fuerit,in refrigerioerit,ubi contra im pifs. Mors initium eftmalo]^,fîcut dicit. Mors peccatotje EcIIîma. Et uirum iniuftum mala capient in interitu, fie .azarus confolabitur, qui rccepit hic fua mala, ubi epulo cruciabitur,quia rccepit hic fua bona. Sic fît,ut Chriftianus fiue moriatur fîue uiuat, femper melius habcat, adeo beata feseft efle Chriftianum Si in Chriftum credere. V nde Pau lus dicit. Mihiuiucre Chriftuseft,amp; mori lucrum. Et ad Romanosdecimoquinto. Qui uiuit,domino uiuit. qui mo ritur,domino moritur,fiue ergo uiuimusfiue morimür, do mini fumus, Hanc fecuritatem Chriftus nobis obtinuit, quod mortuus eft Si refurrexit,ut dominus eflctuiuo^ 6^ mortuoî5^,potens nos facerc fecuros, tam in uita inmor te,ficut ps.xxtf.dicit.Siambulcm in medio umbræ morris non timebo mala,quoniam tumccum es« Quod fl hoc
-ocr page 25-lucram mortis ^mouet^ngnum eft fidcm Chrifti infir mam in nobis elîc,quacprcctû filt;lucrûbonç mortis no fa* tis çftimat, autbonamefle morte ,nondû acdit,tmpedicte fcilicet nimiS adhuc uiuace uetcrc hoïe amp;nbsp;fapia carnis. Co nandûitacgeftjUt ad mortis hoc bcncficiS cognofeendS ôd amandum^moueamur. Marna reseft, mortem quæ alifs maximûmalo^eft,maxim«lucrum nobis fieri. Et nifi hoc Chriftus nobis præftitiflet, quid dignum tanto impendio fuîjpfius feciftetî' diuinum opus eft plane quod fecit, ideo non illimirum, quod mortis malum fecerit optima. irProinde,mors iam mortua eû fidelibus^niliil«^ habet ter* nbile, præf fpccie bruam, non fccusac ferpens occifus, habet gdem Ipêm priorcm terribilê, reuera tn fola fpecies ibi eft,5lt; mortuû malû ac iam innoxiû. 1 mmo ficut Num. xxi.Serpcnté æneû iuflït erigi, cuius afpedu uiui ferpétes peribant. Ita amp;nbsp;mors noftra fideliflîmo intuitu mortis Chrl fti,périt, ac iam non apparet, nifi figura quaedam mortis. A deo nobis infirmis pracludit mifercordia dei his pulchris fleuris, ut mortem quam non oportet auferri, tarnen ufeg ad fpêm folam uirtutem eius euacuet, ob quam rem amp;nbsp;fo* mnus potius uocatur infermturis quam mors.
(£Alteijjbonummortis,qa non folü finit mala pœnaijîhu ius uitæ,fed qd præftantius,fincm ponit uitijs 8^ peccatis, qdanimabus fidelibus loge plus morte reddit optabile, ut diximus fupra,quam iam didS bonS, Siquide malaanîæ, W3C funt pcccaUjincompabiliter pciora,malis corpis funt, Qiiae fola, fi faperemus, nobis mortem amabiliftima face* rent.Si autem non faciunt,fignü eft qcl mala anîæ noftrac no fatis fentimus nec odimus.C« ergo bæc uita fit piculo* fiflima,undiq} lubrico peccato nobis infidiante.deinde nec finepeccato uiuere pouumus. O ptima mors ab Ws piculis nosîbluitjamp;pcccatûpenitusabfcindit a nobis.Vninlau* dem iufti.Sap.iiij.perorat. Placens deo,fa(ftusdile(ftusöd uiucns inf peccatores tranflatus eft .Raptus eft ne malitia mutaret intelleöS eius, ant ne fiiftio deciperet aiam illius. Fafeinatio cm nugationis, obfcuratbona,öe inconftantia c iq
-ocr page 26-«oncupifcefttiae tranfumit fenfum fine maïitfaCo g hate ue ra funt amp;nbsp;aflïdua)confummatusinbreui explcuit tempo/ ramulca,pladtaentm erat deo anima illius.propter hoc^/ gaauiteducere ilium de medio iniquitatis.
