7, B. Greg. expofitioi fuæ l'nfpirationis me tangat:quia cùm eius oCculâ fentio, fubita mutattoe me derclinquo, amp;nbsp;in eius fimilitudinê ilico liquefada transformor.Faftidit Anima fafti quippefandiamens omnia quæ per corpus fendit omnia tic, amp;: in illa fpiritalia rota tranfmutari concupi-quæ per cor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dum ifta obftrepunt in illa fugit, fecÿ abfco

pus lenut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fenttat,appétit Idcocj ofculû fponfi

quxrit,quia fi ille gratilTimi amoris uinculo hanc nô trahit,hæc ui fuæ moleftilfimæ grauedinis de-tenta,quomodofead ilium conférât omninono inuenit.Sed pius fpôfus anxietatem eius fentiês, amorem dtligens,uotumexaudiês, ofculû porri-git,amp;nc defiderio lalfefcatjguftu fuæ fuauitatis le nit,amp;: dum fuâ prçfentiâ exhiber,earn ad maius di ledionis ofculum accêdit. Vnde hæcillû fentiês ad eum fe côuertit, ê' qucm prgfentê habet,mox gaudens uoce mutata alloquitur Qc dicit :

’ Quia meliora funt ubera tua uinofra?= grantiaunguends opdinis,

Vberafponfi, dileêîio dei ÔCproximi.Exhis uberibus fponfam fuâ laêle pietatis nutrit, amp;nbsp;in^ ter tentationû turbines his cam fouet dC nutrit,âS ut perfiftat, reficit Quidautem per uinûnifi cura temporalis exprimit,d qua mens fecularis cuiusli betinebriatur,ut adinuifibilia cognofcenda aut ex toto,aut pene'infenfibilis reddaturfSed ubera Vinum ne/ iponfi uino meliora exiftunt,quiainudnecar,hgc catôi ubera nutriunt.Illudoculos mentis turbat,hæcacuunr. nutriunt jUyj apoftatare facit etiam fapientes, hæc ipfos idiotas utiqj fàpientiffîmos faciunt. Quæ quotui cibus iponfacûdiledionisubcrtatefugit, totfen tcntiasfapientiæ fibi in uentrê memoriæ trahit Charitas ein fanêla cor pacifîcat,mehtê in têtatio nibus roboratjfidutfèdes fapientiæ fit anima iu-ftfquietê tribuit,locû præparat Hæc itaep uer ba unguentis optimis fragrant,quia odorê fuaui-tatis per fapientiæ uerba fàncfiitatis exêpîa fe-cumportant.Quicuncpein iànêla charitate per gratiamdeife rcficit, is fpiritalium donorûSC o-dorem ôd fuauitatêfcntit.Quorû bonorû uberta-teproximos quofq^ ad interiora guftandafecum trahit,amp; ut in amorem diuinum côualefcantjiftis uberibus nutrit Sequitur:

Oleum efFufum nomen tuum*

Nomen fponfi Chriftus eft. Sed nomen fponfi quafi oleum effundit,quia quicucß nomine Chri-ftiano in ueritate cêfentur, charitate fantfta afflu-unt,quamolliuntur,Sdut flammas exemplorum emittant, eadem charitate continué fufflindunt. Hac charitatein amorem ipfius Chrifti uehemê-tius accenduntur,amp; ab ipfo accipiunt,quo ei am-plius inhæreant,quo perfundunt. Hine eft quod Sequitur:

Ideoadolefcentulæ dilexeruntte*

Quid ein per adolefcentulas,nifi fàntftæ animg defîgnâtur,quæ baptifmatis aqua per fpiritS fan-dum regenerant,0^ in noua uitâ per nouû tefta-mêtum transformant f Quæ propter olei infufio-nem Chriftü diligunt, quia ad gratiam uocatæ in eofuauitatêuiteperpetueinueniûtpro cuiusfua is in Cantica cant. 8

I uitatis diletftioe omnes mudi faftus 8C diuftias re-fpuunt Sunt ein nônulli qui ita deu diligut, ut fe-ipfoscontênanr,inintcrioraferapiût,utdeûinue . , niantEt quia deus in fuperficie no facet,m'édita- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g

tionibuslaborant,fubtilifïime' cogitationes fuas examinant,le(ftionib. uacant, amp;nbsp;quomodo Deus inueniatur, omnibus modis perquirere non cef-fàntHi profetftô odorê unguêtorum fentiunt,Ôd olei infufione fe inungunt,quia dum omnê putre dinem uitiorû abijciunt,flores fibi inueniût,quo-rû côpofitionefuaue olentia unguêta deofacien te conficiûtQui eiufmodi cft,defiderio æftuat,ô^

’ quafi nil habeat, femper maiora exoptat, ôé quia fibi uirtus non fuppetit,in deuminhians trahife poftulat,dicens:

Trahe me poft te,curremus in odore un guentorum tuorum.

Non currir,quin5trahitur, quia quem diufna gratia no adiuuat,moleftia fuæ corruptionis gra-uatutGratia quippe diutna nos preuenit,amp;inter norum dulcedinem nobis oftendês,de exterfori- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

busnosc5pungit,m0x(^ inillatranfiês animus, præ eorûdileftione têporaliauilipêdit. Ifté ergo qui trahit, currif, quia uinculû amoris libêter le-quês,gratiæroboratusamore,fine grauedineob , ftacula omnia trâfitNec mirû,cû unguêtorû odo rem fequat,quia cû fpiritaliû donorû fuauitas fen titur,quid eftinhac têporalitate cuius defiderio anima fàncfta fponfa Chrifti,ne in illa properer, te neaturf Ibt quippe lenitate unguentorû gaudet, dû naribus difcrctionis fpirat,charitas fibi fua-uiterolet.Hinceftquôd à fingulari numero ad pluralem tranfit,quiaindilecftione dei, etiam prç ceptumquoddeproximidileêfione nos admo-net,inuenit,quo inftrutfta erutftat nobis foras, guftauitfuauiterintusjdicens:

Introduxit me rex in cellaria fua*

Quid per huius fponfi,qui rex eft, cellaria in-tellfgimus,nifi fantftæ fcripturæarcana quæ rima mur,nifi fanéîæcontemplationis myfteria, quorum delicijs fi reficimur,mox conualefcimus f In illa procul dubio quifquis introducitur, omnia temporalia mox contemnit,quia æternis ditatur,' Ideo lequitur:

Exultabimus ôê lætabimur in te, memo res uberum tuorum fuper uinum.

Santfta anima fponfa Chrifti in fpôfi fui delf/ ctjsexultar,dumcorporaliarefpuit, amp;infpiritali bus fe occultât. Eundêlt;^ fpôfum delicias fuas fa- SâguisCW cit,in cuius refpeftu mûdana omnia nô curat.Sed hæc in memoria uberO agit,quia dum recolit quâ nbsp;nbsp;nbsp;°quoti^

ta charitate Chriftus earn dilexerit, qui fanguine die nutrit fuo eam moriês in cruce redemit,amp; quotidic earn in finuEcclcfiæ matris eiufdêfanguinis lade nutrit, procul dubio magis ac magis in eius diledio nê intêdit.Quod lac bene fuper uinû dulce efle df cif,quia g fanguinêChrifti mifèricorditer educa-mur,qui per legis literâ feuere prius côftringeba-mur.Per quâ diledionê adimpleturquoddicif:

Redi

Sctmus quia cquitatus Ifraeliticus currus Pharaonis fugiês in mari demerfos rellquit,nec tn fta dm terra rcpromiffîonis intrauit, ied prius multas têtationes in eremo quadraginta annis fufti-nuit,multos reges multis laborib.expugnauit, ôi. fictâdê quod promilPum fibi fuerat,laboriofé ac-quifitûfufccpit.Huic fandîa anima fponfi arnica fimilis efRcitur,quç prius inbaptifmo omnia pec catafuaextinda, quafi Pharaonis exercitumreli quit.Et poft dum inter hui us mundi habitatores, malignos uidelicet fpiritus,uiuit,imminêtia uitia quafireges aliènes profternit. Stifte tandëadbea tam terram in qua cum fponfo deletftetur perue-nit. Cui bene dicitur quod fubditur.

Pulchrac funt oenæ tuæ ficut turturis.

pulchra cô/ nunquamalterifeiungit,fedfemperiblitarié ha-ditio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bitans in gemitu perfeucrat,quia quem diligebat

noninueniens quærit.Siciàn(ftaanima quæcp dû à fponfo fuo abfens eft, ab eius amore non fece-dit,fed in eius defideriû iem per anhclat ÔCgémit: amp;nbsp;dum illû quem ualde diligit, non inueniqquia ab omni alieno amore fe retrahit, quafi in genarû uerecundiacaftitatem cordis ipfohabitu ôdatftu exteriori oftendit. Sequitur:

Collum tuum ficutmonilia.

fiædefignantur.Monilibus prædicatores compa râtur,uel quia Eccleftæ funt ornamentû, uel quia Eccleftam muniût,ut peëtus monde, uel à rotun-ditate,id eft,perfe(ftionc.In monilibus gemmæin auroponûtur. Peraurum quippe iàpiëtia, per lapides opera exprimûtur. Collû ergo iponfæ ficut monilia exiftit, quia quilibet retft^» Ecclefiæ prçdi cator et fapiëtia interP fe induit,opera exterius exercer,quæ in fapiëtia uidet. Cui Ôd adhuc dicit:

Murenulas aureas faciemus tibi uermii= culatas argento.

Murena pifeis eft,qui captus uertit fe in circu-lum,ad cuius exemplar fit inauris, quæ murenula dicitur,qua deftgnatur prædicatio, quæ aurib.in-hæretôilcaspenetrat.Murenulis monilia collo li gant, quia amp;fapientiaamp; religio à feripturis fan-(ftis prgdicatorib.adiungit.Per murenulas efh iân lt;ftafcripturaintellio;it.Quæ beneauroôd argëto uermiculatç dicunt:quia ÔC fapiëtia iàndafcriptu ra fulget,ô(l fonora prgdicatiôe per uniuerfû mû-dû audit .Sicut ein per aurû fapiëtia,fie per argëtfl Aurum fa/ landaprçdicatiodemoftrat.His uerbisipôfifpô pientiâ ,ar/ iarelpôdet, ôd per corporeas rerû ipeciesamorë gentû præ/ intimat,quofpiritaliterintusardet,dïcens: démôûratquot; Dum effet rex in accubitu fuo, nardus mea dédit odorcm fuum.

Nardus eft herba humilis, quae guftata frigus exp€llit,ÂS calefacitmembrû. Accubitû fuum rex tûc intrauit, qn dns nofter Jefus Chriftus corpora liter cœli interiora penetrauit.Quo requiefeente, nardus fpôfæ odorê fuû dédit,quia uirtus iantftac Eccleftg fuauê famâ bonitatis logé latecj iparfif. Ad cœlos ein dns afcêdit,ôtl fpiritu fantftû fuû iu-P difcipulos mifit. Quo impleti uerba falutis mû- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

do prçdicarêtjôtl per lànda opera boni odoris fà-mâ circûquat]p diffuderêt. Hüc quippe ipûm in ba ptifmounaquæc^fidelisaîarccipit,utper eûfibi ex uirtutû côfeéîiôe unguêtacôponatjôtl^ximos exêpli exhibitiôe qft ûguêti odore reficiat. fequit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Fafciculus myrrhæ diletflus meus mihi, inter ubera mea commorabitur.

Mortuorû corpora myrrha côdiri folët,ne pu-trefcât.Myrrhâ quippe corporib.ne putreftât ad Myrrhâad/ ' hibemusjdûmêbranoftra in Chrifti exêplû,per hiberc mé/‘ eorûdëmortificationêàputrcdineluxuriçreftrin bris noftris gimuSjnedûeaftnecôdimëtodimiferimusdiiToz debeinus lutaputredineefcâuermib.aeternisfaciamus.Sed nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

quid eft q? dilcëiû fuû fponiâ nô myrrhâ, fed fafci culû myrrhæ nominattnift q dû fantfta mes Chriz fti uitâ ex oini parte côftderat,contra omnia uitia ex eius imitatione répugnâtes uirtutes cogregat: exquibus fibi fafciculû myrrhæaptat, quo carnis fuç putredinë fempiternâ abftcrgattr'Qui bh inter ubera cômorari dicit,quia in diletftiôe dei 5C ^xi-mi habitatio Chriftifancftaçdifîcat.Sâtfta quippe anima dû deû fte diligit ut proximû non contem-naqSl proximi amorem fie excquitur ut diuinum non minuat, procul dubio ubera in peôorefibi locat, quibus Chriftum amplecftens ipfum nutri-at.Qiiafî enim uberibus Chriftus nutritusrobo-ratur, dûhacgeniinadiletftione ut fortius inhac-reat, deletftatur. De quo ôd adhuc diciturî

Botruscypridiledus meus mihi,inui*

Cyprus infula cft,in qua uberiores uineæ ali binaicunt. Per Cyprü ergo Ecclcfia uniuerftilis deftgnatur,quçmultas uineas nutrit,dum inmul tas Eccleftas diuila,uinum quod lætificat cor hominis, gignit.InEngaddibalfamûgignitur,quod , cûoleopontificalibeneditftione chnftna efÊcit, quo dona fàntftifpiritus exprimunt. Engaddiinterprétât fons hœdi.Hœdusafit antiquitus ^pcc catis immolabat.Quid ergo per fonte hœdi, nift baptifinus Chrifti figuratcln quo dû corpus mer-git, anima abluiqôd perillp fidequij? peccatorib, mortem pertulit,anima humana à pcccatis om-nib.mûdari fe credit. Cui mox dilceftus refpodet.

Ecce tu pulchra es arnica mea,ecce tu pul chra,oculi tui columbarum.

Bis pulchrâ ipôfus fpôiâm fuâ uocat, quia cui di , le(ftionêdeiamp;lproximidonat,geminâ pulchritu Pulchritcd dinêeiinferit,qua deledaqôtl quâ laudat. Cuius oculi bn columbarû eftè perhibent,quia dû in tê- qyj poralib.gemit,amp;l ad æternadeftderia rapiqin fîm proximui” plicitatcfenfüsfuoscuftodtt,6tl carnales côcupi- diligit fcêtias deteftat.Colûba quippe in amore pro can tu gemit.Et bn fantfta aîa colûbç coparat, quia dû

amorelangueo*

Per flores teneriquitÿ SC incipientes, per mala uero P erfcdi fideles defignantur.Sponfa quippc quiaamorc Ianguet,fulcirife floribus Si ftipari malis appétit : quia dum fe æternitatis defiderio afficit,dum qualiter illuc perueniat,tota anxieta-te perquirit,eo quod perfedionem dum in carne uiuit,omnino non inuenit,fatigata in defiderio fuo requiefcit.Et in hoefolo gaudet,fî circa fe re-fpicit uel quibus ipfa proficiat,uel in quorû profe ôioneconfolationem de languore fuo reciperc poIÏÏt, Quibus defponfo fubfequenter hacc dicit.

Læua eius fub capite meo, Sd dextra illi^ us amplexabitur me*

Perlæuam fponfi uita praefens,pcr dejcteram uerô uita æterna defignatur. P er caput autê fpon fæ,mensquæanimac principatur aflumitur* Sed læua fponfi fub capite fponfæ effè didtur. Si dextra eius amplexatur eamtquia uitam temporalem fub mente fua femper ponit,uitam uerô æternam ut omnimodo amplexetur cocupifcitHæc quip-pe quæ uidet,magnanimiter mente fublimi con-culcatjofficijs cœleftibus fe occupat.Hæc necelfi täte tolerat,ad ilia fummo defiderio quafî brachio dexterofponfi aftricfta fufpirat.In quæ ciim ali-quantuluintratjdelecftabiliter quiefcit,cuius quie tis diledlione mundanos tumultus omnino fafti-dit. Sic quiefeentê utic^ fponfus amplius diligit^Sd ab eius excitatioe improbos quoflt;$ repeliit dices:

Adiuro uos filiæ Hierufàlem per capresî as ceruosqj camporu,ne lùfcitetis neep eui^: gilarefaciatisdile(ftam donee ipfa uelit*

Cerui Si capreæ munda animalia in lege effè perhibent. Quid ergo per ceruos Si capreas, nifî fîdcm,fpcm,6^charitatem accipimusfQuas dum nobis mûdas feruamus, per eafdem altos montes contemplationis afeendimus. Sanda autê anima Iponfâ Chrifti à cundis mundi perturbationibus quiefeere appétit,infînu fponfi fopitis terrenis cupiditatibus dormire fandlo ocio côcupiicit, ita ut etiam necefiâria colloquia aliquâdo fafiidiat, (ôliustç fponfi collocutione quanto quietius tan- d to fèrenius hilarefcat. Sed hanc dormientem car nales qui funt in Ecclefia nonnunquam importu ne excitant, negocijs mundi earn implicatedefî-derant î quia eius uitâ inutilem exiftimât,dum ab corS curis earn fe abftinentem confiderant. Hi ta les fan's congrue non fillj fed filiæ nominantur: quia dum effceminatos mores nutriunt uirilidi-gnitateamifla,quales interiushabentur, exteri-us nomine fœmineo defignantur. Hi diledlam fufcitare fub adiurationis pondéré prohibentur, ne uidelicet mentem quæ ad uacandum deo fe ac cingit, Si foil's fpiritalibus fludtjs inhatrere con-cupifcitjimportunis follicitationibus inquiètent, Si tenebris curarû terrenaru oculum cordis eius obnubilent.Et tarnen non ei omnis cura proximi interdidtiir,fed quando fufcitari debeat, eius uo-templationi ftudeat, Si quando proximorum uti litatibus inferuiat.Hanc uacandi deo licentiam libentifsimé fpofa fufcipit, IlatinKÿ uerbum fpon ü ampledlitur fiddicit:

Voxdiledlimeû

Ä.C fi diceret: Hanc uoccm diledli mci fponfi cfle recognofcojhanc ab eiusore femper audire defidero; quia in hoc uideo quantum me diligat, cûmmeab amplexibus eiusdefiderabilibusim-pediri prohibeat. Ad hos amplexus qualiterper-ueneritjfubitô narrat, dicens;

Ecce iftc uenit {aliens in rtîontibus,tran* filiens colles*

Ad amplexus Iponfe foæ Chriftus uenirc di-fponcnSjhumanitatênoftram dignantcr afllim-pfit. Ad quod myftedum peragendum, quafi fali cns in montibus uem't, quia quædam opera inter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jid

homines oftendit,quæ ualde fublimia Si ftiper tur uenift homines eiïè perfpiciens humanum genus admp quafifalift raripotuitjfedattingerenequiuit.Quôdenimde inmonub' uirginc natus eft, quod ad uagientc adorandum ire paftores angelus admonuit, magos ftella per-duxit:quôd pendens incruce,qua hora uoluic fpiritum emifit, quod mortuus tertia die feipium fufcitauir: quod eœlum ingrelïus ^iritum fanlt;S3 quibus fibi placuit donauit: quod fidei iuæpcr pi fcatores ÔC idiotas mundum lubiugautt,haec faci-ens quafî in montibus ambulauit, quo eum nulla ereatura aflequi ualuit. In his nimirum operibus colles tranfiliuitîquia landlos omnes quantum-cun^ excreuerint, potentia foaepiae operationis tranicendit.De quo Si fequitur:

uocat,columbam propter timpiicitatê,formofam propter operatiôem.Quia enim finelîde deo pla-cere non poft'umus, bene per fidem amici uoca-mur:quiadum fide cœleftia appetimus, abieeftis Anima de/ terrenis deo adhçremus. Columba uero bene ani uota colum nia propter fimplicitatem dicituriquiaanima de-bæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nota dum fimplicc deum cordis fimplicitate per-

fcrutatur,nequaquam mundi ineptam lætitiâ dif-foluta {ecftatur,fed femper ad æterna feftinans, co lumbac gemitum pro cantu diligendo imitatur. Propter operationë anima formofa reeftè appcila turiquiadû præteritac uitac pcccata per bona ope raredimit, quafi antiquâ turpitudinem aflùmpta forma meliort ante fponfi oculos abfcondit. Hâc itaep hortatur iponlùs ut furgat ÔC ueniat,quia di-gnum eft ,ut qutcuntp ad amorem Chrifti prope-rat, carnis torporè quantû poteft abijciat, amp;nbsp;fe ad æterna confequenda celentcr accingat. Sed quia ut ad cœleftia feftinemusper cxhibitionem noui icftamenti à deo accepimus, ideo rede' fequitur: là ein hyeins trâfrjtomber abfjt amp;recefsit» Quid per hyemem,nifi legis aufteritas intelli-, ,, P . gendaeft/Qiiædumin carnalibus facrifiens po-paraturhye pulum antiquudetinuit,adappetendaipiritalia mi èc cœleftia obferuatores fuos nonadiuuit. Poflii mus etiam per hyemem uitam præfentem intelli-gere, quæ dum nos affiduis tentariôibus impetit, quafi imbribusimportunis ad fequendû Chriftu torpere compellit.Sed iam fponfa lurgat, quia hy ems tranfiit,quoniam quanto magis dies ultimus inftat,præfens uita recedit: amp;nbsp;quo amplius tempus ad ternunum ducitur,eo citius currendum eft ne eleda anima oblatis fibi munerib. æternis pri-uetur.Tranfijtenim dicituriquiain proximo tran fitura efle non dubitatur. Sequitur:

Flores apparuerunt in terra noftra, tem pus putationis aduenit.

Flores apparuifle in terra dicunturtquia fandac animæ cùm a corporibus recedunt,in cœlo recipi untur. Et quia inhac uita quamuis hyems fuerit, à bono opéré non torpuerunr, mox ut receflerût, in terra uiuentium gloriofae floruerût. Bene ergo fequitur quod diciuTempus putationis aduenit, quia quo amplior eledorû numerus in cœlo con gregatur, eo celerius reprobi ab Ecclefia tanquâ iarmenta inutilia amputantur,ut mundus citius fi niatur. Sequitur:

Vox turturis audita eft in terra noftra.

Quid per turturem,nifi Ecclefia,quid per terra fponfi,nifi uita ilia beata defignaturc' Sed uox cur turis in terra fponfi audita eflèdicitur: quia dum pro defiderio fuo fanda Ecclefia deprecatur,à Chrifto in cœlo clemêtilfime' exauditur. De qua rede fubditur:

Ficus protulit groflbs fuos,uineg floren tes odorem dederunt.

Ficus quippe grolTos fuos protulit: quia fanda Ecclefia martyres fuos adacternâpatriâ prgmifit. quia per untuerfum mundû exêpla bonorû ope^ rum excreuerunt. Vineac uhlt;$ flores producunt, cùm fingulae ecclefiæ animas prius infidèles ad fiz deinouwatem perbaptifmû educunt.Sed flores ipfi odorem proferunt,cùm credences animæ,ex^ empla bona per fuauem opinionê fibijnuicem ÔC alijs afpergût.Sed quia Chriftus utroiç modo ex^ hortatiôis nos trahit,Ut uidelicet prgceptis nos du admoucatjôcexcplis fancflorû nos erigat : idcirco ^xhortst^^ Iponfæ fup prius ut furgeret admonêdo prçcepir, SC deinde exempla fanclorûad cognttionemad--duxitjô^ poft exemplorS cxhibitionem iterum fe ad præccpti cômonitionem conuertit, dicens:

Surge arnica mea,foror mea, ueni co^« lumba mea in foraminibus petræ,in cauer# na maceriæ»

Surgit anima,ciîm à peccati perpêtratione iè e-rigic Venit, cùm per bona opera defiderrj fandb An^a fur/ palflb.ad cœleftia têdit.Sanôia etenim mens cùm praeteritæ uitæ turpitudines confpicif,cùm pecca ta fua enumerat quæfccit, moxfecûin cofcientia erubefcit, ÔC quæcûqj th mûdo dilexerat, ad odiu nbsp;nbsp;,

fibi transférés fletib. ie punit, nbsp;ipß pœnitêùafa

■ (ftarobuftior,ab omni inquinatione etiam cogita tionis exil ir, ôd ab omni torpore negligêtiae fe ex^ cutit,ut iam in infimis cogitationib.nô iaceat,(èd ad appetêda inuiGbi 1 ia per fantfta defideria fe ex--tendat.HaîC itaque mens furgit uenit: quia à Pctfæ fbrâgt; torporis infîrmitate percôpuncftionemfe crigit, mina dicun Slt;infan(ftis ftudijs fe exerces adarterna pcdibiis Chnfti amoris curvit.Per foraminaaût petrp,uulnera ma nuum pedum Chrifti in cruce pendentis liben tcrintellexeriin. Caucrnâuerô maceriæ,uulnus lateris quod lancea facftum eft,eodem fenfu dixe-rim.Et bene columba in foraminib.petræ QC in ca uerna maceriæ efle dicit:quia dum in crucis recor datione patientiâ Chrifti imitatur, dum ipfauub nera propter exemplû ad memoriâ reducit, quafî columba in foraminibus,fic fimplex anima in uul neribusnutrimenttum quo conualefcat,inueniU PolTunt tarnen per foramina petræ,incarnationis Chrifti facramêta fignari, ÔC per cauernâ macerip, ipfa ^tecftio angelicae cuftodiæ figurari. In qua eu ftodia cùm anima ponit,bene ei à fponfo dicitun

Oftende mihi faciem tuâ, fonet uox tua in auribus mets*

Quid enim per faciem,nifî fidem qua a deo cogt; gnofcimur,accipimusc'Ëtquid per uocêjnifipræ dicarionem intelligimus f Sedpræcipit fgonfus ut ei fponfa faciem fuam oftendat : quia quicuncç fe fidê dicit habere, necefle eft ut in bonis operib* exerceat, ut in operib. exterioribus fides interior innotefeat. Sed opera neceffe eft ut uox prtedi cationis fequat : quia quicuncji in fantftis operib» perfedîé fe dilatât,confequens eft ut ad eadem fa-cieda proximos quofepexhortetur. Ideofequit;

Vox ein tua dulcis,amp;facies tua décora»

Tûc ein ÔC uox placet,facies décorât, quâdo opera

Capite nobis uulpes paruulas, quæ de*^ moliuntur uineas.

Hæretici di/ nbsp;nbsp;Per uulpes hæretici,per uineas fingulæ Eccle^

cuntur uulz fjæ defignantur.Sed uulpes uineas demoliuntur, pes Ecckfiz quiapevhæreticosEccIefiæàrecftæ fideiuiridita ^entc™° teexiccantur. Quæ beneparuulæ dicûtur,qufa quamuis contra ueritatem intus fuperbiant, exte riustamêinuerbis humilitatêper fimulationem fedantur.Quæ tuncà fàncftis prædicatoribus ca^ piuntur,quando inftantc altcrcationefententijs iieritatis conuincuntur. Prgdicatores quippe fan lt;fti aliquando canes per fimilitudinc dicunf,quia prædicationibus aflxduis quafi latratibusimpor* turn's aduerfàrios quofcp à grege ouium arcere ni tuntur.Ifti canes uulpes Chrifto capiunt: quia du cem fuû dum fideliter dilig.ût,p eius amorelabo-rantes,tergiuerfantes hæreticos ab inuolutionib. quæftionûquafià tenebrofiscaucis adlucêueri* tatis educunt. Qiiare uerô uulpium demolitio ti-meatur,manifeftarur cùm dicitur:

Nam uinea noftra floruit.

Vinea quippe floruit ; quia fànôîa Ecclefia per. baptifmumfîliosad fideinouam cÔuerlationem perduxit.Quibustimendum eft ne ab hæreticis deprauêtur, quia dum quicp fideles in nouitatem Chrifti regenerantur,quo quifque tenerior eft,eo citius ad prauitatem feducitur. Floribus omnino ' timendumeftnepereant,quia duni adhucquiC que ad perfeôionem per exercitium diuturnum non côualuit, facile fia dente uenofo mordetur, abhocquodnacftus fuerat euanefeit, Perfeda e* nim quæqj anima in quo fe iam diu exercuit, faci lenonamittittquiaquo frequentius palatointi* mo quàm dulcis fit dominus guftauit,eo conftan tius Iponfi reditudinem tenet,amp;^ diftorta faftidit. Quæ profequitur conuenienter, ÔC dicit:

Diledus meus mihi,amp; ego illi.

Ac fi diceret : Diledi mei amicitiam conftan-

ter teneo, quia eius côftantem beneuolentiâ crga me fentio.Quia dum eius familiaritatem benignâ habeojdurum mihi eft quicquid ei aduerfum ini-micos latrantes audio. Et dum in eius afïîduitate ° qualis fituideo, fiquid erroris proferunt aduerfa-rq, à ueritate quam in eius uifione cognoui, non recedo.De quo bene fequitur:

Qui pafcitur inter lilia , donee afpiret dies,ôô inclinentur umbræ.

Quid per lilia, nifimundae animæ defignâturc’ Quac dum caftitatis candorem retinent,per bong famæ opinionem proximis quibufep fuauiter o-lent.Inter lilia fponfus ergo pafcitur:quia procub dubio animarum caftitate delecîîaturjquæ SC in le munditiâ carnis côferuât,ôd per nitidas cogitatio nés coram eo placent,ÔC exempla proximis quafi odoris iuauitatê donât. Dies uero tune aipirabif, umbrae inclinabunf ,quâdo uita æterna appare bit, QC praefens uita finiet, Hic quippe nox eft, ibi mus,ibi deus ipfe tota ueritas mentibus elucebit. Ad hâc prorfus dicm fandæ animg enitunf ut per ueniant, propter hanc iuftitiâ illibatam inquantû poflunt côferuant: SC quia fine Chrifto nihil poiz nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

funt,eius auxilium inuocant, eius familiaritatem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!

defiderant.Quarû dum mentem côfiderat,propc eft benignus ôd adiuuat: amp;nbsp;quo amplius profici- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

unt, eo familiarius femper amat, donee finitis te-nebris mûdi ad uitæ æternæ lucem perfedas edu-cat.Quam lucê quia ualde defiderant,eam(Ç cùm dominus ad indicium uenerit,uidendam efle pu- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[

tant,idcirco cum fummo defiderio dicunt.

Reuertere,fimilis efto dilede mi capreæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v

hinnulocp ceruorû Riper montes Bethel.

A nobis diledus corporaliter tunc abijt,quando poft refurredionem in cœlum afcendit.Tune autem reuertet, quâdo in fine mundi refufeitatis corporibus hominû, omnibus in iudicio manife-ftabif.Quiueré fimilis capreg amp;hinnulo ceruorû apparebit:quiain carne noftra ueniens adiudiciû omnib.femonftrabit.Per capreâenimquæmun-dumeftanimal,Ecclefiadefignat,quædumincœ leftibus mente habitat, quafi in montibus pafeit: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptrô

Per ceruos autem quid aliud patres antiqui de- antiques fignantur,ex quorum carne Chriftus natus,quafi hinnulus ceruorum mundo eftpræfentatust'Be-thel autê domus dei interpretatur. Quae bene ecz clefiadeidicitur:quiain ea dominus habitat, dû perfidem corda noftramundantur. Super mon* tes ergo Bethel fimilis capreæ hinnulocj ceruorû apparebit : quia in ea humanitatis forma ad iudi^ cium ueniet,quam ab Ecclefia fumpfit quando in hoc mundo ex patrû progenie quafi hinnulus ex ceruis humilisnatus fuit.Quiuerèôdfimilis ca-preae ôiSfupermontes Bethel apparebit: quia ex humanitate quidem fimilis ecclcfiac erit, amp;nbsp;ta^ men fuper ipfos fummos,qui quafi montes excel lunt,in ecclefia fublimior eminebit. Qui dum ue.-nire moratur,quia eum femper fantfta anima pergt; quirere nititur, ideo fequitur.

Caput III

IN ledulo meo per notftes quæfîui quem diligit anima mea.

Letftulum fibi fantfta anima in notfte facit,dum omnes perturbationes mundi fugiens, fecretum comparât in quo requiefeit. In hoc lecftulo quern diligitquærit: quia dum ab omnibus follicitudini bus mûdi uacat,in eius inquifitione quomodo ad ilium perueniatnon quielcit.Notandum eft autê quia per noeftes quærit, qui modo in hoc mundo uiuit, amp;nbsp;perfctftæ tenebras temporalitatis àfeno excutit. Quas quo grauiores patit, eo feruentius quærit eum, quo inuento tenebras amplius non patietur. Sed quia quem quærit, nunquam perfe-âè in hoc mundo inuenit, ideo fubiungit:

Quæfîui ilium,amp; non inueni.

Quiauerô maximo defiderioæftuat,Stf quic** quid tenet,ei non fufficit donee diledûinueniat, ideo conftantiam inquifitionis fubiungit, dicens:

Surgam

21

Surgam,Sfcircuibo ciuitatc,pcruicos nbsp;nbsp;a

tur,anguftam uiam tenent,qua ad uitâ perducan-tur. Per plateas autem feculares defignantur, qui dum uoluptates fuas multas fequuntur,latas uias gradiuntur. Surgit ergo fponfa amp;nbsp;ciuitaté circuit: quia perfetfia anima quæ uifibilia faftidit, omnes fanefios qui funt uel fuerunt in Ecclefia,mête con fpicit:fiquid forte in eorum aefiibus reperire pote rit,quod imitando,ad fponfi inuentionê aliquan-do peruenire polïît.Per uicos aût plateas quæ-rit:quia dum per bonorum imitationem ad dile-(fii familiäres am plexus peruenire fatagit,non fo-lum in fpiritalibuSjfed amp;nbsp;in ipfis etiam carnalibus aliquando inuenit quod imitari digné polTit.Sed poft^laborêgeminatû inquifîtionis infinuauit, iterum diflficultatem inuentionis fubdit,dicens:

Sed dum quærit ô^non inuenitjipfa etiam quæ ritur amp;nbsp;inuenttur,SC ideo fubditur:

Inueneruntmeuigilesqui cuftodiunt ci uitatemgt;

SiC diiflis inuigilant,ubi fanóli defiderij aliquantu , lumfentiunt,augmentare ad melius nunquâ ceC fant.Hi fponfam quærentem inucniüt: quia piam animam ChriftuminUenire fatagentem excipiût, ÔC ut citius inueniat, præceptis inftruunr, exem* plis accendunt.Quos ilia interrogans dicit:

Num quern diligit anima mea uidiftislt; Bene eos fponfa interrogate dicituriquia dum corumfcriptauel uerbauigilâtiftudio perfcruta-tur tanquam prçfcntibus etiam abfentibus animi

intentioneloquens,quid de Chrifto fenférint, fei fcitatur.Quiauerô dum in eos omnino intendit, nunquâ fponfum tnuenit,confequcter fubiungit:

Paululum cum pertranfîfTem eos, inueni quem diligit anima mea^

Paululum uigiles trâfit,amp; diletfiû inuenit,quia : dum eos puros homines efle cogitât, ad diuinita-tem mentem erigit,ibiq fponfum fuum fupra homines patri acqualem cognofcit.Quem tune inue ni(refedicit,cumfanlt;fiislaboribusadiuta in eius diuinitatis claritatem oculum fidei tanquam per

22

Quæeftiftaquæafccndit per defertum ficut uirgula fumi ex aromatib. myrrhæ ôd thuris,ô^ uniuerfi puluerispigmentarqS^

in deferto utiq in hoc mundo Ecclefia fîue fan Anima quS (fia quæqp anima uiuit,dum à regno exul inter be fi:ias,da:monesuidelicet,degit.Hicenimetfi non omnino à fponfo deferitur, tarnen dum in carne eft,nondum ad certam eius uifionem admittitur, dum ab co per exilia 8C tentationes peregrinatur, quia dum adhuc cum eo non régnât, deferi ab eo fibiuidetur.Ob hoc femper laborat ut afeendat, ut quem ualde diligit,magis ac magis fentiat, qua tenus quoniam perfetfiè eum in deferto non te-

netjuclipfoeiusdefideriofe reficiat,ut fie in uia roborata,quandoqi ad hoc quoddiuconcupiuit perueniat.Suntquippenonnulliqui dum omnia uifibilia faftidiût,mente in cœleftia erigûf.amp;quia in infimis nihil quod eis dulcefeat confpiciunt, tô tum cor ad fuperna amanda conuertunt. Hi ab omnibus malis moribus fc exuunt: cenfum mudi cum cupiditatibus contemnunt,fpc ad inuifibilia iendût,amp; quo ampliori defidCrio illis inhacrêt, eo magis ac magis molefte corruptioné ferut quâ ha bent.Hi nimirû per defertum âfeendût: quia dum in hoc mundo inter tentationes uiuunt,quo amgt; plius dum hic morant deferi metuût, eo quidé foï tius ifta delerunt,amp; feruentius ad ilia gradiuntur, in quibus cùm fuerint, nihil amplius quod eos amoueatjiam timebunt. Bene aût ficut uirgula fix miafcendCre dicyntur : quiafilt; odorcm bon» fa-m»,êi

mnes fuperfluas cogitationes feruenter abijcit, quafi thuribulum cor fuum corâ deo facit. In quo dum per diledionê uirtutes congregat, quafi car bones in thuribulo coaptat,in quo feipfam mens in confpedu dei igné charitatis accendat.Dumcß feruentes amp;nbsp;mundas orationes ad deum emittit, quafi fumumaromatum ex thuribulo educit, ut corâdiledoftiaueredoleat, amp;proximos quofcp ad eius amorem per bona exempla concitare non definat. Sed notandum quod non ait uniuerfi pigmenti,fed uniuerfi pulueris pigmentarij.Pigmê ta quippe facimus,quando uirtutes congrega-mus in corde. Quando uerôipfas noftras uirtutes per fingula queque opéra diligentius retrada mus, ne quid in operibus noflris incultum rema-neat, neinter uirtutes uitium lateat, tune procul dubio unguenta uirtutum quafi in puluerem tundimûs, ut eo mundiora fint opera noftra,quo fubtilius ea ab omni fubreptione uitiorum difeer nere non ceflamus. Huiufeemodi mentes dile-do fuo deledabilcs fe per eius gratiam faeiüt, dum ab omni mundano ftrepitu fe diuidunt, locum in quo fponfus requielcat, in feipfis compo-nunt ♦ De qua requie fubditur.

En ledulum'Salomonis lexaginta fortes ambiunt ex fortifsimis Ifrael.

Salomon quippe pacifi'cus interprétât. Quid ergo per Salomon? nifi Chriftus intclligitur,de Ephc,2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feriptü eft.Ipfe eft paxnoftra,quifecit utrac^

Ledulü fa unüc'Salomonf ergo ledulum facimus,quando à , ccre Salo müdifollicitudinibus omnino ceflamus, dum in ' moniquid folo defiderioChriftilibenterpaufamus,eicß ut nobifeum paufet, cor ab omni terrena cupiditate mundamus.DenariusaOtnumerus fiper fenariü numerummultiplicetur,nimirü iexaginta copie tur.Per denariü ita«^ decalogum legis accipimus. Per fenarium autem totum noctempusintelligi-muSjquod fexdiebus operatortjs uolui uidemus. Per iexaginta igitur fortes, omnes perfedos qui fuerunt ante nos in,Ecclefia intelligimus : qui dû decern prçcepta legis quo fpiritalius eo fortius in fex diebus compleuerunt, quafi fexagenariû nu-merum perfecerunt. HileduIuSalomonis ambi unt: quiamentê fandam in quaChriftus pauiat, uerbis ÔC exeplis muniunt:quibus ab aditu métis uenientes hoftes repellût, dum ipfam mente exemplis fuftinent, fcripds eMjdiunt.

Hitenentgladios,amp; adbeUadodifsimi cxiftunt.

Quia dum uerbû dei opéré copient,quod cor--de fciunt,magis acmagis femper dodti,hohem hi um dæmonem fcilicet, fapiêtia ÔC fortitudinc uin cunt. Pergladium enimuerbum dei defignatur. Per manus autem quibus gladios tenêt, ipfa opera figurantun De quibus bene fubditur:

Vniufcuiufc^ enfis fuper femur fuumgt; propter timorés noôlurnos.

Quid per cniem, nifi rigorem côuerfàtionis,8^ quid per femur, nificarnis appetitû accipimusc' Eletfli ergo quilt;^ qui iam ad perfethionem uitae proueôfi funt,femper enfemfuperfemur fuûfe/ runtiquia rigore côuerfationis appetitû carnis aP fiduefrangûtinehoftis que in nodehuius mundi timent, repente' ueniens, mollem aditûinueniat, amp;nbsp;per uoluptatis mollitiem eo facilius quo uolu-ptuofiores inuenerif, ad grauiora peccata perdu-cat. De laude itatp Salomonisadhucfubdit cùm dicitur,

Ferculûfecitfibirex Salomon de ligm's Libant Columnas eius fecit aroenteas.re#

O clinaton'umaureû,afeenfum purpureum, media charitate conftrauit, propter fîlias Hierufalem.

Ligna Libani imputribilia eiïe aflerunt .Fercu lum ergo fecitfibi rex Salomon de lignis Libani: quia fecundum praefcientiæfuæ gratiâ, Chriftus fandam Ecclefiam de in aeternum pcrmanfùris iândis conftruxit.

Columnas eius fecit argenteas»

Quiaeidem Eccicfiæ prædicatores dédit, qui Prædicaw^ ut earn exeplfs iußentarent, magna iuftitiac re- r« funt tan ditudineroborauit,ôlt;^utprgdicationib.erudirêt, co/ nitore eloquij quafi iplendorcargenti dccorauit.

Reclinatorium aureum fecit»

Quia dum in cordibus perfedorûrefplenduit, eis diuinitatis fuæpotentiâ percôtcmplationem oftendit. Inquacontemplationedum eis pulchri tudinem cœleftium gaudiorum monftrauir,quafi reclinatorium ex auro eis côpofuir.quialocum in quo fe refocillantes requiefeant, appoiùit. Quod ProB.1 reclinatorium bene aureum efle dicitur:quiamc-ï for eft iâpientia cundis opibus,amp; omnia quæ de fîderantur,ei non poflùnt comparari. Ad hoc reclinatorium multis laboribus peruenitur, multis tribulationibusafcenditur,itautfi necefle fucrit, etiam iànguis effundipermirratur. Ideo afeenius rede' purpureus eile dicitur. Dum cnim iàndi quiqt martyres propter u/tam æternam corpora fua ad fupplicia tradiderunt, dum flagella, acule-os,igncs,gladios3amp; alia innumerabilia tormen-ta patienterpcrtulcrunt,nônnead beatam fcilicet uitam, per afeenium purpureum afcendcrûtC* Sed nos miferi quid agimus,qui in hoc ferculo co lumnæ argenteæ non fumus: quia iàndâ Ecclefia necexemplis fuftentamus, necprædicatione do-cemus:' In ea red/natoriû aureum non habemus: quia

. folat nos aliquantulu quod de ho c ferculo fubdif: ■ Media charitateconftrauit,propter filis: as Hierufalem.

Fceminæfût Quid enim per filiasHierufalem, cumnonfilt-^ui°k”s no nbsp;nbsp;ftdfilias dixerit, intelligimus, nifi nos debiles

rduaâwr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ecclefia non uiri, fed fœminæ fumus, quia

contra uitia fortiter non r elueftamur, uiriliter non refiftimus,muliebtiter fubiacemusf Hierufalem

enim uifîo pacis interpretatur, per quam ecclefia quæ eft mater noftra defignatur,eoquôd aflidue' pacem perpetuam contempIatur.Si ergo nos in ferculo regis columnæ argenteæ non fumus,recli natorium aureum no habemus,per afeenfum pur pureum afeendere non ualemus,faltem charita-tem quæ communis omnibus eleeftis quafi in mcz dio pofîta eftjteneamus.Per hanc quippe rex Salomon nos in ferculo fuo elfe cognofcit,quia in CO cum columnis argenteis,cumreclinatorio au-reo,cum afcenfii purpurco, propter filias Hierufalem etiam media charitate conftrauit, quia cum Ecclefiæmembris ad eandêfponfibeatitudinem peruenimusjfi charitatem indefefsâ obferuamus.

Sequitur:

Eoredimini fîliæ Sion, uidete regem Salomonern in diademate, quo coronauit

Maria Chri ftutndiadc mate coroz nauit.

platur,q) in his qug interius uidet, fuauiter requic feit, amp;nbsp;mundatur. Sequitur.

Capilli tui ficut greges caprarum,qug as feenderunt de monte Galaad.

Si per oculos prædicatores Ecclefiæ deßgnan-tur,quia cæteris uiam oftendunt, bene per capil-los populi figurantur, quia eidem Ecclefiæ ornaments tribuunt.Capilli ergo fponfç ficut grex ca pratum efle dicuntur, quia populi Ecclefiæ dum prçcepta legis ruminâtes cœleftia fide contëplan tur,munda funt animalia amp;nbsp;in altis pafcuntur.Ga p^j. Galaad laadaûtaceruus teftimonij interpretatur. Quid deßgnatur autem per acetuum teftimonij ,nifi multitudinê martyrum intelligimus C Qui dum fidem Chrifti infuperabilitet tenuerunt, eos teftimonium ueri-tatietiamper mortem fuam perhibuiiTe feimus.

Grex itaque ifte caprarum de monte Galaad a-fccndit:quia populus Ecclefiæ eo magis fidefe ad æterna fufpendit, quo fortius fan^os martyres eidem fidei teftimonium perhibuiffe feiuit.

Sequitur.

Dentes tui ficut greges tonfarum, quæ afeenderunt de lauacro.

Sicut per oculos prædicatores intelligunuquia per eos Ecclefia illuminatur, fimiliter ÔC dentes eiufdem poflunt dici,quia per eos infidèles confit muntur,6C paruuli nutriuntur.Dentes quippe be ne fantfti prçdicatores uocant,quia dum fancftain

fcripturam exponendo minoribus frattibus eluci dant,quafi panemparuulis,tanquam mattesfi-lijs commafticant,quo infitmi adfortiora conua-lefcant. Hi nimirumbene ficut grex tonfaru quæ afcêderunt de lauacro effe dicuntur : quia dum fe apeccatis omnibus inbaptifmo ablutos efle re-cor dantur ,libenter oneta mundi deponunt,ut ad cœlcftia confequenda 6C prædicanda quo liberiz us, eo facilius gradiantur. De quibus fubditur:

Omnes oemellis fœtibus,8c fterilis non o

urn tuum dulce.

lid e m prædica tores labiaEcclcfiædiciint.'quia m'mirum per eos populis praecepta uitae loquttur. Qui bene ficut uitta dicunturtquia dum fluxas co gitationcs in cordibus hominum fuis prædicatio nibus rcftringunt,quafi fparfos crines ne immoderate diffluât rephmunt, Sed quid eft quod non tantum uittç,fed coccineæ comparantur,nifi quia per coccum flamma charitatis intelligitur,qua illi ardêtjSCpereos alrj accendûturc'Per quos eloqui um fandæ Ecclefiæ dulcoraturtquia dum quæ di cunt faciunt,prædicationcs fuas hominibus qua-fi fapidas efeas apponunt. Sequitur:

Sicut fragmen mali punici,ita genæ tuæ, abfcß eo quod intrinfecus latet.

Quid per genas Ecclefiæ,nifi eofdem ipfos prç dicatoresintel!igimus,quidumin populis ut eis proficianteminent,quafi in facie Ecclefiæ mani-feftiapparentc'Per malum autem punicum ipfa Ecclefia defignatur:quia dum multos populos in unitate fidei nutrit, quafi multa grana fub uno cor ticeftringit.Fragmen ergo mali punici fandti præ dicatoresexiftunt:quiadumfein diuino feruitto cæteris fortius affligunt,dum omnia mundana cô temnunt,dum uoluntates fuas ahnegant, fie uitia fuaomnino mortifi'cant,dum feipios humiliant, ôe cæteros extollunt,£e dum per exempla fua cæ-teros nutriunt,quafi fraeftiSCapertife cibos ofFe-runt.Sed quanuis magna fint quæ extrinfecus ap parent,maiora tarnen in occulto retinenf,quæ di-uini oculi foli uident.Ideo fubiundum cft : Abfcp eo quod intrinfecus latet. Sequitur:

Sicut turris Dauid collum tuû,quæ ædi fîcata eft cum propugnaculis.

Collû quippeextendimus,quâdolongiuspro fpicere uolumus.Propter aliud ergo fanÀi prædi catores oculi ^îpteraliud dentes, j)pter aliud aût genæ, fie collum ,ppter aliud couenienter uocant. Bene igitur ficut turris Dauid, collû fancftæEccle Prædicato/ fiædiciturtquiafancftiprædicatores procul ueni-res Ecclcfîac entes hoftesfantftæ Ecclefiæ fpeculantur,amp; forti collo com/ jgj. rcfiftûtjfi quid in Ecclefia lædere conantur, ôf eufurdem^ l‘fi^’'€t^’'*'^”2dcfpicientes,cceleftia contemplan tur. Collum ergo propter hoftiû fpeculationem, turris uero dicuntur propter fortitudinem fiC pro pterexcelfamcœleftium gaudiorum contempla tionem.Quæ turris reële' Dauid eflè dicitur: quia Dauid manu fortis interpretatur, per quod Chri ftus fi'gnifîcatur,cuius eftquicquid forte fie excel fum operantur.De qua fubditur:

Quæædificata eft cum propugnaculis. Mille clypei pendent ex ea,omnis armatu^ rafortium.

Cum propugnaculis turris Dauid ædificata diet tur:quia fanëli prædicatores contra aduerfarios homines fi neccflefit,miraculis armantur. Contra uitia aût fe clypeis muniunt: quia ne fpiritali-bus hoftibus fuccumbant,uirtutibusfe défendue» In quibus omnis armatura fortium pendet : quia quifquishoftium cuneisfortiter refiftere uult, in eis exempla uidet quibus armatus hoftes ftrenue ualetfuperare. Milleautem hic pro perfeëlione Numerus ponitur iquiainmillenario numéro omnes nu-mertperleCticomplentur. bequitur: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;merospeti^

Duo ubera tua ficut duo hinnuli capreæ lt;Slè contint gemelli, qui pafeuntur in lilijs donee afpiîs ret dies amp;nbsp;inclinentur umbræ.

Per duo ubera,duo prædicatorû ordines, unus incircuncifionc,alius in præputio defignantur. Qui bene ficut duo hinnuli capreæ dicûtur : quia fie filij fynagogæ exiftunqôf in montibus contem plationum palcunt .Gemelli uerô ideo diëli funt; quia concorditer prædicât fie concoi diter fapiûr, In lilijs uerô pafeuntur, donee afpiret dies fie incli nentur umbrçiquia munditiam infatigabiliter fe-ëlantur donee in die iudicfj præmia recipiât, quac inlaborenoëlis afiiduècontemplantur. Sequitur fponfus dicens:

Vadam ad montem myrrhæ, ad col^ lem thuris.

Quid per montem myrrhæ,nifi fortem altitudi nem mortifîcationis in opère, fie quid per collcm thuris intclligimus, nifialtamhumilitatem inora nbsp;nbsp;\

tioneë Ad monte ergo myrrhæ of ad collem thu- ©ratio ris (pôfusuadit:quia eos familiariter uifitat, quos nem deno/ per mortificationem uitiorumad aîta profieere, tat. fie per mundas ôehumilesorationes fuauiterre-

clefiauel unaquæcp anima munda cfficitur:quia dum per uoluptatum mortificationem uitrjs relu lt;ftatur,ôe per iànëlasorationes frequenter lachry mis abluit,fordes lauat ut fponfo placeat,cui pul-chraapparere conatur.Cuius conatum ad effe-ëlum fponfus per gratiâ fuam ducit, opusq fuum in fponfa benigne laudat ôe dicit:

Tota pulchra es arnica mca, Së macula non eft in te.

Cùm feriptum fiuNemo uiuit fine peccato,nec Pœni'tentia infans cuius uita eft unius diei fuper terram, quid munditiam eft quod fponiâ tota pulchra efte dicifiin qua ma- facit amp;con/ D cula non habeturf Alibi quippe feriptum eft.'Stel

lænonfuntmundæinconfpeëlueius.Etalibi:In multis oftendimus omnes.Et Joannes A poftolus aittSi dixerimus quia peccatum nô habemus,ue- ijoan.i ritas in nobis non eft. Et idem: Si dixerimus quia peccatum non habemus,menrimur,fië ucritatem non facimus. Sed dû iànëla anima à pcccatis quo tidianisfe per pœnitentiam mundat,dum quo-tidie peccata minuta cum lachrymisabluit,fiëà maioribus fe obferuar, quanuis frequêter peccet, per affiduam tarnen pœnitentiam , munditiam fuam afifidue' feruat. Hinc enim alibi præcipitur: _ Semper fint ueftimenta tua candida. Etillud: lu-ftus autê ex fide uiuit.Quanuis enim mox ut pec-cat,a iuftitiadeuiet, tarnen dum femper credit in cum qui iuftificat impium,ôëafiîduéfiib eius fide peccataftiadeflet,peraflfiduas ablutiones iufti-

tiam

» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiarti fuam retinêt. Sc igitur ia mundanti fponfac j

cónfèqücntcr dicitur;

Veni de Libano IponG mea, ueni de Li banojuenijcoronaberis*

Libanus quippe dealbatio fntcrpretatur. Quid ergo per Libanum nifi baptiitna intelligitur, in quo ianóia Ecckßaaqua abluitur,8Càpeccato^ rumnigredine perfpiritum fândutn quemreci'^ pitj per Chrifti ßdem dealbatur Vnde fcriptu P^äl.50 eft ‘ Aiperges me domine hyflbpo,amp; emunda-borjamp;c.De Libano ergo fandla Eccleßa ad coro^ nam uenit, quia in Chrißi baptißno ßdem perd-Ecclefia tri? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifli gratia merctur Ut praemi-

bus uirtutiz nbsp;nbsp;nbsp;rcdperepoflit. Sed quid eftquod ter didturî

buscardina Veni, nißquiainfideöCin charitate quicquid o-' libus debet peratur, fubßflit,ut his tribus munita uirtutibus ciTemunita robur habeat,per quod in uia nonlaflefcatc’Defi-de enim didtur î Fide mundans corda eorum. Et

I Pet 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fide impofiibile eft placere deo. De

i.Cor.ii autem dicitur:Non confundentur omnes qui rperant in te domine. Cui iterum dicitur î Quis enim in te iperauitjöC derclilt;ftus eftfDe charitate autem dicitur: Charitas operitmultitudinem pec catorum.Et iterum:Sidiftribuero omnes facul-tates meas in cibos pauperum, amp;nbsp;ß tradidero corpus meum ita ut ardeam, charitatem autem non habuero, nihil fum. Et loannes Äpoftolus: Deus charitas eft. Poteft tarnen amp;nbsp;aliter intelligi quod ter dicitur, ueni. Venit enim fponia iànda ad Chriftum dum in hoc miïdo uiuens bona quæ poteft operatur. Venit quädo in hora mortis anima ipia uidelicet fponia à carne exuit .Venit tertio quando indie iudicqUltimi carnem refumit, 6^ cum Chrifto thalamum cœleftem ingreditur. Ibi quippe omnium laborum fuoru praemia con-fequitur.Ibiiam omnino proftratis amp;nbsp;exclußs ho ftibus gloriole coronatur.Ideo Qi. hic per promiP fionemfequitur.

