-ocr page 1-
). */?<>.
f
uilHJAZ
Ø
Ëç4
r
t ƒ""*
J
U
.'-
/
R#w-V
D£SJ Ô
1
!
0\
.·'■·
\k
!~."·--
*         tl
KUNSTHISTORISCH INSTITUUT
DER RIJKSUNIVERSITEIT UTRECHT
■M
-ocr page 2-
-ocr page 3-
Op de
TYTEL-PLAAT
DER
BES C ÇR Õ V É Í G
VAN
m
-oude Go í e r ô s'; Stadtih Puyn en Afch           >/
Voor lang gedompelt, daj: -s' phkènbaer was, :i
'Blaaft-hier'de Fa á ì , op haer vfrgult Trompet
Op 't ÉéåïÃÇ^á* uyt , foo zuiver en ioo net,
Hervormt , dat men fchier.noyt zijn weerga zag :
Ç é s ô o R é á brengt 't alles voor den dag,
                >
Door necrftigheyt.,' en opgefocht befcheyt,               ,;'■■.; ;
Waarvan zy- Â r é e v' en zeck're Zegels heyt,
En toont aldus dat zyden Tïd voorheen
Befchaamt; haar Oog' op C o r â u l o in iteerr
Gediiyrig ftaard', om dat zijn vlijt de Gr á ö|, ...
Van Rlijn tot Maas door 't Land heeft heen gebragt;
Waar uyt voor eerft een Dorp fijn oorfpronck nam,
't Geen naderhant hm recht van Stadt ;beqüam.
De S ô á D vertoont zig midden door feV er s..c ç é å ô,
Die meerder wil, het Boeck van binnen ziet.-
\ - / ' >                        l. -■" \. ^ *                 [■''"■''                         A. BON.
•'m** .rfvfJ.-Vi"
-ocr page 4-
ï
BESCHRYVINGE
Der STADT
DELFT,
Betreffende des felfs Situatie, Oorfprong
en Ouderdom, Opkomft en Voortgangh, vermeerdc-
ringe van Vryheydt en Jurifdiöie, Domeynen en
Heerlijckheden, midtfgaders de (lichtingen van
alle hare publijcke Gebouwen* ende wel in-
fonderheyt de ίο menigvuldige Kercken,
Kapellen, Kloofteren, en andere
Kerckelijcke Gedichten van
outs aldacr ge weeft.
Voor-af met een korte Befchrijvinge van Delflandt > de
Steden, Dorpen en heerlijcke Huyien daer onder gelegen,
Doorgaens be veftigr met veele oude Privilegiën, Herkomen, Hand-
veilen, Brieven, Keuren en Ordonnantien.
Tot bericbtynuticndegerkf van alle foo tegenwoordige als nakomende BurgfftndtrftlvtrStaè,
Byeengebragt ende Befchreven
DOOK
DlRCKvanBLEYSWIJCK, EvERTS'2ooK.
TOT DEL FT,
Gedruftby Arn old Bon, Boeckverkoope£,op'tMar&-velt, 1667,
KUNSTHISTORISCH INSTITUUT
DER RIJKSUNIVERSITEIT UTRECHT.
-ocr page 5-
Cicero Lib. ι. OfSciomm.
Pr&ckre fcriptum efl k Pktone, non nobis folum natifumus\ Qr~
tufque nofiri partem Ρ atria vendkat
, partem amku ^Atcjue , ut
placet Stëcis
, qu& in terris gignuntur, ad hommum ufum omma er e ark
homints dutém hommum-causa ejfe pmreatos, ut tpfi hter fe dit alïis
prodejfe pojfent. Inhoc naturam dek mus ducem fiqui, & communes
utilitates afferre in medium commHtatiofie officiorum9 &c.
-ocr page 6-
Α Ε Ν
De Ed: wcl-achtbare Hceren,
JOHAN van BLEYSWIJCK, Ontfanger Gcneracl
over de Kerckebjcke Goederen van Hollandt.
AELBRECHT vander GRAEFF.
Mr ZACHARIAS BERESTEYN van HOFDIJCK,
Heere in Middelharniife.
Mr.CORNELIS ONDERWATER.
Burgermeefteren ende Regeerders der Stadt Delft.
Ed* "^el-achtbare Heer en.              ^
Loude aenfienlijckheydt en Hcerlijckcn Iuyfter van defc
U Ed: wel Achtbaerheedens voortrcflelijckeStad,hadt
alvoorveele jaren een deftige Befchrijvinge vereyfcht.
't Verloop der tijden heeft veele notabiie faecken eri
aenmerckcns-waerdigheden in een duyfteren poel van vergeten*
heyt wegh-gefleept. d'Onkundigeongeleertheydtder voorgaende
eeuwen, ende d'onervarene nalatigheytonferoude Voor-ouderen
heeft ons van veele vcreyfte weten fcbap onterft. Echter foö^rrréc-
nighmael ickopüoegh denoeh overige monumenten en gedenck*
fchriften der ouder gefchiedeniflen defer Landen, vóndt ick my wel
* 2,                                  hoog-
-
-ocr page 7-
DEDICATIE.
hooghlijck verwondert waeromdéfe boven feerveele anderen out
en wijt-vermaerde Stad,tot noch toe met geen byfondcre befchrij-
vinge was voorden, daer fy fulcks nochtans foo rijckelijck en over-
vloedigh meriteerde; maer overwegende de moeyelijckheydt en
dangereusheyt die daer in gelegen was, koft ick mijne ver wonde-
ringewellichtelijckmatigen. 'tlsUEd: wel-Achtbaerheden, en
een ygelijck die de behoorlijcke genegenthey t hebben gehadt om de
Hiftorien hares eygen Vaderlandts eens in te fien, genoegh bekent,
hoe confuys en met hoe vveynigh recht befcheyt, alle oude gefchie-
deniifen nagelaten zijn 5 d'eerfte beginfelen der Steden fclve, en de
aldergrootfte faken van belang vint men menigmael met foo wey-
nige omftandigheden befchreven, en met ioodanige dikke duyiler-
nifle bewolkt, dat het grootelijks te beklaegen is; daer in tegendeel
andere faken van geringe importantie felfs ook met fulcke berifpe-
lijkeen handtaftelijke leugens aengeteekent ftaen, dat het voor alle
befcheydelijke oordeelen belagchelijk zy. 't En is dan oock gheen
wonder dat de hedendaegfche naukeurigfteOnderfoekers der Hol-
landfche Outhedcn in hare fuftenuen meerendeels contrarieren en
allenthalven difputeren : want om in fchemering regt onderfcheyt
te konnen vinden, wert al een byfondere fcherpfienighey t gerequi-
reert, en geen geringe fpitsvindigheydt om behoorlijk beiluyt in
twijffelachtige dingen te maken, te meer, als daer veele en verfchey-
den over hoop gelegen zijn, waer van in materie der faeken, defe
UEd:wel-Achtbaerhedens Stadtin\particulier betreffende, een
merckelijk proef-fhik te vinden was 5 overfulks ik vermoede dat dit
de principale oorfaek is waer over niemant als-noch de hant aen dit
groot en mocyelijk werk geflagen heeft. Nogtans aenmerkende de
gtoote nuttigheyt van dien,en niet fonder verwonderings-waerdig-
heyt dagelijks fiende, hoe felfs de oudfte en veelmaels voornaemfte
en gequalificeerfte Burgeren als Vremdelingen waren in haer eygen
geboorte-plaets en vaderlijke Stad, en dat terwijl alle gcrequireerde
wetenfehap dien aengaende foo langs fo meerveritervende enin't
ver-
-ocr page 8-
DEDICATIE.
Vcrgeet-boekwerdendegeftelt, onder-en-tuflfchen een duyflrere on-
wetenheydt ook meeren meer d'overhandt nam; foo wierd ik hier
door aengeport en gaende gemaekt, als die nu albereyts van jonghs
af aen door een natuyrlijkc drifr en aengeboore inclinatie was gene-
gen te luyfteren, midtfgadcrs ten allen tijden in eere en hoogachtin-
ge te houden de loflijke Sententicn der aiderwijfte en voortreflijkfte
Mannen, vermanende, dat niemant voorfich felve is geboren,maer
van natuers-wegen verplight is, fijn Vaderlandt en Vrienden by alle
occafie na uytterite vermogen dienft te doen. Soo hebbe ik eynde-
lijk my durven onderwinden,foo een fwaer-wichtigen laft op mijne
fchouderen te laden, ende voornemende geen arbeydt t'ontfien die
fich daer omtrent foude mogen komen op te doen, dit werck aen
te vatten, al het geen ik, belangende mijne Vaderlijke Stad, oyt ge-
lefen ofte gehoort mogt hebben (foo veel my doenlijk was) naer te
foeken, niet alleen by alle Auteuren, ende in alle gedru&e Boeken
die oyt eenighfints van defe Stadt hebben ghemelt, maeroock by
alleriey particuliere Schriften en aentekeningen allerwegen in hoe.
ken en holen fchuylende en verborgen leggende, ook hier en daer
onder oude Familien te vinden zijnde, voorts al hetfelfdenaerde
meefte eenftemmigheyt en waerfchijnelijkheydt der/aken te veree-
nigen, en met de allegatien der geloofwaerdigfre Auteuren of Be-
zegeltheden (indien des te vinden waren) te bekragtigen j m faeken
waer d'overgebleven en tot ons herghekomen ghedachteniffen ftiU
fwegen, ofteonfeker waren, mijn eygen conjecturen, ramingen en
gevoelen by te ftellen, den Lefer t' fijne vry te laten, fonder hem te
binden aen 't mijne, 't geen ik ten allen tijden onderwerpe beter en
nader onderrechtinge,en alfoo in dier voegen mijn werk aen te die-
nen als Apelles voormaels fijn Schilderyen dede, zijnde altijdt
volveerdig te verbeteren, en bereydt te veranderen al het geene U*
Ed: wel-Achtbaerhedenen alleverftandige lieden en naefpeurders
vandeOutheydt inconformitévande probabelfte befchcyden en
plauiibclftebewijfenfullen bevinden te behooren, om't felfdeby
* ?                                 tijdt
-ocr page 9-
DEDICATIE,
rijdt en wijle (waert mogelijk) tot foo eenperfe&e Befchrijvinge te
formeren, als op de rijkelijkheyt van de ftoffe defer oudt vermaerde
Stad wel foude paften, om fulx der felver goede In woonderen mitf-
gaders alle weetgierige Onderfoekers der Oudtheden van dien, tot
alle eeuwen na te laten.lk,bekenne fulke hoogdravende gedachten,
van foo een importantefaek b.y de hand te nemen, hadden wel een
geeftigcrPenne, hoogerGeleertheydt engrooterervarentheytver-
cifcht: doch hier toe^een hope fiende,veelmin cenige blijkclikheit
konnende beoogen, moedigde ik my felven aen met dcfe reden,dat
ingevalle U Ed.* wel-Achtbaerhedens verwachting* in defen,, door
my niet konde werden voldaen, enick (naalleapparentic) dieeere
niet vermogtte bercyken van aen myn Vaderlijke Stadt een groore
dienfttedoen, miOchien echterecnigendienil aendeielfdegedaen
te fullen hebben, ende is het geen dienft ten minne datr na getracht
te hebben. In magnis voluijfefat eft: 't is genoegh in groore dinghen
van goede wille geweeft te zijn. EnfoohetU td: wcl-Achrbaer-
heden niet meerendeels en mogt behagen, vertroudeick nochtans
«och wel iets in dit werekkan gevonden werden,'rgeen U td: wel-
Achtbaerheeden niet en Tal mishagen, en waer door ick miflehien
een fpoor fal geven, om geocffender veruanden cp te wekken. Mid-
delertijt ben ick fteunende op een eerlijk voornemen. Laet dan toe
fEd: wel-Achtbare Heeren) nae U Ed: gewoonlijcke beicheyden-
heyt, dat ik meteen vrymoedig nochtans eerbiedig en altijd dienft-
bereytwilligh herte , gelijek als op den Altaer van U Ed: waerdig-
heydt U Ed: wel-Achtbaerheeden kome op-offeren een geringhc
preuvemiins deels erkentenifle van de fchuldighe plichten die een
goet Ingeboore aen fijne Vaderlijcke Stadt fchuldigh is. Ont-
fangt dOfferandemeteen gunftighooge·. *tiseen nieuw-geboorte
d'eeriklingh van mijne Vruchten, mijne ofte veel eer ¼ Ed: wel-
Achtbaerheden eygen· toekomende Befchrijvinge dier ctadt, waer
overU Ed: wel-Achtbaerheden als Vaders en Regenten geftelt zijr.
Wilt dan oock als Gevaders en Vooghden ftaen over defe.nieuw-
geboot
-ocr page 10-
D E Dl C Α Τ Ι E,
geboorne, en voor u eygen en onder u opficht en prote&ic aenne-
men dit Papiere Kindt, 't welck ter Wereld is gebraght orn U Ed.·
Stadcs oude waerdigheydt te verkondigen, hare oude aenfienlijck-
heyt te vernieuwen en van de vergetenheyt te wreken, hare oude
Achtbaerhcyt van de fterflijckheydt te bevrijden , te eterniferen en
eeuwigh te maecken. En nademael het nu anderfints fonder hoede
door de Werelt ftaet te fwerven, en onder foo veelèrhande fomtijts
vriendelijke en beleefde, fomtijts vyandelijke en onbefcheyde oo-
gen moet verfchijncn,in wiens, dan in U Ed: wel-Achtbaerhedens
goede gunfte kan het billicker en krachtiger gerecommandecrt
werden > Gedoocht dan oock dat het de aengename Letteren van
U Ed: wel-Achtbaerhedens wei-beminde namen op fijn voor-hooft
drage, ten eynde dien glans van U Ed: glorie aen 't felve ftrecke, als
een fauvegarde en vry-geleyde tegen alle vyandelijcken aenval en
overlaft van wangunftige menfehen* En voorwaer behalven de
confiderarien van UEd: wel-Achtbaerhcdens$taet en Qujüiteyten,
oordeelde ick hare particuliere deugden en begaeftheden (dk haer
Ed: wel-Achtbaerhedentot defen Staet verheven hebben) tot defe
gunfte mywaerts oock aenbiddelijck en van defelve oock bckome-
lijck te wcfen ρ feer onnodigh achtende nochtans der fel ver lof met
eenige opgepronckte wel-fprekentheyt alhier te expreiTeren, cenf*
deels ten opfichte de felve genoegfaem zijn uyt-blijckende voor de
oogen harer Onderdanen, ten anderen vermits ick bewuftben,een
dereygenfchappÊn harer Ed: wel-Achtbaerhedens lofs te zijn, geen
lof te willen aennemen, en nochtans loflijeke verrichtingen uyt re
voeren. Dus indien maer U Ed: wel-Achrbaerhedend9 opdracht
en toe-eygeningh defes, fich niet en laten mishagen, endé fomtijdr s
(de menigvuldige forge voor 'tgemeene beft onfer Vaderlijcke Stad
fulx toe-latende) defe bladeren gelieven te verwaerdigrn, van het
oogh haerer befadighde en difcrete oordeelen over defelfde te laten
gaen; gewifTelijk ickfalmykonnen verfekert houden, defelfde by
veele nienfchen dies te aengenarner en wd-behaechlijcker bevon-
den
-ocr page 11-
DEDICATIE.
den, en met grooter yver geleien te Tullen werden, hoe feer Tommi-
ge jalourfche en vergiftige tongen defelve ook fouden mogen trach-
ten nadelig te wcfen : want niet lichtdijck ymandt met goedereden
falkonnen verachten, 't geen U Ed: wel- Achtbaerhcdens hoogh-
wijfc (en boven 't gemeen verhevene) verftanden goet ghelieven te
keuren. d'Albeftierende Godt, die felfs de herten der Coninghen
ende Regenten in fijn Almachtighe handt heeft, d'eenigen Gever
onfes levens en aller goede gaven, geve U Ed: wel-Achtbaerheden
als getrouweVaderen des Vaderlands noch vele jaren overig te zijn,
en wil alle U Ed: wel-Achtbaerhedens beleyden , verrichtingen en
bedrijven daer toe dirigeeren, dat de Koopmanfchappen en Nerin-
gen, de Ziele van defen Staet, dOpkcmft aller Steden, en den oor-
fprong onies Delffche Rijckdoms,wederom meerder moghte wer-
den gecultiveert, en meeren meerder aengequeecfct, opdat defe
onfe Vaderlijcke Stadt, tot wekkers goede Ingefetenen vorderinge
en welvaren UEd: wel-Achtbaerheden alsVoefter heerenen Be-
fchermers vanden God der Goden beroepen, en ïsk t Eeden heylig-
lijck verbonden zijt, in een florifanten Staet magh toenemen^ ver»
meerderenen vermenighvuldigen, en met defe Hoogh-gezegende
Landen van kinderen tot kints-kinderen noch veele eeuwen magh
yerduyren. Dit zijn de hert-grondige wenfehen
Ed: fvcl- achtbare Beer en
ym FEd: W- Achtbaerhedens
verplichte Oienaer engetrott*
den 28. van Wmter-                                               "
maent des jaers 1667.
DlRCK Van BleysWIJCK Everts-soóii.
•mmrn
-ocr page 12-
VOOR-REDER
t                                                               i
De Mede-Burgeren van DELJFTV
LMidtfgtdcrs
Alle gocdt-gunftigc Lefers.
Crerfïeociaixeeneettfeebinge tot bit tueccit f fret Dfttmilwfflebt-
saurgeern en goebt-gtmtfige Heferji) ij* / naefl be naroetfpche ge·
negene ijegtu om mijn mnetii j&e &tab en i^inben f et; tam Dienft
$eu togen Doen/ geiocefï/ Dat leh&eu ίο op mijner ^tubicn/ er nfc
öeeig op bebermaeebe Urabemie ban ioUanot binnen be &tm
Hegoen/ enboojt op Die ban bet &ticöt binnen Utice oubeljfooft &taoi©tretijt
fcoitcocsen/ mibtfgaeberjj be meefïe f&oioel&paenicbe als &taetft|K ofte fcut*
©ereenigöbe Uïeoetianben booj-reeft enbe gcfien Ijebbenbe/ enöf mgnubooi
tatenbe f iaennietbeel t ontb jeeeften/om bjeembec en berber af-geiegene r JLmbtn
tn
«Betoeiien / imt meerbecbjaebtrn minbertöö-bei^bnjm/aigbeeieanberen/
te gaen befocehen / atë nieι aneen mün eggen ©aberiant en be i^abmjcige |M-
bintien (t weien tehaltöbt geaebtbabbeboo? te moeten gaeny biftebtigt/ maet
ooeft fienoeabfaerae hennifje ban be ïtanfebe €aei tot mijn boo^beei booj-ugt-
beb&enöe; foo gebiei tjei bat <5oot be l&eee / mp (bie mt genoegfaem repji-baet:-
bigb febeen te toefen) geiiefbete nomen befoeehen met fuic& een groote / attare ets
laii|jDm1cu> fiechte/ atëbegmenfebén Braebtennietfebeenenberbjaea&faemte
toefen / maec be goebe ^obt mp lijbfaembegt en eottcaoje toe-febieaenbe/ quant
mg (bieten b'opinie ban feec geleerbe en erbae ene «binnen) rebben mt aiit
bie eilenben / en aiietigj-JBeng toebecom noobige menfcbcϋκκ* hraebten en lïetfe*
ten bewenen; ithnu beginnenbe te wonbaiefceren/ en aenmerchenbe bat be
(innen en geöacbten bet me nfcöe» / geibth 3ünbe een meuïen Die geftabigliteh en
fonbecopbonöenomioont/ nimmermeer of ieecfeibenfïiifïaenbe/ toel boog-
lijeii ban tioooen öabbe / bat menbaet in bjagte fóoom ban eerlijcfte en betcbeg-
ben fpeeuiatien/ op bat eeniq goet llleei (te bieten reebte aennHTe en toerenfeban j
betfamelt / en alle berfteerbr fantaften en eontempïatten (bie ais? fjet ftaf foo pel
Stln) baeettptaf-geaeectmogbtenfcöec&en; toant^etmenffijeitjefee berftant ali
tiiötbanfoobanigbenaerbtbeüonbftttoetbt/ bat/aigmen 'tle&tg&iaet/ f«&
oateiijchin ongebonbenbept ombjemeit/ en ober bol ober bol bobbelt entobbclt
öp be tooefte Snaren ban ebeie gebae&ten en bjembe imaginatien
*———r velut agrifimnU, vm&
Tinguntur fpecits.
fmmtemm foo gbei m Zoomen ïm tm fwhe (feaöt be f oet) ftmm in bt
/                                                   * *                                 gehijg
-ocr page 13-
VOOJI-ILtPEN^
mtmt bao? lebigijegbt berfiert. Mm. nabemaeï De mmm niet aïtijb berbja-
öenfianmoepeiifcBeengefoieljtige ballbemigen/ infonbetbegbt bg tgbenban
inbiffeefïtk/ toanneerbeDerfettenaRiermmfïbeauaem sbttrom&are gepegnfeti
gef&eeltt tifjoiiben tot Diepe m stoare materien / foo plegen be gereiebeerfle ber*
fïanben / baer iicbaem aitemettf inbifpoofï/ ofte oochöace finnen boo? stoare
fïubiettfe oicunatien eenigermate gefatigeert bebinbenbe / in pïaetg ban lebig*
ïjegbtfïib alleen met toatlirtjter en geringer aenmercBingen te relateren enber*
qniί Ben. €nen alfooboigengbeferebenen onberbinbingbe/ begon ich nu oocfi
mönegeDacDten te iwnmm/ ombieniebigenen iaucgibijiigcn tijbt (baer itït
mg gebuerenbemgnejmach&egbt in beöonbtj met bermaecReUjcBe en tegeujtfc
tiutteïijcBe mibbeien te btberteeren. $ier toe toifï ich geen becwamer en beter ugt
feöihbeft7 atëbètieefen (boojfoo beel be braebten toe-lieten) ban goebe ^iflo*
riw; mg ffièi oógen Uelïenöe 't exempel ban Alphunfus Coning ban fïrragon/
befoei che fuliBen mfï en bermaecft tigt b'tgiflorien fcbepte/ bat bg alleen boo? aen*
gooren ber felber fijn gefontbegbt begttam / toant aféirg tot €apua in een banger
teufe fïeehteberbaïlen toaji / eri allebebeiuhelijehe neneeii-mtöbeïett/ fonber
faóoibeer/ ÏJabbe aengetoent/ fcbepbe egnbeiijcft ugt bet JiBebicineeren/ Dem
t':eehentael ober-geberibe totbet bermaecft ban be ï|i(torten / Ί bjeicft bem fooba*
titgbfottiageerbeenberqiticftte/ bat &g baer booztoebeioa? fgne boorige gefont*
fiegbt benuam. €n onbec alle fooien ban fififlotien en SBefcbJtjbingcn en bonbt
ml mum oojbeeig / fnebenabe 25efcfaijbinge ber lEtanb^n ïöet&aertis mijn
öogDmeccbnubjajSlïrefBenöe) nietboojbeeügec en nootfaefBeltjcftcr alp bieban
onfe eggen $oiianbtfcbefaechen: bier mettcrwtbieper en nu tik rijper oojbeel
in abanceerenbe / alg Uh ogt toelboo? befen bab gfbaen / (toant men in be £φο*
ren en on b'fCcabemien berfteerbeïtjch getooon ig alle ï|ifïorifcbe ètnbien alleen*
Itjcft in bjeembe / atë fóoinegnfeöe en <0?iechf(be geffbiebeniflen te befleeben / en
feer toegnigb ofte geen fojge boo? bie ban on# epgen ©aberïanbt te b?aegben) be*
bonbt icB bat met biiemaeiineecOcrbmcDt/ feifgf mrjn eggben©abettanbt(icft
ïaet fïaen nocb bjeembelLauben / baer icH nu mijn fiebacbten bab been getoenU
fottbebooHfgilbebben / inbien ieftonfe eggen Selcötfjütngenen&ifWienali
boorentf met meecber fo&bbuiöigbegt onberfociji / m met befcbegbentbepbt ge^
fófen ^W / bfecDaibe nam (ch bóo? / eer ich mijne gepjefigeerbe rep# ηοφ
ginggberboabcren/ aiïe ^efcbiebeni^-ffb?iften/3!aer-tijbt-bOecfien enUanb-
ÖeftDjijbingenbanbien/ gronbigötegaenperftrmeren/ en (aeiijchmenfeBt)
ban 't booft tot be fïaert te Sflnatomifeeren s be fomieban aegeringe bcr ^tebett
en^iobintien/ mibtfgaber^'tgamfeftebeHierbanben^taet/ m mebebaere
betten en Statuten/ €o«fi urnen en #bferbantien te leeren Bennen/ baer be^
tieben^ ben aert/ eggenfcbanpen en boebanigbeben mijner eggen Hanbrê-lug*
ijen aïlermegeη iuaer te nemen en gabe te fïaen; aebtenbe niet alleen boïgenjs bé
tjatuer maer oacl* alle reben/ ntetbillijiher en beöoo^öflierte toefen/ banfüri
feiben en 't geen fjem aengaet/ albereerp te moeten leeren Bennen / boo? bat men
ttgt anberen met befebegbembegt eenige goebe en bienfïige Heeringen Ban fcbep*
^e«ï toantöoei^bet mogbeljjcB bat een^ongeiingbnocb routoenonerbaren
jttnbe in D* geiegentbegbt en conftittttie banfön eggen ©aberianb anbere b?eem*
-ocr page 14-
VOOR-REDÈN.
6t fiantiett e» ^öti^n rn^t cec&t oo?nert f η acHtrtrmiti0e fair sacti tieficBtidben m
Wouhm / enbe Bet ree&tè oogmerch dan een gorte öïegfe nonnen tref en f itm
toace ijet fiïöi aurcn on f in encheï öermaecfe ban d' ugterHiefie fmnen net-fagb)
Doe fal Ds öe öerfcöegöi iniïeWngeη en gebjnpftenberiaoiaecen/immettren/mai
nimn en &üm ban menfe&en / én alle bare bjeembtgfjeben met be fefjaie ban be#
feD&g&e mnegöt tegen ujn eggen $aderianbf£ï)e faeenen obettoegen/ indien Ds ben
&ta*t/ taBoubernemembanbten/ mibtfgaberiïdinctfnatien ofteneigingen
toanfpn$w«m«OT
nict mftem ? &"?ewlÖèmetriin berfïantinfojmeeeett
on b'Stlnticjuutgten/ Beeriatöe #eboutoen/teitegten/ maiOtenfiittbteöati
oen Eanöen/ mibtfgaeber0 afle fingnfaritegten ban göecpiaet^/ foo ten op*
fitw ban de otngen aijs b'fntóoonderiï en ütëenftben feifé / indien Dg de toon*
öecenen gedenciuoaetdigbeoenbanfgn ©abetianOtnocB nietenioeeti £oe fal
itë lugden ban fatfoen en mannen üan <©eïeertljegdt ober afte^ dtirben aenfnieec*
«en / ei^ öP met geen beooog jeae henniffe ban fpn eggen ©adetfandt \$ boo?<
(ien? baecomfegoeüjeierp?efTeli|CB Érien feee imjfen Piato: mdieuiumen, cm
\ms fua ignoret 3 aliena fcrutari. 't Is feer belagchelijck vreemde dingen t'onderfoec-
ken, als men fijn eygen niet en weet. <#n|j0e fal ttien dan duf DOende alïe nOOdig*
oniettein^H&eben nau&eucig&njen obferoerenen Uwernemen/ atëmennocön<et
en Beeft öe bolhome aennilTe biee faechen / bie getuggenifle geben ban Oen ingflec
mücmz mwmbitianmg / baer men afleg ar η fe&uidigljjiS/ en die men in
allen gebatte en aUectoegen natugaï-Daibe berpiieijt enbe gefiouben i# / boo? te
ftaen/gtoottemaeehenentebetbjegben. Sülieüefajegben en geeibiïifeerbejfla*
tien/ Ijebben baer ©adetianbt ten aflen tgben ïjooglj geaefjt / en in beneratfc
geljouöen/ niet anoergatë met Det opnerfte cefnect eneecbiebigDegotOaerban
fnjeecftenbe. <©e geneceufe tëomegnen fielden boojgaentf beeere ban üaer$a*
beclanb boben bie ban öaec eggen peefoon -, te bien opjïcbte ben grooten#ratetir
Marcus Tullius Cicero UgtOjtlcfteli JCH fegbe: Nemo efi tam ïngraws-, tam ïmfms ,
tamqut nüllius bumanhat'is^ quifi Patria merita refumere velit, non tam magh3 quam
fe ipfum diligat.
«©atfë/ Niemandtenisfooondanckbaer, foo liefdeloos tegen fijn
Vaderlandt, en foo onmenfchelïjck onbeleeft , die, als hy den lof en verdienften
van fijn Vaderlandt verhaelen wil, dat hy die niet liever heeft als fich eygen felven.
€n feecRectiJati^ecbiflijcBecbanöat öJg bie Handen/Steden/$ïaetfenende
pecfoonen / Oaec top felfsf en be onfen met afle ijet onfe onber fiegcenen 3iin/
baecinenboo|b3ei£feeb)s / naefï <©ob/ InOe bje«ibtgeb?agïjt/ op-geboet/en
onöertoefenjim/ nagoebeenbiflijche i©ettengeregee«b)ecben/ afleonisf toel-
bacenban alle obeclad enbe getoelt üefc&utenöe bcfrljermt binben/ bat topOte
(fegöicB)ioben/ naijfenenbe(boo?foobceitn (m$i&) in eere&ottben. ^«ϊίΐΐίί
ban uetafte t}tk boojgaenbe confjbecatien / bielaen te merraen fiaet/ toat 31arcn
en bequacim>Den tot een goeöe Ciegfe teecben gerequiceert/ om met rerbt ozofiit
te öegfen / bat i01 goebe b^ucljten baec ban te becfameien / en mtt een naerltigbe
oumecchingbenbeefïanbigD infienbanalleil 'tgï?eenremarouabel i^/naeuhrtw
rige onbecfoeehinge göebaen &eebenbe / goebe aenniffe bien-aenqaenbe mebe te
ö?agen / met rijp onöerfebegt be ybm öte goetsiM acn te nemen/ be guabe enbe
ecaeecbetebecacBten enbettoeroen/ om aifoo toijfee/ becfïanbigeeenbeebe- 5
**
" " ζ                                            tert
-ocr page 15-
VOOR-REDEN·
tertttteber-fie&eeitsSnbe/ onfe jennen en $aberianb (een eberM&fcmm*
$?ebtfö!Uifaetófti} tiirtifi te ëonttctt öoett/ 't geen {immtw mmw f}timmfim&
hmmtch&tmt&
iitetgeabtifeert en benj liet tecïjrc oogfjmecfh Dan een goeot
£egfeneöoo# te toefen* jitöet 'tonberfoefb bufbamgce pjeaiafaleenboojai nut*
tigefcenmfle mijne*? eggen fta&ertanbtö ban befïgD 3tjnDc / ateegb irh tuft om
lenigepaetieutarttegten ban rapn i&aberijjtHe^raöt latëmi geboojteneMjwi&f'
noctj alber-naefl raeehenbe/ enAannatuurjef-bjegben toe-genegen en oofft aen
Üftpiitbtm öerbonüpn fienne nbe) ίϊφ Hier en boer opboenbè en te bootfebnn ho*
wenöepermctnocie te annoteren; bjeu&e&erig&eDeit en ttjt-fio;tingen mijne ie*
fcige meen fucceffioeiuch fooberbuiben / bat ka rgeüieh ben tmjfen &o\on niag&
tefrggen) noptminber eentigü oftelcebigb toa£/ banale ka eentigijft&een te
toefen / ban 1ln& toerbenbe (mbien be -«©oobeiöche boojffcnigljepbt tnp ηοφ ie-
Hen oberigb gelief bete (aten/ en mg teeberom tn mijne boorigegefontljegbt
teöerfïeKen)befeaenteechemngen (omnaermaetë niet berfupmt en bergeten «
toerbm) booj rmjn eggen fpeeuiatie en tot naber «rnnifTe ban berfebegbe faeeheti
Wttn Hief be&ber oan fyntwn tBaberiikhe ^tabt be&oo;t te toeten/ tft#t&
Deren en op ogtyt eg een te (lellen/ boo; enai eerkhmgnbooz genome tëep£
«οφaenbaerbe t toegnigb bene ftenbe nocijtan £ · bat bit toeren ooc& aibooreug
tot een gantfebe Söeft&tjbingöe fottbe on-waffen j maer be oberbloebig&egbt
&anmijnea&traetenberoojfaeeaten/ namtiaeu? onber bet<ffofligrren/ in mg
tioe& öoogee gbebae&ten / beg kh beftont bg p^obi fie een hiepn dntbjerjt ban een
%efrö$binge tot een pzeube on 't $apkï te béngen / 't toeleg boben mgn ber*
moeben geiucatgb fnceebeerbe / enboeioei nu ai bon bemereaen bat bet boltogen
ban foo een bjereh / nootfaeeheii jen be ei ti jDt# en geen gerinae moegte fottbe moe*
ten boften/ refoibeeroe ieft noefitanjï 'tfrifbebgnaeberoir'afïenaempn toebee-
«omfï (inbienniemanbt anbertf befen arbepbtbooj mg op-nam) te berbatten.
^oeb om berfeöegöe rtctotejptioDe boo?-baflenbe rebenen niftnboo?-gênomeber*
treeft noeb ïanger moetenbe ugtfieflen / φί gefebiet / bat im£n genegentbegbt
«eben&ragne brfjgbeben aen-groegrnbe) ieft boo? otibetbinbinnbe en nacrftt*
§be en geiïabigne onberfoetiüngljen atë anberfimi? / ban afleg meer en&e meer
enniffe en befebegt berhrijgenbe/ 't toerei* fukugbebBe aengebout enöe berbuit/
ai* bg *t berboigb berbaien faï. %b\i Ufm en aenteeebenen bootfs toag ban beer*
fie ugtfcenbtge en merefcenbe oojfaeeHbefeg HBottM I göef&oten ugt een intnen*
bfge eubetaeegenbe oo^faeeè bie mp ban jonflii af aen toa* ingebooren. 3eh foiu
ijt
öet aenbaerben ban befen rafi beel te rouehcioo^ Hebben geadjt inbien baer tor
boo?mu niet meeebergelegentbeebt/ aï0 boo^beeie anberenbabt onen geftaent
toant begaiben bat knbe ^ibiiegien / berfebegbeottbe steuren/ #?bonnantietr
tnanbere oube ^tuchen en nponmnemen m banben ban mpne ©ooj-i^abes··
renfbieb'eereöebbengeöabt/ ban 'tgemeene beflbefec^tabt en^>taet/ niet
fonber remwatie ban bjomig&eebt en o^reebtiöbepbt (bet 32 tot baerer ïof en niet
mgsserberoeminge gefp?oo(Heti)te bebienen} nuaiberegbt^onber mg berufienbe
UW* / en bat bobeti bien mp t»eï Bof! berafTttreeren bm anberempne goebf
^ttnbt^ntgnocbmeleenigebeboeften fotibefioerbengefuppcbueert/ foo quant
-terJtt&atbt ^eere»Uï«öe«ie» banbegbe be groo» ofte f arotbB-Wereiien tn %
-ocr page 16-
VOOR-REDE^..
öegin ban ben lare 1666. mg tot gsentmeefter ban bien gelief be te fïelien; be
toeïefte otcafie ing 3flmptiHjai»e en na ouber getooowe nebcnss De Sleutel bec
boö?f? ifeeren regenten «Somjitoir / in betoartngb* gegeben &ieebt / ηοφ eet
atiDer Üieutel ban feecher fóafle/ &aer in geconfeebrert toerben een gcoote mee*
nigbte banooee-gebleben onbe SSnilcn/ ten beele ontbechenbe enbefcbegtge-
üenbe beeler faecnen oan ben berleben flant ε η bocbanigbept ban bie t mee geoet'e
e η monberlijche ftmaen bobenalie anberen bier te Hanbe/ inbooHRbenfo©
ngtfïe echenoeen betmaert/ atébe faethenfeifó ^irr nae ηοφgbenoegöfaem «gt-
bi0fen en aoen bttjehen ftiiïen. ©tt biap ban De geiegentbegbt Die mgne gene*
öi'ntiiegbtaïbergmifltgft febeentoete lageben/ enöe boben toeïehe icn ominpne
Saberiwae &tabt/en goebe mebe-SBurgeren eenigen bienfï Η mogen boen/bob;
eer fï met alle mpn ge bacbten geen naber honbe ttet-binben: mant geinen s-aiuftius
bebeftïgfte Der aomegnfebe ^iflorie-fe|)njbees ineen fm-rijiBefnjeiuheeertijtiS
fegbe/ een ganfeö beeritje&e faeth te jgn goeoe bienften te boen aen t gemeene btftl
tn
bf enbolgeng ooch niet tyeemt te weien / bat mm {een goebe reben boerenbe)
ÏPit
echt en fitjtóJfï tm bienfïe ban bet felbe; ¥uichrum\\nquit\ bemfucen nipAU**,
mam bme dken bmd abiut dum φ
Soben bién boebt ttt? öocb geen ïw tmamer tn
geboegtjiiithf r (loflft oürcigg te 3iin / en bie aenge namer en bermeecfteHjher aett
alle Jngebaonw ^eibenacen bebooibe te toefen/ booj foobeeï fp Hiefbeb&erjS
3tjn mn öaerep&en lMberlijifte J>rabt/ en niet af-fteerigb ban toetenfcbanpeti
becouDetöDenen boorigeeeutoen^areeepgbenoo^p^ongb: toant ten en -ac&te
niet o* cm- smucüff he ben»cf)frr#baewc &abcrti)r&e faethen ƒ bebJeliSe&agfWiKg
wiet anbertf abmlreeren en beebeffen βιβ' bat bjemtiit en ban betre gelegen fl-ait-
ben homt l en nimmermeer get goebtgen amm ban't göeene ben Hanben en
&tmml baerfgonrfangbenbebben baer*<8eboo#e/ peialötft raet&ènbHif.
ffioojbefoobamgeenbebüeich nopt gebaf&ttefcbjijbetf/ boemel f ra btrtroubJt
bat fuicnec beeie miffibten mi fouten moeten beaennen/bat met bet opbaien ban
ianra boortebene bingen / en 't benaeefïigbenban otfbe gebene heniffen berojie-
fibieöeuiffen bp <öefcönfte« te be rnieutoeii / be biefte bliefen en ftbeiten ban ön-
bietenbept ban bare oög&en bonnen toerbenafgel fg-ört toant fitfe \& 'er foo bec-
fïocjfit en onrebeiijeh be rb«bt / bie nieteenige beneratie en mbfflïngb bf eft tor
be eutbepot t m mitte ?er foo ontaerbt en berbafiirt / bie niet gaern boo;t fn^-
feen ban fijn ©oo?-^Möer^/ baer fjp ban af-gebaeft en Berhomfiigb té ? f η iöie eti
fottbe bet egnbeitjcB niet ae ngenaem bjefemenigbe feeeherDegbt Uan bicn te ber*
fïaen / töanneerbebeffbepöenbaerbaniangbtebboren berbttpfïert enberjjo^
len loaren aetóeeft
? ^5it 35η ban be bettif jfen ber faeeften en rtef$tebeniflen on*
fer aiier gemeene ©ooh^uOeren/ bie bus? ïange geijifb aï# op-gefloten en aiïe r^
ioegen bfrfnjegtoier aitijangbg een gebjagDt/ben na-bomer^ toerben-birtoont
enaengegeben»
Genus α · ψ$ Principe' mfirum.
^en Clomepnft^cn öibber GajusComeiius Tacitus^betip b^ü^^beerbie*
bïgeofteiiebec fonöcr geliiehenifTe Mn bien beftighen #if!ore-fcb?übec geafle*
Seect)coiifïbererertöcen fienbeop-homenbe bergetenbeptTt ban alle öiebapnere
bersiebtingen onfer oube ©oo;-ouöeren be ^ooaiucbtige S&atablërii/ bangt aen -
+■*"*,                                                    bet>
-ocr page 17-
VOOR-REDEN,'
berfcöegbe&aeecqebenthtoaerblg&eben re2Soec& tefieïïen/ fonberttoeïeSetog
lagen in juichen btche öugiïernitTe aig Die naeutoiijcltjae t'eeniger tobt fagben eeni-
gen bagb: mant Öabt oefen Ufêan met fijn fïaet-ömfe Pen fulc6$ niet toerboebt/
onienglociettfenöo#?ongöenb#omfïe be^ijfaen Danbiejirijotbare en groot-
tiaDtge ©oicheren babben eeutoigb ber^toegengebleben/ aïfoa bet frtmjben / na
begettmgemjTeban benfelföen «Saciwfgnen tijbe Dier te lianbenocbniet en
toa£ gebmgcfteiijch. W8aee Deiae£ ί febert bietijben ban €ariM0 toerbt bmw
Ibeberom een bieue fWjtiwgentÖegbt en jammeeiijiö geb#£b ban ;§cb$berji öe-
toonben/ 'ttoelcKinfgeiiicS£ boomamentli jen baerugt frbiint ontfiaente sim/
Öermibti? meefl alle ©olcaeren na be bertoocfling&e ban 't oube ©ome / tot op 't
tomben banöe bootfreileiijCHe &onftban ssoecöbrngcfcerpe/ in boojgaenöe eeu*
iaennoeb feer romo/ ongefiöilifeerten toegnigb bootfnn toaren banbjabeber*
fïanöen DiebemiaemljegDt en te geüjc» genegentbepbt babben om liet gebewn-
tbaeröigljfïe ban baer gefcbiebemfTen aen Uet J^apiec te bebeie u / en alfoo baere
nakomelingen ter gebaebtenifle obertgb te laten. <&n boemel onbee-en-tufTe&en
febert 'topöomen ber oitbe «Slatten ban ï^oflanbt mettee tiibt meer enöe meer
i<W gebogen i$ ban öe nakomen eenipbe befcbegben nopenbe bare beb?ijben
ig <©efc&ifte ober te leberen / foo bebben ftb nofbtang / tot omtrent ober anber-
lïalf fjonbert jaren / met tjet nafoechen en in gocbe o;b?e te béngen ban 't bao?fê/
«oei*foa megnigö geïeerbe en beouatne iwgben beftommett / bat bet feecher jem-
inee téi enbeetetiïecbennocljbebittbacgbiïgebon&itt tjit öebtee booreuaenge-
roerbe niarimenbee &cbosenen?iicabemieii (banaReenibHbe^techfc&een töo-
mepnfitje gefcöiebenttTen te bootfnuffelen / en baer altijbt aen te bigben ïjangen /
fonber ficbaen ben QHhomiienoubtbegbtimree epgöen laab^rlanbt beel te laten
geleöen3im)toeberbooeig&onberbouöen. ^oo^befebbjaefbepbt ofte eer fatten
eubel/ bte befeten boubt be finnen ber menfcDen/ gebeurt beeltijbtë bat mg al beel
toetenbe/ ectjter niet en toeten 't g&een top bebooren te meten» üet moet immens
ongeriimten onbebooalijce geooibeelt tueröen bebeginfeien / onhomfï engant-
fcjjen £>taet banberfcbegbe ottbe iHepubiijchen / als lïtbenen/ Bomen/ Bcnetien
m anöere ö^eemben / foo jmnmteïijck tot on 't mmfie toe te onberfoeefien / enbe
geen HennMTe te beuben ban be<®ubtbegbtfjm0 ©aoerïanbtis/ tabtc&mmjS niets
ban fpn eggen <öeboo?te-tjiaet^. ^e beugbt ban ^öeimoebigöeBbten 1tief*iie
tot on£ iBaberianbt/ beboojbe on^ tot bet nafneuren ban onsi eggen <® utbeben eti
gebenchtoaerbiebeben (bte foo groot en beele sim) meerber aen te po?ten. W\ ί
gebjech en mi^bjugch fagb al boo?beel meer w bier-b'balf bonbert laren / hm
ïjipmer ban be ®m ^ollanbtfcDe tHbm-€g^onijc&/ geëomenmgienugtb'Eb-
bi?eban€gmont/ enbeaïbaerin bieoube tgbett beftfueben/ nu ober etteïöcne
blaren m't ^ucBugtgcgeben/ boo? tm ï©el-<JEbeien SIbnebbeer Jan vander
Does, $eere tot $oö#biiii& / i5egifler-meeftet; ban ï|oflanbt / toeleberg 2iu*
tbettrjïBaemalii-öoen ηοφ onbeaent agnbe / naermaeiit bebonben té Meiys
stockegebeeten te bebben; befe toifï bie fautinfenentgbtöwïernfielMt» tebe-
Itraffen met buf banige oube mtmtn t
-ocr page 18-
VOOR-REDEN,
Het dinft mi weien fehande
Dat die lieden van den lande
Anders yeften vele weten
Ende ü des hebben vergeten
Wanen fi felve fijn geboren
Ende wie fi waren hier te voren
Die 'tlant wonnen ende erve
Daer fi of nutten die bederve,
Sieïi ftan mede mi öeeïe fut fymtythe en öo^trefiijtU fptatutlm Unbmin be
riomegiifi&e/ <©2iecafe[je m andere Wtfiwim: maer eb* men De reuen p\m$ ge-
lieft teQ.tmnm/ faimentoe! baefïpen / Doe nootfaecfceajchbet fêö'anttquiiept/
ophomil/doorgang en ücröece faetBen ban fijn ep^en ®aöcr landt grondig!) te
ïeeren hennen- Cnbuojbjaeeöoetoei Ue fcomegnfcöe fcifïorien en S8efiö$bto*
gen in treflaeWjeöen/ ujondeclüffibeben/en defttgen ftijl alle anöeren betre te bo<
ben pen /100 35η noebtang de jöeöeciantfcoe ondet anderen gtenftm* be min-
fïe; maec toerden menigbmael befe manben en bare <8efiDiebeniflen om baer
^mW&fctenl bjeemdigbedenen mentgbuibige Sümiguitegten niet reben bo*
benanbetengenjefeeeerten totdenbemeitoe berbeft. -"fijl •tbjeemffebetfüw-
mtg fg η eggen faechen Γ00 toegnigb te atfiten/ bat mm niet goeté en bindt ban be
bïcetnden/ en niet remarquabeiss ban in anbere 'Hanben. ©e Uïepfjgersf ende
a^emdeiingDen fulïen alie aenmerc6eliieh-en-gebeuc!iit)aerbigbebeti ban eeti
iêtabtof^iaetiïeegentlricherengronbigerinanireren/aliaib'fnbioonberjibiefti
m$ felftf tot öaerer fibanoe behent ig; ia fomtijbtë ban afleg toat fg fienmeer-
ber blagen boöjfïeöen / aï# fg ooch in diecgeititse faften binnen baer eggen ©a-
betiijcöe^tabtofteiooon-plaet^fouben toeten te beanttoóojben / jgndeebejj
aifoo/geltjcïun anbere Handen oocfi lajemdeiingen in&aer eggen ©aderïandt.
ïBaer geitjeh bet menfibeiiiRebernnft boo:gaen0 grooter opinie ofte gbeboeien
beeft ban oude gefebiedeniflen atë ban be öebendaegbfefje / foo beeft bet ooeft een
booger infaeelOinge ban bingen ore berdt ban on# ban daen / αϊβ bie biebte bg ge-
legen sgn i toant iPrafmm minuit famm^M tegentooozdigbegbt berfeiegnt ben
Srooten naem i&fama erefdt eundo] m be bermaertbegbt boe topber (ϊφ bec*
ftW boe grooter die foerdt. iBt beelberbanbe menfeben bie gefoeef* agn te %t·
tufaiemofteobbenSBergbJ»inag/ ofte üg be tëibiere beSojdane/ ofte anbere
oubtbecmaeröe pïaetfen; naeubiajd«ffuitiïbg een binben/ öiefnlchenbettnon*
beringb fal toedetom mebe hengen / al$ bP eeril fit b felbe iueï babbe ingebeeldt.
tier ooo? gefebiet bet dat bebeerlbcSfte geficbten banbe tocrelbt oocb in&ïegn-
aebtingbrahen/ dooi belicbtigbegdtbanden toeganab/ofbiebte-bg-geïegent*
begot. ^otbteni^ gbeen tegiben ban befebepdentbegdt notbte ban oplettent-
öegbt/ bat men bie oingen (die men dageliHt*$ boo? oogben beeft) ober 't Booft
WfM aittjtbe meefïe fnecuiatie het ft in dingen die banong becbjemt 3gn. 5Bit
voet b'aïgemeene ingebooren aeebt tot öetanderli>iRöe pbt genegen / bie ebentoel
in
-ocr page 19-
VO*R-REDEN,
In ben eene meerber pitbomimttt ban inben anbere.«5ettfê fênet tetmm f off
(üMlenbfbeff gemeen* faut aentoftfen en &atoDer|jaten) nam ipnfutyrct opöê
ïaeü-boojgaenbe £taert-&ter beu giaertf «664- Den menfeö boojeerit met reben
booj-fielienbe/ ingebal be mijlen geen €tUv(tó ofte l^rbuyfirrtngt) aen ^oa of
Mam en &ag/ ban boe tueenig feite befe ^oööeitjiae en obecmonbetlöihe Ή.!φ^
ten miflVbienogt fcranljaer leef-bagenmet bermonberinge fairnen merbcn aen*
geften/ en barfioe aen een niemn gefchape Heftt (te toeten een &taert~ * ter; ont*
fïaen tnjt tmxQlt fmooth en aertrtfcfte bampen on# fooniettfljiertgiijch bergapen/
ftebuenbr onber-en tuffcben ban te taooren na bat groot en hrmtjcfc Igeg; ba»
Jlemei-bBeren/'ttöeitBeenmfaj en aitbbt rotmifomontfabKeft/ nojjt etnber*
monbettoogtjgeiïktt.
'tGeea verfch verfehi jnt voor ons geiichte»
Al is 't van foberen gewichte,
Soo^crre ftelt ons nietss- gier oog ;
Het feldfaem boven 'tgroot en hoog;
Soo krachtig kan ons 't nieuw ontfteken, Is ftaende voets by ons vermaert;
©e Son en Maen, «hoefchoon en groot
En werden nimmer aengekeken» "
Ban aliTegijninfwijmens nood.
Maer dingen in gebruyek gekomen 3
Schat onieibtheydt luttel waerd >
Hoe groot fy zijn en uytgenomen.
Niet dat ick dit geftaerte lichc
Wil houden van gering gewicht»
IS&en toch: all wat aea 's Hemels daken
tyejfchijnt,, is ovcrwegens waerd ;
JViaer 'kmoft eens in't verbygaen raket*
Ons al |e kinderlijken aerd -t Sec,
Ύ
&txn alfoo gaet ï}ü met aKe bingen be|e# mrerelbtaf ftoe fteerujift en ugtflt f cftt n«
öebie boeh fouben mogen 3tw/'t geen men bage$c&£fiet/en oaermen bic&tfte bp
i&l tt>ecbt minjlöeacbt en aibermeejiberjtmimi te onberfoeefcen > en aifoo ban on#
fienbe niet tienen* ©ooj befe fïofTige onacjjtfaemèepbt raecaen bi cftmité be tref*
! pchfte ftóouite eteu en #utljc öen aen ftant / en toerben beratbtei ijrê geiiich aO?
met boetwt gefiöont. JlÈaer altf men ban fttiehe imjben ben ooifp?ong / teben e»
eegenfeïjapgen ban beelberhanbe bingxn (biebgöaetM'tbergeet-boeiB toarett
gefteltj fean niwW begint o|i te fcalen/ en be monber&eben ban Daer t$$m m*
berlanbt aen le'öjftfen? fïaen bifhtoiijibeele alfoo feer bermonbect ober öaer cp-
fien/ai0bieembfftet|ien/naettt»liicftsf metenbe te begrepen boe fó fuirBjcf nopt
raeerberacfctgeflagen/noeötemetoplettentfjegbtaengeften fcebeen. ©efeeon*
fibetatien Hebben rap alle enbe eicn foo beet aiss fji $mi gber in 't féne/ ai mebe to*
ïlKtoeeöH-rebenen gefttecjit / tttot mg (bie aïtribt geiijch atëfcooj een berbo^geji
biaetbengetroihengettieefïomben ooifnjongö aller bingenmg in 'tparttfuiiec
ofte generael aengaenbe/ foo beelboenblth toa^/ na te fneurni j te meerbcr aenge^
leent/ om alle bltjbt en naerfiigü^t tot bit tbercH aen tetoenben- <Bn noetoei idi
ilbere^bt^ betoufl m$ batbeele ötttfïanbijbeben tot be rechte èenni(Te beelee
aenmercheit)ciiefaecfeenbefer^tabtberegf#li}(H/booi 'rtangb berioop fteben*
liaeg^boo; oti0 amiafpeuceïjjh m a^b^ben/f η MM ίu een efgtom ban een^
-ocr page 20-
VOOR-REDEN.
WmWpfLtWW^nfMmt fuHen moeten bn*ben j' nfet Wtmmmë 'JöOpjg
berfngm en on&nnbeonfec ®oo?-<fcuberen/(cmfcljabemmmetalle JW*
manbttf-genoaten gemeen öi&üm) niaec oochbobenbienbooj oongelurlfei;
öteöefe&taötoocö inoefen beeie in öaee nartituUer tssonberuwpen^getteefi /
tenaenfïen boöMcrfï öiengrooten en bermaeröen fyanöt ban ben a;a«»5if-
alj9 toanneer genoe gbfaem öe gantfcDe ofte berre bet boomaemfleen owotpe ge*
öecïte ban öe &taöi/ en met eene bet tëaeöt-$npi$ en aUe* toat baer in mf / oooj
betbupjberflonbcn en berteert tnierbt/aHe öer^teöe$rtötbcn/$nm rgten/
i|anötbeflen/€öactecen/55?ieUen/ «morien/ tëegiiïeren/ ftwwtttt*/
en anöere principale ftuefcen öoo? ben b?anöt geconfnine ert/ enöe miötf Dten neeie
Söefcbepöen/ öïe aeroiiffe ban ö'ouüe fanen ftaöbcn Bennen geben aen öe berge*
ienbepbttoe-ge-eegentsön; uptgefonbeet ηοφ foo beeie particuliere aentcecHe*
ttinqen Die onöer ouöe^umeienengoeöe3!ngefeteiientebmbenbjarenien op
bitbloubigDongebainebengeen oniuaeebeerlbchen J>cbat ban bare «uncten
almeöeboojeemöigö senöerloorengegaen·. en batöaer beneueni* naöeeuanoi
vmtmmw «Topien/giften I papieren en documenten tot nooöigbbe*
ftfteet bf enenöe f lbo beel bet mogeWeh toare) on fjet ^taötijue^ meöerom 43e-
iofligeert/cnbebi? een berfamcit #tbe/ in ben %m 1618. anbeemaeiboojeew
ocooten bjanöt cents? febabe öebben geleben 5 lbo fcocöt me eebter / onac Wie»
aιïeöefeonbeρIment·amnm/ö,a^oιmebecmaerφeetbιmöejeoi^1e^taDtöewm
alleen belbje&ott öooj nugftere nebeien oecnenfebew; $aec beerujtöentw>
fier/ foo ten op'ftebte ban baer ban out* gcootfle begrip/ memgbte ban aenitene*
Sijche eebottüjcn/aig barer bjoomcr S'nmaonbe ren öappcre öerr itljtingen en 100
beet beecibcHe mcl-becöienbe ψnbilcgicn in bergelbinge baer boo? berhregen7
begonböojmpeoogcnmecrcnmeecöfettpttebujehen/ ^^"öeboeienreö^
stacötigen/ bat fg naeubJiW eenigb anöec bier te Hatibe in bfröienöenιοί iW*
boefttemtjehen; &uicrb'obecbiocöigc materie en faechenban eonJwerattepeje
^iaDtbetreffenoe/ fiepan afle&antenopöoenbe/toeefen«?t bat fe betereecje-
beïnher een particuliere Wcb?ijbinae meriteeröe» beeie ^mnmawmp^
baec ban Karen bootfjen- ©erfibegbe geiecrbe &c!j?i mer£babbcn ^MfgSÊZ
laren eentgecmate Be ginnen te bertoonen t m booj eerfi men grooten WTjgec
GeorgiusBrauniusbatl CetlteninfpHTbeatrumurbiumfracipuorummms munat,ort
toneel ban be boomaemfte &teben öer gantfebe ïfêecreibt; SSËSSS^BS
ben fêoomaer Hadrianus junius Mcd^nfen^MWdOf««©uWi?oaanpn aaerna
ben^taliaenfcöen Lodovico GuicciardinHn fi?n Bêfitójtoa^»^
naermaefgf grooteiiicjcbermeerbertboo^ Petrus Montanus,enbe tn wnmgug
ïen u)?tgegcbett j baer na ben becmaerben Marcus Zuenus Boxhormus, mWwi
ber mjïorien in bc bermaerbe JBntberfitegt tot %φ(ηΙ in firn WW iSi&
Λ>, ofte Toneel van Holiandt, mebe in 't l^eberöUBtib bertaeit 5 e nbe ten laictlteti
be ^eer Johan Biaeuw, iècöepen bec ^tabt Hmftecöa m > tn Jen tggWgjm
Ofte Befchriivinceder "Steden deferNederlanden,inbecfcïïeBbe€a»enMBtgegebcn.
^o(& öefe maken mmi onfe ^tabt beeie eere l^»|M^iffiffl
i* nocötang beel te w en te fto?t baer ober gelopen te bebbrtt / α f MJM
t»ieuiöe^bt ban Baren fliil en boo?genome maniere ban fe^iJben gmMg
beereïtarticuiartteBten aen te roeren; toaer boo? beeie foo toeïgcoote m*WW
-ocr page 21-
VOOR-REDEN.
$w%tnb%Utttet$townm obergffïagen sgnbe/ ooefc bttu§mmhmnhip
Jjeöèn - öte tot emfec 3>tabtg eggen toeftomenbe lof nootmenbigfj en onbertu^de-
lijcit bjeebf η gerequirreu/ af tl be ttiecfïe Sntooonberen jeifö / tot rioeli tos onbe-
ftentgebicbenaiin; fnöf Dat »nionöerï)f»ttfbefrr oe^fahe Jiaibr/ bat fc er brfic no*
iabap fluchrn befe ^tabt afngatnbe / ηοφ too trnjDt en 3tjot in aHfrfcanbc an#
tncqtteenmoberne/geduchte en ηοφcuigeb;ucftte©oflanDtfttjf i tfïorien cnbe
2öefftonuiti.ien berijuegt s^noe/ ttrgnigb ioogroote llief-ftebbrrp gcbonbeit
bierben/ bie aOcjbffe SBoettien bfbbfir notn tofgnigerbief allr irflw/finigf booi
fjae r bee ibuibige otcupatic n/ anbe re boog naiatiglK pt tofbf rïjoubi η tretbenbe;
rnatujterörn fj? tnfQmmigc&tubeer-iiamfrijaUe gebonbenen grüjupcht/ foo
j£ fuichji ηοφιβη» oatmen in fo j bffiba^
SSefebjpbingrn jtieftniet bichüJii^BftüJf» ban fin narticmiere ^tabtrrncon*
turn; bit ben Hefer ηοφ al boojhomenbe/fn aan ηοφ en mag (bcr mits b'obec-
biaeöhje beranöecinfhbeben / bie baec in foogrooteu #cearn ban afictfjanbe
berftbegbe eei^iebenitfenlicbhomencütebOin niet alleenlijk uptgefotibrrt-
ontbou&en toerben/ ten fp alle Ijet felfbe nlgeenfpeciaei fubject toert gefjtrabeert/
en in foobamgen ojtyeonberfeöegbrntitKh grbirigicrt bit be matfrie m^teujefe
aerjtet bm anoeeen magb begrepen/ ter betitiamer jiiaetfr gebonbf u/en a foo mm
ter tiibt in be gebacöten ingeprent toerben. ü>eelbertep tingen $$n ïjdci bermaee*
Jieliich/bpfbeenigenootfaeeKeiiKh/fneenöoebffn hiare o#jf ϊκ int be memorie
feec Bcmact fienbe batniemanbt ban meerber beguarmljcybt aig ιιοφ syn ae>
oeffenbe tym bier toe entulogf erbe ·, ooth tonfiberemibe batfuUbgboo,' jPan*
«en in &tabt$i-en-&taef£-fac£hen hunbig en erbarm niet lichteli jen foubeη tof r»
ben bebeöanbt genomen/ ai^s^nbe oe menigpulbigc fo?ge/öie beföobanige
ttieerenOeé(0opl)acenOaij3f3l?»ö?agriïbe/ eten foo beel beietfcien banaimifg η
toerei*: inboegen bet fitrj naer alle aupare ntir wet acnfjen/ bat befr onfe oube arn*
fJenUjeftebermaectljegtban beel boo^cben eetttoen ïiodj öageUjdüs öifjjer en bie-
pec in bergrtenöeBtgeiijc&aUïfoübe lïfrfxtuhen/ foo honifh rn^niet langrront-
Jouben/ raaet ürier bei te hracijtigec aengeb?eben be fêeber in be banbt te nemen/
ρ η booj Dft get&eer ljier in mgne oube ©aöerit)rBe ^tabt tm bienll te ftaen; alfe
5lutDfttrenV ^cönften/ .H§emoriaïen / liSonumenten en iiiSimtten ban onft
^tabt raaer tmi0m$ geujaeb mae£henbe(foo usei Uk aibereybtg üe rfameït babi
ïse/ ai# bie in toefeomenoe met gebue rig nafjjeure η noen foube moaen be Bonn n)
in mpn oberfröietenbe upren boo^ een eerüjih ttjbt-toerb^f ban uietttoiÉaf booi
te ïoopen en na te fien/ be fubflantie tnfyiï hajüp öaer ban w$tt$trecörn/ enbe
fttieliöaue^/toton^oogmecehlbehenniffealler faethen onfer ^tabtj bienenbe/
iaanbegrontaf op te ijaien/ en mgue |i$ebe-23urneren t* barer gerijf booi öeit
©iue6 te commumcf ren en mebe-famigD te meersen· 3ich berbeeibe 't gantfeïje
fl^freft/ en lepbe 'e aen in b?ie Söoee&en ofte generale herten / en yber Söoeclt toe^
lierom in eenl0eonoerfebfpben Weelenen l|ooft-fltuhen/ fielienbeboo^-eerflbe
oubeberöeeiingeban^olianbtöebenbaegb^ υοφ geb^ipiheiinBinbeit^aef-
!iieh&ee«if aeechen hamer / in nocijtaniaen bjepnige ter beege be&ent / boetoeï
hit few nocb baec en boben in DeottbeJ&oflanbtftbe €^m\Hhti beelf p?tbi!e-
gir ti' i|anbturfïen/ tn anbere oube (lm tic η ban ben Hanbe en &tebcn b i chmü<s
ΗΡφ hmt< iiiPüjefc mmiït tojfe ^|"öom^-m-^töeüenbom^-0ftDt/ bae^i
tor3
-ocr page 22-
VOOR-REDINi
immers Dagen jtS£ ban ge^^
ootfQ}omhtlii& hm tarnen ber jlaen ; Daer benebenis latenür aenboigen m fu*
perficieie/ rotttoe ofte ïiö?te Sdefcljjijbinge ban ^eiftlaupt met bare ^ooft-^töM
TOft/ boe Die βφ DeDenDaegtf ban öueten en binnen mjterii jen ïaet aenjien/etis
befioe fg té gelegen/ ten epnbe togboo^eerft De recötefnnatie ban De £>tabtmo«
genfiennen/en aijjbig ban 'mn of 'tanber SBojp/Cafteei of £lot (binnen t»e %i*
miten ban <©eiftïanDt gelegen) nomen te fpjenen/ öe gelegentbegt ban Dien bie$
teneefemcmoöenttjeten/enaüentöalbeinöaiïjtiöïitoeefen; aHe 'ttoeiihïjter m
in
't boigrnbe berbaei tot berfcbegoe piaetfen ern groot Utïjt feennenDe gebrn / in
alle manieren aiji een noobfge henniffe öoeDt gebonDen ïjcbbe tot een inlegbinge
hoo; ofte laten gaen/boojal-eertogbeTopographie ofte De»artitniirre2&efefc?ij<i
öinge banbe ganft De ^taDt intoenOigb gaen fpecifiteren en in afle fjare ir Den na-
Der en nlaerDer aaen Demonfïreren en booj oogcn fïelleη / toaer in tog niet alleen
naerfïelijcnonDerforchenDeen met alle toaeefibijnelijcR(te bctogfen f toenaren en
bergeinhen Den oojfp?ong/ oubt&cgt/opftomit en boojtgangban De ^tabt in fgn
gcbeel/ maer ooeaban aitepubiijchcfoo föercnelöcBe ai£ itëerrlbtitjiBe «cBeflirb*
ten/miötföabecsÉ aiie anttquiteeten en Hgonnmenten ban Dien eieft tn 'tbgfon-
Der: tot togegnbeitjhobeegaeninonii ttoeebe ®eeiDe^eetfien2Boefft0/ banbe*
lenDe ban De 2Bucgfr£ en Sngefetrnen felfjï/ Daer tog niet alleenDttgDelijihftilien
mogben berfïaen eenigfte epgenftbappen ban ben aerDt Der ongeborenen befet:
&teoe/mtDtfgaDcr.0 toat €rafiia,uren liioonDanDelaüjierbp onfe $oo? ^nDerg
ftucfjTibeiiKligföantbaeft enDegrDjeben ig/ maeroocft rgnbelijeö boe groot ee«
ÖPial 3Jugebocenenin «©eieertljept ofte Üfeibabigbrptfgn ugtiïeetftenbegetoeetf.
9In bet ttoeebe SBoeth ofte generale 3£eel fullentog i|iiioriffben<ii!j?onilciijcf-gfi
togfe berfjanbe len alle De«® aöcn/ 2£eb?gben/ ^anDeiingen enbe <©efrbiebeniflen
Der ® eibenaccn/ foo binnen De ^taöt al£ buptrn DcfelfDe/ naer De t berbotgb Der
f aren neöerbaienöetot op Defeonfe Dagen / toaer in niet eeneal Ijftp?iwipaeïite
ban De UfoilanOfcbe €D?oniUhm en ïtHrorien onber-en-rufTrben boo?gebaiien/on
pet alDerftO'fïe in 't boo^-bg-gaen ftilien aenroeren/ 't geen top leefenDe en berlee*
fnioe in allen gebaiieon^felbebeboojDenfamiljacr te mafeen/ aitf in fitbbegrri-
Pettbe De eefcjjicbenijTen onfer eggen $ooj-<©uöergen iMDerianötji; on? bjge-
njcttberfeaerenuebat alle confiberatten en fpemiatien Die top Daer ttgt ontfan-
gen/ on£ meerbee booibeeï en leeriiig geben fulien/al^ Die tog ttgt anDere b?eembe
afifiocien mogen trec&en. <&n op Datmen mcgbte toeten öoo; toat maniere ban
^egeccinge/ en onöer toientf beiegDt / gcDtterenDe bit alles? / Defe &tabt bolgrnif
yJ«P?ibiiegien/bantijttot ttiöt/totπαφ toe(onöer Debtiipe<iBob£;geiuchfg
«» ocfttccÉ/ foo fai boigcnji De marime en aoeDe ojö^e Der llifiort-fcbjiiber^/ üoo?
fcn PSfïiJcB belofïijche toyfeban Ipoitticelibe ^Donnantteban üBagiflrature/
ttiiDtfgaDer^ be 2Ujitrη Der ilegeerDeriï in bet DerDe 25oecft / ojDenteiiiB toeröen
öeröiacrt; ober-aienDeDoo:gaemiinyDer^oecKDe ©oo^recbten/ pnbiiegtfn
en eentge foeuren/ gDcr materie in 't bgfonber conrernerenDe/ ingelijft enbe bafl-
StEew?t ftafnö*/met berfifjepDeDU^benjcheaentoprmgenbetoat Oifafïeetibeop
S^psfeDefeibcberhregensiin/ ai^ meDeeeniae noobige n^tleggingenenberii
J'„'n8enobcr Derfelber bêrfc&ejiDe öugfïere pfartffn (boo^foo beel bp mg <jS,
"Fnncnwtbttht m aeijterbaeii toerben) bg-alf^oettöt wnöe, mm ö^ie SSoehen 1
***~z                                       nu
-ocr page 23-
VOOR-REDEN.
gut mmtofatm aïbu^ boi&jagt toefenoe/ en nikmüHh tot bitmflt en nmmmfc
fle eenige oefcBegoen OMbseet&entie/ jbeoïie irfc om reenen goet-gebonben p&W
fimeiïu
ft in pier boegen te beranberen en af te b?eeel*en/gei!ih m inoe na-reben
fal tueröen gefnecificeeet. <$n op bat Oen ïLcfer Βρ een mogt jjeüöen/ en gelijft aijS
metsenen onflaööbanoogen in eene rep? tegeliica roagB f*en een feojt begtin/
'igeentoteenmcmoriael ofte in piaetgban eenfto^tfiegifletftanftrecöen/ ban.
&en gawfcöen 3lnöoubt befeg eerlten Soetftii > foo toei 't geen ïjter ηοφ aen om*·
ï»;eefJtenöe/enbeitiittampttbjr&er ftomlï ban oui?tftj£-ianDt$i (Too'tiiBobtge-
ïteftj fanaten boigen/ w 'tguntaibereEDtgbebcfen öao; af tipt iaet gaen/ f%
jjier tot gerief b» gefielt 'töo?t in&ont ban ffoer iooftüu& ofte€aputei ban Dien»
Eerfte Boccks eerfte Deel,, betreflende eygentlijck al-
leen de Stadt en hare Gebouwen.
EERSTE HOOFT-STUCK.
Waer in verfcheyde oude en hedendaegfche verdeelingen van
Hollandt, om derechte fituatie, waerdigheydten praeminentie van de Stadt Delft
en Delftlandt door tegenftellinge van andere Steden te elucideeren en aen tewijfen>
daer na kooiende op de uyterlijckegedaente van de Stadt, hoe fy fich vanbuytenen
binnen op-doet ea laet aenfien, werdt met eenen verklaert de hoedanigheydt van
Lucht en Water, midtfgaders Stadts Sterckten, Voor-fteden, Haven, en gantfche
oeimetreck, en uytwendige ftant en gelegentheydt van de Stadt in 't gros, ende foo
wijders van daer allengskens af-deyniende totte alomme gelegen Landtfdouwen en
wnchtbaerheydt van Delftlandt, werden ten laetften de Steden) Dorpen, heerlijcke
Huyfenen Sloten (onder'tLandt van Delft gelegen) eeniger-mate befchreven.
TWEEDE HOOPT-STUCK.
Öutheydtvande Stadt, te vooren een Dorp, waere oorfprong
des Naems en Wapens uy t de Gracht van Corbnlo, beve-ftight met reden en authori-
teyt: Daer benevens d'Hiftorie van Hertogh Govert met den Bult, hoehyby toe-
doen des BuTchops van Uytrecht den Jongen Graef Diderick van Hollandt uyt den
Lande verdreef? onder en tuifchen defe plaets circumvalleert en tot een Stadt maeckt,
en daer ontrent een Κ afteel ftichte waer hy op woonde en foo vervolgens tot de dood
vanden Hertoghen oock des BuTchops, enwatveranderinge daer na is voor-geval-
len : Eyndelijck in wat »Jaer van de Regeer inge des Hertogs Oudt-Delft is Bemuyrt
en Bewalc, als mede eenige con jefture waer hetKafteel gelegen heeft, ende ten laet-
ften een bewijs dat Delft eertijdts de grootfte van begrip, en beft gefortificeerfte Stad
van Hollandt, en midtfdien 'm een grootevermaertheydt enachtbaerheydt was;
DERDE HOOFT-STÜGK,
"Wafdom en toenemen van dë Stadt, vermeerderinge en wijder
*iytbreydingc van Vryheydt en Jürifdicltie, oorfpronck van Delfts.Haven ι beleen
«lingenenaenkoopenvan DomeynenenHeerlijckrnden, midtfgaders al hetgeen tot ,>
verbeteringe van de Stadt > tén opficljte van hae^ diitrift 3 begreotüige, gefagh en ge- -
iïle^tjaldermeeftheefi^edieüt»-.
                                                         VIER-
-ocr page 24-
VOOR-REDEN.
■ VIERDE HOOFT-STUCK,
Inhoudende Befchrijvinge van alle de Stadts foo oude als nieuwe
Gebouwen: endevoor eerft van het Raedt-huys, daer naede grooteKercken, haere
oudtheden,ftichtingen en opbouwingen aen wie geheyligt en toegewijdt, midtfga-
ders eenige Vertellinghen haerer Miraculenen wonderheden, Rehqfuienen koftelijc-
ke Ornamenten en Cieraden , ec-niger haer oude Obfervantien, Couftumen en Cere-
moniën: Ten laetften hare vcranderinge met koftelijcke Sepulturen en Epitaphien,
Soo ooek van de Cloofteren, Conventen, Capellen en alle Kerckelijcke Geftichten»
in en aendeStadt van outs gelegen, haer opkomft, voortgang, wat voor Geeftelijc-
keOrdens daer in gewoont hebben, verfcheyder haer cerfte oorfpronck en inftellinge,
maniere van kleedinge en gebonden leven, als mede eenige Reglementen van de Gra-
ven, tegens denonmatigenaenwas en baet-fucht defer CIoofter-Iuydén,klachten van
rechtfinnige Mannen, over haer fchandaleus en ergerli jck leven,tot eyndélijck de ver-
anderinge der Religie, de pilgeringe en plunderinge der Kercken daer op is gevolghtj
deClooiteren geruymt,entotbehoervandebehoeftigen en andere goede gebruyken
gemaeckt; Daer na volgen dan de Huyfen en Geftichten tot het Chriftelijck gebruyk
van trooft en onderhoudinge der Weefen,Sieckën,Krancken, oude Xuydén, en alle
arme Menfcheu, van gelijcke alle publijcke Gebouwen tot wereldtlijcke behoeftig*,
heden dienende, het Oude HofT, Gemeenlandts^huys, Doelen, Magafi/nen, Stadts-
Foorten; Midtigaders Anatomie, oite Auditorie van de Chirurgijns, het Colle-
gium Ttieologicum,de BibliotheccendegiooteoftetatijnfcheSchole: Item,allë
Hallen, gemeene Koop-pl letfen en Marekt-pleynen,noch eenige Gilde-Huyfen en
particuliere Geftichten, en ondertuiïchen by defe alle foo Gods-Huyfên als wereldt-
lijcke Plaetfen, hier en daer eenige Wettenen Ordonnantien tot dcfelve Huyfen ende
Geftichten dienende.
/
Tweede Deel deseerftenBoeck%raeckende dlnwoon-
deren ende lngeboorenen.
Eerfte Hoofc-ftuck van 't tweede Deel des eerften Boecks 9
zijnde het vijfde Hooft-ftuk dés eerftën Boecks.
Handelende van der Inwoon deren eygentliicken aerdten zeden,
haren handel en wandel, Neeringen, Hanteeringen en Koopmanfchappen, die fyvan
all'oude tijden geoefFent ende gedreven hebben : als deLaecken-handelinge, haer
oude yermaertheyt, gel ij ckoock wel infonderheyt van de menigvuldige Brouvverien
(als zijnde wel het voornaemfte) omftandi'ghlijckbefchreven, met verfcheyde haere
Privilegiën, Hand veilen, Placcaten, Ordonnantien, Sententienen Proceduyren dien
aengaende voorgevallen} daer na den af1 val ende het verloop der Brouwerien, tegens
den opkomft dër Plateeï-backerien kortelijck aengeroert, als mede den Rijckdom en
vermogen gefprooten uyt voorgaende oudeCoopmanfchap en voorfpoet defer Stede;
ende wijders eenige confideratien nopende verichevde abuyfenefimis-flagendieficrl·
4arer omtrent hebben geopenbaert,
                  *W*ff                            Twee*
-ocr page 25-
VOOR-REDEN.
Tweede Hooft -ftuck van 't tweede Deel des eerften
Boecx, wetende het fefdc Hooft-ftuck des eerften Boecks.
Sijnde als een Regifter ofte Lijft van een aeüfienlijck aental van
IlluftrePeifoonen, ingeboorenDelvenaren, Mannen in allerhande Profeffien ofte
Facuiteyten van Geieerthey t, ofte eenige gloiieufe Heldendaden, ofte oock in eenige
Konften, vernuftige Handtwcrcken,oi wat des foude mogen weien uytmuntende en
Termaert ge weeft, voor-af met een lof-reden van de voortreflijekheydtenwaerdige
Achtbaerheyt der Geleertheydt.
ï|iee fiêt#y Dan (beminbe %t iec)be o$?e en me tDobe maer m ieh Bet gant-
fcjje ïtëetca in 't genccaei/ en Uit ea-fie SoccE oota in 't iperiaelfjeüue aengeiegöt
enöe ugtgebofi t. SEengacnöe be #jiöHcgicn fcebbe boojgaen0 fo&e gcDjagfη bat
befelbe ntrt alleen niet ijaer eggen t»oo$en/ maer ooeft na be lletter f η oubt ma*
Mere tian fpcitjitiejE/geÜjch men in bie tijbtfp^ach / (boo^ foobeei öoo^ 't biifefotig
of-fc^i)beunofijniettietanoerttoai3ij}iunctueiiiih i# na-gebolgljt: ebcnaifoo
Öebbeicftooch geöaenmet alle oube ftucaen enCrtracten bietjier en bacr tn be
materie met beranbettnn,e ban Hetter0/en aitcmct^ met een feer oube en cenbou*
öiae (iitl 3i?n tufftijen inge ïijft/ojj bat t)are autentijchlK gt ofte ergen-grloof toaer*
öiöiKÖt (in 't minfïe niet gehreucat ofte gefetjonben toerbenbe) in firij ff iben bietf
te nracijtigerfouöen bet}oubfii/atë mebebatboo? öe $lief-bfiJbetö enSoumertf
fcan onfe Sebcrbugtftee «3tae ι oocö bier ηοφ eetrige pzeuben mogbtcn ober-big*
ben/ïjoebanirtefpelöinginbie tgben öflijugcheiöch i^ getoeett: toei berfeeehert
3gnöe batfnlcifsï afleg bpbe mtienjïe onberfoecHerjafen nafpeurtrers banbe %mU
guitefit öie£ te aengenamer toefen fel. ©e beranörringe ban arijaractrt$/ ^?uh-
ïetterg ofte ^oee&-fïaben/bient niet alleen tot onberftbegöt tttfTo)en mgn eggen
tn öe ugtgeteochen tooo?ben/maec oocb om alïe teöieuf ijepöt ofte betbgietelwa-*
liegt in 't leefen te meeeber toeg te nemen/ ate mcöe tot be&uip ten e gnbe ben %a
fer totöeboojbailfnöe materie ofteberjjanbeibe faefhejugft neen t&eet- gier i een
ïufï/oftefpecttlatieöebbenbeafleste ïeefen/ ïiieren öaer eenige ^mattenhan
oberffaen/enebcuroeï spniefen berbolgenv en in tegenöeel bg anberen 'tfeifbe
ban nooöen ijebbenbe of toüienbe nafien/in ftet nafoecBen feer itc&teiijch han ge*
öonben toetben; maer toe tot meerber gerief öoojoawg opbehant be£umma*
tien ofte fito#-lm)ouben/banai!e 't geen in tm öleitui 'tbjeebe merbtberDan*
beuVgefïelt jiebbe j toeicke merïjobebp curieufe Werjï (behalben om bg tö&r en
top mDetnafienaïie^aenfiontjS op te hennen fpetiren; ηοφ een anberbitb&rl·
öienftiö& gebogen in begrimenbeté/ al# namentujeh in't eerfïe leefenfelf
booi-af/omauejaimei befcöegtteieefeni baernaerom be memorie ban aiieö te
berberfeïjen: bocïjfïaetalhier boo? b'onerbaernen aentemereben/ bat be βο*
mepfcDe ofte ronbe Hetterhen^ alletnlijth ijier toe jijn te gebmeefcen betotitöe
in'toberflaen banbe <ïttrföfofteb?unnbcr-lanaacötige1letterlien0 in'tlefen op
roaibanberenflattunbeberboigert; beboo^fj cueftjf EetterhenjS onber-en-tuf*
fcöeninrtcDbegriipenbeb'SWlegatienofteaentotjfingenber Süut^urcn en <öeïeers
be JÉannen/ biaer op iehmpberoepe/en öJtens eggen tooojbenïnerenbaer/met
èe boojf3 beranberinge ban Hetteré/ iiebbe acngenomen. i^pberif gelieft ben be*
fc&er
-ocr page 26-
VOOR-REDEN.
figepben He fer berbac&t te toefen/ aï-eer bp mei 't ïe ff η beft* Wtïmjbinge boojt
gart/befauteti fit mtë-fleliingen/öif onoer 't 3£?u(&en fotibe n mogen ingeflopcti
30n/ crt'in öc na-wörη acngrn»fên fuiirii merben/ te reebten en te tourneren.
jfeeteenentoerbt bp grbieηsteliica üirfocftt enbe gebeben in ca#ba»b'een of b'an*
tuit faeehe/ in befen bf grenen/ &!? geuai eenigtj nabe r en Dctcr befche pbt ofonber*
recbtwge tutitög te ïj^cmjen mp ötcn-ae ngaenoe te becobif geren en be Ofbjehen
öie b'er jotiom mogen gebonbfit tof ror n/ tobanig te öerifpeu en berbe tnen/ aijï
bp ?n Den fpne gat rn ürrifnt enoe berbetert foutic lueffπ / enbe bp albicn hukten
m
η amen nOip e e mge ftnenen ter materie Dienenbe/ ergen# onbec ö'ern of b'an*
bit/ toie fter ooli fouöe mogen 3<jn/ berbo.g η maren/ berfouhe fit aileernlï'tfribe
gmiftfüich mag toerben öeeiacijtig gemarttt aen bie gene/ ötr ΙΙφηη algereets bp
befen öient-berrprmitii'j toont/ alle 'tgunt bp öcm/ifif^ ten btt^fle ίβ bf homen/
at ii een pae Ujta mebe te breien- itëaer boo,? mg niet alleen in 't bptonbrr / mp*"
oocftonfe ètabt in tgrnfraei bienfï gefebiebrn lal. 'Htëelfhic&bolhomemltjiii
bet troiiittr aen geen ban mijne goebr mebe 2&urger# gowtoiufgbept manheren
fai/ aiö mpiatenbe boo;fïaen een gegeiijch 0Φ beboo^be berpiiibttc aebtrnfpne
ntebe-^urgr .ju'on&errfrfjirn/ infonberbegtin faeehrn on?alle in 't gemeen be*
iretfenbe/ en ttnïcherg ontoetenireet boo? feijanbe toert geitnputeert bp afle geel*
biiifeerbe natiën: oochbf&oo?t betimmerden banbe itttftgbfte boo>baiienter
loerftit te 3pn boo;.al.f oprrrbtrrbf .'öifie menfeljfn enebeimoebige 3ieien/ 'tgemee*
ne bf 11 te hennen oienft bom. ^e mret-gemeite «tfrateur Cicero frpbe oberfnicjc
fffC trffl·jcB ί lmpdlimurnatura, utp-odtflt ιdimus qu4mplurim'ts> tmfirmtftjue docendo$
rationibufyuc prttaentia tradtndis. ltaque nonfacile ejt ittvenire qui quod fciat ipfe, non tra-
dat alttri. Ita non folum ad difetndum proper.fi fumus
, rtrum ttiam ad docendum»
©at 10/ wy werden aengedreven door de natuur, om veele menfehen vorderli jek te
zijn , voornamentlijck met onderrechten, en wijfielijcke reden te geven. Sulcksniet
Hchtelijck yemandt te vinden is,die, 't geen hy weet, aen een ander niet mede-deelt»
in voegen wy niet alleen genegen zijn om te leeren, maer oockorn te onderrechten.
ïBeiciie fuiirtie in befen bede a! bjö toat moeptentf inbeböenbe/ ich ei& n« geat*
tenteert bebbe alieen op mg te nemen/ ombceieoaer ban t'ontflaen/ of anber^ pr*
mant αμ te toeeiien / bte bet felf bf beter en bcijuamrr fottbe mogen te toe ge b?r n*
öcn. mt faï ong ban f om met een tuoojt te fc gen 0 hennen bienen tot henniffe /
gebacbtrnilleen memorie ban ome ouht ©aberlnr&e t'tftbt/ ijOfbanigl>fp bant
aenbeginne/enoüer beeie eeutijen/entjetentpbebanonfe ©oo?-^uberni Mgfs
toee m 't toelch een pgelijch met eenmael booreng foo niet ailejï mogeii jch snnbe te
oitibouöen/ bier ten allen tpben fonbec e enige be minfïe moentr fai Bennen naften/
ei* 3ijnbenubetgeenteboorenbefenaengaenbeaHerto',gfn beroept enbe ber*
objaeittoas?/ i$ t niet aUfjrtftr-minfte meerenbeelif / by mal&anöeren boo; alle
bfgericient'buifiï geb^agt/toaer toe men immerjS meerber rurieufijepbt bcboojoe
ifljebben a^totbeeieanberebicemöe bingen/bieoniöbifhiBil^in 'tminfte niet
J» raBen/en nopt te pai&en homen* 4£n epnDeltjfij boben alle bienften bif ^et faï
«ennen gebenp'al bet tot een merehelijtfe qernf mogfn fïreeBen boo; een pgilp bte
^^ibiiegifnbefer^tabbeqerigjtjn telneten rn Dfffïfbf afiörifihtjitotf jcrcfTi*
aifiotïenmoflenlaten af-fi|f?!jben/&$ iBagifïraetiS perfoonen/ ?CbbOfa tenen
&Mmwl·*.«alle(«rifufe2Liff&eiibfr^bi^e|fifbemïno&Mmtrenige ®tt*
-ocr page 27-
VOOR-RE DER.
feïatingeuj ©Eiieagütgenen Stnnotatieti/ miötfgaber.3 öbïïe gummtim op te
nant('tioeithbattteboorenbgMemant(mpn0 iuetemïjfo iiSQemeeftjbooten
geringe p$g/nebengbe gamf$e S&efebzUbinge foa iocï als ih/ fuiien bonnen be*
nomen en baee eenen maften.Φη# tcfe bp befe gelrgentfjepbt mp feibc niet aiiern/
maer ooh beeie rapnet mebe-SBurge ren ban bie fcfianbeitjcfie otitDften|)cpt onfet
eggen fahen/baer top aiie meerenbeetë banatoangergingen / £ebbe gciioogOt te
berloffen/ op bat o tigleben/ gelijft Piatopiagb te feggen/niet langer en $>ia\» een
feinber-Ieben/ alïegetenbe t ejcempelban ^ofon/ ten tgbe öe*iB?ierfirn ηοφ fcuep*
tiigt) ban ïlfiitarifebe 2f>efcij?nbs ngen toaren booten; befen #oion f fterfie) een 0
gstogenannoenaee <$ginten/toierbt ban een ^giptiaenfeö J&ieftet inoefen fut
faejegetlt: OSolon, Solon,ghy-lieden Griecken lijt eeuwige kinderen, endeinde
GrieckfcheLanden en wert niet gevonden eenigen Ouderlinc. J^Oiötl t'Onb^fbe
boojfoo&aniflenaenfeqb/ tojantnembüeijtebatfpne $atie öaer meöe grooteïijr
tuiert aeiafïect/ bjaegbe aen ben fnefier toat Dp baee meöe te betfïaen gaf. I^p
ftnttbOOjbi·* dat alle deGriecken maer Jongelingen waren, om dat fy gheen kennifle
noch wetenfehap en hadden van 't grijs Ouderdom der eerfter tijden. lilden bebttlÈ
in geluefttge boo^baifen ofeenige opBomenöe bujbfc&ap ober e enige be rttbpffelöe
fahen/öatmennaulijjcfkijfeibenbanomöotiöen/ fonberfuictaenbeeieu terom*
municerenenmebe-öeeiafïjtiq te maeiiui/ en !Mberbipbe£»rrteaen eenpegeiiitft
tigttefpjeöen. <©ir ftetmenfeifé in geringer bingen/ bie oichuniii eenanbertet
toeteltmetaenengaen- Wt <Ê*uangeiiiiije©?ouhenen mogt bare bimgöeenbe
bitlöfcDap ban ben qebonDen pennincH ofte b?agme/niet aUren bp fjaer felben be«
jfjouben/maerbuptênbaet&upfeioopenbe/ nep tot ijaer debiteren: verblijdt u
met myj want d.en penning,die ick veriooren haddtj, hebbeik wederomme gevonden.
gbo beelje meer be&oo?iöhbocpt mp ban 00& br mebe-öe pïinge eettfger oo?baee«
iiiser bingen/ biepmantinbem feibegeopenbaertofte behent getoojben/ enbe m
ÈjenwfTe ge&omen 3pn.<©ertjaiben boo? mg afleen niet bebbe tomen fparen/'tgeeu
toaetöoojiehmeijnbe'taemeene beiï eenigen öienfi te hennen gefcfjieDen -3 8φ-
tenbe bie menfeb geittchigbte 3ijn bie ren anber Benniffe ofie toetenfeftan toefen-
gen ftan/ en bie booj fgn getrontoen arbepöt een# anberg mubaerbepbt be-pbert
geeft. «Beb2UpcHt ban befe (Teer beminbe mebe-SBurctrreit) bptoijien in utoen
ïebigen tijüt met foo goeöe gunfie/ at* utuen mebe-%urger &.%. alien ten i)im-
fieinfpneober-febietenbeugrenupt eneliele lief been toègenegenn>pt/ niet fon*-
bee groote moepte 't feif De bp een berfatnelt ett befebjebeη beeft / en nu booa öem
tm beiïen gegeöen/ öert-gronbigf) mebe-gebeett enbe gefc&onchen toerbt.
1. 2. fF, de Jufté & Jur.
fehitiergêpeum Keligio : ut parentibus & TdtrU fareamus:
Val. Max. lib. 5. cap. 6. in pr.
^tiamiUa^UdOeorumnumimbus aqmtur autorit as parentum, petm
ergapatriamviresjuasfabjecitjfttmmac[uidemcum ratione, &ct
Cicero Lib. i. OfEciorum.
■Omrwsomniumchat'ttattspatriaun* complexaefi; pro iqua quis Hnusdubitstrmrttm
ofpttert jfi tifit profuturus ?
-ocr page 28-
Fol: ï
BES CHR Y VIN G E
D E R S Τ A D Τ
D E L F T.
Eerste Hooftstuck.
Waerinvcrfcheyde oude en hedendaechfe verdeclingen
van Hollandt, om de rechte fîtuatie , waerdigheyt en
praeeminentie van de Stade Delft en Delftlandtdoor
tcgcnftellinge van andere Steden te elucideren en aen
te wyfen.., daer nae komende op de uyterlijckc ghe-
daente van de Stadt hoe fy fieli van buytçn en binnen
op doet en laet acnfien, wert met eene verklaert de
hoedanigheyt van lucht en water, mitfgadersStadts
Îlcrckten , Voorlieden , Have, en gamiche omme-
treck en uytwendige ftandt en ghelegentheyt van de
Stadt in't gros, en fo wyders Van daer allenskcns af-
deynfendc totte allomme ghelegen Landsdouwen en
vruchtbaerheyt van Delftlandt, werden ten laetftcn de
Steden, Dorpen, hecrlijcke Huyfen en Sloten onder V
Landt van Delft gelegen eenigermate beichreven.
IH^toattcgciïfcöojtiicïjöiitiet bt narmftantie oude verde-
iHCÏM&iÖCQUC fcaiî Hollande btQKttpttt tWtÖt I jffiJJ v?" .
i0 ftTtijtstg bp öf ottbc iBraijcnonöfrfcftccfitn Tm4«w„,r
in Dut DfEim ofte çttarucrm / aig Npordt-
Hollandt, Zuyt-Hollandt 't Hatl&t faatt Voorne
aïjS ijebbmbe 3i)n fapfonbcw lieten gdmöt /
Kennemcrlandtmet Weftvrieflandc, 't ÖJClcB tilt
in 't gf mem ?]5oo?tiiïjollanöt grnarmt tocröt/
crtïïtïatï)ft0fiföfni^uï't$oû?Dcrfïc becl/ ofte
quarti* t / ban aï [jf t φη w nümojötgè onöc t ïloiïanöt cefojttect /
ntact b' certfe f η oube bctöecïmge / ti»crO noti) îJCti^nîiaccD^ afcfofu*
wtjfg eeo&ferôem inta Garnit Dan tecchmw Oe^f ^aefftjcWjiptjS
18                       S&omfg*
-ocr page 29-
2 r                            Befchryvinge
weick deel ^ûmcgnejlkaji löïïanbt / aïtpaft ÔCt ((φ mbt >Ott& Noordthol-
van outs 1^ im^n fafo bt^öïit / fee W&tetftyùppm ofte *®§t%graeffcftap·
woort-ttou. pCn-üan Rhijnlandc, Delfdandt, Schielandt tit Wourden, met be
Öfll/ Delft, aï£Ï^OOtftabtbnn bit nrflC #ffl/ Leyden, Goude,
Rotterdam, Schiedam, Qudewater, Wourdenen Vlaerdingen , JHitf*
gaöfCiBf bc bennaeröe Sicché s1 Gravenhage, loriche Hanoi fîrrrrhe
îian bübw ίοο genormt toicrbc eijsi $oo3bc$cB ben Yitelgeirgrn/
«tetbicugHlDcflpiwïenhouiriîbeintie £ttpber-3ce fiojt/ manine
eerttjbtiï ηρί ben lion ftin oo^fpjoncfe bebuenbe $momrn bg bai
nieutoen 3Dam bobeh i-jrfclflcpti tëgefiopt / niöc ban bare gijn cottrflf
nemenbe biaerg 0002 {feûltaribt bp ïffFeimoi br balt mbr J3arg ƒ gè*
ïijStrcn fece griccrfeen Hugo de Groot, in ina 3iniföbtn0c ban fcg
fêoHanbtfröe lìecfttjigeie ert&ept filar rbiftt&c lijrh tiptir pt. ìn?et ttoe e be
bfclkOi'ibigfnûrmiZuydthollandtaiji^uwbitoafr^ bru Yfîeis grle#
gen/ f noi iiCijlnlpt iti Γίφ bf &tCbril Dordrecht, Gonchum, Woûdri-
* Sìetbìer chem,Schoonhoven, Heufden enee Geervlietìn't%àlìhtbail JfUtttCrt.
ïîrw Sr- l^etberöcöwl/ te toetenIjr t Hanbt ban Voome, en beeft geen anbece
lantfchi hi ft. &ttum aïö ben priel enbe Goede-i-eede macr beele feijoone Wotptn.
7. Tieecwu ï^et.bierbe gebceite sünöe tue! bet grooifieban alle foerbt genoemt
Ver tfs'uvT" Kenncmi'rJandt:eHbe weft-vriefl3ndt,fnbebra.rijjptbiet^0tl-ataefi
mmv.ch*. fröfljiwn We c <$gianbcn / ent&aeïf^teben.* UMche on ben cbeg-
*«» h»//./ * binseoo^oncfieiijehbaetrban baen ncrcomfïitb i£ / bat be üan*
Is l!'Tat ÖCiliaan i3oüanbtenöe iiaetVbjicflaubt niet ban eeifïrn af tm
appead. Éelg. Eanbifc!japijcÈgeiace(ï/maec ntettcr ttjbt uïn bceieftnrftcnbg<©o^
confœder.rtrp, ΐοφ/ obeecomfte/ op&^actjteit rnbe anbctfmt# tot een cjegtoryt siiti /
*«*.£*- aifoo nochtans/ bat 3? in berle faetnen be Couftupmen of mttm
g;f ' aengaenbe atô fonberiinge in 't iîucfe ban berftetf ban oubti? niet
oorfpronck Ijebben bonnen gebjacbt ioerben toteennariclj retbt/ jijnbe gber
van 't Aef. iîplcH fcct genegen om te blpben bç bc oube Co«fUn?men ban baer
schepen° ôctoeefï / beeltijbtsi ooeh ober een homenbe met be naebugrige Han*
den» récit, ^tnl tnenboigenbe öcHjcfe îfoiïanbt cnbe ïfêeiï-bn*cfïanbt noo?bt-
toaeebt Heeft 3S?ieffanbt enbe aupbtoaerttf ^eeianbt / toaer ban
^eeianbt boojgaensi meeden tiibt Deeft öerefoiteertonbecöe «©rabcti
banï|oifanbt/ aiji simbeteeeiijch <ötaben ban ^eeïanbt/ en bec*
mitiiomöe^eetfcïjapjpge ban ©tfeffanbt ty be <öraebenfoobicgii
ktjiïjifuïche îaiîige «©omogen jfjn geboert/ foo i^ in onfen nantie
öan^oïrartöt/ in 't recbt ban öcefterf ten berle bet oube ©jiefc&e
ofte Aefdoms, muti beeïeïjet^eeubjfcbeofte Schependoms recbtge^
boïebt/ nae öat be. gefepareeebe <Conttepen ban ï|oiïanbt 't cene
Tweeiever- of'tanöec %ahbtfcj&ajinaefîbrpaelben· ^ulcB^bat befe bibifieme*
Sn «ï«S ^^^^ttoo^eenmerifteUjcfeonbecfibegt in'tfïuch ban befe reeb*
AeSorat en ttïl I biattt Noordt-hollandt met Kennemeilandtenöe Weft-vrieflandt,
scfaepea- afji be ©^ie fcn nae(ï aen grenfenbe tueïeer merenbeel begrejpen sijn*
^rlliul öe 0nÖ?C Öm nacm öfln Vrieiiandt * geltjch <$Ca&e Herman ban
r ** '                                                                                           'Vee-
-ocr page 30-
van Delft.                               3
Veeringen gettOemt contraBm j$ifÏ03ife&#bftin't^tltt 1048. ( ûttî" 'jpf *.*·«·· "
trent toeknen tijbt bg tn ^tmtferlanbt geïceft beeft) fttjimfbueeb ίΐ^'Λ
öatmt niet meet aig een <©om i# met ©iaerbingen een ^>tabt ban /f „« *;
ï^ieflanbtnoemt/ gemetchtöenaembanï^oUanbt ηοφniet £eel ««·*"*«*.
Ouót en té * / Zuydt hollande cube Öê KanÖCtl Uan Voorne gcbtUtfCÖ- * v,dcB*Kh*
tenèctfeïftiecitÖttiatoacftin^eeiattiïtiiiierïïtöeiicnecKt; «JDoebben *'«'.*■*♦
Hage en Rotterdam aiijoetoel onber ifiooibt-öouanbt geteeeftent/
b'eenefoo Dctfcf)tjnttioo?öe eonberfatiemet ijet ^offban SJuftitic/
be anber boo? be Commercie en Coonmanftbappen met ^ugt-
DuUanbt/baöbentjet^cbepenbomsiofte^eenlijftbcreiïJt oocn aen-
genomen. njeïchettoee becfebegbe Couflumnen aï foo range tiiöt
elea in ftaet bekijf onbetbouben 51 in gebjeeft tot bat be staten
ban touanbt eube ïfêeitbueiïanot bg ïjacc HanbtrcciJt geema--
neect iç8o. &003 een miböei bjecïj Rebben gettaeüt in alle befe
Hanbtfïreechen be faecke te inbuceren tot eeneenpatitime&t/ ban
aifco öet feiföe inöe boomaemfïe pointten boigbbe fret ^ttjenen-
bomji reebt/ algbebiliigbegtnaejïcomenbe / foofjebbenbaereeni-
öeniaetfentuffcDen ben töfiijn enbe ItTei gelegen baer biel nae ge-
boectjt*- aiSf Delft, Goude, Schiedam, Oudewater, &c. Jfl&aer tlte
aen geene 3£be ban ïjm ιΐφϋή cteiegeninacren m bie ban ouber {jec-
hotnen / foobet fc!)i jnt ïjet ^CefJ3omiÈ reebt Dabben gebruecat (toant
benapni^öet onbtiie gefcijegt tiiffc&en öe larieien enbe be oube
Seinen ofte Satabier^ bie ban bet Hanbt af / batmen nu in
CïeibetianbtbeSBeiutoe noemt quanten ter 3cetoaert/ neberbaïenbe
tuffcijen ben iHijtin/ ïDatf/ enbe oube ïKaeg) beübennietfoeïbaec
torhomten tefoibcren bat fë Ijaet ottöt gebrugeft in bcfen / principa-
ux fooöeei het ombert guniïicb toagf/ t' eenemaeï fottbe beran- .
beven/ fnuófgc 7 nat.natu <i£b. OBr- JlBag. in 't 3Iact 1599- bg't
Piaccaetopbe mreeffie akmefiam, ten berfoeche ban be niaetfen aen
geene 3i?be ben riljijn oan baere eerffce ^bonnamte ingefïelt 1580.
toat efiviichcnbc/ ban* een pa tictm'er Hanbtrecbt / gemobereert uçt
begocw oube wpren/Debben bergutu.^oo bat ben i3bi)n aifnubooj
eeutaiebeaf^oegöinge ban ©olianbt San trienen ten oleìne ban
befeitïöf.eïLanbt mijten ijet Stefboitig enbe Mttitfflfflwi& I u$t-
gcfonbeit bat aljnaianot/ m't îlanbt ban jiBonrben meber3Ubrai
ben tsbüii fWaenbe7 be lacttìe poüttifqw *0?bonnantie mebe
ontrvvmojpen 3ύη * : inaeboîgebatrtfelfbeonbfrfcbeptbejirtinjnji/ * sietcrom
tem»» ootfe nu jegenmoo?bicb becbeeltbe ütcccheujche regeeringen J;*^ '^4
ban l|oiianbi/in tbjee Synoden «nemenüteh ban $oo#t Baiianbt be '
^tecben aen be sïSoo?bt 3^ öe^ ilfjtjnsi/ entie ^u9bt-ì)òUantìt/
inct be ^tebin aenbe f^ugbt 3P&e bejaf ûjohîî / Beiîaiben bat be, *
βί Latt
&tato%ï$ümmttft*nt onberbooienbìf ^o^en en 4tlâflt£ 6%μΐ fii/f. confali-
tegmöepiöieöietom aen befc ofte ^uybf3Çbebj'etÎftgereecÎifnt/ Ceti ri/f· *»«■*·
birbmiian Wïanbt oöcfc?berbeeit mcrjben/ böo^ be töc&ierettbcu \-**&·miht'
% ζ                              Rhîjn ***
-ocr page 31-
ι
4                                    Bcfchryvingc.
Derde on- RhijnctiticTyetefafmetiU)€lriiebcröceïjtioe onber|)uttb?n tafeiltt
aerfcheytUn- ^ tcfpfftifce €0!lCgien tCt Admiraliteyt alfoo ÏJCt tttfit UlftOtibm-
5oo?nden * üwüt binnen &owrbam / enbe genacmt ïKt <£oueQiei*anöe Μα$ι
RhinenTye toti»ficftetjcrgaöcrhmcöccitoote^tcfefπartibefc§pfcr oocfi iicfnp^
«η \vaer ra bfti öfη fStjüti gcKgeti / ai^liarineiutidf 3£ojt>t/ ©elft/ $c. jjacc
Sm n«
2ci,w beputeren / perttöccbc bsnneπ Jïmfïcrbam / iuaer toe gttom*
mentfijfk in litlttfcrt tocröcii tse Heöen «i?t be rcfjjcctibè ^tfitm am gene sgbe
deniiaet ter bei? iü{)i$ujï fnbc arti befflf 3gDi betf ||c g?iegfh / iuaet onöer Hcpiuï
AdrallteytbanbKberomgireet&erti;tMrbt/ öct berbe aen gie&sebefcegjfeij?
ïBeft-b^ieflaiibf uu gemeenlikn ÉQOjbf ïïoiianfct; fuhh0 btt'uei
(Houwt ban 't $oo$erauartier ^cnoemtiueröt/ toerbt gebowïïfπ
* /»a.tm/. boo^e JlBaenbentelfSen?/ ban to t ïfoo.m ban tot €nchöiigfcn/*
ΦΡΗκι.-*. öcfianiöeiiafrlicDfnupi^t'commitiftTticbati&t^gfiJfaide^itfDfit
4"p- aen öeilioojbtspö e bf# Me gelegen/ öieicSe bidinctie in beer jfctec
Item ten op- boegen toert grobfertoeertinliet reguarbt öatïöc €am« bcr ^oc*
lichte vande trogfCttïe QoitindifcheCompagnic, ai# De «&tcDen a£UÖefc3ΓÖCiïf^
comwS* ïRÖpnïigelegen 3öntïc/ beïioo?en onbev be dameren ban Delft ofte
PS ' Rotterdam, DlèinöcfrnbcelettDce dameren te famen Rebben/ ui
l?bec ^tfibtecii; acn eicene spöeenöetui|c£jen be fi}e onOecöe óTantfc
ban fCmfterbam / be jbteben benxjojben &et §fe gefe wn onber be <£a*
mee ban .$oo#ri ofte €nchinnjfctt/ öebüeiibé inctie ttoee dameren.
Vierde ver- JIBaer be gemeene en generale onberfcïjeiibiiige ban $oilanbt i&
deyiinge van mn fjaer jegnitooojbigi: ge ftaitttiil/ nu gemeenitieïï niaer alleen in
Hol!, vol- Zuydt-hollandc'f UJfltfi |ΐφ batl fter ÜJtjbt UJtjlCfffit enbe Noordt-
nene ütw ' hollaiidt, 'tÜJeïCB eggmtlCtë aftÖec0 Weft-vrieflandtig / dl Qtfyck be
3Inmao«ber£banöeieïbigeberfc|)eelen banf|ï?aerh/ eottjïupmen/
manieren en Biebtnge / foo toerbf η ffe ooeB ban inoonniaetfe gcffjja*
* Ό, lm i. t#w t»oo? ijet ffe *·/ en in befcr boege ïfferbt aiïeljet ueene beatmbett
bid.             jjft||egelegeni^ / telneten D'elflandt, Rhijnlandt, Kennemeriande
tntfc Goyiandt mebe onber Zuydt-hoiiandt gereecnent/ etrtgmie
j^ooiiieijcftsi gelegen tit Noordt-hollandt gcnoenit / 't foelcH mtïje*
benbaeebj? nracijt fcceft en effect fb'teert in ben 0r ngïj en tn 't rrcge
ban piaetfen en ftemmen in oeKeraaeberinge bet ^Staten banïtoU
ianbt enbe üMi-b;iefïanbt/ baer Delft be berbe J>tabt bertoont;
borbbie ban't^ooiberöeeifiemmenïaeflen ariitei· alle be jt>trben<
wekke ste- fmti&ugbt-{)Oiianbt. Cnbeferatïertuerbrn cenige grooten en an-
denran outs §m gief|ji getiocmt/ bier ttrooteiöterbeninoubet^bengereechent
wSe kfeV^in wWWW enbe iaoichcren bermaert toaeren / Dordt, H-aeriem,
Delft cnbe Leyden , betDe'l&e Iohannes Ltydmfis * (tn fltt Ottbt Bi*
2iin. (lo?ffii)?pber noemt pjtnciüaelfïe en gej)?ibiiigeerbe/ maec naebec*
kèitipi W&tijSlkei: getalbermeerbertmet Amfterdamghbi Goude,ombaec
* f f· •grooteujtiie/intoe'c6etiientt3t>n: ^uïcftjSbattuei eer be 6oó?ges
. noembe bier / m ttat laeter befe fe0 groote J^teben fonber eenicte an*
beremeerïjaece <aebe|J«ieerben fiabbm tec Bergaebetinge ban bit:
V                                                                                         Hanbt-
-ocr page 32-
. ■ .rrkiw ■ ■•KM                                                            Ο
van- D e t-r τ·,.·                 , <
Hanbtfcnao/ aï£uocïj&ebenijaèe&ji$Êïfi$ejfi^w.m^m^'
Ue Hicntcb^ieijc tt allee hiijeS bgrol te$ïpML$Si jjioóte £teben fee*
aegeitjijnDe/ ontier toeicïié bjiebm ooeft mime aifulciie gebonben
toetben/ baetmenaüeewtjcnbüf ^egeïgfonaei: bat ban $mtf etöam
liet aeuljangen / toaec h$| odgenfiïjjjnltjch fc bermoebw bat be#
^taöt notö feerjongö rnbe gccinaXi 3Önöe/ niet altijbt 'ιήί'φϋφ i#
ge&eefï om öten tmgtert ojtnnaiwnIaft baïi bè opgenomeni jjcnnin- :
gen cc öfipeii öjacgen öf btïet toe te mmmwttη f m bat pet ooeit;.::! -.' /■'■
tbeiiuaec moeïjte toefen 't géén gefegbt ijJO?bt / bat öc £>tabt Amfter-
dam be ^seffcfiitie ban ftaetr föeng in Hem enniaetfé tetbergaebe-
rtngc bei graten öanben 1£anöc/mbieoubeeenöoubige4iïeutoeiïatt
bköantei* Goudc fouöew gefcoent ïieuuen ; iiBaec Rotterdam / af$f
öwn nocijriniièaititenbefcau nie^n pfï&ÉtJmmt7 \$ ban oubtg
rrogt onöer be gröotc &tcbrn &et:eeehektV0ctöfe(i/l3öciö er^terten
laetfte ïnenfcöei^ehec b}|?fe öiïoj een mu?? toïDaï en 'ög ijajaroniet
fonber naeoeel fcau bcfe^taöt (Mimongïjiec nae te boojfefiim #T#WMI
homenfai ) ^n^tiiHi&op^hmmjsxMii toerot nu befo.mmi- *» ***/«;#«
ge%zntit-Wiiïiiigbtr$ öe laefïe ban De gtoete/ eninjbeeitbeeecfle »*»*«»«g/*
tobe hiepê ^^üin'tOfgefd.ijeUfn^/Daer aen 'ιιοϊφί Gorichum, T^itli
Schiedam , Schoónhoven en ijf π BViel\ Öan tiyt^t l&QOjOefQttattitC/ c»mp«,dGe».
Alcktnaer, Hoorn , Enckhuyfen, I dam ,' Monïekendam, Meden- grjih.z. «.4·
MeckcntiePurmeréynt, enbcfcalc actjticu fVxiDcn ««|Kbenbaeeftö iutlrt&r^'
ïjaic oBeoepttteerben tct beu Daröfet ofte (kttifrfft tBergaoeringe *: k» *;«.
pee &tattn ban liouanot eaibeWcfl B?(ifiantit / tn in fUjcJite borge »«* *'«**'
toecöt ï|oiianbt ïjebenbaef^ tn sSlupbt tn ^MM^i^titmmtis gele- 2Γ . ϊίί
g^Mïjebmaibermfftïberbeeft/ eu f* aocii ööi^gaeng foo bekent- * Jr n»tdi
vaf0cootêViircJïui7uan^cnanbt/ baec Delft oeertfic Item ingeeft n^tvickr.
üjetöt üan 'Qrtifehfctt miï$■ flcbifliriöwert / ai^ nacmemiijcfe \n hitf:"h*'
Suy&HjOÏIaubtbe^trbfn Delft, Rotterdam, SchiedamfllOCBricl,^clck; Str-
aisinaeftaen ue Wi eelenen tot oe ^anngöUanafi en anüerc Égi# &* voi^ns
■ ■ -                                                                                                                                                                                                  defe
Enckhuyfen, fiibefeitln mcöe'eecoiitbineett en on&ec een Coltenie * g«ote
refoitere.uöe/ tiOföWrüeeft.fi!H;€a^ / en m Daec b|? tgoen ban- JJgg.
"βοηθοί ofreatiorrfintó miitè fufifibiebanöaere <iBb. ^og. be <©e-
(ommiticetöe aaoentoan i^.oifantit toeröenioèqeboedjt/ genieten*
öte ban 't jBooi^mntartffï een fcevöe / öaet iiftegenneel bie ban
^u^btijoïrantïtitoeebecoen ontfaimen / gfimliftJ oorh injbet bortt
ban ^uijjagte en anöete ïafien/een Ettb&eïD reci moeten ti^tcf etfien:
IBnbersitoatinbitCol'egiebptierefpertibe pejiningitieéiterii trano'e
<6νοο^ m$tün$tl mbméöeWöOite ?tci3ti?are peeren ^ttrgemee-
fleren uut be boo?Tch:eben .%teöfn baer toe aefomuiitteert/ &tn*
jaenbeiïeiihtefc&anbe êiWtmwnm aa-ffoiufcct t\)^i gecöiicia*
►*ii
'$ 3                           iïiect/
-ocr page 33-
6                                     Befchryviiigc
beert/ öaer tegen baït geen appel/ fulcïtë bat w genoeebfaem be*
Weeöeb een booge littifbtttte be &mtbtraihiteit wpjsefenterenbe.
^otöiertoenuacngebiefenijeb&enbeboebe ^>tabt 3Mft inbe se*
necaleberbeeïingen/ eninbegetneenefaec&e toetbt geeonfibereert/
fuuenmtobergaen totöe^taDtinïjacc particulier/ enoe om öaec
toe ait»ergeboec|)itjchj5ft te tywwm I fulïen φβ ïfoïianbt boo? Het
vijfde diftin- |e^fle-g^en OnöecfcljegtJen Ut ïjaer Baillju fh Heemraedtfchappen,
foteniÏÏr ^ &»& $n''* Witö Ziiydt-hoiiandt, flrictelgcn geno-
Baiijufehap. men/ öeüftcnDe Dordrecht boog een ïfooftfiaöt / begrgpenbe beeïe
pen.            3&0tf»en en lieerujc&beben onber baet- <©e tbieebe tg l)et SBaiUin-
feijapban Kennemeriandtenbeeft Haeriem tot een ïfêooftftabt; boicbt
nu Deiftiandt, tie naemboerenbeban baere ïfooftfïabt Delft, bie
U)önwboo?geboment)eötientefiefcö?pben/Oiïecruich0 faï bet noo*
bieb toefen bat b)g befe «Fontrege onber be ^taöt fo?terenbe / parti-
citlterltjcB iaat naeber gaen inficn enbe berniaeten. Deiftiandt een
banbe b?ucbtbaer|ïe quartieren baermen nu af toeet / toerot in 't
Grenfen en flloojbttoefren befpoelt ban bc Noordtzee, int^tnjbtioeilenbanbe
&<"** Γη Maze, in't^ooiotoofïenpaeltDetaenRhijniandt, min't&wsbt*
lacuïiandt. óoflfnaeh Schidandt, ban baer fïreefcenbe dooj een gebeelte ban bet
vv,,>,' .i' ®o?jienDe^mbacötjibeeriijcftbegtban©ubccfebte"/ be >rabt ba»
g^elfe t oebeboo?enbe / ^ugbtuiefieiScS aen tot bicï)t onber be mmj*
> -· ren ban be 4tflöt ^>cbieöam / gcltjca in $cöeootecnöie,i>neïi!acrte
öaer ban 3ijnbe met be ?tanOt|djegbimien / flippen en Umeten te
fïenté / begrijpt in fteb omtrent 36900. jjBergcn tLanbig/ footocl
Item van tot 2r>outöen alg tot ïfêegben bien|ïicb/ beïf>oofi|ïabt/ ten naetfen·
hacr Hooft- bg in 't mibben geienen / Μ groot omtrent bier bupfent paffen /
ftsdt' ι ofte een upje gaens in baer ómmêrinsb / boben öten beeft 5$ een feec
feboon min aenfienitjfH ©lech tot öaer eygen $abe / 't toelcn nae baer
iii§oeberilabt Delftshaven getiofmtioerbt / aitoaet: een en befeïüe
.flagftïractbeboihomenlurtfbictieenöefacbober aïieg competeert/
eben foo bceiaig binnen be ^tabt feibec/ oberfitiihiï bet ootn booi
DetuiTchen. een ijcöecïtf banbe^tabtgereeröettt itierbt. Bebiu/antie ofte to£te
Wyte van de- tufïcöen Mi £>tabt enbe anbere omftcgenbe $aegebWjren té een ug?
fe stade en 0jte ^ottaribtfcDc ttiple bans'Gxav.enhage, en tOt bet «©0?p Sche-
feÏepdeTa- vemngeaen be ftatltbanbe grootere anbêr^aif mijl- €toee mgïeti
gebuyrén. ban Rotterdam, en eben foo beer bah be boo?gemeUe Have, tnfge*
ïijchn be ^teöen Schiedam enbe viaerdingen, initfgaberif Det toelbas
renbe Φοφ Maeziluys, aneaeleeenacnbe Maze* foo bat een paf*
fcr op be €aerr met D'eene boet inbe ^tafct gefleit/ en metb?anbec
eeii vitccut oft ronb getrocBcn bgna'e aiomme ijet ugterfte ban befe
Roofden ofte 31l?aeipiactfen rjeraechtnjcr&cn/ ig bjpber» ban Ley-
den b?ie m bati ber Gouden bier nï$en neieqcn / toaer upt bebegtta*
me fituatie en ejoebe Qefegrntftepbt ban"'Wk mm raenheU>Ri#
Se*dooPr dé bincH?nöe / en beeft oocb bé boo.'tocïjt ban alle be regfenbe jJcrfoonen
sudt. ;ni                                                                                      R«nen*
-ocr page 34-
van D e L ν τ.
fcemenbeban 'tstojben aï* Zedandt, 't meren beeï ban Ceideriandt,,
Brabandt, Vlacnderen , enöe tttffC attbere berbe gelegett Ölaetfen /
bie itt s'Gravenhage OOCfe Amilerdam oftC elbetg bCttuaet:t0 aen U
boeu pcööm / tuefïjaiben Dagcïöcfeis boo? befelbe ^tabt een groot
getgeneebaerigi/ bettoefch be Meeren qrootebjchjsberbetertenniei
mwiUfypiofyt wtytfi&tMi jilatte fo?me ofte ge öafnr e ban löe &tabt, Pe,uy jcrlijC"
iii toel meer Uier&wr als bjieboeclrêgebjpfe / «titer bat beel jbat .neet-; S^JSjfc
tiet ^ugbtoofien fïreeBt ('tüieich men ban buiten aen niet ftan
. daente vande
fïen ten 38 men baer omtrent té) fp?incHt not£}tan£ ongeitjcB ligt stadt,
bugtenbet $oo?ber en £upber epbe. ain Ditigbe teeöe/ bat
bet bijïrict oftebegrijpbanbe J>tabt \ aljjoebjci (ΐφ ban berre feer wacromde
beerujeh opöoet) boa? ben ©zeembeïinglj bie bier maer alleen boo? stadt voor
pafTcert/fciegnber Ujchent m ï)et anbers inber baet toerbt bebönben /·, ft SJSS
gemercfttbfi2affagtergen©?eembeUngenar2iberenbeaen bej^oojDt niet ïijckcnt
ofte^uyötsrOebanbe^tabt/ te Mm aen ijet ï^aegfebe ofte tjiot*. ?i* in eeea«
terbatnfc&e Wm / aïtoaer teel be mecflc pajTagie balt/ foo Γφ^πί,s·
ïKtbefïefli banbe £>tabt upterlijfh in betieerfien aenfien ('tgeen
aen bede aenfïont0 in ber baet een groot boojoo^öeei geeft) ban ueg*
be 3gben feer fmat te $n /■ en boo? eerfï aen be Mb0mk I bermitg
be ï©alaenbategnbebanbe^tabtbeooiïen oe laecbiïbe p>oo;t foo
ronbt ofte öaibemaenggebjpfe toeloopt / en DatoceftbeBruettoOi
renjS albaer (attgg* be mal fiaenbe/aifmen bicïjt onber bt ^>tabt be*
gint te naeberen bet gef^t bjeee&enban berber bertoaertg om ben
boech te hennen fïen/ toacr boo? be^tabt baifcfjelijch baer om*
trent feer natttö en er^ge fr ötjnt te toefen·, baer en boben b' onbeBen*
ben nu binnen be £ tabt gehomen 31 jnbe / en be bjbinarijï bie$ mar*
efjerenbe rangb^be^ube *©eift/ foo fïen agtoebetom aen beifèefï*
a5beboo?beetebtDer^ fïraten gbermael be Wal boo? oogen/ öet - . ι
geeninbeonerbaernen/ en lubben banniepnoberteαϊ) ofte bebenc*
fcen b'imaginatie beroojfaecBt/ en bithtoibï boet gcloben bat be
êtabt niet ueeï meer als ttoee lange booiïoopenbe SBurgtöatë (ofte
Q3raφtett tofbccjtitjs met üjugfen befet) bjeetfoube ji)n/ fonber te ,„.,:.
tonfibererenoftebebenhen/ bat 3P naerboben ^U{?DtOontóaerbt^
foo mijtit ugtfirerfit $ 't geen boo; b'aen&omenbe ofte afbaerenbe aen
be ^ugbt3pbe mebe niet bjegnirjj toerbt beïebt / bermftg öien Fjoech/
bie binnen begbe be b?eebe jltegen fttbet a^féfïjupjSbefïootew fegbt^
naementlijchbiebetètt?btei?nbe ixmu i©ube-^eïft/ mtifgaeberi
be getjf f ie «iFeer eh &et 3βφ; erom in |Ίφ begrijpt / en buiten be retljte
9linie banbe@o|Ipoo2t foo MM fjttenbeert enbe uptfteeent/ bat-
mm op tin mooft ofte ίlOtterbamfφe ^cbuijtenbeer / bie ganftbe
5lBai (genoemtbe Baftiaens-veft) niet
\mtti befebotttoen / bit be
beele Gafthuys-laen , Sufters-laen , be Pictcr-ftraet met bet! Ach- \
terfack, ing?liicfi^ be Mols-laen f η ftet Oanfflje Oeftéynde, &c Cttt-
iingeu. ipaetrbe fytw ban be $ta& alleen / hanfien ban ben
>-i                                                                        mom
-ocr page 35-
$                                    Bcfchryvinge
fcen anberetifjoecn en ben €oo?n/ fcDugng ober de aottertramfcfje
itëaöentoetb / fttlch.e bat De ^taöt aiüaec ooch indet öaet ftcö op urn
aitncfmame lact atnfmi; boen beQroote en botte mjtfïeecïienbe ïHcrc*
fcenrtebenacn be öetriïanöige en nefcöegdeooibi eibers genoeejöfaem
te hennen bat de jêtaöt iiootfaeefceljjcfc qcootec moet:aijn / en fïciï
aend' een o ft 0' andere a^öe fcjpber «gtfiretSen; itëambe fcDoojie
De hoge To-
rens van buv-
tcn uyt de
Stadt aen te
groote $atocbie Cttrehen / bifitten baet ftft met be @roo?eng foo
fjooge in be Hucöt berijeben mngten ugt boben alle andere inbe 3£er-
eentcDbe 3l?ouincifn en Starten Jeöetïanben/ daermen nergeng
tü>ee te geitjca in cene^tadt ban foo ejcccffiöen bootste binben fai/
fnltni? datmen oefen niet beel onqeboecbujch jouden mogen berge*
lijc&enbpbe Ct?p?efc2Boomen/ die in £oocbte alte anderen te bo-
ben gaen/ en ban beqeuöaer en boöcn ugtftiumen ense geujtö ai$
ijetbooftopiïeecHcn/ detliaibendciooojden ban Horanm op u feibe
, anpltfabel 31lil. Quantum lema foljintïnter viburna CuprS^t tUrïcH dU$
fian toerden bertaeit: ^?at fp afg €vwm $emeibooc|i opfiijgen /
baee't lage boubt moet oiAectng n. 32"en eenen frectoepnicj) min-
der ai£ ben bermaerden ^om tot iatrccljt / owdetftt βφ foo bette/
bat Dg felfflf fïrecht f ot e en baeche boo? be ^cïjj|tpee0 ui be nt^me ^ee/
toantalgsgnoib öeqe ban Handt sijnde oefen €oo?en/ itnitigae*
fcerg ben $' <örabefantfen iSoojen cötc* inebe ban een taemcUjtSe
üooeïuen ig) eeetjtarfjter matchander obferberen/ fco 31 in ρ bet*
feecftertbatspopdieïjooc&te diameter ofte %$ntm$t toeloop Ijen*
ben tot bc ntonbt banbe Mm I, Ttoeleh bageiijeh^ dient tot een
groot gerief en accommodatie ban alle Eeet^renbe itiybcn. ï©p*
dertig de ètadt nier alicenmttbccie andere pubüjcque foo Dicrche-
Detefbnde- Hjcftea'g fBctrïtliJiHC/ maer ooch met i)aet particuliere geboutuen
ce Huyfen betciert / bjant boigcn£dcgenteencgitui;gen'fie öanbeeieiBijtbe-
|root enwel ^jnde ^C^dCttS / 3lin be Huyfen binnen Delft foo fchoon, foo
",c L"         eierlijck , foo groot en foo hopgeopgeheven, alftnen, ergens in Neder-
* vtütbt- landt foo deurgaens vinden fai *. öBeUJCh Μ mede bat fecett den %M-
fchryv. vAnic $ 1.536; $ttyw$h&t den bermaerden 23?andt/ nkt een l$up meec-
;
t{ederl.en an-
deren in den
textgeelU
%$%$&$&!$ofteJtsttOO\$ factlCcKt Öcfefl. Louys. Gui,cciardin,<Sdeï-
man ban 5Fio?enee / fept ooch in fijn, ^efen^binge ban be $eöetian-
ïjill/ defe Stadt is feer fchoon en groot, t'allen kanten met goede e«
fraeye Huyfen, biedeenluftige Straten, (ö*n Petrus Montanus in fijn
bÜÖOeöfeïenOpbfbOO^lOemDe SSefcDaebilige / 't is een feer.bequame
Stadt, daer benevens eierlijck van. Gebouw en magnifique Huyfen.
^aer en noben/ ψΜη°ψ& SmtAm ban Unttoerien/ in 't Éaec
1618 Dtlfum·) vel utdïtvolunt Delphi opidum.efi grande, omni.ex parte
cultiffimum -, ciimqut aiifichr.umfylendtre turn vtarum etiam laxitate per-,
* F.Sffeertii
/juam amcenum *. ®at 10ï Delft, zijnde een groote Stadt, is van
vftft*^* a'^en kante» feer wel bebouwt^ ende foo om de irayigheyt van haef
**'                                                                                                                                                          Huy-
■ ■...............:.........^
-ocr page 36-
van D « t r ί.                      β
Huyferi, als ruymte van de Straten oock Teef Yerrfiakelijck. Φι'
3Lttc^ti0ftléctbctf»afttsetiarm/ en geionberabï tnberfebeEbean-
bete jeteben ban $o«anbt: en bit isf ongettoöffcit een ban be re-
benen netoeeft tt»aetom foo becie geojbenbe Perfoonen biejï te meec-
berbaer töoonyïaetfe tïift geförbt ftebben/ geujeh be menteïjte ban
Cioofteten bie booj befen £jic r toierben gefien Maerujch n^tijjpfi. «©en
boo&emelteη ugboeger ban Guicdardin, annoteert hu be boobt tan
prins Willem van Orangie igogi. jIBemoj. (Die binnen befe Mt&tot
foo Oeeclijcft tóierbt bermoo&t) Datfnn 45rceiiemfe alhier, ftaende
deTroublen ordinatisfijn Hoff gehouden hadde, ter oorfaecke vande
geiondc Lucht. ÏSfet U^atCt tö |)tfC fUgber Ctlbe Blaer/ f Π tüiröt &h
icntbaibenbaer omtrent goebe o?bere gcobferbem / tiet bietbt ootn
bageitK&tf berberfebt met bequame boojtoeftt boo? betftbepben nae
bg gciföftt ^iugfen onbet 3£eiftianbt beboojenbe: até eertfelijt»
bOO?t»e Ibtabttf grooce Sluyfen op de Haven, infgeltfcftji bOO? be Siuys
vanSchiedam5t)00?tbÓO?be^ïUe^genaemtbeVijt-Üuy£,bOüjbeSluys
van Vlaerdingen, ιιοφ bCOJ be JBooner-üuys, f ftbC ïaeflf ίijebDOO? t)t
ttoee sluyfen van Maes-fluys, bie be beerfte boben be ttoee mgien ban
be ^tabt met 3ün geienen: «©e $tabt \$ ooeh fee t toaterrpefe en ober
ai boo?meben met beeleeracöten bieboojbr ^tabt biieten / ban bet
beteeneegnbe tot bet anbete/ en boo?gaerf£ met eenparige fïercHe
fleene piatingb oft caegen ugtbegronöt innobgeïjaeit /inboegenbat
be&tabt aïgaen <6t3ianbeni0becbeelt/ bic torberom boo? be co?re-
fnonberenbe i&ttaeteη (bie aHentöaiben betameiijth bnjbt / reebt/
enuulgeojbonneenspj metbeeïefleene/ en eenigefrouteRuggen
aen een $yn gebetbt / toaer boo? men tot groot gemach en tommobü
tegtbcr 3jntooonberenmet«&cbeben en ^cï)u^tcn ftan baeren/ en
aïie ifêaerenboojbeganfcbe &tabtafen aen bjengem 3M fonbets
bngb gerief ban't ü>ater/ flrectuoock tot een mwhelijiH fecourtf en
urijuin-mibbei in tgben ban een onbettoacljten en feer pernitieufen
25?anbn %&t ^traeten sijn boo&aeng net en fMjbrr/ be geiegent*
bcetbanbe feifee té foobanitb / Dat $ be nae Baer feibeu uiaftctjcn
até 't regent / boo? bien bat fp eenigermaeteii baeienbe nae be <©racb«
ten nettoaeterai ben flpchm bugiigbegbunebe neemt: Jifêenbinbt
ooch aïlerbjegen op be boeehen banbe ^traèten feeënere ©mjinif*
bachenofte2$f6rebbenj$aenbebanbtban't ïfêater/ baeteengege-
UjcB be bngiigbeben vagt frin tywg$ moet inbiengen ·, ftu*fS£&atbe
^traetenaitijbt^fifioon en repn tcerfcen onberbouben. Monfiwrdc
Monconys,
een itaiiö <£belman/ tuiend &ύ$α&$ in i9;antBriiiB
inbit^aergebmiht jijn/ fpjeecht onber anberen ban befi &tabt/
(afibaec in ben flaere iftevgetoeeft i|; niet befereputatte /Now 'M
vafmes α Btlpbfur lts fix'htures qu't ΐβ erivirohnée ür travtrfét dtcanaux
ηοί^ηίβηίξί que U traverftrbitn vijUjainfi jt nt fusgutres confidtrtr la γΫο·
^pttlaiirmsy Uhaittédesmaifmtsplus agreabUs da b$aucoüp qu'a Hftter~
Hoediifliig-
hcytdt vau
Lucht*,
EnWatw,
Waterrijck*
licyt van de
Stade.
Goede orde-
tiingh van
breede «a
rechte Jlri^
ten.
Ncttigheydt
derfclVerieu
wacrdoor.
-ocr page 37-
3io                                 Bêfchry vhige
*-Vejétjgts& dammtrt^ueüefontitcanauxWde grandes allt$i d' arfats ahHeVént,*-«©at1*'
Μ»™™, :i^..*^y arriveerden ten fes uyren tot Delft, welcke omringt en door-
'*. ttVt*\ Ihédënismet Watergrachten, wy deden niet als feer haeitelijck daer
' . door paireren > fulcks dat ick weynich koft overwegen de ncttigheydt
van de S traeten, defrayighcydt van de Huyfen verre aengenaemer als
tot Rotterdam, boven dien datfy hebben de V^atergrachtcn en fchoone
ryenvanBoomen aen de kant. «fccititK baegeil baer me / fpedaïijfH
(grit )ύ\ &p $M ttgt ben larfii) toebctfbra Dier tot Wuft gr Bomen 3iw-
öev fcij#'tanöfrmafitfnopj3ci)tcijan DefraKÏJCrpoitie/ tnbefec
tlOfgfll: Le 7. ιΛυηβ je partn [ de la Haye] αβχ beures avec M, d'xAr-
filiers & allames enbateau jufques α Delpb α denxfouls par hommes nowcotifi-
dernmes la beauté de fes rueslettr largeur les canaux (? les arbresquï les ornent:
relhsfonttoutesfidrei8es 0" β reguUeus '3qu''on fcait d'aberd touts les endroits. .
ï)cn
7. Aug trock ick ten 6.uyr. met de Schuyt uyt denHaegh naer Delfc
liëvens M. N.N. voor 2. ftuyv. de man, wy confidereerden de frayigheyt
vandeStraeten, haerbreete, Watergrachten en Geboomte , 'twelck
haer verciert: en defe alle zijn foo recht en regulier datmen aenltondts
rortreflen ai de weegen kent. i0at nu bcïaiiai iïc iFojtif cati e (toant tog in bit
vande staut. rfr^ ^ooftflufH wiet öiepner ai#jt ttptrtlijcftemogm penetreren/
",..= en bc &taotmaer alleen ten ronüjflenfutien aenfien ) fpitf genoegt
faem S5ctmi&t/ SBetoait/ en met benuaetw $oo?teη boo?fien / met
bcogeenfyebeaerbeïMlen/ enmeteenbypbe <©rar£t omrmgDt/
m met eenige lEiabalijtijs ofte SSofletoerchen gejiercht/ toaec ban ten
boty öe ifêaterfïootfcöe $oo# / een anber boo? De Sf aegfc&e $oo# /
en De berbé tufleften bepben legbt nooj Den jrÖoo^bttücflftt ïjoecn/
flancquetenbe en refponoerenbe langg be ^efling^ ojj üeebe be
boö?gienöe/ aenire^oflpoojt legt ηοφ een ssaterge ofte &ro?m*
nat; bóo?t£ beeft be^tabt aen befesgbebenatugr te liaet/ aengc*
(ten ftem Pleger bermité be ffêoeraifatljtige eti ©eenac&tige grom/
atë mebe ouantttegt ban ©obuenji fottben Bonnen nlaetfen / ηοφ
fcittbtmen baerenboben fjier en baet nocö eeniqe fïercite Φοο#η#
«tet ngttfeecfcenbe öic&e Jlfêtnjren/ öelijcfe ttoe"e aen be %upwbe
baec bietnobenbangefnjoochen tg/ mopvbet ftoeefc banbeCit:*
iumbaUatie ofte «©mömftinge aen bw 3pöe gefie» iuecben / boo?be
^tniötijoo?tbaernttï)et^oofti^/ }Jieeti)boe?befent«'t begin bati
be ^aenfeben #o?ïorb ooch een ^oiïetof refe te legae»; boef té nae*
betBanbt t' eenetnael toeberom bien «gtqeboiben / e mot een beo.ttaes
«te Coiek ofte fêouiöer gemaec&t / baec een goet aental ^eïïfnen bie
iJicc af baecen en aenhoinen in mogen lengen / inboegen batmen W
fe ^»taöt to$ noobti 3iinbe binnen toegnifij baegen / niet afleen ®e-
fenfiif/ntaetoofhfeeclïeccfefouöe nonnen maeeften/ qeïiicit m tl·
mtfimto
en m ber baet ηοφ iegentooo?bifii iïmhet iéM# öeeie
önioeteribebaet: feïben imaginecen en raeten boo?fiaen / toam bone»
51 fottttïïmbtmim Mtinm hwn ttjbtfou&e ftonnen onmaethen /
-ocr page 38-
van D 'e1 L ï τ.                      ii
etenettDaerettooftennoeiyöemeeiU fïercfite toe/ öatmm liet om-
irggeÏiöe manöt acnfïonötii in töcgnicïj tijötë onbec toatec han fet-
ten l tre^>im?fen gcojpcm oft be ^ijcften boojgetïeechen simtte: m
om öefe boo$aenoe rebenen ten ojjficftte ban be fitttatie / i$ ftrt mif-
fcDten bat ben IJtoocfjoiieetöenBoxhorn met ugtoeöruehte üioo^ben
Delft een feer ichoóne en*ftercke Stadt tJOCmt- Gcorgius Brmn batt
€mlm/ uefebri jfrbe 3f o?ttficatie,öanöefei&tatst/omtrentt'neaen-
ticD "laeren geieöen tmt befe tojoojben / β oppïdum cophfum ae Uutum,
Wii/o murorum ambitu cïn&um , ΐ'^ΰο <j<? propugnacuiti firmum , Jet/ cy «-
ticulato fepimento, τη«π infiar vdldc munitum, aqua et'tamea latitudineam*
Vuur
, gwd?n-wralïoquifortiflimuslapidüjaBufUperarehmdqutat*, <©atij£: *σ* *rf £μ««
Deie njckelijcke en cierlijckc Stadt, met een ftereke- ommahtcTing van »»' Thtat,wt.
Muyren omcingelt, met Wal en Bollewercken.gefti|ft, mitfgaeders JJJjfSSj
met een netsgevvijsgebreyde Hegge gelijck als een muyr befchermt zijn- nt%9,
de, werdtoockmeteemGracht omringht van alfulcken wyte, dat de
fterckftemanmeteen fteen die niet kan overwerpen. ©an toeöett befe
I^egge ofte ©egmttöe baer ben fSutljcxir af öermelt ^oojtmen nocö ·, , .,.·'*
baföéïijch^ fp^erhen / manneer men gettoe^ te mmtη mii geben om > <
oer aen be itëal ofte ©efï / nopt anberg aetooon tg aig in ben $$otyn
te fegum/ ais frebbenbe boo? befen een ^oojne éegae ofte3Boo?en*
öofcij7 ojbenteujcR in een aebfoebten rontfom be ^'tabt ónber aen
be lèifïcti öffïaen / bienenbe boo? een ^taeehetfel ofte $aUfabe te*
öen aïie onbermaebte ^town en ©yanöfïncfien acnfoal banton»
ten/ Louys Guicciardin, fegbt / hetiseenwelbcmuyrde en bewalde
Stadt, daer ghy uyt meught gaen wandelen ofte reyfen,; ten Noorden,
ten Suyden, tenOoftcn > ten Wd$en| hebbendeyanaÜ'ekante εςη ber
quaemë Poorte, liaer Meuiens Staenbp de Wallen, op dat haeje Yyarj-
dca de handen daer nietfouden mogen aenflaen. <^nbe Abraham Goos,
in fijn #ebetfattbtfcïï tórtboech/ Delfteen welbemuyrde en bc-
walde Stadt, hebbenderondtfom feer bequaeme Grachten en fchoone stadtsPoet-
Poorten ; #nbfV ÖjÖIMw Öaitr ^Ψ.rt wllwimt ïöfaf ffeillt/ t€n-
numbt uw be Wateriiootfc, betoeitheψ ban een m)Μψ§Ψ^ ΜΗ
öc mot fcöoone ficücttire / ψ wamt & W tóaer.U3iB ff h gmot én
SJeeclijcii<&#eel oöseöoutot en Μbêfcijecmingebanbe staöf.te
fielt / fulehe (jet meöe ban buiten aen oct^han aefjén'toerben, *Bmï
mn
ttoee oróote ï£oö?|toien ¥fm$ met beele fraepe ^Wjfen en voor.itcdca.
•SlUpnen ïiebOUiüt / b'eene bUgtenÖC ZuydtoftëScbiedamfche Poort
ïannetii be ^cfcte / aïtoacr nhn mebe ^tabtif rafi^si Deeft / en
toetbt fjrt Zuyteynde nenaemt) macr tectèn& oticcb^cbec^maecs
Herben 5vjn/ bie ötüiiivenbe be,n <©ojroctj tegen ^iffianien jonbecV
Hnge plegen te |7ojeecen / ö'anbet tóaen tié buytenAVaVcrflöpq baeci
om be beeiijegt bah ïlttöfettenbe nae b]? gelegentöeptfeart Èét &Mm
oe^ooniöieïeeceenCajjeïpieecljttefïaen/ ft Cojtteiiii toeacmijbt.
^«Sten beHaechfehe poort iiieefO oocH f e» ©oojfïabtii wefent 'XtCdtt
55 ι                                      ii3i
-ocr page 39-
12                              ■ Befehryvingc Ί
tginfytt bt&inbmbmbmfc&oMtfi mbcmoUmt/ en niet goet
'gebotitienogt uwc op te timmeren/ ai hoe foei be ttoee ccrfïc öooj*
öaenbemttoeberom foo gcoot/ ban öeiychcii om bcftibc teöen ge*
%iï($n$etoee$l boiaeng be öfiu^cBcKifTc banbe bgborcljfèÉen ojj
Gaicciarditi in 't üjaer ι Si »". in 't ïicfjt gcöracDt / öacc öefegbt &erbt/
defe Stade geduyrende defe Troubelen.in net-midden van :haerc Vyan-
den, de welcke fy daegelijcks voor haere Poorten hadden , lydende
geengennghgevaer, is nochtans in haer volle weien gebleven, alleen-
Iijck zijn om.'de dreygende peryculen te beter voor te komen door die
van de Stadt felve gcruyneert , hacr fchoonc Voor-ileden buyten de
, Haegfche, MaeflandtfehcenRotterdamfchePootte, eenideelsnuwe-
der opgebouwt doordegroote profyten die de Eygenaers daer konden
Datinert Yiriden,alhoewel daerjegenwoordich verboden is neringetemogendoen,
iroor defen ten ' eynde. de felve binnen de Stadts muyrea blyven mach. jfilDct öe
cenigen tijde jjHacflanötfcfte poo;te berflaet heη SutWur be Watttfïootfcfi;e / en
«Sw'iï met beiitotierbamfeöemeewjjffbe ^cbjebamfdjeofte fófW-pootf/
ie voorfte- tnYabfiftbeftfcft de iiotterbamfiDc gcitoümt bjcrbt/ obcrmtt£ beBeet**
de» heeft ff^itgrfii öacrafbafcm / enöc iji ejgfutltKü be Rotterdamfche Poort
jtiogeadücn, &aec be.ltëaegenii me ilotteröam toe afegben/ boel) teat belangt
öatmen in bc ©ootfteöcn gsenüerijanbe neertnge moeötc boen / bat
ftnymfoe met gcbieefl: te fjcöbc η ien ti?öe ban Georgh Braun.,bcü)elc-
«e lange te booten defe Hanöen öoa;regfï ïK&benbe / ftimft bat in de
Voorfteden alderhande foorten van Coopraanfchap gedreven wierdt,.
datter fchoonc Hüyfen ftondén en groote Herbergen, die de Vremdelin-
gen, indien zy wél van Speel veriien waeren feer lofïelijck onthaelden.
m<)}t0 'toetten baec ö^ic feer bermacebe QTïoofïer# uonbtfom De
ïuyten-we- &tfl0t / baet unj t' fëner tijbi ban fiiiïen fnjeeeften· ©e pingels? of*
£«·
            te ^Bunte tóegen 3tW met &ίφΐ beplante ifnenboomen/ en met beek
becmaef&enjcBebjelbeboiibellufibooben en «Etbinenbecciert/ bie
aiöerieggetoafch, boojt béngen/ en tot een aengenaeme nytüiueiit
enbe bermaethelijche toegancfc/ niet fonbee eenicö boojöel bfènen-
3©e andere HanbtjSii(ouuje bicjjt onbev öe &tabt gelegen jijn feec
fcöooneenB^fïelncSeifêegben/ feec uetiuacmbm $eetebjcpöenen
teboeden. 53e iFcanfman een toegnitf* ïjter te booten gcaiiegeect /
iüftiïaeltoocSbanöe ssmjten-toegeninbefetboegen/ bat $$ (jadöe
gebaen U tour de U V'iïïe partk WIe rempArts^partupar dehorsltsfofft^
quifont accompagntt d-aHtc%parfaietetxent helles
, α tofié dtfqtuües font les
frAtriis infiniis
> on l'on efiendltslinges & les drdps de-Urne & defarge qu'on
faiten quant/téencetitu.
Den o nganck van de Stadt eenfdeels langs over
de Wallen * anderdeels buyten om de Grachten , dé welcke rontfom
ver^a zifn met feer fraye wegen en dreven van Boomen, aen wekkers
zyië zijn oneyndelijck veel! wey-Ianden waer men oock het Linde, de
Laeckenen en Stoffen uvt reckt tdie ingrooter menichte hier ter 'plaetfe
*?rcy^w€idc»» Oitt)rrwr»0eii)£ftöefrgbtjii/ gwgbtöWfêbaii
IK
-ocr page 40-
u
van Delft.                           
toe ^taöt gelegen i£ Uf Haven} ff cc ge macHcUjin en gctoee cïjïijch aen öe HaYea·
jjet gabt toet Mfyt Oie baer boo>byi fkoorot/ i^ boojfirn met uccie
^ugfenenl^armöHumfen; toefen Rebben een bgfonöer katoen/ ge*
naemtiWBuyfegat> '©aetr sijn üecfcïjepöe ^cïicepg «Simmer-toer*
ben/ en onbee anöeren toie banöe <©ofïinbifctie Compagnie: een
frfl?^tatofDui?iien£iercöe3i)ntoici)tiïgmaichantoet:cn gebotttüt/ toe
paetgigüerrtmfttmetöithe^ijtBrn/ toaec toa*i toe eenegenaemt
(jitoeHaven-dijck, öe tmeebe öe Zee-dijek, eutoe toe toetöe toen Dijck
van Matheneflê.-*' $ter }ψ\ be gcOOte Sluyfen toie tot töatCriOOfmöÖ tuZIhTu
toienen ban ©elft en ©eiftianöt / en toaer booi alle iBaeren tnjt an* /. i«/
iiere lianöen te ^cljepe langere toe ^c&ie naetoe ^taöt toe nonnen
feomen. ^iftéBo^enjcköegeïeaentnegöttoan toe fêaben/ Jjaerge*
ff|iifbeni(Tefuiifnto^inöetttuee6ebecïnebeniitoe^taötif gefcijiebe* _ .
niffe/ aigbanmalcrtanöeröepenöetentoctoertoaelen; fuHenöantotec fide lÏS!
ma/c boo#gaen met öe fmtatte en nptedijcfie geJegenttKeöt ban toe
deryen van
^tatotre otoectbeöen. 3&iet berce toeeft 3g ten ïtëeften öe btwtnbaeride »** feeC
W Eantottf tootttoe ban toefe protoinrte/ ge me en» jen Bet Weftlandc * ™vifmaaeerCta
genaemt/ befïaenbe in beel fdjoone &oo;en Eenenen «leel-lantoen/ k«Hjck.
oberbloegentoe ban aïlerlep ©elbtgetoafcb / 't fioeich inbe ^omertiitot * »·!**-
tooo>be£>teöeiingen een n?apfan tuptfïcbt aenlocheiiich lïjefcntecrt / £Si£Jf*
om bg geïerrenttoegtot met m?tioanbeien of fpeeïfη te tgtom ficlj tetoec* Duyne»;
ïufltgeii. #aer 31 jn oochfanöicteDmtbflen toie t»& gemeenlijch Duy-
nennoemen/ öienenöe alleen ©ooftöanjï tegen't gctoelöt bantoe
£ee/ beft 311η mtt obertoloebirtï beei $Oöicn tooo^ öe conijnen booj*
öoojt/Dfejg in grootcr meent ente boojt béngen. Cen «©ctlen te öe
Hanbtfïreech brorcBiffj / J)Wö?afctj ofte l^eenadjtiiU / toiefmen bare ▼·«*■··
intfgenöeeibecmitjï toe boibtigtjêptot entoe ïaegte geen ^aepianöen
oft Kftoo»en-?Cfftergs binöt / maer alleenlijch ïlBeplanöeη / om £iof gen
en 'Sfrfefien te fioegbcn / fttlcHsf ooeti öe &taöt£ poo?te aeii toie 3göe
gelegen/ toaftrommiffctoienöenaembanöeKoepoort febtjnt berhre-
grote Rebben/ en bit «Setoefl brengöt boort feechec foorte ban feee
tiegttame fiertoe/ toie Dtct* te bantoe (bermitg öe fiïjaerf bepöt ban
toouttot en mamquement ban Söoffetoen en #oreefïen) aertoicto toettot
geprenareet tot pet onöerbonöt toe£ togen* / en fjicr gcfi&ien getooon*
üich tosetöonberenbanl^oïïanot/ toatmrn toe materie ban fict bupr
npttjet toatertreeht/ teant toen ^arring ofte S&ercgtwtöcfe ©een*
öronben geboltoen / en torn mobtoer upttoe ^tarbten gêbaggert/ tog
toe^oneni©intotgetoroocljtentotbierhante blupten oft Turven ge*
inaeSt/gehen oti0 een ae ngenaem bnir inöe hottbe ir inter/let fc&i jm
mm toekeer Boxhom * barter ^ti?pber ofte pet# toiergeli jr h^ in Ije t * */****
felbei0ï ®ena5ereerbenenontoertoe<i5eleertoenfefrbermaeröe Η. ίΤί'**
^Groot, fïriiefttbaermetoerom een anber oo?toeeï obir/ toanneer *é*f>&?
winfiin ï)if*o?ieop *t3Taer 1590. terccrafiebanljft iaiurf-ίφίρ ban
-«tCtoa altoÜif. fegtot/ $ififrj$réi% oVtmfilv* impulfn m*rè μ wbimmtfoji·.
κ
-ocr page 41-
14                          Befchryvingc
Groft.'jin- ejuam fxperinduila btiftio putivere mupata facie tiAtuyam minent*y Tenzy
•atttp.no. dat de BoiTchagies die wel eer door 't gewelt der Zee en Stormwinden
ter neer gevelt zijn, ennaederhandtdeAerde daer boven over gefpoelt
zijnde, zijn verrot, en haer gedaente verandert hebbende, nochtans
haer natuyr behouden. $et geen ÜOOjfcJaet töel be tWtfit nïattgi ban
toaetbepbtneeft/ bjant mm op orde jjïacifcn in öe ©crticn/ bgtg-
oen mmtüjtt ban oberonbe fbtwnthtn ban egcscn doornen ngt ge*
ïjaeitbeeft43n& rgcnbatbefeBeenianben nu boo;gaen# aiijicr aïg
» een feechere mpne ban aerbe berflrcefcen / Die booj be 2>on berfiert fιι
gebatnen / ïiequaem igom be η ïjaertie tticnrn; Jïtëaet: in foo geooten
roeenicöteban €urben aljS tjm jaeritjcög in $oUanbt toerben ge*
mattkt m geeonfttmeert / foo te baec oocè groot onbetfebegt naer be
«atttpre bec Hanfcen tipt be toelene fp iettöe feeri en gebolbeη too?ben /
m öefe ötefitee in ^emantrt ballen jnngcenfintf banbe nriniïe/maer
aittjbt tori geioiit en begeert getoeefï/ inicn** batmenbaetbeeïboüi
öen^a^BiepneiiWeecenban ugtgeboiben *Etttfmptim-fift/ bientt
toebetom een gcoote ottantfttgt ban aiöeriei? föebiec-bifcö jaernjeft£
ontyengen en uptieberen. JBen binöter ootn beeie iBateï-bogeïen/
btegcooteiijchii boo;tfettenen bermetttcfjbuibigcn/ jaecijWgoetge*
'confirmatie Mn flriten&i boo?be Jaogei-c^jen. £oooatmen binnen be %imu
vande ïccf- tm ban Deifdandt aficc» banale bekomen han toar bet gesegenbe.
tochtigheydt ïloflatibt fbenï|oo;enbe£obet:b!oebt0) aï opbrengt/ enaenbae*
'SJSTir Μ Ingefetenen mebebeelt / en afle bermaeehen plaifïet genieten
legentheyd» tttötö / ai£ in bit gefteeie «araeffröan een gegeincfc nae biiïinbepbt
defcr sudu toegelaten ig/ btenbofgenbe ooeh be Igooftftabt met afleriey noot*
.. bntft rtjcheiacftiiibegunittcfit / toant f> legt in't betfïe en befïe beet
ban ï|oflarbt/ öaee be fcljooniïe Söoow' enüaes' uanBomt biemen
α**'™** ter fflmit binben han / barrom fegt ben Iploaentijnfföen adelman *
,éefcript, des Het i-s een Stade dacrmen van alles wel geaccommodecrtis, daer is o-
ï*)t..bas% , vcrvloedt van Vyvres ofte Leeftocht, leggende, midden in het Booter-
landt: Daer is oock mede groote menichte van feer fchoone Terwe, die
aldaer uy t Weftlandt en van over de Maeze ter Marckt weidt gebracht,
;pm fchoon Terwen-broodt te backen: De.Marokdachvandefe Stadt
isdesDonderdaechs, op wekken dadigrootetraffn'cquc werdt gedaen
van alderhande Graen: Sy zijn oock feer wel van Turf voorfien, den
Turf-veenen nae leggende, en alle gerief voorts oock uyt vreemde Lan-
den krygende, met Schepen die fonder belet uytter Zee de Maeze in? *
door haer eygen Have tot Delft konnen komen. <$tt ttgt bffe e0nfï0l«
ratte/ batfgbifbtebpbei^eene en ronbtfom tn graefwe Hanbtf*
, .^ , , öotitoetegeiegen/ foo fegbtbeniWitm SfitttBcuc (toiiienbeneiöaeien
eenafnmeiifieiijfiic mmw bo ^gcbaiten ban üe <$pebaer£ 15 36. in
ben bcrmaeröen 25ranbt alhier; De Stadt is gelegen 'm een plaetfe
feer bequiem tot opvoëdinge vande Öyevaéren, derhalven werdenö?
veralontaliijckeveelpNeftenbovenopdeHuyfengefien. 5^aer Π1 bb>
bett
b
-ocr page 42-
van De ti τ.                 . if
benpïeecljmenbefet&ogeïenban ouötg alhier meerber te bieren en waeromWa
in geootee nmecben te £ouben / be feifbe gaeren teficn en op tie oimtotDeif*
^ctjoojfieben en anberg te logeren/ Saer bequaemDeebt en nccom* ™eeerr °y£.
mobatte öergnnmnöe om baer nefïcn te maechen/ toant men Die ders, "'
ftugöen eeuige gcijegme faoobe üan geinen toecpgcnöe/ °P to^Mj
ï&ugfen fg meefl en aiöereerfï gttaemen ncflrlrtt ; en öiergeïftcBe fpe*
cwatibe imaginatie ineer: ^ie0 be «jongen*.op be -flracten aitijbt
in De llente De aenhomenbe «©genaerst ban bipfcïja» plegen toe te
fcijreutoen/ 't bielcft bebenbaerbtf noclj eenifljfmtsi in gebjtmtHge*
bicbmttf/ en men fiet als ηοφ meer €>pebaerg on be nimfen bitt*
nen SBeift aï^f in anbere nlaetfem €n ben bobengrmelten fran*
fen doelman* bie ober ö?ie laer bit Uanbt boo^rcgfbe en feer en* * <?"'»'*#
rieug iggeüjeefï om attente annoteren / fifiijnt oochbe ©gebaerg bte s°'9'
ban ouber getooonte on be ©ifdj-marrkt ban be laifcb-berBonerg
onbetöouben mecben/ en albaer langere be £tiaetenloopen in't
oogt) gcöabt ie bebben / betoitf by aengaenbe be *§>tabt onber anbe*
Xt fcDrWft w ce litu ilya quatitite de Cygognes & mtfmes des privees dans les
rms comme des poules.
Hier ter plaetfe zijn veele Óyevaers, en felis eeui-
ge tammen J devvelcke gelijckerwijs de Hoenders langers de Straeteti ;jj
loopen. AbrahamGoos'in fijn ,$eberianbti$ €aert boeeft/ fpxttH' V:'
ootBbanöe bette Eanbtfbottbje enbenae bg geiegentDe^bt ban be *
Beenc / Delft fepbt t)Sis een leeftochtige Stadt, leggende midden in't
Booter-landt, ende krygende groöte abundantie van fchoone Terwe
ende andere Graenendievanover Maeze uyt Zeelandt ende andere quar-
tierenaldaer ter Marckt gebracht werdt', fy lichtoock feer dicht by de
Veenen} waer door zy altijdt wel vooriien is van Turf. % (fönbt aetJge? * L#J cs„9
Oen be^tabt niet betre ofte ten ïjooebfjenmaertbjeempientanDe ^V*W*\
t£ecgelegenijj/ RanmenbaerootSiifijteliKhbfeitijbtJï aiberïepfoo^ *'tey liT-
int ban geebifrb benomen / inboenen batmen e^nbelDch nawtoe-- gSS'SJ
ïÖcHjarbeQuaemeegemeft alhier omtrent binben fat/ baer men't foo
lle vrucht_
banaileg beeft/ öttgetuyqenbobenfooiieelneiooftöaerbige^urUeii" bae^eyten-
ten/ fcifébefcDoone/ groote/ i^WÉètt-i^iiitófii^^^^jl^fiiiSKS
beimbberlijcSe«Taiïeeien/ booten en mmm $of-fttwn on* MB! WDX
ber't%nnraetffbajjbanDeiitiandt geienen/ mitfaaebere foo bed ia»& Sen0-
trc|ffitjfBe€ioofternt / bie boo: iitfm foo bieïbuitenatèbimnnbe men. «»«J·
^tabtge{licbtenboo?bevSee(Ie«icèe maeren opaerecljt/ bie nim- 3?°SS?
mcrmeerbtflefljile/ maer altijotbe befïe/ bnicDtbaeciie en ber- Hofiiedinei
mafthciticBfïe pïactfen tot baer tDOonficbeijebben gerofijt en ngtber- cioofterc*,,
Boojcn, ©an befe aïie fwlicη toe eenige hojte befibaebtnge acn be tu-
rirtt'c Hcfcrjs mebe beelen / uptgenomen ban be Cïoofïercn inetj-
omtrent be&tabt/ baer ban tog (Qcïtjch bootenen mccrmael ge-
S?5i"I öïcr nae t'fëncr tijbt en plaetfe fmicii tjanbelcn. €nbt watph«rc*
yoo?e<rft/ aergatnb"ebe^0Juenen©ïefBen onbtr Ddftlandt be- steJtn,.^
yoy?enbe/ ijaff onbertwebt boïgen^ be getweciieniffe ban be Pro- 5"^^
feflbr
-ocr page 43-
                         Bcfchryvingc
μ****, feflbr Bóxhorn, * in be nerbeettnge ban ïfotiattbi/ genomen feifif
γ£· ' ban Daer Söaifljufcöabpen wmttmHh ooêö *' Grav image'
f'              öcwchcMt / aifioetoei fp een SSatHju op ijaer feltjcn / en «ηίφ bi1*rict
ober gatcD-ftmbacDt tjemn. Jpacc ten bnfüiue ban &et ï?cemw&t
bomen fg in geenen beeie in tonfibcratie. ïtëgöer£fttilett mg ban bit
ijeeriijcii en acnfienujch iBiuh ι jjet grooifle en treffeiijenfte ban
öanfci) <Cï^iflfncu(Jteiöter nietfbjeecfeen/ aengefien &et afletn toet
eenaeöeeiei50efc!}?gmmje ban nooöen iïatïiie / aiiecnt^n bicnt&ier
in 'roöojbpgaenmtonfiöfcaüe te tperbiiiaf nomen be naebgqelé?
£SJ°?Γ ^«tfieebtbanbefejUaetfe/tenopiicbtebatafbarr3tjnbtboomaem*
mackde £ Ik <PenfrelitfBtjs «Soflegien ban be eeunieeibe ^obincien / boben
ty gelegent- bien be Bergabrrptaetfe banbe geijeefc ^ouberaint reneeriiujö ban
*f£ ™. $oHanbtenbe ï©e(tb?ieflanbti infgeiijihji öe refiberiie ban btpöe
ie IS S ** «ewibf itoben ban 3iufïitie ober ©oflanbt / geclanöï enbe
st.de Deiu ItëefibneiïanDt / bat bit gerη geringe aicommobatie berïee nt aen
loebrenght. öefe £>tabt loo bifl)te bg geïegfn. lEoo^tjQf jönbec noeïj ban ottbtg
Twee oude ttoecbermaerbe^tfbFnin Ucifuanbt geïegen/ als? Vlaehbin-
SliftSadi G i H wrn s'Gravenianden, meichertf eerfie gelegen on be llïia3e /
geie;Cn L g*ftouben ttjetbt&eoutitfïe en Hertöfle $tabt ban ïtofianbt/ enbe
«igfints bc- bemübtssbeujooiiptaetoberoube <8raben gpöiccfl te ynttl geboert
fchreven. jjtöbcn&Ê Den €pteï ban een JlBarch-^Braeffcbap/ foo bat Dirck
Sier-*,,**. de IV. fttï) (ÈEitttleer&i 'Marck-G'raef van Vlacfdingent *> ïfaer Oubt*
tnvtlrutc'h BfBtttn orgutnge Ban ooch bnjehen bp bibetfe l^ibiïegien aen be
,<«^**,- ^tabt gegeben/ aiponberatiberen/ bat in'tSaen357· Henogfa
-ι*!»»'»»» Aeibrecht aenneemenbebetöegeeringe boo> Willem fgnen Branca
ί« «'ί™ fmnigen Sloeber/ belooft te regeeren nae be €ouflmjmen en ijet
*L'*«»a. i» ttdtt öat baer marnoen Uanbe en binnen ber Poorten ban i^laec*
/f» iW*M bingen: I^boo?tijbt0öfnbe3ui,öt3gbeb^ be JlBase beeiafgeno»
'ITcrlêiln mnl m,in öetfcbegbe «©omogen seeuineect / en laefieiijih in lm
£ted. tn Ltd. Ceonbeiin tpbeη Unno 1574.' (ee!i)i& mvtjitt «ae foo't eobtg^
·«. «·«. én Umin ftet ttoeebe ^eeiofte l|i(lti?trfi)becDaeinotBboo?enfuuen)
wjvrufl. &φςΐ afgeiyanöt / bat ηοφ imth ποφ laaajte té bigben fïaen /
ban 10 baer naer / becmiw be fcaringbaect en ©ifcijbatiöUtl / bjaec
niebeeaerbeS'n{boonbfr0meefi3i)n generenb^ üjeber opgeboutot /
inboegenöctnuiifeenrebeujche^tebe/ toecbenbe afleniB^Beni en
metier tijöt ηοφ beruteerbett/ «öterniet Heïjtiaéfiett te fiomen tot
opinie wn ïjaerboo^gen lupfier. ^aerjtjnteniqe ban geboeien bat ben gronbt
ouat vim- üm ouot iaiaecbingen al ober meer ban bi)ft$aïf])onbert3!aerett
·*"*· «1« be 0upff η *5Sf bergaen boort getoeit ban 't ^eetoater cnbe ban be
IMW> %&t &tatit iBïaerbingen ië uttljttot by Schafoahurgh ge*
naemt FUdertinghe Op 't 3|aer %6p. bOfïï bit Qudt-Vlacrdingcn fegt
M. vander Houve, j£ boo? öeberfitnbtnfle" ber Maeze rjejjeel berflon^
tm\! enbe bit jfgenüJoo#ige iuerbt foo afgenomen ban be Maeze,
itoeïehe ben ^euber feer bmt nptfnoeit / fuie^ bat Bet mt ban baere
^tabt#
-ocr page 44-
van Delft.                     17
**Abta «meren enbe beften berooft wt ι eem'aïje mennen öen naem
ft ιaffiK^S^tovadSgeni teen tof gen ben€oime
S« ?f4n WafS Se? piarbtfn te Wen/% 't Cai&u»*
* Hantv-
aimim ban©eift/enttvccban Uiotterbam *s GRayisa«αιΪ f *r*.·«*
S» Wanböefl ban ^?aef Di«k van Hollandt,.^»* Comitts W OOfft.m fc^r
^SffriZftett en met ©eften beflooten fletoeelï I fceb* * /*. μ.
tooi met fi«chtorseiooif»fijnöe/ i^J^t^l^S^ »·* va"
Hen ban be tTiebier af ejeiegen / en met WJW^SSS ^ fu 11£
st toeicft fe üe Maes heeft banch te toeten. »*M *™^£ul£J!a 235 SuK
öamentenbantot $iot/ ontrent&etfaec "Hf;2^?5 S2tfï e*S- >'^^c-
öroslinöc/ toieiöen mebe baergetoonben eenigeotme / jjj J|J deuby dc
tarotten*/ biemeecai£ »400. laeren ^^'wfttfiK/ ÏÏTïS
ofte&of / beiiuubtöe Kon ngh-ftratt, Hot-laen , en jwcwt flje&ec
boo? fcccfecr be faiïorn/ ofte &et *W^J&tE^tS
wtooW/ mtiïw be tóehen ban't <gube Wg^ftgSg:
3teec üeeft ooen binnen f <8?abefan*en ^Ιψ&^Ά^Ϊη
ft foefïer boo? be oere rjuleeröe €anomchen. m Wt^noIJ W
baec^üerciert/ ^*«:^.|1«ΒΜΙ^^/^^55^Φ^ ■'·.■ *
«ocö f ociiitfiettof ji en in biet boegen top gcfep. öebbm *) be gj *„ *™
penmöc^oo^ee booj een S&aeehe m*JMiWntKLmW8'
toepten/ onbienten/ cnbeoochom «Wi^» ««fiMWfg^g
tctoijffii. mi* toet m mm w^jΜM®i,?wa?i
isefe piaetsi becmaett tè boo? ue bette en toitffc J£tto* bieWf
■toafeftt/ en noi&meeeemöe betteen rite* ί^^ί^Κ%?Λ«
btebaetonttentgeto?ongenenobct al begeert jggj&'jW ΜϊΕ
infSoiianbt/ maec Mh \m-fflmΡψ3$Μ®PJ&i.SSmaeijnutoelboigen Vooa Wwη, WSnJ^i®^Fo,-^ H^W4«i, nae ïjet ugttoiife» ban een oubc w&tf-hactte twjrww1ecntöDclaeeent' SUufïwrgfigebonDcn / cnöoDi öentijttch gempn λ
*rBfrb7k'kt
en den
aemden
h. in
ri
9Ï·
Qcmaechtboo^oïjan jlBoetW tot ^ψΆΜί^Χι %Ά
.
niet meee en ttoiiffrtt of bit ^o^p W öet ouUtfli ban|PeiJgo» a nb / vooi
+ hcd
baeceentoonbeconbtengecot^iotöeitaniDeefi/ WW·»; «utiie dotP
henenenïïeoubeobefbajfffïen les^öenbe onbee öeaeebe/ tenenmn ^Hpiuad.
Öfben bat bit Uiatfeei feec treffeli jtft en een ufitne me aroot p« Groote
tsi aöetoeefï: Mi Zucrius Boxhom p?ofeffo? mtieWojien op pet quantiteit
bepmaerbe ?Cccabemie tot Εφ*η l fret in fun €ooneei ban; w- yöoSa#mc.
-ocr page 45-
18                                  Bcfchryvingé
is'iUi tot ïajjöi/ daer zijn in onfe tijden hier uytd'aerde gedolven foogrootemeei
voorb. g*- nichte van feer oude penningen, dat men ibude mogen vermoeden, dat
den' Burgh dit het Huys van Saturnus of van de drie overfte Bevelhebberen over de
aldacr ghe- Roomfemuntefoudengheweeftzijn. * <$nben <Btlttthtïl Ρ. Schri-
ften
heb- verjus |n5ijti hefclmiuinöDc banouöt S&atabia * gnempdjtbatter
»5(ίί4,, g&f&onbcn 3t)n bie met |jet aenficfit / enbe opfe^ift / u km-.
ï7<5            nnigCben/ bat 3$ balt Nero , Antonirius, Pius, tnbt Aurelianus
*scrh. ut. 0ffiagcnenbciifmttntft sUn > ban toerchen fóegfer/ enbe hioccheti
ν "'wie den ©O^fl SSttCf !tatlU0 Wilhelmus Heda , * ffgöt befett 2&tWÖ qefïicïjtte
Barch ghe $n / en ban be <©enen enöe $o?mannen nacrmaeisi beru^anbteii
fticht-envan ter aeröe gljetoo^jen / niet meeranöete Heerlijke enhofitVfrcb&J$lo*
ïeert *" t Wnox öoom|Yf)e ^immeraaien / ontrent tien laat 8 56. boen
*Hd*kifl, oochbfOccocn ontroofttöiccbt / cnbe, öfmattettfeert tot $5οο#ί*
?&«***, , tutjtif / enbe ïfunaeruji be elffïe 25iffon uan &$tm$t5iJn &toel rup*
£'» ,?/rt'" n,fn mo^· ^if ^ίοί të ^00' οί>Γπι bg cenige berheerbeltjch Arandula
u"gm cntïc bgïommisc Afundulum genoemnt/ban mitfkrbtt^ ftoningf) bec
piefen/alias Am induüus, een ^oonïjebftenbe met naemeiiEiinus,
verteiSnX0 alias Efeünus, üoninriB <$fcï-oo2 aefeglnlbte ooch met €fe$ oo?m
van Konïngh ('t gijeen ΓΙcfj fdjaemt te beiDaeïen) inbe <&ij?omich upt gebeeit fïaet/
Efei-oor. gijeidcH oft mxtti anberen #Biba0 toare gfte&eefï/ ftoningt? ban
&b$g,imj boo^gcöenbe / batbufbanigijen^feïoojtn öooittjbfti
Öiet! fouUe0ctooont tjcöiicn / 'tfoeica feer ongerrimpt ftjnne/ naer*
macigban betfebegbe eeleerbeu igbertoo&ienen ttjeberlegbt; jbf-.
nocmbenbet feibigc ooch tn't Φα^ΓΦ ftonmaD <$fctè ooj-bnrölj/
een te hoogen enöe grooten ^lot / bat 31;«^ aeirjcft niet en toagf uatt
Ooorjteengropte/ aï£tn aönBcötüjJ/ gtoot 3ijnbe ttjien mergheit
•Sanbté: i©ant anber^ fe^bt Schriverius, foubebie ïioninaiï niet
# ïaetfe genocdj gïjeijabt ïjebben / om fnn groote oojen te ïjerbernen s
4 iBaer befe fotte fabui en anbere bet* oeiijcae btfebafc öoo^ bg gaenbe /
ïaet om* met bm boomoemben gcleerben Ifèan / toat anbnghg bec
banbt nemen/ en lïellen tjier Bet onfcWt ban een oubefïeen/ bie
Heeriiicke &fytn bpbeeïoeïeecbellfêamieni0 itytaöeteechent/ Stcphanus Pi-
rciiquïenvan ghius, (fietöattitiHercuieprodicio,) incgiubat bitopfcijjiftnefieïf
de Romei- '£] af^ bc Cteurer^öacc tnneoementionneect/ ijaec !aabec0 boobe
*eascriv b*t ^£iich ofte wf^Dén / bier ober «pi Söntanif η na tornen boerben /
?. sa. & %{. ontrent fiet 3iaec ong peeren au.*
FORTVNiË. AUG. SAC,
PRO sSALVTE ITV AC
REDITV. DD. NNt
M, AVR· ANTONINI. PIL
Α VG.
-ocr page 46-
Tan D e ι- r τ·                     *9
AUG. E. T. P. SEPT1MIÏ
GET7E. NOBILISS. CiES.
CIV. BATAVI
FRATRES. ET. AMICï. P. R.
V. S. L. M.
ïBeïtft 0öfcïi2ift onbet anbeten onji te betflaen geeft/ bat *******
MttSaenK f iη gorter* enbe »nben ban 't moomtc&e W&:
met gcoote Hettecen-
, GENS >
Β AT Α V O RU M,
AMICÏ ET ERATRES
ROM. IMP.
©ötpté *iinbet noch betfeftegbe anbete o?rcmbicDcbftt en beetWt&e
hAttif.^
"SS toneel ben έοΐίβηΜ befc&eben / enitftgMffc toojöen / bte £*«».««*«
3*mS tStoüleDier bio'bpfuilenöaen/ W^* * ^«g '·I09·
Hiefijeböee» ban öe ©abetf anbw&e ^^mjJttitMm gffttt
tonnen nact fien / * gettjch al» mebe eenirje WWJJ^^JgW Z%
lanDfchefeubtliepbt/ Petrus Scnvenus , bOOjnOetttt.* ^aitjim- *ie„v*4f.
toanneecMemvcus, fóoningb bet framhen/ «p52l!5£5n?S
wedeftpThurendrecht ofte^O^eefjt/ m ft«Αφ* *ίΚϊΚ
»benbiecftfitb ontïnciben/ cnpberin W|"S«McaaJ
. öabbcny Qocöt)iettot^oo?bargbo»'tötoot **g£»5JSS
AureJaus, ofte Arundulius ftjnbJOOtlfïeÖe IjOUOC/Dj: tofUBf ïfW"'
bemas oberöea&aHUttfeöappcn «fiflanM/ §c|>tcianbj/ <©o^e/ # ^#
öimtant/ ïtëoucbcn $t. * «©oeöDoclïetisi/ öcti^m aUfn O^aue ciltHjient
booifeechec/öathieeeenoubtrioomfcbge bouto ejeff ac«pW\i.toacr 5i.eb-8«.
upttrttΦο?ρηηιco?fp?ochict)iUu8enomentenebben/ fntfmifiej £$*»*
bÊiiöaecbiÈ toel een ban bebejïeentceffeïijrhfle ©oa»cn wnpDm
Voorburi'h
%amt. m penningen/ fo*gembe / P^Jt^iJgSJiSSsS& Ά he
Mmmm1 mmbebetfewe*α##γζ».%mmmm £**,}£■
-ocr page 47-
ίο                          Befchryvinge
oube arbetuMeedïMett / enbebjeemDtcbe&en ïjtctr tellanbe fpfltny
ijebbe ooch f ene in epaenbom onbe r mijn betoaringe / grtijfh aïg mei
be een mebatiie ofte af beeibimie / foo até f enige toiUrn bat ben bw
genomiöen Elinus, ofte Éfciinus,öie igfujïincren öaer getooont te
Ijebben/ bangebaentefottöe3911 qetoeefï: Loosdvïnen mebe
Lo°?J1 v»cn öanotibf# een feetberoembeplaetfe booten ^onne€ïooflet ban ï?e
uy ^bjeöan tfülerttenbereert met ben *£tjteiban Stüinje/ enöetenai*
ïen tijben betuoont / bg be aiber «Bbelfte ilSaegben betf Hants / toag
aibacrgcflieïjt üg M^gareta ïfngfb?ouJtöe ban Horis de 4. ban Die
naeme ^abe ban ïfollantit: öjelche <Sjaebin baer nae tn'tfeifbe
* Boxh.thtat, onoöfïet foiemneiijc& bearabm i η 'ttïaer 1267/ jffêaer ηοφ meer
^mScuIcu i^öit©ö^pbecmaert/Ö03?tje3ö?. föinöeren/ öie Machtildis ofte
fe ghcboorte Matgareta foo an&ere baec UW men/ $UJ>f b?OlltOe ban Heiman Grave
van36ïkin- van Hennenberch, ηήι ^oebter ban JFlojig be4· aibaer fco toon*
derkens van ttecöaccüjcfet* rcnbccb?ael|t foubegöebaert Debbcn/ onfe €ti?omjcft
dcropeenen fcïjzÏjbcc^t?crtct!c» be ganfcFjc gljefciWbentfTe op befe totjfe: €en
ut ter we- arm^ouioficηbiieitéMmqetïoibenïoag/iK&benbeonelchenarm
reit gebracht
f (n mtfothw /, bte fe begöe tot eenber bjac&t gebaert &aböe/ bab ban
ïoofauvnen öc ^abtnue cru acïmocfTc / maerbe 45|aebtn gbebmgehenbe ber*
AHnouyó. fmabeujefteiboo^ben/ fepbebat &et nieten Sonbe göefcïneben / bai
een©?outoe meer ban een ütinbt gOelijciieltjceban een #ï?an foube
ontfamwi: Met ©jouiöhen ober befe tooo^ben ten öoogflen bertoon*
twrt 3imoe / njotefteerbe enbe berfeecherbe bm öet feet litbteltjeö ton*»
be gebeuren atë ïjet «Bobt aifoo geïtefbe! ®e «0?abuwe befe rebenen
niettoiiienbeaennemert/ enbaeroberberfïoojt3iMbe / ïjeeftbeïafï
Vttt men befe arme ©jotttoe ban fjaer fouöe boen gaen / enbe toeeö
fïooten / be toeicn fucbtenbe en ïjaer oog&en ten fëemei fiaenbe baö
ban<©ob/ batljet 3imcalmoaentbcgtgbeiieföe/ bte ^abinne foo
fceei ïüinbewn te berleencn tot eenöer bjacrjt / até baetbagben in een
^aerberffbwten. ilMcngebebt ban^Bobt berboojt 3imbe/ téïjer
gefcöietbatbe <ö?abinbebmebt tégetöojaen / f&angber üiefenöe té
fgu|it ^uptfeOfanbt nebertoaertiiobeftomentotbaeren &tUt e?aef
Fioris de 5. in ï^oUaobt' tti ftï^ben tijöt aenquam öatfp baren fous
öe / té φ aifoo ttgter maten / grof/ btcB / tntit 3toaer gebjojben / bat
nopt menfeï) beg &t\\Hh$ utfitn ofte αφοο# ïjaböe/ en alijier te Eoofi
öttpnen ftinbe foo bebiei befe <$?abinne/ enbe b?at|)t4i|te öonbert
bij'fentfefiicb üiinberaenifter ïl^erelt op onferliebec ^outoenbacö
inbeiBafïenatémenffb^ef MccLxxvj.een geüeeïtetoaöiftnetlïii
Un$ / een aeöeeïte öja# met?ffteni / be fioeicft alle Otto 25ifTfttop ban
UetrecBt^eeftöeboopt/ enbielfêannehengbjo&eng^wniohau.,
nes, enbeï^iJfaeitéEüfabeth. JlWaermepnicb tijténaebatfgbett
$· ^00» Dabben ontfangen / sim afle te öÖ^nJcS metfjaer moebec
öefïoiben/ίη aï 'tfamen in een grafmbe ifterrhöei! «iïoofïerji brgra*
torn geiijiftaté mm (feebtöe Mbmwh) ηοφ Dtnjben tjaeg^ Hen
rnacö
-ocr page 48-
van ,;'Ρ^έ Vt- ft.                        **%
'™ 5          .,.,,ί-,,ν'
J9uale nee amundicouditioMdatum. > ,,.
M^W- ^^^Γ^^^^^#> TWSt Flomtijr (olI°S
BrélntUy & CoL T0tt£**' «*jffi ÏÏSöfi? ÏtóSvS
exiepehibusbJifatifunti ^^J^f^Ö (#;SW ·
Mt & finis-cwcejfemu , *#ff « *» Laufdumnfi^mflb %**«&*£
mehsinuWspslabatfuer^ ^^rm^C^tiff^iram.d^^
mlitudinemeAm^mn i0w?**¥*ft S* JJ SW* JZ ita
rmur
, Mot^mfrJrnJur* tnrfum obfiufendaquadam "«**«*
faSumefl- 'filutibicinperptmmhius rei memoriamjxvetufiis
, WW' ȣ
DeusUlcter maximushacde re fHf^iendHtfMprmdus ac landibustxtt}
lendus, in femfit.ernafecula
, AmeHï ~
                             _, ,
M Argareta Harman Gravé van Hennenberghs ««^f ^" in ,°&Κ
lYlterdesvierdenFlorisGravevan Hollandten Zcelandt, i>u"ervdlduy(I.. -
Willem denKoningh van Romen* endaernieCasiar otte regeer-
derdes Keyferijcks, endc van MeytGravinnevan Henëgouwe, wiens ,
Oom van Vaders wege was Biflchop yanUytrecht y haer Qoms; joon
van haer Moeders weghen was Hertoch van Brabandt, en MKf^eyp
Duringen, defe Hooghgeboome Gravinne oudt zijnde twee cnvccr-
tichlaér,i.heeft ter Werclt voortgebracht op den Goeden yrijdach on-
trent negen uyrenin 'tïaer duyfent twee honderd fevenuch les > drie
honden vijf en tfeftichKinderen ! die alle te famén gedoopt zijn in twee
kopere Beckens van Guideden Vicaris van den BiiTchop van Uytreciit,
van de welcken de Knechtkens foo veel ais 'er waren loannes, de Macg-
dckensalkElifabethghenacmt zijn, die alle t'Camenmet de Mo^t^
-ocr page 49-
%%                                 , Bcfchryvingc ■■■ ■■
: ;;> ., op eenen dach geftorvren >;*en; hier te Loofduynen inde Kercke begraven
i' ' HM ^izy% 'twelqkghe^eurtis, omeenarme Vrouwe die twee Kinderen vaa
eënderdrachtophaerenarmen droech, waer van die Graviiine verwon-
,:.·! i ^' dert zijnde fprack 5 datfulksby eenen Man niet konde gefchieden , en
heeftfe met fchoffierlijcke woorden verftóoten , waerdoor defe arme
Vrouwe in haèrgemöet beroert en vétflaghen iijnde , haer wenfchede
fulck getal en menichte van Kinderen tot eender dracht te verkrijgen alier
dagen in een geheel Jaqr getek worden. "rWelckoockmiraculeufelijck
enopeenvvonderbaerlijcke wijfealfooisgefchiet, ghelijck het hier tot
.1, ?....., eeneeuwige memorie deler faejeke uy t dch ouden foo"wcl gefehreveii, als
'. : 'u 'k, .ghedruckt Chronijcken iti,Vkorte gheftelt ende verhaelt is. Die al der
ι i -         groptfte God iy om defe gefchiedeniffe gevreeft, ge-eert ende gelooft in
der eeuwigheyt Amen. /                               -^,
®it öfféciftfooin't Slatgn atë^ttptfciji/ op een Doubt <ajafe*
oïeeiofborbt/ mtgxmumm^^ém-/-4^^--t^tim^mW
tot Hoof bMgncninbe Jtertnctentöone/ entocrbt ban wtto bie om
JjetmieaiiAtë toitiebenlaetfe gaMnef!ct)tij$en/ $jeiefen/ enupt*
. . göetei?c&ent/ oTtegöeconieert; J3l9acc tt^t örsf f^ifg flttgtittcteni^
λ?*» iï^wHïiiW bat Ijetöacrfoo lange laren niet/ nocijte Oan benoe*
Spfchrift. ötnneaeninöcfetborgensbeïjanöljen&ccft/ en gwtë öfanofipe*
Sent/ bat Ijet tafereel 't feöm be mberlanbtfcfte trouueïni m SSeelt*
* s*r,v· ***- ftojroinge nevnicutpt té / enbe beranbeet. * <&en #rte|Mje artjeo-
9              m& (tocfc onöeïuttffet) öHemaecHt bp sstoeber pietee fêeiiökug
tot Cabor / pie omtrent o^er tjonbett en ο#ίΐΐφ %mren ojelfben in
fleurt»a#/ getuft / bat boben bet <6rafbeg toönberbaerigcBrn
Sloeber / bit $eberbu&tfr&e aembic&t in fenen tgöt aibaer aelefm
„iflierbt. . , , V,,,-·.' .                         ! . x·. M^-m ■
η
'..'
D'onfpreeekelickeGodeskracht, h.;V ;· ^ ^· -^i
Mach men menichfins wel mereken ;
Want eens een Froucken voortbracht
Twee kindcr te famen inden wereken:                   ' ,»*:
Dat verwonde heur Vrouw Margriet Hertogyen
Van^eynenbercHj fymeenden reyn              , ; rv
Dat een wijf by eens mans beleydt mocht dragenkynder
/ riietmeer dan eyn. *                'jf^yiir\ ;
Üaernae.iietGodtgefchyen#"          ,",-?' ,:j.*;
Wonder groot, want fy wan                    . .w,.; .
Vierde half hondert kynderen ende XIIJI, tot eenre
dracht by eenre man;
              ,                \ ■-< . . . ■; .
. ;fpfi kynder Κerftecle Biflchop GyineenBeckeriklaer.*
I)aer warenhoogegeboorenPeeten, alsPrincen?Vor.-
fteg, Vrouwenjdatswaer.
lis!
Dct
-ocr page 50-
van Delft.                     2J
Der fruditenfterf fy, ende was gerrmna,            ,(:.;.:
Van Altnannien Willems Koninck vanHolIandt Oravcy
\
alfonderwane.                      '. 'c          V. ■·.:
Dit was een wonderlijckdinck, doe fy bleet ;
Men Jiren Zoo ende 76. fchreef.
Op ten goeden Frydach, ten negen uren:
Haer iiel moet ineeu wighey t duren.
HAdrianusjunius, fyemibtbjeberomboojt een anWJiattjnicJj
opfehcift / toaec ban een mm Λ Μ *<W °fie a^ö?ift fan f««
iX&ataöia/ ijeuo/lapitel: »wmeöetnï>ftmmeimdj
beft onfc&rifte boa? oubetbom ofte anoerf mtg be rpen ofte mtim
toefenöe/ altemrtiöecenfctti*.. ^wwf^Tl-*fc"2tfif,a?KrJ
idiotie te berfïerchen/ battec tot eeubatöDe ögevacötmtffe ban beje
faeche aen ben #ebec ban be jKaseflroom / obec be pael / %Bg<*
tirmt) / berheerbeujcB g^enompt toeibtbanPij>yeööeüOUö)W m
betcietts^nbemet 365beinilcrii/ aenoemut i$ met WgW
9«tf m: fttnbici / MfHdto bet beoogenweo» Proyen bp bekoop
be** t?tt* betbauen fottbe 3^n ban ψΐ^Ζ3^5ΓΛ^Ε!^
pucroL·.
* <ael)tec3enbetbeeïefaechenmebefeftfio?ie ttoyffeaφ*
rtcfj m fur»eet matton / enöe al b?g baat ban ttAwg P^ffJSfj
ijjatuboofeerii Otco %t^opbauuptcetbt/ bie bejtmbelfn öbe^
Doorat foubenebben/ bfte foo anberettiilra / bie »n *»ffieg;m ofte
i©e-i®fffcbwj Gwye mjenoemt / wfmm ïïccft om t ^aaamcnr
+ Iuny i»té
t, 10,
Boxhn»,
rtt um "ΜαίΛ-
*,'. ƒ»>. /&/>*«
f.miht 87,
Een Huyf
met 365 ven-
fters ter ge-
dachten ifle.
Senv bit.
f, 1964
Tegenftry··
digheden
van dit mira-
cul die het
felvige ver-
dacht maec-
ken.
m Boops te bebienen / bie eb beeftr ntrennaie ÉWf|gj
fïceufegdjoom boigcnr tmeerenbeel ^ΦΦΦΜ^(Μ^Ά
mwm
feibecj boo? getoet int fottbe mi ö^h pf ?PjWSügg
facet ofte Hpfle bet ^itTebobbcn boo?f$?rt>en / bietoeiexbJf tp
confirmeert /bat opbietpbt JohanvanNiflau *wmen WPgJfflg
mm ban Uetcec tit t$ ë baeefï / en ttsamticU Siacrcti ö|f t e ν öctt t
öeeft/ terneren ban'Nïaei: Ιψ- ΨΜ^'^Ι^^ί
Otto btojttormt al lange te booten in 't *S&* 49 obnïebaijmm /
Wi# be bp riDeboïöfte 3?n peifotiaoj wbefe i&ifïojw niet Me»WfM
wmmi wmmm ** *«» wm ?* RUK*
mettfct te bebben / gt oote oneenisnegbt gebonben / ffi|%4l£J#S
tal / in baeïcïi bir baohbertoctch foube ourbeurt 3βη / %Mwm
boownbeeie anbere on^anb'cbeben meer/ Μ&*ίΜΜ1
ben eenen mifbafgbt W ben anbme / foo WjwHS
tetoffen :■ mmmn bapben !Lefec nietïanger m€Mffl|ra?|
ψ# mmm mm \mmm\ i mm m mmn au« η ^
-ocr page 51-
24                                 \Befchryvinge
renboleten m aenfoijfingb twn bg bmutmwn baer &2ebef af banbf*
lenbe / atëöen geieerDrnScnvenus,;Boxhorn, en anöert bte njeefï
alle öcfe miracuicn alis ojj <offc gronben gefunbeert / g&enoecbfaefti
+ S€tiv*at. onberbeboerfrooten.* ll^pöebbenootlt felbe bg alle bcöcnchriycfee
T9?f*rf« ?ï niiboeien&ep?oeft/ öat pet feee befmaerüjih louUe toefen int toon*
öerüjeiietUu8berreb0benbe nature te mum fnfïmeren enfïaenbe
/.t56.2.**, Dottöeii/ en!eeifteclieeftöe<a?aötn)3eetoonDettaetoee|l/ 0öcc ttoee*
x*MM7i. ungben bg eenen Itëangrgenerrert/ en bat nacnbjeiijchg gïjehewte
gbetoörn / tog mogbrn immers niet reben berb^eewt $\)n / en
mtnöecgelooffleiltn inöe>6} jünöeren/ aipoetoel ^ebt ainiacji*
«φι?/ enbe toonberbarrlbchmjtjntoerifeen. beteer Söoj-ijom*
aiirgeert ncuf) een HlMbeut genaemt Rkoboidus. van Fen-anen, oe*
toeïcftêinfijnCractaet geDeeren ben S&outngaett, ber iïiertften ban
öabenne/ eenejcemneiDoojtbjenft&t/baueenfyUiïJtbariöe &ïqu*
cxcempiSr" toe / w* töwe cn beertteö poenen t' eenbertyaebt baer&e / ban eenen
van vrucht- IBan/ toefejibebaUtngbtot Mucina, tien niaeiöaööefglioo?'töe*
bange vrou-b^fljtttoeeïinöljen/ berftbepbenmaïen bier / fomtij&tisfrjs/ enbe
^derf^^fomtijt^iïjie. jlfêaetbe oube ïfouanbtfcïje i&jm<iï&oni)cher/ &ie
cie en achter- ten befen tpbegbsïeeft ïjeeft/ beboo?be obeft bit groot mira&el ban
deucken o- £oofbm;nen/ met 3*jne ftetbrncherg berfen ctereiiKh begrepen /e»
rrifen°or" ampel beebjegt te öebben/ boitjöe laet be faeche- in jijn gfjefjeelen
3ijn beroemt <®ractaet7 banbe?ifgDberiebettegbetien/ refnteert
• 'poenbefefaeche/ metbefetooojben· sdomtradnumetiam^hErafwo,
Vive, G.ucciardino , H, Jumo altjfque f cd tram tantum miraculum rptod in
annum
Mcc. LxxYi, refertur memoraffent tjus temporisfcriptorts Batavh
, Btlgarum dij Germanni, Gallis Britann't 3 r>unc apud antiquiorts omnts
βΙεηύΐίΜεβ.
( &Pauloidterius) jfamquam yecenlisefiAuEïoritMisquod in
tabcUadeifio LoofdunenfifufpenftlegUerhodie
? dtpromtam cjfe Hijioriam e#
• VitufiisiAmmanufcriptis
, quamtyps.tx.wfis Cbfonms. Nam demum propt
j^io£&ei^duobusP^fecHl^
                               Jck weet wel, fepöt Ijg/ dattcr
sii.i 3.i*22. van ghefproocken weidt byEraimus,Vives,Guicciardin , en andere,
maer voorwacr de Hollandfche en andere van de Nederlanders, oock
hoochduytfe , Franfe, Engelfe, S.crijvers van dietijt behoorden die
grootc wonder , t'welck ghefteldt worde op 't Iaer ι 276. Verbaelt
te hebben K maer nu weft by gheen van alle de ouden daer van.ver-
meit : cn toat ïagcr berboigbt ^m felföen Emenr / van wat voor
eennieuwe autoriteit is oock het gheen in het opghehangbe tafereel
van Loofdunen, d% aéngaende ghelefenwerdt, dat de Hiijtone geto-
jhen foud.e.wefen üyï oude, Γ00 met de handt ghefchreyen., als ghc*
druckte Chronijcken / Want 4e Druckerij by me, twee euwenlaeter eeril
inweefcu was, φη pgijiitjcö han bact* ban oojöeelen toat fijn be^
flljeybenbeebt en Dfgcin mebeb?engbt / borb in onfen tpot fjeeftben
leere ban Brandewijn in fp foet biocöenbe ^ΪΦήβίνφ ban
: 3e«
-ocr page 52-
van Delft.                             
arjtt I|offieije emetmt Ockenburch, on&er MooftMpnm öMaen/
öefeonaetijmöesefcöietiemiS toijötïufticoöcciimt/ tnungööelijclt
öaet in eonte wc ment gege Uen. $et öerhomen öan De 2&echen# &ie tot
Siooftmgwnmtie fóetthnocft i)eoentiaeg&0 tm toonïjanaètn /met
fciionfiijiift.
IN DESE TWEE BEKENS SYN ALLE
DESE KINDEREN GEDOOPT.
gjg ηοφ ng een an&et deftig en oocït ÏJefcenbaegltéiiermaertPoft
iniJois&mbevöome/ geüjcft ^crii??citi^ t act«i?3ïjtfttichö nemooeft ΤΛ»»'»Ά
feectoeiïtfStfnt te toefen/meöegcbeelt en aengeü#n.
                         «™·σ«««
Wie hier niet wayt in 't oogh het zand der Looze-duynen
Gaavry naar Okkenburgh, om Brandwijcks rijeketuynen
Te zien in haafeii bioey · dochr eer hyderwaerts raak
Hoor 't keurigh jaa en neen, en fpraak en wederfpraak s
En rctfte met gemak naa feo veel gaans en rekkens
Op 't bankje in de Kerck, daar tafereel en bekkens
En zerek dezeegels zijn: daer, ofgeioov' jet niet i
>5 Het Kerften-doopfel in de bekkens, dieghyziec
Gegeven vvierd: waar voor de vale-Non te danken is
Die dat eerwaardigh paar, de fchendige gevankenis
Van Lommert ofOu-mertonthaaltTheeft binnen Delït.
Hoe, kijker, twijifelje, nu meer dan aen de helft ?
Een geen te rijken Geus, die niet zijn hand te fchenden
Aen 't heylig goed ontfagh, in d' algemeyn1 ellenden
(Die een Diogenes gewenteltop zijn rugh
En weder op den buyk, en weeder doffer-vlugh
Doen worden had, al waar hy op zijn buyk begraven,)
Kan niet onaardigh hier verrijkt zijn met dees' haven \
En Lieven-Heers goed, heb het dus (het quam foo 't voer
Schoon Ott of Gwy noch eens, noch tweemaal Griete-moer,
In fuik een hoogen nood , om bekkens waar verieegen )
Vertuyft, vertuureluurt, verwiffclt by de weegen
En waerom niet zoo wel dan eygen ziel j3 om geld:
Dit ïcg niet ik: maer't heeft voor waarheyd zoo verteldt
Heteeitifds Nonneken, dat namaals was de Mater
En Moeder inder daad, toen Meurfius de Pater:
Eykranck-geloovige, nuvitjeofditpaar
Het rechte paerwel is i en of het niet en waar ,
Zijn 't bekkens als te voor, en bekkens die wat lijken \ j
Of't waar voor *t hoofd gebolt die naamaal squam bekijekep·'
't Geen hy te vooren zagh: wegh alle fpertel-fchijn,
Dank-hebd'onthoudems der kundige bagijn
©                            Naa
-ocr page 53-
26                             ■ Bcfchryvinge
Naa't voorfchriftuyt haar mond, fchoon weer en weer verlooree
Ket eerft, wiérd keurigh wel een tweede paar gebooren:
't Geen grooter Heyl' gen kleed of beenders viel te beur
Verdient op bekken-klank geen ai te nauwen keur.
Dien 't bekkens-fpcl verveelt op foo veel hol gerotels
Ga heen , hy word verwacht op Brandwijks volle fchootels.
J. O U D Α Α Ν.
€n tikucgtmfïacttbc aïic ïjefe omïwfiitiöUm batibit iJcbjogï} mfce
Ie
de ___...........„ . ... „ .. .,. - „
dece gefeytki:fiigöf}J?ocmrt WbUtiüt / fcooj κ η g&rtDOontc Datoben fpectaiijc»
miacuicn. je lioaf tmenctoaeitg te txuhm / om aiöaer U ïjan&en in befe tt-
ïpmlbè bttkw u tiwflcn/ opljoope en ticrtroutoe / banintorfeoi
mtntK bntfDfbait tetocröcn: janodj atoowc öcctöontimiiiJisaevi
ϊίψχ (iciftgeiöofiaij^t i^ ijet'töDcfnöen booagDemeitfnltcrhan
Brandtwijck ηοφ öan befen ttiöt öer&acït in Deirc öoeglje* Vele
Vrouwen die te Loofduynen de Beckens komen fien , die boven de
Tafereel ftaen ende van haer niet kunnen bereyekt werden , werpen
hare Hand-fchoen of Neufdoeck daer naetoeende hebben opinie dat fy
lullen vruchtbacr fijn foo die aen de Beckens gheraeckt hébben, gelijck
ick wel eer te Parys heb ghefien dat op St. Margrieten dagh vrouwen en
Meysjes met menigte quamen in de Kercke daer de Priefter den riem van
die H. Vrouwe haer om het lijf floegh om vruchtbaer te fijn dat een hoo-
* ^YV* Pe°ffergeI^ op bracht. * ®ot ten bcfiupt fuiim tog ftct fcouöcn met fce
U]°vïta töoo'jtwnErafmi&fe&Qtüetiu.0inίρηtoetfïcen/*oberftetgenoemtie
,ν» α.**: eouöfcöe Cfjjonijcïiie/ oorhöanüefe toonöetöebcn rnrmie maeci
chr,n,f, *S7. feenöf / auea^t/öcfciöfge brctiapll simbe ïugben albu^
; inde
EnKrJno- Hollandiche Jacrboeckenendegedenckfchrjiten by leedighemenfehen
pende dit" ingheftelt , vint men dat Eene Vrouw te eener dracht dry hondert
mirakel. envijf-en-feftich levendighe kinderen ter wereldt ghebracht heeft, en
dat fy alle ghedoopt gheweeit lijn : De Iaer-boecken fijn voor-han-
den, de Tafel met het Opfchrift van haer Naem is voor handen, de
Schilderij is voorhanden, men toont ooek den Heuvel , naeft ae* het
Kloofter, waer in fy begraven is, daer haer Paleys gheftaen heeft; n^er
wy verwonderen ons, hoe doorcenighe liftigaers , fulcke fpooreloofe
dingen, der onbedrevenweereldt wijs gemaeckt fijn: toen het eenvou-
dige voick, ineen ruwe eeuw, foodanige Fabelen gheloof gaf'. al hoe
wel hier in geen groot verderf gelegen is: andere dingen heeft men door
dierghelijckebedrieggeryen, den luyden diets ghemaeckt, waer door
Chnftiis ons 'c eeuemael benomen wordt. 5©e «©O.yrtt Naelt-
wïck
-ocr page 54-
van D e L f τ.                          27
w γ c-K Μ HvotseuïRdtck, fje&üettimttOUbtsi Naeldtweii
aïttibt onbec een ïjeer gerefo?teert / en te famen ö&ereeeftent abc*
SSft / boerenbebé oube peeren &aeren naem naet öeteerfïe/ »&»«λ
Soefi & ctiaetfle fntegmbM WW 3P naem ontleent Mftiitc %*£*£
ban het ober oube en bermaerbe ïiatteei Huniei jjenaenit / paer
Hecrcn ple-
ne Weren toel eet on tooonben/ nu 't $mj * ^unfelaerbuch/enteert gen te wo<*
öïfttr ionfiberabelbermeltineenbjiefbanLubcrtus, asbtban€g* «ηώ «λ
ban lolianbt* tofewm/ toetenen mboubt teöe oberb?acbte ban * ^BKk
tm
fimfc Hanbtsi/ enuierbtgefeebtöeiesen teaijnwbe fatocDee τι,,Λ*.ΜΗ.
han JSaeïbtöiiiÖ ÜP ÜUnfel · Willem van Goudhoven, ^eecHt Wtws
ImfmStm^Vmt berte ban jr {fcateTaiftcn i* be jQKtripcfi *
ftepbt ban Naeidwijck mbe Hondfeiaerfdijck, nebürnbe een feer groot
tnftmh&ott baereertijbtbe oube $?eet£tt ban ^mwmttoo*
tien plegen / be toeicfae ban oube tnben <0rffeitfrfe jitëarfiÉjaihen ban
bce?abenbanï|oiianbtbJaeien/ enbe aU> opnerfie jttafmttfltr*
abffagh nabben ooer 'tnerit ban be faerben ; Heer Willem van anomr*
Naeidwijck Ridder, Mefttmow- §Mnfrü*u»t&^in «*■*·***
i^ieflaubtmeöeboabtbieef/ heeftmeromtremben%mt 1308 een
Coiicaie banbertien«ffanoniehen gftf fimtotrt 'tetoeten te ijlaelb* ·*£**>
toijch/ toant Boxhorn berbactbt betaognenbe befc «Fancmfie toat c*'"·/· »*
pn-ffcser/ enfeybtnuttjefebJOojtieH / Nddukus pagus & dntiquttan
&am*nitdtefpea*tifsi'inus. hic CollegiumJcx Canonkorum α Wtlhümo Loet
dynafla Anno 1307, eretlum εβ, φοά Ληηο 1369. Wilhdmus Naeldwice-
nus pr*di8i WilhzlmiNepos, muum in modum ampliavit, /«λ Canoniehad-
jeftis. * Naelwijck om haer oudtheytendevermaeckeli;ckheydt,een ieer *Be*t,iMi
aenfienelijk en bekent Dorp. Hier is in den Jaerei307· Van Wilhelm *?r,
Heercdeferplaetfe eenCollegié yan fes Ganonickenïngcftelc, 'tvvclck
Wilhelm van Naeidwijck Neve des voorgenoemden Wilhelm groore-
lijcks vermeerdert heeft, noch fes andere Ganonicken daer by gevoecht
hebbende, &u\th# üor bier upt be oube berraaerrijcEbt ban bit ψοφ
Hcijtcitjcft te bfflumen ig / gt*eïi}ck oocB omijaerf fdjoon- fituatte en
tof! öbeleaöeutDepbt/ tnöe bnuötbaectfe Uandtgboutoe / niet min
iufliqij enbermaccBcliKöté/ met Hunielaerfdijck , al ijoe meifoo
turnt niet fr&iimte toefen/bodjnunaeberïjanbtfecrtoföbenimen/
           . -,
boojbe^tmmeraaieenïjerhoftelijihciuebouü) ban ben ©oojiutn-- JJJg*^
tiebiicn f niuebari ^angie Frederick Heyndenck, a^ Heer uan opgekomen
Bafibiajijchrnbc^unfeïarrfbijeh/ bettelcne bit oubebu^ Hun ei, cnde Yerbe-
met ai fijn omïeööbenbe öftebaer / torberom ou nientü feec neer»je» ten.
bccficïbc / cnbaer boo? bft^ojn nicttD^nioÜberbetertrnboo^fel.
tof(jcb?acbt beeft. i?oe nnbefe leeriiichijePbt b? 0eb?echban matté-
oir in boojtpbm té ogenomen aenben ï^unfe ban Monfoort, mbt
ban baetOpbe Graven vander Marck fltbe Arenberch, f η 300 OUbli
banLigneenbeï|enfaoutbe/ bteïjetaenbe ï|ooö|)öemeiten P?«nce
^ 1                    tnebbeti
-ocr page 55-
%%                                    Bcfchfyvingc
tmmbttfattit I ïegbtongugt ben <Seïeerbett/ cninbel&ottonk^
fefte <©ubtbf #t / feer erbaren w. van Goudthoven boo?fr&eben/ inte
oBeneaioqieiian bc boojnaemffe $ut?fen ban $0H£n£t/ met ïmcre
2$oüb3ritxhfe alliantie η / name mïtjch ïtibe oube gr βαφκ üan Naeld-
* βίαιοι wiick * opïjetegnöe/ enbeban baer inbe Höf»c banbe Heeien van
*·ΐ4β.' ' Sevenbergen,* ooch in 't laftfle/toacr tit Off fuccefribeitjeh acntoijfl/
iJOi'UatGraefKarelvan Arenberch g£efp20ten ttgt Heet IanvanLignc
Hoe defe éeerban Barbangonin Henegouwen bg erffeniffe giKtto^ben 3ijn.De
Hceriick. ièaenbcc Verban iStortötosjcft cnbe ^ebimberöben / JIBarfctjalffc
ïrine tin
öan$cï|anbi fc ^crffïjepöegoederenUierin$of tanötgelrgeu/becs
oranje «η- hotftt beeft/ fu onber anberen co* in ben 3)Sfre »<s xz. ^e #cct*
gekomen en lijfttljcpöt of SSarontfe ban ^aeïbtöijch cnbe- ïijunrcïafrföijeh / en
hoe veel Ëe-
toiU1i fjoopcc 43?aef fêcnriiel* ban l^alToti bco> bne ïjonbert en btjfticïi
*2«* n« bngfent gaibcn. Munster (tti't Hatijn Menafierium,) * toert φ
176- '
meeniijch met ter Heyde t' fameii gi)crccchent/omtrent bit <^ο$ jijrt
ooiftbeefcöe^bc antiquiteiten cnbe retiquicnban be iftotittgmn öiK-*
ondesee- öonbcti/ ai£onbetanbereobettüatmeerai£loo.^aettnecnatcne
nr cöjumne munmt / 0!^ ctteiijfke lacren bctóaert ig gDe&fcft in't föloollet
met Room- Syonbp<$rfft/ cnbe baernaeberbaert/ enöeöbebjacbton't^ttgjS
bf Munïer ?eiM bttwen ö'^abenpge / befcOerêof'tfaifoen bacr ban&an
jonden, be η begerigen Hefec 3ien inbe tneergeuieite befi^übinee ban <£ubt
*sinv'iat, -Bataiiie- * ïlBaer itgt ban genoecöfaem üüjtht/ batbe>eboo?gaeui
f. 2+
rt be alle cube en bctmaerüc3lo?pen ji)n/ en bat be Romeynen in befc
pelirfniwS- Qttartieren ban Deiflandt lange tfeerfföapptje geïjabt fjebbcn. $οφ
land- waer öeb je baer ontrent ucefiDepbe anbere fratje Φο^ρεη / aij? be Poeidijck
Tan weiniRh fcgWatermge, onberbett $|:nccban<0jattgie. ^eLier, 'cWoudt,
rcWeawi" Ö£moiii?i£ göenaemtbetRijcke Woudc, nefïaenbe meeftugt omleg*
de
              scnbeiBoonuigencn^of-^ieben: Hfêacc teeibeedltnerentreffe*
* VMdtr ïijcher Biechtn jijnöcc noeï) tïetoeïehc men Uentiit^ baerc minberiae-
vT'fhTn cifpcüOt/ en nteutuenopfeomiïnocönietioobeeïbefcöjebcnöinbt/
109. ' ft* 6oe tneï öaec anber e enigbe felf gï)f meene ^irbeheng ban anbere
Hatlben tn grOOtC Obertreffen/ Maeflandt, Maefiandtfche Sluyspilbi
Schipiuy, aïle bjie 2!m&acl)tg-ï|eernjehl}eben &ί$ηοφ toebeDoo^enbe
_ j aenbêlleerigchbeibtban iitenentntrcft'.* Rhwtck eenίφοοη
Htuvltid <tt twffeïpcfc ^ojp / ié bereert met ï)et i^inceipch nöeboub) ban 3S«i
/. ιιό. ' ^oagöepbt ben %ere Pnnce vanOrangie, enbeeleanberebaeron*
tcent göetege ïjeer^eheï|ofdebenmeer / eter ban 35η ^m&at&t&ee*
l um Λ/* tm bie ban bm ïjugfe vandcr d uy η * boei) be iBetïjouberen ban Φ elft/
comneteert be ijöogfte :3lurif bictie enbe ifalf i)ecripchi)epbt ban befett
Ifimbacïjte/ gfieigtótop in fietberbe ï|ooftfluch naeber fttflen ^oo--
ten/ enbef*üan^ubi^iett fnbtlegiebooj be &tabt i>an<©eift/bal
tje ^aeffeïychijegbt be $008e£eerïgcB£ejJt ban Rijfwijckenbe Shi^i?
^—
-ocr page 56-
van D e L r τ,                      ±é
PHilips by der GratieGodts,Hartöge van Borgongien vanLothering,'
vanBraband, ende van Limburcb.,'Grave van Vlaenderen, van Ar- v^T}ylle&?
tois, vanBourgongien, Palatijnvarï'Henegouwen, van Hollandt, Dclrt%atde
vanZeelandc, ende van Namen, Marck-grave des Heylighes Rijcks, Graven de
Heere van Vrieflandt, varn Saiifn ende Mechelen, doen cont alle luyden ^°§hc luriii
dat vvy ontfangen hebben de ootrnoedighefupplicatie van onfer Stede van ^faiid?
DelfF, ende vanonfenghcmeenen Onderfaten van Rijfvvijck ende van nbchteschip
Schip-luyde,-Inhoudende, hoe dat wy hebben ende ons toebehooren, luy niet e«
de hooghsMeerlijkheden van onfen Dorpen ende Ambochten van Rijf- ^^J7W
vvijek ,ende van Schip-luyde , door de welcke , te weten, door onfe
Α mbocht van Rijfwijck dat paelt ende ftreckr al valt by onfer Heerlijck-
hyedt ende Hof van den Hage, onfe Onderfaten van onfe Yoorfz. Stede
van DelfFdageiijks gaen vaeren ende lijden moeten om in den Ha ge ende
elders derwert uyt ende door onfe Ambocht van Schip-luyden om
Weft-waert uyt te trecken, ende foö dan die voorin yan DelfF hem be-
duchten, dat hier-naemaels eenrghe ons vervolghen mochten om van
ons te vcr-vverven eride te krijgeri by koope by giften of anderfints de
voorfeyde höoghe Hec.lijckheden van onfefi voorfz Dorpen ende Am-
bochten van-Ryfwijck ende van Schipluyden , de welcke ofalfooge,-
viele ende dat de felve htioghe Heeriijckheyden rn anderen handen, of
bewinde verfet wairen dan inde onie,' inden welcke fy nu zijn, den voor-
ghenoemde onfen Onderfaten van Delft ,'Rijfwijck , ende Schip-
luyde ter grooterongenoechteny fchaden, kommer ende letfelkomen
foude, alioo fy fcggen ons oötmoedelijck biddende Jtenluyden daer op
intijdtsteverfien · foo ift dat wy de voorfz. faeckënovèrfien , begeren-
de onfe voorgenoemde Onderfaten van DelfF, altijdt vry, veylich, ende
onverfaecht te gaen, te keeren, ende te komen, uyt onfe voorfz. Stede
yan DelfF, door ende inden voorgenoemde onfen Ambochten van Rys-
wijck ·, ende van Schïp-^uyden daer *t hem gelieft, Bekennende oock <,
dat het niet behoorlijck noch betamèlijck en ware>, dat iemandt anders
foo na onfert Hove ende Woon-ftede vande hooge Heerlkkhydt of lurif-
diftiehebbenfouden, denvöorghenoemde onie Stede van DelfF, en de
Onderfaten vaivRijfwijck ende vanSchip-luyden hebben voor ons, en-
de voor onfe erven'ende Nakomelinghen Graven ende Gravinnen
van Hollandt gewillecoert, gelooft ende geconfenteert, willccoeren,
geloven ende eonfenteren uyt byfondere gratie, met defen Brieve, dat y
wy noch onfe erven» Nacomelinge, Graven of Gravinnen van Hollandt? *,
voorfz. nimmermeer noch tot genen tijden , de hooge Heerlijckhederi
van onfen Dorpen ende Ambochten van Rijfwijck, ende van Schip-luy* '
den voorgenoemt met allen lioiren toebehooren ende gevolge, wech ge- '"
geven, verkoopen, verfetten, noch in niemants ander- handen ofbewin^ : _
«e brengen, op dragen vervreemden ncch' overgeven en fullen, foo dat
T«inandtdaei-ineenigheheerlijckheydtjurifdici:ie, of bewint hebben en J
>
-ocr page 57-
£0                          Bcfchryvingc
fals anders dan wyfelve, endc onfe erven endc Nakomelingen , Graven
of Gravinnen va η Hollandt, maer dat altoos aen ons Graeflikheydt van
Hollandt houden ende laeten blijven m fulcken ftate als, by onfen ouder
tijden, Graven of Gravinnen van Hollandt lelt gheweeft heeft ende noch
is, fonderarghelift. Ontbieden daerom me ende bevelen onfen Stede-
houder , ende anderen onfen Raetfluydenin Hollandt , ende voort in
allen anderen onfen Dienaeren ende Ampluyden in onfen voorfz. Lande
van Hollandt ghefeten, dienufijnofnamaels wefenfullen, ende eenen
ygelijcken van hem befonder dien 't aengaen mach, of fal mogen, dat fy
de voorgenoemde van Delf, Ryfwijck, ende Schip-luyden defer onfer
gratiën ende geloften doen, ende laten ruftelijck ende Vredelijck ghenic-
ten ende gebruyeken, fonder hem eenigen wederftoot, hinder , ofletfel
daerinte doen, of laten ghefchieden, want ons aldus gelieft, ende -wil-
len dat gefchiede , niet tegenftaende eenige Brieve van ons verkregen oft
te verkrijgen ter contrari van defen, Ende om dat dit vaft ende fteedich
büjve eeuwelij ck, hebben wy onfen heymelijckenfegel, inabfentievan
ons grooten hier aen doen hangen. Gegeven in onieStadt van BriuTel»
op ten derden dach van Meye, m'tlaer ons Heeren 1450.
«Bemec cBi bie ban ©elft ïjact ρφφΐ biihtoiiiï öooj tiffe Wmpm
je?%ncJ moetenbe nemen ban ottbi£ bzbmU tearen/ bat foo toanneer. die
xnenv-nhet £000/ £>eerhjeiujcbtii op paaftttiiere peeren pramen te beboiberen/
i
voorpende fy aig §m m€ Jjf tyltyfntïjtgt &iW ÖIC t%Hnl ÏM t &1$Μφ QgilltÏϊφ
mvüegie. fam j mtJt \jtimmrt fouB^ mogtjentofiben. QMttu ïJier ooch niet
Öfrgften/ Öft «giebOjp Scheveringh , ïiftttiillïpiJf &φΜίϊΙ#&$&
noemt / Jt toekS oabcr bet IBmbacfn ban jS' <8?aüen|jage / -ge ie ae tt
al mebc Detï$eemreci}t ban «©eifïanbt onöerteojjien t#. O V E R-
ft rh; SCHYE, boojbenancHOuwerfchie mebe booKe»3ï)ibeeiteonbct:
tvaïrvSdaen 't^femtaet>tfcl)apöan^eifïanbtrcfo^tcrtttöe / enbebe ïPetïïottbe*
ie naeoi. ren ban ^elft gelach gefegbt i^r ijïev SEmbacljrji peeren $gnbe/të 30a
ötjenaemt ban be beurto$t Oer itttbierc be Schie, baer ijoo^ ïjeen loo *
penöe/ öc Jpalïagieriibe&tabtii habeaen tïc ï©cfï a^ije ban öc ^>cbte
ïangettfSoraenbcmet&fïjoutoeti of ^efjttntenbaetotoetaefec tuec*
tientje; <tëen ©o$ genoecjj beftetit boo? fjet oj&ebttpjicïj boo? öaeren
fcanbe&i&eiicnitt Js>itmgren bic ban 3Mft naec Wtlfg öabcn oft
Ftoitecbam baecenenheeren·* ïiet bigeBt oogenfc&pnelBilt bat toel
,*B*xh.Tkcat. ^ïfttige ï^rïatenoftcbteröeinfhen moeten 3gn oetoeeft/ onbec be
KtSJ; lettieat öiectot <0u&e.rft&te/ be toelche bie ban Schielandt a Wee
Ckrm. 150. naefï aengcenfcnbe/ njetenbeecDen onbet fcaec üeemceelit gelegen te
3pn/ enobecfmc&i$ijaec aenmaticïjbenbe felöiöftc te openen naec
fjaer bcüeöen I fonöec confent of goct binben ban bie ban <©eif(anbt/
öjaerboojöanbe Hanöen ban SMfianbt bichtoiijs toierben bena*
beeltofteöeinterclTeect. ^iesfï|ertocï)2Ceiuett al^^abe öan tt#
lanbt/ inben^aere 1375· «tctopen 6?iebe ban <0ctroi? ben Heem*
taben ban ^eiftlantit itftoijfï cnbe bebejiuöt/ bat be bootfc&etoe
|e«»
_ïi
-ocr page 58-
vati D e L ι τ,                      ji
%me m$ seïegen otiöic 'ttyttmmüt ban Wfttenbt/ enfcatsg
bp ajjenoïae Oe fetiw fteuir (foo tóanneer f? finW ten öienfïe torn tsen
Stante oiröaeclgc» föuOe moeten nmörtt) fouöe mogen af bjeecSen toe
toammen en&e aioaec een oöertoröt en ïfêmöafe on Heliere. <i£ntie
nermitg upt oefen Sö^eftie aoröefo&e/ enaroote genrgnugpgt tie
oefen <ftyme tenottficöteijan öe Hugöen öan wfianm alf»Otslje·
jnatofteeft/ mmBeïgcHtéonjcftenöe/ WQïjtl^m ö* eufce ijoeOae*
mg&egöt en iifjerectentDegW uan oefen <©o?pe üaernpt rcniöDf*Wi*
af te nf men t// fuHen &)& Defeine met ïjaete fetffianOiöc fooojOen oocfc
om öaece ouotSegtg tolifê j)iet ne boegen.
AElbrccht by Godts ghenadc, Palens Graveby den Rijn , Har-
toghe in Beyeren , Ruwaert van Henegouwen , van Hol-
landt, vanZeelandt, ende van Vrieflandt doen cont, allen luy-
den, dat^vy by Rade ons Raets aenghefien hebben den grooten fcha-
de , ende verderfeniflc ons Lants van Delftlandt | ende de groote
klachte, die wy van onfe goede Luyden van onfe Landen van D el ttlandt
gemeenlijckdickwilsgehoort hebben. Alfoo van groote gebreken , en-
de fchadediefy hebben gehadt, ende noch alle daghen hebben van den
Heuledie leyt buyten de Noortzijde vander Ouderfchie, vanden wa-
tere dat daer deur komt daer eene heele Wateringhe altoos te weten plach
om bewaerniiFe ons Luyden ende Lants.van Delftlandt, endebuyten
wille, ende confent van den Heemraets ende der Luyden van Delftlandt,
opengedaenwerdt, daer zij grootelijck mede befchaet, ende verderft
zijn, ende om eenen yghelijcken te helpen tot zijnen recht, daerhy ver- ■ OuderfcWew
kort ware, ende onfe Lantte brenghen in goeder ouder coiluim ende be- der de ,urift
wacrniirenaebnfe,h;inacht,foo hebben wyby ons gehadt, ende onbode dictie van
onfen WeïgcboöVen Heemraets vin Delftlandt, die ons, ende onfe Delftlandt
Rade, ghetuycht ende bewijft, dat die Heulefchouwe, alfoo dat men êcieaen-
buyten hun, die Heuïe daer niet maken en mochte, nader Landtrechte,
                  .
waerom wy bevolen hebben > ende bevelen onfen Hêemraedts van Mft- m^ccnMJtc
Jandt, dat zy die' Heule' voorfchreven, alfoö verre dat hun dunckt by keu°ren> *
haeren eede, dat 'dësLandts nut» enHé oorbaer, in leyt van Delftlandt En a'daer
uyt de putte keuren', énae toe doen dammen, ende daer doen maken ee- «Jj <Lm mes
nenovertochte, daerhunduncktdatfenutfte zijn, ende befuotoorbaer tocht J^0,
ons landt voorfchreven, ende daer of foo fullen alle die geene, die daer gen maekene
metter windazeóvergétoge zullen hebben, alfoo veel gheven, alsmente ^atto! daer
geven placht ten hinderdammete Delft van overtrecken uytgefeyt ons, opseitoien.
ende onfePr byihcie, ende al dat onfe Herbergen toe behoordt, ende wat En Waer to*
geit, dat van defen overtrecken komen fal, dat fullen belegghen onfen den inkomen
HeemraetsvooifchreveninDiicken, inSluyfen, ende in Speuyen, daer ^pl^cat
J hem oorbaerjijek duncken fal tot ons ghemeenl3ndts van Delff, voort
foo hebben wy bevolen, ende bevelen onfen Hêemraedts voorfchreven ,
«at fy fullen dóen maken een Wateringe foo hooge, ende foo dicke als fy-
IC
-ocr page 59-
^t                      .. Befchryvïnge
eckerWa« fe keuren fullen, tuflchen Deiff, ende Schiedamme , daer hufrdune-
twinghetuf- kdifal, datzyöorbaerlijchtleegen, tot behoufons gemeen Landts van
fchen Delft Delftlandt, alfoo dattet ten eeijiwighen daghen beichut worden van on-
cnde sclue- recht wateren, ende defe voornoemde Wateringe , willen wy dat dich-
' "
           te blijve ? ende ongequeft vanyemande , ende waer dat yemandtaen
defe Wateringheyet mifdede,, ;dat onfe Heemraeders inder waerheydt
vonden datfoudenwy houden aenzijnen lijve ende aen zijnen goeden,
alsaeadenfffieenendie onfe Heerlijckheydt -.yerroindere, ende om dat
wy willen dat alle defe voorfchreve punten yaft, ende wel ghehoudcn
worden, endeonghekeert van yemande \ ibo Rebben wyonien lieven,
ende getrouwen Heemraders delen Brief, open. ibezeghelt met onfen Ze-
gel. Gegeven in den HagedesSonnendagsopSipte Vlafiusdach-, in't
jfaer ons Heeren 1375.
dc stadt tbanneer nu bah Delft te bco?en bp feeefcere ggpieg$impt|>&t int
Delft het sBaiiitaff^ap ban Schieiandttfotiuwtttmt m iïpρβφ? ïjabbe η aen
SèSfn OPnomcn jEjttffibiöc boen fatten op ben nacm ban Adi iaën Van Dorp,
pachte ver. êiibe bat ter oojfaffftf omme te ic^outocti beel nieutoiaüeben enbe
kregen. WOepten Mt l)tllfaagjjfUjch0 gefdjilbe DOQJ tttiDbeï baii Öif ban Rot-
terdam lï^ öcn Söaiuüi'aï* ^ilc&rirabe ^tiittrn ïteewtaöen ban
^cljiêiantït: Μ\άβ bacr ugt mtow» tmlgl)? mjomMïïttmtm
gcoote bifpuetm fijn gtjercfen txifftïjc« bic ban be boo?ieï)?ibe £tabt
Delft möe bie ban Rotterdam , foeiefte uegbe parten om bojbet*
■Accoort. ttoi^
t(pMninm / mbegïfcfiHlfηüirfi? bm een ftcalifn ben anbc^
tuffcheDeiit reη Ijaöben net?rrte ïtogen /opbét fg (b'eenbpb· anbere foo fciepte
en Rottcrd
öij(gcn 3rjnt?c; te bjebeiiiiSe c moeïjten ornme gaen «nuc to«bej:feren/
Sip foobeübenfehi uiffcjjfi! fjwfcenian fommi^ (ïtfminnenbe öie
voorfz, tucibaert enbe eyn&?ac&ticïie»öi ban begbc bc boo#b?cbe ^teöen)
ö ie feïbe baei* scfttïtltf ri gD^fubmittrrt / enbe al scheel gfte fait op 't
feggen f η betfcïatln je banbe Qc e re η banfce $eecfte ninge inbe n ïsage
ais? 't felbe b?cOf c bii)i hen mach fap öc acte ban fubm<fitt öaet^tafje*
naffeert inbe ejiffteban ï!*oïianöt/benz6, nj $ob^&^bf £ S'acriS
boo^eö,:ebfn/SiJekfte Ificbiter^ofa 4T3itib«ï^ri(./ Itgjt ftrattitc banbe
&oo2fdj?ebt3Eitef£nbeujc{i goebt gebonden feieftbrn enbe wfloten /
bat öieban Delft, ommeonbedjQtibenifTebantufïenfyfbeUaewn
§pacbt banben 2$aiHiufibannc ban Schieiandt foubeη af ftaen faMbe
befeiue cefignecen enbe oberaeben op een jjerfoonntu en&fc&eguaf m /
λ enbe aen hcpöe jt ibe η «f et insect ioefenbeniif^ rembourfecenbe be
raerbe- ίκϋπίπαφ W be ê-töbt "#cift' öafc op eöeleent enbe bccfcBotên :?
eevens een Ja eben.0 feeichegeftp nof ft berfcöepijc anberen süngebectbeett rnbcJ
decifie van afg^aei) / ijöaec onber piijifeneöetoevenbcbe feboutping^aajifc
qSie1d"e iotOuderfchie, tüciift n'$ am&ïm\hcW ban Rotter dam.|inberbaet:
ichouwc tot rgffcöen enüegelsreefh^n / biespbanftarenitoeöDen MtroJnb?fii'
aenbc
-ocr page 60-
van Del * τ.                             ^
grenbe / boo&efïeït ïmbben / bat Die ban Z&tïft fbiïbe nemen be fe&ou- oudere
toe uanöe Brugge van Schiedam
} enöe Dat men bie ban Uïottecoam concerne-
ïpebeiJCrtÖOUÖJmöi balt be Ouderfchiéfche ende Billentfche Heult, rende»
enbe· bat feïbe boenbe men in toehomenbe tiiben bee! ttoifïen fcbontom
foube / baec ojt bic ban Delft fepbeu / bat eich ijottben fotibc bat bg
ïjabbefonbec maiftanbec cctttöÖ onöeltjtö te boene. <®p toelcfe Sic*
ttÉUi bg be boo^noembe SUcbitecg tj$ ebefeebt enbe betïilaect / bat bte
booifcb?ebeSB?uaöïJe foube befcïjottbtmojbennaec oubec octooome
fonbec b' een ben anbere onöeït jt 6 te boen / te toeten bg bte ban ©erft
aen bieban aottecbam / onbec 'toerei ban baec Smbaciitf mnün*
Öepbt / ηοφ bte ban aotttcbam aen be^tabtban SMftinbtenfg
toinbecjStmecben ban hm Hogenban, baec obet jp^occ^ u*a0 ijati^
genbe ηοφ ongebertbeect boo? ben ï|obe ban Holianbt / maec föttbe
malcSanbec aen beebe3Üben geboecbfaem toefen albaec fgmorbten
bttpten baec fcbabe/ fonber eentöe nieimmbeebt te ρκφη totbeïet*
ti H0e ban bes? een of beg anbecg baect ofte necmgb* / f «be roitf btett
louöen bte ban Delftacijtecöoiöenbebaec jwfentatiefo beel boenali JT™
iron moöeïtm toefen fotiben / aen mijn ^rece ben Grave van Naflauw, Deifr \oïï
bat bcmabiiiefbe te beftfiecen ban hm feibm n^oceffe/ fagb^nt be* acvm Rot-
öpnnenontmebenïlooöenban / enbe baec en boben'tseibe&oeeif tcrda.m rn0-
met meec boen berboïöbeu inbe naeme ban hm jelben <&?abe / 't ba? HTpUlt
reneesten/ enbe ïjtennebe foube boobt/ af/ enbe te niete toefen allure over
ie bieongetecmtneecbeiijocejlert/ bte ommebefaeche boo^&eben
df n Hogen-
w'töenebaec ugtaef&otenmocbte toefen/ betfóboo^toat cefjtec;ban*
ttoelfubenofteföamecen ban lufïitte De feïbe oochfottbe mognett
natujenbe toefen. <tënbe Dit t0toeberfijbt0 onbertegc&ent opbeur
miacij? ι ui. 23obcn aflebe boo^taenoe^o?penbeDoo^ηoochon*
oeryeïftïanbt/ becfcbeijbe anbefe meec/ a?£ be KETEL, mebe Anderepor-
jwfraró J£o?n jugDttoaertg ban be ^tabt QÏjt\t$)m I Item ten fiUgf
wfte η be ^tabt 39η ηοφ be 3£on;en Berckd enbe Pynaeckcr, meht ai
Deeie öoebe ^ojpen/ en ban baec nüo>bttoaertg on / BomtnocD
iSootdorpcnbebalfLeydtrchendam · mbe befe aïïe zw fóenB ^o?-
Pjo/ aibanoubtg abri&abt rjfbbenbe be^begben ftïotS-öSKflatïJ
SCV W&™ becfcfte gtre onbec bcfen / toaec obec be iBet&cubeceη ban
2Ξ?!* ««tftafftti beerenatjn/bobboeentoanneec befe ï|eecltjihDe-
rilic^tabtmettectflbtaf«ö^owfn3ïinfal oti$r in 'tberboïob na- Ambachte»
Jg f£ b0^rcbi)n homeu ·, ηοφ eacη inj? boo^bg fonbec op te tellen onder Dcift-
mf^h Sf™^^ Öcoote -öbfWt&iïföiecrbe / ^n ^9" 0ltöt^ fcfε_
hlï; ï κ mllacBtcn; lilft ^ibotiten am jgerretarifen bootten/
n^rt? Ι/
c nocij &ffic «öÖcöücDten en SSupjten / mitfflaber-sf een
EL9!jf!ft,ba" ^0^ tiften en ilBooninnbfn göfbonben toerben/
!(? ?"Öfr/ 'c Hof van Delft , Vryenban,* Bieflandt, Ackerf^dijck,
elr mï?Tenrecht> APts-V/out, baec mmt ban €amonbt fcel ^, f-
«f ,^ec bnn b»^ * aïibecji Papfou; Abfrecht, Hcogh, enbe Wouts- '„ÏZJZf.
C                   harnas 65.
-ocr page 61-
14                                Befchryvinge
harnas JttCt Groenevelt m Hompijl} ofte Hodenpijl , Poort-Lahdti"
Sahdt-Ambacht, 't Hoenderlandt, Sc Martens-recht} aewnOiitende tte
ïteetlijcfifje^dt ban ft ene nbtircÏJ^te m -Hoogeveen, Nieuweveen &c.
Gehuchten <©nber de aBebucijten 3tjn midenaelieacnde .£ tadtgelegen , Delfts-
ftabydestad gaeu ettfie tic Hoorn, tiegde omtrent een nïegne fóanonfeïjoot ofte
gelegen. auarttetttpig gaeng öueten tse M>mt gelegen/ bet eenen beooften / Het
ander befugtïjKjten/ iju laejte De ioo-m/ imfcljien de naem be-
nomen öeubenoe ban se geïi}cheni|?e uan tjctöaer daozioonentte toa»
ter / tjft toeirh ten ojificijte ban jnnf Kromte öe ftgute banun gemee-
nciiiiao^imft'ieenemaelange^chist/Etieton^nu Bomen tot bebg-
siotcn en fondere ïfatpfen/ enbe ba^ouötfnecmaetbe^ïootenenoe iitafïeelen/
Hofikden in te^andetoaerii gelegen/ binnenliet diiïrtet ban SBdftténöt/ en net-
u*.io.andt. ftbfsbepartitttiifvc leeren / Slibberen enöe €beien ban ïfoilande
Oénn tbeftoni*n!!f / Matthijs vander Houve ^cfjiithnaen $?eer totitam-
chron vmder JKtl <$C. \\\ '$tjtt tiaiïdcveft, 0.f?C Chartre Ghronijck, Üg Öem WJtge-
«.»■·, i.j«/ qeöcninöen^laere 1.535·* &teii»n£!ï Hjjftöande oude aidderlijc&e
2*5^6e«?, ^afieïcu/ JMoomi / entte litteliiehe $|of-J>teben / atteenujen in ftet
J> +l SöaiaiuicBatïban ^eïftiandt gelegen / daer bp öoegnende aentotew
defeibig&e doen ter työt Jnaeren toebe&ooaende / ende begint a¥"
ϋοίφί. -
Slootcn in't Bailliufchap Delftlant* ■;·
'<èi$titm
BELYEDERE, gtjetimmertbg mnn tytw
Frediick Henrick Stilte baU<©#»ngie/ ^ntlO 1634. tot Rijs-
wijek..
't ünwe WERVE een êtamött^ njtbe tot Rijfwijck, Ψ»
van Goudthoven , tn 3511e bjJöoedjfeten tot de oude €D?ongch ban
«chtê&nah* ^olianttt <|c.* J>nKeent liter baittoat nader. !$et ï|rt|i re Werve
ƒ· 9»· in 't flmbac&tban iHgftonch 10 ontrent/ 2Cnno 1440. ^oen boutoets
~r bg Heer lanRuychrockRidder , entte tlaedt indenïfaeg&eOp tjon-
dettende 'tfrflfib mergenilanotss.
j^ocft'totRijfvvijck'töupi te blote, oncheen-&tam&ue£
gTjetueefï bo^ttjbtg mede gbenaemt Hodenpijl ; bjag aenBótttende
* GmhMl4. ö'J&eerNobeUer, en- Goudthoven getUgcftt / dat dit £)U|*0 te Bloot
99· . toeieertaeaeBomenfteefttiet bermam nefïacïjtban 'Pynflen.
't fóafïee'l banHUNTSELAERDYGKb)? Naeldwijck 6a«
oudtfï nöetoeeft stjtibe de bjoonpiaetfe ban 't niödertiite geeflarïji
ban Naeldwijck ccrtöt #>acfcöaichenban $oo>dtijoaandt/ tsöaec
n«e a&ehomen on de njineeUuSe Graven van Arenbereh, atë upt de
^tamme ban 3£aeJdunjcft gedefTendeerttoefende / Hebben defeibiglje
|?et berhocöt aen 3ijnBojfleltjib «Êjccilentie ben F rince van Orangie,tè
toetentnt^aer 161 ï» en!iia«baneudts eenftecgriot flertB^lot;
l «#»M selijtÊ ans <8cmdtïjaüe öietbobett * üeeft becniaitt / endemttoe*
-ocr page 62-
van Delft.                     jf
öciijch bet Boxhom* noemt een &oninraiOc«öe&omij/ 't melen niet I74,
licei3ÖIIISeDrtiichfieeft/ footcn aenfienban oe £'truciure/ be me-
nuijteban fóameren/ nonfiige J>r&ilberijen/ al# oocfe ban ben umi*
genïilof/ enbe u^incmfnöc ïïcitiööcijDt / en anberebim$en t>tct te #^/<w/#
iangb om té be rijaelen. *
                                     β                 t . -' *'«■* "tf»
't ftaueei te KENENBURCH, aïfoo geitaemt ban t f <'''1
CicbierhenbeKene/ baeropenbeaenïjetg&ejliebtiif/ bs i^eerPm- Ρ"«ν·4*
Ups van Dorp 5 Uïibber ben fcjeqben Hertogh Willem van Beyeren
<ö^abe ban i^oHanbt / legbt in't 3?o;p ban Schipluy / i£ eenfeec
dCCUjch «&iOt / toaj? Ren Öamentieloncljcet· lacob Fredenck vander
Seventer. ^mmceraemfitfnW.vanGoiuhQveitttic €ti?onij£hu^
fccmufltgöegebenlÉtino 1620* getu&tfct/ bat befe fceerlttcMieebt *g';Gtutki
Omtrentr>et 3'aer 146©. AelbertvanEgmondt van Mercfteyn ftnae* J'
pe belichte met njn iBiJbe loffVouw Haze, ^octitet nanPhihpsdc
Bloot üeerebanföenenburclj/ enbe. foerbt ηοφ tot ïKöen toebgbe
ïBanfoir ban be uoojicfoe be fïeibrrt ban J'sereflegn befeten: toaec
in beonberbcrbitet'inLiöegrooteiijc&^üjaiSi geabttfatt/ enbe oöifc
fulifeibencomraiiiiefetaiioitoatlagfjeciitbe «BeneaïogiebanZe- +U{yidAlit
Vender, ültegenbeelfegbt OpOttovanZevender* SBaÜiiOU ma*ban ïem intUge.
©oomtwerm?innoi6i8 teeereban fcemienbttröï) bp Ceftament «****«*
eubebe öaotjt ftjng .»«ber0 25?oebet / fuljr bet noen ter ti)t al on 7'
ben ï&ufifeυβη ybenber maö gebeboibeert. ®en feiben SEuttKue t.er*
tneïtnoclj on een anberpiaetfemnbtftmbarieban bitl$tmgfnamenti
Ujchinfte, eijepacbtretttlireban Dorp> * inaer in iJV boo? aentsr * rd. m
fpjeechenbf ban Philips van Veeiigcnoemtvan Dorp, föibber gprna- »7V
gfninbenflacbtegen^belULJchenaersi/ Sïnno *4C§· toaiifóapitepn
ban eo?icönm met 500. ntan Sinno 1407. enbe <&b?eN?er ban
ïioïïant: ïfυ bebe funbeten 't bui'0 te öennenüurcö / D£ ïecföe norU
Stnno in?, enbcfïcrf fenöer frinbcrg / fcegraben te Dein, moe
OUbe dercke / baö eerflgefTOUbit Vrouwe FlorentiaBugge lans ίιοφ*
ter/ fcnjefriiijcBpooiter-tf ©flff-$c.                         , · .
«te tyof-£tebebanber U O Ü VE:, een ^iamiittpjS teggenoe in
Maeflaridt, fjterbansiet men notft b* ottoe bertoaUene mtieren b>;0
boojtiormben Auftheurs Adelijcke Voor-Ouders, tube recljte r.)nte
Vanief
ƒ ιββ
bctlaec 1405- tofbfïjöO2bibfbbnibe/gïjeiiicBÖpboo,n0in,tpftue
ban^et ttoeeöe 9&bfefi f jiin^ eerflf bee 10 naerbet tgibcb)i?fcnbe/cat
IaniiflnbrrHouveten bjoosn jl^an ban ïurjmien flföouben toert/
ben jFonbatenr ban 't l|«g^ inerter W ötebe banber Houye, me--
feubecftt Cbet Heen ban be^aeffeltjcBtjeatt ban Hollandt·, rnse
& f Jitabr ofte fêw*£ban Waflenaer te leen ftf*ebottbeittoetbenbe.
<Snöe toajS'tfeifjf lieen banber Boube nu in beif 2£ute«r0 tibt ben
roo0?gomeitren Sonchbeec lacob Fredcrickï^fer ban ftemienbnrcu
aetiHOntcnbe.
-ocr page 63-
2 6                             Befchry vuige
't lU|># tt DORP, Ofte Uytte-Lier, 3i}nbeeCtt Wttl&h-&tStöl*
fiup0 ban 't SSibbecU'jtft gcflacfjt van Dorp, fcoag arnhomenbe %ont%
jjecc lacob van Waffenacr, ïifeer Dan #böahi $ c töitmeefïer ban ccm -
ftampatinie éugtcmt· Gouthove fepbt öacc ban in 3ü«tn tptse
't'iniptfteDorp qi)dfg!>ntuffiijni écBipïugbe cnbc öe Hifc/ ^ obec
mm ai$ 200. gjaeren be itëooninge &mwfl ban beηMMm acfïacïte
't φ.Κ£# te POL A.N EN rot .Monfter, i$ titcöe !)ft £iiöbecï£k&
&tamöugifsfïöccfïbanbc c0nöe domheren van Polanen, al&aei:,
bc ieibê öaer pïaèlitcn ie öM&oubm \$ ntt tnaer f f η i^of-JHcbe a?4i hos.
* lAw ƒ. 94. Htetlöe mi in £?Cf C OCH Prince van Örangie. ©f ή fcïÜCtl Goudthove*
fp?ffent öicc ban toeberoin opeen anbCr pïactfe in öefe r üofge / on* -
mnt&' <©iabf fanOe Βρ fjct «©ojj». .ïltëonflcr / ijs rcrtijöti ö^'cfï ϊϊ^ε
fillpilOf't^lOttePolanen, baci" W ïffCttü ban Polancn Op tOOOlU
örn/.Oenit)'iciifn M-oniler mi'be toe oc&oo;be/ enöe nïacbt te Ham-
bacrjntt be ï|o«be ban ©oïaencn iepöt / enöe toeibrn (öbeujth oe
€ij?onijch ban l&oïïanbt bcrmcït) ban bic oan Delft, met uocf) mecc
anberefloten acnb?anbt gfjeflcBeu/ SCiino-1559. <Banf)ct %axtot
ofte bet inROtnen öeljoo^t totöenÏ}ü\}fe banNaflau, artfebettIjet
S!aeci404- <$nöc nu-tien bootfcljjeben ^oogfjöemelten Mtm tien-
PrincevanOrangie, ööcïtldï !^ρ baemaeinbe Hfjflc ban be Zeeven
ban-Poiaenen U2cöei'betfifóert»
't ^Utfg c'WAÏERIN GE tot ■ Wateringe CCtl'^tam bttgë Qï*
toeefl·/ piacfjte Sf n«0 1199. üeet Gerrit van Wateringe, Ridder enbe-
€apitegn tot £*tabrrcn in <®0iïfytcflanbt/toe uBomen; beg boo?.
nOnuOen HeerGerrits^OOnif^OOnGerritvin Wateringen/, üjjcrbt
In 't£Vatr »358* ban I^artodj Willem van Be'yeren <&;mbe ban Ιοίί
fanbtin3ijnpaffieboobtgijrflagftrn· 3£itplotteitBateciuge bebe
$^eecHenrick vanNaeldwijck beranbemr/ ontrent bet 3!acr 1480.
in een jlKonicfieu fóloofïcr / ban be o^öere ban Ciflercien. Milt·
*u*mf
94 &toofïcri#mcbebencffcnsibceicanbcrcopJt<3iaer 1573- ©erbefïttt*
φ ut. * ' eert.€nbe bit jijnfienoecijfaem befelfbetooo^n/ bic benboontocm* f
ben van Goudthove bacr oocii ban fcgt. *
s ρ 1 e RΙΝ C κ Η o υ c χ, iif mebe een aibberïijrh Mlïabt
tufeben Schiedam enbe viaerdingen ge lenen / toag acnhomenbe 3ij» ·
(gbeïöegbt ben ï|eer ban Goudmen.
b' fêof-^>tebe R o D E ν R Υ s b% ouderfchie, fiJasf aenhottten-
. be 3!0rt£Hb^C Kornelis vander Mijle, oorfc iSJtl m tmJbtiMl-bnfê
-l*'f'ao?· baec Goudthove * een hlcmt reöiflet ban fïeït;
b' tof ^tebe GROENEVELT mm een.^eam-fm^ s^-
ioeefï ontrent't Wout.
ö'lof ^tebe ΑLTHena bicöt onbec Delft, t£ ia^ bie öa» .
Delft, fn 't Siaec 15 71 · in toanbt öeftefeen / nu tneberom opaetim-
inmbeu)t)ïmben%ec^ Bijetnjiinieben €^efo2iec sweraei m,
bec-
-ocr page 64-
varl De l ft.               * -%y
iSereenicbbe^ébcttanbcn / mgin beg ^mem^fpMnliomenöe
% onchbeec Abraham Uc Bijebe$ feifé «2oou / enöe Dier ban fpjeecifït
Gouchove oocö ηοφ in 3tjncii tijöt/ tnde boigljetiöe termen- ï|et
ïjupii Akena iö in 't 3[aec 1573· S5g Wi uanöc .ètabt ö^eöug^cnöe
Den #0>iogbaentyanbtboenfteeciien/ enbehomt toe ais €rfgoet
öanöe JDoo^uberg Oir ban nm abelen «Bljcflaiijte ban Alm-
monde. *                                                                                            */*«ƒ, tei
<anbe bit 5#n b' ?fiticïijche $upfen bie ben opgemeten auteur tüt
in Ijec Bailliufchap van Delftlandt , ηθφ baeC Clt ÏJOben boo? bg
gaenbe/niet aiieen be^Jjegbe anbere onbetïjet Heemraetfchapftujcltft
ficij Higocc ugrfïcerHt) maeeoochfeifjmotijeenige ban onbtg onbec
w . .
Uit Sailitufetiap öcïegrn/ató boojeeefï Rb ven't geen onbeebe wfiïï*
©ojpen in't ïBaiuiuicfjap ban ^elftianotfteibt * fijnbe een Sim* dcimeure^
baiötföeeclijcBf^bt / met een Stugg baet op getoeefï niet bette ban voorneemt
bestaat gcieaen/ aöpacentöaepbanbenaem bebouben beobenbe °Z
bet Ruy vers Laentje, tuffcöen-t^iijteönbe ban QBeiftggaett en ben **#«,*,^
oüet (Sae«t ι^οφ bjetbt eibers oijetoatö gbemaeciit be ben felben **>·
Smette ban mim Meefter Adriaen Scaipaert, siimuacfjtf beer ban
                ,
Ruyven, * ban toelcfrimp£ f0i)c!iKfe mgraeniteöient i#) ηοφ een af* * /*»»*;<^
beeibinge foube te }im 3tjnonber loris Cats tyttr ttan Schaegen.®aec 6y-
oenebentffeögnt bergetente3t)«be W-J>teöeban tfcn τbm?^ ,al
ÏW bjel öe bie te tooien in een anöer berbeeungöe onber%elft göe;
fWbt beeft/* en biag aenisommbe ^onehbeetian ban Naeldwijck.
Jit 'tiid, 119.
^abenbienbetlibbecUjehe^of^tebebanbecBuRCH, öaerben
toeirgöenOiitben <Seneafogt!t/ * aeötec stjue awfïeri banbe boo?* *?»«*Mir.*
naemfte ottbe i|oilantfle Stammen ban aeuröett / onber anbere
bloten Ofte ïifof-^teben te Hanbeu-aectsi lïaenbe/ bie tj£ boo$ee*
«jnbecfupmt baboe te fïeiïen· Itemfegt ög ηοφ een fiibberujcfce.
f?°f ^tebeuiRiKwijckcertijt^bcbbenbeöbefïaen/ baer bie vander
Burgh te <©## bare naem af bebüen. 3Mt imggquantSïmto 149»·
op Pieter Suys ban <©02b?ecDt / aW a&etrouiöt öf bbenbe Soffi-ottto
loanna CcfbOcftteC ban Ian vander Butgh ^cbtlthnape / ttltJC toag ,
o* ^ootmoeber ban ben fifeer P^bent M. Komeüs Suys. Q&ttt
O0jfp2Onc& banbe Vander Burgen bati Delft, en Dordrecht, tojjfi
benfeibenlilutbeurnocbttabetaenineeniabe erttacten bie fig baec
ban onbec fbne ^eneoïogien fielt. * té tnfiÏenjchs becgeten &et <©«br J^ji t,
ptamöup^ ovfeRVESTöocfcniet meettit toefen'aifoaqenaemta^ *fWJ*,5S'
ïeggoenbe paJoWêüen ober ^»tabtii i^efï ofte «Batctgcaft/ aenbe
feibe 3tjbe aig Akena, boφ big naebec aen be Schooi poort, gbeïöc»
:
inbe bube Ktaecrc ban be ^abt öefc|jc^öeïii£& te fien i$ \ my 0 be^
rt^tooc&beeiiaengaenbe ηβφ eenigbe befcljeijben obecicö te jtin/
l
tonbecteeennenöjftentbaet en onbec tote befelbe fijn öecujïenbe /
öecttouiöenbe bie noc& mettee tijbtnntbel aen ben batï) te fullenBai
φ ■■ t'
^«/«^rn^beöieibeiirben^bient gelïeitbe Made,öφtee^tabtiï ;
<Ö3'^                     ïfOll*'^"
-ocr page 65-
*                          Befchryvinge
^ottttt^mn f η lEacthM aamen geiegw / $tfot mttïtt meetfcan
féaSSo migaertomcingeitmeteenlBatergracïjte 300wnbt aij$ een
ringti ofte «etui in 't miböe uan een groene grafri jthe ïfêjgbe/ sönbe
bjeieee een jfetatn-guwf getóceft / ioaei* ban De familie banbe Groe-
.newegensfcan&etMade, totSWt/ alg e^genaerg/Darren bpauit
entif toenaem omiangen ïjebben: <orm 3tn?ben ban baer i# tan out g
een SSoeretorrf / ηοφ ocbenOaccUiS behentmetDenaemnanMeeu-
werf, be nionunciatieofte uptf&afch,co;ruptibeü)ch beranbe?t fijn*
pcbanïKt cecöte tooo^bt Made-Werf. <${ρΐϋώ mi fietsten ηοφ an*
Dire öiccgciijBc JUupfrn ban oiibe η nernomti; fottbe honne η bergeten /
ofte öoo> l)Mt boubanigftrgbt ugt beJtenni# g^ccaccht 31 η / bt üjeirhe
nu niet aiic.te booj c(jijn fcotnen / ofte onthecht tcerben; enbe jijn
Noch drie
fcv M. vander
Hou'.'e ver-
Iceerdeli.ck
onder
bOO##icffcctitJClijch onbcrψtHcemraedïchap, OocijliterBailUufchap
ban 3$elitïanbt gelegen öefc bne naebosge nfeeoube imbberlijche ^lo»
tfnetiöc fiöfüKiic ï^pf-^tcbfii / fee «mtfie Siomhöcer Matchijs v>m
der Houven (tegen iiet uiittunfen ban alle liaetten met Hanbtfctjejji
't Heemraet- binoe baer ban fijnfee;€ö&ufibeii jrhiieeft gefteit in 't seeemraerfcijs»
fchap Riin- bm B\jnlanöt / a!$ ben <® uben Bmgh, ofte, gemefen fóoniachliiifi
landtgcftelt. ^oi / \Aurdiam , lAunltt, ^Aruttduly, ö|? Vöoiburch 'tgecn iDjj bOO?
ijenen befeij;ebe / en feefeii Sluteurg opinie baer οοιδ ober gljflpozöt
Bennen / botiiboecijt on befcjUaetsnier bKberomcenanbcrgeboeien
hg; bat befen -Buret) in allen ouberi niöen een ttert&te fottbe geUDCCfï
3ün bce GattencnbeSaxen tn aiinianöi/ <&eiftïanbt $ι· Smette-·
r . gïH'niÏaênbslj^boo^Defenlïet^c^p Voorburghonöev Delfttleit/ *
tioJeVid.f: enbeöatöO£&boigen^3i)nenglifn^gaften{)icc ter niaetfc *aifieö?ie
*$«■ƒ«-*·- öefeöui?fenont!ecSoo^httrgï)3ijnleggenöe/ bJaerbantje be ïtèet*
yj9\ ijonberen ban ©elft boo? ftmbaijrg ïjeeren hent. iet öui?3$ te
umyι.ι*4 Weryefrp Voorburg, eenfeev #ttt«t tiUbbrt'iijfB &tattt IjUggiBaef
ban Tmml$pS£$ * *ea l^eet biasi !i Onchbf et Iakob van Werven Rid-
der, onbee tift'ichtn Voorburch mebefceass heïjooienbe ^öltichenbe
bg een banöt-beli bnleent lap Fioris Grave van H'oiiandt e, bie as^ boen
bmtffrnÖCbJa^Onbec^CClohanvanZuylen ^eerC banber Haer&c.
(®ot Ugit£tt)i/3iinöeboen tertiiöt bp fuefeiTie led afngbeBomen
3,'oncBtlCCC .. -banLennip. 't^U^&ÖeBinckhorf^niebe Ötiber Voor-
butch, bgoc ©aert bans,Gravenh^ge,ίiJa?*arni^omenbebe ^cnci*
ïjeecban Brederode: W\t ΦΙπγfjojft ij$ ü? be OBube ber|i02bfne (ébe*
South, C hi-o».
ÏCtt ώά Binckhorft gefHd}t/'t gf CU Willem van Gouchove *, iatOti Oilt
ampeibfc befcfeijft/ ben Binckhora, $c^bt Dj? tuffcöfη 'i?oojbu gö
enbi UtifbJjJfiibö be Baertbanben l>)age / bjerbt mebe berbetirueert
bn bic ban Delft $ίηηο 1.359. t^ier ban nee ft iimm naem een feer out
grfiacDt ge noemt vander Binckhorft, ober lange 3!aeren berfittrben/
banbetcTelcftei^g?)eiöee|ï ï|eer Evertvandér Binckhorft, boo?|3fffii
monbe^itno io76.gefcnooten$c. ettbae^tfoo neberbJaeriStot op 31)*
«enujbttoe / feggl)enbebniJug^beöao?be onlange toe-SiontAöeec
Iacob
-ocr page 66-
vah D el 'f τ,'
Jac'ob Snoeckaerdt tym te %itic6Do?ft / Ihé&Hèii QfftojtJVtl/ ttae-
ïactCrttie bg SijU $Ugfb?OUtoJe 3M?QU Anna M- Arthus Dochter van
BrederodetenïÜittbt; ΒθΦ tg nier en bcbennet faUpg ter Log, tm
^oaiirenacnVoorbtirg'igfïegm 7 inöe &ae rten be&ent / en ooc&bj?
ldt i J/4;
Góuthove t Vjtrmcit. <#nöe mogenme be onbert partier tan Delft,
landt gcreechent toecben 't ï$upij te Wefterbeeck f f η qnartie c ban een
tj^c bugten 'tüiefïepnbe ban ben j&agf7'e3|ïem*t Η«Βΐ£ϋ^ϋ me'
Dp bicötbg bm ïlfagebocD aenb'anbPC3i?bc ojpbni tof φ naTu.cybm
bei-mug fgljcipcB titer boben aeitgöetogcn t») ïfet ^robaclu ban ben
i^age onbec 't leemtaebtfcnaiiban ^eiftianbt resteert, ^enbihs
bjüjs genoemben W. van Goudthove, mactSt boen q&eteactjban be* .
fetiaeeüfugfen/ baer ö£ ftwethenbe iiï banbe floten oft Meeren
i$tnjfen omtrent r aSjabentjagc gïjelegen banftet eerfte feebt ögbat
UI 3t jn t|?bt baet ban epgenaec ma& §0ncht)eer Adriaan van Wefter-
beeck , en noemt boo$ eenige affpjttptfeïjS banbefe&tatnme;*©an ijm$m
ïmanbereofttïaefïe bat (jet turgnigij laren öeïeöeni öjas boenfiifïji
ttlt Ög Heer Caerle vander Noot , «©OtlbeMfUr bec ^ttebt' ban
&um in ©ïaenöeten t. <tfnbe Dier tmtit fai tje t genoeclj jtsn bv Hem ƒ♦ 99C
fifjieben / aenaaentre befituatte / güegentFjetfötenbe jjiaetfe befer β au-treded
&tabt ^eïft enbe tjet Hanbt ban bien / mitfgaberg be ouöe &tt* i!c"J^L·
ben/ ïü}om%$oipml m ïteerlvcReUtugfenbaettnurgtiaen/bau
           r*
ü>elche$ugfen en floten al Doe töel (gïmgcn eetiigtjfintg aer.gbe*
toert i$) bc tftbepbeivobf r beeieSlaren foo boo? 25urgt)erlgcfte Φο^ο*
Um I alg bg be ïaetlïe 3jntanbtfel|e Ccouberenjgn betoefttueert/
nocbtangtoteenonjierfeiEtee memode / ooch bermitg fg bichtoitg
in t betijael öe-r l|»tïo?ien te nafle Homen/ aiDter bti}0&?en gei nfere ett
tetoecben.
WE E Β E H O Ό Ft S f U Cl,
Outhcydt van de$tadt,tc vcoreneen Dorp ■, waere oorr
fpronck des nacms en Wapens uyt de Gracht van Cor-
bulo, bevefticht met reden en autoritcyt: Daer be-
nevens d' Hiilorie van Hertöch Goverr met den Bult,
hoe hy by toedoen des Biflehopsvan Uytreehtden
Jongen Graef Didcrick van Hollant uyt den Lande ver-
dreef, onder en tuiTchcn defe plaets circumvaüeert en
tot eenStadt maeckt,en dacrontrent een Kaftecl ftich·
t^wacr hy op woonde, en foo ver volgens tot dé doodt
ν ara
-ocr page 67-
4P '*■.                    . Bcfchryvinge
van den Hertooch en oock des Bifichops, en wat ver··
^ andcringedaer nac is voorgevallen, eyndelijckinwat
]acr vande reghcringe dcsHertochs Oudt· Delft is Be*
muyrt en Bewalt, als mede eenige conje&ure waer het
, » Kafteel gelegen heeft,. endc ten laetften een bewijs dat
Delft eertijdts de grootfte van begrip., en beft ghcfor-
tificeerfteStat van Hollant, en mits dien in een groote
vermaertheydt en achtbaerheydt was,
Mtmiftemfm oubeen bermaetbejtabtiii/ fuWbe*
bjpgenoeiibfaem batap N' betbe lubt rej^efenteert bet
$tats wacr- Jötoote ^>ieben ban ï|oUanöt / inbe üiiutlre ©ersatz
%heydt, •~<; rinabe ban öaet <Sb t e^oot Ulio : "Jjlêaer boe ouöt be
£»tabtieaijentlödSinficb feibenté/ bjerbt b|? b*erbatemfïe onbet;
foeeftecg bet outtt oDcficiitrbcnt ffen 6ecl tpbti? in bifpuyt n,ije trothen»
3$t meefïe oube #olianbtfcöe CöjomjeH ^f&ijberg/ bte in bie
Merckei ück plompe en otiö^ïcfcöe <0eutoe allejs niet foo fojö&buibeijfifB en $tv
eiftruyk der fi(t fjeb&eii tiarr0|}clatcti / algbietöelijefte fonfibcraïïtïe en aenmete*·
chroSS feeïtjehefaechenaet betjöo^n toeï beteefeïjte /Mttaer naer baetgöe*
' iöoonte feer rouöj enbe onojbenteujcftJjier en traet: oberbeen loonen-
be meeftenbeei sonber reebt oo^beei te oijeöjugcHen /, of boo?0aenöe
nenniffeban faeeften te Rebben/ biefieiien fïecbtjs abfoluteitjcB be-
- stadts Bou- fg je&bt cj^fitctjt te 3^n / Öan Hertoch Covert met den Bult, bie itft
**" %mt ί 07 j„ booj tocboen ban ben tijchen ©ΐΙΤΦοη ban ugttetïjt be
Jfêettigbe ^aefDidei ick dev. Bun bie naeme/ ηοφ feet roneft fijn*
be met iilSoebetcn&tijfbaberugt ben Hanbe biejaee&t ïjebbence/
bit e?aeffcbapbtec bojiegiaetenniei foö aeerban iteomeiingijs?*
tree&tfmeöen aig tneï met fo^te ban bjatfenen en a^bjeit regeerbejiuni
©elf* va« te bet eenigiifint&sebïacbte maeeften/of bet ba» teboojeneen ^o?pof
vooren «n ^3jjfre 0cöucljit of iuat bet foube mogen ftjri gefoeefï; <©naewiefieti
?anrpHertoÏh 3P Wf$ be naem ban <$dft al boo? beien ïjeöben berm? U ·, Mm an*
Govert tot timtjt faeche luat onmercheltjcftec en naeniofteuriget onberfoe clienbe/
«enstadtge- ^ ffiïmtëffl bafJÊiefegttaitt? 'b^ji3fc ittiomWam ^o?n jtmbe ban
5?» SS/ iSw eobett niaet alleen t^betmeetbm / bergtootin tot een £>taot
Wijs daer van aemaecht Γ toatbacr ban tè/ ichbinbeaitijtbenaemban Delftfeifti
eerfteiick fnbeftfooteCbjoniichebanl|oaanbtat gementiomert ten ttjbeban
vermns voor ^ffFloris d'eerfte, Die ban't Si»er 1048. tot ιοήζ, be Hanbèrt
Geove«nYar metgtootfnliofban befebepbentbeebtregbeetbe/ defe Edele Graef
wertvermeit fepDtÖeCD^OilijCft* begaefdedatKlpo^ertotEgmondtmet eenftuck
.*Tio>cb"thea. lantsin e-fchmm Drift } betaelénde laerlijcks vijFpondt en een qnce, ·
*Gnett *nde in^Bofchuyfen een manfe , betalende «Ile Iaers twee. once : 3y
' -         *                                                             Delft
-ocr page 68-
van D e LiT,                            41
Belft twee manfen,ende neffens Delft overnegen manfen. $Bütlfttl ί chttn man
öeteechenenfeecfterefftKBenlElanbtiS Detocïcbe f en iöft ttin^ ff&uiöiöö hm. &*.
mn f
en toerben o» anbere jjiaetfen mebe ï|oben qenaemt/ geiijch *» fvVHdSl
beSBulleban^tberieftbefebenbg/ toaec mebe bP ui ben gjecee 1*99. %1φ^1
e
betieftiebt alle be «oebecen bie jMroneiia ïBebutoe tmjien <®?aef ν*******
iflojtébetroeebe bggenaemt be ©ette/ innïaetg ban Daer minbet^ ijg™*10'·'
iaecifle^oon^iöettfhtie6, be kanoen eenbJömjbtiitegecenbe*/ JÜ.*"
tot funbatie ban b'Hlbbie tot ïBeiwïbuccb gegeben babbe/ontvent Öet
* ld, iiid,,
3Jaec 113 3 · * fSitoacc inöe enumeratie ban be boo^fê. goeberen onoer π ?. .
atlbecen fiaet ι In een Landt dat gefeydt wert Lede * ies manfen dat is T ^"'"^
Hoven en drie Hoven in DelfF. * #eïlfte JJffffögieg met malHattbet
beegeïeechen/ enö^ftiiinbeopbenbatum/ bjaecfeïjijnltjittte Ben- d^sudtg*
nen geben bat onfe <§tabt al ban oubts? een Φο;η of ©leefte jijnbe beJ*"l "™r
neem ben delft, moet göeobttneect en gbtboett bebben / en
men de\Lcde
naeberbaiibt / met ïtëallen en <&w$tm omcingelt aunbe / om beet* noemt.
geootbegtin ηοφ een totjittsbt0 met beeleïeebige üiechen beeft gelee- J?J*J·'J"ft
eten/ Simbeötecenbaecnocbmct üoben/ l&of fteöen/ «Beefteiijc--
T
onneel van
he goeberen en ïiiooileeen befet; <&mU ooeft ntet annaeent batmen ■*#·//«* *+
tm\
ommetcetn / en eetften aeniecb ban een g>tabt foo groot foube be? Vedi bc-
geppen/ tenföalboojeneengcootemeemgtebanDttifen baecbab-S sSe
öetefamen ügeengemeefï/om meteene binnen be fircumbailatieban
natncrlijckc
öe^itabtte treehen/ bjantniemanbtoeteeniae gebeucbniffe gïje&abt «den.
beeft / batöe mugten ban be &tabt / febeet b' eecfl funbatie toijbee JJSd*
ujt gljefet aijn gbebieeti.*fSll boe meieenigbe biillen fuftmeren bat be
beginne af
^tabt inben beginne-ban een ftlein begetn en nabetbanbt moefber- «neve groot
stootsimgbemeeft/ portöenbebetfeibmb^ep?obeeenmetbeottbe·Τ*"Ϊ5ΠΡ'f
lanbt^ofte^oeeenaemeneeniabec fïraten bie ffe meenenin'teerfïe ξ^£™
buetenbe£>tabt gelegen te bebben/ aï0 boo?eecfïalbe flraten met
te ν ooren al
benacm ban Staenen/ten #ofïeninbe ^>tabt tielcaen/Harme Kocks- cm Sroot
Laen,in 't gemeen itotaeiaen / toei eer een Söoêretaenaenbe honing KaS
ban eenen darmen ftaeft / DefgDcI^chgÊ lan Foyen-Laen atjnbe be wtdetw-
«ïeberbciftbanbe eaftbugg-ltaen/ nu nabecbanbt £>n|ter#- %nm w^be-
bfcmirtf be tioee §&?omjoeniftiootfeai/£>t. Uc'fttïa en£t. aicmtete/ Χί,ηοίΛ
ölbaecgeieoenDebbenbe/ gbelijlfiioi?inbetbietbe^ooft|lufftfulien Sill
gOO#m$00#jSiffetnOCÖ lan Mols-Laen^e Tuynder-StraetnUflïOm* Τm ifyfr
]KMtr&tttQ&.l
ouden en nieuwenLangendijck3alSfgetüee|Ï3tjnbe een "f» *"jw*·-
^tjc&ban ouwbacr gbeïegben / Vrouw jutteniandt gbeiueefï 3Pbe %$&*$
lentgiatuai^boeneeniBjouiQjfuttatocbebooitbebbenoe/ gelegen «*$ ^w,-
oöechct Rietveidt*ttoeic6 toa^ een ©elt meteiet betoalTen/ en foo '"' '"^«f-
^W^oo|btiMert0opbtntmennocbbe Geerwegh, mbe toatber; ll;,jj;'„%
öye»K«e meet foube moqbengealiegeect toeeben: fl^öerop bJtjam* arm *fic«U
gwgpen / bat men bier ttgt in aeenbcrïe^ maniere eenigbe confeqtten* *d *#¥&*
ut
aan tcecBen/ bat beieboolaömoembe Straten ofit&mjtenüen tl^ZJZ:
."".■> ■' *
                                                     5n                          om*»» ^r* «j»-
ƒ««, w fere..tugttriim fivt eructHratliqtiaaddita (β ad rnanümern (ive inhnbitationem t H«de & ma».
fa nomen &c
                                                                                  \                                                    /                                  «■■·«*
-ocr page 69-
4 %v .■                             Befchry vin ge.. r
ommetmft banbe ^tabt ïjebben gbeiegen / fofr iangfc b£ J>tab$ mi !
&ta$g isi iiijffefc|l ·, ï©am biecgljeijjifie foo?tban Hanbtji mmm
oo^ti ftfifjs ünetoiiÏicc öc cccflc enaïortöutiïe&tceten in anbm$>tes
ben grébonben toeebrη / fuicfisi bat befe maeraiieeniifre te meer ton*
ficmcrcit / |jet β«η t»5 boo;8f ncn fiefegt öcblscη / namcwïi jek bat
kc^tabtiii'tccciletnetUfeiiccWgf jiiccfieti/ ïtëoningben/ Uanbi*
rijm/ 'Boomgarröm/ <SttS>ficit-en'tDat tatfijuimΛ$ί gftelegijen
|)ceftï JilèCU bint OOrB^et Oude Gaft-Huys, fraet&C Gafthuys-Laen-
benaemafcöeeft) batnacijaergeboetenbanoufê mebe buijten fouöe
eelijjmftfbbfn/el.fifb.arÖtin'tSlafïi **<s8.. IBet befetooojben tiaec -
ög/in Delft; mU viaming-Straet,bie alfoo betre acijier afgelegen ig
Dimmen iube £8?önijchett berm it op 't SSaet > 304. Cen tijbe ban
0B?atl3|anban femaoutom/ofiiifhmpnabfcïjanbt ttt't^ifïonfc^
örröaelfuiien fjoojen ·, intiOföm bat get nift bctoüflijch ftbünt te me*
feu / bat bc ^tabt be rfcöegbe regfen/ of ïjet fp met mmuW / fuïc*
Scn grootcn lluch foube ugtgeïegbt toefen / of men fouöe ten minfïen=
ίΐφη$'$ϊη of öaer gettocë bie£ aengaenbe gïicmentioneert binben/
ofteenici&et ttjbtbangbeboozöfje&ücn/ en meerber glans ban gi»e*
louftoaeröigijtpbt toeeten bg te brengen: 3£erï)aibe befe conjecturen/
alleenüjch üerfameit mt öe boo&iaetibe fnecuiatteη (mijng btunnu
■ . Bin£)opeenloiïegconötgöebeftict)t3ijnbe (onberberbetering) aïg
JS: ηοφ «Deen groot autoriteit fc&ijnen te rneriteren. Jtëimetsrongre*
ken uyt des flectte nemeiibe op be naem öanWft / bat gebtribeert too?t ban bet
mem* oor- tooojbt öeiben τ anöera nbefegbt tjraben / öeiijch ooch ηοφ tjeben*
fpronck. oaec{)0 fccr gemeen enöegbebnigcheïtjch téin ^eeianbt / batmen een
graept ofte poot noemt een^elft/ f00 aljimenin bcrfcöegbe^ie*
ben met ugtbutcmngöe banöenepaiincte ban ïLanben bceitUtg ieeU
inbeferbocglje/ ten® effen y^ugbcn/ Wtfhn oftf#oo?ben/ be*
ïent mette J>c|)cg>beïft / tuffen befe SLanben / enbe be lïanben ban
vaniegracjit $ |g enbefoo boojtg.&uUb$ioat befc&tabt boïgcwebegemeene
ïnnvvckke obereeuftemminglje ban alle foooubeatë nieuwe ^c&ijberg baee
die is, en hoe nacmber&regen beeft banbe <®3acbt bU boo? be ^tabt been loopt /
neerghedoi- fnnocbï)eben öaecbiiomöaer oütljeebtif ïniUe / niet anberi aij? U
Τλ in'* Oude-Delftgijenoemttoert; i©etcKe<a?acotnocbbefelfbciii btetn
rcriZcfi". 'tatlït en beerticöfie SJaer * naeoe g5eboo?tc €i)?tfli ban Dmmm
ƒ.19. corbulo btn öïomepn albaer geboiben Α$φ gDelijch ben tot jbt beroem;
sulex wc- öen Geographus , OftCHattbtbefc&Ober Philippus Cluveriusin 3tjtl
ftïht1 weidt <0eograpbiee <Saerti ban#ubtSöatabia ofteüoflanbt/ batfeibe
met getuige- befc&egbeUicB bemonflreert / en in 3<jn geïeert €:ractaet banbe tiaie
?iff*i dfr-fc" i&armen ofte ©loeben beji fónng* met fuffifante en bonbige rebenen
«Vdéoïide11 otii»fbecf]p^iiwï|icfiöje]öiiföc6f: /. toiaiit ΐκη.^ιαιωι.^η^οοηιηοφ-"'-.
Schrijvers.                                                                *                                                                  ^^tt
Pk, Cluv. de tr:b. Rbitti AXve'it eaf6t f*g* mibi 47. Τ Varlea vartjs autoritUt hmut mhii n*-
mml*!tintfctib\tifr
, λ plwimit Delphiplur, «β. λ quiiufdam 1>elphiumut 3μ«β, Qelnit^ (ys<ab altfuiiut
"jüelfumut Bo.xh BarlanJ.ér ijuitllet feq. yidtumG. Vojf. ievttijs fermonit Ittf. sap ia, ubiait: Delfit
Batavislll^rettumnatum dixerum
, atDtlfhisTbocidos eultum %Apellinem; nAm1!*t4vumt»*rh Delft
mnDelp x'.Ongoitem&fodienAo : atqui »0» "delpliCö<f/«'f»W/W iïlveufffrf« fOnfiimmque^mUimfi· '
-ocr page 70-
van D e L t ô.                           42
tenttMtoc&tboojfieBbettljebbenbeinbe $oo?berg:ee/ nètrewsi éet
bermaerbe ftafteeten a^apcti&xi^ te Sö^ittrnlie JHattuiKfeop J^re/ ,*,-,
en oefen Corbulo een manbafttcl) Ci)?tjfman aï*f ©eltoberfïe tier m*
ineenfcDe &oibaten inbe manben ban öertoam ober ban toegenben
üiegfet Tiberius claudius/ af öefonbe sijnbeenöeojbonneert aen befe
%\m t?f^ iHfjim te blijben / foo bebe ijp teaen 't otaerbïoegen ban b*
£ee faemeccfetöet Hanbt nocb onbebijcht toag) een ötoote <©?ifte
ofte ©?aft belben tuflebe beuöe be iHibieren / trcit Rijn cnbe Maze om
be hraebt ban 't toatet baer booj te tymten / enöe berber ïjooaer ober
öioeginaöe (befoeiche anberfintg tot ötoote ft&abe enbe ac&terbeel
boo? De. 'sanberijen feer bic&toi w obeftbiebe/) 300 beel £)et öoenlijcö
toa$ boo? te bomen en beletten / tot bit pjaftf jen in 't toerei fïeflenbe
fijnonberbebbenbe ^oibaten/ bie (öermit^ ïjaer berboben sfinbe
ben <0ï?Àïö ober ben iHiin te boen) &iec ban niet beeltoerchenbon*
ben/ öjeiijcft ^m iifïonfcbmberen^öfjermeefïer ban töoomen
Corneiius Tacitns »4n#i eifbe Ü&oecft ber <£b;onijchen / baer ban
alOU0 öetlipifit/ netamenmiles oüumexueret [Cluveriusmalitidtteret] in-
termofam Rjjenumqtte trium <$''Jginti millium jpatio fofsam pnduxif > qua
incerta Oceanivetanntur: * 7&Qti0l
op dat nochtans deSoldaten nietle- J^f ^4*''
dichfouden zijn , foo heeft hy tuiïchen de Maze ebde den Rijn een Graft f l^^Uf^
geleyt, lanck wefende drie en twintich duyfent paffen, waerdoord'on- in nmt «*
veylicheden van de Zee mochten belet werden, JJlget toelcften'JSfctt Ög h.mc ô/!^
nae ober een ïiomen/ be^ieerfebetooojbentoan ben fóomepnfiben f' n"
fyfltui$$mn Dh Cafsius
in-feit éo.SBoech/altoaerbyf&eechenbe
ban ben feïben Corbulo , al tw$ fegt M'tëfyWiï, Ë'^ôáí jtov-w
ì>ß(&£,í £ il· 'Ñß/vH (£i£ MoV« , 5«Ë'*£ éêiOjWii'nsv^ ^ ÉêËßÅí , ñ«Á<5»·
»'í*/Ë-À}· ï/ ôð(&ìï\ ïí ôß $þêß÷íä õúÊçììéñõÜ ÷íïßñâïíºßò é&ëËãÀæêíé.
id efl ö/samper ipforum m&nus á Rjieno admo^amperduxit centum (S'ftptu-
agintafiadiorumlöngam,ne ijfiuvijajïuAnte Oceano rtfluentes fuperfiagn*-
nnt: %&fö \$ j.
hy heeft haer een Gracht doen maecken, van den Rijn tot
de Maze hondett en 't feveatich Stadiën inde lenghte , op dat de af-
vloeyendeRivieren, alsdeZeeontfteecken wasnietfoude overloopen.
^onbert en 'tfebenticbfiabmifiebjaöeneenen ttointicirbmjfent /m
ijonbert en bi jfttcb paffen ofte treben / te toeten gber flabie gereerftent *
TlhtU6 2t
totbonberten biiffnttjoittfuö paffen öï)eïéch on^Piyniusicm. ØÌ cj. ·ã/?«ë
üettodtöe ben ,1iattbt-befcb?ebcrPhiiippus Cluverius, toeï rppeigch -f«f«v««v
^«bjiöbenbe/ toeithe *S?aft bit fottbe mosben toefen /en ober alle l^Zï
anbcce oBracbten biet ontrent wn gcbac&ten Bebbenbe larten öaen / Kwchüshe
300 Utfiugte |)i? eenöelécft mtt befe reben: Noch is daer een Gracht die bewijs öç
van d£ Stadt Leyden ghemeenlijck ghe.naemtde Vliedt loopt tot Delft., jgp» Clu"
en van daer tot het D orp Maeflandt, ten laetften aen 't D orp Sluys w'ert
hyvereenichtmetdeMaze, ickbewijfedat dit is de Gracht vanCorbu-
'" ^eneerfteiVom^atdi^gheleydtistuirchendeMazeendenRijn , ten
£^Xe!Pen > omdat zyzeernaerbydcZeeis, tenderden, om datdefpa-
JP ï                            tie
-ocr page 71-
44                     , Befchryvingc-
tie vanTacitus drie en twintich duyfent paffen of van Dio honderten' tfë>
9
             ventich ftadien, feer wei overeen komt met defe Graft als men den cours
iMp'i* ' ν*η het watef voleht. mnt$ geeft ben felf bmMut^tmt ηοφ ecnigbe
Naeder* anbert ίοΐϊίίο>ΓΛ&ίϊί tebpiieti / beuieïche ooclt geenfint# ban be mm*
merekteke- fi^ ftracïjt tot&?ctjcjicti/ tet&ttm/ Dat^i^ bam ban Delttnac Ley-
nendaer vandeq|10fg|jtïjcriijaêc|)^&ciiaetttöoect ban vliet, foelehenaeniafftom·
ltifi&a?n&e banket fcöoo?>öt bloegen / epgbentigcii foobeelbcteecftrm
al&eenpaftagie oftcp!aet0 toaer boo? Oetgetg of ïjcicbben en bloegen
banbe^ec/ ijet bjater Doet öïenentocberöiietcn/'t toeleg betoont
e nbe betoefen aan toerben / met De naenien ban berfdjegbe gaten en
bcuvtoe^tfn baer bet getg ban be ^ee booj bstet en bloeit / ai# be Ha-
lingiwliet,, tjyjffjm'fiirotybe<$$anbenbanBoo?n. 3|tembetVlie
tu^ïjenBe^gsanöen/Beteenebe^beUUioi)/ ijctanbrr Vlieiar.dt-
genaemt / JultM öefe benaeminge ïjier te ïianüe ban outgctxft feïfsi
En met e.^ eeim^be pïakfen /. ^tcSoeuen ®o?pen bicijt aen be biteten en bioeten
empeien ver- geleden / qegcbcn ïèl. fonöee eeniabe anbere niet bic&t aen be biietm
ftcrckt, geïfgfη / met öiergöeï»< η na*m te noemen / alg bp erempel bet cutbi
êiebeSen Geervliet met ÖetfcÖOOtt 3$U^Heenvliet. 3|tem Biervliet,
bat men nuSöiert noemt/ enbe Bleyncvüet , na 't ^uybtiantgebeei
ten om bat bet in Eugben ban Putten \t$t / bebbenaHe ftaren naem
ombatfeopbenl©aterbioetgbe!egen$gn/ ooenbe Vliet ban oubec
tgbengenaemt/ toaer ban be^tabt Geervliet be η Tol (baer bieban
ho£ de, yhec ^ej^
D?p ^ tüaren*/ geïgeh in toeaomenbe te pa# fal homen) pleegb
£voorïenti omfangticn / toeïchen m& π» foobeei i$ alg bergaen / 't jeöertbat
van Putte is betDienbatlwbionbecbe,#tabtplflgljte bioepen/ berïant téapuös
vernauwt en ontrent ί>0\φ fïlaren obeieben / een bouten ^uggbe-baet ober ge-
den" o°L·
ltPtI omnaecï|eenbuettegaen/bjeicKematermaer125v3iat;engeie-
toi totceer. bengel foo hmt toa#/aï0 be üBertoebe tujT^en ^o^eebt enbe #a-
vüet is ver^cnö?etïji * · Woo}t#iffec ηοφ een ^tabrBierviiet omtrent £>iwj#
inldff
in $ïaenberen ι mebe op een öeurtotbt nae be ^ee rteiegen/ atë mebe
ce^/,i9 {j0^O7jjinOoftvliet, Nieuvliet^ 0p't<8planbt€abfattt;Steenvliet
Portvliet in ^eelanbti Santvlietj-Burchvliet, Cromvliet in $B?a-
faant/ aiiSooeh Waddingsvüet, ontrent be gefepbe«B?acbtban Cor-
bulo op be vliet ban ben Rijn enbe Maze, ooo? 0gnïanbten ^elft-
ïant/ geit jcê men bat in futcker boege binben fal op berfebegbe anbere
jjïaetfen meer / oocö feïf£ in iloocbbuetflanbt aen be iMner be Wt-
ftt in 't ?tanbt ban ^aren- Waerfleet, Elsfleeten, Wortfleet, Sant-
fleet, betnelche alle op οηίί j^eberïanber^ boofbettooo?öt vliet upt-
gebmehttoerben: φι men falneraen^ befe benaeminge ban" Viietm
Nardereon- gebntpeBbinben / bantetrpïaetfe toaer boojofte benebenif be bïoeen-
firmatie Van. ge en Μ neig ban ïjet mater / fpn operatie en merehinge a\$ ηοφ ba-
de Gracht ttfjpcngboetofban ottt^ijeeftgebaen. ^»eöjeiihcboo?gaenbewbe-
l%d ÏÏÏ: w« fm app^obaöel wn*t I toerbt bg be geleecbe %umm aengheno-
•zh&emm+mm tttot mm$wttt< SgidiHs BHtherus*in 5Ptt^mep# j^ebec-
ianbi
-ocr page 72-
van D elf τ,                            45
QtflxM/ ÖafCOm \tyWV*britis Andnas , fp^tfbofte ill 't flOjt Öan ïWAï·.
De|C &tabt: D e L F ι u Μ five DelfhI) numero multhndinis Graven Sti*
vulgo
Delft. Adfecundttm α S^operodamo lapidem. celebris, potens , ^'"^jL
cultifsïma & nitidifsima Batavorumurbs, α Godefrido Gibbofo
, Duce Lotba- Hou, &e.
ringt α
, exaBo Théodorico 5. Ughïmo Principe }fundatum Anno.c13. Lxxi.
<& privileges munttum, nomen afofsa habei (juam D E L'F τ vecant ( nam
delven nobïs fodèrefignificat ) duBa α Mofaadiïrbem, qua pier ifque credi-
taeftfofsaeffeCürbulonh, cujusmeminitTaatus-<S)'c.* Delft
een vermaer- ^
de, vermoghendcjwelbeboutfteennetfteStadtvanHollandt, van Go- τ·ρο#'. h>$
ve'rtdeGebultrughde, Hertóch-van Lotteringe&c.(DeWettigeGraef f. 6$,
Diderikde^ uytdenlandegedrèvenhcbbende)An.io7J.geftichtenmet
Privilegiën voorfien. Sy heeft haernaem van de;Gracht diefy Delft noe-
men, want delven by ons Neerlanders foo'veel als graven beteeckent,
welcke gracht β reckende van de Maze tot de Stat (te toeten ban JlBaef*
jll\0 bCUC be ^taDt mt ILejiben) by de meefte ghehouden werdt voor
de Gracht van Corbulo, dae'rTacitusgewachvanmaecktin'tfoo veel-
de Boeck&c. <&tf ban / aï^nu öenoécïjfacmort?tótjfcibaer3t)ntiêfob
5ijnber ceriigtje eeïcerbe / eη in be 2$atat>-i ficfre #utijeBbt niet oner *
haren/ bic ban «beboclenftw/ öatferfetfö^aB^actjttoeieccontrent
be Oude Kerck alïcnf heng ^ugttoettelijih foube fjcöbcii aebjaegt / ^ae
ot dêiupfeöe ©aert / boeB naeöerljanbt om ebenen beciegbt öoo? be
Watei floot, en bat on oefen ïjoeïh ofte bocïït ban öc <!B?ac[jt ïjeron;
öcrfïe ban be Oude-Kercks Toom toe! eer (aï#£Kt ^onot ποφ toiït Gevo^en
cnbjocfï cnbjepmc&betooont toatf) tot een tóoute ofte itëaibttoo/ 5!ntJ?:g,u"
ren ten tipficïjtcobecbedachtfoHbe stjnaneftcit/ geitjesberfene^ tQort£ï«J
be ban bie natuure fjiertn bacr infonbcrïjcpbt languerg bcniüijn de voorfz.
bJacenttOcojbonneèci/ eenfbecï£ombanbeboo?b!? barenbe J>eöc=
Gracht
pen «aftflente bojbecert / anberfbcctë om ben bpioop en ben acnbal ™"sta7ts
ber op homenbe ©ganben / 't 3£ <2Bebug?en of iBieembennaen te toe*
oorfpronck
becfïaen/ acng,efien bit öcboutuntet alleen en 1$ bet ouötfïe ban bcfe 'oude cjn
&tabt (ereeberenbe alle memoden) maeroot Β een ban be aiberoutfteontftaen·
öan bit getoefï / cteujeh be gtijfe a®ugf-fteenen onber aen be f tttft#
nientenbat eenia>rmaeten"ugtu)tjfen/ iaelche foo# ban ^>tcen ban
foo booten oubetbom W bat ftaer comnofitte en maecfifel nu al tee*
ïiemaelbergeten en ugtöelBetelbtijiö^aecht/-fukhsf mm bie niet
jneer enbinbt / aïjï alleenitjcfe aen b' outlïe reiiquicn ban tiit Hanbt=
mjajï/"ontrenttoeicften n^acBt <3Too^nbanmetter tijbtonberb'eer- Hoedanich
fte *2B?abenban^olianbteenigeconfittentteenbebergabering^ban «"deur wat
Wren en ïfuttenfoubete famen fijn eöerot/ om boo? be ^teugek- "dc? Φ
rooöeis? en SaaabttUbentemeecberhetDaertenbefeDermtte tfjn] in Seu™-
borgen bat bc I$upfen accrefTerenbeen alien^&eii0 toenemenbe / boo?
eeeft tot een eebttc^t sijn te famen gebioegt /en baer nae een aanfeè
^OiP öebbenuptfjoemaeritt/ 'tujeltn ban jjjacc benatmtnöc Γφίjnt
Jr             aen "
-ocr page 73-
4^                              <·-'Bel chryvingc
eengenomente fjebben / ban be #nbe öficbolbe Canaeïofte%®$m -
loop ('t melen men oocfc gbelijtö ten genoege betoefen tg eent©eift
noemt) boo^et^02ü beenenbiietenbe/ en befe opinien confirme-
tmm metöet oube Stadts Wapen, tijam-gbelijinertogsï be itèapen-
tegeneng aitgbt öaere öei^ifemilTen plegen 't ontfangijen ban ijet be-
gin en oo?fp?owh eentdjer öötbeni» toiaerbiöbe faechen/ footg
ooch iitbteij?ih af te nemen en met eenen te befimjten/ bat bettoee
bierfcante itëatfjt- «Soojeng / met fc&tet gaten in ben omtneioop / en
^amegen inöe jfoo^ten üOO?fiett/ toebec3i}btjseen^tcooment #a~
ter niet te bergeefé of3onber reben / maer wjt biepe inficbte en boo?-
bebacbtfaembeeöt in bet oube tBapen ai)n berhregben öDettic*ft/ bie
3e ttaeberbanbt (gbelBCRmenfegbt) in ijet begin oer saurgberiecBe
ttoifïenban ï$oetK#en ftabeiiaeutoiKaig Henoch Aibrecticnaeeen
beietïj ban tien meechen / om baer tor eebeliibeBt en al te gróoten bai-
babifbcBbt/ met maebt ban ifêapenen be J>tabt in nam en aen-
fïonbtöi Demanteteerbe) öebben moeten roeperen / enboojtaen u$t
jaec ifêaepen ïaeten in erfcentenifife algófomfiaer rebellie geen teec-
lengban ftert&te feiftf in öaér ïtèaepen meer mocöten bepouben /
maet ban bie tpbt af aflcen een &ttoome«t üFater boeren op een %\\°
beroftiüm&fiNït/ aiboemei naeberljanbt bet oube gegeinoebme-
berombjerbt gijebjugcht/ met Heel antgehfe €baraaerg ofte oöeroube
letterjï/melbenöe bitoeeelBchopfcbnTt/iiGiii.i/X* communita.
TIS 0PPIDANQ%3JMDEDELF: 3®at té/het Zegel van dealgemey-
nfchap der Poorteren van do'Delf, mifltjjienbJeberom toeïatinge bet;
ncegen bebbenbe aïgbe iil?u$*n en Pookten moeten fierëeflen/of fe
moeftn banoubtg/ MbieeenuoubUjbè^eumeboojonacbtfaembegt
enücberfimm/ óf otft De mtntïe moeden boo? be £>cbiiber& baer wgt
ge laten 3i)n/atbteribegenoecb te toefen/bat «ten ben fin* nbe menin*
ge tot onberfiöept ban anbere ^teben baer boo? ftonben bemerkten /
geitjch men boo? befen beeft gefien aen be atoarte flreep / in p\më ban
een ^trooment ïfêater / mebt boo?naelatiiïjepbt en fiofficÖepbt bet
ftlabt^cbimerjsenJ>teen-louber0in8ÖfboertgïjebJeejtum/ en
m fuïtüen paben inbjeucK firn* berbaflen / bat men goebt bonbt be
^tabt^ iBapentepclteng aner-üjegen té reö?e!Teten. lek binbe ηοφ
een anber iBapen / met ttoee obetegnbtfïaenbe ofBlauterenbe %(tu*
njeninb^^biit/ tnplaetfe banbe €oo?en^ ofte saurebten/ on
fchee ^tabt^ ^egel bangbi «be aen een opehe S?iebe ban ben laere
3351. $an abeiijcfeenoochop eenige Zbnvstm binnen <©eift aUjiec
b -iol ^m Mtmc η geflageηηοφ in ben 3]are 1545, <&n baer omtrent/
aftóf aftt'ö' ftitf 3Übe rontfom bet ï$ape in ben ranbt te leefen fïaec
den ARMEN GEL τ in delft, enaenbe anöerefö-
be in Rct mibbei öefe liaiünfe, tooojtsen d α ν s el e μ os I-
* Ν Α '1V1 L Α Κ G Ι Τ E R F1 D EX 11B U S: <©at \$ / aen de Ghe-
loovighc mildelijck .AelmoeiTenuytreyekende. $$p fegblOOcfebatter
Yv'velckbe-
krachticht
vvcrJt door
het oude
StatsWdpen.
Datmen feyt
eens verloo-
ren en we-
derom ghe-
vvonnen te
2,i jni
,„A.engaehie
de verfcliey-
dentheytvan
Stadts. YVa·
peiis-
!
EeniiMimt
tèt Delft ge-
ihgen,
-ocr page 74-
van D "e L ν τ.                              47
&tuguétf fijn öati^e feibe münte/tsocö en öcbïte bte noegt fconnen fto*
men κ jten/etitfcb' obcrecnhomiibanoiergeJtichett iBapen ifrtbiït/
heeft men ηοφ baer oenenene in een otiöt ïüacrtje ban be ^tabt on-
trent be fcïöe ttjbt gmtaecht en in 't licöt gbegeuem $οφ een anbec
fatfoen ban eentoapnïtTer iuaer in menfietöcfonberfte gljebeelte
ban eenouöeetoetfen @lmn of een ouoen SBurcji een alteen / toeïe6e
ban bui gcober en stoacrber ban gebotu» lijchent / ai0 öe ttoee boben
berbaeibetoeberjijbts bet ètroment' ©atec fïaenbe / boei* befe fon*
öeriBatér/befïaenbeten naefïenbebegantftbegronbtbanket iBa- ,
pmi maer ligt een feetgroote ψ ooit/ meöeatëbeboo^gaetibe met
een 7#ameije boa^ien / een^alieribe leeuto'homenbe gbefp?ori0ett
Doubt met beboojfle Pooren een ^cöHbenen / met een &iiotc"
ofte toit ©elf/- fimpelijch met een reciit nebeegaenbe sparre Itreeji
gbebzoocSen f llMch fl&agen ïangefaren in göebmph iggïjeüjeefï ten"fecggci
en ηοφ bcbensactb**:ge&?wfthtnjCB t# boo? bet «Ee gei ten 3aechen/ge-
Ujifeaté be oube opfcïjnfte rontfom inben ram ban ben gantfcgen v.
ommetreh/eben aleengbefelfbetooojbente hennen i£gebenbe/aï#bet
boojgaenbe aiberoutfte/ alleenlijk on 't egnbe baer bp gbebaen siJnbe
Λ ο c au sas. 3Mig / ten faecken a\# Xpt feibig?tttft anberg -
geb?ugnt toerbenbe ban tot faenen btegmbft jen $n/rn ban een ggelgcfi
mogfjengbeboojtenbe gijeiefentoeeben / atë openbare contracten /"
cotnmiffien / fee5\»o?£utertificatien/berWarinitenen aubers/ ober
fuWöetüctcRaen bufbanigbeenbiergeirjcSe atten gbe&angen/ of
baer op göeojticht fuiienbetoerben tot befïuebt ban ^m inboubt
feifjji/ befe töoa^ben foiemneujcBtoeeben gbefïeibt; spo hebben wy
Schout, Burgermeefteren, SchepenenendeRaeden voornoemt in ken-
uiiTe der waerheyt 't Zegel ten faecké'dervoorfz. Stadt hier ónder aen ge- ■
hangenv&c. i$aér boa? nu oefe beranberingben en bifferentieu in '
be oube ö£apenteic6enén jijn bao?gÖeballen / tg busten mfyn toeten;
ftöap / en fiefabe bte0 aengaeiiöe gbeen feectterno4fteuujfenjctt&e*
fφcgί hennen op boen Ofte nae fpeuren; JUSaet bit enaiüet gbeen mg
totnogtoe beiangenbebe aïontöeben befee &tabf bobben boojtge*
o&cto tntie ontbeeftt / foube on£ ebenbJeï hlaerber en feetherber 3ün /
            -
mbien be faechen ban bie tijben bp onfe Böo^oubcrg isjaf neerliigbec
&ef(b)eben en neergelaten toaren gfbseeii/Tuiien noebtan» al Wquïi
jonfojm be appacentie booitoaerb^bt boaben / en on^ bier litebe be-
plpentëctijbttoe / bat Tjemanbt anbecif met n^tigbec rebenen ;r
iontrarie fai nonnen proberen / on? feiben alttjbt onbermerpenbe be*
ter ertnaeoer onberrecöting^.hi9fa gbeleerben Janus Doufaeertijtg ópimer»^
peere ban ^oojttoijch t\m <ffurato$ banbe üniberfite^t tot %t& ¥*ël#f*
ben/ m3iin3iaer-25aechenberj©ubeti <©?aben ban ^öilanbt/ in g ^L
fi-attmfeiaerfen befticij bef(b?eben/ίφt)nt oochbanafle befe boo?gaen-
matie van
Jjeeboerennietberbiecmt te jbn toanneer Ds met groote reputatie J voorgwa·
iPKechenbe banbe funbatie en eecfie s«dn^ opHomiï ban befe &tabtde·
öeféir--4
-ocr page 75-
48                             Bcfchryvinge
λι)·.*λ tefeibiseöoöjeerlieenöermaert ^o?» noemt/ tn «aberDattbteen
JSiJiT' banbe aiöerttfffenjcftfïe&teben/ in öefer boeaen. * .
rprmsoppi- Delphorum cekbris nomine Fagus er at.
*η£!Ϊ!Ά~ Hic Pyrgofijfaque novos ναι/are Jgutrites
t
fimiïi^ ' Etfiznareuncomamadente placet.,
I>ux lapidem primum ipfe loc At, reliqui mdefequuntur,
Ojficij intenSt munia quifquefm.
£iufitm
c»- Yrbs oritur(quis fata loco tanta ejfeputaretf )
Tiïlh! *u~
. IHa oltm in Bat avis vix habituraparem*
Grande opera fretium: tollunt capita arduapinm >
Et novus exiguo temport murus e rat.
f er tantes medeefioperas urgereredemptor
,
Subque manuscrefcit dum[proper•atur opus,
^ofivfh, Prefceprecor, nee, vico humtlh quodnataputarjs?
'ί'Ζίτϊη- ^-sfügmme tépudeat luxuriare novo.
^iumac o*- fp^olim anidKom α {uit ^ nifi'collis dr her bat
■viiws bonores lJ                  i               1,             · · 'ί η               J
- referendum Et tarnen ex ulo vemt in ojtragrAdu.
iïU AÈterna \ Hic quoque qukm tenui Comitatus origineereuit
,
u! Mb* 1Tun c quum Cattigenis Vane timendus er ast
que in Diva·                                                                                                                                            -
ZtmrruT tyMtictvmf>Qmtomfttnubt&mi#&ttoetom%tmu$ni
ΜΙΣ'. ' «'» öoc Hertoch Govert ijet Hanöt oberïiieibic&be / toerbt inbe ótibe
föronijfëe on be boigenbe maniere befdjaeben enbe berjjaelt. Bons
d'eeiftc&antiienaèmcenvi. «s^abeban ïfonant/^eelant/ cn^er*
εν wat oc«-tc ban ©jiefïanbt /mt een Qtoott tëhto;it teoen eeniae 't toen g&e-
iie Hertoch ftmnnen ^Bufi>tfciif ©ojiïeh bie öanfcb ïfoUanötjioóibben te ru^ne;
covert dit ten/ ten laefïen te geil jch met feg en tbbntict) fjonbett Counen ongb^
bïuim p lMCΜΦ öfvfaum sönbe / 300 beeft ban toegf)en öeg Jongen «Bjaef
" ' Didërick de V'. $1) ÖebjOffÖC UköUÜJe ^OUÖ) Geertruyt van Saiïeih
be üanben ttoee blaren in bttbt gberegtieert /.. naer toelefcen tijöt 3P
metconfentban De Staren ban ben Hanbe troutobe aen Robbrechc
„de Vriefe, bté ^?abe ban ©iaenbecengoon/fcie een beroemt öioont
töibberenbe een ouberiaeijjt#ο^οφί«ί ïfeiörn<$$.* ^BtitmxU
'*GHCnÏenJl inst3[aer 1063. ül^omberenbebctOilitaemaecÊtüan.ben lonckheer
Xïtt'Sr f öideiick van Hollandt; tn regeerbebe ÏXfinbeη feben %èftη «Pt be
•waaftt! naemcbanavm^ttjf^ooninaiöer^erecijtichefbt/ onbertnflTitien
' J^· beb)eï,tïiie 43?aefnofD a( onber iBo.ocïjbk .flae.nbe / ΐχφ Willem van
Gel*-
-ocr page 76-
van D β χι τ,                           49
€c!derbett2i. Söiffchop ban Uitrecht / boo|ioofe|t#eiijfGne en on-
rechtmatige en berfeeerbe beticïjtinge/ atn fóegfer heyndnckde nx.