Cïta(milericordia dei)mors,qux homï peccati poena fuit, ChfianOjpeccati finis amp;nbsp;uitac ac iuftitiac initiü fada é, ^dr ca g uitam ói iuilitia amat, miniffra dC ofïidna ea^ morte nonexhorreatjled amct,neceflë eft* Pi lioquin nee ad uita, nee ad iuftitia un$ gueniet.Qui ucronon pot,oret deum ut poffit. Naideo docemurdicere,fiatuolQtastua,quia nos cam ex nobis facere nequimus,g potius mortem timentes, morte ÔC peccatû amamus,g uitâ amp;nbsp;iuftitiâ dilim'mus. Nâ q3 mortem deus in pcccati occafumordinarit,nincquocp colligi licet,qd Adae ftatim poft peccatû impofuit morte, uelutemcndâ pcccati, atcB id antec^eifccretdeparadifo, ut nobis ondcret, morte nihil malt,fed ofhe bonu nobis opera ri, qn in paradifo tang pœnitêtia amp;nbsp;fatifiàdio impofita é. Verum eft em,quod mors inuidia diaboli,intrauit in orbe terrai^, fed hoc eximiac dC diuinæ bonitatis fuit,mortem fic ingreflam, non fincre tantum nocere, fedapprehenfam,in ^ccati poenam amp;nbsp;mortem,mox ab initio fui ordinäre. CTHoc enim fignificauit,quod cum mortem Adacin prac/ ceptp praedixillet,no tarnen poftea tacuit,fcd denuo mor/ temi»npofuit,ac rigorcm præceptitêperauit,immo ne me/ minit gdem mortis ulla fyllaba,fed dixit folum. Puluis es, CC in puluerem reuerteris, et donee reuertaris in terram, de qua fumptuses. Q^afi iam tue odio hns morte,qua nee no minaredignaretjiuxtaillud.Qmira in indignatione dus, uita in uolutate dus, Ita uifus loqui,q3 nin mors necefla ria fuiffet ad peccati abolitione,ipam nec feire, nec nomina re,ncdû imponere uoluilTet, Adeo fcilicet, contra peccatû q3 mortem operatû eft,rurfusacmulatio diuina,nó aliud ipam morte armat,ut hie uidcas illud poetac. N ecis artifice arte perire fua,5C peccatum a fuo fru(ftu,pprio perdi,amp; mor te qua gcnuit,ocddi,ficut uipera a fua prole. Hoc eft pul/ cherrimû fpedaculum,uidere,quomodo peccatû,no alielt;*
-ocr page 27-i-
nojc^^uo proprio opéré perditur/uo ghdio iuguhtur,8d «dut Goliath fuo gladio caput amputat, Nam a Goliath figura fuit peccati,terribilis gygas omnibus, exccpto par* «ulo Dauidjid eft,Chrifto,qui folus cum ^ftrauit, amp;nbsp;ab* fcifo capitc.proprio illius gladio,iam mdioré noneflègla* diumdicitquam Goliath.!. Regum.xxi»
fT^i ergo hæcgaudia uirtutis Chrifti ,amp;dona cius grae me* J’tcmur,gd nos torquebit malû paruulû,qn in tam magno malo future,tam magna bona uidemus':'
i^aputtertium,de tertio fpedro, quod eft bo num prxteritum.feupçnTnos.
HV iusbonifaciliseft cófideratio,cx fpedro fuo con* trario de praeterito malo,tameniuuemus confidcra* tern. In hac re cximius eft artifex. Beatus Auguftinus in fuis confelTionibuSjubi pulchcrrime récitât dei benefida in fe ab utero matris fuac. Idem facit infîgn(s pfalmus een* tefimustricefimusodauus. Domine probafti me. V biinf caetera prouidentian dei fuperfe miratus,didt.Tntellcxifti cogitationes meas de longe,femitam meam,ÔC funiculutn meum inucftigafti.q. d. Quicquid ego un^ cogitaui ^quic quid operatus fui,amp; quantu eem confecuturusac poflefl« rus,iam uideo non meainduftria gefta funt,fed tua cura longe ante hæc ordinata,denicp omes uias meas prçuidifti, etnon cft fermo in lingua mea. V bituncc’in poteftate tua. Hæcdifdmusexperientia propria,fi enim uitam praeterita recolimus. Nonncftuporeft,nostaliacogitaflè, uoluiflê, fecifle,dixine,qualia nos nec prçuidere potuimusCq longe alia gcflîflemuSjfi noftro libero arbitrio relitfti fuiffemus. Id quod nunc primum intelligimus,tam praefentem fcilicet curam dei, tam conftantem follidtudinem eius,fuper nos fuifle cernimuSjUt nec ItMui ,nec ucllc.nec cogitarc potuerl inus,nifi quod ille dediflet.Sicut Sapientiae Icptimodidt. In manu cmillus,ôd nos,amp; fermoesnoftri. ït Paulus. Qui operatur omnia in nobis.Quin ergo pudefeimus inftnfati £lt;duricordes, qui propria experientia dotfti, uidemus, follicitus pro nobis fuerit in banc horam dominus,omia
-ocr page 28-bom nobis dederitC MecdS po Humus eandê noRri curam ei in paruulo pnti malo tradere,ac ita fadmus,quafî ille nos reliquent,aut rdinquerc ullo mó poflitf N ó fic ps.xxxix. Ego uero egenus oC pauper, dns follidtus eR tnd, ubi B. Augu. habeat cura tui,qui fecit te,q habuit cu» tui ante^ cflcs.Cj^o non habebit cura,cum iam hoe cs,q3 uoluitut «flcsC* At nos impcriu cum deo diuifum acdpitnus,iUi birimus qdfccerit nos, atqjidipm tn uix auttepidc, nobïs arrbgamus euram noftii,qu4fi ille fccerit nos^dC mox abic* rit,rdidis nobis in noftra manu regendis.
