IMPE' rialis rhis
L VB ECI
C//7^OJV/CO7^/^Af
libri tres ab heraïanno Bonno primum Germamcè notati', de indeaDod. ivsTiNo g ob le*
R o Goan'no Iiireconf. in La -tinum uerfi, ÔC iàm recens euulgati\
V'nÀcumordtionibusdudlMitiu^em d* i v* STiNi GOBLERt inohitumilluflriß^ T^rincipis E-rici Senior is Du f
cis Brunßiicenfis, CTc»
lector!.
Feperi« ia hoc fcripto,amice ledor.nonfolumqtixcogno» uiiie ad renimpiih. adminiftrationem uehcmcnter conducet, fed criatn diuinae cum benignitatis turn indigiiationis exempla in primis obferuanda, ac pictatis fliidiofis dignifllma cO' gnicujd quod ipre,modo legere non pigeat, ingenue nobifcuin faubere.
1 Ä S I L E AE.
-ocr page 2-IN H I S TO RI A H HANC luftini D. Gobleri Epi -gramma.
Harum laudanda nbsp;nbsp;fcmpcr cognitio rcru/mt
Qtttementem reilis moribu^ iniiituunt.
CrcdimuiHt/loriam tales pbifumerc utres. Quanthilhumane efl aptius ingento^
Scilicet indo⣠duHrix uitteq^ magiflra, Resc^ domi geflas çr flra beUa docet.
' Q«ie aiiw imperia Oquot; perdunt,urbes^ fltpcrbif, QU£ flulta populos credulitate mouent.
Beile Magiflratum format,plebcm^i rebelletn Corrigit,cr leges reddit utriq^fuas.
Omnia in hoc fcripto florentis flUa Lubeci, Lt uarios cafus iHius urbii babes.
-ocr page 3-AM P LIS S IMIS AC
PRAESTANTISSIMIS VIx ris SenatuipopuIo^Lubecên, do minis fuis colendifsitnis, I v s T ix NVS GOBLER Dox (îîor s. D.
Qwdem Jeniperd'' maui eos amplißt^ tniuiri:,qui operatn dcderunty dctnt^^ut res maiorum redle
aut fecus^eßceprorßs memoria ho minum non excidant. Quidenim iu^ cundiu^ edl hidloridypuce nbsp;nbsp;prœte
ritorumnos commoneficit j qu(ç nelfcquenda uel omittendaßint^ci-^ tra aduîationem docet^l^ emporutn enim iuxtà ac iieritatis te/iis edl^ Q^amobrcnon potuit mihi nS place fi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rc
-ocr page 4-EPISTOLÄ
TCßimme Hermanni Bonni concio natoris ucflri diligentia y quamin colli^endis uedlr^ urbis ^nnalib^ diligenter accurate pra^flitityin
quibuipleratjs non adueritatem ino do y fed etiam adpietatem diuinumfi cultü refèrre mihi uidetur: quod cer te hoc tempore nonuul^arem laude meretur , Hoc autem Chronicon
fcriptii nos in Latinum obiter con-' uertebamus ideo^ ut cü idlh^creru uedlrarum confellatio nobis iucun-^ da eßetyfeitu^i di^nauideretur, e^ tiam ab alijs qui uedlro uernaculo non ita capiuntUTy et literis deleéla turße ßrtaße ma^is le^eretur,. Holim enim huießeripto acciderCy quodde hidloriafuorum tetnporum Cicero dicityCamßcilicetßcfcri^
ptam
-ocr page 5-N V N C V PATORI A.
ftamßiiße^ut ne le^eretur guident» Potuißet autem l^onnus tpfc me^' lins hoCy ni ßllor^ at(jue ele^antiits (pidm nos y pTisjlareyßuoluißef.ßed. cü noßceret y ne mcmorabihs hidîo
riainteriin iaceretydut ne^li^ere tur ßrtCyfedaîiquanto îongiusua^
' ^eretur atlt;p^ propd^aretur ypnefer tint campaßitn nodlne cetatis ma^i dlratus ydceos (ptiad Rcipubhcce ^ubernactdafedenty ad diuinum cul
tutHydduerÆ reli^ionis dludia dm^' pledienddy adpacenty concordianty
^tranquiUitdtem dindnddtn dtcjue colendam inuitetylibenter nos pr ce ßitimus ^nnalibiió ueßriseutn que potuitnus uerte di honor ent yin uejlri ßtnuldc urbis laudatißinice gratia lt;3‘coinendationem^Certeut quod 3 ßm-
-ocr page 6-E P I s T o L Ä.
Jcntio dicatn^inter ucrtcndum^acrc rum i/larum trddlätionem,frpc mi hi P^eipublicce ueflra: urbis^ uide dce cupido inceßit. acfiißcntjortc qucedam dmc clarius etid atcpß^ni ßcantiU6 reddita urbc antêuijaat que perßedla, Sed hoc quiequid efl Oper ce, /îudio politise dc urbis ßrceßißceptce, bene mihi dtlt;p in me.^ liorem pdrtem uertere uelitiSj obfe^ cro^Dodlorem R.udelium yfyndi^' cum ue/lrüymihi ueteri dmicitid iun dlumfdlutO:,uobis^^ commendo.
bene udïete^ uiri dmplißimü Id)dtum M-undd^.
-ocr page 7-iLLVSTRI PRINCIPI AC DO mino Erico Duci Brunfuiccnfïamp; Lunebur genfïjamp;c.IuftinusGobler Doólor
S. D.
Erice pnnccps illux
caufas.Phoreftjquod ma^ lores ftemmatis tui clan'flïmos Heroas aliquot, eorumqj res gcftas, fortunam, mores breuiter recenfet. Nam fi qua ge nerisuetuftati gloria debetur, utmaxp me deberi putem,ea tu carere no potes, cum ex hoc fcripto confier,non ab auis et atauis modo,fed ab aliquot etiam fe^ culisllemma tuum generoforum Du-cum Brunfuiceniium dcriuari.Etenim Henricus Leo Bauariæ limul ctBrunß uige dux,quondam opibus,ditionibus ac uirtute prcRantiiïîmus heros(quamx obrem amp;nbsp;Leonern uuîgo cognomina^ tûfuifîccxifî:imo)ab hinciam quadrin getisannisadimpenj fui gubcrnacula fedit.Inquo pacis amp;nbsp;belli uirtutes muite atep inngnes elucenqin quo etiam ua
(c 4 rios
-ocr page 8-I V’ s T. G O B L E R I tios fortunæ cafùs et multa renrm diCai minadiïceSjUtqui utriufcp fortune tarn (ècundæ quàm aduerfæ aleam egrcgie i'ecerit,expertuscp fuen't. Nam quod ter ùo in Italiam cum Imperatore Fn'derico primo profcdus eft,declaratreuerentiâ atqpobcdiêriam ei cui debebatur praefti tam efîè» Nec laude caret/neqj uulgaris prudentie argumentum eft,quod ante inpatriaacdinonc fua pacem inter uici nos cofti'tuerit, quàm ex ilia decederet : ne turbaac motus ft ab fente eoncitarê* tur.Quemadmodum pofteafaóum eft à Nidoto Vandalorum Tyranno,qui rei conuentæ S)C paCtioni nequaquam acquieftens,turbas Si prodirionc Hen^ rico abftnte parabat. Proindereuerfoil ïo,poenas quocp p'erfidiæ dcdit, neque enimhunc tyrannum modo, ucrum et alios quofcp fadiofos piratas Si prædo nés infeftiflime perfecutuseft, atcp dele uit. Que uirtusac iufticia principis fum mopere commendanda eft,ac prçdican da. Congruit enim bono Si graui præfi di curare,ut pacataatqp quietafit prouin
-ocr page 9-E P I s T o L A.
cia quam regit,malos homines con qui rat, QC prout quifc^ deliquerit,in eum a* nimaduertat,quemadmodum grauiffi* me Vlpianus tradit. lam ôC in ecclefias, aceos qui ecclefiaftico nomine cenfèbâ tur,fingularipietateac liberalitate fuit» Muka enim præclara ac memorabilia beneficia in ecdefias ÔC earû miniftros fui temporis, cum quidem cocionandi munere adhuc fungerêtur epifcopi, co* tulit, Conradum etiam Geroldi fratrem Mindenfem epifcopum,uita fundum, in parentum fuorum auitum^ iepul* chrS condi uoluit. Huie autê tanto He* roi idem fere contigit,quod nbsp;nbsp;akjs mul
tispræftantiflîmis uiris, quifecudisre* bus faefîi audaciores, infolcfcentem ini* micamqj fortunâ experiri coac^îi fuut. Et reipia edotflus ille eft, quam difficul-ter potentis amici cultura(ut Flaccus in quit)retineatur. Nâcû àgratiaetfauo* re Friderici Imperatoris excidiflet, pro* ptereaquod in Italiam quarto proficiict recufaflrt,regno ac ditionefua cû uxo^ fe acliberis in Britanniam profugiens tc f detur
-ocr page 10-I V s T, GOBLERI deturbatus eft ablmpcratore,eiefluscp. Sed has æi umnas,hocexilium et fatum fuum non fccus atcp Aeneas, feu Vlyf-(ès,autalius quifpiâuir prudens ôôcor-datus ranone atque eonlilio moderatus cft, uicitcp.Mortuo ein Jmperatore,BrP tannid régis auxilio in patriam rcdijt, eam^jiêdnon integram tarnen,ncque citra puluerc (quod dicit ) recuperauit. Quanto autem magis feruafîè ab initio patriam præftabatf Sed ueriffîma eft op timi Poëtæ fèntentia, Multd dies uariuslt;{; labor mutabilii aui Rettulitiit melius,multos alterndreuifetts ' Lufit,amp;mfolidorurfusfortuna locauit. Et talia communiter accidere qs folent, quiiêcundis rebus efferunturamp; infolc fcunt.Quoniam autê multa in hoc Leo ne prædara exêpla pictatis,iufticiæ, for titudinis ac aliarum uirtutum confpici-es Erice,quæprincipem deceant,hifto^ riam hanc commendatam tibi ucl prop ter domefticum exemplû habere debes. Deinde quç huicurbi,qupprindpibus ac rebuspublids alqs uel feeûda uei ad-uerfà
-ocr page 11-E PI s T o L A.
Ucrfacoiitigere,imagines nobis cfTc de bent Sc exempla,nihil abfep metu timo teep Dei Felix din iirmnmcp ftare poiïe, necconfiliohumano imperia conlifte-re,aut refpub.teneri.nbi ille manum ab ftraxerit. Fot enim mutationib. tot ma^ . giftratibus eligedis nihil efticitur, fi no ille legerit,confilia gubernauerit,fuccef fum dederit » Perfuafum enim omnib. pi'js mêtibus elle debet, fine cofilio Dei nee coftitui, nec rctineri polFe refpublfi cas.Itacp cum in hac hiftoria non mini-mas feu mediocres religionum,urbium atqp imperiorum mutationes leges,cofi der abis humanarum rcrum imbecillita tern atqj inconftantiam, quod Deus im peria mutet S)i trâsferat pro fuo arbitra* tu,ut uidere eft in Vyneto,Iulino ,Bar* denico, alqscp magnificis quondaurbi bus Sc rebufpublicis, quaru præfens hi ftoria mentions facit,que nûc ferè aliud nihil funt quam quod poeta de Troia , dicit,Campus eftubi Troiafuit,SCc. Nee dubium eft regem Chriftiernum omnibus fummispotctatibwsatc^prin cipib*
-ocr page 12-tv ST. GOB. EP I S TO LA.
cipib. in exemplum coIIocatS efle, qui tribus potentifs. regnis exutus, tyran* nidis iuæ pcenas in captiuitate uiuus dum pendit. Qyamobrê Satyricus me* ritôexclamat.
Magne fgt;ater Jiuûm, fauos punire tyrannos Haud alia rationeueliSyCum dira libido Mouerit ingeniumferuenti tinfta ueneno, Virtutemuideant intabefcanfc}; reliâa^ Cum igitur haec hiftoria tam horribiliû cafuumnos commonefacit,et ad uitam titiliseftj Utqua: caufas mutatorum ÔC «ndinatorum quorundam imperiprum recenîëtjdebes earn cum propter maio* restuos,quorum originemtibi refert, turn propter re(fîam dodrinamjquæ ad rerum gubernandarumconfiderationë prodeft J amp;nbsp;ad mores conducit, lubens ampleëli. Beneuale Princeps illuftris.
Mwnda,Idib.Martij. Anno
gt; ? 4 3«
-ocr page 13-CHRONICA EOx
R V M CLV AE P RAE CI P VE fitntin tmperiali urbeLubeco,breui~ tcriuxtd dc diligenter ab Hermanno Bonnoprimum Cermanicè notata-deindea Doâore ïuflino Goblero Gcaritto lureconf.'m Latinum uerfa, et iam recens euulgata.
OPTIMIS, MÄGNIFICIS S)C prudentibusuiriS jDominis ÔCfau* toribus,Senatui populo que Lube* cenG gratiam è^pacemin
c H R I s T O
Pi Q_V IDEM; fMW ireui hoc
Domini, ^iquocodonatorismunusapuduos fciïc urbeuefiraLubecoobibaf - - - quafdam non minimas aut leues mutationes cafusb; animaduerteremy facile addtt ^us furn ea occafione -, ut breuiter ilios annota^ ' rem,quo confiarentuulgó acpublice,adeoif^aJ pofleritatem fie forte tranfmitterentur ha res, exquibus uariaadminiftrata urbis mutatio co~ gftofceretur.Necomnta tame,nee pafim quaq-, /ed pracipua tantum faéla geßaij; à primordio ftrbisßn unum ueluti aeeruum atq^;fafciculueol-'
-ocr page 14-HERMANNI BONNI , legi^ècfuibus facile urbis huius (erumnceaJiter^ ßtates'^ patebunt : prafertim autem,^uatnnon abf(j;diuinonuminetalespolitite [eu Reßiubli^ clt;e conferuentur ac retineantur,res ipfa decla' rabit^ uero ißud tantum bonum non agno fcunt homines, multo minus pro eo gratias agut Deo, t^uin ubi prcetergrefum ßt hauJultra me^ morantur,ßt,ut cum Dei opera à nobis nihtlipe duntur,malum malo,felt;iitioni feJitio in pernicie ac pcenam hominum continuo ueluti fuccrefcat ati^fucceJat^ Maioretiam bis plaga metuenJa efl, po/leaiiuam diuina bénéficia liber aliter adeo atty dementer nobis iam exdiuini uerbinunda tione elargita,unde nbsp;nbsp;Reipublica tranijuillitas
O’felixciuitatis /latus exiflit,non agnofcimus» Sentimus enim amp;experimur, fubi^da ferula immemores Dei beneßciorum nos effe, nec ^ui^ bus immerfi atq^obruti eramustenebris, arum' nisei;, amplius expedimus aut recordamur.Qua ^uam autem eius rei quifj; bodie in fua conditio' ne ac fiatu per pradicationem Euangelij commo netur, tarnen amp;hcec exempla ahquidad id con' ducunt penitius intro[fedaatei;cognita,(iuib» utiij; docemur,Reip.fucceffum at(i;falutem,aUa' rum'ci; rerum profperitatem ex folo Deo pendc' rcfda^'
-ocr page 15-P R AE F A TI o?
refdaritf- mortilibui .Cumpnmis autempofieri^ t« hii exe/nplis ad Jiuinum cultum honorent!^ excitanda eliyatq^ informanda^nt pacem at^y c5^ cordiamciuium maximiducat, caueatcy nei^uid tentet ag^ediatur ue, unde bella, feditiones,a'-deocj^ mutationes reipublica caufentur amp;nbsp;orian tur. Nee tfbi refuerit hunc in ufum pr^eciputt • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ueflrt diligenter an^
notari,acpeculiari libro conferuarh Dolendutn enim e/},pleraiy eiufmodi exempla failaly huius urbis temere intercidifje,aut quee extantnon mc liori ordine à doélis hominibus pro dignitate li^ teritexarata conferiptatj; e/[e, eonferuata Qj^nijuam autem ipfe officij nomine occupati orjum,i}uam ut bis lufla operam nauare poßim, tarnen rationem annoru ƒxutui, priecipuas quaf dam hifiorias huius urbis fuccinéièac breuiter defignabam^fperans alios ociofïores hoe meo e~ xemplo duéios,hi:ec eadem amp;nbsp;alia ßmilia maiori cum ftudio att]; diligentia in gratiam ac fauorent huius Reipubl. dejenpturos ati^ explicaturos ef fe^ Nihilominus equidem confifus ueßra huma' nitate tarnen,ifla operam uos non improbaturoSf at in meltorem partem accep turos eße arbitror^ prafertim cum eoanimo fecerim, ut fecundunt
Euan-
-ocr page 16-PR AEF AT IO.
tuingel'^ pur am do^rmämpix eMm concord dia ^-tran^uillitascitfitatis eo mam conHaret icfrmaretur^Proirtde Chronica r^c magniß^ ci Dominiyiam uohisa me nominatim infcribi ac edi libuit, orocf^ Deum ut irt proueSiionem at^ue Momentum fui diuiniuerbi, prog^ comuni Rei' publiae bono tranciuillitateretmenda uos ue urbii flatum dut conferuet incoîumemf tueaturq^pcrfilium eius Chrißum Seruatorent noflrum, Kmen- Datum Lubeci ,XiCV ill.
Martij,Anno MDXXXIX*
-ocr page 17-CHRONICORVM
VRBIS LVBECI, LIBER I.
DE PRIMORDIO VRBIS LVBECI, doneclibera zT ImperialisßHaejl.
ERRA fèu regio, Lubecuurbs in qua Lubecum d UI tas fita eft, pn'us Vandalia nuncupa taeftjà Magdeburg go pfopemodû uP queinPrußiam de
finens: pollea nomen ami(ît,ut am^ plius Vandalianon appelIareturjCuin ïam quælibet l'ftarum regionum pro* pnum nomen ex qualitate ac fitu accC'' piflètjobtinuiflèt^,
Quanquam autem inter VandaÏP casciuitatesLubecumpn'maatcp prç-dpuaefl:,ante tarnen quàm condere^ tur,ac primas partes adepta fit, aliæ quocpïn Vandalianon minores duP Utes multis nominibus, 60 quidem mercatura célébrés fuere,prgièrnm he b duæ
-ocr page 18-CHRON. VRBIS LVBECI
duæjVynetum ^lulinum«
Vynetum urbt \ y netum magna opulenta urbs VMJältcd. fultjac prçdpuum in Vandalia empo' num,iuxtanumen Diuenoucnüpro' pe mare fita,mercibus diftrahcndis ad' modum accommoda apta^, ac is qub dem m crcatus ibi fuit, qui pofteaŸif bum in Crotiam deuenit atc^ nansla' tus efh Pofteaquam enim Vyncnrm deuaftata cftjconciditcp, V isbum com ditajamp;ex mercibus ampla potescp fa' ft- 3 nbsp;lt;^cft’ConciditautcmVynetum nub
Intefltnd tßi^* cauiâ,quam ob inteftina difli' diaactumultus,quodœfortunamipià accellerunr, diuini numinis contem-ptuSjingraritudo ergaDeum, ÔC fimb lia uitia,Nam ÔC faftus luxuscp, Si ftc' quens regiminis mutatio, turn bella quoc^ ciuitati cauiâm deuaftationis Si interitus attulerunr,
JuliiiuciuitM nbsp;nbsp;Iulinum quoc^ magnum Si célébré
vaftJdkcd.cr emporium in Vandalis fuit, inter Po' ce/eérèfffipo= meranas ad Oceanum præcipua ciub rium ßiit. nbsp;nbsp;nbsp;tas,tantæ ob id famæ ac nominis ut in
to ta
-ocr page 19-LIBER P RIM V S. j tota fibi Europa ferè parerti aut fimP lem non habuerit,excepta Conftanti-nopoli ♦ Hoc autem emporium expo* nendismercibus liberum fuitRuisis, feu Rutenis,Danis,Saxonibus, ÔC ex'-ten's gentibus:. Soli Chriftiani tutûno habuerunt aditum,acceflùm^, quos in tantum non ferebat Vandaîia, ut Z' tiâ edicflis a fe alienaret prohiberet^, neep (àluu eis condu(fîum leu tutum aditum indulgeretjCeu reliquis gentiquot; busadexercendum mercatu» Quam' obrem quoep ira Dei in eam ciuitatem ingruitjUe impune fibi hoc ferreuPoft cnim multas tœcundasreSjpro/perita-tem,ui(florias quibus Iulinum longo tempore aduerlùs Danos fteteratflo' rueratep, tandem ea fortuna ac félicitaquot; tare,Dei permiftione commutata,ûquot; ôum cftjUt duitasà Danis igné beb io^uaftaretirr»
Graue hoc quidem ac memorabile^irgi)îr(lt;t;« exemplum eft diuini iudicq,qui pecca non timens t2,8iC præcipuè contemptum îui nomP Deüperdit nis,atcp inobedientiam non relinquit RempubL
b J. inultam*
-ocr page 20-4 CHRON. VRBIS LVBECI inuItam.Quocirca magiftratus pari ter aclubdiri metu Dei ducantur tcneangt; turœ neceflë eft,diïcant^ paeem SC rd pubn'cæ Eicceflum atc^ (alutem in rna^ nuDcifitam efTc. Ipfè ennn EiabenP gnitateati^miïèrkordia régna âTciiri tares datfouet^, acpopulû conkruat: quemadmodum ècontra quoep prty pterflagitianoflraj ÔC ingraü'tudihem a nobi's bonaillaauferre,aliôque trans ferre poteft ac fblet«ueluti inhis ma' gni's Qc præcipuïs emporijs, Vyneto a luh'no fadîum eft, nobi's alqs^ om* nibus in exemplum, ut iram Dei exti' mefeamus nec effèramur, nc^ dom's Deiabutamur, Is enim proculdubio has duitates l'ta excilàs atep euer/âs,a' lijs urbibusamp;f emporijs m exemplum prop oEn t in hac ditione, âf prælertim huicLubeco urbi, nein eandem olim fbrtem, calamitatcm^ incidant quin porius Deum inde ièmpcr præ oculis habere diErant;
De Ham^
-ocr page 21-UBER. P R1 M V S. X
DE HAMBVRGA VRBE.
HÂmburgamaior eft,etanuquior Hamburga urbs inter VandalïcaSjin qua Ca ciuit^van rolus Pipini pater fiium habuit uica' num,fèujUthodieuocantjLocumte' P* nentem, in earn ÔC collocaturus erat metropolitanum Epiïcopum, qui in Ecdefiafticis rebus caput ac primas eP iet,in hiice duitatibus ac regionibus omnibus:ueruntamen id propter beb la Danorum, ac Pomeranorum inter* miisum eft« Dani enim Hamburgam expugnarunt, ignecn uaftarunt, ita ut
Cæiân's uicarium Vtonem eijce^j. ? rent, Pofthacc tarnen Cæiâr ruriùs in* ftaurari urbem præcipit.
DE PRIMORDIO VRBIS LVBECI.
LVbecum primo cœptum eft xtaSuartouam ædificari in ditio'tw exor« ne Vagria, quam nunc Holiàtiam ap* àu«. pellantjinquatunc quidem omnium SuartouH maxima atque præcipua duitas Abvagrw. denburginn habita eil ♦ Sub hoc au*AMenh«r« tem fitu pluribus ièmper periculisex-g»'«’ ponebatur,maxime^ infcftabatur, ita b } ut tan*
-ocr page 22-a CHRON. VRBIS LVBECI
R«gi/. uttande ettam à Rugijs Ccu Suedis, Si Suedi. oppugnaretur Si expugnaretur at(Ç ob id compuKà eft quotannis in tern-iiolum R« plum idolo Rugiêfi infene triburum i nimirum certam pecuniæ fummam* Necçextrui hoc loco poterat Lubec5 propter bella ÔC infeftationes,Hincfa-dle à primordio huius urbis apparet, ab hominibus tantum magnas ciuita' tes extrui, iêu coniêruari non pofte, ft Deus no aipiraritjfelicem^ iucceffûm »ndulfèriu Quinimo talecœptûhaud proceditjficubi Si locum, tempus non dederit Deus ♦ tum enim Si rede indpietur, Si feliâter cœptum prOquot; gredietur,
Caeterum quo primum cœptum fit Lubecum iuxtaSuartouamcondi, incertu eft.hocautcm confiât,illo tem^ Hoîptw poreHoliatis præfuiffè Gotfchalcum, pMfrâiit quem pôfi fccutus eft alius tyrannus Cot/chdl^ Crito nomine,is^ tumultu ac ièditio' cuf. ne quadam exdtata, diuonê earn adc' Crtto tyrS ptus,acprinceps ledus efi. Porro Got fdialcus(qui uir bonus,ôf Chrifiianus prin-
-ocr page 23-LÏBER P R 1 M V S. 7 pnnccps erat)prodiaone fuijpfîus pO' pull cæfus eftjac pertjt.
Sub eo tempore Collegium Alden burgi extruóum eftjatqj fundatum,amp;^ Epilcopi ipfi concionandi munere EpifcopH» tune fungentes, Vandalos ad Chri- pfi condo» flûniCmum perduxerunt. Ne autem in earn rem deinceps alij quoque deeP (èntjled ut populus doceretur, optP mus pn'nceps Gotfchalcus nonnulla Monaftenaat(Ç Collegia extruxi'tfun dauitœ,ad profetfium5Cutilitatemu-niucrixditionisjôi: ad Chriftiani no^ minis inter Vandalos propagatione^ cxtrttâa Ex quo conqcere quis facile poteft, quaopinione primû duÆ boniprin^ cipes, ÔC in quem fincm Collegia SC campeftria monafteria ædificandacu-rarînt ; nimirû quo idonei homines ad literas fiC ad làaa ftudia colenda pa^ corueid rarentur,informarentur^, qui ubi O' mondfteriü pus elîèt ÔC ipfi poftea populo in mi- uetuiin nifteriouerbi præeiïe poflènt,quem' Vue^lpha* admodum ÔC hiftoriæ de Corueia, monafterio in. Vueftphalia fito,per- cipuum.
b 4 hibent.
-ocr page 24-t CrtRON. VRBIS LVBECI
hibcntj inde quofdam ad Rugicnfcs translates pro abolendaidololatria,ac mformando Chriftiamïmo per præ' dicationê Euangelijtquodfadum ell tempore Fridend lêcundi Cælâris;
DE MVTATIONE L V B E* ci urbii, CVm autem Lubeco ad Suarto^ uam nihil luccederet, nec fuæres Trdueniu hoc loci prolperarentur,incole urbem cr Vdcea rclinquunt J ac eum, qui nunc Lubc' niffà flumi cum appellaturjocû inter Trauenum acenilîàm flumina inacdifîcarunt, quod ô^non fine magna infellationc atep inuidia uidnorum obtinue^nt.
, Nam ab eo cœpto bellis, QCinfeliatio^ Adolphtud nehofiium aliquandiu impediti acre-Schauuen» moj-atfßjntjdonec fubuentum efteis, Scho
” uenburgoHol^to comité J actum de* Que uirtu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rçdle condi cœptum eft Lube*
tfîiMpm« cum. Etenim cum Adolphus uirbo' cipe amen nusamp;^Chri{iianuse{Iètndpacem,con tur. cordiam,ÔC amicitiam cum uidnis in-eundamretinendam^ propenlus,fa-dlc
-ocr page 25-LIBER PRIMVÎ. 9
Clic obtinine ab omnibus aman* ► Ac ïtafub eo Lubecum recflè exacdificari cceptum eft , feliciterœ progreffùm. Anno ûlutis, M. C, XL. jm.c.xl.
lam SC hoc in Adolpho obièruatio* nedigniim eft,fingulare donum Dei cflèjii Princeps aut Magiftratus pa-cem adamctjid^ uehementer iubditis côfert ad cultu, ôô timoré Dei, extera' rumep reru proiperitatem. Nihil enim pofthabuit Adolphus eorû, quibus ilia prouehere, ac doeftos, probosep Ec-clefîarum miniftros inftituere poftet.
Volunt quidam, inter Trauenum
Vaceniflàm flumina, priuf^ Lu' Lu64 pt/c4 bccS conderetur,pifcatoreshabitaflè, tor, à quo quorum unus Luba appellatus fuerit, Lwtecm undeôlt;ipiâurbsLubecûnomenobti nuerit,fed incertum hoc eft.
DE PRIMA PERTVRBATIONE
cr affitâioneLubcciurbi!.
Nldotus Vandalorumin ea. regio ..
ne,quam hodie Megaloburgen-«em nuncupamus^nneeps, dalle, milite armato in Trauenum appulit,
b f c«m^
-ocr page 26-wgt; CHRON, VRBIS LVBECI cumcp eo iplb tempore nundinæ ha* berentur menfè lunio, magna celery täte Lubecum ante obruit quam oppi' dani defenfionem pararepoflênt,delt; praedabat dues iuxta ac extraneos mer catoreSjOmnibus^ bonis acmerdbus fpoliabat,propemodü trecenris à Van dalorum cohorte ocdfis. Caufaautem huius irruptiom's hinc extiut, quod Conradin cum mandato Impcraton's Conradi Imperator expedirio in Vandalos , ut Chriftia' nam fidem iuid'perent, moliretur, pe-tq t ab Adolpho Holiäto comité Np clotus fecum contra Cæiàrem fœdus inirct:quod Adolphus Niclotoprim cipi denegauit,nullo^ padto in id con fèndreuoluit«
Atqui expedirio hacc Saxonum cx. Cgiaris mandato fufcepto cötra Vanlt; daios infeliciter ceisit. Qiiamuis cnim Sic hodie andali baptizari feie iuftinerent,no' Chriftianum amplederentur, ti falltcau^ tarnen iæpe deiciuerunt,nec fidem iet' ponantci uauerunt : idcirco quod fuum inde Euan^eliu. quæftum Saxones, tributum item ac regnum
-ocr page 27-LIBER. PR IM VS. tt tegnumporius,quaingloriam Chriftt «'us^ culturn quærerent
Poftquàm autem res fcdaræ pacatæ-qucfiintin Vandalia,orta eft lis inter duosZenonem ÔC Canutum,regimi- quot;Zeno çx nis atc^ imperij gratia apud Danos, Cänutwde quorum alter regis Erici, alter regis igt;«pcrioc5 Magni Hlius erat» V erum Zeno quod ætate maior eflèt, adminiftrationem obtinuit, Itacp contra eum Canutus cum Adolpho comité Holfato conipi rauit,lè^coniunxit:quo fàôum eft, ut mercatores Lubeceniès impediti, remorati^jtuto negociari non potuc' rint.quæaltera quidem urbisLubed afîlidîioftiitatfp calamitas»Necmemo riaindignum exemplum eftconlpiraquot; tionis lea contœderanonis, a pnncipi-r bus magnisœ duitatibus notandum, ne leuitcr feft ac ftatim cum exteris „„ prindpibus coniungant,copulentûc; quandoquidem eiuihiodi confœdcra'
tiones raro abft^ ftibditorum di-î Ipendio procedunt, feu perfiduntur.
-ocr page 28-I* CHRON. VRBIS LVBECI
QyEMADMODVM LVBECVH confldgrdtumefl.
AVlt;9aueró ac uehementer locU' plctata urbeLubcco, inm'ditca HenricM fortunam duitan dux Hcnncus, Leo quot;Leo, dux cognomimtus, pnnceps Bauariæ, QC quot;ßuuiirie et Saxonum, prac/èrtim cum ipfîus ciuP Mg, Bardcuigæ ulis fortuna ut plurP ZfM mum oniceret. Idcirco callide ac pru' denter ab Adolpho comité Hol/àto di mi'diam Lubed adminiftrandi partem bbl tradi poftulaumquod cum recuû' ret Adolphus, offènfiis inde aciratus dux Henricus,inhibuit ne quid Lube cum importaretur,exteros^ negoda'' tores 8C mercatores, cum maxi'mo ut' bis damno impediuit,ac remoratus eft.Tandem huic calami tan hoc ac* celsitjUteodem tempore urbs confia' grarerur,tota^ igne uaftaretur: Anno MCLVlll. millefimo centefimo quinquagefimo odîauo ♦
Cum autem inftaurari ciuitatê dux Henricus Leo uetaret,ahó transferri cam cogitans: nimiru ad fluminis V a* ceniHae
-ocr page 29-LIBER P RI MV S. tj
cefiinæ littus fuæ dirionis, quo dues quoc^ Lubecenfès conuocârat, AdoP Adolphut phus cornes têpon'loco^cedêSjneceP fitate adduces Henrico Leoni Lube-cS cû uniuerlà eius iuriCdiéîione atcp dominio cdsit. Videbat enim (e mul-to inferiorem effè duce,necui educere urbem poffc, nec rerinere illo aduer-fthte atcp inuito, Proinde faólum eft, utLubecum urbs fub ducem Henri-cum pn'ncipem Bauan'æ ÔC Saxoniæ natum ueniret, eam^ cxtempld tm' gm'spriuilegijsac libertatibus imper-tijt,ad négocia mercaturæexercenda, cacppriuilegiapaisim inuulgari acpu-blicarifccit« quibus adduói mercatores undicp Lubecum conHuunt,ufin paucis annis urbs SC ciuibus S)C ædifi-cijs mirum in modum augeretur.
Hocquoqjin ciuitatis uium atquc profedum effecit dux Henricus,uta Voldemaro Danorum rege impetra- ^ano^ retoppidanisriegociationesin Dania libéras atq; iecuras. Quo facfîo, cu Fri-derico impcratore ide dux in Italiam
pro-
-ocr page 30-gt;4 CHRON. VRBIS LVBECI
profccHus eft fibi adi'ungens Adolpbu comïtem, mandata tarnen prtus atqj contenta inter Vandaheos principes pace,nequid fe âbfente aduerfus Da' niæ regem tentarent, molirenturue« Atqui Niclorus Vandalornm prin' ceps iftoru nihil curauit.quippecuin animaduerteret ducem Henricum fibi infenfum iratum^ efle, cogitauit dolo ac lub amicitiæ fuco Lubecum occu' pare, nee ca propemodû opinionc ac îpe fruftratus fuiiïèt, nifi id facinus là' Athelo cerdos quidam Athelo nomine,iffl'' cerdof ur* pediuiflèt,quipenfilempontem trans hct«ffMr. Vacenilîàm ilico lubtraxerat,ne do'
lus Nicloti lîium effè(5îum lôrtiretur.
Hune Niclotum poftquàm ex Ita' liarcdijt dux Henricus Leo, bello te fcftauitatq; in acie occidit, quemadmo dum ÔC cæteros piratas, raptoresep pro lcripfit,domos eorum arces^ incenlt; tllo uaftans, Quæ uirtutes utiep priiv principedi cipcdignæfunt,propter quas hiedux Henricus Leo merito etiâ atlt;^ lummo pere laudandus eft, quod QC malefîcos punierit
-ocr page 31-LIBER P R I M V Si tf pum'eritjSC communem pacem uiâ^ publicam làluam actutâefïèuoluerit» - DE EPISCOPATIB VS ET
Coflegz/î.
IAm feredefolato temploatcp Colk* gio Aldenburgi à VandaliSjabkn* le duce Henrico ac comité Adolpho, querelam hanc du ci Henn'co Leoni detulit Geroldus epiïcopus,de penu' GerolJitt Ma amp;nbsp;egeftate ftia, quod tantum non epipopuf. haberet,fi Aldenburgum reuerteramp; tur,unde uiuere poflèt,nihilominus multa cura tarnen atcplabore propter officium grauaretur, Itaq? dux Henric eus apud Adolphum comitem cura* uitatcpeffecitjUt epifeopo Aldenbur-genfi Vthinam, dC quicquid ad earn '
T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J .rriicricui
Adhæcrridericus imperator dua imperator Henrico Leoni indulfit atep permifit, ut Collegioru Aldcnburgi, Raichen^ principes burgiacMegaloburgiueluri iuperin' prophani tendens effet, horumep collegiorum guondäepi epiicopi omnes per iplum conftirue' jeopos cott rentur, ac fe dominu horu bencfîciorû ßituerunt.
JC
-ocr page 32-CHRON. VRBIS LVBECI
acmunerumagnofcerent. Exquoamp;' die apparet,prophanos prinapes illo tempore Epiïcopos coniti tm'iïe, ijs lïn peraflê,acregalium nomine luramen-tum ab eis exeginè,accepïnclt;^* Nee tantam Iicenriam Capitulorum domp nis fuiflêin eledlioneEpiïcopi, quan^ VrbMM tanunceft, Quod SC Vrbano quarto ^iMrtwRoPontifici Romano fummè diïphcuit Imperatore Friderico,at(^Epiïcogt; pis« idcirco pratcepitjUt Impaatorem cxcommunicarent.
DE EPISCOPAtv LVBECENSI.
M. CLXJll. A NnomiIIefimo centefimo lèxa^ jT^gefimo tertio, EpiIcopatus AP denburgenfis de conlênfu ducis Heæ rici l^conis Lubecum translatus eii» tum permiffum 8gt;C hoe att^ condona* tü eftjUtGeroIdus epilcopus téplum S«Iohannis liiper arenam ædifi'caret, aefundatæ quot^ funtpræbendæduo-’ decim clericorû canom'ce uiuentium, hoc eft,pro duodecim clencis,qui QC là crisliteris operam darent,amp;r honeftc uiuerentjuerlârêtur^« Tredecimaaût prgbenda
-ocr page 33-’ LIBtR' PRIMVS. If præbenda præpofito deftinata eft, ni' mirum presbytero Atheloni primo præpofito, idcirco quod fingulari ac fumma fide ciuitatem femper profc' cutus eft*
Porrô Geroldus epiïcopus quaP dam décimas quoqj ÔC ftipendia pro conleruatione fratrum in commune contulit, quemadmodum ÔC Adolphus comes aliquos fundos ÔC awos prope Lubecû fitos.Dux autem Hen-ticus duas marcas Lubecenlès fingu-lis fratribus quotannis èluo tn'buto ac telone conCignauit. Vndehaudleui- Quantum ter conie(ftcs,quod officiumjquæ facul mutatut ho latcSj cuius item dignitatis acnominis iiernux Ca quondam fuerint Capitulorum domi-hi^qui non fratres poftea,fed Doming Prælati,atcp honorifica Capitula nun-cupati funt,
Aliquoties autem poftea contigit, ut Vandali ducis Henrid di(fto minime audicntes,prçftare décimas epiieo-pis reeuferengimo ôlt;^ pertinaciter refi-fterengquando inique agi cum bonis c illis
-ocr page 34-i8 CHRON. VRBIS LVBECÎ
Epifcopo » illiSjótr ab Epiïcopis ( quemadmodum r«w luxui, eti2mhodiefierirolet)cumm2gno lu* VàJalibar nbsp;nbsp;prodigi uïdebantJdem 0^^ Vanda^
11 quantumuis barbari acftupidi homi nes renferiintj^gretp tulerunnllo fem Efc f b - porCjquo tarnenoffidaacminiftcriae^ rum offiaS P’^^oporum aliqiio ex pado integra re c/l docere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuerunt.Tune enim adhuc fuum
populum. munus docendo acprçdieando E' piïcopi obibantj ÔC exequebantur
Conradus A.nno Millefirno centeCimo Cexage Geroldi ßino fècundo Conradus Geroldt ger^ germdtiM manus in epiïèopum fuffedius eil duce fater. nbsp;nbsp;nbsp;Henrico autore,inuiro Capi tulo, ac U'
tercp una /ancQam acHierofóIomitana terrain coneeflèrunt,Conrado in itine
HenridLeo re diem exnemumobeunte.
nis pietM Adolphusautemcomesinbellope inAdolphu rrjcà Vandalis ocoTus,ac uolui't dux Henricus Leo, utin afftnium iuorum Pribishttu propinquorum iepulcbrS Myndat Ro/h)chi/ honorifîceièpeliretur,condercturcp,^ urbiicondi Anno Milleßmo centcïîmo feptust ^‘’’’cr Do^ PfihisJaus princeps monafte^ Doberanum extruxit, ac fundis
-ocr page 35-LIBER PRIM VS»
agriscp donauitjqui Pnbislaus Roßo-chi duitatis fundamenta quoque primus ledt«
DE IDOtlS RVGIENSIVM.