&et4&jaeffiftapbauI|ojiauDt/ tot behoeftier förrcften banugtrecjjt
bertoojben betfbenbe * in "t 3|aer 1071 · fijnen $ebe Godevacrdt &ρ
ö&enaemtmet ben Bult, $£ertoe& ban 3lotteringfce/ 2ö?abanbten
^rbenne/ tot3tjnftuipeenfa>#aM owboben/omfêoHanbt in te ne-
men / hem bdoöenbehet ^aeffcijait teieentecöibenfooianöhtje
ïeefbe/berha*ben bergaeberben jy te lanirn een grootzwaer Vokkvan
Wapenen, eube 30« »n 't boo^fe&ebe <gjaer neber gftefiomen in t^ol·
ïattbtj Robrecht, ϋ»00φί ban Ï^OIlanbt / boen ter tijOt in Vlaenderen
te boen hebbenbe/en befm oöerbal feecSeriijcfi bernemenbe/heeft ter
fïonbt attf macljtfoo beeibem mogljelijch toatf bpten gewent/en
ttocfi befe tmee aggrcf|frenbeBo?fïen ontrent He i?ben hioechmoebiiD
onberbeoogtjen / aiioaerbe Hegherji fianbtaüemeen tüerbenbe
toeöerjijötji Dapper öjierbt geböφten/ boch egnbeineh nae een bloe--
bigjje bataüe be iioflanber sfioberbjogen boojeen ongheiijefte mac&t)
te quaebthrijghenbe/ moflenölwfcien/ Robrecht faibeeroefich met
il^ijfen üinbccen naec vlaenderen, aïtöaerï)? tot eenbt een toijl·
tijötöütoeftooonen.:: ^en25t|Tchop naeebefe$i£to?ieuet Hertoch
Govertpöffeffie nemen ban ©oiïanbtenbebebehem i^ulbett ut aiïe
piaftfw/ aftebif hem tegen toaeren/ beejaeghbe ben i|ertoch ofte
berfïoecfcfe/ enb?acbtaiiehftlLanbtonbeï3Bnieerriftappge. 3Bett
^«ίΤφορ bebe aflefrontieren en $aelen ban ben Hanbc met <$ar>
tnfoenbaiïbefetten/ ennaerfieiijcftbetoaeren tegen** ben Song&eit
Sonehijeet: Dnck van Holiandt , boenbe maecfeen een groot fiere»
stafteeitot fffïelmonbe / baer oplegafjenbe öeele b?oome %üv*m
ban ïfêapenen / ben ^ertoocfj timmerbe en fojtiftceerbe be &tabt
ban Deitt, m maeehte niet berre bugten be ^tabt een fóafteel /
baer hp ghebn^enbe 3#n <!Souöernement3Ett toooninghe op hou*
pi::. j&inibe nu bat hem Df-fo;tuptit fafco^abei fcheen te toeren/re*
loibeerbcrnnObertoinningetJigourenfelijiBteberboïgen * en boo##
Weft-Vnéflandt, mitfaabergootBOoft-Vrieftandt, aimebemrtbfn
«pojloch aen te taften / om bie ooch tot 3tjn onberbaenirftepbt te
DcnBiffUiefi
van Yyt recht
doorvtrkect'
de perfuaiie
impetreer»
het Graef-
fchap vanden
Keylcr , en
onbiet Her-
toch. Goverc
om het Iclvc
te in vaceren»
* Siit Chren.
it<v,9 ca f. 6,
a'ffaêr d*
JButh inKei.
f,r>
Spannen te
(amen ca
overvallen (
het landt»
fchsp.
VerdriiVei
Robtrecht
de Vriefe eft
nemen 'tlam*
inhaerbefife
Hertock
Gov. ver-
fterekt Delft
en bout cc»
Kafteel.
ai obec
«!b«i?:
: $aiibereftanbeiinaï;eip?eeiat be fóam-tftuoniich biemi
m- laereu befc&eüen i&/ met 0aer oütoerbmfe Lijmen
Oudt Rijm·
tltrtn.it 10.
Hollaridt was hi vier Iaer Heere, ,
Hi föhade den Vriefen vele feére.
In ?tIaefGodcs lOTO^ên^etwee,
Soo dede hi den Ooft- Vriefen.wee,
Endefloechhemofmériigenman, il
Grooten roo£hi hem af wan,
Endeverbarnde Dorp en Steden,
Mctherdegrooter moegehtheden. \
Φ
€ot
-ocr page 77-
                                Bcichryvingc,;/
., &ot bien tpnbt bantoeberoro een mac£tigï)fattnabe 'attttfr ttö'?
. menöebbenbentarctjcerbemct aim He sec bertoaertg aen / tubet*
mmMp obecbe30ometgljetöelbtaliiSmetberÏi?acÊi alle be Steden ban bat g«*
uitSStïït-totW iMaenti*·/ tëangenbe/ en iBobenbê al Ijet Handt dooi/ tot
binnen Alc- batijpaibaeeteniaetfte.tmtcen mcenicïjte «Bebangeng en gcooten *
«aet befet, föoof ban Söeefïen en andere bingcu oberfabeu / tg ctbeHomen binnen
Aickmaer · ®te ban #ofï-5^iefïanbtbit bernemende en Daer $ae*i
;; gebitten bul in luden fieu&e/quamenJbcieifbe feer Baefieujch met
aller macïjt tebw»/en belepben fiiehmaeraïomme/ mi negen mehen
lanen; %rtoe& Govertfcemeechende/ bat In* teaftrnbtttöoedenbe
©oith die ^>tcbe metlangöerboubenmocfete/ ontboot ontfet ban
ban Biflchop Wüicm, fïeunende nribbeleettitil en Πφ berïatende op
be fyuipim. couragte bet i&elegïjerOe / oefcoeieae nu etjnbeitith Bet fe*
poch wede - cQuc^ je gemoet itenbey fijn te raede getoojben een ju^tbai te boenen
rom omfet %m ^ganöt eenen generalenflacly teieberen / fiilchg ft fonber ber*
Sal0n™otw tteeh .gemeenfaemecbanbt foo furienr en betkö on be $?tefen &tr
aengebalien / batter ontrent aebtdupfent on die pïaetj? 3lln g&eboobt
en beeïé ööebangtjenbieeben / toaer boo? be <§tabt ban 't beleef toen
öerloft. <#nde aidujs b?ac|)t ifeer «Sobert lfêeit-$?iefïandt/ enbe
»
               oocit Ooft-Vrieflandc, met affiiïentie begiJ&tflicïjopg ban Urjtwïit
j w«rdoor onDf c jij,, g^ciöeït. <0n opdat eenngöeïtjcfe moeite toeeten / bat
ïïethïer belDapenteecftcn^niette beraöeef^oftei?beUiehmecbenberhregen
Wapen opti- gbeiijditog eben Uebbcn gefegdt/ foo fuften tog in't boojbg gaen
«eerden. aentoeren / bat ben ï$ertocïi / DirbanffiicmueelnerhentenifTeban
tmer getroutoe imin m feffè gelegentljeut met een toitten SSnrtD in 'tm--
ojoet root #eit in Daee H&apenbereerbe/seiiift aendei®ijoö?nban ong
jStab-fcueii/ mitfgaber^ bobenaenbebinneiigebelban be ïfêateri
floot ft j^oojt/tnfgeii jtwef boben aen be €ameretteη te sien ig/be reben
toaerombefeifbe neteneanbere baer ter piactfe gdefïeit jtjn/.· fullen
,.„■ ton op een ander tUbtbertiaeicn* <©nlangïté Uier naetë öB op't
»tRHertoch berfoecfihbest Otegferg inben <©o.3ioeuban &arfenöijerepft/ aSbiaer
wrt«randen fiMjf^be göctuggljenifTe ban ben ouden Ifffiojifctjnjber Lam-
tóïï 'ver- brechtvaa SchafnaWgh > betojeiche ontrent befen tiibt leefde) boo?
focht om den 3tjn toeboen alleen/ fret Hanbt boo? een tiiöt in ruft en b?eeoe bjierbt
woedenden gfrfteltit / bjaut fii? met fulcn een conftbera^tien ïfym ban be befte en
fte°uY°eCB.
te ttftgöciefenfie Itannen ban i©apenen / ngt afte Hanben bie Dem
Geiijckdoor onberbanigbtoaren / ben ftepfer te ïiuïn quam/ bat iMn iBoich in
*ijn beieitis göetalcn menicljteoocB in Beerlpcn§eebt ban toetufiingö beg fteg*
sefchitt. |vriföattfc&e ?5cmabe fc&een te obertrejfen
a / fuleftssbat in bte tocgt
Bet opperfie <Soubecnement aen D^m gebefeceert / en niet^ fonber fiitt
öuttio?itegtengoetötnben gebaentoierbtb/ tot bat ten laetfïen boo?
3ün nïoech en b}0$ beïeet/be 0o?flentot eccommobatie en bereeni^
öiiingl) töierben ggenoobt^eeHt/ en belXanbenttieberom ban ben
^erberf^gesen m tötomiütitöm «©ojiosö beöi|t t Jl^aer op ben
■■„..j
-ocr page 78-
van Ί> ε ι r τ.                      si
> jW*f0itMïten fβΜ&'Κ Janvaiidór Does,*Defe ÖÖÏglJMbe £fl$nf**i4il>,fl·
aetfenbeeft gBecoiaöowert/ albootfnwtgbelegt Deobenbr/ fjoe mimU·}.
bat oen ff ertofjj öefe &tabt tot jijn toebïuclrt en ueff&ermaiaetfe £ab ^
beaefojtifi teert/ firjbaernietiieijt feer togt bwötenbegebenbe / tan
awTjneenmaeljttcfj%m°%e$(topbeneenfytwmüt/ ten#orïog&
iroih»
. 2\ζν# temere hofpitk, mt altjsfi er eden cUuftris,                           Dt *„ *,//ö
Excepto, quotietèella gcrundaforis,                                        ΕΛί jïjï
Vt modoyTurtwos eontra cum & Saxffldsidem *                     . '·"***J**ê'
i^fu/ptm Hemtct C<ejans srmd tultt,                                       ι™*. s»<f>
f O*/**/ ra «ii/jfa, Vileciusdcriter ipfum                                          %!'£!!*,+
E Εήβα, ejr BdtAvis tune hdhuijfefeks,                                    iHlt"'
VndegrAvi$fnBA^Augufli$ Aetejsiocdfins;
VndeLonno ingensghridpartd Vuci.                . i
Γ/ «« Pontipcei mur tot Teuioms\ mier
TotfoUtosMdrUsmumaobireDmeSi
■ Par/pede armorum nemo> eximioqueparatu:
ParpeditumAtqueequitumroborenemofiiit. .;■,...·■
8 Kwi<( ScafiiAktirgenjir, wde teu hAiutnm*ti»mtgerits defumte 9fiehiïen9 } yAitrst 0§ζ-                     λ
l %»br(ferikt Q»4efiï4ns ) "DuxLotbmugi*, tant*thth:»teepi*s,ttamilitaribui*rmisiu-
prnlfnt tta de tot*(eui pr«er4t)re£ien*,fevetif}ime deltftu tbjtlte étcquifitat, ut fol*ee*ettrtim
H«git «xerfttutn & nttmere fr yiiiei »ppitr»tusglmaprae$eitete «t fuftrgtedi viênentur·
h Étus trim potijnmum (tc/tt ««itm St<tfnafurgeuf) in ta tXpiiitiom MtRoritAi
v4/« ft**, <$·
in 'e omnium <$u*e agenda erant,fumnt* & ttrdo vortefatur,, .
I&aet bet 3^1075. heefteen an&etenttntfïacbgcgeöen/ toattt iTiend;*he
WOiöGovcrciuefinbetöt Antwerpen (al ioaer Dp |töacch-^?aef* doodt van
ïöasf) en jittcnbe bi? nae&t o» een ^epmciijtHöenbt/ om 30« ööi&oecö «"l- c%-
tt
bom/ foerbtlmn eenen/ ban ^ntë&eer ^iria ban igaljanbt* Il6° -#
ϊίηΓφίπι (Gijfbrechtgenarmt) &anonberöömetffnGavdijn * ofte s«? $?%»*
toöjpfjjietfe in afjti UtifgeaeecBcn» SCiöttj^obeiijtK nflbonbt sön- ff^^é
vel
ia Wen fömmi3öeöaiü»ii$öeöe boeten nae Maeftric'u, anbe* Mjj&W*
tm mtt
Uytrechc, öermitii be plwtë / inbe alberoutHesiatönfiDe m?
<&towt$thmTrajt8tm
bjerbtaenaemt/ batfootoelboo? vmttytaen *^·3|*
ben ulijn a!$! ^aefiricbt han öectfaen toerben ί Doufa«bie pier in on- flg',„t
beranbften oofibeoxtbeiaiim Cöionijfeuoicpt/ïjomDftttKtU^treeiit a.rFhSSS
en geeft oaer bie reben ban tarben Ι^ΐ'ίοφϊη) l, scbafmhuYgtpfu ge- gevumwjen
gfit teo^bttcff|jefübeci»aer^ öljcöocrtte aün/ toaettoe ban ?ïnt- a^hy p«-
bi'7gcn «iïfe iiTfaffïeitöt gbeen obelfgentïïeöbt auoo^ gltffconben SïeiaSrc
«Hut, ?tï beböo^n^beff uton ïaet ben ?iuteue niet onaecbiöb
en oock de«
Φ 2                       ÖOOJ
-ocr page 79-
%%                                  Bcfchryvittge -
-Btifchops o; boos af &m\ / fttutuiammtmie en mifcraM φhtaaTj itöti bert 5**
u'ff" to^iwiéÏtöé,/ nm UgtmDtfuunibe tocr&en a&eöpm: ^aec
vcdies met tóu ööï^Ï tsfep pcu bjofö'f ge Hlac|)te fcan tien SSiffcïiop ban Ügttecöt
èt doodt van otoccsiyu-aertjlafnlif öcootbfriifu ban stjit outfit fjuip/ m groots
ί£ϊ??ΙίΧ ".flf-toêöcïlert sti e# fteéi lot/ ■ töaer bp ft? oócft fMi* ïcr$ tof feu i* to«
.' tirübé / ai# #ibc bc crrflc f η gtórilïfga&cnbc oo^fafcfe giictocei
öan tscff iicgioofc en tempfatige ba* /ban bef* ijttten toet bemin*
..... bfj&cbf,
" ■ · u // /w?<? f,v du l&thali (amms Wk'''
ds wTïturi«t Duxgcmit, <&JeUa vtx Jua membra leuat:
fufd7m%J^- Impatienjque animi & tantis crucianbus impar
: ■
*£'*§'utï™ lik igitur vivet^ nos moriemur > ait.
SedmoYumur-, (ait) dum.nonmoriamurinulu» ■:
Haitems,& vana vulnera mulcet bpev
Eiuviem (ah
) nimiamflucÏusfecijJe cruentt,
obfuit: in riuosfanguen abiffeputes.
2s[ccwora+necrequies. Trajectumfomniatunam
, ,,
Trajcffumifiedd qmfibicmjfa neeïs.
l*mw"fïtVo. lik querebatur-, per agunt mandata mimftrf: p-
..netïiHum
**,„ ^éccipit inva/Uum priva carim Ducem. ;r
rninnm errer                      Ι                            ι                                    ,
,t„vincturit Tttm vefo Advaüco fofount α littoreftinem t ' '..
pui Otiiefrt-                             .                   ■/*;·. r ■                                          "■'■·■-
dut» 'Ï>utem
ΙΖΓϊφΖ Fataleacceleraturiter. Sic ïwttaOucali - ·                       ·,x
Vr
Ad Rhtnur» SamuineTrajeclumcarbafusinvehitur» .
■ftdinrf*d*v· . o ,         rT \          1 J
teta-n üUm lUicet'attönttumrmt ad pecrdcmauulqusv ...,.
hit™ ~4nt- OccupatamplexHVMawsorajUti
72/tartSHL UHultagemens, tumpkrajüo cum cordevolutam -
*;,
; wg->>«· fr&CuL &*H*i, mifèroquidmihiütt> 4^, .
fiiints&f*■ jQwmm pYÊudio Cathcdrdt FuntiuAtutbor 4 π
m»iUHiim Iuïa i i7?"?// tmpofito quis pede couapremet; -,
ftfiiii'mUi Tfjcfdtfilus ego totgentibus imperitare,
ri^jÏr ƒ£ Et panter terris & dar e Iura man.
*J$!Jl*T HKUW<töta.tffimd#(9wmMmfedibus alm Λ
e*:
-ocr page 80-
van D e L f τ.
$3
Godfridm mbis eliciendus erit.
Oinnia nequidqmm
.* necenim revocabilis ulliefl',
Frigidaqmm vittepaufajequutafemel. , ;} Λ %$i
Heu, ubiprtfcafides\ ubi aperti gloria UHartis >
;s ,
CMe miferum, <virtu$ fraudefubactajacet.
Vtilius BatavisfueratcejfijfeGubernis;\
V;
               v *v
Ό λ vernam, invidia fi tibi catt(fafm~
AntiftittsVl'
twtSini ρΙφ-
nami\CTAtio-.
nis patiter μ
«anfeutianit'
ν/.τί,ί ad G»*
defrtinm
*Z>«»
cent ttm ma-
ritundum
/HU
Sedfcderis quistanti alicuijits effeputaffet $*.>,>;■;, * ν \
K^ih, nimism Divos impim iUefmt,                     iV .
IS^tütergum mirare tamemmueronepemum^ ν
Cominusöpponi dum tibi qmfque timet,
Deinde Spfgleri* fr*tUqüe nüli*tempore apud pojïtret fatermtrituTU turn certn Saint is
fempiterna
, Vierum Manibui Div'tnituspromijftcfiducia}moriturum cortfilatur,
€fafw&&tin ban ïtcgöc tioojtio^möe jjïaetfcn / Μ fpbanbatmen ~
DoHfammbvbotytmmmobtnMil tot ut?ttecnt/ tiener-byrwSÏ
tofflafliföigö i^iöj^öM nae dar ffe bc 0ecohQUeflrrede -Hattünt / ukterfte wil-
tnitfgeiicrsffiiiii nieuöj beboubei^>tatit ^cïft aen ben SBifftyeg oberlc «fipneert
WMtim / mtemfttlijtïiwmommmbmtüam,                 ^ÏÏ&J£
2#w Batavum .ejprans règimép, y#* zw^fct de LP HO S'^'"'
Pontifici &Frifiastr&den'fergit optSi
Moxubinefiio quidfóvamMfiillajfittn aurem :
\
Ctira, (AityèPrafelcateramaftdotUtê.
VindiciampermitteDeo : Nee plma loquutus
lujfi qMqutuxóndktreferundafm* ~
fëm feïförtt SCUteUC gionfhéC Jan vander Does 5 %ete Öatt 3&ΐύ#*
göchbae^wèmtCtiie tog ijiec foa biteil£aïicgceen/ becmirg öb de-- „
g Mo?ie ban 'i febw itibe doodt be$ &mom Gowt meeden "°r^eurc!e*
Buk frec perfect m ootk φΜφ bemmn mft lm m «ie- ®Γ
inanot gfjefefen ïjchbm die on* meerder öoidocnintj* bacr ing^e* w^r begia.
8'w öeeft) noteert ooch/ 'bat Brtöflirben libfnücnbefö/ nae batvcn·
P?oe toonde-amfengen Ijadoe/ bombpfierf/ o» be vijffte Kalende
Mierte> bati^naeonfeceecheninaebeni5.3Pebnta^io75 *en * «^C^»-
ÏSSSÏwnt aebtetbofgens? 31 m eggen begeertete Virdimum ifo ïarrt be %?Λ"??
^mtnmomtmmm
tëadctf «rAube ter aetbe öcflcït i^f.
             m^m*
-ocr page 81-
54                         Befchryvinge
SeptimA lux ader at, non exhibiturafeqmntem,
wmU* Iliaut iftcatitofodtrMt htftaDmi,
CumpflvnBtirAm, S&cru de more perAèJk
Romanot vimlücbrpomexuitur.
Hanc habuitfwcm qmrtAmpfi deniquc tnejfem%
^uafrinmm in BatavisflmxerAt imperium,
¥.?tZ'r$r Vkdmumporro trmfveitm^ ubioffapAterm
™ JïlliZL (lufjerdt hoc mor km) m Arm ore teef α tAcént,
mm CMerum * JJ                                   f                                             w
cfftiut. in quem >fiin quenqmmS piffium Bene convenitillud:
Jgmrn benefundAvit^^mm&le quafietAt.
* *AdGtcrgij *Bentdi&inomtn allufu, cu'ius fequetu tfi Ttntamettr, *& Delpkerunmriit
eonflrulfiimem potifsimum rejtrtndm, Itviicr .tarnen Α wilt mmutétHs; &
, ΈψηΑανίί, frt t
1)*fi»dit sepefite.
                "" *                      ',
Wit mgtyttmlïtaW egnïfê öatt öm satiïtriuïjbett mmmt /
Dcsfeifsiof ïjicanbirif (aclijcfeoe €$wMHten &em MtQ&tf}tn(tti$)mmu0m
S SS htïifrftmaeöiö&f iinti Mét:/$$t}ftM roet Dccie bgpönbece UrmWml
/■chrijvers. Μ fOO tXptVt (U Φ$^Ε0*$* fêWfc bfllt fcf tl #0?J«|» / Öat ï)g
* Maih.voff. meert. * Lambreeht van Sehafbaburgh UlC^t'óöH ittfOttoettJfptofÜ batt
J""*,^'"l' ■ ^ilSICbn|c|)b^tl-fe fpimUmi M$W$!&* Alhoewelhyk%nendoor
υ,             fijn Bult mifmaeckt was van ilature i nochtans, ioo door dcnjuyfier van
fijn vermogen, en fijn voortrerTeli jekë Militie, als ooek door fijn ver»
ftandigheydt, en infgelijeks/welfpreeckentheydt, verre boven andere
; Vorften uytftekende wjMh anbc t* jrtaetfi η fipfft ft? §ecftttift ge «of (6
tefiggïjett bail|ijii raatigfteyd, patientie, .f*chimöÊdigbeyt,VooriÏej^
' rigfeydterïgoedt beleydt".*.,$fflH bom WMblWttt ïï£aïtë $ö!ci$Ct«1
booj éiice fianbeti tawbtMWkt $tm'mfanl toelsfee glKttfêgüeniiTe
«/>«/ï.;*i<j trnt gclwöfti -Owtf4* iftftrt arnhcritiinbe ont^c anömn oichliffi
% *30» ©eciitt tot3i)tt giooifti loffieeft upgeU^pt.
-,-'|ÏÜ £!&-~ £* GïbUeminukwtergdgrAVAret onm,
■ ϊ^ίίίί^ν ïngeniö Umén ater er At, nulli<juffeeundu4                           ;
^lpfm^ Clorkopttm, &grAtUQtibmeloquiu
ru% & m,u Cötïfilió fiwtdatqmmAnu Pro tempore promptw, .:'!*:,.
TtiJwm1· J^idproMiïIrtjiöSbisquipnHrAveuthofies.t
"fel
2M
-ocr page 82-
Van"! iÖT-rr^i. i-ki tv'
5?
Jgmdederat Flandriterga videnda Ducüi
Turmgos qui Marie fro tam fep e rebelles
Fregerat, ér Cimbristarn metuendus er at".
Mox etiam Pacis captwvUuï Arbiter ^inier
K^iuguflumfuirat, Saxonicofque Duces: '
Vit ar e^ heu^ meritas offenfi?^umMiras ;
turitAte Hti"
teriiTrintipif-
h*t plurmnm
*min*b*t.
*Ob%tt*,t»U*
W tempe\énti-
fifice in *#
principe eXteU
Itf iitm Seaf-
tmiur^eitfii
Effügereuliricèm η ecpotuit ?{jmefim.
Tarda Ttcet\ prdféns eert e vinêtta Deorum $*''
PonefiAt' &tacitisfdnafubitpedibu4ï
^ttttB^batBetoegnit&totjijiïitatöfrr f&ceeSen/ aïïrenïiich tw*
ftffonbmbatïjgöen 0[ohgétt Wmelijchm «Djaef onted) tmaetelt jc&
ιν&φη IKanbtbertftt t f/ toafcoörcDg qeiitcfsfommfgc toiiifηwltfi
öeetbiiïtf fïraffe iwft gficïcöen m nae berötenfïfn i£ epeloont *., ri. - #
inöof ge π / bat men ooch op öi m fotiben moaöm agnHccmi 't gUf en 3ί2ί;,,"
Iuvénalis ttCtgfytf ÖaJI Se/anus fcgbè. '
• * · ■
mtmosoptabathomres f\                                 imtSat. io,
Etnimiaspofcebatopes, numcrofaparabaat
Excèlfz turris tabuiata ttnde altior ejfet
Cafus
, & imptdfizpr&ceps immane Mina. " v ~
<&eamMtie i#ren ttntbecfirïe fattf titc ittaflï tmttii öatt'Jlfêm*
uwnm boonwmmtiiiih in be tyoiïm punomintttt i oövrfiiichg *
jBoot atmacljticïj befeif&c bich&tig fw imrefteWch πι ötujafΐίκδ ooB
Wwjji örfe ïtëereiüt confuubemmbcftraft/ froigén^ 3tiii uioo^tit.* *ψ^φ%
p°&bcoit&eSctoijbtt£tyrti3cn bm tJccfcDaoninactitot üowbcel tvh 1.8.9.
waaien i&ectocïrtn /toaimmfgtmiitnrercnbcettutjjjiatrocincw η £ίΛ/62 ,l>J*
fnbefc(jw!t aT&fouttefijch op be^i ban UgtwDt fmmm Hier }£%?**'
mach menmecckenffcg^cnt?) d'onrechcelijcke gierigheydt eens One- *v,*;x£*r,
delen Bifchops, die by onrechten aenbrengaVende bêcichtingeacn den M· wTfat*
Keyfei-Hendrick vervolghde, om 'eens Edelen' Vorften Landt vanHoU ^ffif&b
jantidaereeh4 Zoon, een recht Oyr gebleven was, djer 'c Lande met vol-: Ofte veront-
S nj^ten&ch*quanven met geenerhandèfaecke verbeurt en hadde, had- 'fchuidinsh*
? SlirclsbP!goetenEdel ge wceit,hy erihadtsilimmcrmeerghedacht, £g
en hadde hem metten fijne laten genoegen, want hy doch meer hadde dan
            ö *
betamelijk vvas naer Gods recht &c.baft: na nO£Ï)b»tiOPaniDf/ en wat
?h c jdcdeKeyfer", den Gravevau Hollandt zijn Vaderlijck Graef-
icnap londer ycrbeurcriiflc te ntmeti, ende een-Cecftclij clseu JPrelact te ge-
ve»:-
-ocr page 83-
56                              <■ Itefchryvingc
ven die recht noch reden daer toe en hadde,' fullen die Brieven van wacf-
den wefen, die de Biffchoppen daer at hebben s foo en mach de Heylig-
heydt des rechts niet meer Yoortganck hebben. Het is wel te proeven
hadden de onrecht veerdighe BiAchoppen den Edelen Κ eyfer rechte nar-
, 'r c ratie ghedaen, zyenfoudens nietgheimpetreert noch verworvenheb-
* Gr firtiï ken.* Nunquam improb<efyei quoddaiurfatis efi: Mtiortitnmctfp'mu s ; qw
Diva t*p ('. maioravencrimi intemioqutconcitatioreji amb'uiofive tupiditasin magnarum
V**h.Thê*t. opumcoiïgeβιi collocdtam flamma infinhavis acr'torefi, quo ex ma]ore 'meen*.
Il» mti'ïi dioemkwt. quemadmoduminquit SmecA* <0nbe Onbcrbintmtg&e l)fCft
*s<».jeiï,ef, tenaRcnttjöengcleert/ m leert ong nocö bagiselijchg / bat be na-
tucrUjchc öeqceciötBöeEbtban be jÈüenfcïjen foo ijctcc tïrecfet/tiat een
IKonnith toil een Wm sijn hm t% &et tpo^ben / een K6teen 2Mfφοη/
een !3ίίΤφοη wπ tefcinael / een <iïartunacl een i>au0. €n in be-
fet boegen \$ otticn €ö?i jfcunbigen %ctocB iPoöcrt/ aficc nfyth coo?
b' inbuctic cnaenlcgbinge banbefen ^tact cttbc baetftubtigecn HBïp
febop/ op0ctotiitÊnmificBbttotticfcotu:ctÖiniattöijcïï?oitburc/ öie
ieniaetfïenftUchcn t»?öcftigficn ugtflacï) foo onberttmebt genome»
$ecft <Bp toeïche actie en üfttfojte ban ïSf ertocb <aobect fcec&ec ρ act
ίΐοφ onlangtté bcfe hojte Surfen öeeft toe ge pit»
fIOfI.
; "Wijl Diderick was jonck tot 't Rijck noch önbequaem,
IsHertoch Go ν Εύ τ metten Bult in 't Landt ghekornenj
Met Chrijchs-geweldt: Dus nam hy acn der Graven naem,
Door delen heeft Out D elft haer opkomft eerft bekomen,
Die echter wierdt gcdöodt ais Me κ. o om O u d τ jR ome N.
©enenene maccfceenigttfinfis een comnaratie ofte btt$tiijttent
v .... ge / m oocfc met eenen tcgeaicK een tcgetitlcilinötje tuffcöen $ero fis
S ffi« * btfm Stiuenaec/toantuoo? eceftten opfubtefcatDomitius Nerode 6.
len Kevfer ïicgfer ban aome n/maer aftcen göf aborteert ofte alg een ^oon acn*
;NerocnHcr- gnomen 3tïtitïe/ïjoo^ beehecebe öaift?/$>^a«i jcëe ïen tteïe^t banöc loofe
toch gov. AcTrippjna
mtt TöcDutp ban het <ïTt??iiö^-3Bctiefe ontecbtbeetbtgbtot
öeï etjtö bec&eöen tmetbt/ met mjtfluptinge banbe ftëctteüjche tgoon /
 7>»i* w* fl* <tërfacttamt Britanmcus, %tη Dat ïlfenorb «Bobebaert ate een ntüè
rmet. e- öe^55ΐ]]"φορίöan U^tteajt boo^bcs MmMWum&to&ifom m
^wïue/ aïj$tttebe'toneecïjticbioeiïaen / enmiflcijicnocth mebe uett*
* stuntel ïen * öcji ïfie^feriS Heynrick, öe onnofele ï^eefe en cecöte ^BjabeionC'
t'i.mihiixi. ^eec Diderick van Hollandt ugtgejiooten / tn infgeitjfüjj foöbcci lèe^i
Öabbe aenacbaen / metitacljt ban iBanenen m% mkffeöapttQtm
aiicrec&t onbec jijn leecfföauppe boubenbe; en bat 3? bepbejoo
bjeï ben nebocböelben Govert,ai^öeji ^janNero een ygettitö ïjaec
^ecfonaste een bjnïe φίβ gijefneeit Debbwibe / eenbeigeH fiaec iBioï
-ocr page 84-
/
van D je ι ! ii                     $7
met een mmtn tii ttomtt mofïen befïnptm/ Uier in Bomen g|<«ww
βengaetmmwmmm öe&ijtoenbie uww g^wggf|gj
»Wnu»töA
saratie/ οοφ Bunnen brauameUjc& tecjïKn jen anberenβ h|tulkhcm
toerben: a&aMNeroberfoante öeoube &tabt Rome, en pieeeöbe dcfclfde,
oneenDeujcö öeele amtocüjche en öobtiofe mafïacren en mmw
fchei the toWneben * ι ®efc barc en teaüen tot een een\»W «£ * mm
ino' Vïjet ottofK öan Delft *«η* nonuleren/ Monam/ f η ftg^
toteen Deetliitfe en tjanfeö ^nftenelilche ^taöt maecBen /Jaee tn ^ T
Dg tyn familie megnöen te fïabiiif een enbafj te K{g«t« ^ ^
ai* een ©ominateut en ©toinabeianw ai mebe ontóelutbUö en «jj.·-
fcöieii jcfcfönleöen laten: iMw.fow/i ™p"ia h$*o rttimt diu, »«'«"«?»
viof mum» cLiuturnum, wint gewelt en onrecht felden langhduyncn peut
acndegeweidenaersgaf, mant aemercïit j&etmeefïe getal fwf*
tarnen feïftf/mrt een bebeefttm en öeei tityttf o^%?£l9f^Krg **«*
gci^baetitmenomen5pöe/ footöljet omnoöWchW*»**» gCST
boen bematen en befeïjetmen of men f iet öaec t' fenirjet üjbt üooj ρ ex π Hcrtoch Go-
of b'anbec miböeinocit egnbelijcö becraben / altoagbet gJ^M Ϊ2ί!?ϊ!
Daecepaen^uatbeoftellijfiitaiftt/ 'ttwIifcamtf^^J^JJ ^ ί&2.
onaetoonien^aef ban foliant ooeh foube ann öefiöict/neitjeft eemoe is. omghe.
^meucfnbanbital)eboeiÉaentoiJiïtiena5eieectienSchn)ver uatroe br«h»,
otme Manbtfcfce sMcftiebenijTen. ©aetomftem cW.4»«sfw ;ƒ;-·■ ƒ-
.teeffelijcö.
l^onficexcubia, #<?£ circumftantiateU,
Jguam tutatur amcr*.
<&nSeneca:Vntimmexpugnabi\tmynmcrttum dmor Ctvmm.* de eenigfte #$,„, g,^
onoverwinnelijke fomefle is de Liefdeen toegencgentheydc derBur- mcnUi* #.r
g«en. j&aestmboobt beeft ben Biffchop fcïfsfinneefoonb' abrnint*
fitatiebanbe üeetfcoanp^eaen fiem genomen / maerφψΜ moj
be (Soöe-fifttiSingDe fiip^W niet lanopee WW »<»?/-
bulben/ mttWmWM l&up* in baiiinö!)fc&apberiaten/ foo tcShc3c^e.
Sefchtettjctbatben $eer2MflcïJ0p Willem ban Ugtreint/ebenttBce fach over
i^aenbrnnaebeöoóbtPertoelj Govertmebe aflijbicntuerbe/ biei Ηβη·» ar»
berecijteHanD^-^eec Diderick de V. imbefe öüejcööpenijeebt be Jjjgjg^
öeïeeöiKntöepbt ujaerneemt om aijn ©abrrlijfhe ^öe/ we Djw fchicli;ck
ï^etteitjth eomeeteecbe/ meberom te pjetenberen/ öfeeiiKMJP oan tw« maen-
metöuïpeenbp(tantfcan3ijn ^.tiefbaber ff« b?oome%lben/ den™ G^
<5pnbeboo? 3<jnbeeanïïccfatenaoebe annfle ötjefiertht) be lanben ve£vwekkc
mitföaber33ijnenatrtmctniaIe^ome!?nen / biefteminjtmtepere con!Unaurc
gioncRöepbt ont&eïbiaï)t toaeecn / fect «cDteipche en met toeennu / h*t Graef.
^                   bocp
-ocr page 85-
58                                 Befehfyvingc
fcKap «er tiocg flotueT^cli tjp|3f)fiifiatttit bah $δι|Γφορϊϊ»ηι# ttacöo?öner to
aen dtn rech
ten Hcey ver
valt.
bec toecbi'rgeu / en ηοφ febe nticu aefjtet evntooigftenöe %mm\ befe*
ten beeft / mer mcbebneebtijet oitbc fpjreiiiteoo jbt boityaebt /. en te
tC£ÖtC töae Γ (JCHtaccftt■■/ Öaty qualijck gecooqueftëërde goederen felden
komen tot den derden Erfghenaem: ÜSÖ|ï3frj2i BOtnfU ÖC'ttlCCfle OUbe
Wo>!?-Jrtö?6öerg mi Dier in oöccccu / Dat Delft tot ren ^tabtig
gftcmafcht öan ïjefen SSuitrwljben Godevaert, baer bjp nu ban g^e*
fp?oocttcn Rebben:. Φ.οφ fccchcrigth opiaat !paertnfynie nictaïïe
f rui/ ben gemegne <$fooniJ.ch-,^b?pbet feeïjt / batfe gijeiintmert
In welck
Iaer Govcrt tetoetiu / tnbetSlaer ïwV. in 'tmeieBceg ïfoii&nbtcetiimaeiitti
meucii^Buit genomen jjeeft/ maer anbere feggen't s^ïi^f gDeftötctti3^n/ uaec
\*ν*Ό$& öatöm^ojiotljgbiiwhilechttBtööfbtiTrtisiöcttiffft/te.iijftfn/in't
toEeen S'idt 3|acr iq75·. m tocichb^geefegöt toetbtomgcö^bttctoefen, $&m
heeft ghe
jrueckt
#iOffe(fo? B,o xhorn, tiouöt fjc t met b eerjïe rtiegnmgfie / proberen;
bc bat iöobebaert ora gbeen anbere rebenen. -tJt.ccft boni timmeren /be
^tabt ban Delft, ban om bat bt? bp aUeboa^alienücgefegeMöciJt
ecnfeec&erentocbïucDtfoube Rebben / foobat fjet ïfyigntgljebcurt
ttwn.' ai£tëobb^t)tmct ^gf en iHintrceennocb onïangbgtoag bet-
b;cücn / be fahe ηοφ tweffe^bticb flacnbc ·, iBant b' eecfle fojgbe
ber genet bieeengauberg ©öm&pew en lif f crïpchïKben innemen /
pfattjt te toefen/ bat ^ eentge ttctche 5Poitrefen marenen/ met betoelc*
hefë baer mogen befenöercritcgen bc ιηβφί en inbai öaerbet ftgati-.
ücn/ om toeiche reben bB ooch bg ®elft een fleren ^>ïot ban ïBcrch en
Situatie becfr boen macchen / toaer In be fpn u>oonpïaet£ beeft gbe*
ÏJOUÖen. Ian Gerrebrants van Leydeti, ÖCtbOlc|H beff gehele faCCB mei
ϊβ«Η. Λ Lei-
dis Qhrwic,
'Beigit. lik
14 ο?>
befC toOOjben / Godevaert, feg|)t Ö£ / Hertocri van Lotheringhe bege-
rende nuten eeuwighendaghe met fijn toekomende Gheflachte gheheel
Hollandt te befitte.n, heeft de Stadt van Delft ghefticht, met het Ka-
fteel j haergevende Stadts Rechten> en Privilegiën, en defe Stadt heeft
naereenighentijdt Heerlijck toegenomen, f η t}U$ berrc b'l^eet 55o;C"
«s**.t*#** βο;η. * Φοφ ben <Scicetben Mwkiï vtiput ? bjeöcrom anber#
bangeboe'cu / enfegt/ bat Hertoch Govert, bcgbe be ®njcfen iot
3βη onbetbamcöegot gftebjatljf bebbetibc / en nu fejfföiip4 !§«£*
f$ap»j»ebec f4#?abën ban ïioHanbtbcfittcnöe / ban tergen ben
fec in hm #ο^(οφ ban ^a.ten bieebt geroepen / maer b?e4enbe bat
(fgnniiubje autöojiteet nocb niet gen oecb gelïereüt 5önbe) be ϊί^οΐ-
ïanbergbaec ^otn moφten ban ben bal0 toerpen / foo Heeftop \>rt
Dorp Delft met Haatten en een machtieb laiieeiometnöelt / om bet
©olcfc boo? b?ofe ban Μ ^uarnifoen onbet eontributie te ï)0ttben.
®en Biffchop Willem "t3ibe bcbucbtenbe/iFo?tificeert IJffelmonbe
feerbequaem gelegen om bc öcbierbe 4il3ertoein bebbjangj) tctjott^
~ ben/ en oBjaef Diderick af te toefen/ in gcbaUebt: MHaminge^eti
iwi^ileoonbetHaen. «aobmamboo?fenbmm^nuai^na?
-ocr page 86-
van De l f τ.
$9
bettetffpattfaeeBen t>oo2fïen / eatgemeewnefïactt bett SoiflcIN*
nececommanbeert nenbenbe/trccHt naer jföJRgfoM I aitoaer ög oeeie
mMwt oaben uetgeloo^ct ïjeïibrnbe/ tttfufe WsmïtiMtM $*♦* *tf4fftr*ji
^οφ biet iii toüien big bc mee (Ie öoigen/e η 't gr f η ons oocn toaer* ^JMi* '· *
fcïjimltjcftfïüuncktteajefen/bertconmenbe balienet* öe^iabt gbe* *
timmert en aöcctccumbalïeert te 3911 booj ben <©o^acb/in 't boojfcg-
;
bc 3}aer 107I. eenibeetëten opficijte bei? fïtuatie banbe plaet£ / ten
jmberen om bat fp ejEp2e|ïeii^& £«&tacen batbg baer 3fm toooninge,
acijoüöenfieift / toaec ttft/ mijns bebnwBen£jgbeuolgeU>& albefc
giKloofbJaerbieijg fi&tjnt te toeten / batb$w't crrfien ai» 31 jn faitfii, „.
«οφ foj$èl jjh lionben/eη bat i)£ f ίφ niet gencetö en bojfl bt t tvoutoeti
een bc^iigöe piactfctjfrft öljefocljt / enbeg&elegentbeptban befebsel
booten ÏK^benbe/ beielbigbebfeftbetftetchten bafl gbemaecftt om
fijtibjBerefibentieaiöaerteliOuben/ enbebg alle boöjballenbeoccai
fjesbantebaiteofte op joop fijner bjebeviïcebetöeen fmkmletraite
en toe bU^titbaec, te Ijebbtη ooH bat bi? aittjbt ouee ai biebte bg «ιοφ*
te Wefê-u afg ifflaenbe ömnen & %aiM$ gelegen en niet op be ί ton*
tieten ofte mmmu
Dacc ïfê ö'inbafie en oberbal ftmet Jppnbeti
mcetber foube fubjeftfi n. iBaee nuöet tëafïeel in effect gelegen beeft Diverse
bjccbt toebetom ber|cbeebent!|)ih berïjaelt / bcgeimeene <^f)^oiiijcfe-oordceicnen
snaecht mentie ban een fóaiïeei niet betre bnpten ,be#tabt / öaer|m l11"1,1 inih*
ópuioonöe; Het €ft?oon«jekü ban »johan Veidenae* ober beel meer JSJ-ffiwi
6$ ttoee bonbert $jaeren gcfefee ben/ ber&aelt be ganfebe faeeft met keft.
béfe Ottbe tbOO«2béh : Godevaert Hertoch yan Lotrijck mhter Buyl,
was,Greve vanJiolïandt mit krachte vijf Jaer lanck> ende hiwerdt- ia
al,le Steden gehult bi groot bedwanc voer een recht Lants-Heer. De-
Ce, Hertoch Godevaert ftichtede dit Stede van Delft. Efid^ hideder een
fcHoen Kaileel bimaecken , daerhifijn woonftat in hieltlangerijt, ¥;|§ft
ffionijchje'grbmehttec eoubein t^aec Hf&. öerboicöt tóeeran«
becif Λ defe.BuyJruchde GovaertvanLotlirijcklfeyt ftp) dieftichtedie
Stede van Delf, én deder een groot Kafteel in maecken daèr hy zijn woon-
Stadthielt, endewoondedaerlangetijdt.*2^θφfiOeïjetiègettïeeflen-^Gmt.chnê.
falmen niet Ikbt tieten fcomeu ƒ toant a^obec ettciiieöe 3ia*ren Mi*
mn titym ηοφ eenige oberhHjffeïstofie gebacbtenifTe meet baer ban
^!f»3Ön gbeitjfft Geprgh jr;aun in ;3pn toneel ban be betmaerfle
mm)banibe pereibtte becfeen göeeft/ Qivimï·\\nqUït] ïmpjau
3W&%iftuprtffiiittmsïiiquxs (ghabitabett > w'tMkmmlUextant tefitgia.* « Vraml
We ntt bet eerfïe aen neimen naetnentUjcS /batbet buiten be ^*tabt That mt.m
9jj§tt$ öfeft öie {lellen iet bnpten braotifrbamfcbe#oo|t/ter pïaetfe t*» · «♦
pppfij^t Konincx Uyt-hpf j en naberban&t bfeibPCftjaerbé fLWit
%%%■
WM\cx-velt, übifttin beeft / baetfban togtjii'r nawfffflen fpzeéeOftt.
2?.?f^rv
toföerom&te geboeifri / >Ut$tt in be $tabt ψirgin &eet>/%te
^uien bet mm geben op bet msatcftt^el&tbaet nutwt ^tabt #ng#
^ftCt'c» fnfiineren bat baecom bemaribtaï0 een cgianbt noei)TOrtbt--
Ït-U
m
I
-ocr page 87-
• 6o                                Befchryvingc
fom in 't iaatet' b^tabcn tcgbt / tn Dat be φ €ttgn foube öüeljabi
btbben ttaec nu De nictttoefterch fïaet / ujelcHeiiïaftfe boojbeopbou*
; · toingebee öeecncreu Riet-Tuynrjjm gmoemt &e berbe onmicbie
;' ïKwbtbstaenbe ©tabt/gelijcHmen ojbtnaritf pkuljtt coenomaUe
onnniiige en ujrücr ipannige SubJoonbe rg baer boo? in $iln gftetórtt
te öoube n/ 't toeich ban te met fouöe boen bet boojgeben ban fommfge
tne üjiUen bat Itactoctj eobm 3ün eggen ©okh upt 23?aüant bier tn
be ^ktatii; rottbe geplant öeiaben / gcibca een onbehenbe Hatijnfcjj
Slluteurbie ontrent ober bonbert enbijfttcïj laeren gbeïeeft beeft/
_ . UKttltg UgtgeöeUen ban tittl fmttttffêl$kin Joannes lfacius Vontanvs
kemsSrii- mftb'Hmom ban Itmitctjbam/ betuoojben meloen aibuisf/ Delft
-ver dat Her- houdt de derde plactfe niet minder in rijekdom als de voorgaende Steden >
toch Govcrr getimmert van Godevaert de Bultruchdeeertijdt Hertoch van Brabant»
B%baodersCt "ie Hollandt hadde ingenomen ende befeten> gevoert hebbende aldaer
föuJe be- eenmeenichte Volcks om die plaets te bewoonen. * ^bOCfi ÖJaerfJlJ
voickt heb- ö|t ^an §m n fjec-fr ig mg onbeBent / en jjebfae iüicsg tot ηοφ toe nopt
•"Λ*n«f ö£ emigDanbet*$c8&bec beruometUifêaer bet tig Benttelpehenfeec*
·>. ' fier / natfcefe &tabt tn booten be arootiïe ban Begrip en beft gbc*
■Deift v*n fo^ifiteerbei^oftoeeftbanaanfeiiiloiianöt/ toantalboeteel benou*
«ootfte en ΟΓη $ΑΪ02ίΓφ?&ίΚΓ Gerrnanus Contraftus OM fytt 3fflft 1048. g£-
Serckftestad öwtj raaetjit ban VlaerdingheaïjS boomaemfte £tabt/ ftjjpnt ebett
vau Huiiandt meinoegtfoogrootgetoeefïte wwnitttegenfïaenbeeengrootgebeel-
. teboojpgetoeltban'tifêateeigtostn gcnomhi/öe^tS^ ^i)?onyc-
6cn ons boo? Uiaeratb^b beï baelen/ bac r en bóben ig bte £>tabt oocfe
at ban bie tgbt af foo ta-netb? foo meer in becabentie gbeBomen. * <®t
•fxhTh**u ^teöcn DortfjibeHaeriem, 3gn febert berfebeybemaeien uptgeiegbt
*& g\Ü eneben toefohfe&tabt ηοφ foo omtbcbjch niet öoben'tÖiw'ffl«
f*i9$. , toafffljen/.ooffefiaböfnfeiuW«nbfntoepniiöfoittfiiatiftt/-öelö*
s* in èacr befcb?Pbingete fiente/ öeouöe^tabt Geervliet ηοφ Rijnf-
burgnoebbe Beverwijken fai men in geenbetbanbe uefcbJEbtnge bui*
ben/ bat oybt foobeeiinöaer begrepen bebben/ ofoodisoojiertS
fijngetneelt/'öfïiifHpöecfuicf^befe ^stabtin bte ottbetnbcooc& feec
Τ η wat efli- coufiberabel en aenfienlbca bierbt bebonben getöee fi te ji m I af tf fttïtfe^
me ea aen- tot gftugöf«"flwcfecnDf/ öatfgfoobirftbjtïjei oötRfeifëtiïWmiW
iiende stadt 0^ti $fnecaje p^btijpgiitt'/· πι b^ff^gtic βΐίοΓΠ^ pubttjche actett
«weeft " baer be^>teben ban $oiïanbt mtt naemen toerben gevpecifif ef tt/booj
en al eec Haerlem ijcf opgelefen / en bit i$ mijten be oojfacrfie toaec
om ten boojtreffeitjea ö0ercïbt-S5eff^abcc in 3«n <&teöe-2öoecBftt
. (bie ϊ)^«?Φ ftïlï tabfii ^laere 1599. met be boomaemfie ^>teben
battbe tóeltin't Iftoopec öb^fneben / beeft in 'tiicstgegeben) $ct
mt^stMwi atnnjiibfeft begacn/banbefe ^>tabt $n Tweede mm te noemen bet
in Tbit fu$ j^[(ailbtfe^>tel}tn*Dttyhium&η$φίuUbtvrimum inBatavisOpp.Secun-*
"uutumii'i dum 'm tiollandi*Staitbushcumtbtimt> *mQXiQÏm\ffiï\t
Om btergeltjii
3,*#,iy. ' betebmmbeömtbeWWinueban^eiftin^t Toneel der ste.
de*
-ocr page 88-
van D e ι ff τ.
éi
den van de Vereenighde Nederlanden , önïa«öt# WtQ$t$&tn Ï3|?
johan Biaeuw met aï fukne omftcöteiijche tennen tot aöbertemie en
toaCCfi'BOUtoiltgÖe/ ÖatÖC^taÖt Delft niet en'is de tweede, gelijck
eenighe eertijdts meenden , maer de derde Stadt van Hollandt &c.
aenöDfflMfelféonbetbe<£eieerben / öeujchgebieecftentéeeniöege*
bonoen töierben bie niet beter toifïen. ilBltjs aflettjeltüeboo&aenbe Bcfiuyt;
ae ntiJÖfi tmen f π bemanfïfatien tt»g b' outbegt/ terfle oojfnjonen / op-
fcompycnbe oube toaerbirïjei?t öer jètabt ban <©eift hïacciilcit senoecï)*
faem acïjtcn betoefen te gijn/ fonoer te hennen göeiooben bat gemanbt
anöetgab? nu met goebt funbament fai mogben fufïineren/ bat bc
^tabttnöaetfeibenbangeen ïjoöerouberbom fouoefijn atf betij*
tm ban «aobett ma bm Söuit / bie befeïföe ntaec alteen om baee
toeigciescntnegt m gaebe fttuatte öetimmect/met ïfêaiïen en <®&φ
tentotftjnbefentiegefojtificeect/ met $oo2tenooo?ften/ en tot een
^tabtgemaei&töeeft.
Derde Hooftst ück.
Wafdom en toenemen vande Stadt, vermeerderinge en
wijder uytbreydinge van vnjheydt en ]urifdi&ic, oor-
fproock van Delfts -Haven, beleeninghen en aenkoo-
pen van Domeinen en Heerlijckheden, mitfgaders al
het geen tot verbeteririge vande Stadt, ten opfichtc van"
haer diftnd,_begrootinge, gcfach en gebict, aldcc
i. 3 ·
meAhüeft gedienfr IM ^ ;:
a>m
i m tww&ciu eert ^tabt gefooiben toag/foo beeft fp Www de £ï!*
> be·-on coc te
be gettmQcnifle beroubs &eb?i)tier$f aenflontji tnrccftciijrhtoe·
gbenonnen*/ maft mfonbecèeebt β-ji Coninck-Willem in *t *7e", t
giaec-1146. $aermet foo boojtrefTrlijcïie $?ibiiröienen ©^?
ƒ.161,115.
tjeben begiftieljt en beteert / mitfgaöer*» beeitf noiitijcquc ©jöonnan*
nencnbe2i»oignerliK&ciWÏ(Nfii30Of^rcÖ?ebfn Ijaoöe/ Voaer ban
m ter ge%ner ti jbt en pMféin bet beain bes ttoeebeή ©eete' ïuu
1146.
leu fpjeechen: i&anbif tijot^föegon be faem en nermaertbepbt ban
oefc^tabt tot alle Sakkeren bie oaer ontrent en berre Èefeten toae.-
tenbaiialicfetntentn?ttebioryen/berljalbeniieineenicf)tebet|I»oo?i ν vit en fijt
terenbooitjearootcJjenefiitfnüanConinck Wülem, pagclijchg fcec* vcrl>'eit lt
mrrrberenbe/ en be J>tabt foo mel met «BeefïeHjefee até p&r|&v e*'
öebomufn aengroeijcnbe / foo fïtM Graeè Flori^.de y.' ^oniïittfj" ·"
t©i«fttiif'^oon ( bie naeöerbanbtban ^erratbt ban BeifcmKt*
Wjw w) i« 't laet 1 z68. Süiteéöe toegbefïaen enbc toergttm / aig »·«»»
$ 5                          bat
-ocr page 89-
,6%                               Befcbryvkigc ,.„
öatbcf .^^term-tttooumOeinb' Oude-Deift,|jrtfe!föf mtt^t m $$*
$mfwiüen iomöctereη alg tucuanDe Nieuwe-Delft, öacc Uan tg tic*
tVti mitöè/ίιοφίαρ^^η lï&iïef.
                                         , i <
oude Delft f G .Flörensl, (JravÏ vari Hóllandt > doe cont ? alle den geenep die de-
»t feivighe *ienietteren fie'n, dat ickby mijnen vrij hen willemende by Raidemijn-
tcchtenvf. re Mannen hebbe gegeven der meeorePoir te van Delff? die Oude uilrF
ben' "al^dë van 4^n0Uts S^^P Brigge" tötter Gaft-Huys Brigge, ende al foolange
aieuvveDelft als die Höftedèn iïj"n,in al iulckë Vryhede;als iy hébben die Nièuwe-Deïff
yóorKönirtck Wiifent mijnen Vadfef·, ende van rriy/, ende all hëweii;
hem gegeVen j die Gijde-Bélff h|éf Poerte rniite muyre nut.'timmerin-
gë, ctaer Byile ziel niètgèfrieêret wefen 5 die renten die fy m γ ΊaerUj'ks'.gë-
vsn, noch hare heerevaert noch gheendienft die fymy fchuldichfijnte
doen,, oj minen NaekOméhde van defen dage voorwaert, maer alle die
geene Arm ende Rijcke} die wonen óp die Gude-Delffin'tNoort-eyn-
de, zeilen ftieri te Rechte voor die Schepenen ende Gerechte vin Dclff,
ende lullen mit hem gelden alfiilcke iaecke als der Poirte aen komt ende
aiQ Hof-fteden vander Öu^e-DÖrf» felmen winticn tot fukker winnin-
geals rnenfe winnet ., op die Nieuwe-Delff, ende voor Schepenen, en-
tïe foo wie foo anne komt van Poorters, fyhuerwaer van jHof-Lancle
.van r)eiffs h^tfyyan KoopeofvanBefterffenefrep,,of van^uywelicke5
of hoe het hem aèn comt s die huer ware\w ewëlijcke fchot '■» énde alle
faéckegelden mittcr Poort van jDelff, wair ëëni&h Man die-Erve-oftc
goet hadde bjnnen der Vryhedert van De,lfF, ende niet gheldene wilde
Bjn ongeldt, gelijcken eenen anderen Poorter, daer foude men cJen.Gra-
, ve mede rekenen éhdèöpghèlden,ende "die hoech ftalle fel «ïïf^GrWe-i
innen by.ydnniije van Schepenen, endedie Schepen van Delffmoëten
fchouwenmetten Gefworen over alfulcke Huyr-Landtals den Po~ötte-
ren toe hoirt van Delff, dat ick wille dat die vafte ende gheftade zy, foo
yyi'rt- heb ie defea Brief doen Befegelen met mijnen Zegele," clefe^fieiwaf
\Ht ' gegeven tot Haerlgm inde laerpnsHeeren M.cCt.:Lxv ^ïi.-Op.Smtfe
■'' Andries dach.
             ,"                                -,Uii:'\\ ''·,.:aL: ·.·vnifHf \v'
'V'»■*"·,■                                                                             pnderaenftondtgérchrevcn.l-
, Gecollatiomrert jegens'den Origini^niBrief^.uythangheodsir^eii
"t\. : ν '-eenen pude iZégele;in GroenenV^a^he:, ende accordeer jrjj^efB
;;<deniê),veh -.,inkenniflevan My Valide was ondeïteypkenj;.:. f ;«· ;s
9VI lüai. fl
'"■iu:i ":*:- T^a-mth^ ':■ - tl· H..DeEynden.= Sifi-
Eeni«e é*- ]'jtöMfaMW$ ^fHftE^ Oude-pëift;, tri iffijcfe QÏjpnoccÖfaciti^
piicatie" oSe fctotti *gl)ftd^friitfiitft^öjcvöcn^jjp^h örtvjche £>tatu#; '&$&$$
u 't!f'""inshe m W omiUc^ieuwe-Dei£t', jpöc t»f ^?aUit ïiic nuittetörrftant'
IrtS&St- üïfaj^tmnmnMmiynmp^^^^          :^an fac£&u? ïï^eft ac«;:
-ocr page 90-
vaïr Da 'l >;'"*>                     6^
iilfOmetr/'aWVoorftraec, Hypolitus.Buyrt, Wijntót, Suyvel- JZ*%Jfc
marckt, nu nnöeröanï?t ïioojen-inartht / aïicbjcïfBe υ«Μΐ*|ψι^μ» was, en was
benacminge ban mn$; aïïrcnhjcfi met bcnaemc b«n Nieuwe Delft, veddiey-7
warfnofintituifert/ af^ueiöêrftïjfiiöcoiitif ^talJtg itcurcn cn% ;"?fy·
bonnantien ηοφ i$ bïiichenöe * en bat ten opfMjtc ban bc Oude-Delft * Siit0rd^
biceenii-bccijofgeUjchbooajceiicn bu»bfU>6i$ gbcbcffionftrccrt*) *α*>***ι
ηοφ bc <S;a-c^töan CorbuiotoejYnbc/ niiliuht bonbevt 3,'aercn o\u h"d'd*<en*
öer^/ wm bat bet fieblaet acnfien of Ι^ποφ eobert ru mie $%/,*>+»'.<,
jStutttffttxci
tnifTcbienbe niftttöcfiibc in 'tcerfic toatittcerber pmfat »«*r 4« i*.
ïjcbbesï beneem / om bc <§taot mrtret njot tn b^cete bm niccvbcr *·«/"»"·» «·
tigt te tcccftcn/cnbe fifngfeti en iBoonitigben fbttSrriitigfμ η bc Hm «%$&&■'
banöe^tbie &ugb-&oiïtüaerjtii op te iepben ö^emrtchtör ^btabt p.^
oocBaitii&tiS ban ccrfïcn af/ arn b?e bant toübrc uj?t gr>cfU*i*rfn en tGl@^*
Dkötcc betimmert ijs göcujf f fl/ barriutfgcnbcinu??t &rt ^nbUegic wSrrFde
fcltfmt/ battnbeti^oojb eenbebanüeOudc-Delit,ηοΦfangen tijbt nieuweoeife
eenttie^of-^tebenenSaoertiüOoniHöingeleöcnbebüehteroo^faeiiie «eerdervry-
bai]öeminbec.S>rabt0-^pbepbt: Jlia'èc ban mat ^ufigen*?ï)icc „/nLdde'
biecbt becmelt / en of b'eene ban J^int %<$# CaftbtujjJbetiacm gbe- wat b™**
babt beeft ig mg rmbe ηοφ onöehent / aiboetoei nar bet af ö^naen gens het r0u,
ban be ^tabt / ηοφ beraubetin φ ba?i &^q fcrlig in öat quartier tg Jv^6."
gcfcöicbt/ a!£ bbitlit /buigen^ ijetuytüïiiirn ban een '&$$W befee vocülfz. ?":
^>tabitn platte ftnme/ üjfinicbtebt^«aeDeni6?anbinaetttieuviib vliegt w*r-
wytotbiocut/ bofbbit^nicbeniöerconiecttutnen qiffiiigbrntüace dengenoft*.
ban b' onicglbaretoacrfjcnDt ai ntcDe onber b' «©tufefgbt begvaben
öecru
ïeybt. iBo^öerjs awtbrn fg ηοφ ba öc felfbe acte fcercert met bc $ρομ
tenenmu^cn/ bicbene^aef aen b'ouöcjgbeηοφfdjgnen toe be--
boo^t tebebbcn / en onaengcficn öefe milbe gabc/ foo enfuüennocijf*
:
tang baere lacrïtfc&fc©enten ηοφ renigebif nflen bic $φβ <B?abe
fcbulbicbtöarcn/in grenen bede berboogen / beu" aiicntfgrh bat be
^of-^trben ofte <ü*rucn aenbe "<©tiüc-<©cift -boo? baec een enöebe
felfbe ^tabtg recöt / nebenö bic ban tic JlMctfaf-iBcift / οοίδ alle
gtabti impofien fuilrh contribueren / en fpietalgcii ooefe al luïche
             . - ,
©ccponbingcenotiijcLben biémenLandt-winningejtcnoemenpiacbt/ ^^Π-- "·
«infacchebanl^u^-ïianbt optonenbe Den poojterenban <©eift: was.
^ningfbaUcpemanbt^beoffcnicteiJelaiic goeöeien bebbenbe/ en
omöiiitc|)3pnbencbcn£ceuanbci* poaiict* sgnonaeibenonte b;m=
Ö£b/ baer fouöemen ben <Bjabc tnebe recchenen/ of bat foubebcit
«Siabc kaliberen ofte in ceeeheninge geboubenapn obec ttmmm/
^feifóbe ae&icrsiaucnban be ongeiücn in te η oberen bpbonnitTe
bitn ^cbcpcncn/biencbett^ öe gefü)Oo?f ύ metecurn öct opfubt moe-
mnbebbcnoUerbeluw-lianbcn, ilicrnaetn't^aecM^· in bic Aemeydia*é-
trouii?ct{3b^n ai^i be iVoecKfcijc tn OTabbctiacufcöe factie foo bebicb tot het voi°
"sneerbe/fcö^m cenicicQucfiieneL-efente^n titiTcijcn Defe ^ïabten ;^>Ρηνί.
$ AbdiiTcvanReynfburch,(;icfafc6cb8nbetcompctentenrciijtet'fctjan ltslxe·
obcc
-ocr page 91-
64                                  Befchryvingc
oberbe Geer binnen ©eïft/ mogBeïtjch batbeïtwjfenaett be <25eer
«öeeftciöcfc tioebtsijnbe/ aen ti1 fCïaöifTe ηοφ maren tocbeboojenbe
en asbccüalbenbe jurifbictie baecober toaiei pjetenberenbc/onaengci
ftenbet binnen tic &tabt0-ïfêaUen ^b/gemcrcBt be «Bcejïcnjcheniii
bie wmbe töben ober al beci gcfacïjjs ambieerbcn. 3£οφ Hertoch
Willem be ^elbenacrsf fccr genegen söttöe /en oberbjogen fjebbenbe
iaat ten oirbaerltjcfcfïe ban öefaefH Jaag bienenbe/ beeft be Mtagi*
tfraet ban ©elft gheatubojifeert/ om be mÖtgbojbecinae. ober bc
<öeee boiaomentincB te jrteg&en. «©bcljjch até bïijen upt befe naer*
bolgeube.
peGeeron-^yjj|em jjartoghe van Beyeren, Grave van Hoilant, vanZeelant,
«aturevande ende Heere van Vrieflant , maken condt allen Luyden , dat wy
Sttat.         machtichgemaeckthebben, endebevolen onfen Rechter van Dejffte
berechten, ende te bedrijven den Geer binnen Delff, dye haer dye Abdif-
fe van Reynfburch vermetende wy haer geen recht aen en bekennen, en-
de vvye hier onfen Rechter in wederftaen wouden, dat willen wy aen hem
houden, geli/ck aen den genen die onfe Heerlijckheydt crencken woude,
ende bevelen onfen Rechter ende onfer Stede van Delff, dat fy dien aen-
taften, ende houden tob onfer behouf. In oirconde defenBryeve Befe-
geltmit onfen Zegel, gegeven in 't Iaerons Heeren M.ccc een mds
vijftien, des Donredaechs na Sinte lans dach decollatio.
Onderteyckent,
Jtfjjftf Oom'tni Ducts.
Hertoch AelbrechtinbeüIaeW botten SöjOCber Hertoch Willem
boomoemt (btc ηοφ &rancfefinnit& gfjeteio?ben tuag) negentien
Hmoch ai 3Saeeen m Βοοφί batibenfcanbegecegeert&eobenbel i& naeföng
brechtenhoc 2S20fber£boobtin tlacr 1377. ai0iiaetïe€rföi)enaemin'ti52aef-
hyde stadt fc^jap 0fboïcï)t / onberentttfabm fieeft ötiin'tttöeebe aaerbatuijn
JfJÈS bêbieningbe/ te mtm 1359· be £>tabt ©elft om bat ss» be Hoeck-
ïw wVe fchcfiamje tefècrbaubengefaboaifccrt / cnimertcgbcniSben &&·
verhacit. öefelfsf / bermit£ «ηίφ ongbenoegöen / Dabben acngbe&ant/
nae een beleeft ban tien bjeeeften bermeefiert / en baer toebcrtïrebtg-
ïjepbtfeer rigourettfeiijcitQcitraft/ baer boenöe opfyeugDen tot een
eimitbe/ bc fomme ban beecticb bupfent oube ^biiben/ baec en
boben baer &mt bemantelcren en ban JlBttg?en en $oo?tcn ontblo -
ten / bjcïehe aemwctheiöcBe Wojic tog naeberöanbt (teil 't<©obt)
in öetttoeeöe ©eel boiiumtentujcH en naer toactbegt fuHen öerbam
beien / $it i$ gDenoccïj batb)!? befe materie Dier ter nïaetfe maer al-
reenltjcH niet een bmaöer aeitroeien/ om bc conferentie ofte bet ber*
, Μφ ban cn$ jegïKnbwbtcb berljael/ toantbct bnjeat oogden*
fcbgnliicft batfê bie wkbm fφabc tymm obertoonnen en baer aen-
gébaenfefianbaer met glorie gefuppnmeert cnbcgbebtinjit/ infttiei
fier
J
-ocr page 92-
van D % L * τ.                         0$
m boeöB* ΙΜ W Wfc ni« aïïeen mtt nm $f ertofft Détfomt / tn Hoe «
üjebccominbeiÈfclf0ööcbeöunfïetjeböcnöÖiitt0ntiecrt/ maec ootfi Deivenae»
bat bede confibecabiie ^^ibiieoirrt kanDem öeböen ber&rfoj)eη / m- h«* ««
be boo? eecfï geïiich b' epgen bjoojbeu ban ben %rtocö m Uhjbenbe/ in E"1
bat {nj ten oplttDte ban veele trouwe dienften tiie be <©elbenaeciS
aen hant veele
hem en fijne Predecefleurs hadden bewefen, mltfgabet$ fpeciaUjift OOf ii treflciijeke
omeenbereetingbebanbe vier duyfent gulden ('ttoeïfft inbictnbm^rrrehcahteca
aibeeittaaO biesgöcmop söneBttïöitiöeüoo? een öjptuiniofieöifw vérdkX»
babben abefcïjoncBfn/ boe'rnaeberöanbt acDterboiöbeng belofte/ sec>btineer«
boen tectpbt öbföaen / in recampenfe Jjeeft betieent / be i>^^b£ «bben*
bttgtenbe ^taOtban be Haechfche Poort tot ïjet ZieckeofteLeproof- iurifliflfo
huys toe/en aen begbe spe ban be ttoee Uwegen / ttoaeïf coeben ü?eet/ van de Stsdt
ban öitëbjche be b^begt bupun be Waterflootfe Poort nan een en f «verre die
be felfbe conbitle enbe atoote. Soben bien autbojifeect t)6> ben SoSnaiieB
Schout ut Der tnbt bat öp een ggïjeiijc6 beiinouam appae&enberen
eerft uytghc*
tnaiï)twintichgaerdenbuptcnbec©?gBegt. <©tt toaii oetepehent op brcyt deor
Ollfec Vrouwen dachannunciatio, bat 10 JÈatfe 20ÜObtf$ajJbetti5. Hert· Aelbr,·
JV Elbiechtby Goeds genaden, Palens Graveop ten RynHartogein Kryhede»
*-*Beyeren,Grave van Henegouwen, van Hollant,vauZeelant, ende ^uyien dt
Heere van Vryeflant, doen cand allen Luyden dat wy gegeven hebben,
endejevenmitsdefenBryeve, onfer Lyever ende getrouwer Steedévan
DelfF, om meenigen trouwen dyenft wille dye zy ons endeonfen voor-
voirderengedaen heeft, oft Godt wil noch doen zel,ende omdat wy hem ' *
toefeyden gratie te doen, voir dye vyer duyfent culden, die zy ons ga·
ven; doezy ons hulden , alfulckegratie, datwynoir vryheedeverme-
ret hebben, ende verlangen van den Hage Poorthuis wtwaert ter zyeckert
lieden toe , ende an beydcn zyden vanden twee weegen twaelf roeden
breet, ende defgclijxalfoolangheende alfoo breet vanden Poorthuyfe te
Waterfloot wtwerts. Voorts foo bevelen wy onfen Schout van DelfF Έή&9 Be*
ende Machtigen hem die nu is, ofFnamaelswefenzel, offzynen gewair- verre mea
den Bode,, dat hyvangen ende aeotaften mach van onfer weegen, buyten vanft*a
onfen Steede Vryheede van DelfTommegaende twintich roeden, alle dye mom'
geenedaeronfe Schoudtoptefeggenheeft, oftefeggen fal hebben van
onfen weegen, ende daer over te rechten nae onfer Stede recht van DelfF,
•ende defe voorfchreve Vryheden falmen nyet begraven noch beveften
ionderconfente van ons, ofte van onfen Nacomelingen. Inoirconden
.defenBryef Befegeltmit onfen Zegele , Gegeven in Middelburch op
onfer Vrouwen dach annunciatio, in't Jaer ons Heeren M.cec.LxxxiX.
naeden loop van onfen Hove.
vr?oben.Witt W IMi fêertocö ttoiD S 't feïfbe faet óp onfec
ν rouwen dach nativitatis, 't toeïch ig jraria mtoW / tt toetetrbm
%                               8.#fpi
/
-ocr page 93-
6$                     .τ Bcfchryvmgc '
, · f 8 η &eptem&ft af η trie ban Soft oocö w utatijt 'öSW&iii/ om «n
Ha v e tf iepfctii fcan Qüderfchie tot infce Maze, om aUe Haairen
EeUn^nds i« C^ooptitassfi ïjap^iη fcaev öoo^tc feotiitên-twtoorren / iöcfeerjiW
sudtï Have. löe Bam &crtti(w?irrbt0ecbM&f / öaet fat* bo^ööcntïc miige ron*
feittoneic tfgtcmcwcn ai <©$onnamicn / ftac fg Dct farflerhbati
ν * %m ijjircS fonöcn moctfti afnifösijfn/ f η föacr tiaet ft? tjaet tn|}ft
ffliicrin uan οε <ö^acöt ai i)ct untuocren fcan ïjft ©cibcn / fouDc DfU-
feèiicrfguïfccn/ mMMüjtMtyiïktinbt %MtWlc ïüf$ b&n ban
■ jjifcncöïnifaaentw.
Δ ElbrechtbyGoids genaden, Palens Grave optenRyn, Hertoge in
p· * Beyercn, Grave van Henegouwen, van Holiant van Zeelanc, ende-
/ \ Heere van Vneiïandt, doe condt allen Luyden, dat wy géoirloft ende ge-
geven hebben, oirloven ende geven onfer liever ende getrouwer Stede
.vanDelff> om menigen trouwen Dienftdiezy ons ende onfen Voirva-
VrvHom van ^ersgedaen heeft, ende ons ende onfen Nacomelingen noch doen zal, een
té»iepVaërt viye Vaert gaende wter Stede VanDelfTtot inde Maze wt en in te vairen
uyt dp stadt methairenguedejnywelckéVaertgaenzal nytonfer Stedevoorfchreven,
totinder'Ma- <J£eSchie langes voor by den Doipe ter Ouderfchye, ende Ooitwaert
vaneene HoiF-Stadt diemenheet Sterrenburch , ende tuflehen Ouder-
Autiiorifatie Schieende Sterrenburch, foo fullen oniè goede Luyden van DelfFgraven
om te ichie- door den Dijck vander Schyevaert, ende van den Dijck zullen zygra-
teη een vrye ven tot an(jen ouden Maefdijck, op ten OofthoLick van Matenefler Dijck,
Ou&erfehie daeroörbaerlixte gegraven is ,'ende, dan zullen zy graven buyten dijck
af tofinder tuifchen nyeuwen Lande ende Schoenreloo tot inde Maze toe. ·
ïilaïC,
Hetwerek Voirt fullen zy maken buyten den Dijck een Speuye , ende inden
wel te voor- ouden Maefdijck een goede Sluyfe, die alfoo flerckende alioo vaftiss
iLtn^e"SlL"" ^at ons ende onfen Raide dunckt, datter ons Lant wel mede befekert is.
icn en opcu-
Je·                 Voorts fullen zy leggen een ftereke Brugge, met eenre goeder Schot-
deur inden Schyedijck daer zy eerft beginnen te graven, ende defe Vaere
ï' zullen zy maken zes Koeden wijt dryvens, ende vander Aerden , die
DeVaert hoe uy ter Vaert valt, zullen zy maken op elcke zydc een Dijck, beneden
wijten hoe- twee Roeden wijt, zes Voeten hooch , ende boven zes Voeten breet,
damgh we- Iweecieel loops buyten, ende 't derdendeel binnen tot ouden Maefdijck
DhcLVm"- toe, end ê van den Maefdijck totter Speuyen toe , zullen zy maken eenen
ken,
            Dijck op elcke zyde vander vaert, beneden drye Roeden wijt, ende
acht voeten hoich tweedeel loops buyten, ende zes Voeten boven breet,
Mitfgaders voort zullen zy eenen wegh houden op elcke zyde vandeVaert uyter Schie
een wcch £en ouden Maefdijck toe, twee Roeden breet.
Beroerende Voirt zullen zy graven eenen Colck vandcr Speuye t ot inder Maze»
de Kulck , daer hem die Schepen in bergen mogen > endedye aerde diere wt valt ·
piSw^ cn zullen zy leggen als hem nutftedunft,oockmoghen zy Hocifden ende
-ocr page 94-
van D η L ι τ.                       67
Platen maken offzy'willen, ende alle't Laat datzy hiertoe behooren ,
«lat zullen zy gelden den geenen die 't toebehoort by goeden knapen,
liattet weert is, ende ofFdaer ecnich fcheel in viel, dan fouden zyt gelden
tot ons , ende tot ons Raedts zegghen , ofte des geenen dyen wy't
bevelen,
Voirt mogen zy defe voorfz. Vaertendc die Schye diepen tot DelfF
toe, alfoo dicke alft hem oirbaer dunckt.
Voort en zal nyemant woonen op die Vaert binnen hondert Roeden
oae, dan dier nu ter tijt woonen j ende die geene die de Sluyfen, Speuyen
ende Bruggen bewaren zullen, ende niemant en zal anders neringe doen
binnen die hondert Roeden voorfz. danLantneringe, uyrgefeyt diegee-
»e die woonen ten Dorp ter Ouderfchie, dat is te verftaen tuffchen die
Hoele diemen vaert-tot Rotterdam, ende dat Wefteynde vander Kercken
te Ouderfchie, ende defe Vaert, Dijeken , Wegen, Sluyfen, en-
de Spoyen met haren toebehooren , en fal niemant Schouwen, dan
onfe Schout en Schepenen van DelfF, ende die mogen fchouwen alioo
dicke alft hem nutte ende.oorbaer duncken zal. Ende waert dat wy oft
©nfen Rade vernamen, dat in deie Sluyfen , Speuyeu ofte toebehooren
eenige vieefe onsLants aenlage, dat zouden wy onfen goedenXüyden
van DelfF alfoo doen beteren , dat ons ende onfen Radedochte dat ons
Lan t wel daer mede verfekert waer.
Voirt en zal mentufièhenDelfFender Maze op defe voorfz. Vaert ,
ende binnen haren Wech-Sloten op veertien Roeden breet, op allen
Sluyfen, Brugghen , Spoyen, niet moghen befetten , dan die Schout
vanDelff, ende die Boden die hy daer toe zetten zal, behouden den
Ambochts-Heeren haer Recht, ende foo wie befetwort, die falmen
rechtevoort een onvertogen recht doen, van den gheenen die hem daer
Metheeft, na Rechte van onfe Stede van DelfF.
Voort alle breuken die inden beteyekende Lande ofte inder Vaert val-
len zullen ftaen totter Schepenen proevinge, ende die zalmen berechten
"ae onfe Stede Recht van DelfF, mèr wie Vecht of mifdoet binnen den
Dorpe van Ouderfchie, dat fal berechten die Schout van Ouderfchie, als
ghewoenlyckis.
                                                               ■ ' >. "
Voort zullen wy eenen Nagel doen flaen inder Spoyejdie Spoye nier/op
te doen, eer die Nagel boven water is, ende waert fake dat hier en boven
yernantdie Spoye opdede, dat foudehy ons beteren by ons endeby on-
ien Raide tot onfen wille.
Voort waert dat wyyemant namaels gunnen wouden deur defe Vam.
te varen ende daer inne te komen, die zoude ftaen tot onfen ville, ende
«at ioudsn zy geiden redelijcke koft met onfe Stede van DelrFtot taxeren
van ons ende van ons Raedts, eude om dat wy onfe lieve getrouwe Stede
1 *                        van
Het laadt
daer toe noo-
digh zijnde
aentenemta
ter taxatie
van Uiyden
hun dies ver-
ft» nde.
Acngaende
het diepen
vsnde VaerC.
Niemant
binnen ioo»
Roeden nat
by de Vaere
te woonea.
Wit η de
de Schouwe
over defe
Vaert ,dijke*
Wegen, Slui·.
ftnen Spcu-
jen &c com-
peteert,
Mtsiefel-
vige behoor-
lijk -houden-
de, :
Noch eeni-
ge Jurifdiclie
ter breete
van τ 4 R,oe*
den langer^
de Vaert·
Alle mi (da*
den beinnce
de vooriz.
Vrydomn ea
vallende ter
Vier(clare
van Delft be-
hoor«*!:de.
Tcyt hoe
ïaeirl· Jet wa-
ter al vooféns
de Skiyfen
f?heopent *
mochten wee
S'eeckere
conditie die
deGraef aen
fich reier-
-ocr page 95-
ΰ%                                    Befchryvinge
, van DelfFdefevoorf^ puntten belooft hebben ende beloven voor ons
nwat'partu" endeonie Naekomelmgentot eeuwigen dagen wel valt endeftade tehou-
cuHers het den, ende hem daer toe te helpen dat fy voortganck'hebben fullen als
gerijt'van de- voorfz.is.Soo liebben wyin oirkonde hyer of delen BrieveBezegelt mee
mo«henltr- onsZegel,gegeven inden Hage j op onter Vrouwen Dagh Nativitas,in'c
gunnen,mits Jaei' ons Heerenduyfendriehondert negen ende tachtich.-. -·... . - ■
ye.gcldencle,
Wit affeïwift accojöe e tt met öe aütftjtiütQttc Φορϋ* in aiïeg Mbo:
menrujea/ banftonbeh öe ^ticuicnfbier&oienonDetfóeg&ettUjcH
ban ben anderen gffieit; in De Doo?f3 <£opi je nae öc o«0c ff nöoubige
UJiife in Den auöercn/ enoe fnicHp ongljeDilïitigueert. Cnöe Defe
■ troorgaen <tBUnfi-ijjiift»ü& b' ccrflc Qo^owfcenoeopliQntiïban Delfts-Have,
d'oorfiioS 'ttöclcfe fOÖ iïfCl tt UqP^ té al£ De Haven bit SBO'geriï van Delft.IBfCs
van Deift- fcïjeijöe &cb$ber0 geüen üoo^bat Defe i^giKpöt fouDe behome nfrjn/
H"en' öooj öen aroaten bienll Die De ^elUenaergt aen öen %rtoc£ be&efe η
•nabuvsvln in een ©elDtflagÖ tegen^ rebelüg&e Vriefen, bieöeEugelfche-aC*
divcifc'he ver öaer onΊ^αίιβηίΓφβ ücfoioingc in garnifoeη leggcnDe öeïegfrertDaD*
nH«de au- öen/ intbelc&engetialic/ Die ban Delft öenisfertoel)fooi^oomeïiich
?vue7«nehé Deböe nbgaeftarn/ bat3?alleenb'oo?faechgabenbaneengeiwaige
wefenerfwe. Butop, ifêant Λ tie andere £»teöen / Den ïtegerbaert en on*
dedeyr, toc^t rcfuRcrjöcu / $cu 3g öen ^ertocij felf* in #erfoon mebeboa?-·
upr mavcijecröe;, Daer in tegen Deel Die Dan Delft op bejs ïteriocbs
Kioeckmoe- bebe ftcl) Dr^wici) en berept Heten öinöen / ntrt een ge ncreufetefo*
digerefoiuiie imtcDand'-Engelfcheteontfittenotnoegttoeöerteneeren/ mitgöen
der Delven*- ^ttmij Aff^ troubje ötctifïcn aijs ban 't 3tjhtïcc tijDt enbe gelegene
tjepöt iJJiïöc nöctïcnchcn. $^r ngt ïjebben eenige aaeennetgifTini
ge en fatiDer fondament opöetiiapter getoojpen/ Dat befe BvsMt.
- ai^sijnöe^eieenijanDeconfibecalieifte / booj öefe öaetinbergöel*
buigïje foubtbedeent 31 jn tot gijerijf ban fjaere J>cfieepennaci^eei
ianöt ma 2&iee barenoe $c, Jlfêaer alfoo naer Det ugtüJijfen ban De
oube &öflanbtfrï)c cbzonijcöen * befegefcftjebenitTeeerir naberbant
i.. ru in ben fjaere 1396. öooigljebalientè/* en bat Dit #2ibilegiefoa
wi'SiST öee! laerente b£to;en ijsgepafTeert/foofeDijncnronDec berbetertnge)
4,4.^T^i. atte&cfj?iiber0 Die fukbjfc fïcflrn/ ban maiSanber in Defen Deelen
chrondtHoiL χ^χ^χfnöe geaDttfeect te fijn / 'e üjelckDen geleecben Matthseus vod
dtrlrwires. tocï fjc^?f(T^üjcb^c^ftgcolifcrtieÊtrtenacnsetogen/ feggenbe/ dateer
Hmjq eenigelijn> dewelcknaegelatenhebben, darHertochAlbert deDelve-
,n*
            naers om defe Vromicheyt toegeftaen heeft de macht om een Vliedt te
leydenuyt de Rivier de Schie tot inde Maes, doch het blijekt dat zy
'ItmsUitfu qualijckgeinformeertzijnde , niet vaftenftaen, dewyPtfeilde verkre-
ί*ί**ΐ* gen is fgeli;ckuyt den originelen Brieffelfs te zien is) inden Jaere 13^9.*
'■'<■'" , <2le« ti ocrift ciljeen geringe juiiffïaclj Die Den Dertnaeröen Boxhorn,
HA«?yioib MM|i) refpect mswote reputatie) <n 3gn Hatgni toneel
-ocr page 96-
van D ê t r τ.                          $9
vanHoilantfjccftbegaen/atéö£ inticbeftfj?iöittge ban Delft#£feni; ;n fiinTheil.
ge 3^lber0 te öcbüen t»ie fuiïinecen öat öct uoo$. 3??tti([f gie tmo?
trumHollan»
öc öoo^rttoetiiö^«« sDcïucëtöÊ ^egeoöerbeï^iefenfoutiéöntfanöen <κ*. t
3ün * baec fjg nocötang ben rectjten Datum fïeit ban ott 3&iüttegté ftm * J*"*·1*-
öcc b* iHlut^ur^bifljem fooöechecrOcl^cfe ü£bl»trönbecrec|)t /öiftt itlf' 3*
ceniger mate te contrabiceren/oberflaenbetie 3fiaertgtbanbefcBataiie.
<èn on een anbèr £laet£ / ttaer {jg laan Deifts-Haven, partiiuWecs
ïgcft banöelt / fpjeeeïit 61? fic& eggenfeifó en oocfe be toaeröegbt te--
Jjjeit / al# ftg fegbt / bat dit Recht van defe Haven te delven , aen die vaa
Delft ioude vergunt zijn om een treffehjeke daet , ontrent den lae- lM p
re !4o4 ^οφ ott aiirg feritut genoeé fic& feiöen tec&ten uet &et
t^ibilesien enOe getttgïten frier boben nefielt- Miobelertogl fcfie-
iien öe^MbettaeqSbaoï tteWtn banöe opgcmeite* ©ïctojfe neep
aianöerene fontjerebieuften aen öen ïltivtocö btmefen tèöcöben /tot
batïjgeiittbeUjchin't3^.M.ccc.xcim. <©f geitje»fommi* 13^
öe^ojpiennouoenM.ccc. χι 1 i-beboöjgaenbemtföaebenreene-
maei bergebenöe en bergetenbe / ïjaertoeoer omtoe gBefïaenöeeft be
£tabt# $ aojten te mogen 0$ mmhmi üe ©efïcn te bieueu / öaeren*
bobenbe ^tatitg Sttrtfbictie ηοφ bermeerberenbe / be lianen ab*
foïnteujeh obergcöenbe aen be &taü t aiieen / fonber bat baer gemant
anbecg ban fgnuentbJegeh cenicï) reent faï comneteren / infgeikieftflf ?
bernacfjtbp baer ten eeuibigen bageboo? een geringe fommebtge*
Öeeie ©iiTcbertje öan beseften totinber lUSasefc. <©en oberfetter
ban bet meergemeibe Toneel van Hoilant, jjeeftften niet ontfien on ftjn W*tde»t«afr
eegeu autojttegtbet aenetefibefenabu^ ban beu itattjnfeben fCuteué {laiF «*·<■
inbe^beefetmtöcbaec tujt te laten/ en een anber bte niet öeel min* ^&S".
ber rgtnbeuiatt# tefteUen / fonber eenige ifêettige rebenen ban be* cuerin h?êfi
toitë oaer bp te béngen / &ant nemereht bg betoölt jijnbe / bat üe gecUen»
bootene obertomninabe bec SMbenaerg baerb' oube <£ö?oüt}cfc
banf&eec&t / niet eer gbeff&irbe aïg 1396· fo^öjijfrngnatweS
boigciiöc Ktanbtbefïen toe/ aï# jtjnbc ntctfoo aberuöüien tijbt te
aooicngctiejieffcDcc^t / aiboeuwi fcet ecijtec naec 39η öatttin nocfj
b;ie^aetenfoube bifecewη. Φοφ|Kti^bnjchelijelibattjetautens
iHcqofp^indpael/ ebentoelmaectineeSlaetenteüoojenii?afbateeri
acbtfrboigen^een aeioafijjaerbiöb©ibtmu0ofte Certificatie ban ben
&tabt-ïjfoubec aBenetaet ober ^allaubt / ^eeïanot enbeJBjif^i
«anbt / ten tijöe han mumfy ÉÖtttÖ b« #oebe / bae* on lugbenbe/
in maniere atë öoïciit.
--                                                                  .              -                „· FMimuj van "■
\Y^Lodowijt:k,Heerevanden GruthuyfevPrince van Steenhüyfe&G. ^5*Μβρ$*
Ridder, Raet ende Kamerlink, ons ghenadichs Heeren des Hartoge van ^ito^
vanBourgongien, Stedehouder Generaelende Raidenons voorfz.Ge-.Aelbrcchj,.-.'"
nadichsHeerengecommitteertten faeckenzijure Landen, van Hoilant,-omme de
Zeelant, ende Vrieflant , refiderende in den Hage. Doen kondt-^S^ -
3J.3 :'                  „allen aukcu&c»,
-ocr page 97-
γο                          Befchryvinge
allen Luyden, dat wy ghefien, gehandeit, gehoopt , ende gelefen heb-
ben eenen befegelden Brief uyt hangende in een roden waiTe, metten
Zegel vari wylen hoochgehooren , ende vermogende Vorft Aelbrecht
Palenfgraveop ten Riin, Hartoge in Beyeren, Grave van Henegou-
wen jYan Hollant, van Zeelant, en Heere van Vrieflant, wiens ziele Godt
genadighzy, gans gave ongecanfelleert ende .ongarafeert, fpreekende
van wöorde te woorde als hier nae ghefchreven fiaet. Aelbrecht
by Godts genaden, Palens-Grave op ten Rijn , Hartoge injBeyeren ,
Grave van Henegouwen, vanHollandt van Zeelandt, ende Heere van
Vrieflant, doen allen Luyden condt,. dat wy voor ons, ende onfe Nako-
melingen , onfer goeder Stede van Delft, ende haren mede Poorteren,
.die nu zijn, of namaels wefen fullen, ommeenigen tro uwen dienft, die ,
zy, endehaeren Voorvaderen, onfen Voorvaderen, Graven van Hol-
landt.·,* ende ons gedaen hebben, endeons, ende onfe Nakomelinghen,
of Godt wille noch doen fullen, fulcke gratie gedaen hebben, ende vry-
hedeende Privilegiën, gegeven, ende ghevenmetdefenBrieve, als hier
na gelchrevenflaet. ι. In den eerften hebben wy gegeven geconfenteert,
Be stadt endeoverlovet, dat onfe Stede van Delft voorfchreven, maecken mo-
wcderom gen, ende timmeren die Poirthuyfen van onfer Stede voorfchreve die
en veftente deuren daerin te hangen, haferveften te diepen, ende te wijden tot ons,
mogen fluy- ende onfer Stede voorfchreven piolijt , ende oirboir, foo dat fy onfe
*cn'
            Stede voorfchreven houden, ende bewaeren moghen, tot onfen, ende
onfen Nakomelingen behoef, als goede Luyden ichuldich zijn te doen»
2. Voort hebben wy onfer Stede voorfz. gegeven, ende geven dat on-
fer Stede vryheydt wefen fal, dat binnen den buy ten wech gheleghen is,
Vryheyt van uytgefeydt die Abdiffen ende des Cloefters recht van Reynfburch. En-
de stadt we- de hebbenoock onfer voorfchreve Stede vryheydt gemeert, endemee-
mecrT ν"" ren dertich roeden breet, vanden buyten uytwaert van den ketelpoort
noortweftwaert orhmestot dat Noortdorpeir Poorthuys toe. 3. Item, dat
Krvdom op wy , noch niemandt Yan onfen weghen bewinden en fullen , of eenich
ie Haven en bewint, of bedrijf aen nemen in önfer voorfchreve Stede Haven
^U ^te^e- S!uys> Spoije» Brugghe, endeVaert, endehoirentoebehooren, dan
geren. " onfeGerecht van Delft, die nuzijnjof namaels wefen fullen. 4.Item foo
Geen meer- en fullen over onfe Stede voorfz. Haven ende Vaert niet meer Bruggen
der^Brugghe ^ekn, dan onfe Brieven, die wy onfe voorfz. Stede, daerofghegeven
"e^eÏia- hebben, inhouden ende begrypen. 5. Item hebben wy Verpacht onfer
ï-inicheSchia Stede voorfz. duerende;tot eeuwigen dagen , die Vificherijen in dië
>Vaert, vander Zijeckerluyden ftreckende door Delft, inde Schie, ende
voort fuytwacrt de Schie Ianghs inde Nieuvaert , ende de Nieuvaers
: ray-.erije lancTs, tot inde Maefe , om elf pont s' laers tebetaelen alle Iaers op Sin-
•fcehtotinder te Maertijris Dach.inden Winter, ende ghelovenons en Stédet voorfz.
Msae.
         die voorfchreve Viïïcherije te wairen rot ewighen daighen als voorfz. is,
; endé diere voorfchreve Viffcherije en fal nyemant bcwindenclan onfe Ge-
rechten van Delff, ofdyen fijfe voort bevelen, off verhueren zullen.
Item
-ocr page 98-
Befcliryvingc                                    71
6. Item hebben wy gegeven,ende geven onfe Stede van Del ffvoörfz. ende
gratiegedaen, dat een yghelijck Poorter, off PöorteriTe binnen onfer ConfiTcatie
Stede voorfz. verbeuren mach , fijn Lijfende fijn goeden in gheene ma- van Burgere
nyeren meer dan ' tfeftich pondt, mar wat Poorter , oflTPoorterfle rSmeren"
voorfz. eenen dootflach dede binnen onfer Stede, ende Vrijhede voorfz. me «o. guij;
dyefoudt verbeuren fijn Lijf, ende fijns goets, nyet meerder dan tach- Ι°^Λ^ν£?
tich pondt, worde hy verwonnen nae onfer Stede recht voorfz. ende daer β°«ηι« 8β,"
mede fullenalle fijne andere goeden vry wefen, ende hun volgen, foo guld»
waerzy vaert, ende ydan en fal die Poorter offPoorterffe nimmermeer in
onfen Landen comen, noch in onfe Stede voorfz. tenfyby onfeugemoe-
de, ende willen ende bydes doiden maighen, behoudelick onie Stede
voorfz.anders hoirs rechts. 7-Item dat onfe Schout, mit onfen Gerechte
vanDelff, berechten fal, allebrueckendyegefchyetfijn, tot defenda- Pf:il}^mlt'
ge toe , binnen der Vryhcde van onfer Stede voorfchreven binnen eenen .,»**» b^"
Jaer nae date van defenBryeve , endediebreucken , die binnen der Vry* recht moeten,
hede van onfer Stede voorfz. noch gefchyenfullen, dye fal onfeSchoüdt zijn.
voorfz. mit onfen Rechter, dye nu is, off naemaels weefen fal berechten
binnen f s Jaers , nae dat diebreuckenghefchyen, off die geene dye die
breucken gedaen hadde , foudedaer off quyt weefen , ende om datjwy
defe voorfchreve Punften van Privilegiën, ende Vryheden onfer voorfz.
Stede, ende Poorteren , endr hoiren Nacomelingen, voor ons , ende
onfer Nacomelingen totewigendaigengehouden willen hebben, ïnalre
maten als voorfehrevenftaet, Soo hebben wydefen Brief open doenbe-
fegelen, mit onfen wthangende Segele, ghegeven inden Haege opten
vj. Dach in Julio, in't Jaer ons HeerenDuyfent drye hondert vyer en-
de'tnegeutich. Aldus geteyekent Iujfu Domtni Duels Ailberti : Pret'
ftntibus DomiceHo de Arek/l , Domino de Gaesbeke
, ende de Seven-
berge &c. Domino Paulo de Haefis
. confutibus, lacobus Petri de Leyden.
S. txcojfs.
Ende wy Stedehouder, ende Raidenvoorfz. dan dit aldus continuatie
gehoort , gefien, ende geicfen hebben , als vooren verclaert is , Soo van het vidi_
mus.
hebben wy des toe een vvarachtich getuyge ons voorfz. genaden Hetren n
v
an Bougonjen Zegel geordoneert ten faecken fijnen Landen van Hol-
lant, Zeelant, ende Vrieflandtvoornoemt hier andoen hangen, opten
xxviij. Dach van O&obrii, in 't Jaer ons Heeren Duyfent vyer honderc
vyer ende'tfeftich.
                                                                    ■ * <
vei*;
^SefPJoochentoecDt öaw be ^ugaeng obe r öe ^aett / tc.wttmf JMÉ v
ruticljcn eutofegte enbeMjen fcefer. &i$i ('t twlch mm nu be hei^gïï
^aucnffije^cHic noemt) cn3imnogtcetttgi)eanrj?ce8ï)eu«c|t/ bat- dePcmiegic.
n ^
/ aIji eHernlilch Die ban Ijet oube ï|up0 te spange, bts
£!ln u ö00^·®am !&*$& I öetoeïche öan out** een Bytetc&t ïjebe
ïf ü ?a,?Jci öoo^fj mi$0 JÜöojtüjaertg op ttgr&omeu&c met öcr-
wwi>tmukinïitti®om\}m #itoerfc&ie/ enbr ecfiitfamfi ojj
-ocr page 99-
y%                                   Bcfchf yvingc
be iMban Êottctöam/ gelijch men ηοφ tpbm ba$ öait ïjtbm
btfüji ebe «jcft ha» firn aen be «öttöiecB albaer nocb uan outiï ööcic gen/
u>eicfte t»ecb b«rmtt0 be©aert baer bfoers boo? been fïrccöenbejafge*
fneben3önoe / tc&tfrpiè ban ben boojfKüngf* bet recfit ban cm
; ngtpattebebouben norftnaberïianbteenöerlHinien njbtbgroibbeïe
Hoe die van liW S^ugaeoöerbe bootf3. ©aert fteïJtien geeanferbeett / toeïcö
Rotterdam mbt bie ban Rottei dam, opfeeeheren tijbe tieöecötcHicfe fojit&mb* te
êéfién van incorporeren/onttuturenarabUe fcbaöe/paetubitie/enbe acbterbee!
MA^S? Üatt **C Üan ^f 'ft' fCtt ftffnC ^ml °fte anDfCe lÖ£5C ^?WÖÖC $m *****
poocht te ver te leggen/en alfoo be iBaert ban groote hoepen aen be&tabt te belet*
hinderen, tm / foo b^ft be ^(j^tliace Jifêagiflraetöefcc^>tabt (pet ieifbe nae*
beeligfjoocDmercöbanbie ban motterbam/ bg tijtis boo?fubtelijcft
tegen moet fienbe) w alïer maniere baer ugtterfte bebboir aengebjent
om bte ban Süottetbam / in ïjaer ίίοοι befe *§tabt foo fcbabeipche bef-
Teinen / te pjebenieren en öooj te loipen /en fnUïtë niét getuft / tot
bat fyöetgepiétenöeerbe reebtbanben ïfeere ban^pangeeeutöigïji
lijcfcen erfljjck Rebben afgefioebt / injoegen fe aljs nw befe boo?f5.
©aert fehemaei bjp en Onnerbinbert 3*w befïtténbe / uae bat fgte
booten berfφegbe onluflen/be hommeringen/en möegenjihtjeben bies?
* aengaenbe Dabben gebabt / geli jch eenige fïuciten baer ban önber be
Utobiben befer ^tabt geregifïreert a&enac$facm 3tm ttptbJtjfenbe*
Boon^tiwtaehgaetbettóeeïaetfïe mtijchulen bernfarenbe boe beel
sen 25o?ger ^n ^eift boèen jijn %%fberbenren macb / mitfgaberg
fcat atïe b?e«chen binnen $· laerg &eie$t moeten 3i)n / fuUen big Ijtcu
flilftö0geniSboo?biigaen/tot bat bet eiöct^ beter ten pjopofïe marlj
btenen / m nüt raeeftenbebe bermeerbetinge en togber itetfyegbfn-
M ban ètaté iueiföictie baer ban ing Ötet aïleenHjeft 30η banbelence/
:" ntaer aenqaenbe be laifTi&erffc in bet bijföe 38rti jcBeibermeït / alfoo
Automoe». 'F^f in\HJ^t#& maSttóttMi V WtitoSlét0-%mlijttfot$A
ffickhtden banbeKetel, boert tertilbttOCüeÖOOjenbe ben Hcere van WaiTenaer·,
eHtftaéu uyt fdofcbiinenin'teertleh öochbecfcljcgben onïuficti tufTeïjentière^tatit
IVa Yl')c" cnbebtnUéereban i©affenaer boo^ribemt / boo?'gebaiIente3l?n/toi
7ccordeertr" bat ten lact itc be JiMagtfiraet ban mift melder Philips van Waite-
intiaer i4ie. naer 3οαΕφ-αΒ?3ϋ^ο3η HepDeninonberbanbeiingetreber3i?ti(mini
neïptft berbiagiien ft?« / al^ oogb?nfr^niecS ii bïgcaenbc ü$t
•tbo^genbe.
ine^TnHeer ©HüipsHëere van WaiTenaer» Burch-Grave vanLeyden, doe cpndt
van wafl'c- * allen Luycichj want onfe genadige HeereHertoghAelbrecht Zaliger
naer nopen- gedaihtën, Verpacht heeft onfen Liever ende beminden Vrienden der
&@%3^?'' 9ίί^^^"|Θ5^Ι»9ί8^νί8^^^^?ίί^ Vaert van zieker Luyden biïyten
rye van de DeliFdoorgaens der Stede voorfz. ende voort Zuytwaerts; die Schie lan-
Schie ftrec- ges e aif00 verre ajs ]13er Vaert gaet, ftreckende totter Maze toe, in
Ketel* An? wclcke Vaert ende Viffcheri/e onfe Heerlijckheyt van Ketel-Ambocht
bacht. "
                                                                                     .ftre^ken-
-ocr page 100-
van D e L f t^                             73
ftreckendeis, daer wy ende onfen Broeder, dien Gocltgenadichzy, def
Stede voorfz. tot veel tijden om vervolcht hebben cndebeklaeght, foa
zijn die zelve onfe Vrienden der Stede voorfz. met ons gantichelijck
©verdragen, als van onfe gebreken voor geroert, ende hebben ons dair
wail tot onfen wille off voldaenendevergenoucht, des hebben wy hem
weder overgegeven ende quytgefchouwen die Viffcherye vander Schye
alfoo vere als voorfz. is , fonder ons in eenigerwijs dacr of te onderwin-
den , ftreckende van hare Vairt voortwaer^ts alfoo verre als Ketel-Am-
bochtgaet, behoadelijck ons onfe Ambochts Heeren Recht, ende heb-
ben der zei ver Stede ende haren Nakomelingen gelooft voor ons en voo»
onlen Nakomelingen alle dit voorfz.toefeggen te waren tot eeuwigen da-
gen, inkennifle hleroffoe hebben wydefenBriefTBezegelt met onfen
Zegel hieraengehangen , Gegeven op des Heylich Cruyfdagh avont,
in 't Jaer ons Heeren duyfent vter hondert ende thien.
J^aetiefC^ftHertoch Jan van Brabandt, tbJCebe Mm Öatt Vrou-
Cifte τ**
we Jacoba in't Saert 4*4. <®p ben ïacfïcn bacfc in ipdkttatio tot HenS>"»
merchdpie beneficie öanöeï$aije/ bcfe©2gijept acnbe ^tabt ban vanBraba«i
3Bf Ift gCjje&m / bat aïlC SöC gfymt btC binnen de veerthien Roeden iJJCs HH·
ber3gt0 langere t»c ^>cl)ic toootif η banbe ^tabt af tot be JIBae£toe
|poo?tccsi cectjt fottöen Beöbeη / foo menicfimael atë bc JIBartifïraet
banbe ^tabt fn\m oo?baerïgc& bont f utre ttmfmtmbt/ mits δφοίί*
bc n$ een pbee 2fimöacï)tj3 ïtfeec 35η teeïjt»
Τ Ohanby der genaden GodtsHertogh in Lotrijck, van Brabant, ende
vanLymburch , Marcgrave des Heylich Rijcx , Grave van Hene-
gouwen , van Hollant, van Zeelant, ende Heere van Vrieflant, doe
condt allen Luyden , want alle tijtelijcke zaken by vergetenheyt der
Menfchen, metter tijt verganckelijck zijn , foo ift wel noot ende be-
hoorlijck , datmenfemet ghefchrifteeeuwich make, opdatzy tot allen
tijden inder Luyden ghedachten jeghenwoordich fchijnen, ende over-
mits outheytvan Jaren niet en vergaen, hierom ift dat wy met gucde
zinnen overdenckende , ende aenzieade menigen trouwen dienft , die
©nfe lieve ende getrouwe Stede van DelfFonfen zaligen Voorfaten, Gra-
ven ende Heeren van Hollant ende van Zeelant gedaen hebben, ende ons
offGodwil noch doen zulllen, in toecomende tijden, der zelveronfer
getrouwer Stede van Delffende allen heuren Poorteren, die nu zijn, of-
te naemaels wefen zullen, gegeven hebben, ende geven mits defen on-
fen jegenvvoordigen BriefF, zulcke Punften van rechte, voordeel, ende
vryheden, als hierna gefchreven ftaen.
Inden eerften dat alle die geene, die Zuy.t waerts uy t van onfen goeden vrvhedca
otedevanDelff, tot inder Maze toe binnen veertien Roeden aen bey- van die van
,"zydenvanderVaert, nutertijtwoonen, ofnamaeiswoonenzullen Delft 14 roe-
aliuckeVryheden, Rechten, en Privilegiën gebruyeken zullen, als die jgflïTf
Angeieten
iPoorteren doen , die binnen der Stede Vcften woonachtich Schye.
U                            zijn
-ocr page 101-
i74                              Befchryvinge f
zijn, fooverre ahzy "caender Stedeverfoecken, als dat toebehoort >he»
houdens eiken Ambocht zijns Richts. >
, . k ïfISafcbetblgehtbatnacbf rftaubt f«ïchisi.ten bcfïcn banbe £tabt
wnbyforidé. niciiaugcci0ejoetgebonben/ oberfnicN ooch nietinöbe&ntgeRig
re confirma- greominueert / maet^afgjeftbaft e η geafyoflf m / cm&e&Htraergiett
Scr°f?ey? S^ö^fftfiKtt/ sei^cfe itt&tteérlic^ooïtfturö meoe ocfcgttë/binnentoe
stalt feil !s 3>taöttebeböuben/ edjfermoetmenbefei^Denbtinbie tgöenfeej·
temetghe- öooj&cfikögeacljtcnöesbeöouöenRebben/ naeeemaelbetfeifbeten
iaën. ücrfoech^ Uan öeJItSaötflcaft/ naeberöantin't 3!acti4s*· 3£0ü|
©f CtOcD Philips van Borgondiefatt gfiiaemt Öe gOrÖC/ IS? gïjecOltftCü
wat Hertoch meat en te ene maf ï'tjc renoöee rt / Qttytk *»g bat batelgcö fallen fien /
Phiips van mjaoeicttopifjccftbitifelfoenïitertoci) ρ.|)ίΐρ^ηοφfciec ^actteboo«-
foT&Jte-teni°t betbeteringe enüe berfeetnerinQtbet^tabtbedient/batmeit
n
st°t
·&-£Λ
ven Dtcnenne maecHcn/ mfuithet bot'öeBat$^ficlïtotaïirn tpöenin po«
ej448 ^Uüt'ÖQn öcfenbentte foube nonne η 11e lic η / p-gén&atie obetballen
en inbafièn ban bevbetffeluche ©ganben/gemercht ï^ertocb Albrecht
'in 5?» pnmiegte ban ben ^aere 1394» mei ïjabbe geionfenteert bat
men be j^óo;t{ntgfrn tueDerom motöte optimmeren / öe ©effen
btenen / en anbectf/ fonbecnorïjtanö rjetoacF} ie matchen ban mm**
ecu of Cooien0 tt berftellcn/. btegfë noobiel) bebben geaebtte toe-
fen !>ierban^ctrogte berfoeehen/ gelgchbp befenooch-abfolutcïgcli
bebben berUecgcn/ baetbenebeng odehnocb een ^lcteban ffutbonTa-
tie / bat men be aanbeten en Stallingen ban 't getoebe (baet 3p an--
&er$ bw toe blutst babben fonbe mogen afbaden/ 't toelek inbie tg-
ben ai een bgfonbere gtoote' gjurifbtttie toag / infgeinehg vtytbe feibe
confiberatie v©ctro6eèct bl? ooch7 bat niemant fonbec confent eneene
f itëoonfïebe motbten roaccfeen/ on fetïicb iBoeben nae öe ©?pb^tbe-
fec^tebe/ en bat aüe^ om rebenen enbe motiben in&tïtambeiïett
t feifé naeber öefpeeifteeectenbtbtrhlaert..,
p Hilips by der gratiën Goids, Hartoge van Bourgongen y van Lothe-
Τ ringen van Brabant , ende van Limburch , Grave van Vlaenderera
vanArtois, van Bourgongen, Palatijn, van Henegouwen , van Hoi»
lant, van Zeelant, ende van Namen, Marc-Grave des Heylichs-Rijcxj
HeerevanVryeflant, vanSaiins, ende van Mechelen, doen condt al-
len Luden, jeghenwoordich ende toe te komen, dat wy ter bede, ende
fupplicatie, vanonfenwelgeminden, dyeBurgemeefteren,^Scepcnen#
Raide, ende artghemcyneonfer Stede van Delff, dye onshebben doen
thonen, ende te kennen geven, hoe dat onfc voorfchreeve-Stede van
Delff, een notabile Stede es wel grootcliek ende notabelick geprivile-
geert, endegehantveftby onfen voirvorderen, ende hoe dat onfe.felve
Stadt, overfeeckerentijtvoorledenvercreech,. endeimpetreerde, van
wijle*
-ocr page 102-
van Β ι,Li τ.                    f$
wijlen was den Hartoge Aelbrecht Gravevan Hollandt, wycn Godt ge-
nadich zy, eenfeecker Privilegie ende:Mantveft , te weeten datzy foo-
ien mogen delven, die Graften, endeVeftenvande voörfchreve Stede,
rnaeckeneatiiTimerenidieHuyfcn. van dei· Poorten j endedair an han-
gen die dödren , fonder eenich mentie off ghewacht te, maicken van
Muyren , Thoornen , ende andere faicken , die nochtans welnoot-
fakelijck fijn der. voörfchreve Stadt■·,· ons oetmoedelijck biddende en-
de verfoukende, die voörfchreve van onfer. Stat varniDelff , dat*0Jis
gelyeven wittecónfenteren, dat foo wanneer die vooaifchreve Stadt d?S
vermogen, xnde tayfeméothebbenfal, foo mach doen makken; Muy-
téiij Thoornen , ende andere edificien ende reparatien oirbaerlick tót
bewaerniiTen, ende befcermiife der felver onfer Stadriyiilfulcker vougën
ende manyeren, datfc mach weefen bewairt ende onderhouden 't onfeh
, proffyte, jegens eenigelaftetfivanoirloghencnde^ndcrfinsj die bn^ëtt-
deonfen Land® van; Hölhmtövercomen mochtenïpmss Godtvefde^eh-
•wie oock dat dye otnrnë fetene van daer ontrent- 'daer I hebben' ra oigën-Wöér
vertreckëndebewaerniifen. Ende oocknieerdat wy hem cönfenteerën
ende wilcoren willen dat geveylt, föo darfemant van nu véöf taen geban-
nen wordebyder We&hvanderYOorfchieveOnfer Stadt,oto eënigemifda-
den , ende dat boven ëyêftdcfelvegebannenquartie binnen det-voörfchre-
ve Stadt, ëndehëmlu/dën bèv-rycden· op Hëyligeφ ende ^öwyedè Ste-
den, dat men'fèdair óf halëfiehdé nemen foude moigheni by alfoo -dat
•fy by conènté-vanden Biflchöp van Utrecht, wien de Saecke angaét, om
tetflont daer off^Jnftkuë të doen, naehoirenverdyente, als offfy gevan-
gen waren, buyteti ge wyedén Steden» ende datomme dies wille, dat in
tydee verleeden , daer off comen-ende gevallen zijn , ertde noch meer
komen en ghevallen 'mochten veel onghe vals, ende dair toe öock
Muyrefiee,-
de Thorenoa
om de Stade
te mogeaa^
ken.
Die pebiti-
nen zyn uy*
Delft gheen
vryheydt op
Ghewyde
plactfen te
hebben.
Den Bal-
lingen van't
Gewyde te
haïlen.
dat wy hèrri gorinën ,jende cotifëntëren willen , dat ëygheéni van
watftatc hyzy oprechten noch maicken eu mach, Huyfen noch oock
acnnemen te maickene ëynighe Woenfteeden op tfeftich Roeden
nader Vryhey t vanden vöor-fchreeven Steede, het en fy by confente van-
Geettwoen-
Α eden te ma-
ken op lx.
Roeden aae-
der Vryheydl
defcï StciCn
der Vroetdomrhë ende Ryckdotnme der felver Stadt, ende dat om dies
wille dat binnen éörtentydëtó ha^waërts', eëndyé ghebannen wasuytter
Voörfchreve Steede daer naeuyt hem fèlven, endebyfynen vryën wille
heeft gedaen maécken ende timmeren een Huys op vijffof fes Roeden
«ader eenre Poirte ende Graft vande voörfchreve Stadt op 't Hcerfcip,
ende Leen vander AbdiiTeh vanReynf burch daer hy hem geftelt heeft te
wonen , ende tauarne te houden, ende comen dak daghelijxs vecle Bal-
klenende ander licht, gefel^^
                      ende Vrouwen, dyeby
Nachtegecomen fyh, in onfer voórfchreve Stadt, ende aldaer bedreven
veelgroote ruythêëden,bovendyehdatzy gliebannénhebbenghefyn als
^Vöorfchrevenis. Ende^at wy den voörfchreve fuppliante»in ende wter
name van onier voorfchrvee Stadt, hyer op willen verlyenen onfe opene
«ryeve van Privilegiën , ende Hantveften, denfelven onfer Stade van
f1 2                 Delff,
-ocr page 103-
,76                    %r Bcichryvingc
JDelff, nae groote , eude rype deliberatie van Raide daer op gehadt,
-willende ende begeerende onfe voorfchreve Stadt van Delffgerepa-
, reert, ende'gheftarckt te wefen, te bewaernifle van diere endevarade
voorfchreve Supplianten onie onderiaten geneycht tot hoiren verfoecke»
ende fupplicatie, overmits de goede getrouwe, ende danckelicke dyen-
$e ons by hem hyervoortijts gedaen te· velen ftonden , ende hopen dat
fy ons noch doen fullen, Hebben verlyentgeconfenteert, ende gewilie-
. .'coert , verlenen,"· confenteeren, willecoeren , ende uyt onfer lpecialer
igratiengonnen mits defen onfen Bryeve voirons, ende onfen erven ^en-
de Nacomers, Graven ende Gravinnen van Hollant, dye voorfchreve dry
n
               poinften ., ende Articulen hyer boven verclaert, in forme van,Privile-
giën ende Hantveften, ommedaer off, ende van elcken van dien voor-
fchreve poinften van nu voortan te uferen, ende gebruycken nae hoiren
0 ,:■'.};i inhouden, Behoudelick dies als vanden derde ende fefte Poyn&eende
j Articule, heten vvaire, immer by oirlove, confente ende Oilroye van ons
r
               offonfen erven, ende Nacomers , off oock van dyer vander Weth, van
onfer voorfchreve Stadt van Delff, ende behouden oockdyes, dat dye
geene die erfFachtichcden hebben, binnen den be winde cnde linage van de
voorfchreve'tfeftich Roeden , fullen mogen fonder begrype maecken off
, 1 .' .^oen maken ι, ende oprechten cleyneHuysekyns , om haire Beeftenen-
.deyrüchtendaeria tebefteden^endé vertreeken , fouderymer dat die
• r ivoorfchreve' geerffde in die felfde t-iuyskens fullen moghen Woenfte,
Herberge , offtavernenoch Cabaret houden. Öntbyeden daer-om en-
4Ui- -' de bevëelen onfen lyeven, endegetrouwen den Heete:van Lamoy Rid-
der onfenRaet Camerlinck ende Steedehouder in onfen Lande van Hol-
ü
                lant, Zeelant,., ende Vrye0ant, onfe Raeds-Luyden by ons gefteJt, en-
de gecommitteert tenfaecken onfer yoorfchreyg Lande, vvefendc inden
.,. !r Haege , onfenRentmeefter Generael der felvcx onfer Landen , onfen
Schout van Deïff", ende allen anderen onfen Rechteren , Amptlyeden
cnde Officieren dye nu fyn , off naemaels wefen fullen , ende hoiren
Stede Houweren ende oock allen onfen Onderfaten , cnde een jegelic-
... ; 'r> ken van hem wient aengaen mach , ende alfoohem toebehoort, dat fy
die voorfchreve Supplianten, ende onfer voorfchreve Stadt van Delft,
van defer onfer gratiën, .Privilegiën, ende Hantveften, ende van al den
inhouden van defen onfen Bryeve , van nu voortan, laten ende ghe-
doghen , uferen, ghebruyekeu, endegenyeten vanpunte te punte, pa-
civelick, ruftelick, vredelick, ende tot eeuwighen daighen fonder hun
cenigen hinder, letfel g moy te ofte ongebruyek daer in te doen, of doeia
doen, ende laten gefchyen, nu noch in toecomenden tyden, in eeniger
wys ter contrarie, want ons datalfoo gelyeft. Ende ten eyndedat defe
faecken vaft ende gejftadich bly ven tot eeuwigen daigen, wy hebben on-
fen groten Zegel hyer an doen hangen, behouden in anderen faicken onfe
ende 'm allen anderen elx anders Rechten. Gegev^ain onfe Stadt van
Brueffei
-ocr page 104-
van Delft,                         77
BraeflcUn dyeMaent van Aprilis, in'tjaer ons Heere M.cccc.xlv 111,
voir Pa effenen.
Op te Ploye gefchreven,
By my Heerc den Hartocli.
i                                                             Noch onderteyekent
D. LaPorte.
TTtft&efetOeïaetittSebatt Her toch Philips vanBourgonie, batmett
ise&tabt met €Oo?en£enanberc narenen meec rwöe meer mot&tt
iojtificeren/^nmEftöten ontfïaen be tbjee oube fïerefte ®oo?en0
aen De £tttftfgbe ban be ^>tabt gelegen / baet fog böo$enen * ban * sm**»«
bermeltlKbben/ aenbe toeichemen nocb onla«öï)0 faeö eenfg&e in ZlTi'ÏÏ*
fteenuutgefrotttie Söottcgonfe ftrugfen begeöacljteniffeöantie boojiebe
Detifelfdta
cnujen ηοφ afbeeibenbeJ&öojtjj nabentaei be toelbaert fcanbe fïat ban Hertoch oc-
SDcïft/ omcentbefe tgbt ηοφ bajpnec toenam enöageipcngbecmect:- *roy«rtver«
fcetne/ bergunbe ηοφbe gemelte ©0$ bat 30baetHave grooter tnocD- %t$iwi*
ten maecnen ten egnben een meerüeraetual ban groote tienen albaet
vermits toe-
mocfytm labellen/ gemenfit aïtan# be Navigatie ende Comercie ïu* nemen vande
fnglj begon te umcher en/fttb# bat fg öermtffïe berhregen om ηοφ een E*22£
ïfaüentemaèehen/ baertoebergnnDe ben Vertoef} &eb?gbeebt ban stede.
öc«tcï)iHoctien b?cetbJebet-3?}ti3beUoo?f3 ©aett enbe $aben t'e»n*
be be beerttnen aoeben ban $νη ©oo^faten becleent/ ben sa?ief inet
l4f r*
bangegebenmgbtaibuifï
                                    /
pHillips by der gratiën GoidsHartochvanBourgongien , van Loth-
■*■ rijck 3 van Brabant, ende van Limburch, Grave van Vlaenderen, van
Artoys , van Bougongen , Palatyn,van Henegouwen, van Hollant,
van Zeelant , ende van Namen , Marcgrave des Heyligen Rycx ,
Heere van Vryeflant, van Salins , ende van Mechelcn, doen cond
allen Luyden. Alfoe onfe geminde dye van onfer Steede van Delff, ons
getoent, ende te kennen gegeven hebben, hoe dat dye Vryheyt , ende
rechte vander Vaert, ende Havene, onfer voorfchreve Stede van D^lrF
ftreckende es, vanderfelver Steede tot inder Maife toe , ende veertien
Roeden op elckefijde vander voorfchreve Vaert ende Havene, en de dat Redeaenei-
dieguede Lieden vander voorfchreve onfer Steede in goeden wille fijn, de motiven
omdieverrneeringedes gemeens oirbaers, in onfer voorfchreve Steede, JSjfcjjJ"
ende onfe Oriderfaeten daer innc gefeten aen te nemen die Neringe ende         ;
Hanteeringe van tJZee te reyfen, ommc 't vvelcke te doen hem behouven
ioude Scepinge daer toe nut ende dienende , welcke Scepenfoo ny.et en De Haven
foudenkonnen, noch moieeri berden, nochleesen, inhoirevoorfchre- werttc klein
te nauw
ve Havene, overmits ende ghemerft dat hy veel te cleyn ende te nau- vöordcSci<c
we is,het en wair dat vvy hem hier in gehulpich worden ende vooriien wil - pen.
«en van te mogen verraeeren ende grootenhoir voorfchreve Havene off
-ocr page 105-
η%                                 Beichryvinge J
ppdatnoetzyeen nyeuwen te moygen maken op.haers felfs lant, ende
verlenen noch meer Vryhcyt, danzy tehans hebben , om 't wekken zy
ons oedmocdelyck gebèden,endcverfocht hebben. So o I s τ ,dat wy
den voorfchreven van onlèt Steede van Delffin vorderinge , ende ver-
meerderinge des gemeens oirbaers aldaer, hebben gegonnen , verleent
endc geconienteert, ende mitt defen onfen Bryeve, hycr op gehadt 't ad-
vys,endegoetduncken van onfen Raide, gonncn, verlenen, endecon-
fenteren, voor ons, endeonfe erven, ende Nacomelingen , Grayeïien-
V«y«lom vau de Gravinnen van Hollant dye vrvheyt van dertich Roeden breet, a»
eevnde de * elckezydevandervooiichreveVaert,endeHavcnetendendevoorfchre-
xiü). roeden ve anderen veerthyen Roeden voornoemt, om aldair te moghen ma*
Yaneutsver- ^ca eennieuHavene, wthaer fclfs Lant, ende Erve, om hoir voor-
Ha verste ver fchreve Scepc η te mogen bergen , ende leggen, endeoock datmenbin-
gtooten en- neoder yoorfchreve Vryhedenfal mogen timmeren ende Huifen maken,
de aidaer fukk, endefoo νeelcals den voorfchreyeonfer Steede van DelrTguetg
de^oo^ve^e endepirbaerduncknfal, omdieLayden vanderNeringhc voorfchreven
huyien te daerte mogen logieren, ende hoir gerijf, ende gadinge te hebben alft
timmercn,als datbehoorenfal, behoudeüjekonfe ende yeghclicx Recht, ombieden
denlcTMa- daerom ende bevelen onfen lyevcn getrouwen Stedehouder, endeRaetf-
giftuet defer luydcu, by onsgeftelt totten faicken onfer Landen van Hollant, Zee-
Stat falwer- hnt, endeVryeflant onfen Luyden vande Reeckencaraer inden Haeges
jcc^tocsela" onfen Schoudtvaa, Delff, ende allen anderen onfen Dienaeren, Jufti-
dyers, ende Officyers, dye nu fyn, ende namaels wefenfullen, hoiren
Stedehouderen, wyent aengaen mach , ende elcken byfonder -} Alfoe
hem toehoirt, dat zye die van onfer Stede van DelfF defer onièr tegen-
woordiger gifte ende confente,en van allen 't inhouden defes ons Bryefs ,
t alfoo ende inder voiigen ende maten voorfz. doen laten, ende ghedoghen s
ruftelickende vredeiickghenyeten, ende ghebruyeken , fonder liun nu
noch in toecomenden tijden eenden ftoot, hinder , letfel of orïgebruyck
daer in te doen, ofte telatengeichyenin eeniger wys tercontrary, want
ons alfoo gelieft, ende willen dat gedaen zy, ende des 'toirconde heb-
beu wy onfen Zegel hier aen doen hanghen , Gegeven in onfe "Stede van
Bruefeledryedagen in Juli©in't Jaerqas HeerenM.cccc een en-
de vijftich.
                           .                                           ■' '■ :i<H
.'·.■!■■■■ *', ■' ·■'.'. t',. ■ ■,','. ·';*,">:?, :Cr;>. ... ' ' - ί ■■■; '«■.):<.. :v ;,:-}:::Jt^> ■ L
ιΦ, <*Bem %mt baer \w ö&cfcftifbe te confirmatie /öpöet tyiMltQk
, batl Hettoch Jan van Brabant, a!ji^;abf ban üfölianüt in ÖatO 1424·
%&att top ftiu boor η tiangfjcfp^oöcRf η ftenöm / ïtjeïchcrjS inöottot
toa# / bat ijie langijcrg te £>cï}ic tooonten/ &taDtsf &;etetf'fouten
Scnitw
                                                                       ^ ϊι>:κ»ι
O Hillips by der gratiën Goids Hartoge van Bburgongen, van Brabant}
Rcftovtt'e * vanLimburch, Gravevan Vlaenderen, van Artóys,.van Bnurgon-
van
.gegeven by
Vgeii? Palitijn , van Henegouwen V.van Hollant , van Zeelant, ende
vaR
-ocr page 106-
van D
EL F T.
79
ymNamen , Mirc-Grave des Hcyligen Rycxs, Héere'van Vryeflant,,
vanSalyns , endêvan Mechelen , doencondt allen Luyden, AlibeOii-
fe geminde Burgemeefteren 3 Schepenen, ende Inwöenders onfer Stede
van DelfF, ons te kennen gegeven hebben, hoe dat zy onder andere hoi-
re Privilegiën, ende Vryheden, hebben een Privilegie, dye hemluyden
gegont, ende gegeven isgeweeft , by Zaliger gedachten onfer feer lie-
ve Neve wijlen was Johan* Hartoige van Brabant, als Grare van Hol-
lant, by dm wekken diefelve onie voorfchreve Neve voor hem , en*
de fijnen Nacomelingen, Graven, ende Gravinnen van Holiandt, hun-
rüydcn onder ander faecken gegonnet ende gegeven heeft, dat alle dye
gheene dye Zuytwaert wt, van onle Stede van DelfF tot inden Mai-
len toe, binnen veerthyen Roeden aenbeyden zyden , vander Vaertdoe
tertijt woenden, of naemaels woonen zouden , alle fulcke vryheden>
Rechten , ende Privilegiën, gebruyeken fouden, als dieIngefetenen
Poorters doen , dye binnen der felver onfer Stede Veften woonachtich
■fijn , Alfoe verre als zijt ander voorfchreve Stede van DelfF verfouc-
ken, als daer hyer toebehoort , behouden elcken Ambochts-Heere
fijns rechts , ende overmits dat wy tot onfen blydelicken incomen, in
onfe:voorfchreve Lande vin Hollant j belieft heeft te confirmeren , te
veftigen, ende te confenteren den gemenen Riddeifcippen, Scikknech-
ten , goede Steden , ende Onderiaten van onfe voorfchreve Landen
van Hollant, alfulcke Privilegiën, oudëcoftümen , ende gewoenten
*ls-zy hadden vercregen van Saliger gedachten onfe Voorfaten, Graven,··
ende Gravinnen van Hollant, byfonder van onfen feergeminden Neve,
Hartogevan Jan van Brabant &c. Endêmit onfen Bryeve, dïe wyher»
luyden gemeenlickedaer op verleent hebben, beleefden , ende fwo-
ren elcken van onfen Steden voorfchreven van Holiandt, hemluyden
«we» op te geven, ende te verlenen onferi zonderlinghen Bryeven , van
eonfirmatien,alfoe die voorfchreve thoeners feggen, ende hyer om heb-
ben zy ons zeer oetmoedelijcken doen bidden, ende verfoucken , dat
wy die voorfchreue Priuilegien inde manyeren,, als onfe voorfchreve Ne-
ve, Hartoge Jan van Brabant, als Grave-van Hollant voorfchreve hem-
luyde verleende,·; wy confirmeren wouden , ende in alfoe verre , alft
van node es, hemluyden van nyeuwes diefelve Privilegie te verkenen»
ende hernl uyden daer op confenteren , ende doen expidieren , onfe Brie-
ve daer op behourlick ende notelick , daërom ift dat achter dyen , datby
enten lieven , ende ghetrouwen Stedehouder Generael, ende andere
Kaetfliiyden, byons geftelt, ende gheordonneert in onfe voorfchreve
Landen van Hollant, refiderende inden Haege, by onfer Ordonnantie
«oorfyen geweeft, hebben die openen Brieven vanden voorfchreve Pri-
vilegiën den voorfchreven thoenders verleent by den felver Saliger ge-
h j1 on]kNeve, Hartoge, Jan van Brabant, die welcke Bryevèn
«wouden twee punten ende Articulen, daer off dat eerfte es, dat fel ve.
puntc
Hert. ïanvaa
Brabant tim-
pende de
vryhedevaa
14. Roeden
wederzijds
langh'cri de
Schie
vande
Stadi af tot M|
dvMazt*
-ocr page 107-
                                  Bcfchryvinge
puntehiervet'claert > Gelijckdat blijcktby den inhouden van den brieve
yborfz. hyer nael volghende. ^iec m& ijet ÖOOISlJemelfci JP?iht-
itm Öatï Hertoch Johan 't eettemael balt fflöQ$ tOt ÜBOOJt 8&?"
infereert tn tuflcljen irtQeujft/ eben atJelijcft ïjet &incipae<iïe öaec
n... *s bött tot befefaeeHeötemnöefjier faooen*té α*Μ/ öaernae fcoicftt
*7i' &' ap&Oöatie faw ïfertoih f &w met oefe tooojfcen. Wy hier
• op gehadt 'c Advys, ende jgoetduincken van onfen voorfchreven Ste-
,■■ λ.-; : dehouder, ende Raetfluyden van Hollandt, hebbende die voorfchreve
Bryeve hyer voren geroert , in ^lfoe verre alft angaet den voorfchre-
ven eerften punten, ende Article yan waerde , die felve Brieven , ter
Oetmoediger beede , ende ernftejick verfoucke van den voorfchreven
thoeners, geneychtwefende tottérfeiver hoire oetmoediger beede, heb-
ben voor ons onfe erven, ende Nacomelingen , Graven ende Gravin-
nen van Hollant, belieft, geveftiget, geapprobeert, ende confirmeert,
ende by onfer fonderlinghe gratiën, mit defen onfen teghenwoordighen
Bryeve, belyeven, veftigen , approbeeren,endeconfirmeeren, alfoe
verre, alft angaet, den voorfchrevèu eerften punte, ende Article, in-
den formen , ende manieren alft hyer boven inhout, ende verclaert
ftaet, alleenlick, ende anders niet, Ontbieden daerom, ende bevelen >
onfen voorfchreve Stedehouder , ende Raetfluyden onfen Rentmeefler
Generael van Hollant, onfèrkBailliuwen van Delftlandt, ende Schye-
lant, onfen Schout van Delft, ende anderen onfen Rechteren , ende
Dyenaers, dyedit angaenmach , ende behout, of hairen Stedehouder»
dyenufyn, ofnamaels wefen fullen , dat van onfer voorfchreve gratiën
ende confirmatie , mitfgaders van der voorfchreve eerften punte , ende
Article, ende van al den inhouden van den felven Article, zy en elxvan
hem byfonder, in aifoe verre alft hem angaet ende behoort, doen ghe-
dooghen ende laten die voorfehreve thoners , ende haer Naecomers
volcomelick, rnftelickendeewelyck befitten , endegebruycken,fonder
hemluydentedoene, ofte doen doen, noch gedogen ghedaen te wefen ,
noch nyemant van hem eenigehinder,letfel,of becommeringhe ter con-
trarien , wanttet ons alfoo belieft gedaen te wefen , inoirconden , zoo
hebben wy onfen Zegel hier aen doen hangen. Gegeven in onfe Stede
van Rijfel, den.xi/. Dach van Maert, int Jaer ons Heeren duyient vyer
hondert twee en vyftich.
U&emtcï) gjareti naöer Dant/ te tomm/ omtrent beertien ïjotts
Dm 60. ofte 70 toert tot bermeerberinge'abancement / en twt*
öanalJ ban ©eiftji Itaben op oen bjceoen taaet ofte oantft&e ©?oeOt-
fcftapöefer^tatitöèeiajtiïehewtenbeöWatueert / in maniere at#
©ude Keure bolctjt Schout, Schepenen ende Raide der Stede van Delff, hebben gc-
tot beneficie keurt dat niemant die Poorters van.Delffzijn,eenigerhande guet wtvaren
veadeHaven. rnoeten inder Mafen , noch vander Mafen inbrenghen, nochnerghens
doer voeren, noch overfehepen , en moeten , wat boven een half vat
fwacr
-ocr page 108-
van Delf τ.                     St
ftvacr is, anders dan in die nieuwe D el ftfche Haven, byden boeten van
drie pont, een derde den Heer, een derde den Gefelfchap, ende een der-
de den aenbrengher, ende wie men anbrenghet vm defen punten ende
niet betughenen mach, falmen zetten tot hairen eede. 't fflütk IWbëtl
foube beefc&eeïen/en berte baer ban baeη ig/batmen befe abantageufe JS^Sft
ί η boo? be -j&taot fo fabo?abeien heure foube boen oöfe cbeten/toerben*
venoopen en
be ('rgeen boo^eoaetin ΐϊφfelben fcöanbelöchen befciaeglijch Μ) be öe rervaiieuis.
itwefic toeimgn ofteegene be albermtnfïe onbetfebegbt geraaeeftt/of fg
ïmec ©abecis&e ^>tabt/en &ae c egnen tïHebeöucgeri?/of bie ban anbe-
nbmjtengöeiegben ©laetfen bentfieeten. Boo#£ iit 't gbenerael be
b^bont enbet wcöti gebiebr befer &tabt eoncernetenbe/ bie in 't eec*
He niet bjpbec/ ban alleen binnen öen omringt) ban öaec ifêaflen
fïcecfite / bjajÊf mt naeöi töantit tatüerfcöegbetij&en (geiden togfuc*
celfibeiijch öe&ben aenciebjsfen) meeren meer rtKaeujcn bermeerbert
entoegenomen / fuichjS bat Hertoch Philips ten regacbeoat {jet toasf umitcn
een i&tabt ban hoopmanfeban en twmeeeingbe baet noeij U% bebe **™&™Λ.
bemaebtbanbebeiinquantenen quaettoifligen te mogen bannen an- S5*SiSi
becfjaif mijl roatfom buiten be £»tabtg ^e&cgbt/ bjelche SSanntf- n^üp*.
fementenittbffeöubetööenfoQlïcictelijchbJiecbengeei'ecuteert/ bat. ..
in geöa?ïe vmanbi eebannm 3£«be / betnggöttoierbt / boo?b'fjr· S™."?;
iJiratiebans&nSanmfementl binnen bepaïen ban bien- 'teeni- banncn on!
öertnbt öbefiente3ijn/ afgbanbertïeechen toaiS ban §tt reefttban ««ntdefctü-
öpötaim ïeefbanben, gebttereube/ toebetom binnen ^tabt^ «&?p -dcn*
geeöt te mogïjeV berfebimen / fonber be£boobt0 fclnilDiiii te jijn /
acbterboigöeng feeënere hettre Daertegben gep?onuncieert Schout,
Schepenen ende Raide der Stede van Delft, hebben eehdrachtêlic-
ken ghekeurt.j dat foe wievoort an ghebanncn wordt, wttcr Stede ende Ouae Keure
Vryheyt van Deïff* op fijn lijf , oghe, ofte hant, die fel wei toefien, %$&„£
dat hi binnen zynen tijt dat hi gebannen falwefen, niet en coem, en gae,
nochenkeere, binnen der Stede óf" Vryheyt vanDelfT, want.wairt dat
ni binnen zynen gebannen tijt inder Stede ofte. Vryheyt van belffquame,
ofte ge weeft hadde, die fel terftontals hi binnen zynen tijt daii-in comt,
gebannen wefen, ende men bannethem nu ende alfdanals nu hondert
Jaer ende eenen dach , dats te weten dat hi na dier tijt nymmermeer in-
oer Stede ofte Vryheyt van DelrT, comen, noch wefen enfal mogen',
op lijn lijf, - Ghedaen in 't Jacr 1472. Op;ten28*daeh ïnNovembri.
mm langen tijb naeber&anbt ae&curt / bat foobjje eenen 2&al>
H5 8p öcfc &mt 'bannen jtjnbe opf0n Ηjf/ binnen £tabt£ p*
?i ?' PifaPPtföwberm / rnDefeifö in jf ïteeren eebangbeniffe
??£cifi ,6-fWrt/ b« foube genieten befomme öan bonbert ponöen/ \Sktfli1:
fi?ï«ïïe'faiene»Ö"relftif beftrict eenen bjiiïaentefcijfen/fuichg bat 7en° ζ^
δ£ί.*ίί?·?m baii öc Sufiitie qttam te geraec&en / boo^ be foobamge m·,* tr*n.
waren bijftteöjponben. * €n&e al boe toel nw Hertoch Philips befe de7t
m'"Béim
%                                     ®WUn&en%ArP·**
-ocr page 109-
!PppiWP»ipn*P""PpP"<pP^"™t"""»"""«"BliPIP
82,                               Bcfchryvingc
&i$ït\}t m ^urifbictii ban |jet s&annrn/ foo beeï berber aïg te öoa^a
ftaötre geettenüeett·/ noiljtanö ö^utbonteBaenbe^cJöout nieten
jjaD&cbiciecttt / omfoobfrrföf 3!«ft»tiettinog&fnoeffi?nenba'tt te
üDangiicn / inbocgöebatbe S&atrtfgtrn af^DfnSaliutDban^flft-
ïfcanöt liafc wet gljc noedj acïjifrüoiriibf/s?? attctnetg ijacr perfonagte
foo geiöffüigü fpfftöni/'Dat De ^uniija^ fïifj nacmpeiiifhsfütps
ïjcl) bugten w j^óojtrn bo?ffcn begtbcn/ 't meun aïfoobet rotgrap
te jpgsjttattie en bebtgnatie bon be luftüif-toasf fkechenbe/ foo i£
hg MaxuniiiacnvanOoikni-ijck , bienaiüerbanbfc ïiepfertoietbt/en
Maria vaniBourgondie, aï£ <5?aÖe ban IfOüauÖt b*enn bOOjflfJI /
befe aecöt^boibêcïnglienoi'fininaïjban Sufliitr eüenberbtafg bet
mijt ban bannen iw^bcnbe/fuïhg bat bciijèrbom ban^elft ban,
bintjtaf allen ben genen bie ïjaftSaiuiiffftnmt oberboo^Kbtoiïf ten/
en niet obtbirerfcen binnen be limiten ba'n©cifïaiiten anberbalfmij-
U co'ttt0om be ^itat beeft mogen ooen attraperen en aenta|ïen / m
öacc obcc'acbitïaiflicaiTfboêhnafCfiriöeiïtiebanfeichcii.. IPaec
benebcti$ eonfirmeeröen befeiue bp fo;me ban en eeutoicb ïNbtlegig
bat be ^oojtersienbifingefetenenban *#eift/nocb eentgbe ban bae*
re goeUeren/ nergens in emiglje <&»o?pfn ofte X inbare-Iteerlijchb^
ben bupten bet B;^tp\3t ban be ^teöen ban i|oüanbt gelegïjen/ nier
^lrveflabeisijn öbeeeeniöijerbanbe actie nerfonneele baer ban fe als
ïeenttjchtecteeijte mogen fïaen teri&ierfeijare ban ^eift/ tngeboïge
ban alle ottbe &etHomen*o«ftumeiijc61# eetoeefï / geibch b« ïutiiew;?
fen Eeefcc bitauetffeer nïnjï'cï gebebuteert faï binben' tiibeboij[$rnbe
2ö«Ue..                 ψ:^'*τα; ?nn)^%'};}; ::^.4;: r? v':3;'ï
MAkimïliaenyeiidcMarie byder gratie Goids, HartoigevanQiften-
rijck, van Bourgongien, van Lótllrijck, vafrBrabant,vah'Limburch
van Luxemburch , entic van Ghelre , Grave van Vlaendéren , van Ar-
tpis j van Bóürgohgen ·, Palatyn, van Henegouwen , van JHóllant,.
vanZeelandt, van Nainen, ende van Zutphen, Marc-GravedcsHey-
lichsRijcxs, Héerenvan Vryéflsnt;,' van Salins ende van Mechelen ,
doenkondt allen Luiden eenen-ygèlickjegenwoordich ende' toecomen-
de, dat wyontfaen hebben die oetmoedighcfuppiicatie , van oafe wei-
geminde Burgcmeeftcren , Schepenen, ende getneynre Gerechte van·
Delff, inhoudende dat wijlen "eer onfenfeer lycveii Heeie, ende Oude
Vader Hartoige Philips Zaliger gedachten om te remedieren, ende te'
Voorfiennëop veel ende diverfchemifdaden, geweiden, ende een wil-
len , dyedagelijcksghefchyeden endegbebeurden inonfevoorfchreeve
Siedeby veelediverfchePerfoonen van vreemde Landen, ende andere
dyealdaerdagelicksverkeerden, endehantierden, mitsdatteceeneSte-
de van Neringe , ende van Coopmanfchap is, ende om dat de voorfz.
Supplianten geen macht en hadden, noch bevel, fulcke mifdadegen te
corrigeren, ende te pugneren 3 Gaff ende verleende den fel ven Suppli-
antc
Hoe verre
den Schout
van Delft
Vanghen
mocht ten tv
de ven Maxi -
mil iaën éVc-
Andere "uri-
fter. by'dc felf
«ie beoefen.
.Blijck dat de-
fe Stadt van
oudts
een
voprnaeme
Koopftadt
Was.
-ocr page 110-
À>
é ÷ é ï.                      9j
van
ante in Ñrivilegien > encje Hantveilen., dat *y; van dyen tijdt voort tot
eeuwigen dagen fouden moigen Bannen 'alle de geene, dye binnen onfen
vborfchreve Stede van DefiFbreuckich ,' ende mifdadich fouden wof-
DatmenBaii.
ç en mach
Burgers van
den, vvt onfen voornoemde Stede endevryheyt van Delff, ende op ander- *ndere. s?e«
halfmilerontsomme ,-endealeift zoo dat de voornoemde Supplianten stats iurifdi-
dca voorfchreven Privilegiën, en Hantyeften , altijts gehantyert, geu- flie hebben
feert, ende gebruickt hebben, ende noch dagelijckshantyeren?, uferen, §cdelir'4u'*
een,
,ende gebruyeken, defennyetjegenitacndeveel, ende diyerfene Parfp-
nen hy hemluyden gebannen bekennende ende befeffendc dat onfe Schout
ende andere onfen Officieren van ons en voorfchreve Stede van Delff, niet
en vermogen.yet vorder te Vanghen dan binnen den Poorten, ende Vry-
heyrder lclver onfer Stede, ende dat onfe Bailliu van Delftlantluttel
Ho e <ie Baii-
«iiten om-
necrfticheyt, ende deligentie doet, diefelve te vangen, verkeren ende
hantierën dagelijxs binnen onfer voorfchreve Bailliulcepe van Delftlant', trem deé" tv*
ende binnen dei-anderhalf mile , ende Vryheyt van onfer voornoemde dc Meefter
Stede van Delff, daer den voorfchrevcn Ban ftreckt, ende houden den fp^ldej /"
voorfchreven Supplianten, in fulcke dwangeende fubjc&ie, datzy nau- stadr? CC
welic en dorven gaen, buyten die Poorten van onfer voorfchreve Stede
noch Jumcie doen, over fulcke niifdadighein grooter verminderheede,
ende verfmadenefle van ons, ende van J uftitie. Ten anderen mal hebben
ons de voorfchreve Supplianten oockte kennen ghegevenbyheurlieden
voorfchreve fupplicatie, hoe dat zy van ouden tijden, ende haircomen
Gerecht zijn gheweeft, datmen hemluiden, noch dye Poortcren ende
Sekervoor·
reelitvan al-
oude tyden
defc Sudt
compcteren-
Inwonende van onfe voorfchreve Stede van Delff, noch eenich van hun,
ofte hunlieden goeden nerghens in eenighen Dorpen, noch Amboehts
Heerlickhedcn , buiten der Vryheyt van onfen Steden yanHollant ge-
legen, en mach Arrefteren , befetten , nochbecommerenvanfchulden d hjii ,
dyezyycmandefchuldich, of'tachter mogen wefeo , mar alle de geene geconfir5-11
dye daer op yet te fegghen hebben, ende hemlieden yet heyffchende fi jn meer».
gewceft nebben gewoenlijckgewecft, daër of hoiren heefch ende ver-
volch van Juititie tedoene binnen der Scependom van onfer voorfchrceve
Stede van Delff, daerhemluydcnaltijt goct cortonvertoogen recht ge-
k-x^^f' a'f°° die voorfchreve Supplianten feggen, Ons oetmoedelick ; '*'
biddende, endeverfouckenomindefe faicke te voorfienne dat ons be- - v.
lyeve , inden eerften tot vorderneiTe van Jufticie ende ten eynde , dat
oyemifdadige, ende quaetdoenre nyetongepugneertnoch onghecorri-
gecrtenblyvenvanhcurmifdadenhunluydente geven , ende te verlie-
nen by Privilegiën, ende hantuefteu , dat fy voort an alle die geene, dye
e correiticvan hoiren Banneover , ende nyetobedierende enfyn, ende
yedaer boven commendp binnen die plecken > daerzy by henluyden
ytgebannen werden, fullen mogen doen halen , vangen, endeantaften
ren dI voorffhrecven Schoudt ende den Scutten van Delff, of ande-
wef et»a-rCn J ^oowaer dye bevonden , ende anghetaft fullen moghen
cn> bisnen onfe voorfchreve Bailloufcepe van Delftlant, ende op
% Æ                       ander-
-ocr page 111-
84                       Befchryvingc
anderhalf myle rontfomme onfer voorfchreve Stede van DelrT, onder
onfe Jurifdiftie, endedaer ofpugnitie, correctie ende Juftitye doen maer
!èélegentheyt hoerer mifdaden. Ende voort mede , dat zyoockin Privi-
legiën ende Hantveften houden moghen, dat dye inwonende Poorters
- van onfen voorfchrevc Stede voort an in geene Dorpen noch Ambochts-
Heerlickheden te rechte ftaenen fullen , mar datzy allecnlick fullen te
rechte,ende Jufticieftaen in onfevooifchreveStede/ondcrlingh in ailiea
parfonnele , g^lijtkfy dat Yan allen ouden tijden, ende haircomen ghe-
hantiert, geuieert, ende gebruyekt hebben als voorfchreven isr ende
hunluyden daer op verlenen onfe opene Bryeven in behoorlicker fermen.
WAüROMME Wï 5 de fgecken voorfchreven , anghefyen , ende
overghemerft j ende daer op ghehoort 't rapport ende anbringhen van
eenige onfe fptciale Dienaers, ende Luydenvan onfen grooten Raide 3
dye by onfen bevele en Ociönnantien hunluyden geiniormeert heb-
ben , op 't inhouden vanden voorfchreven Articulen , ende wat pro-
fijt, fcaide, of achterdeel, dat wy ofandete fouden m0ghenhebben3
in 't confentercu of weygheren van dyen , ende daer nae ghehadt dat
aduijsvan ons feer lyevc ende ghetrouwe dye Luydenvan onfen groo-
ten Raide by ons wefende, by den wekken wy bevonden hebben de
voorfchreve punten , ende Articlen feer nut ende hoirboirlic wefen-
de voor onfe voorfchreve Stede , hopende oock dat de voorfchreve
Supplianten dye wel endedeüchdelijck hantyeren,uferen ende gebruyjieti
fullen ter eere, profijte,ende welvaert van onfen voornoemden Stede3endë
van onfe Onderfatcn der felver, Wy hebben den feluen Supplianten ghe=
gunt, verleents endegeconfenteerr , gunnen, verlenen ende confente-
ren , wtfpecialer gratie mit defenBryeve , voor ons, onfe erven, ende
Nacomelingen&c, Graven , ende Gravinnen van Hollant , byma-
nyere van eewich Privilegie, de voorfchreve twee punten , ende Arti-
clen. Te weten dat van nu voortan tot ewigen dagen , dye Burgemee-
fleren, Sccpenen, Raide, ende gemcyne van onfer voorfchreve Stede van
Delff, indertijt wefende, fullen mogen doen haelcn, vanghen ende an-
Bannifle- taften by onfen Schout en Scutten der felver onfe Stede, of andere Die-
^^Të'oekté nc,rcn> alle de gene , die corre&ievan hoiren Bannen overhorich, ende
mogen van- nyet onbedierende en fullen wefen , ende dye daer boven comen fullen
|hen ander- binnen de plecken daer zybyhemluydenwtgebannen fijn , ©f gebannea
ïuive mylc worden, foowaerdyebevonden, ende angetaft fullen moghen wefen,
di^sudtl"6 binnen onfe voorfchreve Baillioufcepe van Delftlant, ende op ander-
half riMJlerontfommeonfer voorfchreve Stede van DelrT,onder onfe Juris-
dictie ende daer af pugnitie, correctie , ende Jufticie doen naer ghele-
ghentheydt van heuren miicUden y behoudelijck dat onfe voorfchreve
Schout, ende die voorfchreve Scutten of andere Dyenaeren van onfer
voorfchreve Stede vanDtlfFj hemluyden verdragen fullen , vaneenige;
Ballinge tehalen, ante tallen , ende te vangen binnen den Jurifdi£tiert
van onfen Dorpe vanden Haeire, noch binnen de Jurifdictien van onfen
VaiTal'.
-ocr page 112-
van Delft.                        8 $
Vaflalen hebbende hoighe Juftitie , mar fullen doen aflaten ketnen
den ghenen dye de kenneffe daer of toebehoort , dye ghehouden wor-
den cort recht ende Juftitie daer ofte doen, nae gheleghentheydt van-
der mifdaet, endebanne. Ende ten anderen dat die inwonende Poor-
ters , van onfe voornoemde Steede van Delff , oock voortan tot
eewigen dagen, in gheenen Dorpen noch Ambocht-Hecrlickheden te
recht ftten en fullen, van eenigerhande aaiehf erfonnellen, daer of dat fy
alleenlick te rechte, ende Jufticie ftaenfulleninonfevoorichrevc Stede,
daermen alle die geene dye op hemluyden yet te feggen hebben fullen, of
yet heyifchenfullen willen, gehouden fal wefen goet cort onvertoghen
rechtte doeneals behoort, gelijckvan ailen ouden tijden , ende hair-
commengewoenlijck gehantyert, geufeert ende gebruickt is geweeft,
als boven verclaert is , om van den voornoemden twee punéten, ende
Articleninder formeende manyercals dyehyer vooren int lange gefpeci-
ficeertftaenj by den voorfchreven Supplianten , endehairen Nacome-
linghen te nieren, hantyerenende gebrmyeken ewelickende totewigen
daigen, ruftelick, vredelick , ende volcomclick, fonder êmich vveder-
feggen of fwaricheyt, ende in aller manyeren als dicfelve Artidenbe-
grypen , beloven wy in goeder trouwen alsPrince Princeffe voor ons ,
ende voor onfevoorfchreve Erven, ende Nacomelingen, Graven, en-
de Gravinnen vanHollant dye te onderhouden, ende te doen onderhou-
den , fonder daer jegens te doen , noch te doen doen of laten gefchyene
in eeniger wijs Ontbieden daerom, ende bevelen onfen iyeven, ende
getrauwen Stadthouder Generael, ende andere Luyden van onfen Rai-
de, ende voort allen anderen onfen Jufticijeren, Officijere, ende On-
derfaten onfer Landen van Hollant ende Vryeflant, jegenwoordich, en-
de toecommendc, ende allen anderen, wyentaengaenmach , dat zyde
voornoemde Supplianten vandefen onfen gratie i confente , éndeHant-
veften , inder formen'-,* ende manyeren vooïfchi even, ruftelick , vrede-
lick , endeewelïck doen, ende laten genyeten , ende gebruyeken , fon-
der hemluyden te doen, noch te doen doen, of laten gefchyen, nu noch
in toecomende tijden eenigerhande hiuder, letfel , ofmoynefle ter con-
trarien , behouden in anderen dingen ons ende eenen yghelijckenf jns
rechts,wantons alfoo. belijcft gedaentewefen. Endeop dat dit zy, en-
de blyvevaft, endegeftade tot eewigen daghen-, foo hebben wy oniën
Zegelhycrangedaerrgenangën, Gëgeveninonfe Steede van Ghent, m
dye Maent van Augufto, in "t Jaer ons Heeren duyfent vyer hondert fe-
venende'tfeventich,
Entte ftont onderop JeTHoy ,
By mijnen Heere den Hartoge
Onderteycker t. *
%ff·                                                         N. Huyttn.
r* ι·        tager ftont wcichrevcn,                          , .         r* ι ·
Gecollationeert jegens •toriginaeleuythancende mit een Zegelin groe^
aeoWaOche, ende accordeert mit den fefven, inkennuTevanmy ,
Ende was ondertevckent,
H, De Zyïidi.
Een Toati
ter van Delft
in gceneu
Dorpen noch
te Ambachts»
Heerli)ckhe-'
den te recht*
te ft jen ia
perlöuele ae»
tica.
-ocr page 113-
Befchryvinge
8<S
Tceckeneti 3n bfffc boege öe Jrtabt in lf e cujchbeeöt en 8ΦΦ foö ïaüöö£foö
van «oots mccc torumtcnbe / ia f ρ cgnbeUjch tot joo ff η afnfiraitjcBcn itact
Κΐί«9 fCCUfflMfiitCCeflïa-pteUitTc HCeft rjefcfefÖf« / bat Ipaww Gerbrandi
tijden,
         a'Leydis, ÜJf üiltijöf bart Maximiiiaen fi0ifetbf/5Hn&C OUbfC #?$OJ
r« n'aförrija ibtöfiotfefommijje toitkn oöih jfetifc ban t}ft €autie-'
lijtcn lïiQQÏÏtt tr üjacnemj bcfflitie tot oUfcbioft en ontofbft;
fjJjfCfBflÜchcnlOf: bat! Öffe ^taot/ il) f^n Latijnfche Ghronijck van
Hollandt flrinfcwrt / enDcöafr.Doo^fufcMiljQÏjfmarcht üreft-, toant
uv'i ntctturynicUtoo 7öfnbtcijafUfKbbfnbfpoeï§mod) <8obfcfcopben
buitenafc<IP fift'Bebouttf / 3Oouofct)t|}g0afc ϋοφ bp/ deie Stads
* 7cd«, λ Lej- heelt naer eenige Jaercnfeer Heerlijck toegenomen, weshalven een ièec-
%'elÊ /Γ*"»4 ker P°et naermaels defe deftige Verfen van dit volgende fatfoen daer op
«. uf*i, tnihi gemaecükcheeft. *
13^                      ·
SdvcmuüM * /w//V, Deljfterra veterrima falve ^
ofdve noflrg gloria quartaplag£.
J$m$ reliquis laudes dedtmus Ocljjurbibus, omnes
lllasfdine tibi cenfeo pojfe dari.
T^amquedecor e^bonis
b ajfarisdivitiifque
Non mihifinitimisvttior cjjelocis. , ]
c Tu mihi hoc terris ρraflare viderepropinquis ,
Et longc arbitrio dignior ejk meo ;
Jïuod duo temp ία tibi mirandafintjpeciei
,
£>mretines alnspulchra mage Ecclefiis.
Tantum templorumformam non miror eorum
9
ψ lm int α vtfa il/isfunt mihipulcbra magis,
£htantum depofitis in eis omatibm aris,
jguasfixas dïcJis conHat in Ecclefiis.
Ar as or natas illu magis
, atque decor as,
Confpexi nu Ha [feit Dem ipfe) plaga.
Nee ttbidauflrales de funt ejrfpirituales
Eerfona
, nor mis ordinibufque bonis.
Monflrant exemplo ^ f er mom quoque facro
,
Jiïuipotcs aterni regna temre Oei*
Simt utriufque tibi fexui prafiantis alumni
»
For-
-ocr page 114-
D
E L E T.
van
Term& habitu comes, eloquioque gr'Aves.
VevotiqucDeotfidi mortdibus
c #vo
Hu wam, vdttti fraude doloque^pij.
JQmn m ie mfigms
f braxatur Keutafaporis ;
Et multospannos e ff cis egregios,
Dc/jf, precor λ cuntfüfalva Deus dme perk lis
,
Protégé ér ufqut iflum virgo CMarU locum.
In hoc epiirammoi elar.-fsimus 'Boxhorww * {equtnttm hdne cenjuram triticum nobtsfnppe.
ditat.
            ά Ideft.itrks,            h SententiaextgttutfBttbitiirapparts.           C Tropter
wfurnmdlim . Heimihïtu terris, Vel tummihita hrct, d Lege : quifermoneqnefacro,
e Seribeatqut: i ldββ , coquitw Focabulanum vetus,ejw>d Ληηβ J W^^tivetittt&itpud
Richardutn Pafraet eaitum penes me efi
." "Brtxare, Brouwen, Br«xator. ErOUWer ,
"Bmxium Woneof Molt, Brafmt'nrium, cenMolcluiys. -
<3Tot tm narbec bebJité bailbr®übc öüojtreffeüjehöer&t ticfe t &P
be/ïje?ft mg goet o?bae!jt tm ccöcη banöe meenicijte ban bart* bugfni
genomen Iwc norljiietc boegen/in confojmttc ban ffetnere aemephe;
ninfif ban bc $aertffebfnobetï£onanbt cnbe iBef^neflam/öije-
ïiottöen in bendere ι s K.itëacr in?t bffcfieeUelOtb blphcnfaï/batbe
iètat ^t'ift met bacee Ifabeii /nodj inbic tijbenepcen nae öe raccjte
baiuUf η ugtmaeeht.
f. 160.
Bewysdat
Delft noch in
'claer 1515«·
op een na de
meelle Huy-
ièn van alle,
de Steden
Van Holland^
ghehadt heeft!
ghetrocken
uyteen oude
Regiftervant
Hacrftede-
.'•eldcvanden
fel ven lacrc.
460
2Ö7
247
500
280
205
100
1118
1500 Schoonhoven.
Dordrecht.
Woerden.
Oudewater,
Heusdfn.
Na ER DEN.
Gëertruydenberch,
Wis ir.
Muiden.
Haerlem,
*7I4
Delft mechaer Haven. 273.?
Leyden, ..
Amsterdam.
Goude,
RotterpAm,
schiedam.
3017
2531
1694
H37
470
GORCUM,
703i Η AG E.
ltëat&elanru"u bc mefï-ïB?irfTefje / ofte ^oo?t-$öUattbtf£De£te;
bm / baec tfan toa£ Hoorn bom ter tijbt «ocl> intι be meeile / rη 3Πη
albaer aengetegekent ui8. ebenfoabert in gfirtAlle aïg inöcti $age
allebcanbfrerèfïctrcnöe boojtgnarcaobcnaübtrnlnbec opbjriiarni
be. ^ni «iPciccrbfn Comeiius Mufius, fk^iojb ban 't m* ™
ïtlooRcc / airjicr binnen ©f ift/ to jiin Hattinfcn Cractacibanbe
fneïi)fpbt bf0 tijbr^ / bat ïjp in 't htmn banben 3(acre ι * 3.6. in :tj ;
Htbt gaf/ befebjöbenise Hoe ï)^te 3Mft qiboo?fη / en in jijb lonrh-
Jcpbt ie opscQttefcht / bttoffi bat öefe ^febt bc toermaftffc en aen^
lB Uet ,
fienltjfhfietöaiSbamGfOUanbthetzy, fWWI datgydelempelendie dc g:crcn30-
vewc.dealdcrhecrliickfte2ijn,ofdcnettcHuyieiiaenfchouwt?otdatgy meerflc co
yraecKt,
-ocr page 115-
tB                             Befchryvïnge
treffelljckfte vraecht, en onderfoecdt nae de goede manieren van het Volck, ende
Hou«nJ?a 'c Heylige Geloof. juichen 3tn met fijn feïffïanbiöUe ofte originele
' ft.oö?öen elbec£ bg befess %vimmt$ ïeüen fulien foerben geolUgeecc /
onbeetttfleen i0 $ng boomemeη bat mg alle beelen ban beft η Hof/
en booniacmentiijih oocftban net boojtjaenbe ©er0 / gbec in M
bgfaubetfuUenberbanbeien/ bofïjöuojeetfï met bit jeoenfoooabfge
i^ooftfiuck ηοφ berber öoo^taaen.Ifêegnicfj ttjbté nae bat tiit böojfë·
De stak Ceaetaettom Mufiusaibereerfï boo?benbacbgnomen toagfoopj)e-
fcljiebe Dieörttimliic&enenaffffoicöeujcfeen bjanbt / bie bgnaébe ge*
doch fuwte. ijèele <i>tabt berteeröe / öecp fg ijS booj befmïn bmi be 2i^onbjetijcti /
bit» Siïen. WfWtfW öcoote afeunbantie itiawn/toeberom al£ eenpltfnir uptba*
tcherlouï. re Hffcï?emct een töottberirlcftefflïieiijciiöe^iijeel aenfieneiijcöerop-
gerefen/ tööectoetóégfecKareldeV. al# <®?abebau ilouanbtbefe
^tabtgoetguti^ql) 3\jnbe / ooe&bebeimipfame bant beeft rjeboben/
ijaec berieenenbe beeiberfjanbe^gbeben en intnmnitegtm/onberani
beren ooes 'tqeneftier iecplaetfeinconfiöetatie tornt/ bat3g algfjet
v«meWmo· ï**f r fleiiefbe en öeftgöéieaben auam eenen nieubjen Vaerte mocfiten
gen maecken mahen/naer bm Hegtfcbetlbam boo? 'tllant bat fg feeanaemeUjchflen
*»« den oirbaeriDchfï Daec toe moebtenbiriben/ Tbieicfc fonöe öefrïneben/
52- · bermitjsben onncecüt en infonbècïjegïrt onbiepte bit be ottbe ©aert
altnbt fuöjeet ijs aöenjcVfi / berijafben fg ooehin een anbet ^tbilegie
cp öenfeiben baci) gbebcpfctjeert 3itttljb?ifatie beeBcegen / batfeer*
feere tigtfpjacche ai ban te ooojen g&eemaneert tttflitjen bie ban Delft
wyedeoude en tne ban Voorburch , mitfgabergbe Dingerbrouck^ roerenbe be
Touden^oet ®am öan ^'f*tot acn öm Hegtfibenbamme öbeejeecuteeri / en
a^bterbokbt fouöen bjerfcen gïjelilcft 31 jne fóepferiijelie IPajefïepöt
ben ^tabtboijber / ^efibént / ênbe anbere fijne fóaebentn^oi;
ïanbt bat npjeffeftjch bebeeit / enöjelmeteenenbaertoetebebbJin-
gfjen bie ban Rijfwijck enbe anbere inbe bieningebanbefe-lbe ©aert
Deverkten q(jjotiocn. 3£aer en boüen üjerbt otf ban Delfttoenefïaen/bat3g bin-
fcïendamgV m,1i3i *^* &? $aWjen ttucc ©eriatfn/ ntet eenre €ttfcn moójfen
•ftroj-ceir." fïcilcn in oïf Léydcfchendammé, omme bie ^>ei)ipen met iioo?en/
23iee / enbe anöece iBaecen alfoo baer bent te laeten / ecbé bit
ioaiïgftegtBent binnen Sntfel ben 16. 3|uny 1536* 'ti^eïchiii be
oojfpionckbanöeSjtuifDittieaettgaenbebe ©etiatenopben Dam ,
baer ban nocii haeöfröanbteerfïinben Jfaew 1578· een Cómraet ijei
neinaecHtutfTcbcnBurnbemi'efïcrenban Delft, enöeKtooöebeem*
raebfη ban Defftiandt/tgrne teg eibers boo^ ben bar!) fuuen bjenorn«
3Ulaevacngaasje be J^ieutoc mm / en i^ noeptgöeen effect eije-
bolci3t / bebbfnoe öe jifêafliflraet ban ©elft / ban bie tijbt af be
macht om uiïcliö in 't toerth tefleflen α ten aiien iijbeη é\0 ^ brg ten
bellen ban be &tabt bienfïicb bonöen/ tot tmt) toe aen baéc gerefec*
©e stadii-è- fjccrt eiiöf beljoubnt· bisten tufTcljfn begon be t tabt'nttmetbeel·
fiör«T« ■·** öftbanbebooibeéfia&eb^öeb?n en pnbiiegten boben anbece ^te*
-ocr page 116-
van D e l έ τΐ
t$
m töcfieiijcft Bffiuttiïiiiïi fónne) aen tfonbtii nae Dien öefbïaten
%tmt$m ncetöefïaijcnBooftitgt Derugnentueeropte beuren/en
metbeeie aenfieniethe ïfttgfen en «©öeboufoen/ ijooj De menicDie
banfarfoeneltlchefamilien entpche ^ucsecö fceetUiCÈiberciettenap
rrepjoncht te bietben: €n bi$ bectuitii De &taitt in oefen öaecen Eflharf_.
«©nberöomtoeDerom ban nieuüjgeengroeneen bioegenöe 3Iew&t/ fach en'hV
inöoege Datb'<0&er&egbt miDDelertijt öichiDitë De 8b*le$ïentljeiJbt biet noch
fjeeft&aec-aenomen/ ombaeclmifoieiieengefacp/ttocomeer mw«« ex-
meer toet» en 3t Jt bugten ïjaece iBu^en ü$ te flrecfeen / üecftöepöe ggg ™n6
ssoraegnen / tobacötg-lteetlijcnbeDcn en anöece ^ucifDittlrit/
Domeinen ca
UierontfomBaec uDeleaijen toaeten/ bg l&aope/berpanDinge /erf* Heeriijcke
pacljte en anDerfmötiS behomenbe. ^οφ eer sap hamen tot De <©o- s°cc,"acc"van
ttteinca&iespnocöeeeftnaeiïen^anötinfmthec öoegtjen fjebben
eenighe dic
berhtecten/ fuiienfogboo^afiaetengaeneenigebteïiaecaibebojcng haer van te
bau outii tuaren co mneteren ae/ atë boo? eeclï / üoe Dat De m agilïraet »ooren wa-
befec^teDebenCoiopDe&cïiepen/ ïtöopmanfcbappen/ bimta- "0norc°nede.
■ lirtt/ eriöeaüe anbere üxaeren/ DieöoojDenHmderdam, öugtettDe Toirechtv4«
$oojt ofte üfaegb-poojt aen öe"<5iUji-^U38ï)e paflecen / tot een denhinder:
emröiaöen écfpacöt ban fêertódj Carei van Bourgongie&g g&u «»**we
naerac.,de .Stoute
r öecftregïjett beeft /nae Dat fpte boojen in't
giaec 1449, ban Hertoch Philips de Goede tot ijaerber betfeecne;
ringde neoen# anöece beg ejaefö <©omei?nen in I^ïagfie ïjaööett
if öaDt/ tet faecfee Dat fp ficij booj ïjem ais $iincipaei J>aecfttöeiöiafte
Öaööenbccüonüenboo>%checefömme banHtjfeenten/ Die öefeiföe
<%3eföabbeberfiOfti <0rtnacDemaeimcntt0tï)ettranfpo?t banbe*
fe eeutoigDDuecenöe €cfpatt)tbe otiöegeieöentftegt enftoeDaentgïiegt
ban oefen $£i«öetöainmitfgaDcrgöe0 fcifgberanberinge/ en boe De
^tabt öacr ï$ ftênlettöiheri / oocKöe recognitie Die De felfOeDaec
gaerüJcft# öcro? rn-acr adoreren aen Den tëentmeefïec ban^oo^Dt-
goilanot(tebietentfot $ao:t-I|alia!2bt/ qeujcktoè'tbooj jjeneniii
yetbeginDefe^^;actaft£i ïjebbeti gbebiilwcuteett j %mn öentijöt
-toanneec eu by tont occaf;e bit aïicg i$ gjDefcfeiet / en becfcüeioe anöece
faeciïcubanbooiiebeatijDcniian BemercSen / öeeft on£ goebt gïie-
-Dacjt bet-.pjiwipaeitie öaer bantotonfe facehcnDienenDe/ ïjfecbp
•tcficilen.
                                                                                     t
^" Aerlc by der Gratie Gods, Hartoge van Bourgongen, van Lothryck j
van Brabant, vanLimbouvch, endevanLudenbourgh, Gravevm
Vlaendereo , Artoys, van borgongien, Palatyn van Henegouwen, van
ifolfant, van Zeelaut , ende van Namen, Mercgrave des Heylichs .
Rijcks, i-Jeerevan Vrycflant,vanSalins, endé van Mechelen, Allen
dcttUm
den genen die defen tegemvoordighen Bryef fullen fyen, of hooreh Iee-
Hm
fenSaluyt, Alfoodie inwoonender ende Ingcfetenen van onfen Dor-
'Pen vaa Pynnaécken, endeOoftlanders, ons onlanx getoont hebben,
'byhocreoetmosdigerupplicatie, dat in voorleden tijt, feeckeren Dam
JP                        gefethj
hóciiairis en
waer wel eer
gelegen mits ■
gaders tpt
v.'.'.tc.ndc.
-ocr page 117-
90                        Bcfchr/vinge.v
gefeth , ende-gèftelt-is gewecft buiten der Poorte, van Noorde onfer Ste-
de van Delff, gelijck als noch aldaer. ihet, om te befchudden ende pre-
ferveren, die Landen ende erven vanden voorfchreven thonres om oock
te wedeift.je.nj dat water daev mede zy mochten fchaden, endeaehter-
!deellyden, dèn-welcken Damhaddealrijdts gefloten, ende geheelge-
SoedenT-'ßç
derdara ','te
dicv/iis ghe
weeft toeter ujttoe van wijlen de HaitoyeAllbert, Grave van Hollant,
'■•onfe Voorvaderen duer.GoJc die Ziele olfhebbe. devvelcke bynnen fij-
opViVrvvier, nen leven omieeckere faken will hem daer toe roerende, ende om dat hy
vermits i^er-fijnen fteet endedie vitaeliien , ende provi&n, van fijnen, Huyfen, fou-
iSmWmt ^en te ketn* erlt*eg'Meer'ra^gen treekenvanonfe vOoifdhreve Stedevan
eh pró/tant DelfT, inden Hargeende elders, dede te veelr (tonden, den voorfchre-
voor fijn Hof vcn £dm 0pen doen, injfulcker wijs, dat corten ujdt daer naert' paflai-
jnden Haghc of lydinec aldaer wetende , 'twclcke tegenwoordelick Hinderdam
meeren leels ü          J t o                    .        , '                       ó             ,,           , , r
hier \} vdt geheten is, wort by conti.iuatien van open te doen,ende doer te lyden,loo
Delft liet ha- gemeyne, endeopenbaer, datter de goede Luyden vanden Lande , be-
iea· ·.,·■ gonftentelydenende om*n:s, fichtent cotnu toe, heeft 'tfelvc Pafïaigie
oftelidinge, ende Hinderdam, met allen gemeynen-, ende open geweeft
Ç in Ier-dam voor eenyegelicke overmits betalende zeeckere réchten , ende proffij-
Seei*Sait ten
» totbehoeftvanfommigen onfen Voirvaderen, Graven, cndeGra-
iijckhéytnoJ vinnen van Hollant, dyen Godt genadich zy , dewelke Rechten, ende
yeranJcrfedes pr0ffiten hebben, desgelijxs ontrangengeweeft tot onfen behouf fichteni
^gn^de'n"'dertijt, datwyaendeHeeiiickheyt van onfen voorfchreven Lande van
Ihehoudeft Hollant cömende zijn, ende hoe wel dat overmits die voorfchreve rech-
Ipude zijn ten, van den Hinderdam ons voorfchreven Voorvaders, ende.wy behoo-
1« b?hSr- ren ende fchuldich fijn te houden, ende te doen onderhouden, denvoor-
li ckerepara- fchreven Hinderdam vanallen nootlicken Timmeringhenendereparatien
«e te üiider- infuickcn fchyne, datde voorfchreve thoenres, noch andere onfeQn-
koudénél derfaten, haere Landen, daer ontrent hebbende .gheene fehaden , ofte
achterdeel by ghebreeckeivandevoorfchrcvereparacie enlyden, noch-'
'* welefc de tans jic voorfchreve Hinderdam is tegen woordelick by Ouderdom ghe-
fomted"*13 heelick vergaen, ende dat byfaul ten , ende gebreecke der voorfchreve
hilx groote reparatien, waerby de voorfchreve Landen ende Erve derfelver thoen-
fchide ver- res, den meeften tijdt vanden Jare zijn verdroncken, ende onder waeter
hadde.Cki tot ä1*00^ achterdeel, ende fchade vande voorfchreve I ngelande, ende
fouacn ghefchepen fijn noch meer te fijne, ten waere dat daer in by ons
vooriljeti worde, wyes fy ons by hoirer voorfchreve fupplicatie oitmoe-
Den Hin- delijck gebeden hebben, ende het zy alfoe, dat onfe lieve, ende wel ge-
4trd*mbyJe minde dieBurchmeefters, Schepenen, ende gemeente onfer voorfchre-
statineach- ve Stede van DelfFj dyewelckefeeckerentijt voorleden hebben inpach-^
çé·ç·ç voor
watpriji»
te gehouden van wylen faliger gedachten, onfen lieven Hcere, ende Va-'
der, ende van ons fichtent fijnen overlyden, den voorfchreven Hinder-
dam om die fomme van viertichpond groeten Vlaemfcher Munte, nu
loop hebbende m onfen voorfchre Lande van Vlaenderen, die zy daer af
Jaerlicx betaelen fceckeren tijdt ghcdarende ë tot onfen behouf, in han->
dé-'*~,
r.
-ocr page 118-
van II t ir τ.                    $ί\            Ι
den ons Rentmeefters Vari Noorthollant , ons ^etmoedeliek hebben Req-uefte «f
doen bidden, tot dyen eynde te*voorfiene , op die bedachten vanden de kWhte
voorfchreven Pynnaeckens, ende Ooftlanders ende anderen onfen On- {""^JIJ*
derfaten dyent aengacn mach* dat ons belijeven woude hemluydcn
te en alle «Je
Iaeten, ende vannyeus te geven den voorfchreve Hinderdam toteenen ooft-Am*
eeuwighen erfpachte, om ghelijeke fomme van veerdch pondtgrooten Jjj^jjf*
Vlaemfche Munte, dyefydaerafghegevenhebben, daer voren fyonfe Gyr4Cf den
voorfchreve Stede verbinden fullen'die ewelick, ende erfflickte geven voorfz.Hin-
ende betalen tot onfen procffij ten, ende mede den felven Hinderdam van f^jj*fjij
nyeus te doen maken , ende op ftellen , ende den felven van nu voortan iWjgen Erf*
tot eewigen dagen te hou den, ende doen onderhouden van allen noitlyc- pacht wilde
kenwercken ende refe&ieop hoeren eygencoft, ende onvermindeitdie overgheten,
fommevandevoorfz. Erfpachten. Süo öoeN wy te weten, datwy S^ieS«ï
gemerckt hebben allen faken voorfchreven ende op dieeerftwerf ghehadt leejj van jaec-
datadvys, ende goetduncken van onfen geminden ende getrouwen Ste- Jijxeenfeee-
dehouder, cndeRaide van Hollant, defgeii;χ vanden Luiden van onfe''£ervowïy·.
K.eeckenigh te BrueiTele , ende oock van onfen Rentmeeiter van Noort-te leycken
Hollant, ende eyntlickvan onfe lieve, end· getrouwe,dieLüydenvan maer oock
onfen grootenRaec, ende van onfen financiën, by;ons wefende, gene- Jj^*"
gen fyndeter ootmoediger beeden , endefupplicatievandenvoorfchrc- herftellcutot
venBurchmeefters, Schepenen y ende gemeyntc van onfer voorfchreve haeren Uftp.
Stede van Delff, om die goede ende genaeme dyenftc will > die de voor- w*ïue-
fchreue onfe Stede wylen onfen voorfchreven Heere , ende Vaider eri4e £lat op de
onsgoctwillich gedaèn hebben m veele , ehde diverfche manycrcrï,ho- requeftc.
pende dat zy hyer namaels, noch alfoe doen fal van wel in bet, tot
dien eynde, oock, dat fy te meer gehoude blyven *t onfwert der, fclver
onfer Stede van Delff,om dcfer vöïrfehreven faken wil, ende meer an-
dere merckelicke redenen% ons daer toe beroerende, wtgegeven ende ver- Het η^
pacht hebben, wtgeven , ende verpachten tot eenen eeuwighen Erf- vahdenüin*
pacht mitdefen onfen tegenwoordigen Bricve voor ons, onfen oir, ende 4«?diae aan
Nacomelingen Graven, ende Gravinnen, van Hollantonfenvoorfchre- Ι^ΧίπΊβ
ven Hinderdam > alder naeft den Noirt Ppirten der fdvCr onfer Stede ?cuwFghe»
mit allen den rechten, ende *profFyten dyernen gewoen ii te nemen ende Erfp«ciir,
ootfangen yan^fer-vv^eiijop die Scepen doopmanfeippe endealrehaa- ^
waeré , ehde vitaeli^ lydende door den felven Hinderdam , <om die *
            ;.:*■;
,e ^echte fulcdaeninghe alsmen die gewoórtUckft te nemen ,,ende
''^jf^gen in voorleden tijden, tot nu toe&c.
                                          · '·-*
i.lP!ic nilt toijsocn iwiïymtt em ïaitam ftmtn affrtcr am / ttn\$t
'
BOötföaetbni m am&ltfrn ban eeén ticom bc ang/ al^ öat mntiitw ■
w mbmnmietn ïmwctk
oiadbfit üoojfs-Hinderdam fou&e' ™™·Γΐ
jTOftcnteattficifif m mmmMiomn mm {kö fauöe Ijrfebcit tf opdracht-
ï. Si n' flï^W$ifoMrecojtiitje öf^taötbaojöcfr^oojdeelcal/ brief.
if -WW',
-ocr page 119-
Befchryvinge
te:. 8SSS5 nMtfaèSSSR enfouuc mogen terllfeairen/ma«.
toeitnobeeeren/ennocltfangben.-a&amalööomaan wiberöorainers
na*ii/ ecHffI rn ai Oan«inm»i» to«c ?p te moeten tunimten fnjooj-
wn hanaWnootitjche-tocccfien ftifim oaöerijoübem $oêïj een re.-
feebt mm Β a«f met fltii cjant^e |foföf|iiUcmn]ad,ö?p iWg
b toefen banben «oifotf teel te» opliet»» kanaiïeeiasiöe-ijntrnaien <
m bmm /
iJjoUifienenpjotoanöcn. ©oogtënwttηοφ Γδ£&*Φ
öemaecht/^neena«ï3cci'n®a»n/byen ontrentörn büQ?tib?ebin
We nes mm tóe oercelen / bat bet een fftififr tatloen bfl»«njpec.j
!acti$.#to*eft-ni&e fcaeftfefoe ^actttot fc&eibuioc / eniie^tittm^lje
fcan-'t"toatVr. fcomeüöitton't IRoflttlM cmMjpftnMM :
<©cfï enoe Ëufittoacctii uanöe &m mtmm WÜTcöabettjeh te
toeefen/ 'tuulchmt niet anbece wiboeien fjg geremebn-ett en baec
inW beter booifien, &af c nae feonit De tot be condafie a? gbetooon*
iijfhe flmmmΆ Wc i« 't .n?noe te hennen«eben / Dat befe atte bp bett
'teectoeft aetegche nt ijï opfiin fcafleci ban ifcföm i&- f anuarg 1470-
in-temwöooiDicöfBöt bansinie i^eöipueDenetc. Bocljniaeraitlt
Slaeiên oaeraa^eftbe 5>tabt beooog recognitie iranüeertf^on-
öen atoot bte tp acWr&óiq&f n*het contrau Saerltfr frwfym«leef/
cmber beefcherfe annète ê?aefïijcBe Romeinen ban Maxmiiiiaenen* -
be Maria 'toe öccoth in banben aehregen /. tot bj|boubinae w«*
rins banöe neciben bui?'eiuenbefe^ bonbevt %οψφψ)ΐ^ψ^ ■
^ebiiöcnse&etentiincfeaer^ tot mWjiï $ψΜ? *plfc 1«
nae Die t ip 'öoojfcectec aS.een groote fomtne toa*) bie De e^aef ban
befe £tabt acïijcfecïijch in göereben gelbe pbbj opgebeutt/totbe^:
ftoufban beii Φο?ιοα9 bie m $ebeclanbe» mm ηmi ft onmeh ban
ïintiaedef·
afaeeminghe
hoert·» wat
tien Hinder-
dam is
ghe
weeft.
Den dattm
vandenBfief.
De recogni-
tie weer aen
de Stadt vcr-
patit*
En weer af·
jeloft en alib
êotnütoege-
cohtihueert-
Hoeveel den
Tol althans
aen de Stadt
(toebrengt en
in wat ghety
«üegheheven
weri&c*
É^ncBeijrii JB boen taarten boerenbe / |ofi moeten naeberbanbt
bcfeifbe.*o»finiiitn« WWtalinfif banDegöeïeenbe pmnietoeb^
roin afaciofirtn/ aenaefien mMm m je fbe erhentent^ nocbtot be»
bacö ban öeben aiïe Mm mmW$i miïWffi/ ίη ïSBilHI
ban Uoo.öuï.giaecï#c^/fitte»öeöèn mm W* ^ **tctsJ asc ®
böïöetïoetónöaeötneinpi/sijnöebaecö^ boo?St Maercen^igoj*
reefit flieinanföiwSomim ofte ejcemptte beeft / ban fijne aoebecen/
SW/W«^^WW bie boo?öen öo02fcb?eben |inber,
öammoetettpaffeten/
SSff jobin ie/ au c^ufiutneiüch t$ ι tnitfgabec^ br Sïmmunme
Sanèffif§S aWce öoebecen toehomenbe 't aemwwtta Wtofr...
-ocr page 120-
van Del* τ.                           92
^cgbetuntieöan'Eepbe&eberom na ^clftRfcrenbc/atoboigcnsfbe
Veile öaer ban jijnttc v@nbet: be S^mbac |}tg-ieeriiKiiJöc&en aen be
£>tabt be j&o^iöc-fE&gm töfi een ban beoutfte g toefen/e η al lange boo?
ten Sfyant öefe $rtBbt toegekomen te Debbcnfbie ban Oude&schie,
gel jch boo$eueni£i#&lcecscninbe0|igemcltc queHie tuffcUfttöefe
^stabtenbteban iHoitcrbam/noncnbeöe^cïjoutoe tot<©nbctfe&ie* *sutbvm
en anöirjï/ öp öfïegt *;nDc &emiDöeitbi? be ïftamer ban iaeechewnge ρ«χ.«·
b?$4^acfnjdHept$giomepifn;iirr 3aer 1513· ©Pt tneicKergacte
ban accojt en fcre rccnigingö/aibaet ecniser maten aengetogen/ten ge*
nor gen hau bjcrbcn öcrfïaen / bat be 3tmbacljt$ï-ï!tecrii)chücBtit ban
«fcttbsrftöie alg born aiaf nbe £>tabt ban *©elft tocbebco#t moetöfö-- „AÏa<*ts.-
beη: ®oc& cijgmtineBtiomcerfnbefcoeöanigt)bsfeïfbctot be £>tabt i^gS
ija? aiingfhomfïi / bebbi aiii noci)niet hennen tmnecttten/ enöatte fchichocnccr
minbecbermttstimif Secretarie ban befe imbaclji^ |>ecrltjcii|je£bt/ *™d* stadt
öófmnanierennofijeenigfbe'i&egbenö^'beeiitto'e ban i^oo. be-' fö£»*j-
bnnbeη toeröen / icgDeuijosojbig!) ffbert ben 3Jare 1647, befe 2ïm- jemacides"
Μφ# ïleerlijiBÏjHitbfröeöenliaertbr/teiinaemebanbeüfcetBruyn feifsoudeRe-
jacobiz vander Duiien aaebtenbe <&ubt-2Surgctncrfltt befet^tafet. g>fte«nvr«-
3nfeecher be claratiebc Sfinnois 55 3£g M. VanderHouve * geinfe; ί™«Γ2«™
teert in fijne ChartreChrony cke, aentjacnbe be jp^ncipale peeren/ /*/ ft»* «/«·
abelenenbr Sajfaïm gegoebt in igo'lanbt / enbe üaer binnen tnoo*
tiacijttcb / öietft&iftjnn-eftfη'OttbÉW'tijden göeioooniijch/ ofte niet
getuoonïijch fcaasf te tieie-Diijfbentotalientiafbbaerben/ aiffer eenige
ommffïagijeii banbeben/ ofteantierjèfgfieeonfeni^r:ttöieröen/ o#te
Schiittaien banbe ^eerltjchcöen / ofte fÉmiae&tgr- i|eeeiychöfben /■'■'
enbe Hanbcn onber bm ^cbilttalen g!je!egcn<it.' toïtbcn &r,ïgce- .
ren SurgiKmeefïeten ban <&eift oocö benneiDt / al# Sümbaeör-
^eeren ban Naeltwijcks-Recht onder Oudcrfchie , getijf6al# «Οφ
eenWmbatijtin 't bgfonber» &tWfflmebc al ban be emfïc te ineefeit %
öiïïocbjei ban tre mififïe importantie be %mbutï0fycn\iïtkhfy§t Aniwhte.'
banBieiiandt, qcicgen 0Dfïta rt£ ban befe ^tabtjj palen/ arnbeg :H«»jijjdw
&iabtg25u$eniaccli/ maerboeïangnetoeïaen be ^tabf torgftcao= ™S,
wm i^mcbeOhfeetBer/efbter3tjnwiber &taör$r!ïrc&ihe'n öeinfe- geu.
eecrtttöfc nerferjegbe <©pb?acfj£en aengnenbe befe $iïtititlmm &
ferfïföanFiorisvan Alckemade triCltfffcn'ca'flc COWmiffC&tiflfttttiC*
bfbogen7 aen ;3itn#eef Ensei van 'Aickeinadi f öebbentie m Μ AcnWie*er*
iaccei479 ebermiföi (gelijchftg fegt) öïequabc UBcreït enbere* rijtsUod*.
öfHiröept bic boe in't^anttoesf/ nrootefcpibe/ lafl enbe berb?iet hooreude.
8f ie ben; geconfc meert enbe bernttnt &ecft te berfioopen bie Sfeerlijths
j)fptbanBieflant, Lantgifte,Erfhuyr, mitaHc^ün ioebcboo^en /ges
ujchaijei^iigei boo^ftbjeben enbe fijne oberen iaröüel^upthtenbe
?£EIP ÏJabben/ontrentacootljonbertenbefe^en ffbenticfj J^ergDen
JSSJ
öonöi fenW / a!g ög ban ftem banber ïlofjlebe han mm*
mbnt
leentnasf ïjbubenbe/ baet^ öe boen ter tijbt ban otitfingïj bm
3                      nonbr '
-ocr page 121-
94-                                    Bcfchryviiigc
jjonbt^oïïattbtsr^aerjHn «Srfnartjt I Dem«bt fcïjelbenbe mt
ilBanfiijap 1 £fflbe / cnöecctie/ öie Dg enbe fóne Snoeren öaer af
geöa en Dabben/ baeren bobcntoagfbitoocft gljeiepchem.tenober-
tïaen/ban atjne .Pamienban lieen ben*6. fEugufli/ 1483. 3£ean-
Der OJJb?acï)t i£ baer Enghel van Alckemade Jacobiz öe felfbe ^CCC-
ttjfhbegbt oberïebert aen cenigïje onlH'henbe?$erfonett fonber toe
naem ofte gfjcflacötg naem/ om booataen te g&e&wfcen gbe-
liki*aigDaere&?e<ggnentlgclic goeberm biete mogDen berhooösn
brrbjeemben ff. Wt# t' oicconöcn babttjg 3Pfn ^fgïjei baer
* τβι^* aengDeOimsjlKn en tot meetöer feecherbegbt göeöeben 31 ine $ebe
bydtoudeRe- Cornelis van Dorp , $$tm tOt VBmfyWfm ( bif Ottfttt befe tijbftl
piter* der re- ^n f t>©cift berfcjjeiöe malen Stirflemeefler tuafï)£?öt Dg ter bebe ban
$X'dis'% Ijcm oefen %iefooch geliefbe te-g5rseien/met 3ünen Regele/ 't|toeieh
j<» /mi* gtiejcf jiebe oneen en ben 3elfbea öadj aï£ 'tboo&aenbe» ©eele anbe*
ϊ47δ'8,4Γ' re ©omepnen.en ïjeeciijcfef goebeienijeeftbe^tabi mfonöeröeptlJg
^ ,éri fonnebanbernanbingbeofteöeïeentttge berhre ojjen / mltU&te&tA*
berenos bebben / en notlj meet fuiUn fien. fóegfer K-arei, toiiten
SSrècvfii &c *e $eberianbcn aenjtjn 2!oon Philips dei 1. 't eenemael befere-
xarei cemgc re η en naer ^pangien in een iüloofïer 31 m refterenbe leefbagen ae*
Domeinen Ugifuffïgcfe qaen egnbigDen / bebbenbe aïlentbalbe een gtjentp
-aendesudt j^^ t^t j^$ ^aere ratten ban #o?ionne upt gefïaen/omwtb'er-
cnt ceflïbe onHOflen ban öe aenfïaénbe te nïocjöf ή berürecfeen / Deeft
J555- f)6 gberaben gebonben een goebe fomme gelbt^ te negotferen / en bat
onber anbere mibbeïen bg maniere ban bele eningé poch öoo? e eniqlje
pareeeien ban fëne domeinen in en ontrent ^elftïanbt gelegen / be-
Fn hoe de feïfbe fpeeianjeh offcrerenbe aen befe ^tabt : <fnbe gemercHt naeber-
fei.^ie bo- ganbt be langböuerigöen ftojtelgchen <©ojlogb té omltaeη / tniTf&en
Je,ne5 aea oefen £taet enbe fijne fttcceberenbe befeenbt men / foo 10 be afloffin-
bicven IL· g^ aiti?t atbtertoeegegefalebett/ 'm be berjpanbe ^omegnen nu t b'ef-
ftttm ban btenr aeti öere £»taöt geiontinueert? en acnaöefifn be*
fe ïfeerïtjcöïjeben tot gljeen gringbé berbeeteringöe ban be felbe
be ^>tabt itin flrec&enöe / foo fal mtin^ bfbttniacn£ niet ongbei
rijmt 3t)n b'2Sfte ban 't ®ranfpo^t ban bjoo?be te tooojbe / Dier tnebe
anner tcmaciHen.            : '
ΑΛβ vae^e- r^ Aerleby der gratiën Gods». Üoomfchs Keyfer , altijdt-vermeerder
aenSmfede f^^K-ijcx5 Coninck van Germanieri van CaftiÜien vanCeon van Gre-
Ambicks- nade , van Arragon , van Nayarre ^..van, Napels , van· S^illien van
Heeriijck- Majorcken, van Sardynen , van den Eylanden Indien , ende Vafter
sToonle"- eerdenderZee Oceane , EejrtsHartoge van'Ó^ftenrijek, Hartogevati
loo Kiec de Boiirgongi'en, van Lo.t|ïrijn, vaiiBrabant 3. vanLfrohourch^anLux-
appendentie emburcliende van Gelre/Grav.evan Vlaenderen,van Arthoys,van Boue-
ΐίε^Γ^Γ 5ongiei1 j Pals-Grave , ende yan Henegouwen , van Hollans:, van
De^H^v'er- Zëelant, vanFerettè 3 van Hagenault r.v-an Namen , ende van Zut-
paciuenVif- phen 5 Priiiccvan Svyavë, Mare; Grave.4es Heylicx Rycx', Heere-van*
fchetye in
                                " ■ ■''"■*'■* *■                                                                                               Vrief
-ocr page 122-
.... van D;'i:.i;'ï τ;                   9$
Vneflant,vanSalins, yan Mechelen vander Stade, Steden, entfeLan- pynaeckcr;
den van Utrecht, OveryiTel ende Grocninghen ende DominatcurinA- daer Bene-
fien-, endeinAfrquea , Allen den ghenen, dydefenonfenBryef fullen ^°0CJdc
fijen, ofte hooren lefen faluyt, allbo om te vervallen, dye grooten het eruyt
rwaere, ende menichfuldige koften·, endc laften, dye wy ghehadtende ende Hop-
noch dagelicx draegen. moeten, foo ter caufe vande continuatie vanden Sclt*c·,
Oorloge, als oock om defe tegenwoordige Reyfe nae Spangien, ende an- Ja°r# ac acc
dere grote zaecken, ende afFairen3ons dagelicx over komende3dye van lul-
kerniiportancien, ende zoo groot zyn, dat de penningen eiiler Demai-
nc, endebeden , foo ordihansals extraordinaris by onfen goeden On-
derfaten gcaccordeert, nyet en jftrecken en mogen, hebben daeromme Aenbiedings
doen veribecken, onfen lyeven ende wel beminde dye Burgemefteren en- en prefema-
de Regyerders van onferStadtvanDelffvanons te willen kopen eenighe lSJ£SJj£
partijen van onfe Deinainen namentheke dye Ambochts-,Heerlickheyt meiMC„,
van Schoonderloo , mitcoel, oock het halve Veer dye Viflcherye, ende
ByerroUealdaer, mits oock dye Aenwafifen, ende andere fynetoebehoo»
ren, leem den Haverpacht dyedye van Pynaecker ons Jaerlijcks fchul-
dich fijn, bedragende honderteen en twintich ende een half, drye Ach- Heerp"}j5
eendeel en vyertwahngeHavers s'Jaers, welcke Haverpacht onfe voor- Van rynaec-
fchreve Stcede- van Delff,mit meer anderen Partijen in handen gefteltis keniaerjiex
theure verfeeckertheyt vande rente by defelve Stadthyervoortyden ver- j^^/v11^
fegeit mit lafte , daervan JaerlicxeReeckeningtedoene, ende van't over- fercarel.
fchot te refp on deren , ih handen van onien Rentmeeftcr Generaelvan
NoortholJanc , Item die hél ft vande Gruete ende Hoep-geit onstoebe- .
höorende, daer af d' ander helft, den Heere van WaiTenare toecomt, en-
dc nochfeeckere kleine Viflcherye'o'fte Meer gheleghen in Pynaecker, all
Belegen in onfen Landen, ende Graeffchap'van Hoïlandt, onder den ont-
fanck vanden quartyere vaeNoorthoHant*, wekker partyen de voorfchre- # Te mjet^
ve van onfe Stadt vanÖelrT, om ons dyeniVte döenë , ende in onienoot geGjttyiwn
wasbyteftaene,te vreden fijn geweeft, bycope'te aenveerden, ende />*.?.».",?«<«-
voorde felve te ghevene , defoiri'me van neghentien duyfent ponden , ^'^«1M-
van veertien grooten, onfen "Vlaemfchen Munten'tpontecns, ende dat fe Domeinen
m handen van onfen lyeven endc getrouwen Raeclt,-endeOntfanger'Ge- doenterti|dt
ncrael van onfe Demaincn, ende financiën R'obbrechj van Beulongi- ^y^wl*»
en mits hem confenterende te möoghen vercoopen op 't corpus van onfe gn bv wat
voorfchreveStadeerfFelickeLoirentende penning fefthyennê, vieithien- midiMen het
neoftwaelfvc ende Lijfrenten den Pcnninck acht ,'zeven/ofte zcife, te fj'^^jjjj
lonen, oftefonderloiiinge, fulcxals men den Coopers foo konntnghe- vcrictoaït,,
vinden, ende dat totte voorfchrevefomme toe van neghenfyen duyiênt _
ponden Muntevoorichreven, in Capitale penningen , ende hen dacrop
tedoene expediëren behoorlicke Bryeven van Ö&roye, ende vei feeckch- '\..,"..
ney t in behoörli jek'e formen. D o e Ν e ra wetene dat wy dye faecken
voorU. overghelevert., ende na dyen dat wy op dye weerde vande voor-
enrevepartyen ons by onfen 'iyeven , ende ghetrouwcn die Luiden van
on»
-ocr page 123-
S9                          Bcfchryyinge
onfenReeckencamerevan Hollandt volconaelijck gheinformeert, en,de
verfecckert ghéweeft hebben , willende met die voorichreve van onfe
StadtvanDelffvan den vooïfchreven coop volcomentlick vcrfeeckert
hebben by aduyfe, ende deliberatie van onfer feer lyeve, ende beminde
. Snftere de ConinginneDouagiere, yan Hongarijen, vanBohemen&c
voor ons Regente, ende Gouvernante y||delen on fen Landenvan her-
Schoonde rlo wertsovere, uit onfer rechter wetenheyt voor ons , onfe Erven , ende
■wertopghe- Nacomeiingen Graven, ende Gravinnen van HollantwtTitlevan vyet-
dragen;
' '          tigen, endedeuchdéUjck verk.oope opgedragen, gecedeert, ende ghe-
tranfporteert, opdraegeri, eederen ,ende tranfporteren bydefenjegen-
woordigen BryevedevoorfchreveAmbochts-Heerlickheyt van Schoon-
derloo Mittcoel, oock 't voorichreve halve Veer , Vmcherije , ende
Als mede de
voorfz» H4-
' verpacht.
Bycrtolle aldaér , item die anwaffen , ende andere fijne toebehoorten
Item dievooifchreve Haver-Pacht, dye dye van Pynaecker ons Jaer-
lix fchuldich fijn, bedraegende hondert een en twintich ende een hal ï drie
r, , . lf Achtendeelcn vyertwalingen Haver s'laers, Item de voorfchreve helft
vanhetGruk van de Gruyteende Hop-geit ons toebehorende ende noch.de voorfchre-
endc Hop- ve kleine Viifcheri je ofte meer., gelegen in Pynaecker vöorfchreve. Al-
lt m"%a" Ie gelegen in onfe yoorfchreve Landen , ende Graeffchap van Hollant,
ét
van Pynaec
ker.
onder denvoorfz. Ontfanckvanden quartyere van l^oorthollant, ende
mitsdefen jegenwoordighe vercqpirighe , opdracht, ceifie , ende tranf-
porte, hebben wy de Ambochts Heerlickheyt van $choenderloo, met
toebehoorten, ende andere partijen hier boven verklacrt 5 gefcheiden>
afgebroken ende gefepareert , fcheyden, aftrecken, ende fepareren van
den anderen leden, ende parceien van onfe Dcmainenons, vooïfchreven
Lants van Hollant Jöm by de vöorfchreve van onfe Scadt van DelfF,
ofte aftie dacr van hebbende , van nu voortaen vande vöorfchreve Am-
. bochtS'Heerlickheyt, ende andere Partyen voorfchreven te ghebruyc-
ken, befmen, endeadminiftreren, foodat hengoetduncken, endehe-
TteïHTelvcr- fitten fal, ende die Pachten ende incommen van dyen , dye veifchy-
Xich. ψ1~ ne'n fullen naAldcrheyligemoecomendeteontfangentotheuren profFy-
teu , mits datvangelijckcn , dye felfdè Pachten, ten tijde vander lof-
fingeloop hebbende die 20e voorfchreven es daer nae verfchynen fullen 3
Het recht 'tonfen prouffyte fullen komen, willende ende cpnfenterendedat.de
ν η een vöorfchreve van on!e Stadtvan Delflf ofteaitie van hen hebbende inde
üdielf in vooifchreve AmbochtsvHeerlijckheyt van SchoenderJco, fullenmoo·
Schojndcr-
3oo,
gen ftellen, ordineren5 ende maecken, tot eenen Schoudt, aifulcken
bequamen Perfoon dye hem goet duncken fal, alles gheduerende totter
tijde toe , dat wy ofte onfe Nacomeiingen, dye vooïfchreven Partyen,
gcIofY, endeafgequetenftóllen hebben, fullen mogen doen 'tallen ty-
den als ons , oite onfe vöorfchreve Naccmelinghen beft fal ghelyeven»
mits wederkerende ende eens, endetenemale betalende de vöorfchreve
fpmmevannegentyen Duyfent Ponden Munte voorfchreven , mit al-
fulckeu 'gelde, ais ten tijde vander lorlrnghe loop hebben fal, ende men
. *■',, ";" '' **                                                      r                                     ΐ ten.
Hoede vöor-
fchreve ver-
pao e poe
deren weer-
at'teioflèri.
-ocr page 124-
j Af&0i van Delft.                              $7
-tenGomtoncünsRentmeeftcrsvan Noort;Hollant;ontfangCnralI, ende
ïatSonfe ioorfchrevt Stadt van Delff, fonder coft oft laft der voor-
■fthre Sttdt, cnde ajfoo eenige vande voorfchreve Partijen, hyervoor-
;fdS5tovoorfchrevenes,ln handen van onfe voorfchijve Stadt ge-
lelt fiin eeweeft tot betalinghe vande Rente daervooren defelfdevero- ,
ι gevallede
bUeeertei, ende dattgebeurenmochte, datderefte van de partnen van boWit*
DrSntoecomeldetyden o^^lÜ^SS Ξ "β
foudemogen wefen, om dye Renten tebetalen , Sooiftdatwyindyen rcndfcrden
gevalle htbbengh£wilt, endegeconfenteert,willen, ende confenteren #m de Re„,
Wdefeadye voorfchreve van onfer Stadt van Delff, datzy dyerefte, ten>wm
-dye aen die voorfehreve Renten fouden mogen gebreecKen , miien mo-
penuinahea
,geninhouden ende corte» , aen debeede , 'tfy ordmaris. ofteextraor- tot £$ an
Sinansdyeons, ©fté<mfe1«ac«ödto
de in fauïte vande voorfchreve bede , dat zy de zelfde refte , fullen talen,
mogen verhalen aen onfert Rcntmeefter Generael van Noort-Hollantte-
cenwoordich, ofte andere toekomende dye wy ordonneren t zei We al-
foo te docoe, ende voorts tot meerder verfeeckertheyt vande voorichre- Nad
^vevanDelrThebbenwyhengelooft, ende gelooven bydefen, mKey- J^tcrilfc
■ferHjcke, ende Ρ rincelicke woorden, voor ons, onfe erven, ende Na- g»J»»J·
•comelineen, Graven cnde Gravinnen van Hollant, dat wy hen urnen de
inicmnite
vryen ende. indempneren tegens allen den ghenea dye op te voorfchreve
partijen van onfe «Domeynen, eeniehftnts moghen verfeeckert, ende
■geypoteecqueert, of geaffingneert wefen, ende ten eynde dat dye voor-
fchreve van onfe Stadt van Delffmogenopbringen dievooifchrcvefom-
mevannegentyen duyfent ponden muatc voorichreven, hebben wyby
advys, erge deliberatie als boven, de voorfchreve van onfe Stadt van
DelrTghecénfenteertendegeo6troyeert, confentere, ende oftroyeren tyfjj,t lof-
mits defen, dat zy op 't corpus van de voorfchreve onfer Stadt, fullen gg-gj
mogen vercoopen Lijfrenten, den penntnek zefle, leven, acht, orte ho'vecl.&
negen, ende Lofrentea den penninehtwaelfve, veerthyene,vyrthyene,
ofte fpfthyene., totte voorfchreve fomme van negenthyen duyfent pon-
den eens, fco fije dye bequamelijck fullen weten te cryghen, welcke
voorfchrevdRenten wyffeapprobeerthebben ,endecoüfir'meren «utUie-
ien, fonder dat wye ofte oufeNaecomers eenichiints fullen vermoghen JJggjy
jdefelve.ihtoec<itnendentyden te doen reduceren , ende impugnerenin
blyveiw
prejudicie van coopen heurluyder erven , ofte dyes caufe , ende aftie
hebbende , Ontbiedendaerom,eude bevelenonienlyèVen > endeghc- Beuuyt,
.trauwcn, dye Hoofden , Prefidenten, ende Luyden vaa onfenSes reten
ende'grooteo Raden ,-Stadhouder , dye eerJte,.-ende.andere;Lnyden
vanonfenRaide, ende Jteeckeningh in Hollant, den voorfchrevenvan
onfetifinincieni endeallenanderenonièn-Rechtemi, ·■ Jnfacyeraa, Qifi-
«yéren;, ehdéondetfateh teehenwóordicli^nde toécoMttuïu^xnttfoümc
Stcdehöuderen dyen-ditae'rigaen falVdat^'dénivooxfehrevenvan Delff, ' ;; !;
vandêfe&öhfeniecenwOofdighenopdraiirfcj tdR$$ endetrani|rt>r top te,,, s.
Ρ                   con-
-ocr page 125-
p%                                Befchryvijnge
indiciën > end? inder mariyereh Öbveh veiihsMt , doen, heten> ende
„gedogen^ ruftcUick, ende vredelrck^eii^fti^;^inft^iebmyeke^ f ;pro-
]' ($$eY«hde$'de, vernoemde, v^ri "onijsn ri^^ié^^tidêXseckeninge jn
.Hoïlant totverificatie ende interineméntepgjqgjftfcoqfen jegen woordi-
Exceptie te "g^enbrieve> naeheur forme ende inhoud^en,,wfit ons alfoo ghelyèft-,
gjieo icecket· nyet jegenftaende de Ordmantien by onfe VoorFaten, ende ons in voorie-
;4>rdonnsutie aen qj Jen geniaeft, op te condincte van onfe financiën, ende befundere
i'SÏTenS -inde.lyiaent vanpclobn in'c Jaer 1536 endezederc'indenJare veertien
;&,η contra ehdè vijienveertichby den, wekken ? als eKpreirelickgefQyt, ende ver-
«Uccrcntie
(dele, yerko-
,|»ingh? van ■
Domeinen,
claert, dat wy van doen vooitaen 5 nyet en fouden mogen vercoopen, be-
laften, noch alieneren, onfevoorfchreveDarnamen die eeden gedaen by
den fel ven van onfen financiën, ende Reeckeninghen ende andere Officye-
·.:-:■■ Ι >ί ren op te onderhouchnge van de voorfchreye Ordonnancien, de welck
^s" -il wy den voornoemden van Delff, ais defen aengaende nyet en willen hin-
ÏÏkj $$ès'''- noc^ FreJudicieren, mar hebben hen eïcx in't fijne, daer van
'gei:ète veert, ende reieveeren, endeby den fel ven den voorfchreven van
onfen fi»ancien Reeckeninge, ofte andere Officyeren ontlaft, ende ver-
dragen vanden eedenby hen ghedaenfoo voorfchreven es, blyvende die
felve Oidinantie in allen anderen heur poinften ,jnheur effect crachtende
; ', , vigeur nyet jegenftaende oock eenige andere Ordinanden, reftrinctien 9
tyia
■ ghe^oodcn,oipe verboden ter coatranen. Des toirconden hebben wy
miö-ü;! r- ;h jqï^'ïi ^cgel hyeraen doen hangen, gegeyeninonfe Stadtvan Bruefele,
"den 19 dach ,:der MaentvanOclobre , in't Jaer ons Heeren duyfent
vijfhondert vijf ende vijftien , van onfe Keyferlicke 't 36. ende vaa
onienïlijcke van Kattilliep, ende andere ^40.
                           -Jr-x
,                                                         Onderop dye Ployeftent gefchreven j ~
By den Keyfer ,.
'ÖeCöninginne, Regente &c.dënHeerevan Berlaymont, ehdevan
'MachicourcHoofden,PiecerBoifotTreforyer Generael, Meefter
"Joosdé Damhoudcre ? ende Aelbert van Loo, Gecommitteerde
Vandefinahtien, endeandere jegenwoordich,
Bndewasonderteyekent,'/
·:;., ü.:: !'-;          V* ■.'■'                           D*overloepe, :.'
r ;- f                   '" ■'■ 'i Stondtbuvtenopttnrugge van delen gefchreven/ -
Bye Hoofden Treforyer Generael, ende Gecommitteerde vande De-
mainen, ende financiën, onsHeeren des Keyfers, Confehteren. alfoo
.- - vceïe aft δ hen es d' inhouden in 't wittcvan defente worden gefur-
. neerc, ende volbracht in alderwegèn, ende manyeren.als fijne Maje-
dwutWk:
1 ftey t dat wilt, ende beveelt gedaen te worden, by defen gefehreven ,
\ ©ndeidiehanteeckene.n van den fel,ven Hoofden, Treforyer, ende
rrsL; Cecömrmtteerde, dena& daeh van Oftobry 1555» ; - :;
Ïiav-J'uvva: ■'■'"'■ : f) ·;              : \ ·'■· ' · -Endewaeondertewckesr» I i 3if10Jji>V
mangoAt «rttsaenöeöe%mU®tftWtMnm&im Sc*to??'pJlR;
der verku- j.oe in fcffctt fttttmlU m\tf^tt& tic Biertollea , het halve Veei4
-ocr page 126-
vaq D ft ι χ, ,                 iw
beVi/Tcherye, batt'tbOO^.Nbe*^/ fecftenbiattt&e JSO^Ht roof efcrfti
3&be banbe lïSaae ban jleöoonberioo / tttffcton De mobe ban Dr van1ff^<>°·
«ieutoe ΜβφηΦ ΜΚ*φΐΕβΜ&ηφ. f tem 'tZnyde vande dcrleoi
Biefen, 't Recht vande aenwaflènalöaec/ flW&ettbe banbe *©|»tft*
<§ïoot totfobe jBaje / tofgöeliiiBü be* tëecbt ban Nakoopbaiifë
*mmrenbegoeöewninbenreibcn Hmbaebte gelegen/ m toefmbt
UrabacDtii-geboige/enbc anbere gereeDtigöebfiiugt hrafjjre t»att bc-
fe $möaebt^$efcirjeii!jegöt be &tabt corojietecenDe / baet* bantë :
icööeniuoa^öiöö tneDe fSmoaeötg-^eer / öen boo?genoemben $eec
Bruyn Jacobfz vander Duffe, ifet^e&OtltSBmbatbttOt ^eijoonbec-
100 ('t toelcftbe ^taötönöec anöecen boen aen figïjbeeftjtoecbÉ
ojbinattè bebient bg öen nentmeefiec enbe concbetge oji be 3Mftg*
ïtabenargöiebteöo. gelegen. Jifêenöintnocö onbet &tabtg ÏMbï* -
ïegiengeinfereert / een»gï)eottbe3Betenban<&iJb?acï)tban feecfeer*
tiarcelenlïanbtgertbeöpteeogca/ leggöenbe bgSchoonderloo, txi
meïe&e bg be J>tabt aen geftóft 3»in / toi baten bejjottbe, al in ben :3a*
te 1390 eilöe ι3 91 -Öan eenen Ciaes Heren Danelizoenvan Matteneue,             , £
Daniël vvillemfz, e«bi eenen DirckClaefzopn van Bleyfwijck. ®£
Haver Pachtende Erfhuyr öegbetOt Pynaecker, flebbenbe b00| befen Haeverpacht
beïooneuftonöerteenentynticbllaetifnenbe eenöaif/ mjfttoaiin-tot^n3ek«
gen ^abet^totfeft&ien ^cbeïïingengiooten/baecban toerbi tegen- 3fe ηί 2».
&oa$igb afööetcqdècn / bejSomfye ban bjie ïloebeii / enbeeifnj χ opbreng»
^cïjtenbeei $ aber£ j \ tigt faeefee ban bijf en tbjinticfi bergen en een ^«chr.
Dalf lianötisi / bte eecrobe^bgbe4B?aeflfelijehbe&i betnoft èiti\jlïm<
banöe^aüec^aeötenbe^efbuö?/ öaectegengbe&tabt in reeom-
mm banöe föeeehenliamec gbenooten beeft / ben $aerben-€boi ,
Matcfit-gmt ι enbe&tmt gbeib' tm tijbe ban Oduiphus, enbe
St. Gillis jusacchten öaec uan tog 't 3iincc gbeiegijentöe»öt fwHen
il^eecBcn / aibug bigbenöanbe boo^gaenbe fonune notb bonbet* en :
acijtten fêoebenbpf fficbtenöeei en bijf ttoaiinajen ©aber>/ Bcbja^
gmbecefamen boïöengöettëegifïec daec banjljnbe/ bgöe «gtatg
&ectetatig onbetteeefcent / tn inbe ^eceetade beeufïenbebe fotn-
m hm ontrent t&aeiföonbett en büftigb gnlben 3jaecülch& ©e
Viftchenjeen öe Vogelarije , Öanenöe illbePijnaeckerfche Meeren,
geregen in m ^mbaebt ban Berckei(eit oei balben mtboojbebancfi ΛηΓμ«γ«
genaetnt isc Serr&eifclje iifeien) ö:engen oocfe naec abbenam ïmer r ι ,■
iicntencip. g^aet: en noben ^ nae&ecbanbt iiodj een Toi gfjefieit/ τ0ι «nde
bP öe 25;ugcten^ ïegs^enbe ober be Baeutote tuffeben bepbebe boe?!". Rrugshe au
öSeecen/ iöeicten nietrucn ΦΟ01 bet eenrjaee boortanbere/oota daei
ηοφbfere o^n betmee bonöectguibengtoebjengt / fuirbatU^t-
ren itmmift inbe liiibacbt^-i|eecU;ehtieb£n Oan Berckei,? nPynaec-
Ker, oofg «f Mige 0oebe en notabel ©ome^en jün bebbe«be l^open<
E^ïi ,· ch!ariRöe öan%(t Gmytenbe Hopgek,fafong e]bet0 inbeber- GrBVt M
•*t banbe Sioutoeciien nabec te booifebün homen / fuiien- hSS.
É 2                      be
-ocr page 127-
ιοο                             Befchryvlnge
i^ttUdlleettli)chin'tbb^ei^enfegaS)én/ batftetGïüyt-geidtigiem
' fkétt mijuï hoo? 't tóim^m bec toatccen I ofte eggentïtjch boo? |jet
;. feegnigen *ηfubct ijouben bet toateten / toelcbcn $wplmHwN$
tmgberecn feljttibtab toag bic brei toatec£ ban bo*n öab$ea7 ett
b'flb toeïboomaememUjcnbc Sjoufoer# b*ec tec blaetfe / eeü pge-
ïi jch nacc abbenam fijn tic etwa&e f cnbc biet ban toaö b' f enröe ift
be <$jac MiiMpsf ^ometnen en be tocbe c belft be ^eeten banWaf-
fénaerCompetmnbe/ geiijcnban oochtoei ern?cfleHiiftinoeboo?f;
Hkte ftaetbecmeit 'cHop-gelt,toag ooth een fcecnec (Φϊιοι onbet ötf
$&Wttotr& tot ®clftboo?be i&njbe{?t/ fcaf3£fafriBiecfelfëmott>
m Bopptn I 't!M ban te boo?en niemanbt teargbeperniittrttt/
ineöi iocücfjoe?eftöe aijei ^oojen / cnbefebepöe fctjijncn toeï eet gbe-
wiïéïrimiït *$i / toaecban bc boo?feb?eben tofbctïjtifte boo? foa
De hdfte beeï m WaflTcnaercn ηοφ tomjif teceben / aïbevïacfï öcrfïo?nen ett
vande voorfz gefuirebeert 3tjnöe op ben üf^ecc $2inee de Lynge ntt tpbeipcïr
HoThefaea 6£öe JHaagifiract befrc" ^>tabi'incöeaingöefcofc-fse /ban ben tlent-
èwsfoa- meeftct: bec üfcecen banüMTcnaet/ a!g pjocumticDebbenbebanbe
ren toebe - üoücijctettteïte pnnce bm 7. SHugttflf be£ SUarrsi 1660. onbtc jtjts
hoort heb- i^atibtrn €at&et binnen ö'e£taDtS&?ttflfi gepfiiTeettenbeboor£tat*
&&tl öoubec enbe Heen .mannen oi» bfn-28. S1U!|? **&<> ten brboube
banbe <êtabt opnèbjaaen ν ttëetcite boo?ffb#be i|on enbe aBni^t-
.··'.:.} 1 gtiben-al* tm gdebt enbe ont#ccfe!ije6 €rf-Hren aitan^ berbebett
Sim/ten name banbe teer Mr. AdriaenBoogaert itaebtenirgncn-
.urjiix t^o^ft^teaecmbe^cbipenbefec^^tiinconfojmjtfiitbanbe acte
baec ban sijnbc/suiccbcfe geö«]e©omeine ?n ^eeciijtfiegoebeitntiti
abfoïilt:eU)cfeaenbe^tabt3t)tuoebfl)oojenbe. Hadrianus junius, j«
$n befcu$bmge ban <$nbt ïfoilanbt / betttgtöt bat be feïfbe ïfcereit
banWaffenaertueleecsijttbe be0 «5?aben ©aflaten ofte Hecn-fllêa**
nienittiabijnfanbt baecs^öoojöetiarenCboiepfcBten/ niet alleen
*c Heeren ^uc4$-^abe-&banJlepbe« / ηΜΓθοΛί«·ί8ΜείβΛ·Ρΐινπι-θΜ-'
Tan waffc- ventukrben genöemtA4imiiitsfaibaee/ enbeocrcfttn't Hanbtbatt'
«rtiidts Wftfmtbec baec toe latinötfê siiimanbfr «Sanfen ofte &i»aewn boe*;
ben mochten: illelcn tecbtmele^ianööeaen be J>tabt töegbeho-
van bcift- men beeft/ geujeft bet jcgeMijoojbtgb iouftumeltjefe té bat befe i^aem
law·; ie,eb* fimctietif afïgbigDeptban ben Piuym-Gracf»ofte be^ felfsf bemifs
woeciigh fle/ e;bmaci^ g«befeceecttoect aen ben^ongbfien SBucgemeefiec/
sudts piurn - fttïjc en iwbec boegen af $ be i^eec Mr. Andnes .vander-Goifs, ^eec batr
(srtff, i^atec^ en#atenbaeletc. SSurgemeefierbeferMabtbiebuöefeïéet
febett tjm boo?leben SJare 1665.31$ toanneec be ïfeepMr.Evcrard vaa-
Lodenfteyn, iSOebt tn <®bt %ttcgemeefïec befec ^tat/HSeefïec^nae^
ban be ^out-©efiecge ban ï|oHanbt/bej$ aengaenbesijirbemifTie ber^
foeötengeobtineectöeeft. ^enfeifben«utbettcbecboïebtbecbecdit
rechtende het oude ghebiedtdeies geflachts van de Waflenaren over de
Wateren 9 bcwijien de acnwaÖfcheiuie JVIaenkéns, die. fy in haer Wapei
., lil ■... . ·'.' ..                                                                                                                      ναέ*?
-ocr page 128-
van Du ι ν τ.                    ιοί
voeren, naedemael volgens het ghevoelcn van alle Au&curende Mane
haer hcerfchinge heeft over de vochticheden eude wateren * &c. f Π bt * I»»j ·»«##, #:
tiatm ban WairenaerCtüjeïcBiJönneöetfdljeluptaïöWafler-Hecr) 19. t*m>
5?enobt ooch 3iwe beteethenttige roebe ban eenen bieöem |jet retfit
ï»e0 ifêafferijofte fi*K& to» tut fpjectheη bfg iBaterg toe fe|)?tjft/$e.
Öfitjch ben ojpgfmeitf η ^utfucmelieoojijijoniiicïöifeupt legt. iPacc
becicöegbe ban öe ongemene ^omeguen ban Keyfer Carei agn ban £°Κ5Ϊ3£
teb o^eai op betf$epüetööfiiw&ei!f tttojraribcw ®omrïufn.aen be
ge vin de
<É>tabt betitónöt en baet mt toert aföeiojt öetoeeft / alg ί^ί Hopgeit voorgefped-
fnWTHiiterpachtbièbettiJCfCCjfeit/ ttvtfrbf Philipsdeeerfle&ggbe* ficÉer<j'J£
naCHttdeGöede tn'tSJaCC H49· CU baet: nat Wfy ittlg bg Maximi- Scn ghe-
Haenfttbe MariaM'tÏaec »478.Cben0p Defelfbe tijbenmgele0enti hadthadde.
bebenaiji biet bobenbau ben ^mbecbam i$ aengetoeeen /b^bieic-' *&«*««»
flets laetfïeociafie bc Meeren oocabgstjeboeebt toaccn.s&oo^jïaiïtoe-^··*·'·9
ioeluube&tabtinben ^iaere m*· boo? fcét element begbiersifoo
ongeutehtó m mifetabt ï &a£ bernicit / bat nrelttoeiiicje een berbcit--
bfcfotfrctici) bleef öfUjctt in lut booittocmbe &£bibetB*befcbettbe<
M , . *
igch te firn té 300 tg &# foötfaefïelijtöa fjertïelt/ Dat 3P nu al bobj ben Deift W
Sjaece μ71, fcofórtltfbe Ö^W^S^tltlfC Oer ^bjOUnchftl wederom de den Bramini
dcfchootiftcetifeynichitéSiaiitvanHollantwas , * CttOnttttltbCff t|j JvcSem^de
beriln bet begetaifóm ben ^ïogterien ï|tfpanien/qnani Pm s Willem
vanQrrfigne3E;3j@.aW$Qubermutbanfcoaant ^c.ötevfajimm^elft enfindeUkfte
firn tefiöentie ïjouben / ai mktt met eenen ate boen oocb be be tgabe* "»*
van
intöftoietbc gebottbe^/ mftft&wWfÊ^tümban aUe be ecu • e™**.
meerbe t&a&tarJdi/ÉilS öte ban looïlanbt in?f bgfonber/beeii <2Bbele fa? ƒ·/. s0
müitn/fcfeaïbanout#rjebjoon tcaet ettinsGravtnhagctebionen te-
En wed«
iitééebenfïdïtarctttit^. ïïtt ftoebenban ben Φο^ίαφ en uyt bjeefebooj ™tdTK'
beu ©»antoocn binnenbnfe IBaKcft Hmuκ nebügjetibe i}te €tou- houdingh*
buien tiefc*&taöt'nocfifël eetmletntate bette tïcieètbe/ tot bat 15 84. Wt& van im
boogemelten ^tme %mjm■-fiaöii-Frederick.Hendrick' aïbirt gOe- WDoChwerd«
bannen en geboo^elt sijnbr/ ïtëm&tx in siw-tëo'f taêrroöeiiich bjiert
naer eè^h?
bftmoo:t: ïlMciie flacb iubien ξκί booj öe atjrfonfebfrcerbt "Han- ii^en^o»*
bentn'töeaieén/ cen&ocbiginu&etoai berdo/faftbttI footoa^ijet dadkhom
inrottbfrbej?bt^etouiibeiueh!cb eufebabeüjeü bóoi befe.^iaöt/ bie 8^weickc
beBojflmct baec fötxQitn öabom1n0:jt/eirbtenrï'vooten Hendrick voor ma'
aibcrcerfï tnijaeefitjOTibt bobt dntfan0cn.'' «arbtbcc^'ti;bt toe ü«g ««dtiivtby-
©eiftihnaemcnfaetiiafbïrrafffi befïrnut eniieberniaeet/ uiacroe "£,£
ï}obenbatt biergeötbnteetteiröefo?tUiiu bttl&c benaeren boo^ben W3S.
lanchbjiiiigm Φο^ΐοφ manöfrefcöatieüjche'iniOiibrntfntm (baec sukxdestat
öan'tügectug? ftiectiacc-nocbfiiltrn-acoWifn) mtat bmibenbe/ \8
m llaer for'
öt^tabtmiicbffibmfebei-ï bifdmefmitafiHraetti in eeni» llant ïï*-JÏÏ£~
«nptffïuftc^ebifbcn/ in betophemen ban eenigbe anbccé joncfjec
wiert en ver«
*·> ƒ bifbffe $\M en bei-mnfrb^ii'benba'eeb^ itf'fjtoutbeöbt
• # 3 '                    S^
-ocr page 129-
tpt                           Jtkichryvinge
tóidcnoor- seïuifiiin maeïop $nöoocBtïen tonoDmfen$«&**ti&ifNo^bi:
€c|iec öffttöe ^töarrJiPaöiftrait ons
om rart ijaece miisiaeieii ennu jcït»
M«p2fö tiöiö te bmnecfbfren.
hVde gi«- ifêattïonbirchtufTclieii e» obca «aeb(l$anbt be $>tabthoef) berfc&cg*
*DCfthheeft öeanUfre3&omej>mnatëfticrbobenfïaenbcrfjaeitaengehomcn31 jn/
e«eaweinog ai# naememitjchj itifcén Haere i$8p. ïjp fjoone banöe <fi3?abinne
verfeheyde $an2ÜrmfÖCrgm't Recht vanden Jj gy DTSX; Η EN DA Μ j 'tbJCUlf
j«rifdiétien tm jeaetööooiiqö'tfebett oen ^aere 1654- berfjeben fïaet oj> be
"JHRfïïS «aem ban tien bOO?UOCntben $CCr Mr. Ererard van Lodenfteyn al^c il*
rjso.'trecht bec rgbt P?e(iDerenöe SBurgcrmeetïer synbe en boen top bttfcï)?eben
vanden Lek- al^nuüj gecommirteerDe ïBaeDtban ïjacre <&t <©ro; jporp ®e«
fsheaDam.
fe <&crccbtigbegbt ban tirn ©am ofte nn banöe ^ugcherg en iêer*
ïatcnmbcn^antöU^itaecBt (üieüaerïgchgeen grootc fomme ban
isenningen opfyenac) i^mctie fauteptn een gcootööiöf^uctoan öe
grontit / ban tjet^jï/ bae^oji öerle l|UEfheng |w confent imnu
Onder wat
conditie de
Huyfen sl-
4?er gctim-
xriert ftacnè
wmn 25nr gemeefïcrcn 3Ön gettmmcrt/onöer conöttie bc feïöc tot al*
lehtijben ftflien mogm toerben gebcmoueert tot toe&erfefjgen en bfïies»
benban be peeren 2&ursf)emeefïeren jn berttjbs 7 cnbefneciaujci
ooehbat^aibaer oeencanbere geringe fuiienmogijeh boen/ ban
Söurgemeèfteren &en ftitten ronfenteren/ ooch bat eber t$tn$ haet
abbenant boo^be üêrciitnninee en aecommobade tmn^iat» <*B?oi,U
giaeciiïcreenkiegnetccorjniticmoeten gbebcn/ öeibcic^e »>eaferijc*
hen alle 3!aeren ontrent ben berfc&ijnöagb / fotiber tengïjcr bemeci
moeten öetaelt üjerben / offouben bg %$tti0im bah bien acbtecboii
gengbecoHfentU'iebfn baer ban 3P«be / öe bootfeïjjebe mttëHmÉ
getgetimmert baeroyfïaenbeacnöc ^>tabt bcrbalïen tnbê bcröetirt'
4\jnl öiebefeiföe betmjcB fojiöcrt niogöenacntoaerbcn. 'Wt iooee*
Anno 159ï.
lie Hooghe
^cerïpihljeetban RYswïCK,f)ecftbe JrtatinbcnS'aere 1*91. ban b£
Ajtëtöt ban #oiiaw/en be meikm-Mmti ban be mHw^mlïgjÊ
Heeriijckhek v©ometnen beleent / mmi téonber anöerein be acte ban öcïceningjöe
vinRijfwjjk, (tijjigcagtebanöei^ebiïegiebanbaiebeh?JH§effi45obgüertbc|i
piiïHpi aeη Defe ^tabt berice \u * )aemfcreert bat be opgerockt
mmytblim niet faï mogen ta3etbenl)eraïtenccrt:gciBnooï&iötenboï«
genbe be tefoltuie bg ïjaere éb: <2B?o: Mo ι »n befen lonenbeii. gtó*
re genoemett / nonenbe &et beeftonen bah eenigïje ieeri»che goeberen
banbec feifber ©om£inen/ fpeciatechbaer inebe i& seciaufuierrt
botuienbat Pmtn SBurgeineefieren en öegeerber^ befer ^tabt aïsf
jfjebüenbeöeljooaeSluriioicüe ban ben^Boineban i^föjpeBfnbfit
^mbarnieöanbien/albaeronberanberc gerecbiiaöfben ooch tenal-
ïentpöfnecn SaiïïhsayntieHfnbe/aeUjclöfb^nbaegb^ befe functie
aengcnomcn^eefibeHeer Franfoysvan Santen, ^iï)Outberer ^tabt.
f96, Den &aentae i'nöeη 3jacre 1596. ïjeeft bc ^>taöt ög transactie een accoit
Hygeüban.
gemaahtmrt Jonckhcer Jan van Aflendelftï&eirf ban CraïingDfil /
Spe*.
-ocr page 130-
van De l έ τ,                   loj
mwpn <f c tomtybethteecïjeen feee&etgeöeeïiebanbe Wm&ac&tiSi·*
tymifrféttiitiSLïl &nht$ gfómaentt Heer pudtgieren Gerechte"yan
Craiihgentui gtMtmttMl Η ongenban gelegen tttffeijenÖe ^aÖeti *tt*
<©toerfd&ic ar η oc l©cfï-3i)öe niet ite IBiffibetnen/ (Sïjnfen/ Mp
linden/ ntitigaöeni öe<£oo#n en^maltienbengebeien Op ten Hëm
ttift tinee ρ wc gtoaenen/en isQOjtè met alle apnenbentien c« öepen-
bewien öanöe ftfbe 3ümbacljt$-i)ee cïijcfcöept gettaemt ben f oogen-
Öan/fUifhr ftt inberÖOegeiöglen Heer Gerric van Affendclit., tiM'$M
a^oo^fatfti öiéöcftau^cht enbebefeten fythhmi ftaenöc auöang me-
öeuer^ebcnop öenmeergenMten %et enöe jilSccflcr Everard van
Lo'den'fteyri. liangef aften te bOO^n 31jn Öie Öatl Rotterdam, OP
öefe ïlcerlijfBljegt oocB gacniïe geboecfï / aï£ neöen# artbetê faeehea
om mm ijse feiijchenbc bg öe arbitrage ofte bemiööeltngb tnffeben
öefe^taötenbie ban tfïotteröam / beroecenöe ecnige anöere bijfe*
rentenbooiben Saere dij. in &et cerfïe ^ooftiinch *geallegeert
toaer in te hennen gegeöcn toert /bat öie ban ftotteröam Retentie fu-
ftittfccnöe en #j0te5 vearen boerénöe / omme ben Hoogenbaa,
<*Beöncrenöe öeti €*ebe# ofte ttnaeïfjarf ge öefïant / berBcegen 2önc*
* Sttt hier
vtert»ftl,l\i
3?meefiecen ense ilegeerberg öefer J>taöt bg fneeiaei ^ibiïegte ban
Fenig Lati»
üaece €ö. <8£. iBog. öe Staten ban ioiianöt enbe i©efï-©?öeflam/ tot Ί&ιβϊ
ηοφ eenfge Conberfie.ban Heen tot auoöiaei enbe ertentte ban öaere vaade stadt;
^rabt^ia^bf?otaenbe^upt-ï©etï3tJöe banöe Mmt/ altnaecfg i!ynicita^
tnffeben öm ^ugt φίΆΜ enbe ben JEatetfootfebe $oo?ten een gScoïvï"
Megn gebeeite öan öe jKaöe ISanöen ban be <©raef ban ^renberg/ temuytieee
^actogebanSCerfeöot "<$e, altfmeöe/ ban ^gmon ?iö?iaenftban wt »iiodiaei
<©?oeneix»egen gehoft öeöbenöe/ beöjagbenöe te fameη ontrent tfoee ££v2S5!
.l^ergen HanÖtg / enbe 't seïbigbe doen afidelven ende geappliceert gwxtendeert
(bn^ ittööen be Ujoo^ben ban b^t &?ib!ïegte) tot nut, oirbacr, ende
gerijf vande voorfchreve Stede nieuwe wereken (tebJeetenÖelifOtttUg-
Subfianti©
van liet Tri*
Sien) ende tot meerder accommodatie vande felve wereken, den ouden
viles
ie*
Buytenwech ftreckende bencffens de Stede Veften, aldaci doen verhe-
len aen de voorfchreve verkofte parthyeLandts, ende tot gherijf vande
reyfende Luyden ende Burgerije der fel ν er Stadt weder deen maecken
een nieuwen Buytewech> weftwaerts vande voorfchreve verkofte Lan-
den, ende na.dien de voorfchreve Lande vande Made als mede de Ma-
de Laenteleen gheheuden werden van de Graeffelijckheydt van Hol-
landt , ende dat medeby Privilegie van Hartoch Aelbrecht van Beye-
reii als Grave van Hollandt , HooghlofFelijcker Memorie in den Jare
1389. devoorfchreve Stede Vryheyt vergunt was buyten de voorfchre-
ve Stede ommegaende , twintich Roeden ,* ende by den Hoochghe- φ
.meiten Hartoge in den Jaere »394. daer aen volgende de voorfchreve ^.gj.
Stede Vryheydt vermeerdert is dertich Roeden breet van den Buytea-
*ip<h uydtvraérts van "den Ketel-Poort Noordt-Weft om tot den
^ootórpe!rPoort-Huyfetoe*&c.^ob.iieeft 0et|jaere€b; <&r-fflw - * ïSLu
UW P*£.70t
-ocr page 131-
Ï04                         Bcfchryvingc
rtffiuvttómmmmtn foutjecuin^ιηβφί be boojfc&eHafte-
S„RKien boo^met eenen te beriteenenfcatie©?f
ffi Sn h? StSt ü« ben nietttoen SSugten-iöecb in confojmite
. μ,w«F»»wftgoSibanaenbe&tabtföcy®mtM#a*
stfat geiiiek b, hefelöe alsΓ Heen aen Dam <tëü:#r· 3Ifêog: toaw» öWttben/
ίδ««δΏ·«ίί««β»οΙ»ϊ anbere ailöbiaie öoiberen/ öaec
?nböbenSe iiSfpt t»en be&tabtromfomban ben ^ten-toeih
S^TtóbW^re'iiPtóöeiföt toag nocötanjïbaer ban baen af
tóttecfcSf»/ toSromS'nientoegaeleneuehgrootuugtpwhen*
ferSSIfSafn / men au» ntt fonbe mogen S^ftt
Scntteöanöf Itaot febertbie tpf foobeei srooterte$«n/ nu^
KSffil ebenaifoo tenaHen tnoen binnen be iBal-
1         ;! TP„7eTeUSacn2hehanehenopteni3. Iuly in'daer ons Heerenee-
iaaöüttbertmficnt/IoanvanOldenbarnevelt. ©OOJt Jljtl be bOO/3-
lanSen ban bf »abe Daec bit gebeeite aföefBeeboi ö|«| aee-
mt acnternae boo'foo beel we öm «B?abe ban awobmD ttaewti
s i !£ ν ItóSSmeSm-eeemftt f& Dooien· ïimacrltibefenfeifoeii f$*
£35^^^                Heen mebe bg be ft^jAgtt
.taX&irePrinceva.iUnSei ïffere ban Waflenaer, MfieJta'
mmWMBfrttèt ben aenhiebenenbeanpenbenite ban Wti
nam mm/muttmSmm «eöenopbenacin ban
mWmËtfÊè^tkli Ridder mmmé m Mm
KttiKn bate ben24· »actt iwi. ^aebefef eerlij£|-
*' ν ν XX mp niet henneïtjeh bat eenige anbere «mjmcraftue pi Se
Écrvcrfcn
■ :■>■. ■' '. .■
-ocr page 132-
.. .... ·
van D å L ú ô.                      éï$
^Â^/^,^þ^ç^ÀÀ«(ñÃößÑèßÃßßçï^ïç^ÃßïâçïçÃâ€ß«^ç/ * f-/v
ßçboojtrcffeitjc&ijepi betre ie boben gaen / Beeft in iiemibben ban J-JJjJ*
tot bf e t^bi toe albttë begrepen.
DELPHI in Batavis.
Onegofatidicisoraculafaggero Delphis:
_ , i^üt mea falfiloqms mtënkthübus hdch
iAitheretrefponfapatm do civibus* & me
Relligio, Graïum non beat iflefuror.
Jnfelixrapïdü üawavitotafavillis
,
Gw» rgKi, erfimpiexmlmfipammaforem.
Condüterat tantosfecurd oblivïo caflts^
              "^
:.»Þ ë
1 \ Cum Patru media cóncidit urbe pater·
Mitd rides Hijpane > wiquoquenommisumbram
Cemimws, atqmiHacadePhili^pe cadü,
Tenalesammasmmorfem infintis acerbat,
"tyehdÏÏür ac petto tegidfamafoo,
Nttnc tü Beïga hos unofub marmore Martes
l\^d^ke, 7{afi?vü nomina magna domus:9
xMaurmum j tatremque, Ducesï hacnuminafinjïÏt
'
'■
?riflWfêfiaresterraBatavaVeós.:' l!/' ';';-'
* f'Seßl7?é^sWnmumâßerkgemö- quid horre s
i;"ürCahaberf énpairijftmerisuitoradefl. * J' *;'
. J®e!c&e eerteecherten bmfóib&et.ConftantijnHugens*8aebtg- „#£"¢
fee ban üootöeet ton Mm ban^aiöney; aiöwtf in ÖééñÃÖ jfr0*^
'■>-.-" i.":,'.; öi-i V.Lii"i. 1<jj ijjjj »i!J§jiO J^i»*ijT-'ii«é ,«r. ·■ * "'T' _
>|TBentweématïdatick beiiy fintsdatick'téenémael\yas, ....
^En^eeris'üÏijn' ipüjfebhetö* &ehwentélen in d^afsi
            -            *) Anue
Maer.4anckfhcbl>'*i,¥agf-y^eriek<bfn4eid0orgerefen,„ rr>;>Y;.U *53 ·
Mijnielv,et| dubbelwaèrci't He^oyêrjipplclêwejènré, - .,,■
                   . .
Eti komt myniet Vanïacr, ioe moét dekuype fien
Die Vriend en Vreemdelingh moet laven en bezien,
b É ö                         'kHebb
-ocr page 133-
io5                         Bcfchryvinge
.        *kHebbgrootct?r'F/7wgchuyft,foo lang *i de Moorder doogdcj
(*5> Anna Die my en mijn' gebuert verradedick /f j ontvoogde;
»58** ;^'MaerjSpagnen^'tbaett'uruetjick.hqWjdcfchageboetc, :t
< ?it.::al
■h^n,i; Envooceen'.fulckenVa'ereenlulckenZoongevQedt.                ·. 1
VierdeE o o f t-S-t .u c ê.
Inhoudende Befchrijvingevan alledeStadts Ãïï oude als
nieuwe Gebouwen^ende Vppr eerftvan h<^ Raedt-
Huys, daer na de groore Kercken ,r, hare oudtheydt
ftichtinge en op-bouwingc aen wie gehè-y light en toe-
gewijdt, midtigaders eenige Vertellingen haerder mi-
raculen en woiiderhedeii ; reÜquieji en koftciijeke or-
namenten en ;ciei;adèn> ,6©ç^ß.Ê3€Ã..ïá^å5á^ß^3ç-
tien, cosftumen, en ceremoniën, ten laetften hare
vcranderinge met koftciijeke Sepulturen en Epita-
r
              phien. Soo pock van de Cloofteren Ë Conventen»
Capellen en aïk jCerckelijcke G,eftichtijp»in en aen de
Stadt van oudtsgelegen, haer ññ-komft, voort-ganck,
wat voor geeftelijckc Ördens daer in gewoont hebben,
verfcheyder haer eertie oorfprpnek en inftelhnge,
maniere vankleecjii^ge,en gebonden léven, alsmede
eeoige Reglementen van de Graven, tegens den onma-
tigen aen was en baet-fucht defêr !.Clpofl:er, luy_den,
klachten van rechtfinnige .Mannen, over haer fcanda-
leus en ergerlijck leven» tot eyndclijck de veranderinge
;3der Religie, de pilgeringe en plunderinge der Kerc-
ken daer op is gévbigHfcy deClooftereiygeruymt en tot
behoef van de behoeftigen en andere"goede gebriiyc*
ken gemaeckt;. dae&na volgen dan de Hnyien en Ge-
dichten tpt het Chrifteüjckgebmyck van trooft en on*
, derhoudinge der Weefen, Siccken, Krancken, oucfe
Luyden , en alle arme menfehen , van gelijcke aÜè
pujJlijckc Gebouwen tot tóeltUj&ic bèhöcftigheden
4*,ftt
-ocr page 134-
van D e ι f τ.                    ίο?
dienende, hetoude Hof, Gemeenlandts-Huys, Doelen,
Magafijnen, Stadts Poorten, midtfgaders Anatomie
ofte Auditorie van de [Chirurgijns , het Collegium
Theologicum,dc Bibliothece en de grooteofteLatijn-
fcheSchole , item alle Hallen vgemeene Koop-plaat-
fen en Marckt-pleynen , noch eenige Gilde-Huyfen
en particuliere Gewichten, en onder- tuifchen by defe
alle fooGodts-Huyfen als wereltlij cke Plaetfen hier en
daer eenige Wetten en Ordonnantien tot defelve Huy-
fen en Geftichten dienende.
IMjoe-toeï menitt boo&aenbe/ oüttourcïc^gcBïtttïJ&pihtc/
enbVacloobmeeetu»en·, foanneer men bespelen/ w
Inleydinge
tot Stadts
Racdt-Huyj,
^^m*n, oriootieren/ <sionbenfen enfjeinpoeplaetfen/ en al
bat mmhcimme in ύφ feiben boe?, geefïelijeè/ ofte htp$ jigö te
bntrntiahrpt / al te bed gefaciïré en te gtooten autöojite Bt öabbe ö£-
^^Swr^oöntoai in eeninet-banbe «φΜ D*
jftfkMPSü Wen / pAMtf om baec fc MMiMIS^
eênföe mWre «Bebouu.en te noemen / en boo^ af te fielten / fuUen me
toni fMienbe) na-btdgenftetöoeteremnenjan iMmJi
rjebenbacöbfcïje^tebe-bcf£b?öbersf/ · WëMèMl^%Mi
ofte R Α £ D τ- Η υ Υ s l m Set Dooft een &uicip«ffle #!M$fc
bebeetfinaö/ oebiebtenppficötoDeraibetanöerefteeft/ ensemch
atetoaer boojaue Deanbereaebottbjenöeflitbtenop-gerwptW
boo? bét laten naen; baec beneben? ben ottberbomofte eerfte tntfei*
Ungebecfeibe^orifibetetenbe / fïaet betbaffêttbe^immersfefter/
bat banbetf&tabtg Α tt)bett ba» ben begin af öen een »rgg
nlartfe móet 3iin fjetoeëf! boo? be ^pner-regeritige barι ta! A«W/
bie bet Klnöfn befiiet ober bet gemeene beft ban men Im&mm
en foorais men in eenige ^>tabt / ötegroote $M*WMÈl&Ml
■fwvgthm
beeft beginnen on terecljten/ ^3t;n onöettonffeit/be
öaebt-fcusfen ttieraebtertocgen gebleben; W^ toaer me ban onfe
*tabtbanW-rt» nefïaen beeft/.beabe av ηοφMmmm
ïiemtenonberbinben: iSeele sün ban geboeien} en toiflenψ onfceti
anoerltjVn fïaenue houben/ bat bet on bftt ^oo2bi©eften touthban be Choor-straet i sf getoeefï / en bat bermibtë men ten tnbe ban
«&?aef %m be êerfïe / in be onbe fcoBanbtfebe €b?ontjthe * ïeefi/
MtfteritHi
'Befchryyinge
van "Dender-
mendetn vtv-
/chejdentcutoe
Mefchrijvmg*
van Jmflerd,
inFol.
jjjjutff.
T>w>d. alle
va* vcrfrhej·
deiAnihcurcn.
t. Verkeer-
de opinie,dat
bet van oudï
op den hoede
van de
■Ohoor-ftraet
gefia en heeft,
* Groot
Qironijel^van
>Holitmit,fri.
div* 20»
bati een groot fteenen Huys, ftaende tcnden die Choer-ftraet, op een
φ z                                boec
-ocr page 135-
ioS                          ' Bcfchryvingc
hoec vandor ftege, baec ^(U Wolfardt vander Veer, '# <£P>?aben
*'icri*. Süöuo^aii enobetfïe tlaeöt * (öermitg fijn ütoierrn fcreaes £tattë ®o^
en a8j.
384, ^crDt^ jy^ibilegtcnifn fijn onrebeujée Jbc&attingrn «n ^dmingen/
ban bc Sjngrfctrn'cn öcfcr 3£aW / boobcierk gcijaet 3önbe/ tbil*
inibe epnöeïjjc&f Uit öoogb-tymgenDenooötcnmnterttebjeefe/ bg
naciitenontijbe onberben aficgöc banbcn <S?abe fclfs? pccfoonllicft
bgïjemïïcbbciibc/ naer EüiaiM buüjttnl en b« bie ban ^eift/
* Goutr
Ch-onijck)
met incemöiuc ban booten in ©fë-fefcugtfn· on w HBafe acïjter-
öaeit / * en tot TOft in bé ^tabt gcfa?aci}t aijnbe) met be ®?aef
;."et7i74i'. bajion-gegacn/ βη na ccnigö oproct en Dooge bjepgementeη beg
•24Λ /μ, boiciï^/in n?e fentte ban be %aêf ter beniïcr ugt-gebjojnen en öwbe*
itjrö om-öföiacftt tutecöt/ on $t. pieten* bagij / ben mfim Hugnfli
c hron S? <o !2 99· * fuicït^ bat ïjet tüfï geen bifpupt f η ipDt/ ban ottöt0 albacr ter
rein praetfe f f η groot ftoaer <&tbovto gefïaen te Seöben / gelilcn be ftm*
«den daer bamenten baer onber qcbonbrn toerbenbe / alji ηοφ 31 m ütyXsimn*
IZ' encnWGe Κ *Ρ#^# Öft WjUP*1 &ci ^tQttt $u^ f°uïlc $tt ö^eetf/fean
bouw op de inunmge&oeïen (fonber be# cenign bef$egt te ontmoeten) boo?
fenhoeck^e. ai0 ηοφ neen nlaetg oïmneren. Stnbere 3tjnbet Detoeiche ïjet baec
Sen iS ge- fc0^ fjouben bat bit C^ebouto en maniere ban een Mot en <$eban*
* UjtyWtèfo öan ouütjs.tie haften aijffittcöwtsi toeaomenbe/ foube
iffimmftf öJöer bötjen mtffc^ien baneènige&amer#en©ertréi*
Hf η Dabben/ baer fp binnen beJltabtBomenbe tjaer toe-gang en re*
traite Bofïen nemen/ aen-itefïen befe piaetfe/baer bic fêlragebte nooj-
gebatien i# / aï ïym een Steenen Huys, en in be aube iSiün-Ctnontjefe/
aig mebe in £et €ïj?onöcme / alber-eetfï geb?i«&t ter <&oube 1478.
fhJtïïtT m een Steen-Huys * genaemt iücrbt/ tuelcöc benaminge ban ovfotë
03btnarfif becflaen toiert booj een <i5ebangen-i|ng3Sf/fci)iinenbe fttlr Bjt
*'^·, öernregen te Rebben / toanneer patticuüece ^ugfen ïjoo&aeng J)iec
te Sanbe / nocD meerenbefïji ban öout getimmect tnecöenDe / en be
^ifefen ban fleen gebouint noeg feer raee jtjnöe / e tym be <©eüancf«*
mm fai^beja? onoec anbete fonbectinge ban nooben JjebbenbeJ
_; , · met fïeennecfïenbJierben/ geüjeh men nocD öebenbaegö si binnen be
^taö ile^ben mi <©ebangen-ï|uj# mben^ïict <3rueljt-^n^fïafni
·*?£*:-Ï^^Öi^ttlra-y^tii^h ööo^t noemen % infgeitjcfiii ooch in
' .           sEeeiattbt / han gebbfecbeert toetben / baec ηοφ in berfe&epbe ^ti*
bériïjeteebangen ^n^ftmnelöcn tntt ben naem ban't Steen ge*
noemt toeebt / 't geen ijiec ooeS felfji in befe &tabt (geïijeït ö»j aen*
(ïontfifniienfien) ontbJijffeibaec tueï eer gebwSettjcRtégeöieefï/
fuïcBjs bat befe opinie/mijnen nebunchems/ ban noctïmeecbec gratie
- ^ fcfïtjnr te öebbeti aïiÈ toel be eerfï boo?gambe boert boeö i?oo? mön
nat't / fouöe nocötans? geïooben geen ban begben / maec %&mms.
Njment- ^ygg ofte i|bf aeioeefl te 3i)n / en bat men baerom bie oube fieene
óftc HeVvIn aBanen-feï)ilben bet hertogen ban groot SSegeren eertijt3$ooih m**
de Ghvca. tM ban i|ottaiib /tn anbere tt$thmmfrH bi mfte ergmaer^ banbe
Λ -Α.*·-,
-ocr page 136-
van D ι L ι τ.                          109
**uefrtï opt>efeifjw gvoittfiaenlie / koel eer foo &intien aïsefbakten itt
bare kw$ m öebac&tenifTe ïjeöben boen fïeïïen / ooch £tebenoacg|)£e
ten m$m ïitt'·. ndo^tnaei 4>et «fcBfer^siv-ftot be&aiben tiet &taöt-
tëitjjji/ enbe be <©ebangen-iugfen (W öier ttoeenjareη) oöthijitts
cpfg en Uate ïitobeiinaen / foo bichtoitë binnen be &tabt onamen/
baer rcfibentie enbe èetttïöf op namen/ bujcnenbe onbee anberen
ooefe uotreheninge* wa. 1350. bg beg <®iaben ©ent-Bleefïee batt
c *
>V;' V\»
$ao?o-#oiianbt/ eenen ¥mm perfoenre Zones,berantfooo2t/toaec
in fehere declaratie/ nonenbe eenige berteeröe nollen / op mijns Hee-
ren Huyste Delft, &g eenige peeren met baren <$ram en #>ttite/
des Dijncxfdaechs voor Afcentionis dach, doemen Rechtedeover de
gevangen van Roofenburgh,&c. * ημ iaeïcfte Ömjfïnge Den 0ent-$fêee* * Si»
tferban Hoojb-ïlöHanbt (namentnjch öeittch top $oïïanbt infiet Gmf>M*£
booHjoaftbefeg ssoecniïïjebben berbeeit) pieetjfi tetojoonen/ aïg
nocijte fien i$ tig m ban ©outboeben / in be genealogie bmM&
töeneg/ aïtoaer ηρ t&eefhenbe ig ban San ban W&tmtg/ fcie te
imjbe babbe/ gjcwffrouto jpatgeiete pertaut/ <$rf-3&oe&ter ban
Bartelmeus Pertaut, alias van Caftello uyt Luycker-Landt, Rendt-
Meeftervan Noord-Hollandt, en berbOlgenüe berber/ haei? Moeder
was üytén Stamme vander Burgh te Deffc, daér Bartelmeus voorfz.
* idm !
wbondejendeverkf^ghs'Graven-Huyfingealdaeri&c. ·*·''tÜJCÏcHna
ö*ffinge^naf-neminge banbe anbere nebeng-fïaenbe ^aer-tailen/ m«8?
foo ontrent in 't miöben banbe eeutoe 1400* moet wn&\)mili
en öatticböo?f3. aent-$©ee1ïet£ ban $oo?b-ïloHanbt/ ban oubtg
aitijbt inerte ^elftDaer Comptoirge&onben Rebben/ biycntoocft
bactüenebengtmtbet$?ibiiegie ban Keyfer Karei, bootenen on£
* Siet hg*
altepaü-Étfhomen- * 3£aer-en«üóben\$mön geboelen/ onberber*
betecincie/ bat Bet'J&tabt-^upjs ban alle tijbenopbet JilBart-beibt/ ν8*&
ateöeouaemft en in 't mibben banbe JÊ>tabt gelegen beeft/ 'tmeich
Huyswaer
oogenfibijnïijföaf tenentenisi/ ttinfehereonbeföenrenbefer.iStabt/ ten aii«uij-
aï£ booj eerfï ugt èen ober oubt Jfteuc-saoech / naer ugt-foijfingb eenis
den seftacn*
öerftemeecÊmnocb in be eeutoe ban öectien tjewbect gemaeeftt/
uefïaenbc in ttoee öonbert ö?te-en-ttomtiöb ^rt^cheïen / toaer in
berftbeérjicmaicn u#tD?tie&eujefien foetbt getoagt) gemaeefct / niet al*
leen ban ttoee <$ebangen-ïfuefen / met be namen ban ben Ouden
Twee Ver»
steen en Kieuwen Steen ,maer 00 Ch batt berStede-Huyfe f η 'sHeeren- fc^eyde Ge-
Huys, eithifin'tbfffonber/ bgeenigetnerbcnbe te hennen acaeben/ E'
pacc gcjtacn enbe gelegen /ooch berfebe^be arttjchelen gebonben haWcn't
wecbeube/ fpitiaitjcheenigebefer^uöfenconcermcenbe/ aïsfArde. stadt-Huy*:
xGv. Öacr gCfenttoerbt i Soo wie gedaeght of béfet wort, müft&tu** s'Gmvcb-
dagh bewaren, als men die Kloeke kydt aen den nieuwen Steen, beyde' uyï*
van Pöirt.dinge óf vanGaft-dinge , ten ware of't Gerecht niet reede
en ware,foo fouden fy verbëyden, ende foo wie by der StedeïHuys eenre
-ocr page 137-
C'i'ï I                    '               ,T. ï        ''S ί, ]■■;'■/
il o                    »         Befchryvingc _
* owrf. r<l$M oa fijns gevoeghs dede, verbeurde 2.:ftuyv. «*- ligt ]6oeJcl*èt$ iaetfït
*#*«» v*< λ nocft f enige fef)öbun?e #an b'oube *r nuóubi (&?pt. af te rjementé/
Eeuw e 1300,
* Ihld
Art Mi,.
tÜCÜftOlU Artic.. 174. j^ejpbtg^gt;\y^rtsiooge)>ie4tmen^]ieWa^
genen djq hier binnen met Turven komen; te skoppe,( teitaen op Marckt-
veldt Qoft-waerts yanfenou,dcn Steen, by ^ftuyv. * &acr-rn-ÖOitf 13
Artic, 180· Voorts fpowienaerder flaep-clocke,,als fy derde warven
geliiydüs op deftrategaet ionderLantae.rne, die ial die Schout leggen
op den^ieuwen Steen tot des anderen daeefrs toe ter miffe fijt, en dan fal
* nu
Art«i8o.
hy den Schout» gelden^. ftugw$ ΛβΟφ Art* ιβ5. -Voorts en fal niemant
ontfaen, j water van den gpten van der Kerekj iby;3Q.ituy vers, en nie-
rnant moet werpen noch$2iieten aen die Κ ercke,aen £)aecke,aen Glafcn j
noch aen Gaft-Huys ? aen der Stede-Huys, noch aen 's Heeren-Huys,
*.fyd
by i4,ftuyv. * ©iwc-fn-faobcnöffeïieurfn in be boigenbe agewtoe
^anöeectienii.onb.ttt/toibetomgerenobeett m geamniieett «oerben*
öe/ iSfOnÖCegnbetcnOOCftgCliatUeert/ dat MemandtgeenmiiTche of
onreynigheydt daqr ftahek of komen, magh, moet dragen op 't Marckt-
yeldt tuifchendernieuwerKer.cke, ende der :Stede-Huys, by 6. ftuyv.
te verbeuren by;dagen ,en by nachten dubbelde boete:,>t reirhtevoert ofte
halen j endehierfal mgnvier mannen toe fetten ,.,diedii bewaren fulkn»
* sutcude by hareneede.^ ©pt ÖJflchf lactflf WMittalleen af te netWtt W
jfcw« va» jjat |jCt Marckt-yelt (a\0 ïjebbeniie baec nacm ban ®tM aiber-eecfï
de Eirnef
1400« *ó't-
unie dt
Schiuwe en
diergeljjtk**
tsirtic til·
Het oude
Gevangen-
Hu ySjWijer
gelegen.
'ί ' ''■',''
Έη het
felfde in
beginne van
ie eeuwe
ï40o al feer
oude geweeft
enlangh ge-
ftaen te heb-
ben·, fulcks
dubbelt ge-
coniirmtfert
werdende»
baer ban ge&tegen) até boe nfóe tftft apnarent in beele anbere nïaetfe η
oochïjiecnocb Dtigjfftabéga e»be onbettraet ö^^Stcn $ml mmtmt
eenen bafleiöth te befïngien/ bat ïjet^tadt-Huys on tjet J^ateftt-
beibtftaenbetoag/ igetó ngtbe boo??geafiegei|t:be ejcetnpeien mU
betojj0rebenen/no|ienbe benouden Steen, 'tfeif&e mebe befibepbelijcS
gebiefeen tjeeft / toeïehen .<$tttpti &tm met alie.sappacentte/, bet
feiföe eebanaen-^ug0 i$ getojeeft h bjeicSerg aengaenbe betmelt
inecöt in fjet lijtbiiegie ban Hertogh Philips, toaec be bi? in ben 5a*
η
1436. $n boo?f5- Jllüatcht beibt (bier naet noeijtebefcijnjben)
aenbe ^>tabfeteree«t/enbat niet alleen ter ootfaeche ban fekeredienften
by deDèlvenaers^en hembcwefen, ntaet OOth.fpetiaïOeft Ombe vry-
wüiige reparatie, s0ie fa tsaren 80|ïen aen fïjngebangenifTe groote*
ujch^ 3ijnbe becbalienen bemaen gebaeη öabfcen / beöaibeη ban bat
u^t ben naem felf0 iian puden Steen, (öie toe nn fefeeclijehen toeten/
op ijet ilKarfht-belbt geftaen te Rebben) genoegïjfaem ontoeberinje*
hüijthl bitjeht ött <©ebangen-ïM0 niet afleen $U oubtfle nan be
tiöeemaec in futj feibennnaïöan feecöoogm nubecbomgetoeefl tt
3P / foo foerot fulchsr baec-en-boben be tyt aen-geroerbe ^iniiegie
KaDUeru'.oebt geconfirmeert ·, toant in genaïie Ijet boo?otmerbom
foo betbaileu (geltjtè t)x} fe»t) enbe bergaentoaji/ bat bet b? be ^tabt
moefïegereparfecr enbe Hctflejt toerben/ foo m 't by geöolgeooe»
noobtfabeiijclt / b^felbigebaeral lange te booten gefiaen te moeten
fiebben: enfoubebanbetoaerfcöijnïijciilïeoninie/ mgnsioo?beeiji/
Otli
-ocr page 138-
van D e ι, γ τ,
XII
ontrent befefahe toet hennen toefen/ bat mStadt-Huys miDtfga* tstrt»
öerg ben Nieuwen Steenaci)tcc aen tien Oudenι steen aen een geïjeebt/ H"y «a, .*.
WeMato^
ifpprlS^^
öénijeVjjetömht/ tiet notoirenifeenrtiiijt"&1|i / benon-game ban lietgen. «s
öttbeaf-óbe&janbe ^p)t-#t#/ notö tot oen faetlten toe aeti be
$oo#-$ijbe te toefen pletst/ ai# simbe Det beeie gfejïeren&e beebee*
Ifnge ban Gamerenentaertreeftenbefrjï «Bebouw fitoeieftetsi mug-
ten in ben grooten generaien bjanbtban p> ^taöt noiïjtöai'en blo*
ben ftaeni&an otibtgbaer na aenjjeiegt rnbe gcfunbeerigeroeefï/:
mbgaibien bit ffra og oen1 ftoecb ban oe Choor-ib iet''t jbtatit-
^uöggetofefl was/ fouöeaiiparetitelijeömitinetiaeiti Ut ■&*'<$ !)?ö« „W3thcj
mjchetoel gefpecificeert flamt beiaii jï men bet felfbe nopt anberg alji Ksk°vP„^
Stede-Huys ofte Raedt-Huys tmoemeu getoOOH% Ö^eeii/ üleg choor-flraec
tttenfoubehennen bermoeöen 't bit «sebottm 's Graven, of 'süeeretfisgewceft^
Huys getoeeïï·jtjnbe/ ben ffiimèüetfeifOe/ ^|Ptföe4IÉ fi$W ' ' ^ V
banbegrootingeofteberöefTen^öaibe/ttietbennaeitibaneen groot .> ς Α -Ί'
fïeenenfituyggeQUali ftceert ttïitbden/alji sijnöe mifbaniöe BMeÖ in
f ,;
bietijben geiijeSöefegt f^) ηοφ leer onöemeen en pet^i «et-fleSenii en
ttptmuntenbe bebtttjbï nïr/'t-toeïefi anoeré abuferenbe / bet feifbe een mcyh-■
Steen-Huys boen noemen fyuft/ öcïtjcö örn J>cD?ijber ban'tboo^ R«.nde con-
noembe <tBaut$ ·<%οηΐκ fe "b^n ooth fefotft ütt&mfrtlif&l· m ί„ 2ÏÏ3JÏÏ
genoeöbfaem öiijtlt/ op jjenómtiife tjeiijben/ öjaïitö|>tiÖbieerTl ίχρ van
t ge-E i
befe tféeafie/bénaibeit be ^2aef/'%er ïfêoifaert entré Die lifeer ban bér ^^nGmn
IBeer/ abufibeuicit al# ttoee onberft&egbè #érfoonen noeibenbe/fe!Kchromjk,^i
bieïiepbeelek op eéngoec Steènhuvsmoeilengaèn, daeïfy'terftont weder;
üyt-genomèn-woïdètti en wolden beyde ■ye^flagerf 1 waiit die Heer vander*
Veer,di<e woit van-ébnenmootènStönii^i^erlomen j;èndehy wort tot
eenen Iverifterirytge^
defgéKjcl<s,érin©elVw^
maérhy géKefhem'ofHèmHaer niet om bh w aer, &c, * rbéiiafë Of ttoee * gout,
^erfoonenbepbeöeèanöeiminüebtoanöfber ittéeh:bgfónber «Se? c^m.>,·*.
banöcn-ïlu^geieét toieröen/enbe bat be ^?aef mibbetértpt óji een-
anbf t Ppp$ tiintientiefe ^tabt f^n öerïjlijf öf nomen |abbe>fufthjsi
ï)6 fenfeiöeftl)Wseima^neertie fteotien / of mïiTcWn bbo?ne>.
meene piaet iii* bïe eenüoiibsöiie tübt atfoo ξίύαϋκΗ onberretpt
të/batttoeeeetaneten^berKeertieUirligenaemt/ ben èenenojjtm
ouden Steen en benanberen opben nieuwen steen nebjaeljt toeren l en
bat be <B?aef flcft baer en tttftt&en ón Éö eggen ïlmfnuie ge'egbt
s Heeren Huys gcretireett tebbcnbe en o«i|joubenbe toa#/ afnge*
«terclitijorBttoee^tbaiigeji lupfcn binnen befe^tabt/ ai lange
6oo?ije<ifop-gentèlte &nttjjéüfci? tijbt (beiuerfKe ftöjiift fotben 5|arè .
*4?7. itulin}?; aeüjeéfif^h/ btetrienbegbe (aeïijih gebieeifcentë)
mmm naem öa'n j§>teen w tittiïeerben:[ao bat bit ütDteiijeïi iw een
-ocr page 139-
ÏI2                          Befchryvingc
aöttp#M mifïeebtoge Bati ütüQtnomen mtbin / ie weet betoijl befe
»tvtó üptfo^e b)? ntetttahöt ahberg on fopbanjgen raaniergeiejcn torn/
^rbctert; «, ritfer boojhaetig üan betiiaen töeroén/: BatWn-ïicer ïtëoifatt. ban
«oidt y tëti&ttcfiïertot ^eift bpaebjacöt $gnöe y öetoiji met tic <#?aef ber*
' *r -gefeïfeiapttoa^ / töeöném xm!$ISi m etibeonueötoöngen Deeft
laten gaen/eti bat fg in Dier boegen ecjjter boo? confufïeen tumuite
öa« bet onroerigft boieh bebieefï &möe/ öoo? een toegnigb Öiüt» ge*
tö eceften lotjatjen öp een^n^ ban fïeén/ 't toelcftöe propte CDaotitjcfe
ffiï pieten fioa£ /on ben bo'o^. ijoeiBban be ^fjÖoj-^ttaet/ onöer-
f«-itifTffieiïbc mutinatiemetrenttiecttoe-nemenbe/ öètilfue^n^fet
,,, en ieer ïtëoifert aan bet mul epbeitjih Mt tyeefleitiche b?egge*
mettien öaer net ge egfiöt tbietbt. <©cr£aiben ïjiec meöe befïueten*
tre/ tütilennertcotttoen/öat onfeöe#?oponeetb^jïeïïtnae/t>efonim(i
r :- < geoo?beelber# toet be gc3aoeggïtKiific of be beouaemft enbeltober-
taèifteob- een-ttomenbefai mogen gefaouöen toerben: tentMrcpemanbtnocii
jCaie,dat het injt tjeiboó?-^f-gaettör dtcact ngt öe cefeeni%^bah oen IlSpti fo$
Huys op den aiiijaet βρ j^gntge onhofM b£ 's Heerén Huys „ acngaenöè eenige
c°hoCor-vftrnaet ïBecbtg-bozbcnnge öernwbtmmA:. en ihfonberöegt rotm öaer na
foo wel nieu- bofgenöe öt;f-ien-tnegenttgEi!ïe Hirtöchel ban bet ouöe fteur SÖoeen/
wen st«n bacrgefp^oocfecu ïöeröt/ nonenbe gemfïnueeröi en gearvcfïeeröe on
ils Sin11 't togöenbanör fójocfei ie compareren aen ben Nieaweq $teen, öaer
ficïïoude i «etfo«tit*iöiiïenmtiotiffelt^ihe«/ pf mïlïcinejibefett nieu^eu^teen
konnen be- m'cHeèrenHüfs'StiïpMüilttoeionbèreettbarB^eeeenigBt/ en ge*
;tepeaheb-'π)ch armeenï|ti^foubeSeilnttcn getoeeftjyn/ criractïjacriict?oeött
**! <£Sebom» o» öe η ijoech ban öe Choor-Straec upt gemaecntDebbett/
ttt fttïcher boegen / bat bert 0B?aef aifjicr eentge fêugfmge en H^nara
tementen öoöi fpri feïöen gebabt öebbenöe / bet anöere gejbeeite ban
onberenmet cenujie üBCöangêtt'Mupfen en $erchet$ öerjlensimbe/
nap öoben boo?' een Μ en^éfbt-bancïi i$ flfeanptójecrtgejöoe^p/
aïbjaer men ojöinatiö öeBeecfcJace fnannehbe/enbe öe $leeöoi>e!*
fh ^inct-taïen öoerenbe öM/ en bat atfoo eygentiijcècenaecïit'
M ï|ü^ ofte een piaetif foube a^h getoéeft / baet öe ^lufïitie geljanbt-
ïjaeft tmé geabminifitf eet bJiecbt I ttJéet: ober be ^aben aft onnec?
v ftc iaec^tecjsbjace.ngifleit/ toeli&e Üu&finpe ten ϋ^Γφΐ^j»e ret^cete
ooch bWcMbeTOp foube.$βή genoenu gefioeeO;;/ ^engefjen bet na
tijbtjs geïf jjemïjepbt al groot' genoegi) geüJcefW/ al^ fafïaenöe bei!
1eif0 obecHièbïebenifieiöer^en ifonbamenten/ albaec noe Bgebonben
bjerbenöe tbel bjie èrben ban tamelijcSe gcoote lugfen: ©oo^ bat
banket Stedc-'Huyé ('tttjeïtfemennuaitiJbtfefeeclijihiajeet/ ten t$*
öe banöefe ftéticen/ nebetiif teouöen ^teen qnletJl^aiPaat fym
gefïaen te^cböen i miaMm wM #oTi,tie jm &ta$m MmS^
3ört bet'ojtjonrieect ö'ewecit \Mw foubeii anbère baec4iMegen.lion*
nen in-ojengen/ boojfetfï/bat D'bngemeite rebentngen ban ben 3fa-
reboo^fj. nie't u$ m bwlï/ bat &et cfttitert ober öe <*Beba!igeng ban
;                                                                                     ïiofeni
';-
■-S
-ocr page 140-
van Dr* ι-f τ.
wi
fiWeueri/ altoaec bt? eenigc iteercn o» ^jMSSffifeSS
t no&en kctbcn gemaecnt: en Setgeen ïn een en 't fel Je mWgm
be öoo2f3. meuren / toerende bett nieuwen Steen, wv acngaenbcpet
Stede-Huys baec bi? geboefl&t & /,geeft on* aen beuanbet. aant op
nitm een na-bibcnifien/ of oefen nieumen £tecngeïijtl* booj-öenm
«gt-ocieBötii/niet toeï/temeec öef't&tcbe-Stt^ / brocte** μ m
, maiRanbct ft&ijnt gelegen te&ebben /iarmibtji albaetban tiiebrgöe
torgen* een befonbere facefein een WrtptBei öffP^octoη toerbt/
„'t toeich enoerimtiï geen W& altoos «οφ fatjben ban w fo we wp
nen gebcn / en *t geen on*J geboele in Oefen tneDe ηοφ aï|an tonfic*
«teren/#bat oen 8 ut&eucban bet boo&emeite eoutfxDc <fl&ongclife
.inOeb*rheerbeo|iinie3Pttbe/ bat tfceepeeren$er pncen<©ebatt*
<®tii-m$& toiecöcn^eïcpi/ toeitfee <$*bangÉtt-ï|u8fett beebe naer
, onfe meeninge ontïet JlBarcBt-belbt gefïaen öebbenbe / ober WW
.|ïccniïetoe^cnïtï>itot4emahcai>enlic,«6oo-^^wct/becc-tio®*
, tan* (öclötkanoere getmjgen) $e<* ïfêoifert bajtber Bm inw?
feifrijan met ben <8?aef bertoaitt&gegaetHpbe/ ϊψϊ**ψψgp
cpnöe outfanöejiDeeft/ Me* bit Igwj» op ben Uoech banbcbootfa.
^teaeuieminber cettia&<©ebange« ïtmj* / <n te t««rtiet t moor«
wem ΓφοΜ ctetöee fl te m ban be ^?aef/betoelche na ^efe^ntpeurg
mr pninge gêfenareett^öbe ban fgn «tëberfïe fcaebt / tomtpbcï» \W
ecjjter te ^eift toa^ ontöouöenbe / fonbec tenigcfiiiaetfete wcmett
m fi?n felben genoeab berflacnbe. 3HHe toelthe befe jittongetojfTe
ionjeiturenetLöiffinöèn/enfoobaniaöe bccfibWenbe S«wtwcn
tooojonfeooaen/ anbarcntfonbemetfrgenomm$pgebjeeft/ mm
Um grootrii aetnitienfen »?anbt in ben 3|are 1536. aHc befe <©*■
botttoettmrti>cfi#enen$ajrtercn/ ifcefc&epben en ^Documenten
baer tn berttfïcwc/ niet baboe bernielt/itt aiie$ in pw?ttt-i)Oopen ett
aiibeberanbert/ eibter moet ïjetonftnoebminofmeer aengenacm
5en / bat nomoefe fceuniffeboo? om té ober gebieben / fmt* "!P w
nocö aitnüt fcöcrïötH moarb toeten ten tijbe ban onfe Booi-a^ubercn
aiDier binnen ohfe&tabt/ tmftsaniöe ïü«Pfcii gctocefi te s^n /«toclc*
fierfcbetótjskebenett een gegelrjcïina fpntoevallen/ en goetbunc-
Scn examineren en obertoegetiwacb / boebanigbbiemcriinatoafr*
fdjiJttlijchöeubt aen te nemen / en tegen malfiatibercn brrgelwRenoc
ctt Obec-fcn-ftomenbe »n/te* ti it toefinbien bet mogeii jch ΐ$)ίαΜψ
b?e» nabetinogcn benomen/'t geen on^be oiifepibare ü^erbeptonti
becEcn in befébertoecbefenojie berber ontbinOen mafb.Wbanboo;
foo bril m Bebbe η Bennen na&eurf n/beiangc n5>e 0 iflmmf,fljJf*
OCntDeet ban bet eetite en alberoubfie öaeb -mvé HW^PS
«HeeniiKKnoctjeentoepniöö fp?^c« banbc boebaniöfecBtbcölaett^
boo^gaenbc; bja^een fraeg groot «Seboutona oe onbe bnjfc aen m
ai3eft.3ebebanfict jj^areht-beïbt/ in'troibbenbanbc ^tabt/ebeii
e«-tegeowc'
tierom in-g««
bracht kta
deftpreaU-
Bk dirputcc»
Befchrij-
viupcvanhci
oude af- ge-
brande Stedt-
H«y»,
-ocr page 141-
.τ Beicbïyvlnge-
:élitfciüctt U'tw\bM$t QepMtt öatt ö^t licfjaöttgcïföm/o^ectt
tftfeneironbei^betöepimït f ftt&Mrow mu ce« jjtooté fctnjmte
nanaUe hantcn bnw «entitfom «o# uwn en wanbeten / fcebbenbe
waMom -j fyn an^anch acn bc ^oojb-jööe / 'tiBeten nietenhanbebentSënbm
-Jëïd?^ toat'tifWnen anbecg gefefttet te 39η/ of moeu> acn bc <©ofi>3Eöe (bact
tjQord-Jiijac be fitftc nntteeifteecuicncc en na alle metUobeban öc ©oüto-ftünlï 'oj*
*«> . \ · ·beatctttcivee Ιβ) ben oirtcn &teen tiie itabertmnbi tot f Μ int öe*
maeeist te 3?tt/ih.oftw<e&ocb^li^bfWaijS.3gnbcin7H^V;itfiHtoc
men öe &tcbf-£ugfcn nocfi fo groot niet tttaccfetenjg' &?Bibf ti-$jtr.cn
om bare aroote en aenfienMthjj^bt tot öc tiso^e en befte nioetfc ge*
prefereert / leg etötcr nn ggtnor g&far m- in fyn bier Ham / en paffeer*
De \xm; een tnagnift)£& «aeboutu na biou.be tijben/ toaji \3oo?flcn
Befciirij- niet een fcoogen entneec alg gemeen tsaren Mwwl- tojaet op foo
Tinge van het tüioehen-geipelaig in Wen tijot tn geïjeel ^ebertahbten ($t*
BÏvcrawerck W*fetf* &éi Öcfalié noetenbcrfcfölett ) tntjfcDten in gantfeï) giften*
eertijdtsop xwk niet te binben mag/ ben geieerben Georgius Braumus ·. me in
denThoom 't bectin ban be jföeberjanbtfcbe SSccoecteDe? feif# ^>tebcn ticfiett
HuvsStadt" W^ beeft ong onber anbeeen eemavnweg ban onfe J>tabtoocfcbieit-
7 * aensaenbe oit uefcDeyt ιιοφ na-öelaten / toanneet jjg f&ekenbe öan
ijCtrefelijtfee l^atÖt. Spatiofumi?ampliffimumifloppidi forum■■',.■ c«i, /ï-
GUtörhntdi in latere, perauguflaö" prócipuaBafüha > Öerb0!ejen|i baer
noci) bï^boegbt / Ó& occiduo Senatoria domus , fplendoyi lóngè maxima
exijtity >pr.&ctlfe\uru}<2in en campanaria harmonia confpicua, quacele-
br'tum nuptïarum tempore't dumh'idem forum nundmts hebdomadariis fre-
quentaturylepiddexeyceturMufica, qux> uu epulantts innuptiis, )ucim-
diffima fuavitaie txhiUraty ita vendentes tmentefque in forum dlicertviM-
* Gcorg, tur' * Ach de Weft-zijde is het Raedt-Huys gelegen, zijnde èenvoor-
•Srmn.Th^t. trefFelijck Gebouw met een feer hoogen Thoorri, en in/de. felfde een
*rM· 3· *·*9·Γ ver maerdt Klocken-gefpel vvaer op foo ten tijden van de voörnaemfte
Bruyloften,als welop de weeckelïjckfehe Maiekt-dagen,eengénouche^
lijekenfraey Mufijck werdtgepléeght, 't welck gelijck het de ΒΓηγίοί?-
gaftenovét demaekijdtmeteeh bevallige foetighéydtverluftight, foo
fchijni, het van gel^cke de Koopérs en Verkoopers ter MarckV aente
Brandt van
locken. ©U0 Dabt bit oube <©ebouto ficl) een ftetupmen tijbt nèr>
>
't Stadt
Huys,
toont/ enten bienfle ban Politie en fufïuie Haten öebmgehen/ tot
bat bet in befe onfe <&mtoel löeberom anbermaei (uptgefonbect ben
Φοοηι; cantfeb en gaet booi|>ugc en bïam beeftonben toierbt*.
üjeïeften fc&icheltHUn bjanbt in öet betöoïgt) ban be onbe ^oUariöti
fcljc <t$?0.nijefte onbecanbetén oochbermeerbettboo? eenen N.de
C>fök, éectiibt^ b3öonaeïitiö& aïjiicc binnen wmi <n beferboéaett.
bjetbtberfjaelt t den 4. Febtuariö defe? Jaers iéi8. is den brandt ge-
'konienm't Stad;-Huys tot Delft, wélckén brandt foo geweldigh is ge-
weeft dat die genoeghfaemhetgeheele Gebouw heeft terneder gèleydt,
niet tegcnftaenëe alle fegenweyr j den Toren met het uyt-ncmende
■vv ■■ ■, . * :                    . J                     '■•■;-γ·*        Voor-
-ocr page 142-
van Delf t.                - il£
'Vöofflach-{ wiens gelijeli men' fétiqüaiijckfGude kennen vinden) is
'behouden'f gènoe<jhbuytÉ;n alle hbope> toforidërnéyt door de neer ftics
heyt van eenenVranek Dirckfz. Marckfchuyt-voerder.1 η plaéts van't af-
gebrande Stadthuys, is weder van nieuws een veel treffel ij cker ende heer-
iijeker a van de grofïC opgebout van levenden ftcen j volgende het ge-
meen fprêeckwoort, dat brant niet en verarght. Diëigelijcke ongehtck
van brandt géichiede oock ontrent dëielve'tijdt aen'tTchooné Paleys
binnen Parijs'. ■* ^it ijS l)CtCje f ή jHmwnfft bjanbt 0ώΙΚΜρ Ww
* Tweede
fonber eenige berber omjhubictbeben/ bocb öoorfoobeeïmjtmEne ««/·/»w-
©jifnOenbiibefentpötètööeivMeeftenanöereotiiie bejarrbe iup' J^iVi?*
ben bebbe hennen öernemen/ontlïonbt öefewe in'tmibbenban u3L·^^
be bolle nëebt/ten t»be en bato t'oojfj. boo? onbctfïcDtióBcptït/ naer g*<^#*.
jm fföeen bJaren be ftoïeh in be ifêeeg-ïüimer (bte boben aen be oorfpronk
■SiuBfe-ifêW Qttam Ontrent ter piaetfe baer nu feciTclfίί Comptott enber d« »>«»*«
S^oiseniBertmfi-itaine^febinten atëböenbe£eeretat»eö)a$} niet Χ?ίΙ?"
foioouulbioljofnoeofto^ftnooitinoeijemptsnnije/ ai te bloot en te moeden
b?s'bigbenilaen entoeberc*maen-gebonchti flut* begon Detöugr «!«»ver-
fijn kacïjt te toonen en öien b?anbt baer aen te gaen / be «Bebange η - Ε™ 'ί
ili^fen toaren jupft bier tnbt met óebanaen^ en ggfetë toelboo?fien wyïΤ»νϊ
ban bcmelchetiet aiber-eerfï ontbeeftt en getoaer getbo?beniMerbt/be0 wees-cmer
nten ïjaer aenfïowg ïjoozben fctjjeeubJen en Hermen ban benauwt* ««s^het
tfesbt/ b?eefenbe bat fe ftoaetber pgne enbarberboobtfoubebjben Ε^.,
ais fe miffcljtfn berbient babbrn / baer in tegenbeel bit gebaet iup(t
be eeniajjfie beöoubenifle gaf eeniger barer ieben/ toant onber be envoortsn».
sebanöengooiBtineebtcberi (biebeji boobfêftlmlbiö&bjaren/ en ?cnrverkla;
^er-lange öaer fentemie fouben omfangen tjebben ) be befe oecafte ESSSJSS
gamïcb io£rh b^geraechten mant befefc&icheliliBe berhonbing* rifch,gewij«
geboojt/en ben a'armaengegacnsBnbe ban be SBuröec-üjatbtenge* sefteIt·
f
buectê tonbom't ^tabt-^g gelegen/üïierbenbe <©ebangen-uug-
fen gctocibigerïjaiibt opgcfïagcn engebjoochen / foo om ober albo te
Rennen / m Omihfpectie te nemen of baec geen öetcaebt en ftfWBl·
be / tinbertuffepen ble baec in blaren atë ifêilbe ©ogeien npt be-
naubJbeno!?enbeiiofttöerbenbe/beïobenbeooe&toeloatfóbenb?ant &«
albec-ba^crtï fouben beipenbrn^en/geraecHtenihbefouieböojt eti
boo;t/ en ontfnanten aïfoo bubbeiöe peritulen ban baec ïebettjï e^nbè;
geen hiegne onttfeite rite gaf bet alomme aen ben gantfc&en SBuröec/
ais? men öoort icöei oer a&erbfpbt een fcloifee &oo?be / bie baerge*
u)09n 3pnbe mceni^bmaei b^ bargö tot bebebotie te roepen/ ai^nti
SÏLfiBpfèbantjaer ffiffltenb^anbtbjairriiirifp» beïHmjfenaerij
bejöoo^-inueban bet JiBarcht-beibt/ toaer op bet getoirtbt tbag/
. toietbeh alle met ^êegien benauwen / 'i)ièr fagb.mett be leflt&frf
öoben opoc tinnen enttebojfïen ban be baeeften fitten/otttbe $ej?leh . '■"' '";
geDuntigïjtiatteïjouben/ en met bet een contrarierenb eletnent ticjj
attoemrtooebenbeiiraibtenberfrinbentbetfbt te benemen: Pffeiöffi
fi                 te
-ocr page 143-
ïlC
vinge
Wt getoeefïban traet bat bCMieïcnbe eiemem gebitprig fö bitöft boor!
tic oogen/.en geigth attt gapenbe in bc heel te wW en ban toeetal-
termetéban befleifg npttyaecaenbe finooctt eη-bamp geijjeh atë met
een ï©oicitbcbccBt te toeröen! öan onOfceiJtoifeöen^e fiethen en
onmatDtigennebenjSijemettbeJen u^t ije&ugfen gerebbetj We men
foto ontrjbenjcf ι enontjertoacjjt met Sftaecfeeti-matten en anbettupoö
on 25ecricn moet* toerboeren en betjnigfen / terwijl men be bet*
fc^ieïiteJifêoe&èrsiDate ftinberen.ttgtönegen fttibbe/ootïiatëboo?t-
öïnc&tigö, fagft berbèrgörn 7 einbét karnen be arbegberg met öe
lange 3iabberö aen- toefen / om tegen öien grumeiijihen blam ηοφ
opteniimmen/eninbicn tjetmogeïtjiBtoaecbientoobengloebte
fltflen ƒ tot bien^pbe fagD men oor&ban alle hamenDet flater met
m urn emmeren oberbiocbigD oen-öloepen-».. foinmaΜ $mtf<$t
llgBtwakal^^
öe ^f-beVïöinÏiéiteö -ifecJ>ili3erBen ban bit fpectaSèi ter gcbacÖtenifTe
gemaecht (tBaetö^iooiheencneöfn^anöhenW
benifTen onoerme öebbe} ten genoegtne nottjuetmtjftn j ben <$oom -
(geujeBectoi)? tog Dennen gedoogt.) boo? grootc naetftigfeegbt enoe
hioethtegfn-toeer/nictfonber lebcnji geöacr ban bernètiaöt^e bet*
bjeetDergbieif bcïiöttben/ en toiert geintn men eggetttltjcB met rnaer*
De^bt feggen ntacö / vm hm bjanbt g$aeJt. 53e' IIBaccht-ftDuer
!
boerberbaec ban ïjefpjoothen merbt/ eti oöc&anbetrp^nejjaïeDel*
peritbiefjaeé meefltetoeec gDefitit / en bonen aen ben ·φϋο?η iit
Det meejte perpchei begebcn Dabben/ toaeenmiige.bie te noojen*
in gtoote bifgtatie bo, be Jpagiftract (lonben / ter facefte fe obec
ttrireSiaren aen be rebellie en mtttinatie bah beoptoeeiiÏeïfêënenf
mebe öanbtbabigb Dabben $ttoeeft/ fulehsi fë iiiec boo*be gunjte
ban br peeren toeberom focD^en te bertoetben/ en £ar* mifbaöen'
met öetroutoebie ntfen tfrberbetere ■·: f berigDtoarrn beïe &utQtt& in
Den beginneooh befkft/om fo beel Det met mogeJiJtMmibbelcn boen· *
ïnchtoaiitefaiberen &tabt$ S&arehen / papieren rnbefeijenbenouiB1
^cDiibergenenaiDetgeen eenigput# te öt])0uben toap/> boeD Doe/
getïontoeliiiÈtfKD bé s&nrgerg ooth biet inmeet/ ecDter moeit beet
ηοφ beel berloren gajrn/ mant be &olberinqe. banbe i&m-Viï1
tner (atmaet ben b^anuerfï fgnaenbancn nam bie geigth aengetoefeit'
reebt nonen be &eÉteratgegnam; boo?*göebjanbt 3pnbe / fïojtent
nmjraeniïomgnebtr/ nmeobecoube gebaφtenifl7efaeιttfίchenίnί,
gen/ regifïetentn memotien (miffφienooc8 eenigrn^t ben eerftciv
algxm«ne«b?anbtbanbr^tabrnoφober gebieben/ maectigt:
ώρηοφ eenigU itcljt fonben beböen nonnen fcDenpen/ *t toercfi mg ntt*
ontberen moeten) moeften meöf in be blamme blpben. ^aubjeüiii'
toa^nubit oube#eboutoter neer gelegen/ of men begon ban jlon*
ben nmtHgebaeDteu te laten gaen/ om meberom eennienmop w.
Hm piaeti/ en aen oen obec-göioieoen <Φοοιη ban be gtonbt af-
beel·
■aar:
gefal veert..· ■
Dcfch vee*
Ie Bpecken,
papierenen
Regiftcrcn,
oock cenige
Schilderyen
indenbrasidc
gebleven»,
Weder op·
souwentan
'e nieuwe
ft*4tl Huyi,
-ocr page 144-
tart 't oberlebene een anber aijsf fateefleur wee c op te boen rjjfen/ om be
baterenbe plat ffl it be Sif e be η / Ötrc toe foierben be tiet-fteftewfïe JCc*
söiiectcii ofte $5otifo-liUnftenaren aengbeforbt ƒ fcieltferteEanbe
^r&itiorti toarèti/ crrlijeil&oojftatiïeiitiöcfe oeierttif b tihrttiartöe morift-1 bouw-mm:
ê|)ée SOttt^niteeilet t« ^eèiö fiötltóft HcndrièkJdci Kéyfeb (^ ftcr.
teboorinbr <$ombe ban ben $2ft?crbe)t ®ι$ηφ$ύΜ ó&2bbn*
neect) fooöaniflöemfc^et^ofteiAo^eiowtiOojpett/ 3gnbe in allen
bcelen forpetfect en af ie reguien bajrbrflttiiitetture baet in foo*
foei toaer genomen/bat baff wm aen ftbime nbe te Wmmm Wfm
öige boojt befïe en bequaemff se>e urt en bet gamYef^berift baet m
aen*gelegbt cnöebtrigeert. i$/ boojfoeirfte üjei-qebotabbe oibbtt?
nantlebitaaebt-ï|ngii nitt ïweéneett gcoOie^nettewii-öWcït^
mat*gljegbtbabIpptjP maeèoocSeenbWlmmfythétmiMv<"/. ι '
jefïuetifer gebaetite öcipcft al#ern aetifienlflciiS1^^ ijcrftrcöf« ÖeefC Noehoni
fnichji baet balen orcgemtft eben-toelftaergelutKnocbfe&rert&oojtte if^w··?
:
ölltiöf» / toant &et feifbe booj aieétfjet Ottbergeitjtftlijiiien mti J^n
«Bfcboubibanflmfïerbam ctoienss #!tjcft dècft gantfcfj <U?ttro|3a niet Hofuadt ge-
Mjtttf enfawfB^fpn dooft o&Mth f aljlnbï&beeer pat banïjet *« α zijnde.
Seiie Mteiïit*%uv$ ban be #jobfneie te ibefcn. ®en rjantfcben op- Groote ca
iiftiöah,i<i5ebo«fob|éeöt3pn6eonöebaetttjch84. enbebicpyo. koe* "oc^s-_
ten të mn onbér lot boben rotitom item biérnant ban $attiïc e η ofte Ef
witten ?Crbupn7 Debbeube be boo*-gebei feg hri#-i0fi3nen eich witordi?
ftaenbetuffl&tntmeepjaCteMlffiHtfna bc^orifcbe oiöjt/ bebciöt vandeBbu^
met een grooteftoate wtff! bieden toeer-aanten batffiet^Febonfo totΚϋθί1»* *
acbteeenom-ïoopr/ inljetiiiibOenijsOenop ganiffe Μt een cierïijcft ·
boogöji-iopfeobefbeifit ^oataeï/ ban bugtenöet «ffiebrfufotoojtigt
rteecnenbe/ aen tucber-jpben op te gaen met bi)f bjcebe trappen/ *
&nbe bet ober-bech onberfïeunt met ttoee mwe0 mrbe ban be
boojnoembe <&$& l toeiilterg onbêrfle Ijeïft befïot?n '$n rmtïm feef
öjooten b^rftanicnnptneöontoen fïren/ berflrecfeenbetotcen jrajÉr
oftf3Cfif^j|iaefif toaer ober men gcteodniii na eenTsirmneie Μ|?4
giniib banbe Cttocfebe &tab$ &mmen anbereiWtf -S-aecheh
5
oen boicSea te beebonbigen/boben ijerfoeiffei ofte obèrbetViJan befen ^
op-etaneft ii tiocb een fóo?t metttoee affiaenbe piïaeèh ban be
^ojiifibe $$,e j te$tt ö00|;·
ör miföaöiöben öp: bef ^cbabot ;
l f.uieicö ban öaer tïtfcnom recljt boojbaeföt op öerecöt) ter ere- .
ww ban bare öemeriteeröe flraft bjerbenöeïeubt/ bobrn opbefe
39oo;t fiet men'bet l^apen bab mitk .flKautt^ ban^angié ΊΗ ·
guaitteptw^»tabt-bouberbaii i»oiianöt enbe ffltfi-@?iffïanbt / in
Si*S toönneerbet .Staöt-Wupsf gemaecht wierbt/ boo|tji1iaetbe
r
•^'peittebe in 't miöbeh ban fes? hrngif-cofimen / boben met grootè
«Jft-Ööeootitoen &cljHpen in piaet^ ban 25oaen berciert tot Dafc
ïίroo«emfntofte§oofl·tieraet/euï^ tufTcDc» tbw$iïafïer$banbé
;
p-3                      m--
-ocr page 145-
feifjw $bt:e/,SotottfytUHt$ iSprtDcr^bJomi itt Eiet tni&oenmt
ffiuiitiïpug:omomfïauiUIWm mhi®ófltitï\tW o&e/ tuf*
^η^έ^ηάην^έηύ^^ΜίχιΙ ebin^t roibbenmet btfé$iftm
ofte upt geltötbe iMff:cónbeit7 ftaenbe m Jje^rniitilieifié;."een §ctclijeft
■■mU'vtl,%tmkmmÈSéiiöè bö^tóffe/ eti-na ^iwi)tiöii
toéuicftb^ctooaen 6e&bêiiM7,6vcÉitfiiéc|i loon- 2Sob*t\ Öe, |töc4
allbcrelelitjgl/ ffart $?t^a/Mètalbanl>e#-ioUtoinöï)Êmoubt
fjföajtt m ben tb^jpnt en.$bec&o&enfi fiet mr η bèn iHoobf η %tt uto
aÖÖ'ct ίβρί'Ι 'fó^rtfc^feM ïfêapen ban be jn ft #0Hfe
. ffié#20bü^ban(ifo«aW
Suiicr: fja#itJO£?j4-Hó6ft öjaeoRt/:be $oóji&, en ^u^b-sg «Bebélen bte gie^eel
h7*?l evfn i»/ö?^^ fetetó/ seöote /ί elftal Mn tomfimnffitiWin / a$
SSS-lMImWm l&Ww, mm më^t^m-iémn/timiti fooiri
gebeft:' ι bfoüjeebeaiis öiürtrfkliabie feben ttrttgi-cQftmn / ajjntó. Jöfwto
> u> ïib jypfe öah uöócm af te reetknen ( betoeicMómèn / ben eenin
• ' 7 Miböett nart &nt£emee|ieren7 enticöe anbere in 'i?mibben ban
ΑΧ: ·« - Geepenen $am&Mc*$tóiemjróoie uetfïeHenbè éfejee tranjeber-
, fien/ bie SMnjPwpSmmlf^^
*;< : , iténlrêt3Pto«j#w%?ï>TO#A^W                       Jftonïefpie*
fómet ftanteelinöbèn of tvép#wm%$1l-Umhf in 't tnibben een
ή feïttfjii-hofijn ίίί ê-ene $ifle in 01 toppunt / bjebet-jtjbtje alle b?ie
be$tontefpiefên/ footoanfecijodjairjïi^^icnhomtrencietlijefe
'\:,k„ fieene'SöaiuBfter / uéi^j^&è^ctöiatitoe fcaïien ofte legen öacB (ijeb*
Mnbc ttoee rgen Uènlièrij bonen ben anberen in 't betbanöt) pp ëit
stadts- tóiet: bcïjocc^rnïieflUut tot aebtet aen ben fëóogti flp aU*a>c % feaffe
HuysToom. (f^nt ban bootenenuespbenbiee-ftantberioonenbi:.) epnbelticitaen
ttneen gefebepöen aünbe/ aijn toaterlöfinge peeft. Wen ®oo?n bie
tub ban booten wotacötei· bet fcontefpiest bmoont / en te mib*
ben ugtöetbacRciift/i^feecfniaerbanöeboutojnnbe reifetbierhanf
MtéWimWi^hiööetcn/Ö^öbenbê eengebtfiföe^otó-trap
jóanbugtmto
eecfïe berbiepinöe'öan tjet iaaebt-fetnj^ / engten upt (ïeeekt / Γφί)*
nenbe net santfeïie inecch aengelépt teit)n om nöcn&oogcv op te■ t-m*
feen/ennleegöttjeleécbobenmet een pat te toefen / eeïijchnimin
b'oube^cbitöccpenfjenitan/ en obchnodj onïanasstn beaemeene
^tabw sacvompettiejsi peutoe-faëtii lmm$mt oetfien 5pbe me t
feherc ffytetiiitto beü.éïr&e aï DoejÉej fefcflccOt enfönber fctmfi ty
jjout nfjefhebenν mm be natttetïijcBe gijeöaente banö^u ottbert
&ίηύ-]$ι\0 ^ooen toaren af-beelbebbe; borb t^fiixi aj een ö&e*
rnemen tpbt met een piatacDtiöÖ ^itsSbfbechtöÉbJeefi/ toaecin
beiöec ïPi)fec# ttt ltcppe~lcttfie£ ofte Dupjjje^ en upt-fieechengci
njfh aï^ flroote bacS^benfierM »3fiPm m ^ïoehen ba^c onoec
____'_
-ocr page 146-
■^■■^^^^^—■—
van : BvfcHu^* >r.