Coronaben's décapite Amanâideuerti ceSanir amp;nbsp;Hermon^ de cubilibus leonum, demontibus pardorum,

Qiiid per Amana, Sanir, amp;nbsp;Hermon, nomina uidelicet montium, nifi potentes hüiusfeculiin-telligunturf Qui quanto ditiorcs, tanto excelfio-res ÔC firmiores apud infirmos efle uidentur. Séd dehismontibus fanéla Eccleßa coronatur : quia dum regnum prædicat aeternum, dum exemplo fuo omnia qug mundi funt,uilia eflè demonftrat, ipfos etiam potentes ad pœnitentiam inclinât, 6C fibijpfi pro eorum acquifitionecoronam in cœlc ftibus parat. Sic quippe fit ut humilcs fuperbos proftcrnant,Ô!^ infimi excelfos inclinent.Ideo feri Efa.20 pjjj nbsp;nbsp;. Qjnnis uâllis implebitur, 8C omnis mons

collis humiliabitur. Sed quid eft quôd non fo-lum de montibüs, fed etiam de capitibus montium coronanda elle dicitur,nifi quod impletum ui demus,quia iam iplg excelfiores perfonac in Chri ftum credunt,6C eius præceptis per Ecclefiæ prac-dicationem obediunt f Reges enim amp;nbsp;imperato-res Chrifto feruiunt,coronas deponût,ô(: per pœ-

Grcg.

nitentiam in Eccleßa uchiam petunt. Siita^per capita mohtium fummas perfonas intelligimus, LeonibuS bene per cubilia leonUm ÔC montes pardorum^ principes principes qùique 5C miniftri defignantur, qui crudelitafi crudelitatiinferuiunt,ô^ dolofitatibus luis quos ui non poflunt lædere decipiunt.Pardi quippe po^rîtæ cort maculas in cute fern per portant. Per quos quia- parantur It) quàm hypocritg uel difeordes fignifîcanturfln illis quippe qui crudelitatem fe(ftantur,dæmones tanquam leones cubant. In illis uerô quafi pardi montes gdificant,quos dum uidjs fuis aliquas uir tûtes admifeere confentiunt, pro omnibus botlisi fuis laudis gloriam affedare compellunt.Hi itafp uerépardorum uarietatem imitantur ,quiaduni cum uirtutibus etiam ultia fedantur, quafi in ua-rio corio coloris dilsimilitudine diuiduntur. S ed de cubilibus leonum amp;nbsp;de montibüs pardorunt Eccleßa coronatur,quia dumpereius pracdica-tionem amp;nbsp;crudeles ad pietatem, ÔC hypocritæ ad uitæ humilis unitatem conuertuntur,prohiso-mnibus præmium percipietquodmeretur. Cüi iterum dicitur:

V ulnerafti cor meum foror mea fponia* uulnerafti cor meum In uno oculorum tuô rum,amp;2 in uno cn'ne coin tuf.

Per oculos fponfæ lànclæEcclefiæpraedicaz tores ficut didum eft defignantur. Per crines ue- nbsp;nbsp;nbsp;'•

rô populi multitudo figuratur. Per collum autem fantfti capitis SC corporis coniuneftio demonftra-tur, quaî fides Eccleßae intelligit. Perhanc enim caput ÔC corpus coiunguntur, dum Chrifto quif-que eo tenâcius inhæret,quo fidelior in bona con uerfatione habetur. In uno ergo oculorum ÔC iq uno crine colli Iponlæ lponfusuulneratur,quia' profetftô ufquc ad mortem crucis affîcitur, ut uni tas prædicatorum plebis in Eccleßa confirme-tur. De cuius diletftione erga Iponlàm iterum fub dit fponfus.

Quàm pulchræ funt mammæ tuæ foror mea lj3onlà.

Quid per marnas coueniêtiots in hoc loco ip làdilecftiodeiÔ£^^ximi,dequafuperiusdiximus, Dikdîo del intelligiturt'Per quas mens lànda oês fenlùs fuos Siproximi fuaui dileflione nutrit,dum deo fuo charitatis te- nbsp;nbsp;nbsp;mâtnas

nacitate conglutinatur,ôô proximis fi quid utilita ßgttißcatuf tis habet, quomodolibetlibenter impendit. Has mammas Iponfa: quantû Iponfus diligat,in repe-titione laudis aperte'manifeftat dicens:

Pulchriorafunt ubera tuauino.

Q^ fuperius de Ipofi uberib. dixim’, hoc amp;nbsp;hid cùm de Iponfa loquit, intelligi polîè aeftimamus*

Et odor unguentorum tüorum fuper oZ mniaaromata.

Per unguenta quippe ipfae uirtutes quæ ex cha ritate oriuntur,intelliguntur.Habent quippe etiam reprobi aliquando aromata quibus redolent, quia uirtutes qualdâ polsidêt,amp; bona opera per-petrantSed quia fine charitateuiuunt,in conlpe-ôu deinulla quçfaciunt placent« Vnde in iudicio torn, i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b i cùm

cum diccnttDomineinnomine tuo prophetaup k tnus,amp; in nomine tuo uirtutes multas fecimus,re (pondebitureis . Nunquamnoui uos,difccdite a me omnes operartj iniquitatis. Bene ergo un-guenta Ecclefig fuper omnia aromata redolcre di cuntur, quia etfi opera reproborS aliquando ho/ minibus placentjhæc quæ fanda Ecdefia ex cha/ ritateconficitjin diuinis naribus fine ceffatione redolent. Sequitur.

Fauus diftillans labia tua fponfa.

tur.’quia per eos populis loquitur,amp;: per eos ad fi dem paruuli quicß erudiuntur,dum per eos occul ta fcripturæ quafi cordis latentia manifeftantur. Infauo autem mel latet,00 cera uidetur.Recfle ergo labia fponfæ fauus uocantur: quia dum carnis Sagilitatefapientia magna habetur, quafi mel in cera abfconditur.Quado uero eledus quifcp prac dicat,quando cœlefttagaudia nefcientibus reue-lat,tunc fauus diftillat:qua quanta dulcedo fapi-entiæ in corde lateat, pér oris fragilitatem audien 2.Cor.4 tißysmanifeftat, unde fcriptSeft. Habemus the-faurumiftum inuafis fidilibus,Ideofubditur:

Mel amp;nbsp;lac fub iingua tua.

Nimirumfalfiprædicatoresmclinlingua pof-nonfuMin tât quodfub lingua non habent.’quiacçlcftiagau gua fed in dia aliquando prædicant tanquam ueri fint, cum lingua porz ipfiterreftria bona totisdefiderijs appelant. Sautant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;da uerö mens mel in lingua prætcndit: quia fapi-

entiæ dulcedinem loquendo oftendit,quam uera citer prædicansjaudientcs tanquam mellis dulce-dine reficit,Lac gerit:quia congruenti fibi dodri na paruulos quofcß in Ecclefia nutrit. Sub lingua autem hæcomniafibijpfireferuat: quia internam dulcedinem aflidué fecum portât.D um enim ter renaabtjcitjdum uitiorum amaritudinem refpu-itjininteriorib.fenfibus fapientigdulcedinefepa fcit:qua robur colligtt,ut ad æterna gradiens,in la bore uiælaflefcere non polTet.Cuibenedicitur:

Et odor ueftimentoriim tuorum ficut os; dor thuris.

Quid per ueftimcntah3ec,nifi fanda opera de-fîgnantur,quibus præcedentium malorum turpi-Apoc.i5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;operitur,ne uideaturf'Hinc enim icriptû eft.

Beatus qui uigilat SC cuftodit ueftimenta fua ne Thus pro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ambulet, amp;nbsp;uideatur turpitudo eius. Thus

oratione nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pe*quot; fignificationcm pro oratione ponitur, fi

ponitur. cutfcriptum eft:Afcendat oratio mea ficutincen-ftim in confpedu tuo. Sanda itat^ anima in hoc mundo quanta poteft bona opera operator, ÔC beneoperans defiderio amp;nbsp;intentione fanda ad aeternafeextendiunihilq? boniagit,nifiea intentione ut ad cœleftia quæ diliglt,quandocp perue-nire pofiit.Bene igitur odor ueftimentorum eius ficut thuris eflè perhibetur:quiain omnibus ope-ribus fuis orat,dum perueniêdi intentione ea qug poteft bona operatur. Sequitur:

Hortus conclufus foror mea Iponlà, hor tus conclufus,fons fîgnatus.

Hortus fanda Ecclefia exiftitîquia dum popu los multos in fine gignit,quafi flores pulchros bo na terra emittit.C^i hortus conclufus bene eife dicitur.’quia charitatis uallo circunquat^ munit, ne intra numerum eledorum reprobus aliquis in grediatur.Vnaquactçanima fanda etiam hortus conclufus eiîèintelligitur,quia dum uirtutes nutrit,flores gignit : ÔC dum uirtutum exhilaratione ferefîcit,frudus quos genuerat, eadem cuftodit. Concluftis enim hortus eife dicitur:quia dum bo na fua intentione uitac æternac abfcondit, dum hu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

manas laudes omnino contênit,ipfa bona intend onefecircumfepit,nead interiora rapiêda hoftis antiquus irrumpere poflît. Fons etiam dicitur: quia dum cœleftia alu due cogitat,dumfcientiam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

! fcripturarû femper inuentremmemoriae congre-gat, quafi aquas uiuentes fanda mens in fe gigne jjjçj, extinz re non ceflàt, quas fitientibus proximis pracbere guit, utreficiantur ualeat. Vnde feriptum eft dicente domino:Quibiberitexaquaquam ego dabo ei, non fitiet inaeternum : fed aqua qua ego dabo ei, fietineo fonsaquae faliêtisinuitam aeternam.Et ahbi:Qui credit in me ficut dicit feriptura, flumi-naaquaeuiuaefluentdeuentreeius. Sed cur dici- Ioan.7 tur fons ille fignatus, nifi quia lenfijs fpiritalis mc nbus abfcondit finfideliemhomini à domino di citur:Spiritus ubi uult fpirat,Sc uoeem eius audis amp;nbsp;nefeis unde ueniat,aut quö uadat. Et itérer feri-ptum eft:Signatü eft fuper nos lumê uultus tui do

, mine. Quod enim ibi lumen flghatum, hoc hie ® procul dubio fons fignatus clTe perhibetur. Sandus enim fpiritus mentem quam replet,06 illumi nansirrorat,amp; irrorans illuminat:utamp; de luce eius uideat quid appetat,0lt; de rore eius fe refrige ret, ne laflefcat. Sequitur:

Emifsiones tuæ paradifus malorum pu^ nicorum cum pomorum frudibus.

Quidemittit landa Ecclefia, nificum landis operibus fanda uerba, quibus filios gignit amp;nbsp;nu-tritf Quorû dum alios ufcp ad martyriù perducit, alios in landa cóuerfatione erudit, hos fanguinc martyri] rubentes ad æternâpatriam tranfmittit, illos uero in fandis operibus uiuentes, proximis in exemplum fanditatis tradit, quid aliud quàra

• mala punicaamp;pomorûfrudusemittitf Mala pu nica enim fub rubeo cortice mukitudinem grano rum côtinent.Frudus uero pomoru in fe refedio nis dulcedinem habent. Sic fic martyres dum fub igne tribulationis laborant,dum pro Chrifto fan- ‘^„5 pomo/ guinem exterius funderenôdubitant,multitudi- mm gcrerc non uirtutum interius fibi congregant in mente, dicuntur Sandi etiâ quic^ qui in pace Ecclefiæ uiuunt, ffu dus pomorum gerunnquia dum fanda opera fii-ciunt,proximis exempla tribuunt,quorum exhi-bitionelèquiuolunt rcficiöt. Quotquot emfunt in Ecclefia fandi,fiueigne palfionis ardcant,fiuc in pace Ecclefiac quiefcentes luccrefcant, fanda-rum uirtutum odorem tanquam paradifum fuaui tatis nbsp;deliciarS conftruere in fe dum uiuunt non

ceflant. Cuius paradifi ubertatem fcriptura de-monftrat, dum fub uoce Iponfi per arbufioró no

mina

mina quafeç uirtutes defignat dicens: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a

' Cypri cum nardo,nardus ÔC crocus,fiftu la ÔC cinamomum cum uniuerfis lionis Li#

O bani,myrrha ÔC aloe cum omnibus primis unguentis.

Quid enim per bas diuerfas aromatum fpeci-es defignatur, nifi fandarum uirtutum odor SC profedus qui in fandis habetur C Ex his quippe fpeciebus regalia unguenta conficiuntur, ex his corporumfanitates inueniuntur. Bene igitur uirtutes animarû defignât, quibus côgregatis SC con fedis,ÔC bonus odor opinionis egrcdit,ÔC ægris animabus côpetens fanitas reparatur. Sed adhu c laus Ecclefiæ à fponfo repetitur,cum fubditur:

Fons hortorum, puteus aquarum uiuen

tium,quæ fluunt impetu de Libano* RedèinemiffîonibusEcclcfigfons hortorum 8C puteus aquarum uiuentium defcribitur. Quid enim per fontem SC puteum,nifi fanda fcriptura defignaturfquæ fie aquam fapientiç générât ut et potantes femper reficiat,SCtamen manarc non de fiftat.Quæbcne hortorum efle perhibeturîquia P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;illorumfpecialitereft fanda fcriptura,in quorum

teuTdïffe/^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uirtutum femina oriuntur.Sed quæren

runt jSt per dumnobis eft,quarefons8C puteus utrunque fi-utruncp ftri niul fcriptura dicatur,cum fons in fuperficie appa pturafacra reat,puteusueroinimislatens,omnesfe quæren defignatur tes maiorilabore exerceatSed fciêdum eft quod diuina fcriptura in quibufdam manifeftaexiftês, in quibufdam uero locis obfcuram Ce præbcns. tus aduentum malignus fpiritus increpatur, cûm hic in fubfequentibus dicitur:

Surge Aquilo,Sc ueni Auftenperflahor turn meum,ÔC fluent aromata illius, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aquilo ma/

Quid enim per Aquilonem qui in frigore con-ftringitjSC torpentes facit,nifi immundus fpiritus fandum rez defignatur : qui reprobos omnes dum poflîdet,à præfentat dumfcilicetuentu, fpiritulTandus figuratur, qui dum mentes eledorum tangit jab omni torpore relaxatjamp;feruentesfacitjUt bona quae defiderant operentur.Hinc enim dicitur : Conuerte domine captiuitatem noftrâ,ficut torrens in Auftro, Sur-gat ergo Aquilo, 8C ueniat Aufter, amp;nbsp;perflethor-tum fponfi, Sc fluât aromata illius, ut uidelicetfpi ritus malignus ab EcclcGa uel ab unaquaqj eleda anima difcedat, QC fpiritus fandus adueniat. Qui ueniens charitatis ignem cogitationibus infun-datj Sc à torpore negligentiae dum fe infuderit ibl uat.Qiiod dum agit,aromata fluunt:quia dum ad ueniente fando fpiritu cor quod prius torpuerat, ad opera fe excitât, moxfandae operationis opi-niones per proximos quofc^ fuauiter difcurrunt.

ftro flante,id eft, fpiritu fando fe infundente uirtutum odores emittant, ut ubicpfandus hortus floreat,SC poft flore frudus rcdolentes ÔC reficiert tés producat. Inquemhortum fponfa diledum inuitat,cûm fubdit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. V

VEniat diletdus meus in hortum fuum* ÔC comedat frudum pomorû fuorû,

, In hortum diledus uènit ÔCfrudum comedit, quando Chriftusmentesuifitat,ÔCbonorum o-perum deledatione fe latiat.Vnde ÔC idem fubij-ciens dicit:

Veni in hortum meum forormea fpon^ fa,meflui myrrham meam cum aromatibus meis.Comedi fauum cum melle meo,bibi uinum meum cum lade meo.

Myrrham diledus cum aromatib.metit,quan-do Chriftus mortificatione uitæ ad perfedionem perdudaîeledum fuum ab bacuita fuccidens,ad cœlefte horreû cum fanda opinione inducit. Fa-uum cum melle comedit, quando defiderium fan dum in fandis operibus latens perficit, 6C ad fan dorû conuiuiS fandâ anima fua deledatione im pinguandâ tranfigit. Vinum uerô fuû cum lade bibit,quando 6C perfedione quorundâ fe reficit, ÔC innocentiâ aliorûcum picrate diligcns,utrofcp adætcrnû conuiuiû ingerit. Ad quorû exemplu quofcß remanentes inuitat cûm fubiungit.

Comedite amici mei,bibite 8C inebriami ni charifsimi»

Notanduminprimiseft:quia qui comedunt, amici,qui uerô bibût ÔC inebriantjcbariflimi effè perbibentur.ln quibus uerbis intelligi datunquia inboclococomederebon2cft,fedbibcreSCine-briari amplius bonum eft. Sunt nimirum quidam in fandaEcclefia qui fie præceptà diuina audiûr, torn. X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b 3 utcœ-

utccelcftia plufquam tcrrena amare difcant, pro. corum defidcrio multa pauperibus tribuant,a pra uisoperibusfecuftodiant,nulla alicui uiolenter rapiant:Ecclefiç prædicationem Hbenter audiât, in fide fetnftruant,quam ÔC opcribus fandlis exer ceantA tarnen uxores habent,pignora nutriunt, rcs (uasdiligunt,quamuis his omnibus Chriftum præponant.Hi profedo comeduntjamp;amici funt: quia fandam fcripturam audientcs,talem fibi re-Kdionem aflumuntjUt etfi ad fummam perfedL onem adhuc non affurgunt, tarnen fccundum mo dumfuumperfcdi,in præccptis diuinisfine cri-loänes baz nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jyrnbeati Ioannis parentes,

eft ex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;côferuareftudu

tibus anti^ erunt,perreuelationcm angelica in fenedutefua quis filiumacciperemeruerunt,quomaior inter natos mulierum non furrexit,0lt;: ipfum faluatorem mun di digito oftendere ôi baptizare meruit.De cuius parentibus dicitur:Erantautcm iufliambo ante deum,incedentes in omnibus mandatis ôduftifi-cationibus domini fine querela. Sunt uero all) quitanta auiditate diuinam fcripturam audiunt uelleguntjutprotinus cundis terrenis operibus abdicatis fola cccleftiaambiant,parentes,uxorcs, domosjfilios etiam SComnia tranfitoria abij ciant, (blummodo Chriftum fequiSC ampledi concu-pilcant. Eiusdefideriofeaffligunt ieiunitjs,affict-untlachrymiSjCxercent meditationibus diuinis, folaquælunt æterna cogitant, contêplationibus uacanc,ad hoc laborâtes,ut ea quae retro funt obli uifcentes, inanterioramagis ac magis fe exten-dant.Quidprofedó ifti,quid aliud agunt Hifi bt-bentesinebriantunutdum omnium terrenorüm per defidcrium obliuiicuntur:fureâ fponfo coele-ftino tantü amici, fcdcharilïïmiuocarimcreanfc' De quibus idem fponfus fequitur amp;nbsp;dicit:

Ego dormio:5c cof meum ui’gilan

Huiufinodiquippe cledicor fponfi bene uo-cari poflunt, qui quo ampliùs exteriora quae funt in mundo fugiunt,eofccretius ea quac funt intc-Ioan.14 riora fponfi cognofeunt. De qutbus procül dubio idem fponlus alibi diciuQui diligit me,dilige tur à patre meozSC ego diligam eum,ÖC manifefta bo ei meipfum. Dormit ergo fponfus, SC cor eius uigilat:quia dumChriftus iam glorificatus,in bea titudine quiefeit, quicunque eum perfede dili-Cant IS?ipfum perueniat laborat. De qua uigilä-tia fponfa fuperius dixinCum eilet rex in accubi-tu fuo nardus mca dedit odorê fuum. Quod enim ill ud quiefeere dormire dicat,id manifeftat quod Pfal 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;legiturfin pace in idipfum dormiam 0^ requi

efcam.Quod tarnen ipfum amp;nbsp;ipla fponfa de fe di-cere poteft:Dicat ergo:Ego dormio,6Ccor meum uigilat.Äcfi aperte mens fanda loqueretur di-cens:Dum àmundanistumultibusexterius dor-miojinterioricogitationequxfint cœleftia uigi-lans penlb.Sandi etenim uiri dum tcrrena omnia delpiciunt,dum tumultus mundi omnino fugiüt, dum otium in uia dei aflumunt,nequaquam ut torpori uacent,eadimittunt,fedinterius laboran . tes,quac fint ilia ad quae fadt funt,tn corde afpice-re cotendunt.Necß emuttorpeantdormiunt,led utliberius acterna cótemplent, à träfitortjs rebus quielcût.Quos tarnen aliquâdo fpôfus ad ^fedS proximorû excitât: 2C ut eis cum quib.uiuûtprofi ciant, ab otio quod diligunt reuocat. Cuius uoeê audiens etiam cum dormit fponfa dicit;

Vox diledi mci pulfantisgt;

Quid enim pulfans dicat fubiungit:

Aperi mihi fponfa mea,arnica mca, colu bamea,Immaculata mea» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Caufam etiam clamoris annedit dicens;

Quia caput meum plenû cft rore, amp;nbsp;ein#

B cinni mei guttis nodium,

Dum fponfa dormit,diledus ut aperiateipui- Sponfadof fat:quiadum fanda mens fibijpfiperotiû inten-dit:Chriftus multapeccatorû opera in hocmûdo utdaperia^ tolerat.quç nifi fpiritales uiri ad dodrinâ fc accin tur gant, nun$ per iêipfos carnales uel agnofeût uel corrigere curant. Vult ergo fponfus ut aliquâdo otiûdimittatur,amp;ad ædificationem proximorû fpiritales quitj follicitent.Quia dum perfedi uiri fibi foil's per interior? quiet? intendûtidolet ipon fus qgt; feculares ad peiora magis ac magis corruût, dumeû ^pterfilcntiû fpiritaliû femper minus ac minus cognofc5t,t|d ipfc manifeftat cùm dicit:

Quia caput meum plenû eft rore,ÔC ein* cinni mei guttis nodium.

Quid per caput fponfi nifi deus, ôf quid perro remin hoclocô,ubilamentâdo dicitur,ntfiffigus mCntiû carnaliû accipitScriptû cft enim: Caput Chrifti deus. Et de fri^ore cuislibet cärnalis men lis iterum feriptû eft: Sicutfirigidâ facit cifternaaz Hier.tf quam,fic frigidam fecit malitiâ fuam. Caput ergo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Chrifti plenû cft rore: quia multi in ecclefia poft-tijöC deû eum credunt, QC tamen frigidi perfiften-tes ad ardorcm charitatis non accendunt. Per ein cinnos aûteiufd?, populos intelligimus,quos fiî fide diuinitatis,quafi in Capite Chrifti pcnd?tes Qi. opprim?tes fcimus.Sed citlcfnni pîeni effedieuftt guttis nodiû:quia dum in torpore huiüs tenebro ix t?poralitatis fe fulpendunt, magis ac magis ftil lationib. iniquitatû nuunt. AdhOsaccCndendos Iponfà excitaf, dum fpiritalis quilibet pro ædificsi tione plurimorûjabouo ad prçlàtioncm Eccicfig uocat. Sed quoniâ metuit ne fi ad prælation? ue-nerif,ibllicitudinib. mundi occuparineccfle fîti ficlt;$ dum per occafionem ædificationis plurimo-rum,temporalibus feinclinauerit, quictem amitgt; tatjCamq; fordibus peccatOrum inneiat, ideo claz manti fponfo relpondct dicens :

Eîcpoliaui me tunica mea,cjuomodo itcü rum induar ilIaCLaui pedes meos, quomoi« do iterum inquinabo ilIos'T

Tunica fua fponfa fe cxpoliauit.’quia omnia ex teriora quibus honorabat ëc onerabaturabiccit: De qua tunica dicitur:Nunc aût qui habet tunicâ Lucæî* uendat eâ,amp; ematgladiû.Gladiû quippeuendita tunica emit, qui pro «eternis têporalia abdicat, ëC in làntfta

37

nis acquirit.De quo dicitur; Et gladium fpiritus, quod eftucrbûdeik Pedes autem fuos fponla lauft: quia dum in fando otio fanda anima uiuit,o-perafuaftudioféadmemoriam reducit, ÔC quic-quid in eis fordidû examinâdo deprehédit, lach-rymis quotidianis amp;nbsp;gemitibus plangit. Pedes itacplauitiquia præterita opera quibusperhune mundum diiïbluté ambulauerat planxit. Pedes lauit,quia pcccata abluens lachrymis,mundain côfpedu diledi fui apparere côcupiuit. Hos pedes iterum inquinare metuit : quia ualdefollftita : cft,ne fi in prælationc ponat, per terrena ambu-lans, iterû fufcipiat quod dimifit. Idcirco ab otio inuitarecedinquiadûà marinisfludibus aliéna b eft, quafi in litiore pofita fccurius uiuit. Sed dile-dus non leuiter mortem proximorum tolérât. Ideocß propius accedés per feipfum earn excita-rcnondubitat,ubi dicitur:

Diledus meus mifît manum ftiam per foramen, ôé uenter meus intremuit ad ta^ dum illius.

Manum diledus ad fponfaiti mictit per fora/

men ut furgat,quando pcrfubtilem intelleétum, quanta fit operationis diuinae uirtus, ci infpiran-do manifeftat:quôd uidclicet Öd inter pericula fal uarépoflit, quodetiamin pace nifi per cum fal-uus fitnemô,quôdintumultu certaminis fperan tes in fc non dcrclinquit. Ad cuiüs tadum uen-

Venter fpô/ nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ _

i.r (’[Uare ad taââ fponz iî trctnerc ôtcitur

quia in omni quod agitur,fempcr necefle eftut mortificatio carnalitatis teneatur.Quac tunc pro-batifrimaeflciuredicitur,quando in omnifugge ftione quæ ab hoile ingeritur, fine ceiTatione uogt; luptas carnalis cauetur nc fufcipiat.Quod quanz dó fitjOmnis duritia métis difloluif,8C ut fpóftis in

tret ad cor aditus praeparat, Hinc cft Qd fequiturî Peflulum oftfjmei aperui diledo me04

Peffulû oftio facimus,quâdo per uoluptates car Peffulu cîàrt nis,aditûcordisc5tra fpôfum obferamus.PeflU'4^’'‘^®^.^Pp^ lum uerô aperimus,quâdo remotis uoluptatibus^*^^^^“-fluxis,cornofttûinamoréChrifti, quodpriusdu^ rnfucrat,foluim’,8d fpÔfo puliàntiadoftiûintroi tulibcrûfacim’.Quod dû in haccarneuiuimus: quia répété fieri nô pôt, reftat ut magis ac magis« qüôtidiefaciam’.Nemo cm,ficut feriptû eft,repc te fit fumm’. A liquâdo cm dû in bac corruptioric pofiti dominû noftrû quærim’,magis nobis don gari quàm appropiare uidetur, Ideöcß fequiturX

At illc declinauerat,atqp tranficrat. Modo fpôfus diledâ tâgit,modo declinatîquia quâdo nos torpêtes côfpicit,ad amoré incitât, qn uerô laborantib.nobis pofle apprehédi uidet ,tûc ne apprehêdatur ti âfit Cé declinat.Quod maxima in nobis cius gracia agit,ut uidelicct nec in torpo rc noftro iicéteSjOmnino eum amittamus,nec de plena,eius,ut nobis uidcf,apprchcfione fuperbia tttUs.Quimoxtamé ut recelTcrit,redit, 8^ ne diu-tiusanimafandaa diledo fuo alicnet, uerboin-fpirationis fuac defiderâti animae fe infundit,0C in-fundensliquefacit. Vnde exultât fponfa dicensi Animamea liquefada eft, ut diledp locu^

Aducrbûfpôfiliqucfadâfedicit: (tus eft. 3 quiadûChriftus feperfpiritû fuûanimæ defiderâti infundit, omné düritiâ cordis moxdiflbluifi 6^ aliquâdo menté in tâtas lachrymas liquefacit, J) utuixcapere polftt hoc quod fe capere intra fe c-xultatjôf int’ miret quid fuerit, QC quid fadâfubi tô fcipfâuideat.Qpé liquoré dû feniitjpcrfeéHus

apprehéderc côcupifcit, 6d aliquâdo dû hoc ipfS cogitât,hoc quod modo fentiebat, iam nô fentiu Vnde follicita t ad quacrendû ut hoc idé inueniat, fed aliquâdo eu etiâ diu fatiget, nô inuenit quod modo tam præfens tenebat. Ideo fequitur:

Quefiui,amp; nô iftueni ilium, uocaui, öd' non refpondit mibi,

Quacrit fponfa diledum, fed nort ihUenitî SpéfuSqtig qUiâ à deo infpirata mens affiduè fuauitate ilia ritur interz intimaperfrui concupifcit,fed corruptioprohi- dum8tnort bet,quâ in hac uita gerit. V ocat ergo ôd nô refpo inuenitur detur citquia Ôd orationib.ôd operationib.fuisdul cedine illius praefentiæ fatiari appétit, fed ad uotd fuum hoc quod inuocat non occurrit » Reftat er-b 4 go ut

41

qui praccelferunt,pigmenta uirtutum colQtur, ab his uero qui fequuntur, pigmenta exemplorum iumuntur. V nde Qi. lequitur;

Labia illius lilia ftillantia myrrham pria» mam.

Quid enim per labia fponfi nifi ipfos quos di-cimus prædicatores Chrifti intelligimusfQuidu mortes martyrum populis praedicant, quafi myrrham mortificandis carnibus ad condimêtum di-ftillant.Quæ myrrha bene prima eife dicitunquia nullus ficmortificat,quomodo ille qui pro Chri fto martyrio finitur, Primam enim dixit no pro tempore,fed pro dignitate. Quid eft quod labia Prædicatoz nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicQtur,nifi quod illi per quos Chri

respcrlabia Gus loquitur, necelTe eft utmudi fint, St: pereos fponfi defiz bonus odor afpergaturfDe quibus erat Apofto-gnati, debet lus Paulus,qui dicebat: Bonus odor fumus deo efle mundi q nbsp;nbsp;nbsp;loco,amp; in his qui pereût,amp; in his qui fal-

uifiunt.Sednotandumeft quoniam quicquid in

42

tris fui, regis uidclicet aeterni,in uita çterna collo catur. De quo dtcit : Chriftus refurgens ex mot-tuis,iam no moritur,mors illi ultra non domina-bitur.Quiuere inornamento regum afïumitur: quia quifquis carnis fuç rex D ominus eife pro batutjipfius Chriftimortalitate SC refurreâione, amore cognitionis amp;nbsp;fpe immortalitatis ornatur.

Vnde alibi dicituriQui gloriatur,in domino gio- »«Cor.t rietur.Seducnter diftimGus fapphiris efle perhi-betur:quia in noftra corruptione quam portauit, ' cceleftia opera per miracula quæ faciebat, paflio nibusnoftrisinferuit. Sapphirus emquiaereum colorem portât,bene cœleftia fatfta quae in mira-culis oftcndebantur,defignat. V enter uero Chrifti fapphiris diftinguitur : quia dum inter paflio-ncs carnis diuina miracula operabatur, quafi in-corruptio uariabat. Qua difpenfatione Apoftoli in fide eruditi funtjfiC ad palTiones tolerandasro-bufti extiterunt.ldco fequitur:

Crura illius coluinnæ marmôreæî quæ fundatæ funt fuper bafes aureas.

Per crura eûi Apoftolos intelligimus,perquos Apoftoli uniuerfum mûdum circuiuit, Qi fidem eis praedi- nbsp;nbsp;crura

cantibuspopulisaudicntibusfparfit.Quibusip- defiz fe in Euâgelio ait:Ite in orbem uniuerfum,ôt prac dicate Euangelium omni creaturae.Sed crura co-lumnæ marmoreæ eife perhibentur : quia Eccle-fiaminflexibiliter fuftinêt,dumcontraomnes ad

C uerfarios eorum praedicationibus ÖC exemplisro boratur.Super bafes autem aureas columnae funz datae funt:quia à prophetarû dilt;ftis,ut fortes perfi fterent,fidem integram acccperSt.Vndeipfepri-mas Apoftolorum ait:Habcmus firmiorem pro-pheticum fermoncm, Cui bene facitts âttêdentes tanquam lucernae ardenti in caliginofo loco.ldeo

enim aureae dicuntur:quia luce fapientiae refplen defeere feiuntur. Sequitur:

Species eius ut Libani,ele(ftus ut Cedri, Libanus quippe mons eft in quo fublimes ual de QC odoriferac arbores habentur. Interpretatur autem Libanus dealbatio fiue candidatio. Et de Chrifto dicit Apoftolus Paulus :Ipfe faeftus eft , nobis à deo fapientia Qi faneftificatio Qi iuftitia. Cor.i Bene ergo fpecies eius utLibani exiftit: quia per eum credentes dealbanturlcui fi adhæremus radt citus,fublimes efficimur. A cuius gratia etiam bo nac opinionis odorem fi quern habemus accipi-mus.Eleôus etiâ ut cedri efle dicitur : quia de eo pater loquitur:Ecce puer meus quem elegi, dile-tftus mcuSjComplacuit fibi in illo anima mea. Ce-drus autê excelfa eft ualde arbor,SC odora Qi im-putribilis. Chriftus autem excelfior cedris exiftit: quia quamuis homo fit, tarnen deus elTe non defi Cedris exz ftit.De quo perEfaiâdicitur: Etfublimiseritual- celfioreft de. Odorus etiafuperiomnes eft Chriftus,quiaChriftus ipfc de feipfo ait : Ego flos campi Qi lilium con-uallium. Et per fponfam ci dicitur : Curremus in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

odorem unguentorö tuotum ♦ De quo hie bene fequitur:

45

Capilli tui ficut greges capraru quæ apjs a paruerunt de monte Galaad.Dentes tui fij«

cut greges ouium quæ afeenderunt de laua cro,Omnes gemellis fcetibus,amp; fterilis no eft in eis,Sicut cortex mail punici, fic genæ tuæ:abftç eo quod intrinfecus latet.

Hate omnia dida de Ecclcfia fuperius,ut potui mus, expolùimus.Ideo nûcde Synagoga eadem replicare deuitamus.Vnum tamê quod nô fimili ter repetit ; quia ibi ficut fragmenta mali punici, hic autê ficut cortex mali punici dicif : Quo nihil aliud defignari puto nifi fâguinê martyrû qui fub antichrifto moriêtur,5lt; unitatê fidei fub qua mul ti ludaeorS ftringêtur.In cuius côftantia dum fan-guinis effufionem patiêturtfîdci tribulatione qua fi corticisrubore decorabuntur. Sequitur;

Sexaginta funt reginæ: amp;nbsp;odloginta cô cubinæ : ôi adolefcentularum non eft nu^ merus.

Animæ fan Qiiid perreginas, nifi landlorum animæ defi-ftorumfunt gnantur,quæ dum corpora fua prudêtcr regunt, alijs prçfuntjtegnum fibi æternum acquiruntc* Sunt enim nônul li in fanda Ecclefia qui carnem fuammacérant,S^ propter deum affligunt,uitia

omnes motus fuos ut ordinate currant, fapienter regunt,aliis pracdicant hoc quod ipfi faciunt,mul tos à faucibus dæmonum gladio uerbi pugnâtes

46

Concubinç quippe no ueré fed fiefte' dominos Prædicâtoz diligunt,SC ab eis non pofteritatem filiorum, fed tes falH con præfentiam cOmmodorum expetunt, nec conti- cubinis æ/ nentia fe exercent,fedlibidine explere concupi-feunt. Sic falfi praedicatores in Ecclefia exiftunt, quia dum non Chriftum, fed lucrum uel laudem dihgunt,non fpiritaliter SC cafte, fed carnaliter SkS hbidinofe' Chrifto fe coniungunt. Bene ergo con cubinæ uocantur,quia Chriftum quem prædicâf, non fpiritu,fed carne fedlantur,De quibus ftol us Paulus dicebat; Multi enim ambulât quos faepe dteebam uobis,nunc autem 6C flens dico ini micos crucis Chrifti,quorum finis interitus,quorum Deus uêter eft,De quibus ipfe idem ait:Hu-iufmodi nonferuiunt Domino lefu: fed fuo uen-

[ tri.Quæ tarnenconcubinæbene Ixxx. efledieun' tur;quia etfi toto corde terrena diligunt,cccleftia tamenloquûtur.Odlonarium quippenumerum per denariû ducimus, 8C ad odloginta uenimusj Per decem autem decalogus ficut diôum eft fig-nificatur,Perolt;fto uerô refurre(ftio;quiao(ftauo

die redemptor noftcr refurrexifl'c probatur. Præ-dicatores uero etfi falfi funt,per defiderium tame amp;fcripturamdiuinam,ôiZ refui rcdtionem quam credimus,manifeftant per uerbum. Si enim aiiud prædicarentprædicatoresjintcr Chriftianos non c(rent,de quibusin Euangelio ueritas ait;Super cathedram Moyfi federunt Scribæ 8C Pharilàei. Quæ dicunt facite,quac autem faciunt, faccre no-lite, Sed quia 8Cfalforum2lt; uerorum praedicato-rum exhortatione plurimiadfidem ueniût, Slt; cu eleclis multi intrant,qui ad fortem cledlorumno ' pcrtingunt,ideo fubditur;

Et adolefcentularum non eft nunlci!

rus.

Cum enim fcriptumfit, adolefcentia amp;nbsp;iuuen-tus uana funt.Qiiid per adolefcentulas has nifi ua gas animas intelligimust'quae du uana huius mu-difedlanturquae diligunt, numerum eledlorum

uit, procul dubio ÔC numerum in quo eliguntur cognofeit. De quibus per Paulum dicitur. Quos Rom.8 enimpraefciuit,amp; praedeftinauit conformes fieri imaginis filq iüi. Bene ergo adolefcentularum non eft numerus; quia dum per uanitatem quam diligunt, in numerum eleiflorum non currüt, extra remanêtes quafi in cognitionem diuinamno ueniunt.Quibusipfaueritasinfuturoiudiciodi-(flura eft: Nefeio uos, difeedite à me omnes qui V’fal,6 operaminiiniquitatem.Sed dum reprobi mungt; dana quaErüt,5lt; per multipliées cupiditates ani-mum diuiduntjiäncfta quaelibet anima in nume-tûelecftorûfeftringit, multaquæuidet faftidiês, unû quod nó uidet,ardêter appetitj^d quâdiu n5

tenet.

id quod unumSC idipfumeft fequitur,dehuiufz modi multisuna Ecclefia conficitur,de qua per iponfum dicitur:

Vna eft columba mea,perfeda mea,una eft matri ftiæ,eleda genitrici ftiæ

Mater noftra eft regeneratrix gratia,apud qua una columba eligitur,quia illos folos colligit, qui Fideles mul infimplicitate permanent, amp;nbsp;ab unitate non fein ti bene uiue duntur. Multi quippefideles dum in idipfum in-tes Kin firn tendöndumunodefiderioChriftifeinuicemnu-plicitate,uz triunt,dumhabêtescorunum ÄSanimamunam nacolumba incharitate feuniunt,exmultis membris unum dicipoflunt cQrp^5 efficiunt, Omnesq? in unitatis fimplicita-te S)C unitate uiuêtes,una columba exiftunt,Quac fola perfeda amp;nbsp;eleda genitrici fuae dicit,quia ex, tra hanc quam dicimus Ecclefiam, nemo ad per-fedionê,nemo ad uitam nifi per hancfolam gratia fouente nutritur. De qua bene fubditur:

Viderûteamfîli'æ Si'on,8ó beatifsimam prædicauerunt, regi'næ ôô concubinæ lau# dauerunteam»

Sionfiliæ, [fîüæ] funtEcclcfiæ,quædumuitâ acternâ in hac carne contemplantur,â peregrinan te Ecclefia ad regnâtem Ecclefiam eriguntur, Vi dent filiae Sion columbam, ÔC beatiisimam prædi cant, quia fandæ animæ du uirtutes Ecclefiæ Ipe dant,in laudem prorumpunt, amp;nbsp;ad eius beatitu-dinem inhiantSanda quippe Ecclefia gratia génitrice nutritur,dum fide eruditur, carne fui ipon fi pafcitur,fanguine lauatur, feriptura diuina îàgi natur.Huiufinodi robufta nutrirnentis dæmones expugnat,uitia fiifFocat, carnem domat, ipiritum roborat,uitam expedat.Hgcomni quicunq? aipi cit,rede in admiration? protinus afTurgit, amp;^bca tiffimam pronunciat, quia uidet ad quantam glo Prædicatoz nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;per tot uirtutes exurgat. Cum reginis earn

resfalfî eax ôifconcubinaelaudant,quiactfioperibusfalfiprg dem quæ;K dicatorescontradicunt,fermonibustarnen eadê

ueri prædiz quç gc ueri populis oftendunt.De quibus ipià ue ritasdicit:PopuIus hic labtjs me honorât, cor au-temeorumlonge' eftàme»quodaperte manife-ftat dum iterum dicit:Dicunt enim,ô(f non faciût. De quibus amp;nbsp;per Apoftolum Paulum dicituriDi dis confitêtur fe nofle deum: fadis autem negât. Sandi autemuirididis amp;nbsp;fadis deum confiten-tur,quia quod credunt faciunt, dC ad bona quç fa ciunt,etiam alios fermonibus amp;nbsp;exemplis trahût. Quorum uirtutibus aduerfartj ad fidem excitan-tur,dum ineis SC puritatem fidei, nbsp;conftantiam

operis admirantur.Vnde amp;nbsp;iÿnagoga ad fidê erp gitur,cùm in Ecclefia quæfint mérita fidei admi-rans contemplatur, dicens:

Quæ eft ifta quæ progreditur quafî aurora*»

Ecclefia iândaquafi aurora conlurgens iniu-dicio ultimo progredit, quia relidis tenebris cor ruptionis , incorruptionis claritate innouatur. Q^æ bene ut fol eleda dicitur, quia ad eandê glo

teft. Sunt ein nónulli qui magna intentione quæ finttormentareproborum afpiciunt, amp;quæfunt fada iua finepalpatione examinare contendunt. Dumq fe peccafle cognofeunt, per hoc ire ad reproborum tormenta pertimefeunt, fiibitô tcnc bras iniquitatis derelinquunt, amp;nbsp;luce iuftitiæ ac-cendi concupifeunt. Mox adiandam operatio-nem confurgunt,ÔC per bona quæ faciunt, clare-re quibufiç proximis incipiunt. Hi procul dubio B uelut aurora côfurgentes progrediûtur,quia fubi tô nodempeccati euacuâtes,adlucem magis ac magis dilatantur. Sic anima quæ prius erat in te-nebris,nunc ipiêdens apparet,5C qug etiam in fe-metipfaobfcurabatur,nûcahjs lumine iàndæo-perationis reipIendet.De qua bene fubditur:

Pulchra ut luna,eleda ut fol»

Luna quippe dum nodem illuminât, caligan-tibusoculisiter per quod homo gradiaf demon- Anima ftrat.Sicnimirumquæqanimaquætenebras di- queluW mittit,Ôd in fandam operationem fe extêdit,dum pararipôi exemplum bene operandi tribuit proximis, qua-filucêtenebrefcentibus oculis fpargit.Dumeni peccantes quic^ bonum opus afpiciunt,amp; ad idê faciendum fe conuertSt, quafi errantes in node, per lumen lunæ ad uiam redeunt.Hæc itacp anima dum peccantibus bona exempla præbet, qua fi luna in node lucet. Dum uerô magis ac magis

crefcit,6lt;^ de die in diem per confuetudinem operis lumê iuftitiæ tam perfede' accipit,ut etiam bo . nis exempla imitationis præbeat, quæpriusiblis peccatoribusimitandaapparcbat, profedô iam luna fol eflfîcif-quia qug in node errantibus nunc lucebat,modo in die ambulantibus lumen uerita tis manifeftat. Hinc eft quod fequitur : Eleda ut fol.De qua bene iubditur:

T erribilis ut caftrorum acies ordinata»

Hoc quia iam didum eft,itcrum nô necefle eft cxponi,ne fie uideatur faftidium generari.Sequi-jjturergo fponfus ôifcauiàm dicitunde tantauir-tus in Ecclefia excrefeere poflît. V ifitatiôe quippe Chriftirenouatur,ô^ quod in ea tenebrofunt eft rcfpedione eius illuminatur» Ethinc eft quod fubdens ait:

Defeendiinbortum nucum:ut uidercm poma conuallium.

Quid per nuces,nifi perfedos quofiç intelligi ^jucts mus,qui dum diuinam fapientiam intra corpora feâos de»' fuaretinêt,quafi nucleum infragili tefta portât^ gna*’*' Suntenimquamplures in Ecclefia qui aflîdue'di uinæftripturæintendunt, quàm fuauisfitDomi

nus guftantes,amph'us guftarc concupifcunt,fan da gaudia in corde ruminant amp;nbsp;ruminantes magt; gis ac magis conualefcuntjamp; tarnen foris neCcien «bus eos.uiles apparetquia ignoratur quam dul cem in fuis intcrioribus cibum portent.Quid ifti, niH

patribus fâdis carne mortuis exempla fumimus: utadeorum fimilitudincm mûdi huius tentatio-nes expugnemus.Poteft tarnen intelligi quod Ec clefia calciatur,quâdo in prgdicationc lùaad per-ferenda infurgentia mala morte Chriftimunitur. Pulchri ergo lunt fponfç greflùs calciatac, quaefi-ïia eft principis:quia corâ diuinis oculis placet of-fieiö cuiuftibet eleâi fecundû cxêpla patrum prac dicantis. Sequitur:

lundura feemorû tuorum ficut monilia.

Per duo feemora fponfæ,duo populi Ecclefiæ: pcriunifturam fœmorum, concordia defignatur pracdicatorum, quibus populi uniuntur, dum ad fidem catholicam circumcifioôôpræputiumper eos erudiuntur.Qui ut monilia exiftût: quia dum iniâpientia qua refulgent, fanëla opera faciunt, quafi in auro lapides gerût.De quibus fequitur.

Quæ fabricata funt manu artificis»

Manuartificis monilia fabricâtur:quiaopéré Chrifti pracdicatores pulchri ôf utiles efficiuntur. Sequitur:

V mbilicus tuus crater tornatilis, nûquâ

Vmbiliciis etiam fàntflorum pracdicatorû or-do eft,qui bene crater efle dicnur : quia dum per eos populus eruditur,uino fpiritaliipforum officio debriatur.C^ui bene tornatilis nuncupatjquia iuxta mores hominS uniuerfos, neceiïe eft ut lingua prædicatoris uoluatur. Qui poculis non indi get,quia quod a!qs propinat,neceire eft ut abun-dantius cæteris bibat,Sf plcnius quod dat, conti-neat. Sequitur:

Vêter tuus ftcut aceruus tritici, uallatus lilrjs.

Per uêtrem,populi latitudo dcfignatur, qui be ne ficut aceruus tritici lilrjs uallatur : quia dum o-peribus fancftis intendens,in cœlefte horreû præ-paratur,exemplis fandorûut perfeueret,undicç munitur,de quibus iterum dicitur:

Duo ubera tua ficut duo hinnuli capreæ

Populi duo Duo ubera,duo populi exiftSt:quia dum in a-perduou/ morefraterno iemper uiuût,feinuicemla(ftepie-bera defigz tatisincharitatenutriunt.Quibeneduo hinnuli capreæ gemelli nominantur:quia dum per prædi cationem fynagogæ in fide geniti, eius feriptu/ risnutriuntur,inipeæternitatis intendêtes, quafi in montibus concordes pafeuntur. De quibus prædicatoribus fequitur:

CoIIum tuum ficut turris eburnea, Collum fponfæ ficut turris eburnea dicit; quia

tur.De quibus iterum dicitur:

Oculitui ficut pifcinæ in Efebon,quæ funt in porta filiæ multitudinis*

Efeboncingulummœrorisinterpretatur.Ocu licrgo fponfac ficut pifcinæ in Efebon dicuntur: quia dum de peregrinatione iûa contriftantur, àC mœrore corrobora«, contra fpiritales hoftes ac-cinguntur, lachrymis fe lauant, ut per eos populi conuenienter coram deo mundentur.In porta au temfiliacmultitudinis funt: quia in fide ftantper quamEcclefiæmulntudinem ad cœleftia intro-difcunt, Sequitur;

Nafus tuus ficutturris Libani, quaere^« fp ici t contra Damafeum.

In nafo odoris difereuo habetur.Pcr nafum er- Nafus godifcrctio prædicatorum defignatur: quia per dicatorestf cos nobis uirtutum odores, amp;nbsp;uitiorum fœtores pvæfcntat dcmonftrantur.Scd nafus ficutturris Libani exi-ftit:quia dum femel prædicatores aqua baptifma tis lauantur, 6C quondianis lachrymis à peccatis quæcontra deumcommiferunt,dealbantur, dig-ni fiunt ut ad altiora magis ac magis per fortitudi nem erigantur. Sed turris contra Damafeum re-

prædicator contradicit. Damafeus quippe fan-Q guineus intcrpretatur,6C peccatrici gcnti dicitur:

Manus tuæ plenæ funt fanguine. Sed quia de mê bris dixit: dignum eft ut de capite loquatur.Ideo fubditur:

Caput tuum ut Carmelus, 80comæ ca^ pitis tui ut purpura regis,iuntfta canalibus. Caput Ecclefiæ Chriftus, qui bene ut Carmelus dicitur,quia ipfe per paffionê quam fuftinuit, adgloriam patriseft exaltatus. De quo feriptum cft:Et erit in nouiffimis diebus præparatus mons domus dominiin uerticc montium. ïn Carmelo quippe Helias oransobtinuit pluuiam ,amp; nos in Carmelo orantes,pluuiam impetramus, quando in Chriftum credentes,Chriftum defidcramus,ô^ â pâtreirrigationcm gratiæ fufeipimus quam ro-gamus.Moraliterautcm caput fponfæmens uo-catur:quia ficut à capite membra,fic à mente omnes cogitatusnoftri difponuntur» Carmelus autê feientia circuncifionis interpretatur. Caput ergo fponfæ ut Carmelus elfe perhibetur, quia quæli-bet fantfta mens nouit qualiter digne circumeida tur,nouit quia nihil eft quicquid in corpore agt-tur,fi mens immunda fuerit, quæ templum Chrifti fi cfficitur,ab ipfo inhabitat. Quod quia Pha-rifæinon agebant,ideo dicebat beatus Stephanus eis qui eum occidebant : Dura ccruice, ôf in-circumeifi cordibus ôf auribus, uos femperrefti-tiftis fpiritui fantfto.Comæ autem capitis eius ut purpura regis iuntfia canalibus cflè memorantur. Purpura quippe per fafciculos in canalibus liga-tur,fuper quos dum aqua proijcitur, per canales ad ueftem quæ fuppofita eft currit,ut ueftis «nga tur,Ôif

reo purpura uocetur,quæ omnia fancftç menti co gruunt fi intelligâtur. Coma quippe capitis funt cogitationes mentis, quàein canalibus ligantur, quia in fcripturis diuinis ne inutiliter fluant, ftrin gûtur.Super quas aqua proijcitur,quæ ueftem re giam currens tingit, quia dum in cogitationibus lantftæ mentis, gratia cœleftis fufcipitur,totam a-nimamincœlelte ornamentum componittitaut iam totaanima inuitamæternâinardefcat,2lt; ad æternumfponfum etiam per (anguinem martyrij pcrgere concupifcat. De tota quippe Ecclefia Paulus diciuQui exhibuit fibi Ecclefiam, ueftem fine macula 8C ruga. Et de fingulis Ecclefiæ fideli bus dicitur:His omnibus uelut ornamêto ueftie-ris.Sic tinftæ ergo,fic pulchræ,fic purpureç fatftç Iponfæ adgaudens fponfus loquitur, dicens:

Quàm pulchra es amp;nbsp;quâm decora cha^ rifsimaindelici}s,

Notandum quôd charilfima in delicijs dicitur, quia ad charitatem ôô familiaritatem Chrifti non Habend da P^^’^uenit, quifquis fcripturæfan(ftædelict|sabun buur 3;c. dare non contenditlnde enim dicitur: Omni ha-fie in anteriora extendatur, His uberibus etiam proximos quofcç nutrit, ac roboratos fecSad ea quæ concupifeit perducit. Vnde feriptû eft ; Qui auditjdicatueni. Sequitur: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

Et odor oris tui ficut malorum, ...,.