C~(i nobis noftra obftat fapïa confilia iit hanc cura oei fupcrnosnó uideamus,dû forte multa cucncrintfcdm noftraj)pofi£a,rcdeamu8cuBs.cxvit).adnfmintuitu. No eft occultatü os meu a te, qafedfti in occulto(.i. ofîâ mea lt;n uentre matris,tu uidebas amp;formabas,qn ego nondu era, qn mater mea nondüfcicbat, quid fieret in ea)amp; fubft^tia mea in inferioribus terræ ( .i. ngurafeu forma corgis mei, in mfeeribus infimis matris mcae,ctiâ no fuit tihi abic^ita, quia formabas tu eâ). Quid ein his uerbis uult,nifi ingend hocéxé^o nobis onderc,qua deus nri fiuenob/s fpeuraha bueritCQuisenim pt gloriari ft coopcratu ut formaret in uteroî’Quisdedit matri cura,ut Ia(ftarct,foueret,amarct,ô^ omiailla materna officia exhiberet.cûnosnecdurnftntire mus uitam nramCdcnicp quoi^,nifi in altjs fiFia fada uide/ tes,crcdercmus 8gt;i. nobifcûfadaefle,nihilfcircmusnecm€ mores effemus.cû hæcnonalif nobis impefa funt,q fi dor mientibuSjimmo mortuis,ac potius nondû natis impende-* rent,quanta ad nram pèrtinet notitia. Ita uidemus,^ fine nobis,noscxdpiantdiuinac miferatioes amp;confolationcsî' Adhucdubitamusautetiâdefperamus.nri curam illiuft^ hodie dft.Siquemhacc experientia no érudit neemouet, nefeio quid erudire 8C mouere poflît. Hanc enim uidemus paftîm in oîbus infantulis præftntiflîmc nobis expofita, ita ut nrae inlîpicntiac amp;nbsp;duritiæ tot exêpla ^pofita,mcrito nobis debeantdft magno pudori, fi dubitcmus,ucl leuiifi mû bonû ud nttlû,fîndîngulari cura dei nobis cotingerC*
-ocr page 29-i.Pe. V. O mnêfontdtudinépijcichtesïn cû, qm ipi eft cura dcuobis. Et ps.xxxvi. laëia fuper dnm eu ram tuam,amp;^ me te enutnet. Et B» A uguft ad ani'mam fu am in Confeftîonibus.Quid fuper te ftas ÔC non ftasc'proz ijee te in eum,non cnim fubtrahet manum ut ruas.Et itcic. i.Pe.iiq.Itacp ôi. hi,qui patiuntfcdm uoluntatemdeijfidcft creatori commendent animas fuas in benefadis.
fi quis hac rone deû fuu cognofceret,g fecurus,q tus,qiucndus ageret.Hic uere dcûliaberct,fcics certo, oîa fua quçcûœ ilia effent,illius fuauiffima uolûtate difponcte, ftbi obtigifle ÔC obtingere. Stat firma fnîa P etri,ipi eft cura de uobis. Quid hoc uerbodulcius audircpoftùmus;' idco æijcite oêm,inqt,follicitudinë in eû. Qgt; fi hoc no facimus amp;nbsp;nosipi pro nobis follicitifumus. Quid aliud fadmus,tp qd amp;nbsp;dei curam impedire conamur,amp; fimul nobis ætatem nram,trifte,Iaborioram,anxiâ,muftis timoribus, curis,tu^ multibus facimus^atep id fruftra,nec emquic^ his^moue musfalubriter,ièdut Ecclefiaft.dicit. Hæcuanitaseftua-r nitatû SCafflidio fpiritus. Nâ amp;nbsp;idê libellus totus in hanç experientiam loquit, ut g multa pro fe tentauerit, amp;in oi' bus tarnen non nifilaborem,unitatem,ô^affli(ftioneminuc nerit» ffta ut cocludat, donû dei eflc,fî quis edat amp;nbsp;bibat ÔC iaetetur cuth uxore fua(. i.fine follicitudine uixcrît,dco co-’ mendata cura fui). Quarc ÔC nos nulla alia fuper nos folli citudincfoIIidtieflcdebemusC’ quam ne fuper nosfolliciti fimus,amp; deo curam noftri rapiamus.Cætcra ex fpecftro co trario(ut dixi) ÔC ex recordationctotius uitæ præteritæ,q-* libet facile ftbi comparabit.
^aput quartumje fpeclro quarto qd eft bo num infemum,feu infra nos.