SVb hoc temporehalccum prghen- V-deeuni fîo capturacp, quae nunc Schonæ j^rahenßo cß,apudRugienfes erat, Idolûquo«^ dp«dR»« iftic nomine Suanteuittemplum habe 2*^* bat,ufq; ad Friderid pn'mi temporaiin quodtemplu uniucrfà Vandalia tribu * tum conferre cogebatur, Similiter àC mercatores, quorum maximus numerus eó quotannis propter haleca ue-niebat, Aciàcerdosquidemdeihuius feu idolijpotior principe ipfo regionis habebatur, cui,ut uetereshifloriæatc^ nelitatuefl annales teßantur, plerunque huma-no iàngufne litatum eß, Rex autem Daniæ Voldemarus, 8^ princcnsPo-
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;, ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hbcwew»
meraniæ tandem hune JJæmoncm „ depuïeriJiit,3^ eiecerunt, templum ^,,Suenit incendenrnt, arque idolum prorius imitdriut aboleuerunt, Etli uero CTaßa hæc o- idoUpap mnino idololatria ac barbara fuper- ßm dhole* ßitio fuit, tarnen nulla tam iriepta dntun
c t atc^
-ocr page 36-ia CH'RON.’ VRBÏS'LVÈECI
atcp infulfa Riperftitio eft, quam no hu mana cçcitas appréhendât ac fêquatur, quan do fibi ipfà fuæ^ naturæ atq; opi nioni reh'nquitur, nec diuino flatu al^ quo ducitur, exiftimans talem cultuni Deo placiturum efle extra di'uini uer^ bi prxdicitionem ÔC docftrinam, Ete^ nim heet idols illudSuanteuitprocuP dubio aliquis dæmon ipfefucrir,rudes tarnen inertes^ plebes exiftimarunt, remftu opus tale eflè, per quod uero ' Deo offîdSpræftarenuEquidêautcm exemplum iftud propterea adduxi retulicp,quod hoc fere loco contigit. Vereamur igitur 2C prccemur Dcum, utnos in uero ifitelJedlu atepdotftrf nauerbi Cui conCcruet rcrineatlt;^, ne ineiufinodi nefandos errorcs incidamns , ÔC à dæmonio turpiter feduca^ mur decipiamur^.
Anno millcfimo centefimo ftptua' gefimo ftp rim o Monaftcrium S Joan nis extru^S cft,atq; fundarum ab epi-ftopb Henrico,antea abbateBrunfui-genfis monafterrj ad S. EgidiS, quern ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dux
-ocr page 37-LIBER PR IM VS. it dux Henricus Leo poftobitu Co nr a-di’ in cpiicopu euexit,diligêtemuti(Ç uirum acfeduluminminifteriouerbi, uirdiligetn Is quoq? primS Bcncdicli ordinis mO' nachos monafterio diui Ioannis indi-dinpoftuero uirginibusidem traditu ” fuit monafterium,ablcgatis monachis Cifînariû.Hic Henricus epiicopus au^ tpretiam fuitinchoandi maioris tern'-pli Brunluigenfis,
DE LIVONIA.
Circa tempus Imperatoris
rid primi Liuonia primu ad Chri p^,^, hianâ fidem pcrducfla eft, Nam Theu- poreLi«© tonici negociatores leu mercatores le- ma ad ehrt cum eó iacerdotes adducebantjUt 5C üidnifmutn concionarentur, populum ad uenitr
fidem Chriftianam con^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uerterent,
FINIS LIBRI PRIMI.
, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c 5 Liber
-ocr page 38-LIBER SECVNDVS*
QVEMADMODVM LVBECVH urbf Imperidübut ciuitatibiK iunäa eft.
Orro Imperator Fri' , proptereaâdrecu/àP j let quarto iccü in Ita J liäproficilci. Quam'
obrêjndignatuslmperator,feuorcgra üam^ omnê erga ducc exutt,acui ma' nucp ßauaria cum óó Saxonia ci'ecit, odio^ maximo profecutus eft,Tandc châ Lubecû oppugnans,quó confuge rat dux Henricus eo animo, utipcra-. . rctfîbiàregeDaniæfubucntûiri, Sed frlix mul» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gratia Jmpcratons exadiiiet,mu'
tosnumera nbsp;nbsp;nbsp;confeftimeft quot^bcnaiolentia
bif umicos, Henricû,cui ncçp auxilij quid' Tépora fi quam neep iuppetfarum tuJit. Qiiocii ' fuerint nu» lt;^3. dux Henricus Stadum confugit op' ri/a, folui pidum, ibi^ commoratus eft. In fuga f rw. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem cu eflet,dues üii Bardcuiçi pot'
ca$
-ocr page 39-LIBER SECVNDVS. tj tas antceum præclufèrunt,necmtro' miflus eft. Vcrû ciim ab obfidione Fri derict Lubecûdues liberare non poP fent,necquæ (pesconCèruandæurbi's reh qua efm, confulto Imperatore ac confentiente (îios Stadum mifèrutad ducemdominûjCumœcerriorem red-dideruntj (èaducrfîis [mperaton's uim urbem retincreac conferuare nôpoP Ce; Quïbus diïcrteac breuiterrcfpon-ditjfibi lam ah'ud confilium non ciïe, Apophthe nifîut necefsitari actempori parèrent, gma Henri Atcphoc modo Lubecum imperij fa- «Leozjw. da urbs efttnec prifea obtinuit priuilc-gta folum, uerum etiam noms ÔC mai'o ribus à Caefare Fn'derico audta ornata-queeft. Hæccp adafuntannomülefi-mocentefimo oduagefimo fecundo,'
Vcnit ÔC Voldem arus rex in caftra Impcratoris Friderid apud Lubecû, dœcolloquutus eft,amp;?amtcusfadus.
Sub idem tempus aeduit adfè Im- pomerani perator Pomeranos prindpes Cafimi- prdcip« *aim amp;nbsp;Bugislaum, ac eos apud Lu- quSdo fitnt becum in caftris duces fedt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;duces jiâh
c 4 Dux
-ocr page 40-gt;4 CHRON. VRBIS LVBECI
Dux autem Henricus Leo cû uxo^ Dux Henri rea.c libcrisinBrKâniam(iramfcilice£ cui Leo ce ImDer^toris fumens ') côceffit.amp;anud
dezwir^iw Rjchardum regem iftic aliquandiuco moratus cftjachonorifice acceptustra w Britdnid (fîatuscp. Exemplum autem hoc ducis ‘ ~ \ Hcnricijfi certe inipiciatur ac contcm' tuMduim pïctur,terribilc eft acmetuendûjuideli cet principem hune ÔC felicem fiC prult;
nunqudtn . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
perpétua dentem, Omni fortuna fiia ac princi^
tfbond.
patuexutumeflèjUt cum uxore QCii'
N«nq«4»» ben's extra pan iam dedus ad exteros conßdiU ni (ut Poëta dicit) diuifôs orbe BrP wiHw fecü tannoSjConfugere coatfîus fin Quam di^, Nufjud obrem animaducrtanthoc exemplum deßteres principes etmagiftratus,difcât^nme^ meliora ld= Deû,necp efferantur,nec (pem fidu^ ciam^'fiiam in aliquo homme ponât, Cû enim dux hic excidiflet à gratia Cæ xépl3 boc. Voldemaroregequoqîrehdus' ’ efl,cuius amicitiatarnen plun'mum ni -, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tebatur ac côfidebat. Ob id autem m a^
gnos principes ita quandocp detjdt de us,ac in nihilum redigif,ut cæteri prin dpes acpotefiates co cxcmplo dÜcant . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ac
-ocr page 41-.LIBER SECVND7S. »ƒ ac me tuant, ne ni idemaut fimile alP quod inddant SC pi olabantur. Anno millefîmo centcfimo ocflua* gefimo tertio, è uiuis excefsic HenrP eus epifeopus, in cuius locum Cunra--dus lecundus ab Imperatore FriderP CO fufFeclus eft. Quontam autem id co Oiitibus Hollans inuiris fadum eft, nb. hil Lubeci effècit Cunradus, fed apud. cpilcopum Bremenlèm fe contmuit, codemcp anno utuere defijt»
Annq millcftmo centefimo odua^ Theodori^^ gefimo quarto, Theodoricus præpo-' epifeopi fttus Segebergijin Epilcopum leÂis eftcolènftiImperaforisFriderici, Hic autem integræ uiræ ac multæ erudirio' nis ztep dodrinæ cp il copus fuit, fu concionandi munus iple obiuit.
Anno millefimo centefimo oeftua.' gefimofextOjMonafterium Reinefeb Reinelrb denfe extrutftum eft,ab Adolpho co- denfe mo-miteHollàto«Cærerum Fridericus Im „afleriKj» perator medietatem cenluum Lubeci ^uâdo ex^* urbis comiti Adolpho, prior is illius truäum. Adolphi filio addixit, ex quo magna c f dilsb
-ocr page 42-ig CHRON. VRBIS LVBECI dißidia poft Cæfâris abitum inter dub tatem öf comitem Adolphtf orta ftxnt, Nouisenim exa(fiionibus amp;'ucdtiga' libus impofitïs duitatem grauare,amp;^ar cemftu propugnaculum in Trauenijt flumen ædiftcare ftudebat Adolphus, tum âf m fun dis agrisep fibt uendieaæ dis attentus cran Vnde hæc res ad Jmlt; peratorem dclara eft, qui tandem con^ ftituit,Lubecum urbem omnibus fuis priuûegtjsmunitam ac integra teneri.
QVEMADMODVM VRBEJ» EVBB friierici nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Henri eut Lco f,bi recuperauit.
frimi Jm* T^Ridericus Imperatorbellum Hie^ peratorif nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;roiblymaadornans aduerftis infi'
obitui. dcles^in innere atep in Armenia obijt, enricM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxpeditioni quoqj Adolphus coquot;
tuoJmpes nies H oliâtus interfuit, Hincfadûeft ratore in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hcnriais in patriam reuertere«
patrid re^ tur^cum^auxilioepifcopi Bremenfis milites comparaftèt,Bardeuieum oppi BarJeuieuf dum in die Simonis amp;nbsp;Judæ expugna* expu^a= uit,planeamp; excîdit ac deuaftauit, eo* tur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dê^ fticceflu Lubecû oppugnauit, to'
tam^
-ocr page 43-LIBER SECVNDVS. td
*501^ dirionem Holfàtjæ obtinuft* Et Suianecç auxih'um ncc^ prælîdium uP ïum fèntiret urbs Lubecum, CeCe ultro duci Henrico dedidit,(^iodcum ggre AJolphat tuli'ffèt Adolphus comes à DaslcjCui comcsi ftiam dirionem Adolphus comes Hol Day/èL ^àtus adminiftrandam dilcedens com-•uilcrat: inter cepitcauïàm Henricus fe Hcrici«/«» Xtus RomanorûreXjCompoiuit^ hoc padOjUtmedietatem cennium Lubeci urbis dux Henricus, alteram medieta-tem Adolphus obrineret, HoKàtus au tem comes reuerlus huic pacifîcarioni leu tradîatui noluit adlentiri,quin imd Lubecum ex integro obledit, oppu-gnauit^ adeOjUt urbi fere commeatus omnis dccflct.quamobrê tandem op-pidani dedere fele Adolpho coacti j^eo Br»«« funt. Id autem ubi animaduertit dux ßiig^fenex Henricus,nimirum priftinam autori- confedit,a» tatem dignitatem^lerecuperarenon bitq;. pofle,aetate ac labore feflus Bruniuigæ iax. lx« confedit, ibique uitam fuam finiuit, xxxy. Anno millefimo centefimo nonagefi-ino quinto,
Vt
-ocr page 44-i» CHRON. VRßlS LVBECI VT LVBECVAi VRBS INFESTATA
lt;ic impugiMtd efi d rege Ddni£.
ADolphiis comes Dermarenfibus mfelhis, dinonem eorum inua^ fit.Eo autem fœdere quod cum Danig regeac duce SIeEn'cenfî pepigerât, oP Voltieind= fênfîrs Voldemarusdux Sle/in'cenfîs, ruiduxSlef in Adolphi comitis Holfan ditionem utcenßs. irrupit,omnia^ ui debcllauit at(^ ob-tinuït, Adolpho Hamburgam primû, deinde S ta dû quoc^ profugiente, Hac Item expedifioneSIe/uicêus dux VoP VoMema * demarus regis Danix Canuti frater,ur rus Canuti Lubecum grauiter oppugnauit^ regw Da = yeodem anno in regno Daniæ m£ ira er. jncoiæQppidaniy,omncsquotquotà.
LubecoSchonam côceflcrant, deten^ , . ü funtac remorati. Italt;^ cum fon's bîsuexatio Lubecum uehementer uexa* retur,nec uideret unde fe tueretur, nec ’’’ ïuppetias ullas Imperator Henricus ferret, obtenus fuis a.cintegris priuilequot; , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gtjs régi DâniçfeCe dediditjacregis no
mine locoy duce SIe/ùicenfèm in ur' bem oppidant intromiïèrunt, d® fide liatis
-ocr page 45-’ LIBER. SECVNDVS. 2^ litatis lufiurandû præfh'terut.Poftaût fequête anno rex Daniæ magna pôpa nbsp;nbsp;Cana^
acfolênitateLubecûipfeingrefEis eft, omnibus ecclefiafticis ordine iuo ac jj-' cefsioneipium excipientibus accôdu^ ’ cêtibus.Hæcfcrèadîaftrntanno uoo. jm.CC.
Hune in modum regno Daniæ aP fertum eftLubecum.Hamburgâ quoique comiti Adolpho Hollâto iùb idê tempus eripuerunt Dani, A quo tem- D4 pore principes Daniæ titulum adepti nùprinà^ font, utreges Vandalorum nuncupa- pes,reges rcntur.Exhisautcmgeftis hoc notabi Vänd^tloru mus^regem Canutum Friderico Impe nuncupati. r^tori fîdem ac obedientiam ipopon^ Potenüora difle,ièd non ieruafîè, adeo ut etiâ Gæ- lt;*fgt;ticitiit faris ditionêinuadcret, acLubccopo-titusfit. Quo exêplo difdmus feieita habere ut uulgo fotur, potennorum ac magnatum amicitia minime nden-dum efle, præiertim cum licet illis iùû ^^tia quæftumfacere, Qiroctrca Romanus uioläduefi, illeunèacreClè dixit,intjsquæimpe- alijs rebiu riu conca nant rebus,fidem non præ- pietatem üdri ab amidSjièd quemuis.fuum in colat.
-ocr page 46-JO CHRON. VRBIS LVBECt hl's quafi cre lucrum atcp cornmodum* lubecutn Anno millefimo ducentcfimo no* urhs lire
no Lubecum igne uaftatum eft ac pc^ qyg Trâruntum q^”ncpdomuum appellann Atep hoc dudiïö.cr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ciuitas ædifi'cata eft
aquibuf^ ’ nbsp;nbsp;nbsp;Daniæ Voldemaro amp;:lan'maro
ditum. principeRugtenn.
Sub idem tempus rex Voldcmarus Pruftia Sgt;^ Pomerania ftibegit^utquot^ annis tn'butum ei prxfiare coadi finti: atep idem rex Voldemarus magnaex^ ReueU ur pc^ftæne Liuoniam ingreflus eftj cœ^ bis idificu Rcuelam urbem ædificare» tio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Anno millefimo ducêtefimo unde*
ci'mo J mortuo Theodorico epiftopo, fextus epiftopus Lubed ei Cuccefsit Bartobium Bartoldus nomine,cuius ftudium at(^ rpi/copum cura in ponêdi's aedifidjs maiorfuit, tlt;eteri/è» in Cacris literis aut dodîrinis populo tra quid do* dendis, Hunc eriâ cætcri epiicopi ftcu ârin^m er ti in his terris,dodlrina uerbi prorfua püftudii^ nfgKxernt occupa«' circa coniècrandas ecclefias, ac ardifida exnuenda, ÔC fimilia«
Hoc
-ocr page 47-LIBER SEGVNDVS. ft
Hot tempore ordi'nes Alcndican- Uiendicd» tiuiTijPracdicatorum Sgt;éMinorum (ut f'“quot;» ordi* uocant) exortiflint, Ô£^ confirma« ab ««'»ort«** Honon'o tertio Romano pondfice»
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tertiufKo^
• QVEMADMODVM LVBECVM po„tilix.
Hrbsrurfiu Imperialibui ciuitdtibM ttddiâd dtlt;^ coniunUd efl.
ANno mniclimo duccntefimo ni^ gefimofexto, oppidanifuos
gatos ad Fn'dericum fecundum Impe- Roni.lmp. ratorem miferunr,grauamina atc^ ty* rannidcm Danorûin fe conqueretes, petieruntab Imperaton'a maieftateut LubecS urbê tuereturjSC imperio Ro^ mano adlereret prtuilegqs faluis,quF bus à Fn'derico Cæfàre auo flio donata effet. Qua pea'üone ac requifin'one Fri dericus fecundus addu(ffiis,Epifcopo Bremenfi extemplo mandauit, Saxo--niænêô^ alijs uicinis prindpibus, uti Lubecenfibusaduerfus Daniç regem auxilia ferrent.Clam aûthabuerunt ac celarunt hoclmperatoris mandatum, principes fimul ac urbs opportunita' tecxpetflantes. Intcreaucro oppidant
ftuduerût
-ocr page 48-J» CHRON. VRBIS LVBECl ftudueruntatcpoperam dederuntadi-piïcendç ardjquam Dani occuparanR Et fadum eft quidem ut dues [e(fîis ar--mis inarcem uemrentjmimftros acui gileSjquotquot ïn ea. étant ocddentes, Quofadîo tex Dame omni ui manu^ Judlandù. perditionem Iudlandiam,Dctmarem libusin auxilium accitïs,contra oppi-danos tanc^ mobedientes,fadîioïc»s dC ,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rebelles perrexi'tjUi eos coadîurus fub'
adîuruscp, Verûoppidani Lubecum e^eCsi contra regem,in agro urbi's ca* ftra metatijpræhum in campo Boruho uedenfi imerunt, atq; conféras manp bus regem unà cum exercitu fuo in fu' DeMaré= gam ucrterunt.Detmarenfès uerd op^ ßü deßäiopid^nts fè côiunxcrut, ôf in acieàrege ^rege. nbsp;nbsp;defecerunt, Cædes aût flrages^ hecu'
dîa eft undecimo Calen, Auguft.anno MCC XX millefimo ducctefimo uigefimo fexto»
EtquidêabhoctemporeSenatus Lu“' becêfis quotannis ip fo die Marie Ma^' gdalenæ,quoifta contigcre, quotam inter pauperes pecum'â di/partit,atlt;^ de cathedra ftu publico ftiggefto pro-nundat
-ocr page 49-LIBER SECVNDVS.
pronuciat ac præcipit populo, ob hanc uiVton'am Deo gratias agijaudes^ dp ci.’nimirû irrbem Dams creptä QC Ro mano imperio rurßis uendicatä effegt;
Arx ueró,quam Dani teiiuerant, Prædicatoribus monachis dabatur eo' dem tempore, ac firnt quidem oppida* nitterum priui'legijs honorificisaciu-ribus à Fridenco lecundo Imperatore donati muneratiœ. Et fic quidem urbs libertati imperrj Romani iterum red' ditacft,fimulSC Canuti régisperfidia infolêtiacB numine diuum uindicata, Icilicet quod datam Imperatori fidem nonieruailetjUique urbem iniuria® oppreisilTeuNecufi iunt uiiflorqs poll hoc tempus, ricc return potid Dani in VandaioSjUt antea. Q^uod exem^ pl3 commonefacit principes,ne quid iniuridm* contra fas æquumœ tentet, aggrediam princifum turtle, ôd tyrannide abftineant:quo' ulcifcitur niamDeus uindexeftditionis iriiuria Deusgt; oppreHæ,qui iniuftitiam uiolentiam^ non finit impunitam enè,quemadmo-' dumhaechiftoria de rege Danorûpa' Ùm often dit» d Anno
-ocr page 50-J4 CHRON. VRBIS LVBECI
Anno I ij; inta cxccflir Barrel dus, ÔC Joannes dccanus epiïcopus Lubcquot; cenfisfadïus eft.
Anno millcno ducenteno trigefi^ ConceWtm mo ocfïauo Goncelinus comes SuerP cornerStte^ nenfis aula degir,curiam^ ftiam habæ rinenßs. j j Megaloburgü cum autê propugna^ culum ifticJèu arcem nuliâhabeiet eer tamautfirmam,cccpitcondere urbem .Vilmariam ad oceani npam Grandis •\ Iautem ingens^ cluiras Megaloburgü ^*^^*^**^0 tempore,ex qua principes did Meoetlos oms nomen actitulumaccepcrejantca fcMrgM«rfcsP’'*“‘^*P^® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nuncupate
magna. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eodem tempore .Monachi Bcnedi-
Obotrito ~ Cdmariam profeói funt, atep mo rumprinci naiieriumibiextruxerunt,quandoqui per. dem Lubccenfes ob turpem cor« uitâ etprauâreligiôis adminifhationê, in coenobio di'ui loani's ultra ferre no' luerût, Veftalibus rurfusintrodudîis.
Sub idem tempus diemftiûobijtio annes epiïcopus Lubecenlîs,liæc autê funebo Jors^ fex anis epiïcopo caruit, propterea quod eletfîio dilpar Si Capp tulum
-ocr page 51-LÎBER SECVNDVS, jy tulûdcRipcr (èfe concordarc ncquiue E.leilio epi fit,Pra!fuitaûtinterea collcgio Alber^ fcopi difa tus cpifcopus cLiuonia pullus,Schola ftcrus quondâ maion's feu cariiedralis eccleficBremenfis.Ante cnim Vni uerfitates fcholæ fundatæ lunt, le-clurælacrarû allarûœ arriûlcu præle--lt;?îioncs in cathedralib ♦ ecclcfijs uigue^ tût,ex quo adhuc lùperfunt nomina ilia apud dominos illarû ecclefiai û, Can tor,Lc(fîor,SchoIafticus, Qiian^ nûc nominafolûreflât,officiûaûtacmûus Mondlîc’^ longe remotû cft ab eis,qui pier ûcg eti^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;colle
amadeamfundîionêinepcifsimi lunt, g^c^uoni TERTIO LVBECVAl FLAGRA= Schold tumudfldtumqieß. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rant.
MEdiu fere Lubccû urbs fub hoc idêtcmpusigneuaftataeftamp;T co flagrata, ex quo cautu eft,atcp edidîû,nE Lubecu ter deincepsteêîaullaftramineain ciuit^'tio conflit» te haberêtur,lèd latcricrjs edificia tege- gratum. retur^ac muri lapidibÆruerêturpie ob igné amplius tantus merus tantu^ ma lûexpcdandû eflcuAcficquidem tertio fere uaftara ciuitas eftjingensque d z damnum
-ocr page 52-3g CHRON. VRBIS LVBECI
dam n lL Prxf erea accepi t ex m ul n fana Varia tna^ magiftratus atq^ regentïum mutadck ^iflratuffnu ne,id^ ferè intra, cenfûannos, ut pro' tatio perdit inde minim fit tot tantiscp ex çrumnis ciuitates. urbem emcrfîflè,amp; non to ram concul catam efle acde/olaram.Quod certe fa lt;ftü e(ïèt,nifiiingulari fua benignita' te Deus iHam colcruaflct ac inftauraP Reßgt;ubli= fèt.Ergo finonafi'udpræterhoc urbis cas cr ciui exemplum extaret, difcerecerte bineatq^ fateri oporteret,Deum mag' ficaru ramdiuprorecfiorem eflê, quarr diufibiuideatur^ Necp enim poiftbde fu/flètjunam aliquam urbem tantum ærumnarum damni atc^periculi fufi' nuiffeab initio^guantum LubecS per pefium eft,at(^ fuibnuit, nifiuniusdei fingulari bonitate gratiacp conièrua' tum fuiiict,
StraJfuntü. Eodem tempore Stralüintum oppi dum Lubecêiesobrueruntatcp deprx dati funtjidcirco quodSundcnn'n Lu bcccniès negodacores ieu mercatores piradcam exercucrant.
Anno
-ocr page 53-LIBER SECVNDVS. 37
Anno Millefimo ducêtefimo quin quagefimo quarto loannes quidä Mi-iiorum frater, epiïcopus Samlandï,e Brabantinjs oriundus epifcopus Lu* becenfis precibus Romanorum regis ie^useft,quod acerrimus Cruets, Romanarum indulgentiarü aßertor acpreco eßet. Idem ÔC hoc tradidit,ut Cantor cathedrahs ecdefiæ Lubeceiv Egregi^ fa fistnmagnislblennibus^proceßioni traditio bus ac drcuittontbus baculum argen-teu in manufuaferret,nec qutequam præterca cômendationedïgnû efièciu
Deinde anno Millefimo ducentefi inolexagefimo loannes à Traloue fa-dus eß epifcopus,qui diligens ac iedu lus in eo fuit, ut arx Oy tin nuncupata extrueretur,
ÄnnoMilleno ducenteno odtuaue fimo,Monachicæfei( uulgo Gnfeos appellant ) mortuam uiduam dtuitem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uio
nionaßerio fuo intulerStac ßpelieruf, lentam im» funus temerèac ceu ui quadam ex alie- poßuram, ïia diœcefi tralientes,citraparochiuo-iuntatem, cx. quo faeßum eß,ut Lube-
d } cum
-ocr page 54-ft CHRON. VRBIS LVBECI cum urbs per cpifcopum excommunv. caretui’, ÓÓCapitulum quidem cmitäte pelleretur eijeereturep,donee lis hec tandêRomç expræccpto fummi Pott ficis p légitimas fentêtias Caidinalis la cobidccolunis iedaretur pacaretur^» DE ARCE DERSOVE EXCISA.
Derloue arx fritio ni uafiata.
Al.ee.
Lxn.
Vifmariii igneperijt.
DErfouein ditioe Megaloburgen fi arcê comités Holiati habuerût, ex qua mercatores pleruntp depraeda^ bquot;tur»Quamobrêoppidani à principe Megiloburgenfi adiuti,câ arcem pror fits ac funditus excidcrût uaftarunt^* Tum ôf ijdem principes Mégalo-' burgeniès Lubecu urbem,eo qui pau^ loeft fupraDerlbê loci, libertatepif« di donarunt,ftatuer3tœ fimul atq? una nimes,ne qua arx aut aliud propugna^ culum iuxtaflumê Deriban deinceps inædificaretur. Hæc^ faefta iunt anno AÏ.CC.LXII.
Eodem tempore Vilmaria quoep ig ne coniumpta,ac dein e lapidibus in^ ftaurata exaîdificata^ eft.
-ocr page 55-LIBER SECVNDVS.
' DE PACE LVBECI VRBIS.
P A ce autêpoftca centum ferèannis pcrpetm's Lubecum ufebatur, nee ærunis utanteainfeftabatur, nifi quod fimultas quçdâ ac difcordia inter duita tèôifcpifcopûeiuscpafïèclasÔC confbr tes clei icoSjOb proprietatc molg quam Übi uêdicabat, exortaeft,cuiuslitis er^ go ciuitatê epiïcopus cxcómum'cauiL Oppidani uero de eo grauami'ne appel larunt,acnihiliexcomunicationêfece^ * rut.Cotigitautpoltcautiteruatc^ iteru ciuitatê ecclefialh'ci Romac excómunp caret, quapropter eos eti'âcduitateex pulerût Clues, Ac epifcopus eo tempo-' reBurchardus à Serken cathedralis ec' » defiac Lubecêfîs canom'cus cantor, Jufcpifco^ homo fingulaiis audaciæ,ciuitati paru pîw ßitguU côferês,lc(4us eft in epiftopû aho m.cc riidudadit Lxxvi.fuitcp in eo munere XLi anni's.
Anno M.CCC.xVII. cueiftus eftine-pifcopum Henricus à Bocholi,uir intc ger atep pacificus.
Anno millefîmo tricenteftmo uige^ Fngiw ^rs , fimo quarto tantum frigus fuit,tamcp dentiß.
d 4 ardens
-ocr page 56-4Ô CHRGN. VRBIS LVBECI ardens hyems, ut à Lubeco Prulsiam profidfcens luper gelu glaciem^itcr ikceret,
tlt;.ibbenilfc Eodem tempore Ribbeniflêmona/' mondjle- fterïum ab Henrico Megaloburgenfi mm con=^ principe extruöum çft»
Anno millefimo tricêtfimo tricefiquot;
. moquintOjtantæmannitudinis piices, cete maxi^ r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r ■ r t
, • leu cete luerint, icu altenus vcnens, LUhCCl T -i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11 f
Eubecuappulerantz man, ut nonulli ’ eorüuigintijaliquidecemamp;Sodo,quidam etiam uiginti quatuor pedum Ion gitudine uiierentur,id^ prodigij loco acfi aliquid portenderet, habitum eft, amp;(. obferuatum,
Comiiid Sä nbsp;Eodem anno Saxonicorum princi-
xonum L« pSinferioris Saxonia: comitiafeu con lieci, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uentus Lubeci fuere,quibus amp;nbsp;epiico-
pi 0^Comités ab Holiatia ac nobiles pleriqj interfuerunt,propterpacem concordiam in ditionibus publice con ftituendam, ac præièrtim ut exteri ne-godatoresacmercatorestuto hinc inde commearepoflèntjôtT uiolatorespu bliditineris giaflatores^punirentur*
Sub
-ocr page 57-LIBER SECVNDVS. 4t
Sub idem tempus Hamburgs fcdb Seditio H5 ö’o atcß tumultus fuit nonmediocris, tgt;i*‘rg£ob cx eo quod ecclefiaftid magiftratui ad' uerfanteSjfua opinioneatcpuoluntate in omni'a adultena cenfuram agerea^ nimaduertere^ uellent. Quam con^ trouerfiam tarnen achtem Bremenfis epifcopus fbpiuit atcß compohiit,
. AnnomiUefimotricentefimo qua-dragefimo primojoannes Muel fcho laftcrus in epifcopum kóus eftjCum profeóu ecckfiæ, quantum ad ædifv da tantum.
Anno millefimo tricentefimo qua' pf^^s graf dragefimo oóauo uehementer graflà' fitum. taeftpeftisi'n tota Germania, Lubeci autem eodê anno cecidere peftepluP quam nouem millia hominum^ AiU' pliorem knatus urbem faóurus erat, , ïcd hac graflatura pefti's ab i'nfti'tuto rc' traóus eft.Eteni'm à uefpere diui Lau' rentij ad proximum uefperum quin-genti fupra mille h ominu tantillo tem' pore Lubeci occubuere,
Annominenotriccntcno qui'nqua d j gefimo
-ocr page 58-4» CHRON. VRBIS LVBECI
• fimo primo Bertramus Cremon duO' dccimus Lubecêfis epiïcopus eledïus, laudaturob id,nonquodiTiunere con cionandi fundtus fit, (èd quod agris ac pagis quibuïdam collegium auxcn'u Thedtruin Anno m.CCC.lvi. Aedcs cófulatus Lubccerife feu cófiiltationis (alq theatr5 appellat) confldgrii^ Lubeci ignc uaftate cöfiagiatae^lunu DE LVBECI VRBlS BELLO
Exadi’o«« nimUpd^ riut tumul tut,
cumDdnite regno.
EOdem tempore V oldemarus Da^ norû rex ucdb'galibus ÔC tributo negociatores SC mercatores præter mo rem confiietudinc^ fui regni oneraui't in præiudidû ueterûpn'uilegiorû, nec ferre l'nhis rex aliquam compofitioné fèutradlationem uolui'c Quamobrem addudîi Lubccclcs,ab altjs ciuitatibus ad luti,contra regem bellum fiilcepcre, fœdaiibus milfis. Contra uerd Daniæ
rex le clalïè aduerlus oppidanos inftrii xit,dcp claflï filium Chriftophorû præ' fecit,qui protinus in im'tio prælij bom barda idîus prop erè obq t,fimul^ corn flidîui leu pugne finem fecit,adîo régis exercitu
-ocr page 59-liber SECVNDVS. 4j exerdtuinfagam» Lubccenfès autem cum focijs in porfû fcfc rccepcrunf,ac littus,per agros, dirionê^ italatiratu' ri, nifi regis cxcrcitus interim clafîèm corum inuafilîctjiêx^ ex præcipuis et melioribus nauibus abftuliiïètjira ut uix fumma cum difficultare ac pericu^ lo,reliquam claisis parte conièruarint, indeep domum retulerinu
Ob banc autem temerttatem ôc' in-diligentiam uir confiilaris, acmagifter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;malè
ciuium Lubecenfis loannesVuittem- dç burgus præfe(5iusclafsis,tanquâmalæ adminiftratæ geftæcpreipublicçaccu-fatus,c5demnatus, oT gladio percunùs cft. Qiiaproptcr admoncthocexêpliï magillratus SC qui Reipub,gubcrnacu la tenent, curæ'.ac diligêtie,nc ftatim le niori fortunae flatu lecuriores audacio- nbsp;nbsp;nbsp;-n
resep reddantur»Temeritatem enim ac lêcuritatcinijsquiReip,præftmt,non jùnéîioe Ji fcrtDeus,nccinulrâ quidem finit præ- Ugentes fenti exemple atfcftante, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßnt.
Circâ hoc tepus quoq? côtigft,ut ciuis quidâLubeccnfis nomine Mecrkeke à Bock'
-ocr page 60-44. CHRON. VRBIS LVBECI à Bockuuoldis præhcnderctur ÔC occi' deretur.Hincoccaßone fijmpta oppP danjfêlead Bockuuoldiorû agrospo^ pulandos effundunr,domjcilijs quofp corum euerfis ac di'ruos «. Quo excm' Crd[ßtD- plo fignificatur quanta fèuen'tatc ohm res pubtici in graiïàtores ac uiolatores publia in'-ttineris pu neris aiiimaducriùm fic., niendi ple^
âcndiik CAROLVS SECVNDVS IMPERA* tor Lubecum utniL
ANno millefimo m'centcfïmo fè^ ptuagefimo quinto, Carolus fe cKndaïRo. ^undus Imperator Vandaliam perlu' lmpcr4t. ftranSjLubccö adit^magno ab oppida* niSjUtpar eratjhonore cxccptus, Impc feautcmhæaciùmptus tandfuere,ut penfe magi urbs proptcrea in maxim um æs ahenû firatitiffet atcp difoimcn coniedîafit, quam cala' duitdtibus mitatem amp;fbcllamultifànam gefiaau' uitandif. xerunt» Idcircoiênatuspopulumcen' luitjitautprartcr annuum ceniûm fîn* guli quoep marcam Lubeceniêmpcn' dercnt.Cui cum iubicribereaut parère nolletplebes, quin ienatui in hocrclu' çîaret/'tautà tumultu ac fedidoneuix abftt'
-ocr page 61-LIBER SECVNDVS. 4f abflincrcr, Icmtatc fua has turbas fena^ S« «o« hie tus mitigauit fedauitcp, ac ea res demü fuccedit,lt;i* opportuniorimodoatqj ratione tenüii fada eftjiiautcenfuin unius marcæLu becenfis deinceps minore cum ter^i' Ueriarioncac rdudatione praeftarent.
Anno M-CCC.LXXVJiiJedus eft in epiicópum Romana pontißeiaau-toritatCjNicolaus prædicatorû mona^ cnus,qmcum libi regendae ciuitatis po teftatê unà quoep no concedi uideret, epiicopi munus fuic^ere recufauit* Itacp in cius Joeü iunedus Cunradus à Gyienheymjmperatoris Caroli Se- Gyj-e,i},gi,„ cretarius» Plebs autêà iènani ueniam fecretarius deprecataeft,actribunr,primores^ io imperato« dorum duium conuiuia iolenncstp C' ris,e[gt;ifco=‘ pdaspararunt inxdibus fori, quoda pufjailut. caluide nomen habet, cui conuiuio U'- Fori« calui tiiuerCus ienatiK interfuit inuitatirs ro-gatus^. Etquidem hoc modoieditio irac^ inter fenatu acplcbemconquic' uerSt, condonatis mutuo oifenfionP bus atep iniurtjs,ac paci iterum concor diæ^duitas reddiuelL
Anno
-ocr page 62-4lt;f CHRON. VRBI$ LVBECI
StMü e- AnnoM.CCC.LXXviii.Srabulumegt; (/uoru co= quorum, quod Manftallum appellat, eßgjjao confia»-gratum,una^ omnes equi urbisperie rCjamp;idquideex tumultu lanioruLu' becenlium,ut lèqm'tur ♦
laniorum Hoc anno lanij feu macelhrij mZ' Lubecé/ïu gnüLubcci tumultu excitarut in plc' tuiitultiK bcaduerfus Senats,arrepns etiâarmis dcjeàiuo. eSrehqua plebe tcmplS diuæ CatharP næ occuparSt« Patri erj uero acprimarij ducs adiundis negocïatoribus ac mer catonbus à Senatu fteterût,lèœ aduer* fosIaniosôCpIebêarmarut, Atqui lê' natusquoldâadplebêin têplo D^Ca^ tharingcôgregatâmifitpro lèdâdo tu^' multu.acrébus di'u multû^adîitaris ta dé côcordia côftituta eft,ita ut lanij jqui liuius turbeacfèdïrionis autores occa-fioq5fuerât,ucntâ à lènatu culpâ^de.» precarêturîniln'lominusin eo mulcfîati utquâdonecelsitaspoftulat zo^ equos Senatui perpetuo leruare teneantur.
Anno M.CCC.LXXXI. uniucrfa cm-poricalbcietas in Germania ( uulgo i , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Henfe
-ocr page 63-LIBER SECVNDVS. 4;
de^ rebus luis aacîauit, Ciuesautem Brunfùicenfès fub idê têpus lîio magk ftratuirebelles ac inobedietes,quofdâ cfenatuocdderantjacurbeexegerant, quamobrê odo annis ea focietateprv Uabâtur,nec côcefsâ eiseftcûreliqm's huius focietatis ciuitatibus quic^ tra^-lt;îîarenegociaricp,Qpocircaueniâpre-catiRintabns,quiaharuciuitatûnomi neLubeci coucncratjua culpa palam acpublicc agnolcêtes hoc modo. Nam qui ex Br ulùico ciuitatis nomine miisi aderâtjiiudis pedibus 5ô apertis capitP bus è têplo Mariæ in præroriu ibât gc-ftâtes manibus fuis incêfos cereos, feep in genua prorjcicntes coràrn ciuitatuu nûcijs, rebellionê atc^ inobediêtiâfuâ palâ profitebantutjCulpScp deprecabâ-tur, amp;fdcliôtum hoc modo expiabant, Qu^tores Quo fadîo rurius in fodetâtê eorû qui henièappellâtur,recepti funt,ufîŒpor tuor prima ro unà reliquarum ciuitatû priuiiegrjs acprieci^ Ô£riuribus,quæhabent in quatuor illis puaempo^ emporijs (Cuntores iftiappellant) up ricaloca.
delicet
-ocr page 64-43 CHRON. VRBIS LVBECÏ deh'cct Brug! in Flâdria,Bergç in Nor ucgia,Leoduni in Anglia,ctNeoguar dij fèü in Rutenis in Ruisia« Hinc con ijcipoteft, ciuitatum ibcietatê hanc $ Heniè appellant,nó ob rtegociationcs dCmercatura folu, ièd ctiâ propter pa--cê 3(S tranquillitatê Reip. atcp obedien tiam ciuitatum bonam^ diiciplinam conferuanda,ac pœnam eiulmodi con trà trani^eflbres conftitutam eflè;
Anno M. ccc. Lxxxiii. ingens côcuriùs extitit, Sgt;^ peregrinatio Vuib (haci ad Priggeniflam, occafione triS Tres ho* hoftiaruicuoblatoru forte in altarire--ßix ill altd pertorum poft rempli conflagratione« ri poft in= Nccaipernandûhuius ditionis exêplu ce/jfÙM re* eft,ut ftiamus fàdle acleuiter im cultus et idololatria ingruat,extra . diuiniuerbicognitionêac predieatio'-JaoioL(tria nê. Anno ijS6«le(ftus eft in epiicopû lo ^kiK^lé^i CleynedêftjLubeci oriûduSjôfT iecMfare ‘i^c^’f^^s,eodêcpannouitafun(ftus eft» eipitur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M. C C C. L X X X V111. in
' epiicopû letftus eft loannes ab Arten-' dorn, frugi homo ac utilis, comprimis coUegio» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De
-ocr page 65-LIBER SECVNDVS. 4.9
de CLANDESTINA CONSPIRATI« vne 0^ fiilione auium quorunddm aduer»
fufSeiMtumLubecenfem.