Malapunicade quibus fupcrius tatn fæpe di-ôum eftjhic rememorahtur, quotum odori odor oris fponfæ bene fan’s afiimilatur »Per mala autc punica martyres defignari fupcrius diximus» Per os autem fponfæ hic debere intelligi eius prædi-cationemputamus. Quæ dum uirtutes martyr« prædicattditm ad eorum fimilitudinê animOs aQ-dientiuminftigatjdumin unius pr^dicatione fi-dei multas uirtutes eflemanifeftat, quid aliud $ malorum odorem in ore portât;’quia amp;nbsp;ruborem corticis in mat tyrio oftendit,quod praedicat,amp;: in uirtutibus multitudinem granorum fufi eadem fi dcqoafifub codent cortice demonfttat , DequO SCfubditur:

Guttur tuum quafi uinum optimuttt. ., _ In gutture quippe uox eft. Per guttur ergo ip-la prædicatio iterum dehgnatur, quæquali uinu optimum e(redicitur:quiamêtes hôminùm inc- dcfignatuf briat,utpræteritorum,ficutdilt;ftum cft^obliuifcâ-tur,amp; in anteriora currentes nô lafféittur, de quo fponfa uerbum de óre fponfi fufcipiêns, adiûgit:

Di'gnum dilcéto meo ad potandum, la^ bijscpSc dentibus Jllius ad ruminandum.

Taie eft fponfæ uinum, ut dignû fit diletfto ad potâdumtquia dum fantfta Ecclefia fidem ueram prædicat:dum auditores fuos ad iànlt;fta opera ex-citatldum folum Chriftum diligere, imitari, am-ple(fti,bonum efle uerbis SC operibus demÔftratj quid aliud quant uinum fuum dignum facit utiri ore Iponfi dulce fapiatCquod bene Chriftus pota re dicitur:quiaà corpore fuo,id eft,à populis fide libus amabiliter potatur.De quonotandum eft quod omnes potant,fcd labia fola 6C foli dêtes ru-minant:quia dumEcclefiaper fanflos fuos præ-dicat,omnes quidem audiût,fednon omnes quâgt; ta fit uirtus fententiarum quæ dicuntur difcernûn Labia uerôamp; dentes ruminant: quia dum perfe-(ftiores quitÿpoft auditum uerba ad mcmotiani

reuocant’.dum audita quæque exercitatione aflî- ' dua cogitant, quafi ad os reuocantcs quod fum- ' plerünt,quanta fit uirtus cibi quem comederunt fentiunt.ldcirco in lege feribif, quia animal quod nonruminat,immundum habetur: quia quifquisi bona quæ audit fiuelegit,nonrecogitat,uacans a. faneftis cogitationibus,neccflàriô intmundâS coii gregat.Sequitur fponfa di'cit:

Ego diletfto meo,Slt; ad me couerfîo eius*

Ac fi diceret:Quontam fide ac dileôlione foli

Chrifto adhæreo,folum fequor : folum cum pâtre amp;,fpiritufan(ftounum deum uidere concupifcogt; refpedlionis eius luauitatem,uifitationisbenignt ' tatem,conuerfationis dulcedinem, gaudenterex perior,experiens proclamo:

tom.i c X Vefti

bcatitudtnem uidendam totis defidenjs anhelo» a Hoc quippe quod rem aliquam amplcdtitur,ip' fam quam ampleditur rem ex omni parte intra fe habere no ignoratur. Lacua ergo fub capite eft, amp;nbsp;dextera amplexatur, quâdo fantfta anima men ti ea quae uidet fupponit,amp; ea quae non uidet, om niconatu ÔC uniuerfis fuis cogitationibus appe* tit.Sunt quippe modo nonnulii qui tanto defide* riocœleftiafe(ftantur,utomnia uifibilia pro ni^ hilo reputent,mentem fuam cœlcftibus ftudtjs fine intermiftione occupent,ut nihil aliud agere li-beat,quicquid extra fptritalem adlionem eft, animus faftidiat,hanc folam diligat, caetera contem-nat,nifi forte eaiftineceflaria efie cognofcatjfti uero fub capitelaeuamhabent, qui mente erecfta

ad beatitudinem Chrifti currentes, uitam præfen tem fub feuident.Et dextera Chrifti eos ample-xaturîquia ex omni parte eos diledio cœleftis intra fe retinens tuetur.Huiufmodi quippe uiri fan-do otio deledantur, in quo uitac beatac deleda-tione concupifeibiliter per cotemplationem per fruuntur. In qua contemplatione oculum cordis mundant,ut deum adhuc etiam inhac carne po-fui,quantum humanae infirmitati datum eft ,ui-deant,cuiusuifionefe illuminent, fuauitate refi-ciant.lfti illam beatitudinem iam aliquantulu ex-periuntur,de qua inEuangelio ueritatis uoce di-citunBeati mundo corde,quoniam ipfi deum ui-

debunt.Quod enim futurum eft, iam in eis incipit compleri,quia etfi in hoc mundo adhuc in car , neuiuunt,iam tarnen per hoc quod maius eft in eis,extra carnem funt»In his impletur quod per Pfalmiftam diuinauoce praccipitur. Vacate QC uidete,quoniam ego fum deus. Hi enim quo fine mundi ftrepitu uiuunt,eo inctem in dei uifioncm per defiderium Sgt;C contemplation? figunt.Et quo niam tales multi ex fynagoga in fine mudi, ut ere dimuSjper conuerfationem erunt,bene ad huiuP modi didu intelligitur:Lgua cius fub capite meo, amp;nbsp;dextera illius amplexabitur me.Dequibus pro quibus fponfus loquitur confequenter:

Adiuro uos pliæ Hicrufalcm,nefufcite^ tis necg cuigilare faciatis diledam, donee ipfauelit»

Sed quia iam illud fuperius expofuimus, iteru cxponererecufamus.Sedde eadê fynagogaiam fadaEcclefia,filiacHierufalem admirantes inter-rogantôCdicunt.

Quæ eft ifta quae afeendit de deferto, de liefjs affluens, innixa fuper diledum fuum*:' EccleGa ud SandaEcclefiauelquaelibet fanda anima de fanda ani/ deferto afeendit, quia in exilio huius peregrina-ttiade defer Uonis pofita,ad cœleftia gaudia mente SC cogita-rcdickur lionibus tendit.Vnde SC Paulus dicebat : Noftra conuerfatio in cœlis eft.Delicijs affluit, quia ian-dæfcripturæ meditationibus intendens, cœlefti pabulo alfidue' mentem pafeit» Super diledu in-nititur,quia in folius Chrifti auxilio confidens,eo Greg.

dione defignatur. Signum quippe fanda mens Dileâiôeft interiusôi exterius Chriftum portât,quia dum fîgnû quo in eius meditationibus aftidue' laborat,in exterio cognofeuri ri adione eum imitari no ceflat, quo eius dileda efle dubitari non debeat.De quo fignoipfe fpon^^® **quot;* fus difeipulis fuis aiebat: In hoc cognofeent om-nesquia uere mei difeipuli eftis,fi diledionem habueritis adinuicem. De qua diledione mox fubditur:

Qiiia fords eft ut mors diledio»

Beneproculdubio fords ut mors diledibefle pcrhibetur,quia dum per diledione à uitijs mor-tificamur, quod mors agit in fenfibus corporis^ hoc agit diledio in cupiditatibus mentis. Sunt e-nim nonnulii qui fie diligunt deum, ut omnia uigt; fibilia negligant,8C dum in aeterna mente tendûd ad omnia temporalia pene infenfibilcs fiunt.In his nimirumut mors diledio fords exiftit, quia fi cutmors exteriores corporis fenfus ab omni pró prionatural! appedtuinterficit,fic diledio irt talibus uiris omnia terrena defideria cótcmneré mentem alias intenta compellit.Huiufmodimor tuis Slt; uiuis dicebat Apoftolus. î Mortui enim egt;

tom, X c 3 ftis,amp;^

tam defpiciunt,quæ uifibiliter apparet,in uera ui-ta feabfcondunt,quæ nô nifi inuifibilibus oculis fe manifeftat. Poteft tarnen intelligiuthoc defe-ipfo Chriftus dicat inquiens: Poneme ut fignacu lum fupercor tuum,ut fignaculum fuperbrachiû tuum:quia foriis eft ut mors dilecftio. Ac fi dicc-rerDignum eft ut in mente Si aâione fignum di .letftionis meæmeipfum tecum feras, quia in for-titudinedileôhonis tuæ mortem fubij, ut tu quæ mortua in infidelitate eras,mecum refurgês,in fi, dei nouitatefpiritalitcr uiuas.Sed quia incruce fuipenfusnequaquam fuiflet,nifi ad magnam in-uidiam cor fynagogæ exarfiflet,ideo fubditur:

Dura ut infernus æmulatiOt

Acmulatio Æmulatio quippe Si in bonum Si in malû ac-in bonum cipitur.In bonum enim accipitur, ficut per Apo-amp;in malum ftolum dicitur: Æ,mulamini charifmata mcliora. accipitur nbsp;nbsp;nbsp;malum autem aflumitur,ubi per Samuelê Sau

li dicitur: Auferetur à te rcgnum,amp;: dabitur çmu-lo tuo. Æmulus quippe eius Dauid dicitur, cui Saul inuiderenon ignora tur.Dura eft ergo utin-fernusæmulatio, quia dûfynagogaChriftû ad in feros pofle trâfmittcre fe putauit,eiufcp ad morte corde immifericordi inuidit.Vt infcrn^ æmulatio dura extitit, quia ficut infernusfine mifcricordia quos tenet cruciat,fie ludaica plebs Chriftumap prehendensfinercfpetftu pictatis ad mortem tra hebat.De qua bene i^bditur:

Lampades eius, lâpades ignis atep flam# marum.

Sicut enim ignis quæ incendit, côfumit, ficlu-dæosabomni fidei uirtute inuidia fua deftruxit, de quibus bene alibi dicitur : Et nue ignis aduer-fàrios confumit. Ac fi diceretur : Antequam ad e-ternumignem ueniant, in præfcnti côfumuntur, quia in fe ipfi ignem inuidiæ portant,qui fine por tantiscombuftione nô portatur.Hic ignis inuidiæ flammas protulit,quando per exempla in qui bus accenius eft,etiam in gentilibus ufcp ad Chri-ftianorum martyria per mundum uniuerfum ex-creuit.Sed quia hinc ignis inuidiæ, hinc ignis cha ritatis fe cxtulit,ideo fubditur:

Aquæmultænon poterunt extinguere charitatem,nec flumina obruentillam*

Charitate quippe martyres fanôîi uiua citer ar-debant, quia in dei Si proximi diletftionc mirabi liter flagrabant.Hanccharitatem aquæ multæex tinguerenon poterant, quia quantæcuncp tribulationes eis fièrent, ad odium cos tranfmutare nÔ ualebant.Hocnimirum effet charitate extinguc-re,fiin tribulationibus quas ingerebât, ad dei aut proximi odium eos humiliare potuiflent. Sed cû aquæ ditftæ fint, quid rurfum perflumina, nifi a-quarum ipfarum incrementa Si uiuacitas intelli-gnofdmus.Flumina ergo maximas tribulationes nesper accipimus,quædum per totum orbemfuper mar rainafign*“ tyres ebiillierunt, ad extinguêdum charitatis ig- cantur nem grandi impetu confluxerunt. Scd quia inter flumina adco charitatis uigor uixit, ut potius flu-minaconfumeretj quam feab illis extinguiper-mitteretjideo multi ctiam perfecutorum adean-dem charitatem fecôuertebant, itaut dimitterêt quicquid in mundo pofl’idebanr. Si feipfosmor-tidarent,quam prius patientibus crudeliter infe* rebant.Vnde Si fubditur:

Si.dederit homo omnem ftibftantiam domusfuæ pro diledione, quafi nihilde^

Cum terrenae fubftantiæ cupiditate deus no di ligitur,quia terrenusamor oculum cordis fordi-dat, ne diuina claritas uideatur« Contra quod in Euangelio dicitunBcati mundo corde,quoniam ipfi dcum uidebunt.Et Joannes Apoftolus ait:Si quis diligit mundum, no eft charitas patris in eo. iSjcc mirumgt;quömodo enim cum diligere poteft quêncfcitr'Aut quomodo eum fcit,ad que fcien-dum oculum cordis clauditfSed homo omnem fubftantiädomus fuæ pro dilctftione tribuit,qua-do quicquidin mûdo poflidet,pro Chrifto diftri-buir,utabijciensquodimpedit, deum diligat,0^ , rerfo puluerefolficitudinujoculosapcriatjutden utdeat.Et cum omnem fubftantiam dcderit, qua-fi nihil earn deipicit, quia poftquam oculumtcr-fitjSódeumconfpexitjin illiusuifione quicquid poflederat,nihihpcndit. Hoc Apoftoli feceiunf, quinôfolumpofleflà, fedetiam cupita,uf Chri-ftum fequerentur,dimiierunt. Quibus ipfe Chri-ftus,pro quo omnia dimiferant, diccbanCufece-ritis omnia quæ præccpta funt uobis,dicite: Ser-uiinutiles fumus,quod debuimus facere, fecim^. Scd quohiâ abieéîa terrena fubftâtia nô ftatim ad perfcótionêafcenditur, quia rebus exterioribus abncgatis,reftat etiam labor ut idê ipfe homo â fc metipfo abnegetur,quatenus gradatim proficiat, Si quadoq? perfeóus non folü fe, fed Si alios fecS aduitam trahatjideo denouaSC tenera adhucEc clefia uel unaquacj anima confequcntcr dicitur:

Soror noftra paruula eft,amp; ubera nó ha^«

Sororê Chrift’ Ecclcfiâ uocat,quia de (bet.] (of ipfis Apoftolis dicebat:Ite, dicitefratribus meis. ror Chriß« Soror autem paruula,ubera non habebat, quan-uocatur do in folis Apoftolis Ecclefia erat,in quibus feip-fam uel alios nutrirc laóle prædicationis nô pote rat.Quid enim Petrus altjsprædicaret, cùmfeip-fum difcipulû Chrifti in unius ancillæ uoce detc-ftâdo Si iurâdo ncgaretfPrima ergo Ecclefia ube ra nó habebar,quia poft refurrecftionê in una domo incluià,interperfecutores iuos nô dico prçdi carcjfcd Si uideri timebat.Côfequêtcr ergo dicif:

Quidfademusforori noftræ in die qua do alloquenda eft

Allo

ÄUocutus eft Chnftus fororcm fuam, quando _ fpiritum fanctum fuper Apoftolos mißt, ÔC eis in interionbiis loquensjillosomnes mundi loque-las multiplie! diftnbutionedocuit.Sedà quibus ' hocquærere intdligendus eft qui omnia nouit, nifi à fanlt;ftis patribus antiquis quos ad quaerendS Ipiritu iantfto inftigauitf Quibus eodem fpiritu quo in quaeftionem eos induxit, reipondetproti-nus conuenienter, ÔC aitt

Si murus eft, ædificemus fuper eum pro pugnacula argentea,

EcePia fan nbsp;nbsp;nbsp;Dato Ipiritu iando, murus fanefta ecclefia effi-

da murus citur, quia quæ prius timida erat, inftruente ean-dici poteft dem fpiritu omnipotente, ad refiftendum aducr-iarijsimpenetrabiliter roboratur-Quodmanife-ftatidem Petrus fub ancillatimidus, mox contra principes rig!dus,quibuS dicebat: Obedireopor tet dco magis c^ hominibus.Et iterumiSi iuftû eft uos potius audirc deum,iudicate.Nos cnimno poftumus quae uidimus ôC audiuimus,non loqui. Et de caeteris difeipulis fcriptu eft: Ibant difeipuli gaudentes à confpedu concihj, quonia digni ha-biti funt pro nomine lefu contumcliam pati.Ecce qualis murus fada eft ecclefia, quæ modo tenerri ma,nec pedem cuiuslibet gradientis fine fui læüo ne gerit,modo uerô accepte mirabili artifice fpiritu fando, uniuerfi exercitus aftultus illæiâ con-temnit. Super quam propugnacula ædificantur, quiautnontantummodo fedefendatjfed lit im pugnantes refîftendo profternat, miracula ei face re côceditur,quæ cùm hoftes uiderint, ab cius ag gveftîone iacula timentes terreantur. Quæ propugnacula bene argenteaefle perhibentur, quia ipfa miracula cum uerbi prædicatione donantur. Et quia argentum ualde fonorum cft metallu,ar-gentea propugnacula exiftunt, quia per miracuz la fadum eft ut eorum uerba per uniucrlum mun dum conualefcerent, Sefidei prædicationem in-flexibiliter circunquaq diffunderent, quod ma-nifeftatPfalmiftadicens:In omnem terram exi-uit fonus eorum, in fines orbis terræ uerba eorum. Sequitur:

Sioftiumeft, cÔpingamusillud tabulis cedrinis.

Oftium etiambene cfleEcclcfiâ dicimus quam ab ipfo Chrifto poteftatem aperiendi amp;nbsp;clauden-diaccepiftèfcimus.Oftium procul dubio in fuis prædicatoribuscxiftit,quiaper eosaditus ad ui-tam fe nobis aperir.VndeÔCipfi primo paftori Ec clefiæ dicitunQuodcunq ligaueris fuper terram, critligatum amp;nbsp;in ccelis,ÔC quodcuncp folueris fuper terram,eritfolutum in cœlis.Vel oftium in ipfo capite fuo exiftit,quia ipfc de fc ueraciter di-Virtutes diz cit:Ego fum oftium.Oftium uerô tabulis cedrinis ucrfæ diuer compingitur,quiafanda Ecclefiafidëprædicans lîscongruz multitudinibuspopulorûdecoratur,amp;Sdum po-untpopulis puli uarîjsuirtutibusafpcrguntur,utuidelicet ali us de rebus quas poffidet,indigëtibus neceflaria tribuat,alius omniaabijciens,etiâàlegitimo con nubio fe abftineat,altus uerô tantum proficiat, ut aliorum etiam prædicatorfiat,tanquampidura multis coloribus, fie ecclefia muftis diftindioni-bus honeftatur, quæ fando fpiritu conualefcens bilariter reipondet, dicens:

Ego murus, èc ubera mea ficut turn's, ex quoîadlafum cora eo quafi paeê reperiens..

Verba fua ficut turrim habuit, ex quo pace co-ram fponfo reperif,quia poftquam fub ipfo ipiri-tum pacis accepit, prædicatores contemplatione aftos,amp;^ robore inflexibiles nutriuit. Sed quid eft quod non ait pacem, fed quafi pacem reperiens, nifi quia dum in hoc mûdo fumus, à peccatis omz nimodis non defiftimus,SC quandiu cum peccato uiuimus, pacem perfedâ cum illo qui fine peccato in carne uixit,non habemusfSed quoniam tan tillam pacem quam habemus, per ipfum mediato rem dei SC hominû tenemus,ideo fubditur:

Vinea fuit pacifîco in ea quæ habet pogt; pulos,tradidit earn euftodibus.

Ipfe uerô pacifîcusnofter eflcdicitur: quia per ipfum deoomne genus humanum rccôciliatuni eft.Huic pacifico uinca fuit, quia in labore præce ptorum carnalium fynagogam plantauit, de qua dicitur: Vinea domini fabaoth domus Ifrael eft. Qiiæ uinea in ea quæ habet populos extitit, quia in lege pofita eft, quæ multos populos ad fe colle git. De quibus populis dicitur iPopuli méditât! funt inania.Hanc uineâ euftodibus tradidit, quia fynagogam Moyfi Sf cæteris patribus euftodien-dam fubiecit. De qua bene fubditur:

V ir aftert pro fruftu eius mille argêteos.

Hæc uinea fruftum protulit,quia ex fynagoga Chriftusbo bonus ille magnu£,qui de terra promifiionis alla trocôparaz tus eftjChriftusuidelicctIefus, perhumanitatem tuscxfynaz procelfit. De quo fruôlu pater ad Dauid ait :De iruftu uentris tui ponam fuper fedem tuam. Vn-deôC Apoftolus feribit: Quorum patres funt, ex quibus Chriftus. Per argenteos uerô in hoclo CO omnem terrenamfubftantiam intclligimus de qua Petrus cleemofynam petenti claudo diccbat: Argentum SC aurum nô eftmihi.Pro fruôluergo uineæuir mille argenteos affert, quia quifquis ui riliter in fide quam fufeepit fe habet, libenti mente amp;nbsp;perfefté omnia terrena dimittit,ut Chriftum ueraciter habeat. Millenarhis enim peifeduseft numerus,ideoper eum perfelt;ftio rei cuiuslibet demonftratur, Hos argenteos in primitiua Eccle fia illi ferebant, de quibus in atftibus Apoftoloriï feriptum eft : Quotquot autem pofTefibres agro-rum aut domorum erant, uendebant, amp;nbsp;afferentes ponebant ad pedes Apoftolorû precia eorum quæuendebât.Ifti congregati aliamuineamuide licet làndlamEcclefiamexfeipfîs côftruxcrunt, amp;nbsp;ut boni agricolæ, fanguine fuo propagauerût, prædicationibus ufcpad fines terræ dilataue-runtjUt iam mundum pene' uniuerfum impleat,ôi fruéîum gratum locata agricolis fuis temporibus reddat. Vnde inEuangeliodicitur: Malos male perdet, amp;nbsp;uineam fuam locabit alqs agricolis, quireddant ei fruâtim temporibus fuis. De qua c 4 uinea

uineaiambonis locataxpfepacificu^dicit:

' Vinca mea coram me eft»

Coram iplb uinea fua exiftit, quia perditis mails agricolis, fantftam Ecclefiam per bonos dodto res refpetftu benigno erudiuCui dicit:

Mille tui pacific!,Scduccntirjs qui cufto diunt frudus eins.

centos intelligimus,nifi duplicem retributionein quam acquirlmus, dum in hoc mundo perfede pro Chrifto omnia terrena cotemnimus f Mille ergo Qiducenti Ecclefiç argêtei exiftût,quia dum fideles quique omnia quæpoffident,extoto re-linquunt,SC pacem fibi cum iandis faciût,ô(f prac-fentis uitac remuncrationem cum cceleftipercipi Bona tcDoz nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod dns in Euangelio ait : Amen

ralia pro / amen dico uobis, nemo eft qui rellquerit domu, ptcr deu re/ autfratres,aut forores, aut pattern, aut matrê, aut hnquentes filios,aut agros,propter me Qi propter Euangcli-inæftimabiy um,qui nonacclpiet centies tantum,nuncin tem lem rccipict porehoc domos amp;^fratrcs,ÔCforores,Ôlt;matres, rKm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;filioSjSt^ agros cum perfecutionibus, Qi iniecu

lo futuro uitam æternam.Sed quibus ifta remune ratio ficduplicatur,nifihisqui cuftodiût frudus élus Qui funt autem qui frudus uineac euftodi-unr, nifi illi qui in fando opéré quod inceperunt, utperfeuerantes exiftuntfOpus em quod iàndo defiderio incipitur,fi conftantia mentis ufiç ad fi-nem non tenetur, fine frudu habetunqula imma tui é ab hoc unde procefferat uacuatur. Ideot^ do minus in Euangelio ait: Qui perfeuerauerit ufcp in finem,hic faluus erit.Sequitur fponfus Qi dicit:

Quæ habitas in hortis, amici auicultant te,fac me audire uocem tuam.

tantj quia fideles in Ecclefiaut amicus fponfi lo-Prardicator quatutjpio defidcrio expecflant. Et notandumjq, amatus hbê aniicus eft qui aufcultat,quia qui deum mente inter auditur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diligit, prædicantemquemdili'git,libenter

audit. Vnde in Euangelio dicitur:Qui eft ex deo, uerba dei audit. Sed quia dum ecclefia ueritatem prædicat,multi non inrelligunt: multi quod perex piuntjprauo intelleôu fubuertûtndeo admonen/ ti ut praedicetjtefpondet Iponfa, Qi. diext:

Fuge diletfte mi, amp;nbsp;aisimilare caprep bin nulocç ceruorum fuper montes aromatû»

DHedus fugit, quia à reprobis cordibus fe, ne intelligatur, abfeondit. Dum enim reprobx men

A tes ad audienda uel legenda uerbadei, peruerfa intentione accedut, digno iudicio ueritatem non inueniunt, quam indigno appetiturequirut. Vnde Qi ipik det fapientia dicit: Quærent me mali,6ó non inuenient. Sed fugiens reprobos diletftus Chrifius montes aromatum petit, quia peruerfos dimit-tens, fandas animas uifitare non definit, quæ Qi per contemplationem excelfacfiunt, 0^per confe tftiones uirtutum odorifera unguenta fecum fe-runt. Super hos montes diletftus capreæôd hingt; nulo ceruorum aftimilatur, quia in eprdibusian-tftorumuirorum manifeftatur quam pia charita-tc humanitatem pro nobis aflumpfit.Qui dum ex patribus antiquis natus fuit, quafi ex ccruis hin-nulus, ficut ditftum eft fuperiiis, uenit. Qui dutn effet diues,pauperem ie,ut nos ditaremur fecit,âi dum effet fuper omnia excelius,humilitatcm no-ftram ineffabili dignatione fufeepit. Cui immen-ias gratias quoadufep uiuimus reddamus, cui pro nobis in mortem tradito, Qi reliirgenti in immor-talitatem, nofiplbs Qi ipiritum Qi corpus debc-mus: Qui uiuit Qi regnat cum deo patrein unita-te fpiritusfandideus,per infinita feculafeculo-* rum. Amen*

Expofitionis B. Gregorij papae, fuper Cantica canticorum finis.

GREGORII PAPAE IN HOMILIAS fuper Ezechielem prophetam.

Dlledifiîmo fratrl Mariano Epifeopo Gregorius feruus feruorum del ♦ Homxîias qiiae in beato Ezechiele propheta, ut coram populô loquebar, exceptæ iunr, multis curls irruentibu» in abolitione reliqueram.Sed poft annos odo pc tentlbus fratribus notarlorum fchedulas require-rc ftudui, easrj fauente domino tranicurrens, inquantum ab anguftijs tribulationum licuit,cmen daul. T ua itaep diledio has fibi ad legendum mit ti popofeerat J fed ualde incongruum credidi, ut aquam defpicabilem haun'ret, quem conftat dé beatorum patrum Ambrofii atq; Auguftinx tor^ bere.Sed rurfum dû cogito quôd fxpe inter quo. tidianasdeliciasetiamuïliorescibi fuauiter {apt-unt, tranlmifi minima legenti potiora, ut dum cibus groffior uelut pro faftidio fumitur, ad fubti-liores epulas auidius redeatur.

Homilta prima.

EI omnipotentis afptratione Sr de Ezechiele propheta locu-

turus,prius debeo tempora et Wji modos aperire prophetiac, ut l dum acceffus eius oftenditur» uirtus melius cognofcat.Pro-Pbetlæ tempora tria funt, feil J cet pra:tcritum,præfens, Qi fil turum.Sed feiendum eft quôd in duobus tempo* hbus prophetiaetymologiam perdit,Qiiia cùnt ideo

qui hœdinis pellibus indutus paterno palpatui A corpus fraternum finxit. Cui ill c minori îîlio tan--quam maiori benediôionê dédit, quaclt;$ ei elïènt longéfutura, nunciauit, fed quis eflct qui coram fe alfifteretjfcirenon potuit.Prophetiæ ergo fpi-ritus exfuturo animum prophetantis tetigit, atqj ex præfenti non terigit, quando caligantibus ocu lis pater 8C uentura prædicebat, ÔC prtcfentem fi-liumnefcicbat» Aliquando prophetantis animu expracfentipariterSCexfuturo tangitjquodexeo dêlibro Genefeos liquidé docemur. In illo quip-pefcriptum eft, quia cùmad uitæiam terminum propinquaret Iacob, 6C duos filios fuos lofeph fe ciflèt afuftere ante eum, ut ex benediélione illius poflèntlongépôft futura promereri,cui maiore b addexteram,minorem uerô pofuit ad finiftram. Cunqiilleoculisfeneôute caligantibus,nepotes fuos,quis prior, quisûe effet minor, humano uifu difcernerenequaquâ pofièt,duéîisin obliquum brachijs,dexteram manum minori,finiftram maiori impofuit.Quoddum corrigerefilius uellet, ait:Non ita conuenit pater,quia hic eft primoge-nitus, Audiuit : S cio fili mhfcio.Et ifte quidem e-rit in populos amp;nbsp;multiplicabitur,fed frater eius tunior maiorillo eritfProphetiæ ergo fpiritus ex praeiênti pariter amp;nbsp;ex futuro prophetantis animû tctigit,dumIacob ôôùentüra nunciabat,ô(f eos quos corporels oculis uidere non poterat, ante fe pofitos, peripiritum difcerncbat.SicAhiaç pro-phetgànimâ ^phetiæ fpiritus amp;nbsp;ex præfenti,atrç c exfuturotetigerat, cùm caligantibus oculisearn quæ fe effè aliam fimulabat,ÔC uxorem Hierobo-am cfte cognouiqSC quicquid ei futurû eflet,ape-j.Reg. 14 j-mfJdicensùngrederc uxor Hieroboam,quare a-liam te elfe fimulasf'Ego autem miflùs fum ad te, durus nuncius. Vade die Hieroboam, hæc di-cit dns Deuslfrael : Quia operatus es male fuper omnes qui fuerunt ante te,^ fecifti tïbi deos alie-nos amp;nbsp;conflatiles, ut me ad iracundiam prouoca-res:me aût proiecifti poft corpus tuS, idcirco ego inducâmala fuper domûHieroboâ. Ex præfenti ergoatep exfuturo pariter prophetantis animus taéîus fuerat, qui amp;nbsp;ingredientem deprehendere potuit, Ô£f ei uentura nunciare. Aliquando aût ex præterito,amp;f ex præfertti, atep exfuturo pariter a- D nimus tangff prophetantis,ficut Elizabeth ue-nire ad fe Mafiam confpiciens, quia incarnatum uerbum geftaret in utero,agnouit:eamcj iam do-Lucæx mini lui matrem uocauit,dicens;Vnde hoc mihi, Mat.i ut ueniat mater dominimeiad mef De cuius con ceptione per angelum quoque ad lofeph dicitur: Quo'd enim in ea natum eft, de fpiritu iànéîo eft» Quæ uidelicet Elizabeth dicit: Beata quæ crédit difti, quofiiam perficfentur ea qûædiôafunttibi à dno, Dicens eriim, Beata quæ credidifti : aperte indicat quia uerba angeli quæ diéla ad Maria fùe rant,per fpiritum agnouit,atq; fubiungens:Perfi-cient ea qUæ funt diéîa tibi à dno,quæ earn in futuro fequerenf,præuidit.Simul ergo deprçterito QC præfenti atep ex futuro per prophetiæ fpiritû ta ôa eft,quç earn promilfionib,angeli credidilTe cognouit,amp; matrem nominans, quia redéthpto-rem humani generis in utero portaret, rhtéllexit. Et cùm omnia perficiêda prædiceret, quid etiàm de futuro fequeretur,afpexit. Aliquâdouèrô pro phetiæ fpiritus ex præterito tangit animû,nec tan git ex futuro, ficut in Paulo apoftolo aperté oftê-ditur,quidifcipulfs dicit: Notum uobis facio fra- Gal.i très Euangeliû quod euâgelizatum eft â me,quia non eft fecundum hominë, necç enim ego ab ho-mineaccepiillud,necpdidici,fedperreuelationê lefu Chrifti. VndealijsquocpdifcipulisdicinSe-cundum reuelationem notum faôum'eft mihi fa cramentum. Qui tarnen hoc ipfum Euangelium quod per reuelationem cognouerat, cùm Hiero lolymam prædicaturus afcenderer,ait: Ecce ego AäoJ® alligatus fpiritu uado in Hierufalcm,qug in ea uë tura funtmihi ignorans. Hoc quippe Euangelt) facramentum eft, quiaunigenituspatris incarna tusatque perfeôus homofaéîuseft, qui crucifi-xus, mortuusfiC ftpultus, die tertia furrcxit:die quoque quadragefima afeendit in ccelum, atque in dextra patrisfèdet.Qui ergo per reuelationem Euangelium agnouit,prophetiæfpiritu de præte rito taéf us eft: fed quia quid pro eodem Euange-lio paffurus eftètjignorabatjde futuro procul dubio tadus non eft. Nam fie dicit : Nifi quod fpiri- Ibidco tus fandus per omnes Oiuitates proteftatur miht dicens: Quoniam uincula ôd tribulationes Hiero folymis me manent. Aperté oftcnditur,quia ea quæ ipfi futura effent, alrjs de ipfo reuelata étant, non autem ipfi de fe,ficut de illo per Agabum ùi- lt;nbsp;„ citur: V irum cuius hæc zona cft,ita alligari opor- quot;“% tet in Hierufalem. Aliquando autem prophetiæ fpiritus tangit exfuturo,ncc tangit ex præterito, ficut in Helifæi fado feriptum eft,quia cum unus 4.Rcg'^ ex filrjs prophetarum materiam fuccideret, huic ferrum fecuris in aquam cecidit, qui exclamauitî Heu heu domine mi,et hoc ipfum mutuo accepe ram. Dixit autem homo dei: Vbi cecidit f At i II c monftrauit ci locum.Præcidit ergo lignum,amp; mi fit illuc,natauitlt;$ ferrum. In quo uidelicet pro-phetæ fado cognofeitur, quia qui requirit ubicc ciderat, quid eflct fadurus noucrat: fed tarnen ciimrequirit, confiât quia ubi ferrum cecidiflet, ignorabat. Prophetiæ ergo fpiritus Helifei men-tem ex futuro tetigerat, fed ex prçtcrito non tan/ gebat:qui SC ferrum ex profundis dimerfum quia reuocaturus eflet ad fuperficiem,fcire potuit, fed ubiceciderat, omnino nefciuit. Aliquandouerô prophetiæfpiritusinpræfenti expartetangit,amp; ex parte non tangit. Quod Petri Apofioli hifio-ria tefiatur: cùm miflî ad cum à Cornelio milites, ei funt per fpiritum nunciati. Scriptû quippe eft: Et dixit fpiritus ei : Ecce uiri tres quæi unt te. Ad Aâo.i® quos ille dcfcendit,amp; requirens dixit;Quç caufa eft propter quam ueniftis f In cuius uerbis often-diturquia eandem caufamper fpiritum nonau-dierat, quama militibus requirebat. In præfenti ergomentë Petri fpiritus ex parte tetigerat,amp;ex parte non tetigerat, qui 6C àdefle milites dixit, 6d pro qua caufa uenerât,tacuit. Aliquandofpiritus

prophe-

prophetiæ in futuro ex parte tangit, 2Cex parte a non tangit,ficut prophetarû filq de auferêdo He-4,Reg.i lia ad Hclifæum dicûtNunquid nofti quia hodie dominus tollat dominum tuum à te f Quo tarnen ablato,fefc per diuerfa difpergunt,eumiç in rupi-bus 06 uallibus quærunt.ln futuro ergo eorömen tem prophétisé Ipiritus ex parte tetigerat, Ô6 ex parte nontangebat,quando eum quern tollen-dum nouerant,noninucniendUm quærebant.Ex parte itaq; tatfti funt,atcp ex parte non taôiiqui Ô6 feiebant quod tolli poftet,amp; nefeiebant quod in-4.Reg«3 ueniri non police. Idem quoeg Helifæus per prophetiæ fpiritû de futuro ex parte taeftus eft, Ô6 ex parte non taeftus, ciim regi Ifrael diceret : Percute iaculo terram. Et cum pcrcuftilTet tribus uicibus, ÔC ftetiflet, iratus eft contra eum uir dei, Ô6 ait : Si perculfifles quinquies aut fexics fiue fcptics,per-cuffîftes Syriam ufq; ad confumptionem: nûc au-tem tribus uicibus pcrcuties earn. Qui itaqp noue rat quia totiens percuteret Syriam,quotiens per-cuiïiflctteiram, fedciim ei dicerct: Percute ter-ram, quotiens campereuflurus eflct,ignorabat: quippe ôôindignatuseft terram tertio fuifte per-cunàm,profelt;ftô cÔftat quia de futuro ex parte ta lt;ftus fuerat, amp;nbsp;ex parte non tatftus, qui Syria p er-cuti praedixit, fed terram amplius percuti uoluit. Sic Samuel ctim ad ungendum Dauid à domi-ï.Kcg«’5 nomitteretur,refpondit : Quomodo uadamc' Au dietenim Saul,amp;interficiet me. QiiiSC Dauid unxit, nec tamê à Saule occifus eft. Ex parte ergo defuturo taeftus prophetæ animus fuerat, amp;nbsp;ex

Helifæus cum flentem, Sunamitem muUerem à fuis pedihus per Gyezi pueium auelli prohibe-ret,dixit:DimitteiUam:animacnimeiusin amait tudine eftjóó dominus celauità me,amp; non indica uit milit.Sic quocç cum cûîofaphat de futuris le- ^.Rcg.j quireretjô^prophctiæeifpiritus deefl'ct,pfaltcm fecit applicari, ut prophctiac ad hune fpiritus per laudempfa!modiædefcêderct,atc^ eius animum Me uenturis repleret.V ox ctenim pfalmodiç cùni

per intentioncm cordis agitunper hanç omnipo-tenti domino ad cor iter paratur,ut intentæ mcuti,ucl prophetiæ myfteria,uel compundtionis gra tiam infundat.Vnde feriptum eft:Sacrificium lau Piat4S* dishonorificauit me,St illic iter eft quo often-damillifalutaredei.Qtiodenim Latine falutarc, hocHcbraicelefus diciturjnfacrificioigitur lau dis fit lefu iter oftcnfioniSjquia dum per pfalmo-diamcompunôlioeffunditur,uia nobis in corde fitjper quam ad lefum in fine peruenitur ficut ipfè de fua oftenfionc loquitur dicenstQui dtligit me, Ioân.t4 dtligeturàpatrcmeOjSCcgodiligameum âC nifeftaboei meipfum.Hinc quoc^ feriptum eftt Cantate domino, pfalmû dicite nomini cius, iter facile ci qui afeendir fuper occafum, dns nomen eft ei.lpfe etenim fuper occafum afeedit, qui mor tem refurgendo calcauit.Cui dum cantamus, iter facimusjut ad noftrum cor ueniat,Slt; fui nos amo-

ris gratia accendat.Quia autem prophetis prophetiæ fpiritus non femper adeft,etiam uir dei in-dicat,qui contra Samaria miflus,mala quæ eiuen ï.Rcg**^ turacrant,nunciauit:qui tarnen prohibitus à domino in uiacomedere,prophetæ falfa perfuafio-ne deceptus eft,quem fallax fermo non deciperet fi prophetiæ fpiritum præfentem habuiffet. Seien dum quoq? quodaliquâdo prophetæfandli dum confuluntur,ex magno ufu prophetandi qugdam ex fuo fpiritu proferunt,66 fc hæc ex prophetiæ fpiritu diccre fufpicantur:fed quia fandli funt,per fandlum fpiritum citius correai, ab eo quæ uera fût audiut, Si femetipfos quia falfa dixerint,reprc hendût.Nathâ etenim ^phetâ fandlû uirû fuifte^ quis nefeiate’ Qvti Dauid regê Si de culpa apertd reprehcdit,ô6 quæ ei pro culpa eadê effent uentu ra,nûciauit:quê tarnen dum idê Dauid quia tem-plû deo uellet cóftruerc,requififret:ilico rcfpôditî

Omne

ni ad Nathan dicens: Vade SC loquere ad feruum meum Dauid.Hec dicit dominus deus:Nunquid tu aedificabis mihi domum ad habitandumfNecp erh habitaui in domo ex die qua eduxi filios Iftael de terra Äegypti ufep in diem hanc.Et paulopoft; Ciim completi fuerint dies tui, SC dormieris cum patribus tuis,fufcitabo fernen tuum poft tc,quod cgredietur de utero tuo, 5C firmabo regnum eius, ipfe aedificabit domum nomini meo. Ecce Nathan propheta qui prius regi dixerat: Vade 6C fact poftmodum prophetiæ fpiritu edotftus, hoc fieri non pofie denuncians, 8C régis confilijs SC fuis fer monibus contradixit : quia quod ex fuo fpiritu di xerat, falfiim fuifle deprehendit. Quain re inter prophetas ueros ac felfos ifta diftätia eft,quia pro phetæ ueri fi quid aliquando per fuum fpiritu di-cunt, hoc ab auditors mentibus per ipiritum fan-dum eruditi citius corrigunt. Prophetæ aSt falfi, amp;nbsp;falfa denuneiät, 8C alieni à fando fpiritu, in fua falfitate perdurant.Confideratis igitur prophetig temporibus ÔC modis, intueri libet qualiter omni potens deus ad profeeftum hominum iræ fuæ mo deramina difpenfat.Ifraeliticus quippe populus conditori fuo deliquerat, SC idcirco regi Babylo-nio in captiuitate feruiebat,cü quo tarnen Ezechi elpropheta incaptiuitatem mittitur,quêdiuina gratia ita fibi placabilem feccrat, ut per eum uen-tura quæcj prædiceret, 8C affliefii populi mentem confolari dignaretur.Cofideremus crgo,fi pofiu-mus,quanta eft difpenfatio fupernæpietatis,quia fic iratus eft populo fuo dominus,uttarnen omni modo non irafeeretur. Nam fi iratus non efiet, in captiuitatem populü minime'tradidinet,SCfio-mnimodo iratusefiet,elecftos fuosin captiuitatem cum illo nö mitterer.Sed agit hæc diuina mi-fericordia,utexuna eademegreexqua carnalib. dat flagellum, ex ea fpiritalib. uirtutis præftet increments. Cuneg illos per tribulationem purgat, iftos ex focietate tribulantium ad maitra prome-renda excitât.Et fic iniuftis irafcitur,ut tarnen eo-rum corda per iuftorum confortium confolctur,

gnetis, no enim fum uobiicum, ne cadatis coram inimicis ueftris. Qua in re peniandum eft, fi cum ipfis non erat,cur eos ne caderent, afcendere pro hibebat?' Si autc cum ipfis erat, quid eft quod ait: ‘ Non enim fum uobifcum.'' Sed mira difpenfatio-nedifciplinat ac mifericordiæ, amp;nbsp;cum ipfis erat. Sc cum ipfis non erat.Cum ipfis non erat ut uincc rent,fed tarnen cum ipfis erat, ne ab hoftibus perirent. O ineffabilia pietatis uiftera. Culpas infc-quitur,6C tarnen peccantes protegit.Iratum fein-dicat,amp; tarnen ab hoftibus defendit.Sic pierun

B paruulo filio delinquenti irafciturmater,reprebê dit, increpat, uerberat : fed fi hunc in præceps ire confpexerit, ubi in mortis periculum ruat, manu tendit SC rennet: ÔC quæ fie irata uerberauerat, ac fi non diligerct, fic diligêter retinet,ac fi irata non uerberalfet. Hxcin fola praefatione colloquêtes, nauigtj noftri quafi intra portum exercitium feci mus, utadindagâda prophetiæ myfteria uelutin immêfitate pelagi poft uela pandamus.Quod tarnen non in noftra uirtute praefümimus,fcdin eo qui linguas infantium fecit difertas. Quia Ipiritus domini repleuitorbem terrarum,SC hoc quod co

tinet omnia,fcicntiam habet uocis. Omnipotens enim deus, fermo patris omnipotentfs eft.Et qui de illo loqui c5cupifdmus,muti in illo nullo modo erimus. Dabit enim uerbautilia omnipotens uerbu, quod pro nobis incarnatûuiuitSC régnât cum pâtre in unitate fpiritus fandi deus per om* nia fecula fcculorum. Amen.

flomila ftcunda.

T fatftum eft in tricefimo an ! no,in quarto,in quinta mê^ ■ fis, ciim cflem in medio ca^^

.'x-.T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« - k nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* ** • a JI A «.* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ax V» V* • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a a

bar, aperti fiint cceli, 8c uidi uifiones dei. In quinta menfis, ipfe eft an*

nus quintus trâfmigratiôis regis loachim, fa(flum eft uerbum domini ad Ezechiel

dæorum, fècus flumen Chobar. Et fatfta eft fupereum ibi manus domini.Et uidi, ÔC ecce uentus turbinis ueniebatab Aqui* lone, ÔC nubes magna, ÔC ignis inuoluens, amp;nbsp;fplendnr in circuitu eius,amp;^ de medio eius quafi fpecies ele(ftri,ideft,de medio ignis. Et in medio eius fimilitudo quatuor animalium,8c hicafpetftus eorum,fimili* tudo hominis in eis.

VSus propheticglocutionis eft,ut prius per-fonam, tempus locumtg defcribat, ÔC poftmodum dicere myfteria prophetiæ incipiat,qua-tenus ad ueritatem folidius oftendendam ante hi ftoriæ radicem figat,ÔCpôft frudus ipiritus per figna

ti funt cœli, 8C üidi uifiones dei. ] Tempus etiam infinuat, fubdens: In quintà menfis,ipfe eft an-nus quintüstransmigrationis regisloachim. J Qui Ut bene p erfonâm indicet, etiam genus narrat cum fubditur: Et faeftum eft uerbum domi-ni ad Ezccfiielem,filium Buzi,facerdotem.] Sed prima quæftio nobis oritur,cur is qui nihil adhuc dixerat,ita exorfus eft dicens: Et fatftû eft in tricefimo annof J Et nanep fermo coiuneftionis eft. Sc fcimus quia non coiungitur fermo fubfequês, nifi fermoni præcedêti.Qui igit nihil dixerat, cur dicit: Et faeftö eft. ] cum non fit fermo cui hoc tanginOn debet, ne priufquam plené percipiat, perdatfoliditatcmfuam,neimpulfaruat,neuelut arbuftum fine radicibus dum plufquam tólerarc ualet concutitur,arefcat. Ad exemplum crgó nöti funt oftendenda,nifi quæfifthà funt Prius etenim conualefccre debet mens,atcß ad utilitärem pro-ximorum pöftmodum dcmonftrari,cum iam nec perlaudemeleuatacorruat, nec per uituperatiogt; cirur:Præcipehæc8Cdoce,nemo adolefcentiam tTim.4 tuam contemnatfeiendum eft quod in iacro elo-quio nonnunquam adolefcentia iuuentus uoca-tur.Vndefcriptum eft:Lætarciuuenisin adole- EccFsii feentia tua.Profedo igitur ut oftendatur cuius au thoritatis fit in prædicatione,ætatis folidæ elle de feribitur, quatenus ei cum uita 8C fpiritu omnià quæ ad prædicandum congruunt, concordare ui deantur.Nec contra hæcquempiammouere de- Hiertf bet quod Hieremiasatep Daniel prophetiæ fpiri tS pueri perccperunt,quoniam mitacula in excm plo operationis non funt trahenda. Omnipotens Pfal.S enim deus amp;nbsp;linguas infantiû fecit difertas : ÔC ejt oreinfantium ati.^latftantium perficit laude. Sed aliud eft quod nos de docftrinæ ufuatq? difcipli-næ dicimus, aliud quod de miraculo fcimus. latn uero fi quçrif ut in ipfa quocp ætatis illius exprcf-ftone myfticQ aliquid defignef,abfurdum non eft

, quodpropheta dominSquern uerbisdenunciatj ipfo quocç ætatis fuæ tempore oftendat. Anno tri cefimoEzechielis prophecæcœliapertifunt,Ezcc.t uidit uifiones dni tuxta fluuitrm Chobar, quia S)C qualî tricefimo aetatis fuae anno dns adfluuiû lor^ danis uenit, Ibi italt;Ç cœli apcrti funt, quia fpiritus in columba defeêdit, uox quocp de cçîo fonuit,di cens'.Hic eft filius meus dileôus, in quo mihi cógt; Matt. *4 placui.Sed QC ipfaHebraea uerba multS nobis ad myfteriS interpretandü ualent. Nam Chobar irtz terprctatur grauitudo uel grauitas,I3zechiel forti tudo deuBuzi defpedlus uel côtemptus, Chaldçi captiuantes,uel quafi dæmones. Venit ergo Ezechiel iuxta fluuiû Chobar,quia enim Chobar gra uitudo uel grauitas dicitur, quid per Chobar flu-uium,nifi humanum genus congrue defignaturf quod ab ortu defluit ad mortem, SC graue fibi eft expecCatis quæ Sc perpétrât portât, quia ficut feriptum eft : Iniquitas in talentum plumbi fedet. Zach.^ Omne enim pcccatum graue eft,quia nÔ permittit animam adfublimialeuari. VndeSC perPfal- pfai,4 miftâ diCitUr: Pilt) hominû, ufcç quo graui cordef Scriptum quippede domino meoeft, quia ipfe i.CofJ eft dei uirtüs,amp;: dei fapiêtia.Venit ergo Ezechiel iuxta fluuium Chobar, quia fortitudo dei per in-carnationis fuæmyfterium ptopinquare dignatä cftpeccatofum fuorum pondera portanti genert humano, ^d ab ortu fuo quotidie defluit ad moï-tcm,ficut de illo per Pfalmiftâ dicitur:Et erit tan- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

quam lignum quod plantatum eft fecus decur-fus aquarum. Iuxta dccurfus quippe aquarû plan tatUseft,quia iuxta lapfus incarnatus eft defluèn-

: tiumpopulorû.Ezechielem aûtfortitudinê deilt; tonié Jf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d Buzt

rantiac fuæ caligine.Redemptorem quippe huma ni generis quem in lege ac prophetis intelligentes expCtftauerât, uidêtes negabât. V nde fadum eftjUteoruinmens magna ignorantiæ fuac nube tegeretur,ne hUnc poft inquirentes agnofeerent, quem prius amp;nbsp;denunciare poterant, amp;nbsp;amare re-nuebant.Nam cum modo eius uirtutes fiC miracu la,modo autem palfiones côfpicerent,ininfideli-um cordib. nubes magna ab Aquilone uenerat: quia ex peccati fui frigore propter infirmitatem paftîonis illius SC inter ligna caligabant. Quid ue ro ex ilia nube magna amp;nbsp;caligine fit fecutum, fub iungit,cû prottnus dicitiEt ignis inuoluês.] Ignis

quando fpiritus fancftus,aliquando autem mentis malitiadefignatur.Debonoemigne feriptS eft:

Luc.i 2 îgnem ueni mittere in terram:ôô quid uolo,nifi ut accendaturr’Ignis quippe in terra mittit, cum per ardorem fanefti fpiritus afflata terrena mens à car-nalibus fuis defiderijs concrematur. De malo au-Hcb.io rem igne dicitur:Etnunc ignis aduerfarios confu mitiquia cor pelïïmum ex fua malitia tabefcit.Si-cut autem ignis amoris mente erigit,ita ignis ma-litiac inuoluit’.quia 8C fpiritus fandlus cor quod re plet eleuat,Slt;ardor malitiç ad inferiora femper in curuat.Iudaea igitur nube fuac ignorantiac caccata, quiamoxadperfecutionis nequitiâ erupit,igne fuo conuoluta eft,quac in obligatione fe nequitiac per eandem ipfam crudelitatem,qua arfit implica

hoc à claritate temperatur. Quia igitür in unigeni to deifilio, naturae diuinitatis unira eft natura no-ftra J in qua adunatione humanitas in maieftatis gloriam excreuitjdiuinitas uerô à fui fulgoris po-tentia humanis fe oculis têperauit,per hoc quôd humana natura clarior faefta eft, quafi per aurum creuit argentum,Et quia diuinitas àfulgore iuo noftris eft afpetftibus temperatà, quafi aurum nô bis palluit per argentum. 111a enim naturaimmu/ tabilis, quæ in fe manens innouat omnia j fi ira ut eftjnobisapparereuoluiflet,fulgore fuonos in-cenderet potius quàm renouaret: fed claritatem fuac magnitudinis temperauit noftris oculis deuS, ut dum nobis eius claritas temperatur,etiâ noftra infirmitas per eius fimilitudinê in eius luce clare-

fccret,Slt; per accepta gratiâ,ut ita dicâ,fuæ habitu dinis calorcm mutaret.Quafi eledirû ergo in igné eft deus faeftus homo in perfecutione. Sequitur: Et in medio eius firailitudo quatuor animaliû.] Quodinmedio eius dicit,fiueeleôri fiue ignis, (2 nil obftat intelligi:quia quatuor hec ânimalia,fan

lt;fti fcilicet Euangeliftac,amp;^ ex eiufdem domini in-carnatione'ad fidei uirtutem folidati funt,amp; irt igne perfecutionis muleis tribulationibus afflitfli. Quod fi quis hare quae de primo domini aduentu diximus,etiâ de feeSdo uelit accipcre,celeri alTen fu fequendus efttquia fxpc prophetiæ fpiritus mi nimum quid lo quit,mul ta fimul intuetur.V entus etiâ turbinis ab Aquilonc uenit,quia nimirS eau-fapeccatorumexigitjUtdiftritîli iudicq côculno omnia fimul elementa perturber. T error cm per-

turbationis ultima: inde uenire dicitur, unde ge-neratur.Nam quia ad feriendas frigidas peccato-rum mentes indicium perturbationis ultimac agi-tur,re(ftè ab Aquilone uentus turbinis uenire per

lumen fuum, ÔC ftellæ cadent de cœlo, ÔC üirtu-tes Cœlorum commouebuntur,qu2e mens erit hc» minisjæterni iudicis fententiam non formidan-tisc' Ibi enim tune cuntfia fimul peccata ante ocugt; los redeût : ibi omnia quæ cum deletfiatione aÔa funt, ad rnemoriâ cum pauore reuocant : ibi cali-go cogitationis miferacexpœnaproximæ dâna-tioniSjUndeamp;fubdit: Etnubesmagna.] Tune quippe ex peccatorS memoria fenfum mentis de primit caligo caecitadSj cùm unigenitS dei filin in forma diuinitatis, côfpicerereprobi non permit-tuntur.V idebunt enim in quem trànsfixerunt, SC