II
Met oudt
beruchtKloc-
ke-ipel ver-
hangen»
tioct^gciioetnOe onge meen trefFeujcïï en na ötcn ti}& foo Dccclpififliöi*
nen-gefnei/ bae r |oo beel ban gegoochel*en t?a|MX«tJt £ in ftrp grom
tin efïime toaii/ en mttümMmnwttenöao?-WiJiepcη bjanbt
ban 't giflicr acljtien nocïjober geMebejï/nu De Sunfi naber o#bcrbotK
ben jïjnöe/téÏnjer tmi|IMpw%tfi||M^ iJoorehjtdtBloeR-*
fpp0 gcbcfiin^Erbrtimöftm^^ftfa^nit / f^ metier fffer ibmft
f ja gteripctfcïja |i öa^c tó öienenöé af-^r noïw^w / WHtfifè'totMïdftfc&'
betert ojp ftffm $kêwpMmH QwiéinJpwêftt\ WHt tër$r aïgbe
söommef-gaten «omt eenoberbecmtri omme4tón / ronöbnï reit
cjegnigö bügttó ben Φοο?η u|?t*iiehéntie / ataer ben €oitrt ofte
<aieOin»et-iBacÖter öéj$ ήαφΐ* aiïe öaïf :uj*#J ronbom moet gaen/
r« toet jcBer#eujch foefienober-be gantftïje &tabt / óf geen fSiw
of ongetttcHenfet/ cf §«abe ge rüc])teiï of eenïgb onraebt öoöjt / en
böo?t$f ficft atteitpren tnet §tMvmnptt&u$Wbkt$mhm ban
ïicn föoomObeeJbe &tabt Soocen laten/· i&ftcËr'töaf ïagöernomtbe
Hujj-foibery be rellen[Mn onbcrfïe giftbeéite ban öcn €üoojn/ ber*
Pr^cheniietotbecfcDeètïe<ïBebansen-iugfcn en anberjs/fmcftt te met
tttfTctjen be batdseh. banket ^taÖi^ti# titf/ i»erbenbe alfoo met beg
fei$ m&enbigé beeïen%tïMi$}tf :#ótfj ober eenige Sarejil bit
mt bt-1§ü$$ tenbeeien Öanbimkri betftöeiëtenöè^ecbetert^hiïe/
en foabu^ten aï# binnen bafcötlöetty eh titet bec'guit beei moger
op-ö?fcfctciit / en aflemïiaroen bernieutoi etibé gerejparèetil ig ïiori
in befrieiï ofte nhnt ban öet H^fl-meccR/ onbee ffl jfrontefuies br*
be foej-ggptoi befeIftmnffii Ihearnatiè ofte farijbt ümm bi~
g$oegi)ti -V': ι'Υ:ψΓ'* '."'.'Ία ' ·;ν!?-,.;..;:;;;;. f '.;■;. 1 .
:*.*'« -ν δ ;φ ε £ρ η &.Ν s Ι··5ί;Μ·: G VsïlIa ree α ra tau':'-" i ^
'ttÖfïCÏiniet anberö f η beöupt.afliet Racdc-Huys der DeLveniren
vernieuwt, fïpcflÉ %ttu0 bïe by» üe iftomegnen fenigïj getai itgt*
bcclben iu befebjoojben gebonbeniuetbenbe/ en tot mvïtoat acoo*
ter ugt-gebeeït3pnbe ai#be anbere / enaibutf o». o$m moeten mn-
getroefcen föeröen/ -M. DC:;üyyii. %ngfn ebcn be §aee-iijbt
«pt ban befe reparatie/ te toeten 1662. aeïjtcc^en Ummtii ietteren
M.metttoee Cc. btomStegéri mainanbereu öoo^blocijteu/ en een
^. met μ. oofh boo;-trocften / ürieecBeiibe op fpn Liomeenffij be
wOOiöen mandato Confulum curA Mdiljs , bat ra: door »t bevel der Bur-
gemeefteren en de vopr-forge dés Haven- Meefters. iCot iji'er im ban
m'tgeneraelbeneitóenbiee gebeente biinbit arnfteiui;cfi OBebotttö
SOI ^^"«öf /ïae t on# nUbóo^;t ί liirenbiöbeel/beiünnenCame*
wM&ÊË*$m m Ö°c^f r 0öer öefiéït .i5Umif feiuen ooch ten rm^
ÏSp?Ï?i S00oen^cUifn· 000^ Φ itt opöctboojbefc&cben
5SESS ^0?tilfl ftomt/ ioaer öoo? aieu binne-maert^ tteben
m^t/ tiet men booaeerfieben boben bm tn-gangï) onbee 't^»tabt^
laetfle ver-
beteringe
van't Sudt·
Huyi.
De inwen-
dige deelen
van 't Stadc-
Huys, apar-
te inenten en
af-lcheydin-
gen van C*~
meren, &c.
-ocr page 147-
||f                  ,t Bcfchryvlnge '
m W*#m I Wfc aenbaftiiöij #&#$!$ «ui·, m #?a«tl ofte <©o&e«
"'.;,'),', ί H&c Doüus i&biT»a^iat■>tvnit^onservatjHonorat»
NECtVITlAM v PaCEW , CrïAIINAj ~JV*-A , PR09QS.
tot iJBE iit^ l^et-tlUg^ PJOfói efte tijm-löOji: dit hjiys Jiaet de fchei-
meryV betóWtt de vreedc> sftr;iftjde tn,ifdaden, bewacrt.de Rechtens
Vytle-K én eer't, 3ς vroomen. , $j$ticlfé ''.WtfóffJtt ÜJOOJ&tfl itl Cflt ÖiröUïtlt»
fthrifthl™* *S*W tmipétuwnt mtm mwn. tóiKt Mmw èojteeiie*
denin.gangh tien ffïnjnenbe gbebouiwtt jlaen/ en fnieW bött#uvi0Wiöboo;-
Wtsust- ng-gaenbe ooth waetltith ha» ^ηίφοιιίοί mM Mtttmn baer
""yl· |ή gelefen toerbe «Γ s $nbe $iii jmigbttu? be i)oo?-beeibf η Oer onbe
v je^tkfctjetn jw#gejï||^|ei#^ anbere jjeÉretbe «§Mbtt)eBbt/
m M&^mWiïï W 1?ei*l?foi- wet hofteijjcke, (tnne -ïir e ibe η en
. ïeerfame ^jp-fxmt^n^iioetttfbecikrfn/ ten eynöèöflfooteielom
* Safe uette riijrh tioe-fie \ Üen 't <©$>óui» boo? be'opgr ηmn be geme en*
f e acnfictilijch foisiM meftóawitn bat &f t mj^^Wfjwtt $w*
fcOouto taan pcvfouncn^aaöan ïJiiiiifü iwrbfnbe jfeefianbtïjaeft/
alle 25ur,0ftiftffirttói<leiifn8é#iBÉtt tec.iwfcirr geïfEbt/Μ owtiec*
^..j, öauchtrnateaic &afeiitoebïüc&f mogfnbe neinen/be fce&zoefben Jjaee
^ !tiat^nij$t(^|tfn/1lwïajpnitït f η bfwooftfogetattörtjgfft/ ttëe*
tótfteh rη ffik$nïx1fö>timtl m alle n>2,bom|n be bantrt öffaoticii
ίj fijecöcntiUJ^|)aetin^oo0fratptinöi Rttf beneratie fonbé toerbên
jjföoubeή. &oo?befen in aawtt homt men öpo^ fctft opeen &nhm
enbjeeben Voos-zael (>tf een öcerï^ih nei (χφ t boo?biert%tnj0-fe0*
mJutgeï» ©nehop ^ptswqS groóte piaet$ ofte JiBanfct-plegn beVft /eielit
jz*a. tegen aenfnbeöeftjben been be groote ttfejttot Ifórcit/ tojtfrecntiWe
ÜffcWttttöt een bcquatne ttanbeï-töactëüoo? bf$m0të en aiïe
anbere m in SBurgemeetteren ofte #fö^^-#^^p0fo)N
henne te öaen/ bicftöjitë b'een φϋψ$mk$Mtw^ii0· <φ$
tiefe Sêurget-Sacl/raogen eenïoe ΙΐΑόΝο^ήΛ ftratnrrj$ op ben
bmme-ganr& ofte mnmï$ m fóafc-jpirthtcn öooiflacn / met φόϊ(*
fiett/ ftaertm/ ^iïjiibfrBen / genten en fpscrfp|t / ittïjt
ebtt bm inaat?fU i^ fu ijcrttcvt met ötjf lj(ftlt)tfte 21 reabcn ofte %&
,. ften/ öttbe^jjeiint m/t bier gtoote ronbe jjeeïe β jtö>ce Ijalbe Ofte mib*
-fectibooj-aefafahbc/ ttisim toeber^iiben lh$Ktiwt $&ΰφ&&
tbtttmeit ofte tuietiöan ff ή ΓΦ,οοηίη öepoliifién / u^tgelefen/ biae u*
mm ?8tbtt»n/ gbetxtgt ren pth/ntrbf sM» hei buetin-tóert6 ban
beonbeeftefiébiena be ^ο^Γφί oMt/ bêfc€Oiommcnofte^«6*
ïen fpn foo net e η fenpn o#iA# / bat fe bg j&eeie onfiunbige (bec*
mtbt^ be fetoe ótn £itbrfr ft óSotu testoftfen boihteh beeïi bequaem
x. iV 3S« / *» bp^iilen öaér toe «ppétlitinecbfη} boo^ €oetö-tieenAts
•η >Tï· toetben aenöbenoitten* Monfwir de Momonys, öie top meecmalfn
xi/ * jjebberisenoemt '* öreftbe feifb^bop?ftoa«4lï9atbe^ aengefien/fe^
-ocr page 148-
van D el r τ.
121
Qtnbt ï Μ f°*d du vtflibult vis 4 vis V'entre il y amfarquet fomé parqua-
tre groffes Colonnesde Marhre noir, quifouüenent tro'is arcades d'unefoyt
honnearchiuBure, *■
In 't diepfte van de ecrftc plaets recht over den in- *M«nc»»*
gangh Jscenperckofte af-fchutfel geformeert door vier dickc Colom- f"'*!}'3*1'*·
menvanfwertMarber» de welcke onderfteunen drie bogen van een-feer
goede ArchiteaureY Hl fytWC Wip J»e! latett ftQ&tti / bat be felfbe
boo; een bï inbe B$fit t I bic be ft S wift ban ben biae «toen ^rbumi foo
bmpn te yoltjfïen aïöcr-fctfi tiabb* geinbentcert/ enbe noey öan
n(nnantit anbc rjEf fooöantgö Bonöc nagf boötjt tocctif n/ftuöf gebac«
Vierfchartv
3i)n/^tpicti&ijatoenIfiutöftictjiecnoimt^iKVieriiihaer, oetoeUi
He acuter be bier mibbeifïe ijrcie #iïaren f# af'ötfftDoten / en iucörc-
3ί#ί#ηοφ met een bbjerg boge totbe ingangtten itfberfien/ reitjS-
öfcl^rttfientieoplietüjeebuntenfietanueuoojnoemiieiieeie/fnani
bctbeetë op η oelj ttoee bgfonbere ïjaibe in be Μγκ ftaenöe Coiom*
mm/ ban 't fetfbe flof en fatfoen ar^i be boo?gaenbe/ fitïch» bat befe
«fioiommen foo Decle ar? £aibe tt fame η ac&t in getaïe ji jn/ baer mm
in ben ecrfïcninftomftbooj-fïct/'t toélcn infub felben een feer Deer*
lijcöe o^bonnamie \&in befe Bierfttjaer isi men gc&oon aife JBoonji*
bagenenbeièaturbagen/ugtgefottber De bacantien £>tabt£ mik
teöouben/ be gereten te publiceren/ ootBboofigaeng mifoabti
ömöaetCementten booste ïcfen/ m gemeene San bt# en^tabtii
JNrjwntebethutttcn/ 3imbebefelbe tot biett egnbe met mafti m
^attchenbecntaeuiUjcn booten/ bobcnbefi©iericïjaer bangïjt reit
fraep $crfpcctijf ban feer goebe tepiScninge en o?bonnaime / bet*
toonenbe öe bcetbcfienji S)et roem-rur&tbaie lëonntë ban ben totf*
flen ifêan en ^oninta ^alomon/ ober be buitere bifnupten bet
ttueettoifienbe^oubjen/tbenen^èetlebfnbigeiiiint/ gebaen booj
benïiön|ici)(fien Pieter van Bronchorft,boben aen be baica in (jet mtö*
be ban befe ^aeli fiet nten ooch tot ren tMbirjca e.rc mpci Haiigrtt / tm
fonbecunciï) ^nfirument ban itraffe gijenaemtbe houte Huyck,
foacr on ben bco?!*3 $ rawshïifêan oocr fi?n fpectuatie geftabt bebbm*
be / het feifbe (hem feer b?cc nu in onö&cbjoon 3lJnbe; albu# fnanigïj
aentegthent/ dacr hanght fe'gtjjg aendevouteof hetvfelffelcenJaout-
tckloek die men de mifdadigeb over't lijf ftolpt, komende als dan de
kop daer boven door een gat vandeClockuytftekcn, en alfoodoct men
haer wandelen door de Stade. * ©OOjti? fjet men faOben aen bC fytUtttt
Jitm
ban be baïchen/ be ïUtopett-tegchensf ban be ï$mm f onberinehv itu.
fier» re geringe be eerfïe fleen-ïeqaina ban bit 0acöt-^ui?jef gefrhjr be/
uooj een »eggeïtjch ten toon fïaen. «ilïben in Set in-nomen op be bow Verdeeiin*
noembe 95mget-^af l/öeeft men be benren ban be Creforg en itëfetf- fe.Ya,iYep"
€£imec recht tegen ober malhanber refponberenbe / intje jfpoo^öen „Sfft
&ueb-©oHeijjfne hoechen ban Det «iBebouto/athter be Creforg aen be ë/wn
. itijn.
$oojber-3i)öebolcji}t ηοφ be Secretarie/ inaer tegben ober een <£a-
mertieofte iaertrecftboo^taotiiS5oben/en baerbenebensi een trap
<&                                        om
-ocr page 149-
' tij, ,                        Befchryvln-gc
öm tóa üötjcn tMwn/ ban acincren be iDicrftïïacrftomtbo^eerfl
a'en fervcföiffijöuöt ofte ëN$$-*gJKir bet; $eid$ $&itrgemcefïercn / en
aen^e imchftbaubi bei föccrrn jtèpenen Camrrcn en i^crtrcchcu
«·£* Bacdt. Dcbtif«Ocsa< Κλëdt-GaμtR tuiTtjjatbeybe/umetin benb?cebe«
Kamer. \.\ai^t ofte gam^cS* ^eertiglj f η tB>?ofb rban fifffe ie öiKUjea berga*
beren/ ommaiic Mm^w^êitoiê facchen bart groote en öcogtje
importantie t*bcraebtöa|$fn/ bittgren UEjbtibergeöegntejptlactfe
< iuflcöcn Mytfïcfccnbe btthe mugren/ rurichfr^ Ututctoc&tfη asoriïme.,
m<iöiiböfin? beuren* (te bieten renacn tseïïUptc/en eenaeubc bin*
.-!jMwm'Hi?nboo3|jHi/ -fuldftjsralieJb^ic öcaöcnucj? öfretoe-gangbeii,,
banörie €ama·mettiueebeurenhennenof-geflotentoerben/ jijnoe
befe mtietf η öc iunbaraeniicnbacr tiat ifcöaer *8cbonm ben Mpit
&oo?u op ruft / bte baer aig eenboogb itjjf fit f chent jöaÖeboeH rctljt
boheh oöcr Dctu homt/ ftoubet&e onbetöaef öoeiencenpfrli)(iert„^
Dief.put feffcfjei- ofte Doncteetc teeiöer gtjcmcenujcft gljenoemt <te Diet-put;
Rm stmer toaiCW f]?n6ij?pttf IjwesHftf«iS-af-SfΓΦόύη baer«ieη öefitoctttJtiligctï...,
" - ' m Qiiactöoettöcrg m te toatce eη te bjoobt fet/tjcbücnbe öefeïieiber t)a-
xm in-gawaop ecu Hicpneopen nlactfc miböcn in fjet Ctaebt-ï|uEj*
ifc(jtailjtfröcl&ter;'cijacr/ iitflcficii "oefelfe en eenfeïésnc 45aierpe.....
geiegiienbuicrjjboojbc tlaebt-€amctiSijiêj boo;ntenbanbootfn ïïjl^;
befetue «Tamcr gaet/ en eoen be peeren Burgemrcftf re η en Άψ*
verder te-, pCmn o^cc facthen bc IBctt) coutcrnérenöc tot inaihanbcien homeu/
vattRItd^ïi bownocBiöc Riteü^Camer, ."ojaecijao toBfim injcechenbe/ igban ,
Kamer,hoe- onöertoiίιοίκηfachicctinetinjtiwmenbeHoftrincae en ftunfïfgc βρΓ.
thngh .e- pïflfrprn gljcmaccht bg öc ftlfbc €ani|'ücr öie bcy™»wi&#bfη
racubiecrt, |g^p>g ^tötfïVlBafl Daiigenbe gcuiodjt beeft/; en bier te ©elft,*
teJiiacijttötj !#/ foobeei i|eercn aïrïjierbctgaccnfoobreUiofte-'
.UjKftf ïdanite-ftoeien alle met gejncpbr dftc gcfirog&e Söiocmcri (Ktjc* ,
ïtjch boo2-b,:ocbt/ urrneren baer-en-&s?tu'n befe Panter/ bc j&ffi*
mm fioeitifaileeniuetleuningetetaiJÏsenaen/ b*anbfreaHeo£bina*
m fatfoenban .£uaenfcl)cftoelen/ inl)ftm!öbeftaeteen(€afel met
fijn 0rofii taeclien oUir-beeat metfujate 3ijöe Wrange beljanaen/
iuaec aen be peeren banbe ll^etö ftaee piaetfe nenierj / öebbenbe öfii *
ï|eec#en!ionan^iiefvbenbe» ^efiöent i bieöe beccjabecinöH-et
ieoötn) aeneeni)oogc ofte u-at betöebenHefTenaecbljöaecftaenbe/
bieaiji ^Kjeerner tigt ben naem ban te %cren 25ncaemee|ierenDei■%-
njoo*ötboett/ betacbtfiagcnbooHleit/ beftemmencofieeteect/en
=)
            nm be betgabecingïje bec Staten ban ben Eanbe rannojt boet / $£«
?®e anb*rr (toeien ebbbt-om tegen be (Oïanöten ftaenbe boo? be ï|eei
tcnBeertiqen eni&?oebf£ï)apnen buiten beilPetjj/ebet: op.&acc öetig
tiaer oubét bom in bienfïe: boo? befe (SaDtjt $iieebcren / ^^anöÖ#
fiknabectcccBban Stoelen te famén/ $teftM Mteflcz een groot
öebaertban tertijbtii^t %nieten €onbent/ 't geen |>y beüooren^
I
-ocr page 150-
van D e t f τ.                           123
nemaeïiü tgttmböM bcrategrit. €cn SSttgbcn ugt fcefe-Saebt-€a*
mcr/gact menboo'ttoeebeurenbootfjin Βurgemeesteren Burgene
Ca μ e r > beflaenöe b?ic groote fttuBiS-HGftJnenuiöeïenöte/ fee «*« K.mer#
bjeette ontrent een becbeminber jpnbe / oetmeetfc gcbeeïte Maf-gc*
fcbote met een i&atfcabe ofte ^eehen / aliecniQrB obet-blpe nbc gclticft
alleen rugme ganöb / öjafc, boa* men na atöter in öaer ©citre eS-
Camcc ƒ enbefeaeninbe uoomoemüe $acbt-€amergaet/&Mgten öit
af-febtttfeïof ötfrïcuniiiiïc toerbt tm gegelijcK anbkntie gegeben bic
^urgemeefteren gettoegaentebienenof te 1&eetaen nebben / biw
tim
bit öech fïaet be <€afei en jbtoelen tot btenfïe ban be peeren / een Hoegc:
toegniq tj ban be At meene grom becbeben/ronbom të befe tfamer met ^fel%
Cannfenbebansïjen/ niet tötöoben toe/ maecbanöebioeraf on- metTapyte*
trent ttoee betbenbeeïen ban be tttugt bebechenbe totaeneen bette- enuytieggin,
gaenöe Mfflitot af-feBepbinae öetttaecftt 3P»be / bit oberlgemet fecc se
V4n dk»*
care enbe Sonltigbe ^cfttiberpen njobcöenbe / in be «Slappten fiet
menboo? eerfï ban booten ugtbecicoote JBoo?-2kei banbet&aebt-
1§U0 m-feomenöe / bet ïfêanen ban be £taot in 't dtóotν met Siof-
t»ecfSö8naUeciep$5ootnöafcben®u^n-öfb)afcbom^blO£ï)tfn/ ge*
Hroontboo? ttwe engelen met bnbbelbe Hanten/ toacracljterugt
aenbe eenejtjbékomtbeJ>neerbanMinervaofrePaiias, «Boööinmï
ban be iSüjïbe^bt met ïjaer toe-ge-eggenbe ©ögelöe nacb^mjl/be
gaef banonberfcbegttmtbeeibenbe/ toant geipch tien -Stalte*nffben
töiböfr cxfare Bjpa, in fgn Jconoiogia * ofte tmtbeelbinge öeg bet-- * /„w,-
fiant^ feèr toel ttgt-ligbt/ overmidts de oogen van defe Goddinnc ,gi* J*lc<f*r*
van die fclve verwe zijn als van de Uylen die feerwel by nachten fien, Rtï*· f- i7°'
foo vvert verftaen dat een wijs Man de dingen kan onderfcheyden, fchobn
of diefelve duyfteren verborgen zijn. ffetl bfcanÖet 3|be ftet men pet
caduceutti of ben ^langen-ftaf ban Mercurius, {Fobt ban be toel-
WécHfntöei?bt7ntetbiricBen^taf öelijeB bp n*'z gevoelen der Hcy-
aenendén dooden verweckten, feytmen dat ny oock.te' gelijck door fij-
ne wel-fpreeckentheydtdegeheugenifle en'tverftant der menfehenkoft
op-wecken, ftjact 6$ ï$ gröoe gjjt ben ï$aen be toachetbegr te Rennen
gebf nbetofgb^t^ bë vergelijckinghe die de wel fpreeckentiieydt heeft
mêt dfe'wackcrhèYdt o ge Hjeft be η feifbie η Xütbettê ooch leert. * Beroer * c*y4r-
ftaft bet iöaben tttpjentiiee iBatetiBöbfn/ miffebien ngt-beêï* χν*-1*?*·
behbe Wmtt Ctebieten ben «fljtjh ertoe be fiBafe / baer befe ^taiit
baftouötjü tufTfben begbe Upttl en foaer ujit bffcifüf' totre'ecgaVfn
oo|f|i?Ottchfibijntöenemen teljebben/ bermitii be β^φί bie Cjorr
fciuo ben inomepii aibartïietqtaben/ nelticö in Cet tmee&e ©póf^
^ntft:igbetWaect/ * oftf antjitièf "bertbonfiibe be ©ibierett b'e * ftrtfc-.
M^Bfeenbe&ibie'/ tnaetööO?beTe J>tabtbjegben^ üe &ηψϊΜ $<**p.*i**.
ïiebee alleen beqttame gelfgentbegt ban öaét fta*f ft/rittf rtjattbc Ww*
ren en <£oon-manf^apnen agt anöete aanbcii mjt étt in €re/ tn
langDi anbece riebicten af en aen enbe obet ai peen ban boeren/
<© 2                                  ge*
-ocr page 151-
Beichryvingc
114
qelijch titelt upt blcninfti&te ban oocnfïetin bet#erftjectu?eeni{)e
%- ètbef pheng f η JDafrfupfl[joöfC'E« en Stroomen; beneenen ïjrfft
ίf ii ujtfïo#enb l$atrr-bat Dart bg op leunt mbrttë tym/ een IW
ban lifter-Hoof en 2&iowm«i ojtfgn Ijooft / be anbere be octtarntc
jjebbenoc ban een L^öutoe / mebe ïeunenbe &\0 ben boo?gaent>n
tufletKn part-brybrnonber bet m0m legbt f e η 2Bic r-bat ai^apniie
be3fnu>oon beren befer j&tabt boo^be^ouuxrpenrijcït geüWDin.
Slang jjSöEbooj-eronbtne&rnjSbflec/ bcbje ren tjoojï ban allcrlfg
qroeniSeiier en floot-öf toarcij/ aïö Uteji/Söiefcn/ü «fen/ ^otijrn/
,,^.,,;, iLafchrn-biacn/ <£c ooefc $ompccnen / Comrorouierji en anbctt
foaterlgtje bntebten/ ban acötctcn|ict men bet toater en ter toetw-
3tjbe» een neer-bangenöefeftonbanfiineh-Doorenss en &cPP«u
. Jl^ijöfc^ljf e ft meirinbe anbere (STapyt-ftleebrrrn/öe banenen tan
. . , feericDegbe SUnbac&rjNecetli jchnröcn / beft £taöt onberljooriö!)/
gifojneftt enbe brreiert 3ijnbe met $m$mm en#rfïonnenban
aücdjanör Beiat Slrrbt en SBoom-getoafrb / oocn gereebtfebapM
be ■aanottiouij)efg/fati)teniaifci)-tui?oO/llBilD bawh/ ©tboaclie
m &0jk\\ en al toat be natupr ban pe geiijft contregeen geiegentïwt
ban piaetfen atJftbiöföiöiJP boo?t-b?fnebt / entiaec gjniuoanöcccn
niUöeajé(ïnïeDe-bf£lt i neben^öe £*ijoo?fteen Bomt ttnMttwW
gefojmrett banbe bier Ventielen ber Sfêwöerge befer ^tabt metljart
fceijpojiiiehe onberfebegbe tfbleurr'η / mtètföaberiif bierDerlei? onN
,„, . UvUQfö-qfoctomtyatefittvin gbeb?upch sgnbe gïjetoceft/ p|
üaernadc. igaccltö α Clotjctiicrfη/ téoet-bo&cn en ï^aubt-bogen. 'wJWPj
ffchilder ea
-aietderfeiver
ujtkggiiige.
betpen bobenbefe <3lappteu fjanqenbe/'ign &ei boo;wmieutïiJ(k
nocöeetjigctoeyniafobt'r^iijffélcnuanbe ^«amenten enbe rifta*
ben toa*t meire be fciofteiijene ïicrcfern fjier ter ulaetfe errtijbtë ψ
Üj(h
ώρ in 't berboïgb fttUen booren) boben anbere jÉ&tóbenfg
P?a*M0Ö bleiben/tuersgubrr ban bien uptfleeefcenbe en mm
beroembc «Gonfïenaet Maerten Heems-Ksrek, bet pjincipaeliïf «JJ
toei boiliomenile fïaetboorbe jècboo^eea / a?nbe tuel eergbeowP
crn^Citacr-sarafcl mrtttoee betireiu be 2Sinmn-Wel tg een £g
4<?f% Öat'4jfi: aenfïet denmenfelie^oftebe SfijiOjif baetonfen ^»al#
inaher gjf'iftijs onber piiato gegeelTelt/ en renboojne ïiroon op iS"
Dooft ödjf c|)i / mibtfgabeuefrrn jpurperen ïtleebt om fen ïiif qW**
umi
en togberg befpot en eflenbiabmijmaitteft jgnbe/ i4tf«i^("
ftaet aen be <Dberpjiefler0 enbe öet boich bertoont luetbt / $fóm
tótbaerfepöfniie: fictdeMcnfche,- te toeten boe miferabei öBftrh8t!
teert/ aï^of bi?fegöbfntoiibe/ïaetbit«banöbenoeöb3?n/ fojJJ
berber io^aeche ober
tym.it tpfktynl de. * ^e Weelben tot be»J'
tentdeugt/ foo groot aï^;tïeben/ fterb^ïïiich geojbonneert I wl
tépenent en gefcbllbert/in be beuren fgn feer uptnemenbe fenieletibt f»
anbere bebotieufe Contrefeitfelen / in be reebter ban Jlfêan^ «JE
aenbe im £t. ^foiiioffii d«l)tcc fflm m be Uw&ec ban ©^ttw^/JJ
fit *
Evjng. leun.
-ocr page 152-
van 15 el ψ τ. .                   *ί¥*,:
flwïi i£ aïitjbtfmaèrttiaePbtgetofiii PÏMtWM tthiut toiHeh 'feö^1
gen ben ifté^Hfr Rudoiphus, öaec bpo? befeii bfc forame bah fei^pö
öertigöljoiibert gHiöeitéböo^ boen bieüen beeft/ anbere f&eecBeti'
ban bier mtfmt öuïbeni / ttiaer fottüe bg bé ©ceren sauraeméifte
re» ten $mt$iïn öefe eföelijch af-öfPagcn 3pii. ^rbeb^bf^ifeoo^
fïm* bobenb« Fojtaei ban be tfamer f# tnebe *ro eceehomo, fcatt MivU *
benfelben ilcemg-iiecrh oofB tebeii^geöote/ 'matralieifnlijchljalbe .», ,,Ύ^ί
χ-.
iBttmnl toeten fïneft bg be btflt mmbéte mxth foWtvlMUttittl
mm oDe eiïimectt/en frrrboogt) bcrjjeben. 2irn öe anbec wöe
ban ös £ UootfUm een beur ban tm ?SitaeM£afel / titebe bari ben
fm&en JilSfifiet / aen bc eene jgbe i£ een tontrefeitfei met tm feec
i?oöibntci)ti8b ftnieienoe man met fên patroon Μ ©au*»*
acutec frem fïaenbe / enbé aen be anbec aubéten ban öé tien £>ibJHett
11 «*;
öjnacmt SïbiuaEuth ré η 5 i jijnbê bè bofbe in 't Üefal/
fittende in tm ïfêoefïöne met tm 23oecit inöatr fjanbt: bit fïucfc
becmiötg bet aen toebcr-3i)bf η eben fcöoon i ι/ mm alle Maten an-
ί^βΦ^!^®1^ **Πίδ &*« üeemi-Hereh ('ttoeicït
ye^mjjenarenopfgnSltaiiain^oofii toeleen pma, batig: «dobt*
tSSSSSSSSM iWMüfrMütmti JfWati toe^aen ba»»
tó^h^ïffiriSL^^ïS1^ <*£$»* «AM»maniere/ W '"-V
Sm^ffilSmffiE?^ ftröt β*ββΡ%«8 actiën/ rnfcbS* ÜV*
SiVfS iSif0?^ ««waftmficiit/ ronbt-onvinbe ^jl fïaet bit Φ Μ
weidt Ei:· h?t ^Chiem^6balfemt metJ weUneckcnde Spcbiryen jl
^mSSSSSSSSt2^ ?"|^%« ίφ^« nemenbe/ bc-
Hettk,-
fctmaetaiSS??? SSSHftSW^ öDefiftiibert ban ben ^ «=:
a 3
-ocr page 153-
tsQ^.Ch^^^M^i'^ fft:,VcfkogCis üyt den· Tempel drijft γ, en de
Tatelen'der WiPrelareneaae.fit-tójeien der gene die de Duyven verkoeh -
teapnir^e/t:?^ en tot degene diede; Duyven verkochten feyde, neemt
dcicdingeri'Vanhiervvegli i' e'nde maeckt niet het huys mijns Vaders, tot
een J^s^yaaj Koo^n$ïcl:,: * iiiani befe 5^iCh00Ji>tgÈ m Vêi^tUtti
b^m.é$$t: itó& &$ &* 0$ύρβφΐ8fa fffi <3Ienipe ι toteröen
tflWTOife^lVfcwii# een #«?«$ p?etéi omtyetï iBoöt^-titenflte
uo^erelil^Hemtföugg o# bat jje t öolca aïtö&t bttmaetn aclt en bcefïen
tq(M ^ffjfrajiöftï Hebben ..morlrte : οοφ gDeftJjiebe echter ticfe
mMÜ'ng^ itfberbaebtugt öaetfttc|}t enbttgle gjer.|$e#bt / aena&e*
Matth.
Ai» ti,
Marc.it, 15.
I-aan,2, verf.
ï4, 15, i6.
* Siet
inner, op Etf,
Μ at tb, 2 ii,
verslik
tmm fp bit& ttmtroer i?anbt<0fferanben öafc profijt trochen/*
ft$cj$$èft iki^flér^r M-WöNiSfeban bei>^efc#ebent|ïe fooöa*
tóefe-J|ajbbé 9Météfei/;i&aï|ööititucfc mebe ceniafjeWeelben ban
m^$$in:BmwfflK$itihQtnm/ foo Hfefefieflijüi enhunfitoö
ggeoaenén beur-bjoflit/tó(jet feiféban be iacfle monflcnaeriiijan
ïm$ tjj&i $ecÊöo»öett: toceöt/ bat infttlcHenfmaUen fpatte faotoel·
gefieïbe o^ionnantie fean ftonien / üw r upt toaerfï&ijmiiKfce gHfittse
temakend/;tiaii»'(smeeteen toonber Ijeerlijcli toercfe tégftocftït
e eniaie jefltfeaerj barnet öoojnaemfie SScciöt / bat mbefe beur Mp
trtcp boo? ar noib^ojf met ifêttgben; homt ƒ de j$ aftó* rfiers f vim
<$pmrefcitC^i fpube toeftn; enbefebijffdo&eeieal* balbé tëraferetti*/
■öfteiiJcftöocB berfebegbe inbe anbete barneten 3^« tigt öc tooctffnöe
betfu^OTcpnaijefaibèert en obcr-abebiebett; jporg fpn tiacc rn-
bouen inbéfeïbe Camee/ ncöi» b^tTïÖiBc <$0ntrefe.tfele η fcan att*
fenonöergöeïöihcïnciienlteefïei: Miefaiel Miereyek, jignöt öcn ott'
'-fc$i&jin0 ll^iliem ban ^anöieAUklïiectot 5©eift in fen fcof té
"t^öirfiïjoten/tnitfenö^ena-aeiaten^>oonenPbiiipö/ -jflfóöörJtó/
''fttiifenDjiih abcöoten 3£eiöfnaer7 mtbtfQaberg eeniae anbire ban
beTiamuie/ en bacc onberbe Confncnenbe-tfonintünnèban 2&Φ'
men /. <$c. aïlc tot baer hngen toe lebcng-grooten / fommiat mètïjatf
moberné fileeberen ban naer njbt/ anbete ncütopmt inljattW-
Gïafen,
ïogöii-beïbt-getoaet. §$ be tüiaelf lichten ofte ^lafe-ramen ban W
b?te Kttcup^-hofiiiien fat riten foa onber alj? bobem apeenrp inffj*
fpacchen / m Haairenen ban be fei qïMüc ^.tcMniMooaïsiliipïï^
Èiccboocen * Rebbenu^gelepbi/ tetu^eflen aen&efe iameraï?
ee' ncfegtijs/ boïiijtnoc&een Biegn ©ertrecn met<Foubt ïeetiK&anitM
fimvertreck cccfjt op ^tabt^ 108*80 uöt-fjeiitjc*^ en acijtfc be ^choo?fieen tên
ciicomptdir. <®öiïciï / i$ ncfcöein^omntokofteJ>ecreit-€amcr b»aef be ®M™
,.
sctiepirien ^ec gfijegmfie#apifti?nfh^irbeninberuergeit.\mt 5 c η w**ft
Cathér;
NE ν e α μ κ ïL.,,oif lm ^oo^benban'i iSebo»^ ffaen ofoot/jf
ban een en be fi?rffce gèffaitf ntfilr aljs %itrgf meeft^^ öramer / \& W'
bec <Sapf?t όοφ aiïeen tnrt ^rmibeciïen en ^aertcn gftncublif^,)
iniMin-Momm beciaom^ w$ueecRe opfiröt eenieerïittttyf
-ocr page 154-
van' 0'^;t'';f τ. v. (, ; . 1}Ζ
£tmh/ iöoiHn örn Φοο;ϊιιφίΐοΓ» #2<^« ^Aiém trr;#«              Hftgroote
ioaötöffcüotcu/ öftacfeïfi&a?tmctefiiflroote UW oftemt fm iaadeyA-
3ES SW» / ««* ii#: 'c Gelo?f> de w/ elepodts' vf-
trouwen op Godt , Oprcchtigheydt,, Nederigheydc, Υ ver, Oodt-
vruchtigheydt, Hoope, Lijdtfaemheydt, Volftajidigheydc, Geruft-
heydt, Lanckmoedigheydc, Verachtinge van *t leven en d.e werelt,
Naerftigheydt, Liefde, Liefde des Vaderland^ Gocdheydt^S.acht. ■*
moedighey'de, Bermhcrtighcydt , Getrouvy;igheydt , Beleefcheydt*
$oittljche beuatjbeir. Wijshey'dt, Voorfichugheydc,Gerechtigheyt,
Bilckheydt, Sachtlmnigheydt, Mildadigheydc, Dcftigheydt, ^M'
Utairc. ÖCUgljOfη : Naerftigheyt, Wackerheyt, Dapperheyt, St'ou-
'tighèydt, Ervarentheydt. WmUX^Xtll UatMtti JPjjföe · Edelhfeydt, ;'
Groósdadigheydt, Macht, en Eere. jpjfft aüe tijtt g&eïtfOaiJt IMf vytieghen
ïLatmjéc-fcranfïen enbeeie met Jlaïm-tacftm/ iJegbeng be^tiberi ^ϊ"8'
ntiefcupcfet/ nw aüeen arouttenjen in ttythmbanOixMmpljt tn
^bfrwimii«öe/ marc oceh efeèemiöcn fooien tekenen ttan<$et:e
öic be beticiböen toe-bel; o o;t emr pqeri i# / en QrtïHb of Hawtoecen
j&iim4ainjo.t groen blijft/ aifoo poch iör beweu>ben ontoerberffelijeft
3UU .·, èacc-én-jtijobcn be &rph$cn inJöaet felfoen t»an een ^pfterifTcïje
f/
tonbicjï)fet?t3pnbe/ ro^emfnBennenfengüfn /,&c betiflljben oaefé
oecn frpaiim.fje te fjebbcn èn fonbereynbete 3t)m jSfl! tefbe met
v
|jaer tofriunbe f iinöetben#aiöetNfyfï ontrent Jjet %iHH wnbtl$t* ·
neaben cm be bHiflfta in be toonbe te fteeelien ; ban bonen iiomen
fee4Engeitjej?mebenKt <£»ipf-tacfien en tónjjen ugtbenfêemeïHe'
ber-baien/ terwijl eenig.e «fêaefjfiDen MMjiiM mn m&fflck in be
ftanfctbfwpbt jiK om mWm'(ïi]chc i&óoft Pmïmnim ΜΜΜ
aeii finmubebüeö^enijef aem met be ontfïeecBene tyfflpm Mop
;
titlimm/ intoelciier^-Bcn^roiiemeubffetoco^beniecit:                -.-,/
Jam canitur toto. vomen m orbe tuum·
Over alic Landen van den gantfehen Aerdt^odcm , werdt uwnaem als
nu veikcndight.öjaerteöiKn-obermenliffijjertenyiHmet jutóiro i, ..«
oo0enuut|[fctbup(ierberfci}tftno^ fcJnjtft tefienéonöeraeiitet; **
£ατ<τ Pairem PatrU ulrtutum cerne fmrtlum.
pittig: Siet hier den Vader des VadeivLandts 3 en aenfehouwt de Capel-
le,vaAd^eilshdcn5 W WtH«ch aur# in fgnöijencei (^eiijeB.bi
^ifi-ijebfaeri fpjerchm ) feer mwtëQiltömliCïti meetrrelifm/^ii
ootfi:J:^fffiftiijchöftfft|ii!lïCtt6oo?iifjï,fóe«(ii-t)ffiMi H.G.Pot, in ,.
I3f t %m ι όζο. ©oo; be^»cï}oo;fïeen Dangt tncöc noeï? er η ecce homo, De 3BderP ι
canbenüoojnoanofnHeems-Kerek, boet) jgntic macr&8lDc2drti* sciiMeryin.
5ftVff?0oro0ia^'i ieöen/ toacrin mfn ooaenfcbimiijcöfnöelijea
.««.witDcp^n jch üooi oogen ftet/ fc^Sïi öo"o$öf &t m\ be Oltsbe n-
-ocr page 155-
ijf ,               ν Befchryvinge
ΐθιοφ itfinier t» te.<ffattiicben-ï>ett frin>esi ïfêeefïec/ reebtterjen b*
tï i-^ iiBiiafinötici;/ei|i iitootSltttöci-fiuiBbanftoartenfcDU/s^nöecf»
Slangebijtingh oTttijftbOOg-fittlbt <£&2tfït / tetOftcntïf Mo&ebafC
«éoötbe ï^ecre bgertge ^langen tot niagBw ober Ijare murmuratie
önber be giftaeiitrn in He ffitoftiw fenbt I batt ban ffc gebeten apnee
BaefïeWeBiïfrftien/DOtö Bet boiehbare fonben behnimiiiJC/in4^offSi
boojbaet geUeDen Bebbenüe/iïeibe (boïgenêtiet gebob <Böbt$) renen
3iHctaien^ianöébteöebgeriafngelij£htoai o» eeneuftahe/ fuhfó
E'emanDt öebf ten j^nOe öefe ïföe mocljteaenfifn / ten epnöe Bg mnü)U
*" ^««ir. genefrn flö#en / enbe bet febe η bejjonben. * ïtëaee in men nature
*T.wry;*,7,itifftfft)ijnttefifnbe nijneiijifcBeEbt rnberiangen bet gebctenen om
8>* ööencfen te jgn. i&enebeng be p\boo^ren tjangljt bet utoöei ba«
ben gtooten nieutoe föerctóCooni / Boebanigb bte bJas booten
bermaerben bjanfet ban't Saee 15^6. bnfonöer net en perfect 'Mm*
bert/ ecluerbanfoatllfêrelïerbnberloonbrjï tbötë aimeöeonfcecnfc
öeb)o?ben ν ronbomonbe %W (laet een öubet-bjeig $eDer-&uptf(!)
iiiim/boéom De incarnatie biebafcinté/ noiïjtansibjaetbiööbooi
benbaöbte^öf»·
SiLbV^ Wm bm €ore»/ foo aL$ fll üLaCb ee fïaen/
Maat f il i#boo? CraCbt Van 't Viec aL vergaen·
S&oben Bet gojtaeibaer mm m aebter in bet laertrecft gaet/ Bans*
be &ï08b ban Gonftanti ju de Groote, bne-en-beertiöBtf* Ut sferen
mome/ eneerfïeban Bet «tfniften geïoobe/ baet Be Ao. c. 312.
ben fSügean en groote η berboiger ban b?t <Cb?i fïenbom / Μ. Aurehus
MaxcnttusoberbJint/ ontkentbe^rbin-ujugb Milvius, betoelt&e ftë
tot t^m onbergangb ban €onfiantinu0 ober ben ®pber gefaöji-'
teert babbe / ec&tec felfj* baet ober bjtlïenbe bluibten / balt tn
föebieee en berbjencat met een groote mem'tbte ban fën cygbefl
» £·£*♦ Mthi* fgniubaemboezfbjaetteban'tïfatnaeinberoo&öer-groiii
M.\. de vk» jwfacfttspnbe/ öofleepbelijcBter naeutotrnoot gebonbentoeröem
c.n/?^e.3i. mn mt§t <aijnjïenen fegben bat be firaffe ban Pharao niet ffff
ongeiiicfiSBnbeaenben onbergangBban Maxentius, intie feifDetJH
» z.tf». toeberom üjajibermetibJt/ * en betf^eecfi-toOD^tboibjatbt/ &
lihit. ' ccnkuyl graeft voor een ander, faldaer fel is in vallen. * ©e ^tb?l JbeCi
-IZni &an öic tOben laten na/ bat «SonjïantinujS beBommert 3gnDe oberöf
%%r*im7l aenfïacnbe Söataifle / bem on een belber en blaren mibbf gb in tegen*
μ ιδ. iöoojbtgDegbtbanbeeïeomfïanöetgban <©obtberopenbaertui / #
ïtebt tïraienbe Btuv$ met befe ttgtbnu&eli kAe Hetteteti/ ι ν a o c
viNCESj bat i^: in dit tey.ckcn fult ghywinnen, bobetl biCJit1^
• £«/*♦ be0 t\a$t& €öniïtt^ieïf0 bem fonbe berfc&enén 35η / enbe beia(i JË
ftt.i.ci ir, Bsbtfeifjcjure in fiine^tanbaerbénboo? ©elöt-tepcHenjitegen?Jf
ij.M.jv iDpanbenfoubegb^b?«ec^n· * ©oo# isf be Warner metberfcöir
iiw ' &* iiaertenban allerlei? fooat bereirrt/ be «Mafen mebeöB^«ifii11
-ocr page 156-
van D ι L f τ.                     '" iï&g
-hum tttttilt ren <flame t foo utibtt afóf noöen fe# in &tal$wto f
mtt ffltipm-$mhm tetfim ι οοφ aBeen toan öefe &tatit/*ti lie
J>cijoo#ien-raanterinöeiegbtmet fefcen JBrtaie ^cDifticNrit^ öan
jfêancnm bes ©reten genenen/ in Wnfte atë ött öaetit-lugif
opöDwfÖtfoierbt. ®e Wees-Gameb. igmebenanfeitje- wce«*ca-
. fcen met ^eötiöergen en föaerten ojeomeett / Denbenbe boo? be ffier·
^ifioo^fifenmebeeett eccehomo nan öame Söeelöen lenrng stóott
fcan emfeecoitbt jjl&eefïer mg ηοφ onoehent/ sgnbe sciijch aUebe
pttDtfl'c &ΦΙ toreen toe! fonöer ftouDineft ofte tïe aeöterite drongen
foo flecift ai# be boogie/ bo$ ecötec eicft booi ïiaer feibenöertoon*
öerltjih tofïöfiefcijiïticct/ f» ηοφ foo ber£ of Det onlange toajio^
bae n/ niet-tegeniïaenbe &et feifbe ug be munfienaerg aï ban iie oubtfte
fïagi)oandc&itorg S)»er te Hanöenaeöoubentoerbt. $ocïi iji in
fcefe damereen feetijoetaoMtefeitfel ban eenen Ceimannus, mebe
öetraenöoojöenmeet-gemeüen Maeiten Heems-Kerck, na öet ngt-
apfcnüanöeijanöeUnöe titë pinceelg/ en baer-en-öoben öet Φρ-
fiUiiftronbt-omtnbepiime banbe fiDfl fnicRg ooen ö&enoen&faem
te hennen gebcnöe met bit Hatijnitft ©ergse:
Ornnino m ftt fae Colmanms ademptus,
Martini jhit ingtmofi. mamts.
'mmwtptmtmm
$mgtfc|> üeteecnenti Martini kunftighe
nandthccicditgedacn3KneyndeGolmatinusdoordeDoodt niet teene-
?^^S^I^kïl^tSnd% ^e-voeccndelangh 19.
«ι wrowwapatt m&promw af-eeftftw/ m iwtM siraecmt te
*                                    Binne·
,w
SccfCfaiyt.
-ocr page 157-
■B^^^B^^^^
iio                       Bdchryvinge
Bimie-Seaeury / Sajacr ill bf peeren ^CrCCtöCii (bU* Obcranebi.
fcöinabfiiJ&ftöpficptfniifDctiircrtifftfbijfii) Ener fit-niafts jj<sü>
ötni/ brftSöiimf-.èfcrctargi tg meteen fËrenetociffrï berfien/ ettóe
tocr&t uut een i&fe re üf ure ban ben anöecen af göc flote n. #iec öe*
tiebrn*.feotm ηοφ reu ücSnoj» bierhant Camertje'/ toaer inde'
5>taJstif Tusoufe, toert beoitnt / 0003 een <&onrnit)# ten 3?
be éérren lÉreforterj ('t toeu-H bceirtjtis oubt of ac&efene SBitrqe-
ntfcfïct^3?in ) baer SHrnpt cïfjaf genene η ie aöminiftrerrn / in tofïc*
hen oljcbaüe φ ïjrt feïföe aen ijaev eggen im?£ mogen boen. Φ002
bet jy)o;taei ban ^Itrforgc gaet men on-maert!* met een obemachf*
ïijciie igatbt-.fttf ne ^O^eg-tra» tot Schutteu Wacht-
Ca μ &R, ofte-beffclf£i Corps de Guarde>^pbe een groote ïaitgj}-
adjttgöe Camee/ fïwftenbe ober be Crefacpe en &ccrrtarpcn oenen/
feoimnöe iiet gat bande trapbouen naer bet eeneepnöe in't mi&öe
baiibe^amer/aen^iefgbenbefet nutven Sffereïeitninge/ ad&tftöe
frïbe komt een range sSafri prcchfitbr totaenbe^eljoo^ieen/öetoeli·'
fietö rnem en b^eet om bes? il^interijgroote bu^^en te Bennen aen-
leggen / be bloeren met fïaenbe itünchcrt-fleenen genabeet/ om ort<
geinenen booste bomen/ nerjemï be Cafei ftomen tegenii beuhtne·
mmjr lange ®urf-mften/ maee booen 3pn tëacBen met pinnen out
be IloufQttetten en ^alf-Pteefien onteïjangen/ aenbe anijere 3^De
na öe fïraetsgn bier itrug^ofgnen/ en cenreebt tegbenobecOfH
tmpl beböeube bet uptfitiit ober bet ifêarcfit-beibt in Deboo^aöe-'
bel: btec moeten aïïe nat&iüi een tëotb ofte ^poraeifiban J>cbi^
UW geö)a#ent met beet* %wmH&ti\ èe&eer/goebe ijjatbt fjonöeni
pi geojDoniieerbeboete ban ttoaelf ftngüerg booj be aofenterffl'
be ƒ ten beboubeban 't iftotg/rrtt fegfiwé ubebouoen $i?nbe boojtaf-
laten ban be iPaeeft föioeft oefent tt$wl on be örift ban öeüoeti
boo^fs·* be l|ooit-man# ofte Engienantehbetoafljt beboenöesfü
gebOÜöen ( des avondtstén half tien uyren, vroeger ofte later naer't iel·
ve in 't geven-van deleute:■> haerbelailendegeordonneert fal werderjjoftf
als het den Yróedfchzp ofte Officier op de wacht prefent wefende, ioude
mogengoecvinden,*) tm&tntiWl Ofte < &f!)Ut-toat{)t U$t tt &H$
op be unge ofte nojtaeï ban bet mtQt-1%u$$ biet boben befi&eöen/ *
aitt.aer fp beif bn^Oerii met een lic&tenfee liantaernboben ftaer Dooft
jf 11 booten/ en aen be eene 35be met een beehen befïoten/niematitt0
genbe blmien laten uafleren fonber ai-boren be 25er getrocaen u m
ben/en bat ben ©ffieier inbten een ttjefent isf/ofanberfint^ ben ^oofi·
manofte fené Huptenant b« bioo^t af-gebojoert öfeft: -* ηίφοϊι-
toaebt gbebbuben tnerbt of eettofii bttgten o^öiiiansf te boen balt/
toanneer een ©eertfebmibifgaber^ een^flteeaiienaebr* beroiiipi
3&titeéompceren/ mm^nmmmm mitimm mw»A
deWccs-Camer, alibaecfgbanaUenoobiae öeboeften toecbeti W
Btnnc-Sc-
crctary. '·'
Treforiers
Coiirtii.s-
Camer,-gje-
ftaemt dc
Treforye.
Schutters
Wacht- Oa-
mer.
Ordon-
nantie van de
Wkthtent
uirttt.
*Art. $.
P*£X17-
• «Λ*,<5.
-ocr page 158-
van D e t ¥ τ.
SII
mm be Boecken der Treforie ban fait tut $$t htmttt ït$1$m Tfefcriers
f ti herufïen / £ier bangen en leggen berfeïjepbe fóaerten ban be Stro-- *>«<fe Bocde-
bacDijS-teerlijeflöebenen anbere(jeerujcfte <®otberen/ öaerbeSBur* Caffl*r·
gemeefleren befer ^tabt ober te feggen ïjebben / mibtfctaberg eemfge
&il)ilberi?cη ban be gïjertngïjfïe conbitien bit in be aaeelt-jlojmerge
ugtcioofïerenen €apeïïen ober-gebïeben 3pn/ aenbeöaiefeeenige
nieutoe€tommelenbO0ti be <£aniteEng berSSurgerg oi*s bieanbe*
rebantmoben bebben/ oorèsgnbaernocb berfebegbe oubeSBaniei
reit en ©enbeieri aibanmenigbre ban S'aren/ in mitfiete plaetfe
uien De i8enb?egb0 t'baren ijttgfe toeberom nieutoe ijeeft uefrelt. *$e
reft ban't bobenfïe gbebeelte be£ &tabtg-$up£/ i$ tneefl mett&t*
bangcn-ïfupfen en aByreï-^amerjs befet/ benamen aen 't acüter-egn*
benaert $oo#-lBenen/anoaer ηοφ een banier baer men be WiiTel- lertij&ï
Banck teijoubeupieegö/boigenjSbegebnuhte^bonnantteDaer ban wttw-jkm*
3pnoe in bate ben i. $n\f vsiï, boel) icerbt nuboo* be AfTayeurs "ϋΑ1%-
ofte <£out en &iiber-fcuerber£ <£amer geblekt / baer ojbmartë er'
Η >8anc& bebbenbe boo? be acbter-uootf ban bet iHaebt-^ug^ langg Acheer-
een tere bequame getoeiföe SSojbeg-trap tot ben Coo?n gemaeeht/ ge- P00"va?
;
|9A boig Deur η ia aenge toefen.* ïtèeiene paffagie oot s boojgaeniï ge* £1* " s
Oiuptht toert Βρ &tabs ©pMuerth fïeibcr/en oocherompet-toaebtcr **·«»'
etianiiete be bmchc niet beboebenbe op bet &tabt-ï|wjii te toefen/ Mr·"*·
mogen onberbinbert ban acïjter op ben €oo?n gaen. <$p befe trap
jan men mebenpt Söurgemeefleren en depenen €met0 nomen/
«00? öi atbter-po^taien tot ïjaer laertrec» legenbev en in raiban
rattie toerben ooch alle banbiten / mifbabigmen ontoaerbigen ttie
e ^tatst toerden ontfegt/acöreraf boo? befepoo^t ter&tabt-toaerr
«Pi'Sbfiepbt. S&r&aiben bit étabtf-Hmj* bebbenbe peeren noeb Noch een
mmtemtmtnixbnw ^tabt-ïjuptf tot baren bienfïe op be S2SÏÏ
Jg η aïtoatr fp on meeïjt- bagen en foo btcfitoi ν albaer yet0 te boen
p          *
fp/ baer bertteeft hennen nemen 4£n fcier mebe bei troutoe icS conci^e
f;B0cenban confioeratie aengaenbe bet ^tabt-^tmtf ban ©elft te w?cldc
IBiïmi *%mgeannoteerten aengetocfen te bebbtn/ Tullen nu huvÏ
S^S^iönfebcioftf * aiïe beelenbanbeoube <£er-$erfen lin ****««*
iöh?h?9a5ttbf-ï&oöft-fïuc& gïjeaïïegfert/ toaer mebebefe gtabttm Mr'**.
rvS2 5eyferMaximiI^en, enooeftebenbobi^tn hianbtawbooj-
* ?*g. 8ί»
cit;vUfth,ic^? aenfifwigcfeftc toeebt aDefteft ban be satitfctir p^obtn--
fearihJi5cf",llfï^fh f« acJbifrben anberfngaftï oniïebiööfn en tefr^ ^37nfifi,
fooK? ί t0i οίΓΠ ei-5nt,c m0ftc» ibV on» ban öeeren tot alle be oube
t
hiïS?te fn Ρ»Φί*θε mmïïm irPtlteii befer ^tabt. ©e
Des felfi
Lof,
tSrfflSï^öfe. en ban oubt^ boo?> miracuien tobbt-ber-
Λ?ί,?ίΓΛ^" ^«i'Oft-Kfrfhcn ? met bare boogb-berbeben
maihS Cteriteer^fllirtflcfcftt inbe ©ereemöbbe lüeberlanben b»
!BS
«mnijflif <ionbentenen Cloofieren ble ïwreertijbiggïiffïifbt/
0 ζ                                      toe-
-ocr page 159-
ΧΑ/?*                                  Bcfchryvingö -
toc-öeöceïiööt msetögtmi/ mUfgaberg ben obetbioet ban w
tirtiêe fiïecfcioncn bic men pur faql)/ fjeiiben niet alleen rjeftreths tot.
een tiïacr be-tmté ban be groote meügietigbegt onfec ©oo?-<fcttbcten/
tnaec taec-cn-bouenöe ^tabtfeeeacnfienUjcn enuptmtmtenbeejöe-'
Befchrijvin. maecht. <©e eeifle m aibcc-oubtfte ^atm^-nmht 10 be o>-
ge van de m Dte mn nu , D E o U D e noemt / befe i£ ban foo iïoor
ceriif,CK,,rk gnioubecbom bat nauinettjcM een igo ceeïjt beftbegt baec ban ie Μ
?ndcïvooc beti tg i ben €ooniboo? fyn onbertoetg ïjulfelen poMtonfen ïaefe
eerft van Mm oocff ttritecttjch aeiiften / ban een bpfonbct-ottbt <Bebcuü),ic toe*
hacroudsr- ffn :: fmci^toegfjengfietgantft^egïjefïeï enfelfamc ϊ?οφ tceffeiijifc?
dom»
Haer oor
ibronck*
metftobe ban tobttcemre tenbollen bebefïtgïtt toetbenbe. <ên m
t$ een otiöt aeboelen 't toelea beeïe boo? ojnanjteiijh bouben f tot bat
men mcerber feHetbeBbt beeft) bat begfeifó föjatrccuficcchcfnnöa*
menten ban o ubtgrecn Itëaeijt ^tootn foube sgngeöjeeuV fïöenöe
on ben boeeftoitcbodjt ban be oubegljeöoibe <©?acbt ban Corbulo,
gtKHjcfc tog in bet töjeeöe ^ooft-fïnch amnel genoeg]} bobben gpbi|
* ¥*g> 45 ·
buceert .· * op tuelchetij ftmbanienten fommtgebJiUen bat oefen €oojn
BoHw.Heer mibtfgaberii be töerclt baec benebeus öoo? ί-ïertogh Godcfroy. m
en^rannecc gg in 't ^cr üugff nt en tw öc fcbctitiaö tjcfc ^taöt beïjoutoue foube
ε ' WiU'tfy 35η / ceiijdi teh ooefc leefe in feechece aemeee hc ntnge ban bert*
betbanbe 0ttbeobet:gelebet&eoi)inkn met befe tooo^benf heett oocK
mede (fpieHenbe(banl|eil03b^0bet;t,) voor een gedeelte de Oude
Kerckgefticht, en haer voor een-Patroon den Mattelael· St. Hypolitus
toe-ghevoeght, want voormaels was ter dier plaetfe een groot Block-
höys daerWachtersoplagenomdepaffagie te bevrijden. JBatbi^^^
É marïjben ttjbt kmn/ foo bet noclj eeabeng ngt b'een of b'anuw
febusï-boerheeniöönaberbeffbegtboo^ben bag&ntnefïfeamen. ü&
gjebbe gbefo$t en ImfmU om cenigbkfceckrbeBbt bies-aengaw
be te mogen bmbeti / Doc!jniet^öanatooteimn"o^amit o|r gpbaen/
.. noeft »rafDtiöta«tböritej?t benomen; alteenden leeg in een fijigj
itttté ofte Certificatie in 'tEatijnbanS5iffcl)on ï^enriehban ©teeep
geteetBent u68. toaet in&ggbetnpgbt gefien en geöoo?t tebebbro
; fehere eube^nïben ban accooit/ Doen tec ttjbt nocö in toefen 3i?H^j
nonenbe fehete toeïatinge en netmifTte / aen$et .# <estft &α$-ψΡ
al&ierte©elft/ banttoee<*£be!eenbeeetbatejflSanben/ toelc&p
ifne bl? noentt BarrtholomeusPatroon.enFundateur banbe ψΆϊΟφΨ'
mmh oer feibet &ttbt/ gbeïijcfrbjg ïjtct «aecbaet bj^ban'tboo?1
noembe,<iBafl-l|u^fnlïenfp?elten/ ooeh-fuflenften/ ftticfc^ bat Ρ
tnogeïöfH foube hennen toefen / bat oefen 2r>attboiomeu^b0O?f3· ban
Hettoab eobect tot JFunbateuc / te toeten <©?onbt ofte eecfie^t^"
ïegget ban befe fterehe foube geftelt spn. ®en Staliaenfcljen 4wg-
man euiciiatbintinfön tbaeebe ebitieban be 25efebn)binge bec JPJ
betianben/ fïeltabfowBtbatfbatfëbanben boomoemben tiwuw'
t^fleftiiÖti DcTempclcn.(.feBtïJÖ) vandefeStadtiJjnfeerprach«g»
-ocr page 160-
van De t ï
Ui
τ.
endeh'eerlijck, wekkers principaelfte ofte ecrftcdefe is, die aen den H.
Hypolitiisistoe-ge-eygent, dcwelckeeenTtaliacnwas ghelijek deln-
wooadcrsfeifsfeggen,* j$aec aensaenöe ö'eetfïe fcettfratie mtot- * ^'^
epseningöe ijefec fófrche / 3pn t»e SCiuSjeuttf (oii&er correctie) tikt ?ï*I6Ia*io
toïi seinformeert ptoeefï / atwtftm Ije* feftec i$ fuu&^ moer-eerfï Mep*-
met acn #t. üppoimti/maer aenöetiH. Apoftei Barthoiomeus aé* *">o8defer
öe todchf Pm Bonifacius de achife η ÖW lat* 1289.Κ her T3??"'
umi M^iJ MKS^
Jf TOittentw ra Uecciccftren ofte anöere öehoeftjftfteiien fattbrft «a
tftnffif öan naotvtt te ijcijüm / noemraoe oe feiffee eccuju, BZi
Bmh^rM^a^mo^^MlIii mmn* denHey-
Si li2^CUlmde Stadt υε1£ε d«'Bifdoms van Utrecht, at
X?L^                                    Wm/ ren ü/are/e, W1-**
ÏJicrtccM £mvSiJSffi ftamjoo. Ban oocfc mei braefttqen bat
awtamS SSffi wmöerfeel ïèrgeiueeff ? ra ten téaeenimttf ^
to ^«jiueien fiehh/2i? JSfL11·Bt *"* * TOewS SJab&e berUcht/ *'w* **&
'"WPiPIpt tien H.Barthofómcum(eJjetilïe
-ocr page 161-
ι Η                                Befchryvingc
boen Het bei |f-i?tom«u / m bae r m noejj met tm &toe ert boen m*
*B»fiU*i fcaifen ;*.· ^Éïit ïftljörrn fjS nab^rDait^t (rjeïöeh §n aoamfrije f af*
*■ ««· fïonaeï aftirèt^ legehbe ber lepugen öerteït) iot finjt ban be #$te
5 nm/ öiefewmiqüimttMbeneerbetoiffen/ in een Hoobeïiifïe in
&e2fcea!}eb)o#en7 en fotibè naberftanbt dooreen mirahei ontrent
jêifiiiéhnieOecomp^regertasn/ enbe rimbeïijift tennjbeban<$t;
tfïöiiett ttóeebefóepfér ban bienn^crti / enöe tm ejesociusf mn
bijfben$MI tot iSdmeberboettin fiet üJafrong peeren 883. enbe
ineen fóerrfcetreeft ban ijemgetint/ oBrtt/inDct^Bianbti bat
ben Cgbet inbeféibe \&fabt maecBt/ rnebe be namt saartbolomei
boerenöe· ®mt& fouöe ban naoeröanöt öefe ftereh bier te «©elft
oorfaeck fyemoQtkbm^fy&t fvtHM'RtybMQtjt. JÉaer om t»at rebenen
van de ver- mf( ^oo^uberg bcfenfja'ren cerfteh patroon en i&efcbemi-ïfeer
ïipïrfons S. Bartiioiomctiin nabèröanètjjebben berfet/ eneen anbemament*
ftjcft S.Hypoiimm tüK?ar«ïacc / tnbe^feïfjiniaetfeaefurroiTecrt/ tó
onfeher/ boiij beir^Felferben Michaei vofmerus (bie menfegbtöat
ησφ berfcöegbe &tfamm befe jètabt aengaenbe nagelaten beeft/
fonbetbatmente wïjtton te b)cten öomen waer öefeifbe φι mm
fïenbe ? ff(pft in feher s:*!fn ®ractaetie ηαφ na ïm öoobt in 't faer
1 $19- te^éUlen / ^udBemordHrnGudthetum 'm Ö^ttCH \$ Ugt-gegafn/
ban be eracniené^fee!liebec©?Otitoe ban leffe inbe «©mdê tócii
» mm, te ©elft/ * bat aï-Doe-fibei Dageen feecfterbegbt en ïjabbe ban be eerfie
topn in ρ,-/. m ottDe toe-egge ninge befer hntkt I etbter mei jmbbe booten fegsen
dlvtvirïL oatfgtnbeeerfteenaiberoubtfie t£ben S. Barthoiomeo, eneengïje*
·2>*ΐβ<*,&εψ ruginentjibtbaerna aenS.Hypoiitogerecommanbee#bJierbt/ ter
öojfaeciic iïktbe^urofc^öaer iaoo?-teci)tfn en ©?gbebenWfi fsbooj
öe $oeehfcbeen €abe xaeWüfebettBtfïen met be beiegeringe en tn-ne*
Hoeneer niitige befer &tabt bpiiertogö filelbjef&t bjaren quijtgeraeent) ge*
& verande- ï«f ftfgg meberoni berfiregen fiaöben / boo? een teefία Η fte baebt pp
rEse~ St· Hypolicus dagh in ben <©02ïogft bun ©?iefianöt / ten Dienfïe ban
ben %rro3tj manjjaftigb «etgeboect/ apnarenteiiKh öaet tnen ba»
* Sie> ïeefïonijet$mt 1396. * m$mM 1poefen^eeïiaen Man Hypoii-
57*7ί/ c Ti rühl öoo?ten ^atroott ban ftaec Hercft / eii ttiïi eene ban ijaer gant*
t f de £hron .' frbe^fabtöebbfn aehflbeijonöen/ ψ boben ben $.fli|pofIei€b#i
γη Gomh. gbep?eferecrt. 3Nt fïelt ütn ^tu&eut: fonbec Datbp ftinnit be boo?-
Mvltr?' geaIïegeecbe2S«!ïeontgefienteöebb£n/ foubenbe onttoijffriiicftani
Jnnaui.iï tfföffööccïjacifeofïa&foïutcr geiïeït ftebben. <©aer-en-boben gije*
/^,84· « ttnïgïjtljp bo?bersi bochttieite öjeten/ntet bjateen gtoofetm/ybtttft
mderen. fMmmtM ïtittféttUt iet roobe ornamenten | j? ben feïfben Hno-'
Itéïnoc&totbeïaetfïebcranberingebanDeCieiigie toe/ getooon ïöö*
Befchuidi. rente celebreren/Daerböboegïjenbe ('töfenremarQuaBeM^) öo^
gingh over bat In 't Slaec 1 ?66. o» ^t. 55artboïomeusf &ag& / jpnbe ben »-4-.
thZ*a' 9U^4/ öc ^eeïöt-fioiminge bier ter plaetfe ooch iupfi alber eerfï i»
δ befelilercieontliönietiaeobaniiinam/ 't toeïeïi&ai^ ein notabei
tnerfft-
-ocr page 162-
..:-<
i
»S»
D e
-
.Ui
van
T,
niCKÖ-tcpclitti ban flraffe en emttpïacr oojbcei «Sobtjtf/ öbeebefe
j&at? toancfeclbare beranbccincöjjeyöf bee IBoo^ <$«br«n / fcftfijt tt
toiiïen ιiripmmn· <£n by örfe tran/jfamatie en iïernientoingfi be$
Patroon ban be j&rfr/ Öecft öe firatt ïieiieiictijSJjet e«|lterfïi öeei
ban MMwystu^iJtstevtg-op. flreettenfce/ ai# ban benaemüan
HypoiitiSwctMchmmtmwpo^
naembanuieuM <©clffnenocmtaijnöe/ geïftcMi booten aengfje-'
toefen t& * ifêgberg 10 per feöer Dat befe titeren aebert befe ticranbe *
ringeaïnjbt ben boomoemben $g#Qjtto toc*g&cj)epitgbt fjaf- We
Hypoütus (gbeujcii be öoonj^-öfrinöcreiï^cnbcrcöipljcn.? toast
€öf i-man ban tëome / boo? het fien ban be jAsitjücnfrn bie &u %m*
rfnfmsinbegebanc&enifFebèbe/ heèeett tufott €$ifim geioobc/
eme ooch ban (jem 0örboont met geüecl fpn Iftupfgefm befïaenbe in
negentien $erfoonen / *t iücicB ter iffimtfTe Bomenöe ban ben Key-
fci- Valerianus
3 fjzeftijem eerfï met biegenbeen baer na metb#pgen*
be en b^eebe mibbeien foemen te betiieeren ./■. -Hoeft $ρηοΐίίο# feec
bierigj) en fiantbafügij 3gnbc / berfraaöe bc fcelofte η ban bc η fte&
feti
betoeuae baerobrringcamffööiïontWen 3pnbe/ enoniiem
foo ίαηιφ foo meer berötttrrt ujerbenöe / bebal ten iaetfïe bat? Hypo-
ütus m ai fgriippiaWn fottbe gfjeiei*öt bJO^benbagten benneten
banflome/ enör bat fpaflebaer inöetcgeijtöoo^iobcgbt uanl^
poïitujef fouben ontrooft bjeröen / rnöel^fcibegbeüonöenamben
fïeett banMïbe en engetembe j^eer ben/ ober 't $ciöt 8f tfee#t tot
battrebeböottna bo'ööbe/ inbefer boegiiemfpn geeft gebenb* aen
ben fêecre en te ta'be en fc&öomliKhe marteltie / * tneröenbe fpn
bagijgelwüw n ben 13- Singufli. agcjjter öefe Hypoiiti Kercke f na
ichagtbr ouoe ^cfeiften bebtnbe) eu totec niet betirgaentf met be
naem l^politi mmm&bUkmigtiïjeitichmnu (tenaenfcjjonbj
ban IjacenmmJHüiï <w oorft-met eene onberfiiKgtg-baibeban be
anberetëerc&m.)-metbce^ietumnaentba» Oude Kerckgbegtw*
«weert; $pbe eenfjeetUKftgroot «Bebonüj / met een ugtncmenöe
wareaengflfput/ &οφ niet boitroehen «room / ar-lioc-ojei notö*
m$ foo een boben o;binari#|joogijre Somt te beregenen/ ïjaer be*
11? WSWmift) on^efeentof tenminiiVn toat onfereftertoefinbe.
iiiiaec öft iifchefc batïjg tot öecfeiif poen tgoen tó berljoogöt/ tnere*
«eigtfe BUjchcntJéae η be bcraneefinö&e bah be öebacnen fieenen /35η*
oe be onbeefïeiael öjiemafï foö groot aii be böbenfïe/ be grooteten
nacften bp feben banbe öeöenbaegbfe&e öentifne baefi^lieenennpt-
maeeïjenbe / töeïehe foojt ban fieen men in be eer|te ottbe ttjben bier te
«©elft***eipregenbe te bachen / bermiötiïbw< gtoote Ddffche mop-
f^fWbe/ béöalbennocöbeobetonbebupf-fïeen fbaetboo^bei
K? pffn^ooiöen ï# *) %jic men onber aenöe funbamenten en
^rSPWti-W^tlWmmmn
be£«gb-3?be battbeftecchfiet.
uitban booiafgaenbeaïii»erbenbeöiJ^o«ben)?oo?beiiop^onfït
befec
Oor/prencfi;
van ientem
Hypoiiti·
buert*
* Boviia
f*g*6o,
J»e/chrijvin·
ge Hypoiiti-
* Reomfcht
Legend* £*m
tree^enuyt
het leven Se,
Laureni,
Ende des
ièlfj Kerck
midt/gadej-s
ouden Toorn
Oudefoort
van Delfifche
fteen.
* Sieth.
-ocr page 163-
J36                               Befchryvinge)
fcefer mmht op befe pïaetfe/ (iutn m be ftttth fe ψ en 't gene nmt
apparentie met en na be felfbe té aen-gebputot / betboigïjeng tnct be
Hoedanig- geDacïuengaenobecioopen ;f£i# eengroot gebaert/togüt en rugra
fceytvande
in |}eell)ooqD ban&et:Dirjpin0g / mebeatf ben Coojn op fcerftDee*
Kerck.
bentijbengebotifot/ aenbe £upö-$pöe früijtit fBtoeIoubu$tetoeien/
maecaenöf^oojö-jBöeisifenicutDfr/cniJfiftaiDafrin ïjet miti^fu
tt^tfiec thcij een ff er tiê^rlticït lüriip^-fcoertii toen,uitten Stiröngn/ feer
tietitjcft en maffijf öemaeeht/ boben opfën Staiiacng niet een fêiat
t'eenemaei met Eoot faebecht / en alibotnen oogenfifiijnenjiè fietbaer
mev aengeieeöt/ omaenbe^ueb-3t?be geUichetoer(& temaecHen/
'ttoeitfc/ toaer 'tfaeihe&etfcriboojtgancK fjaböe genomen/ Ütfö&
ham
/ aï-öóeLtoei altÉariif bob? mmmm en groot£eBbt magni*
fijcS tn'ititttiih toert bébohben/ ecfiteirai0öati nocïjonöcitjinbeel
UBtmUtttenoer foubeljebbengbeniaetBt i poo? aenbe Sgueb-boeie
feomteertacijtfeantig&ttgtiïeeiö/ eertijOtg gjjetoecfï a^nOe bepiaetfe
oaer be font ofte bet böop·bat (lont/ baer aageapp?op?ieeet tot eert
Slinatomii öfté Ontieeb-£amer / en nu tot een tiaoon-ijugi hen. 3^e
oaecften föoiöjei banm ijoagïje ofte ntibbe
: até ^tjb-üierciifn/ 35η
Ooo^gaen^bauiïooreHtotacöteröïat enbe egaeï/ïjeebenbe bettooge
bacheen cierïiicl torentje ofte teïHmesjebat 0« 't nwgiHtoeifieï
ooben de «au aeri't ö'cgöi öan'tCljbonnjt(teee&t/ toacr in hteene
aïochjeg plegen te fcangea/ baer nien ter twtteenanberftmgmebe
Ordrevan utebenombememorienen getpben toaer tenmtn. ©e IKioöeï-
*"t Gebouw
en grootc
Jtenhi^nanümwenaeiioutot op pglaten endogen na be <©otfd3e
o?b?e / geüfcö boojgaettg mesfï alïebe teeëenijter teHanöe / \\m
maecfeenöe b?»e feer b?eeoe «Saieeeen ui be lengöte / bet hrug£-bjer$
ηοφ een anbec ober-btoeris maeeuenbe. ftengaen&e be groote ie*
öinoe icfein een oefiech toegenj* fcet uptgDebjanbe jjont-töm» na Oen
gt?ootenb?anbt aïreeniijeb beiangtjenbe be tnjbbei-Rercnouföanlöï?
ÜefeiJjeben. 't Chóer isJtanck 84. voet behalveh (ie huyft, wijt de buytè-
kant 38. voet. Die Achter-Kerckvan de Choer totten "foren es lancjk
113. voet >vyi)'t 42. voet, luttel min of meer van wij te en lauckte, &c. *
©en (Sooniaenfiet Jtëefï-egnbe fïaet tufiF$en be jtoee jijb-baefften
in / $gnbeDet pjincipaeïfïe en boojnaeme Hciaem tot boben aenbè
fctjf ^jiitfenrfiljiOierhantop-aeïJCuittit/ fj'etenöeonber een loö>
ugt-fïcechcno fPo^aeï tJan iöitten 9mjm tot ben in^anch ftnOe
Umh I een toepnigii fionen ijttpoöDfie oarê ïB bit nieehanttimU,
niec 3ijbenmettiüee öogen önen / bequaem aemaeeSt ^rm m br
&Qmmel·öatenöoo^&etnelugt OerfeiOfftehA Boberi op fcet bietSan--
Hgbbjeccfthomenopbe bieeDoeehenbieéacDtiiante^pitfeu/: beon*
betfle beïft ban gebacnen fféen rl$t,op-gaentje / ijebbeube eicb beïf
ofte bach een ïangDtoerpigb bietHaht gat / Wéè inen baecronöt-
oinuBtnan ftm/ öebobmïieïftiiiban iaet-^êehWwbp,gaenbe
meteenStppeïenifecen Wm %Mt mf aenbe bffe ^o^ren^ ofte
,.·:;;.;*.-':'. iïti'tf fiiMm^m mtst*™ mmm^rn gpu*
ΊφίΚ
ψ/mde middtl.
KerCk^lefdt in-
de Laaie
'I>.
Nacrilet
defcriptie
van den
Toorn van
buytenaeu
te tieni '
-ocr page 164-
■■WH D e L f τ.                         ιJ7
&pitfm (boïgew onöe tmhtm$t aen mp gefeïHetJ tor i-t er gfje^ wit de
Wtfi een groot tegcËen ban ffnrr ptf-eminentie enboojwbt 'ttoeltö *'>/Φ«*»
feefe tëectnreocntiijchtoe-beboo?oe/ wmottmttt allefóetefcen ben bed°ydCD·
. tóelche foobani0b recfitcompeteerbe / aiujbt biet't 35 ban fiiepneofte
fltootf jjof eft-fpitff η Rebben/ Qtlph mtn ban odcö bicc iutym ar η
be jgieittoe tewhtf Φοοηι fiet; taffc&en bef* bier. gtoote &pitfen Hoereer
(bacrtogbflnfpjeetSen) sen tittlQth scfïcit biec ff re rtroote I£p2- ^
vier uien-
iBÜfer^banonberen grbjagijen/ ban ttoce Heeu&en tie&tienbebet ?e Vyó Vij""
&eiftfibejfêapfnMflft)enbegtie/ aibaerop-gembt föewcfteenge* iersêc,telt·
Böeiöch öie 't Qpet»jugfh banfyngefïcötnabebooiren beeft') aen ijet
onbertfaenüeSaer-getai / toei iifbteittd&ftan firn / in't 3iaee 1605.
&οφtotnaberonbetrefijtinge/ leefïmm ban afïitet .tegenaenben
supü-itëijfêr met groote Eetteten op een fieen rer&t booj betrap
jbaerraenopnoror.
ALS Μ E Ν 16ος. Η E E FT G E Τ E L T# .*
BEN ICK GESTELT
TOT DIENST VAN DEN BURGER
ALS MEN SIEN KAN
JBJ DEN HAVEN-MEESTER
GERRIT MEERMAN.
h$m op fïae t een $£ramtbe in tóeïckerjssSöafeofie boet men noefieen
ioiianbtë ifêapcn fiet $ in bet mibbcn binnen befe bier ^pitfen en
Wm-WWm I èomteeH^rootermeöear&töant&pitg/tennaeirett
fee t>e beift bobm be anöcren ugt-ire ethenbe / 't toeich men atbter be
*&gMfêijfet# langöis een befïotenojftfoceriiigb boojbeïlföeih-φοο*
WtectjtDiedtfintomfcanöaen/ sgnbe bit mibbel-fpittf ban onöec
tot bobcnban lifart-tieen / be onberft e Belft ober eenige Siarentenen
Btt benttoateceη met een ïjoute bwgt / met ftbaiien bebetht / booten
enöc bc Ut e at toefe nbe / tot ar η een $art-fïcenen trans* ofte omloop
ronöt-qmbuptenDettDerfhugt-ftfèfnbe/ 'ttoeïtB fcee fcnnfïigb en
iwiöihfitbqpooct/ inobebaente ai$of een geoote&ratiifbobenom
|]ft^pjiii gfteïeebtmofjtetoefen/ en nofbaen fjetboben-egnbefeo*
menbeffnaittgöanacötfefcfierïijihebenfieren/ bjengben baer-en-
öoum baec fragigbegöt mebe. ®efe b#f jSpftfeii bectoonen te fa*
mmcenfcctfycemt cnfeïöfaem boet) magniftcü enbeernjcftfatfoeit
mti 0rbotmj ·, ïjet gawfc&e poftuct ftaet heom en gebogen W of bet Kromme
lenen bal öja^b?egö!jcnbe> toaer ban beelttjbt0 fonbec oojbcel ofte g*eaitede5
ftenmsiujfcötgijefp^offeen/ Μ ofbittoercB niet fonber groot pe* Tow«·
wwltoaji/ m bet geen notabel m öieban't ^t. ICSecbten enbe be
mmί fterthbebben toei eer op fehec tobt een contract gemaccat/ten*
wrenbe ten egnbe bie banbe $uöe ftenfi een g&ebeeite ban öaren
^rpomfoubeaf-nemen/ aifoobie ban bet <Stoo{ier (baer biebt on*
occgöfirgfjcn/ enbjaema toeftl ff&iint te ttUtn) bp tiibtentoèle
                  '
sroojeïöf^ booi be ruine toaren beöutbtenbe / tteïen tontrect ai-
.j
-ocr page 165-
i.j-8 .                                Bcfchryvingc
boe-bjeüchfeherïtjeh Mt %p fommigbe ^Burgens fnCopgeofte 3Bf-
fc&jiftnocb tebtnbentè/ ecbter onaengbffjenaenobetoenbe bebboi*
ten/ nietïjebbeSennen beBomen : bees-aengacnbebebbeoochme*
nigijmaei booten beröaien/ batbe p?io^ üanïjet <£ioofïerfpn ojbi*
nartè&iaep-jiiaeiiïbebbenöeinfeecbrr <£amer/ baer icftfelfabo^
befe (a\0 &et gijeitjch babbe ban / onber be faïwaire opboebinae ban
ben laeft-oüerieben J^ebicant in tre #tanfcbe Gemeente Monficür
Soler aaitger gbebacbtenilTe/ aibaer te tooonen) ηιβπ apartement
oorh £ebbe geïjabt / iaeicfee jpiaetfe al-ijoe-njei ontrent in 't mibbe öeif
tfroofïertfgelegben sgnbe/ noc&taiiir bp fïojmen opgefteecBen toin*
öen / ban Den j^to^/tigt bjeefe boo^ ben bai be£ Gioornd I berïaten
toiert/fitbaigbannaacfiteraenbeiBai mirerenbe / om bien aron*
En reden fcorïöt&fii bal minber onbetUio^pen tt'toefen: <Βοφ öebbe rag on*
van dien. !anal)^ ff lf» ban erbarm 2ÖottbJ - ïrföcefïerjj imn bieg onberfoeïjt beb-
benbe / iaten onberreebten / en fulchg nu feecberïijeh toete / 't ieifoe ftu*
bienfeujeh en met boo>bebacijt|aemöegbi· ömberarigFjepbt ban't
iuet'ch/ailboocmaecftteiiaengeregttea^n/ geitjes ben bertnaerben
(Oleom ban kolonie in ^itaue U Garifmda gtjenaemt/ toetenere top
* TA«f. gefegbt toerbt 9. boeten bugten bet funöament ober te öangen / * foo
cT""'f oochbctböbertliegebeeïtebartbefen ©eïffeijen Φοαίη/ met beboet of
iXi'iii ^ε onöcrffr gebeelte perpeubicuiair ofte ïoot-tedn af-gbemete η ofte
■m*nif,ft7o. gepepïtsynbe/ ineöe beüonben fonbetoerben een groot *Htch te ber*
fcijelen /'t toeicn aeit be $oo#-3gbe beqttameiijtsfi ban gcfkn toerben-
Den room San binnen befterch bsbefen i&oont ais mebe bet j^oaeri meteen
van binnen, nerit jch fteenen itëelffet / tuacr booen homt een ^oioer öie men be
1iinj-£>o!bet te noemen pïeebt/anuaer mm met ïatiöe ^outo-reepen
be fóïochen ober te balen geizmon mg I boeij öcf^ boou: een ni*utoe in*
bentie ban tre en m nu befcoeegöt toerbenOe/beeft be «&oiber baer ban
geen berber gebjugth/ alïeenüjctt iïaet bier in een feergroote bottte
iftaffeijet ®$-toerch befioten / boenbe beöjen&en be£lartb-ftïoc6en
cnbe bier boontoembe groote ®b- iBtjfetji om boogb buvhn aen be»
Coont/ miötföaberji een anöer binnen m be Cterch tegen aen ben
feifbe Cooni ttgt-Romenbe/ boben befe &oïber bie met een fïeene
bïoerïegbt/ Somt beeiboogöetnoeb een ^oiDeebanijout/ atöjaer
De extra- boben oe groote en ftoare ftiochen fangen/ onber be ioeicöe eene/bien£
ZlnZvL·* 0^i)iRban3eooteinï^oHanbtnieten t$y gefegt inerbt toet ontrent
ö             ' 18000. ponoen tetoegben/ befeou ï^oogtj-tijben/ ifeefi-bagiJen/
}j?ineinaie iSegraeffeniffen of anberfïntjsf geroert bier benbe/ban baec
galm of gelttpb aen gene ?pbebe JiBafe tot boben be bn'e mpïen bu$*
ten be &tabt gbförjötf bjerben/ gaer 3Jnfertpiie/ in't matiinen
^uetfeb met feer megmgöe bifiinctie in ttoee ronben atbter maliiani
Haerop- berböïgen&e/téDefe:SACROSANCTi£ INDIVIDUiE
fchxift» XRINITATI UNI SOL1 DEO VERO ET VI-
VO S; DKSE CLOCK IS GEGOOTEN TER EE-
REN
>
-ocr page 166-
van Delft.                      13^
REN DES HOECH WA1RDIGHE HEYLIGHE
DR1ÉVOUDICHEYTS EENS WAERAGHTICHS
ONVERSCHEYDEN GODHEYTS DOER HEIN-
DRICK VAN TRIER INT JAER ONS HEE-
REN XVC. LXX. KERCK -MEESTERS WEE-
SENDJt SASBOUT CORNELISSOEN PIETER
VAN OPMEER JAN SASBOUTSOEN'ENDE
LAMBRECHT MICHIELSOEN. SBobett aen in be
fff/ieüt(M hommi^ nacr onbröfnbe ®ronien/ De cireftfi^tiaer
ftet&t&ift in Oaet niet tueï ontserftbeuDen 3gnbe toaer fp feeqinncη fit
cynoigben/ fcan men fonbernaeutoregarb te nemen/ nautortitrlié
fonber confnfie ïcfen ; in't imbben ban be fófoeft homen not{jbiec
Cronienaengeber 3gbe ronbt-om gaenöeeen/ rnbeaïfcbipc f ben
ai tm$l f η in alieg maihanber gelijchenbe / bare ontrent fcomen aen
eene 3£öe noeïj befe uoojbe η: ν τ ut at ι et 'ornamik-
to, maetenbebetmeeeerfteapnarenteiiKiteenaiin/enbe roti (tuf*
fetjenbepbe ober-geflagensgnöe) ingefïeitbJerben/ 'tmeKèbaitfoo
beet te hennen fottoe gbeben/ aïgbat befc üiocfe totdienftenderaedt
gegoten i$ / gelijcfc tnaerïijch een trefeii jche Moeh neen geringe ber*
tiertngï) acn een ötetiSetoe-biengïjt 50ettoeebe tóffcfjeeft bit»©»- De tweede
fchjift met ottbe JlSonnitBc&ettetiöf / coch met abb?ebiatien ofte Klock
berhojtingenbantooo^ben/ feercomnjesÉineeneeirc&el: annoxve.
xxxvi. wilt wel verftaen, Heeft my den brant heel doen vergaen, Mar
doer genaden van boven hoychgeprefen, Benicmaria'tiair χχχιχ. we-
der gerefen. gerrit van wonende ian ter ftege goeten my. ©g( ÖJelCs
fte ujoojben bugbrtijcii te berfïaen isM fjoe furieus tite bermaerben
b;atjötbanben3!atemó. tnei beeft aengbegaen/ en bat ooch feifë
befni*£ooniOaerboo?ooeh grootflijcHfl moet befti)aoic$t i$n ge*
foceft H5oröefnanber3pnbebeoubtiïeenöeBlepnfie/ boert befe re* De derde.
om met grooteiDeber-^ustfifce ketteren in b?ie circheltf: regina
celi Ietare allelua anno domini m.cccc. l. regina is mijnnaem , mi/n
ghelwt figodebequaem. gerrit van biftendijc fecit. Willam van clorer-
daje fecit. ^οφ toat boo? itiorïien meer albaer ban onbrj? boo?ïjm
o?anbt geöangeη bebben tjs mg onbehent / maer bebinbe niet onge-- Êemjdi een
rijmt nöcijfonberrtmeamenttemefen't aeen men fegbt toeï eer een sant5hac-
iompicet ofte item tm gtoot atcoo?t ban^mj-SlocBen bier g&eijam luJ^oSsu
öw teïjebben/ beuieïche in bierboegen ban ïjoogïjte en ïaegöteban Jüergcwcca,
toonenbjaren berfcijeienbe / bat in ca** al t'famen of eenfabebanbe
feifbetcgbeltjcftgeitnibt toerbenbe/ altijbteeii Jlfêuficaeï aeto02bt en
oöer-een-fcomenbe gf ïtmbt ban öaer gabeti; öieg-aengarnbeüinbe
iefrboo2eerjïeen Contract / mepigij boo: ben b&ttot (te toeten
ben 9. f ebmarii 1536 foo aig ben boojf?· b?anbt um £ ipep ör#
gipcn ^aerg öaer on itf g&eboïgïjt) berleen ï)p be peeren fóerrlt-
»efïeren ban b'<8tibeiïierise binnen Wwl met Ifêfefin; Medar*
£ ζ                               dus
-ocr page 167-
140                        Bcfchryvinge
dus Wanhenens ϊϋϊθθδ-0((tttban IjBftfytlttl/ Oïtlttie drie Kloeken tef
gieten, waer van de eetfte mofï fwaer wefcn'thuyigen twalf en der-
thien duy fer.t, danderde' t huyfgen negen ende thien duyfent, die der4e
thuyfgen fes ende feve duyfenr, guoet van thone ende refonancie die- wee
mynfte op die meeftc te accorderen, welcke clocken men iuyden zaleen
halff ïair lanck geduyrende tot anxt ende perykel van Meefter voorfz. te
weeten in gevalle die clocken braecken ofte niet en waren van guederac-
coret fulx als bymeefters ofte guede mannen bevonden mochcewordea
dai'fe behoirden te weefen, dat die voorfz, meefter totzi-jne coft diefelfde
clocken weder falhargicten ter tijt ende wijle toe datfe volmayckt ende
gele vert zijn alftbehoert. %fo fpijff en matedf tOtbfff IftiOèaeΠ ÜffcOÖ*
renbe &ρ be ïwrcB-jilSccftetot brrfcöaft taniicniJe/ teagfcrtigant*
fïöen loon fcoo> De η llBeolto moih-qkm aeconbitiontf tt / van eick
hondert weegenseen Karolusgulde tt Qt&itttlWtl een huys«dairhy defe
clocken in foude. mogen maecken mfbtg j[}p fclfó alle yflferwerck en
houtwerek dat tot die clocken gieten behoef t en die inftrumenten diemen
vander kunfte weegen daïr toebehoort, -zal leenen en leveren. <$η bit
ÖKCfhtoaiSÖP8*&0UQett half vaften tot Delft ten aidcrlangfte in ttailt
te t)f Übf Π ende niet daer uy t te gaen voir dat die clocken gans en gare op-
gelevert moifjtf η weeien, ende voirpinfter daegeeeiftkomendedie cloc-
ken al gemayekt te leveren, ende ingevalle den meefter voorfz. gebreec-
kelike waere in eenige van defe articulen zoude hydairmede verbueren
hondert Κarolus gulden, mOCietlbf daer voor te Mechelen ftellen gue-
de borge voor den Raedt der Stadtvan Mechtlen gepaflëert, &c. * fyitt
OJibOïgenDf binbetchfcnhlfljn Conttactban den8. December,anno
37 in&oUDeabeoatbcttboo^ mttfltx cnncfa β tm l mibtfsabfn*
fpn ïtuptf-i^outo / met be mtth-MttUmn uocn tcc tööt apnbe
banöe O. K. toatm-Ctott-homtn ; Dattnep die twee clocken die m
gernaecc fmtm/ hangen zoude, ende ingevalle bevonden worde dat die
clocken voirfz horen shoen niet en JjabtJfn zoe hy de Kerc-meeftercn
voerleden ftaöilf bcloefti dat hy dat felve beteren fOHÏÏC tot zyüe coft
enbuytenaüecoilenvandeKerckcvoirfz.gedaenen gedaen fOUbe wor-
den. * ^utiB^ïjiiruötooiienfihiimHIclaftemmfnijïdatniftaUfm
nmmm (öö^ötè tol? jMwa#De&&m ■) maet oorfemifTrïïten be
Jilitee fier feifin fpn toen» oooj ben gcucraif niuanbt grootflijcaif y&w
beöefcï)8bi8&ten&rtaf£ttrt/ betfeifbe öaecom foo rankte acuter
tofse 0Detilfbfn. Ccbter £oe£et ntf tbefe üiiorfieη egtttorigrit af-ofie-
loonen ij*'of toaer be Te ifbe oerbaren 3pn /rn tof ft kb niet fr&e r / oor &
öerntof be ttpt D^ WQ,mt>t W m öfrom tot fpijfe g^maeiBteubr Ije r-
fmoïtf η tt wti^Mp feomt te bo^feötln tm anbec Contraet be^ f acr si
baec aen namentroeit öen 4. #ftobec 1 ^38- getnaecfet met- iWerftec
<©etriti>aniBott/ ettbe Sati tec^>tf0efiïo<ft-3ieterii ban €&mpml
infeouoenbe Defe oriattfule./. lat fp fouben gieten fefle doeken, die
grQctöe doelde weghcndctwalcff duyfent e^n de..., wcfende twee thoe-
nen-
Drie proo-
ien beik#t.
Vytnuec-
kendc een
harmonie*
Cenditien
en voorwuer.
den «let M«r-
ft«R,
man de Ιζ/οϋ·
in 4» lade ζ»
* IiiJcm,
Poch den
YOQitgandk
tui dit vverck
ioorden
frooten-
randt ver-
hindert.
Nieuwe
beftedioae
vaafci Hoe.
-ocr page 168-
ran D e t e t.                          rfcfc
neri ènde een halve thoene lacgere, dan die clocke Vrfula inder nieuwer
Kcrcke al:ehans by denvoirfè.meeftersgeghoetenweghendevim. ito
enxxxv.pont, wekke voirfz. clockc weeien zugamnM ut. d'anderde WcMuy-.
elöcke daer nae, zalweefericefa ut Iuydende ut fa, Voerts d'ander *n8h "J
doeken naedefe tweede cloecke cefa utvöirfz, zullen Iuydende wefen> ftehitón"·;
re3mi,fa,fol,la, welcke voirfz, doeken den groetften met den rtfynfl;èn v4hdi«pt
de voirfz. Meefters gieten zullen op guedt eenparigh geluyc accördfen
rcfonantie elcx in fijn thoene Iuydende, zulex dat behoert tot haren coite
en pericuic&c. 3in&oegen öefe 88ςφΐ0 bp fanite batt bien ooca ge*
boubetitaaren iie &ioehcn ban nlttiw te bergieten/tec töbröeitoercft
pttfut enöe bolhomen moebte $pn / toaec booten fg bW eenif jofr
ter ι fiaoöen bebongben aïgbe boo;gaenoe Jpe efler babbe gïjebaen /
fuHcnöe be peeren imt&Mttptm mébeleberen me bc fuijfe baec
fOi bciJOOrenöe/W UJeten i die van d'oude cloecken ghebleven f»a$ en
noch onder de gemeente geprorureert fonbf werden alhïet indéWaghe
gewoeghen, fcc * g^ tijeïrfcen tfMftir Hlftt föH&f mOgfΠ Oiffch / bat * «<*··
Of tiore booaöarttöc iiiocnen mor. $η>δ mrbe &tet onber öerrfeent /f»
tot twDfrf ban befe ïaefïen be riueiVn 3gn ge tof f f ï: bc cefïe tuiert bg bc
*Bcmeenteugtbeboriein tf ouecten e η nnbetlait^f romnbneert / bj? «eiiickde
fmm'w iw gcibeboeb bc raeefïe in f'$s)fe/ais met Copereen JlSeta* «SSL-
irWontnl immi f a;men/ Seefceng/ CanMatetr/ ïiaboircn/ $ier- de tot de
jannen / €atncr-ji)oftc8/ ^afrt-Mf«f/ oor δ ujfrfefcrr^petnien κΐβ^β««
fwb w / maeröiè in bife êaertfenofteoifiranbén öpiftttMbflÉ
tomben töefmv gaben ceniqbJMïbcrbjcrtkommVbf to<n orft fuijfe
t(öcrfmcltcn / bonenbe 't fêtbe töt net gei«f br faOorabti te furiën toe*
ten/ geiiicHie&öan'tQMfangene enberkregenetot Dietgenjcfceepni
broocli memoden fit noririeh oiiber be otiöe en bctrfwfic f ajiiecett
peöuegeoonben. <£nbefe CiiOfSrh m X 'oin-toemDmi*> onbeScnt)
arincöenaberbanbtibeöer af-genomen. '$ocb baèr-en-boöenbet n««*«*
fenec enbe beJiem 2 bat ijier een iiioeii rjebanguen fwft met be nacrn iSS?**
öan Hypohrusj irfgüenöeupteenactebanautnoeifatte banbenïarcnac.t,,»
l57o. ombetreeljttijegfniibetmöiienobccbe boobenöe Uétmctön- »««wew.
lii'iereiroeirmoöên angmentecen/ b^msbfi be fterckèlïjckê koften donatie
w 't gieten ende hergieten vande Klockeh OefCC Miffi OOChbattlien o«/dclS
coöcn bten bet toonbank riiuberiSbabbc nibete η bc rijooge η/ aifoo die den. -
lelve om *t oude loon niet langer en begeerden te dienen, apüètCntCIijCft
zVmm&bevtt'iïfioojfahebat-beiiiochen méctöeiiicn waren '
writoaert / ai^jnitoebe gtootHe Ümbt tegbeniDoó^bigobafr ban^
8? υinWi$ W-giaccoofh gegoten : fcmti&tit peeren ban bc ,-
wm &öabb^TbanT^ctÏh-llKeeiieceno?&önneecben en fïatueerben "
datibo wié wh φ«η voortaen foude begeeren ghelüydt te hebben die al-; .,·
de.i-grooïfteKfócke, daer'van-betalen foude vier ponden van veertigfe
groótéD , van de Kloeke genaemtHypolitiïstwinnghfchellingcn, endé '
vande Kloeke daer aenvolgen4p weofchcllingena&c* * 2&$bf& bC M\Qt± * /*,y,*j
^ 3                                ïiW
-ocr page 169-
Befchryvinge
ï4t
hm m bet biethame tomb ban %umm inbe &plt0 i$ tm boute fpan*
tiitt0c öic be refiecenöe &o!becinge η en trappen b?acgt. β ot bier toe
ban beeonfïitutie en gefïeitenifTe ban befterth en <€oom f 00 bienocij
tcöentöoo^öiö3^« i«*t gcmcaeï/cn öe &loehenbanbien met eenen toat
narticuliêrber berbanbeitöeiibenöe/ fttflen/ aï-booreng top tot be
öerbere eertijbt£ gbefoeefbe tëereheiijche ornamenten fcomen/ noeft
eenige oiibe / berfïurbene toonberbaeritjtke bjeemöigïjeben on-gaen
balen. ©oc[j öet \$ met atteen te bertoonberen/ maec beiacg tocï
enifïeiijcfc te beklag [jen / bat onfe ïBooj-<©ubeten in boo^rtaenbe
Cetttoen/ onber bet ftoare locè beii ïöattfbontif / foobetbiinten
berbijfïert 3!?n gtjetoeefï/ bat fp in alle bicgenaeinbe en göc^eten*
beeraeJlBiracufen/ geenbatéöegbt/ bcbrogbnocb fieitergen beb*
öen hennen bemerehen/ Daer nabetïjanbt biergDeüjchefoooieBimig
ontbecht/en noeij bagelijcngontbechtbjerbenbe/be fcjjeimers foo me*
nigbmaeïfefjanbeiöch ten toon beeft moeten (ïaen/noajtamïbjift men
be itmben in bie bmjjïere trjbenfooberreteblinbtnoehen/ bat fei$
JIBannen ban aeleertfjegbt (geigeh top in 't bolgeube fuiïen öooren)
toier ben ge-emnojteert enbe berrncht / en bat een gegeinch boo? blin*
öengbermifïegbtenaen be^uuerfïitie ober-gefcben / bw bingen
aenfeboutotbebbenbe/ fjcB niet en omfagö 'tfeifbe met beboogbfï?
ceberiteberhiarentoaeratbtigb te^pn: niet anbeqs? m tegentooo?.*
bi0b beeïe eenbottbigbe menfc&en, btm geen atüfieien in bet mtnfie
berfïaen&e / be bebenbaegöfcbe aBtmcbeiargt η aenfienbe / fouben
onnoofeltoiHenftoeereii/ 'tfelfbetóbecpen te toefen/bie (gefrjca top
felf0 toei met boufgnen fouben hennen toonen;inbec baet niet anber^
aU? beufeiituien spn/bat ai-booren eec men frb be# bevfïaet/foo toon*
berbaeeU)caen tooberaebtigb ff&ijnt te toefen ·, al toierben ban befe
ge&etenbeetbe jflMracuïennoeïj foo feer met eeben/ getupgen enera-
minatien/neriïerc&t/ bej&raebtiöbt engeeonfirmeeu/ bmgeloobeii
onberanberltjcB öte niet anbertf öi# encael beb^ogb/ engeujeh ben
Sltyofïel fegbt Γ teeckenenende wonderheden der leuqen, Qjjetoeefï tt
3pn / om be arme betbiinbe menfeben in Bate balfctje bod? gebingen
enbe funerflitien te boaben/ enbaet (eibe en begeef hboo^offeram
ten te beertje Hen. *®nber beottbtfle gcbaeötenilTen enaenteechenin*
gen befer iterene hit baernocb ober-gebieben wn / en baet- men Ijeeft
hennen aebterhomen/ tótoeï êen ban be alberraetfïefeecfieroubtoii
Pechementgefclj?eben55oeehban onfer Lieve Vrouwe van jefle, ofte
öetoonöerbetien be toelehe ten »0nbe iterehe tc^elftgbefcöietsp/
toelehautöentijchejeemiiiaetin be53eeibt-fio?m!ttge berbo^gen ven*
be getoeefï/ na beeï foeehenifnoeb ej?nbei«eh i^ op-ö^efpeurt/ öooj
ben boomoemben M.Vofmerus mboojitnab befee ^tabt/ bie bit
Cractaetfootoaetbia&ïwtftOiwÖt/ öatb? fietfelbige mbe Ittattjni
febe €ale Beeft obet-gbefet/ tm epnbe titt bpaUeboïcBet*enfonöe
moöben timbm bectfaen/ m%Wim bet bebeifmbe to«^ becfcöeeoe
-
                                                                                               bfi-
Inleydinge
tot de Won-
deren en Mi*
raculen óefer
Kercke.
3.9.
Confiftoria-
. ïeaenteeckC'
lünge daer
■van in 'tNe-
derduyfch.
©och in 't
Latijn ge-
£r'anflatecrt4
-ocr page 170-
van Delft.                      14I
bpfonöereflBiratWen&ierter piaetfeoefi&iet/ öeföeïefte fö&eujcft
net boo?öeeft)toaren bafl enbe fefter/en tmt gelooftoaerbtge wuwn
feeÊracüttabt/ banöe QTfnfcttfiSontserfocijtctiör fy&pppwii/ en
aifao boo^e «©p/jenberö tree iüercfce bg öe Jfêa0ifïraetöan3Wt
öaertoegeftelt/ ut fict eefcDieöeniiï-SBoecli ter %gHjjec 0e&acfóe«
ntlTeaenaeteeiHentenbeöereöntreert/ öD^!«ine«tiijift met alle om*
ftawliiö&ebrn ban perfoonen / piaetfen l tijben en fïonöen / $e·
mwc& in bier-boegen bertaeitspnöenocb na fpn booöt (aitfbooi Eniaimck
öefe φ(ϊφύ$*) in 't licfjt téojeöamen onöer oefen fögtel mW UV^S1SU
$*m' *,                                                             ««./.'/34?
Μ IC Η Λ E L I S V O S Μ E & I                             '
DIVA V1RGO et CRVX SALVTARIS
D E L F I C Α
ίΙΡΈ DE ADMIf^ANDlS \ QU& DEI GENITZJCIS
Virgmis MarU & Crucis Sdutaris beneficio> aamtiquum ■
Delfi HolkndU temflum conügerunt.
ïfêaer in onöer anberrn ooch iaeebt berbaelt öe toonberujefte %\fio* wat <uer
rte'öan blinde Machtek tng'<i5?a&m-$arjre/ iïBoeber toa# ban een aiinbefchre-
©leefcft-öontoec/met name ï©mem3Ianf3. öoo;-r$ebaiien innm *«&«*»«-
Sare 1327. g&efe Jitëarïneit b?ie 3!arrn en een Half Mnbt öbemeefl; * gSS-
$nbe/ fcijcen be# natijtg doo? een rebeiatie ofte «BoööefijeKe openba^
niilevan
tiujjcöftjoo^t teïjefaben/ batfëhetfê.Oöeelötban öeHiebe iajoutoe b,.incleMadl-
ban 3ief[eteriuerche te^elftmofiaaen beioeeften/ in alberootmoe* "0;^.
b»öbei?t De** öerte/ten egnbe fg baerter piaetfe ijaer iiooab-getoenfebt Hage.
gffit&t naer fjert-gronöige uptfto^tinolje ber «BeÜefoen/ ban onfen
mtrbcn $ier boo? öe gnnfïe ban ftn $. USoeber/ mebrrom motste
berhrijobfη: ©e ^ouüj onttcaeeht 3gnbe / begeeft baer ban floit*
oen ar η op ben toröb met een mept üie öaer öeiepbe / ai tjaec ïjope en
bwroimjebafieüjcftfïeUenbe opbebnrpeban Ftóaria i tot ©elft in
wftmktiiyckoiMttspntitl tjoo;t fp Den ^iefïecmet namen Pater
chriftjaen, ebeu faooj bet Siwaer m 2&ee!öt£ / fullenbe foo be |$i#
oaenöoen·, öerïjafbe fg op baer finnen gebailenjpbe/en een iu$c
Diea]hier
ujow met grooten gber feer bperi0PJeh oe beöen bebbenbe / njöt bet in de Kerck
5ί -J^öö' of bare ooqen ffoo aiiöet becreittoerbt) röenaï#ben.miraculeus
^.nfileröe^oiiiemftbepDefime ïjauöen op-bjaewbeftr/ toerben kth*lT£e~
mwom#
ge opent/ fuichj* en in biec-boeöen öat U pt feifbe aiaerltith £SeEt.
jentfüoutobe / öieif fp met lubber fiemme (of en öanch tot baren
b
i|fr(ieioec en ïieeceuitriep/ §mtv$bm moo?beninbefeooföaeu-
pfteecBent 3pnbe. motfg aïie menfeöen öie inbe oantfcbefóerea
roaten/fnöeie toonbecbeben mu becbaefïöeiibt ö^en mtit öeDoo^t
Dabben/ metbertoonbeeinöecnteöeliKömet bitjötfcijapot»ec-fïo?t
5W:
-ocr page 171-
Bcfchfyvingc
Μ*
5ttnt»Ê/tóofbiii ett battefeten ®mm feite % Jffêittber alïe te geïfïen mtt
byfonbe-rebebotie·» &tJPiffeöc-egtttM$pt$pbe/ ÉDiertectt i»anc6-
fe ggihgrje gbebaen Set 23eeibt toetbtbe be betoaerbf rgg&efteit op b*
Söaerebaertoegebefïineert/ beSongertf biebeïüeteB-iöaenen aen
£ooge en lange Hrm*iJireniSö?agrn/ tüiitöcnbooa af oöcfotibtπ / tre
^angerg/enaibe^BeefieUjche on o?b?etfaeraennaerbolöi,fnbaer.
aen / met qtjefang&en ben $eerè lobenbe / baer öji tyoigbt Machtelt
bfenu firtiDe toa£ gfjetoojbrn/ engeenigö lepbtu-manbannooben
ijatiDe/ naenbe reeft boo? bet 25eeïDt 'ttoelcft onbe gfïefepbe S$aere
'öirtiïöogleiptiefc^ouöerenöiiertjeöe^aoljett/ en alfoointmet>fa*
4enjcHgSeboigbt ban beele ïupben ftan cjnalitegt en een greoten ïjocp
STmrgmn/ enbaernaeratterSanbefiagbbanboicB/ J£?otibjen en
Bnjfterg / Utegben en 3leneB-bnjben aüejiroet groote eerbiebtgi
Ijfgbtenbeneraüetoc-gaenbe. ©egbefcöiebeniiïe ü>etbebanfel.et
$otarig met name Macrten van Zandtbommcl, tipt be monbtban
be-eebigtibegctuEgen gefc&jebfn; on toekHen njbtmet eenen ooca
berljaéit J&Urbc / noebatbetfcljcBbettinberenalboozbefen fooien*
nenai^buptenljeetaticbetb^oncHenagiiiie / boojbe boojbibbinge
banbaer #uöens en I£2ie.ttben7 toeberorotelijbebJarengtjefconien
getoeefï / gijelDfh oocn onentlijifcbieeiK en aï betoereit ejenoegb toaif
behent/ bat niet tbegnigöHare ontfangr>nebMbabeirgrjebacïHigö
jgnbe/ aïi* garen on een Sëebotienfe maniere tot bit %eelbt ex»
.brbebaert enbancBfeggingec/uamen boen/ typten arnfjén bara.ee
&eic&egbenbiési-aéngae.nbe boojberloou be# tiïbtji / berfterf en ah*
berfmtsi niet foo baerbiiufeeiilch toierben bebonbeη / alg te fiercj-
|#eefier|fnbiefnlcB0iiebaïen toa£ te eramtnrreii I .toei babbenber*
tpfdjt I tbirrben befeifbebooj bieregjSηοφ ober-gt flagen/ rnbe niet
goetgeboMberi irtftet*iPebentïi-%oecBber üegliger Jltötram'enober
teb?agen. '* Mtaernaberijanötagn noebberfebeebe anbereWxmw-
letrbaerougeboiatjt / bfe eiehbgfónbermet aflr bacr cmflanbigb*5
ben ijeeltgiJHlcHteffcooren / en öoö? betei ber fóercfe--MCeefferen aen*
" gneeckent^n· M$ on 't 31aer ijê*. Jan een 25oere Songe onbt
- bjte lareni genaemt Claes Dirckfz. in 'tSHtnbacbtban Uïubenohi
bec 't ffjei bert>?oncften / boojb'aenroebinge en belofte fenjs jtfêbf bcttf
aenonfeHieber^ontbeban ©elft/ föeberomjeUiöegïjesorocn.
<èen anbèr 3longe met name .Gewit, in 't ^aer 1371. bier in be
^>tabt in een Sêier-iunju bfrbzomhen/ eenbeiijcB boo? bit Seeïbt
banbeHiebe^onbJebanleffegbe^aibtsenöe/ to^berom lebtn*
biciBgeïeojben. tStoee laren baer na 1374· ηοφ een anber iotige
.b?êrt£he!ingfj bie men niet enbnfïe toaer fc t1mggJioo?be / boo? een
^traet-iner e&f r m;t be ^elft getogen/ en boo^be tnbuctier η toe-boen
ban fehece eerïtjche .llfeatrone met name Bala, .gijrtronbJt 3Bnoe(aen
"'JohannesVigerius, mtbtfgaberisfClara i|up^-^Otib3e ban Èverhar-
ausBifdomeius, mebeaenbe?i.iebe ^oub)eopbe0eb3oonit](heeeii'
Waetop
acfiftontj ge-
nerale danck-
fegginigcen
proceftie ge-
fehiec
Ia de Hi-
ftorie folem
neiijckbe-
fchreven
'weit. '
Kqrt in-
tibudo van
tiet gantfche
Traibetjbe
grijpende
noch menig
vuldige an-
dere Miracu
lenhierna
ïiochtc vol-
gen;
Derde Mi-
rakel* '■
"
Tierde.
-ocr page 172-
van T> % ι f τ.                         14?
crieufe maniere opoffert spnbe/ tóeber tot ftn felbeïjerfreït/ be
ö«bec0 baer ηοφ niet ban gbejjoojtbebbenbe/ boojaï-eerbgbe
booöfitjan aen baer feifë berBonbüj$t. Sin 't laer ι ? $6, een ©jon* vijfde.
toe Die baer gebane belofte aen de Lieve Vrouwe van jefle niet na en
q«am/ boo^befeibe (geïöihfp boo&eben) bjonberbaerlijiö geea*
fiiiöt met een langoMttir$e.iWliKee fmhtt / en egnbelik ft baer be*
loftennoibgepjefïeettUebbenbe / aenfiontgfelfjj binnen befe fóerene
[ baer.fómeteen fitoïtoagentieingeboerttoajsf) beriofï ban alle qua*
ien en mmurn. Sa 't Saer 1434· ben berben bagb na &. <®bnïnö/ Scfd<!*
't
toeren tgiHtt 15 itmg baeberom ban een 2&oere sint in be floot bet>
bjoncftenstjnbe/ öooj.aenbibbinge en belofte tot be Sliebe ©?otttoe
in be^uöeffercB te ©elft/t'eenemaeï öaeer gefont getoo?Den €n ***«*■:
1438. baegbsboo?benfolemnelenommegangö/ een longeiingb
ban Segbe met ben ©ngbei befeten /en met groot aetoeit en fcBzit*
heirjiöefuciettfebeioegingeaibiet; binnen be^tabt/ m foo boojt tot
aen bet 23eelbt ban De Eiebe iaamtbae in befe tëerche geb?acbt 3gnbe/
banöe©uebelfcbetemptatieb*rïo|ï.3Bf& iaertfbaeraen 1439. noeb Athtflc,
een hinbt ban fe# maenben in bet fCmbartjt ban ?Übtftt)OttbeaiiajSf
$apfou* berfmoo;toftegefüc&t en met eenigelaerirjihfefie beloften * *«»
boojijetlSeelbtgeieebt 3#nbe / nabatbetaieengernpmen tjjotfiab ww*·
,nowgetoeeit / bjebecontioïieiieno{>gfftomen 0£n ontrent befeif* Ne2end<?(
beigöt een kreupele ©jotitoe ban &uwtytttium Φο^η ban ©ïaen*
beten/ fcjaf 3farcn tot tëotterbam in Ijtt &mh-hu$$l en baer na
noctibjie maenben bier te^eiftin 't <©nbe ^afï-jmggbanlantmig*
Όφίfiecftgelegen bebbenbe/ fcbieiijcn ban baer fbjac&begt beriojf/
fuIc&gbatfguvtbetöeccitbetSSeeibt/ 'tajeienom boo?gaenbe reben
ban ÏM hl nbt m p?oceffie om-geb?agen biierbt/ fonber eenigö befyulp
ntcïïeboigbbe. «ÊnbebitstJnbooieeriïin'tftojtbe «racuienbtein ,B5fluyt Vi?
bet öooynjenoembe tiatönfeb ®ractaet ban be Hiebe ©?cmfoe ban tl%7c0ui
üefie eicfein<t bgfonber omfïanbigfjiiKe uaerben berljaeit/ Set faï
on# Qfnoegb 3£n om titn liefer met geen onnoooige bat jbtïoopigbegt
de L*<^
optefcouöenbefelbemaeraenabmiettteijebbett/ om berber tot bet vr°.uwev*n
öbttifietegecaBfn/ tuijfenbe alle niettbafgierige onberfoec&er£/ bie
pee Ucbtgelooöigbepbt0ptiltbeö^ogb foubengbelieben te gronbt- hoc%cü
bedenAtotben5tutbeurfelbe / bie baer fai berniaren befetoonber* ^emaghaca
bibcninetgelooftoaerbige/ be-eebigbbe gelagen ber(lercht enbe be--foredc«-n"
ftt*aci)tigl)t..te 3pn· NibUenim Unquit in cake prtfationif] nifi ifiiuf- tuygemfle
modi fit) fixummihi proferre,, ut aUauamopeüam Divanofir* afftrtricimca dciAutheurs.'
vit*, rependam; /ju<etabe> tuffi, febrt, ftmequedtbÜitatum, depofitumα
Mcdkis
, mihique aifjxdtmm ( quia fanguinem fulmones remhtebam ) H·
credit, erexit) exertan Umus,
ö*prater natura ordinem, diutius opi-
»ione Medkorum facit fupenffe. *
Want (fegbtfjp Op 'tfpnbe ban fgn * V'Ml i*
iöOOj-reben ; niet anders als de foodanige heb ick vafteli;ck voorgeno- V*!*· *"*>
ree* mhethcht te brengen, ten eynde ick eenige geringe dieoft aen onfe^ 1€%
C -·          .                  Lic-
-ocr page 173-
146                        Beichryvingc
Lieve Vrouwe de befchermfter van mijn leve ten dancke magh vergelden·
die my door uyteerendefieckte, hoeft, koorsen ouderdom afgemat zijn-
de, op-gegeven van de Medicijns, en mijns felfs (nademaelick niet dan
bloed begon te fpuwen ) wanhopigh, wederom herfchept en opgerecht
Heeft, en doet my althans de flumen fachterquijt werden en teghen den
loopvandenatuer, en de opinie van de Medicijns, noch over ighwefen,
I^tifbanigi) abüifeett ben geïeetbenJlïSan ban fgn eggen Petfoon!
^00 op-getroihen m on-getogen in ïic£tgeloobtgl)eptst/ bat fjg neet
eet fgtiet finnen fepec fcfjeen tt toefen/ en fgn oogen öoo?füiacfei
jijeg&t beeoietttebanbeoogDen b*#lBogelö Minervae ( gïjeüjcBDies:
booten* igttptöeïepbt) berïootente jebrjen/ aïif bat t)^ tic faheti
foutrehennenonbetfeijepben/ΓφοοηOefelfbe Uu^fïctr enöcr&ojgften
toacen / bieg Hp neöen# anbere onnoofeittcft bfoaienöe stelt\t$/ ρφ
Doch te-
gen-reden
aaerVirti
* Sitthi
ven, f,123-
De «cdzen-
tc van het
Beeldt des
Lieve Vrou-
we van Ieife
niet ontfiet befe reben te iioeren / al? Μ een toepigt) te booten be
jftgttreenï)oebantgöeptnanbtt2Deeiötban ilï&iractiien albug öab?
be te nennen gegeben/ bat baer toiig in be «©ube ötettit eenantijes
fittende Beeldt van de Moeder Chrifti , en nochtans van een jong en
maegdelijck wefen, op wiens rechter knie het kindeken Jefus was fit-
tende, 'twelck fy midden omhelfde, hebbende het feilde kindeken een
Werelt-kloot met een kuiysken daer op ftaende in de flincker handt, de
rechter half ope uytftreckende , in, maniere als yets beteeckenen ofte
Waer ge-
wijfen willende j welcke beyde Beelden ( fegt J)p ) onaengcfien van
bleven»
foo ouden- religicufen herkomen , en leer kunfligh na de antïjckfche
wijfe ghemaeckt, nochtans door de dulligheydt en verwoedheydt des
volcks i ghefamentlijck met andere Kerckclijcke Beelden onilucken
ghebroken en verbrijfelt zijn, en 't welck ( bOegt)t |}U bütV ηοφ Öj?)
fchandelijckomfegghenis, op de publijcke MarcktTelfs totaffcheen
μ, vofm. pulver verbrandt ■ + en W i$ onttuijfffnjeft ban $a feïfbe Seeibt
hm.p.7.- 'ttjjeichfommiac ifioomi-gffmuf &cft2$brr$ai$ tot een tepeften ban
c„wonS? grootetoonbctöfbengetugcien / nebengtöjeeanbfte iietntaetbeaHe
lijckgefai- onbctfi&egbenïaetfentnbcfe £>tabt1Iaenbe/. upt bengtootenfyanb
veert. ober-geuïeben üwg/ geitjeh toy ten tijbe/ afg ben bien gtutoelijcnen
oorfpronck bjanbt fmien fimhen I naber Dopen te öechiaten- €n ugt tiet boo?-
vande Deift- fcfrj)oi>n,e efrfïe ÜlBtcaliei ban bit 25eelbt in ben late 1327. boo?-
iSe gïjeöaUen/ ijsalbet-eetftontfïaen ('t geen aenmercBeniS toaerbigD
Kerck-mis
nugefeydt
Kermis»
&) be 3fafMjcefetje Uttmfê (eEgemüjdvgefegbt mvth-mig) W
fet^tabt/ foant na-bcfen tijbt geit jch Vofmèms oocfe getuggDtinbet
ojtgtneieSöoeiBbanHSttacuien tnebegelefenteDenbcn/ foietbttec
gbetige btwvtt eneennatigetoenfcDbetgefamentitjcHe goeöeSn*
«efetenenbefer^tebe/ J&pbcilBagifiraet gïjeozbonwett / bat me»
wnaflen tijtten laetuW fooïmigïjebe&tabtfi$enfoube/ op öen
mfim £>onbagfi &e toekhe üoïgöt na st. oduiphus, (01e ixtftyp
ttenbe \$ hm η ^um) trrcerfnittbpetingftliattllSarfa/ öit
*
-ocr page 174-
van Delf τ.                          j^y
f!e foute omme-bjaöen / tntt egttfangéttV ö&ebeben / tn te grootfïe
pompeentoe-betegotfeïenatëbeiïoorcnfoube/* foaer ojj ban-tot ♦
WiW
befïttgt be Itooaj-mtè folemnelijeh toierbegebaen/ m ombe öroo,- t««, S*£
te toe-ίαορ t?an mrnffiïcti (bte met grooter mctitgöteogtceïigiftijSi /.i*
ijeebten öctootte ban alle quartieren tegen bier ttjötfjierna toe §ua?
menfaeaen) be# anberen baegljgbe laer-JParcBt öorgïjbe / bte
men Se. oduiphs aïiag St. oiofs-Marckt u noemen / ofte onber öe
generare naem ban Delfts ommegangh te begrijpen plecijt/öjeUïsergJ
toe-foon Sfaeriijehg booj öe bermaertljei?bt ban bit 4il#iraeniettfe
SeeiDt onfer Lieve Vrouwe van Delft, ban al feer groot öijetoo^Den
$pbe / naberijanbt ban paugf Bonifacius de negenfte (tm egnbe ég naeiini^
befeiföea^embegiïatJ toerelt nietaïïeen moeïjte boen continueren/ £evan<J«*
en beel eer ηοφ bermeerberen ban berminberen) met feer groote be- SIS6*
ueftcieüegtfiigfjtjif/ töelc&erjefooafp?onclieliie&e ?Uete ofte SSuUein w«crt4
't Hatijn (met fgn getooonlijciten looben £2egel ngt-ijang&enbeaen
eenlionte^tjöefïaert) onber anberen met befen fin föa£ gein fereert
bie mug na be ottbe tot fe ban fjréibing in J)et ^eber-®«gtfe|j 10 ge*
traiJflateert: Dewijl dan ( berbOïgïJt gg ) gelijck ons ter oirén is ge- subftamïe
komen, feecker Beeldt der Heiliger Magct Maria ftaende es? in die vandeBulic
Prochy-kcrcke van Sinte Ypolitus, opten autaer dier felver maghet Ma- des Pau*
na inder felver Kercke voirnoemt der Stede van Delft gelegen ondert
Heilige Chrifdorri van Vtrecht, welcke beeldt men gewoenlijckeïi is
toot allen iaren desfonnendaechs volgende na Sinte Oaulphus Confef-
xoors-dach eerlijcken ome te dragen inder voorieyder Stede, met wt-.
wendigeenfcoenreproceflien,toot wekker omcdraghinge ofte proeef- vcrmacrt.
fie niet alleen van den bueren die binnen den lande wonen, alsdanfich heyttn
hier terplaetfe laten vinden, meroick mede groeten loop endeovervloe- |Γ°°^ηοί"
digheitvan volcken derwaerts aenkomende wt vêrrelanden, overmits menfehéntee
godeom deeerbiedinge onfer vrouwe, dicke aldaer veele en notabüemi- den Delf-
rakelen uytwerekt: ful ex wy dan begerig zynde dat de gelovige noch foo fcnel> 0B»me-
veelteliever tot defer ommedraghinge ofte procellïe te famenkomen, δ
om dair doer groeter hope te verkrijgen, tot haerder zielen bate, foe
nebben wy vaftelijck vertrouwende op de ontfarmhertigheydt des Aj,-
machtighen Gods ende het vermogen der Heyliger Apoftelen Sinte p|&
f er en Sinte Ρ ouwels, genadiglijck verleent ende verkenen bydefe, ak *"
ledenghene, dieopde vborfz. Sonnendachdefeommegancofteprocèf- *yer£ «
"e, overmits devotie met waerachtige biecht en berouwende ketwecfén die^oor^bet0
over harefonden, hebben bygeweeft, twee Jaren a0aets ofte outflagin- frequenteren
ge van haere fonden X en twee carinen van penitentien haer op gekit, &c. van dcfe£
Onber aenfïonbt: gegeven.te Rome by Sinte Pieter de viercle Nonas verfrijlw
fbati^bentbJeebenbag&J DecembrisinonsBifdomsendéPaufdorns waren.
UU ,iCJir* 't toto t»^in!jtlaer4Ii)?ifliï 399- ennamiw ,_ viM
oo&eei f onberber&eteringöj bjie laren na befe fóereB be beran- tJ%et*dT
f ί                        bering*
-ocr page 175-
I48
BefchryriTige
beringe banjaen. j&abbe aéngenomen. * Seïangenbe nttbr niaifft-
maerb tii.SSeelbt gefïaenheefi/ bmbtb» Vofmerus gebenoteert/
bmttteQmmmt$oo$'b\tü$amti bet <flöoo; aen be w&ter*
Danbtbanoetftoog&eSCutaer/ toaerfcljijneltjch ban ter piaetfebaer
men nu be tcomöe fiet ban be mip$-mouw ban ben CoioneïMot*
gait / enbe totei'öe met name nefept / het Choor van onfe Lieve Vrou-
we van jcflè, mmw öitotit (foo tie oube $anmenfeggrn) 6an
ten «frttrf-a&iflcfrop ban ïftarfr feïf* in#erfo*n. etbergbjaii
twen een awber <£aneiie DiebenaembJagboerenbeban onfer Liever
Vrouwe CapcIIe van der feven ween, intiJfïtfee {aïg ben feïfbe SfU*
tijeur getuggbt) mentagetrebeη sgnbe aen be recbteröanbt een $g*
laer bont/toaer aen bet tepchen öe£ €rupf <ff&itfi toasiftangenbe/
apnarentcujch tegen oöerïjetaeficDt ban befebieemnbemiebe mw<
mi m
baerbjoebigöe reflectie on bet feïfbe nemenöe: foantbeejü
aengaenbe onfenlfuifteurnofDeenbefonbec ifêiraneifeer amnel m-
oeb|cebt öertett/ 'tbjelca feben nieubje WagjpSfee rebenen banbe
pebe^oufoe in Αφ begrijpt/ oberbefmarenafTie en bitter lijben
wftf £ aijöömafif r* fefu Cfinfü/ nie fe in*en Heiige rebeiatie ofte
gobbelmJe ojjenbaringbe nebensf anbere fafeen aen een $onne ba»
r ??ίΓ,<?5 ^bf
bim ^f W öetommuniceert foube bebben/ tneicfte
gefc^ebfnijreonïjetiionfïeinbeferboföe fïdj foubebebbentoe-gbe*
tyagen.Φη $enne met name^Anna rgbebeoHigbfcan iipendam
nier te aPeift in jjctCioofter van St; Giara, ifn reüuietus ïebénreg*
öenbe/ feerfüjacriöch met befïeen gepelt 3gnöe/ fM$ bat fp ban
mtgegtjeUjtIïbehlaföt)tÉnbebefch?et5t/ ennattteciijcfier foefebugten
aireijonebangenefnigebJiertgeflelt/ tofisbalbetë gfjebeuct bat in
tjm Sjare iwo. be gamfcfje benbe ban Dare JlBebe-^nfieren Λ
mebeboogentbept baer gefamentiiicl. tot <S&itfum en ftat onber fier
€ruri0tocenenbe Jitëoeber öebbrn begefon/en tot be felfbe een boerin
grbeöt bertgronbigb uptgetfoat / ten egnbe fp aen be eflenbige reni*
ΨΆ^Ψ^ί}\^η^ίϊ]^ WHefbf η toe te raten honien / baer bfc
boenbeeenigfie bcloftm / natrouber getooonte/ banbefiecBe on tl
megen tegen<&omiMbu/ j©a*i enbe i^iajsom «aobtjïbjü berfa*
nieït/enbe't felfbe aen öe<©«befó*rfh on te offeren: töeenigft tiim$
baernabep?iorinnebanbet<iioofïer in bet ^ie£»-in^Bomenbe
bonbt ?Cnna miraeuiettfelilcii berïofi ban aiieftare 'mm bjeïchi
bïgbe mare aenlionbtif aen aïïebe iênflerjsf ban ijftCioofier behent
gpaechtmtel gbeïe^benbeberïofïegbemeenfamerbanbt inbare
Jangb-nlaet^/ aimaerfg^obtenbebeil. USoebereennarighiijcS
ST^ effiïto?tïtm" ^m
m mm ö^enniiti meer boeienbe/
^beromb)iïrenöefteerentotbaeröibJoottïOffienbien(lenbaöeliic^
f®e pnebten / neben^f bare anbere üKebe-^ufïerBenjï / bjiert beiaff
ff SSJ?i?£5f WF Psin m &'mww# κ mm® / tmi
&r «raebten booi rwfi en gbemerh mtymt ϋφίι toe-gwomw w \
Waerdit
Beeldt van de
Vrouwe van
ïeflè gefiaen
heeft.
Andere 't»
Vrouwe van
der fe ven
ween.
Relaeïvan
een groot
woader-ftuk
aen een ficc-
keNonne
viih St. Oiara
gefchier,
eoor eenib·
lemricle ba-
devaerttot
defe lieve
Trouwe.
Oude ma-
niere van be-
loften aen de
Beelden.
De Nonnt
wc« gefont.
-ocr page 176-
öeie^i jbinge öcfcc lifïotie) betopenbaett 3β« een Jfêèegljt ban een b«.m««&i
feerugtnemenbeenmeeraïgmenifbeiiiefte fcfioom gpbaentei tiiefc* ££«£
terg aHiangenbelja^aïggont foajS&ünc&enbe/ Diöbcnö^ f fit Tm haer.
fcotfelijth hieebt om be fcÊioutiecii / bie be &we in toitDegbi teböbetr
singen ; öoo^rrcöeefuiïtllnna It^'t^ecil ötcbatit 3^«t«/ tntJrt «"-'-
feifiie in baet bert en jiel obertuegenbe I en eenbelijtb t>oo? beefeljeB-
be boojöallenbe teerftenen ïjaet beftent getoo^en jpbe7 bat Μ foar
be .Hfêoeoet <8obt#/ foube bteaen Mm*{ meenige berttooflinge) J^?1* otf
befe ceöcn ftetben geboett: Weet Dochter ψ da^ditfGoddelijcke dien- Jg^BS?
ften, met de welcke de Priefters van de Oude Kerckdë gcdaehteniffc yan fpropctó»'
der feven ween celebreren, die ick elek in't byfonderi1- doen ick inde
werelt leefde, hebbe beweeni, mijn wel beminde Sóori-'értdèmy fecr φ^Αά-Λ
acngenaem endeontfanckelijck zyn, «ochtans aangenamertefullen wei- ,
den, indien bydefe ween noch fevcn anderen werden gedaehtighgehou'-",
den, door de welcke ick fittende by hetCruys mijns Sooris vQortiament- ^iJ^fj
lijck bewecght wiérde. %j$t Ita bOTgen be Cebetl tOt fefcèn ÜT 'fffrttal/ lick anno-
ae toeïcSe Iföaria nut-gefnjoften/ en oberöare getrotmjfïe vSienaerg'««.
eenjegen ban bet tijbeiijche en eemnigbe ïebengbegebenbebbenbe/ Γ«/η*
toebcrom betbiaeen ·, toaec m Sfinna be pen babeiijeh in be banbt
raceken in
nemenbe/ bebaiaen't papier ftantooojbttot io^ajbt't geen fg gïje* handen van
lioojtüabbe / omn4etaHfenbtfe^obbeiiicftegijenabeinï)are|ïecte n0^«i
onepnbeïijen ie betoaren / maec op bat men al£ be geefl|aeé leben $y confefc
foutieöerïatenöetjben/ b<tgefcï)?iftiηbaeenieeberenmoibtebinben/ f«rtcn ont-
iJoclj ijet feïfoe booj een iongb jltëaegbbehen Öaer ontnomen en bedeck* *Uct
Pitotinne ter ïJanbtbefïeit 3gnbe / fto|ï ban niemanot m ban be be-- £„ iS&
frrïfïcrgeiefen baerben / fitieftg betóonoeröeben echteröerfïnensgn* vader.
öc/ gaetbe PiiOiinnetoebeetot ?Cnna-A|aet: geBieöenbeaiie# met τ **?«*·*■
onbebechte fooojben te openbaren / gbeliieïi fgbaet na ban gbelijcfce '·£?£5Β5Γ
jen ïjaec $öteeöt-©abetbeeft gebaen / bienfgtftebt bjagenbe■/ &at
Triefiers te
ft inbefe faeefte ten meefte glojie <©obfif en1 beft fof ban öf-.i^iTOoc^ τ,«5««αή
petonbc bejïe fiopfe boenfoube/ totabbi^enantbjoo^t ontfingö/ $&'ΐΆ
oat fc afles inat glebeurt toaö fottbe opentüjeft te ftenneifgeben aen
Meefter t Dirck Aemfon vandérBurgh, ©betfleban be €a|relle Dec dm Tr«»i»-
ftömί»een/enbe,55ίeφt-^^ab¥rbanbe2δegpnetl te^eift/ Soekfte f?*/'.*'1^
^ircii (berboïgbtbenfUutbeur j s^nbe eeη bad en^etrötiöji ^ie^ ^«a»»
JgetbanHHitia/ opbatbP nietiibanffenenbieniïonötbffariWiffe γ^π»^
ptte met een ban te boocen opgenomc oeboeie foube mogeöïn't toeren ■·«·«*«**
fieflen/ namboo?/ eecbp ^ettneiibanbefe faeefcen- foube^p'enbaer ^Fnfonicr-
JttaHen/ befe iiBaegbt tenoberfïaenbangbefuggentnbefete onber*
lingeaen de
wagen; btesi^in'tClooiïerquambergefeïfcbapt met tb>eenptge^ overiwii
ïefe bannen/eenen jacobus Ridder, ban öenSWcFjop ban l^trecbt zSXfc
wimer obetieit ombe ^epïigbe bienflen boo?bftn &aer u nemen / en
ween rret
ben^narbiaen ban be fmnctfeanee JiBomteaen ofte iliatnbec- getuvgengc^
ii                                top* afriftceti, «;
-ocr page 177-
s
150                                  Befchryvinge
Soleren / met fcgrH&me Gr?venbyl 5 ^efe htkffiïMmnmasï
twgQtn
ban artoobetoaerbigö/ boe η Enna betftïaren βρΊ^έ**
irament toat ijm epge ntincii toag toeberbare η /e η tóat fy gr fie η t nbt
$tï)t}an\>aütitom(t(octkmi%
nauto6mn@ö en naetfUitiiH/ aUeji
nabetoaerïjegbteramineienbe. 'tüEMthböïbjaititsgnbe/ roepen
Γρ bboj öet gïje ing öer ftïoehen / öet bolch te [joon in be ütcrcS / f η
bernondigen barben f^ebtcMïoei üoedantafje toeibaben €ö^ifïu0
enipnKt-> Jtëoejfc ilBacta/ acn^nnagijepjofefiibc j$onmban ^t.
€iata/ w 't Saer 1 & o, öcn 22. gjuny betüefen badöiy tot ooft gron*
trörrmoiitifciiige ban aïie be €oeöoo$er£ / bc buiine gljefamenti
ïtjeft met bwftdc en ίιϊιίοίΓΦβμ oBobt enoedeïiMBageÏOaer om
loofden en banciuen. <©aecna leefbebefe Anna notjjtotben ι$· %&e*
g$mWi&&é$êVS$ ψ&
öat tjef ηοφ 39- S'arrn/ en ter nautoer noot
fei?maeniienna&iatfftfia0 gef$nti)egöt toeberom omfangm ftaoöe,
&U0tiutfüjtmbcliebtenup-gelooütgöcöbtinbic tijoenbat be ϊιψ
tien $p£Ueten ober-reden m brité-mahen / oocb boo? ontwijfelbare
toairpeobt aennemen/ dingen mehv recötfmnigeen berftanbtgjie
JupbenaitÖangbJfpnittJf rebgt ionben meritcren/ üoib meeeendeeig
geacht fonben toerbenboo^ feiboleen ede ie fantapen op Ijet Sïenüceidt
ban feehetiKBeofte ijratu;&jninigtje jK-rfenm igmm; noebtang be*
töJjl be felfbe mentioneren / en berniciöenben fïaet en BoebaniöïKebt
ban be tt jben onfer iEiOOj-enbecen / en bat toe bacr net betfïaen tja*
te gtootfie en Doogö-geaeDfic fafcen / foo en inogljen ton (b£ albien
BennttTeintUcnbjaaBenbanboo;leben^eutoen/ enbetnet Cicero*
be ïlijtoneecticbenber getjengpifle / enbe bobe ber ottbtijepbt laten
3p) befenietfttifbjïjgensiiboo^-bö-gaen. Slnbefe &ert6ctoa£ban
nocb beesïacngaenbeseöett ben 3jare 1503. bg eenige bebote ftertcn
0e-erigeect/gemaeStenbeon-ge{)ebeneen©oogi)-«2ItJbtofteFeftum»
bïe men noembt/ der Pailie ons Heercn JefuChriftt ende der feven ween
ende bange medelidea zijnre alrebedroeffte Moeder ende altoos Maget
Maria, daer vanrnenbinnen der voorfz. Kerckejacrlijx forémniieren-
de ende feftinerendc ioajSI / twee Fefta ofte Hoog-dagen, als 't principael
Hoogtijd ende Fefturn op den derden Sondachna PaeiTcnen Dorn'mkaluT
bilate
, ende d'ander te weten 't Hoogh-tijdt van Miracule op den eerften
daghvanOaob. B^migüBavoms. ^UiiftÖbeïf. 1|» $etch~fl8ecfteren
inbertijbtaenbe jifóagifïraetbertoont fjebben enbe gtwnfo^meert/
Doe bg ber felber bebotie ψ boo^fa. fóerc» in £mre onberijotibt ban
<&^namenten en anbere behoeften en goebe wpmtu/ merefiiitieiien
enbe ötooteftieften bnerbt gep^ofiteert miW bernteetbertnnlje ban
bieniien en bebotie.n bic baet boo^ g^epfefgöt njierben / aï^ mebe
eenige devote herten feer genegen en geaffeóteert tot der voorfr, Hoich-
tijt der memorie der paifieons Hceren feven ween ende bange medelijden
zijnrebedruckte Moeder, in augmentatie der dknflen van dien, willen-
dehaer behulpelijcke handen tj/delijcke goedeien in Aelrniiffèn daertoè
pofri-
Haer doen-
de de ga nt-
Fchefalce
fcéylighlijck
beweren.
EnPrcdiken
^tfelfdeaen
de gantfche
Gemeente
die een ap- ,
plaiiderend
gehdof dief
toe verleen-
den»
Hoe lange
defe Nonne
noch leefde,
Tégen-ftel-
lingevan die
ftiperftnieufe
tijdsniet de
tegenwoor-
dige.,: '
HpogK-tijdt
van der ft ven
ween twee-
mael's Isers
gecelebreert
enOiftroy
cker van.
Hoeneer
ende op wat
dagh.
Hoede lujt -
dènuyt de-
votie iaer
middelen
daertoeuyt-
Jceerden.
-ocr page 178-
van ' 'Ρ Ίε'!! ί" i$r.\ ':'                #$#'■
sorrigcrenenemployerencot ceuwighe dotatie en perpetuatïevan dkti.
<©icg fg inneriijeh töaren öerfoecnenbe/ fntcj&are filcïjtöaeröeberi Oftfoy en
ïjertelijdü eir^te reuoe / ten ffiiiöc Dg be feifbe tttoeftten iöcrtscη gtje-- ordonnantie
octrogefrt / ffhere boojgefc&ebe e?bonnantie en töegïementen ioaer d*" °p e«m«.
natEc ^tefletcn7 »£apeflanen / banger* en €i)oraien/ bier ©ie*
p
nacrjs/ ttöre «rotan/ $e. in fjet boen ban bUiBiffert/ Hooöenen
<5ffangen/ pjorctïien/en fojmcban i&ebihen / lupbenenbeperen
ban be Moikm en anber0 in en ontrent öefe ifoogb- «Sijb&n / pfetr?
ipfèfouöen nebben te reguieren/ tiueïch/ tup aUe£ noatïjeetg jOaine
ijifr obct-fiaenfce / na rópe beüberatie en oberineginge al$ «©böbe* * osm
ïsjdtenfeeröenoteüjch/ <$c. infgeiijcft# ai£ bnfonbec genegen jgnbeMide0rd'""·
ber memorie en iioogïHi^We ber gbebenebibcr Pafte/<jc· toier&tS*$,
boe; ecttibigï)burenbe geoctrogeerc/ bp 2ücte 'm ampujRma forma, 29. </*τβν<η»„η
Sljmi 1514■ * JlBaer noefjeen berbe Söeelbt kan 3itiraitt!entoaj$in *?*?%ind*
befe fterehe/ ^nbe een Cruys <öb?i(ti / aen be ^ugb-sgbeban ïjet Soch
eca
CijoojiiibeCapeiiebacrbaii benaemboerrnbebe H. Cruys Capei- andermira-
ie, toelcSer?aengaenöe M.Vofmerus,in'tboo2gaenbe <€ractaetje "d*««BeHw
M$feniangeiijfÏ!0iïeïïenbe/ ban be mentgpbnibige Jfliiracniett
bie binnen öonbert SEaren / namcntigrit ban ben fjaremh. tot
3511. ineïufibe/ boojbeaenrocpingtjeban bit tepeften iöarenboo?-
ge balie η / aen ïugben ban «ilfrbanbf fïaet / en fao toel ban berre afö
mϊφ gelegen jtiactfen. gn-bOföebefeiKrrckboo^aer oneynbelüe* waerter
htirni 4H9iracuïenaïlerb3eg!)fnfitrg|)erenommeert enbe totibtbër- parede
mam tg ge&eefï. Jtaer bwicfie Capeiie nu egnentUjifr be Oeve "veclaefte
Vrouwe van de leven ween, en töflcBe pïaftfe Öft «. Cruys Κ>ί-ίφ*- AürSn™
eygent inag/ baït mp nioepflijcS orn rcebt üefebeebelijiB te toe ten/ qe* geweea zijn»
nurcfet be ae nftiifinge■* ban te e erfie befer ttoee t'eenemaeI nenoeg' * sut k&
faem ftjchenenbê / nabe piaetre bas-t bc l^eer ^bmiraei Crainnaljü **·**fcΙ4δ'
nu begraven iej?bt / en öatüanaibacröen-bie $i?iaer een €afereeï
oftecenise anberere^efentatieban Ijct €m$0 fouöe gebangen iöeb-
w«/ mg noebtans feecheritj h onberreebt ig / bat bit be peeren
Heemradens Capelle iji gijeÜjeeft/ bet KOileltjChe OljefiÖilberbr &m Heemra-
necp onlange tot ftet ongeiutnigb opfp;iugfn bau '0 Hanbt^ Jil^a* dcnscapcii*.
Safgn atbaee ηοφ olieftaen tjebbenbe/ bon|)afroo!'&berfen;pnbe
Ofretoceft :, toeberom aen be anber ofte ^ü??b-3pbe ban fjet il)oo;
f Oaer ben ItUtflCUC fegbt be H. Cruys Capelle gfrjjfffï tf 3i?n ) lg\)tt
notoir bat bejpïaetfearbteröetBieem oube 0?gëf/ notD iegentboo^--
bigo on be ©jaef-Söoèffeeö met be naem ban Sc. Comeiis Capei qt* $t. come.
fpectfiicertfïaet/ of mofïeberebenmgbenan Vofmerus niet beroer "«^βμ^
nrechen ban tot ben bjanbt / aig ïmnneer ϋφΐ befe <Cepriien me*
öe neruineert^nbe/ öan naDrrijanbt in ïjer tueber op-boutorn mif-
ffDien anbere namen ontfangen öebbe η / en t^at be ©eesnraben e eni-
ö« giften en ftmbatien aenbe lüereB gbebaentjebbmöe/ be €apelïf .
mtme ban be Wiotmmt fe&en öjeen/ ü öwη aen fjaec Rebben
ber- *■ *
-ocr page 179-
Bcfchryvinge
lp.
bethregen/ infjgeüWoocfe in biet-boegen be H.CruysCapei inMt
ban St. Corneiis betanbeit toetbenbe / aïsr jgnbe be CajpiKe aenbe
©tipte afêatet-floot Bfijftmbe geflaen/enbe &t. <£onieiijï toe-geiöguia
bat fEnebenif bertien mttten binnen be J>tabt/mebe toasi berbjaw/
, aitrjbt nabetfjanbt in rüine büjbe η leggen / fulcft* ban mogelijk om
beminlïc ftojlenbefe niaetfetn te <$iibeftertRtot St. CorneiisCapd-
le ijs öijeajwjonjieett en Denin-δοηιεη ban begberuineetbetfapene
met eene af η be #ttbe fóercft gettanfpojteett getoeefi / geüjt» Ï3ct frif*
bein-fcomen atënotbbe ifcettB të tomneterenbe/ toekfie saUdfms
, origfteitjc&ïjegbt ofte on-obet-een-ftominge ban namen in befet boe*
„ genmoetgefoibjeettenaoet gijemaeifct toetben/ of fotibeanbetfintfi
Hetophou- een on&egrtjöeujrfceberbmtringegeben: ölJeWntfnooifibaec-en-
den van de
Jüiraculca
tóitien
f rooien
xiadt.
boben tot meetnet beto^-rebenen nopt naberfeanbt (aijs jpnire be
«ftapeflennnbetanbettenbeSSeeïben berbaanbn ban eenige Mi*
tatulen meet gebootf beeft/ biaetobet tjm Sittt&eitt ooth biet ernfte*
ineh Maegbt/bat ben onben pber tn bi Religie berbaöcnbe / öe Mm*
ijjrfte ïüettnen en foo beel <Pee fïeiücfie «©efhc&ten boo? een fcijieitjtften
bianbt fn 't Saet j ft*, tvn ter nebet ojeftojt / feifé op i|. <ffru#r-
binbtnat)i-baaö / en sebert alle jBfêitatnlen Rebben on-bouben:
Ëgaprófittr [inquit"} Ssnatus^ in finguli* annis fupflicat'icntm, atqutiüo
die agendüm dtcrevit, turn ut Dei viicntis fignum rttu prifco 3 ist. ψ<£ in
Soleroeele
Bcdedaaen
daer
acn-
* Vóft
ihïd.
ƒ.6,
more Ma)orum crAt j religione- coltrttur 3 turn utclades iüius diti adthitun
animos adhorrefcereh nedsincep negj.igent.es }(X^trirtntnr graviora.* Wes-
n halve [ït$w$$) denRaedt, een jaerlijckiche Bededagh op dcfelfde
ι*8| te houden , geor^onneert he,eft, foo ten eynde het teyeken des Ie-
vcndigenGo4ts wederom naer ouder gewoonte 3 en gelijck onfe Voor»
Ouderen plegen, religicufciijckfoudeghe-eert werden, aIsomdathe;t
^ongeluck van diendagn in de ghemocderen der Burgeren ajtjjdt foude af«
fchrickelijck zijn, op dat fy naermaels'tfelfde niet meer achtende, geen
grooter mochten gevoelen, «gnoe ÖJett COtS ( geltjCÖ gbegOOtf fjeü*
ben* j booj een bifonbet ïlSita&ei eeboubfn/ bat Detanttjehfdje
25eelbt ban be ïlieöe mouw ban 3[efle taan oöet- gebïeben / fulth#
toeitebetmoeben be tefie alïe# in be.nb?anbtgï)e&iebente3Bn;
m
ïjoeuirbaetïtjtft benb?anbtbefe ftetc&eïjeeft aenöetafljSaneen^eöei
liicBtuei Hctit bemetihen/ aen &et beb^ban bettoeelse föïoch biet
bóben * befcö?eöen / inigeïilcB* ooch notö tt^t fehete besegeibe €m
tificatie in bet Comntott ban bc peeren derth-aieedetenaiifnoco
betttlïenbe ban ben gare 1565. b$etbg batbenP?ie(iet Meefter jan
vanBleyfwijck,boentettiibtottbt (geHjchbeninloubtlUBbt) m*
ttentsi. gjaten/ m tVbieUjefi baet m obetoe|jenenbe gebaegbt
3^nbe omme bectoaetfieïbt get«i?0eniffe te geberi /-ten.betfoeeBe ban
Corneiis pieterfz. y*n Bcaumondt, a\$ ^ent-jiKeefiet ban be feüen
getijben fn bt@vtot fóerefe binnen bffet ^tabt/ m fide s*ctrdmi bet*
mm/ getn^enbeöeuofeerttoaevae&tigbteip/ öatögteboteit
,,..... ..„. ...... ··,                           .....                                       ^m
.,,* Hitrh-
Hoe het in
diengencra-
len brandt
met defc
Kerekis af-
gcloopen.
* Si'thier
vwtnf*
139
ν
-ocr page 180-
Tan Delft.                   hf%
β ban ïtëtt3fet£bfer-*tt-bet*lö& tor acï)t-f n-becrtief) toe togfreimhtwr/
oofit tHem- JHae efïc r 3gnoe o^eefl ban öe tioo?!?, febe η öf tpöf n/ inöe
ei fuïchsf fort te toeten/ trataflefcecfeiöer fc bm öfceteben ö^toenentie
befftjci?bcn 't 3p öa» oen kanoen / aewen enöe an&erg itröen ber*
ma^bmö^notiïfrccj&taiïtop-öÉfiomrniniiriiSa^ 1530. bernieit
„intJeöertyaHDt3En/ ft* Φοφφ etfjteraftiaaerAöeöetïjietoooj- *Οψν«>>
JMtiJ?ei»e»25ec»3e«m€ajpcHfttban ifêkactueh onöet: atiöerenocïj fe* *'
rOöfr-9cfaïcöiti / cm faeïaccöiiïöcBegitibentacf^fan'tirlicfoutrrmfns
■■tfnentoe-fïeilen/ toaerntefcefpöeje%tttiti^outomtnijat*^ttta*
wit ai0 (Cooneei-iSjjeeftierg (fonbet pettian&traetoefegeWeniffe
. te mum tnfulteeeti) «act $eWgem!ïet>öt ban fahen ntet derantieriti'
ge öanDabiteniïlegett-«p te-ftfticftm/ fuïcft0 aeti ïüercJi-liS&eefïerett
oiw-geïebect3Sttöe / fcen^Hng. Ao. 33, öanöe25eaBnetit>iei>o0|
öe Sicbe IMurae püQ&tn UHitm- E> ι τ , β e « o 1 r. τ tot Beiicche-
ons£ Lieve Vnov van ' *J e s- s e. ; In den eerften, een J-^'JJJJ"
root gulden laecken Mantel, rnet een witte bonte lijft. : Item *en gul- t0Cruftit^h
den blaeuwen Maritel, met een witte"bonteiijft. ;ïtem een witte da- jderdtie
maften.Mantel·metgoude blommen daer op, ende meteen rootgulde ?f*!lden.yaR
laecken lijft daer om. Item een root fluweelde Mantel met goude blom- *!***«*»
men van paerlen daer op gevrocht. I tem een blauwe fluweelde Mantel,
met een witte ferneerde ïïjft. Item een fwerte fluweelde Mantelï Item
noch een oudt groen Mantelgen. Dit πν ha eb. Α ut.a e r-
kleen. In den eerften een root gulden ftuck tot een Autaerkieet. Item
«een fwert flueefautaerklect. It.em.een ro,ot damaftenautaerkieet. #llbCC
acΠ (lont /'Wei.cke autaerkleen-toébehooren 't gilde van onfe Lieve Vrou-
we, mexwy hebbenfe mede in onfe bewaringe met diegordynen in allen
manieren als die andere Kercken goeden, want dat Autaer behoort het
güde ende'tJSeelt die Kerck. On s e Χ ι e.v E'Vio v V AND EK
S E V e ν W E EN , HEEFT DE 4 E NA EB E S C Η Β. EV E Ν
Α υ τ α ε β. κ L ε ε ν. In den eerften een root gulden ftuck tot een
autaerkieet. Item een root fluweel autaerkieet met een gouden parek
■daer in. Item een Tapiflerie autaerkieet. Item een roodt fayen autaer-
kieet, ende daer in ftaet onfe lieve vrou met bloemen geborduert. Item
noch een oudt fayen autaerkieet, Dit .ZïN HAS& Μ Α Ν τ s«
**■ en. In den eerften een roodt gulden laecken Mantel meteen witte
bontelijit Item een blaeuwc gulde laecken Mantelmeteen witte bon-
«elijft. Item een witte damaften Mantel met goude bloemen, ende met
een root gulden laecken' lijft daer, om. item noch een blaeuw gulden
laecken Mantel meteen witte camelotten lijft daer om. Item een root "
zyuen mantel met bloemen , eride met een fwarte fluweelde lijft daer
om. Item een fwarte fluweelde Mantel met een witte camclotte lijffi
daer om, Item noch twee oude Mantelgens. Item twee paer roodt
raeye gordynen. DIT ZYN Casv'tfelen ToebEHOO-
«.ïNde#tqt den Autaer
vanden seyen ween.
©                                     ίη
-ocr page 181-
f 1J4                      »■ Bcfchryvingc
In den eerften een roodt gulden laecken Cafuyfel. Item een roodt flu-
weeldeCafuyfelmetguldebloemendaer op gevrocht. '..Item een pacrs·
fluweelde Cafuyfel. Item een feharlaccken Cafuyfel met blommen daer
op gewrocht. Item twee paers laecken Cafuyfelen. <§nbet a?tt ftujii
Item noch twee Cafuyfelen , te weeten een fwart üu weelde Cafuyfel
ende een roodt fchairlaecken Cafuyfel, toebehoorende 't gilde van de
H.Dricvoudighcydt, endezynmede inonfebewaringe. Item 24,Sit-
ku(Tens voir de Κ raem-vrouwen tocbehoerende dk Capel. D 1 tb e"
HOIRT TOTTET HJEYLIGE C R V ï S AvtAIR MET
het ha ir. Inden eeriten een roodt damaften autaerkleet. Item
een roodt faeyen Autaerkleet mettct Heyligc Cruys daer op. Item noch
« r «· i fn 0udt roodt
f^ycn autaerkleet. Item een fwart damaften Cafuyfel
Mc? itemefPf/ roodt faeyen gordynen,* «fcnöfracn b* mftt Itiff ba»
btW-WfüMntomimmtitoiiikte ©jonbjcbanmmi hmmt
mmnhc
ban een 2Uebe ®}omm mm 1 febtjm ïjtec ηώ mnm
mw ban te m / m «m** mm m m$m mim Άα&Ά
Het oude mime nöe ïjet Vrouwen Gilde in Umi>e $mk> ÖC tof Uhê Cf η Utt-
we.
we.           ^löen^biecouilumenffttiapfUacnbJarfnöOiiüenbe/öicoü^jt
2Cwaer tcc eete ban be miebti^outoe etm 'ë mem bc 4itèiflc mofïe
tróft/. nuen/be iBcfpfrefmöcn·, ban alfoo ten tm banjtaoaö
Onaclit-
faemheyt
van haer
Capellaeu,
iimucmboo^baer tfapeliaen met name claes van Scouwen, bifK
ft« ucöitö^nt en tracfitp fföpt aetoecfï te ïjcbfaeit / in het tornt-
nfmcnbantöiiciJHfijtfn/ f η mifTcjOim niet mcec tnenfïcti öeöeaïrf
ïjftïjniiujtcmöeUcfbe/ fooöecftbcnboo?nofmbcn fecttoeB (bait
f|n éW 4f ocbft^e $^ferinnc»röanct/ öiJffïdtSnbcató
(ptn toe-ftömmbc ηοφ W»ajto% en becbetbenbe beemenuw
fa
jjojWic ban ijarc <&wffemmeüen / bte fg nu 'feif* nol 3)
ι Geen baer Jtt booten/ S bic Horneet/ ban ben §i&B
treekt. en goeoe töcafómcntnttm / tcru>n be naiatisbegbt en becfugmeniffe
SA , ^«^ v?n henegouwe, van hollant, van Zeelant ende der
preuve van
neerncneden van vrieiiant, makencond allenluden want dk ghildebroe-
ft vrouwcq ders van onfer vrouwen ghilde te delf, bi confent vanden Cureite plL
<*M*
          gen te doen finnen alle vrydagen auents yefper, ende alle faterdaghes och-
, tensmnTe in onfer vrouwen ere, ende die voirfeide ghildebroeders ehene
ianiemnge hebben en moeten, ende fi wat gheldekyns vergadert hadden,
endefomhaer dode ghildebroeders wat Renten dair toe befproken heb-
ben
? welc geit ende Renten die voirfeide ghildebroeders in onfer vrou-
«*r,ft* υ ^ftfMf v0irfcrcuen is> welc ftaende te houden gegeuenende ehc-
T»5S! VQCShtheb^3^eProueudiehierYoirmaelsmeeikrDammaesmafcte,
ende
-ocr page 182-
van D e ι ft,                     ij<«
ende die nu te tijden Claes vanfcouwén heeft, in defer manieren dat Clacs
van fchouwen alfo lange als hi die prouen heeft, ende alle die ghene diefe
nae hem hebben lullen, den voirfeiden dienft in onfer vrouwen erefullen
Terwaren of doen verwaren tot allen tijden als voirfeit is, ende ghene an- ofdonfutó-
der wittelike fake en beneemt. Ende om da: mea hopende es dat dcfe tieenReglc^
yoirnoemdc prouen noch meer beteren fal, ift dattér Capellanen der pro- »«nt voorde
uen voirfeit onfer vrouwen dienft wel bewaren als men tot hier toe ghc- CaP*U4Beni
daenheeft, fofullen fiverbondenwefensowanneeriidendienftwekclix
verfumenaisvoirfcreuen is, alle dieRenten die nu die ghildebroeders
andie prouen bringen , of Renten die van anderen goeden luden noch dair
toe gegcuen fullen werden in onfer vrouwen erc,vallen in orbair des gods-
huys ende des heylige gheefts van delf na den beloep vanden weken dat-
tre voirfeideRenten ftrecken moghen, alib dicke ende alfo menich wer.
uealftfonder witteiike fake verfumet wordt. Endewy Hcrtoghe Wil-
lem voirfcreuen, om dat wy gods dienft ende onfer vrouwen ftareken wil-
len, so willen wyvoir ons ende voironfe nacomelinghen dat die Capel-
lacn die jegen woordich is, of die Capellanen diefe hier naemaels van ons
of van onlen nacomelinghen gegeuen fal werden tot defen dienft v©ir-
noemt ewelic verbonden fullen wefen, indcr maniren als vxnrfcreven is.
Ende om dat wy willen dat dit vafteende gheftade ghehouden wérdc, fo
hebben wy defen brief befegelt met onfen fegele. Gegeuen inden iiage,
int iair ons hêeren dufent drie hondert feuen-en-viertich, op finte Pieters
auent in den winter.
                                            ;,\ ■■"/"
®enutmüjtqwCcrpte öan Ueftn 2fr;tef/ ttodj bttuflmbe inütt m Aejf«<fc
Comptoic öan ije tymm&mh-uVïttlimn/ mtt ttn oöer-otite uS*
mm
op §tthtment Qfotittythtn/ #$ηη$φ fcat ijaer&incijiafó Bwef totd· *
(3i?nöe tm f>m ^anbt-bffie teel bt^Qtlt ).'itf boojffr&tn#t?itó !**&****
WWn$tMieQU-%otthmmmhtt$l nmt oubrc öetooome mtt ineLuhooi
wwmi mhuQ? ttnvwfy&tefMttbmnwnbtlnktiMbmiib*
^nde.
fi?£ymm na-0efriï?Ében ï$n l IjUt mn mu moo$m bg fal Ϊβ0ίη^
F '['ΡΡψ pfwifor ac Decarius i(jjnlandia unherfis prdjentia vtfuris, - **»*
- •JftyffiVi mani^jium (juod proper hoe ipnofïra pMJentia (onjiitutus Nico-
■ éHfi^t Scouten 'Clericus okligavitfi
,'& recoanovit fivtraciter obligatum
*Ψ*Ψ1 tyftUani^ fuaadefpnïit efua inhis prafentibus titeris Domini ηοβή
Έ$$ fi&^9 faofigillatif
, qiiihus hac nofiractduU efi transfixa, contimntur3
^r ^i^* wrwwï· *tt bu\uS %B tefiimonïumjigiUum Decanatus neflriprafen-
tjwfQUxintusαρροηεηάμψ:.„Mtumanno Dominimiilejfima
>trictnttfimo,qua·
4tygtfmooEt4yo,.ferUguMta^
■o ,%ö,aU)M We b;n ti&Mm i|jft hmimimuUtiftVBtelbcnm
wmjtmmbmni
tiaértoptoipnigöofie Q$cm befiijc'gtöan tyte &&***·
IHJJ^ Öaec.iöaé^OpellsVarilleliquien, bc:Ö?iIfBi albUj^öDe- *»Κφι*ο.
mnmmt mm Mmimmüèihm té' SJacmjchfc^ raflcnen ép
-ocr page 183-
1
ifjS               x             Befehryvingc
bitiar^ onfiofïcn bic b'cfc ïicveftfiabbctcbja&öen/ Mtt ttgtaïieen*
rgeft te colligeren ii / bat befe «Sapelïe ban een#;ieïïet ftétoaert toic til
fpn fafari jS öacv ucüeti^ ugtgetrocfien fiaertbc; ööojt^ bstt befe banene
waerge- jjaer pïaetfe mebe Μιbèxugti-^bf ïjccff öefjabt ƒ fian men onttoiji
fiaetiheefu jtibacr&emettften 7 ugteen bejegelbe iDetijPbtbanfeherr^apoötbe*
fiptiüerche/ in ben Sarei 469· begtnnenbr: k giliys joye Pïicfter,
Paftoir vanden oudenKerckentot Delft, Canoniek't Sinte Donaestho
Brugge, Cappellaen mijns genaden Heere van Boürgonie~,&c. DÖe
conat alten luydendatictereerengoids, endealle lieven'Heiligen ende
om ymmer de. Reliquiente bet gehouden eddeverwairt te zyn, ftaende
ende wefendé iiï^enre CappehVandie Zuydi'zyde'vanmynreiCèrcken
voirnoemn ■&? ï|ïer nabecöinbt ï)g(te&ittetüe Becift-Heefïeren:
dat men totfghenen dagen enige proevenV Capelrien, Vicarien ofte öffi-
cien ,s leggen'ofteftiehtenzai mogen in den felveri Cappdle voirfz. dair
die Kéliquien van devote perfonen aengebëdcn endegó-eert, tólEtben
ommeerre quaet dair medete behueden endeJ te béfenanen die dair ujt''
* Ltgitndé fpmytenmochten^c.^ jBtjbet*^ binbc nocbtiefc ïgfï ban öicti p?fticit*
i*i'i«*M(tti en &£ï)et$atifb0ttTfoo bierbacen ^cbat/ bte baer in betoaert
iUiecbf. HJTIS'BAT' INVENTAR^IVM VANOEN
Liftvan RELIQVIEN >.'xcvt. S, Ypolitus cafTe.; Die Monftranci
de ρcliquien'van aenJSzik. Een Monftranci van S.'Andrres·.* Een Ivlohftrancivan
dicdaerm s rBarthokomeus.. Een Monftranci van S.'Steven. Een Kerckgenvan
ftemie.em" Maria Magdalena. S. Adriaen. Dat kinnegen. Een ifilvëren beek
van S, Barbara, en behoertdat gilde tue. S.Anthonisen hóerfdatgil-
de tuel· Twee Engelen met S. Joris ende behoort dat gilde tue. Twee
EngelenmétS. Vrfelen'reliquien. S.Sébaftiaen. S.Petronelltnlvlon-
ftrancigch, EenkleynMón^fancffvanS. Apóllonia, Een cleyn Mon-
; ftranci van Si Blafius. Een cleyn fpïgeJgen van S. Katharirfav Maürir
tius met een feelae ende twee fchiven ende een coperen Vergulden half-
bint of kettynck. DIT Ii HOUT VEI^S ÏWEXT. Twee *
Engelen met onfe vrouwen cleet. Twee Engelenfneteeniit van S. Plé-
..* ters vinger. Svjvlartyn. S.'Nïclaïi. $.'Lburys. S.'Clara. S.-'Cïci-
^i7fir^. fit,* S. Lucia: Een coperen vergulden kettync voir iïnte CaiJianü*,,
Een zwart laken met txxxi. fttick filvers; Koch een cleet met twee
riemen vier hangerges ', ende tyen vijftighen onder gepot ende cleyn.
Eèn Tabbartgen voir Cailianus,. en is-van root gulde laken. Eert gfuen
fluweel Tabbartgerr vóir S.'VWufaV ende een hangerg^h met éeh root
craie vijftigh dairmen SV'Vrfula mede gofdt. Dfertyen' valhuèn die S.
Vrfulen Maechden opthlöoft hébben; Viertyen paerlefttreckeh: Se's
halsbaen metpaerlen;' Drie zwarte fralsbaèntnetfilVeren doppért. Twa-
lef coperen hecfefen, ende 'twee entnegeritich h'ec'feleri'i ende drie grote
fpannenan die treckcii en an die' vïlhüen| foma foo fijnder iri als hondert
en vier hexelendie driefpannen niet gereeckent, defe hexelenftaenan die
halsbaen. Vijf Bifchup Mitejs met filveren doppen. Vier cierde Cren-
-ocr page 184-
van D r l f t,                           *f7i
fën Een zwarten fluwelen Tabbartgen voir Mauritius, ende een root
iav Tabbartgen. DlfSYN DIE CLEE^EN ÉNDE AH-
DEKS
DÏË Tof DAT OUTAIH. VQIK DEN J<.E-
LIQUIEN "tVE BEHOREN. Een root laken van damaft
Outair-cleet, eenblau fayen Outair-cleet. Eendagclijcksrootfay Ou-
tair-cleet, Een root camelot Outair-cleetgen tot die grote banckopc
Öütair met een dwaelgen dairtue. Sesd walen opt Outair. Een root
voet cleetopdievoetfchamel. Vier zien dwalen dairmên die god mede
deckt int graf binnen die CaprAcHe. Τ wee rode gordinèn boven art die
Tafelende twee witte gordynen. Een wit Öutair-creet 'rrte't twëèclei
ren voir die tafel, en twee gordynen. Drie roode gordynetïvoir* die tra-
liën. Een zwartÖutair-cléetgen dairmen mede voirtKüeirfitY DIE
CLEEK'EN DIE TOT £>IESTELLINC HOKËN.
Een groot cleet van feyldóeck dairmen die fl:ellinc eerft mede deckï.
Vijf roe fayde eieren diemen op die ftellinc han&V Een root fay Outair-
cleet met een rabat. Sevcn dwalen dairmen die ftellinc mede deckc.
DIT IS ^iLSULC COPHIU^EfCc ^fU IN DE Η
'%;E LI SPUIEN CAPELL E ISï
Éen gröote methajen cröoa
van negen pipen of taeken. Twee groóte'Candefaers. Drie cïeyne Can-
delaertgens. Een Candetaer met twee pipèn? Ürie Candêïaers of pan-·
nenfondervoeten. * $oó? foo beeï nuaeiiöjael bén UM öjanneecbe · tutti*
ïtecc6maijefc cefnecifieeerbe iieUquienaUjsSjecrijchtöeiJicetï/ ftet d''**ft\itt
bööctt-iïaeni5égetaitianbm3arC96. foiiöefoo toeï 1396. atë 1496. defeRci-
Hcnnen beöuebcn/ aenö&efienmenmbegöe bie<£eutoett/ $}t\§th
quienhiei1
oöchinüeboiaenbefotbatneiieliateberanbecbe/ beclttjbtg wUtye* «r?»*»»*
öeft oeeft / fotiber bet getal bah be mutotfum maer aileenbet &qe- ^ hleTb" «
öeeifïe faefc" ban Wn te noemen f ïnf^thgMmMtlt *©ube fóeitcen
men vceltijts
ett anoere ^tücfeeti battbie ttjbëït ojebonberi üjerben / abfatdie o· *«> datum te
€onfuk, reeneniaeifonber traemof Datum/ 't twettfi &titttöïi# beeï ëXa
jöttfurieenapuofenbecoo}raechtijeeft. «tbeiangbt bet Gilde van ρ1βς^ ":>
s.Barbara, aéntoienjKtftlbereSSeeltit banm SSarfeata/ inbetbe*
βίπ beemcit / in enttenoora \xm$ toe-beïjootenbe / öaer ban i» mebe
nöcfj een oube i&esefieitbegot / fitpuittm^Wüm en on mat ttjöen
fa manieren bie banket mm boojfs be ïMtguten öaer beboocenbe/
en in befe €anelïe betoaett üjetbertoe / op t&tt Autaer van s. Barbara,
foabenmogbengbêb^itgcheni baerupt/ bonen berfcDegöeanbete,
JpecuïatïenbanbociiöaHtble^eutoen/ oochteftenig/ önbeftoieng
birpofttieY maebt en 3fititboeite&t befe €φ\α ujasmfojtetenbe \
SPttOe \im S&jiff eg ^rancgn fcefrföeben ban Wen teneur.
^;Llenden genen die defe letteren Zullen fien ofte horen lefen Saluyt ' Briffvao "
. mit kenniflen der waérheïï. ^[y Burgemeèfteren Scepenen ende s. BarWen
"Rade der ftede van delf, doen cortHraUèn luydeh, datter Kercmeefters Gilde, op -
vinder Ouder Kercken binnen Delf by cönfente ende goedunckenvan JJJiJS^
,οπϊ-, deti Hoemans van Sinte Barberen gilde inder Ouder Kercken to nighfyTwet '
- ®j.                                Delft,
-ocr page 185-
158                             Bcfchryvinge
Delft, gegonnet ende geconfenteert hebben , de Reliquien van $inte
Barbaranu ter tijt tegenwoirdelijck inder cappellen wefende, tegebruy-
kenende yoirtoutiirerideop toutair van Sinte Barbara inder Ouder Kerc-
kentefetten, totïliulkentydenende dagen als hier nae gefcreven ftact.
Te wetenÖp Sinte Barbaren dach inde winter, Opte tratifiatic van Sirtte
Barbaren, Óp hair Kermis dach, Op Sinte Dörotheendach, Op Sinte
Margrieten dien, Ende op allen anderen generalen proceffien dagen van
horen Priefters, of van eenen anderen Prieftermit bethaemliken barnen-
den waflichten omme te laten dragen op horen cofteOff tot enigen ande-
ren tyden van gracien, als datter enige óflaten quanaeh, ende dat den
Kercmeefteren ende Hoemans Yoirfz. goetdochten, foe zullen de Hoe-
mans voirnoemt de zelve Reliquien mogen gebruyken in manieren voirfz
Behoudclijc datte Hoemans vojrfz de Reliquien voirnoemt op hair chier-
iixte ende coftelixte na horen vermogen zullen verchieren. Des foe zul-
len de Hoemans voirfz. tot behoef'der Reliquien voirnoemt hebben en-
de ontfangen vier Jair lanck'durende alle alfulke ofFerhande ende gifte
alsdenzeluen Reliquien binnen de zelve vier jaren geoffert ende gege-
uenzall worden, ingaende tot Sinte Barbaren dage haeftcomende. Ende
teynden de vier Jasen, foe zullen alle alfulke offerhanden ende giften
als den Reliquien voirfz. geoffert ende gegeuen zullen worden ten dage
voirnoemt, de Kercmeefters ende Hoemans voirfzl! tfamendeelen, In
kenniffen der wairheit hebben wy Onfer ftede zegel ten zaken andefen
brief gehangen vpten drie ende twintichften dach in Augufto, int Jair
Ons Heeren dufent vier hondeït vier ende tfeftich.
^atliCftanïït in bitt 3Jate vijftien hondert ende tien, $(. ioo zijn
overecnghedragendieKerck-meefteren der ouder Kerck binnen Delft,
metten Hooft-mans van den Heyligen Sacraments Gilde in der fel ver
Kerck, ende hebben laten maken een Capelle van Ornementen van blaeü
fluweel met gulden bloemen befaeyt; foelCtte 0$$mmtm batt 'm b$*
ruitenbe ijeteiibe&ootfs.fottoe mogen liefden op beeleenberfeïiee&e
^cglige baeen/in bet fcetbjag mebe [pectaliichenwftipulmt/ des foo
fouden die Hooft-mans die Kerck- meefteren te baten comen een derdeel
van al dat die Ornementen, in beft €apt\lt Öetöaett fóetbenbe / ftOften
fouten/ #c. ban foeiefte obe^eett-komingegfymmht Mcrö?n twee
cedullen alleen inhoudende, * tMï Otlbet a&?Ui00ttte Op tffl ölabt ύφ
bec malhanber gcfc&^öen/ toact: Mfftbm öeebc I inp\&tt$ ban onbfl>
fópc&enttiaD ofte bfjerjeiinae / tmiQt %tttmn getegifiem toiecben/
beWUftt&lamtw-tstMpofumn botthm enanbecfnitgi upt bw
anbecenbooj-gefnebensEttbe/ öe mt 'Uüt aen ben tmt/ be anbet
aenbeaïiberf iiarttJeöan tic €ontta$mtm in bmatin^et^t^bm
tycrbe / fuïek^ batbtpbt ψ ^tttt&en ptw^mW bg ben aribexeη #*
tyaebt / enbebooMjeftteben ketteren en boeeB?n in malhanbee φ-
JaocQfit mibe / noobfafteu|eH mofieh paffeit-cn afbeten -, Qtlïjïtot*
tai)$ in 't itimmn tmhmiim
bc fterf-docntii (km oubt qWwv&
' 'bat*
Keliquieö
bfifigen
mochten.
Capellevatt
Ornamen-
ten»
* Leggende
dut eens i» ie
Unit Ct
Hoe men
van oudts
Contracten
en andere
Inftrumcn^
ten pleeghte
verfekeren»
-ocr page 186-
D e
L F X,
van
ban be feïfbe natuer) öp fommig&e rngben tiocg ïjebmbaegïtë in
tintte aöebieuensgn· ©fiöffonOcrt »u ιιοφanttrte Capeïlenban Nocheeal·
befe fcercö/ baer ban geen getoaeb en uinbe/ enechter fowbenmo-^cDSf.
gen sen öetorcft/ öebben Daet ηοφ berft&enbe €apeueη ban pacticu- uerepn,
ïicrcii bertoont. 3jch leefe bp W. van Gomhoven, in be Genealogie
batl Spangen, bat Heer Philips Wterneffe, jFuntsatCUC fcatt 'tHuys
te Spangen, in t ftetfpel ban *2Böcrrc^tc / te ïfêtjbe fcebbenbe ï^ottin
Sophia, Ifftren Elias ÖOCÏJiet van Dorp lip 3&clft / Μ beil late 1310.
mebe aUjiec te ©elft een €apelte Ijabbe gefit φι; * 't iueïeh appacen- * «·»*♦
teitjehtnöefe ïiicccïimoet3ρήrtciöcefï/ aengeftenbe fytmtot $amf°Uo3*
φο-^ftch alg toen ηοφ niet in toefen toaji/ of maffe een Capefle
apatt bnpten be ïüecchen 3P getoecfï- $ocfj öeööe ic& een antentijt
sa^efje banfnnbatieeewt: <£apeïrie inbe #ube fóeren met eggend
gei ban $ertogï) 2l«iïi2cc|)t baec onber &m tjangenbe/ ban een go#
b^enötmg oüec-gegeben / tueïcheciiinöoubtbefeöiopaöens^n.:
Δ ilbrecht bi goids genade} Palenfgraueopten Rijn, Hertogein beyè- Brief van
ren, Graueyan henegou we, van hollant, vanzecIantcndeHeerevan fundatie ee-
vrieflant, doen cont allen Inden. Want hildegont meyfter clais dochter ner caPe'rlc·
vander Steghc, meyninge ende wille heeft een Gappelrie te maken ende
te ftiduen in die oude kerc tot delf 'm die ere goids ende der goiden Sinte
Joeft, dairfy tien pont iiaerstoebewefen endeghéuen willewt hoirer*
renten ende goiden, die fy liggende heeft inden poeldijck. Soe hebben
vvyhoiigegheuen , geoerloiftendegeconfenteertvoirons ende voiron-
fennacomelingen, dat fy ende hoir nacomelinge varide voirfz. Cappel-
riegifter bliven fuilenende wefentotewigendagen, fonder o.ns dairoi
in eniger wijs te onderwinden. Ihoircondedefen brieuebefegeltmiton-
fenfegele. Gegheuen inden Hageopten negenden dach in decemb. int·
Jair ons Hecr'en, m. cccc. ende twee.
^niiefeboo^foobceiic&bcbbe Bennen op-fpeuten/ oi»er-ö?fTageii;
afleanbetenbaec ban goren fch röepbt enfjebbe/ inoicn ban ö£ be ^capeNen
cuneufedBnbetfoecheriS f η ^oojfnttjfcict^ ban oubefaaen nodjeemv
en overfsarók
öeanbcremocljtentoecbenontbfcht / g>;eiiebrn tjet felföe tfn goebe fc0ud# ■
teïjoubenente confiberercn/ batbenijtnglK en ai beDecftenöetijbt/ Kerck-go
t»oo?ffcftnirtberberaen me ijeefttmtlen openbaren- ïtëat beïancjöt ^«y<wa
fee $ottfhtmm / Bfantien / en oube Ceremoniën bic onfe mfa ;2*E
©«beren/met ïifiïjeiöer ittDtbetf <3Bbangeiiumg ηοφ niet nenoeaö HL·
berïicöt en bfgenabigtJt jpnbe / ober bceic Siaren itvbefe -mrefte öeü-
ben gepïeegbt/ mué men ooch met goebe reben twci inquircteu / m
inbicn bJi? inrufnjiqifciqb 3#n om be tWigic en Ceremoniën ban
öruct&en/ ï|eebene"n / en ffifti beaïbec-barbarifcöe j[l^enfφenbaet:
WM 3t alberminjie niet aen öDeiegöen i^ / nodj nopt mebe te boen
wljocbf η te Rebben / «aeunjheacia& onbecfoeïhen / toaetom fouben =^
v
togbe <&wim$l)Wuietbeeïr^öeröebben/banbefahe»onfeeepgen
IBOCK
-ocr page 187-
Befchryvïnge
160
•HooH&tibiwn kenniffe te tolflcn ö?agcn ? êiifio^ fou&cn fee fce smc$
to«f« / met toatabfurbitepten bare fidMe l'^brftttcttsfitv en fifje*
'igjrhatë gbeiatbeert en bcotfnetht getofffï? intttiilftgbff gewon*
berbinbinqe f η bebbeη ί |]5if manbt be fioojt fuö ff ïijeti aijs b'oulpr*
ftanbige bieren^ toten lebben/ rnfeiftf bft 42ubf rf η boetfïanpen
niet na te bergrit / fonbet aVb.ooren bc tr^cn-pat-t^ ·ρ.ΜοίΠθφι-«ι
• τ Tt*rralt becfïöf tl k Ümwn /' Beproeft "alle dingen : behoudt het goede, * jp
/fi,w<H. tui recommanbatie W ftpofltWpatiii; rn J>oehr.titfrnioD?fonbn:
otifewfiecttebnbefefafihen te wtwn/ ong ffibe bfrfeherfnboebeeï
'gelurhigec top nu $p / befe bugftere nebei ban boo? onfe oogen tof Φ*
gbenomenagnDe? ten egnbe onéfeïbe baer inbefpifgetenbf ai# ban
te ce$t mogen er&ennen boe groote bamfibaerbegbt 4aoo^ befe öooge
/ genabe on-opi)0«öéït)tft ffjnfliΜ 3pn. -S&eïjaïbrπ ban alle be inget*
ftitienfe Cmmbriifn en lüérifc-bienfïcn bie top booigaftfii in öe be*
fcb^ijbingeban befe Herent Öfbben «ennen bemerefcén/ toag ηοφ een
oube föettte en e?bonnantie ban &et celebreren ber fe be η geti jbc η / in
ben face 145 o. bgbeütëagifïraet befer £tabt Moten / öc tuclf to
ten-acnfïen men baec ugt ten beele ηοφ ban befoieben / toat booj
8etfhe lijchf getymjeften men oberfoo beei gjarenm befe Cietche beeft
beb(en,t/ fyittmtbt annérenacnöeebtigb fnflenmaeikn· J|et btr
Ïlitl foa£ / Jn den name der Heyliger Drieyoudigheydt, en ban be ffïfbi
OnbecIcbfibentHjCR gbenoemt / baet na der ghebenedider Moeder
góodsMarie>ndealfenHeyligen, Amen ; be fubtfantie ban g)ttfft*
fteartpc&eïtoa$/ batjjet <*Bereebt ojbonneetbe en eonfenteerbe/ dk
De Seven
Getij tien ia
geftclt»
feven getijden ecrbarelijcken ende devoiclijcken te houden ende te doen
fingenin fjare ouderKerckein dieeeregoedsende fijnre liever Moeder?
ende in gehocchenifle.fijnre Heyliger paffien, ende in.dieeere van allen
Heyligen j die binne den Jaire in der Heylige Kerckenghe-cert, ende
gehouden werden: cη om bit ausjj met beter o?b?e te boib?engen / foo
toierbtbafï gefïeit / bat bet ©éreebt alle 3!aren op s. Martyris dagh
in de Winter fOUDe fligfórn / drie ofte vier Sangh-Meefters tik &l$
Procuratoirs ob-fiebt fouben bebben ober üm ówfangb enbe npt-
Des fclfs
haer Privile-
gie en Voor·
Recht.
geef/ be#?ie}ïeren öilr onbe r refo?terenbe te foonen/ afie^ona»
tien enbe Hegaten metbeconbitie*i/to"aeron gegeben oftebefn?o6en/
in' baer SSoecft te" been ftfaijüm byxler Stede clerek, ten cfetjlfeïjèt
felfbeb^be jpagiflraet ban toaerbe fbnbege&ouben toftben / enbe
men baf r aeebt u$t moebt boen / gcïiieftf t?toi j0 al0 men nét ber fterti
«enenbcifH. aBeepji^oefftbebe's boo^be ^bönnantie tf betoai
ren /bat fp in allen beelen complete itjtft toiérbe aeoöfetbeert. ^ang-
JBKeefier^ (anber^ ,^fben-<©bfïiJben-^Éeelier^) toiftbcn fggb^
nanftt/ ongbettoijffeït ter oo^faöe fy aïgpeeren en .ïl^eefifrfnobfr
befe <2öore f η HSn^caie iiBenbe toaren gbeftelt. ©e tooo^ben ban
Hoedanigh
t)ft ttofebe JlOinct 3t?n befe: Voirt fo is geprdonneert ende vvy tevele'n
tijden de La-
onfen Schoel-meëfters die nu fijn off naemaéls vvefen zullen, dat fy hem
, 'Λ                                                                              altois
-ocr page 188-
van D e L ï τ.                          iCi
eeruSenS regieren , als hem van der ghene gefeydt ende bevolen c,p£n £
fal worden, die r anaer öccuc en ywuu «, uv,r ·■-»,-.....-......... ,_>
eordon- Jra* «y J^
»m nvi»^j              ■: ___.__-·____,ini/«i-i>rvHairM»aens telenen
eren.
neert füllen wefen, fonder hem in eeniger manieren dair tegens te feggen "dek
of tedoenophoiren dienft te verbeuren. ^aec.Jia tiJCCt Öf tftïaert .Jj'Of Getalvan
beelj^ieförenbiettofjöeojbonneett mofientoefen/ teiaetenfeben dcGeneren
ofte acfct / ofte atfoo beel m tren mmb-mtffteten enbe £>ang-JKee* t1fiiv"ΙΓ
flcrew ten aïien tijtoen goetbmK&enmocJöte/ toen feifbe b^ !)acr öÖ^s hoSnigh
loten moetenbe metöen/ ngt be beguaemflen enüe eecbaerften bie die verkoren
menbinbenmorfete /fonöereemgegtmfï of anbetefaSenaen te (ien.; wicrd«<
be Cofïec (bemeicSe o?binati£ een gbetutbeert jjetfoonmofï 35η)
&a$ geftonbcn altpt niebe teDeinen tingen / tentoateïjg getfonbep
Unöeteböenöabbebanber tierefce mejae/ enbe befe nioften aiieda-
Haer fuli-
. élie,
gen opden hogen ohoir defeveugetydenreerbaerlijckcn,perfe&clijcken5
met goeder manieren fingen na ben 0?öemnqt) ban Btttfyt / met alle
bat baet tor betioojbe / -te btcjcDijnen en toe-getlett te a?n in be felfbe
fipteaiifijantie^cöooï-MSeeiiewniöaf^Bt· ®oo2afle toe genen
bie tot t^tftn minftgettoeji 0kU getonttibneert / toietben be Üang-
Baseljjck-
3BeelÏetifgbeo?boni]eert aüedagennader primen een SBifle te boen __0_„.
ïefen/ otfbenöoogenSlutaet/ ugtgefegbtatémenon be felfbe fon* *λι«μμ·
beetinge o» bicttjüt teboen&abbe. !B>oo? öeaf-geftöïbenen/ bie in '£!?*$£
fec0 ^analj-feeeiïerjS^Boecitfi&efc^eben ftontoen/ toietbenbeele coiwie.
teeemtoe Cetemonien jjepc]öfe / be jinefieten öanbe &ahg-ttto* Diena Pie-
fif ren be toeet ontfangen bebbentoe / bjarenge&ouben elchg befembét §,nsh v°°5;
böOjbe iittttmVigeli tclefenop.dcnfelfdendagh ·, W$t$ Httimt ί»^«?
Pen ïfêoonfbagö na batben obetiebenebegrabenmaji/mbfUttfiJnai uer.
ber primen een Λ1Μ0* fmg&en ban Α«3#«» (:i toeieBig eensiel-
JBiffe) op ben ïjoogen 3lutaer / aïjstoanneer men ban be uBt&aert
poube met ftaerferi/ ooeh molt een pelle (te toeten een Söaec ofte
fóouto-éïeet) boort ^m^MSM^mM /iöi'ÜKIfleööe^iitWgBt
3?nbe/aiie be J&nefïeten te öeliJelBenebehDe ®«{pMi|&ii« lefen met
den ColieB met wy-water voor den felven doödé·-; Eope^ toö^ïjaéC Daer-eö-
ΙίΗφί alle 3Jaerj$ ben eettien 3&in0fbaj$ nader oftave Epiphanie f bat *™n i*tt
^beefcbömngo/^ieHiontngen/ öftebectieneït banu) nadercom- ïgJSf·;,
pleten een vigcli te fingen van negen lefifcn, !t toelefe tg noembcn tm Serttoor
gWeh memorie en be trabinöli Sbuben *, beij #oonfbaötJis baer aen aiié'é *f-gc
boigmbe nader primen toicrfat eert ^iel-»ffe wtt&m opfött altier- flo»™co«
tiateïöchtlmei^iftiaft#/ böct^toöïafftieftieiiBtöaettöeiïbiiöèn scll,CK-
boo?aflcocaf-gï5effo?behèri/ Öktot-bttreHriiettfeöJeccBt'eeniölje'r .
mm met giften of anberfmtjS beDttljmtjeh tabben abetoeefi \ toelche
Am* bejs ^onbaeööjs te bootenen be P^bieh-lïoeiioietbt gehon*
,.■-''■■
nt1
-ocr page 189-
t6i                         "' Beichryvinge '
3VO biaïtf / anebeaf-«De(lo#enVn banbat faer^öcrmetnatjtenóöe*
* .\-..:-.· υ ndrmt öjcrbenbe/ enöoenbè Dibbeuboojaae bc genen die mmtitT*
ven\ev\ #φ&Μ Cxtmm
tofcgenebett dabben. ®D02tfi öjaven be J^iefïeitn
plichten van ^att ÖJt «ColICQiC bcrliOtJÖeiJ / tot allen principalen Hoogh-tijden CÖJÉ
dcfc ïrfcïje- jjj^r^ tiöacl|r ju gCi£1| fcaJjm 7 fn &acc onij^t- onfec ©jon&en omme-
^ naucii f mtÖtföflÖCCi & ffl$$bti$ &aojl·) m dei"e Kcrcke "tedienen»
ia'^iiperèiientje tc^iii0J(Tnj / riamentHjcB twee provifotes, eea
.'   ÉjpTftblaiï,, ende eenÉvangeliair fonder uytte doenof uytenChoor te
Authöd- -   g.lérieerdiedienftengedaenfouden wefen. ï|icr natÖCtbftl tit.&atl0-.
teyt van de    JlBccfïf φβΡatttflörtfcert Ottt tlC IB^CilCrf tl buO^fj. aen te nemen en af
sang-Mee-    te fetten na; dat fy by haer Conferentie oirbaer fouden dencken vvefen, fon-
ftl3e°VCr C   de/yemandtaentefienalsvooriz.is, baerbentÖeniieenOf tÖJCe Uï*tbt
Wikfteitntt feléfen/ pk foö öichmiiö aï$ Γι? (maen mollen ijet otboo?
foiïbcn ceö^^in/ enbeiJeboimSöïtiicn te ijciuateii / bata!ic#4Jetfectei
? ïijcfe en met oiöje toc-giniiè/ 't geen ban Öefe ojbonneetben 't 3B te
. intoneren cnbe boo? te finnenof tefïen te lefen of toatjjet fonöe mogen
Wtnl baet toe moftcn beanöere öcirêgWjett / enfuich0 ban&aec
wie verder fuiibet f»ci'i:-.tboo^t fvecti^ii 8hc|ifrcc.trt; baet benebeng uccbonüt
<3ic Muficale j}c]t .dieFaftoir Gijsbrecht Öcei tiïan, ït(ttfpte <SapCflanen ( 'Öife'^ÖÖi
SeerSen"" *w bieniïen aiiijangs^oteinclig tuterben ohtlaft / ö'atfg' ntcbefon*
cn,3f«fteerr Öf-U fjil^en 'fl|UjIjCU, etibe töt be Fcl?eil gcttitïen altois vqrderhjck ende
«, |^;>·-,,, : bpiiulpilijck te Wèfennaiioreh vermogen met JjOCbe OnbCdmjfmöC beiï
ordreop bojchen te boen en anöet^· taöo;tjs boiöht ποφceuigbf inflcuctie
het luyden $Μ% htöti$ tot aïlen jjetijben na qcïeöembei>bt ban faecnen / mibtg
kJLÏilïïta" $«!${$ al^ VS $^W$ toagtecfloot mpfl beginnen te fihgen en foo
aensanffèpfii- va^pe.'gaen fondermarren^pOift öeHèechrMiiTeakoii gf-Cgnbiöt $gn/
eti'tynϊψεη > ftuten Hér vaften ontrent tien men, ,en Binnen der vaften omjentelffuren,
Kmonkifc" ^W^éMmkw^Èmh^^wh m*& conbitien in fabeuc
* üari bcgene bie jja« riiilöabiojjegt tot bit töeéclt mocïitén Debben W
tocfeh/en uaUaecfeoob 't •ffifbt/imgten.bir moeben/ Homenöe te ceffe*
ten/ofte om eenioe rapenen/ by bc vccljte ^genanten betf obet(ebeiJ#
stipulatie mftc^eritfftben^öet geöonben/be gegfiïfti^oeberen onbeï gewante
eftetoe-feg- aiwriS aïjiiiïiiifïratfe te|j?eti0cn/tu torïeÊcn öfbaife fis befciföe fottbeti
ging voor de ^^^^tmim^tkti en 006nnattt tot anbere i$obji*bienfïen/
δ1'!*^Τ:".".. aisnëndatoiiÏairlijctó.eflgödlij.ckftfoudendunckenweft^ en b? BÏ^
«k-λ !3- bieii niemanbttie&entcnen wwüm mtbbeienbecboiöfiöe / fouben
waeftóe W QÜn ίοΜί,φοίf banbe iiieceh / öeïtjck ooch bet oöec-fcbot ban öe
^over-ichbt toteiiéninneïiömeiWfïaènöebetQioiïeqiebanbefebenö&eti^en/
rta'Sïi · efi^Su^'^ojie· fcoün Ζ, <$t.; füiïenbe oefen 2&M en ^?bonnantie/
empiojSietf/ totöcgo^f^éi0fηφί»ί0öfftjèen«ïfTeöaniioètictj Ijabben/ leggen en
ais mede ti ^»^n 3»» ? ^béc be «e«fi-lfiaeefieten / öe ineïcHe immibbeïji
waer d'or- ^ma^tHl&t tuiec.^ett Γ mi befe faecB met raebt en baebt bejinoobt
rn°oTS-e mteά bebuipeUjektefioefen. ^iecban t^en^?iaitiele 55?ief met
waert wcr- wpïïianöenbe mm$1tom$n'%wltM(M&r/ &nbe bejeifbe
-ocr page 190-
van D el ft.               , :> kj^
35?ief dooien m«ïïe Ratificatie ban ben Bif^ öati aBtcrcfjt SS?*'
in 't %m$n / mibtfgaüerg öe confirmatie ban E. Gijsbrecht Heer-
vaD λ κ«*-
man Canoniek ten doen Tutrecht ende perfoenre der ouder Kercke te MeeRcten
Delft, mthemniitm ban pecfoo» öec ütcrcfc/ aïbangeengfje* SÏS.S
ringD gcfagfi tfpnt g&e&ccfï te öeEsöe» / spnbe, iiefeη i|cec tee feif öec coffegi*.
tijot oadi jpaitocg ban trefc ïicreït / öDeujchèg in 't boo;oaentoc t3üctUt ^och «*»
gfjeraentioueett i inöefr Sfiyp binöe ieft twe^nigij offent^t anöcrief SnSf
m in be boojgacnt»c !£ begrepen / alïeenfUcfc crnlöc naöct uptbjucft' ftQOr.
feïen ban eenige poiticten / ai£ raecnenbe be ttoce n^mciaaie iMefïf
s watdc
ren/bie bet ^ΰΰπΰ&$ beboicn te regeren/ öatöie feifbebee&a-- rerc md«
turbaeggüpi met maibanber fouben beramen/ na den Ordening en na olH°0nen^r/*
den beften reden iyaernaen inde weken of iïngéh fOUbe/ omeendrach- Choorte re-
tigheydt met malkander te houden, ende hoefy; dat ordineerden, öaecSct:cj1·
fcefOOföe tiefe PaflOO^faÖO^OCmt met fgtieCapellanen mede tevreden .
tewefen, p?ote(terenbe #k$èm batfgri «iajjéiianén / ten egnbe defen
Goddeüjcken dietiü {foo aï# fjg bte noemt) moebte continueren en in
tragngeïjoubeniücröcn/ tnjöe öttfnioj) fowben toefen/ niet alleen
met Dit fingen/maeC in vifitftien totten fiecken, opten Predick-ftoel, verMóte-
OffcattbttfUUjJ/ als dat beft foude mogen dienen, retl Ware fy varider ?.iflè wnfyn
Cuyrenwegeforiderlinge onledich fOUbeilbJefen/€tl tncaiSbatineens tofffiSeï
ÖÖC ii0inctent)OOjf5. gebreck geviel atttfjWC Capellanen , dat foube tic,
hy hen doen beteren by den Kerck-meefters en Sang-rneefters, ©an ge*
irjcBefegDtUp nocf) pettoetfnarticuuerg / concewerenbe iietboen ban
ti(jtkuMMJm l in fm reben aitjug toocyt-gaenbe: ende foo wat rot wiens
offeihande onder die mine voirfz. ten hogen outair gebrocht fal werden, ?£?% ^6
dat Tullen die Sang-meefters opbeuren totten Priefteren behoef die de ge- SjJSJa
tijden fingen,.«e. <&n befen $nïf atëmebebie ban ben 2$iflc&on/ Mi/r™,"
m öeobe met ijare beboojiijeae ugtbangenbe begeren ueueftic$t. * * zy fc-
®atnubitboo?f$. fiterca-gbebrnpcB beeft bou>rt en aengbe&oöben/ S*'
öitKHtberboiQbeng u$t een bejegeïbe SCccoojb-25?ief ban ben Slare *α!#«Μί
1544· tllflTcgien M^LambrechtWillemfi. Licentiaet in beydenRech- ψ*ΰΜ*Ιη .
ten, Proeft van Namen, ende Paftoer van finteHypolitus Kercke bin^· *4jfö[
nen Delft,, voor hem ende fyne fucceflbers-,-'Mirten eerfamen Heeren tuflehendie
cnde Kerck-meefters ofte Fabryck-meefters (te tyêten ban bet iBetiiie) vande Ke"k
niiötfgabérg die Seven getijde Meefters der voornoemde Kercke, van Jnftk«l»a.
ffikere quéftien die daergeweeft zijn onder hen vander DienftenderOffi- deSedi%!n^
cien mder Kerck,, pntiet ineïcherif eene tuatf coiibitionerenöe / battbe «en <fer'*-
wtm«Mteftetmtmü0mümt&&tti. ongïjeïioubenfouben totfm/ Υ?ψψ^
eenjgeprópihen vanHoecht^deno^-Bonetten, dftftmiQtmhmtSt^ boSZT//J'
Μηηφη'k
gleeën'/.aen :Mtaftórenofw.Capellanenömmtthïl uepriJi#
voor dat recommanderen op die Preeckiioel, t ei&tet: fg1 geDOUbCtt δϊρ= 'Godts-hüyï
benbete continueren met befóerckna £taèr öermogen tetfcomman* SSfegp ^
oeren / foo on ben #?ebii ft-floel / b@ öen ^iecfien / ma in^ bet ^ieeD-- 3 Jb^
*™                                              f *"                                 «η/ /!
-ocr page 191-
Béfchryvinge
'I€<V
ten/ enbe boojtji te öoïïjerbett met afie anbere bicnfïcti naer otibe r 6et:-
Somen/ toübergtoagmbefenocbbcfïoicn/ bat be ^anöö^tö befte
iücrch Die be aettjben ofte I$oon>J113ilTe fonsrttV bernucfjt fouten
3Utl"alle Maenendaeghs als 't oificie vaceerde tCXOftCU/ bat ï)Ct geen·
Heylighdagh taaist in'tBifdöm ofte Feftümcompofitum inderKercke
Eènlgc ver- vooi fz. té fingen die Hoech-mifle Requiem 3 voor dé gene dié de Hoech-
diin'o tee* mlfffi g£fundeert babben/ genaempt de Jaerfanck vinden Paftoir,ende
derZiei^ l indien ghevalle als de Manendach niet vaceerde, foo fottte deweeck
Miffcn.midw pafferen ionder requiem : tnbe bit tfgt bOO$töerben Üat be föettli/
o
deringe van
dicnft«]oon.
- nittitfciabic^ btebatt be^.fbcn ^Pctïïörn / totcetrtnioben Dagen fou*
üen bepouten eenige iHenten bier öóojttjöta ben J&afïoos boo?fe J»ooj
ben latrfanih geaJFigne m / en ηοφ er ittgD anber faiarig bie fë göe*
* Inde
U&ie
*B»
Een goet
fjetal treffe-
ijckeChoor
ilaelcnbe-
ftcedr».
boubenbJaten&emiiaeriöeBgmjtteheeren/ fy& jfêteeefie &αηιμ
ofte &t bc n- iBetöben-4]ïae<irersï bte ic&genomtneett bint t \$ in fenec
Contract bamDem'S'areMW7 namentiijcU jacob 2ijc jacobfoen,
Dirck van Bleyfwijek,·ende DiVc Dircfoen^ roerende tuflehen den'
Kerck-mcefters vander fel ver ouder Ke«ke, te weten GerbrandÉ Jacobs-
foen, Claes Matbysfoen, ende Claes Flórys Hart; endé oic den Beel-
defnijderCoineiisCiacsfone, ben fceïcBe fe aen-befïebe te maften ies
ende dertigh ftoelen nader manieren van And werpen, ymmer beterende
niet arger off tot genen dinge gehouden te zyne · toaet bOO? be b00?ge*
noembe Jlfêeetfer <fio?neH£ omfangen foube acht ende vijftich pont
groot viaems geks, u betalen on termijnen in be Hete gefnetifïceert/
het en wareot Gornelis meer ftoelen mae&e dan defe 3,6. aldaer fal hy als
dan fi jn loen off ontfangen ten felven prife ende ten feïven dagen voirge'
, ♦; Inde
ΐ4Λββ C,
narryert, alle dingen fonder arch ofte lift, <$c. *: 1&U$ betre ban Set'
reieftjeren öer&eben <$öet|jbin/ alleen ban be nmuinaelfïè ©ien»
ftenbeferfóetiSe; ban be anbere Ceremoniën en <©icnft-£legtngen
niet fonbitiingtjsi ( aUngDenein'tgeneraeïaengtjeroerriiï) $η«
benbe / fniien het bier bg beruden laten7 ecfcter büvun fjet boo?gaen*
Atidete
ëudc preben
dehenwaeir
inhaer'inkó·
menmeeft
beicondc.
be norbbic&bjiïggementionrett toerfcenbe ban be Memoden, hetSa-
craments lof, Apoftèlen vergaderingh , en anber$Ê7 be töelcfee alïe
&aer bgfonber inBomfïen en Saerlijinfcbe onberfroubinge ïjt bben §é'
Dabt/ ban inprenten/ ©pfïalfe'n en W-renten / üan&t-
Pac&t / ïlugg-littg? en foo boojt^ / toaer ober betfrbegbe iHent-
Siet*jm JlWeefferentuaren i*ero?bonneett géiijchbig eenf beetë bebben gefien/ *
£&**· bo$ nnöeauameincftec geeombineert $pbe f etïonber eene SCinnini^
vérfciieydc fïrötte te famen geb?ae^t i beïiowbeitjeirnofè beeie ett berfeIjegbê ψ\*
Giidcnsin öen0/ ftwl&ttéfiiftimW&tmmxf-ttttifa&itt-titf&it/ btetot
outÏÏewecft ft«wnfefïieen <&ί*Ηβ«!mm^$ft$temtm*m\%t mm*
1 · ïijehe bienfien mm boen / tifüiffi'meww bp tim %#ïf ban
 ma*™ *t Vrouwen Gilde (boo^enentéc göeïesemr fïaetfe gei«fereert*J
tilMa aenööeöSefeni^. Söobenbien t# notö eenottben %mι aengaenbe
^^ S. Barbaren Gilde mmtm#WfaWM* mlbifSabe^fehec «oni
#.»57»
*_
-ocr page 192-
van D s ι * τ.                          ig$
tuittutftym be peeren mtth~Mttfttvm enb* Eooft-JPönsi ban
τ Sacraments Gilde, * €ti ttgt be lyfïe ban te töeUguten / Hart t)g * »ww
tefifit ban [jet fiiöerc 2&eeibtban£. 2&atbaca öair <Piibetoe-Daos '·» i?\
tenbe/ tè ooclt occboigDcnii af temmen/ bat ηοφ een s.Antonis
Gilde, miötrgaöec# ttn s. jons Gilde 3gn öetoeeft. $οφ ibaeen
baeeuerUbepDeanbete*<eiiöw/ baccnietii bjaetbigltë ban jjebon*
ben/ fcot&fimpenjCBbtetcnbaer sementionecrt ban geleien nebbe/
t'jjjjet Gilde van de naem Jefus, fcbtjwnÖe OOfh COnfibecafael öeiöeeft
te $11/ ban aeljjtfee s. Annen-Gilde. 3Jnbe€atai0öebanöe#?na*
mentenöec ö?te €apeiïenban ilBiractuen toëtöt oocfe gbet»a0Böbe*
ntaeefct/ ban tjet H. Drievoudigheyts Gilde, * töaec ban giften/ bg * *#«»
eenliief-ïjeöbftban oube USunimenten/ een 3£aeni-megWet ban Mie-
rengroote mentc&te Pecfoonm ban atiecbanoe iuiaUtegttmöetbif
mm ttfojtc«nbe / een ge öeitjce naem QeftcU onbec be af-öe eUng&e
dan lachen en^umen / Oaee fg tooonacfitiob toaren booj öe sant»
f$e£tabt/ ÖegtMieRbe met ben Jare 2*556.· op Heylige Drievoudig-
heyts dagh, toaec uptmcn ηοφ morïjtfietrtieoitije <iSenboubigbegöt
in tieonftoffenoïi $> ^ieboubigoegbts bagD / in be üttrcne boo?-
gijeöaflen na be ^iOfilfie enBofielijfBenommegangtHnbietööett;
bOty af fïöUbt Oefe '€aftttlarte : Dit ?yn die oncoften op te Heylige drie- Icnvoudi-
voudiëheyts dachinderKerekeu; Indeneerfkn dieöppercoftèr4, ftuv* êsM)& de'"Ï
Dieortdercofter 2, ftuv. Vanluyen8.ftuv. Den Organift mitdiebla- j^jieyts
ier 3. ftuv.' De Graefmaecker van luyen en meyen cefecten 14. ftuv. G?lde,'laer-
Die knecht z. ftuv; Dit Dienders 5. ftuv. Die meyiTens'inde cap- %kfchc oa,:
pelïeö.ftuv. Van't licht2/ftuv. Dieby datbeckenfit 2. ftuv. Die kortw1,
Hoémi0einmuyfij€kelx:eenblanek, Van elck iermoen7· ftuv. Die
Cruys-dragers tfamen i. ftuv. Die" Hondeflager i.ftuv. Vant beek
te draghen inde proceiiïe i. ftuv. Die Schaelmeefters 3.ftuv. Van               \
waecken 2. ftuv. Van deHocchmifTe telingen τ ftuv. DiemaCctïden
vande Cappeltë van andienen tot die MïfTe 4/ftuv. SCffjtCC aCH 03f Haer nieuw
nortwnittb&cljjtffr te Bennen bat miniem» fEwaet-iïucfc toag aen Autacr-ufcü
Weöt/bïenbetmaécben ïüonfï-rijceen Jb$iiöet MaertenHeems-
kerck, boogiefommebairjoo»gulben/ toaet ugtaf te nemenig in .-.,'
m gcoote tfïi metn toaetbe batbe ^rbilbe r-eonu" in bie tffim moet
m getoeefï ■/■ ae ngeften nacc abbenant ben anbetc ηϊοση / net ^cbü-*
pftp m tmfm ftolïfïtjcB panbt totfooboos^roinme mofibctafit
"Jfvijcn. iH^aes boöenaïïeöe^namentenaibccegbtjsi $m enbacc
nafrgcïfgentljegbtaenaebjefcn/ tuawn bie gene / ble ei'SiJentïtjife
aenDefóercfttoe-öeöo&jben^ infonberbepbt öcoot enbc beeie/ be*
Ooubeïtjch banatlé b^öe^uien ên ecnigbe müm booi-af-gaenbe
mebe öefóeccR eggen !^nbe/ binbebaowfinocbbecfcncgbe ujitett
w» Wen ban't Qtm be €o|le^05binaci^inbafc bebjaeingebabben?
o>eicbcc0töei öe oubtfïe op pecftementaefcbtfben /bgboo^atecins
seofanbersionïeeiibgeegbebJOibeii3»nbe/ onbec aenecèteenocbte
■ï j.                                 hm**
-ocr page 193-
ιββ                             Befchryvinge
Hemiettöeeft/ öatfïHWwmatMtyty. €w?$-ttnMnQ®#nUM
,,% * mm*
©efjier ac&tet oen poogden Sfsttaer oer <$ma trnïht Mn
ν %ilfiiirt't 3IeCt 1419. 6g Heer GijsbrechtWiilcmzoenprovifoiralgi
jeUSrin Notarius.* jfota/ aïfcoftcti^otar^-ICiiiiiiinfcietï}ocη meerrnfceets
Het «e-' i»e oe <FeeficIi)tiiÖci$t bc ïïir «t titfe rot- jjtog) f f η anorr ig 'ft mm
ampt-fchrij- tfp fpernenient nenemael ηοφ gaef e π göf t rne t ^egfjeig feaeram
verfdiapvan jgn fcf|) 3*« H77- WaeWOi ÏU UU QtÜOtt ΪΙΚΐΙίΐΐΜ MtlfMM
■Sietón ftéicfero'/ $mnuKen / $>flfiïï!0?ttfη / J0groocfe-ijatfii / %#m/
bedïenc. orrugfen/ j^ptuatrri-^fltcti f π <ü«afïcn/ omhïïium-hum I won-
oraamen. felmi/ ^afufci^/ föapnen / <2o^jpotaïni rti aïïctlfé jati^-0cüJafö
oïd«-co. öan ijrcitierUantie €oietiren / rominigpc met «Srunfen / anöere met
fier in fijn Spaenen / ÖJaee onOet een blaéuw Ornament gecomen van Heer Hen-
bcwaring* rjcde Cofter piaMcmori* , ηθφ OCrfCÏJepOe 230etHen aïj5' Miflalen,
had.ie,
        Xntiphonaers , Brevieren , GradaleH, Le&ionalen , Zouteren, Or-
deningen, Inceptoricn, Epiftolairen, Capitelairen, Kalendarien van
aflaten, f tl CgttbCfi)C& een clein boecgen dair fommige Hiftorien in flotls
iJftt / Item een boecgen van perkement dairmen mede te fonten gingïj/
Item een proceffie boecgen naden ordinanci vanden Doem Tutrecht.
dBnbèfc W0i0tt en atïe öiiiöïicn öangrotertuarriic toieeoenöfti
<COiimiiïï\bti3iatWQt0%(i}m / opalfulckeconditien dat fy dietrou-
welijck ende wel bewaren ende regieren fOUÏjen / na vvtwijfinge alfulcke
brieven als daer off gemaeft ende bezegelt ttuitni / miDtjJ fïfHcnöe
* ufo*. S8o?0e ter (omentfnieme.* Ban in oefe fcoo&ae noe 2B?icf en itinitt
ïtefnecificeert of oen ®pptv of oen enoer- Cofïcι toag/ Dies* tch fo«*
DeOermoebennottjmaeraiUen oen Vitoer-Ccjïer t(%n g&eweeir/
alfoo f^ltB een oefcoaringe apart ïjaóöen /en ootneiDmï 0e# Onder-
'Wtelen e»
guidtn cviT"
gelevert ij
%!$%!!&*. ïtjc&enenOe/ ectjteroan oefen al te brei öan oen anöeren oerfc&elenoe
loMiC' tnlJOttWgf. Dit ν λ eg e s c hr e v en zy ν alsvlcke
\            STVCKEN ALS D I E O Ρ Έ E R C O S Τ E R. Η Ε Ε Έ Τ Ι Μ
Andere χγΝ bEWARIN G Η E VAN GOWDT E Μ D E SI L V E R.
fkyÏihdom ïnden eeiften een groote.monitrantie van theylighe facrament , noch
indesopper- een cleyne monftrantie van tfacrament, item derthien kelcken onder
cofters be- groot ende cleyn, item een broot buife met Hypolitus dair bouen op,
waringe. 00chdrie paer filueren pullen met een wieroocx fcheepghen: twee fil-
uerenWieroocxvaten eeh wynwaters quaft met drie ciboriën daerme,n
mede wt gaet totte fiecken , noch een ciborie daermën mede opt lant
Vaertineenbuerffe ; item ecn cleyn arekdaermen op Hoochtijdenmede
munient, noch tbeeldt vande feuen ween: tbeeldt van S. Η ΐ ν oh 1-
Tus met een fil veren fchale : twee filveren paesborden ende een iefus
met een filueren cruys: Item drie cappen van gulden laken ende een cafuf-
fel met tweeroocx yan gouwe laken mitheer i;oebeho9rerj · item noch
'1 V'-"                                            drie
/
_^Ê^j^a
-ocr page 194-
van De l ï t.                          167*
drie cappenoeck van gouwe laken genoemt die niewèmct eencafufféii
ende twee rocx met haertoebehooren ·, Itemnoch drie gulden laken ou-
taer'-cieen. mee een gulden barick cleetgheu : itemnoch een eapelle van
root fluweel gebeelt met bloemen, ,noch een eapelle met al haer toebe-
hoort van moreyt fluweel; itemnoch een eapelle van blaeu damaft met
gulden bloemen met al haer toebehoort met een blau damaft outaercieeu
item noch een eapelle varïwit damaft met gulden bloemen met haer toe-
behoren : item noch een eapelle van blaeu woeflet met haer toebe-
hoort daermen faeraments miiTe mede ilncht; item noch een eapelle
van fwart woeflet met haer toebehoort daermen onfe vrouwe mifle
mede fingt: noch een roo damaft outaer-cleet, noch een fwart flu-
weelen outaer-cleet van ons licflf vrou , item twee roo damafte vanen:
nochtweeblaeu vanen, noch twee oude vanen : noch twee nieuwe roo
damafte vanen : een root carmefijt fluweelen outaer-cleet : ende een
wit dammaft outaescleet met gulden bloemen , noch een eapelle van fwart # ujdm
faey daermen requiem mede ringt, * Jtëtjtierg ï# Itip tJOO? tttl #Ott specifica-
tyiitöt tec fa*w?t öffttft een specificatie ban al Dct ^«fcer-toetc& tiev«»fiivere
°t$mmmhm$i'iS72. inbe ïüerchmen Cloofêcreninen ontrent 23355P
iie &tafet ηοφ uïnt^mmnl mtm^im^n^ui^mnfimn £;3K"-1
öefet:^tabt in öegiicje t)ocbe ofcer-oegeijen toag / üeljaiöcn al *tgene «eren, «cc*
men ontrent be UwcrR-pttMüerfagöe öan ten Sarei566. becöut- ***!?«*'
9«n/ öefïaiett/ en in&ettwmite enonitnmifiebewcincjt) toectj-se-* „dcBwu.
tacefthg/ c« 3€ticct ηοφ ueröoett macïj sen getoifft.. <®en Citul ftormwyen
Ofte ï)f t Slooft i# al&U$ : Specificatie van feecker Sylver gecomen uyt overgebiereö;
beyde die Parochye-Kereken, Conventen en Gapellen bynhêndcr, ft'cae ^tanW-
van Delft, mjtfgadcrs vaneenige Dorpen ende Cloefteren, ontrent de- n^eene Lande"
ferftede gelegen, die't felvc den Burgemcefteren in bewaemiffegele^ ^cappltceerc
vert hebben, en by den voorfz. Burgemeéftcren deur ordonnantie en be- li#
tel vanden Prince van Orangie Gouverneur, Sec, den naeft lellen No-
vember , de 2, ι,en4. Decembris ao. 72. aen Franfois van Valckcnftein
Ontfanger generaelivandc Staeten slandts van Hollandt by feeekere ,ge-
committeerdeGoutimedentoegewoegenende overgelevert is. Van Lijftevan
tSilveii, van de Oude Kerk binnek Delft. jetw"f·,
twee vergulde Kekken, meteen back van eencooperekeick, R»ji*fit3KSwE
vergulde patenen wegende te famen 6. Marck, 7. oneen/7. engels. oudcKcrck;
Ses rtlvere Schalen met knoepen onder , wegende 7. ma, 2. on, 7. eng.
t verguit van de twee grooten fil veren Cruyeen weg, 13. ma. 1. on. Die
voorfz. twee grote filveren Grucen, wegende te famen 27. ma 10 eng.
Een filvere Paeshört met een filverequifpel, weg. 2. ma. y>. onc. 14. engi
Twee vergulde Kclckep met twee patenen en eenige vergulde ftucken
van een Arcke, ende een Britfe wegende te famen 12. ma. Nocheenïgh
ander verguit werek vanden voorfz, Arcke ende Britfe, weg. 8, ma. 5.
0ri. 3. eng. Die voet van den voorfz. Arck wefende wit filver, weg.
16. ma. Noch ander wit filver van de voorfz. Arcke, weg. 16. ma.
i6,eng.               :
-ocr page 195-
ü53                                  Bcfchryvinge
i6, eng. Noch.ander wit filyér van de voorfz. Arck , weg. 16. m.a.
Twee filvere Ciboriën , een filvere Wieroocx-vat, met noch eenigh
wjt filver van de voorfz. Arck, weg. ié.ma. Noch. een filvere tW.ie-
roicx-vat, fes filvere pullen, met noch eenige clcyne Schaltgens ende
ander gedreven werek, meteen Wieroicx fcuytgen, een filVere paes-
fciort, noch een filvere Ciborie, weg. 16. ma. Diyerfche parthyen van
wit filver, van eenige beelden afgetiaen, weg. 3. ma. 3.0η. 15.eng.
Die grote vergulde Ciborie aen diverfche parthyen gewoegen, belopen
27 ma. 6. on. ις. eng. Een verguit Tabernaeckel genaempt'HHoof-
ken, weg. 16. ma. 5. on. Een filvere Hypolitus, weg. 13.ma. ©e
vcflctcnw <®?namenten en €ieraben bie m befeiüercBtöeieer aen<
fcliotttot enbc^efienbJtertjen / eriibaer mebe fp albermecfï pjonentf
entte beéciert wm / befïonben in èm-$ijkmtï0 Gitaren / mt-
nemertbeHonfïige&c&iibeigenen (Sïafereeren/ aoffciDcftc οΜΦΗ-
berbe eiafcn / jnagnifgefie ®?i£alèh / en fóo boo#gin beetoerban*
be ugttoenöige pompt1 alle meeft in be Saeeibt-Ho/merren becnteli/
öfruïneert of ebefiboubën; betfcooge fïutaer öefer fóercfae m$ in
bie furie foobantg]) aengetafï enbe berbefïrueert / bat niet ban een
Romp tuaif otjfr»gefc!èben: * toeten $utaer naberhanbt / boen Ijtt
afleg bjeberóntbjat inrttfïe enbeiWtetoa#$eiijaffjt/bjebetomojp
nieuiö iptérbtaen-beiïeebt/ btenbèrmaerbenen ÜontftyJmMi't'
fïee ^éelbe-fnijbec Willem Danielfz. van Tetrode van Delft, toieuii
lenmiïe/ bernnftenHonfïigebanben/ beeïe jjeerlijcRe en boo?treffe-'
ïÖcBe ïïueftén tóerchji / te booten binnen éptam gemaecht babbeti/
be toeicfte albaer ban bie grootfïeStctifïen enbe <&onfïenaer£ in gtoo*
tereflimatieentoaetbeöeDoubentDierben'i bit ffteöTi bent toe Mee-
fter Thomas Toilet, tnöeTeten^ttraerenbe ïtefttforen 3t!rcf)ite(t en*
be ifêereft-tnan be# ^ίΐΤφﻣ bati sangen/ baer £*» be'hofftijjcfct
^teen tot béfen iïutaer te êmnionerfn/ ban ïianbeibe/ betoeiche/
overmidts die Rénnifle reputalis ènde oeck die excellente ftuckén wercx
die hy felfs van defen oprecht byfonderè ConftenaerTetrode binnen Ro-
men, Jr. gefien gabbe/ jp^otefieeibebefe ètee^enboo^öigeepfenaee
abbenant beter δΟΟρ tebJillin gfben/ danhydievandeBorfeinEn-
geiandt gelevért jjaboe / ömer mm t)p be^ettriS ban Honben fcjjpt
te becfïaen / bie ontrent be feifbe tijbt gcbotibJi \$. Séelobenbe ooeft
beeberji tot bojberinae banjiet inercH bat) be alberbefie/eewn^e en tyt-
gbelefenfle ^teeneti bier toe te fufieri leberen. *■ <anber be öetnpgfié»/
bie ober bit Contract ban be &tim gèiiaen Welben / toerbt geiioemi
tttitn Méeftér Dieryck'Borchgrave; gèbboren van Delft, JBörger der
StadtLuyek.* ©e foo^tban Reenen enbetbere fiofein jjBaterie
iuaer tipt bit föercö tnoftöitbaechtinerbeii/ iöa^bóigben^beboo?*
biaerben in &et2lCf0O?bt: van Aibaftart,fwerten Marmorfteen, Toet-
fteen, ende Rans-fteen elx óp fijn proportie ende meefte cieraet, alles
naer den eyfch van 't werek glat en gaef gevrocht foo wel achter als
';                            ν                                                                              .'.VOOÏi
Andereör-
nametiten en
vercierfelcn
icfcrKerckc.
Hoe het
hoogeAuucr
in-de Kerck-
plunderingh
*5<Si. was
gcrniiieert.
* V)t fekfT
Ctittraif i.o-
fende de leve·
rantie van de
materialen tut
den nieuwen
aAutiier, be<
ruftende in de
i**d'C,
Aenbefte-
«iinge om
wederom een
nieuw te
maecken.
Lof van
Tetrode des
fdfsMeeflerf
»MffAff.
WtUemvan
Tetrode alt
gemachtighi
Zjj»di,&t.
en Mt< T*ff-
m*tT»lUt.
Hoedanjg-
licyt van het
toieuwe hoog
/
-ocr page 196-
van De l f t,             - *$$
stroór j oock ettelijeke dingen van koper als naer volgende het patroon by
jdenvoorfz. MeefterWülemdaervan geconcipieert enden Kerck-Mee-
itererj gel ever t, endedatopiijnfteeckende voet naervolgendc die konfte * £W*$
van den Sculpture ende Antiquiteyten. * JJSaCC CCtl \&tttt €önttact/ $Γ'*·^ί&*
iiojpctibr De ubcvmitkip;mht untö^ucheitira upt/ban tien ftofte lijclten en Méefier*
jaipis-fteen, f π öcttcfteijöc öc grootöeptït öan öft toeren bebtnöeich Μΐι*»τ*η.
in ijetfcïföc/öat iti ïjet öcfïrch mebe toa0 beboo^toaert ban twee groo- " l**dtC>
cePylarcn gDCC vanderthienvoetenlanckuyteenftuck, DMöflChf Ulft or00"c,C S
ie bc ftoincn noc& te ötnticn a^nbe / in bien beeïe naotfaheiijeft optie -
belle tonfe/ mofie rjijeremebieert toerben. <Bnfm meer-gfjemriten Nader uvê«
-Vofmerus tnfpn bP02-rebenban&et boojnoetm fOTcactaet bc fubfian^ dru^oge
,lie0anöitiiompeafe^uiaet;;aafli6c>^eUjc6teftennen gebenbe gjje- Sltiver™
-tupöfjt beroofgengbaerbg/ baNnge&eei üeberlanbt not?t öierge- kunarghe»
liJiBe/tianfeofïeïiirBije&ötoïjefienenöjaiEi öitsfjnfnnbjcioaben: i« kofteiij*
.eujusfronte [fcilkct Tempü ] Odtum, /fl ^«o altare, tjuod fummum di- WCrck·
f/V«r e# alSaflro , Jafpide & Herdclio fiabat lapide, Gudhdmï Tetrodi
■£hh Delfi opus, quo txcelientius non vidit..Bslgium. * 't JfêeïCÏ* fCCC ÖM *M* V»M
mmcMmübctrmi-kowt / ttietöeicbiiFteiijc&i beloften öan,1$ee' '«· *»«»*««
fïec ifêiiiem <aretrobe / in bet Contract geinfereert /■■ m.mt fgn ep»
$en Danbtonbeitegchent/ mnbenbeaïbus?: Wekkvóerfz. Autaerna
.voerfz. patroon en den eyfch van 'twerek, dievoerfz. Meefter Willem
-gehouden fal wefen, ende beloeft by deefen temaeckenfoo goet excel-
lent en conftich,, als hy oytiïjnle.ven eenigh werek gemaecktmach heb-
ben, enalfo.goet als eejtiich Meefter 'tfelvefoude kennen en moeghen
rtiaecken, fülcxdat diergelijcke indefe Nederlanden niet gevondenen
Μ worden, &.* m banbefe uetbintentfTe ΓΦίίηί $&&Φ ban (m * c*»>n#
f f fieiuttgcnifie vofmeri j abfoitipt gbenneten / en fpne beloften tm «■»&*
bonen na-öehomen teïjebben; 't toeica Den $utbettrban be bp.öoeg*
jeien op ettiiiiarbin oock beaent manen toU/baerbg fegt: Tot Delft
[nen oock plaeh tefien den gefneden marberen Outaer van onuytfpreec-
kelijcke konft, uytgewrocht door Willem vanTetrode, na dat hy veele
Jaren in Italien verkeert ha^de ι een vveerdich ftuck wereks , ende met
*erwonderinghe fel fs van, de befte Conftcnaers aenghefien, * (%Mjt .* ^""j**"
$vmfffyê tranfïatie bemfrifben Wutym baec Mtïjb$-mtömc) }Ζ%ΐ*!'
weshalveverfcheydenuyt-vreemde Landen fijn gekomen, om'tfelfdete * idemm
aenfehouwen. * <j2rη OUDC aenteeehcninoDe ηoeïi tooo? befe öijeaile- 'Jfl?ith
Afnrii * öet uygljt bat ojj ïiet {jooge €fjoo; tret· Ottbe ^eeche was een J<,# J/,>,ntt
•Aibalteren Outaer , deweicke fijn.Kxcellentie Prins Willem, voor een Prins wil-
öchenckagiegefondenheeft aen fijne lieve Keef de Grave van Swartfen- lem va? ,
burchinDuytflandt, die men d'Evangelifche noemt, met oeck tefa- 2"t«fSlviS
«Jende 12. ApofteicnvanAlbaft, die gcfeeht werden tot Straetsburch eenheeriijck
»n de Kerck te zyn. <£η tCtl ÖJe^nigiJ UU na / ttni$t ÖllÖfCftilt' Prefentaen
gen/ beft niet aengaenbe/ aenöetoefenDebbenbe/ boegïjtbaetöOfö %%££*
VQ; AiCoo den 24. Augufti, A<>. j566. de eerfte Beeldt-itormcry voor- burch, -
$                                   namens
-ocr page 197-
170                         Befchryvinge
namefttiijckin.de Prochy-K ercken was, öp wekken tijdt Ρ rins Willem-
a?°veèedca H·L* memorie in de venfter van S< Aechte leggende, een van fijn Pa-
beroe«e*e- gies in de Kerck feilende, <όγπ te beletten, datdenvoorfz. Albafterden
iiiveerc b Qutaer met de Beelde van de Apoftele niet en foude werden befchadicht;
wierdt. ^0φ fotm nutacc-öeffn- tJlnnotaioj ïjter mebê bertiaet / te tocttn
£eteerj!e#uöeöat in bendere 1566. igontramponeert / of öatöe
geabufeert jgnbe / in öe owftanDiabegöt ban ben ttjüt toannejet / een
specie ban een tbjeebe •Beelöt-fïolmingïr/ naöecbanbt booj-gebal*
lm l heeft öcntfent / tg onfeher^ / en moet ionjeomnteujcH in 't een
ofaiitreeernmcr£heujchabuoii3BnfiUnolenbe / atfootoet DeböeDoo=
renbrri}atcnbanW£ben/ öetfeïbigtjebjei tneenen&e te toeten/ bat
Det laetjïe n^tiettfe en toonöecujen fittnfHgö Sltttaer / in booi-be*
Autaer- ft&?ffcié fo»mc «iet fbJaelf Sfuoifrien toag bet jlen- $an be Safere*
ftucken.efl ten en ^cbilbergen öfe men öier oec&eertijbt£ fagö / roert genoeg
TschiScT Ηn öeil tocmaecöen ifêerelt-Wcimiber en aegftger Greefgfar fir^-
daeraUen* ntu$^ feggeilbe: Vetmmautem Ecclefiam D. Hvpoltto dicatam, Hcems-
gfevrocht Kjrchii, é" M, JaannisSchorimanusUltrajeBini quondam Canonics f <r«/«i
hebben. -jtyndes in tot α pd§m Hollandh , confpiciuntur piBura , decenter exar-
• g«^.- «4Wf,« met ixjckiie tooo?ben ïnj foobeeï te berftaen geeft / aï# bat be
wiTrIi-ti-<®ttöc teeaam ben% llpgmgtttj&toe^etoijnnct be ÊonHiaebJerc*
/. j.V»/; hen en #inceei ijait&eiingenban öe bnjtberoentbe fSeetïets Heem*.
kerekeit Schorel, eertijöti* «ffanunniek tot ©treedt/ macijtigb bet*
eiert 'm gefïofieertma&l geltfcB afë na befiooren en boiboeningg toe»
ïfCt &cffHbii^boecft tiait-- Carel Vermander, in pt ïebi η ban Öf tl ftOtt*
ftiÖÏJ Öetmaerbfη i>C^iöec Maerten Heems-kerck COItflrtlteCCt OOife
*t feifbe / toftntber&aélt bebbettbe ïjoc Maerten tn fgn jeugöt / eeni«»
gcirttjbt tot «Mft ijg eenen jan Lucas > be feaniï gcoejfent babbev 'tê
• C'T.v*. nabecnanöttot#aetiembja0öeraeiltt.* i§egttoat berber/ enalfoo
tnva. Sthit* fyn wereken. veel te Delft voeren» foo waren in vericheyden plaetfen
ixiT'd "aer v?n *Vn Altaer-tafelen, foo in de Oude als in de Nieuwe Kerck. *
• uemM&j&wmü m l)ü leben ban>ï^ee(lec Anthonis van Montfoort öbefe^t
t.■*«!■*. Biockbndt, bmn?öDtbfnfeïföen?lutöeur/ öoebatbefe intbeoin
bet* J>eï)Uöec-B0Hiï Heeft öUeleect te Delft upfpn^oni/ ö&e&eeten
Hendrick Afluerufe. bOCÏ) alfOO Frans Florts te Wt ttjbt bOben afle art*
* bere ftec gberucötisb tnag/ toeebt öp na fyn groóte begeerte be &em
befleit/ aitoaec Dp binnen ben ttjbt ban tmee Hatml in fpnfïubie
ofte leettngbe bapnec beeft^oe-genemwn / fuith^batb? nabet&anb*
ieni in ifijn vaderiijcke Stadt te Montfoort öjjeaeett 5?nbe / en albaec
fteè in ïlottbiiiifh beogen fcebbenbe/ quam 6e mtt fyn %W$^&m
HU. teoonett albiec te Delft aen den langen Dijck, * baet fte ηθφ φ*ψ,
#. ι?*, ê. biiitbebe / metfïabiaD meeren meer onberfoeehen en oeffenen /
in be J&cJnber-&onfl te berbeteren / inbentetenbe / fe|jilberenbe/
m ttptböeren&e alle** nut een oïnnertSiöiii toaerneminÉJöe/ Die# tg
&oa?fenfeOjfameMoefHf iwwfei»/ fm beroemtwtoermawtoierti
-ocr page 198-
van D e L f τ.                     171
, hyhaddcveelegrootewerckente doen, als die tot groote dingen ghe-
neyght en laftigh was} des hy op. dien tijde genoghhadde zijnen luit te
gebruyeken, in groote Altaer*tafelen, Deuren, Tafereelen, doecken
en dergeiijeke· toat teQtt Offritlftt anüere eoïom fegöt lig: Inden
Kcrckcntot Delft zijn van hem geweeft verfcheyde heerlijcke Altaer-
tafelcn. $n boejbt baer llOfï) bu: Defefchoonedingènzynmeeftdoor
blinden yver en onverftandige raferyeindeoproerigheBeeldt-ftormin-
ghenvernielt, .en door Barbarifche handen den ooghen der Conft-lie-
vendennacomers berooft, fob dat weynigh is overgebleven. * ÖOatflCn* * ****/»«
gaetöt'ouöeD^ciïichefecuutiöe gefcöütict-öc éfèftn&mt&hmtm β6ζ{£
joeemaeejteoube Jitèeifï&g/ mtlthng naeröcïcöent^rstii eeniQe ten v^o^m
öeeie m tofpnige in 't gebeet ηοφ toaren ölijijen fïaen / 36« aUe boa? «re Kerck
btt fpjtoö&en ban bet #uiber-4!Baaafen/ben 12. <®ctooec 1654. seficn*
t'eenemaei berbjgfelteninöen &iag& ggeblefiett. S'nfonberbegbt
iöfljiöoo^ceffeïijfïienfeecttgiftehentie beerlilca öet groote <&\&βΐη
't
$00&- Cru^-toetcR / geöaen boo? ben onbeterlt jrBetfjcften <©ïa-
feit-&c&ijbec Ifêeefier Wüiem Wiliems lybaut; anno 1 j4% in be Emige m,
on&erfïeöelftauamenbeCenttefeBtieien ban Philips de tweede u& a«>riendaer
nimh ban £>pang(e/ entreröebanbien name al£ ^abebanïiol-- uX&'
ïanöt / met fen öecbe ©?outo Eüfabeth de valoys, «tibtjle bocfitec
öan^encgöetUieeöe ïüoninefcban ©janefcrijci/ begöein &aer-JHo*
nüKhiijch getoaebt feec natueclikh af-9i)ebeelbt/-inieïenöe ten üies
bet-3ebenöaneen @rafei / baeroptbiee i&oetj&en lagen/ fjebbenbe
eïcêiiaet patroon ofte JMnt achter ftaerfïaenbe/ en tjaere ifêape*
nm boben baer booft; öe bobenfïe Delft toass be $ifïorie ban b*
ftWenuet#ofïenbaerfpte^etï)ïebem cjttamett omfjet üinbesett
am tebtöben/ * :ttoei(nilKaciaoi»Baec fc^oot öabbe / iuaecJooo? * ***&*τ;
ben eene nnieïenbe fpne oferanben toag aenbiebenbe / öjekhe bertoo- «w *v ete
iiinge öeei boibau saeeiöen foo tteftigbi»a£öeteefhew / gecoloreert/
f noe seo^onneert met feet groote beruafien laugnen / bat bet Bp be
$un!Mjerf!anöige toaerujeh imerbt gMouben boo^ïjet befïe <©ïö#
ban ticsantfcUe #cbeeianöen / tot toekh obernunflige lïtic&bjereHi?
be CtonincWi jehi üla jeSegt boojfs. in be aenbeitetringe feneee fomme
: ban penninaen tjefauenbe bemwbet feifbe be naem ban 't mniiuh*
Jiiihe <8(a£ becbie.nfleliKkboen boeren beeft- ^et «Blatf in ntdbpel
Mntjt
fcooötj-ï&cem-töaben ban.«©eifttenbt bierboben * aensbe-' * λ»« -
roert/ bubaerae'nbe timh ioe-öe-eyöeni3pnbe/-tei)?efenteerbe in/><*?*·
^onberlïfgebeeltebaeraHerperfoonen in't bolïeüarnaii/ be a&e*
«iifttniffcfeer ïeöenbigïj gecontrefeyt / fenielenbeen fienbena een ber<-
ri jfenbe ^ijjiflttgi/bie aen öe £ugb-3t me toaif/eicB met Ijaer Rapenen
bobaiDarrijooft/enbe mg aebencfet eenen vander Meer acnbe^oo^b-
3öbe aen een ^Iafeïbjaji fittelibe: bet opperfïe aebeeltebeelbe uyt / öe
mloïktwtt moïtg/ nabatpetboïfhteaapljtbiminbe fflütftij*
mmtottw
sroQteiiKhiï ötjemurmureert fabbt I m <©oitt$ bebeï
-ocr page 199-
ϊψί                          BefchryViiige*:
* **·* » te y$ub l met fgneii fïaf toatcr mjt öiη tiorsfieen ίίαφ I * 't foeïefe
*'"'** méoe frec ttytfïfhenbe »00 / fnbe bg be boomaemfïe fioiift ban <&ia*
ff π mi mocbteöeteöcnt tu^ciJftt / gebaen sgnbe/ na 't oo?beeï ban
tCtliat ktntytffl DOO> Laureas van Koot, enbC bit ÖOO? fOO beeï t\\$
orgiën befcbegtitftoe-bjettgenbf/ uweten Detöier bgtfaechen· &rrf(iig*
xmk ke feon|ïiolJ« <®&Mn ijebben ootb befe ftetche al boo? bceïc €eu&en
ten bienfi aeimefi/baer ban ηοφ üfcfcpcgbe £entraeten in bet €om-
jwoit ban bc peeren tomfcimeeftmn obftiöïj sgnbe/ f ene/ toaec
ligt men e en?gbfmt£ ban afmeten/ bat befe Iteeche metbefe Μ\ψ
eaïe fnilenmemen ai mctiigbte ban üihtn fë booten öbeteÖ/
ijpzeerht il) befCC bOeQb^ Jot"J3""onsHeere Duyfent vierhondertvijff
endevijftich) opten in idem dach in Augnito5 doe belleden-die Κerck-
meefters van finte Ypolitus Kerck binnen Delft, als Clays Floryszoen,
Befteckvan Dirck van Bleyfwijck, ende Jacob van Bleyfwijok Gerytszoen, meefter
«en nieuw Jacob vanBilfteyndieOrgel-meefter, een nieu werc-k te maken van fe»
Orgel»         ftien voeten, endair in een pofitijfF van vier voeten, mee dryerhande
geluytnadenbetoecfrofF-patroon, dat die Kcrek-meefters vóirfz, diiï
off hebben, < na manieren en formen als dat we rok tot Ijeydenis tot finte
Pieters, ende alfo goet van geluyde wefendcals Tutrecht is in den Doem
't finte Mar tinij beter ende niet argher; $c * <ffnbe bittöertB tóferbt
étvmnUnïtt» aenojenomen tot $fêeej!et# Mteen petere ter taxatie ban mannen
^fkTiZ $m bie$ becfïaenbe ν MtmkM oojbeeienbe öet feïtVin marrhfei bat
*^' banEegben/ entngeiftpbtbarban^trcfbtatëboo^. teobertreffen/
of ten mtnfie η ban e ene foaetbe en qtialtte«t te toefen-/ en fuicH? boo?
öoct on-genomen toetbenbe/ fouöebe IKeefleebacc booj genieten
zes hondert Rijnfehe Kuer-vorfte gulden of payment hoirre wairdens
hm ouJe enda dat oude werek, tcmmn bat biet* tiM tn b^fe gifreït oofh iua^/
echter «oG4i feftmarc be iiereft- Ifêeeflettf bootfj. refoibcerbe η bet feïfbe mebe aïj*
bijfvcLide. η0φ Mtoiftm beïjouben / Mmmtti gebafte f« ftitmfouben mogert
bolboen / met nocö bonbert töimfebe ntilüenboöen be fomme boo?-
genomineert ifêaec ugfc boo? cetfï feherujch te befiupten \$/ bat aS
ïange te fcb oren een anber <®?gei Dier té getceefl / bebalben be qeneti
baer men gljern beftot ban en öeeft 3 en bat befe boojfj. Ümh-
j^éefietenbetoube^geïöecabcng^öonöeii bebben mebe ηοφ te
btUou^ml bltjeèt uwteenanberContraetenboo^toaecöe b?ie3Jaren
baerna/ namentUjcSi458 onnieubj gemaetht b$tjmü'^tMI&nf
tïeren Claes Matijsfoen, Gerbrant Jacobfoen ende-Dirck Dirckfoen
yan Bleyfwi;ck 3 meteeneirJTIeep-er Adriaen Pièteriöcn Grgelmaecker
te Delft, be toeïrhe aennant bitoube <©?a^-toercB (noemenbe Ört
4t Wekk felfbe het groote) f e vermaecken en reformeren fttUenbe nieUÖJe SBfl*
«Φ** mm op beonbeiWbettmaeeften en uau Toernen opbe naeïbentet
ïS-ïèrftcl?. ÖÖOöDte van21. voeten, bebalben «Οφ de capgens die daer bovenop
mofïen fïaen/be fijnen afle te bernieubjen ten ware in het oude werek
eenig<g<fet.0|^an&mttttto/ de Blaes-baigea te verkeren met niea
-ocr page 200-
van D e L *κ τ.                             173
icer, m fuitht^boegen &at &*e balsen hoser °? fottoeiröéeti/ algJfp
Je ijOOCen iieöaen baOben OmnOCtJ meerder wmdts te ontf angen, en fOO
öoo'E#tn iflen öeelen te re narece η m üerfïefle n/oocB een poinijf teacc
aetuc manen met Oftaveu en tëegifW; njefenterenbe ïatjberjibtt
üjccciitmctf^nöoci^-öijefcfeeiaen <©?bonnantie met Goeds hulp alzo
guet te maken als eenyghe vyerekdatdie Kerekmeeftersende Organiftcn
kyeiien fuilen in Hollandt, of in Brabant , of in Viaènderen, of ia Soogott
•t'Stichte van Wtrecht daer fy'tnaegevrocht fatf&mfOifftirgP&lKtl/ orSwk
iDaernafjeiJitfelförÖetOOfÖeteöèeil accorderen al zo goet'endefoet en inNedc».
alzo lieffelijcke van gelude, en waert alzo de Meefters Organiftén Die land».
omïjeiteeri&onte nemen geeommitteert mfytm toeeben/ Ijetfeif^
De foguct nietenÖenOÖDtlï/ foude fjgftsFiRg beteren ter tijt toe dat
fy-feyden, datïmweleiide ecrlijcken gebetert hadde, <£C·* (gtl bet'? * V·*-
mibi0 öe bit oube toerei* het groote noemt (gbeltjen ooeft wptöe ****·»·
omlïanbig&ebenbiiKfit ?tfeifbe gtoot te sgn öïjeioecfï) fotïbêtoeite β£3&Γ
bermoebensgn bat ftet boojberbaclbe / ö?ie blaren booj De reparatie
toefen aïbaecnieutogefflaecmV OjvDefeifDe plaetfefoube 3EnatjcfM£
rjctöccii / baer tegbenmoojbiaö ai£ ηοφ een ttoeebe <$?gel in ongg)^.
Dmerhomrcmijet Cijoöibamjïjt / tbcrcöteöo^fa #?gei (te toete ban
ben 3iace 145 5 J Doenter tijbt nieutot en ban mmöer göcftaïteofte
Hicpiiöersnnöebattïjetanbete/ 't toeïen gerenareeit moft toerben/
acn fjet feifbe (onberftfjegtgbalbe) be naem ban fjet oube en groo-
te ^gei/ beneem beeft /Tuiend ban Die tQbt af aen/ aïttjbt ttoee zedertwao'
^0e^ittbefefóet$&fout«en^ngemeefï/ en feifé nabenbsanötalsf "ecrJcre
fpbcpdcöeroiiöbelucl!ttotentomwrné$§w$st$(\tt maec beian- fweeoïSr■
öwoeiKt ijDu^-gemclte Pofitij^fci)i)nt aiis boen ηοφ geen bOo;tgancn ai«ν«π°Β '
ö^öaötte bebbm/aïfoo naöerljanbt in ben 31^^ 1483. ηοφ een niento gewceft.
Contract toerbt göemaecfit met eenen Meeftcr jandieOgeimaecker
van Andwerpen, om een pozjtijf se maeiften met drie regiiteren inde'
oude Kerck acü dat'grote'Wdïck, achter in die ftoel met Pedalen· eri nien-*
weciawieren.* <&n naberbanbt in ben Jare 1545· 'WbenRueckei *'*··*· * «
Jooftenfoen, DiickDuyftHendricx, Dirckvan AlckëmadeCorftenz, *'ZdtrV* .
Martyn Maartynzoen Kerck-meefteren inde Oude Kerck binnen Delft, >f gr0()/e}
i«etMr;<^uinnghAeitzvander Hóogh Burgemeefter defér Stadt, een wtrek Ï6iè,
verbont en accoort gemaeckt, toafC ÏJ|? Wit c0aiangiiO!)^f3. feeïbofbe
Ken koftc*
Spöer hofïe en moegte een nieuto hofïeip^gci-toerö te boen mahrn !ii<* »^uw ;,
jen den Tooren
}tDeicfter^lofcttjf fu«cn&^öeböirt 9· ü5cg!fïèriS/iJn« £erg J^dc
booeen foube toefen ban 6, boet ban fijn fiiiiec / ban hïancB bubbelt ti. iiU l°"
fPjeccSenbe / berfïrecftenbc bit ^ofiti^f beoilicteerpe %W01 een
önbec foube ÏJebbeii eeil Doef, eenFleuyte,eeirSimbeI,een Geems-
hoorn, een Sufftet, een Trompet, ende een tramblantom'de geluien
dacr mede te fpeeien, fc. fut ch^ bat beijoo^t / &W nacr D>bje met bc ,
termen ban Die mmflin öet Contract iiabcr ücrhlacrt: boo? toekhe'
iereeringeiBc. omring boo)fj be Hntöoiiteet foube öebben / fnicftr
W 3                                        ecu
-ocr page 201-
m
f74/                                ■ Ötfehryvinge »
tett<©?ganifï tefïfflmaïiiSfmrnöcnafrtiimfpenaKoitifïinfilimf
oftegecommitteecbengDefiebenengoet-biinfiien fonben/ f η boojru
ober'tbKrchalsegiKnte biiiionrrctt/ be toch-jfêfffïcnn gebcm?
den bujttenbe Slaetitjcftg een feftcte fomme toÈfalari^ bootffneienen
wik onberljoubt ban 't koerrft ugt te iiccrrw ; enbefoo toannerrfj»
't onöettoin/ 't fegaijenenDru egobenbom ban 't boojfy torntibci
öeerbentebe&ben/ fcoarengDenootfaeeht/ Dcfc «Jërrbitmen met een
gefiipuieertre fomme af te hconen; * j$a «gi&nfwge tan gitJS^M
berg onbet; be af-Someiingen ηοφ bmijlenbe / toag fjet gantirije ge*
flciöo|tfï#cgentremagmfnt / aflentbaibe met ^eeibt-bjercH en am
bet# bereiect/ enbefna men fegbi) ban foo&eerajchennbctoebt/
aïgmetteroengbitttrenwoilu:·, bocbtémebe/ naetbetfibnnt/ met
be betanberingïje ban be tBeligie bantam gfje raecïit / een anbrr be?
quaemaitDanööefeiftiepïaei^tifrbuUentie/ niet toi eeleb^atie ban
beelbetbanbegenaembe$egltgen/ eneenonepbeitjcftaetaibanb^
geioobiqe ^ienfïen/ ntaec afleenïijrfttatbeïHU» om ben lof <i$ob0
met j£farmeneer»partöï}iïftBfttmet o^e te fïno&en/ ejibootfgtot
ceïltjchbermaechen retreatie ban betoanbeïaerji: fttichjï nwalie befe
boö^befc&ebe obetbabige en onmatige hoiiciöefitietïcn öjccjö-gijetio^
tnettSPttoe/ öefe ïüetiK gcooteii)^ beranbert / en toeberom na Vot*
ö#ban b'onbe en&imitibelJïercheeenEeiiboubige nebaente aenne*
nomen Beeft: m aïöcböen «enige ïbilicn bnjbenbat öetgbeo?«FÈ$
öec <©?rjelen in bè «©erefosmeetbe fóerehe onbec tietfingbenbanbe
#faünen ongeoojïoft m$ 1 geitje» tiet ootS in be Mnou ban ülltö*
belbttcgb 15 81 - {na bat iefe be ocrafie wöet Rspnerium ban be βψ
ïtoben öebben Bennen fïm) boo? nietgoet gehemtfoietbt/ en fulcB^
gerefoïbeert mm fotibeberfoecfeiin bat fp moebten ujerbenioecb-gp*
nomen: * bOfb ia? no$tan£ na rijne oberöjeginne in be ^pobe Μ
teSBelftanno^s. abiOUtteltjcMnbergbeifïafit/ cnbe ajeoo^bfeic
batD.et#?gei-fneien i^een mibbeïmatig^e faedie enbe güeiaten Mm
toecben tnbebjebeebt banbe teifcem * bel^eec Conftantijn Hu-
gens * fyttft ban 't gebntgch ber ^geien een ïoffeiijtft ^ractaet gbil
fcli^eben / 't toelcn ben toectgtf ttfjben ten bollen han boibce nj
liomiMnbt hm ban bet ijoojfa.hlepe#jgei/ (tart οοώxm■&$('
fCb^ift 00 tjtfC faech Kaenbe albU^ : Landate Dam Tympano & tibia,
laudate èumHy4raulis&Organ«. 't
iBüiffh itt be ^fberbUgtfibe 'ψΛ,
i^Obec-0efet: Looft Godt met de Trommel endeFluyte; looft hen?
met Snarcn-fpel endeOrgel. * WOfyW i0 ïlfft tóercö röllbt-Oltt aiïCC
ioeoenmtLtbanchenengeflociten/ fooboojbe JSagiiUact/ €onfi*
fïoneenniehifïitebaniiacitftiiiimï albjp bicjbt befet/ tenïMen
onbec ijft groote 0igü ië een bet'bebeit '<&tuetytrmt trapnenopte
gaenboojbeil^ee^-tiiniierfn/ foobicntot^ai^ ter ^ebicatiemoei
tenBnnen ; l)rt<£l)mi$^metbiet*ïfechen ban !©agfnfebotbanbi
Mmh af-öUefcö0tcn / aïbaer geftc It si^be in ben fare 1603, iilegen?
C»*tr*{i on-
der ie Etfge-
■nemen ierit·
Tegen-
"WOordigh
Orgel.
Ofhetgc-
bruyckder
Orgelen inde
KercU. ge-
oorleft is
oftciiiet,
Sjnod.
M4ddtp,3$.
Sjntiti^
*Delft\^6}$,
"Eeveit
'** Τ fait»
"XJO, vers 4.
#edeiv:
daeghfchc
gcRekcvan
de Kerck,
-ocr page 202-
van D el r τ.                   ijf
jfêetael na De coïcuc fan gout öDelöcfeencnöe ίφ onfe ©ooj-<0uberen SSÏSr6
in gtrootéc tijaecbe ööcDottoen / enbe baet ban iii een boojtoaerbe ban Lato«w
ben 3]are 1469. toaerbgdeKerck-JVleefters vanfiqte YpolitusKercke
binnen Delft hebben befteetLouwerys van Brechttot Brugge inde fteeti-
firaet, een manier van traly-wercktemaecken vanLatuen voirdatchoir,
$c, ffltithttjeriéjftj binneneenbefïemoetiibtgijeHoutren toatfteïe*
Sieren binnen *©eïft in be itëaegö/ enbe bo :>p on fgnen ftofie ïjet felbe
in ojbje op ie rechten / foo aijjfjet fiaen motte / fulïenbealii ba* tiaec
bOO^iJf nieten vanelck pont wegens, Vijf groot ende een halven, ende Hoeyecï
drie miten, m\W be föerte iteefteeff binnen een ntaenbt naefa εΛοΛ·
nomenbe bg p^obifte op be öanbt foaben beïteflen/ ten huyfeciaes
gerytfz. van Delft, fes pont groot vlaems, entie iiW 't tóerCR0emaecftt
enbe uWiï toaif / baer op te betalen tet Delft ban De fomme toe / bie
bet fouöe mogfjen beloopën / be anber öeïft ηοφ te boïboen bp terrog-
«ro/ $c * toaer upt be fdjaeraöegbt ban geït W bie tijben en be groo* * vw-
n
Of ranbennoe sebert/lbeberom mercaeüich af te nemen i^r- ©p fret »4«*«» *
€&öo,'aenbel2ii£b-3gbe igf een obetioeifbe <£apeue/ met eenlfet* £f**·*?"
teute btigten aen bet eebonbj af-gefïoten/3pbe miföbien getoeeflbe ?"
Piincipaeïfïe &arnflie/ en nu in becileerenltercii-.inSeffïiten^om^ Kercfc;
ptoit ofte Camee beranbert /' té toeten Be^be bet gróotè ofte Ι^βΓοφ^ «crfM»
ftecehcn/ a?^f 3gnbe be felfbe ntt te famen getoglit enbe onber een ae- c*in&c'
faöutnoeopiïfbtgebjacïjt'-, in toeïch Comptoic ηοφ beeïeoubebe-
seaeibfSö^benmwüllmban#aufen/ Carbinaien/ %ifïeDoppen Ka* me*
en mttytmi niibtfgaoer0 betTebepbe ouW befφegben begöe ber oudeauuw
WM5kftercsen 3gn berufle nbe / be toeïche in een fóafïe t'eenemael in
daer ιη·
wwbjecn be groorfïe eonfufïe onber ma Banberen ober öoop op-
öefiote» leggenbe / bi? mg / aï£ £ent-»efterbee tiercfteiiicHe eoe°
ocren/ ugteuöenfpeculaiieeneueieu^bfyöt gecefumeert enbe booj-
mnspni enbe niet fonber groote moegte enüecloop öejitiiBt infoo-
oant-fleojb?e gljebirigeert / aïif öiec booren fjtet en baer op be Sant
aenaetoéfenenöeöeafleöcerttg/ enbe ηοφ m 't bolgenoe gebaen faï
mmf$ beanbetc,befcöeebenon#bieriuontb^eecHenbe/ ^ninije eoeved*
geoeeianbtfcöe Croubelen/ nebengöiebanbe anbere <8ee|ïeii)cRe °«&·0ο™-
^ftiiföten/ €ioofïeeen/ Cbnbenten en kapellen bebecrttogmgöe ΓΚ^Π
^"^^^ingemebeaïgtooieitjcii^oiibettoo^ett aftoeèfï/ gfje
vervoert en
itJfainenDOOl-fefiffitiffe'mfri'Mhiiï/ hiifmoijfifMht-iJrofli· hf «^rtfffi».
zya»
ni!J,t£^lmtt m ^octtoientenbcrboojfs. ouber <öeefïeUK)ie <©e*
ffff piPö opfeaer Cafieer in %abanb feeretelnffe beti-aert toer*
ïfïlLu ΨΨ$ ^ ^bOmfcbe fieügie re eniger trjbt inebcrom be ober-
SSSJT^örbbe/ be<eeeilerijc&bfptficööaerbanbienenmotfjte.
Eeriise
SïiïiJ m,t,ÖÉlen f"be ^aerïtjchfilje inhomenbe b2uetiten befer
«£SmLïSS'mi^illt?ï Örttetointecn 26ntbontept berpeeren IXTnde
^^fe-»efierettgebiaeöt/ eemgebifavie^oebrteny eertt)btjiae; ïïSS*
-ocr page 203-
Befchryvinge,
176
ilkht hp Geertruyt Dircks dochter van Beefi, bffEatüN itl Münfet-f
φη / ot töclcacöp <0rtrog mn öe'wiïm §>tutm ban iloïanbt
cnöeïM-©?1cfïaJiöt/m o«i 'S'aw^jó. agn bcrhoffii/ baer ban
tfe £ίοο#-neaninötKii ter fotmate ban M472· fluiöeti jy-n uiie^bt op
'ÏQnxMM%atiït ban'I&óliantu r«ö« iBeft-^ifflanbr/ be Stitcre--
fïen ban be bo^f3. gr η wbceröc pmnïtiQm bg bernunningc ban bc
itaefïe B^inöen en 2&iöebtbcrtöantm / ntrtau$o?ifatfc ban De l|ce*
ren $erifi'illicedfren / gcanüUccen ibcrbcnbe tot fubfiöic ban bc bt*
noiffigfic nah'ipcfïacDi-^ni öcaïitifcofir jBoojö-jpbc ban't <£öooz/
ïtfyt tegen Wft 't botó (ffpiiijwoy: tftój$;%· fófófti-jiïëiefieren/ té
6e aiatccl)i3cïic-<Camcc ihf|ff|?tirn gDetuceft^gnbe bc ^acrifiie ban be
Catechi-
seer-Gamer.
* Β (ven
a^nöct-QToflcr jftek booren bermeit/* alüjacr nu be jongelingen fretf
jèonbacabg ha bc Jil&ibbagïtè-il^cbiraüe/ gc-craminrr rt enbe gép?
pracert wrben in bc funbamemen ban De gbe-rïwibrerbc wMh-
m$w
*$oöf£-Dtrnfï / 'bg fojntc ban Ï0?a$}cn en ^ntüwöt/iïc
jmtïjèm in Oc jBtcuuic ficrte baer niaetfcbebbenbc <ên in jpïartü
be «Söoorenüiel en ma fob brei ftófïcitjcBc Gitaren en bceibetbanbe
'!S£n inerbcrfcöegbe JlBarmcre T^aben banfuitiïre nerfoonenbertiert.
oudtheydt ïfet ontboten bart'0mtwi <£Upifapïjicn / toert boo^eenferr onbt
eninftdiiogc jgjjeejifpcïs öjictjouticti/ bc eerfte ban alïcn weent Jh> 11 bar$«Mj
bedien. gfüjeefiiieCortibebanpHafiJeï/ endejacobnehtede (mMktmt öe
* Gffw/,3?. typIigifr&fSKift) een gedenck-teecken op boven haer Graf;*f£UeïfÖ
»w*o. treehen (inbienmen Borchardus madj gfjeïoobrn) iggbatottfltm
iKerïDihe^ecamibe/ rtitïcnbebnttoaclf aoireïöcBe Jitcrncu/ met
*' z*.i«w *t getal belonen Siatobg. * % trè ÖTcopaiwh 3gn De <0er-reecfi^
fltiitpünt p,
enihi *8»
MnbanberbieniïigebbcrJ^cnrn / mcbeaiin oiifetyentfe irtwfj/
na men tipt Hómero aan fcrmercficn;                    j Ι Λ
#S5p te fepeüant fratres & fidates,
Sepulchroé" tituio 5 eflcmm hoc prtwium morientititn* ,
;Van,de 'Griecken en Romeyncn (fcgbtben SÜtttbeur ban ben i^eÖfr-'
ïanOifiijeU ^eraulb "*) is 't onnodich vele te ieggën, want de Griec-
ken foo onmatigh hierinfië waren, dattot^thehën by'4ecrite;der wet-
ten bedwongen is geweeft, die overdadigemagnificentië d^cr Scpulttiren;
maer foo niet by de Romcynen y waerom bydefc eeriyder vermocht naer
macht en afFeftie tot den overledenen, of, verheven 3 of yaH kkfnèn
ftaet graven te bouwen. -De mode en vercierfélen der Sepul turen byde
Egyptenaren, ende by^eoude, naer 't fchrijyenLucani *' ewiie Ssrvii,f
waren j dat Edele ertdè dé Groten begraven wierden op i oï iii hoo^ff
plaetfen: waer van gefproten is t dat in die oude ti/'den' boven He docae
lichamen, oft.Pyramiden , oft verheven Pilaren ,'"oft verheven gebou-
wen , opgericht zyn. Bnftytffit infitytm eit'bfö)fesU-rc&r«en / W
P.NtdtrU
Hirauld,
*Lu§MH.i,ê
+ Serv, l,t%.
z/£ncidMt
-ocr page 204-
van Del i τ.
l?7
beft mmïmtm boen l ïjctJöfit boozt-göeteeu / totjfï <m$ deη feïfben Tot h0C-
5tuii)eurooc&aen/ ^ct cccfïc «Sjaf boovïf3- iaontfïaeη ugt jJiirr ïicΓ- :„a"Ae00fih
fc<? en affectie/ geajeh na 'tgetuegen Borchardi boojnoemt/ ijet <&p- ende"nde.
fijfêfft OOCli föttde 3{?n getUCffi : Hier leyt de Schoonheyt en de Liefde, * *
u^töiergeiijcèe üemcsinöc ftceft Artemifia a*n Manfolo fjaer toarrde **
Jltèan 'tMaufoieum boenop-lioubjen/ 'tineicB ioeqciiief fyne ngtne=
mntfjegbi onber de fcöcn toonberen beg toettit$ tuiert acteit, * <©e
ttoeeöerebent# ombatbttf Danige mertfien alleen gebnerfaem|)epdt
aen <öïeti&ien toe-bettonbjt/ fouden 3pn <0er-teeiitctif η ban i^rroihe
en noble act Ir u / ï^cïöen baben / goebe berbienfïen en ugtnentcntfte'
ben ber af-se(ïa#enen / öjaee öoo? fg fouden leben in be geÖetmenifv
fen ban de 25ioebtbe rtoanien / iBeaflieerben / en alle anberr aenfttjou*
toct$'. ©ptfuicöeenoo^accftetjceftsimon Machabeus,* ren trefte-- * iMml
iijrfe 0?af ban €ere toe-ge-eggtjent aen fpnen Babere nbe 26?orber/ »3·
Salomon * aen fgnen ©ader Oavid.
fq&aer-rn-bbben i# een btttie * λ/^α.
reben bat be naèomenbe / aenfïenbe<iBer-{P?abeninfteerlijtBe<©p~ ^7·*"'>>
fcfoiften / fottben ften uebjegtienbc eyempeie» öaft beugljden / en
feraeïuige op-toecafeien tot bjomigljegbt / toaer boo? afle gïjenereufe
gemoederen moeten toerden genepgijt/ en öijelijcft ai£ met een fpoo^
aengepnOieit/ om^optjröföoetflaiinen na te bolgen. i^etejretn? Raerexem.
pel bat ban juiiusC^far bjerdt berjjaeit/ i#öenmeri&eniiDaerbioè/ peJvan iu-
datljrfto mende in ben tempel ban ï^ercuieg / albaec tiende fjet lu,lCafarin
523eeibt ban Aiexander de Groóte, begon grooteli)tfi$c te fttcliten/ bet-- £*35ηΪ.
foegenbefgnêfeuigpegdtiat ηοφ nietjSban&em gedencBtoaerdigDii
f, «8.
en Graven.
toaji ugt-geboert / o,p mtfeifbe °Jmn até Sflierander degantfeïje tne-
reit ai tjabt bebmongen / 't mcich fttïch een fierchc in-bnich fieeft gïje*
gfjeben/ enftcöanigöe&rarbtop fp göemoebt gljepïattt / bat Ijg
ban bic tobt af aen on-opijouoedfttgijeafpireertöceftna ijoogïjer
faechen / en geen occafie berfugmt om tmin te leggen ·. * en bat 0)0* * ««*»»
me ofte dappere iiï5auttfnaltt)btbyfonbere lufï jtjeöben geöabt/ om deRat-St»*>
!Bommiemeu ban eere te itefoefhen / aen te frijoutoen / en te confiï>e>
reren/ ^yn b?? Strabo * inanberemema&öuibigc gljetnggenifTente * stU^,
binben t Lucanüsfftitei oach ban ben feifbeJuiiusGsefar, enDioCai- G^rap^ *
fius,* batl OftaviusAugüftüs, batfg Alexandri'Maeni <0,iaf/ Jltet l*l
T)iolt$i
een fmgtthere b?tft en gbet* Rebben lieforDi. LucanAiffp^ccht aib«i?:
Tjfoffum tumuhs tüpde Hvfcendit in Afitrum%
lllicf?elUi' γτοΙμ vcfana- Philippi,
_
Raptüs.* ' * ' \ ^
-ΛΛ
i.io.
• 1 5ζ? *Jf r(?l?Wf öp-n^meite mbtibcn en betoeeeib-rebenen hennen eïth
in t üBfonbec /en oocn öefamemujen coiutiitemide / in eene ^>e*
s                                    pultii'
-ocr page 205-
178                                 Befchryvinge
iiuïiuterïfbottbfiitditbcn/tiafcomffhfc^fDjpicfföïit; een Graf.
ïchritt hoort ce gedencken 3 den naemende itam van den overleden op.
rechtelijck, fyn Vaderlandt ende qualiteyten fommierlijck 3 fyn leven
en deughden modeftelijck} ende fyn %r ven Chiiftclijck j eerftichtende
.tot exempel, danydei glorie. * i&Ulclig ÖefC fafChC Ï3tyQ0}l\)ti\ Qtyt COU*
fibereert ban ineerbet gïjfbjicbt ban 't gemeen sö»boelen i& / töaec
ban in befe <§taot berfcijegbe p^euüen oftepjoef-ftttciien v&n tefim/
meer ban in anbete plaetfen ·, boo? ccrfïin öe ugtrcfte mi bbel-ïjoecft
ban iïft djoo^ Defcc tiPuöec iiierche / tegen aenbe raupr i$mxïfattt*
Incae Combe / ban ben nopt-genoesb-gepiefen^ee-telbt Pieter
Picterfz, Heyn, tereereban fyn bappere ötootbaöigbegt opgeboutot/
3önbetjet Pebefïael banfmert Ifêarmec ban boomt toat uitkomen*
be/ en be üoechen mat inöujcftenbe / bjaer op fïaen biecaf-fïaenoe
«Kolommen/ ttoèe nabetboofttf/ en ttoee na bet boetfn-epnbe/
ban bet felbe IJliiarmcr/gebzocbt na be ©o>i fclje o)b# / De SSafimen*
ten en <£apiteel0 ban tuit ilBamctl geüjcft ooeft in bier-boegöe biee
platte UMiaflerg aebtee tegöen acn be mu§c / onbecfieunenbe met
iiaeiaflcneenftuaerbifthant pabeiioen mebe banftoaetIföacrao?-
fteen/ ban boocen berbeben met een bjieiiant ipconte-fpieg/ ioaer
in Bomt brtlfêapen ban ben Ebmirael/ en ten meber-3i?öen on be
ijoecö-egnben/ftaet een <Blobe/ ofte ï^emei en füecbt-uioot / in tepc^
6en mbeftn manbaftigfjen Sfeibt in be ^abiaatte ofte ^et-nam/
m
ben loop ber eterren/ aignooöigbe toetenfebappen/ booj een
45ppec-^te-Boocbt/ gtooteiijehsi af-gbebaerbigbt ma£ / teniiböe
onöec bit beerltjcB oberbecfe / legbtfiet 25eelbt ban ben *©berlebenen
in boife ifêapenen ban mit JilSarmet op een fPatra# feec ftttn jtfeD
ngi-0£ebouben/ bebbmbt fën litttherbanbt op fen neben-fiaenbe
l£eimetrttfïenbe/ enignteeljtecnebentfbfm neber-ïeggenbe; aebtee
tegen aenbemugc/ tuffeben oeboomoemöepiafieqs/ fïaet ineen
mit Jïfêatmere Utifi / een fmette €oet~fïeene «Eafel / maer in
ÖUlbe ketteren atë belbet-ftraienbe eterren in be bwpfïere narbt
mm m flonefcecen / uet-maeeftenbe een fjeerUjcfi 0p-ft#j\ft / in
öe Hatönfebe W een umberfeïe (Olaïe / fpn «Sio^fyauettbe öaben
bermeibenbe.
g            1 i
DEO. 0?T*MAX. ETcJETERT^zJS UMEMORIOZ
Sacrum. iugete, foderatt mortuum ± quem fr&clara in
Remp. harte merita nonfinunt e (Je mort dein,
fETRFS HEITCirs. ^ArchitaUffm, BrafdU, mart
Mtxkano, Lufitanün Morinis% fatale mmen, hic facet,
μ fartttuL· Mortem % Morsvitamdedit,
lierauldt
°l
370, -
Befcbrijvin.
ge van hec
Graf Pieter
Heya,
Sij η Op-
fchrift.
VEL·
-ocr page 206-
van Delft,                     ijfpg
DELPHOR TM Portu Jüb fepentrione editus, nat dis foli
JPamam, report atis portu Matanc&, ad Occidentem opimis
fpoliis, gemino orbi intulit,parentum humilem firtem animi
magnitudine
, ejr rerum gefiarum Gloria tranjcendens, non
nafci femper He roes doe uit
, fied' audendo fieri, per ineluBa-
biles fortuna terra marique cafw numinps favore eluffatus,
Indiam
, Hifpaniam , JPlandriam , captivitatis fiua mox
hbertatis ac VittorU tefies habuit
, fine temeritate intrepidus,
fine fafiu magnanimus
, dijciplina navalis tenax m/i
fine feveritate, ut obfiequii primum ommPpatiens,
ficJmperii pofimodum omnis cdpax.
ßËÔæâæü
cis. inc. xxiv. Prafe3ivicem gerens^wbem
Sdvatoris in Brafilia int er primos exfeendens
, lufit ank
ereptumivit: ê^ß°,
cib. loc.xxvi é. clafiiprafeHus
naves hofiium fex & vïginii rJub ejufdem urbis mmibm,
Stupendo facinore expugnavit
, diripüit, exufsit '.alias in-
fuper tres
, incredibili aujü, adMareaminJulamaggreJfi44%
pramia Bel/i JpecJante hofte abduxit, Ao.cio.ioc.xxviii,
Clajfem navium viginti
f f auro<■, argento , mereibufque
pretiofifiimü gravern, adcubelittora felici occurfiu offfn&s,
filkiore LMarte Juperavit
, ejr novus K^frgomuta, e nova.
novi orbü colchide
, aureum Bifianiarum Regis vellus,
Principibw Europaü formidabile
, non in Graciam Je Á
fözderatorum ierras
, nuUo haetenus exemplo, tranf-
vexit ér focietati Occidentalis IndiiZ immenfias
'-
cpes, Hifianoinopiam^PatruJu^roburfibi
immortaledecus paravit»
é ø --
ú."··ú, ç TAT^pEM. '\u:\t%\i^
MAR is Pr&feBuramquam foris meruerAt^dbmi adeptus
dum navalipr<£Üo€Hm Morinis decernit
, \ 'navium hofiium-
que poft cruentam pugwmvi&My ipfi machina major e
..
icvm'9 fatalem metarn, /2»/ metu gloniofe acüvit *
ejuSiJPaw*virtutijque ergo*
% æ                              EX
-ocr page 207-
fSo                         Befchryvingc \
(jEJJT W/.i& pfdff, ordinum detreto rei m&rtum& frjtfefti
Senatore-s,
Μ ON- HOC ?®$.
V'ixh Annos Li./Mens, VI. DfVi XXXiïï.
*F0 MEN ΘΑΝΕΙΝ, OVK AI2XP0N. ΑΛΛ. .AlïXFaS θΑΝΕΐί^;'·,-.,
S/jn Wa-
pen-Kas»
S^otJin befè Com&fija!i0fjiöci©apcn-£ia^ballenIHiimiraeï/
gïtfutut met tiï& t&ticvitlsmgffl&ptn-éècÏiiit/ ^niK?cfn$>Oöflop
cenMmnkï$bs$}iüm ïable aftc ftoart on itn0ttlbetiijelbt/ toacc
onberijaiiaiji Dfii Itéa^cnr-tóotEt-Aeuti töficftcrgeene 3$w be <#ou*
Uetnetu^ ^taf/ fit aen -ii'anbec 3ï?öe ijc^apir 5S« üanaijenöe/
niibtfgaöer# öef«fere hjanuftywi en en töiöitórttjiti^jioren/üobeti
op öe CtaiËf fla^ij^jj «la^uet / en onbcr -urn |?angï)t fcê groote notim-
namete nul gft öoile 1&a|jen/. f η beg flbniiraitevtjj Mtbctgbaw
Envfrovcr/^cöiW; ϋοϋίιΐβ!ίί öanöen ïs&Ijeeïc groote &cfyttp$-ytteQ&m tn$i
Je Scheeps
Vlaggeto.
Söoutaonfrfje €rnyfïen / m ben Sfacc rózs. ujegnigji tooo? fpti
boobt öeroiifrt met te hotfenjdie ^üijcre ©loot/bit3pn be Crimn^iï
en |Se$e-tekenen Wn foogrooten Qö^rtomntsi0c/ öieUier tot een eru^
M^tQOSü^uni^i^Ufft^thktnfterit'kntit ïPtipe 6aben enbagr
peröe#tbeg^e-$eïi# iöoe?toirnjySiOfdi belegt be ft\\x( berhxeQÏjm
3gn )ten toon fianiiiiij tol Ukm {φ&Μψϊη af-b$mhm be rfjoog^
moeblge mpMwfi 3aticfï)at e nakomelingen na beele eeuwen nocf?
fuficnbefcfagen/ en be iifoiïanoenjonepnbenjifibeniüebancHen/foo
menigmacMg beer aen öcDfniBcn/gfiijtB mpin be Sojte biftfntjbm*
Tombe van
lonck-Vrou-
we
van Mamix,
$tS&i$mtng$mnaliócf; «s&f ί fwlienïjöocrn, ^ijMrjtfacn'teunbe
bert ifift ^oo^ir-tiiioorfïaet ren fret* fierltkfi? aïrom&e m öebartjte*
nijfe tian 0on#-B^ua?e Elifabeth van Marnix ©ocfjtei: ban ten beci
mairbejien ifoogiHiefrerben i&pinmjisi ban Jtëatni* iifeere ban
^ant-fliöegonbe/en ^ttpii-lBjanioeban ben Coionel Qarei Morgan,
biebit toe ren u$t Iteföe en mee-toaeröiabegt boen mafte»ïje eft/ &et i#
na öe €on'titifföe o^b?e/ 0etpebffiai uanf>w Coct-fïeenaitoaec in
letmibbfnbit^ai^^iftiheiiJiOnbe ketteren sefe^bmgatt» .«
illufiri ferie longaque db origine gpttis ,
UMorgani hit conjupc Etifabethategor,
AiArnixi foboles, quod non nefiiiurw orbs , v
·';·;* Nomen* &invitotemporefemper-er/t,
MttHtumfiUs efi uni placuijfe marm%
J^odfromeloquiturtAm fmïofas amer* -
Hoedanig-
lieytvin
'iwrek.'
taoóitififWtpebeda! tmtttcU tut contfom tnger^tmittoii JlWar^
-ocr page 208-
van D e L f τ.                            18 r <
mxm\ bittoerch ban bfferariööcpöt itf/toeberapbtii get ep-fcW
op oë bootfs- in-gljeirpbe Platen jpn aetgrlj^aöe 2Öeefcenelen en
<&Mm0'bmiïmn tufftöen fïseube uciomiie iüooren-aberen / op
öft ^eoeiïai nomen bier «tolommen/ ttoeenalKtbooftenttoeene
bet boe tm-egnoe/ tof iflte rtf ^djar bten 3Bn€oeMïeen / be S&afemen*
ten rit <£ apiteen* ban 't boo?M3. toii uiearmer / feer üttl&b (gelijtft
oooigaenj* bit g&$eeft toeren i£) bergwt/ perop rujteen $abel*
ioen / ten tocöfc-3?jöen bierhant/ en in bet mtbben meteen boog&
ep-gaenöe/ mebe ban 't booif3- toit Jfl&armrr/ kan booren bembec*
taouenöe met bof trappen / toaer tuflebr 11 èomt op een biethantt
(teeη bacr €belöegbtg ifêapen mben£ bat ban &aer #&an4n een roti»
beèranibegoten/ en baee bier eer fie. quartieren baer aengebonbe*
$t}Ubt/ al# Marnix, Ballieul, Americoartj Gryflèr, Opöe&Oben-
trap eenen recbt-op,fjttenbe <#enFjoo>n all tenanc, mebe baer ïtëa*
pen-tfyeiien alleen en gefepareert bottöenbe / 3gnbe*en ftibere Bande
met mebe rsüötg een gottöe Sterre op een Azure ofte bianto belbt / opr
öettuee trappen Daer neoen$ fitten op eien eenen %mtto/ enopöe
ïaetfïettoee «griffioenen/ alle bier berften met^eöiiöen bie fiaefc
öerörre bier öuartiereö gefasnentiijcB tot iju getal ban acj&t tsBt-stta*-
Hen / αϊβ Spangen, Pracc van Moerkerke, Serf, Povyves, 3Jjnbe Ö£
eerfïemeeiï i^enegontoieöe / en onber ï>e laetfïeeenige «lÊngelfcöeof
5«cöotf(öeebele jfamiüen/ onber bft itëeiffei ΐφί bet SSeeïbt bati
befe €öeie lajoittoe/gelijife ai# in een ïtëaffeben fóieet/ban 't öooft tor ·■■··'
be boeten / feer sonfiigö gemaeent ban ojtt farmer op een Jffêatra*
eneenftoare€oetdeeneg;arift/ gebogen ban bjieleqgenbe aren*
toen fceberem ban tost berguit marmer /rufïenüe op bet j^ebeflal
aOQföi öe ironie enfianbeabanöetS&eeïbt mibtfgaberjibe boetin/
oie rneöe naecat urn/ $n- ban fiaefïer op bet öoobe iicöarmaf- \
gegoten en mitnemenbe fcboon en toel gemaecht; boo? bit toeren/om
ban be fc benoige banben beb$bt te 3?n/ flaet een e ferïijch Boogb fifer
s
traiMeien met om-gcöogfjeu bergulbe Helien met punten boo? upt- ΙηΜΒ ν
iteechenbe^toaerbnpten ftomtop tim in-gancö ban bei^af eert van&
öiaentoen ^arcn boben aen met befe ketteren.
                                 Graf,
Elifabethd MarnixU V. 2v^. Fhiliffi Mamixii S. Aldegmdam
F* MAtr<m& gemrofijf, uxoff ψ. cafiijj. matri pentijf.
dnlcijf, CayoIus CHorgan Eques tribm.
C P. L.. J*.
aïaïiW^^Ööebeeïte banbe ^arcHiiftnetöaeren&aer mm$ '
3j L?let bc Uicc
MM quartieren bjfberem om=cingI;elt
wm* eeret / rn onber, m in een anber wmpertement Komt
s 1                                   beft
-ocr page 209-
giff^^v.                "^^^pBW^
—,-------—
181                                  Bcfchryvinge
jbej* aen-fpjaecB ban be bm otton öeeraben kQQütmt i&iomt,
Vixt ut vivis morieris ut fum mortuatanno
cio.iDc, vin. x. fib4 yeliiïafilioU
\ ' , , ;; ,.*. ] Patri, K^ïnnA Morgan.             -;· -
>mm ïaetfïe op iie Jtant ban be 2ardi boïsijt ηοφ tot befittgt befe rrgeE
fonöec cjcieptte ^ bat#tö%öe^aptfip tuereït ren onöerbjeheujifcf
toet ig/ ge&orcn te tomben /in te iïerben.
mn tsefe feifbe $oo?b-$be San flet€£oo? {tornt ηοφ eeti bierltatiie
tfapefle bootene mebenermeït/ toaer in nu te fien i$ïiet$mi$t%t
€er-<0?af ter memorie ban ben toei-berbienben lof en öïorienfeba*
ten ban öen bermaerben en tHoem-rwfjtbaren SCbmiraei Maertcn
Hsrpertfz.Tromp, üjien£öappere uerricijtinöenteötooten te berie
omaibier teberbaïenin beSMfïorien tebinbensön; btrgoochalbfrr
»eüecU3Ubefiij«öent»anüjeentcjötiaecöante fp?eecften /en met öen
Tombe van
den Admi-
tsfl Tromp.
mftktrVeri
op de &l*ibin
Ί)»}μ
163jf»
#oeft Slooft ban ©onöei* tueinnuDieasen / inbien öe pennen
^atiomae fc&oten njeben / w bat ban eicBtooo&tgaf Donberrnti
eecttcöt/ foo ηιοφί mm eenigbfmtg fómof na toaerbe meiben/ 't neen
πι» autjanja? onboefflijcBii? ·, De te I na bat/ boo? foo tteel bmjfent ör&f
Ofte €anon-m$ti$ I m'tmiöbeen ojebaerujc&iïe ban bealbernie*
lenbè m bioetöiecisen #o;iosö/ aittjbt ongefebonbc toonberltjch g{je*
iuchtöfjtöaif rjepafleert / epnöeu3c&boo3eenonberbwbte Jliaufouet-
ïtoaeiüoomt^oHanbtfcïje £>tranbtongeuuhisb ter nebec aebclöt/
m naöerbanbtbtette:®elft met öf&ooiujcfc töotttoj-f otopf feer fo*
remnenjeö beataöeit; fyttMonibe te g&eojbonnem 0002 benboo?-
Doorwien tceflreiöifteniSouin^&onjlenaec Jacob vanCampen, 3gnbè be feïbtae
felfde ge or-
donneert is.
ftaenbe on een ber&eben Pebefïai/ ibelcfter£ Wöfï-ttJercB ontrer 'm
ijoben té ban toit Ifêarmer/ en bet mibben ban ®oet-(leen/ feotnen*
öe öetiïntttipaeïfïe ban Dit f ebefiaï ban be mmjr bierhant mjtiïeften/
3gnbe ban booren met een tott,!earmo?-fieene ptact inneiegt/ bjaec
op feer fionfïisFJ te ttgtöeböuben be iaetfïe ^ee-^ïaöb ban ben obet-
leuen^eiöt/tbaerinbeooctiöefneubeitiiii biljoen naöe mmjr in-
itjijcScnöe / fm mum met Haute-üiranflen en ifeftong ban
Sittnelt-tioomen en ^c&efpen ban toit 4ifêarmer/öp tiet; f ebejtai ïepöt
ijet SSeelöt ban tjm Eee-iBooiibt feer beecirjeft enjonpigft in öet bofle
^arna^ / tuiienöe met &et |jooft op een <€rcmp of flucB <&tfit\ntl
en bet Ucbaemopeen iioer ban ren^cöip/ iictuijeuofteac^tcr ijei
%eeibthomt eengrootebierhaiJte bijtte t!Éarmo?-fïeen/ boubenöe
in ijaer bobenite gebeeïte befiote n/ een'4Eoct-ffeen/hojteujcfi berbateni
befpbeuöbbm/ maniiaftigDcben/ eneertbe/met befein-ööeiepoe
ipouöeltettfren.
                                    η                : .
-ocr page 210-
van D e t f τ,                      izj
': tJLTERnjLA ΜΕΜΟΚΪζΜ
£ha Batavos, quivirtutem acverum Ltboremamas
lege ac luge.
£atav£ Genus de cm, virtutis Bellica fulmén»jacet, quivivus
nunquam jacuit & imperator em flantem mori aebere
cxcmplofuodoemt, amor civium^hofiiumterror9
Octant flupor·
MAKrmVS HAKTERTI TROMTIFS '
Jgno nomineplures continentur laudes, quam hic lapis capita fine
angufiior ei, cui Schola Oriens ér Occidens mare, materu
triumphorum unvverjm orbis Theatrum, Gloria fuit,pr<ido-
num eert α f er nietes, Commercii feltx ajfertor ,famtliaritate
utiiis, non vilis, ροβ quam nautas ér milites durum genus
Paierno ér cum ejficacia benigno Rexit Imperio, ροβ t.
fr&Ua quorum Dux fuit aut pars magna, pofi infignes
fuprafidem Victoria* , ροβ fummos in ff λ meritum
bonores, tandem Bello Anqlico tantum non viclor
eert e inviftw x. Aug. An ts£r<e chriftiana
cio loc ui i. zJ&t, LVT. vivere
Ac vincere defiet.
Foederati Belgii Patres
Heroi obtime merito
M. P.
<$nfcct befe Fjeertijcfte Infcripttelm op üe imojfs. mn mattnay
Verder be-
HCCtt / 3g!lÖÉ Baflereleve , tlCCfcÖCyiJC ïftttlberhentf UgM$CÏ)OUÖett/ fchrijnnge
ïiooj eetfï tieijcn^ &ei SSeelbt ban ten mmltacliin Det miöben homen I*nle!e
ipcestmtïccm/ toelc&eci^tteoottMi)eu$apenbanbe ί?ο:.ΙΙβθβ:
peeren staten eenetael / Den anbete öat ban öe β?: HfJog: ïlictfn
staten ban ^oflanbt cnöe ï$e jWSjieflanbt / beneUetiii aeti öe eenc
39oe en üoDi baee Beübenbe/ ecnige $egct*-$tamet# en SSgien/ <§pte*
LS!tn «W^ ^Mben en öetfibeebe iHomegnfcïje fimjgfti^f meet/
22'1" mwr-3g&e naftet boeten-egnbe ban tien mimtati t fcomt
SÏÏaS'FSJV JHumaebaie op emfïwn <Sï>effïmt buiten ugt
fwiWtt/ noiimbereï©aprn^6oio?r3Bomte?nbliegenbtfóinbteen
-ocr page 211-
mmma
mme
j $4                           T& ^eieufyv&wge
met ugt-getfre rhtc narmeri bitröch-fmnigl) iBm öertoont.
Vrbs ph&btcimres j-Atiïatifidcurrw honoris
Ingreditur, quotm cgfediturque mart,
$$tytm\%tMbmïhmtetm fmmm biet ronötfomfimbenbe/ met
SBafugnen en . jpfeapt e η gelift febönenbeié maften/ toae* boben Somt
Uet eerfie φρ ftMft boo>f$/ wa toeber-aebe t?an bit Baflercieve,
ëomen tfEoet-fteene recbt-itaenbe-naechten (foo elf men bie noemt
met öe termen ban be ^outo-feunfï) 3gnbe nbeiijrB ale platteJpila·»
fïcr^/ mtfebentbjeebfrrenbeeienban roobtil&armere coiommrn/
^Jöeicftergssafementttten Capitccïss laati tuit ilö armee sgn naöe €o>
"" rimifebe o$?e^b>ferecbt-|ïaenbe-naechten3En behangen mer Φΰ*
PÖeenbanöeeiberljanbeiaoniegnfcb JBapeji-timgbbanbM Mat*
nier/ toaer bttètn büjerjaf ober al Det boo^fs toeren fjeen/ «om* iets
ftuare tolt ïfêatmere 1i)fl / baer ijet bolle JBapen ban tien Stbmtrael
agt ÉDit JlSarmet öeftigb ugHjeoouben op fïaenbe i$ I 't toelcS bern
aibereerftbanbenïüoninftban ja^anchnjh Louis xm. metfeer groote
vyt-ieggin- $ere aibelijcft gegebentoiert/foatëDpin'tS'aenójchoberbebermaer-·
ge van i?jn ft £fog in ^ugnji triutti^crrbe~/ ban toeicfte tfjbt af aen ijg ooeft
Wapen.
onber be boo^incbtigbe ojbje oer <0beïentuirrbt begrepen / u$tm
töowmgfjjefnaemioin'tbobeniïegeoeeitebanfgn ffl&pen (geiwfi
mentoat fjoogér in ben Itëapen-fóatf/ mibtfgaberj? be flouto-bantere
met ftare 5êjjoo;Ujchi onberfrbeybe <£olenren ηοφ becjttameHjtiier
«anfien) eenrjuibeEeïB opeen Azmebpiot/ toaeebpbentfatbi'
tiael Armandus de Richeiieu, taat lager fjeeft bp-geboeöljt een chc-
vron de gueulcs oftcrooben fteper/ geiijcHenriiöetmeebaiihen tegen
malBanberenojt-iraenbe/ in fame ban een open pafïer / enbeoit
ojp een fiïbere grondt / öeitjcHaijïniebeeen antijefts? ^>φϊρ ban iabei
ofteftoart / ban toegen öe j>tabt Parijs, onber be iieper fvlj bertoo*
nenbe; aentoelrfte iBapeuen Dtn ïftommS ban «B^oot 25?itf angien
Caroiusdeeerfte, (bobai bien batJjp't^bJaert ban bcnftbmirael
i>enflington tigtbe febebe troeft / en na öe getöooniiiefte fogfe / befeii
onfen^ee-tötbber metbe ïltibberiijcBe fcjaerbinfjegbt beeft bermrt)
op bepbebe 3£öen een reebt op fïaenbè ^gpljioen beeft gijeboegbt/
om toeleg bals? een guïbenSSanbtigJ/ baer acn gber een itëape n-
fc&iibeftenigb?agbenDe/ toaeriii ugt-ööebeelbi35nbf roobe metbe
tuitte Hoos? / rnebe in een ftiöere gronöt / tot een tryrBen ban be m*
eeningebön't^uggban jorekefnoeLancafter. * ssoben rp tot Cï-
mier öfêc ^elm-tegeêei) bomt norïj een gulbeHelp/ al0Ïjtt piUttv
paelfïeiïttcfiimjtbeti©apen.oenomeu/ ban aebteren ftomenbe?£nei
hergfOan be ?lömiraittej?t ferMö^-tuiji? ober maiiianbir aenbefjoeci
nen banöet &wit uyt-flfBfri; fwlrhjï Mt bit Jl^apen feer !ieerlijrft
en ban groote toaerbe W é\& maer toe $onmgljin en laoifïen httt
* 6e-extra-
htert uyt een
Lijck, oratie
geinen dior
L*4»r. Th/fins
•Trof.Lu^d.
Eatav,
-ocr page 212-
van De l f t.                        it$$
mttmthtmn^mm^c^m^imm tybnm vfamm geöóegSt/
enonbereenbermengiJt. ïfêeöec-sgbtiï öit magnifncfeeupt-geljouöe
jfêapen feomt een €c4ton,ofte naexftte^ee-man / feer fraep aeb?oc|it
. bombe gtaote fojtfen met biafea op ^ee ïjoomen / om ïjaet lijf jpn
fpbeljangen met ffloM helpen / en burgïjetii^e ^ee^getoafcb/
ftehbcnöeebfrbieebifïigeïfêiecöenop baecntgge/ en een <©oïftjti
itebeng ijaec öe uytetfle boecfeen ban 0et tnerch befïuytenöe · al Drt
2êeeiöt-t»ecc.& aen öefe föoinbe homenbe / téööemaecïstöoo;? Rom- A***/.„
bout vei huift., enUetHim-tuecife/ Crojpfjeen/ miDtfgaöeciï ^ee- ÏSSïï. ■
3>iag&onberaen öoojeenen de Keyfer, bwjten om feomt tot j^efer* maecku
öatic enbeffberming^e ban fyet felfbe/ een maffiif $ec& banïffere
^oom-fioihen «φί op-fiaenbe feec otttettö gefmeet/boben aen mal*
fcanöer gefaonbenmeteenIfere jïaef öaer öe punten öooj-fïeecfeen.
<®p bft JiBarmete «agef / en tec eece ban ten bapperen j^eibt Deeft Ve"™h
Mn
fcoiianbtftbenlNeëtnofPefeJaeïfen toergepafl:
                    aSSSt
Hier ruft de Zee-Held Tromp de dappere befchermer                  gcdcdiccert.
Der Zee-vaert endeZee; tendien'n van 't vryc land,
Dat'smans gedachtenis bewaert in't konftigh marmer
Soo jevendigh gelijckhyftir f voor't Hollands ftrand,               ,< ;i
Beluyd met moord-gefchrey en donderen van Kartouwen
Daer Groot Brittan je in brand, al 't water viel te kleen,
.Hyheeftzich zelv' in't hart derBurgren uyt gehouwen,
                           ι
Dat beeld verduert de pracht van graf en marmer fteen.
y. v, Vondtl.
i§etl^hmié£0$1 baetBetpjiwipaleSSeelbttéopieggetti Applicatie
öe / m mebe ten @tom# ban tiet «Befebut ('t torrefe ooeft eenf öeetë *Λ ver-
sa fen $aem 6an geaflubem toerben) en anbet be-toertlt / sjjn alïe sierfdcn de?
fcen^teechc nen be oualitegt engeïegentbepbt ban be Jpetfoon aentoii* cn'
fenbe / foo oocfe^iegen be <&ήeenen bare ^>epuïturen te bercieren en
op te torieji met teechenen ban ftonitenen^effeningenbejiaf-liibii
gm0/ Eipenpr berfoeöt aen uiüTes, bat öp Bern een «5?af mafeen*
be/ 'tfeibefoitbeöÉrciecenmeteen^eiieep^öifm/ geïijffi mm bg
Homerum leeft / ^m iueicfee virgiiius * na-boobtfenbe/ in be be* * n&ka
graeffeMfle ban ten €rompetter Mifenus feg&t ί
                           ***«*·
At pus t^Êneas ingent'imole fepukhrum
Xmpnit
, fmque arma viro remumque tuhamque.
tnaerittfonöer&eebt munt Dier ttgt be &iberpiJ€roon / bte mm U*
öen öe ©ojfïeüje&e Ccoon ban bare-45b· $o. JiBog eiibe ©jaefTen*w ιιψ
van de
fee Croon ban bate €b «B?o. jiBog. Rapenen ftttl befe fiebben be Sf
'Mtemmtmnl bteaïtijbtfeec eeröierigben tot gïory g&enegiiftt og'
mmm f gepaactifee,W / bmnt om de gemoederen van haer volek tot no-
■ H.d                                     Wc
-ocr page 213-
ι Ββ                               Befchryvinge
Bleaftien meerendemeerte verwecken, verordonneerden Tropkta %Ar.
cus triiMphakt
, ïaureaïasliteras ; midtfgaders Croonen van verfcheyde
ftoffen, fatfoenen endc namen, na die gelegem heden van de verdienften,
de namen waren: Corona ebfidionalis, Triumphalis ,- Ovaiis, Corona Chï.
Muralis, Corona Navalis,
ende Corona Cafirenfis\* Cll tftt
«.Π* 2i' opficijtè ban ojisf itanöt aibmneciï in be gSee-ma'd&t btftaet / f η on$
c.u»tM.fr iueibarenöaerboof metbtgfjeronferbecuI on#aenbeJa^^orban
«■■*·■             tnj^ceti'niïooöDfiipnaiöfcmcciïgflciifnagniïe/ berbtoitbe cwo»«
N/uWü, bat te ^bcepg Croon/ Ijlcc te Hanbetoel ren ban öc cerfïe
iiiaetfe i fptoaggcfojmeertbanöooifïebeng en Jotuten ban ^ufje*
jpen/ aiüugt>anDmJSebedanbti$en ïferaulbnanaerfïoffeett ge*
ïegijentbeBbt ban tierbienfïen öeff^cöcη tuctbcnöe: van ghciijcke
itoffe ( fegbt tjp/ teÖJtKn-QOne>.was de:6>WU Navdh, dewelcke
vereert vvierdèaen die ghene, die alder-ecril enterde eenigh Schip van
denvyandt. Endedefe Croon ascepteerde JVlarcusVarro, deweleke
hem geprefenteert wierde van Pompeio 3 in den ftrijdt van de Zee-roo~
vers: van gelijcke Mai cus Agrippa ;xende Sylla, van Oftavi 5 midtfga-
Wd> ders vele anderen, * - $0φ jg op &et€000? &ai1 Öefe #ttbe fóerCB be*
Graf van Ötaben een anberfeïbt/4iamemHjfïi oen <*2beïen Jllianfjaftigbcis
lonck-Hecr 3J0ttCft-$eec Arent van Duvenvoorde be toelt&e na bat$g algBoïin*
Arent van fair ofte ft?pfioini0e meniglnnael ten bienfïe ban jiet ©abedartbt fpn
Duvenvoor-. ïcbej| ^ on-gbioffert/ een Coione^ jiïact^ bctïiciit/ hérffDceöe
jfronticren en jNtcn/ üjaeconbet oocïi s* Graven- weert, gegoiibec*
mm/e$nbtli)th in be fïrenge en lanèbtmge beiegetinge ban ^Poflen*
bc/in ben 3iace 1601. ongelttchiöö aenbe $efï oberieben ig / en eeni*
' φ tobt baer naalftiee ou ïjet UHbbel- <Sljöoi guetcanfpó?tef rt en Μ
5ecbebemit/oe^aibenrg«JiB>a|ien-iiia3S( na t0btg£ele$entbegbt ge*
floffeert/ en ontrent fcobcn ben <®róMbJ-fïoei bangenbe/ be Guidon
ofte Cornetce met be fïasï) ban 't ftrugMlapg; öaer af geraecht stjnbe)
Boben fgn^af een groote biautoe^arc» ftchbrnW mn een treffeitjefie
sijapp- Slnfcriotie booten t> be u>clc&e/ bermibts? boo? ottbtbcgbt en fgrtig*
abt*· bepbt ban be Hettecen ββηίίφ bettitit «gt te fïiiten f aïsfbjeï in br
tneeite paffagie ban ï)ét €0oo? e^gett ^ op bat niet b£ ineerbee ber*»
l0Oiibegtt)bt0 gantffbeïijch tsgtbe memorie fotibeö^eraechen/ toeï
tioobiöböjefenfaïteröebacïjtenifebanbienbjomen I^eibt (bietod
een ïangD m banchbaer eeOeuseti ïjeeft berbient) alDiet: in be ϊκΓΦζΙΜ
fcittaebffet ïffmfte te infeceren.