SVb idem tempus nonnulli Lubeci
urbis oppidani cum Holfatis quR Cofpiratio bufdam auUds fœdus fecerunt confpP Lubccen « farutcpjSenatum attj patridos,tum ÔC fiu quorun præcipuos quofc^ duitatis décima fep* dam cun tima Calendi's fèptembris occidendü m . Cuius conipirationis cauià fuerunt
autores quatuor tribuni picbis, icu præfecfH tribuumjunus qui a gleflb tor nando nome habebat, alter coriarius, et duo piftorcs.quorum mens eratatep propolitum,rdpubl. gubemacula fibi adfumendi ucndicandicp,augentes conijiirationem clam pluribus accitis, ft' inuigilia ièu profefto S, Lamperti ad arma côuolarunt jhoftes^ Senatus in ditioncHoliàtiæcongregatosin ci uitatem recepturi dé intromilEiri A ft peisimumhocfacinus fubditorû erga îuos magiftratusjdiuino quafi numine mirabiliter impeditûjneutiquam fuc' ceffit,Nam co ipiô die décima feptima
e Calendar
-ocr page 66-fa CHRON. VRBIS LVBECI
Cal en darum Scptembris e ui'tióe Hob Mira[eiiii fata quidam Lubecum acccdens jCofu' onifprodi= lisfêumagiftridui'umloanis Perfèua^ tiottcnmni Jenfîs filïo aperuir acmam'feftauir,prO'' fifiatio. xima nocfïe ciubnodï peftilentë ’ nem futuram eflèJtaq; Senatus uigilP asbcnecautas muniras^ haben, oiri'' ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nesœ in armis elîè iubef,ac quatuor ib
los feditionis autores armatos quoquc . pn'mumdeprehenditacuincit,deinde pufut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confpiratores. Acquidcm hoc
fnwitoî fcd‘feditionisflagi'tin tiofcî deibenignitatemanifeftatumeftamp;im ’ nbsp;nbsp;nbsp;peditum,ö^ autores illi rota,cctcri capi
temuldlatilunt« Horrendum fäneeX' cmplS ac memorabile,ijs qui aduerfus maiores fiios etmagiftratum feditione 0^ turbas concitanuQuippe cum deus lubeatomnesmagiftratui 0^ hiperiort bus parère atc^ fubiedîos elle, haud fe^ retnecpatieturaliquam contra eos fd' dHoneinultam.Proindecôipirationes eiulînodi faôÜonesqj côtra magiftratû haudqua^ diu celari poiïunt, quin ma nifeltentur,tandêlt;^ puniantur iudicio
-ocr page 67-LIBER SECVNDVS. gi
Del,qui fuos m agifhatusjioc eft fuam ordiaatione tuetur, eamqj iplc etiäubi ddinquitj non (mit efle impunitamgt; _ Anno M.ccc.xcvni. Monaftcrium Arnsbckcnuin cxtrucium elf, acpro' ArnsboKe^^ ximoanno(3arthufialvoftochri quoc^ nummonn^ acditicari coepta. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pertum çy
Anno M.CCC.xcix.hycms fuit tant! Cartkußa frigoris,utà Lubeco Sundam, ac dein^ Ro/lochif cepsinDaniamfupcrgclugladec^ pe des proficiiccrctunquo anno letfîus eft lt;nbsp;in epiicopum Lubeceniem Joannes à Dulmen Doctor.
Eodem anno arx Bergerdorpe Lubc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
cenfibus oppignorataeft à principe Sa xonüjCicR ard præfcdlus cftLubecêfiû nomine Otto Kitzecouue nobilis qui da,que uerbis ad ie acperiuaGone Erp cusSaxoniaedux extra arcem uocans dam circuuenitarce capta. Aft aim op xo«ii: d«x pidani fraudem hanc iniuriam cxtcquot; dolo arcem risprincipib. conqucrerentur,coa(ftus occupât. tandcir- eft dux Ericus Saxo arccin Lu becenfibus reftituere* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Anno M.CCÇC.primp,arrnarûtfeac
e 2. munic'
-ocr page 68-fi CHRON. VRBIJ LVBECI
municrunt Hamburgenfès aduerfu’ Pirdtje ac piratas Anghcos mercatores dcpræ' fr^dones dentés,quibufcum manus cô/èrebant» atbellitur. ac uïdîoriam obrinebant Horum
tem prædonum primi acpræcipui fuCquot; runtjNicolausStortebecker ô(5 Gode ke Michael,
Anno M. CCCC. fècundo J Lubc' vvi'kel » ciexuftuscfifrater quidam VVilheb nutpleud^ uefteincedêSjôtS Apoftolum aj^ojlous • f^f^profitenSjimpofturaeius acpraua (eduÆone manifehata.
, . . AnnoM. cccc, oifrauo,motus ^cCeditio facfra eft quoi undam 1gt;H dauere i ■ ■ r i - i -n ambitiolorumhominumadminilfran ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ dærcipub.atcpregiminis cupidorum,
in Senatum,eo pretexu,acÛ nimio çre alieno grauaret ciuitatem Sena.tus, ini tata plebe, ut rarionc omnium accepto rum Âf expeniôrum duitatis exigcrcti Cum autêplebes ifta magns. importu-’ nitateurgeret,motuscp indies ac fedi' tio maiorincrebèiceret,necimprobià tihuic morem gereret Scnarus,bona cxpartcurbem egreisi,Luncburgum
atq;
-ocr page 69-LIBER SECVNDVS. M, atfpHambürgam conccfîcrunt Sena-toreSjOÓïennio no redeuntes ♦ V erum cpiïcopus Lubecenfis à tnbunis ac primoribus plebis uocatus rogatus^ cft,quid jpfe de hac re fentiret,quä opi-nionc fequeretur.Si nouu enim Scna-j^^f^f/g, tum eledura plebs eflèt, fentenuam„fj fuatn dicereuQuoddie grauiter tu- ftratuü ae litjSó fideliter dilïuafîr,populum plc'rerwn pub bem^ exhortanSjfe cû magiftratu luo licäru n pe rcconcdiaret. Q^aepdcopi lentenriariculofie, repudiata,Senatores alios plebs conft» tuitjeledlismaioriexparte tribunis ac ftd/tjonis autoribuSjÖC ex bis quidem pn'mores fadi lunt Co fuies, quos Bur-girnagiftros uocant»
DE ROSTOCHIO ET VVISMA« ria ciuitdtibui.
ATqui fedfdo hæc Lubeci urbis pcßimi exempli eo tempore reli 9tiis ciuitatibus fuit,quod ccu ign/s cir fumiaccntes duitates ineen dit ac infe-ftauit, Vuifmariä 3^ Roftochium,quat protinus fuum quo cp magiftratu debi-btar unt ac deiecerunt,fexaginta de plc . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e 3 be
Seiitiones peßimirx* empa.
f4' CHRON. VRBIS LVEECI
be ch'gcntes,qui cum Senaforibus rctri quot;nbsp;pufclicam admmifirarct ,cocp tandêhï inotus cecidcrcjutfuo arbüratu qucs uellcnt cij ccrcnt è Senatu,quos ucllcnt cuchcrentadmirtercntcp, DE HAMBVRGA.
frM/i T? OdêtcporcHsmburgæres majo-flidiuntur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;atq; penculo aÓa cft-,
fed rare quot;in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipfifcxagintaadiungentes,
/nelim com nbsp;nbsp;nbsp;QV’ omnibus rebus una cü Senatu
tttuta/itur. intcrcflcnrmodojuerumcnâqui Sena tui impen'tarêt.Cum aûtLubeci urbis Senatores quidam Hamburgam côfu-^flcntjfe^ inftar incolai um ac ciuium inicgcrcrentjiuffi funtduitatem cgre-dijUecin earn reuerti',
Ccperantautemnomulfopôft Lu* becêfès faftidire nouum magiftratum fuum,etipfi fêxaginta eligêtes, qui Sc^ Plenepoten natui intercédèrent in omnibus, Cxte tes Ham= rum Hamburgcnfès præterïexaginta, burgie. nbsp;nbsp;ctiam duodecim elegcrut, quos Plenc-'
potentes appcllarunt:eius nimiru poquot; teftatis uiros,quib.quicquid Ccxagints illi dcacuiflèht, immutare atqj corn-.
gere
-ocr page 71-LIBER SECVNDVS. ff
gercintcgrö eflèt kccrct^.ingenspro' ac kngulare malum hoc fuit ac de
dccusjufce mahtimis ciuitatib* uix uP Io tempore ante in maiori pen'culo co' ftrtutis,quod uici'næ urbi uicina neque auxilium necp conlîliupræftarepoflctj N4»t pcyj« cumineodédilchmme milèræac pef culo/jßima' fimacfcditionis.,ceuin eodem(quoddi resefifedi^* citur) luto turbati confufi^regiminis hererentomnes,Qiio docemur,quam perni'ciolares fit mutati'o rerumpubl. ÔC plebi's aduerfus magiftratü fadîio Cc' ditiocB.tûcenim pauper coi nuafumit, nee cedere ingenio plebes tumultuans f quiccf? folet, donee om nia confundan nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' *
tur atq; i'ntcreant « Proinde duitatibus hoe exemplum diligenter animaduer.' tcndum cft^ co admoninsjrc leui de caulà maioribus fuis ac magiftratui aducrlcntur , nee quam tem ere com-mutationem rerum publicarum at^ tentent» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
Anno M.cccc.xni. monafterium
■ S.Brigittæapud Alollen extnii eoep-tum cfi: , quod poftea bello Hollato
c 4 dirijlt;
-ocr page 72-.Sts CUKON. VRBIJ LVBECr dirutum. Anno m.cccc.xxxiiii.
VT VETERES LVBECÏ VRBIS SE* Mtoreireflltutifunt.
Conciltunt a fsJnoM. CCCC.xiili. Coeptum eft Confianti-^ jr^Concih'um Côftanrienfe,quo ex aclorum Senatorum quidam Lubecê' fium quoçp conceflèruntjfèab impera* tore Sigifinundo rcftitui pefenriû,atcp de ui l'ilata conquerentium. Cum aUquot; . .. tcm Lubeciurbis flatus omni'no con' igijti^n » f^ßJ5 3(-perturbatuseflèt,fmperatorSi
Imperat g’bnundus Lubecum milit legatos, an ’ noM.CCCC.xvi.quiexadlos Senatores .. nbsp;nbsp;refhtuerentn'dœ petente plebe.idcirco
tcris relli^ quod nullum rcgiminismutati lucccP twfjo ttùm profperitatem^ fèntirent,quod^ àplebcpe^ nbsp;nbsp;En'co Danorum regeplun'mum uc
tita. xarentur« Atqui reftitutio Burgimagv Reflitutio llrorum ÔC Senatorum eiufmodi fuit» hgc cuiuß Die Martis poft Trimtaos proxima,Ie tttodi fücs ga.a una cum recêti fênatu ueteres Bur nt« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gim agiftros ac Senatores de templo di
UI Gcorgq per ciuitatem ad Marie ed? cum fblenni ceremonïa conduxcrunt, faao
-ocr page 73-LIBER. SECVNDVJ. tf
Gero feu Miflà de fànda Trinitatc celc brata,Quo perado ,theatmm confeen duntjac luus cuicß prior dignitatis offî cijep locus reddituseft:apertis autê ca-* pitibus noui Senatores coram triburta liftantcSjUeniamprecatiiunt, Adqug lorJani lordanus Pleskouius Burgimagifter Plesf^ouif eorum qui reftituti erant primus, placi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
dèaefamiliariterreipondit:Amici cha^” rifsimi,quemadmodum nos omnP potentemoramus,utiè noftri tur,noftraqûe delidla nobis condonct, itauobis quoqjpleno pedoreueftra in nos admilïà remittimus, nee diffid* les noSjfed multó propenfiores ctiam benigniorcsi^ deinceps habebitis ateg experiemfni ♦ Qiio lordani Pleskouq ièrmonepleriqj oppidanorû ita corn* moti iîint, ut uix fibt à lachrymis têpe^ rarent.T eftis autem hic ièrmo Plesko--uio eft,prudentiæ eum fingularis muP tac^ experientiæ atep integritatis uP rumfuifle,quodôtlococa:dere ÔC Cct' uiretempori didiciflèt:qui neueterem iniuriam atep offènlàm fibi ÔCalns ilia*
Cf' tam
-ocr page 74-j8 CHRON. VRBIS LVBECI a/zp«««. tam uerbo quidêrefricalïecQuïdf'Vc tus uerbü habet, rem facfïam in melio-f rem partem interpretandam elle, dreo laudiâdus hic lordanus tanquam prudens accordatus uir eft, quodubi foro utendum, nbsp;nbsp;tempori icruicn'
dum effet,non ignoraret,omnia in me lius’interpretando, ne ex malo peius fa ceret, Acfic quidem humanitate atep bencuolentiafuapacem Lubeco urbi reflituit, côhrmauit laudabili excm plo : quo doccmur,gratia âf reóa ad' miffbrum condonatione, in excitatis inteftinis ac duilibus difsidtjs,ucram inter dues firmami^ concordiam fta' biliri atep conflituh
Quoniam autem odlo tantum ue' terum Senatorum redierunt, acmaior pars extra ciuitatem oeffennio illo in' terierunt,primum iex illi quiSenatu pulfijtamcn in duit^tenianf'erant, pa' trictjjin defundtorurn locum ac digni' tatem recepti hint. Ad hæc quatuor ex nouo illo confulatu,quatuor item ex negoda(orum mercatorum^ tribu, ex
-ocr page 75-: LIBER.’SEC VND vs.
«xnobihbus duo,in Scnatü Icgcbatv Ordo feiiit tar,ex quo commoda fane acpulchro i-ubeà ordine iterum fada cft eleóio,tuxfa temporis amp;nbsp;rerum conditionem ad pa • cem 3C concordiain urbis ftatuendatn acretinendam. Necfua laude quidcm ‘ • * priuandum cft hoe exemplum elecftf Senatus, quo omnis füipicio plebis è medio fublata eft.
NecKlongepóft Vuiiman'enfcsfuo ..
“-y * o 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VUtifltdY'ti
cum Senatu iè quo(Ç unierunt ac con^ rjj cordarunt,rcftituto at® confirmato à L ƒ Principibus Senatu, Pro muicfta au-tem plebes ciuitasque decem mille , tnarcas principibus pendere coacfta eft,utrestotafedareturatcp componclt; rctur ♦ Roftochenies ueró ferius paca^ tiftint cum luo Magiftratu,leu Scna^ tu, nee ante quam ipfi neceisitate ad-dutfti exacftum confulatum in ciuita- , tem rcuocarc conpulfi fint. Sunt^ in icxmillibus marcarum Sunden^
fium Principibus fuis condemnati,atlt;p
mulóati, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
De
-ocr page 76-CHRON. VRBIS LVBECI
DE MOLLEND.
SVb idetn fêditionis tempus ac mu* tatæ Reipub, Lubeciurbis,En'cus Saxonum duxSaxonia: Mollenum coepit,iam' Wollen«« nridem Lubecéfibus oppignoratum» fdpit. Fore enim occafionem fibi arbitraba^
tur facile eius rctinendi,in diflenfione
trduJe ten tatumet in iuridnofuc cedit.
Euchdri-fiix dbußtf ^udndo cae ftUf.
ciuium, Atqui fumpris armis contra ui trnnucp Mollenum Lubecenlès rur* fus expugnantjobtinent^; Adeo non iucccdit,quod fraude iniuriacp têtatur;
Anno M. c c c c. XIX. Dominica Trinitatis,primaLubeci procefsio c3 (acramento EuchariftiæfacQa eft,autO' rc lordano Pleskouio Burgimagiftro» ex quo uides baud longo tempore coe'* ptum efleabuti Gcramêto Euchariftiç, cum^ abulum poftca increbuifle ad^ uerius mandatum Chrifti.
HocM.cccc.xix.annoLubedk
Schele inte «uscltatcÇ euecftus in epiicopum Jo^ perdtoris annes Schelejmperatoris Sigiimundi fecretdritts fêcretarius,acidem legatus ad ConcP thgiturirt lium Bafilienfè,is^ uigcfimus Lubc^ tpifcopH. cenfis collegq epiCcopus fuit,
D«
-ocr page 77-LIBER SECVNDVS, «I DE SEDITIONE QVAM ERICVS Danorumrexin maritimis ciuitati* btu excitauit.
ANnoM.cccc.xxini.Rex Dano'
rum Encus cum duce Slefuiccn-11ÔC Flensburgêfî, dirionum feu fim'S ergo fimultatem exercuir, habuit^,uc rum man'timaf dm rates du ci adientien tes contra regem auxilium ferut, quod cum rex animaduertit,populo Lube* cêfî alqscp ciuitatibus fcribit^ lènatum accuiàndo, quod in proprium diierP men aduerius anriqua priuüegia agC' retjfibi^ hoefado priuatum malum a* feiieeret. Vnde plebes occafionem ma giftratui refiftendi ßrmpfir,tarne priori leditionis exemplo territi, priuato^ damno moniti, nullas turbas moue* runtjfed potius iponte fua conquieue^ runt. Vuiimariacautem ingens concp Atmens tata eft iediriojita ut iexaginta illi ex ei' vuifmariæ. Uibusledli Burgimagiftrum loannem Burgimagi Bandichouenum,SC alterum quêdam flrumfuum lênatorêprachenibs capite ambos trun Vttifmarij tarent, VltaautempoftBurgimagiflai occidunt.
mors
-ocr page 78-gl ÇHRON. VREIS LVBECI
mors cftafilio:eolt;^ada(Hi ui Vuifmaquot; B«rgiwrfgi iienlèSjUtBurgimagiftrolapideû mo^ flro in (edi nunicntuminforolocarcntproinno* Uone occi= ccntiæiuæargumcntoacfignô.Rofto Jojdpideu quoqj exreuisliteris turbæ tumul . . tuscp extitcrut tanti,ut ßurgimagntri * * loco cedere^ciuitatêcp cgiedi cogerem tempus, Ncc Hamburga tram genßz fedi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;erat,quin magna quoqj ple
tio.
bis tempeftas in Senatum extitit, fc' xagintailli quoidam èSenatoriKôcfpa
Sun(!en/îu tumultus.
tn'dn quendam loannem Cletzen gïa^ diofcriunfjcapitc^rruncanb ' - Sundcnfcs ctiarn hac nefaria occa^ fione dudtijpropemodü uniïierfum in fua urbc Scnatü rruddaru nutantos multus ac furores in plcbcexdtarant
in iftis duitatibus contra magifhatui ]ncottiiäft= fuosrcgiæliteræ« Ex quibusgeibsre-' iiadc leui= busnotanda eft incredibilis uuJgi inlt; t45uulgi conftantia ac Icuitas, quam temere icP licct ac Icuitcr minima iæpc de çauià adueriùs Magiftratum iùum commo' ucatur. Vclhinc di/camus^nifi diuina bonitate ac prouidentia, Rcipublicæ, , i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ear um
-ocr page 79-■ LIBER- SECVNDVS.-
cirumcp adminiRrano in duitâtûjus confèruarerur, impofsibile fore, ciuP tatem ullamrcgnumûcdi'uftarc arque (ùbfiftcreponè« Namhorrendahæcc' Faierct xcmpla præmonent duitates,nefadk principunt acleuidecaufacumpotentioribus fœ^ duitatibtu deraiunganf,quôdiftafrequenter ma^ lum habeant ßnem, ut ui'dere eft in hoc bello Danorum régis in rmriti' mas duitates, quarum exi'gua ûnè ac minime fecunda in hac refortuna fuit, ipfis fibi tot tantaque mala inferent^ bus, Bellum autem hoc diuturnutn fuit, quo uniuerla cmporica Germa' norum fodetas ( quam Henle appellant) conuocata eft,milsis ad regem Daniæ nuncrjs,.lèd fruftra, donee res tandem inter regem Ô6 duitates Vuar-denburgi componerentur. Anno M, CCCC. XXXV.
Anno M. CCCC. XXXIIII. Sode- conurntiK tatum dunites ( quas uulgus Hcnfc- (ÖMru ftedt uocat ) Lubeci conuenerunt,ac uiutii Lmlt;-nûcios pracfedlo feu magiftro ord inis bed.
Tcutlio-
-ocr page 80-lt;4 CHRON. VRBlS LVBÉCI Teuthonicorum in Prufsia miïêrunt, dcpacecum eo conftituenda,ut inea rcgione abfcp penculo negociah ac tu^ to commeare mercatores pofïènt. Eæ' dem quoque fociæciuitatesàLubeco nuncios mifèruntad quatuor ilia env pon'ea loca,prima atq; infigniorajquæ uulgoContorenappellantur, pro di* rimendis hiice controueifqs, ied abiep frudîu miièrunt.
Anno M. CGC c. XXXVI i.Londint in Britannia mercatoribus Germani* ds uetera priuilegia iura^ no flint ier* uata,magnam ad hæc grauem^ cöcuP fionem ÖC afflidïionem perpeisis.Quo drca Lubecenfès,Danrifcij Ham* burgenfês hncios flios in Bntanniam ablegantes,cum rege agunt:ucr(inta* men diuremoratis acnon auditis nun cijs,tandem Cardinalis quidam regem acregni côfiliarium adhortatus eft, ad controuerfiam dirimendâ pacandam* queueteribus priuilegijs faluis,obfêr* uaus^.Quo exemple acft'milibus do* cemur,niflla priuilegia tam firma darf àprin*
-ocr page 81-liber secvndvs. «s apnndpibus,quin nonnun^ infrin- fit ganturiperhocadmoniti ne quo^ho mmèfidertdum efïêjnectantimotnen' hauti ôboris ulla dari pHuilegia^quî* bus fidacpoffîfjficubi no homines eiufmodi addida it deus,qui ilia côïèr-’ Vent ae retenta uelint, Nifi cnim unus hiefrugi uir Cardinalis haiiccaulain te 'Vnutuîr giconfiliariocpeiusrctnepropoiîiiflèt, atqjin mcliorein partem interpretatuslt;'*^‘. fuiflètjfocietatûciuitates procüldubio iura omnia acpriuilegia fua in Anglig quot;
.Jntefiinunt
Hociplo anno Dctmaii) inteirinu oftum cftdiffidiumacfcditio,quæuni Uerfç ditioni perniciem attulifletjfi Lu becum Hamburga non intereeffîf fènf,ac motus illos diièordiascp confb' pifïentpaeaiïèntqj.Adeo uicinis ditto hibus magnas ciuitates ad carumutilp Homo fco* Utem ac tuitionem fouet deus,ut pax minem ciui publica côfèructur« Quotus aûtquü^ fat àui-cftj qui hoc ita. ientit aut o editt” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tatéferudt.
Anno M.CCCC.xxxviii. Nicolaus Sachouius Lubeco oriutidus in epifeo
t pum
-ocr page 82-è6 CHRON. VRBIS LVBECI pum letmus cft, ui'r bonus ac prudens, qui muirain collegium pan'tcr ac ciuP tatem officia bencficiacp contuliï.
Anno M. CCCC. XLix. Arnoldus ueftphalus doclor, cpifcopus faóus eft, Sc is circ^. ædificia occupatus.
- ' DE HENRICO CASTORPIO Hurgimagißro.
SubpruJen TjOc tempore Lubecumurbs feda ti dc päcis J”^raactranquilla fuit,plurimumi^ imAtimagi dfuitijj audîa:propfcreaquodea ætate L finuulariprudcntiapræditumac pacis arnïmcm magiltratum habuit. Et« autemadbellaturbas^mouendas oe . cafio (æpe data eft,pacis tarnen öC trän' tienricw ^u’^Hätis mai'or femper eft habita ra' Cdfiorpiin bo^Quælaus compiimis Henn'co Ca' woJiJownt ftorpio deberur,eius temporis Burgi' tniLiuddn= magiftro, Iseni'in quories contentio duf liurgb autlitesorircntur,undebellummotiis magifler. ueftcuturæ eflent , dicerefbhtuseft: Cöucniamus,difceptemus,tra(ftemus, facile enim li'gabis uel minutißimo ß' lo ftne corrigio uexillG bacillo ftio: uc'
rum
-ocr page 83-tîBER SECVNDVR '
ftim Ut fine maxiïnis impenfis difïôP Apophtheg UaSjhocopuSjhiclaboreltAlioquoiç maeiuftem ufus uerbo eft,utdiceret,Lubecum ur' bem emporium efïe adquærendas pes extrut^um : cuiproptereaniltam Conférât quàm pax ôô tranquillitasjbel
I lum autem conférât nihil, Voxhæc
! frugi atque prudentis Burgimam'ftri y i fuit,modisque omnibus Iaudanda:ta'
! nbsp;nbsp;metli parum ob id promentus elt a qui
bufdam gratiæ,prgîfertim in uulgo ac j^florew. ' plcbe ♦ Mereturhic Caftorpius uei ob id ctiam iuftam commedationemj CdHorpim quod bonas artes liberaliacp ftudia a- /ùct« mauerit, èC comprimis quidem Mugt; mu/tcam ficam J qui cauià quoque fuit âf autor rfmrfw't. Mufici Sacelli in tcmplo Mariæ ex* trudK»
ÄnnoM. CC CC. LXVI. Lubecen-fibus Kitzroam uendidit quidam Joannes KirzrOjâc: quicquidhuepertinu itjidcirco quod à Saxonibus piurimu infeftaretur,
Eodë anno Lubecû uenerût Fridcri-cus marchiOjCt Joannes dux Saxoniç
J 2 uiiuri
-ocr page 84-gs CHRON. VRBIS LVBECI uiHirihterascontracfïus Mollenï quas Lubccenïès habebanf,pro Iuitione4So . • lum autem Marchioni exhibiïæ often (æ^ftjnt«qin poft(^ tantum ftimmam pro qua oppignorata eratjfenfitjdift ftiafitdudaÆonêjneporrodeMone-no luendo difccp tarer,
Epifcopi« nbsp;nbsp;nbsp;Anno M.cccc.LX VI. Albertus Kruquot;
funptuo/ïii medick nobih's Hoftatus in epiïcopû çr prodt» leduseftjUj'rftimptuoftisacprodigus, quo uiet o plun'mü grauauit collegiû. Crucem illam magnam in collegio fie' ri feat ante chorum,quam QC ipfe amp;o i ficauit^ Scilicet iftafuntepifcopi offi-cia.Breuian'a itê noua typis excudi cu* rauit, quo nimirum offido ftio laoP faceret,
NMif 0ne=^ Anno Icptuagefimo ocftauo, decv rdria cum matertiaCalcnd,Decembn'Sjnauisftgt; nercibuf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sucdam uerftjSjinterreli'quas mer
CTducentu ducentosTerli'ndos pannos uehês
una ciimcrcatonb^ oC nautisnumero ducêti'sinaltodemerfâtotapcrftt.Sob uebatur aute Lubeco naui's uerftis Rc' ueIain,Quacalamitateaccepta deinde üatu'
-ocr page 85-LIBER SECVNDVS. ^9 ftatutû efi:,nc qua nauispoft idus Nœ uembresexTrauenoportucum mer-abus in Liuoniam (blueretur, Atqui hodie ftatutû hoc mtni'm e obfêruatur. Anno M.CCCCLXix. Lubecenfês controuerfiam inter regem Dama: Chnftiernûamp;T confiliariosregnï Sue-dæ pacaturi erant, i(tó fummo ftudio tcntaruntjed m'hil efïedèum eft, idcir-CO quod cedere quicquam de fuo Sue-dt nollencLubecenfcs autem cum rege Chriftierno egerunt de rcftitudonc damnorum in mari paflbrum : cuius ergo rex Chriftiernus Lubeco Rige- gt;nbsp;lam ciuitatem oppignorauit,tradidit^ ea códi«one,utpn'mum loanni Rant-zoucno qumcp mili'a marcarum, quas pro arce Kylo expofucrat, redderen t, adeoque præfènte rege Kylenfès Lu-bcci urbis Senami bdan addixerunt,
Anno Septuagefimo fecundo Lu'ß^tini jm becum filia Conftanoni' Imperaton's perdt.Mo=^ Ncapoh'uenit,naucm^ hic confeen^fcouiieprin dit Reuclam in. Liuoniam fbluit; dpi dcj'^on Hincuero Ruslandiam ad pn'ncipem fau.
f j Mofcouiae,
-ocr page 86-f9 . CHRON. VRBIS LVBECI
MofcouïapjCui de^onfata craL
Anno millefimo quadringcntefimo fèptuagefimo quarto^bellum quodin^ ter Bntanniæ regem 8gt;^ ciuit^tcs oiien tail's Occam, altquandïu fleteratjbpk turn cftqiaxcp conftituta,prilas acucfe nhus priuilegijs ab Eduardo rege dui' tatibus denuo ac nouiter datiSjÄS conlt; firman's,
Hoe ipfb anno Lubecum urbs flt;X'-dus mijt cum Hamburgenfibus,Lune burgenfibus , ÓC cum cpifcopo Bre-menfi,aducrlus Gerardum comi'tem AIdenburgi',Intercedebâtaurcm huic dilcordiæ epifcopus Ofènbrugenfis ÔC cpi'fcopus V erdunêfi's, una cum Tc ckelnburgenfi ÔC Hoyenfi comïnbus, Atqui' rem conuentam Gerardus cO' mes non fcruaui't,
Cbrißier • Eodem anno rex Chrifiiemus cum «H-s rex cit Jtnper^tore Fn'den'co tertio Romam Triderico profedïus eftj cui Imperator ditioncm Jmp.RomS Detmarenfem contulit,quantumlibet inuitis ac rclucfïanribus Detmarem quot;nbsp;fibus,
Anno
-ocr page 87-LIBER SECVNDVS. 7t
* Anno fcpruagcfimoqin'nto fbcicta-tes emporicæ,quas Hcnîè uocât,Lube ei côuenerunt, ac de cômunibus mer-caturænegodjstraclarunf,tuncamp; Co Kolonien* lonienfespropter Cæfaris ôé epifcopi eorum refciiptuni feu commendation ricamfode liem, in fbcietatem , ex qua anni's aliquot; taté denuo quot exclufi fueranr,idcirco quodT eu recepti thonids mercatoribus ab Angliæ rc' funt, gecaptisLondini,nihil auxilr) præftin tiflentjiterum recepti funt.Nam fulpen, das habebatrex ciuirates orientalis O' ceanfquod Angli in Dadæ regno cfe-prædarentur ♦ Neque non uindicata ultaqûe eft Colonienfîum perfidia, quod pado fœderi alijs duitatibus fado neceisitatis tempore,non fte-rident.
Anno ieptuagefimo icxto, Lubenj^ef,-^L„je cenfium retia omnia in unfueriumce«/!«,» Bergi in Noruegia,unà cum pifci^pifcibun bus igné uaftata, atque conflagrataBcrgi exit* funt : quæ res maximo illis damnor«nt«r. fuit.
Anno LXX VIL Holiâtiæporta f4 extrun
-ocr page 88-7* CHRON, VRBIS LVBECI extruóa, ac xiallum quidcm eodem tempore ædifîcari cœptum eft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t
Annonx pe Anno M.CCCC.LXXXiii. ingens rc^ præ^èrnm frumenn atc^ filiginis ægefras fuit,in marinmis w ij idtu auit2tibus,amp;: compn'mis qufdem Læ heciÔC Hamburgæ« Opulênores emm mercatores uniueriàm fîliginem atque frumentum coemêtes,in Hollandiam tranftulerant,quæ res magna in dirita' tibusturbarûatcçdiïcordiæ cauß fuit, atcp ob id quidem exitialis Hamburgs (êtürio orta eft, Notabfle cxcmplS, ÔC’ animaduerfionedignum,ne noftrum ubit^ commodiim in mercatura ac ne* goditionibus ïpelt;ftemus,quçramusç cumreipubh'cæacmiïeræplebis dam^ no atçp diïpendio.Tales cni'm quæftus 8clucra à deo non benedicuntur,necp profperantur,(èd pariunt diïcordias ôif /êdidoncsîquem admodû Âf hicquocp fadîûeftmhiïcc ciuitatîbus,cum opu* lenti aclocupletes quidam uniueriam fili'ginemin uulgi præiudicium emiP ren{,innonamcp adftixiftènt.
Anno
-ocr page 89-LIBER SECVNDVS. )
AnnoLXXXVbPrædonçs quidam fcÆoncm habenteSjfêu Lubeccnfium hoftes in quofuis gr^flàti font, atc^ hoc prçtextu Molnenfibus quoqj pecora,^”*,’”'*^' abcgerunt» Quos confeftim lequuti Lubeccnles.nobilêquêdam Lufoneu, / , nomme Megaloburgcnfnn domi luæ præhenderunt,quôdprædonum graP ûtorumcp iltorum receptor eflètac ho,capitur t,iit ipes ♦ Quæ res dein non leius exigui^ ^ud grafr Riah occafio extitit.Nam Megalobur-'ptor«,» dc genfis dux Magnus,hoc fadi ouim lue pr^edonunt ditioni illatam præïe ferebaUquamobquot; receptor. . fem di'clæ aliquot dies 6lt; conuentus fa dît funt maximis impenfis SC fumptP bus, donee Freiburgi tandem ea res trâfigereturatcpcomponeretur« Turn SLulbueus cautioneex moreôCi
(îôrïbus de non uindicando prç^ ftitiSjCapti'uitate fùa liberatus cft.
Anno Lxxxvii, Sodetates Henfî-cacLubecide partienda diftribucndagt; que pecunia Londini in Anglia parta cgerunt,acdeimpenfis propter bellu Êidîis exoluendis.Sub idem tempus
Maxi'
-ocr page 90-74 CHRON. VRBIS LVBECI Ui^ximilia Maximilianus Imperator Lubecu ad «i«Rom. /oGias duitates mifit, Cütoris Brugen Imperator nbsp;nbsp;nomme,pro eodem la'licet empo'
no inftaurando:cui rei duitates quoi^ confenferuntlt; Aft poftquam Flam' mingi Maximilianum prçhendcrunt, paóiones iftæ in uanum redderunt.
AnnoLXXXIX.Albertus Krum' ; mendikius epifcopus fato fublatus eft/ i'n cuius locum Thomas Grote, hue Magnus fucceisir,qui nihil efredt,la' tens,acminimepopularis homo.id' Epifcoput circo cognominatus eft cpiftopus la' Latfw. nbsp;nbsp;tens, nec diu uixit, eletfto deinde epb'
fcopo Theodorico Arndes,Hambur' ga oriundo.
Anno nonageftmo primo. Com uentus Celebris acmagnus Antuerpiæ * fuit inter Brinnnicas ÔC focizs duin-’ tes Henficas,nihil tarnen in iftocomi* tioeffeóum aut concluftim eft,quód Britanni accepta in mari à Danis da* mna duitatibus impingercnt, propo' nentes id clam conniucntibus duita' tibus fibi à Danis contigifte acftc qui* dem
-ocr page 91-LIBER SECVNDVS. ?ƒ ’ïem ob lûfpidones grauißtma dui-tatibusdamnaillata fünf. Ex quo dp fi^musjfadlcnosaclcuiter damnoalp quo adfia'jfî pacis amans Magiftratus defuerif, præf'crtim in uidniis.Nam Sl Lubeco amp;nbsp;alqs ciuitaribus In'c I'uxta prouerbi'um accidft, quo dicitur ; AIp quid malt propter uicinum malum : hoceft,plcrunc« uicini culpa in alium tecidituicinum,
TT . r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r Or NidniudUie
Hoc ipio anno concurkis a pere^ ■ gnnatto Sternebergum ucrfus pta eft,propter hoftiam, rurium nla„^crcwoa quæantea Vuilftiaci fuit decrefcentc.
Adeo non quieicit, necp defiftitab ido stmcber=‘ lolatriæ cultibus ftio arbitratu inftp.gûa/ûpcr« tuendis iuggerendiscp Satan, contra flitio/a pe^ verb urn Dei,cumre(ftaueritatis cogni regri/wtio. t/odeeft. Neccontemnenda hæc funt exempla, cum in hac ditionis parte conrigerunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t
' Anno nonagefimo feptimo, drc3.hlid oner^ Idus Oeftobris, nimirum die ucneris rù mkw poft Exaltationis Cruds, Lubccerifiu perijb Qner^ri^L nauis, cuius princeps ieu ma lt;nbsp;' .-J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;giftcr
-ocr page 92-7« CHRON. VRBIS LVBECI gifter Gerardus Auendorpius nuncu* parus eftjpertjt una cum alijs multi's na uibus Jn qua plun'mæ merces, multus que Lubecenfiû ciuium numerus fuir, quorum aliqui Neogardij in Ruslan' diabtennio perperuo capu'ui renn', ÔC nunc demum libcrari fiierant, magno gaudio Reuelæ nauem côfccndentes, nee aliud minus quam iftud malS tarn' queaduerümfortunam iperantes.
DE CVNTORE NEOGARDII.
PRoximo iequenti anno ibeietas HenficaLubed conuenit,ubide Cuntore,hoceft emporio Neogarden fiinftaurando tradîatum eft» Cumau' tem Mofeouiæ princeps negodatores’ mora 0^ captiuitate infeflaflet, paulo^ Eoft iterum libertäre donaflet, mifitin iuoniam nundos Henfica ibeietas, ea de eauia ut cu Rufib tradhrct.Quan do autem fines eius nuneij attigerunt fimuljtantamanu apparuit Ruflus, ut Tcuthonid non aufi fint fidem Ruflb adhibereritai^rcinfcdlaretraxerüt pe' dem,Huius autem damni acccpti,amp;: colla'
-ocr page 93-LIBER SECVNDVS. -f-f coUapfi cmporijcaula alia nulla fuît $ ôîT nimius luxuSjôtTmira tem entas atq; libido negociatorum, cui SC hocacceP Luxtumer fit,quôdReuelenfèsRuflùm quêdam c^oritper igné extinxerant côHagrarantcp, l'n pu blicoflagitio praeter naturam libidinis dcpræhcnlum.Qiro exemple quidem docemur propter delida mundum di* uinitus plecti punirîque,ut annona, CO mm car us, 5ê facultates noftræmira' bill modo nobis fobducantur auferanquot; turœ» Nemo enim felicem fortunam diu Riftinere poteß, quod fecundis rc' bus iniblefcant homines, qui metu dei tarent, peccata non deuitannQuam obrem Ô5 punit Deus, ÔC ferit fontes plagis,ne proiperitate fortunae ü' damus, metu^ omni uacemus.
FINIS LIBRI SECVNDI.