2.Pet.3 Hine Petrus ApÖftolusdicit: Adueniet dies dni ut fur,in quo cœli magno impetu tranfibunt, ele-menta uero ignis ardore foluentur. Etquia tune fandiomnes qui mundûperfede'reliquerunt, indices ueniût,aptémox fubditur; Et in medio eius fimilitudo quatuor animaliû. J Quid ein per quatuor animalia, nifi quatuor Euangeliftac fignanfc' Necimmerito per Euâgeliftas quatuor, perfedo rum omniS numerus exprimif ; quia omnes qui in Ecclefia modo perfedi funt perfedionis fug re ditudinem per eoru Euâgeliû didicerunt.De me dio enim eius fimilitudo quatuor animali3,quia »Hi tûc eius corpori uniti, eius maieftati coiundij fiCfimulfadi cum eo indices uidebunf, qui modo perfeda opera iuxta Euangelica prarcepta fccutt Matt.19 funt.Hinc eft enim q; ipfis iàndis apoftolis dicit :

Vos qui fecuti eftis me,in regencrationc,cum fe-deritnlius hominis in fede maieftatis fuæ,fed€b»-tis amp;nbsp;uos fuper fedes duodecim, iudieantes duo-Efa.j decim trib,IfraeLHincEfaiasaiuDominusadiu-diciû ueniet cum fenioribus populi fui. Hine Sa-Prou.ult. lomon deEcclefia loquit dicens:Nobilistn por-tis uir eius, ciim federit cum ienatoribus terræ. Hisitacßfubbreuitatc tranfeurfis, aduentus primi ordinem ficut cœpimus exequentes, ad Euan gcliftarum perfonas in expofitione redeamus. Se quitiEthicafpedus corum fimilitudo hominis in eis. J Quis hoc loco homo defcribitur, nifi ille Phil.a dequofcriptum cft;Quicum informa dci eflet, non rapinam arbitrants eft eflefe æqualê deo, fed femetipfiim exinaniuiqformam fttnri accipiês, in fimilitudinem hominum fadus,amp; habituinuen-tus ut homofHgc itacp animalia ut furgcre ad fan ditatis uirtutem ualeant,ad huius hominis fimili tudinem tendunt.Sanda enim no eflent, fi huius hominis fimilitudinem non haberent: quia quic-quid in eis de uifcerib.pietatis,quicquid de man-fuctudinis fpiritu, quicquid de cuftodia humilita ab ipfa uirtutc iuftittçj'd eft,â mediatore dei ho minum deo domino traxerunt.Huius fe hominis fimilitudinem habere egregius prædicatoroften dit dicensfimitatorcs mci eftote,ficut ÔC ego Chrt fti. Ad eius nos fimilitudinem furgere admonet, i.Cor.4 cum dicit:Primus homo de terra terrcnus,fecun- 8^“ dus homo de ccelo cgleftis.Igit ficut portauimus imaginé terreni,portemus 06 imaginé eius qui de cœlo defeendit. Sandus etenim quifq; intantu ad fimilitudiné huius hominis dicif,inquantû uitam fui redemptoris imitât.Nam ab eius mâdatis atep operibus difcordare,quid eft aliud à fimilitudi-ne longé recederef'Plangunt aût uitâ delinquen- E^ca:J? tium prgdicatores iandi,(èd de ipfo noftro capite feriptû eft,quia fleuitfuper Hierufaîem.Gaudent de bonis adibusfubdirorô,ô6 rede opérâtes dili-gunt, fed de redemptore noftro feriptum eft, eut cùm adolcicens quidam dicerct: Hæc omnia eu- Matt, v ftodiui à iuuenture mea, magis dilexit eum. Por-tantiilatas côtumelias prædicatores fandi,ô6 nul lam adinuicem contumeliam redduntlfed cùm re demptori noftro diceretur:Dæmoniû habcs:non iniuriam reddidit, fed manfuetudinem refpondit dicens:Ego dæmonium non habeo. Feruent ze-loreditudinis pracdicatores fandi,fedredéptor omnium, flageîlo de refticulis faôo, uendentes loan,« SC ementcs eijcit de tcmplo,cathcdras uendenti-um columbas euertit, ÔC nummulariorum efïudit æs.In omne quod fortiter agunt,humilitatem togt; ta intcntione cuftodiût, fed per redemptorem no Hrum dicitur ; Difcite à me quia mitis Rim, amp;nbsp;hu-mil is corde.Perfecutores quoq? fuos diligût prac--dicatores fanói, fed ipfe author omniûacredem* ptorin paflionepofitus,pro perfeeutorjb.intcrce dit,dicens : Pater ignofce illis, quia nefciunt quidLucæ«? faciunt.Membra fua ponût in paflione pro fratri--bus,fed pro eletflorum uita ufcp ad mortem fe tra didit author uitæ.Dicatur ergo de fancfîis animal» bus quôd fimilitudo hominis in eis efttquia q» fan lt;fia,quôd mira funt, hoc in eis de ipecie fimilitudi nis eft,id eft,de uirtute imitationis. Caput quippe omniû noftrum redemptor nofter cft.Et per Salo monêdicif: Oculifapientisincapirecius,ftultus EccPs« autê in tenebris ambulat» Tûc enim in capite ocu los habemus ciirn uitâ redemptoris noftri tacita cogita tione côfpicimus,cùm omnis noftra inten--tio in eius imitationê fe erigit,ne fi uias lucis aipi-* cere oculus mentis neglexerit,ftatjm clauius in te nebris erroris cadat Ad huius fimilitudinem ho- Pfal.n8 minis furgerefen:inabarpropheta,cùmdiccrct:In mandafis tuis exercebor,Slt; côfiderabo uiastuas» Qui enim uias domini tacite in mente cofiderat, amp;nbsp;fe exercere in mâdatis illius feftinat, quid aliud in femetipfo nifi imaginem noui hominis reformat / Quod quia in fantfiorum cordibus inceflan ter agitur, rede nunc de animalibus dicitur: Si-militudo hominis in eis, j Poft hanc uero fimilitudinem quæ nunc in moribus tenetur,quando£g ad fimilitudinem gloriae pcruenttur.Hinc etenim

loanncs

81 fup er Ezechiele loanncs dtcicNuncfilij dei fumuSjSC nondum ap paruiï quid erimus.Scimus aSt quoniâ cum appa ruent,fimilesei crimus.Quimox unde hocficri ualeat, adiuiigit dicens : Quoniâ uidebimus cum ficuti eft.Effe enim dei,eft aeternum hunc atcp in-mutabilem permancre. Nam omne quod mutât, definit efte quod fuit, amp;nbsp;incipit efle quod no fuit, Dei uero efle,eft dtftlmiliter nun^ eire. Vnde ad Exod,? Mofen dicit :Ego fum qui fum. Et dices filtjs Ifra-el:Qui eft,mifit me ad uos. lacobus quocg ait : A-lacobl I pud quern non eft tranfmutatio,necuiciiritudi-nis obumbratio.Itacp per loannem dicitur : Simp les ei en'mus, quoniam uidebimus eum ficuti eft, Qiiia per hoc quod afpicimus eius eflèntiâ natu-ræ,à mutabilitate noftraliberati, figimur in æter/ nitatem.Immutabimur quippein ipfoquêuidebi mus, quia morte carebimus uidendo uitâ. Muta-bilitatem noftrâ tranfcendemus, uidendo immu-tabilitatê. Corruptione nulla tenebimur, uidêdo incorruptionem. Erit aüc töc fimilitudo hominis Philip.? etiä in corporib.noftris.Hinc etenim per Paulum dicit :Noftra couerfatio in ccclis eftlunde etiäfal-uatorem expecftamus dominfl lefum Chriftum, qui reformabit corpus humilitatis noftrac, cofigu ratü corpori claritatis fuae. Eröt ergo tue elecftorö corpora claritati dominici corporis configurata; quæ etfi æqualitatê gloriae eins non habet per na turam, fimilitudinem tarnen cofigurationis eius habebunt per gratiam.Qiiia itac^ fimilitudo uitæ eius nunc in moribus trahit ele(ftorû,amp; in refur-reeftione fequit fimilitudo æternitatis in mente, quoniam uidebimus eum ficuti eft. Et quia fimili tudinem quocß illius etiä corpora noftra percipient in configurationc,dicatur reefte de fanólis ani malibus: Similitudo hominis in eis. J Haec nos in expofitionis exordio prælibaiTe fufificiaf,ut lo-quendi uirtus filentio refotajad indaganda myfte ria quæ fequûtur robuftior exurgat. Gerti etenim fumuSjquia ipfiim de quo loquimur,habemus ad iutorem. Qui uiuit 0^ regnat cum patre in unita-te^iritus fanöi deus, per omnia fecula feculo-rum, Amen.

Homftiaterna,

quatuor facies uni,amp; pc’inç uni.Et pe pedes reefti, amp;

^1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Planta pedis eorum qua^

planta pedis uituli, fcintillpquafi afpetftus

ris candêtis. Et manus hominis fub penü nis eorum in quatuor partibus,8d faciès amp;nbsp;pennas per quatuor partes habebant,iun^ (ftæcp erant pennæ eorum alterius ad ah terum.Non reuertebanturcùm incederêt, fed unumquodcß ante facie fuâ gradiebat, SAnlt;fta quatuor animalia, quæ prophetiæ fpi/ ritu futura præuidêt, fubtili narra tione defcri buntur cum dicitur ; Quatuor facies uni, SC qua-Grcg,

ihomilia III 82

tuor pennæ uni. Quid per faciem nifi notifia, ÔC quid per pennas nifi uolatus exprimiturc'Per faci cm quippeunufquifcç cognofcitur.Perpennam uero in altum auium corpora fubleuantur.Facies itac^adfidem pertinet, penna ad côtcmplationë, pcrfidemnanqucabomnipotentideocognofci-mur,ficut ipfe de fuis ouib. dicit ; Ego ium paftor bonus, Sc cognofco oues meas, S)C cognofeût me j j meæ:Qui rurfus ait: Ego fcio quos elegerim .Per contemplations uero qua fupcr nofmetipfos tol-limur,quafi in acre leuamur.QiTatuor ergo facies uni funt,quia fi requiras quid Matthæus de incar natione domini fentiat: hoc nimirum fentit quod Marcus, Lucas, 6C loanncs. Si quæras quid loan nes fentiat : hoc proculdubio quod Lucas, Mar-cus,SCMatthæus.Si quæras quid Marcusihoci^d Matthæus, Joannes à Lucas, Si quæras quid Lu cas, hoc quod loannes,Matthæus,5C Marcus fen tit. Quatuor ergo facies uni funt, quia notifia fi-deiqua cognofcunturadeoj'pfaeft in uno quæ eft firnui in quatuor.Quicquid enim in uno inue-ncris, hoc in omnibus fimul quatuor cognofees. Et quatuor pennæ uni,quia dei omnipotent is fill um dominû noftrum lefum Chriftum fimul om-nes cocorditer prædicanr, 8C ad diuinitatem eiuS mentis oculos leuantes, penna contemplationis uolant. Euangcliftarum ergo facies ad humanita tern domini pertinet, penna ad diuinitatem,quia in co quern corporeum afpiciunt, quafi facies in-tendunt, Sed dum hunc efle in circumferiptu atq^ incorporeum ex diuinitate annunciant, per contemplationis pennam quafi in aereleuâtur. Quia itacp una eft fides incarnationis eius in omnibus. Sc par contemplatio diuinitatis eius in fingulis,re die nunc dicitur: Quatuor facies uni, 5C quatuor pennæ uni. J Sed quæ uirtus eflct,fi fidem aft» contemplationcm domini habenresprædicato-rcs illius, fandla opera non habcrentf Sequitur:

Etpedes eorum pedes redli. J Quid per pedes, nifi greflùs^adîuum defignanturf Quatuor ergo animalium pedes redîi elfe deferibuntur,quia fan (ftorum Euangcliftarum atep omnium perfcdlo-rum opera ad fequendam iniquitatê non funt rc-torta, Hiautem pedes rcdlos non habent, qui ad ) mala mundi quæ reliquerunt refledîuntur. Dd quibus fcriptum eft : Canis reuerfus ad fuum uo-mitum :6c fus lota in uolutabroluti. Dolebat de quibufdam dodlor egregius quod pedum rcdlitu dinem retro letorfcrant, quibus per increpatio/ nem diccbat: Quomodo conuertiminiiterum ad Gaf4 infirma SC egena elementafquibus denuo fcruire uultist' Dies obferuatis, 6C menfes SC tempora ÔC annos, tinieo uos neforte fine caufalaborauerim in nobis. Qui alios admonet dicens: Propter qd remiflas manus, SC foluta genua erigite, ÔC gref-fus redlos fa cite pedibus ueftris. V t uero in eifde fandhs prædicatoribus uitægrauitas, fortitudo at que diferetio monftraret, rede fubiûgitur: Plan ta pedis corn quafi planta pedis uituli.j Qiiia efrt prædicatores fandli bourn nomine defignanfur: docet Paulus Apoftolus Icgis teftimoniu expotom, i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d 3 ncns

undeipfefornten'gnefcir. Diuinaaûtpietateagi tur, ut ex ipfis fctntillis tenuiffimis audientis anû ' mus inflammct:quja funtquïdam qui dum parua audiunt, maiore defiderio repleut Et inde perfez tfîe in deiamore ardent,undeuixtenuilïitnas ucr bor um icintillas acceper unt. V erbu quippc prac-dicationis, fernen in corde audientis eft. Et auditor bonus inde profert poflmodû magnâ meflem fcientiÇjUnde paru prius acceperat fernen lingu^. 4.Reg.4 Cui rei bene concinit fadum in uidua ab Helifàco propheta miraculû, quae ne duos filios auferente creditore amitteret, prophetæ didis obediuit, ÔC ex eo quod paru olei babebat,per uafa uacua efFu ditrquae cunda pôft ufc^ ad fùmmu repleta funt, ex eorum repîetione mulier à créditons fui dc-nifi fantftam ecclefiâ fignat, duorû populorum,id eftjludaici amp;nbsp;Gentilis,quafi duorum filiorum ma

tremc'Quæ prius ex pcruerfo opéré per callidifpi ritus pcriùafionem quafi quendam peccati num-mum à creditore acccperat, ÔC duos quos in fide genuit,amittcre filios timebat, Sed prophetæ uer bis,id eft, fëripturae facræ præceptis obcdiens,ex paruo^d habebat olei,uada uacua infuditzquia du abuniusoredotftoris paruû quiddcamorediui-nitatis multorû uacuæ mentes audiunf,exubcran te grana unguentodiuini amorfs ufcpad fummiJ replentur. Et iam multoru nunc corda quæ prius fuerant uacua uafcula, unguento fpiritus plena ; funt,quæexpaucitate olei folummodo infufa uiz

debantur. Quod dum al tjs atc^ afijs datur,6C ab au ditoribus fides accipif, Sareptana mulier, uideli-cetfàncfta Ecclefia,fub crcditorisfui iam dcbito nontcnetur. Sequitur: Etmanushominis fub pennis eorum in quatuor partib. ] PofTunt hocin loco quatuor partes mûdi accipi, fcilicct Oriens, Otciuens,Meridics,6i5Septenrrio,quia fândîorS prædicatio authore deoincunôis mundi parti-bus eft egreftà, Poflumus etiam per quatuor partes principales quatuor uirtutes accipere, ex qui-bus reliquæ uirtutes oriuntur,uidelicctprudcn-tiam,fortitudinem, iuftitiam,at(^ temperantiam. Quas nimirum uirtutes tûc ueraciter accipimus, cùm earum ordinemeuftodimus. Prima quippe prudentia,fecunda fortitudo,terti3 iuftiria, quarz ta temperâtia eft. Quid enim prodefle poteft pru-dentia fi fortitudo défit f Scire etenim cuiquâ ^d non poteft facere, pœna magis uirtus eft, Sed qui prudenterintelligitquodagat,ôô fortiteragit quod intellexerit,iam proculdubio iuftus eft: fed etus iuftitiâ temperâtia fequi dcbct,quia plcruncp, iuftitia,fi modû non habet, in crudelitatemcadit. Ipfà ergo iuftitiâ ueré iuftitiâ eft,quç fe temperan tiæ freno moderatur,ut in relo quo quifq; feruet, fit etiam temperans:ne fi plus ferucat,perdat iufti tiam,cuiusferuaremoderamina ignorât. Duæau Prædicato^ tem funt faneftorum prædicatorû uitæ: atfîiua fei- fumdopl^^ Iicct,amp;contcmplatiua.Sed aeftiua prior eft têpo-re contemplatîua,qu(a exbono opère tenditur tionis. Quod bene in Euangelioduæillae mulic-rcs defignant ; Martha fciliçet amp;nbsp;Maria. Martha Luc.5 etenim fatagcbatc/rca fi equcnsminifteriStMa-ria aût fedebar ad pedes domini,ôf uerba cius au-dicbat.Eratergouna intenta operi,altéra con-templationi. Vna atfîiuæ fèruicbat per exterius mintfterium, altera eontcmplatiuæperfufpenfio nem cordis in uerbû. Et quamuis aÆuabona fit, melior tarnen eft contemplatiua,quia ifta cmti nionali uica deficit, ilia ucrô in ioimortali uita

pknius

luntate.Quis ein cogrtofcês dcü,ad cius regnûin greditur,nifi prius bene opereturf'Sine côtempla tiua ergo uita intrare poftunt ad cœleftem patriâ, qui hona quac poftunt operari non ncgligunt.Si-iie aeftiua au tem intrare no poftunt,fi negligût bo na operari quæ poftunt. 111a ergo in necelfitate, hæc in uoluntate eft.llla in ferultute,ifta in liberta Bxod.zi te.Hinc eft ein quod ad Moyièn dicitur: Si eme-ris feruüm Hcbræum,fex annis feruiet tibi, in fep timo egredietur liber gratis. Cùm quali uefte in-traueriqcum tali exeat. Si Habens uxorc, ÔC uxor egrediaturfimul. Sinautem dederit illi dominus üxorem,Ôlt;peperitfiliosô^ filias,mulieramp; liberi ciüs erunt domini fui, ipfe uerô exibit cùm uefti-tu fuo.Quôd fi dixerit feruus,diligo domina me-um,ô(f uxorem ac liberos,non egrediar liber, ofte rat eum dominus dtjs, applicabitur ad oftium amp;nbsp;poftcs,perforabitcß aurem eius fubula, ôd erit eileruusinfcculum.Paulolatius teftimonium de dimus, ut diftimftionem feruitutis atc^ libertatis in utraep uita môftremus. Sed onerofum efte no debet,fi hoc exponêdo excquimur, unde ifta qug diximus afftrmemus.Hebræus cnim tranfiens in terpretatur.EtferuusHebræus cmitur,quando unufquifcp quiiam ab hocfeculo mente tranfit, feruitio omnipotentis domini fubditur : 111e etenim uerè deo feruire appétit, qui ab hoc feculo mente tranfire didiccrit. Sic Moyfes tranfiuit, ut uideretuifum.SicDauidcùm uideret impiûex-Pfal,^lt;? altatumSCeleuatumfupercedros Libani, tranfiuit amp;ecce non erat.Quia iniquorum potêtias ef-fe magnum aliquid fortafte crcdimus,nifi ad.per-manensfeculum mête tranfeamus. Seruusuerô Hebræus emptus fex annis feruire præcipitur,ita

uos.Êis proculdubio ficut ipià adliua fuit ex mutiere,ira erit ex gratia etiam contcmplatiua. Cum quali uefte intrauerit,cum tali exeat : quia omni-no necefte eft ut unufquiftp noftrum in hoc quod incipitpcrfeueret,atcp uftg ad finem operis inea quam inchoauit intentione perduret. lUe quippe adcôtemplatiuâtrâfit,quiina(ftiua uita intentio his fuæ uefte ad détériora non mutauerit. Et funt Aounulliquiprîufqu4 omnipotentis 4ei feruitio ri dih'gunt.Sunt uero alij qm' bona opera poftqua ad ferm'dum ommpotends dei uencrint, difcunU

Qui ergo operationem bonam Sc priufquamad dei feruitium ueniret habere ftuduit,Hebreus fer uuscumuxore emptus eft. Et plerûqj is qui tab's eft,poteft ad contemplatiuam uitam trâfire,Ô!: tarnen aëliuam non deferere. Vnde amp;nbsp;illic fiibditî Sihabcs uxorcm,6C uxoregrediaturfimubXJum eo cnim ad libertärem uxor egreditur,quando is qui ad conternplationemperuenit etiam foris aiftionê boni operis,qua prodefte poftit alqs, no relinquit.Sinautem dominus dederit illi uxdfê, amp;^pcpereritfilios2Cfilias,mulieramp; liberi eius e-runt domini fui, ipfe uerô exibit cum ueftitu luo* Seruo empto dominus dat uxorem,cùm prædica tor quifep eum quem iuriomnipotentis deimangt; cipaucrit,bonae adioni coniungit.Nam Sgt;C prçdi-catores domini uocantur, ficut Helifæo prophe.» tæ de prçdicatore fuo dicitur:Scis quôd dominuS 4.Rcg--^ tuustolIaturàter'Vxorucrô feriii emptitn filios SC filias parit,quâdo bona aeftio foi tesuel teneros frueft^ generat.Sed millier quç à domino data eft, eidem domino cum filijs rcmanet, ipfe uerô feruus exit cum Ueftitu fuo, quia bona atftio uel c-iufdem bonç aôîionis fruôîus predicatoiis mcrce de reputantur.Ipfe uerô in defiderij fui intentione perdurans,per fupernam gratiam ad contempla-tionem liber egreditur. Quôd fi dixerit feruus,di-ligo dominum meum amp;nbsp;uxorem ac liberos, non egicdiarliber.Seruus dominûfuum diligir,quan do prædicatoris uerba follicita mente euftodit. Vxorem quoqj amans ÔC liberos, liber egredi reculât, quando acftiuam uitam ciufqifruiftus dili-gens,tranfire ad contemplatiuam non uult, quia aldus aliquid audiat,amp; tremêdi iudicrj diem fub^ dliter agnofcat,ne per bona opera quae facit, pla-cerehörnïnibus appetat. Siccç auris eius fubula perforatur,dum mens illius timon's dei fubdlita^ te pcrcudtur:ut uerbi acumine transfixa,per omgt; ne quod agit,noueritmgrefrum regni fenipcr at-tedere,fiC quäfi ab oftio ÔC pofte tabernaculi perforata aurem portare,qui erit feruus in feculo, ut eflepoft fcculûliber pofiit. In feculo ctefn feruus eft qui per aciiuâ uitâ hominib. feruire difpofuit, ut poft præfens feculû ad libertatc ueram ualeat peruenire.De qua per Paulum dicit: Qpia ipgt; -facreaturaliberabiturà feruitute corruptiontsiii ' libertatc glorisc filiorû dei. Tune etenim in nobiS ueralibertas erit,cum ad gloria filiorum dei ado-pdo noftra pemenerit. Nunç «erô no folu adiua

4 4 dita

mana corda ad contemplandam uerbi excellcnti am non uolarent.Inde ergo excelfæ fadæ font ho minum mentes, unde inter homines apparuit hu milisdeus.Dicatitacßdefandisanimalibus: Et manus hominis fob pénis eorû. J De quib. adhue fubditur: Et facies ôi. pênas per quatuor partes habebât,iundçq5 erant pennç eorû alterius ad al-terum per quatuor partes.J Faciès SC pennas ha-bent,quia in cundis mundi regionib. prædicâtes demôftrât quicqutd de humanitate, quicquid de diuinitatenoftri redemptoris fentiût. Quia dum incarnatû deum ubiqj prædicât,in quatuor mundi partibus faciê demôftrant. Dumq? eum elfe u-num cum pâtre SC fpiritu fando annunciât, ubi(^ penna côtemplationis uolant.Quorûpenngiun-dæ font alterius ad alterû, quia omnis eorum uir tuSjOmnisq? làpientia qua cæteros homines con-templationis fuæ uolatu tranfeendunt, uiciffim fi bi in pace atq; unanimitate côiungunt. Vnde feri Iacob .3 ptum eftiQuæ defurfom eft fapientia, primû qui-dem pudica eft, deinde pacifica. Vndeamp; eifdem

us ab altero diuifa eflet, fi in hoc quod unufquifcß in fapiêtia euolat,habere paeê cum altero reeufa-ret.Sequit: Nô reucrtebantcùmincederêt, fed unûquodqp ante faciê fuâ gradiebatur. J Pennata animalia,uidelicet prædicatores fandi, cùm ince dût,minimé reuertunt, quia fie d terrenis adibus ad fpiritalia pertrâfeunt, ut ad ea quæreliquerut, ulterius nullatenus refledantur. Quafi enim per quandam uiam eis incedere,eft mente ire iêmper ad meliora. Quo contrâ de reprobis dicitur, quia reuerfi font corde in Ægyptum. Per femetipiàm Luc.9 ueritasdicit:Nemo mittensmanum in aratrum compundionis uomerem ad profcrêdos frudus terram fui cordis aperirc. Sed retro poft aratru a-ipicit,qui poft exordia boni operis ad mala teuer titur quæ reliquit. Quod quia eledis dei minime côtingit,redé nunc per prophetâ dicif : Nô re-uertebantur cùm incederent.j Qui curnoreucr-tantur,indicat cùm fubiûgit: Vnumquodqj ante faciê fuâ gradiebat. ] An te nos em æterna iùnt, poft nos temporalia: quia amp;nbsp;ilia pergentes inue-nimuSjSCiftarecedentes quafi poft dorium relin quimüs. Vnde dC magnûillud pênatum animal di cebat, quodufqjad cœlitertij fccreta uolauerat. Vnûuerô quæretrô funtoblitus, inea quæ font Phji,j ante'extêdensme,fequoradpalmâfoperne uoca tionis.In anteriora etefh extêtus, eorû quæ rétro fontoblirusfuerat,quia têporalia defpiciens,fola quæ font æterna quærebat. Ante faciê ergo foam gradiunt iânda animalia,quia ôC ea quæ reliquc-runt,nuno iâ appetitu refpiciût,amp; in æternis quæ appetût,fub côtemplationis fuæ oculos boni ope ris pedê ponunt.Quifquis itaej iam ante faciê fuâ ambularc decreuerit,magna ei côfideratione pen fandû eft qgt; aliter retrô refpicit ex opéré, at(Ç aliter ex cogitatiôe.Sunt eteîh quidâ qui magna délibérant, ôê peccatoru foorum côfcij,multa ex his

quæ poflîdêt,egenis diftribucrepertradât,utcul pas fuas ante dei oculos mifericordiæ uifcenb.re-dimât.Iamqshæcoperariinchoât, amp;nbsp;pleruntg cû C opérant, paupertatis timor eorû animû cocutit, arcç timêtes ne egeant,erga egêtes tenaces fiSt, fo feqî ab ea quâ cœperât bona operatione folpen-dunt. Hi nimirum incedentesreuerfi funtgt;quia ante faciem foam ambularc noluerût.Cotra quos redé per Salomonern dicitur: Propter friguspi- Prou,î® ger arare noluit,mcndicabit ergo æftate, amp;nbsp;nô da bitur ei.Qui enim nunc propter pauorcm mentis atc^torporembeneoperari negîigit, cùm foliu-ftitiæ in iudicio uelut in æftate clarucrit, mêdicat uitam,fed nô accipit, quia propter illam bona o-perari contempfit. Alius defpedis carnis defide-rijs cundarelinqucre,ô^ omnipotentis dei fe fob dereforuitio pertradat,feqiipfum reftringere fob continentiæ QC caftitatis freno délibérât: led cùm

ipfum facere quod délibérât perrimefcit. Fi'tcp ut retro per cogitattonemrcdeatjqui ad anterior» refpiciensjiammentisgreffîbusad alta ibat. De

quo bene per Salomonê dicit: Qui obferuat uen-tum,nô ièminat:6lt; qui côfidcrat nubes, nunquS metet.Ventiquippe nomine, malignus ipiritus, qui mentem tentationib.impellit,nubisuerô ap-pellatione peccator exprimitur, qui tentationis impulfione commouetur.Qui ergo attendit uen tum,non ferainat,Slt;qui confîderat nubes,nun-

rum ante Humana iudicia ftareuidentur in opéré, fed ante omnipotêtis dei oculos ceciderunt inde liberatione. Vnde fit plerunc^ utbonûopus eo--rum minus deo placeat,quia cû pauore mentis in meliori gradudeliberationis inconftanter ponit, hosipfa cogitationisincôftâtiaaccufat.Sed quia perfedi quiq; magna fe diferetionis fubtiJitate c5 fpiciût, ne ad détériora unquam uel in opéré, uel in cogitationedelabantur,quâtum quotidie pro^ ficianT,inceflanter penfant,redé de his dicitur:

Non reuertebantur cùm incederent, fed unû^ quodtçantefaciêfuamgradiebatur.j Inter hæc B igitur confiderare libet nos ad ifta tratfîanda, qui fumus,unde uenimus,ô^ ufq; ad quæ facri eloquq myfteriaperfcrutandafubleuamur.Certéinantû quis parêtibus noftris cultores idolorum fuimus, Iedecceperfpiritûgratiac,uerba iamccèleftia ri^ mamur.Vndehocnobisf'SedimpIeuithocredê^ ptorhumanigeneris quod per propHetam dixit: Efa.^ Et deferta in ubertatem uerfa aduenæ comedent» Hæc quippe prophetarum dicla deferta apud In dæos fuerunt, quia per intellecftum myfticuni ea excolereinquirêdo noluerût.Nobis autê in über tatem uerfa funt,quia amp;nbsp;iuxtahiftoriam uifionis dida largiête deo mêti noftrçfpiritaliter fapiunt, amp;nbsp;iam aduenæ comedimus, quæ ciues legis man

ducare noluerunt. Sint gratiæ unigenito, fit laus aeternæ fâpicntiæ,qui uiuit 6ê régnât,Sêc.

Homiliaquarta.

ïmilitudo autem uultus eorum facies hominis 8ê faciès leonis à dextris ip forum quatuor,faciès au tem bouis à finiftris ipfo rum quatuor,amp; faciès 3.^

quilæ defuper ipforu quatuor,amp; facies eo^» rum amp;nbsp;pennae eorS extentæ defuper. Duæ pennæ fîngulorum iungebâtur,amp; duæ gebant corpora corum. Et unumquodque ° eorum coram facie fua ambulabat.

PErfàndum prophetiæ fpiritum pennataani malia fubtiliter defcribQtur,ut per hæc Euan geliftarum fignificari perfonas ipfa nobis fubtilé tas difcretiôis aperiat,nihil£p fermo dei noftro in-telleduidubietatisrelinquat. Ecce enim dicitur: Similitudo autem uultus eorum, faciès homi-nis,2C facies leonis à dextris ipforum quatuor.Fa cics autê bouis à finiftris ipforum quatuor, amp;nbsp;faciès aquilç defuper ipforum quatuor. ] Quôd em quatuor hæc pennata animalia fandos quatuor Euâgeliftas defignen t,ipfa uniufcuiufq: Hbri Euâ gclici exordia teftantur.Nam quia ab Humana ge neratione ccepit,iure per hominê Matthgus:quia per clamorem in defertOjtede' defignatur per ko ulculûLucas.Quia nero à dim'nttate ucrbi cœpit, digne peraquilam fignificat Joannes,qui diddlnlo an.t principio erat uerbum,amp; uerbû erat apud deum, amp;nbsp;deus eratuerbum.Dumin ipfa diuinitatis fub-

ftantiaintendit,quarimore aquilæ oculos in folê fixit. Sed quia eledi omnes membra funt redem^ ptoris noftri, ipfc autem redemptor nofter caput^.Tim.j eft omnium eledorum,per Hoc quôd membra egt; ius figurata funt,nihil obftat fi etiam in his omnigt; busôCipfefigneturJpfe emunigenitus deifilius ueraciter fadus eft homo,ipfe in lacrifîcio noftræ redemptionis dignatus eft mori ut uitulus , ipfe per uirtutem fuæ fortitudinis furrexit ut Ico, Leo etiam apertis oculis dormire perhibef, quia in ip^ fa morte in qua ex humanitate redemptor nofter dormire potuit,ex diuinitatefua immortalis per^ manendo uigilauit. Ipfe etiam poft refurredione fuam afeendens ad cœlos,in fuperioribus eft cle-uatusutaquila.Totum ergo Omul nobis eft,quia amp;nbsp;nafeendo homo,ÔC raoriendo uitulus,amp; refur--gendo leo,amp; ad ccclos afeendendo aquila fadus eft.Sed quia per ha:canimalia Euangeliftas qua-tuor,amp;fubeorum fpeciefimul perfedos omnes iam fuperius fignificari diximus, reftat ut quomo dounufquifqjelcdorum iftisanimalium uiftoni bus exprimatur,oftendamus. Omnis etenim ele-dusatcßinuiadei perfedus,amp;homo, amp;uitulus, amp;leofimulamp; aquila eft. Homo enim rationale eft animal.Vitulus autem in facrificio madari fo.-let.Lco uei Ô fortis eft beftia,ficut fcriptS eft: Leo Prou.jo fortififimus beftiarum, ad nullius pauebit occur-fum. Aquila ad fublimia euolat, 0^ irreuerberatis oculis folis radijs intendit. Omnis itaqj quiinra-tione perfedus eft,homo eft.Et quoniam femet.-ipfum ab huius mundi uoluptatc mortificat, uitu lus eft.Quiaueroipfafua fpontanca mortificatio ne cotra aducria omnia fortitudincm fecuritatis habet,unde fcriptum eft,Iuftus autem quafileo Prou.zg confidens abfqi terrore erit,leo eft. Quia uero fugt; blimiter contemplatur eaquæ cœleftia atc^ terre na funt,aquila eft. Igitur quoniam iuftus quifque per rationem homo,per facrificium mortificatio-nis fuæ uitulus,per fortitudine fecuritatis leo, per cotemplationê uero efficif aquila, rede'per hæc fanda animaliafignari unufquifcß perfedus po-teft.Qiiodidcirco dicimus, utea quæ de quatuor animalibus dida funt, pertinere quoep etiam ad perfedorum fingulos demonftremus. Sed magna nobis de eifdem Euangeliftis amp;nbsp;fandis prçdi-catoribus quæftio oritur, cur homo 8C leo à dex-trisipforuquatuor,uitulusuerô à finiftris ipfont quatuor efle perhibetur. Neqj enim fine mira ra-rione eft,cur duo ilia à dextris,ôô unu hoc efle à fi niftris dicitur:Et rurfum quærendum, cur aquila non à dextris uel finiftris,fed defuper ipforu quatuor efle mcmoratur.Duas itac^ nobis quæftio-nesobiecimus,quas oportet ut aperiente domino diflbluamus.Homo igitur QC ko à dextris, uitulus uero à finiftris efle perhibet. A dextris etenim iæta,â finiftris uero triftia habemus. V nde ôi finiftrum

finiftrum nobis cfTe dicimus hoc quod aduerfum eflTe deputamus.Et ficut præfati fiimus,per hominem incarnatio,per uitulum paflîo,per konê uerô authorisnoftri refiirredio defignatur.De l'n-carnatione autem unigeniti fifij, qua redempti fu mus,omnes ekdi lætati funt, de morte uerô illi-iis,ipfi' ekdorum primi iàndi Apoftoli contrifta ti,qui iterS de eius refurredioe gauifi font. Quia eius amp;nbsp;natiuitas SC refurredio lætitiam difeipulis præbuit,quos eius paflio côtriftauit,homo ko a dextris,uitulus uerô à finiftris eius fuifle defcri-bitur.Ipfi nancç Euangeliftæ fànôi de eius humanitäre gauifi funt, de eius refurrcflionc cofirma-ti,quidceius paflîone fucrant côtriftati.Homo ergo amp;nbsp;ko cis à dextris eft, quia redemp ton's noz B ftrieosincarnatio uiuificauit, refurredio confir-mauit.Seduitulusà finiftris, quia mors illiuseos ad moments tempon's in infidelitate proftrauif. lure autemlocus aquilacno iuxta, feddefupcr ef-fe defcribitur,quia fiue per hoc quôd eius afcen-fionem fignat,feu quia uerbS patris deS apud pattern efledenunciatjfuper Euangeliftas cæteros uirtute contemplationis excreuit,cum quibus firriul de eius deitate loquif, hanc tamê omnibus fubtilius cotempIatur.Sed fi aquila cû tribus alijs adiScfta,quatuor animalia elfe memorantur,mir3 quomododefuperipforû quatuor elle defcribif, nifi quia loannes per hoc quod in principio uer-bum uidit,etiâ fuper femetipfum trâfiit. Nam nifi amp;nbsp;fe tranfiflet,ucrbSin principio no uidilTct.Qui C ergo femetipfum trâfgrefliis eft,no iam folum-modo fuper tria,fed adiuncfto QC fe,fùper quatuor fuit. Sequitur: Et facies eorum penng eorum cxtcntæ defupen] Facies amp;nbsp;pennæ extentædefu per defcribuntur,quia omnis intêtio,omnislt;^ c5-templatio fancftorum fuper fe têdit,ut illud polïît adipifci quod in cœkftib. appétit. Siue em bono operijfiueuerô inuigikt côtemplationi, tncuera citer hoc quod agit bonû eft, quando ci côplace-recocupifcità quo eft.Nam qui bona agere uide-tur,5Cperhaecno deofed hominib. placeredefi-derat,intêtionis fuæ faciê deorfum premit. Et qui idcirco in facro eloquio ea, quæ diuinitatis funt

fed quoniâ fenfus üji utgilantiâ in terreno appeti tu occupât,pênas quas fubleuare in altû, amp;nbsp;quib’ fubleuanipfepotuit,inimi's dcponit. Quatnre penlàndû eft ut omne bonû quod agit, per intcn-tioiîê fcmpcr ad cœlcftia leuet. Qui em per bona quæfacit,terrcnam gloriam concupifcit, pennas fuas amp;nbsp;faciem fuam deorfum deprimit. Hinc cm Ofeæ prophetamdequibufdam dicitur: Viélimas in profundum deferebant.Quid enim funt lachry mæ orationis,nifimVlimæ oblationis noftrae f fi-PfaL$o cutfcriptumeft:Sacrificiumdeofpiritus contri-bulatus.Et funtnonulli qui idcirco fe in prcce la-mentis afRciût,ut aut terrena cômoda acquirant, authominib.fandi e(ïè uideantur.Quidifti,niQ

SC per cotemplationis gratiam,æternam iam bea titudinem deguftare concupifeunt,facies amp;nbsp;pen- ' nas defuper extendunt. Sequitur: Duæ pennae fingulorum iungebantur,ô(S duæ tegebant corpo ra eorum. ] Dieftum fuerat: Et facies amp;nbsp;pênç eorum cxtcntæ defuper,atlt;ç mox fubiuntftS eft hoc quod protulimus, quia duæ pênæ fingulorn iun-gebantur. Vbi aperte' intcliigitur quia extêdcban tur defiiper 06 iungebâtur,duæ uerô tegebât corpora eorS.Quid autem pênæanimali3,nifî algno minâturr'Quainre nobis diligêti perlcrutatione quçrêdum eft,quç fint quatuor pênæ fanêforum, ex quib.duæfuperius extenfæ iungStur, duæ uerô eorS corpora cotegut.Si em uigilâter alpicim^, quatuor efle uirtutes inuenim’, quæ à terrenis a-Âibus omne pênatum animal kuant,in futuris ui delicct amor amp;nbsp;fpcs,de præteritis autem timor amp;nbsp;pœnitêtia. Pênæ ergo fibimetiuncftæfupcrius ex AmorS tcndûtur,quia fandorü mentem amor nbsp;fpes ad fp“ fando

æterna ftibleuat.Quæaptéquoc^p coniuncftæ no-minantur,quiack(fli proculdubio amant cœ-kftia quæ (perant,6Ciperât quæ amant. Duæ uc-rô corpora contegSt, quia timor amp;nbsp;pœnitêtia ab omnipotêtis dei oculis eorum mala præterita ab-icondût.Duæ itacß, ut didum eft, pênæ iungunt furium,quando amor ÔC fpes ekdorum corda ad fuperiora ekuantgt;ad ccckftia fiifpendût.Duæ au tem pênæ tegunt corpora,quando eorû mala prç teritaàconlpelt;ftu æterni iudicis timor amp;nbsp;poeni- ' tentiaabfcondunt.In eo cm quôd fe peccaflème-minerunt,quia pertimefeSt amp;nbsp;défient, quid aliud quam corpus cooperiuntfQui fada carnaliaper fuperduda bona opera à diftrido examine abfco dunt.Scriptum quippe eft :Beati quorum remiC’ Pfatji læfunt iniquitates, SC quorum teda ftintpecca-ta.Peccataenimtegimus, cùm bona fada malis adib.fuperponimus. Omne cm quod operif,infc rius ponitur,amp; hoc unde operif, defuper ducitur men quod ante dei oculos operire debeant, quia omnino eft impoffibik ut aut in opéré, aut in.lo-cutione,aut in cogitatione nun^ dclinquât. quot;Vn-dc Sé B.Iob qui perfetfta quidê hominib. dixerat, fob j» dei tn uocê audiês,k(ÿ ipfum de ipia fiia pcrfeda locutione reprehêdcns,dicebat:Man3 meâ pona fiiper os meû.In manu quippe operatio,in orelo-cutio eft. Manu ergo fuper os ponere,eft peccata locutionis per uirtutêboni operis tegere.Libet fratres chariffîmiadhui’rei teftimoniS magiftru gentium uocare, quah'ter iàntftS illud animal alis quatuor innitatur alpicere, ex quib. duabus ad fit perioraeuolat,duabusuerô pennis corpus cote-git,quia præterita quæ egcrat,abic5dit. Videam^ igitur quantus hune amor ad coeleftia ckuecMi hiui-

fed tarnen in corde odium fortafle contra proxi-mumferuat.Etcùm feriptum fit: ^uioditfratrê 1 Joan.s fuym Jioæjcjja eft, confiderat quàm fit mundus foris inopere,ÔC non perpendit quamfit crude-Iis in mente.Quid iftenifi fibimetipfi abfens eft, qui in cordis fui tenebris ambulat amp;nbsp;ignoratf A-lius iam aliéna non diripit,iam corpus ab immun ditia cuftodit,iam mente pura proximum diligit, malorum præteritorum côfciuslamentisfein prccibus afficit.Sed finitaprecelætatur, de qui-bus in hoc mundo gaudeat requirit, amp;nbsp;tempora-libus gaudijs negligentem animum dimittit, nec curat ne in eo lachrymarum menfuram immode-rata gaudia trâfeant.Fitcç ut bonum nimie riden-do perdaqquod plangendo lucratus eft.Hic itacß coram facie fua non ambulat,quia damna quæ pa titur,côipicere recufat.Scriptum quippe eft: Cor EcePsy fapiêtiumubitriftitiaeft,ôô corftultorum ubi Ig-titia.In cunôlis ergo quæ agimus, diligenter nof-metipfos côipicereinterius exteriufi^ debemus, ut pennata animalia fequêtes,nobifmetipfis præ-lentes fîmus,amp; coram facie noftra femper ambu Icmus,habentes adiutorem unicum patris lefum ChriftumDominumnoftrum,qui cumdeo ui-uitSt^ régnât in unitate,ô^c.

Homilia quinta*

Bi erat impetus ipiritus, illuc gradiebantur, nec reuertebantur ciim am=s bularent. Et fimilitudo animaliu amp;nbsp;afpedus eo^ rum quafi carbonum ig^ nis ardentium,0C quafi aipetftus lampada^ rum.Hæc erat uifio difeurres in medio ani^ malium,iplendor ignis,amp; deigne fulgur es grediens. Et animalia ibant reuerteban tur in fimilitudinem fulguris coruicantis. OQuam mira eftprofunditas eloquiorudei, libet huicintendere,libet eius intima gratia duce penetrate. Hane quotiens intelligendo dif-cutimus,quid aliud quàm lÿluarum opacitatê in-gredimur,utineius refrigerio ab huius iêculiæ-ftibus abfcondamurf Ibi uiridiflimas fententiarS herbas legendo carpimus,tralt;ftando ruminamus* In ea locutiôe quæ ad uos fratres charilHmi nudi-uftertius fatfta eft, qualiter oftenlà animalia uel rc demptorem noftrum, uel quatuor eius Euange-liftas at(p perfetftos omnes fignificêt, diôlum eft. Quorum uidelicet animaliû adhuc fubtilius uir-tus exprimitur,ut ad eorumimitationê nos quo^ infirmi amp;nbsp;delpicabiles, inquantum Domino lar-gientcpoftumus,extêdamur. Ecceenim dicitur: Vbi erat impetus ipiritus,illuc gradiebantur. J In eletftis amp;nbsp;reprobis diuerfi iùnt impetus. In elc-(ftis uidelicetimpetus Ipiritus, in reprobisimpe-defperatïonem,ad iram, ad iurßia, ad uoluptatcs animum impellit.Impetus uero fpintus ad chari* tatem,ad humih'tatenijad continentiam,ad largi* tatem mifericordiafjad intenorem profeéîum, ad pietatis opera, ad aeternorum fidem, ad fpcm le* quentis gaudij,ad paticntiam,ad pacem, ad con* fiderationcm uitæ ïmmortalis,ad lachrymas men tem pertrahit.Vnde ncceflè eft ut magna fempcr curacófideraredebeamustn omnequod aglm^, qui nos impetus ducat, utrû noftra cogitatio per impetumcarnis,anpcrimpetum fpiritus impel* latur. Amare etenim terrena,temporalia aeternis praeponere,exteriora bona non ad ulùm neceflà* rium habere,fed ad uoluptatem cocupilccre,ul* tionem de inimico quærerc,de aemuli calù gaudc re,impetus carnis eft. At contra amare cœleftia, contemnerc tranfitoria,non ad frutftum uolupta tistranfitoriæ,fcdad uftim neceflltatis quærere, de inimici morte tribu la ri, impetus fpiritus eft.Et quia perfeifti quicçin iftis fefemper uirtutibus ex ercent,relt;fte' nunc de làndis animalibus didtur:

Vbierat impetus fpiritus,illucgradiebantur.] Sedlciendum nobis eft quod pleruncp impetus carnis fe fub uclamine Ipiritalis impetus palliaf, quod carnaliter facit,mcntitur fibi ipla cogita* tio quia hoc fpiritaliter faciat.Nam læpe quis ira* cundiae ftimulis uilt;ftus,contra delinquentes zelo ulcifcendac iuftitiae plufquam necefle eft infiam* matur,ÔÔ iuftitiæ limitem in ultione tranficns, a* gitcrudeliter quodfe agere iufte'fuipicatur.Im* petus igitur carnis huic lub fpecie fpiritus uela* tus eft,quando hoc quod iufte agi creditur,lub dt fcretionismoderaminenotenetur. Et iæpe alius nimiæmanluetudiniftudens,fubie(ftorum uitia aipicit,atcphacepcrferuorem zeli corrigere reçu ûqquæin eis crudeliter non corrigendo muln* plicat. Fitcp ut eius lenitas fibi fit 6C fubictftis ia imicajqui torporem mentis luæ patientiam depU tat,per carnis fpiritum abimpetu fpiritus elôgat. Prima ergo in nos cogitatio inquifitionem noftri cordis debet excutere,ne ad quædâ quæ agimus, per apertum carnis impetum ducamur, nec pra* * uis cogitationibus animus lèducftus, mala eflè co gnofcatjôC tarnenfaciat. Secunda uerô nos cura debet uigilâtes reddere ne feimpetus carnis qua fi impetus Ipiritus latêter lubijciat,6C culpas quas agimus,nobis uirtutes fingatSciendum uerô eft, quia grauiores culpæ funt quæ fuperduôa fpe* cie uirtutes imitantur, quia illæ inaperto cogni*

tæ,animutn in confufionem dcîjciunt,at(^ ad pœ nitentiam trahunt: iftæ uerô non folum in pœnp tentiamnonhumiliantjfedetiam mentcm ope* randseleuantjdumuirtutesputâtur. Hoc auteni quoddeiancfîisanimalibus dïcfîum fupenusfue* ratjUtalti'us confîrmetur,iterum replfcatur: No reucrtebantur cùm ambularêt.J Quia clccfti qui' queûcad bonatendant, utadmala perpctranda nonredeant.Qui cnim perfewerauentufçpinfî* ncm,hiC

feit uf(ß ad perfedü diem. In eorum nanej animis bonödefideriS atiç intelledus lucis intimæ tam pars diet èæfed quia ufep ad fîncm uitæ in uirtute proficiuntjad perfedS diem tunc ueniût quando ad régna cœleftia perdudi,in ea luce qua defide-rantjiam minus aliquidno habebunt. Sequitur:

Et fimilitudo animaliu ÔC afpedus eorum quafi carbonum ignis ardêtium,8C quafi aipeóuslam^ padarûj Afpedus animaliQ carbonib. ignis ar--dêtibus at(^ lâpadib.coparatur.Quifquis em car-bonem tâgitjincêditur,quia qui fanôo uiro adhç ret,ex eius alfiduitate uilionis,ulu locutiôis, exe-plo operis, accipit utaccêdat inamorê ueritatis, peccatorû fuorû tenebras fugatjin defiderio lucis exardefeittutiam per uerûamorêardeat, qui prP ininiquitatetmmortuus quantû frigid’ iacebar. Lâpades uerô luce fuâ longius fpargût,amp; eu in a^ lio fint,in alio refplendêt.Qui ein fpiritu prophe^ tiæ uerbo dodrinac,miraculoru pollet gratia, hu-ius opinio logé latetç ut lapas lucet : ÔC quic^ bona eius audiût,quia per hæc ad amorê cœleftium fùrgunt,in eo qgt; fe per bona opera exhibêt, quafi exlâpadis lumine refplendêt.Quia ergo landi ut ri quofdâ iuxta fe pofîtos quafi tangêdoad amo-rem patriæ cœleftis accêdût,carbones funt.Quia uerô quibufdâ longé pofitislucêt} eorum itinera ne in peccati fui tenebras corruant,lâpades fiunt. Hoc uerô inter carbones amp;nbsp;lâpades diftat,q, carbones ardent quidem, fed eius loci in quo tacue-rint tenebras no expellunt* Lampades autê quia magno flâmarum lumine refplendêt,diffulàs cir-cunquaep tenebras eftùgant. Qua ex re notandû eft,quiafuntplericçfanéforû ita fimplicesamp;oc-cultijfefecçinlocis minorib. fub magno filentio contegêteSjUtuixeorû uitaabalqs polïît agno-fci.Quiditaepiftinifi carbones funtf Qui etfipcr feruorem fpiritus ardorem habent,tamê exempli flammam non habent.Nec in alienis cordib.tene braspeccatorum uincunt,quia uitâfuâ omnino feiri refugiût.Sibimetipfis quidem accêfi funt,fèd alijs in exemplo luminis nô funt.Hi autem qui SC exempla uirtutum praerogant,SC lumêboni ope-risper uitam amp;nbsp;uerbû errantibus demonftrât,iu- D re lampades appellâtunquia amp;nbsp;per ardorem défi derq,perflammâ uerbi,à peccatorû cordibus erroris tenebras expellunt. Qui igitur in occulto bene uiuit, fed alieno profeéîuiminimé proficit, earbo€ft.Quiuerôinimitatione faneftitatis pofi-tus,lumencx fe reéiitudinis multis demonftrat, lampas eft:quia SC fibi ardet,amp;^ alqs lucet. Sequit;

Ethæc crat uifio dilcurrês in medio animaliû, fplendor ignis,amp;de igne fulgur egrediês. 3 Splê-dor ignis ôi^ de igne fulgur egrediens in medio a-nimalium difeurrens uide t,quia nifi ab igne ucri-tatis pênata ilia animalia calorem fufeiperent, ip-lâincarbonûatcç lampadarû fimilitudinê nôar-derent.Ignis em nomine, faneftus fpiritus fignifi-çarifolet. De quo inEuâgelio dominus dicit: Ig-nem ueni mittere in terra, ÔC quid uolo nifi ut ac/

Greg«

cofeiêtia cor peccatorisuritur,at9 in dolore pce nbsp;nbsp;„»4.

nitentiae crematur.Hincrurlum feriptû eft: Deus tuus ignis confumês eft.Quia enim mente qua re pleuerit, cam à peccatoru rubigine mundam red dit, creator nofter SC ignis dieftur. Si confumens. Sanélus ergo fpiritus in medio animalium fplen-dor ignis,SC de igne fulgur egrediês difeurrere di citur,quia uniuerfam Ecclefiam replês,in clecfto-rum cordibus ex feipfo flâmas amoris proijeit, ut corufei more,per terrorê feriat,et ad amorê fuum corda torpentiaaccendat.Sedquia fpiritusfan-lt;ftus deus ante fecula patri eft SC filio coæternus, quærendû nobis eft cur difeurrere dicatur. Omis etenim qui difeurrit, accedit ad 1 ocfi in quo no fij it,0^ eum deferit in quo fuit. Qua igit ratione difeurrere fpiritû dicamus, dumeunefta intra ipfiim fint, QC locus nuf^' fit ubi no fitc'ficut feriptû eft: Spiritus dnirepleuitorbem terrain. Ettamê cùm Sapien.i laus fapientiæ deferiberet, adiunélum cft:Eft ein Sapien,5gt; gur egrediens inter pennata animalia difeurrit, quia fpiritus fanélus fimul fingulis ati^ omnibus præftofitjôt^incêdit quos côtigerit,amp; illuminât quos incendit; ut poft frigus priftinû accêfi arde-ant,6C per igné amoris que accepcrint,flâmas ex-emplorû reddât. Fulgur quippe de hoc igné egre diens torpentes mentes percutit, easqj percutien do excitât inflâmat,ut poft amorêillius ardentes pariterôC lucêtescurrât. Vnde alias feriptum eft:Thronus eius flâma ignis,rotç eius ignis accê Dan.y fus.Hi ein qui animarû euftodes funt,ÔC pafeendi gregis onera fufeeperSt, mutareloca minime' per mittunt.Sed quia uno in loco pofiti,diuinitatis irt fe praefentiâ portât ardent,thronus dei flamma ignis dicit :Hi aût qui amore dni tn prædicatione difcurrût,rotaceius ignis ardentes funt: quia cùm exeiusdelîderioper uarialocadifcurrunt,undè ipfi ardèt, alios aceêdunt. Poteft tarnen difeurfus attß mobilitas fpiritus requifitionealterius confi-derationis intel ligi ♦ In fàntftorS quippe cordibüs iuxta quafdamuirtutes femper pcrmanet,iuxtâ quafdâ uerô recefîùrus uenit, amp;luêturus recedit In fide etenim, fpe-attç charitate, in bonis altjs fine quib» ad cœleftê patriâ no poteft ueniri, ficut

tom» i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e eii

Petrus cum lanatohomine qui claudusex utero A matris fuerat,fignum fecit,quod omnes qui cog-Ado. 3 nofcerentualdemirarentur,dixit: Quid mirami-ni in hoc,aut nos quid intuemini quafi noftra uir-tute aut poteftate recerimus hunc arabuIaret'De-us Abrahâ,deus Ifaac amp;nbsp;deus lacob, Deus parrS noftrOrum glorificauit filium fuum lefum. Et pau lopoftJn fide nominis eius hunc quern uidetis amp;nbsp;noftis,confirmauit nomê eius.Signum quippe fa ciens,intuetium oculos miraculi lumine perftrin xitjfed humilitatem cuftodiens,amp; laudem audio ri reddens,quafi unde uenerat redijt, quia lux ful guris unde fuerat oftêdit.Sanlt;fta itacp animalia c3 ad figna operâda ueniunt, SC c3 ad reddendâ author! fuo gloria intus apud femetipfa redeOt, ful- B gurafunt,qu!a oftendendo miracula, 6^ exem pla humilitatis præbcndo,mentes intuentium fe-riuntamp;^incendunt.Inomneautem quod faciunt.

idcirco femper ad laudem creatoris redeunt,ut in eauirtutequamaccipiuntjuera ftabilitate perfi-ftant.Nam fi quid fibi tnbuerent,in hoc quod ac-ccperantjftarenôpofTcnt. Vnde bene etiam per Salomonern dicitur: Ad locum de quo exeSt flu^ minajteuertuntur utiterumfluant.Siue efhinuir tutibus feu in do(ftrina,quid aliud funt fâncfîi uiû quàm flumina,quæ terram cordiscarnalium ari-dam rigantf'Sed fiue in operatione quam faciunt, feu in dodrinæ uerbis citius ficcarentür, nifi per inrentionem cordis femper foil ici té ad locum de quoexeuntredirent.Siemintrorfus ad cor no re lt;nbsp;dcantjaciefeinamore conditoris defideriorû uin culis n5 aftringantjôd manus ab eo quod agebat deficit,ôd lingua ab eo quod loquebatarefcit.Sed intus femper per amorem redeSt, ôif hoc quod in publico opérantes atep loquentes fundunt, in fe^ creto fuo de fonte amoris hauriunt: Amando cm difcunt,quod docendo proferût. Ad locû ergo de quo exeunt flumina,reuertunt ut iterû fluât: quia aquâfapientiac inde femper hauriunt undeorifj ne cùm cucurrerit exiccef. Per omneergo quod agimuSjad fontem ueri luminis fol 1 ici ta mente re deamus.Reddamus creator! noftro gratias de bo nis quaeaccepimus,eitp cum Efaia propheta fup^ Efa.îô pliciter dicamus:Omnia opera noftra operatus es nobis.Bonaèmnoftra,eius funt opera, cuius ui-fcerib.nôfuffecitut nos erigerer, nifi fiC femetip^ fumpronobisinclinaret.Si efh cogternus patri deus ante fccula no fieret homo in tempore,quan

do homo temporalis faperet æterna f Defeenfio ergoueritatis,afcenfio faólaefthumanitatis no^ ftræ.Demus ei gloriam,demus laudem, qui uiuit cum patrein unitate fpirituflantfli deus, per omnia fecula feculorum, Amen.