E ΡΠ ΓΑΙΗΙ ü M.
2tybiliff.& m&gmnitntBereis^irnoldiOuiJemordnTribmi
miUtum^ divet'forumoppdorum & munitionum olim Guber*
mtms froOe§ &fatmfi#fómi & pmtifmL
1                   '                       m
m
-ocr page 214-
Van ' D Β L F -τΊ                       f$y
Sjfte'gradutto tuqui tranfis meritoque fefukhrum hoe
i^ffpice
, ut mqmras quis bicefi,
ilÉe λ qtto potmt virtutem difcere virtus,
{:uicomesé3pietas&fides,
»Vivere tuidecus inChrtflo ^ cui pro grege cbrifii
t.; Dufce fuit helium 9 ejr mors ipfi,
SScirempis quis fit
, jacet hic Duvenvordius itle
T^obilis k_Arnoldus Batavorum decus,
; Heu rapuit quem pefiis atrox oflendaque f&va
Velix namDeus* ipfum fufcipit 5
SRara avis in ter ris nigroquefimillwiacygnQ
Magnus er at pietate érMarte.
Obiit A°.cio, io.c.jci. iv. Non. Jvn.
%mti bit <Bp~mffl I isf n^gebeeibt m fflwn tttflcöen tfoee En wan
ou&t-bermaerbe Welben He&oren Achilles, 3tjnbe bet ïtëapen b?ic Ecr-wecke-
SuafTcDentie ffifawn öan fabel in een suiben belbt/ öeb&enbe noo?ncn·
cimier tÖJCe ïfêeUlen-ÜJiecften ÜObCtt tttjt ÖCn ïlelttt Cii timbre ttgt-
.. ftomenbêV toacr achter noben ttgt berfcjjïjm bc #aem met Ittöufoer-
Aranis en S&aftipne booten. S&e&aïben f en groot a#al ba» UW»*
NTen/ tneicherj^ni0entet25anbe-roflen/ ^apen-roeken/ m-
yim I
sporen efere ttanbtfc&oenen en anbers naer quaiitepten ban
©erfoonen en coninnctureban trjben/ spn jpiontfienoe / 3gn öicr en
bact acn wfflfët en pgïaren nócfj eenüje Jlfêonnmenten en üebacö» verfcheyfc
tniMTendiebcfcentt benieren/ toaer onoer ooch cenfö? boo? ber-- JftïS?1;
tatbtge oogen/ tcnbeeieof in*t5cbeelfeercuriens?cnnet38n/ aï£ S2f
öacrtëöoo^eeeftnabiniotibetbom te renenen op {jet tftjoo? teg&en Graf-fchrif,
aetiijft <£omptoir ban be peeren fóerch-IBeefteren / ïjctö&ebencn "naende
£nbee?af-fc&?ift 't ömen begeer jacob vander Duffen, in fpïeben ™^e*
gurgeincefler ^ex <§tabt / mibtfaaberg $oogb-Steem&aebt ban °
pcïft-ianbt / mm$ $eren-€arfpel / €aiberbür& / <©irrbo?n/ <je.
bom tfcflen beeft boo? &em felbe/ fi>nïinni0-©?oumcn/ ftinberen
en &toao,cr$[/ in öettlare.1614. slacracnbolajt ontrentbet «B|af
ban den libmiraeï üegn / een <©?af-fc£mft 't ttjcïefe be Jgeer Frans
Jvj5rjll,ap> infenlcben%m*öcnieefïcröefer J&mU & sSKtwiW*
«JifTc'ban fgn. foaerbe itffli-iioMfi Maria de By ί ïni terne ban een
om bioe aenfp^èëii tot ö'obcrleöene / in $eberbu£tff6e pfcff/ boen
ueiten beeft / in 't f aer \eïi\' ^aer nafö teöben ober bet booif3
^omptoir ban be §.^ f!trih-»efïeren / boo? be ieer jan van
'^oaen%n> eerttjötjï$3ttrfiemeefierbefer £tabt/ mibtfgaberiibeii
-ocr page 215-
188                              Bcfchryvinge
ffïfë MWêfcWtMtot Maria van Bleyfwijck, in bftt f Öté ι$44· ffp
<©ftïmcfi-tCCr6cni»fcrof'0l)tÖgï)acCfe«i0i}iiè ^OOn Mr. Everard van*
Lodenikyn, 23urgemeeftec öcfet: ^tabt; <£emgïje 3;areti öaerna
lïccft tje ï£eec Gerard Weihouck, in fgtt ïcbe« SSurgemeeflec tiefcc
^tab/atë mcöe Scüjinb-ljeüöer oan öe «0oft-3jn&ifc|ie €ompannie/
booj &em feiUe/ enöe fpn af-öcfïojticne üugsM^outoe Maria jans dr.
van Lodenftcyn, mitfgaoetgf tV η ftugsf- ^otttvr ηοφ in ieöfluie ïijoe/
f η ai0 nu na-göeiate a^eötttoe/ en f»ne>beiïenbenien/ een «3?af-heibec
en (füitanin'e oocn maf cften ontrent bc <aromoe ban üm Sfbmicafï
Cromu. <0n ïarfïetijcN i#/ niet bette bae'r ban bat? η / inörη Üare
1661. een JlBonument toe-ge-epgitfni aen begeer jacobDeiff, in
fptrlebe iHaeïjt etttse $ceritgir/ miotfila&er^^aiJen-JiBfififriifffi;
^taüt/ ÖBfpntDaftbf na-Öfïate UBftlUtoC AnnaHoogenhoeckAbra*
hamsdr. ©oo#ji 10 ηοφin be &ereη ten £ugb-ïfêeflen aeneenï&g*
laer een ^ebenc^fcfotfroiï-gewïjt / ter memorie ban ciara van Spa-
ren woude, firrf 16x5- fcrr^btif feu^©?OJUÜJi Ufltt M'.Arentvan
der Meer, infgn leöen-$ooge,rï|eettMitaebt öan. 3Mf-tèimt / aaebt:
rnbe &trcetaciö Defer ^taöt- <ffnbeDit 3pn öe tegemuoo^bigtje &ec*
derfeïf η tieff c fóetche / bte öe nïaetfe ban te boo?gaenbe ^upeiftitieii
Jjeboen in-genomen. ®eramaenen.ongïjrt>aUenbie bit oube <ae*
ijo«inboo?Uetnoob-ïotiia»öefo)tM|?«nei3eli0aflê ïöereitfêe faeeftfis
U onbecmojpen göetóeejV sgn oooifoo beiïmp be oube en nicutoe
£>c&iften/ Daecbanonertgï)3£nöe/ Sibben geopnoaert/ öoo^
IjenenöerfmeitA of tm mtoföteferjuftn gfjegiieben / maernocD on*
langïjgöeeft ft? foo ai>ontuecUjc6ett ijasacDtujt-flefïaeii/ w fp o&tteus
pcricuicufe ygtecfïe lijben «xifï / om niet te&gronoe toe betöelööt te Söerben/
Toorn Sa toaw weengebaeriijcfctempeep: etionmebec-y öatöeéïe ytitM'Wfr
ti,de vaneen feenbooMiac&enhttfimbebé / p>g£ eett a^onner-nperaenbe
sruweiijcke j|ïöo?öeitjcftiïe ö^öfer &ct ïjöuot-metcö in fyan&t / 't tóeicδ ten mate
Λατιη* feoojfe nige jongemannen nfetaenflönttfgemaer gemogen toajf ge*
tóffd / enbernoigöetw? metemjgrootengbecgöeïucfteïiicftgijeiiiufi/
ijoo^maecJjetongcluefttoaifgefepaijen/ wmMfiétotfeatóetibe
aenfïen / om boo; ïjet minfïe een gcoot gebetfte öatt öe 0m ^tabt
ten öetbeef te ruchen / oniöflcfte tiiöt^ gjeïeaentiifpbt / 3èommu^ '
Volkerus ab Oofterwijck, Scbifnaec bf# «Boöfcéiijfltefl f^OOjbÖi^
hinnm befe ^taöt / befe ©erfen Heeft geapöüce ett.
Trou w-hertighe Waerfchouwinge aen de Borgery van
D E^ L F T.
Qver het Donder-Vyer, gevallen tuffchen de Wijfer van de;-,
pudcKercks-Tooren, (dochgejuckighuyt-gebldt.)
O/» den 5. Decemer 11665.
Λ3 Qdt heeft in fijnen fwaren tooren,
^Ontftekcn-Hwcnfwarcn-TQOKB^·''
A%·'
-ocr page 216-
van Del f t„                    i$#
■— *
A4srtDond£r-vuyrvielindeWijfer; h i':"·- i: - !al
Datwasgeieyt, o Stade! wortwijfeiy
En brandtiivmeerder Geeft, etjYver, nstrty^^ï
Eer ick ontftèeck 'm fwaerder Υ ver»
En u eer langh fal weder-varen?
(Ten zy gu flubbigh quaet laet v-aren)
't Geen thienmael droeviger fal wefen>        .?φ'' <
Dat is, eer ick mijn vriend'lick Wefen        3~" ^,
Af-treck'van-uwe foete Woriingh,
Êfc kiefe my een andïe wbningh,              :J ':^^f          '^ ·..<; ; :s
Daer 't Volckfal vliegen ais aV Harten»"
En dienen my met gantfeher harten; ,
Ja dancken'fteets voor 't Hemelfch Goedéj' ° '
Dat ickhaerfchencketifaltengoedes > :^,;/
't Geen ghy onwaerdelijek verachtet^
En al te necht en nietigh achtet.
Maeralsgy't dan aldus iultaiaeckeny'                                  ^i /<·
Dat ick in gramfchap myop maecké
Om tegen u té trêên in Rechten,
Watfultgydan (Tegtdoch!) uyt-rechtcni vfj^
Oyiultdaneeuwighj eeuwigh, tieuren»^7ώκίΚ>ί& ';l -is^fwr.i
Êhniemantdieufai betreureh-i, * , ,'. . ".'"., ■ """' ^ ^u:!
Mtt foeïebe woelen bit onbe <&ebouto befïuiiten&e / ober-aaien tot ?ef*"> ^
SlNT URSULEN ofte NIEUWE Parochy KERC-^wnd«
κ E, be&eïfltebaoj fceembtööeben en üBiramien ban onbig oocb Kerck.
aflee tocgben feet fameirè en ructitfiaec fü gbetoeetï/ abs ftebbenbe
(öcUich OitfeiBooi-euöccen/ ïfijenbe in een bet&tttjiieïbe Ce«tne/; ·. >
Wff|)?ifteliKhtotöecü)on&erin^clebbe» naer-geïaten;) felfiï öare -
fmt m funbamenteie 6o?fnjomh itpt een miracu'eitfe en &pnbet>r^,^;;
ojeniickfacchcöïjenomen/ te toeten /,a!$batobec't egt^icti^npcf
een vifiben
ipateftt-beit/ *t üKïch f fteïilih fommiae aenteecheninpjen ixwiben) ofte tooo*
ooch een fiiet-tniJnpiaal)^ tuefen/ enbe boa? ai öeniactfc öaëc fcet s«fiiht·
Spereeftt banueinftitie fïont/ baet men be belinguantenfeifiimet
mtt enffcampïeegntelïraffen/ tpeltieriiöft WW tentjh.aUe 31a*
«n op tm gefette tiibt in öe ltt#t ftcD foube bectoont ϊκΛη/aeh fom*
gttóe eefnectficeetbe aeHaieufen [eecfeeye berfebi jmna,e ofte gbefu&t- ,'
IS!* Lot
€m Reihen enaenkoijfmóÖe bat op bie.niartfe ren ütereft';
gjftt öbefïtcöt hjêrbenV ^IjeUjcntn üe oimeaen-teeciicnmöüen bec :;
^icamien öcfcc tacbe/ onlang^ bompbehomen/ booten tot :
^WngNHf^i^ en amnei mttt ber&aeft in boigöenbr*
%:
-ocr page 217-
3 9©                          Befchryvinge =
Van der maniere des wonderiijcke Openbaringe ende 'oorfpronj-k
des Nieuwe Goodts-Huys'■-,_ hoe dat by fonderlingegrjoote
Teyckcnen ende Miraculeti van Gode ende Marie hier
gheoperibaert y vertoont en verkoren is
te ftichten. ι ,.
Vcrhael van τ jq den Name Jefu Chrifti en zyner gebenedydè Moeder Maria Amen.
echtten*1"3* Condt en kennelijck fy aijen meniehen , dat ontrent den Jaere ons
JJroeder Sy-
Heere 13 50. verkeerdehier te Delft onder dëri ghemecnen volcke een
mon hier te gUet man gebooren hier wt den'Lande ,-ënde leyde eén ftrcngelijck Here-
rendeVerkee mytcfyck leven gaende in wdlle,li forider lyn'e gewaét , biddende zyn
broot, feldenonder huyfdackflapende, mer in fijnder fchuyre in'tftroo,
ende bywylenbefydenonolérfommigehuyfëri, alfo'o by anders geen Ie»
ven en begeerde, ende ftraïte dickyvils deri mériichtë, van haeren fondi-
genlevc, ende door fijn geéfl;eli|ck:ftrerijë:ldvett ( hoe- wel hy geen
oorden en hadde ) nochtans1 wordt hy daerbrh onder hef yoick Breuder
De wekke Symon geheten f defe BreuderSymönis. op>ëentijde%fs dinexdaegs voer
h]d Ytiioea on^er V1uwe Lichtmis ,- in at Jaer 13 51. ghevonden in den dagenraet,
gewaerge- fittende int ftroo voor Claes Avemans Doer an de Noord-zijde vanc
worden zijn- Martvelt, ende lagh devotelijck op fijnknien met opgeftreckte armen
de, in des cnde handen zeer oetmoedieh en ncérftich fiende tenHemel: Dit merc-
pIatie°op een" ^ende fommige met neer-gefligen oogen van cj^e daer,tooj?-by-gingen|
vreemde hebben JïfpÏ¥f| wonderende aengefién fonder fprëeckeriom hem in fijne
wijfe op't yëurlge: contemplatie niette beletten, zoe gevielt dat Andries depels-
eèvon^êö*^ toaeckê¥die daer ontrent WjOettde, heeft fijn jongen knaep geheten Jan
wert. kol een jftuckeeten gegeven, bevelende hem dat hyt breuder iymon brën-
, ; · : igenfbudë: als Jan Kol voorfz. gccömen is by Breuder Symon, ende hem ,
vant'ih fulcker contemplatie, heeft hy hem nochtans aengefproeckeri on-
Sulckj oock ver{aecht, leggende iiëve Breuder hoe ift met u f Breuder Symon dees
aen™Η£"-° Ï°%hel?nck 'aerinendey heeft hein daer nae naerJMijck aengbetoghen;?
* klrs Ionge·*" enjdèhéeft hërn boven ten Hemel waert gewefen in den Ooft, ende over
ζ κ*: " 'dèïelv voorfz.' mertvelt, feggendé O myn uy tverkooren live vriendt en
{ifedtdy niet deri Hemel open, ende daer 'm een goudeKerek, in wekke
'KérSk Maria die Moeder en -Maget Godts ftaet, ende heeft daer Kaer
Die het j wóèhiiadt iri begrepen f Defe-vöorfz. Jan zyne oogen opgeloocken heb-
felfde van \* jbénde, en ten Hemel waert fiendë daer hem Bfeór- Symon wijfde is op
fnètgïoote'1*Ψτ^knkngevallen, en<|ë hééft Feer volkomelijcken gefien, dele goucje
verbaeftheyt/JCerck ende voert alle die andere teyc kenen, die hem Breur Symon daèr
wijCdé, ende Jan is terftondt daer nae opgeftaen met grootè verfchric-
kinge , verwonderende hem feer van dien viiïoen 5 endeis van Breur Sy-
;|ilon gfgegaen, overleggende dit d/igelijcks daer na dickwïls in zynnie-
^ïnofi'ël Defe voorfz Breuder Symon is onlanghs daer riagheiforvfen,
k1
             maer JanKoldiedoemerxv.offxvi. jaer oudtwss, isnatotfehoorider
iarïnwoch^efputheytgecpmen, ende welvaerende, ende ilerffontrent den Jaereonfes
vertelde, lieere M. c.c.c.c. xxx. slfoe dattër ontrent den Jaere M. c.c.c.c'xc.
menr
V,
-ocr page 218-
menfchen binnen Delft gekeft hebben, die voortijdts dickmaels met tllY -\ ,f|-/f
hem hebben ghefproocken, ende dcfe vooifz. Jan Kol heeft jaerlijcx -Oockïaei*
vóortan altoos ter iel ver voorfz. tijdt geiïen wedercomende vandeaHe- n'efeff 'M*
rnel uyteplaetfe daer hem Breuder Symon geweien hadde, eenichoorj ^(«ftnSh
licht ende klaerheydt, recht oitgheweeli fiadde een fchoen barnendei eënignu^é ;-
KaeriTe, ende heeft nederghedaelt tot die plaetfe daer ημ ditwaerdighe <?cn Hemel 3'
Goodts-Huysftaet ende ghefticht is? ende js^ldaer gebleven? ftaende JeÈSe?
ontrent vier voeten boven deraerde Ende dele klaerheyt ende vifioen fan hadden,
gefchiede OiBtrent xxx. Jaren langh ter. tijd toe dat dit tegenwoordighe tertijdttoc
Godts-Huys gewytwas , en daer na en fag ment niet meer, ende defe ^dae*ceQ
plaetfe was op dié tijdt ende daer voor verworpen ende yerfmaet geweeft bouwt enin-
vander gemeente van Delft,overmidts datmén 4^er ghewoonlijckwas gevirytwas.
overdadige menfchenterechten,teonthoofderl ende.ee verbranden, Bin- u^&ty^h
nendefevooifz. xxx. Jaren deieropenbaringed.es voorfz. yifioens wpen- pia^tfcvöor
de mede hier binnen Delft op den Bagifn-hoff twie (onderlinge devote al-eerde
Bagynendiedaerleeffdeingroorer veuricheyt tot Gode, ais Geertruyt £crck <*acc
van Ooften, die binnen drie Jaren voor d'eerfte öpenbaringe .ontfinck in t^cc
haerzyde, handen en voeten die ghebenedide wonden ons Meere, ende MaegdenvaB
hadde menige vurige contemplatie ende visoenen ondei· andere medg 't oude Be-
hiérvandeferKereke, als fy haren Biechf-vader Heer Claes Van Hoden- ^öo°L·
pijl dickmael te kennen gaff. Voert woende;dae-r- een weduwe 3i,del yan vifioenmedé
gefflachte Jonck-vroüw.Catharyna vanKoudenhotfe,£nde hadde haéral- hebbenge-.;
daer begeven om goodejgelijckgefchie, in eenicheyt te dienen, alfoo dat £e"'we^*
fy dickmael twee off drie dagen langh irvheuf Gamerifi beedhtge was dat haer leven'
zyen att noch en dronck, en naederhandt uyt haef Camer komende3feheen bier na nqcfc
haer aenficht als een Engel, ende fy was feer· oot;mpèdich van herten^ ^aI/te^en
ende in hare manieren van feuy ten, en fonderlingeindén habit e ; zyfach ec f ;£0*
diekwils die klaerheyt binnen defe xxx, jaren over_de voorfz. plaetfe als .
fyheur Biecht-vader den eerbaren Heer Jacob Jan wel te kennen gaff
en nacr andere menfehen.' Die fame van defe öpenbaringe en klaerheyt "
des vifioensdie altoes Jaerlijcx binnen dtk xxxv Jaren gejTchiede ,, is foo Yveren
langer foo meer int leftegecomen onder de gemeene voicken van Delft y drift van de
ahoodatter veel goede menfehen van Godevui'ichiijck toe verweckt zijn, gemeente
en begeerden daer toe te helpen dat men daer eëri Godts-Huys ter eeren ^^Γ
VJOutSende TWlir'T*, *imt·*]%p\rf \Ar\f>Airr' fUrUv&n u}iUp*l Qnr» te 't rr pfrUi f*r___ar___'-[«(
oy confent'der Burgemeefteren ende Raden der Stede van Delft, dat men liet nicht.
aacr toe geordonneert heeft eerbare mannen die ibu'den gaén alle de Ste- JJjjÖfcw '5
«en yan Delft door, totdengeénendie des véim'ochten,om te vergaderen aW'piaW'
eenigeaelmiffe daer men op'defè plaetfe een Godts-Huys mede ftichten Waertoe
mochte ·. Defegbede mannen aldus tdieaelmiffe vergaderende door die ^S£&
ae van Delft hebben gevonden feeryeélvurigemeiïfchen, die milde- Jonrnfer^
heft t0tteJfticntinge des Godts-Huys gegeven hebben, endezyn ten' Diegèen»
«3 u ?i Stomentct Tonck-vrouwCatryntanCoudenhovevoorfz. fi«*on-
endehebben haer gefey t hoe fy met helpe van goede menfehen eenGodts- ™SJJ^
*;,                                                                                       Huys
-ocr page 219-
/t9i                       'Befchryvinge
Λή;<ΪΛ«Ι» Huys gaerne ftiehten fouden ter eeren Godts en Maria fy η Ik ve Moeder
£e'rbl,me?(ie' °P^e verfmadelijckeplaetfe t'eynde den Mertvelt daer men Juftitiege-
fceytvanTeV meenlijckdede, ende begeerendcoff zy haer de hulpelijcke handt daer
kergenomi- toeteycken wilde: Ende Jonck-vrouw Gathryna ahtwoorde met herte-
ïieerd.cRcli-'jijc^e begeerte} dat zy van ftonden aen'daer toegeven wilde (als zy
gicufc.·
        dcde iB ghereden gelde ) thienoude góüde fchifden. Want fy wel be-
l voelde, dat het viiioen dat fy gefien hadde over defe felve plaetfe, fon»
derlinge van Gode daer toe verkoren ende voorfien was om iïjnheylighe
lydenende zyncre lieve Moeder Maria daer in ge-eert ende ghedientte
voorde werden, ©efe goede manaen die defe aelmifle aldus vergaderde , heb-
ψψ^ψ1? ben hem-verwondert van der miltheydt der ghemeente int geven tot de£e
wertvoör Godts-huyfe, e'ahebbenvanftondenaenbeftcetby confent des Raedts
<?erft een der Stede van Delft s «enhoutenkerck te maken , wekkeKercke ter-
liouteKerck ftont opgerecht ende gefet word int Jaer ons Heere M. c.c.c. lxxxi,
In'p'o^voor in den Herfft , ende is te met toebereyt alfoo dat zy daer na_ op onier lieve
eeiiparochy. vrouwe renuntiatio inde vafte gewyt word tot een prochie Kerckmct
Kercke inge- fa[e autaren , een midde ende d'andere twee aen elcke fijde, met een
*Door een Kerek-hove rondtörrime:deferKercke:. ende dit dede Biffchop Volkerus,
Suffragaen diepanden paus Urbanüs de VI. tot Utrecht gefet;;was als Suffragaen,
ofte wy-Bif- ©vermits twift die geweeft was in den Bifdom van Utrecht, tuffchen twee
vSen Taus Biflchopperi Arnöldus van Hoorn, en Florentinus van Weenen, die hets
gefteltwat, elx hielden voor -Biffchop van Utrecht, ende defe Voïckerus voorfz.
ter oorfake gaff der Kerckeinder wydinge veel gratie ende aff-laten, die. van Frede-
ibau'enOn- tico ( noch eyndeUjek na der doodt van Florentinus voornoemt, het JBif-
eenigheyt in dom vredelijck befittende) geconfirmeert worde: vportinden ftichtinge
"het Bifdom, ende begintfel der Kercke Worden aen de felve fchoone grafie endeaff-
SefedKerck *aten ggev®n vanden Paus Urbanus de VI. ende xiaer na van Bonifacius
veel benefi- den IX. daer aen volgende, ende noch daer na van andere Paufen en Gar-
den verkrij- dinalen, midtfgadersBhTchopperi van Utrecht, alfoo dat dit voorfz.
gende.
         Godts-huysfcerfchoon begaeftis, met gratie ende aff-laten als men by
de Brieven ende Bullen daer aff leggende onder de Kerck-meefters be»
vjndt.                                                              ■·■-■;:. » ' ·
;V Α Ν Ό Ë Ν BeELDS DE )L Κ O O Τ G O O D Τ 5.'
verder Re- Voorts fal men weten ,tgeen men oock niet en behoort te verfwijgeiy
. laesvanhet Inden voorfz. tijde als men .dit Gpdts-huys eerft begon te deckenen bo-
rdra^ileufe vcn dient te maecken, foo iffer gevallen een merckclijck teyekent, ende
,Beeft i« dtefe «üracul, namemlijck <ïzt hier te Delft wilde 4por-ptairéren..een konfte-
Kercke» roerende ïyleefter miCt eenigerhande Beeljdeywerek,,dat'hy ter,Jaer-
marcl: wilde brengen tpt Antwerpen, ofte.teJkugge5 fonderlingé met
heffeefdt!11 ^cm brengepde een Beeldt van jPtnfer,Lieve Vrouw.?iflder Noodt, alioo
3v wat * zy onder den Ci'Uyie.Cat droeffclijck met haren ehebenedyden Kindeop
occafiB'tfdf. haren fchpotleggende. Defe Meefter vermits Tcennifle die hy aen een
aeniï.WcQ" gpeden vrundt hier binnen woonende hadde, foo wilde hy mertvaori
fW .. ' '' r " *                                                                                                                                                                                                            Cr " .
-ocr page 220-
- van .'"D'''*E;ft ~f ft.                   , *%9$
-pa0€fen«erhy fijnen vrundtgcfprpockencndcverfoclithaddc, vvelckea
vruad defen Meefter goedelijck gctouft.ende inftantelijck gebeden heeft,
om aldaertot fijnen Huyfe te vernachten, en dan alfoo des andcrendaechs .·.
voort te reyfen, 't geen defen meefter eyndelijck confentecrdcendc heeft
fijn vverck ende Beelden voorfz. uyt den Schepe daer ten huyfe doen.dra-
pen. Defe fijnevmndt woonde hier aen de; Volders-graft vier oftevijff
huyfen vancieplaetfedaernaraaelsheÊoudeMan-huys geftichtcndeghe-
fondeertis j Dit ycrnemendc, die goedernanncadi^deforge van defe
Goods.JHuys te timmeren bevolen was , foo fijn zy gecomen ten huyfe
" daer dit voorfz. Beeldt van Maria ftondt ,* en hebben den Meefter ghc-
vraecht off hy 'tvcrkoopen wilde, hyantwoordedat.het hem veyl was,
en heeft het de goede mannenop geldt.ghefet, 't wekk hen-luyden te
vceldachte te wefqn , dies fy onverrichter iaecke fijn.gefcheyden,.des
anderendaechs defe Meefter mecncnde met fijn Beelden en werck voorie vermidts
reyfen, foo en konde fy„dit Beeldt vooriz. vandaer niet verporren, wat hetWr God-
. arbeyt hy.daer toe dede, foo dat Jiyfeer werd ver wonderende, Aveshal- deftJKerc£
ven hyontboodt de voorfz. goede mannen vanden Godts-Huyfe indien geieitianri
fy dit Beeldt begeerden te hebben, fy fouden met hem redelijck moghen niet elders
^overcomen, endchyfoudetevredenzyn , endenenBeetdehen-luyden Jj*^
laten; daer na als men het fel ve Beeldt wilde verporren om inden Nieu-
wen Goodts-Huys,te brenghen foo heeft; men feer lichteUjckderwaerts
mogen vervoeren, ende aldus is, dit;Beeldt.hiergebleven, endeenden
Kieuwen Goodts-üuysgebracht, w.&er doorvanftondenaengefchiede sujckihct
,veel groote teeckenenende MiraculenEvan alderhande fieckten als van geftchz*rn_
-Coorfen, Gichten, Landt-euvelen, Verleemtheden, ende Zeewchcden de, aenftonts
aen Kinderen, Mannen ende Vrouwen, alfoo dat die Miraculen dagehjex vedderhan-
■«neer ende meer.ghefchiedej ,en feer meoichvoudich vermaert,worde: JJgJJ»·
voirt van verloiïïnghe van periculendes Doots,, van Blinde die «ende tecckenerC
worde, van kreupelen die gaende wierde , van·.verdroncke menfehen fichlieten
;dietelijvewederqu*me,, vaafcheurnelenenvandicbymiracul vanden »Wff&
fteenverloft worden, voirt van menigherhande fieckten, va« befeten
citïoatie hier
fmcnfchen van denyyandt van alderhande euvelen,als vgn St. Gornehs,St. gefteltwcte.
•Jan, St. Antonis ? St Hubrecht, St. Qmeomer, ende< van alderhande
Heyligedierghelijcte fo vanPeftilentié, van Quinantie > van Vouwen
Jn arbeyt gaende die,-niet verloft en-conden gheworden, van verdoolde
-menfehen die uyt den wege verdoolt waren, \ van menfehen die te water
■entefchepe in noden van haren lijve waren, van gequefte menfehen ter
doot toe die lichtelijck gebeteit zyn, belovende hier bede-vaert, van
-verlooien goederen, van plagen in Paerden, Koeyen, Schapen, Vere-
kens ende andere beeften·:. Item hoe die Noot Godts fich openbaerdein
.der maniere als fy in der Kercke ftaet, eh haer heeft vertoont denfiecken,
ende miftrooftiqen in haer vifioenen, als hoe fy begeerde m defen Goodts-
Huysge-certte\vefenendeverfocht, gelijckfyoock goedemerentlnck
genas; Endefommige luydenbuytender Stedewoonendealsiy haer hier
         , ♦«
'V
-ocr page 221-
x^                    λ- i Befchryvinge -
in der Kercke verfouckeri föude door al-fulcke openbaringe, al -hoe-wel
fy oock noythier geweeft en hadden, bevonden hier die leifKle ghelijc-kc-
AJïewekke niiïë van geelde» alsdiehemveiOpenbaert haddé, ehde defe teeekenen
metgctuy- gevielefi hoe langher hoe meer alle daechs, ende foo wéttei totkennifle
fbht^zi'cde van ^en Peri°onnere Üx£p. Kereke off CapeUanen , off Goodts-Huys-
aengeteec-
' Meefterseeopenbaert worde, met eetuyghen, dat hebben iy doen be-
kentwerden, fchrijven. Door wetake wonderlijcke teyckenen, openbaringe, mira»
culen, endoor degehengeniffe Gódts en Maria/ envurige devotie des
gemeen volcx foo wel van buyten als van binnen defer Stede,is ditGoods-
waer door Huys verre veniiaert geworden, alfoo dat-binnen twee Jaren na de wydin-
defeKcrck ge Voorfz.-worde toe-gheleydt de houteKerek Ooft-waert-svan Steen-
JéteSrtge- werckeen fchoone Ohoor meteen. Kruys-werck datfeer vacrdich voort-
worden zijn- ganckhadde tottcvolmaecktheyt toe dooi- hertelijcke vurigegenegent-
de, binnen fteyt die dacr was onder de Regeerdersvan dien, alfoo wel inde Geefte-
RMQwlncki lijckhey tals inde Politie, welefce Ghoor meteen Κ ruys- werck voörfë,
vcriieerlijckt t'eenemael volmaeckt zynde éndealle ©ncoften betaei't en té boven wc-
vier4tp fende in córten Jare, foo is voom'eynde defe houte Kereke aen de Weft-
zydegefondeert enen fchoone ftereke tooien (die noch eoftelijcker dan
*t voorfz. Kruys-werck was ) aengeleyt geworden van harde fteen ende
back-fteen t'famen,ende werdoock 'corJtelijck vervolcht ende opgebracht
tot den bommel-gaten toè, èri<ie met 'defer voortcorninge der devotie
van deièhiaiweOoodt-'H'uyfet$mb begon vanftonden aendiegheheele
- 'Stede van Delft merekélijek Cc verbeteren en noch meer toe te nemen ,
alfoo datter gefondeert werdè cortelijck dacr na verfcheydè Cloofteren»
Conventen, enGapellen j endeoock veele Qutarenin beyde de Prochy-
Kercken.
                       ψ. "rA\i.r,, mm, ΐ ζ,Μ}*          ;,..-y-
confirma-
tie van
'cvoorgaen
de by ver-
fcheydè ge-
druckte
Ghfonijc-
ken.
ffltttke-fyttnnt WtfiotU%kn \n 't to&fifc becljartr (w ö* 3!öutti
ft\f$btümiutbg fotiöin geiocta) toert tw&trfcgjeg&e ïfoaanM*
fcöeï|ifïoce-fcb?iiber^gefOiifirmfcrt/ eenottbt «atijnfiö &C&8*
frfC Joannes Gerbrandi, JTtèrjfmiiCfttian ÖC t0?Öfïl ttt <£ütmüit(tl ofte
&;otttom-3&?Qefór0 toan ben sseröb CatnKio in öct €onbenttot
ïlaerlem / ηοφleventje 1465 · i$$nen&e in fgn C&onijtlt onöec bm
titfï/ de lncepthnè EcdefiabcataïMariain-oj>pido Delfcnjh tïl $tflftlïK 0{l
tlCBattt / AptamioNovaEochfixDelfiftpsmaw&vifieaquibufdam,jjatf
0»ί ÖOO?t in Otn ^i]Ct: Eodem anno [Juffit
IffaUus Johannes films sAndria r famulus cujufdampe&ïficjsin oppido Del·
fenfi
, ambttlantts pariterin foricampo ejufdtm oppidi, cerncbant quandaw
pulcbramEcclefiam in fublimitate aeris fupérlocum Mum, in qtto nuncfiM
novAEccltfia 'm Delft. Jflavifio fer trigintaanws circafeflwn purïficatio-
nisbeata Maria femper in 4ere apparuit. Tandem fabricata
r/i ibidem ligned
Ecclifiatnhonwembiata Maria virginis
» & imago ejufdem beat α Marid
* 7#4»4
virginis per miraculum inventd ponitur in eadem Ecclefia, i <®t fttOOW
Ltyiiuitt» onöe loïïanötfföe <S&oni)cfi/ öteli^rmnoö^gaintii Htttüeucmee-'
il.ïQ*
m$m im gwcnoöt/ fïeit öetfeïföe in 'tsmftwftUW1*;
-ocr page 222-
■f
van D Elf τ.
19$
ïnt Jaër M- ιϊ1<Μϊ. waren tWëèëerbarCmannenïn Delft /de ene ge-
lieten Broeder Simon Colen: d-ander Jaa Ariesfoen een Pels-maefc-
Jcersknecht j defe tweéfiaendeopdat Mart-velt te Delft> fagen in der Vcii ti*
lucht hangen boven dit plaetfe daer nu die Kef ckeftaët, enen groten fcö-
•nenKercke, endcditduerdewelX'xX, Jaer langdat men die Kercke alle
Jaers ontrent Vrouwen Liehmiffefach ,- ten lefte» worden daer een hou- * Gn.miK
tenKerckegetymertj ènde dat Bedde vanVonfei·Liever Vrouwen wort £*"*·**■**
dacringefet.* ?&ï\$Um&m'tU BKaft^tfΓrCUttïiClftÖ^ÖacljtfnifTf/ Waer indie
boc&fg met οη# toat biffereceti&e in öe namen bér öertootien enbp ?***$,
Μ$\ψϊηϊ$$ϋί ofte iöat maniere bi? berfcftfmingeföttbesEn gbe* S2S£*
fieii / f#»t Det'tftfr aftee η aetiöoeöe önbetreetjtinge gemangiueert te
jjeböen / maec bet oöet-oitb* <&ψΜ$&κ ban yeldënaeTTmet befcheiea.
€ommentadenén aen-ieec«eni»igenugigegeben Uoo? beteer.$20*
feflo? Boxhorn, floïö foat nabet nomenöe/ ff gïjt *
int Jaer » 3 5 *·fo »«
Broeder Symon , ende Jöhan Andriesioen, "die Pels-maeekers knecht
tot Delft, daerüquarhengaen ovërdié plactfè, eenfehóenKerckdri- ;,
vet» in dielucht, ende bleef hangen op die ftede daer thans die ny we Κ erek
ftaet, ende dat fachmën alle Jaer omtrent onfer Vrouwe LichtmijTen
dach, durende bi 30. Jaren, tot dat men fcreef 138$. doe weit daer
een houten Kerckgefet, ende die Nöed Gods daer iridie bi mirakel gé- J*,fériB*
vonden wert* sdi-boe-ttiei ban beft laetfïe met ohfe obec-geblebene noSS
&cb?iftmnbrÖ toei wIMW1 foof$ont #p eebtee |jet tecbte&e* «n»ercW
frtenor&ftiftge&abtte^eböftt/ fuWonfetiOo^af-öefieme3P«*|*toth5f. ,
nimentengeiüfhatëuitleggingenennabetbethiaringenopöefeapt- ShSSSr *
Setrocke»afFagie0banbeoutie €i)?onrjchett fouöenljebben mogen feifde«ntc
bienén. «ffn bit 6002 foo öeel ben oojfpjonea en begin öcfee jèieutoe nemen »>.
ïtecche beïanitljt / be iöéicBe / aiHpoc-toeï fet met jam Paenfc&e
grollen mogen aenaemt toerben / enttattdp ÏÏfètm um eenige fceere
Ztiititg fonbet bjettiae tebenon&etlÏanbigbJJicBbaet aen fuuen (loos
«n/ aan tjet nocljtanö Wmwti bwtgeribie noorngb jpn berfuft/ .
maer öccl eecbenentgemaecht te Duecöen / atëjgnbebefe toetenft&aö
ban ben aiHtómf onfee eggen TaSèti / ööo? afte #e$tfmmge berfe*
nen/ inöjictrbe &u#ecfïirte tocDabeen^ïaetlt en biwbt7 in gbeenen
beeïeffljabeliKh/maer feee licbt tebjarten/ én booj betöarcOo^OtuR/
foucceenfomegnebefer ci^ffte/ wui-fMbt beufeümien ontftaen/
aennemetiicB entcniacauaM / toant bet tri aflén Weien iofTelöcft \$/
               :.
JiennifTebanfen e^gïjf» ©abecianDtfcBe Faeeaen te öebnen / en ben
gtonöt-flagïj banbfeïe binqèn^e toeten / tïi niet te lebén aï0 öe ftin^
# 'L. t.
beren fonbereenigöetoftenfcban ban öeh gcWen buberbom beceecfie ïJggfc
tijben/ QtlgiHbëriÏöÖfén^oïöuiioomtaeïiÈfegbe. * ^aeri^bpneti Bcreereo-
fclifiiocoubê^nr^Yr^'nïicö te MnÖeneen Ottbeaen-teeehenftiiii&e in aedeoude
ï^anbt-j^jiff/ öahbïn öeöinhéenbetb^bonöim öefer iüercte/ Kïg?
eninfonbecöéobtiiesi feifstfjoogDeh' <€oom/ baer ïienebeniSbanbe dCrdeBur.
e?naraentenenbet(ier;feTenbie nitböeïertijötaebutenbe ijetnouiöen gen vindt,
S5n z.                           . al
-ocr page 223-
BefchryvingC'
ϊ^δ
bdo
anüerc tfbebenc&öjaertngc JilScmorien oniiercn-uHidjcn binnen be
£>tabtbao^ije.bailcn ; mm Oacr ugtfteoben eenigeaHeeMtichöe-
Cjdtcaljeert fche cc artimïen oc ojj-üo«öJingjiban ben <€oom aflern be*
treffenfec/ aHöciti3Jcöecomljcnoociiont|jcnfec öegcliccic befcrintie
ijeel en al t& fopiecen / fcftóh fectr tonfnfe?nck afteen öet gene boo?
foei·particuliere fpectilatie/ enwbacr finnen beft aenfïont / footoel
fean^mamentcnfnanöereomfïanbigïjeben/ algop-bommngejjiec
;; i enbacr ttpt-getco&aen en confu^Ujefe bp een$eiïcit / fmw ueo? fee
gantfebe notitie en ftunfetfefrap öaer ban oberiab $ijnbe latentie paffe*
ren/ enonber fee man gljebjaröt feebüenöew ϋϊβφ be&njl nietafle
«ténfcDen te geUjcfc toan cemfpeeuiatte ofte fmm-tsimhspn ι en bat
ijen eêne in <be{e/ Den anber fioeöecomin öie Dtugjen te le-fen·/· meer*
öer Ue^tjenentrtöermaecBr Irijepf/ ooclt Dal bete ouöelBctnorim
Enhoewy en gbebatötemffen tot ηοφ tot bgfiiemanbttfoofojmeel en compleet
diehierftci- geoonbc nbebbcVaigoitfecrmg/metie^oöeroiibfgantafft|)|t^n;3pn
u ' iicruftcnbe/ focijebbe (onber bet toel-netmn) befi gcraDenen mt ge*
öonben/ begantfrbe aenteechentngetjeeien al bantKt begin totben
egnbe/oocR niet eemgcfommorien ofte no# in-bottb op be hant (bacc
fee <3Iitei0 bobcn gbec 2Hrtpc&ei fiaenöentet uetbjuckeajclï ge noegö en
-1 *.,.
φη) tot meerfeer gmjfylntfritj te fymtf en mijn $leDè-2&ucger$ ten
bejte met bénfemifet^iomm«niceren en mebe te Deeien/ ten egnbe een
ergeïbchbJCitgicrigeEeferfioffe mocbteWnöen / omfyn bgfonbèce
contemplatie en op-mercneli jchïieben te öoiboen / öerfeécltert spnbe/
i>oê-tuet bie met een fleeïjte en ccnöoubiqcn fit il/ geïtjeft meerenbeeïief
alle onöcJlUmmmcnttn/ 3gnfeeftö?cben/ nochtans* feoo? alle tecbie
%kf,bebbee£ban belf ntiQuitegt / öieif te af ngenamcr / en om be at
öUErtDe&öt öaerbiger teftiHen^n—
Vahtbègbbél^a^tmeÜ#eKërckë binnerf Dëlfft.■
/t'°. ï jSi.inde foemer worde ghemaeft upc maretveltterplaetfedair:
'■** men die jufticie plach tedoene.; endedair die oepenbaringe. endè vi-
fioen xxx/ Jair lanck;4urcnde|gerciet was, een houte Kercke tot eeaver-
beterende gedeft doirgaende mit~ riedt, bezyderi rpede, mit houte ende
'borde Weegen ende mitiio^e pilairnen inde middel der Kercke, ende defe
Kerck ftondt oeftende wefiinder lenckte, dokgaends eevebreedt; AI-
fee dat teynden int-oefte ftqndert drie outairen belijden malcandereiij ènefe
dat middelftc van drien" worde · g'hevyijc' toe een hoèGhoütairinder eeren
goeds ende onièr lieve,ryrqii wen, ende tandei-outak ftaepde ande noort-
zydéinder eeren van fint? Saivatoirende!zynre Moeder,endeupdefenou-
tair wordegefet dat beelde ter noptrgoeds van marien, ende terde outatr
ande Zuyt-?I)de,wordegewyt inde eervan finte Eauwels apoftel, alfoe
die oepenbaringe ende vifioen alle jairs dijnfdaechs nae finte Pauwelsbe-
fcéringe gefien worde * ende die Kerc wydinghe defer Kercken ende der
Art. i;ï
Opwai
places de
Kerck ge fi-
tueert, roor
cerftvan
hout en de
gelegentheyt
van binnen»
Eerfte Au-
ear«neo »
Seeldea,. -,
-ocr page 224-
van D fe L f τ.                      iö7
Öutaü-en wordegeleyt Sondaechs nader tranflatie van fint Martyninde  ^jfjjÈ
foemer, en deie Kercke doir begheerten des rijcxdoms, en de gemeenten
  Chy-Kcrckc,'
worde ghewyt teïiiondt in eeii Farochic-Kercke, mit een groet fcoen
  engroote
Kerck-hove rontomme gaende, endé doir groete vérmaertrieit endé mi-
  ^f™0^
raculen die in corten tyden dair gefcieten, zoe was zoedanige verfouckm-
  door Mira-
ge tot defer piaeticn, datmen binnen z. Jairen dairnae ,als inden Jaire
  culen*
I384. toeieyde ende fundeerde teyndenan defer houte Kercke oeftwairt,
  £g™$°*
een Cruys-werck miteenhoech Chöiivanfteen, alfoo dat deneerften  ^„^ξ^ '
fteen dair off geleit worde daechtsnae fint Eïiuris daege inden oeft ende
  ftecnby wie
lcyde mit groeter affeaie Heer· Jas Va φ' GroeSbnvelt
  begonnen.
R. 1 D o e κ ende'Poertcr derftede van DelfFt, ende dit volrfz. werek
gevefticht wefendéande' houte Kercke voirfz. foe wórde 'in/ déri Jaire
             . >
1389'. dat hokh Autair upt voirfz nieuwe Choir^gebrocht, éride dat
  Gtlmlv^f:
ander Outair dairt Beek vandér Noot Goeds up ftont worde gefèt mittcn
  galen ver-
feluen Beelde, in de Nooït-zydevant Cruys-werck ende dair worde een
  meerderinge
Gapellcgemaca beaaendediegbeheele Noort-zydé vant Cruys-werck,
  vande Α^8_
rcn.
ende der3e Outair van lint Pouwels behilt zyn ftede, ende dair die Noot
Goeds Outair haddegeftaerc i dair woïde-eenOutairgefet van fintePié-
terApoftel';
                                                                   * ·
Van eeïierutifijie dit inder Kercke gegeiienwördè;                       2. ^
In defer tijt doemendit voirfz O uys-werek upmaeae, quam tot Delff
een coftelick Crucifix endé was in Brabant gemaeat> twelck ghepröcuV
rce'rt, worde voir dit Goeds huys ende worde otfcfmits dieigróetheitgp emeifixe
Jeyt in een crypte ofte caiTe nader manieren van ónfér lieuen Heer int vanMiwëu- "
GraiF, endejdi? worde ghemaea inde- Noort- Weft-hoeck vander voirfz Jgf^jg
Capelledairmedcveeldeuotie;,voirgepleechtworde tereeren derpallïen tight>,tg^
orisHceren, aifoedattermede miraculengefcieden ende tot diervifita- overmitsiijh
tien oeck aflaten gegeuen waren, wair^oirgeiinaea wort eengroen cruys gjjjgjgg."1
indefitianiei-en van fondt groen houdt ? ende' dat wordeinder ftede van .t.hJySge!^n
den Crucifixe irider procélïïen iiïêde rnitter NoodcGoedtsomrne-giie- teri werden-
dragen;"51
                       :_. \ ";"-**., ..        /■:.:, 5.,                      .'m üc-
Vaht Heyh'ge 'Cruys- Gilde; J               , ,
In defer tij't zoe'waiTer een rijck,Heer. ende Canoniek, gbebóiren van YJj3teur·. ·
Naekwjjck of'ontrent hier van Wa'te'ringhC;i endè Was Deecken; tot ^er Broeder-
Utrecht tot 1'i'nté ManengefaenMesilerjandie Witte;, endefondcer- fchap ofte .,:
dein defer Capelleeen eewighe Vi^ne>ëeh Mifler, endeVefper.alle. ^™m
weecx dair te doêh fingHen,"ende'by^confen^yan Meetter JanWith, Approbaöe '"
Wórde dair een Broerfcap geftichtVende worde óeckgeapprobeert by den enamonifi-.
per'foenre défer Kercke, HeerHcnricliVanderj £ande> ende geconfirmeert gg*|*J
bydenBiifchbpfredencus./cndegea^
                                                1 ', ■+* ' ·,
ditgeiciedè ontrent den Jairen i^/^i'i 0$ ·!'L ■ '          ;:..;'
;>y:; ,            . VandeeerfteTafelupthoichOuta'ir. ■                 "!■';■■'";
In Jair Γ390, oiF dair ontrent worde befteedt die Tafel vanden hoëi .
^^^^B
-ocr page 225-
ï93           *                Befchryvinge
èen Outaïr alft voirfz Gruys-wefck ende hoech Cótr by nae volmaea
was, wel cke Tafel fcoen verguit worde binnencorten Jairendair;n3es
alfoedatfehcel volmaeét gefet worde, int Jair 1594. endc tSacrament
worde beneden int felue Outair gcfet,
                      ï, ν              , .<
Vanden gueden voirtganck der heelre ftede doirdefe Kercke. :
In defer tijt als ontrent der jairendoedit Goets-huys aldus ghefticht
Welvarcnt-
heytdcr
StadtjCnop-
bouwinge ;
van ycr-
fcheydc
Cboftcren,
Cap ellen, en
was, zöebegandieheeleftede van Delffzeer ts'rijfenendeteverbete-
rén, als 'm Geeftelijcken edificien ende tymmeraigien van Cloefteren,
Capellen ëndè Goets-huyfen , ais fint Aechten Sufter-huys, theylighe
Geeft-hüys , fint Cornelis Capclle ende meer ander, voirtin alrehande
Outairènih beydedie Parochie-Kereken, als van Gilde endediergelijck
die dair te voeren inder ftede voirfz nergens geweeft en hadden, voortui
oock wetéit- allen anderen Godlijcken dienften ende ceremoniën, ende oeck medein
Jij<keGe- wairlicken edificien ende timmeraigien, als in Poort-huyfenendeande-
ftictuen. ré vercieringe der ftede van binnen ende van buyten, oeck mede met gue-
den Politien ende Neringhen onder den gemeenen volcke, ende dat nae
rade der Heyliger Euangclien fegghende: Soeit eerft dat RijckeGeods
*
                ende alle dingen u noodt wefende, fullen u toegeworpen worden. .
Vanden nieuwen Tooren diemen fondeerde an dek Kercke.
6.
Als dat voirfz hoich Ghoir mitten Cruys-werckal volmaecl: verualien
ende betaelf was, zoc iscorts dair nae begonnen een Tooren teyndeant
Weft-eynde defer voirfz houte Kercke, ende worde die eerfte fteen geleyt
Eerfte
St^en - Leg-
gers van ica
Toorn defer
Kercke»
A0.1396. devjen, Septembris, van üij.Raets-Iuyden vander Wethder
ftedevati Delft, als Are nt V rï dag as , Z. Jacob Bab.'
tolomeus, Z. Jacob van Ble ys wyck , ende
Η ENMGK BOGGHE,                                   "                           5'.
Van fintè TJrfuIa, hoe fi eerft Patroncfïè worde inder ,·,.;;
Nieuwer Kcrcken* !'..\
Hierriae ontrent den Jaire 1404. wort gemurmmJeert van fommige>
niet van de minfte defer, ftede, hoe dat die oudeParochie-Kerekeoeek
eerft was gewyt inder eer onfer Lieuer Vrouwen, ende hadde dair onder
noch een Patroen fint Hyppolitus, ende meenden dat die Nieuwe Kerc-
ke defgelijcx oeck alfoe mede bhdèr die Noodt Goets, een ander-Patroen
behoirde te hebben , dit aldus een luttel tijtsftaende, foe wordeouer-
geleithoe dat hierin defer Nieuwer Kercke Waren een weymchvandén
Reliquien
Reliquienderxjtn. Maeehden, ende hoe fint Hyppolitus ende fint IJrfu-
yans^urfula lateGoelen tfamen infinte Ürfulen Kercke beyde ruftende waren\ als
indvefej erck» hoir beyderlichaemen aldair nacft malkanderen leggende in eenre fcoen-
den'merom dercaflèn, zoeTeydenfömmigedattetoeck welfoudevoeghen, Goede
ëefclfdêaen ende Marien niet te cort doende, rrier indien zy dair tfamen ruftende W2-
hcylighc.
e- ren zydeanzyde, datfy tereerenGoedts ende Marien, oeck hierinder
ftedevan, Delff tfamen gfae-eert {ouden worden, ende dat den meenige
ö-iU*' '.                                      zeer
-ocr page 226-
van vB' e t f τ.                         ΐφφ
urn guet-dunekende bmGfflMm iotegetófcêö 'i mfa gceónfirrneerit by den
Bifcop van UtrechtFredcncj$v ;,>ΓΤ?! ,,;.;jlv.,;,,f,,.,;,,Vi.L\, ,, Α·
Van de nieuwe Tafel, iijde Cjpeüe ende yancGrgcifix*
A°. 14-11. worde befteedt- t'GutairvandeHeylige Gruce, endeworde &
fiaeirs dair an upt Altair gefet fcoen vérguit ende geitoffeert, ende tBeel*
van de Noot Goedts worde beiydengeïet ir.it zyé·Tabernakel, ouermits
die groetheit willen , ende dat Crucifix ( dair y-ak off gcfeitis) om
ruymte in defe Capelle te winnen», worde gebiochc in een cleyn Capelle-
ken dat Weft-waerts ande Cruys-Capellegemaeit Was,- dat naemaèisder Capelle vao
Reliquien Gapelle geworden is, ende dair wort dit Crucifix alfoe geleit. ^WlP^
Vande Ontairen'inde-r Kerckegeftioht. ;..,; . - v.. ν
In defertijt worden mede gefticht alfoe wel mtCruys-werckalstrêne- 9,*../
de inde houte Kerck, als fint Joris Outair van de Voetboech-Scutters,
S. Anne Outair , S. Sebaftiaens, S. Anthonis, §] Caikyn, S, Obert , yerfcheyde
S. Joeft, S. JanEuangelift, S, Eliiabeth^ endp corts dair nae meer an- 2J«£..
derc, fommigewtminnenendefomnuge vanden Ambochten,- ghelijck fchappen.
dat met confent der Geeftelicheit ende WairÜcheit toegelaten ende geor-
donneert worde.
Van een Sacramenis huys.
In defer tiμ worde mede upt höèch Coif een Heylich Sacraments-huys ΓΟ*
gernaeftande Noot-zyde befyden thoech Outair, ende die Sacramen-
ten worden dair inne gefloten, die te voeren geftaen hadden int hoech
Outair.
                                            ■ .:::';.:.: r>f niswg £?■ r^tsJW
HoedieMiddel-Kerckeetimmert worde, indeplaetfe
vande noute Kercke.                                      ' . _
A°.i4i2. ajs,den voirfznieuwenTóorengebrocllt was int vierkant tfft-
zoe hoech als die Bommel-gaten toe, dair die vier cleyne toerenges be- Hoeverre
ginnen, foe wort dair bouen"een ryden cap ouer gemaect, ende men liet d.en T°orcn
^eta^oeeen wijl ruften , ende men began te deluen ende fondceren die vancVcftin
Middcl-Kerckevanfteen, vanden Toeren aff tot ant Cruys-wèrck toe, den iare:
™2r tleedt welivijfFoftfefle Jairen dair nae, eer die fundamenten van den H«**
Puairnen midden endeinde Zij del-Rercke al gelijckder aerden-gebrocht
worden, foe dat die houte Kerck noch bleeff ftaende tot den Jaire 1420.
eermendiebegofttebreecken.,
                                                               C~
VahTruy-Sufterscluyfe te timmeren'.
In defertijt van14.11. off 1412. doir veel denote harten beloopen, 12,1 -
worde getimmertvoir.eenen Truy-Sufter ande Zuyt-Oeften-hoeck bu- vrecn*
«n tuffchen tCruys-werck ende Ghoii ,als afrer fint Joris Outair een cluy- exempel van
te» dair fymeemchjairbefloeten in leefde tot dat zydair-ftarff, in groe- 2SJ* -
ter itrengicheyt lenende, endeftarff dair nae A°. 14'« 9. up finte Urfulen
aacn, ende worde begrauen upte plaetfcdair hoir cluyfeftondt.
JVan
-ocr page 227-
.top                        Befchryvinge >
Van de Middel- Kerck nieu te timmeren mit die Zy del-K er eken *
f»,          A°.ï42o. begonmen te tymmeren an die Voirfz Middel-Kercke,ZydU
Kerckenj ende Zyd-Capellen, aïfoedat die binnen x.Jaircn dairnae
alle oader daeke waren , ende die Capellen veel befec worden mijten
Outairen, binnen defe thien Jairen.voirfz was men oeck naiftich om die
Kercke voirlz van binnen te chieren. ;
              ν
, Vandeblaèu DamafteCappeti.                    o i
»4-           Α*». 1422. worden gemaeft die blaeu D amafte Gappen mitten Cafüf.
EcnigKu- fel van den dorren Boem aïfoe gehietén, ende tlaecken quam uyten Ha-
Sflfiron- gc van den Hove, ende wordelgegeuen in aelmiiTcn, ende dair worde me-
den uyt de toe-gegeuen anderlaecken dat noch ouder was een ander blaeu van co-
«'Graysii. leur, dair mendie vefper-cap enderocx off mae&e, mar die en duerden
Hagc*
          niet lange omdatie zeer verlieten waren,
                          , ■ Vanden Beelden befyden thoeeh Outairftaende. ν
te.         'Ao.i42j.wordenghemaeftonferLieuer Vrouwe, ende finte Urfufa
*'·* ' mit hoireh Tabernaculen ftaende befyden thoeeh Outair 3 ende int Ja|r
1421. worden die geftoffiert ende fcoen vergult.
Vaneen filveren verguljdenCyborie om tjieyüge Sacrament
-" .
           mecje te dragen.
16.             Ao, 1426. worde gemaeft die Cyborie voirfz, ende mae&e Claes Wi|-
lems, ende woech iiij. marek, ende ontrent χ. loot 3 mair defeis namaets
verbetert ende groetergemaeft.
                                         /1
Vandenfilveren Cmce mitten MeyligenHoütè.
17.             Α". 142.7, worde vercregen een fcoen autentijck ftuck vanden Hey-
ligenCruce ons Heéreh ende die Broederfchap, dede dair toe maecken
een filveren Cruce wegende ontrent xiij. marek.
■\ Van fint Chriftoffel in een Tafel eefchildert. ,
^            Αο,.1428. worde gefchildert een groet Tauereel van fint Griftoffel dak
veel toe gegeuen was, ende hadde gemaeft een guet conftenare gehietén
Dirck diemaeeke,endewörde diteerft gehanghenupthoech Coir ande
Noort-zyde befyde tSacrament-huys andc muyr.
Van een groeten Yferen doir.
19.           Ao. 1428 worde arwde $acriftie .gemaeft een Yferen doere, ende ftondt
doen inde Zuyt-Weften-hoeckvant Cruys-werck, ende in 4efer Sacri-
X>itf in de 'fticn was doen ter tijt een dieff, ende ftal dair wt vi j. Κ elcken ί ende dek
^acüftict voirfz deur worde namaelsant Sacriftie gcuoicht dat nuin den trans ftaetj
ende is dié voirfz doir gemac&van een conftich Smit genaempt Meeftet
Eueraèrt, ende weecht iiije, ende iij. pontjelex pont een cromftant coorat
χ xv. Arnoldus gulden >eude drie cromftaitten»
. · ■■' · ■ ■ ? '" ■■''·■■ "* '*·'".....· '':»'■" •^■v                                               '·.■■* " '■ Van
-ocr page 228-
ν Van de groete vergulde Cyböfie.
Ao. 1-418. worde ghemaeft die groete Gyborie ofte Monftrantie ver- 2o.'
guitdie bouenin den criftalle vol heylichdoms was, ende was ghemaeft cybon'e
vaneenionderlingconftenairgenaemptCIaes Claefzoen.
                       dom^or-
, Van den Zy-Kercken mitte Middel-Kercke tfamen             '""fien· (,(f.
dichte te maecken.
A«.i42B· ende xxix^ wrocht men dóirgaens ant hout-werek van den %%,
middel ende Zy-Kereken mirten Capéllen bouen, ende dat bloete tym-., ,
meren mittet faigen cofte alleeniijc. xlyiij. Phil. goudefcilden,
Van finte Urfulen Orgel-te maecken.
A°.i429*eiide xxx, worde finteUrfuleiiwerck eerftgemaeclintmid- ZZ,
den van de Kerck ande Noorc-zyde* van eea Meefter wt Brabant ghe-
naempt Jannes, endedie Kerckleuerde tHout-werek, Tinne,.Loodt,
Schilderie , Yfer, Leer ende andere dair toe-behorende,. ende worde g vrfiilett
vergadert onder den.Ambachten , ende jannes hadde alleen voir zyn orgelayt de
confte ende wereken in als xcv. Wilhelmus feilden , ende χχψ. phil, Gilden* ge-
fcilden. Nota : Totdeièn werekewasOrganift-ontrencxx). Jairen P£J{{JJ
Ianck eeneerlickpriefter diie. hemfehien welyermochte van güeder ftarn-iUr orgajft,
men, genieten Heer Michiel Claes Touwenzoen,; die gecomen: was van
Eimgairt Pyne,; die-fint AnneriOutaitvftiehte mittet Officium aldair, Stichfter
endedefe Priefter ertliaddéfiairsniet meer vanfpelendan xij, Phil. feil- van s^Annca
den, ende ommegancs daï.rtoe eea vette Gans.
                                        Autaer.
■«, Van deu'ThoórerFvoict up té timmeren, &c
Van den Jaire 14^<>, totten Jaire xWiij. tée Wordédie nut wederghe-, 2J?
wrocht anden Thoöreh orrjüdie ivoirt up. te maeckeü, mar doen worder Vercienng
veel beneden aen gemaecY, /ende.die Kercke worde^zeérbinnenverciert. Ja^bj"lcn
;" ê
Ao.1430. ende xxxj. braemen die zydc-cappewedeMfF* ende men e ^di
meciede ftarek ij. Jairen Ianck anden Toern, beginnende voirteen acht- Verderop-              1
cant van wjcteOrduynop-gaende> ende worde gebracht totj^ouendie ■•tjraineringe:                }
iiommel-gaten,, mar niet.en>.ordeghedaen totdie VijsExkync Tooren?Zan ^ -                I
jiens, ·           . ■;-■-■-. Π ·;':·0-. ? ·■ 'y ;/ .ΤΤ·.;' ™ $*°*&*x-*U              *
^VantPortael ftaendcandenTooren ende van den Wulftfel· ,*-
van den Toeren.                               ι %h i>-jbs,!>i*™H" \ ..,'.'
Α°· *43£' wort dat Portael ghemaeft voir den Toren van Steen-werek ze.               «'',·"'.-
ende ge wuift, ende doen worde mede tWulffel ghètóaeft binnen in den
.lorenbenedeadieeejröeiblder; s!i : ,; ia..s5w^s.l»ic*/ .Pi :
,Van dèri xij; Pieynen.1' !i '; '; : l : ' : " 2^·'
maeii?*3' vyortdatKei'Ck-hoff Voir-denThoren verkregen groeter te IftrfveStöei
Λ^ίί fHjc wordeghemaeft akdiexij.doir^aende PJeynen, ende e,n gifteaea
.,oea gewydt dair men che BiiTchop of| fcenfte totlueeht xj. feilden, η b J 4^%^
, €t                                        .Van wydin^,
-ocr page 229-
Ί
'                   '"^'^"^^^^eÊmÊmemmmmmmBÊ^mmmmamamssÊmsmmmBmmBÊm
;->;V^fj-een ülupm- Wiyi'peeX'Vat,
37.;. · _... ΑΡ,ί434Λ.worde ghemaetitreenfilueten Wyroecxi-vat eridewoichiuL
marcl<ij,loof, dair waseerft toe gegeuenxij. Wilhelmus ieilden, eiide
tanderbecoftichcie die ■Kercke, ende van maecken gegeuen viij. feilden,
18.-..';,      Ao. 14^4, woeht menjweder andea::Thopreiï bpuen die Bommel»
Toom
'orn·      gaten, ' " f;,
29*Ca  '". Ae-1.434-.ende xxxv. worden die Zy-Capeile verwulft., ende dis
peïifige-     Gilde d-ehoiröutairen dair hadden ftaende, hebben, el'cx van halver?
welft, en by   moegen dair inne gegouderi. .
de Gilden               " ' ' ·           tf ττ i_'                               ""'"' J · ·■"
^aer'toe ge-                     " Vant Vont hoeneert gegoeten worde.;-
contribueert. a°. 143 $> wort dat JFont gegoeten^ 'ende woecht jm* ende χχχφ pont
IBf tröys gewichte, elck hondèrt voir xvij. Riris-gulden, ende beliep tfa-
-menrriit colte^ndereyfen je. endeIxx xif. 'Rins-gulden/ Jsfochgegeuen
Willem Sloetèrdijek vant Yfer-werek dair men tFont mede up endeoüf
ίί>;: ,. t feceet xxv. feilden, ende weechtijc.xlij. pont.,
',;.;; '                ,."; VandenBellefroit,^              ■.-,,
»1, #**|^i i:;yA9vi4?^',;Woj,^etBe'I]efroytvermae(a endegroetcr gheniaerfr / ende
^JI-^rfaft' iiitó%l^0^^^ï$^^$^i3^r«^^^^^ö in als üje, endeontrent
·.* tiimlu,fiinrx         VianelengroeteClockdieicóirdd, ί          "',
3;?:-,\ De^ iairsdairah was mede gegoten een groete Clock ensie fcoirde;
Vaneenmeuwef( M^Kfl Crfopr>tptter Noodt ^Goejsbehoeff.
3ί.. Ao.i^^.; worde ypir dé, JSpPf<3pets ghemae^ een nieuwe filüere
., ·. 3■,.%} ^^^ίΜ^^Φ^Ι^'^^^'ψ^^ΐ lopt* gegeuen van maecken
•■07*A'J: ; .μ ;;; Yan;0Xoc^
"Vg'4'. '. ^S^^^ïMin^x^*'^ li^'i^^^^^&^t'ik^si doe werc ghe·
NainènvShgotenéeiifmid^IbairKfock vanxxvjc.pont, genieten finter'Nicplaes9
geweféne ^'.eoris dïlc Üae ïiöch jéeri vóït daldër gröetfte ghefiietén Saliiator, ende
Kloeke* - woec ^ by£<* Ιχχο. pont, ende die Meefter dair off van beide, hiete Pie-
stadts- ter van Dormen, end^die félue Meefter goet mede diëgroete Glock upt
Huys Kloek, Stadt-Huys.
Van de twee groeterMetaleCandelaers beneden tOutaif. I
*■%"
,-          Ao.i4?9. was die groete fterft, ende doe quameo die ψ groete Caa*
*S:''' delaers die beneden voir thqege Qutair^aea., .
^1*3 **?*;;<■,;, .,«;?* -■ ' 'fjirvj ^ f r- Van de Vanen, !. ■ Γ4, ?st ï-ca rï'£<j &j <!-:
|6;,, ; ïntfeluelairwordenrftedefcoeneVanengemae^ande Cruce vanCa-
fyn die Scüte (?n4e cpftcnte feilden mit frangc tfamenxxvj. fcilden*
',,,?,.·,; ctY                       ': *' ~r?--                ™-                        Van
-ocr page 230-
van ~T>Ti t; r τ.
Van die groete Glocke gehieten Redemptór.
Ao. I4?9· worde mede in de groete ftorft ghegoten off vergoten die 37.
groete Clock gehieten Redemptór, die gefcoert had gcwecft als voirfz
fsintlairxxxvj.
Van denbrant upten: Toren van den blixem.
Ao.i44i· up Afcenfionis dachonftackvandenblixeindieriedecap,pe -.38*
die upten Tooren ftondt, ende men wrochtfeer dit Iair ende tvoiileden :
lairande vier eleyne Torentges, vöirt wrocht men veel doirgaendean op-bou-
den Toren totten laire xlvij. toe, ende doe was die Lantairne binnen *erfSJ?ne*
ront gevvulft > ende die Pilairs waren gebrocht ter hpechten van eén roe- Tooremjes
de, ende in dier hoechtefonder meer wercken bleeff den Toeren langhe «n de Lan-
taetor \
ftaen.
s'y-t *
;.;i,ï.
Van de Clock Regina ende ander clein Clocken.
A°.i44?· worde tfamen te vier ghedaen Ιχ'ύψ. pont fpifen tot een 39.
Clock gehieten Regina, ende cleyn preeck clocgen, ende noch ij cley-
ne Clocken als S. Seuerüs, ende die priem-Clock gehieten fint Iacob,
ende defegoet alle op defetiJtPieter van Dormenvoifft. 7 .tf.»A
           8f
Van de vergulde Ciborie van den Heyligen Sacrament^. ;j ü._ u·,
Ao.xlvij. Maeiten Dirck van Dam, een vergulden Ciboriemiteen 40*
maentgen binnen om tHeylige Sacrament omme te draegen, ende woech
Küij.marckvende v. iootmittet maentgen ende tGlas, die glaièn yve-
gen xix. loot ende [.vierendeel.
                                                           1J";.;
'Van den Leeraérs.            : v ., \ \           41.
Ao. xlvij, wórden mede ghemaeft dievier Leeriers int Cruys-werék denaen'dV
andè Pilaren mit hoeren Tabernaculen,
                                              , vier middel-
,_ ,        , , \~"                                               fte Pilaren int
Van den gulden Ornamenten.                                Cruyfwerck,
Ao. xlvij. ende xlvi% worden ghemaeél die-gujderi capperi', iocken -3^
ende cafuffel, ende was dair toe eerft gecoft xxix*ellen gulden laeekens, *
dellen om xij. faluten , noch nae xvi;. ellen gulde lakens, elc ellen om
xj. faluten, te betalen up twee lairen dach, énde tboort-werek worde
nier binnen, ter Goude, ende tUtrecht in drie manieren teffens ee-
maeft.
                           ■ C)£y:                             :.ά. t nnm.
,\'/ ■-_ "■■ Van den drie Üluercn vergul den Spannen. 'J:;:f ·"";"",;.'* --**<*:
Ao.xhx. wordengemaeft.drieOlueren vergulden SpanncnVieeniVoir gjgi,;:*!»
ande cappen te draegen. Item dae Spanne mine Noet Goedtsl-woecht
„g * lliaick 'eóae vier engelfcen min een loot endetvierendeel, die Span-
nut b. XJrfuIa, weecht üj. marek ende 1. loot, dk Spanne mit finte
Martyn weecht üj. fnarek ende ν j. loot.
■■Mi ζ                                     Van
-ocr page 231-
ξ£$%                  Λ Befchryvingtl·
-YandcFoeyen bouen upte Mid,del-fCerck:
TV , < Ao. xlix. worden die fteenen Foeyen rontómme die Middel-fCercke
gefet, ende elcke voet cofte xv. icilden, endeelckepilair dairupftaende
een fyoel van iiij. voet hoech , elcke voet voir xv, ftuuers.
r ... ; ■•ifr;vV;iKi4c:Minre-bfeedcrs^ ;', 5 *
45·
          JJpi ieiuen Iair up-fmte Barberen dach worde die «erfte MiCe gedaeis
der°Sr- IMerMinre-braéde^s CloeilertotDelfït. :
Brofcderen, ..
                             Van e«n Crucifix vóirt Choir;'
' :4$·: Aoi xlixi wojt dat Crucifix gehange«.bouen voirt Choir. :"
47*340 Ao.xlix. ende I. worde ghemaeft die blaeuvve fluweelen Cappèrf,
Cafufeii Caiufïel ende Roc'x mit pairlen
3 dieCappen wasoudt laecken gheco*
met paerien.
men Uytcu Haghe om de -guedecoep diezy dairanhadden, cndetcafuf-
fèimitterocxwasnieulaeeken. ,
, \qz:; Wtt $#* &.-©rnamönran-genaemp-t den Dorreri-boem. ·'
4°·
          A°.1j. woiden^ié'blaèüvveÖfnamentenvandënDorren-boerrjivèrbè-
MnnyeC^ tert»te weten van «en püwwt Vefper-cappe mit twee nieuwe rocx, vaa
|er-Cappen» flieu biaeli öamaft geiiiaëft-: ^έ ' *
·; h        ■■ ->»" icrr 3; κ                         ' Vaft eeti Organift. **;:
49*           A°.1 j: vWrder èen riieu Organift angenomen een jonck 2tim.pt gehiis-
ZpSSZ   tcn Meefler'Lambrechtrl''                                 C' ) ™Q
organift·                                                Van;de Cruys-OrgheL f-
.i5*jfiS,iy In den Feluen laire om der Örganiften willen,- woi*degemaeft tCruys»
Een tweede Örgêl recht ouer fint Joris Öutair int Cruys-wefck, ende worde meeU
orgel feer becofticht van tCruys-Gildc endewas éen ver maert werd*.
Van'de Getydën te fingen. **
51, tr:>lwe&tt$lWfa                                                                 Getyden. "
., , - Van een nieuwen Trans te funderen. - * ; ■
■M
$2.           Ao,liij. iipten xxen. Martiï, worde den eerftcn fteengheleit vah den
Eerfte       Trans rnit die Sacriftie vanip Priefters, Heer Phil. Dircxzoen Vlafman
steen-leg-     Vicecureit, ende Meefter Dirck Stakk Capellaen defer Kereken, ,ende
eennieuwe    ^aem Bartolomeuszoen Burgemeefter, ende waren Kercmeefters Dirck
Transen      HugheDircxzoen, IanPïe'tersjvanButen,ende Hughe van Wail Dircx-
Sacriftic.      zoeny ende dit wtrck wort binnen twee Someren gebiOchttoteerpróède
8oe vander aerdèn, endebleëff foé ftaeri beftèruentottén Iairelx/'-
Van de nieuwe Heilige Cruys-Orriamenten.
53, ; In den iêluen laire worde ghemaeft by den Cruys-Oilde die roede Da*
mafte
-ocr page 232-
vah Ό ΐ t ■'* χ.                        ±oj
mifie Ornamenten, ende ij. lairen dair nae ougrmits dat die derde Vefper-
Gappe dair niet en was, foe becoftichde die Kercke die voirfz Cappeom
die1 Ornamenten mede fomtijts uptChoir te moghen befigen , ende ga-
ven behaiuen tlaecken,loef van Utrecht als vande boirden mitte caproen.
vj.i. ij, &c. groet, 'V
Van de groete Orgel ende twair omme van dien,
Ao. liüj. ende lv. doir vermaertheit vant Cruys-werck by eenen Grf^Opi
AdriaenPieterszoengernaecl:, ende ouermits Meeftér Lambrecht dOr- gd-werck '
ganift die zeer vermaert was in zyn confte, zoe is den feluer Adriaen aendcn
Pieterszoen betleedt een groet werck in den Thorèn , twelck nochtans .Toor,H'k
foe excellent niëtengéuielalft'wel chierlick was van buten, nochtans en ftckendeUy '
fochte Adriaeh Pieterzoen voirfz hem feluen hier niet inne, want hy cierlicic,
hem fel uen dair doir bedarff, ende worde hem betaelt by de Kerck be- waerftdo?"Ke
hal uen veel oncoften van groff werck dat die Kercke noch buten betaelde, bedurf*
fomma je. lxxxviij. 1. vj. &c iij. d. gx». vlaems, ende noch tot zyn Dieshyin
lyue x. Rinfgulden fiaers , des foe mofte hy twerck zyn leuen lanck 'toudeMan-
ondet houden 'j' öide leefde lanck' ende nar ff int oude" Man-Huys houdei
So, lxxx.' "
                     ,. _ ...          ;,, :, - .-..-· ρ                        wierfc
Van Difcantende ΜuiijÓk te fingen.
A°.Iv. bcgan Meeftér Zybrarit die Scoel-meefter hier in de Kercke wt 55*
liefde upHoech-daegen Mufijckt'eifnghen, alfoedathyfommige Frie-
fteren leerde, ende oeck van zyn fcolieren ende wairlickè"luydèn die dair
zueticheyt in hadden, èndéen hadden niet vahdêr"Kereken dan eenïair-
lixepropynomvfólicktewefen.*^.," ψ- ; :, . , .
                               : £■'''''■■
Α», lvj. worden twee iiluerén Hoefden gemaécl öm pays mede të'Hë- „ * " :
ven arter die Kerck-mêefters wanneer zy omme gingen;"
                        iïlv«r« Hoof-
Varïfcade die van den-donre quam.                                 ·
Ao. Ivij, worde by den blixenv ofte donderuptèoftaue van fint Pieter . 57.' \
ende Pauwels een groot gad ghemaect in dên Toren, ende die doren van Don«ter-
nnt Nic'olaes Qutair worden anftuckën gebroeckén, ende die Beelden J^f JJor?
dair wtgeworpen,'ende die duiren vanfintc Criftóffeis Oüt'air worden waitffc^
mede ghebroecken mittét Yfer-werck van Tint Sebaffciaens'doiren dair racekt
menfe mede floer./
            ...... r                   ,.                              -               <■                     *<*■,'.'
Ao lvüj. worden die Kerck gegeuetfdrie nieuwe Kdcken van dé £*ue- f 8.
aèöluyden, ahoe dair voeren Kdcken eeftoelcn waren wt die Saenftie Pïï? i"f Ë
«c Cruys-werck ihende.
                                                                    7^n
.. Van de reformatie yan finte ÜrfuleriOrgel.'
ApJix. reformeerde MeeftérZwits fint Urfulen Orghel, ende had 59;
dair off ouer vijftich Rihfgulden,7 behaiuen ander coften die de Kerck , .-, .,
Upfint Urfulen dachw^s hier die Suffragaen Heer Joeft yan Utrecht De.w'y-
C( ί                                       ende fciflchopCng»
-ocr page 233-
$06                          Befchry vuige
ende fanck die Hoe-MhTe, ende sdaechs fait m wyde hy tot dieMinrc
Broecjers dat nieuwe Choir.
Van den Trans voiit te wereken.
Ao.lx.lx). lxij.lxiij. endelxiiij. wortzeer gewrocht anden nieuwen
Trans, ende wort gebrocht totten daecke, ende bleeffftaen ter tijt toe
dat die Piiairs vant Choir gefet worden proportioneerende anden Trans
twelckmen began a<>. lxv.
Van den Reliquien dk hier eerft quamen.
Ao. lx. worden ghefonden fekere Reliquien van den elff duyfent
Maechden, ende worden gefonden voir den nieuwe Kercke, ende doen
zy quamen behilden die, die van doude Kercke, ende worden up fint
Anthonis auont in den Jaire lx;, m-ghehaejtmitgroeter triumphevan
proceilien, als van alle die Güdens , ende alle die dienften hadden van
de Stede moften coemen mit barnde toertfen doir gebot van de Wet, al-
zoe dat nie diergelijck hier gefien was.
A°. lxij. hebben die van de nieuweKerckjtnede gecregen vanCoelen
veel Reliquien , alfoethair mishaechde dat die Reliquien alle gehouden
worden van doude Kercke, ende hebben gecregen byfonder van fint Ur-
fulengefelfchap, ende den arm mit een vinger van finte Marien Magda-
lena, ende worden defe Reliquien mede feeftelick innegehaelt daechs na
fint Maertyns dach in de Winter, ende worde doen die Capelle vanden
Heylighen Cruyce int Graff ghemaec^ , endefintObcrts Outairworde
Weft-wairts ineen ander Capelle gefet, ende tOutair vant Heylichdorn
wordegemaeft » ende Crucifix mittetGraff dair tinne lach, vvordegefet
in de Noort-Weft-hoeek van den feluen Capelle, ende die fcoene Yferen
tralye worden dair voeren ghemac&van Pouwelsdic Smit in deCoer-
ftraet.
In defer tijt worden veel Reliquien ouertoegen mit filuer, ende $hièr
verguit van Claes Heffei Gautfmit, ende maefte den filueren arek dair
men dié Sacramenten in referueerde ende was viercant wegende jc'xj.
marek, den arm van Magdalena iiij,marek', ende 1. loot,t Hoeft van
Creatogius v. marek, S. Marcellus Hoeft Ivüjloot, S. Nicolaesxvj,
loot, S. Blafius iv. loot, Balbina iij, marek, ende meer andere Reli-
quien die int Regifterder Kercken niet en ftaen. Item fint UrfulenBeeli
isnaeverandert, a». 1508. van JacobLambrechtszoenGoutfmit, ende
weecht nu viij. marek min een loot, ender. vierendeel Coels ghewicht,
ende worde uptfelue Qutair een Gilde gefticht van fint Hyppolituserjde
fint TJrfula dair veel volcxinnequrim.
                 ;
In de feluen tijden vercreghen die Seuen Getijden vecfoflaeten, ende
veel worden dair mede inne gefcreuen als in een Gilde.
Vant oude Choir off te breecken ome nieu te fonderen.
Ao. Lxv. betont men doude Choir off te breecken, Om te,fonderen
■ ■" · '                                                                  ■■■■" L ι                                     "                                                                                                  die
ds Hoogh-
MiiTe.en wyt
eennieuw
CUoor van
den Minder.
Broeders.
61.
'Reliquien
vaniiooo.
Mapglidea
triumphaa-r
«Uj.ck in-
gchaélt.
Noch ande-
re weJerom
ontfangen
als vooren.
Cruys-Ca-
pelle ver-
meerdert,
Ί Autair van
de Reliquien
cpgerecht,
en andere
veranderin-
gen.
64·
veel e 'eÜ·
quieii infil-
ver beflagen·,
en met eene
eenfilvere
Arckege-
maeckt.
Siiver Bcel-
<3eke van S.
Urfel
NichwGil--
.de, ,
6$.
Aflaten
aen de Seven
Getijden.
66.
-ocr page 234-
van Β 4 t f τ.                   ίογ
die -Pilaren vant nieuwe Chóir , twél'ck aenham Jacbb vaader Burcht
Meeikr van den Dom lUtrechc ν
                                                                >l%
Vant: Sacrament tëverfettcn.
In defétift worde ofF-gebroecke toude Sacraments-huys d^t upt Choif #7»
ftoiït, ende coften die van HÜlegers Berghe om iiij. p. gx°. ende dat Sacï:j-
Sacrament worde, gheordonneeit te ftaen inde Piiair yant,,Gruys-werck J^ofj.uy*;
onder fint Hieronynius,
                                                                  "                 g. Hiero-
Vanc oude Cfiom                                                   ^
Die Broeders van Syon coften thout-werck vantöude Choir tot **Cfoóflrtf
hoirKerckendeCIoefter, ende betaelden xxxiiij. pont xij f. vj. d.gx. yo^l
Jndefertijigauenfommige luydenmithem tvveen, endeibmmigernit Hoede ge-
hem drieo geheele Pilaeren vant Choir. .· ·
                                                    meente tot
__ .                   . , ·■,J ·, '■:■■'■■,:>'■ ',| · ·',,;'■                  opbouwing*'
Vant geuen randen Scutters. f;             ;,,,              van'ïehoqi
Ao.lxvij. ordonneerden die VoetboechvScutters dat zy dat Jair hoir cotnfwe«d«f#
fcieten fouden laten, ende die.penninghen die dair toe lbuden boeren van D^vanJe
derftede, lbuden gaen dieij. deelentotter timirieiaigien van de nieuwe Voet-boogh,
Keicke, endetderdendeel tof die timmeraigie vaftde minre-broeders, vergunnen
ende heten noch a<>. lxix. hoir fcieten, ende gauen die ij. deeléndierninre- J|ac^acr«e-
broeders, ende tderdendeelsdie nieuwe Kercke, ende beliep xv. pont mem /töc
gx°» vlaems totprofijtevan&Kercke/' ;.':". :*''. '                          haerewicJ-
, tie by 4<; Sta4
Van onfer Vrouwen Gildeih at nieuwe Kercke.,                     toe-geieydï)
Ao.Ixviij. worden veel gelts, ghiften ende renten gegeuen, endevér-. Douv^nle#
gadfertjomden dienilonfer Lieuer Vrouwen tér Noot Goeds mede te vèr-: yi*
meeren inderCapellen, alfoe darter begrepen wort een bruërfcap, eridê Niecwy
dan-Het hem veel volex in fcrijuèndair men regifteren nóch onder den vrouwen
Kerck-meefteren offvint, mer die duvel·zaeyde zyn zaet alfoedattet ^'^^fJ"
niet lang en ftonde, dair die bruericap van ohfer Lieuer Vrouwen in don- gecoötwuni-
ue Kercke veel hem mede moeyde. Ende ouermits dat die oude Parochie «««ende
yeoudtftev riicfteendemachtichftevanvolckis , zoe is dek altoisdoir ffeSc*
Γ niom,miSen van dien benijt gheweeft , hoe-wel dat men Wel merci dat oude k«tcfc
Oodende Maria merckelick die hand houden an hoeren vercoren Goeds- die de ver»
guys, nochtans oirdeelt elckaltoes nader deucht Jiein hem is, den ver- ^°$W-
Üand.gen is genoich eefeit.
                               ™%                                    vvareu·
Hoe MeefterZwks tgroete Orgel reformeerde,
t-W η . x* wor<k ontboede Meeftér 2wits die te voeren ouerix. ofte «£■
A<T Jaoe-n
fmte UrfuIen werck ghereformeért haddé, alzoé Meefter
dir k
aeÜ j ters2oen öndt was, ende t werek niet meer helpen en móehte
a*niy m den Thoren gemaeft hadde , ende hoé. wel dek Mecfter Zwits '
géioont worde, nochtans en verbeterde hyt werek niet zeer.
Vant'
-ocr page 235-
%q%                                , Bcfchryvinge
Vant hout-wercïc van den Trans ende Choir te timmeren.
7 j.           A°. Ixx· worde thout-werck binnen een Jair ofte twee gemaeit m
iï*nTfi«e Choir ende den Trans, ende worde den Trans voiifz van binnen in drie
e^'T^ft - °^*HJ* Jau"cn^r naegcPaueyt > ent^e^en Trans verwulft, ende binnen
lijck uytgc- die tijt worde tot Utrecht befteedt een icoen Sacraments-huys coftelicke
houden sa- gehouden.
huysbeft^É.'                Van detwiftvan de Heylige Sacraments proceifie.
74.           Ao. Ixxiij. ende lxxiiij. was gróete twift tuffchen deier cuyren ende
Trpcestuf- der ouder Kercken om der proeeffien wille upt Heylighe Sacraments-
s^k^n dach, dair veel tweedracht.off quam onder den gemeente , alzoe dat
voor den Meefter Pieter vander Slufe Paftoir defer Kercke, dair omme rechte tot
Stoel van Utrecht theghendoude Kerck., ende worde geappoin&eert dat''die pre-
νί.^ι> ceiliemitfulcker ftacie inde nieuwe Kercke comenfoude, endeeynden
||3$δ als fy wt doudeKercke gaen foude , ende dair worden Brieven van ghe-
daeroverge- maeft onder tzegel varideBiiichop van Utrecht, beruftende onderden
fthiet. ~ Kerck-raeefterén van de nieuwe Kercke.
Van de wydinge des hoigen Aptairs.
75'           Ao.lxxvj. den ν jen. May, worde ghewyt by Biflchop Godeirydus
HetChoor, thoeghe Outair mittet Choir, Trans ende eendeelKerck-hofs ande
K& Zuyt.,yde.
van 't Kicrkpf                       yant Sacraments-huys dateer gefet worde.
SLewyt·                                                                                                                                         ·: **■■._'"-'"'..
76.            A°« Ixxv j..worde tSacraments-huys gejCet totte lijften bouen ront-om-
medie traliën toe, die ghemaeft waren, van Pauwels die Smit, als dit
len dief werek aldus een luttel tijtsgeftaen radde, zoeiifereen dieffgebroecken
ReeltdèCy- inder Kercken, endeMeeftgelioeléndieiilueren Cyborie dairmen mede
^«Vftie oj $% tottc zieken , ende ftortjèhdie Sacramenten upt Jboech Outair ne-
denAutaer* der, ende mencoft dêfeh diefF noyt vernemen.
Vant Heylige Sacraments-Gilde.
77.            Ao. lxxvij. worde begonnen die Bruerfchapvant Heyligen Sacrament
oorfpronck in de nieuwe Kercke, wair doirveelGodlikerdienftenup gecomenzyn,
'fchlyde*       als tl°ffvan den Heyligen Sacrament in doude Kerck, dat Heylige Cruys»
t dienftenin     loff hier , die Cruys-Mjfle in doude Kercke , die loeven Sondages,
1 beyde de       Maendages, D'i jnfdaechi ende Woenfdaechs bier, want men te voeren
Kercken.      geenloflfhicrenfahg'dan Siterdaechs.
ν Van de groete Orgel geheel te veranderen.
7,8.;         Ao. Ixxix. ende lxxx, maefte Meefter Jan van Antwerpen inde groet?
Orgel inden Töoreji een ghéheel mèu Piep-werck, Laden ende houteja
V 1 et BIacs-.baIgn^ V ende Het dair niet ftaen dan die caïfe, ende hadder ofF lij.'
ilng van het Pont Sroet: vIaem s5 ende cor ts dair nae foe verfette hy mede Cruys-Orgel,
c;ra)s.or£el. wthetGruys-werck, endebrochtet int midden vander Kercken, tnde
hadder ofF je. Rinfgulden.                                                           Jioc
-ocr page 236-
·· van D e ι e τ.                  ιθ9
Hoe Sacraments-huys volmaeft worde.
■' A°. lxxvij. worde gheheel volmaecl ghefet het bouenftevantSacra- 79.
ments-hnys 5 ende t Sacrament worde ghencxnen wt het Cruys-werck, Jê*W*£'
cnde t Héyüge Cruys worde doen in dit plaetfe gefet, te weten onder fint sSJmMt*
Hierohyirius Beelt aridc pilair vant Choir.
                                         en 't cruys.
VanecnMaeeht die van den Tooren viel.
A°. lxxix. upten Afcenfioens dachnadenmiddaech, zoe was Meyns 80.
Willems dochter Penhincfacx mitter ander gefelfcap upten cruyn vanden J
Thooren, ende fittende dair mit malcanderén zoe ontrolde yemant wat
ouermits die rondicheytvan den cruyn, cnde Meyns lOepende endegry-
, pende daimacfeuet van de Cruyn , ende vil neder van den Thoren, ende
bleeffhangen int foeygen vaneen vandecleyne Toorenges; ende worde
mit een coerde Off gewonnen tot in defoy van de bomgaetters,cnde ginck
ongequeft thuys mitteti anderen gefelfcap.
Hoe die beneen Kercke gehoecht worde.
Ae. Ixxxiij in de Winter worde diebenee» Kercke wél een Bier-tohne '81.
gehoecht mi taerde, cnde alle die Omaren mit die Gtfelen worden oeck
dair nae gehoicht, ende alle die Kcrck-doren moften verfet wefen, ende
Jairs dair an dede dieftede tMarét-velt hbegen, ende tKerck-hoffmofter Het Markt - (
oeck nae gehoicht wefen.
                                                               hoo|ht".
Van de groete Peftilencie.
A°. lxxxiüj. ontrent Paefchen begofiet zeer te fteruert, ende hier ftor- 82.
ven veel IuydeninbeydedieParochieh, endeduerde alle tjair doir, tot
mtlaetfte van de Winter.
Van eèn dief in de Reliquién Capelle. '.
Ao.lxxxiii|# upfinte Lijsbettendach in de Winter, was doir die glaè- g,
fengebroecken een diefF in de Capelle van de Reliquien, cnde was mit
een ladder geclommen bouen ouer die traliën van de Capelle voiriz, ende
ff ^efCnomen zee^ veel Siluer-werckx, cnde veel vah de hoeffde tfiluer veel süver*
off-gedaen2yndej bleuen'dairveel ftucges vanfiluer legghen&éitiior- werekgefto-
gens dair worden geuonden^';
                                                          len'
, Van een nieu Outair upt Choir.          γλϋ.Ι 'c!
Ao. Ixxxiüj. wor£je beftèedt Meefier Adriaen tUtrecht Beeldfc-fny"- 84.
«er, te maecken een höech Outair gelijekhy tevöiren eengemaeft had-
f.' totSnte Marien upt hocch Outair, ende quam ontrent twoe Jairen
oair nae,ende cofte inwoi de gefet after in
1
ft/f
Van Thoren voirt te timmeren*
A°. l#x xiiij..waren dkiKerck-meefters beradcri teontbleckri een Méè- 85.
-ocr page 237-
3* °                         Befehry vinge
fterSteen-houderwt Brabant, ende hebben hem befteedt veelfteem,*
houden totten Tooren te timmeren, ende nai»ppn TatV «ff;; ι j- « e
demenicie om die fteen anden Toorentevermetfenforgendë dattet den TooreS
iranfteenop en foude moghen verdragen, ende hebben die fteen befyden anden ÏS?
denToornte renUD daerde crpfpr fneu »;;;; ~av τ ■■'■ ^uv-m uciyucn anoen loo-
bouwen. ren up aaerde5clet tot wel ym°ff Jx- Jairen eert op-gebrocht worde.
Van die groetc Cloek te vergieten.
n3L·          Aï lxxxiiiJ- "P fint Loys dach m Decembri waft eeamt dk CmW
CcK; ™ d'Smee*, dat zy die groete Clock foudenluydenSi^ fX
de Smit, op n^e ouder gcwoenten, ende zy luyden die groete doek Redempto"π
den daghh,- ftucken welc een fcone Clock was, doen worde ontboeden die ΓZf
S£ïïïB ptervandenBofch MeefterCobel inde vaiiendah~„deSS?
Kloek be. W fint Jacobsdage, a*.W. eénClock ende wort gehietelS
ίΤτ ? Hï"
         aenSefien datter veel fpi s ouer fcoet alzoe dair veel W de shemeën
ÏÏ& ΐη f:e5euen ™' zoe heeft hy noch eenen Clock groeter g£0?«SrΓ
&?££! heyhgenintfeliie ter, ende was genaempt JefusfendetblSytto '
gerecompen- degroeter ghemaeftvan Jan Henricxzoen Timmerman, MarkS
femwern ontrent ιχην pont, ende Jefus ontrent'tuffchen de xj ende xYj^t
..,»',!■· "Van de Mettenen te ilngen.                           -
*7·
Oude ge-
woonte van
de (Scholie-
ren*
Aot IxxxiïiJ. ontrent Vallen auont wordegeordonneert bv de Wer Αϊ
dieScolierenniet meer Mettenenenibudenfinghen dan viiij dierSefll
Hoeeh-tijdcn, dair zy te voeren alle Heylige dagen mettenplagenufin'
gen,ende die geheelevaften doir, alle d^gc die Mifïe.         F g " J
Vaniiij. Louen tefingen*
8&
Ao. lxxxvf, ontrent Cors-auont worde veel vergadert wt Sc tremen
^°'V1{? Loeuen wekelicx te fingen , alsSondaechs, MaendierhT
Dijnfdaechs ende Woenfdaechs, wW men gheen LoéueTenfSn
Donderdaechs, VrydaechsendeSaterdaechslendedefcS?£oeS
Van den Trans te paueyem
Ao lxxxvij. wordedènTransmitwitteende blaeüwefteencnehepa·
• -:)
▼eit, dietevoerenmitbacxftcengepaueitwas.                          S F
Van defuete naem Jefus-Gilde;
rïufL j» Aolxxxvi; worde begrepen van de Retorikers tGilde van den fueteii
iS&fc 5?m Jefuf Up int J10"5 °utair> twelck hem gonden die Scutters van de
iersin-ge. voetboegne, diedoeeerihndoudé Kercke gegaeh waren , endcouer-
feh.
           mits dat die Rethoryckers dit Gilde qualijcken regeerden , ende dair ai-
jg^^S^ ^^^T?^Öi^45e?9¥?Pi ^ ^e|ftg<?or4oflHe,w«iat het gèt^seri fi>u-
-ocr page 238-
tan Delf ô.                          iir
de worden by de Getijde-Meefters, ende dit gcfciede v.of vj» Jaircn Severi-Getïj-
dairnae.
                                                                                           dc-Mccftcrs.
Van de nieuwe Preecx ftoel.                                     olt
A°. lxxxviij, lxxxix. ende xc4 en worde niet zeer ghetimmert oucr- d/th^eu n
mits die groete rijfinghc ende dalinghe vant gek, ende Joncker Frans gie wegens*"
Oirloghe, mar dair worde een fcoene nieuwe Preecx-ftoelgemaeit. grootever-
anderinge in
Van veelrehande reparatie,                                  devaieurvan
A°.xcj. ende xcij. worde die Kercke verciert mit mans bancken, ^Ë c
vrouwen bancken int midden vandeKercke, ende bouen uptebalcken Cierlijcke
dieplanckenomtegaen bouenin deKerck, ende die folders bouen bel- tancken-.
lefroyt, ende beneden om tgeluydt beterwt te flaen, ende die Librarie ^S,
worde verbetert. · ir.í c                 ,:                                                  camer. ° "
Van finte UrfulenOrgel.
A°. xeij. worde finte Urfulen Orgel geheel nieu gemaec\ > alfoedat- «».
ter niet en bleeffftaen dan den back? ende maefte Meefter Jan van Ant-
werpen, ende dair worde oeck ant werek ghemaeft een nieuPofitijfF,
endeworde hem betaeltvanals xix.pont gxo, vlaems, ende noch fekere
Üjff-renten die de Kerek of coft om xi^l. gx°. eens, ' ·.;
Van veej huyfen die ontrent die Kerck off-gebroecken worden,
Ao.xciij, inde Vaften coften dieKerck-meefteis ontrent ix, ofte x. 94.
huyfen ontrent die Ê erek ande Zuyt-zyde, die zy deden of-breecken omt
Kerck-hofF te vermeerderen, ende dair bleuen noch ij. huyfen ftaenint Kerck-hof
•vorïc, die zy noch naecregen binnen een jair off ij. ende worden mede Æ^-*¾**
?ff-gebroecken, ende dieplaetfe worde gewyt van deBiifchop.
             v*'g™Qt._
Van den filueren Briffên die doen gemaect worden.
A°. xciij. worden gemaect fommige filneren Briifen om die Sacramen- 9$1
ten mede te adminiftreren, als een filuere BriiTe in den groeten arek, ende
™|*andrewatcleynder, ende een Monftrancie die men om' den hals fuvett
nanftals men mitten Sacramenten buyten die ftadt reyft.
                          Monftrantie:
Van een eerfte MuTe te doen alle weecx.
■ Ao.xciij. worde aengenomenbydetGilde van den fuetennaem JefuSj 96.
a e weecx te doen upte Sondaegendie eerfte MuTe die men te voiren niet Gilde name
en plach te doene. ·,
                                                                         U^u
Van de metale Traliën voirt Sacraments-huys.
mpnrA^0111'' lntleftc vande Maert, wordeghefetvoirt Heylighe Sacra- ö_
fcrrrhrvC0£frei?Tralic'diegemaeft was tot Mechelenby eenen Rob- 97' » ,
finZr 1 Tvelt' cnde woghentfamen in als xiiijc. Ixxxvj. of dair
«nircnt, eicx hondert om ÷ã, Rinfguldcn lx. xxxvij, 1. iij, pont gxo.
3£ß> Æ                               ende
-ocr page 239-
2,1$.                           BiCiGnryviage , ·
an
&iaer.
Wynenzoen 3'tnit, enènveecht ic. pont of dair ontrent.
VandenThoorer^
Aq xfjiijtmtj$M P^eflcUen b.eg.oi men weder, te tirnmeren anden
Thoomi, er|^e,upten ixco. May cJpen 4iefteygei'inghe gefetwas, zoe
worde die eerikfieengdcytby drie Kerck-nieeïlers kinderen te weten,
Doe Michieï'szoen ,GerritGerric Walichszoen, ende AuguftynClaes-
zpeuj ende waten Kerck-meefters Michiel Gerrit Colynszoens zoen 3
Gerric Waiicikszoen, ende Glaes Bufch Janszoen} ende doen defe pi-
lairenvandeLaatairnen ontrent Alderheiligen gemetfet waren, .zae&eefc
Pouwels Jan"sZiOenGraefrn3aeckeixndc;Steeö"houder, aengenonaen die
refte vant Steen-werek te houden hier binnen , ende wrocht alfoe die
Winter, dathy,die werek-luyden tegen djeander ^omer werekende hilt,
alfoe dattet jfteen-vveick van die Soemer tot ciïe Cappe toe geheel gemets
was, ende men begandoemederuptKerck-hoff temaeckenthout-werek
totten Appel ende Lantairne, tw^ckalder-eerftbegan, ende haddeaea·.
genomen Gijsbrecht die Timmermanmit zyn mede-hüïpers,
Ende in den Jaire xcv. den xxxen, 0£lobris upten middaeeh te xij,
uren , worde den leitenfteen gelëyt ais ant hoechile„van de wendeLiteen
der voirfz Lantairne, ende dit by Pouwels, Janszoen Sceen-hpuder, ende
PieterHenncxzoenMetièlair, ende worde den voirfz fteengheleyt by
Pouwelsoudite:Zoen., pud-t wefende vijff offfes Jairen, gpnaempjt Jan
Potiwelszoen ρ ,ien4e4it gefeie^e^n^den y.©jrfz JCerck^meeftep , di§
A°ï xcv'j. warde bcuonden. int Kereke-Boeck, dat men den eerïïei]
fteen van den iSoren iat fondament, leyde ao. 1396. den feften Septem-
bris? en4e,niuiit Jairjjccvj. dkn felijen vj Septembris, foe geuielt doe
ra$p tGffly^ Jipièiteo ibudeonueriienlick^ dat men effen hondert Jairen
o^efjdej 'Xkooïm^Gximmeit hadde, ende worde doen tGruysdair up
.gefet by AugMliynGiafSzoen vjoirfz., ende dair.was gebrocht upteftalla-
gie een ΡοΠπ)^, "éjidedie Mulïftcns waren dair ,oeck up.^ende menfonck
dair Ti DiumLaudamuj,, ende beuandt dat terwieledatrnen.anden Too-
rfn tinaraerde ,; noy t y-èmandt hem ghequeft en hadde, dair hyeenighe
leempte off v£tduet off behilt ,ende dit Cruys up imt^i&piras dach nae-
'middach ten een uren onder die preeckên intfelve Jair %:groeten windt?
ende oüermits die gr^ete fwaerïe., foe .-visie van bouen .ne4er doirt daek
van den midden-kerek, ende bleeff dair hangen fonder yemandt tequet-
fe«tenaenfienvafalie,mén^^^ , ende dair nae worde een ander Cruys
gem-aeit dat beterproporcie hadde, ende niet te fwair ^ endewoi'4e doen
dstir up gefet. "
Van
Venter op-
boijwingë
van d&n
Të'orn, on-
der wiéni
regerjpgé
De Kap en
den weU^r
geweefdc
Bouten Ap-
pel.
99·.
Vokoyjnge
van den Toe-
ren,,
IOO.
Tijtithoe
hoejangmen
over dit
werek ge-
bouwt Jieflfi·
By wjfio
het Cruys
daer op de-
ficit, en hoe
men»Lof-«e-
fajtige fprijj.
Geduren,le
het bouwen '
niet een
menfeh fioh
bcieert, het
Cruysweer
aigewaeyf.
-ocr page 240-
varr 3> "ε -ir: r τ. -'               j|T**
Ae.xcvf. wordenve^iApoftel«n'g«r^aQ4ePUairen.vj^^tó^:tti4ip -4 io&&y .</
oeek'die Saiuator upt hoech Outair, endediëfcmröig£wofden eorjs Jj%-iffSlfc-
naegedoteert mit Candelairen en Was4icJ«: dajr.yjoir barasiu^e wnéewi^'^jJJJJJ*'.
gen: dagere:< !-" --^, '·;                      ..■.·.. ·               ,- ■-·-■■                                . .vWig&iasiriït'■'
¥ant%ui vandedrie^nlngeo. '                - ^**8, * :'
Aoo xcviif* upte Iairs dach up teCcrijata > upten Stwidach nae<derifaie- 102.
tien dach nader Vefperen te 4i"ie ur&n,ibe worde hier geipcelt een fpul vari
dePrieftersdietotverfceyden doerendër Kerckcntepairdeinneqijarneh pri$"ste
rijden, ekx mit Jtyn ghefelfcap vergaderende int midden der Kerckien, IJJJjjKJjJ
ende uptc groeteOrgelwarsn Engelen fmgende Gloria iti txeelfit, e^c fa
bencdelagen die-Marderi^nfpèelden* ende dair quameèn Sterre frieten-
de van aftcrwt die Kerekenaethoech Outair toe > ende bjeeffdair ftaen
\YijfendedifdrfeGomdendennienvv^en geboren Coninckj tvvelekghje-f
mae&was mit Ieuendigheperfoenen uptenhoghe Outair, dairdefeCd-
ningen eenfdeels fprekende, eiideeénfdeels-finghende ijair Offerhanden c^u°entie
dedë ri, ende dair Wa$ alfoe veel volcx in de fi^Ïeken.b£itód^«^et>oiJcn van ma*, f
datter nye ?oe y eei yolcx; indër r> ere ken ge^en en wa?* > ,;;; v
r-               &*>&$* ■ ^
"^intie^inierdi^Adefel^eiclie^'^*" ■ ^" »-'-·!- '           «WsimtfeT
lat lcftevjm deièn Jaïre van xcviij. lip tint lans daè^rtae Ker1mifle> ï°4*
naede^raiddacihe wordereenMandaetgedaen, endëeynde jeen Int£r4iö| Vreei^**r·^
ende ceflTe ghèleydt van allen dienftën V als Miffcn■, Metten, Getijden» deSften
Bmyt'ste trouwen, luydcntebe^ranen, l&è,,, behaluenPrëecken, ende^ pptedpen
men dede alle defe vpbCz dinghen als kjjpdefi'fecorfteëneh» &c,|aart«wjeM
Nienw@K<ercx-wegen in dOudétferöfétïf? onier Vrouwen S|pfe 4a|r Kef<**fi·'
men exiquien endé allen dienftën doen dedëy ende die doöden van de4
nieuwe Parochie Worden· be^raiieein^iöiide Pirocfiie? ën<ie dit duerde
vijff weecken endeiij, daegeh lang, ende dijt worde gedaen van eenirjae^-
nch Man wonend? t Utrecht, diegroodt was 'ia den hoegen Houe, dïè■ f..
rentennpteghe.rn.e§pvijfFAcde hadda van Hollandt, ende qualieke daar»? "' - ·
van betaeltworde.'·J
■-■/."'* .■-..' .'■."'","■ ",;:,.,,                     ■ -'-,-^ '■■ ·.■.-.■,            ,^^·3
Van den Teuldender Kerë'ke veirfV^eeÓmeiii doir den Tö'orcn.
Item van den ïaire xcvii;". voirtgaende üi|. off v. lairen öfF diir. ©p-, I0^'
trente'n worde fbnderlmgrie niet ghetitnniert ande Kefcke voirfz , want*
GieKerck-meeftërs veel heete .fculden ghem-aeö hadden dieup termynen
betaelt möften zyn, ende.daif-ëh--bpueR Hadden zy die Kerëk noch beleyt
mitffi pot«g:xo\ vlaems fiairsJyf-renteS j mde allé'defe voirfzfcülden* ι
ende vereopifigevan réfitfη vyaren gemaecÏtiii den lairen xciii^xev. xcyjv,
enaaxevij.. endedit al tiamen om timmeren vanden *Fhbren bouen, hoe-
weldattei".nochtans veel binnen dien tijde vande ghemeenten ghegeuen, ■w,Tdand,ir*
•wordei-ende omiJietimmeraigic waren noch vercoft vèfe) -coftëltcke "2£β««α,"
-ocr page 241-
2*4;            -         Bcfchryvinge,
Veelekofie- Cleynodcn van filuer ende goude, die men plach voir onfer Lieuer Vrou-
lijckheden vvéii omme ie dragen, gelijck ryemen, vijftichou ende diergeJijcke, noch
fdvef°erCant &^$&tü<M&efnonen wter Reliquien Capella , ende noch warea
ende vedeyt verfet ende belienr ander coftelicke Juwelen van filuere , ende alle deie
.overmits be- fcuidenhetbéh die Kerck rrieeftërs alle temet moeten quijten, mar die
h<*TT^ Jiondert pont gxo. vlaems iïaersjijf-i-enten heeft die jKercke nochlanghe
yaa c $m>. |-^ gjgffflercet 7 2ifoe dit men in den Jaife xvc. ende xij. qualicke yet heeft
tt9I moegen ande Κ erickereparerem'
"Van reparatie Van de ij. groete Orgelen.
'., Ï9$>' Ao.xvc.ende eenV wrocht Meefier Jan vanZwanenbroeckande twee
groetfte Qrghelen, ende hadde voir zynarbeyt xiiij. Rinfgulden, ende
, · voirt zoe iiTcr dicyvijl ande voirfz Orgelen gewrocht, ende byfoader an
finté yrfuien Qrghel binnen vjvofte vij. Jaireniair nae, alfoedat men
vèricéydé Jv4.eeiieiendair toehae|de> ende die Kerck dairorn groete co-
itênmóftedoeriV: , C' . ;
'a *;'J r λ' ; f ' 'Van een nieu Tabernakel ouer die Noot Goeds.
%q6. '       Aö. xvc. een worde befteedt endelairs dair an in de Capelle gefedteetj
Konftigh
   Tabernakel van houdt geftieden, -dalr iiine gefneden waren fèuen pareken
TtenwUl.
   van de féuen ween onfer Lieuer Vrouwen# ende maecte TielmanJans-
|
     zoen, ende om dit Tabernakel wel te fetten, zoe worder eemaeft een
HoegeG-.
   niéuwepörtael dair men dit Tabernakel up fette, ende worden voift gr-
imeert.,, ■;'..'"
   ntaeéfczekere latrijnenende banckeriindeCapelle.
Vant Eethleera.
;f,M,iJ
iMt^/i A© xvc.^ wordegecofthetBethleèm» dat noch tertijt voirtChoir
gefedtwort.'
             ..                          >,_
Vaa de Capelle van Gappen van roodt Woefteia.
I0g, A°. xvc. ij. endeiij. worden gemaeft zekere Gappen ende Rocxvaa
Sacrament* Enghels roodt Woeftein, twelck rtu hieten die Sacraments Ornamen-
Omainen- ten, ende tCaiiifFel vier ofte vij ff" Jairen dairnae ghemaeft, het boert>
len»            werek tot Utrecht, ende die refte tot Delfft, ende cofien in als dcfe ige-
heele Capelle ijc. Itinfguldén current, ende defe Ornamenten worden
becofticht die helft by de Kerck, ende die helfft byt Sacraments.
Gilde.
Van al rehande reparatie.
100. A°· xvc. vij. vüj. ende ix, worde veel gherepareert in de Ker-cke alsj
Sacrament» die tralie vant Sacraments-nuys worde.vergult, endeden Trans bouen
iiuys.
           worde birytén mit foeyeri ende haute kenen gemaecl:, ende worden ge-
verwet mitalleveinfteren, endediebalckenintChoirdievergaenwaren
wordengerepareert?,ende andenThooren vanbinuen worden doenveel
gerepareerd ' ', JJ /fL ,, ■] ,
                *& =.,:■: , ^'
-ocr page 242-
vin ' Ü t L f τ,                       2Y5
. "i'y h Van7 de wtfettinghedes Capels yan onier Vrouwen.' ■ ^ïil;
A°; xvc, χ. worde wt-ghefet oTifer Lieuer Vrouwen Capellê Noórt-
wairt, als men noch zyen mach, ende worden doen oeck ghemaéft dat Hoedec*ï
houdt-werek by Adriaen Pietetsroen Scryen-rhaecker, dak men die tra- peHe van de'
rouw
Hen in fetten foude y cwclck eerfy reede vil int lair xyc. xi. endè dat ψν*.Vrouv
tteenén Wulffel in den wt-fettën worde doen niede, gemaeit. ·
              afgefehoten
■m$ berrebe oube befc&nbinrjj&é befer fóerelie/ WnmtbVie Tedentos
toeetgieriölje ©ootfnuflers ban bób#aenbe töben/ niet afleen ben overeen-
,..■■■
es
sanifcfjcnfïanDten aeieoent&egbtbefe^ebotttoi? banaen-beötnne 5S!
han nwMwmt / inaer aoth berfc&ee&e bzeembittbeben en ernW 2?E?
«oatiigöe ïtenmfTetotbeoubtïjegbt in beeienbeelenSattbefaecuïeert voorgaendc;
ioccöen/ bocijaifooaiIeiirjm|ieïücHnaerb?b^öeji t$m berbofaens
bg en aengetegchem / en nietna onberfr&ept ban fafcen berfiöepbec
nature en materie (ars baer f η berïjanbeïtmm η öe ben oojf&oncb/
boojt-öancn/on-honifi en toe-nemen br fet fóercËe/oocnban «ram*
ψ ofte ïfêonber-bïercïien/ Ceremoniën ofte üertB-bienfien/#2ns*
mentenoftebereierfelenenanberefaheitmeer) fmien bet felbioeom
öf quamer o?ö^e en meecber aeeommobatie bifltntteitjch in't hoi refu-
mrren en pber fabe/met malfeanber 3enteenfeDa|J j&ebbenbe / on fptt
BeöoojUjtfte ufaetfe bg ben anbere ajpart bjengen/ntOnber-en-tmiifien
metbc berber befffiepben en qnbfrbinbirtqen baertöe bien flïa wnbe
ft«*»f»tTameitöereffeneη;Hoeafeeerfï/nabat(WMM 5&ύ£=
TOnflebanbeJpeebrc «Fobgbiasge fien/ijarrtereerebt?mobifieeen komft dei«
bouten €emjjfIter piaetfe ban 't Φάϊφι t'epnöe aeh 't ïfearcfet-beïrKerck"
H2!Srai!örfdft,c ÉTO^t(t mm m mt $m
ir*;!mW PlRWfti Ofooteltjcfi^ toe-nam/ en met een fïeene .
X°if »lr«r^-bjerfδ Daer aen berbetert tuiert ƒ wrat niet afleen
ï* / JLViShS bm&* WWÖSWia* ban ben oo?f^oncft befer tóe*
SSmSSSK ^fwi«f&cni«ÖÖe tan tterfcbe^eoubeiu/ïintten M&
bfll?fttall9? * toerötö&efeabt arnaaenbe beifrnbatttr
pag. 131,«»-
®ooS^^                               benbermaerbenboo3en '«4- . ..,
3di1IJflöi,föe3trtèffefi0be jiecificeert /-tooien upDefeWon-- f ben,shdlf-
mX» ffim8C rS5f f n ^as1 «R^ïergeïiüaïificeertilaenbe/teber-'Eerfte.sceeRi
£e?Vh, jer ξ0^^ °P XI' Augufti, werde alhier tot Delft in de           '
- °yn^doenixueUcnhouteGalgh ftont-, eenhoutc Kerck ge-
fticht.
-ocr page 243-
s-=.'.j£t6                              <■ Btfcfef yvbge -
fticht, yyeltfkfejprèi Nieiiwenoernt, etjop denjcliden dagh drie jaren
daer na j wenk by den Ridder Joan van Groenevelt Ofiicier van de voor-
féyde Stadt i den eerftenSteen yant Cruys-werck t'eynde de vcorfz hou-
të Kerck geieyc,en ao.1.3 9.6« dené. September, weide van de vier nae-
. >. befcihrévé Kerck-Meefters den eerften Steen van de Nieuwe-Kercks-
Thbrchgeleyt ^metnarnenAjent, Viydach szoen, Jacob Bortelmees-
^oen, Jacób van.Bleyfwijek» ende Heindrjck Biuigej.-tMti8if*
. : lpi^i|p amtïen befe &φο»ί in ^tabttf &iiHerjS tot tiodöice
= 1 : fëbermijï/ enbe iaogt Mppherongbetttcften ban oe mfytf toe*
öerom gebonben en inbe 3ipe ban t>e töegerin0l)t befer £tabt ac«·
Aenwiede ömec&ent getoeeft* üioo«tii5enöcf< jftiuS i«p«ttoniflfti «ιΦί*
Kerck ge- fcÖf rmflctjï tOe-gebDeg&t/ be Η. Maget Maria enbe S. Urfula, cn.Ottl
eonücrecc. töatteben ofte tiüïDöt Ctccafk ^i fctflsf UfijaïtJfnaml?c SUcbeBjontöÊ
.-uOcfeAihjbt. ©rftttatèwM$W / toert onjï in 't fciUe %xmM-te
öerfïarηgfceofteben / enbermtottf barr-eir-öoben troeft een cioolrer
binnen befe^tabt 't ïiaetbcr cere t^t gr fiic|>t/ ijctifec m&*töMtom
QmU
De ï|ijtorie ban Brfuïa te nerfernteren f 11 onberfoe ene η / nüö--
öeiertoiii bebinbenbebefelfbe bgteccfcöcpUc^cïj^bersÈ / toesfrlMP
bentvel* te bietben befc&eben / 't toeuh foo biel te minber trebptber
leent aen befe töóomj^örfmbc btfebafen / borïj ttijtcr t>e nteefie ofaec-
een-(ïrmraingeenfooatëf&'iObfïinatel|Jcïi toiflen$&fc-m$üw
Befchrijvin. fjonbenté buföattigö / bat Urfula rm ^oditer ban ren bctr feiegne
ψ van h»er i^ottittgeti ban €naeianbt / brrtiert met allegaben ban eerbaetöegt/
patroneiie. flgj^a]j£#>| enbegratie / bie men m eene©rotttoe fonbe mogen bc-
geerert/ boo? bebcl beg <0n»er-ïfiomng&ii met een faenbe ban elf
önefent fHaegÖöen (baer ober fe &ei ï&ooft enbe ©jonbje ban afle
faübe 3gn) teaïjen fjacr tuil en banen berboert toerbenbe naer 6iep
3a?ittanien/ omme aibaer QbetronüJt tetoerben / wöe öit fetjoone
b?uc|)tbare Hanot / 't melen ban te booten boo^bejS fóoninofa* ober*
bjinntnoïJe berwoeft toa0 / toeberom te beboiehen/ nj ban/ of fê
bjilben ofte niet/ met be gantfcDe ©loote 3et?lbaerbiöï) jpnne/ wflt-
feomenbe en gèè. niefrnbe / merben onbermeeoö met een oniluentjöö
tempcefifoobaniöbaf-gebiebcn/batfB be ^oojbt-^ee in/booi-öf öe
<Él?ianben ban ^eeianot en lotlanbt / met gcoot gebjelt af- qefrneten
tberbenOe/ in ben fistjn quamen Dabenen/ altbaecfgbanbeiim#
nen (een to?eeot / fel/ enbe barbaec iBoicfe bie Dier ontrent «wart
v Bug0 ijiiOen; mierben ob«-banen/,en om bat fpC^ifienentoa-'
^en met aUcnfet),anbeï9cB mijstyanoeïtfnoooot gepaö^n / öaee MtW
men ban be <£&ifïcnen met groote bebotte bergabert na €(\tim $¥'-
boert/ aiumereen beeriijcB ©?outofn-€iooilfr geftkljt toicröt / al-
toaer men noty On benbagi) ban beben ηοφ beele Crania ofte 2$erB0'
nelerten5©ooöt0-ijoofben bertoont tbeebt/ bie men atë ontbJijfei-
fcaerboo^-geeft/ober-biijffelen Oan öefe UPaenljoentebjefen/ albaer
niet fonberiinge gebotte öeree«b?erbfnöe/ en ümmcl batter beeie
J
-ocr page 244-
van Delft.                      " <2ï7
.*«abcfebooi|«l<flB?i(ïettröffi m bebeeïr mMpitfmtmtetfan*
'ben/ gcWeifooeh fjpctiöUicfi (ttgot bc #aroe&g-&eukm befer jtostotl
roet ugtnemenbe jponipe en ccitbjet&ban öuüt^t($mt\tioo^firnge-
.•luo^öfn/ !ior!)can$öcn.öa9ii ban $aer oooöt/ op Umiumwbn)
-nsetoe erootlUi&oictftttUfgwn tot<£euien gebgfrt toerbt. üMcrcpt
ban aiaegoen nam men ijier Dan ojocfe aen too?Cfii ttoeeoePaironeff*
SMntKfelnecc6/ ötetsaeebanoennaemaeneen^>traetw&topDet
CM* foroijponbe tfnbe ooca fcDuntgcgeoeη re fjttmïït namrutitjcö w*er v«
'S. Uriuienftraei* ttftBCftftf OOtÖ Wet aiiOfl"{mtjJ Ϊ3θφ abtifjbenjtHtst ftSetSr
Trompet-ltiaetgcnonm toO?0ï/ aï}3 JjefabenDC ban OUtUïeïWlJCf otttnbeërft,
tompet tot ren ijugit-têpcfcf η op Den f)oeih ban be ^trart ttgi-g6c*
jiaiüiijen. i©5Dit^üjfCDtinDeteifDe2ÜrtijiheH?anoeaute«töi6ebfi weidw
'fiijj^.ïïgeüettciiet'cfieöeiuaaUöemafciit/ ijoeberte bencoo^n in Ά^άΤ
km%m
141*. anoa#etifflDancfftt-/-iiam<ntigc6totöcSftommfi- berchrijvin«
.gaten tóe/ oj Datmen boen begonte mauen oe jpibbel-iiereh/ bte geverden
ήοφ ban ijout ma# bigüen flaen/ enαφί 3larrnoaerna beièpb- all««hick
iücrtHf η en Capetten amxaei 13. toaer ban beroer gcf&oocfcen teert ζ*0" wiSê
%n\)tMzi.mi9· Sin'ilaet: 143°· begon mentoeec UtfltöD aen derend
ben €aum (bkimmititteijai een tmjJe ttjOt£ DaOtflü gefiaen) t'at* ei.\T°or"
Ésegöen/aitffeufhei 23- en 14- enöoojtzS.cti jX StrtgcÊcUj. geeft ^niPrckeft-
beitöei?t Ijoeneéc 't fo^taei boojaen ben (Φοο^η toert rjemaccat / m$
mm 't
ilBuiffet binnen tn Den Moow tienebc De mïït g,oibt*
ïiiiatif· ^rttjeaei 31. toerbt mentte öfieinacfhtban bet i&eiitfropt/
enbóo?t£?£rtutÊei44.öanbefugeno3pöe 5IBibbei-1[<ierf& /61. ban
bieracötfr-een-boigenöeSlarett aen Oen <3tran0 geb^t/ 66. ban
beaenbe fêe&ingbe Oer pilaren op 't nieittoe <£öoo^ / eir68*oat bet
ftoat-toercB Dan 't ouöe €bóo? aen öie ban ^pott toiert bërboft/ öaec
toe |Kt men in Oe UttQMtn 69. iir'yo. Oengoetien eber ban Oegl)^
meentc cisèebceïe $i!areii fot ïjarer fiofïen .lieten opreebtcu / fttichsi
bet CDooj miige fjiarenbaer na boltrotaen spnbe / ban oen SSerotg- -
SSiflcljop toetst getoet/'t toeten net 75. Wct0x\ üetupglit; totjbecs?
ioeröttrtijchel 8j. gïfeglit; öat'öe ^erchnoeljnabcrijanbt/ allen?
{oalöe ftanütmienenbuöreti met aeröe nrcoteipeö^ ioietOi aen-ge*
poaalji, gjö'i^afc 1484-. toeröt ηοφ eengroote memcijte ^aröt-
jtfiftrtT tUfbecöer op-ircutóittgeetiboitreffinrejeijan öen Coom üe*
jieectiu a&?abanbt/ tictBetrheoöer-gehomenen op maihanöer m*
rif «jpnbe/ tenljoopfooöeootetiDe fttaergeieechente toefen/-bat
menöooi een^tieieojeefe ingenometmlnüe / nieten OojfïDajaröei
ff η oe feibe op oen φοο?η te BKhiMI'tfrtg aï-r-cr 8. a 9. laren ttj&r^ .
tot Offlitbtogftf-ban Wtt t5lKetrei-toerflï / toaren örrïoo|Jeii.* $nno ^W««S'
H87. turbt oe η &ranjsr--metömrt en bïéf tttoe (ïeene kegelen beiert/
otf te bcoreη tig» l&oo?rsebt fïrtfjiii met Mintliert toai gjjejpaüeet. * » u-^s?,
pan Stin.o.88. tot 90. inrlnp flont |jet Cebonto ban öen ΟΓοο?π
miiiaeaen-bptocoetowllii/ obfrnitbti ongemeenerrbjefien inde :
<êe                             bftitta*
-ocr page 245-
Ό
12-e-
hciCiityvii
* w4rf,»u fcaiaatie f il cwttl ban be η gelbe / tn mk fecti ^tó.* $n 'f :jè«
93*§èft ntfii ccnigc fttipfcn om ie trciftoflrrrti tot noen nifftbcr rugm-·
Art s?.|.
tt Dan bet afccTi-bsfacnbe Sgnpb-spöci-* onbec-cn-wiïcbfirijgt
wm6 banben Qoojn üjeberom cenigè 3!ftten t'eenemaeï f naee bet
* sAtt 93·
t'cbt)ut-> lltl gcftacn öcböcnoe / taecbt ten ïaetiïcn38mia 1494· tof es
aèligebangen/ * totbol&omeojMieciiingbin fcoitogen'jiröe / fuit^
Ifimro95.two'3o. (©ftobcc-bejsmibbagoii ten'2. mtn 1 bc bobaijfïe
■tóenbfMtcengfïejJ&t/ cnfnlchjJfbe laeftc fjanöt aen't iiKftfel-toettïi
* .Att,^.
gffïagcπtuiert/ * en öe.$ Slaer* öaccaen op Den 6.^cptemBec / ccit
al te ftbacf 11 €my$ ('ttoelcji fti 't feifbe 3tafr ηοφ broer af-bil) 'w-
öf η öf flf tofcföc bouten 3êppci en albfrDocrgbjle toppunt op-gccecDt/
bei mm betïOït bit mcec& jnpfl f urn öonbert 3iaten gbcttaine ert tn
oïxdcvïdccq!} öftorr fï te fjftiiJcii,/ bHlchcritijbtgf&utfn'be/niemanbt
* .jirftica..
ban bc s&öitifcmftjte rg / «iimmer-mnnneη / Jtëctfriaeri / en alle
'Sïr&egbecsf I fiü} nuvthtUjcft bcffcrt I gegucfï of Befrbabigöt baboe/*
rilf t~te gcnffaniöc cc η tuontif rDac rlijfee ööl üan f πι toiiöc of ten minfïe
Diibf ftfpfoe Jitëe gr/bfc obcr-φβΐ obce-bol banben GToowtnaccfte f rbe /
rη crétrr pet gebarr ηαφ geituhf3efebattpeerbe /gelncEi in 't 80. Sic*
ttje hel (bae t fp met nacme η toe-nncm mi ter f f utirigc r tne motie fïaet
gepjettt) tóetcttsfiiiafit opJt'3i8cr 1479. gbefrbict te 51311/ 'ttoelcfe
noojtoacr tofïem ïjaaarbeitfe fp;ongb-tëfletueefï/ metseengerfnab
qeöaer ban W& en Beenen te toe eebem jpebns^ bet pp-tecöten uaa
$tt&rug#D002f3. gefcötcbe ηοφ eengeejïige actie/ inbetbonberfte
3ürtt)thci mebe bermelt/ ban bet Tc peum foiemneijeft boöen o#
ben ^oojnteftngeu· tBanbe ομ-bouUiingbe en boïtrecSitigbebei
m.mn$ / tn bcrbfr omifanbigneben 3yn ecnige Berfcn ofte tlijmeji
ban oen ouben trant (niet foiib'rr groote moet te fa ρ een ouot poeit
ofte ebctodjgn gtjecomuonffrt; aen be ac&t «aebeïö boöen aen ben
<®oo?n on ben boogden <€ratt$ infleene pacchen.ust-gbebouben/
beöjelcne γ tenaenfjen fonöcc met iaöberof lifygecingoebaec byte
arimmin/altbattö'uiet meer Seesiöafe s^n/ ooeft ten opfïebteich be*
tJlnOebefeïföebi? becfföepbe ^ngefetenfnbrret&tabt/ ombaecaui
φΜ en fnaefWeet beiïttjbt^ nn m tutkm af- gefe&cben en faicft^
ban taaetbe gfbouben y&n) aiie mief-öcbbec^öiet: mm beeïafbtigb
faï mahen-
Dit naervolgende leeft men in de acht Gevels boven
op den Toören van de Nieuwe Kercfc,
Ι ν 'τ Ν o o κ d en,
"TXenHartoge Philips Edel Lancs-Heere,
*-^ Van den Roomfehen Edelen Coninck geboren^ >u
Hy was 18. Jaren oudt luttel meere,
Van de
Versjes be-
ven in de
acht Gevels
vanden
Toorn, nie<te
vandeop-
bouwinge
defei iprecc-
kenile.
wiens regC"
ringc der
Graveavaa
Doen
-ocr page 246-
van D â t f ô,
Doen dit gemaeét. wert, elek macht horen
; Dat die Edele jonge Jeucht vercoren,
Was Pnnceende Grave van defeLanden,
God behoede hem voor tjviants handen.
É Í 'T NO O R. 'T · O O ST.
Int Jaer 1496. op denfelffdentijt,          1
D en feiten dach in September dat is wacr,
Wert dat Cruys op-gerecht met groot jolijt.
Van Claesjans Buien Kerck-meefterdatsclaer,
Op den felffden dach daer vooren C- Jaer,
Wert den eerften Steen geleyt int Fondament,
,. In September den yjen. dach dat fy u bekent.
, É Í 'T O O S T.
Die Letteren die getal hier geven,
Van dat den eerften Steen wert geleyt,
Vanden Toren foo datisbefchreven,
Van Arent Vrydaechsende foo menfeyt.
É Í 'ô Æ í ô -'t -Ö o s t.
Properlijck is dit werek volmaeckt,
Oick ais elck menfeh mach aenfehouwen,
Van hem diet maeckten reden fmaeckr,
Was door lieffden van ons Lief Vrouwen,
Van diet regierden in grooten trouwen,
Soo fout d'naem hier fijn bekent,
É Í 'T Æ U Õ D E N.
Die boven compt fal hem verfinnen,
Sn fal defen grote coft aen-mereken,
Hy fal delen uyt rechter minnen,
Sijç aelmiflen tot hulp van defer Ê ereken-,
"Want groot goet coftc dit te wereken.
É Í 'T Æ U Õ Ô - W Å S Ô.
Davit Heer van Utrecht die geprefenr
• Sterft int felffdc Jaer dats wel bekendt,
Ende weder eendrachticfa gecoren Heer te wefen·
Den Heer van Baten feer bemint, ,·,;.. ■
ÊenHeertot Utrecht wel verfiiw.
É Ì *T W E 3 T.
Die Pafroor doen was van defen Kercke»,
' Was Meeftcx Huygo de Groot vart goeden'ftfflctt»
H9
Hollahdt de*
Ten Toorn ij
geftichr.
Hoeveel
tijdts aen deö
Toorn bi->
fieet,
Fundateutó
Aen wie
toe-gehcy-
ïight. '
Recom-
mandatie tot
ofrandeu acQ
de Kerck,
Aerdti-
jBifTeli oppen
van Vtrcchw
WiePa-
ftoorwa?,
$Ók
-ocr page 247-
jUA                                BefctilryvingC'-'}'
tn wié: ,0'r                 MichielCerrit Colijnfè God wil hem ftercken, '
Xerck-Mcc-                  Claes Jan Bus , ëntfe Baltafar Janfz t'famen,
^eiw» ·■                     Dit waren de Ê erck-meeftcrs by namen,
Die dit dede wercken als men mach tnereken.
É í 'ô Í o o R ô - W es ô.
wie-stüts                     Arcnt Vranck was Schout van defer.Stede? --*·
Schout was,";'■;               Doemea-ditwerckmaeftedatisclaer, ■':■■
Hy regierde Delff in pays ende vrede ,
Eude haddedoen Schout geweeft 39. Jaer,. -
Ende b!ecf>npch Schout dats kennelijck en waer, > -
Want tGod beliefde tothern.dedoot ontriefFde.
Neemeen Jifêaet. ttocf) Cf ð antïfr ^tttcft-öjmSis i^'sr op't feifbe fubjcctw·
snderGc- ^U ßÐÊßú tCHf Uf / Ãö^ÐÐßÏß OOCftUjjt bf fclfaf «Êfltïirrban fö&ft0tlC8
SdenhL n" i2O^i-0ffpicij?!i ie 3&ti/&Qcttfto;ttt f ç nOrcn in birriOUp!^l!fiiafniJf/
houdt» . ooch ccniaöfi«t#
bïoigcnbfc enacttaciIiCT .jwcrcfeccisufc fiinotiïji-
Als Ç ertogh Philips ens-Ede-knLanüts*Heer>«
Dhilaet
                    Uyc den Edelen Roomfchen Êoninck was gebooren, .„-
ep de twee · ^            -Hy was achticn Jaren oudt, en luttel-meer,
't voorgaen-                  Doen dit nieuwe werek werd; gemaeckt wilt booten, ,,,:
de.                             Dat fulcken jongen Jeught hiertoevvasveikoor.en.
Een Prins en een Graef te zijn van defe Landen. :
Hy dede maecken de Nieuwe Kerck > met den Tooren, J, ■
O Heer behoetfe voort verbranden,"'
Totuwer Eeren, en Ü^ Vyarrdts fehanden.'f , "
In 't Jaer duyifcnt dry hondert, op defen tijt,
Dit oaheif f
            ^en &&cn September, foo elck doen was bekent,
tterdc*                          Worden den eerften Steen met vreughden en jolijt,
Van Á rent Vrydaechts, geleyt in 't Fondament j
J-Jv'A
             \J: In't Iaer vaneen duyfeat vier hondert, is 't werek ge-ent^ r:
%             ', Ben feiten September fagh men 't Ê ruys òñ-fetten,,.
Van Glaes Ianfz BuchV'K erek-meefter jent.
Al was 't groote koften, niemant dêdebeletten,
Tot 6o<Jes Eere ende. des Vyandts verpletten. '1
DitïñË.,                   Arent Vranckenfz. was doen Schoutijeweeft39ºteer3 *■■·
rwceiactftc            -, £çbleef noch Schout,totdat hywasdoot,
ÈertiSr                 Michiel Gcrritfz. Claes Ianfz. Bakefaer Ianfz. te gaer.-
éce.                           Waren alle drie Kerck-meefters devoot.
De Paftoor was genaemt Meefter Hyygh de Groot $ > v"
,7, #                  Deeshebben*tbegonnenw&rckvoldaepj „ ; " '
,: "ß'Ãui               ^üti?doch'Üelp^pgis fyis innoot>r.. ,·>; ",. , - ■ >■
-ocr page 248-
Batte mach blyyen, endevölmaeckt ftaeny'^■'■
*ε VVaer jammer datfc foude vergaen.
Prüice dit werek is nu yolmaeckt,
Soo elck mach fles, endeaehfclwuwen,
Van allen die mijn redenen fmaeckt, ,
Diefe deden StichtenbF Bouwer^ _
            "-ia iH^'^
Ha'ernamenftaeriindenToorengehouwen, ... 5
In ièht fteenen pareken, 't is waert om te lefenY
in 't' werek waren fyTeer getrouwen, .
Soddat fy nochfüilen worden geprefen, _ y
„- >;i»·
Soolanck den Tooien, den Tooren fai wefen.-v;. ·;.»_<;
Sioi-re&fls
na de o«df
mmmmmpp^l öaer ban ini)et 98. %ü%tMWfa fittmt
itemmV toa^injfonticr feaet? baittocrca enfeer raicin t«JM
Vandcö
hout*» Ap-
pel voor den-
fuie&g men eiDrr* tortinlj of gent bieigtjeiwhe fagn/ afgtnnet tpndtopd^
Urnen uaii qelftooc&a ijï/- * jjel^th aWti-ttn &i»egel& obfrgeöliï 7J;fUi.
bene "iijaöubf öp«e fcifji nocO tof rot ocw pjcfenteêct/ 3P»oe al ϋ2^ gcoof ,:,,,
getoreft en moctït afff trgort getal ban menfc&cn mcejporere η ofte öe»
r-tii*»
baten/ öefe té jeöect ten qcne raien bjanbM5J6· Wanneer ai net nout-
foeci h upt öeft fóer cfi ooch beclnaitbeï aeDter-oeuiében en om De mm*
lic Me/-. nafi^Uf t ΓφΓ,ηί / niet goettjebonbintocoete timmeren /
ai-fcoe-iMichbebinOtno^^
toeeft/ &oe mf η foube mogen maeeftenben 3Bpj»l/ mibt/gapere be
Nee be.
«antaetn atiöffe Diegetnae tfitteawn üóo; ben grooten ögngtiJ** v .
P?edfent^&iteSt berflmbent :eftdi-fwcttieiittt6ii«?We^tilif^5^
attacgumtt / üinöe ühnefünenteïijthbefc&ebert/ in eenottotw* t,randtdef*
mfifröan ben nageef itffgfn&betimnwagrentoeber-on-üoittMfl* K«ckover-
qe ban oe feifbe / ;* te urnen Darftrt majï op Heyiich Cruys-vmdings- *a., . -
dach, int laer ons Heeren M.%vc,enxxjcvi. naedér noenen , onder die ftnCtrf^,Wt
Vefper als men het Magnificat fongh.' (£n ÖOftt ï$miffcftien mebéöet v*ndcH>H.
JBeiffcionïJecbfefrfie^oïïjennge binnen tn Oen ^J» Wa*rto/t&*j!£kv
25- Süwjjchei ban aefmooehen tr-erDt / entegbentooo^tgD öaecniet toi3Z«i
«teerend / metee"nein-gefiofn/ gelijk öuioogb onber ben «Eanjn/
f π artjtf c betegel / D003 be gemneiijihe fflM ban bie biamme ooeït
              ;t
foo met (ittihenuptgefpjongen fcïji;m te» %tgamfc&e^Aoif&; MJJ»
foo au» Det tegenbjöofbigö fiect / &feft De ftoogbte na mnn om&oubr/ vTacn*en
boben be no tocbe-boetem/ toeieHerss feboom taiiie afle «ioojti^n hoc verre
ban$oHanbtöea;e.ote£i-eir/ foo battnen Daec opai»beWaiben ««*«««««
be „Stabt met bate omleogenbe Welben en lufiigbe ïanbtif-bOMttjfrt f™
ban 't öamff De Hanbt ban <Sf«ft Α met bare ftboone ©o?pfη / ^jo*
tenen&eenoehe^of^teben/ feu niit alleen be aengrenfenöe %u
tn
aebtere be ifèafe befi5enbelt}c6 maeft aenfeftouioen (fwfefitf niet
^η^φίη bsUcörfiN^ev■■ Welft* üwommnoi&uetmaefiWm4 .Λ
ί ι-
-ocr page 249-
*HI br^Pl
zgz                       , i Befchryvinge
of ban ttgt befe ^itööt |i fifljiiatiuctöf n) ooefc gantfeï) Hojim&t mm$
'booHïen/ niacc-be rui DeiBeie octstnitof ataontii-fïoct (toanwee
betöeficbtbmaibet-bei}uaemitiian Doo^bniigen entoe-b2acten) be
"feooft-étabtöanonfe naburige P?obincie/ be «Catlseozafe ïiercïie
ofte ben ?Bmn ban ©rteqjt 6an ontbecfien en beoogen/ baetbcn
3iettif-25iffiÖopjpciijche-TOi ban öitbtë mag geplant Γ bic in föertite;
lijcae faechm obet* befe Hanben foo' ^cctfcöeiych boniisieerbe en foo
groot ff η gcfagb baboe / geiixa boo?gaen£ hennen benietcBen ; en
megengbefeexceffibe ftfoMrr&rj» <Φοο;η? en fyw goebe fjtuetif jj^c^
fe meert be felftf fpn bicrtft in Sète boo? er η bae efee / baer bc ^cl/ippcr^
baeröfinerchöp nemen / öcipcB tög tn £ii*t er rfïe J£ooft-£twh * Jje b*
benaeu-semefeni Ijet igalïenibaibeeenfeetmaönifjjiBenboo^nfc*
Jijen *BebOum/ oocfc eiernjen enbe wtgijenjojmjiionerti/ ïüUUÜt
feim? ban ottbtg in be eogen ban be uwest foo goet een beöanen beeft
gegében / bat bie ban töenen in 't^ticbtbanïDtreiinbaereenjm;
troonbiuben na genomen/ en befeïbcin't biepn t'eenemaei bebben
na geboïöDt/ foo bannen befe feomenbetefien/ cbenafji eenmobef
en af-fetfe! ban t^rn <©e!fcben croont fiet -3 bP fianbequamelijcH met
fgnetranfett ofte ommegangen inb?ie beeien onberfeftegben merben/
ban önberenbet blathbet* §htmU totben eerflen wmm\$ bg müt
btetnant ongaenbe / aimaer bpboojt fyn gebaentein een ac|}t»antigD
tberefc b^anbett/ t'eenemaei mn ï|arbt-fïeen ofte mttten #?bugn/
ótneingelt xmt biet ftiegne etpotfinc? mebe ban be feifbe ftoffe / tuf*
ff|jen betoeicneinen fat be $&ommtl~wtm booj üetöeUnjt en ben
galm ban Öe gcoote %u$*WQtkm ·, eum ter Doogöte ban be bier
boojgewoembe ^nitfen ofte iSoojnge si / i#be tmeebe ommeioon noclj
boöger Deobenbe een grooteboojlmbtige lantaren/- ban bupten met
biergrooteiagHlWttf/ Ute jnitit^ be gtoote broefjte alïertoeejert
eu aenalie boechen ban be ^tabt α ftennni miïm I en fnïen^ ben φ
onbei'fcbepbentoftben/ bobenapbetciloogeliantaecn/ bie '{$&*
lijc&aenflonbtiifioóren futo > boiïïüOihfnbaniiljt/ fiomi bttitM
^ran^ omcineei nbebr acbtiBebei^/ biebe bo6?-oeafleöeevbe $p-
fcijjiften en oube lijmen iη tjaei* boo;-booft blagen / mth mnttnigt
blepe ü^apen-fcïjiiöeBen^aiommebei angen 3?nbe/ tufirben bjeie*
tit ^Bebetó liömt te rtjfen em fpitïatt)ti$fyt mp ban ben 4Γοο?η tu&
gbenöe nocï) tyt$kt$ty SOlberfngen en boojnamesitiijfB een <ffe*-
m«tjc/ fiib ban buj»ten bet-toonenbe met ien ringb banatbtben*
flk&lM'Witht eben öoben be <öebeii ugt-aomenbe/ metbefeföi
tri't bfrbanbtfo^efponbeten·, Éuaer>bobe«*boi6öt ben fiüjpH oaer
Det^ni^onfiaetbatbeniBeec-DaettbiöeöiJt / toeicfce DnYojpnetfïe
beeienaiföabanoubt^gbefïeit $mf ι η aHemöaïben opbeCooinett
gefïeïtbiiitbcn/ tergebacbtenifïf torn bjteboogr>bJitbtigefaeihen/ie
meten / bm %ppti boo? een teecitiit üan ben bai $bam£ / ö« ®μρ#
h$ïm$m$t$h
f jiben Cb?i(li/ bf» ^aeu tot ittbartitiaémaliiitöipaeti
f'■'•i-i--1* -:                              - ·" ■ ■:■■".τ 3""-'' K..... '" J'                                   bi
eslsHenrf '■
* 'Boven
/»T' :;;■■ ■'
Deft Toortt
vanRöticnj
Copy van die
van Delft. '
Gedaente en
hoedanig-
heyc van
ëicn.
►Sfeü li".
, Ier».·
'ï)fi a.cli»
Gcv.clsjCn
ft Kpogh
Cirrterte.
'-S,Vat<3en .
Appel,Cruyj
«nWeer*
Haenbetecc-
ienen.
-ocr page 250-
vaii''"0 V' L *]*· 'τ/              ; %'%%
U %ϊκ&ηΙηψ'Φ&$ϊ hmimmt^ik QtQük faerëf« bie&fmaifcjjcu
Pijfgiibfijjca"faiïaiTeö'sDiicDieit :öc!)öo^örii- te lutrórfn /. Hi ten ata
rijteen in liavc ijme u te o jcrtofobf π / tot juich een cgnöc Ijelsbetivnti
éoai^9iiDettH ürfV HfiMUfi op fa aföetliocnjjfte piartfrn bati&c
$te&ru giiifit/ -cm imAvcmfQtmtl at£ ϋίφίί· üg lie^uameitKh ψ
mogenflffiifcpümtUïéD'ettV met een inp;efTié ofte in^aeii iiiÖcfïiï^
pfcigtje ïKWi'n ! [Kt Bifïili idi IjSCC mJt i!Mwfp||! ttjiRcil
aeiKeefiienen /aijS öeblienöe öefer bagen aeii£nueiTifcixoc.&oti?öarti£
ö« feibe ban erït i^Qüi)th toertm ge iguorcr i*t / aï-ïjoè-ttjcï [jculorfi Da**
ir iijefti in i)f t op*böutwn ban Bereken ionbet eenuie reör π te &eten
iicijtfro ii filtreren spbc^oiiMIlSeeiier^feifë tiert na-öcnoiö&t.
©e iUiö-Bioffien bic üanott$t£ inoefen Φ oo;n nije&anscn ïjek'öen
üscütrcnin be ouöe SftfΓφίΐjbingc ten beele aengetee fen/ ffljS'.artiit&rt
3i.fej3tD^batiii pensare »4i7. oïKöWn toa$ een grooteKlóck jjtc
frljeucDê/ bieéufó Sla-rrjS.öaec eten een anöa* gegoten tof ebt gieten
s.Nicolaesjfcojttëiiaf r af π ηοφ een geïjeteriSal vator/ bat té üéijoeber*
Sin 't S'aer 1439- üjeüerom een gèfre teη Kedemptor, * bat fgöetlófer.
Bin Jaren baet na n'pcO een genaemt Regina, bat i£ ftoninginne/
mitfflaöergeen &iegB,Preeci^Kbckje.* #aer na inben Slate 1484.
bot?? lift ai te Rercli lubben ban De jfemiMsVop (jarr jfe-e'jMrag öc groots
flül'Hotftgtjefrfton&en3{?nbe/ toerbe öoo;be milbabigöeyottismbe
ficmeeme/ ttëeeantierenocl;grootteenjtoaerberinρίαΠβgf)eaoien/
ben ccurn mtt namen Maria·, b'anber -Icfus ,.* uoo^ welene Ίβίοε*
«en iiabfcöanöt notö bg gegoten fouben tnogfjen 3p igonfeecher/
maet (jet gaet haft nfeteene ban aiïen üennrootenfyanöt oner*
öoebleöen te 3^11/ en nebbe ïueiijooren kernaïênbat ten ujbeatébe
biammcaen öefe mmhquam/ een ouDtötepel^?otüJJhe/.3ynbe
mMt boö'jKt SBeelöt^an jjltratuien te mum Maria, qï)ejjeten
ter Noodt Goodts, oti^ttip-ti bibbrn 6oo? öarc Qualr/foogcfcDii oeut
^ang/baneenyegsltjch booaÖer&aeflfjepbtüerïaten toerbenöe/Ijaer
leiue niet hennenbe rebben / uw genootfaec&t o|J nanöen en boeten/
met «aijc&faemïjegibtöantiibtteciiiei-rhnei tt htiiypm l egnöeïUcft
ycfiomen3enbetotDnt!Ct' ben Coojn (apprenteiijcHboo; m imer.
;?2??ί* ^e^W 35flbe) fowöe rïebenrt 35η öat be orootfie fóïocH
ί injeiföfoagienanöernan^aoicn br bo^noröite' Maria i# qlje*
wift) nebetr-fto^tebe/ mfuicher noeqc fgniet Defeifcetnöcarrbe
icuru / tot bat men bc iitioeê naöerljanöt baec u%t arabenbe / foo een
Γ;^η öctü?anbt en öerfc&?oegbe nienfeije baeröfal)fbonbenl)eerti
m$£r **™%μöairt wclffilοοο;Γ3mebeeenigecmateeon^meert.
Oude luy-
Klocl>cn
voorden
brandt·
* virt.ift
* ^ir/J8·
Hoeécn
oudt Besje
met het ne- (
der-ftorten
Viu de groo»
teKlack ver-
ongeJuckten»
wtfiUQ-MutHtnW in Mn <€éow jegljenisjoo^öiöö wmm 3??n
•LcLö^ote«^rtöaec/ toeïcHer^^-ff^iftenino«betaönien (mit^
i«?«sainnilfm/ ouberbom/ mibtfaaöet^ber JUBeefïeten namen
SiiHrit "ίϊ#
öaec upi ftón öeotilpeij) öfrr neöen^fïeflenfali Det
HedeH^' ι
daeghfche
Luy-Κΐος.
kenoietliaei
i«fcriptien# J
*,f»»w*'«»lw C fceöeifenbe onöetr anöecen o oen öe namen bcc fterch-
^ÊÈÊi
-ocr page 251-
t\È-\iMl
3^Ê!ÈÊÊmibi=&S&*ËZ,.
1^4                      ..Befchryvinge
Μίφϊ$ feöM tettpt fn wmfi mfot) t&tt €it%m ύρ btmn&
ie illocn gljegotcn /'btQlm met fcarfe tmneti alOutf te fp?ccc6m;
;|)OOTj DuVEL'i NÓCH HEL EN MACH Μ Υ NIET
SCHADEN? WANT Mï NE Ν Ν Α E Μ IS J E S V S V.. O L
.GENADEN) J Λ Ν HuiGHEN S OEN, Pi E Τ E R Pi E-
TÉK Soen Meesters van per Κ er. c ken* met
tóEESTER Joost HjiiNDKicK Soen en de Hu-
brecht Aert Soen o μ Dευchts versterc-
KENj DEDEN Μ Υ G IET EN Ji £ Τ BLÏCKT HIER
CLAERj BY JAN MOER DOE Μ E.N SCHREEP M.
CCCCC. L. INT SELFDE JAE R. %&$ tfettuC ijiijfcfiiÖC iUf ü)(t
ïamfte fögttl öanaflcfl/ fcgt IMula is mijnen naem,lan MoormeCor-
helis fyn Soon hebben my gegoten tot üocks dienften te wefen bequaemj*
int Jaer M. c.ccccixv. ©CfccröC biQWt HatljDiC fp?fftiiCil ttt Öe
fCCfte cilU'ChCl«Kt ÖfOÖtf capltale 3Xtttirg: Likrfas, Solt Deo gloria,
Jttn Burgerhuys mt$iatïn
m. d. b. 1607. \ti bC ttoeefce Citifecl ttlit
nieptjec nettere komt Dp&eet: met. een t^etotijckertie öoo; §en
fcaöï*.
c Vryheyt is mijnen naem,
In 't Jaer ben ïck gegoten,
Als die ons achten t'ftem
. In flaverny gefloten
                           . ·*■■ ^
Te hebben fix en vaft
w Kudaer toe zyn gecomen
:■"■■'. Datfyóns-deienlaft,                                      ;
, 'Selfshebben af-genomen.
^ocBtf«niiuto!?$tïoth/sfïi^igclu ftcrtsentse noo? be Wcrck-Klock,
i0 laeft cjietïange η met f en £ atf μΓΦ Φρ-fc^ift: SemdkHt omma opu
Dornini Dommo, laudate & fuperexdtaie tum 'm fecula F. Hemony me pc
lAmfiel: λ»λ66ζ,
>-$# tjifC ftïothetl ïjanCjlïien Ulfff^C» Ï3C fft'fïf ftt
tiseefce '$xéifÏ$ï en fnickjsr binnen ï)ttWieet>e gedeelte fcanöen ®oojn/
't laeiflefcerüentieei i$ boo;iu(t1iöli / en iteitjtk aenöbctDffen tjs tnei
een feer ïjooöc Itantaern 'g$ci»a?rKt% Öicttii fcloer t£ een van fleenc
ïïMffel / 't toeftk bairafle föcnt?er£ eüer:Ko.nriiot) toert ge- e fli meeïf/
öefeaenöe noo? befé gejiveckt/ onucn ti$e nanCriumpljeenEcac-
jjiaieti tyettgïjfee· fctsf ren aeη te fleeifeeη / t>m alommc $gt en f§ atè
kan een limnemc nöe SjOüge 55ahc gcfien te kennen toertje η / £»οΦ ÏK t
feïföe ίοφ fcan een fetöfaem grli^ugch pÉc V tri in fgna&c.bjuEift öp
toinöcusïJtBcijêciJuo;ïs,emtt-ïno,i.nenDeaWbfit'Mïijtn/ ip; tctkDtrc
qöecefolüeert om be felf&etot edi èofleJsjc&rn !tr,tnfinrntsi ^eeriijck
Segit-iöccikofte laiupcael awoo^iJxan Stl'orBrn tèapp?cp?iet*en/
tot tie botï?f3· tjeugl-öe-teeihenen aenïsen ^oo.mafleenUjchin tra^n
fcipnenüe/let ug^atigcn öan een grootc ^uautitret papte ie ^anta^*
* . ■ -■ ■■■'·■·-                                                                                                                              nen
LU.
Befchrijvin
ge van den
Lantacrn.
EnTioe
men by Vic-
töry-tijden
ciaer plecht
tevycrcs.
En wat
iaervan
-
-ocr page 252-
D e
12 5
L Έ T.
van
nm fecr aetbigb gemaecnt / en met noo?ben£ eircnefó-gebrtjg boben
&m be ïüau eonbtfom ben Φοο^η gbefcbooren toeröenbe / 't toelefun
bebuötfewnarbteenbjeèmtgbetidjtban bem geeft; töat nu berber
öe^peei-ïüiochenaengaet/ ïjet bermaerbe ouöe iJBeeer-toercft ntet
jjaertoeöeboocigetnercfienbanbet J>tabt-öurij$ af-genomen 3£nbe/
geiijchat-boorens* aengeroert ig / agnbefeme grootelijcng enfon*
bergeüjc&enifTe aan Saerboo;gaenbe ftaetberbetert/ bierojiOefen
€αα?η aengeb^ocbt enon-gefïeit op jawCal, ©t^-bjereh-maeefeer
binnen $immege/ beeer|ïebinberber<iïopere iêpeel-tonnen / en
oocft bec ^neei-fcbjottüen eecfï-raaeï aen befe ïiamer-beeren gije*
maecht aen bit bermaerbe ïitioc&en-^pei ban ^elft/ boifoacbt in
ben late 1663. na iiet ugt-togfen ban bet ^ü-fcfi?ift bg bem felfg artt
betiagHnercHgefMt aenbe lfêefï~3gbe; ^e <Con / Bd^ch alle tie
ïKocfien boben in be Hantaern ïmngenbe / wn gegoten &e Francif-
cusHemony, οοφ befe mtt ober be bier bmjfent fïeeca-gaten booibe
^jjeel-fc^oubenop-geniaeehtbea'an €al bocgfê/tbjeie» boe-toel
tiet öe eerfïe-maei aiijier tn gebmerfc miert gebjafbt / fooonberbeter*
ïtjffi en treffelijk i$ gefucrebeert/ bat (mijng metentf) ηοφ nergens
tectoeriïtbetetftïocöen-gefneïte binben \$/ be ftoaerfte fólocè en
[aföUiïe SSatfbangbtin 'tmibben ban bemantaern aenttoee ftoare
binten (ftrupfeïingü ober ïim anberen gbemjodjt) batf-gebeebt/
tot een <©p-fc&ift bebbenbe befe ijeglfame bermaninge ? KP me-
KIGMAEL GY HOOA.T DEN HELDK^N K.LOC-
K.E-SLAGH, GEDEN CK? ΑΕΝΌ ACJiTELY CJ^
ΛΕΝ UÏVEN JONGSTEN D Α
C Η, ANN O 16604
tonbtfom in 't mibbe nomen fe$ ïfêapen.^bübeftenii / bMc&eri?
weren?efenteettbe&tabt/ beanbere be bier 25urgemeefteren en
gaben-peèiur/ onberbJiengregeringeenbejïter öetmerc&alber-
ψ\ΐ\$ aengeleet en U$tMl n\$ namemiijfh: Everard van Loden-
Iteyn, johan Grafwinckel, Everard van Bleyfwijck , Dirck Meer-
man iStirgemeefteren/ Barthoiomeus vander Maft ï|aben-JlBee(ïer/
J^f^cretnintierföïochen (ö(e in een groot getal 3gn) totbeminfie
ge 1 mm$ tj^ben gber een €b?ifïeiijiBe f&eucne ttgt be $falmen beg
«ontncltiye&e ^?ojJïjete ©abibttf en anberéopbegeiegembegtban
1\ wjfBjaffenbe/ enjp ïjangenbehtmtenin bejioo^ten ofteboogen
ïïïi? Ε8|,ί^
rn tttfftï»"* be fti)ïen/aen bicBe Üfere batten ofte ^ta*
nJJi ?ï öetiacljteiiific nan bet bangen befer fóïorhen/ t^boben ben fo-
»««« ban brïïantacrn in een cieribcBe (leen «gt*geboutoen/befe Pre.
jopo^/4 ofte Perfoneting ban be gtoote fólotH/ baer be quafi fipieecBt;
S. P. C^ D.
Als Jarenzcfrnael tien, nazeftien-hondertquamen,
Zo ben ick op-gehaelt in defen Tooren-traas:
JLen later heeft gehoort mijn Kinderen tezamen
De Stadt vcrvrolijcken door hare Kloeken-dans;
nocTiinufiÉ-
tic blijft.
Befclirjjvin-
ge van het
nieuwe
Beyer-werck
en Voor-
flagh*
Infcriptie
van de Vyr-
Kloek,
En de tti-
dcre ïrtindet-
Kloeken.
ver5ophet
hangen defes
Kloeken^
rr
Het
-ocr page 253-
3&€ ■                         Befchryvinge ·
Hét twee->eiU2eilichfte was naeuw daarby gëvalleilj' ·.- '
Of ick floeeh on vermoeit den hooehften.toon Hm alleö# ■■■.■■<.;
>-*.■ κ :                                                                                                                              A*V\ Μαβ,
bc Ba V- M. boo? ben anbeten fl&e&iortuen. <&it oooztreffeiijeft en
lituiillglJ^pa'i-öj^chöeflaEtiii jt&eeo'erieg &3pel / namentujeh i«
Omtef- Voor-flagh' C» jSeyeMverck j 3&90|-f1ag.ftt $J?n bOOj ρπίΓφ €HC0^3
ftheytwn: @e«ö^öf6fnt/.rn0tfi!J!etbeo^|j^,®g^öjfrck met.be ^tieéHön/
vocr.ipd en öcfeïiicli^ ui jnaniere aanÏmJIabt^wmerfJbiDirt'tttlB^cti wé-fottf*
w»«W* -tfneento (tuacheti· öawjen/ baec toe tjebnenbe onaDfioopijcfe beti
"'&ie?Ram*0aetjej?/'-om iw M*wt $mm wt Mtt$mmmijfm$ïu
dogfen baer in te hennen ftfygwmm totoeftóo^-fiadlj u ]Mknf
Q&MM
öan öt'fe gber $fêae nbt t)cranöettüïetDt entoatJiirubtë&W*
ïfiifeit/ jpnbe MHihwtnijfenMn^faimmofteHof-fangen/-öe*
gfnnenoè mflmt&ü en berboigcnöe in ÏgefcaorBen/fotiitijDtfage
ÏKiOochöiïiiïm$tit0 of ftermaBeüitae %uti€$ hmêt mtüMH
én
fantaffc bati öe liBrefïer fïteifct j &et ©óoHpei nan be ijaif «geen
btiertanttentmaecöatf f$8fanöD aijsWeöanöcjifclc* beajtaitiete»
fiieïinmaiteenfges^gnige maten/ Uocnomöen anèetVti^fefön*
mWt&pfl mhWmm^M^m fonttfr banket «£? te toeten/ te
Semien onberfeljeiöen/-of öet guartier beo?-een fteei ofteljaif tip?
faifiaen/ öa^opboigenaanöejiagcn ï»^ji ijcrgcteï öcc «yrrn l öjs
een fUn en öeibes Mipmu$-klmhjcü/ ftütMmm .öoo&aeniafie
pattietsMtpren janof t igpi-iiJlifer te fien / öen tijbt mhotfczmttiè
Banonberffijegöen» l$etBeyer*fpd (tiöeïchganiftjEj geen &tmun*
fefjan Dieft niet ïjet ■©p^toeef» / .'maet boo? fjanben en öoeien mti W
lHeïffèef Qefrtnet) fg tot naclj to$ iηΜρηίφ Hanïsen hmnt / aï-
Doe-taeï ïjet al ban oubt£binnen öefe <&tabt i&ïn GeBjuge&setoeefV
* ν·»» bfe^ooennietfönberscoötiöermaertiegtii/ al£ bootenen* aénöï'
berfïe egnbe boa^ biclte fffet^auen /buljt aen be onberfïe Binnen^
ranbt aan tk tóloffeèn bafi öeïjottben toerbt ƒ■ öe öjaöen an oejöojttijr
fte intjfe nebe^iöaeti0 öeiepbt agnb^/ in een fjoufc |)ap^|e ofte af'
Sefcïjoteftaniettie/ spiaibaer ύΦφϊΜη mnbeöaittetiïainettn/ ^
toeïefte / aöeliieh bie ban een ^^eiofte <iEiabiee-€gmöei met be 6W*
per0/ befe met be öantfeïjeijanbt betöreölïtioeeben/ töeiefteneö^
ilttïöenbe beö>eöinöe be fiijwpn^Banaenöe Hïe»er# tegen be canb^n
bec fóïocften öoet aenfïaen/ beSSa^ftiOifeen metbe boetgeetceö^
Söerbenbe öoo? een Pebaeï ofte ^öet*cianiet / bteinbe mfflW&*$
gtbwWth
a?n / en aibtrê San men baee ap fpeïenafle^na fgn to^
geöaïïen en betmgen / ooefeöecftijegbe toonen te wii}& ïjoocen ïaten/
ttoeelïüeederiibaectoe ööegaseert apnbe om tam maren ter tteetw
*m q$ te fneien/ df^ wtmwtim&$nmmww m mMWE*
-ocr page 254-
■""van 'De l f t,                      %%*?
■torn fjarf elf tut ïMf tüjaeif ugcett booj üe raiboaglj/ föeïcfte me*
tóöie niet alleen binnen f η be gantftïie £>tabt boo^ / nan gbeboojt
toecöen/ maeroodJombeftyarefölocBenbteDaetonbec fpcfcn / tot
Öeel Ufccc bttgten pc ^itabt foeter en aenobenamet até titcgte op; De
ttDenté/oat0r fóiocnboo?fgn ü?eunoftena-siancH notïjeenbaijïe waerom
tüötéfgntoonbeljonbenbe/ en aenfïont^ geöoigïjt töctrbenöe ban een het
Kloeken
anöcr roon met Oe fetföe \aeeï öifco^becentie / foo Mimet De na-aTanca «wikf-
■ofte mm üm De boo&aenbe in De nlaneS iran be na-boigenbe /'t geen S^LIL·
atéban een baifcögemgbt geeft/ öjettne onfwjottecïjcpÈft ooo?De lucïjt
verre als na-
en foinöt cïïjebjooc&en bserbenDe/ atémeninbeötujfenof niet at te »>y gehoor*
DifötonbecöetgeiugDtenté/ feïté banbe nautoheittigbiïe ooreti in wm'
öeenen tieeïeöeobferbecci/ maer alleen bè aicojDerenbe booa-Bianc»
ge&oojt aan toerben. ©e ttoee Motten Die 't getjeei en ïjalf up? (iaën
tntötfgaber0 pet Klepn nioenje ban De guartieren pebbeti eïeft ηοφ een
barnet apart / Ïie ongbeiijf & fiaaeroet té Dan De anbete/ban bngte»
aen. $et bobenfïe ban De mantaern / baet Dit fflufmü €oiiegie
ban fttoifeenDangt/ té meDe a\$ ban onbete getoelft/ 't toetene niet ir*»
leen bangeïtjeiiefeetSonliigb/
niacc 00£ti fwc detljjefe ban JIBetfei-
töeccè is. ^nDer öet benebenlte itëeiffel fïaet bet Bp?-bierch baet De Vy&nfó.
bco?-gemelte nopte &neel- Φοη in gelegen téf tufie&en alle De ra*
beten ban ü&wffiMmi / binnen biet groote gfete pilaren / De toelc*
fte met ai-fuïcaf fïaben t'famen beteenisiitf' gefloten / m berbonben
3W; ban Die bet feifbe op-oïjefieït/ té ai booten gefept/ bot& De
toerihmtottetMgtesitoiJfen/ enDe Siet Pendelum ofte Slinger Daec
toe i$ gemaecSt ü£ Conraet Harmanft; BrÖeckman 3 ©gj-toet iR-ma*
feet binnen ©elft fa enbe $n w öe boohg&enoembe toetenen ban
ifêüfen / ^jjeïen / J>iaen / boïtrocnen en ten e]?n&eaijeb?aibt in Den
Satfi 663. onoet tiet beftiet ban Den $eet ï§a&en-JIlgeefret Adriaen
Heinfius. €ntenaenfienDefen€öo^nDeDooö|)fïeiii/ en batiujfoa
SeeriiKöeenfóloehe-gefitel/ mi&tfgabeti-i $tabttf jijinripaeifïe ï&o*
rologte in bem logeert / fcan ieft in 't boo?-ïnj-gaen niet naec-lateti
pier ter niaetfe De eerfie inöentie en onDeröinöinge ban be ïülöcnen en EerUe vin.
©PMwrehen aen te roeren/ toelenen* eerfiebeeloubet tuerDtgeftoui ègf£"l·
ie
Jenaïg De laetde / enfottDen ontrent Deng|are4öo.itt Campania φ Λ1Ο0ΚβΒ*
öer-eerfi3gngetnbeweeri7 bjaeromf^infjet Hatijn ootS Gampan«
ienaemtbJcrDen / boo?eer(laneenltjengbeb?ueiöt ioeröenDetot Jjet
öenmanenennooDiöentotDeïleeiigeDieniien/ tenti)be banbjanDt
om Duin te roepen/ bg ionHineture ban alartnben iHaebtbec ^taDt
te Doen bergateren/ De ^e^olieren Éiore leflen tefrequenteten/ be
iiecïjterif om bare jaeebt-Dagen beStnt te boen manen /en epnbeïijfB/
om alïe puhlthe mmm te Denottren/ * maer fo baeit be Stmfï ban m* * vwiniw
tologtenofte ©PMucrehenonberbonDen toai/ge^wente men Dteom f^f£
pet «tal Der tipten te bethonDigen / ten et?nbe mm Doo; baer benefi» {:;£%%;
tim
atte töötégclegent&epDtmi» bat men MMtWtt beliegt/
i0 '
-ocr page 255-
Bcfchryving
I28
of öat üöct öaöl) tie ïucbt metnebcien mifï t$ obertogen7 of battmn
fici) hukten bet geficbt banöi' ï©nfer facöint / nocbtanjï ban be ure beg
tiyöt0 fouben monen bermarnt foerben: fUi eer be lo?oiogieη toaren
onberbonöen/mofi men βφ bebeipcn met &mmt-Wïifm/m boo?t#
bg betroehen luebt met iBater-loouerg bie naberbanbt in ^anbl·
loooers-rsptiberanbert -3 menbabt in'teerfle toeïeenige inbentiebait
iïaberen tipt Vetmvio enanberebieafleureneen fïeenineenögcheii
beben baflen/ maec ïjet $y?-i»erch naber onbetbonben spnbe/ 't$
ben fjamer aen öe ftioch gefabjieem/ * en be ttjbt toanneer be reepte
ftennifTe ban bet maeehen ber fêgHoerchen fottbe gebonben ofte eerfi
bekenen 3gn/ ioerbtbpbeelegefïeïtopbet %m999- enfommiee
bjtiien feggben bat ben #atrê suvefter de 11. tiefe bonbt adjterbaeit
fembeijebben·,* boojtoaer een beerïijihe inbentietoaerinbetberroe*
ren beg toereik/ ofte betbjtjben be# Hemeigfoooanigbteerbtna-
qebolgbt/ batmenaflentbaibefeennijTe ban ben tiibt maeb beb&enl
toeïche ftttnfï foo langbs* foomeeropatlcrbattbe manieren beel fub-
tüiberonöerbonbenig/ en nu foo betre geabanceert/ batboben afie
bteniienbieüj£ baerüan genieten / befeibemetbe fóloc&etitefamctt
al ban oubt** bier te <©eift fclfsï tot een bermaec&e iticfcbf gt bebben ge*
fïrecht / teefche itlocftén-fuel ooefrnaöer en naber uptgebonöen tn*
be/: aitba»£fooöeerujih mi «leiobicbjeet te geben/ batbe fetmfïaiv
bier oa hm liooai)fïcn tojy fe&tjnt gefïfgfjeη te ygn/ bocD eben-tod
betmenfebeïtjeh benutft ηοφ bier niet igbepaelt· (©nbertotjieonii
toeberom heeretibe tot onji boojnemen/ moeten berber be s^eutoe
üiercn ttaen conftbereren / tentoeber-a^ben tim ®oom/ baeritftmt
ban gefpioochen bebbe / fïet men b* ttoee ^b ofte lager baei&en / met
beterden ugt-fieecBenbebaeehenbanbetCru^-bjercii/ bebben*
be aen be ^mjb-$be een ronbt Canelïefcen ugrfïehen/ 't toelcn eertijtl
i$ getoeefï be 3fonte/ ennugefyugcht merbt boo? een ®ίφ-1$ιι0
ban be 2&ieren/ te mibben onber ben «$oo?nté bent nganeö ban Ν
fficccE/ Die ban binnen gbcoontut nabeiBotfebe maniere/ met
tmee rgen pilaren/ fulcft^ be felbe berbeeït té in b?ie «Balergen / firec*
fcenbe tot ta bet «ffettgji-toéreB btoersf boo? bet öoogb^fw/ W
Speicït mebe i^geboutot/ met een JlBiöbeï-Cboo?7 eneenomgaenöe
Φ tam btnjten be Pplaren om-loonenbe. ^at befe i^ieutoe foo ml
aïif bc <©ube een fterch ban U&iraeuienfiigefoeeft/ en niet alleen ugt
een J^irahel baer oo?fp^onch beeft gtjenomen (fmmmm't ban
oubtiï \n be eenboubige en bg-geioobige ^eutoen altijt baer beo? g**
bouben beeft) toerbt im oubé boohaf-gaenbe aelae^ ban ben 00?*
fn?onefibeferföerclie/ mibtfgaberjiinbeiifei^ ottbe 2BefcB?tjbingp
ban't begin af aen befpeurt/ m «h&ebbe onber möne JUSunimetji
tetieeno«btaefcb?eben2i>oe£hjemet letteren ebenai^of't gb^bincW
tóaec ban een groote t'famen-fleflingöe ban JlBiraeuien bieinbefe
MmhmtfmUiti^^mmn^ïiUttl baecD« üWtU&atöt
Eerfte vin-
dingc van de
Vre-vverc-
ken.
* Idem
UidtTit.iOt
Verder be-
fchrijvjnge
van de Nieu-
we Kerck.
Dewekke
mede een
Kerck van
Jtliraculenis
geweeft.
* SietiO'
Regiftet tan
Miraculen
iiieirgcfchiet.
-ocr page 256-
van Delft.                         219
mieer foobanöecfet toa£/ en b«erniet aHeen öe jfêagebtteren maer
oocBberreöWtt Hanoen boimonbioj ban getoaegbben/ jabaer
be #ame foo luptg-heeig ban geroepen Beeft / bat te bier ootfa&e beeïe
€lmiltn menfcben ban becre tot oefen tempel ban Delft emamen
treeft en/ten naefien &g ató tot ben ^eranei teDeiphi oe^egbenen eer*
t$t$ Oeoen; ben Mïui fegtbatbet SBoeffeijsin&outienbe airehande Mi-
raculen alfoo die vervolgende van aenbeginne gefehiet zyn van der waer»
der Noot Goodts, ende die daer verfocht ende betuiget zyn met de No-
taris handt, onder-en-tuiTchen noch voort meer gefchieden altoesdage-
lijx. ^e eerfïe öie ieh baer in ontmoete / foube öbebuert 3gn in ben Ecr«c m-
3Iacc 1 j 81. onïane&0 a# bet SSeeïbt bier gbenomen tottë/ öat een
rakel
^ome-man tijoonaebtigb tot sinte Gcertrudcn-Berge, met namen
Gerrit Dammas zoen, regfenbe naer «tëngeianbt om fenfojtugn te
focchen/ boo^o^ogeenonrttfïeöiebaermaiig&eeaecBenbe onber
qttact gefdfeïjap / tuiett befebulbiöbt ban Boog&e fahen bie öera aen
oen ujüe gingen/ enbecbaïgemSgbeconDemnecrt terboobt/ ic&fal
noot:t0 be egge termen en bjoo^öen toaer mebe öefe ï&ifïocie ioert ber*
Öaeit (ai-boe*toeifeer fabuleus febijnt te toefen/ en uettfehenbena
reugenen fmaeent) om öe a^ttötöcgöt anjier gebjtnjchen ; Die rech-
ter ( fe$ötbi?J hem brenghende ter plaetfe daer men hem onthoofde
foude > fo was defe Gerrit feer bange te moede, fiende dat hy fteruen
mofte, en nochtans onfchuldich was dier faecke die men hem opleyde,
ende men wilde hem fyn ogen verbinden, fo heeft Gerrit deerlick op fijn '
knien gevallen voor den Rechter, en bit om refpi j t een Pater nofter lanck
tijts fijn gebet tefpreken eer hy foude fteruen ; twelck hem gegont wert
ende hy riep an die Moeder Goodts om trooft en byftatït in fynen onfchul-
digendoot, terftont als hen* docht iprack Maria tot hem aldus,. wildi
varen tot Delft in mijnen nieuwe Goodts-huis in Hollant en verfoecken'
mv' gty fiilt ontgaen: Defe Gerrit hem verwonderende heeft geconfen-
teert hier in; Hier na is Gerrit op-ghenomen en fyn ogen die worde hem
verbonden, ende mit dien veropenbaerde hem daerdoirde verhenge-
nilTe Goodts een out eerfamich man , den Rechter haeftelick omtrec-
kendeendefeyde, Heer Meyer wat wildi maecke £ defe man is heel ont-
jchuldieh, onderfooót de faeck beter eer ghy hem doodet: Die Rechter
hier wt verfchritt wefende, endcdefen ouden man naerftelick anfiende,
cnde doe daer nade ogen flaende op Gerrit voorfchreuen, fprack hy ver-
heit wat, ende hy dede Gerrit by hem brengen : Doe keerde hemden
Rechter wederom üende naden ouden man,en terftont was hy wten ogen
quijt ,· niet wetende waer hy bleef offvan waer hy quam: Ditfiende de-
fen Rechter heeft bevreeft ge weeft, ende hem feer verwondert ende heeft
defen Gerrit den befchuldigen mangevraecht, of hy aifulcke man kende
ofte gefien hadde, ende Gerrit ieide dat hy daer niet of enwifte op fyir
doot: Die Rechter is van daen gegaen mit defen befchuldige man, ende
«eeft hem naerfte verwonderende ondervrager cnde die faeck onderfocht,
jff 3                                     en<^c
\
-ocr page 257-
. &|ö                          · Befchryvingc
ende (testitë hem vry heenen doen reyicn daert hem beliefde. 'Al$':skk
öerrit Damas zoen aldus hem ieluen vant omtlaft ende gevryt.van defen
anxtedts doots , heefthy Goede ende fyn waerde Moeder, Maria ghc-
danft ca grotelick gelooft, ende is van ftonden an hier gecomen tot Delft
ende vraechde na den nieuwe Goodts-huis ter Noot Goódts, ende heeft
fyuBedeuaertblydelickmet groter vuiricheitgedaen, Goede ende Ma-
ria hoochli&en danckendeen lonende, en mit vrolickheit thuis getogen
in grote yerwondcringe van fulcker gratie, ende heeft hem gegeuentot
een geeftelick leuen, Godt heb lof. 3Mt tg fce tttfit tfttéΗιηΓφ* Di£
bi$ mat ïcugciiacötiöD Wint te toefen I cctjtrr bg De arme en etmeo?
feie menfeïjen ban Die tpDen boo^ De onfepibare t»aet|KpDt aen-ge«o*
mm; DerefïérenbeboigenDe aimebebanDe feibenatuer en tonbitie
$nDe / fai echter om De bjeemDigljepöt ooefe bojmi j£ft armoe re η / De
Tweede. tmeeDe Dan toag Dat'ec ïn Den f are 1382. een paer üüithg $mbw
nen '©elft ter jbrocfjie bebqorenbe / een fcintgeboren teert Dat gant*
fctjeliJife bltnt bjaj? / mtt in fg fien feer beöjoebenöe / foo ig na berg-
loon ban 9. toeftin tijDt* Den ©aDer in Den fin genomen / Dat Dgbe*
lofte toiiDe bijen tan met Det ftint&et^eelDt booifê.tegaenbefoet*
6en / enbe fpte ofranDen alDaer ootmoebigpjefc te Doen / toekèe be*
ïofte gebaen toefenbe / fó ttoee ugren Daer na Den ftmöe befienDe/ fou*
Den bebonDen ïjebben Dat jjet ίφοοη rnöriber Μιφ ontfangen
-pewit. bè. 3£aer na werDt op 't 3Jaer 1384. .bertew Dat een man gbebe*
ten Claes Bonifaefz. Öerbjontften 3finDe in De Beft. ber ^tebe ban
^eift / enbe Daer toel ttoee «ren ïawft DooDt gelegen fcebbenbe / alfoo
Dat 'er geen tegehen beu lebend in Dem en openbaerbe> mfult&en fïaet
gïjebonben 3pnDe/ bp eenen jacob Scout, üe bjelffteaenfiont^om
i)tt(jj roene nDe Defen berDjoijcnen man tmt Den toatere getogen beeft/
Daer o» te gbeboigfjt Dateenige mannen jgn gefeomen/ bie^Iacob
boo?f3 Defen DooDenman ter pieutoer fóerene bebben belpen tym*
gen/ voirdenBeelde (fefibtbi?) der gebenedydèr Noot Goodts, om
graty fijnsleuensof falich hem yvaer te verwerven, alf© datterdoeveel
gecomen is met ofFerhande voor hem brengende om genade tCTerkrige
endefoisdefevoirfz. claerdaerlegende, wederom leuendich geworden
ende is van daen tot fynen huife gegaen. Door welcke merckelick Mira-
kel grote berueringe onder alle voleken van Delft geweeft is, en hebben
alle Goede ende Marie daer grotelick of gedana ende geloeft, alfodat
men Sondaechs daer na eenfeboon proceffy hielden met den roirfz Beel-
den ende met den Heilige Cruice daer grote devocy en danckbaerheit ge-
. Vierde. fchiede,&c. iJfet bierDe HSiraftel DjaegÏJt Den titel van een kintdat
verkrepelt was alle die leden door, m fO«De bOO?-Cl<baiïen Otf Den
felfDen ^onDagb a^men p?0feffie DouDeban Den betD?oniften man
Tredicatie boó?f3 / aï}S Uianhcer een Sermoen toierDt gbeDaen boo? *t Raedt-
gedaeninde Huys, obermtDtgDe groote confittentieen toeioonbanmenfrljen/
Tor-tRaed- f«WgïjeffDteöenDe Dooreenen Bruedcr D^mas,DieDe meirafUieiJ
-ocr page 258-
VüÜ U È t.ï f,                             iff
&antF$eii)cfi ftrf|»ii'föii^/fii geene ίήϋφι ïn crtiioi? bajn pifófefl
£aböe ι Utft Mt<e$u oe HJOito^töetiien acin>ott«&e mxt intoen*
bigDiKtoog{wiQrnj):al£ feinöt UMé liiebe mQutot. tcofimn mtt
jj&Wbt'tmlïcmtt
$1$βΓΦ/ fuicj&j&beé anfe^rr?i lïacgijp fotiöe g&efciw$
3ï?ii / §at fg ftdtmn&e iiiri fcrnïiui&einttftittmiiftoiojDcijS&icl&é
r^oö^n. ijaer Isinöe ftetihenDc gö^nöilfanlt^mtea^öli^OikiiJ
fööOjt&aftafll ISÖf0P«Öe t&tttUmtlt /van een Minne ofte Voefter die <
iiaerkintverlegen hadder ei*dl ieiföf töebCCOiJttoert gffcgt berilCben
té ijébüen/^i toef cfe m Mftt ϋοπτϋ? fowöe $p iöeöegaen / tiicöe in 't
fiiim%\attm0iiu0tml^pMi muil Mt mm
beSiacriïjfhfcftej&o*
wffiï fjon&e Mn foer^oor βοο&ί^ In bcfrc jgimiwr jteejcltf j ren
ISMsne öf« ©eefïèf bre een fttnt re wt&m of ie öetoarm Daöee / lier '
ftïföe bta fiaiöt^tf booten naer ijet fc&pm oört 't if)f gelegen fjetón*
öe / or$ tto&fΜ bwèil u&
öfö #afΡ i&tosrööe/ Oooöt mtsti im*
ifööeηDosjir/iuhhg fgfcecbetaejl enöe ontroertspntieV téBcgm^
toch en Ut fftfligfjepbtatJ-gfiïacii/ bè4£ttfegï$i ongeluch nict&a^
jenöe ie hennengetfetiV pacht galt fpiïen est-üotsfl δοο# met bef οοό*
bé Mnt ttriftiwitof f ftmfi*toaftt$ i öaerBomcnoe tjeeft fp $Ν (tijfel
opöenlutaetgeiepötöp &n See^&ee Jgooteuootg/ öeörriitê*
ipniöecö-fïwgjjenöe / en oaettöe'fnten op 'tepoe &w wtmi üUrn*
wth
fcfi^egeiiöe en ijet ooge ban netre géfiattigg) ijotiörnüe na den kin»
derrietdeerlijekeklagen ende beden» anroependedebedrikkteMoeder
eiiüg Noot Goodts Mariam ; cortelijck daer na is by den Beelde ghecó^
toen die Sufter die ons Lieve Vrouw bewaerde* geheten Katryn Lkv&
Ziel j ende hééft-dit kinr aldaer gevonden krijtende ende féhreygnde^
findefo heeftfe ai-öm gefien ende gevraecht vanwaer het kint daer quam^
endehaer isgeweefen^fbóo? %mmM Mn $Μ ΐφ\)Μ Öte ijet toetcfe
JPiï ÓÖOJitUre(jaÖtaen-gfften ) de Minne vanden lande achter ritten-
de in der Kercke j fy is 'er toe-gegaen en heeft hoor gevraecht waerörri
|y «at kint liet leggeiifchrcyen op den Autaer £ de Minne dit horende is
ItiJlefH'ijgeiidemet vrefen van verwondere mede gegaen tot den öutaeij-            s «;
«ndevant dit kirit weder levendichmet groter love en devotie* öancBeti* ^-.# - * '
^/p# tengiicnöcDet Mntamflmt$m\mQm t'Empui/ en aibatït
öeW,<?/toa.ööen#uöer^üanoenliinöe beleent gnnaccftt tjeb&enöe/
3P«wPmfliitcrKm8-töiif«ifgrtfcöfn/ öace öancaüaerijeptit/ na
^maniecèb^nbiet^enAü^ee^hïijci&betijtjfenbe. lift«gtfowo^ ^„^
*™ngrootil!}rfi$'m met öaiïeljanöen hennen grijpen öe imaginaire digh?ytvan
„;?iööflPöbiöfieptfn9rooteftipetilitiè ban bie.&iinöe€euiï>fni m fef^eP,r<s-
Siffiöecffenen ftfflen moeten geioobcn öatln-eetoanc 6e bit ftinöt 5SS32E
SmS? i?oclf
in ^ öoo^geroeite man acen iebe meer en Daööe eieöseφ             *
^oiicot niet ban öeiibooöeföitDe o^aeujeilitsen wtooien/ aï^ acn
m&mwS3|oeöit ijiiarie enb^ mw®t tt SSetöanien 10 gcfc|)ift»* * J***ii.«
-ocr page 259-
Ijl                          Befchryvinge
ion fuïïett ccfïtcr betbolgetiöc boojt-baren en baer $iff orien met beje^
sefdc. toonbecinge ban foo een tmttmmtenbe bg-geloobe aenbooren. ïiect
ban ηοφ op'tfeifoe %mt ban 1384· bcrljacu/ öat eene Cau-ijn Pietex-
mans, ïjcfaöpitöc een Jtiiït öat feer geb^oofhen toajï / baerfo öicti-boii
genbe beel eïiehbe en bcriwt meöf bab&e / be# fp feelooföe SSebcbaeet
JTtCt IjCt ÖWOt tot onfer Vrouwe 't s'Hertogenbofch , (aïbJBfena't
ffijtjnt mrtje een SBeeibt ban JHIiraculen moet spn getoeefï) en beft
jjaec ofranöen met bet fcinbt bettoaeetg aen 8ï)eb?a$t / dit öbebaen
toefenöe beeft geenbaet br bonben / bie# fe aenootfaecfct toag ujebecs
om ban niemog beel raebtg te plegen om't hints gefontbegbt / οοφ
toat fn öeöe ten Beeft al niet άμοιρη / alfoo bat fn befperaet toerben*
beenonbeebuibigb/ in baec aewoepinglj totbe ï|. JilSocber 00 een
fyeembe toijfe fotibe beropenbaert $gn / Dat fn öaec tot befe Sliebe
3a?outoeinbe^te«bJe fóenneban ^eïftmofle Seeren / bie foo roe*
nigb menfcöen bietnbjuchen ujoeii koace n/ oöcrniitit Dactr befoechtn*
genalbaecban aflen ujben en berbjietberiofle/ mibtg tceieheopen*
faacinge (geitiehfnboojgeben j beloofbebeboo?f3· ?Uebe ©jotibie
teofterenmetfebooneofranben/ voirt aldaer den kinde te doen opwe-
gen met Wijn, en Wafch, en gek, belobenbe in eag $tt hmt qefontöent
bernteeg 't feifbe te ftuien bonben aen bec obolen en tot fhi* ftoigt*
henfïaettcöeipen/ mibtjs baec toe ban lebenen bettojöenöetitiaettii
$nbe / toelche beloften 3gnbe boibjaiïjt / foube bit hinbt terfiont ge*
nefen gewogen 3pn. lier na boigbt een berliael mm boojgebaüeη
in'tfelfbe31aetboo?f3/ ban een hinbt't toeieh ban afle ben tpt;fpi!je
lebend naebtηοφ bagb geen ruft gr j&abt en baboe / alfoo bat gefegfjt
foerbt&.€onieliiseubeiofteftechtete ijeboen ; be <$uber# oerloof*
ben't hinbt te brengen met fnnoftanben tot s.Corneüs buyten Aken,
bocbongebojberbeefaeiSetoeberom gehomensnnbe/ berioofbefe't
tot Onfelaerfdijck tot S.Cornelis byNaeldwijck, mtttOe-gelenbe ψ
hefiooiiijche oflVrbanbfη naet-getooonte/ bocb toeberom te bergcefê >
epnöelijift ftaer fnbacgitigb toerbenbebe toonber-tomhenbie ιοφ van
alrehande fieckten engebreecken all)iec te<©eïftgf}effï)iibett/ ftiöltW
«οφ bier een SBebebaertflebaen/ toaerboo? {%Mthtt$Smtyijtow
ge fe»t) bet hint ban fïonben aen fnn gbefontbcnbt bebomen beeft.
Hetichfte ïlfet acfifte «rahel bat bier aen-gbeteechent flaet / fal icè ioeberom
v?n een man öttmtbtë tiitt al te langb # WW wet fnn engm bjoojben biet* laten
wS/opdeT inPlieren: Int JaeronsHeeren m.ccc.lxxxiv. teghen de Winter,
wegh te Ro- fo gevielt dat Wouter Zomer, te Rome Bedevaert ginck, endedoen hy
me-waert. quamouer dén Sne-berchineenBuflchealdaer dwaelde hy wt ;den rech-
ten padt, ende ginck dolende in een Buflche een helen dach ende nacht,,
ende hy leedc fo grote coude dat hem drie nagelen of vroren en verdwijn-
devan fyn teen van coude, ende hy worde heel mifmoedich, doe» loer-
den hy te verfoecken onfer Vrouwe tot Aeeke, en onfer Vrouwe tot
Aiïdenburcfe met fyn offerande op dat hy comen mochtedaerKerften
*
          t                                                               ·; '.v 'men-
-ocr page 260-
Yan D β L ft.                     i"j.j
"^mïnfcheo waren, die hem den rechten wechwyfen,wilde, tenholpal
ftftj'hy dwaelde aldair meeren meer , doequam hem indenfinhoede
man die in de Μ ey in de Voor-Somerverdronckinde Veft te Delft, hoe
• iie weder leuendich worde byghenade des Moeder Goodts, door ver-
foecke der Noot Goodts te Delft in dennieuwe Goodts-huifcaisvöirfz.
ftaet, endehoe Mariadaer fonderlinge verfcchtwil-wefen ditouer-leg-
gendc,' foheeft hy gelooft moocht hy totten rechten wechy dat hy onfe
Licue^Vrouw tot Deiftxcr Noot Goodts foude verföccken met fyn offe-
rande wolle endebfervoetsjaifo geringe als hyvan Rome weder in Hol-
tent condegecotrien, ende cortelick daernagemoete hemeen out Min,
ik hem wees te .gaen na5 een hüisken in Croplant, ende daer foude hy
Kerftenludenvinden, die hem wyfèn fouden den rechten padtnaRome
toe, endealfodieoudeManfeidefogevielt hem, ende hydandteGodc
en Maria, ende alfo geringe als hy wederom in Hollant quam, volbracht
hy fyn-Bedevaert-in de NieuwerKerck hier te Delft, met grote reueren-
tie en vuirige deuotie , &c. <l£f£ 3jaen0bacti aenföUbe |)et tfcgenb* -Kfegifefo
*00?-£te baHCtt Jpn / mmttl tlijth bat Gerritde Lange, f π Soetje fpn
ficw&te Wtif be bftenbe t'famtn een hinbt 't totlthty e i httncl f η lam
3pnöe in afltflgmutm} boo? baer 25t bebacrt*cη bit S&eeiM fufcité?
KJifeöffontöcöioibtnfoubesEn. Φη ben felfbcnbaojnocb een hint tieeie.
Hiertifa timtttz0 m&$Hm bsif-bierwbeeHactis *unbt Dtobenbe
öeftwf* / boo?be$! Jliaoebcrg SBebcbaf rt (bit met bare SSttórrfi baec
toe bfctöUHgÈjtsgnbe ƒ in toullrtn barreboetg gcfa-matttycfrmtf&tt
Mnbt&etSeelbt Oabbcniirfotöt/ itiaïfooljafirofTfranbcnööibafn)
|iacrit)cfif!cnbf fouöi 3#öfb)i?bi« / en öerfeefcaefii&t geftregeη &*&*
jat. $οφ üïrttrt ban 't feif bc fcinbt een anbet Jltëira&ci be rDaelt bat a«*
ontrent een uierenbe el- jaerii na be bootfj. ttjbt fonbejgn 0efct)ict / na*
nientujrh/ bat#etinïpneen hernamïamneteojben $nbc/fttbe
jjKOcDfr een SB^beüant tot s'Hcrtogenboich bmcfitciooif gDebaett
wbbenbe/ iiiöjebecpmoiiöoojgafnbe maniere metste mbmm
tot ijet SBeeïöt in be ffltmt iiercfc aegaen / cnbe ïjceft albaer een fti*
eet %tm on-gcoffert / op ben toeoü sgnbe om befe ifëebebaect te
5S2B8S& merbtitefept/ batfetfrfiontinbejailiinbtjjbeenen f η
oütfonifbciraefontbeptbernam/fc. ^aberbanbtin'tSw1?8****&<>
ffn »n g&eöeten jan paeu jtfnfz^i^tm Amfterdam in $óo?b-
Sraïöt/ ööenbf toanbcien/ booten isacflitic frD^ieu foo imttotent
Sr<£ η ' datecn ii£ fijns lichaems niet roeren en konde, btUjf lm$)t
tot amfierbam leggbenbe/ heeft mert hemdicwilsgedraghevoirden
^°£ϋ5~ΐ"> öm % brdet in Aelmis 3lio te bidden, fpnbcltjch te
ffieffiSSWPfr
f h(WP m m« in ren batft te $mwntn
I?i/7Laïf2?«,boon.te SP»/ ^«0 tfjfïfn bP ban^tabt tot .
■ëfSSiis .m^ïe öïefenbfte Haerlem, fonitoijleeibkif: bitburenbè
S? Α°Ji.e.3iaren/ en feOOeenbe wat groter Miraculen dat 'er gefchic-
wnteDelftm der Nieuvyer Kercke , neemt e?n&ettjftt ÖOO?/ ÏJifC U
<^0                                  M*
-ocr page 261-
: '■^•njjr'
ΊΠτιιιιΐ........τ
kmm tjmmm / f Ι) Ög teiijicntse Lieve: Vrouwe der Noot ^0&ΐ&
ve/jfoecken om genade te verkrijgen van defe verkemcheyt, ftUtf^piifj-
ff öicknbe om met grootcv beüOiiecnoötmöcö^crbyeriafjefibtN,
ÖPögö-gDfafljte, iS^jöi te brforcüca/ Μι atfoo Sru^enbe bittttjfHfii
&e 0clioracu / iilbaer lamtienöe een f 31cftct bie Dacc bom JlêifTc iceft
öf ι San ticbotcUjciij3oarciiöe met Deftige gebeden/ 'M na Öe* ^niJi*
gen Öan öe Iföiffe uu, öen baefcatfeen 0113e ftacn / en boa? Den ^ecibe
öegaen mét fyjie ofitcijanöeη ofTecenöe./ cn-alfoo-ijsr fjg qcfont bjcöcc
fljit^ geaaeii ben bacil twiec lotthötv beiobenbe tot aften tiitsrn aiM
mer?öe fictieM$Wmmüt^wtflkmmwuUimkhmianshmm,
ommetegaenmtoone en bacrcüoctj$/,als (feebtbeaenteerhei.uific,)
^3it»escockoi>tinoedeiijqken vumghlijckdaer nagedacnheeft, &c,
fjchiaet beu K*PA#WÖlf?/aó;&i#iciiMMmiü meer na Dei mom-,
aenfjciit ban mMb ώ fiixemt ban bat net canüt nemrenffieg mfi
tiè.tnificrietifl $M0&% fonöe pebben I al-j}oe-toeï feoitg baet* aen
rwM^|m| tbffrö't optie-bcriigitoelt / en $aj ijrt eióiiime gp$j3
ï&Qhtg péiKcriSii;."hiilu^ óoj&fclia?tcB faw|?,c edjtet in, befai beèic baii
eenjth' voéhlxhuïïmm mmmvocfm/., iafenb'e boejt& een g'$Bu0
Na-reden
totde voor-
gaende 12.
Miracnlenj
en waerom
de andere
over te flaen,
^Vai'aen-
lockfelende-
fe Miiaculen
ien de men-
ie hen gaven.
bej&dot Mwm^ fieföiiberli ti ac JiI5i ra cui e η gefit c61 is?a^ / i n iaeï efee
SBfeiOe ber mtëfeM J^o^t ©oob^üeeïetoonöec-tePiliejien.ieia^
ftïneben / toaerom ïïmm Mom en SSèbebaert tpSSSSËS'> ♦§!
ooch wroette fjtep Eanbe fóóeen tótói#É Cieccfce ban mm
mlB£$mm mil Ψ»ΜΜ Ww^mmtméiil fmktmm
pmum/w menmmmw mWiflcnabiaiohertnnfe aenefe η mitt*
ben/öierontelbatt sattemen aile cemebieii ten W wnöf/öan-aïie
gttine;beilatenenbanaiiet»bidnenontfeet/ mmMwmtm
Wtt itömw
to'e-Wttéöt qUamen ttemeij / om aewabe /fitiln en troofi
tnet^bieieen göeittcftigö eff«thanaeroitéèct Betiö'eii / fomttjbtóöe
gebieften poek eenmaei on öaec bboittjfle 3gnbe / natnerttjcl&ér- wfë
toiï^nmnb?cbtnencii3?ii/ •«iattjïam ai be balföfut/bie/ oinOi
•oriaceke
van dien,
door krach-
tige inbeel-
dingen en
<!.ndcriÏn»g,
-ocr page 262-
***»                                                          _ -                                                                                    „ f,. ,
Van Β el ι τ.                         ^5
■i mm meurden roet fcfcijn öa« i»aeΉφϊ te abufctci? / Baer üerfona*
se Nee onber ïjeeft gefpeelt; afie toelche genaembe jffêiracnlen 't 3g Hoe de fei-
ban ögtuat niiiiöfibc tcïfbc fon&c mogen &tt gebeurt/ foo ötc6i»ii0 jifF00»-
atë maer naer t»enfcf) bJarcn g&efUf cebeert / met ugttoentfge pompe JS;
Uan p^occfneii en aiU&cr^ pbermaeï foo rucDtbaer wnaeeht/ m met detC
öê SS'a'fupne ban be aitöbtbviegenbefaemfoobmtiuftigb ugtgêbïafeti
mieröen/batmen inalïcEanbcnbaer ban ibijïte fmuhm ·, en om
een groot sörtal ban B^ramien / öie tan «jbt tot tgot aw tte ©oo^
ter^Γ ofte Söurgetéen Sngefetenen befer&tabtföubesgn göebeutt/
boo?-bp teqaen / fai ich maer afleenitjcë noemen eenige bie aeri f er*
foonen ban buetf η gelegen niaetfen geiuchigb fncceöfe^nen g&eno*
mm teijebben : aïgin ben 3Iare 1396. È)et 418 irahei ban een JiHaegDt £en>»e
tot Abbenbroeckj bre Mjcn ban ben ®ttpbel gequelt. 1599. ban (en Jtinwuie»
lange Μοχφ-öati Leyden, öic een baflenöeffeente Éabbe. 1400. J^cmdeHn-
banren bererenelt ©joutohen ban der Wateringe. 140 2 .ban een jpan gen foude
öupten Muyden, banöen &onber en Sürem gefïagen. 1408; ban zyngebeurt*
eenberbjoniftenhinbtte Ouderfchie. 1416. ban een «lifêan ban Ley-
den, bie öoo? eengroctc nrantöte feer hrepei bjag óïKtoojbm. 1417·
ban een beröjoncöehinbt te Nieuwe-Veen bugten^eift. 1420. bau
cengerfoontoegeng fmhtt$Htityt Engeiandt nomenbe Söebebaert
boen. T4U; ban een ögrb?oncBen fiinbt in be Lier. 1423. ban een
flfêan ban Maeaandt, tne lange tijbt op firicnen öabt geceben. 1426.
ban eenllarttecGoudcaenbepefïïeitgenbe. 142 9. ban een ©jotito
ban Amfterdams bie 15. jarenianch eenfterffe-fteett metgrootepijn
MDaeroo^grbabtüaööc 1430. ban een betbjoncaenftwt te Dieft iu
Brabant.ti436.baneen Hint bat bcrbjonthfnbiajjbpöen Overflachop
Schie in de oude Parochie. ^HU W bOlgfit befe parenthefe Ofte tMf*
fcDfn-rebfll ; Aenmer&wel. Item binnen den Jare dat men fchreef Hoe ds
',M' ccGc.^enxxxv. ende m. cccc ende xxxvi. fo fynder veel' Mira- ^!"t!<Lci!f"
Kelen gebeurt ter éerpn ende ter loue Goödts,ende-tcr lieue Noot Goodts gerMiracu-
«ierindeferrierekeri, die oeck wel ende warachtich betuiget endebe- lcm verloren
</icbreuefyngèweeftmit handen van Notaris ende guede inllrumente daer zJn*
ofgemaeét waren, welcken copie of inftrumenten fommige onder' den
y icureit of Paftoor, ende Cappelanen gelaten j ende fommige onder de
Kerck-meefters , ende andere Dienaren der Kercken, alfo dat döir re-
"gnatie der dienften of verlatenifTe of yerfterfeniflê der Dienaren die Yer-
' f^erjfyn^n verbifftert.*,. dat .merifé. hier ter boecké niet en heeft mogfaen
'Τ^Φΐηοφ vergaderen j mer vantgeendat më;n cpnde crige is hier als van .
denvooifz. ti}tt^r boecke gei^Tt; gfieraen boiöftt op'tlaer 1440. -i -*· -,
,pt.iil^raftfï^nem^?ombebanNaeid^^^^^
                                        -r*
< Wimm#ffjpbt·) banöaerTiibena^ ban terapopiexiea^. ban ;
.£enbrrö2onc%^
• verbionchen hfnöt tot" Pynacqker. ιροφ ,in 't feïfbe gaer ban een
i^ompern^fu Haegivri)je biiiibt getoöibm ftjasibwfiicfite. .147$.
-ocr page 263-
ijjf,                               tfciciiryvingc
tonic η j&jttitoeban Hacriem, birïjecï Brepcl artoö&rji fon& 2« τ
feiföe giaer ban ren fiinbt ban'Leyden, fcrruci f«bc brantSfimiiöö.
ΜΜφη 't feiföe 3Bact ban ren JlKeo.tooomnöe' ter yeer in Zeeiaudc,
bie tantje ferr fica'ncfe grif gr ηjjaötie / alfoo bat bg Jjanbrn nocfrbot'
ten roeren hanoc. $οφ ii? 't fdfbe ban &jr Jrjföje &;outo ba»
Schiedam. 1476. ban ttn htnöt ban Catwijck onder de Parochie Py-
naecker, öat ÖOO^ bc j^orfijrsf biiuötQcbJOibrn toaii. 1479· ban cm
fercjpflf i&ebuttté ban B|erickViïett <©y $ct 3!afF.'494-lïoet aenor*
tCpröcnt/ Nota :van defer tijt af rot den Jare M.y?, endevijf, fyader
noch veel Mirakelen eefchiet en^e Tcickenen. die. ieer meickelick wa-
ren ter eeren Gode ende Maria ter Noot Goodts, ende waren oock wel
beichreueneudegeau(tle;itifeerttbihanden der Notarien, alib daer oock
djckWil fonder]iuge proc.ellie mijt den Beelde dei? Noot Goodts om ghe-
houden waren ,mer,byverfurni»ge en vcifiappinge waren dig, inilruraentea
daer of gelaten ouder. ibmmige.GappeIane, welckc door hooxof-lyuinge,
endefommjge hoor verlatiugebinnedcfe tijdez^ynverlorenen verbijftert,
Γο datÉnen'ie hier te Boècke_niet enheefX cpn.nen gecrighen, dat, oock op
aadere't)den.yoirmaels oock mede alfo dickmael gèboèrtis. W&(£'$h
op tjdi %uc μ06. Har* VMbmnn rrn tttonbrr-iltóftbeti tmBiuiJt
u, tbeu Hacgh,nat fferr brr fer>j»ritrtibe jam ixreröt(feertotrf·. $0$.
opt ffiföeSarc balt fftt ®mi\n &&njt$ QudeTonge tiyt Zeelandt,.
biffcfröcqUfH toog iwtfiaffinprnöfIbrlg^jt^nbüèfbe. 1-5*7*
banernhmbt'tc Pynaecker, in cen ^uUcl-gpt, birbjoncBrn. u0
norb bgnern brr^nchni hmot,tr Pyniccker.; V5io. ban ren &ΦΨ
gertóoonotUttn^te Haeritm,. bii ncbatigcn gfyrtbctfi ^abbrbanöfii ,
vaa vcrfchey.'
de Miraculcu
acn ν ree in- .
delingen ;«;
iea.
trintgt üat$mhitl frtf baoeu iaitrh ir» tiarfirti-li? boofettoag0$
öioröt· i^ocb op t fclfbc 3iarr ban f rnbetojonciif η Sinfct ban Soeter-
meer. ij ja. ban f f η JOÜÖÖ JUïCCJU in Zeelandt, 0OJ bf pf ffccS \ψί-
genbc ρ μ· ban crnjonglj fenr.cbtban jQeifsgaeu, tk cc η ïanöl*
gcoöte labbec mt J$nbar(fa in bc Üojj £ ebaflrnwéfa 1 η 5. ban ten
ïHSa'rgbt in. Zeelandt,' fonörr teethenin barwnj.irrtu ^tramfn-'
tm irgaenbr, $οφ in't frifbi Sfarr ban c&tetaontfrcn Binbt tr
Leerbroeck, in Df 11 ?lanöe banJrcSrï bp Gorichem. ^0φ jj| 'j fflföC
«pWAi
ivrjf<d«fé
genoiainccf
iewonier-
3Iaic ban ren €ïrrca ban Parijs, bit % boobt t$rrjeqM# toaii. 3ίβί
"torlcficbooj acncocninae/üeïaftm m offreanbf η arιϋκf&irbrΦζοφ
tor ten $ir«tor Itctcfirbaii ^elft / frrr Baefirïijch rn op rm jitiracu*
werdenfótt/ieufe maniere/ fatibe«tó)riicfeni oeiiïrltfn^pbatetneiHöerbatlw
^yn«<- quatttjberïofï 3P»^ fommigr tet nïattfebar>fefifc&iNrrn ïröSfJ*
δ**,! ; be/ aitt«éebarcaïbifJcinS&fbrbamiatcnbcUiregi)eh rn opVarn*
bortgenrfrit/ arnfofttt^tgrfritebirbit^rribtnostmrt oogro&flb*
y
-ocr page 264-
varr Π τι54 τ,                    zjr
mma ϊη efltae IKö aibaer bjasbertoonenbe3 entteWt njft^aacti »«^.
fi^fttineöaeniUflo?--^/ 'tgamfcDcgcogbanfop menigobulbigSie JHSJ*
Sjfêiramien Die arnbe inbjocwenöe patiënten befet &taot onber-en-
t Hflïöen fotiben ócUircrt fianOtgegcepen/ ban foo öeelöerDanbe twa*
lenenö^Wi&iïiial^ mciimet aeöaci)tenfor«ire Jtennen toncipieren/
fuichsi eu ia bicc-boegben afêm'tliooHf-gaenbt &eiae$J ban ben
Stottw oec $böt ΦήΛί§& tn 't nojte ig gbefegbt | be ojbinaire %t» * 7«^
fofte bie fpbeöen/bJ^in gfjebalïe fp genefen toierben/ten n?ofijteban £22&"
bm beeioeeenige Deviante materialen** offeren m fmmt ban fjaet: iSüSS'
lyöe/bat i£ bare te fnttnro» Oom toegen met^artoeenitëijn / fl&afcb «ηdenmei-
en iMafdj / ooca toei ten Dede met bitnet ofte óBeir/* fommig&e be« d« &&.
foaföfnoo£h'tfelföémÏtt3cbe^n?fieïmifTen teeomribnerên/ bat i$
'tboojgacnbeof be toaetae banöien ora<ööWWM»H temoe*enbebe* '
ien/ eenigfje beoen Mttften ban oen bifïenijenninckbie fe binnen ■■-"
benuitpfeöabben/ enfoo boo?tjS/ baer-*en-boben öan*gemeennjc&
ηοφ gets gcbtenfïeU)ca bP-bocgöenbeateban een ssebebaêctte boen
met bate gemeene t&neren / Oaiir'tgantffijegeenerte&egöeü&anï
nen en ©jouden/ baer toe ban bertoiUtgbr baerbenbe/ of naneenn "
Sefiipufeett'grta!aig befjaibe fjaerfeitetibtlï\i. necfoonen naween*
betiepfette/ biefomttjbt^oocftaiieJüSaeöftbenmofien toefen/ nabe
miegeMbegOtbanbrittcfoon/ omioiensrtoilie be Ceremoniegbe^ '"
fcfjtebe; ben meefte η ttjbt berbonbett f? baer leef-bagen langö een* ,< Μώς*-
toigbigrS pelgrim ban befen SBeeibe te toefen / bat-i£ baer lenen ge* 3<»^%*
butenbe m aliriWffien en ömmeganebfH^iWt^fibt«mme--'XJ^'-
geb3agenfonbentocr.ben yt felfbe te fotona-bofgert/ en bat*èicft* ge
tmlg* in linbe kieeöcre η f η bambcW/ baer toe öeeic ban iutpten ttm '
Dicrootn quanten met bertooon / om bg aïVc cccoOe metben SSerlbe ~
bec$oot eooötsf webroot tehennen gaen/ enijairbeboHeöaéc
uoo> bol&omentUjcate tmmm njegljcn ; ttnntinftm berobït'geerben -
ficb be bjeembeimgen ban taecitjch? ï)iec et n#-tetom jEfcrcrr ti/ en bat
op ben folcmnelen ofte grootl>en omnifgóngb befte W&tmüto/ fom*
migeoocHinet jaerltjfHfrbe offeranoen naes bmnogwi bie ban be %«»*§.
&teen berlofi toaten/be&en bie brelrpts in ^tlber bt^acn/en b;orö; o5eran£j«·
tenbiebiectergebaibtetiiOe/ be&reprïen gingen fónbee Briffeenöei
nen / en n« geen bei^ÈJ-mib&eïen meet* ban noobrw tybbtnbt / iie/
tenbic ö»er oochal hipben/ oorlitoeï tbjee i^afcöebennenalif tot
bantftbaec&egbt banïjm gefonbe icijen becceitnbe/ en fooödo#£: -
alle bie genen baec eeniae öan befc öUenaembe fl8iraiittcn toacen'een- ^''«'««
SC'
geftblet/ qttamen mttQ&ftiip.$tm iieafriileertfifbaen-iKbcn inbee xcf h'c^s
weccH-jïaeeito af&fn:Cam?ï aenben mtzmvtitl ttevcn-JISeei "SS-
jtecenen €aoeflanenoaer toe getommitteert/ infonbfcbe?t wftliU* werk.
pefttlchii beele onbe iaeriöeftfcbe pwcffü ï alsff\?»aerberóofbrSBcï ν "
ocbattben Qitamen boen/ 't meuk Φ ban boo? ipotati^ en &gfflmm
P&Sm
ionfcijwieiinec goeofctcoutoe innlaetitban eebemofïen
-ocr page 265-
S^ÏÏ^t
p^
Ι _. »1 '■
BB
-•SrasKjeMBL
■**
ryvinge
fcecifjbe»/ gtïpfebanmeifïafiebg foante ban notariaife attent*
0m& MMH^^mkJm w&t$ bcbiemnbeatë eenen Pafman,
tFfiancifcusfefiEape 3/\Yilfölmus Stail Vieecureic deier Kercke, Jo-
.^anoiesA^iÜiqn 3ra$t» ïomas Nortwijcj Francifcus Cornelii en %ni
txwi tmttmUmw0twiwnψφψΛgeroepen/ ftnïgeψέϊφ*
ren of i$$pMwm oocr mmtmtp ttgttiti ^omf^wp^$tfa
^i^WfiWl'ttpi a in&e<Seu&3e brertten Donbert Wffe«
•foil^Jlvr^iOc&l-IaCCntirdefijUS^n eenen Philips KeilaertJEHce- $a*
|toe|/ jPtivèiïÏï^cfcSiitiei:efienoemt toetbenbeeenen$eet Jacob-Oudc-
waterj? ttlft be 11 C^ielbanÖÖCil-tttttjbt Prochy-Paep., 00(8 aitetöftji
ioel beη beiiïaerbeï in eecfieU'lriie uier fif rhcηin :t <8a ft-Bii^/ 't foelcit
.%$tfav$.igm<n. Boowtitt'Q&tiutiiaQ&ftoM tint met btn$m#
bah Ρtra&cï ΐΒοφι pafjmn / toJierbt een onöeUJOoniijiBe #?'oieflie
gbebaen / $0$ iaamieer tinee 3lï§iracMen Die£jt achter uen anbereti
inttwi[.AM^iüithot^€j^^t\i^-Mm(--fmii héimwj ffim
iat^aeröi'Ciit&titige/ birötotf^eenpjocefTiébooj biefcegbeöebaen/
iSicSMfft ÉWÜi^ booten jaeciiWiiöenjotefiie:(We
berfefier be ioare-n *) bJietbt öaec ooeft toei nïet ee,nen onbet fymmm
toant be #eigrtmg naet beloften niet berbuflenbe / gaf boo? Dat
>M
Nsmen
Vanecnige
oude Nota
riv
Menichte
Tan Ptocci-
fiea.
Bcfluyt
vande Mira
toeberom ojp «ieut» toierben geiajïiM- €txi gegetijtö fca« nu ton*
c^ïïtP^^wi^^ arme en omioofeiemenfcfjen toel onbetwbter ml
Kreidcdcr MM en te öecgeefëüooabit %eeibt g&c&Qmcti&ti/ óf-jm
Noot Gopds. bérre Rebben aengeroenen / bianj ten gebeurt eenf tjnw»ti$& t O**
τίΐΛϋτ;
ïiiiS men fêet»t) ^UBilser met jioflejieien te e ten/ ofte bah öe geM*
kiwmwl Μ toelenrfcïjifinnigumenfebfoiibein eehigö beeie hen*
nengeiooben / Dat <&óbt beHfeere /, boo? fttlchefoo birecteUjift tegen
fgn §. «Beboben (ïrijbenbe bjenfien/aijjter foube genefen (jebben/
atiebie bemtoe-gebjarfjtibierbineneuaüjtfiqefielttoaren/ aöeliitft
te eertübtiüop befe twereit ibanbeïenbe m 't lianbt «iBenfiatetb &£«
bei * JiBaer ηοφ een fonöecïingb toer&ael binbe uh onber b? boo^
gaent»e aen-olKtegcSent / nonenbe ben b?anbt op ben φύύιύ in öf n
Jfare J44I· baerin &rt 38 SIrtlifBeibGnbe onbe 25effb?ijbnigebfti
meitbjerbt / 't toelrh b)p om be bjeembe berteflirige / en DeH'artltHjto*
r iiegt ban bien ü?anbt ηοφ fuiïen boigen laten»
; , ■-VaiiincrckclickcTeyckeqen ende Mirakcle die hier gefch'iet
■; , fyn van defe Goodts-Huifé doe die riedc Cap van den
.^v'^riJ?^ 7, ThorenontftackvandcnÈlixem. -:;5= ~-y'"'..
ijnc JaeronsHeere m.c.ccc en xli. op Heilich Afcenciöèns-dach
na-middach onder die Preecken, reeaonweder van Blixemi ende Donder,
ende den Thoren van deferKercken was toe gemaeft gelijckt thoochfte
vandevier kleine Torentges, ftaende-befyde de BomnveJ-gken van.de
Ciiecken, ende daer was ouef. 4e Bcllefroit van de Gloekea int hóóchft^
Matth,
are,
-ocr page 266-
y
vanden Thoren'gcttiaeft tm riede*Cip tot een yerbeteringe.-h t>efé'riede A«ng«axb
Cap worde ^ff.dre^lF^tf-^lfj^ii^in' énde jbpndQr.ont^eH, ^eridfj denbrau<i*
wort 'h$eilelick één jpete- brari: dié vrefëlick -an' ré fie'n 'ytisj' alfo dattéjt γ001%%
fcheeii dac alle dat Goodts-huis vérgaen 'fóü'dè Van ι dien braiide j -énde
ouermits veel hout-wesck dit' $uitefïórn ae,j^mr«eirfi^n ftoiït ïn dien
men toe metfêlden ende timmerden an dé cleine,y-iér Xorénges als van '
ihilage. Dat gemeeri vokk doe iriderKercke véel'weféndeouérmicks
datter één Döótoor inder"jQodh'bit- van.derAuguftxnen oorde Preede, - fciL',
Ajs^«il^AalJ^i^^a^c^^QeJwl^ eenygelick/.vÏrvaérc'i- niét weteri|e Γ«*»ίϊ»*
dair toe te döefi?féer becragénde^dSÏicliorie Goodts-Küis alfo tc'bedéruen5 -««·«'«ïwi
endebade Godevénde"Maiis"def;Ko
                                      btitandic* Λ :·'"
heit j datfyhoof GöodtS-huisbêichérmen '^'iMe.' Sojyndaéribmrnige
geweeU, clpecke Mannearijek éric|e arm van alre fateri als vuricn weien-
de ,j.:;hèmgeëri arbéit, ohtfieïide nóCli v.refe 'olm perjjckeldés groten
braats doir déliëftedésGodd tehuis Λ FW^SW^c%S^j^B Thb*
ren bouëngelopen x ehdê mitgtoter "Goddelickér vobiTpöèt'iyiifélichte»
lickby den b'rant géco'meriy end*- hébben datliout-werck- ende riedë Catf... ·
              \
neder-getogen in cpreer ilont on.yeriaecht'doir de brafit lopende \ alfd-dai
fy'inerckelické vóélde als fy 'namaéls ieyde dpenfy.fieder.qiiajiien, dat
Gödt ende dic:wairde Koot Göodts riem {"onderlinge,py-gëfiaefi hadde,,
           *,.", ]{
ende haddédié^
lick'en hi^Mt^
sjucts geyveeiianlyfiPbf an. Ik > uóekuks ^Ytii-dgèï,^omifjigé die "Hfif V'J^
eieren vanharër^dégr'o'fiel-icke vérbrabt waréhy 'hi^gol-delen yïtó lige* /ief ο
aetKric
ii]r,mer^p.i'iirQh"imebléueongeqüert^ fodatXy'hémfèlUett'ïuïaF-fcoifvéó foiujejige- ,
kfiendè ïeer vérf^piiderdë, &c, Ten andérenivarén d;ièr fohirnigeméjit ichl*ï^!%,
fch,en el'oeckj éj\d1é.mif:naerPciche)t lopende, na de watere orri dat boüen te
,." } Π
be^eliea^ende^^ac vreemdeis:fé; vertetlen,'maer boclit.ans'wariichacli
0^e^'andere téicliéne'ciie toè geicjl!ed^,\d3erlacMeeji^uri-Schrp'een
grote Plette aii/cie büdel-an^en'uijcïc,. \H>prèqüBrouvyeïs huis int water
ontrentdeclemé ilëne.bruggé j*ende'h:iddcs'amic'ren-daecri.s dacr te voer
s iuonts daeirgeloft >dit Schip worde doe ter tijuwten water op-getogen,
ende^ervult metAyater,, énde alfo op deli.hals van weitiich"ménicb.éjn door
aatcléii>eftéechgegedi;agen.bei^
                                   water daerwt-
boueatê beror.gen, dèfgélijclk'ivort óbek gétioiiden aMê. yolders-graft
ontrent dat .bu'de'Maiirliaas,,een Schip oïté;giOte Scliuit, ende ivor.de
medeindièmankrënlichtelick beibrcht>■' ende dpoi' dat."cleine.ileecr-ge
gedragen , endemétallé yorderinge ende gerefch'ap by den Toren ghc-
orocht tpttcifliüiqghe, des brants, foaderl-einge rb,nderlingegiate.nar*
ά^Ά ' ^^^i^cortelickc ,£^edaen wais, encTe feer weinicb fchadé de-
e3 datcorts4air voirTeer ongeii'en was, van vvelcke vord^rmghe ende
J^eiF1gePe^nge des'brants, dat gemeen volckfeer- vcvxvonderde, Cndb.
Uodeen Madaièerloefdeendecian&é5 byfoudcr'dicgeca, die daérto-?
0»eeftgearbeit Iudde, want die'réeithop die tot die brant diende, éndé
aldaer

fl.;-s
: (f
-ocr page 267-
'Itefdïryvinge
24°
aïdaerboue ciul?]benedGbinneacin half ure gebrocht was} d&^watffo
l.v oueryloedich dat rnenfe nik veel meer voicks in dry c uren daer na niet en
;4 foude weder wech tot horeplaetfe hebben.connen brenghen, ende die
Schepen en Schuiten die daer vol watermals vanx. ofxj. man gebrocht
watcn, die en.mochtc mennatuirlickeyanxx. of.xxv.. cloeckemaHneir
niet Jedich tot horen plaetfe befchicken^ doir welckekenlickeTeickenen
?jBri Miraculen die, kenlick waren voir den ogc van alleraenfcheu, endetot
danckbaerheit qnde Joue vanGoodtsen'fyniewaerdcgebenedideMoe-
Idtdlingc
iijcvjvvtpro-
der derlieucr Nopt Goodts Maria ;, fo worde gefchi& endcgeoi dineert
by Rade van de Geleerde, ende begeerte van der Wedt der Stede van
Delft j datmen Jaerlix altoos ten cwighc- dage foude houden een fchoen
fiatige procefly op den Heilige Afcentiocns-dach mit den waerdighen
Bëeldeder >ioot Goodts, gaende omt breetfte ende wijtfte van aller der
nieuwer prochie binnen der Stede , biddende Gode endeder Heffer Noot
doOdtSj^atfy hoer,Goodts-huis datfy fo wo,nderlick verüeti hebben
affiïer willen behoeden yoir alle mi(quame ende hinder, op dat hare»
dienlt aidaer dagelicx meer en rneermach yerbreetwoiden 9ten louen van
hoer Amen,
Mjracu-
ïeufc Cru«i-
fixe.
Bcfluyt
van alle de
Yoorgc»
noemde Mi-
Coojn toetbtbehentgemaecBt/ batbooHWOttötehofïeiijthe €xtó*
W {'tmuk
albaec tm beeie fceféjeben foetbt; Mth Ifêiracttftn
fraj^iJftM* SnUet bijföe artöineU&eefaenbebanöebm-
barentöe mm, i ^tóbt/ ontrent ben Sare,i 390« Χφ?βίί Μ ityW
ojj-boutoinfie befer iniraitUeufe IHrriBe / be e emstjeoojfahe baerftm
toe. «©itöocfit mgaenöBcnbe be jBÊicacaic η aonmrcben# toaftOiöjl/
«tombe al-oubtJfpbt|)itrbr;tffii»W/ ummeniiuttóiJffeKnaftf
Wmtitm&ttti^tw ban be iëwtigertiAffeo balt tegtöctif ί*β*
aenbttgsljcn / fttaUtf notartole attrii einare fttbfiötiaturen en 4it<
bertegchewnaeh3pnnul/ firacbteiooif /e&öanaecn&efctoeetbe/f*n
jgeoe ujeh Mi öact ti,an öf'oobf η öoc bg gefmt ï# / alïeentytn butbefl
top Dit bafif ïtjiisijrrrf ccöf rrti / bat «irmaimtm mfat the banonsf*
loobeinbrfe / fal betloren gacn i ccï>tcr totcöe bit atnactnbc ï^fö|tsg
Sèreïbt ban Jl§ir,6ititen/ om b'omioofcie menfebenin DatrWitwj
rjéboeïen teijrrfïircftfn / tricfetou$ nut oreeter cfwtnteafflrfo&fgj;
Ypornaem-
fteomme-
m'p;a(ifltjr Ommr-gcb^ern/ met $tttt1$men Wanm I tntt Wgn
xn «tëefangen; li ï)aiöe ban be generale ofte groote jnnnttfietigp ζ:'
EKhi$?*W ^ta0t / «Bicbc ηοφ particuUfriöcülH befe Μ^Φψ^ΜΜ]
f ibvfondcr, principale ff cfïe η ofte ldirr-t»0&eti baiitritUtibe mwtotntetW
'' ' " ' jaerlijdtf geöauben 5 be boojnaimfle barr tairftfó bei £*"£? $?
fcoo^ onfrr &ioimm%ity -iniffr/ ttrlfnenbani} geiiaemWrW Jg?
'UffwumuEccUfi*, ben b»öb ban öe openNcnige befer ^««e ffl·
anbec toecbe aVielebjeert 'm die tfewfioms nmini, $tntec»löi» MSS3
cenaemt op ^. Üfcc nfictni-baeö / bat ii & tmeibaect mm^W*.
-ocr page 268-
*'-?an D e $ **- τ.
r'^^n/^WfiJé:iïöiiibe»llrt6f«flröiioit7 totiufhïic^foïfmtïttrg*
; tm tettmmtittmw / tnibtfgaberg ύΐΐϊφφη anbcre Qfrimnt
ïjicnjifll / tenen JVleefter Pieter Bonifacs }l f&ifflét befft Utttht}
'r noüiini)t\mUc<lmmfmMm%(mm^t(ft sewaeiht/ toaerwjt
Uh ftan befpeuren öoebe faetiten omtrent befe ^ooob-tt)bt#-bieritis
0c ιΐφ öebbentöe-öebjagein boo? eerft ben omme-gangö 4^«.
shnisTempihüan be berfeniMinge oftef o^pcniiaciiiö^ Offer tëe ren βίκο
in *tho# aibugtoe; bet;€boö2 toletöt behangen getijen men oece in
faSacramemi upg>mammt&-§siQ&l
te &angf}et0 banber fterefce
èegonnen feec $mw% en iïatigl) te fingen Bie ïfiflorte ban ter aiiüai
titic ofte openbadngeoeferfóertk in be petten cnbe <$ett}ben/ pet
pjtncipeifïe^öeïmofitfpelen/ be lïêiffen en Hoben bjtetbcn oei
öacii met barnenbe f iamueanmen en ifêafib-Saerffen bg
m ontrent
Det s&eeibt / be toeiche naer bet fcfjtjnt onber 't ommegaen mjtgebaen
tocibcnbe /.. bpbe #nbcr4iofter toeberom mollenomfieechm bier*
■bm/ mmbet Seeibt.met be ojoceffie toeberom tnne gttam/ %ti
$relöt tüierbt feer fölemnebjcfi met gcooterftatte en magmfifentfó
ömme-gebjagen boo? eengoetgebeelteuan be Jstabt /tmmebiateibeft
boort ^eeibttoierbtgefpeeit met harpen en $eelnu boe be <®ee*
Mci$egbt/ sawtfele Gemeente en albe f elïegvim^ tno^b^gins
oen/, Hanie&bier tipt niet fpeauefen / οοφ bepjorcfue ofteomme-
-jpiigïj gebaen jgnbe / enöejiet Saeelbt bieberom innegebjoebty tno*
Pen aliebe $?ieilergenbe banger # me met bet saeeibt omme-gbe*
|aeHpabben /. alle- u geiijca in bet €ijoojober-egnbt-flaenbe fjngen
net Tc Deum Uudamus, ten egnbe toe ·, oitboiujacgit ^nbemterbt
jen g| geïtjeh boben fgn oüetéoonlf)c&e faiatté booj fenaengijetornbe.
mocgtc pro rat© bg fóeeca-Jliaeelïeren beloont/ tiet be rebenucban
lijf ÖM «* öoo^noembenJIlSeeiier Pieter S&onifaeg/fooberre net
^onbebecfgchen ; ai-booren* eer befer tijbt aen quam/ toarenbe
^ΦΡθί-^fcjif rg te toeten ban be groote J^booie g&eöottben / t^tn
■jjwMwntt-tomn
bf boo?f3,-toönocriöcte üifïorie ban ber appa*
Ml iJïtï(ilukt/ toacriwfp&anmeiwpp befe jPeefieenreeogni*
Λ*5?/2Ρ^η
J fn ^°«öaeg^ op be <©ttaef ban befe feeftnabe
SSffis****? Hetn rnm*i&ein iMmmm mm\ torbefmet
«miOticgantffbefafcB.* Cotöe&obenban befen jFeefïbetoeirae
nnifir!Pöiiente
bmm 'm η4Φ%Φ*ΨΦ\{ negonnen/babt hv
3S'f! ,l!fommf ft*jSttiWtt / üiaer b& befiinuieerbemetöofba'
SS^^^'^ totlt!e
öfi"en birnit-tefuftenaefibieDen/ oorh
S« 15??tfï^mei? öebouben toai te boen b^nben gebnrenbe ijet
HW^ $$mm ofte,amiücoiben/ enbe.Hynüicn ofte %of-
-S.inif^^"10!1?' ?atl D^ropenöacinge befer i^rche / en anöere
«ffl§l!1PPPf^en meer, ^ot be iFeefï ban be %tmeibaert
'«ui ■ϊίιϊΐίί W?^^"^"^ÖÖ öoo;noemt / beeft ben fèifben Ctfïa*
• aenjaecht / bat men ban Vitëoenbaegïtf ^fcenfloen^-abonbt af
©b                                     tot
Wat ©ie*e*
iRoniondaar
omtrent
vootTillce-
* Gt-txtr**
h eert uyt ten
Ltjfl&Bdttii
Fiefttn*H
Trotefrien *y
Mrt<I>tB.
lidetttru&ti
-ocr page 269-
mmmmmmtmmmmmm
""-
&%'t                                    BcfchryvingC'
'tot &onbaegi$ bacr m\ boigbenbetncïufibe mebeEobentto^ïw
iSeeiöt i?ooif3-foubr finaijen/ öat aïgf ban tïaenmoiïfcoojt Éj<§?7
eneebiemniofïiGöerben met aappen/ Coojtftn/ Φ èt qeïrjckgefcöiei
«bein öe llobent^nbeopenöatinaeöerftercfee. j£oc|j[f # &ρ6cηfdf-
begeïegateeet tot ben omme-gatt0l) befer^teöe (töauneeralïebe«ƒ«
meente ban bepoe be patQttne met toug-bcurten ban booj-rrnaD
oranje-gingen) fehere fomme om te» reuibfgen bage tipt te rcpeiirn
en te bifïriüuerfn aft^Wel^tefïccjer/ ^amfersl·/ én ^tenaergiiaij
feepbeoei^arocbie-ftercfien/ tïïtmtttfyn *Bhm boojfa. proceüiona-
liter upr befe fóerfhc met gare CDoo^-hïeeberen ommegae«:8efrbenbf/
en foeberornme ui befe fóere& feontenbe met jtet 9&ct\tft I ojj Η €βοο?
fllfiaenöefeiberinperfowigefbngen jjs&ftm sahe Rjgbia tenegnbe
toe/ 'tColleca ooeaugttoefenbe.* |£orö nabt ïifj pettoeg gbemaeiöt
tot be fïatien en bienfien in be omme-gawiuj üjeeth ban ^eift/ ηιί$
gabergop begfeJfiiommeHgawfw? abonöt/ ontóeiefte bagUen $0%
bonneetoe éenigJr^egöriaenggefangïjt» öefefienfee / meteeniae
fUptöatien by aibtfir .JiacramctjS-öaflfi quamtebeeöaflenï©onOfti
baegtjg boo? ©etfti* öinme-öaneli / en Det jfeefï banber$.®?iC'
BOubiööepDt on omme-gaiicH# Bbonbiibatmenas^oatifoube --töo*
genfïngén d^tnnHau m t Haf bom't füebe #?ο«ηχη Seelbt t«t
febenuren ™« fiUto. <nhi beiaifgenöe benomme-osng^on^afrfli
ment0-ba3ö töerïït in iiet 74.'.Slttijcfirt ban be iï^^Aww
ici)?ybiniibe befer jtt# öi?ffVöDi/ bat in be blaren 1473. en '474'
ötoote oneenigïjepbt ψέ$ omfïaen tufftiJf nbegbe ne Parorïnen toi-
rtensf'renige yoincten in 't celebreren ban be felfbé pjoceffïéV i»aerugf
$?ocefTen ^nttQWtfcn boo? ben &toeiban ïattec&r/betóeMeajinoitic·
tementen np^njaecfröeeftgegeben infabeur ban befe iterea/toais
ban (boïgemrfpn getuggenijie) be bejeaeibe ^tucBen onbet iterth-
Jlfêeefïeren sen geniee fï- <22n in boo2-befcn?ebe wantere babben ber-
fj$epbe3P<rfoonen/ beöotieufe en gberlgbe iur?ben ög iijbt en tuütë
totbermeerberinge en onbetboubeniiTe fan befeüecehehjihe bien-
fien U£nare iigterfïebjtïïeeenigefommen ban penningen gijetwaei&i
enbe nefn?oot6en/ ter abntinifïratie ban be ^acramentu-ïfeerenm
anbeefmt0 ban bie ban be lieren/ aeii)cfttotbeg0eu3oonïtj£he Mm
enbe %oben be*f ^>amrbaeg^ booj fat £ieöe $?outoen 25eeibt/öa«
Ötibfjci QtfüntKmi onbet anberesebertbengjare 1519. ban eenreii-
öienfe iBebtn»e befn^ooeften bJerbt/ bat men aUe^atnrbagen totOec
feïöecIlBifrenfoïemneUjrKmoiie lubben met bjie&iocBen/ tetoetjü
Maria, Regina enbe Urfula,* ttïbat ΪΙϋφ tut ber Wffe» bOO?fl-
foubebienen ©iacon en^nB-t©iacon/ enonberbie ïisifrenbatöe'
ïuetber^öanen/ f c b&t ejelieele ^aerboo^fonbeoDeBooat öjerben/
berfφe?be «efangen en üBttfïcaïe ^tuehen fptt M$th noemenbe / W
öieröeïijffte omitanbiaDeöen meer/ 'tmuH ban te booren foo fonnej»
»iete«.lbecïjeoiiberftott^?» ï wamt tfettoefettl>eri ^n^nS
BfroeiTnde
ien genera-
len omme-,
gjngh van de
Stiet. ■
Midcfga-.
«ers^dicop
Sacramenci-
iigh.
Ordinaire
Saturdgcgh-
fthe Cere·
«loeien.
*Vindt
-ocr page 270-
van Delft.                          24 j
mmtofttnmtlaUittttfuttiiimtie (Qeujchbe üopkfw) itïtow
bt
<öaf*-$ttp£ uinnen TOft / in be Camece tan Den <aa/M|un]ef-
jfêcefïeeen. * <aioti»eliiie&atut:baeö&fcï>e Ifêife/ jpnbeeen Offi-
cium in befe Umh JiBeefïec fHetec fcootfs. ηοφ gettoe £ meetber &ab* /«««j* «»
be iip-aöeöofgïit/ namemmtii ηοφ teDoenaHetoeeeftif ©?t?baeg]# 22E3
tooo# SBecïbt oootfi / item ηοφ ren lefenöe teefelf öer jilaetfeoftafle #/«4*'
^ooö-baöcn en iüeöe i&outoe n-bagen/bie in 't gctjeele fait Somen Ζ„ϊ*Ά
motöten- <£naeujcttba«ttoeBi)eefcbeeöeanbere mepten foacen ge* v«y''*>
nmeihttot awantentatie toa» be ojbinalre tiienfïen/ foo oocS toetbe ™>*χ&«.
fomttjöiii toet tot opmïjtinöe en in(leflinge ban eeniöe nieutne en φ ***
ttaozbtnaite bienfïe η bc gronbt öeicgbt / al^ ben on-rjetwittn JIBc.
$kttt ban nicutoif af mn epefunbeéct en iaoett ojiretftten ïïeeft fehere infteiim»e
bienft/ gfnaemtipnbeöetoeeft dcguideMiiTe3ent«etoajieenfinaeni
tan ecu
be / beg u&oonfbaegbiai ■*$ ηιηφ(Π0 tuffcDfη toijf en ff? uren / enbe i?u*e»
eenigc Hooenbeif ^önfoaegöiienbe ïfêoonfbaeöïtè '£ aöonötg in öe "*·
quatertemper boo? ïteefmiffe/ toaernanbe©?bonnantieen&ofiE
Pft UgtbCflinfle ijS öefe : Eerft den Officiant van de Mifletefinghen. Beloom'age
«ij.ftuyv.DiePredicantdieónderdieMuTepreeckènfaliij.ftuyv.d'Op- dlcr*oeri
per-Cofter fal in de MüTc ende Loeven wt-langen die Ornamenten, endc
»1 hebbeniij.ftuyv. d'Onder-Goflerfal doen luyden Dijnfdaechtsende
Woenfdaechts fauönss tot die twee-Loeuen mitte groete Clocke, ende
fmorgens tot die MiiTe des Woenfdaechts, derft-werff, anderwerff endc
die hoop, 0eck mede mirte groete Clockei ende fal dair voeren hebben
^uJjf^uyv. Die Gracf-maeckerfal doenlnydensDijnfdaechts fnoensten
halff twaleuen , ende *s Woenfdaechts onder Te Dmnt Uudamus des
morgens, ende noch E>ijnfdaeehts fauontste fes uren naet Lof ?"*allëdeiè
voiriz. poefen mitte grootfte Cloeke, ende noch onder beyde die Loeuen
ende onder die JvliflTe fekere Beyer-pofen nair ouwer ge'wocnte, endefal
^V01r hebben xv. ftuyv. Die Maechden in de Capelieelcx ij. ftuyt»
α Onder. Graef-maecker om die honden wt, te jaghen, ende diebrók-
oronckekinderen te regieren i.ftuyv. ItemdieSangersendcDienairs
vander Kercken jfullen mede fingen in beyde die Loeuen ende die Mifle,
ende fullen elcrhebben gelijcken een van de Sacraments Heeren. Item
^iebacramentsHeerenvoirfz.fullenduenbarnen onder die Loeuen ende
Mme vier Toortfen > ende fullen dié coralen ofte jonghen hebben van
aouden elcxeen halveftiryv. coomt ij. ftuyv. Item die jonghen, ofte cho-
en van de verfkulen te finghen ©ndér die Loeuen tfamen ij. ftuyv. Item
Je twee Loeuen fullen die Sacraménts-Heeren dienen mitte roe wofette
ornamenten, ende die MiiTe mitte gulden Ornamenten.' Item dOrga-
lt mitte Blaffer tfamen vj. ftuyv. Item die Heeren voirfz. fullen duen
ii SiuF barnende Caerfen \ipt GrafF van Meefter Pieter veirfx. ende '
«ie Mille wt wefende, fullen fy ghefamentlicken mitten Saugers lefèü
'}trm ende dt frofuriUis mihweeColleften. Item dat hier van ouer*
-ocr page 271-
£4.^. . '              . ' Befchryvingc^'
fchietenfal , (al men deeletulie Heeren.j-Dicnairs ende Sangers dfeprt^
fencindcLöcuenendeMifevoirfz.seivee^yn. * <^f«iQf;antim £f*
ccitJönifn.m-fóccca-ficiiè(sröni han men noeft bcmetthtη tigt bc o«oe
^clj^htnpeöfjïrftenhc \ algUüpti. $rtphcl/Dat fëbceïc Dien*
ftoöebcn boeket meer-genteite €mtlfyt ban imxatuiml öSele--
Dlïcii in fecdue sSapföe inöe jSco^ts-iBcMoech ban£et 4UU0-
beteh/ tioo: tüWciuu^bifnaiie aflaten te tjxt^rijöf Β toüeen/ Mt «Tut*
ti%eiöa^nafifaïeiicinTraoti· Dat fg gerartfarmoonD.cn/ eenanbec
fcicpnber ai0ifiï moöei en liooi-beciüt ban Det flcootc in iijoeeffirnei!
ömine-iiangen ifi$j-»| ijffw'SSicitit .qmacinthf i^ooi? <2&oobtg te tje*
iijHitfc&e th ni'üttfclifïórie De#booigenocmbe J^iraheïjs bm'tfcer*
ti^omhen&inötieNicuwcveen 1417^ 'tiueich (gelgf&ift»boo?ga*
ben ) 15. ur#it-öoeMïïaD'feö^tt,ff-fi./J.üïftt«.^ hennen ;aeöc&cn/ oai
in bè toèM öaet oUer aenaeïc^t toet De πδ^ομ J>»,€atti)ne-Dagï)/
bei mieöe ©loutijen Secïöt bcr #oot eoQDtéenben φ <ίτιη*#ηι«
he WApmmmpBmcmttbt onimc-getyagfjen aUcenlph om m
lifêarcftt^éirjt/ üetmiütéBet quabe üie&ec ^ulcNbier tigt niet re*
ben 1$ af tnitmwf Mtaile Die ejetrao?Dtuaire pjoMifn tjoo? öe
.iBU-aenJen ii&ermaei metfoobeei feimaiitcptcn niet en iaierbeη $\p
u
icfrjeert ? lil üwi bic fieiöooimjtèe pompeufe iactiïjchicïjc enmic»
Sangcn-öïjrffDiiten 3 bwit$W en op iuat maniere ^^filecitutilf?
ofte aiiebiemnijulpbfrïf-öïn taaien / aen bc Weelben banSS trant*
: feil fteioften bmmf öeftben ter gelegener niactfe ai geIjoojt / * 't tof 1*
anöerfmtjS oochaïfjicr cnDecbc-tfCtöcciinscban De fterriHibcn pa-
b*Geftoo;t nefjunDiccrt te toecDen. 3Enijihel 11. tocm een bjciw
taecn^rljml^an een t^ouöj-menfcft / Die Γιφ boa? eentoi^ïï «teen
€fufe Het metff »V**lfoacr fe ttyfio» <§>■ ©rfuie21-baaD Quam tec^"
ï^fe<?n/ beniaeffeöaecbeCi^
aengttoetM&&rbcnbe. ^rtijeUei 1 oi, njerbt gefnjooinenban ?W
tm fcat «wtóetw «tttóa&cn Dagen / 't uiden cemgije öbcmecwpp
fc ötjnt ge&abt te ïjeönen met öct e cubiigb-burc nUe, foi&ïip&e· «nvj
mttaen Vefta, Satarni borijtecen -©ooiniieDeii EerDtrtjcM/ toep-
öepUaflk/ öJaec ban eibers Bp Livius en satixm ttomepnicöe tewjjeB;
ö^noDtbODibenijagoeititietniaHeltjciie €omcDie/ bjeieertuoff
ifeerc&op'tCooneeïgeö?«Öi en urtgeUipivtboo? genacmbe-Stpoiie-
nente f aert / ten aenfc&outo ban een öcoote gemeente. %n m 'f^
ffcmchel noeöfceöetombaeconboigenbr/ iictmeit «dMJ;
toaï ban m Ceremoniën in befelteti& gefufiJenbeert / tipmWfZ
In'tflenecaeïeengrooteammteeten geUjcheniffe i««bicbanbe^u^
ïtiwafcöiinenöeöatit tiöeoben/ toant ten ban befe föere&e#jer iu
ïiaénneöe gementtoneect tünteöwite-SevcnGetijden». Memouc '
Sacraments-lof, m mUXt i«ffi!Mnge.^#mifJÖOWii·/ f η gKS
&l Sevcn Getijdenm tWtfe ÖWift &W aett&aflf & gcn^mm-PCBWII/w^
* Vyt de
«•«sfr. Lijft
gelefym Laadt
'S/'- ■
Verdere
Ceremoniën
vandcfe
KerpK.
* ^tgA^
T«&n
-ocr page 272-
vaa' D β i η τ.                        245
^f!hc%imm^nmm omummtt $M ^iw rec&teoenmi
SSw&nSw*mmt Watocm alle f eefHmgenΙκ/Μ«απ*: *♦«««.
tg.lXO*
•ban μ .&ei^<$WKtf- té in'tmmmiï ban*e ©eems ïSeteft-
memtmutfiïmtmiit een kmU^^^mmmitm nntwm*
neuji op jFi-ancün jö&feö#beji rt^t eroote me «eren ban t ouöetat*
te ende alle die Gantoers: ötiDr£ritf iMfttgb» ftWM $***$& Sjit
icnfteöben te fcöiefeenin Daec «taflen onöetfcïjegbeu ban iitalfcanöereu Pricftcretl
UMm /ende recht op eerlic na der maniere, van der Heiliger KefckeiH diedeSef»-
fondertetoen lenenof lonfenmet tHehandt onder 't hooft, ertde fonder G« fdjAft
te gaenfitten als aadefeftaen- öOC^tiat f^aflC ÖC 0etttbm WnOCDa· |jituWA
ficnfuflcn ïjeuoen compïemijchte Mö^ngen/ en eetitjen jnfroatc- κ««&
ÏÖCft ie imam-.fonder eenige onzedighey t en fonder'eenigeonbehoirlicke -.
foüoquien o£ té.fahieïi*clappmahe j Meug Wel** tgetöt OOtfi eÖeif0ÜJ ,.
fcan öen Ordinario,ent>e ooch iitafft» mtom pjoceffim qc oibonnem ,
bydenPaftoir endeby den Bergèmeefters van der Stadt, naraciuroC*
öataacbieöan be ^öfn-^etpenicntgnöisioepjffemmojtm nin- „
ben / eil den een achter den anderen gaert iedighlijck ionder ecmge cal- ^
Hagetefatucn te houden, &'c. baiHM p?fCiffiWtjW4»anWtt ^"Fg"! -
lijcH ban öéfefinie©2ienerji mollen compareren / &Mmn &e eeriir
nmuMml bat mmtmm te öqö» geUtgt toa* / en rïityn »lortf .
senöaecepoeboiaftt ft3gtft: frettenen/ HBiflcnot ^efpfcen-aen-
ffonWDe Hicijten mofïen ontjtetattcecisenoööen öaostofntaec/ c
meen Mifereré tijbtj3( Öaet tfaÖ* Hebdommadarmsot aieiijnitedebe-
waerdc beginnen,· Dmsmaijutarium , fondet eenlgh'lflngeryertrecK. ^
ïtemter Metten tijde faielck in fijriitalwefenvoirt^ynde. van des eerlten.
■Pfatms, en tot alten anderen getijden van deadaghe vóirt eynde van des
eerften Gloria, ende indien yemandetotdièrtijdtabfent ware, die en iai
men geen Loet geven, «i* !©HbirÜfoattttöaec OOihfingrOOtf mf' *lJffi*
«Webaii^üoen^nbefetefii/ enöeuo^eeefïinDet ,. %ü\[Art ^ίί oV-
öan öe oitöc ^ctoilfbincthf toeröt bcrijaeit be fanöaue iïan i;ct h, te Broeder-
CruysGilde, 1ttoclcfiban'tmbtó feobcu aïie oevf iiöfn ffW.m* *$*Ζ™*
ajuwittenteri öooretffmien \ èntie g^eïtich injonberricpöt mtjet 9-
%iiK{t¥!/eRbcoociun j 7. wcfcDes
'M 3                           W
-ocr page 273-
Bcfchry yingc
, ;fba|iej5of liesebaltioc^fmilijfï gtiebonben fóaer bgbe namen bet
SImtiacDtcn en ^cccitiötï^tt oubcc öc fciöc refojteeenbe bg-göeboeBSjt
3gn/ öochbeeïmeer anbece ntetmje<B\ltim naberijanbtinbefê #a-
- rDCÖ^méÖfllO£Ï)it10i'fieittoifCnl!e/aïiiSinteJoiephs Gilde bie.Éiltl-
Sttft-ttig&tn. S.Jans Gilde bie fóUperüf. S. Stevens Gilde bie %0«i
to(t0'hnatp$. S.' Eraürms Gilde öie Hittöe-ïL^eÜerjï. S. Adriaen
bie Wwttpwmbttfc s. Eüfabeths Gilde bie Uppfihoopfler^. s,
Jacobs Gilde Öie ^röippetji. S. Chriftoffel öiC COOjnbZattet&ett
SBiee-fcrugerff. s. jan Baptiften btc %onti»erefcere / bier onber toa-
tm iWbe 0« ©gtbjaegbfïerjS / cum fociu, S. Cathannen Gilde bie
&φΜρρη#. S.Lucas Gilde bie i&c£|itticr^. S. Viftor bie »U-
leiiaer^. s. obert tik SBacJtó- s. Micfiiei bie ©ecëerg en ©er-
■muifnfinde ^S?' * ^n ^ r ^^ Ν ^uiilf c*«« S' J°risGilde (bcrtncU in 't
SUetilcfiei) fgn piaetg toaj? Debbenbe i0 ten tiaeflcn-|)^ u^t Det n.
af te nemen/infgeUjciig bat ban s.obertugtöet63. boojtgsbetmjööi
ijet64. setrttjehei/ bateen <©iïbe toecDt opgecetfjt ban S.Hypoiims,
cnS.Urfuia tefamen;e»fei3;arentiaei: na een Gilde van de Lieve
Vrouwe ter NootGoodts, t geen aenfïont$ merckelijeJi in ioufibera*
* Bovtn
» Si*» Urn
tie.Qttam/ macc bit ban bea&ttbeParoiiney ban meerber berma*
gen jpnbe / boo? iatonfie om Ijaec eggïjen tnterefï bebecfttelijch baet
tegbenbjoetenbe/ ineebtpetfeifbeecr lange α?fuffoteert ; * bocbifft
binbeineenebanbe ίκ«)?ί3·JUjjie gementioneert een Gilde van onf«
Lieve Vrouwen Boodfchap^bjaet onber be ^ngbee&ofte fóieermaHcrii
toaren befebeeben. In 't %m 1477. teicm*ttmnimikwm&M
ban't Sacraménts Gilde, boozbjeUheeiHttfïeUinge sgnontiraen&fr*
febegbe nieutoe bitn flen in negbe be Paroebg-ifteéeien; * en eentgf 8
tiibt öaec na ömbtmen oöehbermeït ^atramentji <@?«amenten. *
SllnnO 1487. nam fgll O0?f^onc6 {)et Gilde van de Name Jefus, Hft..
bjeicfc biet booten abttfibeüicB onber be<$ttbeParoxbpbebbe gbe*
fïeït/ * 'tfe!fbeb0o?beinbetortherjibefet^tcbeingeboert/ botfytft
aöminifitatt'e en betotnbt ban be $eben-4Beteben-I$eefïeriï Φw
fojteert toer&enbe* '* toaec ban nodj ematuentiicBe enbeaesN0*
25?tef inboubenbebe mjt-fp?aeiBbanbeïfêetb befer &tabt/ oberoe
Quefiie enbifferentenbanbe penningen en iiiBomfïenbairtboojfê.
<®ilbe/ toaer bgtoerbt geojbonneert bat die Sanck-Meefters, battë
^eben-OBeigbe-JlBeeiierif/ in die Nieuwe Kercke medeHooft-mans
iullenwefenvan'tvoorfz. Gilde, endeonderwinne , handelinge, ende
©ntfarïck hebben van den in-komfte yan't felve Gilde, endefullen ter
caufevan haren ontfanckfculdighen ghehouden wefen te onderhouden
dat Altaer van den felven Gilde, uyt die felve dienften enoncoften als
daer.toe ftaen, enten dage van defen daer gheweeft zyn terredelijcker
wijfe, Tonder eenige meerder ofte breeder laften daer op te brengen buy-
ten expres confent en wetenfehappe banbe bCOjf?· W(tï)l ineenigher
maniere,^e.Uja^aeieecfeetit i}. Mi®ii$97i*é$ SawuwWj£
SittUtU
ff.
■■■· Boven
tig***1).
*~Bmfti*
-ocr page 274-
/'
va&rW' E '*- * "i-*                    '%ψ7''
fïcftïnete ιΐΩΐη#W'totbarenïafïeae«/een nietubcn'Wcntlnam
fee eeiiic $mfö op ^onöaegbgï ocötentj * ban 't feiföc Oiibe i# * -**.*··
mebe ηοφ ofemöf} een gtootc Ji3aem*i3cgifïec &an perfoonen .beer' *
'onberawnaecrt38nbeit)ftoc<it.-* ^cfe €HlbCH# Babbcn oorfe een * mm»'
jjc dwbcbïraÉ?g op be öagen ïjare# $atroon0-ofte öegiigb (mtbt£ al- £**a'»s
wocené bfötfo?ii?chMfof f ή pcrtniffte berfoebt tjeböenöe) bc groote
fófochrnoebtmfugoen/^öctijcfi ^riijföel S6. banbc ^niitjsioeibt
öecöaeit/ bat bace bwcfjt&foo fnttcwsi en met fitleö een gbetöclt of
              ,
langDbueriaöfgöt baobeh geiimbt/ batbcboozfs.fóiocatefcbanbe
raetfete / fitlcöi bit mifcfjien oocfc een GiWcfim s. Loys i# gcöjcefi.
ïtëat Hitberöecconcenietenbe is bc <$mamemen en Ciceaöen/ be Betitfofe
öclï£ierchf00ictrtiJfïi£iifooSo{ïcinchijpbbfn opgefebicht / en bic dc0rnram^
iitftiichenqcooten getale en foo mmigljbuiötö&3l)nöljetoeciï/baet: ££„£"
öanteStecrt ong foo toegnigb bat te becUionberen té toant befe$ieu*
ine Sterre footoei aig be<<$ube mrbeioop?rticu$en pjacbtigb ijs gbe* ,
ttccfl/a*£ in bictpbt ciberjj iribitgetoeft te binbentues / foo banftl*
fareit / &tï0m$tn ofic &utarr-<$afrien / Belijmen /■■ Sibben/
&iibere enanberr tiarc^jtrainrnten/ <$acramcmp-JIHi9fen/ «eoube-
SEacc&rnfc&e / ^pöeenaBeüo?bitctbe |I3iie-cjtjeu>aoen/ ugtmttn*
tenöc (Bföiktilm uoo^affecöanbe ï&ercierffien bet $o$mfe|}c Ctcre-*'- l'-
hm;
boo? foo bednn» ban be oube S&rfrb#bin8&* «an openbaren/ En voor
foo 3ön be cerfïe #jnamrmcn öefcr iicxtaè gtfoceitbjicISutaren «art
cerft van de !
fiare Weelben in bet ecrfïe ?ütttjcöei gefpetificceri / foaee bg booj aen~ oudtftc **■
foag en toe-neminge befee tëercïie binnen fco?tenti)bt ηοφ een bicrbe ?»£"«?"*
tocröt oebocqöt/ en niet ïange öaec na in 't Sjaer 139°« een feftoon
             *
beeguit tutaer-iltiih öffïcebt % Mntm 14"· twetbe niet afteen een * «λ·Μ;
«ofleitjch bergnlt Hntaer-fïufli# 't B· €vt\$$-%utm aen-befleebt/
tnaeroocabecffiïegbeanberenüanbeeibecpanbe «iMibcn* Stóeöei * -*rf«8·
*?. fpjeecht ïïp üjeec ban bcele SCutaren / en bat men naeeftigb btfigïj '"*
wajjromaflentbalbebe fcere&teoberen, SHttöiSel·. 18. j&. !#^fïnp
maefc[)tibfttb|?eenboo^refeitjcfe^ei)itöec. 5Snno 1462, tofcbteen
«ïtófcbooj beöeiiQUien op~qemf}t 5 * cu i484. een noüittqij geines * ^n^
ben ofte uet-öebotitDen Ijoogb 3ïtttaer aen-befleebt / eüen ai een^ en
tonfo?m'tboo8ö 5ütttaer tot & ilfêaria t'lBtrecïjt. * Ba befen ttibt * ~**.«4.
eiiombetehaengaenbc beHutarennict a^opbcnlarcis5o. fenec h£TTa
conttaettuffebenbe peeren ifierfB-ilBeefïeren met ben bennaerben JSO&l
Meefter Johan van Schorel, ^anonicn tot &■ JlBavieiU'©tcecbt/Om g^ter fo
een «iettüjt fjoogb Iftmaer^flocft / 't toeicft in magnifieentiefonöe 353·
obectteffen/ bet fjooqij $üutaer-fïucS banben Iferbt^-Söiffcöoppc*
vtreeht
»öt|ett©omtot©tcecbt/ toaer ban bp be mate met een tontje enbe
reeöt befeftept tn een ^tef óbet-fenbenbe / a^ notb ortber be S&ttflcn
in bet <a:omptoic ban be ïfeecenlieccH- H0ee(teren ober-göebleben
3pnbc / te hennen gebenbe bat bet paneel aibaee toaai bmht aebt boe*
m mm ttweebugm/enbe öoogö negen boeten mntönöCï&alf bu^m/ ,
ft,;**'
-ocr page 275-
,14%                              Befcbryyingc
enbieifigtterenörootfcgi boeten ·> tioi|joitfItti&al|)ift4Pti^iit^
iftere&e ban 3Bciu / foubebjefen ter bjecte ban tien boeten r^m/ien
m lanchte ceng toagefcijotii ofte 1*· boeten in be ijoogfjte / tocich ilucii
i>es &ifs fottfce toefen met öitubclbe ofte niet ofcfïaciibé bc «een / toacc .ban w
ÏSjiïft' een mobei ofte patroontje banpapicr gfjeplacnt ben $«?&-.$; ec^e *
iiudu ten babt in Éanöcn gc^cben / baec in 't pjincipaet groote panerlöe*
fcijjeöen (ïacnbe: Dominus inentte ptndenscuihUtroriibus, ü berfffiClt"
gebenbe/ bat baecin geftbilbcttfoube toerben be €ru$fingc&]fói(.j/
op be bitfnenfie beuren op-öi;e|laö|)en ipbe/Jaetboo^eerflaenbe
ΐξφΗΚ 3gbe ingrediënt Dominus in janBam civhattm BurojolmorHXA.i
bat \$ be SNlm-£>onöaöb baec cfeifUtë binnen ^etüfatnhAonit/
aenbcfïineïieragbe/ Dommus èmonwtntorijuxgtnj*ixat i£beÉêetc#*
' «iffe; befe benren gefloten 3Pbe ftont baec acfitcc trgen aen / 7w·
' η es Baptifans Cbrifium in Jordme, bat i0 ÖC i^tfiOCie baCC £|)?ifÏUSi bfllt
'Sioanneg tn be S'o^bane toerbt ciljeböopt / bit tocberom Éan bettóee
bugten-bcuren btfoaert mtit bcfioteft toetbrnbe/ flaet hioew&ter
aen cc binuen-3t?be/ joannts Preedkamin deferto, baCC ÜOaKnCgin
beïBOellgne^ebicllt/ tnbe fÜnchec DecoUno Joannts proper Hip'
* ^findiadem » beontbaifmgeSoannig;* bocübeöibienbe peeren ποφ
Z7Jï»t tot eenifieanötceitif toeten boo?öe btigtenfie beuren gelieven te ψ
L**i*c. folbcrcn/öe foube öe*i op bebequaemfi e maniere o$onnccen: mm
bit m een bubbelt Siutacr-fïucïï totttoreroaci Hofi ööeopeht toecbew
pber tw bnebetfeïjcg be iifiorieniJertaonenbeV boben|jp petf*
fereri foube ηοφ homen een bierhant paneel ƒ baerjnne èbeRpwg
fOUbe toefen / die Offerhanden vanAbiahamcn,Ifaae,na pPf]
ban 't bibimug bar r ban öljriebert / /t toeten jut «iet meerdemm
ie-,
ban acteren op be rugö^^nbe Cafel/ akïUüoïwima^
duyfent Maeghdeh, met ï$atec-$cttocri -3 beiangf nbe be mm W
be IBtmtn in't gcneraei / ft&$fttón fc» S&ief 't feifbe alfoo te W
ïen toircSen / daj men ftaendc onder4ie$ roote Qrgel achter Φ «ie Kclg
Mitfgaders goede kennilTe fal mogen hebben van alle die Fiiureri, $(. ^00Jiön
Svoof toerehberi boo?fc üee|ter^t&orei ober atbepb^-toonligfgf
' bebtjfttaö^aroiigttibêt^ jaeriuiS^/aebttrer.be ben tiJbtbanbtjHP-
ttuintioö ^acen iÉtil / toeUKen esfcH Μ &&** '*»"«*»tf f Μ i«,
ban ben eetfanie ftièÈe ntj» 5^eere ben $wf! ben ^am'cn/. ΡfPj :<
banb'^nbe aercfeaibier/lmitföabec^beneerfatnjen teerebie|w
ban 't ^. fCptiien Coofler ƒ baec^ bfi.baeabenb^otb een nou"
fgftb op mt)f-t%nten/ «ertifntlöf^.fl?n fejs ntnberenι««»«"?;;:
• <u't Contract gfie^ittfiecfït/ toaerban öeoMbiil^^ptiOb^
jonnbUf $8 \mn liatjbi' aficeft/oii^ber^liibeitBeeponbfn mm ggj
»teftiiίίδίί/ tofίffie:ktftfJ« ësiibitie gebonben rniecbi totttfδί« WWt
*h3K!a b^rftt 3ΰ«^ tiarr aüewiiarrntii met ttcffrlijch Eijfi-toerch/j;^
ï andere bc- Γ^η /
rn nnbcrfjn^ [eer tjeertiitti tétoe-Lieitctt en ojt-0ir.f cyir
;:'^'                          .                     4^                                                                                                              ■■■!■■                   ■"              -' %                                  -■             #"-                                                           .-β          -Λ'
-ocr page 276-
ma D -e jl si ar.                       24^
*mü mmxtot bin&e ttocjj een «ronttactiian ben felfben 3|ace/ tuf*
Yfömöe»«tfJiftiwfe-JiK«i*iwnöen.tiej^iei«ïw ïüe«&7 enbefeftec $**««&.
Άφν <É>eti?gen-bjecciiet: / tnaec op öefeifbe aen-neemt.te iebeten
ren bach ban een öooöb Hlutaec/ met fyti mpen/ Paneeien/ $oet/<fc.
ene te famen naet ugttnijfen 't patroon Den &ereii-»efïet:en toao$.
bflec ban gelCöett» daer van het middelfte paneel dicke wcfen faltwee
jduymen, brcedt thien voeten, ende hooch vjjfthien voeten, endeTal
aenelcke zijde hebben dobbelde deuren, daervan.dat die paneelen dicke
wefenfullen eenen duyrn, ende die voet fal hoogh weien vier Roe-voe-
ten, daer van dat hy't middelfte paneel met de paneelen van de deuren
gehouden blijft te leveren wel gelijmt endegevoeght, alfoo dat uyt die
lorge blyven moghen van fcheurcn, ende dit voorKerfmifle naeft-ko-
mende, endede refte te wetenLijften, Voet, Creften·,ende diegeheele
Back van nu ia een Jaer, g£, ehdeial den geheelenJ3ack in als hoog wefen
feven-en-twintig Roe-voeten, ende breet opiteendemet fijn deuren, dat
ok reycken lullen tot aen beyde de naefte Pilareu, * ft. jÈ»UlcS$ öit * iüdem,
groote tomh öe Qfötüttyeetenan Det Jifêiböel· «JJw befiagen ijeeft.
Gard Vermander QlplC&t ΗΟφ ban een anbec 31 Mat t-fttUft ΙΠ Öefe Bcrocrcaie
itctchboojbe^eelbHtojminseaetoeefl/ öanöenhonit-rijchen en «nand«r
becmactöen Pieter Aertfen, tik om fen .aefïaltbcgt^ to We aemeenUjeït Auucr'ttucK*
toccbtgeljetm Lange pier, 't ff ïföe tioentcnOe 't googtj Slitact: / toaec
jüDe/ aeiiKhtujt*tboo$aenl>e öeftijeebelijili biijtftt / merrfceUjcft
U scabufcertgcbjeeft / boé bat fcaet een anbec conftberaoel Ittttaet
mfibehonfiïöe öanbeiinööe ban %m&t§Uvi$ bercictta&etoeelt/
iHflSbmenocmfJntitiiutoijffdtcciBm : be gerejwfemeetbe ütifto*
«e ban UetUooifj. aiitaer-fïWB / ecpter niet ten botte nefc&eben toer*
bfnbe/ öo^oatonbeïieurenbebjieContnaen/ EcceHomo, enfoa
Wanbecsbjacenuit-ötjebeeibt/* 'ttoeichaHetfonflbetfoijffettfeer *f χη-.
upmfBfnOehQnfii0öcnï)eecUjefi!^ebJeefï/ aenaeniereftt tjefeHan-- 7Λ£ΐ
m
piet (atjeiijiftöm ^ttöeurbanijemoocïiüetupj^t) maroote ^.163.
j «Open baec öe Sracbtbet* ftcmftm inoefïaet/ eenonettreffenbeen
fiiocctiMfffïfcbïaö; enbatbefen ^aejsjteöintfberfdKgöeanbett
suiitommcertie 4IBann*n fgn^onft&ier beeft *en toon öepeit / ae*
«weert oocB met bet fecjjw>n ban ben öcooten U&ereit-iiefïö&ttQer
^eorg Braun, oeujfichc befetëerehoocöDebbenöe gefien/ boeltje»
Hrrn,mn 3ce^
f ^t befe ljeer ujc Se en noojtteflTeUjche ifieccö / aen £.
hrti
α to^öï)e&eriii3ljt.ntetbe^il}ilbet:-.Honfl/iiiet alleen ban ben *cnifuyt!
wiwmm JüSeedec/ maec ooeft t>an Biocklandt, Frans Elorifc,,JSÖL
"cems,kcccke.17fnati0fre ttgmeietmfïe €on|ïenaren tuaj^ p?oniöeη* wcickcu ,
r'ien egg&en tooo^ben tig fiem fcffüiöeannot«tt3en bufbanföb·* j»»»ft«*ie«
fa aUgUfta σ deians> Ü. Urfida facra, prafiantiffimis fummomm ^"fwiictj
Artificum Htmskjrchü nwmum, Fr-ancifciFlw, AntoniiBiocklandt ,& ®
(tri cognommto Longi, f'iBuris eleganter ornata, eleganti turn remotiOimt
J'fi vfindm txhibet,
3Wf(^enÖ*S
1 i                          tom
4
-ocr page 277-
ijo'                           Beichry^ingc
banfjaet Heffleen ugmemenfïefcoefïedingen / m in tm "0M$$ê
enpnnei»aie^cijafc€aum:fyeentoerfameit' teftebben / enbefeon*
bergeltjtfeetiftfeftebenoneenïïCMifïikk (®oomti aen ïjare eerbiedige
oéeh aiies $stmimim8eixtblMbiQ$tttmum\tii; alle teeïche raritegteη ge*
«"«ftroeert ||i^^ me^t^nD^fΐ£ίöc tafeiibc iaerch-jjsiiiitiir iigijc mbrnpatjbrre
kofteHjeaöebinen ^iutoeclrn/fonöfc otmetfijjegt jammmijch Beeft
beinieit (teant fuichgfeifé ban onfe <£erefojmeerbe €ijeotoöamen
tm ftooglific tueröt gcitn&o&rett) fo£u£ r ooch ir befeïagfjen foo toe g·
nigl) recfit &f fcfjegi üan iiïo gcö ot ren &cg;at boo^ïre iamilMiebenöe i#
obrr-gebiebca / eflcetrtiith eenige öjeguicte ober-gebiebeneen uefal*
üeeröe tëucHén rn-fepefcen taan befe ttptmuntentöeben flet men ηοφ
Ijetic» ten öage in 2Bucgemeej!ercuCiafbi-€amrr ie ^onch^anöfn*
De■/■ be biclcaeban afle kimfl-Urcflait^igetmt beJjoognfie lof föeebeis
geabmtreett/ geltjcli te fgner tijm bo&$cnen aetigcüjcifη te- lEtoopf
RcHquiett Oatttfe fteecftme.be metb&ftjjegbct%itcjiskn ban outiti? isrfroojfieit
in dcre Kerck g^eef!/ig ngtbeouöe Bt'frfjnjbingc genoeg^faém te befpetften/nrt
wÜl*" 7. Sïrtiiefeeltöerbt getoagtj g&emaccht ban eenige iïeliijuteriban£·
©rffoia / en in 't aefcfte ban een €apfie ban tóeüQUien.- Sllnno 14*7·
beqitamenfj? (gejijd* men bwj-gaf) een autentiKft fluch ban &ea'
* Joé.ir*
Ccttwe €D#i ; * enöesSaerjSDaecaen/ Het men een ^thmcmv
ïsenbobeiim met $cpiig&bdm offeöeeserljantsetóepne Êtfiquien/ in
jir$;*. Cri'fïal ue-fiate». * Cn in ben 3|ate: 4 &>; tm pa«p {HeltyitUtt-Öfliï
De elf btigfmt J;l?&f$ben&0ergart>g&efonben toerbenbe/ toierben
be leïbebg Me t»an be vgmöe tïcuh oxmterriptrert/ en met groote poiw
*-jtt.6u·
jrein magmftcf ntie in-grliacit ;*" ΒοφbkbanQTeuien (üiaerban
baen be aeibjuien ober-pamen) fuifmi^ïjane nbe < Rebben tmt
SHaren baer na berffl;egüe andere patticuueriBf&. aetr be $ïêuW
* ΛΛΛ5. fófceBa^geonbenöienjfDeromfoifiiineibiSi ohtfanttSfCh toseröcn;*
en in 't 64. Srtucnei/ toeröenbetfdjepüe -fteiiqut* η met namen gefjpt*
üfkmt; böcU toelcfee fp nu naöttDanbt meerder ijrbben benomen/
baeefeanenïjrböetot nacb toe gtm lenerijegbt^ éttifttkn-tiifify®
ïjaötmenal ïanglje te booren in ben fiace 1430. befigijgetóeefïom
jttw* fee umk afientljaibe te bereferen4'* en na batb® tledquieninnc
1462. ontfangen bjaeen / gefeïjiebe beeï beebetcr inge ban €apeflen en
Bedien ^««Λ··- ©ecfcö^öe ^tatU'ê ofte ^ti^ö-2Seeiben öeferiietifó
dcfeMKrck. tuecbenoaehöanmtötiigementioneert ·. ^et becmaecbe S5eeibt ö«2
naemtbe NootGoodts, tiSboo^eerfiaflèntöatbe gbenöenb W™P
. _, ben / en fanbsrlingein be f^eciae aenteeeheninge ban beeerfïe beging
* i2\Ts feïenöefecfiecche/* eniberbtfeifébpbeb?eemae?t«tbenren/+ «}
*- ^ y" ooe8 boo^ae»^ in beouöe^efiö/qbingegcöaiDt/a^ %it ψ^ΙτΑ
53Α4ί/ io6/et! 11 o. ofte ïaefïê nvtMü fp&mi web ban tii'W
gcaotinge onfet ©?outöen CajieRe / *t weien anpaeent be toegetopo;
^i^etfe ban bit tbonbeettjthe $Seeïbt i0 getoeefi. Wmt$ toeebt W'
-ocr page 278-
van D β < t έ -τ.                    ?2tx
étófifcftOOtti Öttgttïöe SÖeeïöen Öatt S. Urfula en öe Lieve Vrouwe ί
^ErtQcltel ι f. <$n 64. ijan ttotg een filber Söeeïöefte ban s. Urfula, öat
ομ baer füutaer fionöt* ICrttjc&el 4»· tian vier Beelden aen öe $eia*
re η itt 't «irugg-toerett / toaerfcïnjnelijdi öan aen be mee miööeïfle / m
ftilifterboegöen bat fi? aflebierpn öenanberennrupg gebnjöineen
m£töierÉKmtco^efüönöeeröen/ ggcitich in öe töootnfcbe nertsen
fmchgi meermalen toeröt ge fan- SCmjcfcei 67. inerötgetomgöjjemaecftt
6a» s. Hieroraimus m 't Crugg-toereft öan öe fóereft/ 't toeleh ban
tniftöien meöe een ^tatua i$ gbebieefï. <©aer na SCrttjchel 101.
fp;eecatban beer Apoftelen aen De Waren/ itiiötfgaliecig? öen Sai.
vator op 't jjoogïi Eutaer/ 't melen naeralïe toaecfcDöneiiicnljegtit
SBcelDenjpn getoeeft. <tën 5lniic6eï 107. öermelt ban t 2öetïe&*m
«ooj 't tfnaoj. jf|5ofi) öinbc tch in een oiojiie eeneg $$}Hf$ ban ben Noch*»*.
fateisi*. gementioneert/tteee Söeelben fiaenbe öooj ben^aera* i*a£defe
mcnm-jntyfe aen öe JÖgiaren /= te fioeten s. Bominicus en s. ThomasBeeld€n-
van Aqumen, boo? toeicfte Söeelben öe lüerch- Mttftmn befer fóerene/
ter faSe ban fenee ccfiatneMög een ïfêebutoe aenöe Umh gemaetht /
W berbonöen baöben/ aöe ©onöeröagben onbee be Sacraments-
MilTe, enbeiiabonbtg onöer het Lof, enbe boojtouafteioogtj-t^
tm/ te boen ü?anöenttoeegrooteifêafcft haerfTen/ ;gljeiijc&erbHj#
tyacen tyanöenöe feooj öen twaelf Apofteien- ooeft boo? öefeïföe te Endieofteo
poen ïumn entre te begeren op öe Pioenen egt öeejj ï?efiitgen öaer dv<»«*»
aaonbt na be miööagö enöe 'gaöonötiï onber 't Hof/en öefgelürng
panberenbaegD^r4IBi(Tf-töbtenbete!lof-ttjbt/ foo atë bat ge*
öJoonirjtB &>a# anberen $cgljgen öagen / * toelenen bagï) ban Domi-
nicus boo^j. jflrigö té öen 5· Huguftg/ enöe bie ban öen geleerd
D w öentiaerben Thomas van Aquinen, ben 7. Jifêacrt/ oaer-en-bo*
ben beloofde η ft; bie %e ciöen boojfs/eïe ft in 't ögfonber on tjaren öagft
*ÖW öe η ^aefanaecfier te boen berderen ofte befjanaben met ffli$n*
IaRfeeniöf aftt,m fcw^· °f 2Btoenien / öen jare^öigti toe*
we/ 4(. ·ι tjjf !f j, jjjet booren onöer be berïjanöe linge ban be <Eere* * L****t.
mm £tf tf hf n ^0?ï)af fitoW berMmtijSingeiijfttetoerben.
h^?Jr^ ?at öfi ^iiber-bjerch en anbere^namemen ban cubtif in oudt eïi-
n!,Lίίί,flföjn^ebtüJerbnibebetreft/ bien-aengaenbetoerbtmbe'*";wcrcii »
S?Sl?f|ifP?l,Wn0ft« ooen Jjicr en baerbermeibt/ aWSttHckrl 16. dcfcr*crckc·
^Wteerjeuoctufri bat in·ben ^are ϊφ%* een filteren bergnïbett
.Xrnfrr^^^^-^to^^^WeifW.i tWt ^Qt(tl %m Μ^Κ*
fq;"SiJ^ö«iific&engefïoien::* in'tfelfbe laer toeröetoeöerom * J*töi
SSSEÏÏKStW toiifïige^tboriigemaetfii.* ?ϋηιίθι434· w * ^„,
SiPW C! ?i!nna 1437· een (Hbere <ffrooniioo^tgtie* ·* ο[»Λ7.
8SBSS»SW?W -ïltratmen. * ^nno 1447. bieöeromwn brrgai* * -<» ^-
SiS,C ^SiWlll^|iaefmgÈ^nattnfn.^?irtij<4irt^. J ^;;;J!·
ttü&uSÊy&fl&ui aen öe fte rek begiftigöt s ft omrent biet Sa· * ^r/,^,
n» »afrna «Jeroen beele gefnetifaee eröe miquiw mt filbe r behiect
1 i λ                              ofte
-ocr page 279-
Ζ f*                        .. Bcfchry vinger -'<'
ofteober-itocfeen / mtöifgaöerg een fjïbere ®ukt$tnmtéïl baft*
 -u4».44- men öe &mm mmüm ofte üfoilien in betoaerbe;* in ijen farr
1476. iaerbt öe Ciborie / trnet men mebe totoen fïeebe ain&ij/ wtfo*
ïen ugt bet holle» jtöe «gacrameWjHHmji / aïbaer mhmiwb$ φ*
ftett en feg gjarente bootenbelreebttuaii/ befe <©ief bem ηοφ ont-
ficntie be getüpöe <0utoelen met fonbige en berbooe banben aen te ra·
Ben/ leöigöt be felfoe m\m-h&$ on öeu g? &c i^igijöcn Slutaer fonöer
wi^.75. öeit tnbonbt aenretajten/ * &$ aifoo bön.berbrr fonoenen miföaöen
ineenenoe te ontiaüen. &e$ giaren baer na gefétëbe toeberom een
£>acttlegte ofte fóerc&-tö©bet£e/ öoo? een ©ir f Die met een labber in
*   ^, R 5? «Snelle ban öe tëeUottien gefeïommen 3£nbe / albaer beet £ilbcr-
^8j. bjerca «gt mjïjtev * On»*»}, mierbrn berfebegbe fïlbere Suffer
QS?1^ t0iü^!eninööebani)aerSaerajnenten/ mtbtfaaber^ew
••ur#9i. jmonfïrantte/^e. * j^a öet boltreehen öan Oen €άο;η / nefpeurt
men artijchel*o?. en «04. een ötooteongelegentbegbt befer fóerctte/
totm&pm üjarijtigeoöec-baeDt foobiea in be feömbeiraetfeiiherif
oatfp öaer naMaïtjcêi? toifïen te rebben/ fuïtftgfgbeeigbubeenfi!*
toere #jnantemen aebtoongen toaren re berfetten / niet-te # nfteènbf
m be«Bemeeme nocö at feet lafïigb fjabbeftöebaftm ©erberjren befo
wΊίδ aengaenbe eengömueufe en njaebtme Ciborie/en meer atiberr
filbere fïttiften ban een bg-na onaeiooffeïHèe groots /baer be mmp
sermoen ban fjue&en/geen feSetberibt ηοφ bebJifê bernoffien/mW
metfonöermaerfclitjwiijchijepDtte bermoeben \$i beeïe Stttoee ie §'
ittftofteWch&eben in ö*n beginne banbe (Olrottbelen brrbwjfïert er
ban tornt geöoipen mt baer men niet beeft henmn a#er ftomen/
aeH!fBmer!Ooe6nöeteröen^öeeftïïeboc»itiüaerbe aeïirjttten en&cr'
Λ r fetjegde anbere debatten beetje ber fóerclten berbaren ofte W&ltbm
's»*'»» mi afteenlije& (geitirfibanbeoubelüerthn Debbeicfffeïierfpe*
m*<*> nftiattebehomen/ banbetö&efarbeerbe l&irbér-bjercn bbolfoüöee!
ψχι ^urgemeefïeren befer &tablt ftroctoaeemffe toasf gelebert 1 en In
be furie ban [jet 2rVeioe-flo?men niet berbeftrueert eti bermifï\HW
meefi/buigend toefehe tijfieni>töefe Umhië bebonbettgehomente
Lijftcvan- J^nj Een groot fil ver Cruys aen diverfche partiengewoechen?enwt-
SiaVif 'brengende te famen24/ Marde 6. Engek. Een grote filvère vergulde
lïoabclen Vlbon« > een filver vergulthCroentgen endeeenigh ander verguit wéfd?i
uyUefc Wegende 1-2. mar. Een vergulde Kelck fonder patine, endenocheenigfa
Rcrckbek». ainder kléyra verguit werek* wegende 3, mar. 2;oncv i*i ent*. Twee
m*♦ *         filvere Ciboriën, twee filvereSchaitgens% <ude twee filvere ovérdèckte
Voetgens, een Oiy-bosken> wegende teTamcn 11 rmar· 4.5onc.-· Ee«
lil vere Croen, twee overdecktefilYereCopgens; eerrOIy-bofgen? ecu
filyere-Wy-witers qüafte, wegende te famea 6. mar;' ironc. 17. eng.
Diverfehe; partien van wit filver dat af-gedien is vin eenige Beelden,
wegende tefamen 10. mar. Noch eenige andere reftanten van wit filver
tergadert^i af.gedaen va« eenigt Beelden, wegende 6, mar, i.-onc.'
——————^^———————_.........                                ______________________________________ __;___;________________________                     ii—mtTTTflüff
-ocr page 280-
varT Del r τ;                     i$f
ftóchartdétverfcheydewit Süver-werckaf-gedaenvm eenige Beelden,
wegende 4, mar, 6. onc. 3. eng. Noch ander verfcheyde wit Süver-
vverck af-gedaen vaneenige Beeldeir, Wegende 3, mar. i.onc. Noch
diverichefilverervomnielingmeeftverguh wéfende, wegende 2. mar.
onc. 10. eng. ©aer iaaren norö in boondoen ooeh berft&egbé Diverfchd
anoere race toereken/ banberfcb^üeanberellofrettentnateeiett/ aïif inderc"J
Het. 19. geeft te E*ennen/ bat in bett face 14*8. een nonfïige ifere Κω*
öextc ttjecöe 0f ina«üt;Hirt. imm neer 't font ofte^oojt-öatct toeltft SefieB.
^binaci^ ban geel Homm$) gesóten tóetöe/ en boe beel 'tfelfde
tüagmeaenöe. irttjeêei vsi maeentmmtiebantiöeegrciote Hfêètafó
itanbeiaertf 1 $rtt)cHri 68. baneen feïjoane etere <aicdite trté ö^ntactfet
toecto»in&e'^jM-$r4tt/ &ooj be€a»efte ban 't €&ηιβψ&3Βί&'
?Htttichel9^· ipiee*fti uaii icee ftoace liBeiaïc Cralittt boo? *i&titt&
\inmt8-t)\i0
ml iïuiiiöec s er η gfere fóanbeiaer tan öonbert pont;
©iecöeticji^ciKiïeinJ te getesfeenbepatronen ban Sobere (SraUeti
êoo? J>acrameirt^ qu^fm On noen in 'r€omptoitöertifïenbe/ * * ^44^6?
toekneep eenc mtfTc!jiiti;tof booHieeibt oöft geerecht öaffbeTeW£
StferbangeF^oltenjöfet· fiiugi nbe^en S>acramcnH)U^fe7ttfcröi Nopende
boo?etcfïbermeaHrt.«o; bootf£ 3fo*. 67. bat net ou&e toert afgebjo* ™ac£" ,-
fcen/enbpforme ban itofoimanfebat» berbanbeit ι WdiL· betuggfit/
              '
öattnöenSarei470. een niétfuiboo^refifebjeit^acrattlentiO-ijugg'
öw&caen-beiïeebttotiatrecbt/ 't meien feg larertbaer mmftue* * A*t.js:
ffelt/* enin'tfeüentieeeriiüÏiïmaeegttoa^ * 28rtiJcM 109. anno* * λ***:
teert/ bat oti&er andere reumatten en bercieringïj ber «térchf/beMts*
ïtcnöan 't ^aeramentiHjugii ooeft btfecben bergult: togberg binbr
ith tot befe materie beijoorenbe f>her Contract / bjaerbgbefóercfr*
Itëeefïeren baitbe liMetttoe ïtereh ücfteöen te reparerenjjft&acca*
ntentjef-ftugiS ticfer Ctereti / ban fehcre foojt-ban fïeetrin ïjetboojf?·
accoo^t«tettoeïlee^öaer jpbe/ boclj oriber boo?ö)aerbe7 bat ben
flennenter het felfde huys fal repareren alfoe goédt, perieft ende in fulc-
kerforme als het voorfz. huysgéwèeftes, voérderi yérmaerden brandt
geaflegeeroe flrttjeftelen. ©oojttf banbe anbere <©inam?mw tojt;de£"i;£'ae
m
omaren Oiertenoe7 m ber feiber wmwu / ^apttfergen/ |P ά Mis.ge
&flngijffïen-/ tjaermenigerteeilBi^géöjaöfn/ mtmiw &i\éfm*' ^aeI>*
jpcfie €auöaecötnenaocnen/ beïdcle&eaflè/ geiijch in be!2BefcD^
öïnge ban öe (©ube Stere&bièratieltjehe booian^n^ feer poÉptt^eii'
^acïitigbbeöben bebon^en / rn-Uefè 'onqft^rtffiït ooit ii|?tfïeftenöê
öOlmijeh3»n geleed / eeöfer fat onjs öïöc^rröan öntTttliirrt nïeïbctrl
befebebt^ ööer-gebletiente é&9 atïéenlneh in be ouöe aetjtfeffcetringi
^eg-aetigaenbeitbemenrioneert' ujcrbenbeWbë m&nbt 1»:
W in bet turban bpbïaeitm ^Bmmc%appéu■■> ρ in Jt3^%ban
gnföiï©ainitt7 apparenteïtjeh om in pibeeiTièn en anbérii te'gebjuit*
«W öeï^tö men noeD in s&abaiibt m aii&ere iloam^-gefmbc ^βη*
-ocr page 281-
:J^4                                Befchryvingc
bmTitt: in'tM- nanbeöttibe 2aec&enff&een &Φο$ιμϊ}$Φμ&
menten/ in't 53. öan&eroo<©amaiïe<$niainemen gegeüen hvm
Of Kien ban ben ψ «Srmjte/ $£■ ^aec nan be <0&elen gaet !)« ηοφ mi n&
ieferKercke. oeCfpeci^mn/ iJoo^ertfiSIctijchciü. nan Dei Orgel s-.vrfuicnw-
Oeunjt/ toaet toe bc «Moeras toeeï Dabben gecontribueert /en mi
ifcifjstt ficbiangbentöötgebjugieenUet atë «©manifi/ baer boo?
iaertüeöj <*« a^»«0Ö falarté gpentetenbe / ■ miötfgatier^ eenbeue
<t$m$ tot een imoiument 5 bit fcag ηοφ ontrent bei» beginne ban
öe ^entoefcieertienljon&ert/ maer in ben Sarei 451. föetöe toebèr*
om een ^ganifi acnsenomen / öie 't $?iefierïiji&e tójjt al ïjabt bc*
* MirM^- öonnen tmuimm 7 * en ter oojfahenanljem /; töerbe in iten feifben
laeeeenanber ofte ttöeeoe #?aei.fg&rmaetfct/ 'rfcrichrcn fffröepi
niaert bjerejö tna# / entie giJÉboeaJMn't «Ururs-toercB öan't$e*
öouto/poeft 'tCruys-örgei genaemt toerbenbe/ aig&e ban't <Srmj£-
* viri. 10. <$ijDe tiaer toe meelt ötjeeöjitd&Ueert JjebÏK nbe; * en jobeimibfê be
rariöDeeÖtÖanaitÖJèrift geniaecfetfag MëefterAdriacn Pieterfz.Ör-
gei-maecker van Delft, iriöe2W&$Ötngeban te #uöiifèerch ÜOOj-
*^^i7^ urnenooeftöermeit/■*: footóerbt benjelfbpi ifêeefter toeöeromaen-
,. bffiCfty ban flJptttöto^                                             aenden
Toorn, 't tuelen ettjt/rna toenfc&tiicf taenfcc {toberen / be iBw
fier pcöbaer beoj fBn tnft»beic4Éi jfjecoitfunieert of miffcDien af η Ueïjaetti
feDÖttt befeljab!n.öt te Dennen AftiïeBj* ï> attöbt betmrfcfn 3B«be i»
* wiri.54. 't oime JIÏlan-t)m}£ öeaiitnenteert nio^üJcriicn. * flirtijehd 5 9. toeri
lenT/wiTk
mtt Öeiö^3i) öf maeeftt ban S. ürfukn^Orgei om bat te reformeren/
/indefeKerii. fob bat befeji^beltjeö ïJlt)(Kt aebert &er jaeït froojqaenbe atenu btfe
#agel-iuectSeh te seiijift op ttneη trjiit in Defe fóercS te *$>n ojetottfï/
tüant?ïrii)£keï72· mcrötbe feifbe llftfffer bie bit toerei ban £>· Wt*
fulinu
tjerfïeit babbe / toeberom oru&ooen / jem ooch ïjet Mwl·
groote werek aen den Toorn te accommoberen / al0 3Bnbf tJeö filfrf
iiBcffier/ fCb|iaenPietecf3j3C0if5. nuat,teoubt «»impotent Φ'
bjojben Dm 't feifbe te beröei^n en ban toon te funereti- / Κοφ W~
.., , ö?cï bcfe hieuüJé IlScefïet rijcliciiifh totecöt beloont/,Jiofinoi!Jtati.#
benoutienSöaei?nietiaerbeteren / jfuic&js?inentennaeiien-bi? birgeef*
füjt nioegte en önfioiien in 't fibcttfe jïe)bf n. #erffi»|^- Sjaren baer
naSïnno 1479^1180.tecciïtöetatootedB^aelrjeijeelbernietiüJt/ en
Bet öcrmaeröe Cruys>Orgel ugt tjet <ii;iifji-toerth'1n',tmibuft>fl«
.,* Jrt.7». befeércii setranfno^teert;*,entuben ^lare.1492· toevöts Uriulep
Orgel toeberom feenemaelbecuienUit met een #ofttt!f baeraen sDe-
*  Art.91. ttjaeehti* .baêi: 11aï^-«-herben £iepuebeörootrte*è?gelentoebfc*
*  Λτηπρ omp|)ere»hareert/* Uier toebtèiientre boet fieijoo eenaciOo?bt ber
contra^ ^cu^ Mttk~Mtï$tm\Mm%tMWutt tiïïïifyl met Meefte.r Cor-
yaCScheveling Schilder, tot Delft te coemèn fcilderen, die.doerep
van dcdeu. valide groete Orghel van góéde Water-Verwen buytea en binnen5 te
ren des groo- weten van binnen mieter Hiitpirie inder rechter doire, dair Dayid Go*ia»}
jteij orgels, vi';                                                                                % ■ Μ* Ψ                      ÜiQOfc
-ocr page 282-
choofcölFflaeti ende in dander doire dair David mittet hooft véir de
Stadid'ie'Maéchdeughcmoeter, ende van buycen mittér Hiftórienvair
Tubal micdieinftrumentermn Mufijckë 3 als Orgel j Harpen endé dier-
yelijcke, endefal ghehóndenweefentlindewaer vandefelue doeren eérft
wel van binnen ende · buycen te beftfijeken mïtguet Lifms alfoe dat die
Verwen niet doir en moegen flaen, endeial noch die perfoenaigicn ende
anders alfoe wel die binnen coemen fullen als die buyten ftaen fullen 3
maecken liefiick vair aenfichcende groetende yroemnae de groete ende
hoechte van de doeren van de felue Orghel, ende fal noch gehouden bly*
Ven hier toe te befigen die vroelicxüeende duyraehitighe Verw'erij' die hy
tot Antwerpen ial cohnen geuinden r ίnde fal dit voirfz. wefck völmaeéfc
f.euercw voir faefïchen oacii-comende ? ofte ten alderlancxften binnen
'icn maent hier nac ombegiepen ί ende ingeualle die van S.Lueas Gilde
binnen Delft j hem yet o ff- wonnen -mie rechte ter caufe van fyn Gilde-
geit, fullen die Kerck-Meefters hier van die helft gelden, eride'Meeftêr
Coruelis dander helft: ende hier voeren fullen hem die Kerck-Meefters
vóirfz. betalen gereedt twee pö'nt groot'Vhenis, ende die doeren fulcx'
aift voirfz. ftaet voi;riae£t weietide, noch vijff ponden groetè Vlaems4
Ende ingeuallé Gornelis roirfz die ielve doeren leueit fóé gue't ende wel
gfmae&als die Kerc'k-Mceftevs hem toe-betrouwen, fullen fy hem daif
coe noch geuen een pont groet Vlaems, fat* &U ï$0 gjhpif gcWnt ÖCtt
tetfü&$(bmtö\}J Ao.xLVi 11. StïloDeliieo;* iuith»bèfcnBkeiïtt *,ιψίέ
iaettniiioégijt/tcn apfjcfttró?frifbe.tmmua?$ nacfcmWétttmüece Re(ln
npt me Wct-Qtbkbm sgxiht (w&$%cnbafg£ bf fciföe JkftHèf't»n ΤΆ ω*
vvert ing
ftojtttfrgp tn fp Qifyèu mM&j&t tioéi Tmutbtv gebedtc onficfcötm; h")ft·
δπι fif iatc n/öc eivfoére rare <$;gr l-br it fceslg wantf bof ^ om bar c nacm
ei urn owriöfi-nflcca mcwtênbeöjflafnV -'fn-tc- iWöe inrt ijdtc mpm
öffioonfii; u^töitiiroiimictüiöchtOórM-'öatfeiir Φ&κη/ bic toty
jwpeogernhaptenJjrtnafimrët'ittigljfïf s?fkijt teavrjiiiffïr it / nm
V>Q
hojtrlijeh iiftfn fcliilö'cfrH-alji toriËttm' torrtlifSΗ mh bai bier
«pot ninnanbt bimifVöc ^sia&t fiijijni aljctuffiïtf 'min tsit fp bffg
maitirre toaiïttyiiDfrriuiirtto-öfbbcn iöf-bfirottiöt/ efi)if.totW)l·
ofcpniiibifn ariif j?bt UWt 'tdiKitiöiuwcmni / ai-'i)0f'-t»f ι brie ^rabt
mffreriocfi^iotafimiijbibainiunfi-^fljilbfco tyuttyth i$&ooi=
{JJP flitojffi. <aii2ntibfcbfr fföani tot δ? rrncrrnDf fmntwvto
2191· ««Offert ban bf ouöf Sc cbjnbingf gt fr öl;t ban τ πι mïïciiH'
wmteth-ftotii
rnbe booitiii'tlhijciifi batT am üoizKiiöf / bai be
ft?·ί?iS?i%ί* Wtlttt / m uu-bc'öatöf■ Hibern ofte '®i*
Érn hJ» Lu 5cftc ïTOöt mcoe ria m«fta?rrn öc/J iarctatóbacc bobui ftüel>Büeck-
w R8 0f n ^ienoroaw ν mtm l tn mn op bc aoamfê-aefinöe
-ocr page 283-
%$$                                Befchrpinge
%mt öoo? befett ig berBonDig&t / atis nu tot f e n^toef te r eje-c imh
jsefchiidei- öeetöe en recötfinttiöe.foaerïjegDt $tHrbrfi|lircrt 3s«oe. <©aer toairη
Ie ekftn, ooch ban ouDtSÉ ff et fjeeriijcBe en jiBtmtintenDe gcfcöiltierDe «Piefen
in befe $erc«/ öoben afle i0 we een Contract in ijanöcn .e&crerc&t
uan 'sKeyfersGlas j'ttoiïtniioójojDjebantieitfpifritjche jjkaiefieet
Carei de v. in Den 31arc Ï544· bu oen Sontfifien <iMafe-&c&tjbet
Ofte JrtfiUDeC Genk de Bye Dirckfz. i£ Hf fielt in De %i&e &}m\\M
* £«/i C* <εaiieiiebefer fóerche aen te ipoojö-^De / * toaer ban £p een ©iDi-
mm öaöt tn-ö^eieöert / tneDe ne De ng meefïafle antiere niet te öoo?-
fcijiiHöeöomenenbeteföethenöDeDleuen / fnW afle DietvefffHiche
Oïafen Defet ftcrefee boojfoo èeeie De cnbeftiefDe fterch-pltmDeiin-'
öe ijare 63000 De^bt teel eet ηοφ öabbe berft&oont/ ntt laefi Doo? Den
beftenöen^onDer-fïagbban^elft/ in een ooöïjenbiich reemraetf
Hoe hei bernietigDt SBnbe 7 in eeutoiae berjettn&eBDt ggn oebaficm J|a
m acn irant Den iathmerlijtfeen bjanbt befer £tabt ban Den S.are 15 36. toast in*
SSLie?efteit fonDetiJeebt oefe fterth boo? 't eer fle in een Defoiaten tfaet / en top
%„. s ïien gepen ïioeSet met tjaec Befcljapcn tlonteöen nabeboitmBinfje
' * T4A«j. beif<iïloo?n#/* fuit^ men toei Ban af nemen ireöen^ï)areii?afi)tfB
*»35*. ai^noföfóoörooteUjch^niet iDajSitefaobenoiJfHpmen/ maerbeefe
ioonenbe"8tmen en o*naeniDe $acïtt-f terg tot Haren lafle mofi ΙΦ
een/ etljter hreesD fê in Dien fiaet Dwfbantg een <©jbonnantie tyupi.