-ocr page 94-LIBER TERTIVS^’
Nno M.ccccc. Dedgt; mo tertio CalentMaf tij, confli/lus Detma-rij ae cgdes faifïa eft,in quaplures ex nobili' bus Dam's ÔC Hol/à-,
tisoccubuerc, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y
Anno M.CCCCC.pn'mo, Magnus duX Megaloburgenfis uoluit reformate cœnobia V eftalium Renam ÖC Sarren
Mondüe^ } iorum dc canobio-rum uerut nfut.
tinam, ita ne poftea L ubecenfium libe: 1Î iftic educarentur« Ex quo caufam quidam uiri confulares atq;patricij fu5 mebant, unanimiter coemendi do^ mum cuiuidam nobilis prope iàcràm Egidtj ædem, ibtcp confeniu Scnatus mox iequenti anno monafterium db uæ A nnæ extruere cccperunt, quo ub delicet liberi ciuium intra ciuitatem hocloco honefte informarentur, Vo^ catæ autem ad hoc m un us V eftales,rc^ gularis ordinis ex diuone Bruniui^ genfi
-ocr page 95-LIBER TERTIVS. ' nbsp;nbsp;19
gcnfi,ac magna pompa in hoc coeno^ biu introdudæ funt ab cpifcopo.Ncq? autem non fummopere laudandü en hoc inftitutum ciuium,quod fiios libc' ros ac luuêtutcm honeftè educan tam fatagerunt.Etpulchrum qui'dem eftm hunc ulum cœnobia ÔC monafteria pu b 11 cè confcruari, ut puellæ, ui'duæ, bo' norumi^ uirorum hberi ad timorem t)d,honeftos^ mores à tencris imbu' antur, donee ad œconomiam paren tum utihtatem adolefcant, Ac isqub dem uerus redusi^ inter Chriftianos quondam monaften'orum cceno^ biorum ufus fuit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;
DE PRIMO BELLO LVBECI urbii cum loanne Dano^
rum rege.
fnêLxi' ^ttbeciura diâuex
nit, urbiem exoftisrexmerceseiusbo nacpimpediuitacremoratuseft,oppif danos in mari quoep deprçdatus; quos
ob id fuipedîos habuit J aefî Suedos 'dam confîrmarêtadreluc^^andum fibi, quainob'
-ocr page 96-8o CHRON. VRBIS LVBECÏ
quamobrem data priuïlegia amph'us il Reginäio« lis non (èruanda duxicÈtcum Sued» dniiii cxpti captiuamtcnercnti egtnam,m»nt nurt «ara tenue dos Lubecufntcx, qui apcrtü bellum, runtsuedi. neceßitate aaduclus,cogerétur fulciperCjSuedis denunciaret.Itac^ pe* txjtjLubccenlès à Sucdis abftincrenr, nee commercio eorum aut confuetu' di'neutercntur,lisqj nihiladuehcrent feu importarent.Qi.roniam autem op' pidaniftatim rcgispoftularis adlentiri nolebant,prælertimcumerces bona^ corum adliucapud Suedos teneretur, reucrfis frufira Icgatis regis exortum eft manifcftum bcllum.mihtem quoc^ manu Icgebant Lubeccnfcs,ac claP fern contraDaniæregem adornabanf; Fridericut CxceräduxiUeirtcegcfacpa^cisaiiians Kolfdtitt Fn'den'cus Hol/atus,frater JoannisrC' «X inte*^ gis,caußim intercoepit, ac cum pn'mo' dirionisLubccüconcersit, quod autem fufRcienti'a à rege plena^ mandata non haberet,nihil effecit,
Raymudiu nbsp;nbsp;Pofthæcanno Aï.CCCCC. tertio Ray-
Cara'wa/ù. tnundus Cardinalis à Joanne rege ac-cerlitus,
-ocr page 97-LIBER. TER.T1VS. '
cerfifus Lubcci comparait,fèi^ media* torem inter regem et urbem poiuir,uo carisadicduceCimbrorumfèu Holiâ ciæ Friderico, SC Magno Megalobur^ genfl duce: tum Sc rex fuosibihabuit, •
, Poft au tem multos congreflus traefta--tusep uti intp IrabitoSjtandem res hune in modum comporta pacataep eft ♦ Cû Conditio» oppidani Suedos non ducerent deic' ««pacii. rendos,mittcrcnt(^ quoidâ è fênatu na uigio adillos captiuam reginâredemp turn ,cum admonitione proximo quar to Idus Auguftijfèu diui Laurentij die in Sundenft ciuitate de pace ineunda conftituenda^ ,cum rege tradaturi cô pareant: contra rex quoep naues interceptas cum prædamerdbus^reftitue-ret : turn SC damni pafti ergo ad præflr-tutum diem in Hol (aria agendum fuas ipfis leges reftituendo,ac ueteribus in Dania prfliilegtjs ialuis,quod etiam æs Lubeco urbi dcbebatur,ad eundê diê folueretunPro qua pacificatiôe ôf tran • iàlt;ftioncobfidcsdatiftrnr,dux Hoftà-iiæ,epilcopus Lubecenfis 5C Sleftiicen
fis.
-ocr page 98-Trittoua drx.
PriCtextu expeditio nis contra
Turcdf Ro
Wrfnits Clt;lt;r
St CHRON. VRBIS LVBECI fi'Sjalij^nobiles.ac rumqui'demæs lE ïud urbi folutum eft, cum fifterefèfc obfides l'uxta fponfionem cogcrcrttur. Quo tempore item arx Tn'ttoua Lube co in pignus data efL
Cardinali's ipfe Lubed in maiori æde fàcrafedtingentempecuniarum fùm-mam,Romani Pontificis,mandato co gerens,hocprætextu quafi bellum con tra Turcam fulcepturus efîèt pontifex, dizjdliswag cæterum expeditio ilia feu bellû baud' «ampecttni quaquàm progrclTum eft, am è Gero Poft^ Lubecenfium nuncij cum mania Ro^ Suedisreginæ nomine egiftènf,eam^ ma euehit. Coppêhagium,quod etiam régi innO’' tercebât,a.ttuh{rent, filium matri obuiâ
mifitreXjUt cam exciperet : Lubccêfiû uero nuncios qui apud Suedos fuerât: reginani adduxerât, coram fe rexiie Omnid funt nire uel audire noluicEx quo apparet, ingrdtii ni= quantam grattam apud regem Lube^ bilßci/Je cenCes inien'nt, quod ÔC mulro laborc icnigneef. S^fJmptucum Suedi's pro regina bbe randa tracflauiffèntjUtillaregï fuo red' derèturt
Anno
-ocr page 99-LIBER. TERTIVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8j
Anno M.CCCCO quarto,Senatui Lu PriuiUgiu bed urbis priuilegium à Romanorum Lubed de rege indultum atep côceflum eft huiuP nbsp;nbsp;‘^ppel*
modqquod nulli liceat à Senatus fen' tentia appellate,nifi caufà quadraginta Lubecenfes florenos excedat.
DE MEGALOBVRGENSl BEL= locum Lubecourbe,
ANno M. CCCCC. quintOjOppidanf ceu in rem præfcntem uemetes, fiumê ac alueum apud Derfouam à pi-featoribus QCïbctjs l'nfpid luderuqpro * conferuandis ueteribus fuis legibus ac priuilegij-S.Cui i ci nobilcs quidâ Me* caloburgenfes Parkcntini uocatï,refP itebant ui,tale cep turn atq^ l'nftitutS op pidanorumimpedire conantes, quoP dam minifti'os cedentes, quofdam ca* pientes ac uulnerantcs ,uno eriam in-terempto«tum ÔC ijs qui in nauibus C' rantjUim intulerunt, Poftquam autem Lubeci hic rumor increbuit, extern-plo urbem c grc (si oppidani,ui manu-que fuos conti'aaduerfàriorum miurïâ tuend os,ac prifeas leges pn'uilegiâqûe g i confer-
-ocr page 100-8 CHRON. VRBIS LVBECI conferuanda duxcrunf,Parken ttnis in fugam uerfis,domocp eorum coflagra^ ta atc^ iiaftatajqiiamIll's certum non fit quis id feccrinSenatus enim Lubcci ur bis grauitcr inhibucrat ciuibus,ne qivs igne incendioue in Mcgaloburgenfi' dirione quicquain attcntaret,patrarcr ue, Pofti^ Senatus iniuriain hanc uio^ lentiam^ Parkcntinprû principi Me^ galoburgenfi duci Balthaiaro ÔC dud Henrico 11 tens ac icripto querebatun Cum autem egre ferrent principes Me galoburgenfes uim hac,amp;r incendia op pidanorum,quodcp in eorum terraac dirione giaflati effent, permilèrût Par kentinis, nbsp;eorum complicibus amp;nbsp;au'
xiliatoribuSjUtin negociatorcs uiatogt; res^ uicilsim giaffarenrur« Hinefeeffû eftjUtlecurus nemo publica uia tuto in cedereac proficiici potuerit,id^cum maximo no Lubcci urbis incomodo, uerumetiäaliarum maritimarum ciuP ta turn damno atep periculo.Qiiamob' rem Luneburgenles huic caufe inter' ceffèrût operam dantcs,utdi(ffo VuiP mariac
-ocr page 101-’ LIBER .TE RT I VS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«f
Wan'ædïeabelecîorc loachiïno Alar- lOi^cbrnt« chione Brandenburgêfi, Alagno item Marcbto Saxoniç duce,et alijs principibus à qui buscontrouerlîahæcmtercepraeft,res componeretur. Poft multam autê Ion-gamcp tradationcm m AïagnuSaxo-niæ ducem,ac Luneburgêfcm urbcm, tanquam recuperatores ÔC arbitros có' fenfum eft,ut certo tempore cum prin-cipibus Mcgaloburgenfibus in Lubc-Cenfi caula agerenr,in qua deinceps fæ pe tcntata eft concordta,tranla(flioqüe (ulcepta,fed ablcp frult;flu« Quocirca do pidani proteftati funtj de eo quod pan ti eflènt uel iure uel amicitia fe cumMe galoburgenfibus principibus compo-nere,fedab eis obtinere iftud minime potuerit. Aperte igiturcœptu eft bellum geri ab oppidanis contra uicinos principes,in quo multa magnacp inco-moda ac damna oppidani pertulere, donee ftabilita pax eft. Ex paru is autê Prineipift initns hoc tantum malum inter princi- obßMdum pes Megaloburgenles ôc Lubecum ur bem cmerfiUquo diftantetadmonean
-ocr page 102-CHRON. VRBIS LVBECI
tur exemplo duitates omnes,ne qucm Principes pn'ncipcmjpræfcrtim ui'dnum,leuitcr nonfuntab ui publica laedanf,cttamfilaceffîtæ fue^ oppidans j-inuEtenim pn'uatam iniuria ui publi Pr^itM^Äin- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*^0 felidter fticccditjpræcH
. nbsp;nbsp;nbsp;” puequidcmaduerluspotentioresma'^
decet publi gdtratus,Coniunxerant enim lele all) cauiulcifii prindpes in hac caula cum Mcgalo-burgêfibus aduerftis Lubccumurbc, D«x Henn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^O’^’^iatimdux Henricus
cuiBrunfui Brunluicenfis Lubeco fcdales mißt, eenßsLube quemadmodum etMarchioBranden co ßciales burgêfis.Incœptum^ bellum hoc eft mittit. anno millefimo quingentefimo Icxto* Duodedma die Augufti huius anni, urbem exeuntes Lubecenles di tribus milibus peditum ac ducêtis equiobus, Trauemundum atcç Piïgualcû pratter grefsijuno de trigintapagosindfrio' ne Megaloburgenfi populati fùnt, aliquot portuû dom idlia igné uaftarût Poft xxilii. die Augj'nuigiliadiui
Bartholomei,principes Megalobm' gcnfès S)C dux Brunfiiicenfis finitimas foflàs ualla^ Slucopq iiTuentes,Sluco pium
-ocr page 103-LIBER TERTIVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«7
plum ac Vesloumpagos exuflerunf, ^iïsis propè uiginti equis,ex foflà ual lo^ apud Slucopium tclis (curis^ ÔC bombardarum iacfîu abfumpn's»
Deinde uicefîma nona die Septem^ bris prindpes Megaloburgenfes, dux Brunfuïcenfisjet Marchio Brandêbur gcnfis Molnam oppidum obfideiunf,MoIzw ciui uiginü quatuor diebus oppugnantes^‘lt;* obfjde» fed nihil efficientes jquemadmodû Bellendorpium Damnis autem mub tis acceptis,tandem re infedaabeunt, Concordia pace^ fada inter Lubecum urbem «principes Mégalo b urgenfes anno milleno quingentefimo odauo: circa diem diui Iacobi,nimirû damnis fie impédqs côpcniâtis,integris quocß ac côîèruatis Lubecenfium ueteribus priuilegtjs ac iuribus.
Anno M.CCCCC.fcxto Theodoricus Arndes epiieopus uita fundus eft un cuius locS Vuilhclmus Vucftphalus fiicceftitjuir frugi ÔC honeftus,haud longç uitçlt;nam anno nono obrjt. poft quem loaiines Grymholt in cpifeopQ, leduseft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S Anno
-ocr page 104-SS CHRON. VRBIS LVBECI
Anno M.cc c c c.olt;^auo,T cmplimt Üiug uirginis Lubcci conflagratum eft noóu, altera die Pafchæ. eodêcp anno arrco teóo ïnftauratum eft, necprocul • abfuitjquin ex hocinccndio,nifi deus prohibuinèt, urbs totain maxim u pe* hculum conieóafuïffèt»
'DE PACE ET CONCORDIA IN=5 terïohânnemrgt;anilt;eregem,ç^ur= • bem Lubecum ßild.
ANno M.ccccc.fexto, cœpto Mc* galoburgenfi bello cum rege Da niç, de pace côftituenda tranfadum eft Segebcrgi, ita ut ïêptennio perpetuo concordia ftabiliretur,iuxta padüftu receffum Nicoptj fa.(fïum,drc2 nonas lubj: mmirum die Mercurij poft uifita tionis Man'æ. Hiautem præcipui eius Articut'tgt;d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feup2L(fiiartïculi fucrunr,
flZonij in^: Priftius : ut Lubecum urbs ac cætCquot; terLubecii imitates à regno Sucdorum pror* «rtfffi er ft^sabftïncrentjnihil^uel adueherent Latjù re* uelcxporrarenf,quodinprofecftumac gcin. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;utxhtatcm illorum cederet,quo per tin a
t . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;♦ cia.
-ocr page 105-T LIBER- TEKTITS. quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«•gt;
cia corum ieu rebellio magis confie* tnaretun
■ SccundusrneLubecenfiumaut cæ* terarum ciuitatum nautæ Suedorum nauesmerces^ in portusfiios recipe* rêt, Quifquis autem eiufinodipaeffio* nem frangcretjtanquam didlo non au* diês atqj inobediens puniretur: qui ar* ticulus urbiLubeço, alijs^ maritimis oppidis maxime durus at(^ difficilis ui debatur^obid etiam omnis difeordia inter regem Ô6 Lubccum poftea ex ceù fonte,cmerfîu
' Tertius *, ut Lubecenics in fauorcm acutilitatem regis impedirentacremo rarentur Suedorum merces omnes, i' pfoslt;^ Suedos,qui uel in urbem Lube cum,uel portum eorum autalueum ue nirent Jtidem reliquç ciuitates facer êf, donee Suedos fiibigerent,Ô£f ad obe* diendum parendum^ compellerent, Quartus:uttam Lubecenfiû quàm cacterarum ciuitatum nautæ cum regis portus adpellercnt, non impedin' ac fineremoratraijcerepoflcntjlireris tan
8
turn
-ocr page 106-JO V CHRON. VRSIS LVBECI turn eorum monftratis 0^: exhibitistnf-' mirum quod nihil Suedicarum mer* cium lecum ueherent, ac fic qui'dem IP beri ÔC ablc^ periculo dtfcedereu Roc quocp duas naues I'llas Coppêhagij im peditas, Lubeccnfibus fimul cû merci-’ bus quantum harum adhuc fupercflet, refti'tueretîac fic totares hæcinterregê QC Lubecum, faluo regis lure compofi ta tranlâlt;5îa^ foret,
DE BELLO LVBECENSI CVM loMne Ddnorum rege. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
ŒVan^côcordiaNicopi'ngi' lcri pto firmata erat, tarnen rex ifto-r û nihil lêruauit. Lubecenfiû enim na* ues ubicuncp potuit,arripuit ac depræ' datus cft,Ex quo negociatores occafio nem fumpfèrunr,ui' mare ingredi'endi, (nuitoetiârege,necpuialsim paifia illi feruandfiquac ciuitates promiïerât: etû inftitutû hocmercatorûfeu negodato rûSenatus urbis,propter maïus malû uitandum,impedire conabatur,
Proinde oppi'dani mercatores anno oiflauo claflèm quincp naui'u ( caruelas uulgus
-ocr page 107-LIBER. TERTIVS, pt inilgus appellat) Reuela inuehût, quat unà cûmercibus domûredtjt. Sequêti quocp anno daflem nauiû olt;fîo l'terum négociât or CS Reuelâ j'nuehûtJn'nc mo tus rex,Omni uf manu^ contra Lube-cû contcndit : dafle quatuor uigin tt nauiû cum quatuor millibus fôdorum Trauenum incurrêSjprohibet ne quid Ueladuehatur,uel exportetur. Quarc Lubecenfibus data occafio eft,omîtes Danos in urbe agentes négociantes^ impediendi ac remorâdi.Pariter in Da niafadûeftjUtomnes Lubeceniès ne-gociatores illo tepore omnibus merci-bus fuis priuarentur» Poft otfto dies eu claftê oôîo nauiû Reuclareuerfà dafsis regiaeû Lubecenfib. manus côfèruit, côflixit^ inter Dafsû et quot;V arnouû,una tantum naue oppidanis ablata, reliqua clalsispars Trauenû integra deuehiC
DE SVEDORVM REGNO
4 Lubecenjîbui de/rnjô.
HOcipfb têpore Suedi fuos aman-darût Coppêhagiû, cû rege indu das patfta^ faciêtes,fciliçet ut Suedi tri buta
-ocr page 108-CHRON. VRBIS LVBECI
Jbutü rcgi penderct. Aft cS regia, dafsis Fmlâdiâpeteretjdjtionêagrû^ omnê populatura,fumpftre cauüm Suedi pa óarum indudarum,i(fïi^ fœderis ui' dCsim non fèruandi» Iracp in autum' no anni nom' daften ocftodecim nauiü ( caruelas ifti uocant ) ad mïliaaador^ natas inftrutftascp, qm'dcm nouas, cum frumento, fàlc, ac alto commeatu in Suetiam tranftidiunt Lubecenfcs, StocholmjtjcpapplicantjSuedos defen dendo,ac fibi eos adftrcdo ♦ PoiTO fiib Calend, Nouembribus,cü reuera Lm beciï uellent, tempeftate mans uento-Bälhom/tii riï^ maxime pen'ditâtes,dafsê quinc^ uisbellictt naulumin alto demcrfam amiïcrunt, inßgiw, quarû una Balhorn, noua ôtT infigm's óneran'a nauis, appellata eft, tum prP mum mare ïngrefla : fed 5C hæc unà eu rch'quis quatuor naui'bus nbsp;nbsp;qumgem
iis focijs perijt.Cætera daCsis pars Dan ttfciapplfcuitjubiper hyemcm ftatiua habere coadla eft* unde tandê ftimmo cum dï/cnminc atq? pcriculoLubccEc reuera tur, ingenti calamitate accepta,
Qiio
-ocr page 109-LIBER TERTIVS. ff
Quo faóio, dainnocp perpcfïb,rcx clafïèm triginta Schutenarum ( efthoc mediocris naingq genus in Oceano ') cum copijs Trauemundum deuchit, cam urbem expugnaturus lt;nbsp;uerum id quidem baud dextro marte,fcu numi* ne tentatum eft, Danorum enim daft fis Neoftadianum portum contigeraf, ad cauponam,quod nauftathmon uuft go bey dem hauekroge appellanr.Prç-tcruedo autem Trauemundo,milites circiter uiginti pagos Lubeci urbis I populantur, incendioque deuaftant« mox Oldeslouium leierecipientes,tri bus feptimanis iftic commorantur, ma I Ximo regis damno,fuoru^ fubditorû, Interea autem dum illi circum Lubc-cum populatione igne^ graftantur, Tramundenfes oclo Botis ( id leuis nauigrj genus eft ) aliquotep equitibus IJanorum Schutas intercipiuntatque comburuntjNeoftadij militibus quP bufdam captis, centum quoep bobus Trauemundam abactis.
Anno M.CCCCC. decimo, poft Pa.' fchac
-ocr page 110-54 CHRONi VRBIS LVBECÎ fchæjLubeccnfcs unà cum cæteris dgt; uitaribus Roftochi'OjVuifinan'o, Sungt; da Sc Luneburgo feci'ales rc^ Dano' rûmifèrunt. Hamburga uero licetijP dem ciuitarib, côfœderata eflèt^tamen hoc tempore in iftudbellu contra Da^ niæ regem conlpirarenoIuitLubecen (es autem prim urn clafle fex nauium prxdpue inftruSh euehetes^regig claP fis parte ad Gelîerû cotinguntjacprg^ teruehuntur,Orlundam petentes» NP hilominus tarnen cuhoftibus aliquatP (per cofliguntjita ut in regia naue, qua Cygniwrex CygnûappcllabâtjCirdter quadragin^ ÿanauK. tahomines globis taÆ côciderintjClaP
(è regia Coppêhagiö delata, Póft uei ó Lubeceniès Belta remeanteSjditione prope mediam tgne uaftarüt, ac tS quP dem in Trauern' portumièferecipiût*
Poft dies quatuordecim oppidanii-terü clafle quatuordecim nauiü Mœ-, nam terram ditionê«^ in Penthecoftes ferqs expugnant, pleroftp pagos cófla' Stectm op granres,Colonifugam arripienteSjOpquot; piJutii. pidum Steciim occuparant, idcircó du dot
-ocr page 111-LÏBER TERTIVS. fif üor copiarum Lubecenfium Thrafo quot;Thrdfo d» (uulgo Stolterbok) leui cohorte feu ^orcopid^ manipulo fumptojuallum bombardis aduerfis ïrruens, oppidum ui expu^f’“'”' gnaturum (é putabat, uerum reliquus ordinenegleêto exercitus infequi dc' ftitit,aduerfus fcuta ÔC bombardarum iaótus pugnare nolens Jdcircó Thrafo durtor una cum mulos alijs qui foflam uallum^ occuparant,globis idïi ceci' derunt. Milites autem poftquam di' tionem populati fïint, igne uafta--runt,naues iterum cófcendunt, ab Or^ funto ad Helfcenorium progredient tesjclaflem tredecim nauium in prædâ adeptijUna^ arm præda Trauenure-currunuatcçhic fex feptimanis ftatiua agunt, miriscR modis fènatum Lube* cenfèmmolenantjin altum rurfusde^ Uehi recufantes,ac præter ftipem etiam fibi libéras prædationes relinqui uo^ lentes Quæ licet Senatus addixiflèt, illi tarnen nihilominus Lubeco urbi hoc toto bello fidos fê nequaquam pre ftiterunt.
Claßis
-ocr page 112-CHRON. VRBIS LVBECI
Clafsis autem totaïex 8^ mgihtaiia uium LubeccnfiSin expedirionefuir, ex quibus O'cs Suda urbs mittcbar, fop uentes Bornholmum, rributum^ cxigt; gcntes ne igne terra eorum uaftare-* tur. Aft cutn Bornholmij recufàret tri' butum, UI graflati palang Lubecêfts, interempris quinquaginta, commca^ tus acpecorum quantum libuit abdu* cunt.Póft Ccimerfuntum conceflêre, ÖC Blekïngenfèm agrum Iittusœpopu lantunSuedi autem cum arcem Kalme ram obfediflènt expugnaflcnf,pO'* ftea lundtjs ftbï Lubeccnfibus Bcltû ift Llt;lt;ld«Jw. curruntj attp Lalandiam fcre totam p a Fw'w. lantcs dcuaftant, Funam quocp incup furi, quod Senarus Lubeccnfts prope millcnos milites inauxilium mififlct, fimulcumannona nbsp;nbsp;commeatu,nifi
Prlt;efrâiini præfccfti Äf duóores cxeratus baud fi' litu infidi. jj,' pJebcium mïlitcm ab inccepto retra' xilîènt.Eo cni'm finiftraacperfi'dapcp luafione fiia milité adduxcran t,ut ncœ precario, ncq? prccio feu ærc prcmifio littus ingrederetur, tantum Traueni portum
-ocr page 113-LÏBER TERTIVS. if portum claifc occupantes ♦ Qiio perfi'-diæexcmplo militum,commonefacfîg ciuitates baud réméré leu leurrer ad bel Milites dut lum fulctpiendum felhnarc debcnt, tatibus non (Juin occaiionêanlàmtp pads retinene funtßdi. dgundic^uenantcs,mcliusexiftimcnt Nil meiiut rem cÔponi, eriamlr de iure firo nonni hil decedere oportear. Qiianquä enim occafio nônunquam ac fortunaad bel lum inuitare uidetur, ramen non iunt fidi ciuitatib» milites,imo libidine fum ma ac petulantia molefb urbibus abla--ta quoep præda,lic utraro ditiores beb lo ciuitates efficiantur,abcunu
Hoc anno circa Calendas odîobres Lubecenfès Lubecenlês claflè odlo nauium parata, cU/Je sue« Suedorum dominos in patriam côdu-- dosinpatri (QurijUtifar^umeft, eu Bornholmium pra’terucÆ client ac Suedorum domi nos dimifillct,regis clalîcm pari quoep nauiumnuméro obuiam habucre,ac ficquidem manibus conferris,unaqûe côfljgcntes, tandem in fugâregia claP fe a(fîa,in Croriam fugere intendit,una tantum naueStrandûappulla. Et hoc
h quidem
-ocr page 114-CHRON. VRBIS LVBECI quidcpacïo impedita ac remorata cft rcgia. claflis,quo minus irumcntum dé commeatum Bornholmium ceu pro^ poftieratjperferre ponicrit, Circa aute Ïdus Nouembrespofi Lubeccnfiuni dalTis domum redijc
Conrdditi Anno m.ccccc. undedmo, in qus.' Regului dragefimaCóradus Regulus dais Ln Danos prte becenfîs unà cum focijs etauxilian'bus datits. copijs fin's piratas quofdam acci'uit,ter Beltïcum portû clafîè tranfiieclus, fur n'puit Dam's claflcm quadragmtanaui umSchutarum^,quarum aîiquas in' cendit conflagraui't^,aliquas domum deuexi't multis mercibus onuftas.
Eodem anno fiub Pcntecoftes fc' rîjs,regia clalfis ui'gi'ntï nauium l'n pop turn Trauenûi'nuehitur,Tramûdi op' pi'di expugnandi prçdandi'^ cauû:fi:d nihil cffcc^um eft.Itac^ Vuilman'am re gij piratæ pergunt,ac in portu,qui ante urbêeft, claflcm quatuordecim nauiû minoru iuxta acmaiorû abducunt, do^ micilfjs fimul cafi's^ nônullis ad portas ufqj urbis conflagratis^ Porto Vuarno
um
-ocr page 115-LiBER TERTiVS. e? tranfeunteSjCutTi undique ten'ama dircp none üaftare dinoncm cœpi'f foïtjRoftöchenfes ui omni conflata ’ nbsp;nbsp;'
copijs^ fuis reftiterunt ,co'égcrunt^ hoftcs adnauesretrocedere. Hinein ■^^ugorum ditionem graflarites,ad lit* tus ïafinundirlum applicuerût,omnes pagos uieosep Sundcnfiu igne uaftan^ tes,Sundenfès aüt militia armamenta^ rioep iuo inftrudÏijCirciter oÆngêti pe dites pauci^ équités aduerium ierunt, iperantes prçfet^um ditionis cû incola turn numero aliquo fibi auxilia laturû efle^Cum aût prçfedîus in fugani adus abeiïètjSundenies quoc^ retrocedere, fugâqj à régi) s copîj s cap eflère iunt coa (fîi,aminà armatura ac decê hominibus captiSjUonullis quoc^ defideratis.Cçtë ri omnes Botâ uenere ,ac Suntû petie-' re.Tertio aût poft die regia claffîs Oe^ OeUitdiii. landiam deuehitur,eam expugnatura. Herum incolis conflatis congregatisep regis copiæin fugarri adlæfunt,ac fie quidein cum clafleretro Coppenhagi-uin cefièrunqrefugeruntcR»
h i De
-ocr page 116-79 CHRON. VRBIS LVBECI DE CAEDE BORNHOLMENSI
CXHeilen/i.
INtereacumrex tantopere Vuißna' rios Sc Sundcnos nauah' bello infc' iiaflèt adflixifïètcp, Lubeccnfcs daflè centum SC uiginti' nautum Traucnum euedïijfeptimo Calendas Auguftt Sun denfiüquocpclaflèm expédiantes odb' duum,fub laftnundo commorari funt» Hl autem ubi non ueniïïènt,Lubecen lès Bornholmtum profeÆ, cêtum bo^ ues ducentascp oues,et tria plauftra bu ttri per exaciionem in prædam nadîi (unnHicquoc^ cum odliduum como* rarentur,Sunden fesep expediarenriec--ce regia clalsis decem ôd leptem nauiû aduenit quinto Idus Augufti,Tum co fertis manibus mutuo prçliantes in no diem uftp,Li^it)eceniesuidîo'riam obtp nuercjuna régis naue capta cum iexa-ginta uiris et quibuidam nobilibus,rc^ liqua clafle uniueria in fu^ acla ♦ T an^ turn nox diremit prçliû,multis utrinep cæfis interemptis^. Proinde quotan^ nis Senatus Lubed urbis quarto Idus
Augufti
-ocr page 117-LIBER TERTIVS. 71
Auguftijfèu in die Laurentij (acra amp;dt in atdc diue uirginisjin fignum atq? me nioriâ,adeo^ adgratias omnipotêri a^ gcdas pro felici ilia in Danos uidloria.
Q^ioniam autê eodem tempore bccenßum hoftes Hollandi crant,chf'i^ubecenfiu ièm fuam à Bornholmio Heylä tradu' hofles. ^ere, ubi ie Hollädorum claflem adep' tiirosputabant^nccpea opinione falfi funrjed inter Reiehouedum 0^ Heila, claflem Hollandicam ducentorumäS quinquaginta nauiu con{piciunt,qua' tuor autem inter has armatæ atq? belli-geræ cæteras conducentes erant. In quas fimulatcp Lubccenics impetum fccere,in fugâ uerße omnes partim fe-eum abducût,partim incêdio uaftant, bona elaftis parte ab Hollandis iplîs reliera deièrtaœ. Aëîa uero hâte rcs eft die Lunæ poftLaurcntq,
Porro regia clafsis rurfus fîib Born-holmum fèrecepit,quó iam Sundenfi-um tres naues uenerant,quod arbitra-banturLubecenfium claflcm iftie fore, Duas autem Sundenfium milites ab- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
h 3 duxere.
-ocr page 118-71 CHRON« VRBIS LVBECI duxcre:amp;r tertia, in qua domini eranf, fugaülutcm quçrebantJnrerca quatu onllæ ad pugnam l'nftrucfîæ adcranf, quæab HoIJandis miflæ erant,Dam's »lt;nunciantcs,Lubcccn{es ad Hcilam Hollandos deuicifle, horum^ claflêm ampuifle^Qiramobrem Dani præfê fc rebantjprædam omnê ac/poIiaLube-çenfibusi'tcrumcrcpturos feCcyUitx ti'am dircrimmeatq; periculo,cüprope naui'um uiginti claflem haberêKacunà panter Reifehouedû abKrc décima fex ta. Calendarum Septembn's,Poftquain autem Lubccenfcs fènfèrunt Danorö aducntum,moxdafle undecim nauiu expedi ta Danis obuiam ierür,tota die cum regis focijs confligcntes, in no-' dîê ufep j donee regia claüe in fuga uer^ fàjLubeccnfès uic^oriam obtinuere.et tuncquidem cum clafle odîodecim na uiü,quam prædati erant,ac opimi's /po lijs in Trauen um nauftathmo feupor tu fcrcccpcre«Hæcferepræcipua iunt, quæ arm Joanne rege I^ubecêfès gcHè rûu Vndenotari côuenitjquâa in hoc bello
-ocr page 119-LIBER TERTIVS.
7?
bello oppidanis fortuna fecunda atcp arnica fint,tamenhæc quocp rara fuir, fonpcrcp damni plus atqj diipendr) commodi lucriueLubecenfcs inde re^ tulere.Præfedîi enim atqj diufîores mv litu non fidi,fuam ipfius rem ac prædâ fpeclabârmagiSjquàm ut oppidanorû clalfiû rnagiftris obfequercnturjfidc^ præftarêt in rjs quæ cômunem reipub» Lubeccnfisutilitatemacdecusconccr . nebant.Etfi autem loannes in naualb bus bellis felix QC fortunatus rex prin^ cepscp erat, tarnen fæpe queftum fuilïè aiunt,maligno fato in hoc bellum cum Lubeco,ahjscp maritimis ciuitatibus le perdut^m cfle, ncctoto hoc belli tem pore cum ex animo hilare apparuilîc,' IZ)um aût Lubecum ftctit,ram ferucns diuturnumcp bellum inter Daniç reg' nû ôtT urbê Lubccû non confiât hiifîë.
Anno XII. bellum hoc fbpitû efl^SC pie/ifburgt paxfadlainterregem Daniæamp;f Lube^p^x inter cum urbê, idœ Flensburg!, ubi ifla O' Lubecît cr ntnia aêla paaacp funt,fàluis tamê Luquot; Dani£ regé becenfîum ueteribus legibus atqueftd^c/i.
h 4 priuilegtjs»
-ocr page 120-74 CHRON. VRBIS LVBECl priuilcgris,Feriint dein loanncm rcgê Jodnnet pa fummo üudio ßde ßlium Chiifticr--terChrifli=‘ nuniadmoninflè,utpaccm cum Lube ernumliku çq acreliquis manrimis ciuitanbus reg dd pacctn uicinioribus refïneret» Nee absre ^uandam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lubeci aharum^ cluïtamm
ortatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iJem rex aliquanto tempore
poft bellum iftud ftiperftes, in uiuis*^ ex diuina uoluntate manßftet. Verum mox anno fequenri decimo tertio Al-norum^er nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ludlandia uita fundïus eft,ele'
Alburgi in regem eius filio Chriftierno,co-Judlandia ronatoepJs uero quanquam à panead 41« otif. pacein ftruandam hdeliter commone-facftusadhortatuscp erat,tarnen mhili faciens lalubna paternacp monita,quâ-prïmum regnum adeptus cft,non cum Lubeco alijscp ciuitatibus folum, ue-rumctiam cum ftiis ipfius ftibditis lires Siburga bella^ mouitznimirum confilio ÔC Hoüandica bitratu Hollandicæ mulierculæ Sibur-muliér rc= nuncijpatç,ajius uidelitet uolQratt gern chri^^ tufsioniep tSdiuparuitrex doncc cxtri flicrnumre regnum à ftro ipfius populo etjeercrur, xK. Stco, Anno xvi.Angelus Arcunboldus
L corns
-ocr page 121-LIBER TERTIVS.
Leonis papilegatus cum indulgêtqs Um mulicr Romanis Lubecum ucnienSjmaxima Ae^yptid pompa Sc proceffioneacceptusefijin' Cleopatra dulgentiarü cruccm erigcndoJncredi bile aut dicfîu eil quanta pecunia,quan tas opes atcp diuitias èLubeco alijs^ ci uitatibus,deinde criam ex utroi^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fl-
no Danorû ScSuedorû lecum Româ exportant,ht quidemLubeci tantu ar „jj gcnteorû ualorum,quanta principem et promißt deceit, fibi fieri curauït,argêtea quoep Antonim, ahenaSCpatellas extraprincipum mo dwtore Flo rem,Ciuis autem Colonienfis Antoni ro Ub-quar Us Vualus nuncupatuSjUnacQ legato to. fuitjpecuniam illam indulgentiarû dp Antonij Co lifTimis argêtarijs Fockeris Sn^ Bancke^ lonieaßs ii^ ris alïîgnans,ceterum domo cuiufdam impudicæmulieris noclu necatus,po-fteaœ in puteum clam coniedlus cfh
Hoc anno quarto Idus Nouembris in Reido portu ad Tramundam onera riaSuedorum nauis,quam ipfi Holkâ HolcKa o^ appellaiunt,panno,armis 8gt;i^ fàlc onu-nerariana« fia, intereadü magifter eius nodluad uisnoiluitt Tramundam abefRt,5Cibcij nil maletercipit«r.
h ; fuipp
-ocr page 122-7« - CHRON-VRBIS LVBECI fu/picarentur,pace fdlicet inter regem Danïæ ÔC Lubecum urbem côftïtuta, in pi nna uigilia dolo infeftata, fimul cum fôcrjs omnibus capta,ex eo^ Lu' beccnfialueo Coppenhagium perdu-' (fia eft. Quapropter ad regem Chrïftier nuoppidani magiftrûloannem Rho' dû protonotan'û ablegarunt,pro red' dendis eorâ mercibusacbonis.Qî^ic' quid uero de ijs perij{îct,proximo ar' gentan'ætradatu in Hol/àn'a refti'tue-^ retur, fed onerari'a ilIa nauïs Coppem hagi] retenta eft, Cum autem rei tram iidîx non pareret rex, nouum l'nde bel lum exortum eft inter regem amp;nbsp;domP gu» num Stenum ui'can'um, feu guberna^ berndtor torem Suedorum,qui annuafh'pendia regni Skc» régi promi'flà póft foluere recu/ârunt, ex quo tota hæp di/cordia ac bellum naftebatur.
Anno XVII. circa Tnhitatis,cmpo-' n'cæ fociæcp ci'ui tates(h enfe âppelhtç) Lubeci congreg^ntur^de Cuntoribus fracQantes,alijscp negociationis fuxle' gibus acpriuiîegtjs, quo boîia ciuftatû pars
-ocr page 123-LIBER TERTIVS. 77 pars feo'ctanos Hios milerant, fed ad tracflati'oncm admiffi non funt. Cum autein plcræqj duitates neminem mP fiffentjpropter itineris periculum ie ex Culantes j a(flum eft utiequenti proximo anno cominunitas Henforum de-nuo conücnireu
Sub idem tempus quidam Petrus PetrtuLoft Longus nuncupatusj cx Phrifia oriun gi«pir4t«i duSjfadioncm quingentoru hominu nequam nbsp;nbsp;profugorum milirff,plane
quod dicitur manipulG furu habens,pi raticam exercuit Sc duitates plurimu infeftauiu V oluit enim uaftator Dano rum,uindex Bremenfium,interceptor Hambingefiu, crux Hollandorû præ-dicarijniïgniaeius ÔC ueftimenti orna tus,patibula rotæ^ pidæ erât, quæ ge-ftabat pro iÿmbolo, T ali aût exêplo ac nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;
fimilibus docemur, à dtjs permittijUt e iuitnodi peftes nonnun^ mari terraep infeftent homines, ut diicamus timere Deum, eiusep ira deprecemur propter trâi^cflîones nbsp;nbsp;ingratitudinê noftrâ,
cû nô dignas agimus illi pro facultati-bus acuicQu grattas. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hoc
-ocr page 124-7» CHRON. VRBIS LVBECI chrißier • Hoc anno xvii.fummo ftudio ac di iiuirfx ne^ jfgennaintendebatanimum Chn'ftier gocidtione nusrex,utnundinatioacmcrcium ne Coppe/iRd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oceano Coppenhagiu
iransferretur, quo inftitufo Lubecu alt trrrewoteit , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. q,
asqj germanicas SC marinmas ciintarcs uchcmenter adflixiflct, id^ Hollandis acFockeris arrtdebat,qutb,magna pri uilegi'aacltbertates polh'citabatur, que Plurdßmul ^dmodS QC Rufsis,ieu Rutenis, ÿ crû dggred» ua fimul conaretur effi'ccre rex, num cfl. cumpn'mis ettam Suedos bello laceflê' re atc^ infeftare eodem tempore uellet, infbtutum hoc nudinarum in uanutn recidit, nec quicquam fucceßi't;
DE BELLO CHRISTIERNI regiiinSuedos.
HOC anno Chriftiernus rexbellS aduerlus Suedos coepit,ob cau' (am anteamemoratam,petens à Lube* cenfibus ne cum Suedis negociarêtur, comer cia^ haberenf,Cum aût inter (e (e Suedi intcftina odia diïsidiacp ale» \uteni. rent,Chriftiernus claflem mm lutenis rufti ds acmilitibus in Suedos ablegaf, ad
-ocr page 125-LIBER. TERTIVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;79
ad arcê Stekam propugnandS ac defen dendam, in qua Archiepiïcopus cran Ciafsïs auté cum Holuiam inuecfla eP Stenm fetjStenus præfeclus ac duôormi'Iitiæ ^ormüiti^ accini^usin Danos arma mouenSjUp Suediclt;e. (^onam obtinuit 4 Poftca Chrïftiernus fjîeculatores fiios in Occano habuitjUt deprædarentur Suedos. Multis autem hocpac^oaliarum etiam duitatum in' iuriafalt;?la,damnumcp datum efttquip^ pe Lubcccnfès turn quidem quatuor grandes Sx^ omr^riis naues mcrcibus plenas Reuelam deftinarant, quafdam quocpR-i^uerfus, ex quo negociato' resplurimum anxij metuebant,nefub fidei prçtextu ac ipecie mcrcibus fimul âf nauibus priuarentun Quod ne fic' ret Deus prohibuit, dedit»^ ut nullum cxinde damnum paterctur tota elaeis, domum, circa omniû iàndîorum onu--ftammultisSC magnis mcrcibus rcutr là en, Tantû autem frigus erat ,gelucp, ut à Tramunda Lubecum ferro uteren tur» Atqui cum ifto tempore Danos lólucre, uelai^ucntis dare non oporte ret,
-ocr page 126-■ âo CHRON. VRBÎS LVBECi refjmcrccsfibiomnes ipfl rehnebarif,' ex quo magna pccuniæ penuna apud cosfecuraefti Promdé circa IdusNogt; ucinbris côfiliarij regis cum rege Cop' penhagij tratfhbantjde libéra nauiga-^ tione Lubecum concedenda, permis tenda^,quam criam rex conceffit. Ac fie quidem biduo amplius centum na' ues ( fehuten appellant) Tramundæî applicucre,cum magnis mer abus, quç multa opera laboreqj ferratæ cranu
Hoc tempore amp;nbsp;Detmaricnlès ar--tnisaccindîijCum régi parumféliciter ceffîffetih Sucdos,timebant ftiædino' hi,ne earn quoep obrueret rex incau' tam, expugnaret^, quemadmodS in animo liabebat fi aipiraflet fortuna.