Homilia lexta*

Vni^afpiccre animalia, appa^s ruit rota una fuper terra, iuxta 3’‘*i’^ali3,habês quatuor facies* Sä^Etafpedusrotaruetopusearü quafi uifio maris, ôd: uiia fimilitudo ipfaru quatuor,afpeeftus earu amp;nbsp;opera quafi fit rota in medio rotæ.Per quatuor partes ea^ rum euntes ibant,amp; non reuertebantur cS ambularent.Statura quoep erat rotis,amp; altf titudo,amp;f horribilis alpedus*

T’ Enebrola aqua in nubibus aeris:quia oblcu- Pfalu7 raeftfeientia inprophetis. Sed Salomonis

uocc atteftâte d!dicimus:Gloria regâ,C3eIare ucr-pj-Qy ,-bunijfiC gloria dei eft inueftigare ferm onem:quia amp;nbsp;honor eft hominum, eor3 fecreta abfeondere, amp;nbsp;gloria dei eft, myfteria fermonis eius aperire.

Ipfa autem per fe ueritas difeipulis dicit: Quae di- Mac,io co uobis in tenebr!s,dicite in lumine, id eft,aperte'exponite quae in allegoriarum obfcuriratibus auditis.Magnacuero utilitatis eft ipfaobfeuritas eloquiorum dei,qu!a exercerfenfum ut fatigatio nc dilater,exercitatus capiat quodcapere non poteftociofus.Habet quoc^ adhucaliudrnaius, quiafcripturæfacræ intelh'gentia fiin cunóis effet aperta,uilelccret.In quibufdam locis obfcurió ribus tanto maiorcdulcedincinuenta reficit,qua to ma!orelaborefat!gatanim3 quaefira. Ecce cfh faneft! Ezechielis nunc uoce dicitur: Cumcp afpi-cerem animalia,appar uit rota una fuper terram. j Quid ante rota,n!fiiàcrâ fcripturam fignat,quac ex omn!parte ad auditorum metesuoluit,amp; nul-lo erroris angulo à prædicationis fuaruia retinef:' Ex omniaute parte uoluif, quia inter aduerfa ÔC profpera, ôi^recfte' amp;nbsp;humilirer incedit. Circulus quippe praeceptorum illiusmodo fijrium,modo deorfum eft,qu!a quae perfedioribus ipiritaliter dicunf,infirmis iuxta literam congruunt. Et ipfa quæ paruul! iuxta literam intelligunt, doeftiuiri peripiritalemirttelligentiâinaltum diicut.Quis Gcn,i7 nâcy paruulorum in faefto Elau ÔC Jacob, quod alter ad uenatummittiturut benedicaf, alter uero per luppofitionem matris à patre benedicif, nifi iuxta facrae letftionis hiftoriS pafeiturf In qua uide licet hiftoria fi adintelle(ft3paulo fubtilius aftriil gatur,uidet quia lacob primogenit! benedieftio/ nem non per fraudem furripuit,fed ut fibi débita accepit,quam concedente fratre data lentis met-cede emerauAtuero fi quis altius fentiens, utro-run^faefta uelit per allegoria: arcana difeutere, protinus ab hiftoria in myfterium furgit. Quid eft erh quod Ifaac de maioris filrj iuiuenatione uefet concupifcit,nlfiqu0d omnipotensDeus ludaici populi bona operatione pafei defidcrabatî'Sed illo tardante,minorem Rebecca fuppofuit, quia dumludaicus populus bona opera foris quærirj gcntilem populum mater gratia inftruxit,ut omnipotent! parr! cibum boh! operis offerrer, bene-dieftionemq; maioris fra tris acciperet. Qui eofdê Cibos ex domefticis animalibus praebuit: quia gë tilis populus placere deo de exterioribus facrifi-etjs non qua?rens,per uocem proplietiæ dicit : In pfal. meluntdeus uora tua, quæ reddam laudationes tibi.Quid eft quod idem lacob manus ac brachia amp;collumhcedinispellibus texit, nifi quod hoc-

pulus carnis quidein lepeccatamacftauitjfed co- . opertum fepeccatis carnalibus cofiterinoneru-buit.Quid eft lt;|uôd ueftimêtis fratris maioris in-duitur, nifi quod facrae fcripturae præceptis quae maiori populo data fueratjinbona operatione ue ftitus eftfEt eis minor in domo utit,quç maior fo ras exiens intus reliquit: quia ilia gêtilis populus prarcepta tenet in mête,quæ ludaicus populus ha bere non potuit dum folam in eis litcram attêdit. Et quid eft quod Kaac eundem filiumnefcit que benedicitjOifi hoc quod de gentili populo domi-Pfal.17 nus per Pfalmiftam dixit: Populus quern non co/ , gnouijferuiuit mihi, in auditu auris obediuit mi-hifQuid eft quod praclcntem non uidcf, amp;nbsp;tamê quae ci in futuro ueniebant uidet, nifi quod omni potês deus CÛ per prophetas fuos praedicarct gê-tilitari gtatiam pracrogandam, cam dC in prxfenti per gtatiam non uidet,quia tunc in errorc dereli-quitjSd tarnen quia hanc quandotp collctfturus e-rat,per benedieftionis gtatiam praeuidit. Vndcamp; idem lacobgcntilispopuli figuram tenet, ciej in benedicftionedicitur: Ecceodorfilij meificuto-en.27 pleni agrijcui benedixit dominus deus.Sicut Luc 17 ^ï^ifnn^Euangclioueritas dicit: Ager eft hie mu-Mat.iJ dus.Et quia gêtilis populus adfidem perdutftus, pereletftosfuosin uniuerfo mundo uirtutibusre dolef,odor fill),odor eft agri pleni. Aliter nanque oletftosuuæ:quia magnaeftuirtusSC opinio prg dicatorum,quiinebriant mentes audientium. A-literflosoliuæ,quiafuaue eft opus mifericordiac, quia more olcircfouet Sc lucet. Aliter flos rofâe, quia mira eft fragrantiaquac rutilât 6C redoletex cruore martyrurn Aliter flos lilrj,quia candida ui ta carnis eft de incorruptione uirginitatis. Aliter flos uiolae,quia magna eft uirtus humiliu, qui ex defiderioloca ultima tcnentes,feper humilitatê à terra in ahum non fubleuant, ÔC cœleftis regni purpuramin mente feruant. Aliter redoletfpica.

uirtutes exfemenpfonóhabet,adiungat: Cui be nedixit dominus deus. Et quoniâ ele^orum populus per quofdam etiam in contemplatlonê fur git,per quofdam uero in atftiuæ uitac folummodo opera pinguefcir,re(5J é il ! ic additur : Det tibi do-minus derore cœli, amp;nbsp;de pinguedine terræ. Ros enim defuper QC fubtiliter cadit. Et totiens de tore coeli accipimusjquotiens per infufioncm con-tcmplationis intimae de fupernis aliquid tenuiter uidemus. Cum uero bona opera etiä per corpus agimusjde terrç pinguedine ditamur.Quid eft au tem quod Efau tarde ad pattern redit jOifi quod ludaicus populus ad placandum dominum feto Efa.io rcuertiturpCui amp;nbsp;hoc in benedieftione dicit : Tê-j^usqs erit cum foluatur iugum de collo tuo. Quia a fcruitute peccati ludaicus populus in fine libera

iriprimi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;104

bitut,ficut fcriptum eft: Donee pIcnftudogentiS Ro®-“ introiretjSC fic omnis Ifrael faluus fieret. Quê no paruulorumipiàEuangclica hiftoria inmiraculi operatione reficiat, quod hydrias uacuas domi- Ioan.* nus aqua impiété praccepitjcandem^ aquam pro tinus in uinum uertitCSed cum hxc uigilantiores ingenio audiunf,amp; iacram hiftoriam credêdo uc ncrantur,quid interius innuat requirunt. Qui cm mutate aquam inuinum potuit,etiam uacuas by-driasualuituinoftatim replete. Sed implerc hy/ drias aqua iubet,quia prius per ftcrae Icdiionis hi ftoriam corda noftra replcnda funt. Et aquam no bis in uinum uertit, quando ipia hiftoria per alle-goriae myfterium in fpiritalem nobis intelligen-tiam commutatur, Rota ergo quafi per terra ira-bitur,quia paruulishumilifermonecocordat, fiC

in altum leuat. Et inde furfum crigitur, unde terram tangere pauloantc uidcbatur.Quia uero un-diepacdificat,quafipercirculum rota curtit.Vn-de ÔC in lege fcriptum eft: Facies 8C candelabrum Exo,*f dutftile de auro mundiflfimo, haftile cius ÔC cala-mosamp;cyphosamp;fphærulasac liliaex ipfoproce dentia.Quisin candelabro nifi redemptor huma ni generis defignatur^'qui innatura humanitatis infulfit lumen diuinitatis,ut mundi candelabrum fieret,quatenus in eius lumine omnis peecator in quibus iacctet tenebris uideret. Qui pro eo quod naturam noftram fine culpa fufeepit, candelabra C tabei naculi ex auro puriftimo fieri iubctur.Du-

(ftile autem feriendo producjtur, quia amp;nbsp;redemptor nofter qui ex conceptione 6C natiuitatc per-fedîusDeus ÔC homo extititîpafilonum dolores

pertulit,amp;fic ad refurretftionis gloriam pcrucnit. Ex auro ergo mundiffimo dutftile eindclabru fu it,quia amp;nbsp;peccatumnon habuit, amp;nbsp;tamê cius cor pusperpaffionis contumelias ad immottalitat? profecit. Nam iuxta uirtutes aniroæ quibus per-cuflionibus potuiirctproficerc,omnino nonha-buif.Jnmcmbrisautêfiiis (quae nosfumus)quo-tidiepercuflionibusproficit: quiadumnos tun-dimur amp;nbsp;cfficimur ut eius corpus efte raer earnin', ipfe proficit.De cius autem corpore fciiptum eft:

Ex quo totum corpus per nexus coniunclfo^ Cor.2

chia,dum brachijs manus,digiti manib.funt con-iun(fti,ac membra cætera membris inhxrent,cor pus omne perficitur,ficut fanefti A poftoli quia tc demptorinoftro propinqui fteterunt,quafi pe-eftus capiti inhæfit.Quos quia martyres funt fccu ti,quafi coniunefta brachia petftori fuerunt. Quibus dum paftoresamp;f dotftorcs fubiunefti funt per bona opcra,manus brachtjs inhaeftrunt. Hoc uc-ro omne corpus redemptoris noftti quotidic per nexumSif coniuntftioncm fubminiftratum eft in cœlo:quia cum ad eum illuc eledacanimae ducun tur,ci fua membra colligantur.De quo bene did' tur : Subminiftratum conftrudum crefeit in

noiterqui infe quo proficiat non habet, adhuc per membra fua quotidie augmentum habet. Vn Ephe.4 de rurfiim fcriptum eft ï Donee occurramus om-nes in uirum ^erfedum, in menfuram xtatis ple/ nitudinis Chrifti. Haftileuero eiufdem candela-

briipiàEcclefia debet intelligi, quac corpus eius efi, quia inter tot aduerfa libera fiat. Calami au-tem qui de haftili procedunt, praedicatores iunt, quidulcem fonum in mundo ediderunt,uideli-cet canticum nouum. Cyphi autem uino rcplcri folent.Quid ergo mentes auditorumnifi cyphi funt, quæ fandis praedicantibus uino fcientiae re-plenturfSphaerula autem quid eft aliud nifiuo-lubilitas pracdicationisc'Sphæra autem exomni B parte uoluitur.Et prædicatio quæ nee aduerfitate retineri poteft, nee profperitatibus eleuatur,iphg ra eft. Et inter aduerfa fortis, amp;nbsp;inter profpera hu milis, nectimoris habet angulum, nee elationis. In curfu ergo fuo figi non ualet, quia per cunda fe uolubiliter trahit. Vt autem hoe quod exempli • caufaprotulimus exequamur,bene poft calamos

cyphos Sc iphærulas, in candeïabro lilia defcri-buntur, quia poft earn quam diximus prædicatio nis gratiàm atep uolubilitatem, ilia uirens patria fequiuquæ animabus fandis,id eft floribus ucr-natæternis.Sphærulæ ergo adlaborem pertinêt, lilia ad retributionem. Itaque ficut apud Moyfen fphærula dodrina prædicationis accipitur,ita hie perrotamipfa facra fcriptura fignatur. Prophe- C taigiturdumianda animalia uideret,adiunxit:

Cuncj afpicerem animalia tapparuit rota una fuper terram.] Qua in re quærendum eft ciim in-ferius rotg defcributur, cur una rota prius apparu iffe dicitunnifi quia antiquo populo uetus folum modo teftamentum datum eft, quod ad erudien-dam mentem illius quafi rota uolueretur f Bene autem rota eadem fuper terram apparuifle dici-tur:Peccantienimhominididumeft:Terraes,ôC in terram ibis. Rota ergo fuper terram apparuit, quia deus omnipotens legem fuper corda peccan tium dedit.Sedquiahæcpennata animalia ian-dos (ut ante' diximus ) Euangeliftas defignant, quomodo prius animalia, 6C poftmodum rota u-na afpicitur, dum ante teftamentum uetus fuerit, D SC poftmodum fandi Euâgeliftæ fecuti fintfSed intelligerein hispoflumus quod illipriusàpro-pheta uifi funt,qui merito tranfeendunt. Nam quantum fandum Euangelium teftamentum ue tus præcellit, tan to SC prædicatores eius in defcri ptione prophetica præferri debuerunt. Quam-uis fit adhuc aliud quod in hac defcriptione confi derari debeat, quia prophetiæ fpiritus fie intra fe-metipfum anteriora Sc pofteriora fimul colligit: uthæcfimul prophetæ lingua proferre non poffit. Sedampla quæ uidet de præteritis fermonib» emanat,SC nunc ultima poft prima,nunc uerô pri ma poft ultimaloquitur. Vndc Ezechiel prophe tafub figura fandæ uniuerfalis Ecclefîæ ÔC Euan geliftarum gloriam per quatuor animalium fimi-Utudinem uidet, ÔC tarnen repente ilia fubiungit

Greg.

pulo,fed gentibus panderentur. Nobis igitur lo-qucns,prius animalia, SC póft rota defcribere dc-buit: quia nos ad fidem domino largiente uenien tcs,non per legem Euâgelium,fed per fandS EuS gelium legem didicimus. Vbi uero uel qualis rota apparuerit : adiugit cum dicit: nbsp;nbsp;luxta anima

lia habês quatuor facies.] Vbi adhuc fubdit: Ec aipedusrotarûôC opus carum quafi uifio maris: Sc unafimilitudo ipfarûquatuor: ÔCafpedus ears ÔC opera, quafi fi fit rota in medio rotæ. ] Quid eft hoc quôdcS una rota diceretur,paulopoft ad-iungitur: quafi fi' fît rota in medio rotæ, nili quôd inteftamêtiueterislitera teftamentû nouum latu it per allegoriam ç* Vnde ÔC rota eadem quæ iuxta animalia apparuit, quatuor facies habere deferibi tur, quiafcriptura iacra per utraep teftamentain quatuor par tib. eft diftinda. Vêtus etenim teftamentû in lege ÔC prophetis, nouum uero in Euan gel 1} s atcç Apoftolorum adibus ÔC didis. Scimus aufê quia ubi faciem intendimus,ibi quod necefte eft uidem^. Rota ergo quatuor habet facies: quia prius refecanda mala in populis uidit per Icgem, poftmodû uidit per prophetas: fubtilius uero per Euangelium,ad extremum autem per Apoftolos eaquæ in culpis hominum refecarentur, afpexit» Poteft quoque intelligi quôd quatuor facies rota habeat, propter hoc quod fcripturafacra pergra-tiamprædicationis extenla in quatuor mundi par tes innofuit. Vnde ÔC bene rota eadem una prius iuxta animalia apparuine:SC poftmodû quatuor facies habuifle deferibitur : quia nifî lex Euâgelio concordarct, in quatuor mundi partibus non in-notefceret.Sequitur: Etafpedus rotarO SC opus earum quafiuifio maris.] Redéfàcraeloquiaui-fioni maris fimilia narrantur,quia in eis magna fût uolumina fentêtiarum, cumuli fenfuum. Nec im-merito mari fimilis fcriptura facra dicitur: quia fir mantur inea fententiælocutionis,facramento ba ptifmatis.Vel certe confîderandum eft,quïa naui bus in mare nauigamus, cûaddefîderatas terras tendim^. Nobis autê quid eft in defidcrio,nifî ilia terra de qua feriptû eft:Portio mea in terra uiuen Pfai.t4t tium f Ligno autem (ut dixi) euehitur qui mare tranfit.Et feimus quia facra fcriptura lignum cru-cis per legem nobis prçnunciat, cum dicit:Male- Deut.ii didus omnis quipendet in ligno. Q^od de re-demptore noftro Paulus atteftat, dicens : Fadus lom» 2. e 5 pro

do.Et rurfus-.Mihi autem abfit gloriari, nifi in cru ce domini noftri lefu Chrifti. Nobis ergo qui ad teternam patriâ tendimus, fcriptura facra per qua tuor fuas facies mare eft.Quæ crucem annunciat: quia nos ad terram uiuentium ligno portât, Nifi autem mari fcripturafacramfimile cerncretpro^ pheta,minimedixi(rct;Repletaeftterra feientia dominiificut aquae man's operientis. Sequitur:

Etuna fimilitudoipfarû quatuor,SC afpelt;ftus earum 0^ opera,quafi fi fit rota in medio rotae.] Vna fimilitudo ipfarueft quatuor,quia quod prae dicatlexjhocetiam prophetae, quod denunciant ptophetæ,hocexhibct Euangelium, quodexhE hibuit Euangelium,hoc prædicauerunt Apoftoli per mundum. Vna ergo eft fimilitudo ipfarû qua tuor,quia diuina eloquia etfi temporibus diftin-iftajfunt tarnen fenfibus unita. Et afpciftus ca* rumamp;:opera,quafififitrotainmedio rotae.] Ro ta intra rotam eft tcftamentum nouum (ficut dixi mus) intra tcftamentum uetus: quia quod defig-nauit tcftamentum uetuSjhoc teftamentu nouum exhibuit.Vt enimpaucade multis loquar,quid Gcn.2 eft quod Adam dormientcEua producitur,nifi Gen,22 quodmorienteChriftoEcclcfia formaturc'Quid eftquodllaacad immolandum ducitur,amp;^ligna portat,aræ fuperimponitur amp;nbsp;uiuit, nifi quod re-demptor noftcr ad paflioncmduiftus, lignum fE bi crucis ipfe portauitc'Ô!^ fie in facrificio pro nobis ex humanitate eft mortuus, ut tarnen immor-talis maneret ex diuinitate. Quid eft quod homi-Iofue2o poftmortem fummipontificis abfolutus,ad terram propriam redit, nifi quod humanu genus quodpeccandofibimetipfimortem intulit, poft mortem ueri facerdotis uidelicet redemptor/s no ftri,peccatorum fuorum uinculis foluitur,amp; in pa Exo.25 radifipoflelfioncreparatur fQuid eft quod in ta bernaculo propitiatorium fieri iubet ,fuper quod duo Ch erubin,'unum à fummitate una, amp;nbsp;altera afummitatealia, exauro mundiftimo ponuntur expandentes alas,amp; operientes oraculum:'Quid eft quod fe mutuo refpiciût,uerfis uultibus in pro pitiatorium,nifi quod utracj teftamentaitafibiin mediatorem dei amp;nbsp;hominum côcordant,utquod unum defignat,hocaltcrû exhibeatf Quid enim per propitiatorium,nifi ipfc redemptor human! generisdefignaturCDe quo per Paulum dicitur: Roni.j Quern propofuit deus propitiationem per fidem in ianguineipfius. Quid uero per duo Cherubin quæplenitudofcientiç dicuntur,nifi utracp tefta-menta fignata funt f Ex quibusunuma fummitate una propitiator!}, aliud uero à fummitate altera ftattquia quod tcftamentum uetus de incar-natione noftri redemptoris coepit prophetando

promittere, hoc tcftamentum nouum perfcétc narrat expletum. Duo autem Chérubin exaugt; ro mundiffîmo falt;fla funt, quia utracp teftamen^ ta pura ac fimplici ueritate defcribuntur, Expan^ duntueiôalas,amp; oraculum operiunt,quia nos qui otnnipotentis dei oraculûfumus, à culpisitrtgt; minentibusfcripturælàcrae aedificatione protegi mur.Cuius dum fententias follicité afpiciinus,ab errore ignorâtig eius alis uelamur.Duo ergo Che rubin in fe mutuo rclpiciûf,uerfis uultibus in pro pitiatorium:quia urraqj teftamêta in nullo à fedE fcrepant.Et quafi ad femetipfa uiciflim facies te-nentjquia quod unum promittit, hoc aliud exhE betjdum inter fe pofitum mcdiarorc dei amp;nbsp;homE num uidêt.Faciesquippcàfemetipfis Cherubin auerterentyfi quod unum tcftamentum promitte^ rct,aliud negaret.Sed dûcôcorditerde mediator re dei dC hominumloquunf,ut uiciftim fe refpici-antjin propitiatorium intcndunt. Rota ergo in medio rotæeft.'quiaineft teftamento ueteri tefta mêtum nouum.Et fîcutfæpe iam diximus, quod tcftamentum uetus promifit,hocnou5 exhibuitgt; ÔC quodillud occulreannuciatjioc iftud cxhtbE turn aperte clamat.Prophetia ergo teftamcnti no ui,tcftamentum uetus eft,2C expofitio teftamen^ tiuetcris,tcftamentum nouû.Sequirur Per qua tuor partes carum ibant, ÔC non reuertebantur. j

Quo alibi diuina cloquia nifi ad corda homina

uaduntr'Sed per quatuor partes cuntes ibât, quia fcriptura facra per legem ad corda hominum ua,-dit,fignandomyfteriû.Per prophetas uadit pau-lo apertius,prophetando dominum.Per EuangC hum uadit,exhibendo quern prophetauit.Pcr Agt; poftolos uadit,prædicando eum que pater innO^ ftra redêptione exhibuit. Habet ergo rotæ facies fîC uias:quia oftêdunt facra eloquia notitiâ prçce-ptorû cû exhibitiôe operû.Et per quatuor partes U3dût,quia diftin(ftis(ut prædiximus) temporib. loquunf, uel certé quia in cûcfits naûdi regionib^ incarnatu domina prædicât.De quib.aperte' mox fubdit: Etnôrcuertebant cûambuIarêt.jHæc fuperius de animalib.ditfta funf,fed nô eadê intel hgi de rotis quæ de animalib.poftunt.Rotis quip pefignariteftamêta dixim’.Etteftamentuuetus D ambulauitquidê,quia perprædicatione ad mentes hominûuenit: fêdpôft ad femetipfum reuer-fum eft,quia iuxta literâ,in præceptis fois 6C fàcri ficijs ufe^ ad finê fêruari nô potuit.Nô ein fine im mutatione permâfit,cû in eo fpiritalis intelligen-tia defuit.Sed cû redêptor nofter in mundu uenifi hocfpiritaliter fecitintelligi, quod carnaliter in-uenit teneri, Itaq? dû fpiritalitcr litera eius intelli-gif,omnis in eo ilia carnalis exhibitio uiuificatur» Teftamentûuerônouû etiâ per teftamêti ueteris paginas teftamcntû ætcrnûappellatû eft:quia in-tellecftus illius nun^ mutatur. Bcne ergo dicitur quód rotæ euntes ibant, SCno reuertebâtur cùtrt ambularent,quia nouû tcftamentum non refein-ditur,dum uetus iam fpiritalitcr intclligitur. Poft fe non redeunt, quia ufque ad fi'nem mundi im-mutabilia perfiftijnt, Ambulant ergo,fed non re-uertuntur

quales oportet uos efleinfàndis conuerfationi-bus SC pictatibus, expédiantes ÔC properantes in aduentum did det, per quam cœli ardentes fob uenc J eîementa uero ignis ardore tabefeent;' Ha-bet ftaturâjCiim per Paulum nos à terrenis defidc rijs erigitjdicensiMortificatc membra ueftra qug funt fupcr terram, fornfeattonemj tmmunditiâjlb bidinem, concupifeentiam malam, 8C auaritiam, quæ eft idoloru feruitus. Habet altitudincm,cum promittit dicens : Vita ueftraabfeondita eft cum Chrifto in deo.Cum enim Chriftus apparucrit

uita ueftra, tunc 8C uos apparebitis cum ipfo in _ gloria. Eïabet horribilem afpeClum, ciirn mina-I. en.i turd{cens:Inreuelatione domini noftrilefuChri ftide coelo,cum angelis uirtutis eiusin flamma ignis,dantis uindiClam his qui non nouerunt de-

utn, ÔC qui non obediunt Euangelio domini no-ftrilefu Chrifti, quipœnas dabunt in interituac-ternas à facie domini,8C à gloria uirtutis eius.Ha-vThe(r.5 bet ftaturam, cum nos admonet dices: Videte nc quis alicui malum promalo reddat,fed femper quod bonu eft feeftamini in inuicem SC in omnes. Rom.8 ^abet akitudinem,cum promittit dicensiSf com morimur, SC conuiuemus, fifuftinemus, ôCcon-regnabimus.Et rurfum: Non funt condignæ paf-fioneshuius tempon's adfuturam gloriam,quac reuelabitur in uobis . Habet horribilem afpe-Hcb.$ lt;flutn,cum minatur dicensiTerribilis quidem ex-pccftaiio iudictj, SC ignis acmulatio: quae confum-Heb.io ptura eftaduerfarios. Qui rurfus ait: Horrendum eft incidere in manus dei uiuentis. Quae omnia Ephe.3 breui quoep fententia ftringit,diccns : Vt poffitis comprehenderecum omnibus fanClis quæfitlaz titudo,longitudo, fublimitas, SC profundum. Lata quippe eftcharitas,quia ÔC inimicorum dile-tftionem capit, SC per earn charitatê qua nos deus omnipotens late dilig(t,etiam longanimiter portât. Hoc ergo nos debemus exhibere proximis, quod indignis nobis à creatore noftro confpici-mus exhiberi. LatitudoitatÿôClongitudo ad ftaturam pertinet, quia peramorem mores dilatat, ut fraterna mala charitas longanimiter porter. Sublimitas autemeftaeternorum ilia remunera-

corhominis a{cendit,quæpræparauit deus diliz gentibus fe. Habet ergo in fublimitate altitudi-nem,quia acternafàndîorû gaudia nulla nunc prac valent cogitatione penetrari. Profundum quoep eft ilia inæftimabilis damnatio fuppliciorum, qug eos quos fufceperit,in imis demergit.In quibus fa craeloquia horribilem afpedlum habet, quiain-æftimabilem terrorem audientibusincutiût,cùm fuppliciainferis loquûtur.Bene ergo diciturtSta-tura quo^ erat rotis, ÔC altitudo ÔC horribilis afpe dlus: j quia fcriptura facra in utro^ teftamento SC admonendo redla eft, amp;nbsp;promittendo aIta,8C mi-nando terribilis.Hæc nosfratres chariffimi ho-dierna dielargiete domino dixiffefufficiat, utad difièrenda ea quat fubiundafuntjocio reparatf rc nia fecula feculorum, Amen.

Homilia feptima.

T totum corpus oculfs plenum in circuitu ipfà:# rum quatuor, Cunqp am bularent anfmah'a,ambu labant pariter Sc rotg lUi« xta ea, Sc cum eleuarent animalia de terra, eleuabantiir fimulSCro^ tæ.Quocuni^ ibat fpirftus, illuc eunte fjpf* ritu Sc rotæ pariter eleuabantur, (equen* tes cum. Spiritus enim uitæ erat in rotis. Cum euntibus ibant : ÔC cum ftantibus fta bant: Sc cum eleuatis à terra pariter eleua* bantur Sc rotæ fèquêtes ea: quia fpiritus ui tæ erat in rotis. Et fimilitudo fuper caput animalium firmamenti quafi' afpedus cryf ftalli horribilis SC extend fuper capita eoru defuper. Sub fi'rmamento autem penng eo rum retftæ alterius ad alteru. Vnuquodc^ duabus alis uelabat corpus fuum, 8calteru fimiliter uelabatur.

SIcutnoftis ffatres chariffimi, confuetudo pro ph etiae eft,nunc ifta,nunc ilia cofpicer e,0C ab alijs in aliud fubito uerba diriuare,ficut Pfalmifta ciimdno Ioqueref,dixit:Deus iudex,iuftus, for? tis Sc patiens, nunquid irafeeturper fingulos di-est'Ntfi conuertamini, gladium fuum uibrauit, ar cum fuum retendit ÔC parauit ilium, SC in ipfo pa-rauit uafa mortis, fagittas fuas ardentibus efFecit. Repente fubiungit : Concepit dolorem SC pepe-ritiniquitatem.Lacumaperuit,ÔCeffbditeum,ÔC incidit in foueam quam fecit, Ecce cum dni narra ret iuftitiam,quafi non mutata uoce, repente pec loqueretur,adiunxit: Et totum corpus plenum oculiSjincircuituipforSquatuor.j Qui enim no iplarum fed ipforum dixit, profeefto indicat quia repente fermo eius à rotis ad animalia redijt. Per quae nimirum perfedii quiep (ut prædidîû eft)de-fignantur. Corpora itacp animalium idcirco plena oculis defcribuntur, quia fàndîorum adlio ah omni partecircumfpedla eft, bona defiderabili-ter prouidens,mala folerter cauens. Et hoc eft la-boriofius, quia fandiorummens uehementerin-uigilatnefeanteeorû oculosmala fub bonorum fpecie abfcôdât. CircSfpedîa ergo eft uita iândîo-rS,ne fic fit libera,ut fuperba fit: quia faepe fupbia excedit in uerbis, SC audiri appétit libertas pu-ritatis. Nc fic fit humtfis ,ut forraidolofa: quia aliquan-

ca,ut tenax fit : quia pleruncp tenacta parfimonia appétit æftimarijUtiuftéacneccfTarie uideat te^ nere,quicquid egenti proximo mifericorditer no uulc impcndere. Ne fic fit mifericors, ut efFufa fit: quianonnun^ cffufioncmeffe mifericordiâ pu-tat. Aliud enim eft pietatis ftudio neceflaria pro-ximis darc,atcp aliud ea quac poffidcnt, fine mer-cedis intentione difp ergere. Quicquid ergo agit * inradice intentionis pcnlandumeft quo merito apud iudiciü creatoris habeat. Vnde 2lt; idem créa tor dicit : Si oculus tuus fimplexfuerit,totum cor pus tuS lucidum erit. Oculum uidelicet intentio-nem, corpus ucro atftioncm nominâs. Qitia fi no ftra intentio apud deum fimplcx fuerit,in eius iu-dicio noftraaciio tenebrofa non erit. Igitur quia fancfti uiri folcrter inuigilant,utfeundicpafpici-ant, ÔÔ ubique cuftodiant, ne aut mala propter ea ipfaappetant, authacc eadcm fubfpccie bonorö agantjfcilicet ne fc eis uitia uirtutes elfe mentian-tur,totum corpus plenû in circuitu oculis habent: quia omnis eorum acftio prouidcntia folicitudi-nis amp;nbsp;repletur QC circundatur, Hine eft quod Pau

lus Apoftolus dum cuidampœnitentide perpe-trato faeinore Corinthios profpiceret uoluifle mi ».Cor.x fçrerij afj. gj aliquid donaftis, ôd ego. Nam 8d ego quod donaui, propter uos, in perfona Chri-ftijUtno circuueniamur a fatana.Non enim igno-quod in os intrat,non coinquinat hominem, tud accedences difeipuli dixerunt eiiScis quia Phari-iàîi audito hoc uerbo feandalizati funt^'At ille re-fpondens ait:Omnis plantatioquam non plan-Mat.i^ tauit pater meus cœleftis, eradicabitur. Siniteib los, cæci funtjÔC duces caîCorô»Ecce magiftra ue* ritas ne in quorundam cordibus feandalum gi-gneretur,quod non debuit tributum dedit.Et rur fum quia generari feandalum in quorundam cordibus contra ueritatem uidit, in fuo eos feandalo remanere permifit. Ex qua re nobis eôfideratidû eft,quia inquantum fine peccato poflumuS, uita-reproximorum feandalum debemus.Siautê de ueritate fcandalûfumitur,utiliuspermittiturna-fcifcandalum,quàmueritasrelinquatur. Corpora ergo animaliû plena funt oculis,cum fe hincin-de cauté circQfpiciunt.Sed feiendû nobis eft,quia fæpe dum alios reprobos intêdimus,fit ut alia ne-gligamus. Etubi negligimus, ibi procul dubio oculû nô habcmus.Nam Pharifçus illc qui afeen-deratin templumorare(tcftanteEuangelio)quid dixitagnouimus.Aitenim’.Deus gratias ago tibi. Lue,iä Rede'ergo gratias deo agebat,dquo acceperat bona qua: lecerat.Qui etiam fubiungit: Quia non fum ficut caetcri hominum raptores,iniufti, adul-teri,uelut etiam hic publieanus,ieiuno bis in fab-bato,décimas do omnium quæ poffideo.Ecce ad exhibendamabftinentiam,adimpendendam mi

fericordiâjadreferendas deo grariasocuIûPhari fgus habueratifed ad humilitatis euftodiâ oculum non habebat,Et quid prodeft quôd contra hofti-uminfidiaspenétota ciuitas cauté cuftoditur,fi unum foramen apertum relinquitur junde ab ho-ftibusintreturcQuidergo prodeft euftodia quai pené ubique circumponiturjquando inimicis togt; ta ciuitas per negledum loci unius aperitur c” Pha rifatus autem qui ieiunium exhibuit, décimas de-dit,deo gracias retulit,quafi pene per circuirum infuæciuitatis euftodia uigilauit.Sed quia unum in fe foramen fuperbiæ non attendit, ibi ho*

ftem pertulitjubi per negligentiam oculum claü-fit.Quia ergo fandorum mentes undiquefè cir-cumfpicientesinuigilant,atque inomnifuoope/ neautpraua aganttautreda quæ præcepta funt nonaganf.aut bonis adibus expletis, infuis co-gitationibus intumefcant,fiC tanto grauius offen-dant,quanto iuftiuidentur foris,amp; occultius peC cant, rede dicitur: Totum corpus eorum plenum oculis in circuitu.] Sciendum quoep quôd in uanslatione ueteri non habetur totum corpus eorumincircuitu,feddicituriDorfa eorutn ple^ naoculis.Quae uidelicet fententia ab aedificatio^ nis intellcdu non difcrepat.Ea enim quæ funt in faciCj fæpc etiam peccatores homines euftodirt folent.lufti autem uiri quia fe amp;nbsp;in cis euftodiunt quæ in promptu amp;nbsp;in facie non uidentur, in dot-“ fis oculos habere referuntur.Qui ergo 6(2 ea quîé inoccultisfuntdifcutiSt,atlt;$abipfis fe euftodiSü quçlai€nt,pïofcdo oculos in dorfls habêt.Quod tarnen

mus. Quia autem fandi uiri folerter fe afpiciunt in quibus ab alijs iudicari poffunt,Sódiftride fe ui dent ficut lepe diltride ab alijs uidentur qui in fe nec ea que latere poterant ignorant,lumê in dor-fum portant. Sequitur: Cuncßambularentani-malia,ambulabât pariter dC rote iuxta ea. Et cum cleuarentur animalia de terra, eleuabantur fimul ôôrote.3 Ambulantanimalia, cum fandi uiri in fcripturalàcraintelligunt quemadmodum mora liter uiuant.Eleuantur uerô à terra animalia, cüm iàndi uiri iè in contemplatione fulpendunt. Et quia unufquifquefandorumquanto ipfc inferi-pturafacraprofecerir,tantoheceadem feriptura îàcra proficit apud ipfum,redé dicitur : Cùm am-bularent animalia,ambulabant pariter Ô6 rote, ÔC cùm eleuarentur animalia de terra,eleuabantur fi mul Si rote:quia diuina eloquia cum legente cre fcunt.nam tanto ilia quifep altius intelligit, quanto in eis altius intendit. V nde nec eleuantur rote fi non eleuant animalia:quia nifîlegentiû mentes ad al ta profecerint,diuina didajUelut in imis,non intelleda iacenr. Cumenim legend cuilibetfer-mo feripture facre,fi tepidus uidetur fenfus diuini eloquij, eius mente non excitât,amp; in cogitatio ne fua nullo intelledus lumine emicar,rota oci ofa 06 in terra eft,quia animal non eleuaturà terra. At uerô fi animal ambulet, id eft bene uiuen diordinem querat,amp; progrelfum cordis inue-niat, quemadmodS greflum bonioperis ponat, ambulant pariter amp;nbsp;rote : quia tantum in iacro eloquio profed urn inuenis , quantum apud il-lud ipfe profeceris. Si enim pennatum animal fc-fe in contemplatione tenderer,rote protinus à terra fubleuarentur: quia terrena non efle intelli-gis,qug prius in facro eloquio iuxta terrenum mo remdida crcdidifti.Fitcg ut fcripture facreuer ba efle cceleftia fentias, fi accenfus per contem-plationis gratiam temetipfum ad cœleftia fufpen das.Et mira atque ineffabilis facri eloquij uirtus dicitur:Sequentes eum.Legentis enim fpin'tus fi quid in eis fare morale authiftoricum quæritjfen fus hune moralis hilloriæ fequitur. Si quid typi-cum,moxfigurata locutio agnofcitur.Si quid co-templatiuum, ftatim rotæ quafi pennas accipi-untjSC in aerefufpenduntur, quia in uerbis fieri eloquij intelligentia cœleftis aperitur.Quocuncp ergo ibatfpiritusjilluc eunte fpiritu rotae pari-rer Jeuabanturfequentes eum.Rotaeenim fpiritu fcquuntur:quia ueiba facri eloqurj, ut faepe tam

erefcunt. In una enim cademq; fcn'pturac fenten^

tia,alius fola hiftoria pafcitur,alius typica,alius uc rointelligentiampertypum contemplatiua quae rit.Etfitplerunqueut,ficutdi(ftum eft, in unaea-demej fententia cundla fimul tria ualeant inucni-ri.Moyfes enim ciim de ardentirubo uocatusfu- Exo-î iflèt, acceflît propius ut uideret uifum, amp;nbsp;ecce rubus ardebat, ÔC non confumebatur. Magnum eft hocmiraculum.Si folam in eo hiftoriam requi ras,eft unde legends nutriatur animus, ut uidea» quód in ligno ignis ardeat, amp;nbsp;non confumat.Ae uero fi typicam intelligentiam quacras, quid flam manifi legem de quaicriptum eftJn dextera eins Deö-Ji B ignea lexfquid rubus ille,nifi ludaicum popu-lum defignauit,peccatorum fuorum Ipinis obfi-tumc'Sed rubus ardens confumi non potuit, quia ludaicus populus SC ignem quidem legis acce-pit,6ó tarnen peccatorum fuorum fpinas non de-feruit,neccius uitia diuini fermonis flamma con-cremauit.Fortafle in hoc fado alius maiora per typum contemplari defiderat. Huius quia fenlus excrefei t,eleuantur pariter ÔC rotae.Inter homines enim perfedus homo fadus eft unicus dei filius, qui fua peccata non habuit, fed fpinas noftrac ne-quitiacfufcepit,at(çufqjad palïïçncm pro nobis humiliari dignatus cft,6C in femetipib igné tribu-lationis noftræ fufeipere. Sed arfit, amp;nbsp;non arfitî quia ex humanitate eft mortuus,amp; tarnen im-

C mortalis ex diuinitate permanfit. Sufeepita nobis unde facrificium fieret pro nobis, à tarnen impaflibilis atque incommutabilis permanfit in proprijs, ut nos commutarcta nofttis.Alius for-taffc hiftoriac moralitatem , atque per allegori-am intelligentie contemplationem requirit. Pa-tet cundis,iuxta hiftoriam,hoc quod in lege ftri ptum cft,ut turtur que pro peccato ofFertur, re-torqueatur caput eius ad pennulas,itautcolloin hereat,amp;^ nonpenitus abrumpatur. In quibus uerbis dubius legentibus fenfus hiftoricus non eft. Sed fi hec intelligere moraliter requiras, agi-turrota,dum ad moralem intelligentiam ducitur

facri uerbi fententia.Nos enim ipfi in omnipoten tis dei facrifdQ efle turtur debemus, ita ut caput

aduirtutcs.Noncnimimmerito per caput mentern intelligimus,quia ficut caput corpusjtta més adiones regit.Sed caput ad pcnnulas retorqued præcipitutjUt ea quae dicis facias, amp;nbsp;os ad opera coniungas.Nccita caput abfeindendum eft, ut à corpore diuidatur, fed ex parte decifum, corpori fuoiubeturinhxrere,quiauidelicet mens noftra à carnali deledatione incidenda eft, led à carnis

cura neceffària incidenda non eft. Hine enim fai ptum eft: Carnis curam ne feceritis in defiderijs. Ro-'l Que ergo in defiderijs fieri prohibetur, procul-dubioinneceflitatc conceditur.Caput ergo tur-turis ex parte abfeiflum eft,amp; ex parte inherct,uC ficut didum eft, amp;nbsp;à uoluptate carnis mens no-ftra inciia fit, tame à neceffitate no fit abfeifla. Qp od fi hoc iacrificij genus fub typica redéptoris noftri

tur animalia,ut eleuenfpariter ÔCrotæ.Quis enim Ephe,I caput noftrum eft,nifi redemptor generis huma-

nirDe quo fcriptumefti Ipfum dedit caput fupra omnem Ecclefiam, quæ eft corpus ipfius. Quem cum ludæi perfequerentur,nomen eius delete de terra conati funt.Cuncpeum crucifixum SCftpul turn uiderentjhunc fe ab amore omnium diuififtc crediderunt, Sed caput turturis SCinciftim eft,SC tarnen à fuo corpore diuifum non eft: quia ex eo quod pro nobis mortem pertulit,omnes nos fibi uerius in ipfa fua morte coniunxit. Et per hoc quod fe noftris oculis uifibiliter fubtraxit, noftris ie mentibus inuifibiliter radicauit.Caput ergo tur turis incifum inhæfit corpori:quia pro nobis qui-dem redemptor nofter paftus eft,fed à nobis fepa ratus per pafttonem non eft.Quiaigitur dicfta ia-cri eloquij cumlegentium fpirituexcrefcunt,re-clenunc dicitur : (^ocunque ibat fpiritus, illuc eunte fpiritu ÔC rotg pariter leuabantur fequentes eum.Et fubditurtSpiritus enim witg erat in rotis.] In rotis enim fpiritus uitæ eft, quia per lacra eloquia dono fpiritus uiuificamur,u£mortife.ra à nobis opera repellamus.Poteft enim intelligi quia fjpiritusuaditjcumlegentisanimum diuerlis mo-dis Sc ordinibus tangit deus, quando hunc per uerba facri eloquij modo in zelo excitans,ad ul-tionemerigit,modoad patientiam mitigat, modo in prædicationem inftruit, modo ad pcenitcn-tiæ lamenta compungit. Sed curramus breuiter per hæc eadem uerba quæ diximus, 6C uideamus quomodo fequuntur rotæ fpiritum, qui uitæ fpi ritus dicitur,amp;: rotis ineffe perhibetur. C ertè fi le-gentis animum fpiritus uitæ in zeli feruore tetige Exo.33 rit,protinus in facris eloquijs uidet quod Moyfes adcaftrarediens,0Cpopulum per idola peccafle cognofcens, hunc per feruorem fpiritus gladijs ftrauit. Quod Phinees pcrfequendo luxuriant, iram domini gladio placauit. Quod Petrus fibi-metmentientesuerboperculit SC occidit. Quód t.Cor.4 Paulus negligentibus difcipulis uirga minatur. Si uitæ fpiritus legentis animum ad feruandam pati entiam tangit,ftatim fequuntur SC rotæ:quia in fa uni.20 nbsp;nbsp;nbsp;eloquijs inuenit quod Moyfes ÔC Aronciim

loquêtesreôa perfecutionem populi paffifunt, contra Ægypti regem in quantisfe prædicationi Exo.t^ bus libéré uerbis erexit.Quod Stephanus ludæis perfidis diceret,Vosfemperfpirituiiànéîo rcfti- ÄCI.7 tiftis,nec inter lapides timuit.Quod Petrus fufti-bus cæfus,ne in nomine lefuloqueretur, cum ma gnalibertaterefpondit:Obedire oportet deo ma gis qudm hominibus. Quod Paulus catenarum phiUp^t uinculis ftringitur,fed tarnen uerbum deinon eft alligatum.Si uitæ fpiritus ad pœnitentiæ lamenta corapungit:fequuntur protinus rotæ,cum fcri-pturæ facræ uerba Dauid pcenitcntiam profernt, z.Rcg.iâ quôdrexreprehenfusàpropheta quia lubietftus

B coéleftireginonfuit,fubie(ftoincrepantinon eru buit confiteri quod fecit.Quod publicanus qui re Luc.iS atum fuæ nequitiæ cognouit,etfi iniuftus ad tem-plum uenit,iuftificatus à templo redijt. Quod Pe trus negationis maculas lachrymis lauit.Quod la Luc.jj tro qui in cruce cognouit culpam,in ipfa iam mor te inuenit ueniam.De quibus adhuc rotis eadem prophetareplicatatcp fubiungir: Cum eun-tibusibant, ÔC cum ftantibus ftabant,SC cum ele-uatis a terra pariter eieuabantur, 6C rotæ fequen/ tes ea,quia fpiritus uitæerat in rotis.] Hæc fi-cut noftis fratres chariflimi ex maxima parte iam dicfta funt,fed iterata defcriptione narrantur. Nee ftos itâcç pigeat eadem breuiter exponendo repei fere,quæfpiritus per prophetam dignatuseft re-c plicando narrare. Hoc enimfolum in his uerbis nouum dicitur,quod dieftum eft : Cum ftantibus ftabant. ] Sunt autem quidam qui ufque ad hoc proficiuntjUt terrena quæ accipiunt, bene difpen fare nouerint, mifericordiæ operibus intendant, oppreflîsfubueniant.Hiuidelicet uadunt, in eo quod fe ad proximi utilitatem tendunt. Cumhis ergo rotæ gradiuntur, quia facra eloquia diéïo-rumfuorum paftus ineius innere difponunt. Et funt alij qui in fide quam acceperunt,ita ad tenen dumfortes funt, ut aduerfis quibufque refiftere ualeant,Sc non fblum minime' ad peruerfitatem

trabanturperfidiæjfed etiam peruerfa loquentes impugnent, eoscç ad reditudinem pertrabank Cum iftis ftantibus ftant etiam rotæ,qnia in eis re (ftitudinem fuamfacrieloqutjuerbis confirmant cum in cis audiunt: State amp;nbsp;tenete traditiones quas didiciftis.Etrurfum:Aduerfarius ueftcr dia- pec.5 bolus tanquam leo rugiens circuit quçrens quem deuoretjCui refiftite fortes in fide. Et funt al ij qui omnia terrena defpiciunt: nulla quae prætcreunt pofiidere dignantutjô^ in dei fc,ut pracdidum eft contemplatione fufpendunt. Cum his ergo ele-uatis amp;nbsp;rotæ pariter leuantur : quia inquantum quifque ad alta profecerit, intantum ei ÔC facra eloquia de altioribus loquuntur. Vadunt ergo animalia ad utilitatem proximi, ftant ad cuftodi-am fui, eleuantur ad contemplationem dei. Sed Sc rotæ pariter uaduntjftantjàeleuâturjquia quag fita lancfta letftio tab's inuenit, qualis fit ipfe à quo quæritur. Ad adiuam enim uitS profeciftijambu Ut tecum. Adimmobilttateraatqueconftantiarrs

fpiritua

' pennas ad proximos in exemplum tendunt, pro-culdubio perfetfti funt.Sunt autem plerique par-uulorum, qui eorum lachrymas confpiciunt amp;nbsp;imitantur.Et qui nudi in fuis prauitatibus elfe po quot;nbsp;tuiirent,fan(ftosuigilantiores(^uiros confiderât; moxtç luis prauitatibus irati accenduntur ut plan gant,ôlt;finflammâtur ad pœnitentiam. Atcß utue-larefamftos corpora fua confpiciunt, ita ipfiquo-quelachrymarum fuarum alis uelantur. Seipfos cnim magnis increpationibus feriunt,cur qui uir tûtes non habcnt,peccata fua minime déplorant, fi adhuc SCilli plangere nondcfiftunt,quiiam uir tutum pennas per exempla ad proximos tendût. ïn quibus uerbis necefle eft ut nos qui paruuli ad hucfiimus,pcrfc(ftorum femperamp;uirtutesamp; laz crymas ante métis noftræ oculosponamus.Imite mur quç in illis afpicimus,ut dum cœperimus per incremêta crefcerc,pofiîmus ab illo diftriôo exa mine mala quæ fecimus uelare.In afiiduis enim fletibus, in quotidiana noftra pœnitentia habe-muslàcerdotem in cœlis,qui interpellât pro no-1 .loan.a bis.De quo etiam per loannê dicitur:Si quis pec-cauerit,aduocatum habemus apud patrem lefum Chriftumiuftum,ôdipfeeftpropiciatio pro pec-catis noftris.Ecce exultât animus, cum aduocati noftri potentiam a udimus.Sed exul tationem no-ftram iterûremordet timor quia ipfe qui nobis ad uocatuseftjdicituriuftus.Nosenim caufas iniu-ftitig habem^,iuftus uero aduocatus iniuftas caufas nullo modo fufcipit,nccucrba dure pro iniu-ftitia défendit. Quid ergo agimus chariftîmi francs meif Sed ecce occurrit animo quid agamus. Malaquæfecimus,ô^ deferamusjô^ aceufemus. Prou.iS Scriptum eftiluftus in principio acculàtor eft fui.