SV cufcpfiona uidimus,que nfa funt S.' in nobis ipis, deinceps ea quæ in alijs, amp;nbsp;extra nos poîîta funt, ui^ 4S. Quoij? primû eft, in Iiis g infra nos funt.i mortuf 6^dânati. Sed mii^,gd boni in mortuis amp;nbsp;dânatispoflit in^ ueniïi'^ V eifi tâta c ubiq; diuinæbonitatis uirtus,ut in fum mis mafts etiâ bona det uidere. Côfcrimus illos primû ad d
-ocr page 30-nos, amp;nbsp;uidemus inæftimabilia noftra lucra, ficut facile ex cotrario maloi^ fpedro ncdpi pt. N â quanta illic mords 8^ gt;nbsp;inferni mala ineis uidemus, toc finedubi'o lucra noftra uP demuSjtanto^ maiora quanto illorum mala fucrintmaio* ra. (J^uæ omia no funtleut cordecotcmnenda,quia miferi cordiâ dei magnifîcétiflimâ,nobis uehcmenfcômendânt» Et periculumeftjfi hæc parui duxerimus,ingratiinueniagt; mur, Gmul cû illis damnandi, aut pcius cruciandi, ^jpterea quantu illos dolereô^ ululare’uiderimus, tâto magisdedei' bonitatc in nosgaudere debemus Juxta illud Efatæ. Ixv»' Ecce ferui mei comedêt,8lt; uos efurietis. Ecce ferui mei bû bentjSô uos fitietis. Ecce ferui mei lætabunt,ÔC uos cofun ‘ demini. Ecce ferui mei laudabût præ exultatioe cordis, amp;nbsp;uos clamabitis prae dolore cordis,8C præ cotritioe fous ulu labitiSjamp;dimittetis nome ueftrûin iuramentû eleais mets amp;c^JS)enicç ut dixi. Exêpla male morientiûô^ dânatoj^ (ftcut Sd B.Greg.in dialogo refert)nobisadmonitoriô,âC' bonû eruditionis^fîciûtjUt fœlix fit, que faciunt aliéna pc ricula cautû. Hoc fane bonu,quia uulgariter notô elf,pa rum mouetjCu fit tn inter maxima numerandû,amp; his fen ßto funt cordcjno modico exiftimatioe^batum» Cû hue uergat magna pars facræ totius feripturæ, uidelicet,ubi de ira,iudicqs, cominationibusdei, docct.Quas faluberrimas docflrinas,miferrimoi^ exempla,nobis faluberrimeconfir*» mant,quæ tune primû effîcacia font,fi illo^ quæ ea ferunt afFedum induti fuerimus, ac uelut in loco amp;nbsp;perfona eo^çt ftmus, tuncenim mpuebunt ÔCmoncbunt nos ad laudcm bonitatis dei, qui nos ab his feruarit.
Ç‘lt;îonferimus uero illosetiam ad deum ipm,auo diuinam iuftitiamin eis uideamus.Hoc SCfi arduum elt, tarnen colt; nandum eft. Nam cum fit deus iuftus iudex,iuftitiam eius diligi Ô6laudari oportet. At(Ç ita in dcogaudcrc,etiam tûc, quando malos male perdit in corpore amp;nbsp;anima,quia in his omnibus fumma fua amp;inefFabilisiuftitia lucetiltacpinfcÉ nus quoœ plenus eft dco amp;nbsp;fummo bono,non minus ticelû» I ultitia ein dei,ipe deus ê,deus uero fummû bonû é»
-ocr page 31-Quarc ut tpifericordùjta iuftitia eius feu i'udi’cium (um rneamandûjlaudandû,prîedicandû eft.Hocfcnfu. ipauid dtcit.Lætabitiuftus cumuiderituindidlamjmanusfuas Ia uabit in fanguinc pcccatoris. Hac rationc ^hibuit dns Sa* tHuelcm.i.Kegum.xvi. Ne amplius Saulê lugerct dicens» Vfcgquo tu luges SauIjCum ego ^ieceriin eum ne regnet fuper Ifraclï' Quafidiceret,adeone uoluntasmea tibidif* plicet,ut horainisuoluntatem miht præfeiasC ï)eniC|? hæce ilia uox laudis amp;nbsp;gaudtj g totû pfakeriu,^ dn/fitiudex ui* duai)2,amp;pr orphanoi5t,tj) fadurus fit uîdidâ paupei5i,amp; iu dicium inopis, ^onfundcnt inimici, perdenturimptj,8lt; multa fimilia. CC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(Iquis generation! ilU fanguinû,
quae occidit iuftos, ctiam filiu dei, ÔC impioiji cumulo.uelit ftulta mifericordia compati,iaminueniet eoic congaudere iniquitati,amp;^baix ea quae gencrunt,dignus qui cum eis fi* militer pereat,quoi^z pcccata nolit uindteari. A udietc^ill3 i).Reg.xix«Diligis odientes te, amp;nbsp;odio babes diligetes tc. S ic enim I acob ad Dauid dicebat,quando A bfalon impiû homicidam fuum nimislugebat.Quare inhoefpedro co gaudendSeft uniuerfæ fandoi^j pietati ôd iuftitiæ dci,quç perfecutorespietatis iuftiflïme punit,ut liberet fuoseleÂos ab cis» A tey ita uides non parua, fed fumma bona,in mot* tuis damnatis luccre. Nempe uindicatam omnium fan* doi^ iniuriam, amp;C tuam quo^ ft iuftus es cum eis. Quid ergo miT}î,fi ôi per tuîî praefens malû uindicet bofte tuû.t» peccatum corporis tuiç’immo gaudendumtibi inboc offi* cio optimæ iuftitiæ dei,quæ etiam te non rogante,peffimQ tuû.i.peccatû tuu,inteipo fie ocdditac perdit. Cuifi copa tiaris,amicus peccati,ôd boftis iuftitiæ in te ogantis inuenic tis, ^d tibi fumme cauendû fit, ne tibi quoa dicat. Diligis odiêteste,8lt; odis diligentes te.ficut ergo iuftitiæ in tuS pec catû feruienti cû gaudio cbgiatulari debes,ita eide cogratu leris inpeccatoreSjOim ac dei boftesferuienti,uides itac^ in furamismalis, fummabona uideri, amp;lætari nos pofte in fummis malts,non propter ipa mala,fed propter fummam botûtatem iuftitiæ nos uindicaniis»
* d ft
-ocr page 32-nufn fTniftrum jeu ad nniftramT j Ä BJucrfarti hi funt,in ufta adhuc pofîtiÔiâ in pccdete Zlu de cis iâ dänatis, ac dacmóibus alllmtmilatis cófidcra uimus) hos alioafFedu ïtueri decet, uidêdaqj duplicia coije bona« Primo,qgt;tpalibusabüdant,ita ut.pphetac qcpeoß? bo nis^ppe comoti fint ad inuidia,ut ps.Ixxij, Mei pene moti funt pedes,pene effufi funt greffus mei,quia zclaui fuper iniquoSjpacem peccatoi^ uidens. Et infra.Ëcce ipi pccca^ tores ä: aoSdantes in fæculo obtinuerût diuitias. Hiere.xif« luftus quidem es tu dne,fi difputem tecum, ueruntn iufta loquar ad te,quare uia impio^ profperatur;;' Bene eft omi* bus qui præuaricantur Si inique agunt.