Ordreom Ophuyden denxix"». Juny, Annoxvc.xxxvj. Isby mijnHeerenvande
lp Kcrck en \^ec coilesialiteryergadert zynde, den Kerck-Meefteren van der Jslieu-
iptctimmi- werKercklrinnen Delft geordonneert ende beuoelen, denfeluenKerckc
S0U,            mit den Thorenwederomme van ftonden ante timmereii ,ende geconfen-
tcerttot dier behoelf die parcelen van Landen, Renten ende Juwelen der
feluer Kercke toebehoerende, te moegenvercoepenom diepenninhgeH
dair van coemende temployeren an dé timmeraighe endc reparatie van
dien, ktl ffêeïche 3tkte $oa$ onDe rtrgchent met De Qetoconiijciii fub-
fönature Ofte Ijanbt-teetHeninsfte Dan Cornelis Artz vander Duflen,
oemttaetë &ecmaj-i$ Defer £>taDtS en ten egnDe fë eett toejniöfi
ntoöïjtenïecounieren m (geiijehmen fegbtj jjaer aDemberDaim
imnetteerbe*» fe bi«i be töeeferüïche ïlöajtfïept een W Dan fur-
feaface ofte OBfcbo?tinab en UBtfiei Dan De tenten / öaer öcfe IKerch
meDeneftoaèrtttmii/ toaerbufpe m.®®- Het toeten aen afle iift^
teren / Sufttcieren en ^ffuteren/ $t. öefer lianDen / Dat Dg oni-
' oftroy fangen tiabOe die oitmoedigefüpplicatie van den Kerck-Meefteren en-
^nfurfeance deRegierdersvanSinteUrfulenKei;cke, binnen fyne Stede van D«li^
van de Ren- inhoudende, hoe dat by <len grooten brande die binnen der voorfz. Stede
,*otlXCYan <*en derden da.ch van Meyèjft den verleden Jare van xxv ι. gebuerde, die
de Kerck. ' voorfz, Parochie^KereJke, ende vele van haeren Boccken, Oisanienten
en diergelijcke behoeften mede verbrandt waren, ende 't voirfz. Gods,-
Huys grootelijcken belaft met los ende lijf-renten , dewelcke uyt de
Beden en AelmoéiTen van den goeden iuyden tot nocli toe betaelt waren?
-ocr page 284-
iran I> e χ f t.                       257
>Tcaeralfoc die voirfz. Kerckcnu overmidts den voornoemden brandefeer .
Joberelncompftewas hebbende van Aelmoeffcn, gemerekt den Burge-
ren ghenouch mitliun.felven te dpën hadden , ende veele oic verloopen
tuaeen / enbe uoxgté Occic ber genet Die imfy fcaten bigben fitten entw » ,
ötioerbefe $atoeï)ie ϊίφοοιίιεπ / al^ nu ciüecas tcc jlHiflegüigben/
UcelrtjÖtii fceQUenteceiJÖe 't Convent van de Minre-broeders ofte ande-
re: Gods-jiuyien ongebrant gebleven, fonderlinge foo binnen der voirfz.
Proehie-Kerckéfeer weynigh plaetfe fcjag om Parochianen huere devo-
tie te plegen, (J£„ duer twelcke oic die herten en aflêótie van der Prochie- -
Kerckc af-getrocken wérde j foc dat mifdien die Incomprtenfeerfober
waren vallende , om totten wekken te verücn fy Supplianten de voirfz. -
Parochie-Kerckegheerne weder op timmeren fouden , maer gcenttlib*
bei jïenöe ora 't feifoe te tnogeu bolfyengen en met emm be tëentenie*
wit te uetaien / tm fp fpne ft. IIfê,t)aec-iiebett tot betaitnge banljate
fiwtenenöe lallen boo? eentijbt ban SJatenattenninatie betleenbe/
toaet toe fe bemfeer ootuioebigfjiijfè toaten bibbenbe; fulchsffgne - , .
&· iffê, ben ooo^oemben Supplianten oeneen toefenbet'baer-ite* *
öct boo?f3. funpiicatie / Beeft gelieben te confenteren be betaitnge ban
oetaemenDiefgbanbe booafj^ctchebjege<4i|)nlbigb bjaren/ temo*
0cn Douöen in fitrfêaitee tet tijbwoe be4rommiiïat*iflen ( bte fgne -jÉ.
M. öaer toefoubebeputecen) ben fïaetbanbnfe $tató grepen/ hu
mitytUinfoimatte.on alïe#geriomen/ enrapportbaerban gebaen
föilDflj IjeU&en/ 't toeleg gefeïjien ntefle binnen's jaers date van defen,                  β
laftende den felven Commiffariièn gelijcke informatie in defen oic te ne-«             
men ende rapport van als te doen > om daer. na te ordonneren ©ρ de peti-                t\
tie van den voirnoemdeSupplianten, ende de betaiinge van de latten ende
Renten, daerdevoirfz. Kerekemedebekommertes, als men bevinden
fal naer reden behoken te gefchien, $c. ÖJag gebateett bmnen Brueflel
1. December i^7, öe originele 2duHe met Det grootegegei ban ben
wegferbaer aen batmenbe / i$ nocb te binben ten «Sotnptoire ban be
Ifeeren tiercé-j|fêee|ïerenin be mmeftaffe.* Hier toefïrechtoocft *ώώΦ.
een Slaujnfcbe SB?ief ban abmiffte ofte toeiattngfi ban ben 3iecbiif- Ander Brief
^jffcDop ban ©treedt Georgius de Egmondt
% öebaterrt bennaei^ i?™'"
ïefïenbaöi)tirsfmaenijt0 en Saer boom/foaer&e be ïüerift-Jitëeefïei vtreci,t#
reit befee i&ercfie f noemen öe be felfbe RsRoref fabric* EccUfia bma
Maria, acundtcimmdium vhginum opidi Dtïfenfis). gcatttïJOCifeetttöeCi
Den / jjaee Hanbt-en mntmte mog&en bechoopen om met be pen--
mno|)cn baet ban hemenbebe i^erch te refïaurecen ·, * i^iec upt i# * #%<**
onöcc anbece geiijchooch eibers te bemerfften / öoe groot een gïJefagb
fit ieeren SijTeljoiijpen ban iBtreeöt ίιφ aflent|jalbe Dier te manbe
ijQöïseuöingematigt/enbetteöfmentbanbeiierchenfoot'eenertiael .
gciuco^ot?eect: ïSes laer^mee na i#^ennebobt uetgcgaenoeec r,"oe(Je
t
ailebe etiöen^ban be^tabt 7. toaetr mebe al t'famen öeiafi enbe be· SS
eoicn toamm / >afte Jarni be ijeiftöan Ijm ^ilbe-geïben en in- en schaum-
-ocr page 285-
χ 5 S :                          Befchry ν Inge - ■
rtawiec-fcn komtli Ut BfJOff f« ÜKber-Öp-bmtÜiingfje bimbf ïfctt&Cii lljif tl f
pSiie°vi* «gcSen ι enbe in ijaaöeiiöan C^cceh-.iHêfcfïcrrri baerfp on&cc ïefoji
Sc Kcrckèn teerbengetroutoeitjcK uiïbnml<$t. tut öueröc tot ben 5fare i547.
sa Jen tau incunig/ aïgbjannecr be 43übeng bjebrrom tójcrtsfSiotiifïaLifn mu
bic ban be dctcHcη toe-gefïaen / in-gebalie fg ηοφ niet genchjlj toa:
tenberjïewbt/ cm <£oliecte boo^öe^taöt te mogen boen :."on&cr*
en.tn^iKJUoerbt «Pel) in OmS'arc 1540. 6ρ öeüficrrii ban be iBftfi
bepotcucube gec?bomiccrt/bat aiïe de <&ilb'en$ bégöe bet? Jpawjuje iY
ge^übeuföubéntöcfenbait lEutaren en tafelen te boen-FjÊrfUUeti,
thpftreciitcη ban een fo^mact en fatfoen/ οοφ ban öiöcrfclic £φΐι&β*
rgenetf iiftotien na gelegent^enbt ban fasen / gheïijch bij? in 't brr-
boigbbaemnbegüebeiiierdien in'tgbemeett■ tullen Ijanöcïni/ De
Heten baec ban fiMie η bennen fïen, ^οφ bernregen. be tottth-Mtt*
(leren ban befc Cierch in ben 319% 552. antborifatic om tocöecom op
nkiïïiï e enigb geit te mogen ncgotieren / enbe f ot lajïe ban be &er#
• l«4^ φ, cenfgeftiif-inenten te beriioopen. * $et reept ber iiecchen ban 't ober»
mgbftibec Dooocn en anben? tuerbe oorn berboogïjt / fmcfcp be rfcfecp?
be miOtuien tose-rben ,uj>t-glicbonbert om bcfe Cterch (pit metfoa
t van ?eiijc- φ & a|g b'anbcre toass 1 in nae £ berbjoeiien flaet te f cuiageren. iSte
ïeSeSj™ bei0mnabe5aeelbt-ti0ittitngeen Cierr&-p!anbirittgf.:bait',brn^flr(
üovW 1566. biieröen be *iBiiben£ on nteutu bclaft met «Sontcifaitmn rn^ I
&cbatting{Kn o|ï te bjenaljen tot retaratic ban be. Cierefóa/ rn|#
continuatie ofte onöerboutit pan De 3Bienfïen ban bten; bciangenöe
'tteeicheno$ecnigc$cten/öerjebetföe*PUben#oan bcfe föecfhtut
jiactiiUüercenrei'nerenbe/ obctgbebiebeiuwn'> boo?eerfï bittöeifft
aengae nbcbe«tttcnftcn bat tiercé-jpeefïcrenbefer feiaein'tbegin
ban tien % are 15 *s. De peeren 26üegcmeeileren aen-gebiènbi enöï u
hennen gegebeηiicbuenoe/ bat.ouYrnïibttfgtcotflollencirMcintin-
Wm?n oer uooifj. llercEc / bfη bienii ban ö'eerfïe JI^ifTe in Ktfww
fiiet'ifinietlongbrtgOeceie&jeertenonberljouben toerbe/ iooijeiiOen
^ttrgemfffïervii ten brriiiecfie ban be boavjf3 CicrcB-Jllieefieienbco?
!)cn ontboöen/ eenigöe.Hooft-man.0i ban be aBilbe-b?ocberi / Öf (
"toeiikeoco^ tnbuitieoan sêwrjjejneefïecen benbooifj* èierih-Jll^^ V
fïecen jaeritjehg toe-gefe^t enbe belooft (jebben / feneregrjefl'iJi8·^^01,
fmnwen üan penningen tot onberboubt ban b?n ^icnflboo^· enb?
bp foo berre be «aiibeti^t feif oe ontbeeren ofte ïjaec rehentnge uerb?^
genmocDten/ befommebon^obifte geconfsnteert noebtefuflenbee*
*' vjtjtte- googen ·· * fulcHiibe decanen enbe ï^ooft-inan^ ben eenen üoo? bcfi
ftö? j anöêretiafiebfiuamfn^enaebeii/enbaerbienfipaefenteren in^w*
S?! nèmeeflccen ^atncrberftlarenöeeeneegijeliicftbwbeeie fgaeco^bci^
ben tot &φο?ί ban ben dienfï boojfs- gtjeïrjch banbiefoo^ηοφ ψ&
fcöenbe atteHatim 3pn leggenbe/aiif onber anbere een ban 't Heyug"
Crwys Gilde, be ujeitBe'tn HJttöttHöbe^ §'aer^ boo^fj. eotnpareeen-
-ocr page 286-
van D e ι'· ε τ.                       259
f#t &tabt} betMaeröen te tonfenteten öat 't otJetfcBot ban 't feibe
feiiöfnob'tfïot bun bare Wtenwml ge-empio^ect enbegecon*
«frteect foube bietben/ aen cnöe ten beboebe enöe u?ofijte ban oef*
midi: maeröce-ioeïbetf$eeöe<iBilöen0ficböiec in mm®W0,1.^6·-
ïjaööenöetoom y nocïjtanöanötrcontoifliööe entraöDesöebonöen f
ghdaet
imeröen/ oöecfUlcejibe mtt&met&mn biebetom ftlacötigb bal* '
lenbe/ fiebben befcïjttlbiöbt öie ban SvAdriaen $nbe bc ^>|00ö!)-
mmUt$/ öatf? jaer^iftf bef Ie oberfcbietenbe genten fccöbentie/
met meer £aneenelBi# ter üjeeehöeöen boen/ toaeetoenocöfe*
. Ut Heaact toag gemaecfet) bie menfouöe mogen em niogcren tot een
turn be ceefte Jlfêiffên / boben 't gunöt fg W Staewi fonben mogen op
tuengbentot öec feidfrbeïjoef atëanöeee <i5ilDen^ beöcn > boo^tif te
hennen nebenbe öat be Ciooni-Roonerg/ batbt enbe toeeelt Ifêottt»
maectó / <8o?te c# / en anöcce meeflt al niet en gaben / öeefocchenöe
öetfjaibeöatbcteeren geliefDf«Daer-ïieticn uöeuctt ftseten / inbott*
öenöe bat afte be «3Uöen in tcnatatieljan-oe fóerrft enbe eecfïe UltfTe
öoo?f3,'ii3iae^eeniarj<©iibe-8euf0tmen ttgtceechen ν toaer on be en™7*
herten "Burqemeefïeten enöe töegeecbecii bet ^tabt / eemge ïeben
uptbe «Mb'öebben gbecommitteett ommeöie^ooTHnaniSbanbe
^Biiben* boo? öcn-lieben te boen öefcöepöcn / enöe jöaec-üeben boo?
te tjouben toatfg-tfeöen upt jjarein-bomenxmtbeerenfouöen mogen
tot beooeöe ban öe eecfïe Ifêiffe öie in be Hüeutoe paroctjie gheeeie*
fyeectmm-, fmmtedecanen enbeïifooft-mannenöanüerefpeci
tiöe «Biioen geboot toetöenbe/enöe ranpojten amöwt in-bjengen*
** 1 PWefïeerben fommige bat fjaer iBiiöen op be laetfeeeheningbe
nteec ten aebteten ban te boben oaam/ beefoèenenbe öaeromme attec*
yuiatietoteenigljetüöt/ en al*öanteÖoennaDaetbermogbeni
rf«; * anbere toieröen ntjeo^bonneett enbe öciafï iaerïi>&s eenigb *J;'l£h
öf? ?i te öjeugïjcn / fnöeöaeefcan ië öefe ?8cte ïugöenbe in tema jqgBgS
"β·* bOïgjJt.                                 Yw                                                                 indtLaieB*
Up Huydcn den χιχεη, Decembris A°.xvc. tieuentich, nae dat ten ordonnans
verfoucke.van mijn Heeren dieKerck-Meefteren vande NieuwKcrck^««g-
binnen defer Stede van Delft, voer mijn Heeren den Burghemeeftereu
van eenige
endeRegierders der voirfz Stede ontboeden ende gecompareert waeren, Gilden ,otr^
Q'eDeeckensmetteHomansvanden Gilden hyer onder ghenomineert "V'J"^'
omine te contribueren totten dienfte van den eerften MiiTe ende reparatie Ker«kcndc
van dc voirfz. Nieuwe Κerek tgundt een ygelick refpeaiuelijck vant dienftenvan
' ^erfchot wt fyne Rekeninghe foude moeghen ontberen, foe hebben die *« ™Ie
■'ue Homans ende Deeckens daer van heur-lieder verclannghe gedaen, K^
p«« is volgende dien by den voirfz. Burgemeeikrcn ende Regierders
®en feluen Deeckens ende Homans belaft ende gcoidonneert ten h;ne
Wz, in handen van den voirfz". Kerck-rvtecfteren optebiénghen^nde
• e betalen als hier nae volcht: te weten het Gilde van onfe Lieueii Yrou-
-ocr page 287-
«Ιβο                      ·τ BefchtyvingdVvu
Wf^Boodf^lxapweicndcdrèSnijders, hu te Kerlnrifle A^i]^kW$e0Lft
'ticheerft-coOTendeicsCarolus guldens ende voerts tot alle KeriTemiiïè·. -
1 daghen daeraen volgende telckens gelijckefes Garolus guldens: Sinte
V;;» EraÏmuswefende der Linne-Wevers Gilde, falalle Jaers in handen als
I voeren op-brenghen tgundtfy-luyden wtiieure ReÈtkemnghe ontberen-
fullen moeghen, vyaervantegens Kerfmiffcannoeen-en-tfeuentich teer-
fte Jaer op-gebracht fal werden'": Sinte Michiel wefendeder- Deckers
:
ende Verwers Gil'de, ial,;tegens, KerfmttTeeerft-cpmende inhandenals ·
ν oeren op - brengen dvie Garolus guldens,, ende voerts torallt Kverfmiffe-
daeghendaeranvolgh^nde telekengeliicke drieCarolüs guldensrSinte f
Adriaens Gilde 'wefende :dié Droechfcheriers , fullen geuen Κ erfmijTe
annoxve. een-en-tfeuentich, fcuen, Garolus guldens , ende fullen cuer■··■
twee Jaren moeghen fienofF't felvé Gilde meer foude moeghen.'.ontbe-
ten : Sinte Elifabeths Gilde wefende die Appel-Cöopfters fullen tfiaerts
op-brengen ende geuen een daelder van vijf fclie|lingengropt%j waer van
het eerfte Jaer verfchgneri.f4^y0fen up KersmiHe annoxv«. tfeueritich
eérft-cpjjieri.de,»· >
»JW^ >;■ '
                                   '-,. , ι ■             was:.pude«eyckent, '
';;,,-:■- ■■-'■                  V M. Bmféap: *;:}:■
Beiluytvah ,.                                                         \                                                     J l ':,..>'
siiedefe <$#ntieUjth ^ïffltöRf trefiritttto 5?at*ti cttïariie^ntï^fïii^tf η tucttm
Γ?οίΐ?ι e ;1»oo4Drn öan örn ajjdccr&fn ψηϊ Μ. Ζ, Boxhorn, öetDCiehe in fp
den, ende " liatunfcDMoomü ban fyoMtibtbmndtfytbbmbt banlKtbootfcef*
overgang tot ffiijtB &Ι3ΪΗ*Ϊ§ ΐ\ψüffóV M>t&t)t ί}(rfrOignig OfjCflOÖpt lïltt ÖEff töOO?'
het vccir^er^ ,jjfn.; proXimahuïc eji J£de4facra, 'm qua ut fuptrion faculo fummorum
fticlue 'iet art'tficum piBune atqutfeulftufa v'idtbflntitr ; 4ta h'odie imflM iïhttPrfaci··
rrincenvan -pum :+AraufiOtm>fium Moufoltsum^ o^us-fulgentiffimum. * . Dicht by dit
orangic. Gebouw ftaef liet Héyligh Huys , ;in 't welcke gelijck inVoorgacnile
Tkt«tTbi Eeuwen de^ScMderyen, en gemeden ofte uyt-gehouden wereken, van
f.ió^iS * Λ detrerFelijekile enbgfsgmiieKaHft-Meefters, wierden geilen; alfoo wett
daer hcdenda.eghs hQt doorluchtigh Graf-Gebouw van de PriWcen van
Orangien,eenvvi|tberoemt en feer uytftckent werck,aenfchoü wt. 45Π Ctïï
toe|?Jïiöö te Ijoörcn tiacr Ijff fj^feiht Oan öe ftijahbcHjiiic moöjDtt^
|&?ince iMemg ben #ufce/ tot imtm ottlïicpijcfte me öttoötf*
lif eriilfh / ktmft\0m hojMi jek ffltvthif og-ö^ecD* f bf rfeoït$tM#
-                 btr;bCt*iS: atmicinnovaurbis-Ecc^a^exflruÊoiïi^
■*idcmibtt* condttus Guilielmus NaffoviuS, cumaterna b&c gloria&virtutis furt ttjm
^.ióï*-*^. rrt, qua digna nobis vtfa ut nm illk tnmimjtgentur : cfl auttw talis;
öai tiefï endeinde Nieuwe Kerckedefer Stadt5aldaeróp-gerechtzyn«e
een magnifijcq ende gpootdadigh Graf-Geftichte , is. Guilhelmus va»
Desfelfs NaiTauw begraven, met een eeuwig me^ck-tcyeken iyner glorie en deucW
op-fchrift, «e vvelck ons waerdigh ghedocht heéft^? dat het nietalleen opdieplaet»
foude werden gelefen; endeisdüfdsiwgh^ y:„
                                       t
-ocr page 288-
van' © e 't ft,                   z&t
. ET FL· TERN/E Μ E' Μ Ö R 11%.
Gdliclmi Τζαβάνπ ^Suprenjii ^rwfionenfmm Principis Patris
PMru, mi Belgitfortunh {aas pofi, habuit ér fuorum: Va-
itêftmos exemtms&replurimum μηναίο bis tonfcripfit, bis1''
inauxiiüHimim au.fpkiisïHiJpanU eiyt4nmde?p propulit:"
ver λ Religtomstukttm lavitas PatrU leges révocavit
, rtflU
tuit', ipfam denique liberiatejte tantum non'ajjertamMm-
ήύο Primipi Paterné virtètis heredi filio jïabilïendam
reUquit ·, Merois*vcre pitt, prudentts*, invicïï: quem
Philiffm {eckndus' Hifp'xn. Rex Me Europ* timor
timuit nondomuit%np?i'terrmt, fed emptoper»
cujfore fraude nefanda-fafiulit. fixderat.
Belg. Provïnc. perennï uerütoT^
MmuM.P.Ü,[&*''■' Λ'..''■.';.,...' _
bcrmkrbe ttigtdote j^cbfrié^tttfcïïi $iiiorg-^fi)$oet Tic- aocncerdis
ier Bor Chriftiaenfz. * CtctUggFjt ÏJCt fflfof ïlMCft/tOf fnttPtöC mVttlOi J°*±eSe*
tic in rrhcntcniffe ban 6e öroote toelöaöcη tie^ ©oajlucijtige' f^ime/ · ï V,
οδΦβϊί «iEb.^oog^iiïüoa* fce i&tatrn «Bmesaeltiim bc ©mmtglj* au^/xs.
of .$cbccl0tfUtif4 mfffcoèti bottt^n i# ööïD««nbe fcct ttöacrf- **btoi*
JflMÖe 2f»iflan&t /tïan'iïinSarf iööp*. daeraengienekoitenTparende,
nebbende 't felve doerifnaëcken dien uy tncmenden vermaérden en in ge- Des ièlf*
heel Europa bekenden Conftenaer, Architeft ende BeeMt-houder Mee- JJ^^JjjT'
«er Henrick deKcyier, van:vierderley ftofre\r te Weten , van witten njghey*, *
iciliaenfchen Marberi:"van Dinahtfch^nTöet-fteén, oock vanfvvertc midcfgadVtt
jcaliaenfche ghemenghelde Marber, ende vorder V3n Bronfe Jvletael. lof-
■D'welek foo cierlijck is gheniaeekt, darter weynigh in geheel Chriften*
njckincierlijckheyt, koftelijckheytendekonfte, diergelijcke machVje'i
vonden werden r: want behalven dattet voor ëer$ voor acht-en-twintieh ■ Hoe y*el
duyfentgulden-, boverieen veréeringc van ddyfènt daelders befteëdt was, SekoiL
r .ls1|iet,werCk naermaels foo vele verfwaèrt cndt verbetert* dattet noch
stlijcke duyfeni: guldenen daer-ën^boven fal kómente koften, 't welck
met te verwonderen en is 5 "aerigefièri de cierlijckheydè ende uytnemende
Konfte van 'tfelve wekrk',,hebbende 'rfelve al omtrent fes Jaren onder- Hoe veel
nandeiïgeAveeftVd'welek-nbcht>p defendaghden twaelfden Novembris: ««idtaen 's
Qes;j2eEsl|(52of'nietgehcer^nde.volkoiirentliickenis voltrocken, ende ft^bc"
^J^dvetefiea binnen Delft In de Nieuwë.Kèrckbp'tChoor. <®it 3^Π
www^iieij&aniim mwmtlten mettt&oti Di^ oit^ Dit bifenept
Μι ι                            buH
-ocr page 289-
,%<&%                              Btfclirpingc
gwft nmthtm f b W# öfaöe idt bg ton füïwn %mhmjtt» atnpfe
öcfi&öbinglje faw öe gantfiDe ojDonnantie f η Befïecït üan 't toet $ m
iïifet; &0?gCH: Hetgeheele werek is lanck twintig voeten, de voet tot'eïf
duymen,breet vijfthicn voeten. d'Ecrjtc drie trappen makende de hoogte
van twee voeten van Dynantfchen toets , daer op een Tombe., hoogh van
twee voeten drie ende een halve duym, lanck achtvoeten endc tien duyuM
ende breet.drie voeten feven duym, mede van toets, verciert met molu-
rïnghc ende Cópcre ciratenj waer opdat leyt het doode Beeldt van den
Hoogh-gedachten ïièère Prince, foo groot als het leven, ghekleetin
een Princenrock, konftelijck gemaecktvan iuyveren Italiaenfchenwit-
ten Marber. Het werek buyten om beftaet in twee-en-t win tigh ronde
Colomnen, ghemaeckt van fwerte Jtaliaenfche ghemengelde Marber,
langh zynde fonder hare pedeftalen fesvoeteri'vierduym, endedick in
den diameter negen duym. De Pedeitalen, Baiènende Capitelcn 2,yn
volgens de ordre van Dorica van witten Marber-fteeh, de lichamen van
de Pediftalen zyn met gemengelde Marber verciert, de acht grpote plaet-
fen begrijpende elcks twee Colomnen zyniageleyt met Toet-fteen. De
vier Lichamen óp de hoecken zyn ghemaeckt van witten Italiaenfchen
Marber, elcks uyt-gehooltmet twee nichen, waer ihne ende op-han-
gen fefthien Wapenen van Bronfe , geftoffeert met hun cygen Goleuren,
noch op de uy tterfte vier hoecken vier ronde Pedeftalen van witte Mar-
ber, elcks verciert met een Tronie ende tniTchen-hanghende Teftoenen
van Bronfe, ende op ejeks van de. voornoem de Pedeftalennoch een twee*
de kleynder Pedeftael, hetjichaem van gemengelde fwerte Marber. De
©nderfté plint ende boyenfte moluren van Toets ,v noch opde voorfz. Pe-»
deftalenvier nicHen van. Toets,. breettweevpetfes duym, ende hoogh
fes voet drie quaert j- op we^kke voorfz? vier Pedeftalen ftaen vier Vrou-
wen-Beelden van Ëronfe,. elcks fes voetep hoqgh, te weten voor repre-
Tenterende Juftitie ende Libertas, ende achter Religi© ende Fortitudo.
Boven de achtparighe Colomnen fijn acht vierkanten, waer inne ghe»
maeckt zyn op de halve talien de devifen van den Hoogh-gedachten Hee-
re Prince in de woorden, SavitTranquittttsm undis, Zit is : Stil tuflehen
' dewreedeZeè-baren. Waervande Architrale, Tregeliffen ende Cof-
niffenvan witte, ende de Frijfen van fwerte ghemengelde Marber ghe-
maecktzyn. De acht hoecken in deTimpanen van fwerte ghemengcld'e
Marber, de vier decielen boven de nichen met hunne c iraten van witte
Marber, boven welcke vier Timpanen ende decfels komen vier plinten
van· Toets, waer op komen vier hoofdighe DoodtSKhoofden van witte
Marber,. legghende elcks tufleheh vierCopere ciraten, ïwaer öpftae»
vier Piramiden, eleks.dick zynde benedenaen:de voet veertiénduynierj,
ende hoogh negen ende een halve voet, gemaecktivan fwerte gemengel-
de Marber , op elcke Piramide ftaet eenen ronden CoperenGlöotfeven
_ ende een halve duym inden diameter verguit mëtblat-gouti Boven de
Colomnen zyn ghemaeckt ieven boghen van witte Marber, ptx&t op de
SantFelie'
'Ordonnantie
én Beichrij-
vingerande-
fe TOaibc*
-ocr page 290-
vatt: 'D'-E-'t-y- 't-.-"                  . j|^-:
mitfden van deyoorfz. boghen zyn ghetnaeckt eöfderaèt van't.wcïck fèsi*
Co'perc Goinpertcmenten , ejride noch acht eleynder bogen op de Vöörfz»
niclien, mede van witte Marber t- Tufichen-vveleke bogen komen twéé
krtiys-Wulrfels van witte jViar'ber, hangende onder elcks kruyseenCo»
peren cieraet, oock op ydër Bjda bövcn de middelfte Colónineeen Cor*
roes met fijnverderiftge;» endeopyder Cortoes' een fittende fchreyende
CöperenKinc , in bey de handen hebbende brandende Toörtfen; Tuf*
fchen de vier vooriz, Piramidenkomtéen rondt verwulft van witte Mar*.
ber'verciert naden'eyichiÖp'wckk vetwuUt rijfen twee Pedeftalen3
üiaerop komen twee üaende Kinderen van Bronfe geraaeckt 3 dewdeks
wi/fen met de vinger op een Lpitap.hium' van Toetsteen, hoogh drie voes
$e$Uuyrh ende lanck vierdehatyë voet > rondt-om bevat met een Cope*
ren Ornament, verciertop'thooghftemet twee fchreyende gevleugel- /
de Kinder-hooMen mede Van Bronfe ghemaeckt ι welck Epitaphiuni
gegraveert ende Verguis-is ae.ïi weder-zyden , waer van'tGefchriiteis
ïndcLatijnfcheTale. Daer•vairvvydéiïfirine,' fóo naer* doenlijck is al-
hier in Duytfchgelklt hebben/·^·'■ ^ . ;
Godt Almachrigb ter eere.n s maexh^euwt^tM&mmicvmWilkm pp-fchrift
van NafTauw Prince van Orangien, ais een Vader des Vaderlandts, de van'sPrin*
welckedendienft van deh Nederlanden meer heeft gheachc, ais de wel» ce"TJmb«
Vaertcndevoorfpoet van hem endede fijne, ende over i'uicks meeft uyt ϊ^^
fijne eygen middelen heeft bekoftidit -endeop de béene gebracht tot twee
reyfen, twee machtige Legers, en daer mede dooi orcH'eende hulpe van
de Meeren Statèri van den Lande de Tyrannye van de'Spaengjaefden vfei'i
«reyen ende af-ge weert;1 de vvare Religie, niidifgaders' «Ie Privilegiën
van den Lande Wederom ingevoei t endrmlljn ouden fta.te gebracht, ende ·/',
ten laetften de vryheyr.van den Vaderlande weder bekomen zynde, ghe- ..
veltichtin handen van den Prince Mauritius fijnert Sohe endeTjrfgfename.
van fijne deughdeft 'Den wciekeh in oprechte Godvruchtig1 hevt»Wijf«
neyt ".....■ ■ ·■■ - -·                                   ' ■■ -                                               · --■-■'■■
en gekochte Beul, · dooi'feheimfche vêrraderye ende bedecktelrgen Van
ρ ^.en hedt doen berooven: Hebben de Geünieerde Nederiinvi:fciu
riovincieii dit doeiriMlen\'als eeneèuwigh mekm vaniijne dienite-.i
ende verdienfien. ■ ,
                        ;.s,          '
Endeaen het voeten .eyiide vin de TbiTiHe'öp'den vijiiièn (jMj is een
nguere reprefcnteréndedenPeribon van den Prince yan Oraugien, ala
^vendigh Gewapent z>ndé y hebbende voor.fi jnè voeten een Cal ket \ er-
eietft^v PIl!m»gie,'•■alles van Bronfe,' t'famen met dèfu-plaetfe van cen
ri J π antl'ckfcben Stoel. -'Endezyn Vorder alle de nioliii-inge ende
dei >c\ Konftelijck éndeëierlijck ge maeckf, ende geordomieert natï
leyich van 't werck.^isioch.t'cynden Jt hooft-e'yndeilaeteen vlieger.»
4
. meva" Bronfe, mede groot fes voetenniet tweeBafuynen ih achtn
den
»
-ocr page 291-
264                           Befthryvinge
den, derechterblafand^detockernederhangende. Alk defmupn
zvn felvcr mette handen van den voornoemden Meefter Hennck de Key-
fcr eemaeckt: de Ree η al t'famen natuy rlijck ende niet artificieel, D it is
foo fchoonen cierlijcken werek als eigenste vinden is ,^e kernen da-
celiicks van alle verre plaetfen, vele luydenom'tfelvjghe te beiichtigen,
vc wondert zynde, met alleen van de cïerhjckhey t des fegfe, .mier cue
»ertot hebben van de Confte , *yn ooek verwondert van de uytne-
mende konfte daer inne ghebruyekt. NicoUes de Clerck tot Delff,
heeft 't felve, feonaër mogelijck is, inGopere Platen doen naer inn-
den. <e>itëberreDe &efcimjbtnöetn}tp.25o3/ ban öc f jtncibjihs
(Sombc ög ï^ntKh De mm / foo feitjes W^Donnemi Dauncn
mwnWjmx opa mmm ofte om ^l^f^WM^M
Naderlof
vjandefe
Tombe.
humniuMmm e η ï e e m nmm «gt-be mmoen mρ /jm
le»Io^$^
Sflhaömicccm en met fuicu ten UertoPntiennoie aenfien / Dat ft
cSSactóftS* öenennéit De Snhfl aüjiertot toWSPliW aecto
öie De mm babben wfien en in öjefmoe Hanöen qmmmte*
SrK/WgtótoiiitoitlelitttlicniW temanDe wierben
aebonDen/öeen ïeeraer* bl fltëp* na «omen kljjgfig
- ImXec De öeeciiJiM.flntiriuiteeten ban ögowJ|#Wft| m
imSsöa^ntepcnlercnentnetDMftèiJtóatetó ίκ&καrtntf
Enverier
verklaringe
v*a dien.
, SneenklHSHlnw!-Wcnsfö«troubngije8 JJ
Afff SeSfAWnTflf fen'IeecorjfvieDfnte/ en tviitt Μ
foo Dat BS ten ïattfté Doos aonto mw ? / en tuf tien ra» me: w
wStwfae bertmtfeit &&ft / fidötl mnu ψ }MM}Bmi&
S
SS WfUenletale iBapm^tliUDen met mmW
ujStofcben^i to'emen öbeftoftcert / Wli«^Iii|;SiSS
r»f|lf βΗμϊΛ* ofte iWmmé f-mm ban Éniggg;
ftftf n teatber / 3jn ^rrtae De mee nuarue eenban D «jAjWJ
W?ince/ m mm Stolberck, Hefien,en.Koningrlcm7 «»D "ï,
michec-boeat)in ge fcöahf f et f nDr ban Den anöe een «rtwrcit/ M»
inSart raenVt f η fe ooflf &cmln toenDt/ altïjDt, Uter ban D««
De vier
quartieren
Van Wape-
nen»
-ocr page 292-
^ï fc-Vn-y i«#iiwftMlÉtÉllÖe Ö0O2TCrfï JUBlUa.Olti <©ί«φΜβυ*Β*' -Beelden aen
Ucutunof w μ* *^^|«HGjj ^-«fiin in fCn «>« aenüatötM-toeJett/ a*en«ie.
öealoet/ tmecoïJDcfe^arte JLtttmnftaeit >i««<i*rt«,jitw
Guide Vryheydt: öe j&e$tt* tttilteOt*t*WmtiMMW ** βΡ*
öefuiinge ban confcientfe ;ofttftetoiff«/ ban KlggM#2^SB9!
bate/ Detoelcneooojöiöcrfc&eootfahen ten eortrti(ΡΙΐΕΕΕ^
öe eetfte *oo?tie genat* mm f WW:öcöoo? ^«ftjwfgfw-
ijaec toe-ae-waent oörtröW fce momegnen iöanneet fe eene^i ^la*
Mmwaij' ift fp geloof öen fcatbe «èerrofof Wban iie&ïa* fffiiK*
tJfiV* iletöeciie S&elot ^ReUgio.óf &c^iwii0-öfcnfl/ toffenöe Godts-
m i$ou^i>a«i|f#te
vecluer-öanöteen Mt^imjMx ^βΕ^ΡΕΜί*n
ac-nüacgt ffDöntteiefcny tic lineBet-öanOt ijottöt fecr beftatljöïïccti
toergwoen €empeï/vCUfïentie met pf eeli egnbeoptiebpeuan paec
heen / een &é8n4at)Mt!eiien sgnOe / beuni&téöe boet* tent o#ee»
$oecMi?en<%ifIumiujt-ö?w&en&e/:oty (.öeitjcö^nPjöpiject*
Wlwct) Detoaeraehtiac ïfêoccïMleen enOeötonöt-ftcen^iong të/■«.
eiHjiöieüanöei2Bouiii-iiei>entïe0<©utien a^öerttwpettté/ entie
t»ac t na tot een Hoofd des hoeoks, ge wordea, * ï#t i#0ë ijOO^nacmH? * ^ff^;
^oech-fieen fcaec öet aeöceï <£Beoöuto bant* ©. fterefee op ar sronDt- ■ ww „.
ïcdijs/ ftiichiigeenanöctfunoament gïjelegötftantoeroen.* Wet */«*
^oechgeefttei!ec(taenNÏ|.^<i)jiftU^> *>t openbaring en oi>er* *"'"·
{ebtdngeiöiair fcoo^ öé ïSeitnie in t>c l^rtetttöttöt ^eöcemt: Μ
'JwfuitisafliMSd&iit.^<abattafH««i/( ^ejt^Dr^ jjrcne teetB^nm .·...: ■/.«
Ma MeWn^^^
-ocr page 293-
Tté'é"·-                                Bèfthryvinge
agn ι tom itt C&nfïo Dottöenaile fjogïjetien m tfeteffiöniett batt
öe v$ttbe i$et op. liet bierbe entte laefie 2&eclbt i£ Fortitudo ^te «δ*
lileydi...-
Bcgot/ toec&raoebiobepbt ofte #anper!)egbt / ïjeeft in nlaetfe Dan
ffn-|(ijöft een 23e* Siene el ban f en 'Hce uto op 't Dooft/ is ban een om*
■ : faq^iiïtK/bfftiöftfhaenfifnlticiitoifen ··, en ö^ïtjef* be tierene Seeubr
.-.. tnêt ctoeöe manierenen gematigöttieebt tot fpne baben ftomt/ foo
i«e? fg'met..!«mn oorn Prudentia of Bocjffc&tigijegbt ngt-beelbenbe/
baeronifg öoo>t£ een ® oom-tarnen tnberèc&teHfjanbt ig&oubenoc/
't tofitk bepwiff cnjMÉöt bebiigt / öie noottoenbiöb met ben anot«
re beröefeiftNpt moeten3P/ jöjantteihtefonöet: üeïeebt of booj--
, fnbtiajégbt boo> öaet ejpraaiftf?fr gronbe gart 1 ,wi &*pj ^,«
* Μ*τ***.Μοΐ6 rmtpta. * <#ett feïiee ïïttètiiAiciMum naüoobfenbe op fgn É$w&·
%ntm,
***'. b|elbti»anöe &οο^βφίί## öe# SUJmen ttaer onber fiéft:
:r;} ïü'j^n· , Nictaltehacftimaer foctjee aetii 4)ϊψι:φ-ί,
. ; ·;' .■ - ·, :I^ghpycrwatbcftisgedaenr· ,· '
%fil$ :'ïi ■'•.'•'ü.lNictaLtptraegh.jniecalteihelj^ :':j;:; ;;>< ^? \ ^;ί
* >r v! r: , r^PatpaftcenideftightManfterweU , i ; ι . V t
• .*? !iï it ^ Dielangfaem met rijp onderfchcyt, ^ ; · -v
, , f ' I · iU Moet madghrZyn> in fijnbekyt.-
          ., ;,, -..,.
<®h be jMoeih^öt of i>oo?ftc BtiöBrptert / tm be befïnitu? ban Anftote-
4
                       les 'Mfm bjerchüjeSe gefeBithtpeEbt / ntet de maeractni0e reben on*
trenibt inogrjeitjCfte öingen / om £et ctoebe na te jagen en 't qttabi te
nliébeh / omtot#t tuitbaneen gelntiïfaiisii Ïibert te geraetben <^n
befe JiBan&aftige^mm&h^mmt tórrbt boo? een^oniueu&t-ctf*
* /<onol*i* njf efttt: niet om te νcrfclaren (ff gljt CefareRJfa *") dat een dapper Man
£* #'f<* p.*i. fich.moet geven tot verwijfde rrianiercn , maeralkenom dëfe beeldcriïiTe
.;.■- - 5 ■; α . wat te vpègcn na de maniere vak fpreecken ·, ofte om Mt alk deüghd een'
';" gèdaente van fcÏbpnheydt ende- aengènaemheydt met lich brenght> waer
iri*tverfijndfichyerheughd: en dewill menden yrouwen-gemeenlijck
het rchoOriè toe-paft 3 foo kan men oock dedapp.erheydt;j 4oor haer j be-
Bereereede quamelijck vertóonen. Φ0 Öierbetïeg $Μ&Φ&® %*$$$$ ίη W
ie uytge- j^.jpjMNUjMvw$$t ίιέ$ρΜί$ Coiotsitf η-/ enbe Doe b« i0#
££?K öelhfn Alcion inbeuptbeelbingebanöeteerfie mtwl%fepif
ce,k «derc tDenr ftifr boocen genoemt) bp öe ottbe €gi?ptenafrjei boo? be «Pertilt*
fey-wcreken. jjepot ofte >tiiiïeBbt toierbé ööefïeït / ennoo;tjS noeniie tyittinmt
^in-ipieuchen/öangeüjcne ootnbefibiegtnbefötnbéïÏtt'metojani
. - Öenbe f acheï^in beïjanben3&"onen op Ö&>$aneijoeirfifm»fcéV fouw
if&Dieriiennenufftïcqgeiii maer omüeWeaiefeqï ^P^S
5P/ fenbeanenaerHfge#nberfoeeher0 tot «biegenf/ bte IWgFÏ
wet fitteft- baer ban mahen om foobaniöbe faiten te laefeönjöem3 ^cöiir 0« £J*
ie-BceidtvAa taeibè €pitflp&ium ofte <a?af-^ij?jft be^,^2fnie/ b^böïöPt JJJ
d*a Ptiace, ü^uc frai aen 't öoet-f gnbe ban öe Combe een fittenbe W^M
ïeijefertterenbe öen Mimmmm o^ïe^»ü««/" ^*^^
-ocr page 294-
van Ρ }E f * τ.                     ζ6γ
tfwnwetbJerbmamï^                                    toamaHe
öooöcn nabe outa maniere ηοφ f^nbaegiTMetbe Jüoeten #ofi *.;
enoctooaft BcfirtoaectiitucromiJfgtaben / g^MjOTt mm'
iiaie S&eelbt in bier-boegen iU öclejien-/ mebe Jücrbt tn fret lafacrbcn
'5a»dêef-8ffi«öetté«ïie'o?ö2fjjfOlb!erö«ft/iöat fu fort tie boetcnm
het öupfiere <&*af ee c|i merben neber-geïaten/ienfbeeiji ttgtüifïihte/
aisswnbebeboobtöet tcacniscct ban öc öcbooati. ^tt25eelbtban
ben <aoo2iuchttgen itól di^ftftöpÏt^n-^ifj^w.tiijroniW,/' té
mebe ban jmctael/ cntic met mïiwt bèétï$b atè W. ^an$ WfiBgit
onfïcfffcitjfö 10/ fea-natmcnjiSeiiöoiBoinenomjcheneoiiebe$et* ^.. .,,,
fDOïif/ tot tociche^ccttiöigc öcöacötcniffeiïcti^öefïeït/ a^nöc in iioiïe
Itëanenen/ oor» met fóanict / €fcaqpe/ en <®onbetnetiqi-1ïaf tnoe
apoe. 25oben fn» hooft teajen aenbetboojfïe öjeiffel / fiet men feer m h« w^
«et οδώοώΒΛβΜ»                                                      ff Mg
lartmm/imiteö mtbbenletetht fïaenbe rortCrtiPjiweinrac €too* «Jnh00t««
,ne tébetciettjtoaet bobcnupt tbaet,guiöe üerté-froomen/ ϋοο^Ώ-
mier homert te cöfett. ©oèjt&bertböm fret toeren fïtfr ban booten tot
een feer heetlücn nerfpeittjfofte bao^t bantienCclomnen^eJEe-* octiicgee.
taie jfama aen bet bomn-egnb* / tteefct acfrter het fmenbe finten-
de Fanw·
Sötiiot/ nart roet tti?iaeffl?eebe ^ïengeien en ontftcnene bafnnne/
on emtoit IKarbeten leöeftal/tnitenbe aüeeniöfS on be teencn ban
be tentet boet on biet ^ronienmebe ban S5?onfi / .bebnebenbe bc
bier itemben/be fUncner jaoetaebternetfteRenbe / in öBrtmente aï£
febrinenbete bitegen / m DeötoatbabujbeEtbeiSJ neecgeflagen minttj
mafte boegen banbebagb*tortelt teiaerbjepben? bit Söeelbt ombe
rt»ennjubtighegöt bte baér in betert toerbe/ té totberffhegbehmai
ϊεη in bet gieten nufincët / tot batbetten iaifte foo heerjijen téngt-ge*
balien/öat betin hom* en toeïfiantboo? geen gegotenSÖertt mtoetert
behoeft te bjtjefeen.^e <©ttbcn Ijebben Det gerucht of be jFante/ten on- w«re»
«te aan öaet toonberlücie &neibcnbt en fiaègh-boóftnnghentic £2?™«*
Arac&t/ ten allen ihbenfoetbleugeienuntgebeelbt/ geltjcn men baet wec-
bantipbeniHamepnffben poet* een bgfonber ^efcfrnjbinge leefï/ prcfcntewt.
Jör ïcher^ fm tenb^le ij$ 't J*ebrt'®UBté attutë ijsober-gefet:
             ^fit- '**
Vanvcetenis hetfnel, van vleugels ranck en licht, ι v. (l - v, l74r$'
, „
f, Een Motifter groot en wreed', ëaer yder een yö'or CwiqHu '
Een wonder die faet fiet j vol rjflonden en vol oören,
Het vliéghtby nacht en krijt, fceryflijck omtehooieji.
Haer oogennoyt.de nacht noch foete flaep befluyt,'
En 's daeghsjoolit het iiil. Vol veeren is haer huyt, ,
Met oogai gacii'ér-waeht, èn mériichte van tongen* -
D ie boven ofy de Spjt&^op K^erck en daëckèn fprongeoa
Verbaefende de Stad, met een hartneckte fucht, ;
Boo.din foo wel yan>t wjaèr* als van het valfch gerucht.
< α
-ocr page 295-
268:                          Béfchiyvmgc
Gedichten Μ öoböt, beH béfen ïprre eo j^ittce ban <e?angte te öict ttjfct ugt-
vanaenprin- gegacnih tïïi?etfci)c &aim/ wöéunbet iatiUcré iffét: toeg)iTta|Ej t'öïst#
«·..■            na ïw B&b$tt%ftc%&h-Wtein 't &$$ ügtaeftotro it Itmtm*
trog ban tó ^tetett Wafti|oflanöt/Ceïi^ aemonfttantirèftebe ttoogö/
b!>fa?ine ban iJifcöafcif/ in&onöenbe tïf^fcïfief45|Sitap|^ie.; btymbmg
bJ#cfiea^ti&^^
                                  taoeï) tor at afnfrboui
jbfts? baft öcfe treftt$q*e umhr ï tntj&tz fétm fm aöantaiwugf m
Enfpecia- Hicolaè,sDoubletiéfeiipcgöef#oertüanfgtTttjtït/ 'tiuiïcït af#toéï
Tombe toe, té;]qoigfm. ^4 Vfi jiii '-*' ■♦"'' ί ■■" «·■'
ïfn«^if%prig^|? au palFaiit eontemplatif ·
ί iMy;qu£lqu£ tmfias ï de gramne ^nfémple g.. \ κ; ^
Ifyfit * Ia. grMdpïuffurè ^beautedace^mfk^ H&
ZStjMpings weiomfrèais, encor\ q^'iitiemeénrips :·
O'unPh&nixen v&fules wener abkkis$\mfmk
| ί;
          s
!^Ρψιψ^^^^ΒΡ^ήΜ^^^^ '* .·'·■;■ ; Jc■■- "ïK
- ί Öff ft '1Λ^<ψη¥< 'w mdê*^ afilrWj v^m$k fff ; Sfl i · '
ι«£σ« ##tf 'ffofieurs CoHards^depeur fejenoientc^ } : , :
pujf^ah^édjefi^ combatififouriafiyj '} si
:l£tjaiït pwr U>Ratrk α fiubflem les armés
'j:]£h* μ finüefi cymk» now fans grand dueil.&larmts
Dettmbènspatriot¥f qm parfatriftèhtort^1 Μ
Semblentauoir ferdwhvir&ieurconfort. ψ
Mak puü qued'un mturtrïer, #σ# Λ»<ί maiii guCrntW
2£ous· femmes lmïif frucliré&def belfelumiertf
Cefera ie grand Dieu ie grand DiettEtémel
^gmvengerdfi mort parfinirasimmortèl, ': i
2^m ayant ey laiffe un frrgêmf de firate '
Dé qm legrande^ok k ÏÏran ja:mewcf. ^
-ocr page 296-
van De l έ τ.                   χβ£"
CMAüquoyamy \ enc&fturet'ottmeles yeux
Vérs V Af ρ Ar til de dueïl que tu voh en ces lieux
: -
Ctsarmes, ces qmrtiers, toutesces banderoles
9
T(efent que vanite% mondaines ejrjrivoles,
,, Ccfl U prefre verM dont Uflabilité^
s
,, TfyttsrendrecömmAndez, * Upofieritê.; ΐ f: « · ·.■; , < f.,
Conïmede faïBont faiff les baultzfiiffsdèee Prmct^
gmfiulshefint cogmtzpArtout cefte Province,
K^iins le-rénom en εβ par tont k monde tel,
gut fin Ιοί florira λ jam ais immortelï
Parquoy iu doibs (o%) fittime veux bien cmrè9
Phs admirerfesfaicJ? dignes de grand memoire,
gut ceflefobrePomfe
, en qui rién ne reluici
guthrmes érfittjpirs
, que fa mm-nous· prodwff,
Le refle te powront bexucwp dïHifiöires dire
,
Jiifquel? je me temet? fitu les v'oüdras lire:
Meflant afife^ quicy en pAJfani t'Ay conté,
gue fin loz, ne fera par U mort furmontè, '■
Souffrance avance
<-<<::ï%i                                       ■ 2%jDoiélett
0mn befe ïlooöii-temiJcïie GiómU in een lange öctüciföe Φ#ί- wie end*
«eiber mftm be 25eenöeren / niet afleen öan ben ï$oag5-aeffleiten *£ Tobne
mm Willem van Ofangic, tien negenöe ban bien iHame/t enbe fcv,ecsnr.
Wbiecbcofièïaelleïln^^öttöie/^oüöïeLouyfedcCoKgny,
al
wotyutbairCaTnac de Coïigtfg Sfibmiraeiban Bianétj$tW/ biein
vini^*4' In de Hiftorie van Orangie, werdt Prins Willem , den O ver-Groot-Vader
al h ,C?t,nwe0r^'SenPrinivanOrangleni gecmóteert de negende van dien Name,
den °e"fli fterabufivelijcken door een onfatfoenlijcke gemeene maniere van ipreken
c, fte pe.wertgenoemt, ende dat onder defe eenise fehijn van reden, dat hy was den
hoorfü y",nsivan Orangien van dien Naemuyt den hiiyfe van Naflau ï maer isrtoyt ge-
vcelft
        cn.,n e?nigc Vorftendommen of Rijeken ter werelt heeft gefeyt, den foo
nompnVanj dlcNaem van dié Familie: doch is ten allen tijden doorgaens het getal ge-
den e adcr &ftinftie van wat Familie dat,^ie waren. Gelijck dien volgende oock
m. J,Jc"ÏJ[?°wgen-Prinj.van Orangien qualijck gefegbt werdt Willem den derden,
fcent Ptltt m den clftten yan dien Naem, gelijck hy dacr voor reohteliick aengcteec-
van V« Vt-W3eri"a'(edatmenciockgoetIiondelceuren den jegenwoordigen Konmgh
Naemu CjriJck te noemen Louis den tweeden, als zynde den foo veelden van dien
Wert· ,/ fn.nuyirc vsu Boürbon, ende niec Louis deniveertienden, als hy genoemt , .
tuit:k i,weIck fcet ongevoeghliick ent'eenemael wanfchickeliick fonde wefco, Sitt
%\%                                    be
-ocr page 297-
%jo                              Befchryvinge
be t&artjfcïje S&jttïoft gefdjoten m&bu mttmtot batt ben Mm hm
^leligni/ maer oocn ban bc^tic in aiic'féiw bignitegten gefttccebeetöe
■^OOnen Mauritius albe Fredcric Henric, mibirga&*t$lfgn-&00nf
ifrebeciel &oon Willem b> tienbe/ laefl obetïeben ^iuee.ban «©jan*
öie/ algmebetorf^epbeanbere jonge ^imen en jMnceffen. In
Ha re Wa-
pen-Kaflen
en verdere
Eer teecke-
öet af-gaenban bettortffeïbe&eiibefe^aaf-frcbe Dangtjen betëoitfa-
ïiafjen ban ïfêapenen ber genet tuiend t^Ii^uifn en ober-buffelen
bierbefiotenleggen/ gbefïoffeert enbe ronbfom omchigeit Ametfje
m%ftt\^HCec-teerheneti in bare laefïe ©gtbaetben boojbeïLijci
fien met rttoote njadtf enöeerïijchbegt in .8?ocetïieomme-geb?ööl)c«
Dooi bet immipaeïjïe gebeeite ban be: £tabt / be toeiche om mei bas*
eigennamenönberftfjeebentiijchtenoemen/ bebnjl Die bier foonie*
nigbbuibtgb ten toon bangen/fttflen geijouben 3pn ten beeie te fyme-
«en met De termen / bte be ïieraulbg ofte directeur 0 ban itëa juwn
inbeïlierattibiegebJoonsBntegebmBChen; boo^ eerfï pet men baee
beeïe Bojfïeïtjche Croonen I én bloore ^bjaetben met be nunt om
boogb/ihtepeften
ban.be ^ottberainitept bareg feinfbom£ tan
#?angie/ berfcfjeBbe Colliers enbe jartiers oan €ngeianbt / beeie
ifêanen-fcocBen en tHa^ierii inbe ftjjebe ofte $ijb-^b)eerben/ les
Efcus au piaines armes
5 ^gnbeMibolle lBajpencn/ met be €coon enbe
<®?b?e ban be Jartier baec Om / les heaumes avec ies feuillades, bat
agnbegefcroonbeeageblaberbe helmen en Cafattets/ enfooboo^.
IBeberg ftet men ooca pet €&oo? ronbom bebanctenmet iBiaoöf«
m
©anen ban be af-gefto^bftt Wtfntm / befiaenbe (n ötoote Banieren m
^tanbaecben aux piaines armes des Princes, les Guidons & Pennons
ma 35ebifen l boo?tg*en menigbte ban Banderollen met be ïfêajpetien
ban bare ©omepnen en !&eerlgrftijeben; 't onberfebegt tnffc&en Ban-
alere, Guidon enbe Pennonj^fcefe/ fcatbe BaniereigeBgentUJi&iJfi
©en|jeï ten #o?iogb / bfenenbe af£ tot een guide, bierfeantigD ba.»
fonnaet boebmeer laneft ai# b?eebt / boïfleaen^metbe üganenen ba»
beri Belbt-feeer / baerom ooeB be ïtèauenèn bte bierftantigb 3Sn
Armories en Bannieie bJetbM geiiaemt ; een Guidon (0/ een Sflöt-
ÜDimpel/epnöigcnöeinttoee (laeeten ; een Pennoni$ / genjcMM
Bannieie enbe ooth een Cornette ofte i£aneban be töMjterett/ 8i?}ffl
wat voor bierïiaMig bötü grootee ban fo^maet. ©oo?t^ op 't aeiifiljouiüf in att
f η lrfcn «tomben en auet'.eg f&rgcaef-iüartfen / nleeah be geieecbe 0üwM[
pfe°eunTe be bcjlc eniKgifacmfte mebitatien te bcbbêh / btemenoïft ter i»J'
hebben in reïtöfböcn macfi ·, toantöegebacbteniffeban om epnbe té een m?
liec contem.
pieren van
de Graven,
bera^n iKnee0-mibbei tegf η be fiechtc ban afle naffien en fiari^-ίθΦ*
tm öaet bet menfebeïrieheleben mebegeinfecteect enbe befmet t^ ; m
bepbeiijf'i?Ï3tbartbetoeteiti0eenconta0!eufe}iechte b3aer teglK» W*
eeniai)llep;cfet'tjatijf/ i# öe oberbjegtmie banbeboobt i bernajw
be cïrootfïe WWwW i na t gtieboeïcn'banbe beile P«Ké
aiiêenitich baenn i# &e.|ïacob(e; tuant om te nomen to.t be ienntlie |?|
-ocr page 298-
van Del ι? χ.                    %yi
fciöc / baet'beböïmaefHfÏe toftéfïègbt in geregen Wl enig geen
'Au onöfttötjfinöi £tè cc π ge lïabige obctleggtnse bf£ boobfê; üe
menfiiM* Uanüc acrbe boo^t-genomen/ be tortcfcetjem fïtechttot
baeö eί/ f nbe ooili rot een gvaf. ©f booöti£obec-al tegenbjoojbtgïj
m öf0 menfcbên Ijcctc / πι öoo;gaeng abfent in fgn scüat&tc/ tot feifë
beiactde Agone aigtei-toogingbtoe/ gelbtn ai£ of bg tubatmo*
ntent eetft leerde bat bp fïeeffe ujca toag / e» bat bc f yjwrieutfe dieïnj
tjccfoneiijciibaevbang^boeity &a&be eenigbfïeïefFe bic be j^atuce
on$i)abtgeg_eöen ; laetongbaniieber [ftWfmhttWbilbpopfi)
dagelijcks vilites geven aenonfeCi raven i als de plaetfe daer ons iichaem
foolangh een verblijf moetnemeiiVlaet ons felfs ons uytvaert houden
εη daer toe yerfoecken d'ambitiéy *de gierigheydt, den hooghmoedt 3 de
              , ^
}uxmieushcydtjj;nlfigheydt en aMe andere pailkn daer wy mede fynaen-
gedaen ende geaffe&eert; en de reden fat commanderen dat fy alle ghe-
hoorfamen aen het gevoelen van orifebroosheydt's * e?1beelbet# *· men * LaSefn
moet fich felve dragen tot in de Graven^ voor al eer wy van anderen daer M*T*ir,$ui w
werden gebracht, en dickwik dat huys gaen befoecken, 't geen de wor- p^M^L
men voor ons al hebben ingehuyrt, nademaél wy daer foo lang een woon- * Utm \
ftede moeten houden.■* i^crfcl)CgÖi IttëCCMttrhntë tjebfacn be *©U* *$&***■ de l*
denoochrjenjactifeert omtjacr bc boootaitijötinbacDtiöft te maften K£«"·
enboo^oogen te Oelien* Numa Pompiiius' tjaöt een ^nieget in fpn beweegt
^iaeu-£amcriaten maeeften/ mrteniaei ffmctugelt met e&oofetf» ^t™facT'
Doofbenf enbcfenjoosbenbaer bobetfboeftMen^ï Dit is een Spiegel toi"Snnc
die meten flatteert. * mt §>eefiattmbebett:maften$öüèn f η f inte-'
kin ge vandï
ten ban ©oobtg-beenberen /bie f« iteb^ujtHtenop De grootje Ifêael- Doodt,
tuben/ en in 't mibbeban be i^ttsgpt / teri egnbe bie bjoebiqe ^artno? * "♦**
nieDctfnejienbcobetbacbt ban brSlijbtftbanTowbe matigöen. *·«.**«»*
©anben Ctc^fVr severus, leeftmenbatt en #f aibeten Urnaofte ©at/ >«« «
baeeoeajftbebanbe booben toierbe iniiebjatitt/ Ijabbe boenfïeilen ft***·»»
aenbepoo?teban WrMlm^ 0Φgetoennenbe foobirfttoiï£ ai#be
w?t of in guam / 't feïbige aen te raecüe η 7 feggenbe: siet hier den ko-
ker die beiluyten falden gene, die de geheele werelt te fam'en, niet heeft
jennen bedwingen."*'<©OCH-|ptCeg^beffïfbf^fpfét bit iÖatttJfibOOj * Ρ ?«*
pm te laten bjag&en/ ficömeibiicoitefrirönbecijoutienbeobfc bet'^' '*
Ψ u
üan ^n fteejteUicüe en ftamMoatt conbttie. * .liaec toat * τ*ΐ)*ι>.
nracbtirjier objecten en boojtoerpfclcnliaii men böo? öeöogenbtnbcn ***.»♦**»*
£ji0be2aeöraef-piaetfenen^eccH-ljoHcii/ Jjacv men nftebagben ύ\# eK"**
opeen b?oebigj) Cooneel nieutoe ^rageblr η fict 'f 5cii)ch aibaer in bec
!S^.^0f8inï>tt(gEwttr-fjiéIbanohiiieüfncbefefaimoetchfpnbfgen.·
«cebicr oo/aefheïjebbenbe ^roganeh gemilt/ oatbe Söegraef-pinet*
wnoan b£iceBa?fiÉn fouben toefen in'i pjinrinaeiltcbanöf ^tabt/· «' ·
tc" ennoeoatbjoebigi) 3oo2-&eeibtfotit!ebienfi! tot aböertifTcnicïit e»
jnöacötigöma&fnitc / bat bet '.ccctnvfpel'bat up gifjetf η boa? baec · > .
jpwittl fnbbanbaegöfoubeï?eetoomiï'booHrniöbanber. * &£$&
f» /
-ocr page 299-
%η%                               Bcfchryvingc
%8t fóoninginne Semiramis > bebe ïjaer €ombe opmljtt η op ïsc afc&e*
mtetnaenhomfïebanbe boomaemfteiiootf banöe^>taDt/ tm ep*
De Baer exempel foubè fireehen booj ee η &tl)ool-$Ie efïer aen öe tsooi-
*  u. /iiv. öp-gae nbe / om Jjarc / fct δμ«ί* ban W r feïtsc te hennen / te ie e ren. *
*»«7- *» ^e ïüegfcr Trajanus bebeboo?ïjemliotttoen een iieerliiehe «S^af-sBe*
timm. fïicBtein'tmtb&ebanöelfêariht baniHome/ §eip atëeenpjac^
*  « r; tigij^Beatcrofie&iJjoniöünrgii/ barrfpn^necefleurgoorfegber.
fatili fïaer ^erfonagiemofien repjefenterrn· * &nicfc# ban geen ^ofe
Λ *' ' öf toer en nuttelijfher ^e&oole tg aï# ontrent fce <é?aben Α aïiuaer tog
fiwM &émuinati$ en sseefieneeïg ban foo een groot getal Sictcurjï/
Die öare aofle alöereettf Rebben ge«eenbigl)t / ong te hennen geben--
öe bat feer UctnelikS be «ere tod Daejï fai flaen/ in be toeïehe 'oti$ beuc*
*  u. uu. tt m\x fai öetfetïcnen 3ö«· * %m geöencht ooch eibers bg ?. Λ /λ
/«* ■1".
Λ w} geleien te Rebben Dier op flaenbe een loffeiijcöe Sententie; En
laetpHS (fegbtj&y ) de werelt niet meer befcniildigen, als oorfaecke
van onfen val ende verderffclijckheydt, dewij] wy dagelijcks gaen 5 wan-
delen en fitten op het fto f ende affche der gener, dié fich te het hebben
Aerdige ge- berouwt de werelt gevolgt te hébben. <SJ*nbe Öie aen een$ fUJöCtg boot
m$SDoea 9fbeneht/geöenehtooehaeribefpne/nabemaeltos aflefïabenmtmti
«n de wc- eenenbe'tfeifbeiot/ om bie^toiHe ö)eeöt be^oobtootfi eenrecijt*
reit.            #ee$<giiïecDter genaemt 1 ten opfubte bg aen niemanöt ter fcecelt
beegeeft ηοφ öapenïaet: enbemcnfeDen toeröen bergeiefcen t>«een
^cbaecB-fgel/ baer gber flttefc fgn ögfonbere naem en jilaetfe Ijeeft/
We öem toe-gefcöicht en eggen i$ ·, maer Det fneï ten epjibe wmt Mtt*
ben alïe be jfetütftenaber fjoi ober bol bp behanbere ineene boofegf"
floten/ geïütö be af-gefïójbenen alle te geïtjrhonberbeaerbeninoe
mwtyn en bare Üoben * Snbten bet ff ben aen be ©ojflen be pn-tmte
nentie geeft/tbe tBoobt geeft aeti bare <$nberbanen be egaiiteyt;
xi. feaereftbait öangeen piaetfemeer tep2etenberen/,noiï) geenerang
, r.-t-j *c öifpnteren / be Mmé ban ben eene en ftet fiof ban ben anberen/ m*
* pm/h%.                   Sub tua gprptiitrei ipment vefltgu Reges,
tipt, Prefirgm
Depofitó iuxp, turba cum pauper? mixH,:
! Qmrna Mors aquat, *
Als mede       $ietfonber grooteöiepftnnigDegbt enautïioriteiJtbanbe PMï$
h*re af bcei·   ^c&?ifture / tofröt aitementii be Boobt afcöébeeïbt / a^pterboigen0
dmge.          >t9ene %t j^opüeet ftmogin fón aeftfle <ifajiittel üerijaeït / alttarê
-   <aobt aen imoii een re{»?efentatie iöiïïenbe boèfi üan be OBoobt/ fóni
umo, s. bertOOntié een korf mèt Somer.vruchten, * of al^ anbere ÖOOJ jJCt
wr/Γ.ι,α, l|eb;ee«fcj5e töOO^t berfïaen / een haeck daer men de yruchten die info
toppen der boomen fitten mede af neemt, * fnbebit föaJTèCtt iegffeett
iU£^£« be^boobt^oberlfraet: fnïch^geïijfBmenbiein'tg»^^11^*
-ocr page 300-
van · Ί> ι ήν' υ·\ί.                  . '':%ψ§
ytmimetm&tpftmintofiinttet-bawtl footoerbtbientetgoe*
ί e tnfafite af-gemaeit/ oot& met «e η %oora-Jjaec& in öe ret&ter: tcant
jeliiea be &rpiïen/ tiet gras ι π |*ct fïecïjte atngbt / en toat om laeg ho?t
üïiberaerbejtaet/ af-maegu toaerfapbe geringe/engfweene iu>
ten nennen berfïaen toecben/ aifoo toerüt be S&bom-Daecn gebjugent/
omöet^ert/ al* #««■»/ spelen enan&ere fbiefeen^oogberfceben
tachen ftangen en ban beien oni»ergaiu^ijnen%b?ijöt te^nj ban
babennebee letcetften/ teaer boo^ beginnen/ enbebie gene/ bietn
fcoogöepotenmarr gemat» ban befe toereltgefïett $n / toerben te
Bennen gegeben. «©e ï&oobt in bnf öanige figure berrcow senöe/
Sanfeer meccaeincBDaeiamnt uptb?uchen/ 'ttueich ij» ηοφ öoonj?
                ,
ηοφ laegij / »οΦ-· $mm ηοφ nlegn / ηοφ rt)e6 ηοφ arm/
«οφ oocH ijoe tteri'c&oueii en öeeaent eeinanbtfo'ttbe toefen / t e bcr
iconen; begetingen enöe lagen/toef enbeiwgrootfïe getal/ ntet
inenigöte af-maegentie met öe ^egtlen ; b'anbere met öe tfrngt-
ïjaedi ban boben nebee wtaenöe/ mbe infulriter boegen aueenbe
eengegeïtjcft met geoote hrattjt teraerbenltoatenbei* enbe bateon* *vpg,
fonnoeijeecitjiBe Sententie tan Horatius in fpnbiecbe Ode ofte<öc» Jfwfif·"»1·
fangb / öte in befer boege in 't $eber-©wjtji i$ getranflaterrt; c* *t?*-
Be©«jtödt klopt önverfaeght aen 'tHof,
r En roept Monarch! ghy moetcrof, ,.
De Pïins moet meeden Béed'laer. heen,
Deeswegh is lïjcfcen aïm gemeen.
EtVirgiliHswM*ctnatis bèitum:
lila rafitluvenes frima flor ente juvenfa,
l^onohlitA raptt
, fed tarnen Ma fems,
$aöemael ban öetfïetöen foo een noobtfafteliJtfeï / onbetfyttiJte-- Hoe ie--
«jcfte/engantiiöargemeene toetfonber eenige wtfgttirW ijeöfaèn V*tipm
beï|egöfnenfeifji/i3ieoeen &one ban faügeOertBacötiirgeDabben/ lc_hcfdfe
noφtan0^eberöe©O0btgcnereufettκl^ tegen moet toiüenmarcDe* w«vande
ren/ ai* ban beftifbe gbefieent te toeröen met fe&anbe i baer boo; Doodond«-
^amentepecfentoteen be?giWDtenbrjjoeöe/ eengetooonteban ™,trpcntier
pre ©?ifnben te begraben feiftf inbare binhe-nfïe hameren / ten egn* Zliïdc S?
oefeΓΐφ gnefiaïjigbonüer&ottöehbe met öefebabutoe banbe af- rcMcktiqtk-
öpfïo&enen/ be boubt föofamiliaer foubenmaechen afêbetfeben ]ρ*™*
ïm*
i*nbere#?öonneerbenöatöefoobanignebtefichnietnofïen SScn
«lolbecen tot Herben / tot tepihiη ban f toacftïjeetit enöe iaffig* * vu*,
OW/ in^oumeiijcfte hieeoeren fottbe bjecben begraöen; * mant **ι*μ*τϊ.
Wfnmoetbe6enneneengrooteftt)irfBi)eebrban't'beriiartötte3pn/ f,"&fïL*
ilm
biicben/ 't geen men niet en han bermeben ι een reφt eöel- '
fi#
^oeöigi) Decte fai altpbt ftantbadjgïjegbt, bebinben in afle toetten m
Hum                                    ï?c
-ocr page 301-
£7>4r*                           Befehfyvmgef-;
öeiïootrtfeRfUJchftepbt ÏjmMft M*$ti0i / wimimm bat ma
bceincbfntegjvbjUBchm / niets te rebeneten m%m mi -<©$$«>■
ntacjjtj toamccnffcercfté 0 of tecbt fmniöli toerfïanötfót mmw
Wrnm aitöer 't $ooöt-lot en frtjtcècn na gcfc scïtt&eetit / min tuit*
her boegen fcïfó be wflffttn aenöefojtttgne / in foat flaét m twffl*
tic m ίίφϋΰώ qmmu binöen. Glot nier toe ban bet ober-beetitjche
Moufoieum ofte <©2af-€?ebottöJber f ?incen ban ^rangie/ enöf ö*
faintafre mmtwm bte be <Bubm 'm öft eont?ni|Jiet?en en öcίϊφεί*
iTcn ban foöbamgije Segraef-piaetfen en oorfe aHe anöesein t gene*
Andere par- raei niegen te fjeböen j pen mi boo?t totbe anbere ilBoBuraf nteji e»
ticuiiereBe- g^etiacötciiMTcn öfc men ooeft in.'t fetföc <&ljQm baer öenibengjjei.
SnlS; β se η a?n te 3&oosö- ï©eiï-$giaet ban Jjet €ijoo? bertoont ίιφ -ftet
vcuGHff " Epicaphium ban be #eec Hadrianus Berckhouty miÖffgabfCg fp
fchriftenin $ag$-&iuutte Marg'airetavatiBérenftein |J>ait!ttg ®0£l)iet / öpljaös
defcKerck, |je !ta ^ίΓφϋ^&Γ ftmptfn en bebtenfngben tot ïmn Mcifcwm
regfen isèmmwWmnéH&n^Mmt gnerommtoectt öitoeclt
inöe ^ctieraiisiet0 {5eften-<£amet/ baer na üjegen<m felf beS^a*
bincie in ben mam ban Staten/ en laefhlijfh bet&ofrn mm»*
&m in mimUt ümè}mamtl \$ ΦΜώνη in ben Saté ^w,
èan ciDelöctir fict ntfη acntie fclftirJ©oo?ö-3^tïe / «wtw acn w»W
lacc niet betre boer ban baai/ een gebac^igl) Φμ-fcfjnft ban pt
•I^cer Pauius van BereftèyiuH fónltöen berfcbcgöe-tnalen SBUföcmc^
fier befee ^tabt/ntbe fanl in#r®óxp$ Vöicken Nicoiai, ψ \w
um ïm icben 8netc(Kptic» iirt»m.31ate *W. int)ct feben-en-HW
tmöfle Saet fpnas ouöerbumsi. düNc betre lïkcjunj $am m w
l|oo^-trani.öan ijet €boo? *$bt begtalen in l)ct 0m[ ίψηι gew-
#ubercn/ öfen jHwiJWi önbergmiilïeïDcnen en ai w■oiijj
tiooi bermaerben Hugo de £root · affraitattieten onumflejenw
ÉII gïjeiijch oocH boen be ï©apfnmba»ti»eiU»net^omn/
iöeicffer£eencmet öe#?b#ban s. mm m$m$ Μ ψ^°Ε2>
tmii Venetië te becöecrWcht / boo^tg fec^tsc ijare ftftffen (W
■ Date ïjouge miïitaire^Darne^) met üBanen-tochg / ^-oegnw
J>pten/ Gantelets, Caiquets, en Cornets geflOifeeCt JffilHe. JJJr
;V           tJEiiichjitmT«jmtietbi«öodi gcimltiê Èpitaphiabobenaenöe m^j
fïabenbanbe ÏBatenjptitjanjentie 3>öéct oen 3|ace /ƒ4»■ «»g
ttore«toöfceï©«pett-ftafrmt»naïïttflw.!^roawn/^
Johannes Gordonius güeflaacn ÖtOOec %ete inSmidars.ett^m
Coïoneï obec bugfent hoppen ten bienflebanbe ffiggSSS
ü (en iiQcfttatj* ban Religie iBerefo#eect) eobecneut: taan m »
Iftdi ban oen Cie^fec 5Petbinanbu^ betbjeebe/obee eöe κwjw
, fic/ in ben late bW*. toten* tilapen^affentet «β«« "^S
genoemde^natnenten3»ngeöftit/ ma?cOaet-eu-b(rt>fηtw««^
Cornettceneonbetnentii-fïafiötïemcnmeDeacn r» en^Sg
9m«ertf' biebart GeorgiusR.einhardm Weidërholt «WtflM^
-ocr page 302-
van 15 μ % ί'τ.                     ' Tzf$
tostin PoiKJcroyen.COÏOIlfïfntie «SoU&erneUt in Bockholt;Wps
SteDarrtcwiifce iBapenen / fomm«ec mr tranen en antictrc «cc^
Mmllnem/ na üoeöanigöfpUtöanöeaf-öfnojötnenentiafi:
S'rthe iKbicüonset*anbt't-enocirop-öeOaen/ infeheretocrtameïmgï} ^ vaa
tan attfiiep loch-ernfiialje $ia£$$to (
tort 9$$$ Ui:cöa- ™ο,λ
Μ Ö002-ÖC» ^Heleeeöetl Fraupicus Swertius ) |$j f#»iédSS
ïwicfi menbooimaei* in m ftriS pleegt te lefen / arnearittt ^iSf.
eennaec. menfcfjen aan eencaec exempel/ enöc &a# wöupe Rijmen kfe*
toifüimicu);
                           -              ii<4 -
Als men duyfent fes honden en vijff heeftgefchreven,
Deneen-en-twintichften J κ ν ι , weerdich te-yerclaren,
tteeft Α ν τ η o Ni s Co rnil is s.z - dc Wer-cltbegeven,
' Als hy die beleeft hadde een meer als ioo. Jaren. "
                  _
%n Mk y Ν s G e Ν Hu YG HE ν fynHuys-Vrouw moeftoocli
vanhier varen                 ;" ; . v- ^ !
"W^ynich uren nae hem, negen-en-tnegentkh Jaer oudt,
.. Hy van Lis ί eniy van Hillegom geboren waren,
Wetflijckovèi lxxv. Jaren gehoudt,
                      ;i
Sijnbeyd'öpden xxn. f inalderecnvout)
Doorlaft des Magiftraets, die hacr confent daer tóe gaven, 1 _ ;i
Ter eereu haren ouderdom, diéfoo lang waren getrout,
Binnen Delftover-luydt, en inde Nieuw Kerek begraven,
Dry wond'ren merckt men in des twee arm van haven.
Dats, dats beyd des weldaet hier hebben verworven, fijn,
Soolang'gefeeitilang'gehout, en gelijck geftorvcn, zyn.
Yegelijck overdenckt dit by hem felven wijflijck,
Siet, alft al geleeft is., moeten wy noch fterven,
Inftervendeensvleefchbooféluftenaf-grijflijck*
LevenwyGode, omfyh eewichRijck te erven:
j Vreeftdarora dc doodt niet, die d'Lichaemcan bederven.
                4
l©fï(hoiïf(ijjiftnuniftmeeueWni!enj^/ ^^wM0i0^ ÏMftraj,ei>
bic itatomtube eiqenaer ban m <*iaf (iwec jjctfc&Dnt) uetbocn ,;»£*£
-ftatJmr/ 'taeennietbeeitebertoantiereniii/ aen9ft«nö3ei uoo? be* ηι·^5εη<5«
Te örböe ntmmht enbe oorhopemitjihgefientiat€tf0f«amen ban Grtf-fchnf,
-irniöïje ^aöen/ öe o^-fci)?ifien en JMpn^iikne^ban mtutcn·
®WxM Uantte^chëïjeöen «fft IjacaenouvïMHiee^m en wa*
^citi-piactiiteffeHf/aii. $pnbe Oefelf öe <ö*jaf- flebe jut/titeui Bawfj*
Öfn ï^ooj-ouiïtrenitttie cecljte linie wei/raaer bgnJ^-maegUöap
f n^eilwtben/en bien-öoïuenïjenietal-tüt fy&miQm itëapcn ineue .
*?c«gt ntte,· !t0een tilet ie min feuöe buttoen f«(MiK«.n ewbawh&ai
Μ m 2                             re
-ocr page 303-
%0* %                            Befchry vingc; >
xc enteuemacl onW&otyujcHe toetchrnte mefm getonfitiereert t>* afe
giefïojtïeniwicn&en/ toei eec nacfjbgfiaeceieoen&e Öteè/ttgt etafjen
fjréïuiatie / "ofte» mfnfien.öaijreee-efïi ^tfgmaima/m memojiéttt-'
? aeoacDtenifte uan o'ê4&oecie6enétt/ 't felotge tti ^tcen / (afj? fenoe*
;■'.:. fïcriöigc fttiijflaintië-aê.a.^e;lan^burid!Jiem torliecrotit^-tieb6cn tiorn-
;upt-poutDen ; 'tmeitft &e futceberehüc(m$^i$$ê mtmtlf intit*
fitting* ftcijgentie bmtm oe*moepen.Oj»i öe $wtömm$i en gcitjcn
*      aij5 toeίΐρρ£ oanDctciföc/ ban komende UhtmïtiiQml figgnen een
toerfoê jeijjchf»bctefiaticïbctict tcgpn ti«fe eigen3teeïbeen$$$ öe-
aaen. Jlfèinp onöiUicftöegt fcï?gncn öienoti) tfeplenrn / foelcfteriÉ
iramüie nieut»e)$tB£ op-ge aotnen $gnöe / tjamtgljeringct ©oo^
ouöcren gcöencÊHeefcénêföiepc ftitnoitiëen giOjieufóegt&ailQè <ém-
tueafiangafiMlpotflö£hl)«ftgfroaecht.)iJogcnOewroe^reti/gfp;e*
tfnöecr&e 0ym% tat.iuijiee.en aenOm öah fjaee Stammen fout*
fteni&te.bmfP^Maeeec-n ejcaaüei «Crimen mot toeoerow göe-
tommittmt / iï$ÏOQfrmiQc&tfQmammi$eüjih£t}}mtm Jnj ge-
fcaUeng Bcboe getkn) Jare ge-srfiw 3&abi η latenteftMon-mattüm
(geïöife tuf» feiöt; treilmmmiïmmlfyüim ftarrer eigen b^iendett
en iBoo?-otton'cn t$éto$tm$ onoee Jm Q$tmtmm [joop oji öe
Reaeocn üKtch-tjooen in i3C^c£ftcneeMuBfentioerii3jfrpfi!,^^|ifVerlegre-
*««»* Ofncn/ dieDcenojrtiitfgtoanbefefeptengenoecD'ftetooum/ toer*
öeil inöilï l5cÖCClantitrcijm#CraU!lï/ 000? Thomas de Roucii, am
Οϊϊβ mWfyfr ί ίεπ gecjfc om dat die eere der Begravinghe is den laetften
dienit, die Vclck'e/iy,t lieïxjeen$eme^weerdigh.eydt.by alle;.Volckerén
by naer, aen.d* ov.eiie4.enenfwej;dt gedacn, @etftUjegÖ^örn dat de Gra-
ve-fchenders fchynen tegea^^Doódente v.ecfeeó.j, en.de hen lieóenin
nochjtiUe Kamers te#oore% endejals te willen Dooden. (STcnb^Ö*
om dat fy on-cerende die Lichamen, by gevolgeon-eeren die Zielen 5
* Ν'*'1ι' welckers woon-plaetfen die Lichamen fijn geweeft, * $£n een ttJdflfg
7rr * 'rt IXfcr na OttÖOlgiJt OCH felftotl fttUïïCUr : Waerortvis Sylla cruelende
wreedt gehouden, dan , om dat hy Gaij Marij, begraven gebeenten
verftroyc heeft i %&% OOOjgetttClte fóoningtttne Semiramis |)abbe OP
jmer®?afb®en,f$$nen/toïtfoo eenigö fnccebemibe Coning&te^
nigec-tnt toaiï geüetft fjeböenbeimngéit/ Dg mocöte aenfp;eecfteu
öen netburgen £cgat bie inbit ^aÊ&et&eneinaect > eenigtje tijot
baee na ben Stoning Darius ingenomen $gnbe booj &e naflit toan geit
giecigftent/ öeöe opéftenuefe €omöe/ tmnkt anöer«i in painöfn-
öealsf jjft toeinigiï <©out löaee meH bffc SStrttecen toarm ingeïegtt
*      Ghy gierige, dewglckelsomtTroüblerencle.rufte derDoode*,, verfa-
dightuvviucht7anGierigheyt,_ meeden Schadt miner Ellende, nade-
mael haer acnmerckingekrachcigh genoegh is, om u te doen verachte»
alle de Ryckdommcn des Weerelts, ^ulf £et ontfUfïen t>an be ΦΦ»-
ί öepi eniet ü|cjubiteren ban ï>e e?aijcn ban <©uDe φω Bg aBe ©öI-
-ocr page 304-
van" D β t #?τ,                         ZT7
mmmmtn< mtWmtntoU ®mm /ordineerden.eenWet
GrKn^
* U.ik*
fchc menfehen ,over dat Feyt netter Doodt foude geftraft werden &c.
dScïitrtben ©htioionhDiogenesfoiflenbeialfo ifttoei eerelbccg &eb- ·
Vfceme
ongemeen* öooj mn m® ^^^Ι^^ΕΜψΜΆ v&£*t
öcnfouöetoeaOtt>ctüen/fen0?ienbmöim^ageni»e ofjnj banaan vaMDios^
be ^oaeimcïi^Ube#iccen toii0cbecfcöcuct5en? 0af£otant©002t „,.
tan neen/ mmMt | geut iÉ#«wiMÖ»#!
löcS 'm&t&fam m ww m niets %w4WJ£· JBJ
ömbecofteietieifai&et me ban gebet» (antmoojbt bP WtM t
toermbcöctbenaöetcnenber0naeujc&etiöic^£0?aiöeiieny fol tg venj cn
njöt toeröenom öe tó^ioopisfte 25ef<&?p!«9^c öefer öa^ ©uo^ vooral*
tijca ηοφ oöecigb 3!?nbc / bat ten 3Whi <» b* ^MMJiiS!
begi C&oo?iiticfcc iftccche / ijSbenïaetfe at-toaec be £ίΝΡ?#Φ
A1 _„.
Hertleujche ©etgabenngfjeniaetben ίΦο^Λ/^Ι^,Ρ^»» ^^£
getoeefteen Sacuftie ofte £amec öaec aaomlgeimbeaeliejutfn ofte
KaMer> en
i»igbominbeteaeebtbiietbe/ atëtm geojbonnecci: tot bepetga* a»chitee<
öcc.piaft^enw'tfamen-ciïiimfïcbeiifócciien-tafbtit/beftafnbem be pi*ew.
dienaren beg 4Bobbeli)c&en iBoojt0metbe#M»clingben/ teno-
fcetliaen banttoee <8ecomraitteetbe peeren uetbe flfêagtlwaet om aV
bacc fboigenbe bet 29. Sflrtnhei ban De &er&en-o?benino|e ge fieibt
inbe^pnobemetSIltmjojifatiebanbeöib&etfe&an/ Cbeien enbe-
&tcben öan^oflanbtcnbeilBefï-lBiifflanbt/ ge&onben ia **mm*y\
benjjage ?ïnno 15 91.) ou alles onfitW te Bebben/m-jwa ndobtgjpn-
be in booj-baflenbefaeehen teheipcaabötfecen/ ten eenbe afle faec-
hm in be fterehe met qoebe m&t *b&* t°! mceiïe mcbtingöe aeti-
gececöt/enbebat afle êrgecnMTen onberbe «öemecme gcrefen/ otte
nocij tecöfen/ vi^h genomen enbebooj-gecomen mogen roerben:
enbe ennbeitjcfc mït in te occDoeben bat inbe booj-fepbc t' famert* *
fooraftcgecnanbeteöan&etröeiyi&e^
                                          , ν
g&eöanbelbt fottbe mettfffi· * 3!n befe fcifbe. fóamet WHfë be ,.ffr^;;f
aenhomenbe Seucijt ban 't ©?oumeii)Éhegeflapt be$ ^onbaegnj na
be iia-mibbagtj0 j^ebicatie/ en èe ttin|ichénji'bcnet>eti.W tbJaeif ^s,^*».
Siajenbeg l^nbaeghg na be boo^mibba*ap P^icatie «seratc- -
cöifeect ofte in be gjonbt-üïegelcn bes* aeloofis ottbcriDcfen $}*W!f «
oefent/ kmm^mt^fiik%U^m^i0^mM * r ■ ·,
öetombedtoe Serene tëbecmelbt. * $etgantfc&e mm'jm W hJvtm
J
om-gaenben ®mx$Wban be fóercit af-s*floaten met b?ie jfecKeu / Hcden.
ttnö«bet-^ben een hUm m in liet mibiwn een ^ioot en f biaer i|ecb daeghtfthe
mms                           «w ;
-ocr page 305-
r$78                         v Be/chryviégc/,'
eboer.kcc-^nWton-TtiJotititiM^laret^T. fMfytttWKti&ttfrwinmm
km,
Ögeö?ocut btfo? Niciaés vaaA#cndeift, tmt «ten neuiïièng öeel beter
* ν Iseïjiijn-inerrft fctnften-faï: tiet onuetite^röai-öefitialüfbooten
,·«*
* roereen $Bo;1ï-)®mïiiwïm tim\HhMe%bimtt<iL*mipmmx\\tm
'
" Iran ifêagen^cïmboo^ölöibten met ïifêattritij-<öbben-pïaten/ be
V^ieoe-ilaiien met Büaae /tje tüjee üobenitetoeröen-beeienapboo^
'„ wpf ofte ^cai]Hö?miöö/ ijcfïactife^ iipt 4Εοΐ0ηιη«η na be £o?in-
tifttjebjbje/ oe?$afementen/ be^erjaibten/ mbt Capiteelu ban
$£&aen-fcÖot / b&m be ènbetlïe öerbe η ^beei töft «öfr Co lom belegt
^ittrt <#bfre η $lut?ti η/ en on bit en bobén eη ltt$et inibbe met een €(κ>-
^trah Det fèïbe / teiiiiOii-toeöc óan tïfi-öantfVöc ïlfech toebet-fj)bt0
*$g ©rurhomeft ttóe«iJïattepiïa|ïcciS met af-fiaerttje <£piomnen
baerbooj/ enaenüee^nbencen^aïf öooj-gefaegbevtfatomJntctϊια=
te $ebe-iiattett meöe öttfctert Het IBerch tuatuei-fconiraïbe/ opöe
.«■ 'itgMïeeékn boben be boo^noembrfeji foo ïjeele *\'0$&ibt (Coiom*
*%en ofte J^iajeit be 4Bfapen~$>e$iifctheng ban be^eesen fïfccfi-
3jBeefiecfn in bèt ttjbt; notaen Öe 3Bear op net miifiüJerca Itactceiï
-■telt jièe -&afci ten töcirf r-fïjöf η met eenen af fïaenöe Coiom/ obec-
. /fcecht met een nefyooche jFcotue-fipitë öjacr tn norm «een 3#p?anuöe
;«. •^jcftO&fiaengoei-eenDenan^
                                     berijd
<&ebobert^öbtgÈ met <®oub? ketteren gleri&eben / tsaer cn&et
ihm intïc Plint -ban Bet nittft-tomhMOiuH&i mn&oQtc-mt-
• iminfenöellettecenie^een^eeeiijche^in-fiijeucheijan Oen -We»
*
Eccur. IKomrtci)MammonttgtfMnBorrhöenaemtCtctefiafïe^ ofte f #öl*
is. *> i3» ^ftet7 Vrëeft.Godten houd fijn Gebod dat betaemtalle Mtnfchen ; *
-binnenfret <ftïu)02 OTet ïtëercitfooΓφοοη ai?bugten / beIjaiöfηW
toeoec-fïtrt^De^encmaeciiaibe€oiomnen 3P»eiigeenaf ftaen&e/
tn in bebotoen Cafel ffaen ciefcï)?eben 't oBebebt on* peeren / en öj
Befluyt tibaeïffi?ticuienöeii€D?ilienjfheni©eioofsi: enbe met butreiW*
van de bc- %chbjaet mebe&et QTïjoojbanbe fóerchüjerbt neff pareert en af w
iehrSwe fonbért/ suilen tog met eene öe ge&eele JiBaietie beier ïiennciM
Kerck in-t particulier beflugten enbeeénegnbe laten nemen. aerηοφ eerti-
feyfondcr. ge faec&cn taetïenbe Beyde De Pa^ochï:Kercken In 't Ge-
Enover- KEKA;El (meetenbeeOTrriJenbetot naber eïmlbatiéiofte berlii?)''
ISlede ttnöe nanUerfcfKgoebüifteibebenin'tboo&aenbey mogenboiarg
K«ckeiimt onfeberbeelinneoocnbier niet berftoegm ofte ftil-Ttotiaeng booi w
gemeen, ;gi)ea.aen bjeftien *> boo?-eer(tbatbe'€ereii!onten bfnbebet^irchw
ih ■>*.·» inbêelfbeelêörooteöciiieenfiöep|]tbbrgfi)aöt/ijeefiOiisi boo^aenp
^ÏÏr°eeren* "öenoecöfacinöföïes enen/ enaenöarnb^öengineraieiiM0«mifSi«iÖ/
meenfehap tiemeïche begbe be #arofDien te geiijci&etreften / toaerban-ai-^o*
derccremo- g-*jj oothij^aenaetoogljfn / * baer ban i#een <@ut actojö ofteücje-
niln* biaai) enbe ^Jöonnaritie tuffeöenbepebefóeriBen/ ten eeno?
Defé* ^oiemnitegten in aboebe o?ö^e en fonber tcnfnlle mowm
tmttstn
*0eeéïebjfcri / fü?eec^enöeinbnfOaniiè üjijfe»
             \t
*
-ocr page 306-
van .. I> siSbl τ.                  Ζ?ψ
;Nt laer ons Heeren } cccc,*, end>, yyftich^ foe, wort©uö'draghen q^*
ende gefloten by den $cou^cnde goede. ludSA van4eq 'jp^er^dvTvan drachtQfte
Deljf, JQie proceffie optgn oiö/iïgaiiQ te houc^.eadë^ninetef ga.ên a £Se '
inden'oiaïiferèn Hierηίγ^ι-φΰΰί IjjSéaee^n^IiDiePfoceiJje vanr beydedc Pa-
den Gilden ,'encle panden*ISmIê,'ghdedVn'tó», ^p c|an "d^ï'an* |μ11ι?η rochy k«c-
volgerVdié P^regrims Die gHe^feef^lpn. * Dair 'an'lullèn. vpiggn: 4ië ken,nopen-
Pellegrims Diein haer Hemde"'gaen1 0air an die pëilegrlrnsi>ië Reenen*δ*"'
nae£t gaen', Dair -an'Tullen volgen eij. gaeu^ aU^Dië P,èÜegriraii Ê)k laerlijek-
haed-in panfien gaen ,· Dair an Tullen ghapr;die Bemor^n Bmecters fchcnom-
vanden!>P^feruantien , Dair^"an dik Q&rcKën rnittejj*^ï>r1fjQ;ere^ i roegapgh.
Ö^^p^^w^&,%^jbeifa de Kerciftea. ^uijie Swwdpfe aUrocw
fchrijft.euèn,fdé ïal t'beëlt vanonfer lieuer'.Vrouwen wt dair Nien*
wet Keicke voir gedraghen worden, ende tbeelt van onfer Vrouwepi
uyterouderTCerekëajser,' Ende allé lair alimenfchrijft oneuen falme»
tbeelt van onfe Lieuer Vrouwen-.. vier Ouder J^erjcken voir' dragbeij
ende tbeelt Vter nieuwe perken after , Ende §$\cfl ■-Pèllggams noclpi
nyernant anders en lal moeten gbaen tuflfehen-den twe©;' ïiéëiden yaj^
onfer lieuer Vrouwen, Ende defe Beelden en fal nyemfnt hem moer
ten onderwinden te dragen dan die ghene φε byden Gereaht of by
               :i
den Goidf huyf-meeftérs in elcken Kercken dair toe geordiueert Ji|||
len worden , Ende wairt dat yeraant in eenich vanden pun&en on-
verhorich worde ende contrarie Υ^η dien dede' dat ioudmen an dien
alloe corrigeeren dat Hem èen "ander'foude Wachten. *
                         » £«ff >»·
mn fe métim0ufaWcë$iï$dat ijr %^&&'$ίφφ$ d'l*d''*\
orteirtcnffröinöcfirtnerfiöc^maiciigenoemt/ fjëutienöt| öicc- . oWn*;
ttüijche tioDimurJ^ tenöeeieHennéti befeffèn u^t tre arn-tcccöcttirt- tie^n-
öf Jee iifóiracuïf? Mttbttn. Eiém&mè® m öe ,$ieucoe «ttrcö ^gf'
niticfprciaitjtliïratr w# Öantieltyen nopende i?c cjetoootiJliJcBé, $§»
lOffcn πι Jrcajntemfen tfie mei* «en bén 2Beeitse trcéöc / Τ xöaW tot * τΛ.
öfjr tot o;ccbet o*jenimiöe ökncnïian·, or5i5ertt$eten '^ofoe-r^ *37.
uanDcc otyerba'liti'c in Dit" contract obeft Dfrmcibt / miWMfMin*
O£L-^ocbvr0o|Ïejfcancifcaner^/ gier nanoclj te öcfdiinoen;;^
r ; v
^eciOeiiujacentieuDebieöiJ^etenöeectié il^onöVr-ÜeeiDen 'pa. %· ·':' ;
w?oms»en ban ■meieacuien/ toaer tncöc ptser liercé fno boöen ó^öl^
"a'r
cn o^0einèen tija^^oo^fjen/ entnetchvrèut»^i)enen jpaijèeie $M*r*
UfinatVi'
l^W (Wtuitoè €óna-act nan noci) otitfei*;lf^ mcm*PtQ*
non! '^ ^tanöf'nÏJvrof rcnöf öf η omincoi'aiiöli op &acra*cefiie-
Sf .8^ *oeic6eci aénööenöe öiec bo^en i^: aeugeteecBent/ *
m Tait
S«f Stb-eröol|5öaf5if«8iém/ öatgroote ttoifi Öaf gfjmfen en 2os *r*%4j
ioffi o«tfïaenïfflcf&n öePöe Parocfjie föetfhen * meöe tec faee- * ^.
h-??„nfm!3i pointe^ uaiieere öte Ψ mn im&nrnionmi Dan- 1+ί·
?a,ftfV1,Tettnl,^^e int ^oïemnifecen ben &cfc iêacratmntg
frtnftJ s ' öi'ÖPMuet öen ιπ|)θΐιίη ban 't noo?0cmeite Contract t»e-
I» woaiöeii Uja^ me&e^ngenöe/ Int lair ons Heeren duyfent vier- Cotitrart
hon-"
-ocr page 307-
Befchryvinge
2*0
hondert endederthten op Hcylich Sacraments dach, overdroegen die
Goidf-huyf-meeilers van beyden Kercken., datmen tHeylighe Sacra-
ment alfraen ons Heeren lairen effen fcryft draghen zal vuyterOuder
Kercken, ende alfmen oneffen fcryft vuyter Jslyeuwer Kercken. Φη*
htt ae« öf t ft ff η annotartf tt kt tint u bat bit point toa# βί f jctrafterrt
uythet Regifter van deRente van d* Oude Kercke binneu Delfh gefchre-
ven in Parckemente aftum op ten xviij*. Ianüary A·· xvc. lij: fti!·
Dclfico by tny , Wbf M$ tmbtWWhttït Jooft Hemicxz. φηφ
in 'trtUifcfrftj ban öf &utt otetutbimnt %mm trn Coroptoire
tan bf JJfferen fmtH~mu$txtn igmg bff$ arnöfiöMbf aBfnUütg
tfbooaffÏJfitiöïJffeomfnffnCronföf tiait pttQammt/ ntaxMtttob
f f η #?bonnatuif ofte Sntfuutif ban Df ff ^joceffif tjoo;fs / oti-ff f c-
hn of ban bfpbeümiitinfbfnalffnji / ban of booiffnfcanbfnbg
in't particulier £«ft8fbtcnt; ftl)tfrbf-foi)i «gtbf acngrtofffwfii
eooi-öieflf gf f cöf fitiifee η af 11 tttmtn ig bat bc ff i§?öc cf^tc mcbf &* g«
bf bfttfrihfnin'tfifmffnotifrf«bfiöefrJjffftöfrafi&/ foo ij»' Htp*
tf njth te bf rtw bf η fó in bf ff φ abonnamif fitootf obf r-f f n4ötiiin>
öe of tfn minflfn nift b«l bftftïifeïiittiiifbbfngiïjabt/ bicn-kof-
öf nbf bf ff ïfbf tnifftljifη ai-fjte r ter plaftff op fgn mtttymmHltö*
ftf in-3«ijftniacö ioffbf».
; Ditis ditOrdinantievarderProceïïïeopdes j;{
ƒ'HeyUges Sacraments dach.
jNden^erfleiv fo feilen dair gcofdineert worden aehte fedighe j©n»
* ge, Clercken s die noch inder ilemmcn niet gemutcerten fin , En-
de defe felle» alle gelijc geclcet wefen mitaluen enderoode Tunica»
lert als Dyaconen in ghchoechnilTt des root-blpedighen Lijdens ons
liefs Heren Iefu Chrify, ende fi feilen tamelijcke Sarnpielen op haer
Hooft hebben , ende hair Clercs Crunen verfch gefedren , endeeen
ygelic vanden achten fel hcbï>en een witte Dwaei om fin hals dair fi
die wapen ons Heeren oitmoedelicke:cnde met ghrooter reuerentien
©fte oréon-
laantie, van
•«5e Procesiit.
«les Sacrjt-
Watverto-
^ingen dacr
ïngerepre-
fentcert
werden»
dragen feilen als hier na gefchreucn ftaet. ίtem die eerfte fel draghen
die CoUimne mit fnoeren dair an.; Jtem. die; ,ander in. die een hant een
feeffel, endejn die ander hant een icarpe Roede bebioedet.\\ Item die
derde die doorne Croon op een fuuerlic CuiTen. Item die Tierde een
groen Cruys mit,^haten duerboert. Item die vijite in die een hant
een Hamer , endé in die, an4er drie Nadelen. Item die fefte een rode
Speer, ende dat y/er tenden beblpet. Item dieiietiende een grof riek
of een ftock , cndcf daer bpuen, een %ongie ^n .ghenaghelt is , ende
dair fel bouen an hanghen een Caime of een Vlefch mit Edic. Ite"1
die achtende fel dragen dat Sudarium gehangen an eenen'·roden..ftoc
na die manier eens Banniers. Ende wanneer die Hoech-mirTc wt is
_f© feilen defe Clercken alfoe toeghemaea als vooirfz is' tefamen ver-
Mderen inden Toorn , ende feilen deuotelic gaen die een na die aft-
\                            ., <ler
-ocr page 308-
van D elf τ.                   iSr
<éer te Choeir-waert cnde fingben mit luder ftemmcn dat eerfte vaers En(je |,oc
vandie ymen VextBa Xjgii s endedairmede gaen tot. die graden vanden ditfpelrer-
Choerj ende dan feilen die feuen oitmoedelic knielen op die neder- d«« werek
$e graet vanden Choir , ende die dat Cruys draecht fel dan ftaen op sin£1'
die noochfte graet mittenaenfichtjegen dat Volc5 ende fingen mit lu'der
ende luder ftemmen drie war f Ecce ligmm Crucis , cnde dan feilen
die feuen alfo knielende fingen dat vaers O crux ave , dan feilen lï
op flaen ende gaen toten hogen Outair ende die wilc Tel dat Choer
fingen Te fumma Dei Trivius &, Ende die wile dattet Choer finget
dat vaers Te fumma , fo feilen die achtc Clercken te fameu op ftaen
ende gaen deuotelic die een na die ander vanden graden des Choers
tot anden laechften graet vanden hogen Outair , ende dair feilen fi
alle te gader te famen knielen na die Ordonnantie als fi cómen gaen
fo dat die dat Cruys draecht , fel' comen te knielen te middelwaeirt
voir dat hoech Outair dair dat Heyltge Sacrament ftaet, Ende wan-
neer dat vaers Te fumma wt is ,fo feilen die achte al te famen finghen
mit luder ftemmen alfo knielende Tantum ergo Sacrammum, Ende
dair na dat Choer . . * . · . > Ende wanneer dat dit ^aldus gefciet
is, fo feilen die Priefteren mitahe reuerentien dat Heylige Sacrament
omdragen , ende die Proviforcs feilen dan beghinnen die antiffen O
Sacrum, ende dair mede lel die Procelïïe beginnen te. gaen , alfo dat
■die achte Clercken voirfz. recht voir dat Sacrament, gaen feilen dat-
ter nyemant twiflehen en ga dan een Clercgen of twee die dat licht
ende die Belle dragen , ende die achte Clercken die Priefteren, cn-
de voir die Priefteren die Scolyers , ende Toir-carffen , ende alfo
te famen gaende feilen die Clercken vooirfz. ende die Priefteren bi
beurte finghen na dat die Scoelmeefters dat ordineren Tullen > ende
alre tamehefte is. *
                                     -,                                       . ? /«* *■
lade o*
®of& touw fectftetlijfB en fueciettg fct n-teeeften Wt enfeertin* Nader be-
Φ öijftncfnfttoaij cnöe alliantiebceöe feefec $arotfeien / Went öec vanopende
feibct ^föficnuc Mnlh / iieujth feet feifeiae té uet-fcangenöem.j g«n«n-
feecher Contract ban ben Sare 1544· ÏJttrboojcnrje-afleoeert * Ut %%Z*
facche feniejer Otfferctitcn in't fltuB t»an fee Ceremoniën feer renen ken uyt hacr
^tiJDen in beeu&t&mh / sgnoe fcet feltotge Cachet ofte SSeqei beyderzc-
«&baeï ofte €p-ronbt ban qfeefcaente / ïjebfefnfee De ^%tt\tmm ^el; p 6
fcanl^jjoiittus en&eLriuiatefamenfiacnfeeop een bertjeben W-
öe-flaioiiöetcen^afecHoen \ tegen fee feootfj f eöe-ftal bertïjoont
fiffe een ïfê&»en^£t)tft>ehen ban fee £taöt / enbe öefe in-itritme
tonöjSominöentanOtmet oufee €Baracterjs enfee sDeabb?ibiecroe
ofte feerBo?te fejoo?feen / s. fk^eknit^ïs sanctokvm
YJOLITï ET V^SVLjE OPJD1 DELFENSIS. ®ati&het Zegel
vande Gebroederfchap der Heylighen Hypolitus ende Urfula van de
Stadt Delft, «$*£ %mx$ »54»· M^ten fee ^etijfee-ipeenerii
-ocr page 309-
2· $?·;■-                                  Bcfchryvingc
v ,,. bepöeöetboojnoembeParocbgftere&enbanSMft/metbiebaii&t.'
niiTeSS %acoöi* X^crche ofte f acocijg ban ben ïi&flè' / («n obetfïaen ban
beyde de Pa - ^Douöt/ SfotraitntfwmtMtiiüènin enbe töaöen ber ^tctii ban
rochy Klere- ^flft / CBbC ^ίίίΐΐίΒ fc^OWt/ &Cl)f$f|ltll fllllC föabetf batl&ftt
Drift·? rret $a&) eenberd^agb c«öe 2ïccoo$ inrenoïmtie baneentwgaenbe
deP«r'ochy bpj5 ^a^CJi 15! 1. Dat zoe wanneer eeny ge Sangcr.hyfy Pneftcr ofte
Kcrck van 'geen van der Mufijcke,ofte oyck Coeralen zelveroorlofFneemenofte
den Hage. oorlofF gegeven wordt in de vooifz twee Parochy Kerckcn binnen
Delk, ofte fint Jacobs Kerke in den Haige, Öat De felbe fp'gttl? tgjfttt
be anbere befee b^ie fonbe mogen aengenomen öjerben ommeaidaer
te fingen ofte anders eenige fallaris te winnen binnen twee laren van der
tijt dat hem oorlof gegeven is ofte oorlof genomen fal heb ben, Opbeber-
beutte ban een geit-boete terfommebanbonbertgonbe" «tfaroiigmöen
tot«afïe ban ben «©etübe-Jfêeefïerg bmfo biein beirnr.namm tepee*
cmni ban toeltge boete (ben JK^fenrecbtaf-getrochenspnöO be
üeift Quam ten beDoebebande febenviBettibenbandec fterche/ baec
biellgufïtahtofte<irbojael / βπ^Φ^η ofte mjt-nefet fonbe mv
gensfn : enbe Dtcc ban tuierden gemaechtbjie beregelde 25uflen /
ban· goet ban öe d?ie Contractanten $arocbï> fóerchen eenaföeb*
ben f$mtj geujeft ηοφ eene oöergebiebene bernfïenbe té tm €omp*
toireban bemeecöemeite peeren iüecc6-ijS!eefïeren in be ouöe Mw
*-Bore» noojnoemt / * he&uenbettoee nnt-ïjanqende kegelen iim groenea
f"vc zV *WMe / 3Pbc bet eene öet f^egeï ten faeehe defer j&tabt boo$^
lendaeraen. η?π tJefefj^ocn * bet ander &et ott0e^egeiban£<6?ftbcnbagegitf*
* T<*«.47.*naeutt het Zegel der gemeenten van denHaighe, ngt-befIbenöe eetï
. Vi'5" antijcji Cajïeeï in een üfaegtje ofte Sofcagie. * <aBnde&it boojfoo
**
               beei be «Ceremoniën en ftereft ghetooanten/begDe defer patotj&ieii
in 't gemeen aengaende/ontf te böojfcbp iggehomen: bjat fopde r£
'tfïitfö ban be ^naraenten betreft daee in ffbimcnfiïboo^foo beet
beüutaer-tafelenbanbe^iibenifbcïangt/ inbe laetfïe tttbenoocfe
eenigbeober-een-öomfteendeeben geibcfe-niatigbegtgebadt te |jeb*
* T-i^s. ben ; üjantaeiijcööjpjöieeiwojen* fneeia$cft bebuen aen-gcroert/
bat bier ^rennaden.geootenbermaerben$?anöteen ^bonnan*
tie toierbe beraemt enbe befïooten / raecfienöe §ct toeberojHW
ten,b£c Eutaren ban be <©iiben#/ 't geen nocö biec 3!aren baec na bff
fome ban gebobt toerde berSonOigt enbe op defen fmupt gttatn: ai-
©rdonnan f°c doir P& verhengenifle Goedts Almachticn alle die Autaren in beyde
iiegebiedeo. die Parochie KerckeiijmittenvermaerdeBrant van DelfFaf-gebrantiyni
h'reSuIndê Soe S dat myn Heren vande Gerechteotnme diefelue Κerekenteree-
even-geïicL rcn Goedts wederomme te yerzieren , geordonneert hebben datmen
formighcyt indci'Kercké wederomme fteUé faI>fcoene ende vyel gewrochteTaicle van
der Borden, eenre fatzoen, daer van den patronen by den Kerck-mecfteren vuytge-
len'en Auu- geucnzulle worden, wairinnemen PourtrettureSchilderen fal van diuer-
iet οα, &hc„Hyftorien ctwle mawrien. Gebieden dair omrae alle Hocftmaes ot-
-ocr page 310-
van Β elf τ.               - 2Sj
te Regierdera van die Gildens, tfeiue fulex tachtemolgen te volcoèmcp
dcnibeyde
eade op iynctijcfulckc Tafelen te doen maecken, fonder backen ofte yet derxerktiu
anders te itellen, op peyne van alle tgundt contrarie gedaen worde, vnyt
hoerluyden eygen Boerfe te gelden , ende nair hem weder te nemen
tgundt ty aizulex contrarie dele Ordonnantie doen ftellen hebben , Ea-
de dak en tenden van hoerluyden inobedientië gecorrigeerr te worden by
Scepenen. ëitiuaiigeDateertöen 19· ·· ·■ ■ Des Saecg 1544. ftilo *Ultlt.
Deipnicö. * lificc toe Dienenoe i£ meDe nocö ^n moDel ofte patroon
im in \*i* c,
oijccacbicrj^ïöancenfccctc^löc&fnmaaumjihfatiömen geDaen* £*J»j
te.' miw'mtmftm^tWammmMmmfóWmtM' dcdenlfacnc"
be ich mcoe l net De frönftëitftB kmvfml hm joo ueei Daec ban o-- beydedcr
ueria jwW/ in öe saefcDtiöinae ban gbec toetene in't öHonöcc/ * κ«<*«»«
Den jÉtcfcc iouchen aen te tmjfen / mittgaDerg ooeH Soe De «eiiDeng *™ J™*·
tec.faerêeüanaeufeifüen^anDtbJieröen nelafi enDe bettoaen nut ι^„χ}&
fc&attinaenm tfontcibwieh tottoeDec-on-bontoina&e Φ Deifieiïin-
ge Dan De lierenen / 't toeicn tien aeijter-een-tooigvnoe *p«ngeeon*
tinueertèeuöe'nÜe ten iaetfïe met ijct elfDe op De. <i&iiDcnii fóermté een
             .
eynöc nam / * Daetban De mime» meoenOe al* noïgtjt .: Aiioe Ης*£·*
myn Heeren veritonden zeecker altricatiete weezen , ouder den Gil- de gildens c
den-meefters ofte Hoeftmans, endedie Kerck-meeftersdeefer Stede , vanharcin-
beroerende den incoemfte v'ande zelue Gildens, ende hoe langhe die ij0,"^""
den Kerck-meefters volgen zullen , endebydenHooftmansvuytgcreyét ye,eruineer.
foude worden, Soe is geliooten endc geaccordeert by die felue myn j-lcercken
Heeren dat diealtfamendenKerck-meeitersvanbeydenKercken volgen belaft wier-
ende vuytgereyft zullen worden, voor tlefte, van.tgundt verfchenen gJJJJ
ende geuallen is inde Gilden Kermiflen left gepafleert, te weeten vanden
laerexvc zeuen ende veertien ende langer niet, Ende by gcuallezy be-
vinden hem daer niet genoech mede behulpen te zyn, Soe wordt hem
noch geconfenteert een Beede by den JHuyflen doer dieStadttc moe-
ghen doen. SfüDe Defe<©?0oiinantien toaten onDcttecchent De Den
meecgemeïtê Wetmatig Comeiis Artzuen>eeten)vander Duflen, * .,
SUf
®ot Dagijeiijckfclje onöeeijönDeniffe Dan De fóetinen / Rebben fg/ a^.
beljouöcng Ijare o&inare in-nomtlen /
; tot allen tij Den ooeft eenige vtotxee-
Dccbaflen/ profijten enDooj-recijtenaifia^i/tooii"" aen-fiennan öe lïlh£yjLB.
<B?aben/ jjet ingDen ober De af-8fjefto?benen / aig anbetfnug. 3in
boven baef
eenomaB?iif-boetftban jfvanfijn ofte iwament/ lees ich in'tbe- iaerüjckfch
gin een <©uöeO?öomiantie/ in-öonbenbe De Saoeteijoebeel enDe ^Α**3Ρ}'
toatmenDe^atocDB-iüeecHeiDaet: onDerymanD onanie te oöerlt> SfiK3t
Den) fcfmiDigtïtoag / in-gïjebafle mentJitS-ijchtot eenigijeanDéce
JJiaetötec SBegcatiingtje totlDe DecDoeten/ ituDenDe ten pnncina*
ten in Defec Doegljen 5 dat foe wie binnen Del tt wonende af-hjvigh Wat m.n
Weidt i ende fy η Sepulture tot eenigé andere Stede begeert dan in eeni- & parochy *
ge van de twee Parochyen.,KerckcnofteindatGalt-huysonier Stede ,Kerfk,daer
dat fyn Erfnamen dair ovei; gelden , geven, ende betalen zullen den' ondermen
0 Π ζ                                Gods-
-ocr page 311-
2,84                       Bcfchtyviiigc
woonde Gods-huys-meefters tot der Kerckcn behoef in welcke Parochie hy aft
ichuldigh livigh geworden is, eenvandevierftal-Kaerfendiemen over de Doo-
werrde , in den barnen fal , ende die fal ten minitevyf pont wegen, ende dair toe
css men fyn vjer Qoutjen Engelfche Nobelen, ofpayemcnt harer wairde, die de
βηίς/0ρΐ«ΰ pods-huys-meeiters van eenigenonfenParochy Kercken, aldair dat ia
begeerde. in geboeren fal, wt des Dooden reetften gueden in halen ende inpandea
fulien, oftwet fchuldewair. <$nbebit tba£ IWt ff>taÖi$ %t%Ü M*
bsftifjbt des Saterdaeghs na S. Pietcrs*dage ad vincirla > int lair ons
Heeren 1422. 3&οφ Deff hotte boo? foo beei öet geiöt beïansbttoecöe
wtfy gtmtmüt tie fcïföe €e utoe tuetscrom af-qe fcjjaft alg jn ben g«*
re 149®· tüannccc niet goet ö^öonbc toiic öe biic^Boïieïcn na ticc <®i-
bonnamie boojfa bmttöh meet tt egic&en / beeö afleenisiS be $tal-
«aerfen in bee manieren öoo?f3· ^e Jfêafefjt-ticijt inaeeBct$ bie bate
wat de Hebecantien baböen on be ttgt-baecben / iaierben bg fneciarl gfte*
Kercken van boot in Den fjate 1552. becbonben booj't nont ban «bee &taf-
ydetrl°*\ naerfe/ booj foo beel De felbe foubemogen tuigen bgfflupb. $ο£0
βί*dce üΙ1?'' hecfffiepltie anbeee e$onnantien bintmen ban 't ööeeneeen ggrtilcft
vaerden 10e-
bie©aeofée i&mhm bwnen^rtft abfbouben toau te btmm ban
guam. inliet pont öati ïjet i0afi&-lici)t op be «éjaben / bare tnne öereechent
&e föaecfTen bte öe föecchen toe-quanten. Mmr in em ^nbe <©p
Donnantte banbe <0?abenoetenobfmenbebmwaimtinben3ar<!
1459* tiJerbtfeifgf brrfaoben (in-geboïeteban De $aufeliJtKetüewti)
geen <$?aöen omaeiöt mm tt ftoonen ofte berhooow/ itig&cuttë
., atëboiöïjt;
Verbodt,                      ■ '
a«htervoi- CCoudt Scepenen ende Rade der Steden van DelfF, hebben byguel·
Idjjcke§CC~ duncken vander Vraeticap geordineert datmen geen Grauen binnen
rechten, der ParochiKercken, ofopteKerc-houenderfeluerStede,copennoch
tegen 't ko- vercopenenfall, nochnyemantenygeneygendomangonnenof confea-
Ρβη6" Verra-° mcn> alfoetopénbairlic inden Geeiielijcken Rechten verboden is, Mar
tc*v * δΓ*" datdieKerc-meefterenindertijtwefende , fonder enyge voirwairde of
Comanfcap dak of te maken, den ghenen die fy willen om Goodfwil-
Enop wat len wel,fellen,mogen gonnen die Bruycwatr.vanden Grauen, inal-fulcke
wyfe de fel- fchjjn cncje manieren dat die.gheen die die Bf uyc wair.dair ofgegont wort
ygeiijck rno- en^e fy11 Erfnamen,, ende nacomelingen dair.in begrauen fulien worde»»
ften werden ende nyemant anders, ten fy by fynen of fynen Erfnamen ende naconie-
vergunt* lingen willen, ofdat men die felue Grauen van node te doen heeft, ende
wairt datmen die Grauen van node te doen hadde, dairfoudtmendanen»
Brnycwaei kauelea vanwat eynde datmen beginnen foude. £nde diegheendiedie
van dien on- Bruycwair gegont wordt felrnen teykenen in den Graef-boec ter plaetfen
der de geflag- dair hi dat Graf begerende is, ende en quaem nyemant van fynen Bküdc
?awH°iuccena" fo fcl dit Graf ^eftoruen °P fiin Bruedercn ende Zufteren, of op te geene»
geerde eaïc ^^e Van kairen Bleude gecomen fijn na hairé Doot na Scependoms Rcchti
rtrtó. EndcvcrftorueyemiintopwiciieaichGrafüid.en.Gracf.bofiegeteyclieflt
-ocr page 312-
van Delf τ.                         2$f
ftaet alfo datmen nvet beproeuen en conde dat van hem yemantaf-
ter ticbleuen wair die die Bmic wair mochte befitten na der forrnen voirfe,
fo foude dat Goodf-huys dat Graf weder tot -eygen an vaen, ende fijnen
wille dair mede ducn.
étMt betoijï De i&erefeen rntiffltfé beel Mftftett I tot JWt Enwai
m mmerage/felfé alïeeniije» om in rahe en in ba&e genoubm te mt " men voor dftï
Secbttopber*geojbonncertenbege&eurt/ bahmtipmUt b*» ;*£&,,.
bc ftetcR-meeiïersi in bec maniere tooojfj be SBjuictoaet ban een
ticvanhcl
<öMi»crbeaeoonbt/ naer abbenant begbeiegemöept ban jHaetfen Gr*f,geheu*
beteh-öoben baee ooch in begrepen s^nbe / eenig&e Cngel^e dentcgewm
jfcobelcn 't te Dan een/ twee/ D?te ofte bier fouDe fontribtteren ;
baer-en-booen ban &et openen bfe <©?aben / toerbe telcfeenjï naet ab*
benam bellaren ban be^aobenooeft al beel gegeben y bjelcörecBt JW* i
berïieccHettommebefelfbete fubleberen enbe te bate te feomett / in-' g*SS
bebetöafütiiibe ban be erceftïue lafïen enbeon-Sollen/ biefemoe* heropenen
ten bjagbett tot be nobigöeifêetcHen/teparatten/ enbeonberfiottb* a*mi*»è
tut
felbet fterchen:/ tot bede en beefeïje^be malen na tijbtg gelegent'
beobt / enbe het aoebt-btmcHen enbe bjel-gltebalïen ban ïiare mm*
baet&e&enbellgagilïraetbefer&tabt/ téberftoaerbtenbeberücDt/
bitjchenbe be berfebepbe ^jbonnantien baer ban ηοφ oberigb 3Pn*
be / tDaecïJBbe fêeeeen Uan be Itëetlj (w-gebolgbeban tjaeeSllutoji-
               - ,
tm enbe a&foiute mac&t) ïKt felbe ree&t ber&ooeljt 3inbe I alle enbe
ren eaeiijcö banljare in-gefetenen laflenbe / enbebebeienbe3Pn/fon*
ber remgbe ftoartctöept ofte tegen-feggen te betalen ; 'ttoelcftoocfc
ban <&mc-beröomii πσφbeben-baegb* continueert / enbe tm p?o*
ftjte bec felbet üiercaen op-geïjeben enbe betaelbt bicrbt / geitje» aï$
mebe Dct recht ban-*t ObeMugben tier ^ooben / in tuelche folemni- Jgm}* ·
tm enbe etetooome febert booMeben tijben berfchcPbe betanbecin* det'-^
ööcn sun.booj-ae&aHen toant in jjlaetfebatmennu/ boojeennge- fiorvenea .
Iwn bie maer ober-ïttpbt öjerbt/ met afle be fifioehen te gtjeii jtft té «n<fc ve»n--
ittgbenbe/ footoagbMeeeeen tiUetooonteenbe gbebjugch bat mm SSSE^1
metecne fóïoch afleen maerimjöe / ter gifcootenaeraböenantbe
β
fèoebanigbeptofte qtialttcgt ban be $<?rfoon / be-toelcHe naer abbe-
nantbe grooteban be fóioefe geboubeia bjajs te betalen / gehjih top
bat (om betbere betogen booimj te gaenj in be Söefchiitbmgtje ban ·
öe©nbe Sleedt/ baer togbanbeBiOiMl&öOiiWgbe&aibmaeeH-
W * ten gljenoegenbebben kennen afnemen / ge^c&oocBbatbeiiiocBen in alle foiemnite«ten ban l)et ober-lueben / meerenbeeliS ·»
* Sietltï
Mr
pft bare karnen toierben aebtfïinctueertenbeonberfebeiibert/ tó
Wpchenbe/ notbtHcaatenaneen ^ebotiettfe i^ebutoe tot be &a*
tiirbaecjfcbe ^iffe bfbe lüieutue fóerch/-* enbepnf teberijoeben
beop-6omenbe enfooiangb^foo meer in-fbrnnggiJaenbe on-öere*
Ti«®
-ocr page 313-
aSë                           Befchryvinge
getitftegt tn in-&iferetieömt*tïugtiettmet wtibmt* fóiotfcfnv foo
ober 't honben ber jprcflcn ban öe *&iiben# / ai^ fg Dar^ <#itöcti$ a-
ten/ ^bat i*appatenteïtjiB al* fgofóetöenofteifoofben/ gfitip
«ten eiber* fpjeeehu al? ober be ^eoraefTenifienbet^ootien; 't
iaeicö afle* fiomenoe te rebunberen tot gbjoote ftofle η enöe taflm/
ban be gjeheele Gemeente atè ooihuanbe&crdifn / gfctineriHt te
«Stiften* hare fönapenof£ine0t*/ tteörii ïupöffi fontier pjoffütac»
öi fóerfften tegeben / afleenWeft toe-latinghe baniftereh-meeitemt
·* ^x.ï4f. berüwben ïjebbenüe / gheiijch booj-heuen aen-geto^en ίβ * foo
tone rot ten öecfoeche η ban fóertn mee fleren beBbeöer faroibg fóec*
Êen een v©jb;e beraemt enbe begrepen / fjor enbe ober toten enbe toat
#eefoonen men ban öoen boojtaen bie groote fóiocften lagben foube /
mitfn,aber*toat Die m\wn$ ejenen fouöe al* ίρ beoeerbf te lugöen :
fuir onïjee anberen getefolbeert enbe üefïoten toieröt / aengBaenöe 't
©verwie» iweben obec be ®ooben ban öcrGemeente/ atèbouiht: Voirtfoe
epAt w,aï en falmen die groote Clocke over niemandt luydcn 3 daa over die gheen
pérfoonenal. diein dieveertigiiofte Vroetfcip fyn > endeover hair ψίνεηεηάεΚίπ-
ί o «"Sic- <teraaop.dathet hemIuydenbeUeit,eride oock overdie Kerck-meefters,
fenTan outï endevoirt over alle Prieftersdair dat voir begeert wort, fltöe Öffe ilffC-
gciuydt rentijaren aüegehouoenaenöaer parotog Sterch gbecten minfien
mochtwer- (m ^om flC00£ ö^ ceftamente te nefp^ectien / enöe dair voir foutj?»
*'Ligtm dieKerckendoenluydeneerlijckcnop hairekoftals dat behoert. φ, *
λ ζ** 3. Jjttite öefe ojö^e Γφιint getenöeert / enbe oaer maer alleen op uut 8*-
fjenteöföbentotontieri'cDegbt tuflehen <JBequaliiireerbe mitfoaöft0
fpatrteij/enDe ojbinaire i&urgeren. ^ocn met be üeranberinoijen
Teratide. ^m oe $(iijjtc igtn afle öefe op-gemeltegeb^cnen mebe ai beeitw
iSnde anöeringDe gefetmt / en boo| foo beet m 't point ban 't oberiuB&e«
reliek Re- oer€>ooöenbelanght (opeen anber fatfoeηjenoer boo^gaenoe H-
form.uic gc- Htitatte ten pjoffijteban öe fóerchen ai-t an^ ηοφ icntiriwrenbeicn
fthyet. j0 |*rtim iie ^ef0jmatie (.«juni toeten*; onöer Oe <igcciefjafltjehen
niet öeel ftoarigfjept* (al* 3e«öe een in-btff erente faeefte) gemobcjrt/
afleen i* ui g Hf nnelijth bat in be ^nobe geIjouben al-hifr te wft/
in ben 31acej 587. i*gljerefoineenbat men foube aen fjonben. ten
epibe het Hipten ban be ftiotaen / cber lonoiJe fótnberén bie geito?:
syno*. ben aen / foube op-&ouben en na-gtjelaten toeeben. * Wfium
Φ·//* is*?· ηοφ ban #uber töben tetbooj-Homiiigöcbanaflefibabenbie w
at».41* sterchen/ ban hare ^efeuïbenaren foube mcgljenöomenie It)öcn/
,. bit bg4onber laooi-retbt aen haerbeegunt.
Speciael ΥΛ/Ύ Burgemeeftercn Scepenen ende Raide der Stede ran Delf, doen
voor-recht
           condendekennelijckalJenluyden, ende Certificicrenmitdefen on-
teyde der _ fen jegenwoirdyghen Brieue, hoc dat epten viertienikn Dach in De-
Svorderen' ccmbr^ inden Jare van zeuen endetfeuentichouerdragengheflotenende
Yinhacr ge. geconfenteert was bydcr Vroetfcip , dat alle fculden diemen die Oude
-ocr page 314-
van D e L t τ.
187
Κcrcke ende nyeuwe Κercke feuldich is, ende naraaels feuldich worden reclufcn«;
mach, dicKerck-mecftercnccrftcenmynftcneens;eyiTchcnCiidc manen den.
f'ullen den gheenen die fe feuldich zyn » endeiftfaecke dat die fculdlcna-
ren alfdan nyet en beulen, zoe zullen die Kerck-meefteren die fculdeii
mit der Stede Bode in moghen halen, gelijckcrwijs ende in alrc manyc-
ren oft binnen achte daghen van gueder reeder Comanfchippe wair, In
kenniffe dat dit aldus fgeichiet ende wairachtich is j foe h ebben wy Bur-
gemeefteren Sccpcncn ende Raide voirfchreue onfer Stede Zegel ten
zaecken hier onder aen defen Brief doen hangen. Gedaen inclaerons
Heren duyfent vierhondert vier ende tachtich , opten xxixen. dach
inNovembri,
                                                                        , .-■·,. *;
Was onderteyekent
I. Wtrecht., άν<
€noe gelijeB Deflbe befe pacoeïjg Beteken foeï eer gbet Bart b?ie /
mfcöertoen^anbt biet/ bytonbere <0u-fïf nberg geeft geïrabt /
Die gemeenlpeö *u>obt#-nui?g-tneeftefji ofte ïHet£h-nieefïer£oo£h foei
ifab;ijc!t-mee<ter^iBiecöengetiafmtit/ ten tegatbefultSe uet-fïeet*
Heeml
Kcrck-mc·
ftiren van
Oudt*, ea
lioegenaGüMitf
ftenoegtoote tfebotttoen toeïgöeötttigbe rejjatatien betegfc&ten /
maetln-fottöfcöfst oat f? ban ®m$ b$ na onetnbeuj(& aen-gebout/
birgroot enöe becbetetbt imerbert,(bie0 becï-ttibtiÊf ilBanntnïjuiJ
bc fltfftitecttice ofte i&outü-ïuinii bctfïaentre baet toe tbietben ge*
committeert) foo $»n be feibe aï tban^ begbe la 't göenetael / onbec
eenhffiiecfnaegeringc te famea aettoeBen banfejs aegeniett/ De-
toe iche ajötaatis ban öe albec aenfïcnujchlïe %tüm $pn tipt be booeïj
geötbace fteaeringeöefer&taDt/iegentboojbigb inoefen ïoopenbe
MW1667. befe bebieningetoaec-nemenbe/befe na-oefc&ebeitiee*
ren :_Mr. Everardvan Lodenfteyn, aaebtenbe outssutgemeeftei meet
ttialcbetmelt* Bruyn jacobfz vanderDuffen, Cïaebtenbe out S&urge*
meeftet meoe tneer-maic bermelt * Aeibrecht vander Graedctaebtett
OUt SSUCgemceflec ; Dirck Bruynz. vander Duffèn,lSaeÖt en Ottt 3&UC-
ajmeeitec laeft-maeï £>tate «Beneraci/#ntfanget ban be gemeene
«amaf-roibbeif ohet ©elft / en bctt <® uartieren ban bien/ Mr. An-
anes vander Goes, $eet ban $aterii en$atenbaïe/£taebt en out Söut?-
gemeefïeejegcnbJoo^iaiBrcomittitteérbe tëaebtban bare <Öb- <$?.
*«og mebe meet-malê bcttneit * Johan van Bleifwyck, isaebtenbe je*
Ι???·°^δ $tf fUwwnDe 25utgermcfïer/#ntfanget generael toanbe
wtfteinhe goebetenban^oflanbt. Hen ttelhefeg peeren 't op-fïgto-
2oi,etiöcil>naemeetietiro0tem nSagniföché iFebouttjeu / enbe
;"'WHjtt-Komenban hknl mitfaabe^ b'o^e ban eefloeiten
&2?ïcl5,m
in öc mt1S Scftoojien ban be e?aben / en öao3iii al
fnSfri bt&* öefec ïüecchm / foo ban 't openen bec <©?aben 't ober»
Wenbec ©ooben / am anbeclintÉf competecenbe/aen-bebolen té;
«etoenbeuüt Dace ^binariii in-homilen fbeiïaen&e^intipaiëch
Wiejegeü
woordigh
Kerck-mee-
fteren zijn.
* Bowtnf·
χοο. ιβι»ets
103.
η $9·
Haer fWnc-
tie.
Haer feker
ofteordin·
-ocr page 315-
288                               Befchryvinge
ttnteen soeoe Qtiatttlt^t λ0οπ ga tien m Wtmtm / böojtg eeni-
ge Hantit-pacijten en ΐ%ιΐ0-ί$ηρηη ψ) aen oe <©f enareη Dei <Soö»
öeiijtnenifêoojütiS/ ^ieefteh-befoetBerg / <$?aanifïen / en ©ooji
mefer0 ojOinarlg/Det meerDtr~afoeeuebani)arelaeriii£Bft|}e €rac-
tamenten beoen ïHent-meeitee oetaen op biet terminen. SSe*
nebeniiPefetröo?-üeicD?ebe ^eerlijcne pirocfiy-fórrcnenDefer&taDl
ü)ami:tJan<©itM#Daerenboben (beöonueng öe etto^trjMtapjpa-
len/ Dier notlj na te buigen) &erfïp$&e-b^fotibew ftennen ofte
Canellen in afle <attartieren ban öe ètaöt: toantöe<©nöe©el-
Üen'areti trttallentijbeti (qeUKBnieer-maient35geannotem)Deirie-
iuitatie Rebben geöaot / ban fonöerlingïje oebotieujc engöeriab te
teteeefen in'tboo?tiettenbanDe&eiigie: oerfjaiben ban oe menig*
teenöe netaiöer 55ttrgï)f re η / enbe3in a&clewien boe ïangMoe
twee aen-toafienöe/ apn tir fóerenen en «Sappenen inebe tiewnm*
tr et. <$noer bef e fóojte tan bennen (bugten en&eïmiben öe fatot*
Dp-fómhfn.tiCCtOOmfielffrilDEOUDEGAST-HTJYSKERCK
ofteCajiel/ 3enöeeeno&er<©ubtenberinaerDtge$ic?)te/ alïangf
0002 öe üHetitte Patocbgïürriheberntfibt/ enöe cönferjuentelwii
boo?eenban te #ttötfie gebontoen befer^taöt te aebten ifflliH
€a»eï 1 nebenjïbef aroiftg-fóerciien (öctucèöcrien ï>ebben* l;W
öe tot De SBeöraiJtnöfte der ïtëerelt-Hjebe perfoonen toag bero?fcettf ι
$aer beojin enöe oo?fn?on(b feïjiint fp gl)fnomen i»Ijcbben in öflt
3lare 1263. öooj toe-öoenenöeÉoozbeïie ban feeënere eerlijke JftSa·
trone iBeijutoetoijlen eenen ^eetian van Arennis, mbtffltW ban
Den ?iettS 2δ1|Τφθρ üan Uttecljt Heer Hentick vanVyaodcn, tje-
toeiene foo neet bg nero te ü?eöbebiac]it öat öiebanfjet Heyhge*
Geeft Gaft-huys, (fooa^men'tboenrioemDelaeatttïJonfeert toier-
oen om Daee eggDcn <£ajiei te Rebben/ enöaerinfeifëeen Capcu
laen*$neflet te fleften/ witföaberMiüïoihen <f lepel te boeren/ oe
faeih-toeibiöïje ofte <$?gineie tooozben tan t»in55gict'toarenin^ m
Jfêonnieae mati jn alouiï in-a*fïflfó.
fósin-kemeft
«nlaftcB.
leichrij-
vingederan.
«lere Kerc-
ken en Cap-
pelles
€»pelle
famV Oude
«aft-fcuys.
Vet felfs
ouderdom
ende oor-
%ïWBck,
Η
ENBJCUS Dei Gratia TrajeBenfuEpifccfus vmverfs prtftnuslhtM
Authorifk-
tieomcygen
Capel en
Capellaen
mitfgaderi
Kloeken ge·
tiruyek in't
Gait-huys
veerfzf
'mfyeBuris Salutem in Domino fmpiternam, ElcBorum inChnjioy -
trum hop tal» fanBi jpirhm in Deljfin Hcüandia Nofci dioctfis obttnt»
precam'mum iBujlrH pomina et dileB* nofir* confangrimea J- #χο
quondam Domin't Joh&nnis Je Jxtr.rifs deuotis fufflkationttus
-
clwat'h eifdtm ut in, Chrifio Hojpitaliin quopauptres,utinuHtxmUhtta'
les UsiMtantur
, ethen'tgnitateCbaritatifoperihHipertr&Bantur> OrAto
tt XAptUmtm Vrefkhrum, φι in eodem epis. Eratrihus Ö fc*0?
g|t
non paüptrtlw ac alïis iiuina gehhrtti vte non nolam Ad.P*1!****1·'jit1ó
vïnenim hahtre vakantialfqqt plibani.EccUfne de Oelff ■> ^A*™*^
prfjndicio, auBoritati py^Jtniitfmlridulgmwetlictntiam conctdmt f J^
latam. Datum a\ud TrajtBum yJnno.Vn^ M.
CC. £X Tf^i'0· J. j
fextA foiiEpiphanit Dmtni*
                                    ''l:
-ocr page 316-
van D è χ s τ.
; fefet m mm Deeft noë be fcifbe SSiffi&oji / Dijf laten na- r.rdM btf
iJeröanötaenöefcCöjppfllriianiiiruaj^iicrgDMnCtt enbe «biconfen- ι«&έϊ£
teeet / ffnfégciiJiehH-öof ofiÊ^fötraff-piflttjï/ Darc bniebeη bat «ftj»^-
De ^apeflaenbe SSieibtebermocijtteoeffenen / enaeneenygeujct*
naer mernfit fene tnifbaben cenigfie f entte ntie« on-Ie gne η / mit g*
QlMwl
aïie anbere sacramenten uan be töoomfebe ^ificftetirtiic'
nen: boo#£ boedjt ï)g baec bg een bibimttg ofte bcbe jlingbe ban G«uy«.
gtjetien te bebben fmfeete 2S?teben / ηοφ t'enetnaei in B«et qftfbrrt nif<c«»-
enon-gbeftöonben/ tnfffïjen Dk toan öeparotlje fóercBbcju^ab Ε?ί«2Γ
mt bic ban ïjct iegiigcn «Beeft eafï-&H^bö0tf3 / intoeunirtbii nS&SS
mug enbe ooch fgcco^b-izöjief feifé / bg noemt ttoce €beie enbe eer* Parochy
toaerbig&e Mmmn I ben tenen ïtëitbeimusi $erfoonbanbe$a- rerenhu
νοφρ iiierïB boo2f3 / ben anberen ^arthóiomeus patroon enbe vooS
}
JFimbatem: ban be fclfbctóerca / f&an tnien mbeón-feeefcerbeben
enaen-begbtime banbe mm Waiocm-ïbaföt bootenen * tm- * -*™»t.
jeiacötlgö gbef&ooften i$) toütkm begbee ^egöeien nebems bte %n*
bange «tewft/ atë meoe bet ^egbci ban be&tabtfelfö/ (bobben**
be afteunjgemfTe öe£ 2&ific&optf) aen bit Steeoojb foacen aen-gDe*
ww j 3gnbe beg ielfë in-öottbteen bol&omen obet-een-öomiiiQbe ,?ηΗοϋί "Β
w'flönw eennjbe gefcbMcn tttfieïjen be booj-noembe «aobtiï-Ijugi e η '
toStSS' ifc
,afifee 6an Me tbJee mtibe*©unfl-S6;icbrnbejsf2Pif-
'Wfböotf3/ bjekSebegbe^teben Die banbe farocöp iïercfi/
?n 2 S"iS? ^Cith(iJ tow göoebe «rnnen om onberlinabe ©?ebe
w,S,n,c0aiJ
(fn anï*" «benen b?ebec in't Contract bermeibtJ
h^r/hD^^eml,iï,anï)fi^ ®W«BeiM>titf / abbogeren en-
fftn 2JSfl?mn Sö£öallpt* / iwbic bie ümttattc nbcbtan$ / bat bg
onJer WJ.
*Sfl« iiLS; ^a?bfraefm boo?i3 t'cnigber tobt m eenfpecialen condit
ïcn
S,5 ojierbt gefïai$en/ bat ai^ ban be Capneflaen ban't bootf* *««<*
SffiMP be toeh-bienflen/ bnf-ticn bagljen langb naer ge- dcert·
hrm5/\u'0macii^ou,iumfn/i°ubeconttnu£eten; maecinbim
nZl^??'111^ tfarocbp ïierca fangbft onbetben&antöerbe
ffiïï'i? ί
Dat ai^"öö« D^ boo^f3 «tapeiiaen bitpfen bten twbt ge-
?«»; Si°ïöeien^ f"ifhw«pc ban ben ^agbbe W§iffeteeeieb?e-
mü« ?ί ^taöi^ P^ïocöiacn bem joube annomteren / enbe niet
Kmilif otn£ mW m$ baeφ^ brföloeh te lusben / aï-toaeröt
• ^^T^^ÏÏ^^m^t^Bnmmt^jmtttt» ofte aeUöteufen/
ίΖη,Λ.Λί tooonrabe) bjietben göebaen: batooenbaec-en-
■2ftorfS?LsWattl,f,,We^wrtörropbnïl)iecii/ en be gantfffie
BgSS^JSWaWen/ metbeiöiiiinöbe^engoetbinbenbanben
ïï*£Xi?ninn 0fbbebe ban ben Sïrmen foube toerben geanpli-
SESrU^nöe af«"Öbe(eebt $c. <©enöp abeméibten^iefbanben
SLS?piS,t'eaöer!Sftl"nWöiniui! / en bet gefpecififeeebe€ontraft/
m aueaebtec Oin^anbett in befer boege 25ef cö^ebem
0 0                             Urn-
-ocr page 317-
2$o->                      Befchryvinge- .
α.·ι ~r. TjEnricus Dei gratia TrajeBenfis Epifeofus, unherfi prtfentes liter#
t^enhct timfp&ur* Salutem in Domino ftmphernam dileBorumm Chrtftofra-
ouJeofteH, numfyofpitaltf SanBifpirittmn Delffin Hoüandia nofir* dictcefis obttnttt
Geeft Gaft; . ei UHHrfS Domin<£ confanguine* noflradilf* Domm* A.
huys,omeen r                     , , , . , λ-?....·" J,.,„*;, fuhhlledtinwthiu tncll··
, .». ," olies noiwifanmr «* v«//*»»* ^ »#»<.*«""»....."..... -·          .»».·.         »
Seïcap- prefbiJum Capdanum ., 3«M« «to Frilfitar « firortbm eitvmacdi-
JïfiSde' tó, Conceffïmus faculuum pro ut in liter» nofirn fuper boe confeBts,
Sacramenten * iuris dient pr*judictQ contittetur. De.muo in fauorem Bjligtonts prop-
noehc bedie- ^ ^ ^
       ^ ^ ^ ^^ CMW Deo f φ^, wfieilt„ #ί μ«-
M eomw^fw cteatorum hujufwdi ccemeterium, w $wo F«Wf « Κ0"5
de Üupew mfdem Hofpitalis , dum neceffe fuerit: ttmulentur ,ntc non
auldprefbittr Capeüanus ipforum confeffiones eorum audire.etpro deUctis
lifdem mengen prout fecundum Oeum vifitm expedtre wdebitur reent-
tentiam falutare
, et alia ipfis adminifirare valeat .Eccl^iAfitcaSacramen-
ta, Saluis plebani Ecclefia de Deljf oblatiombus tf luréus tn premW
fibi dèhïs et fine .cuiuflibet juris alieni prtjttdicio
, autorttate pr<ejentmm
iriduhtmus
, Datum apud Amorfvord Anno Dni. Ai, CC. LM. a * .
vuümusd» bato proximo anuSimonïsetJud*. \ Prtterea noueritismeUterascoripc-·
sSSn" tas fuper Concordia et confenfu de pr§miffis, inter virosnobüjs **^&·
pende feekcr viddicet, Wtihdmum ptrfonam Ecclefia Prochialis tn Delff> et tsarvw
ituC°ltUau rneum Patronum et Fundatorem e]ufdem Ecciefi* (X ma parte, tttra-
f!c%toX tres et forores diBi Hofpitalis SanBi fpiritus in
D#,M«W£
Kerckdefer mn Sditas me in aliqua fui parte vitiatas , Sigats pradtQoyum ac p.
E&Zrt '*>*» Prochialis Ecclefi* de Deljf, nee nfmJffBo;opi^it_Ddf^^l
S. 5 de verbo ad verbum vidiffe et audiviffe inhac verba. ^s mihilmus?^
Jma EcclefKt Prochialis in Dtiffi et BartolomeusPatroMs, et ™naa*
ejufdemEcclefi*
, nomm facimus univerfis prtfentia vfurinquod eum m
dam diffentio inter nos ex ma,parte
, et Fratres tt Sorores^ mjf
lis SanBi fpiritus in Delf tx altera
, occafione quarundamlmurum
venerabili Domino EpifcopiTrajéBenfi ipfis concefjarum futjfet Juborr*
.·,.
nos omni inter nos reW* dijfmtionis et quefihntsmaterta , %usmJjg
ricordi* circa diBtw mfpitale pranendentes Dei intuitu ae rtPru
pacis et amicitUobtenm^ntc non proborum virorum tnHrymu leVm^h
mm aa éimorum rrairum, r* α«/υ/-«/» HHi«tw j"r'""a nientore»
Waer by 'Φ ■'» ** HofpitaU concedimus tt volumus ex confenfu nojiro f* ^
ïede voor* W omni gratia α venerabili Domino Epifcopo rrqeBenJi ·, tnJ"£Bhnt
•cnoemde Jf commodum diBi Hofpitalis conceffa, abfque obftacuhet eontr"aef{ofi
lefS&SS Λ*» a mhis **&*»&* HWr ^ yJ|i*«#M*l^ifflKi*-
d
T«ochy- ^iW0 ^4» wr patifieeet quiete , ^m /» 2«fr« [upradtBa &"'* 'j
werden ba-
Fnmi. it HofpetaUfuprMmiCappeiofii, »4kM» i******* noia -μ.
-ocr page 318-
van D e L f τ.
:*£t"
pttlfationem div'tnorttm, nee non Cappellanum fib't cóngruumet Hontfium wïllight, ca
pro
virus
bito voluntatis eorum ajjumanhqui eis et infirmts eorum ac aIüs di~ jeva£0wJcr
interejje volentibus cum votit divina celebret, conjefliones eo» cge ou eH'
rum auiiattJPcenitentiamin)ttngdt jalutarem > ttinmgdt mortuos diBi
Hojpitalis 3'm ccemeterio eorum jepeliat3etcunBa eis adminiflret Ecclefiafiica
Sacramenta.
fïetf etiam adjeBo, quod fi diBam Prochialem Ecclefiam in te^ndetS
Deljft eontingat cajujdrtuito pontjub intèrdiB· jpeciali, Cappellanus diBi
ieeckerefti
Hojpitalis per quindenam jecundum juam conjuetudinem divina telebrabit puUtienen
fi autsm diBa Ecclefia diutius jub intcrdiSlo perjeveret, diBus Cappellanus 1™$?****
sxtunc e α hor λ D'tei quam Plebanus Proclmlis ipfi afjigndverit cekbra-
deKcrck,
bit > et ad mam tantum Mijjam in diBo Hojpitali puljabitur> Heet plurts fpccialïjck
iM'ijjas in die α Fratribusjtu Bjligiofis α quibujeumjue aicieomingat·3'ιη kefproockw,
die vero et tota OBavo dedicathnis Capella; vel altaris Hojpitalis jape die*
•fi, molibet anno oblationes ad manus ejujdem CappeÜani venientes, in
HJus Pauperum cum voluntate Proehialis Plebani plenarie committdntur .
Saluis obUtionibus et jure matricis Ecclefia per omnid in pr(miffis. In hu-
jus rei.Tefiimonfum et munimtn Sigiüis nojiris et Proehialis Plebani in
Dtljf
j nee non tt figtüo opidi de Deljfprajentes literas jecimus commum-
rit Datum et aBum apud Deljf
, Anno Domini M. CC. Lxviij. in die
Andrea ΑροβοΙΊ. In cujus rei Tepmonium
, ego Theodorus de Mada_
jupradiBus, ad preces Fratrum et Sororum Hojpitalis joêpe dïBi, frajens
trmjjcrïptum figillo meo propriofigillaui. Datum utjupra.
®efe fóetcfe ofte Canef ban ïjet mm ofte % <8eefl e'afi-iwip. "/
gelegen aen beobet-fïibe taan be Koren-mara , bespoen enbe htüt* «m«tiee«
Hens?aetidet$|o>uitaeiofte <aafï fimjiSbatïge&ecSit I feomenbe m &£%.*
ïfêelïen aen be £>ttaet met fén *Bebei regulier enbe gcitjtftmet be ^«RickT
Jltöupt eu be b?j?e mw ban Bet <£Bafl-ft«e^ fnio^fs / i£ ijoo^-fien
met een cteclijfhSipiti ofte Coomöan^ttgijen-ficen / £et onöerjïe
g&ebeeUe biethant met <5&ömmel·gaten ten bctjoebetoan betiaee
Den Toorn
binnenbangenbe fö lofBen / on toettk bierhantigb toeren ftomt een
Mum ofte <$mme-ioop ? buiten om öiec taec o$i-fiaent>e υ&-
W$n$
Denen/öetoetche elirB öecdertt ?ρη meteen JFconte-fyite/
en öjie hie^ne gp?amttïen baec on / fioaec binnen te miOöen ugt-
liomt een tontie oMaenoe ^nit^ tot ïjet €m%$ toe Oan ^ngne-
fieen/ cecgtonOee Oefen CoomijitieUoomaemjlein-ganc6 tot oe
ütctcB/ inlïe-itieïchebeDenöaegijiiafle^onOaeg^ütcc^Oitatfi
Ingangen
van ilclCcrck
m öan öe ^ereformeeeOe iöeiiaie toeeoen geOaen / te öjeeteη ttoee in «hoe dick-
^eoecbugtfii) Oe0 dc&tettë en na-mitjöag^ n^oeg/ bg ijenP?rOi* ls*?rja
iant ban tet ^afi-t\m ibe-toeïcfie Oe0 iï^intfrji noc!) een bej* S.1
!
i©oonfbaei^3Tibom0tioct) (nmieeinöe<iBtjaei|tIje€aie/ centmaï
ocljtcni te negben / en een na-miDOaenité teb?ie u$im I boo? ben
%ecaet bet öfngetfefee Gemeente, ©an binnen i# be fóeeih boo?
befcngetoectlaHeeniöeheenretiJtboojj^enbe^ïepn/ nocDtans aï
-ocr page 319-
Beichryvingc
19%
b$ groot ita^n töt; fyt «Sïjoo? een ïocjgtitg fmaeïber m nm een txt*.,-
beojucgaen/ i^inöcntt^ifciifhiiaiiliopemi'idöfcöetliebc ηοφ
nietjoier a btjf frappen ojj te gae η / cm-je e thee of fair ban «fcüutif ets
itittdo; gaenbe <$ruo>en bufbanlöjï tb gefïeibt öetoeefï ofte niet ·
ölegenöe eben-üjel ober eenigöe JBewη ηοφ mef eenöoogb #nt beti
af-gefonbert te 3j?n / 't toeïr6 nu naermaclji in een ©omen 2&aluifïer
igberanbert en böojtg bit berljeben gljefepareerbe gbebeelte beg
€öooc^ met 25anchenöooj be toe-nemenbe Gemeenteberbuït 5 (φ*
ter öe &eren boojbengrooientoe-ioonteaïepnbalïenbe / tg aen be
Vcrgroi'm- f^mit-sebenocfjeeniwtiiaen-gbemaetftt omtrent öalffoo groot atë
ge, en verbe- p? foetca (bJei berfiaenbenvt-gefonbertlxt €ί)οο?; toetche aen-gfte-
de Kcrck,
n tnaechte bergDzootinge boo?-mael^be^ieche ïtamerberlB-ontoen
ί# geineetïv |e»be meöe bol ii^anjsSanchengiefctjiBi/ be toeithe
tot.|céotntnobatiren oemachban be toe - öco^beren tnat becbiöen en
aêjjïer ben anberen on-rtjfenbe 3ΐ?η Ί Un epnbe fg niet alleen ober
njaltóöerè ^oofben / maer oecfc ober be jHt-niaettf boo? be Jltöa-
Qtftmt m negeneen bfó ©ooiè-bnp mitfgabrrg berfcbegöe anbe*
rföif-gefcboo'tenSBancBfn./ by^artittuteren tn-gei)up*t.iboo* en
laifgp uren be pilaren ban betioO^tigt-feitingbe 'Sic itéibtapnbe)
een rügmc en lucbtige tocfifiK moeDten ftiebben na ben $?ebiiftfÏQei /
fee-UJcicuc picoenbcbooi-bêfeaenbéSujjt-jibeteflaen/ bOfï)mct öe
öergrootingbe mcöe bernïaéfU ïjter re cljt-tegcn onYc aenöeil^oüa-
bet* IBüg* lp"ö^licf^t / ban onberen met een lÊ^oöy-ïjr&ktimbctnc
eiibeöepelbt3pöe·, aeuDefefelfbc „üfêmj? ten toeöer-fgbe be ©#~.
fcicfffioel jiet-rnen een fitarbt-ftecne ®eur ίοΓρη ofte #oo?t / pare,
mjfi-UKrch botren berciert met be IBapenen ber üïcgenten ban ton
giare 1649. toanneeröefe pooien gemaecat tmerbeη / apbe be
l$cfï-teii)£&|ïe een in-gancn tot be &icrnrn jiBans-feamer / be $ofa
eujiöfïe (nieglKnbeeerfïtegften ober ben anbere inbe^mjt-mug? te
fïaen / en een in-ganen tot be&?otütten fóamer te toefen) btent tot
em Mjt-gancft ober be piaets ban bet <$aft*gmg£ naer achteren/
boojöV Umben bic aen beanberspbetooonen/ gcitjik ooennocbeen
elepber 3£enre in ï>et <£ljoo?s boo^ tëbefe föercïi twtïwcre
$taer#-€o?onen tnMahttfl-tmw fonberiinöb febert bm SlWi
1657. meteen ttnt-mttntenb (©*gei-bwc«)3oo>fiett/ fïaenbe te*
göen aenben®oo?nen bcjcfïrechenbebanonber*tefamentnet be
ilSug'cn ban ben Coom een feec béQuaem po^taeï aen öe Bejtrch/on-
bereen bfcrhant berbech (3?nbé ïjet €ojcaei ban Dft#?gel) aib*0gc«
booj ttoee beeie en tbiee bafbe ronöe <Coioranen na be ©oaiftbi 03b?e /
bitnerbech i^ beflooten met een iSo-fi-toeringbebonen aen met Φ&;
ïn-tnerelt/ fnban bnt*tenmethonilig!ïi^t-g£ftieben 95ielbtribcr[»
in fefïong ban aaerleu ïHQu^caie SnUruraenten/ mltfgaijer| W
IBanenen nanbe Regenten/onbertoienidSegectng^ bii mm
on-serecöt/öfl^ff^ii^i^berguitenbe ï^aijen-ffiiiben met ps-
Uit OrgeU
V. .            Λ-
-ocr page 320-
van D fi L ï τ.                        29?
re bèboorfiïcfcebiflfcttttte €oletu*naefïoffée*t; tmmam beEetege» n,. Ms.
MtftMtmmt ^
Ter. Eeuen Van Godts Soon,
Ten Dienste Van Godts Kerck,
Tot Hulp .Van Sangers Toon,
             y
Staet HiEi. Dit Orgel-Werck.
mm boo? mibben op be boojfs SBojii-bieringtje ban ïiet Cojtael
fiaet bet #iaei/ onbeclïetwt ban b?ic naeefete fittenbe fitfnbercn /
^elcéerü mtöbeifle ^tabtsf ïtëapen in fótt feboottebouoenbe/ öe
anoct ttoee op be boeehen in beeeneDanbt met een SSalügne boo?*
fim^nu/b' anber tot Ïiatt op-geïeebeenasn-bebolenbiewhgbe-
feuujilwnöe. <®e keueen ban0et^?8elfion(lic]tbbeffDilbiptboo? ' inScwtf
Willem Veifchooi, derioortenöe ben lionineftlbehe pjopbete »Λ*
yca;
bib fittenbe op een €toon en fpdenbe op ben 8fatp $ be beroere lebi»
gcpiaetfen met auetïee ^naren-fpel/ llBnfijiB fcoecften/ eneenis
gcnaeihte ftinbe; en aen-gcbült/ op bessen ban betegel spnugt-
gebeeibtbe $oop en't^eïoof/ tenmeöec-agbenboben opbeDoecBett
öanbit^qcl/ fïaeteenuiJt-gbefneben&bjaen/ een geboete 't
focica ugt biepe en bjecmöe fijemlatien beei-tijbtsf bff be ïMufïjen
toert upt-aebeettj toat boogde te.mibbflbJaertsi tietmen aenbe tegtec
3Bbe t e urologie ofteu^tDgfetmet&djerttiimheijj en een Söeefee-
wcl baec op / aen be fïmcfter jgbe een Ugr-giaut meteen&omw-
mïct baee boben/ üjaectufïcijcn btyüt op &etmfbbci-punt fïaet
een Ctintit met een 5Safugne (baer bp opbïaefï)m b'eene/ en eet*
&ampje{'t boerrh fcbiinbt te bjanben) in be anber ijanbt/ leerenbe
mamen afleg Oe gbelöegten betganeHelbc&begt onbrêbjojpen te jpn.
®ιφί acn te 25ogen ban 't boute itëeiffel / boben 't©?gci homt eet*
UMgfetujjt ben ®oom öinnen befóerchbe ugzenbanb*ntobt Yyrwy;
bertoönen. <©en f jeöfcanten / inbienfïbanbefe ifrmU öaet Φι £ΐΓβ"η
oejf HctJcngeputjigcnbe/ ïjebben be töegbenten een bequame <B&f-: GrafderPrc-
P*W becfoiQbt/ gbeiegüni?ecbt boo^be'n #>ebic& fïoel / aï-toaer, kanten.
men belogen bjeberoniomiaegbteeaerOenüjenbenbeopeen tmb*
"fïbe^archOitop"ffö?fftleeiï:
Hierleyt Begraven Do- Petrus Mathon,diedefeKerckalsBe-
chenaer des Goddelijcken Woordts acht laren en vier Maen-■.<>-.
den-gecrouwelijckheefcbedientjfterfdeni. April 1661." \ ,
h,£°W geen anberen JKöenf baegbg in befe £iftrlibegrabentoer>
wmebaη eentgöe «fearoeftncBen ban bic <©obt»-fiupi / bet fcerch-
£iISiSS ^aiötec öet €boo^ ban be boo?-bereD?bf «teef h / mebe bin-
wn pet Ptfirtct ban Set üfofnitaei ofte «Safl-bupiS/ ^nöeeenöjegnig
<® o 3                            bobcn
-ocr page 321-
$£4                               Befchryvinge
«.lÉriient wirti gemeettegtonbt ber&eben/ mtemttm%Mttti%tt$t>u$
fceytv?n h«" <en(tecneboet ban öe paetg af-gefcljoten / uu geen anbcr gebjtigh
KWrek-hot gbebenbe aïg een %ïeec&-belt: togbtri ibat be^ietn-aameren /
luervoortn fgugfrigge / gmtf&è ö&efcgentjifiit eπ gebaert ban pt ©afï-jfe
rermciu 6f tccft/ jai $aer
m (a$ nau be m&m tot onberfcoubmge tir r Slrmm
en geb2e cfieiijehen USe nfeften fullen fpjeethért j bequameajcaer gbefeet
toeröen/ a$ 3êntie oug boomemeneerflbanbe 'ütmftcnm kapel-
len be&aiben De tfloafïet-Capefien / en ban ban be <i looftere wet
Ijaee kapellen / en öaer na ban be ïtmjfen ttyt ntröctioQcmïjCBt tat
gutip en fouiagement ban ongebaluglje üiQmffïjaiomeoö^-töiiïe
oefKcpt / tebanbeien. ^iecgeïijche ü* erch ofte Capei jban #w#
itichrij- gebtfeiï/ öe Capelle Yan s. Joris, gjjelegeninöet Noordt-
ï2?rSef ynde J ■«»&«'#· SloniiiiBafl-liup^/toeleetgetteeitfalioomporti
p betreebt ijs) een %wm baer alle J^eembeiingbenboajeen hokten
tfftinmocijten homen üerbergbenen flapen / naberftaubt betan-
öertin een Φοϊ ofte^rancft-finniö-Dti^: W €e,peile&■ fb?i#
toe-gebiijt (toaer banbe %up?tbaer omtrent fee benaminge hun $$.
Joris buyrtontfangben beeft) fouDemiJTi&ien mogen Ιφϋηιη geip
m of bet <©ilbenofbe Schutters van s. loris befe <Sapelle ϊύοφιη
littomm^ sjebbengeboteertenöegrote?i)ctt$ negiftigbt en berbolgbeng eenif$
Hup van ftggen öaer ober gebabt bebben / maer oaer i# een %fflban $er-
" - togft Willem van Bcyeren, öe fciföe ban biett $ame <&wf ban ^ol-
ianöt/beöjeïcfteaenbe&tabt/ w particulieregpnfl/ -en geir^hall
inbetg&elbingbebaugbetroutoe öienfïen / ©etroBeert bat T@
eeutotgb en on-cgnöeitjiH «BtfterfTe fouoe toefen ban öe «rapeiieui
£. 3|o^ijS <25afï-bU8£ föattë batfgoaerineen Capeiiaenfouöefïel·
Hn naer baer ïn\}t beüeben en loel-gebaiien ofte ober befe iff erekeitie-
fee in-fearafïen faube beöben te bifponeren tot be foropte ban tljim
pontinbientpbt/ 'ttoeich aigf-bannocbal een cpnfjberabtle famme
moet spn getoeefl/ aengeften be ^aefieifjibgfpectaïeïfanbt befïe
met fuieaeBonojabUe bermen en bug iHrputatieugboo? be£taöt /
fuïjc Beeft geïieben te acco?beeren:
Gunft- \*7lllem by der genaden Goids Palens Grave op den Ryn , Hertpge
klef raecken V V >n geySrcn f Grave van Herregouwen, van Hollandt, van Zeelant,
vanC?feiryt eadc Hcere van Yrycflant, doen kondt allen luyden,datwyomfonder-
in*s. loris linge gunft , die wy draègen, tot onfer getrouwer Stede van;PelrTi en-
Sapcl#         dg om menigen gueden dienft wille dye zy ons gedaen hebben, ende oft
Godt wil noch doen fullen, der ielver onfer'Stede van Delff, gegeven
ende geconfenceert hebben, seven ende confenteren mitfdeien BryerT?
dat zy tot euwigen daigen Gniffters wefen fullen, van eenre Gapelryc»
ftaende in Sinte Joris Gaft-huys, int Noort-eynde binnen onfer Steede
voornoemt, tot x. 1, fiaers toe. ende want wy fdatt onfer gueder Steede
voorfzi vaft, eiidcgeftadegehouden willen hebben, voor ons} ende
-ocr page 322-
yan 0 e ι * τ.
©nfe Nakomelingen., foe hebben wy des ia getuy§eneffeonfeZegele
a η delen Bryeff gehangen. Gegeven op oefen Huyié tot Gbrichum op
SinteMichycls dachint JaeronsHeeren m. cc.c.c.cnde vty
&rt *oHtat touj «fMontert sgnte/ teOt Ottert ^ntP* ™> UK*
boo? een J»tat»tii Artiliery-huys omeefAWfnanOe^Jniefmm: Si1·
booi oen £tcaet Μκο Om in*aa«3Ö pi era Κ Iètó'■■ te
fMtMnmmen®imtw upt-u^mtmtni Oói&toii SMriÜ-
Jjfiioe ü^rw $itrgfjnetft#ii &emaf-pB ':&'-* Jtiafö
ggpen in tóaitö ngftp · y^ ain
y R£ g^ in βίt €ίϊα()| ^
woojoen..; WtpAflustspronobüj miferennoüru 'Matermfuïfc Maur
«»»b>m W.
Die geleden hebt vóoir ons , ^rbe/mt u on-
A* ü "ög%W$$£ Moeder , O aen-biddehjeke Moe-
lamh?lh?S^M#!eiP^ 'UWIBS a*™*
Pooit ÏS2?iip Zuyc-poort, enbttfiM* Schiedamfeheofte Ketel-
en
/el
heeft.
^ffiSr^^!*^^^^^ toer* #»*mr/ #ia»
58StoS25 ^«lOe / Oten « neemW-brughba»
-ocr page 323-
1
"j
2r9#                           r Befchryvinge
hmwnty ïfêeit-bïeugeïbanbebeotöi&nföfiwβκώΚΰ^ϋβΰέΜ
me* #et «Sljoo? tot aen J>ettoeiffel ban be SBjugb / fuly fg gelijtE alf
tpfenbe trggrn eenigi) gebergte toajsaen-geiegt/ fjebbenbegeijabt
een Φοο^η geenftntiï
ban.be twnfïe in pootje / apnbe η aer liet [φρί
feji of aföi-hantiöïl ban gebaente aftetnaelIfêetfelbierfS tot boben
aen ben <€op/ be-fceiihe booj ben S&?anbt fc&tigné toe-iopetiöe/
öioeöö een groote ronbe Sïppei / - bjaerfaoben gtiarn nwb een fpttm
ofte #E#rmtbe / maer in 't begin ban ben éo?iog tenen ififpanuje/
boerbeftjinben Cojï een^amaetehjHcfoP en ^oojiucBiigbtpitg
meteengroote ïanöDtoetpiaiJtrcnbiö^fptofte^ppeï / booten w-
terfle ^op-ptimbaeroj> ; be Capelïefelfji/ icöert ben SB^anbt /
inetiBeltjth bergbtoot / en met een f onfibErabeï ftiuft acn be <%wt-
3pbe aen-gefcotibt&nbe; ten toare bit een bg-fonbere enmeufoe €a^
pü\t nebengbenanbere iggttoeef*, afir» nacr ugt-tD^ffti betfiftep*
tier oabe<fiaerten ban be;|tabt7 mitfgaberg een fe^fonbere WW-
«eningfie ban ben S'are 1575· baerbanonbermg brbfafnbe : $it
piegj&en be Ülifbabigben ter 3£oobt geboemt / bieme η brnjtfn $ιαφ
tereeijten/ ,j5aerïaetfïeS5ie£ï)t tnMWtt öoö?cnA inpwntie Un
ben ^oitt en be peeren ^ttjeepeneu/' brtoelrhe ai-baer in ιμΦ
^ab&acrt0/beriierttnet£tabt£i Jiaemxn gefmeben ^iibere liftte*
ten/ in ojbjeflinamenfitten; ο«η berberbefdjegt aengaenbe bcfe
<2apefleigtng / beelminbaeren O^uberbom/ boo$f Bonten ;&Φ&
óotft/ beöaiben^>. 58nnen€ioofifrmct&aeopartiitiiiereCapel /
nqcö een s. Annek Catll, apart bermcibtbïnbe / toetiterp
#itt5eptntetaH^en/.moet behennen nietteimtml maeroutfefeifê
te plaetfe niet foaec getfaen beeft, f η be &m fïabt mi be Buy ten*
WaterflootofdeGaech;» omtwntbaerbetüjefbeSSjttgbiegDt aenbe
^ugHgbe nieeeïi een €apei te fïaen S;Corn el ι s toe-gr Hf Β w
biebe Jè*abr op baere eggen gronbtenbe^rbetjeeft boen jftmbertii
enbe op-boutoen/ mttfgaber^met eenigïje €apelrge ofte ï??iW&
begiftigt /ten btenfïe ban bebaer omtrent gelegen Éiüjwlf f« bet na-
burige gejjut&te den Hoorn f* in toat ttjt fuir i^r ge fepie t tt>t)fion0 p
nafïeri bg aen / bet böfbe attgcgttl ber oube S3eftb$biMge ban £. PJ
fetè ofte ^ieutoe ïiereft * namentiijcii omtrent ben % are ι$90·*?
éenigöelarenbaer naberhreegbbe^rabt(0ctroBbanaïtiJbt ^m'
t^r te fttiïen toetfen ban be Capeirge baer in geboteert:
             ..
y/ylllem by der genaden Goids Palens Grave op tea Rijn > Hertoge in
' Beyeren, Grave van Η enegouwen , van Hollandt, van Zeelant, en-
deHeerevan Vryeflant, doen kondt allen Luyden, dat wy voor ons ■$
endevooronfe Nacomelingen j geoorloft, endegeconfenteert hebben?
oirloven ? eode confenteeren mitfdefen onièn openen Bryeve 5 onien
getrouwer Stede van DelfF, van hoyren eygen Erve ende guedc te Fun-
eeren? te crigeren? ende te. doteren? binnen
onfevoorftSteedeopten
, ' . · .\'. ,:',,:..■':■.■.:,..'··' , ', λ. ,,·...■ ' ■ Wa-
Ifi verder
"ïiefchrijvinge
van dien,als
Toom <n an*
icrs.           ' .
, S-Ahneft
(3*pel.
S. Corne-
lis eapeiacn
ie Gaech.
«ffil f. 11«
Haer ou-
derdom»
.' 'öótroy van
gifte der Ca-
pelrye in S.
ComeliiCa-
-ocr page 324-
van D ι L ι τ.                  Ι97
Waterfloot een eeuwige Capeirye, in die eere Goeds fynre gebenedyter
Moeder Marie, ende des Heyligen Martelaers Sinte Cornelis , welc-
ke Capeirye voorfchreven onfe getrouwe Stede voonoemt, tot eeuwi-
gen dagen geven fall ,' na fuiken manyeren ende Ordonnantie, alsdie
Fundaae, endeBryeve, dyeonfe getrouwe Steede voorfz, 'daerofee-
maeckt heeft offmaeckeniall, inhouden, ende begrypen , fonder ons,
off onfe ^Naeomehngen hem des in eeniger wijs te bewinden , In oir-
conde defen Br yeve Befegelt mitt onfen Zegele. Gegeven inden Hae-
ge opten xx dach m Augufto, int Iaer ons Heeren duyfent vyer hon-
uertendeleityen,
toS&to&^^tW&^WmMlStf. (BÏ0 h002 ÖeftlJ Haerönder^
to /Mwtnltt toeöer op-geboufot te m/ borft brt iaf S tin V*3*f
Hft52??e?η
tm!9i)e ^aren in on-öeb?upcfrtnronïifrto?2tf8ngh^n
ΧΛ SfA ^ö?m ?Igr f n W*iM**tt to«t befc boojfe
ES? ΐη h??ï ufm ecf ft/ w 00ife
Wtoeo&r η frtc« Dr η $aa
««SibiS·?^^ ^««ΦΡ-Λ^Λβ^ιι üttsr-oiitia»0rti Ijï j borfi
E ,
flooïcheïoorr? i ν" Τ?' Cornehs c*P^ buyten die Water-
bed i?,^
                   «»f tortAf toftmfc-iwfftewii bati
^ffftmS SfeM ï1" ^ ***«*« «tante/
Wffi?/ a?e0Ktoi ** **> & &t*to Ι w* mi-w?
^WmSSiSi $$2WPl w «WMürtll aibacctegebijreit
Wö«ïïnf?Sr8mm/ mt*m *m toeaiöec beramen fott-
y«ncRfπ te ttwfm / öHemïj)(& &e bebefïmaöe ofte confirmatie ban
fp                        beti
-ocr page 325-
298                            Befchryvinge.
tien tym S&fTctiojj mn utrci&tDaer tot öan ttoaben öefcimiöt/ m
ijièï Dan 3gn tiefV %icnen
ectroy van \yl^em by der genaden Goids Palens GrareopdenRyn , Hertoge
Capelryein
         inBeysrcn, Gravevan Henegouwen, vanHollandt,vanZeelant,
S, Amhonis cnde Heerc van Vryeflant, doen kondt allen luyden , dat wy voorons,
capel.
         cncje voor on[en Nacomelingengheoorloift, cnde geconfentcertheb-
ben j oirlouen ende eonfenteren mittdefen onfen open Bryeve, oai'er
getrouwer Stede van Delff, ranhoiren cygenenErve ende gucden te
Funderen, teerigercn, cnde te doteren, op ten Nieuwe Have binnen
der felver onfer getrouwer Steede voorfz vryheden. > een eeuwige Cs
pelrye, in die ecre Goids, zyore gebenedydcr Moeder Marie, ende
des Heyligen Confeflbirs Sinthe Anthonis, wclcke Capelrye voor-
fchreve onfe getrouwe Steede voornoemt, tot eeuwigen dagen geven
fel , nae fulcke manyeren cnde Ordonnantien, als tdie Fondatie cnde
Bryeve, dye onfe getrouwe Steede voorfchreven daer off gemaeckï
heeft off maickeniell, inhouden ende begrypen, fonderons, offonie
NacomeUngen hem des jn eeniger wijs'teonder.wind.ee..« .Inoirconde
delen Bryeve befegelt mirt oriien Zegele. Gegeven inden Haege op-
ten xxviij. dachinAugufto , int Jaer ons Heeren M.c c.c.c, xvj..
Bfl waer in &e funöattf ofte bonatie öan D< Capelree tiat té P^nöe Φ
iicfceftont. jpterch-loon / ïwflonöt nmttvtotti» in l$ug0-ttiitrn / «ÖP'-ggg
m «ffontributicn / bie De acgeetDerg Defe c &ttbt 9fg<W«Jfn ,;!5
gefïaen fja&Dcn tot em €&püt$t üibe &ini\ètfi&$$$il &°°?W
ten bcftocöf ban tien <tfaneflacn#?i<!iïei;/ Den s^teftfarc oen-we·
öealsnoig^t;
u/y Burgemeefteren, Scepenen, ende Raide der Steede van DelrT,oir«
mSivT" conden dat wy by conwnt onfer ghemeenre Vroejfcip, ende om oed-
Capcirie moedich vervolchts der gemeenre gebueren , onfe/Qnderfaten opti
«eorfz» Nieuwe Haven ,, inder eeren Goids', fynre lyevc Moeder Maryen ,
ende des Heyligen Confeflbris Siate Anthonis geftieht , ende gemaetf
hebben een Capelrye, op onfe Nyeuwe Haven aldaer inder C'PPC*
ν len , ende daer toe gegeven fulcke gucden , als hyer rtae geicnreu
ftaen. $fter nam$t een lanaöe tëegiftcr nan De öoojfê Wffl/5
öaet na Dit Öeflttgt/ In te aemen alle die voorfz Renten a»e j«£
Hot reel Meye, endc defe Capelrye zal men altijt bedienen met drye ivimc .
£3$· Wcccken> tenvoiroffhem mitminredyen^daerof^ Utenj^
vöoïtcdoen. noegen, welcke Capelrye wy gegeuen hebben , ende geueu η _
Phillips Jan WüiemsZoen,puycrli;ek ende fimpelijck om goeoe, ^
Endoor fenterende Heeren Phillips voorfz , onfen lyeuen eerfarnigenii
wienalte- for in Gode Heeren Frederick van Blanckenen , Biffchop luyjf
-
             oftefyaen Vicariofyneftedebewarende , biddende denfeluen Dijgt ^
ven Heere endc Vader Toorgcnoemptofffyncn Vicario voorU > ^
-ocr page 326-
tan Det ι~'τ.                   ~Ί&9
ï"««cefters, SStaSSTSk Kride onfer voorfz Stede, Gifters
Burgemeeftes «η ρ .
                       ^voornoemt, In ken-
"i'T^rhevt hebben wy defen Btyeff wthangende befegelt, nut
:t£j^™^l optendLhinApnUntlaeronsHeeren
Μ. «cc. endexvij.
Ond« uu annc* heteyηάίdeft. Bri.fl «ooitgifchrera
Item deur defen bryeifis een confirmatie brieffdeur fteken.
boiö sctonüDcrccct mp be0 ten bofte niet genoecb J»waegj w *>m van cew
öaöcrinalje Se Boutflt Wmmmn anno ;j§.;^ffl2SSffi5t/
öat ue Reparatie ban ^elftrtaben*«£* ***flft*fï £fPSStt
jaren toa? fleichiet/ 't Unwm^^m^^^^!^l „ ^
^aratie oWerefen 5t?nbe/ «ll^»*^e|SS?il^V|2
Mianu e«Se èf fr-Mr fïanbt beiafï op WWrfE^tSMf/
Den ttetc&eu-*itn(i ban ^eift0-i)aben ntet TOfMff
toinben/ 'ttomehnietrjbeftiiiebenbe/ f?f ^B*'^ff/M^ * *»
mm Se ^aratte aen/ én tractjte ben o.muftttfl; Hen: **| .** ».
Metten getefluwt/ enbafetnnöoebe immmëmm' «6,i.-»iv.
tee beteftttutie ban ben bierbe ηοφ bipbenbe open lïaen. bes
Λ ?
-ocr page 327-
2 do                                Bdchryvinge
3jaej# ΜψΜοεηύΦ &Mtiwëtotilt$im / <©?bonneerbebat af--?
ie j^ebicamenmt £!aiTijJbanJ^btelanbt mofïen berfiiaren/ bat ,
fp ben aen^namcnliMbicant en fóerchen-raeöt banWclftg-lw-
1639. *Ό45·
* G«ude
W?40. «re, 37.
ben öooitoetteuκft Ijóiém: * baer na ter <aoube in Den 3|are 1640.
tnerbtbe b'eifoeningUe bmnen ^eiftiJ-fjaben ban öe ^pnoto gbe*
tenteert). mitïga&ecji Uü Mae ban betfwnins&wgmutmtl οαφ
höfliiótö mettengeujci^btenfgnbe geb^acöt ibrrben : * in't Dols
gen&e laer .&e&?nobtt0 tottöotierbaihbergabert 3i?nDe/ toierbe» ,
begémifrowenteeröe üebematen ban gBeifttf-öaben in loco öerfoent
&03J ^ebeputeeröen / miitfoe Hktebaii reeomiiiatiein ^pnoöo -
geconctnieert / op oen J^öich floel nietaf-gelefeη nocfjte in jÉ>pno«'
ö$ te 25oecH geiteiöt fouiH toeröen ·, mibbelerbjgïbierm&gbeifêagi-
fïcaet b in ## ibeöer aberenteert be aecomobatte met febtvpnmttt*
Uec SSurger in be ^^npbale3tógenomineert/οοφ ijeeft niet foiilen
ü64ït'ir*.3'}'
ballen: * tot<$o;irjmm 164a. mier te&ennengbegbebenbatben
techen-raebt ban tëptterbaw intocertoiï «an be Pjsöicantrn / öe
gemifcontentéerbe Hiötmaten ban 9prift04>abrn tm $t»ontmaeï
net fcomen tot laotterbam/ üjeg0atben be J£gnoön> #2bonneetbe
204ί»'"Γί·40«
bat fg öaec ober, fouben gecenfuréertftjerben·· * ftifrmjöe «GiaffiiT
ban ^cjjieianbt toel af-gefïagben torröe &s ^ibtmaten ban a&eiftë-
fêabcnjett Jiacötmael te laten gaeritot töottetbam / maec toilben
eφter ήοφ niet aaeninbaecegöben^ercfe, * Φη0 ö?oebigöeeii
ηοφ febabeltjcfter bjüijjten boa? be Ïètabt / bwhtm boö?t J&efe ftiïf-
fteitjc&eöbefcbillen/ bebielche fgDelltjftenaen-gbeïjifï boo?ai tulcfte
jiSeiiffben öienijet albmninft betaembe) togbiec η iet berber fttu
ïenop-jjaien/ maerbeenteberntetoen^teenber bergetenbegt be*
bcthml enittftiHtgÖeetïatfntóruto- 3£e fóeriften en €apeliei3
ban naér bniffbermoaben/ gbebifiteert/ en geJijritai£ een febabu-
voorreden taebati fjare «éutöèpbt en boo?ieben €eutoen beflcïjtieiït bebbenoe/
ïïoSv' öegjjinneii toptejiaberentot be Cloofïeren / Conbenten / en Jfêon-
iinge tótde
ClOiiftctCfl»
nieft-önpfen / mftfgabeni berbere fterc&elgctten geiïiften (mn baere
byfonbere en egg&én Caaetten) bie om be goebe geregentfiept / foet*
1£ιιφ$/ en fcijootie Eanbt^bouiöen*■/toef éec fo^ i&looen alji biif)i
aen be: Mmm befer ^tabt Λ fóo oberbroebicb 5i?n getoeefï / en ten
töbenbanonfe©oo?-#uberenfooefnörooteSenbe/ bangeo?benbi
j^erfonen ban aÏberiwnöefïael) Ijebben «et^eiebert: toeicfterii be^
ffiïegbe nu al iang|ie berbefirueert en boo? béal-bernielenbe<^oilO'
übtnj mitfgaberifanbeeeongöebaBentegronbegebJb^en / en &e
öetbereobergeblebene»/ totanbere en betere gebjtttjfhettberanöetE
3Pn ; bofïïal-boo^en^ttietonfe tiebac^ten berbJaertiijn-freben/ e»
gelöcft aijS öaere #«be en boo?gatnbe inbjoonberen ηοφ gaen befoei*
gen ξ fai m nitt fonbér reben not& bttpten oib?e jgh / be eerfie om-
fmomhl
op-nomd/ enboo^tgangö ber M?oneher»en en ClDOfier-
WK*1
-ocr page 328-
van De l f t.                 %ói
m mmoottfit ranbednge *» t>ttutft$wmiït &ate*et(lefo|ïeHinöe
f ij itaöómmae ban be iaétfIeeeuiuewtrfr0te UqwmttmQ&tniwmtt-
Be ris m hamhmtizflt en »etfïe£>i&$öet0 öoümetnensï ^nbetfejtfge
fa&fηjttticcteitKö en na öm effcï)tebecfranbelen /plegen gemegrinjttt
èattrt aenbanch tt mwtómntet be EtymoiograofteomfB^cfteïpiniieet
en upr ieaöjtw bet: moo^ben/og bat öeo UtfttiK facc&e/beöjeleïie öet:-
banöeufoubetoerben/ biegteöefcüeebeïijcnet en gronöig^ moeite
a»p;eöc nü? tmm aennemen/tueiRe ïoffelöcKe geö?tfpcitë inbefe mme
eijerinaeöicnfi/tcacötenbeieimi^eti/oocRiiietöMontiiettfiiöïïebi
be aöear^röe aa^r^onc&ciijeöc beöttpöfetón öer toooiirm / Cïaofiec
tnbe!®onhtihte bechiaten. ï|et tooo?tcioofter t# gebiriöeert öanfjei oerkatiè
Sattjnfe uioojr ckufirum 'tüjelcö een defïootf nïaetii ofte een onffttgtin*
ofte afipruy·»
ge bëteefftem/Wer oo$iecRebatbe Ifêonnicheii *ttbe jonnen binnen- «ngh van
Ijet öiiïnct banljaer gijenotti» öeöoajben gefïooten te birjoen / on bat- Λαοί?
fe aibaecgeeetmmen afgefonbèwbanbetoeceït/infiiiïeeeniöïW' '
8? .lïlïeii) ;a lebenoe onbetommett ban aïïe toeceltfe faecften/aueeniijcft
Oacen <©αοϋί-tsienfl foitöcn tuaccticmett / enbe baecferoenitrgeeiie*
HjcftemeouatienenbifriqegeUeben/ ai-enbe ge&celtot «Bobt ober*
geöen: utö*?infifljtel5ebbenbe*0jwtienöerepiaetrenin betSlatiJtt
«yt fjer lityecjc ooch Mawrt/iw* geuaemt banbet* enfaembegt/öermitii
be mejifcöen in be feiöen wifienbe iuoonen/ gebouöen öjaeen eenfaen*
Mebmi ofte wek mbwHm$c<enobiay ornaatbefe binnen benunj*
■ten-gefiotene nerfone»/ b?eebfamigben eenb?ae&te$c& onbec ecne* *
mww <*en itit en sobfaiigJ) leuen fouben ïegbeiv <8e ingefettnetii rtem T*f ·.
banöcif dijgefiotenenniaetren/ Beeft men betenaminge ban Monic- j woord*
keagegeoen/ omienenöeDeifeiWöeöanöei^ieeifc^eujooit/ Mo- Monich·
nacbos) een eenfaem menfibe bebupbenbe/ beöjelene een maniere »*
bfltt eeη oütaic ofte eenfaem ïeben becRoeen beeft / enbe ficö ban alïeti
^•Wnbanbeïontljomic. öecfcïjepbe öecbece ugtïeggingen f» '
beongöingen ban befe tnoojöen ibietoeho^ep^ijaïbe ijiec fttiïen
naeciaten) sim ηοφ uan berfebegbe perfoonen ugtgegeben/ docö -.
™:S
m *Um Wiiiabeiopbe tfloojtec-lugben öefec€eubjén/ gbe*
iniftow aentmjftDo, Mcichior van Hambach öetoeïcheïjet €ioaiïer-
lewnbeeiatenfkb&enbtffiiaermaei0 noeb ^ebienaer ber eerefoj*
g^be$teccHêtot^Ïöernibeec6iif0e4j)ojben/ fcnnjöenbe in feecftet ,
«U-ractaetje des ongeregelde ende onvernuftige Cloofter-levens, aen*
gaettöe bit fïacftban 0&mm ïfyen mogen in generley maniere Mon- Hoe my-<
ïcKengcnoemtwerden:,·.hare:woningen en konnen den name vaneen «iglidefena-
^I00lter met recht niet4)efiiten, want iycn woonennietnae de ware en ^dcnlltl
geffif ιk,C !^eduydinge defes haems in eenfamen;plaetfen, buytenhet eeuwen ovtt
■ j "^paermenfchen, maer middenin de fteden, op die marckten, eenkomee.
ρ ae ltraten. y in de wegtn, in de heyr4egers, ende in de flagh-orden der
RaftiPe! r -rven ^y om '■> ^ verkeren in hoven der Princen ende in
«.aeats.fiuyftnderRaedts-heeren, ten laeftenfy door cruypen tot in der
W#i                               vrou- "
-ocr page 329-
yoz                           Beichryvinge
vrouwen-huyfen, ende tot in de binnenfte kamer der vrouwen felve. Al-
foo dat hare Gloofteren gene Claufira ofte geflootene plaetièn, maer veel
meer Jbuyfen ionder tucht en eerbaerheydt , huyfen derverdorvencrende
fchadelijcker vryhey t (in wekken de inwoonders gelijck ongheternde
Paerdenfondcrtoom en redelijck verftant nae harèr begeerten loopen)
mogen ghenoemt werden. Hier over klaeght den H. Hieronimus tot
Paulinum fchrijvende : dit een Monick die inde fteden woont, ende
onder den menichen leeft, geenfints met fynen naeme over een en korotj
' daerom feydt hy: ift dat ghy het gene begeert te zijn, dat ghy ghenoemr
werdt, dat is; een Monick -} 'twelckbednyt eenfaem, wat doet ghyin
de Steden ί d'welckevoorwaer geen wooningen der eenfamen en zijn,
maer der velen. Endetot2<#/ï;c«wfehrijfthy: wacrom verlangen wy nae
de volck-rijcke Steden , dacr wy geacht werden alleen te zijn ƒ Anto-
musden Eremijt, feydt oock indefenfin ; dat gelijck hetdenviffchen
doodelijck is buyten het water te zijnjdat ©pek een Monick in geen minder
perijckclenkomtvanhet Hemelfche leven, ende de H. beiydenifle te
verliefen, als hy in de fteden vertoeft. Daerom hebben in' t beginne foo
weldeCloofterluyden als de Eremiten, piet 'm, de Steden , maer in de
woeftijnen,endeeenfameplactfen gewoont, ende waren verre afgefchey»
den van den anderen menichen, die defe hare maniere van leven niet naen
volghden, daerom haer den name van Ai onaehos ofte Monick ghegevcn
is. Maer door lanckheytvan tijden, als hare godfaligheyt verflaude,ende
den oude yver af nam, zj jn fy tegens de belijdeniffe hares naems in de Ste-
den verhuyft, gelijck Ambrofius getuyght in den$2. brief tot de Kercjke
vmVercclle :»datEufthiusdeBiflchopdier plaetfen (d'welckc ontrent
den Jare Chrifti 360, vermaert was) aldareerft in het Weften de Gloofte-
ren 'm de Steden gebracht heeft, ^fflen anöeren gStngöftt ÏJ£OOcfe 000?
eggen on&ernini>i«ae/ fcat fwn&efennaniirritet toe en Komt naeöe
WtltQ&im&é öe& ï|. mpttUui /fcanöat öe.feitje té beougüentje een
Wmlé bte in eentgöeEot ofte eentyacöttg&eEötmet anöeren leeft;
Want (fegOtlJt?) tweedrachtigheyt,; ghekijf en vyantfehap meeftcrlijck
in hare Conventen ofte Gloofteren regneren &c.0Ëtïï OetÜen rjetöjjfï D$
öat fg oie öeeïfaate ömgtn / «10 geit en goei / DoooJegDt/ «jthoom/
ia de 3©ecelt fetöen niet öetlaten Μφ* Den fCmtjeur. öec fierehf itjcBe
Hiërarchie, ofte öer % regecinee fufïineren toit/ bat ire £ΐ0θ#ψ
ïieoeniiaetom Monachiofii3H^onufeenaenaenit foeröen/ om oatfB
oeöeelöateiiinöcn fcer/ïateuoe /iijeteenigfjegt/ öattétjec <&üf}tW
aïleene begeren te faftjagm) maer (fept gg en niet fonliet reiurn)ι»»
defen (tetoeten ÖeDeeifaare) dingen verlangen en gapenfv, gelijck ais
grijpende Ravens 3 Want fy loopen de gcheele.wtrelt doórj enverfarne*
len al wat fy konncn, van 'kranckenen gefonden fonder onderfcheyt vm
nemen den tiendenendeinkomfteriderPai'ochiea wegh., fyverkoopehal-
le Godsdienften&c. nocbnetfc()ÊgtieaniiereMifante en öolöoenoe te-
tienen (öter xt ïönsom te Hfymxi)Wm U öoo^t tot oöetbioewge
Klachte
des Out-Va-
ders Hierö-
airni en inde.
re over deiè
wanfchicke-
lijckh^yt.
Waerter
plaetfe de
Cloofterlin-
«n in't ecr-
fte ficli pie-
fen te on-
houden en
hoe fy in de
Steden ζijn
geintrodu-
ceert,
* 'töngire-
felde Clofler*
it.m$n t*g, 7'
Wederleg-
ginge tegen
de getuyge-
iriife Augu-
ftini en ande-
re over de
beteéckenin-
ge eu oor-
ipronck defer
.samen.
-ocr page 330-
van De e ι τ.                        £Q£,
öbettuegittge/ bat öm naem ban Monick met beöebenbaeabfebe
Cioofïec-ïueöcn öcenfintsf eompatmel i£. «tënbe Erafmus aetttegeHe-
Mtfot OP ÏÏC bOO&eaflegeeröe flaffagie &*n Hicronimus tOt Rufticüm, nifle E«fmi
fegt befe neem baer uu ontfïaen enöe ber&omfïieb te toefen/ bat m' SJr
twtü eenige <i&o&tfalige menfe&eii / eenssbeeïsr be <©oö£iafïeringen
ö
ber fcepöenen tegen €lj?i(ïum niet mogmbe gebttlben / anber öreeïjs
Dan be bganben beg Cljjitïeii jeben geloofs benattt ofte berboigbt toer*
benbe/ ergens in moeite eenfame piaetfen beriienen / enbealbaer
leeföen ·, eenige met&oopen bergaöertstjnöe / biefp €loojïeHieben
en jffêonieöen noemöen ■,. be foramige ban anbere afgefebegben en irt
eenige uBtterfteniaetfen ban ütn Hanbe alleen g&ettocnen $nbe/
öetteiche^cemiienoftecmpfenafcjs genaemt mierben. * uwer*
öoefeecbe .UïSoniehcctje befeo tnöta/ ban bie ber oube tnbe mftt
eeumen gf begenereert en t'eenemaeï ban ööeöaente en boebanigDegbt
beranbert \#i fai ücntrttjchbebatten bie maer eeng ben Sèjigf Üfiero*
ngmi (ontrent ben 3]are mieljattbert en tnegenticn meefï fiorerenbe) onder-
een ben meergemeïten i-uoniefcöudicumgefcöjeöen/ gelieftboo|te fcheyttur-
toonen/ weicftsetfinzoutij^^ett benöomcne %uflrttctie ofte onber-- £hc"de*er-
bJ&fingf eenesi MotutUI maer in men üj geenen beïe ontmoeten SS1
noctjte cenic£»f?fit£f bewemen fal / foo beel j^atrVïiithe fuperftitien/ op fche Monic.
nieumis riein öenteerbe en fo lang foo meer üygeboegbe «Teeemonien/ ^n.
bieban Se ïjebenbaegöfcöeilSonichen/ febert eenige !jonbert31aren
gbecemtireeet en gljeltjca aig %glige pointen ban ftïiulbige *B0Dtif-
bienti / onberöotiben m gbemeefi. €nbe bit booj foo beel be ιφ»
iegglnge ber namen ban Cioofïer en lïfêonieê beiangbt / tmp
gaoer# noeneer/ boo? mat boojballenbe aelecientbegt/ enbe tjoebantg
befe maniere ban Ciooftec-leöenalbeeeerit onber be gfciflenm aem
bantö genomen beeft / gefamentlöcfc \wt een betond ijoe meptgfj ge*
löcfe ofte gbemeenfeban De €ïofter~iieben m Jitëonitnen onfer ttjben/
metbiebanbeeerfleenaioubeeeumensbnliebbenbe, Haetontfnu Nopende
bpbefe oeeafie tot befe materie ingelaten enbe ni)eoo?ïoftlnbe/ onff JJSJJ
meeuiatien en gebaebtennoeft mat berber laten gaen/ en een megnfgD ainge**
Men ijace boo^naemfïe en generaelfie llMarime/ijet point ban beloften Huwlek»
oc0ongebouben Iebentf / enöe bet feibige ootS mat b*ojjer fcan be Staeti·
oeginfeienaf erbatten/ en onberfoecSenmatbegljeïeerben begaen;
gaenbemeten te netuggen. ^ei|oogbgeïeecbeRodoiphus Hofpinia-
nuseertöt^^ienaer ber gemeentekern ^öjifïi binnen &Μφ (tk
nefe materie aiber naerfïigfi en qjonbigfï beeft onbertaft )6an öet feif-
«e/mjon boecfe ban ben oo?fp?6neh tntjt üoo?tganch ber IKonicBerie
oen meetgietigen Hefer bnpbeiijcèaentoijfcn ; ichfai Ijier tmtwit
SnKePöenbjooiben/be raechtenii^ncipalcraechenbe / gbebmpchen/
1*Κύνί fiWB«BW wille niet berbolnenisf; boo?eerflapp?oberenbe
«ii PJWWtibe f η eer(le DiercheïMaecöben m getoeefi bie w
♦iKpeetbelOOfben/ fegtiDacr en kan niet ontkent vverden, datterter- B3t.er m ic
ftoitt
-ocr page 331-
304                           ' Befchryvirigc
xeKercke ** ftontnae de tijden der Apoftelenoock in de ware eerfte Κ ercfce vrouwen»
iMatchdcn en Maechdengeweeftzijn, die eeuwige onthoudinge en reynigheyt be-
gijn gewecft loofde ; want TertuÜianus geeft ift deirBoeek tot zijnen Huyfvrouwe
lieyt WllW- klaerlijck te kennen, datter onder tien Chriftenen waren die eeuwige ont
den,
            houdinge onderhielden. Ende Cyprianus * geeft te kennen datter te zijner
* Cstr* M'1 tijde onder den Chriftenen Gode geheylighde Jpnckyrouwen waren, die
Sftfi.
it· onthoudinge bewijfen wilden en nochtans alle niet en konden : fy hebbea
* Htfpini- oock mentie getriaeekt van de Hiftorie der Jonckvrouwen Cecilia, Agniet
«», Tomi in ep anderen,&c. * |B00|tg btM jft OJjtótlltfUrbat te IftumMn ff (f Φ
ΐί'1 T*t\ Λ bJeDutoe Marceija eerfï otibe talïe bjoitfoe η De manierebeiï leociig
térir.i? ttmv .Ugoniihinne Deeft boiben hel^Den/ ailjoefoeï bie name Den
Eerfte töoomfc&en oorenfeecjtiatejtjcBüjaiS/ appatetiteUicHtenaenfienbe
!i0Rnc felfbe (Beljjift tög gejoojt !jeboen) De fcerjaegDDe €fwitenen toajïtoe»
* Öéf Pöent; maérDefe ©jotnije ïjafcDe Defeii gber ban Athanafio, en anDe*
te«Sagniifdje ïMefiet en ontfangen / Detoeit&eboenmaetë btbe rbol*
ginge bet Sfittiaenfcïje ^ette onttoijcBehbe / te ©omen gr hemen w*
*en/enbeugtbefetimte befteïiinge&ab&e fgfjetïfben Antonü ffoieitë
naemgbecmaertbegt/ bie Doen noibtrefber&onbetiijcH toajjjettöe
betjjBonienetibie in *théaiL· öetfcretben/ ooeft bemamete begie*-
öenjebecaonehbjotünen enbe i©eDtttoengeïeert; fttltr Defe Marceiia
4 trelefoo^outoen m JteeftDen / tot naeboiginge ïjate£ boome meirê
, Seeff kmj$iü0 ï enbeinfOnDerijejt Sophaontam rPrmcipiam, Paulam,
fnDe tupchtum, enDein Ïsojten tnot iffe t fulchen g?ooten g&e tal ¥*
Sjouwen/ DieisenerfmabcnifreDe0#ettrtjjibeiètien/ aengetuaflfn/
bat Bet aene Dat eetfl om DeiinteMijicl)eet£ brille fiijanDeiiicb/beraföi/
engejjatetfcöeeniê toefen / baet naeeetliich begonbettwn * $ι$Φ
tafmttéfegt in&etïeuen ^ietonptni \ uütetïn betbonben &aec Defe
fdm, ■ menf$etitnbieeetftetijDeh bet Shiojïeienboo^ geenigebeloften üa
Bïnne ïï ^étÜimMmi fejacïjtlg tegen De beloften De£ JlBaecöbotmi enDe W$
wierden fy Onge?JÖitbeh UfotÜ I feggenbe: om der hoereryen wille fal een yegehjck
^ot deMaeg- Man fyn éygen wijf hebben, ende een yegelijck wijf fal haren eygen
dom door ^ Man hebben, * Indien fyhaer niet en konnen onthouden, datfe trouwen:
vtrboÏden'" warit het i| beter tetrouwen dan te branden. * Indien een Maechttrouwt,
*' c<r.T. fy en fondigt niet * enDe Wï#eX\)tht I enöe Ql0 oe iBeDtttuen / Die fff
v>y... 35tacoHiptofte ^ienareflen noemöen / ten tijöen #ani( mi Die
*ïl'dv Is obereenhomingiie, ofte Dat attootf tot Den dienfi bec iiierche tofoeia·
* tm mmbm I Dat f^ ongetcoutotenDe ïtoujfcö fouDen itbtn I enDe ai?
be Sinofteï Dae comme óoch toiibe bat fg niet minber ban 'tfeiiich ί aien
* r τ wu ritbt w* fottDen $Un * foo en ijeeft ïip om Defee eeniger oo?faetfieη totue
f, ol nm getoiït Dat be ionse toeDimtén tot Defe t onDitien ae ngeno?t,fo«beit
; '            mtmnl om bat feminien om bec manifeelbarec Sieufïiten »»tie
niet in Bet oo^Deeï of in DeberboxmenilTeDeclIienfcDenenfoiiofn
baïlen (DatijefinDebeefmaDenitTeenbecifpinge obee tjaceDaben; om
bat fg toeeibig 30nDe / enDe Ijoererenbe De te booten gebane ™Ψ™
-ocr page 332-
van D β L ι τ.
?05
Verweï-
pinge der be«
Of fHpofïel uc beloften öcc onttjoubtnö^ tirjef ï^utocïticHcn ^taetsf/ om lof'en dei
üctQtoouptïiaüm öeif baïif cnöe tier ccöentfTc toilie g&rintftobrm unSl.roudc"
cnöe bertoojpen ïjeeft / entre bat ftp niet oijetoiit en Beeft bat alfcticiie
Moftmin &ee&eroe«mefouöengiieicfttebett/ bie ben Süenfc&en be * *<#/««
gwictilen ban lïoeceeee en tmhug^öegbt onbertooapen maeefcen. * J?'J·"'·"·
Endevoorwaer (fe^tOllfCll2fi«tf)euc )het was in den beginne niet alleen- 'act trou-
lijcknaedeaengenomene, maer oocknae die alfoo beloofde Maegdom wen was nae
voor de gemeynte geoorjoft te trouwen. Oock en was(betbO!ci)t Ög toat dc bcIo°fdc
lagec) diefaecke metten eerften niemant feer periculeus ; ende de ttraffe ^aeShdoBI
die haer aengedaen worden en'was anders niet, dan een berifpingedie
met woorden gefchieden en defchande van onftantafticheyt, Dat is feker
van de Weduwen die ten tyden der Apoftelen onder een feecker verdrag
ofteverbondtvaaongetrout televentotdekerckelijcke dienften gekoo-
ren worden. Alwaernièmandtcn meyne, datter eenander, ende oock
een verfcheyden ooi deel van de Nonnen ofte Bagijnen zy, dan van de
Weduwen, vanwelcke Paulusfeyt, indienfy jonck fyn , dattet dick-
wils gefchiet, dat fy tegen Chriftum beginnen dertel te iyn ; dat fy wil-
lende trouwen de verdoemenifle hebben, om dat fy het eerfte gheloove
verworpen ofte te niet gemaeckt hebben, * Alwaer de Apoftel, gelijck *Siet r.
Auguftinus op die plaetie aen-geteyekent heeft, de Verdoemenifieniet τ'»"**.· 5·σ»
en verftact-van het volgende Houwelijck, maer van de voorgaende on- \['Ctmu>utU
ftantaftigheyt. Daeromme is haer Houwelijck by fich felven niet ver- a\da»rv*%it
doemclijckgheweeft: oock en is het van den waren Chriftenen noyt in 2<?i,m,
cenich Menfch verdoemt geweeft ; maer fy-lieden hadden de verdoeme- 0v'Tfett,ni'
nifle, om dat fy de eerft ghedane belofte ghebroocken ende het verbondt
gefchendet hadden: daer mede fy belooft hadden in den dienft kuyfch te
fullen leven, ende fulex en hadden fy niet volbracht in dertelheydt ende
Hoererye vervallen zijnde. Ende door het woordt Kjima, 'twelcke de '
©verfetterverdoemeniiTeofteverwijfingeovergefet heeft, enverftaet hy
de doodt ende den onder-ganck ofte de verderffeniiTe der ziele niet, maer
alleenlijck een berifpinge ende vlecke ofte lafteringe van oncerlijckheydr,
aewelckc vvy eenefcheldinge, ofte na-rede, ofte èéne quetfinge noemen.
£00 is dan den fin der woorden Pauli, dat de Weduwen haerfêlvén een
iLeuwige fchande aen doen, om dat fy haer bevoorwaardé belofte fomwy-
ienbrcecken Daeromme wil hy, dat de ïorige Weduwen, die haar niet
enkonnenonthouden}haar eerder tot-het Hoüvvelijck fullen voegen,* dan ·/*«*», 14
tot die maniere des levens, welcke fy riaderhant door riootfaeckelijckhéy t Verkin§«
metlonder berifpinge der Mehfchen.ghedwèngén werden te verlaten. ί£™ *"
jnde iLrafmus heeft defe plaetfe oock alfo verftaan,' die Cd\e alfo in fyne
,^Ψ^Φί ofte breederuytlegginge verklarende. HierentuiTchen (feyt ,.·..
Ch Var ry^Cn fy dei"ekhandt-vlecken, dat fy {iet ghelöoVe 'twelck'e fy
^nriitofchijnen belooft te hebben, te niete gedaan hebben,ïn twee ma-
nieren ftrafbaer fynde, eensdeels om dat fy onbedochtxle bdóftc der «
-ocr page 333-
2>>6                               Befchryvinge
kuyfcheytaengenomen hebben, hare krachten niet genoeghfaam onact-
focht hebbende, eenfdeels om dat fy de aangenomene verlaten hebben,
m$xt$ gaet ben niultfui ïjet <acUff£&e mm berboemen ofte ooi*
beien naeöer öéifcggittöe mU^MM^m pa1Tagie# ttpt beβ-
^.£D?iftüeb?fttöcnöc^oefnintoatfmö«fdöete retïjt moet imtbeti
becfïaen/mieicft ben begericten affecten allen tijben aibaernan nae-
mfiiman. $m * ®e beloften ban befei maniere ban ltbm$ namen!« ban fep
οκά* enb&fciUtcDaen/ uanniemant bcbei fccbbenbe ofgebüJöngenstJttj;
de beioftt·fei. be / fee eene wet tigt ecnï0c ftt^crflittP ofte fotte enbe jjfeeie megntttee
ve»en Uyt
oat1 wnig^ t>ecbtetiflen / tnaee öoo? een óianöenDe geefteitjcHe w?*
aip?££ t"«/ laeoocBfeooi een ©obtfaïigen pber: De anbere tt£t een «ttajj
S
           na-bolginge/ net gcbegnftïjeebt/ mjtfuttftfïitie cnbengteen jbjtt
mesnincje ban beebieniteüe Haegtiööm belooft te fjebben : roani
be büjalinge mcec en meer in bè fcerefce beginn/nbe inteftjupenA
me«nöeni)eietiatóiteenfeer aengenamenbienfï €obegtoag-' J0«'
benöefeerrtjcheöelofteniffe <&(&(#infonber&egt ban bat embJiöey
ben'ttoeïcStocBomenbeisi: enbe bat febaer en tegen inbene$tw-
tïaet3ijnbemetfaUgbenhonbent»erDen/ ban toeiche btoaintgewn
Hoencer $mm Euftachius, omtrent ten Slare 330. toert gefegt fiutöew w*
hCt trouweH ^jj
u ^ $alittQm \$ #t ttomm ïjoo^cjaetiji bg be meefte ro-
SLverho- tfeiber** üer ®rben met bebeflingen ber $aufen ntmtt^mjm
den, mitfSa-- CoHcilien een pgfïticfe ^öe naeraöbenantbjeitirenöeïmHoertJOOew
dersvveemde ς*fufitticrtöëbaiphunttnöefönber bp&aerfelbenen mftopemiwe
JKïlnS in be gemeente beloften gebaenljebbenöebermoiljt te κΜ^;Χ
des p°auf.
b bat Het betre i»eg eene anbere geiegentöegt f si met be gene bie openiiJJ
doms om- enDe feefteiijcfc beloften boen / fcoeicBonbcrfctieBt ber belofte in Dj»
trent de Jaer ^
ift ^j c„ ^ öeü0 „^„ / m f0 öcfï be berbinölttge aenpet / ^
«eSÏÏSrf- i« ΠΦ feiben eben beeï of glje onentltjife of int bpfonbee belofte boet-
te, en voorts Want f fegtïlOfüianUSi) indien de belofte des eeuwigen ongetrouwer,
korte weder- levens foovaftelijckfondereenigematinge uyt Gods ghebodt v61^1"^.'
e'ftcÏÏn fooishetvoorwaerGodtloos in een enckele belofte tegen hetghebodt
Godts vry te geven en teontflaen , ofte, als men placht te feggen tedii-
penferen, maerineenefeeftelijcke beloftealleenlijck om eenl§e,u5rtehr"
lijeke Ceremoniën, uytinfichtenvandc Menfchen verciert endedacroy
>edaenfynde,niet te willen difpenferen ; wantaifoo fouden demenicne-
Iijekè Ceremoniën vele meerder dan het woort Codes gheachtet werden.
mieriUmetbitonbetfeöegt moeten befiennen bat be beïofte m w»-
getroubJben lebend nietfobafïeltifS om <5obe^ gebobtsi WffiS
Binbet (toantfpïatentoebatijettroabjennaeeeneflecDte Mown^
, t berboemeiöeh en W maer om ber ilSenfcïjeiöcher itifieiiltiflgwr «*-
ïSïSr remomentoilïe. ©aeromi^ eenen feeeheren % efutit te |W»
jSSfëkiu bus pay va Andradius genaemt/ beioeïcfce alleen ougebeen^jW
/*i%/ oati>« WiWAfi/ batbeloncK-b20t«öennaei?e8fW^^g,
ι
-ocr page 334-
van Del ft.                     fój
fmmh in Wen fïaet niet ftennenbe boï&etben / taztfwtt entw mapt
hSet aeooMoft en toai nae fiaer epgen goecbunchen trboen ^nbc
WmSm™ <öèVgebaen toaren / a!0 fiet m iV}mmmt
mtJwSï
enbeber niUitBUeet epfiDte/ te niete te toen en te önnen*
SdS met: Se dit vatten kan vatte het * g W M« ^^
de Maechden (ffUtfePJ en'hebbeickgecn bevel des Hceren. »an seiflCHe onthouding*.
SeggeicktotSw eygê voordeel:nietoP dat ickeenenftnckover uiou- * β*Α.
geeft; batbem§aeg&boinb?i?oet)ootf ^^w&rn^te 5§j/ eno< oa ueeknhiieA{.
niemaatöaec toe fac&oojt ψ^ψ^»^^^&^ d*er; Ctxinth,
mactj. intoelchefinbeh. Cypruniainlwf ?ejftfltte<^cte»bw «£i15-
te WM ooch bmm W * W*e4> oe nootfaecïtrtöjfW« / π»Φ
cenisö ö^ehoöt tot De omftottfuiw ofte Μ aeg&boro 52*?*£:h^f *
Bafiiiusötetoeiche/ oberniitabeacijtinge net ^»Ö^«^JfC9e*
liecnjept/ beg?oote getwftnt Wgetottft'' W« W^f«'»JJ*ffiS?
gemi oe jffSaecbtvom seboben. <fi?nt>e atë baer fommuje boo?Cypna-
num öoen airebe ten tube Tertuliiani ban etujefeen tot ben aPaeeppom Smrigiie-
öebiDongmtoojben/ fooftraffc W*. JPanfulc* / enöeMatgt f toarr* dendoorge-
itjrh/ bStobecmtt^be onbeiöoubmöebie^onseöouben ïeöenibeele g^g ^
Cimber-moo?bm faeb?eben toierben· * ^itfoanige f f rag» JJgJJ «.Λ»,
üobenonepbell)tSnéIlf£|)aïibeti)fhffïUcBm ^3ijftbeöb£btt)0nöen .j^***
enbeontoiüicte JïBaeebbom. benige öocftfeectoeeniöe^benigöet 1.3. γ*
ttouöjennocgööejjermuteert Böaer (οιιιοφ tof/nirt Jan t» t gene» /*· ·
racl ban lift tttftt en oitot mtmltft-leben geiujooehen ï)fMrtrbf / ftmm
boojgaenbeCciitoengaenbetijanbelen/ niet alleen be feibemethaïe ™Μ£Η£
onberftfjepbe namenbifïitmeUcft noemenbe/en be blaetfen aentotjjen* «eren defcr
be toaer geflaen enbe gelegen ïjebben/ntaer oochtoat#?feen tn tuhmt stadt, en hoc
tyfonbct geujoont / tnttsigaber* toat regulen en manieren ban lenen ZlScT
fe onber&ouben nebben / Het feïöe tyt Daere eerfïe oo?fn?onth en Urn-- funeu,
bamenteïetnfieiiiniieonttieehenbe/ en berber beregftj&te omftanbtg.-
beben ffo beel ong tfttfai toelaten) nanheurigü jcS bechlaerenbe, «Sn-
oer bobijnt toeiban be eetfte rangï) beu ouberbotttéte toefen Jjet
Oude ofte Falie-Begynhof, onbet ben gemene Ifêan altend Hetoudè
®ale-%agim&of genaemt toerbenbej göeïegen aen be mvt t\m ban Jej^M
h*.v.~ .t.^ «Τ ...τ .            ... ..... τ. ·_. _.„i-. &14mKa m·· Mie* trtivr ϊίλμ ie convent
-ocr page 335-
^oS                                  Befchrijvinge /
be seeiucibeec&e txtiiQU) feet fieeïjt / toegntejö $mU m tm mcM
bgmbthmtè /
nocütan,ë in üoojtijOenfeec beroemt enbe ruf&tbaet
icag i miböcietüJtiünbefeberbaUe enbenteDetbe^taet bglicijtae;
ïoobigc j0ajpiiifiiaisÈno£l)(lu-3tüiigenii niet alleen benerabel en on*
getmeneeeretoaerOiglj/ macc mficpfclüe ï^eeiigö ·, ober-fultrootii
inbeQubeC&ontjcBenljoogij becmaert cnöe befient/ enoe bat toe*
Of ng c c η üjonoerbaeriijea mirahel 'tbJeïeïi in be neribon genaemt *ai:
overmits Geertruyt van Ooften 20f gijn alhier ÖOO^geiïaïïeil fóttbe 30« V natneffl-'
vfnf. Geer- W ta* W* ^egUojjgenaembe ^uflcc in Siare feiige eoritemniatien
truyt van bebijf toonben £&t|ït in fiare leben foube ontfangen öebben/ föeltS
ooften^ jufca&fi titi^tvanffïei;nature/ be&oubeng befe «Beertrugt aiieenigcft
am s. Francifco roeöcfcO?cüfη lucröt; 't éer&ael ban ijcfe Üifïorien
i$ niet alle en ongeiooflöfS mar r èpch beftiottelflcK? ίφί< r om te Dêcoo^
nen ttig öe febabeipe en gemeene faut ban Öfroiooibeei/ feif0 ooeft Dier
0ccn «laetgi in otrê en toUiettberieenen/en ten eecjïe niet en foubc laten
cïtjchf η te gelooben/ bat fo g?oot een getal ban Jjfêenftijen/bie gbefept
toeröen fo mei ugt berre afê alle na bg gelegene nïaetfen Dertoaetttf aen
qunmen bioepe n/ ontbefc bionberDeben te aettfcppufomv alle ie geitje
met blintbegt gcflagen $n genjcejï/jo ïaet οηκ iiebcr öf faech ten n?in*
cina'en boocen ugtïp?fhen/ban fulhe ïïegiig-geacfite btnge ongeöoojt
,; re üee&üienionöertufjcijen inbien eemg'ïlefer ofte tofboqjbier ban een
ttitè ge öo 3? oefe be rtellinge foube moge berbclen/ en noebtang mm$
nm$
nogtneUoojteuöceft/ bat men fuiefie bjonberfieben ban ftne
©abetii jchê J>tabt ban outg nocö toift boo? ben ba φ te brengen / 8ié
mae& met 5iln epgen finneltjcW&ègt onber&tnbert boogaren / en btf<
biaören ongrmoegt laten uafleren / bet fïaet'er euentoel ugt Of oube
€b?aniicB,biMï6oHan&t$c.. mftfgatift:$f anbere ï|t1ïoti-fflj?ijbfr^
hiaet en öuiJbeiijcB ter memorie ugtgetrocnenenbe gebefcribeert*
Van dacleuen Sufter Gheertruy t van Öeften tot Delft.
O Et isgeweeftint jaer ons Heren m.iij<*xl_ eenjonghe maecht gehe-
v^erfandt *-*ten Gheertruytvan Öeften , geboren van Voerburch , ende woen-
ofecgêboorts detoeDelft, op dat oude Begijnhof. Defe maecht heeft .haer.alfo
Geertrua'lldcS' vuerichlic gheoefFent in diePailie ende Uden oas Heren dat dye littekc-
f rUi C* nender vijf Wonden fiënliken zijngeopenbaertinhaer handen ende voe-
ten ende in haer tide , ,vinden welken veele Kerften menfehen hen ver-
wonderden ende God'Van Hemelrijck daer in glorficeerde loefden ende
„ danften. Als defe Maecht gecomen was tot hier jaren·, -heeft fiom^ic
gyukïn" Kefte Goods defe tijtlike dingen ende alk cijerheydt des W-erêlts vjr-
, fmaet, ende heeft'haerbegeuen op dat Begijnhof om Godt daer ftade-
liken ende tiOUvvelictc dieaen. Si was feer oétmoedich in· woorden m
werken ende in.habiten , lijdfamich ende verduldich in allen tQgenipoe-
JJ,fler^fJ'" de-η. Ende int beginfel hiére bêkeringe fo en hiltfi niet op KÜij* dage'1
■!jj':fL':"i|t-A·'', e'.ij: ii->::v:é:i b'ig'vli fcreyeaende fuchten ·, binnen dyeweikgn ttjcil
-ocr page 336-
van De t ê ô.                 |0s
qoijtfceldirtge vercreech van alle haer fonden, als haerGod namaelso- eSiïK?0*
penbaerde ende te kennen ghaf. Ende in defe tijt fo waren haer tranen foadca* '
haerBrootnachtendedach, ende als fi enige Iichamelikefpijfe at dwelc
Teer luttel ende weinich was, dieatfi met groote fuchten ende wenen.
Scuen Iaer lang was fi in grote peaitencien ende ftrengicheit van leue» dat
fi niet ofweinichfi iep, inden welken tijt fi vele temptacien ende beco- Werdivuf
ringenv3ndenDuuelleet, haertreckendeends fcuddende-biden armen denDuyvel
of Bi haer roe ende pels vanden liue getogen fouden hebben, Ende als bei*rc^e
fi aldus vanden Duuel worde gequelt ßï noemde fi hem dicwils hem
verwitende finen val ende nederlage, feggende gaet wech ghi bofe Du-
vel. Eade als die Duueldythoerdefoevoerdehi haer dicwils van deen
plaetfe op dander , ende bi wilen in die lucht, mer hi en mocht haer
nietmifdoen, want God de Here die en wouts niet verhenghen ende be-
fcermdefe. Syoeffende haer daghelix in dat leuen ende liden ons Heren, .H«e gage.
ende na den loep des tijts van hareocfFeninge,fo mae&e fi haer gebeden ^Je^^^eoeC^
endeoefFeninge gelic den dienftenderHeyligerKerken, want inden ad- enmsen
vent fooucr docht fidye grote verlanghen ende begeerten der ouder Va-
deren , daernain die hoechtijt der geboerten ons· Heren lefu Grifte ß ü-
verdocht fy in groter foeticheythaers herten, hoe foetelicken de reine
onbefmette Moederende Maget Maria voert gebrocht heeft haren alren
liefften eenigen Soen, ende hoe naerftich fi was hem te voeden mitten alre
foetften Melc hare Miechdeliker Borften. Ende als fi dit mit groter danc-
berheyt aldus ouerdochte ende becommertwas, fo heeft God een groot
teiken vanhaeredincberheyt willen bewifen, behaluen die gracien die
ii van binnen hadde verborgen. Want het rs gheboert op een tijt als fi
haer oeeffendein diegeboerteons Heren mitgroterfoeticheyt haers her·» Eerfteenofl
ten, dat haer Maegclelike Borften worden ï wellende ende groot, ende gehoorde
gauen icone witte Melc Wt, ende dit wonderlike teiken duerde van den "ºìÌ
HeyligenKerfdageof tot onfer Vrouwen Lichtmis toe, endebinen alle
          ...;
dele dagen foe en mocht fi nyet verfaet worden van die wtnemende foe-
icneyt, puerdenckende die hoecheyt des Godliken wyfheyt om dat
menfcelike geflachte te verloiTen, veele wonderlike dingen gefciedert
nochhyerna. Jn defevoerfeyde tjjt als fij hoer dus was oerFenendéfih' ./
dieprechtichedenGoods, quam tot haer een deuoteMaechtgeheteen
Lielt, ende woonde op dat felue Begijnhof, defe veruolr wcfende mit- pe voorCee:
neyhgeh' Geeft, feyde dat defe fuiter Gheertruyt noch wonderlike gioge van de
gracien toe comen fouden, want fi voerfcide een heel jaer tevöreneer MagetiJeita,
dattfct gefeiede-dat Ãé noch binnen een faer, ontfangen foude dye litteken SjSfiJ**
fien vanden vijf Wonden ons Heren ïhefu Crifti in haer handen voeten haer de y,
Jwntofide, ende als die oetmoedigedienlt-Maechtons Heren Su- w?n.d*a
Jterüheertruvthaddegehoert , haeronwaerdichkennende vanalfülcke ^ noch
j^acien, &vde (i mit groter oetmoedrdïcyt van waen foude mi dat' co- fouden wcr.
eny datm mi fouden gefcieia ende comen fulkegracien, icbekenne deninge-
my leiuen te wefen een aiflvfondteh menfche , endé ie en hebbein mi druckt:
<& q l                                            geen
-ocr page 337-
Befchryviflgc
'iNtëRfc ge6°·doeMefldaiimivandieoperuloedicheyt4es Godliken bermhertic-
Geetrrajrdt ^0|sgegep€n-worden. Een ïaet daer naals de Beylige goede Vrijdach
vederffiVe^ z^^^c w3Sf ■ heefthaerdeie SufterGheertrüyt.nedergeftek knielende
uTmin' aifoo mftgrftier ^euocien-, ende innicheyt voer datBeeide<les HeyligeuCmys
gewaerisge- bicldetï<ie langen tijt, ende in haerre herten ouerdenkende die groote
yrordtn:
fware bictere Paffie ende liden ensHerenIefuCrifti. Ende alsü aldus
;op getogen was mit wonderlycke grote deuocien endeontftekenindie
"liefde jhaecs BfTudegoms ons Heren Jefu Crifti , God die daer wonderlic
is in4nen Η<?Κ%εη, heeft oep wondérlike graden gedaenendegegeuen>.
ci^lxI^c^ÈyE ,als dat ü ontfangen heeft in haer Ikhaem , die littekenen
4«^eyi^eryiffWonden ons Heren. Als fi defe litteikenen hadde ont-
fangen, endefiweder tothaeriekienghecomen was wter contemplaci-
endaer infi geweeft was, riep fimit luder ftemmendat Begynken dat met
haerinwpendej Diewer Sufter coemt geringe , ende fiet wat groter
gracien God die Here mi fyn arme dicnft-Maecht, niet wt mine ver-
dyenikn mer wt fine ©ueruloedighe goetheyt heeft verleent. Ende als li
quam ende laoh dat wondérlike teiken , dat God defer Maget hadde ver-
leent 3 verwonderde iihaer ieer, ende dandie ende loefde God van fine
wondérlike milde gauen ende teykenen , ende niet alleen dien Heyligen
goeden Vrydach tfnachts mer des hoghenclarendachs, ende menige da-
gen daer na fovloijde wt die Heylige Wonden fuuerlic root claerBloetj
ende dit feuenmaeldaechs tot eiken getiden eens dat welke men ontfing
Sulxdeïn·
gefetenen en
Vreemdelin-
gen mtt
'm een fcoenen witten doec, Defe nyeüicheyt was haeft openbaer ende
en mocht niet verholen bliuen, dat niet alleen van binnen der Stede van
Delft, mer van allen Steden ende Dorpen daer omtrent quam dat Volc>
grooter me- en^e hegeerden te fien die grote wondérlike teykenen endeMiraculen?
h^r^men die God an defe Maget hadde vertoont, mer dit gheloop ende moeye-
geioepenxwn niiTe en behaechde defe Maecht niet, want ouermits ftadeliken toe-
het Mirakel COemftdes Volcs ,foe voelde fiyerftroyngehaers herten, endcdatzybe-
"wekkhaer let worde vander Godeliker contemplatie ende GeeftelikeoefFeningens
terveelende, ende want fi merdie ende ouerdochtedat dye vrefe allen menfeen van no-
bidt dat het de is ? f0 bat fi God den Here oetmoetdeliken. O mynalreliefftemin-
mocÏte1 op- like Here Jei" Grifte > iftuwen Goddeliken wille foe begeer ick dat ghi
houden, defe vijf Wonden die ghi mi goederticrlic heb te verleent weder van my
'tgeen fy ver- nemen wilt, pp dat ie ouermits myn felfs behagen , niet van ν verfchei-
a'Tcl· eec-11 ^en en moct worc^· ^ie ^ere vernoerde haer gebet ende nam van haer die
kenen""" vijf Wonden, alfo datter gheenBloet meer wt en vloeyde , merfi ke"
" houdende, hik alleen dye littekenen der Wonden tot in haer Doot. Defe deuote
Hoe S'A Maget hadde oec een gracie van God te voorfien toecomende dinghen,
oocfcmet de Op een tijtquam tot haer een Werklic Vrou perfoen geheten Lijlbet ■>
geeft van leer cijerlic ende pompofelic ghaende na der Werlt loop , onder ande
Irophetiebc woerden, vraechde defe Vrouwe hoe fi beft totten E wighen leuenco-
ga«fe was. ^en mochte 9 doe feyde dye Maecht. Syet die tijt fal comen dat df
Werlt veen Cruys wefen ial, ende ghi. die Werk , dweje alfo gefcie<^
-ocr page 338-
van Β e■ χ « τ.                   2ϊϊ
waat ft alfo fee? yan die Gycht wwde gliequeltdat^nqcfralcia^en^ft
mee Crucken. moefte gaen > fy hadde enen &echC\Vft4&..ii^^raiIÜw_ "
Claas van Hodcnpijl CappeUaenvandie Oude Kcrck» een waerlic Brie-
fte* van wonder'iker gcoter denociena 4$? welke haer raet en<|c ^eytft-(|
man was, endeais defe Here Claes opegn: ti}t rmt haer fpracfe van efft·
anderwaetlickPriefter, geheten Meefter Dirck var* Renen, hoehy«iet Voorftyt de
fijne Vyanden was verfoent, in 't eyndefeyde defe" Magef:Gee*Êrttyt,fiet Jinfeeck»
gy fult fien dat defe meefter, Dirck van fyne vianden verflegen fat worden, .Pncfter,
Doe feyde Heer Clacs hoe foude dat ghefchieden, waru· hy döclpnit Ifjig^wientlwted
viandenverfoentis. Ickfeggeavoerwaer fpcack fy, hetfalhaeft,alibóick ^ *αψΡ$[
u Yoorleyt hebbe, gefchienv Het is een weynkhtijdtsdaer na* gevallen d^MuWkffi
die voorfeyde Meefter D ir ek gaendeuytser poorte van Delft gekomenis gcflegear»
onder fyne Vanden die hen* alib wreedelijek en ongenadigh dootfloegen# ™ Ma«de-
datmen deftackenfijns Lichaemsiopnam ende vergaderdefein eea man- Huyfceift-
de, ende brochtie tor fynen. huyfê> ende veel meer andere wande^liekc gen werdtn;
faken ende dingen die defe. Maget voorfeyde ende alfa gefebiede dié te gd'jck oocfc
langh-.waren te febtijvenj abhaer leven ende legende dat breder.uynvi|ft, ^'^'^p"
Als nu defe Maget Snfter-Geertrayt lange tijt van laren op dat Bagijnhofi^j, ** '
in grooter ende ftrenger peniteocien ende foeticheyt des fcouwenaen le-
vens hadde gheleeft, is die tijdtghekoraendat-iy van defer Werélcfoude; EytiJc
fceyden, ende mit haren Bruydegom ewelick vereenieht foüdeworden) „^ ^
daerfy dick wils foetelic of plach *e fprekehendete denckeh. Soe heeffi\
!y haer daer toegefehi&rait grooter inwéndigef deveeien om teontfaögëtii
de Heylige Sacramenten dcr'kerckeny.eilde feecj>t wefendeifpraek ïty ttt$
haer mede-Sufteren, mijn lieve kinderen ende fufteren, icfc wil È'huy*
daer die ander opXeydé» manende datty uyt kranekheyt van hoofde fpia#·
lievefufterghyzijtt'huys, neenfpracMy, ie en ben niett'huysy maeitf
daerwil ick wefendaer dieftrateiiende poorten blinekendeaijnals fuyvöt'
klaer gout. Daep m heeft Fy haren geeft sin. die handen Gódes bevolenendö
ruftede foeteliek inweden. Ende= die fingeren haerer'handén-fèhenehcö
vvefen wit als kla^E elpen benen, ende haer aenfehijn fehoon bfiöckende1 Hoeneef
als Criftal, ende fy-ftierf in't ïaer ons Heeren M». iijc. endeIviij. optea geftorven
neyligen drie Koningen dach, ende fy worde ootmoedelicken begraven* JJJJjJJJ
buten die doere vanden Κereke toerne vanden ouder· Κër-ckén aen die · Grou'tt
Zuyt-zijde, waatdieBaeynendoenoeh geen Kerck noch Kerekhof dri Ouiè-ckr***
hadden.*"
                                                                 ;:                       ff.' ■'■ '.···> ■;: να»ΗΛ(·ΐ;&ον
€nbc bit ijöö? foo.iwcI.otiji tic ®mt ïfifei iïtfami &a« ^bflaniit
Johannes a Leydis, in 'tHatijll / WU fgtlC JÖaÖOlg^C ÖC WWffl
üaubf gcootc^uïïe Q£D;onijfhöan ïloilanut / %$mm $$*mm
Noch ui.
«atfftftwft: ίιοφύι b« mmmm^&itkU öan be. ©<fflöi#ö»fd.^ ^fc^i-
W bc hagen ban ïm face/ b entbergabert öoo? H. »»;!d
^te^cfuut/ tobt get Heucn tan öefe $. Jj^agct notftamftc^ £|:Fc^"
-ocr page 339-
1
at*:                      Befchryvingc
bec gebebttiéct* / enbe aïbaer onber öe ^rftars ber lepïigbett twt> &e
Hiers by- nagm ^m Heyhge Geertruyt van Ooiten, geQUailfïceert (ïaetlDe /
fcrwck. toetbt te hennen gegtöen ftaer bp naem ban Ooften, behomen te fieb*
6ehy:'O'oo;»nttarc^l|)cbUi(O(B(ti''tt]idifife'&e0el||]r|)(feg5te fin*
gen/ toaee inpet il^co;t?^cii#ofïenöuniMliiiepögqttam. $οφ
öerf£bepöenotabiieboo?!eggingen/ ban öefe&. <ffieertrupbt/ We
inöe €hiontjfftnietenöjeröenbermelbt/ Jjebtea inbeöoo^feHegen--
öe na-gefien / toelchera eentgfje ten beele be £taöt bp-fonöeriijia
ïen-.j.e oocftraee&enöe / bierbpöoeghenfai: eerfïeujch&atfpinbetbeghtn
«Mie?™- ban dien itwtuefen en öjoebtgïjen binnen-ianötfcften «©ojïoglj&an
pheticn^jran ^óècöii en Cabbeïiattö/ inbet^faer 1351· atëbetiepferinw jlEac*
jefcifdc. tjarjete met tjaer j§oneï|ertoeïri©iftemf!acö leöeröeupöeJïlSafe /
toanneeebtetaan ^elft bftmét öen Sfertotö öouöeöen / en öaer fel*
„, öen möefe ttoifïe η feer öiep Dabben geengag*ert/ en met fpeciaei m~
traet (selijeft t'fgnec töOt ftttifηiï^en) aen Oenïlertoci) Daötien öer--
oonöen / getupebt ai-bacr öe Hegenöe öat OBeertuipDt tjetaenfïaen*
ν öe peci)ciieitia02-ö)etenöeïtja0: toantöoen ter tgbt «tetimere jèu-
fiemw ïn &tm$ mxtbt apnöe/ en baer feibe met bet qamftDe
Eicjjaem ter aeröen, toeepenöe / Jjeefl.be &tifïeriï bermaem öatfp
., ,fOtllienÖiiït»en. Wantalsnu (fcgDefp) wordt den aach geleverd": by de
Mafe,endé het is tijtom te bidden een foepnig tijt0 baer naee atë öe»
flacb tnagi mbrnm beeft; fp totbe^nfïcnsgefept.-LaetonsdenHeere
lpven,wanc4e onfe hebben de Vtëtoriejfcaer en ÖOöen fottbe fp OOCh ηΦ
ge feenteeelienengebaöt Debbe ban b'aenftaenDebelegeriiig öefer&taö/
öjarirop fefier ttjtbaernaijaren SiecöMSaberKicoiausHodenpüius
to?f£ een ï|np£ binnen^eift toiilenbe ftoopen beeft fp bet feïföe öem
ontrabemfeggenöe bat bpeerlange öe ïjupfe beter hoop fottbe ftnjöé;
ijet toeïeft gefeftiet tè/aengefien be £>taöbelegert foiert/ op imicften t§t
V(bolgen0 «etupgeniffeöer Urgenbenhjöe H. Geertruyt van Delft pefrr
toereit oöerïeöen té ·, maer aengaenöejöaer oberlijöen öatfttuirfottbe
sefeölet fp» ten tnöe ban be belegering fcDtjnr een abupiïen tniéfieflin*
, öe te toefen/mant fp ban meer aijs een jaer laeter molt oberleb f si jn/atë
Dier boben in fiet ertrart tipt öe €?oni jch/ en ooeh fcïfj* in't iaetfie ba» >
* tïaer leben ofte iegenbe^engetepifient ftaeti nabemael bet feecher ijs e»
.•MisAeiiin· alle^cï)?Ui3crifïjiccinobereenBomê/tiatbebelegeriiigejimaenbaiifft
gedcrLé- nam/beiimaenoaecbiinaemib-baden üttfaer i359-e«bai,rbafb8fi
1 Κ?"'Ι",™1 ïjoubett toeet/en in öe Ut genöe geenregiflreert fïaet op b?p-ïioniti£jf«
dc«#            èacb / 3<jnbe ben 6 january. fo bat fjet mifTfïJien moet öerfïaen tueröfii
feat omtrent öie ti jbt af^ fp öefe afrabinge en tuaerfebotttoing!? ae η paf
ren55ïeibt-BaberbaDöegebaen/ Jjaer leben geepnDicbtÖeeft'OOtft
' berljaienbe op toat tijbt fp be toonöen foube ontfangeη Rebben / feB^
Op w« :be ftegenbe; Geertruyt hadde defe wonden ontfangenin/tlaer 1340·
?aer Geer- «ncje ^eeft faer na noch achtien laren ghelceft, maer feer kranck van Lk>
dcUonttw?a tóicm-i alfoodat fy ter Kercken gaende, twee of.dr je werf. gedwongen
"Mfo ·Β·-"- - --*-'                                                                  was
:!
-ocr page 340-
van Ρ e t 2 τ.                  }it
was te ruften. #oi&fjebftmtögt!0o?-Denmael)oo2ti)Oibi«.fet>e^on? „ v
xberKJcftebiftoenen ban onenïmringe^ttffttttUKffe/ imti$mt w«,oTé
bere uetgeiefene perfoonen 0aöt gefïen* / ttocftbeeteit Daer Slegenö?
Hare won-
bat fpfeer bichbnigfepofroeeebjeechenbleefinöaee Ceïiefeen/aifeen- ά^ψ^^ο»
üja
6*ΠΦ 3ijnbe met Jjaee deöotie / dat fg baer naeSomenbe ugtDaer teBtt«i
hamer / at fg berfebimmelt enbe Dart b?oot/ en bjonch biepe ban meïc&
ofte anbere fïeehten bjawft. ®och öatmen baer öichtotiö ötre en baec
onberoeriijeh bont fitten/ 3<inDe in ben geefï opgitrocften/ljettoelcft
bc Hf tien bie &aee henöen/ benterrnenbe / ftaer nogt bebbe toilien ber-
floo^eti· $ocfi toert getcaebgemaeelit ban eene ^onch-baoutoe Mijt met ke„-
Wiiiemans mebe teonenbe tjtec tot ©elft / bieöaer bieötoiijï quam be* nii/5n
cn g«-
foeefcen en baer fgfamiüaer mebe fctoijntg&etoeeftteijebtten. 3Jnbe,cllmnen*
'IfierchCltjche ^ijïOCiCban Dionifius Mudzaerts Religieus Canoniek tot
O, L. Vrouwe'te Tongerloo der Orde van Premonftreyt, öelttfÜCÖC befe
-faeefte oocö feer breet ertenbeert / en binbe ie» geen mett&eUjckojiDee-
»f£i)^t ban alleeniijeft öat l;p be JiBaget betoeïehè on (iet felbe $&φίη-
öof mebe tooonaröticn/ aen s. Geertruyt be toefcomenbe toonberen
-foootfegbe/ enbe bg öe oube QÊ&ontifii en be Hegenbe Ueit genoemt
-toert/be naem geeft Picet; of nu beteerfïe Daer boomaem ofte <©oop-
naem/eu bet anbeebaeebönaem i£getoee|ï/ foube eennen toefen / m
ïatefulijclmecbnbecujïen, ï|tetfiebje (betninbeiefer) bepiweipael- . BeUuyt»»
flcilJlioctebeifaebensfban be öeplig* £ufïec onfe eeerrrugt ban ÏJSSE
«©ofïen/inbien gmantgeurieuf fiegt be felfbe uoc& berber tnilbe toetf n/
biefoijfen togtotöeSöoechen öaee ban jijnbe bol ban bietgeUjc&e
Hegenoeofte (gelijcfc men fegt) leugens fonberegnbe; onbettoeicöe
toat bebjocjj enfieiterte/ baec bichtoii$ onberijeeft gefneelt / iaïtre SBi-
fienbeen^lüjetenbetenboie befeent. <H3|n'tepnbeban befeïfiflo- Noch ee»
cieb0filitbenboo?noemben3lutijeuc Öionifius Mudzaerts baer noe|} I^bSL·
bj? bitbolgenbe : Opdenfelvcntijdt ende veel laren daer naerhebbcn kenvanieift
op het felve Begijnhofte Delft gheleeft verfcheyden perfooncn die won- veiopenbacrs
dcrlijck waren in Godtvruchtigheyt, verciert metalderhande deuchden} ^^y*"
onderanderenisdaergheweeft ceije tweede Geertruyt j woonendc ( fop (cifchapt met
menfegt) in hetConventuael-huys ·» feer beminnende de fuyvcrheyt ende Engelen,
ootmoedigheyt, de weicke van defe werelt ghefchcyden, fidi, met twee
Engelen vergeielichapt aen een feeckeren Religieus in Vlaender^n veró- i>ien. Uud^m
peobaertheett.* fljeifK rmra&et (DoetbelbjeberombertroutoebpbjeB- *twm* ··
ttiseanber^aisf öoo? fünoeröpö ofte ongeregeit faisoerb^n nengeno*iLJii"'
nu» / ftiftiierbittiöeeöefoa mt ι ai^ 't boo^gaenbe &g allegljeionbe <UiU
^ntec&tfinnigebfrfenen/ meer belacUgeUjch&anban gelobebiaerbig %,lM*i\
gneooubenioerben fai / no$tan£ öcrmitiS be ttjben banonfelêoo^ l^i'itL·
pabcrenöacrotJerfoobeelgefcljaljSen toerei jebbengemaeeftt/en b,^
boojbefe enbtergeiöche faetften fooeen bpfonbere efïtmeftebben^be-
u
fiai!t).m»b(enfi-bcrpacljti£böeeftgemaefhtbeiffeif^berbafiooeftal- "<*BWcIm
• Dier tebertaonen > een ggelnt& ftan öaer ban gDeiooben na#m goet " »S!"
ÖC                                          bUttCfet/ vcnis"
-ocr page 341-
114                         Bcfehryvingci ;
tmncht / t$m Un ufe totUfitm m$ niet om&ottöett {in't foci-w*
nemen) mijn gbeboeïenomt cent tsefe én alle bttfbanigeïMfïoricti/
tiocï3ttiaeï0te ueten en met een bolle libertept tepzonuwieren / baticH
geïóoöè aUebie gbefttflineerbe Mitmiütn ban Die bupfïere cttbün^é
wmtft l footoonDeclijeh ïjefcfoeben/ ganfrbeiiicBgbeengjjetoof m
meeltereη / öetijcii oocb nafcetyaiit (bebaiben foo toeei en meniópul·
biglj ücöiöglj) tiicBöjii0 onöerbonöen tg/bat fg meecehbeetëMjtbeu*
feiacïjtige uitleggingen öoifpjcmcheiijeB gfjefpjooten / ofbooi e enige
fantafïöcfce geefïenintïaeciebige eenfaemljeBötnaebet otittoetp öan
i)aereföeiinu1anföoitjciieïïerfettengefau?teeect/ en berboïgeng öoo?
een Aiacijttsaöigeiupettlitteuie ö?ifteiïEber/ jae ööcr öièhtoil^ ög be
betfiecberifeïfg/boo^ öe toaetbegt toonöetiifhingebeelt 3Ü«· uieraë
v.wvanhct f«HenlöB|etGB.ooTË Begïinhof caigeeneonbenttennaeflen-öe
giü«e Be- ban se feiföe o$e aig fjet booiöaenbe) laten bolgen/ sijntie tegen*
g.jn.hof, tooo$igb nocf) m toefen enbe gelegen aen be «©ube&elft nabet Noort-
tyndétoe/ fjebbenbeeen g?ootó^«pmepoo?t boo? aen fïraet/beben»
ba'e$3 Dittretienen firabcr beuren / en lig natbt foo toel all be0 baeg#
aittji ön^éfï0ren/ö?aöeni)e in fjaec öoo'-booft een oube beröalle en mtf-
oorf
e k niitétfetc BajnUvi 6a« toitten <©?tiURn / jjjntre een £>. ^ntonj^ ten-
van de onfe- mkuf fdo^biecöelija^iiiefe^teenenitantfftjegetraente öanöe
kerhey t ha - $oa*t/ mi tfgaberg berber mu^-tüercö tan bit bof / fetjgnt foei ugt ie
res ouder- fcjtjfeij an fect Doööbmoubeebom / maét bet reebt Beft0egt toanwer
dcrmv bn begijn-bof öefïiebt / hm men niet qétoeten / nabemael be^ feW
S&jieben èn l^ajifecen / ffim%(ü$$ot\og$enberanbennge /φΜ·
öenenbein be aèröe üegiaben aijnne/ gantfcBeitjihen 3i)n bergaen
Geiftwnt- enbe onieeföaetbebonben;beb 00^3 poojt inaettebè 3t)nöe6omtmen
hcylvwbm- opeeng^ootfaniBaeötigiJbinnèn-piepnbecbeeltinttoeebac&enmet
aen. ...: . boowèn beplant / rontfóm omdnöeit mét gf pabepbe toegen ofte fïra-
ten43ö0i-byöeUttgfen en toóuttingenCbtYaiDaeringrooie getale 3ί)π)
genen / aeftöe ^oon-toefi jt)be ποφ eenaebterfttaet fjehbenbe in ^f$
mibbewban bettof ingaenbe enten toeden toeber uptnomenbe/ 60
m ontrent een anbet: wjtgang ofte poo?t befejs bof£ ban acteren aen
&tabt£ iBaüen·, op beteerfte bach banket binnenplein pleecb ton
Dat au hof ^ec een fteecB ofte Capf ι te fïaen met een €oo?n ban een fatfoeneiijcee
certijtsaajn öooiliteengjoote/ ölpeÊenbebebecfcJöegöe onöe Jftaerten meerma-
cygen Kcrck ïenbecmelt/ pet anbecbai& toteen tóerc&ri)ofgöeöientl)el»benDei
ijcett gehaat,
mm nm^ eenigöe biffieuiiegt ftomt wtè boo? / becoecenbe ^uftec
<£5mttw£t l öte top iti't bboagaenbe iFaUe-^egön Bof bebben öc-
fc&eben/ namentlijefi wgt een oube aenteetfieninge booi befe meo^
tneet' gealïegeeet/betoelehefeet: Anno 1358. op drie Conitlgenavont
ilerf alhier te Delft op't Begijn-hof, de vermaer de Sufter Geertruyt van
Ooften, endewierde begraven benevens den toorn van de oude KercK?
alfooter dier tijde op 't voorfz Begijn-hof noch geen Kerck en was 3 endc
nuoockeenighetijdtherwaeres niet enis te fien cheweeft, UptbjeiiB5
-ocr page 342-
van Ö e L β τ.                  "$iy
^HiArt* fièwieïiitRcnbe met be ïactfïe ftwoftm br^ öoo?gaenbe er rwijffei-
füTmt Wö?cfSfe toelfowbefcöimen of öeöootfeBbe &· «htighey,
^!i&mmmüm mm ofte Capel * gemeefï/ ü>at Diec tan ooiL
SSBS«S*nt,É temDtöerflaen/ mtefttl£re0Btheeft*
mltenwmmiWt'eemgerpïactfe/ iiet|dantycrof onbetan-
öcaSi Jv'ofte ifoo men pjetenbeew te tooojfcnjebe h>onber-te t*
WSmflmméé/
al* ηοφ be öe fttperfïitieufïe en nggelooöiafï
Sm/ enKfwhen^nant,ec( bunnfeciae jttW*?jaec- Jjj^
^MttSSScflSmSttS^ f toelcHetfaenaaenöebeonöerrec!)- t^ii»
SmmmSw Wminwnöiefuicjctoclenbe befitoifhn/ ^ΐΓ"
^tttSOB^ en ac&teröeneHen/ aenms^ö^mccrt^"^
nOeTSrt? Indemertbit g?oote 23eöiin&ofnocr;iten ftuebtocn „oedeie-
öane uan beie SBeniinen t bie Öfccfiaer W*j aparte moontngen hew- βμ^π. he-
een feer bequame en platf ierige piaetfe / ïjebbenöe e^c tooon|UJ# woonen,
noen een Hiepne Baffecour* ofte ncojnïaetjs/met een Ijottte t>eihe en fcoo^- mt&«tm
öeute öan ftet algemeene Mnwii W* βήρίφα ff^SiSSCii; SSfflRme Me in be at&tftraft toootwn; naec bermaecheiWB uyttftfct opbe fcff elaet
vaü
:9.
bootfj binnen ruimte ofte telt met Doornen 5 »*gtt^"ujw«
faeeöetieüoojfsöachen banbeföerehenïjet fcercn&ot pieegobeteeni-
ge laren ηοφ een diepe put te fïaen omtrent ree&t booj be piaetfe baer
ben too>n moet geftaenbebben) enbe 1$ nu ineen pomp aiietran.sfo^
meert; in fumma öe gantfeïje geiegemW té feer mei geapp?op2ieert
ijoo?öefefoo?tebanmenftijen / om bande merelteen wnigfi1 afg>
fonuert / in aller fitite g&enoegpicti en reiigtettfeitjch tot: leben te
Meren. 25elanöenöenuöenaemban tomwu fc/ggfceg^ t£ES
fleiigicufë/Bonnett/ feioppen/ fêiop-jutter s ooe&mef <&uefei0toer- deferbcnie,
öfnaenaemtjtaeronrri^bemeeröemelteDiomfiusMudzaertsmi^
«e CtertBf lijehe ïMflorie (op be feiföe piaetfe / baer Dg $& Wftlfl^
8c «Beerrrttpt fpjeerBt) ernlïelijch mt om te eraminerenMMfM*
Ipjomh enöe öerkomfï/bemelche ten opficDte in befe &tabt (alg bujclit)
ban out^feer bermaret en ooch mcnigöbuibigt/ 3»5« &wm / $ η°Φ
i« goede getale in fcaer fmart geelreiicft getoaet baseltchg WM§|$- verfchevaé
ficntoerben/ baer Oenenene Defeuptiegauige onfe aBeertrnpt ftwg ?;veoelencyde
imfSbeeigoocft partieuiierluB raeehenbe li/ fuUen meerenbeeii* fpne ,engaendc
i!?gen ü)oo?ben mer ηοφ bnboegfη : So veel (ftttfn -den Oorfpronc d« 0«.
der-Bcgijniens , vandewelcke buydendaeghs in onfe Nederlanden veel g"^Jf
ngodtvruchtige vergaderingen getelt werden) belanght · Sommige wil- enge hareJ
ift ι* *                -                                         'Cn naems.
-ocr page 343-
jié                    ' 5 Befchryvinge
!en clat fy den naem ende aenvangh hebben van,; S, BtggA eene Dochtèé
Fipintvan Landen ('denwelckefy noemen te wcfen den.eerften Hertoglr
van'Brabant) ende Sufter van dett|. ©eertruyt; de gedachte Beggaisge-
hu welijckt ge weeft met yinfigifumdefe overleden iynde, is fy na Romen
in bèdevaerr getroc|èn, wedergekeert fynde , .heeft haer fel venen al wat
haeraenging Godt toe-eygenendc", tot Andenneopde Mafe ontrent Na-
men fcven JKercken gebouwt, ter eeren van deieven Roomfchè Kercken,
heeft mede aldaer ontrent het Iaer ons Heere686. een maegden Kloofler
opgerecht ende mee inkomen voorfien, in het welck nochr heden is het
Edele gefelfchap der CanonickeriTen: wien ghelijck fommige en andere
Edele Dochteren in Nederlant ende Duytilandt,mitfgaders den Neder-
iantfche Begijnkens geoorloft is fich tot houwelijck te begeven. De Ho
Beegii is op den 27. pecémbrisin het Jaer 689. defer werelt overleden. ·
Andere niet tegenftaen^jrneynen dat deBegynkens haren aenvangh heb-
ben van LambfrtoBegaeencnyQQ^ieffcïij^ken H.Prieirer dietcLuyckuï
het laerons Heeren 1170. in grejoi 2enfien-gew;eei| is. Pen, yöornaem»
ften van dit gevoelen is iEgidius3 êén.en Hiftorie-Schrijrcr van L,uyck ende
MonickvanGuldendacI3üaerhyfchrijft:Te^^^^^
vanLuyckalsde H. Stadt Luyck met Proven-kramerie bewarret ende
befmetwas, heeft Godt verweckt den geeft eens H. en Gödtvruchti··
genPriefters die Lambertus Ie Begue de S. Chriflophoro genaemt wiert, van
wierisbynncm V.mii,weneiide. Dochters die van voornemen zijn reynigft
ende kuyfchte leven Beganes'naer de Fra.nfe tale genoemt werden : want:
hy. is den ec> ften ge weeft,die haer tot het voprijemeja van fuy verheydt met
woorden ende wereken aengepredickt heeft, defenis gbev,glgiTit Petrus
Herentarius
prior van FlorefF, eeneen Norbertiner Canoniek aldaef-, ende,
fcb.rijFt aldus: In het Jaer 1207 veel vrouwen foo oude als jonge , de wc-,
relt met haer genu,chten verfm2ethcbben4e3end.e.denBr-uydegpm.diein
de Hemelen is, foeckende te dienen , hebben onder haer vergaderingen
gemaeckt, ende worden Begynkens genoemt. Wat daer af is, dat S Btgga
iydeeerftejnftelfter ende der oorfpronck der Begynen ; immers fe keren-
de bekent ift> dat voor der fel ver Begijnen herftelder ende verbrcyder ghe-
honden wiert den gedachten Lambmus Begius, beydelichten ende roor-
trerTelijcken /ae H. Per/onagië van onfe, Nederlanden * 5$αφ gaft ÖC ffïf*
id$kt$tm jtóÉ]&& tot ύκ%Μη&(Μ^ύο$ρ;ΜΦ1)ίΜίΐΜ btwe-
feoig&fïertföcfcr ofte ijkt inH^ttlmtjmJm fpeciarijcliMtiotft
4MftrUgti?ari £Wt y Sooveel is het, als den Paus Clemensende het
geqer^el Concilie van Viennen, den ftaet der Begijnen,,, overmits de
Kettierfche ende yrcemde-luydende gevoelens in de Η. Κ ercke ghedoemt
ende geniet heeft.,, jae alle den genen die degedaehten navolgden > en van
nieuws dien fta^t oprechteden, metter daet geëxcommuniceerd dat onder
fulcke de Heylïge boven gedachten Getrtrudis niet is begrepen gheweeil,
want Jomnes xx ir. den opvolger Clementis, die het felfde beyeftichde,
heeft verklaert onder den ban ende foodanige vervloeckinghe niét begre-
pen.
fub*nn$ 1358,
»' ΐί.ί* igi-
bert.iS*rtt-
ril. R*m,
*liemtx
Apologie
efte verant-
woordingh
dat dcNcder-
lamfche Be-
gij nkens niet
onderden
Ban der
Hoochduvt-
fche Begij -
nenbejfepea
ftaeu. ,
-ocr page 344-
van Β έ t t τ.                      'fff
pen te werden» noch van Clemente nietbegrepen geweefttezijn, de Vrou*
wen, die eerli jek ende veel in getal waren, endeop fommige plaetfenjtiaer
ücgemeyneipraeckeBegijnkens genaemt werden ilib.$: clement, iniït.
n.cap. unieode religiofisdomibus, cuius intttum e ft; Ί{αΰο reBa non patitur'
ut- innocmus-tyc. Dat is: de rechte reden en gedoocht niet dat deonnofe-
lén &c. voor fulcke heeft hy ontwijffelijcken gehoudenonfe Nederlant-
fche Begi/'nkens: want als hy van lof-weerdige mannen verftaeti hadde
dacter veel waren in de Stadt en het Bifchdom van Camerick, die met dea
                -
geur hierdcr deuchden de plaetfen alomme vervulden, cerlijck leefden, te
Keicken gingen, hare Overftcn meteerbiedtngegehoorfaemden, van alk
difpuyten en dwaligen der Hooghduytfche Begijnen ver vreemt waren,
in een heylige en eenfame onnofelheyt,ofte in hacrder ouderen huyfen ofte
gehuerde, ofte eygenen, ofte gemeyne, eerlijck woonden ; foo heeffhy/
dooreenen Apoftohfchenbulleuyt Avignonin heteerftejaer fynes.Paul- <
          ">!,
doms, den Biifchop varadameriek belaft, dat hy de gedachte Begijnkens,
loffelijck ende kuyfchelijck levende, tegens alle moeyelij'ckheydt ofte
iwarigheydt foude befchermen, ende onder fyne fchut orttfangen, &c.
€nbeectttoennlcï} lager berboicöt ιιοφ den felfOen Mtótm- Waer
uytblijckthoe ongerijmt is den lafter van fommige, die ftaendehouden*
dat onfe Nederlantfche Begijnkens Jaerlijcks van den Paus op den Wit-*
ten Donderdach in den Ban gedaen worden.' ■■■■*■'' f£tfg ttèrréÏS&ÏI be S&I** *IJim'*
gijn&oben ennareSfngefetenen beri&aèrt bebfienbt i fmitti ώρ berber ^lTfs
mn
tot öe Ciooileien en befïooten plaetfen / enbe be felöe niet foo feer Λ^νβ u-
nae W (mte# «ümïierbomg berbolgen/ f oetoijl öie meerenbeelif niet *mv*
tn
tijete) μ foei tiac De roe ban öaee fttttatie enbe nbeiegemöe i>öt ban Jre3iot!
iMüïtn/ 0fi|jcft atë of men toanbelenbe öoo? be ^tabt / bc felbe aiber cioorteren
jKJjaemfifuccefflbrtjjcft fottöe hennen öaen befoeeaen; fuïi r ton ban verlijd
net Noort-eyndeber&tabti toaer omtrent Det tioo?f3<Baitw&ofisf'fullcn·
önegenioeginnenbe m !anger0 be Oude De^untioaert óJ-garW^
on uioete men boo*? erfï S Ag at η en Clo o s τ * r öan mt$g$mmu f· Ag«hefi
TO Sint Aechten Cloefter öfteConvent, Oöch tod Sint Α échten Sufter- c|JJgg &
S' PMtn reebt tegen ober Ignoiituë of oe ontte ftmh ■ naer ugt- tmkm
wwn
ijft bijfoe artiieaeï ban be otibe aenteecheninne ber niettfoe ouderdom.
«etcöe/omtrent ben^iare i$?4.geiï!rbt/tereereneti ffêemorteban
nrf δκ r ^asetenbe learteïrelTe / brtoflcSe (gl?riiKhbei1oom0- Befehri,·-
illu wftoti-MvMhmiiaenbeïjoiibenj mm cm €ö?tfïwe W$ «ngeva? ,
i," ''pnoeriingeen mmmmnt ΐφοοφ$ j beTe om baer öbeioof oe^ *
fhiïSS?!·1^ 'bdojijerbibfïboii Quinrianusprefibént ban^ieUien
Ζ hÏP8** ftöoonïKet ueciieft en fulir öan Dr ccnangenefrlfsf boo; ft;-
K^'ne gebongttofliS fit €titmn in een oneeriiicB bu»0 beffeïtojeri
föflhrtft n ^fr tot 3üiicn boofe taille en onhu^bert te béngen / b'eef
iiSSi ίη ^oi^«biO:b»t)afchiorilimOiti!qi rcfoïntif/üat fp onber-
yilU£a fieiootöe. Dr&omie eer ïjm Waeiïjepi foube berliefê enbe be
Γι e 3                                   ^neeufoe
-ocr page 345-
Befchryvinge
P9
ren om üfêaget m £ïiMtm u fïerben * (fëuiMtanué öan met m&
snbe m fmtetkmoz ηοφ mtt b?eigenöe en uerbaerujche mibbeiets
ntrtfcennenbebertoinnen/ fteeftöan azamfe&an omfïeeciiensiwöe/
ïja*reerfïbe2&o?fl:en af boen fnijben/ en naeberbanbt naecht ober
b^anöentie Boolen en Sieene ffgprge pot-ffgv rfttn boen wentelen ; fg
onbcrtufFtften met een toonbecbaerïi jeEse Iptfaembent bi* cigbUchbaei:
Φοοτ aenroe|ïenbe/ tot batfe be o^u^cltjcBe tormenten langer on-
macj&ttiiö jiinöe / te famen een epnöe enbe ban baer gebebt enbe ba»
gier lenen beeft gemaec nt. ^i 11 $ int ho?t be %Wotk ban be #att o*
ΈφΜψ €loófterii/ biebooieenrjlorienfe ji$ageten jlBactelareffe
Öen 5· Jeb- öe-eert enbegöebiert / en öan be ©?oumen bieben 25o$-
fi»eer plaecgt/ beurgaenjraengeroenen foeröt. ®it aïjefïicjjt tta*
Groote en ban een c&ootQebaert eenmehen tnacbtisïWoofUr / bebbenöegbe*
begrijp van ftrreftt ban omtrent ober öe suBbiiicfier 23mgge ban 't oube fóerca-
'* clo«>ft"· gof tot aen en ojj oen boeeh ban be School-ftraet, en ban baer btoerjï
bteeaaht naaebteren tot aen &tabt£ mallen/ almaer een ugtgangö
toa&maém gjoote jioojt fa toel aig öoo? aen fteaet aen be oube ©elft/
geujefe meb ηοφ fien ban aenöe aröupne boeg-tfeenen ter piaetfe üaer
nu alteen een ftlegnebe ure obergeblebeniis/ matr benebeng ooefta^
ηοφ t0 een ïfêater-gat en beur toebt onbee boo? be ïfêai omtrent ö|ie
a bier roeben langb Cioofïermaertg tofc&ietcnbe/ ombaer boojöeg
^oraetg na buiten te Jfêelchen en anbeeiintji te baten / en e$cma* :<
Uihom alienootbntften enbeboeftigïjebenin te boeren: ban binnen
mg een feer g?oot pieen/ miflcöien mei in eenigoe tupnen f η anW
berbeelt / tnaer op be (j tmff ngen en gbeboutoen rontfomme ïjaee mw
ten febepten. <©e tëerr6 ten oofïen οίφι booj aen be oube ®eift wp
na bien ttjbt boo? een fóloofter-fóereh / boben oibinaritf fl?oot in w
lengte/ Kgentooo^bigb f gelijc&ooeht\Ugeueele €ioofter/ al^bi^acn-
ftontébooreniuüenj tot uerfeijeebe tteb?up6en geojbonneert- «t«
Hoe Her- üiflorieten ttjbenbanonfe ©oo? «©uberenalBierbooj-gebaHen/eη in
ioghcareide öeouoe €jomjcftenaengeteec&cnt / t$ reniarquabelenaenmerehfttë
tien™ fch«- macrbigÖ / te toeten boe öat a!0 Hertogh Carel van Bourgonie bp-aj-'
tingen poogt uaemt de Stoute, booj beeieen ïangïjbuprine ao?ïogen ^Hanoi»-
te heffenover j)£^flt-fiifl uptgbemergeit en be gbemeente boo? erceffibe iOtttrimttien
dcGecftehjc- VerarmtfjebbenDe/ enonnicuuj noenboo;-nemen0 3i)«bemet"»
y'           macbtigb bep? be ilerche ^tabt Buw te gaen beleggen/ober be WW
' ïtjrBi'tttöoSBjeiaïöbetoereltiijfSefcbattingefOibt in te boeren /lm"'
nerenöe met veebttnbc reben / alfoo fu mebe boo? begemeeneww
mη toieröen 6efeïjermt / ooch bei?ooiben be ft»are ïaften ban ö,f n vn
.berliebtinae bon tse cemeuie ©nberfate η te belpen bjagen» öiant»»»"
't ©aöcr ianbt niet Bon befrnberen no b beljouben fonöer h^öD / JJ"
toÖflÖ niet boe een fonbe r fojbp / lae foiöy mofï tiinbf η u?t wj"'''
'öe/ Dcfcöattiaöc Hgt bc rijfUcii en bninogcniU / fuier iwliPj^
-ocr page 346-
van De t * τ.                   jip
ïtjcft u$t be ïüetcheujehen/ bie mt be tnac^tig^fic m tifcfefie tomnim
ΠΦ t'onrecöt beriepen op toetten toelcftegen ban lafïen berfcöoont
smböcn / ten tijbe a\$ fg nocö met armoebe üraren belaben/ De ge^al*
tfniflêöfcfaectenUt be beranoeringe Der tijöen nu meöe öeranbert
fpöe: op toeltagjontgoet Doornemen ögbefïont in ben 3Iare 1574·
een ' anbamemugt te laten gaen/ batalle$bten/$bbi|Trn/$?00i
Hm/ ©ee6 iien/ J&iooren/ Pnoriflen/en anöere geeflelijclie Iperfoo*
n«i/ €iuo!ïeren/ kapittelen/ fóerrhen/ kapellen/ «Bafïenbc <©obt#-
öiipffD/inöen Handen en l^obincien onüer Den ^ertogeg&etesen/
aüe jjaetc ©oeben/ftanöerpen/Heenen/«Sienben/föenten / ipaeö*
ten <$c. Die fgieöert fefiicö Saren beriüaertg oefeten öabben / in gfoe*
fc&iftefoubefïeuen/ enDeben €ommifïatifen oaer toeaeawiionjerct
otifcte leberen en te beïjanDigen/ omme Daer upttemafien een bt*
inliingbe nae uiaerbe bet infcomneban bien > * toaec tegen be 4Bttfit* E« h«e *
igchii^ötfonDecünoDbie ban üfoüanöten baer in bie ban helften ÖHö·
©eiitlantibietienerplaetfen/ bermitëbemenicbte/ toeïbealber- eufpcciiii,·*
aenfifttithftetaaien/en ïjet ineefïe g^cfactiDabbengeotenpeert) βφ d«van Deift.
Dapper tegen aenaantf nbe/ maeeluen f en generaet berbonbt/ en befïoo*
lant fich daefi
tenrenb?aeijteiij£fe befebattinge in geenberlegmaniere tefnilenitt><- ffin*»"
beu · onjfrtttffcöe-n appelleeröen fp aen 't Parlement teJIBet&eien/ appeuoow
bjjjbcr^ 00C& aen 't bof ban fiomen / alle mftaltor piotefïerenbe en be*
twe wnoe ban mn recöttf ujfgeh fcïmlöigb te 3tjn eenme penningen te
contribueren: m aSDn^ bptfu negotijfambioojten opmte baliteirigö
peci j flc rcnöe/begon mê fo laai)* fo meer berff^epbe rigoureufemibbe*
ien en öe opper jïe ö?eigememen aen te toenben tot Ijet erecuteren batt
wtenieubjf fcfjattinge/fcqgcnbe opcntujrhupt/bat in eaö banonae-
«oo^jaemöeift m naiatigfjept in 't boiboen ban be e commijfie/ Slier in
Wieaanöf η banHfolfant erecuteurg home fouöen bie geen cnberfcDegt Hoog*
louoeil itiaecHen tuffchen de Kcrcke ende dm Stal, die Kelck en den poe <taigen en-
Ki den Ρ «een ende den Schutsel, want defgelijck eylacen (ffgbtbeu SBJ^·
4ttttnt) in Vhenderen al geichiet was , ïjaer en ïjoben noclj berber Dg- ' '
borgcnöe/ dat noch appelfatie, noch recht, noch namtifatie, noch Paus,
!™ Keyfo> henluydea helpen iouden mogen ; maer ^et toaergeOOJ-
mt 0\ OngeoOjlOft fy fouden moeten geven twee of drie Jaren renten, al
ouden iy haer Goeden roerendeende onroerende,Kelcken ende ornamen.
£!-Vr ï°Een' fyr°udent geven. ^ieropDeputeefbemeneeiien Mee- ρι1^?/ίή
«ή» s
euw? (töaebtg-ï|fer ban't parlement boomoemt) in fciveneynde
gauanot/geaecompaonfeertmft een b?quame miteban^ienaerg/ ,van,Mechc-
}W^°rteejre£uteu^banbefeef'mmifTie/bco; m&ttg aenhotm S^IT"
btrS^i9 ^iocpnf»an&ere*Breiïelijchertbeblutbtnamen/ on= J^m,'
namH
n öe ^incipafiflf/b?ie $ater# en confefforen ban ^eift met fynfcdnjf.
"««πι tl·aengbeteechent fïaetlbe/ a!0 Heere Thomas Wtencamp , Heer
HM? ,lou'en<leHeere Walich : D:ieanbere£iierihen toierDeti al tjeg-
«HUKHgeattrapp<?ect/cnö^raethtenin Decijtenttle/ fesi reiiöifufen
toiec*
-ocr page 347-
<jto                              Befchryvinge
mkmn op ttifm $uitmt tt muffinm in lü Wammmmt mp
cbeien / of tmtmitm ugt ben %mmn gebannen u toefm: mibbrter-
tötfl als nu (becbOIgftt De <£&0nÖift) Meefter Jan dye Leuwe üchdat
defevj.citeerdenieten compareerden is hy gekomen tot Del ft in S.Aech-
tenSufter-huys bcgcerende te hebben een inuentarijsvan alle des Cloe-
fters goedereni roerende ende onroerende, ora hem daer naete hebben in
de fcattinge, dye Mater weygerdet hem ende dede dat op cloec heit dat
men haer cracht ende gewei t an doen foude om wt. dien te nemen een oc-
cafy te ceiTeren ende op te houden van dienft Goods. Daer na h een gebot
gegaenbimandamentevandenhoue, dwelck Dammas CijfmanBur-
gemeefter tot Delf dede publiceren, dat des anderertdages dair na niemant
op die verboer nis van liveeudegoetgenakéfoude, datGonuentvan Sint
Aechten op cccc. roeden, doen qaam Meefter Jan weder ende begeerde
te hebben dat iniientarijs van de Cloefteis Goeden, dair de Mater op ant-
woerdedatfi bereet ware dat te doen mit proteftanticn, datmen dat mit
gewelde van haer hebben woude d' welc hi in fuiken fcine nyet hebben en
wouden: ende gaf haer tijdt te beraden wat fi doen wilde, Daer na quam
hi mitten Procuratoer Generiel ende mit des Scouten endeBaelius dyen*
res van Delf mitten Burgemeeftervoorfz, met Jacob van Bleyfwijck,
Gornelis van Andel, ende Storm Gerritzoen, ende nam- mit ghewelt des
Maters floetelé van hoerren zijde ende yoert die regifteren van den goeden
des Conuents, ende gaffe den Burgemeefter diefe voert wedergaf den
Mater,ende als doen gaffyoeck mede dat inuentarijs mit proteftacien,dat
ti dat doer groote moleftacien dyemen hoer beuen rechte an dede geuf η
raofte: endeditwertaltefamenhagefcriftegefet: Ende op dat hi allen an-
deren Gonuenten ende Geeftelicke perfonen een vrefe an doen foude, dede
hi cyterën tot Mcchelcn Broeder Joeft Prior vanZijon, Here Adriaen
van Naeldwyc vicecureyt van d'oude Kercke tot Delft, Heer JanReyers
Zoen memóry-rneefter derfelver Kercken, meefter Jacob Burchaens zoê
ende Heer Rütgert. * 3£f Hpa£ be itltCf bC tan Meefter Jan de Leuwe
alhier in befelimibeti / öïJeÖmjMnbebcn 3fare 1475. por fjetiierttfï
met befe ongetacBigc oberbaï be£& ^lgaiijcn Cloofïer afqempm
toert nktpmtmiuimk beraadt/bocb öeenttoee Sarctfjift jiae
öc
mmboortliawgcblegcnsimbe/ Dat öcn fêojfï Gard 60« $.«*»#
berfïagen foag / gerarthtc bc fótptingt toeöcront ïiae r &iemflttiitcn
'toefen ban bic öbieufe en bcrljatefrijattmöe trïrff fiecchrn- ^nbfr öi
jonnen ban iuuftre familie öefpjooten bie in hit Cioofïcr; ban ow
frin Qmttii utnbe kb in be genealogie ban 25?cbenroebe öermeït ttntn
%0?ftOU Jenneken van Brederoede Nonne te S. Aechten te Delft &0φ'
ter Uan Meer Gijf bert van Brederoede A°. 1455, gfythtiOMtt ΦϋΤΦ^
&an Utreebt. * Man norb tuat naber aen be laetjïe €eutue ij nw?
boü?ffbij«öi,6öi«fnonbecbetiinberen ban $ecr en&e }ϊΒ(φν jjjj
colaes Everaertfz van Giijpskercke 'v in ben %avet$o$. ïBafDt IPJJ
$m t€ im<mm ι itm ww*. ι ? o* ρ&μμ m &en m^
In byfbn-
«icrlijck al-
hier m S.A-
gathenCloo-
ifcen»
Strengh
vetbot door
den Burge-
meefter der
Stadt van
't Cloofter
■iet te moge
jenaecken
■iyp^oo, roe-
den na.
Mr. lan de
Xecuwege-
affifteert met
•lecnige leden
uy.t de Weth
defer Stadt,
ontwel digt
deMater haer
ilcutclen,
En doet
wyderstot
meerder in-
timidatie
noch ver-
fcheyde
Xerckelieken
defer Stadt
voor 'tf aria-
ment verdag-
yaerdetr
"*""* £hr»n.v*n
Keil. &e»
7)fw.30 c-88.
Itxh. T^d.
iii/ï.p.ao?.
Hocdefen
..ophef eebter
.nochJïeuyte,
Biffchop
van utrechts
5, Docbter,
Konn.e in dit
elooiier.
Gatth.fd,
*2L
-ocr page 348-
ran Ό t χ * τ.                jlï
r laitlNUanöt/ en&eobermWjtoigjoote geieertfieiif ewbenhmnt* Pr£S£dve
öigtUl0· Γ582. ööffieliit <ot p?ffiöem in Oen laaOe te Hecöilfti dit cioofler.
bOO?f3·) feilen Iiabella Nicolay Mater van't Kloofter S. Aeehtente
Delft» ende koft volkomentlijck Latijn Schrijven ende fpreeckens *- *!*·»ƒ#*:
ftcübenoe bi jf S&joeOecsï ooéb alle bennaerbe enöe ferc geleerOe $!an*l*3'
nen* Bm öc paterg entënnj/ aitfnocb/ ergens gmanbt om* _
moet / ai# in öe alöfciactfle t|)bt Oen feer behenbenComelius Muilus, „,„£]^5£
ern feer beeoemOt enöe gen?efen Jlfêan / bjegbentf fpne «Belcertïjegt
möegoeOe^eeOen/ atëbninaöerbanötinfgn SiebcnonOec Oe toer*
tnaeröe gebo?en ^eibenaren fnflen ber&lacen. 5Den geooten ©eg*
figCE Georg Braun, (meermalen met auto?itegt gïjenoemt) in fgne Getuyge-
ibtcöe 25oechen ban be becmaeefïeöerganifcbeifêeetett/ Oitfóloo* tiiföeene»
f μ confiöeeevenbe/ §>ΦΜΗ amg. Std quidde s. Agatb* eatmto £°"cenZe*
referam * five enim firuBurarum magntficenthm (principes namq; viros eyCr'tfelfdc
Hofpith Frequenter excepit) jtve red'tmum ö* annui jenfus opulentiam, five cloofter.
Ttmpliornatumconfideres , fingula bac, nartationisfupertnt fidtm. Etut
namq: virginei cactus Bafüica, propter artlam Mufij , ejufdem ecsnpbijpra-
JeBivigilarttiffimiy O'Hemskjrehij Harlemkoi* , iïliuf quidèm Peet α cla-
riffivii, bujus vere'PiBoris aleberrimi, amicitUm , tota intus exguifitifli-
rr.is piéuris conteBa, vefhaquetrat. 3&ati£ : watfalick van 'tCloofter
S. Agathe verhalen i want het fy ghy de grootdadigheyt van't gebouw
(ghelijckhet dickwils Princen ende Vorften heeft gelogeerr) het fyghy
den rijekdom van de Jaerlijckfche revenuen en inkomften, of dat ghy de
vercieringe en toeftél van den Tempel over weeght, een yegelijck van defe
foude meer verwohdéringh als geloof fchynen te verdienen: want dit Pa-
leys defer Maegdelijckcr vergaderinge was van binnen t'enemael bedeekt
e«de bekleetmet de alderuytgeleienfté Schilderien, ende dat wegens de
groote alliantie en oveieenkomftetuflchénMufius, feer wackcr Overfte Beroerende
aefcsCloofters,endeHeemskercke Inwoonder vanHaerlem, den eene lc"rufcrc-
een feer vermaert Poëet, den ander een voortreffelijck Schilder, tytt
lêcrjiiöfcboefh ban Carei vermander geeft ban geïöeSe te hénnen/ bat
tn öc ftf reh Mn &'3Cee&ten te 3&elft / onöer anberé ito een ?lïtaer-
Cafrl ban be bjie €oningen geOaen booj Oen bicftbjiiji gemeïten foflt-
fceroemöen lilSecfïee Maercen Heemskerck, O?bjeïeh&^inbefeeboei
öe Öabbe geojöonneert / dat inde binne-tafel eenen Coningh en in elcke
dcure eenen quam : van buyten was de Serpentbytinge van witenfwart.
Dit was (tjerbolcjjt Oen SlUtettC) een uytnemende goet werek, waer van
hy haddehondert gulden ernijck ofte Jaerhjck : want hyfich fel ven veel
Lijf-rente maeckte te hebben. » JiBenfflcb0Oi&eerti)btj3?tnbeftameC Ι^ΆΤΤί'
OanOfn opgemeiten ^iocCornelius Mufiuseen€?utifirbatErafmus ίί*,Α p'
söDcf£tiiiöectbaDbe/ mant infenSeiu&t in 'tCiooflec £>ttw Op s&mnj
mt
eouöenebcnif [jet berbo^Oecen ban fene ^tuOie oorh be^rftilbec
¥an £»Γώ«.
mm leecOe; na Oat Bg fjier Ott^ten mt bet «ütioofiec Zyon (geinen t»e Priooriiufi,
ïootenfmien) bectcothen toa$. <^nöe twaec teeplaetfe itet eimettee ^
$f                            of«
-ocr page 349-
Befchryvinge
?2*
ofte Hogement ban bc η <©tierfte befeg €ïoofïer£ té gtiptifi/fö-ttoty:
ijenengenoecbjaemgebenoteert/ öoeniögteroccafie banbeBjomme
geftalte be# *0ube lïittè$ toojnber&aelbe/ ïjoe/feether l^jiotritttiooi-
ttjbén ugt b#efe boor öcn bal öefeg «3oo#u$ be oniïugmigö e» wirióïg
toeber fw orbmartë berblijf-plaetg Quitcrenbe / actóeöaaecté aeit
betemïgtngb blurbten. * 3Btt€lG0ften£^Derïjanbtin't begin ba»
ben $o;ïögb tegen ï|ifpanie/ Q&jWto$meen $o#eïüfB tof/ al*
üjaer Willem van Naflauw f^inceban^angie |>oocDioffritjcftec ϋδί*
morie/ <6ouberneur befcrïtanbenfgn berbnjf gpejöouben i?e eft / te^
ttjöt toe bP aiöaer in ben late 1584. berrabenjeh t$ bermoort / gebiie*
renbetoeicietijrai£}tetLbe bergaoerjïiaetfen tuiecben gebouben/ foo
toei banbe generale al£ particuliere Staten bet Bereenigbe Hanben/
totbatnabegbooc&gemeitenpruueboobt / ben SBganttöeberom een
toegntgö u$t ben Eanbè gebreben fgnbe / bie ïjooge Sergaber iuget!
in ben ifage toterben getranfpürteert/ fuicr naeberöant bit ï|of boo?
eengroot gebeeite tot be Cotirt öaabe <0ngelfeöe maecBenen enbe nu
tot een &etp-ba{ / mitfgaüerif bet QTijaritaeHMtptf baeracöter/téöe*
quaem göcmaecht; ijet oberige göebeelte aen be jmjt- jtibc ai£ ηοφ be
naem boere nbe ban &et &■ Slecljten/ tg tnberfcjjegbe benjtante tooon-
ijiuifen berbeett/ aiuiaer tüjee J^inceffen 3Freften ban pojtugael/
mitfgaber£ be^bebe SeöienarenbejS eoöbeijjelmi U^ooiöt^ banöc
ΙϋβήΓφ? «©emeente/een ggeli jch apart ijarc bnfonöere reftbemie fijn
jJebbenöe;Det grootje gebeeTte ban be ïüereanofö aitbanj? gebiu^t
toejbenbe/ geiijch ban ben beginne ban be reformatie af acn geÖrWHt
tógbetoeeft tot-ton eobtgbienfï ban be $ranfc|)e Gemeente boo$/
alDoetoel ten tijbeal0be<£ ngeifecomt tjier nebenj? bjag/bcftfibejfran*
fcbereltgiettfe ©ergaberinge inbt <Baft-ïHtg0-{fierch f beer nubjföe*
rqm be €nge^e fën j boo; een iöijieti jbté maren berpiaefï/ enöcffi
gÖeïegeniïjeebtbe Cngeïfclje bg fo?me ban aecommobatie ttnfcfljjP
epnbe ina^ bergunt. $et anber enbe minöer gbebcelte ban befe £· W
qatöen fteccfibjetbtïjeoenbaegsi tot eenHaecSen-fialïe geampioöeert/
Beiijch on£ aflebefe beeien eich in 't bgfonber in't berboigb ηοφ natw
fUiienöoo^omen. €etitoe|ienaenbefeïiicrch ofte €atóif ηοφ te
firn een fleene ujentettrap / bie bp be hunit-henberg feer raer ban
tttetfeï-töcccB mm göeDouoe n/gtjeiiith oocB boo? aen be aefi-jiflw w
Méttiflkl
nu in Confifiorieücranbert/hitnfiigö 10 obertoeift. Söcne-'
ben^bit <aioofïet inöe ^>cboolficaetboo?f3 toa^ïjet Huys van ds
AitME FaATERS tttt 'tjonge GoÜegie van de Theologie, luaet:w
tenigöc'ionge^tnbentenban Biegn becmogm en noiötatiif ban
gciebe&oope/totiafieban bit ^u^lgratis er pro Deo, tuttte^tvtw
meecbe eobigeïeertbcet «oerben oogebort / tjfoMflmü outij w w-
&oat»fcbe aeïigie aff:6icbe / plegenbew boen befe Fraters cettigc^'
becepe ofte hentceeienm ban feapgenif te bjagett / tnitf^abe^ wgj
Wt* in 't ba^biifj^eöie muaeH-aöileöe «Slooflet ben,
* Sitt hoven
Tranforms-
tie dclei
Clqofters»
En dies
Fraiere
Hoede
frateri.ghe-
ttabicuccrt
giagen en
wathaer
fW*C.
-ocr page 350-
tan D e h f τ.                   ji|
Kt ae in öeebe bWbtéVöeroaechtenöe mn w mtn bant gt-
iïSntm ommmmtm 22. gen. 1558- » D^0 in&OU-
ÖenbeOnbeean&eredat hy dievoorfz arme Fraters maect endelegateert
drie ponden groten Vlaemssjaers lof-renten den penmngh feftien, ende
. dat tot JaerlTcx boter te copen, op conditien dattet eenichfins ghcbeurde *» ·£
dat iy tot eenigen tijden huer habijten vande capgens te dragen achter iie-
een Tefta-
ten ofte niet meer en ginghen fingen, die Miflen ende Veiperen tot hint menti
Aechten Conuent, dat alfdan die fclfde drie ponden groten Vlaems sjaers
komen fullen an de nieuwe Kerck binnen Delft,-om dair mede te doen
maecken een cleyn Orgelken an de Noort-zijde vanden trans <|c. fitithg
bit Mmt t>an outg be jonge <®t Φ »* Μ» ptfoonen bftoont 3pbe
eetoeefl/Waaier onbrr &QttÊWm* wnWm m't Do^gara
ineöemoetö&«0nfibereerttoerbem ©oïQ&t Mi öooztsi op üe fetfOe- >tClooil€ï
|]reecUUanbe^utie®elft3UfitiUj<fect:aen/S.HiiR.GNyMys Cloo-
ran St Bie.
sτ er/ anöer^aeffaftt Hieronimusdael, ofte Convent.van deHierony-ronymu»,
mianen^eübenUWW»^
Tonïraiaiiin ofte ïfietonemiten/ilBonit&en ban öe 0**tott ttte*
ronwni/uzetfniJeeroetiatUieconeniu^ljatenSiutfUCoftii%WMti&
De msnie-
Macrcfcpt $Oft)iniaMt*)fy doen den alderheyligiten Man feer groot on- re d« leven.
gelijk,teweten,wien5Monickerie,dacis,geIegenthcytendeoQrfaeckeom ™™${
. indeWoeftijnete leve vande hare feer verlcheydegeweeii is. mltQmtltit de VJnde be-
twDbecsÈ tot een feer aeïoof toaeröm gttugge Erafmunrfeiüe/ een jjl§an dendaeghfeh·
ban fo uptiiehenöe uccflont/tiie toeichein net leben öej? © .$ietwufini/ Jj«w
't toeicft &j? tjoo? fpne boechen n&eftelt fceift/ onber anbere nmtoïmw '
rfbfticn'mt0 ftÖ?t)ft: Als hy dan alle dingen over-leytendedooificn
hadde3foo heeft hem het Monicklijcke leven behaacht : 'twelcke, op dat
niemant en dwale, te dien tijde feer verfcheyden was van het gene dat wy ·
hedeufdaechs fien > dat aan Ceremoniën verbonden is: Ja dien de vryheyt
meeftelyck ten herten ginckj die aan-namen debelijdenuTeom Monick
te fyn. Want eerftelijck bleven hen hare goederen geheel , fy behielden de
- macht om tewoonen ende verhuyfen werwaart iywilden:fy behielden ·
' een feer foete ende vrye leedicheydt : tot ftuderen,vaiten5 fingen, ende
waacken, worden fy van felfs ofte door exempelen, niet door Menfchen
mftellingskens aan-geloft. Sy hadden een flechte Κleedinge3die haar noch-
tans niet in-geftelt en was, maer die een yegelijck na fy η goetduncken aan-
"2m: niet dje door een wonderlycke vreemdicheytiemant nemende maac-
te, ende dalr men met den vinger na wees, maer die een Chriilelyckc een-
voudicheyt vertoonde gf. bie meet &ier ban b(Qtm te toeten/ befiet 5W«M
Oer-
der
ψherfiiarinne Hofpiniani** ofte öeaennetogen treffeiöfBeκfcfnrrtoa m^L·,
irafmi frïöc/ toaet in be atcieufe Itefer ten Dollenöbenoeöö bebmben ,, 4.
laï/batDcfeü. JEanaengeneiieioften/ bietoeiciii iJfbenoaei^fom^
:^m seftoootenebienen/ ofte aen eenen anbercntöeöfi/Mait en arn
-&f 2                                   Ν
-ocr page 351-
114                                   FerchrijvingC'
Öi^c|re€|iifli/'6erB0nbeitï^g!etoeefl/ mtytómktm mUnm
öe'qe megne manirrr ban nieeötnge gebrngcht beeft/ toant men alfuic*
fee jbonc ban .iiöonirften ten tybe I&iecongmi (öie in 't laer otifr^
^öiitjDcgtg 4". in't 91 fgnejï <©uöeibomg obeelebew ifi gamfefje*
ïtjcftigren hen nifTe öfjeijant en Beeft: baer integenbrelöefe^ecieban
öe iKbenöacgfcbe genaembe Hieronymianen gjje-feiect merben met nae-
λμ™5-8" Nwlijcfte Dectije/enDe in't ojmerfie öeel ofte ober ben ton eenë Jl^an*
tel öie gijertmneït ofte met jjiópen i# /: en £an bobenjrot beneben w
MieifoniiDM- open ctiöc nan maïlïanöereh gcfneöen/ ben iHoch met eenen Heeberen
oen            ö3^éf opgefcBojt 3i)nire/ enöe be boeten met ijouten ^cgoenen booj-
«p,iid,v!r rtêrt. * ï©ödj ttoee a bjieberljaiibe gbeflacbten ban ïlieronpmianen
xü. /, ■%«. 3. tueröen ïKöernoaccJ)g geöonöen/eetfieifjift be boojbefejfoebene bic men
verfcheyde niet en meet in melen? t$öt notijte too^iucicSmSIUienc ingefïelt ml
HtaWmu- al0 Polydoru* 3««ifit i aHeenïDtB naer^Ue npparenttefcermoet tuec*
ow.            benöe/ bat'er etujcBc öohbert laren na begoot$w& fllberlieeligiïen
Mm0/ fommige booj een Qttaöe en berheeröe (©obtbniefttigbegt ge*
b?eben aiintie / om öe maniere öej? ^leben^ $|ieronp.mi nar te buigen/
baeï ban een ge fdfcftau bergeftomen \&/ bie ban öen name ïf ieronpmi
l$iecoitgmïanen benoemt jmi ejebJeefïJCnöeren/öemeicne Hieronynu.
fchë Ereniiten ofte Eremiten des HL Hieronymi ejeilOemttoiilen Jtjn ;eiH
ngi\an# ntetg berfeneienbe banöe boo-jbefi&ebe «ëecte/^öau aüeenip
bat ttjJt (jet écftouber-hiecöt Dangöt eenen bunnen ,boo?öMetep fee
fiïjöenen toe/ be reft ten naefïen ftp met öe anöeren alle£ gemeen jjeü-
neiiöe/ min 5?ifnangnie oneer ben ibcq^Iöjpiep l|. SSugufUniinee-
lïeit omtrent ben $are <ffb?tfti ι $66- en ba&siBjegoeiuö öe ttoaeifbe
bebc'fli0Öt· f 3£e öcröe flaefj; i0 be «@9jQe* OCC Bedeïaers des H. Hiero-
* n*fiinia*> nymi meöif onöer ben tèegeftrcü &. SÊuguflmi in ben 3iare 1407. αίΚ*
/,e:i.41, " fïietjtetenbebanbefelfbe j£au#al0öebooigaenöebebeflieijt/geü>&
 ujud,'· berfiijepöe?£utenreneenfïemm(öèlijiligetttpaen/ geen onöerfcW
kff vm n*»» be eerfte fcebbenbe/ ban öat ïjaerc hleeöeren rooeBöertüig 30«·
weickede ^u!ch0 geen g:oot biffcrent tuffeben öefe bjieberleg foo?ten ber &ie-
Dciitfchcfyn congmianenfebtjnttesijn/ ecbterbantocieBgljeflacbteonfe inbjoon»
geween,; 0^ ^m Hicronymusdael 3|)n Qöckocefb/ en toeete noc&.nietfeec6er-
lnc&/ boemel bettroutoe ban bet eerfie / Debbenbe oock gj)een betop
Nopend^ §mmt enD0 op mat ttjbt bit €ioailer i^ ge|ïic£it/ ï)oemei onber ^taö»
toTdeJkec!" ^rc&ibenb?ieg?ooteeniangëbnebenbanUcnlaren 1537-mm**
ken van dit bit tfioofïer e ojtcewerenbe/ eieinfereert mn / be tuelefee ijoemei $toW-
ciooaer . baegöi ban aèen g:ootbelangg/noebtaniiiutmit* öe ïteereη enan-
St- ö reiurienfeitef-^fbberifber hennifiebanöeonöefaeiBertöefer^taD/
ifeWe ie- öefelfbe öttbec ^tabtii#^&!legien,niet fonbec onSofien ίοφ JJ»-
Boecken ge- mililöDenufftfcö?ï)ben/enbe bat böër ugt öe confïitutietn geWj;
SSSiÏÏT Ijept/mitfgaberiïbeberanberingeöefe^Cioofie^/febert ben gaooten
8 J '" 25?anöt af te nemen/ en boo^t0 bare maximen en ojöonnannen^
-ocr page 352-
van Dé t f t.                       ?*£
fai (töiberf η j öiró te iawg om iefen fffcijm/ of ö«n Ηΐβιιοφβκιιΐ*·
tic öaermtmftI üm't gcroaeffecijjchoöfcfïaetien t'ttttiBCc$&ue
gag fiomeiitie/ ttbttt alttjöt ηοφ tiaftw.
f Ν den Name des Heercn Amen vAlfoet» Convent van Sint Jeronimuf- 2?S?ïS?
djeltot Delffden derden in Meyint Iaerxyc. fes en dertich, inden groo- rommiinea
ten Brant aldaer mede geheel verbrande f foe wel heiire Kerckeals allean. «■ den lift
dere heuie-huyfen toebehoorende den feluen Convente,ende dat die Prie. 5S2t3}ÏL
fters ende Gonventualen van dien, tot de onderhoudeniflc vandienften, de denneet
daerzy inne gehouden fyn, foe van MiiTen,Obfequi jen, ende Vigelye voor tenftiet 1».
dooden aldaer begrauen, vifitatien van SepüIturen,FeftaCompofita, ende JJfijJj*
anders, gaerne die fel ve Kerck ende Conventen weder optimmeren loud% teBBraat« J
om Goidt daer inne te dienen, ende de voorfz. laften ende dienften te con-
tinueren, dan ouerleggende die vercopinge ende belaftinge die zy daerom-
me zoude moeten doen van heuren Landen ende Renten,die nochtans daer
toeütet furneren en foude connen, ende dat zy indien gevalle luttel of niet
behouden en fouden om af te leuen , oock ouermerekende dat die deuotie
van die menfchen vanveel aelmilTen te geve tot reparatie ende onderhou-
deniffe vantGonvent feer veercout es, foe hebben fy tfamen nae diuerfche Mkfaieit
corrftrltatien,deliberatienen communicatien hijer op gèhouden,geraempt RequcSe to·
opt belieuen van onfen Heyligen Vaderden Paus , of den feer eerwaerdi- °ntfl»giash
genEedelen Heeremijn Hêereden Biifchop van Utrecht als heurOver- dïopperöe!
if e Ordinaris endeGeeftelijcke Heer, ende vanden Keyferlicke Majeft*. aïi mcdeceij
sis Graue vatiHollandt, ende elck van hen'tgunt dat hier naervolcht; fcnttotut/e-
Eerft dat mijn Heer van Utrecht zal belieuë den Gonventualen voorfz die dfftributic11
vier in getale zij a, te weten, Heer Cornelis Symonfz vander Loe Reftoir, der laerlijck-
Heer Gerrit van Waelvvijck* Heer Marinis van Euerfwaert Priefteren,en <£*ft»komfte
Iohannes Pek Diaconen, teabfokeren van den>Eedt die zy mijn Heere %%™e"l
den BilTchop van Utrecht als heurenOuerftenen Ordinaris gedaen hebbë, teneynde
inhoudende te perfevereren inde obedientie van den felven Conventie ten het ielfde te
en waire by confente ofte abfolutie vanden felven huer Ordinaris, ende £?««'*«£
dat men hem voort gunt de vruchten van den Convente goeden te moigen anderenin
perticiperen,om daer af eerlijcken naeruytwijfen des Priefterlickenftaets eenRectoer-
Sealimenteert-ende gecleet te worden,fonder gehouden te vvefeatotobfer- fcl»P °&*
uantie van een gemeen tafel ofte andere Ge remonijen ende Ordonnantien van voor- j
dus lange inden Convente aldaer voir den brant onderhouden. Item, dat eerft vieren
mijn'voorfz Heer van,Utrecht belieuen zal in defepiaetfevan't voorfz» daema leven
Conventie erigeréecn Góllegie van vier ,ende dat voorden tijt van de eer- Capc anen*
riien Jaren» ende daer nae van feuenCappcllanen ofte Officianten,daer
ot die voorfz Reftoirwefenfal die eerfteCippellaen ofte Reitoir, onder
rw?1 en<^e ^ie geene die nae nem comen z°ude,de andereCappellanen ofte
Officianten ftaen zullen, onvermindertde obedientie die fy gehouden blïj-
*«i mijn Heer den Biifchop van Utrecht vootffr. Item dat de voorfchre.
-ocr page 353-
§48                          "Befchryvinge
luSoreï de ^nReétöirHèMe andere Capellanen voorfz voor deerfte reyfe gheinftita-
Capellanea "eert lulled gorden b^imfn voorfehreuen Heer van Utrecht, ende daer
ce eligeren, 'nafcy 'denReétoir ende Cappellanen, gelijckmen in andere Collegie» van
jn dlitddT Deecken cndeCappittelen uferende es. Item tot den feluen Collegie fullg
y^t cpn° Wijnen alle die goeden ende Renten, toebehoorende den feluen Gonvente
vent in hacr
die zytegenwoordelijckhoudende ende befittcndezijn.^ieCÖfiliJOigcii*
gsheti r.ude öc &jmic ixia^i tm SSonötml ofte fummimn flaet öan be mttfit ntib-
***** btiitefiMQnbmWmm toegniö tot onfe intentie tJtemtitie «gt ton*
Jto'-iwfP de fiiÖffMifyteetf UgtöetóteÖ/lacrUOÏÖfntie ÖOOtf&Alle welke Renten ende
/eifde^head- goeden tnitigaders die geene die daer noeh mitter tij t andenConvente ofte
foude^we'r- Collegie by anaexe ofte incorporatie van andere gefundeerde efi geamor-
des.