Quilibctctenim pcccator conuerfus in fletibus, iam iuftus efle inchoat,cQ cœperit aceufare quod fecit.Curem iuftus nô fit,qui contra fuâ iniuftitiâ iam per lachrymas fcuirrluftus igitur aduocatus nofter iuftos nos defendet iniudicio,quianolmct

ipfos amp;cognofcimus ôi. accufàmus inïuftos.Non ' ergo in fletibusjnô in adbbus noftris,fed in aduo

can' noftri alIegationeconfidamusiQui uiuit SiSre gnat cum patte in uni täte fpiritus fandli deusjpef omniafecula feculorum. Amen.

Homilia odaua.

T audiebam fonum ala^=

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quafi ionum aquaru

‘ïiultarum.quafîfonû lu^

rent,quafi fonus Crat mul ___________titudinis,utfonus caftro rum.Cuncpftarent,dimittebantur pennæ eorum. Nam cym fieret uox fuper firma^î ' mentum quod erat fuper caput eorum: fta bant amp;nbsp;fubmittebant alas fiias. Et fuper fir mamentum quod erat imminens capi’ti eo tudo throni,amp; fuper fimilitudinem throni fimilitudo quafi aipedus hdminis defu:# per.Et uidi quafi fpeciem ele(ftn\uelut afpc âuin ignis intrinfecus per circuitum à lum bis eius èc defuper,amp; à. lumbis eius ufcp de orfum uidi quafi ipeciem ignis iplendentis in cifcuitu:uelut alpetftum arcus cum fuc^î rit in nube in die pluuiæ. Hic crat afpedlus iplêdoris per gyru. Hæc uifio fimilitudinis oloriæ dni.Et uidi, Sc cecidi in faciem mea» QVod per exempla iuftorum mulfi proficigt; antjfuperioris locutionis fine tradatum eft. Arque hoc ipfumpropheta nobis certius aperit, cùm h is quac dixerat adiungit: Et audiebam fo^ num alarum, quafi fonum aquarum multarum.j Solentin iâcro eloquio per aquas populi defigna ri.Vndeper loanncm dicitur.’Aquæ uerôfuntpo puîi. Idcirco autem aquis populus defignatur, quia in uica fonum habet ex tumultu carnis, quotidie defluit ex decurfu mortalitatis. V t autc fæpe iam diximus, alæ funt animalium,uirtutes fandorum.Quid eft ergo quôd propheta alarum fonum audit quafi iônum aquarum multarum : ni fi quôd ex omnipotentis dei pietateillæalæuirtu turn quæin paucispriuslànôisfonabât, iam nûc prædicatione diffufæ, in multorum populorum conuerfatione refonantî'Incarnato enim, paftô, acrefurgente domino,pauca pennata animâlia fuerunequia rari ualde extiterût qui cœleftia deft derarent, ÔC uirtutû pennis fe in alta fufpenderêt. Sed poftquam diuinitatis eius prædicatio in mun do diffiifa eft, quanti iam paruuli, quanti grauio^ res,quanti fortes iuuencs,quâti imbccilles,quangt; tæ conuerfæ peccatrices, quantæ annpfæ uirgf-nes perfidem,perfpem, peramorem adcceleftia euo!ant,quis dicercjquis æftimare fufficiatc' Ecce alarum fonitus qui prius in paucis animalibus fu* it,iam nuncinpopulis refonat, iaranunc mundï multitudinem ad cœlefte defiderium pennac uirgt; tutum leuant.Bene ergo dicituriEt audiebam fogt; num alarum quafi fonum aquarum multarû: quia ficut praefati fumus,ille uirtutum fonus quiinaU'

rem dei prius ex paucis fancSis fadîus eft, poftmo dum exaquis multis, ideft ex innumcrabilib. eft populismultipIicatus.Dequofono adhuc bene additur; Quafi fonum fublimis dei. J Quid eft quod alarum fonus in fandtis animalibus quaft fonus fublimis dei dicitur, nift q? omnipotens de^ usamp;ipfeimpletmentesfancftorum ccelefti deft-derio,amp;ipfeexauditimpletasfipieetenim créât in lantftorum cordibus amorem,amp; ipfeexamarv-tibus cordibusfufeipit precem.Negationêfuam Petrus Hcuit amaré: fed tarnen illic pracmittitur, quialefusrefpexitPetrum.VenitjMaria Magda lene poft multas maculas culpæîad pcdesredem^ ptoris noftri cum lachrymis. Sedquis illam in^ îudit int«s, nift qui benignè fufeepit foris f Quis illam

l'iîam ad lachrymas urgcbatper compundtionis fpiritô,nifi qui hanc exterius corâ fimul recûben--■ tibus recipiebat ad ueniamc'Redêptor igitur no-fier peccatricis mulieris mêtem extergebat, cüm deculpacompungeret:fufcipiebatut à culpa U-beraret.Bene ergo ifte alarum fonus quafî fubli-mis dei dicitur:quia quicquid in fandlorum uirtu tibiis agitjcius eftgratiæ qui méritalargiîur. Qui rede per prophetam fublimis deus elfe memora-tur.In fcriptura etenim facra aliquando deus nun cupatiuéjaliquâdo uerô eflentialiter dicitur:Nun Exo.u cupatiue'enimdiciturjficutfcriptum cft:Ecce c5 ftitui te deu Pharaôis.Et ficut Moy fes ait: Si quis hoc ucl iliudfeccrit applica ilium ad dcos: uideli-cet ad fàcerdotes,Qiii rurfum dicit : Dîjs non de-trahes:ideftjfacerdotibus.Etficut Pfalmifta ait:

PfaI Deusftetit infynagoga deorum,inmedioautem deos difcernit.Efïentialiter autem deus dicitur, fi Exo.j cutadMoyfendicitur:Ego fum deus partis tui:de us Abraham,deus Ifàac,deus Iacob. Vnde Paulus Apoftolusuolensnuncupatiuumdei nomen ab eflentialidifcernere,deredemptore noftro locu-Rom? tus eft dicês:Quorum patres, ex quibus Chriftus fccundum carnem, qui eft fuper omnia deus be-nedidus in fecuîa.Qui enim nuncupatiue' dicitur deus inter omnia, qui uerô eflentialiter, deus fuper omnia cft.Vt ergo oftenderet Chriftumnatu raliter deum,non hune deum tantumodo,fed deû fuper omnia effe memorauicquia amp;eledus quif-que ficut præmifimus,ucl in exêplo iuftitiæ præ-rogando pofitus dteideus poteft,fed inter omnia,quoniam nuncupatiue' deus. Chriftus autem deus eft fuper omia:quia naturaliter deus. Quem ergo Paulus deum fuper omnia, hunc Ezechiel propheta deum fublimem nominar.Poftquä uerô dieftum eft: Äudiebam fonum alarum quafi fonuni aquarû multarum. ] quia adhuc additur: Qiiafi fonum fublimis dci.J etiam hoc intellige-

mnium reddent laudem in cœleftia fubleuati. Sonus itaep animaliûfîtquafiionus aquarû, amp;nbsp;fonus aquarû fit quafi fublimis fonus dei ; quia laudem omnipotentisdominiquam priusin mûdopaü-cijhanc poftmodum multi clamauerunt.Et quam nunc multi clamant,cumadhuc eis in femetipfis fua corruptio répugnât, hanc in cœleftem patri-am eledi omnes fuo iam capiti uniti refonabunt. Adhuc autem fandorum animalium opera uirtu tesq; deferibuntur, cum fubditur: Cum ambu-larent, quafi fonus eratmultitudinis,utfonitus ca ftrorum. J Si per fonitum fublimis dei, laus noftri creatoris in coelefti patria defignatur, mirandum non eft quôd rurfus ad fàndorQ opera, in hac adhuc uita uiuentium,propheticus fermo refundi-tur:quiafandus fpiritus in corde prophetarum quod fimul oftendit intus,non fimul eijcit per lin guamforas. Aquaquippe feientiæ qua prophe-tantisanimus repletur, incontemplatione uehe-menter exuberat. Sed quia anguftum eft fpiritui omne os hominis,id eft foramen carnis ad explen dam illam immenfitatem quæ confpicitur,profe-rendo lingua uariatur.Poftquam ergo fonum ala rum quafi fonum fublimis dei effe côfpexit in cœ lis,rurfusad terras redit,ô^pennata animalia quid hicagantloquitur,ut illic fummamereantur,di-ccns:Cùm ambularent,quafi fonus erat multitu-dinis:ut fonitus caftrorum.] Cùm praîdicato-res fandi mundum prædicando trahendo cir-cumeunt,animalia ambulant. Et quia hi etiam quos conigunt,ftarim ut crediderint,in laudê noftri creatoris exurgunt,fit fonus quafi ibnus mul-titudinis.Etquiain prædicatione eadem bellum contra aerias poteftates fumunt,rcdc' fubiungi-tur: Vt fonitus caftrorum.] Cùmfandis praedi-catoribus fideles populi coniunguntur , contra malignes fpiritus in procindu fidei mukitudines caftrorumfîunt.Etdum quotidie fideles quique cœleftibus defiderijs repîentur, terrena defpici-unt,dura fibi pro amore iupernæ patriæ propo-nunt,contra poteftates aerias caftra fiunt, quia ar mati fide ôd bonis operibus muniti gradiuntun Quafi enim quibufdam caftris fpiritalis exerci-tus per Paulum dicitur.-Induite uos armatura dei, Êphe,« ut polTitis ftarc aduerfus infidias diaboli:quia nÔ eft nobis colludatio aduerfus carnem ÔC fartgui-nem,fed aduerfus principes amp;nbsp;poteftates, aduerfus mundi redores tenebrarû harum, contra fpi-ritalia nequitiæ in cœleftibus. Sandorum ergo multitudinis caftra funt, quæ bellum contra poteftates aerias fufeeperunt. Vnde fanda uniuerfa lis Ecclcfia ita fub fpeciedilcdæ deferibitur,ut di catur: Pulchra es arnica meajfuauis decora ficut Cahti^iî EIierufalem,terribilisutcâftrorum actes ordina-ta. Qiria enim Hierulàlem pacis uifio interpre-tatur j cuius nomine patria cœleftis exprimitur, fanefta Ecclefia fuauis ÔC decora ut Hierufalem di citur,quia eius uita defiderium uifioni iam pacis intimæ comparatur: ut in eo quod àuthorem fuum diligit,quôd eius (peciem uidere concupi-fcitjdequofcriptumeft.Irtqucm defiderant an- i.Pet4

Tom» Z. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f % geli

comparatione oftenditurj'deft, ut caftrorum a-Cant.tf cies ordtnata.Qiiideft quôd fantfia Ecclefia ab hoftibus fuis ut caftrorum acies fittimendafNon enimà magno intellcdu uacat ifta comparatio, amp;nbsp;idcirco eft fubtiüter intuenda. Scimus cnim SC conftat quia caftrorum acies tune hoftibus terri-bilisoftenditur,quandoitafuerit conftipata ateß denfata, ut in nullo loco interrupta uideat. Nam fi ira difponitur, ut locus uacuus per quem hoftis polïit ingredi dimittatur, profetfio iam fuis hofti-bus ternbilis non eft. Et nos ergo cùm contra ma lignos fpiritus fpiritalis certaminis aciem poni-muSj fummoperc necefte eft ut per charitatë fern per unit! atque conftricfti, nunquam interrupti per difeordiam inueniamur, quia fi quaelibet bona in nobis opera fuerint, fi charitas défit, per ma lum difeordiæ locus aperitur in acte, unde ad fe-riendos nos hoftis ualeat intrare. Antiquus uerô inimicus caftitatem in nobis, fi fine charitate fue-rit,nontimet: quia ipfenec carne premituti ut in eius luxuria diflbluatur . Abftinentiam non timet,quia ipfe cibo no utitur: quia necefïîtäte cor poris non urgetur.Diftributionem terrenarum rerum non timet, fi eidem operi charitas défit: quia diuitiarum fubfidtjs necipfe eget. Valdeau/ tem in nobis charitatem uerâ, id eft amorem hu-milcm, quem nobis uiciffim impendimus,timet, nimis concordiæ noftræinuidet,quia hanc nos tenemus in terra, quam ipfe tenere nolens amifit incœlo.Bene ergodicitur:Terribih’sut caftrorum acies ordinata : quia eledorû multitudinem eo maligni fpiritus pertimefcunr,quo cos per cha ritatis concordiam munitos contra fe,Ôô conglo-batos afpiciunt.Quanta autem fit concordiæ uir-tus oftenditur, cùm fine ilia uirtutes reliquæ, uir.-tutes non efle monftrantur. Magna enim eft uir-Roin.14 tusabftinentiæ. Sedfiquisitaab alimentis abfti-ncat, utcatteros in cibo dijudicet, SC alimenta ea-dem quæ deus creauit ad percipiendum cum gra tiarû atftlone ,in fidelibus etiâ damnet, quid huic uirtus abftinentiæfaifta eft,nifi laqueus culpaeC Pfal.150 VndePfalmiftaquoque nullam elfe abftinêtiam fine cocordia defignans ait : Laudate eum in tym pano amp;nbsp;choro.Intympano enim corium ficcum refonat,inchoroautem uoces concorditer can-tant. Quid ergo per tympanum nifi abftinentia, ö^quid perchorumnifi charitatis concordia de-fignaturf'Qui itaque fic abftinentiam tenet, ut concordia déférât, laudat quidc in tympano, fed nonlaudat in choro. Et iunt nonnulli qui dum plusfapere quam neceife eft ftudent, à proximo-rumpace rcfiliunr,dum cos uelut hebetes ftul-tosq; contemnunt. Vndc per feueritas admonet, Mar.p dicens:Habetcinuobisfal,amp;pacem habete inter uos, ur quifquis habere fal fapientiæ ftudet,cu ret neceife eft quatenus a pace concordiæ nunquam recedat. Quod uerô de his duabus uirtuti-cens:Pacem fecftaminicum omnibus, 0^ lancfti-moniam, fine qua nemo uidebit deum. Quia autem nil fine concordia deo placcat, ipla per fe ue- Matt.^ ritas demonftrat,dicens:Si offers munus tuum ad altarc, SC ibi recordatus fueris, quia frater tuus ha betaliquid aduerfumte,rclinqueibi munustuii adaltare,amp;uade priusreconciliari fratri tuo,ö^ tune ueniens offeres munus tuum. Ecce à difcor-dantibu.s accipere non uult facrificium, holocau-ftum iufeipere recufat. Hine ergo perpendite quantum fit malum difeordiæ, propter quod amp;nbsp;il lud abîjcitur, per quod culpa laxatur. Quia uerô eletfti femper in charitate coniun(ftifunt,ÖC hæe eadem eorum charitas fonum laudis reddit au-thori,malignisueröfpiritibus,id cft,antiquis fuis hoftibus poenäincutit timoris: reeftenunc de pen natis animalibus dicif: Cùm ambularent, quaß fo nus erat multitudinis,ut fonus caftrorum. ] Dc bet autem ab exortu fantftæ Ecclefiæ fidei ocu-los ufcß adfinemmundi tendere, öd hæc eadent caftra quomodo ambulent uidere. Caftra enint inultitudincs appellantur exercitus, cùm in pro-cintftu pergunt, aut in certo quolibet loco in itfr nere demorantur. Caftris ergo uia eft uita præfen tisfeculi,omnibus concorditer uiuentibus fan-lt;ftis. Alia autem funt caftra prædicantiû : qui hue illucijpro colligendis animabus in fantfti operis procinóu laborant. Alia caftra cótincntium,atc^ ab hoc mundo recedentium, qui contra maligno rum fpirituumbella quotidie in corde fepræpa-rant.Alia caftra bonorum coniugatorum,quiui-uentes in amore omnipotentis def concorditer^ fic uiciffim fibi carnis debitum foluunt, ut tarnen quid deo de bonis operibus debeant, nullatenus obliuifcantur. Sed etfi qua, ut homines, delin-quunt,hæc incefl'anter ptjs atftibus rcdimüt.Quia ergo diftinefti fideliü ordines ab exortu fantftç Ec clefiæ ufque ad finem mundi concorditer uiuen-tes, contra poteftates aerias dimicant, caftra ambulant: öd fit quafi quidam caftrorö fonitus, quia in eis ad laudem omnipotentis dei, öd uirtutum gl ad q, öd arma miraculorum fonant. Dc fantftis uerô animalibus adhuc fubditurj Cunej ftarent, demittebantur pennæ eorum. J Stant fantfta ani-malia, quando ea quæ dei funt, intenta contem-platione confiderant.Sed corum pennæ depo-nuntur,quiadum altadei iudicia afpiciunt: fuæ eis uirtutes uilefcSt.Quod aperte exponitur,cùin ftatim fubditur: Nam cùm fieret uox fuper fi'r-mamentuin quod erat fuprr caput eorum, ftabât öd fubmittebant alas fuas.J Firmamentum fupc rius fub intelleóu duplici iudicauimus exponen-dum. Poffunt enim, ficut dieftum eft, firmamenti nomine,coeleftes poteftates intelligi.Etpoteftfir mamentinominc,incarnatusunigenitus,perhod quôd in eum natura noftra ad æternitatem fit-* mata eft, defignari. Prius ergo quid fentimus dc angelis, poftmodum dc domino angelorumlo-quamur. Ecce enim dicitur : nbsp;nbsp;Cùm fieret uox

fupcï

quia non fubmittere ab inferion ad fuperiora ten derCjfed à fupenori ad inferiora alas deponere de betintelligi, propter hoc quod praemiirum eft. Ciim ftarcntjdemittebantur pennae eoru.] Quac-rendû italt;ç nobis eft quç fit uox quae fuper firma-mentufi't.Sedeandêuocem melius intelligimus fiabimis ad fuperiora gradientes, quafi quibuf-dampalsibus afcendamus.Sicutauditus corpo* ris excitatur uoce, ita fenfus mentis excitatur in-telledu, qui de interioribus agitur. Vox ergo eft in mente, quafi quidam fonus intelligentiac. Sed feiendu eft,quia noftris fenfib.aliquando uox car nis loquit,aliquando uox animac,aliquando uox firmamenti,aliquando uox quae fiiper firmamentum eft. Ponamus ergo ante oculos quod fi quif-piâ fit læfus à proximo,qui ex Humana ratione co gitatjUt uice laefioni rcddat,malS malo rétribuât,huicliox carnis loquit in mete:quia cum diui-na mandata prgeipiât bene nos facere his qui nos oderunt,quifquis malefacereieodientibus cogitât, in eius animo uox carnis fonat. Multa terre-na quotidie agimus, poft ad orationem redimus. Accenditur ad compuntftionem animus, fed earum rerum quas egimus,imagines uerfantur in mente. Sc intentionem compuneftionis praepedi-unt inorationeîSCquod uolentes foris egimus, hoc interius patimur inuiti, ÔC quædam cogitatio num phantafmata mentem per imagines corpo-reas difpergût, ne ftriefta totam in oratione ft col-ligat. Hacc quolt;^ uox carnis eft. C urn uero ÔC ifta fubigimus,atq;aboculis mentis cundascorpo-reas imagines effugamus, ipiam in nobifmetipfis naturam animæ quærentcs: qualis fit, quæ car-nem uiuificare poteft, fed ftmetipiam ftringere inbonis cogitationib.ficut defiderat non poteft: inuenimus quendam intelledualem fpiritum per creatoris potentiam uiuentem,corpus quod fufti net uiuificantem, fed tarnen obliuioni fubditum, mutabilitati fubietftum, quern læpe timor afficit, lætitia extollit. Ipfe itaque intellecftus animae uox eius eft, quia fonat ^deft : quæ tarnen adhuc uox fub firmamento eft. Sed tranfeendentes animam

tentis domini confpeCIu qualis fit inueftigamus, quæ fit in eis fine fine feftiuitas uifionis domini, quæ lætitia fine defelt;ftu,qui amoris ardor no crucians, fed deleCîans, quantum in eis fit defideri-um uifionis deicum fatietate,SC quanta fatietas cum defiderio. In quibus nec defiderium poznam generat,necfatietas faftidium parit. Quomodo inhærcndobeatitudinifintbeati,quomodo con-templandoftmperæternitatem fint æterni,quoz , modo coniunCIi uero lumini faCIi fint lux, quomodo afpicientes ftmper incommutabilem,mu-tatifuntinincommutabilitatem. Sedcum ifta de angelis cogitamus,adhuc uox de firmamento eft non fuper firmamentum. Tranfeat ergo animus, Sc ab ipfis tranfeendat omne quod creatum eft.

Greg, ta animalia.Qiiædam tangit ut fint,uiuant, SC fen liant,Sc difccrnât,ficut eft Humana ÔC angelica na tura. Et cum ipft nunquam fibimetipfi fit diflimi lis,diflîmiliter tangit diflfimilia. Quód ubiep præ-fenseft. Scinueniri uixpoteft: quod ftantem fe-quimur,0Capprehendereno ualemus. Ponamus ergo ante oculos mentis quæ ilia natura fit quæ tenet omnia, implet omnia, circumpleClitur om nia, fuperexcedit omnia, fuftinet omnia.Ncc alia ex parte fuftinet, atque alia fuperexcedit :neque alia ex parte implet,atq? alia circumplecftitur, fed circupleCIendo implet,implendo circupledit: fti ftinendo fuperexcedit, fuperexcedendo fiiftinef. Huius naturæ potentiam cum ftriefius in ea cogf* tat animus, uox fuper firmamentum finquia eiuS intelletftum concipit,qui SCangelorum ftnlum fua incomprehenfibilitate tranfeendit. Cum ergo uox fuper firmamentum fit, ftant animalia,0C fubmittunt alas fuas: quia iantfiorum metes cum creatoris fiii potentiam intenta contemplatione confiderât,uileftunteorum animo uirtutesquas habentjSC tantofiunt apud ft humiles,quanto eis illud allatu eft quod fuper angelos fonat. For-tafle enim dotftores funt,fed cum cceperint tacita mente cogitate quæ fit ineffabilis dei fapientia, quementes Hominum fineftrepitu uerborum do cet,0C quomodohæceadem fapientia fi audito-rum mentes non doceat, uox docentium uacue

prehendunt, cum fuperna cofpiciunt, quæ ab eis cÔprehendi non poflunt. Sæpe etiâ fandorû co-gitationibus ipfa quæ habent bona blandiuntur, ut eorum mentes in aliqua lui fiducia eleuent: ftd protinus ad occulta dei iudicia recurrunt, quo-modo alijex uirtutibusad infernum per elatio-nem corruûtî altj ex uitîjs correefti, ad cœlum per humilitatemleuantur. Vnde nos ad humilitatem

EccFs 9 concludit finem C^ia iuxta Salomonis uocem, funtiuftiatqueiàpientes, ÔC opéra eorum in manu dei. Nec tarnen feit homo utrum amore uel o-diodignusfit, fed omnia infuturo feruantur in Prou.14 cefta^Eteft uiaquæuidetur hominibus recfta,ôii nouiisimum eius ducit ad mortem. Hæc itaeç occulta indicia profunde cogitate, quid eft aliud quâm alas deponere, ideft,de nulla iam uirtute confidere,fedfub magno timoré trepidare. Siue enim omnipotentis dei naturam cofiderent, hue eius indicia perpendât,trepidant,pertimefcunt. Eis ergo quafi alas deponere,eft uirtutes quas ha-bent humiliate. Sic Abraham alas depoluit,qui Gen jg nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deocoepit, pulueremôdcine-

’ rem feefle cognouit, dicens iLoquar ad dominu meum, cùm fim puluis SC cinis C Sic Moyfes alas

depofuit, qui eruditus omni feientia Ægyptiorû, mox ut uerba domini audiuif,uerba fe non habe-redeprchendit,diccns:Obfecro domine, nofum eloquens abheri amp;nudiuftertius.Exquo enim locutuses ad feruumtuum,ünpeditioris Sü^tar-dioris linguæ fum. Ac fi aperte diceretiPofiquam à te uerba uitæ audto,confufum me in uerbis prio

prædicandum p!aciierar,ciïm eundem dominum contempIatuSjCai boiie de akari in ore tad:us eft, ait: Væmihi quia tacui:quiauir pollutus labijs ego fum.Ecce ad fuperiora fubleuatus fibimet-ipfi delabiorum poHutionedifplicuic. Nifienim cceleftis munditiæ al ta confpicerer,eiïè fe iudica-bilem non inueniflet. Sic loquente domino Hie-remias clamat: A, a, a, domine deus : ecce nefcio

loqui : quia puer ego fum. luxta enim ea uerba quæaudiebat,uerbafenon habere cognouerat. Danie.s gfc Daniel fublimcmuifionemuidens,perplurp mos dies elanguit SC ægrotauif. Qiiia ÓChi qui in uirtutibus fortes funt, ctim altiora dei confpici-untjin fua fibimet aeftimatione infirmi atcp imbe-cilles fiunt.Sicbeatuslobdequo dominus ami-lob 42 nbsp;nbsp;il J tus dixit:Non eftis locuti coram me recfium,

ficutferuus meus lob, cùm uerba dei colloquen-ris audiret,refpondit, dicens : InGpienter locutus fum, amp;quæultra modum excederent fcientiam meam.Etpaulopoft : Idcirco ipfe me reprehen-do, QCago pœnitentiam infauilia cinere. Qui enim quantum ad homines fapienter locutus fue rat,loquentem fibideum audicns,infipienter fe locutumfuiffereprehendicquia in contemplatio neueræ fapientiæfua et fapientia uiluit. Ad uo-cemergo defuperuenicntemanimalia alasdepo nunt,quia uirtutem dei hue in natura fua contem plarirequiramusgt; hueinoccultisiudicrjs inuefti gare cogitemus, pro eo quôd eius alta nobis im-pcnetrabihafunt,noftranobisfi quaineffè bona credebantur uilefcunt.Et qui in quantuUcunque

naturam SCitnpenetrabilia eius iudida pcrpen-

dentes, fubmiffîs alis humiliter ftamus. Sequitur:

Etfuperfirman cntum quoderatimminensca piti eorum, quafi afpedus lapidis fapphirijfimili/ tudo throni. Et fuper fimilitudinem throni fimilp tudo,quafi afpedus hominis defuper. jQuid per thronum, nifi il I æ uirtutes angelicæ defignantury quæ ipfos quocp angelos dignitate loci fuperioris excedunt f Nam cùm angeli nuncîj dicantur: fæ^ pe angeli ad annuncianda quædam hominibus ueniunt, throni miiïi ad minifterium nuncq nuf-quam leguntur: quia eis longé fublimius creator omnium præfidet. Vnde Paulus Apoftolusor-dinescœSeftium agminumquosad tertium cœ-lumraptus uiderat, defçribens ait; Siue throni, Col.i hue domtnationes,fiue principatus, hue potefta-tes,omnia per ipfum,ôd in ipfo creata funn Thro-nos igitur ante eos angelorum ordines dixit:qui^ bus iilos prelatos efle cognouit. Bene autem thro nuslapidi iapphiro comparatur : quoniam lapis fapphirusaerium habet colorcm» Virtutes ergo cœleftium lapide fapphiro defignantur, quiaq . fpiritus quibus deus omnipotens altius præfidet, fuperioris loci in cœleftibus dignitatem tenenn Super thronum uerô fimilitudo hominis: quia 8é

éïos homines adhUC in hac corruptione corporis uiuentes, angeli, fuper angelos, fuperiores ëC deo proximæ angelicæ poteftates,fuper pote-fiâtes deo proximas,eleuatus eft mediator dei SC hominum homo Chriftus lefus.Sin uero,ut præ-diximus,firmamenti nomine mediator dei SC ho minum pro aflumpta humanitate debet intelli-gi, quia fub unius nominis appellatione folcnt perprophetiæfpiritum multa hgnari,uox fuper firmamcntum facfta eft quæ fuper baptizatum do minum de ccelo fonuit,dicens : Tu es filius meus Lucat4 diletftus : in te complacui. Sicut per Euangeli- MaujKi? ftam alium dicitur: Hic eftfilius meus dileélus,

D in quo mihi complacui. Quæramus igitur quo modo uocem animalia audiunt, SC alas depo-nunt f Abacuc prophcta requifitus, dicat : Do- ^bac. j i mine audiui auditum tuum, SC timui : confidcra-ui opéra tua, SC expaui. Quid eft autem quod pater de filio loquitur,dicens : In quo mihi complacui Omnis enim qui pœnitendo corrigit aliqua , quæfecit,eoipfoquopcenitet,fefibi difplicuiffe indicat, quiaemendat quodfecit. Et quia omni- , potcns pater ficut intcliigi ab hominibus pote-rat, humano modo de peccatoribus locutus eft, dicens: Pœnitet me fccifle hominem fuper ter- Gcn.ô ram : quafifibimctipfi difplicuit in peccatoribus quoscrcauit.Infoloautemfibi unigenito domino noftro lefu Chrifto complacuit: quia hune inter homines hominem creaflè eum non pœnituit omnimodo, in quo peccatû nullo modo inuenit,

ficut i

nus, amp;nbsp;no pœnitebit eum, tu es facerdos inæter-num fccûdum ordinem Melchifedech.In folo ergo fibiredêptore noftrocomplacuit pater,quia in folo no inuenit culpam, in qua fe reprehendat quafi perpoènitêtiam.Sancftaitaqt animalia uo-cem fuper firmamentum audiant amp;nbsp;pertimefcatt quia fi folus fine pcccato eft,in eius innocentia a-fpiciuntin quantis ip fa quotidie délinquant, quæ neceffe eft ut incefianter defleant. Confiderent quocp quia ôC ipfe author uitæ, fine paflionis do-lore ex hac uita non exi]t. Et haec ergo uox fuper

deponunt.Qiiibuslibetetenim uirtutibus polie-at,qüiddignaeftuitapeccatorum,fi ÔC eiusuita pro nobis flagello fubiacuit,quæ fubdita nulîo peccatofuitt’Sedecce grauis nobis quællio oritur,cùmdicitur:quiafuper firmamêtum quod e-rat imminens capiti eorum,c|uafi afpccT:us lapidis fapphiri fimilitudo throni. Si enim per firtnan'àC-

turn dorninus,SC perlapidcm fapphirumSC fimi-litudinem throni fummae illæ poteftates angcli-cæ figurantur,quomodo fuper firmamentum, id eft,fuper Dominum effecredendac fiint,cum SC moxiubditur: Etfuper fimilitudincm throni fimilitudo quafiafpeiftus hominis deiuperC] Na fi,ita ut didtum eft,firmamentum exprimitut do-minus,ÔC rurfus homo accipitur dominus,qua ra

nim Unigenitus patris per hoc quodhomo faôus Pfal.8 eftjinfra angelos fuit,ficut de eo fcriptum eft:Mi-nuifti eum paulominus ab angelis. Refurgens au tem amp;nbsp;afcendens in cœlos,omnibus angelicis po teftatibus præfidet,ficut de eo illic rurfum fcriptü eft;Omnia fubiecifti fub pedibus eius.Et ficut ip-Mat,28 feait: Dataeft mihi omnis potcftas .Firmamentum ergo fub throno, £lt; homo fuperthronû eft: quia per humanæ affumptionem naturæ, 8lt; ipfe eft fub angelis natus,6é ipfe fuper angelos exalta-tus.Quiô^ prius quàm pcrrefurretftionis exalta-retur gloriam,diuinitate fuper angelos fuit,fed ta men ab angelis, ut diélû eft, humaniiate minora-tus,ex qua Ôlt; morti fubiacuit. At poftquam mortem telurgendo calcauit,humanitatemfuamfi

lumbisôC defuper afpeôû ignis intrinfccus per circuitum habere defcribitur,2lt; à lumbis amp;nbsp;dcor fum fpeciem ignis fplêdentis per circuitumflnue ftigSdum nâcç eft quare à lumbis ÔC defuper igné intrinfecus,nec tame fplêdentem igné habere nar ratur:àlumbis uerô ôd deorfum habere ignis fpeciem dicitur,nô tamê hûc habere intrinfccus mcgt; morat :quia amp;nbsp;fplendêtcm ÔC in circuitu hûc hagt; bere defcribif.Quid cm lûborûnominc,nifi progt; pago mortalitatis exprimitt'Propter quod ctiâ dd Leui dicit,quia adhuc inlûbis patris er at cö Mel- Heb.y chifedech occurrit Abrahæ.Delûbisuerô Abra-hæuirgo Maria exijt, in cuius utero unigcnitus f 4 patris

Ex qua incarnatione uniuerfo innotuit mûdo de usjficut amp;nbsp;per Piàlmiftam dicitur:Âcci^sre gla Pfal,44 diotuocircafœmurtuum potêtiisime.GIadium ctenim circa fœmur potentiisimus fompfit, quia fermo prædicationis illius, ex incarnatione côua-luit. Quid uerô ifte ignis defîgnat, nifi ardorê fan di fpiritus,quicorda quæ repleuerit incêditc' De quo ipfa ucritas dicit : Ignem ueni mittere in ter-Luc.i3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quid eft ergo in hoc afpedu hominis qui

prophetæ apparuit,a lumbis foperius intrinfecus per circuitum ignis ardet, à lumbis uerô inferius non ignis intrinfecus, fed in circuitu refplendet: nifi quôd ante incarnatione unigeniti redempto-ris noftrijfola intra fè ludæa ardorem amoris eius

habuitjpoft incarnationem uerô illius in circuitu eius ignis refplenduitjquia in uniuerfo mûdo gê-tibus claritatem fandi ipiritus effunditr'Prius ergo intrinfecus igniserat,ièd iplendor nonerat, quia fpfritus fàndus in multis quidem patribus ludæam replebatj fed ad notitiam gentium nec-dumeiuslumen emicuerat.Alumbis uerô eius amp;nbsp;deorfum ignis in circuitu iplendet: quia poft-quam de uirgine carnem fumpfitgt;in humano généré longé latetçfandi fpiritus dona dilatauit.Et notandum q? ignis ifte à lumbis foperius per cir-cuitum elfe defcribitutjnô extrinfecus,fedintrin fecus:quia amoris flamma,ficut didum eft, in ele disatc^ipiritalibusuiris ubicçin fuis finibuslu-daeârepleuit.Nec tarnen exibatextrinfecus, quia fefe in multitudinê gentiû non dilatabat.Quæ ardoris flamma uifa eft poftmodû in circuitu iplen derCjquia per mundi cardinesin uniuerfis genti-bus omnipotentis dei cœpit amor excrefcere. E-rat ergo prius ignis intrinfecus, cS Iacob diceret: Salutare tuS expedabo dne. Quod enim fâlutare Gen.49 dicimus Latine, hoc uerbo Hebraico lefos dicit: ■ nbsp;nbsp;nbsp;In quo uerbo beati Iacob mens oftenditjquô lefo

defiderio ardebat, quê femoriens expedare per-hibebat.Ardebat ignis cùm Moyfes diceret:Siin Exodi 23 ueni gratiâ in côfpedu tuo, oftêde mihi temetip-fumjUt uideâ te. Ardebat ignis in mentej cùm Da uid diceret:Sitiuit anima mea ad deû uiuû,quâdo Pfal,42 ueniam Ô6 apparebo ante faciem dei meif Qui in carnationem uerbi defiderâs, ait : Oftende nobis Pfal.84 mifericordiam tuam, ôlt;f lâlutare tuum da nobis. Ardebat ignis cùm Simeon de corruptio-ne uitae prçfentis exire defideransjaudiuitnô pri-us fe uifurû morte,nifi uideret Chriftum domini. Sedecceiam ignis ifte quafi fob lumbis exterius relplendet, quia uniuerfa gentilitas incarnati dei eft amorefuccenfa.Quod tarnen intelïigi ÔC aliter poteft, quia redêptor nofter deus dominus lefos Chriftus per humanitate fuam hominibus inno-tuit, qui per diuinitatem notus angelis et ante in carnationê fuit. Nobis ergo à lumbis inferius re.-fplendet in circuitu, cuius ignis intrinfecus à lum bis foperius ardetin cœlo: quia illic cœleftes ipiritus eum in diuinitate foa cofpiciunt, ÔC amoris eius ignibus accendunt. Nos uero qui hue ex af-fumpta humanitate diligimus,adhucin haccor-fublûbisigncincircuitu habet in hominib. quia inomne quodab angelis amat, peromnequod ab hominib.defiderat junus eft, qui in cordib» ar^ detamâtium^Hinceft em quôd magnae iUsepp.--teftates angelicac, feraphin,id eft incêdium nomi nantur.Hinc de ipfo omnium creatore icn'ptû eft: Deus nofter ignis cofumens eft. Ignis ein deus di citur,quia flammis amoris iui incêdit mêtes quas repIet.Et idcirco feraphin incêdium dicutur,quia poteftates ei proximæ,in cœlis inæftimabili amo riseius igné fucccfæfunt. Ex hoc igneiucceniâ ardent in terra corda iuftorum. Hoc igné calefa-lt;fta redeût ad pœnitêtiam corda peccâtium, quae inflammata uehemêter timorem in amorem uer» tût.Nam quæ prius tabefcere metu cœperûtjpoft modum igné amoris flagrant. Et quia eius membra funt eledi angeli in cœlo, eius membra font côuerfihominesin terra. Vnus homoeftqui foperlumbos ardetintrinfecus, dC foblumbisin-, ferius ignis foi fplêdorem in circuitu emittit,qui» amp;nbsp;angelos ad amorem foum per diuinitatem te-. nuit,ô6 homines ad fandi ardoris fui defiderium ex humanitate reuocauit.Sequitur: Vélut afpc dus arcus cùm fuerit in nube in die pluuiac. j Ar-cum omnipotês deus inter feat^ homines in fîg-

no pofoit,ut ultra mfîdum diluuio no deleret, di-cens:Arcummeumponaminnubibus,amp;eritfi- Cen.9 gnum fœderis inter me ÔC inter terram.Cuntj ob duxero nubibus cœlum,apparebit arcus meus in nubibus,ô(^recordabor fœderis mei uobifcû. Vn de ÔC in areu codé color aquæ amp;nbsp;ignis fimul oftê-diuquia amp;nbsp;ex parte eft ceruleus, amp;nbsp;ex parte rubi-c5dus:ut utriuft^ iudicij teftis fit^uni^ uidelicetfa-ciédijamp;alteri’fadi.SediânoulterP faciêdi,quia mûdus quidê iudicij igné cremabit, fed aqua iâ di luuij no delet. Quid eft aut quôd fplendctê igné à lumbis hominis throno prgfidentis,ficut ait: A-!-Ipedus arcus eu fuerit in nube in die pluuiæ,pro-pheta côfpexitfQuia ein per igné, ficut didu eft, ardor fàndi fpiritus defignat, quæ fimilitudo eft arcus ÔC fpiritus,ut ignis qui apparuit, quafi afpe-D dus arcus apparuifle diceretur C Sed fi ipfi quan» prædiximus uifioniarcus intêdimus, quomodo arcus fîgnificetfpiritum uidemus.In areu quippc ficut præfatusfum,aquaamp; ignis apparét.Etpoft mediatorisaduentû,eouirtus fpirituflàndiin hil mano genere claruit, quo eledos dei amp;nbsp;aqua ba-ptifmatis lauit,ÔC igné diuini amoris incédit.Qua fi ein admixto colore aquæ fimul amp;nbsp;ignis quidam arcus in nube ad probationem ponitur, cùm ue-ritas dicif.Nifi quisrenatus fuerit ex aqua amp;nbsp;fpi-ritu fando,nÔ poteft introire in regnum dei. Qui loan.} arcus in nube eft in die pluuiæ, quia in dominica incarnatione in effufione prædicationis often-ditur,ut ad ueniam corda credêtium domino par centereuocêtur. Nubemenim redemptoris carnem non inconuenienter accipimus. De qua per Pfalmiftam dicitur : Qviiponit nubem afeenfom fuum.

opaca fÿluarumjtâdemlæd ad campos cxim'mus, inqutbus libcn's grefTibus locutionis noftræ in-trepidum pedem ponamus.Ecceeni poft$ pro^ phetafimiiïtudincm gloriædomini côtemplatus jn fadem fiiam cccidit, adiungû: Et audiui uo-cemloquentiSjSlt; dixit ad me; Fili hominis fta fuper pedes tuos, 8é loquar tecum. J Vbi adhuc fubditur; EtingreiTus eft in mcfpiritus poftquâ locutus eft mihijSCftatuit me fuper pedes meos.]

Eccediuina uoxiacentiprophetæ iuiTitut re-furgcret.Sed furgere omnino non pofletjnifiin hune omnipotêtis dei fpirit^ intraftetî quia ex om nipotentis dei gratia ad bona opéra conari quidê poflùmuSjfed hæc implereno poflùm’’, fi ipfeno adiuuat qui iubet.Sic Paulus cûdiicipulos admo Phil.z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicês:Cû metu ÔC tremore ueftrâ ipiorû iàlu

tem operamininlico quis in eis hçc ipfa bona ope rareturadiunxitjdicens;Deus eft enim qui opéra tur in uobis ÔC uelle ÔC perficere pro bonauolun* Ioan.i$ tate.Hinc eft quod ipfa ueritas diicipulis dicit: Si ne me nihil poteftis facere.Sedin his confideran^ dumjquia fi bona noftra fie omnipotentis dei do^ na funtjUt in eis aliquid noftrû nô fit,cur nos qua-fi pro meritis æternam retributionem querimus;* Siautemitanoftrafunt, utdonadei omnipotent tis non fintjCur ex eis omnipotêti deo grattas agit musfSedfcicndum eft quia mala noftra folûmot do noftra funtibona autem noftra, SC omnipoten tis dei funtôô noftra: quia ipfe afpirando nospræ uenitutuelimus,qui adiuUando fubiêquitur,ne inaniterüelimuSjfed polîîmusimplere quaeuolu mus.Praeueniente ergo gratia,amp; bona uoluntate fubfequente,hoc quod omnipotentis dei donum eft,fit meritum noftrum. Quod bene Paulus bre/ i.Cor.iç uifententiaexplicat,dicês;Plusillis omnib.labot raui.Qui ne fuac uideret uirtuti tribuifle quod fet cerat,adiunxit;Non autem ego,fed gratia dei me cum.Quia enim cœlefti dono praeuêtus eft,quafî aliéna fe à bono fuo opéré agnouit : Non autê Ct go.Sed quia præueniens gratia liberû ineo arbit trium fecerat in bono,quod libero arbitrio eandê gratiam eft fubfecutus in opere,adiunxit:Sed gra tiadeimecum.Acfi diceret'.In bono opéré labot raui,non ego,fed ÔC ego.în hoc ein quod folo dot mini dono præuentus fum:non ego. In eo autem quod donum uoluntate fubfecutus,^ ego.His it gitur breuiter contra Pelagium amp;nbsp;Celeftinumdi (ftis, ad exponendû ordinem redeamus. Fili ho minis fta fuper pedes tuos, nbsp;nbsp;loquar tecum. J

Notâdus nobis eft ordo locutiois 8éoperis, quia prius fimilitudo gloriac dominiapparet ut deqeit at,poftmodum alloquitur ut eleuet,deinde fuper abundantis gratiæ fpiritum mittitSC lcuat,aciut pra pedes ftatuit.Nifi em aliquid de æternitatein mente uiderem us, nunquam in facie noftra pœt nitendo caderemus.Sediam iacentesuoxdomit ni confolat nos facere ut in opéré furgam^, quod tarnen nos noftra uirtute nô polTumus facere. Ipt fius ergo nos fpiritusimpletôCleuat,ôi^ fuper pe , des noftros ftatuit:ut qui proni in pœnitentia pro culpa iacuimusjtedipoftmodum in bono opéré A ftcmus.Sedftans propheta quid audieritadiuxif, dicens: Etaudiuiloquentem ad me,amp;diccntê; Fili bominis,mitto ego te ad fîlios Ifrael, ad gêtes apoftatrices,quærecelïèruntàme, J Sic prophet ta deferibit fua,ut fignificet noftra.nâ quid eft hoc quod ei iacêti dicitur:Sta fupra pedes tuos, amp;nbsp;lot quar tecumfQui erâiacenti Ioqucbatur,curnon fe nifi ftanti promittit elle locuturumf Sed feien* dum quia aliaiunt quæ iacentes, alia quae ftantes audire debeamus.Iacêti eni diciturutfurgat, ftan ti autem praecipitur ut ad prædicationem profici* fei debeat, Adhuc enim nobis in infîrmitatis con* fufioneiacentibuspraeberinon debet authoritas prædicationis. Sed cùm iam in bono opéré furgit mus,cùmiamre(ftiftarecoeperimus;dignum eft

B ut ad lucrandos alios in prædicationem mittidet , beamus.Stans ergo propheta, uifionem ipiritalê uidit amp;nbsp;cecidit.Cadens uerô,iam monitionis uer bum fufeepit ut furgeret.Surgens autem præcept turn audiuit ut praédicaret. Nam qui adhucexfut perbiæ uertice ftamus,cùm iam de æternitatis ri* more aliquid fentire cœperimus, dignu eft ut ad pœnitentiam cadamus.Etcùm infirmitatem not ftram fubtiliter cognoftêtes, humiliter iacemus, per diuini uerbi confolationem furgere ad fortio ra opera iubemur.Et cùm iam in bonorum operö foliditate perfiftimus, neceflè eft ut unde noimeC iplos correximus, inde iam prædicantes amp;nbsp;alios leuemus.Iacenti ergo non præcipitur ut ad præ*

C dicationempergat, neinfirmus quifej hocquod uerbo ædificarepoteft,operedeftruat. Vnderet (ftéquocpperPfalmiftam dicitur:Eduxit mede lacumiferiæ,amp;delutofecis.Statuitfuprapetram pedes meos,SC direxit greffus meos,amp;immifit in os meum câticum nouum, hymnum deo noftro. Prius enim deluto prauitatis educitur,uteius pe* des per fidem in petra folidêtur. Sed quia redam fidem,reda fubfequi debet operatio:greflus eius diredi (unt,ut poft diredionem greiruum,id eft, poftperfedionem boni operis, in ore acciperet etiam nouum canticum prædicationis. Sic Sau* Aclolt;? lus dum fuperbé Damafeum pergeret,redempt toris uoce proftratus iacuit.Etqui prædicator fu* turus erat,non tarnen mox ut prædicaret quod ui derat audiuit, fed ci iacenti dicitur : Ingrederc in ciuitatem, amp;nbsp;dicetur tibi quid te oportcat facere. lacens ergo hoefolum audire potuit, ut furgens difeeret quod audierat. Surgens uerô hoc didicit ut quæ cognouerat prædicaret. Sed quærendum nobis eft cur Ezechiel SC Paulus in faciê cadunt, SC de afeenfore equi,id eft, de eo qui ïn huius mû di gloria elatus eft,dicit; Vt cadat afeenfor eius re trofRurfumqi de perfecutoribus domini feriptS eft:Abieruntretrorfum,SCcecideruntin terram. loan.’* Quid eft hoc quod eleôîi in faciem,amp; reprobi re* trorfus cadunt,nifi quod omnis qui poft ie cadir, ibiproculdubiocaditubinonuidet: qui uerô an te fe cecideriqibi cadit ubi uidete'iniqui ergo quia ininuifibilibus cadut, poftfecaderedicunf: quia ibi corruunt ubiquid eos tunc fequacur, modo uidere non poflunt, lufti uerô quia in iftis uifit bilibus

rccompuntftiuidentes humiliantur. Notandum uero quod dicitur: Mitto ego te ad filios Ifrael, ad genres apoftatriccs,quærecefterunt amc.] Si cut enim duobus modis à deo receditur, ita duobus modis à deo apoftatae homines fiunt.Nam u-nufquifcçà condirorc fuo aut fide recedit,aut ope re.Sicut ergo qui à fide recedit apoftata eft,ita qui ad peruerlum opus quod deferit redit, ab omnipotente deo apoftata abfep ulla dubietate députa bitur,etiam fi fidem tenere uideatur.Vnum enim fine altero nil prodefle ualet, quia nec fides fine operibus,ncc opera adiuuant fine fide,nifi fortaf-fe pro fide percipienda fiant, ficut Cornelius ante' pro bonis operibus meruit audiri, quam fidelis exifteret.Qua ex re colligit,quia bona opera pro-fide percipienda faciebat.Nam cuiab angelodi-citur-.Orationes tuæ amp;nbsp;eleemofynæ tuæ afeende-l unt in mcmoriam in confpeôu dei : amp;nbsp;mox pro

«adem aicenfione praecipitur ut ad Simonem mit tatjQut el ueniens predicate debeat, conftat quia hoe petqtjUnde meruit exaudiri.Sequitur; P a-ties eorum præuaricati funt pacflum meum ufqj ad diem hanc,ÓC filtj dura facie 0(^ indomabili corde funtad quos ego mittote.] Ecce eft una culpa fuperbiæ:quia praeuaricati funt paÔum. Ecce altera obftinationis,lt;5[uia ufcj ad diem hanc. Ecce ininiquitate filiorum culpa grauis impudentiæ, quia dura facie:quoniam mala quæ faciutjiam no crubefcunt,amp; nunquam uel poll culpas ad pœni tentiam redeunt:quiaindomabilicoidcfunt. Cû uero tantæ prauitatiSjtantçcç obftinationis fint hi ad quos propheta mittitur, quisiam non uideat, quiaperlona prophetacatam peruerfis hominib, defpici ualeatcSed ecce authoritas perfonç tribui tur,cùm fubditur: Et dices ad eos. Hæc dicit do

minusDeus.] Acfiapertediceretur: quiafiex te defpicerisj cxmeauoceneccfle eftutloquaris. Ne contemnaris ipfe qui mittcris, uerba mea pro ferens,oftendequiinifit. Sequitur. St forte uel ipfi audiant,amp; fi forte quiefcant: quia domus ex-afperanseft.] Dum conftat quódomnipotent Deus omniafciat,mirandum ualdceftcur dicit:

Si forte audiant,amp; fi forte quiefcant.Quaproptcr

' feiendum nobis eft:quia ifta dubitatio locutionis dei non ex ignorantia,fed ex aliqua fignificationc defcendit-Nam quis nefeiat quod qui fecit amp;nbsp;ui-

- detomniajOmniafciatCEt per femetipfam in E-

uangelio ueritas de antichrifti prçdicatoribus di-ciuDabunt figna magna amp;prodigia:ita utincr-roreminduc5tur,fifieripoteft,ctiam clecfti* Cur hoefub dubitatione dicitur, cum quidfuturu fir, à domino prsfeiaturf Vnum uero e' duobus eft, quiafieledifuntjfierinonpotcft.Si autem fieri poteftjcledi nonfunt.Et tame dicitur ut in erro-rem inducantur fi fieri poteft etiam elecfti.lfta ergo dominici fermonis dubitatio ex eledorû cor-dibus,defignatio tentationis fuit : quia qui eleôt funt ad perfiftcdum,per figna prædicatorum anti , chrifti tentabunt ad cadendS. Per hoc ergo quod

fuæ patientiæ longanimitatem prærogat, ne eu noftri.s prioribus perdat,dicens: Si forte ucl ipfi audiant, fi forte quiefcant, quia domus exa-fperanseft.] Omnis anima ctiam poftacceptam fidem in peruerfitate fua,aut permancs aut teuer tens,dom us exafperans uocatur:quia eum quem per fidem fufeeperat, rcpellità fe prauis moribus habitatorcm dcum.Nam domus inhabitatur à do mino.Si ergo domus, quare exafperans f Si uerô cxafpcrans,quarc domus, quæuticplam nonha-bitaturf'Domus,quiaineaDeus perfidem habi-tare cœperat.Exafperans^erô eft, quia ab ea pra uismorib.repulfuscxiit,ipuacua remaneat, quâ D priuscoéleftisinhabitatorreplcbat. Vnde etiam

ficut ueritatis uoce cognouimusjiniquilfimus fpi ritus cum feptem alijs rediës, domum fcopis mu-datam inuenit, quia mêtem à uirtutibus alienam

replet. Sequitur: Etfcient quia propheta fuc-rit in medio corum.] Malis feire bonos,aut ad adiutorium falutis proficerc, autad reftimonium damnationis folet.Sciant ergo quia in medio corum propheta fuerit,ut audita prædicatioe aut ad iuuentur ut furgant Slt; conuertantur, aut fic in ini quitatibus eorum damnentur,ut excufatione ca-reant.Sequitur: ergo fili hominis ne timeas eos* neep fermones eorum metuas, quoniam incredu li ÔC fubucrforcs funt tecum,amp; cum fcorpionibusi habitas. ]Patet ad peruerfos in pracdicationem mittitur,qui ne timeat admonet .Et quia praui at-queperuerfiquicç bonafibiloquêtib, aliainiqua faciunfi