ur em tanta fupeos bona effundit gratis SC pditCnifi u£ nosfolet SC ondat,q bonus fît ijs,q relt;fto funt corde, ut idê ps. Ixxrj.dicit. Qui malis ta bonuseft,qto magisbonis bo nus erit^nifî qgt; malos nullo malo uexat,bonos uero multis malis têtatjUt no tm in bonis pntibus,fed in abfcôditis SC futuriSjCÛ agnofeât eiîê boniï fibijdicantcp cûeodem psê Mihi uero adhærere deo bonû eft,ponere in dno fpê meâ. q.d. Etfi aliqd patiar,^ illos liberos uideo,tn cofido,qgt;mi hi deus multo magis bonus fît gillis. Atcpita,bona uifibi lia, maloiji nobis incitabulû funt,fperâdi bona îuifîbilia, 8C contênendi mala quæpatimur,non fecusac Chrs Matth» vi. nos uolatiliacœli ÔClilia agri refpicereiubet.d. Si ergo fœnû qd hodieeft,ÔCcrasin cfibanum mittitur,deus fîcuc ftit,^tomagis uos modicæ fidei';'Quarc ex collatioe bono rum, quibus mali abundant, SC mali qd nos patimur, fîdes nra exercet SCcôfolatioindeû(quæ fola faneftaeft) parat» Adeo neceftêeft omnia cooperari in bonumfandis.
bonu,qd multo mirabilius,q) co^ mala nobis bo na funt,deo fic nos curante. N â SCfî peccata coijz fint fean dalainfirmioribus,firmioribustn funtuirtutis excrcitiû.ôC occafio pugnx,maioriscpmeriti» Beatus ein uir gfufferttc tatione.qin cû,pbatus fuerit,accipict corona uitac.Quacue To maior tentatio,^ multitudo dia peftïmo^ exemplo^t ♦
-ocr page 33-iPcniq^hinc mundus,unushoftiû appellat fanden deifif fuis illecebris di. impijs operibus nos irritât,^uocat, allidr, de uia dci,in uiâ fuam,fiait G en. vi. V iderStfilfj deifilias hoîm,qgt;elîcnt pukhræ,amp;caro fadi funt.Et Nume.xxv. Filij Ifrael cccidcrunt cû fîlijs Moabitaij?,ita ut falutare fit, nos fcmpcraliquo incommodo premi jüe mndi fcandalis offenfi,ruamus SC peccemusnos infirmi. Sic Lotli comme datura Petro.q. Pet. ij.q) a Zodomitai^peifimisexemplis multa paflùs fit,ut in iuftitia fua per hæc promouerit. rNc*» cefTeeftergOjUt bate fcandala ucniant,q verent nobis pu gnam SC uidoriatn. Vx tarnen mundo a fcandalis. Si autc in peccatis alioi5?,tanta nobis bona^curat deus,quanto ma gis in noffro incômodo,nobisbonum opcraturus toto cor de credi debet,SCfi fenfus SC caro altud iudicet.