         * tifeerde beneficien ofte anderfints commen fullen moigen by den voorfz
. Re&«or ofte eerfte Cappellaen eii fyn-nafaten ontfangen fullen werden, of
de gene die de Re&oir efi Colleéteurs daer toe ftellen fullen,tot behouf van
hem ende die andere Capellanen ofte Officianten, mit lafte de felvedaer
of Jaerlicx Rekcningc te doen» Item alfoo 't Convent gehouden es in fes
roeck toTmo m^en sdaichs die fy als noch,mits heuren laften niet wel doen: en moigen,
deraticvande foe fal mijn Heer van Utrecht belieuen de felue fes miifen te modereren
, Mifien enan- VOör den rijdt van thien eerfte Jaren op drijc miijfen sdaichs,de voorfchre-
ïbru^cken" uen Cappellaenen, Officianten, ghehouden fullen weienen hoer Kerck te
* ' yc 9 doen, ende des Sonnendaichs ende Heyligendaichs, indien fy-moigen de
Miffe, Vefper ende Coplect, ofte op fommige hoichtijden de feuen getij-
den aldaer te Cngen., ende na die thien eerfte Jairen atledaige vijf Μίίίεη
te doen, ende te fingen de feuen getijden als men doet in andere Collegien
yeeliick "n ofteKercken. Item dat die voorfz goederen gedeelt fullen worden voor
deConrentu. die voorfchreuen thien eerfte Jairen in vijf cotpora, te weten, elck corpus
alenuyt Re. fes ponden grooten Vlaems, daer of de voorfchreuen Re&oir ofGappel-
kefrudV"* laen hebben fal die twee portien, ende elck van den anderen een , des fal
Reitor ofte eerfteCappellaen op fyn dobbelde portie gehouden wefen een
Cofter te ftellen, ofte dat felue te doen bewairen. Item tfurplus ende ac-
soe^éVover- cres ^ Jaerlicx gaen voor de voorfchreue thien eerfte Jairen die twee dee-
fchotiöude len tot maeckinge van de Κ erck,Ornamenten Was-licht ende andere heu-
aengelcyt rebehoeften, ende dat derdendcel tot diftributie voor den Reftoir ende
werden. Cappellanen voornoemt, foe dat gheordonneert fal worden endenaede
voorfchreuen thien eerfte Jairen fullen de felue goeden, mitfgadersfulcKe
Vicarien ofte Geeftelicke goeden als binnen de felue thien Jairen geïnCor'
fioreertfullen mogen zijn, worden ghedeelt in acht corpora, die gaen.iu -
enandiefcuenyCappellanen in maniere voorfchreuen, ende tfurplus ia
gaen voort
fchre uen Reet
dendeel in cotidiane diftributie, wel verftaende dat de vooi-
oir in alle diftributie dobbeldeel hebben fal, dat twee der-
dendeel fal gaen tot Fabrijcque van die Kercke ende onderhoudend ν
dien, endetïeftederdendeelmitdatterouerfchietfalbewaertendebelte
worden byden Reftoor in heurluyder ncotlicxfte arTaiienbyionde1
lpffinge van alfulcke Renten of yercrijch van.foe veel Landen ais fy loc *■
-ocr page 354-
van Ρ ε ι. f τ.                    3 φ
de betalingevaa heure fchulden, mits den voorfz brant byhem vercocht
zijn, als de geene van heure goeden hier vooren ghefpecificeert, die fy van
noots wegen noch fouden moeten vercopen ofte belaften, om de öptim-
meringc van heure Kértkeende Huyfen voorfz, endetot dat fy die wedcr^
gecouureert fulien hebben, cnde niet vorder, ^ochfataipn maicken vuyte f^f HRect°f
goeden vant Convent op heurluyder erf, een Huys voor den voorla Rcc-jfyie lafteVc'
toir,die felue tfynen kofte onderhoudé fal,ten wairc by mefchief van èran- ondtrhoude»
de, ofte andere groote reparatie. Item de Re&oir inder tijt fal hier nae- en hoe.men
maelsnadcn ouerlijden van Cornelis Symonfz jegenwoordich Reétoir Sto/kie-11
gecoren worden, by den anderen Cappellanendie daer of ghehoudenfal fenfal, mitf-
wefen na fyn Inftitutiete hailen confirmatieaen mijn Heere yan Utrecht 6ade"hoc
binnen bchoorlicken tijde* mits betalende voordiefelue confirmatie thien bevciWneh-0
gouden Carolus guldens,jegenwoordelick loop hebbende of payement brief aen dee
dier wairde voor eens ende niet meer, ende de andere Cappellanen die dé BiTchopte
felfde ghehouden feilen wefenteinftitueren, en mits by elck ^talende bc"lca*c·
voor die fel ve inftitutie fes der voorfzCarolus guldens eens,daerof 4e helft'
gaen fal tot behoufte van de voorfz Fiibrijcqüen ?, ehdeclandej helft tot
profijt van den tle&oir ende Capellanen voorfzibehpüden in als <ÜeArchu
diaken fyn recht. Item de voorfz Re&oir ende Cappellanen mllen moe- alJe" J*' ™f
t«n a&ualiter Priefter weefen, endeperfonclickerefiderenjoftebyghe- gcrledcu de'-
breecke van dien fal dat Collegie een ander ter plaets van dien moigen of- iet Collegie,
«iineren wt dat corpusvan den abfent tot ondcrhoiideqilïe van dien dienfl, de vacerend·
duefende ter tijdt toe dat dcfeluaahfent vveder infyn refidentie gjiekomen Ë!fS/£n té
ül wefeu, dan indien de Re&oir dta tijt van drie maejiden hem abfenteerde fupplercn.
fondcr.oirlöf of nootlicke faicken, foe fulien die Cappellanen procederen
moigen tot electie van eenen anderen Reótoir, fal oick dat -Collegie by Excommu-
abuys van den Collateur diet aengaen moigen, priueren eenyegelicke van nicatie en af-
oepappellanen felfij, foe verre het bleeck dat de felue of yemant van hem in^fj"f,*kvean
anders, conuerfeerde of leefde dan een goet Priertértjehoort, mits dat die Lidcmaten
aUoe geinftitucert fal worden voor die reyfe fyn adtnifTie halen fal yan mijn defes Broe-
Heercden Biflchop van Ucrechtinder tijt wefende. Suppliceren daërom- derfchap.
meende begeeren de felue Convenrualen voorfz, in alderootmoedicheyt COncluiïe
andieeervvaerdicheyt van mijn Heere den Biflchop van Utrecht als ouer- defes verfoec
uiïn^Ώ Conventualen, endean de M3jeft. van den Keyferals Grave van briefofte
«ollant, daer fy of elck van hem belieuen wille t'approberen ende confk- ^ue"**'
meren d'voorfz articelen ende punten tot continuatie, ende orideihoudé-
'nevan Goids-dienft, op dat belieuen yan elck vanhemberaemptom
p"ter t!)dt te moigen voldoen fulckeuyterfte wille, memorie , Vigilije,
eltaCompofita, ende andere dien ften, daer fy toe vesbonden fyn. Ende
want de voorfz Conventualen wel rijpelick ghedèlibereert fyndevoorfzr
e Τ!ncn^earc^c^en teaccepteren, ende gheconfenteért hebben voor hem
ndeheurennacomelingen te onderhouden, te volcornenende tachtervol-
§en 5 foe hebben fy ende elck van hem heurghewoonlicke hant-fchriftet* ■
er 0n<*er gcfet, ende tot meerder feecl$erhèydt heure ghemecn Con vents
Ze-
-ocr page 355-
|ï«                       Befchryvinge
Zegel hycronderaengehangen. Ghedaen te Delft in'tvoorfz Convent
van Sint Jeronimusdde den feilen dach van April, in'tlaerxvc.feuen ende
dertien na fcrijuen shoofs van Hollant voor Paeflchen.
va 33a öefeitemotifïi'amie m ommoeoigfy fcettoogD (tstïïottticnticcen
smftljti&fimtmnM ma «aöe ofcctgcbiebcneen -|Hactg|)Qutictitie
^i f congmianê op ïjn albe r menagerelicHfle ten befjo e w ban ïm neet»
geflagrn en öecioonen «öennent / tnitfgabergtot toeiiec oöbontöiiige
fian fcaec toecche/f ie!) P^efenteecben reiiLiie«feii)ih te ceameeen^oigpe
fce HutftorifaHe entonfent nan öe 31Ii?agijiraetliec ^Ttaiit/ toaec bn
nofljeenigismtin· iBoöjtoaetOen ban tfntï&icatte alöooi:eii03tfnïie<
f^oochet» enöc geflinuleert.
Autheiifa- WY Schout Burgemeefters Schepenen ende Rade der Stede van DclrT,
èie van de
           doen cont eenen yegelické,al'ioe in dé grooten exceffiuen brant die op
5?**^*!!^ ten derden in Jvleyexvc. xxxv j. binnen dele Stede,gebeurde onder andere
acconfeert. Kercken, Cloofters, ende Goids:huyfcn mede geheel verbrande dat Con-
vent van Sint Jeronimusdael, dié alle middelen, gefocht hebben om tfelf-
. de weder op te brengen ende timmeren > ende want fy beuonden tfelve niet
doenlick te wefe η mit heure goeden, te weten, tfeltde Convent re repare-
'\ ren, ende hem in byleuen te onderhouden, ende datnae. gelegentheyt van
. den tijt die deuotie van menfehen vercout es, foe dat fy "na diuerfche com-
municatie by Rade ende hulpe vaneenigen hare goeden vrunden van dea
ecrwaerdigen Heere,mijn HeeredeBiflchop van Utrecht vercregen heb-
ben confent tfelueConvent mit heure goeden te veranderen endë te muterë
in een Collegie van een Re&oir ende ies Cappellanen, breeder blijekende
. by den brievedaer af zijncle'% die fy ons gheexhibeert ende vèrthoont heb-
ben , endealfoewygenegeiypGoids-dienft te continueren ende te ver-
meerderen , ende op datde dienften die fy gehouden fyn te doene voor de
geene die aldaer gétefteert hebben of begrauen iyrrjcontinueren ende vol-,
doen, foe hebben wy voor foe veel in ons es by voorgaende confente van
©nfc Rijekdommen endeVroetfchappenvoorfz, yeianderinge endemu-
, tatie voor ons ende onien nakomelingen geaduoyeert ende geconfenteert,
Ejtemtïe ' aduoyeren ende confenteren mitfdefen, den felven oick gunnen alle alful·
ende vrydem ke viydomvanexchijfen endeanders, als hebbende zijn alle andere waer-
vaa Exeiji, „ l,icke Priefters, al wairen de felve oock Burgers kinderen, reviderende bin-
nen defe onfe Steede, behouden ende wel verftaende genomen dat die goe-
den ende Rijekdommen vanden Reftor ende Cappellanen nu zijnde oite
Conditie namaels weiende vermeerderden, dat fy npchtans niet eniullen moigen
vanhaer heurluyder voorfz getal van een Reclioer ende fes Cappellanen begrepen
£mofcnmW in heurluyder fundatie dereadicken of indire&elicken vermeerderenot
Termeerdere meer perfoonen in heurluydergefellcjiap moigen toelafen,ten en waire*jl"
nochte «α gevalle datter eenige vanden feluen Capellanen fieck of abfent wanen? a*
SooUiCn'eft Γ *y dan voor diei* *$ om den Goids.dicnft niet te verachteren fouden moi-
ïiare'Vite!·6 gen houden twee of drie CappeUanen, en twee of drie longentotGo!"
veranderen. /
                                                                                           *
-ocr page 356-
van D el ï τ.                 ^59
-Jen, endedatfy tot egeenen tijden heuruaem voorfzfüllen moigen νο"
anderen, örnme genomineert te worden Deken ende Canonicken,oftean-
ders , ende indien fy cor. eenigen tijden de contrarie dc?^*·, J«i ai geacht
wcfvti t«* -veerden, ende fullenin dien eenalle wederomme ghehoüdeni
wefen hem teitcilen iw n_ ^t^^J^gstiU^i^ verhaelt,daer
innedefelueReftoir endeGappellanenvoooiemendeneure n«*«*i^
gen by heure contrebrieue diefy oris als nu daer of gegeuén hebben , ende
oock van te volcomen t'inhouden van defen hem verbonden hebben,' op
peyne van dit ons confent nul ende te niet te wefen, ende dat de Patronen
de miffen ende laften daer toe ftaende by andere doen doen fal moigen, of-
te de goeden employeren tot andere goedertieren faicken foe hem beft
duncken fal, behouden oock dat die Reftoir ende Gappellanen die plaetfe Nochte Jiace
mitten eruen van die van Sint Jeroniniusdael, niet en fullen moigen ver- erf in geen- :;
meerderen, nochgrooter maickendan die nu tertijdt es, ende den fel- JJJJ^ïïï 4·^
ucn tot noch toe toebehoort heeft gehadt, fonder eehieh èfff meer daer an ten.nochegc-
te mogen coope ofte procureren in eeniger manieren. Noch en fullen oick ncGceftclije-
dieReftoirendeCappellanen voorfzeenigehuyfenende èruen diefy bin- j^"^11
nen der ftadt van Delff in toeeomcndetijden fullen moigen coopen ofte stadtnuer-
bevvoonen Gceftelicken maicken, ofte tot die voorlz Vergaderinge dcrmacckcn»
moeten incorporeren dire<5teiicken~ ofte indireiïelicken, in kenniife van
defen, foe hebben wy 'tfègel ten faicken hier onder angehangen. Gedaen
den twee en twintichften Juny A°. xvc. acht ende dertieh.
$tt Contract öjirct ö^toifTclt ntct befe t»oïaDetibe t>cröont-ii?icf ofte
öcteöanbecbmtcmfT^attöc tfonbcmuattπacnfce ïfêaöifïraet i
Υ Heer Coraelis Symonfz als Re&oïr, Heere Gerrit, Arnout Ha- Afte ua
gez, Procuratoer, Heer Marinus Anthonifz. van Euerfwaert Prie- J".J™J™
W
fter, ende Heer Jan Dircxz. Pelt Diacon, eerfte Gappellanen van gaend'caè
Sint Jeroniniusdael binnen Delff, Oirconden miffdefen 9 hoe-dat wy eoort wegens
voor ons ende onfe nacomelingen, na dat onfe Goids-huyfe genaempt Sint <le.H,cro«y-
JeiOiiimusdaelgelijekelickenmitterKerckenafgebarntfegeweeft, ende handen vaa
van onfen ghefelfchappe alleen te lyfue ghebleuen vvairen drie Priefteren, deMagiftraw
ende overmits onfe cleyne goeden niet machtich ee fynonfe Goids-huyfe ovcrgcleveqt.
wederom te timmeren, ende die dienften Göids te volbrengen, daeromme
by confent ende oirloue van onfen eerwaerdigen Heere ende Vader den
Biffchop van Utrecht tot een andere Vergaderinge ons begeert te gheuen,
daer toe foeckende hulp ende middelen , ten eynde Goids dienften aldacr
"iet heel verachtert en foude blijnen. Ehde na dat wy eenigehulpe gevon-
den hebben,fyn geaccordeert ende ouercomen mitten Burgemeefteren en-
de Regierders der Steede van Delff, aldaer wy verfocht hebben te moigë
«nfeVergaderinge houden, in manieren ende op conditien hier na volgen- ' c0„d£je
«e, te weten, clat indien die goeden van onfe Vergaderinge die wy nu an-'; en Voorwaer
«emende fyn van een Reftoir ende fes Cappellaneh,in toekomenden tijden den in tonfbr
«enigefints vermeerderen, dat riochtans wy nóch onfe nacomelingen niet "óóig^ende
(311                                       en caofeat brief.
-ocr page 357-
|}0                          Befchtyvlagc
«nfuUen mogen tgetilt nn dirftlma 3ytóe»éif§&Ca£ptlIin§ak*
grepen ia eafëiönlatii diriltelieken ©f te i^wdlfUftfc^|«™«»*«-
ofte in ««m*** manieren met ι pm&emnm mtev gheftirenippi im mm,
ten waif dittereenige vanden (favenoafe- ieftliehi|||^HSdTd SS
«VvvTstacntert en DluueiMuuen megen voet dien tijdtin hm e plaetie een
twee ofte drieiiièipetaiderfieekenefteabfffltenmif twee el drie len»
ghe Conlen moigen tongeren endejellen in hoiren plaetfe, belovende
mede totgeenen tijden öiife aimjin»eBdejigenwe©ïdi|e conditie endere*
ligie te veranderen ofte muteren omme genomineert te worden Deeekens
cndeGanoniekenofteanderfints,nochoockmeeideren eruenbinnenda
voorfz Steede moigen eoopen ofte in eeniger manieren by ei flfjpaehte huyr
ofte anderfints mogen procurereqdan wy nu ter rijdt befittendezijn5noch
oock geen huyfen die wy ofte pnfe nacomelingen lullen moigen befitten
Geeftelickcn maickeilofte tot defe onfeVeigaderinge te mogen incorpo.
reren. Endeindienwyofteonfe nacomelinghentot eenigen tijden defer
contrarieattenteerden tfdoene, confenteren ende accoideiennualfdan
endedanalfnu'tfeluevanonwaerdcntefyne, endefuUen wy ende onfena-
comelingen oock gehouden fyn wederomme ons te geuen ende reduceren
toter eerfte ftate conditie ende oock getalle voorfeyt, oite fullen die vöorfz s
van Delft* moigen ons byautoritêyt der Κ. IVKals Grave vanHollantop
feggen ende weygeren die refidentieende habitatie van breeder ende gro-
ro&r-rechtter Vergaderingeoftegefelfchappe binnen der voorfz Steeds JEndefullen
vande Petros, oock die patronen die rniiTen ende laüen daer wy inne verbonden fullen
ncB en voor fyn by andere Geeftelicke Perfoonen willende hen na defen accoorde regu-
zrgi"iir« leren>V3n iclfs moigen doen doens ofte die goeden temployeren tot andere
,κ iui en» g0ecjertjer^n {aickepi hoetfelue hem oirbairlixte duncken fal, belovende
alle deiearticeléby onfe Priefterfchappe, trou,eer endefeeckerheytte vol-
'                comen ende altoes tonderhouden, ende niemant oock in onfe voorfz ver-
feurs'S gaderingetontfangenjtenfyhyeerftendeal vooren folemnelicken tfelue
voorfz condi van gelijcken belooft hebben fal, destQirconde tZegel van Sint Jeront-
tie oock te musdael twelck voor den vermaerden brant van Delft aldaer gebruyekt es
beëdigen, cncje η0^ ^y ons gebrUyCkt wort, hier onder aengehangen. Gedaen den
xxijen. Juny A°. xvc acht ende dertien,
ftcrenvteem Ött ttf fïtfttf tW De 0Ï tUW tttl Ö?00t bfg?iptllOft 3Utl 0Ct»mt/ f Π»»1
de hoe danig- gfffê onne raertfffie uertwgembeben en gBefje gme piae tff η feoonif»·
Ï22™? toant men mthmü$ onöet mét beleen en Deruoutof η tiati &φ»Κ?
efl0€renf öaer omtrent op bejsi ff ïfë ö?ontf nöe e tben gelf gcn/bcrftDeptic www*
gen füeiDrr^ ofte fücrctwrg/ mugJen rnfifbechte öoïm ontmoetƒ««
gfd'Otitieii lireft/ We mrti elHoorctti» nirt0rtoetrti liatitic: ooc« igw™
-ocr page 358-
van D « t f?·                     Il ι
öcmanöccbi wröiöoojöoligaen/ oBeUjcftoutenggnocö «n om*
betftt f|? Wffo ö* aiberminite wfpitfe / ban boben omtrent &et baeft
tufïcften be mttgten met een öarbtfleene toentetteap wbertoaertff fgn
ingancnbabbe^tföitöe^
                                                           Ho*r*
be teefreijiiettoon-bnBfenouor aenflraet/maeroocb ban achteren on *«»*** *·
be binnen rngmte en ter piaetfebaer öe Uterctt gbefïaen Beeft betim-
mert ί α ι toeicae acbteröufffen met tfioee noopten ofte aangben / booj
aen jïraet tnflcben be anöere bupfen btenen ter onbe ©rift mebe #ίη
uet&omenbe ymitkctf pooienbenoo^beUjehfïenocïjten öngbioen
bane be naem ban Hieionimus poort bejjouben be bbenbe/be jne&iicft-
fie/ten p?inc>nate benretaeng ofte altöt meerenbeeig betooont enbe ge-
ajugf ht 3iinüc qetoeeli (geil jch a($ ηοφ Oefcc basen betooont toerbt)
byeen óan be dienarenOc^ë <3oöbciijchen Wmt$ l ö*mecnliich fgn
naem beeft geboert enbe boeeenbe \$ ban benSSetooonber enbei&nnjc-
ierin bier tijt. fcier feer biebtebp/ be-ooften be <©nbe®eiftbe niette
toe-flraetjji Sjngge eben obergetreben jijnbe/ ontmoetmen aenbe
jtteDcri)oecfibanöefelfbe(lraetDetH.GEESTSi;sTESLsGLoosTER .*fif«»*
aemc eniijca qefegt Heyiige Geeft Sufter-huys, torïcïierii o?be «tp ηοφ suftencbo-
«n 't onfccchfc gebieben ï» I alleen i£ aenneli jefi bat De Conbe ntuaieu
ofte intnoonberen ban bien/ Baerpjofefiïeenbe toereitoarenmaee- <JerSdesieir«
ftenbe ban fieenen en banenen ban albei&anbe footfe tegaenbefoee- ^J^"*
htnl betoaren enbe befojgen / en fonberlingb met bare ö&ebeben te af-
fineren/footoel in bierige en befmetteïtiche ai* in anbere tjben/ ooefc
te nn> geinfojmeert bat bare ftieebinae toag in t ftoart / ai£in teeenrn
bangbeitabignerontoe. $et ottöertoet* <€oo?ntiebanbePanelleen onderdo»
b'eenuoubi0tjfgtban 't nantfclje s^tept tobfttoel net/bat bet binnen „1?β0<ΜΙ"
b'eerfïe &unbert 3!aren 6f ttoee niet gbetimmert \81 enbe öetbijfbe
«rtijchel ^anbe befcbnjbinge Oer iFunbatie ban&. Urfnla ofte be niett* , .
toe ïiercfe/»ÖPeft ong tr bennen net felf be ten naeflen bp ban gbeiiic*
t% ', b6V**
hen^ubeibomtebjefcnaijSbebooifsCiettb: boeb inben3Gace 15^7.
pe vionbrntualen ban bit feibe ^nflecbuesi b?p benninbert enbe Bregn
«n gö^aiegDiüjo^brnstjnöe/ ooeHmeerenbeetë oubt enbe impotent/ "ηεε ν*η
enbe niet gefebanen lancie te ïeben / baec en boben geconftbeceett batd,CB·
ten infirn ban be conftittuie bier ttjben/ 0eene jonge m^ben omme ben
ueibeuicbienê ^toaertoebe Jpttnbatieten principale toaiöfirechinbe)
paer in*tfclbe g>ufla:-btnj0 meer begaben/ fooiji op bet te hennen
Öfi3enbanbeSetDaerber0tsefeifl^U0e-<©eefl-^ufier bupgt bpbm
öantfrben mebt enbe ©joetfeïjap befer iètabt 0oet0ebt>nben enbe ge*
tnoiöcm/ Deboo2r3^uiïerenteiatenn?tilerben/ enbebecjöebete»
oanbenfci&ctt <£onüente te conberteren enbe rmpioeeremotenberi
Douot enbe Seennge ban fihameïe ofte arme ^epffceng/ conform be
itmitutie bin feecner Meyskens-Huys binnen ber^trDe ban Hm-
«eenen. ISabei|janbttentiibebön be <2Bfref0ime<rbeföeböieöe <Ha-
<€ t *                            $üit
-ocr page 359-
y$z                               Befchryyinge
ptm 'mh fecranbf tUt nbe Bebentraccij^ tot een nmm\HtptgAmmü->
nitie-Hüys gbebniprSi tuerbenbe. ^c^ttdc ^eiftinbooiamaiiifte
noÊö al berber bcrboigcnüc/ gcnaecfet tnc η tneöcrom aen be toe fHtjöe
Sinte Bar- S.Barbe&eK CLOoiTfeR, IW'tffiCtg-ljUlgg/ 3pbe gÖCtoCffï CCtt
berencioo- $tt ntgm(n treffeujcft Cloofïer/ echter geen örtïjept ban confibcratte
lits' , baer iJan oüccïöi) &c bbe titie / banecn leltfac me gjje ΓΦ<γ örniffe en on*
feröatie böo? öejilScbiciincncnigaruraiifien/ in een banbelicDei
niatfn t>cff^<i onbentg boo^gebaücn ten tube ban öcη fcoogDgc iccro*
f η fceCttiaïrOe Mr.Pieter van ForeeftWOCtor ttl ÖC rjfèr tUciUCïl/öf ÜOOjï
rf φ ban ^icfimact/ botö UJöonacfcf iel) fifrr btnurii ©«ft / albjac r jjp
^tabtg &öifïcu%enjpebicijn toag/, en befe bingrn btfifoförη ijerfi.
Wy hebben gefien\fp|iti)p)inreeckerefiecikten,dat de patiënten ίο haren
appetijt om te drincken eneten verloren hadden, datfe niet ghenooten,
wonderlijk datfeggens waert was j van dit getal is een Nonne geweeft van 'tConvent
yaftcn vin van Sinte Barbera te Delft in Hollant', die fieck geworden van de Geel-
Korf^dit ^uc^c A°. ^562. bleef fes volle weècken te bédd^Tiggen ,fonder te drine-
Convcnt. kenoft'eten. Alle dien tijde en.namfe geen voetfêlvuy'fgenomeneenighe
Citroen granen, diefe in haer mondt hielt én fomwijlen ioogh. De Pater-
van het Convent bracht mydaerby, niet om· haer te medicineren maeronv
haertefien,alseenwonderwerckvan wegenfolangeabftinentieenvaften:
ewi'^fs' maei ^cs an<^ercndaeghs nae mijnbefoeckfterfrfë. r <Sit3!jtlbc ÖsOOï*-
fX%- ' ' benecnggbciecrbcn JHSantf nan g?ooten aenfifti envmméttt albtu*
bfrtarïtmetbeibcrehcuban s.Goulart onlang!^ mbupfj? toe öeront
*r*vne,jer 0p nicnurê tiptge nomen- * Jfêacr noveen brccmoercntoottbctuafri
SiiliAÏ/f Φ**»* ï|ifïoriM3anDicrgDclijcIienaöö/öcmitl)J? berber !nbefe£taDt
ïo9,            öeficnte De&ben/ bebJcicëcclbcrii (fpo 't <8obt belieft J in ong $blö*
* rifenbcrïjaertfÏmcr tobt te na0 fal béngen; bc begerige IXcfcrl?ri
felbrgc onbemiifenen bg bc betouflc Watt uren hennenbe op orcheη ffr
nafien. ugt bc bcrfïrogDC oberb öffcie η berc£ €iooiïerjs ia mg ui bati&f;
Nopende de gfgeben/ f en «legnboecujen op pergament gl)effta£ben/ inijoubfiw*
dèfocioo^ mi IteemiÜfinatl dieStudter-boecken die in die Liberie Horenin't Con-
fterj, mitfga- venc van Sinte Birbereri binnen Delft befioten in Hollant. %tt\U Cf Π Oltt
dm Het bcrfïonfl iTicgifïer ban bc ^terf-bagen bcr jonnen öcfci? ionbentif/
st^ed toaec acÖtfC ^eiJ/üÖ öe Uietoff in.S. Barberen Capel per memorie fifn*
den grooteT Öp«WChflItfia«in't Iaerons Heereri m. vc. en χχχΐ.11. doebegondeic
Brarit.         dit boec tefcriven,want in't laer van χχχ ν 1 .was al onfe boeken verbfant.
LaetftePrior. $$( Jflftftc gjior ban bit ^'OOflCCi^gftOCffl Chriftianus■ Α drichoinws,
cen JlSan feer geicert cnbc ccbarch in bc ïmbt ncrchcMifhc ï^ifioefen/
geboren ^cibcnacr- ©an btt Ciooffrr *©οηώ,*Μΐί af-feftfuöcnbf w
Breedftraet booj/ hrccQb mcnacn bt flincftcrljant in 'f gciMji öft0u'
oudeGaft- DE ofte H. Geest-Gasthuνs op fijn ^Catijnfib 'tl^Ofpitael ÖWfJ
HÏfcir!ic nacmt/ in't ivclcfi'öfltjcfttü^uftbc liatiittTc|ii»ÖiborifatiewH
p           öantjeQrapcH.cfc. g.-öcöin in ben ^are itöogcficnljibncn) * «jnj
* * „ ,8S f enige ^«(tciirftc ^oeörr.0~ en ^njler^ moonc tibf/ ban erti;cB£jJ
-ocr page 360-
van D e χ f τ.                         ^j
gflfr onber be flonörttt? en eeefïeïiine öergatif rinrje mmQWtimt' ie
nm. Hofpinianus blijft aen trat een *002OeDer iriofpicahers des H. Gecfts Hoipitalicr»
te nomen t.et begonnen/ in tien begutne öe0 §£aufbom£9!nnocentg enhaerampt
een bjeffnigboojöen jarc €i)?ifii 1200. enbe bat öetpjiwinaïeHlmpt
bet2S>acbtrenbefee<©o,'be getoeefï fcftönt te 3ijn/tie arme hjancneter
tyerberge te ontfangen/ be fclbe te berfo?gen/ enbe gefloten sijnbe / te
beg:abein.· ©an achteren Det $ofmtale oite<©aMup0 ugthomenbe/ * »·#, 4^
iQjJïJ men aen De Obet3tjbe Jan Ortwijns OfteLoyen-Laen nu Gafthuys- «. i*·
Laen, jjjnjje een beouam? rue&tigegmcïjtbjeberatMmetfiratenbe
tuflche Diameter ofte toni -ree&t uptfïrechenbe tot in enbe aen |jet 0ofï-
rgnoe/ te mibbeimaertboo^ be 25iugbbaer ober gberegen / öart naem
toert onber frbegbe tienbe ber&eeit / toant be boo?fê 23?ugö boojbg gaf-
ferenöe hontt men opbe Sufters-iaen,öé naem boerenbe ban ttoct&tsf-
tcc Uitjjfrη ofte ©joumen 4Hoofïerrn*aiöaer ban nm$ gelegen/ betfene
ontrent temibbfituaertbenoo^ben be Qmt)tl $ijnbe s. Uhs^en-;
Cl υ o st e el Ofte die van de elf duyfcnt Maeghdèii, tjcböenbe HtëttëfP; ,fs* Urfriee
Babtccnbegitaim· £a#eiy enDe naer ugttmtfen ban be oitbe (tartten m^JS?'
met een fticg η fijitjs ofte fe-ctefc-Twi?*?je boben 't €Door/in aïie manieren coaVem
getijen en ban befeifbegeoarmTV-iiiii noeöo 'bet 4rmö?mercrtban &> waeryano««
Ur e(eη ^atoeög-HTrcftftfieii i«/ ^i«b"a?tï)aniiiiefe4rajiclnebenif
s ώβη*
Det gantfe g*fl*rin De0 Φοοίΐιτο' geijeei tut'ö en tenemaei gebnnoiteert
[eoe rt om jjare 15 96. aij3 ajiwnïe* bet ten beboube enbe bojberingé
ErtiJéh-
b ·η De $iaemfcbe Éeringen ι met meniebte ban aleene toooiwigng- rerdeMu,
JW ofie ïjtt^jr^ï betimmert enbe üebout té/enbe met berftïKB&e fit a-
tenscKpreertenbeboouiefncben : aï^baer sün beDoornick-ih-aet,
iujfld-ltraet, Yper-ftraecrBi:ugfe.ftraei,e!tör tjet BlaeuweSlop, inaüe
öjflffte be öoojf3imt?f)e$ enbe erben / aefrterboigeng be tlcfoiwie ban
oen: Ciacbt ofte lieren ©eertiqcnbefer J>tabt/ mDen 3jare 1605 3U» -
oewoft. fóaocjerbefebept ban óube tijben blijft tmjin qcb.wHe. i$aer
f aironcfff ^..Uuo:bfnenbi?beop-abnneUe^- fJriel 6ê«fc/ upHjct
tioomfci) $affionaei ofte EeaenDênDet ttegligbei) en bttft&fpöe mv
oett autf nren m be meefïe confomiitept en e tttfirmmlgbef t pftöUf*
hl? EJ,li,e&c^'fi3^: * ï^et anuer φηφr ambefegjacïjtWtm$m * ^ *^«»
I„?ÏÏicciaftt^a*f>tie|nbfaen beoberjljbc/ bcooitenbttbodjg.ifnöe f 21<ί·
J" ^intnenüci©ofl nóbitöefegen/ üeQuaimenbecljfmachiiijcS om
^pfibetoaertjStot betmrichentnb)e|?benbflnbare üioegen en anbit
ψ>( te β .lillen / üj(V5 tufflijcöepiigöt aen De ^aiiae Acnes mDe fuïrftji
AG Ν t ET b Ν C L O O S τ b R, Üf ff altf i LMöit fit "Vfóflf tjpfftfit aCftktt *Λψ>6* ofte
we fit te Cloort
per reben bekhnivinge
bfofius ilf- van !^erFa:
- , . .«...„ gfuoorenban €öe!een ntirhc«OubrrjS/ Al?neffe·
ομ:! °jP3eb?aebt m foiantge manieren aie Deftige Jfamiïien beraembe
-^eenjong ii^iman-fooncban Symphronius a?bcriïebanH^me/
éiit 3 ·                              boo? λ
-ocr page 361-
Befchryvinge
tmm * &i tticn ntl rtOemt be poorte van de H. Agncj JJJ Wg
bitbo^öecïweiöesminiiMcït tooomemen ^^^SSSSS
tr*mne emgdtptoa*/ ft&ijbeit ft? ren Φ^"?S22SS
fiinöej m een fpelonciie oer engelen ban poot felb ggj
ftm / toant anker tot baeeber mt en *mU βΡ^«Φ^ ÖSS
meet is/ toer fe ηοφ op oen nar& ban Mm in*$W«*'®?K
nennocböerft&e&be toonberteechenenöie bs tjaer enen in in]paet Hg
teefte foube 3iin gWöiet / geeft men noo? /bat b ei«;H. Agne «ai fta
boobt met een lammefeen (We be ïpae gijben alle η bolö£L?Mffi
«©nber^beropenbaert ibenaemban Agne? nieüJgfiggj^S
Van wat
Orde
de Non
Kien defei
Clooftcrs
^ij η ge weeft»
ban öet tooo?bt V«^'tnjelc6in't1la;imeen ^g^Sg^S
eenmoote Hatimfefje SBuüebanbenSa» m5* ,^Ώάωι
öioebiöe abbjebiatncen/enüoo^^nberbom of qtabe WgJgHg
naeden b»onïeefbaeraöetoo?ben/^et|)tecbUj(iienbe/jwwgïï
'tCiooiiecZyon(bier nanocö tebolgen) tan<^& toJgW
bit % Agnieien Convent ban fcegUüer «£»M
asugufimi i0 rjbetoeefït neben* be f nor ba» 't boortx&m7j««
Twee Pri<·
oors defei
Cloofteri
vanouti ver-
snelt.
Frater Theodoricus nïjf €>berfïeban bit S.Agniecen Cloofter rt»W"J
foerüenDe. <©nberbebicccommitTarifenbiembetiibeginwgj
^Batre 1475. in be a:oote btTaabeiïnae bupten be &tabt w0*»' JS
,gebeöUteettenbeboimacS)tiabt bmtben /f^jSS^StlB£S&
tingen ban ^ettogö Carel van Bourgonie (bte|p « Wtt
&eP biiibeinuo?beren/en &aer&.erbobenonber£«^i5£ft
. */"tf*3*°*
«te * banaeceptiji)fïambatf eUjcfcte njeberfiaen/enbaer^ηg£g
aue bmmmmt nttM te oocttetni/tact in « ^gg^jS
Dettoffbeaefpecificeeir.teenenHeerejoeftPaterendcCon.td^
CSSS Agnfct binnen Delft. * <©J| CMtf ^ÖjEKFE
boeien met een lapeiie emtreut ban't fejfeΜ^^ΐδ^»
tDoonbu?frn beranbert/ en met een btoer^ ^ «'^^«ιβ»-
ben anberen gefelje^en; eenigenM^^WV^*^
mil.&e.Di"30. e. Öf.
DitCloo
fter tnedein
. huyftngen
'.yerandert*
-ocr page 362-
van D«i f τ,                        Jf f
cimfav, em οι fitóttle Hf rftë w to t mmnt m§tö% t$ m %mmm
mhtmi
of rr i* β? ffif öf ί tot m? »f «fc-pHiiWOjii Wtfctfpm
npotummim^ M. mmmfi mn bet $rf tïcefJ&en&e enbe ïagm !
Hf fO a}# itf't £ttfQttet|l i:l9atnb0f Cft et anno i f f 7Λ 0I.4S.ve rte & 47*
onlange ü90? tmm hpiteti jthf tapeten ι öaec boenene η ban ge fP?o~
hen öfmtn) * tan $ta&# town te bttmengeit ittlf ueciioft/ w m *'*«*m&
(fröJtttMttflff Mwmlwm vander G«eht. gier ban nffl langtt*
'tOoft-eynde b0o? &|J bc fïraet jJÖfuaettW&en Aehcer-kck O* i&WOt
lor itaae rte in Qmw mmmtmiww Qww in ö« ι ouöe tii&pii ge-
&ctfnNieii- poort, en uaö^UaM Broertjes^Laen ? fttfif lioe&tbflt Öer*
&CE be Lange Brqerhuys-fteeg, tgrlfftf rjl ff Π ba» be pbe ittffetnOt QUani
twnacnijet gonbmt Oftf CLoosrEa der Μι«der-Broedb- ciooftwd**
ren alia£ Francifcaner Manleken, OOcStoelgraeuvve Monicken , OftC M»den*Beo<
Barrcvoeters, ggpmegnlij£& Minre- Broeders, f nbe «1f t een ÖCtftallfil f^/V**'.
Jao?iït Minne-Broers, 3tmöc cfii ban be biecbebetenbe^ojbenupt „3« it
aieltnoeffetf iföcnör/ tod eer aiftier te lanbe getoecfï ban be pjineipaei- iawoosderca
ncinaenficn/ en ban ïjctmefflfgbefac&/ ebenaijmröelefttytcnvandieu·
Jn-be llaitomonaet J^auf^ujcH gijeuiebt. ©efeeo^be bec JltMnbec-
swöcrmnaöDfoim rent ben fare 1213. ingbetfeitbeH.Francifcus „
gftowieftbanAffifio, wwueen&taötbeii <M0 ban Spoicto tëw inffi,
ft
gtaiicn/ ban tuien be laoom3 gefinbetooo;gfben/batoacrnanoeb «10« s.Fran«»
n»ce 3iaren bon? 31 jn boot een ongebootf mirabel ban bc bijf üjbteee- eifc«·
Hfiifn dcó (1 jbtironff0 &ai?gbmaeiBeriï / gciijcanaberbantM- <&m*
i · u Λη φ*ιβ
oc bbf toonben IMti boocen berbae«ν * foube ontfan* · m. 30a
p« nebben/ ftbjijbenbe ban firn benceringbe en intfeuïnaeinbefer
nwofnvbatïïpDe njtreitberlaten/ en cm feeiBer fóerchete Portiun-
ht*ani(1}m
NtitftiOe/booïenbeinbefetfbeop eentilbt onberben η««ι«ι%
',fnttbftiföiflcniffnibf toJOjbcn €ö?im tot fëne Wtipeif η u&t giet fy« «»15**
Filh fü^r ° ^1** t tnanneer bg bafc ttoee en ttoee begon «yt tege·
irnofη j dat ly niet mede diagen fouden over den wegh, dan alleenlijck                         *
enen ftaf, geen male noch broodt, noch geit in hunner gordel: maer dat
y ichoenfolen fouden aen binden, ende met gheen twee rocken ghekleet
y'n?' ^ ^^e ^ Dier Op: Dit is dat ick met gantfeher herte begeer te * J/W«.tf,
Kü* *tM(lÏtmifoogefeptfosebaen / trocfi aenfïontii fp Γφοε* »· 8·*»·
h2h.il ,cnnam^o?bemöienaeöeïteboïgben/ met eenen pochte
S2 h^'i2ÏSl,l,i
Bc &ö«öetinöe ban geïbt berfoeeenbe j $g beröa* En infttl
deitf
2„ τ0?tsrttoaf«fmebeaereï!en/ öieeenbertiabtoacen inbitboo?- «nté'r
Sïï1'en ff^ficnenregeibett öjeicftenbö nanauefgne^a-bol· orde.
SEh5i?afH^*n
toi'Oe onbecboubm Debben: maer fonberïinae
bm» / IS? ö'^bangeiifcöearm«jfbe/berbtebenbe niet alleen mm-
E,^leroocftÖ9nbeiingöe!ban geibt/ enbeaïiebefitof abfb?»eth
£75^eptörctnin*tgöfnecael. i|etoilbebat3*in^a-bo!«erii
nacr.Broeders göen^mt ^«Oi« öjo^be» / wb* foobanigt) tof fe η:
-ocr page 363-
■—·—>
."■
1
}}&                                 Befchryvin-gc
WH& natotben $augf innocentium beberbe te iHometoaert treeften^
ten epnbe bie &toel ban fiïome a!g 't Dooft ban üe föcrcfte fgncn nim-
toen iHc0€ï öJUöe Ö002 goetbinben cnbe be&efïtgncn / 'ramcÜ na eemge
befeommeriiige (aengef ien ben eegctfbjaec ftag/ rnbe bpfcang onmo-
geïijchfrijeenömfeibentoeiteonbetfjouben) ten iae(lrcn noebiJjfCftït
Reyft η»
R«ane oir
ie felfde te
doen beveili-
gen.
Sent fijne
toegefïaem buif jfeancifcuii be macDt/ om obetal fnneicere te bethonf
Mede. Broe^ $, jgf„ öec&jcgen/ enöe fëne «öegefeuew na üerfcöegbe niaetfenupt-
teerprueydiken« gefonbeu tjebbenbe/ öermenigDbWbigbe fym<®omMnnmhom
dieï fijn oo/. Hiöt nptnemenbe gjooteUjcsg/ maerböojöenaembecMinre-Broe.
deoockovcf- ders Αφ ailen0tten£ ooch tmjtenfijt betbjenbenöe/ fooigoof&öfii
NeïiMt. m$ ö^öoojt in onfe i^ebcrlanben/ * en geboigeltjtS ooch in foliant.
JIBaer üe iHoomf-gefmöe fóerefceli jene Woeien göetupgen feifg m
Ks'tk°ti.'
tieJliïinre-öjoebetji eDetoe&en ban b'eetfïetud}tigï}et?bt beroof ij/
fef jA/"'ii- omtrentin'tmitibcnöanbe<i2eutöei4oo. anbere öjerih-lugbenDtt*
w mi, ffii&fltf öanb'ojbeS.Francifci.aföefonben toietöcnmben toijngaert/
ƒ. iS9. bie mitg Dunne -flte naeoBbangciifcöe acmof be^öfetöanten genaeitn
oorfproac herben*bantueirheftio^c dnieSSebei-jponichcofteipinbcr-^of''
BroedeVsTJS ö^n ban <©eift mebepjetenbeetbe te toefen/ botïj uW* be SSegm-
j'obfervaa- bèr$s ticfcc £>teebe toel gfjenoeetï nöe&oe#De&benbe ban bit fiacb ban
**♦
             ijoith / en confibecenbe D'tmbiè nfiig&f gt ban öien in een mtnWth
dlir i«-' öe öepubiijeöe / öabben een afheec cnbe b?cefben noo? befe febaöeöji*
Enmet^t fee <Sum / ijaet niet toilienbe inlaten fonber ainoorenj^goebe «on*
emfigtigheyt tritien gfremaecktet^oe befjijoocHenteDebbert/ door wcicke (\φϊ
en achter- gg j|efC 2öojCÖO?n in fett SebetlantfcljC ÜiftOCiej haer omgaen, doen,
dencken die
alhier te
Delft toege
laten wier-
Jen.
ende bedrijf dapper inghebonden werde. Onder andere dient daer toe de-
fc brief.
Λ17Υ GielisFiueeljVicaris Provinciacl der Minrebroederen van Öb-
,W fervantien in die Provinciën van Colen, ende ghemein Convent der
Haer in-
t "min*            ..felver Minrebroederen van Delft, doen condt allen luyden,endebe-
^erbii«cSniiTe lijden mit defen tegenwoordigen brieve,dat wy mit onfen vryen willeen-
verfocht ende onbedwongen van iemant, geloven voor ons ende onfen na-
comelinghen ten eeuwigen dagen, dat wyin onfen Convent binnen der
Stede van Delft, ftaen fullen ende leven in ghehoorfaernheyt onfer Pre*2"
Geen ey-
gendom er-
gens aen te
hebbent en
niet meer dan
eens des
weecks in
yderilraette
bidden.
ten, ende in Apoftolike armoede, na inhoudt der Regulen van Sinte Fran-
cifcus», met eigens te hebben ofte koopen, noch lande, noch geldt, noen
rente, noch erve beuren, heymelijck noch openbaer, maer onfe broott
bidden, elckeflraet niet meendan eens te weecke. Voort bekennen wy
ende belijden, dat wy niet eigens en hebben noch en fullen hebben aen "^
ftedcvoftimmeringe des Clooftersjdaer.wyin woonen fullen, ofte in woo-
nen, maer dattet ons geleent es, endedat wy daer in gheherberght znn°
I* cas van Godes wille, ende wairtfake dat wy-of onfe nacomelingen "ie^eni!n^t.
emuchti^h naerder heyliger Obfervantien van onfer voorfz. Orden, ende die vro
jevenhae* te fchapende Rijekheidt der Stede vooifchrevet>:dat bevvijfen moeft^c ^
. «ogen exftir *' -                                                                         -                         eci
, per«i.
-ocr page 364-
van D «*'·-ι3 ι' τ.                      ' ψ^ψ
eerbare geeftelijcke geleerdePerfoonen,fo mochten de Heiligegeeftmee-
fters van Delft vooriz.dicnu fijn, oft mmaels wefcnfullen, uyttenbeveel
vaiiderVroetfchap ende Rijckdom voorfz. mitten voorgenoemde perfdo»
nen, vrylicken fonder mifdoen, die Broeders voorfcreven uytfetten, endc
ander Broeders van der feluer Obfervantien weder infetten, indien dat het
die Vroedtfchap ende Rijckdom alfoo beliefde ; ende wairt dattet die
Vroedtfchap ende Rijckheyt niet beliefde cenighandtredaer in te fetten,
ioo foude dieHeyligc Geeitmeeiters van Delft,uyt bevel der Vroedtfchap
ende Rijckdom voorfz.diefelve erve ende huyfinge die de Broeders nu ter
tijt oft hier namaels bcfit ten,mogen aentaften in rechten vryen erven ende
eygcndom,tot den armen huysfitten bchoufder voorgenoemder Stede van
Delft jfoiider ecnich weer te doen oft dat te wederftaen mit cenigen rechte,
gecftelick oft weereldjck. Voort fo geloven wy,dat wy,of onfc nacomelih- G.een V00fr
geiijgeene Brieven of Privilegiën van den Paus of van eenichandere Pre- vtyliedcn
latenjiüllenfelveimpetrercnof doenimpetreren tegen de voorfz poinétë Tan den Paus
tot eeuwigen dage,tcn fy mit wille,rade,endc confent vander Vroedtfchap te v«wcrve«
ende Rijckdom der Stede voorfz. Ende waert dat iemant, twaer by onfer
weten, of mit eenige brieven of privilegiën, defe voorfz. poinétentegens
gaende3impetreerde,daergelooven wy voor, in manieren voorfz. dat wy
tot geenen dagen ons daer mede behelpen fullen. Voort,en fullen wy tot KIe» nieer
geenen tijden ontfangen binnen onfe Convent meer dan twintichperfoo- &■'». ingc-
neu; ten waer by confent ende goetduncken der Vroedtfchap ende Rijck- ïfeeïSï"
dom vooefz. Ende waer 't dat dte Vroedtfchap ende Rijckdom voorfcre- verguminge
ven in toekomenden tijden meer pun&en iiüdefenBrict begeerden te heb- enn«ile»fti-
ben tot meerder vaftighcyt dienende,daer willen wy altoos toe verbonden Pulatlc*
wefen te befegelen. In kenniffe der waerheit, fo hebben wy broeder Gillis
Fluweel als gemeen Vicaris, den ghemeen Zegel van onfen Officie, mit- * i
ten Zegel des Convents van Delft, hier openbaer aengehanghen in'tlacr i
ens Heeren 1449. opten veertienden dachin Mayo.
8u\t% upt öefe öeröintehifle atë bg een öeioer'ifr&t tn tïaet ff&fjnw* wa» %
brfacöel in öe tut^fïcrntffc mercfceigcfetÉbefiieuren \$i DoemeUeöom «ytteben^
en&f aenacnaemöefeboojbegemeente foolafltae SSenOe OerSfceOel· ten
HSonicfcen/ üoenmaeig ög een toijfe en boojfie nöe mwtfitMt öl 3t)n
setofcfï: oorhtegeïneftiéfricr mjtaf tenemrnomtrent mat tflOtOeefe ,1"™/1*
©9?bc Oir Minder-Broederen van dObfervaiïtiealBieC itl Oefe &taÖt yJohfZ'
gctmroDuceert ofte inöeboert jtjn en hmê öer&egen Bebben / f e toe- r*otie«u&i
tf η omtrent bc eerfïé tnöen Oat men boöjgaf een öomome reformatie t?egci*t«
en een giabber fcjjabe ober Of ff #öjOé geaaê" te $n/aig nu ftricteïfiefcerZ,,D-
oen jaegei jFcancifct maerriemenbe/eft om toiestotiif beter öan ö'an-
Oere3önoe ·, maerbetlKSomaenflcïjtOoojrtaeumrrbcrfïantie Ijter en
OaptjciOerafaeruffet/^öaergeüeBniitjeBtenOaiibebjcgtoötiuftjg
ν4ΐΛβ<5ί4
"Ptgebieechen / mant beeie «SoOtfaiirje enbegeïeerbe jannen fceb* dieroordc.
mn öen 00 tü w tjet INttëbom feifs? te een brSöeOel-ilionitfeen g&e*
0b                               fielt/
-ocr page 365-
Jj8                                   Befchrijvingc
fieltenbe&arelifïtglieben/ beb?iea?rgetilgobioogoegt/fcoanbmjfRe
ttue&en en aiöcrljanbe booj&ïKben ontbeet/£aer niet ontftenbebkai
uE&tolfamttotjptn baer tegen te ftróben: 31nbfen pimant cucirtjif
Belandende fuajBi Date £ic0clen Francifci, mitföaöeciSiieisfiifj^ <€eiïament/te toeten/
juet Regelen ötefeefemeetgemeïten Hofpinianum tnfjm ootfpionca bec JJBoniche'
rge / BgWe baer met geieerbeaenmeremngen en berhlaringen ban
, faerfcïjepbeöifpugteii bifti aengaenbe (foo ober 't (loeft ban JUeebinge
L*sHt'XZ atëanöerfwi£)boo?gfjebaUen/ feeraerbigöbinbem * ü^amotifr*
·*· ' tmt^Francifcus tian bÊbettoe/mate/enöföbebacntebfrhhtberfη
nietiïberaiaertenöabbe/ foo&eeftbeuptieqginge banbitpoiw ofte
oSrSmo-
ttö£,cöi kapittel öc0 föegetë / böftigi} Jaren iantH g^oote enbe gbe-
veert ten op- bttrige hgbinge onbec3i)ne öifcipeieη boo•tgebjarïm 3£e JHöiifcÊe»
ficiue van de mijner d$o.iöe ι fegt Bg) fuüen met Itleeberen öie fietst enöe ban fciegne
weedinge, pjjj^ 3t)n/öfBiect tuctöeii: ooeH en fuUen fg niet meer ban een roe h roet
een frappe / mU eenen anöeren fonber aappe Debben: ooca en fuuen
fógeenfcjjöenenöiagen/ ban beo? nootfaecheujehtjegtgiiebtoongen
atjnbe/ fg m Tuften ooefi tepaeröe nietrepfen/ toelcae ibjee lacttle
leeöen fg fcöaiche^ci Bebben toeten goet te maeefien / maec toege ttë be
€appe enöe ben iftocfc i$ eenen gjooten (i$t getoeefï / b?ie blagen üg
bcfcberpmmigeSFeancifcanenbeïtoeehtbjerbenöe/ b£ e&rflebattöe
bettoe / üe tfceebe ban be JiBate / be öicbe ban be gebat me ·, aengaeiu*
wen den öe ïncichc materie feec bele enïst fubti jiiif a gcbifpüteert i£ qetooi&e tt/
paur«i voor-
tot &at fy ï)acc tfjoiflcti aï tüiee beefetjepöe paufen boo^geb?agen/enoe
gouden.
öiclïic fgiöcc oojbeeten onberti)o;pen bebbenbe t m Nicohi de lil. en
Clementis de v. foo tjebben uj tenlaetlten nae be berhtailnge johanms
de xxij. foilien imjfton/ beiüeiehe eenSSuile öeeft gijeemnneert/
waer meöe ï)g be berhiaringbelgner ©oo^faten imog&iijcHpjuiï enöe
fepbt/ batbeöem.bectöonbetenbe/Doe bat ïjarebajte/ hlareeiibe
meteene gjoote bequaemöept geoiöonneerbe bcfïugtingen / ben fom*
migen ηοφ niet g(jenoeqljfaemen maren: baer na bcrhïacrt enbe oj»
vytfpraecke ^Métiml öat öe flccötigöcBt öec hlceöcccn na öc gDcttJOontc ofte
dier over. getCfJinti)igt ^ $aberianti? geepfebt fai toerben / enbe ijet €>o?be cl
öefegê laet be ben Minifters enbe Guardianen. i©erfeibec#Oibeeibe*
beeft (jp te beflugten/ «pt te fpjeaen enbeteg&eMeben/ banfoeicfie
rangijte enbe m itbept/ g?ofijegbt enbe fim$egt/ gehalte ofte ttfjeöaenie
: enbeöiergetfjefie toebanen/ foo toeïbeèabtjtenenbebare€&ppt/
atë be binne«fle rocBen (mettoeïclie atte Jlfêinber-25jocber# imff*
taerben)bei)ooren te fpn; enbe ober befe bingen be3foaertöeberi*ibfr
Λ „„ IBinifierif / Setnaerberöf enbe <©uarbiamη confeientien * #c.mw
*u μ,
u^tfcöiinrtiat: Defe tbjifl bto? ïjet Pauieiiiefte Confiflorio / fis üDcmt
*
* ireffembe maniere beji iBet^a^born notlj i& qeepnbigtgetneeit.-a^
öBeiïenaiïe öe ööeenebieJfjeöenbaeöïjg iifinre-Sö^oeberji gïjenoeim
taerben gbebmiehen ob?rai/ enbe bebbeη al meniebte ban Saeren e»
-ocr page 366-
van Delft.                    339
buitte bet4 ïtïeebingïjeη ƒ te toeten / ftieeberett tot be boeten toe landt
annbe / enbe gioote aappen ban g$fe bertoe / betoelche ttgt toit enbe xieedinge
ftoart/eenigerfmtji te famenbermengt fémfe jijn alle met ftoojben ofte £■ **«£
jeelenorogegojbet/baeromfptn'tlatön cw^w,cw%«i oftf/«»i „„;*
gw, batig: Koordendragers3enbein*t3F?an0 cor^fi/ii-ioieroeng&e*
Boemt / enbe gaen biootuboetg aïleenujift met foSen toaet aen eenigfcc
riemen om aen be bonen geboecljt enbe gebonben te homten toerben/
ObetfUley OOtft be naem batt Nudlpcdeles en Barrevoet e Broeders (alg
boben gefegt 10) betnjegöen bebbenbe. <£i?nbeltjcft fy fiebben in alle
anberebtng&eneenobeeeenBomfï/ netgbefonbertöejpoutoen/ be
toeicnefommige bnjjbe fommige enge b?aoen. «©efe fcieebinge toferbt ,HJre^Jff
metter tnbt fuicfoe begligbegt en gobbelijcae njaefit toegeftbjeben / bat iieyt dcas*
bebijgeioobigtjegtber^ertfcbenficöUetöoo^ftaen/ be felbetottec Kicedercn.
fentoige faiigbegt niet toegnig n«t te toefen / bes toegen niet aiïeenujc
hen flecfite/maet ooch treffelgche JBannen/ ïfeecen en ©o^fïen in bu$
banigen getoaet Rebben toiiien beg?aben3pn|mepnenbe batfeinbefec
maniere ban ben ©ugbeifeer b?g fottbc toefen. iSelangenbab'anbe-
Aengaernfc
re UMten/mfettingen en betbooben Francifci, fïjtjbenbe tegbenbe andere
€banaeiifcbeb^ijepöt/ baerbanfeybt Mattheus Parienüs jffêonicB &'η*"
ban &. aiibaen in <£ngelant/ fp?eecaenbe in 't generael ban be $ae- de.
bOlgerji 3Fffincifci ; fy werden boven alle andere in hemelfche aenfehou-
wingedieste diep finniger gevonden, hocfy van tijdelijcke faken en rre-
reltlijck genoegé vremder vvaren,by hen en werdt gene fpijfe tot den mor-
gen toe bewaert -3op dat de armoede des geefts, die de herten verlicht aen
een yderfo met de daet als door het uytwendigkleetfoudebekent worde*
«aeri0eenboecH ban ben patroon en eerfïe Sntfelbec befer<0o#e JiiS
ourrgefaicoë 'ttoelch men Francifci Wijngaert noemt i een boeiS 'tfoellt h2- ««i*
of föancifcanen aliertoegen op boen foeeften en om groot gelbt inlioo* »· s.
δί?/ t(Ln epnbc fr *' f*m af η Öf *ö"« moebteu op-offeren enbe alle «S«rY
«Btbe iBcreibt Delpen/ obennirê aibaetfaefc&ebentfaen niet alleen &£&"
oeiaci)cit)&c/ja toaicbgeiijche, maer ootB becfoepeüjcBeen abominabife wijngaert.
'ffi öflÖc& oocB boigepzopt en fcljaterenbe tg ban onegnbebjen ·,Λ ,
wei ab,urbiteiJten/beufetinge n/friboie en fabiUeüfe'tetitllimU» (ge-- ' * Y'f f
jntHfnoe nae i9inorit)e^ baer be l^outo-mpben/ ïtinbeten ropffti
               Κ
ffi g^ten)feeehcr tractaet ban bet leben ber leugen ban be#ojbe                %
w\ië s. Francifcus be «etter bec ëmpetfluien: irh ijcbfe feïfi? by toi)i                 1
«ί ^n$ ,8ίβίπ enbe geïefw/atë öebbenbe be feifbe beyöe onber tófc                  ?
2r«S°ïherpi" öaiiet'boebeeneygenbom^bftoaringe, l?oo^ onfe
S^iir*™ toebertoenbenbeln bet particttiier befeg <£oubcnwi bei:
^aeocren ^bfccöanten binnen onfe ^>töbt / foo maecht on^ Fet 45 · «oeneer Je
S" ^^ifhtoilegöcnoenibebeTr^ijbiiigè ban benietitoeföeriBbe* fcr<Jcif»
SSïïftft1*"*^449iop^^;Sarbfreribaiïjr3r;nbfbeit4.^e r/BCr^:
ίnhanx
ftlfrbf miie^jflf toiertrifcfifb?eert. * ^ iiibefer bage1 r«udchwt.
"
UθlII,c,1 aegiben een originelen b;tef ban recommanbatie ofte beo?-- »τη.ά+ρ
lL
©Ν                         ίΦ?ύ-              ;.#,
-ocr page 367-
Bcfchryvingc
?4o
Acweade UMffl*lQ&l W$W 1ï|0fbatl IgOlIdtlDt Itt fÖÖCUC bCfft SSjOCteim
feeckere re- afgebaerbigt acn ben lifgaet ofte fifgefam ban öm $att£ boo? ijoog
eqminanda-
cn $e&etbugtglam s öocö tonöcc batum ofte ugtgebingb ban 31aet-
STenten- tel/ ober futc* fonbir naöeronberfoechnietMtexufytwtmkan &g
de Raden des toat occaflc / ofte onnaat f flgemjijcke rebenen foöanigö tégïjefcijiet/
Hofs van ecötet licbteliich te öeqnjüeii sijnuê/ tiat öefe göcnaembe <$üfe cbamen
de Minder-
Broederen
van Delft.
Mbmgtgffuifjj gcffgiïjj^j fcie feail Df nietige $aC4KÖe-ftC#& (TUlflC
öe b&n met baetnaenun becbintentiïe nirtfeccciücccecn ftbiintffit*
Hmm te sim) enbaec eüet $?oce# f nbe ööebingi) boo^ 't ï|of töacen
Ijebbenbe/ biegben #?efibeMcnbean&ere töaben / bcfe Söcödaenï
genegen 3* jnbe / aen ben ïjaoctjgemeltcη liegaet (bie ai& ïtercBdiic&e
gefcijiften faube beciberen cn bereffenen) befe boojfcbjijbtngïj ïjcttöeü
ttg'tg&egeben/ baec in göeïwtpcRcnbe Den naetn ban ben 0o^öefcc
llanbcn / tm cgnbe oen paufeüjcBen Waefant be boo?f3 S^oeberen
in Date fnjïinue öejS te liebec toiïbe boo^ae n/begtmiïigen cnöe West
beboteren. &m&iiW$tmb$nitmw.i
Den alre eerwaerdieften Vader in Gode ende Heer ? Here Gardjnaei ,
SanBi Pitritivittcuka, Legaetin Almangien, onfenliev.cn ,
endegeminelen Heere.
Brief van Α Lr? ejerwaerdichfte Vader in Gode, lieve ende ghem inde Here, W|,
voorfclirij-· "*""* gebieden ons tot uwer Eerwaerdicheyt , als wy öetmoedelicfte kon-
vin^aenden rien ende mogen, ende u lieve Heoi gelieve te weten, hoe ons te kennen
PaufeÜjcken
Legiet in
faveur van de
felfde»
ghegeven hebben, die Gardiaen ende ghemeeute der Μinre- Broederen
ende vander Obfervantien tot Delft, dat fy mit gheenen Redelicken of
gevoegelijcken faecken ouerkomen en konnen mirten Cureit der nieuwe
Kerckealdair, diehunbehouflick ende nootlick fyn, ghelijck anderen
vander iel ver Oerden gebuert , in meer notabelen Steden daerfy refidefïr
tie houden, ende om dat wy wael meten dat onfe genadige Heer van Bour?
gonie goede affectie tot hen heeft, foo bidden wy uwer eerwaerdicheydt
mit rechter oetmoedicheydt, denvoorfz Broederen van ons voer ghere-
commandeert houden wilt, ende hun in horen faken dié u lieve Heer wael
te keanen gegeven fullen werden, gunftelije ende vorderlijc wcfen.by alfo
dfat hun van den voerfz Cureitghelchien moge 't goent dat redelijck ende
bejcheydeljc ys, daer an faluwe eerwaerdicheyt ons danckelic doen. Oa-
fe lieve HerèGod moet u lieue Here aki; t nem en in fynder heyliger hoede*
Ghefcreven tot ILeyden op ons Liever-Vrouwen dach Natiuitas. oidec
•ns genaden Heer fignet dat wy in fi/ner genaden laken alhier te Lande ge·;
bruyeke·.
De Onderteyekeninge was - -
Uwer Eerwaerdicheydt oetmoedige Johan , Heer tot Lanoy ende m
Ruiue, ende andere die Raden mijnes genaden Here van JBourgonie, ge»
IteittenfakeavaaHoilaateiidcZeelatidt,...
-ocr page 368-
van· De l f t.                         24r
Mn ië in öcfc Hanbc omtrent !jct guibcn iaer öan lubi'ïccn 1450. eJee^jffc
icntubeban Vertoef) f (tfiiju?ω,η2&ourgonic/öf ccrflcban Dien na* Legast defen
me öjabc baii i^oliantit toeneus bc«IBattj* i^ffölaes bc bi jfbe af-ge- brief houden.
fpnörii gl)ctijceil/ ben <£aröinae.i Nicoiaes varïGufa,bc mclcae fcfeeef:
deude waï»
Nicvlaus mifcrathriedhina ... fan&i Eetri ad vincula Sdcrofanctte Romana XT        ... ,
EeclejiaPi-esüiter Cardtnalts, /»t-r Alamantamcr nonnuila aLtArtvnaae tro- een die quam
Kincius Apojtolkafidis Legatusα latere mijfus. flomCttöeten beeleOtttöe omdegebre-
afïatcn rcutfbiHcn/ ten beeïc om begeüjeeehen ban bcn-eecfieUjc&en ^enfiva,n d£"
fïacttenetemeren/ alle €loo|teren/tierenen en <©oDt£-$ugfente jQϧ£5"
onberfoeefsen / enbe ctocc al foobantgöe ojb?e te ftelleii/ Dat öoo? fjet
Lande te ie-
ongrrcaciténongebonbenleben bet«eeefteitjcnen/geenbojber e;ge- f%me,rcih.,
niflf acn bc gemeente moibtebjeröcnnegebert. * m bit nu öe ,wn Hiip^ui
i&Qmm\
(öeii)clïnftrKD«aerai!ean|Jarem!ei3Jeimee|ïiaetaeniien)
acn uiien ben B^ief a»atf aeaö;eiïmt/ttan ben curie ufen onbetfortnet
bygcicgentiieet naöcr opbeuren en nabobben/ öirtroumrnöebat
bccle met mg fiaet a,ebocien on befe/ ai# gljeen ioe fundament / foube -
burben g;ontbef!en. ifêat meer öan bonöctt ^atcn naoerljanbt mg
be recljtein boiJtoinc aefo^matic / fjicr na quant op te borgen/ en bat jaI"enïïen
bebcctooc&eBeeibfliomisngöbotietljanbtijaDtgenomen/öaöt bit Ware,RCf0f-
Ciooflee anöcr auöercn mei uan 't mcefïe tw te fïaeu / toant befe Φι- mat» opko-
oi bcr JllQiiire-SSjoetrcri firl) afi§mïjalbe metd'Inquifme ofteonber; *?,c^c' 2>j«
focciungljc oer niww (\'ommcii'töocnneemoc) oapper bcmoegt BrocdcrT*!
Debumbe/ ober fuicjcooeiïalkTmcöeufecrbicjnn Den fjaet ber 2Bur« dermeeftmet
geren toaren ingebjojtclt / bienboliien^befe^tö^m-iiugaïöecmeejl deBeeide-
op fjaere iapnèn i? aengebjopen: en inbien metjben 3jcfmjt Famia- £°er™2J*,
nusSnadamaciigcioben/ foo ümren be ^eifiixïjebJöbenfiön'clifujtö
           p
opbe HISinre-SSjocDctjSbcrtooit itoantlj^fc^üft opcntiijt&uptöat Enfondw-
eeniengnte ban «©ciftfföei^ilcbcrtötm ( nae Dat fy pacïamein ofte flc^J
paeötgeöottbenDabben j met fuïchferi mnUilMtfwmè$mm Zw$££
yfbige fuciettjSöeri tnletanberjiai^of met ben ©tig&ci bcfeten tea- wonden^
?e»gebjeefï)gcmeenbejbant/boojferjTbe iierchbeciFtaneifcanen ofte ^ογΡ·«·
ptnce-%oei'0 / tjebben ineienomen/ mm obrr-rompelt en gepluns ζ£Γ
bert / baer na met een beifcije b^ift en boo^Df et ίκ* «flioofict Ojjaeb^o-
Rfn / 'ttocïch fe met een wtwitwef/ ar^ of be ïl^ei open gtngïj/ boo^ enbe
bjcberbooilopenbe faoban^gberbuibeu/ bat ai öe Mimè-H&ioitiag'
öooj bie ongemoone gljebaente ban fttiehe fttricufe en rafenbe ll^ijben >
gmbjeïijcH ncrfcï)?ieht 31 inde / een^beeljèi met be biucbt/ anberbeel$s '
Wft bcrfcbrnjlinge in ooien en berbo?ac pïactfen / ftclj te falUeren ge-
fabengebonöenbebbin/ aijsffa^eefenbe bat net baer acn beniijbeoocn *Stt*d*t<k''
ïoitbemogengciben. * «iBen'amtübtïjierna befebutie imch-püm-ρ.^ο.&Γ^
ocringe iaeberom biattot rufte en fïiite ac^aebt 3Ünbe/ quam een farce
                 «
f«ftiucbtinsigefc^ift/onöerbfntiterbanBiOeicie5Kermis3iijaerJn ae™!·!3"
ïieeïe confiberabiieittgben banbien my Qttant»öup? Daer perfonagie Kemiil.
}
^&efeMecenbe/ met naemm toenaetn uptb#ii&eüjc6 gcn0m»i««t
iDb 3                                  paèit/
-ocr page 369-
142                                 Befchryvinge
ertBrtff Qualijch in te oratie banbe ff 2&?oeï»frj5 fïom· lenigen tijbt&irttia
van den nameMUjch atg te Water-Geulen itt't bOO?-jaer ban 157** ben Briel
Mieifteroae {^aDOcti berobcrt / mttfgaber0De j§tabt ban ter Veer ten 4· IKrp.
deferTant. bes? fcïfUcti iaeusb^bjiutötoitjeli nu te otergineïi / * en bat bie £te*
fcher oorde ten ten «fiioofferlugte η boojtë te bange en te nantoe foierbê getmtét
hier te lande (tDant/gelijch ben i^ifiorg-ff i)?i)ber ban be^eberlantftte(©omogen P,
3lnievaflUar Bor 9f tt W / »n 't innemen ban ten Briel sterben te ageren oren
Dein. feftabeaengeoaen / boel) te ftercfteiijfBen teeben gjooten oteriafï) *
*««ƒ* /. e. $00 ontfing&ben <©uarbtaen ofte <©berfle ber Jliainber-Sözoeberoi
^'n6; ι ban *©eift ban ben JlBinitter ofte (©berfle «Beneraeï / in befe jptter-
f.iv 7 ïanbeneenaetebgbetoetehe ^Belafienbe tebolenöjerbt/ öe Ciacifr
fen ofte Bonnen ban ^. Ciata ttgt ben Sönei ofte ter ©eer berb#bm
inhout des f n te ^t[ft aomenbe / eraeusi in ïifoiianbt te bootten ban een bc oua*
eeniJvfr"' nteplaettfboogaren «Bobts-bienfï/ entebatDg be «paterecnüe
jaegie cia- ?l!bbtfTen ban tm feifben ©egel foute gte&ieten/ bat fe tefe tetiacg-
riifinuytde be bonnen / in toelehenlaetfe pp bie boigenj* spe feoozfa&tigte BW
wlnrde ntoc&tefeinchenofte ozbonnerrn/ fouten ontfangen meteen teiiiö*
ge hoojfaemteBt j fïellenbe berber** befe boojfs <sB«aröiaeη Prm$v
tentiaeig ofteÉolmaebtigbe ober befe ttptgebjebenen / begerenbe bp
alteeneenigeηοφinftaec<t$eetteii)cB $abi)tberfcDcnen/ batfyani*
fïontjs en on tetöïberfnoebicljfïeboo^fpntebei foute» ^mon^lyn
foerben ficïjtoeterom in be opflugtingfje ofte tfiooflen? te brgibm.
a^irc te S&etft (geujefe ηοφ ïjooren fulien) biatf eoch een «Sloofier ba»
becrarnjen/ enbetermit0befe<©?bea?cotegtettiecnf(ï)an mrtöie
©nderrchey t ban be franeifeanen ofte J$inber-S5?oeberen i# jjebbenbe/ (toant fê
tuOchcn ei*, aan te ttuccbc 2&e nbe beo feifben nteefleciS $n/ alïeenlöib tot ontier*
riffen ?fn „„„ ff öept tjaer gbeoojloft sijnbe eenige öJfpntge goe tere η booj Jjaer itit
Kanen en gemeen te Rebben / toe^ïmibcnfe ben <ffo?ne ooth foo engbe tnte 6c-
• mfpinun nantal^teSöjoeterennietbragben) * ober fuicrfcïnjm ten etiar*
/.«. e. ι*. ' biaen ofte <®bcr|ïe ban be jfranctfeanen / ticfe boojfs 9Étttorttci3t/
ober bie berfïrogbe€onbenten aenbebolen getoeeftte 3i)n. ®it35«w
iuoojben ban ten Sö^ief:
_ elende ViKatirFi9re"^tisa^ty^'sOrdimsMinorum Proi'tncia Gtym<tnï<£tttfir'0"
volmachting- ris Minijhr\ vemrandoPatri ^Adriano Hugardio Guardiano Dtlfevfi fr'
briefaenden lutem. Frtffentiumferie Patemitati tudininrigo, quatcnus Seroribus fithad
opfienderdcr Q\araexBrkitsReligionisergo exfulfu Delfos vtnitntïbus, deidontolocofu*
alhier, o η de Ke^gi°^sufp}aminHoUandiaproxideas : prtcipies ÏAatribus Abbatiflist)Hs~
terflro\ de dem Rjligioitis, ut tas Sorores,five ex Brielis five ex Vterts tx fuif as 3 ψ* f*6
ftf**?/βΓ tuaprudtnt'iaadedrumlocadefïindbuntur, recipiantftrfatitfomcbedietittAMi
protegeren, &fove4nt · tequemtum Commijptrium cum potefiat'tsPltnitudine fuptr ff'
diElas txpulfasconfiituo
, volensutfiquafuvtexillis in habitufecuUr'h βΑ['^
dd 'mgreffum claufuraper tuampotefïatem cogantur. Datum MechUtita
'|je
afeenjhnisdie Anno 1572.
Was Oaderteeckcni.
Frater Florentius L tydanus quifupra manu Profrt**
-ocr page 370-
van De ι' f t.                            34,3
®ffftt 55?iifU?a$ notD met een gzoot ïang&föerpigï) ofrr ^bariop „ . . r,
grtintcht 3racï göccacUf ttcrrt / iajjoubenbe tfn p^tKtjïale een af bcrl- brSS«f.
biruieüaei* Francifcus quafi beltibteecftenenontfangt/ onberacnitf geit is
«icö c f η Ween bjapenfcöiïbe&en met üeopf toonoen/ enronbfom
VfliKöeeï fiact Dit opfc&tft in öfn rant s.ministrj έβ^λύβ^μ
MINORJJMREGULJE OBSEBJfANTIAi PftOyiNClAilNFEBJO-
f[lS GERJrtAMAZ. ^attg ï 't Zegel van den Minifter der Minder-
Broederen des Regels van Obiemntie in de Nederlanden, bjelche foJOO^-
Df η tenemaei fgn berêojt en itiaetrofSen / nflififc ieft foo een Φ?ϊ tjineïe
üc3f0döe onöer anöe ce in öanbenfoebbe. wm P?eiaet/#berfïe <&t* Hoe dea
neiaeiofte£>upecintenbentbefer ©oabetoieröeniet JlSeefiec {al0uvt oppervoor
bm &;ief entoe jjetjegei begöebUjcSt) maet Minifter bat të^ienaec aef*.r °ordc
genofmt / 'ttijfic6 Francifcus getoiit i)feft(n teeehen ban ootmoebig- Süï?
Dept / getyugcöenöe baer toe öe reben tf U?ifti j (o
wie onder u fal willen den vracrom,
grooc worde zy uweDiemer.Ende fo wie onder u fal willen de eerfte zijn,
oiefyuweDienftknecht. * #mbie?töiiieÖfeftbP00fHbeqfertbatben *M*ttht<3,
Seneötei)0bmöenbeginne tot m;beaefeüen aenaenonfen £eeftFra-»<*· *r.
tres Minores ofte itëinber-^aeberen fonbengijenoemt foerben / op
bat farie ^ifcipuien ugt Hen name ieify ieerenfouben/bat fgom oot-
woebigöegt te (eeren/tot bc &fyoie be 0 ootmoebigen €f)?itfi ge Samen *
ftfltóe1
toaren, *iitóaeca^be^>upecri!tieeenmaeitotbeopperfïefïf|?itegei\m*. F
hiommen jijnbe / aibetegtgafgjnfeitnh fjab beginnen tefufeboliewen
[en?aftlieouecpiïiifi^ban öoben neberfïo^te/ en bat ben Sliteürjienbe "°.ed*
bertoon&ergbanbittanggebiigrbiMpmfpd/ feifaljtem^eift/ fo ίί"Γ£η
wng.3 foo meer baer tyfW töier berfloapt / fo begonnen fommige be-
Delft met
fee 2Bcnbc naeeen goet ïjeenhomen om te flen / tsoojai-eer men boo? de verande-
Öftoeïtgbebtoongen öoiec öe &taöt te ruimen / bfg fi? ban Daer €>ber- r'T ?*J
de
{Jenbe&oojUjcÖ affc&eötenöeoo?iofbertoo?bfn ïKbbenbe/ impetreer- £«?«»
oen bjiebrη ban geïep/ toaec ban uhben curieufen Hcfer een fo^tTtuïicc Wecken.
orteöoo?f£tjfnft/aeparaptireert metöeej?geïjaniba?f öen viBtiaeötaen
oer Jiiatnre25|oebecjj ban ^©eift alhier meöeöeelen fal
K^lutem in DominoftmpiternamhtsliterasoibusinfpeBuris. CumChri-
ftianaRjligio'm Batavia abHtretkis& Gucfitnis miferrime (proch do- oWdj*,
lor) conculcdtur, itaut R^ligiofis nulla rt ft at vit ξ icfenfio> idirco huic cm- brief/an Jen
fratrinoflro Fratri Jahann't Amwtrfunfi Dyacor.o in ordine noftro dhi Guardiaen
ymc'tjciprofeffo, dcdi licmt'tameundi uhicmquttuAortm imeneritiocum, \qq1^^VCÏ
*onfc K fa-jtntt Deo) tranquilliusajfuerittempus
, ex tniim rogans Paftor.es Monickea.
™a,iQs Catbolicosviros ut fecuninm Fraternam Charitatem bimamitr eum
tratlantj invitant, & dejendant ftcutiif\m'ilineci$iatefibi fieri velint
,
Valeuin"Jifccribus Cbrifti Ιφ RjJtim ex Conveniu ηαβρο Fratrum Mi-
KwmDelfenfium anno ι$γζ.
24. Iulii.
DeAiUfcriptic wis                              Frater Adrianus Hugarditts
GHarUanusfratrum Minorum Detybwfium.
-ocr page 371-
|44                                     Befchryvingc
Hoedanig- ©ittoaii l)tt b?oebin.ïmptcetibejn f)et ïanienfaacï ahicti ofte h&ti
hcytvan *' toeï üer arme S&joettjeji ban «©elft Slot? laïiglj ïiaer Hogement en
MinwBroen ffiercB nanerftant nocgxgejlaen gebben / té mg niet henneUjcB/ macc
Bh£déri 6« öifjcht mjt be owöe iiaerten bat Uet ban ötc tiiöcn al ren tecffciiitfi
vemndcringe eeöoutü en tiQc&atbjp gjoot i$abcbiecfï / 3$nbe jfgehtooo?bieM
ran dien, *- ïjtcïc ^avf π tf ncmaeï af-gljetoo;pcn mopol3ffWBnit/ en tot et η be--
ojiaemtu^nbiernantniepn/ booj een toece&eujefte 2&ecflf-raa?tlit
flcojöoiiiwt/ notötjeöenbaegf^ boo^be teanbelnigl) *tBroer-huys
0ij£iïavJiit iüitöcnöe / tjoetoeitëegnig^ ofte gbeen oberbüjffclen al*
toes bacr ban te binöen 3ijn / ban aileenii jch aen bc<0oft-3i)be in-w
Cugncn / aeöter be ïfugfenatDacr nu fïaenbe/ eenige ouöe en bou*
' bainglje tUuten ban Mnvrni e η DiergbelUche. !©goersiban&ieni
iottrg $oo?t bJcfïeüjcBaenfiellenbe/bfc' Burghwaï om neüfnjï öc$.
Ucfel 0fte,$ieubjc fcierch boo? &e öfη €oom~/ ηοφ al nae Defcifbe
de Man flree£B$oo2bt-tocfitoaerigbcen/ QuammcnacneenfïraetieaigiiwlJ
nencap»i. * be tiaem bjagenöe ban tjet Oude Man.huys fteechje, toaer recöUfgen
Ober (tonbtDeCapel ©eb. Oude Mannen, narDcrï)anbt Ueran-
berttotberfebegbc.öcBnnjihcn/ afjSbeeïc ^aren göeficccht ijebüenöe
tot een Sayhaï, ciibcrtHtOteen Gilde-Kamer van S Lucas Gilde. $ift
oudeVrou- berrebanbefetoiberom J*oort-&Jefïtbaett$/üia#gïïeie0en be Capel
wcBcapei.
VAÏi de Ovoë Vrouwen, beiaelc&enarrtigttottfenbanbe.-<fcubc
ïüaerten ongeuit» gjootcr ig getoeefï a!# bic ban be <©ttbeflBatmrn en
ïjaccttt en «ytgangenten principale in be GhoorftraetfeïjijntgeDaö
te (jebben / tbeleher0 aenrjiaenbe (ai# bepbe mfbe onber be outtKebt
fexgjaben leggenbe) niet notabelen bete te gDettttjgen/bijter onW
be repartitie ban be ftetchelijche getïif&ten mebe be&oorenbe en refo?-
terenbe fgn. &£aerban baen ^oojt-toefielijeh / toajib» bersaberin-
Cellebroers 0C Oftejjet Convent van de Cellarij, anbcrgTtCLOöSTEA dbrGbl-
ciooftcr. L β-Bloeders tb be ftraet bae r banbenaemueijoubenijebbenoebe
Cellebroersfteeg, 3&efe{i0nfö#tt be 0etU0genifle Dionifii Mudzaerts;
trooa"vcr- tmn s. Aicxium booj puntten SBefrtjenn-ïijeer / en benecrtfieDen be
fcheyde bc- booben te beaerben : fpn Heeeaen fonber iMnge ntaee niet fonöer
narriingcn bertntjertfgfjegt totbcnfiecRëenbc booben.*enbt toegengbe naem ban
ϊί·Χ«*. Alexius binbe ten eibers bat fp oöcb Alexi-Broederkens fioeröë genaemt
*rfii*Ki- enbe qeiDc&Hofpinianusonsin6tiei?t/ be naem ban Cdlc-Broedcrs ψ
#«··
            Jaertoegeboeot ban beCellenfniS in bjeichefg ben banenen WtyW&
3Ün· %% fommige fgn fb OOCh öpeljetCtl Broeders Ofte Gefellen der bc-
foeckinghe Ofte der Liefde, Ofte OOth der Barmhertigheydc, Ottl Dat w
αφ**» gebJObnit jcfi sim be genenen te befoet hen / f nbe be bobben tttÏÏtjg£M
j, «>i,7u binge te blagen/ * immersfofcoelbg f efiiicntiaie en comaattufc tiJ&«|
m anberfint0/toaer ban bain be b2aöer0 ban be booben ten tuoe mn
met κι··- &#<W&e be ifBagifiraet altïJanii baer toe rje&elt tof ebenbe/ooifioen
lf#)£e. naemban Ceiie-Broers gegeben ijs. 3&e hleebinse ban befe «WgJJf
jan ölii mn een 3U?art / enbe firn to$tm un roocH-bertoi^ »»**·
,fra·"
-ocr page 372-
Mtan 'D ê t r τ.                   '"'*^5
Francifous Modföi, flngfit ban befe #0#e albö*.
}fypimusmcellis nomen 7quiaftm]>erin ittis
Nojlra agris gna&mra laborque vacant,
Quos adeo haud tmUtnoftricfiactèdere amoris,
UtntqutMorsttlisnosfugttipfafuis.                                  ,
, lllalketregnetper rura, peroppidavitïrix,
j Sternat V infami corpora cun&a! lue
,
                                               x
Nos tarnenintrepidi morientum claudimus ïpfa
Lumina, <&bicfacilicontumulamwhwno*
mix «Hoofïetgeïerten aen be TOeff-fttuIn't mibbeban bebobtfs
^traet / jïtechte ï^efi-töaectji at&tertegen aen tic ^u^fingett ban be w«t dk
Gti&e S&jottbierpe genaerat ben £>töat*en <£en-5oo?naen be ©003- f'0°5« ε*
Utaet/ Deeft ooch een üeguame Caueigeïjaüt; öoc&tëöetgantfeDe bl«venis*
öecep al menieljte ban Slaven 't enemael becbeficueect en tottooon-
ü?tf0!f η en €ugnen befïeebt / aï-toaec men noch bee!-tgbt$ in 't fait*
ten en ^fibw cenig&e <öecaemten ett ^ootg-beenbewiMapiieren-
telöch ban tse #abe in-tooonbetenbefeis orioofïerji) op-boet. ©e
<ieae-Sjoecflf-^ttaet Boojt-bjaertiS ten tQifot uet-nomenbe / toas
mmopöe©erehe-macct/ nubeOudeVercke-rnar&genafmt/ al-
toaec men aen be oner-jpbe geöeten be Verwers-dijck, aenftontü bje*
becom öooj *aogen facf) een anbec <£onbent / namentujeh s. Maf.ia 't eiwftcs
Magdalena Glooster, öefeJ^atCOneffeSinteMariaMagdalc-m«wMtg-
fia be^uftet-Lazari enbe Marth», aifoo bp-genaemtnaben Sfcurcödalem·
oft daiïeeï Magdalum öaectoebeöozenbein'tllanbtban «saiiiea / Beta»-
Deubenbe omtcent beeie gebencSbjaerbigtje faechen ntatecpe gege* deh*«™*
ben/ om sn beüepïige &fD#ft aengeteecnent te toerben / en fnljc in be 282«
Ofoacijteü ban be Jifêenfctjen eeu»röDï|{6 ïebenbe teblSben/ bit* oudlrdom.
tcoub)ichbgeenvö«W^noecïrbi&entte3pn/ obecfulp aï&tec bes
Knaeiiöaenbe geen nabcc berftlating&ebannoobeniii. $|aetbac&
ff« getjoube ηen ftaet in hm 2ümanac0otte ötficcett 2z,3tmj. 58e*
wtgenbe be $punöatie en eecfïe infïeflïnge ban bit Convent der Sufte-
ren tot Smte Maria Magdalena, ettijeb icfe f geïtjtft OOCh ban becfcljegbi
anoere niet )ηοφ bet ijflec/ ιιοφ ben tijbt niet te toeten hennen bot
mmi ajeefflkft ton uh becffcecftetf fttgt ren onb? %?f ef eer W tot lafïe
w& conbcntsi) bat 5« aï booten Saté 1450· in toeefen moet _ . ·,
Sjngemeeft; bocS ténaecmaetfatëtnbenfare 1565. becboumt/yJJS^t
entoiecntreffeiijch Peft-huysbeauaerogiJemaeeht/ alg-boenbEtog- kcifna·»»
««benaemboetenbebanket MagdalenaGaft-huys -mtbjeberomna handt6ecö«-
jc ®Wm ban bejjbe be &e&uttttii ©oclen/ boo? 't bjoebigj) o»45p^in*vcrtccre·
iafJ? T?n '* ^a«otÉf f uibec-JPagafen / en liet tranfitojtmn ban 't
l^yWöupten be^tabt / iot een anbec gebjiigeB (namentiöch
Wjwmt&tymttÏfi-&(Hl?) omgeheect/ mitfgaberjibetbbetgei
Jjfoene gibeeïte ban be <aube Capeiiebeiitben tot göefyugch ban ijet
'-Rimrgyns of« Heel.mcefters Gilde, en &0be tOt een bttmafïbe Ana-
■■§ ρ                                     tomïa
-ocr page 373-
J4£                               Befchryvlnge
tomia ofte Ontleed-kamer gfag&0p;it6tt 3£Mje. l^glJfrjiöe l&et*
)üöcr0-ögc& &oon-iokm$' tóoigcnoe./ ontmoete mm ten laetfïe
be Geerwegh, fee turïcftc ttr tctttttv ijanöt om jlaenbe / openöaetbe
ooi"« **ic^ aiiJtet'am in 'ζ ^°^cn &"!# 0^1 jlraotg - flNUen 't Cl o o s τ ε b.
Haerr'a- VaN s> Clara, ®ifttpêiffiTiefiïtïC#abOig|ÏCrÜatlS. FrancifcuSp
cioncffe. begtic in fcm&tabtt tt toeten AHifiofti 't lEanbtfebaji Umbria, ge*
legen in 3Itaïtcη / geboden« &P (W boortcjcaomen spntie ban ten
* H'fpw.i.
fcfr^upecHiticufe irLSocbcc/ gcïqcö υofpintanu^ aentogfi;* in bate
°' 4· ftiw$jegt aiisfre??t^ onber be facötc en feoficHjffte fclecbcren een fiagi
cm liïccDt geüjupcat öebbenbe/ öattlfawnmeDe^ojgetFraafcifco
tmnm/ &«ftfpaïtf gro9tcöeniecnffi5aiJmtt ï>isnQem^cJtt; aï^
OaojDfiireifjiiliebeitierc^nöftmijcciatfnOe be# jpetfin &enmeit)ift
totem iFteUaienfe jitaetfe butrjne / om ιQ$tajefe be.aoowégefinöe
fp^ecöen) een ^eefïeiMtallfbenaen te nemen / enoe ifêereit abfa*
lutelUcbte beeiatenj egnbeiüiiiboojDe Heece Francifti genoecb glje*
inftelliag· ftUft$pvtof-l 10 fg fcOOJ fgnCM taebt tOfcoen Tempel des H."Damiani
«*n de oor- mr «f t Btó0n gebaren / ijeginnenbe aibaer oimrent ben face 1225-
be $ojöe öee Armer Vrouwen» o?bjeitS? ban be nlaetfe be <©o?be ban
s, Damiaen, cnbe ban be^tiifjterfcoe b"#02öe bec ciariifen geneemt
mttto; fe ïjeeft on öefe pïaefte 42. SÊacen iangb/ »n een engfêe ïifttthen
Groote Nlue« aenbe/ in geoote ftcengtgöepttnbe $rmoebe g&eieeft/ baft
jireagheyï feiben met Bafïen / üaechen enbe anbere tormenten toonberüji;-
vmam, Het tii|3fe queftenbe; fe gebrunchte fomiojJien een feer ïjatöt ftieeöt
bat ban PeeibtjS?£jap?en 6noapatbtiglj te famen gneiaeben toa#/
ilBöngaert!ui-0aniheninöiaet^öanffn 23enbe/ een ijat&t Hout
onbet ïjaer ftooft in ntaetfe ban een fóuffe / e nbe fe en henbe gantf$e*
ïtjch geen gefyugcabee poenen: befe €o?tuceen pijningije lanrjb
genoegögebunjtfieDöenbe/ geeft eenigebupiniffe om 0» te legrjcts
onber éaec gefinaeitte Hic&aem gefïropt / tnta jjaec i|ooft een m$*
»τ*£λ%9 «iOÖCafëtoegeiaten/ enbebie^nub'l^iloirBebanbe ^atroneffe
m$$ €iO0fïerii. %ti ben Wijngaert van Sinte Francifcus |jiec DOben*
öcrmeïbt/ mitfgabecjiinïjÉtiiioomfibe l^affionael tnht eibettf/
be Legende van Sinte Glara togtiuftigb SSefcb^eben. 5^ie ban befe
fójeebe en noo? be meefïe JlBenféenonbjaegtgelöc&efitengigbeben
t}$0 SnfïelüeejS aibecmeefi becmogöt na te bolgen / enbetjaec $aw*
te on wn infatigabüe en onbermoneïiHhmijii tiaec toe gewennen /
öieoabtben ©egel banbefe ^be albecbefi enbe^ectifitnaergöeno-
Awwif- tmn- ,$0iötangïieeftöefe<©O2be/ inbtebecbHnbetiiben/ombec
ém d*$ tnenninge bet ©epïiöbeptjs öjifle/ ai^ befe jfatm ban ciara togt ettbi
©trdffi bieetbecfjBcentinajs/ bJanbecïijceaengljebiaffcöm mtoegenomen i
tnaec ban ött ©erfSe» fpn oo^fpjont» Deeft.
Ctaufa manen* CUratoto clarefceri munL·
-ocr page 374-
___________
'!" ■
^ttïijtooch iJiec te~»elft mm naeftenbg boo? gantfMonanbt
Ciooflcren ban tuft <©o?be fgn gefïisljt gebaeefï / toant qeigca be 25e-
fi{)?ijtser ftare^ lebcntf bg Lmnntmm surtumttfot Amminum berfjaien/
be iifêaegben beniterfïigen ffcïj om na fyattmmm be iliae göbom te
onbetijoubf η: begebauttibene arbeeben om cwgmïJec te leben/be ctiet^
en booriuc&tige bjoutoen be gjoote fkletfen berfmabr nbe/ timmeren
Den femen enge €iootteren/ enüefg aefttent e«n g?oote eere te airti / in
Dageen nieeberen enberenenbe aficfje te leben: be .fiHoeber noobet be
Boiöter/ be <©öcïjter be IMoeber/ be βιχρν aenlocltt bare &ttfïeren/
enöebejiBeogebejmcbten. ï£et geruc&te paree^ajierftMen betbttlt
be Hameren ber boojmcötiger ï^oubaeny bet raecht aenbef alep*
fen ber iettoginnen / ja bet boofbjingtjt ooch felfsf be bimien~6ame'
ïch ber Coninginnen/ enbe be abelen toeeben betoeegt om bare boet-
tanenteboigen. \»tiMcfcberDaelfegenoegfaem teiiefflienge*
mm ooebeeimu^rcnerfonmbaei:onberbefe<®o?be (bermWrö**
atót bJcct/|o!onöeriiïigebegugte3t)tt)t»egeben btbbï,® berbaoribfr*
mm effecten enupttoertheiuciïeii?ac|jien ban fnüerfïitieenbpübeioo-
öiabeetinrfbeiöchefiDepfeifnberfïanbiöe bieren ! i|oe mptihtym
öE]c^02be ber cianffen ban bie ber Franaieanen i$ berfebe lenbtfisi at-
booren$toeïtoont/ boen bagf&aechen ban beCommifjte bes «öttat-
oiaeniï ber tfranciftanm ban ^eïft ober bebertiroybeCuöbebefet
moe in ben aenbang ber &(berlatibtfebe beroerte * / m toeiche aen-
fi»yw&wn(mmig/ bat be v©?be ber jfrandfratteninïmerber-
KW Öfίϋβ« mofïe 3i jn ban ber Clarifen/ ntjter fal men ner-
SSSS r
öf?tflt ορ mi ö?oot 9ï)ebeeSte na / in ernigb maubtfifta» be
_S?JS0 i?crmof£iiö& tp grtoeejr a& be ttoeebe / gbenjefi ooih ban
ffiïii. fe''£n b0°*
aUe ^tiben jjier te lanbe ongf itjtS meer l9?ott-
IS!_f r?ttt/ ÏWWNwW» 0<-iicn / getijen aljï of bat gefïarbte boen
mPï?SJi"h^wefr*e'n'teöfn)-öi beerfcöappp ban be mwtMti*
M»lml?mn
0«t|crb30?pen geüjeeft / en bat fp alle nrfcaibe booj £ia-
.ïïï 85rfibltï?^f«ebergebaelbigergbebiebrn toierbrn. 9)oe
ΚΛΐ* €otï*m *«M een berbeelben ban JÜSiraettie ter enbe
KSSiS? tef n ö^ge gebe ntnerbt / &e bbe iife ter pfertfr ban 't
iM hViSSS^ mBfianWfif>!i>cfi gmoe gb ber&aeit. * Cioofieri^
SE M"öcian öe ^o^öienfl ten öeeie tot een JPe gaai jn ofte
mSBSSt Ε^ΨΡ ^öwberematfnalentotbrtmaiefien ban
*££%&&&imöf&iupcfit. ^e^eettueeb Sm be obrrofre
WWp^rf^ / geraeiKtcmeη retjjt mm be Nobel-
inniffrS2DK f& toffi"^"tieban be «Brit^egb acbierbc3Pfuie(iraet
banKi ö£wf «^ SSjusglje ban be fónlch /enbebe ïjewte SB?tf0tibc
Sni^h^90, ÖfΗ*" > aïI^"^
0iliJf r öf öDetirraïe naem ban be
^«wegngcreecRfiJt bjerbenbe/ aitoaer bttbtaenbfntoetfebanS.
:3l· 2                                Anna
Wat voor
gerclctcerile
periönen
hacr 9o4etdt
ie ooidc bo-
fctCii heb-
en.
* Sur. de vi-
tis ύ>#η$,ίοη),
ι), φ- iAnton.
t(t'z.i.6>
Aengaende
't verichil
tuüchendefe
en derFraa-
cifc^nen
Oorde.
'* Ρ dg. 341
Welcke van
biydc itl
meerder
getale xija
geweeft»
Mirakel al-
hier gcichiet.
* inenf.1^%·
Veranderin-
geyandn
gerticht»
-ocr page 375-
34S                            Bcfchryvingfc :
Anna- ftcaet tCH ö?nbC be b00jf3 -Nobel-ftraetfif g bi tl&M St^t S; Am η α
G L o o s τ t R.. > ter f cfier'jS aengaenbr pcm be Γφί1 gt alt oog bebbe Se n*
non omferrfcf it nofijtf nafpettn η / -nifttigfitflacnbc- tipt be iiaettbatf
be ueröjimbe ^raöt 0*jt<Sfttfr# 15 $6< ttöpüUbimiiHh bin"thenbe i£(
bar feu gcitbittB/gebucf- nbe bie gTttöwigêfet biamme onber anbere meöè
üïibe!f&abi0l)t3POebajüenftaea/ fcermaönift)cii en treftcigcfei^ge*
öjccfi / en met eenban be giootfïe en iangfïe <£apcurn booten/ mm
ri'tiöfp^seii)chfnbenabeöi?tüoiitüöe^).Hipten<£aper/ ijebbeih,
De. [natie 't fcijtjnt) öaer ingangö ban-bupte η &€ioQ\ïtv$ in öf boo^
giiieembe s. Anna-ftraet, enbe éeti a^tnantkb getsmmcry aclnt&flöi
befouten ofte Doopbugfiegöer jy>«rücl)p fóralttiibr^Hbetf ans öe
5£oo#-üjefï3!jbc/ naberö&ni'tgantitie mbaert tenemaei omfloopt/
be €apeibjecijgenoinen/etnjiel)eeii)(etoï tooanfïebfn en tuinen geac*
commoQcrct/ jegentöoo^bklj nietanber£ ban remgc neb;oorhe mnra*
gten iftMthm uan bet €timber £apebe tot rciiauim gebleben jp«
öe. mt toaji bet οΓίϊίφί^ ter eere uan S, Anna Die fg noemen be iMm*
öer öau be iifêoefeec «Bobt»/ en gcöicri toert ben *7< tïui&ff jjiettlty
bc pafriemoeberijSfcboon/ nocbfcijbonöecöaretïaerie. ©tii-icrw
be jDtabt ten narftcn bg meefï boo^geisanbe it enbe ricftnti»ft- ftefaöen*
be / homen tog b« <aTïoofiercn binnen*jfetabisi'mageen ïeggmöe een?
inaei ten c#n£e·, üeueiJcn.0 fcoelcbe nacfj eentge iBeefiffijihe of öcrfh?- „
lijiÖ eötfïtien iimneUjcn be rmeit bittbc/öie (betjaïlie berber on&rhen-
$e omitanbtgfjeben) fclfts η iet ia-cctr teaenerpiaetfögenacn ofteg^
Oen bebbêVatë in een befege ibe Uan ben me < μ \. onber anbere gefipi-
ci^ceerbe geitifijtê S. Martijns huys ^ en tn een atïber S. Marthaes Hiiysj
befeb)a$?aöebateert 1518· en onberieifaem ban tse betöaerber?' bf£
feïföeubui^, CnbebitaüeenlijclifoiKcrircrcHöe be ftaötltjeKf 0*
tiöubjetiin boo:ti)ben binnen be pöOiffiü öefer .êiabt te |ien ebctofcO/
iaobenaüc4ucl(öeboo»befc^ebe cooflfvrn jJDer met ^are b^fonbett
-tfapHImv ηοφ bnc feec toerntaerüe buiten aen be ^tabt onber öe
toaUtiKitin be,i0oo?-^tebeiiü)arenöbepiaeiï/ fuifje ψbferfïeniet
Oipttntcn baiö? eatto^fdjoot ban to&otoq0$ üjajs.^nbec be fe m
fö ten opfjcöte ban mn #tiberbom.a!i@ pautcpt/toel be eerlïe iinaff#
be Abdye Konings-Velt 3ijnöc een aDetijch i§tift/ fcoaer innif£
atis jpnek^vrouwen, bat iif <SoeDter^ban abeiiiihe buöfen tooonbe»;
iua^ gelegen aen be^cijeeoöecbe Paepfoufche-wech,in boegebatbcn
€ooni ban be ötcech lini-recijt co^refponbeerbe ober befeifbe &$μ!
cnbebabtfpningangb op becö-toetb natlotterbam/ fpbe op-bnf
piaetfegeiiicbtin ben Sa« i*$^boojRichardisöeelttjbfgOlï*H&crat
Richardis Jonck-Vrouwe van Delft, ofte abfOilttdijfB Richardis van
Delft ©ocöter ban MBiüembe milt/ en ^ufter ban jFiorts? be gw
<i5?aöen,ban foliant/ mtlmtmbt peeren ban Weflanbt/ W(Ί?
JlBwcnbentet ^ufier toaji(geujeh Bet oube <£p20rti)fH|eban W'
deneer mbUïjtm Wwti öbHfibfitjfhfeggeu) ban QonintfflMM™,
ft Anna
Öooiler.
Η )er hoe
danigheyt er
Capel»
ï«9- ...
sioe verin-
Hsér Pa-
troneffc
Gceuilijckc
oefiicluen
van o.üts ver-
meit.
Cloofteren
van buycen
aenJe Stade.
Afedye van
'tConjpcx-;
vck voor Ê-
deleiuffers,
SitucatieCn
Outhèyt, 1
* i' j
Van wie
gefundem»
-ocr page 376-
van D e L έ τ.                          $4$
^jaef ööti ^©ïfatibt 5pnbr totfjft on&omcn ban.be &tabt<©eiftboo3
't ge\)tη turn l&UJiiegien en tminemicn / foobetïe beeft gbetontnbit«
eert. 3D0if)ftiet:in Bomt bp niet betneefieoube &ffeifttt0 ober een/
öut fuitjr i# öötfcbiet tn afïaet ban €oninc HMüemjS jir(e / enbe tnebe F* «s* *«*
tot Dart'jJ ftiföf gebeitcBeMffev enbe bat fp öit grftirbte beeft bolb?«iitinfichtcn*
csiöi öwtfitjjc begoet / baer tnftf itenbe iftonmn banbtr'ftsmoti-
ftrept. * «©cfêConinc Willem tébf geötbiein 't filfbe ^aer batt 115 5. *!ƒ*"■'
on f f η &f ^tocjw t:gen be rebeiiige 89cff-&?ftfirii tmt flHt&at i* In *t p$ r*«*'«*
gebaiicn3tjnbe / foo eilcnbigbcri' jemtjKtttf cBwmbcrffc&en:bOi&
be g?oote €b?ontttfe banüouanüt <tc-fufftomt bat4f b&?jnocmbe JSRfiE
Richardisbitgeboufoubf opgwöt öe&benin afïaet ban b^ec25?Ofi grootechw;
berg 5iCiC / <$?aef Floris de vierde bic in fjft atouruogrfjptl böt m bftt *>ijck.
3 ace ι μ5· booten ^aef&an tffeermqnt beroemen toag / mjt iaiou*
fiebanbien oBjabe fclbe/ berrabclijf& boo?-ftec£nrn i£. * <&it$tjnbe ^,ΜίίΛ«;
töOOjbfn : in den ielven jarenadatGoninc Willem doot gheblevenwas, EygeiVooc
iHchceendefondeerde JoncvrouRichard van Delft des voorfcyden Co- deairaniien»
nincx Moye,een Nonnen Cloefter in ofiaet ($Ota) hoers Broeders zie-
le in hoer Vaders Wthofby Delft andiezuytfide,vander Premonftrey-
ten Oorde dat Conincx-Velt genoemt is, dat fi eerlic volbrochte en do-
teerde en begaeidedat mitfconegoedenende renten. Defejonckfrouwe D*tdefun·"
Richaert ftarf dair na in den Jare ons He-re M.cc enie lx ι ι ι. op dieoc- datr*e .ft,[s
«vc van Sinte Jan Ë vangelift,ende weit mit groter ere in den felycn Cloc- JJSjJSS"
fter begraven, t-^ si öffitcDt 038$ i Hl Öéllbe ff $ ftttóealbff to&il ÖHtg *0fo?$ï^
m ïjoiianfct öoo> foobanicie fdiQrtrmjtjtt giteït ge &èe ft / f η bet ft&ijml8 ?*>¥·
oatGuicciardi^ be 5Pu«batie norb boebanigbeiibt ban Dit €onbent AöifteiRHtó
mam u rerïu hrnnenbe / bet feibige éam &at te berre ban be ^taöt
van Gucckr-
HClIfabC/ baerban albUgfcÖiDft: voor-dePoortevan Delft, omtrent<*<«.
een vierendeel van een mijl, is een groot Glöofter, genoemt Coninexvek
van (ierPremonftreyten Orden, geilichtjdoor een van deoudeHollandt-
Icrie Graven, met wereldijck ende geeftelijck gebiedt ,feerrijck van in-
komende goederen ende proevenen tot onderhoudt van Edele Vrouwen,
Jonck-vrouwen genoemt, dewelcke fo verre fy geen profellïe te hebben
gedacn, mogen houwen en trouwen na haer beliefte: ende dit is wacrüjcK "'"'
«n edel ende qerwec rdigConvent. * φη tyuOÜÖU$t$ 25f ffb?ijbf t bffcr ·«**««*.
«anbf n/ eukciarbtn in bccim bcelc naboiöt tm / tiami bacr bo bat Jff: f
WWV Willem de 11. Graef zu Hollant Romfcher Koningh foubf Qt■ Jjf f 'r'
TOf fi?" ί ntacr tin gèct jVcchrr jört feïbige ham br bOQ;-arnormbc
*"»C ί Πίί ^efcft Utiltlt tC 3Ün / f η W. van Gouthoeven tj^m af n- En verbete-
Κ?ί ??!?eta' bsrciïf t;t en nautoBf uriger informatie genomen fteb; ^"£^ .
gny fci)ji ft t3aec ban ,^cffc b0?ae. Jbdyi ;an κonicx-velt, vande GouthoevtD·
_ ome van de Premonftreyten, was dicht by Delf gheleghen, neffens de OoiTpronok
err na Rotterdam, ende-isdoen ftich&en by Ionckfrou Richarde.yan dci naems
noua
»es Vadersgoethadde, Richard van Delft genoemtwerde, ende'
£)Ci                                      was
" J Fuw!
,m^^-
-ocr page 377-
Bcfchrijvingc
?5®
was Konincx Willems vanRoomen,Grave van Hollants moye,endenic:
Sufter,gelijckfomrnigequalijckfchrijven,dewelckeinghedachtenis van
den droevigen doot ende laeffenis van de ziele des vooriz Konincx haren
"Neve, Anno 1256. van de Vrieien verflagen, haer Ei f tot fundatie van dit
Κ lioofter vergunt heeft,alwaerfy mede Anno iióg.ongehielicktgefturvë
zijnde, begraven leyt. * Hadrianus lunius ObferbeertU£tÖen 3J00öfff}fn
ïtifïori-JS>ib?iiber lofephus bat be nlaetfe tiacr »ïtbi3ebei Cotringb
üan&aïemv tïbjam ontfangen beeft* / &an gfotUHht Conings-vêit
fttft#j&etiaftm*.< ^nBoxhorniusgbetmjcbt oatalbierbmjteη ^elft
toei eer aitM gefïaen beeft eenbeeriicn ïtfofoftc #aicp$/ s&e flit&t/ m
men meerit/ ban Willem detweede ©oomfeb €onmc boo*f3 / gemepn-
IfihgljCfegtdes Koninghsuythof.; bewbettg 'ttttfltfeCÖitveiOOftfC Co-
nincx-velt geiten / gefUttÜeert i^ÖanÖefeïflïP Richardis Jjtec öccfll
befcb?ebe. * Jlaer tigt 'tflotban'tgjoote Hattjnicbe f ?ibitrgie bg
€oninc ïfêiliem in hmjare 1 *#· aen befe &tabt öegeben mm sbojc*
Ijojnif bertaefbe tonreï ban ïtoïïant/ aibaer in ttoee talm tenemaei ac*
tnfereert / ftbbbt of bit $aieE# oe 0 coningö JlBoep en niet oen <eo-
ninsbfeif toag toebeboeenbe/ biantbt? ff&?tjft ■*&« funtéfc apud Dtijf
indtmocAmfimf MAUrttramcajDomieellaRjebdrdis, ööt i^fO tJfCl 8l#
gegeven öp'tHuys van mijn lieve Moeyejonckvreuwe Richardis buyten
Delft. <©f nu biteffectibehjte bet fmgg banfgn üHoe^e \0 getof efï/
en bat ben Conibö totienuotfiïanniöb °w bfrtnacch aibict* &rö fcifiS
ïïlSoege bictmtë gineh befoecnm enbe bptojocnen /en ober itikfc g bit
jiafegii ben naemban Konincx uythof foube brftomen beböeη / Dan of
feet feiföe bg gifte of geffbeneh bem ban fgn lUSocpc aende homen fp*
be/ bierbalbe bet 3|ti£}S ban fën Jlfêoege noemenbe t» / boetoeï aen
bemeebterin berbaettoebeborenbe/ obeïöchbe naembanConmcx
uythof engentï£iCR mebe benfit / igmjt berfebepoe rebenen rtoiffeiaft)-'
tinenbebeneBeibcb: maerbet (taetaüembaibebaft batorg €cni«aJ
UHof^c be meer-genoembe Richardis van Delft, befe 3tbb#e ban 't Ko-
nincx-veit bic oo?be ban Piemonfleeijten/ bier ne ben© ïjfeft boen eri
geren enbe on-botitoen, itèatenbeboeoanig «ttbefe<@?bet^ oftüeejll
fa! ich ben turieufe Hefec / u^t ïttu iSaomfcö-fterefeeitjiBe Jüiflovj-
^fb?bbec^»ionifio Ilïiubjaert^ / betoeitfee fneijjih gljfboojt) *feifii
ban befe <02be i^ gebieeft/ hojteltjih mebe beelên. *&t ootfwwhtof
Haem0 geben fp uoo? onttiaeu te 35η biet alleeniijife bat tae re rtelinje
ban ben geniet gbegfef ben/ marr ootn benïaetfebaerf^b»cri2'
Cïoofter timmeröen aen s. Norbertoineenoeficbteboo?be ^ |Lof;
ber enbe m&Qü 35&avia beraöefelfibgtjt wet ^ngbnirn inö?oote
glorie8^P?emonftreett/ofte boo?benen acnnrtoffmtoe* ;ΐη*0*Φί,,ί!
ijettoitbabijt bet melfhfpenabolöergfotibenaebniBifefii· ®«9e'
niöebertooningefcube gfb)eefï3ön be ifunfcamentaie boopebanipe
^öe in te fïelien/ enbe bier ban/ tnifl οοιδ ce piaetfe/ beeft öelfiof
5aeenna<m:toautgeitithVolaterranMs* enbePolydorus* getnröf»'
Metweteke
plaetsde
n*cm Ko-
fiings vele
over een
komt. V-* *
ï8. Φ* 19.
i te p. ra*fe*
Een Koninc»
lijk huys van
IjiaiiMieehier
nevens ge-
ftaen.
*(tók.:T#»Bft
©f'tfelfde
Cohinc Wil-
lem of des
fclfsMoèyC
ÏLicll*rdis
van Delft
eygentfijek,
westoebe-
Isoorcndc.
SeeckerVeyt
wie d'Abdye
daerbene
vens geftkht
heeft*
T>r*moe-
flreiten Orde
haer OOr-
fproeck.
-ocr page 378-
^F
D
van υ ε ι f τ,                    jff
tï^t fabrmaniere ïjareg ïeöengi in Dct^tift ban Sanbünooecionnen *w»w.«%
bVbbentebicr pïaetfc biefg pr*monftrattim
noemD.cn/ fn be #o#e £L* £f'
baer ban ö*- naem gebiribecrt öebbenbc/ben tiitelban Prasmonftraten-
r *H7' *
fèn üo ren. Norbenus.fiinc #?öebeginnenbete njebiften ttal baet in vooxegauk
fco gei arhi g enbe boojfpoebig / bat by in tóen tiibt beerttcb mebege* *n toenefma.
fcHen tot Prsemonftreytberoatievliei metOffcranföftenif begofï Dp te φ***φ*·
te planten eenen qeefteïrjcfcen töijngaert (wnjihfe 't noemen) om ng
tijoe mcntcpmnöige&lu*Öten b.aojt£ tebjengen· Φίίgtjefebiebe om*
trent ben'iare »i2o,enoebaer ban fmitnbe C&onijeHe Martini öefe
iójce ftnr jsneHjee riS6en0 bm Ijanoen.
lAnnomiümoy cmteno,bisquoque dtno,
Sub Patre Horbtrto-, Pnemonfiratmfis vigtt orio.
ï$iec toierbe η setc^t be eerfïe g?onbt(ïenen ban befe becmaecöe <®i<
He / beteeicne boo^gcb.'ac&t fteeft ?t!ert£-23iflc|Wcn / SBiflcbonnen . ,
enbcelf fccrmaecDf mannen in Qetitooiufr&elftetc&f: birgörD#igen iUCht»epï£"
I)eefttiouin2cn/ïiioiiingsf2520f0eren/©o?ften/en aller&anDegjoote γομ»Λ·«&
$erfonagicn. 3|nbeneerften en Dabben f? gbeenfeheren regel naebs «^«©om·
mum ^ tn bet bgfonöe r tjen feben fouben aenfïelïen/ alleen in fjet ge* ™*$Cm
m«pn (foo !\ïfufitnerenj eobt örn ïfeere bicnenbe / eïch nae fpnen Den iuftcw
öbccenbe aBoötbintötigbegt ;raaer Jjacr getal ban 08φ tot bae&ber- <fcrber«et-
mrcrberenbe/ Derft s. jNorbertus met eenige ban be boomeemfte man* fl*JJf
wnea
nen een regel beracmt bic b£ oeiï boinenen brofUntn foubeboojöon- "Vaagt di*
öen / i»aer oue r bg ineenfaemijegbt behommert 31 jube fottbe ben H. ™n $. Aus*.
Auguftmus uteeribifioen aen &em beropenfeaert sgn/enöemfenre- ftli«»·
8figfgebenDebben/'ttoeïchögaenfgnemebegefeNenrapno?werenbe/ .nftPinrnfer
ijeb&e η fg cenbzafbtelt jen met eenen beogen cent be toerelt berfaccht/ £3«
cnoe tjenitcben booj beloften aen ^oottoeaeepgent/ op benbatbban fijnen 00
«ööcüOQtfeonffg&aiicftmató lefn €$iftt / aetiboenbe met ben K«idacn.
tttcutoenmenfcbeenntetrbiiten fugbcrËleet/ omnaemaebïfeöoonen
onbeuiethi (a$ fg fcgg&en) met eobt te toanbeicn tn be wuuf&n besi
5cvmeï?· * ©erfcljcpöeo?bonnantienfn ampliattrn 3Un naDeröant ;Φί"-ϊ*ί·
ö^plcüt/ a^fppctóUjt&inbeng!aren98 onber ^att^ Innoccnrius 5*.;χ«Λ
JAitiie men allei? met bJeenigbtoooiöen niet feennenbc uptfp?eecften »♦+*>
uilen oberfiaen/ bermitsi fö bjegenii fjace menigbbttibtgbeebt on^f
"öomemen tebobeneti teougten ga«n / fenbenbc bentoeetgierigen
»efec tot ï|ofpintanttm * εη anberen bie baer alleen o» upt 3Ü» om * mrfui4»t
wje faec hc η int bjcebe te berbanbeien / en alle omftanbigtteöen iafen <*»% *?
««gaenbc te bfrfeiaren / :ti^ on^ genoecb tn't boo^b^gaen ban OW- iTttT
wontfie Ujchbegt enbe opnotnft ban bte η e e niiic geringe feemiiffeme-
w « tyagben / om boojt^s m rbeQtiamcr-ozbje tot 't boïgenbe ober te
yacn; aiieenliith btent ooen niet berfmegen ue Sleebinge befec SSenbe/
«Jtetoftcn&oe ί^Οφοοο? beoogen ban onfeboojonoe ren i)ebBfo*a-
                    ;
^ fienenbe Oaaeiijer berfc^enen IjMm, De belydsrs (fegt^ofpinia-
7
-ocr page 379-
J f Χ                               , Befchry vingc ,
ïef^oofde *M$) deferfefte werden met eenen witten rock, met eenen jjjoeniab·
vaifpremop- baert onder eenen witten mantel gekleet, waer door fy meeftclijck vanden
ftteyrea- - Canonicken tOnderfcheydeniijo,als Polydorus* en SebaftianusFranck *
te kennen geven.€nbe 30« ban be fe <©?be U0t fa mannen a?g bjoutöê
* p»hv*ri>hf bfrgatifrinöfη boo#gefft/ ïebenbe onber ben $egei Auguftini tjoojfs.
*Mjm.k JIBaer benaenbanen ban befe nebeni3 ban berfcfjepbe anbere <&ói-
in chtmf.
ben (lelt öe ouöe $otfantft|}e HL$;oMHh t ten t$>t ban #aaef iïMiem
470·'· öc eerfle/ omtrent öen Slare iziov item (fegöt |nj) die Oordevan den
^leiè'oide'in witten Monicken geheten Premonftreytcnbegan mede ontrent defc rijdt
Holl.fchijni int Bifdom van Landunen by eenen devoten geeftelickcn man ghehetcn
bekem ge- Northbertus 3 welcke Oerde oec feer verbreet is in vele rijcke Abdyen en
^cw .«* CloeftereninKeritenrijc* &uicrbatbetfjcölaetaeniïeiiöei8cfi algof
Haji.Div.17 befcOjbe (Ijoetoeltennaefïenbgijonbert faerente booren ingeftelt
*♦ 1.
            maj*) boen tec tijbt in ïtoiianbt wi$ ie bolftome beften* en berbeer»
«inck°Eeno- ïiici6t etttMjtë/t»ami«t QtW beertlcb jarenija^na d'Abdye van Co-
men heeft.
ninck-velt in öe booj-^tabt ban ©elft gesjontbe fï toier; öefiMr Be al*
baer toat meer ban b?iebonöert 58aren m een gjoot refpect en Deerlik
iS°re-P Tc Maften ö? ftaen bebbenbe/men cenbeujen in fa bogen <0nberoom nor £
Abdyec%>. üoo? öe bïaramei f αφ bergaen/ geltjeS ons Hadrianus junius öefe tij-
«inx.veu we Den beieefiöèjbbenbe / üitntjernagelatenbeeft. Huk quoque ecenoth cU·
JeroanafegJ* dts fuperiari [fcilicet I$tnoburgtnfi^fmiU$abhmciriennio ferme ingruit,
«•raeclctis! #wo^ inctndio abfumpmm, ƒ««<&? iew«/ 'dirutum εβ & excffum, 37W ofuUnta
civitath m&nihus imminent fitus vicinta fitaexitiofus 'tilt fore timer tiur > fi
f * Hai. /«».· hops eo reeeptus ejfet. * <©at t#: Dit Cloofter is omtrent over drie Iaeren
j**·            (te metenban bieüitboenb!?bit fe&eef 2Bnno 1575. denfelfdenon»
dergangh overvallen, als het voorgaende (natttf Mlijcfc bat tlM tflijrtf-
'ïinrcB) Γ00 dat door den,Hranxisweghgenomen3 tot den grondt toe ne-
dergemaeckt ende gerafeert, om dat de nabygelege fï tuatie aen de wallen
vandeferijckeStadt {Utuetfit «©eiftj voorde felfde, wegens fyne nage-
buyrfchap gevreeft wierfchadelijck tefullen werden, by aldien den vyant
daermochteghekomen zijn. <&n ben auteur ban be bgbaeööfflen op
Guicciardinir^'t jfransfaenbJöfenbe ftoeneerbefe^tabtfirb mebe on*
ber be
Unie begaf/ borgt baer bp. Lors,fm defimh hors.de Delft Ugrand
Monaflereafipellé'Conlnekj-ftU» Uquel la Dame BjeharJis dvoit fondéÏAfl
* $"Mw* ï 15 Upotiy Damofftlladi V Orde de Premonflré.*Doen weit vernielt buytet!
'?*«"£/,ƒ! Delft dat groote K.loofter Konings-velt gheri^emt, 't welck Mevrouvve
sjj( '' Richardis in't Iaer 1255 voor Ionevrouwen van de Premonftreyten orde
*                    hadtghefticht. ^cjl bOO^öemeitenW.vanGouthoevenbefgelÖiB^Ö^
$eranberittS*öfffr SC&H'e obfrmegenbe / en baer 6g boenöe ien Hier«
ïiiiïie eeniatfr 3loi»fab^jttb»n bleafljier rtbetooont ^ücnwiibe pem
bOOJÖljellönttnsDhvberboiibt Ölbü# t Dit Convent WerdtA°..i57*·
van die vari Êfelft verbrant, om dat de Spangiaerden doe int landt geKO-
i                men lijnde, geen middel fouden nemen hacr Stadt hier uy t tebefchadi-
shen j ende is nu heebe niet, ƒ09 datter maey en refterende fundamenten
:
-ocr page 380-
Van D e L ft.
15?
©nderd'aerde. Delaetfte AbdifTevandefeAbdije was Vrou Catharina
\^tenham,Fredericxdr. Anno ί ^6. out 89 jaren,te Yfelfteyn overleden.
EndeAnnoi53J.wasAbd!fie Vrou Alijt van Malfen, DaemsDr.uyt
Brabant. Vande Jonckvrou wen die alhier Nonnen ge weeft zijn, bcvinde
ick onder andere defc;
■ ^UfïerAgnesvan Cralingen,FIorisdf.Anno 1484.
^. Katarina vander Does, Diercxdr, Anno 1490.
£. RvanE(Tenfteyn}br*ban HubertB van Culenburgh 1495.
.,,£. N. van Zijl, Arents dochter 1520. mtt N. gafC ^U|lfC
&. Ermgard van Wijnflen, Godfchakx dochter, t' UtWijtf.
. jj&. Corneliavan Nyevelt, Anthonis dochrer, 1560.
j&. Margriet van Aflendelft, Baercouts d'. 1570.
£ Sybilla van Vliet, Jans d'. 155:0.
fc, Elifabeth van Adrichum, Arents d». 1540.
^. Maria vanTrefiong>Hugend'. 157*.
fb. Margriet vander Does, Jacobsd».i5io.
&. Elifabeth vander Does, Adriaens dr. 1540.
^. Maria van Duvenvoorde,HeerenArcttts dr. 1566«
J&. Ν. van Spaeruwoude,Geeritsdr. 157*·
Jj. Ν. van Malfen, Gheerits dochter, 1560.
mmbc 3?ootf ^tcöffeofchen onlanQ&g uitgegeten bgbeïtfet:
foban Siaeiun/ ban 't tfoningg-bflt mtix ttmtfb öftoflöï) maccfecn*
Öf / ffggen beCöf t$. Hier by was een Paleys des Gonings uythof ghehe- f Dtt oock
icn, van de gemelde Κoningh Willem gebout; doch fijn beyde, dewijlfe ^"JJJJf
huytende Stadt waren,enom dictebeterteverfekeren, als fy haer inde vénsa,tCloe
Unie begeven hadde,afgebroockeri. <&ïibt bOO?ÖiacC ÜC afilCCÏÖitlSfn fterfoudege-
banucmeniöburoiar öninfn bieten ba*r banaiienantÉnna'tïfben ««nhebbeo.
in ben 3iarc 15 7 ί. ugtnctepeftent / onber m» beruftenbs bebbev boen
■■öNioröljfacmugtbinehé η/ bat Dit gebouto t'enemarl na be antijehfebc
mankrr ban ren bnfonöerc tn fcer uptneme nbe ejoote / en meet ban
f f η € loofif r i# gljr toe efï/ eil öc bbf nöc oor h naet u«ttoiiiVn ban 't on*
0frairifcijeilVlftfflrj3ftr&aiöafrnotb ïjebmbarebii te binörn siSntre/ §"£·
fccncijrybe
mf röe„ (am$ befleqjkη. Φ* öfcebac&Miefmnbie Γιφ in 't ™,S2
Wnionöer&caetöe nomen op te boen/ in tiaer g;ootc feg eiibe f en quieno&fer
jjaibc ban öc tifbf nöac ctjfc&c ftiim&etë ngtmaHr nbe / f η ban bc felfbe f
acrde al-
foojtf toa^foötocl ben oniral Μ be a^tibtbjcrchrn $tet alteen een £fSi-
ioniibfrabiic nartg ban £ibicmineheijs en Ifreeheneien fybtstn ΗΦ de.
raijöfrgbfcojjenbafct/möfc ootn betfeh«gbe aetoeïfbe ejaf-iieibetjs/
«egen bachrη en tttrie mioifn/alji mebe travpen 1»ber&afrtj? onbet
■ war rt»e ïesjbe nbe.&ttïejc naer alle trpehen* η iWjte lijrfe te eefeffen i* be
öjffntóf f η ongimwfm ^banigbcpbt ban bfff^truttur? jntrtji
tri*meerit Ijifr ban in fen ncBrt\ öbrcgf bieiifη jljnöf/ban rf η Cuibrr-
w bataibafï bg fce 5B?uptBcrjï en Sntooonbcr^ ban'tt)frboutBbe
ff e                                     &up**
-ocr page 381-
f$4                      -f Befchryvingc
!)tt i^jc boee-ttoVif η op ftaenbe/ aéngöebjefen iötrbt/ met boe^fbtngïje
't ff ifbé WffiUöiffèn tmjn&eiöer nebJfelt tf 3* jn. $et ganticjie gruam
(na in? aenaebknt ijs) toaj* met bubbeiDe g?aibtêafaefc|}oreenöe om·
cni0eitVi33aec tuftcDen öegoe een Doo^aenöe ougetrocken -mug?/ met
fsantsrüngfjen Daarbinnen rondom ftrenen/rnfce met eeniaenofte
iiöijjaöt arn De ^ïigt3üöe ban 2 5. roeboetm bjeeöi. <©e llanberim
ffiWmfö&en ijiec omtrent oöcleaöen bebouDen ηοφ ïjeöenDaegijfli
ia aiie aCaeiteeingljcn Den naerae üati Conincx- Velde %ςη De toeft-
3jjiie.ban De ^taöt mag een atioer €onbem / naementnjcfi Ca «.-
thüïseu CL.oosïEfi. bietneu anöecit Chartroizen cnöe
aimfibeïwö Saxroofeu noemt j,een fcoegmgbUnJDer aisi 't boojgaenöe
Mn öeitaötaeiegen/en ban begemeinetDfijbmoe JüaefïaiiDticDe
baert ten supben afgetoeccaê omtrent ten SiufQuet-fdjoot te ®üU:
ü3aeci0 in/eu altsaer aefltcljt ontrent Dê me 1430. ugeeni ^aijeöa
^oflerbant/'ttKeiiiigemeenltjeh in Die tiiöëöer ^abêban ï^oiiant^
oabtile J»oonen toaten/ en ober fnler &£ bi eïe gfraiÖ* toert een bjeccfe
jjftoeeft te3tjnb8nHertotïWillem.|>Ouneban Hertog Aelbrecht · Ofte
?Ö0 βnöirreÖiiflen fOtt 't fetUe qeftïliet 3tm DöO; Heer Vranck van Bor-
ieiébifnabftijantafjibÊ^abinViOuwjacobaisfgctroutscöfjfï.fiï
ïjir grboeiê i$ Mimm in fgn boe ch m't llamnge |κ t.enKennme der*J5"
geriantfehc Kercken fnDf alDafr in 't regïfïfr 6f04£DeIÜOtn0 / fCÖ?^*
ÖiHÖe/ Franco di Borfel; Comes Ojlrovandi* Cartafianos prepe Delfos, O*
Canonicos in vico S. Masrtenfdijcl^ mpicupato, conftituit ac doiüftt: * i^ilDf
Pater Mudzacrtsafb«rfenc»Écchf!iic&e.©ifïo«in tn een regtfïec ton
öe boojnaciutte Ctooflecenbefec j^eberianben/ onöec De Caiitmfta*
ncn ban out jsf in aenfien öDetoeefï ofte noct) tf jnbe / annoteert aïDaee
Carthuyfeby Delft, gefeghthethuysvanS. Bartholomeus vvierdtgrie-
ft icht ontrent het laeti 470 't tuelcB mg b?ec mtisf boo?o&föontfn ten
aeniienötecftelófaenoötelDecja qebouDen öebbe/ temeec öejuijiD6
öcfη naem De0f ttntiate.ursitiffleiientie Sittoaigieen &aa DeDjte^ar-
ttnigfersi Cloofïeren öte in gantfeö foliant 3Ün gelneeli * £l?.3ip|jc-
ijouöenalmatbuptenDe^teDcn te tnoonenban öe conbfcfatteoec
mmfcöenafaïlcfonöertenDeaDerftireert/ ten e??nöefn bau?jare«0tl'
dnïine (Die feec evact/HW&t/fnbengaureujct^) niet ontboHoen /
iiofijte ban ijare ruftc enDe ee nfacmWi f tot Den tochten W «ij'
Ijeeiltjch obecgffjiijeben öebbtn) giefïoojt en toerben- Wici^-
nicfeen®jDen-DirCarthutianigenoemt toerDeii (fept Polydoms v«-
gilius) * éaccaoiffejonchöenottiente fjebbeninDen jare €&?iftt «J®·
DofnbcmfeiifobereenllemmcnDeöiïetu^glifnftenen Die o» Pei^S
1086. nut ïjet oberli)De4ieen0 ^ofeffeucj* ban Wm* *0lf °£Iw
fcï)tmi!ichsbfUfi)Den/a^ ter oojfaecfieban f^n geleertlW ^JJg-uL
ϊίμδ ïebm/ enDe eobtbjucbtssljegt/ altgt iip een ?Dec toef wm>Wj;
nooibööeacbttoa^gbetoeeiï. ©efe/ a^menittöeftercïte/öaecwB
fou5ebfaecbet bjo^bea/ fpe «i?ibaett nat De maniere ba» wtS
Ho?'tC!o>
(Iero ucin
pelten aï^e-
, fOiidett iV·".
Menichte
vdb Lande-
rieji onder
defeAbdye.
Cithu/fers
Coofter
Laer ficuatie
εη fundatie.
+' Mir.^ct.
in elipebï ,
'Nihil,
,
In Hollint
reaer drie
dffer foorte.
*Göu:hfW
En 'alt ijt
buyten de
Steden woo
üC.Tidc,
Begin (cl
defer Oorde.
i-J e 3*
Oorfaecke
-ocr page 382-
van De l f τ,                   γς$
m# ftwstttot; D«ft foo fommtgefeB^bin/ op be bare nggenbe/ né
ongebeucti enbemetienbjoebicbhfaegen. J«^e r>«' iudmo aceufatus
fwn : door Godts rechtveerdich oordeel ben ick befchuldighr, aUcbi?
baertegeutooojbicö toarenteerft&icfM: sijnbe / acbtebm bat befe bcöja*
i)inöetoibenöoi8cnömiïacDtOfbfUoo?Deoii3eöoutïfnietüfcbfn/aï0f
iBantieec toebcrom befe toOOjbm fg« gefjOOJt: door Gods rechtvcerdig
oordeeLbenickghevonnift. <0u ben betbenbac&afgb!* na begantfc|)e
&tabt in brn-renipcl te famen ttmg gbebloegt uiteet oen otoerleben göc
jêgt tocbeeom bcvbeernjcft geroepcη te Ijcbben: J«/?o Dei ludmo condem
mtusfum: door Godts rcchtveerdich oordcel ben ick verdoemt, ff tl JïïifK Mittodcrs
oaerobftbci'bae|Ï3ijnöe/fottDeBrunoöïjeboo?tii[j ban <£eulen enöe Amhcur iu
#jofei|o^cctöij^ljeebtoftcPbilo|Opbie m biefeifbe j^cbooie/ enöe «"«carthufcrs
acnfienöctbanfukfuen biönüeriöfhefaecne/ benomitönbergaeno^
(pJOGifeen ÏJtbbm metbefe fcOÖO^bcn: wy fïen hocallcndig den uytganek
is defes vermaerden mans die nae eens iders meyningc foo hcylie h wasvan
leven. Num &nosficptrirc volumust profeBo non tfï locusfalutis η'ιβ mundwn
rdwquamus.
Willen wy dan oock alfo vergaen ? voorwaer daer en is geen
wcch ter ialighey t j het en fy dat wy de Werelt verlaten. Φι( gefpjohen
ijflibenöe / t.s be wet btec anbercgBeleerbe mannen / enbe tbec onge^
ïcerbebooiccn'aiiietofgejibectroihcn/gehomenepnöelpfh inbegbe-- _ .
toeilen ban Grenobk in ia?anchnjc& ip hem ban ben^ffföop Hugonc de[r™?™6
bccaunt f ene iJfa?tfe Garthufiagenaemt/bjübt/bjoeil/onbuicötbaee/
uyi de cerfle
banDatbüt enöe bebommerbeu toeganch; baec Bruno ecnBloofïetge- ^oonpUets
boutoet beeft/onbee bë feibê naem/ laelche be naeboimr^ geerft ïjefabë.
ipiet bc»ret?anöe ïietche 13$een iFontegnebie tot norb toe %unonté
fontepttf gïjenoemt bjeebt ©ntf bedjaïen befe bingen Franciicus de
Puteo jj;jcr Mn Defe pjincipalC tetÏMfia/enbe Petrus Blommevenne
"giHet Dit cartfrufiate Ceuitntn befebengbet begligen* 'itoeltftbeii *Ïrênc\r.u
mtgjenc ban onfe oube ïfou. <%onijr b mebe toilienbe befc^i jbe n/feee put. Trim*.
tonfufeii jch en fonbee bifltnctic in't toetih (lelt/ teaer ugt men al üjebe* c*«* ^Titri
tomkanrjeniercFicnbeimperfefttebanenfeboorlge &cö$bcr0 enbe ZJyJT
bet bchfaegtjtöfB gefyech ban onfe oube $?iitötien
+ ©eft eerftc piaetfe
luacrrjanbaen alle tfart&ufianenO03f»2onfheiijcftb^liomfticb3im/ LwSumm.
U
wmaoojbidj noilj in boiietrigcm: enbe g?oote bermaertDigt/töce* Jj*
5 * -
bfnöe afiöanö /1 grande, Chartreufe (ÜJaee ban bC naem Chartroifen **Hoti.chro,
[cl}iimgcbacitte3im;sgenu£int/ toefcher* afbeeioinge en glicbamte ^Γ',ί'
^Öcn0ijarebjeembefitnatteingebntiiite njenten i^u^tgaenbeenbe «,„!»""
picrenbafeti'ntooiuieliangcntt)crbfn:maec m^ isiaettgebiemmet mitfgidm
δDfnoefftfame becfercheringe bat nocö ergeng een hieyne febilbfeic i& van jft buy
öcru«f nbe ban bc figuerlijche geflaite Defejat €attD«fcr^ <£roofree bu@* "nP,elft·
JL^i?· ^11 bfn beginne beeft bcfe<©#e bet iaetöupfianen feet Ar^Z%%-
.wootf ATinoföebelooft:mareöarefaechen fpn tot fuii&enflaetgbe-· ierordeai-
£i(W batf|iin'tt'egarbtbanp;afIjtenrt)t&Dommen/bceie gjoote ^mimijck
vwm ntet enfouben mm. Vermander beeft mm ηοφ een f f mg 6e n»-£vcr*""
Iri                         tfcchcn ' **■
-ocr page 383-
^6                                   Befchry viagc -.
ffcfkfit φ genen nopenbe be Sofleïiichüeben befft «i«# *»W» 1
'ODelft/ alSljpmiJftlCiWnÜanPietcrAerticnaMajilLanehePier fc£«
banbeaiber ui?memfttite&cljiiöfrgber boo?gaenbe <fem»en) bee*
mei* / onber anberefeljoone en toaeröige gfjcöendi-téecj&euen ban f00
azootèJiB e eltec bie tot jammer ber honfï tn't f aer 1566 in fce SBeeibi
ffamerie ban ftbeiibige Ijanbë/boo? ïjet tooclt onberjïant 31J11ι bernie lt/
atimaenbe een aiiaer-tafel tot «©elft in be €artljm?feaï «tooffet f
toe(Citcrii tnftouöt tmis een <£rudftr ban binnen/ op be beuren «erff-
j^acijtenbjie €oningen/nan buiten bier Cuangeufien, * m mm
beier toöeigfeeraebonüen enbefïrcngb/ eUbe onber alle mmtu-
ften onöeröoubenfêbenftnerpllenregel/ fEbjageneenEjapesj um
on net naceht lijf ·, W opper(ie hieebt té eenen ftoarten mantel ·, ïjetboi-
genbe eene tuitte Bappe / eten bifcD nimmermeer Ιι^^ΓΦ /ba ft en ctiw-
hebaaen in be toeeche in toater eube fooot/eten aüeen in Dunne tenen/
tmtge>nbertopfommige#eetl-bagfn/ algbeac&t öagenban yen-
fenea/ pnrteren enbe ïserfmiii: Sitem ^ertienenbaclj ofte b?ie <m-
ningen/öepninöeJlBatieofte HMjtmtffe/ ttoaelfEpotïelen/ Μ
^ooper^ofte loanni* Söaptifïe/ £. MWM/ & J&aerten / fttbe
SiilcröePliaen: öermaeiBenfieöineengefiabtcD/jaegljc^oegpent
eeutöigftfwitoen. Vietnamtégeoojlofttmptenbet iiojiftt;gaen/
ban be'n^berfien enbe P^ocuratoj ofte berfojger; fnbebatalieeniutf
in fanen öier pïaetfe aengaenbe. ©jotttoen en Hebben tot Den pnttaje-
li mgïjeenen wmtHMtt oen felfben ijare tempelen »f il£»/rW
berboöni/ ten egnbe fp nimmermeer en ficn/ baer boo? p WffisSS
ïjegt getogen moeten toeröen. ©oo?tóaer een fefcoone &ppm$ngneej
"(Tent Poiydoms Vergilius) inbien be aenegentDept öeg gt^moet* met
poten bebtoongë enbe Oei bieefeb met eenfaembegt enbe lcbjgwgne-
temt itantoerbê: jjettoelBebSMieronemuiïmetftoae^
m I m m felbe aetugeljt/ nautoelijj: te toege beeft nonnen b?engen/
Cnbe Volaterranusbertf it bat Hugo be ^BifTfbOp banGracunopolcn eiiaj
Grenoblemaer€art|ïufergetoo?benfsnbetn 50· Saren W*^J™
•ge'-» ngenJc
ϊ·?η kofteh-c
ichilJery ten
Cmhulcrs
buyten Delft
* C. Vermond
Schilde) b p,
163.
Havcklee-
■Üin:e.
Spijrc.
En andere
i-egelen.
Geen vrou
%'olcktc ir,o-
Peljd, Verg.
* Hefpirinn.
Ootft.derMt»
aenfieiit Oer ^outoe Heeft milieu fien. * ^oo^tsi bic eemï ban tjae: jjf-
feifebap afgetoeeehen té/toerbt nimmermeer mmJtfW ™*LE
ontfangen: mt mi ban befe rigoreuie metten BegericD t$mw «W
ten/firn beer otw na ben meergemeïteu f jebkantanfereerefoi
Preemineri-
tte defer
Oerde.
* Chr*»· va*
Mill. Dtv, è,
meerbe iterche te ^urtelj Rodoiphum .Hofpimanum, en »W;S
%ei0bOO?verfcheydePaufengccoHfirmeert en ««v*lprm^
ïeapprobeert; want (fe^bt be OUbe fèoiï. €D?0ntJCh)-defe Pff^f
FsTioudcndc , dycopperWgnitcyt^dewacrdigh^tme^eJ^
heycdestijdes, mer nader ftrengicheits des 1«?^β3^
/e^,f«xJ^rWrf4eenen€artï)Uflaenbiegeïwftr3eeftonm^
η zo. Heelt &mmw**B«m bat luttei €«?6wW Ê^SSSt
* Ί>ίη.Μ*ί*
Rfrcty Hifi*
•f'tUertofSÓ
-ocr page 384-
van Bel* tv                     ???
*** haHtft mtit 1571; be iiteiiaienleninbe $eöerlanfcen bJegentf bf
^miX&aumm^n g2oteWf fwebinajt / wJW*f
henÏÏ π tot bfSieöe öoebe en betfeeeaecinge tegenΜ ö**tfaft m jtiffig
KEI lf η KaS-3enben bebbenbmcocftenrnbe g&etcanfiw 'jgGj
»mM Snw$8 *5w ι onbec toeïcBe μ eenen Broeder juftus gjf**
o eineö Ζ fept) ba « Sttjoonöirtwi ban €beïe af fiomfte j öefe mm
8 I"o / "genfintn voet» enbe^f^^^^^^Sffi
ttw ts«Tiofüan'pneücr11efic)naeeen anbec <Eioofïrr ban öefelföe
2 "'eaeuen om tort e torn in fliue en eenfaetn&f ïtie mogen ïe&en ï
^Danöc«e.öaengenomÊn^benï3f mm toage «ae^aottecbam/
toerot onöer we® aengefïagen enbe S^f^SLTÏSiS^ g****
fchttyt na ben Söjieï geboert in Danpennan w»W»»*H[
in handen
bjafcfebeminteerümet mtenbeiUïhe en ^B^JSSSkSSiSt *******
arngegaen/ eenigew^mr^nmApmmntmi^^ftm^
bnüiBan (taant De ïaueh entre fö^.yW^^J^l\*^
toastgebostm/ ijemiuefmierenbe (0eiijcftf^erJ^»iW.
©enbeite bereeten/ ioiibe Bp met Den "««^^WgH^i
ft Heleen i)em bïeefcü boo? om t'eten / maec fra peeft öetfelf*ïWΒ öo*
ten / fr ogentc bat np in fene f zofeffw «5obt ^£ËBSSSStJf
betben/ ïueiche belofte bg tottec üoobt toe met <8obtg gjatiefonbe w*
berftoubeη; eeniae otteïqeelïen ïotlben noeö tot fnot en bera<|tmgge
banbeaoomféeillnTe"/ batög met&in-lteöen uetbenïüeifhfoube
tniat&eti/ toaecteaöen^fictïfeerpatTiettienbttter/ meteenmjt-
fttc chenbe heeötóftepbt en feec berfmaebeïijffte tooojben aen&amenbe/
begemoeberenfoobettoomtenboozfptfoutigöept/ Betfooerreber-
fcutben öeeft/ bat ÖP ten iaefïe( be beebete rebenen onbe&em $nbe/ w*£*?
of ten minffe berftwgften toerbenbr/ boo? üebeltoanben^abeban gf
Guinee ter gaioe berooibeelten ongetjangen i?. <$n nö leggen fp be*
fcözeben te gijn/ öoo? be genen biebaer bg bjaren / be iselchenoiö be-
tugaj&oenbatterftont nafgnboot/ in tcecaenbanfónIjeeltgtW/ npt
MirakiI$
fen aenfjfbt qijefcöeenen beeft et η $elber lUml fooöanig&bat ooeft bc fijn doofc.
£oibaten/ öie om be natcie fionöen/ boo? bit mira&eiberftSufcat enbe
becbaettgetosioen/ enbootöetfeïbebetoeegijt/ &emoo?tj5baernae
af te boen ban be qalge / naer bat öe een balf bierenbeeï tt^c?'tibfym*
öfnöaböe. «Jeit&efaeefeetöpirt fj» geheeltoiiienbeiateti/aileeniijcB
ff mm bat gelobenmacö / bie't gefjen enbe gficb?eben öeeft- mg-
hoonipiaf w ban befen H. juftus fteU ben Slutetir be ff*****·"» ^, vader
φ
1
f
ftenndeOrdeiederCathufersbuyten Delft, endcom dat hy niet heeft
willen dryncken wt den Kelck des Heeren, foe heeft hy ghcdroneken den
|P3 .·                          Keicii
-ocr page 385-
Bcfchryvinge
?5S
Kelckdcslijdcns, cndc isghemartelifeertom 'tChriftenghcloofin deö
Briel, onderden Gravevan Lume } out wefende 40. jaer. SSoben[jPH
Hy liott-v
<ki Ί geuA
der Rooms-
f tfiodc Mar-
telaren g*rc-
|iftreert«
feOOftftaen tJtft firaffe tOOO^tirn.: Door'tghewelt dèrTyrannenishy
gemartalifeert, iri'Auguftusop S.Pietersdach Γ'tijöclclt ijci Öf η Cerflc ijatt
ÖieJUacnt] Anno vifüen hondert ecn-en-tfeventijch. <$0ö?tstfen
Dzoebign-oöeritibettb onbergangö üm Sloeber Sjoojt / en bit ftcm
toegefiö^öcniiifiofn ofteö^iii)£-fpoochoiifgn«pt-i)acrt / i$\)p on-
Der anö^c^inEt aegffieröfc JPattfcïi)c&c fecliggm op fijn leerlijn
inöDöpfï· *®t fóenh est gantfcOe eelföcnr&cptban bit Giootó fao
1 ciooftcr 0a^ aï^öc ^te&tben&paenfefon <©oubernem? ^«cb'Stiba/ nc--
dëtCarthu
ftr« gcdeW-
Beert en in
een fioere
wonmghgft-
iVBVcrtecrt.
benif anDeten ooeB m$ af-gbetoieenen I op Dat be ©gam bg cenigöe
SSeiegering Γιφ in |jct fclué niet fouOc mogen om&o'ubc/ ηοφ tot fe»
öoojDeel geojtnjchiotn&efe ^taü tebefebabtgc oftebefebanfë/ ifc ten
öien egnbe 't enemae! beroemt εη öantffDeirjcfec tot ben g&onbe toe
gcflecljt/ai-toaecnn niet anöet^atë een asoutD-Dugtf ofte SBocrc-
toooning op gelegen tg/aigntibenaemboetTiiöe ban 'tmu^ioü-
ftttl fnbfftllfj: Carthuicrs Wooningc gfnaCïW/ IjrïlfafhÖf aftlUC
ïenighe
iZugt-ffibe cm &wbtl tte-toaeicfte een fluch toeegbiï ïM-tnaett I
^^^:dti»n^cti»Decomi$aotftt-i0ecrt^/ on&erbfwcti ^teene ïpit
oudtjei^ {geleg&en in be gemeene agt-bjcdj na 't i$efManöt / enöe be Cart-
^eoihcji, hufers - Heul geöetenjin De J]l5aefïaiibtftiie $aertupt-fcomt / tnw
alfoo ban <©ubtgf achter oitt fie t Ciooflei tymt He ρ / 't tmich meeren*
beelg gefïaen feïjijm te fjeüöen ten a&oojbt-itëeften-bc booif? jfêop-
trtngbe/ aï-toact tnen get ü&e^-iatttrt mft beele $e«bf ien en imüy-
ia w*i re- tm bebinDt Λ in Di toetene men met een JPc^of eemab anöec rei»
kS«ccke- in-fleeehentoe DateitjiE Jbteenen en pcngn ban be jf ttnlamenttn ψ'
««η d«r v*a- toaet tüecbt / geitje h men ooch foo tn be Igupfingbt ai* W be ffltγ
öoehtevin- ban De bpoifsifêooningFjenöcb eenigeiluehenenfloilfnban ftcrfR-
*a Mi«· <$eg&elen en $atc&en binbt / op Weicbere fommigbe noeb <©upe en
upt-geflete Hettecen toeiben gefien. <$och nebbe iefc ecniglje af-ie^
Reifingfiiö ban De augnen Defe^Ciooile^ooc.Defoïaetbic.fiio b«'
toonöe"h in Den Sacen 1.573· en 1575* HEro l^opiDt'iCcfie»ua
'eciooijer Dc^taötop"DiJJ ï|oec&ban De KerftangeenteZwet, uja^noeïjeen
iëCinwoo" anDecöecmaerDt €«nbent/ namemi0eh'tCioosTER Syon, 3V«;
ikn, ïvcgu-öfgetoeeflbangcooteLlöihbomeuDemoöembe^ I tDaiiingemoo^
liercanomc- ^^ο^π /. geceguiee^De <ffanoniihen ban £>. 2luguiii)n^<©?öe/ Dipej
ken.
ftenDe.,tspt Den 2ö^f ban Den S'are 1475. ïm J>. «gnieten ^JS ïï
ïïiec boo?en becmelty * Degötnntnöc Npj F^«r mibeimus ow?"
Prior Movafierii keatU Maria in monttSïion.....& Frater TbeodorW
HeBor MoniaÜHT» domus Sav8g Jgnttisin Dtl)> Ordinis SaHBiJuguP"
Canonicorum rtgular'wm ■>
ff. Dat tg Wy Broeder WiUcm Obr^nt
Prior van't Cloofter der Heylïge Marie ten Bergh Syon ... .· c"r
Broeder Dirck Regent van't Nonnen-huys Sinte Agniet binnen D
Orde.
Mxa Regulier Canonickcn en CaeonejTcn van S. Auguftijns
-ocr page 386-
van Delft.                       J59
|c. ©enmmban <£anonithen (grigcft feoftrinfamtif' ons ttpt-lrpt)
Ijfeft föiioojfpioriêfe banbe Il£etfenenöe Canones ofte iBrgnfen / aen v.n Je °ΐ«
otwiche fu (boe-mei tttótttgpét info fïrieteiöch -niet aïjaf tieJildotiiciic)
Csnonickt-Ro
üerüonöen maren/ maer banooeh fwn ïeben -jw-c^o«i«tat i£
icnöcrföuiffcrlfOfii/fnlwDifDitöclelimo«ow«öatl0 8frceulffc*
üeortffijCifgciüf/ genoemt jmi gemogen. iBan ben 3futf)cur öc*
fee maniemi be£ lebengtoerben ban berfebegben nerfonen üerfc&eg-· aCn aSJuc
örnemeimiigenboojtgeöioctit/ ïmUhKgtyofpimmug nktï)(H nideferinftci.
ai fc0ijitt te tmp;obcrcn/ öie Baren ootffuoiiduot ben H. Augufti- sc·
numgfbjagfn/ banbetöelifieinenieeftV at$|m een bernabtting&e
öetejöt zaliger J!l9anncn bersameit fjabbe / bie meïtaÏbtmtesi.be
&tabt en 'm JSrfjaren bet* Jifêenfeben be «&obt-faligöeEt oefenen
fouöcn/ bat 08 ^tiTeOopgetooHjen^nbc / binnen be^Slffcöoitë
nmiingöe ooca een Jiiaunftrr ofte Ciooflcr ber €ierclten bat tjSn.be*
ihiüeeroeu enbe $jicflewn/ baer mebe ij? in't gemeen moebtefó-
beu/ in-gcfïeit beeft- ^tèfoa<r(toerboigbtomen filutbenr) £<>ƒ-
fiionius bccbaeitbanbenH. Auguftinoftt ft«^ in fgn lcb£tt/ maer bie
maniere oe£ tcbenjai met beCtmaen i# beieattbersgetofefï ban bc
maniere öejï icbcntf, ber Canont&en Ijeoenbaegbss i& · mant fp en
maren aeη gene beloften berbonöen / a!0 befe 3pn: ooeBm leeflmen
niet/ batfgfiHi&enllieebingegeb?upenten/ atëbefeijebenbafgbiS
bom. -^üMGUbertus Cognatus, tüu^acït bat'er in be niaetfc öe^
gefeeröe ilöenfïjjfη / ber melcaer betgaeberitiglje Bafilius cnbeAugu-
itimis in-göejletöt ijabijeii / be <£ano4titaen gecotmn jyn in beu 3!are
io8o. enöeöaifgnaber^anwgccffonniect^n mbenlaré 1380.
mg ban öaee iebeη foo feer üerre ban ben jHegel af-gemeetöen ma? / En opkoma
faDfai0fyailesinchttjtit 3befcbttbbetbabiien/ enbebc Oeanien ber der k*b«b·.
©«aerw-iteitmgbrnooojgf&joorhcnüjaccn/ foo ie in Dare nlaet* ?ccanOD1c-
IfffnanbercroaitcöcriianontchengiJfhamfn/ biemeichcals \ftfd
SCÜOisi Öc# fönjügnaberbOlllben/ ίθα$ρηf£ ReguliereCanonickcn
gwoemt gemogen / tot wefeherjes onberfiijejit be feriaterg beg &P
w&
met eenen on-geriimöcn en otfgjKftjtfctrn name Wereldweke
>anonicken, tmttg / ohgeregdbt eeguiiereny nenoerat gciööjben
3gn ïlBijöer^ ia meunen tnbt bat bie on -grleeriKSft in <®ugtiMaiilu
negonnen beeft / merötbp onfen Klutöeiir ootΒ aen*getoefen. mm- ïccona-
neer ban befe #a:ae na oen 3iare 1300. trnnaeiten ogbernttaau ^<-^ci aen-
watf / foo tuecbe fu üwberom Sferbo;mt enbe bernieubJt. VoUur- ^vs» §««-
^'""gÉtupg&tbatuetb-c i&aooigjjcrjSban befe <&$M boojt nbe/ïO; M™ubcy
*»^3ΰη36. panfen/ 300, flaroinaicn/ 7500. $. Jil?annru ofte
ciciè Orde
mem tgftalöer IKpïiabcn in-nöefebjeben 39η. i^aer stmpt iaajS uy£§ö<wrt.
ootR mei eer eben na be fpDrn Auguftiai (baer ban f?? üaren af-aomii
-ocr page 387-
ij^eo                                 Befchrijvinge
ben Wefiop be mtt&tin'tgemegn/ bt®mw\tt leercnbe / af^
Weaeïuchnieöe-eefeafninfenterbet-ampttöaefn/ ofte fg üme-
* ^- oenfelbe tot betoaerbigöegt be*s &tflc|)ap* toer&f ben.* JilSaer $#
* ΓΪ* pimanufffe&ötbatfétefpentööe&etaeec-amptQbantfcBel^bee-
$ttm m bertoo#ien ije&benbe / afteenUjia in tim €bw (baer mn
Enhosi» fg oocb in*t ^injtfcg Choor-Heeren, atf ïfeeeenbeji €&oo#8ïie*
■igiMer- ^eiui toerben; opbeficmnettgienwarmfingenbe. «cfttet bebinbe
h*nt» ttb battebiertemanbeinfotntmge piaetjenboben bien mhjttan*
geüfeerbenofte$?ebicBten/ giffen beben/ enfooboojtiS: W&hm»
öÉ onöer anberc ngt be jfunbatie ofte &rtc&ttagb-2&j«ef ban firt €β«
pittei ten $joge - manbe ofte #. JMfrag binnen W>en / wbe
*/. onm Söefcbiijbinahebiec^tabtboonanOrlersöeinfeeeeït, * ©οφο«
?·/·Η*· Uct bier op 't Syon ij$ gelegen gctoeefl en bebüe irh tot ηοφ toe gjeen
Üc*Erl' *>*«* iiBaecbeöetupaenfBnboo?Danbenbat ben gcooten hni-
musin dit mus in fgn gineeftt/ fnn<©uberg ontfbeujcH tergen beüüenbe/en ter
ciooftcr zy- inflanteiöcStcöcciecctfbanfën ©o<w6bfntoti)et<a;ïoo(iec-lebenaen*
ongcwoQnt ö wöt tof ctiei1t,f / na bat De njt ban fieJoojUjch bebencfeen bcrfocjt
jjaDbe/ inbit<£onbentaibec-eecflen«ef|lbfeftbifHenöJOoncn:b}am
men iu be &efci)?nbinge fêng Se ben* / getneenltW boo? fen iiatfln-
ftye Colloquia ofrerfamen-JPJffch^ötienöbf^tbJettjenoe/ bete
tOOO?ben leefï. tAtqueïnterta lotum in jnonaflexh Canomeorum rtpertraf >
ψι vulgo Hfgulwcs dicuntur, in CoBegio, ςκο4 e/? jtaeta Delft, A8o ty·»,
* Vide in quéatmusepprincittalisejusCdmuli, * Endcondertuflchenhadt ny een
Amm «e/by. piacts gevonden in't Cloofter der Canonicken, dewclckc geraeenlijcK
Srafmi. Reguliereu wcrden gehcten} dif ht by Deift gelegen ende Syon gen«rot,
weicke het principaelfte Huys is van dat Capittel. ^ttWaj* omttfW
En weder, een fare 1486. bocijbentiJ.tbanbfp?oebin|iöe0maeöomen3piJe
S£SSC β»ί tot antbwt aen ben #brrïte bat bg ηοφ be agmtit/ wW*
bont ηοφ eenigbe Staren o# be, Hcabemien te betbi^eη / tot oat m
Γίφ felbe beter tnor&te berft^t Hebben. Itëaer Ober ben SWjjj™
b^ne lebben gtoteUjtN in biforatie seraeihjtarwe/'f»™
tbr uan rtnanbt fghe^è&nben geutfi gelaten toerbe/ totw WW
n . belt)chboo?f(ï50one rebenen toeberomficbtn een anber ^ίοχα ^
een4ndcr of ten Stecnc gfuaf mt / fif&begfbfn tieeft 5 enbe bat »"^^{.1,
^öde fcifde grootfleinbtutiebaneenfenermebe-«£riefenrn(bacrW£®J\jSft
0 c,sre bm ter fcboie bt? ee flap? Ijabbe) en al baer toooutttbe W»'J™ïfl
; werdende.
fóaij aengetogen Ijeeft/ 'tbjeich metenJWf^^\™ttfi
(töantbpal-tofbeiom ftet €iooflfr :«ff«be «^^«i^'Xf/niai
Ce eerbare ftbaemte / bf grootr bjpgeme men /1 η *r 11. oe d } «*tó
Öai5binöeöoubenen^bner boo^geperfl Ï^^Jt^j52U3
bg een gerwB!^ oceafïe banbefe100? fóögroote €eeH ft»«J*^
-ocr page 388-
tm Delf r.                 |6l
mm$mimUtym\WtWtm\w^to\tt i gdijtfeDpoofft k/'v^uS»
nogtenöofïbertïaen/ batbe toate aBoUt-faiia!)^Pt Diecinbefïowt. geiuekigh
InbitCioofïec&abtiJpboo^betniaethen «Bt-fpamiingD b* £cfeil- omm»
bec-ftonfïgeoeffent / geï^chfïjfc boben bcctja^itijs \ ttateen Cmgci-
fajcc ban fgn 3Pinccel in üet «Cabinet ban Mufu* boojtoat bHw , . .
m$ bttöaerbt teler. * 3&e €febije ber €anonichen i0 eenen toitirn »t $bj«
%mhtn-mth met een tuit ?£innen-iiï^Dtt>aec op/ onbet eenen dereroordt.
parten iBantel / be-tt>elf fte ben &cch mttfgaberg 't achter ïfooft/
etiöootf ijet gtbeel Hicbaem üebechtngt-gefönberbtbet aeng&cficbt.
<©otiuflereenanberefoa?tebanaegttiiere tfanomehen / Die toeicöe
bc bertoe bet iftleebeten / beöalöen een iait ^cajmiict: na Daec gboet
buncBen geonttienen. * <£en ban bepbf beter/ moeten bc Snöefe-- *"·/>Λη
imm
ban :t %$t\n en €rafmu0 fclfg ooeft gcb?agï)cn fcebbcn. ^at '· V-ntiaR
nu bit ons ^mftetbuigtm QBeift een boo^naera ^tift t^f rjtïetoeeffc / Syon «Γ
toaec onbec becfeijeeöe anöece Cioofïeren ban bat €apittei ofte bie c*pit»i g*
@m/ gercfo^eett enbe gbetfaen tybbm/ faiöc&t niet aileen wccft*
ugt tic boo^-gealïegcerbe $erioöe geejtiraljeert felfó ngt bet ie ben <£-
rafmt / maecooch baet en bobe be tooo?ben ban öe 0ubt PoHanbt*
ftyt€§m4t&/ baecbpberijaienbeDoe afle be ^ee|ïe!t)cbbeyt ban
ma. pp feechec^laetfe btsf ten be &tabt %($btn in ben f ate 1475.
ionfntreetbe en t'famen fnanöe tresben be intentie en tefoUitie bec
piöt-mibbeirn ban %«οφ €acet meermalen inkeren te nas? g&e-
#..
fiöiuen / * fegöti Ende daervcrgaerdenallé dye Reiigiöfen Mannen ^fJly^9'
endeVrouwenderCanonickenRcgulyerenvandenCapitelen van Win-
         ' ,
defim ende van Zyon, * $e. <£nbe {jet fcötjnt bat befe i&joebere» ï<!h"n>VM
banöit^pon in ben f atei4ó5· eenigbe reparatie en €imttieringe, «. }.S*
antöaer cioofïer in 't booft btbbm geDabt / aenaemetctnaer npt- nJ* mp /.
tóniojjeber $iffibje ftetcS / fpatë-boen een notabiie ïnianiitept vanMdf°f2C
iioti^öffabcnaengenoft/ ie toeeten ban Μ bonte Ciioojberboo^ bOUw.
imcue bg nj9t?ific ai -baerban «©mi? gtfifibt.* Wtitïït mitfwtjm * siert™
2Sïf λ baer-in-tM!Tfljen ηοφ bg*Homenbe berbeteriftgDe ïmn bit f** *°7
Si S ï ^eon /
0iiucfnt tacJbttclï faren gefiaen bebbeiiöe / boo?
L™ a':öniieU)chc baet ^cbeim-acijtigD i0 brmittigbt ( ibantItfe bin-
hL;E|öe7fni3^toepnig|)eftönfteïtjche^0titienmboo?-njben gbe*
j'OUDen bp eenen Joolt Hemicx z. onöecanbere befe Jl^emojie;
5tenuXX' Januari) Ao. 1544. ftilo Delfenfi fauonts tuffchen feuen Moordadi
ende acht men, worde aengefteecken Jt Conuent vande Reguliers tot lfcJjari™"
ee'ïi Iten Delftj' vanonbekende Pcrfoenen, ende dair"verbrande dacrin|e.
entdieVoir-Kerckemitdie Ourairen, het gehcele Pant,mit alle die ichict.
^ien, hetSieck-huys, die Gaft-cameren , dieCoecken, den Re-
'Ucnter, ende het Vrouwen-huys. Dair viel naeder handt groote fufpitie
Ρ een van de Priefters gebooren van Scocnhouen, diewelckeverfon-
■^en worde. ^ m ^ m ςι0φν nm öj|f Qpp^mit aenflonbt^
%■%                               bjcberom
-ocr page 389-
5 6z                                Befchryvingc
ut&ttr toebecöm ïjjerboutot/ m$m tijbe ban ö^ojp-öom/ttlie <B?#nW
naermaelï
giinfchelijek
verdelgt.
.f't: ·ν·Λ '
In een heer
lijeke Hof-
ftede verin-
den , welc
enbebecanberingbebanbeiaeUgieonfet i£ooj-#uöeren / footean-
neer be i&taöt nebeng anberen bet ^naenfièelucfcmebe wnwtl-
eerbev ttgt vMHwtgpjtpt/ om geitjcfce rcöetirn afë be ibjeeboo?*
gaenbe^efHcljten/ bg bie ban bej>taötmebet'enemael boen fïoo-*
nenenaf-bjeechen; begantfcDegfjeieg&entïiegt al-t£an£ ia een feer
magnifiKBe en lofltM&e Cfof-jiebe ofte H«Mof/ met feecfeDoone
jpiantagie getranrfojmeert/ enecljter metbenaeni öan Syon ηοφ
befttnigebtebensgnbe/ bebbenbein'tmibbengebabteen tttfftli}<h
kmiretfiijck i$oonUU8£ üau ^laifance ober eenigDe^arennoeijnautoeiör ter
getimmer
mede is ver·
brandt.
iBeereltöeerlgehopgeb?aeï)ten boltroe&en mefenbe/ge!|}chai0uibe
fleur beg lebend/ boo> *tn onuectoatöten B^anbt op ben beïbeeen
MSttidac^-^otit jamtncrlöefe bernieït/ en meberom t'onöee gebom-
pcit. men bint' er in een Soomgaert aen be ï$ejï-3i?be / ten <$n>
©utMonu- be ^ieflecltje&e ^af-^areh nocj gamfcb en gaef in fp geijeeï /
fttntai-daer ^agenbeöitOïi-fclJuftmetattt^fcBellettecen·, intjaêr m. cccc.
aochie fien. lxxix. fc8, daghe in Febf uario j fterfHeer JacobDiicfoenvanLey-
en. God heb Ziele. <£n in 't mibbe / gsujefc men tot een o^inarig
teyefteno»bepuefïer£«Baabenfiet/ fïaen ugt-gebouben een Mth
tuffiöen twee Sïmpuiïen / maer onber men on een bïiegenb iöimpel-
tte ofte roiïetie / befe rnoojbc η in berhojtingbe ieefi ome pro me Bomt-
nes. g&attj$ O ! Menfche bidt voor my. Btfan$ befe 0?ie bOO?*
Qapel van
de Lafari-
Sicckee.
uefebjebe coofïeren / moet tnebe onbet be fóe wae ijjcBt gefïicïjtfti ge
reeeftent foeebentwt Lasam Sieckbn-Huys,gelegen buytenbe
^aecïjfcije Poon / aen be ©aert mte ïfêeeö na ten fêaegti / enoe bat
öoo? foo beel bet ban <®m mebe een Capei beeft geïiabt / mttigaöer#
&ÏOC& en Cleuel geboeebt / geltjeh u$t be oabe 0ibonnamie &iec na
*,> bj? be Söeftfopbinge ban *t feïfbe ϊ%\\$$ geinfeceeet sunenbebmben /
?rophetie öl^eBen faï. Mm ber&aelt een nieembe faeefte- ban t)tn f ater ofte
des prieöeri canelïaen öefe0 €onbmt0 ber Meimfcn ofte Hafart-£»ifihcn/ '*
ief«c*ptue. ijj^jjj in &m ^jacc 153^. (««..tube ban ben gtooten bermaerbcn
%janbt befer ;Stabt foube fgn gcfe&iet / namemïöfh bat bie» <0eefïe-
ïtjcöen ï^eer boo? eeniaije rebeïatie Dfte^BobbeiiJcheopenbaeino^
öoo?-tbetenbe foube fên gcüJffliban'.t^raet'tami on féMMmtf
en al öat onöegl eu bie ramnfaïigbegt / bie be jkabt foobjeefltjiS &**
ben 'tbooftt)ingb/ bebbenbe bc gemeente obeeijate gruüJeïijihc en
fijtjtenbe fouöen / öiê altban^ ugHïeeciienber toöfeïjoogl) toacen op
gehlommeuenarooteUji&jibOberöanbt ïjabben genomen/ oagbf
lijcBjaf üeytt-aft enbebermaenbt/ aigbjefenbeboojbteinfniratie/ «te
ft? boo^gaf in fgn f erfoon te $w gefeïjiet / bat be gantfebe ^tabt f et-
lange in een af gront foube beifmeBen/ enbe ban ben Sletbtboww
üjet&en op-gïjeflociit en inaeftooigijen i toeicherjiaengbaenbebeese
Jiieyne mfiiteMn upt-geaeben / maec inbe^tabt in ÏÏiiMt fïaen-
be in 't mïibHt öierb t upt-gebeeïöt / en een ö?oub) menfei) ^n^J5
-ocr page 390-
van Delft,                          $6$
f attttfi ug^ aï-bicc bg öc iLafart-ifeiechf n fiMntte nomen Moppen „SSÏÏIJj
met ösic ucchonötngc ncöen^ öaetr gefc&eben ftaenbe: Delft Brant!
be fater fttichö fró£ttue en fgn ©einiiec openenbe / homt met fgn ge- %&Φ
ίφβ#α Suugn en beöanöen te famen gelegen / Dcfe tooojben baec ttgt Sr lïïi-
'tot amtwojt fpjeecnen; Godt fy gelooft! aig tod be rgenoegDt senbe
oöcc ηοφ foo genabige en boben fën bermoe be η gcebertieren flrafle·
Cnöe bit f? ten laetjïe göenoeφ g&efegt / boo^ foobeel ons beffjjeBt Bet uy» ν«ς
Jjeefnoegebjagen/ banalïe bie menieïjte ban ItercSeïflchen ebifïtieii/ ««f.g ^re-
as üegoe bie grootefacoeïm en afle anberen fsercaen / CapeHen/ 3Ï8Ï«
«tioaiircitt./* ülèonniea-ijupfen en <£onbenten/ foo bugteti een afê overgang to»
binnen in be &tabe gelegen -, 3«flcniie berooïgeng (gelijeabiec nonen 'amotseaim
fcan öen oo;f&órtriten eerfïe infïelïinge beg «gloofierg-lebenii / mitë-
gaücc^ öe itrthcet&e nabolgingïje bacc in gefetjiet na be tnaetïKpt ïjeb-
bm aenfjetoefen) totbe fRtgt in't generaei b»r ηοφ öp boegen / eeni-
gc aeniHcrihi.igért oöec oen af-baibet $anfeïtjcae infettingen en cere-
moniën /. mttfgaöer jMwt nootfae cheïiHB gebofglj ban $e Μ fojmatfe
banbien/ en bs betanberm α fjc omtrent befe faecaenbanbe<©obt£-
öieniï öoo^ge^aflUn. ®m-bjaec foo beel Coiïegien en ber gaebe- w··U
ringen tot ^oöt-öiuciitröe tnereften geo;bonneert / baijfen oberbïoe-
dca £rot€Bf
btgï)ugtbat!xn^iBoo^<©uöettnöe^teticanLïenbaii OBrtft/ ηοφ ίϊϊκί-
oiiiitmtsiabinbeeobtielllcfie^c^jiften/ toibietöcligicbtenj afleen keiijckcge-
nocfjBenaefeèc genegen toaeenj ai^n?anneecfp foo geooten arliegt bouwen·/»
enöfmgiTingc feojïenUÊÖnenaertgcöjem ten e»nöe/ fj Setbotte en Beyln";
fïecijte iDoïch tot ï^epiifïijcpt t»e^ lebend fotiöc»iepben/ en bat be <ίίοο- imicLa die
fïÉc-mgbtn foo Wannenaf3S0?otttjiettitt ben eecfïen in aiïeeent'ou- &eftici«, ea
bigbeet nocöEberbcn om ?lri)btboo; een fïrengïjc» inqfjetoeiijai Ie- Τ*?1
wa8
ben i boen öie tleligte ten aenfien ban be eenboitbigïje^ barer Öeli)- £»SS!
bet£ noeD ïlfegïtgïj en cecisjatcöfötJix»a^ > boen beloften feïféfi$ a^iiade
*otbe€ïooiïei'# begaben/ berttjtfTeienbcbeI|eecffbapppesi! «Bobt*?- «"*<>«<«*#
Wenfïigïjegt / beöelinonbsrbanigijegt / be CtflcHtiouimeti in-Sic- "UWC0,
möcöc/ enöebfnMJbomtnoiibeitoo^pitigbt: ïttaer ai$ be ©óot*V
bjucijttgtje Reeenen be aoebecen ber fócrenet! / meer ban men fotibe
Hennen geiobcn/ metièc ttjt öatitien eijeh gemaciïit / |öai£bi®ube f
iucötbec €loafïer-linöen ganfcïjeiijtB berbaHcn en onbec be boete»
J
gjceben': toantaï^be fictmte iHijchbommenbaaröe/ foo l)eeftoe ■■■;
©oφtecFjace Jföoebeebecfionben ·, geitich bkrgciiiche bjoo^ben Μ > ^
ba otttö I13 eenige tsecf}tfumtgcmanne füU iSoniiftéfpn qeö^cSt
öÊtoeefï. * ïi^antbetoebiocijiuie Decötifhöömmconbcr be iüetefcei + sut^.^
lijf hè η ίκ cft be <©obt-faligi}egt Berbicben/ en be on Ij ctameiijeöe oöce-' χ*4«κ mp,
oiocbi.flijegtin8eb.om/" t>ebeciit??nibe<©Dbt-felicïftci?töeéftbc'biua- ?*f0· .
nngc noclj gfcoottt piaatfe «eOpent / be btoaisnne %m't alle bingbeη ΓΧοΓ
tco langij fpo meee met^uperlïttie ofte toangeioöe hïïtnmt/be &iu M^van ^
pecilttte beeft bebetbaiiei]eifert|}ei?tnorö meerber onbecDjutöt/ en K«ckcU^
-w piaetfe ban bien be SSatöarifèc ongcieeT^eetai bo0?tenboojtkcn*
-ocr page 391-
264.                     ·; Befcferyying^ /
cicijïantct. Sft^fuïcfee occafat&aten al ba«©ut*oocBint&totwt
. ,nn BeWö?^mai1aö^n«onncmfcgljfboeimban'taenroepcni3cc
J?m?'Sflfit teerenbetiMiquieti/ D«!0agebter/ öe£tei-mHTenen
KA ?Eï boo; bc ©ooben/ bcröinbrringDtn taant .ffitojjtocnöcc
4cJKerckein-
§*kroop«n
eetfïeitjchen/beinöuigen^
fêaufeUjcfef infetttnncii/ Die de ^tact en:Beetutcftt ja^e ftmhi-
lüchtn tnöebicHaeö«ötletïii|Tcnonöcceciii!feUöf f*M be ?i0"
bifiebaöben gepjamfeert» 6i« tw bjierDcn oo.tfi bioji-gegeben
Talfeit*
yraitijeken
door 4e gtli
foeht gcia
vsnteet.
enèwjöcHJcft' btci Jitairahci'éii / ter pïaetfe baer bc lacUgtc ta μ η groot»
flebVbOtie toa£ / onber alle tof icfie uoojfjijjctcïicn öf ^Φξimacljtig-
ile f iciterpen om 4Bclotmibbeien ugt te binben 100 SiiwjWöRje
Jfêcefïcefpeeiben/ batfpffif#ftuetcnaBe.ftifpici^ ban b'fijMiJifl*
Gemeente / fomtlW ff f r fr&anbtUicfi bmtben ontbe Ar. enbe a 10
beac&tbat rlw beier genaemöe <$eeWfcHU ^i^ïÏÏÏÏK
ΜϊίΙΜ.» ttlijchen crgcriijea Ieben / al boo3't pböen ban * <&^)™ff£
JSPÖE &onberi Dapper uw*,ef- gfgean/ barben pijtbe feifbc tiaan&e te fio*
           qen bie tchiaöt ugt 6« &awn / getaoomt/ flfiif» bftegeJWDf?-
δ1 η raeerenDeei0 WtietTenbe Den Hart bec af-B««taf wn /*J"
ft sBagctaier onbf rtoojpen maren baer be «vi-imlfen boo; toareη tn*
Oeileit/ btttclche De «jHooffÉt-tffUtftnfoo atoow W bgttórtrt ,
m' t generaeltoflcen befe Pjactije&m baer op a|ecmï|ch «Η£3£
totbet ifene bicnbc ombe ^»(!<Ml.dlen aii tf <Φ»Β«αι / ,2gSfK
Treemde fenba» <©obtopb«aetfeeteboetia$ten. φη^tOKintmum
rtftprif Wfi ntatcrie btfiicnbecnjwfifbtfn^tffQO ^bfbotiettf^taw po^
SüSïS lelonbeiben öcrgeUfchc booten ban öW^J^fASS
MaiKii.,
oenoojbeien. Cenen ïfemic Mande, m tttUjehetn/w«wg
familie te #o?bMtgcip?uten / boo? öefe &ectetart JW-gE
inilem De fe$be enöe se ésabinne .9;otttoJileacgtift / WW
be foei geaebt etiöe geflen nWτ metter tifbt W$*tfW lfX&L
taiMmnU/
enOcbinbeelbenbebat öem «W^JfyX&
Sc |»i?onuptöe#uöe ar|,?oniieitmeöebermelt/ ? ffft^Jffii
/igmecaiïbanbe fitsen ofte neguliere ^mMjM^J
tzttW
öebbenbe geiegen omtrent een mgïe ban be ^SjStSÜA
fbjerf-gebacöten in fpne (ebtgbe eenfacmDegt opjto»JΚΚΙΕΚίμ
toe* m ft» w«i0&eÊMi«0Hö^iatie Wt m bfefwwf
« St$tsf,
1&*
Jyifcwon.
étrlijcke
.#
-ocr page 392-
van- D e L f τ.                       ?ö?
dtoxtim I bie lm oeeïe onbéhenbe faechen rapnojteetben; ïfê toiecö der gjfap
Stujeeoef auius iMtflOfflöftetiet/ enfeniicljtgeiob öemetie-ίο»*» »*
ί% öVrcnVifofbcn'tmfiöemjieii berben memel op-g teocken if/£f^
mm bSuidff rte en (Itogbe oriaec tBoIck bat gé aibae cm een leer £Sïï£S
Süeufe êioceffic berrmtt^»*ntticnen tobt «looitetoberie' dcndcr«
Su iomwnt ƒ.. aafJ&S tooöP ÏJem in ber baet mmjMM fe iuÏdc Pau
η mcDc-i iQonnttóniaeniïom^öeioomen/ enbe begeerben bat £«
Kintho boojbmeraebtigbbpafleanberenfotibitoecben aengfno*,
mm/ a^siniöeljaccbjeïfiooöïijiftbaec aenseWfW. JetgerueïJte ;
banbefent uüiiciüebentoiermalïetiuegenberfp^t/en**ψη&*
w#iAr*
SS»'aibanbefenilSómvicB w* «>0^*P*nW^; toj^g J2***
eoipgeUjchgaenbr gemaeckomugtDemteberflaenmaten m m 0ntf»ttvc4
ai in Oen ©emeigefïenöabbe/ïjct ^oaficc toietbt bagelin; obetlo» G«id«.-
aen ban ©jege w./ enbe ooe&booj be 2CnttiJoo?be milöeltuö bff *
bccöaibi om «&t Wtbwctf ηοφ meerbec «öelbt te flaeri Γ toetbt bj? ben
coaftec^annenegnbelijmgoetgebonben/ befenöarenrooöooeïj ittcktdprf
beciicbtenmet-#felte ïatenttpfenboa; afte aengelegfjenJ&anben 7 «*&<*
inf<mbecbet>t$oHaniit^^^
ttbocn ban alle öet qene in fi?ne gefic&ten enbe op-tiechtnge bei ^iddcl vin
Óee(i0 in-ajS booi genomen. JlBen üonbe bent niet te beet #?agen/ ryn uyt-go-
ofötf Wttnocöaimwcteantttoojücii. Cnbeaengemm&tbefceli- ««j**»
gtw&rpt enbebotie ban bie tijben biet te Φ elft/ toelaiwnniefttn JSS™
iujan0üjasi qaenbe / en bat oom beele atjeselubben Dier gebonben pe Rjjck.w
toiecben'Moo té in* bie rebenen gebeurt bat men infonberbegt al- men«verf*-
bier qroat metcfe ban bemmaechte/ en bat &g nergeng foo gbeciglj m™«>.
ontbaelttolec / noclnefaoueel *aeiöt#boo?f{?ii€iooficrbitgaber* hicrteD^irt
be: aeb)c6 ober \~uhWbi? m &clj?tjberg ban befe J&iflone 7 befe grot*iH<*s
&tabt aiïeen foofaeciaei ae ntteteïcfeent ftaet, !l£ant een iebec fo?g- totervoor-
mum mm bcbommert met fgn af-ge^ben iSioet-brriöanten en %$&**
©jienben / taelbe bg öem na öacreh lïanbi enbe gclegcntöegi. *®m
Sfiemèn ban be-toelc&e öem ofteben fgneh «iet te uectöarijten fïont /
enbe om niet beel moepte booj niétte boen / anttooo;be b» meeren*
;
beci^Datögbeitelen ban-bareoUeelebenen/ itt bert fertiel gebon* MUshyaiie
ben enbe gelaten fwbbe; 'nfmafcbfnnncfcfn.oatbBöa«-Bioctbcc^^^J«J;
toanten in een anc*fïic$j ©agebier baDbe mm tremen / ianimerïtjfh ücoyk]eiJ
öibbenbe bat fo oü het fpoebigflebaertiytberioiimatbtcHtöerbfn. aenrijcke
<ê\M bier op m$ ban apniicabeïeen bewisaniiigöitotmiibabia* ^ll^f^»
hmi booMtótttóötïörB^enfie<©eef!elijcncnbanfênContent om ZQdÏ
boaj bareboo^'üibbingc be berlofTinabe ban be geptinigbr SSleicn m vait-oeheche.
afte· il u|3t te toeerftró.. ■ ^«^ ginaen be S5e itefe η ftbrrejnttcfe open/
en mm biel ιφϊφ aen m geben"/ tot Datïjy / tmtSnmfmmmt
SsierigbegtnietgenoeeöSenninbe menageren/ ttmb(tmmmni* f„ \
' ■                  ' %-ii "'                       uwc -
-ocr page 393-
3*8$                              Befchry-?S η ge-
"V*CrltC'ft                                                        "'t "■ '"■*
echter door beraotfaceBts / bat ooch b' eerfte om ber lactfïe η iölfle afie bae t geloof
fyn ab unie eaacfrtinge beriooreη / fait af fpn Jioetirinbeföcfe öoo? beröttbtffiro
Te^vrfiT 3δΚ^η ΠίίΐΤΟΪ; OOift flGlIÜt 'ftlïli ff Ff üfltl fgW mCbl'-%?OCÖ(t0
di,tei] tepu- (jóiiandcWit φΜΐ^ήύΜύ |}em on'/feiëbefe'fpê-teerchtn/ au
tatie. jjgnbe niet Dan foutere beö^iegeiiin en batfcpe ben / grotrlfjcM' ftfffl
£cij;vto°- bfr^oiinrn.ba$pect'ónbrrgcb^br > geUM&oit afleï fctfineftlcvea
uy/felWe» vandc Geeitèiijcken totWmdesheym, in fcf OpgtntfUi tt?btn Öefi()tf-
ciooiter Ue«,/ tiï (cpnfoim bi^etuygetiifTe ban De f£e ρ:^ίΦι$Βο·φοιη\η ..
kantüchdap j*yj.^ Nederiandtfche Hiftone van de eeifteveranderingen indtïGodts-
feevue#ui"hel dienft) obec eenige jaren toiSnï^crpcnniOrac&üptQeaebnniS· *
den. ° <©it gefcbiebe onber ff&iin ban <3obtsi-bienft j |jrt patί té OttöM
^ ί'»** «*** ff frto&frcn 'Sfvanfém%ütbt\K ban üc 31e fmjten op't J>£Öabot)
2S*?r eWUf-^ceiiöittebotictotrén^(cBmatttfibiettt/ omijette ticöccfecni
ttijmt eoötu^utötiglKytüoujeen mibbeiam&cDelmetpe te ueb?ÊÖ*&
Term ..gen jtögibit üoo^beriöai ΐψΜnu ten naefïen ug af te nemen bet groot tw-
wn de Gee- bye öatt be iicccEelOclun in bie tijden/ enfjoefpboo^öatmioöeiDe
Üieiiijdse.
lirfttgeiobiaeengebluuDocËte eemcente (Die ijacrDfUOttetocijmcf*
renaeeis$$ berbicljVeieη/ en 0|jliet feggben ban..ïjacc '®?ic(lcc# ge-
grotït&éffc-fmbbfη - bg bc <©ojen Banben icgbni- ©érfcfjêgbè anöïrt
toènnogcntljfbcn fcabt b' cenbotibigc80plïïWn bet fêeyüg Ocrtcour.
torn ber Bojllnt fcifë ober ai aen fjaer gebeft teert
; bier boa,1 tjaöbc»
fg in fianbftjbthonmiA Ijctrrffjt entte ijeigebjnpc&oerb^fjegtban
toi jeu-ofte berber q-pfaetien /, in bê Cierchért / op ö'êè feifë feobeit/ in -.
be €apeflcn / aridoitetcn eribe wn$ aüe anbere geeonfacreerbe ofte
Het JR,echt
van vrye toe
vlucht vv^cr
door de Gee-
ft c.1 ij eken al-
le BoosdoeriT
ders van ver-
grmiibe perncn / baer aüe tjitaetöoenberen eenen bjgrn toebliuljs.
fjaboen/ 't midi ben öereSefeïhenbeél aenfieniï tnactute onber 't ge-
diende üraffe 'mfi'nc öoïc'fi / f π net 'Burgr rli jeïse -iSe e!jt grote lijcho in be toec„
bevrvden ^f j^ifbabigben fttfr beffbennt toftbenbev febünen felfó in ijate
SöaHinsfeDi1? óp befe fêegtfö genaeinbe pfaetfen / öaere bupiiöftfben
ban i3oere-ftt-2Soeberge niet naergelaien te hennen fytbbtn I uP
men baevcffjter qafr niet bermogense af te balen/ en in b^anben te
leggen / geönrenbe be Cettme oettien Oonbert nier te peift afièertJU™-
Snaeekfche fftff imiföt Éieiire baer tegen maeente. Voert en moeten ghee'n Wi-
ïCUr vrïus ven J ionckwiLie > °f Deernen op Κ erchoue, in Kercken, in Gafthulen ot
perfonènUby "»enighe Godshuien, binnen der Stede flapen eten noch drincken jnoc»
ae Ballingen gheenrehande ghefelichap hebben mie enighen Ballinghen,bi nachte
op'tgewyde no,,^ bi daghe, ende zo wat Wijfl'onckwijfof Diernedatdede, ende
vSyÏÏO"- daer of betughet. worde dat waer op haer rechter Oer, ten waer dat
ten houden" faecdatiïdenBaHiiigalfona waer van Maechfchip, of van Zwagerfcip»
Eiitisaders datfi ende die Balling gheen archeit tfamen doen en zouden, ende dit ie
ftraöeiaei' ftaen ter Scepenen prouinghe, * <&n tn be ^etttóe 1400. befe W*
* vpj, oh gerenobeert ofte bernieut toerbenbe luier in pim$ ban be bo W.m;{:
*4«w»M»ttftcaffe/. befe fte(ïelt: dat Ijet wair op die boeten miltenTajrUncl
^é-*»cijoo, wcrpen koe menich Iair datzy wt die Stedevrykedewefea?ullefl.'°r
«ft, 322·             - *                                                             ■ f                                                                                    βν«
-ocr page 394-
* -?·■&·
van E) e L t 't.                            ^e^
ieniitteverliefenvanhairVinghcrvandcrrechterhaiit. * Ï$!eitbefj5ec·· * *νί«" **»
teert ooch öct eifbe act. ban öef^ïftis ^bonnantie/en onbec Den feifbc *£ϊ*ί
tuil van Goedshuyfé en diergejijcke, tbaec bg bejbObê ÖJiet" bat tJtC'ttiaiU
'riyManneperionenof Vrouwe perïönen ejgeene ban be bOO?gCf;pêct- ij!*'fi*jl»*
fiUizUe conberfatie ofte ommegangïj «togen jjöubcn/ nnt eemge 2,*'f*^
Ballinghcri of die f*hénc die de vryheyt vander Kércken begeert, ofghe
bruyft by nachtc or by daghe 3 op die boeten van'twee pont te verbeuré,
ende voirt te verbeteren by Scepenen, half den Heer, ende half dietan-'
brenget. Voert foe en fal geen Vrou perfoen defe voirfz perfoneri eten of.
drincken mogen brengen, dan getroude Wijven , Moeder. of Geiuile-
ren by den voirfz boeten, ende een y gelic fal dit mogen bekueren die wil
ende diet anbrenget fel terftont die Scout die helft vanden boeten up leg- + jm 4rr;
gen. * BlactbefóeceBeiiichen/fooomteboenbUjcÊenljaceoiiijet:- u.
iBacDt / ai0 om n^ofijt en boo^beci baecugt te teecHenc toant jjace ,.D5 Gec*e-
MnléW en^taeMüefjt aïbecei?i£ göetoelöig^ pjcboniineerbeifïSlk
pooctjöen öeu iïMeïbiltjcSen iMc&mrmtt enöc meer {jet gcfaco uyt
be Danben te bïMjjett \ feïf^ Hodben? / JlBaoiöecs / en be albec-', f ?°tfle.
fnoolie SSoofibicïJten en j&cöcitaen/ öe aïöecgcutoelijeïifïe f egten C*Slc"
mmüW&tulto/ öa&bêri toeötttcïji enbe aceeg tot befe setoiibe rcvryaom*
gronden f η totecben.baer met ïffeccfeciijeBc üoo^-recfit gemaititeneect. Die ry
Λ
JSenacïjtcïiet bootten ^acctiegte en «Sobtfefjenbinge ben «ïBwaet- *n» maniere
bombeten öaee ugtte fjalen/te tncaccecerenofte in aebanaenifle tein Ppuiltie
föccjjcn/ enboort ^ligenonobectceOeitji&taeeötfeftèfleni Wu$ Sd'SST'
foteroenbe öanben geboegtbanben^urgeclijcRentëeeïuec/ en be lüchier be-
wmm toarenbichüiïï$ te brsgecfé/ beS&ooftoidjten gmgen alïec- ί^»*».
toEoJen luUtglj boo# en boojt in obeeïaft te tioen en qrtrftieien te be-
wen/ aiöbinbenbeinbeeotit^upfeneettmibbel/ taaecboo?
p teojjen be iïrcng&egt bec Heetten en De toei berbienbe taffen öae c
ftonocn berfcechecen. ^oobat menepbeïtieB/ begemegnunfïe/ comraa
looboenbe/nict fangec henitenbefïafnkljouben/fienooifaecht tuiert **!??-
met ben föerffeciijc6fn ftl alïe eentfbafcobee <n 3nberi)anbe»ng|}e ffiiSSfle
u tceDen ■ boojtoekBentoetil)/ nafcbedefjinbernalen/ gefc&Wen/ h*ereynd
nnangöucigctöjifïjge toeberljouömae bec <©eefïelt>hm/ befaecae immers foe
oo üejee té gebirigeert/ bat bit iafligD nW|ttgtfi/ mettec töt biat in La,!Önalc5^c
seuoiibennsgeüjoiücn: *.toamalii/ Rudoiph van Dicphout SBlf* ÜSJSfiA
wuan utreiDtgemijtectj^nbe/ bt goebe ingefetenen ban ^oi?.*^-*.^·
anpt öticoteitjv bjietben beftuaect enöe beiaft boo? Ijet Ceefieftjche β'Αη
;g;noe-gcfac&/ 'tgeenbebooifaSilTcijópboo? fpne p?obifo^n
SJÏH???ii ^frtanöt/ enbe^ieflanbtbJa^gebmpcfeenbe/ enbp ._
?iirL"%hcn
al lange boo? een onüetbiaegiöch ήοΑ gfijouben JfSJH
J£S*SJJJ25b£m öe Gemeente/ Biadjrigb gebaiien lm Ijaft egttbei van Bour-o»
ffiïïïïffiii ^^gfbjaebt/ Datonbec bctfftjeebe bepaïinoen ban '$*«* *».
^fcfteicfteiuciie jii§eenecfeèaïJinben Siare ι434· (gemeentijcS on·- £gg*
beC derceht. *
-ocr page 395-
%€$                             - Befchrijvlnge
«,_. .... tiet: be JitfWlf aten öa« ^eïft sefcï5?cöctt en in be aemeïte $ifïotie bats
'.-■*}! ' 2&<vtJotfi geducht tiaenbe) * befeciattfuieüiier wMmmi Item
ofFyemant in eeniger mifdaden ville, dye hy mifdaen hadde,inder Kercke'
Orii-è V ofte opeen Kerckhoue ghinge, die die vryheyt vander Kercken nyc.t en
BiiTchop Ku- foude moigenbercuddetivolcomelicnaebefchreuen Rechten , diemif-
glSe'vJu dadigé fal onfen lieve geminde Heeredie" Hartoge van Bourgongen ,
IcnVelfden Gravevan Hollandtmogen doen nemen van den Kerckhoff, ofFwter
Hertof h daer Kercke, fonder die Kercke off Kerckhoff daerom te violeren} offinter.
overbe- dift te weien, Öoc meedefoe en fall die vryheede van den Kercken nyet'te
*'
            .„., Batecomenden gheenen,die mkt ingefetter laige yement-Dootlloege
dat kenlick op hem geproeft waer, noch oock den gheenen dye van on-
' fen lieven Heere den Hartoge voorfz, off vanden Gerechten in den Lan-
den Heerlickheyt gebannen fyn,Om ondadelieke Feyten, alfe mifdaeiï
hebben tieghens den Prince vanden Lande, off tcgens zynen Landen
datmen hyeten mach Crimènlefe; Majeftatis, off anderen dye gelijke ;
• - mer onfe lieve Heere dye Hartoge voorfz fall dye moge Hoen nemen van-
5 vanden Kercke off Kerckhoue Tonder die Kercke of Kerckhoue daer mede
bcflagg te wefe, off interdift te come. 3M bJag tn't ÖWeraeï Obet' lOÏ-
ïanötenöeoeSianbeiiaOêfemocpacciDWi^optioo^itt't^^
' feelijctotefeagehtjabbe. Wtto»öolgtic 14. 3Iarenbaer na te
•Bpvtnpm* tm l448. enDeranberebooi-tectJten öict boöcn in Dei öcrüe f ooft*
«ιprivilegie fleren/ Schepenen enbe tëabenbrfer atfatwkmmvH»WÖMp/
ν» Henoch &at r00 m gebannen mier bp be ïtëetB bee £>tabt Wi / ηψ w·
£ sST burenbe fen banniflentent Μ toeberom quanw te Hegcbcn binniti
Deift be umiten banbefeifbe &tm I m foecnenbe te faiberen op geöep-
liaöe nfaetfen / bat men al-fulche moetibifltoe baer upt fat moajeη
galenι / en ten 00e rfiaen ban bc n^'ffc&oj» na berbientfen mw\w
Reden «i, ereenteeen / in alle maniere a\$ offe bngten 't mm Mt^E
Λ»; ; maren getocefl / eribe bat om boojtaen te bertjoeben (geinen w « wt'
ftaenö<cft / fuirte booten berfcDegbe malen sebeurt te m«) 81!^°";
öebal enbe netofcit t geen baer boo? be fiuameibeb ftonbc WW(9* »fJ'
ben: UjanrfiJb^iiacbtboïïabe^tabtbeeionM^^nöenuöt-bJe^
hen/ en Ijaer 3üaet opfet boibzaebt sgnbe/ tö^f.rom toijthenen
·»*««*.;*//, bïncDtenna'tBevch-fiof/ fjarsiaelltno/ baer fpöepTO WJ>
'•JS;«t« booten. * Éexfitjegbe anbere pointen ioncernerenbebeofP?^»:
*$&" "n ft O** &tf rff tf Dï C tóf CCh-&0bf« f if? bCC MUM *gj / ™»
'tgewydc. mm ontifrbe^tioca.bonnatitifnbefer $tabt/. *10 «jerfanperr»
a bat niemanbi bermodjt te fpeltn / ofte eeniötje e]ccercitie mη op.
i'SESSd fticcft-&obnr.gii0c6 be 3onger£;ait!iaitg plegen, Voer u*
dSrteti niemandtvptenKerchoueKaedien, ploten, Goten, nochfcietenniit-
?en oeffenca ten Boghen, ftienen noch aenbeelten werpen, ftellcn, drubbelen, cc ν
* OM* K&r€ g'elingelopen, mk'Stocken fpringen,;nQch Ludië.,elcxby ψ. W*.V&'
iHt^z,
geurco# Dcn efelfc3 rcchte«oert ofte halen fonder verdrach,^
*#
-ocr page 396-
van D β ι ν τ.                     $6$
miiht^tmt mm beBaïbm'tbooMTfbt ban öeftercften/ bege*
tooonten en <$uöe ge&jw&taen ban be tugben bier tijben ftanbemec·
hml m k baece ejcercuie met nu fóinberlijcfte fneïen in't toeren
flfiben/ atëbg eenan&ec <®?bonnantie/bierna noibtepaghomen*
          Λ
be / öan ge U jche naber bipe hen faï. 4Bnht befe tnterbime ftfignt ge* #0;i< «„ oL
bac» te ap / niet alteen ten aetifien ban be geconfaereerbe Sterbe/a($ nci>te va» de
mebe öaer-en-boben tot tonferbatie en precautie ban be öofïeti jche ge- koaeii jckc
f?öiioftbi <©iafen oer «Bert hen / aijs biecht bp een ïater <®?bonnantie !ϊ„ ïïg
uofi)ljeöenbaeö0 in 't €oniptoir ban be peeren üterch-mcefteren be-den.
rulïenbe/ toaer in men ftet een feer firirhtberbobt tegen be ütfnberê,
Δ Lloe tanderen tijden verbooden is dat nyemant mit eenigerley Boo- Laefte *c-
^ ghen, ende Bofchen fcieten en moet, ofte oyck fmackèn, worpente iiCt ™*
ofte Bal-flaen vpter Kerck-houe, rontfomme die cingele endeftraten van
dien, ende dat nochtans in verfmadenifle van dien dagelicx contrarie ge-
daen wordt, fmackende mits dien gaten inde Glafen, ende oyck quet-
zende die Timmeraetze der zeluer Kercke. SoeiftdatmynHeerendie
SchoudtmitScepenen , byaduys van den RaetfluydenedeeferSteede>
verbieden eenen ygelijcken tzel ue te moegen doen, vpte boeten van drie
pont 3dieHeer,dieSteede, ende dient te kennen geeft, elcxeendor-
dendeell , ende correctie van Scepenen, endedaerentenden'tgeheele
pantdaertgatvuytgeworpen zoude moeghen zyn ,indient gebackenen-
de gefcreuen is vuytgenomen te worden by den Kerck-meefteren, ende
een nieuweinde plaetze van dien teduenfcrnuen ende ftellen, tot cofte
van den gheenen diet vuytgefmaft ofte gefcoeten zall hebben* Gcbie- RtetiRt ftraf.
den mede allen Quwers van Kinderen, die felue Kinderen hier van tad- fc voor de
verteeren ende te waerfcouwen, wantindyen eenige Kinderen brokich Kinderee.
beuondea worden in tgundt voorhaeltis, zullen d'Ouwers van dien φ
Rijckgenoechzynde,zeluer gehouden zyndie boeten te gelden, ende iJJ^0"*
bygebreeeke van dien, zullen die zelue Kinderen tot Caftiementegeleyt ffmft*irf
worden te Water ende te Broode, ende daer en tenden ten exempele **»* #«»■«*
well ltrengelicken gcgefelt te worden. ·
                                               *ST*tlf<*#*
r-»ISnant w* fpnl&onbt in be CtertB Met mpm berbenrbe 12. fïn. „ __
EmÜ?1110
nif mam %n ®°m mW Praten te raten ïoonen op dcGnc ï &-
ZX&Sfö m
6· &*< «ηΐΙΓφΐηι om rebenen bie onbe riïanbigeSBie- b. %£iï
2X5ywiöiS^t ofteöc tfloofTetMugben tube lange f araen/ «**w*op
K°,^^rrci)fübentbeptbaniabi)t/ fboritfjrniet getooon toer* tXZT
^%u*toimtnW1*nn*'Wbaftl
entbnbermtge toanneer fPCffiSE^
SS π!^φίΙΙίΙ1 (f™ aenfiotettjeft geiugbt boo? 'tgije&oo; bec ture
re
vandfen.
^„"i^^^ooibetgecunfacceerbeSöiootoftelojtie/ üsmmUM denvand
hr!«/^ftt,l!lailöberifbefïcaten gebogen toetbmbe/ getoaectoiec*
ferf/n öi"
öft töobmfcbe <ö*ioot ban beCtanffnbjiantmtte ofte bec*
Srfili κί?ί,Ιβ
r öffn örtttoebjfW fr&anbaten fouben foerben gtje*
*Hi>Wh bebjoo?benbanbitberbobt3pn bufbanigfj; voert en moet
?Ï8 a                                  nic-
-ocr page 397-
Befchryvinge -
Woorden niemant binnen der Stede van Delf Honden houden, die inder iCerckea
tan d' ordon öf vpterftraten comen, by v;. ftu. wtgefeit cleyne Vrouwe, Hondekins»
nantic,         ^en moetei[1 nÏet incjen prekencomen bidefdeluenboeten, ende wat
' - -> Hondt inder Kercken comt verbeurde dubbelde boeten, rechteuoert öt
te halen alle die boeten als van S wairt treckeu , half den Heer ende half
die Stede van Delf. <80Cft en tOa# 't een pqelöCB litCt gC00|ï0ft Igöttëtll
te eouöcn / atë MgcÊt ugt berboig ban 't feïflw actijtfeci: Behoudehc
dat een ygelic wel een Hont houden moet > die een Piert te Zadel ftaen.
Inilii^rtZ deheeftvvairdichxxXronen(j£ * <&\χ tlgt kml)tt ban ijEt 45· ««#
tel tl/ ν *t reit hei öcc outK&?uomtanticbfr&oo?fttffutoei4<><>· eciiööaentscijc
«*· *· ^ctioumen/ enBcrmacj&tenoocftter oo'faecheban tee geliitïmefrïic
^e£iig|je£töanDerölaetfenuit.?e/ geen Meebergen ηοφ Cap-tutgfc
omtrent oe gterchen geuonöen toecöfη / lupoenDe atöii£
Omtrent de Annoxnijc, Ιχχχ. vptenxiiijen. dach in Novembri, ibe hebben die
Kercken niet Schout, Scepenen, Burghemeefteren ende Raide der Stede van Delf, ge-
Tappen" kean encie&om gebieden, Dan niemandt wie hy fy an beyder zyde van-
der Ouder Kercken, ende an beyder zyden vander Nieuwer Kercken, die
ant Kerchof wonen, gheen Herberghc houden en zal, ROch'Bier, noch
^"i^r* Wijn Tappen, noch vercopen, vp die boeten van drie pont re verbeu-
9an tmtrent
dut fclfde ttje
tadir dun
n*em van
StbouVe

diergelijckf,
#*. 4?·
* £**tn f.
ïio.
ren , alfoe dicke ende meniehweruen als hy dair bruckichin wair, en<rc
voert re beteren by Scepenen. *
JilSaermetomwenmtet fan.U&éhm&er-ftfrBcn πιοφε out-
fangentocröen/ &a$tft'&w$imn (in 'tbniljinban§e W^l»
ge ö<r^ ^taöt-ijugg m feecher arttj&ïti al-oaer te nag fiproenöej,P·
torn ge fien / * hm icft fonber onöerrtrtjtingïje niet uefeffen· Jllae-
ntfijtcUanticrqUriijchc meuren maren tm gebade ban oe foo getegw
«EPccftclijcatjept mctefteibt / om öer adjtingöe ban Dé booj-gtjettctiue
%f ligtjcgt öer ge toijöe niaetfen en geDegutfeeroe ofte bermoroöe pf f'
. ·, , foonentoUU. €nugtfuïtftctnöft)öéröf^uperflWenfnbebW;
aJSSST löifee^pocrifif oftetÏötjn-te^tgtjcnt / tföftgetaïöec <ïoofïerencn
aénwÏÏder ttcccgfeoeftic&tcn-aUcc-iucoijenögojgarttft«MrogantetterΦ««-
cioofteren t3tdt^Üjcli bermcerïsert: uoant be baijtfje mepninge ban Oe oeγοκπ-
eniüjowoni- fïêtiicujerffif/enïjetetieïcöertroutöêbanbeboohbmbingeoerleö^
£'
gantfe
tentij"
ni d#
öigec JlBontcBen/ ftifttif ΜΜ^^ΨΆ^Μ^^η&
; flen&g^oötöfmepntujecöenfooj3antgete3ön/ tó? öifauW'
ctóft
vve,
" Be tócaersi öec fóerchen in öe öerten öer «enfeïjen m-d^S
valver
leer
^ie
dirnlvie aetttie / öebben bg m booten tofer»reUttetberffijeBöeo°^
ί£ί£! iettgcootemotiüenenbebjefgreöemnöe0el?in/ om fc^S
üe ®tmm wt&m te öeoo^eren €enige fcoo? een encheie^
ii3U€&ttgett enöjanöeÏi&e» göecöeioeegt etlontfieecheti -|?gj;'*ÏSX·
r^m groufamemiföatKncn önertreoinöBenUgöacr ^^öÖf^m^n
.f
-ocr page 398-
van D e L f τ.                          27*
mei t&wöcröanbe Uöjaiifigeti / fentfbeeijiöjegengïmttmcgtting&e
bat fg <8Döt in
\u\iUt boegöe tm fier ueljae gtgicheti en aengDenamen
Menube&efen en beftoegDenbooj befe góebe ttwat tt / öie fg u?t «»
aoeöe mepinge beben / öetgebingDebatet fonbenbetategen: ati
öertfbeelj. dat fe geloofben öe mwuwn I ben toe leken % afle bingeti
oüccöfoeöeUjchtoefc&itBten/ m Mbbelaettfenbebooj-üibbeni op
sBobt te pcöüen. * <-5n öefe gbeis opinie \$ foo iueï aen tien OBiftetg
öW«©ntfanjiö«^ JiöeUffllucafnöjf awaJöenaeni prtoeeft / mam be
Heec&eJt tomtelben öaer feiben öatö enöe nae&t/ brijen fonbet
bjefe ofte pjicnelen bet gonfciratif/in aflebugtigbeben Der fonben /
jïetmenbe o» Die bopeöat fpöoo^bfton-teeötenen (3,immeten bet
iioolteten/ en Doo^öe giften üjaet raebefpben feiben libctaUjcft be-
fiijonchcii/ bctloiTingfïe noo^ Ijaet en bet batet %\eien betajegben /
fu va bat tjen bet t ecljte gelettie etiöe be liefbe bec eotit-faiigijept niet
mrecbarinoobentoag. B$t gctöefec infïcljten fcöijiten be €loo|lec-
lugoen toanncet fp al ©tjfö gebjojben toaten / ban afle SÖMtgetltjcöe
laitencn&cijaitingbenboöjüB-fonbete pjiuiiegien op nieutag be*
bifbt geulen te spn/ Doedel ban #utgbttbooHtiDtbaet ban
oaen bccHomfltgljtoaiS / bat be Cloojïeten ηοφ gene ofte feet tijeenig
«Ooebercn Dabben / be-toeiche natttoeitjr genoecljfaem tuaten om ba*
te intöoonoeten teaiimenteten / algtoannect be j^aufen niet öetoiïi
ijebben/ bat be löo?fleη bcfen met SBoigctltKhe lailen en &c&att.n*
öcn raaegfi|jch fouben 35η / ntaet bat men öaet ban alle <£omttbu<
tien Dcc ingefetenen etemptteentypbombetienenfottbe/ bat men
oacctondcteyiTffjinaebeiöï^oliïttietbaebefonbet fo?ge/ foube laten
bpoc-bp-gam enöe Heffen/ hamen enbe luebet heeren- * »0oc6
' binbe tch Dat ben geleetben Hofpinianus, iniynooiipronck der Mo-
mekerye, boacn be öoo^-bctöaeiöe oojfaechen ban be beeïbegt ha
Cioojlftenenbe groot? giften Die baccfengBtfc&iit/ begbetoaenbe
Dromen, Vifioenen, Gefichten ofte openbaiinge der Geeften, oock
Teyckenen ende Miracuien, (Oaet biet boben* bp be aeitgöetoenbe
«itentot bermeetbetinue bet eeejtelijcke acïjtbaerbept ïwbbm be-
ginnen ban te f&cechen] met goebe en gefunbeerbe tebenen mebe afle-
8«rt / aio juittctpaie fonteinen enbe oojfujonchen ta menigbttl-
Miacn aentoag öcfa <Btboummt ipp öebben immers gbeften ïjoc
oatieifs onfe ^teuöoe £iiTcaefoo{ïeetipcaeen geboum / toienjsi gö*·
H)iB ^anboocbteingamffb lollanbt niet te binben té /* feifé upt
ontffiacijrige tSifmmn ban een Ooube lieten in ϊκιηφί/ tnitfga-
W be üKoebet ^obt^ baet in / en anbete bergeüjche üjonbet-teec-
Henen / * oojinjoncneinca t# op-gehomeη i en b^ al-bien my be na-
piateneaenteecneninaen ban bew0tuöei?t geen mmm feennife m
ocïcucgt Dabben getorggett / om ben èctflen oojfpjonch öet g&oitt-
«caamjDe belet boaj-befcrj?ebe töetcheitjehe gefiiebten befet Mtm
wüwmn/
tögfoabenonaÖetiDijfeitnocööetffbeebe fcoomfge-
*■ HtfpitUn.
Hoede
Kerckeljjken
fchot en lot
vry fyn gC-
bleTea.
SI.
Andere H-
ftigheden tot
vermeet Je-
ringedcr
Kerckelijcke
gedichten.
Ύαξ. 3i-j.
Voor-beel-
den en bewy-·
fendaervan,
uyt'tvoor-
yerhaelde de
ier Stadt,
*fag. Mr.
StttbêVtn
/». 90. dr ft
item li $t
-ocr page 399-
37%                                Befchryvingc
fitioei?i3ei9ftifnt)anöefilfDeioïcuröeiïjc6aïi8i boo^ tm Bmttyém
iKböen èenniη ae nfeüontoen ï eeötecsenong onöerpet tot rijft*! m
<£iooftecen ηοφ üceie aenmercheïijche betopfen öf r gbityebrη ban bie
HiarnfffjeiDfBf infettingbe η ber <©#ente boo;icDnn φfcomen / be-
toeiehe tm meecen-bfeienetbftooo,ï3fnoetnberantafjen3gnontfïaen.
lisberg berboigïn ben opgemflten ^utpeurnoc&betba acntetogi
ffü / öoe bat om be Ilöentcöen Btacijteincft in bbiaiingen af te if ytcn/
te bebjiegen en bg öcn ff iben fcare berfïerbe ili iracuieη in aftf manie-
re geloof tfniaecaen/foo
hebben de alderonbeichaemlte Menichen daer
en boven ver fier t, dat fy of in den Hemel, oite in de Η ellc, oite in het
Voor-borcht der Vaderen, otte ten laetfte in het Vagevuyr opgenomen
jjynde, defe en gene dingen hadden gefien, ofte dat hen open baringen
inden Droom ofte Miraculeufe verichyninge Chriiïi , Mane , der A-
pofteienj endeickenweet niet wat andere dingen gcdaen waren, la
*H*faiM.
welcke iaecke iy de verleydingen, liftighedcn enbeddegheryen , der
«,ζι.
          Heydenen heerlijck gevolgt hebben, * ftc. taJfiCBf J>entenrif UOQjtoaft
fff r nft acco'becrt met bc3£eiftfctje ïf iflo|«f π öefti fïofte/bjatr in mrtt
öceieügfonüerfgröotepjfubenenerrmpeifnhJfr ι ρ fïarnbf binbm
faï/ ineerbaneibergftjcrtellattbe. «nbebooKcriiaengaejibcOe
^pöoeringeten Hemel rnbe jet Vagevier, t^fabrniDf qcifoo^ int»
tifïigije fïreerhen/ fn Dcttoonberïjiftbfbujfbanben monüh^tm
•β***» p*i>tiife i-TBantw / aen tonen menootBgfioofbf ff η berfrijimmgr cimfti
364.           öffcfttfttfjon. * toebe&eöHgeSegttn<0eertrtn?bt ban #efmi /
gefegt toerbt 0003 ben ©nbel bicHtoi^ ban b' eene plae t£ op b' anbec
DerböiHrbt te }yn/ fnbe baernaboojefnfonberiinqöe göenabeban
<aobtbfbi)fl©OHbfiiChrifti ontfangente&ebben/ jpowsinbelM-
fio?gebantjacrieben/öftroe&en uptb'oube <i£ftjönrjift öan φοίΐ. tf
* p. 308. booten gekomen. * €nbe tm opfifijte ban bf Weelben ban Jlfêira-
cuieη ten «ettbe fóe cche / té niet alleen gefpzooefien ban een «0pen&a-
ringe Marieaen be £iariffen &ufier 3Cnna / maer boben Dien bat bf
^aiigöe Maria feifó in perfoon een gantfcjje {jaranatff ofte bertoosö
*?ag* 148. monbeiingö aen befe $onne foube bobben gebarn. * (önbibjaec
öonbt men fenbeiöcB fulc&e «arempeim ban JIBiraculen atë bier te
Delft, baecbf JSenfcSOenbönafleöantrn toegenji be menigöttlöig*
öeut en uer mae rtb,e gt ber itëonberbaöf η ïjtec booten ff η bf f ïf ae ngïje'
ι4ί#« ««'· roert/ * metfoogjootentnenicDtena toequamenbioepen ingfitj^
.η**ηι%%Μ ficnip ^ üe Heydenen boojmaeii tot ben <€empei ban ?ipoflote
coafirma. Delphosbfbfij. 3Jcfi öinöf οοίδ bat ben feifbfη füutenr (öif tjooi
tie dat ue f^nf nagelaten bjoojben onji befe opmerc&ingi)f inbacfjtig mafiw)
SSinSLÏ
n bangeipcBe tifbefiigt/ 't neen togön be 6erricöting&f ban tymun
Κα «n- «ïnbeboo^/ «fftbe #ebfrlantfcöe ïlifïorp ban br9tg*St
gewent oock ^naibojfnffafngetogfn ijebbm/ bataflcbiegftiaftnbf jiKirattnr
ornhtre au nietaflffuUjehgefcljietfgfi / opbat&eöemoebfcenbecilBfttfcïJfn <«
SESnS? öet «immerenöaö €iooiIere»eïiöroote0ercömtfteneenbif»/inog-
-ocr page 400-
van Delft.                           $7£
ie btf tbtlï btfüttQt: maer op dat oock de Monicker ve fel ve, een Men- digheyt te
fcheiijekevindinge, voor eenen uytnemende Godes-dienft gehouden , maken en
en harefchtïckelrjcke Super#ir.ien gepreien mochten werden. Soo heeft vcrurooten*
(fC0|)t ijl?) de Duy vel door toelatinge des vertoornden Godts, de oogen
derMenfcken metveelebefpottingenverdonckert, endeheefthaer met
leugenachtigheteyckenenfeerkrachtelijck betovert.* <$c. (£n{Ktgeen τκφΐιϊΛ
bffcnflatgainöenodjfeerconftöeeaüelig/ geliicfeton tintbe getug-
gimiffc bau onfen ^uperfïitiittfen noebtan/? g?leerben Vofmerus heb- Mi»cuien
ben her fïaen/ öat na ben grooten S?anbt befer&taöt/ afle t>ie gcoo- Jl?"Bï;!
te iMtaaüm I baer bet geIjeele llanbt foo ban gttoargbs egnörliicfe nomen.
B
hebben op-ytcjïoubrn / * fttlrfcDcrt Öie tijDt biergelijcbe aï-Dier tfc * ««**««
£tf&e »opt meer geboojt ofte gt |ïm 3pn / foo f β 't Dat Den boojnur m- f*
l **'
Öeiï HofpinianusoOiftbettjnfi/ dat'er voorden tijdt des Paus Gregorij Eniloeneeï.
de Giooce fulcke valfcheen leugenachtige teyekenen, ende Miraculen aldereerft
om het Monicklijckelcven en andere Superftitien te pryfenj van genen onderde
geloofweerdigen Auteur onbefchaemdelijck veriïert zyn , maer datfe SjJjJJ1
eerftna fyne tijden, in de welcke allerhande dwalingen ende Superftitien hebben.
in deKercke Godesingevloeyt zyn, van Paulo Diacono, den uytncmen-
den Öc.ufelaer,. Vincent h, ende anderen diergelijcke vertelt zyn gewor-
den. * (©ftaïfcbo*?-berftaeibe roethte ten beele &etgroot-bermo- · n,n nu.
urn i acnfifn enbe acfttbacr&fpt ber grnaemöe eeefïeimfien / mitf- » M/«·
eabcwDe SHipctfiuif cnltc6t-3fiolïi3ljcptticcti0O?-0aeiitie tijben/
marc 't boïgenöc fai haer ongrreödt&egt / onmatigbegt en ongebon-
of ti rcgcrtticjt lebe η naethtelijf Β ombecBen. ©« be ifanbtbrfïe / bie
Hertoch Willem de v. ottto'er 2&?oeber ban ^ertorö aib?er|jt in ton
Uu Π47. ten bi'b^ebc ban Dem.i^om»en<8iibein be <©ube fóerch #
3iWB ,-
bccïffitöf/ enboorljenenterctelegenerpfaetfe ί£ op-gelefen/ * ftan »54.
0i3c«occijrarm toerben af g&enoinen bat ben <ffapeflaen ban 't feifbe «««och
piöe m-boen een leun en ong^bonbfniebentoa^iettbfnöe/ fuïjc ESyJi.
Jjf" * w«& (ate ^tabMSouber bier te llanbe ugt ben öoofbe fgner EontaSS«"
*ö;omo ïioföet' öegfecinne JiüSarsariet <$?abtnne banPoiïanDtj eeneicapei-
boogfjiiobiöö bonbt / feïfë u$t fgn eggben naem en 'ban Do-· ί^ν/η
öcrhaHtbeffniifimnCaneHaenfoobantabeenopene Sö^beboo^ te SST cï,
TOlöcn / betoeïcfte ö^m tot een eeutoigh Sjanbt-merrh ban onacfjt- fchnjft hem
laembrntentntoehomenbetoteenilricrit iieglcntent en nacichtfng* fcherPc rese*
tnoebtefirechen. ginbenSare 1398. Hei toch Albrechtaï een φ- i'Sine
ï???SipDtiM fenboogö-gemelte SSjoebcrji piaetfe getreben/
ΓΠη3 lijeken van
ceifieifsiboot »©jaefban Ho»anbtgeöjo;bett3ünbe/ berliepen Γιφ be £eift grote-
Scl|i^ninfuïchenongereaeitfte»tenmoet^toil öat bp itifgbe- te^-Ï11
SSlïï^F^^ öaecin öJ?HfèerpeSiiföieboo;fien/ ivam JSffSfe.
gij" l,^°t en ^aïbabfgöept bief»Dier te ©elft piecgbcn/ berflaen «« ftren6V
Si «Sfn*S/ ^eefbaec ober een b»fonb?e fiere en iirengen $Bw am !uck,°!et
£i.m ci ^otl^wnbcfer^tabtmctferacttabbebei ban fuicfie moet- ^Λΐ;
^mm m oberbaet niet ongefïraft te laten. wt\tBen 2S?ief be wJuSXt·
25aa 3                         Pjoffff-
-ocr page 401-
|74                                  Befchryvinge
ÜSK?" #?<#ίΤ02 SSoxöojn in fftie mmgtyntKitt jftttalanttfclle mm
ïnende         met öefe tetren i0 aflegcrfliöe. Hoe ruw en ongebonden ontrent defc
maeckt dat tij<jt geweeft fy het leven der Geeftelijcke, allerhande baldadighey dt bc-
ïfgo°re5eHck dryvende, can ooek hier uyt blycken, dat daer over de Vorfteagerfoots
fchrijft aeu faeckt zyn geworden met fonderlinge ernft te voorfien. Onder de oude
de Wcth de* Brieven van de Stadt Delft wert noch eenebewaert van Hertoch Ael-
?lfii md brechc vatl Bcreren ? Grave van HoUandt , gegeven, in welckeeea
mfi,a.i}z. fonderlinge preuve van defen is te vinden. *
Dea Brief Α Elhrecht by Goids genade Palens Grave op ten Ryn, Hartoge in
informa ^'*$eyeren, Grave van Henegouwen, van Hollandt, vanZeelandt,
f nde Weere van Yryeflandt, laten ν weten onfen lieven ghetrouwen
^höttt, Schepenen, ende Raidt van Delft, dat wy verftaen hebben
4at dageliex fom^ige Gefellen gaen, ende wandelen opter Straten bin-
Reden van
«Κ cd
nen onfer Steede van Delft,die onfedeliken leven, endc veel parlements
frjde onruften maecken, aldaer vermetende hem Clercken te welen ,
•nde Clercken vryheden, ende Recht gebruyeken willen,all ift dat noch
Gruyns, noch Clercklie Habijt en draghen, noch. anders en leven als
Clercken fchuldigh fyn te doen , dat ons in gheenre wijs en ilaet te lij-
Syn laft
eaijebevel^
den. Waeromwy onfe voorfchreve Schout ontbieden , ende beuelen
mitt ibnderlingeernfte,datalfulcke Gefellen voorfz tot allen tijden als fy
mifdoen , ende breukigh worden, aentaft ende houden in onfe Vange-
neffe tot, onfer behouff, ende der gheenre daer fy fchuldich fyn voir te
Recht te ftaen, ende beuelen ν alfoeernftelick , als wy mogen, onfen
Schepenen, endeRaidt voorfz 5 dat onfen Schout voornoemt in byftan-
4ieh ende behulpich zyt, ende fulcke mifdadig Gefellen voorfz mitt on-
fen Schout, ende den Prouifoir van Delff-landt, alfoe helpt corrigeren
als daer toe behoort, ende dattet hem ander luiden hoeden mogen, en-
de alfulck proffyt daer off comenfall, dat fal wefen halff totten Hccren
behouff, daer ons onfe Schout offreeckenenfall , ende halff totter
Heeren bchouff van Utrecht, dye dat fchuldich zyn te hebben. Ende
wairt dat ghy onfe Scheepenen, ende Raide voorfchreven hyer in ver-
finneadewaert, dat willen wyanu houden, ende verhaelen, als an den
genen, die ons van onfe Heerliekheden'verminderen wilde. In oircon-
de defen Β r y effe, ende onfen Zegele hyer op gedr u&. Gegeven 'm den
Hage t'Frydaechsnae SintePonciaens dach, int lier ons Heeren duy-
fent dry hondert acht ende tnegentich, na den loop van onfen Hoove.
Martitn nofiréwm tefiimonio literarutn, datum TrajeRi, Sub anno D omini
M. metnttfimo honagefimo nono
, menfis Februarii dhdecimomno,
BxpUcatie
7jn het
VvooitClcrc
$lkt bUnt men m tttoeten bat iwöwt clercken, SjerftemM*
3BHÖC nan{jet EatijnfcDe inoojöt cw, nietmtxtg enöebugtatë
ke« in voor- <ö*eefïci|lcfern ofre mttMfyhcn t toaer tesen tof ruen $tMt &e Leec-
gaende brkf. ken mebe af-8ïietiaett« ban een HatijnftïJ too&M Laki. ï*etcerfte
-ocr page 402-
Van::"' D E L Έ T.                        iff
^4^üüö«r&e$crfomn/ ombieffoiflebatmenfeet toesnigöan-
bcrca liet ftttbceten ent» De ILatjmfiBe ®aïe feemt/ aiö Die totöet
jüercheiöi&etoteeben oaaeboebt ; be ifiaeeflrr^ ofte onbertopferg tog-
tenbelfêonichenfeitii / enbebaer foierbenegnbelijfn g&een ofte feec
u»ei?wi icflcn gt-geben/ banöan'taeenbeileereDecfóenBefnïJaece
mfleftmgen raetme: ouee-fttijt öiebebenbaeabgin &ttgtë en fonbec
fcemiiffe ban De llatijnfijje €aïe ficö in be $egïiöe &iönften fcel gfie-
oeffettt Ucöben etiöc aiieïccct spn / toecöen bicmaité be maniete ban
fpaecchenDuycfchecierckengcnarmt / oocfe beöfre eiöecgban <©t|i
öe ïïupben / öe £>φοϊίπ*η ban be Hatiinfcöe ^tooien toeï met Dett
nacm ban Lacuniche Gierckcn jjojen meiben; fulx aifentftaiöe befe
benammge ee3entiöcheninricïiffibegftotifiöecee«nicianüer# ofte-
üjugcüt mag bjcrben/ aigten regarbe fcan bet gene be <©eieert6bt
jftiHehfclie Clergje battébeftmörajcfeöigt / oföenj&ieiterujcfeetl
fïaet bettett· €n om bat in be #itoe en pf ora&e Memoen foo mepro* „
pqnberbt iDecettiikftriigebonöertttiierben/btebequaemöeptnaö- hlSSIl
bcnamöcietueloomn/moaifei^'rmwb^ebeeibantieeoerlïert ursccrL
o?g ©oith^nbf be ilM-öouberen öfr 2&nrgerpe / raeene ofte torn-
r c ^abufi-
jieebpnnifie banmefm^c^imeniraDben/ foo toierben be <Se« ^tehe>'
KïÏÏifH^^^Ö öan èoiflenen&teben/ met&aec 333ËC
seooigp/.vUiceftaftetioa^aeii^kicriiO^n ui?tDC&equaemficber<aee- ^i,*^*
Κ«?y '^-toeiche fetfamtenMfpeoiut&eieect&eiten ontoeteu- hcbbe'1·
TO!tafim/.gfïijcfe€ralmugctiani«ren göenoccöfacm te&mm;
SÏÏLrr
öft®m Uan bam tomtbat ire^cöjiióe^rnr cWfcn en
ïï£ZS*mJ "^ö^entnonfebagBcnbo^eefi mwmmqte*
S»??·! f? ^iöNtififtte maniere ban fjpgfcrhrn/. Dm ift
oiiöciemijeettoierbfnmfPiïafleaiJtïecen/ ölc tttct tot ijtt Metier*
ï^!SCJ2rtoi?5lpfj*icht/ ö8^<Bi«fifHWcnWc («****#) be
Sfhl'? Sfleofcratffier*toarrn / inrt üoo^acftt onbr röoubr n/. m« m;
tic S lt 0,t.mi?0"'"1 «f nnMTe wan alle gt1j?gnmiiffη tam-#&i-
vei keerde
SS?2SS mm^ Mtm in öci nrftto&f r Wêtüiïm raken mrrt «f&jSÏÖ
S# h?« bcil5i ffn l,il,c tofli »an«Hc farrhcii mn beiangb/ Uïiwbmi
ESf«^töiicöieii/^entfntien./ftiaïtó Mm ten ^taöt- TaeuOCnr
truyektcn.
SKto i2S?!!?/ 9ï)raicii m f0° ^^ öe eaöei^e Wfben iiau be'
ma? Mfiïï (*»a«t*tfcibtgljc naDctlmnöi mccecnmeec toerboben
^^^S^?£i^m*^»e«io^I'J&^feai 3Ha mrnbeb?0ö8
KS?« ^aïe De iao?fieη manbfreu feec fcïjanbeiticn / mm
m$%lS?»Z*lm®*mmSWl! !i«n oocfe ïatenbe onberteecnen-
4 ^wwn Die bm ®egchmrnbe te na öi wstnltn tm boojbeeïe ban be
ïieccfee?
-ocr page 403-
27$                               Befchryvinge
fóece&eïiie&en itnbciröe; en fuiche^c^ftm&iflntmbaDonbe^
quaemfte tOüt na 't berflerf ber «itiBenaerjï te boojfcjjijn te tongen
sio ioxh. omtne Uan nebjoeö niet torberfnjooeften te toerben. * ?fcit nu ge=>
*'** f- "*· noeeft jgnbe gbefe^t ban De lujtuggingöe enüe oojfpjontR ban Set
bjoo#t bierenen / en uaere berheerbe pjacttjeften in jjet ïtëerewi jcfee
• Applicatie öan <®ut0 ugtgebjocöt / gaenmtoerbe*toton# boomemen. <©e
fiSiJnof ceeöte Giercken ofte <8ee fïetijeltfn ban in bie tijben toaren gbebouoen
gefeftnSncf. tot een feecher fienteethtn Jjare fóragnen te boen jbcgwrrn / mitfga*
Deré «tereheiiicne Ifrleeberen teb?agljen / ofteanberfïnt$ niet te gatt*
beren ban be fóercfeelijc6e^?iüiiegien ·, aentoeUne flf rttenberfeijd-
öemtaetioiUige genaembe eeeiteitjcftwbier ban 3£elftfïtï) nhttoiU
lenbe gebonbengouben / entt>pDer$ groote oberbabigS)fgt en beroem
te in be £>tabt maethten om ecüter b*t rerjjt bec tmtiten meoe te ge*
bjugeaen i befe onuriflt giiegt miffebi en baer ugt ontttaenbe /om / m
ffe foo onsebeitjchen (gfjeüjeft ben S&?iefte èennen g&eeft) enbe ahbetf
BW fici bm ïterefteltfchen betatmbe ötm leïbcn tegben / in itëerelt-
DatHer- Hjcftïfabtjt minberbeftenttespnenfuitBe infame ergernifïen en on-
«och Willem MgtwifTeliicHe&föanbtbleetten aen baere #jb?e niet te geben. &u&
v. cnAei- ^ertotbAfilbrecht fjenbe befaechtegrof en be inq&efïeibe maet te
feil?".!, fanaten gaen/trecht't bem aen/ enfïeftficbö*goreufeli)efc tegben ben
Sönen vin moetmiï ber förcfhcïijcHcn om baere ongebonbenïjegt (gfjelMtfpft
den coura- Sloeber aen ben €apeflaen in be v$uöe fóereh öabt gebaen) faetcc in
sicufen Key* t€ ttxomm. £>obebben btfe tme* ^oeberji altf-boen ai laten Wfff-
wyck drcen- ^en bat fg göeen $a»en-baet en b?eefbm I maer bet guaet ioebteii te
fidigenhaet beteren. #oefe waren feüegbe&onen ban ben jBBanöaften föcgfee
derceefte- Lodewijck van Bcyeren, bh feifjs itUHebiinbetöben/boenbetöoom-
£1«lik- ΓΦΡ *Μ*α« föo gemeibigtfirh be oberbanbt Babbe / en boen ben pauü
§cn.           metfgnbelac&ewjeBenS&an/ ferfaober be flrtjtbaeïfte fceiöen ηοφ
foo flaefacbtigb &eerfcbte/ aigbettet0 aen johannes de xxii. een
. ^e#oen-iaüpcrg&oonontfarneujcher nmfebetoonöe/ boetuepnuj
__,, At, een rechtmatige faecS/ onberiiljjaecbt met hraebtige a&ajpenen bm
t »6v su> W WautfboobenSBrtyemte b?eefrn Jieeft. * l?oe-meï fgn ©ooifaet
wdenschiv. ^pfCc u eniick de vi I. (boojtttaeïg ^5?aef ban mutsenburgö / en
,«dr Bat, v*n öau mo(bitg ^bc Ugt ^cHanfctfcUfn2Si0foe gefpiooten) om but ψ
Ρ-ψ. to* βφ öif ^00 QïmlijXa(naematigbbe Pauléiiiclie ^oogbept niet Ijaot
toWen onbertoernrn / boo? een Saeobijnofte *©omuaner jnsomiteJ
(bm\0 ban ber #?eefh-]ieeren #?be) met ben ^ntoei ofte f&ijtiw,
*sehivibii ^aframfntiïöergebenuJier. * l^antbatbenljaetber^erfheiiliijcii
κ 3^8. & ban aüm tijben be grutoeiijtêfïe/ bmerfte en onberfoemöiHiïe \$ f-
to'           toeefï/ t#bgaiieboo;ballenbegelegentijeBttenoberbioetgebieemn
m in be ï|i|ïorgen genoeebfaem te Heefen. €n Hertoch Aeibiecnc
bat feifjsi oochmel uenioinenboe bebtg öefe»afTie onöer bieojbep??-
bominceröe/ üfêbm^iifiöo»banUtree&tnaÖeeïeftööert^iwj^
bigc #oiïogen / meerenbee^ gefpiooten m &aeve onbenaw^
-ocr page 404-
vaa D e t f τ.                         j^7
$t#ffw&t fit öfirfö&ept/ tm raetfïe fooeenoiiaeBoo&e uwt&cet
aen fëne onberbane η itvttmhtkn tjaeten jfêoo^oabiïüjen opm geeft
toegeitaen met onene SMeben / bat foobjte een Ingefeien ban feol·
ïanöt ban toat ftaet ofte conbitte βρ ooch foube moge η toefen / gebon-
ben binnen fónSiantf palen/ bjgeiijch foube maebrn *©oot-fïaen/
foiiüer aen eenige De aiberminfïe fïraffe ftjmibiab te toefen / bies btn
$ertor&ijenootfaecöttoaubpfo^mebannetojfie tfeibifl&etoeöerom „„ .,....
teboen/ ai£bipehtbgben^mbanben3'arei394· * iPaberjjanbtν,^ό-ΐο
omtrent ben S«re 1423· fs't gebeurt bat ober 'tberhiefen ban een
SöiffcliO» onbec be «öeefteirjehbeiit ban ffltmbt felfe / fuichen ftyflt*
ïteïgciten öaet / berbolgentbeet en febeurinae tot negen S'aren lanQÏ)
fifbucenbe ig ontftaen / bat be eene nartg ten laetfïe ö' oberïjanbt be-
homenbe/ b'anbere/ ban ben $aue in ben ^an öefïaflen bocD ec&*
ter met baer in't fïuch ban tëeiiö«e tw$ Qifmt jpnbe/ioo berboemben/
öatfBicb niet omfaoijenugtbertooetDept ban bin#?eb!(ö-fïoel aft*
toepfö: Indien jemandt een geëxcommuniceerde Doot-fla hy fal van
Godtfynbelooninge ontfangen. . Het Broodt des Sacraments, datfy
(geexcommuniceertzynde) uyt-reyckenofteHeyligen, fal niet min als
Heyligh, ja't fal veel' eer een Padde of ander vergiftig Gediert weien,* afw Htdam
pti|ÉtD?eetett sruiuelijehbiaitbe meer ban onrbjiftelnehe bttterjjegt ^.289.^^.
beroenaembe^fffieiijchen/ toelrhergaf-rdjaicBeiijcHbept en tyeefe *> ... ,
onbee be mttitiiHhcn ai ban outf een maniere b«n eebebUiabt νΠ* S'
9CfO?ltlcert/ cAhadio Tbeologico libera nos Domme. Van der Theologan- verfaccht-
ten haetverloft ons Heere. Center Ϊ^ΓΓίΟίβ Willem de VI. iOttfibC h«yt fy««
ttmte be p?aeti ir hen bec Herehelijf hen / boo? be toeitue fg bao&eii jf ™ï«t"
eV {'mwto I f π öcn SSo&er berarmt en itpt-öenut toetüe/ bolgt ?S νοΓ"
jpn ©aber0/ #oms?/ en <©joot-i£aber0 boetfïöppen tia/ ontfiet gende,«den
oeen onrecfjtmatigcn Dart bercr 25enbe / maer tyengöteen ongeboo?- Kerckeiijken
ÏIÏSPWW*^öO?t / öooj bebjrifhe bv ben ftereSeii Λη öroot af* D
hil r
cn Net oniwfabeii je he öbteriabept jmogljbe te fïeugten / met 't ver-
wtoponberanberebttarttichelbient/ aetrochen ugt feerhec JM- i,,nd?icn¥an
wwewtengebaaeban bie ban ©elft in ben face 1411. uecieent. ?^£tba""
1 jp™ fo° wat Perfoonen binnen onfer Stede van DelfTvoorfz, in Suftcr- De goede-
ke R °ff in Bl'oedei'-hljyle» comen *uIIen » ^ie en zouden xulc- ™*e*f£°m
e Kenten , Eruen , ende Huyfingen als zy hebben , niet vercoo- t/v'frftcrven
ïnA mopn'maer aIleen die vruchten ende nutfehappen daer ofFhebben > oP h^cr rech-
cn^egebruyckenhaerleuenlanckduerende, ende na haer Doot zullen ^jf^t
vooriz goeden comen ende eruen, die twee deelen op haer rechte J£el1 goet ïe -
2  j,Senarnen> ende dat ander derdendeelopten Η uyfe daer zy in fteruen mo0cn erven.
bro°d * ttetr Z°° en Zu^en ^e^e νθ01^ Perfoonen, die aldus in voorfz
noche*2           " comen zullen, ende haer Profeifie doen, geen goeden
fucn van haren dooden Maghen nemen moghen, **                         [ * ek4m$*
^icc3iKhemettfrtt|bt aeneeniiTbeanbere^teben mebe beïall S^'S
-ocr page 405-
37$                                 Befchryvinge
enonberïjoubenbjerbcnbe/ foo begon bc on6erb?aegDHiclie aenfimii
RcJen van bcr v»Bc€|teltjclte miötieien gtotclijch^ bcröinbett te baeröem Wmt
<fc». fjct öaa£ nu foo Urne geBomen / bat ntemanbt ban uaat ejctractie / ges
ft aejjt en canoirirös ootóüebonben tuiert/ alsbjmart Btjch ra toel
g^Öüetöaag/ ongemoeijtBonbebttioen/ om firfï met afle fp fllee»
tvitji bejit tot een «PeeftelqfB leben ober te blagen- ï|iecboo?bfCï
buten beie banbe boo^reffeUjcmlc «BefIaibtentotia(tigebeborftigi
Ijegt / töeröenbeboo^etm-tiechenbanöeaycliiieiiec jjratmïien itt
een ^ioofiec/öe^efgenamen ennaefle ^ioetbctbaamen/en baer na*
Homciingen en öeg jfifje fomöeren/ beriteeciien enöe berooft ban al*
Andere ef- ^ toccüjacljte cti t»eticUJcae erffm#. ©aer |)are aenlocftfeïen en per*
fecten van de fttafienbgbepjinctpaelfie foo betre niet en ftoftenbebacegen/ batfg
Gceftdijcke tjacc lieten op-fïugten in een4ttoofïet / behoo^ben fp met ii^t-tïcic-
gierigheydt. ^mt uCi0ften uatt menigbulöigef ^iel-miflen natjaet ooerigben t*
ftmen baerben geöaen ten befïen ban t)aec Stelen / om oocb booj bat
miöoel in pofTcjTïe ban eenige goeöeren/ ai$ een cthenöe belooninge
en bawhbarc fcjmit / in bergeibinge boo? be beioofbe bienlt/ te ge*
raec&en, <©efe Mïffm toaierben foo Uateincn by be abelen en bm-
itaemtïeu/ boo^befe^actncHenmeerenbe meer betarmt baerbenoe/
batfpöefelfbcintegchenbaninfamie ofte eerïoofljegt met bni naem
banRuyters-miflenbat t# Roovers-miflenbaptifCCrben: trant Ruytea
*B,xb.tiiJ. boen ter ttjbt Rooven bcteeehenbe * ^efletbenbe/inöifnlJp öe*
t: »ί3· gcerbe of ban een €enbaiglj en aeïttehfaligb leben / ofte ban een fto?t
en niet qcboeitgï) of beröjietig^ ©agebietvberfreihertbaefen/ molt
al liberale gefcfiemJien boen/ en be eeefïeïtjcnbegt / neerftigPö'
#«.τι*h baoonenbeïïerBebtbauöenaf-gaettöe/ toeinvibclijchgebencHen.*
i*i*ÏM?. i|etgr(taDig|)in-fïbchen banHanbenen 25eemben uaatf fonberob*
Douben / en öet tjecfiten ban SËcherg aen Wthtvg baas fonöer epbe.
onmatige ©ccfcöcgtie tiicubje <©3benguaictbcn noei) albagelijcng tngeiïeit/ be
aengroeyuge iSeefieiijchbept bermenigbulbigt / be <$ube loofteten bergroot en
Eicken e" öerte nienbae aengeboutot; aefjeeie &teeben baierben ten naefïen &S
en biycke- berbuïbt met «Hoofïeren en anbete sBeefïeÜjcBe <&efïiiï>ten / blücöen*
lijckheytran öcfclfi^ïjebpcutiaccö^ποφten bccic inbccïe^tebent»cc Staten beree-
dien* nigbe/ enöe iioebaei nu ban bcMoomfcben *£sobt£-öienfï af-geweec^
BÊii/i^ebecianben/boo?benocöoberige namen/ ban$ïcpnen/ £>tr>
ten enbe&tcgcn/ m beele bacre naem ontfang&enïKbbenbeenBe
«ocb Ijoubenbe/ ban bicbaer in eertörêgeiïicïjte aBeejiei^Be Mwm■*
tiemehbe&aibittbatonfe &tabt (atèaengebaefentè) baer ban tot een
δρ-fonber ejcemnel ftrechen han / foo fyn berfcöcgbe ^teben en mi*
lienfelfsi alöeceerft ttgt Cloofleren en baerentoebai geboden / wm
ban be namen ilKonnichenbam | jnionnichen-ïanbt / Panenbaeiöji
DBunfiec / en öiergeïóehe nocö eenige getuegeniffe geben ; WW*
*«««*; au we moiien be mmbeïen boo? b' een of b' attber naetö ugt beiBemeerl·
mm. - iesebottbmtoetben. * »f boo? gcfcUieben bat W*mWWWi
-ocr page 406-
van D e L f τ.                       57$
öaöeïHt beermeer omfongenaïsbea^o^fïenfrififUnim «©nberfa- «ί®·^
ten/ baeuiOf&tatiiibcfiafieb'oncoiintöan<®ojiOöm (Dorter ttjb-t rJlSS Sr
teelbouDigöenbgnaöeburigijJmeibenmfnfigeiïofiiöfimiaftban van & gc-
be aPnbetfaten te b?agen öabbem ü&ant be ftercftenjesen toaren in f·*™. al*
't af-ne cfenen tn&aien ban goeberen onbermoegeinch en onberfabe- ieeif
v n
ïijci*. * 3&ttgtoiert be Gemeente met aflerlen bouben ban feb?Qc-*^*Mg
fiigegierigöeptugt-ge mergelt: en noc be fUrriBelöthcn meerber pjof* t- *ββ*
pereeröen/ fioe 'g Hanötg inhomen meer teractjtertie / alfoo be
«Beefteitjcne goeberen ηοφ fcijot noeïj lot onbertootfien toacen. % η * w«Sy
t
bmi jemant üan<®utii befe fatttcn machte en bet tocÊomenbe qttaet die ry van'
boojfag/ »oaenöetfai»öïKnofl)aecenbanbelpetsÊtcbeiiaen/otiec- ?«" «gjiea
bil .men aeniom* f of Dg mag ban booglj of lagen fïanbt/ bieficD ^ ™d£"
maec in't minfie tegen fiaer of De barren groo#eelt tuier te ijebben bmyektcn.
mifgrenen) met be alber afortifTeitjchfre Söan en berbloehinge baer be
€[jnftenhept ogtbanboo?be * enbefconberbzaegüHU to#etlKi?t/ Jj't*™*'
bie ίρ grflaoicDltstcn blpenen maecötein be eetjïc tijben Dat niemam \f c^r**u
^aerüeb?ijröOi(ttofber ftreben Jilfcaerteniaetfïen omtrent be tij- j^^m*·
ben ban Philips van Bourgonje, bg -genacmt be <©eebe / be Gemeente R''v,m f-ss·
nieeienmeerbecaemtenienmaeflangbgenoeebonbetfooeengantjS
              .
Btoatrenlaitgebmcnt/ brgon fwbtenbe booj-eerfï in'tb^-fonöer / ?«over ha»
baeciiaccafbtcnjiBtfi^oof in fbjareëïacötfn.ugtte berften : Dat die baeMucb*,
den Voiiten behorende inkomiten uyc den onderfaten aen de Geeftelijck- en aengema·
heyt ten meerdere deele verbleven: dat dufdanig ,©ock, den Armen, *s e magit'
af-geperft geit, aen die niet en behoorde, die vin alles genoechfaem
voorfien, meerhaersbekenden, endebyhaerfelfserkendenhoochften
Meefters nedrigheytende Armoede in deië Wereldt, als iyneende hem
alleen toebehoorenden! acht, dienden te gebruyeken. Tenlaetften dac
haere onverfadelijcke gierigheyt, haer meer behoorde op het gewin van
Zielen als van penningen aen te leggen. * 3£θφ ftra$tClOO0 m fOttber * Jdem
,bid,
effecten febeenen befe rebenen / be <&eefïeUii&i)egt liet niet af / of al-- ts».
m mofl onber |jaet gebjaebt toerben. Stipten be £teben tm plau
tm
Hanben / biag bet mee fïe gcbeelte ban be Hanbergen / 't fg booa Meeft ai bet
aenhoou/ 'tfgboo|iWteöaeronbecöoongü; tgeeneenpgeïijeROOji platte Landt
beeienhan/boertrooteincK^ fulcr hreneïtte be maebt ber liften ban Βχ-Χ
«enHanbe/ten aenfienbefefbe (al$rtefeebti$) egeene febattingen
ε
Jjnteibuecebf π: foo batmen egnbeitjch noottoenbig beeft moeten re* „■ sttn^
toibeeeen/ be η eeefleltjelien boo?taen abfoluteltjcn te beletten 't(vf- „««£?£
qeuren en aenhoonen ban balie goeberen· ^e Sfoogb-gemelte Phi
- pen van Lan-
iips vanBurgundien,fooeenfacötmaebigbeniioebertieren i0o;(t/bie «ρβη^β
\mma stine epgenfcljan en aerbt) met be bettgDbelöcHe $aem ban ™%£?
oeOoede jnöe tóiftOCien ge-eert tneebt / was de eerfte, die dit, niet nicmlc by
ye^nde(Cfptbe^ofeJTo^OrbO?n) der Geeftelijcken wreveligfaejtdt Philips de
ooxiioveiTichnemen, want dêrihoogen noodt der Landen fulcks ver- goede ont-
cyichie. φΗ£ mtevbfn be fiaceaten afgebaerbtgbt / enbe al-omme y'
%b\j ι                                 in
-ocr page 407-
gSo                                   Befchrijvingc
in öe ^cöeciatJöcn (onber öc^ Hertog^ geBoojfaemïjeet beooord
be; «©ipoöÜÊ«tt / roebe-b^enQ&mbe (neoenö be reoenen -ftatrimii
begrepen) bat baitbOCiivoortaen geengeordc Lieden, van-wat orden
dat fy waren, in 3tjn Landen van Hollandt, van Zeelandt, ende van Vrief.
lande Erven nemen en lullen van haren Ouderen, Magen, of Vrienden,in
eeniger manieren, noch oock meer Landen 01 Erven en fullenkoopen,
noch verkrijgen by Teftamenten, noch anders in 3t)ncn voorfchreven
Landen, voor datbyCommiflarifieneen overdracht ende Ordonnantie
gemaeckt foubefijn, hoe, ende in watfehijn» fy voortaen Erven, ende
ly hen felven hebben fottöetl in de punften voornoemt. Gegeven op den
• umiHd. xxviij. oüober 1445. * <©u£ber i^ojflen oogen gcopentaDnbe btt
gonnen in öefec boegen meer enbe meer om te Oen. ©e topt en boo?·
Benige Con- tjd&tigbfle v^üerfteben ber J>teben namen boo?/ fjaer ban gcïïjc&fil
tracten defcr met macüt o ρ te (leliën tegen ïjet bus iangö-ge buer be <©eefieii]eh ge*
tM 7bÏS toi{t / 8&fen nif utoe °fa meerber ereftenjffie *$?ben binnen barre
rende; c " £*abt toiucnae abmitteeren / boo^ en aleer ft? 3ίφ aen gocbe en beQtta*
me banbt-bcfoftcn (bic baer eggen onberfabeinrhbcnbt Ijun ijabtuoo^
gefcïlzebcnjftricteiöce berbonbrnDabben -, geinen fonberiingegebie*
hen i£ï)ierte «Helft/ bier blaren na beberhonbmgeban 't boo;gaenbe
$laccaet / tiamcmlgjch bg ört £omract ber minbcr-SSjocDcrenban
oer Werbamicbegif acrii i449J'3i}nrrniaetfcin oefen gitnfrrertt:
aï0 mebe nocpnabernanbt bg öe berliintcnilTe ber ïJHcronrmianftt
ban ben Hare 1538. ooch in bier boegen gcaüegeert; tip toelefier$
eerfïetcnbcfen regarbcgefttpuicertbjerot/ Μ be ^orbcrji bootfs
niet eygens mogbten heBben ofte kopen, noch Lande, noch gek, noch
Rente, noch Erve beuren, heymelijck noch openbaer,&e, ηΟφίί OOCft
bhtcteiijeh ofte tnoirectelncn f buiten toften ban hm eaebt brfec
$taDt/ïico nwt centge toekontftibc pjibilcgien ban ben $at$ (nicc
f süt t»w» tegen^flröbfiibe) te beljelpen. * <©ie ban Ififrongnuigbaei na ben
& j}«# fyant een nieutoe ©ergaberinge töiilenbe ojireeDtf η / tuiert ooch brr-
boben {jacr brflrict niet te mogen tjrooter mahen W effettibelijch bier
ttjbtbebonöeniöaii/ fondereenighErfTmeerdaeraente mogen koopera?
ofte procurei-en in eeniger manieren, nOc|)teOOch eenige ^5fCfïCltjche
* F*gt 318. ^oificien binnen be&tabt meerber aen te boebem * lÊiböeierimii
DeiÜtèrdic- toierttenttjbebanKeyferKüreiijet ^btctban jtjn ^ut-ober-groote-
tie van Her- ©aber üfertoglj Philips bao?noemt/ öierinfêoHanbtön:f£begbema-
togh Philips \m gecenobeert / alji in ben 3iare 151 $. 15 24. en ι π 1 · * by Ijet ttoee*
ïeïï« %'a*. oc öawöen 3Jareμ toiert geo^onneert bat alle «Bobs* imi?fcn/ «SBafï-
Bngfen/ <£onbenten enbe anbere <Ö5ee(telijche Utaöamen enbe <®*s
wveg. of meenten/allen Heenen/vaoeben/ Hanben/ iHenten/nift nfamo?tif«tt
T'-i ΐ?« 3imbe/ugtbaren öanöenfouben boen/o|jberbcttrteban befeibe; cn
hmmïs. ' bJbberii berboben boo^taen geWche i5oeben te aenbaerbenofteont-
fangen b^ €efiamente/ Heaatie / «Sifte ofte ïêonatie fj$oubcwt
!t fiifb^ Blmm 00Φ m\z m bicfc^ebe anbere foincten / ttn m-
Qf Cl·-
-ocr page 408-
van Delft.                          }%ι
mittonto Uü-iimt ütt üoiranbtfföe <&ttfttWthMt, * fn &et»Sir,#fJ
lactfieJpiaccarttianörn^are3x 'tmck&ben bo^treffeitjefeen Joh. Λ?τ^α
lfaciusPontanusiti3ijn25eict)?iiöitigr öer^>tabt stmfierOatsi t'ccitee *··**·'
maeUnfereert miert berboben bat memanti η #oiianöt/ Eeeianöt
enbe ©jieflanbt/ oan mat ftaet of conoitie bie mareπ / Uct 3B Jlfèaimrn n3r£iS»
of ^ontoen-pcrfoonrn / bie Ijen fetoen/ ofte fiare üitiOcrcn / ofte omiegginge
anderen uiecnigeiuooftersï/ ofte ^ob£-buo*eiiteiiben bestenen ofte «gens der
liclicn/ ben fe ben aioofleciiofte^oDg-ijugfenefnigeerflrjcfee^oe* 22£5ϊ
ben oft €rf-tenten te gebcn/ op beberbcurte ban bien j tmtts&itm* LiiLiee-
lijiH Dat men f f η reoeiijt he fouime ban penningen ofte %v>f rente tot landt, en
noöiflb ortönbottbtioube mogen in-bannen, gnigeajeé batajjeen vneflandgt.
giojotnof Pcrioonen / ban mat o?b# bie oota fonöe mogen mefen/pubJlcMK·
becmog&ten eeniglje <0tftijefte eoeberen ofte tëenten nóopen ηοφ
berftriigben. €noeOoo^batgbeene fuicae <8oeberen/ bgkiften/
Ptterftc-iBiUen/ Jm rcfïie ban ®aoer / jjfêocbrr/ ^tenben/ en
Jtëagcn/ ofanberfïntj? in mat maniere batbetfoube mogen gefcijie-
oea / opbe uonoenten ofgeo^nbeliupofntoehomenfoubeB/'tfg
opcautifoftcboigb-tocbf banbrfflbe tetefïtiuecren / ofte bn anbere
mrbbeien 't J>ciiöe miert oocn berboben ban alle mobile ofteroe-
ccnDe goeberen/ enbe bat aiïc0 op be berbeutte ai.e boorenbanbe
feibe ©oebrren / fooirflncne / onberoetlijinc enbeberoerlijche/ mee
tegenftaende<ffpbtöe $\t$tt) de pretentie, utantie, banöe OBepflflijH*
DfetinaebOO^fmieEanöCn/deOftroyen en Ordonnantien, die fy
van onfen Ouders, ofte van ons by importunitey t, inadvertentie, oft an-
eerfints, hoe dat fy 't verworven moghten hebben. Die welcke alle, in-
dien daer eenigezijn, wy tot confervatie van onfen voorfchreven Landen
van Hollandc, Zeelandt, ende Vrieflandt, ende onfe Onderfaten ende
Ingefetenen, ende onfe Hoogheyt, Heerlijckheytende dienfte, weder-
roepen ende gerevoceert hebben, wederroepen ende revoceeren by defen,
tndedenfelven te niete doen, cndeaboleeren,&c. * ^llbefer bOfglje * fW. 3«-
toterröe $ooge #bcr{iepbt gebtoonqen (om te bertioebe η be beflritc= Ww ***
«een ruïne Dan \κη Hanbe) ber eèefleiiiffeen gieriqljegbt in ört na- ï4!* ' £ **
ragen/ ber&cngen en app?eï)enberen ban Jtëfreitlfic&e «Bocberen/ 39. *
hl 1 «
mt ^tabtff-bebingt) en $oo?maermn / maer ooeft met
t!L α '"m
öan bm ^anben / en ftticr oacö Ctej? eiltjche €oicten/ te s&tuifr.
hïï25rfn«^nöf boo?maer alle be .^eberlanbertf1 bie nocö bttjm- *e venuyme-
Daegi)^i)ctpaiifdiiche^oehonbermojpen3ijn/ getioeien niet fon- «,fie ^r
Si ι. v? / om öf biCllitrbc ferbiebinae be^ ψan^ enbe Der f rfmten in deien.
EÏSlPi* te Piompeïiifii bfrftnaf"t enoebergeeteu 3P«: * want , UJM
!f» „ Jirt b^b6crfbfeoe ^eïfeilbfr*/ boe De eeefïeiiKfeüepö nu albaer ^. 40.
hVi ίη rp^ft oantRöc tanbtgeiiico:poreert/ en gritjcB ar? inge-
n7«?E?iΣ?ΐ: mn tm fcertÖOj Karel de Stoute, Dab men beoOil- Attentaet
«ηη ποίο oerber ngt te flen / om i)èt/ tot baer gievigïjf βt iufonberijegbt ortC FooEïBg
ssbb ?                              bi?T
-ocr page 409-
$ Sa                                Befchryvinge
ί« de Gce- tiien^nti^/ eeefïeïijcBereeljtenöoojbeeï/ ttótyBtmtUfytybtrmf
?Κ?ϊί? $mM>tyMmmoberiteeneenIjetanbergeW/ niet ontierf)ebig
ten roude " oojöeeiben te toefen/ te bemnen; toerbenbe bp Jjet meeröere beeibec
heipen dra- tD^ccrttiijcfieti metgoeöe en tnei-gefunbeerbe rebenen flaenbeqeijou-
geh,midtfga- öfn/bat ff be gemepne iafïen ban Vlogen/ enbetotonberfioubi/
uS«ydt daer twlfant en öetjoubentfTe ban 't gemeen* ocfi/ boigentf aüe bitlis
over hier Öeptbecpiiciït töarenmebe te belnenb?agen. Dat duidamge Men den
Delft.         naem van laften niet redelijck en droegen onder deniUjcken, voorna.
mentiijckGeefteljjcken, welcker Landt en Sandtbynaeroneyndelijck
wierde bevonden s en die thans alleen met al tegrooten Rijckdornende
* *B«*A. ibidt overvloet van alles belaft waren. * 't toelcft fOO pbertg b get^eben bJiect
Mf *<>$♦ fan fog hertogen biegen/ nat fjg aiberegbtg öoenbe mg met rigeiit
enbeöoogl)|ïe bzeygementeitben'iBeÊfïeUjcften $gn eractien onoer-
tuo^pen te maften: maer toat een alarm en beroerte bet fóerenefijeken
jaberfufcRgtjterin ïloiianb toatfontfïarn/ en toat een rabot in 't&t.
ftgattjen öioofïer |ier te ©elft (baer oefe fpnen on-öef en $$attinge
binnenlifoilanbt aifcereerfï ter erecutie toier&e gelepöt) ftnno 1475.
geneurbe / mibtfgabetjïïjoebitaueg öoo?bOMnb&gc bo-bt ban ben
lêertogb öJieröe gefïeupt / ï$bootenen in öe Söeftfijübingeban Ijct
•5«**« p*t< booJibembe setfoofice ten beeie aengetoefen.* <$cbter beeft öf(en mor-
}τ8. μ?. btgenopfet ban tëarei De Stoute mifTcöicnfoobeeietctoegegfb'agt/
3leni«eGee- Öfitj^ ïioUanbtftije eeelïeUcftijeöbtnaberljanbt altemetgeenigir fttö·
iieiijcke fub- fiökn ten i©ojiogö Uebben betoilïigOt/ ate in ben S'are 15*4.5 οασ.
iidieH nader- .guiben tm be&oebe ban öew <$o?loab tegeng <Selre -, üigdienbe bgbe
handt. ^m fcanconfetttbanbe ^eeitvticw>*btban$oaanbt/ onbermin*
* Rector, öert en fonber^entöitie ban iiaer p;ibtfegienen l^göeöen/ in bate
der Placcat. '/· 33nle beg 3jaer# lHïo;f3: mibt*gaber# ö' Sïcte ban non prsejuditie
/«.14. öaer op gebpigljt ^ian bate aio boaren. * Cnboben alle oefe boiw*
vef,albeiaI" berftaeibe 3toarigt)föen.ban uenoberbioebiqen aentoatföer föioofïe-
voprcD ae" ren in on-e^abt / biemeitoereltujcö goefgefïicöt / en albOTbtë
iiew.fenfwa rj)cfte!tjr& niet 'Xanben begiftigt maren/ en üatfooeen gtoote<§d)ape
righeden de fc,an i,flf c tiibsoon nbe ,ïÉei^i)en ηοφ boo; jjaer befit/ ηοφ bao; bfl^
noech meHaf. öageli jcBfröe conaimptie/nietgtot be gemegne faöen fOmribucerDen/
tige Bcndens foo toierbt öcti Snrgcr en genie enen man onbertog ie η ηοφ geniae wt
van ^edei met beöelenüe JiMoniefecn/ beiDcïeSe encneï en afieen ban Ijare saebe*
SÏ"»e ,ac^e to,il3m lebcn/ ^ö'rt/ en onbertjüïjben tooien uyt be ^iitnoef*
qudte to ffn / ofgoeöertierenijefbt en mritbepw ber oBoüfaitge m geioobige
nienfeijfn ·, upthomenbe onnofel ai£ hi een^cbaep^-bei/ enbe ee»
. ttytnemenbe èeöitg&fgbtbertoonenbe/ en nocbtanifiiitofnbia3«""
öe gr^jptenbe iBoiöen/ enbe ijare ïfepligbe^bt t5 eeneniaei be^arnoe
Atrdige oft in gebe^tiftbefbt y baer in meefferitjeft tiaer-apenbe beJfeffbfniiP
eygen na. j^ieftemi öer e.oöinne Syria, ban betoeithc menbpben ^Ijiioföö^n
Eé«iSègT Apuleusjeea/bat fn gdtjefi onfe Beöel-monni^en bcEanbeiifH
jioe delfde ^tcöcïi i?ooj f in fcfjaöcïöchc öföacnte oer^cii#e boojio^nbe/ ö*»
-ocr page 410-
van Delft.                         ?8j
enmtberebinöMog mai&anberen fetoaentcn/ enbe be SBeeïbenber hethem
<Bobmutnb?agenbe / n?ou£ctcetöen boo? bebziegbujch&eben / belo derHcyden-
bertbe bat bate «öoöen/Dengecnen bie #fferben/ genabigïj fouben fthe ra^e»
3§n/ beeie bingen met yröotcrboogbegbriiegenbeï geiijtèben op- «"booifteiw
gemeitm 2£uti)i ur onber bc geöaentespnsï «Buiöcn^lVtë mijetacB*
jïeSoecft bare lifïtgbc&en / boo^ebencnbcbjtegerBenfccrberflan*
öigöluchfiraftf feggenbc ontrent Jjet egnbe; &<f»fó tandem fatigati,
vel ctrtt fuo laniatu fatiati, paujam carnificirne dedere-, fiipes areas, immo
vero <$ argenteas , multis certatim offenntibus
j finu recepert patulo : nee
non & lint cadum9
ζ? Ia8em, φ cafeos , Ö" farris , & filiginis altquid,
(Si nmntillis hardeum De<e gerulo donantibm
r', dt/d/j animis corradentet
omnia
, ÖF /« facculos hutc quajiui de indufiria praparatos farcientes> dorfo
meo congerunt. Vt duplici fciUeet [farc'wee] ponden gratatus
, O1 borrtum
fimul & templum 'inctdtrtm. Ad iftum modum palantesj omnem Ulam de-
pradabdntur regionem.
* Als fy ten lactften moede , ofte immers van *uf()Uit}
hareverfcheuringe verfadight zijnde j foo hebben fy een wijle tijdts van MnamntH
hare pynigen opgehouden ; het koperes ja óock het Silvere geit, dat ί; 8· w&te
veelc menfehen om 'tfeerft qua-men offeren-, met wijdt-openen Schoot
ontfangen; midtfgaders ooek een Vat Wijns, als mede Melck 5 Kafen,
ende oock wat Meels, Rogge, ende Erten; en fommighe den Dragers
der Godinne Gerft gevende, hebben fy met gierigen herten alles te fa-
men fchrapende, ende in Sacken fdiefy al-wetens tot dit gewin gemaeekt
hadden floppende, op mijnrughgepackc Op dat ick met dubbelde Ba-
gagie beladen zijnde, foo tot den Schuer, en te gelfjck tot den Tempel
foude henen flappen. Infulckervoegen aller wegen weydende, beroof-
den fy dat geheeie Landtfchap. <a£n niet aitbetg aï£ bcfe $a}Jen bet
ebenen picgen/ foobifien oocb be Sfruel-monnt fë e η ben goebe 3n*
aerctenrn DefrrUanbennu gamftlHaftict. ©U0 atbe &ΐφ\ΗΜ)φ
fbocubaftonberfabeiljcBr bact-ftunt) be Gemeente ban afle kanten
op. |Met neen mtnber bjift-quee t flcft oocfc bec eeefleiichni«& tact- overdag
hitï)t; bjahtUor^t^cherenmacötigniüterben/ t)oe ft? minbet om fta«fucht,en
bet öe iBereitiijcfee ^berljcben flae η toi iben; iae baet ongebonbent* flSJÏjjS
Begbt lietftc& m betre ugt / bat fp tocgaecbro fïeb langetbefêiet- ken^haeroi"
fibaetbet ï©etbouöetenteonöecb)erpi'n. ^fmeben tm nieutoeöe- toekende
öfl/ bat öft ben fl^eteitltjcftcn niet toeflaen foube ben <BeeiïeiiKhen «y*jj«g^e
obeteeutgb beüct/ ofteöegaen fcbeim-im(&l^eiteiDcriaentefp^ec-- SijcÏea8"
nm\ booi reben aflegetenïje een^beei^ be cereDirmen ben <©refleii)c- Rechter,
HfntoaiiberpUrbtfonbeEitnaetoetebjaaeni ten anbrten b(nUMt7 midtigadcr*
niftbEtoeicBetici©cteltl5i&enbetifbt toietben/ oibinati^bea5effïe- *™u™*
itjchfnteöetbolgen. We gant^ laftige IDetten moe)?bfiiiiietiBeg- iiftea.
j%bbe Gemeente/ bie^ men atïentbaïbe recötirferbiaïiW* öreiebjoe-
Jtöe6{atbtfnöoo?tiennieiben. * <Socb aibooren0 befe nietttoe bon- *'*>xh.m'
ben toterben opge bae it / beeeefïeUjchen een:gb aeftï)iil)ebbenöe/ feïf ** f Λ
?»etiaoifleiöcHe enbe?CbelöiHe fetfoonen/ ober etöile faecNn ban ** Ui'
eoe-
-ocr page 411-
■U
Befchtyviagc
Ι
goeberen / ümtytlgfottmlenamjerg/tmhmttnperfftcfchmDtm
«Seelïelijcïie ^of / mmarc gijcen recbt/a# alleen tenbootfieerbaiibe
* «. **/<*. «©eeiteiijiöentoag te binben,* liareonigbeincheenbeonfïitbtii8cSe
&|M< gtoottfKBto gingb aKc mate te bugten. <&f2Wcbonpenbani$is
recbtlïeibenhaeraenaijj $attfta intjtin gebieöt. ^^tottOrn in tjof-
HjiïiDegbt niet minbtr 3gn ai$ bc gtootfie ï9o?fïcn ban <$ uroua/ ijou«
fcenüe oeboo^naemfie jp^incen en ifeeren fooban |£eberlanbt / afê
üie baer naefï aen gelegen toaeen (en fnujc oofc onfe ©#ben ban ï|oi*
tont) boa? Heen- mannen / bie baer ujacbttge feof-bit n(t#i ft öiiibigD
* Μ. $il
van 103
EO*.
tuaren/ toaer te nemen. * <£iibeouöe<tfij?onthenban ifofiantsten
f gceïanbtgetuggcnoberblcebigij/ {joefggebuerigb en oneenbeiijch
poogden (onber &at fcfitjnijet ooeft fonbe mogen toefen) alïeji onbet
fiaec te hengen/ fcoaer u$t ontflaen $qn foo beeie bioebige en Hanöt-
toerberfFeUjche<®ojiagï)en/ betoeicae bitöbHtégeannaüeertcnaljei
bemptaenbe/ gber-maeï boo? arebiifï en ti?ebe-b^aet&ebani)aiem
m*:W- tuegetoebecomontfietienüJierben: * toant geen mcnfrïjen bier triben
tot ijet beciarcren/ enaenfeggen uanben#o?iogö baerbigerioaren/
_             ai#be <8eeftelijc&ea / bie nu groot? Schatten bsrgabert btbuenbe
noc2°cn en tw be «nibe giften en gabtn ban be ïBereuuichcn / inplart^ ban
fware kuch- baaf&baerijegbt/ bagelitrmijjbnnjcftfnbe be giften tot bewietinnlie
ten o^er der &an be genera/ focljtenbaeeeeaenbKibabergen©oefïer-t}eerim öe
«uwSiJckcn Swiafii lipten ·, on&eciniuflc&en beuoeenben fuD be aBereïtiijcHen:
©ndankbaer P*t de mildadigheydt van hare Voor-Vaderen ( gepleeght ontrent de
h
wootiiijck
gewelt,
e- Geeftelijcken) wel voor-gehadt hadde een goet enJHeyligh eynde? als
om den Gods-dienft daer mede kracht te gevenj ende verder te verbjeV'
den; nemaer dat die thans alleen misbruyekt wierde, om met gewelt
ftaende te houden de oneyndelijcke ftaet-fuchtighcydt van de Geeitelijc-
ken ; ende de Girtersfelve, neffens alle hare noch overige macht t' ee-
nemaeltevernielen, * fttfOObOOJt ^UlCËe Uetfeeerbe b?Uf|}t£n fj»?Os
tenUPtbonöoo?fi£ïntneiibeiaeibe^toiifer $ooj-oubercn/ enb*- al
tegröotetoeiatingebcr^ubf €bgi<tcn Bo?ften/ toeichers eeiibouöi*
öegobtbjucïjtigbegbtbrn füfrcfariijrftrn te beele maiftt liabatDefe'
teert. Snnbeoochaenmerchenij üjeerbUïnbefïrfnacbei reftW
tn
betkïïtinge/ btebe gemepne <C.ö;omjf6-fitjriiberban ïfolïanbt felfti
tm OBeeiïeitjeH perfoon apnocj ober be onrrrbtniattge en trouiooiï
jj?ocebttren / al ban ben giare 1071 amgaenbe Willem van Gelder,
23i(Tfi)ouban ï0tiecbtenfi?neBuo?fatfn/ fcb?ifteiijcö beeft btirben
Öefïaen / ter faeche ban b' onbiflüihe tncojporaiie en ontroob!ng', bfp
lianbtis ban ^oHanbt/ en ijet ugtbnjben ban ben UPetteituhe fop
gen ^aef Diderick de v. 't <ö*een 9&ΐ|Τφορ l^ilïem öoo?f3 bem mtt
en Dccft ontfien/mttiï (5c& finifleriiich bebeipfnöeuietljct Biocch-öe*
4egö ban onfen ftrilg^-hunbtgen ©o?fl Hertog Goven met ütn &nw
aen brten öï 't^aeffcöan te leen beloofbe; neliih alboorenjsf in 't ttoee*
be ïfooft-ttneH l# gebemoniireert. * m ïjot fcheitnaebtig be gep;wa>
$ 'Saven f.
15·"
-ocr page 412-
van D e t ι τ.                         $8?
öecrtse #e e Wjftm oocn fontoftetitD^t tier tgM mtëöjutjaten/ om
fidj in'töcfïtec Dan 'twtemht K 'iwkt noctitaul behent (lont aftec tl
bu ipaiütëeii ofte «Jeeeltioche töeateroeri Sonbe brmc&t toerben)
in te öiiu0cn / en tot Uien egnbe 3*Φ met fnoobe piaitpche η en baifcDe
fïreeeften bebielnen / igi ter occasie ban be öeregicjtte Ufitleggtnge öe#
tooojtf niereden iiiev bonen mebe betijaeit· · ttPt at jjettoeiehe men · ?<%. yf;
banbutf betre aengetoefen/aliS e* w»,g*c ieo««»>DenlLeeumjtbeBïaeu-
öjm/dat ijs/uiteen öeöeeitet)etcet)^af-nemtn6an. ifctöejcftttóOi Hare g«n-
f)aet onmatigo trachten out attente onbethrm?pen/ eninftaecg&e- «"porterd?
toelttencpöfn/ feiftf&ttnbaliibegbt - beb;ogb en boo^^r^t öe 11 i©c- J?n5g*2
reUujc&en looiangtffoo mert Rebben leeten hennen/ toacr boo? be JS?
mecc
r
<©oerbeben aiomme bewogen jpn gtu>o?ben/ &aee ejuaet o» et met intoomt,
hracfjt te fleupten· ^raer iti ban Luöe tgben onbee be $?ibtleaten
ban ©elft mgelqfr een ^b?e tegen be onbrpaelbe raacöt bet $200!-
foren en ^eefïeiijc&e eenenen/ toaer bgijateoberbabigiierea)t0-
uieamg ^brtoeicheebenuKinotb ten grootenbeele in toefen bleef) bop-
per toietbt mgebonben; 'lïeifoe beeft be&eet$*ojbomotoereenigbe
Sacenin fpBrberlanbtfebefcifïoriein^UiöWjtöfgfben/ * bocb * 5**54
fonbfc bamm / cteüjrh oorh in fuienet boege in on* J^ibilegie-boeeh *%de!:2mjit
ge ftfoeben tfaet / alto* ec ft eeöter bit 40pfcb?ift boo^afηοφ meer-
e *' '
Of C bzargljt : Potefiatern Proviforum ac Decanorum per terminos Hollan-
di<e, Zfland'ta
, ere. limhamus fecundum moderationes infrafcriptas. Die
macht der Proviiorenende der Deeckenenby den JLanden van Hollandt,
van Zeelandt, &c. ey nden ofte bepalen wy na der manieren ofte matiging
hier na gefchreven. * ^ettOflb $bf Ηρ$ ban S&owgonfe Het OOCh bttJC- * PrntftofeS
feen fpn mifnoegen obe t be 4Beeflettjcöen al te gtootelijcBö geincojpo 5*J*r
reerbe maebt in befe ftne Hanben / toaer ober bê met ben SBiflcfjop Ji*£*
ban ifêtecebt een evnftigb <2onttact beeft gbemaeeht/ bietbobentec
öciegcnbegbtbanbetoebiucbtber nii^tiattigeti tot be getogbe StierDe
brrmeit/ * bpöetu>elcheber<iBeeflelt)chenb?fcbeatttl)orttf5tinfge- *
Btvew f
irjchjS in breien beete ingetogen toietbt. ΦΜ ÏJceff be üjoebige erba- 3*7.
tentbe^bt aen be *©ppet-maefjten geleett ber ifterchelöchen obeiba-
biflöepbt meet en meet te befneepen / ben ïtëetten en Reglementen
boa? te fcb?i)ben/ toaet naet ft Den pabben te gebjagften / en alfoo te
toonen bat fp ooch bet iBerelfltirjeb gefagb nopt Oittbjaflen toaren.
©nöecbefeboo?-betbaeiöeeno?miteptenengrobefatuen titt OBeefïe-' wuipihey
mchen/ ginginfgeijrj:niet toepntgbin jtoangb&aertottïp0enaen^ fnv^tu5.htis
Uote.iKhieben. ©eelegrnujeliichemifbaben/ fcljönbaiettrefeptewen cSffl^
jueiigïjebeti bjteeben bageli jcr bg paer begaen -, ja biet en baec Mm
oenfiutBfn aengeterbt/ obet taeichetif ber^aei DOnhMpiWfctteifé
jjcD foube febaemroot maeehen; en boe toajefbit ö«öer^ mngeüjch /
«ac niet onbet foo een qtoote en ontribatemeenigb^/ toofrtetisf be
öfcoo;bembeibtbetmenfebeit)fBenatuete/ nootfaecbelilcfi een leng*
Hoe eebig*
te ban boeben fonben fcbugïen. 5^e getupgen 3pn togbetjs oothboo?- tetr«ke v«a
«ï c (                             ïjan»
-ocr page 413-
??*v                          ■■'' BefcKryvatge r. 7
Banöftr/ fcaifcerfcöegbe <Se£fïeii>chen ffdfit^üitflen) niet gfttocöï)
tigheydt der niet ö^ 3at»ebpront&ouUüÏgclïcöutifiiö&t3e«t>fc / f« tiöcï)tatijc D*m«
fcfoMb"? bfiÈPiPt brtttiiinrnoc/ ijaccn ^raetin wjirn U&n-cWiithcn fcer*
"en van den* S»fffÈlöen/fjich^i cti&e afttóft te c oo^fae cftefê niet ιηβφίίιχ^ marenjjeii
Kerckeüjken fe&en&nn i^outoeil tfTptttlioiiöcii ·» bittoarmfcioifeeiijihejwitiituin-
« 3»U. τ/*. ««£* firgöiöD toaren * lip bröaeij!)t leer tof ι 'i geen 'm mfytt fa
dtrt. xiflor, ben bail ÖfΠ ÖJf l-flWecfcenbe «BritfUr cnt»e fófgfer Marcus .Aurelius
fep iio. ïrfc: De natuere "(|?ρϋ?$Ρ) heeftalle dingen natuerlijckgemaeckt,daer-
V,. omme, alfoo wy uyt veel fwackheydt niecs onctangen hebben-danflappe
flaeiiaé een brachten, fóo mogen'wy iinnfcnatuerlijckheydt wel een weynigh tijots
Smtciitie Wederftaen, doch niet gèheelijck en al beheeren. i: lek verwondere my
van den Key- van veeledie hen beroemen foo üodlijck in deughilen, en foo feer hoogh
ftr Marcus van gedachten te zijn, dat fy ons willen doen vafteLijck geloven, dat (al-
hoewel fy zijn endeleven in -vleefch) fy alleen nochgeen vleefch en eevoe-
Ien : ick en weet derhalven niet of d'opperlüe der natuere hen-lieden
van een andexnatueregefchapen heeft dan my, of, ,my van ander natuer-
lijckheydt dan haer-Iiederi, wanticker^voj*dt;my noytfooieeropgetroc-
,:'ïη \ dien en beflotenifi f©etecontêmplatien,enverlam in ge der Philofophie, oft
«>;t* 'ick en gevóélde t'eeniger'tijtt de prkkeliiigen van mijn broofe vleefch.
En ai hoe ieerdewetenfehapmethaer vryigheden [te töftctl ban $Wt*
ï}anbt
pafTiCtl Ofte ÏJUW-tÖtfytm] ons releveert ende verheft,alfoo veel
j
           en noch al meer vernedert ons 't vleefch met .$ijn ellendigheden, * ^00
v*n *mZZ teüttnwtHeeft öanbe icngeW^ept/bie (bei? m$toi$ <©oj-
jtur*im,t*p< htifTfW jgube) in be JMoofóftrWf fettt #rooteUKj«e tmmen toag/ on*
x*            ^ecmgöeiiKê fcceï twih^u^io bGO^-ecïi^agïK. 4^&f rfttlfr. &ierörη fg
ftgbe «öjemegmefoo ia«8&s foo mrer brr ba ebt % tne ban be fiimicr/
aïiasiöeiiilietocfe^/iiegannen Γιφ iwttrr rijt «treft in afle^tföen
te bemoeien/ omojj öft ^onnceï'onber öcöfffete namen) jaer er*
* voxh, φxüjkubm Dfn boïche aetDigte bertoonen. * ï&t te ftioojle r-wan*
,m ^. ti«. ncrt mfö f ^ jjan Corneraert en lebf η toacen / quame» beeie toiffl'
tigeöiac|)^nboo?t; felieibrnbefeöeDate toacrïifnbtaocii onentiiicfe
niet (cf)2ifttentoon : Datly dagen en nachten verfleten in alle welluft,
Harde b·· met eten, drincken,flapen, jocken,boerten,fpreeckende hare tongfeuyt
ftraffmghe o- de volheydt van bare verydeldc herten, &c. dat fy waren weder-hoorigh,
Jjf'3J3St onIeerIijck,halfterrigh, weder-waerdighjtwiftigh, onlijdtfaem, deugh-
]évend°ervo- deloos,aenftootelijck met woorden, geerne onder de man, ongeern in
tige t^den. eenigheydt, onderfoeckende niet anders als het geene van de werelt was:
dat fy in hare Cellen fatenledigh , fonder eenige(jeeftelijckebefigheydt.
Dat fy met onnutte dingen haren ti jdt door-broghten. Dat in hare gety-
den haer herte vol was van beeilelijcke en wereltlijcke gedachten. Datfy
waren naerftigh by den Difch,traeg in't bidden, vaerdigomtepruylen,
als het eten3 ofte den dranckj ofte iets anders, hare onverfadelijke wulps-
l^oofter* feeydtnietgenoeghde;&c, Patdeplactfenjiö welcke hare Voorfaten de
-ocr page 414-
van D ι i f τ."
Snoei van aïte tucht en deugdfaemheyt geplant hadden, (tredende in hare gewonfefi
eenfaemheyt gelijk als te velde tegen hecvleefch, de wereidt, ende den *«*Jioi<Weiii
Prince van de wereidt de Duyvel , endedeoverhandt hadden behouden)
waren geworden tot Bordelen, ende Legers van aerdcfche Duy velen , 10
devvelcke niet alleen d* onkuysheydt, maer oock overdaet, droncken-
fchap, endeeeneoneyndehfckheydt van andere grove fouten heerfchte,
&c, * Sefe btftrafïingc hm ïtfwpzitithlnQtft&lft&tficit / ontfag * *********
ΑΦ nictcfii JiBonnincttinjifgnöanöen te laten aaen/ en iirt fótaofiec- 'ί^*14**
leben ban bietgöfuauwte boen gebeneaen &mhet S&ieur Hen- ^
riek Loeder, een fïatiaö llSan / Die ίιφ feer befte j 8*Öoubeη öeeft in xt
bermanen en befiraffe» ober öentiaöe romnojtementen berseojben*
De nerfoonen / icjwcr f iwfaeiw eenen ewWpJen $&M aen Dé 2&2oe* Scïlrilw
Decen toaer in be onDer anDe re öefe rebenen boert: Ghy wilt buyten
van HenrU
inde wereidt alles welopfehieken, endevuyligheydt van uweKloofte- Locdir.Gce-
ren , heeft de Befem ende Schrobber hooglijck van nooden. Het druckt fteli^cfc ovee*,
oock mijne Ziele, dat uwe gierigheydt ende welluft is onverfadelijck. Me0n^ckca
3|tew/ Lieve, kan men dan met foodanigh leven, als ghy in alle dertel- van fijnos
heydt enbroodt-dronckenfehap over-brenght,wel oprechten het Κ ruys **}&*
Chrifti , daer toe ghy infonderheydt beroepen zijt f Fy ! ghy flechte
verachters van de wereidt! wie kan uwen onverfadelijcken luft boeten,
en voldoen de grootsheydt van uwe herten. <3£ttnbeiiJ(R bfflOOt fjg't
met öefe oecntaninge: Zijt verdraeghfaem onder maïkanderen, ende
doet eenmael af-ftant van alle huychelarye, die alle u doen tot noch toe
fchandelijck heeft befoedelt. %$c gcrttCtl tj\tbttjï gberOen 0Π1 (tüütt 't
moöcïtjBlieiïiiooiler-iugDentoteenöetecreöetbanletJenteafleeDetj/ oorfproaA
OMfmöenalöOfnterttj&tÖen naem Öan Reformateurs der Geeftelijc- SJ'SiiSE
ken, onbec tociïBe oefen ®mfle meöe igafre&ent cjetoeefï; foelche meerden,
«acm ten lactfïe aen bte ober-cjeerft të / Die niet afleen tegen bet boo|-
befci^eben leben/ maer oocn be Eeere befer ^auffeitjehe infettinoen
mauneiiKBoiïltaenöe/ enbeöaer oogbtnercS in atir^ niet ftennenöe
»utt»fCi6m / ban bie OBemeente gefenareert/ al^e ποφ Deoen tm .
Dage De naem ban Gereformeerden boeren *. Johan van Broeckhuyfen, Τ *£· ***
#?teur.bantK tVfltiiieroi te He»DerDo;ir/ een bcöelrjeft JJfêan/ m* * * - lf*
tmöc m %mpti om aeene anbere rebenen (wfyth bp feifë uoo?-öaf) Anie« tw-
Dan Dat ba o/en Deel tailDe öebben aen De bjel-berbienDe plagen / Die ^^édc*
U?ue ttgounic&eu boo* ïiare onberfettelrjche obeïbaet te bertoac&ten Gccftel'**B·
baboen. * ^ootonïngen t'eenemaeltoereltgtöagbetïebenbanDie/ * im,^
De bjeicoe uoo? «Beefïeltjcften / en in Dare tiloofier^opöefiotcneij/ ge· »t*
HjthaiiÈbnoten DebJcreiDt geacöttnUDentoerbfn. 4IBiRbfrt».a^nocö ;
teüccaionbecen «bocbniettemin oocli gantfibecaerlijcft) W milt Λ m!Tj
tmosnonben reben ban De bjerelDtltjcBe Ijiefretf/ enbe aHe anbert SS,,
«irrchcn / ofte öfnaembe «JBeefteiijchen-Dutten bet fóïoofler leben;* fterde»
bc r, Ijfieu oberman bet Dat HertoghAeibrechttnfgnen^ieftnben .
^aee 1398. «en De iifêagtftraetban ©elft ober De mtwm <Βΐφ'- 4*/%*^«
<flec2                          ïtjcH* J
-ocr page 415-
χ SS                                    Befchrijvingc
Büjck v»n Uich&eem on ffefbe t &rabt / ctnber aubece ooch fcbl int te Magen % Μ
jkaet ontucht fgonzedelijckenleefden, veel parleraeats eaoniuft raaeckten, &c oock
hjfl'oe Dcl*· datfy niet en leefden als Glercken fchuldigh waren te doen. * &ffgf*
*<»*» h ltjfi ijftgefeirC{jap DCC f rancifcanen pier ui ben jare 1449. mgeiateit
toerbenbe/ boetoeinuala <SerefomteertenalgbanljarronbeontUibi
tigöegbt gefupbert / öe 25eUjoe nifle beben kan be f iinftf ban aften te
tuitten leben / en oueefuioc ben tiaem ban obferbamen aengenoiaen
bebbenöe/ afó fuflenbe (eieltjch berpaeit uï J ben fcljerpen regel 4fran*
eifel in allen beelett nudrichteiiichennaeuheucigbobferbere», mum
fffttecnoelj niet toebetrout / bat fp na bebooren fouben leben / maec
biel fpeciali jen geconöitioneert: bat be aloien fy> ofte hare nakomelin-
gen niet en leefden na der Heyliger Obfervantien ban bare voorfz orden»
Öat men in ftllifien gebalïe/ die Broeders voorfz , vryelijck fOUbe uytfet-
ten, ooch / inbien men neen anbere in piaetji bjübe bebben / 't gant*
fd}e töiooiïer/ met ben aenftieben ban bien / teappiiceren tot den Ar-
* Mo**· Ms· men Huys.fircen behoef oefer&tabt *: 'tbjelcft i'oo beel febijnt te be*
336ér-357. öttgben/ aijiincaiSfg quaetbmjigjielben/ ofte eenigb raUot af tiflel-
öen/ men paer niet alleen fouöe mogen öe boet Uebten/ en bet gat ugt
jagen / macr ooch boeltjes uptroegen / fonber ojjt eenige anöeren iit
baeepiaet.eteabmitteren; 'ttoelch naer aile apparentie «iet fonbee
biepe injïcbten en genoegzame rebenen moet beboojojaert mn* <©i$
letbji jl jitö öe éc eiteiijehen beriiepen in afterbanbe gcutoelijhe fcïjaii-
bafen / berüfρ ooch meer en meer baren ottöen aenjien en autoritei /
foo booj ophomenbe Bïacfiten/ feberpe befïraffingen otier ïjaer ooien
opfet / aijï nooöige o?b?e ban be <©berbeben üaer en tegen gclïelt.
«ïKibDeiertoöieonöeraflebefeberbo^bintbe^btüer 3eöen/ felfeJ tnöc
Na'tïnkruy. aiüerbueiïeriïeeeuüjen/ beeft bet infgeipcjc nogt ontb?ohen aenman*
SUS*? nm/ W*/ öe mi0bmgehen merehenbe/ gcoojöeelt bebben berbetering
c«c™ onien en berfïcflingïj/ niet alleen ber scben/ maer ooch Der Heere nontfacc*
van aiien ty- jgcltjchte 3^n ^, οοφ biebaer meefïin honben/ en beboo?öen te boen/
den eenige Heten ficb ι om rebenen t'öaren boo?beeU bit fïu ft minfïter Derten
SST mS" β,ίη· ®* abelen en fóibberfcbappen/eengbeeljs bermibtg f? grfjiim»
jedng van de bocht 3£Hbe attbcreOceïjÊf bermitg be baren faten inbeboi^naemlïe
Leer? nodig «eecfteiijcBe Sfimpten/ fagen 't ban gelijcBen ober 'tbooft «©berfuïtf
Aed,w oefairt &£minbere HebenDer floomfche föerrbe onberftaen fecrben-
&$££«. betebebojbereu/ toierbenltaegbbaniiibt tot tiibt boort #au{ïciiicj
mogemheyt fteï|oif (bat tiualïc^ om be baren eerlange tot b' opperlïe eereen pet
fooveeidoen gcöotlieboojbeeltegeïiegben/ nabaerfmgefcljicfttbaboe) toeberltactt
Srif" en onberbmcBt. ^iemanbt late ficp ban boo?flaen/bat boo? be tpben
ban Lutheren Calvin 'feec groote en onbergdiieftetiiebe li^annenj
gantftb mn bjare llterehe ^gelijeh betle menfepen onftunbigö <« J *»
ί orlen/ en bee^- aennaenbe nobige onberreebtinge ontberetibe fieci;-
telijeB geboelen) foube berfeöenen 3Pn- ifonberbenbaniarenboo?
rt opRaew ba» Luther, i& *tt m tegea 't inftruepen ber ergeutjehi-w»a-
-ocr page 416-
van Delft.                        j8p
linnen ban be töoomfff)? Umht b% tlibtc» togi* bappec0etoo?ftfi(t.
»n leeft ten opficöte ban be $ebedanoen ban eenen Tancheim (bg Tancbeüa
fommiaegefegbtTandemusoecn toonberiijch -Jifêan/ öieeen <6uarbe ^eif *fi£
ofte mnf-ttwföt ban &?ie buefent geujapenbe jjlSamiin gibuerigb £„£„«·«!
totsgnbccfeetnecintfeöabbe/ om firlj tegen alle gc&eit ban De <&ee- ue pauieiijke
fïeiijcften te rebben/ en ecbtec in hm Siare 1116. tmt te fcjjefjj ge- infettingeo.
«.aen jpnöe/ enöe geene ofte tnrpnige ban fgne €rfltoanten bgfïcb K'S; 5
peboenbe/ booten i>?ie|lerbermooit toierbt; bPbabbe totStnttoet-
ecuwc Iioa.
pen/ en in bet naeü-geiegen Biaenoeten/ aig meöe tnfonöerbepDt in
SeelanDt <®ejJ?ebic6t ; dat den Biffchoppelijcken Staet en uytmun-
tenheydt niet van Godt was in-geftek; dat alle die onderfcheyden Or-
ders van Geeftelijcken niet nodigh waren: dat de MiiTe niet diende tot
zaügheydt der Menfchen: e nbe öcrffpepbc btetgeïiirtte feeehen meer/
tegei-tecljt fïrijbenbe tegen be fnfettingen banbe Pau^/enbe iHecc-
hebaniaomen. &u!cjef)gi>oo?fpne!leecefoebeelteD3eegbDabt ge-
w . ...
bjagöt battotünttoerpen binnen ben ttjbt ban tien acbter-een-bol- kekSvS
genoegiaren niet een *£econraereerbe l&ofïie ofte<autoel toa£ tebin- fijne Lcere.
Jen. m JtëonmcBM ban bie tyben ftb$öeη ooch batbgfeettoei-
fpjeechenbettiaji/pjacbtigb/gaiï-bjp/ofte open-ïfofF öoubenbe bet * -b.*i,.n<-
toeich bem grooten ae nbangb maecBte/ $c. * I&oo? fpne $eberiage *^ ««/*· /.
bccfïojfebensüelnocb niet fpne Heete/onaengcfien Norbertus (bie na-3J*
& 3*·
maelifb ^beban $?emonfïregt ingefïeltbeeft *.) fkb met fënnefel- * £β,ίΒ..
fcpap met feeehen en anöers baer beftigb tegen aenfïelbe ·, ebo b be- 35°·
bieiteen langbbnengb leben tn be gemoeberen ban be 3'naefetenen j
ftifcjcbicrboa; tfeerfietoecjbin^eberlattbt ig gebaent/ booj jjct in-
boeren ban ïjerbermaecbevaudoifen, ofte Waldenfen'jïeere / jboge- ,0^,01"?-
«aerat na eenen Pkter Waldt, ofte Waldo, ^ucgec ban m^on^ in/c^ea"Λ"
p;ancfcri:ch: ajantbefebjei-gcieect/enbe fyibcrfïantbo ornament- denfcn in
"jtSaengeiégfjt bebhcnöe / in bet onbcrfocehcn ban bie iuaerbepbt / ynnckrijck.
öJe(eheraee6tb'oniierff!ijche aaiigbeobt bec hielen / toicrbt ontrent fl" *?*:.
Jc« jterc 1 '60. menhelijcö opgetoecBt/ om bet fcljanbeiiich bec^ai +]£*' *
jet-G&jiiteigtBe fóerehe ben OBemeente aen te mgfen/ enbeeeneop-
wDte/naer viBobsi ifêoojbt/inte fielten iPobtg-bienfl;/ erntfeiijcö te
wcmanen : ^tt geftooj bat bpbonö/enb* aenbangb bie bemaechte/
«α? tn t ho?te foo aengegcoegt bat be «öeefleiticJujegt jjem berbioech-
f. ,^n becfietterbe/ refoiüerenbe ί)φ Heere/ bie baer flucjc mijöt en
iuntuerfpjegtfjabbe/upt te roepen. ^U0gingbbeberboiatngeaen/ Hart ver.
iewi3:?neeioofief genootenberfTroyoe/ enalier-tofgenïjcnenbcöe voisi>t,W1jc,
J^tt f«ïcrbiec 000^ berfiljepbebeeien ban europa/en fonöer- ϊ«ιΓί«^«
h»JΓ*.** "ffnenbetgebiebtbanöe ï^eöerianben/ oaerögfelfs' Nederlanden
Sri 1
ot / mfi beröiebenen en baftingen toierben i)ctmt ^t
wraoigingetoift-btnietaHern metbioeoigeörue^-baerben berbub- * ^sr*v«*.
mi mm ooch met be febiieheliicüe/ en ban te boorenongeljooibe d"ie£%
««antece ber <aeeiielijche Inquifitïe, ofte «öeioofi-onDerfoech benjic ^.
26t *
€ee 3                                          fel-
-ocr page 417-
590                             Befchryvinge
eosTpromk Wb^t(ftMth%mpm^(ti)(0nUnm tmUc 1200. De3&omi·
aerinquifitïe nicanen/ofte J&ebiaer monnubcn/ albereerfl afg Inquifitores, cnte
tet oüdaecke ftetter-meefterg in be $eberianben af gefonben $nbe/ &cn gebmgta
25th^?Q
ft hen lieten. €n Oirί£beijerfiomfi e«be oojtnüonch ban be gebjeteng-
' bmangö; een faecftebiemetaiber-eerftOftDirbe^paenfeFjen^eeci
'fefrappBe/ maer al booreniboetjmetHiepnctoeöerfianrMngeboett/
en ober ben &af# banbe bm jpcöerlanïKn geD^ontKn tègitoojönï/
en öie ten laetfïen foo bapper geducht en öerfïelt ijreft öi gocbe gin*
gefetenen banbien· W&jÉn gemanöt £et geiKgm ban befe bibing*
* Janöpe/ en ijetboooen/ ban bie bp jiaergejouben $mm$ (baec op
geboigDt) begeerigtj toag/ inner lijeh tu toeten / öie |ie meer-gei
* Boxman, inerte jfeofejToz SSoröam/ in fpne$eberlanbtfcï)e Hifïorge V en an«-
p*&. η. *· beren baer ober na- ^gfïeibenüenberbaefjtenaenfïontijonber €ebe/
fi9-
            om boa? Dit mibbel beft tot baer moo^babig boojnemen te geraken/
met jjet upt-Daien ban Ufiigebjagen / baerö'eenboubigen 31Φ ϊίφ*
d'onnofeie teUjeö in berfïrtehten. Jfêen fpjacs We goebe lubbenaen boojDrt
waidënfita eerieftte ban gepetfte JIBaiefïegt / ai£ beg boobt^fftjuibigi)/ ban
aisTo^aeri gnrabeenïiooyefcDeïm-jiuchen/ enboomamentlycn ^oberge/ m-
aengekiacgt.