Anno decimo odîauo ad quintuni Càîtndas Nouembris , Cliriftiernus rexlegatos luos Lubecum mifit, à Sequot; natu populo^'pctenSjbicnnio abfti' ncrent à regno Suedorum,nihil adue' dluri uel euedhiri^quod fifacerent,le üicilsim cis gratiolum fore ae behp ghum
-ocr page 127-LÎBER. TERTIVS. It
^tim pollicebatur. Cuius reicauû Vandalicæ duitates confcriptæjcoie-' runt Lubecijrdpondentes Icgatis^rc' gem padas leges , data^ pn'uilegia nonferuare,adhæcmulta crebracpin' iuria ciui'tates quotidie damno iiv tolerabili afficeret» Quefti funt ÔC Lubecenfèsjde ablata fibi clafle qua^ tuor naui«m:quemadmodum SC Sun-denfes ♦ Idci'rco cïuitatïbus graue atcÿ onerofum eflè ai'ebant,fi foo ipfïus damno atcp periculo abftinere a Suedo-rum commerci'o diutius debeant, cum ïam totobiennio emolumenti parum mercium^ ex Sueria accepiflènt,retu-lifïèntcp, Nihilominus tarnen in gra-ti'am regis hinc ad proximum Pente-coftesjultrd à Suedorum regno com-mercioep abftinere uellent« Cæterum Chriftiernus quanta poteft ui in Sue-dos bellum expedition?^ molitur, ac in Suetiamquidemtraijcit quinto Ca- jnducM in lendas Iul ij ♦ Poftquam autem frumen- ter regem to commeatu^ regis copiæ carerent, er Stenum induciæ inter regem ÔC hero? Stenum fmeiuntur.
ùdx
-ocr page 128-81 CHROM. VRBIS LVBECÎ
facfîæ Hint,donee ulrernis de rebus cori uenirctïeo^ aefîû eft,ut obfides ufrincp Chri/lier * darentur. Cum uero Suedorum obfi* ntnrexpä- dcs coramregelifterentur,en fuus rex ‘^‘‘quot;‘’quot;/^•protmus reuocat,acSuedorum equp tes nobiles^ bona ftde dccepros capita captiuosep fccum Coppenliagium tra» hitJnterhos uero Suedorum obfideS nobiles Inftauus Eridus fuit,poftea Suedorum rex faclus»
Norn's decembn'b^ Chriftiernus Lit becenfibus claflem illam quatuor naui urn reddidit, quas anteaóia æftate re' moratus erat.Rigenfium onerariauna ftipra reliquas merces amplius quim quaginta cereos globos ferebat,ircm quindedm uafa pelliceorum,Rege tui tionis icu telonij nomine triginta au* reosaccipiente,
Hocanno area duodecimum Calen ^^ärtiniä* lanuariasadMartinianam molam namoLi. Joannes Huntus monerarius Rofto*
UÎ aepriCda , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
amirtcs noninrentosaureos in mone* taargentea,quam Lubeci commutai at deiiuo
-ocr page 129-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER TERTIVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘Sj
denuo fundendam radcndam^ 4 InP quum hoe ÔC mahgnum Hunri inftitu tum fuit5 quod in Rcipub, dctrimcn.' tum ex bona fundendo radendo^,ma lam leuiorcmcp uoluit efficcre mone^ tam^Quamobrem auaritia hæc ÔC proquot; prtj quaîftus ftudium^ScT monetæ pub.' îicæ rafura à diuino numine non fuit
I impunita.
Anno M.CCCCCXIX. Thomas Vob Thomat tius Cardinalis apud Britanniæ regem volttufCar magnac autoritatis,Germanis Lubed dinalis Ger acâliarum ciuitatS negociatoribus in' manii inftn fenfus^magno^ oneri fuit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiK-
In Quadragefima eiuide anni Tra^
Venus tam exundauit jUtà piftorio pra Trdueniex to totum plauftralefcutoru genus aue undatto, Xerit,multum^ damni cellis ÔC apothe cis iniecerit.
Hoc anno Chriftiernus rex Doclo^ rem quondam ad iex Vandalicas eiup tates ablegauit,petens ut Lubecenies aliæcp urbes à Suedorum commei'cio ac negociatione abftineant, ea æftate: tum quidem regem conceflurum tuto
i lecurecR
-ocr page 130-«4 CHRON. VRBIS LVBECI fècure^exportarent Suedorum mer-ceSjbonacp quæ in Liuonia haberenu In quo I'terum ciuitates regi adïèntïunf (ub ea condinone,ut proxima æftate in Suetiam tuto fbluere hccar. At cum fegt;’ quenti anno Stocholmum in Suetia necdum rex debellaffetjuanum ÔC hoc indultum fui'u
DE SEVERINO NORBVO.
HOc temp ore belli Suedici copia' rû fuarû, maritim iep exercitus du Norbuuiref^orê Chriftiernus habebat Seuerinü ^idrum €0= Norbuü ,cui QC Crotiä credidit » Is Lu' piarttw dwbecumaliasœmaritimasciuitates plu' äor. rimum infeitauit,afflixitcp, ac prorfus ingenti damno adfccir. Tab's enim fuit ac tantus pirata hac in regio ne, ut mibt uideatur irato adueribque numinein poenam acuindit^am maritimarum d uitatum,propter hominum peccata ex inferis emiilus eile.
DE INSTAVO ERICIO.
SVb Calendis nouembribus, Infta' uus Ericius Suedus nobilis Steni cx ibrore nepos Lubecum uenit, 0^ ali quandia
-ocr page 131-Liber tertivs. st ^uändiu latuir. Scripferat cm'm Chrp ftiernus rex fua caufà Senatui Lubecc' fijCû lîbi reddi poftulaiîs.Encus quocp Ericq Danus eques^et ipfè Lubecû ue^ nitjlnftauû^ Eti'dum à Senatu tradi fibipetijtjquodfeobfide pro eo apud tegem fti'nfTèt, Verum Lubecenfès eum (e luri fiftentem in urbe ferebant, hec tarnen progrcdt illam finebant,Po ftcaautem auxilîo ac promo none Lu* becenfium redudhis efttn Suetiamj cumcp ex primoribuS patticijs ac nobi li Suedorum prognatus ftemmate eP fetjpt-æterhoc etiam natura noninep* tus ad regni adminïftrarionem,mox in gubernatorem, deinde in regem potê-bffimum eledus atcp coronatus efK
DE GRAVAMÎNIBVS NEGOCIA» tor«m Schorjie.
HOC autumno Chnïh'ernus rex Lubecenfès ab'arum^ ciuitatum hegociatores Schonæ impediuit, ac remoratus eft eotumqûe mer ces bona praeter morem exadiom'bus Öd' i i- uecK-
-ocr page 132-i6 CHRON. VRBIS LVBECI
ue(5ligahbus grauauir, exigés definga Vo«egt;«f»ilishalecumonchbus(hoc eftde duo^' jJern la/l decim cadis feu toiinis)duos florenos* herings. Cxteri quoep ncgotïatores extraneï' eo rum^mercesimpeditgac retêfg ßint, de omnibus bonis uigefimum denarP urn pofcente rege ♦ Querentiautê Lu' becenfium aduocato cum aliarum ciui tatum nuncijsjcoram rege deiftis exa^ dlionibus ÔC grauaminibus, quod ni' ' mirum contra priuilegia ac libertates fiias exadionarêturjaliud nihil refpon fum eft,quam nuncaliter fieri non pof fe^ Fercur autem harum exdécionS iniquorum ucc7igalium,adeoq3 totius maligni conatus atep inftituti régis,eau ßm fuifiè Hollandicam illam mulier
Siburgam» Ergo ubi Lubecum HoUdtidtcd cætcræœ ciuitatesexhoc argumento tnu 1er toti f^^nf/i-ent regem Chrifiiernum padta.' zi occd/io nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;etiam fiib diplomate, da'
tæqûe fidei rationem nullam habere, ac aliud nihil quam perniciem maririgt; marum ciuitatum Ipirare, pâtefâéîz eii omnidiicordiæacbello ianua, quod paulo
-ocr page 133-LIBER TERTIVS. 87 paulo póft aduerfus regem palam ftib^ ftcutum eft.
Hoc ipfo autumno Galli m orienta y oceano dafle fex nauium in regis po pulum piraticam exercuerc,quodin-tegram ftipem ftipen'ori bello rex non pendiflet. Reucr^ igitur ex Norue^ giaLubecêfiumclafte,unam nauium interceperunt Galli,ftmul cum mcrcft bus ledecim mi'libus marcarum Lu^ becenfium æftimatis : huiusque prædg feu mercium Iblun'onem in Danorum regem cudebant,reqcicbantque Gab b . Cuius dämm'ergo Senatus Lube.' cenfis ftios ad Gallorum regem num cios ablegauit.
In Ocftobri ei'ufdem anni lex illa; Vandaloru urbes, ftios Lubecum mH ferüt, tradîaturos de grauaminibus ne^ gotiatorum ad Schonam : nimirum quod contra prilcas pacftascp leges ÔC pnuilegia eoloci grauarentur.Itaque cautum eft ne quid Daniæ regno mer* cium,utpotelupuli,(all's,ceruifiæ, aliar rum^ quarumlibet importaretur,ad'
i 3 uehe^
-ocr page 134-8 CHRON. VRBIS LVBECI
uchereturœ. V erum em'muero ferua' ta ifta non lunf,quod ïuum quiïcj com modum ipecfïaret« Póft uero Cajendis Nouembribus i;exChrtftjernus lircris ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fek Senatui Lubecêfi purgar,uïddice£
quod maxima grauïflïma^ dudus ne* ceflîtate tclonni ati^ uecftigal Schonen fe auxiflèt, alias ft quid liic peccatum cflèt compeniaturus ï nee porro idem fadïurus^Atqui excuiatio hæc in ipeciê tantum,« fub prætextu,non çx animo regis fada eft,
Porro in die Martini,Dani nauem Lubecenfem Riga ueniêtem unà cum multis mercibus ad Sundam rapuere, Coppenhagium deuehentes.Rexipic quócp nauem ingreflus,merces bona^ queinipexit.
Anno M.CCCCC.uigefimo, circano' Sffftin gua JanuariaSjChriftiernus rex omni bernator nbsp;nbsp;manucp bellum expeditionem^ ad
id« bom^ Omans in Suetiam perrexit,in quo prç bdrd£ nbsp;nbsp;lioStenusgubernatoridu bombardç
âm mori^ iecundum crus tadusmoritur.Póftau tur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tem tertio nonas February, Thueru§
lonftnus
-ocr page 135-LIBER TERTIVS.
lonfênus in locum eius fuccefsit.
Hoc anno rex Chriftiernus ad pn'nlt; cipes Eleôèores etßurgundosmifit,dc Lubecenfibus querens,quod de eis fibi metueret:rogans Cæiàream maielt; ftatem,inhibendo oppidanis manda-ret,ne quid aducrfùs Daniæ regnum tentarcnt:icilicctpræuenturus, leu oc-cupaturus hocprætextu iniuriâ,quam Lubecenfibus intulcrat,an forte prp or querendo caulàm fuam meliorem faceret.
Die Martis poft Reminiicerein quadragefima, dux Fridericus Gimber, fiue Holiàtus, nûdos fuos ad Rei nefeldêiè monafterium mittebat, cum Lubecenfibus tra(ftaturos,utfciret fuât ditionem tutam ac liberam à bello: quandoquidem uidebat manifeftum Contra regem Chriftiernum bellum ad ornari atcp futurum efle.
DE BELLO LVBECENSl AD« «er/ÎMrfgem Chri» '' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fliernum,
i 4 Hoc
I
-ocr page 136-CHRON. VRBIS LVBECI HOcanno uicefimo rcxChrifticr^ nus Suedorum regnum adcptus, Holmi noms nouembribus coronaba tur4Sequêri anno uicefimo primo Gcr manos negodatores inftictis ueÆgali bus aggrauam%nihil eoru quæ promb fèrat priuilcgiorum pactarü^ lcgum fèruâsîad hçc DantUci urhis naucs ali-' quot arn'puit,derinunlt;^jpannos fcren tes.Non autem longe póft Suetiæ reg^ num ab eo defecit,propfer miram eins arc^ nefan'am tyranidem, quam in regno exercuerauCum ergoLubecum a^ liæœmariomæci'uitates propter tantS uiolentiam atcp iniuriam,quam ftdulo atcp quotidie eis inferebat,aduerftrs re^ gern conïpi'raflèntjLubecenfcs i'umfta Suedorudafte die Veneris poft Afcc' fionis Domini'jTrauenu/oIuentes, e-uehenfes«^ Suetiam defendütjuftauo^ Eri CIO in regnum introduifto*
DE VVISMARIIS.
SVb hoc tempus primores duitatts Vui'finari^'jin Senatu et extra Sena tum
-ocr page 137-LIBER TERTIVS. 9t tumprætcrmorem annonam adflixc' Annon£aä runt,propolitæ fcilicetadfuum 06 quo rundam lucru quæftum^,non ad com pe muncm plebis urih'tatê omnefrumem”“’’'“^ tum cocmentes in ducatu Megalobur Ê/®** P»‘*gt;po genfi.quodad lèptêtrioné deuehebân bx quo magna contcntio atcp mdigna tio plebis in Senatu exorta ^^dd^ita die Lunæ poft corporis Chrifti cotigit» Aiunt^ hincomnê fimultatê at($ dP icordiaextitifle: nimiru ex auaro hoc Sfquæftuoio propolitarum inftituto* Notatu igitur contra auaros Ô6 fone-^ ratores dignum exemplum eft»
Nono Calend. lult) hoc anno Tra^ tccctt/i«)» munda oppidum ignepropemodu co ignecremit fumptum eft, ufcp ad locü quem Aduo ta, câtia.m appellat,pericrutcp unà magnat naues quincçadpugnâextrudlat.com' pofitæ^, in graue urbis Lubeci dilpen dium,eo quidem tempore»
Dein tertio nonas Augufti anno ut ^efimo iecundOjLubccenfium claflîs, c Traucno,nauftathmo,ieuportu,con tra regis Chriftierni claflèm tredecim t $ nauium
-ocr page 138-CHRON. VRBIS LVBECI nauium param magnarum, pardm ujum,ßotam deuehitunHïsiundaeft Suedorum clafsis (èdedm nauium, O'' mnes quidem ßornholmum perétes, arcem expugnaturæ,Danaïcorû quo^ quedaffèin Trauenû portu traîjciête, Chrißier==^ nbsp;nbsp;Hoc anno rex Chnftiernus relido
nui reliâis CoppenhagioacDaniçregno,concef réunis fuis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regïna fua in inferiore Ger
1“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;maniam,Dani uero interpellantes du*
juatnm)T= cemHenricumHoliàtum.ut regnum tumim b îcceptarcr,magna ui copnscp traiçôo
S‘t'
‘ ßeltOj Daniam immigrât,Coppenha*
gium oppugnans, anno uidelicet uige îimo quartOjin quadragefima. Lube* cen fes autem régi Friderico in auxiliû mifèrunt,quos etiam fuis impenfis ale* bantjduo milia peditum, amp;C ducentos equiteSjin obfidione Coppenhagij ui' que ad nonas Januarias. T um enim fefè Coppenhagium régi Friderico de* diditjfcilicetin fefto trium regum.Prç* terea eidem regt urbs Lubecum claf* fem quoep in auxiliû fëruabat hoc toto durante beIIo»Ac turn quidc nayftathr
mos
-ocr page 139-LIBER TERTIVS. 93 BIOS,(eu profunditas Coppenhagien' fis portus remiïsior facfîa elî.
Cum autcm poft regis Chriftierni diiceftum Seueriiîus Norbuus Gotiâ, arcemcp Vuisbuam teneret, plurimû^ que ex mari noceret, Lubecenfes unà cum confœderatis ftiis,anno uigefimo quinto Gotiam arcem^ uisbuam ui zrmisep expu^arunt« Arceautem ue-hemêter Qbleuà,rex Fridericus medio tempore cum Senatu Lubecêfi egit,ut ditionem arçem^Vuisbuam quatuor annis acceptarent, Seuerino in fugam a(fto,atc^ bellum hoc cotra regem Chr» ßiernum 06 Seuerinumjin quartum annum durauinVndequis facile con-lt; ietftare pofeft,quantaincömoda, quan ta damna Ô6 impenià praeter operas aç labores Lubecum urbs paflà fit,ac ftifti nuerit, lure ergo hi? exemplisadmo-r niti Deum timeremus, precâtes ut no* bis pacificos ac modeftos Magiftra* tus largiretur; nec nobis iblum,ucrum ctiam alijs aliarû gentiû politijs ac ciui* tatibus,prçfertimuiciniorib,quibuici5 agimu^
-ocr page 140-94 CHRON. VRBIS LVBECI agimus negociamur^.Nam ex hachi' ftoriaueru efle uidemus, qiiod uulgo Ncmo lon^ dtcitur:Neminem longius quietu tran giiM trMi= quill um^ effê poHè,quàm uicinus uc' quillitdte lif^ Quæliehitaplcrunc^finitdciis,ut qK4)»«ici= nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cognofèamus paccm pu^
rcgnum ad quærendas parandas^ opes dCfacultatcs uitæne-ceflàriaSjOinnibus in terris à ïblo Deo gratis darùExemplûquocp Chriffierni regis notandum eft omnibus principe bus magi'ftratibuSjpræci'puè uero in lus partibus,ne qui's ad gubernacula imperij lcdens,atq; in adminiftratione rerum efFeratur,metus^ Del obliuifca tunMiïèrabiIecnim ac omnibus mo-dis dolendum cft,tantû regem ac prim cipem tam excæcatum fuific, ut à turpi A turpi mu »^uliercula in tantis regni ncgocijs dm Here rege gubernargiuxta illius arbitral« g«bcr«4rt paflusfiqadeóutnefuuipfiusmetper^ infuäipßus pctuum damnum atque cxitium fcnfê cr Reipu. ritjUiderit^, perniciem Anno-M.D.XXlll-uitafundlus eft lo miferü eü. annes Grymholtus epiftopuSjin cuius loc«
-ocr page 141-LIBER TERTIVS. 9^ locum deinfuffcdus eft Doctor Henricus Bocholt, præpofitus cathedralis Ecclefiæ Hamburgenfis,
DE REGNO SVEDORVM.
ANno uigefimoquarto circa odîa* uum Calendas îuhj, Bernhardo Bôhouer amp;nbsp;Hermâno Plonnies,tan^ Lubecenfium nûcijs,arx Stockholmû înSuetia nomine ciuitatis Lubeci dédira traditaqj eftjclauibus ab îjfdem ci' uitati redditis ♦ Nunerj uero urbis rur-fus eofdem claues luftauo Ericio,qui poftearex Suedorû faeftus eft,reddide-rutjnmeliorêaut partem atep fènten-tiâhæcita adîaftintjetiamfi nonnun^ quæbono animo fiunr,nô itaaccipiun tur,imô aliter multô quàm arbitramur res euenfêtjd^ ex hac una caulà,quod tranquillum regnu, pacificum frugicj^ magiftratû,acomnem felicis fortunæ fucccnum,non ab hominibus,ièd ah uno Deo præftari certum eft,
DE COPIIS ET EXPEDITIONE rcÿSChrijiierni ddAlbimufyi frogre/fd.
Deinde
-ocr page 142-#»S CHRON. VRBIS LVÊECÏ
DEinde anno ingcfimoquarto, irt hyemc,rex Chrifticrnus maxima manum copiascp auxilio Marchionts Brandertburgenfis,aliorumcp princiquot; pum conflauitjCO animo ut ócLube^ cum urbem obfideretjSó tum per Hob ûti'am graflàndo Daniæ regnum real peraret, Verum lam milite omni uoœ tOjSC ad Albim comparente,mirabilf ratione ac diuinitus bellum lubito atc^ expeditio poftpofitaeft,totus^equb tatusrctroceftit. Quoexemploappa' ret, humana ui,induftria,potential ni hil expedirijft diuinus fauor atep cle^ mentia non alpirarit, cöepta»^ noftra feeûdet, ad obtinendas debellandasqj EgregiMM prouindas QC urbes,Solcbat ÔC Fride^ rrgw diilu. riciis rex frugi fane ac pacificus,in eiub modiacfimilibus aduerfitatibus dCX' rumnis dicere : Regem fuu,Deum fci' licet,pro fe pugnare. Cum enim per-fuafum haberer,fciret^, quod ab illd ad regnum perducftus eftet, fore ctiam no dubitabat,utidem in regno ft confer uar et ac tuerstur aduerfus omnem uim
-ocr page 143-tIBER TERTIVS.
ufmatcppotentiâ.Rexautem Friderv EudtigeUci cusjion lolum in Holiàtia, uerumetiâ doâriftam^ in Daniæ regno Euangelij doôfrinam rexFrideri pure fimplidter doceri curauir,con- proue» tra impios cultus, abufus,ôô papifticas ceremonias«In quo cœpto Epilcopi re gni non j^arum illi fuceenfuere. Lube-GumuerourbSjiregnumcp Daniæ uni-ueriumjfub ifto rege Friderico pacifi-cum tranquillumcp fuir,faluis etiam integrismaritimarum ciuitatum uete-ribus legibus Scf priuiiegijs*
DE PRINCIPIO EVANGELIl in maritimis ciuitatibuf pnedicati.
SVb hoc tempore cœptum eft præ-dicariEuangelium in maritimis ci' uitatibus, fimul acin ducatu Mégalo-burgenfi atcp in Liuond^ Hamburgê-fes autem Vuittemberga Dodîorcm loannemBugêhagiuPomeranû uoca „ runt, pro rebus ecclefiafticis ordine cô nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lo*
ftituendis,quo redle fingula fierêt^bo-nocB ordine progrederenf,necuulgus genbagim caukm haberet Senatui aduerßmdi. Fomeranu«
Prudenter
-ocr page 144-^8 CHRON. VRBIS LVBECI
Luncbur^ Prudenter quoq?in his oppidam' Lu^ gMMrfcsirt ncburgcnfes cgcrunr, ne ÔC ipfi occa^ promouen mobedientiæ fuis dirent, Rex Jo EtfMge Fridericus fub ifto tempore E-io pru cs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oldesloi prædicari iuflit,
. nbsp;nbsp;quo plen'queLubecenfium ciuium ôC
incolarum adaudiendum uerbumjamp;^ Euchariftiæ iub utraq; Ipeci'e commu^ nicationcm fe contulerunt, inuito dam acprohibenteSenatu Lubecenfi* Pofteacum SCabuftis papifticos^ cub tus quidam concionatores in cm irate damnarentjunum^ Chriftum aciblfl prædicaict, depofin luntab officio,ob dcnunciationê Capituli : quanquam ij poftca à duibus rcuocati,per Senatum ipffim ad priftina officia repofiti de^ nuo Sé collocati ffint,
llt;iico!auf Anno uigefimoquinto Danus qub Knipbo«b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kniphof, colledis alb
uf pirata quotnauibus,regis Chriftierni nomb fdpitep/e» neNoruegiâ inuehitur,atq?in oricn-ditur. nbsp;nbsp;nbsp;tali Oceano ftrenue piraticam exercés,
multos damno adfecit^ Hamburgen-fes autem armis contra eum expeditis, uidoria
-ocr page 145-LIBER TERTIVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jgt;p
üidoria porin’ funt, cundcm^ Km* phouiumuhà cum fexaginta focijsin luburbfo capitetruncarunr,
DE INCHOATO ATQVE INSTI* tuto ordine duium Lubecenßum.
ANijo xxviii. ampliffimus Scna tusLubèciurbis populo pkbii^ queftuscftdcærc alienoarqj i'ncómo* dis,in qug proptcr diutina giauiacp bel Ia conicóFa cflet urbs, atcp nouam dus ^auaminis formula fèu articulos ple* bi propofuit« Idcirco triginta fex de plebclcÆïunfjquipariter cum Sena* tu cenfus ôC uedîigalia annua ciuitatis felpiciantatc^ cogholcant, Sequenri quo(^ anno conuocatus iterum popu* lus,quadraginta ocQo legit ad agêdum ea qug triginta fex fupcrioti anno adtu ri erant, Qyoautemadpendendatri* buta plebes facilior eflêt j Senatuni in* terpelIarjeuangcHipredicationêpias^ cercmonias ccclclijs eorum libéras co ' cederct. Deinde anno xxx.ieptima die ApriliSjieptuaginta quatuor uiri ccnfenïîi Senatus ex plebe ledli iiint k adreli*
-ocr page 146-loo CHRON. VRBIS L-VBECI
ad religionis rcicp pubh'cg profeóu rc-fpiciendum ac proniouendum una cum Senatu.Neautem uniuerïam ple* bem coire tories oporterer,centum ad^ hûcaddirifunte duibus, quibus cum ubi opus eflêt, Senatus fexaginta 'quatuor I'lli communis urih'taris cau' fas omnium nomine pertraôarent. Hçc uero multiplex ciuium elecub leit ordinario,quanquambono animo at* que conlènluSenatus permittebatur, tarnen lub filler e nonpotuit.Nectan' tum tarnen creuiiïèt negotium Euan* gelij,fi ab initio ftatim libera faefiafuif let tum uerbi prædicatio, tum Sacramentorum adminiftratio . Cuius rel Ecclefi'alrica ilia atque papiftica capitula prophanum magiftratum retrahen-tia, prima ac maxima caulà fuerunt« vir prudes ulgo autem öf relt;fie dicitur, Virum feruittcm= prudentem Icruiretempon: quod cœ-pori, ci papiftæ uerbum haudquaquàm in-telligunt, dicentesquod reÆim iiT' ftum ell,non reifîum Icdiniquuni elle, ucl contra uerbum Dei, eüam fi régna êê
-ocr page 147-LIBER TERTIVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IW
na StT polinasiddrcocollabiattÇ intc^ rire oporrear.
Anno uiçefimo nono. Sudorillc Sudor inür tnorbuspcrGermaniambreui tempo tiw. re ïncrebefcês gralïàns^,plures Lubc^ ci infignes atcp daros ducs noëîeCa^ lendarum Augufti abripuit, terror?^ maximum incußitis morbus uniuer' fx duitati.Hinc magiftratus renoua tæ euangelij docflring leuius refiftebat.
Anno tricefimo, ipfo die Petri S)C Pauli uniuerià plebes atc^ commune tas in foro publico congregata, obtinii it deinceps liberam Euangelij prædi-cationem,uium^ Sacramentorum in omnibus ecclcfijs, excepta cathedralû Statim autem iexto nonas lulrj, hoc cft, ipib de uifitationis Mariæ,in hac quocp ritus cultusi^ papiftici, ccremo-niæacMiflæcecidere« Tandê^ inter Senatum acciues côcluiùm eft,noues cultus Si renouatam doA'inam rétine rijdoncc Capitulum iuicp myftg nouas illas ceremonias amp;nbsp;dodlrinâiâcra/crip turarefutarent«
,, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;k X Hoc
-ocr page 148-»ogt; CHRON. VRBIS LVBECI
Hoc quocp tempore argentum om^ ne Sc ecclefiarû ac monafterio' rum conquifita,0C in templo diuæ uir ginis repofita fi.int,que dein magna ex parte in Holfatenfe bellS infumpta di' iperierûtjâdiuuSte Georgio Textoregt; DoHor loi nbsp;Porro codcm anno quinto Calend»
«tnnes Nouembris,DodlorIoannes Bugen^ genhitgiui j^^gius Pomeranus Lubecu redit,præ^ Poinepw« Euangelium,atque diuinorum ccepdru nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ordincm conftituens.Mona'
Lubeci re~ n . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j ' d
firnidtor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quoq; quod a burgo nomen
habetjpro pauperibus recipiendis ordi natum, Similiter ÔC Monafterium db uæ Catharinæ in fcholam commuta^ tum efti Turn etiam cenius illijSacelh* Muficalis pædagogis âf Scholæ minb ftris applicati funu
“3^ !P*° nbsp;nbsp;nbsp;primum mandatum
CifprcMJe cdictum CçiaregmaieltatiSjinquo Lutherdnd deLutheranadodîrinaaboIenda prac' (iodrinrf ab cipit,Lubecum ucnictum SC de rcmo' olenda,- nbsp;nbsp;ucndis ledîis illis ciuibus cauit,qui edP
(Qo parituri erant,nifi' Senatus huicedi dlo interceßiflet, uoluifletque ciucs in , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;delegato
-ocr page 149-LIBER TERTIVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;te*,
dekgato munere perfiftere*'
.Anno thcefimo primo, décima o-dîaua menlîs Februari),centum illi ac fexaginta quatuor un i nomine plebis' cum Senatu egerunt, concordiamqûe banc leu pacificationem ftatuerunt, ut fi receptam Euangelij doôtrinam ÔC ceremonias Senatus defenderet, cæ^ teræ quoque res omnes atcp contro' uerfiæ hoc modo pacatæ lèdatæ^ ef lèntjn cuius concordiærranlàdîionis-que teftimonium quatuor ex ciuibus obfides dati lunt»
Cæterum in uigilia Palchæ ex maio ribus duo Burgimagiftri urbem excef lerût, quanquam autem Senatui de ea re nihil conftabat,tamen lènior conlu^ latus prop ter ea in fulpicionê apud ple^ bem incidit* quamobrem fînguli iufsi fimt domi liiæ le continerC, AH) autem duo Burgimagiftri Cellari) in thea-tro obleruati ftmt,S(f cuftoditi, ac turn ficquidemlubita totius politici ftatus mutatio Lubeci facia eft,
Hocipfo anno alterû Cælâreaemaie k 5 ftatis
-ocr page 150-»«gt;4 CHRON. VRBIS LVBECI (lans ediCtum (èu madatumLubecuC Bruxellis miflum eft,eiufdemjUt prius («ntennacjnimirum ut à dodirma Óó cc remonijs acceptis ccflarent atc^ defifte^ rentjiuxtarcceflum Auguftanû. Qiræ mandata non minimos certe motus ac turbas Lubeci condtarunt.Iddrço aæ temiftorum hoc loco menuonem Eice re uolm’jUt mde quantum impedimcn tf,quantû pen'culi ac perturbarionis uangeh'cç docfln'ng acdderit,cogno/ca tur.His enim omnibus mâdatis aliter definitum ac denunciatum EuangeliS non eft,quàm quod faliâjhæretica, fèdi tioGi domina effet,ex qua nil boni aut frugijfed omnis libido, temeritas, at(^ i nobedientia naiceretur» V eruntamen in tam periculofis aefubitis politiæmu tationibus,âiS contra tot praxeis et con filia nihilominus fincerâfùi uerbi do* tfirinâ Deus mirabilitertutatuseftjôt conlêruauit : ut fateri ncceilc lît,om* nium hominum uim aepoteftatem ni* hil effè aduerfijs Chriftum, QC dus amp;; uangeliuni*
Dç
-ocr page 151-LIBER TERTIVS. tojf DE ELECTIONE NOVl CON-*' -fulatuf.
Oncullb igttur ac dcbilitato polk tico Hatu atque regimine, necefle
eratrurfusintegrum Senatumleucon fulatum legere att^ conftituere, proin^ , de all) conlüles Sgt;C Senatores da« funt; I nbsp;nbsp;Eledh'o autcm penes populfl erat,prop
ter earn,de qua diximus,fulpicionem, ■ I nbsp;Quanquam autcm opinio erat res hoc*
patfio melius habituras cfTc, tarne ÔC id iruftra fuit.Nihil cnim ad rempub« fta* biliendam potiuSjUulla ordinado con \ dudbilior excogitari poteft,quàm ut cletfîio Senatus penes maiores,hoc eft; patridos magiftratum perpetud ext ftatmaneatœ, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
Nono Calendas lulij nundus Cælâ ' nbsp;nbsp;reac maieftatis Lubeci uenit acpettjt,ut
j nbsp;nbsp;audiretur nomine Cælàreæ maieftatis
in caulä ac rebus Chriftierni régis ♦ ak qui nundo audientia nulla data eft, quod urbs Lubccum focdus cum rege Friderico pepigiffet,
k 4 De
-ocr page 152-tog CHRON. VRBIS LVBECI DE ADVENTV REGIS CHRI« jlierni tn Lemoniam feu ueÿMtt,
IN airtumno huius anni tricefirrti pri ml rex ChrifticrnuSjexinfen'ori Ger mania cum nauibus ac milite in Lemo niam uenir, ut totum Daniæ regnû rc' cuperarctjféd Fridcricus rcx,Sgt;C Danp ci regni SenatuSjSenatui populo^ Lu bccenfi literas miferunt, in quibus au-xilium confraregem Chriiticrnum pe tebantjhaclponlionelèfè rurlum Lu^ beco urbi auxilialaturos effe aduerfiis HollandoSj quibus porro tanta clalle tam^numeroiàamp;finftrutflaSuntû pe tere non efîènt concelEirûQuodra op pidani daffem quatuor nauium ad ex^' peditionem militarem,etadbcnum ap tarunt,quætotahyeme magnis iump'* tibus, atep impenfisCoppenhagij com morabantunPofteaSundenfiu^ Ro Rfx Chri~ ftochiorum dafleshucquoqueeodem fiernuicd^^nno ueniebant, cum régis nauibus ptMAfcloi. Aicloum petenteSjubi cum rege ChrP ftiemo traóïatutn eft» Is uero Coppen^ hagium
-ocr page 153-UBER TERTIV^. tof hagium perduôuSjà regnt Senatu cap tuSjamp; Sunderburgi collocatus eft» Anno xxxii. Generale quoddam Çælâreæ maieftan's edicQum exïjt, in quo pax publica mduciæ tam in reif gionis quam propham's caufis præcb piebantur ad futurum Cöcilium,quod edicQum à Romanorum rege Ferdi nando ratificatum eft et confirmatum. Verum hocipfoanno Imperaton'æ IF teræ Lubecum ueniunt décima Au^ fti,quibus Senatui populo^ mandaba tur,utres omnes ciuitatis acpolitiæpri orem in ftatum reducerent, Cæterum deEuangelij dodfrina amp;nbsp;ecclefiæ ritF bus ac ceremonljs nihil præcipue eX' prefliimfuitt
* DE MARCO MEIERO.
HOcannouniuerlum Romanoru Expediii» regnum ui manuep ac copijs fois ßeri bellum Sc expeditionem in Turcas pa rij contrlt;t rabat,iexcentos autem milites ad hanc Twrciw, expeditionem Lubeceies miiere, quO' rum dudîor feu præfedtus erat Marcus MeieruSjfaber ferrarius Hamburgen-
' quot;nbsp;k j fiSj
-ocr page 154-»o8 CHRON. VRBÏS LVBECÏ
Gs,fcd annts ante aliquot nnhtiam (ecu tus ♦ Poft expcditionem autem Lube* cum rcuerfiiSj uxorem Burgimagiftri uiduam præter amicorum aflenftim duxit, Deinde Hollandici quocp belli maiitimi præfcëtus lecftus eft, in quo accidit ut claßis aliqua Lubecenfium in Britanniam ueniret,ubi idem Me^ icrus à rege eques auratus creatur. Re* uerlus autem Lubecu una cö Georgia T cxtore rerum adminiftrationi Rei^ publica: gubernaculis iêfèimmiicens, tantumcfTedtjUturbsLubecumin du cem Holiàtiæ manifeftum bellum iu' fdperet inftitueret^, erifimile quo' que eft ac facile credendû,ab hoc Mar* Cumbono co Meiero Georgium Textorem ma' toniM eris, gmexparteincitatum fuiftè,acperiûa cuperuer^ lum,utplcraqjtentaret,qua:alioqui O' fo perutr* rnififlètîquemadmodum exfèquenti' bus manifeftius patebit,
DE GEORGIO TEXTORE.
ANno M. D. xxxiii. Georgius Textor alîjlt;^ nonnulli in Sena' turn ledi funt, ac quarta icptimana po^
-ocr page 155-LIBER. TERTIVS.
|5Ôft,ïdem Textor Burgfmagifter fa-lt;^us eft.Natura autem ad res gerendas non erat ineptuSjfieo naturæbono in tncliorcm partem un potuiflet. Præd' puiem'macmaximidefecflus hominis Georgi/Tt feuuiriahæcfuerunt,inconftantia,cre' xtoris dulitas, philautia fui iplius am or, amp;nbsp;quod neminem Senatôrum tanti face* retquanti fèipfum,omnia^ iuxta ar* bitrium fènfumcp fuum fieri uoluit, Hinc enim Meiero pluiquàm uniuer'» foSenatui tribuit,ob id quoiç tandem egregiè impegit» Quo exemplo om' hes Magiftratus admonentur, compri mis autem Burgimagiftri cauti fint do dfi^,ut cum ordinatis ledîis^ conftila-ribus uiris de omnibus politiæ rebus acnegodjs libctercóferanttradent^, ne feduci fe à leuibus extra ordinê prà^ vis cofiiltoribus patiantur : ucluti huic Textori à Meiero côtigin Nô cm eiufi jnitjuje pra modi iniquepi^xcis ÔC malignae côful xes nonfuc lationcs unquam féliciter fuccedunn ceduntfili»
Hoc anno mox à Pentecoftes fefto citer, ipaleûtfior quidam capite truncatus cft
-ocr page 156-no CHRON. VRBIS LVBECI
Liilores eft Lubeci, cum autê Li'cftor in primo fluincjiocciicftuerraflèf^turbæinplebecôcitatg eo loco,acqui'ncp lióiores cæCiüintjôi^ im teremptbT une quidê Marcus ille Me lerusab Hamburgo ad porta Hol/atb caeques uenigmiro acbngularifaftir, cum eo die nuptias ageret, erat^ feca duitâtis capi'taneus feu dutftor cum cæ ten's omnibus equcftrib,mmiftris» In deum aut iuHiciam grauiter peccatu eft,homicidio licftorum ♦ liquidé cóftat abeodieiun's ordinem QC obedientia in Lubeco urbe mirabiliter offendin' eflcjac ceddiftc Quapropter cxemplu hochorrendum eft,admonens quemli bet modeftïæ ac obedientiæ erga magi ftratus àC eorum miniftroSj eos ftilicet non offendendos aut lædendos eflè, Eiuftnodi enim manifeftum flagicium Ôé leditionem contra iudicium quod del eftjUon finit idem impunitam îceu urbi Lubeco poft hunc tumultum ÔC petulantiam contigit.faxit Deus tit ta* iiapeccata agnofcantun
Decima ftptima die lulijjô^ aliquan to poft
-ocr page 157-LIBER TERTIVS.
ut
Copôftjcometes longa cauda Lubeci Cometes uifus eft, Scquêri anno laudandus ille omnibusmodisacpacifi'cusrex Fndc da i^ubeci ncus fatis fùblatus eft,MemorabiIe au . tcm hoc eftjHiortuo rege cum bahà^ mo unclum ac cereis linteis corpus iii' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
uolutu,pfcato^ lârcophago indulum eflct,tarnen corpus iftudlanguinem fu didè adeô,utuafis excipere làngui'nê^ corpore neceflefuen't.Hæccum præter naturâ
_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ tuo laneun
inmortuo corpore leu cadauerecontP nbsp;'
gérûtj flgnificari aliquid proculdubio tail portento uoluit deus, tanqua'm ma ' hifcfto externo figno: ni'mirû horren-dam illam plagam ac cædem, quænon longe póft euenitatcç lecuta eft.Quip-pemultiplex calamitasjbella ÔC /edi'tio nés poftea in his partibus ÔC Lubeci extiterunu
- DE BELLO LVBECENSI CON« traHoüandos.