(JN on minus boni nobis mundusconfert ex altero malo^ rum fuo^i latere,quod eft aduerfitas. Nam quos illecebris non poteft deuorare,SC fcandalis fibi incorporare,paffioni x busconatur a feexpellere, SC malis pœnaiî^ exturbarc,fp aut infidias per peccatoi^ exemplum,aut furias per pœna^ tormentum intentans. Hæc eft enim Chymæra monftru, cuius caput uirgineum 6C blandû,uentér Iconinus amp;nbsp;trucu kntus,cauda ferpentina SC mortifcra,quià finis mundi,tam uoluptatis q tyrânidis,uenenû 8C mors fempitema(^8icuc ergo in peccatis mundi fecit nos deus bona noftra inuenire,^ iu ut SC perfccutiones eius non fint fruftra 8C ociofae,ordix nantur nobis adincrementumbonoqinoftroi52,ut hocipo quo nobisnocent,cogant prodeffc,ficut B. Augu.de parx uulis abHerodenecarisdicit.Nun^ potuiflettantum^fu iflèobfcquio.quantum^jfuit odio.ït B. Agatha gloriabu da ad carcerem,tan^ ad epulas iuit,caufans in hune modu. Nifî corpus meum feceris a carnificibus tuis bene contrex dari,non poteft anima mea cum palma ad paradifum intro tre,ficut ^anû,fi non exuta fuerit theca eius,SC in area for titer percutiat,nonreponit inhorrcum.ledquidhicmô# dica loquimur^cum inhanc remtota fcriptura,omniû pa* ttum feripu dC dida,omnium fandoi^ fada ÔC gefb uidea
d ui
-ocr page 34-Anns cófonarc. Eflceos uiliffimos credédbus, funt ds no centiflimi,modo redeferantur,ut Petrus.i.Pet.iij*Ec quit eft quiuobis noccat, fi bont æmulatoresfuernisç' Pfalin. Ixxxvttj. N iWI profidet intmicus in eo,8C filtus tntquitatts non apponet nocerc ei. Quomodo non nocet,cum fæpius criam ocddatC quia ftilicet nocendo maxime prodeft* Ita uidemus undiep nosin medqs bonis habitare, fl prudente» fumuSjfimul tarnen inmedtfs malis,adco omnia funt mir« temperata diuinac bonitatismagifterio.
C (Kaput fextum,de fpedro iexto,quod eft de» xurum.leu ad dextram,
HAec eft ecclefia landoijt, noua creatura det, fratres amp;nbsp;amici noftri,in quibus nihil niCi bonum uidemus, non ntfi confolationem,non femper quidem oculis carneis (nam fic in contrario fpedro funt malo^)fcd oculis fpirt» taltbus. Quan^ amp;nbsp;illaeoiji bona,quæuidentur,non reqgt; dendafunt, quin in his nos confolari a deointelligamus. Nam amp;nbsp;ps.Ixxq.non fuit aufus damnare omnes, qui in fx culo obtinerêt diuitias,dicens.Si diccbam fic, ecce natione fih'o^tuoi^i reprobauijtd eft,fi uolui dicere,efie omnes ma los,qui diuites,fani,honorati(çenent,iam etiam fandos tu os damnaflêm,quoi^ multi in his funt. Sed amp;nbsp;A poftolus T imothçum docet,ut præcipiat diuitibus huius fteculi, no fupcrbefapere,diuircsefienonohtbens.Et Abrahâ Ifaac Iacob diuites fcriptura refertfutfle. A tc^ Daniel cum fb eijs fuiSjhonoratt etiam in Baby lone fuerut. Practercamu! tt reges luda landi fuerunt.Hos itacpintuitus pfalmus dtlt; cit.Sidicebamfic,nationem filioi^t tuotjireprobaui. Dat, inquam,deus etiam fuis horûbono^copiam,adfôlatium eo^ ÔC alioi?r,uetjj non hçc eo^ propria,immo haec umbra ôi^fîgna funt ueroitbonoij?, quac funt, fïdcs,fpes,chantas, ah'æ(Çgratiac ÔC dona,quæ omnia communia hunt per cha rttatem. nbsp;nbsp;nbsp;|| Maec eft communio fàndo^,in qua gloria
mur. Et quisnonhic fuperbiat,etiam in magnis malts, qui credat id quod res eft. Ehe fcilicet omnium fandoiji bona, C» bona,fuummalüeflêtlloi}t quoty.HocenImfpedruin
-ocr page 35-dulaffîmn amp;nbsp;iuomdinîmû cft, quod poftolus ad Ga!a« ucrbo pingit. A Itcr aiterîus onera portatc,amp; Rc impie bin's legem Chrifti* Nonne bonum cft nos hic eflie, ubi fl nnum mcmbrum( ut.i. Cor. vi. didt)patitur,compaauntuî amp;omnta membra/i unumglorificatur,congaudent omnia membrafltaq» dum ego patior,patior iam non folus, patit mecum Chn'ltus ôi^omnesChriftiani,iîcut dicit. Qui tan.