ÖOCflf öennaf m öf cVaudoifenonberbengemegnen man/ tenlaet*
. fïen m egeene anbere beteeeheninge altf ban «Sobenaeig eeneeno*
u-
m i# menüjerbef. ^iefic^ (ban 't gunt Ijm te laft irierbt gelei bty bee-
ontfitmibigen tmibc / foierben ter bep^oebinge gefleit booj D'aigrjjfle*
werden gru- lijcHfle tormenten/ en ffljncUeujehfle pptUt Die be tojeet&egbt ogt Ijabt
weüjck mis- nonnen üebenehen / agnbe niet afleen ongeoo^loft/ maer oochonbe*
handelt. j^m om be itwröegbt u$t te binben / enbe foo toegniglj bet&W
* nijp*, Ujch/oraugttefïaenbeb'onfcrjmbiaeaiiifeöuibigefelbe*. ï©oo?befe
93. m jo. 0anf(D onctjnileiöebe mibbeien/ toierbt een ongelooflyeR getal ban
raenfeljen ter booöt geboemt. JJlSenigJmaeï fagbinen ö' arme men*
frïjeti (fctjuibiab ofonfcöuibigt) Dooi een berïjaejle rciijt^-nieging in
eenen bag&beic&uiDigen/ en fonbereenigebwineofberantüjoojbini
Enontecht- ge te aömtttercii / tiiinöiötjitjeh ten bgere beroojbeeien ; behioecH·
imt-φ ten m0fb5gegingfn onberfaegïjt ter öoobt/ en namen befeifbe boojeen
doenu.gc" bjrlbaet / fuier opemlijcö betuggenbe en roe|tenbe: Dat men haer
wel benam het leven ; maer dat men oock te gelijck haer af-nam veelc
Haeü°unvcr Jaren van de nochaenftaendedruckj droef heyt, envervolginge. ^g Be*
ea'ttaSi romibettöaerboitfanbigDiijch/nietaHeenbooibetwaeefiter/ maec
tigheydt, fcffSf in 't mibbenban De blamme/ op hareonnofelheydt ende oprecl-
tiG,heydt van haren Gods-dienft , als aeniienlijck ten opilchte van lijn
Suyverheyt 0^theydt.5 wonderliick in macht ende deught; feecker in de waerheyt;
Godts diettft. onftrifFelijck aengaende de Leerc, leydende tot alle deught en Godviucn-
tighey dt, gehoorf,temheydt ende wou we tot den V01 ften; afradende van
alleboosheydt, verraedt, en fonde ; eenen Gods-dienft, in-gefteltvan
Godtfelve, toegelaten by fijnewijsheydt, endebeveftightbyfijnen H·
Geeft, ende gewortelt inde Verkoorene : gelieft van alle geeraren der
ö                                        3 α                            eerfter,
-ocr page 418-
van D ΐ L f τ,                    |§r
eerfter, doorby-geioveeniïienfchclijckeinfecdngetiwociiïïietbefoedcl- ψ
deKercke, * mfooboojt; m 3gnbe be ffnigijfle iBriigieindobttf tl %1**
^oec&fnb09?-gc&öUDencnbebfftb2cben. 2&eian0fttbcbeottbt&egbt
ban öae r leben/ bkrbt ff ifa bg Ijare uptftfrcftfnfïr bganbf η tocgi iUtnl .Ae???ende
in tofichfC0 obergebiebem elften raflciKn berk-la^crfpctie bfc- £y« "
fmaiJfniffftt/ mm not&tanj» ffnitv gtoricnfe grtnpgtti bindt/ foo '~
ban fmn ingetogen lf bf η / ai0 ono'pb ubfir/cftf narrfiigbfpbt in |vt
naipcurcn oanoe toac cbf pbt / f η frnfligfii gbfr om öie booit te jet*
ten. ®aer tof rbt oofft grooteiijcjr gf fttfuncf rt / bat Waldo fpe hfn*
n# (in't ftucnbcffr Effrf) nan er nige l^oichcti inbf 25frg-ac|jttge
^cnffii ban ©?anchrij{höafc onttjoudnibe/ foudr ontfangrn beb*
hm i botlïöacrnanaecöfrobfrbJogfn/bftrrHftotictuifitt/ tmyüt-
iöcfter bf talaert/en aen bf f lf η üoojtgflfm/enbfnvbe-grbeeit beeft i
boo^ïbatbebtoaHngen/ im&bnwhm/ m ioofe bonbrn oe0$aiifi
boinisi bg bie fêoie&en ι οφ nop teniemafl toar-rti iii-gfb#)ocftfn/
bermibtjsfp tufltfvn bc25crgfη inbf ©alfpen bffïotfn/ en ban afïe
anDercnaf-gffunbf«3pnbf/ mefrenbedgf onberbe baren/ bpbaec
feiftf geïceft / f η oberfuifjt ren groot bcel banbf oubf enteebtf fn on*
faffOföfibf Spofiotifc&e %cm bfijou&fn f η brtoafrt fcabben *. ©af t
* Mortï, Je
iiJoocöefnatonfeiTif oftf beiobfnifTf ban bf wintinafifïe<&tlooftf- *·*«»«**'ƒ«
pointcnbfrWaldenfenjhonflÖc&bp fo^mf ban ïfyaucn en Sümöooi* 3**· *·
ben eertijbt.0 bg ïjacc on gf fielt/ ηοφ booj Hanbeü/ rn bg bf ï$eec
2öori)o;n tn fgn iiftfïorif boo|f3/ ter ötifIcrfiiirBcc JIBfmoric in ge-
bjfi*. bf fc (3gnöc the e fl in alïc fgne lf öf η conform f η oüf t-f f η-κοην η- * ^oxh. nu,
bf / met &f t grbof ïf η öf r gf e m r / bie fif D/tff bf et bf t opfiarn ban Lu-1< i*> *« 4**
jner, tf gen be Pauflfüjfhe ftcerc Dcb&eti afn-geeam) tg bg baft?
in #fbfrtanbt niet ailffii ntcwöeiinrib bfifben / maer onbfr ganft-b
ö irfiigr bfrboigingcnoorhmfl baer biofbt bcaegcit. ^e flratff fti
Imertelut&f ptjne btf men bacr aibaet af η bebe / mag im f r ban on- oruwdikc
mcnffijfiijehe ö3?eft / m befibuïbigbbfn tuirrben to; bfn nabfl tof J^^jj1
ontbloot/ enbu^ibfrrf bftbelaf-gfbilt 3gnöc/ bonbtmen Uaeracn Nederunde»
paifn : boo^b^agbtmenbanbafrbegfbeficlüo^fnfn^ujcrnifn «n- ednen.
baiiι !|o?[ften of übgen / bie bf gfbiibf η nvt bare 26ngf 10 in bat raen* .,.//" £i*f;
«f biffffb/ fnbie bfrfebe iöonbrn ban aiïe hantfn / banfi rnbf nacftt '*' n'
9U
lonöft' op-bou&en fiffcöenbe/ em ontt(Jtfp?ffcfifiijfHf jiijnc beoben
aengcbiagtjt/ tertnbt toe fg tfn ïaetfïe ant'ittptfrdf gemartfit/ in
100 mtferabiifn fïaftijare baafn einbigb?n. ?Bu$ ftï tijoebe tf bier
Ζ iV**Ü!00 9^rfpbe öfttfr-boobcn/ bic bs on&fcimgc licfbf (ottotlt*
w OD.
5'*
öf ?lcic οεΓ €b?iitf itjchbfgbt) fcöanbf liJcB bfrmoo;bf / f η fuif* inoordeS acl
wgrootfïe Ciftterg ban aflen i0 gebjo^ben- JIBaer arn b'anbfr $pbf onnoftien
utmtcn 'tbioebt becomgeb^aa&tc menfebm/ f bie nifflï ffnoon- J^S™»*-
»#» V? °nnoffi/gftöi|Ïelt)fHntftban*aobtfnöarf saïigbfpotfoib- SJiS ,;
hi i, κ
n ^aft öan ^afr «©rtoobf/oocfi bfffc tot bfterni0 / bmtoe- 5 «»s«*.
w3D58bt/fnpber/bfrbJccHfnbc fcifet in cenigc branbrnücfbctotbe »'*^w***
i^bcrii/
-ocr page 419-
39*                               Befchryvinge
imtï$ / tn ttftbMgtotti met fjare eftcnbe: Dact ftant&ailigftf gt ootB
nictunaclontroetbe &et netntftt ban ljuti Oerboers/ tutu:emige
bartfêeibtcrg/ ff if0 mif öabigcn by öt Ijart wcfiiflfn 38« ertoojbcii.
ifêant ti ui?obcrtiu>gtjbetiaciljtE&i feonuoyiioo bccitnooit o tfirpt
en t' onbcrgetyaglu torebcn/ of be ucöc ivtn Dooft getfabigt) tocDtr-
omop/ ojongöbooj/ cnbjathinbf öiniocümnbanöctm'nif5fn/
rn greep placw in O'onllctfiu ee S£ie en. Wü$ bit bloebige gctoelt
wicief ia tec facc«e ban Oen <8ob$-bUnfi / (ίΟοφ bg bc <£Bcmryntc utjanbetijh
Engeland te- bMetotl 3toart gemae eht/en booj 'jï öuBbelg ugt-ge&rtten) meer ban
fche leerT *°°· Sewn&tain be ifïeberiimben geottert öebbenbe / beöeftcb on-
ïredikende, trentben3!are ijSj.in^ngeianot op/eenen joanWiclei, j^óffffo?
en fterckbe mbe <©obg-geleertbepbt in be ï^ooge ^ctjoietot <0rfojb / bic op net
de vanedreen SP00?0^ ΦβΙ&^η*&Λ«ίβφ>Η1ίίίΜ H«CCf JCbtchtCIl/ bcfcelt-
Ncderian- ne ban be boo?-ber&aeibe niet beei berfepbe / toaer boo? be $eber-
ders, opent lanberg/ in bit uabuerige «egianbt ftercöc ïüoopfcanöei b^bcnöe/
du oockhare QOci% bg bie occafje in befen meer enbe meet toieroen onbcrticj)t *.
*%7xh ind ^iftbooi namen beberbntehtentoeoerom meerbee toe in aenï)anc&
Ï19. ' en ftenn#. anber-en-tufltben t^e gemegne Mm (ïeerenbe mee$
booziang&uerigeonberbinbingej begon eenmael 't ^eefïelijtlie joch
verder ver- getoaer teojcrben/ en meet en meet te öerfoegen/ fonber atgnocbee-
Saom roo n*öiJ miöbe ue henuvn beoogen ofp?aaifrren/ om t)et felfbe ban &a-
door het'ge. rciinaigte toerpen.niettemin flaptenöe «iBecfteujcfien nof&aimoe-
voeien en ver bigt) boojt in baten op-fct / toepnmb bcnchcnöe bat groot mbult /
β»™ van ïm,0t) gfoergbt / cgutifiijch tot befpetatie ofte berttoijffeiinge en bee-
b de ie- toerpinu;eiari bet eeneen bet anberehomtuet te berfien. ^e^elect-
meente, ben lgeet *23orbom getuggöt/ en geeft bte eete ooi& aen be oube foo
genaemoeRhetonkers,oue&amec-fpeelber$/ (bic teel eet* in mfffï
alle &tebcn Ijiet te Hanben bacr teftöentic Dabben / en bacr biet bo-
* 3«w»ftg. ben oanbebben beginnen te fp^ehen *) bat fp inïjaer reearboorhal
38<s.            bede ijcbüen toe-geöaen/enbe gecontribwert/ tot Jet beracöteren ban
Öetotnoet) toegcögugchte$>auffcttj£Beinfettingcn/ enbtt bebojöe-
tii dappeie ren ban be mettet tiiöt baer op-geboigljbe beranberinge .· boo? te-
befchimpin. §m gf öettöe/ bat fp bageigcr op 't «Conhcei fyagbtcn ueeie Spekn van
fino? van °definnen · (ö^i^H f^ Ijare ©ectoomngen noemben) tenberenbc tot aen-
toijfinge / beipottinge en berünaöenifTe ban be nroffïe fatuen öcr
peelden. ^Bccttcitjchcn / en fonbeclinge befe b?ie/ bie in 't boo?-berbaeibe on-
betfc|)e|?beitichl)ebbeberbeeltenbebefcb?eben / te toeten gierigbfpbt/
ambitie/ en ontucbtigfjegöt: 3It& tal fjiec berber bg borgen be ef?öf«
tocio^ben ban omen auteur/met öeiDeihebe (atbooceng berbaeit ijeb-'
benbe / bat be eerfte u$tmibm inbe $eberiar.bf η ^eefieiiicÊf pft-
foenen$imbe/atteeitft)cftbacropuiJttijaren/ om het wcreldthjck ge-
biedt met alle fchimp verdacht en oock onnut te maecken,&c.) alÖP9
berbOlglJt I Nemaer thans ginck het heel anders, ende de Geeftelijeken
feU hadden het nu by defc Gefellen te lijden 5 dragende haer in hun aen te
feygen,
-ocr page 420-
van Delft.                        39$
feggenharegebreecken foo vrymoedigh ende open-mondïgh } datmcti
fich des in die tijden niet genoeg magh verwonderen. Deie dan, in plaet-
fe van den omftaenden voor te houden wat grillichs ende dertels, bragten
op het Tonneel niet als ftatige Peribnagien, van 'tSchrifts-onderfocck, 00°me«:ken
Verkeerden fin , Stervende Menfche, 's Menfchens byftant , Redenen, den vglekcn
de Wet, Eygen betrouwen, ende diergelijcke meer, door dewelcke niet opemiijck
anders voor-geftelt ende verhandelt wierde als feeckere vragen, raeckende ^[^f°"tfeer" *
hetituckvandenGods-dienft,hetGeloove, verfterckinge ende vertroo- hacrWder
ftinge van het gewifle, ende wat van dien meer moghtewefen. De ant- ftoutbcflaen,
woorden daer op gegeven, bonden fich niet aen het gevoelen vanden
Paus ofte Roomfche Kerckc, maer aen Schriftuere ende redenen. Ja de
HeyligeSchriftuerefelve, die men t'huys niet moghte opflaen ofteon-
derioecken, om dat men vreefde, geioove ick, dat door het iefen der felver
de infettingen ende leeringen van de Roomfche Κ ereke lichtelijck in dwa-
lingen by den gemeynen man betrapt fouden werden, wierde op het Ton-
neci gebraght als een Perfonagie, ende gedurigh gebruyekt omme te ge-
ven rechtmatige ende onfeylbare antwoordt op de voor-gehouden vra-
gen. Onder deiè liepen eenige boertige endefchampere, maer alle dienen-
de tot eenen ende den felven eynde, &c * Ja (ff göt Ög ttti ÉCf gnigfj ia- * ^»**· ,*Ö-
get) hetquamtenlaetften oock foo yerre, dat deiè Gefellenhaer dorften *%***·
verftouten van het Tonneel afrondt uyt tePredicken. <&tl tMt tldtlttl ι%\ 1?' **
fnootien ojpfei ber «SeefïeiöeBen/cnbeïJoebanig&egbt of getfeitenifff
ban üie njben feer natueri^cit npt-sebaw&t (π af-0cfcf)itl>crt fcebbenoe/ Hoe niet *i-
0Wt te hennen/ bat/ alle Die geb?eee aen/ fieo foo onentujcS nertoonen- le£?.d^1*jö-
öf/ Uet niet foei antiek nonne toe-gaen/ of mofïen be mm^mhiw SSi
8* en onertnggtngen ban eenigeuerflanbigen onöertoojpen 3ön· Ee-««wedcr-j».
nigciÖetUOigt)tÜÖÖattn0rïJiierbecj t3ften de Gceftelijckew voor eerft righeyttegea
acninhaer ongebonden, en foo door gierighcydt, als eer-fucht den We- „s^ockde
reldtlijcken ganfeh laftigh vallende leven: andere daer naer meer moet Leere van de
nemende, dorften oock beftaen hare Leere aen te fpreecken van valsheyd : wacrbeyt,te-
maer het en moghte noch al niet helpen, werdendeden mondt van weyni- f|5t*j|f fc~
ge flux geftopt ende gefloten, foo door de menighte van de fich daer tegen door.brack;
aenftellende Geeftelijeken, als harde vervolginge van die, welke de wacr-
SS fteIcden' <^Φ^toieroen öaec ηοφ aï £enige gebonben / bie ge·
tcOO|r tijaten liever het leven re verwiflelen met de doodt, al s niet recht
uytdeborft te fpreecken,en te leeren. *; IMtaUegltrerBtetoelqrcOie- * id.iHit,t:
iijeft0 tot öctmtnbprinöftianïïer <&eefteiijften oubeaefctinge en boo hj>.«»o.
Wnacnfien/maeronöecentnfTcïjen tiiel 'ec in een anoer geoeeite
mn t^ojiflentiontnocniijat andereijoo?/ öat noen ïjooger giugb / ■<*$?*& ,
g JfJSF tagö Sn saoDemen / en öe aennaienbe Hanben / roecöeη
dcr Huiilten·
8κ«*2flö^HüffitenifogeÖPtïn na johan Hm*, paer ijjimipaeifte ;
Mofn .
2S5?·^^S^'^einben^aceuM. te<üTonfïan0(onaengefJenmet u*E££,
üllup
m öfn ftcplto Sigifmund tnljet tfonctiie of &«ηοϊκ aiöaec *. <*/*?. -
aengeftomen üm«0 té berfyanbt/ toant te biec φ alöae c Oen nieutoen
^bb                               töestf
-ocr page 421-
|θ4                          Befchryvinge
  α μ ®W toUttot afmeet/ dan oen fitettereη aeen ecïoof te Bottben/ fufcHis
ƒ. is4 557* ftwftiBfccUjcMtoDOiOtcntcouwfaiöitiitoiicüt berfaecbt * ftetge*
boeten oer l^ufTiteη toag tegen öc &ioci enöe Heet e ban usomen en al
H*er Lee«. bie mtébiupcfien foo obeeuioeöigb Dettertö ingeflopen/ en öeflelfê
poel geloobe; ψ ö|fÖen een tëefojmatie boiae n$ oe fïellincie be* iBaï-
*  /μ. ƒ. öfnfenen ïfêtaief. * Bebeng Jiusbjas ooin gebangcn Hieronymus
50,1             van praeg, attnientf-gt jinbe JiiSi'&eftanber / bie naber&ant befgelnci
:*in*.f. tenbgereberinefenbJierbt. * θρ beojoebige mare ban 3t)n bittere»
il*· * *«· onbergang gecaeiüten be deernen op be oren/ en trochen met een qro-
steiieniiaerteoectooetbeBotaenbetuiuntiicenuan ïHerchen/ fóioolïeren/ fiita.
feyteüjck op ren/ Scelben en £cötloeri>en öec ^aneten en £>anetinnen. ^? go?-
«egen'tPauf- §m oocöoe tilapenen aen/ omfifb te maintmerenbg öe Heereöan
£™nefich $Uii·'
if S^n foo een reöoutaöle / en tot ηοφ toe gefagblijtnfte opne r-
met de wa ijoofötg0eebtbanöetrioomrcbeftecelie;bechcügenbeoü0nnafnoou·
penen. &en öe$ 3Baer# öaer aen ban baren honing WenceOaus bnjbom ban
imoetrercn Öawn «Mittf-bienfi/miötfgabergeenige tüenöcntot oeffcninge ban
eenige Kerc- bten; öoebnaDeröanbtbicibeerrigbbugfent bgeen fleren gemogen/
kenmetvry- en ö'ejcercitle ban baer lileitaie binnen $?aeg berboben toeröenbe/
hcytvanRe ontfïonbter een gtu&eiiiihe beroerte/toaer boo?be honing boo?be*
s * toeginge ban qramfcöan' aïfuicBeen aponierie ofte aeraechtdeptfuïi*
opioop door #« mieröt/ öie'ban öe öoaöt bJiecbt qebotgtit s fuict* bet tèijcfc beröai*
haer ont- lenöe aen $i men Sloeber ben boonioemoen fóepferSigismundj&iiiti
ftaen. ^m fg ujf uccom 0j, nf
emjJ ^0φ mt a\ tc onteigen rigoureust ebt;
werden be- berboig(jt: taant öej? fóegfctö fct)3tcfeei5che ftebiöDeg&t aengemercht
©orlogh». beböenöe/ namen een generenfe refofutie biin öcm te bjeöerfïaen*. ®e
' . toe-ru}iittgten*©o?logbi»ierbtn)eber*3iiöt9beceöbt 3£e$au£uet
ZiiéÜ'Hi'fi niet af ban öonberen en bloemen mailcommunicatie tegen befe
4t veswe.d* geatooore bganaen. <©e l^ebicft-fïaeien ban 'tgantfcöe f aufbont
f» V9- ')*r- öabecöen ailerbjegen ban een generale türu^-baert/öat i0 ïleertotp
M *»3* boo? be Religie/ omugen öe m$tm/m fóetteri enbe bg eobt enbe
«, - t öf .lÉenfeöen berbloeehtetebeibe te treben/ enbe baec met afle getucit
tegen haer «βί te roegen fonöer eenigb oberbliiffel na te laten j bocb befe ten al?
Gcpredkkt, bferöoog|)fte aenge^efen ftritgtf-ettft nam eengeijeeianberenttgt-
flagb/aiii De f anfe!öffti ^tiftfri ficft toei babben iaten boojHaen/
De weifke aengemercht be i^eoerianberjs onbec be eeioofjef- genooten ber Ipf'
tot nadeel f,ten (|0t toeïi6erji berbeiginge te beboteren fg onber anberen groo-'
Tm ivwJu WSfoP öff Ν «öttttrtttifieii toaren Ojpgemaecht; beele potnten baa Ijace
y · totnoebtoe €5ejJ2ebiifiteettfoobiinöeHngaengenomemeerein nf
fel leerben trecben. ^aer toaji booj eer/i bg ben Pan^ en be ftceff r
beflOten overal door GeeftelijckeAfgefanten te doen verkondigen den
Moti»en om hoogft-dringenden noot van de Roomfche Kercke, de grouwcl vande
iiuyto?t Leere,ende den ongelooflijcken aen was der Ketteren, ende den fonderlin-
te perfS- gen dienft, die thans God nefFens fijne Heylige Kercke by eenyderte
?#»».             doen ftonde,ifl het opnemen van eeaen tocht tegen de Ketterfche miu -
-ocr page 422-
van D β L f τ.
tm\ met bel©fte«j van, naer de groote van de gedanedienft, vele Af4aten m Bexiifa
derfonden te (lillen verworven konnen werden. * ^Wggingb |jftfp#-- Hifi. /..'i/f J
ken aen aïbier in ^«Dfcïatiöt/ totubm boojwaemfle Üteben geïjeeïe
S&enoen ban Burgt ren ugt-ieber ben/ toaeronberbie ban 3&etft(al# *dc Neder-
5pnöe (ecïtjcft aen ge^efen té) b'tmtfteftenfte ban gamftlj ï^oflanbt J-* ?deri,ïi
inöe öeiiate) ötieu π attc tmtjffrl ben geenfmtëban beminde/ maer 0^«™
toet in β3» of ii aentalle bebben laten binben; mant be ^>teben ban befe bieden hare»
pjoutïirie nebben oocb tot oefen $e!bt-tocöt/een egeltjes naec abbe-dienft·
nameen reoeujeh enan^tefamen/eengrüotgetaiwjtgegeben. ©it
geftbiebe in ben üare 1420, * bat be menffben ftier in ioiïanbt booj * »·**>
benb?iftbec lüerchcitjchen (biefeifëatë toteenen $egligen#ojlog te SM, ,2·
SciDt troiHen) ficö tieten betoegen / om $up£ en u^off/ ©jouto en p.'ïï.i«I
ïümöeren/ en alle jbare üabe nebeng 't I0abe cianbt berïatenbe/ Jjeη tot
oefen op-toeöt en aenltaenbe bïoebigebfrboiginge in groote menig*
tebietöiaiiïi) tebegeben. 3£ug maccjbeetbenbebaertoegenobigfrbe DeHufsite*
3©o?ftfn/Sacomfn/ gelaten/ töibbereη/&>ci)itt-fuiapcn en SBtics !**«**»■
geren ugt fonbertingebiinbenEberingrootecabanbantie berwaertg JÜt «wS
aen; en niet ierjenflaenbe foo een baeeffMKhe tnaebt befe c berboigettf/ met viaorie.
bebieiöenbeïfufTiteii 'ti0 aenmerefceng bjaerbigtt) onber'tbeiegöt
ban Ijaren ©eibt-<©berfïe johan Ziska,gebnmgb ö' obetïjanbt; <£n De Neder-
onfe jjieberianberj5' (onbertuflTcöen neeie nenniffe ban ütn banbel/ landen keren
toanbel/ enbe lïeere ber ^uffiten geferegen bebbenbe) neetben meber-*ran.dae' £_
bm t'öu^/mebe b^ngenbehcaitjtigebemeeg-cebenen om beHeere weeirmto-
en fjet genieegöbe getoeit ban be fioomfcöe ifierche grootelijeje fufnect
gen den
tebouben: inboegen bat befe ïiirögg-toebtboo^ een bgfonbere birectie *°°™fch*"i
ban ö'aibefïiecenöe <©obt/ nergens meer toebienbe ban om bet boe £"* %„
foogenoembeiaetrerfröe cnberboembegeboeien ban^ug/ alomme Huiwerd»
tn anbercgetoefïen MJijtlooaiger benentte maften/ enbeqöameiöfnw
door 'txfl~
teöoen berfiaen. J»oofagmen geneneen bat mibbcienaengetbent om ieiï£hd|gi
be toaerbepbt tOnfeerbjncaen meerenbeeis berfieerbe oneratien be-- JLyt?
ben. 25ρ öcfe gelegmtbegbt liet bet fKbaenfjenatëofbe berbmcftté
palbenfen ΐίφ meberom meer bojfïen bertoonen 5 mant te ^owap Nieuwe ver-
in tBiacnbetenteierbt ontrent ben lare 1411. een confiberabei getal ^whde*
oefer «Sefinte (in baer becgaberingeqefloo?ten inanpjebenfïe geno* waSkofe*
mejijpnöe/ om bat fpbaec geloof niet betfaeihentoilben) ten bgere
oerüjcffïï/ anbere ban fttepneflantbaftigbeem/ ontquamen bat ψ
Denmeibaerbugibeïarpe/enfifb te boegen na b'bumeurenbanw * ,1
©ecüoigecjs *. <©«oer be erefteiöcaen feifé begonmen nn metter φ * ν&&
oocticwtgete fien Die fommige onaeri)mtDeben tn'tftnch öerleere ***m^
S5i if^erbeteren/ en fnfijr infgetsir* in befen beelena een mfm* t^g^rc*
ÏÏÏÏiir ί ^fn' Η*β^· Wildeden ififgulier Jilionmch ban '^ lerto^ iiick Hm-
ïïïtS'y* mn bfln tm aenfleni^ehe fee unbtfafmbeebt/ öeeft (ϊφ p»ric wi!d*
h!«riiiPt? ainöia"ö^f ^jobibcien/niet aaeen tegen bet tooefte le^ S?SJ"
oen ba* bi ^efteUj&^n/ maer 00B ntanieee ban <©ofet· MraHtr91e» frü! airir.
^bb2                           gen/
-ocr page 423-
£9$                                    Befchryvinge
jteyten van qot/raten Booren \ naermacté ^ieuc onbetbeftfnengebjojben^n*
deRoomiciie ^ m öfln fpm jïi£0nnii&enbemb ojgetjouurnmerbinoe/ bcjarci
ïrjihf$e gebacbteniffen bancenige Hf gefïojbenen/ bie be iiercfeeiij&e
tooo'-betiena baren uet-gangb begeert öabiien/ gafb»tot*mtto0o#i
*'Boxhwttl Laethaer voor ons bidden ;onie voor-bede is haernietnodigh*. Deoor-
mft.t^». faeckeffei?t ergengtiemeermaelgemeite$?ofeflo?3öojcöojn,waerom
het Licht des Euangeliums, ende de vertoeyinge van het fnoode Geefte-
Reden van lijcke bedrijf in de eeuvve 1400. ibo elders, als oockinNederlandt, dus
komft^eV^ krachtigh door-gebroocken is,moetmengelooven defe geweeft te zijn,
waerhevtom dat de duyfternilTe in de t^eere van de Roomfche Kercke, ende het opdrin-
treotdefety. gen van verdiclifelen der gierige ende ftaet-fuchtige Geeilelijcke, nu op
den'
            het hoogfte gekomen > ende gelijck als taftelijck geworden was *. *B0Cft
f ij. au. mieebt rer onber bc <Beefïcltjc£en felf gefeïaegbt/ bat hm poer ber eerfïe
t*i- «34. enbe oube fêoojfaten nu toaé berftowt / en b» na gc&eet berfïojben *.
liter bgqttam bat omtrent ben Sare 1440· bc lofnjc&e en noot boï-
*ϊΜ,ραχ, p,CÏm £(tonn öcc itettec-fettingi) en ^ucherpe/ ofte maniere ban
ï4              "JBoukm te genten/ gebonben toietbt/ bemelche be orönfien üjerelbt
üe nieuw* boo? meenigDte ban 23oet6en mei -Daefi öanbe biefte bupfiernifTe ber
rende der oniDetenöeötberiofie/enbehenniifeberüjaerBert/boojbe <Btmtign'
Druck- konft
te tot ηοφ toc Qtφ al0 opgefïoten/ boo? ben bagö en een »oet# oogen
de0we"en!n" bebeïtomeni fnicybatbefeöoogtj-ttutteiijcfteinöentiemet bettnjt-ge*
ichap, doet ben en bibulgeren ban <&ebnKhte&c&?iften/bet Paufbom bappeï
het paufdom
mnatoei fïrec&ten/rnt^tnaermaelgongeboiabbegroote töefojmatie
ΚΓ " ntetbjemiigöuojöerbe. let SSoech ber leuiige&eljjiften/ baer be
tecsaltöïjeuötbtenenbe maeröegbt alleen uut te Dalen W en bat men
Hoogeprij, boojbefènou $ergament (foomat beengefc&efcen) terfomine ban
van gefchre- jjicc of btjf Ijonbert fttoonenbetaelbe/ fcoflmen nu boo? tfefiigb/en
ve Boegen.
mlanse ^^ ttonfi gemeenbertoierbt) boo? bier of böf fóroonen
* ««* #« «oopm*.· ©u? 'tgeen te booren onber ben gemegnen man/atë non*
I7,, *r * mme fulche eccefTibe hoftcn niet berbanqen/ fïil3tt»jgen£ #Φ (WöjP
Beoöt/ mofl men nu ooojanbere mibbeien beletten; mant be f attfen
waeromhet aibanoutgf (foo^acfïficöiïetcccljtotocc o^ <Sobbeiüc6e faecnenbao*
4%n,hrifture öen acngematsg&t) bonbm qoet be f&egiige 25iaberen W gemepe
iSliïm ©oïfHteontbouben/fuilinetenbefeeïfcbaöeiö£& te toefen/ tnbieitbe^
«ïiudtn ver- boïcBsi öonttne nieufgieciqfiettt 't oo?öeei aennam ober ö'alöer-öoog-
boden .s. tttitutiatnic faechen/te meten 't fiutö ber aeitgie * JBaec bie naoe^
* *■„,, ir, u öanöt be Eeere mtit Un öanöel ber ftoomfetje fterene met een WW
ierReum.' fmnig&öerfïaMopbefen€oet-(teenbep?oefben/bonbenaï tebeeiög'
t* *. öfloof^/en te mepnigb Ucföe. ®t# f aec^ na b« Slubeï-jaer j 45°·
. qnam u«t ^ugtflant Dier te manbe ben <Sarbinael Nicoiaes van uma,
©e cardi. jjoimacijttgbe mfaefant öanbe^toei ban öomen/ tot foobamgn een
ïeivSa epnbe aW bootenen/ ter occafte ban ben ffijtef / tti-febfurwn w
Tomt in de swtfcöe ffêinbec-ö?oeberen/boo? We ban 't loff ban fNftfffiS
NeiwUod«B j^m af-ae&a^WöDt/ iji gefeebt ·. ^e owöe €ίϊ?οηοίδ ban tw«»w
-ocr page 424-
van D e ι ft.                   ? $7
ft. tlieïtöattïKfflaïbttg: Endein defe tijden (tttüCttti Μ·$ΐΟ was'er
een Cardinael ende Leeaet in defen Nederlanden gekomen, geheeten Ni- ?
<cn vaii d. η
"
coiaus de Cufa, om te Reformeren fommige gebreecken van den Geefte- ^Vrclcïilkén
lijeken ftaet, ende alle Nonnen te befiuy ten, ende defe voorfeyde Caidi- ft'»'trrot-
nael Predi&e te Geulen, tot Uytrecht, endein veel andere Steden felve*. "JJJJJ
Il&trabt ijkt te Uatfoe.be loten/ Steden/ iifoolterö/ oner-ai tn 34i. .*?■:'
itift grootf befuqnept alg2Smbafïabeurban't ©ooft be r $; egkge fö^tc · 0**/*·».
fee op be r beroeren in bier qualitegt ürierbt öp oneft ai-ommr ontfan lt"f^JVt
gfnmctbpfonbcrcesrbiftiioöEgtiioöanbe^efijcrbcriiDfr^Kbcn/ ,£. * „>*
enbe ciroot geboigbban be 25o;getpe/ als ban be <Beefleinife tfcgt gr* §»»*♦/m*<!»
Sjeeie SBcnben&emte ctemoet trecHenbe met Crugcfn en Bmetti en Pi;üepTrv
öeelberbanbe Cierch-tmjgb; blustoierbt b« tngebaelt m«t grooter ma Εν«·ιίη-£β-
önificfnticonberDetijfbommcibanbetöiOf^m/ itèeceiütiücsen rn ι»«ιβ wwd*.
«©eefieUjihen roenenbe en fmgenbe met een genten gefebat: Ghy zijt
wellekom ; ghy, diewynu. al lang verwacht hebben m onlë duyjfternis.
€en onugtfn^echelijcBe incnicjbte ban 0nge%tfnfn defet Hanben/
boia&enbemöanö'eeneniaetfetot tfanüet gebufrigbna*. 'Hptoal * *«*.χ;
een man bgfonber ïjooct geacijt / enbc fcetbecmarrtboo? 30η €ael· HtP tp- !93»
httnbe/ <©eiee*tt)e»öt/ ïtëf Ifpjeec&enttiepöt/ e η titcötehjcë ieben ooch " 1SS'
begaf ft met oeeieanbere ngtfïff c&cnöc fjofbamgöeöen en öeuqtjben/
bieöemtotbefeeminente Ctjargeen <£ommif!ie reerrecomtnanrrabel e?gffiy*
enfonberiingeüeaitaemmaechten/ atësgnüe conform öegetu»gfnifïf «bequaeS-
ban tje §m sorjom/ qetogen ugt ff her ongebutBt Hatwng gefcbnft Jw «* *-
ban ff η «öeefifiiiche enbetoei-geïeeröe^oflanbfr/ genatmt Fredcnck fnif««'
Heyio,tiiein bien ttjbt geleeft/ bitafleébröetooont/enonberUng* Delenu,nse»'.
grooteBfiintlTe met ben öebatljten Carbtnael beeft gfliabt/een man
thans al rijp van jaren en verftant, ftatigh en feer aenfienelijck van wefen,
ftichtelijck ende wonder ingetogen van leven jbyfter wel fpreeckende,
mdeGodlijcke Schriften feer ervaren, onderlcydt van kennuTevan drie
Talen, de Hebrecufche, Griexfche, ende Litijnfche, ende, het geenJn 'et
uytvoeren van defen laft hoogft-noodigh was, onvermoeyelijck, gewoon ;
op fijn nacht-bedde fich niet langer als vier uyren rufte te geven, loos ende
dapper behendigh om t' ondervinden verholen, ende met een Geeftelijck ♦.
Mom-aenficht bedeckte, ende met een Monnkx-kap voor de ooge wel*
opgetoyde fouten, wetende wat onderfcheyt daer was tuflfchen geloove
ende by-geloove, tuiTchen den uy terlijcken ende innerlijcken Godsdienft,
geenen haet ontfiende voor liefde des waerheydts, geen aenfiender der
perfooncn,dapper ende krachtigh in 'tirraffen, ende wonderlijck vry-
                >
moedigh*. ï|d nftuggrjt oocH/ aïi W ï)tec(gfliicnböo?ffb;etJeniif) * *·**.***«.
'ngefjafit 3i)nbe7 toccic öeecïiic&eüBaeltpben tttterben arngerfcöt / »«+-*·«»λ..
bat btf bem ontfongen/baec meeten grateWfter ban nuttigbf n/m ne
oie otnfanaenbjtffbt/bmbenbericl) tot mbeel toat groots/eubf be*
ter«f geb?fbf η. ^fffη %m ban bier arngefiotmrn apnbf / bertdftBte
«iet bjegniaö fcljaif^ in beljerten be eier ^eeiielpcnen/bjeefenbe boa?
q&tïb l                               f90
-ocr page 425-
^#8                                Befcforyvittgc
fooeen fc&etpc oogt/ $nbe in Ijacc gemoet obecutggt fcatt twc öaiba*
bigblctoen/en al ijacc fctjenbige bekijf/ öcbbenbe boo?beb?ogl) etibe
öeqictbe toonbcr-teechencn meec toinfïe gcöaen ban geibt/ aï^ban
*  u.mé Eieim/ii.* €n niet tegenfïaenbe &e/ bermiot£ &et «awben^aet
.. . ban Slubiieen ten bene ooh ^ctboaert^ tuaji gecommitteect/ om oe
Sict Se ^ij$-hafrtcnofKSflart-ruambauöfn#au^ te®?ebtchen/ mn
Ipech" ge- bg ceneegeüjck (boigentf bie iBooz-fc&iften) ïjace fonben iionbe af-
voeren o«r βοα^η/ηοη &p ertjree/ até bJii^berflaenbe ijetge&egm banbefe tafte/
2 midddM *« 'Jf
r ftibc l« Ρ 9f toiffs becboeraenbe/ fuii niet ontfjouben ban befe
•uecnujck öc0 faujS aen-gebobe be rgiffenifle bec fonoen / bicccteUjcR tegen te
om dCr Gcc- fielten ; taant fioe toe i t>p oefen acngaenbe in ïjet nublijcfe een bgfon-'
JSjJf fL"
ct öece lid en bubbel-finnigtK ebt gcbjmjc&te/nof Jjtanjs in 't particulier
wj«kea 5W oojbeei gaf/ bat fi? be menfcöen niet betec maec ergee maccRten /
ais? niet 3b*aec genoe g& taegenöe be fonben/ ojelefcecg becgebinge foo
lidjteiijcn te benomen m#, batbe rechte boete geen flfiaet-bullen ban
nooöenjjaööe; öatöet luucijaer febabeiiJcB m$ aen becfer SBeuc-*
fen en pielen
; öat be cecfue Hflaet-fyicben in be ï^&cijiift te binben
foacen ïJgbebonbt oochboo^erpecicntie/batmen&tecte Hatibcbooj
oefen eeefielöehen Utoon-Danbei/ meer af-nofte af^ af-fïant bcbe ban
een coecieiootf ieben. SSelaugenbe be 3&eeiben ifegbe ög; bat men Die
sijn óordeci tebeeieeece faeöjeejii ten töaren niet ban teccfeenen ban betuigen
©verdeBpeu ^0t,fa|ia \mm
0O occ scecöe/'t ttjcichbooj 't aenfeïjoawen bec 1&(tu
«Khdeèn teniflen eenen in-bjucn inbe gebaebten gaf / om bec feibet toanbel
licnft !en § naerftigee en gebuetigec na te boigen j ontfiaenbe oocn obecfttirr bccie
reilde. ^an ^ beloften eenigee 25ebebaecben tot fommlge Weelben / bie JIBi-
racmen/of foo een bgfonbece hcaeïn toiecben toe gefc&ebcn*. Mt
*Vb*£V
toeichefadinuenongetmöffelt niet bjegnigïï Rebben ontroert bege*
'
Λ uaebten bec llïeöccianberif. 3&ug tuiert atberegbte in bit nocb bug*
8iin beren ftmtmtt/ bg be patconen en ^oo^anber^ ban be öoomfeïje fóec*
dingc ftreck- feefeibe/gelegötbeiFunbamentenbanöieöefo^matie/ bieinbeaen-
tc oock tot öolgenbe eeutoe fucceffibeineh ijs op-genomen: tenteec/algCbebet*
|e°van ΙΓ fianbinennutecfiont al gemerebt ijebbenbeöet beb^ogbec ^ieben
Mcrmaeisop banlfiftaet) eenige getommitteecbe föieciJi-baöeriS / bieatëfóöfTuu^
eevoigicRe- nooj&acenjincipaiebefenöanbeib^ben/naPec-ljanbtfoo b?eebt en
formatie. Qftfafaifi \n >t gtog
te toeren gingen / bat baec boo? ooch eenige ban
ijet«emrgnfleboichbeoogen mietbengeojpeni/ om te fïen en tiet te
*  ma p~ lacegeti beitietig&epbt en buyUgbeBbt banbtt feftanbeHjch bebam *
194* * omtrent be felf bc ti j&t ban oen boo^-befiiiieben SBf-gefant / tua^ m
fïettt (mm jw Bufch, Heguiiec uianonicit ban 't Blooiiec en Capittel
Ktehteran iBinbe^im/bierjc^ beei bemoegbe metfthjiiben/ en oberfuiijcbec-
l3n HkicovCea maertu>a0; befeljaeibeöet Ieben bec <©ehioofïecben&iec teianbemet
Ylevwi der b«f banige betïraf tngen bOO?: Dat den ouden y ver was vervallen; hei
geiuemde vleefch en de wereldt hadden d' oveihandt genomen in de gedachten dei?
eecftelijkco. jvioAnicken^diefteets en alleen genegen wa*en, tot h|er eygen gemacH
-ocr page 426-
van Delft.
ende winfte, welluften des vlecfch,ydelheden van de wereldt, hoogheydt
van Sraet, lief-kofery van de Grooten} ende verwaende groot-achtinge
van haereygenfelrV navolgende in dewereldt hetgeen iy als buyten en
tegen de vvereldt geftelt, behoorden te verachten3&c. (Snoet: bit fClfbC } ,ni
€aplWlbO0^3 leefÖC tC Öefcr tjjöt Thomas Hamerken van Kempen■*, %tkfio\ ^
beüjeicne tiet ©uibca S&oecrSen ban be Navoiginge Chrjfti uooj aflc t*&. ?&>
CDiiffrneniJoogtoaerbfgb/cn ten aften tpben amp#)fmtk/ï)Mfi m*
gelaten/ ai0 3&noc tiit Cractatiebol ban ojittjechingcn en p;uMm IJPZ0}?
k
totaUeinneriijcneen uBteriijtnebeugbeti/ totbi iefuige ber &£rtBif« gS"'v**
nm/ beneetinge/ berjaet&tnge 3gn£felfé/af-ilant banöe tocceibt/
bemoebtg&cgbt/itjbtfae mijeebt/ecBcntemffe tan <8obtg goetöenbt / Kempen,
enanberegoebe bier{itentoan<iÊobttyw&tig&fgbt en üetbe: tuier bp
boo? bit <©cfcïi2ift/aiis mebe jpn bmnbci/frenipiaeriijiH betoonbe/
bat ec in biefnoobe tpben/upt tjetJIiaonniebbom/ en geenfint? na»
befïrengfie ^be/noeptet goetg haft feomen/ tot obertugginac ban
aiïcanbeten. ®aerö)erbtooc&gciufïincert/bat \yq met bit £>rb?fft/
beöenaembceeefitïiifh&eyöt buiten öacr felfé m ijare btëaUngen/
tot een reeljt «Seefleibtn bet jïaw/ en tyomec ïeben foe&t te ieptien / fjet m, „ .
toeichmïjtöefQjmeeeenté*. 3inbenfare 1459. ijoojbemen toeber LiEEÏS
om ban een af-fe&icBeii jtne öectooïgftjgïï in ©ïaenberen en §!rtog$f / ^. 6»»
otïcr cenige ©obtyucbtiae menfijjen/ter faecbe ban bec ïfêaibenfen
ofte ^aubopfen tieiigie/ ebotb onber be berboemeinhe nae m ban Φ0-- Nieuw·
betpeen $toatte aniflcn. «Ben betfoeiSe ban ben Suguiftteuc Pierre 7c"0fc*·,
ie Brouflkr t,gja(oIii in oft f aebihiieer/stmb'er fcntge op bc rfcïjcgbe tg- E, "
ben tot^ouag/t ^trecijten eiberö 0eavp:eïienbefrt/ bctoeirne booj ««* *«**.
on^aofiDcheptjijgfpefiienqebibonaen sbn getoojben te belijben/ *ilf**iN·
t gceη tot baten lajte tuiert opgebie&t/ onber anberen bat fó 3*ienae rjï ίΛ'ϊΧίί
uwen ban ben &atan/&emaenbaben/ met bem gemeenfifiapfcab-
Vd» l4Bq, de
ben^enbiecgciiiiie ongeiooflbehe en ongetjoojbe gruwelen meer. $icr £'"£> -tas
op barben rv
afli tcn U6f w öeöB|^ DOCj, na öe gïaetfe fiaersf boob** S7«?
öncgot tot'cbenbe/betuggbbenin'topenbaerbaeronrctjmbigbeiibt/
deckingbe der
toepenbe boo* «aob en be mereibt/ bat fg nogt ïn be ©aubecpe f toaec levpe>dter
boojtjcrftaenbiiecbtbe^ergabecingeber iEobenaren cn^ugbeien) iett'
waren ge&eeuv maerbatben be flecijtertf fjabcen miflrgbt enbr U-
omm nm
ftboone beloften ban lufen goet te fufien beöonben/ inbten
m maec bcaenbe 11 bet geen mm bae c teaen mort boerbe fflt e enige
ibicrDt gr tiootf bat f^iiaer becbiföte befcöuibiaing afleenii jch boo; tot-
meuten tegen epgegetotffc Dabben moeten belijben. Cen ïaetfïf ba-
F« 3LJ aeη oe Gemeente bat men baccin üun iBebeb bjiiöc afifïeren/
ncue ie nbe tot ibet£/iuflcöen be blammen/aenOBob ba.c «ie ie η iiKac t έΜ::±
^c^^^aai)tbetijbt/berlionbigfiec banbe ttarr^M/O'ontto- MdÏÏSïr
uu>eotuoo^fnübecjioogeti; bjantinbm^arc i49i-bjierbenbeic onfchuidigh
fp SiSwï
fcröc/ ttCiW anbere/ te cfeifbec faerhe in Ijecbtf mfFc aijnbc v«w««.
www °^ ft» Sententie bcg f ariement^ te $art#/ ganfeo oitfcgul·
-ocr page 427-
400                          Befchrijvinge
fetgD öetfefóett/ mttitrdatrcr^ j&are geconfifqueerbe^öebcrett/en Be*
coofbceeregerebiireect/en boojtg bic ontrccïïtbactrtiigc föecöteren m
Stoare geit boeten geconbetnnecrt· 3W becojiflelbe intoi&aifr&e
«Öcbjefïen ban j^coerianböe ^cagcöie tjan Dcfc treedeen grufcocitK*
fce berboigwgc/ ober be onnofeie iBaubogfen (biegc ng&are af-acfoiii
Öerben <8oötji-bienit/ banbe fóoomfcbc beticfjtban Cobereeeödinji
ο^Γφί fóonjïen; in teeugoe/ bjerdense atë ff ir ftijuibige/ beroojöeeit/
Wc de onnofciüeebt ban anbc rcn/onberb|tteht booi opgeiegbe namen
ban beifctje f^beim-flucbeii/ met ben bpece/ stoeert / eeutbige ge tóe*
Nietlgheyd öenifïen/ nubcrfcjjegbeSafenop 't bitterlteberbolgt dabben. 2tjn*
en
teyt van de
befchuldinge
der Vaudoy-
feo.
tjtuothgeenfmtg te bertoonberen/ bat b' ongereeijtigbegOt banbefe
fcijenbigeberriej)tinaceenmaei na bcbooren bilerbt aen-göemertfet:
öjantbe maniere ban Bet firaffen oefer menie&en txmö omnenfcöe*
*i jen/en bet gbeene mm öaer optrede/ ban particuliere en iitneeiijche
ficnnilfetiffebüenmetbe^tigbeien ('tbjeichnien ooen een pegeiijtlt
brilde doen geloben; tüag ongeioofïtjcB» Btrfebegde «Meerden bad*
benoochaïbC3tciïgel»eefi met fc&nbcn/ ompuülijcfteliich te bectoo-
ticndenietig&eedtenijet onree&t ban befe befctjulbingen. Betfïan*
biö^ iHecUt^-geïecrtien fjacc fHöbtifen üectoeöt / mtltien 3ΙΦ mctOefe
faecben niet bemaegen / ai^ in geenen beele baer geloof in (ïelicïiiöe.
Dr; wertèi ®uffcben befeaengetogen tnoo?badige erecutie/enbe&entewie baer
vtóGtoenm- mtegenopgeboigbt' busegde'enbcbiagin becmaertjjegt Dr. Weflei
gen fleit fich
ö£m doeningen/ bie (toetteng wm ugtfïeecficnbe άέΐψφφΐΰνψ
SntVeyd bKtenfcï)appenban menftoelocheen vöobbelilcne faeenrn) m
mundh
der Kercke. 'dichtder wereicgenaeratbjieedt;fijne foo foeifebzifteiijffte Μ men-
sietvauri ty\\%$ bjederieggingcn ban beele mtëtyugehen en btoaiingcn wt
B.t * /ίο* lüoomfcb-gefinben/ eggenbefremde$aembanMagWtr Mwj*1
v%ni*,ilï£ nis, ïvieefterdertegen-rprekinge.ïiebifpttteerbe tegen eenen IBr. &w
r.6i9.Mor».
g^ibjecbt ban Hegdcn/ en 3JaeobHoecft/ OBeechcti tot $$wiimW
*m, /; 6ober 't mieft ban 't ©agebger/b'aflaten /en $oo#ibdmge· ©p MtfM
(bebalbcn bcrfc&egdeandereuoinctenj ooch tegenbe liiffe/ d <©P-
tjer-boafbictb?gt öe5S ftau*/1e- bjatf een groot bganbtban alle boo?-
ooideei en bg-neloobe/ (tellende onder andere regufen/ dat de toeijoo?-
bertf honden enoe inofïcn oo^deeïen ober be lleete barer ©σοιρβη»
gerg/ en bat fg met aileg foo onbedadjteli jen öoo? een domme djift wj
Öoojbcn aen te nc{nm/ fonoer bifcretie ofte onberfc&egbt/ fc tWJ]
mitgfrtctupgüt t fmiereere/battygsWw ïeér-fïuc6cn wp^wWpi"
* £tArrtti
Tam.
9.
<J£.
§er en sebiger boo^aeibe/ ai^, naberijanbt Eutber en w$w KdS-m
©erfebepbeanbere eeleerbe ilBannen 3üne €tjbt-aenooten JOT"
ficb ooch nebeniïïem gelieft teaen 'tlaufbomenbeberbo^eiu^i'^
ber ïüerche .^noertufftben leefbe ooeftden opgemelten groote η wj
, , mtiiïl Die in 'tbeain ban be Ceutae 15 00. bcricöegbe 25oechen [Ktnjj
giS chT öaen/ b? tocichcr? eenige W be abfttrbite^ren Μ $a«fHmlΛη
ftcBheydt. te/ en met fonunige begeb?eeenen te ktnnm gaf/ bebjeutte outi» *^
V
-ocr page 428-
van Β ï L ι τ^                    ^,οι
Μ tenttn Mïtt feMten ban berfe Be ebe<öeieerbe berftanben (mu
Η tHfctmmt boo? de 5»?uch-6önfï geDoipfnaijnöc/ itj grooten getale
öö0?t-tyagïH) meer tnbtmm aetifloot^begonnen teïpben ί mant al
bM'erbageUjrtotbebojberingeber^eieertljepbt en <©obfaï<gbegbt
in'tiiiïitguaro/magöicectcUienflrijbenberegen* BetΐΒοηηίκβη* *&&*
Dom/ 't ttïeicfe afle ΐιφί toan iLettctreu en toetenfeijapjiett / meet paete/ gjjji*'*.
ai* of bet fóetterg en (OTc^eep toare *. Φιι$ iuieröt: be η JaegDgebaent 8f8, ïw*
tot grooter töefömatte *. <0n na bat Huiricus Zwinghus in Den 31are * <? *»«»*,
1516 te^iartëenelber^^mitserïanbtfulir babt genoogïjt tebe- *·«««*··
gimten/foo ïjeeftbeg 3}aerg baer aeniwïgenbe 'topfïaen ban Marti-
nus Luther 31 jn aenbangö genomen/ gaenbe gernaecht boo? 't oöeriia- zwingiiu»
bigbmiabnmrë bee oenaoe-b?ietien ofte Iftot-öttllfeti/ bie Leo de ^SSSS
-tmende bebe iMbictten/ met aetibietMtige dan abfotttte bergetïittgeal·
komen op e
letfonbcn/en berfeetitcringe ban b'eeutoige jaligïjegbt ^ffe ftiJan* "»*¥&!*«·
baieufenieubjtgïjeben Rebben üutöeeaïtiec-eerft opge&itfïenbebet:- £a,ïck
va0
toccht. in ben bcginneftreebt ög aileeniiieö tegen 't onmatigb miif- *
bnipm/ niet taoojgenomen öebbenbe b'aflaten t'eenemael te bertoee-
nen öeei min fu& feif tot een nefomateur ber gebeele tfteligie te fleï*
ten*. ©ocUnabectjanbtbooabOnbefttefDeb^ioii^tbeelerfiteec* * *j*i**»:
fteiijceen/en 'tuütfmmgö bulderen en hrtjtenber JlBonnfchen / Die
tn v,taLutk>
öem bcraetterben/ getergbt 3tinöe/öinolïDP beroer * $V δ wg aen* «
efafh) €pi,
lïontis ntetafleett t semeene tooieh/ maeroocBbeeïeutpbenbangroO'
Mt Μ'7
teQuaiiteateritOiiiibfcatie/aen^jnstibei laaflegeoffenbeberfianben w*:
en öcmitmaec^ ban efleertïiegbt/ bie «n <©uptflanbt en 2toitferlanb
öebonbentokeben/binenberatoe/enbegunfiigbenfijnboo?nenien** * i* w*
€rafmu$oegeleer(le banbeeeubie/berdebigbe Sttutïïer^ fafeen groo- *»**· ft
teiiijc/ boer) berepfc&te aï in ben eerfte in ijem meec faebtfmmgbepbt i
op «laeööbe ooch bat men ben gberigeη en getergbben man mm met E; ;c"
ïaüeren en fcfieiben ma# op 't mf gebaflen/ alji met rebenen j bat men «ledight,
*Waiten booj-bo&eel banfiinnerfoon/ f't geen eonfojmbemaer*
ppbt toas/ beroo^betibe/ 't geen rec&tfmnigb mag berb?aegbe / en in
fön fftj?iften afj$ hetterfeft berboemt öabben faeeben bie in be S&oecften
ban 25etnaitm£en SCttguWnmï atëgoet en «Bobbnn&tigfj aengeno*
men toierben, Jifêen mogöt (ftD?eef b£) niet bcroojbeeien/'tgïjeen
men niet geiefen/niet obermogen/ ja niet berflaen ïjaböe *. fgnooö* *
ld. Wd.ft
oe oocö te bebieeren/ bat men Etitrjer onbertjoon/booi be factie ofte fa* i8
Wjn-fpanning ban Quaettoifligen en boofemenfctjrnTi3nberb;ticftte.
•edelmoedige verftanden(fe|Jbebfi) begeerden onderweien, e« niet ge- Dcflelfsvoo*
dwongen te werden, hefÖntïeT^ijien is Theologanten,het dwingen alleen f ggmgh van
1yrannen. werek. n öermtbtg nutter f3pms oo^bee^) te feet ber- S'"be*
butect/enaltebebigop-fioof/foo p^onijeteetbebatbeer-fienbe geieert
?5,v!örit 01 ban toen afaen bat bit merch tot oproerigöe^b en beroerte. ïtid+'
'0nu«^-^rfien/eneenenbioebigenugt-gangbebben ι gebenbe eeftter 10„. 'g **
«egrootfiefctjmtaenbeliiercheïiiiiie^ ©erferjegbeiaren naberïjanbt «.
<ijee ♦                  befiraf*
-ocr page 429-
4o£.                               Befchryvmgc
beftraftenij#öiitHöeaï tegraoten Ijebiaijeybt en bitfis^ijtUerBö-
t>Oigec0 ïtutiKri. ooch magenöe ouer öare, o^roecigrjcgöi met befe
tDQ0|0etl: Men heeft de Heerfchappye der Biffchoppen verworpen,
pen, maer foo, dat men oock feit de wereltlijcke Magiftraten niet gehoor-,
faemde. Eertijts leefden de Chriftenen onder de Heydenfche Prinfen ge-,
ruftelijckjfich omfichtelijck wachtende datfe geen occafie tot oproer ga-
ven, gevende eere dien fyeere, tol dien fy tol, ichattingh dien fy fchattkig
fchuidig waren i d' aenkomende Ghriftenen wierden veimaent, datfe ook
d'Afgodifche Magiftraten louden gehoorfamen, en fy baden God dage-
lijeks voor hun welvaren : maer dit volck dat foo Euangelifch is, werdt
ooek by den Turckfchen Keyferverfoéyt,om dat he't,feydt hy, tot oproer
geboren is. Wat recht het al oproers aen/5 hoe dickwils en om hoe kleene
faecken loopt het tot de Wapenen? &e. In het begin hielden fy Luther
by na voor een God, nu fchijnt hy haer geheel te fuffen om dat hy de nieu-
we Tueere van 't Avontmael niet aenneemt, &c. * ÜJant tertbijl l)et jpauf-
bom grootte begberöe/en öapperen toeeröeöeomöen loop öerföe-
formatie te tëu?Jten/b)ag onoer öe tHefojmateuren feif een groot btf-
pupt en ügfonöece beroeettbegt ontöaen ober 't fitten ban 'ï% $bonl·
mael: löoo^ eerft tuffetjen Luther en A. Careiftad, oace na oocb tuf-
ieïjenLutheretiZuïngel, oie ban J· Oecoiampadius enanöere tbierDt
gêfecunöeert. ^©efe lèatmünob/ öte men öe Sacraments-ftrijd nocm-
öe/tuerötgefegötöct oclucMöD ftuceöenöipjogrefTehbanöei&fo?-
matie twee beebinbect te Ijebuen / al£ al bet moo^öen/ bjanöeni biaec-
ften/ en beboet* bióetiigc getoelt/ foaer ιηώί mm öe gcnaemöe ketter?
geiaoon i»a£ te berboigen €en ggeigch ban öe <©ifputantcn hteeöU
fgnen aenöangï) öie lictj ooch in öe Beberianöen bertpjegöe. Mitht
ö^ueïjten Bomen beelttjtg boo# injt een meetteriiiche bebïgbegt en Wt
oncecBiiKhbeeut ban een iïtjf-fmnigb Dooft! ffirajjnttë riaf oocB niet
lange boo? tm öoobt fën tjaog-totjfen tobt / Ijoe mm briioojöe te m-
fomteren/ fïciïenöe onöer anöre regalen öat men niet afleg te geitjes
en mettee ijaeit/ maer bg trappen en aftennöifKens moet te foerth
gaen. 1%$ öerftonbi öat öe ©ö?fïen fo?ge "moefïen ö?agen om öe
aeöeele lïaetöer Cterche te fuseren/öoo^ bjelche fmtb$ fonöer oproer
hgnne toeröen te toeegt) gebiasDt. ®at Öe berbeterinne öer ïüercfie
titer tnei gciuihen fouöe bg aloienöie niet ban öe ^beröeöen ban öaen
quam» fópbeitteeröe öat men in pïactjs ban 't mtébm^h &t faectten /
öe faecfien terne ntet mojl tocgö nemen; en 't aeen men niet berheteren
hom moiï men öooj öe binaeren fie«. t&jm'ai bctmieru 03 't flffa"
meren mettbjiff/ gebjeït en oproer
} eninfonöerbe^t p?eejï b? &tgk
tten öet &eel-mfDbei tier onöerlinge bertijaeaöfaemtïepbt booaö»^»
fl^· ^«lb^fiwchte€rafmtt^(oeitjcEfommioe oo?öeeien) een rte-
foimateur ban öe fóefojmateuren feibe/ bg be reeheiijchiie g^oo? urn-
öenbe en beniemanbt meer onbaneftjs beöaienöe/ ai^bg öf a^fg
Meit.fpneraebt aiöernoöiötitoajsi 1 m minlï ter öerten 0ηφ- ©j«
mmU ögfen bm-iuw&m wm mm öe m# met w t«gjg»
tnidtfgaders
klachte over
fijns Nae vol-
gers mutioa-
81C...... . μ 4
f Sraf.Eptp.
j>, xöj6 a, i.
tem.
9 pt£*
Belangende
den Sacra-
ment ftrijdt
ten tijde Lu-
therü ί»ί<
Hofpinntni
Htftt Sa«rê'
mtntAfsA, «»
«niéten sge*l-
Uftttt by Gj
Brandt in fi)H
Kgrt Vtrh, p.
ïraijni oor-
deel op wat
wijfe ue ΒΛ
formatie beft
jnogbte fuc-
cederen.
-ocr page 430-
van Dei* τ.                 4°*
An&re
E-
iiegbe f e pen' getaecht i
#jben bat D$ weifliη acnbangfe he Itut&eranen fagö uv c de P«du» Machten
tic komen gehjckaU met eenen quaden geeiiaengebiaien,in aller aenüch- nfiniakwo?
ten een tqowiighevdt en wonderjjjcke wildigheydt ten toon voerende imren*
niemandtwas'er van allen vberbOtg[)t lig J die my, met eenige eerlijcke
luyden vergefelfchapt > d'eere bewees s die wy eenen ygelijck aendoea»
«ytgefonderteenondtmanneken, Dus,meen icki keeiende Krijgs-Iuy-
denvand'aenfpraecke des Veidt heers, alffe tot den Strijdt enOorlogs-
dapperheydt zijn opgeweekt, jgft * fljtjberii Qttattten OnttcrtPÜlrtt be * Süt hi»
Piatcaten wgt tegen Hatljer/igne aenDangerisfbie (nfy niet alleen boo? v*n ir'f*'®'
ganitö ©Uötfiaöt/ maer ootft tot inoe Hïebeeïanoen toe betf&eit fjaö- £S ™rj!
oen ι mibtgabertf fgne Heere en 2Boechen i <©efe (een aenbawh «e-mmbe mei oat ban ben 31ace 15 21. m onbaettelijcn tegen'0 Hanbtji
f&?pbfgb$ en $?tbUegicn gemaeefet*) naierbm bier te Hanbe npt
itegféc^ igatne öerfeDeebe malen gerrnobeert/ en op nietttö teeec af-
154. m léa»
φ Gfot.de
Ret. Bat, t

78. #»·ƒ«
gehimbsgbt/ toaee boo? foo matigt) bugfent menfeben om lijf en goebt mtX
gcbjooj)t3t)n bat bet boo? alle<iti)?ifïenen fc|>?ic&ciiicB i# baer aente a°«·
geömcften. flJH gber mieröftfbefebetbooen ben $eberlanben boe?·
            ft
gelagen/ en ooeft upt gbec fonber groot 'mfirn ofte boojfuötigbept/ «jgJJJ"
ongeacht acngenomeu. S^egbnerbenbe &r&abotten bageïijjc tKïettift
der vervol-
bfplengbten bebioet/be palen en flaeihen fagmenbe na geönerigb en gingen ter &-
fonöceopboubenroochen. $et Htttberbom ofb Cnangelifeöe / bie tLriceiT
reeft in toennigen befïonben/ ö?ongen eebter tegen 't geuarit ban bmjj
en fiaei te meer oer in/ en berfp?cgbefii& in toegntgt) ti jbtj? foo nat jbt e»
\mW bat Ijet felf boo? be macfmg&ftè ©ojfïen ber ïfêerelt ontfagnjeïf
ümtbt. Het bjanben en fnuben mag mogelijth bienfiigb/ uaanneer be
«male auec mi jen in een libt piaetë Dabt/ botlj inbien fp boo? 't ganfebe
Ugbaemen bJ intocnbigfïe aberen baas boo^t-geioonen/ban toiecb Ht
r
beciecreen JIKcbicimbcre^|ï/b<e*toneenanbPcmettjobebooifac|jtec               .
gnce^-mibbeien attcnggHeng banbuinen foebt te becD?tjben*.- <®ote Bwf7f05
toierbenbe cuïimfe menfcljen (beboobt en'tiiiben befec Martelaren *,Yt&sPi},
foobiiniöUs^enbej beaerigfrombei@.^tl)?ifmere teonberfoethen· «* μ,βμ^
5°t l)if r toe ban bebbën nap boo? rerfi 't berioop ben af-b?enth mWbmi f%\
bfn af-bai ban b* autaritegt m oabe acljnnne be^ $>aufbom^ ι enbe ΤφΛ *
baccnabenophomll/berboiöingeen onbefb?nchingc öer^uangeit*
\m (üeitgie/ en noobige iaefo:matie in be Cobti-bifnft oo?fp?on£he- op wat re-
ujch opijtebaelt/ en boo? een lange reecitjs bankaren futcefiibenjcB aen- J">cn dif
mmm en f«u:/ to« genst He toüötioopiötïcpbt ban foo een groot enbe ;°t°Sdteoe
ani|ifnitic& baerch/ oni niet Debben dennen om&oubtfl 't ffibetoat w« «ijtiopi-
aavibtiopigerte befcbjtjbcn. en .mibtf oir η een toepnigb buptenbe|ia- ger hebben
len ban on^ bellcchte treben/ eenföcel^ bermiötii besê iangb-berbup H&^XL
mm
iicRniife aenbeeie aBerefo^meerbrn ineï nnt en bienftigïj iv ie
dtt \2ίί
«eten/ anberber\$ brrraifcti éet b» fret toegnige te irefen/en bg beele djaea,
«nier m berlanbtfeije ïf iftorg - fe^s jbf ti/ ofte on^e&enbenjtH enbeb%
-ocr page 431-
Befchryvirtgc
4?4.
gebicih ban öoihötw befcbegr/ ofte bg faute ban aiBtetbOiöt pïötfiï^S
oöecgepgen i#j fuuenbemt't berber geboigb befer &ercheit)ifiefa*
ben/ tóe ban onfe menigbuibige waergelatene naerftige mmmht-
ningen en laer -boet hen ban defe φ af/ mentie genoeg b8n maethen
(op Dat on$ bit met te lang fotiüe opöcmben / en berber bugten be U*
sniten υβη on* boojnemen berboecen j booitacu aliïemtkh ter loop en
(lueftsS-geto^ berbalen/en/dooj-bggaenbe beeie eonfiberabile gefejjies
öettilïen/omltandtgbebett/ entoebauen/raechende be tneugionjs ïlfU
fïorien befer Hanben en£>teben banbien in'tgenerael/ fpeiialprfi
hwi memorie in t6o# aenroeren/ 't geen onfe ^tabt meerendeelii in
*t particulier enbe met name betreffende/ cnbetmj in'ttefen ber$£k
» ftorien baer ban onber en tuffeïjen booj-gehomen mbt bejegent i$:
bjelcfte metliobe tog in 't beo&aende ooch foo toei niet fouden Rebben
fiennen obferberen en onberljauben/ naöemaei ban out» footoeentq
particulier!*/ felf dicmuiiginde boog micbtigbfïe faechen befc&eben
ÊnaengeteBchenttg fbertroumende 0st-\üUM afte onpartidige en
goetgunilige Hefertf bit boojgaende toöt-ioopiger en onder be fiatidt
gcooteïijcjcaengfgcoegbeouberuerjjael / pij met al te quaiüch laten
QtttfAitn* maer toei ten goede bwjbett fuilen/ booigaengindacbtigb
ι *bnde bat be tfiergie ofte «aeefïeibcbljepbt ban ®elft foo groot en fao*
ben anbere ^teben uptfïeeckenbe t»a0/en bat oberfu?c]c bitaigemeen
Maté op onfe <§tabt in 't partimtier «iel grooteipr 3im reflectie beeft.
Itëgberg/geltjcït omtrent deranberinge of aefomiatie ban aeligie $φ
opkomft d^r gemeenujcH berfebegbe broalingen/ fóetrergen/ gxtttn en febeurfogen
iinden
* ge, ïaten binben / foo begon men nu ooeh metter tnbt bier te Hanbe ban
Doops-gefindenteljooren/bebjeliBeeen tlefo?matie b#iben metupt*
fitting ban ben dinber-boop. «©efetoaren niet alleen beberboigin*
ge/ maer ooB onber maiöanberen groote ttoiften en berbeelingen fttb-
ject, omtrent ben 5 aee 15 $4* begofien ffcb ooeh eenige <®oopsi-gei
MidtfgadcK fjööf η triaten ften/bie metgeelï-b^ber^ebebangentoaren/ offïcbfel*
HcSopm ben lieten boojfïaen botfe boo? ben <Seefl «iBobti geb?eben biierben:
men gaf öaet be naem ban geefl-d^benbe Herdoopers ofte Weder-
doopers,ömbat de geenen die fttb onder baer «Gemeente bnlde ϊηψ
- ben/opnietw) moflen toerden <Sedoopt 3Bit fcierdt een rafenbe en
dutte èecte / fieflenbe dingen in't toerch bie tot muterge en oproer
fireeftten/ en ftcö lieten aenfien totberberf ban Eanben en TOdeu te
funetiuBtberjiin; befer eefinte mag ooeli gemeefl ben bermaerben
David ïorifo
yin Delfy
David jorifz van Delft, bte gemeeiiujcft onber be Pooft-betterii toeröt
gereeebenti benCïoomfeb-ïitercWiiihen l|i(lore-ècb?nber Dwmiius
Mudzaertsjnoemt bem ketters* ^atriareb/ tisitw eer(l-ofte-opper*
Uaberaiïet fóetteren ribden gfar is^s. $n bier ten anbetbjeePjai-
tateit gemaeibt/ beroerenbe bat foo tuie bem logeerbe / ïebenbigu «J
Öaecbeurfoube op-gebange« tuerbe/bocb een goebe bereeeinge t«
-ocr page 432-
van Bi i f t.
4ö*
tm &ptmm:&6m/inlWmnfmbm\#i een honfüsft <&W-
|tt)ttWeW#të fHmbacbtiS/toersenbe bier in baernori) {writtchefeonfi
banöemgefien; ben ^eleerOen Ubbo Emmius (öemeicRefuftineert
tiat fgn tëaOer een giioe-sramer mag) ffM|fftVjÉi|t &n ten tijbe ban be
f©ederboonerf$e stoermergen in $eberïanöt/ ftiec te &eift .tot eenm
2atffii)0öqeo?t>onnee« tnaj$. Snbe ]lï9unfterfn)e beroerte/ ban ben
on-gebjozien ïüoningber ïfêebee-boojpeten/ toa# £peen banbebbu^
naemjïei$eDee-&aneneniaoer-bincHen : niaer öat fiïijcft tenegnbe
3tjnbe/fc&egbe ficï) metter tijbtbanOe 3&oo«ji-gefmben/en recljtefeer
öeïjenbigltitft en beOechteiijch een eggen ^ecte on. <©nber anbere gw**
Heen gruujeïijchebtbaüngen Of e ïjem toeecfcb^etjcti toerben/ b?eef t)g
een Poügamie ofte beei-toi jf-faöan/te toeten/bat iKtïfntoeiijch ö?g en
memantboo? 'tfeibeaeneene B?oume berbonbenJjaöbe: maee bat
beboo^-teiingber ïüinderen/den genen Oie boojben geeft banS&abib
iocifsüiebee-boorenbjaren/moeft gemeen toefen ♦ bJgberjHref Oen
ie in 't gebegm r eenemael feer lururiettr enbe meflufligb/ toaer ban
Oaenïjetottbe^eïf^D fpjeeca-bjootf öerhomfliöïïttf / bn'ttoelcheöie
öeene die een onaebonbe reben lebben/ rjefegt toerben een David jonf-
ionsleventje te leyden. ^e ïtiftorie banfgn ganfcbeiebén fullenbi».
wie fijnJ
Bier na onber be bermaerben ban ^eift / ugt be ^tfoiften ban Blees- glmbc"«g;
dikius,öe^tflorienbanThuanus,Pontani2Befc!j?i)binae ban^mjïer* ycn, "
bam en be efcijegbe anbere beeïmlen/fonberlinge ooh mjt een<©riguteeï
Nf $ooi&buet# €ractaet je/ met Oen 4Eitel David Joris wt Hollandt
des ertz-kétters waeraftige Hiftorie,fijnes levens 'inide vérfurifchen Leer,
van der tijdtan,als hy thö Bafel is gekomen, daer felveJft gelevet,unde wat ■
fick na fijnen af-fterveri mët hem, undë fijnen verwanten aldaer begeven
heft, Durch die erweerdige Univerfiteyt der loeflicker Stadt Bafel, tho
eerendesvoerfichtigen,eerfamen, wijfen Raedt daer feiveft befchreven, .
^iinbebtt aifoo getmicftt in quarto 1559. omtrent öe njben ban Oe Gruweiiicke
Jjo?f3 $factaten tegen 3&abi0 <3orif3 / en ootft bpfonbere tegen oe
vervoleinge
poop^geflnöen in 't gemeen/ ïioojbe men beel ban ^oobtisi-firaffenm °*w-
ter faeche ban bie aeiigie. ©an 4 ï · ber felber gefmtbegbt biejn 't iarr sj» d« >
'pMnbejiïeOerlanbensimterboobt getaagbt/beeft men bier Ujbt 5^n phfertc
binnen ^eift 27. ter erecutte ftenlegöen. én ban 36. ^oon-gefmbe cfcift.
Pfrfoonen/ biebesf faersSöaeracnboigende/ te toeten 1559. tn Oe $e*
oer lansen bjferben geboobt / moefïen 't 31. (bie afle uyt €naeianö*v
bfrb?fbenu)aren)te^elftontgelben; 16. mannen met ben ^ïrmerüe
fn i5-©?oubjenin'tbJater omgefyanrjt toerbrnbe*. ^nber anbere * %$:
deT
«Jietbtoochin ©neflanotfeecner ï^iipman bp iiarüneen/ om 'tï^er- -ζ>^-^/^
wegen ban MennoSymonfz (namienbe^oops?-aefinbfnnaberbant Ψ"^*·
Menmften oft Mennonken genaemt jittt) tor HeewtoflerOen «etter·."0· * 11J*
°oobt geftraft ^nben f are 1W4 toierbr een ^ïactaet en <fiommiffte
"etgefonben aen afle ©fficieri enbe laafaflenbanfen JI0ajefie^t/omi
'«* tt bernemen en ober te f«nben be namen/gemcenc mare/bequaemi
-ocr page 433-
4©«?                                Befchryvinge
* *^i»t»6egtit/li^ttitt|laitbött1ïc|^acacit-|jaiïcttfn <fftttcj>tett/$t%* <&p
**'
             t»euh f laccact bc üic^fct ugtti?ucuriiuh η goc met befe fiooo^cn ·. vol-
KeyftrCarel komelijck onderricht en verwittigt te zijn, dat met tegenftaende devoo-
fehriift d« rige Placeatcn» de Seiten, dwalingen, en ketteryen noch niet op en hou-
■«ontmMtie den,'t wekk eensdeels [nota] komt,fo wy verltaeo, uytdten dat de Plo-
ten d« Ie" chiaens en Cureyten (die als goede Herders behooren fórge te dragen,
«ie der Gee- voorhaer Schaepkens ende Onderfaten) m diverfche plaetien zijn men-
Itelijckenon- fchen van quaden levene, gevende hare Onderfaten, ende allen andere
SJfUlJfje" quaetexemple,feer fchandaleufelijk levende, onwetende ende ongeleerd,
veii toe, niet wetende dateen goedt Ρ afteur, Prochiaen en Cureyt (om de Zielen
ifvcl te regeren j behoort en ichuldig is te weetene. Ende dat meer en ar-
ger es dat de waerachtige Prochiaensen Cureyten, niet willende refidee-
renin hare Prochien ende Kercken, alleenlijck foeckende haer tydelijck
profijt, niet an en iien, wien fy in haeren af-wcfen en abfentie, den laftvan
zielen bevelen, behoudelijck datfy'tmeefte profijt mogen hebbenende
genieten, Ende dat noch meer ende erger es, committerende dickmael
daertoe uytgeloopcn Monniken, daer at eenigebydifpenfatie, end' ander
*/'*?' van Tonder difpealatie,haer Habijt,Gloofter en Religie verlaten hebben,* (ft.
,ί, p4£' 3l»aet:enboben&aDtöen tornen $ans Adriaen de fefde, öie tn bm
late ι Ui. aiis toai oberleöen/ op feet het tëijjc-öagb in ©UBtfiimöt/
Geiiickook öa^bPöe fögt-toosflentegenHtubettocbt opte maechen/ boo? oen
Paus Arie tnonbt ban ben S&ifffjtjop uan-pabjiane tneteene tonbeiijch boen hef
Yan wtrechtfe^jjjjfji.} j)atdefeberoerteuytdeiondendermenfehen, voornamentlijk
οοΓΓρίοηΐί" der Priefteren en Prelaten, was voort-gekomen; dat'er oock felfsinden
van dien; de Heyligen Stoel,eenige jaren herwaerts, veele grouwelijcke ftucken wa-
fonden der ren begaen-; dat'er veele misbruyeken in 't Geeftelijcke, en veeleonbe-
ken^had't,C" noorliJckheden in 't uytgeven der Kerckelijcke Geboden waren geichiet;
imputeert^" cyndelijck alles was foo verandert in erger, dat de fmettelijcke kranckheyt
van't hooft tot de leden, van de Paulen tot de minder prelaten yoort-
kruypende,fich wijdt en en zijdts uytgoot,en dat 'er naulijcxymandt ge-
• mnceneil von^en wierdt die recht dedc, en van defe quale vry was><|e.* ##9w
Tnd,'/. ï3. * moojben öan fpn foo gdfefcn SWiaöegt en öe stegferlbto ïPajeiW/
m*, e·», aijsnan ttoeebeopperflepicfonaciicnöanbeaootnfcljefóecche/ö»ben
i λ iS V' ettöetcn geconftonteett enbe toereffem/geen gemene ηοφ fregw/man:
> > s* > tnei genoegfaem o jetbioebicie getwen fttecaenbanartfleene m
,WI, , boo? benen tot befcijtiiDingc ban be aenoemöe eeefïeli jc&ïjeit Beuben
•η' voor geaflegee?t $egm jaren na be $ mwm J&laecaten namentli jh anno
gaendever- υ5?. (terf tot Heuben ben i^oogb geleet&en Adamus Sasbout vm
jaei dapper ^elft/een jprancifcanet ilBonnicnen$?ofefio?betfc.cöeo'oate oer
beveaight. j£0ogc £tmi m ba.mafm ^(abemie ban te boojnoembe &tabt
&, «.· Sieuben/toienjSleöenbiet na t'fnneï piaetfefuuenbettetbenmlinj-
maSiè α- öen/alieenlnch bier tuerüt grbac&t / ten opfubtebpin 'tiaftlif^
dam sasbout ïföens? oubcr 't pauibom fuobanirie ttntlengincibcn oöec oen φίν*
w Deift p$m <$$m ι tnüjtftjaöerii mtQt %|teöen bec *?^rtinfffiS/
-ocr page 434-
van Ö e L f τ.                        407
f(&?e&en/iöaetböö|(geUjc6icB felfêbaneen MtÉiM €&roio Sg&ÏS
gant&ebbeboorenoo?beeien)beeen onfierflnche lof f η banthmetl· η .schntture
tfertbeauetff&iftenen/feifjsbgbte geenebie beiKoomfibctëeliöieau mcw^
bcr tneefi tegen 5ün/ onier toetenemm fret/ nocbranii ooth centgc £^SeiSr
ÖCU0HÖCtt3t)n ÖiC&cm Öm titel ban den Gulden uytkggertOC-cpgOV Reiioie.
be* ïn bc Moneban &ct JEarteiacriebap ban Hfecr €ngci B>crie/
anperg Angelus Meruia, in 't JlBartclacr^-bocch <Ê*ngeibm gcnacmt/
Pafloo? banleenbliet/bieaïii Ifêartelaer (om fgn rccöifinïiiöb ge*
looueunbenjjare 1557 gcftojbeniie / en ouDt-eomteagbau ben
bermacrbenPaulus Meruia^crtötö i^ofrffo; tmWoiimtot-%t$*
oen/bieoochbcgefibtebenifTen ban UU jBlEartcïacrfcöap in't%mn
ÖefiÖ^bftlÏJi'Cft geintltUleert/Hijioria de ^wgeii MeruU Martyrio M>.
p. Meruia «dit α mmiGoi. leeftmen batbgatmo 15*4· in ben^ageon
öe©oo3*poo?teatgcbanaenfmenbe/cn toegcnjibeincjufitcurg ofte
fóettcr-meefïcrg boo? een fUmbfcn om-foegb ban batëbegbt (bie te
fnooöttoag om ban lèouanttcrsy «1 barr en bobe η ηοφ £$Mcne η /
en <©ob0-geleerben/ bebacjjt te foerben) febeimaebtigb bebjogen en
mtflegDttijerbcnbe/boo?töecinoeö?gbeet en$toaffee hracijten tocgenii
fenen ^nberbom met een stoare ficchte toterbt oberbaHen/ 't tockh be
De Miirte-
SaDenban't ïloffbebiootv batfe bem ter inftantciijcher fttnpiieatie ucr&igcidc
en onbec bojg-tofbtban fsnen $tbe W. Meruia, ooch met goct-bin* Jfek» -
öenbanöen%iflci)op/-anno i;55banbelBooj-pooite na ^cïft tic τ£$&!Ρ
ten boeten,- en in 'tltioofter 9fcl lilJagbaicna béngen / altoacr bg MagdaieDate
wefeentDeöerieggtngebanbe CiercBcitjrtu· J^oceburc ober benige* öcwfij*»
fiïjiet. 3jn'tboo^3giaec MS7.obevleebaïbierte©elftben<i5eieerben S^001*
Johanncs Sartorius ban SBmffetbam / betoeithc een #arapbjafm ofte
8'
«ptfyefibinge ober alle be nroote en hiegne p^opljeten gcfrb?ebcn 1. sart0nuS
yfeftonöee ben bebcchten naem ban johannes Tofamus, bebjcicèe bg bewaeght de
wi geringe letter-bcrfettinctbsijnewgin bebupbe / boo$ toelchujereft / rcrior;fnt-
men inöe^oioge ofte ©Ooj-reben ban 'teerfie flneh / bnfbanige SoJche
«lacftten ïeeft/ ooer oen (ïant Der teefte spneu ttjbtii: o ellendige ende Kercke.
recht te beklagene conditie onfer Kercke! doch wy zijn defefoo tafte-
"ickeduyflerniflenvvaerdigh. Want de dromen hebben wy liever alshec ....
krachtige Woordt Gods j de geveynftheydt als de waerheydt, de fchadu-
wen als het licht, den Mammon als Chriftum. Want wat fullen wyfeg-
Een · fchijnt oock niet heden ten dage by na der geheelewereldt foodanig
cene Kercke loflijeker en treflijeker,dewelcke door een Religie meejl uyt-
wendigh zijnde voor d'oogenblinckt, dat is,in dewelke een Opper-Prie-
terdoord'Hyaci[iten[0ftifÖflc6ejlffJltetl] Purper cnZijde uytrnun-              <■ £
tende,dOfFerhande doet,en dier alle anderedingen yderin'tbyfonder op
α Aromfche wijfe [Dati^naec 't 4£ube €efïflment] onderhouden wer-
«en 3 als die levende, Geeftelijcke ende krachtige Kercke, welcke door * p«m. Bi*
net bioote Woordt chriiü beftaet % €n foo boojt ftiaegben ftp ober be fiZ',v
eitooibembepbtlKcaoomfcbelleere/ fub berber uvte-nbuptenbesi , ' ' ·
frtfi
-ocr page 435-
Befchrijvingc
4θδ
feif0 gemeenfdDapaï eenige blaren omfcouuentjebbenbe/ É^fütg
•vMuni. te ©elft Den 28. j'tèaert öe^jaecittooo^rj* fgne Dagen epnDigöe. <©efe
Biutoth. fgne tnercBen Dei laertf na fgn booöt te SBafel bg J. Oporinus vsqiU*
**>& t. i*8. menDe. j^a befen ttjDt begonnen m be ^eDerianben (onaengefïen ije
rigoureufe paccaten en bioeötge Snqttifitie) De feerete €onbemioi«
len en tjeemeiiiclie l&ergaöecingen/ Daer DebJaerijegDt onDecfocöt/ftet
r . evme $aufDomtegen-gefpjohen/ bet ^«angelium <8ep?eDicfit / öe $. &a*
b^een kom. ceaimnten De£ Φοợ en ?6Dontmae^ bebient toieeöen/ en Dien men
ftentcgenhet nu al berftöegbe laren aflent&aiben te bergeefgf ftab getcacbtwjtte
Paufdom ne- roeeen en te berbjncnen/ in berbojgene jiiaetfen Dg nacöt en ontgben
mentor fooiangif foomeertoetenemen. <tënöoeben oubengber Der mm*
fcöe iHeitgie öiec te ^elft in af-bal en fiaute lagïï/ nlijcht eeniatJfmtii /
öooj Dien men omtrent Defe tgöen met Duf Danige Iteuren tegen De on»
acïitfaemïKpöt/ berfïappinge/ toebec-maerbigbeBDt/ en nieuwe Debotie
Der eemeenteonberben fóere6en-Dienfï/mofiboo$en.
ALzoo tot kennuTe vanden Wethouders deezer ftede geeomen is,dat
niet jegenftaende voirgaende verbooden eenige perfonen onder, de
,c>;,,.,, ., w
              Dienfte Gods,ende fonderlingeonder de Hoechmifle, Vefperti)-
achtiaemheit de,endeoiek ten tijde van Loeuen ende Sermoenen,gaen wandelen ende
der Gemeen- praet;en inderParochie-Kercken, turberende doir tfelue die deuotie var.
publijckeCe- veeleguede menfchen,fcandalizerende oick ander perfoenen,tweick nyet
remenieu in en behoirt getollereert te zijne. Soo ift dat Scout endeScepenen dezer
i6
DCffken ftedeandermael verbieden allen perfonen tot gheenen daghen vande iaere
*c t# onder dieHoechmiffe, Vefpertijden,Louen ende Sermonen te clappen»
offte oick gaen wandelen in eenich vander Prochie-Kereken dezer ftede
clappende ende praetende, op die boeten in andere voirgaende ordonantie
breeder verclairt, te weten, drie ftuuers, ende indien yemande beuonden
worde andermael in tfelue te rnifdoene,twelck niet wel van quaede geuoe-
len te excuferen en can gefijn, fal noch hier eji boeven arbitraelijcken tot
difcretie van Sccpenengecorrigeert worden, Ende indien yemantwey-
gerende waer die boeten voirfeyt van ftonden an te betalen ,die zal.geh.ou-
* Defe heruft $en wefen mit recht dair van verwonnen zijnde, dobbelde boeten te be-
ten Cjmptoir* tajen mit alle die coften daer ommegedaen, welcke boeten geexecuteert
Vj^re(mteft?· fiiïien worden by een ftede Bode, fonder cofte van den gheenen die de be-
tentnieLtde qorjnge. doende is, *
*©egWfrP$ ï J66. namDeü&ïjegUt Dertöuangeiifiöen ofte <*W
vryheytder fo?meeeDenmacötigbtoe/beginnenöe in 'tpubliich te to^ö^iv"/
cerefonncet m aifoo Dare groote menigte te meïDen· Sn ifêefï-©ïaenberen o eet
Br S& fïe openbarePjeDicatieingeDoect en booj-gebjongen sönje/ WWJ
aeo·
w ft men fuier berber* in meefi alle De $eöerianben ; eerfï in ®#BggJj
en binnen t oBeboomte/ öaerna in ©eiDen en openepiaetfen/Deü?wj
pubiiicke tóen bongDemen fittenöe Dtcïjt aen/ De mannen fionben Daeth«P»J'
vergadcrin- en in Defe o?ö?e/ om 't goet geboo?/ alle beneben De toint > tot wgjg
-ocr page 436-
^amm openen Booj-tfeben. <§nmmftmmmtttmtt: ΗΛ*
Ie fonber/baer na met/ Rapenen ïtoant ugt bjeefeban gepookte ωβο,
ftaien/en^nch-üoec^fiiaernaooiH^tecsenen^taöen/ileUenaeci
ben/ nuffen/ en anber haï0.getojeer *. r«IMlMmiMMmMbrHrt»Q Ïfifffffifc
bicantm/ ïebert befêefamatie alfiier/inbe«Iontnierteofte ftmfi- ^αψΑΖ
inaet«araer ten toon ftangenbej eenen Johannes Gerobuius^biein %κ***·
miauim.wmmtommh.
€ot*entoelchemen ban/gebue *****
rende fen bebieniwge Ijtctr ter fïebe/iioeh niet fonber gr oote benom-
Eerfle Pf<^
mciincte/anrit«nöjeefe/dpQtbtywvtonWtniMMtiwnmM* dik™ te
ten öfclcöijnfn/om in befeenniiTebec <0erefo?meerbe aeisgie onber* !%£«**.
Ujfffutemerbcn. IPaecnaüatraeneenu^ïerjeieben/mL^ «*"7«,
be mwi of t geen tobt toare/ om oor h in üoflanb ten jiiatten Hanbe
b'openbate ##κδ* in te boeren/ geconfibereert baer toei beeie gebon*
ben imerbrn oie ber tSefomtatie in 't hegmeujcB gunfligö b)aren/fiee* opemiijcke
toei 't getal Oer geewn bte «et ö?eefe ban tie örutöeittcfce berbolgroge/ ?fg*?m.
ftttcje benjbm botfen/ tot nocö toe toeenigh *ffi WmÈM^ ^nd*
%u\v
b'cerfle openbare if^bicatie ber <Serefo?mcerben inJ^OHanbt ε
in 't mtiMmmtmmn banïitftiMdgg omtcem je£taöt
$oo?ngcoaeη*,! ©aerna$?eecBtemenberfefte!?bemalenmffftl *Ζ™,
^tfben üaeriem/ Sticnmaer/ en fonberiinge omtrent jmfterbam/ m,rn.f.iH2
toaet na toe ficij berboegben berfche&be 2öurgerji ban anbere ft>mml
en ipectaujcB oob ban ©eift/be ben genen bie 't meetf betten be-gbert ***«·«-
om 't oucnbaer Reeenen baer omtrent aen tebangen/in alle ernfï bert J°« ™ ·,
focchenbe ten epnbe men befqeiijcr tot harem foube in töKrchfteiien/ Dcift,werdt
te meet/ betonVcr een gerucht lien/ bat be ©oubewante om bene* ««deHoom
toette (biem-t Hanb toa$) te mum be Paebicatien/iSfigSSfe Sï&"
fen/ baet bic boo^ ben 21.51ufltiftt haren aenbangö Dabben genomen/ edicIft.
δ
boojtaenfouboojbebinöcrenfien. ^berjttlcr töierbt Peter Gabnei,
(eenen Raming/ bieboo? befen te S3mgge en baer omtrent .naboe
*Bep:cbUnt 1 aenfïonti/ met bierS&ttrgerjS ban$mfterbjmrberge*
feifchant/ om fiem onber toeenfi te befchermen/ alhier naer «Belg arge*
fonben/ aitoaer men Bern b*êertlepttblrjtBe$?ebicatte aenbelloo*
ü^ggeHct boen/ met tonberiinge b^een-bioepinge ban menfchfit
upt^fift/benige/ en b'omieggenbe loipen· l©e^ig|)töbtg Hartöby.
uaer na beeft men ter mfïanteujcBer begeerte ban bie ban ©eift/bago rondere»
utiöfmr/ om tnben ©auete ^?eomen. spp om onwumui iyw »»»*»* j'«^7-
men bec!e ^eiffdjc ^cbutteris in boflen ï|arnai/ten minften mettneï 5«j*g;
iöJtntiöD njagenj$ in ben ï|age/ fKb boenbe boeren recht boo? t hmjif formeerde
öan ben P?efibent Mr. Comelis Suis; aïfloaer be ^agenii / baer be L«crc..
^ebtttttre op blcbenfïticn/ Cirhelö-getDMoftein eenronbe ftring
^terbengeneu/f«krbeP?ebiHantin 'tmibbenban befe getoapenbe
5fff                     cDeuwm
-ocr page 437-
4,10-                                   Befchryvinge
tbemern brgiisïi qitamte ftaen/ met mt groote menfgïjte bamoe-
fjo^bccg nc&enjsljcm/ ban atic hamen ooo^ getwnafte «iMbenarm
omctngelt enbe befc&ut. 3ln Utfet boegen toierbt geiorn/en en gep^e-
öftht/enbatgenoegmaem ten aenboorenban tien mRtffetaMföj
öiebe#jeb!Hanien onlangs met jtoaee tareaeaiemeri Dab iocchetue
beetfagen/en tiil/ tn fên fnnjgtintte/ Dit toeren/ boo/fen beur en met
fe« eggen oogen/ fomtottfen boo? een aw-bmftujém oo?beeie ime
De geïmtneurt m$ mnH^omt*.^m^mmm^éutgm ban ©elft/
bie boo^maeiis föo cieoote boojlïanberg Dabben getoeefibanbe Éotmt*
fiöriHciigic/nu mVrigbin'tboo?t-fettenbanbearfojmatte/ aWe
töegeng be groote abunbantte ban geöjbenbe neefoonen in ïjaer llab/
appaitntcincB tijcï be meefte occafte dabben gejiabt/ om t)aer uerrocg-
lijen beb?itf in befe bertic&te eemoe oogenfcüSneUjiii te leeren fien.
Iföaer bit banbe eeefleen oubtite &tabt befet Jpjobincie/tmbtfga-
öerabie üattbec vöouüemepgecben noeö Dm na be p^ebitatten te
Booten
¥ <&tym niet beeie bagen Dier na geraecntelMer (qüïjh ebeη
anber^aïf bonbert Slaren teboörettin SSoDemen bja^i neftbiet *T9k
geïjeeie Hanbtobeeijoöp/ööbe been/en in beroerte 000?belfterch-
pmtiöering/en Söeetbt-ftojtmrö/ bie 'gbaegïjgboo? ben bant)/tocic*
hen be ütoomg gefmoen ter gebacljtenifle ban ben ï&emeïbaert Oer fa*
Uge IKaria bieren / fim aenbangl) nam/ inbefeifbe Hanbt-fïreei&e
baée te booren be eerfïe openbare ï^e bieatien becionnen toieibcn/ na-
mwtitjc&tn «Jefl-ïmaenberen/ omtrent iperen; aitoaer eenonbe*
fitpfben Doop ban 'tgerüïgfïegraettbi/ boo?een onctefemthten £bet
ÖWha^inbUHiöDeebttüaji 100 gebjoochen/ en gaenbe getofcoen.
©öOjeerfl; moflen be fórupcen en SBeeiben b*> be toegen aenfïaeh / en
't met een ettine ontgelben ·, baer na toietben be <©om-herrhen/€ apeï*
lm en ftloofieéen ten platten Hanbe öeattaiqueeet / ingenomen en
ö&ettomïwt j alles ömt men baer ban ftrupcen of Huigen in 't 000ο
ftteeöb/ toaö 'tfeifbe lot ban berbetfTeïncWbeebt ooehonbertoo^n.
^m in *t open ©eibt fn tornen en mtthm ronbtfom a«e0 afgeioc-'
en en beriöoefi beböenbe/ troeh men binnen be beimterbe #teben /
SétÖitongenugmfgDbonenbe gefpne» fubeben bjegnigontfaöl) afli
.Wen en ^©eööubien tot ben pubim hen eoot^-bif nfi gebeflineert /
met geïfjÉögetoeitenberberlfeiiiheijanben aente taflen -, Dter moeden
^eioffetöthfïe ornamenten geen minber fe&abe ipben ·, afle^&êeibeny
Ctutifiien/^atrament-ousifen/auaten/^afereie/ en aHe omamen*
m mt aoomff&e<©obtji bienjl/ be <©?geienmet 2&eeibt-toerfhoft
a&«Dilbeteen ban eenige ^epiigen berciert baer onber gerehent/ mitf-
ioberi aflejs toat maer eenigfint» na 't ^aufbom rootft / toierbt aen*
ffontiiöetoemiöecDönbtom-berre geruefit en gei»o?pen/ influfw»
ebiuathenenbètnielt/en fonbet eenige tonfiberatie/ reineet ofaey-
n ban önbtrbom/itonft of nol*eiijc6»et?bt ten gronbe toe berbeiï|t
m*WWt>titWmtoW$tm 'iwelck met en P*#*rde J*|*i
G.'Srandt
ftrb. pi 403.
jetroefy* *yt
Je Mentor*
vanLtï.RcMtl
Ase *»
„Waefdm y-
<leieti,ais an-
dere Stede-
lingen.
Ibid. ex tod*
f
Siet hUr ie»
Vt»p*t·
394·
ttykomften
vöött-gaftck
iSer Beeldt-
ftormery ,
ïnidtfgaacrï
waer die fijn
«nvanck
Aam»
ί YetfthgoBt
-ocr page 438-
van D e t f τ*                    411
iêmmml fiatt Wttmtl) fonder Hoeren en Boeven hulpe, en grootc ^ ,,
rooverye, hoewel alomme veel goedts den Regeerders werdt gelevert: a^vahvSk
en mat berber getungbt Den feifben fttutpeur/ Dat mm merc&te/ meeft gCpieeghtie
alle Straet-fchenders, Dieven, Vagabunden, Hoeren en Boeven, haer in m« w*« ge-,
'tlefte met dit werck vermengden. <tfn Strada geeft te hennen batïjare reet,cha
ïtëapenen maren fïochen/bnien/öamew/ laDDer0/toubien/en anbec
ü)mh-tu»3D/öatömcöJa0af-actcfötomtebKeciienaiiïomtetj^-
tra*. oBfcnfiotctinoiöiifnwntoiiaflinrieccfi/Wföe^cöattfnpait: „ff4** r"
tocbctrout/befóaren öonben. o^rtiiöc ontfagen tf Φ fe niet acη <S?af-
fcöjjfifη en «%aueπ be fjanben te [φ? iiben. i&ne iber Dan een S&üre m H«r wondci
floeaijöö^öfCöiOft^gDtbooit/metfuiehcentittlUfn öclpfrate furie/ inckc fnd-
m foo &eet een üebigöfli ge meit / l>at binnen ö^ie oasen meer al$ bier hcydt· ·
&onDcttftercftengc»iuribert bjierben*? onDeriaegïjen gcoepDe Den
# ft Ilf
Doop ban bit piimberenbe gcacuto g tfïaDigb aen/ niet anDeris alg een
fneemo-bal/ Dfe oan een boogen Secgb öomt af-geroilen / en booj De »60.
foeettio gctoenteit ban alle hamen ronDtgom geDucciojlijfc foo langtf
foo meer fneettto aenbattenbe en mcbe-flenenDf/ ficö felbe macbtig&
En Ktm>i
fterfleoot. (®m Djoeat) βφ De faecn ooth toe ontrent Dit Uoüc«De ge*
tooet Dat/boc'tberDe'rQuam/öoe'tmeerDeraen-ïjangb m na-fleenji
twegü/enfletchermierDt*. ©en on-gemelten E. van Meteren fegbt **ru*m
00c6 fulcr terftont foo verbreydt en voort-gcloopen te zijn alle de Neder- f* ***
landen over, gelijck een windt: alfoo dat geen Landen of Steden bykans
4aer van vry gegaen zijn, φ. m Cïergie Dan S^lft De gerUCfiten ban Dees tïi^si
DeejStJioebigenongebaiöarer J!BeDe-b?oeDerenin©ïaenDeren/%ia- ge verb/eft
mmti «gecianDt/ en fonDerünge ban De &tabt Snttoernen/ ais eenen jeGeeftcüjk,
ponoetflagb ff er fc£»ieUic h bernemenbe/toajs met allen feer gtuwelijfc Stvaa
pan gemoet ontfïelt. «Jam De Derteïe moet-bM banDe ptmberaerjï en
} ongffïttgnngb bol» toa$ met ïïebige paffie ingenomen/en mn bittere
Moetwil eg
imactDegötbeemengr. ^rot ffinttoerpen/ fcïj?|jft Strada, üatfnonDer bitwheyd·
anoete ntetaüeen ooft De Danben floegen aen 't «PeconfaereerDe tfyoot £?£,
Jf * &acrament£ ofte &e öegligDe HotlieDer Ifêifle/ ntaer Datfg 't ooft "°rmeM·
bmtaben met boeten: De <©em«De ftelhen buiDenfe met njtin f Die ffc
DaecbpgfbaibonDen) en beegïjbenfe maifeanberentoe.· met De <8t*
öepïigDüe m$ *'mee rDente De feboenen i alle lüe wfr* n-Mii-gemabett
fowben fc&anDeiötö öebunft -, De inaiflaien en <fiboo?-boethen ttief * *^#ftf
25ootfrbeflrrechcnenberb2anDt/enfooboo?t0*. Ineemgeniaetfen tf§.&ti$t
poogbeniie njeti)ouDerjSftenennDeö«bo!fhbanDe moetmiHigbf^
pn#>tooontemaecfete*befenopfettepjebenierenentefïeupten/met "«.**«*
^iaccchen feifö teDoenrupmen/ en De Weelben b» p?obifieö)egfi te ^Kfi"-
nemen/baer Den ^efiDcnt Sigiiu0/toanneerfi»rw|) banteerben/aïii
wier4t v©or«
r tjaer faecben bjei befcfiicöt öaDöen/ befe renlka on De De/ Dat ψ met ge4»««i».
öerftanta^oitbaDben. ^iDenStoimt^tDuiöetoeitmetmatöt/ttfli- v-jtffö
eer, η tfgcnftant/ en geet beiefDtifflat*. «Beitjeb ooch ftier te ^mMm&Wik
tt$
pet tappotf ban De fter*t>lttnDerina<n m ^e nabwrigeHanbt- v^öaBöe
ifff2                           fttecc-
-ocr page 439-
411*                                 ïkfchryvinge
enersre van (heectten (fjoetoeï bpbe eeefïeïtjenen/be <0ίΚι«ι/θ! anberf η/boa?
dcMiêifr*et berbae(tïjegbt in aller glbugten nenniffe banbe JIBagiftraet/ nwefï
van Ddti, aUe «^namente m 3juiajÉcïf η en nofïelijehbeben ugtbe fómficn toarcii
toecb geiirfjt; aenfiontg ben ifïaeDt toieebt geeonboeeert en berrtaöert/
■ om op bet iüoebigiïe miöaeien te ramen/ ten epnbe alle toebomen^
oberbaï/gebielbt en piigeringe metbeouame o?b?e£ en befetjeFöenl·
fjegbt tegen tegaen/ en baer iiue booten/ fo met tien burger tot ruft/
i^cöe en ouberbantgbeöbt te bermanen/ met reben en berijdeen t on*
bergaen/ ai£ met(ïerefie 2defettingen en itëacbtcn booj be openingen
bet ifteccH-ïjoben en beuren ber fóerenen/ itiibtfgabertf on be touchen/
Öoeehen en ugt-toebten ban be ftraten be&tabt ban aUeoberiailtÊ
bebjaren/ brBeltjametë enöeSHeniegberg ban ïjet toeren bybe nopte
boen batten/ en aifoo een ïc&in onber be moetmuiigen te jagen j om
inOicc boegen be fmofienbe mtmter£/ bie be gemeenetoeibaertb^g-
be/bjaee'tboenttjf&V infïiUigbeebt/ of anberjintjcf fbegnootgsimoej
tmt iïrenget ernfïen rigettr/tebemnen. ©oen nietteaenfiaenbeöooj
.is ;» i fobanige boo$ebtigl)egr/be opfeomenbe beroerte alhier bappettnim
geitut/ foo feöijnt noef)tan$ bet ïjoi-fïeehe graeuto tegenji 't ©erboöt/
biil en banen ban ïtëac&ten «Siiben/metfojcebooj be2&efettingen|jc·
. Hoedanigh nen gefyoochen te 3Ön/ en beel ge tueltji gepieegbt te ijebben/ onber an-
Mvot:enge beren ooehnabatfpbe jpcaneifcaner-[teren bgnaebt gcpinnbertljao-
dnÏmËür ^n/Cin HSagi(lraet0-»erfoon (m ^bertte banbe ifêacbtj guetfen-
beiden, öe/en berberbbnnge ube tr gebogen/ batmenin bcrfeljepbe ïftlooiW
.fitt^-foecfeingbebe/omtebernemenof er ooh (iieiijnfppietenöeerbè')
bügteu-boin in beebo&entoag. ?ïïïe 't fioeinboebamger biijfe tm nw
(ten öp toegegaen tgjm artöbetf originele Jliiffiöe ofte^entb?ief/ugt
ben $ame ban be JIBagiJïraet befer ^tabt/ aen E^abamebe Parma
,. (m fóegente befer ïianöeop bie trjbt grfe&eben) alberbelt berrie».
. t li, Gènadichfte Vrouwe.
ALfoo op Vrijdage left-leden de druckelicke, ende jammerlickenieu*
maren alhier,yerftrqy t fyn ge weeft, van de defolatie ende verderffe-
h*hde?dvan n^*e
van Antwerpen> ie weeten dat alle deKercken, Cloofteren, end&
defe Beeldt- Conuenten, aldaer gefpolieertzyn, van alle heure Beelden ende Oma-
ftormery al- menten, datoock van gelijcken gefehiet foude wefente Breda, te Ber-
Wer te Delft, genopSoom, Seven-Bergea, ende^n andere ommeleggende plaetfen
MaSftraetaf
m Brabant, dat van gelijcken tot Middelburch > ende in andere diverfchc
gevaesdight fteden in Zeelant, ende oock in diuerfe quartteren van Vlaenderen, 't.lel-
aeo haer Vi@ nnedte gefehiet was, es die Geeftelicheyt binnen defer ftede daer deur
Vrouw?Sar- ΖΦ verflegen ende geconfterneert geweeft, <iatfy terftont ten fel ven dage
jriete, Her- feer fubi.telick,buyten onfe wete ende ad vijfe, begonft hebben alle hete
teginae v^n juweelen endevOrnamenten te»doen dragen ende ruymen buyten Kerckea
£ie?Goï' ep Conventen. 'Tiyelck gecommen fynde tot onfer kenneiTe, ende ons
isammte éh uyiicrfte d«yoor€ö4ediligentie daer inne gedaen hebbende, omme dae
—es-a £t—■-. ,Λ-------- - — <ww■ . - —..— _i __                ~-_ . ■-*:""■ — ""               " *" *                                                           |πΠ5
-ocr page 440-
vafl O 'm't t ι.                   4ΐ|
ttine difèretèlick te voorfien, hebben middelertijt al dè GÏWens(ver- feiNedchö-
duchtende dat haer Auttaeren, Schilderyen ende andere Ornamenten ge- den*
broocken, ende gedemolieert fouden worden, gelijck in andere Steden J^/J^ff"'*
gebeurt wasj al de felffde doen weerren ende wechdragen, van gelijcken Koetsier
hebben oock gedaen alle de gene die de Kercken, met eenige Schilderyen Mw* **r
Epitaphien ende andere Ornamenten, gedoteert ende verciert hebben %££%'φ
ofte die van haer Ouders gecomeö waren; omme jegens welcke vreefc te k$r»fitntiti
voorfien, ende oock allen oceafien van alfulcken inconuenienten als el-
ders waren gefchiet te voorcomen, hebben wy'dacchs-daer nae de volle
Vroetfchap, ende den breedenRaedtdefer Stadt doen vérgaederen, orA
op't gunt voorfz es 5 tecommtiniceren, ende goede ende bequamen mid-
delen van remedien teaduyferen, waermedegeoccupeeit wefende , zyn
onsdietijdingegebrochtdattereen groot getal van de Gemeente, ende
Rappaelje,mdeParoehieKerckengecomenwaere, ende aldaer eenighe
Beelden ende Schilderien offgefmeten hadden, 't welck verhoorenoe s
fyn wy geiijckelijcken gegaen naer de voorfz KerckénS omme 't gunt
voorfz es by goede manieren te beletten, ende hebben met goede woor-
den , ende onderwijs-hemluyden by alle wegen geindiiceert, dat fy van aU
Ie vordercdeftru&ic wilden defifteren, ende uyt der Kercken gaen, niet
fonder groote moey ten ende arbeyt : ende fy luyden zulex vertrocken *
ende de voorfz Kercken geflooten fynde, hebben in diligentie de Schiftte*
ryeontbooden,ende alle waecken vermeerdert ende verftercl:, end^alfcö
midddertïjde Geprediift inden Hage in 't Voorhout, zyn des nachs daer
nae volgende inder Minne. Broeders Kercke alhier ingebroktn, en heb-
benaldaer oock die Beelden vernielt ende ter neder getrocken, 't welck
de Wacht gewaer wordende, fyn met alder macht derwaerts gegaen om-
me 'tfelve te beletten, ende nebben daer gevonden groote menichte van <
gefpuys met Gefchut, ende alderhande Ge weer, ende hem daer jeghens
ftellende, fyn in groot perikel geweeft van alle gelijck doot geflaghen te
weiden, fulcx datter oock een van den Regierders in de foulle gequeft es,
ende fyn eyntelick nochtans met goeden parfuafien eenfdeels geftilt, ende
tevredengeftelt,mitsdatmenhemluyden openenfoude'tgeheeleCon-
tente, daer fy riepen ende fuftineerderi veel vreemden ende üytheemfchë
luydentewefen, 't Welck nochtans fulcx niet bevonden en worde , waer
medeniettevreden fynde, tynvan daér véorts gelopennaer't Convent
van SinteClaren', alwaerhemluydengerijcke openingeis gedaen, alfoó
aldaer alle de Beelden vander Kercken ,'te vooren wech gedaen waren enJ-
«e oock niemant vreemts aldaer worde gevonden, foo iy hadden gefufpi-
ceert,en hebben aldaer geen fonderlinge fchade gedaen, noch eenige vari
de Broeders ofte SüftersConuentüalen yet mitfdaen, ende is eyntelijck
met groote moey te de felve vergaderingen voor die tijt by ons doen ver*-
             t
^ecken, maer fanderen daechs verftaendé dat m 't voorfz Convent van de
Minre Broeders, weder was een groot getal van't voorfz Rappaeljedie ♦ . y λ
mm graote ongeregeitheyt thoonden,; byfonder in 'iιémielen vand@r
fffj                        fpij% -
-ocr page 441-
,#H                     ;Bcichryvbge
fpijfeendedraacke, zyn wy om 't felve te beletten, met competente af.
ttftentie van der Schutteriederwaerts gegaen, ende hebben eenige oock
van dien gevangen, ende geapprehendeert, ende de refte es geweecken
ende gevlooden. In welekeftaete de faecke alfnoch es, hebbende' t zedert
alomme in andere Quartieren ende wycken vander Stede, de wachte foo
wel by dage als by nachte fulcx verfterét, dat wy niet en twyftelen ofte
;'■''
fuHenmetter hulpen van Godt, deoverhant behouden, endedc voorfs
Stade in rufte ende obedientie c·nferueren, ende alle vordere feditie en-
de Oproer foo wel van eenige Burgers, ais oock andere wederitaen ende
beletten, immers van eenighe vordere feytelijcke attentaten daervan
eerft groote vreefe was. Alleenlijck dat wy feerebeauchtendatwydie
Predicatien, diefy feerverfouckenineenvandevoorfzKercken te mo-
gen doen, quaüjcfe fullen mogen beletten, waer-inne nochtans wy alhier
alle naerftighey t doen, ende oock fullen continueren omme die naer onfe
uyterlijcke machte by alle manieren ons mogelijck fynde te beletten,
daervan wyUwer Hoocheyt by defe hebben willen adverteren, ende
'tfelve niet eer hebben mogen doen, om die groote, haeftige» endeoock
continueleoccupatieninalle'tguntvoorlzes, ons belettende, ende in·
dien uwer Hooghey t yet anders ofte vorder foudegelieven by ons geëaeti
te worden, fullen ons gaerue in als employeren tot dienfte van fyne^ Ms-
jelteyt, ende Uwer Hooghey t naer ons vuyterlijck vermogen, Gcfchre-
yen tot Delfrjdefèn xxvj. Augafti, xvc. Ixvj.
De fuperferiptiewas
Aende Hertoginne van Parma» Regente van den Lande van herwerts,
JPit oefen s&jief fcgfttit te fioiilen ac cojtacn 't toepiige 't aren on·
Be1a&«enle $« $e0etlan&ic&en tMtOt$-fC&?$fltfr PieiêrBor Criftiaenfz bdttfcW»
't geen^Bor fio?m en tmpetft onöet an&eren barnat ι miötg tmer nm\ym$ οε
van een twee tiDcutie tan öe betöec öact q^boiaentje Qilwntypt. Te Delft (fe$
ia Mnll- ÖP) hoewel de Geeftelijcke, de Gifden, de Ambachten ende andere uyt
BroedeK by- Υreefe van geiijeker berpvinge,alledeOrnamenteu»Juweelen,Taierelen»
brcnght, met Schilderyen,ende andere dingen felve wegh gedaen,ende uyt die Kei eken
°ntneml"8e gedragen hadden : lbo zijn die nochtans niet tegenftaende, de Beeldtftor-
van aer er- r^ers^ernanochjgekomenjrndehebbenmdeKeÏckenendeKloofterenj
*t gene refteerde noch al afgeworpen, niet tegenftaende de Wacht ende
Schutters hen befte deden om met geweit hen daer af te weeren: boven
dien heeft men .aldaer den ièlven moeten openen, en laten befichtigen ds
Conventen ende Κ loofleren,foo fyfufpitie hadden dat daer vreemt volcK
inne was, foude men hem hebben kunnen paeyen ende doen vertreckenJ
hebbende oock gewilt,dat men hen een Kercke binnen foude laten» ende
op eenander tijdt datmen alle de Altaren fouderaferert: waer na fy in Oc-
tobri hebben opgelopen hetKlooftervande Μinne- Broeders, ende daer
*«#rll f alles gedeftrueert, ende de Kercke den Wet-houderen afgenomen*· wt
«s. «. * m \m* xtom mmt / Dat ue JSBiMe-lw&eri* ofte *M»#*jjg
Α.-
-ocr page 442-
van D 6 t f τ;                 41 j
tri* tuttt et ba»'t mutetfte (Dabben *l bw öoo? be mtfottm-toto*5*'*'9"
fcoigenbe lüaent (na 't fcfj$ben öe# 2S?ief# opnieuüj toierben aen-
f *34
getal*. <£n ban oefen ttaeeoen alarm fcirtjnt 00» tien beftigcn en meer- -t weik door
gfmeiten fêifïorg-fr&pbet F.Stradate fittjeei&en/iijanneer bg berfraelt de Deiffche
6atoeillSineeajoeöecjiban^eiftoi>errompeltenöef^on0ent»ieriien7ljvcttiié"
én bappetUjb in igben Hiaten 0002 be miMn ber frfder ftab/ijaer mjt- 5«gh eS
ma&enbegeujeBafiiboojbefeteHngen e» uptgebjoocne èrancefmni- bMght.
oert.aeliihöobfnonowöebcff^ijöinöeban'trelfticftloollectoijtioo-
ger ia beraiaert \ <£n ban öee# tnöt af toieröt De töerch ber iFrantif-
# «w»*w*
tanen aibcr-ceril; bg »jooifietotbe$*?eefHegcb?mjtBt. a2nbebatbit
mofbenban't'©iOuaï-ijo(ciifootiionbcrin(B|'cöeeii/ en Is geen toon*
ber; geconfiDcreertfttëfHöttUeman$i toeren 6et^outoeii)ch gffïatöt
{toeiiher£ gtootfïe eieraet be 3ebigt .epöt i$ öjermber ter franbt ftaet/
enminbecüetaembe/befialüenbatfpaffeötttoerbeninaneöarepafs ...
pen en bcrtg-totöten beurgaeng öeftf ger en onmatiger te #n iBaer h™ * rÏS
ban beujonberinthenfrtooninge en toegang!) ber saeeibtfio^niinge
in 't gene raei/ fjeeitUen feiföen 2fittt£ewe be ben boo? bat tot SEnttoer* geobftr««i
aen geobierbeert en arngeteeeaent/ bat onberfóo een bertöarüt ge* SgSiS
teoeienlafenbenijoojrbert/ieren ainnberaerii / biefoobeelonojbent; natuöerii,ck
Hjiböeben aenreebte/ fitö foobanigö een eenbjac&t en o?b?e nertoonbf / ofte onmen-
aijsofekhfpnuieecfttebooren toe-gefiBUhttttOÖBte $p; en bat ηοφ ichel,ik»
tyecmot r tw/ternnjïfebe ^ab&erifom(tröbtομ-firetien / tertoölfe
gcoote ïfêarmer fieenenenjtoareiiutSen Jlfêetaeïif/mêtarbeEbttoan
bobt η neer «Keepen; ternjnïfe at/t befte met u^tfteethenbe fcebigbeebt
yernieibeii; toferbt 'ermemanbt upt ben ïjeeien f)Od»mrt baflen be*
JUJabigbt/ ηοφ öoo? ben bal ban beneet(*o#enbe/eu ober en mtt
öUetienDe ihtchen gepietterts noeb öoO?i)ettegenjieen looien en floo*
ten ber geeneii/ bie met &et bjeech-tinirbin be#anb boo^t-toioögen om
afleste tc&enben / int alberminfïe qequefi. 'tfi&eirn in fommiger
jogen foo toondernjefi fcfjeen/ batfe benneten heeften ooeh fifwr
Jeei in uit bèbjuf toe-felj?f ben/fïc& niet berbenbe öttj0 maernen bat bit
menfcbcntoercalion3i?n*. indien ban tot ainttoernen (baer fgm't * *»«*.·«*
aioer-ffcficsiin boenbe gemeefij tot berfoonbetinge foobanigö een *****'*»
wquame o?b?e toierbt gemereht/ fo beel te meer Wmtt apjmrenteltjfi
™anbcre/en oothbefe/fuit» tot later te bettr toaflenbe&tabt/geffai ν
gfroeeft s aïö bebuenbe bef e ban b'een tot b anbeee &tabt boojtïopen*
Srll,i?ie£^iwnitccrtwrflit ist} ïjaett)anbt-tt>erc& meer en beter >
fe.Ilnftbftflam' *tï©rtchbe^eifftbeï©t)bfnna eenigebanen in&er
£ï l.öer *«re b?oeberiSJjeröattenbe en na-bootfenbe/'taiber-
Pr^^'öchfteenonnatnerttjffefïe fjpeetahei ban allen moet gegeben
ISÏÊ P^enmirchingebie M. Vofmerus ober ben aenbanrBcifjii
SESt? ^ififeöe Söeeibtno?merg nagelaten beeft/ en bootenen
UW OUbe S. Bertbolonretts, nabet^Hnbt S. HipoUtas KercK te ρa$f ges
Someti-
-ocr page 443-
41«                                Befchryvmgc
*onic»fii/ii*ittfa«i)rjcaetimtiitoacrtii§&i tototmttotfm&tm&
Barthoiomei bagü in befleifë fóeetS 3p üfflin gcnomen-j^ecft/ in tocift
öoo|t)a! De ctti twonöecïucHc miflcctÊ / en geimm ttterfft-teee&en ban
fïcaffe oöfc Oer Sooi-onöeteaöjanclifibactpfBöi / ainiie tiirrittt tja«
t ί»ί *«« <$ob SQlmac&tig noogijt toe te ffb$bett/geiiicli boben i^cti^uccr et*,
f*i »3* φ$ fcbaöe öie be^de de oöer-ftofieiiiche $arocbg-ïtf rcfte η ge trom n*
Beladende De.Iwfi!tetttlKeAen0eimeti|)ebt»ti/ii$4im0rct»^elf; groot gefocefï/fit
ie Ichade onjtfinöecfeiiaeciliiefcDitjtiingentitetentiaer nooj-ye homen / foo itt
V*** Deift, materge banionjïige«a^geten/wjtmuntenoe SWtarenimrare &φ«-
fto™e*ï« ftWMtoeicfiergeenigegefalbeeröe fiucaen en gebeeiten ιιοφ IjeDttl*
ledcu. öaeg^op'tiiaeöt-öw^igeUichiniiesaeriijjiifaiïigeban'tieifDemtOe
4engetoeen i£j betoaert toerben· ^e lofie Söeetben, J*i)iiber»en/
Ütleenobien/Jpiibertoerih/ ifteichen/ Ciboriën/ Puilen en JlBig-ae*
luaöen/miötfgaöfct# anberen^jnboebci ber deernen/ öatftlepne»
llcöttoa^peeft men feennen talberem maer begrooteSSojoen nm
fUntaer-tafeisn bie bafï gejecöt / en de Seeiberi bie onbemeegOit)<ft
, öïacen/ be Jfonten en anbere ftucSen ban 3toare getoitbte/ aijs nieöe öe
^acramentii-öm;£ften£/en anfleredBniamentm in en aen bemuotett
i^enigbt/jtjnaiiefonber eenige berfc&ooninge/ tot jammer mut
Sonflige H5ee(ieren/bie booj ïjaer onbergelijffteiiic«e uierchen/ un
,onflertTeiijfte naem badben berbient/ aen am hen gefïagen en bernieit-
Φίί boen/en alle befe actiën ber üterc&spiunberaerjï t&etben 115 iaeefó
verfoeying treffeïijcii Jltëannen tfelfjs aerefojmectöenj tenfcoogftr raii&efeivei»
J™ïfdd" begeenrecbtfinnigbmenfeöboojgoeteehctirt. «amennoojtreflciiji-
«ormery. fepn ^^φφ^ ρ. c. Hooft in een reben/ of be <$ercfo?tticctben
aen biföeerbt-fio^meriïfcBuibigb maren ofte niet/ berboigjtit aldus",
mm ^aer deftigh zeeckcr, droegh zich het gros der on-Roomfchen, lakende
***'
           dateenbehQOj-lijckwerck,onbehoorli|cker wijfe gewrocht werdt. $&
schriftdiik & ^l&*-tf"OTeeetot5iMtoernen / fetierbe ben beroemden Heeraet
vertoogh der Jan Taffin, u»t ben nattte ban ai be ^uptfetje enbe itëaifffïeΦι&Μ&
Geteformeet ten/d« toen tot fCnttoernen iuaren C3ijnbebet>?incinaeiiir^tööt/
dep, tot vet t,acr
mn m tfjfot öe <©irefo^meerbe töeiigie tn öe j$eberiatJüefl
S!SSXe bJierbt geoeffent) bm Jifêagtfraet een «3efcfi?ift ober/ inbouw
en verfoe- öe totefoeeingb bec betyebene ongeregeitbeebt / acnbiedinflb on»
yi«s va"het#te naer jjaer uptterfïe uermogben te öieeren/ haere toe-hoorderen
gewek *n 4e Vergaderingen te vermanen fich vaniulcx t'onthouden, en'tgerooi-
8 Sme*il f,Ae weer in handen der Wet te brengen j zijnde die van hare Kerckebereyt
,«!.*·< _ den Wet-houderen in alles te gehoorfam^n, eafich onder hare beveeleoi
Hetfttbid. tegen s aiie plondering, gewelt,en moet wil teftellen; erkennende oocK
''*'I0 " hare Achtbaerheden van Gode in't Magiftraeoampt geftelt te zijn» eo
„fich felyen,verbondenhaer te gehoorfamen, niet allee'n om der vf^e'
maer oock om der confeientie wille; dienvolgende waren fy willigHlcjiot
en lot, tol en ichatting, en andere Iaften, haer opgeleydt werdende, te dra·
|en, $t. met Umm om ftereheniot oefening ban baer <^ob^"bif«f*J
-ocr page 444-
van D a L f τ.                  \ιγ
mmf$mt#bttf<$wnitiQ$t)m 'twbttwkhm eetitgeber feibebatt
flootjitoegen tot naber ojbje. ©oojtg met een ootmoeeigb öcrfoecö ι
dat'er verboden wierdmalkanderen, met woordtor daed, terfaeckevan
't verfchil der Religie, telafteren of te verbitteren; alö fOe tfcenbe tttaCC
iMP&egbt ban geioobe/ en Die geenfiwg genegen 3önbe anberen te bef .
eemett. ^te groote re^tfSnnigw &fjeoiogant Franriicusjunius, Muniiinir-
f&eechenbe ban be 23eeib.fïomterg / feebt onber anbere t Voorwaer l"Sl°™
noyt hebben myfulcke geweldige en ongeregelde raedtflagen behaeght: ordentelijck-
noyt is 'er, meen ick,ymandt by my ge weeft, dien ick fel fs met het alder- hcydt
jhinfte teeckengetoont hebbe, dat my foodanige handelingen gevielen. **«$"»'»**·
JAtt defe betuyginge wil ick mijn eyge, als oock mijner vroome Mede- '7*
broederen ('want de ongeregelde eygen meefterfchap-drijyers acht ick
            : Λ'§
niet) getrouwheydt opentlijck kondt gcmaeckt hebben. #nbe tttMjcbCη Pfedicatiea
gebuerenbebefeaigemeene oa-ioopen/bonbtfjcö be #anb-$boabei$ J&ÖSL
iB^omo Jifêargrieteï&ertoginneban j^rmainörooietoeriegenttjeet/
en geraben bec ttjbt en noob ietmeii toe te geben/ en fnlrjc be l^ebira* fiten. ter
tim ter» teer fenbaee bieboo?bien bagb (te toeten ben 23· 3tugufïi; SêÏÏdïï.
ümren in-geboert/ tot nabero?b?e bg fome ban oogöuigeftinge te ge* w;repnhc
boortcn/ mtbt^ öatmen be itëapenen neber ïeebe/ en Ικη tëoontë-ges nen.
fmbenin baren <8ob$-btenfïen $iere6enongequdtiieten/enbeiiiec6- M*&$th
ftfienbernflrafte j gebenbebaer batieenSIrtein ïwnben banbeiee* £$111*
ten iBecommitteert ter banbeünge met be berbonbe abelen; enbe-
109.110,
fïugtenöe öe^ anberen bacgtf met belïelfii «Bebeputeerben een 38itbri|t
inijoubentieöerfeïje^üe Hlcttcuïfn/ toe-feggfngen/enbe beloften ten verdrag
bepbeiisijben; onber anberen baobejïConingljgbjegenbat b'Sn- SSdTSÏ8
quifide foitbe oabouben/ bat men be pïa «raten op't fluch ban be iHe- conftdereer-
Jjöjefoumobereren/en foobaufeie nieufcoe maeeltettbaer 't geioobe en 4*&
m
€omngö# ^oogbegbt b» betoaert bïeben/ en foo boo#. Cefitec ;
            ,
Hoi int unt 't boo^ctaenbe be reboite en beroerte bier te ^eift eerfi om- Muitery hiet
ttfntoö beffifoe/ en be p?ebicatie nor&tia befetübt/ rntt getoeit mbe 'e ζ^ωβ-
pinre-bioebersf merche in-geboeu tejtw; Cegenbe öeren-feben* fevSl00t
oers tong ooch ηοφ mibbeïertübt feet her $iaceaet berfttmbig&t/ bat
wt2ö?uffci ben 25 Sfiugufli toasfgeemaneew/ baer ög toe-geiaten puccaette-
wletbt/ dat een ygelijck defelve foude mogen doodt-flaen, niet alleen |*ode -eeei-
^ryelijck en fonder ftraffe, maer met lof, prijs, en eere: mttïtmt,berbO* jïï*®1
OftllDeröenbe in eenige Vergaderingen 't fybuytenöf binnen de Steden^ χμ. ; »
met Wapenen te verfchijnen. $aberbanbt toierbt οοτδ ben 27ftw1· ban
^ctobrr 15 66. nm ben name ban at bfe ban oe <8erefo?meeröe tëeligie $am&
m be fcoecianaen/ enbe bie ban be nm&lmt$m «onfefTiegeia^ t^gw
geminch (om m generaiijcften te fuperen bantefmette ber fterrft-
de Gerefor-
icöenberp)een öepefieobergelebertaen be^agtn^aetbanSIntttitór meerden en
Pfn/boubfribeaenben Ctonmgiibiélfrbg ben grootenl|iflorp-ffb?ii- Vuth"5hc*
wtP:Bort'eenemaelteïefen3i)nbe/beeleaenmerihenj3i toaerbigbebett ÏSaSriü
«fg^penbeiji. uier ijiiöierbt onber anbeïebectoont/ datdeKerek- prijfeni· he*
ƒ                                               <©ng                             fchen·
Ά.
-ocr page 445-
418                            Befchrijvinge
fchendery,vancemgeuythetgerneenevülck> gedreven zijnde dooreea
ónmatigenyver> tötdeüwdcRenibmmige ongeregelde pedbonengeko.
men waren, die anders niet gefocht hadden, dan te fteelen en rooven, ver.
gefelichapt met menigte van Vrouwen, jonge lekkers en kinders, gefduet
ware tot haer groot en onuytfpreeckelijck verdriet, 'tfelfde hebbende 112
vermogen gefocht te weeren, noy t bevolen, noyt van te vooren geweten,
noch daer na voor goet gehouden. Datfe niet tegenftaende verilondea dat
üjh Majdfteythier over fou voorgenomen hebben met geweldiger handt
hen uyt te roeyen. 't Welck aenmerekende, badenfe fijne Ma;efteyt,ti
overleggen en wel in te fien, dat da Religie, eens in-gedmekt zijnde inhet
herte der menfchen,foo licht mot geen gewelt was uyt te roeyen, üiaer
dat men door dit middel veel eer de fwacken en krancken fou doen veyn»
fen, om> onder 'tmom-aenficht van fich na de heerfchende Κ erck te vlijeü,
metter tijdt te werden fonder Religie, Libertincn en goddeloien,daer
noch trouwe noch o^rechtigheydt van verwacht kon werden. Dat'er te
letten ftondc op den raedtflagh van Gamaliel. Verders badenfe dat deg««
nertjdie, wegens hare eonfeientie, de Leeringe en Ceremoniën der Room-
fcheKerckenietgeheelijck voor goet konden houden, en in alle andere
ftecken fijner Majefteyts getrouwe Onderfaten waren, volkome en feec«
kere vryheydt moghten hebben, om openbaerlijck te vieriarnen, in fulcke
phetfen, als by den Κofling, en d'0verheden fouden bewefen werden, tot
oerTeningharerReligie ï indewelcke fy betuygden, metter waerheydt,
als voor God, fich te fullen houden te leven en te ilerven na de Leere der
Propheten en Apoftelen, begrepen in de Boecken des O. en N. Td*·
ments, korteiijck vervaet in φ twaelf Anijckelen des Apofblifchen Ge-
Ioofs,ende vieralgemeineCóneilien, $c voor't vergunnen vandefege·
nade loden fy den Koning aen boven al de gevvoone Men, op te brengen
defommé van dertig tonnen gouts. Belovende daer en boven geen Tem-
pelen der Róoms-gefinden in te nemen, noch hen, by kracht, gewelt, of
eenigê ander e daed, in d' öeffeninge harer Religie te verftooren, ofte be-
letten, fflgbetg mfttt fg Om tëOttill0 fittt/ dat &!<* een genade en wel-
daet den Onderfaten te vergunnen, niet nieuws fou zijn; gelijck 't felvc
bleeck by 't exempel van den Grooten Keyfer Alexander Severus, dewel-
ke een Heyden zijnde, den Chriftenen(aie hy voor Κ etters h^^
de>binnenRome,déHooft-ftadt fijns Keifer-Rijcks, Tempelen te heb-
ben: en van Conftantinus de Gröote, die te gelijck de Chriftenen nevens
(je Heydenen Tempelen vergunde: dufdoendeftillende ontallijcke klach-
ten, belettende veel bloedtftortings, bevredigende fijn Keyfer-Rijck, &
werdendedoor 't middel defer eendraeht voorfpoedig en machtigh, gf»
£nde boyéri dien al waren fy fo groote Ketters als de Joden, Arrianeri> en
>iovati'anen,datdePausfelf, feggende *t Hooft derKercketezijn,enae
met te kennen dwalen, den Joden, die gefwore vyanden onfes Heere Jem
Chrifti zijn* hare Synagogen en oeffehmgh harer Religie toelaet, binnen
ji/rj $ta4t ïjLomè en andere, hem onderworpen; Dat boven diehd'w*"1*
ftuck der
Kerck-fcheu-
dcryj
Jnfgelijekp
oock coa«
icientie-
jfen Vérloec-
keh de open-
bare 4oe»e-
ntóghaicr
jH™&i«W·,.
JPreiêntcicn-
dedjer voor
joooooo gul-
den, midtf
oock geen
Jundcr «och
verftooring.e
der Room*·
gefinden aen
«e doen*
Demonrt«~
lic door w-
/cheydeae
exempelen,
ijs* iulex be-
Ïóoriijck ca
ret nieuws
f.<;
i
-ocr page 446-
van B m l έ τ.                     ^t^
pelen der Chriftelijeker en recht-geloviger Keyferen, dit de Artianen ea
Novatianen Tempelen hebben toe-gelaten, fijn conlcientie ibuden mo-
gen tevreden te ftellenj infonderheydt fijn Vaders, des Keyfers exempel ,
liedefgelijckenjbyRade van de Staten des Keyfer-Rijcx in Duytflandt
den Proteftanten (niet tegenftaende hyfe voor Ketters hield) had toe-ge-
laten.Gelijk ook onlangs deKoning vanVrankrijkfijnOnderfaten hadge-
daen,|t.¥ip^et0geU)H&etg(pieedtieeeiin$Itaent)e0etDStjepiaetfen * *» m.f.
be «Sotaaetnattte aibootenjj tot bet intaalHigen ban bnföanigbetfoeen M· *8
tcnbeelebab gebjeben/tetoeten/bet toelaten bet ^eDuatienöguzotoi βεη«ηΐ,«Ε
fic/itt tot nabeEO^ebanbeniitoningvalfofagmenooBboo^Ufelfbe der Gerefort
miDoelOe o^moebeten bet iaoom$-gefmben/bie te booten; noonenbe ?ΙβΓΐ,40<*
'taf-toeerenbeeSnoutfitie en &namfffte jseonatttrte met be OBete
ι nSSSE
fojmeetben eensï naaten/ bannet betbaiibett. itëant baat honb fcet fjacc dm.
bebagen / mn oefen / tot baeet nté bet uptöeeraftfje fiabetnj) aen te
|pannen/al0 fn ban baet epgen Hanötjs-utpüen een onbaageUttfiet
Juth/ met untroeojnge ban jjaet eggen «ffiobjs-bienft/ ten gtonöe toe/
tebettrjac&ten baöben ·. 3ée boomaemfien ttt itfbbetft&ap / ooth be ♦ «·<# nu
Jponbgenoten feifê *il>mn fcaet beboit/om met bajae» obet be ®eei&? £*;ƒ'£*
nmw befe fc&anbalen toecU te nemen * maet toen banch/ bien fe baet J;ï,
Joo? bn be aoomjs-geftnben begingen/ bh baet af op 't gtaeuna / öet
• Μ lYi^
toeicötenbeeimet be baetbefmet/tenoe^^^^
with ten beei met be baet befmet/ ten beel bUnbt ban ener/ onbeftojfl
enonbetfettenjeB/ niet toeten toïlbe t^K^S^2ffflte'*
?aSe^
Dottbetfc&an te nebbert/in actobet (in S^SBSS^Smm 11^">? 4*
MMwPgeioopen/ &J^mfUWmm^ Ε?»*5
ueiaftbetbaaert* te *j»om EiiKSMiiiffim^
^nini&oflanbt/^eeianbt/enfiiH^^
                           , W|i£
|cn/enten Wtenjan|e«tó^n jjgggg^S ffibfe?t(le Mi»,.*»
£;Lr£f.? SfPW.:; 7Λ\: It-SSU ha«hfn minissbooaf*) een bet*
«Juf eet/ nat We üan Benieuw (BeH8<e W«* a'tf«£» !^S«^9
■benm noemfte) iwtf 6etfameiiBfle ten fg^fiEKffi **»**
?oW»ienft/netgeniHnDetel>antam«nbi^^
                     - ■..
mtflTfüien ban waer at g«-
ftooutunn gelegen bugten be ifêatetflootfföe IJJ» 5ïfflS5 «formele
toeihcfeifbeKbaeeft/ baet Metboben tet wWj^S^^^t iȎryrye**
«Jpei booi oen grooteiibjanöt fonbegeflaen ^^?S?lCT2gKÏ
f teert 3imbe ten boo;beeïe «^^Ε^^Ι^ΚΛί^ 1
■,.
»97·
^«ögeiegenajeeft*. ^rtgantie^1lfcoo?bboo?f5(nopcwee «JJJ^
-ocr page 447-
4&Q                       - Befchryvingef
€WW ofte ®mm*M t ban/ onöf c mijne oubrt» nuirirtunSr
benci^iftm toniifentt / öm iticieufen mimfövèm ftcrtioiS
Ordonnantie gemaecktby den Prince van Orani
gien,Stadt-Houder vanHoliandr, in'tftuck
vande Religie den xxix«n. Januari; A°. xvc;
lxvij# ftilo curiae»
Verdrag tuk
fchen de Ge-
ïeformcer-
den enRoomf
geiindenbier
O Mme te precaueren aiie beroerten; feditien j ende bloedt-ftortin^
^en,dieapparenth;cke binnen defer Stede ('twelck Godt verhoe*
ee .Delft, ter
faecke va» de
vredin^e tuf- , «; ioude mogen gebeuren · .ende ten eyndc alle vrede ende
fchen beyde eendracntighcydt foüde mogen onderhouden werden. Soe eft, dat nae
SSSSSSi !.erchue communi"tien, die hier op mijn HeerendieBurgemeefteren
!effeningey fpde Schepenen mette Vroetfchap , ende daer nae oock mette feftien
de* Gerefor. Hooftmans vander Ouder Schutterye, Mitfgaders met die Gemeente, die
SSSS& fteckew-Requeften hadden geprefenteert, gehouden hebben, die felue
en by forme
mijn Heeren,üie vauder Gereformeerde-Religie gedoogt, gepermitteerd
vati Placeaet ende toegelaten hebben by provifie ende tolerantie die poinften endè'Ar*
afgekundigt. ticulenhiernaerbefehreuen.
                                                             ,
L           Inden eerften, Dat niemant, wie hy zy, hem vervorderen fal te belet-
De*, Room» ten, ofte doen beletten den Dienft, Sermoenen, ende andere ÖefFeninge
hare onge-
moeyt ce Ta
ten,
t vandeGeeftelijckheydt vande OudeCatholijcke Religie, nocSϙyS
mant daeromme te mifdoene,ofte injurieren met woorden ofte met werc-
ken,in eeniger manieren, ende.op li/fMraffinge, ofte anderfints arbitralij-
Ken3 paer detiaecKe gelegentheydcipderen ten exempelen gepunieert te
DeGerVor- Item, dat die vande Nieuwe Religie niet en fyllee mogen hebben vooi
SE 3 Ce fiï! meer dan ine mii*IS oftc Predicanten,, endeV die felue niet
Mm ï« gr S.£.efe' behoudel^ken dat die felue Predicamen niet en füllen mogen
hïflnt ?,?d5k? fPKercken^CJoofteren, ofte andere Gewilder plaetfen
& ΣJ* ■ SS^iÏÏEiï^^ weièndeeen CooS^pgen
Magiftraei buy^n de Waterffootfche Poorte, fonder eenige andere plaetfchen anders
LeS^en' ?ef Sflntcstc moeten occuperen ofte befigen/behoudelScken datfyoock
SP&S&B ?erm0eBen ?fte VergadenngcnSchoocktotieieluegaende,
jadersop ftteyaadaercomei.de, geen BuiTchen,PiftoIen, ofte andere Geweer,^
geen andere len mogen draegen, ofte by hem hebben.
                                            *
plaetfen als
«ene, henaengewefen, te mogen prediken: raidts aldaerongewapen» te vergaderen, .,
imiïk 5at<>PcHNiemantdenfelwe»inteurePredicatienterpIaet^^^^
-ocr page 448-
van I> e t r ô.
fchreuen, ofte hoiren voerders eemgeftorioge oftebeletfelen fal mogen "%*«**
doen, noch yemant daeromme mifdoen, ofte injuricren moorden oite ^2«0
wercken,op geliickepeynen als boven. .r,
                        l-r?               ?
Item,enfuUenoockdievoorfzPredicantennietmogenPredic]kendan -JV^
opSonae-daegenen Heylige dagen, ende niet op eenigc wercken-daegen, dan op son.
4 ware dattet een gehele weecke waere,in dewelcke iy-Iuyden mede des dagen cnde
Voonfdaechs Prelcken fullen mogen, cnde anders niet > ten eynde die ^JJ^
eoedeluyden deur die voorfzPredicatieopwercke-dagenniet:geoirT*eft ken|te/wate
en worden heur-luyder werek en Neeringe te verfuymeh enaete| laeten, nicteene H,
.eakconfc^cetfja^
ftaende Wijnter zoude mogen lijden,                                                 ke quame%
verfchijnen, wanneer fy den Woonidagn totliaer oeffeningh raogken gebruyekra* .;
Itemydatdie Prédicanten ende Minifters fullen moeten wefen geboi- v&m&&
tenin eender goede Steden ofteDorpen van defe Nederlanden oftePoor- tcn ingé¥ore
ters van defeiue, ende daer en bovenin handen van mijn HeerenBurge- NedefW .
meefteren ofte van heuren Gecommitteerde den Eedt doen van onderda- gSSSSftïe
mgheydt ende getrouwicheyt in alle faeckepohtijcque > foe lange ly hier möétén «jo^
ter Stede blijucn fullen.
Item, dat alle Prédicanten, foe wel van d'eene als van d'andere Rel%ie,
Alle predi-
hetn fullen wachten van allerhande fmaedelijckcn woorden^ ïnve&iuem- caMea-.gené.
jurien ende Schampen, ende Generalijcken van alle oproerigeende/edi- l^^M
tieufepropooften, het waere tegens dieOuèrhëyt ende Ma|iftraet,ofte lvan^eu ™.
tcgens die vander Religie, welverftaendc dat 't gunt concerneert der Ie- fcheii,P-
ringe ofteOeffeninge der Relïgie,en de ftraffeongefchiftèf manieren van f^dJchelJ
leuen, voor fulx niet en fal gehouden wOrdéW.*                                     ™ootdln,in*
fooderheydt van reden die tot oproer ^fjkte.^
Dat oock Niemant, 't fy Poorter ofte Ingefetene van defer Stede, ofte ÍßâßÉ14ðß^â
oock vreemde perfoonen, 'tfy Man ofte Vrouw, hen en vervorderen anderejerft.
d'een d'andere te mifdoen mit woorden ofte wereken yu?t faecke Van "×-Ì"»
d'een Religie ofte d'andere, Noch oock met fcenige Lïedekens,Reienjnt- |n ,cderett
gensjPafqiullen, ofteeenieeandere manieren, hóedamch die oocklöucie lrtctwbdrden
mogen wefen; maerdatelckandererilaetêrifal ùÁß«êÕ«Ü^åééàâûÐ5^--^?í^:
moleftecrt,fonHer eenich fchemperijBefpötten, ofte artder* oïigdaten- Jef h»nfJtby
heyt iemant te döène, ofte anderfmts tot toornicheyt te prouoeejeni orte tc ^ -
te verbitteren, in eeniger manieren-i ende dat oock elckanderen fal moeten
helpen ende byftaen,foe verre hem ouerlaft ofteongehjek; aengedifti'Wor-
den,oppeyne inden Lichamenofte' aaderfintS arbitralijcken geitrartte
Worden anderen ten exemfle,*
                                                       n V Ã ß t?
. Item, dat niemant, wie hy fy, hy waer van d'eene ofte d'andere Religiè, Die^ndea
derjuftitie en fal mogen belettenin't vangen, ftraffen, ende executeeren, ^^^
vanden genen die voortaen eeniee Kercken,Gloofteren, ofte anderen Bor- mhjn,jeïCii
-ocr page 449-
-4*1                         Befchryvinge
i^Sfe^l" gers^uy^en iulletïdeftrueren,fpoiieren, ofteaenden felue eenich cracht,
Beddeftori gewelt, ofte infolentie doen, behoudelijckcn dat den Mifdadigen fulleo
worden gehandelt nae rechten.
Aiieer^er- 'tem? ^atmcn n'ct en ^ moeten fingen, feggen, noch roepen opder
J^ike'tfedê- ftratenj in Herbergen, ofte elders, ofte oock printen, fchri; ven, copenoff
kern ofw Re vercopen, eenige fchandaleufe Boucken, Liedekens, Refereynen, ofte
heeyttcn n» diergeli/cke,aIoppeyneaIsvooren.
«*           Ende omme te fchuwen dïneonvenieriten, fpruytendc uyt het mur.
Nicmandt nweren,ende qualijk fpreecken van di verfcheperfoonen, dieverfchey-
«iDd'eeoeof «Jen loogen-taeien verfieren ende vuyt-fetten, tot Diffamie van d'eejie
d'andere pn perthye ofte d'andere, ende oock tenderen tot feditie ende commotie. Soe
iafttc'mooe^ eft, dat mijn Heeren voorfz verbieden eenen ygelijcken yet voortefetten
leggen, o?na ofte te verfpreyen,'t welck tot onrufte, beroerte, feditie, ofte oockyc-
Mgeven.fon- mants diffamie, byfonder vande Regierders ofte Officiers inden Dien/l
ti'tlew^i vande Con*. Majefteyt ofte defer Stede wcfende, foiide mogenftrecken,
,J'· Ende dat die gene die yet feggen willen* 't felve betonen iuïlen waerach-
. tich te wefen, ofte haeiren Segfman noemen ende bewijfen, al op peyne
voorfz.
falekermif Ende *°e verre yemantindier manieren ofte anderfints committeerden
lUdigen na eenige feditieufea&e, dat die daer off, byder Juftitie fal geftraft worden,
Öete wer naergeIegentheyMUll^n5ifdaet,fondertegen-feggen Yanyemanden.
den, f onder eenige wederftrevinge.
Alle welcke Pointen ende Articulen die Minifters endePredicanten
X ï ï. jieur-Iuyder Religie zullen moeten in heur-luyder Preekinge den volckcfl
De rredi- verthonen ende vermanen met alle vlijtichey t, dat zy hen daer nae volge·"·
«JUK.**■***■*!
yet manen /ig na defe pointen te gedrïgen,
J[tem, off het gebeurdeadat yemant vander Nieuwe Religie foude wJJcn
£*ï\ . begrauen wefen inde Prochie-Kercken ofte Cloofteren, Ende dielen»
ïnde^erS d'oude gebruyek ende ceremoenien van de Catholijckque Religie meten
efcloofterèn begeren,dat die dooden begrauen fijnde,fy-luyden lullen moeten van dae
begraven gaen fonder eenige nieuwe Ceremoniën te laten doen ofte tegebruycKeo.
werdende, **■ ■         ■-..*»                                                                    ' . -.«wis·
*nderd'oude Kerck-gebruycken, warende vriendengcheuden aenftontjte vertrfckep, foudernjeuw g
beden in Jïet werekte ftelleri,
Yrv Item, fullen«dio,yandepNieu we Religie, mitfgaders oock vande Ou#
ïenygelijk Religie fchuldich wefen^efer goede Stede te heipen befchermen teg£"s
4« Stadt ge- allen pverlaften,ende te beletten alle verftoringen, deftruftie, ofte ƒ»}*
trouw te fi;n ringe van alle Kercken, Cloofteren, ofte gelijcke plaetfen, ende van 'tg"
SeMriXr daerinn^es, endediefgelijxmeiievanalicn JBorgeren Huyfcii ende goc-
»eryt*vy*è* ^60·
'*cn* ■"                                                                                           "''^"                                          'ύ '«,.«,
-ocr page 450-
van D e t ι τ,
¥4
Ite«, aengiendè d'exercirie vande nieuwe Religie, fulletfdié van Delft x v
genieten iUkke permiffie, ende coelatinge van dien» als die andere Steden De Gercfbr-
ran Hollandt by <&e Hoochey t vande Hereoghiftné gegnnt ial worden; ι meei'den hi«
veel vry doms iadoeffeninge hater Religie te iuilen genieten al» elden»
Item, dat die nieuwe Predicanten, Minifters, ende andere Dienaers DePrcdican-
vander Nieuwe Religie, belonen lullen defe Artijckuien teonderhoüden tcngehoudea
naer neme vermogen, ende voor foc vecldichea-luyden zuiKoncernercn- *e &eioyeo
Ap. onAe DPnnwn                                                                                                 defe pointer»
deendeaengaen. M;} . |;. . -,.^. }. ,-,... tJ. . ^ ;;, mnil$ Sti 3ttM) ft^ntte ruifen on-
Item, dat dieoude Schuttery gehouden fulïen weien den behootiiftken χ ν χ r.
Eettedoen3alsSchuttersnen-lnydenvoorvgeh©uden, endeby den fel- J%&^
uen Eet beiouen f onderbonden defe ende andere Ordonnantie, gemaeckt schïïtery,
tot rufte ende welvaert defer Stede, in defen oproerigen tüt:                   infgeiijcx '
fki ïttil                 ..:·;?·.·. '                               t'ondcrnoo*'
l uii.         den van deiè onder heren SchutteilijcI<*nEedt te begrijpen*
AldusgedaenendegedifponemaÊhtefvoigènde^nhoiMehvandeP^ B«rtuyte*.
^atie^
e^tleitichjbyzijnderpe.Excie. binnen Delft, denxxix». Januatij A«»# deridachfaa
5Γ;τ ien*en;ieftlch «i^curias, ende was onderteyekent Gnillaume |«Jiicatie
2 f™' Aldus van VStadt-huys derStëdè van Delft gebubiiceert,deftf'
". - i f
met dte groote Cloek denijen. February anno Teven endetfeixichj'itilo
endi;100! gef iOIlt CoIl3ei Sedaèfl yegensd'óriginale Ordonnantie,
onaerteyekent ais boven, ende es bevonden t\aceordeèren,bymy,ende
was onderteyekent A. vander Meer. Noch lager ftont naer gedane Collae.
S«LÏJ00rfi!9>p,eAlftei,tiick befthreven ende geteyckënt als voorfz,
^Qeiedaer mede accorderende bevonden huyden xijen. Nouembef anno
brLï μ P!*!8ïl? E«dewas6nderteyckentby fny J. A. Henf-
orouck, Notaris publijcki - ; : i
                  SwilTi I .
δ?S^2SSlffl5^iPf*f" öaböm tevgmn. Simon Gouiart,
^to^;iffi^?^WifiW«/ ^» ftotöBcl
iwuiprl ban «n
tK^iS^P#'%iD^ (fW&ï) na'teerfteBeelden.ftor-
WnaII
en Monicken>^t een feker Crucifix bloedt fchreyde,
dannmerki °i?en ZIinde> bevonmen dat fy hadden daer in gedaen een
dronphTIn Τ g€,vult> welck bIoedt door
'c oudè vfcrmoiftnt hout deur
^BSSSsSiïSi*^ Mirakel* MfJt ^utftiuc fp^cht Dier
fewii SSJSSS^^1!/ai^ ΡϊΦΡΡΜϊ te tiöe ηοφ fin anöf r ge,-
1 W5W/ ^i^nOetto-Dttbft^a^/.rfn e#wfrii»:# ban tic
^Merckelijck
voorbed dt
van aeniien-
iïcnlijcke Icu
gen céis vooc
gewenden
Mirakels on-
trent defe tij-
den»
+:$. GcutArtS
Hifterien , ƒ*·
trntifleteerdt
tiitit i6*^,«
ïita?M
-ocr page 451-
4t4                          T BefdiryViflge
fnaeet^SagufH(baet bettbooj^geaRegeerbeu tftjlef fran 1fttt<fctfti*
α Irwj oföcfe/eiïDieiboiaenif öegetttpgeiiifTeöan Bori) in^ftobet
baer on gctioigt ofte öetbat 10/ bepbe tefamen Ί aengefien ηοφ een
anbee;©eeibe-fiojmJnben3!are i^efDeer omtrent TOw öooj-
gebaiïen te 3Ü«/ ó^ltJefe ^Ö tTphcc ttjbt fufletilïoorcn. ^>«ΐν Dtt^fin«
Seetbe ilBira&cl mmüU beo?/ of oocfe gebuerenbe bit $ccocud ]φ\βί
r,
              in *t tijeceB ge (lelt/ en ben böltlje boojgetnent te 3!M· ©oons niet te*
genfïaenöe öe feebkatien bet «Setefojmeetben nttBier te ©elft/geiijft
meefï ober aï bugten be j&teben maren benaeit/ foo fefttjnen fë etötec
■ ■· öanbefe/öoetoei naeuö? genoegt* befnoegbe bjpöom geengerwjmèn
iijöi -gegaubem te Rebben -, mant be «Boubernante önbertt#Den ban
v«.hderm. eftëtentett0cootinwtt<e6tt6an«tMö0-boiihbpeen bzengenbe/ üe*
«STerioop nen be faeeaenber eerefojmeerüen in berfcïjepbe guartieren ban^e
«n faken der $eberianben meöerom banger te rngö; wetbenbe öace.geaccojöceröi
Gcrcformecr blommen ban bag&tot bagï) meer en mm ingetrotBen/ tot dat
-* mm ten laefïe abföuiteHjf^t fïaecften der f&ebtcatien aïomme begon
te bergen» in ben-beginne bei* Saersu 5 «7. (termijl men ï)iec ηοφ
rebeinfhebnj&eBdt öaböe/enai-eer £etboo?gaende <ffomtactöefïoten
toaii)baböetbe<S?aefb^n3Ccenbei:g in *®ber-$flel en ©jieflan&t/
roet megnigb matöté/ Dooreen etnfiige#oebig&eebt/ al foo betteae-
biagbt/bat/ügmegen banberbjagö/be $ ?edicatien ongebouben/en
-τ «"ί'χν. Jt>e ^aoe öec fóeccfcen en «öobt^dienfi geboeöt mierden*, mw
**· "»· /■ <$?aef ban Joegen berbjeef ter felbet tijt be »bkanten net betfcDee*
XC2.Y.& bektenen ban «öeiberianbt*, ©e berbönbe €belen quanten ben».
ï*»3,- Jfebntarij ftiéc op met een fteqneft ofte &meectt-bnef boo? ben bagö \
>»B»mdt
^oi^ntogötniêt jjéiuen. ^poogden te bemeeten/ bat beW^f;
nantebóo? 'tbeebieben ban rejceecttie ber<ö*erefo?meerde tëwöjfj
Sjetberb?ag met öacraen^egaen/niet en onderïjielti en bat ttptg»
roerben ban foo beel vtëojiogji lupben/ fo binnenaiöbuetenif %mwf
t niet andere ban be? feifë bederf/en groote bloet-flojttnge te ber l»af ij-
len fïonbt: ^ecftaiben baben^/ombebefiigingö ban'tberbw»
, batmcn neben jï be ^jeöicatie oócn b: oeffenmcj bec tëeligie&tè$K
, ïen toelaten/ $c. a&e <iBottbecnantegaf onberanöecetötantbioog/08}
« fpnogtenÖabtgeb^Dtboefïening banon-öoomf£|jen<©obf-ww*
*
             , toe te laten/ maèr bat ter contrarie bedelen öabben beiooftbe w&
·, fie/ baer bie bpo? bien tijbt bja^ wfc^iet / te julien beletten ** bat jMg
noot/ entfgen éaerbert/ op fommige piaetfen be p^buatic» wlJ
iBanenert^ri ergerntlTebab toegelaten t maer bat beboomaentl*»gg
berboiibeigbèïenfeibetegpnïiet berij?aci aeöanbeitUabben; ofrJ^
J 6aer beefe grobe fauten té lafïe reggenbe/ en egnbeliifft rabenbe ggJS
**s-»»r. w/, plirftt en t' iju^-biaert te èeercn/ enficb fïii teJötmbentotgenof0y»
,o5h.ém. fymt ï$2aje(iei?t\ ^en 14· JJlSaertöïierbtbe ^tabVaienchijn(»»*
'tBÏ£S$ beeïe <8erftemeerben gebonben toterben / e,n bie megen 'tWg
*£. &/<?·' ban fótt)^boic6i«\$ nemen/ban be^oubitnante boo? bjeberip^
-ocr page 452-
van D e χ f ?<                         4^f
tiig/en bpanbtfeb toevoer feiaert*) na eenbeïegïjbaneenigetttaettbett^ *»' uu
mn
oen ïfecre banNoircarmes opgeseben/bie baer tegen fpn gegeben / w·
lüoo^tit/öerfcöe^öc <i5ccefo^meerbeπ lift ombrengen */eπ beele fttëeeb*! "· iht*>
Jfjrglïi ttiö2ötocn/ fjcrfieflenbebe öoomfcbe tëeitgie in baren bOOrigen *· I0°*
fïant. Hier booj ontfoneft ben <0erefO2meerben ootft elbens De moet:
3ijnbe ijet gemene feggen Dat be Hanb-boogbe0 te ©afencbnn tse
Sleutelen ban afle anbere l^teben gebonben babbe *. ^oircarmeiï * stru ri,
te <Screfo?mèerben te ©aieneBijn gebempt bebbenbe/ troeft in 't frif* H}l-ir
be boomemen met een Deel ftrcgji-boleft ban iStabt tot&tabt. 3£e ,L
fclj^ban 't obergaen ban ©aiencïjijn en fpn aentotbt/ maecKten be
<$ere fojmcerben foo btoee gb/ bat fg in beeie ^teben baretoooningen
rugmben/ en in fommigen baet l^ebicanten iieten ugt-jagen/ fic&
toeoeromtot be $aufeitjtne tTteiigiebegebenbe/en om-genabebibben- *
StrAJk yil
bef. 3^$ raeentebe berboiginge en <i9eloof0-bebb3angb (bie nu een /«.n* <&·
Sopten ttjbt arcufï öab) op meutotoeer gaenbe. Mm begon be ##■ />*·
bicaticn met getoeiöigcr-Danbt te beletten/ met augtrrg en (ftneebten r>e vervroï.
be Bergabermgen berfïoorenbe/ met föoer$? en 55ufiTenbaerin febie s|n§
weer
tenoe/bangenoe/öangenbc/enontDoof benbeai bte banbe Confifïo*vcrlwam·
neüjaren/enijanöt in 't fóereft-febenben gebabt bobben*. 3&it/ en V3*]11*
'tgecuc&t ban een matötigt) ï|eg?/öötmen boo$e/ bier en boben nocb '* *
«et $pangien te funen af-nomenonber ben HertoghvanAiba, fyagt vefi}f!JÏ."a,ï
bc <8crcfotneerben met allen in be ug terfte berflagentbegt. 3&e J^iws
faeyt en gro-
ban<®EangtPsDieöaernae(tetoebiuebt taaie?) retireerbefteb in %$ι&* vlucht dcï
na «injtfcbhmt. i^iee op boigbe be meede bec berbonbe abelen / m 5ere/o,™«s
een onge looflöcft getal ban aiieelep foojt ban mmUty n/ bieftcb maer btnd\uïn-
wiigfmtji aen 't inuoeren of gebogen ban 't Pjeecaen of ftecch-fcfien»
deren 9 en
bfη / of oproerigbepbt febwbigb fienben *. ®e blucbteïinncn wjt <ι«*««γμ»,·
paenoerenenBjabant enbe iBalfcbeeetoefïen ban be iPeberïan* ±
Hilft jT
oen/ fagmen bier m öoiianbr (baer bet tot ηοφ toe tuel albecbeyiigd 134: τ*
0 öageit jcjc met groote meniabte boo? be J^oo?ten \ bp beeie '&$-
jen ιonöce anöeien ooïb bgbteban^elft) ttjiecben fgbmjtengefïoo- Miftrie ^1
ten: ia bptommige ooch belafi teeftont te bectcechen. ©oo^toaec tm I:unc^eli5;i
beetiijchaenfcboutobanfoobeeielienbigelueben/met ï©öf en «in- SS komeÏ
wen/ op ben btjeft: upt al Ijet bace/ en baer iöabecïanot becb?eben / de.
eioeri boort booftgeflooten/ fonbec beui/bugten troofl en bianöoo- H'f 55BÉ?a
penbe/ugt b'eene noobt in ö'anber süjeebenbe, Sin fulch een heer en '*
ofrbjiffelingöbanfaeelfentoacenbeï^et-bouber^ber^tebenb*ecin' -
J4
ipanbbfng ombep?ebifatien (gelt)tBa^becepbtίί inbeboo^g^ca7ctlp'e·;-
«ofmoe Eanben o^ §tt aen-febmof» banbe «öoubecnantetDa^ge-deDoockinV
JJpjet) ooch binnen tjaergebiebt te bo en cefferen/al eer 'tfelbe igelbeB Hoiiandcfche
2ÏS °,nbe ci«pbeajc& te beebjacljten fïont) boo? bare Hoogöeebt fm^SiÜES
oe ociaft en aen-beboien: bare Burgeren en afngefetenen boo^bou-ten *|ewe
tl!,1?1 toas>r foo/bolgenji b'<D?bonnantiebp ff η i5?inceiijcftf €r- fcnen out
«uentieban #ratigte/ op 't ft uc& ban beiaeugiegemaerftt/ om beter %^·
-.
$&&                               ruft
-ocr page 453-
pH                          BefcH-ryvinge
tuften ^beYonbettJOttben/ ge permitteert grtórett b'oeffeninge;|fe
ter lïieiigie te mogen boen op feeënere MM niaetfe: ηοφ·
-;■
törng «aibêmaei fp tosten bemerehenbe j bat De felbe j^eöicatien be
Confnefeïticlte Majeffe rit enbe bare ©ooöbepbt De ^öubernameniet
aéngenaem en blaren/ enöe noen alomme^egowien on tebonoen:
Oberfjiirr f# ban gelnchen gaerne fouben Umi Dat befgeinr binnen ijatt
ijarifbicnefouöetuerbengebaen/aiboorenji tfetf be bg bare ioog-
;" ÏJegbt toierbe qeinterbiceett enöe berbobr/ 't toelcn fgne maitüm tt
meer fonbe bebagen/foobe i&ebicaeien goeDttoHiigijUjcK en nirtboo?
bebbiangö in fnrfeance aebouöen toieröen öirbaiben Dace 2tcijtbaet-
heöenboaj qtöö aengefïen fjaboen / enöe begeecöen/ Dat Die banöe
eërefomeeröe ©eligie bate jIjéDicatien (na'teremnei ban De $age-
s r          buerenj mebe onfiouDen fouben/ ter ttjöt toe baer m anbetg bg fettt
• *«·αi. ïfêaiefïegtgeöjbonneertfoubejön*· SBoüenbienfieibenfpIjaetboa?
/. na. *. oöfifn >taf.||0mm jüj^j een uptbeemfcb $éi /baer 't beriir£ ban nee-
«&% fwa rimib/ fcoeïbaert/ en fypnegbt aen bajï üjüjö : ben fcoaerfcboubjenDe Kp
KmmeTde ft ^OTfijtóJw baer bei on te latten fïonbt / ögtDötö met betoil-
tijiicn der gingb boo? te nomen / en ben fjoogb-bjeggenOe noot be# «TonitiöP
Gtrcformeer toojn met onberDaniqïjepbt t'onttmjchen 3# örfet boegen onörc-
s *·         gingen fë be <&etefo,m"teerDe SInaeietencn met bermancne η ö?epöf"i
*-■■·.'· ben iniibertf ecnflelijcii bètóeribe tja; re neeraren/ en boomafintfe
®oo^anberjïDer0eligie/öü tfaocbigftetatjun bertrecit tenoren.
$arDbjö0btt/ maer gebaeriijin bet ugtterfïe te bertoacïjten. ψψ;
beeieljengefeiigen beteiretrbinnrntoegnigbtijDttf baer ugHOfDtbe-
Den- <©och guam boben bten 'tgerueï)t lbooj-boöe banbenaBcnöe
StoacigïiegtJ booj ttgt en NoU-carmes met fgn iföenben aen. Z&e &m
ban iltèegen/ metfën eeqiment iJmjaïtè-boictt bjeigetoanentsijnöf/
£ i ν v fët ooth on/ en tta# al aen 't marrberen/ om in ïloüanbt af te homen·
Gcnerüe Ct booren ^attöfti't mcetenbeei ber H^eökamen/ neben£anöerege*
ev?kT,ie macbtfgbbenber «Serefo.nneerbenin ^olianbt/ opfeecHeren öaofJ/
berden Sn totSSirifterbam (baerbe Gemeente Dier te %mne toel aiberfïercw
Hèikaat. mam bergaüert 3Önbe/ raebt gebonben/toat ϊκη te boen (lonöt in öeje
benaeutbeööt / met be Ü^ebicatif η op te iioaben/ of te boiïjerben: en
gjtffelver ^^C{jj jj(fi {}?{}otln / dat men die> uyt vreefe van menfehen, niet ibu na-
Biadagh. latenjmaerdaer mede voort-varen* ten minfteter tijdt toe dat men die by
f B$r lil openbaren Placcate van nieuwfoude verbieden*.' llaOec^antbeeb meil
ƒ m #' oocfieinba(l-enüeben-baa^ bechonbtgen/ en betfeebe baer in bet!
*m:iM.f, 2oen.ban5iP3ir.-φοφ Den bjanbt Der berboiginge/o|i-öegaenm
uH&ïv * ©ïeetibewti en Söjabanöt/ Doe langer boe meer naöecenbe/ bjee^ w
aai. * berbaefibeeiDtenöenoobtaenbeeietoJéit)aeiibenbjegbomtebrtiibt^
ehbiefifö theefï geugtert baöbe$ nboo?ti^43fttïinöe/ baööen m ι
loitetiiettoenniöböföoigöif. ^emeefte <©erefo?meecbenugtjni-
.1·; detbamgen?eeehen aünbe/ jjeeftbie^tabtben9CI1' Uêeeceniflepen-
Inoyttg^. $0 $MMn{*iïw hwm ton Solmxmw mm fo^n0*
-ocr page 454-
van D elf τ.                    4*7
mml cm ΓιΦ alfoo &W mm be aebooiiaemlrcebt ba» M*«tf»a ♦ β» **λ
ïüMen*:ennaDttbooj-beclÖtuafg&ttnbecWt^i&iOCli/lWtt·„f .„
Heeft iHdtpt
U7.
Wonder
νβί
'.C
Knaeucët. ^ttoMtthf toeretiöcri«öf ben eemwbmnι naet
*tBiwenöcr meum-cpaftciljtrftc«lun/ «t^WSSUESm ken'
fnüefticbte^ baeraenscttnooiu*. Mn bic aig «g «■ »*<«,
Wt ff in iaer en baaij niet gctof efï en mm. ■&» »^* *■£* *?£?*
Jajammiac omfuaen gren geunochho^n/ om ban Wmgf. «*>«&
etue&aaamente agente hebben. Si5?l^%2ÏSS?ïJSS2E 'A. se
fouucn nauujcy een mae una af ö«en bebbcn ng» 1"»b« «njöw- ^M rt
fteincbeerfoon aen liact €afel te bebben • fp btflbcn ogen «oiatei / en Apofawn
KS^e^&iWföbrA^ nopt mrt Μβ«vet00daekte·
tang f η 5&tóww*w*it »lf **· %P^PS5ffiSSiS5S
bemV ec seijomVn/bieieboorennKbe teci^roteatiebabbenomaw
f η Γΐφ »orpttü ftabam be <öereto?uiee«be %em öcöc|l toe t* pwt/
f η mi lea uecce quauien / batfeö'anberebanbetheltöie/ Wwj
jïaer betbo;öen houbenbe/ acnbjaabtw en behlapten/ foechenDe dooj
beien toccuj nen ïeiben te btbjbben/ met bate naefïen te beafaren /m
totmmfam
icben te nimf»*. Inboeacn bte be berbojabbe * * ut.
iHnigieoüceiOteRjt&toigebaentoaren/bonöen fiebnu mtQtwmv m9ftimt
«Bb. Sitfulcheiifobcren fïact öouötficbtoenbjeberom bi? 0JJ»gJ» «4*
&mï>eenfcerbcui»be eobjj-bieni*' bieboo? befen alberegbtsi na b o*,.,,..
ber&anöt febeente bingo», ^nfulefeebu&cöeïacpeen ötubJeienbaec*
bcöeöeu,men^.oU)ana/ bic nergens meectoebienbeaisi omgom-
loo^jeoenboo2tt»e brengen· aEenjge banquet:omterjï/?©anch-b|e^
&ec*/ofteac&trr u»t^baetbew e» uoc&anbe« acjotc wuwfiaven/
bie&ate fttnibt-ttfftKtf «« «mwilwtf niet en foebten te Mg j;
maccfetcn fu& inebe t'ftech/anbrr fcöUtt ban ba>bepbt bet nntofW ; ^ Λ
tetkrhfn*. ^ebuerenbcöefron^fiumtöbefibt/fao^ejiiiettem^ m ,/**
bUmai&icrte^eift/beriieitën 9^bg/mft ontcent tfefiiöb Wj» .**BWMrt·-
fiitih μ ί*. t*^.„. ' ... t...^rtc β^ι» /M«^f tnrt firh MftttfnuE öan niet
-ocr page 455-
jjj,tB.                              Befchryvingc
faeifieberbebfgSt/enbebeoozfaeeftetoan fyt temtm$ijn# fórootó
berïjaelt. 2!ebertté ög 23ebienaer Wffl0$mWWW%ttfaum
bei&erefojmeerbe «ïeiigiegebjojben/ en bg be naboigenbe en iaefïe
öeranberinge ee nfgentijbt te liaerlem gefïaen beböenbe/ i# tot *®tlft
betogen/ aitoaer bg bet p#bift-28mnt bebient öerfr/ en tot fpn ober*
ittbe toe gebleben/ en binnen be &tabt gefïojben 3önbe/ eerU|ch begra*
oen ijsi *.· €en felbtfaetnbooz-beeibt ban een berbt-gronbtgb boo^e*
men/enien fugoee onöebeinfï0emoet/alie baet-enTiieet-fucötterstjöe
fleflenbe; en boo^ al een araebtiab meteö-teeclSrn ban booj-bnngeni
beobertmjgingeberiBerefozmeerbe Heere:een man ban groeten am*
fimentoaerbe/beeiaetfnn&taet/enberoiefi metaneen tonber eenis
ui?tterliJchboojbeel/maerwjtnemenbe benteie ban ttjbeitjrSe tyate/
eenen anbeeen eobg-bienfi/ en biil beeï iieberin een gebJiniqe Bal.-
lingfeban (na 'tuntlmjfenfener getoiffe) ban in taereibtfebe affttBafc*
bepöttegen fpngemoetfpn utenicQümé «©en ïfenogöban ti&am
in
be ,$eoerïanben geftomen $nbe/ met boiie maf&t tot fïraffen ber-
giffenijï / ober't geen/in fafien ben<$ob£-bienfï rahenbe/iflif-btf*
ben u>a£; en ben tlaebt ber trotibeien of beroerten (bie bp be Ge-
meente niet fonber reben de Bioedt-Raedt tuierbt genoemt) o#geire$i
beböenbe/ging ït allee bjegen op eenbangen en fpannen ban mm-
feben aïieriep foa?te/ fïaet en ouberbom; ©te maer eens? of tbjeemael
bg be «öerefonueerben ter j^eecSe netoeeft foaren / ioierben geboobi;
elceen bagb baagfjt fgn getreur en rampfaltgbegbt mebe ί be %ioM·
fiïocfi (bteber berbjeefenen ïgben berhonbigbbe; ftïontnfier bicftfciW
ben eene ban bertoantffbap/ben anbere ban bjienbjioffienni$iiW&
beerlijcftin'tbert. ?Cen 'tbannen/aen'toerbeurt-manen ban W*
beren en fioaja? geen t$nte ®en gebangenen mierben afle toeegen Un
berantöJoojbinge/enaHemiDbeïenDm fttï) in reebten te berbjeeren/
af-gefiieben- &e f^tbiiegten en ©oo^reebtenbee J>teben en §m*
teren ban bien/ toierben febanbeujeft genfurpeert en bertoelbigöf - SW'
fnïcfter boegen biierbtHcrmannusSchinckei (eengereert man/en ban
onbefn?oocnenfeben)ï)lerte©eift(na een rigoureus gebancftcnifT*
ban bijftien foeecften) ben ii™. 3juïtjbeji faertf15 68. ter faetae ba»
be tfïetfgie ontöooft. ®efe# man0 ftroeca-ïiertigbepbt fonberiinge
aenmercftentf maerbigö; alberegbtj* ter boobt geooemt en beroojoeeit
aijnbe / en fpn iaetHe «re getoiffemen en buiten afle fyoope ban eentgb
«Ptfieï boo^oogen fienbe/ bermacöte bie met fuïrh een onörinbare
Itantbafiigbegbt/ m fooeengenerenfe refoiutte/ bat fip Êto notb wfwj
Uet/mu α b|ie tieren boo? fgn epnbe/ een gort getal Carmina or«
liatjjttfcbe Berfen te eomnoneren / bie fgne fpeeiaie b?ienben ff?
t)att#oreefïban?iicJmtaer/ enbe €ö?neiiiiJ9erbe?ben tonWwn
/bepbe feer «©eïeerbe mannen/enbe bermaerbe doctoren in be mt-
btcinen/ aijjier binnen 5Beïft) toaren toe-gefcb?eben. mt öfröjw
jan oriers in fpn %f ΓΦ^<«ge ber &rabt meeben/ oiiber 'i WW"»»
vent met alle
uien inkomen
•Van dien.
ttr W.fi
131,6*
De vervol-
singe met
d'overkom
fle van Alba
noch meer
vetxhibbejt.
Mr. Herman
f chinckel te
Delft onregt-
aiatigüjk, en
nochtans met
een dappere
bRreytwillig-
h?yi onthalft
-ocr page 456-
van D e ι· ι τ.                 4*9
mtmmmiïil *mtm OOft fufïtneert jat Mr. Herman Schinckjl
φ Sict Ί!Οψ~
Sa Si» een «Üraetaet je/ genaemt i>en Delffchen Martelaar, (been ^ £f)Z'
Γι t aoö»tiaec geoacötenifle*/ met betfbegbe fïutbenluen tóL
ifKinw / tnVen Slece i**". in'tlicDt gebjagfit/ tod; Mr. Duck *
ι64ΐ* i' 5Φ*
ntatiif ofte abfoiuteujch gctfeit/ maec toe! batΜ foas-», *t febm
Stof ftonffen/ en*β geboigb een feer offert man/ (ίφ feiben ge*
meten*met Söoeeft-njenten ofte kuchen j tetfcer* een groot boo?-
flanbec 5ijnbe ban be 45erefo?meerbe iLeere/en gebuerenbe benotoire ,
StetDelf/ih
m mecclWbeaïteratiebanbe iHeitgje W feiben berboibcrt bebben- m^u^
be te bjucften cenige 25oecfeje0 / fontrarierenbe bc aoomfebe ttew&r/ *«· *jr
mSSS f faim-boecft/ ben catrwmm* / be ^menffe £- ^
bc$ <®eioofi/be ho?te «rWn§efci*4tou»f*/f η een 25oetB)e ban bet
fcMttmaei/ bJierot baec ober in apö?ebentiegenomenbenγ*««.
%il bei faerjï boojfe/ tot bat bl? e?nbeitjcB met be boobt Μtb: öe»
Kaft i niettegenfraenbe be Conien bec booi-gefpecificeerbe Φ* chfr*
WaefonbettbanDetïaetde) albereebtë in atte-man* tanten Jgjf
ten*/ en bat boo?oefen (gelöcftto^eboojt bebben//»1'?«« '*; S.T*
herman in fijn examen oocTOeciaiütB tot fên befemie gebeente) be ' *
s
llanöaten en #?bonnantien o# 't flucfc ban bftëcltgte/ boo? be i|ec-
toginne ban f ar ma uw bei €οηίη$£ Ipaem/ toaren geabjoaeert ett
te niete gebaen/ en fttlcr tonfequenteiijfh een egeltjcb b?u Pont/te ieeben
neet toat fóeUgie ho bacöre 5aiigb te toerben i bonen bien bat bg bett
f ?ince ban arangie een a?bonnantie bjai gemaeeftt/enbe aibter ban
Öet J&tabt-öupis af- gelefen/ toaer be bet boo?fe pbebebetffg&t toierbt /
enafleenberboben/ batbem eeneber foube&ebbcn te toasten/ban
fPütige/ ftbanbafeufe en fameufe saoecben te bjuchen/ en bat men
öoo? geen fpotigb nocfi fcbanbalett*. bouben fotibe/'tgeen bat be * cc
aengma*·, nelt)fhonifulcrootftaflf^uwbe€otitebanöefeifbe<©?- —
öonnantiebtêr te booten aetnfeteett/en aibacr fonbeclinge ht»t6de.
en't 9de. ictiicheimeteróeffeUjifeEiebleeifeniis*. <©ochb?a0tmn/· 9»«·--*
tbjee ofte bjtemaetboö? befen (roegeng 't noint ban be SSöeeh-b?ucte* 4« & n+
ψ
inbefentucbttlententijbt/ ojJbct^tabt-b»^ omboben 3tmbe)
5ietanberiSboo?-qeiiouben/banbat bgfrb foube tjebbmte bjatöten
toojecnige ip^ige bingen te bnteften fuifje in "« berhiarrbe geen-
fttti geboebt te ijebbenf bat U qua» )c& bebe / m flettnenbe enbe ficft
funbecenbe 00 bet te nitt boen ban be piaccaten/ b' »®?bonnantie ban
$jny?ince/cin>eöirtiiatiinaebettfi?neggen φφΜ*: Φ«««8»'»ί;
öanfW onnofeibew^bibente4ijc&e bUjiht/ en be intquucw enpnreebt;4Wifl^7'
wmbmt
banfenSententieaftenemeniis bebaibeubatIjempoh
öftoceöcrttoicrbin confo2mitéban boo?gaenbe obferbaitth'n/bi? fo^
We ban tecïjteiijcBe pioceburen/ ofte anberex»?binaru tenni jnen/fpn
wchte proberen/aeii jf ft be in fen aequedaenbe peeren ^cijejjcnen
-ocr page 457-
"4$®                                  Befchryvinge
ΐΆ^ιύΨ m htt &M* ®mm fmhm mtmmm mint*
topMftMimbttotWMtP feeconlangebinnen be#ta&t UmSw*
** *
Sf ηΔ Ψ$Ε**Μη efffcfer aitieer/ enbe fecchccc ttoee Burgeren u, «<
* £&·*'■ wwbM^WllwWmnm*. mm rjactb?&etn niereneen/
* ** H* fWfi^W ΤΗ% uiim öan flW «frame η *,% fcem ffiAcigr!
wmnt/mamfwmw-tyoüte m memode toe-geir&iben. Μ
K9^^00^?^ 2öoccfee«/te ttictcn/ Dit/ na tjaer to&w/ iniw
fflSL?*erf?r.?Mlbi,irc<t,-eil,/ W«it»H fïrrjbenöe roet ijet qtraebf
™ SSSSW Jltóoeoer be aootnfr&e fóetfie ge iee rt rnöe ge twbr ttt feite/
f η öiere obr rfuicj; met ïjen Citei ban i&ertecuen en erreiiren émm*
m totgrootefeiianbaieen beriegbinge ban fene Ιΰβ^ΗΐΦιφφ-
E^Wöcn/wk^ti op tmmmt-plew befec&tebe nut m
, . t^hiéiumP^t; illl,^oo^a«rrgmgofbfrfngcconfifuucfrtfiiDe
LSV 2" KSïï?* ^pWam/ tot pjoftjtc ban bc €onfoewtjae JilSajeflcgt * .· nttt
'«-»λ·7, ggrnfiaf nöejjet onoüertrcöf iijcii P^ibiïröic toiiif η Doe gf t* jiBctnorfó
β2*Ε,£?^^vanBeyeren^^ <©aabe ban JgOllanbt Of 11 £tC0C
^an Wft/«öt faeefteban biberfrfteboojgaenbebientfeti/ genenen m
ö^grattf gtfJaen&Mfceti. ^jutp 1594. DateenygelijkPoorter'enPosr-
teriic binnen der voorfz Stede, verbeuren magh fijn lijf ende fijns goedts
in geenre manieren meer dan Lx Ponden: maer wat Poorter ofte Foor-
teriïe, eenen doodt-flagh dede binnen.der iel ver Stede ende Vryheydt
voorfz , die fal verbeuren fijn lijf ende fijns .goedts niet meer dm
Lxxx. Ponden, worde hy verwonnen na der voorfz Stede Rechten, en
** Ά 5! Γ? mcdefullen alle iïjne andere goeden vry weien, fcc;* 5^θφ(Β»^ ftf4
G*tf«tie./. ?e>™ WW to bc fïeitc en bigenr ban fgn iebe η (Ipbe tiaruiiiehiftbj^-
»* wrw en-bertigp 3acfη om) bit alle* obec .'t öooft / en be frhntfeeiychücgW
£Ë£ ™ SSfiifWP* f00*™ nianWf«ebapiietöei>bt / en rjcempiaireöf-
i^U^ïfP^^^ö^ebtonbccD'ooae^bnrbenrïfn ; op ben bagï? ffenecber-
**M5*.«# OMPWnaf/net-gefonbeet be booj-getwïte ©eefen/ ηοφ berfepegöf
mSfv* SSX^ff βΘ0^βφί*δί 23nebcn/ tot fen lartfic a ©ieu «1 ef-
SSï. ÏE ί*^ «» W-J ίο»» ^ fctnbf ren ffïmjbcnbe / bie in bet ttw-fli»
»ί·Μΐο. Pöf»lt,^25occbifbanbefen<©eIffcfjfnj]Barteïaectebinben3i)tt. <*"
rncöooeftaeötet: 'tïeifbejgn <©cb?ucBtnot&berfeiieebe anbere£en*
vtentkn in be ^elffcöe ©iecfi&aerttgtgeipjoocfef w mt mtfoomnW
An&r* ttntum ttjbt te booren urn be Bieflandfche Mole, (lafnbe buetf« W
^«jndema. <®ofi#oo2tbefec^tabt/ een öïepnebfrgaberino (altóarr een^flÏ^'
VonniiTea
,-iifr faeke van
f f^mfangbfflODtenbJtfcbtj öabbenbp-gcboont/öjaer ober renen
.IA xïodr- AnenAnenfz&nwlinöanbenbec gjnftirieaeearciit jijnbe / gf&**
-eienft.         bemneert biietbt/ te compareren alhier indeVierfeharebloots. hooften-
de ban e-voets in linde kkderen, hebbende een bainende kaerfle vaneen
lialf pondt waflche in de handt, ende bidden alfooop fijn knyen God AI-
.m^eiitigh, ende de Heeren vanden Gerechte uy t ien name van de Jiift"ie
» '' *                              om
-ocr page 458-
van D e L f τ.                    4?ï
om vergiffemflTcverclarcnde daer van groot leet-wefen te hebben. ende
van daer te gaen inde Nieuwe Kerckeyende brengen aldaer die kaerfle
voor tH.eerwaerdige Sacrament, fii foobOujt. WèMmAmMtU
toiciöt pe öannm m?t ter Mi ban auft / «litoron» banöm3
»afi;uicpapton®el(Iaiiot/^r anöet-nalf m$ ro b 0 wSmm
!tjf/ boojtifeflf fpnc-aB0fDecin.gcio«ftft|ttffrt-- Crijn Wüiemfzöïïe*
RMftfiic/ setDOont M»tu>Μ in ^éffiwS^S
W3ewn/ op peenc ban Μ flrcnseujcö ifMSZS
fSZS^ffl?^#Ti?* onifangen/mare öobeniüfη met
δ&?β^β|^] 3t)nöei)pbefaili4tnofö ;;
inimonhm "Ffïw^nw^wtawppwujiifii muiter ban 5c. 5 ire-
fc ffiffiftffma'm ban iMti>« Frans Hendrickfc; bte ai mf οΓοιιι
NiiR«Ste£SÏÏ öl^uanöfiiffi)i ofte mttfwmivix èotn*-
M**wr*/wrfaraw; aOTcwamcmii/iSögejaif S'an dan «»«roo«^ ·.
$afta;t/
-ocr page 459-
42 fc                                 Befchfyviflgc
gefinten als 3&β(Τβθ/ fgMtt ^JÖffa^ fcfφ(Rt SÖMtf/iΠ tltt ^tttieïtj(ft Qftt11%tlf:
Gcretormcer be Oltt ttteteeΠ 9?&ίί10ί£φ U,t&V tymMttgüf U ftOttten/gafÖCrffJjCg
den.            öe fe&tften üptlm reben ban 'taenbae rben beritëaprnen/getuggenöe
Onber anberebie ter ÏJanbt te nemen/ ten veibecke der Onderdanen fij.
ner Majefteyts Nederlanden, foo wel diedaer noch binnenlaten, als die
verdreven waren ,foo wel vander Catholijcke, als van de Gereformeerde
Religie, $c. buichenbe foo bg be Uiten ban Commiffie/ ofte.$Mfben
ban befteMngö/ bp Ï)em0egeï>rn aeh <©?aef 9£obetoijch/ om ü olcfe ie
i'J'l*' toerörn j gebateertben6en.?ip?iii568,*ai0bgbe declaratie opent-
ïi)^«^öeöaenben3ift«n.Ulug«fï!baeraen'boigenbe*. $>eti»oe&en
I8i> ^. i82.
ber berboigmge fïonbt ecfjtec inbe i^eöeclanben niet fiiï; ten opfutne
banbeConfcientie-btbangï) mierbt be# Saerjjïner aen noeijeen^-
bonnantie gemaecht / fag bemeiefee ben iètabt nattoeren ban pbec
Ordonnantie pjobintie toterbt belalt/ enbe toelfi&erpe üjch aenbeboien/omme (h\$
vanden Her- tyt &aerament beg %Mm/ enbe ben ï|eeliqen #igetot.bereiï)tinae
fofaSeiJe"' öec«ranc6enobetfïraetgcb?agen4öieebt) oppberjSaeniïeHen/ tooo?*
£ confcien- oen / en gelaat Γφ^Γ$ι rrgacD te boen nemen/en ben geenen baermen
eie-dwangh. eenigeoneerbtebigDepbtaen ipeurbe/ ofte in 'taiberminfïe eenige er-'
gerniffen ban boojbe/ fagïj / otte anberfmté onttuaer foierbt / te fïraf*
fenj beaf-getobenen/ bebjelchetn baertujterfïc/ nab'obferöatitie
battDeöoomfctjefóerfrie/fjcJ&meten fjabbenban öaet ^aeramenten
laten aomimftrereu/enbe bienboigeng np beeeefïeiijeöfjegbtneoe*
tóöbe fderbegetoeggetttoJterben/ befeifbe oj» bepublijc«ebiaetfen#-
öefïineert boo?iie fufrttie/ bat Wt «Balge-beïöt /te boen boeren;
öerboigeng ooch fgn <£reeflentiet>en ïfertogö ban 3Clba baer ba« 'ta*
öerteren/enbe öare toebeten te boen fecniefïceren in Jjanben ben wtt
©ntfanger ban bat guartier/ gecommitteert in 't (lueh ban be tforoif·
tatien; ten aften t^benootS een bubbelt ban ïim Slnbentartéber w
ber<Soebeten aen fpn <£rceUentie oberfenbenbe: boben bicn be t&pt'
bjqumen b&Uaren €ebt te berbtnben/ bat foöe ontfange «rtn.be rbf tw
fcinnen 24. uren ben ^afioo? ban be J&arocofe fottöen aengeben/ ten
epnbe men toeten mogïjteof féna betloomfc|)ett>iife<FeherflentJBa<
ren- ^efe toaggeteefhent ben eerfïen Suntj 15 69 * Φί outo fiae
e aten tot erfriruatie ban beletten/ enbe conferbatie ban ben töootnj
aeVriwiirei. Ww «öobé-bienft/ toicTöcii öoo^r^ ConingjSberBiaringebcrnM
fepuccaten, ω tot een eeutoigü «Êbictgemaeclit/ met berroepingeban afleaiioere
totuytioeyin ijerftiaringen en ejbonnantientereontrarieaemaecht/ eiiJP'ijS
gederseéten fem ümmfgn mwuinge en üjifle uptgegaeti*. ©e bïoebt-bo»
φ w,au, to;ttf}ttiï$ttt ban ep nieutn toeer piaet0 gegrepen ïjebbenbe / ginjBR
meer tm 3tjn ouben gangb: bu$ non men ban 't bjanben / WaecBfn/
gangen/ too:gen / en moo^ben nocf) neen boo^-iiomfl ften. w* »jw^
bsbiqfjepbt i?ér ginciuipteuren en «Seeiielöciie öetbters / b?agni»w»
vi«r Tafto- bagcl jfct berfcjjepbe gebangenen/ W iaren en bagen gefeten ftaD^
R) daeron- tefitacDtinge, ©1 gtliori-fi&?t)ber4i berjmien beet ban biet i?a'iUn
-ocr page 460-
van D e t f t^                       4| j
mlWinbmtym(na tniefarenfittend) Wttmivd.foicrbentóWsys
omgetyagEit/ toeicnerg ttoee Dier in miflanbr ïjaööen ge(taen/altf na* f*?-,1"*»
mrntl0CÖ eenen ArentDiickzoon Vos in be mier/en Wouter Simon- ;„VcSorf
ïoontotJIBtmflit:; infonöfdjegbttöfrliloirt getoagïtfgemaciBtban *» «fcn HaBc
ten $afiöo?wjtbe Sier. ïtëant aüe bier gefamentii je» ug Dareopt* ***«■*■ ,
uien bolaanOtgü a^tctien/ Hen »z.|taijboo?Sponaten f η feftttt? ™ί»ί Τ
tertoefensnnbe/enbena?* ontü)t)öt toJecDentie/ (alfoofe <sBeefieïUftctt *l5;» W.
toacen/enoefonberbefe Ceremoniën niet en mogfcten geboobt toer- **■***./
ben) ontfag&bpficDniet te laten Jjooren. 3&it gtngb tn befer boegen g?JKg«;
toe: 0e Dat fp ugt Den «terener gelegt waren in feecner bertreeft/ toier· 45,. fet ^
ben &en be «Beïoaben (tot beöienf ng& bej$ SCitaerji bero?bent) aenge- *♦
togen; baer na fyag&tmea &aer in m anber lüamer booj ben Söif- t
ίφορban'8fcectogen-bofck/ flaenbetuflt&enttoee Sfifaten: bee*fneeb ??ƒ£;?'-
boo? eetfï gber een tuepnigb fyam ban baer boof ben/ fc&apte tjen met
midtlgadérs
eenfiUjeeenmejïfacliteUjcftbe örmjii/ en tippen ber bingecen/ toaer reden va«dc
rneöe fi? 'Köeconfacreerbe 25?ooöt W £acramentji plaeöten op te Ί^α£
Dejfen: baemabeeöfHjnen 't JitBif-gctoaebtaf/ nptfpjeecBenbe ober omtrcntVOot
een gegeli jch befe fooojben in be Hatijnftbe €ale i e*«o m wfim i«- gcvaiie^
Jlft/rf, quam Totem abjecijti: bat i£/ ick trecke u uyt dat Kleet des Ge-
rechtigheyts, 'twelck ghy willens hebt verworpen: toaer op be $afïOO$
ligt be %\w anttoOOJbe/ I»o tejlem injuftitia j bat \0/neen, maer 't klee*
           »
desongerechtigheydts: boo#£ boeren be $afloren baer op ugt / bat
fplicbjeibftei'iuiiïenbanfe bebcn. <Coen ipjacn be SBiflï&op ma
«nterfeccftcrtgeiaet / fen banbt op be bojfl leggenbe/ en met biere
jSedcn <8ob aenrocpenbe/ nietbeter te toeten/en infën fjertete geboe-
jen/tiatbeaoomfcbe'öobi-öientïbefeechecfïetoaiomsaïig tetroi-
ten tuact op &e ooo/fs $aftooj ugt be Hier ι een man ban tfebenttgö
3Jaccn/ öicijcinbeitgiBentbab/ toeberom renUceerbe; Ghy hebt ook
Voor delen de waerheydt wel geweten; macr deielf de door u quaetwillig-
heydt verworpen: 'tgeen ghy fult moeten verantwoorden ten dage des ,
Oordeels, a^icheteOen ben ^>ί|Τφορ foobanigï) in 'toert fefieente             -
Ipmm/öatmenöemfagb l^aen beben in fuïefter boegen/ bat aiïe
o oinflarnberjs baer boo? ontfleittoferben stoantbeeien befenpafiooi
booten eeietrt/ berfianbigij en <Sobfaïigij man/ tóeï «enben. Cen
i
laetfïcöc StjTcöop fie& heerenbe tot be tëaebg-beeren baer tegentooo?-
O'öu lebecbe be ntt onttoijben aen ïiaer ober/ met be bebe ber getooon-
te/ öat men ben genabigii jcB mimen oanbeien s baer be gri jfe Pafiooi
m Dcrom op ugt- berfie j $ uam Pha/ifaké»'t toeieft Γοο beel te fegoen i* s
Hoe Phanfees-achtigh gaecmen te werek « bWj5 iöierbett fg mebetOm in
oc sebanchfniffe geb^agt;en ben 29-baer aenboigenbe/op een manen-
{J*8w göfbif ben abonbt/ bet bonnisi beii boobt^ tegen bei anberen-
h?;?f !?n öfbcnuncieert toerbenbe/ Uieben fp bare fianbë mn temg*, "1" UctRe
SJ SïïSW ^00 WW "be bat ben bag tjarer berlofltnae genafien^ ^fCÖ*
v^sasi/enfmgenbemet ïnpberfiemme ben ^W. IPfaWt/ bewaer my
IJl                        Heer,
-ocr page 461-
Befchry v4'nge
m onoeriinge ttooft/ in be öcbancneniffêι ttyorr* öp wSSS
» am* gapt f et b# tnoebenjt tt tct baobt treden ƒ (jet boice UwS
SwiiïSS? atIierfn na7m,i β*»*»** aen «»W» / m baen ά
SWifMl ίοί 9£00t °«6f noeaett üan nee! bol* biet aenS
HBfflS^eSK!f!et^ ö^toonöerDen/tnnaftöS
I ^fj^lt^rjiatientenftennentii/entie twwtwot ber&«
Befchuldin-
fè»waer over
e Paitoer
tan de Lier
Km^PÊ^IPW ot>ecbcrcöuiöi0ïït mierbt bXnót η
tt^SÉM e& f» ten oeroerben tpbt öeen ktffe tmtSm
sliiRlfê «oberen in 't eftipfta tnftt «öSeboopt, met ren uw*
KIS
&Μη^&^^%^^ *c ^nnoniwn/ bat Μ
De Rooms- Μ *M& MlSsfefSflfi^^ll7 ** Icfcf Γ* fif ttttt tfÜOO-
genoden be- ff^f^t^0"^^ HNPftbqqft bet on-tëoom;cljen/ bftJMmt
ginnendoor mJ|Wweöbetütetc&en/banbarrbecmt)bert/en om bcw&e m
SraK". Sfflfe ban 3tfba / 't mm o* ben anberflanbt ijattc
tromA *?a mM3ÊÊS/£? ηη ^Uf
h to*fcön?bt tertoaertf om tefirn/
Π£Εί* M&lË%¥liïiSfnonöfrganab bjeefenbe/ben fïaetin
. «f/^ öienfïbaerbeebten obi'r-beerfcbmö öabbrn laten brrbaUrn ί
e
t
der tczi.n.
- ^^ïïliï11'1^? tC 8Γθ0ί ffl1 "nabetttéett ÜJfber-tüaribJ0*
tóffW a^JS^K-Ees va"y«l|; wren om geit grttoepe/ pan
Rofi en ortöer^oubt ontfanaen / bat be al oube ïf$e ^eberianbfrii
SS^lBQiRSStf %$ 6*<* Μ» ftV β* boebeή moeten *· «8$
ï?H?i?r mIfcö,ooch noc« «η tffiföc 3aec/ & be$ebfrianbfebe Vmt*
Si£s!^MF^^fW#c8eit betfameiina bpfome bal
4 ü/wf# r
»0*.
ïerile iy-
._ ·     * *
fiSSH'*!0* ^«nöoenaf bwtben/ aïttmer ojbje büerbt üerae mt/ o» pt
«ode der' ΒΡΚ^^ί^Κ? ^β^'Ληοϊιηινί» totyf terftwingf
Nederiandt- Dert 0^«»?«· t ^ctfie 3»rtt)friel bat ()ifc bpfïooten toterbt/ ΐφηη W
fthe Kerken OTfW oefiant mwbt&ift(&opptl$th$tpbt/ bic onbec be βοοητ^-
LrbSt- ^^f^'^rwWïapwienOfrfwfoin) in be Ciefamatie öart
IF4 JaK ^mmnmm mmmnut pimt geBoubeii babt; enbe tp ftan
dentoifinib- ylflJIItBOUBt.: GeenKercke falover eenandere Κ ereke, geen Dienaar
jien»           des Woordts,^een Ouderlinghnoch Diakenfal d' een over d'anderheer-
fchappye voeren, maereen yegelijcü zal fich voor aJIe fufpicien, endejeïi-
-ocr page 462-
vm D * ι * τ.                  4?f
iocktngeem te heer fc hap ρ en wachten. «©OihmietbeiiboerBg&e S&JOe*
{jerenönbecanbecegoetgeReutt: ^eBeïijderuflè des Geloots der Me.
derlandfche Kercken,als oock die vaa deFranfchcjt'onderceeckenenjom
dier roede hare eenigheyd m verbiotenifle te betuygen. 45H OCff ©<tgè-
öettnqe (Itccëte uoo| een eetfle jSgitobe/ en in 't toeHöine nbe betbolg
in heden oeeie booj een gcont-fïagj) bc r Bebedanbtft ijt (Krrchcn <®j*
öcnmg · simbe be fïeta bacr ban £itec te ^eift bg f an ftnbjiefa in ben
|aee i6ij. geducht, -fin 'tboigenbeSSaec na befe &t>tii$eif ©er»
OaDcctncté det mjtgen>eectten iieüerianberjs/te toeten ι s?*. fce&ieltbe
lattöt-en-geioofis-bmtngianbp ai&ier inbec ballingen i&a&erlanbt
booj een üjijie tWtg ηοφ befelf be boet €egen be <$Gop£-gefmbeii
toas ben baet al ban wwtt biep m-gitoojteit/ om (gebuecenöe befe * s/e* i«»»
Dcoatcttotibien)nttbcb$dtte$i)n: iebonbenoochijaecbeeiinbal- ^f>f«;r
gemeen eflenbe; moetenbe ban geiijebe, iootoci/en aifeo feeir alp ban»
Dece $ erefojmeecben/ Daec bepHgfiepbt in baHingDfc&a» foreBeny en
«enige- geattcaiJeert toecöenbe/om ben <©objS-biinfiiietbin. Mm* JS£V
tiefecviEeiinte/ftigmenüjeecte^eHrtben5-febntacnbevb?anben: in't S-ia v«.
Jiiiifriofen baeec «öeloof/uetfic&be&eijoöttegeniïben eene ontgaen/ braadt,
jat in? bem/ rη al bie ban fcn geboeie maten/ obet; beel mijlen, ja op
gitianotujmfebte*. tytiucugb befluet/en'töattnecïiigirbjingen * m$.ê»
m\
Üba op b'ee nsf-geepieDte fi&attmg ban t^m Xen*en XXftcn- ^en« «··?*«.**«*
jWtt' (bie öeStatentm%mH$ met ttoee iffêiflioenen <©o«tsi larc* ms'***!·
m iodjten af te hoopen/ beeb onbermilenbe0$3im5b$n<©rangien#
De *ryranv
«oojiiemen (om fgn bboriqe mifluthte aenflagen tot b?pbingB beji n)& Rc
«erianotg te öerbatten) bapper boo?Henen. Φί&$ac nftpe ®& rft*& dS?
can ton ecljtec met fpn geit bojberingb boo?t / en beflmjt fuieï met fcyncn *et"
•fWUnfgn trgenbjoo;&igïiei50t tori febetpeUich terewmieteftel- Prfoce«ft
L
00,;mmfnDe fW*hhe uanbe booniaemtfe 26urger0 (onbnfligU °«Dsiei
Jjwej in bare regen bettten of beenfler tebocn opljangen / en foo be
ml
em ^tk «« te lagen/ en be brgeerbe tol met gemeït af te perfen.
™jaer tettoiti men boenöe mag met be ©onniffen te fttilehen / feDeen
            5 *
rnrX?iertnat&tf ^bingD bctfeiber «etfteï te bebeeien: tnant öet ge*
S Swhonbigöbe boo?be ttjaerbe^bt/ eben opbenfeifbetiibt/ffoe
!
•J
hl m' ve van der Marck> Heerevan Lurney, toen Hibmicael ba»
^TOer.gmftnibieop'taenboubenbanSIlba uet€ngeïanbtó-%,i??tfnti,Öifeen)upbenferfteban HlpiHben^ielljabbecobea, J2
De W««*
'itfen ne-
den
Delfti'
{Vhnl?!tic ban bfn obec-bal befec ^tabt / toietbt m SSucger bec- &£,
„ 7«
ftöoont/fnartaebjfibttenen^be^effieii)fh|e0tgetoenbti eene h™.;
öfbcfiteb^boithsonbecben^abebanber-irariB/ jijnbe m«p;«- ^e
itó
ιφ« ïfêaicn/ bjaren (fepbtiao?)fcaBeenWoeche^ojbaten/ tiptp.Utr BüiTuMweci
moettoiïiige boeben: men foeöfcr naet mm en ifeonnitNn: W ^
deea
anbecen-bafgiiii ging 't op een niimbetenen robenbanbe jftrvckra^ ^Jo'da-
Je e?acf ban BoiTu op 't bebel ban 38iba / éo?tsi baer naee/ bog oen aigheyde to|
*»A ι Boiaenbe/ toietbt ban mumee af-g
3iif 2                     bgbie
-ocr page 463-
4Jfc                                 Befchrijvinge
Rotterdam in U0i0^êfM^i0 fe&itR ÖÖOJ ίΐίΠ tfi tïbC tt 9tt!i)ittg$j bttto
liind°"Soïef- wil öfflótenraacr te laonettiam in-Dingenöf/ citP ïiarr een gtoot
rompelt de geujeitenmoojbtaen. <©itBefct]iebeben9Je" %?ii ; toaer te booten
Toor/z4aven Oelfts-Havcn,mibtfgaberje'tHupste^pangr/aenbe <©micijesijty
vanoeiftipet ajbjarenober-gegaen en in-genomen: bie$ *2£>ofïu ©otterbatn aiöiiji
incïewrc«-W?«gfirieit bebbenbe/ oöectompeU baec naer omS beHaoenban
hevdt, waer ©elft/ Oaerbp fgelijCB 33o;gftUgg$tJ vede onmenichelijckewreedt-
door hy by heydt over d' Ingefetenen bedreef; en bat tip bölt'tf booten/ altf ibefeii-
£?en«;«' Sfen Bebeciaubtfeb I|eere/ban b'lngeiétenen t*bs lijft bemint aon-
foeniijcken be/ door dele daet fich fel ven eenen grooten haet op ten halie gehaelt
haet vervalt, heeft, byfonder onder de Hollanders, daer over hy by denHertoge tot
* nor vi f Gou vemeur geftel t was ν φ ban Jitëeteren befe éifarie/ booMoo brei
w %67.b. onre^abeiibeiangöt/eenujepniö&amjielDer berfialenbe/ frfjfrftal·
bus?: Daerencuflchen (te toetenbao? ben icjjenbigenöanbei te töomt-
bain) hadden die van den Briele Deifs-Haven in-genomen fonder weder-
ftandt, die fy oock niet mifdeden. Van daer tiocken fy na hetHuyste
Spangen by Schiedam, dat fy iri-namen, houdende Schiedam daer mede
genoeghbefet. Dies den io. April eenige Spaenfche Vendels uyt Rot-
terdam, de Gcufen in Delfs.Havenby nachteover-vielen, doodt-flaende
v?
            ende verjagende, ende namen ende pilgeerden de plaetfe ende omliggende
Dorpen, alles goeden Buyt makende, Welckehandelinge, al Hollandt
•  Mtuun door,den haet ende vreefe over de Spaengiaerden vermeerderde, ende
/f· ƒ rj# |rootna-denckenmaeckten*. φ\\ toenmyb lagrt ÖerÖOltJ^t bffrlfbï
be Stadt tlntïjettr: DeStadtvan Delft in defe beroerten hielden ooclihaei" Ρ oor-
Delft houdt tentoe,endeophaereygen koften namen fy, tot haerder befcherminge,
j*^an8uer eenig Krijgs-volck aen. Het fluyten van Delft hebben die vanden Hage
't geen"ϊί*η' moeten beikoopen ofte vergelden : want die fy tot Delft? uytfloten, moe-
vanden Hage ftén die van den Hage herbergen, ende alle haren moedwil lijden, ende
TOoften ont- verdragen,endegehoorfamen, * 5©ir ban IBitfTtogen OpQtttUpttfW
gel en* boa; baren Pjoeïjiaen/ bie Quaet J>oaenfrïi toa0 joegen inibbelertiibi
'*·»'**■ beWal rbe polbaren (bie binnen baer J>tabtfagèn) ngt/ en heerben
Hoe'ionder- be;§>pangiaerben (bie baer in backten te bomen jtmnten/ baer tioo;t$
luflfchen ook berniarenbe tegens SÜiba/en uptgebenbe eenige rebenen ober baren
tiders toe- jjanbeï/ ban 't aennetnen ber Ui»apenen/ en 't af-toi jfen ban 't ^pacti-
su>gh# f^rfye <Barnifoen ; töaer in 2llibae$ 'Cprannp / 't be tweeenen oer $fl-
, bilegien/ en 't béngen on ongeftoojbe J>rnattingen / fonber ft 9««
tyembt toast/ban't fiuclt bet Religie te re» nèn/ aerbiab af-grmatït
fïaenbe/ be ïenfe toatf, met aenbiebinab ban fiefj eeötr tegen ben $&
η mk, iêid HtaöÖte %$$% *W getrontne <@nberfaten fcbnibigö toaren^ m
"' /;ae* * fiabben ooch tim fïaet en geïegentïjepbt ber J»tebe aibereptë boot een
af-gefonbene in ben S&jieie aen ben ^?abe toanber ii^are6 te Bennen
W&tften/mbt berfocitf/ bat bn in tiiben en fïonben/ Γοο 't be noot bet;
fpfebte/beboo^reb^be^tebemetfeeefeer <Parniroen foubetntiien a>-
-ocr page 464-
van D e L ? τ.                   4j7
lem vanBïoysjgffegbt Treflong, €apitepn/ boo> ïafï enbe tttft Ccrn*
titifTic tianörn ^abeöooifj/ntci ö?ie^c|jfpcn iMrrnaerNitlingen
tiigftoscn/fïetrBtöefenbcitiifttoceöonbect u:annm beeiongf&a*
pfw/enöemeefïgeftleetmet Happen en <aarfciffcirn ber viBeeiieitKib
ÏKgDt/ sijnbe meel! alle Sfnwreti dan töotteröarn/ mifil li^age rnbe
ttotoen^iei; boo^ fèiiffinVn feomenbe, iöiecöen *£ aibau- o^ben
ftcooin met i^etöeer boojfitn/ neniontïert en atfoo boojts in be ftabt
getoaabt· ^e Jfetaöt ban ber $eer töteröt om 4· ï^an op %έ $?inien
3Poegêb?eaUt. '©ie ban ©elft |κΙ) mibbeierttjbr ηοφ neutron en fïil-
JjouDenbe/ uytfienbe fcoaer Ijct Oenen umbe/ foo omfingn Pater i-iugard
NopMde
(«Buaröiaenber jlSinre-b?oeöerenaU)iecJ bï'fr&wf/ bie bier bonen een «m te
onïJCcbc^crci)?iittnoeDfitf€if0Ciiooiicri^öfJnr^^rt/cnopif!nttii0- ^icrujr *»
baerg-oaqbbiJbetUitèinifleroite t©berfïe <Sentraei allfrobierban- «^„S"
ten ilfêinre-tyoeberen oer $ebcrianben ugt .Utèecljeirn/ aen ünnge-· rc-Brpeder<«
ftïttében toag/ ten egnbe i)| be berftrogbe oiubbe bec <£iarif?en upt ben »« Dc' «ge-
S&jiel/enoorhoer i£eerfoubebefo?gen/toerbenbe oberbefeifbe bol*rchrcvcn*
macömjöe Commiffan^ geflelt/ als b;eber bg ben Sdjiffboo^isï ge=
erpuieert*. $iftiang na't obergaen ban ben Sö^iel ijabbetj be £>ol-» $& ».»»
baten öertïrien ülêonicken mben 28#el gebangen gefyagbt/ biefp al t· h».
bp ïfêojmm, of baer omtrent gearegen feaöben/ inaec onber een Lle*
fiuiiec enöe een^artbufer ban w$\fi blaren dewelke al t'iamen if<b?nft Twee cee-
%Q}) naerveleaengedanefmaet ende verdriet door bevel vanden Grave ftel'cken nn
vander Marck, gehangen werden binnen den Briele, in 't Regulier Κ loo- verfcheyde0*
fterin't Molen-huys, gaende na der doodt, moeiten de Litania fingen, anJereo,doo«
ende werden geftooten ende geflagen, ende met veel vileynige woorden ^""7inden
aengefproken5tot groot mifcontentement ende ongenoegen van de goede ]()"£ ^j-tc*
Borgeren, dieeenen grootenfchrickhadden vanfoodanige wreetheydi *, bracht.
Berfrbepbe anberc &teben 3ön echter naberbanbt ben <§pangiacrt · n,rir.t>
af-a^aflen/ en fjebben fic& onber 't&tabliouberfc&ap ban ben pjiwe **** *· ,
J ui^rangte begeben; eenige jijn oochbg €ntrepiinfe/berraffcljiitg .
ψanöerfintji berobert <©e boojnaemfïebebonqen/ eer Tg bejs $jin*
lm ftriJ80-t)O?t& in namen/en ?iliba bganbt ber&iaerben/ onber en- vmafièt
Jf re/ bat fp bp afle Ijare pjibUegteη en Keebten/ fonber eenige ber SSSK2
«Jomnge/ ofte berminberinge fouben qemaintineert toöjbeg: bat ttoadtémi
««|>taten/ 't % i©ereiDtbjche of <©eefleUjc&e/ Hagiftraten of Βψ v^deö win*
fitfUfe/ tirannen en ©?ouu;en/ nroot enbe hie^n / louben büiben tn r™ owngie.
jare^mptenen bienfien / b?g en onberbinbert: bat geen Cierrhen / D,;gavcriv
t
ffi^ ^apriftn of Hupfen ban eeniae (öeefleitjche perfoonen/
«Jicpobipöt/geb?ooehen/berminbert/ ofte ho;t gebaenfouben toer*
#·,. ....
SËSw ^othbetupgbbebe p?inif bat D^baoniemen^toa^ niet al- f. "6? g$
«rrnoe ©Rebenen fiibilegtenteberWen/maetoothfelfiibe Pauf- p. *44. ?*-
HE»/ bp baer tHeiigie/ nebenif b" anberen te befrbertwn: öp gaf S*\
«e»
"
«J BonberanbereaenSonoyol^e/tn'ttUieebeSIrttifBeibanfpnSn· β!3^£
'*«mw; bat/foubiqnneerDpeemö^tabt of f laetfe ity ijetöfbjeibt 3so. ^
au 3                     öön
-ocr page 465-
410                           Befehryvinge
De p»cs ban Stibd fbttbe tybbm betlöfï/ al0 ban van ftonden 'aen de handt daer
ieïciio'en aen te nou^enJ°Pdatnet Woordt Godsaldaer gepredickt wierde: midts
de poomfchè 00ck toelatende d' exercitie van deReligie, den felfde woorde conform ·
en eiefor- indien d'Jngefetenen, of eenige van dien, defelve begeeren,fonder noch-
mafminereii. tans te gec*ogen dat die vande Roonifche Kercke eenige overlaft gedaen
werde, ofte dat hen belet gefchiede in d'oefFeningh harer Religie, ter rijdt
en wijle de Prins daer ander· op fotide geordonneerc hebben, ofte dat de
noodtwendigheydt enfnelligheydtanderfincs moghte vorderen, naer het
advijs des Gouverneurs en Raedt der plaetfe, (|C. SOden bieil ftfffi tt
p#n# biergeiijc&e lafï (datmen geen <©eefteiijefce jperfoonen foumif*
fjanoelen / maer befelbe/ foo mei at^ au? anberen bare b#0ee&t m
^aubegarde te laten genteten) oocö aen alle andere<©ffieieren ö?c
φ -β», vi. ^tebenaf-gefonoen *. «Scöter Deeft njn Ctrögji-boicft uonbrritage
ΑΦ η»φ onber Humep/ of be «Bjaef banber JIBarcS) beeie licentie en m%iw
ri*h »44- geitbepti fifii^öbt / be«Seetfelijcnbepbt on oeele nïaetfen fctoic&eiijft
Echter wierd Vfapvititm berboigenbe: onber anDere toierbenin 't innemen ha»
deGeeftciik- 't Cafleelban vSoricDnm/be banenen UBonitften/bieιnebenjjeenige
heydt door
fijn Soldaten
ftioodelijck
verfolght.
alder-Pattg-gefinfle ^Burgeren Ί baer on gebjeecnen maren/ en belön*
berde MSinre-ojoeberen/ féeronbermbertigï) ctetracteert ·, neöentifit
ge toijbe J&erfonen toierben gebangen tneberom na ben 23?iel ge boert/
enasbaer/ boozbebelbanliumeg (fonber opbe doo?3 %ieben uait
btn P^ti^tc^taffcti) ait'famen (uitgenomen fyie tié*tmmtim
beloofberfae enten)nebentfnoöb?ie andereéttÜtUUhi/ maSenbe
te famen een en tmintig in getal/ rne* beei fmaerji en nrjn/ tttfiφίti ben
*■ tot.MJ. 8^«. en 9««. %im§ febanbeiij» om 't leben geb?agt *; toarr ban niet
aHeen b'af-beeidwge inwint/ maer ooth een ge&eei Craetaet/roet
,, n r. . namen Hiftorie van de Martelaers van Gorcum, 39η Ugtgcgaen. ^Ocij*
«"'tover.6 tm$totelenbenP?ince/&ierin $?oflandten belandt/ noefc basend
gaen Jer ste- berfcftei?be &teberj toe/tectoiji b' er in andere <®uartieren/ aijs <Prlötr-
men der w«- gti)fcii jchfïcn ftact/ öicti *t onaf biiDbcUjeh êgfiöcn banden onbjflö^
SSr S llichc ,atf en nllf c öec öQÊbrfngefetenen totale mine niet bolöotfl-
ieRei.oie, bare Schattingen/ badöen boozt-geteeit. $an itëeteren / bfrpaclt
«ïaer den X*
penninghge
wïeft.
* MttiTin
Öebbenbe/ boe Sumep den S?iei in-genomen Jjabbe / en bageiptf
itercher ban ©oieh toierDt/ fegbt oofh/Jjoebe l>tebeb ban ^oflanpt
#em toe-bielen/foo uyt wajginge van den thienden Penningb, als tks
Hertogs vanAlbaTyranmg Regiment, eilfo bOOJt¥. ®U$ l}(Bben 't Φ
nigen gedenchbjaerbig geaeöt. bateben den tienden Penning/w njfi
r            be aeiigie/ b' eerfie oojfaeh i$ getoeefï/ dat ^teben en è$mfi$P ψ.
tegengi Mba fleiben/toant bet geen te booren gefrbitt toast/hadden D^
Ê*,g>?«i: nntgeteeechenengebaen*. <0nbebatbitaaeij/boo;bernieit/din P?»ii|
f
            foo boo^ be toint ging/ en foo gematstlijtè mede liep/ m«efimeIWfi5
J
-ocr page 466-
van De l ft,                 4jgr
<Sobt) <&jaeff obebjijcïi banen loeten / en 'tberobeccn üan SSergen
in {^ctic0ott; oecmiDtiiliba/oitbfrlicotDfaeni öf tia-li?-Dfi?l3tban *i ^ *«»*·
B>anchrijcrr(baer'tBembanbaen qtiam) bgfonber. groot f η jirac c ,oorif "^ ?α
toegenDe/ aiiejj mn be 2fre-tant oji fijn beloop bet fïarn/ en met ai fgn rufc« vi
marijtnaer ï|enegon ruchtc/ om (ΐφ bbo^ rrrfi banDcfe stöactgbegbt 'ι mnfen
teontiaften: in f oiianataifoo/en in an^cee ^oötncifn bebanbenvoornemcn·
mm latenbe. ϊ|ρ önbectufftïjen met bei beleggen banbe &tab Sec*
gen/entegeüjcöomgeitbeciegen/ beet» nu fyeeb op-geben ban fpn
öOioetoine/omoeHanoen ban ben tienben Penntnab teberfcöoo-
neit beDoubeiijcö batmen ten minfiebe iaerlüchfcjje ttointigb tonnen
0outé( te boarengepje'fe weert Hantcibueerbe*: booitgfonbbe ten φ β» ?A
befencenöefeöiiftelbcfteiafiaen bezaten ban titoitanbt/ om tegen?' 2%/tft?,
öen is-luüwbergaberen mStatenftieibenfieïjbjelaenbienöag/ "ν'ΙΛ*7
οοφ onainen (te toeten bie mi Hm Hiibaen booj ©ganbtacfjteben]
feifó ooth be hiegne &teb?n raebe/ tot ©0|b#eljt mn een gebeei anber
\Miwmn byeen, ü&ant baee tniert bpbe «JSebenuteerben/ be #iin# ah» by de
forn arangieboo,! bjettigfi ^taböouber be# <£oning$f' en ben fêertog Jf™ we.rr"f°-
m nm toooj nn&nbt mtmm $ toilbf cü op beelbeeyanbe gelegent ÏSÏSÏÏ3
Dcgöi noooigc refoiatien genomen/ böecpagö/ omgeiat-niibbeiente voorvyandt
öinben/gemaetht eneenberbonbt ban gctroMöigbegbt tot onbec*vcrklaert·
Jjnsujanot-biebingb gefloten. $engaenbt ben <0obg-bienfï/ bec-
siactöe Philips van Mamix, Heere van St Aldcgónde, (Die inbennfli
Jietianben $nnce op befe bergaberingb berfeftenen toaji) tf intentie
des 1 rince te wefen,dat gehouden ioude worden vryheydt der Religie, verWaringë
oo wel der Gereformeerde als der Roomfcher Religie, ende dat eenyge- ***/&&&
iMckrn'tiijnein 'topenbaerendèinKefckenofieCappellen, foo dat ge- êS^deS
voeghlijckfte by de Overheydtfoudegeordönneert worden, foudenge- teerden der
bruycken vrye exercitie der fel ver, fonder dat daeryemandt empeflche- voorsteden
ment, hinder ofte moeyenifle gedaenföude worden, ende dat die Geefte-'%Sfi%
JfjekePerfoonen, in haer-luydér ttaten,vry ende onbekommert blijven religie!
ouden, ten ware zy-Juyden hen verthoondenVyanden,ol'te henmishan*
d h '?^"s ^eC ^?unc v°Qrfchreven is, ende dit ai ter tij dt ende wijlen toe
by advijs van de gemeene generale Staten der Landen van hefwaerts*
ver anders foude mogen werden geordonneert, raet welcke intentie van
m" ^nn*e ^e voor^nreven Gedeputeerden in als hen-luyden confor-
tti.«fl*· ^bnerenbebcfelfbe bergaberingb/ téntebenoeftge «o*
£ 1**$Ε$**ν
0f r nSerfh/ fêeere ban Hume^ met Uw €ommtf«» **h
brrtiJln^tUitif b#0frt fflti® öan ^rangie bem toe-bettoutenbe
Si: 51 ,omin
,jS Piinfen abfentie/Derbeieubtbanfahentoaectene*
htinLΎ
chc %w*wö grfien enbe ncfefen 3»inbe/ toiecw ïïumep (op
tm&2S£ 5ffe,tle in aUp^ m te Umm) to<w ^ P?infen Hientenant
öfii^iyï!;00*10^
om Hoiianbtaen genomen. <ên beiangenbr be l
Wat Lumcy
aciiL'aende
't ielfde in
?™HW/ mltïht hen iR?afu> eu>n.hei\M<>n ι hathn foo wel Hie r.atholiik- ,
^iiendJ352 af ?Ριί e??bf aen-beboien/ bat b» foo wel die Cathoiijk- XJ
^Vjeeftehjckcn in heure Religie, als d'andere goede Euangeh- gcu. fiS
fche
-ocr page 467-
440                      Befchryvïnge
fche, in fchut ende fcherm foude nemen, fonder dat d'een d'andere fa] mo-
gen injurieeren, overlaft oft hindernis aen doen, verbiedende fulcx op ho.
ge ftrafFe. ©oojtg önert ïjem in fpn €ommiflf»e oft SBebel-S&tfef (twfj
beroeronörraen) toeï ernfïeitjchQerecommanbeert/ hem te wachten,
ende oock allen anderen op hooge ftrafFe te verbieden, dat niemandt hem
onderwinde eenigegoctwillige Catholijcke ofte Geeftelijcken te befchs-
digen, 't fy aen heure perfoonen ofte goet. Noch oock niet te pionderen
ofteteichendeneenige Kerckeh,Kloofteren ofte Cappellen, tot groote
onordentlijckheydt ende blamatie van al-fulcken Heyligenonfen voorne-
* Mtibidtf.men, ende Krijghs-handelinghe*. <gnbe ÜJierbtbitpoinctberifïfliöie
*8* in Dct bierbe $rttjchel ban be <3nfïructie/öfte ijet 2öertcïjt-fc Wt &m$
ÖCamplieeCtï EndewantindeCommiflïegeinfereertis, dat onfen Lie-
ven Neve in fchut ende fcherm fal nemen die Catholijcquen ende Geefte-
lijcken in heure Religie, fonder yemandt den anderen overlaft te doene,op
lijfs ftrafFe, derhalven verklarende ende amplierende, defe is onfe meynin-
ge, dat in fulcken plaetfen ofte Kercken daer d'exercitie van alfulcken Re-
ligiën verfocht worden fal, dat onfen lieven Neve terftont beyde dien goet
willichlijck fal doen accorderen van tijden, plaetfen, ofte Kercken, als een
yeder d'exercitie van fijne Religie fal doen, op dat d'een den anderen geen
hinder ofte eenige verftooringe oft rumoer en maecken,daer toe onfen lie-
ven Neve goede ende fcherpe toeficht ende ftrafFe fal op hcbbea3ende
in*, doengefchien. * itëegnigö tDötjcSDier na/bccti ücn ©frtogööan 3CiBs
**4· *· öe ;§pangiaeröen upt CïotterDam/ ^eifjï- $aben / en anöer e $ΐβ«*
'eSpaensGar fen baer omtrent / op ontbiebe n/ en tot berfïerehimje ban 'tHeget we<
nifoen ver- öe booj 2Berge η homen; enbe aibug jijn öe boo?f3 plaetfen Den 2iflcn·
*^Llyl 3 ul*? &«Pten bettüacljtinge Dan öe moettoillige ^pangiaeröfii m
tS&ZSL fcïWltjch berioiï. $$ trocfeen booj bp ©elft/ baer fp niet in mopiJten/
en andere en öietjcti eenige bagen in ben flfarte. <0nbermfTc£jen ferfta&t luinfi
plaetfen. $e plaetfen/ bie öe ^paenfcïje ftrife-benben beriaten baboe/ tcrfïont
» ία*. »«·, Uifpribefït*. iHufcbmubet/batbetbe <?eefteujc&ijeptbierteIBjgJ
begonnen op tegebe/ en al baer Jjoop te laten baflen/ algbarefaee&w
Begin ran tt g,jjjjt benoopen jiinbe/ en fp toeb «een apparentle hennen&e btw
ef'tmioop gen/bantoeberom teeniger tijbt in baer boorige aibtöaerfiegöt«
der Geefteli- geraechen; öttjMjaec af-fcfjegtnemenbe/ en ban öaer<0ber(te PflJ'
ken vanDeift poojt epfcöenbe/ (lellen 't op een bertreehen/ 't fg men 't baer te ïw
fjeeft gernaecht/ of bat fg goct-iiMiinbujcg 3ijn Reenen gegaen/ on» «-
berg beglige r en gerutfer piaetfe te foe 6en/ baer fp bet -iBeufen awPJï
en tentatiefoo niet onbettoo^pen luaren j een pegeibeh oozDeele vm
öannafgnbiei-gebalie/ ugt öe fojme en tetmen ber lPafpo?ten Ώ"
^öjieben ban geleg ber öertreehenöe lünöer-25#eberen/0«W'M
S5efc&?pinge banöaec€onbent/ïJiecboo?fienen gealiegeert/ «g*»
* Sitthtvm
bate ben m^0· 3I«ïp 15 72. <€toee Dagen later rjuam Humep WM.
eoo?b ban Söttrgermeefieren binnen ©elft/ met o?ö2eban tttt gjgl
om öe $ietttoe mvth te boen op-rtigmrn/ en tot öe f ?eöicatie»j^
-ocr page 468-
van T> t ι t τ,                 441
öfref02mmlJ<titcboettapiiH«rftt/05iö(6ifhont>ctl3WfóOttt>ebfc- o« e**.
m btatitmt beruflenbe in De oube fóeffe/ ten «omntoire ban be *£*»$*£.
mtm
fómh-meeiteren befec $t$tl t&töm*» »JW *n? W» #W SS £r
trattofte memoctaie aemeecheninge/itaenbebooj ineen gefifKcben tupvkm
Soech/flfïtttitüléert RegiftervanOntianck by den Kerck-meefters vanToe&nm|t».
de Nieuwe Kercke, tot behoef der Armen van de Gereformeerde Religietcr
**»**·
ontfangen ,foe wel uyt de Vergaderinge der AelmoeiTen>Ghunften, Gnif-
felende anders. <enberb)eUH^p-fcö?ift boiöbbeöefe nu boo?on#
meccheujcB lif&t-gebenbe en ötenfïige Sttonotatie :
IA Lfoe die Graue vander Niarcke,Vry?· heere tot Lumee>&c. als JLieute- Extfaft
^nant van mijn Heere den Prince van Orange, by Accordt ende Gom- 't fetfde aa-
pofuievanBureermeefteren binnen Delft gecomen is den 26. Julij A°. «rtciWatee
1572. naedat de Spangiaerden van Rotterdam, Delffs-haven, Schiedami
ende daer omtrent vertrocken waren. Soe heeft fijn G, Burgermeefteren
voerfzgelaftendegeordineert te doen hebben, ende te openen die vande
Gereformeerde Religie, de Nieuwe Kercke. Ende hebben Burgermee-
fleren de volgende weecke daer an defen doen ledigen en ontruymen van
allen Beelden, Altaren, Backen, ende anders,ende geordineert die vande
Gereformeerde Religie d'felue te gebruyekentot haren Gods-dienft, die
fy met goede gehoor-den 3». Augufti daer an angevangen hebben. Ende
alfoe die vandè Gereformeerde Religie mit Burgermeefters niet conden
verdraghen, nopendezeeckere Articulen, conform die Articulen inden
jarMf66.by deExc»c. vanden Prince van Orange, voor dien lopenden
tijtgeaccordeertende gemaect. Ende op dat die Collectie der Aelmoef-
feo (tot behoeffder Armen) niet foude ftilftaen, foe hebben Burgermee-
fters by prouifie, ende tot St. Martencerftaenftaende,tot Kerck-meefters
geordineert, omd'evoerfz Aelmoeflen te verfamelen, ende onder behoer-
jickcRckeningeuytgedeelt te worden byden Diaconen, eertijts onder
't cmys, endemede by prouifie Huych Jacob Bruynfz, Brouwer inde hal-
ue Maen, Ivlecftei Jan Pieterfz ^Brouwer in 't Hoeff-yfer, Dirck Hei»
roanfz de Haen inden Ancker, ende Frans Michielfz Camerlin.
ÏJfetttntmogentu»nubefd&ceDeïöeftflenintoatboegebeoeffiraitt'. *M**gl
öfbanbe <©erefo?meetöe i&öbttf-tiienfï albec-eerfl met autöoritegt ;?LL*S;
ujnticn öe &taöt ^eift t^gr inttobuceett/ enöe ontoat bas& b'eerfle K. ~
i^aicattetn^enbanbeocoote ütccchcn ««iactiaen»boöen bien/boe
«oen out£ onöec *t ïbmw bolgen$ 'tmoi-WM Der eerfïe Hnoflo*
mm Kecchc/©iaconmbfc6oorcn $tjnbe/om öHeimoeflenonbee be
fmψ tt öergaöeren/ öefe be öieninge nu bg mobifie οοδ ben nteum
peibeeneetile ïüecn-meef!ecenbee<iBeeefo?meetbe eeffflte/nebenef
3J ®iaföncη boo;f3 acn-bcboien iatetbt. fl&ie toiiöeriS epaenmj&berc Eerffc pre-
S?m & (WWfe beeft arbaeu/ tè me ηοφ onfeher / boc& b'eer* ftïïLÏL
SS*ttmi bie htec binnen be &tabt üutiïiftBeWch in uen CteecSen. ?83Γ
«cn|i geeaechte/ ωα^ Peter Gabriel ben ©lantinaD boo^/ bie te boa-
stiife                               ten
-ocr page 469-
44%                                Befchry vinge
ce ηkmm Ut berboïgbe <®wt mu tot s&aggegi*» tft sunbe/rt?
inDgri3ateV566.op'iamöouDmban ccnige 2öutgfr0 ban ®eift/
%thikrmiéuiiin groot ge&oöjaenöé fêoajn-bangge öcp?eDicht bebbenbeY
9w*>*. mm bacc na booj $?ebtitant te $miierbaiu vbacr oe <3f mceme in 't
*».. ι jpi(gèiijEHgefegtfitt^b4e!atbccrfifcchtltba0jatngenomen uriertyf
Ο&φ fonbec autljocttent ban b^UetigJï^bi / tuffen bc bJeube f η big
ban be Wmfoimttrbe lacügte naer cm gcoote biroerte en ücci ohqj«
be ntiijtBljeben/ ηοφ naermaelii c e η berbjagb tmerbt gefïooten i ntaes
fig be b?ce mbe beranbemicltljegbt ban tüben/en generale om-heer ban
faeefteη bec<i3ecefojmeerben eeNange onöer anberen meöe na €mbs
ι-,, τ betMöaetbec $miïerbammer0 gemeenstoe-btecljtlagn;getrocEeti
3i)nbe/leefbe aiöaer ecnitje f aren met fên Gemeente in baningfiöan/
eyieenïngh opgfMig b?Silmfïerbamfcbe ugt-ciebjeeihcn ηοφ onberboubenüw·
Erfamfche oenoe/ miöt$ berbonben bïtjbetibe aen beieiföe Gemeente ban Mm*
Gemeente fierbam/ om bte in ÜM en bwie ten otenfïete fïaen/ bicg&pinbei?
«och in bai- ^ate 157* (be J»tabtJCmftcröaninocb onbee't^juch ban ben hertog
linghfehap fan 2jlöa/ mmt §>paen0 «Sarnifoen befet blijbenbe; bp fame ba»
«ven e. & eenjttg g(fc te ^jft gft ψ}mth-%m$tqmm bebicnen/ aitoaet t)g
betf lacrg baec aen oberleocn té;--t>l? toatf in öe üatnnf (ïjc en <i&jtf Λ*
e?Ka7m- f'Ü* Cale tameltieb erbaren; be &abt ai De ^enöt-bjiebr η m 3δρβ
hcydcT tel* $ault ten naeiienb» ban busten geieert / be &φ;φη$ ban ocfe
fpnentijötbeel geiefen/ enieerbebiec-baibemet ftcaebtige 2f rgumen*
ten: geitjclt bit aiiejStoeröt berDacit in be Jillemorien en ^ett^iftert
ban eenen <£«ueenj$ 3lacobf3 tReaei burger ban Simfierbam öiefeif
aen tube ober be meefle banbelingen/ inben beginne befer tëefojmatit
booj-gebaiien/gcfïaen ïjeeft 3£en fnooben banbel ban EnmeeöaW
ooiAek dat &e <p^f|fïijcftbepbitbanJtmfïerOam foobanigö in toeber-fpccttoöl'
iSJÏ beröaibt/batbitef^ban öe njtnctjjaeifïc ebenen toaö / toaeromtnen
lange op Al- bie&tabt«ietae»'$ J^tnfensübefcoft berftrijgen/ en bat fi? fic&mrt
beei rijde b andere ban ioiianbt niet tmtbe conformeren laten / macc aflecnlijffr
Heefc- tot be iaeUe ban allen aen SCibaejs ^U biijben. ©e ^inji omtrent
belHöbt met fen t eger upi ^uetfcbianötaf fiomenoe / berobc rt be»
tówwiir »4-«wgufti!lloermonbe/baerfiibfene^oibaten mebetoeifcijenbiDP
uit*veiaiberiiepenaetibe©eefieii{e*^eebt: fulcB^lïeterbegeertebanoiebart
«»ie *fr iioïlanbt ben 2^?η. bei felf ben maentit/ tegeni b'ongeregeitï)f et öf»
^omR. mtfjg£$tfc & 0 (bai boi|rgaenj(i niet alleen fcer ongebonbrn/maf r uw
iiêr mate fiUtcir ntrt ti^^cefleli|cft!)!eebt leefIxev eenpiaccaet ugt gaf/
gfbiebcnbf Oüliifii-firaf: Niemandt van wat conditie ofte flate, hy t/
Gecfteli|^k öi Wereltlijck, te mifdoen, befchadigen of verkorten in goe-
ac noch in bloede* QMonoerende voorts ende wülendeïdat die Vryheyo *
iq 4er JRejigiè, foo wel van de Roomfche als van den Eitèngeiifcbe gehou-
_ r' den föude worden, φί, op pene als vooren ; met naber berbObt van e0&
!?ΐ'ί?Λ9!ε^εΐ^                                                                  te ber0OVen°i r
-ocr page 470-
van D i χ * τ.
■mnmvto tgitme be bettooetïKgbt ber^oïbaten onteer tmüb m
Suöenaecbcoenonbengangb*. ©e&tabt &c&oonijoben (bieme* · mfi, &
be/aeujih ffimfïccbam/ηοφ aen $ibae£ ^tjDt tea^) pp *t ac»-|»o;ccn f**"- ·*·
ban be staten ban ïlfouanb/ ijoo^ Httmephi «©«ober belegert ,iu on- ££,£ JgJ
bec tëoojtoaecbe opgegeben toerbenbc/pleei$bebfn«&bectoinneral· *. WJl
baereen beefoegeiijcbe bltter&epbt tegen* be .Sfêonnihen f. ^e £ tab
S&ecaen onbec-cn-tufTcljc η Doo? bc p?intf niet bcbbenbc feenncn om*
#ttoecben/en aén ilba obeegegaen 31 jnbe/fo$t ben &panjaect boojrji wtdmm
aibf&teben (öieöemaf-öebailencifonttoeitiiaöttijarenitoefromte nieuwe tc-
Brtjgen. 't innemen ban ^utpbentoo? fgn &oon/i η oe ötobJelifc* I5nfp?« d«
feerttisijanbeiingeaibaec gaf ui eeibec&not/ <©bcc-fflï"ei/ enbaer dSr""**
naooclt ©jicflanot fuich een fc&icb/ bat men aïle0 toat 'cc te booten
genomen teas/ tneberom op*gaf -, fukje men be <öerefo}meetbcn al*
baec on nieut» fc&frpciijth öeeb bcrboigen. ®ie ban ftmetffoojt in
'tstitbt ban ïfêteeebt/auamen bg ben e?abe ban2Boflutot ï©tcec&t/
pi öe Sleutelen ban naec &rabt p#fenteccnbe/en genabe bibbenbe:
             .
oaeroöboigöbebegcutDeiijchemootfit ban$aecbcn/be$ooft-ftabt gSi»
ban «Boelanbt/ tegen belofte en alle tttr£jg£-geb?ugcB: f)ier Dabt geen
nochtans
bccfct)ooningbpiaetöi; ftbuibige enontfcbuibigeonamaleenecleg ft> «loordegene-
öen ober·, men fag'ec oocfe niet op onbccfc&cpt ban eobtf-bienft/ SSSSli
ttiflccbfebe^apilïenen <®etifen moefïen'ettegeiöiftöntgeibemgeen Yittea «o?,
föeccfe nocb fóioofïec/ of cenigö gebeeiigöbe of onge&eettg&be pteetfe «en **««-
bie ban 't moojben/ fcïjcnben/ pittnbecen/ plagen/ rafecen/ of bernett [»£,,
beö;9bt bleef. <©efe tojeebtbe&bt becootfaechte toebecom een bccanbè* •*",»wwg
tfnge in öe Boonrê-gcfmbe gemoebecen; eenige <©cefïeigcBCrt be
Spatigiaerben ηοφ gunfïigb 3tinbe/ (meecbeucbienfp Baec ban be
®ecefo?meecben acbtcben becongeiticfctte3ijn/boo? be onbiiitefiijeeb
jan Huntf ρ be n-Wen bebjeefen/ ai* anbettf yfienbe bat fe geen on*
wcfcijcgt/ nocb eenige uptneminge gebmgc&ten / maet ben eene foo
«el om fjaitf bjaö&ten/ au? ben anbece/ toietben met een gtooten baec
teöen bc §>p'angiaeebenin-qenomcu/ 'tbjeicft in beeieneenitiif-fïn*
Jiö&febt in tegenkant baetbe*. DonFredericodeToledo bt# bOOjfj · sia B»
J&ue o'm&aeg &oon bit aifoo befrbicht bebbenbe/ troefi naec SBmfie^ vu u joe.*·
oam e» maechte albaecgeceetfcb^P om ïlaerlem te Öeïegeeen. Sin* **'·
jen ï^aeriem brtfl ont Dec me erenbeel bec ^oeticljap/ op feeiiier fe&$*
Die van
ben ban een tafioo?/toefenbe binnen Himfietbara/ bat men met ben H«ticmha«
f Pöt;3iafet in onö?rtjanbeiingb fonbe tecben/ fenbenbe ten bien e?n* ïfjjvg?
öcbfbe£htci0tBb?ie eemac^tiqüennaec fEmilerbam; bofbbeSBuc* EiS-
W ban ïlaetlem mibbeiertijbt boo? een öfQUome <®ratie ban ben tdijckGede-
f ommanbeuc bec -§tabt bebjogen 3t)nbe en aefolutie genomen &eb- puteericn
oenbe ban be ^taöt tot benuptecfle te betoaren/en ben i&^anbt gene* ^^m
tutfcïiichtegen tedaen/ buerbenttoeeban befe iPefanten (toeberom n,«i>emte
*lmJ}
öfhomcn 3i)nbe) aenllont^ in öetbteni0 genomen/ en boojta verfoeaen.
«bec Siepben naec ©eïft geboect/ aitoaec be PjinjS ban <©cangie aijei
ft ft β 2                      dtabt-
-ocr page 471-
444                   * Befchryvinge
DeGede- g>tabt-8ouber μ fptt ^off-öoubingalbabtbeeïtbfett/&to fcri erb&öft
KïïïLv mfflmmm m *&m groomen/ dat narr mm^Mimtmmk ba«
WcvS ;Βέβ?ηίί. geBöttöin/ ben tmt met name «üfê*. Adriaen van Aflènddft,
mer Deift tymfionatï» ban ïfaeriem/ den i4ften. december de^feiben ^mt
fïïom>2 iS7h met ben sfcaerbe öiierbt geejtetuteert/ d'anbet met name f wifi.
SS se- %ccChriftofFei vanSchaghen, mbe gebancBenifiecfommige frggm
araft. ban de groote tormentenj gefiojoen 3tjnbe *· #ndemtf|cijen baöt
. _ , 't SÖéfll ban Jiaerlem ben 6<fcn. upc öoojf3 marm fen aenbangii ge*
ipfï hJ/$ namen. JJnöefebéttaeube Coniunctureban tijden/ tetmiji men fc'al·
?i.»ej. gemeenèeenbjaebten t'famen-fnanninge banaüe 3!ngefetemnop'ft
fioogft ban nootien babt/ om Den 3maer-bjegge»be noodt w$ ai bf r*
Derbenbe iBpnöt met alle maebt gemeenberbanbt te torberfteeii/ be*
jlotidt Hnmep bjederotn foo een iafierit)tB ftmh ι 't toeic& matötigö
wajSomoömenwbegtootiïebermbbetmg tufleben be aoonwgfiw
ur. ben en <$etefo?meetben on ie balen/en alle banden ban gemeene bg·
jrie°ur«nsï fiarit te becnielen. ueecGornelisMuiius/pgooli ban^t SUcc&ren-
Agatha tot fóloafïec binnen ©elft/ een ugtfteeehent geleert en feer moberaet man/
Deift, ioor |n' oderfnlcjtoocb feer aengenaem aenben IMnceban^rangie/ We-
JSν Svan- toeberom in {| oflanbt genomen spöe/ naer oubec gemoonte/ gclijc&
gen, vervoert be $edeelanbtfc&e booten/ en aï <£anittgi$ aaeottf-ïupben bw
en gruweiijc- gaentfniaebten/bp öèm in 'tboo;f3 itlooflec fgn refïbentie ofte bfiöiijf*
ker wijie om plmfi Qimmn ga&t/ in fuicher boegen ar$ nocf) bedenbaqpl in fmn-
SctSi mige guarticre η fiiiefic rijcfee ^BeefïeineKe <3efli tbten (afdoet ban #fc
#·<ƒ* f//. Sfigattja) beeitnbrjsf onderbenen 35η / groote jftincra *? moeten f o-
9ri9i φάύί öottbenbe dact toe feeefcer appartement met beguameberme*
■a*r nt 109. ^n ^jj ,t acrji3fmfJlt uan be ming toag Jiiaufmjs ban fmg grmeefl
fnn ugttotht te boen/ ban babt ten bebeele ban fyn 4gjcceiientie en ons
ber beji felfji beiiige fjoebe/ fïee ge bonben. 't OBeuiei nofbtanö bat W
üJillenDe ceefen/ na tien (Nge i»ï gecaecht/ in banben ban bet tirtjö^-
ijoicn ban ben <S?abeban ber JiBarcH/ l$eere ban Humep üoqmi w
toettftefjem tegen ben abonbt binnen Hepben geb^jgbt ijebuen/ Kit
Ijupfe ban iKeelïec tfp^teiijü bandeen/ aitnaet: Doen ter tiibtttjooiiD?
(enen i^iilem ban <©ubebUet ilbtari^/ öaer o|jrjuamen tftfïoiibt
(meibefcöoncften 3önbe) ten buj»fe in/ttoee Commiflartfen ban Dm
<5?abeboo^f3' met Deufeïfa ^ebiftant/enbe een p^oboofï met öfti
^£Öern*cecbtec/u)fllenDeniaet0in-gerupmt bebben/ oimmebffe»
gebangen ïlfeererenrjnigen. Wc ^jonm ban ben ï|upfe jicb ontirt* ■
tenbe in fuicfe een t$fé/ me$ ben tot &rabt# gebaneheniji/ en bof &ct
bakten bebooren toa£i/ 2Bncgeri3- öupfen tot fmh een mertft te $(\ϋψ
htii-
b' 3Cnbecen uien feggen in be toinbt fïaenbe/boen Γιφ afÖ00^f!
*
             men/ en ben geap»;ebenbeerbe feer ongenabe^fit en onmenictjciD^*
tttiif&andeïen/ beei materjefboo^ een €retbter in t lt)f gieten/ fett-t«*g
enbefebaembe leben met Sneüingb ban ïitao^en feer af-flci^11'1*
njOfiijw
-ocr page 472-
van Dei r τ.                         44$
ïijfceïilfte tormenten e\hoogenbiieh fefteen te negenen. Jfêen tujona 're .
f fier cgeene eebenngt/ üie fgn onfctmit in tbji jffei hon trecsen ·. tm t-
tegenjiaenbe toeeot in* fonber eenige berm&ertigljeE>bt ter boobt gi*
legbt/ geflotenen genoegofaem gefleept/ alfoo ^ent fenegetyöoihcne
fcraebten niét maebtigjtoarenteb?agen: en in bier boege ïoiibcree*
mm fonne ban $?ote**of ΦΜΙΗΝΡ? biietbt De bicn feitoen abont
ontrent negen turen bgbe blaeume fïeen gejjangen/ en niet giöeef
boobt qebjojgbt sUnbe/ alfoo in be boobt-imart gelaten. 3&e 'P;tmf
becmitttg&t ban fpuegebanchemfle en berboeeenjs /Jmbt aenfionts een
€rn?e|ïe af-gefonbe/ met laf* om Dem t'ontflaenύ maecHumep 09
6em gebeten bjefenöe / enbeöoorenüe bat 'er een 25obe ban ben ΨΜ*
te
üoo? be $oo?te toag/ bebe 't toert» te meer ijaeften/ niet toilienDe be
Pookte geonent öebben/ bo$en al eer $)g ge^angeη &a£/ ten epnbe be
55?ieöen te fnabe quamen-Aöebtterenbe befe on^«?t|ieinehe mtenan-
beiinge/gincöbefame/bat fejjem befe&ulbigben ban ben j&mce te
Sjebben getraeöt te bergebeii/ of ©elft te berraben .* boo#£ toierbt f git
Hijchnabeeiefcbotf4ecï)£benegnbeUjihnottïboo^ be bebe ban eemge
Öecmöertige be^ anbecen naefttë onber b aerbe gcfleechen. ^e berbec
omftanbigDcbenban befe üHllorie/ rullen big t>ter naer onoer be liiïfï
berbermaerbeSngebooren #elbenaten/tn'kb?eebebert)aleii/ alg
iKtrêcn&eηοφberfffjegbefluchenbaer* toebienenbe/entot nocb tos
ηοριΐη tiicbtgetoeefi jiinbe/ onber mg beruttenbe. <©nbertufli|Ktt
fcan ben cuciemïη onbeefoecheronfe eggen fcifïorg-fettëpees / inion*
ber&epbt 25o? en i|ooft/ en onber be töobmg-acnnben be booj-gemel*
te liHftocie ber lilSactefacen ban Φο mtni mitfgaberg fcee&ee S3oefe&·
ton/genaemtaonomfte bec $eberlanbtfcï)e betderten/ en anberen
bacr oüernaften/ fwïenbe oberal/foo tnel bp bOnfe/atgonfeteeöer-
ïartgc/ befe bileinigeacne generaiiie&e ten ïjoogijfle geimpjobeert
wbinben «©ochmerot gefcfotoen bat be tijbincrtj uan beie baet ben ** *'\m
flimt
nH alleenwac&ten/maer ooclisranenöeeft gefcoft: 'tt$altijb kJ^TJJ^,
]fechec bat fenCrcelientie enbe^tateniuien een beebloecfiten &an- h
«ei geheel quaiiich frebben genomen/ enöealie menfc&enban becflan- n &· wee
be ten groot mtebagen ban foobanige af-grijjïtjehijeben fjeböen ee»doet·
pot/foobat bet benpïeeger felf toteen trap ban fgnenonbergancl*
wrechte. ïtëant hojt&baer na ben .$.««». giemiarü-157*· bjegrng fyn
bttertf-bjtjben/en'tnlepnreipect tegensi be Staten f tegen bjetchertf Den gw
oanthbe^ntn mij*babigen ïiofrmeefïer / oftt-üieutenant 3!onehec ™* <i« Mark
wtboit€ntcn$metgcttieitbjilbe buiten be S)tabt brengen) toiert e*Jrl;i?%°"
Ρ «I^Oife-rjeflaön/cnoe ècbutterg ban Φγift in O&aneneiv met tv*„nt ÏT
Jf" ^bflrmeefier boo?f$/ üeebe tegelötB in tmbtente genomen, naet den tot Dcift
«me Wachten ober ijem öebaiiengeDeponeert/ enbe fene «SomintffU gcv4nscn·
2?? S 'ïne ücbieningen en eoubeenement gereboceect / onber nn;
wretjetn te lafl geiegbt ujerbenbe/bat fte bcele <Pee(le!ijtfee $erfoonen
wa«o«e onftömöige iufiben tegensi fen <sotnmiffi( en 4&M fonbec
-ocr page 473-
Befcntyvlftge
«omnetemeretfitiii^egtogft/^
tjjfrialiKlt oocfi öen j^aterüatij^t. Slegbt*/ en ηοφ anbcte .^oonj»
iugben/iief-öebberii be*i ©abec^anötfï i&aee ober oocftbceïe $θίί«
Ingefetenen öabben moetm mmmtnlm t Eanbt berïaten. f onrbct
Wtitènë boojft' dirMti: <&ae f iii igrie grjrtee gftbe ö>?eebt&eb£n tegei^
be fóoonttf-ge rmöc«/ m öeftigft brn <®eu$ fne e ie nöc / ö?acf tiab-trn
bienfï gefiaen/ bebenbe Staten met 6e fóoojöe flrafiï n/ fit tirti «fyacf
oorn na öenïjaï^ bingen; foaer tegen Dp-een tctelftriijehe t»rfentitI.
ö?ag|)t/ mei bcteelcSe ftg Depoincteo ban #ne fee fffenifcsiigij ροοφί u
berf$oonen/al0 bp öm tfleer-gemeiten l|iftorl fcfo?iiöét 2a 03* ui ίψ
ma te lefen té / tneefl «gt-ftömenöe op De miAnbrUnticn .mbt
faoomg-sefmbeng
jijbe tegen beonfe geniecgbt/ en fenen Bber tot&rii
fueöeeen^oliji-Wenfiiiiöitj^incipftiöB ten opfabtc ban *pn af ftómlï/
en ijoojgaenbe meriten/bjiert (nj (booj tufl$cn4öjchfn banbe p?iitf)
ngt be gebawftemfle öereïapeecr/ enbe heeegö ten laefle bedof om Wét
aliefenS&agagte eniöe «©oeberen ribera fteen te treeften *. öHj#»
ftenfieban fgn nerfoon ten eecfle int Ittegecbooz i&aeriembpöfi!
BèatiEit berfïaen slin&e/ fonber bat f? öe rechte ootfahe ban -trien ηοφ
toifïcn/ biet ηοφ ht$ booj binnen onfe ^tabt/ en tot befe materie 0ίί·
nenbe/ tneöe öjaecbign om te beeöaiên j oel&ganbt fKbinbeeiunittf
bat öetöteroorn onuen pamce aemnnttoa^ en bat fret ί brrniibtë&e
booj-berïjaelbefömmotie be&urgerg in ïfêapenennabt gcöjagW
tennaefïenbg aUe# ofeeeöoouïagf;/ foo Γφ^ be «ejaef fcan SS#
aen Huyg Janszoon van Groene wegen, S&uraenicefïer tOt <©fïfti hofc
dat hy vérftaen hadde datter groote tweedracht in Delft was, watt' over de
Grave vanderMarckgearrefteertfoude zijn, 'twelck hem bovenmate
aengenaemwas geweelt te hooren, verfoeckende voorts dat de vóorf?
Burgemeefter (continuerende in fi|ne getrouwe dienften tot^en Coninit)
foude fien de Prmce mede te verfeeckefen ende te feynden in bet Legir
voor Haerlem, aenbiedende daer toe alle affiftentie; fulcks doende, hadde
alle die hem daer toe behulpigh foude zijn geweeft > quijt-fcheldingh van
alle voorgaende fchult, en loon na verdienften te verwachten W$jf
befttbilantiebeii^iefif/tottbeieherii befïeïiinöl) een gebanöe^oi-
baet/ met af-ftoopingefonji ïebenjsf/ ficïj foube raten geb?tigrfefn;
be&o.baetö?agötöen 25?ief aenben §rereban ^atenbo^/biew
Μ <0jaben ban ber Matcbg nlaetfe bg ijm ^?ince ban &tanQitw
fen *Eie«tenant<©ouöernettr/inbe <©berfïe©eibt-i|eerenja0g£W'
fen/ enbe fnb terflont bg Det €ö?t)g^-boich/ enbe in fjet %wt u*l%
fen é&tact hab g^oegbt; bcfe hm SS?iefgeonent enbe geïefcn beöffj;
be/fei?nbtbefeifbeinaUerbiiiaentie met ben felben ^oöeboo?t^flni
ben ïïtlntti öebjeicfte beninifoubt ooehberflaenbe/ en in 't tav Wjj
ober be ΓΓφ^Γδί 3iinl?e/ toonbe ben feiben bt rboiaen? niet tt tn<n oen
geenenbaerif'aenöiflbt/ bie«am<©obt tot geitipficn ban öOprew-
tigïjegbt fijn** öerte/ mnt ft)n öenegentlieBbt om fi)n ^pp%
,·· Bertiid.p.
.
315. *
jjSynÜeute-
ant werdc
gebannen.
•Vtd* Spifl./e-
leftiorfs tdit,
Lutd-Bat
%6>t. ptiSr*
* Lih.ru f,
ju. &fi$»
Be Graef
raeckt vry,
ld. ibid. f.
Mifsitevan
, SJoiïu, op 't
eerfte aen-
eafteii van
den Graef
yoorfz, afge-
fondcn aen
H» i# van
Groenewe-
gen, Burger-
meeiler tot
Pelft,
ld. ibid. p*g,
315 * 3>6t
„BoottVll,
-ocr page 474-
vati' XiVi^sr ir/
^öfmimefaftlieoienfltiDOfn? feggenbeooettniet ϊΦΜίηψίχι.*
m
Dat be %m ban 2&offu aen Dem fftircf. ©e $>;lii? bae r én tegen
bétgtie <0jQenetöegea/ om alle na-te ncbe η toeaj te nemen/befe w,
fibe in biet borgen te be antbjoo^e nr Dat Tg $5ofi w baer bttoyalHw&e*
ϊϊψ lagen mogïneu leggen/ bieöem biel qttaip mogfttra bebomen/
en baotfiialle luiten apnetiu tot öietgcisiflte arnfiactm in toefeomen»
öe toegb nemen; ^Βόφ orn ^öntgemeefïer/ Detoeiehe fgeiijeftbee ie
Dees<*t?«
gin «.co y*
ηοφ&ίΐκ töoo-mfe&e UïeHgie mag gebiebr-n) stiifTröicn öfrüouben' atiilc ma tui
üKöwgfen Φ(Μ$?^1ώ/ oranofcffüti! te teebec bantm$ om Den f">$vk«a-
©pnttfeifgnnnotoirlijek tot bebjoüb genegen/ metgeiwlie munt
keo
teberfleibeu*/ ber&iaeebe aitt)btfpn gemoet fuiejc niette bermogeir.. Vide Gnt9
öacc op ÖJÊJËifttts retuiceecDe / Sabitb öaDbet foonaewtonietgeno- «**·» «<<*.
men/metbenCgrau $oiopgetne&om frasen eoDèJBoifH mjt De■'";/;',*:
nooDt te &elp;eh, üliaec baat b# ooeft ηοφ bgHbiag&t / ï$tt£öÖ Santf- ***».
30onl)aDDaecgeenaoeentoe: obecfuia; beeft &embe ψρη& boereen
tijtboenberfeHeren eninfgnhu0betoaren. «©uitrent Defen tijtg^
Metlbcgifa
Durende defe gebaerltithbe&Dt ban ben $>taet / begpnmeri al in eenige in «™ e
Seiegwtljeben ben iSoom#-oefinDen geen toool&Wpuben/ en baer 'pi**K deo
infommige ^olianbtfeije ^teoenbe fóeic&en te benemen/ bat bgbeeic ÏÏffïJjr
toüfeöeaenten booj een groote ono?bje bJierbtgereeehent/ en oora rtrCken, .ie
Dapper mtëbaegbe ι te meet/ betoijlüimmn laganbt nttiiorb foo na ^n u?tkre&e
öp-bebbenöe/eube faechen norb ftm ttotiffdacDtiaD uaenDe/ aijsnu be BfJ££ï
oetbpnöf η etiberbingeu tmi ïjaer aengegaen/b;ginnenbe te bje&en /
gelaten, ilbe*
Dmitfötc.llHlitelTrtictKltniftonUf/loat-f^: ttoerefteen» bolb?agtjtju*"*· **m***i
be/te üecbjaibten Dabben/tnaifoo ban biflijcBe hlatfttetf oojfaeeh cjaf ** *******
«n We geene/ bjetebooren al ibo ffer atë b'^uangertfeïjeutei en* ÏSbSEü·
«ma en fpe^rannte maten in-genomen: βοφ m$ DoenDe De ge-
de vcrftin-
Jjoeoerf η beranberenbe/bab meh u»eberom te toeegqebjagbt/batte- ■*&** &**
me
ban De eetfte en boomaemfle / bie ϋφ gemeen-famec>banbt fot £cmeai
wwötoe/mettaèbtenbaebt^tegenif26ibaUapneciijih nabbengebja^
P«/auoanjibinnen of öupten t©aberlanbt metgrootebehomraer- '
mneenonfeechec&epb ober b't^tliomfïe befer faeche »n tbnjft'et bieben
wmmi m aifoo mm nbegbe flii futen/ <&p* geiijfc men fttietf 0 b?e-
jwar-nemen hanUei;feet«erfreffeH)s{i;gei'p?ech ban be l^eet Adriaen
«njerMijie^D^nien feberttotbeöoogbiïe^mptfn ban iïeebt en-
Sftf?fcHm W*i Hanbetieeft geempiógeect) metbènfóettr-boiiï
JJ2■'i&iabe Frederieicden derde, bie men namae!^ fcwgsn^fyngcoo*
tirfrl eit0tlïe18cli3'e De «öobfaiige normbei aiie£ bwfbeltjeft genoeg
S^TJtöfnt,ï^^in
tin %Wf öan banDec iitèijieb
2n öc'^^ömte^pierbèJi iV^-'-f eümarn w*u
n^fJJ^Dff^tegenbioo^igeecubie in 'tïLatim in ®?ucb«ötgei■·
Pcfoluti'e
it ijί gaecbanbneentfeuiti» vanieStalcn
^«e oe ^tatenba»i|oiianb|/ mm0fö i^etgiiberinöi) tot ϋφΜ *&* dS
i
m-
-ocr page 475-
Befchrijvinge
448
Rooms-ge. g^ouben/qerefoïöeert/dat tnenbeferrftie torβοοιηΓφί töeflgie fel
findcn g*no- ÖOiJ| 0^0Ui,ett; bOf&aijitnenbitfiut& eerfïmael pjoponeerbe/ of
*"*'* begon te roeren/ tnenfcïïte be J^intf bat mm 't fjaogeiateη/«nbe ηοφ
meer tüa£ tbem tegen ben fin atë men bie rrfoiuriebtgon tecrctuti*
ren ι QtiUtb Dp in.fijne <©eb#icHte Sinologie ban Oen Sjaretacjtfigete
ftennen geeft/ bocöfrggenbe met eenetot berbf bingo ban fee£t<wtu
dat fy(die inden beginne tot 'sLandtsbehoudenis hsddengoet en nut ge*
jie^nea vaa vonden, dat d'een en d'andere ReÜgiefou aengehouden worden, daer nac
door deftouteaenflagen,flimme treecken , en verraderyen vande Vyan«
den, die onder d'Ingefetenen vermengt waren) ondervondenhadden,dac
haer ftaet in gevaer ftendt van eenonvermydelijck verderf, ten ware datfe
d'oeffeningh van den RoomfehenGods-dienii deden ophouden, om dat
de,geenen,die daerbelijdenisvan dee4en,ten minfte de Prieflers, den Paus
by Eede f gelijck fy oock over ή deeden) hadden hulde gefwooren, van
welken Eed fy meerwerks maeéten, als van den anderen, dien fy'tLand
» jtphf. s» hadden gedaen*/en fo boojt. φρ befe boojgaenbe Cïetoiutie berjètaten/
><*Η·''0Μ»ΜκθΓη öe <ffeeefoaneeeOen ec&ter ae«ftont£ niet ban ai te Hertel,
v* f ** 'tnoï-fiecfte aeaeuwlecDt booj t arn&i tfen aan de b^ebeligfle D$betë
ogfommtgeiHaetfen, baer'tinboeren bm De 't bootfj uefltigt/flW'
Wieuwe toet om öeufTcöenjcfieen boo^ebtige rebenen; naJjatrn fan tiwt te ïan*
Beetdt ftot- ge/tmert bertoeft/bieergaenbe gemaeftt. 3Jmmer$ bierte^elft frfirinf
mry hier te get η^ tnet foo goede ojtye/aui inei betameirje ft toaji/ maer met ff
fchiinen- ΨΦ* **n *m -tfwtfw 2&eeibe-fïo?merp tof-grgar η te iün i geiweccfef
de «e oighf feee&ere aenteecheninger ter tnatrrif ban bet oöf c&ofiritjcfie enonörr*
wïijnophet^eïtjfheïöcöe fine» toerci# bejï &oogen &tttaer# tnbe t©«de ïwctfu
deieyeren noaj-genen geaiiegeert/ te wennen geeft rnbe «etupgbt/ nat De Iftitw
we·
«eroorfz ten tnoeöan De #5eeibe-fïo?m ineen ©enfïer ban *t&t. %uW^m:
fïee leggende/ en* ttnercit aenfïende/eenfgner $agiej* inbe &um %®»
fonbt/om te berboeben bat &et boojfj HKtaerntet en lüirbt beftDaW/
m acbtenbe fa een öermaert toerfeVtoege m fpn grooteftotff ipW(
aengemenbe moegte/en onugtf&eecfteiijcite $tonfi/al te mmmW
banbanfebenbigebanben in een oogenbiirn iammerrtfeft brrnieitte
toeeöen/ öfööwibeiiebec 'tfeibige te berfenöen/ ciieenö^riÖi»P^f
fentbaecmebeteboen/ aenfpn Jeef be <©jaef ban ^toartfenberm?/
OeibfB bp be beffb;ijbingebefeif Ülitafrif i$ fleboceect 5 J^n 8?ei|;
bafibat w$#ti# gebuecenbebe eetfie en bob^been befcb;ebe25eeiDe-
flQWM$ öan m lare fe^ enbe tfefligb/ niet i)ier te #eïfit / "JJ
sajabanbtinajjf en na fgntoebec-Romfi üMt^ngtfcbfanb tfwHJE
fjaeit té) Bier te ^eïft in 't boa?f3 (üïooder të gehomen metter tjojn-
both boben bicn ftémi niet min SrartitigtsO conflec rt/batbit voorn
Ulïtaer na be eerfie saeeibe-fiojmerp tïan ben baojfj 31are (IM85S
aoimii-gefinbenüjeberbm te boben toarm gehotnen/ «iwwp
buptfn be £tabt ten p^refhe mofien gaen) të begonnen te maei«enw
lieplaetfebaneenanb^/'tgeeninbebobigaenbefwrie^^iewa^^
befiuyts.
Siti ttvt»
ir··
-ocr page 476-
van D e L f τ.                       449
fiffhifirueert/entengconbetoebetbelat*: bPenbeBereerffr/aen- · ********
Tm^^mmmi
ban be Ww* W ^ «Mfiorten ban We »··
?a t/ met ben becmaerbm m Cetrobe / be* feife Jipeefler ƒ apg.
mae/hiikükhë Wee op (tnijni* bebuneSettf tjoetoel m open ei*
SS&SS9mS geen tneecbec iM gebleeehen W w
SSii moet boigm een ttoeebe h^ÏSSÜSSSS
Kslin *t melen ichbermoebenfoube/ natnbt^reecnen ngeenbe
alle oimlanbigbeben ban faerhen rjWBfi ™ W ÉSÜffiïr^K
tieöectóeecenStatennocö tnbeniare i57i.ofanberfintiitu|TfW
b ecrfïeen tmeebe S&elegeringe ber £tabt Hebben in ben |are 1574·
te m flffiöirt ^« toeten in be «®tfte fóeeeft alleen I m 30noe be nieu-
toe ige.tjihtopgeDoonUebben; b« be eeretemeerben nttal eenigen
beSrugtchiarber ètabt iteguen / batopbet«bing£an jgeïucnig
mm oer boVs J>tabt op bf η berb*n €>ctober be* %m$ 1 s 74· ÖJ
PWinbefranfclje «bicuiefiitenbe/ a^^ntiina betej?nb geit
ban 't^ecmoen/ bennetopenbaerineHtolnfben J&eoicantuetle*
fen / en boo#ï «Bobtmet a?eut$t»f en bmjrigöegbt ober be genabige
JBetioflFmiiebebe banenen: geinen ootfttecftOHt/ töerucijttoctf&egt
jijnoe/ inbenbebeaiootelüecchen, meteen ontalinche bergaberm-
ffébah laoicn/ metgclrjcnebemegincje gefcinebe- ^uieft^ men piet
ugt ooch totiöe Bennen beflupten: bat be «Berefomeerben / beoamen
ηοφ een brröaber-nlaettf ter oebotie boo?be tfranftpe Gemeente/ooit · sutort»*
bfgbebe)|>atoc|)n -fitsrtfien/ atë-Doen ai Rebben tn-neDabt*. Φυ$ J^fj?
toare η niibe v6ei ef ojmeetben ban ψ elft eerfi in be Jjüieinue / baer na *»jj *g*»
ooch in be eube fóerrh aen 't Speechen geraeent / en be 0oontiJ-öe · φ«/ ρ.§^
fjnöfn /met ai i)aer hoflciijcne SBagagie / f narer lüegliget piaetfen
upt-aeflommeu. tóicr moftnubanbietöbtafaeninbcgbebiegroote DeGexefof.
€empelen mm® foopjatijtiglj p;onthenbt / en foo pberbiocbigö g«!ï£
geraeublemj&étéuangriittm en't tfêoojbt ®oW entöei eninaife |evde de
eenboubigbePbt betbonbigbt toerben / fonber eenige «Feremonten «oote κ««.
oftcugueritichentOe-neli metbetfoegingtjban Ijet:i&enbenfc&e toee? kengeoef-.
fen/ e nbe met be tijbt on-genomen hlennac&ttnge ofte ontot rftant banrem»
bc fugbere apofioUffhe Heere j met bertnerpinge ban fcet tot nocp toe
boo^etteliiAe Donbcrt Slarenaf »iottèli)thenot blinbeltjehaen-geno-
men «Beioobe ban be geco?rum»eerbe/ en foo langïtë foo rne^c befoe-
öeiöe meere öejs ^toel^ ban laome: fulen^ nu be <8obbelijifce openba*
ïinge in ben f^opöeet «ffjeeïjiei gefcfitet/ ftpeenen berbmt te bjerben /
KfiÖfnöe: Ghy en fultna uwer Vaderen Geboden met leven, ende. haere » t^êUt
Rechten niet houden, en u lieden aen hare Afgoden niet ontreymgen. ***«*»,* it.
Want ick ben de Heere uwen Godt, na mijne Geboden ftïlt ghy leven , £%^£
ende mijne Rechten fultghy houden, ende daer na doen*, q^enattten „„„ m
£
ban be dienaren bei <©oS»lflcBen ïfêoojbt** / bie f?bert bf 0*formatie ir*nftk.T*u,
%U                        ^obti
-ocr page 477-
Befchryvinge
®m$ wttht dfaiwbintim ©cift in dc mte smtt $im%m httömi
Rebben/ i>eb irn qou tjebonbcη bier ooch bg tf fic\\m / na-boigeiijsW
geftijtibcr&e Eijfle trr ftamm ban fórcchfnUtacöt / bobe-n ücn in*
uanfö aibaer baft-geöccöt aiitiDc / obfr-cen-bjengcnbeöciclfbetefa-
ibm/ittct tm anö«c ifciemoriaci in 't partituur r/ ban tt)bt tot tobt tu*
rirttfeïiifiionbrcöoubrn/fMflfnbf bfrftaibe iict gftne tot naort öefifl*
tiatie ban nerfoonen ötcnfïigi)
3i1n.be/ enbr in be gefcbilberbe ?lt)ff
gebefjbereertbjerbenöe/en noifttang in öe natticuüere aengeteefftettt
pambe/ met beranberinge ban amcriïbiec tu^ên in lijbm.
Lijfte der Predikanten zedert de R cformatie alhier,
Johannes Gerobulus heeft alhier onder 't Kruys gedient
A°. 1566. is vertrocken Ao. 1567.
Naem-Re-
jUler ofte
Xijfte der
Predikanten,
iêdert de vet-
anderinoe
der Religie in
detweegroo
te · Kercken
binnen Delft,
in de Confi-
fioric op een
etfchildètt
bordta»nge-
fthre^en
ilaende, ge=
confronteert
met noch
een particu-
liere ïCBICCC-
keningc.
Petrus Gabriel Schagius, overle-
den in Augufto-i fj ι,
Regnerus Theodoricus rban I^ac-
bfrÜHjdi] overleden [ ÖCtt
2<ten.] Septembris 1576.
Arnoidus Corneli; [ öan <©elft]
beroupen F ban irannen*
bael] ende hier beveftight 'm
Junio 157?. overleden den §.
Jmiii 1605.
Cöpinus Rodölphus [ban <β^0ί-
niniun] beveftight 1573. en-
de overleden den 3 <?n. Oitober
Ι U74·'
Tomas Tihus, gewefen Abt van
St. Barent [bp SHntbJfrpen]
beveftight 1575. endegeftor-
ven den ra/". Januari; 1590,
Petrus Johannis, gheroepen van
Schoon-hoven, beveftight in
September 1575. gheftorven
den26ft*u. Juli; 1590.
7 Regnerus Donteklock, beroupen
den27en. September {1577.]
vertrocken naer Voorfchoten,
April 1590.
$ iohannes vander Mijlen, beroupen
Julio i$8i. verplaets in't ou-
% de Gaft-huys [αφ j Wj in Sep-
tember 1587. vertrocken
naer Bredi in Septembec
1591.
9 Wernerus Hclmichius, be-
roepen van UytrechtinA-
pril 1590. vertrocken naer
Amfterdam [Ui %Ηί
ι6ο2.
ίο Daniël [ban bfC^Olfgf Μ/
OCfïpbt] Dolegius [Öatl
buffel]hier geexarnineert
ende beroepen in Mey
1590 overleden 2i«n.No
vember 1605.
11 jacobusfaofianbi/öfffgb]
Rolandus, beveftight Jan-
uari j i$94.weder-gekeert
naer Franckendael in Au-
gufto 1598»
12 Johannes Bernardi [BOOt
burg] beroepen van Over-
fchiejende beveiligt April
1599. overleden 3°fleD'
Julii 1609. -'·.'
1} AdrianusCornelijDrogius,
hier geexarnineert en be-
veiligt 'm September 16*01.
over leden den 4. Septem-
ber 1602·
                  .,
14 Al:
-ocr page 478-
Pa i i t.            Mffi
leden 16. Aprü »647.
van
'i/l Albertus ab Oofterwijck [
%$ Hermannus Tegularius[bati
SümfiiMïam] beroepen uyt
de Rijp, beveiligt den7en.
December 163$. overledea
17. April 166».'
26  VolckerusAlberti abOofter-
wijk [Öatïl&Cïft] beroepen
van Rotterdam, beveftight
22™. April 1640.
27   Iohannes [<8eö?gU ] Goet*
haels [ban$00?n}beroepea
van Purmerent, beveftight
als voorgaénde.
28  Robertus Iunius [gel&OOjiifg
ban aottCCtiaral gekomen
uytOoft-Indien,beveftight
1 jenjanuarij i645.vertrocw
ken naer Amflerdam den 2*0
Februarij 16^3.
2p SamuelvanDoreflaerberóe*
pen van Brouck in Water-
landt, beveftight zien.ïiüijj
1648. overleden $en. Ofto-
beri6i*.
30 Bernardus Tigurinus beroem
pen van Heulden, beveiligt
ao«n. Augufti 1651.
§4 Petrus de Witte, beroepen
van Hoorn, beveftight 14«»;
September 165). vertroo»
ken naLeyden den 17, Maïj
1656,
$8 Arnoldus Bornius, beroepen
van Woerden, beveiligt 2$
December 1653. vertroe-
ken naer Alckmaer 1667.
32 ThaddeusdeLandtman,be-
roepen van Sevenhoven,ett-
debeveftight den 9«ö. ΟβΙο«
ber 1656 vèitrpeken naer
demHage 26. Iulü vetjfix
j4 Wilhelm"5 Saldeous, beiróe*
.penvan.Enekh»yfe»jbeviE|f
%\l Ζ               tight
<©fbettfCC] beroepen van Enk-
huyfen, beveftight Mey i6o2é
overleden 17. .Februari) 1616.
1« Hcnricus Arnoldi banüCC Hitl*
&$/ beroepen van Yffehnonde*
ende beveftight 20«. Novem?
ber i6o5.overleckninDee€m-
ber 16 37·
^ Jofias Heinfius beroepen van Cat
wijckop Zee, beveftight in Ian.
1606. overleden 20. lunij 1617
17
Iohannes Taurinus, beveiligt?.
December 1609. ende naerde
Remonftrantfche Kercke ver-
trockeninden Hage^n. April
1618.
ι8
Ifaacius Diamantiys, beroepen
van Breda, beveiligt 24en. Iulii
1616. overleden in 't felfde jaer
19
Henricus Svvalmius , beroepen
uyt Out-Beyerland, beveiligt
2ien, November 1617. ver-
trocken naer Haerlem i $f Π26.
SttBii] 1625.
20  Ifaacius Hagius, beveftight 1618
overleden in September 1624.
21  Gedeon van Sonnevelt, beroepen
van Worcum, beveftight 6.
December 1618. overleden
17. September 1630.
42 Dionifius Spranckhuyfen [ban
iBïjcS te ^UiC-ffciÖe] beroe-
pen van Worcum, beveiligt 1 j
Iulij 1625. overleden i-i.Au-
gufti 1650.
*S Ifaacius Iunius, beroepen van
Catwijckop den Rijn, bevef-
tight den 3öei\ November
1625. overleden 10. Septem-
ber 1616.
Η LeonardusFodineus [ÖartSMft]
geroepen van Wormer, bevef-
tight den 23. Mey Μφ,&φ
·;.■'. tl'
-ocr page 479-
4t%                   r Befchryvinge
«ghtde»jo.MacrtAo.i664. f         1607·
35 GulielmusFabius[ban^fIftj I 36   David Clinquant, .beroepen
beroepen van Leerdam, ende I         van Weefp, ende beveftight
beveflight den aen, Xanuarijl         den4. December 1667»
Not»ende ^00^D^ ^MntnJifi *t ®f reftymeerbe JteberbuptfejEjeeemeen*
iet iluet me te ban ®eift tot noclj toe bebtent in be ^epiige glicbteη en <©obbeljj*
riten, lor en- fif DefcOüS. <©at tl' %imacï}tlQÏ tltft teQtimOQ}ïiÏQt CttbC tJOPJ Otyt
de gaven. . jjgg o^ge geeraren tot mercBettjh nut/ to#br/ en be mi opboittoirj-
ge ban befe fgne bierpenbe «©rmeente in langöuirige oefontbegbt ge*
liebete conferberen/ fo begemeenebebebertyorner Sngefrtenenenöi
£>tebfüngenban3&elft. Schenfal rap öirr niet tn-larenwimé$m
ibel-berbtenben lof in 'tbnfoaber te befc(j?nben ·. een ggeiijrB m fel-
ber / foobet afgefïo?öenenal£bec lebenbigen/ W bermaert tn groot
ban nactn nabe *aeefïelijchegaben ftem ban <Sobt gebifpen leert/ in
b'eenemin tnb'anbece meer berfcbepbeltjcB torrchf nbe na lp Beüe<
ben /. ten egnöe batfe tot gemeen 'gttymjifteji wiiitegt ban De gantfritf
ö5emepnrebeitebettt»erben/geiiricftben STpoftei on$ fmrkjï meterti
bequamcgeIiffheniffetDiaenbeboO?oogen nellen boo# af Dttibanige
becfeftegbe gabe η tot negen roe reciteert, met befe tooo?ben: Want de.
' &n worde door den Geeft gegeven het Woordt der wijsheydt> ende ee-
nen anderen het Woordt der KenniiTe, door den felven Geeft: ende eenen
anderen het Geloove, door den felven Geeft: ende eenen anderen de Ga-
ven der gefontmakinge, door den Ol.ven Geeft: ende eenen anderen de
Werckingen der krachten .· ende eenen anderen Prophetie: ende eenen
anderen onderfcheydingen der Geeften: ende eenen anderen menigerley
Talen : ende eenen anderen uytlegginge der Talen*, !&an Petrus Ga-
Φ ir#M*. briel, ^iltiöctie rerflcbiefiicr oprnriifBinli^tCDinoefgfg^tocefï/lfF&-
·.«> ?,«"· benbJpnocljtaniial-boorfiijcÈ in 'th^'onber grfpjoocBen/ enbe fpne
<«,
* Siêttwvtn
/♦44*.
goebe gttaiitenien ineerenbrelg gefpecificeert */ geinen tijnoorhani·
fletogen bebben boe öe ot jfbe fgn liooae Sïmpt in ben tfoomffben ft f r*
Seinenen ff aet berïatenbe / ban baer h ugtgegaen/ en fieptor lift PtP
• 3#w«^. bieft SBmpt öcr eerefo:meerbe a5o&ji btrnft fjeeft getoent*. Motien
w bien ban ith eebter oor η niet nalaten ban Wemero Helmichio, jiinbe
be negenbe in getai / iet partitu^e r# aijs op ben te genbjoojb ge η tot/
mibtfaabersi be onlangs genomen refoiutie ban bare $b· Φ?· ϊρ#
ftin rejïeitie öebbenbe) noch op te boegen / namen.Hiifi/ ftoeoatï)ffi«
ben f are 1 f 88. nebens ttoee anöere pjebi&amen / al.* Simbaffabeuc
ber Htercften / bJegentf bier J&jobtntten befer <Bennieeibe &(berlan-
ÖM (grtrjclt η)? fn 't berbotgö naberbooren f««en) gebeputeert ywt
p/Tf"lv* ut€ng«anötaenbefóoninginne<«5ii3abetb*/nocbfooiongïi ίΦ^η
" n*
Cbermiöttfflp üjenntg baertiJöabbe) bat be tóoninginne onber anbee*
rebenen geii)elte!« metbertoonberinabbjaeg&be; Hoe 5 is dien jon-
gen ManoockeenMiniftcr< m W^^m^00mJ30r(JSm
üm
-ocr page 480-
vao Del * τ·                 *ϊϊ
toasengeatttfooöjtjönbe/öat&pfo ionen niet mag aïsSnpfoeïfcöeen/
bat men bem al eberbeerticn Jmrcntot f ranr hfoojt op om ψ ^bic-
iiocigr&oojtbabbe/ batbp tj. a Z4· laren oubtsunbc/ JN'biaant
get»0|bf Π mag / l'OO rrpliccerbe ftare JllSajeftept / het was by ons in den
eerften een fchandael als 'er yemandt foo jonck tot het Predick-Ampc
toe-gelaten werde · onfe partyen verweten ons in een Schrift > Ichandale
del'Angleterre, dat wy niet en hadden dan School-jongers tot Miniiki$T; * Üiiii ƒ»
fflptve beiangrnbe be <©agie/ of bet '«Scaetement bcc ^fbih mm 8j '·
ijiectefcanbe/ aan ie» mp niet ontbouoen ton gort-mini ac *i &èfrt te
communiceren / boe geringe en fober befelf bc in ben beginne foatf/ op
bat men be boojgaetibe eeume met be tegenmoojbige tuben (bic mg"
nubeieoen) bergeinchenbe / be toonbeciiickc beranberingc ban oifjj /
fjiec ιψ οοίΒ magb bemerchen. ©jie fionbert guiben atteenii i> h toa* h0c wCynig
tenbenaeerarenöec#eref3?meerbetöeifgie Dier teWft i tot bcioo- ^gji
iein
ninge booten iüerchen-bien(i; toe-geboegt} büicknbc bg< een S&jffιβς waf*
bejS fjince ban v©rangie/ bie ica onber m? öebbe/ ban ben rare 1$7$.
geabtfffeert sünbe aenbe peeren *Bttrgemccfïcren en laegecrncr** bcc
Jïebe ban IMft/onbertehent met be cpgc bant banben ^ince boojfs/
mitfgabera metbetf f0 ojjgcbmftt «ffacöer boegen:; b£ be&cihe \pn
iiBrfeilentie ten be&oebeban ïleet Thomas van Tieit, beu gemcfen
^btenbeboojmaêigbcrmogenöeJIliaeefler (gcifkh top geljoojt ijtb-
ben)banroogrootecenenueh) berfoecht/ten epnbc bcm een bonbert
guiben iacciDcHii meer Der tocgclepbt moatjte toerben/ aig Bennet.ibe
pb met fpn wroette familie op bjie bonbert gmorn '& Saerjj in befen
bieren tiibt niet luet bebeipert / ηοφ fpn tfiipji-gefm aümenteren/
ftjlthii fpn &alari£ boojtaen iaeclpcög mogöte toefen bier bonbert
wou guiben^ / op bat fip te beter mibbei tnogtoe Ijcbben ficb t' on*
berfjottben / enbe ooeft br# te beter fpnen bicnlt continueren- l&pt
be boa jgacnbe Hiifte fclf/tji bier bcnebentf ten nadien bp afte nemen/
pc beet f >cbihanten ftier Μ 'teerfïe in bebieninae $iin getoeeft te
toeten/ tbjee in ben beginne bei tttbtjcf fp be $ieutoê fóerch meer alleen en met w
Dabben georc upf c rt/ bocbeen berbe eerlange baer bp homenbe/bupj* ho,cv"le.
fe
be bit tnpei-gmimcbe niet langer a^ bat naer «Sbomaji ban «irU 5Sin
nupp erenbebepiaetji banben oberlebenen Copinus Rodolphij ho?tji
oaer na Petrus lohannis w 'tfelfbe 3jaer ban bïjf-en-tfebentinb boo^
een bierbe baer bpgeroepen mierbti geliita in bier boeten oorirRe-
perus Donteklock in beplaet^ ban Regnerus Theodoricus Γφϋη! ges
iuerfbeect te jijn/ Amoldus Comelij aig boen be oubtfïe in bienli 31 m
w / en nocb lange fjaren continuerenbe. i^aberbanbt De jFftiirrnte
jnercftfinchbermeetbert/ enbe bapper tor-genomen 3Jinbe / ijsi &et r,e-
Ioh         Öfb?a3^f y wanneer Volkerus AlbcrtiabOofterwijck, enbe
h^nn" Geórgii Goethals be f(0 en feben en tminttgliille/ tfgentrob>
E»L«?2 beptjeinieben/enbenubeoubtfïetnbieiift/ enbe ooc6b3cl
mn ^a^3Wbe/beabe te gelijh beö ^aer^ i64o.beroepeni»ierbm.
-ocr page 481-
'454                       * r Befchrijvittgê
ffioc ftct «uinbe Hafttnfc&t fiterB mi t&aber ë in tic ^afl-Rw-CatJt1
(go*c nocïj ïjate bgfonbere J^ebihanteη öeböcnöc; ig toe-gegaen/en
Nopende poe-neer baeraïbec-cctti öe «Betefozmeerbe Heere mietbt gemebidit/
iXScïr L* 71 "?? f0° öeftöiBOfïöcB niet gebieden/ norftoorfe mMm
Predikanten- r*p^ötJiamen/ bantnüttottiibtin befe fóeccBenöelïaenftebbeti*
def.f sudt, be / w&anöc π totfömm. We/te mrnn ttoee in m éabenfe/ en re»
^u*^intemWm-*tv&/.ttUmm öpbe fetfinöegcoote fón^ttat'
Gaftiuvl ?f£hem 3«nöc imtOtm-m getaï ban negen ^eberbtmtfche Sm,
«anten / bie be £tab tot fecringe/ fïitïjttoae/ toermaninge en bertro*
ftingeban be «©emcemenuaüangen tijbgebtterigïjlticft tn bienfïott*
oerijouöenjjeeft. <£ngeïft£&be ^efo»etbe^obt0-bientf{jieete
Beian«r,de M»?'«>*«iom«itofccM/ infonbecïjepöiin confojmité bantuc/
?t begin der P|p Hifii te <8enebc ieetïjc / foo fc|>pni bat ban ben beqinne af
Gereformeer aen nier te mtft oocfi ten ferflcn aï een jf ranfcöe «ecih té geheel*; te
IStie P5' °to«»to«f i»e l^ing ban«©rangieaifiiet fgn Hoft-öottöittöe
* gaötofüiant: toantbeboo?-gemelte2defcö?pbinöeöec2Beïegetin8e
ban Hfgöen feet ouchnofïj/noonenbetiOtnlïanbtööeticn ban Htnv
fangenbec ti)bingcban't<®nfetbct:£tabt %t$üm/ bat (geiijcfi top
ai-nerepbttf gehoopt fjeübenj öe $jin0onbecöeipranfcfte$?*bifatie
fat/ tbJeï£ftbanmifTfïJieninöeCa»eiïeban £t.38natbaisJgetow(ï/
aïflf 3t)nbe annerenbe binnen fmifêof gelegen/fulchii öie^anei feW
35ui5rl1 O^inbae ööi 't feïfbe getywpch fcebbenbej mebe ai b» tpi «t
öe «Poöif-bienfl ber jFtanftöe <©ecefo^ineecbe Gemeente fclijm tot-
™,lTle„ :-giP«!f«ert*wiff «3ön. $oojt0airootoe befelfbe bootenen bpt
fche KeSr fWrP1* W guaiitegt niet/ maer afleen tm onfïc&te ban be öoom>
göe lueiigieftfbben befcöaeben/foo fuflen tog bifeifbe ïjiec ntub m
pare nebenbaeg&fcïjegeiTalte/ten naefïen bg/ met tooojben gaenbeï*
toonen. ^eöoomfcftejïcligtemt gerenunteert/ en be «ronbemua*
ïen ofte fóïoofïeMug&en mierenoeeijiberioöBen en ugtgetoeefüen#t
öe/ Jjeeft men ban ooch befe «tonh tot een anberfatfoen ban<*5obtë·
oienft beginnen te openen s men bonbt aï-omme be^echen ban|W
öeröangcn / be fiofïe üjene meubelen en ugfmnmenbe eieraben/ baer
  sut ***** *ψ·1Ρ*ι&* WcfWflWtw beu &rooiïeriS öftoafh ban Utitl·
/«Tiw Pfpi^ ïöacenal-berepbtiirgeiiKftmeniiiel fcan bermoebenj w«
beeïe berimgfi / en lieöteii jth ootfi ten beeïe in be fïagb ban be «lercft-
ginnbetiiige gefneuueit / [v&tt nu o«ë bit <6eboutt ^cfj feifu lift aen#
ïen en bercierenbetoeruftingh ontbiedt/ aantfeö ban toeffti en a^
baentc in onaenrienlijcfeDepb netraniffOimeert. *et Hol of b*btonffl*
ruimte be^ €empeï0 bertoonbe een ongemeene range ipifiure, W
men aiieen b'eene Wft f foo af» ficft befi na n?opo?tie iuiibe WW
totbe P?eefBcanp^ojpiieeröe/ b'anbet: öeift tot een anber φι\Ψ*
*  sht ».w. ?Ufr-ïö«n^/0^^Haïtbani?tOteen©e!ibu-ofte-i0ent-&fllban1il8ii#
3». *«w» twrtftOfftjuirtt * ? ίιοφ be ïitereb nu frbert eenige5.awη ^
-ocr page 482-
van Delft.                  455
DeJloojMiJ&eitgt-gefet/ mfmtUniibmt in De tyffliï$m&$Q&m«
timtmntiilfalim
topboo^taen man aücen öc öcöenDac öDulif #OifflP
tiigiKöbt aentobfen 3£e l^ebich-itoel boo? oefen geftarn beubmoe
in't^oiiwl ï0 nu in 'tmibben ban De CicnB aenbe ^ugöcr-mug?
gejieit/ ornctngeltraet een Φοορ en-Croubj-iifetfte/ enbujöerg ter
rccbtec-DanDt metbe2&ancftenbec<£onfïfïone. Cerptaetje Dactban
oiitji&et £t)uw pïacijt te toefen/ ('tttieieftten naefïen by De biift ban
be tegentooojbige fóeccB be(ioeoD) i0 Ueöf nöaf gljs bet *©ffloeite ban
bttyOQQb'iïtfytUwMüQifimt Defer&tabt/ mibtfgaberp Daer be*
tiebwiJOiijeen anbee boo^ De j&inceffe Hougfe / jfceiieban §onu*
gaei; üenebenen iang£booj-£eenbieuanDe föegcringe aimDe ^>st-
piaetfen en af-gefcöoote 2&aw&en booj 3i$e-ï^ottüjen en Juffrouw
men (wc tee Ctcccfte Bomenbe
} ty? $oo;ben in De nteuüje ugt-fettinge
3ljnbe23ancBenboojbe$atricij (Datiiij$Ef-Boraciingen fan Jltea*
njlïtaetji-pfefuonen / en ban b'outfte eeflacbten / tntDtfgaberg booj
fce öantfcöe longe-manfcöap ban be fatfoenitKftfle luipten beier fiab/
niboojtgafle mgDen ban fatfoen in oefe becgabecinge berfcljiinenöe 1
uocfteemge anDece SBaiuBensnnaen pactimiiecen / 'tfp acn &u$$·
öefmnen ofte aenfeecfeere obolen / toe-gefebuftt; De refl \$ böoj De
<$erocenteoberigb / bie ficf) o?Dinariji met een goet getal ten geboore
laten binöen/ tot Dien epnoe t'bareraccommooatie/ ten itëeflente*
gen aenöe ÏLaften-bal ai ober beele jaren ooh een betijeben «öaierge ge-
mafiht jijnöe; ftiicftjS afleg b'er ter piaetfe in gat De en bequame o?ö;e
nieuwe ver-
ftm&ii/iiiaechtrtenafniienbanbetgantfcöÊMBebou) eenbaifBwef- g » ,
ftm met ttoee 25ogen/ onDeefteunt Dooj een Riteer / bzagenöe een
ïKjaet-binDt / bet tneicfte met fgn ander egnDe homt in De ntetnne npt
öffette ^oojDee-mug? gefloten aen een &tant-binch niet een Rarbeel;
pjnbe bepöe De ©aften befec ttoee 2öogen/ geltjcB ooeft beaantfebe
TOhboo?/ cont ofte i&eifftli-gftobi «iet Usagen feijot bejejjoten i
peoombe berbers Dit nieutoe toerei* tfaeegcoote luchten ofte fóertB-
mm t m meDe eenen ugtganeft op De SöafTe-couct ofte ©oo?-plact0
«m!wouöei£off/ geliieh in De gugt-mup? enbe bet principale ofte
öwöegedeelteban öe föerch ttoee anDece in-e nöe-ngtgangen /oageliicr iftgaBgi0«
«JfiP2Ug&/ gebondentoerben/ ïepDenDe'tboïcn meDe ober een (Οοφ
smttgec)niaetji oftepleen/DooKengrooteipooHboo? opDegemrene
wm ban De #nDe <©elft / \tfym$ag ober De groote *0uoe fót rch «pt-
wntenbe: aebteebe <©oft-3t)De (eertt)Dt0 bet Cljoo; ban Defe förrü)
naimnocbeenbertcectt/altbaniigcb?ug£ht toerDeube booj be^ fóert*
öin-caebt^-iiiamec/ jnnDeDoopten met eeneonfligh en cteriijchge*
             .
™*eitï©rtfffi/ toeïcherö^ibiiDengetuit siinbe/ öe ^cbinehei^ Conilftoric·
£^ö'bm:egebaf(tt/en ban rooDen (ïeenugt-gefpaert/ gefament*
Z"m5föecfcbegDefïimme bwthmm langö-toerpenDe irniBte» ho*
«wepugtenenbeeeenigen/ in fwie&r boegen Dat fp tnDe0£rgaDei
tingö
-ocr page 483-
■ ■:'.■■'":·
. :-'--■/■--^-.,λ,-
45 6                                    Befchryvinge
ringMflf&areboojüeöatpteUjcïi afn-gdegbe mif-maef&t&fBbt feer'
aerbigb nabe ötmtï be lïieieη: bebooj-gemeitt ψαο#boo*afnficact
i£ inigcincKö met ff η iBetffci met AtcfcfncfiWett B^effttf 2£>o#uice/
wie in dere bocb gcbeel 0Π»Η. %n be CicrcB té ηοφ feet oniangjï öegcaüen öe
Kerckicdert ^oo^iuctjtiac JrJirfi Don Emanuel $?ince ban ||)0|tugaci/ tne binnen
tfeaUvJrT" bffe £>tabt óoch tj» geboorf η ff cc in t bf gin befer eeutoe/ te toeten ötn
v«n zijn-
Trins van
Joitu^ael,
* SietvahJe-
fenDe» Jtn-
tanf^iitfvt
φ jtmmatre
44, feüjuari j be # 3jae t$ ióqq, e nbe té obe cleben in £*bagen öcn 27»
#itobir lóéó.jijnöeöUmfeftccöftfCapiteiw banfw compagnie
Parröcη ten bicnftf öf ff e Slanöf n: fpn JFurftelijfhe <©. &. Jilk üffec
$aöfr tégcïöffflöf <$oojlucbtige Jfutfi ©on «tftnanttfi $nwe ban
j^tugaei/ $>oon ban Φοη aintomo/ toettcïijrcB berhoorenen cföff*
renöe ftoningöanj^tttgaei*/ toifne ï§ffr©abect»ag ©onmouitë
be btrbe/ &oon ban ©on <i£öttarö/ coningb ban pomtgaei/ $c fen
boobegemmef urfleincfte Φ.&. Λ ©^ouHioeöertoajj toe Φό$-
J/(Jr^' * luc&tige<i2iniiia Uan^affait/ p?<nff!Tf ban (©rangie / ©oebterbatt
favie&nurt. l(t
tm(öe ^tiöf ban be ©oo'lwbtige #ttt:fï i0ii£eim ban |Mau
Jm,yrtmé α
Τ ar is ió»?·
ëjincc ban <$ranflie / gepjocteett bg Sfinua ï|ectoginne ban &a?cn
€[)( ur-^urfïtujche ^ocbtf r/$c. f β bf ff ff ïf öf Ctercfe baer bfie ©oog»
geboore Ip^inji nu onbf ι be ftecbf if vbt / tjeeft g)g ooch öf η $. 3Boop
outfangfn/ (fη 'tgrfn Dft afnmfrfhfïöihftf té* inöen S^e ,6
Dewelcke
de oomfchc
Rcli.ic ver-
wttpende al-
hier ^oock o-
onenMjch fgn <£onfeffie gfbaen; biant fwttfl J)g in öfff <e«tffor
meetöf tffmiie li jffte fóf rifee toaiï -iBfboopt/ fnbf in befelföe töeligie
boo?fpn la^ou&Mfêoebet: tor öfn ouberbom ban ttoaeifjaten on-ge-
boet/ r nöe tJctamcU1ch geoeffent iaya^ / té ös> öoojöe bJifle bww
.miri.de fóecr i^auec cbctocltfie aitöbt toagigftofffi fnbf ηοφ gbftigb fon#
Wormecr tinuferbebBöe aoomfibf Hf «gif) nebeng fenSSjoeber gefonorn na
de go is- jajaiichciifB / met recommanöatie af η ïjaec <©om ©on c&jiftop
dierftgepro- ιρ^η£^βη$o?iuuaei/ (öetoeltBeoocBboihonieJ^ofefïiebfbfbatioi
tesfijt is. öoomf(|je rtfiigtf) tfnfenbf bf ffrfif iwb?uthinöfn / Die ig ban paf t
^outiJ-iIBofDfrbaöOfn ontfangen/ niogtfntoftbmbfrbjuchtooo?
nif utof onbf tbjgfmöf η / fnbf bie boojtaf η in-gf pant en balt gfp^»
Jn alfulchebfrdanbfn t betoelche ηοφ njegnigb oo^bfflie Babörn / e»
bjfqttaem Uiarf η omaBf^ af η tf nenifii: fttlfjc be ön öif offafif Mg
#auffïtjcfif «Soöti-btfnfi foobfrrf i^ geb?agbt / batïj^ ^Φ / ba" *™
mmilitUbt
bröomnif rnifff ontflafnbf / bifr 3!arfn en rrri W-J*"}
fiiooflfrbanb'#?bfbfr ongffcfiofgbf Carmfïttfn fyttft Ofi*f"Hf£f
onbfr bfnmiftn ban Vader Felix, tot bat Dgboo?öe«8obbfUj«wÖC"
(iifringf bftft hfnnifff/fnbt ffn bf rfoegfUicèf η af-hffc ban 10c1 »«*
fupfrilitifn ftrtjgfnbf / fyn ^oubJ-liofbfrsi wHflif bop; wΜjr
sünbew*€- feeurt / fnbf bate publijfhf 5Bfiiibfni(Te ban aföafn ftmdjfffï
„ïeneSr baft obf r foo tuf ι fo bf ^Α^ιι^ΓΦ aW in be JFranfcbe ffjjft*
toe in
&e <©2lU{| ugt-Hafη fcf chfre <©f claratif/ sïKanifffl ofte ©erhiartngro«»
fchrift uytge- ö
venae*         
V< isuutii» vi*«>»«» 15*'* *■ *** i»m;»«w ^.· jjuhw···»»·"—- -
Daöbp te ciUDnceven ofte bftiatenbe iüoomfc&eiieiia«/
öi^®1!