POrro iêquenti anno Lubècerifts in Hollâdos anna lumpièrejCui ini uû dédit caufamœinfolelis ilia atc^in* iolita
-ocr page 158-ttx CHRON. VRBIS LVBECI
Jn/ôIisHol foh'tanauigatio HollandorS per Sun-bndorii na fum in Lubca,alurumcp ciuitatSprac^ wgiitio frf« jmy, diipendiirm^ ♦ Lubecenfes fam beBide autcm in hacrecauia^ per Georgium ‘f* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T extoi em Coppenhagi j à regni Sena^
tuauxilia ferrifibi petiuerunt ex pro' miflb conn a Hollandos Sed impengt; forum acfumptuum ante fadlorum, in fùmptæcppecuniæ quam Lubecerrfes propter Danos expofuerât, nulla pror ‘ fusmentiofadlaeft,Re/ponditemlon poft tratftationis morâ tandê rcgius benatus,non iam poftè dehisagitra^ tftari^, rege Friderico dcfunc^o/Præci pue autê Sgt;C maxima tune opera fuit la* bon^ regij Senatus, ut omnes quot^ quot pofuerat slc confirmarat Euangc-* lij concionatores rex Fridericus,aboie rent, perderent att^ necarent, uel faite regno erjcerent exturbarent^*
Lubeccnfès uerô nihilomînus claP fcm in Hollandos eduxere, cuius ma* giftcracpræfedîuserat Marcus Meie* ruSjacdomum quidem eques aurarus redijuAliquahuiuscIafsis pars in AF bim
-ocr page 159-LIBER TERTIVS. »»J bi'm ad Hamburg uenere,ubi âfpcr hyemem ftatiuahabuere«
. Anno xxxiUL poft purifîcadonis, RexSuedorû tâLubecenfts négocié' tores ipfos,quàmbona acmerceseorû remoratus eft,atq, detinuitjprætexens rationem quandâftu ftipputattonê,in quafibi'Lubecû urbs obligata eflèr» DE REBVS CVM HOLLANDIS
dilis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
Vf negodo Hamburgenfès inter cefterunt,pollicentes feinter Lu.'
bcciï urbem 8C HoIIandos tradtaturos eftè:eo^ ftum eft tandem,utfn quadra gefitna hoc anno dies trac^tfonïs Hâ* burgæ dfceretur, quo Georgius Te* Xtoramp;f Marcus Meierus cataphradi, o turpisß totf^ armfs fndutf, uenfebantjpræcf üin perdis nenribus tubfcinfbus præter morem toru bo«t confiietudtnem quod unfuerfb num.
Senatuf dffplicufr» Cœpta autê rerum tradatfonc,nccfècundum opfnfonem ac uoluntateni Textorfs progrediête, rnoxidemÔC Meierus Lubecû reucr-tunnir» Vnde nefcfo quid fufpfcans plebes
-ocr page 160-«4 CHRON. VRBIS LVBECI plebes coi'uquidam ucro cx præcipuw ciuibus urbem’ egrediebanturjquidam ad Marftallum captiui dudlij inox ta^ men liberati funt« NonnulJis enarn’ feriatohbuSjdc quibus T cxtor fulpi'ca tus eratjdomi fuæadtempus latere pre ceptüm eft.Cum autcm populus mi'ra-’ fétur quï fieret, ut Georgius Textof Burgima^'ftcr temereadeo leuiterque dom urn redqflètjContendebâtà Sena' tufem ediïcerent ÔC cxplorarcnt,acfi opusefïèr,ïnos detinefcnt. Ob hæccP ues fiilpec^os T extor babebat, ceu qui deuita adimenda fibi cogitarent: nec abs re fuiflèt,ncc inconfiiltum própter comunem* tranquiHitatcm , eiufinodi argumêtum atcp indiciu ciuium Sena' tui non fuiffe propdfitum, quandoqut dem caulàm non reddidit mcfioré. De iriurri autcm id aâum atcp efFetfïum eft i'nhoc Hamburgenfi comitïo, utqùâ' driennio pcrpetuo inter Lubecum üf' bem 5C Hollâdos paxatq; induciæ iàn Cirenturtclapio ucro quadriennio ultc rior tradatio fiiiciperetun
-ocr page 161-LIBER TERTiVS. Uf
DE MVTATIONE SENATVS.
Am amp;nbsp;Georgius ille Textor popu* Io propofuit in annalibus /eu regi' itro urbis contineri,quod 8C dux Hen ricus Leo antiquitus ftatuiflet, ut quo* tannis tertia pars Senatus deponere* tur,liberumcp annum habereu Itaque conclufum eft, oportere iuxta ftatu* tum deinceps agere ♦ Quam obrem eo anno quidam SenatoreSjUiri fenes,ex ordine Senatus pulfi atcp eielt;fli lunt» ac tum quidem Textor cum Meiero occafionem nacfîus, omnibus modis exanimi fententia procp arbitratures Nifci/ peRi a.dmitii{ir3.re Norabam equidcm hoc in tali regiminc,rerumqj ftatu, no fepc ius didîum ac iuftiriam adminp ftratam cfle.Totenim aliæinfipidæ ac improbæcaulæaccidere, ut præqsiu* risiuftitiæ^,uelut quondam (ur dici* yf,icnvn tur ) Megareniium,nulJa fit habita ra* i,„probitM tio, C^iæres docet,peiuspeftilenrius-regnat,ii)t que in regju's ciuitatibus«^ nil efle, leui iu^itianon teineräria politici ftatusmu* babetlocu. tatione,contra ufitm atqj ordinem Ma
1 giftratus.
-ocr page 162-tilt;f CHRON. VRBfS LVBECI giftratus.Nam fi quid tali'um corrigen dum fit,acmutandum,eminenrioris id magiftratus atcß poteftatis opus eft, ut Imperatoris ac principum, non ftibdP torum aut plcbeculæ.'ahoquinon du^ rabit,necp fubfifter.
Hoe quarto ÔC tn'cefimo anno rcx Brftanniæ iegatum mifit Lubecum, ah'as^ ad ciuitates quafdâ,foederislè^ ,cum ineundi gratia aduerfus Romanu . Pontificem,mifsisquocp póft nuncijs Lubecenfium in Angliam,Etrex qub dem certampecuni'æ ftimmam numc' rauit urbi in ufum coepti aduerftis Da' niæ regem bellû
DE BELLO LVBECI VRBIJ contra Uolfatiam cy
Caniam,
ANno tn'cefimo quarto ftib Pem tecoftes, Chriftophorus cornes Aldenburgcnfis cum quatuor milib* peditum Albim trarja'ens,in HoftàtP am uemtinemo autem hominum de hac cxpeditione quïcquam fcïebat prac ter
-ocr page 163-LIBER TERTIVS. 117 terGcorgïumTextorem 8C Marcum Meicrum. Etfi ucró hi duo rem harte clam cum comité tradauerant, tarnen Senatum popuIumqjLubecenlèm Co mes propterea interpcllauit,auxih'alt;^ P ctijt contra Daniam pro Chrtftierrto rege liberando » Nec ægre quidem in haccaufa fùppetiasin Danos obtinu' n,quodregius Conlulatus in Dama polîicitationes padla^ fua contra Hol landos Lubecenfibus non fèruaflèn Huic autem caufæ Textor SC Meie-' rus Euangch'um prætexcbant,apud plebem præ Ce ferentes epiïcoporum ^probitatem, ne in Dama ui'nceret. Tandem em'm eouenturum effedice' bant.utLubecum ah'æœ maritimæcp r uitatesEuangeliopriuarentur, Quo- j-i. circa noneratpolsibileut bellum hoc féliciter fuccederetjCum ad hoc abute- pr^ctextt«» rentur uerbo Dei in prætextum fîiâc malitiæ,
Porro Chriftopherus cornes et Mar Trito«»», eus Meicrushaeexpeditioneprimum othina TritounijdcJnde Othinâ epifeopi arcc ces»
1 i occupant
-ocr page 164-ii8 CHRON. VRBIS LVBErr occupant ex infpcrato,non nnfsii reda libuSjfola celeritate,necp fciente neque confentiente Senaru Lubecenfi« Scilk eet mens prædationibus incendijs comespublicam pacêïn Hol/atiaantc turbauit,quam duet Hollàtiæfecialcs mitteret j bellumûe denunciaret,
Atqui dux Holfatus defènfionem paras, mm ui repulfurus,paulo póft ar cem Othinam recuperauit, aliquot Co min's ad Othinam Ibcqs in conHuQu dcfideratis- PoftTramundam Comes CÛ exerdtu perrexiti^ nauem, côlccu' dens,in Selandia applicuit, ac prorliis exinlperato ditionêpalauit. Coppen^' hagi'enfes urbem fimul ÔC ircc Comi'ti rcgisChn'ftierni nomine tradideriinf. Dein uicefima prima Junij,dux I lob fatus Tramundam obtincns,m cufefe drcumuaUiuiCjtirm^itdarceatc^propu Mugrnbur gnaculo Mugêburgo. Sequcnti uero gum urx. otftauo die Augufti Hollati Tramum dam reliqucre,cum audirêtmukis ma^ gnïscp coprjs Lubecenlès aduentare, Tramundam recuperaturos,
Oclauo
-ocr page 165-LIBER TERTIVS. »19
O(flauo die Augufti,Hol(àti MoP Icnûobfident, fed trufbaiuxtamona' fteriû Marienuuoldû eaftramctati : ex' dfo demum monafterio abiere,ultima A ugulti:deinde caftramcrantes ad Sto keldorpiuin, tertia Septembris,haud procul à I ubeco : quo relidto décima îèptima bcptembris, ad Premcimole-' num caftram etar un t, p o n te ftip er Tra^ uenumfaclo,acultra pratum ligno at^ que fàrmentis ftiperinietftis ad fallen-' doshoftes. Décima autem Odlobris Tr«uenum rratjcicntes, cum Lubeccn fibus pugnarunt, Succumbentibus Lubecenlibus,def)dcrati funt centum iexaginra,parrim ucro capti, partîm cæfi.Acifta quidcm propter Traucni ponrcm ira contigrre, negligentia atcp oicitantia,f(ue incuria Lubecenfium, fcilicet improuido illo arq: rerura in^ cxpcrto Marco Meicro ftdenrcsjia'i/jtxperto dtanre palàm impoftibile cfte urHoboami« 0 iati Traucnum trarjcerent. Qiiamob- fidendu ut rem non ante credcbant, quàm expe^ re militari. nrentutjOCulis^ cernèrent, 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 ? DuO'
-ocr page 166-no CHRON. VRBIS LVBECI
Duodçdma Odobris hoc anno ,na ui'gia bellicajquç fua lingua Pratnas uo cant,ad prclium habiles atcp inftruóas Prdm£ cum fexaginta Ibcijs Lubcccnles ador naruntjôë in Trauenum appulerunr, utpontem ab Hollans conltruCtum di r uerêt ♦ Aft Hollàti ui manu^ Pram as occupantes,fexaginta illos occidere,
Porró décima fèxta die Odiob, Hol lâti claftèm ocio nauiû cum armis Lu' becenfibus ad Slucopiuabftulerc,pro fugis ac deficiêtibus oppidanis,qui in nauibus erant,clafle eorum côflagrata. Hoc anno circa Martini Vandalica' rum ciuitatum nuncij Lubeci fuere,fp mul ôi dux Henricus Megaloburgen^ fis« Tracftarunt autem Stockelftorpif cum principe Holfàto,tandemcp pax inter Lubecum urbem Si ditionê Hol iàtâ cóftituta eft«In Danos uero quifcp fiium facerepericulum,fortunamm ex periri poftet« Pacificatio hæc Lubeci publica ta cftdecimo ocftauo Nouemb« Tue âi fexaginta quatuor illi fiipra cen turn uiriJ à fua funeftione adminifti a' tioneqj
-ocr page 167-LIBER TERTIVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i«
ti'onecp ultro ceflabantac defiftebanr, cedêfes omnem poteftarcm i'n um'ucr-fiim Senatui Jam ScT neteres Senatores pridem dei'edi in integrum reftituun-tur,atqj in ordinem Senaton'um rcuo-cantur,fimul à Senatu Vandalicarö * ciuitatum legati's.
FacQa inter Lubecum äf Holïàtiam p ace,Georgius Textor et Marcus Me lerus in Daniam profeeJi fiint, tractantes cum Aldenburgenfi comité pro regni recuperatione, Ac ita quidem Meierus Vuardeburgum arcem in confinibus Suetiæ fitam dolo acfrau' de adeptus efqeamcp aliquanto tem' poreobtinuit»
• DE ANABAPTISTIS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mondjle^
HOcanno Anabaptiftac
rium Marficä urbc ieu V ueftpha licam occuparant, emigrantibuspræci„j„(, puisquibuscRciuib.plane^ in uniuer joannesd (um Senatu depofito, omnibus^ eorû Leidenana facultatibus ÔC bonis in cómune colla'baptifiarii ü's, Quendä aut Joanne à Leide regem r«c.
1 4 Anabap-
-ocr page 168-»I» CHRON. VRBIS LVBECI Anabaptjiftg nuncuparantCgterum e pifcopus cum auxibo prindpum, ciuitatum Romani Imperij urbcm enter obfidebat,tandemcp debellabat, bonaparte Anabaptiflarum cæfâ, Fa^ óa autem hæc (unt die Veneris ante Ioannis Baptiftæ, anno x x x v. Neep non in maritimis qnoque ciuitaribus Magiftratuspafsim hoe tempore con^ fteinato fuerunt animo, metuêtes fibi ab Anabaptiftis, prçfèrtim cûanceps fere ubiep Reipub«. flatus, minime^ conflituta firmata^ in hiïce ciuitati-bus poli'tia efletJtacp cum alijs Vanda li'ci's ciuitatibus Senatus Lubecenfis publicum mandatum typis cxcudcn'-dum in Catabaptiftas dedi't, læpius P dem e fliggeftu ecclefiæ repetentibus, ac ccu renouanti'bus côcionatoribus, qui fummo Audio atep diligentia illam faÆolàm ac feditioiam denuo nncAo-' rum dodlrinam publice damnarunn Quofaeflum eftdiuina bonitate,ut eo tempore Anabaptiftarum inftitutum atep traditio in his Orientalibus mari-timis
-ocr page 169-LIBER TERTIVS. txj tïmis cïuïraribus longius ferpere,autm grauefccrc non porirertu
Sub idem tempus Roftochtj quocp
Strallunri flatus reipublicæ adlib clus perturbatus crat : qin'ppe quod Georgius Textor Marcus Meie-' rus in ambabus ciuitatibus Senatum apud plebem detulerant, ÖC in ftifpi'cio nemrapuerant, Qi_iamobrem öC Ro'^ llochrj quatuor ôf fexagi'nta uiri ledli flintjpariter cum Senatu rerum ad mb niftrationem gerentes Sunti quot^ rionnulliledlilunt ex plebe,netp diu tarnen hæc regi'minis confufio dura^ uiG Poftquam eni'm cum Dania’ regno non fuccefsit i'nflitutum, omnia«^ Democn-Lubccimutaretur, democratiafeu po- nbsp;nbsp;abro'.'A
pull' adminiflratio in alijs quoqt ciuita- tur. tibus abrogata efl,
, DE CLADE AD FVN/M dcceftii.
JkxHc.''.:
BOna pars Senatus Dani'ci regnt' hwDa; i Chn'ftianum Hollatbe ducc pro rex t-fj o -auxilio ferendo implorabat aduerfus tur.
1 ! Oldenber-
-ocr page 170-»»4 CHRON. VRBIS LVBECl
Oldenburgenfèm comitem ac Lubc' ccnfès,illumlt;^ in regem eligebanu Cu autem lelt;?ïus rex Chriftianus ludlam diam teneretjBeltam cum exercttu traija'ens, oppidum Afhitzum inFj' na occupauit. Deinde cum Olde v burgenlïs Comitis ac Lubeci urbis z.' quitibus peditibus^, terra amp;nbsp;cótmen' tl manum conferens,prælium^ com' Dttofom»= mittenSjUiclus eft ab Holfatis, Inhac tes cecide^ autem pugnacecidere Joannes comes K. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ab Hoya,amp; comes quiïpiam T eckelm
burgenfis ex VueJlphali'a. Eodêquo' que tempore Hollati Lubecenfium claflèm occupabant,quæ Beltum fub' tus Funam deueefia eratjfbajs,qui clafi fem deJèruerant, Lubeci l'n carcerem aliquandiu coniedis. Clades autem hæcfaifla efl:,amp; prælium commiflûm omnis po» undecima die menfis lunij, In omné teÜM4 busuero lus enumeratis rebus ac ne' Dec efl, gotijs ani'maduertere conuenit ac no' tare,non in Humana uoluntate ac po' teftate fitum eflc,ut noflro arbitratu Magtftratus creemus aut ordmemus.
Talibus
/
-ocr page 171-LIBER. TERTI VS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1,5
Tallbus cnim Chriftiani dua's Holla-tiæ exemplis doccmur,cum tantum' modo regem eflè, quem Deus regem cffeiubeteligitcp,etiamfi huic uniuer' fus refifteret orbis, Quanquàm enim plus princeps ex infperato atqj impro' uifo obruebaturaouceChriftophoro, I bonacp Danid regni pars lampn'dem occupata eiïèt, diuina tarnen bonitas frugi uerum^ regem in omnibus cau' fisprotexitadiuuitcp,nec^ minus im' probi'tas aut ingratitudo Danorum optimo regi Friderico feli'cts memoriç fada,mirabili' ludido Dei ulta uindi-' catacR eft.
Anno tricefimo quinto , Henri' eus Bocholtus epifcopus Hamburgae obqtjLunæpoft ludicateledo in dus Do^{orDet locûdoifîorcDetlcuoReuendooHol leuuf régis fitonobiliôCregisFriderici Cancclk' Vriierid rio, Hic uir bonus frugi^ fuit, iubens CincelUri» Euangclium doceri ac prædicariin col legiata ccclefi'a.Vcrum amp;nbsp;ipfe hoe an' no Sleiuid diem iuum obqt, poft eum epiieopo fadïa Balthaïaro Rantzoiot
Anno
-ocr page 172-ttg CHRON. VRBIS LVBECI
Anno X X X V-In æffate uniuerfâ cmporica focïetas ( quam henlam ap^ peliant)Lubed coipjConucnit^ de ua njs rebus tradîâSjprælertïm ut redîa po Iitiac leu rerum pubiicarum admmiltia tio denuo côftirueretur,ordinal e urcp, adpacem amp;nbsp;tranquillitatem publicain tuendam 5ô conlcruandam,Quo tem' Exf cutorid pore executoriales quoc^ prioris mam 1« priorn datiexiudicioimperialis CameræLu^ mandati co becum milîæ lunt,quibus iterum caue Ira L«fce= 5aturpraicipiebaturlt;^,ab omni nouo cenfes exe- regiminis cœpto oppidani abftinerêt» quuiitur. Pfoinde recenter ledh Senatores om' nes ultro ab adminiftratione defiftc' bant ♦ Dein Georgius Textor SC iplê (ponte lua uicefima fexta Augufti loco (ito celsit. Qiio ueró res omnes melius haberentjCitius^ componerentur,Se' natus eidem Georgió Berkendorpiu Ntcolai« arcem lêxennio collocauit,et quicquid Bränfenui pertinebataddixitfigillatis lite Burgimagt q’óf hoe acfïum eft,ut Nicolaus tuitur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ciuitäte rcuocarctur,ad occupaæ
duin
-ocr page 173-LIBER TERTIVS. 1x7 dum ordincm locum^ pnftinumî qui redqtquidcmjrelhtutuscp eft priftina: dignitari uigelima die Augufti.
Tranfadtio autem inter Senatum populum fadia/eceftus^ datus eft pro Concordia pacc^firmanda, Compri--mis quidem, ut buangelij dodtrina,ue ruscp Sacramentorum ufus iuxta man datum acinftitutionem Chrifti popu-lo exhiberetur.Tum utlimultatesat«^ fanatur. offêniæomnes Senator um erga plebe, econtra, in uniuerium abolitæ rC' mifttc^ eftt nt condonatæ,qu’emad^ modum diuinitus præceptum eft,5d nos fatemur. Acbcquidem Senatui omnc ius potcftas® reddira eft uicefp ‘ mafexta Augufti,Faxit autem Deus, ifla ut intégré tirmiterm côieruentur, quo pax Concordia Lubeci pcrpe^ tuo uigeat mancatq^, ne tarn periculo' fas pei nicioiastp reipublicæ regendae mutationes porro experiamur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Georgij
Non longe poft Georgtus Textor Texforît Riorum negociorum ergo Hambur- tri/îiî exi^ gam conceisit, huic rurlus in dicccc' tw.
fim
-ocr page 174-iï8 CHRON, VRBIS LVBECI
Dm Bremen(èm « Quamuis autcm i*rt . l'ftaprofeÆone ab amicis admonere^ tu! ,G'bi eaueretjfuts^ negodjs arten' del etÿtamen eiuGnodi inomta nihil fa' ciens J^odenburgum profedus, ab E' pifcopo Bremcnfi in uincula conic' Toyturäue c.'ïuSjUehementerép (ut dicitur) tortus, hemetis. de Lubecenfibus nonnulh's qua^dam enunciauitacindicauitj rndieatio D«xHf«ri{cuconfelsioGgnataper ducem Hen' ciM Brunß^ ricum BrunGricenfetn Senatui Lube' «tcezijîî. tranGniflà eG,anno tn'ceGmo fê' xtOjplebi^ à Senatupronunciata per' îecGa^ undccima Martij.Septem item primorum ciuium aliquot leptimanis in cuftodiam Senatus recepti funqac lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poftea dimifsi:propterea quod uana fu
tilis^ T extoris indicatio feu confefsio per tormenta nimias forte quæGiO' nescxprcGà cenGrretur. Facile enim quiGp iudicabaqciues indicate noxæ non cHe reos fontcsuc,
Pofthæc de Rodenburgo transfer tur Steinburg! in ducatum BrunGii' cenfem,ubi carceri mancipatus anno xxxvii-
-ocr page 175-LIBER TERTIVS. »t? XXXvn.prope V olfenbutel capi'tc tru catjlimulSCin quatuor partes diuifüs rotg tmponifjdte lunçante Michaelis, Anno xxxvL circa Efto mi'hi, pax inter Hatnburgam ÖC Daniæ re-genijac Lubecum urbem nomine Da* niciregni fadla eftjquam Ô6 Sunden--fesacceptarunt, Cæterum Roftochen-fesSC Vuiimarienfes earn pacification nem minime approbarunt,aut ample-xi iuntjin iuummet ingens præiudiciS 6(fdamnu.Erat enfin princeps eorum dux Albertus una cum Chriftophoro comiteCoppenhagij, Lubecenfes au^ tem fiios Coppenhagium nuncios mfi fount,qui duci Alberto Megalobur^ genfi' ScChriftophoro comiti eandem pacificationem indicarêt: fimul aceos hortarentur,ciuitarem elecfto regi Chrf ftianoduci Holiäto dederent,uerum huic poftulationi uel parère, uel ad-fentiri nolucrunt, Quamobrem ftiis Lubecenfts militibus congiarium dan dum,necftipem amplius praeftandam denunciarunt. quod 8C Coppenha-gienfcs
-ocr page 176-ijo CHRON. VREIS LX''BECI gicnfcscontcmp!cre,ÓCre^i ciuitatcrri praeripiicrc, doiicc omnia confump-j di= fcrinr.l'anta autem commeatus 4c frult; t'.ji /âmes penun'a fames® in plebe eraf, ifpc« ufcattiscanibuscp codîis ueicerentur, ob idque coaiHi regi eletflo ciuitatem dediderunu
'rciMMe OblenàciuitatcCoppêhagiOjVuar i -iis cap= ^ieriburgum rcgis copiac occuparunf, •s foppen capto quocp Marco Meiero ftib Cop^ 1er pcnbagio, qui in Holiätorum caftra ; quatuor perduclus,mortis damnatus,acquatu' ,’artes diui or in partes diuifus,rotæimpoGtuseft, .rac rot£ fimul Sc cum eo Danus iacrificus, póft quo® fréter Marei GerardusMeierus, 'ß- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Poftquàm autem rex ChriftianuJ
dux Hüllâtus Coppenhagium ciuita^ tem totum^ regnum adeptus eft,in eo fuitjdenuo ut redïe adminiftrandæ reP publicxordoper uniuerftim regnurii præicriberetur. Primum autem iuftit mandauitep uerbum Dei reefte atque fyncerein toto regno doceri, ueterno illo papiftico 6C abufu in collegrjs eccleftjs prorlus abrogate SC explofb.
Cum
-ocr page 177-LIBER TERTIVS. t4t
Cum ÄS dandeftinas ÔC fraudulentas epiïcoporum prâxeis ani'maduertcrcr, R« chri^ omnes lèptem illos epi (cop os hendi't, deep colleges ôô poteftate eo' pteepifco-rum deiedene porro ex eorum poten^ tii alia noua in regno fedino, nouus tu multus expecîandus,aut metuendus cfletJam et laudatus file ac pi'us rex do dlores erudi'toscp ui'ros in Dani'æ re- ^oni prin^ gnumacciuit,adinftaurandam répara- re dam^ Coppêhagianam Academiam, feuVniuerfitatem,eamcpannuls busatquei'mpendijs gratiofe donauitP“''’“*’quot;“’“ ornauitcp,Duç autem hç reSjnimirum doëîrinaEuangelijjamp;r Academia Cop penhagî] reparata, Himmoperein rege probancla fîint 5C excoknda. Fateri e-nim oportetredabona, regia^ opera eflèuerbumDei, amp;fmeliores difcipli-nasftudia^ luuentutis in regno ac ci-Uitatibus prouehere atque confèruare» Omnipotens Deus bono pio^ pn'n-cipi det gratiamjâ5 tranquillum quie-tum^ regnum,quandiu uiuet, ut quæ fibi ac fubdids côpnmis neceflàna atep m coæ
-ocr page 178-t4* CHRON. VRBIS LVBECI conducibih'a funt reële gubernare ac retïnerepolsi'f»
Anno XXX vn.domus lila nulgo ap pellataPockenhufs,anteportamabur go cognominatam ædi'ficata eft»
Anno XXXVIII. in autumno nulla prorfus hallecum apprehêfio feu cap-' turaSchonæfuit,maximo damno ne godatorum Ôl mercatorum,nec dubv um eft tantum boni ac doni ( halle^ cum ldlïcet)à Deo leu diuim'tus prop' ter IcelerajUtque delicîa noftra, propter^ in gratitudi-nem aufernï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
TfcAflJ»
-ocr page 179-3
t4gt;
ORATIO FVNEBRIS IN OBITV^M MAGNANIMI ET IL= lu/trißimiprincipesErici jeniorisüucis ÀErüfuuig
Luneburg çyc. ad Ertcum eimfilium dem fcripta,àD.Iuflino Goblero lureconß eiußdem Confîliario.
VM.miki nitc cogitanti fubijt Erice generoßßime,more hune per multa ßculareceptu,atq; obferuatü elße^ quo nobihum et exceüentium uiro= rum uirtutes, res geߣ, anteaélaij;
uita ßtnebri fermone commemoraiitur: nemo erit opinor,qui mibi uitio uertet,ß iam ßta atq;interitu Principis iüuflrijj', parentis tui oßicij religione de^ plorare, eiusq; manibus ceu uoce hac fludioq;meo parentare çx inßrias foluere conabor.Nam crß in^^ genij imbecillitate impeditus plurimum, acerbißi^ moq; ob illiusmortem dolore perculfus,aélum hune decenterme ßtcere poßße difßdo:tame prieclarie uir=‘ tûtes eius,pulcherrimaqs ߣla merebantur,ne ßlen^^ tio pr£termitterentur,ac uelutunà cum corpore fe^ pelirentur, fed ey ojßcium hoc poßremum ac debi=gt; tum propter multa, qu£ab iüoinme profila funt heneßeia,à merequiriexiflimabam. Neq;enimß,^ teor raro uirtutes atq^ decora eius eximia,et ab ahji commendare andiuhcrdpud me ipfe fum tacite ad=gt; m X mirdtid
-ocr page 180-»44 ORATIO FVNEBRIS tnirätm. c^uocircä. te etiifiiuniorejjèuidearii^att^ tenuior,lt;juÀm utnojje per letatem poß^,quo paréce fis orbdtus, non£gre tarnen inhacpubluatnajliM orationis lenitdtem ddntj'juiu te, nec dlteno, autin» uito dnimo pdtris Iduddtionem accepturum, eaq; dU diturum ejjè arbitrer ,qu£ çj- pdterndrüuirtutuni commoneß.cere, dd lüdru xmuldtionem inuitare pojjè uidedntur,ddeoq; dolorem ijlum tibi dtiqud ex pdrte lenire dtq^ mitigdre. Meum projèâo etiam dH getpublicd cdldmitds, quad d'ienißimo tépore, quo er religionis res funt dffliäißim£,er duties quoqf perturbdtißimie, confiißßim£q;,uir ßrtißimuidc prudentißimus pdter tuns rebus humdnis ßtexem^ ptus.Qjiem enimturbulentißimimotusiüi,eriute^ ßind prindpum odid,qute inßlicem quendam dc cer tum Germdnije exttu portendere,erreruomniuttt ruiftdm mindri uidentur, non mdgnopere contrifld* rentur? Ad heec T urdcum iüum immdiiem ßtrorem, ad cuius non dduentum modo contremifeunt omnes boni,ßed er nomen pcrhorreßcunt,toties nunc Ger» rndni£ imminere, ddeoq; grduißimas clddes inflige» re uidemus. Ad qu£mdld,uel propulßdnda quidem, ttel ßdltem mitigdndd,quis non uiris optimis, corda» tis, er longo rerum ußu atq^ prudentia pr£minenti» bus hoc tépore Opus ejßearbitraretur, an ßrte hae uid er ratione aliqua egenti ac laboranti patrü fub ueniri pojjiti Cum igüur adhucReJ^ub. Germaniia
illtitt
-ocr page 181-ERICI DVC. BRVN. 14, ittiuf con/i!ium'cr operant deßderaret,licet exaâa, decurfaqi letateprinceps effet, tarnen or immature deeeßiße uideripoteß, çj cum publico incommoda atq; maerore,nonnoüro priuato tantum.Sed in ßtii bof ita fuit.Proinde,quod quidam aiuntmetum mes tnori£ officere, quàm id non abs re dicatur,fÎLiile a^ nimaduerto, cum mihi dolorb etiam iuxta aepudo^ riiratio hoc temporeitaobßat,ut uideammeiant [aw pr^fenti ad ifla animo effe no pojje, tantu abeß utaliqua cofidentia mei ipftWjautuIla omnino per* [uaßone uirium ingenij ad hanc fublimem clarißimi uiri patris tui pruedicationemfeu laudationem com* pleélendam adduélum me quh efje putet.Sed quia ut dixiab initio reâè conftitutarum Rerumpub.rece* ptum,ç^ legible! XII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;comprobatunt
efl, ut flirtium uirorum decora,geflaqi ( quo ad eo* rum imitationem forte ali/ inuitaretur) poii obitunt recen[cantur,reile quoq^ genitori tuo Principi fir* tiflimo hunc [upremum honorent deberi, perfoluiq; nemo efl qui ambiget,flquidem eiuf mérita fidaqi domi forisq;,in belli flmul ac pacts temporibits infl* gnia fùeruntatq; prlt;£luflria. Miki tarnen abs te iant ueni^m d.tri uo'.o imparato,cr dolore maximo corn tnoto atq; impedito ,flnon ex ordine omnem ( quod quidem fieri deccbat)uitdm eius geflaq; copio[e,[ed [ummatim tantum, ey per capita recenfluero, non ignorons, quàm uber ac laie patens hieflfe dicendi nt 3 campui
-ocr page 182-»4lt;ï ORATIO FVNEBRIS cdmput dperiat diferto ac copiofi homini:ttostd^ men in tdntd exceüentium idrtutum ddmirdtione, fufficerenobiidrbitrdtifumuf,ßtnodoexolßcijno=gt; ßrireiigioneingrdtitudinis reprtchenßonem dcjù* gcriiKUi,dcrestdntd{fgt;dtrdtui in breue compen^ dium contrdxerimuf. Cwn non dubitemui ßre, ut ß ^uis olim C^uod certe itdßert ueüemut'jDiui Mdxi^ mi!idm,optimi zx immortdln lm[gt;erdtori5uitdin, res gefldf,cr meritd iuflo opere dttj; uolumine cele» trdbit,(juód is etidin pdtrts tui laudes ceu long£ pe-regrindtionis,atlt;j; communisßrtunlt;e comité,in tali hißorianeutiquam conticeßet.