* git uoSjCangit pupillam oculi mei. Ita onus meum portant alifjillorum uirtus mea eft. Fides ccclefîac,meac trepidatio-* ni fuccuri iCjCaftitas aliorum meac libidinis tentationem fuf fcrt, alioiaim ieiunia mea lucra funt, alterius oratio pro me follicitaeft, breuiter ita inuicem foUicita funt membra, ut honeftiora etiam inhonefta tcgant, feruent, honorent, ficut prima Corinth, fexto.pulchre deferibit. Atep ita uerc gloriari poiîùm in aliorum bonis, tanquam meis proprijs» A tep tune uerc amp;nbsp;mea funt,fi gratulor amp;nbsp;congaudeo eis» S um ergo turpis amp;nbsp;foedus.at illi quos amo,quibus applau dojformofidecoriquefunt. Quo amore mihi non iolum eorum bona,fed eosipiôs facio meos,quarc fub horum glo tia facile mea honorabitur ignominia, eorum abundantia nacaimplebitur inopia,eoi5: mérita meis medebunturpcc catis. Quis ergo queat defperare in peccatisC’quis non gau dcatin pœnîs.qui fua peccata ÔCpcenas,iam neque portât, aut fi portât, non folus portât, adiutus tet fanclis filtjs dei, roo denicp Chrifto:’ Tanta res eft communio fandorum K eeelefia ChriftiC” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quod fi quis hæc non fieri aut
geri crcdat.Hic infidelis eft, Chriftum cccFiam negauit. NamÔCfi non fentiat,uerc tarnen ita agit,immo quis non-fentiatç’ N am quod non defperas, quoa non impatiens effii cens,quis in câ eftç’T ua uirtus^ncqua^,iêd communio fan doij«. Alioquin nccuenialcpeccatum ferres,necuerbum hoîs contra te fuftineres,adeo propc cft Chriftus ÔC cccPia. Hoceft,q9diamus. Credo infpmfandû,fandâ cccFiam catholicâ.Quid ê credere cccFiam fandâ,^ iàndoij: corn* munionemC” Quocomunicant aût fandiJquot;nempe bonis Sd malis,omnia fwmoîm^îcut figurât facramentumaltarisin
d iiij
-ocr page 36-pane amp;nbsp;uino.ùbi unum corpus,unus pant’s,unuS potus ab Apoftolo dtcimur. Quis enis offendit parttculam corpo-* riSjin quo non totum corpus ofFendatî’ Quid patitur ex* eremus pedis polliculus, quod non patitur totum corpus quod beneficium confertur, uel pcdibus,in quo non gau* deatcorpus totum^ At nosunum corpusfumus. Quicqd alius patifjCgo patior amp;nbsp;fero.quicquid bene fit in eis,mihi fit. Ita Chriftusdicit, fibi fadum, quod fuis minimis fadui fijcrit.Quispanem altarisq^ntumlibetparticulaaccipies, ' non dicitur panem accepifle.Quis particulam eius conte* nmenSjUon panem contempfifle dicitur* ^Quarc fi aolemus,fi patimur,fi morimur, hue fcrat into tus,Slt; fortif credamus,ac certi fimus,qgt; no nos,aut no foligt; fed Chriftus ecclefia nobifeum dolct,patit,morit. Adeo fcilicet, nobis Ghriftusnoluit mortis uiam elîè folitariam, quam omis homo horret,fed comité tota eccfia,uiS pafiio* nisô^ mortis ingredimur.SCfortius eccFia tolerat,q nosipf, ut uere pofTimus illud Helifaei.inj. Regû, vi.nobis aptare; q3 ad (èruû fuum timidu dixit. N oli timcrc.plures nobifcQ iunt cum illis* Göcp oraflet Heltfæus,ait. Dne,aperi oct» los pueri huius,utuideat,amp; aperuitdns oculos pueri Si ui* dit« Sc ecce mons plenus equoi^ SC curruu igneoi^in de çaita Hclifæil(£Hoc folû anobis reftat,ut oremus,^ no* bisaperiant ocPi,0^utdeamuseceFiam in circuitu nro,fidd I'nquam oculi,tunc nihil eft quod timebimus,ficut SC pfal* mus.cxxiiq. Montes in circuitu eius, amp;nbsp;dns in dreuitu po puli fui,ex hoc nunc SC uftp in facculum, A men.
|| lt;faputftptim5,de fpedro feptimo, quod eft bonumTupern^m, feu fupra nos«
Nihil de æternts SC coeleitibus bonis loquor,qbusbea tt fruunt in uifione data dei,aut faltem de eis in fide loquor,0^ qua rone nobis poflTuntefle coprehenfibtliaJta hoc feptimu fpedrueft, lefusChriftusrcx gRæ, refutges ex mortuis,ficut idem fuit feptimu fpcdrû maloij?,paffus, moriens, SC ftpultus. Hie uidcre licet, fummS cordi« noftrigaudiöödftabiliaDona, nihil bic prorfusmalo^, q»