ΟΙΗυΦ **
raitöi*
-ocr page 484-
van Ό ι t f τ,                         45?
ramwit en te ftwgm inbe aratDo»jrhccrtöc 3fipoiToUfcD^ föcrcfee/
ettoe'in öefeifbe tep^ofitecenofte opentiijclt beiüben/be fupbecöeebt
Μ ^uangeiiumg \ eecfi fr&?ifteU)ch int ho?t grp?cfenteect enbein-
geiebectinbe €onfïfïocieban oefe#canffMeethea!ï)iec tot ©elft/
getee c&eut met öe eggeijanöt ban ben Mneefeif/ enbe in fenen narm
geiden na be Paebecatie booj be getjeeie ©ecgaöednge / enbebaer en
bobe η naefj geratiftreett enbe bebejiigöt booi fpn eggen monbt. Φίί
gefc&iebe ben ι sden. bagb be£ boö^fs laerg 1634 mt 2£*eujbenifle ett
bechiaringe / bie fene $ urfïeitjcfce Φ.' baec opentli je h ütbt/ benon ïu
befen fin: Dat hy voor alle dingen God danckte, dat de Stadt die hem
terwereldckomendeontfangenbadt, endedeKerckeindewelckehyhet
HeylighDoopfeihadde verkregen, hedenaenhooren moghte, dcopen-
bare getuygeniflèn die hy gaf van fijn Geloove j fulcBg nu £jf t becbe enbf
laetfïe {tm cegarbe ban be toch) baec bg gehomen i#l bat W be
loop-liane fgntf lebend ge-egnbig&t Debbmbe / in befelfbe ooch beaec-
bet tj$ / tecöt booj be PzebtcH-floel/ in 't rnibben ban be fóeccfc/ in tm
groote <©?af neibec baec toe gep^epareett sijnbe. ©e eec-teecheneti tijn wapet,
fpnö <6cfïaeDtji en af-homfïe/ lirtmen etfjtec toat foebec ban 't gebeem scha* end·
te op een feec beqnarae piaetg fcangen boben Uet booj-gemelte <&efloele *««ν«ρ*
teöande <®berDeebt / jgnbeeett feec grootetfêapen-fiaffe becpen met
beboaeUJapttunbanpojtuaaft/ onbeceen ^inceltjefif Cocoon/
te loeten een inner &c&Ubt/ baecopbijfbfafutöe^cijiibeheïijs/ ge»
fcDiciii in biec boege m be nebaeme ban eenflaenbe €nnj#/ en op
Ww öiaeum^tbtibe&en ηοφ bijf frtbece penningen/ gerangeect fti
öe fjgure ban een 2£>oucgonf$e cupg/bttpten om ijet fjibere £φΜ
eenSöujbuceban root/ baecopfeben<Ca|teirn ban^out: bobt η mjs
oenjapen-iiafTeljangen tioee hornetten ofte «Buibonjï/ b'erneba»
woutoe/D'anbennet De bolle «Rapenen, ifliet feec milt &iec ban baen Atiimw$a
Ρ
egen boo^maete te Dangen ηοφ ttoee itëapenen mebe ban feerabe*pen-teecke-j
«Me jfamiiien / öetoeiche ij^tje obec eenigc 3Jacen (onbec cojcectie
. Are Stua*
*s
wo^aitegrootcn pjenj^bepbt ban baec getikt/enbe eibers bec&an*
wnw, op 'teene (3gnoe JNïau/ een biaeutoe gconbt/ baec op een
Bottöen Eeeubï/ en boojtg boï goubebiochen) (lonbtgefφ?ebeni>.
Ληηα D.Henrici Adis de Najfau Filia> centefimum plus ultra annumvixit)
tanctemt{ut ptof>e Matrem
D. Jobmnam de Berga alias de Braiantia in hot
tempiok xnmuUn voluit. 1640. te becfïaen gebenbe bat befe pecfoon mei
«amen 3{onfh-bjoab) Anna van Naffau, ^oejtec ban Heere föencieli
iSS? **n ^a<Tau/ ben oaberbom ban ober be ftonbect 3!awη öecegfit
paooe/ enbein baec lebenbegeert/ batfe (obecleben 3pnbe) albiec
We fóercfe bp jjaer lH3oebec i^outoe Johanna van Bergen, gefeyt van
wabandt, begraben foube bjcrben / ttooit^ bat fia obecleben ijSin be-
Λ
Sföfbbjoo^itjcioopenbeeeutoe öet beertigïjfie 3laec Ifê^töafUr
* Siei it%0)
P?ifbt beielf be een obecgefcijoote $onne cieöjeefï te wn ban be booj- *"\?Ύ
beirDjebebecmaecbe^bOseioninöi-beit*/ oftefooanbec^tbiflen/1 W
JlKmm                               ban
-ocr page 485-
458                         Befchryvinge
fiatt öir €iööfïer &t. 3Bgatïja. $e t anbec Jfêabett-öOjf toag bat ban
Bergen, gefegÜt vanBrabandc, jpDC b?if fllbere tluytftl Op groen/
Det tgooftb'eeneïielfteengoabe *&eeuto op 3tnart/ banbcr jjeift ciotit
Öaeco» bjieroobe palen: 'tbieich etbtcc (aifoo geen JïSanjSitëajpen
oenöecccbtccygüt Ijeeft) baer iifêoebcr niet / maeröceleer een ongc*
trourube4!li!oegeban Jitèoeberg3göt'fenijntgetoete3£n. ©ffftuai
Obecleben 1607, Jbuich^ l)aer jitöae bere ifêancn fjter echter toert bet*
mifii bocb ebentoci befe ttöeeitèanenen btt£ onbetbient ftüigrgpfe
ten bermaertg mcDfr-ujacröipIijh ucbücntie moeten larerencnoenft
Jaci'bojamfcöupIm/beöenneichintfijenDm!nuipn0cmoft(ii)fgfn!S
be^oo^uebtittöegb ber oube Stammen) goet gebonben te Dcübcn
aifrernuin<Seteft?ifte meer booj ben bagnte balen/ 3pnbebefeiföe
in f ffeete/ en ηοφ faegbe in Ijaer getjeei te uinben in een Bie?n bcrtrecR*
ieboben onbe booj-gemeite iacnbu-Haliai-bal &οφ ftetmenin
bffe iftercfc recjjt ober be on-gemelteSBanctten beg^uffVrbomïieen
gebeeite ban een ^arcS / njeleherg inferintie ηοφ tf Bennen geeft/ bat
*t Graf van DetHtjch of be töciiquien banbfn <öeiecrben P.Moraus ifcrtijDtii
Bctrui Mo. ^etrtftant ban be #ranfcbe Gemeente albicr) baer onber gelegen
reu*..*
3gn enbatftp (nafefiien^areninbefe fóercBgebientte bebbem Öeri
27;fteti, ^ecerabii^ #°.1600 oberleben \$ 1 in bet büfcn beertigtsite
3Jaetfgni3'ouberbom£t boeb öetanbergebeeite beg ^archii mrt e en
frae^1latijnfcbbcrgberiiert3pnbe/ igtot lammer öergebaebtfriifff
onberöeboojf325ancBenbebeéltt. 35e Hii|lbanal'ebanbeietff ras
ttn tot ijeben toe in befe fterch beroepen enbe bebeflfgljt 3?nbc/ ijieüöe
lift alj$ ηοφ niet benomen ■, geinen ooeft niet ban be vÖJngeifdji 6e-'
tneente/ oen öjelche befe töerchboo? een topie tpbg (ai£ b ^ngeifcö^
«flöurtbier bral) tot Oaren <$obg bie«ft tnaê tor-ae boegFjt / öie f0
*$ttt tjvm nu (geiijch boben berbaelt i$ *) in be böo.j-bffeb?c*ie <©nt>c «saftöupl·
M9u*w*>; ftf reft jpn oeffenenbe/aïtoaer be #ianfebe gebitf renbe bien tpb/geüJen
lr aba? b# öerUJitTelingb/töaren ober-aega?n: be ttoee 23cbicnannt>eji
refoVm" rïe" «©obbeii jenen ïfêoo>bt£ booj be jfranfefic/cnbe ff η boo? bc ^4WM
Predikanten Gemeente / altöangin bienfï jpnbe/ gcfifit nebeng be boojf^ negen
in 't »rheei, ^Q02 be i^eöccöit^tff|)c/ rep^efenteren te fameu t biacf $έ$ίνβ?Φ
ten belioevc &e#jföifeantin.Wttouomg-oefitibtn ban f om mpber^ oni dpflcno-
vande Deif- mftt]b?öüoo11 tè öerboigett) inöeboo?-beftbjebetnben iiptbe tifreftert
fcheGeneen berbannen 3qnbe/ begonnen be<®frffö)mccrb#n aenfïont^oberal
te in dienfte ^afr 0p m t( 9η(»η/οηι ^arepart^en afle boojbeeien af te fini en Raec
jn*           feiüf η abfomtciiicfi me efler ban 'tfuel te ntaec Ben ? men toilöe boo;taen
Hoe de i'^ft Huiben ban be tloomrctje gf lintöeyb tot f f nigr e minente tffiac
Room, - ce- ge £ tor gr fetrii of geoosbcrt §( bbni; niet ui?t hracfjt ban eenige il^^tf/
«nden van öOcö upt booififbtigbepbt tti ttiisfóertromijen ; rebter tt ouw iw
St-bedie^öifïrflf^nerrooneniai bjarert fp ban Uk «aefmtf j mierben ïtifrwn»
ninge en mix Defïsi nocb in ^taet geftoubcn t maer eenige qn teerbeη baf r %mjpt/f j?
ibftiuuiijck mt wititoof&{w ILattot j teniae tokeben mettec tijbt öooi 't ««Jj
-ocr page 486-
van D e L ι τ.                        4^9
feren öan b'anber patts / in be f aerltjcftfcöe iBethie ffogw öoöjbe ge- l2|Sj|W
gacii/ eniommige getontinueerttotbaet lebemjs egnbe. #nbmuf &„ρ Sit.
ftocπ öföielöen be βοοιηίφ gefmbeη niet tf min bare iöergabeetageη .*««· 5«w
terbebotieiii uarticuüere üfugfen/ baecmen&in/metöaee J&?ifcn/ <>"*^Mmu
enanbere ^aufeiijine Ceremoniën eninfïeiiingen /inbe meette&te- BehtcXvS.
beη tπ ©o;uen/notb langen tijbt työeibcftenionberfcbzoombegaentumig ha««
liet. b*2inbete<0efintDeüen/ biebeisefojmatienabaer begrijp enbe *β1ιε>·- *»*s
berltaw foctjteii tf boderen/ onber anoeren Die ban be ?Uu£j3bttrgb< il0Ullende·
fttjÉ^onfcfTic/ ofte be?Lutberfc|Kn/ enallefoo;!tenban«&oop0 ge* Geiijckook
fïnöen/ genootenoochb^benbtbantëeugie*/ bugtenb ftiöfiiucm <feiMteriei>e*
fóerc&en / in bnfonbere téergaber-piaetien r naecmarte tot baren !°αί^^
hofïen (en met beboojUihtonieiiOeeritgepartiutueretathihcniMims; _ * ,
metenne. ^uicr in naber i£e rbonben en Bnien tuffcDen $>?obintien/ J£ *XWf
bait gelp^Oöen tSi ban d'Euangehiche Geietormeerde Religie te tnain-
tineren en befchermen, ionder d'openbare Leennge ofte Exercitie van
eenige andere Religie toe te laten, aigfagerempfl/ WOe beranbering*
ban tin n Je. JBrtncöel ban ü'fênie ban iliHretbt/ tn ben Sare * s8j,
fcDDnt brrftaen te moeten merben / bet men be lleetinfle of <£rertitie
ban anbete <©euntbeben/in bc pubnune ifterchen ntet tottte toe-larem
toantbe ftitte dfaertitie bupten be pubincae f&mkml en ijs bier ben
^uterffbennofO^oopa-eerinben noet&taetii-ge&ttïfe/ be Die ba»
ioüanot / beei min blafte be jp?obintien geiamenttfjeii berboben/
mare ten aften tgben qetoHereert: ooeft tebetfeechcr/ bat men in 't
flfnafmcnbanbe<i5erefo^meecbe©oötsi-bienfi|jierte1lanfcêaiïeett· . ·.
UKh oaer in nerfcbeelbc roet be&eere bie te «Benebe/ inbe $attjï / en VeSffi
fibresi mecr/in be pub'.ijc&e iserchen/ geleert toierbt / bat in plaetgaï-
baecgeen berfcbepoent{)e»bt ^an flïetigie toe-gelaten toierbt/ nabe-· ke van Gen*,
maei ^0b (fmïineetbenfe be 23urgeefct)appen ofte soutien en ma rj 5JÈ22
Straten niet aween babtgeo.monneert om Hof en eoet te beftber» ad^ceww^
njen/ maerooca om fop futeheen tui jfeaij? önieifë &ab bebolen) «Vt
Jiormeeti geöient te merben/ $c. foo ijabtmen baee en tegen bier te
ttanöcbie majeime / batmen atte Heetten of bmangö op 'tftucfi ban
e|löie >n ficb feïbc foo beefocpUJch aente / al^ of 'et SJnrmlfrtie njaerj
o ^tofgenbieïtmenftaenbeöat ntemanbt millenji boolbe/ of tegenjS
e«üï|i8ciooföe/ boeb bat bet mbtimniglj geboeienbecfaecftenbati
wugii / oen menfebeli jchen berfianbe ban <aoö toietbt aeinfpieeert ί
ten r ïen
bicn af« ^obt geen <aobtiibien|ïtgbegö aengenaem tuare /
vj 'P bat Γ uut een geiüintgb berte fpioot; be erbacentbegbt tjaö ooeft
in!im
b9toc öer&eerbe opinien niet foofeee boojgetoelbten menfebe^
'ytRfmatbt/ aiö toet met lanehbepöt ban tt)btobecö)0iinen en ton *
am m,
ψ
aeojagtt üjiccben*. <®\t toaii oocft'tberaiaren bec Generale
^f-iten/opbe Jö?eöe-banbel tot beulen in ben S'ace 1579 dat fyby verk.wii>«
experientiewaerachtigh bevonden hadden, datgewelt en Wapenen lut Sj^JP
«elpen tot verbreydinge der Religiën: ende gelijck fy niet en willen δ^η^β de"
Itnnt ί                       datmen
-ocr page 487-
4βο                           Befchryvinge
Religie, op datmen haren confcientien ge welt doe, dat het oock alfoo niet wel en ac-
• vrcie-htn cordeert met de Wet Gods, dat fy eenigh gewelt doen den Confcientien
coicn W* V3n andere menfchen ♦. <$n Op 't fïttf ft ban bf b?gf Offff ningt) bf t töff
  9**111, liaie/ fioieebt bg Den foo ftiif afn-gfojongen/ bat fg pjotefecbm/
*·!·*· dat die vaneen andere Religie zijn, fonder'tfelve, haren confcientien niet
iwbef^ïn en konden voldoen *. <#n in'tfaf t 1588. getiurrentie ff ti anof ratten-
de de He», taet oftf pooginöU Dan ^f öe-öanöc ï tuf tijen Of £paf nfcljf f n&f öe
fchappye φηα* ifcïje / be öecfhe» dan biet p?obintien / atë oBeiorciantit/ %tu
fcl!nucn0a" l*m/
ϊ®«*Φί/ *» ^tw-gffei/ fenöfnbf b?if ^jfbifcantfn (foflc-
* /41*^ hctjs onffn boo^-gfmeitfn Wemerus Heimichms *, namnaeiflf ban
tos. * Wttecfjt öiec te 3^eïft betof pfn/cfne toa^J af n tic €oninginnf Wa*
 ƒ'" *··*■ betö in o^ngciantit / om bt f onffcbatte bf14Bwfojraeet be föeligie te
'tjeifflTwe- oebojbfcfn / bft&laetbfn oocabffe itfctMöche <©f fanten onbfc att*
Sent eenige bf Cf ccöf nf n/ oif fp öate Muitftf et in 8?fc&^ifte obf r-if bf cbf n/ dat de
lerckeliken, Confcientie, foude fy vry zijn, de openbare Exercitie [batttöfli0if]
ilta^nv? n'ec ^an derven l ende dat ^e Kinderen Gods geleert hebbende, dat men
heytdercón met der herten gelooft ter gerechtigheydt, ende met den monde belijdt
feientie ion- ter zaligheydt, Godc niet fouden kennen dienen met hare helfte alleen*.
i*:*TvOSÏ' «tënbantf bootfn (gfbwtfnbf bet bfgin ban't inboftfη Oft <öett«'
Rdifiemet fOittiffcbfUfftf) habbenbf öm&f löcften in batf neoufilfnooiöbfc
beftaen kan» fcjjfgöf po itöcQue conjtOf ratif η gfalïfqcfct, lu'tffcfif ClfQueft/ 0^
ϊίιίί fiZ l*66· wifcöt 0f fegbt / bat bg otibt f η nif utöf f *f mpflf η ge nofgöfaiffl
Veclerley bleeth / dat d'exercitie van twee Religiën [in fftt Kianbt] meer tot ee-
Gefintheden nigheydt, dan tottwift, was dienende *; gflijcttfn bfgfVlfDfn S'A^
iSu&n oen 27·<&rtob;të/ in nate becontfcftuibinae en mté-pjqfinge op'tf
* a*f ii./·. fïucfc ban bf^feibe-fïonnern f fjiftbobf η tmtmiegsinfttMt) oocb
•t. *. opf ntiöch be tof f ff η / bat/ ai macc η fg bf fnootfte fómciji / oaf c tticti
ogt ban 8Ci)oo# babbf / Jjen f cijtftgfen ojgb^bt ban aeitgic bfftoo?*
bf tr toePöfren i bg-b^cnaenbf bffif wmpcitni foo tof 1 ban €b0t"
ïijchf aï^f l|f pöfnfföf ©ojftf η /bif boo^ bc ie toe latiti .tf tot ben top oa»
*  Steg ven boo>fpoft fnöfiuchö^^^nbJtirfn*. JBffchf bfbJiiii-rfbfnfn naöft*
?*i*4i9, {)anbt in ben ^lace 1578 vafj^ b opf nbacf otufningf ban BtliQti fon*
bc rlfttge in ï|oïlanbt en Sf f lanbt al in trf in mas) in f f η CttQUf ftf flf»
ben SCectji-^moöbjfbfcom mifcöcn gfrcpftffrt/ rnbe mftnoebbft:
fiftepbf anbccfn gfampiicfct/ aflentïiaibf üfrtooifnbf öat ^ectf or
geöceitöeebt in 't «©fiaof geen gebeeltbegbt in oen &taftcn mafihw
maft bat bf f^oiitif imimtffoo tof ι bf heubf η nan tofröf η baff of ν
fctjf^bentöfptisfbanöfiigie* ^itfiftmm omniftöfccftfloopfti)
is**» nocb bf bf nbaf o&$ in bf nticötighlie ft oop-fïabt' nif t aflf e η ban om
£&i l'a. f?gfn ^ottanbt/ tnaer ban ganfeh <ffö?ififm:i)fh/ öfn bJfifftfn^P
+ é· OfWchigftop-homfl/ bföoubfnijifntofibafrtaHffniiiibtof-geiiy^;
bfiitofcbt/bOO?bifnfnaflfclee «SffmtöfOfn in't<©fïoof/imiCDff
lin« W m 0*0f fff «m0e ija m <Poo#-öimii bgrgunt &ft/wj™»
-ocr page 488-
van D e L r τ.                            461
anbcr&tabt öiecte Hanbe; en ujirbtgeacDtbat foo een ftepubiiicü
büwn ttDöffcï bloegen en ftaen faï / foo ïangb aBe menftben b^öegbt j ƒ*<* *»*-
baii &aec 0fHgtt t Wenen/toegelaten meröt ·. S'n'tfetfbeöerrtant ziLd?.*
ateDeboajteCüeoiogantenfebertben larei^6^ ntunbjiebg'onoere *>r o Ί>αρ.
fupiiikaticn HaODcn boöj-getoent/ matf opcb ten aften tgöeii geiüeefï ?« «»f«< ?.
ben $aöen üMn* iEMmt urn <&rantiie/ Dien $abee Μ tf-ebcr- ^«ΓΛ
ianotè/ bctoeicheoocaal-boorenjieen <Cractaet babtin öoenfieilen τ κ, -»,„/,.
tJOOiFrancifcumBalduinum, roaer bg niet alleen boo? rebenen/ maer >*«. l 1 y.
oothöoo? erempeien beinefen merbt / batbe ruft banöe jpoiittetoel ^ 8*
ftan beijouöen merben / ooe&baer brrfebegbentbeebt té ban Religie *} * *"t' \
geïtjeh ooca befelfbe P^inji bienbolgenai felf onfe grootfle partpe be 22Jr''*Vt
tëoomfeb-gefmben (geujeh m arboojt bebbenj aiUmljaibe beeft ge-
trachte maintineren; obecfuithjï toerbt|jem tig ben onpartpbigen
i^iiïoce-fctJióbcc φ. 25οι €ljnfïiaen$aon/ onber anbere oefen lof
tia-oegebrn / bat bg in 't (Inch ban fteiigie mo&craet U gebjeefï; bat
&f t fpn fin ηοφ mil niet i 0 ge mcefï / öat tnen gmanöt in fgn eeioof en
€onf«entte bmtngenfoube ·, bat bgbe Ifêennomfïcn ofte ®oone-ge-
fmben/ en üuterfeften nont fjeefr iaiflen berb?uc&t bebben macr b*>t-
menfe in rttfte en b;m foube laten ƒ m fff 8«?η in mHigfjegbt burger*
Hich en na be politie toaren bjagenbe; batngbie banbeeoomtebe
©eiiöie langen ttjbt be &anbt bonen t öooft gebouben beeft: )a foo teer/
wtbpbaer boo? grooten baet on fgnenbalfe gebaeU tjeeft*: enbe * **
Bmijöeniffebanbenaiberto)t)nenï|iftorp-ffb2iJber ber |5eberïanbti
x 5;4 *
fiÖe faetfien/ $, $. i&OOft/ melbt: dat veelderley Geiinthedeo > onder
ecnOveiheydc, beter te handelen en te leyden zijn, dan tweederley*. * #··/* UI.
JPfuUBe en biergelijtne fnnbamenten toerbt nocb Debenbargb* inbe *7'
jJMcipaelfie £teben bier te Hanbe/geincft ooeh tïicc te ®el*t/ aen bf el 8Cfchf ijrm.
y wp töeligien b?gbegbt bergunt. 35e Luterichen be SHugjSburgljftbe ge der Kerc-
^wiTietoegebaen/iönbebiei üe ouDtftetoanbeaf-gefonberbe &ϊφ* *« *«>
TOmeecbenVöebbenijaer ifterchaenbe Verwerfdijk, op ben &ο«& ίί^η^6"
S5?»
Vander Maftcn-ftraet, jbnbe ban bnpten aen be ü&ed-sijbe ofte
hier te Ddft»
11 κ ^^biiehmettbjeieebeljS/ elcn met eengroot liibtöaerin; en vooreer^
öe^oo?t-5öbe ofte in be fïraet 000^3. een niabbemttir/aHe$f ban j!,eiutcr-
i??U,0fbac6en fïeen; aenbe<©ofi-en-2:net-3t)be / co?refnonbeertfe ï St:t *.w»
wn o omieggenbe Bfuufen / foo befe ïüerc& felfatë nartirulieren toe- t*·4°»·
wpDoorenbe; ban binnenin fptamelticltiterlijcb/ ronb^om en aller
?M« ntet 25o?ben bol S>cbJiftup?-nlaetfen bebangen ; bep?c-
SiWt(8cn öp Boo;ber-mun?/ ntibtfgaber^ een lange <?aierne aen
^fPiimu^beröPbensijnbe; in't miöben iiSbe ftercfi onberfïetmt
J2 tiuee bouten #üaren/ b? bbenbe boo?t0 bjie hopere fe aer0· €roo*
««naenbe^olbenngcljangen. ^eSinflbaptifïenofte Doops-gefin- DeDooP5-
ftalï^^^ftöefientgebjo^enin^a>it$ecianbt bo^t0 naer 'top- gefinde» 1»«
nacnban Uutber/ omtrent ben 31are 1522. fuftinerenbe eenöefo;- owfpieBCk.
wf met tietfingtinge ban bm fftinber-boop (enb? bat booi 't $m
-ocr page 489-
4« 2,                                    Befchryvinge
tenbattffttenCoenraedtGrebel, ett FelixMants,$f|»tJf JltëatHIftttoau
groote geieeitïjepbt/ bicntctZwingiius in&rrfcijUracctucnobtt bfti
3Boon/ bod} narrmari* na jvknnoS\moniz, f en ban jbatt jtjiiuU
paeifie MeeraersfjifUffcatibè (DiémBneflantenbaeï omtrent hrc-
hCtrbf i Mennoos-geiinden,IViennonifien3oftf Menniitenooftlfcei Men-
noniten genaenu*/ in ofrfiofgtic tmb ttoee tooojtiatnr loojtw lirc-
beeit 3t3nöc/ ïKbbrn Ijirr te ©rlft ooch ttoee Difïmcic uurenen ;©*
grOOtfie flfnacmt Dit ban be Waterlanders,\$Qflegcn in ÖC Trechter-
oite-Heuiter-fteegh, at η be jfi5DO?t-3IjÖC met ff U ^iop Ofte JpOOtf 1)3*
ren in- «ane h bebbenbe/ en ban aflc hamen tufTctje η bc Smgifη in n#
iegrn; ban binnen igipfeerfkiijt en eenboubtgb/ een toceniijöian*
qcraig b?eebt/ ten tocber-3üöen met bier glalen / tjoetoelBlepecijtn:
bmW-üMfê; beP$cbiiB-iloei|laenbe aenbe #ofï-3t)be/ imn
grepnen bout / toeenigb berljebf η / rn fonber pabeiioen ofte iaec-
fjemeite; en in tmibbenbanbe fóerca homt een bier-feanten Douw
fUil/ totonberftantoan tboben-fcterch. b'&nber^efïntebfriil^n-
noniflen bie menbe Vlamingen noemt) njetenbereubc be oubtfïe te
bieten/ οοφ ee&ter bier te <©eift be mmfïe in getai 3*inbe/ bebben&icn
boigenjJbeelBieBnber, enbe niet meei ai£ een groote bter-nanteïfia-
mcr tot baer fóercB/ 3i)nbe gelegen tufkben be Volders-gracht enbe
Viouwe, tenbeebe3i)ben met een J9oo# ugt-homenbe; enbe boemel
befe Gemeente fjcjt) aen beet fïricter en ujeciter regel ban lebe η berüin·
ben / foo Ijoubi η ij? nortjtan0 öaer tëerchbeei nouter en tteriijifeer ctë
b'anberen/ foo ten regarbe ban be J^ebtth jïoel en neben-11dfr»öe
SBanchen/ betoeifne3imbangeboent ïfêagen ftbot/möegwbifc
fioei ooch met een JBecfjemeite/ gebeebt aenbe #innant ofte 0m*
fïiji/ tuflcjjen tbjee licliten inaomenöe·, romsfottt be iüerfc gfere iBarffl-
öiaechertf 3??nbe/ en tëachen met jennen/ om gebmrenbe be W
ntaninge/ ofte ftet Sermoen/ eu beroere ^ebotie ban ^ebeben en an*
berg/be liOebcn Optebaugcn. ®eRemonftrants-Gereiormeerdfcn,3|)ll
be ηοφ een later af-fnijbtnqe/ enbe gefept Arminianen, na Denipiré-
binbigen en leer geleerben &ifyutato? ofte mcben-flrtibrr j. Armmm
οοφ baren naemban Remonftranten netoiBiger en lieber ontfafcgftt
bebbenbe / ban teecher ftemonfiratie*bfte IBrrtoogi) in^miio ^»0·
aenbe Staten ban i|oIïanbtenbe ïll>ffï-ia?ieflanb obergeie^ert^fl^
partyen atë-boen boo? een tegen- iêertoogïj/be naem ban Contra Re-
monftranten obttnerenbe*) pleaen öaec ©ergaberinge té £ouben in fff
^cöu^aeöteraenbe l^ai/tutTiDfnbe^ibooi-pooneniBegmi mf
ooch 3ρη toe-ganeh ïjebbenbe boo? feether <8angl) ofte $oo?rafii«*
#ube €>eift / omtrent te mibbelbjaert tuffeben De ^>φοοΐ firaetfti
begijn-boft boo?f3; boeb3gnnaermaeijs berniaefiaenbeWimf®
aitoaer f»> binne-ioaert^ tulTeijenbe ftttpfeti in / een beijuaem *^rrcf*f"
feen qettmmert bfbben/ 3ijnöe langbbierpïgb bier-ham /feer rfguiifr
inbieigejpjoiioationeert/ öebbfnbebenPaebicn-fioeï aenwipo^*
* E even pat*
404,& 405.
Haef groofte
van dcWi.
sedan der 5.
Haer min-
der Kerck
van de oude
Vlamingen.
Remenftrant
fchc Kerck,
midtigadcrj
liarc-s nacir.5
oorfptoack.
Mtwn 11,
j, 16. & 37,
-ocr page 490-
van De l f t.                         4<5j
%\$c in 't mlbbe tegen be Supb-mupa/ en aen be böOKit- ar&tfr-nutpj
ofte <©ofï-en-ïfêefï-3»iöe een teer beguame «SBaletge / onbetfteunt sooj
een beeie en ttoee baif ronDe Pilaren/ na De ^orifeftt o?b?e/ eltne
«Baierye ban onberen recljt tegen ober ben anberen/met een 2&o?beg-
en-boojt-ltëentei-trap om op te gaen/ booten 3pnöe/ en ban booten
üereiert meteeη mivtöftét? mibti'ganerji een Ijeeie en tüaee Jjaiue €o*
lommen/na be ^onifetje o;ö?e/ t*?agenbe op tjaer Hijfï toeren een
biec-nant Bouten ïfêeïffei ofte ©erbects
} bebbenbe boo^ts öefe tiercö
oocb baren toe-ganthban be βοίί stibeoer ^uöe 3&eïft boo?een lan*
flC *iBalerpe tUffibeil 's Heeren-ofte-be 'Boter·brugge etlbe De Peper-
ftraetingaonbe. ©enRooms-gefinden,uoo;maelja;tieeerfte/ enmibe Belangende
laefte/atijneoeoubegcrepsööeerbe $aufelijitteint*eflmgen bip.be,uDe/ £κ£ί
en aeen fief ojmatté toifteniK beeiacljugt) 3t?n/ en ouerfuiCBtf De tninfïe
ö?eöei?bt gentetenbe/ uaerben bare iBergaberïngenalieeniijeftbg Uu
meöantonnibentie ofte oog&lugtninge toegejïacn/ mibtg ijacr ftil
en gerust tiou&enbe / tim ben aiietmjai&eal^ gebootfame #nbetba-
tien be politie onberbjerpenöe. 3n fuiö een ftaet/ aij» nu aengetüefen
Conclufie
ia*/ üeeft be fóertWnt&ljegbt Ijier te ©elft / febert bie ti jbt bat be töfte cn iommiw
matte/ met bebmpeeobisV in toefen toa^/ enboihomentlijife in trein begrip «an 't
gebjaoöt/tennaeltenbgauilbtgriiaen. ^enboojt gangben becon· s«n«=
m .hcc
timtatie oanbieii/ met aiiebaéromflanbtë&ebenbaee omtrent \wM
weoens oc
öebarten / öeop geboiabbeöaöubigettoee-fpaiten/ en naat bui meer verSnderinge
të/ fulïen top bier na ffoo begoebe oBob mg iuften leben obertgiaet) van, - ββ
tomwméWcttmi i£ijtorifcb berljael/te paffe bjengen: ais jijn* rerUodcle
be miin oogbmerch bier acïjter De Cuerenen en ïüloofïeren ntaer alleen *
(PWflJpitfi enaBpnomfl ban bat grometóetiR'tftucS
ban be öefojmatie / tntbfgaberg 'i berlbop/ ütn af-bai en onbergang
ö^paafbomiibanbegronbt af op te balen/tot Die tiiDt toe/ bat bc
wefoimeeebe fceere in begbe De «Bioote dennen ttaierbt gep:ebint /
en bie Religie nu bolHome b'oUrrbanbt befiomen ftabbe/ en bet $au*
wi\m duchten balfeaf-gprcbnt/ en t eenemael toajï t'onber-geb?agt:
toaec ugttiae niet ai eeh ten bollen bebben hennen af-nemen / met toat
wn pucr/ en öoe mabneiijth onfe $oo?~®aberen Die ©jpbegbt ban ge-
moten viBobjïrbienft i bie tóg nu beleben ^ benben gebout/ en boe Dap*
Pfe ft tegen ïjetinboerériberSin^uifiiie enConfcientie-btoanciü/affif
Pwipli J^ibiiegien/ fieb bebben aen-gehant/ feggenbe
jnieether &>ent-toief bgfomieban ^upplitatieaenben tfontngb/ in
hAc* l573>batfègerefpibeerttoarenböf e Nakomelingen immers
noch deleh ëerlijcken roem achter te jaten, als dat hare Voor-Vaders geen,
Uaven wilden wefenivaude Spaerifchelnquifiteurs , ende fich niet ge'- '
lchroomt hebben eéhfchandehïck léven met een eerlijcke doed af te koo-
EafJi Waerboben albebtim tug tiooi af/ boo? een langb berloop * λ»γ, κ/./.
^fif^n/bantiibttotttibtgenoegfaemftennenrien gelijthalilb'eji» 34f *»
«ame/ en ben af-ftomji ban be nu ae#uc*bmbr <©oDt£-btinfl/ mibtf*
pber^
-ocr page 491-
Befchryvingc
4*4
gaögegbe berbjttfhinge en gnuöelijeBe beröoïgtage banbfen/ïjöe on*
tciöare mcenig&ce ban omïoiete menfcöenbatr booj bebben nioftcji
fneuortcu/ en yaer beloof < 't geen immer$ niemanöt ban <£>Qb aüeett
bu)i mn hany met öe boob brftooncn} Doeöeele öobcn bien baer obcc
genjiuiayjimom'ticbenftetyagtit/ en fuW betgeboeien tmnjjafc
<©eu)iHe met baer eggen btoebt tjebben besegeit/ foobat öjgnumetöc
bjao,ben be$ booten füpofïcï^ fouben mogen feggen; om uwent wil-
le ItJJierbeilwygedoodc dengantichen dagh, wy zijn geacht [getoeefï}
als Schapen die tot Siachtingegefchicktzijn, maer indefen allen zijn wy
«· Rm 8 v» meer als Overwinners, doorhem die ons lief gehadt heeft*. «©act h(i
3e. *» j7· ijeiofn0 öebben ïögeen groot gebeelte ban ben ootfaeeftbefeg srootm
af-bai$bej5 Panfbomg recbtbeetbelijeB toe-gefc&eben/ aenöebcc*
foegeujche laabominabiie fauten/en onttprtoiOeitichefcDatidair»bec
tfsoomjat-gefmbe genaembe <&eeftetiich&egbt ·, in 'taibetminfie niet
Oorfaeck
van 'tgcene
defcn den
ontftenbebeelebanöien fpeciait)chaen te ttnjfen/ en alfoo inoefen
fc&n'roingeter eeumiger «morie ftbanbeiijcfe in 'toaenbaer tiabe
gaende voor ujaeenegt ten tocw te flellen. <®n bat tog ban niet al te par tiaei/ bitë/ett
?t laetfte hief mcl öe rjerujerpeii&e faut ban boo;-oo;beel ingenomen/ foabfcfcbgni»/
ïeïoeïhi. *n iuicBj? onjs eggen faec&en te flatteren / foo fal ieft ban m bg bfic»
s opentii jch J^ofeffïe öoenbe ban bjoomöertigbegt en ongebegnf njf $1
eu mp feibe b'onobertrebeiiic&e fl&et ban aüe goebe lifïorjNf mm
naec biliiehöegbt met geboojfaem&egbt tracötenöe t onberfoerpen/
toan (geujcRmen fegbt) reebt boo? Seetegaen/ en naniemanDtmet
berfebooningeomtefjen) &ter ηοφ HojteU jeft bg-boegen eemgeitP*
flagen/ bféoabren/ inconbenienten / en erojbitannen onfer ejgajt
TOiiftanten/ die in bc fóiftorgen (qebngrp^PcTngoêrêhbanoe
èefamatie) bnjbtïoopiger bchftu fïaen/en albaer in't tyeebetiaerte
fien 35u/ infuicBcn Γφ&η atë b'eeriïe gronbt-legginge ban foo ff»
gemic ötigö en bobeu-menfebeujeft ofte Hemelt toert δ met befiraftf ρ
Hemcnffjjeiijchbegbt bermengjjt beübenbe/ of ben boo^t-ganeft ba»
Wen oochfomtiibtii (foo met&aer eggen fïnnig&epbt en btüerf3-o?P»
tegen bare ï®etteft}cBe<©&er5egbt/ al0an&erftntjï)graoteUic&ii W*
berii jch/en beele recbtfinniae menfeben ergeriijcB 55nbe gebJeefi;'U
lenbe ban bit berljaeï met feee&er aenmere belt jcb boojbai/ binnen J»te
.
M , £tabt gefeötet/ een egnbe maechen. Sca leefe bat feeröer Heeraerp%
rchiiut de be mannes Modet. een ban b'eerfïe tiehende $?ebiftanten onfer mtiiï
roeie van de Mönt&mtbenbe tot ftnttoerpen/ baer toen ter t$jdt geïtjeö atë PIW
Bidde-ftor. pd oer ^crcfojmcfeden t»aif/ten bage boo? <®mme-gangb tml„)
«erytotAnt- -jBeelbt-^muigfj albaec ('ttueKhebnafleon^ aBeloof^-eenootfn'
XS 3*ft mg gepoft öcb&en/ gcooteïtichii tmfpjefen toerbtjjujfl «5ff|J
be Weelben be(lonbt ugtte baren/feggenbe: bat men Ö^FSré
ben.                     
'Str
Λ Heeft
Y<tg. IOO,
beboo?öe ttgt ber öerten te toerpen / maer ooh ugt ben oogen * $ wjg
fi% rebenen (öoetocï &gbe0 iaer0baernaeenHöoloaJeinHb?tt£huMö'
öjaec bg &p berkiacrbe bacrban geenmeerber metenfebaï ö^ap;
-ocr page 492-
van Delft.                        465"
«μ/ afê ban be ttgre fpng boobtsO bg beeie (m gen* fgmn aerbU
tm groot na-bebcnchen gegeben Ijcb ben/ ai£ niet u* gnigb na oproe* ...
tïöö^t en mugterge fmare&enOe/ enbUBtenttoDffeltotOebaeroi-pe;,^^
gcuosgObe Mtpie actie t groote aenlegbhige beroozfaetht jjebbenoe. de grootc
©arl) 't geen ηοφ berber ergerniffegar/ toagbitv batinjttoeebagen Prck *™*«
öacr na uuegcntfbe «M-boubetsban Sinttoerpen becWt sttnbe/tpn 'vna*£ ^Ji.
$2cethen in oe groote ftcrcö te fïaecnen / echter baer mebe boo# boer: ar«t,
οοφ om Heeraec ber #ranfcöc Gemeente/ jan Taffin, bic *t eoobe?
ïijchen beroemt Cractaetban be 2&ortbaerbigbegbtbe$i mebeng ge- '£S?J3*
fi^ebenbeeft/biebanfatfoenitjihenbupfe/ennietai^beeleancere/befcficydent.
«5t ton i|ef ber Gemeente ujag opgebo^relt / maer (boo? aerb en op- Hj«k·
öoccingb) tot3eb<gbegbtgene«en/ nam 'tbebei ber ©berbeBbtwet ffijj {5
eecöieöingb aen/ om alle mogeïijehe geöootfaem&eebt te befiobfem ?ol wi/£
toant βρ befïemt 3önbe on ben feifben orfttent ten tien «peen/ in een an-- Jwt'*tf*#'
oer CrtetcB te J^ebirfeen/ en ban ^taötiö peniionarig baer ober aen- υφη/ϊΖΐ
öelp^ooeften merbenbe/ fegöe/ Jjern leet te sijn be goebe tmüe ber itëet- *?£$!,
ijotföecg nteteerge&jeetentebebbeni boe6be©er;gaoeringljfou ner-
eduJeis.fi
ficnsf toebienen ais tot fto&tinge/ mfi/ fiiJberfeecüeringe ber SIngcfe* *ί·»«ι *#«*·<
tftjftti toant (berboigböe bPi Φ ijabben booj-genomen 't tootcii tot
reftittme ban 't geroofbe/enboojtg tot sebigj&eBbt en ge&oo?faem&egt
te bfrmanen. #nber^cn-tuffcijen bie (dlaffiti meenben te ijooren / al-
owWbergabertsiinbe/ liet Jjybe Reeene boo^ bien tbbt op-feg*
öen / rti afê men ecfjter bg een bleef/ berbo?berbe (ϊφ felf bertoaertë/
Iwtorfoecft of gebobt Oer f$et& fgne toe-öoozberen met fultö eender*
tmtc pt üooj&oubenoe/ en bare ff&uloige gebootfaem&eebt foofisrbt^
TOnfcberaenbe/ batty (ϊφ gefeggen Heten/ en niet banbefeEeec
(twöenfoaöeei alleen goebe j^ebisatie fïreeftte) t'ljmjjïbjoegenj
f η onaengefïen eenige ban t^et bolcS befen netfiel fiera feer quanjtS af-
namen / fyagljt bp 't felf be bei? aφter-<noen0 anbermaei te toeegïj/ be
             ,,*■
wgaöeringe onbertoijfenbe / mat Daer al$ <0nberbanen toefïont/etl
flat iy voor een dagh of twee, ter begeerte der Overheden, haer Sermoen
jvei behoorden te laten. %&ς i^et-boitberg fuich een opm&te geboot                ·
wmOfpot berftaenbe/ ocom bem foïemneiijch bebanchen/ &em tec
wfna-gfbenöe/ batöpnu frotttoee betöbeebe repfenfpn beloften/
«wt ban jitöobet/ gcpjefleert babbe: üjant beeg boo?b3enbeiibe/ bat
gp op hiac{Ken'ban D'onboiflageocijtent-pjeeefie f bie ï)p ηοφιβη^ in
ffJt^Wft be iTSagiflraet ai b?e iangb^t ttgt getrochen)niet
.j. f 1
RJ?* «ennen ieöigb ftacn / be Gemeente tejöeni ttoee tigren toeber te
Jc!|0epben; en ηόφίβη» aennemenbeaï te late toat boeniijchtoaif/ie
p**Vom felfjSaenbeöereJi-beitren teboenintmeewn/ommeernaeu :::%
P^teheeren/ boerb'er ecöter meoe boo^t / iatenbe &et ©olchoooi
3
h» !S£
mm {HBtïefl ban b #oeröepbt/ op fpn eggen ijooiflaen aen
j"ïöf«»cnbanöelÜerchgefïeUi booa-b?ingen. 3^aerna inbenjare ^odcl ^
572. oe^tabt $®tM$ffl$ obergegaen sijnbf / «n toen Hcrmahnusfir.h γ«γ oa-
-ocr page 493-
466                                     Befchryvinge
iuftigaentot Modct aïgiec tötfceeeaerberoenen^nbe/ bjoegfjfiebbaerooi&ttitt
SS'u 5*· toewiQb ónmanietiöth / aenboubenbe fag ben Sfiumirael lacob
S7            wonfs be ar)?6 / die öe Jbtaöt &abt berobect / om toe-feggingö otoc
b'fllüög tot JIBibdelburgö / tegcnji bat ijet geronnen toietbt; alom*
onibeelenöealueregDttf in fgn gedachten/ben Söeugt bet ^ecchciöifce
atjcftbommen/lïreefbe met fën öacts-tocijten' ben oberbloet ban't
aenRomendecteUtcBboaü-bp; tnaecb'anberbem beleef belijdt her?
toonend*/ boebe <£ommiffie bufbaniget faecnen niet ter bifpoflüe
ttanbeïücimii-#bfc&eebt/ maeraen ^ StanOtjS acae^rittgt) fïonbt/
namtje öit af-tnrjfen in fweftet boegen op/m of 'ttoepgecinge mare/
m ontfag fïcfj niet on ëtoelbaer ooec im « baten/ tot gcoote onflicD--
tingeöeci^eubminaen/ bie tot %« «eöoo? quanten, ^ugfoicttit
be öefomtatie / nocfi foo jongt) en tebet / in gebaer gefielt; bet «Bob*
beltjtii^ooibt met menfcbeïiiciie nadien befoebeit/ en begfelféaiii
torttegt fondigli jeft bertoaeriootl en etefebonben / öooj fuie» een tof m
jjeetfcHwbt öenboo^ 3üömiraeiberlt!aec0e* footmjbttegapm/öat
tïö niet afleen in t *3ee!ïeli jch/ maet tefen» ooch ober t !©ereibtlijilt
en&ctig&j^beilicr/ geeeneöcnraeefierfouniaechen. ©e pjtiijï fuic
Öétuaecbjecöenbe/ en ban dit iutmeuc dcrtaittig&t sflnbe/ itonöfct
fietn niet toe 't inbjeecnen ban btu* eene ongctcgeltbepb te gcdooaen;
en eebter de fïanot deg rtjbtg ooch niet ton«tenbe / fetjerne tegen-öwc
in 'tmmh te fïeflen / troeft $em tender fcötjnban berijeffïnQDlöait
boer/ en tnacefct 'er fg Hofif-njedifter af: foo Dat onfe ©oo^euücrifïig
dieoccafte/ befen H>?mceitKhen ^ebihant annarentlijfh tjierte^irtt
Hoehyfich toel bicBbiitëgefioo2ttjebbe n. Jam$?incen doodt «et ly&n\nm
«duerende m den iare i'5«6. tot itëtrerfjt be ïlceccfïccfcïje factie maebttar) te fit)»
ruL7ciftcr" trnul faïehif bat booif^n toe-doen bp eenombmtigebcr&fefmcjPan
52SSi Κ Ulagtfïratenaldaeefoobeete oude öegenten toieeden ugt-gefff/ ff
tot wtrecht bieembeiingb direeteïtjiB renen de Pitbiiegten der^tadt/ tot tbjeebe
een onwetti- 2Suraer mee fiergemaecht/ ênbeeïefïeebte meden/ infaëen öaniie*
SnMÏfft«g ö«fi«flp nopt geblekt/ al^ fp maer Oen Pzedtaanten aengenacm
inffipt ie- ®MMm bebaegiiöe/ baer öe geboegtjt. Wdckc üytneminge van
♦orderca. ï^erfoonen (fegdt onfen deftige» ï|ifïorMift$&er €1· ban tëepbμ» «e
Nederlandtfche Tröublen veel quaets heeft gedaen j dewijl 'er dickwiJs
önbequameenoneLvarene, alleenlijck om haren yver in de Religie, tot
Magiftratenzijn verkooren, en bequame politijcke Luyden, allecohjcK
Mtydfêg» dtierom zijn verworpen geweeft, datfe niet geheel en al de Gereformeer-
'34· de Religie aen-hingen, φ{ * ©it bWtCH Öebbenbe bel^n tWCtijö^" '
iSSiKf* tnho?teïing6baecnabinnentnjeeiaren ttjbtjsfienbe/ batbe^»
ES oock öefaecStebobenittarengeBomen/ liet^ftbobefebetanberingto^
fljn rockjen om geö?ttpc&en / om tien geenen bien b& feïf babt in bfj®a0m«»
J*
vtF röoect/ beboette liebten; albuji geiiich bö te booren Ιξ?®*!/
5? ίΓίίί: Sïem öabbe / Wnte nu in befe gelegentöegöt in tegenbee bc' ^aten
m£fa* mwn 3Mnbeboo? brbeïofte» ban fewftec €tartement / bar Wjj
-ocr page 494-
van Del f t.
be rfianbt öfttt be Staten ban $oHant eenige jareti Beeft genoten/ booj
öcffitjein^ufftfianöt/^ttcDt <Coïcn/ en .ï^unfïcc/ rti rilictii
                :
be I m eenige fecreet* bienflen boenbe/ onbet ben tiaem ban Hendnck
van Benthem *. Φαο? Sem en fpne aenijangeeisi ttag onber anberen " *T*7;
in 'tbotyfs iaer 15 86. ooeH te tocegö getyagbt / bat Hegcefïec aen be Hadtoode
èiC0ihantcnban<ïBO?£UmtlcrcÖ?CbettiiaÖti datieden Gouverneur J. 'tfchrjjven
GIecrhagen(3ttnbéfCCi:*Eep«fïerifgcUnt)in fijne aenflagen met haere JÖJCSC
gebeden, en met'er daedt, fouden by-ftaen. Jjliaer W f^ebihanten kanten van
retotftttttigerettberfombtger jtrnbe/ atë beeïbao bare jjfêebe-bjöe· G*cumw-
öcru/ enconfibererenbebatfuMji ban bate beroepinge niet toaël ie* oerf«c«-
berben ben 23jttf aenbaren Jitëasiftraetgetroubjiücft ober*. &tbm}: « #„*,
renbebetftrengb belegbenstoare bonaerg-noot totEepbeo/ mben xxiv.i*.
jare ι574. toierbt bp gebjeeft ban &Uber / eenigb paptere geit gefïa' »97 R#*
acn/ onber anbere met bit op-fc&jift
: fl"ff '¥hw& erê°> &at i#/ '** ;
dit'somdeVryheydc, aifoo teberfïaengebenbe/ batfóleben/ 'tgttnt pEetticÏe
fpleben/ ombe©?ööegbt: maerbe ^ebiaanten becpirefojmeerbe-S3£|"ïc
Jlfêagilïraten boo? ütberttnen en Φ# geefïen net / begeerenbe batfe $
,
fOtt&infffotjben/ Hac K$tighnis ergo, te toeten/ dit's om de Religie, «Bd
voor Li-
Phitialdrtfho lamfi^nht- ftan ϊιη ifUMirtfo niet mchc rïnhi>r fcor rrctierapi iLl
ebenatë af be $?göepbt banbe föeiigff niet mebe onber bet generael bertincn en
ban©;5öegbt en maer begrepen getoeefi / nebaïben bat fp met bare vry geeiten.
OWenbeeebeinfcribtieMetanbtrg berflonben ban öareföeHgieal* SJJiEf
leen/ met uptflugtincte ban afle anbere *Befmtbeben / m of ooch geen firJt VJ *
anöercn/ uptbaetbanb'Snciuiiïtie en ^paenfc&etöegeeringe/ fiaec &*&»> Li*.
troumeH|chboo?b«iaaberlanbtbaDbengeqtteten/ niet simbenotb* i,f;· $3
tma
ban be <©erefo?meerbe tëeligie \ en baer men norbt* n$ / wet aHc
p * f'™*
Wc^en ban bie tgben / aïg mebe onj* boo;gaenbe hojteiiicö be f en *j aat tég^n
öctruchen ©erbael / toel licbteiijeft onberfibepben han/ b?at b'intentie aiie recht%a
banbe^ooge<©berbe^btbeferHanbe t^actoeefi/ en tot t»at egnbi 'fw.,^#
fpöen eo^iogb tybbm aen gebanaen. «Beiijcb ooeit be Staten ban JÏSfc»
iloiïanbt oen j 7. ©ecember beé taerg 1 ^76 bier te ©elft bergabert waerheyd*;
èmm/ aenbicbanStmfierbam/ nocbaenbesbbe ban't&paenff&e
^oubernementfeer Hbf ^nntgbtontinuerenbe*/ onber anberefpe-? ••ï«rx;t4·;
païtjch ftöjctïcn ï dat de dtverfiteyt ende onderfeheyt van B-eligiegeeri1 H(»r*Xii.
iec ^ was'» omme in de gemeene faecke vkn den Lande, b^lartgjsndo Φ·
oe Politie, Vrydornmeί, Gerechtigheytk ,x en gemeene Weivaert^Bfo 4,1 κ ut f
oneenigheydt en verfcheydentheydc re Wijven, te min, Γοο wy altijdt        U X
Mfpöenfe)verklaerthebben, endealsnöchverklaren.,^eAy^peneiiooi*
Pe «e Religie noytaengenomen té Hebrjèn, ende dat wy al fulcks 4iefaerr
Ke gefteh hebben aen *t advijs van de Generale;Staten, <|t. fqiider dat, .t»iijt|
intentie is, yetnandt in fijne cönieientiéj óf tot énfe Religie feéii#fri-
Sj!1.;'^welclc verre van ons zy, $t. üjateftetenbe WÜW& I '&$$$$(
inl f ÖW-'Heten telatexidevrye difpofitieóp'tituck rmut KÜW£
,n ben baren/ mm fy-lieden te rade bevinden fOU0ê«/ óftrtöt gerófti^
Snn 2                        heyot
-ocr page 495-
Befchryvinge
463
heytbatt ftaw cotïfeientie, ende van Jjare Gemeente te dienen*. %tM\
beopgeraelte g>tabt %φ(η belegert fraji/ tóierbf ban ben 16. tot
ben ïS.^untjtot ψρφψφιΜ eerfte ii>?obinciaei ^gnobeber Φμ«
fajmeerbe£ierchm/ ban^oflanbrin^Tianbisefcouben/enöanöe
91 .ftrtïctilm bie albaer f beroerend be Hüercfte-ojbeninge en ai^ttcr^j
befioren toierberi/ biagbt bet 5 5. mebe 5 bar üe ^onbagö alleen 3.
biert/enbc jfeeft-bagen / bat i^fteris-^aciï-en-l^jtiFfïcc-bögfn/af-
gffcijaft fouben tnerben*.· en alfoobe fter0-bagen ban bat jaetopm
^onöagöquamente berfebiinen/ foo beeft men nergens bine*rfl«i
$terjcf-baöb fonber tweeenen öennen paffeeren laten / maer ben urn-
tjm
bagb bieggeroen be ^jebinanten tot %φαι be<§toel te betreten/
om Die jfeed-bagen bolgenji De opgcmeite taefertutie re afyogecen; Ijoe-
bjei bier en tegen&tot <©elft en öouerbam Φοφ^φί en inöen lage
gep?ebiefittiüerbt* PetrusDathenus,brebeJeberbugtftbeffainim
<n ^angïKijm beeft gefïe itTb'etoeii&e oocn firj 't boo/f3 Mn^/Wt
4ias-%micl\ü
in alle be tirteöeitbier te&anbe aen-genomen #ιη*)
Jïelbe fïcb inberUace 1578. tot vöent niet toepnigboproertgfjaüi/
nietontfïenbeop ben $?ebicö-ftoei te leggen / bat ijet ^rttjcltHöanbe
<©entfcbe pacificatie/ fpjcecnenbebanbc banDt-babinge ber<ffan>
liifte töeiigie/gobioo^ bjajs/en dat de Prins (fuflincrf nbe batmen plf*
be niet berroogljt re ï^eeeften / booj reben gebenbe/ bat men nittiw
tgbigb en met on-ojbeningD beöoo^e te beranöêren / bat men mP
bigbbc 0erbonben geöouoen toasj t' obferbe ren / en bat 4?oDt een
bpajlOt ban megnecbige tmÜ) nochGodt noch Religie hadde : (UU
tyagbtmct fyn quaet fpjeecftenfoabeeireineegb / batbinnenöif m
een groote fxroerre en §W8w}i baer on boig^be en aflee opn i^P
raeeHte; men flaeg'rr eei-ïangbbe banben aenbe rijene flbbrjin/M
anbereCtercheirjcfie^ofberen/ men banbebe aoomfibe tSwffl
ben^aüe bf Panen en wgonn;chen ter &tabt u$t / en maechtfij w
mceftir ban berfdjegbe amiéggenbe ^trben/ baer men ai eben φψ
m#i$
r)ieibt / dercfipn en Ciïoolïeren plonberenbe/ en baer «8 &' ö«'
tboriteet ber bier Heben ban iaiaenberen aen ficö trec&en&r/ öe öe'
meene mibbeleninïjouaenbe/ m /om baren ^taette maintinerenJ op
Èaer.^gen banbt iirng^-ooien toerbenbe. JiKibbeleiriiiot toifebt m
18 Juiijbe öeïigiorti-biebeiniet langlj tebooren b^ ben Wttyw'
mm
^rt^ l©ittèin en ben öaebt ban ^taten ont^o?ben W w
pjoblntie ban ^enegouto/ berbjoipen en berfoe^t ί ®e rentenat?η
ba«c in tegen eben moet-bjiiiiiib bitibenbe / fieïben afleg in 't *nar/' a»*
rer-toeg^n roobenbe en febenbenbej en op ftecBer ttjbt in een ^o/p
200. njalfcfte ^oïbatenboobt:geflagenbebbenbt/ lbierbrbitleebtog
öirfcöeebe ï©alfcbeöegimentenaen-getrochert betaeicfie frb l»«™
tegen be^entenaerif/ plonbk^nbe enbe üjanbt-fcbattenbe 't NP
(bnbtbmbe^tabt/ enbeöetfïeflingbbercioomfcbe iBeiigieen^ee-
W#eeptieicBm^ #| »lFctjeöctj0ii-b^ntei«W^^
* ί» χ.
%tg%. Heeft
XI* 48ο.
Reiblutie der
Predikanten,
wegens 't at-
ichaSea der
reeft-dagen.
* UVIU ƒ
*  K&> endt
Ve'hitl van
C'Coollmei,
Sar7tHd,
4r χιχ· 48.
Oproerigh
preeckén, en
gruwelijck
fchelden van
P. 'Dathenui
tegen den
psrfoon van
Ttim Wil tem
wan orangïe,
en wat op-
heyleri daer ■
ep gevocht
fcijft» Re<id »
»** 3r. Ηβφ
XIfh 5-75·
Utt«r% VIII,
*5K
.fety.
-ocr page 496-
van Delft.                          469
contenteir,üatté/ ongenaegöbengenaemt: en ugt befe fflBelcontttg
toootbaernabefebaratie ban Dr li^aifcbe i^obintten ban b'anbe*
ten/mibtïgaOer£'t-bcclfepbanöemcefiêl^eDcrianUrn*♦ Qeoci>u>at *η>φχιιι
geüoiup uyt fttlc&e onroertge rebenen / en ugt foo 3&are en boo? geen
<tfü>iiien menfcb öetu?aegOi|ickn lafïer-tongb uan Dathenus utox*
toacötennoiiDt/ öjaötjero ai in ben iare 1570. ban ben bcrmatcöai
V7
Andere he-
vig eyiit ven
Datnenui,
H. Buiiingerus boajfept: taant boen ter tftbt in be j^aita onbcr be ü>e-
refameetben een jtöarê tbjift ontitaen jijnbe ober riiucb ban Hm lier^ S SSt
telikften-2t»an/ en Dathenus ï^of-^ebiher ©eienbetot JGfegöeiüetgb/
giug dacr op
focéf bit poinct#0 öoogtj/ en tyoeglj fjr$ tjier in too partiael / bat &ρ sef «ho-
oien ^oog-gelcetben Cljeoiogant enjiïieöccpn ThomasEraftus (om
bat bte ijiet in foo ber 'tikt treöen roiibe / m Ds m fen* gciijchen/
boo?eenffitöei<ibo?(lfcljelben/ en1$uUingerumfeibeb?eggen/bat
fpnpctfoonenbefene fcbnften (Debbenbe te booten gantfcb Ipeöer·
lanöt gefïictjt) alle aunfï en aentien bertoaert£ober en eibetéberiiefen
fouöen / inbien üö be#Uinaej ban€rafltt# niet be getegcnnjegbt/eti
bat opentiijch/quaet heurbe; ben goebt-aerbigen Söuutniiccu^ ftbzeef
fiernonberanoerebefereben tot antüjoojbt: Broeder Dathene, kk \:,%
wenfchte dat ghy watfediger waert, en ons miflchien geen groote oor-
faeck gaef te dencken, dat, indien ghy en uws gelijcken eens mac ht kreeg
indeKerckeomtebannen, wel licht al die alle uwe handelingen , niet
töeeu ftaen, van Atheifterye foud veroordeelen, ja tot de allerfelfte vyan-
denonfer Religie verjagen. Wathier dan in 'teynde op volgen fal, hoe
fwareberoerten, wat ontftelteniflen van alle orden hier uyt ontftaenTul-
len, fal de faeck entijdt felfleeren, Volght'er wat beters op, ick falfeer
taerneinmijnydele prophetie mifien, ondertuflchen meen ick niet dat
efemijneforgvuldigheydtquaet, en ongefundeert zy, <$£. * WU$tilUts* vid* ε**
fep b"effecten ban een bltfe öebigoeebt / en gebaflioneerben aetbt al- l'^kjft
öoocengi met faeljtfmmgöeebt tot toaerfcboubjinglj gefpeit» ll^aer Dit
excemnmnic
öoöj-rjecljaelbe ban tenten toag noc& niet genoegt) en ten bleef baer τ· ε™»*ι*ι-
nocöniet bg. 3&en aebtienben Bo&emfyté be£ felfben lact^ 1578. ï58*
tacihteïietgraeuüjaibair tenttueeberaaei o» bebéen/ jagenbeüet
otiecfcöotbanbe^éelïetgcBöeebt/ bie in beboojgaenbe beroerte ηοφ ™et!?X
Dabben hennen bebouben üujben ter pooiten uatbernieienbe öoojtg «"„^
inafle Utertften en $iioojïerj3i/ 't geen 'er bawsaeilben en anbere fóerc* Ro0mS«cfin-
Bfiijc&e ^namenten / noefi geljeei mogfjt y&a gebiebeη ·, met fukk een den opgeh;{w
scraes, getier en gebaer (geUJCB b'^lftdrifn getUggen) darmen gefeyt
roude hebben, dat alle de Inwoonders dol ende rafende waren, de Trom-
melen floegena 1'arme, en men moght'er noch hooien noch fien, daer
enwasnochaenfienvan Magiftraet noQhniemandt, en dieyet ten beften
wudefpreecken, waren in perijckel, menmoftfeal laten begaen na ha-
ren wille». <©berbefeoproerigi)e£Dt tüierbt Prins Willem naer i?ent * Ber X'ffl-i
öccommitteert / en toifïbit onltupmigb boich / na beei moeptfη / b)e* r», *>
«tomtotHJetoojtenei»^eii3ionii'©?ebeteb2enöeny toaer nmïin
's
                                                $nn 3                            tym
-ocr page 497-
470                      Befchryvinge
öp öe eecefouneecben toegnigti öancft# be&aetbe / bie (ϊφ öebttoifeen
lieten / bat fte tien ötoomis-öefitiöen te beel toe-gaf: ίιοφ öe $?utë
* w*#JV x^. Öecfïont / dat men een yeder, oock den vyanden geloove moeft hoiiden \
j98. Boribid, <$ttjter en bug?be öe aeiigiong-$?eöe al&iec niet lange, toant oenm>
f7*h ge noen JiBaert becnteutoben öe <&entenaer£ ten öeröemaei Date ra*
Derde op- fewe/opge&iltöoo^&engeenen/ bieïJaerpjofTiJt öaer meöefagen/
roer ter fei- f η öie 't öeröjoot / öe fmaecft tan "t *©eefïeit jcft goebt eeng toe g Jje lt
ver oorftkc, fa^ / imQtt uaecna te bafien/ öe aecDttf-gterigljepöt met eenen
* Heeft XV. anöerenöech-manteitoetenöete betoimpeien*. S5>item0fttoUbu$öe
6*t.Mem. genoegtjfaem öen ganfe&en&omeröoo?/ en men nam toe in onge*
iX.idt, bonÖCUl)Ci?Dt. gioneftee Jan van Imbyfe , frQQjt Petrus Dathenus (ge-
vfurpatieen Wcft gefaiiineerttoer&t) gaenbe geinaecfttV fimt ficH aen/ aw of Dg
moetwii van aue^oDöcüiefteen imnfeöeiwHetftecïjienoMüJaffcbeii toa£ / gestie
imbvfe.door %fopttlj $iooflee0/ en Ctetcnen/ öen Capitcpnen en ^ölbaten ten
»*<*»"* op β^ g^^, öerfttjcetic Slu^öett ban eere/felf «Serefameeröen/en
%.r <ώ f. öe KeUgie toe-geöaen 5Önbe/ öieDom infen opgefuojpen gefagfi /en
«e, tet .ij, onrecötmatigö beönjf/ oöecöeïjanöttoaren / öeöeftgDe^taotrug'
puSiSi' menenugtMetten/ eenigen ooeft fonöec fome öan^oceiöooi^oi.
ix. 173,175- baten af-maec ften ; öerfetten öe JlBagiftraet öuptenjï ti jW I en weeft--
te ficïj felöeanöeemaei ©oo3-^cjjenenofte<®pnec-|Kaö^caet öanDe
£>taöt; tot reben banfpnöoenin bwh upt-gebenöe/ öatter cenige
Söucgerg/ omöenbmfïantöet£tabt$ ©oiitie/ enöe conflmuie ban
öe*5ecefo?meeröetëeHgie te3toacftener*öete onöerö^ucnen/ beetii*
g(on0-©?eöeMtenöoo? te öjijben/ 'ttoelfftöerecfjte gronöf ffop
toace/totoötecïïttngööan'tupt gecoegöePtauföom/ enöec#i>aen-
fifte (STpcanilpe/ ff. ObecfUtCr toaghy gedwongen geweeft ponderaen-
fien van tijden ofte gewoonelijcke Ceremoniën en formaliteyten, om d$
fubftantie ende gront van bate Privilegiën te conférveren) goede endege*·
trouwe Wet-houders /de ware Religie ende de Vryheydt des Vaderlands
ende der Stede toegedaen zijnde, (nota) in der vreefe Gods> met aenroe^
pingefynes Heyligen Naems, enderaedt van Godtvreefendeperfooneti)
.te nomineren, %n fuif ft een fjegiigen ft&ijn begon &ier al &et ijtme bt V
liinZTSc tnin bier boegen toiiöe men biet befïaenbetëeligiegetoeibigWiW
m*bmi * beranöeten onöer een <©pper-booft / betoelcfte (gelöcft <föban mmf
ren bem/neöentffêne meöe-pleger0/beft&$ft/metder daedt noch aen
d'een noch aen d'ander zijde getoont heeft, dat hy eenige Religie orte
liefde tot het Vaderlandtgehadt heeft, zijnde een verwaentgelt-gierign
tyetetm nienfche, dagelijcx van quade tot erger voort-varende*. $Ê&MÖP WE
viu,m, laefie actie Quam Prins Willem in toeec-bJHöan Imbyfe anöermael tot
«Bent/ enfetteöemen fene Complicen (öie ontoetteltji&öoo;ï)emni-
geöaongen iuaren; wqt öe tëegeeringD: toen troeft Imbyie a!|f meöe rc-
trus Dathenus naer ^ugtfïanöt/ öaer ffe ficö een gerttsmen tiiot »v
^eetogö J. Cafimir (öteöejsiaerif te booeen op 'taenraöenban w*
tUénujï / tegen öen fin en meenf ng& ban öe &mm f meöi in Mwnw
-ocr page 498-
van D e L· β τ.
471
* 24. ihii*
157
m «oio een quaet fneï Dabt geöjoutoen *) ontïjieiben. tykt ou boig-
heoatBOZtiibaecaenme banSfirtbote en ïltcnegottm ftcj) mimmm
met Dm Coning/ en be Staten öeclteten. <©uf oamge bitteren tyagt ελλμ
bemoetfoitMoMöt tier »ttgt-maecBet:is ofte oproartge «©emena- J*r °p sc"
ten/en anbece batbe ouaflen/ boojt. Weymgh Roomfch.
cathohjck.cn üe;ft 'ihid
h
(TcpbtC«OattPepÖ) behieldenvoortaenden voorigen yver totde Vry- $51.6^6.
heyddesVaderlandts: Die in de Geünieerde Provinciën bleven woonen> R*Ja· F*1·8·
waren gantfeh twijffeiachtigh wat fy wenfehen foudeiij want met des Κo-
ningsViiftorienfagenfyfich in flavernye vallen, en met der Staten geluk,
verlooren fy haereReligie. $iemaer të'et 0f&tlIttOat Slmbpfe Itpt imbyfenw-
®u0tfcöiant>t toebecom geheett 3iinbe/ om berfcijegbe miiöaïren/ «aeisoat-
toeichecsi eenetoag batbeöe&teoen ^enremonbe en <&entaen #ar- joofwu wa·
maöaöïoechenooerteieöeren/ao. 15 84. tot «Bent tóontbooft/ in't Χ^«η£
7ofte.)aecfi?nsi0uiiecDoin^/ enfgn Dooft op een flaech geflett*. Oit
beroerten al
m$ Die geene öie op miööei bm üecoerte/en oprogtngöet «iBemeente nadt uyi se-
tot $ent De «5ecefo?ineeeöe aeiigte foo beftigb baat 0f plant / bat ooo? ™e
xir
Ï)emenfeneoo?-blafecimetöetueei»eciieni3önöeiaeiegto»ji-©?et>c/ ,5.r
en "ttjetbttteren ban be itëaien ofte ilBaicontenten boo?f3 / op getutte «··/* **'.
foijfeben onöerganab nee feliaer föeligie/ met aiïeen teou-ei&feoe/ »
maeroocheenbeUicöinganfcb imacnöetenenSSzabant/ ncbetn^tKt Λ'ίΛ·72·
tarclte^ ban bic Eanoen m.ccDt öecoojfaetfit. Wt pzeöifcant Petu*
Dathenusfj£|)nieDeöïeliecomüi©ïaenöecenöe6üence laten binöen/ „ .
ftjieröt/ eenigen ttjöt na be boob ban fmmjfe/en 't öoïgenöe otjcrgaen h;*£S IZ
ban «Bent/ megentf berfebegbe ouaöe gerucöten / öie öem na gt ngen ·
nomen, doch
eftdtottaeanen/enDaecnaon^eeisöiiiih/ofteDei&aett/ aenb'an* weer omiu-
Oec ofte befe jijbe be töebiece be Heeft/geaceefteert/ en baet na tot a&t-gen·
ίεφί on i^afenbecgö (3ünbe &tabtiigebanc&eniffejinaim?ebenfi« ge-
bocet / aïtoaec bg &Φ* meec&en gefeten / en naeè eenigen tijöt in eenj
S5n w-ïwgg onbec Cautie gelogeett bebüenoe / i$ be epnbeitjcfr
(alfoo baec niemanbt en guarn bie βφ tegen^ bent partje tot löe ftet-
Imjomjjagen: beccegfenbe toenboo^t^naeclioifiegnen^taöen/ en ^ na*c
iatenbe ndj noemen Petrus Montanus, ficb genecenbe met be «Kebinj ™„s.· <£
nm/ïiep&iecteUanbeeenQetucöt/ bat δρ ban CieiiöieinaÉibetan- robuiusaen.
bm *, omiMcfte ecgernifetoe(btenetmn/ be Hebecïanbftbe &gKODe h»me^w
gcraben bont tbiee Piebihanten (toeïche^ j. Gerobuius.bie 21p. 1 s 66. Sim
Dwc te ^eift onbec 't ittt^-<8epietiicfir babbe/ b'eerfle ma^) een bem hoe ξ:«βοτμ
artefenöcn: öocböecffboönenbebebfcanbenngefpnjeinacinii metbe ^och
na ee-
Seöattlijcöe tfiben/-en fgng P^oftffie met be noot / lootbenbe to»öcr^ JJaSSSL
Swwooften nanötügie. €nbeij5fegnbeiiicft( na bat bP een iaectot lÏÏ&el.
^öengebJOiMtt baboe/ en tot ®an?itb boo^ be wmttoagwê m geneynA6h-
em^peaee-m.aeifter/eniieb'oo^faecliban 'tberliefif ban ©iaenberen de·
Sf ^buibfffitt / ten abec-faf^ fonbet fpn beranttóoo^inaö te
P^ÖoorenbgbeJKaai^aet öe^töbttoa^ontfepbt) tot€ltiina
mm ontfengen/. en tym&mtó ^octoii«&0 Jtebicönenacn-ge-
nomen/
/
-ocr page 499-
472                                Befchryvinge
nomrn! aïbjae t ïfë be refte fgng lebcng in rttfïe ett ftiïïjepbt / enbe toei
brminbt 3imbe/obcr-gebjagi)tbebbenDe/ beerlflehcrtoöfe begvaben
* i#r ;*#.ƒ. ui *; 'tc£g mg lecbtbat ichban befen man/onfen j&falm-rtnuer/ bp
*s; 45 ^ arngiTQerDe materie/ foo brei qmm tjctiöe moeten meloen / fgne
J 7i' bet nee cöc oiiftrn ίο ugtfteftenbe 3»jnbe gctoecft/ bebben jjïer niet mo*
Ö«i öee3UJcgcn ujerben/berboue rebter bat öefe lf be on fommigi 3toar*
ne gemoeberen en Branche ïjerfTencngeen onbeboojlntne ergernis f til*
lengt ben/ altf 3nnöc bc Jjf. ttoo&en cemjbté&oo^ngfbmge ban ben
i|. »i3ec{tgefct)?cben/ inijaerfclbmbaeromgenifmtiste minber Ijoe*
biel in oen <&bcrfetter alleen menfeb beeie mrntctictpche feutcn&efc
Graefiini. ben gej^ebomineert. 3&iet4attg& na befnoobe faejegeninge tegen bfη
£eStó· Φ$η* ban«aran0iete «Bent/ foomofï <©zaef jan van Naflatiw, aftf
Predikanten ^tabpouber ban <i5etberiant/ totflrtnöem en Jl3imüiegenft)oeü>ei f#
te ucuw afle mogcitjcöc miöbeien/ om be «öercfpjmcerben te öo?beren/ aen fje*
fpfia tocntöabbej infeeüljc rtientgerlepbjeembe rebenen met gebult on-ee*
werd* mcV ten / inboege bet te biet tt)t geen geringe «ttnfï toaj? om regeren. Die
veeie fpui^e vanmatigheydtendifcretieiprack, (fegbt i^OOft/ moeft voor een Papift,
fchdt-woor of der fel ver goedc-gunner,Huychelaer> ja verrader van 't Vaderland ge-
ecǤeiW,Un" ichc^dep worden; en d'alderonbefcheydenfte krijters, wierden als de
Str'xn 57. meefteyveraers van de Religie en Vryheydt, geprefen. SiijS men Bttjbcïli
*'}j ^*8· aeufietbebier ou-geboïgbbe tgben/toen ben Gravevan Leycefterin
ρ*ι μ
oefip 'aaü0ÊI1 ^ouberneerbe: toie en fïaet niet berfieït Jjoeonfe ψ#bi'
ν R hamftt me*««&«** upt particuliere beften / be toeibaert en be ©#-
fcEnS" ï)epbtbanbet©abeelanbtinb'tujterfie gebaer Rebben gefieft -? towi
van de Ley- befen <0ngeijï-manben v©ottbemeucboo^3/3ünbe een ilttpcgela»
ceiierfche
m nepnfer lbo b'er o«t een iba^oogenbe/ onber ftöijn ban een öroot
Miie* lie^ (jebber te Wïm ban betoare «öerefojmeeebe töeiigie / aen&an$
Leycefler jg öe «©emeente te maften tegen bezaten ban ben Hanbe / wift fich
ÜStM teïra ΐβ fti*veïl fóW*W b'ÜifiorgengetUggenj door Predikanten en andere
de St^en, en luyden, die, gedreven van blinden y vereen onervaren in wereldfche faken >,
ftijftiichmet fichaen lïjnfchijn-heyligheydtvergaepten; ett aïfOO be Staten na i)Ct
«^xxm öerftanbt en bjei-gebalien ber bjiftigfte Küerefteliieften nietgberigU Φ
144. dm* «oegb en fefjeenenin be Religie/foo Het fjeft ben <Pottbernfur fiwi
wan de s**te» foft
ïugbeu b'ooreu foo bol biafcny bat 'er ten naeften bn banbe^tó-
ΖΓ-Λί' ien niet boo?tQ«am't geen bembeöaegbbe/ en jjp meejt ailfjionp
j . η*. fgöcn aut|i0i:itrpt ter ijanbtfloegb / fonber be Staten te Bennen; i«
Bevviiiigbt bier boegen fïont frp toe een^pnóbe Rationeel tegens? titn ζο,^ηηη
tot dien «β. , j gé. in 'g ^aben-ïfage/ tóaer b^ be föerffeeiijchen be maebt aenP>·
den U «Γ «lemen/ om uaec öaer epgen toel-gebaile een generale «trrcfiriflfec.*©?-
Nationaei bontianttf te maeeften/ betoeicae boo? be USaqifïraten ber £>te&eu tn
synode, en öceiciibeeieaenftoteit)ffttoa0; maerbefelbeenbebielbeStatenn«t/
ïiSlin αι«™ Pöfr i^obintie/ berftonbt ftn eggen S?aog£jerfTen MW,g
dien. uiteet in befe en geinene faBen on ben feiben bn be ©nieen gemaeiftte
^ λ /*- matmm toel erpieffeüicu b^óuöen te Rebben / om öaerinue jboöf;
nige
-ocr page 500-
van Delft.
47?
nlgeo$?e teltenen/ en toetten te marcficu / -aijsf fg booylwe %mhm Wc*u j*
m
utereften öicnftiö en nooöigü fottbcn tomben: fdbtetbePjcöihan* $*'9/·
νΛΒ *
ten öe Staten fcoojüg-gaenöe/en ijare üiereaen-ojöeningï) aen mep- %ÏT™j*
(φϊ
alleen oberiebercnbe/ tuificiifoabecitemeegïjtebjengcn/ batfe
boojöem/ fonber per goeöt-binben oer Staten bier ober tebooren/ *»*<*i-sg
ujicrbt geapp^obeert/ en fuïe&g ïjet ree&t ban Den Hanben boogobjrft S2K
gettfuepeert. <©en ziften, $obembet: bes feffben iacr^f Hepceflee te *«■ xx'i.f.
fiennen geoeben öebbenbe / bat ö£ ban meenimiD mag een heee naer 29· * 79.
Cngelanbt te boen/ fcuierbtboo' eenige$jebt£anten/ bie met Ijem predikante»
famiiiaec toaren/ geötbulgeert ofte onbec 'tboicn gefirogt/ enbeooch
preecken op-
opetuip ban bfη S^ebieh-fioei te berftaen gegeben/ batmen be <4F?aef Γθ£,"8 *«gea
met groot tnifcontentement ober be Staten liet bertreeften; geruebten le ,la?5F ·
niet alleen tot groote om iïeitenifïe oer <©etneente / maer ooca tot op- ÏL· "
roer (ïrecBenbe ; be0-toegen bp be Staten aen fgn <tf*reeüentie ae-
6iaeg5t3tjnbe/gaf bitbubbel-ftnnig&antmoe^bt; bat b$ o?tye foübe
gebetl / datfe wel anders foudenPredicken*. fflatt fpn betttrch ging(j * ^eriHdtf.
't optoerig ^eecfien oocn nor& meer ató bootenen in bonen 3toana 7I*
tegemiDe Staten 4Benerael/bermtbt#fpn €ecelientte on fën af-feSjegt
imigetecommanbeertbabbe'taennemenenautijotiferen ber op-ge- * Wn*.
meite ftercRen-ojbenwgb ban be fclaegbfrïje ^miobe */ enbe fe biincn* 'γ' Ζ£Λ
tijen 3toarigöeebt maernten 'tfeibige te Doen buiten eonfent ban &are
Committentenbebgfonbere £>tate~n banebec #?obtmie*. «ineent* +η·φ»'*>
gen tijöt Dier na be Ütaten ban $oHanbt en £eeianöt refoïutte geno*
3I h
mentjcöuenöeban PnnjS jitëauritönumetterbaebt te ïaten gebmge*
mn b'autïjoctteet ban Ten iBoutoernemeut/ enbe €apitegnfcbap Φ**
neraeiobee ber felbrt ï^obmtien / 't$(m bem al booj be eerfle aett-
ftonifteban Hegcefïer tgeHjenmpaenftontgnaber Doren fiiHen) toag
geoefereert; en be J^imï nu in »ert 1587, boo? geneel üoflant ban
oeene&tabt in b'anber repfenbe/ om be geiegentBepbt enbe ο$#
pgjöouüerneuient^tebifïteren/ en be Caphepen en ftrrjgjMie*
oen oen €ebtban geteoutoigiKpbt af te nemen / enbe in biet MtaittegS:
wn 20. oer fcibec maent boo^ iitéebenbiieh «omenbe/ foo tnietbt fest stijwfi d*
^rrenentie ban iBafTatt / bg ϊκη ©berfien Sonoy, bien Hegcefler een wedn-rpan.
pegraclijhe Commiffie obec 't^onbermment ban 't iSoojbet <auar« EJ **
"fc»^nöabtie/ fangtenbe&tabtgepoubeti; in toelefe bjtoMbe
7t
Κ^i^fbihajnjenber^>tabt/ Jarengen?etenbeerben<©bee(lenfoo-
™»w peboengêlïiift / bat fp op fgn berfoech fniet te^enfiaenbe boo?
LfvS1^ öötI tot Staten en '0 ^nncen toege voti onberceeiït
waren) fconfteiiiehbechïaerben: bat iy niet en konden gevoelen ofte
bevinden dat mijn Heere den OvcrftenfijnEdelheydt hier inne (te toetetl - · -'
met m toepgeren ban ben Staten en ®tin$ JIBauetté te ge&oojfa*
»nin;eenigeonbillickheydtfoude voorhebben, tenderende tot achter-
Vad ^3n 4 efe G°des i de welftant fijner Gemeente, ende des gemeenen
aerlandts, maer dat hy ter contrarie hertelijckc voor handen hadde,
Φ 0 O                            ende
-ocr page 501-
474                                Befchryvingc
ende dreef alleen 't geene tot vorderinge van de eere Gods, fijner Kercke,
* «a «vir en<*e ^er gemeene Republique eenigfints foude mogen dienen ende beho-
£. Xl * ren *, gjn t^iefïanöt ouam Bet foo berte/ bat f f η gcoot getal $#oj.
»9φ xxv, «anten/ be ^oitueeapnitept öacec J^obmtie acn be fóoninginm
*« <fêi<3abet[j abfomteitjih foc#ten op te bjagen/en bat fonbec cetitge ton*
in^ *
Wtfe: W totoben be$#biaanten albaec foo totjöt betboert/ batfe
Po™y de °P öaer Wn banbtttnee öecfcfjeeöe regfen / brKen-nomfïen of^j
Souverayni- n0benoüfcbitiïtteftbanbeop:D?acötgeöouöen / en ugtbtfymnm
^ytaesutxts <&e\3tpiumbc
na<#ngelant af-gebaetbigt Rebben/ onaengefien en
«ifchenovcr
niit *ΦΜ& be ern fïfge becmafflnge ban <&?ae fïfêtKem ban jflaflau/
te geven, ban fich fulcke faken, buyten hare beroepingh, niet te onderwinden,
^«/ixxv, maerb'^ber&egbtbaec mebeiatengeiijecben/ öiefp metïmcefcbiin-
*Jiio
Λ Bace öoeben gber / f!il-3bHjgen£a£tufeerben / atë of fg in &are fuut'
tie nalatig^ toaten. 3Jn be g>gnobe tot &neec& in 26»?il 1587. öeraa-
bert/ njierötonberanbeceeeniBerjueft ofie£meece-&cï)?iftgc&?jiei*
eöeert aen ben €naeifei)en 2Cmba|Tabeuc ötec te Hanbe/ om öoojt
aen oe <i£omnginne te toerben obec-gefonben / bp 't toelcite fp €»33*
betïjomafTiffentteaett-tiepêii inetbnf-banige expjeflten: erbermtu
over de benaude Kercke, komt Chriftotehulpe, die met de fijne bykans
voor-vluchtighzijnde, fich werpt in uwen fchoot, u biddende en roe-
Der staten pende om lmlpe. JiBaec men fa cenj^ be na&ec berhlaringe bie bc £ta-'
aen-mereke-
m ftm jf oflanbt/ aen ben Sflf-wfant ban Cugefanbt nm 2&aron ofte
Knopen 2Saenbec-&eetebanSSucftïjo?fl/ opf)?n aenöottben ben i7den.31«nö
de feker Brief betf fclf ben iaetii gaben/ ober ber felbe c Sfyief ban ben 4den« #f öjuarii
efoor hen aen aen ben <©jabe ban Hencefiec gefc^ebcn/ b§ tceifBe berfilatinge 18
jSJiewn OI,&f c nnbirefiWCle!0C& ff^ben; dat eenige boofe Geeften hebben onder-
de* jcx·//. ftaen-d'ooreenen'valfchen fchijn ende gelaet (bedeckende haer quaet en
jr. Hotft verkeert voor-nemen metten deck-mantel van Liefde tot de Religiejhaer
MnJrxir ^ven ^y ^en Grave van Leyeefter gefien te maecken, foeckende fonder
«69· ' °phouden praftijequen om fijn Excellentie een mis-vertrouwen te doen
hebben van de getroufte ende gequalificeerfte van defe Landen, jae felft
van de Edelen ende Steden reprefenterende de Staten, foo Generael als
fpeciaei, defelve calumnieerende dat fy vyanden van de Religie waren,
om datie niet en hadden toegeftaeri de voorgaende Requeften van eenige
Predikanten, foeckende in te voeren al-fulcke Ordonnantien en Difcip»*
nen, als hungoetdocht, 'twelck mijn Heere denPrincevan Orangie,
Willem van NaflTauw, Ho. M«. midtfgaders oock d* Edelen ende Steden
van den Landen, altoos geacht hebben niet te kennen voort-brengen als
levceftet alIeonneyl»foo wel in de Religie, als Politie, $c. 3&aec tl& ben wiaW
enigen tijdt ban %eQte1tttbm 6&ο. fttii) «i?t ««geïant meiiecom in 95«Wffi
ia Engeundt 0xtibmt$ntit/ Mttüt ootRöoo^enige^ebejiUtecrbenttfa^J5
SüSiïïï ^^fo^meeroe «tertöen öecbjeflehotnt/ enoe üaw iongcatüiatte/
£!EereÏÏe",becmwg||tmetem2aibe/ gaben f? niet afleen öetnonbr/maecooiö
-ocr page 502-
van D e L ? τ,                  4?$
te droeffenifle ende uyterfte leedt-wefen verftaen hadden, dat fijn Excel· Predikaat»
Jeiicieeenigfints in deliberatie was, weder uyt defe Landen te vertrecken, JSJJJKJ*
('t üJdfh|i{JbCöCb^ïu{JDcnieiMii(cn{ïom/ in m be Megetbe^tab travaganteca
^lUpSiÖ^l00Wnöitig)i300itilDatfenietentwijfFeldenoffijnExcellen- fcer onbe-
tiehaddedaertoe groote, gewichtige ende billijcke oorfaecken: ctl f fit ^*'^ "
wegnigB öaec na boeg&ben fp bacc noc& bg / wat heeft Godt ende de ner xxmê
Kercke Chrifti u gedaen, mijn Heere, dat ghy die nu wilt abandonneren, 16, 17. Κβψ
ende alfoo laten vallen ten proye en verderve. (fiJnilbClijtfo / Ottl ben XXVI*tie·
«fyaef be gereauireecbe fati^fartir en eontentement te geben / fftaec*
feenfebaee Ijerten met een bolle Ubertegt ηοφ naöet wjt/ enfepben
Öoefg'tmeen&m/ Öetl<8$?aef prefenterende hare Kercken, enallehet
gene in haer macht ibude wefeniomme fich tot des felfs dienft te employé*
ren, $t. Hoe nu gcötiercnöf befe de&ommrrDe tijben be fóercfieïiinert
bier te ©elft jijn ge&nmeurt getoeeit/ faïmen feee iic0ttifjc&tipt'rt
bsigenbe mogen ooibeeien. Hegeefïer feec iaiow$ jijnbe ban ben jon* in den b*.
genftim* Hfóetiritë(atëïjem gcooteiijthg inbetoeegötoefenbeomείη«« uy
totfijrioogmereft te geraechen) eninfonber&epbt met een aebeehten glïLrL·
Daet ingenomen senbe tegen '$ Slanbts Slbboeaet Johan van oiden- Gcneraii
barneveit, ombatijpDeeerfleen funbamenteleooafaftetoaifgefoeeffc/ overdekt**
bat ben|&in0 <Soubernem· ober ï!§oHanbt enbe^eeïanbt sefoojben den«r»*ch»
*»ajei; bjant «©ibenbae nebeit / op bie ti jbt ηοφ #enfionari0 ban flot* IK !£
teioam / enDe nebentf anberen aï£ 3imbafTabeur getoeeft $tjnbe in rit$aiieeniijk
€ngeïanbt / en albaer gemercht bebbenbe öoe be <Bwfban ILepcef* SP ■« vo<*-
t?r (bie be Coningin bab beraooren om i&elbt-<eberfïe ober ïjaere £;dIan£f·
Ccoimen ijier te Hanbe te 3im / en bie be Staten Dabben booj-geno* couveincw
wen^ottberneue^eneraeltemaefften) fïi&/boigensibe<ioufïumen ween.««
ban9&?abanb/ooc6'tüacti£UUec «Boubernemem ban ïfoflanbt enbe ?~ϋ*βηβ
©m-^iefïanbt toe-feïjieste / gaf baec ober / itpt fucftt tot bet m* SSXfe
JJ« feangie/ ben Staten ban $oflanbt te bebenchen/ of'etniet »n Leyceftw
£*$&
mu to0°?Dc aen-ftomfïe ban ben «B^obe ban megeefler/ *«?*
Jw imauritif ban $afïau bit SUmnt te r onfere ren; on toelche P?o· S?rdefe
SSΙνη1'£wwparirjLÖ getupgen ber boomaemfte $Mtforp-frh?tjber0 beU,
Shl-u ηίί
} n ^rceflentie <a?abe USautitjSban$aflanniet afleen # β „„
Klbai loHönDt'mm mh °P ÖöiC bootenen erempel hm 8<%/φ
pH^Si0?Wiö9nÊeelanbt/ afê «öottberneur/ €apitegn «©enerael jrx/y/. I3i.
uioeaömiraerbanbe^ee/ toegen0 Dare Pjobintien (n'tbgfonber/ *«■*■*
oph?i min iif*
: mfffinm 00ihaecefolbeert toerbenbebefen nie«to ^SKT»
PrinJicm^iabt-&onberben €itel te geben ban UKaucitjsi gebooren -b,Ht^
mhhl
:van,0rangien, $e.fto?t0 baer na 25arnebelt tot fiet Stmpt ban ι««* f*ii-
bftt hStban ^oBanbtberoenen3ijnbe/ toag boo? $m baer en no* *A's^veedifi*n8
wtsSSZ^ m »W» Wf in/ « ^ίη^ JWeuti W me* dSlK
öfftm!i,??Sc,anDttf boeren/ beletenbe gefieupti toant b'i^iflorien>»& den
ΙοΚϊίί^ΜΦί öccfoc&t bebbenbe/ bat be mnm*m eW fnri"LXrS
^oftbaneenSCmbaffabe/ bie be Staten berbjaertif fouben af- baer- £ "gg*
Φοο ζ                   bigen/
-ocr page 503-
47ö                      Befchryvinge
Df gen/ mebe foube pen / f «bc fuicisjsf aifrere $öt# ten naefïen h$ mm-
flaengijnbe/ 'tfelförbooj 'i Beïeptban^lbmbarncit (torgotö groot?
stoacigöcbcnöie baerin te iiedtirDtcn fionben) aen Hegcefler beleef-
f Ter T.Y/. öcïtjcii getoepofrt *. Hiernagefdjiébent bat be &wfban%tii>(tfkt
xxvTo* (al0trn öffie berjjaeft i£J oorit felfjf een tqj$ naer s£iige!anbt3i;not
Rtm*npp.u gaen boen/enbe booKgn&eeretaris? 6irr te Hanbe/ tegen fêne toe-
oock dacr bernomfïe / öeei meneen ofte qiiabe trcccMcji öoenbe beleggen / tuirr-
mde fuoode ben ne feibe booj '$ Eanöts ?IDbocart ontöfcfït / met goebeaentoijfm*
inftruftie qe / op iaat uiaetfe / binnen <©elft/ men ober ïjem fottbe binben jpiie
van Leyccf- ^jnfiructie/ bg ben boo?f3 4fyabe onbrrteeclieiit / baer ugt m öoojfê
rifhferte »£»ϊβΓίιίbeüoo^ meneenbeiegbenöeen tyijbenbetoaji; boo^
Deift ondec- Ooo? Ïic^ SÜböocaetg belegöt befelbe^Jn fïructi e ben ^eeretartë af-gc-
kende; nomen toerbenbe / enbe boen oberieberen / fuitkg bie narrmaeig tot
't Leven van merifteiijcfce bienfï enbe berfeecnertnöe öer Sanben/ en begemefiie
ÏTTt'ÏÏ' fa(c&m i$öcb^upcht. «©e e^aeftoeöet in 'tHanbtgeaomen aDnbe/
4 p' ' babi ben feifben StbUocaet boo; feerete lEbbiJfen toeten te owbechni/
Tnfgeiijcks bat ben boojf3 <a^abe tipt ^nöeïanb mebe b?agbt ginfeh expreiTe laft,
Leyceftcrs omme aende Heeren Staten een handelinge van Vrede, met den Koning
kftomaeode van Spangienteproponeren, ende defelve ernftelijck te urgeien3 ja'ΓΟΟ
Traiiaetvan ÖiWfi/ bat/byaldien de Staten daer na weygerden te Iuyftereir, men de
Vrede te pro Gemeente fel ve, fulcks foude foecken fmaeckelijck te maecken: toeifftt
ροη^η. ontbechingeben <S?aef ter ÊenniflTe gehoniensijnöe/ en't feibe öooi
T/u H°o% tnmaW25.. jierfoonen (jynbe baer onber berfcDegbe tmtMüchin)
ixK/. 18» metboogebjoo;benontHent/ en ben Slibbocaetbaer ober feer gefitoi-
Remtnfl. ν*, pen / QOck in <&ngelanbtfgn Secretarie Achi, gefonben jffebenof /
ÏJJZiaS omme banket boen berb 00^3 pjottoijtiegeemifeert te mogen üm*
iJ               ben/ toierbt öem ebeniöeï te fafi gelegbt 't feibe te boen jnoponeren/ W
ïijcB De ootft booi tim ï|eere Kilegry, beeft gebaen: enbe i$ befe f ?o*
nofitie baer na nocö boo? een €rn?efïe üefenöfnge toerteng befeti #taf t
aenpre JiBajefleptöan €ngeianb (omme befeiöe te openen berffN-
be grtoieïitige 3toarigbeben en conjïberatien in befe faeeft geaonoett
* ie«e,»jfr toeröenbe) met öienfien rentitatie geejeetifeertv. <®nber-en-t«ITcD^
fag. ï3,14.* toa^ öe <&wf ban liegcefier bier ober on '^ aanbid Ebboeaet $ioen-'
barnebeit ojp nieutij niet toe^nigij bertoo^nt / en foeïjt «φ aflentbaw
Bariieveit te iö|eften / be/ef öe iagen iegbt om ben 2ibboiaet be^enöiultifö tt ΗΦ-
SI ï2r ifntnbe naer oBngeïanöt te fenben / tot bien egnbè op öet fjöwbigbirj
vmeert v*ö ecnige €ngelfelie <iomuagnien boenbehomen on JTlgaefianbt-^tjJ^
Leycefter» m &tlft$-%Ai>ml m feïf in jperfoon ban ©ojbjecïjt in ben 3|age w-
iagen tegen Cf „^ om.|-g„ öeffegtt te beter «gt te merefien: bit geneurbe in 't eenoe
Skteiwer ban^entembfr 1587, manneerben öoo?f3^bbocaetonimhttnm
Delft*         ÖOO| be aaeötii-fteecen Gerard van Wijngaerden fnbe Leonard Κ aien-
B*r &c.iMt broodt getoaerfeDout inierbt tjatm ben «iB^abe op ïjem gemunt paoof'
Aiwaer nader *«t'»MMwaet bit öerfiaenbe/bJijcBt in befeibe tiacïJt norf) naer ®w
-dvij. pas, mmmtottewtntmw mwmmt umm/ bat »·w^Jgj.
-ocr page 504-
van Delft.
M7
tMnat altaar t)oc féne tërceflentie ^ince^aucitje? / '$ %mW 28b- £ns«« *»*-
böcaet<®iDenDarnebeit/ eneenige anbere banDe&taten betrfeccfiect
tPenndc'S0'
toaten/ en Datfe naee€ngelanDt fouDen gefonöen toerben; J)ier op ^ns m™.
iBicrötte^ciftgeconfuueertenDebefïoten/ Dat men fgneJ^inceUjne «"oock «n
«jECfflemie-bfiS anDereno^egpg $K0!^oniw: ^fiec #W# «#¥?** SeTiw?»
doen verttec-
$
be 6at ten felben Dage ηοφ boo? De mibDaglj tbJee<©eöepnteerben uet ken, foude
ben töaeotban Staten b)egen0 Hepcefïer örctüarri^ naer <©elft af- «&»«»&*.
nebaeeöig&t urterben / omme De njeöer-homfïe ban fgn «Excellentie £ÏÏS:f«
uan^affautebo&eren/ Οοφ te bergeeftf; en gelnca miööelertijbtin
worden*
tien ëase op Dit öaefiigf) bêrtrecaen een bjeemDen roep toierb gegeben ^J«»·
't geen qroot alarmen behorametniifemaechte/ foo toterbt Dooa De
lieeiedectanen&iec te 3Belft te üjeegïï gebgagïjt / DatDe^3eD<feanten
tcrlïOntOpentltjCiJpjeÖicBten/ dat men peifoonen in dê'Scadt nielt,.die Oproerigh
uyt-gavendatd'eGraefvanLeycefter vande Koninginne laft hadde, de p««ckeö«e
voorTz handelmgh van Vrede ( om tLandt aen Spangien over te geven) 'tLevtnv*»
aen de Staten teproponerea, en datmen'tfelve niet wettelijck konde ^rntvip.i^i
bewijfen. <0n Eepcefïer öaee na^oorenöe Dat p?ing JlBatintë en öen
<©?abe ban fêoljenio eenigb boicn bg oen anberen trochen / interpje-
teerben fttïcjc te gefcDieDen om bet OÊngeiffï) «Barnifoen op Ifèaeflant- Mifduydin-
$iu$0 enDe ®elfté-ï|aben te Doen bertree hen ·, ooch naDerljanDt Daee SS J
verme-
tvau
ηοφ ober^foijbenöe aen öe iHaDen ban Staten / Dat tot fen henniffe
gekomen toai* Dat De bootfs <&wf ban üofienio boojnemen^ toa# öet
ïtrilgg-boich/ 'tgeenfjgopbettoeebootfs piaetfen miotfgaberg in 't
®o?p jJBaeflanOt/ omïjenteberberfenenfalfoo ft? lange te&eïjepe
gaoben gelegen) befïelt nabbe/met getoelt te berjagen en op te fïaen /
bcgeecenDebaeroberfattëfameen reparatie ban fên eer / fonbenbe
anöcrfÏntSt/bggebjeecSeban Dien/gedwongen werden,volgende d'au-
thoriteyt,plaetieendeAmpt hemcompeterende,.felfs daerinnete voor-
«en. protefterende van alle verder quaec dat daer uy t foude mogen vol-
geo, wanthy fagh f fepDe f)p) dat fijne over-groote patientie nergens an-
derstoediende, danomdenboofen in haer boosheydt teftërcken, ende
den Landen in de uy terfte ellende te brengen'*. JllStODelertt jDt gberöctt
De iMterffjie <$teatureit/ foo beeï bot nltfe Iitta*/ om bp afleröan-
oe mtii-bugöingen Dë Weren Staten bg De Gemeente fcftanbeUKfi
3üjart u mmhin I en aïfoo De <S^aefban Hepcefïer ficD altöö feer be-
Verkeerde
Bffift'Öft'Dettt gebegnfi/ uptfieecftenDe tot De Religie genegen te
Ψ™ I lojtoaren beeïe/ja De meefle Gemeente/ geen Bennie ban face- ·,&!fftJm0V
^"öjopenöe/ bao^onnofeUje^Dt mifïeeDt/meenenDe Datöi? groot .i.-i.eydEa«
öf»Kft0abDe/enDax De^taten öem groot ongeitjcB öeDen; eenige poec!e Ins*~
rS^Mft^n ener tot De aeitgie/ gelijtfe ai^ beiobert en beröiini fttencn*
SSJf '„»°h«! ooch geen gnaet ban hem fïen/ en beelbenficö Dagc#
wXaiJfif ten beften in; anDeren ttetarcïjlifitöDeptït enbaIfφe^Dom
w «weteötente boeDen / enDe Daer npt Ijaer i>artic»licp boo^Deei te
-ocr page 505-
47 δ                                Befchryvinge
treeften/ niet ontfïenbe be on&egi ban 't gemeene befi/ fcieloen fïe|j
hdii btfj{$ om fce lugben bic bf theeeöe o Jrtnien in te febetpen;foobat
b'ai^crawouïöfïc^atnoiien/biÊ in cnoe bupten befêegeritigc foawn/
felrê bic be tëeiigie ban Bcrten ttraren toe-gebaen / niet en toiften toat
fg beneften fouben/ fyeefcnbe boo* eenen feibtfamen u&t-ganift/ enöe
-BttJHi "t&eröerf ban 't Sanbt ·. ©n# bjagötmen 't aï-gemeenebe#/ oe
J4: nJcuto-geboube ïWegbt f om be boofe t»ifle een* bebategeiStBtii
bernferif) inbttpfenbengebaer$/ en mtMWm<®tibüe$thm$(ml
be milt ban bm J&taet / foo gbeit)th bevfpitt. <0» bat ban b'onnarig*
bf ge Hefee/ tot een naber eremnet beg te beauamer toeten mog&te/öoe
betre fieb be dienaren be$ Oobbeïijeften fflmto&l bit toeren (bug*
nn baee Jeroen; bebben onbertoonben en bemoeit / men fle öoöm
'tboo^-becbaelbe/ baec $ertoogb banben z<fcn.<0etöbei: befejï jaw
Remoftftnn ïJ^-bgbiectiBeeommitteetbei&ebihanten (foelcfterjS onfenAmoi-
tie u> t den dus Gorneiü uan ^elft be ttoeebe toal) tiet ben name ban al be fóew
iwmevan aiie hen ban ^oflant in be ©ergabeeinge bet ïfee ren Staten geerbibeeet/
iïSSS: ftoeftenbeora be peeren te bectoonen/ boe ben iooponfe0boo?o?r(iS
•er vSSdo- °P tien beanDt toa$ geftttgt / en be Eanben gtoott af-tyeueft leoen/ ia
ringe «η de gefeöapen toacen in berberfte getaften/ en 't ©erbonbt mtt €ngeianö
«uten in &.. te niet te ïóonen / booj oneenigbegbt tttfie&en fóegenten en regenten /
ïïyrcei« ^obintienen #?obintien: en bat m &aer/ bie/booj «apbtfgenaW
overgelevert: ièenb-booen en töegeeebertf in fgnen b«Bfe toaren) toe qtiam/ foo toei/
•Kr xxiu. jameecai$anbereb?onie2&urgeren/ 't geen tot 'iiEanbtU eowfetöa*
m.Üixvi tietoa0bienenbe/te beboteren i oberfuirftif(fepbenfe) toilbenfe&jn
»97. Staten gebebenfiebben/batbefelbe in befaeeften/ toaer obetrgbet^
gabert toaren / 't toeieft toatf ffen «tëreeHemie Hegcefiee te anttoooMn/
enbe te foeeften boiboen/ foobanigö beflnw foiiben mafien / ai0 tot foo
een Doog-mute en nobige fae the bienfïigfi toa$/ f e. Φη befe töemonj
Mondelinge (iramie ioiecbtbenboo?-eetfi minneiijibtotantUiOOjbt gegeben/ bat
twwoortder jjc $κκη Staten op Bet <SefïMt fouben ïetten j ©ocBeenige wflw»
weeren sta. $m na mm %m mm$ ^ ^taten 000? -^ ^anbtu Slbbocaet m*
gefepbtï Dat in haer Gefchrift niets gevonden wierdt, of 't was den
Heeren Staten ten vollen bekent, en noch meer daer toe: Dat het wel-
varen van 't Landt den Heeren foo wel ter herten gingh 9 als hen-lieden >
en dat fy oock daer in wel voorfien fouden} fonder haer i Dm fy Gedepu-
teerden derhalve wel moghtennaerhuyskeeren, en laten de Heeren met
het bewindtvandefaecken begaen. <&mttttlt 14. bagen naeÖe* WWJ
Des reift ï»eh anttooo?bt / toaec in fy ber&ïaecöen/uyt gantfeher herten Deu^,s
Schriftciijck tewefen, dat in de naefte vier voorleden jaren den cours hares vooraec
antwoordt. op den aigemeynen yyandt geftuyt, en de Landen in af-breuck, vH°°*m
ende verderf gekomen waren: mier konden buy ten de gemeeneopra-
ke van dien (wefeqde onfe fonden) geen ander vinden, dan dat cenigf5 ^
-ocr page 506-
van D e t e τ.                    479
ία deRegeringc (onder pretext van de Gereformeerde Religie feer groo-
teli/'ckstoegedaentewefen)ingewickeIt, en eenige van de principaelfte
Predikanten aenhacr zijde gekregen hebbende, het vyer van tweedracht
cnoneenigheydtiulcks hadden geftoockt, datfy feeckeren langen tijdt,
fooin'topenbaeralsonderde handt, niet anders en hebben gèarbeydt»
dan otntne den Heere Prince van Orangie (Hoog-lofFelijcker gedachten)
en de Staten van Hollandt en Zeelandt, onder de Gemeente in haet, op-
fpraeck, en na-dencken te brengen, $C ÖOOjttf/ dat het tenhooghftente
beduchten ftont, dat vele anderen hen als voncken van 't voorfz vyer des
tweedrachts in de Geünieerde Provintien verfpreyt hadden, en dat defel-
vefoo wel in de Kerckelijeke als Wcreldtlijcke Regeringe onder 't voorfz
pretext van Religie indringende, defe Landen geerne in gelijcken ftaet
fouden brengen, als fy haereygen Vaderlandt hadden gedaen· dat men
tot dien eynde de S taten en de Heeren van 't Huys van Naffau focht te ver-
malen, en [fo.ÖierboeoeatëSCjïtëttelm haet te brengen, der Landen
welvaren en middelen tot niet te maecken, vreemde en ohgewende Re-
geeringevoorteflaen, misverftanden en oneenigheden inde Landen te
brengenen te voeden j hier toe verftonden de Staten dat geloopen en ge-
draett, gefchrevenengeiondenwierdt nacht en dach> en dat daer door
veele eenvoudige menichenfchandelijckmifleydt wierden, die fich des
(indien fy by tijds daer van niet af en lieten) te fpade, en als 'er aen defaek
geen redden meer fou zijn, beklagen fouden, gelijk d'exempelen hier van,
in d'andere Provintien en Steden noch foo verfch en notoir waren, dat het
ten hooghfte te verwonderen was, datdefelve by veele, en byfonderby
eenige Dienaers des Goddelijcken Woordts, tot geen beter fpiegel ge-
bruyekt en wierden, $c. «SgnDeltjcS MtCtit fip öe jbmtΠ begeert ende
Ampts-halven geordonneert, dat de voorfz en alle Dienaren des Godde-
u/cken Woordts, alle hare aelien tot goede eenigheydt, ftichtinge ende
ppbouwingevandeChriftelijkeKercke fouden dirigeren, hen fpiegelen
m d'exempelen van den ondergangh van Vlaenderen, en hen wachten
vangelijcke cours ais daer genomen was ge weeft, en voorts Godt bidden
voor alle Hooge en Lage Overheden, dat fy hen tot gelijcken cours niet
enlouden laten brengen, $t * 9it/ m Zttl anöCC/ömoonc ttÖC 't ttty **"HJn
SSsf*!0 Wmtmnlffttomm mvbmn ι .ettrc&tt0Hcten S&Siu
lml&tη ban öcfcibe San&mj imn aüe ovtot trjDm tomwtmntjtl 3»?.
•HL? Staten in mttthtyt-wml enfonbm 't;§£&ifteiijc&att*
^iT^^^^^W^^tv^tmnmnmm toan^oHanüt m
jW-ö&flam/ met ljpecia!e!afi om oe &Mtomm i>m fjcη u ont* *»»»»«.
groen./ en *t feiöeaen Uaer tecftanöt te fieïïpti / m re öetoelen datfy de^f/^·
gemeente totftilte en eendracht fouden vermanen, fich met Leeren ende ... '.
i-reeckentebemoeyen, en de Staten en Magiftraten met de Regeerinee „ΪΕ"
ho/iSgew,erdea* «©ieöanïfêtreclit/iiooj 'tontomtsb fatanntttnVan LCycef-
wcJOSagifïraien(aeUjce aengetwrtte Vfemtmm %twM w-l*V*mc-
mm*.t utitm
infacWlecröeeocmtftm wI m fiiMwb %?m *
fcan
-ocr page 507-
480                              Befchryviiige
**«■, au, banfgne factie*·, enpoogbenöobenMmbe Söurgergban^ojbzeclje/
$*£'·?*' toi w«g«cp f ten öienfïe ban Ee geetfer/ op te bitfen *. #mtrcnt t»«
JJ felf öe rnbt miam aen Oen öagö ben gebaeriücÊen aenfïan öee Eegcejl? *
tianen op Wegbcn / We op een iêonöagb/ Den ι χdcn- <©etobe r foube
aengegaenbebben/en öaerberftjjcgöe lüerrfleïpeperfoonen acnöalï
toaren/ öie 'taitemaelontliepen/ öeDaïben eenen <$uöcrlinaj) met
namen Jacques Volmaer, bieluw öaeracn/ iieben^ ttoee Cajiiteg*
nen/aljSGofmode Pefcaringiis, enöe Niclaes de Maulde, Opetltlljcif
torerbt öntimift. ©itberraebtbefïonbtïïierin (geitjfiugtöeèenteti-
Hoedenaen tienber geerefuteerben/raiötfgaöer0 onfeSw-boefèen te lefenté)
öaghderLey- dat fg öaer op toe-geiepot baöben/ om booj miööei bantfapitegn
cefteri.nen ^auföe (öie ttgt DeJ>teöe&\veq$gefcomen toa^/enöe tebier tl jötraet
m-ddei *m fPn ^ompasnie binnen mepöen feggenöe/ toeberom patente om-
tweeCompa- fangen babbe) enöe <£apitegu Heraugiere, (öie oo&ugt&lugffge&o-
gnicn voet- njfn tong/ enöe binnen 3Wt lagbJ ftty meefiec ban be ^tabt te ma-
«SkMMiie
feen f woefetboege -3 heraugiere fott&en fp meöe patente boen ïjeii-
tot Deift in ben om ugt ©elft boo? bp ofte bnptm om be ^tabt megöen te tw-
Gamifoen Ben / atë manncer Jifêaulbe ter feiber tpbt (naer afie apparentie on-
j»gh,waibc 6ccöe^ebifatie/a^be2Barger^ terïf.öebotie/ombe bieefcöeiijtfti
lcy * ïtëanenen be minfie gebacbten baöben / en alleenlijk ma ben &t$lt
be# «öeloofjifteö tetoapenenbeficötoaren) ugt oratie banbe $Qtm-
u
bg fjemontfangen/bemgnenmaecften fonöe/ in aiien frbijn/ ofU
nietfgn Compagnie oochugtbe ^iabtfoubebertrecnen / rnbebatltë
Η fefbe bocnöe/een ban be ^>tabt0-noopten foube innemen/ enbe w?
banbe Compagnie ban Heraugiere inne te laten/en binnen te beljpiw
enalfooöoojbefettoeetfompagnien ©oet-ftnecbten enbeftare com-
plicen / mibtfgaöergöengeenrnöie fgtot jjarcn aenfjangb öe&ralt
dabben/ enbeöojbermeenben te betoegen/ be £tabt onberijaer0e-
toeit te béngen/ eenige banbe SSurgermecfiercn/ €apitegncn ban
be 2ö«rgerge/ enbe anbere officieren/ enbe goebe Sntooonberen m
gtabt
teberfeecfieren / enbe alf ban Daer boomemen boifiomentitje»^
* j#r,xxiu. te cfTemtecren* «tënonbefe tötjfe foubemen ban b onnofelbegöt mi?-
«*feZ{' „ ïjanbelt Debben en bermoo^t/be befie patriotten en ©oo;fïanoeriïban
llCml be©?gbegbt/m '$%mm eerecbtigbeben op ben £Iacfjt-bjfflCB
Μ*3*φ2<>?. fiebbtugebjagöt. 3&en «©oubernenr/ De<©?aef ban Hepcelier/ on-
bertuffcben in i^oo^t-3|oiïïanbt op berfeïjegbe aenfïagen tipt wiw
iboeö boo? be oprec&te iollanbtftlje b:omigiïegöt ban eenige trouiw
T.vrefter, patriotten in }iin beffegnen gefïeugt) fjet mtfltieBen ban ben aenpa
hMvemek op megben / tti ïjci fïraffm ber acbter&aelbe mifbabigerö berfïae«b«
My* Hoiiaöd. mibtfgaöer£ bat fgn bcrfoeen om ö* boo^fs banbeiinge ban ®^!;2
be peeren Staten niet te paononeren (öteögmetfnïcfiebiereW»
Öaötontöent/ enbjaeroberfigfiebfêïben foo berstoooren ÜwWJJr
«Sngefanbttoa^ af-gefïagen/ en &em ban nieutoji beïafï bie WfL·
mi Wf0l ofte iKW gemanbt ban be <£mjeife&en aen be few» ggj
-ocr page 508-
van Delft.                        481
ecncracïteboen / tënict fonbcr appjf(Knfie tian fcft?ic© f η fycefe/
fefrbaeftio&rojH&oHanbt/ ober itëtretöt/ ®otfj?erïJt cnbe ©liffin*
grn/naec <0Ji3?ianbtbfctOöfη */baicijpÖftaBoubfcncmim ben 17. * *<»«>.
i$cccmbfc/mjtiafïban beüioninginne/ aenbe staten refjaneerbe/ ?«"«·*».
«taf c be re fignatie bic f f toel b?te maf nben bcrbojgen *. am nu cptt^ "·"£" ™
tifUjcit met f en ontoebcrfp?eccheli)(6 argume nt/ tot ebibente obertwp-
gingeban aïie bic in öefeη nocö maer cenigfjfjnts: ongcioobigt) fott-
bm raogen ge bonöf η toerbfη / ten ober blo* t te be&nfr n/ toat eigent*
irjrhljftoogiwrcfc en boci-toit ban bien fc&ön-bcbaicgeitjthen *©?abe
banHegietfet 3Pöetoeffï/ menöooce|5!ect)t0 öcn<önscifc6fni|tilore- Gemygeeif,
frlwjber Camdenus fcibc fï>?eechen/in fgne 3!aer-bwc6en boo? beneife. *£ί?χ
ban oe iioninginne €ii5abfφ öcff^jeben; fijn tooojben/ ugt 't Ha* Ey-
tijn Öf Ctaflt/3P befe: Wanneer hy (te toeten HCp(eflec) gewaer wierd fchrijver te-
dat fijn authoriteyt van dagh tot dagh meeren meer vervil, (tf toeten bec- g«U*ycer-
miW be Staten ban ttm Hanbe net occuperen en mi$fb?up£ften ban S^SS*
ïiaec f ggcngcrfcntiö&f ben niet berber begeerben 6002 bebingirente ioffehJCke
ficn/ fnaifooaueijacfbjpïjfbfn fc&anbeiijc& bertoaerloofen/ en bat Regeeringh
fpn bftheertboojnemen meer en meer onenbaertoerbe) heeft hy fich
van HoiuntU
tot bedrogh gekeert, en voorgenomen niet alleen faétien onder 'tvolck
te voeden, maer oock Leyden en andere Steden onder fijne macht te bren-
gen: doch als hy van defe hope, door de ftraf van fommige verfteecken
was,enfwareaenftoot hadt gegeven, heefthy (van de KoningininEn-
gelandt te rügh geroepen "zijnde) het Gouvernement af-geftaen, enden
Staten der Provintien de vryebeftieringh over· gelaten. Snfeti tofgttig
IflCjf C t)f rbOlgbt DP ηοφ: *t is oock ontwijffelbaer, of hy hadt in den fin»
de heerfchappie aen fich te trecken; maer defe volckeren, hebben niet al-
leen tegen *t gewelt der Spangiaerden f die fich op 't Oorlogh-voeren mee
pi ten lift grondigh verftaen) maer oock tegen de fchalck heden der Fran-
sen en Engelfchen, <fc haer al· oude en Vaderlijcke vryheydt, niet al-
ieenlijck door haer fchrander beleydt behouden, maer door de toeney-
gende gunfte der Nagebuyren, boven alle gelove vermeerdert *« tW\t fc * G*Cae^">
öaiimftfcnebeioffcïgcherjetupaeniffetot juttiftcatie ofte rer&tbeer- ΖΛί£
mmii
en eere ban be mariraen ofte gronbt-regeïen bet üoilanbtfcj)*
v
jWcringjf)/ boo? een bermaert <£ngeïg-man tot beronge ujching ban
i?3m tym en Hanbt^-genootgefiBiebeni berUaiben tboo?-b?-
iE 0n'e ccn W<wn/ bie bent aen be nakomelingen met feec
lip?/hircimatie
0fbt,cn obergclc bert Jfietmen £ier e<?n nraffttigeïem*
S;S ^aerac|)tiö Det të/'tgeen Dien geieertjüDW* Doog-bermaerbee
nll
w(n boo? beeït banbe opreente oube $oiiantfebe ö?oom.en-
KÏÜSfcSinfW in fón onbertotjfiniif ban een Cfoifieujcii ΨιΜ!
J*rl "ftrefteltjchfeebt: Soowiede heerlijckfte Titel van een Prins wil
met v^fl' -en^e^esThansongeiïenenaem vlieden: en fal "tfelfdeniet
brengt \T7Cken ofte drevgens maer met we* doen moeten te weegh
v gen, Want WjU
t^^ ,CJ, aen^ ^ ^ van ψ^ι^φ^ 0ftc over-heert
^pp                           volckj
-ocr page 509-
<*i-
481                         Befchryvinge
volck Prins ende Vader des Vaderlandts geheeten werdt, foomen inder
daedt een Tyran is<i ende hoewel den foodanigen van de fijnen werdt ge·
flickefloyt j de nakomelingen ftacn 'et niet coe; fiet de oude vreeffèlijcke
Koningen, welckenniemandt(doenfy leefden) met een op-flagh dorfte
vertoornen, hoe bitfigh de nakomers haer mifdaden fchelden,hoe vryelijk
Sréfm. in men hare namen verfoey t *. «βοΛ fCffÖC be $e tU CftjifW U([m Mt
Ckt%frme'
SMfcipulcn: Daerenisniet [foo] bedeckt, 'twelckniet j>enthaeljfal
onrdeckt werden, [ποφ Öacc ett ί$ Hift fOO] verborgen, 't weick niet
[erniiiaei] fal geweten werden*. Ifl^aCC {jaOt HU br 0OCtie <2B0bt ftiligjC
»·. »6, niet genabigltjch öelieöcri te berDoeben / foube be bter-gehotiae ®w·
Toi wat e» ftei?to M ^öcclanötsi booj befe booj-t^&eöe factie / niet abfolute-
lÖeftennooKCUimgtj berïooren/ mibtrgaöertf be goebeSjnfiefftfticii
hcykd ceni jjoo^ eecfl in een beeriiicft bloebt-ölabsijn bertoaflen getoeeft/aoi nu al*
S.™iï öecegötii 'tgantflrfte Hanot in De mjterfïe eonfnfïe en bertoerringe/
Lt hun voor 3^0Dintten tegenff |&obintien/ &teben tegentf&teben/ <©nöetDa*
rérhaeide o- nen teoéH^b*^toecbföötinonecnig^epöt/bifTentien/feïjeurHisen/
penbarew- jainbeeinfeien ban ïfêapenenmaren gera*eht*t ©oojtoaer foo ren
SeSfefouden )*ΜΜϊψ& MwWtytm mwQbfmn QtUbmn I en alle bie W-
hebben hei- ge nbe en bonen 't i)ooft-ijan£enbe jtnarigöeben / rampen / en.Μϊ)ψ
pe« openen, κ η ober 't tëaberlant neer te fiolen/ inbien al niet in een totale ruiue
2 fiii/ «* e,i cmbermgbeü jeften onbergangb Dabbe gepjeeipiteert / até ïjeböenö<
sUm'i* fooeenmacötigbpant ban buiten/en in fiaerfeiben binnen 'gHatufl!
inoneenigbegbtberbeeltjt'jnue:inantgeujehonfen ^>aitut)maether
tegen.öejlöarifeenfepbei EenyederKoninckrijckj dat tegen hemfel-
ven verdeelt is > wordt verwoeft: endeeen yeder Stadt, ofte Huys, dat
Uattbk 1 s, tegen hem felven verdeelt is, en fal niet beftaen *. <&n fOUbe ban Mft ÖÊ'
LÜ?\t ., Ten jammeritjeBen oberöaï/ en ai toat baer ugt foube mogen Deböctt
-"',7, geboig&t/ boojal fulchopenbaer® nethenmbferte®eiftinfooöa*
nige bangeceufe tjjbe gefepiebe^ niet brac&tigï) ben toegjfj Sebben ae*
baent ? enbe en fonben bie Heeeaerg/ bie fuicM op ben^toel bec idoaec*
toegbt bojfïen bejïaengeenbugrige ftolen opjjaebegen Sop W^m
gebeben ? Mm gene eenmaal gefiooj aen 't geen* bien Deeriijchentn
grooten .4©obtjS-geïeerben Francifcus junius, een manöan foo groots
iiaem/eniipalie <èerefonneerbe i&zebiaanten feifa footjoogb öwp
errtöbtg op befe maniere ban boen/ ban $olitij£oue eontroöerfienop
öen&toeHïeglt. ïtëoo?bii$teü?engen / infpn^ebe.fcönfternftiip
oordeel ea fclaeggge ; Hoe v^ele faecken (fe^bt ÖP) werdend 'er by wijlen in 'tPre-
iie Groeten ^enuyt-geworpenjdieonsj.noehteonfe Beroepinge gantfeh niet ae«-
l-htofog«ai gaen i die de Kercke gantfeh niet aengaen < ofte die eens anders kennifle
E Iuoiui, zijn toe-betrouwt i Dit getuygen veele Kercken by alle Natiën, dit ge-
2!βΓΡΓ*Η°" tuygendc Overheden, dit" getuygen de gefchiedenis-boec ken, ditgetuy-
SSnPre- fen oock deBoecken die van 'tGoddelijck en Menfchelijck recht ge-
dkkftoel te ichrevenzijn, [namentlijcBl dat veele van defe luyden, die lich binnen
ysriuDiclee, 4e palen harer Kerckeli/cKe Beroepinge hadden behooren te houden, aj-
-ocr page 510-
van Delft.                       481
dusfichfelfs, aldus haere bedieninge» enderfelverjllerheyligfte autho-
riteyt, aldas veele Zielen s aldus de Republijcken, aldusdeKerckentot
in de ^rondt bedorven hebben; terwijl fy vaft fielden dat alle dingen naer
haer ifleen verftant ('t welck fy prsefumeerden feer groot te zijn) behoor-
den gedaen, en gedirigeert te werden. O allerlieffte Broedei s, het Hey-
ligh Boeck > het Boeck des Verbondts, ofte des Ouden ende Nieuwen
Teftaments, moeten wy nacht en dagh in handen hebben, en, niet de
Recht-en-Staet-boecken defer Wereldt, 't Sijn de confeientien , en niet
de goederen die wy tebeforgen hebben; de Kercken, en niet de Repu-
blieken, $c.* «Enöien i£#be-liebenbcn rn bjonbetltjfh gefcerben ♦λλ*.*/*;
ΙΒύίΐ meec-gemeiren <&tafmïi$l omïu^tjtigirjrltte ugten Uorgroo- ,iVVt?'
ten af-heer 65 ïjabbe ban al bet mm mare cen*g()fmt0 tot oticftifg- * '
fjcgöt en beroerte foube mogen fireihen / Umm rrrt|>t?fjaf in frechec
5$?iff: Er mtb't fanè adeo imifa difcordïa, ut vetitas tt'tam difpliceat fedi-
tiopt*. bflt i$: Ende voorwaer de tweedracht is by my foohatelijck, dat * Eraf·»,
Biy de waerheydt felf mishaeght alsfe oproerigh is. ^it fjebbf ifft *£%'L '*
niet hennen onber'aten / tot onbetw&tinge ban eetiirje tjcrfeeert be- v£«twoor-
fmbe ingben / bg ben ophomfï be r $efo;matie / op Γ00 een ee rmarrbi- dfogh *«
ge o?be miiner e pge η Hf eraerjef in Φοο$ ïtëoo#t toe te pafFen / niet cftnM.
3ie
ai* een jonaft pertoon ma partrbto&fpbt ofeenige man-gttnfï in-ge* ι,«Τ mlTe*
nomen/ of«metefniofTiOnbeba(btfaent&etitit/niafr metgoebe in- g«fomuif-
üitftcn/ en om rebenen» <3 c& fonbe met een goet gemoe bt mogen ber- fc«rt J?01^»»
hiare n/bat i£h ongaerne tot öet $erïjae ι ban befe mater ir ben ge treben/ J^f t"
tyeefenbetiat fuichgbg mtëbutjbinge afjef eenigït berbnjttbnbf mogen
nwöenon-genomen/ en ieftbafrbooKfnpartiwiirrenöaetop mij* g«nfche oP-
«en üaifif mogt Dalen; Οοφ bfobenbe et bter bat be hennifti beier tuaer* gïïSS*^
nepbt booj t ge meene befï niet tot cnrnfï en beroerte/ maer in te*romut,c·
amueei tm alten tgbenbooj een feerfaem ejcemneï tot fyeebfaembegbi:
eti tneffiatit twas ilrrihenue / bonbticöttttjmetfene(betjaf8entot af-
üJfecingebeji beraebteitJiBen narm0fen£ ffn-stjbigen&cïjnjberg*) * ««»*·»«·
oochbernüfftt ten btenfle ban't gemeen *ben mefer bit ηοφ boojte ·$Ά.
omti
tenfi;nbe(geit>ftti,^ifiorpen3ÖKöoo|beeïbeiiloaernatDnon^ *m, w-
pfotien te gelagen/en iaaer in ing eben atëin eenfpiectri fien foat ■»****·*·
SJfJ^if N^n of te mtjoen jlaet; men &iertit;toocBfifnmogï}te/
ïïi^.^aer^ben^toet befif ïl.tooojbtji bettebenbe/ nontrteeti
wuiche gefctjiiicn/ofte eenige feeehen ban^taet be|ioo2ben aente
SZSJ in?at Φ
in becDanbeiingen btmten baer 29erorp/ bat i#/
wuift ganfcii fterrheiijch en 35η (aW ban <Bobt baer toe niet geroe-
ESJSLi? 2
8Pen öa^ g^oo^enö en aennemenb geboot meriteeren ï
hXL^ ö'cenö0«bige en gemeene ïugbeη (meifber/i tiittη geïegent*
hTtJïS1 e?e
fn ïaf*bfp^οΡΓφίεο^ίίΤ«ι t' onberfoethen/ en bie 0Φ
HJS??
iatf n / ^et bet ober ai <®rafuïf η ofte <aobe-fjï?aei6en 3Ün/
S#SS£m öe5 £*ö«MIod&ooit)ooA Uier in bflir rpgen^tabti
""*»wjwugr ög berfφf ebe tempelen bjott mogtjwn teerben/infon*
ppn 2,                             bec-
-ocr page 511-
4 $4                      Befchryvingc
öctrljigot ίιρ t^ocn üati bcciuartinge/ niet aïlejs foo enbebai&tenjci*/
fon&ct: onbecfaje yt en meteen Gommen tyift aen te nemen/ ai quant
{Wbanben&toci bes «aeióofé/ baet men aennemen enbe geiooocn
moet/ bocD aiieg 't neen in ben tegel be# Ocioof^ Degreptn fket t
t ll^ant] '' wiipeiturigh Volck, [föO ] veel te los van hooit,
Genooten dienft vergeet, en 'tergfte hef ft gelooft.
*uv. rendei «BeïijcB D'alberöoon retfeiijcBjïe j&eberbngtfifte jpoêt* boomtak
7J' kp&Z tëpbe / toiflenbe te hennen gebcn / bat be menfc&e η / mccflenbeei stilt*
·%!             belirftt-geioorjiab/ ontoeetenbe/enonanDerenfieunenbe/ofnutë-
Öaiben / of ugtfucöt (bien of oefen toe-gebjagen) ficfj feer lic&t en ion
laten mnlenben ban berntombe enüeb?iegeit)fhe booj-gangeren / en
nocöteiicötec/ atë'er faecnenonbergemeng&t teerben / bieijet lep*
lige betreffen / onbertoeieBecö mom-aenfuttt/ in alle eeubmt/ beeie
fnoobe menfeljen toonberii jch ftaer »er fonagie ftf Bben gefneeitl ten be*
berbe-banbeb?oomiïe ©oojftanberg bejï ©aberianbt*/ enbe iöifyel·
* u. Mijn tmjrige Gemeente felbe *. *®e jotme en on-nomenbe Heeraettf oeg
finveerke- <©obbeH|cltenHBoo;öt^moetenDier oochleeren/ftcljniettegetoennen
r * met eenige faecnen ban &taette betmengen / maer geiif cït öieti aroo>
ten en bermaerben ï^ebthec Petrus Molmaeus aen fpn bne ^.oourn/
aüe mm i&ebihanten ber <&erefonneerbe öeligie / in fgn tw-tw
ningh-bnef banfenacijtfle beel fenee $?ebihatien/ fchjeef: haer be-
roepinge in ftiUigheydt te bearbeyden, d'uytkomfte van faeckendevoor-
f ë Μι- βεπίδη6χ^ε Gods te beveelen -, God te bidden dat fijne Κereke onderde
tin,* el vel Burgerlijke verwarringen bewaert werde, en fijnen fuy veren dienft ge-
pifirededieat. handc-haefti en tegedencken, foo fy anders doen, haerfelven, enhaere
d'l*j'rDe vrien<kn fchade, en niemandt voordeel te fulien doen *. JK>p fjeöbetl
μ IV !)iec (beïjaiben be betfoepelijche/ en befonber (n be £eerae«? Μ ψ
6.
            ï©oojbtJ5*becboemeUjehebueliaDe)?ötbanflattei;pe)totberfcfjr}jbe
  Tt^erh. rf gfen/ enüjincinanjch gebimrenbe befe £egce(terfcDe factie niet ψψ
.·· ** fïerlijcB ηαφ oebec&telijcB/ maer onentltjcB genoegd gefien/ boo? Boe»
öanigen geeft/foramine $?ebihanten Dier te ?lanbe (öjant iB en fian ƒ
na öen aerbt ber lief be / geenfmtg ttotjffeien/ of beele fën boo? een @oe-
ben en oöcecöten gber tot be tëeiigie / geBiinbt-bocHt en beöioogw a>
toeefï) gebjeben teietben/en teel wat anberj$ï)ebbengefocötaig wm
fe in m Söioei mmm^ Jlfêen fenbt/ De fpiegelt &em fatïn / öie bem
aen een anber ffliegeït/gepbit ban ontf alle in 'tgenerael ηοφ tot een
ejeemnel / ia geirjeh m piepen o» &anben en miipnen fttren&e w
afêmeöe écïjeen-barenbeiugben inbefentoteen'BaecBen mag iw
Ben / eben alfoo mogen eenige in 't bgfonbec / oocB Dier upt 1'ien/ rum
ibatge&^ecBenenfonbenfööentüacöten moeten / geltjcfi een menup
ineen fniegel bienieten blent/ fgnnebaente en biechen fiet; wam
|iettoaerboo;-feliertoel^eeUgUli)chte ijoenfelien /bat men in owjm·
toe/ en in befe onfe baaen niet Ijier en baec gehoopt öabbe/ en W{gJ
öaHenbe geleg* ntJDebe« noeö altemct^ (jwaöen / foaoanige iPiP
-ocr page 512-
Va* D E L Ι Τ.                       4g|
en rebenen op ben PjêbicÊ-fioel / bte <eobt / een fcenber aller öe eten/
toert/of aHe op <iBObfaiigöeiJbt en netfoeMjami banbetae»ubii)c& te
paffen 3t)n/ enober-fttfcnii aigban in berfïanbtge oomi geen geringe
ontiïictninae en ergernjffe geben *· <$$«beiijc& ijebben m in om* * s«»uc·*
boo&aenbe^ertiaeiöattb'eetfïegeonbHegginge onfer $2göegbtaf7 *;··_;*♦,Γ*
tot bc» onbergangö ber megceflerf$e factie toe/ ten bollen feennen η**ύ*£,
bemerchen/ boe be gejegenbe e« tipt ben gentel af-gcfonbe berber- d,^„bttatt
mingb uan be fóeligie / nebentf be $$ïjrgbt befer manben / booj foo 2*
dt/t **
beel ftriöbeïirtöen / rampen en tegempoebigbeöen ter naeufoer noot '
bmigebjonaen MnUl oe «B^aefban Hepcefter onberren bepiigen
fcDönbebeerTcbabitge poogenbeaenftiö te treeften/ ηαφ booj uiten
ηοφ booj gebjelt/ tot fgne geminuteerbe öominatie beeft meten te ge-
raeehen/ enbatafleenitjc&booj b onöe&eegulHtfie ftantbafligbeebt/
en onbertoinneiöcBe tottragie ban bi öegemen ban ïloflanbt en Sm
lanbt/ onberbe genabigebgfïantban<?B0bt fimacljtigb/ befe Slan*
ben tegen be tagen ftm "Eesccfïcr uan binnen/ en tegeujeh be ober
'tijooft-öangenbefcrbitttbe ban foo maiötigcn Coningb enbe Po-
tenteer ban büQtm/ boentee mbi foo ftiira&tieufeiijch m omtoo?*
fïeit enbe geeonferbeert *. Qfrüt Uh in Dit beröaet ban b'eerften oo?* · *>/** «·
fnjonch en gantfeben οη-δοηιΐϊ ban bit groote toerei* ber ilefojma* 2« *7",#
tie/ becfebepbe bigreflïen / aftoijrhingen ofte bwjten-trebing&en/ c^U.Unt
ban be faet&en eegentujeh binnen be muiren ber ^tabt / enbe 't om* »»·
leggende Hanbt ban ®eift booj-gebaHen / tot berboigb en ïjec&ttnaD
ber i§i(iocte &eb gebjugcht / bertrottbJe ie& bat alie befetjegben en goct-
gittifiige Hefers I (toegenjï be geujicotigfieubt ban be faeeft / miDtfga*
berjibe boo?beeïe noobige beRentmaetëingc en onberrecbtingïje ban
bien) bjeiïicijteitich berftjjoonen/ en ten goeben bottbcn fuiien. git»
foube bier noc& beel meer anoere fiticlen en berfc&egbe erempeien
omtrent befelfbe fijbtentee mafterie bienenbe / fjeb&en Rennen bg-
tyenpjjen: maer geiijcn fulctti bgeenigije te toilbtioopigD enbe ober*
toRigj / foo foub'et oocn bg fommige ai te obieur en te fjatelijch febjj*
Jftt; enbe boetajf l ieft al fröoon in 't eerfïe bebnc&tenbe m$/ bat ooeft
bittoepnigebanbebjaeriieptbooj-aemeit/bgeenige bttae en martia-
le menfeben boo? mp een baet fonbe mogen baren / (o [jebbe ih mijn feu
öe (eertl boojjïeflenbe bpe bjegnig be fobanige en bare onrufïige enbe
geheugen aerb be alle rec&tfintttge ooaöeeien te aebten 3tjn) pütbtfif-
ijaiöe aengemoeb»gr3t / foo een berbaerUicft monfier niet te tyeefen /
macc tot boojdant ban een qoebe faecfie Cbeïmoebigb onber b'oogen
te nen: toant ich nocbmael^be ti0 ten oberbioet ji^otedere/ bat geen
anoere lufï noeft gber a\g tot een b;eöe-itebenbe ü?aerijepbt mijn pen
[\n töfer-boublnge ban m$n gebarsten) bujï berre bfeft göfboert'/
ge rooit sünbebien^aetbie mpbaer upt foube mogen bolgen/ beei
hi?5 °"öecbiettlïelijf h met getnilt te ii?ben / ban 'tmgben ban tmf$*
mwiï m
'tbefciiermen banbe bjaeröegbt t'tberei?fi&ei0CBiïe ban
-ocr page 513-
486                 Befchryvinge van Dm τ.
aiïeaoebe&*$betii) tin te ïaten/ fïettnenbe op ten Ottfegïbaec bet*
ttoütoen
/.bat alle buigen* en öcfcpegbeitjcfte öerfïanöen ben gera
nen oie beberoebinge ban -tn jeoaeroepbe (bctoeknt {jet %nht
<&oW W
nietgaernaenen nemen j tien naetn baneen men*
fttynmmeiij&$mtvt}i§§te$tm! toant bobenbetaeen
üefbe tot befeifbe/ befjoojbe niemanbt gettfbepitabec
not^te liebet te toefen. ®en aibetboojtreffeiijcBfei
^rateuc Cicero, een refle en eentoiQfte l$et aen
elle ï|ifïorie-feb#berifgebenbe7 QMeW boo?
eerfï/ nogteenige bai0&eebt ofte ontoaerbeeb
iefeguüben/ tenanöeee *tgeeniimerae|}tigb
Ϊ0ΙΡΦmkt te fcftatnen *. <©n befe boet
■gjabbt&ft (om ttat nteetbes: fèenntffg
te Brijgen ban fahen/ bieeen ceeöt*
fïnnigb €ftji0et? beboo# te toe*
ten / bit fitten ban be beran*
beetngbe in ben «aobttf-
biend toet onbectafï
gebbenbe / enbe
mg bien-aen*
gaenbe
booj
foo beel
geïooftoaer-
bigz Hutbeuren
ijéigewfojmeeri
bebinbeiibi)
noobiggc-
flfbt/tet
occafie
ba»,
befe
^tabt (boet
öefcerfaeliiehöetbl
boben afie anbeeen «ptftenenbe
i$ oetoeefl) befe materie acfiter ben anbete
fonbe befte fonnetngboewpiisiinbe; bgeen tefïelïe».
* fittt* in O tante*
[frsmA Htfiorkrum kx] Ne quidfalfi ditmn [feiunda'] nt jetf
ver't non audtant.
rPr*mtrktr.*.%ft
Wiedengodlóefenrechtveerdight, endeden rechtv,eerdigcnverdoek>
zijn beyde den Η E E R E een gruwel >
-ocr page 514-
NODIGE NA-REDEN;
Dienende ds een
ENHANGS E L
Achter de
Befchrij vinge van DELFT,
V
FoL *** 2. veriï
eoj-afinde #?eface oftemoyreden/ i$nietafleiiideV00f.re?
on tie naejï lefte Pagie belooft / dat öe abugfen en mté- deu gcdeci,;
ftillmgen in het kuchen befeg onder de #ertf tnge-
(lonen/ enoe in &et nader beriefenontöecftt werden*
de / bier aebtee fouöen toerden aengetogen/ maer ooh
. bat eenige reden fouöen toeröen gegeben / toaerom
ï3it eecfle <®eel der Söefc&Ööinge dan ©elft eeniger-mate ban fpn
ecriu onttoerp in fommige deeien af-a«loochen / in andere toebet*
om uctwoot en bermenigbulöigöt / en fu W dan \wv eetil-aenge*
nomcrieöaente (oeHjch'tArgumentumoftetóOit-lnöoutdan tbter*
öe l&ooft-fïuch inde ©002-reöen genoegöfaem te hennen mnjmtP verMir.
mmöfranderti*. ©e^efcrintiedanηοφbeeleρψφΜ<®ΦΦ*
inwalvoef
ten t$ met de toijtioonigbeet bande materie Der fóereSen / €apeucn/
geQ het νο«?
en ftioofiewη noch toat geftaecht en ac&ter öe bancfe gebonden / ende g»}·*·*
onöcr-en-tttiTcben de on&omfiderberatiberingü en berbojmtng ban ^Sn SU-
be fteügiemfgeiiicHg toat toötiuftiger en amneider geertendeert /ten iegh vc«B-
egnöe m booj-eerit henniffe geboende / Doe toonderineB afle die faec* den is, ende
hm ten njbeban onfe ©oo?-#uderen ftc& ^ toegedragen / met jj'«"^·
ecnengrondinbmoaenieerenbccfïaentJoeooibaeripchennuttelncB
afle die mcmgbuioigc ftioofieren tot andere gebjmjehen 3«n gwttae«♦
Ce η anderen/ 002deelde tcH niet onöienfïigi) te toefen / defe oudedin*
&
öcn eerft booj-af te latru gaen/ en doo? den ©men gemeen te manen/ redca#
omdat alle toect-gierige ^nberfoecfcertf oer faeehen Oefer &tadt/ defe
<©utb?den eerft bedden te toeten / al-boorenö fg met goeöe 0202e
faccefTibeiikh naberloou ban tgden tot 't refterende mogen obergaen/
't toeien fjier al-beregdtii bg-geboegnt 3i?nde / te groot fottde ballen
om ban beele ftanoe en trane Steferiet na den epfcb ban faecfeeη geiefen
en booten te toerdent mant bet i0 genoegö behent öat beele flaetttoe
tη omjbcrtge Heiecg D002 öe grootbegöt ban een SBoecn een groote
tcgen-ittft om leefen hrijgen/ niet andere al* eengroote €afei bol
&mifc in beeie menfcïien alleenlütfe öoo? de fmnen ban den peucn en
taeficbt > den appetijt fooöanigb berminöert en tyeecht datnaett*
iJH&geenigen treek toteeten fuU«n oberbouden; geiden aibere^t£be-
ouebte dat defe menigte en abttnöantir ban beelerieggeDewttrfi&il·
f **A)                         WH
-ocr page 515-
Ν A'R Ε D Ε Ν en
tenbepartifuïariteiJtenbefet &tabt betreffenbe/ taefcfeergbetferjegi
bebooj oefen enehei en alleen rjiecenbaer bgonöe SBurgenafin grootec
toaerben geöouben taifrben en Ö003 todt rarrg tuareii geacïjt/aitbang
boo?baer groot getalaUïicïfap eengebonben toetörnbe bj? fommine
toei eenigermate een i»aïgttiöö fouben mogen baren. $οφ oniBtig^
befer bagen fagb tcö bp feechee eernjtft tfttpgrtm / bie oitöe ©efes
* %ht im tegntieg dan 't opbouwen bes $ieutoe-tai&ij-€oom *<een ban be
^♦ais. & lomplteentleebttieftueltenbiein befe ö*bbe gêinfereett / boib mm
*?· om tjaer <©ubt jjegbtgebrnchtoaerbigö) met een ftunuigïj 1$ünöt-ge*
fcbnft in een So^retiete njoncB bange η; boben uien babben ίρ notjö
ineenSSoeeitjefeernet u^t-gefcö?ebeu eenige kratten u*>tbe %w
- „            notatien ober 't op-boutoen ban be felf be c oom geijoubeη / 't geen
ρ«.\97$* tuetbooren* bg ntff beel beter tn't geheel m» be-gebeett en baer na on*
bet «SiteijS ofte in locos communesgebirige f π siinbe* / bjei fegmail
+si«to9in f00 tieei befebeptii meoebjena^t / enbe noebtanu meenben bie tupö η
Ηε·*»5· Dat f? ttatt b'Hintiquitepten befer &tabt ai tnrbcnuh toart η boo^n*
Ijoe besi te meer beboomemen oan ailebrfe vSudKben niet bare tujt*
ïegctingen/€ommentarien/ 2ïenmercftuiKn en ^nnotatitn
mehtli)ciiono^ebg een/teeflimeren ? bocbgeUicü bet wfeüitooojt
fegljt/ [(aracay^aMeteiafame dingen zijn dierenaengenaem, (ÖOÜJfCt
in tegenbeel/ 't $een ticOc te beüomen ig,- beeitijbt#te uwpnig qm$,
cnb^ajeimigenai-rberbifnftertgeaiaerbeert "libijg^r buukt om
tniin bjerca te laubeeren en recommanbabeiber te mat thi η / tuci t»c-
tenbe bat fuich* baer toe niets fal contribueren / en bat ben ιοί ( ihdiéii
«enige ö'aiberminfïe niertteert ban een gelieel anöer bant moet &#
men: Docb'tgefebiebt beeleerommeteen öjoojat uorijmati* aente
fcmfenonfeberfieerbegen«gmtbe>>öt/ bieaitrjbtbeit«ietaiiecnnaf 't
Qeene minft te behomen ψ maer ηοφ aibtrmr efi begeert 't geene on?
ketbobenigoftegebiepgertbierbt ^eitjcn be pot fm$}t:
T^Jtimur in vetitum fimper ycupimufqite pegata :*
JLt;-£' ®en oerben/confftereerbeicEi oorUöat eenSoechof eentg ItëertS/
Ïïöoi ipngtoatlw te meer met onhofien bviiöaerttoecbenbe/ by oen
D«de reden ©fCk0opCC (omrcijabfioo0 tn beljouDfn te bïiiuen) nootfaiehfin»
oactiöiciÈteöooa^r inpmtfmolt ujerben gefïeit/ en bar uecicH·'0
ütn een gtiioe min of meer (eenige boo^ gierigheyt/ anbere boo^ Hif PJ
bermogen en behoeftige fpaerraembeisön een ^oecfe fouben na-iflb»
te ftoonen / foo bebbe oocn eenf becWom befe reben te fto;tei afge nr*
%mI en baer-en-boben fojge.geöjagen/ bat nooj foo cibienmf
fal mogen behomen toerben / ais eenigb niettto 25oeeh isau fjjjjjj:
gen fomta^t en öiehte en naer abuenant be jüjaerteban 't ^MKf
ije mogen boen / op bat niet afleen öe noiabrïite,maer ooch ffifiaocBt-
tneene &teöeüiigen baü Beift bie^ te bequamer oceafie mogbtf«JJJg
&en/ omöaer fêug^ gefm meteen 25efclj$bmgebier^taotcwnp
-ocr page 516-
AENHANGS E l:
mmwi/ of ebeninet moonacbtigö m) te booten* 3Bn$ïate&lf
toerei om rebenen mi gefegt/en om berfebe poe anbere tonfiöeratten/
(titer te langt) om te bersten; beoj-ügt-gae n. feit mort beïiennen/
vero6lfflIllA
ifeiföealeengerugmentijbteniangö uenocgb foube onberbanben dinge
jtm gemeefi / inbien men aüe behoeften bare toe faeboorenbe aen- *t deie b««
fiontitnfitn tommanbemem baboe gebabt/ maer attemetöbeeie Gbymg?
totethenna eenige befebegüen bebbenbe moeten maebten/ beeft be *£,ι?5«
jsen fpn f o»i $ m butö η Jet nonnen be rboigen: taant een ggeiijf h bie handen ge-
ien maerp?emmeerbe mp getoxtf foitbe hennen luppebiteeen/ ofte er* weeft.
genjHneentgefaeenen te fulien bennen onberreebten/ bebbe moeten
aenfpieeehen. bierboo? mag bctonmogeitjch bat bit meren (foo rag
op napel ftonötj&oli toerboten bigben/ iuiehgbet baec boo? ter eet>
fler aentoangb onber be man sbnDe geraetot / boo? eenige boo^bartge
oo#eeiber# Difjï te tanget febijnt onber-mege gemeeft te 3tjn. &e be-
loften ban beöuptamebienfï-beregöt-miifcgbigöt/ bie icfe aHerme- Kiaehtevaa
gen in bet intojmerrnbreierfahen/ mei met tooojben bebonot / flef [Ώί^
mg in 't eerfte groote ftoope / botö os ttaegbegbt bie ieh naermaeijj heyf
in de}ea
inbeele bemecihte ïjeeft mg aen mfgnige berobiigeert; be meefïe deeie bevtm-
toitlf η niet* ban beöugöen / .'ommtge mei een megmgb bocb aileeninhdea·
bgttaöitïe ofte ban boorm feggen / fonber feeeher en bafi betoij#
booiöenbagbtehonnenbienvifti; anberen poogöen mg met !ï|)im«
bienfï aijs of fg groote bebüoireη / om ergens atbter te nomen / bla-
ren aenmence) fhpenbetebouben. <êtm alfoo ich befe befïgbfben
(oelififc meermalen nebbe berhiaerO aneenlijeh boo? tt)bt-ho?tingD
in mim iebige en oberfebietenbe uerén baboe bg ber bantJt genomen
fionbec iwönansere ftnbieen fgetmatten om bieg mille gcljffiijhacn
eenftant te fïeiien) en bat be befeïj pbeit oiv mp nocbaitemetjStöiec-
bcn gi-pjoetuvert/ met in'eheloabe £>fboenen tooo? ben bagb Qua-
nten / }oo 10 t gebeurt bat bet meren embf r bet lanubuerigö maebten
tot brrfibegöc maien acturr be bant δ tègerareht baer bet in be eerjle
maenöen ttoee a bzie niet toe er ugt en Quam ·· Ieh rp^cccBe nu ban 't
8<mtfctte toeren in't generael/ foo iuert geen naermaeig (foo 'r<©ob Aiie drie
gelieft) nocblaten boigen fat / ai# 'taeen al-beregbt0 bg oefen in aesoeckeo
m\m mmn 1 baant ieh ι om be uelte"en berjuaemiïe metbobe te mo- S£.VSU-
genonnrrboubenlaiber geboegibtïifr bebbe gebonben/ 'teenfoomei tificeert/
m tanber geitieheiijth op te maicBen / foo bat bit boojgaenbe ge- geiijcken ck
oeeïtegfti chasg met Ramenen 3Ürttculeni0onbfröe |i)er!5geraefai/0cniacckt*
naDaticaaitemetifeenige beboeften bebbe hennen binbm / of ooeft
lomtijtv mvn lufï en genegentbegbt beeft gefïretht; ooth ïjsf bit t»erh
ouDcr oe banb berre boben miin ee r(te opinie (geliieh in toerchen ban
Oicrgctpc&e natuur mrec gefebiet) bapper aengegroegt / al bet melhe
oeu^thomft ban uien foooantgb beeft boen tarberen/ bat bet meec
Ϊ?Λ? ?lHm ÜM laee 10 onber-toentie göetoeeft/ aïii ic& mg felbe
wiöaböe ö«imartmeert. ^nbe boemel ten bet feïfDe atë een
-ocr page 517-
Ν A-R Ε D Ε Η en
Batte nan ïettije lebigaei?bt/ om meteen eeriijc&ii enbe ttmttigcfiji
tttgn tput te pafferen aengebangen baboe / foo të juicht noibtang
mt fonberjfioare moegte en mi 6ooft-b?ccche«js b«y bene ^ebjailjt.
§et fai uiiffctïiett booj b'oneröaeenen ebentoei licnt fc&ijnen te m\tn/
tiu aflcisi bp een/ en poet materie op fgn beöoo?lijche jnaetó ie gcfïelt/
rnaflejèiaen malaanberen öangt en balt i» %φύβ; maer mat inoee*
watmoey-tP/ arbegbt/ naerfïige en onbermoepben pber toerbt geeequiteert/
SemhSd in
otn f°°iiW obfenre- bupflere/Oabeüenbe en öerbrnaeibeïüiftorie ouec
au werk bc-ai ugt alle boethen op te foechen / mt>t bet geen bat aflentljaibenotb
«out, fcecfïropttiJaiibpeenteöerfaiwlen/ enbaer naaiietekenenbjoc*
nen/ banfoobeelDeréanbe€jttracten/ ïfêemorien en oube Centree*
feeningen aflertoegen opgeraept/ en upt foo bc eiberöanbe oube €$$*
mjchen en atleriep aiuteuren getr oenen /geiijth aitftoteen Higbaem
te hengen/ eeconjtingerenent'famenteboegen/ fomtitt» geieene
bitsen/en ban toeberom&et anbere gin*fieen te Dirigeren/ omaifo
'tgantfc&eitëerchnapjopojtie ban alle fpnefceoen teberbeelen/ en
fpne berbeelingen toeberom te ontiebigen/tot bat epnbeujch op een oc
gname merijobe pbee iebehen op fen beijoojinche plaetë geb#gt sijn*
iie / oabemelncB af η een geöecljt en geinen ai0 een töettingb aen ge-
fcba«eitmagöüjerben/ enltannaeuiiiftepmanm oojöeeien a\W
joobanige/ melcher? (iubieufe 42ccnpatien aen bergeinthe fcaüieufeti
veoibeeut^wh 3tt« geattafcöeert QtWtfc bp erempeï in be iwr&$bmfle
en nader ver- banonfe betraaerbe ©clftfe&e ïücrchenlïaette conftöereren / neg jfP
Waring daer i^pbomiJtnge/ £mcc Patroon/ ofte aen tuten toe-gffcegiigbt/ b'ouöe
Wfl· ijoebanigbepbtban oe fóeren met bare onberitöepbcn %apsfaiι / W
genaemöe enbe ban outj* boo?-qetoenbe miracuien/ Die MibefeifW
foubensijn grfetjiet/ befolemneie Ceremoniën/ fóerch gebjtujittfii
en bienfïen in booHÖöen aïbaer geplee gbt / Dare ornamenten enoc
nofïeiflchen toeflel) enbe iaat bies meer Η; bit nu en ban met fuii*
feenenb?oehenober-boopenbe in confttiiete boojfcbiinHomenöe/
moet onber Citei** pbee op 3pn piaetjj gebjagut * in bpfonbrre beeieti
geöibibeertofteberbeeït merben; gebibibeertspnöe/moet pber wei
toeberom geiübbibibeert ofte in berfebepbe minbere bceien geimaw
beeit tberben; m bp gelijcfieniife in 't fluch ban be «©mamenten a -
Jeen / fïaen ineberom aen te merchen be tMiguien / ïülepnobicn / wj-
taren/ taferelen en &ctnlbcepen/ %eeibeu/grielen/ gejiDnbfv-
ïie <©lafen/ en foo boo?t / oocn be iftlocnen bieith anberfint? met w
<3Too?ns beftÖJöne; al $t t iufichc in bier boegenfals gefegt i^ l W
f lIJ
toertnarbenöcopnu alaeiponnen en gebaipilt 3i?nbe/ boo?örr^ w
«en bequamen tüjiofte mm ttüfictt bjoo^bt aomenbeban fcet fww
fetje cexcum, epgentüuB beteechent een ge tof be n/ geb^ept/oftf ge bioaj-
ten toecfh) bafïaen een moet geiijch ai£ gebjeben en gebioibt'» f***.
ïsem ^pfoobaniae en biergeiijche boet moft afte? tuerbfu«JJÖW«
-ocr page 518-
■AENHANGSEL
Mtfeenmaeïtoiibereöbenbooi fooeen eonfufum chaos fttgröotefïom
mmngö / Die ten in raeecöcc Dtéo^e bebonbt/ atëraen fjcfj ban
bugteu af η mei fouöen hennen inbe e lüen, $|cB bebbe Dier tm ganfcfj
Te2enftel
onaebacnbentbegijgeiïaöt/ 't fel een anber Ιίφΐ 3?«/ ï)ier en baec i«geiWe ngt
WlUlfiiÖetf DOen./^e e/ï e'Atot invtntis} fefl|)t bet fp?èeÉRtt)002bt / dit wcrckte
oat té/ 't Ui fect itt&t get£ bg te Doen bg eenigft Ding alberegtg gebon* "ίΤϊΐι
Den 3t)nï3f ; maec ban Mm af aen Duföanigïj een faeen bg öe üanbt hoe méeyiik
te nemen/ alle matecienen beboeftenbaec toeöienenoe/ niet alleen hectebeguv
uw ijeel IjonbettOfcleg SBoecfcen/ maec oocb tipt alierJjanöeöugie/11™ was,
ftoffi ge en bermufte #apieten ban boogie Den f e ubjen / met een oube
en naetiHW leefbare &anbt gefcfoeben/ ijiet en baer in bermptcrbe
ftitfen en fóaffen öcUïck al£ bertticnt en berfmoojDt leggenbe/ op te
foechen / alle bcüjjfen maer e enigfmtg tot na&er befcïjegt ofte beclic&a
timte ban eentne ianen btenenDi/ te errcafjeren/boojtji at mebe onnejc
tuiiaecftinenottign alöecgeboeglijeatte tufTcIjen be matecien in te
Igben/ en inieng aileg op een beQuame ojDje in öier boenen te auab?ei«
rtn/tepaJTen en op ben antyerm te Doenfïaen/ afsafof Meteen ban't
anbecen on-af4£t)egofUjiBtoarc: mt tg &et toert» Ditteöenadiegt/
tocgffftfteapt met een fufïigi) Dooft- bjeechen! Hoc opus, huiabor *jh\
baev teggen öe JfóojTeien! maec nu en Dan eenige geb^eeenen bier en
Nl .
b Mx te fuppieren/ fal boötfaen feer iictlt honnc η geftftieben· %th bec
ventien noyn
troutae oat Of η befcftegöen lEefec mp b?gmmtg& toe ftemmen tal / öat « den ecrite
öftnöingb tbjctih Ijeeftoe eece ban nieutmgljêpbt / te geiiic& Beeftvolmacckt·
DcniOfbanbOimaechttïegbtiN/^ tji'fmÜl <? irr.tntumuperfeSlum) * tim»i*
fe-toeroen gefonueert en aiïengffeensS bertiert Dooj De bai-eitjöfcbe on< cU om,
«cbinbtnge/ niet anD?r| ban een %m at iecBenöf fgn iongen fat*
Tocnecrt / fooontfangenaüe öingenfjaeraenrieiilijchtie en befte bfff
eoo? öe opfitftt en naèclligïjegbt Der genec öiefe oicHttjti^ becbanbelen
enmetgcoJtf ïttiïfrt onbccö«!Oten biijt/ bp alle boomaüenbe ocrafie
oaseiiW cenigr aenmecefte ng-üiaecöigfteben bg 't eerjle onttoerp en
bmöingcappiuerenentoföoen ^engDcrenhomtnict aüeg teboo*
ten/cnDicHUïiisibjengbtDe ttjbt ηοφ meuigbmaeï ictiï aenmerihe*
ψΗ en geöencöbJa' ruigte aen Den Daaö/ 'tgeen te booren noen bcr-
bojacnen"buptenhenirtffe gedieben \sm$. ©er^albf b^bbe UU mi
Hoemen
Öftoenfi/ bat tcfï Dit mecch ioat ianger baö mogen onber ragDouben/ met het uyt>
enDaiitj^etiiamrtmeerDer bi'quafmbei?Dtgefamfntüjihbabmogeu geven van
ogtgfbèn/ a^ manuecr ich f na *t ejxmprï ban feifi5 De gciecrtïe ,1Ban- eemse
fchrii
nmjaiboorcnjs eenigeertoaentf en geofffenüe berllanöen / (Die t)aet ^""Χ-
opöIjifc ober foubrn bebüfη geuebcn tf laten gaenï Defen aengacnDe hoorde te
wt$ öaDöe gecommunitfcvt/ en fme^ öe toel-beHenbe ϊφ ban-wachtc"
en
Horatius mcecbec atm gr fïagen DaöDe ί                                            SLiiuÜ
ten*
Si quiè tarnen olim1 ;
Scripferisi in Μζοϊ defcendat judkis mreis r
-ocr page 519-
Ν A-R. Ε D Ε Ν en
Et Tatrti é* noflras : nonumque premAtur m annum,
Mtmbranis intits pofitis dekte licebit
,
£Ηωά non edtderis.**' < ■-
^efe bmnaninge ban ben llbèt biat beter geobferbee rt fjebBenoe/
foitöe mifctjten Dit fmtm bic ich aenfïonté ben Hefer aenünjfen fai/
en mogeii jtn ïjirr en oaer (öjpgaujen öefej ηοφ fuücti jjebonoen bier-
ben/ niet gecoinmitteert/maertoeei eereenige fiuciten öter «οφ ont-
lijec enenbe/ üif£ te meerber benomen Jjebben ·■, enoe Dit tuelinVonöcc*
jjegdt in ca^ ich aeraben gebonden ïjaoöe langer wgtfïel te nemen/ ge--
!ijcftbeboo<!-gea~i!fgeerbe tooo^ben Horaui toel ban negen jaren mei*
ben: Οοφ öe Uier toooren gefpeeifieeerbe enbe rfcbegoe anbere rebenen
(bie üicc nocö berstoecjen toerden; Rebben mg ïjaeftiger aen-gepon.
©e (onfiberabeifle erreuren en mté-flcïmigen/ aitrmeté booj ijac-
fiigrjegbt of anberfwté/ in bit Cractaet onber^oet» bg me btgaen/ en
beberbetertngedie ieh bg naber informatie tn bet rebibtni) Df&be
geohferbeert/i^befe: ©oo?eer(t #ag. i.geltjehooc& inbe iBoo? re*
ben1" tégefleuftamer ban förechemnge bes <&ΐϋφ)&$φί$'®&
tnegnen/ baer in tegenbeel Jjebenbaegg eggentliKBf r gefepdt iwt&i en
fulcfió oochm obferdantiegebzaojt té te itijztjbrn/ de Kam er van Re-
kemnge der Domeynen van hare Ed; Gr: Mog: ofte de Staten van Hol-
landt ende Weft-Vrieflant. j^ag 8- Hn. ι SΛ? abuftbelt jfh gf fielt Ho.
ratius inoeptaetg ban \%gilius Eclog. i.carm. 26. jpag.iB· lin. ΐϊ-bP
betooojdenben i§. Jeroen té in fommigeerempeien beï|. oberge-
fjafien/boφterefïonder beJPergberbetert. p.zi Jnbe&ati.w?
ÉnTtriptie tot Hoofbupnen 3pn ineentge bjepnigeejiempsaren ηοφ
eentge <©ntcft-fanten ingeflopen bie in beanberen ais tooowngwoi*
riiteêrt3gn/ geiijcft ooch op befelfbe ouatern p. 13.1 4. in|)ft otjöe
WQfflpfa tn eenige obergeflagen té bet tooo?behrn duyfenc uooj Ijct
4Lwt"QM zoo/fu\tft$ men lefen moet düyié'nt 200 $ e, $ag ijl·*}?
ben 27 - Jitëartg/ moet toefen den 8. Jiliartij. $· 45. tó *· M?M?lïtl,Öc
obergefïagen be tooo?ben Anno 107-1. bietienbe te ftaen booj 't fcooj*
behengefticht. opberg té een feer notabtie ntisMieiliuge ΠΡ ,lDOt:
faecheitjen in 't generael te beranberen / bat nag. 100. na onoeren tof
Det Pluym-Graeifchap befer ^ta&t abufibeiijeb i^gefifit opeenuiC'
feeerbe naem/moetenbe albaer gefïelt toerden ten name ban öeuo^-
jjenen meer-gemeite ^eer Éhiyn jacobfz vander Duik, »0ut'-IWnS
meefler befer ^tabt; enbe öebbenbc ttoee namen banbe refpee»^
peeren in bier boegen aijsïjierp 100. berheerbeli)ch3pnge(ifU/ vf*
reflectie op be $mbacfjtii-ï|eerlij£RÏ)epbt ban ben Hoogui ban p,m ·
Ifcotb
té een bgfonbere mi^-flagb/bie p. 15«. tmW^^^M
ber na-pen behenne begaen te jpn/ met ï)et boo?-fieiie η / w ψΜ^^
i>eUe ten mm ^n B« <$ïïoo^ ber $ude ft^ihe/ te S^oecft W^ 1 w»
* Herat, ds
%4rt. Teel,
Wat door
het nalaten
van fulcks te
verwachten
ft set.
Errata ofte
mii-ftellin-
gen in 't.
voorgaende
ingeflopen.
» Fel. · * *
-ocr page 520-
Α Ε Ν Η Α Ν G $ E L
μ mtt ticti naem ban St.Cornelis Capel, öacr ter contrarif nmxwfy
hupten bcrbjacötingc enDfmrtocruionDeriugegcuKa auibaiidmf
ftacnbf/ bebanben bebbe / feecheciyitt te turen bc fcibeauui o φ be
nacmoati st. jorisCapelbOfcen>ei£/ 'rwcithbeouif ueiUiuir titer
boden paa- bao/i/ffn mercheiw&c alteratie geeft/ ftonncnör a>» nu
bc permutatie banbe namen bcr €a»eUen ma minbrt toaericöijnein*
he reben ai*of betanberfmtabjarrgebmii brgr^iicii iuucnOv mιχ*
fcljienmatertijbtoochbefenaengaeuöeοι? noujeemgb nacber be*
fchept te boojfebgn mcigen bomen. $ag $ ι9 un. 5 · moet tjet 3lacr-
öetaum.beranoerttDccöen in 14J74. gflöcö uyt be boigrnbr pag.
fnbf gaittic&e eütorii bpaiif beftbfUbfn licfcrgoöcft UJfi ïic&miKft
af te nemen uS. ï &ccbece mecDt een ygf ü*«-J&
tn alle ernfï i?e rtocijt bg
Ijem feioegOvtbiiUiiibiiJ£h<nbe belle fo;me te tijtllen rcrljtcn en ber*
iie.eren. Sctjaibrnfcefeboojgaenbeacnmcrc&ingrn spn mpgrbue* Eenis>ea,3;
- rmbe bet bmc&f ttoefecbtfimtjbingenocöeentaeiaBentebonttrho- fen^ofe
tnen/DietotOefeifDeoohmelöienentettjeröengereftreert «tëfrficifch °* v°e
Bube Snaboan'sG a. α ν e san d e pag 17· i£ bermpuu eenttt) gn
ae Be:
toagi) te maechen ban een 9ftctif*ciclcn &tt&) aibatr ober f enige 3a hhn, ,iDge.
tengebacn marteen boa? tonien be fêccr Frans Ducklz Meerman, in
fpn teben ^nrgrmeeftcr oiiier 4>tabt ®cïft / enbc beftuegett tn bcr- Meerman·
fcöepbe 'r&anntii €ohcgien <tfccommittcert getneefl. Q^icberlcp ?ccr.;;vi'ianc!ji
rebenen bebbcn beien jfeer bemogen bien 2öergb aibaec re boen ma-
■ hfn: ©oa? eerft/ om be itëerea-ftebeti ban si^abefanDc gebuercn- o..rfP. ongh,
bc f en barbeen ftcenge Sinter op bie tobt geen meren &efebenbc/en van dien,
bapper berarmt junöej barr boft en nootbmft te laten üerbicnen ge-
lÜchrjPtontinneeiWecbatïbiifttgb tltëannm bier toe gegagicerten
in 'tmerebtoa^b^uöentie. «üfn tujeeoe alfooOefen lifterbeciiPccji-
lanacnöact ontrent baat «ciegcn/ foo en holt op giaibequa meren
timtfUjcaer mtbbel · m met eenen fpn aanot goet maechenüe
} ugt-
binöfii om bit boicïs in fynen bienft te empioyerrn. m11 berben /
tïabt b^be curieu tje^at om op fpn eggen gront een boogbtc te bebben/
banmaertjp fonbet bdjuip öan eemge ©crre-M)cher befct)epbeliit6
fottbe Bennen beoagm alle oe &®ίΦΦ
0,c 'f 8« ofte be tnontbanbe
yacö »n enbeuof-barenoe/ ofte ui bc Putboo^ ben Sjiei gelegen
ranrcn/totujeirheberbebenhept en Ijoottljteüe afgcharbeipiiic oan
«e eeefl-ianoen bmpehtiaer m#: bocb bc berbeteringlje ban bft
2-anbtgeenunt^ jrinbe te egaiiferen metbegrooteonholtcn bantoo
[m ttterth/ ftijtineη toei een eoot-bmcljtigb mebe-bogen en een gene-
ffU'f UueraeiöeEbtbe boomaemOe Hfêottbcn bie beien 23ergb iJfb*
m ter toerelt ge b?agt) en'geiiih m be «©ttücc* W fcoojtr rlfleri ban
J|fη/getofffi tf m. <$f öctiaentf ban befen 23erg itf 4Eoo;atf-0ci»iitf-
me; berftfte ptie tranren ofte ommeiojjen/bjagenbe op Ijaer brugn een
Mfbeη piat met een -Balupfïre omctngeit. Perfeljegbe öiergelite-
1
-ocr page 521-
Ν A-R. EDEN en
nanDt Biet4 te HanDe ncbotoDt/ maer nota&eï \$ *t Dat fcejie té o? albct*
rcciïe en fuicfcg m D~e JUSoeoctr üan afle De anüecen. $eian$fnte
oude mu hftouöe<©o?p Μ λ ε s L\N στ (öecmrtöt pag ™>) enoeöe com-
ni«nen«n,ra- ma„deurieΜΪ}ΜΪ/ fybte ictt Πθφ eeUtgÖ UCfCÏjeflt Üatt CWlMDfCfltii Öf-
£Seüi;" feometi / geïtraömt ugt De tartte* Dan Den ©uetfcöen δ» tot
't (Somman-
i^twöt/ wgDenoe aijï tooigftt?
ied«rHuyS 1« 't Jaer ons Heeren M. CC ende een-en- veertigh, gaf Graeff Wil-
lam die Anderde alfoo genaemt van Hollandt, der oirden die Kerckcoc
Maeflandt ende tot Valckenborgh, ende defe Grave Willem werdtnac
eekoren Roomfche Koningh: ende Graef Florcnts fijn boon gaffdaer m
denoirden aen den HofFdijck, ende daerftichte die oirden een Convent,
ende die Kerckvan Maeflandt hoorde mede aen dat Convent, ende dit
hieten Commandeur van den HofFdijck, endenietvan Maeflandttotdat
men fehreefFu6«.doedededieLandt-Commandeur H'.HcndricKvan
Alckemadedat Huysten HofFdijckat-breecken by confentvan Herloog
Aelbrecht van Beyeren Ruart van Hollant,ende dedet fetten by der Kerc-
ke tot MaeQandt, ende die goeden vanden HofFdijck mirten Convent -
Heeren die worden f Uvtrecht totten Convent geleydt, omiditmeo©
« Geextra- Convent van Uytrecht te meerder in eere houden fouden,ende aen üienji
QMtÜvt Godtsceeerlijcker9ftadelijckerendebethou4er»foudea. ·
%fi%& fen in ©eifaanöt w\mw W me De me mie gemaehtf η ;*MΜ
*J*V. eGroenevekk*, Do| 0ttnfltt* Dan De ^^^^hITS
„ _ . eiiue Den genome Dan Dien/iaaee Dan m nu meeemg ΜΦΜΒ
<u Ambacht, ft0S?„ «e?Sen «ttf fe öan .iDafltaacc enöe 6s ^f £>irck v^IaJg
heeriijkhtiyt SgSwcWatt*öan Wen/gelaten aen fêeer Arent van WjgJJ
ëenDe gcDaen mmmtunl Öceft öen game ban ^#»a^iS
aen fpnouDtflen^?oeDet/ &et Deginfel gegeben ejw» g£&
GeflachtevanGroenevelt, enDeÖ00?fa jMKttgfl#j&WjSS
ifêafTenDel&anen in eengroen »«^*^Jl^Ta5
$an<WmbeittüerDt meDe gcnaemüttnbe JjWJa
Hamefch. guten Slaerr 1409. itf ^f<Rif^JiJ!B8iy&
»ftc johanvanGroenevcit, belofte boigenDe De ietiftjf ω» IJ
ielacöbaDan SSe&eren/ e?aDinnenanï|oflam^ni£«%,SJ.
«(Te/ tegen* Hertog* lo&an ban begeren/ «mMmJ *W« p
tin <®om/ foo të öooj&et ongeuai banöen 0tf^JÜ3i2w
1420. het Slot van Groenevelt af-gcbjauDt/ *52gHttlffi2SB·
-ocr page 522-
Α Ε Ν Η Α Ν G S E L
firn met fjet Ifêowij enbf öc ^oenebeitfcbe Uiatetinge / tftt&mjé
ttm be Ulet'totQft/ ten jpoojben oe &)οεφ/ enbe tm beften w
3!>acittti)cftftöctoeg&. 3!s* Sepoibcrt / enbe groot m üükrgm-taietï
ontrent ö?ie bon bert Jifêergen- i©er t te leen ge&ouben ban ben fcug*
febaaltëalTenaer/ tot eenen otificcffesiicöcn <fècff-ieene/ beboojfj
$off-_&tabt ban <S?oeneoeibt / oe SÜmbatpttf-beeriiithlirgbt enbe
?tmbaci)tj(i-geboiöï) met ttbee-en-bijftigtj itèergën Hanoi leen-roe*
rtoj) ι (boben nocfi ontrent elff Sereen bjg &iïobiael Hanbt, met
berfcbepben actjter-reenen en jilSanic^appen baer onber gr#oorrnbe/
mctte ©tflcbere? ban bet ifyoenebeitfc&e itëater/ enbe be ^biaett-
ïj?ift ban ttnee uaer ojtibenor enbe fyoebenbc Mivanen mn ï)are jon-
gen / om en in ben Imbatbte ban «öjoenebeit/ In De £>müj enbe
41 onfterftbe njateringe : enbe té met be boo?f$ «öoeberen bg iüoon
enbe <aber-gt?te, ojt ben 7* Imnj 161 u bernjbt gebierben be^eere
Pmiips Doublet, SBiirgwieefler ban '0 ^aben-öage/ naermaelji
©ntfanger <öenerael ber $ereenig&be $eberianben / enOenu bat
gitJbt afge treben 3«nbe jegenbjoo^btgt) tboonacjjtigb alOier binnen
D, .
pelft. ^nöer öe löeliic f*e i|ngfen mt öHbberincBe lifoff-^teben «*?"4Γ
ban oat0ono^rljet^atlïttrc()an ban ^etftianOt gelegen/tjebbe Dier
booren in De hojte 2&efcö?t jbinge ban <©eiftianbt gag. 37· (boa,? foo * sumhuy.
beei ais boen metterbaefthonbe on-binben en te meete Bomen) bet* feigSL
fcörpöi'geno mineeet/ bie foo toeï bg Matthijs vander Houvc in fën tilea, eidê
vtoartce €0;onrj6/aliïög W.vanGouthoevenooer-ge(lagen/ennoc[)- v<Tor-henen
tane baor r^cÊccitjc» jijn gebJeefi/boctoeinebenbargggebemoiteert °ν«δ*Η«
en oöcrfiticjc ty bc meefïe menfcben onbehent getojojben/ en in berge-
KJjpefit Herballen $w- fOrotDefeifDehomtnocb tjetüup^te Veldk 'tHuyi te
bnoec f^aefïanbt gelegen / bg De tHibDeriilcfte ï?off-,ètebe vander Veldc·
Houvc*/ gebeft jijnDe öft £tam tw0 ban ben SUbeiijcaen <©e ♦«,/*«*»
nacnte van velde, borrenbe tot tm iBanen een &biarten fBjingenben ms· j? ·
wijooi π
mt (m aouDe ©oojn en U lautoen / op een toit ofte film
»ett/ tupicBc flJanen-teechenen on beeftöegbe oube barenen in bc
weertje tot JlBaeflanDt ηοφ jij η te fien/ önbre enberen een ban Ja-
mVJ? VeIde> oberleben ben 27. %?H 147$· tbaer on ooeft tyne
wer^uarticren unt-geDonbenïeagen. mt 't felfbe eeflacfjt bjerbt
öjmjieneert gebercenbeert te 3i jn De jpamilie van Maeflandt, f η booj-
gotn aeaiieert aen bie ban Grafwinckel alhier tot ^eïft. v©it boo;fa
niueV5de (al ober lange laren berbefïrueert/ niet0 ban eenige
hiS^w funbamf nten naerïatenbe / mibtfgaberii ben omring
fvnJK??'&i haften) \&eertijbtg met beHanDen baeraen-beöoo-
SSJiT'$£
n öcöouben ban be ^aefnicaijeiJbt ban i|onanbt / en be
SS|cppt ban ©oo;ne / nacr ugtfoöfen een feecher ©ioimujsf /
SE?S^ ^Wtt/SöttreentfefierenenbeilSabeii Der ^tabt^eift/
2«iiS»3!»Ul i6o*.ftibe-icaentooojblaD»flobiart. $otö beeft
«enouotsf in'tfeifbe SCmbacDt ban iiBa^anbt/ in De Craiinciec-
-ocr page 523-
Ν A*R E DE N en
$olber/ nietönjt ban De Hier gelegen/ be$off-i&tebe enbe't itnjg
ι Huys te tt Β υ e c κ e s τ e γ ν , jijnöe toei fcc mebe een %te\tjth ^tant-
Boeckcfteyn j)Up^ geöjfefï / boc& allang oocB berbeflrueert/ enbe ineen5£oom-
gaert beranbert / befcoubenbe ban fgne boorige gebaeme ai mtbe
Mettftee gebacijtenifle/ banafleeniiicB benomrtiigbbanoudeenfeec
diepe paften. $et ïtëapen inag een *£oude Chevron ofteïüeper/
met 0?ie «öotibe Heeubag-feoppen met &ilbere €ongen/ o» een toot
&cöilt. ©oo?tg Beeft tot $enaher aen Bet ïHevch-öoff / toel eer gele*
't Huys te g?
n'% j|tnj$ kkb&ckhove, tut niet meer ban een %m re-bjoo*
Kcrckhove, nin^ ^^ |
öoecfntlc tt ^f-nomeiingen *>*« befen ^aemen^u*
ben $uöfe b?ie tfnarte kogelen op gout. i|et mw Öebenbacgjs boo?
't Crave-neft be toanöeiinaö genaemt t Crayeneft, gelegen wffi&en be &rao «Delft
van ouw (nbe be $00311 bjugb/ aen be <©oft-3ijbc ban bc ïf aegbfeDe-baert/f f η
crayenburg. $η&.$χφ$ w lanoe&aert in / i$ mp mebe berïeeelterenber-toijfe
öffföbt een &tam-&tuj£ öttoeefi te stïn/ enbeboojisefen bennaem
banCRAYENBURGH gei-oert te nebben / 3t)nde ijet ïfêajpen ban
Crayenburghb?te<!Boube2aoaen öbêltelt aig een Söanbe/ ntetbjie
■· ,
f «JBoitbe ©ogelen / eenbobeninoerecbter-bociö/ en tfoeeonbeun
Κ befIinc6ee-öoecft/ op een atoart &φΐκ. SSeöaifcenbefetë ηφηοφ
wcynig ofte bermeltban't*©ube Sfugtfte Cranenburgh, 'tbjekft ontrent |#
geen be- otujnen/enLeeuweiteyn, 'ttdeicheiberiimcDein <$eïftiandioubr flc*
fcheyt.
ïfgfn jjfbben. ^uitr bat befe onfe i$ooft-&tab ban &et otibe #ootf-
sin hvcn $?oflandt*/ aitf gelegen midbenin öebHUbtbaetfiemanöif-boutoen
ban bat <tëet»efï / niet alleen met foo be e e tnooflereu / en fóercHcw
heeeboutoen (ti* top nu eeboojt bebben) befet/ maer oom™
beele floten/ fóatfeelen enoe I$eeru)ihe $ueff η ig oihdtfOf Κ öf»« J'
Itëelcheri* Stammen ofte «BrflatDten i^apfn-teet6ei^ttetOou no-
venen anbere «Beneaiogiften bg een berfameit 3önbe/ Wijpjjnj
Hief bebber en ifêapen-Bunbiger ηοφ beier bagen ojpgeenKtt JPJ'
be / aibier berboiaenii onfe boojgafnbe o?b?e / bie inbe wwglJi
neban«Beiftianbt"*Debbeonberbouben/ laten boigenfaï. tww
te Werve boert tot een lianen een <êilbcre fafce ofte S&atefiι 0JM[b
groen^(Diibt. Hodenpijl,nugenaemtBlote, boerbefWjgJaJg
^Sanben/ be een ban gout b'anber ban gueuies ofte root- m WfP»
ban 't oube en bibber li jch «öefïachte ban Naeidtwijck (piegenoe »y
eer baertooon-ttiaetfete bouben opt 5>iot ban HuntfelafldI,ci1.!:fli
eenrooben Hiimmenbe Hceuto/ met Slsnre tongb i" wïP?f*ïS
een fiiber ^cbtibt. Kenenbm gh en is tnei geen ^tatnrmgf * WJ
gebuerenbeeenlangD berboigDbanf aren uefcetengDetoeej öpu»
ban Merefteyn, toelcherji il^apen m €gmont siiufe twaeir *yj
6?on^ ofte fóeoeriï ben ^tfiiibt geDeel nottenbe / eetil ban put t>»
na ban root/ geb?ooflienmeteen2aaren-fleel/ öffiDafeffrt w» ι
bec en a3up?. i|et «Janen ban vander Houve, aijn b?te jiöartrwj"
opeenfiiber ^iibt. <Me ba» Dorp boerben een goube^aji^ *
f*i· *'
Wapenen
der Stam-
huyfen bo-
ven inde kot·
te Befchnj-
vingc van
Delftlandt
befclneven»
* Siit hcvin
t*S>
34«
*
-ocr page 524-
AENHANGSEL
een root &ÖßÊ>ß· m itëapen banPoianen siinbjfe ttafljmtoMR*;
wniwWitfttmtt op ecnpiöfciarmt. ï®mm banwate-
r™Jfcoerbeeen Were&tmtmetactyfïraienopstoart- Spienncx-
hoeck «in b:ie fnbere ©off ç met goube nnoppen op een 3bJart&iPt.
Ze oan Rodenrijs noerben een&fbiu W ®Wt ç ban fiiHec en ara*.
^fltarnaaetGroenevelciiinuljtec bonen nabectorchiaect. ti&iii*
ïc Altena toeebt bo bme gcfufie neert toei-eer üoo? f f ç jong» fooft Jftt
Éfttbanbefif-homeitnaen tipt ben <©e^bte van Akena gefïuht «
3 jn / SSJuBitot ff ç Öâñ boeeben troee roobe BWljm oT**j'
t» ç aüoflée, ofte tuggelinge tegen ben anoeeen / op een gout £cft«t.
't ©apen-febiu ban 't lgae» tt Ruyven, i$ efç bant» öf'WJ»* Jja»
fiiSet en eoot op een gout #öÉ». «at ban ben 1 empd i* een gouben
WmSm%m»mV weteen roitte Sftanbe ober-al/ brie*
ben met D;ir eooDe fatten. m vander Bui gen tooi;ren een roo Dej»hoj
gen ftanor op gout. &anbec Made roageenfabie fcjny/ WJW
tnet^iegoube^onen/ in een&öÇÌbanger. #ïö,&tbbçtog
ar fielt eetttge fómjfen/ ftoeux é niet onber het ibatflufjap / ééïöêâç^
ouoecbet fcecmcaetl$apban^eïftianöt gheiegben* / ^ficftersben
Bmckhorft Ven ban 3irobe'/ be$feif$ <&eMti$-bJapen toas een too>
bt ç hliüimenoe Ut e uiu met a3upce tongu en hïae utoen op een gouben
êchiibt. Weiterbeeck \& een roobe ^uht-lwnaeneen mwbtop
ffii gout J>ci)tibt. iis>nber$beiangenbf oe #uthepbt ban Dei tenbe
be^eife naftn (baermbet troeebe$ooft-fiucK •bangfbmjbeitfteb-
bij il mg noen tnmeicicitf boojeeç Hief-hebber petf notabei» Ui Uan-
bcn grgrben é eecuibt» ge&omen tuitten ugt ben mw ban mWn*
öfn/ 3tjnbebfiBpitöpijtfn of<&3af.fffi?.ften bee <$?aben banJ|ol-
lanöt vtot«aroom begraben leggenbe) met eenhojte legcnbeban
ftarrobetlube'n / alg roebf ^are pi* Dmatvmts ofte <Bobb?uchtige ge-
fcFjcnttienbif fobnhaerifben ofte in haer boobtaen eetiige ^ïooftc-
rnioffóccfhciijche ^ejiitijtenDebbengebaen/ gfti>Bbefeibe?|fn-
tcechfningenen^pUaplwn te» tebe %obamiio ban ï&iflrgojn mt
oan €gmont/ in oenlaie »367.boojeettfç HeereLeoj^ieftectot
€gmom31 m bermaecut aifoo be boojaaenbe Döoj ottoerbom aibe-
teebtg ncnofgijfaero toaren bergaf ç · Wt bjeithe Stinnotatien onba*
anocrenugt öatbanAmulphus ofte Amoutbe eertfeeneeniglte ban
bic ç $ame/ en bn be <©?ae f ban tóoflanbt en »e lanbt/ bif befe Han^
om oan btn ^arr 988. tot in'tSJacc 993. reöeftbe/ büjiht/batbe
baemoan delft ai te femn tpbe të beaent getoefd: WMw
fpetifitatie banbe ^orben en^anbe w ç bie hu bs f»nf ç lebenbf it me
«?fifpn<SfmaitnneïB?outoeLuydtgaerdt {M WffiW1
^ochtfcban e2icchen of^ontïantinopolen/ en ^uilecban^oeo-
pania be ^outn ban fteefec ban <®tto be ttoee be/enbe u@t bien Ijoof-
bciiiaoejjetianüepfec^ttobe bttW aenbe %btyt ban camonbt
öföebmbaooe/ roerbtonbee berftbeBbe ottbe namenbeemcibt ban
/* * jB 1)                               ffCC-
* Mt pa£.
38.
Acngaende
dcoudtheydt
van de nacin
Delft, daec
in 't tweede
Capittel van
gelp roken ii.
&Je
Docli alhier
nadc. be-
fe heyt dat de
felfde al ten
ti de van Ar-
noutjde der-
de Graef »an
Hollandt iï
bekent ge-
weeft»
-ocr page 525-
Ν A-R Ε D Ε Ν en
fmlm &knbm tuffcfen Delft enbe Schieiandt. gji* fa! tot mm-
öer contenteroent en boiöoe ningl) boo? DOnDecfoecnetiS oer tëmhm
jjetbeiunbanbieaemeeeheninge/en boojfoo beel tot onfe intentie
dienende i$l met baeee eegen tooojben&iet: bg boegen.
Bewijs ende Anno Oni'. nongentefimo nonagefimo tertio xiiij. Kal otfobris
vaï. acr obiit Amulphus ComesHotlandiatertius * EiüwTheodoricifectm*
di,a Frifinibus accident alibus apud Wijnckelmade occifm Habens
in uxoremLuytgardimfiliam Theophani magnipotentis Impera*
toris Gr&corum velConfiantmopolitani,firorem Theopham lm·
peratricis Romanorum. Jgu<e Jciluet Lutgardü obut tertio idus
LMaij. Quorum corpora in fepulchro pariterrequiefcunt. Hic
mmuxore fua Lutgardis obtulit monaflerio fanBi Adatberti m
ÜgmundaJn Thofa i i manfus. InKaflekem ii manfus & quar-
tam ρ art em manfus. In Velfeio üj manfus érunum agrum. In
Saxen dimidium man/urn. In Voranholte üj manfus. In 7(ort'
ga manfus quinque. In Lopfinmanfus'8. luxta FlumenMarne
manjumunumé* quartampartem manfus, In villa Lethen
manfum unum é* fextam ρ ar tem manfus ■ In villa Bergan é
occidente Rem poft α jij manfus. Ecclefam Flerding& cum dea-
mationeinterfluviumMathlinge& rivulumThurlede quivo·
eatur Herga Manthetes Suethen dividit decimationem wttt
Oelft & Schelantufqueinrivum qui dicitur Lede* & a ^e
ufque $trielede,& α Striclede ufque infinem.
Utre «gt bïijcht ban noc& nadec ('t geen boo?· benen met t(rfiöflj
trij?4 liöeiai^-fetïenettNiöaftöefiert) üatbe naem banWft ai lange
Hoeveel bOOJÖetÜUCtl bail Hertogh Govert vanLotteringen (gefepd) pette"
overfuick» Buit, i& ftehent gebjeefi / afê nacc uptbJiifen ban öefe Hflegatie twjr
inorui!lomiia"7 alntregDtë l»eï tacbttgn Jacen mtoerte siin. <£nöe mt
rndedjden beeibetreftbe^t&ograpbie ofte&peibing banbe naem W*'W
covert «et bgberfibegbenbecfc&egbfmlmh toetbt gefcfoebrn) Ijeïibe gocptqs'
den Buit die üonben (om rebenen mj? baec toe mobere nbe) bg befe Oirafie tww
S η«Τ" iWbjatnabettefpjeeiben. ©ftöünthtnietafleeninp/ SH25J?
beteringe / maet met tnp berfebegbe f^aipe uröerg ïxan öf 6wÏÏJ?a
Hoe«iendeffbe<auötbe)?bt en liief-bebben^oubegfbac&tenififii/ (Wg
naem defer ïjefenaengaenDetoeibebbegeabbifeertenbe gef&oocftm; ^n*J"„
2Sl5i7e "teiöcüe abfurditegt tettJefen/batmenaloberetteliifheSarwin^S
-ocr page 526-
=5=
!._A ml
ÜEN HANG· SI t,
tt ftïMbtη I inboegen bit bwbt na onfe Hïebeciantfi&e fnjaecfte ban <»«<■ tf een τ
lupöèuöeiji/ ntet.flteffwNe»i«>y«W4i»ifww ofufelf-itanoig nacm- JJifèiSt2n
tooojbt/ ('ttoelchu$ttjcm feiuen befïaet/ enfonoec bebuiuban eenig
tc gebnyc-
anbectojoojöt beteecnent 't geen bace Dooj genoemt tucröt) maec alg ken,
£Cll Ρη·£«ί» imperativi m»di, Dat !# eeu bJOO?D gebiebenbec ÉOilfC gefp?0-
ïmi / een tooojbt ban qebicöingi) ofte bcbei / 't geen booj fpn'felbeti
nietbeflaciïBan / maec öaec onoer noc& tetganöecjcf begcenen toert;
atëbgercmpei/bet mo}t Deifftegcneen Sficbegbec/ J>putec/<!5?abec
of. ©eiber ugtgef|j.Ohen toecbenöe / moet öaer onbec bccfïaen toecben
toatljgDelbenfotioe; maec atomen fegöt Delft met een T, beteer
Sent 'tfeiföe een iB?acijt/ eube en beeft geen beebec tooo^ben ba»
nooben om fpne beteecSeninge tipt te b?itt»en· Ifêanneec ban ï)ct be*
bcl·tooQ2btDelfFmetttoeeFFöoo^mifbwft (baecaenftonté eeni*
ge tuaerf ebi jneigchbeebt ban ge ben fal) foo langö foo meer toajï inge-
slopen / enïse men βφ'ηιι be rïegen begon te bmbcn / ban beg eenig*
reben te öenncn aliegecen/ geborn fotnmige onecbaecne inbeboo?-
gaenbeeenDouöiae timen fuidië noogen tebebeftigen en bafïmaec*
ben inet öe beufelaicöttgftjïebecfierfeïen/ öiemen ogt notïjöoo^be /
en ecijter otiaec t)m genieenen man (meecenbeelg in ö' fcifïocien on^
iuinbiglj) ban ben een op ben anbeicn getcabeectenobetgelebect *ms
öe/ ηοφ ttcoenbae gn*> gt lifcH ais boog yet toaeeai&ugbg aengenomen
tDf'CDen. £>$ iieben bGO? Dat Goveit met den Bult (gelijcft fg öen ilf f Cs Deftn aefi*
tog&banHottcringcnnormen) öe ^tabtöoenöemacchen/ en öefel- Εί^ίΓ
öe ailectoegen met e?acöten booi-beiben/ ban be ©elbi'cj? (geïfrït ,„ by Ζ■ is
atein een familiareöifroar^ eneonbecfatiej boojgefteii toerbenöe/
onervarene
pc men be &taöttauöe noemen/ ofte mat naem men öe feibe foube *™^™*~
acöen / gerepliceert foube ïjebbeo befe tooo2öen: del f, delf, m toillen-
WCEdendc#
öe aiïeeniijcft feggen bat fg maec boojt fouben baten met baer torrcfi/
fttëe benöeguafinja niet beftommecen fouben / toelche tooojben bei'
öoich btibbeifinnig opbattenbe/ öooz baec toe-eggemngeoothnaec-
maeiii booten naemacnDc&ta&t ioutjt £etsben geftcecht- <£en ge-
p2it)chmagïibpftcm feiben obectoeaen toat apnacentie befe berteï-
J»Wtnfïr|ï begetjpen: toat mg aengaet/ iefe bectcotttoe bafieiijfft
oeieiUf minöec te gelooben jiin/ ban b5€uangeiien geWcomcn fept)
f e» öe ipiiKhroeaensf / bic öe oube fl£iiben al 5[o;cenbe en fpinnenbe
jn üoo>tijbpn plegen te pjattifecem ^ic&bebJij'een'tftaetnubafl;/
öoo; eerfï: bat De naem ban D E L F Τ alfoo beele Siare» boo? ï|ec- Refutatie
it-gn ^obertii beöent getoceft/ Doe^'tbanmogeiijtftbat befelbe ^i^en-
Ά?\ i b8n öcfen ©oiil/uptfoo een fciboie ceöen fpn oo?fp?ona fou-b
van»
f
?wS« öfnomen/ enbe'öeboeïen banbe geieecfle en tceflïjefefie
& ?
im in '* 8f necaei boo? onj$ / bat öe J>tabt Delft &aec naem
225 ??naii3en banbe boojioopenb'e «Sjaebtbe Oude Delft genaemr/
Lrl
ehcr<*cÖiPbfn noelibaec-en-bobenmet beeietoaecfrbüneibe*
ascioenen/ flaenbeöoubenbe <a?aebi te mi bie Corbuioben m-
(%· β 3)                     mep/-
■m
-ocr page 527-
■———
lx w.
Ν A-R EDEN en
meen/ al ober foo beeï bonberben ban hiaten te booten/ Dier ti
Hanbc gegrabcn Dceft *; boben Dien Dat Delft ai boo? be tebw Go.
detridieenaenfieniijih^Oipmoeten getueefi/ bitjtRt grnoeaiarm
(fonber bctbcrebctoiifen) Daec «et/ Dat De ©o?fl naer alleapparen-
tie ben omrinab e η oïircumbaUaue ban De £tab w groot niet loube
iiebbengenomen/ be albien niet alboorene cm coiiuberabfi aentai
htipfen/ Dier ter uiaftfeöaDDegfftaen; tüantegeenebitontfnif bin-
Df η 3pn/ Dat bet beqrip banbe $ tabt te Den Die ecrlif ontoaninge ogt
bfraroot ofuetaefeebti£gcöJec(i/ gfiijen bit alle» booj-hcurn w bet
ttijfêbe (^ooft-fïttcB ban ijft begin tot hm epnbe fcebue geDebuceert.
^Mtfft0fmgnej5beb«nchenif; te bermocbenfbube 3t)rt/pot. geitjch
bet notoir en öennelijfhi^/ aenbc^obcn bet <&aber*cn ^ojfim bcfer
manöf / meeren beelg franfeb toie rb ge 'pjoorncn en bat tcitfto b«
€aiebe rfftif ebc&eme mini en«etipjafcfπ en anberf pttuiuihciaic-
Bcnstjn neemaneert / ooch bat ban be aibcroubtfïe tebtn aj ^ &e-
fretartienboo;aacn^«etbeaenaftnbe «i3fffieii|flUjeeDt gtwftüje
aeïjooni)cbbfn*)aettoteninerbenbe/fnbe^nfoouefiboeti ijcb^
mettjun fciooflet-matuntraiïitenbf te öftjfipcn/ e nbe fu m aflfij-
haibc tn getoooïitc focchenbe te b?engrnj be pnbticgtrn ffifWtiw
in De matijnftljc «Sale toierben gljf gljf be η ja foo berre /Jbatjei ej
fneciaif $oo?UjaerDe aibooren De fóuiöinglj ban i&onfc JKana ban
%onrgonien en anDercgclcgem&cDen \$ geraben gebonben Dajr-en·
tcgbentcboo;fkn·. toantbgDe ©oo^aerbe 000^3 ban batt?ten u.
I^artij 1467. U)eiexnieifeltjchü)ierDtgöent|;«^"/ bat be fee, m
ban ÖOenvoortaen geen Brieven open noch beflotenten bebOCBf DfJPC
Hanbenfottbegeben/danin DuytfchcrTak*, fJpD|tboa; toherto*
«gb gbebmecBbanbiettocebjcembe *^*^Ι™**£%P2
naeni na be pjonttnciatie en 't gemet ban befelbe/toat »«2Ϊ52α2
geboqen ftbnnt te yin ; oberfnif 60 mens oo?beei^ boo? ««J1
gelijclweropcl ofteeenigö goctbcbJiis-rrben foube mogenb η η
bat men in beele £tabtrt?ibiicg.en W felfs neem met een bubeei
beffgefcb?ebenbinbti toantfiticn*alleenijs geuincbt mt tm Ρ
baflen en goet-binben ban bic feooffc&r £etrctarifen / bic baöf W
niet ban Jfranfclj maren weefhenbe/ en J?Wf5^r22S?iïïS
matijnffbebeeiepublijche ftttfhen maren itWbenbe^ WWJJJffi
(Sralen be Τ atïJter be F in eenc &iflabc en op 't iac(ic ban ftn »««
ut e nfint* leoenbe jijn , toaer ober fp be it in een ^teeefflTOW?
öcranbert te bebbcn; en feecner mat fonbc anter*be *»wiw »««
tiugbett/ baer eenenchelbegenoegbfonbeψ t maf
rjw"£!SL»/
minne beranberingö te baren / ff bünt be laf (Ie f ί^ΜβS S
en onfe^ ^tabtii naem in bier boegen boo? mttbmth WW^KJ
tot oni ober-göehomeη te jen. ginbien eemanbt ttMHBSL
üjittentegen-tBerïien/batbe fpelbingbmet DeJtoeeffiuötfr^ w
tumtif ren enbe facDt-mpbrnbec W ffööf»(» fat ·»fc ^ %%&
* ίί« ij*'*
Mï· 4*·
Door wat
misbruyk de
laefte ktter
van de mem
Delft ziinde
een T. in een
Γ fchijnt ver-
andert te
zijn*
* Siet bwtn
'/"*S· J7S-
» 5«i Vjr»»*
Ït'iviUgi<:
van Vi*utt
diana art.20
-ocr page 528-
■—'----------------------- ■ ■—
κ ι/7
Α Ε Ν Η Α Ν G S E L.
öüiufcD / üeftigerenmanijaftigerïugbt/ en bat een Subftamhumftt
feiftïanbioö naem-öwöt atë DELFT, beter/ cpgcntfi)chec enbe
reiöKtbanenbeciJaiïottfooeen&tabt/alg toei een rwi»w» impemrJ
modi,
ofte üebel -tooo^öt; geiijcü ooc& aile &teben (al toierben fg op
een anber fatforti in 't <©Mit0 gejjeeten) in 't 2£att)n met een s«^/?d«-
thum toerben benaemt. <©it öeübe ien öieg te onnianbiger toiflett
beralaren/ obenmbtii ntj? befeabfnebitegtengbebnerenbe bitmgtt
fflmh/ buiten 3oectt>acötinae < feifë ban lieben Die ieft bertronbe be*
tec te toeten; foo menigbmael wn booj-geb?agen, en bat bit fotteiijcft
boo;geben en fabuleus beetefling je ban fcertog «Bobert ben gemeeneti
man foobanigi) booj be öerfenen fneiit / bat fiet feibige foo langs foo
meecboojeengeioof-toaerbigfte Hfiftotie fibtint te toerben aen-geno*
men. i©atnuöcttiJOOiutManfusiieteec&ent('ttoeïchfoobieiiü)i(ifm Nader uyt.
befeenumeratie/ banbevöoeberenbie be <$jaef aenbe Mtye €q* l!8ng'"|en ,
montbereertdaööe/ toirbtbermeit) öebbeoocRbooenin fjetttoeebe ILn^n
ï^ooft -(liicj boovj beHatinifïen in mai gine ten beeïe aengetogen ϋοφ oude fpectf-
onbc rtti jfcöcn mg ηοφ naber be ff öept stmbe boozgenomen / fal 't fel· cratie,n
van
bebtCCmcbfÖOlgen laten- Bart int. SiitaeJJit. num,9.ff.de Aur.G ^«ufjjt^e
argmt. leg. p. qt Manfus dic'uur terra, ejua uno pari boum laborari potefi piskomco-
iit anno, Lydius in glojja vult manfitm effc agri menfuram 12, jugerum, J
Vide porro Hottomannum in Comment de verb. feud, 't ÜMÖt 00f6 ίΠ
't $eöerbttptfeö igeüjcHin 't begin ban'tboo^bierbe kapittelDeb*
oen gcfien) Manfe, ofre anberg een fêoebe genaemt / 't toeich Amold.
Buccheimsinfgfjijcfcsfattf (leert/ enbêbe Quantitepi (geitjcnben boo?«
tioemöenLydius) tot \% JifêargettHanbtsfielt, CocbeCragebieen Applicatie
pet: b;oebig« upt-epnöeban oniïn $o?fïHertoghGoveit(nofljtn't ,°p 'tom"
Kitöe kapittel mebe gcenacreei t) i^ mg onber Het lefen in Herodiano hSSgÏÏ
ontmoet/ fcee&er loflijcae Sententie biemp boekte on befelfbe feec vert.
applicabf ι tt toefen; 't 3im iieben£ anberen ban be laefïe rebenen bie
«en booitreflèliieüett fcegfet Marcus Aureüus on fgnen ttntaangö be-
Kr toetc ib tot fpne b^ienben in reeommanbatie ban fpne ^>öone bebe/
natnentttieh: bat gheen omcingelende Scharen van Lijf-waerders den
"«nee befchermen mogen 3 ten zy dat de geenen diemen regeert tot hae-
Γen Regeerder een goet herte en goet willigheydt dragen : gemerekt eyn- .
toujek, dat de foodanigen Iangduerigh en veyligh heerfchappen, die niet
Vree*edoorwreedtheydt, maei die liefde door goetheydt in haerer Bur-
geren herten planten. Soo en zijn 't oock niet die gheene die den noot
vvinght tot dienen, maer diens felfs goetwilligheydt port te gehoorfa-
^en j die in doen en Iyden vry zijn van alle quaet vermoeden ende pluym-
ijckerye .t dewelcke oock nimmermeer vvederfpannigheyd toonen5 ten
yaatfy geWeldelijck ende verachtelijck gehandek werden *.' l^OeUU ifimjg^
rfr^röCf«nafbanonfentirijö^Bunbiaenï|eer<eobert3göeü3eeiï/ )( 4 **
öhhi^T^^1 φίϊή plaetfe/ten naefïenbgen foo brei ontfeeo*
^noaetti^/berHlaerti bot&Doebm^ifTtï)on ban ItëtucDtbanïjec
onreeDt-
-ocr page 529-
KA-REDEN en
-Ottw&tttiatioHJcB occuperen bcfec 3lanben / mibtfgabcrg fjri ιψ-
ö'ijbe η Dan ben toetteiöcèen jong? η <*$?aef bc f e nigtfc oo^facca mag/
;JJS'?f" 10 infgeli jc60 gcnoeg#facm aengctoefen. Boo?t0 tjeblje ieft gct$ fpei*
d° eViover terenbe bc #?namenteu en BOfïeitjchbcbcn banOe O^utic fócrcö ιιοφ
küfteüjck nabetDanbt gebonoen / 'tmelchooch toci meriteeet aengetcc chentfji
sacraments- 0Cttleit tetoerüen/ "traecfctbe aenbcfleebinge Dan een feet pjecicu#
oudVLrck, <Saftement$-|)up0/ 't geen be $.&.jscrcii mceflcrcn banöe<s>uöc
fóereh inden Sare 142*. ftiec binnen ©elft Ijebbcn boen maften Dooi
i» λ ««* ^uen ciaes Uyten? waen,ban fpen eggen baiit-toecifee /25. boeten
&£.ϊή\α* £oogö.toefende/met bi ji bet cbftbc-ftf beeiöingcn/ tociifcerj f ene (ou<
utH.HKgkr Derej^efcntecen 'tAvondtmaei,'tanbercdtnTu>n, enbc öie djic re*
w"/w»»'" f#etenöe eic&met een banbe letirn «aetebeu Die be ftercE-mecftrtf
diL«uc< imcMfadacr lieffi in foube η begecren/ en bt fHiarcn loudeπρSöebefi*
ben na untmbfen 't Patroon op pergame nt getecciïeni / enöe Ijem in
jjanben geicbert / boojtoetehtoerchiÜJioube genieten öefommebati
290. goude Vianckrijckfchc Croonen, 't teelt! bOOJttWCr na Den tïjDt
een netnemenbe groote fommeijügetoeeff/ enoebefe iBoojtoaeröcn
geitiJieöni by goetduncken dei Raedts luyden van Delft, die daer by,
aen ende over waren. <&pbe rttgge fiOltbt HOCi): Item Meefter Claes
komt noch van de Kerck, van dat hy gemaeckt heeft boven Voorwaerden
xxi 11. Croenen,al ofgeflagen dat die Kerckfchuldigh is of te flaen. JJJtf
boö^5 patroon toaer ugt mrn atj? een fcljabuuic banbe gebacme öc|ï£
ÊoflcltjcReltuchbJcrchiÈ noclj foube hennen bespiegelen/ itfnebfiiii
een groote menigte biergelijhebefebepben mebebeciooren.<É5ciöaooR
tot een t»tei bugien op be boojt} ©oojtoaerbe berheerbcUich aengete-
feent fiaenbe: Voii waert vanClaes Uytenzwaenvan den fteentn Tafel >
baer ugt te beflm>ten 10/ noc(j eenanber rariteit ban be ielf De IBce*
fier moet ^t)n getoeefï/ toaer ban be documenten ooih al toerbcη her*
specuii af mift. Opberg iö tot mpnc oube Monumenten en gebaiDteniflen befe
bceidioge ^tabt betteffenbe/ boo? feecbergoebt bjtrnbt onianei0 noib toe-ee-
ICwcidcV£°r °?a9iJt feecheroubr geduchte mmt/ nopenbe 't (Utrh ban bc gwe*
Ichtdae; uyt tenbeerdcopenbaringeen toonberliiche isifmen ofte Coon-geftcljt/
de ν. Kerck ftjacr ugt be .$ieutoc tüereh (in boegen boten pag. 19°.en 196 om*
%* Z°i' fïanbigïfth i& berteltJ fên oo?fp?ong beeft genomen i in toelcfie $ ?em
iprong nam. mm mmm figUerlijc& fict af-qebeeibt öet m\mn boo?f3 / mibtf*
gaber0 Broeder simon, jan Col, bê J0eifrmahrr0iongc/ cnbefonB-
b?0UbjCathaiinavanKoudenhove, rnbe bertibeBbeanbcïöff-töerfB/
maer ooeh bit oube Epigramma,punt-btcDt en 25g-fc&?ift met anti)^
fttje ەj&xmm ontwc aen:
In 't Jaer dertien honderteenenvijftightot Gods loven;
Sagen Broer, Jan Col, en Κ aley η van Coudenhoven,
Inde lucht een gulde Kerck mitde Nootgods ende eenfeoen licht*
Sagmen jairlicx dair nu de Nij w-Kerck te Delf is gefticht.
ifctit
-ocr page 530-
^---------------------------------
LWmJ
AENHANGSEL.
©an befen ootfpjong bet $ieub>e fóerthe oiicr-(lari>ctiïï^ tottfag. Mïar«-Bro«a
3 ? 9. ter materie ban be ^umrfiitie en inbeeibeujche fteyüaö^ ban aers kicc*
jiiöecf Canctfcanen Ofte Minder-Broederen kkdye be^aben tetuers «n^cod*
ben/befjoo^eaibaergeamioteett tejgn getoeeit, bat obet bit pointt
metonuieniteiijrhnoeiiteonbermaheijjBiiite itdm Erafmi colloquium
de exequiis Seraf hkis, ofte itt 'iSBHtgtfCÜ ycfCQt/ bail der Franciicanen
uytvaert, 'ttoeufe ojibe boojf3 plaetiS cber-geflagm spnbe / aitjiec
«μ meöe tot een aennangfel firresen magb. ^rtytfe ootn ('t toelcft
mg naöerïjanbt betoefen \&) bat d'AbdyeConiagsveldtpag, 548. & 'tConing·-
feq. tot een ïfêanen |)eeft geboert/ een goube fóepferg ïntroon op een vewt»
a3ugce ©eiöt* $ocfj btent aengeteecaent tot nag 3 93. otiöet aen/bat
tegen biebecbombe/ ramnfaiige/en foobeel onijegtë barenbc Heere
vanden Ketters geengeloove te houden, een fCCC geïeert <i£ractaetie De«eeev^
gefc&eben 10 / booj feecher föecto? onfee &c&o!e ban ©elft Daniel conlUMï
Piancius, fc^ifteujehin 'tHatfln berbanbeit tegen een SSnttoerpfe&ett
Siefttrjt / enbr oofö in 't BebeibugtfcD bertarlt en in «Sw& ugtgege*
ben in ben ^lace 1609. in quarto. <tf*nbe epnbeipch tot jjet geene nag.
4}8. gcfepbt jjebbe (enbefooupt&et boo?gacnbe atétoe 1 infonöerbegt * su* >»**
'töoujenöe genoeaijfaem cnasebertpjeecBelijch büjcht* / bat b*0ttr*!*Lrf? ffi
toaegiijche £>c&atilng& ban ben tienben penning^/ en niet öe tëeli- "uZ™
gie ig öe eerjle oo^faccè grtoceft / bat öe <Seunieerbe Hanben tegen tien hm M»d*
HertoghvanAibaöeï^apenenDebbenaengenomeni fai ten ober-^J-""- ,
bïoet en becberobectu^ginatj (bermibtg eenige (ich en toeet niet boo?' ;& *
p **
toat boo? een gbec; 't contrarie toMcnbnjben enftaenbeïjouben) öirr
noctjöghoegcn/ be trefltjcheen^Bobbnufttige tooojben bieren feer D"»oorioL
geleert jMan en groot fSDeoiogant Aggaeus Albada in ben jare 15 7 «* SJSStï"
aenben l^eete Adria'en vander Mijlen fej^eef/ Jtjnbe albttgi in 't bUptfcÏJ faeckc van de
bertr.tit: Ickfegge u vrymoedehjckj datickal diegheene die 'traden Religie be-
aat men de Wapenen voor de Religie fal aennemen, of die felve aenne- SonnCB*
men3 onder het getal van Chrifti Kudde niet en reeckene. Over d'on-
wetenheydt van fommige fal fich Godt erbarmen, lek verfwi jge 't geen
x'olitijckelijcke voor de Burgerlijcke welftandr. van de PoJitijcken werdt
gedaen : maer ick fpreecke alleenlijck van die dingen die van Chriftenen
v°oi Chrifti faecke gedaen moeten werden. Hier heeft plaets de lijdt-
aetnheydc der Heyligen. Willen wy dan nevens hen de faligheydt ver-
"jgen, foo moeten wy ooek onder hen gevonden werden -3 niet in die
TC^j!*n£e welckevandielijdtfaemheydt tot hec wreken over-gaet.
cK bidde, maecktu doch felf met de minfte gedachte niet deelachtigaen
              ;
i7hlve \ ^ih fottöe Dier tot berfrljepöe anbere faechen bgbofgbfe- J ƒK*·1
jpnen aenijangöfe^ hennen marriten / DöcU om (nu't boo?gaenbé 'Ft i%'
Κ f/e»^ii0e3^nöe)tJiettefci)tinenaï tebeeï ober-ijoo» te mfflen Apologie
S!/jai^ti30o?befemaei(totnabergeïegemijepbt;Dierm;berttf<
ofte vwant·
hSmmL· *Ψ**<* aenaemercht ï)£t feeeher ig/ bat (gebeft Cicero ooch ™/Ï2§L
wmw mt) in een MMtet ofte ^^eeeheir til ^t nuöU je i. beel- Methode/
-ocr page 531-
NA-R E D E Ν en
cd faeckea ttjbtë be fattten £n speechen eeröcr en fcijerper ttw&fttgeücn oatr
ÏSndï^rk &# Ö°eöe / «iöft* öocfej&et ócene 't toeice te beri fpen té / wet e ene öoot
die by fom- enDetetiiete maeckt bic Dingen/ betoeicne anbetfintg te pjijfen üjas
mige ceniu- rettj magnum [inqmi>\ opus e ft dtque munus., fujcipjtre ac profiteri, /e/i}
bebff el k omm^m filentibus s #»#?» maximis de rtbus ^ magno in conventu hominum
foudeniKo- Auditndum. jideft cn'm fere nemo , quin acutius atqm acrius.vitia in di-
gen fchijnen Ctfitti j«d?» »■«&» videat* ha quidqiïid efl in qw offenditur, id etiamilla,
» rfW<» λ i^taudanda fimt obruit: &c. * φί? rbaïbe jjföbe mg niet èennen ont:
natur, Dter. üouöen ban nOfBeenige reuen te geben fommiget faecfeen /Mt ith
beouebte bat ban De ^eriiperji ben meeflen afnllootfoubenbebbf»
ieirjben/ enöeöaec fg aiDereerfï bat op fouben fcfjnnen te Ijcbbfii.
Advertentie $ooj-affiaet mg in 'tgeneraeite toerontfibuiDigfn/ ingebal ïjiecof
wegens ceui· Daer/ infonberbegbtinDeboo?fïe en eerfï-getochte biaberen/ altc-
ge fteiiingen tnet$eenige ïfeerenroet &aer ouaiitegten enbe bebieningen öcböcaci
perfoonenofWWM We altöaws baer bugte η / ofte nu oocnalaf-ipbiab gi»
faecken, die Den 3^n ^ geiücii oocSi cesifsefaecRcsiin O^fe of bier boegen gefïeit/ jou*
sedueeende Den mogen gebonben toeröen/OeöJeiefte na Dato/ enDe gejuterenDi Dft
derdeerï«f! ^Wi**n ö^ Iwwtrtwtt 3gn ν 'ttneiftben goettoiiiigen mefec (luier
fcijnde, ineen boojBomenDej ban ten beflenfai oeUeben te DueDen en berftaen/Dat
atKierenftact be fahrnen Perfonen/ toenier tiitatëien iuicric&eef/ infobanken
% gebragn jjact 3gn gfüjfffi;a(^ jjie ijg mpaengemerit en boowefïeit fón· $oo?të
ttmjjTeie telt niet of beele futien feggen/ Dat Dit toeren onreettioje
Utaetfentoatt^tDtjDtïooniaij/ op anDere iot-Decom met te tofpntöO
üefcljegtg tjaÊ boojfjen; Docii Dit ij? aitemetis ugt fnecuiatie / infuDtcη /
en om reDenen / of fomtijbtg oocitugt nootfaeifteujcBDegbt geft&tci;
Aeagaende infaecftrtiöarrtiittocrehdefineertctlarö?e£&cl0ffe tsf/ bebbe itkm
eenificdeftc- noeïjtanji niet onttfen alle bebboiren en moegtenaente bjen&f» om
ten ende ge·
brecckelifc-
heden hier.
<?n daer..
eenigbnaberbefibegtoutefpemen/ öoffjonmogeitjeh i$'t tcbinwn
'tioeitSDaernieteni$; gctitehieB/ om /toaer 'tboeniijehj eenigp
feeeherbeDen nopenbe D <©ubtbeeDt / eerfle beainfeien / en op öeu-
löingebanDatottbi^5ebouto/ De^ubeftereftêbefer^taDt/ upt«
fiinDen / tot berfettenbe malen ^bbe befigö getoeeft / met alïe Der f<£
beefterefteoube sauflen Papieren en ïBf qifïecen te boo?(ïen / οοΦ
geen ban afle beeft mg Dien-aengaenOe eenigc opemngb ofte onDfi-
reebtingtï gebaen» i©at beiangbt be totjDtioopigbepbt/ boo; eetfi/
Redfn van
de wijdtloo-
pigheydt in
ίο in mige ma=
tenen,
boo? foobeelfgniftaitemeti?/. bier en Daer met boo^nrmeti enbeup
xonüDeratie/ booj eenige ugt^egOingen enbebtgrefTien *# bttmett'
bert/ foubeirn aennen anttooo^ben/ Dat/ afle faeeften baerenwf
«toetenDe Rebben / ban groote entoiiDtloopige Dingen niet iWifgJJ
ber beeiobertefiaen) ftojtelncS ban gefc^eben toerben^ %& v™f6
oocB (ban intentie getooaben agnbe/ niet een «o?te/ maer generacie
Söeffbnibingeonfer^tabt tefo^meeren; geenberöanOe faeiften wn
iene nattter/ en aen hm anöeren aeiijcb m bermaegbtfetjan 3«)noe/
smueitDberflam/ tmu boo?ga(nji fo&eQ0m^Mtmm^
-ocr page 532-
—9
Α Ε Ν Η Α Ν G S Ε L
litft öttfe booj-gelïelbe materie (leep eenige afffoiW üafcïtë / atfiies
ben anöcccu na berioop be£ tijbtg fttctefTibeÜjiftaen een ffiogïJte toer*
bcnöeranocöt; foobatötitttoitë berfcDepbe geringe/ la feifiS ootS al- ... . _
temet* tot öe minfte narticuiar iteetin inclu^ iïeöije aengeraert/ toet JSgFS;·
bebiuftsijnöe/ niet tegenflaenbe ftticftji ben i&eembelingSj Riet iaeUeroerde
foo fmaeeheiiich / |jet feibige nocDtanjü ten burgeren en Üngefetenen kieynighe-
(beüjeitfte beeittibtö in foobantge nattbeurig&eben oocfc jjare «iet öe d«°·
mindifpecuiattetcUeppen i nietonaengenaem te fttHen toefen. <£nöe
een m eii jta moet mei meten / bat foo een toeccft ban aUe bie fmguiati-
tfgteninBiegmgfjcben mtpöetijch te befttoiiben/ ö?g toat meerbec
moeste/ fojgbbuibigüepbt enbe booft-baeecaen in beeft/ aïtfmeieetB
egaieen öoojgaenöe iififïoeie mjbe bant te nemen: «liter &ebbenbe
bcfe25ef£b?öbingep?iwipaüjfh ten bienfte ban ntgne mebe-S&ttrge-
ren aengeiegbt/ Ijebbe icabie$ roet oplet en boo?bebacöteiijcit in't
aiöerminfte niet-.met fïii-3toijgen toiflen boo? bp gaen / 't geen/ toaec
boojich bertrontobeaen befcifom eenigb beöagen te mogen geben.
31« faecheti Daer berïteerbe en tegen De toaerfje pot ftrtjbenbe optnien /
bp fommige SEutgeuren ofte onber ben S&uröeren bebonben ïjebbe / oock «m*
ben ich tot nobige en beter onberrec&tinge / fomtiibts oocb mei matmc". ίίΐΐί"
lamaamiigec atë anber* getoeelt; 'tmeleh ich infgeirjcft* bebttcijte £ *"
ben fê^eraoelingen m ooch fommige Sngefetenen (bun megnigü
aenberecftte hennifTe bet faecften barer £taot ïatenbegelegen$9n)
aitemet0 in't ieefen eeniger-mate berö?ietlgb te fuiien 3?n: ais bp
ercmnei in't begin be* bierben i^ooft-fiitcbjS */ fjebbe ich/ met pet * **·»*·
be toefen maer befttuatie en cironbt-flanbt banbetiTiaeöt-ömje ofte
ptabt-huBiS ban aiie oube tpben 10 ge mcefï/ meerber #etfuaften enbe
inouctieti moeten bp-bjengen / als epgentujch mgne meeninge toa#
fjemeeit/ miiienbe bet feifbeaileenltjcöaflfirmatibe ofte baft-fïeilen*
oer grtopfe boo?-feti?tjbcn: maer alfoo op bie feifbe titbt berflonbt öa<
octtrgafii0 by een ggeüjch bie fleefjg petmeji meenoen te toeten ban be
piitijcöenDefer^taöt/ ontmuffetbaer ftaenbe toilbe öouben/ bat
net^taöt-bttgsf eertijbtjsi op ben tjoeeft banbe <£ftoo3-ffraet geftaen
peett/ fooftebbcich/ bet contrarie fttfteneretibe/ meeröer argumen*
tenenbemps-tebenen moeten aliegeren/ en mica* bet feibige een£-
peeis bifputerenis gemg£ gejtelt / om öe Ujaecïjeeöt bie* te betmamei;
κ Doe η onberfchepben / en öe btoalingen (bie beeler fterfenen ijabt ge*
octujjeett/eiibe boojtaen b'ober banbt meenbe te beftöttben) ben men-
Höen tipt fcet Dooft te p?aten. &00 bat in ttoiiffelaebtige bingen ner*
• Jl Ψη miW ban nauBeurme nafoecbingen bebbe ontften/ baec
!2D0ifJtc fmt9f feecfeerlje^t nafpeuieltjcb te toefen / macc boo^gaen^
w ïIi,f
hen tolllcti / bat bê macr&eebt mpn befte b?(enbt i^ ι aeöten-
««; oob ten aien tt?ben geoojioft te3en »an anberen in geboeien te ber-
Jjnncn/iuanneermentnetbafïen ontoeberfpieheiiich betopjSbemon-
ureren aan/batmen banbe toaerbept niet berfcïjeeïMPaw ben genen
-ocr page 533-
ν
\
Ν A-.R Ε DEN en'
Ende door. bicttttooöjiricfigfpptofanöcrfliitgfuUeη oojbeeïm Hat ii in 'txtmm
Ssvin de" bmJ ««"teiöiiw Orbouwn te ueel mtckg fouten Urbbeti gemaefet7-
Kcrckeiijcke p«'PgfoomfIanWimfmar!cciii-f-iiOiiöaien t?ati aüc öie $auieliöe
GeiUchtea. ptipccfiitien / bie üjiife ifft aen ·/ m ι afleentot Ijet gr me boo?-af paa.
159. naet onöcr toe / cniie eibers iKöhe gef e g&t / miötfgabet £ 't ar en·
tmwtyw meermalen tot öerftöegöf factie»/ niet fonöer reben 1)Φ
be te hennen gegeöen / öat füich# is aefdjiet ten opficl)te be €ïergle oft
gccihïgcööept in befe ^tabt aibergrootfï ïjj getoeefê / en Dat nergen ji
ptertemanDemeet nanbe foor$riepbe eee|ïeiijeh£egbi gebonden
toierol. / niaer ooeöbatnirmanöt ban aflebf &tetK-3BtfibtifteW on?
[eji ©awlanbtj*/ fuit&js tot ηοφ toe onbewomen Beeft j tuacc ober
lift mp liet nooifiaen/ nietbeel öngeüoegiwii te fnUen 3p/ 'tfelfbe
«m^nA. S^^IÏ^^Wewnniitöi SöefcfcijningDe biet *§tabt ban oiw
SS gi^Wiöltiecttgtiieeflienfieenlietiermaew. «Beiijcü oochboo? biefeif-
cnveciiirin* Jf wwwn öetoooöen een/ ban paq. 300. tot 307. imiuge/ eenigöc
£e raQ de? 2ïmn,ei,töcii n cn ^*o(Tfη te mae riten ober be fcooaben moofla I
ZpiZt-
0"?Α(ϊ««ί®ο»«ί«ηπβ/ mtötfgaöertf uareinikflino&rn enöe
ken en aiieï Jf^iaïijch be bertoerpinge be£ &ufceliicfien-fïaetay m 3gnbe een ban
oorden, IWboo^naemtregront-tegwen. ïtëeberonipag. 315. nopende ben
mmptt^ ber 2&en<in&e nu enbe nare s naenm; enöe foo boo^ &&
bjTOegöe tëioofieren öe % nfteiberi? en Hut&enren ban eter ©#ra/
m& meöe eemge nare <©?bonnantien/m<btfqaöer0 üjannerr cwbe w
Doebanigeoojfaec&enüefe herten aiber-eerfi m öc fórrche tri-öcteörit
•XSSn SU 0p °rat m m W?W** Ν r<* f ontegnetoaec tigt öefc öe bjif-
Sen7«ί
ê ffJKnflEfi,iwtïïjen (bat i0 Oen oozf&ong/ boojt-nancfc enöeacfl-
waerom fuix mmtif$i wt Jlonicftergen) behent 3t?nbe/ niet afleen DnpbeüKft
kgefchaet, toeten mogbte/ Dat befel&e niet aitijbt3£n gebjeefï/ en ganfc6ö^frt
tun&ament en ïje&ben / ia bat 'er in «Bob** $.3&oo# ofte tube Maf-
ten ber alberoubtfïe Heeracris ber fterc&e/ bc minfïc letter ban i>att
m*m niet te binben i*c; maerbataflerecntfinnigemenfcijfHööbm
bien tïter ngt beftiiegbeltjcft fienöe / ïjoe öefe btoalinaen eerfï lensU-
taem opgehomen / mtmtt$ meer enöe meer in be fterefte in-flfferoo*
pen/ aflengiïftemünet tnonberïijcBe pjaetöefeen mfimümti tn tm
tóe ile met ojpenbaer getoeït neWigDt 3pn/ biejfte behameren bol*
ϊβ&Βκ^ψΒφ mQm I ■** ^ toa w %ÏiiaBe?öt en aBobtfa-
SÊSVJlVfi^,llt,e »l*«towe/ fiappiny <soi>etë/ fóoo?bcn/
^ojbe^/Mooiieren/ SBefïttptmgen/ SSeioften/ ^rijeeringljfn /
ErKenlP0fihm/ ^unm/ *We/ ®wntfc/ fn.MitnfiiKBf uï*
tcrlijche »mjaenfiiftten niet gelegen i*-: aeiijcBm bien egnbe
mm
20efci^t)öinge ber fóloofierenban pm $6$, berbolgcnie gebe-
ötifeert Ijebbe/ fcoe br genaembe iBeeneiticiifeePbt ijier te HanCf/
SÜSr* ö^öaremenigöbuibigbf pjacttjcêen en onepöcüKBff:
ten en lagen/Dare ottbe en inöeeenboubigdc eetttsjen berftregfne aefit
«tócröfBbt/ aenfim/ bcrmogenenDf aefaaD/ niet alteenflarnb* t$
-ocr page 534-
u<
Α E Ν Η Α Ν G S E L.
fimtbcn/ maet onopöouticiycH te bennecröcrcn / doo; ïjaec boften
emnatioWK/ onöccfaöcïtje&efïaet-cn-bact fucijt/ aen-gljibjenöe
feai$>eöen en beöjiegerpen / mibtfgabec0 ergcmjtft en omneljtigi) ie*
ben / itifa beeentgöite uoifacea sgngetoeep; / öat al üet pare egnöe-
Ujris foobecioopen en becballen ii$. ifêeicöe nennilTe ien ac|jte niet al*
lernuoo; een pgdijcö mmelijcft/ maet boo„» beeien oom nootjaeche-
lijci»te3^π· 1noieneenanöernttbiet-en-iufTi|ien alleenlijk αοφ be* E*?ufc«gen
rifjp:nüjnöe / öet betljacHjanalleöieioa menigbttiöige bootteen1 "SS
6emicaealen en bjonöec-öaöen/©tfioenen enöe ^aefieöt-fpoochen/ geërgerde
befiaenöe in een tjoopöroouvgtobe/lange/bicïie/ Ijanö tafïeHjche en humeuren
onijefcöaemöeieugenen/ enöienboigeng meet üelacïjgenjï ban ban Ε^ΑίΓ
geioobe bjaecóigö 3i?nöe / öie meenöe ich ooca genoeg|j*aem ïjiet enbe
fooveel Mi-
öaecbeantujoo?Dtteöfbiïi»/foomenig^ntaelichfeeöeiui£&fli te ge- racuienvw
feönben/ niet alleen om öat fg ten igoe ban onfc iBoo^-aubecen/ °u"voorf"
toen beijetten öet mmfe&enöoojbe fupettïUie entoan-geloobenoeö feLV" *1ι
foo flaefëtoaren ingenomen/ in fcoogacfKiuge en boo^öe onfeilbare inerte Deifc
toacrDegt 3@u geljouben getoeeft/ maet ooeft omaen te tonfen öe fun* l« ?'ίη se*
öamemeic oojfpjong eenigei: $elticöcen/oftc oom fommigetinjïel-
iett
lingen / npt fooöanige baoigebirjgen enbe gep^etenöeetöe mitacuïen
alocc-eecfï ontfïaen, ©ie tm ηοφ meetöer reuen tjiet ban begeert /
öie trefeboo7t?'t geenpag. 14*· «5°· 229.24°- enbe eiöetgöien-aen*
gacnöetebinöeni£. 3|nöien ben bcrfïanbigen Hcfecban altemetg
getto*$ ontmoet / 't geen op ben toet-fleen ban Ifcne befcljcgöewbeEbt
cnraifonnementtocgmg&ofgeenereoiji meritem/ fip geiiebe bjge-
ïtjth te bemomuenbat Uhtjicc in ieif foo toepigi) aiggmaubt geioo-
Je/ mg nfriontfienöeopentitjch te bet-Maten/ öatmpn geioobe inbe-
fen Oeelc opfgn aioergrootfïegeenfnus te rompace ren ijïbp&rtalöer- Dat hef ver
pi'rmaflc jji^opert-3aet / fuictj^ ick (ecïjte t ineerinötfetë Öe faeehrn in■ iwei van de
uaergifjecï tatenöe) alleenlijehmet öeEatinen öolmonöigb ugt-feg^ ^«ciilen
ge; sit fida pmesAmons: $oeötan£ ban geboelen 3i)nbc / öat men SIS!
oeie boemel fabnleufe bectellingeninaflen gebafle tj&më lefentf im- dan aloude
tttccgf ηοφ toaeroigöit be&oojbete acötrn/ aiöbieouDeenö?eembe Romans i>y
Ö^bitljtfelen ban Amadis de Gaule , de Ridder met de Swaen, Forti- ,due fl™£eJ'
natus Beursjcd© Hiftorie van Malegijsribie jOO toonbrrèaetUjcii WO- eïTgeinvea-
»ftenhon/ ene-enlengöte ban biergeljjche monfïrcufe berficcfelen/ teen a.by
oie tjict: fouöe henn?n noemen/ mccrenbeelg n&wnööifmectat-n* Jf'^Sh?
^^fantar!enen3töerf-gebaei!ten/en fja'o-bew bccfefjelenbe ban dei»d«gi.s in
aue Qiaftfct)ümlDt6c geltjchmatigöéiibi/ öat fg beeieecbet onf^U!?^ ^aerdej ea
m
alle
"ar mcnjcijcn/ enbe moebtan jï niet alleen ban beeie ^uberi aen tjare fchrijvinge
Sp?mMni0m
tc,ccffnöfgfben/ maer fclftfbanbejaecteenin fuiche ϊοΧϊπΐπ
«tfcmötgiKbenïjtmbermafh feijeppenbe nipoen/ noiPeeltijbt^ tó^SÏSt
%,*c 3;                         ï»an>
-ocr page 535-
Ν A-R Ε DEN m
ïmntiiii qi nomen tucïtJÉn; stinticooihijefeoccbidjtfden in böotftf*
■bcη san be JlBonniche η gc&acttfeert / (öeiijcfe Die gene I bie fuitU \n
be befte boumbJiflenfc&icKen/boojQebenJ om be leugöt en lebige
menfrljcn {anberönts boo? lebigbepbt beeitnbtg tot guaet Qtmt\u
«ff et) totïeefenaenrelochen / en eenigefpecniatibe iijbt-aojttagb te
geben: DocöbeeltoaecffiJijneHjchec is'tbefeibige in boo^ben an«
ber# nergens toe jgn berfiect/ ban ombe menfröen meeffrnbeei tiituf-
gierigb en tot bjeembigDeben genegen met Dufbamgbe toonberi
öaecitjifee berteflingen te Diberteren/ enbe boo? bat miböei ban alle
berbirebjetenfebannen (fcieber ïüfrcheltjchen fupeeiïltie/beere-jiu&t
en Of cbf re gebjeecisen moübte ontbecbenj te ontöouoen / enbe atfoa
in Dare biinbt jjegbt te Doen bolbarben, «©aer in tegenbeel 't opöa'eti
ban 0 ie gen?etenbeerbe Jil&iratuien (be Ijalben b'anbece bienften baec
eben gealleqeert) om nu booj oogcη fteit be baifcfee pjactiinen/ be^ie*
§ergrη en löliaDf Oen ban bie cif naembe «©eefïeibehen / met eenen fftt
002-beeibt gebenbe/ ban bic oube bmjlïer&febt in be toeicfce onfe
Woot ^uberenijebbengeiecft/ aigfgnofb onerbaren inbe «BoDbe*
Itjche ^»tb?iften/ en opgetogen boo? een blinbe bebotie befe £tratao>
men en loofetreetnen met nebben bonnen bemerenen/ roaer be ge*
ftïjiebentffen ban Dien/ boemel in Γιφ feifcen mebe onmaeractjtioA) w
t'eenemael in beb jont) befïaenbe / booj bemaewbtigebJaerbtgm in
alle eenfï en flnceritegtljebben aengc4iomen / enbt met een bief e fcr-
btebigtieebt boo? pet $obbeïijcb$ geaboceert en aengebeben ; toaec
wjt ttip ban noclj ftrac&tige rebenen bennen febepnen om mmen
banchbaerüerte «Sobt te lobenen tenjpfen/bat btonjïmet iwerDec
beciiföttngeDeeft geiiebente begenabigen/ en bien been-mantel btë
bnplïetnme ban boo? onfe oogt η meg&te nemen / toeïetenbe Dat m
ober bieboo2gaenbegebiinbi-IiOchteeetttüen mtx reben mogen uit-
roepen
: O pultAs hominum mentes , ó peftora caca. O fottehjeke ge-
moedereader menfehen, 6 blinde herten. je>oo bat ban befebooHe*
menbeiiBiramten/ tuonber-bjercfienenfnoochfrgin ηοφ nuttelift*
Ber en bienfïigersentelefen/ banaiiebieanbere Worien/ bpïom*
mictenotbin maerbe/ boetoel foo fabuieufenjch toerbiebt/ batnoogt
in ^menftben ijerte eeniqlj geloof geobtineert Rebben / oceH om
fn't atberminfïe niet aengaenbe ηοφ raecbenbe jgn.
Jjhd kgis Oedipoden, Caligantemque Thyefien,
Cokhidas^ & Salias, quid nifi monflra legisï
$md te njanajuvant mijera ludéru charta \
» Marti*u
                 hoc icge^ qpiodpofsis dicere jure, meum (fi**
<&en pgeii jch ban m ban ooch mei fien / ugt boebanige ^W^J^
tonftbecatien be iïfêiraculen toaer boot tnfonbecb^bt bepbe be «w»
groote Rerenen befer ^tabt / ban oubtji met fufr&e bertoonbering^
mierbenaengefien/ mbecfeiberiafft^iiuingemetberjmegen/ w«j
-ocr page 536-
Ι <*" <-( { \ ί
ΑΕ Ν Η'Α* NGS ETC-
. , , . Verantwoor-
Mêleer met reben 5pn beemeibt gei»o?ben. gjnïitcnBifflanbt opeen «unpover
Scüoinct pn reflectie nentrnbe/ eatpcrcn fcoiibe / Oat oorëtn fcet «nigcrfw·*
SSKSSÏSf ffiffi aho«wn ΛΟΦ Uier en Daee bigrcftoijeb; i$j£
lic laten influeren / beujeiche mei foube bebbe Bonnen boor-op-gaen/ deaen, die
ich falbeüiPfen/ bat falen* taf* maer u$t goebe tnfictjten en rebenen j" fcft Be-
KWbïSfiiflf mVmommeeeiïe^pber* toe-gelaten iZ
üjerot/ meunenerempei te imiteren ms ioob&atëanöetenftaet. gengecei1fU.
«ïtè 't ban batifeöpbeSombenen €pitapl)ien Der <©ube üierene/ De «m werden
mWnMUm enoo^omj üaninlcheengebntPchV gebebuceert r* »*<
entoeuecont bpbie banöe$icume&eeche / eenig&eaenbaeljteiueae
cnueplante bebenchingen*/ toe-gepaft bebbe/ 'ttë ter■oojjaeche m *
P*i· «70/
men &tabi fjier te Hanbe meerüer en ooch con fiberabeiber Ssegraef-
nlaetfen aftefieti meeben. fefeb ich bier-en-tafTeöen bp be ^teume-
»e«6jsi-4oom/ beiangenbe 'tïütochen-tpcl ■*·/ mttafgaberg be in- * rwptr-
bemie oer UermereBenen Pochen een bjegnigberhiaert/ urner bint-
men in f enige &taw / in aite Defe beelen te geü ich / too een oberbloet
en tjoïmïccki^eeat/al0 binnen onie Openen* &ulchg bat ben meier/
fpne conüöcratien oifcreteiiich grti< benbe te ïaten gaen / pberai bin<
ben fai bat be biboegüfelen/ <&ammentarien/en boften foo bert baec
3Pn/nier ontpbeuieh ofte onpafleüich / maer ter gelege nerjJiaetfe &ρ-
geïwöt 3Pn. $aer bet rciaeji ban Alle Die ïüercheuichc iPebotnnen/
öet berioop mbe berbaï ban be oube Hicbtbaerbepbt Der geo&enbe
prfoonen er t opnoubcnbanDemieacmen*/ ge mibtfgabeee ben
oo?fp?ony& enbe ophomfl banbe fóefonnatie baer-en-tegen *7 ÏJebüe # 444***
ithmpnebcramibO0?titngeoberbe toiitloopigeomflanbigïjepbt ban ρψ m<
bit tfuch/ aissmebempne meeninge ontrent oe beregfle nootfaeche- * »y jg-
ïi)chi)epbt ban foobani ctf) een berbael ben &efer genotifieeert en öoo^-
genouben*/ beioobenbé met eeneiig. 4o4.in'tbo$genbe(3Pbebe # ^,403.
bermeerberingb/ boo?taangö/ ï)« öoo^-bjeecSen en inboeren ban be
töefotfnattf/ mibtfgabcrsi be jtöare berbolgingbe met grutoeltiche
öittertjepbt toeberaiiotg baer im ontflaen) foo tinibioonigb Met/maer
aHeen 't qeen onfe &tabt particalierïijch raechenbe masf/tefuflen Dan*
beien: boer) bier mebe befeö spnbe / bebonbt ich naermartg (nietaï-
ΈηάίWel
leen totbe eiucibatie en ber'&iaringe, / maer ooc& tot be connerie enbe ipiön j«hcyt
t' famen-hnopinaö ban befe i|i(lorie) bieniiigb en noobigtj / Wft en Jj«« J*
baer eenige ertenïien en uptb?epbingen te geb?upchen/te toeten / eeni*
der J™ £
gefaechen 'teemeene Sanbt/ofte ooch iaeieenigeanberelitebenin keais opko.
Det particulier betreffenbe/ aente roeren/ enbeftiicBsi inbefenbeele men der Gè^
g5wbeioffcna1temeWbbe«wlKei«nwogrtö^
foobeel berferjegbe gefcftiebentlTen ban foo een importante faeefe lm
b ·
Huhbanberjerbojminnrj ber Cieiiaie/ enbe i)et geene boo? en na ter
oojfaheban'tfelbcboojgebaiïenMl bupbeiijcfeteboenberfïaen/ en
*jn rgfliichmfbe-Söurqer ue^nocfjonttietenbe/ be toaeracfjtige en
«eobigehenntfTebien-aêhgaeubeteinfpireren/ 'ttoeïch ane belcbe?^
ben
-ocr page 537-
f
fxx'ivi
Ν A-RE D E Ν en
ben %Wë (iönbermeer&erberfcDooning&ïnerofterte gooren) ge-
naegbfaem ban felfis oojbeeïen nonnen lüact geltjefc icBöebuc&tt
öatbeeie aoom^gcfinöenfjgöfuHengrooteliiBs gefözmtUifeert m
gebelgtbouben / bat ich beumerftitie ban baer tfieügie / ïjicr en baer
igeltjS men fcpDt) foo toat öebbe obe r Oen l>ccchel gejïaeU/ enbe foei sn^
fonberïjegb booj 'tonhomen banbe aefo?matie/ïjare genaembe «3ee-
jleiijchbepbttDegensbarefcbanbaienfe fattten/ toat onfagbtopbaer
3cerbebbegetait! fooojecfeichoo:hbatfommigo aitcccn-seoioDtn
mgner eggen eefïnte/ teonrectitqnaiijcftfuflcnnemen/ bat iritoodt
remge onfeï eggen ïïeeraerji foo opentnjh biirf befïraffeη / in 'tQcne
fg foo gebuerenbe öe f ecfie gront-icggtnrie pan be iHefojmatie/ alg ren
igbe ban ben <#?abe ban 'ïLegeefter geerfebUeert enbe btojten 't fpoo?
getreben bebben. <&ot be eerfïen kloeten oeηiHoomjiJ-gefinbtnj
anttooojbeich/batbe obergebiebcnegebacbteniifen en gebencH-fcDnf-
ten/ ban alfmche/ aen tuien bier tgben nodj geen anbere ïïeügie atëtie
tfïoomicöebehent en toast/ mgu gemoet tot een hraebtigben onfegl*
öaer bebJgj? ftcechen bol groote obertugginge ban be ioaeröegbt \ en
bat fg fonöee Sönltoei hennenbe Oen / bat ich ooch mgne eggben 6e*
fitste üibaerongelijchniet berfejjoone/ baer ugt mogen,af-ncmen/
bat befe beftraffingen niet ontfïacn doo? een bitfe eu berfocgeirüeeg*
gen-bnftigbegbt; maerbeeieer boojeen ernfitge Uefbe tot alle bitiiü'-
jjegbt en reebtmatiabegbt SMen ban mgne eggen <©eftnte / ben w
rcfo meerben/ boer ich te gemoet / bat ich tipt confibcratie mm ma-
len aenrietogen/ (nameirich bermibtgniemanbtban alle be lifiucg-
feb^bergber ^tebenöefcr^obintie tot ηοφ toe fnichs egt brbo?-
öert Ijeeft) gcfojmeert/ enbe op befe <&tabt (ai£ban ow$ be too;^
tiaemfle in be fóereheiiichbepbt) toegejjaii Debüenbe / een hojt begtip
ban be becabentte enbe ben onbergangb beg jpanf böwg bier te %ffl*
be / ooeft toei betjoo^tjeh en bientïmb actjtebe / berboiglW op bcfeit-
be boet in 'thojt bg te boegen/ en tot bieii felf ben bjaetnotb aen te Bno-
penbctpjiticipaeitfe'tgbecn ontrent ben op-homtï/ 'tboojt-piaMcn
m fiafaiïicren banbe «Berefo^mcerbe töeiigie/ onberbe <©ercfo?mfft>
ben felsen ban begecne bie aig boomaemflen befen ijpedeufennaem
fciiben boeren )boo?gcbafien i$l tertijöt toe öefeifbeiHeiigiebChBO*
meltjcB in tregn gebjagjjt enbe in toefen toag / op bat men befe πψι
niet berfebegben 3gnbe ban natuere/ foo teel b'een aisib'aiiberDtfe
gelijchal^ineenbunöelbgeenmogljtbebben- IBoo^tgmt ifhbnro
ïaft eeneit ©iflorg-fcbnjberö aen-nenomen bebbenbe / in alle liwiiw-
ren oochnoobigb Debbegeacfttbcrfeiber bjettenr&ierbobengeaue'
jjrert*) na bermogen te obferberen. fille bie grobe mig&»Hen«»
enonnttegten ban mugtergen/ bertoerringen/ rggen-finnigt b?unr
tuben/ partiaiitegten en binnigbeöen/ bie ^gb omtrent m «"»j
gront^lagb ban be becanbecitme ber aeligie in fommfge onfer eggf»
<0Ww ftVbm laten fien / $\{n onberfcbooneii jb/ en toaren WjSL·
f Waer In de
Rooms-ge-
iïndcKerke-
lijckcn als
mede fom-
migc eyE,en
driftige Ge-
reformeer-
den hare or-
den ioueen
willen ge!e-
deert achten.
* Siit f*g
464. en 486«
-ocr page 538-
Μ"
ν*
Α Ε Ν Η Α Ν GS EL
■ hgöftjtfi tetoenfcöen/ bat no# «tfalcft een ohu^r^ewïtiïfiifieu af
fyciirB c tt nabcei ban onfc töeïfgie en <©obiï ïtcrefce ljabben geficcltt;
toafr OtiCC Hadrianus SaraviaÜ>e ïeCC ^OfeffO^ Df'C @I[)eOtogie tot Hep-
ben met gocbe reben te fpen tpöe boa ffïjiJnt te blaam/ bat't geen
cenïge Üarettin verfcheydeGeweften was onugegaen > den geluckigen
vopit-gangh van de Pjedekingh. des Euangeliums meer binders· hadtge-
daen , als al de Benden der jefditêri ^en andere ppftoreh en Hyjjpcrij-
ten der Roomiche Κerekë gefamentli jkmet alle hare Schriften: feggen-
bfÖ00#ji; Was'erbyo.nfeluyderj^ enbydegeenedievoo.rdeonienwil- *η<,ι$λτλ91
Ien gehouden werden, (plek een mpderatie geweeft, als by Chriftencn in fptf. ad "
behoorde te wefen, degpédeTaAckefoumetminhaetseriMjdcszijnbe. ¥?jTr*?ff·
fwaerc geweeft; en al-dmrne föii.men veelmeer ChriftelijckefCercken %£#*£!
hebben, en foo booaté*. 3Be bèneerbe tntmm en fnoóbe txmhm bg gT*ditm '&*-
fommigeonfer i^ebihanten gebuerenbeoe SLegccfïerfeftefactie / in't$**-
toerchgeftelt/ sen abominabel/ enbe hennen boo?niemanbt niet te dw?ere'
bee! ten erempei toerben ge (lelt / atë feer natuerïgc ft ober-een-Jumtcn* exorutan-
U met be bJoo#en Ciceronis, baer öb in feeefter <©ratie fegbe / bat be
t,eu« bUy-
foobanigen aïtilt booj fnoobe/ fcöabeirjche en betberflijcne 3Jngefete- S*°"i"
nentoecbengeaeöt/bemeufeebegemofbeten öcif Mengbcröjetften SS/Si,
tot muiitecne / ofte baer op toe- leggen /om boo? eenigerieg mibtteïen kamen ge-
be onetöaetnen te biuibt boenen / ofte ooch beftige en boonrefFeUjcfte *ae™*e &
IMwnmi
beïöeïche goeöe bienfïe ijebbcn gebaen / enbe bet toeί mee* S^g
w «oe 5tjtt met bet gemeene beft / onber be «JBemeente in baet foecnen hier oock t«
te overigen: maec bat bie gbeene ten aflentijbebooj goebe25utgerg minder ziJ0
gepouben $ijn / betaetcne be bf tcaetjtingen enbe acnflagenbei: boog- J°°rb*
rotiDtenbeböentoeeebouben/ enbe berae.btfïagenbcr bermcrteneji/
s *J
niet autDociterit/ gettomüiabmbt en etnfïtjaftjge bappeebenbt te*
gfngeftaeil. 3&it£gn f|)nö)002ben: Hi <st mdaces φ mali er perniciofi
aves putantur > (jut inc'itant popid't animos ad fedhionem, aut qut larvitione
c<ecant mentej itiipéritorytri
, aut qui fortes & daros viros <ff bene de J^e-
* ■' me>'itos j in aliquam votdnt invidiam, R^'t vero fcderatorum impetus
Corl*tus reprejferwtt quï automate
, qui fide3 etui magnitud'me amm'i,
%ffi"'* audacium refltterunt, 'boni cives femp.er halm funt *. , ©e bien* * f ^' f"
en / 'P'H
2Sï L,*feïpttlf beorboen ttot befe booHeggingc mMw
«ie». Her gene dat geweeft is, dit is nu, en wat wefen Tal, dat is
^ebii
al.ree»
önl«rS*· «beb?oebiaeecbarentüeebtliwftön^geïeert/enleert * ε«ι*βφ
h,,?i,£cöï,aöfUJeii^tiatbefetDOOiben(eertijö^urit-gefiJ|ooiHen ban -
«5?ti!rc,?öiïen ^oningbJoocft ten oufiebte ban bte gefcbieDeniiTen
hS &a?t(, ^aeracDti£ jijn. ^oo bat m ban m pu feïbee reiae^
hrtSiT^fienbe/ bjaermenficb boo?befenboo?rifbtigD ofte Dti^
J„7in"öy/ b)eloffjttali)cftmgeb?aaenijeefi/ baeruetleeren mo^
S SiSJ?
0{1 w bebenbae gif in befe fpartelige eeutoe bg fiottïen ooS
» woen itaet. 4^nber.enbei:en blljeht on0 hiaetUjelt bat ten aflen x&
{*** D)                         m
-ocr page 539-
ίΛΚνΐ/
ir            ^
Ν A-R E.DiEfN, en
ben menfebensengebonben / beiseïcHe onbec ben fcfcoon-ft&ijmwu
bechntamei ban töeitgt* öeeïeWo^emfiöeiniaiÉugcöiriiajtiiu
gen&ebben beb?eben.
^•r--?,,«_ Snepms olim
ReHgio pêgerit fceterofa at que mprohafaffa.
't<&tmitkftt)wmi betond ic&boojgaengs enbe bc bebiPn bie tiH
biet toe bg-b?enge/ ^u niet ban becre ontleent / ofte gettserji bjemitiï
gebaeit/ beeimitt fabtueüferpefe berbtrt)t / maer 't feibe bat bp otife
boo?-#ubec0 onbecbonben/ en be be trefïiiffïe en Μφφ^ύψ iaee-
ftb;ijbec0 ban bie tgben nagelaten tï/ mnhm becitbepbeü geffïW'
benbeboen met fpectaïe toniffe/ cttöe tigt rafi ofte mctapr?obatie
ban be üooge <©becbebem; <£nbe om bit teern te eegen-geïoofttiaeri
ötgec en ontoeberfpjeefBeitjehet:. te maeehen / foo geïïilgcfte tth tot be cj
feöepöepiaetfennietafleenöe eggen woojben ban bic r<eapp?oluïtce
SÜuteuten / Jfêannen ban aenfïen enbe grooten nactn/ maer ooch
beelti M$ ban be <©ber&eben feif. 3]nbien ban be b$r)egöt toeröt g«-
jpïeegöt ban eenige pecfoonenotTaec&en te oo?beeïen of betuo?öiriirt/
niemanöt ban met ceben quatücft afnemen / baA&aerbep&t rew
baecbigbltjchöjecbtboo? gefiaen/ teminbet tóannee'fbefeiföe WP
SenbetëfgelijehDefe boeu tottufï en b?ebe ban 't«Bemeen- fnw
feetboege beb ic& ban in 'tgeneraeï ben ganfeben op-nomft ban u
beranbetingeinbe <öob£ biettfl(fonberop b?ieiit oföjebet-partee u
pafFen) nabe recötfc&apene gefïaiten bec boo?-geuallen iaften onj>at*
tgbigbuji&tolflenbernan&eien/ ooeBöen βοοιηίφ gefmben pi
gebenbe/ baer Ti? geU)t& in babben/ enbe bie ban mgn eggen&ww
niet ontfïenbe te befïraffen / baec fp te beflcatfea toaeen- &V bont-
we ongeiöB bte bit anbet0 m ten beften fouben bJiflen bugben- wm
bieeenftenberaflecbeetentsf/ toeet met iaat eengoebe intentie in op*
regtigöegtban mgn gemoctfuijti£ acicljiet.gjnbifnbanecötet ww
jfteepgenbjiftige/gcpafTioneeebe en Quaettofflige menfeöen ge boiïoen
töierben/ bie boo? een fnoobe bartnechigjiegt en febabeït jcfie betnefψ
inclinatie/ mp Btctr ober fotiben tüiflcn batelih $n/ ih faï men flcunfi
enbe bertroofïingb foethenop beiooo^ben ban ben meec-genu"™
m&tmt / baer ijp fept bat een ee rf ijeh man geen gebaee/ awfg
leet tenbienfïe ban fgn ©abetianbt entre be fgnen ontftft: f" DflJ JJ
ïiebec leet toii Igben/ fean eenigb Ibeei ban fyne fciwïbiQlje Puf
beslaten. Perkula, laforesy ddortm mam opj'mus quifquefro Patrtd fs
pro [uu fitfeipit
: dvlorts denitfue fufciptre mavult r
^m deftrtre idUm oj-
ficïipmm*. <en metfiiïflieenboomémfnöabticROit &#£·°ν™$
genomen / op bat ieft/ enbe een pgeltleB mgner mm-®«JQ(ïi"
met mg/ fooeeiuonfiberabiïe faecB 'tfïtifb banbe tRcföjmatiiefn-
mael te reebt en fonbec öooj-oojbeel mogbten leecen berftac η /β*
oitjiniettoinenbefoobiinbeïingö taten ïeyben nae¥ be e?W!??ggJ
Dat ick al-
les met au-
tentijck en
vaft bewijs
beveiligen-
de, en alle
eeniijdigheyt
aen een kant
(feilende ,
hebbe ge-
tracht te
fchrijTcn»
4efii>t
-ocr page 540-
^Nf r-" *m)~~—^^^^^^^^mmmmm
Α ENH Α Ν G SE t;
bon gcfóoowe en onberftant/ bieben nteefïeii öoopbec menfc&ett
(<öob betert jbooj een ongeboeüg 0002-00$* cl fo paiteöig tnaeclit/
bat fg (geliftemen bageïijeïrê fiet) footoe! gêtoicijtigeaig s«ingf fft-
ftenauecieg nature / 'tfg bic booiïcbenct of öec tegentooo^bige tp-
ben/ bicfiurttó fonbec 'ttegenbeeïgeüoost/ onberfoebt/ ofte beefïaen
te bebben/ afleenigc» na öaeröumeucen en affecten/ ofte oraöatfg
firn fultëi bp't meecenbèet ban baerg geitjcïicn aengenomen en boois
geftaen te toer ben/ goeöthettcenöfbetboémen/ aenimngenofbei:»
foegen/ en öujsr boenbe ftct) niet atë retjeujhe fcBejifeil na be tttien con-
formeren enbieaUentijalbeplaetgieeren ptomi mm tennaefïenbg
aisonrebelijc&e bieren bare blinbe tyiftettmoleen/ en alfbo't men*
fdjeigthe becjiant ftfjeeeiiiehfïe enbe <$obHfcitfle ban aflej een groo*
te oname cbifiöegbt aen boenbe / Γιφ feiben oorh mhtom onmetenbe
befonbigen/ ingeboïge be «Sobltjefte fptfuche £>aiomontë (bUith
boojgacnginbefenoreiemgaittfbtijebbebooa oogen gefiéft/ en niet
nalaten fal onber be genabe «Bobtf ten aöett tgben in 'tbinnenfïe ban
mpn bert te bezaten) feggenbe: wieden godloofen rechtveerdight,
ende den rejchtveerdigen verdoemt} zijn beyde den Heere een gruwel*, *■*«»«*·
Stemöefebanben % Cuangeiifï ^floanneg: en oordeelt niet na het ,r*#> I,#
aenfien, maéroordeelt een rechtveerdig oordeel*, 't iWilihOnbertjOUi * *«».
benbebientbefaechnootöjenbigbbooi-aï enbe eerf! mei terecfjtenbe ·**4·
öcotitjigö teinecöen geappjebenbeert. <#nöe geiiicnbet een groot
teechen foube jijn ban3tnacfte funbaraenten geieabt te öebbcn / ee nige
meuiue geboeïen en onge&oojbe bingen aenfïontjj piotfciijcii te getoo-
ben en aen te nemen/ fonber al-booren» afleg iries-aengaenbe toei
booj-fien berftaen en ober en toeber bebaebt en onberfoebt te Ijrbbeη t
eben alfoa ig ijet ooeft een baerbujcheinch beto^ ban boo?-oo#eel
νeen boojteelfler ban Μ bmae# onberflant enbe een pcfliientiaei ber*
oerf ban alle fciuijene ceben-gebjugch en ratiocinatie) een faerfie te
jJDjöeelen en toeroojbeeicu / fonber bie uoo;gacnbe plichten / tot be
went e fcenniffe ban bien/ aengement te bebbcn. <©it $p ban tot ingne
yotyioopenbc becanttiooo^binöe (omnaecmaelgbrg te minber fub*
net tetoefen) booj foobeeibefaecBen beiang&t. ïtëatnu mijnen fitjï j5ranttwo6'-
aengaet/ UB Mmm mg niet gcüonben te Uebben om boo^gaeni «X S-
St fllJtt8ber buptjei (fonbee eenige bafïaert ofte-ban-anbcre-tacl- pingen die
ontieenoe-üjoojben) tegebmpchen: 'tignu bebenöaeefjsifooberre **«i***™
wföbt/ ('tgeen te behiagen W bat een groote meenigbte ban ffKifi!
ï£Pmj?'cB* tooojben be onjï obergenomen/ en gcnoegöfacm epgen tic van den
j^maec&t $inibe / bpbe <Seraeente(feifbp bie gene bie geen b?eembe &i] often»-
SJ/2hfmwn>
öetic toecben berflaen/ aig baec eggbeniieoeber- JJSJIÏa1
f?hiLöte ift
bccii tooojben mei bpfonbere berWartnge boo? uptbeem^ SSSSi
•^"JJ^buatfcöefottbebannoobenbebbeii/ aleer fpbefaeehenbgeerftnopen-
hi,£ï?ieeemiöthgenoegb foube boen toerfïaen; oberfnicftg uhbp ^e tmj^sk
mm
nietgeraben Hebbe gebonben / be gocbe ffltttm ban bie nieutoe ÏÜSj"
-ocr page 541-
i">                                 pamnflPP«imp^n^^^^^^^^^^^^^^^B«*pq«vap«iPMPiiii)a«HiHiiqpilpVH||^PPpaiiqqp
•V
Ν" Α-RED EN en
^JecbugtfcDiί abeHhttnWg(^,u gefjooafamen/ te toetenm:mï-
mmmmoMmt
öeebannen e« mt onfe fpjeech* te bctmeraen ·
mttmmtepMboinmp tegenben «f>ben qeqaept fonbe atjn/
JffiJ* ww«*?»enbiwn (öirmi Wen tbatbfebk gapen hennm
£5iSS?.ïïl"eiiftr<lqfl,ï ^öenö0o?-LtttïeiÉj oberigb: ucfttttftri
♦•Jir*fl»« rfef/· r ta^nErafmus fejiöef fedum φ hominem in ealingm xidm
prenmtiati: ™Μ*ψ mquAnams
i/f. * dat het fchandelijek is ïri die taeleen vreem-
tui
            dehngh te lijckenen-, in wdekemengebooren is ? foo ftebbe iift neÖUC*
Xi83Ê!^                                                        «nf oochieoef-
fenen m Jr^eöecöugtfiöe ebti-s geitje»ieft m bier boegeη tot onber*
ï5iS!:^nl,ie &mJ bieeenig&ein onfe €aei gebjtnjthelijc&iïi:
ttgWmfcDetecmen/ nietenfouöen hennen berbuetfcBetry befeiföc
öerpoigen^ m goet immUH traer bg geboegbt ijebbe/ alfooióel al0 b&
!2mJB^Wiï«tfW^e4watt ugttyucBcumMit) om·
SP?/ PffW*»™* f»W öoo? b'eenboiiöigen ie gefret$ in fum-
tna/ ifH Deübe me in befen beeïe getracfjt te aecommoberen na be ge-
woonte en be Bumeumt ber mee He menfeïjen ν te meer/ betmibrêaiii
mdtrgaders «*ƒ nic"aofïe ingeiijfbe flmhen en ^rtraeten (in befe $Btf$fflfo&
oock de ver. metbaet epgen bjoojben geaiiegeert toerbenbe / en éóf oübtTpoorö-
anderiijck.. 38Π/meecenbeetë al mebe ban ttptöeemfcöe tooojben ftnatetenije) te
£? Mw Cïl »*Sfrt öecantiecinge ban fïtji fouben berootfae cfien / 't geen Ui W
nigb een foerrh bjegens be beeiberiep marenen en iefeSban fjifrff I-
ben genoegiifaeni onberbjo^penig.; toeïeft gebjecö (inbien Ijet anöfr$
mu$) ien becttomae ober-fuw ög ben bertianbigen Eefer ÖJri fat
DeKonti !*^^">W«Wfl!)tJ 3}chDeboe oochDieren 'barena eeirgcm-
woorden oh 5^öt
banΓβ«Λ?η/ renige Termini artium ofte üonfï-tooojben (atë
Termen der &£ erempei in 't Söeff^jjbeti ber «aebotnuen be termen offeoo^m
isonftea. ban d'Arcruteaure ofte SSouöj-ftunfi; in 't tmtueeiben ban eeniö&e
pajJetHeeroenen oft €er-fci)ifben bie ban be Herauldie ofte mw
wnwpw)
gefaugr&t :bjant be boebanigtieben en eegenfdjapprn
alier bing&en Sofïen/ mMn^bebutKhensf / niet tpmWkti'v&M*
mm t
η gebenoteert toerben / ais met ïiaer toe-geepnenbe ïwnff-
bmo^ben feibe; en/gebeft bo^-af in 'tbegtn banbe ^ooneben npt-
geïegt&emie / batnaejlbenatnerftjeheqenegentfieebt tot mijne #a*
oecujehe^tabt/'tbooi-regfenen Befien ban mijn epgen laaöerfónDt
enbe Dace omieggenoe Hanbtfrljappen / mibtfqaber^ be baer W
ontfïaen en opg?öoigf)be naufteueigec i>aeiJaratié"ofte miin^ W0 «a-
bec öequaem-maermnge om anbere bieember Hanbeη te gaen fcefoec-
hmJ p£ °?^i(ïn3ÏJ3P geioeeH beferS6efcö?i)binge/ foo beOonötiiö
^tae|bebefeobjecienofteb0O|üjer|jrcïiöi teqeïijch/ footoel 'tgeenbe
pefib?ilbingea^ 'tnepfehaengingtj/ ooch frec oinJiiiöD re tDcefen/
betffbepbiföonfïen ofte 1©etenfebaï»pen met oare termen eeniöfc-
tnate κ ïeeren öerlïaen rtoant boefai men be tempelen/ faie^fen/
$taeot-|i«Bfen/ m alierljantie piiniijtne »aebotitoen/ met baren toe-
flei/
-ocr page 542-
6V< Mf
y
Α Ε ΝΗ Α Ν G S E L.
fféï/ Htwöeïm/ en ornamenten/oojbeeHg en &effBe0&Mfttje&be*
jlcDtigen/oeel mfnSSeffbjijben fönbeé banbe 25ou-8unft/ saeeibt-
fiijJiiecö en ^cfjtlöec-BOniï öe Iconologia ofte ugtbeeibmge öcg ber*
ftaniii föiaei: tioo? aïïe Emblemata ofte jMnne-beetfsen/ bebgfen ofte
$in-teeehenen en ailerleg fraege fnecuiatten geieeroeiiicn met ftgue*
ren toecben injt-gebeêlöt) eenigBftnte ftenniffe te nebben enbe af-cie*
baerbtaBttrsiJ» s aibiaeröanurtbetDanöélen ban fooöanige feïc>
hen Bare epgen termen niet qualiien ten p^opooite / maer aïbee- be*
                :
quaeuiiten öcaÉ&tigïrfï mogen merben geappüeeect. 3ftt tcgenbeer^01"^
fjebbeif mpaitemetjsf na ben flijlen fojmeban eenigeoube en flicBte* gin
e na ou*
iglt ingefïeibe aenteeebeningen en extracten moeten confözmreren / ^ en flech-
enbe mijn Pen na öaerfatfoeneeniger mate reebtenen hrommcn/omccl1 ft,Jli
(foobeeimgn boenUjen m&) tewinbfr fcDieiöcfieen aenfïooteitjche
inegaiitep ofte ongewcB&eeot ban fïijl te beroojfaechen. mm ich en o«gf ™»f*·
fjeböe rfóntttf niet gbet hennen binben öe Garmina ofte Hattjtifcfie '""J { „
iMfen/ &ententien/ Infcriptien/ enbe attöereHatonfrljeiUuhcn
en ciaef inge-'
iwr en öaër geinfereert / jtnjft-alttjöt te tranflateren / geigth infon- ujft.-
öetöepöt aiïe bielBerfen m Bét ttoeebe ï|ooft-fïtiih/ Boetoei groote*
i\)W tot lof ban onfen J&ertogö «Bobert / tnw berftjepöe anbe ren
op anöcre piaetfen meer / aHe ftreebenöe tot eer en reputatie ban onfe
pabt/ of ten mintfe tafeiucibatie en berlietjtinge ban eenfge faerëe
oaer aen bepenöerenbe \ boopenbe bat De feifoe booj be bioegenöe pen
baneetjigijfoet-riimenb poet na be Poétifc&ebjpfe OBfwöerbmjK
\wf ael nu metter ttjöitoeï fuflenleeren fpaeechem m €pitapbien
fKe^af-en-anbere-ojpft&tftett/ felfjSiii f ;ofa ofte-ai jm-loojai/ öotD
m ben flomegnfcïtfn Jigi in-geftelt mW fjebbe iehoocöatënacïj
boty eerft niet bertaeit / eenjsbeelg om öe moe^eii jehljegö te ontgaen
JïïWgtó ^rmóöjbehenfoo te moeten bïnbenigeüjts in infmp*
f™W*JfMi* gefiïiicbenj etïbe baertoe be bequaemfle en bebngöt-
aemfie $eberbuötfc&e iooojöen m*t tefoechen/ om be epgenfcBap*
S;?ianWtiHk MatimftDr ftracbtfaö tnjt te b^chen/ anberbeeiss
?! ?efif
öat **Wföèal ttfelober-gefet jijmft/ nor&tam? beele ban
wee ecrfïe aerbigBegbt fouben miflen/ aengemercftt een pgeüjtn (STale
'δη bgfoijbece epgenfeDopnebbftibf / niet foo licötelfjfh bril gebibon-
hl,
m > Sftöaibf niet afle^f fob te QHim hentienöe boo? ben bagp
*g*T?l P^ae öit ooeft tot naöer gelegentDegbt toifleiruët-fteflen;
frh,«SrÖPeïïm Setrochen upt eenige EatijnftB^iHorgen ofte 2Se-
aSSF^wtöfo boo^gaen^/ gelijcft oocBaltemet^ eenigljebg-
Sphf£ïtl^enicmien
öan treWJfftc Sltitemen/getraeDt tboo^ foo beei
rS?irirön'0<,fr ^öfi toi-iüt)ban bJööjbttot öaoojbt ngt tebauc*
tïïlhrif toann^'itft fuliBif aflentbalbe met beranbenng» ban Het-
rSSSSïK ¥,ïc? '· 't &rtch foo niet boenbe / en mgn epgen isoo^eti
afiSiliiïi &f t»be icö eénier-ober-aïinbe hant aen-getoïfen (ges"
φ* °yaue ^i^gber^ ber boojïebene facehen i bie fg feifi -ni'r t beleeft-
-ocr page 543-
■ΡΒΒΒΒΡ^Ρηρρ
ir*-"                  S1
f V' 'V Ju1"' ƒ
Ν A-R EDEN en
fjebben/ Βφοο# te gefc&feben) ttgttoatfeecherbeben oftettgtt&ietiaf
geloof maerbige $en I gber materte getrocfien siintie / ben Slefer
ttoo; öc ti^accïKptit boo?- geö^agfη iajcttit ·, totittetg Siuteureη fmesi
meeninae uk wafler geteoutoiglKpbt foo naüheurioïJïjcbbcgftcacöi:
toaer te nemen / bat riogt toitlen^ of toetenjs buiten fjaec intentie bes
■tegeneaptien getreben. 3Jntiien eebtce bugten bermoeben/ fjiecoft baereenigöe
ueÏ0ofdm bttgfïerbegbof bubbei-fmnig&egbt ineenige tooozbrnmogDtefcbug*
' Un / bte op fommige o.uaet*-aerbige menfefjen fouben hennen toet*
ben mifbugt/ icïïfegge/ batföoiangbichiebe/ be ugtiegginge mg*
nee tooojben aen mp feibe referbere /1' aiberfïonbt bercet agnbe / mgn
beef ïaut en meent π ge bien-aengaenbe te berhfaren / en bat ieft wty*
tati0 perabonture jjterofbaer in gemijt of mg ergens* tnmitfgrenen
^ebbenbe/ öeji beter onbeereebt 3gnbe/ mg feiben feer gaerne in
Tot den Be- aflp rebelijchöegbten bittichDegbt laten binben faï- 9Wt ftabtich gort
]S'fi«ke afbacijtbenHeferiitoteenaf-fi&eetnofb te gemoet te boeren/ booj
longen, aleer wh bit toerch booj be tooefïe baren ban niibt en toan-guna nu
jee Het hielen/ op bat fg eetrtgïje boo^-beelben ban rebenen fouben
mogen toeten / toaer raebe ich mg tegen be toaen-toöfe 2aettiper0 en
jjeecheiaerjsbanbit toerch foube nennen befenberen/ betoeifhe bier
boojoochaetoaerfebouttoerben/ bat fg/toegenjï bare boo? ngbigeaf-
guufïigbegbt benebeibe en berbupfïerbe oonen / ftc& öeg te minöfc
ïaten miiMegbenin ïjet booibof ban bare getoooniijche boojbarigöe
oo^beelen·. toantin na bengeneraieri loop be# toereik toel befetfen
han bat bet mg ooehuiet en fat ontkenen aen foobaniae / bie bit mgn
3               toereft (ugt mat boo? een goeben in-bojfï bet ooeh fgn oo#?oug&
nam) ftiflenfoechenteberfiïegnen/ en bat ich b«r in nietaeiwhigec
faisijn/ ban bsVereerde U&annen/ btefelfó niet aïïeen be naemye
fifttnge ban be fpitë-binbige hnibbelaer0 / tnaer ooch be onbefeBofte
tjeecheJinge ban een boon onberftanbige al-berifpertf en eggen- fnmigf
tnenfebeti onbertoomen 3ö«»fuifhg ichtoei ücjjthanbajïiïeiien/ bat
oochmgnbeet banbaigetwenepiageberstoartenijbten Mmt^llc
fietebertoaebtenbebbei
O dirumexumm mortalibus^Q nihiluncjuam
Crefiere
, me magnas patiens exfurgere laudes
Inviilia** *m #-
■■- i ■>■«
mmt bie met befebergiftigeen booi &aereggen felfëaïberfcgate;
lijhfïe fiethte bestoangert gaeti / mogen |δφ in tegenbeeï ooch uw
berfeethertöottöen/ bat Bet onbe en gemeene fpieeiE-toooabt ban ijce-
ter te berifpen dan te verbeteren bOO? Jjöff tliet te bergeefjS/fliaer tOteen
boo?-homenb pjeferbatijf ban öare qttaïei^ geojbonneert- 9i«t,»jJ
liangemanbt in'tregarb banbe faethen foube tuilieu berifpen/oaj
Dp tot bef^ of gene materie toei toat naber befeöegbt ofte pij»
toe bietienbe/ foubefieöbentoeten be u tom/ f cö laet mg feiben wg
-ocr page 544-
ί-^ΜΓΛΊ
?
/
AENHANGSËL.
fïaen batfoobanige berifper of öecbeteracr miflTiöieti tegen eencticc-
letf einae notö mei töfen faechcn binben tal ök Ijg noet boa? befcn ge*
500 >t ofte geöjeten&eefit/ aengefienich (onberoemtgefpjooehen toet
benjuii ben7 bat niemanbï totnogtoe ontrent be antieeöhigöe ban
befefïoffe beter occafic #&abtv noeïMifÜfoonwUtDReuriab&emoeiten
befiaöaebottben beeft. Ccn opfïcöte ban aen iiij^iinbiecenbacc
tocibecf^egbepartsmlicretiKiojöenugtbePengebailen/ Die tut al*
brtepötjÈfoocttUïei foube hennen berbetecem maer brie fagb ogt foor
boimaecnt een tocrchiicösöjrjgc ban ben eerfïenugthomfï) baec niet
Dit of bat optrf'egacn-bii. ^uuh^bat boog beBnibbeïarrg ten allen
tpöen genocgb materie oöecig&ies / om ijaceftnagcnbe tattben op te
toetten. %iitt i$ onboimaecht öoeieöerp men ooch met I|abir oog* η SeJ£Boe'
toe-fiet. f η't toe-fïeilcn mfamm ban eeniglj Sfcoech/ fïügpen al fauten 0f
oemeenHjf&becfeöiebeabngfen ttcjiiben beur / ja feifë ooch tueiatë uüs-üageni
be kopieën ooch j^ocben booj beele &anben/enonöerb'opftcbtban
berffïjegöe oogeη gae t/ ifelate fïaen ioanueecfe ban ben ^cbjiibet feifi
aRcengeiefen/abcrfieuengefOjcigeert toerben/ genjBbgmgin befen
bene boiBomelijch të gijefcijiet. foó bat icB ooch baer boo? niemant
tec tnerelt eenigc banhbaeröepötn te erhe roten btbbe. 't én fou ban
geen toonbec 31 in ai fyam ich cettige fauten met begb' m\}η open oogeu
ouec töooftgefïen. $oö)tanii bmroubjichöatben befc&epben %t*
fee niet öeeieonbecfföaonitjcfte en anberc groobe im>fiagcn (aijsc ïjiec
Bonen aengetoefen ijebbe j jgn ontmoet. Jifêacr tnbien nuboo? be eet*
fte maei niet alle $ foo perfect en bolBomen m na berbtenfïen befc&e*
ben/ enfommigefaechennietberftanbigö enbugöeitjch genoeg lub*
be nonnen treffen / ttoijffelt niet of 't i» mp foo toei atë anberen lect/
fnöertrom bat tuith^meec 'rgebjeeh ban noobige befctKgben aljsbe
booj-fojge en goeben £bee ban bic acene bie be pen t utuen oienfïc
öeerigriaoert / rcimputerensf / bcbJClchcfjcl} felbeinbefe niet ober-
ai ijebbcnbe hennen becgenoegrn / obec-fuiihit ooch gecnfintji reeche-
bingemaecht/om foo beeie anberc menfijjenboihomeeontentement
terjebcn. Sihioubcöereflof'tberboigö ban bit itëerch (aifoo beele
021-emöipJeben/ onbesenbe oft becgeten faechen/ al$ bit boo&aen*
wvitifteft begrtjpenoe/ entcnmectenbeele nualbereutsigenoegfaein
getect enbmch-baerbigï)3önbf) jjier met eenen toei Ijebbe.n hennen
a?« %??/ %6'* fuicft* * m^ «et ϊηίίφΐίη (ijfer boben ten beele * g^
SSSfWn *)nietgerabengcbonben/ nocb bet)acg&iijch fletoeefï. «^Λ*,
41w bOcicrtnbt bebbe fch eebter bit g«beelte fo perfect en imperfect m n^«con.
^f^f&aibenombeboojfsfoniöecatienbipcbobenberbaeu/ Mi)feS
3%lliliÉ iufïcnbc tJopenbaren)mjtnoiiib?icber- deileBw
'MjiPDe.inotiuen goetgebonben bp p^obifte in'tltctjt tegeben. Wm om dit werk
Sd ia°i,n ff n'a^eube te aeben / tot obertu^ginge banbie gene / bte SJigSSÏ
wtttÜS!™*** awufalfm 3imbe/ ijaer eegen ©abecbjfhe ^tabt JS"
«ΌΦ-iwttfrihennen/ biilfher^beeie ümïMm booa bie onerbarent* Uytgege¥eBt
-ocr page 545-
' mmmm"
[XXV π/
Ν A-REDEN en
Jjc^bt Rebben raten tooo^fiaen / bat ban brfe lofujjehe^tabt tiiu totU
te befijjjiiöen toa£ ; ten anoere om boo? mm bertreeh tot mgn lanoj
gcojentte regfe (bie ma >ö*obt bej&oojfteuu boorgljenomett üMt)
noch eemghnnrg te laten fücfeeren een Ween boneltie ban be bierig&e
affcatt eiuorgéiifgentijeebt/ bie aittjbten öanWnDt0-beenafin[)ct
öifpitc ban mgn hert begtaben iaöD/ omnujn iBaberlnehe&tatit
mettoooiöm en met toereken tooo? fooueei al#inmetöa|f/ etibe Uh
na mijn upterfïe bermogen feon bmythm / onepnbefluft bienft te
mogen öoen. <€enberbe/ 'om (bit toooj-afgaenbegeburenbebetmjt
mgtKö af-toefeng genoegfaeni Hennenbe,boo? lefensön; na men toe*
becEomft bieg te bequamer te bernemen/ mat hier noch al aen mant*
Qtteeenöe/ eu maer bat olnfo?matie ban bie geüjeec&en fouben te&c*
Homen 3pn t mibtigabera öat bg befelfbe occajïe nocij eenige behoeften
tottjetbolgenbefoiibemoghenombechen/ bie mifïchien oe imjaisf
ηοφ niet en apnaehterhaeit: mantica hertrouwen Μ bat bit mij»
tóPtch bg fommtge een betoeegb-miöbei toefen fai / -bat toeeie binöljen
tiauöeutiger tuffen merben onberfocht en met meerber on-let aengje·
mertnt/ en bat alle oube papieren en dutten / bie eernge (ai Mï
maer geringe) befchegben ber oube en berlebenegefïaitenonfertaec
feen fouben mogften rtebeu / fóó berachtelgili niet berfe&oben / bet·
tooien en berQhifï/ (tnaer boo? u?p nu beeie henuifTeiier boojgaenue
, , . igben moeten miffen; maer ten minfïe met een toegnig meerber fa^ö*»
enSftcSJP«ïtrtaJE>eBbt na-geften fmien bjerben; berCoecHenbe]ber&aibe nocij-
verfoeck tot maeijï eenen pgeiticK bie eenige munimenten / ^ebjaeijteniffen / aen·
verfchaffing téeeheningen/ ofte eenige naber informatie ter materie bienenbe/ w
rnTv/nnCe tet ïjemnocö fouben mogen beruftenbe üefeben / ofteooth bgijentto
3« befchey." toeftomenbe noeh gebonben merberibe/ Doe gertngh Het ooen ioube
den, die on. mogen fchijnen/ 't feibige aen mg getiebe te commuhieeren/oft oooj
der den een ^η ^m^tt befejï oft oo& óförantjf (na 't hen lufï en gelegen Somt)
fouien ίηϊ6 tehmt temaeehen; mant fei^öeatberbiilfieenfïechfleljefchepbeni/
genfehuyien en bie alleen geeonfiöereert jgnbeban geen btbuptim siin/ me m
b'eenofb'anberfaecfte altemetg meerber bienfï fouben mogen boen/
atëeenanber mei foube nonnen bermoeöen; enbe hier boo? fai niet
afleenmgmaerooeh'tgemeeneüefï (maer aen eenpbec geboojten?*
en natuer$-öaibe toernltcht tg) bienii gefcljieben. <©e ooibeeien bait
item ver- afle betfianbigen / bie be fehtmnighe matitienfe berifpingen gufw
ee^f"evy"· piaetfe geöen/ maer mrt befcbeebenöeebt en Senmffe öerbeteren/
ft!nd,ien hi: ïïacii hier onber-en-ttiffchen niet atieen n?e / maer toerben in afle frnj
re reïkfin- ootöaengeroejien/ met betuegingebatberfeiberberbeteringenenoe
nige oordee- (infute mg aetigenamer toefen fuflen aïjshet toeflemmcn l/ tm.tfm
%%£\t tet meren / geinen boo* be funpebttatien be* felfö geb^eeehen berbittt/
ven te latengaen, mitfjiadert wat dienft en nut defe beyden tot bevorderinge van 't felfde werk JW£
den toebrengen^ f Vt igitur wenere &,mmeri, proprium eftvera «muitte , & tjtudtmslttrum »
faette hen afpere, alterum pAtunttr tftipti* non ttpugnatiter t fit habtvdwn ejl, nttlUm tn ëXIUt
gtfiemeffe mn]»rtm , $H«m adit!<ithii(m} ïlanditwn f φ· fijfentatientm, gittt* d* %AmWt·
           
-ocr page 546-
ƒ i
, firje
Α È Ν Η Α Ν GS Et
öii bier boegen boo? be bermaningc bet bcrfïantjfge oo^breiiti gier en
baerbfrbetert/ mtibec wgt-gcb?egt of in-getroefteη rnagö merben /
enbe aifoo 't geene öaet tipt graten toag bg gebaen/ en 'tbaelrfte ober*
toaigbfoube mogen mefen afgenomen jpnbe/ epnbels)c& aïfoo ge-
roobcreerttoerbe/ batbenHcferboo^be Uceiöcytrt öerföoojDcnnict:
bermöcgt/nocb befanen booabe fto^theBtber fclber/ (Ιφ niet berbup-
ftrrt binben; op bat alfa öefe SSefcfonbinge onfer &tabt bcboojUjcaec
toöfeaflengiifteniïboltogt/ittöe (inbienfg bie eere magb gebeuren)
totfooanfgecnperfectie (aïsfmogeiöcfti|f) geraeent 3iinöc / eenmael
in re η bolhome fo?me/ met ^igueren etf fóaerten/ mibtföabergcen
geufcafUHf gillet booten/ben ^ahomeltiigenenoebf ff utoigöbue*
T . „
renbege&cugenitïe ober-gettbert magb toecbfit. Φοφ inöicnoocit ,£$?££
miöbeiectt jöt een bcgaefber ©en / öit tngn oogbmercn enbe nu ont*
fchri j vïnge
looppen merth/ tot eereen reputatie ban onfe£>tabt/ tatgeootma--def«Stadf
fttnge en roetn-berb?c ebingft ban oe* felfö eertoaerbige naem/ op öefe 5SLSÏ?
funbamenten en gront-befïinge / met meeröer imjfïer enbe heeriijcH* deren en ver"
öeebtbjeetteboitrecttenenaenbenbagb reidennen/ Dpgeiicbe fgn heerlijken,
licht niet in 't iacriiozgente ïjouben / nocijteonber een fóooren-mate 6*$ doct
maecopbentiianbelacrtefteflen/ op öatfën fchijnfel Uc&ten magbBXTi
aHen bie in ben fjugfe 3pn*7 enöe De tal (al» maaenbe b'otibe aenfiew
werck gelieft
ïöfhe acbtüaerbeeöt fnbe bcrmacrtöegbt ban onfe ^tabt booj öefete.^116?'
miöbfif η meer enbe meer öeriic ftt mHt onfterfïiKh) aen öe fe ifbe niet ™. „ T1^
aiiffnberbieniïeinfhge&attbfit/en bepofïeritfpt meteen banchbaer
foo veel ick
geDeugen aen Bern berpifcftt öebben/ maer oocii banniemanöt meer*»»«*oe ge-
bet bancS bebaien ban ban mg / baanneer bP mg tot bclooningc / ban ïgSuJ51«
njenefbg maniere ban fp^eechen)gf(ietene feboenen in fëncn bienfi ™&Uua&.
ar-aeioopen (mctbefcnongebacnöcnüacgbboo? bemeeril ftmeqacn * ^««. *,
teljeöbcn) fiec&t$ öefeeere (gelijc&aitemet£ bg fommige feer onre* ·· *s·
öfttjcHgefcBift)«iet ontrecht/ ban mpnennaem/ nebeniSbfn fpne
w Of η titeï be $ 23oecftjS / na gefegcntDegt en beröienften ban faecèe n/
öberigb te laten: baant baie fagb ogt een flerflijca menfeij / bie eenige
moepteofarbegbtaengeöaentbelabenbe/ öe eere baer ban (inöien W
efmgcberbifntjljemfelfjiniet ileber ban aenanberen toe-fcl;?ijben
liet· Vita irev'ts cft, glories curfus ftmjAtemus *. Het leven is kort, en * pum fH
den loop vaa de eere die men door weldoen verkrijght, is eeuwighdue- ΰφ*. .
^ende, fCpot ^m «©ritene: en be $ftib>fop&en hebben felf booibie
gtactaetieif bie fg totberacötinge !banbeeergierinbeeötgefcb?eben
ocöoen/ Bare namen gefïeit enbe baet ober genoemt baiiren 3ijn. Tra-
•U-W\ ?mnts Itudis fiudio, O* opt'mus quifque maximègloyii ducitur. lffi.
"»iï°fof)bi, etiam in illis Ubellis 5 ejuos de conumnenda gloria fcribum >
namen fuum inferibunt: in quo pradtcationem & nobilitatem defpkiunt,
tlt ή£ac nomiw' wlmt *. <©nber be fe boojuaaerüf η ban faaerbt * ^* m
S"|OTh(beieE erbaerne; ooBberfocljtommftgeiiichenbiiiteniietcc^^ *«**-
^en ow «jerfh te bermeerbecen / om ne naaerbiglje gö ban befe ^tabt
(··*£.;                  te
-ocr page 547-
ΧΧλ \ v/j
Κ A.R. BDEN.cn
Donaat tftitftoDne»/fttiwttil0ftelïer^nïi)£hett. Mmincjebaïbgfea^r
die fulcx we· tlïtt W mteWM Ctt t)OöfM)?ff Cltf f>0 bindt / fSOf OdetfUltJC 't ff lilt
gens de öoo? mg lieber obertgb ïaei /1$ ijccft Dan oocn (al meende bg fcijoon
Kt Set tod beter foude hennen} f gitne η oen om dit mpi damte ïafet n. ^en
wetgecnbii- fait-toeiccen (tchlatifiaen Of η bet-metende) bermat Uk mg nogt m
ïiokheydtdic uetm/maerDenDebbeif6tiocï)tüfiöjat tcüofn opengelaten, mv
w*'ck. .
kan tm fé ban meerder enbeter /ft? bcnoen occafie om baren lutï ηοφ te
iiuipnjien. bófteil·/ laet ban bate beouaembegöt en naerfïigbepbt bit br gonnen
tyeren perfectioneren en totboiBomenbeedt optrechen/ tcfemaanbe
tttoepte (boetoeï mp tot ηοφ toe nopt berdjotenöceft)tcDter mede toeï
ontbeeren. ücftbeböenuaitijdt aen tnpnjï geli je&en getooutinbJat
boegen en opöoedanig een boet/ men defe J>tadt na berdienfïcn ban
befcMben, en totdit toeren (b^boo^raetugtgegeben) enbebbs ieft
öee n^ctroff (gelbcn beele aitbang plegen/ enbe ieh ooeh feer lichte lp
fouöe bebben öennen behomen) toilien berfoecnen/ op bat eenigö
Hief-bebber ban onfe ©aderitjcfee &mUI lufl bebbende om een ge*
neraie $5efcb$binge ban btenin 't βφι te bjengen/ aenfionté te wrfe
fouöe &f nnen nomen / enbe (ϊφ ban bit gedeelte ten bollen mogen die-
nen/ bempjefentetenöetotfgnbejTcgnentcn dienfieban 't gemeen/
bebebtUpiijfHe bandt te bieden/ m&fuilenbe bergenoegen met die tm
ban foo eenbjaef €abaliice tot fulrn een goet en muteiwn naerris on-
getoecht en te paert gefioipen te bebbcn. 3!cr fegae ban een gege it)r&
aen/bet oude fpjcech-tooojDt ban Horadus:
Si ψϊά novifli re&ius iflts,
? 9%*k^
           Candidus imperti: β non, hts uttre mecum *,
®$t i$ foobeeï; ingeöai nemandtbeter beeft/ bat ïn?fuich£ aoeW*
UQbi9chboo2 ben öagbfaethomen/ foo niet/ bat bB &em Uier mr&e
ï« voorts fnftjftisime) bebeipe. 3$ ernunorbpmauöt (geloeiten alien tg*
Ï3£.?2? denfuicHenpbiabemenfftjen gebonden toerden) die foofiacffebdjö?
"vïruty-in- een toangufiige paflFie befeten i$l bat b£ buiten afle reüenbooHP
£c van 3cn bcthecctie en fnooben aert / befe S&iadercn niet andere dan met ja*
quaet-fpreec- lourfc&eeii ttaöecïJöc ooöfti fai&onnen aenlien/fnmfteenc]Uaetfp?e<
w"'e- hitf- henbe m bergiftige tonge ïefen / ieh gebe alle eere (öie mg bier ban
klove», die foubemogeu toe-nomen) aen ben benpberii ban dien ten befte / me
menaiierwc- bergenoegendeaaeeniijcftmetdefebie muboo? geendieberie / ojöiitA
jen vint.. m^ mmt/mty fcj)|p,b?fUfft / UÖ^te OOfhbOO? be HUtf ttlW$&
fg al baer gre etige tanden ai berfleten en «en fUiih geanaegbt w PJ
ben) t'&ater fpi^nocb niet en han benomen toerden; dat \$ (tffjj·,
ieh bebondenii de modedie mn felbe toe-feb?i)ben magb) dat icgölt*^ri
fceeerfïe binöer en aenle^der ban een generale ^effb?iibmgoeom^
iStabtbwi getoeefl/ enöaer doo? mettetdaet getoomb^öe/ jat»*»
* (boetoel ieh beduebtebet mibeelaenmaebtfaïontbjooehenbewej
ten miniie genegen fca^ommnw^e&oo^pïöetëen ^m^\l j
-ocr page 548-
Μ- Ε Ν HANGSE L.
geren efttiatargcmcene bicnfï te boen/ taart toe Uifght getiatfreif5
ban faicöeafgunfïige enbe ngfcige meufeben mifTcl)ien ηοφ no^t en
hebbengeftreeftt/ noefi.ooch tofgen£Dart beröojbeη aerbi cDtcaie-
inanöt gocöt ban tjaer fetben gunt) te reebt bebbfη honnen firecBen.
3Jch iacijge ban met bie m'nötfcjje jalourjsfjcgb bie eere toaent in te leg*
gen/ met eenganberg toercfc te beraebten/ enöe eeng anber# mtf-
guiibt eere booj bate taech-fieike feerifipingijen te tempen. ïlMi nu
wt wat in-
iiocbeenöeUjcHeemant>ti»etenopö3atDoopebaniïefO0innge ich bit fchten van
ïDetcfi fjeblie aengcbatigcn enöe bug berre gbebjagbt ? bemiji ίοφ j£loo™Jge
(geitjch ben alt^r-toetfp?e*eehenfien öwncenfcifjiooh te nenneri geeft) rchtcvcn ΊΓ,
nlemanöt garen eenigen stoaren arbegbt aenneemt/ noejEjtefjcbeenig ofte
wat ver*
gebaer ban bettoifïingb *n bpnbtftijap onbertoerpt / ten 3B ï)8 éeni* &iaia& λ«
gebergeibingetot fgu oogmer chbeeft; $«*?»mquamvirum t^jwfcf,™" JJJJJf
tam immortali virtutc predhum vidimus , ba/ w«2ïd prómio propofito omnia ^ed-Grsen.
pericuUifummoï Ubores
, gyavifstmas content fonts mimimiafque fxfeepit*'"?·' * r,f,fr» *
foo en ïate fteïj ban niemant boojfïaen /bat bet fonbe toefen om eemg "0""^
öebitnöangeit-miobeiettof biecgeüjche/ ['tmtth ia/ in comparatie
ban ue(e anoere menfen/toeï) toegnig arfjte) fa) maec om Dat ifcfaeb*
tenöC öe goebe Naem uytgelefener dan grooten Rijkdom ·} de goedegun-
fte dan Silver ende dan Gout*) befe generf«fè Cnbe eerïbcfte naem * *rtvtri<
foabeberbitnen (b) /batieB toiiienbenttt meen ontpötge ofte on* "' "*
«utte geboomte öoojbe ftëereibt pöfeereti/ (aftij&tboojfoobeel me
ooeniücB toa^j getraebtbabbtnocö emifé nttt iw té béngen/ ten
o'enlte banbiegeenenbaeriehmpboigenö bt3©ftber jfïatuere / af-
oermeeft aen berpücbt erfteiibe/en troo^fttif&een betracEitinge/ fonbec
op-üouben meec en meeïber pnfl/ qeneetentbeebt enSSucgernjcIte
ucroe tebertuerben. fnöiengbpnHebrnfcan (toaerbe Jfêebe-Söuc-
Beflim Jn
mm) na utoe gebjoonitjcheöoet^ertigbeebt en UcBt-bergenoegen/ envOa «
oeie mgncarbegbt t' utoen öienfïe/ niet onaengenaem ïaet 3iJn/ maec -«»«««-
20i^tfengetoen|ie toe-geneöentbeet entoebec-gtmficreiitóo-Ö,1! "8n
SS?? ?mba»ööt / boo;toaerifft Tal ropi boel-toit en oogmerth in 't vaS S
hnK ööftroffeti ftfölttn / enbe mg atöten ban mgne moeete ten
ftn,m ^ö^etnnnereert te jf n. ^rh b?eefe ban niet be btilberenbc
JiS - S?m
öcc -rtfti*inWS öjanrgitnfl/ notfir be naeutoe UrecËie-
Hii^^^ffWfl tetotuffDè behnibiielaer^j br
ïfS; . "öem# DOih
Meöijtfeiiïwtwbf/tiet turn betoeï-mmeti*
SaS, iï F
öcftf m oiftceteoieiHlijErtftfi: licbteiijch tnaer be tojebeiige
timtflfSu Ciii0c0 nimmer meet en Banboiboen. <®p bope ban ron-
\(h hni m
n ?et ieöoraWie totnbefienntoer Söurgerlijc&e affectie/ m
u»n wet befen 't 3cgi/ en boiber^e mgneti i»egb tot e?n eeri^ch epn*
^'"ί*!. Jem'"t v tntUlU 'hte tffk inxt, n»n vlrtuth:,Jtmie.fnrtniiL·Jei fertm* ai Umperummu
}>uiftv'il£tutr*P*°'i'*l'f»<** (by éx ommhuffriemiisviTtufiiiaT^lï/jtmumefl frtmiumgltriA : fut
i*/{M#j *?'»t'P'fttttis memotia ctnfu'Atur re/ue effitit ut abfentes adfimus } picrrai vivemui', su·
(fi4t!t hstnmei in f «turn videntw ^cendert. Uw frt Miientt
-ocr page 549-
NA-REDEN en AENHANGS&L.
tot atboojt e n boojt gerttfïelijeh öeetien ; nogenbe onber-en-tuffcbea
met ai mmi boen en laten i η tooojben enbe in toerehen te betoonen/
bat ich niet nebeei mgn bccte genegen ben / fntie in alle ernft (boo? foo
beel De menfcijeiiiche Bracöten immettf bermogen) mg foeche te regu-
leren na een aanfcö <fllj?ifïeii jchen regel ban niemant te beneben/ vm
een mmfïiöö te toefen/ enbe met toel-boen fobeetuegen/ op bat
mijne taienben mg lief-bebben/ enoe mpne bpanöen nip niet honneη
baten. £uich£tc& tot ben bengbertfüMfoube mogen ttgt-r oenen be
SöOOiÖen Martialis:
jjiui ducis vultus, & non legis ijh libenter,
Omnibus mvideas livide, nemo tibi.
' ilMt nniMieben ban {feer gelief be) öefe &efc&Ubinge gebjnec&e tt
bp manntternent ban beter / met belofte/ Dat/ ingebal icfe bemenften
nan/0.11. öe felfbe met gber en niet fonber bzwfit3uit geiefen bebben/
icB na mpn toeber-feomfï f inbien bet ontoernujöeisjch nootiot en b al*
bernielenbe boot een goet boometnen niet en homt te beletten) met ecu
onbermoeebe Ittfï W «Bt-geben ban bet Sier ηοφ aen referen-
tie ooth bewgen 3ai. <#n
toilt miböeiertübt bebefe pi**
bifioneïe mm feer noet-gunfligeniOTIebe-burger in
ftjn abfentie t'tfóin lebenoftna fén boobt) aite*
metg 'geDénchtn/ met ba|t bertroutoen in
mt <&nartieren enbe «Betoeften ban
bi fioerelbt t& ficf) ηοφ foube mos
0en laten binben / bat ï)g
öiiet-toegen enbe un
allen tgben mtt
ïjertenbesiel
onberan-
berün
fietupgenjai/mfuïei
, fierboegen ai^ t)6 Öto &'
feffcefcen beeft/ ooB fo in ber baet
een onretbt f atriot en ge*
trottto Hief-bebbec ba»
fmtiaaberliieBe&tabtte
jijti (t>oo| foo tóngö
Dem leben oberig
tf; fonbec
ÉïNDE.
. Cicero lib. -t, de legfl,:
MpuU'K4 nomen mherfa chttatis efi, pro qua mori,& <«ƒ *** *otoS &h
m$uAomntinofirapntn
, .0" ψφ conJrtWi Atbimm.