Vtautem inchoemus ab eo,(iuodres ip/à prima loco did pra;cipit, natus efl Erictis pater tuus, anno dominictc incarnationis, Milleßmo, ijuadr in genten fimo feptuageßmo, X1111. Calendas Marti/,qua^ driennto, antequàm Carolus, Eurgundionum dux, l^oueßum urbem, propter profligatum 4 fuis cano* nids Archiepifcopum Colonienfem Rupertum toto anno obfediffet,çrquidem Neoßadi/ natus ex Guil=gt; helmo duceRrunfuigenß^Luneburgenß,de Eli» fabetha comité StolbergenßfpoßedMunddeducd» tus efl. Sed quid aitinet de ortu cr ßmilid ueflrd an-tiquiflima flmul ac clarißima,qu£ publice orbi nota efl,tam multa comminifei, 4 quo genero/b ac nobili fiemmate prifeo tantu abefl,ut degenerârit unquànt pater tuus,ut uirtute etiam ßngulari, zf ßdis pro*
-ocr page 183-ERICI DVC. ERVN. lt;4-7 prijs ätqihoneflißimii dmpliits iüud quant à maiori=‘ bus acceperat,prouexijfè atq; exornaßipadeoq; tanti fui generis mentor malus auäiusqs reliquiffe, ac uerè cumulajfepofleris uideri poßit. Nampofl^^ quàm cx epheebis exceßit, ac ietate,uiribus,fèrtitu^ dineq; cr conßlio adoleuijfet, non luxui quidem out otio fefe, delitijfue, ut nutteßre Heroumfilij folent, dedidif.fed mox extra patriam maulamtiauari£ ' ducum, nb tam cognationis, qu£ iam uetus inter eos exißit, quant reâc rerum gerendarum inflitutionis cauft ablegatus efl.ln qua cum qt obßngulare cor^ poriî robur cT ingenium alacre ,feu quod Homerus de Vlyjfe pr£dicat TsroÂvrpoTreiJ^ey' ctd omnes pr£ claras res agendas agile uerfatileq- nulli inßrior effet,atqs in magnißcaßeinoraultroßrretur.non diutamen hlt;eßt, fed quo diHo tcporepr£cipu£uir=‘ tuti tribuebatur, or inter principes quoqsßngulare atqs honeffum habebatur. Cum uix dum annum de= eimum offauum exceßiffetperegrinas,adeoqs quant uocant fa/tdam terram feu Hierofolymitanam uißt. inde quoque Romam proffélus ïtaliam totam per-luffrauit miro ffudio ac cupiditate uifendi cogno== feendiq; multa Vlyffeo exeplo. Veneratfub id tepus Jiiaximiltanus C£far repetitu fuas h£reditarias ter-^ ras Auflriaci ducatus ab Hungarorum rege Mathia occupatas, quo iam mortuo iUas ita obtinuitacrecu perauit. Reuerfus igitur ab Hierofolyma Princeps nt 4 noffer
-ocr page 184-»4« ORATIO FVNEBRIS
tiojler Citfaridb officio fife frimum, de generis fui farentumqi daritate commendduit:deinde,cum fub ettos du ffgt;icijs difciplinis militaribiis erudiretur, dttj; etjuitaiido quidem, luâdndo, currendo, concertdn* do, uigi'dndo, ddomnid tnilitdrid munid perff* renda agilis,dldcerq; exifleref.ßc his uti(ji emicuit, nt prêter dnimi ervigenif laudem, grdtidm guoque dpudomnesftmulcrddmirdtionemßtddepttlt;s,md^ Kime uero apud Ctefdrem,cuius in dmicitid ob prlt;e~ cldrd indolem, dtqjßcinord,z^fomilidritdtem tdn^ tdm peruenit, ut pofled mdximd iOe quoq; ei nidn^ ddiidd committenddq;duccret.Quippein mdiorunt fuorum,non drtem modo, fed cr probitdtem erudi^ tus,ubi uiritem in tctdtem eudßffet, cr eoru turn gio ridm dttigijfet,tum quoqi fudm ipfe uirtutem decide rdffet,plurimdrum pulcherrimdrumcji rerüçrMd ximilidno primum ddiutor cr pdtrilt;epoßeddutor extitit. itdq; triennio, poflqudm Auflridm fud rece^ piffet Çlt;efdr,ey‘'Fridcricuspdteridm è uiuis fubld-tus eßet,Turcis,qui Crodcidm inudferdnt, quinde^^ eim miÜbus drmdtoru occurrit,eosq; in fkgdm uer=gt; tit. Atq^inhdc contrdTurcdsexpeditioneprinceps tioßer fui tyrocinij ini'.itdris ßecimen eiußnodi de=gt; dit,ut ex eo Ctefdri indies cdriordtqi dcceptiorred^ derctur.Außicdto deinde imperio, dc reflituto per duxiliu Mdximilidni Ferdinundo, F^edpolitdnorunt rege idin tu à Carole Gallo proßigato, in Flandris,
Brabantis,
-ocr page 185-ERICI DVC. BRVN. «4gt; BrdbantiipCr totafcré inßrioriGermdnid Citfari negotiumexhibetur,ubi ipfum in/igniamultdatgt priecldra ß,cinord, uel fud mdnu pdtrdjji coßdt: quo Mdgiflro edoâtis Princeps noßer nibil eorum inter* Mijit,qu£ firtem miUtefub tduto Jmperdtore dece* rent, quitq^ dd Idude decinq; pertinerent.Sunt quoq; »Iio tépore tdm db Heluetiß qudmAußridcismulta udrid pr^elid, quibus tuiM Price pdter propemo* dum omnibiK non interfuit inodo,uerumetidm pr£-* piit,comiß!d, itd ut uiginti milid db utrdq, parte de* ßderdta ßnt,donec res ea componeretur, Nec longe poßjortum eßpaudricum bellum,in quo C£fdr Kta ximilianus Bdudri£ principesaduerfusPhilippuPa Idtinum ComitemKheni,ducemRupertum,fi* Hum Philippi tutdbatur. Vénérant tum in auxilium Palatino ingentes Bohemoru copi£, quasßmuldtq; C£fdr aduentantes accepiffit, non expcäato exer* citu fuo,parua faltem militum manuacceptatin qui* busnonnulli Comites,^:^ tuus pater erdnt,ßroctßi* mos Bohemos inopinatos,cr nihil tale uerentes ani* mo maximo inudßt,fudit,et uicit.Inter pugnandum autem, cum hoßes impreßioni C£faris atrocißime reßßerent,firrea claua percußus C£ßar,caßtmex equo mindtur,ßed à principe noßro ad latus iÜi pro* ximo mentotenus gdleam illico manu arripiente eri gitur dtqs reponitur. Cuius ojßci/ deinde peromné ftitain C£fdri obliuifci nolebattAccidit autem, ut eo m s Wßf
-ocr page 186-VO ORATIO FVNEBRIS
làâo inclinänti patri tuo propè dffixum/èll^, elt;juoq; fvmur jùeriUdq; unum expericuloßs er lit* tdUbus uulncribui fibi propter Ciefdrem infliâum prædicdbdt. Verum hoc fatvs decldrduitmemordo bill Jàâo Priiiceps nofler non urituti^crànimi fui celfitudinem modo, fed erfidem, dmorem de pietd^ tem ergd C^fdrem er Imperdtorem fuit. Cum hune ipfe uelut Scipio filittf quondd in pugnd dd Ticinum dinnem pdtrem fducium, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hofîibui propè cir*
cumuentum ddhuc ddolefcens feruârit. Oportet du^ tem multd utrinq; uulnerd,multam pdßim cuedem fiti/fe, ubi ne duces de ipfe Imperdtor quidem incru tnti pugnarint. Poftfeeutum efl Venetorum bellum éliuturnu:nimirü,quinqenndle,feu utdlif uolunt,no=‘ uenndle,er plusmulto horrendum de ßrmidabile quorunddm iudieio quàm tHud TSdUdricum. Cu enim terrd mariq; fefe dominos diu multumq^ idâitdrent Veneti, nec effet imperdtoru dut Principu quifquâ, qui pofl Fridericu primu illos tentdre duderet,Md=‘ ximilidned mdieflds tarnen itd eos breui tepore con» tudit defregit,utß perfeuerdßet, hand ntdgnd cum dißieultateinordine uti perßidßo erdt,redegifit, idqs Principe noflro tdm diuturni beüi Idborisqi in^ diuiduo comitédc focio.Reddiderdtauthoc bellum initio grduius dtq; difficiHus régis GdHorucrHel^ uetioru cu Venetis pdéîio er confxderatio. ç^uam* obrem non unut etiam eode tempore exercitus
pari
-ocr page 187-ERICI DVC. BRVN. ifi firi fufficiebdt,fed idm mi’itein inBurguniid,idm in cofinibiKUdli^e, c^uo pdrUer et Venetii etregi Frdn ci£ Heluetijs^i occurreret, hdbere dtij; coUocdre oportuit. Mem ini dutc (^uoiiinter c£terd Princeps nofter ijudndoq} ndrrdre folebdt,cum dd V efontiunt Sequdnoru cr iinperidlem ciuitdtem,nonddmoduni copiofdm mdnu hdberet, fed indiesgt;ndioremdC£-fdre expeildret,dc interim ex more nonnunqudm cu primoribus ciuitdtii couiuiddgitdret,Gdllos ho/les Imperdtoris duiu quorunddm ddiumento cldm md^ chindtos dtq; molitos foijji, ut perinßdidsPrinceps no/ier cum fuis in ciuitdte nodu opprimeretur^dq; itd /iâum fuijfet,niß ingenu£ cuiufddm puell£, qu£ proditionem dnimdduerterdt,cr ddolefcenti£ illius miferebdtur, beneficia de indice ferudtus fiiifiet. ltdqi re intelleild,mdnuq;fiid fitmptd fub ueßierü eô loci, quo hofles irrupturi erdnt, cldnculum per git, eosqidduentdntes de tdle nihil opinites itd excepit, utnuUuseorum nifi ^gdindeuitdmfudmretulerit. Tdlium dutem ficinorum zyfirdidgemdtiim multd qudndoq; inter coUoquendum conuiudndumq; qt de fe ipfe cr de Mdximilidno, dlifiq^ fuis comilitonibus commemordre dtq; recenfere folebdt.qu£ fi med quidem fententid non omnino indignd ejfient, uti in Ûterds refirrentur,tdmen cunos in hdc ordtione bre uitdti fludemus, plerdq; idm omittendd,dtq; in dliui fepusrefiruddd putdmus. HocfdtiscofldtCdfdrein principid
-ocr page 188-tM ORATIO FVNEBRIS
principle noflri opera fludio^i in re militari deleÜa tum,grauißimis in rebus ac periculoßßimis tempo-‘ ribits multos perannos,crab ipfa adolefcentia uj'unt fuilfe,eiusq; fidem,induflriam,folertiam ac ßirtitu^ dinem multoties per]ßeäam habuijjè ,atqiobid pri mo acßummo apud ße loco effe uoluijße. Qjçem mini rum talem longo ußu, dubi.t etiam çr aduerfa ßepe firtuna expertus eJJêt,qualemThefeum Hercules, Achiües Patroclum,^^ Aeneas Achatemfuum.Atq; bicc quidem rudimenta fierunt ac tyrocinia princi^ pis noflriindifciplinamilitari,Maximilianomagi^ flro cyfirmatore. Cum autem uirilem togam indu^ tusiam efl'et,de præmio etiamCtefar,quo eum hone^ ftaret,remuneraretq; cogitauit. Erat tune forte iUo ipfo tempore duci Auflri£ Sigifinundo, diuiti opum quidé,afl debilis cr inflrmi corporisprincipiuxor rehiUa, Catharina Alberti duds Saxonia ^Mißni£ filia,Georgif quondam, ç^nuncHenrici fl-atrum ßo ror,uenufldtis eximi£ ßoemina iuxta ac opulentißi^ tne dotata decus ßexus:qu£iamuitafun{lomarito etfl à pr£flantißimis Germani£principibus aliquot in uxorem ac matrimoniu ambiretur,Maximi!iaiio paranympho tarnen noflro PrincipinupCit,flmulq; illa duda natiuos in Auflria ad Aenu e::;- Tauriäflu^ tnina tradus, h£reditariasq; prouincias gubernan=‘ das contu!it,quas toto quinquennio ipflus nomine fumma cu laude adminiflrauif.atq; quu in has partes crebri
-ocr page 189-ERICI DVC. BRVN. i/j frehri Ture drum hofliumq; drcuiacentium incur* fut fièrent, eos quidem ita prohibuit atq^ reprefiit, utfiepemultosirrunipentiummanipulos erneci da retfcr in figduerteretageretqi.îiam cj figt;rtiter cT fideliter bos trdâut finesqi fibi ab Imperatore credt tos tutdtut eft, or multa priuata quoqi beneficia iftt genti,qu£ adhuc etiam agnofeunt, contulit. ïnterea dux Henricus germanus frater patriam ditionein, quam pridem inter ft ambo ip forum patre defrndo partiti frerant, communiutriufq;nomine admint^ ftrabat.Verit cum iUo tempore tarn inDania, quant inSicambrit Cauct5,tam inoccidentali quàm in orienta ’i,ftu Utah/ dicunt in maiori cj- minori Vhry fia,multa frequentiaqi beüa efftnt,(::xceu bellum ex bello ftreretur,ac frater domo patriaq^ utplurimu dbejftt,illitqi multum inter eftèt, non uifum eft tan^ dem ère utriufq^ftre,ut amboftmper perpetuoqi domoabefftnt. Jtaqjhuc cumàfratreipfotumàfub ditisefflagitantibusreuocariftprincepsnofterpafr fus eft,inq; patriam dittonem cum uxore ft contuUt, ita utnihiloftciut tarnen à Maximiliano Ciefare,qué iam cariparentit habebat [oco,totut penderet,nec ufquàm ab eo uoluntate atq; ftntentia faltem decü* ftaret aut ft'iungtretur,quin etiam unà cumfratre multo fiepe magnoq^ comitatu Cefiarem adiuuaret, riusq; caufiam ageretfrrtunas ey honores,quantunt poftet,tuerctur-tioc auté inatrimonio princeps no* fier
-ocr page 190-»y4 ORATIO FVNEBRlà fier multMmagnd^qi opes o' Jâcultdtes copioßßt^ mitfileäißimam eo injiruilißimdm fuppeÙeâilcnt omnis generis domeßicärum dc Principum rerumt itdutpo/ßetetDelidcdfuppeIlcx,crU‘(ß(Corintbiti ueterumoredppelldri,confecutuserdt,gudmfecuin in pdtridmdduexit.Aßqueniddmodumßrefieri ßo^ let,ut mdgnæ opes rdro citrd inuididin poßidedtur, ßcquoqsnoßroPrincipi contigit,ut iߣ ßcultdteS cu orndrißimd dc ß^eädtißimd uxoredcquißtic nott pducos hdberent inßdidtores.Proinde cum nuüd uid citiusßciliusqiqudmlibet res mdxim£ dildbdntur, O'dtnpUßiiniequ£q; pecuni£ dntittdntur,qudm di^ fcordid et beüo. Non deßieruntPrincipes,quimotis cüeodißidi/s dc ßmultdtibtts ßiß:eptismdximorugt;n ßimptuumßciendoru cdußdm dederunt. Ncc fconw quiete ilium perßui ßnebdnt,ßed continuis dißidi/s dtqi inßultibus operdti funt,ut non modo md gndm iüdrum pdrtem dmißerit^fedo^^s inßuper d' Uenum nonmodicumßbi confldrit. De re, cum ßrte citrd quorunddm indigndtionem moleßidmq; multd dicinequedntjdm dmpliusnon ddddm.Multd dutem O' dlid hîc pr£tereo prudens, quot qudntdq; cu ßdtre cotrd Phryßos, dliasq; uicinds gentes beUd geß'erit,inillittsdc'c£terorum dulicorum grdtidm, qudntd periculdubiqißubierit dtq; ßuflinuerit, ubi tdndem etidm bombdrdd idäu pereußus ßdter ce^ (iderit, Np» idm reßro ,qudtfto dnimo,qudm pr£»
-ocr page 191-ERICI DVC. BRVN. iff ftnti dcfortt in tot periculoßs et horridis bellis ftepe inter primes, nonunlt;luam etidin ante omnem aciem aut folus ipße, aut cum paueißtmis hoflem adierit, Plura enim funt,c]u£ in iüiusi£tatem incideruntatro eißima bella,ßrtia ßäa,cr militaria decora,multa qu£ ipßmet contigerunt, lt;]u£q; ab ipßo ada funt çy gefla. Sed horum pleraq^ nos latet, quod criUo tent pore,quo geßa funt, nec dum nati ejjemus, gt;nor» tern eius tarn propè ßturam minime fujpicaremur, quo minori diligentia ab ipfo omnia didicerimus^ Ciuadam etiam ultro ceu uulgariora, acne oration nis modum prietergrediamureyexcedamus,omit3i tenda duximus.Nec^ enim huius loci,id eft, cT pros Uxum comentariu defideraret,ft quis ea,qui£ uel ab amicis feu propinquis ei contigerunt,uel iucuda uel noxia atc^aduerfa,uelab hoftib.inflida funt,omnia hoc tempore comemorare atqs recefere ueUet.C^uo niam fatis conftat arumnas illas omnes, calamitates atlt;^ iniurioi tarn à fuis,quàm alienis iUatas, ac domi ßris^ perpeftàs magno animo aeßrti pertuîiftèat» quefuftinuiftè.Alacriteraütiuxta ftmul ç^acriter pro Maximiliano,f!ue prafente ftue ab fente dimica uit,ftdeliter quoq; amicis adßit inferuiuitq^ßape es tiam cummaximo fuo damno atq; incommode. Ac priCtcrijMm quod enumeratisiam fuprapugnis os mnibus interßit,pr£ßitq;, ac betUcofum fe,utdes cuitjuiru geßit etiä ad urbem Trebanam, ad urb em
Sibentat,
-ocr page 192-tfg ORATIO FVNEBRIS
Sib etdt, di ndudle C^fdris Augußi in Mdßilid^^uii firum ïuliunt uocdnt,/èrtiter mdnu confertd pugn^ uit.Phryßos quoq; ^uinq^ clddibuf ddficit, itd pere etidm, utintrd qudtuordecim dies ter cu hofif eoitfligeret,tdndemq;uii!lorexißeret.Idm cb^ fèjjùm in urbe Veronicd llenricum hunc Mifriite du cent uxoriifrdtrem expugndtd urbe tdntum cohort te fud netnine dlio ddiuudnte liber duit,utß quis fup^ putdret,cr quodego non femel ex ore ipßus dudiuit amplius duodecies in dcie fletit, colldtis ßgnis dimi^ cduit,cominiK coßixic, hoflem fùdit^dc uiäor dbijt» Qudrum uiäoridrum ßgnd etidmnum quidam dt^ indicid M.undiein fdcrd£deuifuntur,utqudmui{lo rijs fuis mdxime hetdri drbitrdbdtur, dpud cJ quolt;p monumetd uiiloritt coüocdtd cojftci ueßet.Plufqud uigeßes pinndculd murosq^hoflium ipfe cofcendit, inudßt oreuicit. Verum tdmen non ultrd quinq^ no» xid et letdUd uulnerdÄnter quie ißud de quo fupra re tulimus,ßre periculoßus erdt, reportduit. Gerebdt ddhuc bombdrd£ globulu fub dxilLe nbsp;nbsp;brdchij pel»
lem,quo idüus erdt in eonßiüu.Pt fcif c omnid ßlich ter,tdmen nbsp;nbsp;pro Mdximilidno Cdfdre fuo dtq^ dmi
cis. Sed Ô firtund humdndrum rerum domind,qudtn ttuquam perpetuo es bond. C£fdre idm mortuo qui* ddm ex uieinis potentioribus,inter quos tlildeshey* tnenßspr£ful dtq; dntifles erdt primdrius'.ßue ut prineipem noßru fubuerterent,ßue utCdroli quinti eleélionent
-ocr page 193-ERICI D7C. BRVN. vr eleâiotiem impediment, occdßonemßbi oblätdm pu tdbät. Etenim tamdiu coUeäti odijs dtq; inuidin plcs ni,cum ßirct principi noßro in Clt;eßire tantum prlt;e=^ ßdium eßiatqireßtgium,ut illouiuente adhucçy-' fùperflitenoauderétidquod liberet,modcrariiain fuam inßolentiam ac crudelitatemno poterant, quin diuo Maximilianoßtiißiblato in principe noßrum impetußäo irruerent. Ac cum uiderent antiflitem fuii Capitulares il!i,ßupotiM Capitales er nomine tantum Canonici, reuera autem minißri atq^ fatelli=: tes cupiditatum, erfùrorisillius,impotentia animi atq^e/ßenata audacia in noßrum principemßrri, tantum abeßutquodab ali/snonnunquam Capitulis prudentibus et moderatisßeriß[et,uel à temeritate ilUauerterct,uelaUquo modo impedirent,ut etiant ßigidum iHiCquod dicitur)egregie fuffunderent, ac ßces oleumqi flammte admouerenticeuquadain incredibüiad beüigerandumatq; inßultandumlibi^ dine traäi.Fueruntq; plané,quod Grtecis in prouer-hio eß, 7«:s e/liirTroiuets kwzç iti^ivns.VM , hoc eß,dominas imitâtes cateÜ£. Quandoquidenec tequitatis ttllam, nec iußi boniiie rationemßbi cunt prjefule fuo habendam putarut : etiamß princeps no fier caußas omnes ßmultatum er controuerßarum, quas ißi pra ße ßrrent,a populo er ditione tota co^ ÿiofcendas feudecernendas proponeret, Quinimo contra placita er paéla uetera er antiqua à maiori^ n bin
-ocr page 194-M ÔRATIO FVNEBRIi
but de prlt;eceJJlt;)ribut,tdm iUoru qudm Principii no^ ftri initd, çy utrinlt;p ddtd fide,dtq; Sigilliißrmdtd, Prdfulcufuii belldtoribui Cdnotticis dddrmd fgt;ro^ filire poüiM,remq}ßrro decerneremdluit. Tdfttdnt niinirum tdmq^ fubitdin de inßierdtdmßbi non(b^ lum diglddidndi oeedßone,fed etidm uidorid ipfdttt exobitu Imperdtorii optimi M.dxintilidni,eum idm interregnum ejJètobldtdmfireexifiimdbdnt.Adeô' prtenefitrid belli eupiditdte,neq;ojßcq fui, difcri^ minis dut periculi, neq; pietdtis, neq^ humdnitdtis rd tionem hdbuerunt ulldm,nee in eo quod monebdtur, ofjirebdturq;, nee in eo quod rogdbdtur,iequitdtem dnteponenddinputdrunt fuperbite dtque crudelitdti fute.!lt;ldmutiqiuerumefl,nee ipfe Epifeopus dtque Cdpitulum fdlud eonfeientid inßeidre unqudm pote^ runt, quin proximo ubi Eomdnum imperium mor^ te diui Nidximilidni udcdret,Antifles ipfe Hildeshe^ menfsduxilio Henrici duels Luneburgenfîs,dc bel= iieoß fuperbiq; Cdpituli fui perfudßone dtq; infligd-tione, mdximo militum et equitum numero confcri^ pto dtqi coUedo : etidmß iüo tempore ueluti prin= ceps Imper^ pdcem eius zy trdnquiüitdtem ßieddß fe,ftdutemq; conferudffe debuiffet, dd drmd ultra proßlift. Acitdprimum KeuerendißimumiÜußriß ßmumq; dominu Erdneifeum Adminiflrdtore tiyn^ denfem principis noflri dgndtum inopinato contrd ius gentium,contrd fdcri imperij ordindtionem,du= rcdm^
-ocr page 195-ERICI DVC. BRVn. V5» rèdmcli BuUam, zy communis pacis promulgatam confiitutionem in facrd hebdomaddjcum 4 Chrijiitt^ no populo merituin crpdßio CbrijUfaluatorisno-firi ,per uniuerfum Chriftidnu orbcm reli^ioßus alt qudnto,tjuàm alio tempore meditarh crfuü reatum Chrißiani homines agnoßcere pr£ctpue atque luges re foieant debeant(i;,ui publica armisq; inuafit.Cis uitates, oppida,arces,uitlaseius,crquicquid ta= hum effet,quicquid ibi ofvnderat, arripuit, afflixit ac perdidit. Neq; hoc tanto tarnen Jicinore conten= tus,mox ea ip fa ui uiolentiaqÿ fua in fines quoque ac ditionem principis noflri fefe conuertit, eamqi ex improuifo nulla occafione data, nulla pr^monitione fislt;!la,difiimulato quern peteret ,nulli5'( quod Plato uocat TireÄi/asi/ «KHfvn70i/)ficialibusmißis,nec }nore,iuréue belli obferuato,non repetitts rebus,no betlo indiâo,quodàmaioribus noflrisufurpatuefl^ Qjiorittl cr inter barbarosetiamfieri ßlet,tempore quoque facro .Btquo id à facerdote adeoqi Bpifcopo minus expeólaretur,nequidflgt;acijadcircumflgt;icienduops preßis ejfet, nulla iniuria laceßittts, magna latruncu nbsp;nbsp;^'^diceii-
lorum cohorte, no confinia ac uicinia modo ditionis cerono huius,fedipßmmediaminuafit,inceßit,afflixit, ex-drfit,atque diripuit, Oppida uicosq;circum circa quaquà cum exercituuerfumiretuaflando flagrant (jo, arcesq; etiam oppugnando,atque omnino depo^ pulabundo fimilis,Dixijfesno Epifcopumluiflè,fe^
-ocr page 196-i6o ORATIO FVNEBRIS
expildtorem ac latronem, non paßorem fed pr^edo» nem,tdm feuitumeß undi(juaq; atrocißime. NdW perfefe opulentus cr fiiliofui Epifcopu^, de quorun ddm potentium conßgt;irdtione duddx,fui uero Cdpi^ tuli zy Cdnonicoru priecipue neßrio impulfu per=‘ citui, ddeoq; vnmdnii,nil niß excidium ditionts hu=^ iuf in dnimo hdbebdt dc meditdbdtur. Itd^j oppidd, tnunitiones de uillds dliijuot eduidtq; ßtrore expu^ gnduitßneendiß rdpinii udßduit,miferdi d^rieo^ brunt ßeultdtuldf mifere perßdit- Nee plebeni mo^ do,uerum etidm fdeerdotes fderdmétd Chrißiin fuü mdnibtes geßdntes,feqi Uli'S tueri eondntes,trueulen=‘ ter oeeidit, fderd loed, templd demondßeridßgt;olid= uit,deudßduttdeprophdnduit,neequidemipfisEe^ cleßiefderdmentis, dut ueßdlibtii uirginibtis peper^^ cit.Etqudmuis huie uioldtori pdcis Epifeopo ,fuisqi aßfeelis db optima iüo de iüußrißimo principe ceu tune imperif uiedrio, Eriderieo Sdxoni£ Eleäore pdx indiceretur,tdmen hoc iüe contemnendo dß)er== ndndocfi furdd dure pr£terift,itd ut tum demum poß indiéldpdeem, qudßdnted nihil pdtrdßetjeeu oeßro percituf, dd grdßdturdm mdgismdgif^ ruereuifus ßt,prouincidm hdne populumq; mifere uexdndo,po puldndo,moleßdndoqi, donee principi noßro eiusq; dßini duci Henrico drees oppiddq; eripuerit,folo £qudrit, dc confldgrdrit,dn itdßrtdße inuidißimi imperdtorisnoßri Cdroli Ciuintiele£iioné,utdnted
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meminimtn.
-ocr page 197-ERICI DVC. BRVN. ttf* memitiimiif,qu£ in iUa ipfa tempore inciderdt,vnpe dire potuijfet,qucinddinodum bxc res pojiea. Vuor== }ndci£in Cowijts comm C£fiire, principibusdcfld tibiismdnifTjlata eJldcpdteßiilä.Cumitdq;uidi/fet princeps no]ierEpifcopum,necpdcis nec£qui bo^ niiie rdtionem hdbere uUdm, eurnqs nil niß ditionii fu£dc fuorum exitiunt in dnimo habere dc médita^ ri^ddiunâo ßbi Henrico duce tanqudin exfrdtrefi~ Iio dc conßuddtariomd propulfdnddm iniuriam turdli deßnßone iufloqs dolore perduâus, pdtridnt tueriatqsdeßndere condtusefl. Nihil emm hdc illi carius unqudm ßiit. Itdqs milites confcripßt, équités adduxit, fubditos conuocduit, cdflrdqj metdtics efl. Infltmmd conflituit conferere mdnus cum hofle flu= perbißimo dtq; inquietißimo.Quod ubi iUe con^^e^^ xiflet,drcem,qudmobflderdt,Cd!empyrgum,prin= cipisnoflri,reliquitinuitufdc difceßit. c^uanqudm dutemhoc tempore ob leélum exercitu in potefld-te noflri principes fiiiflèt,pr£cipud hoflis oppidd,dr ces,dcmunitiones dggredi dtq^ expugndre, tdmen ob mdnddtdmaFriderico pdccm,etidmß Idceßitus de prouocdties ad tuitione effet, a ui tdmen ultra db= flinuit,quod maioris pdeem quant hoflis improbita-tern uiolentiamqs jiceret,flqs ad ditionem ac dicece^^ ßm Verdenßem uertit.Et hic quidem flrtuitô utrin-que concurrüt nofler er hoflts. Ventum efl ad arma iniquo loco,z^dntequa noflrorum aduentaffet excr . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n 3 citus't
-ocr page 198-igt ORATIO FVNEBRIS
citui pr£fertim equefirii, dcpriu/qudtn dcies tiiïd d tjoflrH itiflruild ejjit,inipetu in primes faâo db bo^ flibus^inter quosErice pdter tuns erdt, quiutfirti^ ter conßitit,fic qui poß principid erdnt,ßigdfiß feße in pedes conijciunt,ßbi^ itd conßilunt. Et ecce cum iüosidin fecuturosfeputdretpdter,medios ipß inter hoßes cum pducis ßiteüitibus drmis obruitur,d focijs deßertu^.Efec deßßit tdmen hoßem,qud licet d^ cerrimepeteredtq;extremd experiri,ßq; ßrtißi^ me tueri ex equo,donee irruentiu ui undiq; etreum' feptusdtque etidm uulnerdtus,non mindnti quidem uÜi dut pulfdnti ,fed tyroni cuiddm equiti,queßrte fibi obuium inter conßigendu hdbuit,nihil minusßt^ ßgt;icdnti ßß ultra dediderit, de ueäus ße eß Celldm, tentusq; liberdli er principe dignd cußodid,du duo=! Jtdli Tdled nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fnilid dureoruAwfop ßeu redemptionis pre^^
yocdnt. nbsp;nbsp;f*“’” prddiäo Luneburgeß duci exoluißet.Res h£c
Cerbeti trdnßild eß illußrißimo iüo dc prudentißi=gt; mo principe Sdxonilt;e Triderico drbitro ßeu medid^ tore.Verum inßlicem hue er indignu cdßum ne cub p£ Erice pdtris tui dn ßuorü, dut ßrtunx uerius dd^ feribendum putdrim, nonßdt'n teneo. qui totmdgnis er dtroeibus extrd ,ßed ßliciter geßis beüis dc poti^ tis uiâori/s pro pdtrid tdndem dimicds,ceciderit.At qui nemo, ut pr£cldre Cicero dicit:ßrtun£ßlicitd^ tem deße ipße prueßdre poteß. Exißimdnt nonnuUi qui interßerut,ß quos decebdt, pdtrem ßecuti ßiß
-ocr page 199-ERI CI DVC. BR VN. igf fent,^in dcie confliti/fent, eo^ianimo ([uopater^ dimicdffint,Mdrtii dleam longé dliter cdfurd ^ijjè» Quemddmodu dutem in C. C£ldre fugientem exer^^ citumßflente, inßgnis firtitudo coj^icdtd eß,ßc ßr titudinis fummie argumentum in patre ßut,qu0d uel cum paucis militibm hoßi fe audailer opponere, ^uam cum magno cr degenere exercitu turpiterßi^ gere maluerit,fe^ milies moriturum potiies, quam ut tantu dedecoris in fefe admitti pateretur, etiamß non imprudenter a Demoflhene diäumßt:Virum jit gientem denuo pugnaturnm eße . Quem non tant fequi maluit Princeps nofler, quam Ageßlaum illunt Gr£corum Imperatorcm,quem hißori£ pr£dicant, quo ties cum hofle cofligendum eßet.Primuomnium in aaemC quern morem etiam ueteribus Germano^ rum ïmperatoribus juijßc Cor. Tacitus autor cß') prodi/ße, nee unquam de jùga meditatum fiiißi, cr ob id quoq; mirißce dileélum à patria populoq;ßto. Quod er idem de Alexandra memoratur primo lo== co femper periculis fe obieélante.Cum autem omni-bus in rebus cafus ( ut inquit Ouidius ) in cuentu eß, erßrtuna dubiaatqs incerta, tum in bellispr£ci-pue, no eß hic caßts erßrtuna tarn inßlix ßneßa^s • duceda, quam uirtus Principis noßri ßrtitudoq; lau danda, qui quod potuit ac decuit,pro patria ßcit ac pr£ßitit, etiamß eins uirtuti non re^onderit fuc^^ (eßus, Eß enim heroicum jnaximé er laude plenum
Il 4 quoi
-ocr page 200-t^4 ORATIO FVNEBRIS quodüeâordpud Homeruin ait, iiç oîan/is cc^isä! «HwaSicfjt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ttri«T^aî,Hæc pugna nutem qud=
qudm non pduci ceciderunt, tarnen cunt crnofler exercitiK noitdum aduentaffèt, crpleriqj initio gam capeffèrent,minui crucnta fuit, prafertim cunt princeps nofler,cteteriqi primores moxdb ingreffo confliiiu db hoflibus cdperétur,inter quos erdt quo^ que Guilhelmus dux Brunfutgenßs Henrici fi-dter. Neq;uerô exigud ßiolidex hdc uiâoridretuleriint hofles, cum prêter drmdturdm noflrorum opesqs etidinflngulorum corporum cdptiuorum cenferen= tur. Hine iufld rdtione rfc pietdte duäus cum ergd pdtruum, tumfrdtrem juum germdnum dux Henrik cus,denuoflbi militdres copias qudfcuq; in tdntd tre piddtione dc celeritdte hdbere potuit, dd illorum li== berdtionem dcciuit.Klec udnu hoc fùiflèt inflitutum, nec inutilii condtus dd iflorü dbflqi omni icidurd re^ demptione,ni httic fläo tres iüi prucfldntißtmi prin= cipes Eleäores flefle interpofuiflent^dc ceu medidto^ res,ne plus qudin dnted fliium eflet ,fdnguinis humd ni effunderetur, dc dlterd pdrs omnino dd internis tionem profligdretur,intcrceßijJent,Alberttis!^o= guntiniis Archiepißcopus ,Fridericus dux Sdxonid, çxiodehimus MdrehioBrädenburgenfls, Hißceni^ mirum intercedentibus copia: dc milites rurflis di^^ mißißunt:,crres cum Epifcopo dtq; Cdpitulo cordnt illis tribus ceu drbitristrdädri coepta in bunc mo=‘
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dum:
-ocr page 201-ERICI DVC. BRVN.
ium:ut ß qua iniitui bißrte coponere/!t,Ca;fdripos teflofejjet hatte caufamfuafentétiadecidereacd£=gt; ßnire, ueluti h£c tota coiitrouerßaßgt;eciali quodam compromißo à didis principibits arbitris complex: xlt;t efi ac comprehenß. Atqui dum ifla Cerbeti agutt tur, qui locus ad earn rem deßgnatus erat,ac ceußj‘ ro contradidorio diß:eptarentur,uenitex Hißtania Ctcßrin Germania,adeoq; Coloniam Agrippinam, quo utramq; partem,ipfumq; Hetiricum maioretn ducemLuneburgenfem adfe dementer uocauit,iuß‘ ßt^ ut utrinqi cum adis cauf£ proximis in comitijs Vuormaci£ cor am ßta Maießate,^ c£terisprinci pibies ac flatibus coparerent. Fecitqi poteflatê C£* far principi noflro, ut citra iurameti fui, quod in pu gna captuspr£fliterat,uiolationem,quantum damni atqi incommodi in hoc beüo ab Epifcopo eiusq^ C4= pitulo (lt;c duce Luneburgenß perpeßus ejfet, reflr=‘ ret. quad tanta dexteritate atq;decoro principuin corona circum/èflùsflcit,ut nemo rediusmeliusq} potuiflèt. Auditis igitur utrifque partibus C£far,a( cognita caufa, cum iUas nee amice tunc pacare, nee fententia difßnitiua propter alia grauißima imperij négociaatqi impedimenta dirimere poflèt,pacent interim dum id quiret,utriq; mandatatq^decernit, ne quis earn fub proferiptionis pœna uiolet tranfgre diaturûe. Quodecreto etßPrincepsnoflerfefeue» hementer ÿrauatum fentiret, utqui l£flise^ßo=‘ ' ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n ;; liatm
-ocr page 202-ORATIO FVNEBRIS
IwttM cr cdptui füijjet, tdmen ne qud uoci AugufldU minu^ je cum Renrico duce dgiidto ßto objei^uentem priefldretyconfenßtlubensuolen/quedcrdtum id mne hdbuit,lt;]uod Imperdtor decreuijfet, exiflintdns idem lt;]uoq;jiâuros ßii/Je dduerfdrios. Verum longe jecuf dccidit, proij; dnimi fui impotentid dtlt;^ libi dine EpifcopM multi/iridm uoluntdti dt^} mdnddto Imperdtorii obflititdcrepugndint: uideUcet cdpti^^ uiirurfum mulädtii ej in grduiord etidm uinculd conie{lK,ne dlid cömemorem innumerd .Nihil enint minus qudmpdcdrihosmotuidutpdcem coßitui uo luitEpifcopuibeüdtor.Eroinde etidm cum Cd fdred Mdießdfßbi expugndtdf drces dc oppidd interim donee res hdcplene dtqs ex integro trdnßgeretur, credi uoluifdt,noluit moré ger ere, nilniß belli per petui cupidus,tdntd drrogdntiie dtq; fuperbid Epiß copui,utfudmipfiusuoluntdtemdtqi libidinem uni= uerfe Clt;efdre£ Mdießdti, reputdtioni, dutoritdti, prieeminentid,excellentid: atejs iuditio dnte ßrret. Tdm uerum eß quod dpud Comicum iUe dif.homine imperitonecunqudm quicqudm iniußiusejfe, qui ni fiquodipfefi,cit,nilreéluputdt.Qjtocircd percufi fori Epifeopo dtqs infdno etidm dccidit, quod com^ muniter tdlibui folet dccidere ,qui, ut in eo perednt, amdntpericulum.Hunc enim fißum incredibilem dt que infolentid ergd fe fuumqf decretum cum uideret Ciejdr,ddßdtut£ decldrdtionem dduerfm inobedieti , . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tern
-ocr page 203-ERICI DVC. BRVN. 1^7 fem,plt;iciiq; uioldtorein Epifcopum procedi iußit. Ac huiui pan£ cxecutionem inclyto regi Danine Chriflierno,noflroq; Principidc fuis mdnddt.Qui non ut iüe iniuflo in opinatoqi bcllo,fed reélo (tper= toq; Mdrte ac iegitimo certdmine,t4m prodigiofant drrogdntidm dtque contuntdcidni dduerfdrij tdndent fregerunt,itd utçyfud recuperdrent, zj de fede il~ lum deturbdrent dtq; eqcerent,pldne iuxtd illud ue^ tuf diélum: Dedi mdluin ZS' dccepi. Pdrum^ dbjùit quin uniuerfdtn illius diocœ/im occupdfent,niß idnt olimPrincepsnofterintot bellisdc clddibiismode* rdU uiäorid uti didicijfet. Eil enim boni uiäoris non folumßbi dc focijs confulere,uerum etidm fupe rdtis hoflibus temperdre.Adeo Idce/fere quidem bei lo femperßciliufeß,qudm uincere.Et quid non minor uirtus e/fed prudentibus exifliindtur,tueri pdr= td qudnj qult;erere,quemddinodupr£cldreDemofthe nesdit,7ro2iKxKi5 t/loKciii qivAxfou. 7 ttP xTHCTflCcäJ yxAiTTompop auM^Epifcopusc;' fui feâdtores CdnoniciÇquißrtund /ècundis re^^ bus frdäi,/iäiqi fùerdnt multo fuperbißimi dtque in folentißinit)non folum priudtimßbi nihil neque o^ pum,neque dignitdtis pepererunt illo tdnto dufu, fed zy'idmlongedmdioribusdcceptd bond intolerdbi= îi duddcid dtq; temeritdte dmiferuntquorum etidm-numEricedimididretinesiuflißimo titulo pdrtem. Acquißuit enim lüd légitima beüo de fummd uirtute ■ - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ pdter
-ocr page 204-ÔRATIO* FVNEBRIS pater po tcflitis fuperiorii dutoritate dc iujjït,dle tionem fudm,çx pdtridm db iniurid tdin contuinacis Cr fuperbi hoß^ tucndo, iüdmq; qudjjdtdm, con^ cufjdtn, ZSquot; propé in cinerem. reddädm rurßti ce» db interitu uindicdndo. Hocq; ßilo uerc ciuicdm, qud nuUd dpudueteres honefltor fkit, corondin me^^ ritia eß. Cum enim koßis iUe,cr contrd natur die er diuinum intÇuult enim diuui Pduluf omnem dnimdtn poteßdtibut ßiblimioribiK ßtbditdm erobfequen^^ tem, ddeoq; Epißopünon ’iirÄnK7Ki/,ßed ccuccx^ii elfe) drtnd prior fumpßlfet,belldq; praeter dtquu er bonit noflro Prtneipi int»lilfet,meritM duddeia: fui panasDeo ultoreper/öluit. Vtrumdutinhochoße fuperbidm prim memorem,dn crudelitdtem ƒ Sine dubio crudelitdt grduior eß,dtqidtrocior.lnquem tarnen no dnte retundendum proeeßit Princeps no» fler,qudm ubiomnes düegdtiones dpud iüum diffi^ ciles, omnes iurii er iquitdtis dditm non interclufos modo,fed er plané reieélos atq; contemptos uide^ ret, dpud quern nonim, æquitoi, non mifericordid, non uicinitdf, non bonorum uirorum dc Principum interceßio,non dmicorum uoluntdi, non cuiufqudm ne Imperdtorv! quidem dutoritas, non religio ip fa udleret,fed qui ßatuerdtipfe cum fuis pnfrdâis Ca nonicif er Cdpitulo idßbi optimum elfe friiu, quod ipßs uenißit in mentem,prießrre bellum pdei, Prin ripes nojhos armis obruere^patriam populari ac deudßare.
-ocr page 205-ERICI DVC. BRVN. 1^9 deuäjldre.i^unciudm proßäo in c^umcineim uicinunt Princeps nofter dnte hunc hoflem tdm exarß t : hunc dcnic^i ipfum pertulijßet,ß humano modü,ß ußtdto more,ß deniq; uno dliquo in genere peccaßet. Sed cum perßrreno poßet, nec deberet tcuitam ißorum inß)leiitidm,contumdcidm,contemptum,crudclitd^ tem,ßupcrbtdm, iniuridi, cum omnid ßud commodd, iurd,beiieficid, iliorumfcelere dc mdlignitdte perdi uid€ret,hoc fldtuit,prlt;efertim cu d Cießdre ipß» priC^ ceptum eßet, dut horum iniuridi légitima beüo uU cißci dc perfequi ,dutß opeduxilioq; iuris deflitue^ retur, urbes dc fedes fuds relinquere.Efl ergo hic ho fiisßc,crob intolerdbiles iniurids ßmul ,^ob im» perdtorid decretd,ob imperdtd, ob iudicdtd impu» denter dc fuperbè dßerndtd dtq; contemptd,non db hominibusßed dDiß ipßsßdäus, punitus dtqi deie» äus.Hinc idm poßedneceßdrio ddduäus pater tuns Erice,cdflrd,drces,oppiddq} mdiori cura atq^ im» pendio inflaurare, rurßisq; communire, qu£ hoflis ilie inudßerdt anteßncedijsqi coßdgrardt. in quibits, cum iam grditdior ndtu eßet, er 4 bellis ultro ßria» retur,fedulttsßiit,ingensqjfludium coUocauit^edi» ficandis er conßruendis, nec ueteres modo arcei qudfdam db hofle coneußds reßcere er inßdurdre fdtis hdbuit, uerum etiam noudf ex ßindo dtq^ inte» gro conßieuds iuxtd dc firmas ledificduit dtq^ extru xit, cumin perpetuum fui nominn de ceutroph£i . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cuiujddm
-ocr page 206-tyo nbsp;nbsp;nbsp;ÖRATIO’f VNÈBRIS
cuiufdäm )nemorid,tum in neceffariom ac utile pró^ uincia huiui propugndtionem. Eximittm enim rem ac dignam principe exijiimdhdt,effe uel conuulfd dc dirutd erigere çy inftdurdre, uel de integro Jjgt;eild^ bilid QT exceüentid operd extruere dtq;firmdre.ld^ circo prateriUiis eximiMdrces Cdleinpyrgum,tunc etid di hojie inexpugndbile, prater Coldingdm, O' l^eoflddium,udllo,dggere,murifq;nouiSdcfirmißi mts cinéldf dc communitM,etidm Ericipyrgum,qud de fuo nomine itd dppellduit, noudm dc munitißimd ßc ex fùndo eduxitpdrduitqj,ut certd dtq; inexpug^ ndbilid pdtrije propugndculdiCr fubditis tuendii ceu qujeddindduerfitsuimhoßium d/ÿld uideri poßint. Ne nbsp;nbsp;nbsp;de Edttenßenß oppido loqudr, quod ß quem
admodudpdtreinchodtum eß,dbs teperficietur,ßn guldriideßrtißimlt;e munitionis loco hdberi merito quedt.Atq; htec opéra quidem magnified cr impen^ diofia non ad oflentationem o' luxum,ut firtdjjè'alif quidam uanitatis ftudiofi de fumptuu prodigi Princi pes nunc /oient,fed dd totiuf pdtrite populiq; falutem dc tuitionem educere uoluit o confirmare, quôd in fdlute fuoru de Reipub.fudm quoq; fdlutem repofita e/Jè exi/limdret.Neq; enim /atif fibi putdbat iUd be^. nefiniloru ac rerum geftarum tantis/üdorib.apud di uum Mdximilianü adeoq; in uniuerfo Germanite reg no pdrtam /imam de laudem (ob que mérita etiam^* num quotânis donee uiucret ex Augufialififco hono rifieunt
-ocr page 207-ÈRICI DVC. BR VN. 17t tißcum munui fumcbat)apud poßeros fufßcere, nifi etid hrs monuments erigendi^ b^redibirt prode/Jèt,rurpe eniin putabat fenes languere,fe^ prorfui deßdiie dare,ut cut ntagii quod, bleflor ille äpud Poctä ait,placeret iJiavAn (ivS-oiirt ^o ^(gù ytfxs yifóyTai/.uidelicet ut et cogitatioes fuM exercitationesq^animiadKeipub-utilitatem conßr rent [enes,et iuuentuti in hii reHa exepla prlt;eb erent. Quiauthonefltsacgrauißiinislaborib. exercuißet iuuentam,uirilem xtatemßrtißimisßäis et rebus il lußribus adomaß'et,feneäam fuä quoq; ignobili otio torpere indignu eß ratus. Ad quod populäres etiant operas et tributa conßrre non pror/usßtnt grauati, cu uiderent illa non in luxum autres leuiculas,ßed ad fuammet utilitatem ac protedionem inßtmi. Nam fi quishocteporeprincipualiiis,certe pater tuus't^t AóuTüip utinOeconomico dicit Xenopho hoc eß,uolentib.imperauit. Amabant eum ßui dues, quorum obferuantiâ et beneuolentiä,ßiam gloria ex ißimabat,ac illoru falute fuä cotineri.Hüarem apud eosmagis quamelatujcomempotius quam ßßofunt fe gerebat. E t quod ego in principe laude dignißimu eße iudico,ßtorum querelas aquo animo audiebat, easq; ex ^quitate difceptabat.Probos laudare,erran tes increpare,bonis adefj'e,calamitoßos confolari,ege n'is fubuenire folebat. Ex quo etiam magna in eum fides Qrconßantia iüorum extitit;cuius rei uel hoc ' ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non
-ocr page 208-t7t ORATIO FVNEBRIS
TffVfyoSj propugna (ulum er
non omnino obßuru efl drgumentum,quod cum ho» ßn illepopuldbundtüpdßim contrd ipfum er inßos fubditos grdßdretur, erittnt Cdlempyrgumquoque propugndculum firmißimum iuxtd dc principdle, praß diu. er quod princeps noßer ceüdm pendridm dtq; nu» trdnsldte 4 tricemdul£futenomindrefolebdt,inudfuruie^et,re munitioni» Uili^ldribusfuii ßrtuniiq; omnibiK coloni dreunt» but.ntemi^ circAfUrdstuendie conjeridindjsqicurd eos maior nitSophoc. ßtnrum ß,cultlt;itu iniurid tenait. Omitto iam, in Tyräno. ingentes illi ac horribiles Rußieoru motm pdß ßmin Germdnid ßiperiori tempore exißerent,dc multd milid non uno in loco c^ederentar, non hic ne» minem fuorum,necj^i träquille ipfe domi uixitmodo, fed er alijs quibufdd territis principibus contrd ßtos tumultudntes ßris duxilium tuUt.^iecudcdtplurd idm hoc loco populdrium ergd ipfumßudioru exent pld recenßre:illud in coßßfo efl,dc fdtis conßdt,mor tud priori uxore, è c^iid niß uniedfilioldm fußulerdt in uigintidiinorum decurfu, cum ob atdtem proue» ädmfirtdße non hdberet in dniino dlidm ducere, o» mnes uelut pro pdtrid intereeßiße, dtq; comunibui uotis poßuldje,ut ex ipßo htcrede pdtrid, qui tu nuc es.procreatu hdberet,operdm ddret.ltdq; dd fecun» ddfnuptidsilluflrißimlt;edc pientißimd; domina Eit» fdbethalodchimi Mdrehionii er eleilorii Brdndeit burgenßs Eilia, mdtrtf tua idm bene däd decurfdcß tetdte perrexit, propter ßmmdm er
-ocr page 209-ERICI DVC. BRVN. lyj ergn fuos zx hdtic pdtridm pietate .iSlecres utla fiiit unciudnt, qutcper omneuitdmipfum exhildrdritff;a gK, qudm ubi te ßbifiliu hicredem ndtu dccepijße. Tu uiderii ut er pdtern£, er qudtn de te omnes hds bemui,expeâdtioni mdxintte olim rcJpondedS.Ci rtè pdtrem de fubliminibutiuxtd de infimn optimème^ ritum,eius(ii induftridm,fidem,et integritdtem,dni^ mi^ fortitudinem er conftdntid,in multii ßepe md-gmsiji periculii pro Repub-erpdtrid fufeeptis con~ Jjgt;ieud ßiiße,dc prie Cieterii emicuiffe pdldm e/l.Ncc minuiquoqjfemper ingrduißiitw rerummdximd-rum deUberdtionibuf,ingenio,coßlio,prudentid,er dicendi dexteritdte,qudm corporis robore dcfirmi-tdtepreflittjfeudluijjètji: eritd udluilj'e,utdbhoc etidm imperdtore Cdrolo frequenter in numerîi eo^ rum cooptdtiKfrt,quibusdrdud, grduid,dtqi tmpes ditdfdcri Imperif negocid, et cduße in publier prin= cipum frßionibus er conuocdtionibus comitteren= tur, fiiudiui ipfe,qui eum pdtriie ßuie ferudtorem grd uißimiuiriin celeberrimd cocione dppelidrét,quôd cum Außridcis dd Aenum pdrtibus, ut idm diited di= ximits,priefrderet.Hieq;tuncutplurimubdrbdroru incurfronibus inßfldrentur, in fummd eos reru dngu ftid nonfolum ferudfret ßepe, ueru etidm dmplißimis benefrcijs orndjfrti Ad hec cdndore frnguldri frit, frdudis de doli mdli inimieißimus, icqui obferudntiß=^ fimus, iuris quoq^ iurdndi religioné principi copri= fnn
-ocr page 210-174 ORATIO FVNEBRIS
mis colenUdm ducebdt, ex ^uo etidm dfgt;udfe c^udnt fidè femel dedi/fet Ctefdri,tmioldtdm dcfirmdm re=‘ tinere decreuerdt : itd ut quiduis pdti potiui pdrdM ejjèt,qudm ddtd Jillere.Ke^uli opinor illim Romdni in hoe imitdtui firtitudiné dtlt;j; confldntid. MdgndM enim iufiurdttdi uim, cr ciuoddffirmdte,et lt;]udfi deo teßepromijfum e/Jèt, idrdtum omnino dcfirmum, adeo^ifimpUeiter tenendum eff'e,exißimdb4t, nub Idm ddmittens (junerenfüe ldtebrdmperiurio,cum et nullum uinculum dddßringenddmfidem iureiurdn» do mdiores drâiui eße uoluißent, erde nuUd re db ligentiai, ut Cicero perhibet, lt;}Udm de iureiurdndo iudicdßinLErdt ^uog; in ed fententid,ut de publicif ritibuf inEfcleßd dc morib.dntiquisßcile quid prb udtim dut temerê mutdri no exißimdret : prtefertint cum uideret hoc tepore uulgus fub prtetextu Eudn^. gelic£ libertdtis intolerdndd qult;edd ddmittere.Jtdq; puhlicdmreligioniserEcckßdrum emenddtionent poßuldbdt erexpeâdbdt,in qudßmmi Principei er Pontifices citrd bellum dc tumultum de tdntis re» bus decernerét, dtq^ coßituereut in Chrißi gloridta ac publicdm fdlutem.Decldrdns dbunde dd hoc quic quid Opis oper£cjiddfirrepoßet,idßproomniui» rilififd lubens quidem,cr ex dnimo coidturum eße, Ac cum quieddmfu£ ciuitdtes uelutiHdnnobrienfes Gothingenßs, er Northemif renoudtdm Eudngeli» cdm doHrinam ultro recepißint, çrfi primum non» nihil
-ocr page 211-ERÎCÎ DVC. BRVN. lt;7; liibil offrndebittur,eô quod (e non filutdto nbsp;nbsp;nbsp;inui-
to jidjjènt, tarnen Principum etEpifcoporum quos rudam,qui fuos dues de fubditos propteredgrauifi fimo odio pro/èquebdntur,dc panis etiam ob id ads fidebdnt, exemplum minime eft imitdtus: etiam fi i quibufdam,qui uel luxta Synefiu, 7011 oùpttifojj t/«' fiomp jHfw Tt TTt^J^ap TTfia- JiÿomxSj ut eft apud Comicu, auderent, nec raro nec leuiter inftigaretur. Sed ut maximo c^firtifiimo animo e» rat,in hisfefi ipfe contra iftorum uoluntatem ac ims petum ita cohibuit, ut in talibus nihil unquàm atros dus tarnen aut crudeliusadmittere uel ftatuere uiftus fit. Autfi qua etid in his culpa ßrte tenebatur erro= ris humani:bomo eiiim lùit,ac humani nihil alienu à d fe putauit, d fcelere tameabefie procul uidebatur. Id et auerfabatur plurimu ac£gerrime firebat mus tuas illas Principu criminationes,tâ ubiq; infolenter editis libellis in imperitâ plebecula ac uulgus ftgt;drgi nouo at^ infolito ,utipfe diditabat more, ut aieret Germanos principes hoc modo externis quoqj natio nibus fuaru reru et controuerfiaru ignaris ipfis fife deridédos obtrudere.vixqi ßit alia res, quit eu hoc tempore magis turbaret, quod indignam Germano rum Principu,tanquàm firtiu herou nomine ac mos ribus arbitraretur, cr radice perpetui ac vatiniani (quod dicitur) odif inclarifiima ftémata agere exifti maret: culpa uero in neminé tä reiiciebat,quâ in Seri o i bentes.