-ocr page 37-Clirtftusiefurgcsex morfuis lâ no mon't, mors iîli ultra dnabit.HiccR,caminuschan'tatts, ignis deiin Sion, ut Efa.dicit, Chfseinnatusc nobis,no(blûaût,fedamp;datus eft nobis. Quare refurreÆo eius mea eft, SC omnia quac ß refurredionê fuâoperatuseftî’IEtut ApFusRo.viij-exu* berâtiflîme gloriat. Quô non omia nobis donauit eu illoC Quid aût operatus eft refurgendoT'nempe peccatû deftnigt; xit,iuftitiamfufcitauit,mortem abfurapfit,5lt; uitam reddf^ ditjinfernum uicit,5CgIoriam fempiternamcontulit.Hæc funt inæftimabilia,ita ut mens hominis uix audeat ca cre* derCjfibidonata eflfe,uelut Iacob Gene.xlv.Cum audircc filium fuum loièph regnarein Acgypto,quafi' de graui fo mno euigilans,non credebat cis, donee illis repetentibus omnia,plauftra quoc^oftenderentmifla a loièph. ltauegt; rc difficile efï crederc, tâta bona, nobis indignisin Chrifto, collata, nifi multis uerbis, ac ut multis apparitionibus fe(ê difeipulis manifeftauit,ira nos tandem uclut plauftris,ufu amp;experiêtia doceat ita credere. Plauftrû fane ê fuauiiïimO, quod facflus eft nobis iuftitia,fancftificatio,redemptio,fapi entiaa dco,ut.i.Corin.i. Apoftolus dicit- ïgoenimpec-cator fum,fed uehor in eius iuftitia,quæ mihi data eft. Im-» mundus fum,fed fandificatio mea eft fua fanditas,in qua fuauiter uehor,ftultus ego fum,fcd fapientia eius uehit me; damnabilis fum,fed libeftas eius redemptio mea eftjplauquot; ftrum fccuriflîmum. Ita ut Chriftianus(modo id credat)dc meriris Chrifti,ÔC omnibuscius bonis,non aliter queat glo tiari, quam fi ipfemet ea feciflêt, adeo funt eius propria,ita «tiamfecurusetiam dei iudicium expetftare audeat,quod tarnen tnfuftcntabile eft,P anta res eft fîdes,tanta bona no bis parit,tamgloriofosdei filiosconftituit.Nec^ enim fi* Iff elîè poflumus,nifi paterna bona hæreditemus. Dicat er goChriftianuscumfiducia. Vbi eft mors uidoria tua^’ubf eft morsftimulustuuSjid cft,peccatum Cquot; Stimulus enim mortis peccatum eft, uirtus autem peccati lex, deo autem gratia, qui dédit nobis uitftoriam per lefum Chriftum do* minum noftrumiHoc eft,Icx facit nospeccatores,pecca*
-ocr page 38-tum facit nos rcos mortis.Quis hæc duo uicttCNoftra lO' ftittaÇ’noftrauitaç'nonjfed lefus Chriftusa morte refurges, peccatum amp;nbsp;mortem damnans, fuam tuftitiam nobis imgt; partienSjfua metita nobis donans,fuam manum fuper nos ponens,amp;bene habemus,amp; legem implemus, 8C mortemcß fuperamus,de quo fit honor,laus, ÔCgranarum/ aâao dco in fæcula fæculorum,amen.
I^Mocergo fpedaculumfupremum,in quoiamnonmo oofupra mala noftra, fed etiam fupra bona noftra cleuati fumus,Slt;^ fedemusiam in bonis alieniSjalieno labore partis, qui prius iacuimus in malis,alienopeccato conquifîtis, ànoftro audis. Scdemus inquam iniuftitiaChrifti,quia ipe iuftus eft,quia huic nos adhæremus, per quam ipe deo placet, pro nobis mediator interpellât, ôd totum fe no* ftrum facit,optimus faccrdosSC patronus.Qgt; ergo impofïî bile eft,ut Chriftiis in fua iuftitia non placcat,tam impofft bile eftjUt nos fide noftra,qua illius iuftitiac inhærcmus,nô placeamus. Quibusfit,utGhriffianusfit oipotens,omni* um dominus,omnia habens,omniafaciens,prorfusfinc ul lo peccato. Quod fi etiam in peccatis fit,tamcn nccefle eft, ut non noceant, fed docentur propter infuperabilem, ôd omnia peccata exhaurientem iuftitiam Chrifti,in qua fi* des noftra nititur,fortiter credens talem nobis eflc Chriftu qualem diximus. Nam qui id non credit, furdus fobulam audit, nec Cluiftum agnofcit,nec ad quid profit,nec quis eius ufus fit, intelligit.
CpC^uare ucl hoc unum fpednim, fi nulla fint alia, tanta nos poteft confolatione imbuere,fi bene SC corde intcnto fpeoetur.ut non modo malis noftris non doleamus, fed etiam gloriemur in tribulationibus, præ gaudio, quod in Chrifto habcmus, uix ca fentientes. Qua gloria nos eru* diat ipfe Chriftusdominus,ac deus nofterinfæcula bc* nedidus, AMEN. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F inis.
lt;([ Folio, vi.facie.i.uerfu.xv.lcge Chorozain. Folio.vq« facie.i.ucrfu.xx,Iege peiorc.
-ocr page 39-Cl Hisnugis meis niuftriflî^Princcpsoffidumqualcx cunquepaupertatismeæ teftanribus,mc Illuftriflî» D. T« commcndojmai’ora offene paraaffimus,fi facultas fpiritus meijuousrefponderit unquam ♦ Nequc enj'm alfquando noncro debitor,cum cuiutsmco proximo ,tum maxime Illuftriflî. D, T. (^uam nobis 6Cclcmentibonitate,diu fa uet incolumem,amp; fœlid undetri finCjad fe reducat domû nus nofter iefus Chrift us, A iricn»
niuftriffi,Dlt;T.
Orator Frata Martinus Luther Auguft» VuKtcn bcrgô^
Çoloniæ in acdibus Euchao^auicocaU^ Anno urging
-ocr page 40-