-ocr page 212-x-}6 ORATIO FVNEßRIS bentes.Jlce/iim erudites ac doâos appelläre Jok» b(tt,quosutartemfuam principibus probiirent,amp; multd ddßngere^ormodeftiie frpenutnero ut^ deco riobliuifci aiebät.lt^qiinter colloquendum(orte hi fee de rebus mihi etiam ut homini fludiofo, nbsp;nbsp;ißoru
librosuelfdltemleéîitanti,h{iud kuiter nonnuqudi» fuccêfebat, etiamfi inalijs de me honorifice fentiret. Sperdbdt dutem db imperdtorid Mdiefidte ftmultd^ tesiüdsdcodidprincipum, nequdndoqi in neruum erumpercnt,uel«(duisix iüd ueteri,uel alia qudddnt prudenti rdtione dc tolerdbili medio dboleri dc fedd ri,nemdgnum olim Germuniie mdlum ddducerent. Proinde eo nuncio quo Imperdtorem nuper in Ger^ mdnid inßriorem dduenturum dudiebdt, uehemcter gduifus efi dc Letdtus,ßgt;erds fire ut motibta iftis ont nibus imperdtorio numine prlt;efente confuleretur,et pdxpublicddtq; trdnquillitds conflitueretur. Itaq; iieet idm cr teintd letdteÇunum enim fuprd fiptudge^ fimum dttigit dnnum)cr nonintegrdfdtis udletudi^ ne effet, pedeque tunc firte Idbordret, tdmen pdulo poflqudm mdnddtis, cr uidtico me inftrudum prxk gdffèt,ip/è Imperdtorem Gdndduium ufq;,feu ut alif Geffiridcum ndUdle uocdnt,proficifcens fequitur.O tnitto qud benignitdte dtq^ ckmentid db eode ibi,Re ge ité Ferdiiiddo cr Regind Mdrid dcceptus fit, dtqs complexusmec dnte Gdndduio dimiffis, qudm Rex, cuife comité itineris, zyob longitudine, o“ propter
folis
-ocr page 213-ERICI DVC. BRVN. 177 foHi £ßu molefti [gt;rlt;e/èrtim feni, adiungens comicia Spirte indiiid,deinde Hdgfnodm trdnsldtd inuiferet. Qjiod eiM oljitiu utrinc^i et Imperdtori etRegi, guS turn ego dnimdduerterepotui,dcceptißimttfiiit,dt^; grdtißimü. Rex etid ipße non femel ddmirdtm efl ttgdtioneczmoleflii itineriifenétdm moderdte dc pdcieter fuflirre et tolerdre potuifl'e:,qud: fdnè in illi MÎ gr4UJ tdm pertulit lubens,ut etid propria udletif dints cr dnnofi corporis dliqnSdo negligetior effe id deretur.Klibilhic defympofijs, de couiuijs,et eiufce modi hildritdtibus,flue Iduticijs mdgnificis zy oppi~ pdris,quibus çy ipfe principes regdliu fdcrdrum infldr,qu£ ueteresès^t/a-ix!' dppelldbdt, excipiebdt: ZXäb Hits flmiliter excipiebdtur.dicdyin quibus ne^ ErdCinbro que fumptu pdrcebdt ullo, neq^ morofltdtem dliqud ddmittebdt,fed decentetibiq^ kildritdtem, cT htldré (utitddicd) decentidddhibebdt. Q/rdnquddutepro , more flicilenonnuqudm excdndeflebdt,tdmendturd nbsp;nbsp;mamifi
demes dc pldcdbilis erdt,minimeqi dmdrulctus.lrdf= nbsp;nbsp;ahhard^^
cebdturflicile,flicile item reconcilidbdtur,poflqudm primusille impetus deflrbuit,fldtim dd fefe redibdt, et cu oflinfb in grdtid.Etfl enim mare ndturd trSquil lum flt,tdme uentoru ui dgitdri dtq; turbdri folet, dc uix ulld priudtd domus efl,in qud no dliquddo tempe flds oridtur,nedu in Repub. çf principis duld,ut ui^^^ dedtnus uel pdcdtißimos nonnunqud bominu feditio^ Jorum crimportunorum uocibus,cr uiolentis ddi^
0 3 fciu
-ocr page 214-178 ORATIO FVNEBRIS
buf concitari.Non parcuf^nec tetmx ^it, ne in fene* (lute quidemAn fitmiliari eim congreffit mira quie^ dam acßngularis fuauitoi, morumq^ fàcilitaf,urba» nitof, CT frcetia in fermone, magna ingenij argutiat mentisqi acrimonia. Splendide domi ac frequenter conuiuabatur, ac frc quidem diutißime frnex frit, ÇX in ipßa fenedutepr^ cieteris floruitAuflé etiant ac frienterrem frmiliaréadminiftrabat,z^ cufrepe iam ijiis temporibM annona ingrauefreret,fubditos adiuuabat,relaxabat, cenßuf mitigabat. Hincnon Principem,fed patrem fru appellantes ciues,pollice bantur et uicißim quicquid uirium ßuperefßet ,neq; corpori,neqilanguini fuo parcituros eßße. Dolendu eratoptimu Principem calamitoßßimistcporibus et uaria beüoru frrtuna iaiiu atq; exercitu ; tande etia in inextricabiles illas foeneratoru Syrtes, Scyüas Charybdes, adeoq; in ipfas harpyas impegi/Jè,ut pa rum dbfrerit, quin è grauißimis oppignorationibul uix unquàm emerß/ßet, niß ßuhditorii ciuium obße^ quioßßima propenßoinhocmoleßißimoonere fr^ rendo ei fuccurrijfret,çy‘pfouintiâiam tuleuandiab hoc multipliciter implicito,^^ ingenti penßonugra uamtne tande(Öli'itt caepißßet. Etenim quißnä taab^ ßrußus ußfuäm numus frit, que no architeóli ifli ufru^ raru olfrcerint, prouintias, ciuitates, Principes,re^ ges deniqi exhaujerunt. In quos reâè quadrat illud Elacci : Hon mijfrura cute,niß plena cruoris hirudo.
Tandiu
-ocr page 215-HRICI DVC. BRVN. 17^ ï'attdiu enim uerfurajicienté retinent, donee utSa^^ tyricui incjuit,decep[us et expes Ne^uiequam fonda foßtiret numui in into.Romand plebs olim cu aliéna £re opprejfo à creditoribt graui nexu ftringeretuVt in monté fdcru pro cofequenda libertdte cofogijjè di citur.Hic (juó confogeret,nifi dd fuos, (Juos uita ip/i fiM foüisqi fortißimts no femel redemerat ƒ Pulc^d igitur O' Iduda foils uicißitudo efl,cu Principes fub^ ditis reilè prdéfont ac pdtrocinatur, ipß co tra in ne^ ceßitatibnsfideliterdfubditisddiuudturdcfubleud^ tur. CdeterÏtno mdgnd et^uidem dißimilitudine inter Richdrdu Treuirórudntiflité Maecendtëquonddni nteuoquot;principe noflru foijfe exißimdre. Hic enittt etß ex dntiquißimd Brufoi^enßu ducu profopid or^* tuf,ide uero ex nobili Volrdtenßu fomilid fdtM,nec utiq; pdr generis dignités eßet, wmé in fud prouin^ tid dtqi repub.utruqi optimuet pr£ßdtißimnPrinci pé foiße,et multos mdximosq) dd fooru defonßone la bores fofeepiße^u in mdgnd üitiC diuerßtdtefortuniC quddäßmilitudine ufus foiße,certu eß. NÎ ut dudd^ eißima nobiliü et beÜicoßßimoru hominu foéiionéy qui dduerjùs eu coßtiraueträt et hoßile exercitlt Fr «feo duce co'égerdty expedier dtcj;dcerrimo etinui^ (lo dnimo dreuitatq^ depulitRichdrdui,nec depulit ModOyUeruetid débitas db hoße poenas dreib. eiiiS de ntolitis,exegit.itd pdter tuus cotrd eu quifod ditioné infoßis armis euertéda diripiédaq; inudferdt,ui iitHd
04 (te beUo
-ocr page 216-i8o ORATIO FVNEBRIS
hello infurrexit,ut cr ea ciu£ dmiferdt c« laude recU' peraret,z^quiclt;]uidillehdbuitbonaex pdrte occu pdret. Porró Ricbardus prope quinqudgendrius ej“ ceuinuitinper eleâionécodâusadres magnas dtqi difficiles peruenit,edfqi deinde optime nbsp;nbsp;coßantißi
me adminiJlrauit-Ericus cu in patria gubernare po tuißet,propria magnitudine deßderioq; capejßendte gloria adßrtia ßitaab adolefcentiaaßiirauitimpd uidus.Quàm uerà hoc honeßu,quoddmbo bellu pa trilt;e illatu omnibus neruis ac uiribus abegerint, fedi tiones cocitatas pacauerint.Vtrunqi auteob inßgne animimagnitudinédncredibilem ßrtitudine,cr con ßlioru adionuq; cößantiam grauitate, precipuo C^ßngularißuore çj-gratia profecutus eß Maxi^ milianuslmperator.itautinmaximisdeliberationi' hus Richardo prefule, inpertculoßßimisaäibus pa tre tuo ßepe uteretur.huc ut beüi ßocium, illu ut con fultore ueneratus eß:hunc dmauit,illu ßfßgt;exit:hunc coluit, iüu obferuauit,Denig; ambos in fummo amh citiegraduapudfeeßeuoluit. Itag;etiam utrig^ob uirtutéofßcia er meritd,gueadmodu er Carolus ]m perator nepos illius de ßio the/auro drariog; honora ria ßipedia coßituitatg; dependit-Eadem prope mo du corporisßatura ßiit,ideßeiei decor,grauitas er dignitasßtmma. Vox guog; paulu ad raucedinem de fieilens, uere heroicus animus utrig;, er in aduerßs periculisgifirmus, ßrtss, minimeg; deiedus. Quid^ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liberalißimi
-ocr page 217-ERICI DVC. BRVN. t«t liberalißimi ambo,!td ut in Mdxigt;nililt;ini,lt;^ui omrtitt Jmperdtoru ßne periculo exiflimationisCquemddmo du Africdnui iUe) juit liberdlißitnu!, duld de menfd d tenerii enutritosßiiße diceres. Cuenimdlicjuddo ut to jiirtegrdtid prlt;ecieteriiducupdret,SußvnuS(]ui dd demoderdndo uiéîudulicodc ordine coflituendo dpudKicbdrdu difceptdjJef.Apdge inquit,cu ttw for dtb.ßne utqui tibi no modui dutordo eße uidedtur, nobisßtmodus et ordo.Quod tequißimum dcuerißi mum ordine dliquddo eum cenferet,no obferudre pie num et fummum iüum ordinem in coutdu. Ericu^ ue ro tuiu pdter qud no beneficentid et liberdlitdtem co luitdtq; exercuitfNemo fuit eo in coUocdndis benefi cifs,in excipiendts dlienis feu hofpitib.benignior dtq; dldcrior.Noui qui db eo humdnißime dccepti dc trd ddti honorißeis quoq; muneribuf ßnt dimißi. V ter^ que fenex in tedißcdndo mdximd impenfdßcit.Veru ne prolixiorßm, comemordtii obiter uitd de morif bus,rebuiq; geßi^ pdtrii tui,pducd nue quoq; de eiui obitu percenfebo. Ac principio quide corporii hdbi tU! integrior ddhuc uegetiorqj dppdrebdt,qud ut uel ætdi itld,uelleuiimorb.dliquK defldtu eumßcile de if cere poße uideretur.Erdt eiiim optimiCdc fortißi^ mieCutitd dicd)ndtur(e cr ceu copddidc folidi cors pori5,ftnorum de robuflorumembrorü, qudobretn neq; ßbriculdßdtim,neq:,iegritudinem exigud noce reßbipotuijfe, compertÜ fepe dtq^ explordtü habe 0 f bdt.
-ocr page 218-tSi ORATIO PVNEBRii
bat.ltaqi ad extremit etiü animi uigore fiut pfitftdn tißimuijiiec morM perfuafioné iam tu ingruentn ad tnittebat,fed etui opinwnem ex aiümts noftrts i^uoc^ cum legrotantem ipfum circuftaremui lt;tc doleremui eximere conatut eß fermone forti lt;tc confideti. Indu xerat enim in animu cum er tes fitas apud Ciefaré ex fententia perfrciffèt, et honorifice ab eo dimiffus ef^ fet,Kegé ité benignißimu ßbi ac ßuentißimü ofßtio fuo reddidi/fet, ut ea lt;etate tantos ui^ labores flus,moleßiä^ perpeJJiM,idm nuc damit in patria ad uxoré, ad liberos, ad tefiliit fuu charißimu, ad fub^ ditos expeäatus rediturus eßet. Veruidlonge ali^ teraccidit. Venit enim fumma dies ey ineuitabilss hora eius obitus,correptus profluuio et/olutione ué tris uehemetißima,ita ut inter diu ßepe,noäe ßepius , nbsp;nbsp;cita haberet cum ßanguine aluum,fexto dein die,ubi
ertaitcp« feß ad accepta Eucharifliam Deo comendajßt,non TTflcAiw«. nuUaq; poß obititfuum exeejuenda mandaßet, circa Leuißima ueßeram,cum ia ui morbißail£ eßent uires, er in de caufa cd ßene morbus iße incurdbilis uideretur lAedicis, le^ duntfenilia nißimo genere mortis animäexhdlauit. Biduuuero corpord, dntetjudm moreretur in ipß dißceßit ßto decumbent JAinimutn tem leilo rex Eerdindndits und cîi Bdudrite duce Lu tnometum douico,et ChrißopheroTridentino epifcopo inuißt fenes dußrt rat,clemiter iUu dppeüandojpieqi dc humdniter co Sophocles ßlando, Medico etid ßto Gerardo Bucoldiano uiro inTyranno doftißimopoßßiniüiusgratiÄetßtlutireliäo. in^
uiferat
-ocr page 219-ERICI DVC. BRTO i8, ui^erdt cjuoqi anted eu dux Kenricuf Brunfuigeßs,et pleriiji regu primoref, atq; pr^dpui. Nec c«rlt;j de» fitit uelmedtcoru uel ininijtroru,)i quo modo ex diui na uolutate feruari fenex potuiJfet.Aßfrti uim et in» clementidm cum mortciliumnemo uelmutareuelin» fledere poßit,legeqj hdc omnes ndtiflmuf,ut tâdèm mori4mur,cr ex bac miflra et lerumnofl uita ad me liorem multo et quidem fempiterttä tranfmigremus: nec immatura. morte pdrens tuus,nec dbfqi ßnguUri honitdteDei hoc tempore,quo multdrum certe,quie minime ueüet^^rumndrü cdldmitdtumq^ß no fliedd tor,duditor tdmé cogeretur eße^euocdtui ßt.Ac qui dem id circo ludu idm minut indulgere te nosq; ddde cet,quodno dubium eße debedt ,pdtrem tuu optimii princtpem in locu bedtorum fubldtu eße,cum Idu ddbiliteruixerit, Chriflidne occubuerit.EiDif immortdles uires corports dederdnt,dnimum quocß ijs utendi dddiderdnt,quM non foludßbi retinuit: fed pro Clt;efdre,pro dmicis,pro pdtrwdc fubditis libera liter impdrtift dtq; diflribuit. Ei parentes ditionem reliquerant,qud ipfe non ex hoflium flucib.modo ac ßruitute in Uber täte uindicduit,fed etiä opimis ßo» lijs or multd dcceßione audiorem locupletiorem^ reddiditAtdqi méritas ei grdtias mortuo prouin» eid htec dtqi Reßubl. totd dget,cr iuftißimus ab om nibus honos tdnqua dmatori,cuflodi,deflnforiqi pd' tria tribudtur. AmpUßimdm dute nunc abß^ dubio
er
-ocr page 220-184- ORATIO FVN. ERICI
er honeßißimä fuiapud omnes, quibui uti^udtn co-^ gnitm fùit:,opinion€, tibi lt;juide Erice filio de b£= redißuo pulcherrimu domeßiedrü er pdterndruin uirtutii exemplit etii ad imitandü reliquit.Eße enim lüiu^ uita tibi imago qua;dä debet acJßeculu politici iuxta acmilitarii uiri, in quo uirtutes omnes, qua: in optimo principe deßderari poffunt,emicuere, feien tia reru gerendarü,prudentia domi ßrisq;, ßrtitu=‘ do,iußitia,clemetid,fides, pietiis, quas fi cateris illis optimis er honeßißimii literaru ßudijs tuisadiun^ xeris,continuoqi excoluerK,non occidißße quide pa^^ tremtuu,fidintenobiirenatu ejßeueredrbitrabi=‘ mur .Adeoq^ qudm ex iüius morte acerba £gritudi= nem atqs dolore accepin:iK,te filio in patriam olint fidminiflrationeßiccedente,ßuperßite,re{leqi guber nante cum minori meeßitia atq; iailura deponemus. Cogitdbii igiturac ßemperoboculos habebis illud quod ßcribit Xenophon, ccfxlt;’‘''r«S«yxäiis
■srarifon/ ut boni filij nihil à bonis pdtribus difièrant.Nos dut ut generoßdm iflam indolem tua ab omnibus uitijs purä er integra Chri^ ßusfdludtor noßer ad pietate,ad optimaru reru ßu^ dia,adfui nominis laudem decusq;, ad utilitatépro^ fiélüq;Reip. dirigat,ßueat,gubernet, tueaturatq; conßeruet, quo er Ecclefine fua nutritius, er patrie tuie communiq; bono utiliseßfepoßisac proßturus princeps,fitmmis uotis precamur atq} exoptamus,
FINIS.
-ocr page 221-ORATIO FVNEBRIS SECVNDA in obitum ne translAtionem iliuflrißimi Principis
Erici Seniors Ducii Brunßuigie qt Eune~ burg£,dd Ericum ßlium eim redem,D.lußino Globero lureconf dutore.
Anno M.D.XLI. XX VlII.Septemt.
ETß nuUtM efl dolor Erice generofifime, quem longinquitdf temporis non moüiredtcji lenire foledt,tdinen ejui ante nonihil fubfederat, nunc iteru renoudtur,dc ceu re crude feit,dum düdto cor« pore iUuflriß.principis noßri pdretis tui,more inflh tutoqi mdiorum einer i eius infriM dgimus. t/lemini enimeü idmdb hincanno fuperiore occuberetHd= geno£,lt;judto dolore,qudtdiegritudinedtqi mœrore tecumomnesexiüiusoccdfußmusddßäi dfflióliq;: quem tîic fermone tibi,qudlicunq; mitigare conabdr officium meü teftificdndo. QH^jo nunc dut externa iüd Sepulturd hue in domeßieu dtq; duitu monumen turn trdnsßrtur, adeoqi iußd fonebrid in pdtriofolo ac loco inßdurdtur, medrü pdrtium idm iteru ddmo nitus bæc ultimd cldriß. principes fdcraßlentio prte=^ terire nolui.ltdq; pro med promptitudine dtq; cupi= ditdte tibi grdtificandi dd hoc munuf dicedi,idm ul= tro dcceßi,nihil exoptdns potius, qudm utcruirtu= tibus pdternis dignd,ct'hifce fitnebribuf conuenien-tern, tibi uero omniu maxt/né gratam oratione hd= here
-ocr page 222-tig ORATIO FVNEBRIS
here poßem.QuänqiMaut uerbd me prim lt;pidmref illim pr£cldr£ dejlituent, dc undic[;/e locuples dicen di materia exhibeat, tarnen longo iam et prolixofer mone non utar,quod çx iUd dntea ceu copendio com plexmßm, cr nunc c^Uie ad hoc tempus couenire ma gw arbitrer,coprehendam.tdcirco duobus falte pun dHf,cr'non pluribus,hanc,qult;e mihi ad dicendum ho ra,permißä eß, drcumfcribä, ac pauca primum de fcw ipßs translati corpora inßrijs : deinde quem nos inde fruäum capere oporteat,dicam.l^eqi enim iUis aßintior,qui more quodam tetrico ac inhumano pa rentes zT amicos morte ademptos no putant, lugen= dos eße,hanc^ Ethnicorum ac barbarorü uirtutem ehr ißiani quidam hodießbi imitandam cenfent,ceu Ruanda ßngularem ac uirilemßrtitudinem. Sed hoc {[uid aliud eß quam truncos aut ßipites fieri, adeoq; ipfam negare atlt;^ exuere natura,qute et hatte legem humane menti indidit, omneis lenitatis mifericor diueq; arteis ipfa docuit. Proinde fieeßant lüi cü fua apathia,qui autnuüo defundoru amicorum dolore tanguntur, aut fe fislfi omnino no tangi dißimulant. Noj Ieg2z»4t«rießquamur,quä facrie liters non ab^ olent^mo confirmant potiusjicubi luäus ille pie ac tnoderatefiat. Quis aitt te Erice lachrymante,ßro» ribus^ gemetibus, ac matre dolente hlt;ec bußa ficcis oculis aut fereno uultu pergat, cum Erinceps noßer ditionis huius caputaepaterpatria cecideriti Neip
iHutn
-ocr page 223-ERICI DVCt BRVN. 187 iHu forte dixerim,qui Um eß duro peâore de ßxeo, utoptimi uiri dtq^dmici ßtd no ingemißdt, neq; in^ teritu eiui dngitur,quin hunc pium exißimdrim,qui infortuniu propinquoru dtq; occdfum parentu dolet lugetq;,prtefertim rdtione motuf iüos ddßäutqi gu= berndnte dc moderate. No ezitm/ic d 1)115 immortd-Ubut homines credtifumus,utuel fdxu(ut dixi)uel fli pites ßmiM, imi fenfiu nobis dttribueriU, corq^ cdrs neit, quod dmicos dmet,e:j inimicos odio hdbedt: quodqf doledt dc lugedt cu pdrentes dtc^ dmici noßri aduerfd pdtidntur,uel in drumnis eos efje uidedmus. Quemddmodu diuus Pdulus dtteßdtur de Epdphro^ ditofrdtre,coÜ€gd,et cömilitone fuo dd priflindm fd nitdte reduHo, ne ei doior fuper dolore dccrefceret. Et Chriflus ferudtor nofler LdZdro mortuo inßes nuit ß)iritu,cr turbduit ßeipfum.Ciud exépld indi= cdntproculdubfo piSmdgis effedtqs Iduddbilecomi ferdtionem de mortuis dmicis, qudm eß illd tetricoru Apdthid,ßmuldtdqs duricies, qult;e er ndturd ipß,er omni humdnitdti repugndtdtq; cotrdrid eß.Cuigis tur iußus hie luélus ßtdc pius,qui de mortuo principe noßro^patre tuo idm inßdurdtur^ dtq; repetitur, obfeuru quoq^ minime eße poteß,hoc offitiu, quod iüußr.mdter tud,Domind noßrd grdtioßßimd dejùn do mdrito ultimu perfoluit, dUdto corpore eius dtq^ oßibiis,quo dd uetus extruäum monumentum iüd re ponätur.Qudttquditt diet ut hdc itd fierent fuprema
Principis
-ocr page 224-183 ORATIO FVNEBRIS
principii noßri, patrii tui uoluntiu erat, i infutt T eftumito cduit: turnen conßliü hocErice Jadum^ inutri^ tuie, ^multa laude dignum eft, â maiori^^ bu^ ceu permanus traditum atq^ u/urpatUf^uemad^^ tnodum paucis exemple ab ip/a uetuftate répétitif probabimui.Neq; enimjruftra eft,quod eximiui ud tes Homerus ait:Neftorem, quem omniu Grtecorum fitpientißimu ftcit,fuaftfte, ut interftâoru corpora ficubi exufta fuerintoija,recondantur in urna,cr in Graciam reuehantur,ac patrio more ibi humentur-Idq; ide in Sarpedone iouis filio ftdu perhibet : ojjâ nimiru illius de externo loco in patrium fblum ^jje trdslata. (^uod Mdro ftcutus atq^ teftatus eft, ubi de more expiandorum manium,qui non perfùnéii erant legitimo funere hunc in modum canit.Ergo inftauramus Polydoro fitnus,cringes Aggeritur tu^^ tnulo teUus ,ftät manibus arte Cteruleis mceftlt;e uittis, dtraq; cuprefto, Et circum iliades crinem de more ft)lut£ Inftrimus tepido ftumantia cymbia lade,San guinis CT facri pateras,animamq^ ftpulchro Condi^^ mus, crntagna ftupremuuoceciemus. Porro fepul=^ torum transftrendorit ratio atq; celebritas no folum uetuftißima eft,ueru etiam oraculis quondä ad falu^ tern quorundä demoftrata jùit,ut autor eft Herodo» tus. Cum enim Lacedtemonijolim femperin beüoà T f gcdtibiw repellerentur, mißis Delphos cofultori» bicsoraculu funt fciftitati, qumam Deoru placarent
-ocr page 225-E R I C I D V C. B R V N S, 189 ut Tegeatum uiHores exigèrent. Hk Pythid rejjion-dit,id (ore ft olJa. Orellis Agamemnonis reßnent.Ctt iia urnam cum nequirent inuenire, rurfus ad Dcum mittuiK de loco fufcitatiim,'m quo fitia Orefta eljet, lUciiuncijs interrogaiuibus,ita Pythia inquit:
E/l pars ArchadiiC Tegcte in regionc patenti, Hic duo flant ueitti ui peruehemente coaHi
Porma hoftis ßrmlt;£,c:y plagte fuper addita plaga, Hic Agamemnonides terra otnniparente tenetur,
QuotufublatoTegete /flerabcreuiólor.
Vt dutem ueteribus eygentthbus reliHis adrecen-tiora GT Chriftianie pietati magis conßrmia uenia^ mus, etidm Conllantmi Magni gt meritißmi ïtn -peratoris ojfa traflata fidflfl confiât,qiiod deinde idem GXm'Bauaricisgt Miflncnflibusprindpib.uflur patum eil, itd ut etiam uxoris flute corpus àliô quant ueUet locofle abflente humatum Conradus Miflnenfl^ urn princeps, eô quo ipfle cupiebat,rcpofluerit. Nrc tfcrt iam alia id genus fimilia perflequt: quin ernu-per quoque iüuflrißimi principe Pberardi Ducts Vuirtenbergenfls, huius Vlricipatrui (quent flub diflflpatrem tuum,Price,memni diccre) oflfla cinC' resqs ex obfleuro loco adfrequens g^ confflicuum mo numentum magna laude ac celebrations tranflata flunt. Ciu£exempla maiorisegoficio,quamleuifli-mas quorumdam ntenias atque contumelias, quibus eiuflmodi transfirendorum corporum moremreligio^ nsm^ animo fledet ridere, Diogenico modo. Pijs au z
p tern
-ocr page 226-Ijo ORATIO FVNÉBRIS
tem et Chriflidnis hominibui circa hot res alia menti ^Manmuieffedebet, quàm Ethnicis iüis,ßuefint Stoici ,fiue Epicurei ,ßue utrii^i détériorés Atbei, qui aduafut etiam naturlt;e leges, quod ius diumum til,immatiitatem quondam inducere non uerentur. 1» fivmma,fiue mors ifgt;la,fiuc fepidtura mortuorum, non tantum nos dcijccre,quannim Refurreäio con-ßrmare debet:quód qui in Domino obdormierunt,in Domino quoque rejurgent. ueluti hanc Jjgt;em indu-biam nos habere iubet Paulin,admonës ne dolcamut, quemadmodum et cteteri qui hanc ßem non habent^ Accedamus igitur ad altera hunts orationis partem, ac defruilu,qucm nos ex huiufmodi inßrijs princi -pW noflri,zj' mortuorum facris capere oportet,Epi' logiloco dicamus. Aeprimü quidem occafus illcprin ctpis noftri,jeu ahorum amicorivm, nos ßgt;ei iHiiis, de qua Paulus dit,common(ßcere debet,nimirum utß)e remus atque credamtts poü huius uitæexitumuerc. nos uiituros, crexhocinteritu camis noSlr£ ui-tom multo meliorem certioremq;,quàm hec ipfa pr^e fensc^,fitturameffè. Quemadmodumcnimbyeme feu ipfa bruma exjrigore omnia rigent,emoriuntur, Croccidunt, rofte,liba,flores,herbie,ßlia, er totiut ÿramma campùuere autem nouo atque teflate emnia reuiuifcunttterrafuas uices mutante. Sicquoq^cum bonuneunàomnia eiusflmul morte concidereuiden tur,Ingenium, uigor animi,uires, forma ac uita ipfa, ita ut quaft hanc nunquam recepturus efjê putetur.
-ocr page 227-E R 1 C I D V C. B R V N S. tj» nl/} f^e iüi dtqj fiducia bmnortdUtdtif ducdtur,nitd’ turq;,qud olim (mirdbilediélu^inmomëto retuuifcet dc 'mftdurdbitur totus homo, ucre ipfo multo amae-niuitfoleq; cldritu • Hlt;ec ijuifyuis fectim cogitdt,iniiw$ horrebit mortem hdc tempordneä,minusqilugcbitptt rentes dutdmicos de/i(nüos,quôdfcidteosoÛm pofi hunc fomnum (ßc enim diuinafcripturd chriftidnof rum mortem dppelldt ) omni excuffo puluere dbfier^ fd^i mdculd refurrefluroSyit^ue cjwn ChriAo(primi tijs mortuorum} perpetuo uiéluros cffè. Cdreat erga mors Cbriftidnorum ldchrymis,lmqudmus Ethntas cr infidelibus moeroremM celebrentfitnerd cumge mitu.nos qudndocuntj^ d Deo uocdbimur,exedmus è uitd hetiyZJ“ dgentes grdtidt pdredt?uis, emittic^ nos è cuflodid,dc prduo hoe Cf peruerfo mundo, cr if«lt;lt; ri uincults drbitremur, ut in tetermtm dc pldnè noftrS pdtridm dc domum remigreinus.Eü quo^j diem hor' ribilem tmpijs,nobisßuftumßliceq^ putenws,quocl pdrdtum nobis d ChrtAo portum cr perfiegiumtrd-fire utMdm, uclisq- pdßis (_ut Cicero inquit ) peruehi licedtjidqi ßdentibus diuind mifericordid licebit.Eil enim m conjjteilu illius,preciofd mors fdnâorû eiuSf hoc eß credentium. Oud: cum itd ßnt, Erice genera^ ßß. tnortuum pdtrem tuum cldrißimum pr'mcipent deflere dcßfldmus,noscji mutuo his fermonibusPdu-to lubcnt'e interim donee iUefupremus funs cuitj} dies uenerit,qui noßrds terumnds,omnidqi mdls perhnet, delet^i omnino, confoluri incipidmus. Dtxi.
P »
-ocr page 228-EPITAPHIVM EIDEM I L L V/ ftrifs.principi Enco.per cundem D.Iu# ßinutn Goblerum.
' ' •*
Tw oïf txfu kh-tea. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EgcKef
liiCfaif}gt;n cy TsoXiiMi!, •zsérvii)! cv TtoKiai.
•aoylt;ilt; vTa 'i^ ctùêcvTy^UM -sixTçar itîtMrra. igcv iS(Â^os awlet/f aifvvf,iyigt;t!!T' s-wd^fV.
firs’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nnxviis ccûi ^vycp cù-siiw ’ÔKtSgo/t,
f/Â,'C}iJllt;isii)O\àjMgt;vft cit (0ilt;SixtvffifVtic»
ÜÄHiiMS âJi^diC WiAçâfgt;-,lttia. fiodJlifjios eù(t cv fiiÿeincit quot;sifiiSno!, cji lAi ftfv mcji Xsu/j.
ti (/Ifiricèit Tiicônuf) noXliMH (A,fyc{jl ec^ov e7!Mv«i/t~ eî^o! lacMrJtM-.ktiu fShpoij ov^îfnou.
ùs «HCLfSf fuci/naos iotsid (néycw fr t(ii,vKioû’O(gt;t ijuvov! afns^if Ktei t' eis SM'enof).
tif vdc cu/SfMWt cti^ligcnos ècji fiifytâjcfi, IMÎytt ovlt;/[ «yctSHa/j fgt;alt;Anxi,0Ms liixsi.S)ii, quot;fuccrpa /Àirx ycvuMs •zoùai ifiKotci ovH eco/î âgt;ü\xiuj3ltiftKKi •Jüôais Ms ^l^KaV!.
fuît lt;A.S lA.^ Stl HKTi^JlcS (yùgt; XTHIU^M^lKa MHtf
Çamp;^M^c(flls^«gâ,cvpe^lfà^■llCMM■4v^lLVt
Latine ftc firèaducrbum.
Uaciacet Lricuttumlgt;a,Mauortiui TAcros^ 1« bellißrtis tempore,pacis item.
Pro Domino,patriacji tulitdifcriminamulta, Multa^ quo cupidus commoda utriq; dor et.
Non ut dégénérés, unquamfe ßrte ßigare eü
-ocr page 229-E P I T A P H 1 V M. f9i Paßtis,at audiicireflitit ufij^ manu.
Strennuui ante alias in pugna, clarus in armis^ Primus apud primas utfletit ipfe leo.
Sicui prlt;£ reliijuis decari ejlresgefta, Kagnum etiam hic extrafrrt decus inuidiam.
Caniunäui fcquitur magnum cames Aemylianum» At^i ßuos,mortis dum uenit horlt;e fuæ.
Cuius in humants fcmper uis maxima rehutt Qiueq- bonos iuxta furripit at^; malos.
Ergo ualedulcispatria,uxor,cdraij; proles.
No» duxjUirqi pater jitm fine funcbribus, Et cum aliéna equidemiaceo tellure fepultus, Calum animam) tumulus corpus çj- 0/4 tenet.
I? Î
-ocr page 230-BASILRAR IN O F FL cina.Bd.7th- Rueflhemeri,ßimptily. ueroloannit Oporini Anno a. Chrflonato M- F), L 111. JPFcnfe Auguflo.
-ocr page 231- -ocr page 232- -ocr page 233- -ocr page 234-