143 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B.Gregoi

faciunt, adhue alia minantur, propter ilia quae faciunt dîcitur: Ne timeas cos,ÔC propter hod minantur, adiun^itur: N eque fermones eorum metuas.Vel certe quia reprobi atlt;^ iniqui ÓC ma^ la bonis ingeruntjà eorum Temper aólibus dero-gant, proplieta miflus admonetur, ne eorum uel crudelitatem aut furorem metuat, uel uerba per-timefcat. In hoe itaque quod dicitur: Ne timeas, prophetæ daturauthoritas prgdicationis.Etquia omnesqui indeo uiuimus,organa ueritatis Turnus,ut iaepe per aliS mihi, içpe uero alt] s ïoquat perme,Ticnobisboniuerbi inefle authoritasde bet, ut amp;nbsp;is qui praeeft, dicat redia libéré', amp;nbsp;is qui Tubeft, inferre bona humiliter non rccuTet. Bonu enim quod matori à minore dicitur: tune uere bo num eft,fi humiliter dicatur.Nam fi redlitudo Tentiendihumtlitatem loquendi perdiderit, radi-cem TenTus in ramo linguae uitiauit. Quod uideli-cet uitium iam no ex ramo, Ted ex radice eft, quia nifi cor intumeTceret, lingua minime' Tuperbiret. Inefle ergo ad loquendum priori humilis autho-ritas, inelTe autem minorilibera humilitas debet. SedßepeinhominibusipTe loquendi ordo con-funditur,Ticut QC longe' luperius diximus.Nam a-liquando quis per tumorem elationis loquitur: ödloquiTeper authoritatem libertatis exiftimat: Ä^ aliquando alius per ftultum timoremtacet, QC tacere Te per humtlitatem putat. Ille locum lui regtminis attendens, nonmetitur TenTum tumoris: ifte locum Tuae Tubie (flionis conTiderans,timct di-cere bona quac Tentit, ÔC ignorât quantum charita tis reus efficitur tacendo. Sic uero Tub authorita-te Tuperbia, öd humanus timor Tub humilitatelè palliaf,ut (çpe nec illeualeatcôfiderare quid deo, nec ifte quid debeat proximo. Nam ille dum eos qui Tibi Tubieefli Tunt conTpicit,ôif ei cut' omnia Tub iacent non intendit, inelattone attollitur,SCdc elatione Tua uelut de authoritate gloriatur.Ifte ue rononnunquam dum timet ne maioris gratiam amittat, atque per hoc aliquid temporalis damni Tuftineat, reefta quæ intelligit occultât, attp apud Te tacitus, ipTum timorem quo conftringitur, hu-militatem nominat.Sedeum cuiniluultdicere,ta cêdo in cogitattone dij^icat.Fitq; ut unde Ie huz milem exiftimat,indegrauius fit Tuperbus.DiT-cernenda ergo Temper Tunt libertasôC Tuperbia, humilitas amp;nbsp;ttmor:ne aut timor humilitatem,aut fiiperbia libertatem fingat.Ezechiel itatj quia no Tolum populo, Ted etiam Tenioribus loquimitte-batur,neincautum timorem humilitatem crede-rer,uttimerenô debeat,admonetur,dum dicitur: Ne timeas eos. Ac ne forte derogationis eorS uer ba pertimeicat, adiûgttur: Neqt Termones eorum metuas. Cur autem linguas derogantium tint ere non debeat, etiam cauTa Tubiungitur, cTtm proti-nus Tubinfertur: Quoniam increduli dC TubuerTo-res Tunt tecum, Stf cum Tcorpionibus habitas.Ti-mendienim eflênthi quibus loqui mittebatur, fi in fide ÔC opere deo omipotêti placuifTent, Quia autem increduli SC fiibueribresfunt,in Tuis Termo nibus derogantes,timendi non fijnt;quia ftultum

i libri primi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;144

ualde eft fi illis placere quaerimus, quos non pla-cere domino Tcimus, Debent enim haberi in me-tu amp;nbsp;reuerentia indicia iuftorum,quia mêbra oin nipotentis dei fiint, amp;nbsp;hoc ipfi in terra reprehen-dunt,quod dominus redarguit é cœlo. Nam per-uerTorumderogatiOjUitænoftræ approbatio eft, quia iam oftendit nos aliquid iuftitiæ habere,fi il lis diTplicere incipimus,qui non placent deo.Ne-mo etenim poteftinunaeademcç re, omnipoten ti domino,atep eius hoftib^ gratus exiftere. Nam deoTeamicumdenegat, qui eius placet inimico* Inimids ueritatis aduerfabitur, qui eidem uerita- ' ti in mente Tubiugatur.Vnde Tanlt;fti uiri inuocis libcræincrepationeTucccnfi, eos ad Tua odia ex-citare non metuunt,quos deumnon diligere co-gnoTcunt.Quod prophetaardenter exhibés, créa tori omnium quafi inmunere obtulit,dicens:No pfaljji ne qui oderunt te deus,oderam illos,6c Tuper ini-micos tuos tabeTcebamfPerfetfto odio oderam il los,inimici fatfti Tunt mihi. Ac fi aperte' dicat: Pen ia quantum te diligo,qui tuorum hoftium excita-re contra me inimicitias non pertimeTco.Hinc ite rum dicit:Quirctribuuntmala pro bonis, detra- pfatjy hebant mihi,quoniam Tecutus Turn iuftitiam. Bo-num ualde eft quod iuftus tribuit, quando male' agêtibus libera uoce contradicit.Sed peruerfima la pro bonis retribuuntjCumiuftis derogat, quia contra eos iuftitiae defenfionem Teruât. Non ein iufti humana indicia, (cd atterni iudicis examé a-Tpiciunt,atcp ideo derogâtium uerba contemnut. Hine etenim derogantib, Corinthijs Paulus di-ccbat:Mihi autem pro minimo eft ut à nobis iudi , 05^4 cer,aut ab humano die. Qui nec in corde Tuo unde Te reprehendere potuiflet inueniens,adiungitî Sed netp meipTum iudico. Videns autem quia ei ad perfeflionem Tanditatis nec Tuum iudiciu Tuf-ficerct,(ubdidit:Sed non in hoc iuftificatus Turn. Cur uero nec fibimetipfi defeipfo credidit, cau-Tamreddidit,cTim Tubiunxit: Qui autem iudicat me,dominus eft. Ac fi aperte dicat: Nec meodc meiudiciocredendum exiftimo, quia illemeiu-dicatjcuius ego indicium no comprehedo. Hine B.Iobcumamicorum derogantium linguas,inter dolores uulnerum pateretur iacula uerborS, cogitatione protinus ad conlcientiam recurrit,at que ubimentem (blidâhabereta(pexit,dicés:Ec'Iob li ce em in cœlo teftis meus, amp;nbsp;côteius meus in cx-celfis.Quietiam Tubdidit:Verbofi amicimei,ad deS ftillatoculus meus. In omne cm quod de nobis dicit,Temper tacitirecurreread métem debe-mus,interiorem teftem 0^indicé quærere.Quid emprodeftfiomneslaudêtjCÙm conTcientia ac-cuTet;’'Aut quid poterit obefTe fi omnes nobis de rogentjSe conTciétia Tola nos dcfendatÆeatuscr go lob inter linguas derogantium inflexa mente perfiftens,quia in terra (e impugnari falfi's Termo nibus uidit,in cœlo teftem quæfiuit. Hine Eiâiàs ait:Popule meus,qui beatifîcant te,ipfi te decipi-unt,amp; uiam greflùû tuorum difïîpant, Quiuideli nbsp;*

cet populus ne uerba (ua: laudis attenderet, amp;nbsp;in culpisaltius périr et,ftatimei dicitnr, quem a(pi-

ciatjcuz

populos. Ac fi aperte' diceretur : Indicia Humana cur fequeris,qui ftarefuperte cceleftem indicé feisc' Hine eft quod loannem baptiftâ ueritas efle arundinemuento agitatamnegat,dicens:Quid exiftisuiderein defertumfarundinem uento agi-Luc.7 tatamCQuod quia negando dixerat, no affirman

dojfubiecfta uerba teftant.Aitem:Sed quid exiftis uiderc in defertû f hominé mollib. ueftitS r Ecce qui mollibus ueftiunt, in domibus regum funt. Arundo aut uêto agitata modo flatibus erigit mo do flatibus inclinatur.Omnis autem infirmus ani rum fenfum àfalfis praedicatoribus auertat: utd3 fe innotefceret qualis cflct, illi eis uilefcerêt quos ab eiscognoueratiniqueuencrari.Quod perfe^ öi cum faciutjid eft c5 uirtutes proprias loquun^

tur,in hoc quoque omnipotentis dci imitatores funt,qui laudes iuas hominib.loquitur,ut ab omnibus cognofcatur.Nam cS fcripturafantfta prx-cipiat,dicens;Laudet te alienus,ôC no os tuû,quo Prou,37 modo facit ipfe quod ,phibet C Sed fi uirtutes fuas omnipotês de^ taceret,e3nullus agnofeeret, fi e3 nullus agnofceret,nullusamaret:finullusamarct, nullus ad uita redir et. Vnamp; per Pfalmifta de eo di cit: Virtuté operQ fuorS annunciabit populo fuo, ut det illis hæreditatem gentiû. Virtutes ergo fuas annunciat, nonut laudtbus fuis ipfe proficiat, fed ut hi qui hue ex fualaude cognouerint,ad per petuamhærcditatemueniant. luftiitacß atc^per-fetfti non folum ciim uituperacionis fuæ uerba re-prehendunt, fed etiam ciim uirtutes quas habet, infirmis loqu5cur,reprehenfibiles non funt, quia per fuam Uttam quam referunt, aliorû animas ad uitam quaerunt. De quibus tarnen feiendum eft: quia nunc^ bona fua detegunt,nifieos,ut'dixi,aut proximoruutilitas,autcerte'nimia neceffitas co-gat.V nde Paulus Apoftolus cû uirtutes fuas Co-

C rinthtjsenumera(rct,adiunxit:Fa(ftusfuminfipi-cns,uos mecoegiftis.Fitucrô aliquâdo ütnecef-fitate compulfi, in bonis quae defe referunt, no a-liorum utilitatem,fed fuam requirantjficut B.Iob lob xÿ fatfta fua enumerat dicêstOculus fui caeco, ôi. pes claudo,pater eram pauperum,0C cauiam qua nc-fciebamjdiligentilTime inueftigabâ.Et multa alia quae fgpe egifle fe commemorat, Sed quia inuub nere doloris pofitus,ab amicis increpantibus ipfe impie egifte,2lt; uiolentus proximis, atc^ oppref, forpauperum fuilTe dicebaiur, uir fandîus inter flagella dei,0(^ humanae increpatiois uerba depre henfusjmentem fuam grauiter concuti,atcç ad de fperationis fouea cofpexit impelli, qui iam iamc^ cadere poterat, nifi ad mémoriambene atfta reuo

fus uerbis èC uulnerib. in defperationem periret. Quod ergo bona fua enumerat, non innotefccre alqs quail ex laude defiderat,fedad fpemanimö rcformat.lufti itaeç ficutfine arrogantia loquun-tur aliquando bona quaeagunt,ita fine zelopri-uaræ gloriæ detrahentium fibi linguas redargue unt,quta noxialoquuntur.Cum uero linguæ de-rogantium corrigi nequeunt,acquanimitcr funt per omnia tolerandæ. Nec obtredlationis fermO timendus eft,nc dum uituperatio peruerforû mc-tuitnr,rc(fti open's nia deferatur. VndenuncEizc chieliprophetæ dicitur. Sermones eorum ne metnas'.quiaincreduliSlt; fubuerforesfuntteem] Minus autem mali elTet, fi hi qui funt increduli, fubuerfores minime fuiflent. Quia enimipfiuel ccelcftis regni premia, uel gehennx effe fuppli-

nâcg cum teneriores quoidam bona incipere,mala iâdeuitare cognouerinti modo irridêdo quod in cœlis promittitur,modo defpiciedo quod Deus omnipotens de inferni fupplicqs minatur, mo dolaudandobona temporalia,0d deletftationes

fledl:untmcntesinnocêtium,eorum£ç itinera per uertuntGaudentfiquospotuerintauita reuoca re,ad mortem trahcre,lgtant in prauitatibus fui^ exultantSdinalienis.His nimirum pœnafuanÔ fufficit,quiaguntnefoli moriantur. At fifortaP feiuftum quempiam tantæiam uirtutis inuene-rint,ut ei loqui contraria no prgfumant,quia fub-«erforeseflènonpoftunt,ftatim fcorpiones fiSt, Scorpioenim palpando incedit, fed cauda ferit. Nec mordet à facie,fed à pofteriorib.nocet.Scor-piones ergo funt omnesblâdiSdmalitiofi, qui bo nis quidem in faciem non refiftunt,fed mox ut re-cefterintderogant, alios quos ualuerint inflam-mant,quaeqi poflunt noxia immittunt, mortifera inferre occulte no definût. Scorpiones ergo funt qui blandi 8d innoxtj in facie uidentur, fed poft dorfum portât,unde uenenum fundant. Qui ein inoccultoferiunt,quafi mortem latêter trahunfi Pfal.117 Vndeetiam per Pfalmiftam dicitur:Circumdede runt me ficut apes,0d exarferunt ficut ignis in fpi-nis. Apes enim in ore mel habent, in aculeo cau-dæuulnus.Et omnes qui lingua blandiQtur,fcd latenter ex malitia feriunt,apes funt:quia loquen do dulccdinem mellis proponunt,fed occultefe-riendouulnusinferunt. Iftauero facientes exar-defeSt ficut ignis in fpinis:quia per flammas detra hentium no iuftorum uita comburitur, fed fi quæ in eis efle poterant pcccatorum fpinæ cóereman-tur.Dicatur ergo:Incrcduli Sd fubuerfores funt te cum,fid cum fcorpionibus habitas.Incrcduli feili-cet deo,fubuerfores uero infirmâtibus proximis, fcorpiones autem etiam fortibus ôd robuftis.Qui bus etfi infaciecontradicereno præfiimût, ex oc

culto tarnen uulnus derogationis inferunt. Incre-duli quippe fimul 6d fubuerfores ôd fcorpioes fût, quia et audita ea qug dei fût no credût,6d eos quos prenaient à bonis morib.fubuertût,6d quos infle-ôçre noualentjoccultis machinationib.feriunt. Quainrehocquoepnotandum eft,quiacum pro ph etæ dicitunlncrcduli Sd fubuerfores funttecû, ôd cum fcorpionibus habitas, nobis cofolationis medicamentum profertur.Quos fæpe tædet uiue re,dumnolumus cum malis habitare. Querimur etenim cur no omnes boni funt quinobifeum ui-uunt.Malaproximorum ferre nolumus,omnes fandfos iam debere eife decernimus, dum elfe no

fpcdiuenimamp;auditu iuftus erat, habitans apud eos qui de die in diem animam iufti iniquis operi bus cruciabant.Sacpe ucro ciim de uita proximo-rum qucrimur,mutare locum conamur,fccretum uitæ remotioris eligerc,uidelicet ignorâtes, quia fi defitfpiritus, nonadiuuatlocus.JdemeinLoth Gen.i^ dequoloquimur,in Sodomis fandlus extitit,in montepeccauit.Quiaautem loca mentemnon muniuntjipfthumanigenerisprimus teftaturpa res,qui Sgt;C in paradifo cecidit. Sed minus funt otn B nia quæ loquimur ex terra.Nâ fi locus faluare po-tuiflct,Satan de ccelo no caderet. Vnde Pfaltni-ftaubic^ in hoc mundo tribulationes eße cofpi-ciensjquæfiuit locum quôfugeret,fed fine deo in uenire nopotuit munitum.Ex qua re ôd ipfum fibi locum fieri petijr,propter quern locum quaefi-

uitjdicens.’Efto mihi in deum protcdtorcm, ÖC in locum munitumjUt faluum mc facias. Tolerandi Pfal.j« crgoubic^ funtproximijquia Abel fieri nöualet, quem Cain malitia nö exercer. Vnû «erà eft pro quo uirari focietas debet malorum, ne fi fortafle corrigi no ualent,ad imitationem trahât. Et cum ipri à fua malitia no mutantur,eos qui fibi cóiun^ di fuerint,pcruertantVnde Paulus aicCorrum^ put bonos mores colloquia mala.EtficutperSa^ lomoncm dicituriNoli efle amicus bomini iracu* do,necambules cumuirofuriofo, ne forte difcas fcmitas eius,amp; fumas icandalum animae tuæ. Si^ cat ergo perfeefti uiri peruerfos proximos no debent fugere,quia ÔC eos iaepe ad retftitudinem tra hunt,amp;ipfiad pcruerfitatem nunquam trahun/ turn'tainfirmi quifpiocietatcm declinarc debenf j:5rauorumjne mala quae frequenter afpiciunt,S^ corrigerenô ualenr,dcle(ftenturfmitari.Sicenim ueiba proximorum audiendo quotidic fiimimus inmentCjficutflando atep refpirando aerem tra-himus corpore.Et ficut maP aer afllduo flatu tra-tftus inficit corpuSjita peruerfa locutio aflidueati dita,infi'rmantiuminficitanimum,uttabefcat de-lelt;ftationeprauioperis,alfiduiiniquitate fermet-nis. Sequitur: Verba eorum ne timeas,SC «ulgt; tus eorum ne formides : quia domus exafperans eft.] Ideo bonitimendifunt,ne offendantur,nc forte per eos ille prouocetur ad iram, qui eorum corda fem per inhabitat.Nam ficut fttperius ditftS eftjfi malos offendimus,timere minime debem^: quoniam illis noftra adfio difplicct,quibus neciu ftitia creatoris placet.Quid ergo timendum eft, fl nobis ingrati funt,qui deo amabiles no funtd Vrt de red!e nunc dicitur: Verba eorum ne timeas,« Sd uultus eorum ne formidcs:quia domus exafpd rans eft.] Ac fi aperte diceretur : Timcdi eflent, nifimeinfuisadîibusexafpcrarent. De quibus adhucfubdituriLoqueris ergo uerbameaadeos,

aCtUj quotiens uerbó,quodens cogitanone de^ iinquimusjdeum contra nos totiens irritamus. Sed tarnen fuftinct, ÔC dementer expedat per pa tientiam. Per prædicatores autem fuos, uerbum nobis exhortationis prærogat. Omnis autem qui reda prædicat j fi auditur, iram irritati crcatoris fuper præuaricatorem populum placat. Vndenc ceiTe eft ut ipfc non debeat agere malum,quod fo let in populo fiirorem conditoris fui irritare. Pro^ pter quod etiam fubditur; nbsp;nbsp;Tu autem fili homi

nis audi quaecunque loquor ad te, amp;nbsp;noli eflc exa fperans ficut domus cxafperatrix eft] id eft, ma la quæ fieri côfpicis, ipfe non facias: ne hoc quod prohibere niteris,ipfe committas. Omnis etenim b , nbsp;nbsp;nbsp;prædicator intenta iem per debet mente penlàre,

nequi milTuscftlapfos erigere,ipfein prauitate n operis cumlapfis cadat, SC Pauli hune iententia

feriat dicentis: In quoalterumiudicas, teipfum condemnas. Vnde Balaam dei fpiritu repictus ad loquendum, fed tarnen in carnalem uitam fuo fpi ^uni.2z ritudetentus,defemetipfo loquitur dicens: Di

xit auditor fermonum dei, qui nouit dodrinam altifsimi : Si. uifiones omnipotentis uidet,qui cadens apertos habet oculos. Cadens apertos ocu-los habuit, qui redum quod diceret uidit : fed rede uidere contempfit. Cadens uidelicet inper-uerfooperc,8Capertos habens oculosin fanda , nbsp;nbsp;nbsp;prædicatione. Eft tarnen aliud quod poffit intelli

giXur bcatus Ezechiel qui ad prçdicationcm mit C titur, efle exafperans prohibetur * Nifi enim ad lo quenda uerba cüm mittebatur obediret, omnipo tentem dominum ficut populus de peruerfo ope re, fic propheta de fuo filentio exafperaflet. Nam ficut mali ideo deum exafperant, quia loquuntur iiel faciuntmalatitanonnunquam boni exafperant, quia reticent bona» Illis itaque inculpa eft peruerfa agere,iftis reda reticere. In hoc ergo cum malis etiä boni fimul deum exafperant, quia cùm peruerfa non increpant, eisper fuumfilen-tiu.mproficiendilicentiampracftant. Sequitur:

Aperios tuum,SCcomede quæcunque do tibi. ] Aperimus os noftrum,cùm reda loquimur: Si comedimus quac à dco accipimus: quia Si tri-buitur amp;augeturin noftris fenfibus cibus uitae, edmprædicarccœperimus. Vndepropheta ali-l’fal.ns u3 dicit : Os meum aperui. Si attraxi ipiritum.No enim ipiritum attraheret, nifi os aperiret : quia ni fi ad pracdicandum proximis fe impenderet, fpiri tails dodrinç in co gratia non creuiflet.Sequitur:

Et uidi : Si ecce manus mifla ad mc, in qua e-rat inuolutus liber. Et expandit ilium coram me, quicratferiptusintus ôi^foris.] Sicut per prophe tarn pracdicatorum ordo, fic per librum quem ac-cepit,fcripturæ facraepaginaj defignatur. Liber autem inuolutus, eft feripturæ facræ eloquiu ob-feurum: quod profunditate fententiarum inuolui tur, ut non facile fenfu omnium penetretur. Sed coram propheta liber expandifiquia coram præ-dicatoribusfàcri eloquq obfeuritas aperit. Inuogt; lutumlibru manus deiporrexerat, edmfaluator

Greg.

tuncapparucruntöd zizania:ô^reliqua,quç cha-ritasueftraetiam mereticente reminifeitur.Sed librum quem inuolutum oftêderat,expäditcdtn hoc quod per acnigmata loquebatur,expofuit di-ccns:Qiii feminat bonum fernen, eft filius hominis. Agerautem eft mundus. Bonum uero ferne, hi funtfilij regni: zizania autem filrj funt nequa. Inimicus autê qui feminauit ca,eftdiabolus.Mef-fis uero confummatio feculi.Meffores autem än-gelifunt.Sicut ergo colligStur zizania,fîC igni c5 buruntur,fic eritin cöfummationcfeculi.Inuolugt; tus italt;^ liber expanditur, quando hoc quod ob-fcure'prolatumfuerat,per latitudine intelledus aperitur.Hunc inuolutum librum ueritas expandit, quando indifeipulisegit quod feriptum eft: Tune aperui t il 1 is fcnfum,u t in tclligerent feriptu Luc,24 ras.Dc quo adhuc libro fubditur: Qui erat feri-ptus intus amp;nbsp;foris. ] Liber enim facri cloquij intus (crip tus eft per allegoriam,foris per hiftoriä. Intus perfpiritalem intelledum, foris autem per fenfum literæ fimplicem, adhuc infirmätibus cö-gruentem.fntusjquia inuifibiïia promittit:foris, quia uifibilia praeceptorum fuoru reditudine di* fponit.Intus,quia coeleftia pollicetunforis autem quia terrena contemptibilia quäl iter fint uel in u-fu habeda,uel ex defiderio fugienda,prgcepit.Ä-lianancp de fccrctis coeleftibus loquitur,alia uero in exterioribus adionibus iubet.Et ea quidê quç foris praccepit,patent:fed illa quae de internis nar rat,plene'apprehendinequcunt. Vnde feriptum cft:Extêdens cœlum ficut pellem,qui tegis aquis fuperiora eius. Qiiid enim cceli nomine nifi fa-cra feriptura fignaturf De qua nobis Si fol fapiê-tiæ,8Clunafcientiaî, amp;exantiquis patribus ftel-læ excmplorum at($ uirtutum lucent. Quod ficut pellis extenditur : quia per feriptores fuos carnis lingua formatum,ante oculos noftros Si per uerba dodorum exponendo difplicatur. Quid uero aquarum nomine,nifi fandiffimi angclorum fi-gnantur chorifDcquibus feriptumeft:Etaquae quae fuper cœlos funt,laudent nomê domini. Hü ius ergo cœli fuperiora dominus aquis tegit,quia altafacrieloquîj,id eft,eaquae de natura diuinita-tis uel de aeternis gaudtjs narrat,nobis adhuc ne-feientibus , folis angelis in fecrcto fünf cognità. Cœlum ergo hoc Si coram nobis extêditur,ÔC tarnen aquis fuperiora eius contegûtur:quia Si quç dam facri eloquîj iam nobis per apertionem fpi-ritus patêfjSC quædam quae folis angelis poffunt elfe manifefta,nobis adhuc feruatur occulta. De quibus tarnen oçcultis iam partem per fpiritalcrn intelligentiam fentimus, iam fandi fpiritus pig-nus accepimus:quihaecSCplene'necdum cogno-UimuSjôd tarnen medullitus amamus, Si in mol-tis fpiritalibus fenfibus quOs iam cognouimus, üeritatis pabulo paftimur * Dicat ergo : Qui erat torn. 2. g 2. feriptus

Ac fi dicerct:Quia uos capere diuinitatis eius my fteria nô pofte penfaui,fola uobis humanitatis e-ius infirma locutus fum. Sequitur: Etfcriptæ erant in eo lamentationcs,earmé,amp; uæ.J Carmê aliquandoinbono,aliquâdouerô inmaloaccipi dubium nô eft'.quia fîelætum carmen, lugubre carmen dicere poflumus.Sednos fcripturæiacrp ufum fequentes,quæ pené ièmper earmen ponere in profperis folcr,hocin loco pro bona parte di dum carmen accipimus, Nam cum omnipotens deus populum fuum demarirubroliberaftet,fcri ,, ptumeft;TuncMoyfesôefihjIifaelcccincrûtcar exo 11$ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domino.Et cum Dauid uidoriam de hofti-

busfeciflet,fcriptum eft: Locutus eft Dauid do-2.Reg.22 niinouerba carminis huius. Salomon quocR ait: Acetuminnitro;quicantatcarminacorde pelli-mo. Acetum quippe fi mittatur in nitro : feruefeit nitrum protinus fie ebuIlit.Et peruerfa mens quâ-do per increpationem corripitur,aut per prædica tionis dulcedinem bona fuadentur,de correptio-ne fit deterior.Et inde in murmurationis iniquita tefuccéditur,undedebuitab iniquitatecompef. ei.Per Heliuquoq; deingratoacfefe delperante lob 35 dicitur:Et nô dixit: Vbi eft qui fecit me, qui dédit carmina in nodef Carmê quippe in node eft læ-titia in tribulatione. Carmê in node aceipimus, quandoinprefîUrispræfcntibus de futuris gau-dijs confolamur.Carmen nobis oftendebat Apo ftolus,ciim dicebat: Spe gaudentes,in fribulatio-om.i2 nbsp;nbsp;patientes. Carmê in node fe Dauid habere in-

dicat dicens-.Tu es mihi refugium à preflura, quæ I iai.31 circumdeditme:exultatiomea,redimemeacircG

natjproculdubio carmê in nocftc cantat.Quia igi' turpcne'ièmperinbonocarmê ponere fcriptura iàcra côfueuitjita à. nobis etiam in hoc loco debet intcliigi.Væ autem in fcriptura iàcra fæpiusdeç-ternoludu,quàm præfcnti foletintelligi* Vnde Efa.î feriptum efttVæimpio in malo :retributio enim lob I manuum eius fiet ei.Et B.Iob loquitur dicens: Si impius fuerOjUæ mihi eft,fi autem iuftus,n5 leua-bocaput,faturatusafflieftione Si. miferia. luftorû em afflitftio temporalis cft.Væ ergo quod dixit,à temporali affliôione diftinxit, qui amp;iuftum affli ôionem,amp;impium uæ habere perhibuit. Perfe-Mat.25 metipfamquocpueritasdicit:Vae mundoàfcan-Luc.6 dalis.Et uæ uobis quiridetis,quoniamflebitis.Et uæprægnantibusànucrientibws inillis diebus» facro uolumine fcn'pta fintjlamêtationes/carnlC^ S)C uac.Lamentationes uidelicet: quia in eo fcrip-' ta eft pœnitêtia peccatorum. Carmen Utrô, quia ibiprænuncianturgaudia iuftorum. Væ autem, quia illic expreflà eft damnatiû repröborum. V t ergo peccata punias, lege quæ in hoc uolumine lcripta funt lamenta :Scindite corda ueftra,5Cnô ueftimenta ueftra.Et rurfus:Miferi eftotCjô^ luge 1^^-°

te,rifus uefter in ludum couertatur, amp;nbsp;gaudium inmœrorem.Vtautem depromiflîoncgaudtj fe quentis hilarefcas,cognofcc quæ in hoc uolumine fcriptafttntcarminalaudis æternæ:Beatiqui habitant in domo tua domine, in feculumfeculi laudabuntte.Etficutperquendam fapientemde eœlefti Hierufalem dicitur:Ex lapide preciofo fie p mundo omnes plateæ eius ftcrncntur,Ôe per om-nes uicos eius haîleîu ia câtabitur.Hoc nobis car-men coeleftis patriæ nunciare ciues eius uenerât^ qui concorditer clamabâtiGloria in excelfis deoî amp;nbsp;in terra paxhominibus bone uoluntatis.Sed ft adhuc præfenti feculo mente inhæres,ft adhuc ter rents uolupt2tib.delelt;fiaris,amare nô potes gau-dia æterna quæ audis. Cognofee ergo in hoc uolumine uæ quod in eo feriptum eft,atcp ab animo per timoi em expellc quod dih'gis,ut poflîs ex iu-dicio carmen amare quod legis.Ibi quippe fub u-niusdamnati ipecic,multitudoomnis exprimit rcproborum,cùmuoce ucritatisdicitur: Ligatis pedibus eius acmanibus,mittite cum in tenebras cxteriores,illiceritfletus 8C ftridor dentium.Tuc Ctenim reprobi in exterioreatenebras cadûttquia nunc in interioribus fua iéIponte deiecerunt, ut ueritatis lumen nec credendo nec bene operan-dofequerentur.lnquibusligatis pedibus acma/ nibus mitti precipiuntur:quia nunc dum tempus operandi atty currêdi cftjhabcremanus fîC pedes liberos in bona aêîionenolucruntjbiuæ repro/ nbsp;nbsp;,

borum feriptum eft:Vermis eorum nonmorief, fie ignis eorum nô cxtinguetur.Ibi damnatisacre pulfis diciturtDifceditc a memaleditfti inignem acternum,qui paratus eft diabolo fie angelis eius. In hoc itac^ uolumine cunda quæ ædificanqom-gendam pœnitentiam doccarisiibi inuenis lamê^ ta.Spe cceleftium gaudiorummêtem releuare de fideras,ibiadcôiblationemtuam inuenis carmê. Sin uerô amp;nbsp;mala perpetrafti,6C hæc te perpetraf-fe non pdenitet,fed ceruicem métis crigis,ad nul-' las pcenitêtiælamentationcs inclinaris,nulla cceleftium gaudiorum expcóatione corrigeris, ucgt; lis noliSjibi icriptum auditurus es uæ: ut que nee' timor ad pœnitétiam humiliât,nec ipes ad fupergt; na præmia exaltat,damnationis fuæ iam nunc poâ nam profpiciat,SCfine exculàtionein æternunt fupplicium cadat.Quid igitur fratres, quidagen-dum eft miferis nobis,nifi ut euigilemus ad huius uerbauoluminisjamp;mala quæ nos egiffememi-nimus,fletibuspuniamus,utper lamenta pœni-tentiæ,perueniamu5 ad carmen uitær Ne ft afHigi modo

raodo pœnitendo nolumus,uae poftmodum fine a fine fentianms.Nec nos noftrorû uulnerum mul-titudo in defpcrationem deprimacquia maior efl potentiamedici, quam magnitudo lâguoris no-ftri.Quid eft énim quod reparare ad falutem non pofiït,quipotuit omnia ex nihilo crearef Vnige nitus quippe eft omnipotent patri coacternus» Qui cum eo uiuit amp;nbsp;regnat in unitate fpirituflan-di,pcr omnia feculafeculorum. Amen.

Homilia décima.

Ill hominis, quodcunc^ inueneris, comede.Co^« mede uolumen iftud, uadens loquere ad filios Ifrael. Et aperui os meû, cibauit me uolumine illo.Et dixit ad me:Fili hominis, uenter tus? us comedet,amp;: uifeera tua complebutur uo lumine ifto,quod ego do tibi. Et cemedi il lud,8lt;fadum eftinore meo ficut mel dub ce.Et dixit ad me:Filihominis,uade ad do mum Ifrael,amp; loqueris uerba meaad eos. Ns enim ad populum profundi fermonis Sc ignotæ linguae tu mitteris ad domum Ifraehnecp ad populos multos profundi fer monis ignotæ linguæ,quorum no poG fis audire fermones.Et fi ad illos mittereris, ipfi audirent te.Domus autem Ifrael nolut audirete:quia nolunt audire me.Omnis quippe domus Ifrael attrita frSte eft,0C du;: ro corde.Ecce dedi faciem tuam ualentiore faciebus corum,amp; frontem tuam duriore frontibus eorum,8c ut adamantem amp;nbsp;ut fi licem dedi faciem tua.Ne timeas eos, neqp metuas à facie eorum : quia domus exafpe^ rans eft. Et dixit ad me: Fili hominis,om^ nes fermones meos quos ego loquor ad te, afTumein corde tuo, amp;nbsp;auribus tuis audi, SCuade: ingredere ad tranfmigrationê ad filios populi mei,amp; loqueris ad eos, amp;nbsp;di^ ces eis:Hæc dicit dominus deus,fi forte auj=

audiui poft me uocem commotionis ma gnæ:Benedi(fta gloria domini de loco fuo, amp;nbsp;uocem alarum animaliû percutientiû ab teramad alteram,amp; uocêrotarum fequen^ tiumanimalia,amp; uocem commotionis ma gnæ.Spiritus quocp leuauit me, affuma pfît me,ôô abi} amarus in indignatione fpi^ ritus mei, Manus enim domini erat mecu, confortans me,

Greg,

Soient quidam icripturam facri eloquq legen teSjCiim fublimiores eius fentêtias penetrant, minora mandata quæ infirmioribus data funt,tu--mêti fenfu defpicere, Ôi ea uelle in alio intelledu permutare.Qui fi reóe' in eo altaintelligerêt,mâ-data quoeß minima defpetftui no haberent: quia diuinapracceptafiç inquibufdam loquunturma gniSjUttamêin quibufdâcôgruant paruulis, qui per incrementa intelligêtiæ quafi quibufdam pafgt; fibus mentis crefcant,at(^ ad maiora intelligenda perueniant, Vnde nunc fantfto prophetæ dicit:

Fili hominis, quodcunqp inueneris, comede.] Quicquid enim in facra fcripturainu€nitur,eden dum eft:quia SC eius parua fimplicem componut uitam,SC eius magnafubtilemaedifîcantintellige tiam. Sequitur: Comedeuolumêiftud,ÔCua densloquere ad filios Ifrael. Et aperui os mcû,ÔC cibauit me uolumine illo.J Scriptura enim facra cibus ÔC potus eft.Vnde etiam dominus per progt; phetam alium minatur:Mitfam famen in rerram, nô famé panis,necßfitimaquaf, fed audiendi ucr^ Amos 8 bum domini. Qui ergo fubtraólo fuo eloquio,fa.-meac fiti nos dicit atteri:quia eius uerba amp;nbsp;cibus nofteramp; potus fintdemonftrat.ScdnotandSq» aliquâdo cibus,aliquâdo potus funt. In rebus cih obfeurioribus quæ intelligi ncqueunt nifi expo* nantur,fcriptura facra cibus eftrquia quicquid ex poniturutintelligatur, quafi manditurut glutia* tur.lnrebusuero apertioribus potuseft. Potum

ftra infirmîtas non eft, ipfe nos cibat qui nobis in temporemenfuram tritici temperat, quatenus in facro uerbo dum hodie inrelligimus quod hefter no die nefciebamusjcras quocp comprehêdimus quod hodie nefcimus, per diuinæ diipeniâtionis gratiam quotidiano alimcntonutriamur.Omni-potens ctenim deus quafi tOtiens ad os cordis no ftri manum porrigitjquoties nobis intellecfîû ape ritjSC cibum facri eloquij in noftris fenfibus mit-tit,Cibat ergo nosuolumine, cùm fenfum nobis fcripturæfuaedifpenfandoaperitjSCeiusdulcedi-ne noftras cogitationes replet. Vnde amp;nbsp;fubditur: Etdixitadme:FiIi hominis, uenter tirusco-medet,amp;uiicera tua replebuntur uolumine ifto quod ego do tibi.] In translatione ueteri no habetur,uenter tuuscomedetjâ:^ uifcera tua repie-buntur.Os enim noftrum comeditdum uerbum deilegimuSjUiCcerauerônoftra complêtur, cùm intelligimusatc^ fèruamus eain quitus legendo ïaboramus.Inpofterioriautem translatione quâ ueraciorem credimus, fcriptum eft: Venter tuuscomedet,amp; uifcera tua replebuntur.] In facro uero eloquio nonnunquam uenter pro menteponiconfucuit.VndeSC per Hieremiam Hicre.4 diciturtVentrcmmeum,uentrem nieum doleo.

Quod quia de fpiritali ôC non corporeo uentre di xerat,adiunxit:Scnrus cordis mei côturbati funt. Necpenimad falutcm populipertinebat,fipro-pheta uentrem corporeum fe dolere pracdicaret. Sed uentrem doluir,qui mentis affliétionem fen-fit.Sedcur cxemplûprophetae proferimus, cùm teftimonium domini apertius habeamust' Et ne-ceiîe eft utcùm per femctipfam ueritasloquitur, propheta taceat;quialucerna claritatem non ha-lohan.tf bet in foie: Ait enim.Qui credit in me, ficut dicit f€riptura,flumina de uentre eius fluent aquæ ui-uæ.Qina enim de mente fidelium fantflæprædica tiones defluunt,quafi de uentre credêtium aquæ uiuæflumina decurrunt. Vêtris autê uifcera quid funtaliudnifimentis interna,ideft,relt;fta intentie,fancftumdefiderium,humilis ad deum, pia ad proximum uoluntas f Vndenunc retfle' dicitur:

Venter tuus comedet,SC uifcera tua replebS-tur.] Quiacùm mens noftra pabulum ueritatis acceperit,interna noftra nô iam uacua remanent, fed alimento uitæ fa ti ata. Pêfemus chariftimi fra-tres mei quàm fit pia ifta promifTio, qua dicitur:

Venter tuus comedet, ôf uifcera tua replebn-tur uolumine ifto quod ego do tibi.] Multietem legunt,2lt;^ ab ipfa letftione ieiuni funt. Multi uo-cem prædicationis audiunt,fed poftuocemua-cui recedunt.Qporum etfi uenter comedit, uifte ranonreplenturtquia etfi mente intellecftum facri uerbi percipiunt,obliuifcendo amp;non feruan-do quæaudierintjhæc in cordis uifeeribus nô re-ponunt. Hinc eft enim quod per prophetam ah'S Aggæi I quofdam dominus increpat dicens : Ponire corda ueftra fuper uias ueftras. Seminaftis multum, ÔC intuliftis parum,comediftis, amp;nbsp;non eftis fàtia-t/,bibi ftfs^ôC nô eftis inebriati. Multum cordi fuo ferninatjfcdparum infert,q«ide mandatis cœle-

ftibus uel legêdo,uel etiarti audiendo multa coggt;' nofcitjfed negligêter operando pauca frutflificat. Comedit dC nô fatiatur, qui uerba dei audiês, lu-cra uel gloriam feculi côcupifcit. Bene autem nô fatiari dicitur:quia aliud mandit, amp;nbsp;aliud efurijt. Bibitô^nôinebriatur quiaduocem prædicationis aurem inclinat,fed mentem non mutât. Solet enim per ebrietatembibêtium fenfus mutari.Qut ergo ad cognofeendum dei uerbum deuotus eft, fed ea quæ funt huius feculi adipifei defiderat,bi-bit inebriatus nô eft. Si enim inebriatus effet, proculdubio mentem mutaflet,utiam terrenanÔ quæreret, iam uana amp;nbsp;tranfitoria quæ amauerat nonamaret.Deeletftis nancjpper Pfalmiftam dp citur:Inebriabûtur ab ubertate domus tuæ. Quia tanto omnipotentis dei amore repleti funt,ut mu tata mente fibimetipfis extraneï eftè uideâtur, im plentes quod fcriptum eft; Qiii uult poft me ueni re, abnegetfemetipfum. Semetipfum abnegat, quimutatur admeliora, dC incipitelfe quodnon erat,ôifdéfiniteffequoderat.Sæpeautem quofdam uidimus ad uoeê prædicationis quafi excô-ueffionecompunlt;ftôs,habitum nô animum mu-tane,itautreligiofamueftem fumerêt,fed antea-ôla uitia non calcarentjiræ ftimulis inaniter agita rijmalitiadolorisin proximi læfioncm feruefee-re,de oftenfis quibufdam bonis ante humanos o-culos fuperbire,præfentis mundilucra inhianter quærere,amp; defolo exterius habitu quem fumpfe runtjfantftitatis fiduciam habere.Quibus quid a-liuddicêdum eft, nifi hoc quod dotftor egregius quibufdam legis exteriora feruantibus loquitur dicens: quia in Chrifto lefu nec^ circumeifio ali-quid ualet,neque præputium, fed noua creaturaf Non enim magni eft meriti,fi quid foris erga nos agatur in corpore, fed magnopere pêfandum eft quid agatur in mente.Nam præfenrem mundum defpicere,tranfitoria non amare,mêtem medub litus in humilitate deo proximo fternere,contra illatas contumeliaspatientiam feruare, ÔCcu-ftoditapatientia,dolorcm malitiæàcorde repel-!ere,egenis propria tribuere, aliéna minime am-bire,amicumin deodiligere,propterdeû SCeos qui inimici funt amare,deaffli(fîione proximi lu-gere,de morte eius qui inimicus eftnon exulta-re,hæc eft noua creatura,quâidem magifter gentium apud alios difcipulos uigilanti oculo requi-rit,dicens:Siquaigiturin Chrifto noua creatura, 2.C0B ueteratranfîerunt’.Ecce fatftafunt omnia noua. Ad ueterem quippehominem pertinet, præfen-tem mûdum quærere, trâfitoria ex côcupifcentia amare, mentem in fuperbiam erigere , patien-tiam non habere, ex dolore malitiæ de proximi læfionecogitare,fua indigentibus non dare,at-que ad multiplicandum aliéna quærere, nullum pure propter deum diligere, inimicitiasinimicis reddere, de afflitftione proximigaudere. Cunefta hæcuetuftifunt hominis, quæ uidelicet deradi-ce trahimus corruptionis.Sed qui iam ifta exupe rar,amp;r ad præcepta dominica mêtê in benignitatê cômutatjde hoc reâe dicitur; Qiiia uetera trâfic-

runt.

runtzccce fada funt omnia noua .Tue ergo in no- j ftris mentibus noua fiunt, cum à nobis uetufti hominis tritia tranfeunt, quandofacriuerbi præ-ccpturtiuenter comedit, Sé uifceramedullitusrc-plenf.Sæpe enim quofdam uidimus tota fe mente ad fandlæ ledionisftudiu contulifle, attj inter uerbadominica recognofeentesin quantisdeli-querintjfemetipfos in lachrymis macfîarejmœro-re continuo affligi, in nullis huius mundi profpe-ritatibus deledlari: ita ut eis uita præfens onerijôd lux ipfa faftidio fierct,uix ad colloquendum com , muniaadmitterCjatcp à rigore difciplineanimum difficile relaxare;per amorem conditoris,lu(ffufo lummodo SCfilentiogaudere. Horum uenter fa-crû uolumê comeditjô^ uifeera repleta funt : quia pl æcepta uitæ que fenfus capere po tuit,memoria nonamifit,fedhæccolletff^ indeo animus lugen do femper SC rccolêdo feruabit. Et fit plerunc^ ut tales quiep ex donocœleftisgratiæ, etiâuerbSdo ôrinæ percipiant, atcß de ueritatis pabulo, quod ipfi intrinfccus dulciter ruminant, proximosfua-uiterpafeant. De quorum profedô ore prædica-tio audientibus dulcis eftî quando eorum aeffio contraria fuis prxdicationib.non eftiquia de pro/ pria uita fumût,quod per linguam proximis coh-

‘‘ ferunt. Vnde reêîé hic quoep propheta fubiûgit: Etcomedi illud, Slt;falt;ffumcftin oremeoficut mel dulce.] Liber qui uifeera replcuit, dulcis in ore ficut melfaóus eft : quia ipfi de omnipotenti domino fciût fuauiterloqui, qui hune didicerint in cordis fui uifeeribus ucraciter amare.In eius quippe ore feriptura facra dulcis eft, cutus uitæ ui iceramandatis illiusreplentur :quiaei fuauiseft adloqucndum,cuiinterius imprclfii aduiuendû fuerit.Namfermo dulcedinem non habet, quem uita reproba intra confeientiamremordet. Vnde neceffè eft, ut qui uerbum deiloquitur, prius ftu-deat qualité!' uiuat,ut pôft ex uita colligat quæ Sgt;C qualiter dicat. Ad prædicandum nancp plus con-feientia fanefti amoris ædificat, quàm exercitatio fermonis;quia amâdo cœleftia, intra femetipfum prædicator legitquomodo perfuadeatut defpici debeant terrena.Qui enim uitamfuam intcrius penfat, ôô exemplo fuo fiio foris admonêdo alios ædificahquafiin cordelinguæcalamum tingit,in eo quôd manu uerbi proximis exterius feribit. Indeadmirabilis prædicator cum multa difeipu-lisexhortandodixit:quianullâintra femetipftim de confeientia contrarietatem pertulitjfecutus ad PhiF,4 iunxitiSiqua uirtus,fi qua laus difciplinæihæc co gitate quæ amp;nbsp;didiciftis amp;nbsp;accepiftis Ô6 audiftis.SC uidiftis in mc.Hæcagite,ôô deus pacis erit uobi-feum. Sequitur: Et dixitad me: Fili hominis, uadeaddomumlfrael,amp;loquerisuerba mea ad eos,] In eo quôd dominus prophetæ dicit:loquc-ris uerba mea ad eos,quid aliud quàm eius ori fre nummoderaminis imponit/nequæ prius intus nonaudicriuforis dicerepræfumat.Nam prophe tæ falfi fua SC non dei uerba loquebantur, de qui-Ilier,2s busfcriptumeft:NoIiteaudire uerba propheta-rum qui prophetant «obis,S^ decipiunt uos; uifi-onem cordis ftii loquûtur, non dé ore domini. Et rurfum: No loquebar ad eos, amp;nbsp;ipfi prophetabât. Qua ex re quoque colligendum eft : quia SC quif-quis expolitor in explanatione iàcri eloquij ut fortaffè audiforibus placeat, aliquid mentichdo componit,fua Si non domini uerba loquitur, fi ta men placendi uel feducendi ftudio mentiat.Nam fi in uerbis dominicis uirtutem requirens, ipfealî ter $ is per que prolata funt,fenferit,ctiâ fi iub in-tellecftu alio ædificationê charitatis requirat, dnt funt uerba quæ narrat : quia ad hoc folû deus per totam nobis facrâfcripturâloquif, utnos ad fuir SCproximiamoremtrahat. Sequitur: No enim ad populum profundi fermonis amp;nbsp;ignotæ linguæ tu mitteris ad domum Ifrael,ncqj ad populos mul tos profundi fermonis 8C ignotæ linguæ,quorum non poffis audire fermones. Et Ci ad illos mitterc-ris, ipfi audirent te. Domus autem Ifrael nolunt audirete,quianoluntaudireme.] Inipfo iuffîo nis exordio quo propheta ad prædicandum mit-titur,apcrtè amp;uocatio gentium,amp; Ifraelitarum repulfio defignat: Nam cùm dicituriNô ad popu los multos profundi fermonis amp;nbsp;ignotæ lingual mitteris* quorû non poffis audire lcrmones, atqf ftatim fubdit : Et fi ad illos mittereris, ipfiaüdirêt tc.'apertc declaratur obedientia gentiû,quç quan doque prædicatorumuoces effent fine tarditate fecuturæ.Et cùm fubditur:Domus autê Jfrael nolunt audire te: quia nolunt audire me: ludçæ duri tiadefignatur, quæ uerba prædicantiû di. cogno-uit,SC fequi noluit, Ignota autem lingua gentium ad obediendum morani nOnfecit,quamuis extra nea ab eloquio legis fuit.Bcne autem dicitur: No lunt audire te: qUia nolût audire mc,fecundû hOc quod feriptû eft: Qui uos fpernit,me fpernit. Cau ro fa quoq; curno audiànt, fubinfertur cùm dicitur:

Omnis quippe domus Ifrael attrita fronte eft, 6C duro corde.] Cùm domus Ifrael attrita fronte efleperhibetur,quidaliud fentiendum, quidùe cogitandûeft, nifi quôd frontem cordis in impu-dentiam atterit culpafrequens,ut quô crebrius cômittitur, code ilia cômittentis animus minus uerecundeturCAtepideoad tanta cordis durioâ quandoq; peccator pcruenit,ut iam in con eptio-) ne fenfibilis nô fit: quia qui ufu peccadi induruit, nullo modo corripientis ucrbu,id eft,manum pal pâtis fcntitjficut ludæe quocß crebrius delinquen ti dicitur: Frons mulieris meretricis faefta eft tibi, noluifti crubefeere. Vel certc attritafrons eftin huius mundiaôfibus affueta : quia ficut funt non-quot; nulliqui quietem cuneftis mundi præmijs atque honoribus præponût, itanonnulliutin hoemun do aliquid efieuideantur,tcrrenislaboribus in-fudant, infiftunt caufis, permifeentur iurgqs. Et quamUis fe corpore deficere inter labores feh-tiant, am ore tarnen terrenarû rerum deuiôti, dele habiliter fatigantur.Quibus per prophetam dici tur:Effiaim uitula doefia diligere trituram.Vitulà Ôfeæio etenim in tritura areæ afliieta, etiam fi relaxatut à laborc, fpontc redit. Sic quibufdâ prauis mentib. nihil eft laboriofius fi eis prpcipitur,ut in huius

g 4 mundi

muiîdi aólibus nonlaborcnt. Namfæpc quidam repulfiab adîione terrcna, deprecantut redeant. Rogant ut premant: graue fe incurriffè periculû quietcmputant. Attrita ergo frontefuntjquinon foiQlabores nôfugiûtjfednecçimportuni uideri in laboribus qui fibi negant erubefcunt. Sequit:

Eccededi faciemtuam ualcntiorem faciebus eorum, amp;nbsp;frontcm tuam duriorem frontibus eo^ rum.] SicutuerecundialaudabiliseftinmalOjita reprehenfibills eft in bono. Erubefcere enim ma-lumjfapientiac eftjBonum uero erubefcerc, fatui-EccPi 4 tatis. Vndefcriptüeft:Eftconfufioadducenspec catûjôc eft côfufto adduces gloriâ.Qui em erubc-feit pœnitëdo mala quae fecit,ad uitg libertatê per uenit. Qui uero erubeicit bona facere : a ftatu re-(ftitudinis cadit, atcp ad damnation? tendit, ficut Lucæp pcrredemptorêdicitiQuimeerubuerit amp;meos fermones, hunc filius hominis erubefcet crim ue-nerit in maieftate fua. Et funt qui bona fua fam in mente concipiûtjfed necdum mails aperte côtra-dicunt. Hi nimirum quia boni funt in mente, fed author! tatem non habent in locutionc,apti ad ue ritatis defenfionem non funt. Ilie enim elle uerita tisdefenfor debet:qui qdrecftefentit,loqui nec metuit, necerubefcit. Vndenunc in magno mu-nere prophetac promittitur : Ecce dedi faciem tuâ ualentiorem faciebus eorum, amp;nbsp;frontem tua duriorem frontib.coin. ] Quid eft aSt peccator, nifi uuIneratusc'SC quid pracdicator nifi medicusf Si ergo non erubefcit peccator qui iacet in uulne re, cur erubefcat medicus qui per médicamenta prouidctialutemc'Saepeuerô contingit ut pracdicator reucrenter audiatur. NonnunÇ uerô à per-uerfis ita defpicitur,ac fî eis nihil utilitatis loquat. Vnde reifte nunc didtur : Vt adamantem amp;nbsp;ut filicem dedi fadem tuam. 3 Adamas ôtS filexutra q^ue dura, fed unû horû prcciofum eft, alterû uile, Âdamas ad ornamentum fumitur, filexab itinc-rantibus calcatur. Et fæpe contingit, ut hos quos correptionem fuam côipicimus nimis humilitcr audire,uerccûdemur eis aliqua dicere.Nonnun^ uerô euenit, ut eos quos increpationem fuam ui-demus poftponcre,amp;^ defpetftui habere, trepide-mus eis uerbum prgdicationis inferre.Sed fi reifte fapimus, ad eos à quibus nos honorari confpi-cimus,6C ad eos à quibus nos defpici uidemus,au thoritatem exhortationis uel increpationis fumi mus,utnecillorumhumilitatem debeamus eru-beicere,nec illorû fuperbiam formidare. Dicatur ergo: Dedifaciem tuam ut adamantem. j id eft, fi ab auditorib.honoraris. Dedi faciem tuâ ut fili ccmjfiab auditorib.côculcarisatcp dcfpiceris;ut nec per illatum honorem refrenet lingua ex uerc cundia, necper defpeiftum taceat exinfirmitate. Sequitur: Ne timeas eos, netp metuas à fade eo rumtquiadomusexafperans eft. j Hociam fupc-riusdiiftum cft.Sednotandum quàm afpera domus habetur,cuius afperitas tam crebrô replica* tur.Increpandusitai^peccator eft,ôi: nunquàm timêdus,quia domus exaiperâs eft. Timen' enim homo debuerat,fî ipieauthorem omnium ut homo timuiflet. Nam quirationis fenfumadtimo' remdeinonhabuit,tanto innullo timendus eft, quanto hoc quod elfe debuit,non eft. Sequitur:

Et dixit ad me: Fili hominis, omnes fermones meos quos loquor ad te, affiime in corde tuo, ôi auribus audi: ÔC uade ingredere ad tranimigratio nem filioru populi mei. ] Vigilanter intuendum eft quod uoce domini ad prophetâ dicitur:ut pri-us fermoes eP audiat,ÔC poftmodû loquatur. Au dimus enimuerba dei,fifacimus.Ettuncea pro-ximis reifte loquimur,ciimpriusipfi feccrimus, Quod bene Marcus euangelifta confirmât, cùm faiftum domini miraculum narrat dicens: Addu-cunt et furdum amp;nbsp;mutum,amp; deprecabantur eum utimponatillimanum. Cuius ordinem curatio-nis infiauat, fubdensiMifit digitos fuos in auricu lasrexpuenscç tetigit linguam dus, amp;nbsp;iufpiciês in cœlum fngemuit,6C aitilli.Effeta: ^d eftadaperi-re.Et ftatim apertae funt aures eius,amp; folutum eft uinculum linguae eius,ÔC loquebatur reifte. Quid eft enim quod creator omniû deus cùm furdum mutum fanare uoluiflèt, in aures illius fuos digitos mifit,amp; expuës linguam eius tetigit f Quid per digitos redemptoris, nifi dona fanifti fjîiritus defignant? Vnde cùm in alio loco eieciftet daemo nium, dixit: Si in digito dei eijcio daemonia, pro- Lnc.n feiftoperuenitin uosregnum dei. Qua dereper euangeliftam alium dixifte deferibitur : Si ego in fpiritu dei eqeio dacmoncs,igitur peruenit in uos regnumdei.Exquoutrocp loco colligitur,quia digitus fpiritus uocatur. Digitos ergo in auriculas mittere,eft per dona fpiritus fanifti mentê fur-di ad obediëdum aperire.Quid eft uerô quôd ex* puens linguam eius tetigitfSaliua nobis eft exo* re redemptoris, accepta iâpientia in eloquio diui no. Saliua quippe ex capite defluit in ore. Ea ergo iâpientia quæ ipfe eft, dum lingua noftra tan-gitur,mox ad prædicationis uerba formatur. Qui fufpiciës in cçlum ingemuit, no qgt; ipfe neceflariu gemitS haberetqui dabat^d poftulabat,fcdnos ad eum gem ere qui cœlo prgfidet docuit,ut amp;nbsp;au res noftrç per donum fpiritus fanifti aperiri,0^ lin gua per faliuam oris,id eft, per feientiâ diuinælo-cutionis folui debeat ad uerba praedicationis.Cui mox effeta,id eft,adaperire dicitur: ÔC ftatim aper tae iunt aures eius : Sc folutS eft uinculum linguae eius.Qua in re notâdum eft, quia propter claufas aures diiftum eft, adaperire. Sed cui aures cordis ad obedienduapertaefuerint, exfubfequentipro culdubio etiam linguae eius uinculum ioluitunut bona quae ipfe feccrir, etiam facienda alqs loqua-tuV.Vbi bene additur, 6C loquebatur reifte'. Illee-nimreifteloquitur, quiprius obediendo fecerit, quæ loquendo admonet effe facienda.Quôd uerô ad tranfmigrationë populi admonendam pro-pheramittitur,nôfolumca tranfmigratio debet inrelligi, quæ eius populi erat in corpore, fed eti* am quæ faifta fuerat in mente. Ab Flieruiâlem quippc ad Babylonia uenerat. Et ciuid Hicruiâlë nifi uifio pacisC quid Babylonia nifi côfufio uoca tur rQyiiquis uerô à reiftis operibusinperuerfis

aiftibus

ftupore fecui i funf.SC incetes in cuIpiSjquafi molliter quiefcuncficut de quodam peccatore nbsp;nbsp;fe-

Hier.48 populo dicicur:Requicuit in fecibus fuis, quia lêcufus iacet in peccatis. Ciim uero audire peruerfi uerbu prædicationis cœperint, quæ fint fupplida æterna cognofcere: qui terror iudicq, fubtilis examinatio de fingulis quibufque pec-catiSjilico contrcmifcunt;implentur gemitibus, 61:^ non fc capientibusfufpirtjs anxiantur:at(p magno pauore cocufsi, inludu dC fletibus erSpunt. Prophetam ergo uox magnæ commotionis fequi tur:quia poft uerbum prædicationis, conuerforiï atcç pœnitentium Indus audiuntunQui enim pri us quieti iacebant in uulnere : tadi poftmodum manu mcdicinae,cum dolore redeunt ad falutem. De hac commotione pœnitentium per prophe-Zach.14 tarn alium diciturtPedcs eius fteterunt,amp;commo ta eft terra: quia cum ueritatis ueftigia in mente audientiû figuntur,ipfa més in fui confideratione Pfal.ffp turbata comouetur. Hine Pialmifta pro peccato-’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ribus exorat dicês'.Qui fedes fuper cherubin, mo

ueatur terra.Hinc pro afflidis 8C pœnitêtibus de Pfal.59 precans ait: Commouifti terra, amp;coturbafti earn: fana contritiones eius,quia mota eft. Terra quip-pe commotaôC turbata,eft peccator de cognitio nereatusfuianxius,amp;^adpœnitcntiæ lamêta per Gen Î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;etenim homini didS eft: Terra es

amp; in terra ibis.Exoret ergo ut fanet contritio ter-ræ,quia mota eft:quatenus peccator qui de culpis fuis affligitur,dc cœleftis mifericordiac gaudio co foletur.Hacceftitaqjuox commotionis magna:: quando unufquiftç fua ada dqudicans,in afflidi-one pœnitentiç perturbatur.Sed quid uox ipia di cat,audiamus: Benedida gloria domini de loco fuo.] Locus enim maligni fpiritus fuerant corda peccantiu,fed ciim fibimetipfts irati per pœni-tentiam redeunt ad uitam,gloriae domini locus ft untJam enim fe contra fe erigunt: iam pœniten-tiæ lachrymis infequuntur mala quç commiferSt. Inde ergo auditor benedidio gloriæ in laude do-mini,unde prius ibnabat creatoris iniuria de amo re pracfentis feculi.Et corda pœnitentiû fiunt iam domino locus fuus:quae prius in peccatis pofita, fuerant locus alienus.Ipfi autem qui à peccatis fa is ad dominu conuertunt,non fólum delent lachrymis perueriä quae fecerSt, fed etiä miris operi-bus ad alta proficiunt:ut fanda animalia dei om-nipotentis fiant:ut fignis amp;nbsp;uirtutibus ad alta euo Ient:utterrafiinditus déférant, ÔCacceptis donis fe ad cœleftia per defideriû fufpendât, De quibus adhucftibditur:EtuocemalarûanimaliSpercuti-entium alterSadalterum.jAuditpoftfeprophe-ta uocem commotionismagnp:quia ficut didum eft,uerbum prgdicantium ludus pœnitentium fe quitur» Audit poft iè uocem alarum animalium: quiaexipibludu pœnitentium oriûtur uirtutes làndorum:ut tanto magis in fanda adione profi ciant,quanto iè ad cognitionem uitæ nequiter e-gifle meminerunt.Sed eft inhis uerbis magna du bitatio : quia non aperte per prophetam dicitur utrûunumquodq^ animal alâsfuas in femetipfis

percutiat,an certèhpc eadê iânda animalia alis Ht is fe uiciiÉm feriant,ut ala huius alterû,amp; ala alte-rius iftud animal tangat. Sed quia plerûc^ in iàcro eloquio ideo aliquid obfcure' dicitur,ut difpeniân te mirabiliter deo multipliciter exponatur, nos charitati ueftræutracç exponerelargiente domi--no debemus.Sçpe iam alas animalium uirtutes di ximus efte fandorum.Quomodo ergo unSquod que animal alas fuas excutiês,altéra ad altéra per-cutit:nifi quod aperte dat intelligi : quia fi ianda animalia efficimur,uirtus in nobis uirtutê excitât dum una altéra ad perfedionem pulfât f Ecce etc nim quis habet iam uerbi dei feientiam, difeat ut uifeera etiam mifericordiac habeat. Per feientiam, quippe uerbi dei difcit:Date eleemoiynâ, amp;nbsp;ecce omnia mSdafuntuobis. Cuntçiâ elle mifericors Luc.« in eîecmoiyniscœperitucrbaiàndæauthoritatis legit: SC quicquid in eis de mifericordia dicif,ube-rius per experimentum intelligit.Ibi cnim fcriptS eft:Pater eram pauperum.Quod fortaflè antea le gebat,£Cpræteribat.Sed cum in eius corde iam mifericordia cœperitimitari natura, quod eft pattern elfe pauperum,legit amp;nbsp;recognofeit quia in-trorfus redit,in femetipfo intelligit quod foris au dit.Aliud nancp eft eleemolynam ex praccepto fa cere,atc^ aliud ex charitate.Ex praccepto enim fa-cerebonum inchoantium eft.Ex charitate autem bonum perfelt;ftorum:quinonfolum quiaiubetur faciunt, fed etiam diliguntfaciêdo quod iubetuh Hinc eft em quod in magna uirtute per Pfalmifta dicitur: Vide quia mandata tua dilexi domine : in pfât«* tua mifericordia uiuifica me. Mandata enim dei pro iuffioncfacere,feruientis QC obedientis cft’.di ligendo hæc facere,obedictis ÔCamantis eft.Quia ergo per feientiam charitatis mifericordia di-fcitur:SC per charitatemifericordiac in corde com punefto feientia multiplicatur,alain nobis alam pcrcutit:quia uirtusuirtutem excitat.Sic qui cafti tatis bonum in fuo corpore euftodit, contra luxU' riantes xelo accenditur,utab immunditiæ macu lisexpientur.Etfacpe dum quofdamin lapfibus inucnit,edomat,affligit,at(^ad caftitatis mundi/ tiam reftringit. Cuius fi forte mens de imm undi-tia luxuriæ fuerit tentara, ex ipfo zelo quo alios correxitjfemetipfum c5uenit:SC erubefeitimmS-da cogitate, quæ fe in alijs recolit correxiflè* In hoc ergo ala alam pcrcutit, dum uirtus uirtutem pulfât, ab immSditia euftodit. Sin uerô,ut præ-fati fumus,uiciflim fe alis fuis animalia feriunt,ô^ altera ad altem ala percutiffingulorû, huius quo-quedefcriptionislargientedomino fenfus patet» Quid eft ergo quod hæc pennata animalia uicil-fimalasa]teraadaltetâferiût:nifiq) omnes fandi fe inuicê fuis uirtutibus tangunt:ÔC fefe ad profe-dum excitant exconfideratione uirtutisalienæ^ Non enim uni dâtur omnia,ne in fuperbiâ elatus cadat.Sed huic datur quod tibi no daf tibi da^ quodillidenegatiutdSifte côfiderat bonûquod habcs,2C ipfe nô habet,te fibi in cogitarionc præ ferat: Et rurfum dum tu habere ilium confpicis quod ipfc nô habes, te illi in tua cogitatione poft ponas:

ponas amp;nbsp;fiat quod fcriptum èft:Supériorcs fibi fh Phil,2 uicem arbitrantes, Vtènim paucaex multis lo* quaniliimiræabfiincntiæ uirtus tribuiturîSCta-tncrt uerbum fcientiac non habet. Illi autem datur uerbum fdentiæ,amp; tarnen uirtutem perfedæ ab-ftincntiaéapprehêdercconaturjôCnô ualet. Huie libercas uocis tribuituriut opprefiis quibufc^ pro tedionis folatia impendcns,ad dcfenfiortem iufti tiæ libéré Ioquatur;fed tarnen adhuc mul ta in hoe mundo pofiidensjtelinqucre omnia uult, ëC non ualet.IIli ucro iam datum eft omnia terrena relin* quere,óif nihil in hoe mundo cupit habcre:fed tarnen adhuc authoritatem uocis contra peccantes quofep non pracfumit exererc.Et qui ideo plus lo-qui libéré debuit quia iam non habet unde in hoc mundo teneaturtloqui contra alios libéré recu-fat,neipfam uitæ fuæ quietcmperdat.Ifti uirtus prophetiæ data eft, multa iam quæ uentura funt præuidet:fed tarnen praefentis proximi ægritudi-nem confpiciens atep compaticns non ualet cura-re.lili data eft curationis gratia,atqj à corpore pro ximi moleftiam quae in pracfenti eft, orationibus repellif.fed tarnen quid feipfum paulopoft fequa turignorat.Mira itaqjdtfpeniationeomnipotens deus ficin eletftisfuis fua dona difpeniat : ut ifti det quod illi denegat: Si alteri maius, quod altert min us tribuit: quatenus dumuel ifte habere illCx conipicit quodipfe no habet, uel ille hunc maius accepifle confiderat,quod fibi minus adefle pen-fat,dona dei alter in altero, id eft, uiciftim omnes c admirentur :atcß ex hacipfaadmiratione humilie tut alter alteri nbsp;nbsp;quern uidet habere quod non

habet, eum diuino iudicio fibi prælatum putet, Alis ergo fuis uiciftim fe animalia fcriunt:cdm faneftæ mentes alternis fe uirtutibus tangunt, Si tangendo excitant, atqj excitata ad profetftum uolant. Videamus Paulum quomodo Apofto/ lorum alis ta(ftus,atcç ad pœnitentiam excita tus fuerat : qui mala prtcteritæ perfccutionis fuse, ad

I Apoftolorum innocentem uitam confiderans di t.Cor.15 cebanEgoenimfum minimus Apoftolorû,qui non fum dignus uocari Apoftolus’.quia perfecui-tus fum Ecclefiam dei.Gonfiderauit quippe Apo ftolorum innocentiam,amp; propter praecedentem malitiâjuilisineiusoculis fatfta eftomnis quam I exhibebat in Ecclefia follicitudo fua.Et qua m ul-tosexacceptointellecftu præcederet,non atten-dit:quiailloruminnocentiam penfans pcrfecuto re aliquando fuifle fe doluit.Sed uideamus fi quis exApoftoliseumqui Paulo datus eft intelleélû miratur. Ipfe nobis Apoftolorû primus requiren i.Pet.3 dug eft qui dffcipulos admonens ait.’Sicut amp;nbsp;cha-riftimus fraternofter Paulus fecundum datam fibi fapientiam fcripfit uobis:ficut in omnibus epi-ftoliSjloquens in eis de his in quibiis funt quædâ diffîciliaintelIecftu.’quæindodiiSC inftabiles de-prauant.Miratur itac^ in Apoftolis omnibus Pau lus innocentiam:miratur Apoftolorum primus in Paulo fapientiam. Alis ergo fe tangunt qui inde fe uiciftim ad profetftum excitant,unde uolat. Hocitatÿ oranipotensdeusagitincordibus hogt; minum,quod facit in regionibus tetrarum.Pote-ratnancpunicuilibet regioni frueftus omnes tri-buere:fedfi unaquælibct regio ahcrius regionis frudu nonindigeret:communionem cum altera nonhabuiflet.Vndefituthuicuini, alquero olct abundantiamtribuat.Hancmultitudine pecudu illam ucro ubertate abundare frueftuu: ut ciim ilia deferred ifta no habet, ÔCifta reddit quod ilia no detulit, per communionê gratiac fibi fimul etiâ diuiiæ terrg cóiuncfte fint.Sicutergo regiocs terra rû i ta funt mentes iànlt;ftorû,qua: dum uiciftim fibi conferuht quod acceperunnquafi frudlus fuos re giones regionib.impendut:utin una omnes chagt; ritate iungantur.Sed inter hæc feiendum eft quia ficutelecfti quiquehocfcmpcrin alqs attendunc quoda deo melius acceperunt quam ipfi, uteos fibiincogitationepracferantjfeq? illisin humilita te fubfternanr: ita reproborum mens nunquam confiderat quid alter boni amplius quam ipfe,fed quid boniipfe amplius quam alter habeat, Nec^ enim penfant quae bona fpiritus alter acceperifj amp;ipfisdefint:iedquæbonaipfi,SCquæmala ad-fintalteri.Etcum omnipotensdeusad hocuirtu/ tes fingulas diuidat,ut alterum alteri in cogitatio ne humiliet.’ad hoc reprobi pertrahût bonû quod accepcrunt,utexco in elatione perdanturtdum femperconfiderant bonaquæ ipfi habent, amp;alq non habent;SC nunquam pcrpêderc ftudent quâ-tabonaalij habeant, amp;nbsp;ipfi non habcant.Quod ergo diuina pietas in augmentum difponit humi litatis,hoc mentes reprobæin argumentum uergt; tuntclationis.Etcxdiuerfitatemunerum à bono dcficiuntjunde crefccre in humilitatis bono debu crunt.Propter hoc ergo necelfc eft fratres charif-fimi, ut in uobis hoc fempcr debeatis afpicere quod minus habetisrinproximis ucro hoc quod uobisampliusacceperunt: quatenus dum fuper uofmetipfos cos pro bono quod ipfi habet,SCuos nonhabetis,afpicitts,3dhocquoqj obtinendum ctiamuosexhumilitatecrefcatis. Sienim Si uos inillisacceptabona perpenditis,amp; illi in uobis confidcrant dona quæ habetis: uiciftim uos alis tangitis, ut cxcitati femper ad cœleftia uoletiSi Sequitur: Et uocem rotarum fequentium anima

gt; lia,SCuocemcommotionismagnæ.3 In rotis fa-crieloquq teftamenta fignari fuperius diximusi V ox igitur rotarum,eft iermo teftamcntorû.Poft uocem itacp alarum animalium auditur etiam uox rotarum, quia prædicantium fermone fufeeptOj dumuirtutes fanlt;ftorum ad altiora agenda cuo-lantjfeqjuicififim ad profetftum pulfant,fanlt;ftac Ecclefiæftatuscrigitur:ut per uniuerfum mun-dumfacrorumteftamentorum paginæ legantur. Vbiq? etenirn iam fantftum cuangeh'û,ubiq? Apo ftolorum dicla, ubiep lex Si prophetæ refonanti Poft alarum ergo uocem uox rotarum fequitur: quia poft fandorum miracula,ucrba facri eloquq intra fandam Ecclefiam libéré SC licenter audiuri tur.Que rotæanimalia fequuntjquiautfiiperi’ di dû eft:poftquâin honoré uenituita fandorû,ue ncrâda quotj apparuci wt hominib, eloquia tefta-mentoruns

IÓ7 B.Gregorij li

men torS. V el certè r otae animalia fequunt : quia ill fanólorum patrum utta cognofcimus, quid in facræ fcripturaeuolumine intelligere debeamus. IllorS quippe atfiio nobis aperit hoe quod in fuis prædicationibus pagina teftamentorSdicit. Sed quaerendum nobis eft cur poft^ fuperius didlum cft: Audiuipoftmeuocem cómotionis magnae:^ poftuocem quoqj alarum atcp rotarum (übditur: Et uocem cómotionis magnae Quod fi diligêter afpicitur, inueniri poteft quia non ociofe repetif* Duæ quippe funt commotiones magnac, quibus corda noftra commouentur. Vna quippe cômo-tio ex timoré eft, altera ex charitate: una fit ex lu-lt;ftu poenitentium, alia ex feruore amantium. Poft praedicationis ergo uerbum prima comotio eft: cumplangimus mala quæ fecimus. Poft uocem uero alarum amp;nbsp;rotarû,(ëcunda comotio eft: dum magnis fletibus quærimus cœleftia bona quç au-dimus. Ecce enim quia intra iantftam ecclefiâ de multis patribus uirtutu exempla cognofcimus, quafi alaru fonitum quotidie audimusiquia ubiep facra eloquia perfonant, quafi rotaru uocibus ex-citamur.Et quia per eadem facra eloquia ad amo-rem noftri conditoris accendimur: magni feruore ignis effe nos longe adhuc ab omnipotêtis dei facie plangimus. Poft primam ergo uocem com-motionis magnæ, amp;nbsp;ad extremum quoq? uox ma gnæ cômotionis finquia qui cognoicendo deum cœpimus peccata plangere, iam diligendo quern cognoicimus,non ceflamus eum cum fletibus de fiderare.Poft rotarum itaque uocem uox magnæ commotionisfèquiturîquiacùm teftamenta dei in aure cordis fonare cœperint, audientium fpiri-tus examore compuntftus ad lamenta commoue tur. Hine eft enim quod ftripturæ facræ uerbafi'-unt in corde legentiû fâpida.Hinc eft enim quod ab amantibus pleruncp infilentium quafifurtiue amp;nbsp;tacite lcguntur»Vnde per prophetä quotjali-um dicitur.’Præcidifti in alienatione capita poten tium,mouebuntur in ea gentes,adaperient ora fua ficut pauper edens in occulto. Omnipotens cnim deus in alienatione capita potentium præ-ciditrquia ludæorum fuperbiam à femetipib alie-nando repulit. In qua alienatione genres motæ funt:quia dum ludæi à fide caderent,ad cognitio- ■ nem fideicorda gentilium cucurrerunt. Quæ ui/ delicet genres in facræ lerftionis pabulum os cordis aperiunt:ô^ in occulto ficut pauper comedût: quia cum feftinatione amp;nbsp;filentio uerba uitç legen tes fumunt.Sed feiendum eft quia quanto audito res in charitate atep intellecftu proficiunt,tanto fàncftisprædicatoribusmaiorgratia fpiritiis daf. Vnde cùm prius propheta dixilTet : Aflumpfit me fpiritus,ôfaudiui poft me uocem cômotionis magnæ : poft uocem cômotionis magnæ alarum atqp rotarum, atep iterum commotionis magnæ, ilicofubiungit:Spiritusquocgeleuauit me af-fumpfit me.3 Cur qui fe alfumptum iam à fpiritu dixerat: iterum eleuatum amp;nbsp;aflumptum narratf Sed ad altiora mens prædicantium proficit : cùm pereos fenfus audientium ad omnipotentis dei

)riprimi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;168

defiderium commouetur.Qui uidelicet prædica-tores fan(ftiidcircoproficiôt,ut per eorûminifteri um dona gratig in fantfla Ecclefia multiplicentur ficut de hac eadem fanóa Ecclefia diClum eft : Ri uos eius inebrians multiplicagenerationes eius, in ftillicidijs fuis Igtabitur cum exoriet.Riui quip pe Ecclefiæ fantftæ prædicatores funt, qui terrain noftri cordisinfundunt.Sed cùm inebrianturri' ui,generationes Ecclefiæ multiplicantur: quia c3 uberiorem gratiam fpiritus prædicatores accipi* unt, fidelium numerus augetur. Quæfanda Ec* clefia in fuis ftillicidrjs lætaf. In ftillicidio erenim aqua de redo interram cadit, quæde cœlo ceci' derat in tedum. Teôum ueroEcelefiæ ianlt;fti prg dicatores (unt, qui nosintercedendo ÔC admonp tionibus muniendo protegunt.Sed quia illoi utn cor diuinitus in prædicationeinfunditur,quafi a-» qua de coelo uenit in tetftum.Quia uero nos eorÛ uerbis irrigamur,quafi aqua de teefto defluit in terrain. Sanda ita c^ ecclefia dum exorit,in ftillici dijs fuis lætatur : quia cùm in fide Sgt;C bonis operi-bus nafcitur,ea qug accepit dona confiderat,0^ in uerbis prædicantium exultât. Quia ergo auditor! bus ad meliora furgentibus, eorum quoep prædi-catorib, gratia multiplicat, propheta dicit, Spi ritus quocß eleuauit me ÔC alfumpfit me. 3 Inde C' nim prædicator magisacmagis eleuatur ÔC aflii* mitur,unde auditor ad meliorem uitam muta-tur. Sed quærendum nobis eft, cùm fpiritus men C tern nô eleuet nifi aflûmpfèrir, cur prius eleuauit,

amp; poftmodum dicitur aflumpfit f Sed hoc loco affumpfit didum eft, côftanter tenuit. Nam funt nônulli quos eleuat fpiritus, fed nô aflumit. Quo rum 0^ intelledus ad fpiritalia emicat, fed tarnen uita in fadis carnalibus rcmancns, intelledui no concordat.Balaam nanep per prophetigfpirituni {lt;iJi9'’’ eleuatus erat,fedaflumptus non erat,quia ôCuera citer potuit longe poft futura profpicere, SC tame à terrenis defiderijs mentem noluitfeparare. Sed quia propheta fandus feientia eleuatus eft,SCuP tapaiiterafliimptus:iam qualis in prædicationé pergat, audiamus: Et abq amarus in indigna^ none fpiritus mei.3 Penfate fratres charilsimi,is cui dona fàndi fpiritus creuerant, cur amarus ab

5 ibatc' An omne cor quod idem fpiritus aflumit, amarum in indignatione fui fpiritus facit f Vndc feiendumeft,quiacui adhuc præfens uita dulcis eft, etiam fi uerbum dei loqui uideatur, eleuatus amp;nbsp;aflumptus prædicator non eft. Mentem enim quam fpiritus fandus replet, in amaritudine tem poralium deledatione æternorû cômouet, DuP ce ein eft efle in rebus humanis, fed ei qui adhuc de coeleftibus gaudia nulla guftauit: quia quart' tominusæterna intelligit,tanto deledabiliusin teporalibusrequiefcit. Atfiquisiam cordis orc guftauerit quæ fit ilia dulcedo cœleftium premio rum, quiillihymnidici angelorum chori, quæin côprehenfibilis uifio fandæ trinitatiszhuicquan-to illud dulce fit quod intus uidet,fanto in amari' tudinem uertitur omnequod foris fuftinet. Rixa tur fecum de his qug male egifle,fe recolit,æ fibi-metipfl

metipfi difplicet j cum ei 1 lie placere iam cœperit qui omnia creauit. Reprehendit fe de cogitationi bus, infequit de uerbis, ÔC punit flendo de fatftis. Supernis inhiat, terrena iam omnia per metis dc-fpedum calcat. Et quandiuillud quod defiderat, adhuc per fpeciem non habet, Acre dulce habet, fefetç continuis lamentis affligere. Et quia necdCt fe elft: in patria ad quam creatus eft uidet,in huius uitæ exilio nil ci plus illud $ fua amaritudo pla-

ardenter fufpirat æternis. Vnderedlequocp per EccFsi Salomonerndicitur:Eoquod inmulta fapientia multa fit indignatio,2c qui apponit fcientiam,ap-ponit dolorem.Coeleftia ctenim cognofcetes,ter-renis animfi fubdere dedignamur. Et dum plus ia pereincipimus de his quæ male' egim’, nobifipfis irafeimur, amp;nbsp;fit in multa fapientia multa indigna^ tio: quia quanto plus proficimus in cognitione, tanto nobis indignamurampliusde peruerfoo-pere. A tep cum fcientia dolor crefcit:quia quanto magis æterna cognofeimus, tanto magis elle nos in huius exil q miferia dolemus. Vel ficut «'n tranf-latione alia dicit : Et qui addit fcientia,addit labo.-rem.Quo enim feire incipimus quæ funt cœleftia gaudia,eo magis ut erroru noftroru laqueos poflfi mus euadere,riendolaboramus.In multa ergo fapientia multa eft indignatio: quia fi æterna iam fa pimus,concup{fcere temporaliadcdignamur. Si æternaiam fapimus,nofmetipfos defpicimuse-gifte hocQd nos potuitab æternitatis amore fe-parare. Reprehendit femetipfam cofeientia, accu fat quod egit,damnat per pccnitentia quod accu-fatjfitrixa in animo, parturiens pacem cum deo. Sic Achab rex iniquus à propheta reprehenfus, ciim contra fe diuinam fententiam audiftet, perti

muitjód magno moerore deprchêfus eft,ita ut pro 21 phetsefuodnsdiceretiNónneuidiftihumiliatum

Achab coram mef Qutaigjtur humiliatus cftmei caufa, non inducam malum in diebus efus. In qui busdomtni uerbis penfandueft quomodofiC in eledis fuis mœror amaritudinis placeatqut amit tere timent dominum, fi fie ei SC reprobi pœniten tia placuit,qui timebat perdcre præfens feculumf Aut quomodo eigrata fit fponcanea affliófio pro culpisineisqui placent, fi hæc ad tempus placutt : amp;nbsp;in eis quidifplicebantt'Sed feiendum quia nul lus hæc pro amore omnipotentis domini ex toto corde agerepræualet,nifi is cuius animum fpirp tus fandus afilimpferit. Nam quâdo homo ex fua uirtutc lufRciat terrena defpicere,cgleftia amare, pacem cum deo quærere,fecû rixam fubire,in co-gitatione femetipfum reprehendere, ÔC gemitib, punirefNullushæcagcrejnifîquem diuina gra/ lia roboraueritjualet. Vnde fubditur: Manus enim domini erat mecum,confortans me. 3 Ad bona quippe aflurgere perfetfle non polTumus, nifi nos fpiritus 8ó præueniendo eleuet, QC. fubfe-quendo conforter. Sed quærendum eft cum fupe riusdeuolumine quodacceperitferiptufit: Et fadum eft in ore meo ficut mcl dulce : 3 qua ratio nepoftmodûdicit : Abtj amarus inindignatione

nem,ad aceruum nouais rum frugum, ad eos qui habitabant iuxta flumen

M Ghobar: óéfcdiubiilHiè debant,8ó manfi ibi fèptê

diebus, mocrens in medio eorum. Gum au tem pertranfilTent feptem dies, fatftum eft uerbum domini ad me, dicens : Fili homi# nis, fpeculatorem dedi te domui Ifrael : 80 audiesdeore meo uerbum,amp; annuncia# biseis ex me ♦ Si dicente me ad impium, morte morieris : no annunciaueris ei, neep locutusfueris, utauertatur à uiafuaimpia 00uiuat:ipfeimpiusin iniquitatefua mo^ rietur, fanguinem autem eius de manu tua requiram. Si autem tu annunciaueris im;« pio, amp;nbsp;ille non fuerit conuerfus ab impies« tätefua,àuiafùa impia:ipfequidem in impietatefuamorietur,tu autera animain tuam liberafti. Sed conuerfus iuftusa iuftitia fua fuerit, èc fccerit iniquitatem: po nam offendiculum coram eo.fpfe morié^ tur, quia non annunciaftiei. Inpcccatofuo morietur: amp;non erunt in memoriam iu# ftitiæ eius quas fecit, fanguinem ueroeius de manu tua requiram. Si autêtu annuncia ueris iufto ut non peccet iuftus, ôf ille non peccauerit: uiuens uiuet, quia annunciafti ei, ôC tu animam tuam liberafti.

torn. a. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h infer

INter caetera prophetiæ miracula hoc quocç mi randum habent libri prophetarum:quôd (icut

in cis uerbis res,ita nonnunquam uerba rebus ex ponuntur,uteorumnonfolum di(fta,fed etiares geftæ prophetiæ fint. Vndenunc dicitur: Veni ad tranfmigrationcm, ad aceruum nouaru frugu, ad eosqui habitabantiuxta flumen Chobar.] Cum cauß exigeret ut indicare debuiflet quia ad tranfmigrationem ucniret:quae dicendi neceflfi-tas fuit,ut per fruges locum quoeç exprimeret di-cens : Ad aceruum nouarû frugu : nifi quod iaepc per res amp;nbsp;loca caufae fignant cMulti quippe Eze/ chieleprophetante iam captiuitatis anni defluxe rant,aicp ex his qui in captiuitatem dudi fuerant, plures iam in morte carnis obierant:ad quorum iilios loqui propheta ueniebat. Vnde amp;nbsp;ei fuperi-us dicitur.’Rli hominis, mitto ego te ad filios Ifra-el,adgentcs apoftatrices, quae receflèrunt à me. Patres eorum praeuaricati funt paéîum meum uC que ad diem hanc,amp; filij dura ceruice SC indoma-bill corde funt, ad quos ego mitto te. Ex quibus quia multi fuerant credituri,atque per obedienti-amadfertilitatcmboni operisperuenturi,acerui frugum uocantur.Qiiia enim bonae animç fruges appcilantur dei, propheta alius teftatur dicens: Hiere.2 Sanefti Iftael domino primitiæ frugum eius. Fruges etenimdomini etiam conuerfacadfidem gen tespoftmodumfaélæfiint, Sedquia prius Ifrael domino credidit, reefte hunc propheta frugum eius primitias appcllauit. Quia ergo propheta miflusnon priori populo,fednl)ijs eiufdem popu-li uerba intulihad aceruum frugum nouarum ue-nit.Quid uero per Chobar fluuiûdefignetur, iam diximus.Quænequaquàm modo rcpetimus,ne repetendo faftidium generemus. Sequitur : Etièdiibi ubi ilîi fedebant, amp;nbsp;manfi ibi feptê die-bus mœrens in medio eorum.] Notandum, ca

captiuo populo confedidSCmcerens in medio eo rum extitiuut dum per charitatis gratiam conde-feendendo fe molliorem redderet, amp;!: eum fta-tim per uerbi fortitudincm teneref.Sin uero Ifta-eliticus populus,qui domus exafperans uocatur, quia culpasnec inter flagella cognouit,nunomœ roreanimum depreftit: propheta inter gauden-tesmoerens iedere ftuduit,ut tacendo oftende-ret quod loquendo uenerat docere.Et priufquam uerba faceret,in hoc quod mœrês tacuit, formam uerborum fumpfit. Sequitur: Cum autem per tranfiflentfcptemdies,fa(ftumeft uerbum domi ni ad me dicens:] In eo quod feptem diebus mce-rens fedit:amp;f poft diem feptimum uerba domini-

ne taceredidiceritfQuafienim quoddam nutri-mentum uerbi eft cenfura filennj.Et retfte' per ex-crefcentem quo que gratiam fermonem accipitî qui ordinate ante per humilitatem racet. Hine enim per Salomonern dicitur: Tempus tacendi, amp;nbsp;tempus loquêdi.Non enim ait tempus loquen dijfiC tempus tacendûfedprius tacendi praemittit ■ tempus ÔCpoftmodum ftibdit loquendéquia non loquendo tacerc,fed tacendo debcmus loqui di-

B fcere.Siergoprophetafandus quimiflus ad logt; quendum fueratjdiu prius tacuit, ut poftmodutn reéîé loqueret : pen^ndum nobis eft quanta ei culpa fit non tacere, quern nulla cogit necefsitas

loqui. Sequitur: Fili hominis,fpeculatorem dedi te domui Ifrael. ] Notandum quod eum quern dominus ad prædicandum mittit, ipecula-torem elfe denunciat.Cui enim aliéna cura com- ' mittitur,ipeculatoruocatur:utinmentisaltitudi-nefedeat.’atqucuocabulum nominis ex uirtute aeftionis trahat. Non eft enim fpcculator qui in imoeft. Speculator quippe femper in akitudine ftat,utquicquiduenturum eft, longé proipiciaf. Etquifquis populi fpeculator ponitur,in akum debet ftare per uitam,utpofsit prodefle per pro-

C uidenriam.Hinc propheta alius fpeculatorem ad monetdiccns:Supermonfem excelfum afeende . tuquieuangelizasSion.Vt uidelicet qui prædi- ■ cationis locum fufcipit,ad akitudine bonæ afeen dat aeftionis. Ad excelß tranfcat,SC eorum qui fi-bi commifsi funt opera tranfeendat, qua tenus fub iedorum uitam tanto fubtilius uideat, quanto ôi terrenis rebus quas defpicit,animum non fuppo-nit.O quam dura mihi funt ifta quæ loquor : quia memetipfum loquendo ferio: cuius netj lingua

ut dignum eft praedicationem tenet,neque in-quantum tenere fufficitjuita fequitur linguam. Qui ociofis uerbis faepeimplicor, amp;nbsp;ab exhorta/ donc atep ædifîcatione proximorum torpens negligensceflb.Quiinconfpc(ftudei fa^ftus fum in ociofis.Sed eccefermo dei de fpcculatoris uita

compellitut loquar.Tacere non poflum,amp; tarnen loquendo me ferire pertimefco. Dicam, di-cam,utuerbidei gladius etiam per meipfum ad configendum cor proximi tranfeat.Dicam,dicam,ut etiam contra me fermodeifonetper me. Ego reum meeffè non abnego, torporem meuin atquenegligentiamuidco.Ëritfortafle apud pi-um iudicem impetratio ueniæ, ipfa cognitio cul-pac.Et quidem in monafterio pofitus, ualebam amp;nbsp;ab ociofis linguam refti ingerc, amp;nbsp;in intentio-ne orationis pene continué mentem tenerc.At , poftquam cordis humerum iàrcinae paftorali ftip pofuKColIigere fe ad iemetipfum aisidué non po-teft animus : quia ad multa partitur. Cogor nan-que modo Bcclefiarum,modo monafteriorS cau-üs di

quibus diicjpUnae régula tenetunModo raptorcs. quofdam acquam'miter perped:modo eis fub ftu-' ’ dio ieruatae charitatis obuiare. Cùmitaiç ad tot amp;nbsp;tanta cogitandajiciflaac dilaniata mens duci-tur,quandoad fcmetipfamredeat, ut totamfe in prædicatione coIligatjamp;S à proferendi uerbi mini-fteriononrecedatfQuia autem neceffïtate loei iæpe uiris iecularibus iungor,nonnunquam mihi ’ linguæ difciplinam relaxo.Nam fi in afsiduo een-furæ meat rigore me tenco, fcio quia ab infirmio-ribusfugior,eoscß adhoc quodappeto,nunqua traho.Vnde fit ut eorum fæpe ÖC. ociofa patienter audiam.Sed quia ipfe quo(^ infirmus fum,in oci-ofis fcrmonibus paulifper tradus, libenter ea lo-qui incipio, quæ audire coeperam inuitus. Et ubi tædebatcaderCjlibet iaccre» Quisergo ego uel qualis {peculator film, qui non in monte operis fto,fed adhuc in ualle infirmitatis iaceo r Potens uero eft humani generis creator amp;nbsp;redemptor,in digno mihi uitae altitudinem,amp; linguae effica-ciâ donare, pro cuius amori in eius eloquio nec mihi parco.Efte ergo ipeculatoris uita ÓÓ aha de/ betfemper Sgt;C circunfpeda. Ne enim terrenarum rerum amori fuccumbat,altafit:neocculti hoftis iaculisferiatur,ex omni latere circunipeda. Ne-queenimfpeculatorifufficitutalte' uiuat,nifi ÔC loquêdo amdue ad alta auditores fuos pertrahat, eorumtç mentes ad amorem cœleftis patria: lo-quendofuccendat.Sedtunc liacc rede agit, cum lingua eius ex uita arferit-Nam lucerna quae in ie-metipfanonardet, earn rem cui fupponitur non •oan.î accendit. Hine enim de loanne ueritas dicit : Ilie

erat lucerna ardcns amp;nbsp;lucens. Ardens uidelicet

fumat loquiquod nonaudierit,fedprius aureni Greg, fui corporisaperiatauribusplebis.Vndeprophe ta alius dicit dnclinabo ad fimilitudinemaurem meam,aperiam in Pialterio propofitionem me-am.Qui enim rede praedicat, prius ficut didum eft,aurê cordis locution! intimæ inclinât, ut poft-* modum os corporis in propofitionem admonitiz onis aperiat. Sequitur: Si dicentemeadim-pium,morte moricris,non annunciaueris, neque locutusfueris, utauertatur auia fuaimpia amp;nbsp;ui-uatjipfe impius in iniquitate fiia morietur, fangui nem autem cius de manu tua requiram.Tn quibus uerbis quid nobis notandum eft,quid follicite co gitandum,nifi quia neefubiedus ex culpa præpo fitimoritur,necpræpofitus fine culpa eft,quan-douerbauitæ non audiens, ex fua culpa moritur fubiedusdmpioetenimmorsdebetur.Sed SC à fpeculatore uia uitae nuncianda eft,6lt; cius impie-tas incrcpanda.Si uero ipeculator taceat, ipfe impius in iniquitate fiia morienquia impietatis eius mcritum fuit,ut dignus non elfet ad quern fpecu-latoris iermo fieret.Sed fànguinê eius dns de manu ipeculatoris requirit: quia ipfe hue occidit,qui eS tacêdo morti prodidit.In quibus utrifep pêian-dum eft quantum fibi connexa funt peccata fub-ditorum atquepræpofitorum:quiaubi fubiedus exfua culpa moritur, ibiis qui praeeft, quoniam tacuit,reus mortis tenetur.Peniate ergo fratres charilfimi,penlate:quia SC quod nos digni pafto-resnonfumus, etiamexueftra culpa eft, quibus tales praelati fumus.Et fi quando uos ad iniquita-tem defluitis,etiam ex noftro hoc rcatu eft, quod obfiftentes atque réclamantes in prauis defidcrtjs non habetis. Vobis ergo amp;nbsp;nobis parcitis, fi à pra uoopereceflatis.VobisôC nobis parcimus,quan do hoc quod difplicet, non tacemus. O quâm liber à commiflbrum fibifanguinefueratpraedica-toregregius,quidicebat:Mundusfum à fangui- Ad,2o ne omnium.Non enim fubterfugi,quo minus an nunciarem omne confilium dei uobis, Si enim nonannunciaflet,mundus à ianguine nonefief. Sed quibus omne confilium del annunciate ftu-duit,ab corum fanguine mundus fuit. In qua uo-cenosconuenimur,nos conftringimur, nos rci efte oftendimur,qui facerdotes uocamur, qui fu-per eamala quae propria habemus, aliénas quoc^ mortes addimus:quia tot occidim^,quot ad mortem ire quotidie tepidi tacentes uidemus.Ciim uero dicitur,Sanguinem autem eius de manu tua requiram, fi hoc in loco fanguinis nomine mors corporis defignatur,ualde nobis de noftro filen-tio auget metus:quia fi in fubiedis fuis is qui præ latus ad fpeculandû eft,amp; de morte corporis qua doc^ morituri tam grauiter reus tenet, quo rcatu de morte animçfubiedi côftringit’,quçpotuifl'et femper uiuere,fi uerba corredionis audiftetfSed melius poflunt fanguinis nomine peccata figna-ri.Vnde quidam cum peccata carnis defleret, di-xit;Libera me de fanguinibus deus, deus falutis pfal.50 meæ.Sanguis ergo morientis de manu (peculator ris requiritur : quia pcccatum fubditi culpa efle

Tom. z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h X præpo

i/y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B.Gregorij 111

præpofiti fi tacueritrep utatur.Eftergo quod fa^ ctat ut ctiam moriente fubdtto Ce liberum red-dat.Surgat,inuigiIct,malis aôibus contradicat, fi Irou.ö nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amicum

tuum,nedederis fomnum oculis tuis,nec dormi-tcntpalpebrastuæ.Vnde hic quoque additur: Si autemtu annunciaueris impio, ÔC illenon fucrit conuerfus ab impietate fuajamp;^ à uia fua impiajipfe quideminimpietatefua morietür,tu autem ani-mamtuamliberafti.Tunc enim fubiecfius mori-tur fine tCjquando in caufa mortis contradicfiorê pertuleritte.Nam mord cuinon contradicis, ad-iungeris.Etnotandumquæ funt quæ debeant a fpeculatore prædicari. Nimirum ndes amp;nbsp;opera-tio. Nam ait: Si autem tu annunciaueris im-piOjamp; ille non fuerit conuerfus ab impietate fua, fC à uia fua impia.] Impietas quippeadinfideli-tatempertinct, uia ucrôimpia ad prauam aefiio-nem.Etomnis fpeculator hoc habere debet ftu-dijjUtpriusadpietatemfidei, poftmodum ad plain uiam,ideft,ad bonâaôiioncm trahat.Sed quia de exhortatione fermo Ce intulit, innotefeere bre-uiter debemusjin orc paftoris quantus eflè debe-atordo,atq; confideratio locutionis. Penfare ete-nim doiflor debet,quidloquaf, cui loquat, quan doloquatur,qualiterloquatur,amp;quantumloqua tur.Si enim unum horû defucrit,locutio aptanon crit.Scriptum quippe eft:Si redte ofFeras,rclt;fie au tem non diuidas, peccafti. Retfié autê offerimus cûbono ftudiobonûopusagimus.Sed retfîe'no diuidimuSjfi habere diferetionem in bono opéré pofiponamus.Cofiderareetenimdebemus quid loquamur, utiuxta Pauli uoeê fermo nofter fem-per in gratia iàle fit conditus.Penfandum uerô no bis eft cuiloquamur:quiafsepeincrcpationis uer-bumquod hæcadmittit perfona,altéra non ad-mittit.Etfiepeipfa eadem perfona fecundum fa/ a.Rcg.ii dum fit altera .Vnde Nathan propheta Dauid póft adulterium forti increpationis fententia per-culïit.Qui cùm de raptore ouis diceret: Filius mortis eft uir qui fecit hoc, ei protinus relpondit dicens:Tu es ille uir.Cui tarnen cùm de Salomo-nis regno loqueretur.’quia culpa défait,ci fehumi liter in adoratione proftrauit.In una ergo cadem-que perfona quia caufa difpar extitit,etiam fermo propheticusdififimilis fuit. Penfandum quoque eft quando loqui debeamus,quia fàrpe etfi difFer-turincrepatio,poftmodumbenignérecipitur.Et nonnunquam languefcit,fi hoc q uod ante profer ti debuit,tempus amiierit.Nam amp;nbsp;fapiens mulier Nabal ebrium uidens,incrcpare de culpa tenaciæ noluit,quem digefto uino increpationis fuac ucr-bis utiliter percuffit.Et propheta adulantium lin-guas nô elle in fubfcquenti tempore diffèrendas

Pfal.40 annunciat, quiait:Confundantur ftatim erube-feentes, qui dicunt mihi,cuge euge. Adulatio ctenim fi ucl ad tempus patienter fufciçiitur, auge tur,amp; pauliiper demulcet animum ut a rigore fuç recftitudinismollefcat in dclccftatione fermonis. Sed ne crefeere debeat,ftatim eft,amp; fine mora fe-rienda.Penfandum quoque nobis eft,qualiter lo-

riprimi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;176

quamur.Nam fæpe uerba quae hue ad falutem re-uoc3nt,aliû uulnerant.Vnde Paulus quot^ Apo-ftolus quiTitum admonct dicens: Argue cum o- adTit^ mni imperio'.Timotheum exhortatur dicens: Ar x,Tiin.4 gue, obfecra, increpa cum omni patientia do-(ftrina.Quid eft quod uni impcrium,ô6 aï tj patien dam præcepit, nifi quod unum lenioris,alterum uerô feruentioris fpiritus effe cofpexit fLeni per authoritatem imperij iniungenda erat feueritas uerbi, is autem qui per fpiritum feruebat,per pa-tientiam temperandusfueratinefiplus iuftôin-feruefeeret, non ad falutem uulnerata reduceref, fed fana uulneraret.Curandumquocp quantum loquamur, ne fi ei qui multa ferre non ualet, per uerbum uel exhortationis ucl increpationis lon-gius trahimus, auditoremnoftrum ad faftidium perducamus , Vnde idem prædicator egregtus Hebræisîoquitur,dicens:Obfecro uosfratresutHcb.M fufferatis uerbum lolatij.Etenim perpaucis Icri-pfi uobis. Hoc tarnen Infii mis præcipue' congru-it, ut pauca quidem amp;nbsp;quac præualent capere au/ diantjfed quæ eorum mentem in pcenitentiæ dolorem compungant. Nam fieisuno in tempore exhortationis fermo fuerit multipliciter didus: quia multa retinerenon ua1ent,fimul amittunt omnia. Vnde ôfmedici corporum pannos quos infirmantibus ftomachis ponunt, apto quidem medicaminc, fed fubtiliterliniûUne firepfetimul to mcdicamine fuerint, infi'rmitatê ftomachi non roborantes adiuuent, fed opprimentes grauent. Sciendum tarnen quia etfi quando modum fuum fermo prolixiortranfeatjpcriculofum hocaudito ribusnon eft.Siautem qualiterquid dicatur, SC quibus dicatur, non uigilanter confpicitur, ualde periculofum-eft . Vcrecundæ etenim mentes fi quas fortafte culpas admiferinr,leniter arguendac funt:quia fi afperius increpentur, franguntur po-tiusquàm crudiuntur. At contra mentes afperæ atque impudentes,fi increpatæ leniter fuerint,ad maiorcs culpas ipfalenitate prouocantur. Quod i.Cor.i bene in eodem egregio prgdicatore difcimus,qui cùm Corinthios cognofeeret pro amore perfona rum in fchifma diuifos, eorum uerecundiæ confu lens, locutionem fuam cis à gratiarum aiftione SC laudrbus coepit,dicens:Gratias ago deo meo fem per pro uobis, in gratia dei quæ data eftuobisin Chrifto Iefu:quia in omnibus diuites faifti eftis in illo, in Omni uerbo SC in omni feientia, ficut tefti-monium Chrifticonfirmatum eft inuobis.Qui adhucadiungitôC dicit: Ita ut nihil defituobis in ulla gratia, expetftantibus reuelationem domini noftri lefu Chrifti. Quçfo te Paulc,fi iam nihil de-eft,cur eis feribendo iatigarisfcurinlonginquo pofitus loquerist' Penfemus ergo fratres chartfti/ mi quantum laudat.Ecce eis gratiam dei datam aflèrit, fatftos in omnibus diuites dicit, in omni uerbo SC in omni fcientia:Chrifti teftimonium,id eft, quod deièmetipfo moriendo SCrefurgendo teftatus eft, in eorum uita confirmatum efle per-hibet, 5C nihil eis deefle in ulla gratia teftat. Qufs rogocredat, quia paulopoft eos corripiat quos

italau-

peccan'rquta ex ill o oritur unde adhuc peccatoiis animus aldus obligetur.Peccatum uero quod ex peccato fequiturjpeceatum fimuleft Ä^poena pec cati:quia excrefcente cçcitate,exretnbunonepri orisculpægeneratur, ut quafi tam quædam fint in peccatöre fupplicia ipfa incrementa uitiorum. IFituero nönnunquamutunu idemq peccatum amp;nbsp;peccatum fit, èc pcena peccati, fimul caula peccati.Ponamus enim ante oculos quempiam remproximi concupifie,quam quia aperte' non ualuit,furcodinpuit,fedinfurtiaccufationcpofi-tuSjfehancdinpuifieiureiurandodcnegatiit.Hu-ic ergo concupilcentia peccatum fuit ÔC'caufa pec catirquiaper earn peruenitadrapinam. Ipfum ue ro furtum quo rem concupitam diripuit,amp; pecca turn ei fa (Hum eft SC pcena peccati: quia ex retr»/ butioneiamnonrcpreflæconcupiftctiac facftum eft ut ucniret ad furtum,Qi culpa cordis excrefee/ ret in opere amp;nbsp;ultione excitatis. Sed quia furtum periuriotegerecurauit,ex peccato rurfum pecca turn genuit.Furtum ergo quod ex concupifeen-tiaprocefiTitjSC periurium pertulit,peccatQ Qi poe na peccati fatftû eft culpar præcedenti: peccatû Qi cauià peccati culpæ fubfequenti: quia de ilia natS hanc genuit.Quod bene Paulus de quibufdâ de-umintelligentibuSjfed non honorantibus infinu atdiccns:Ciimcognouiflentdeum,nonficut de-um glorificauerût, aut gracias egerunt, ied euanu erunt in cogitationibus fuis.Ecce eft peccatum Qi caufa peccati.Ex qua caufa quid fequatur adiun-git:Etobfcuratum eftinfipicns cor eorum.Dicê-tes enim fe efle fapicntesjftulti fatfti funt.Et muta ueruntgloriamincorruptibilis dei in fimilitudi-nem imaginis corruptibilis hominis, Qi uolucrû, Qi quadrupedum,amp; ferpentium.Ecce eftpecca turn folummodo. Et pcena peccati eflet, fi non adhuc ex hoc peccato Qi aliud fequeretur. Nam poft infidelitatem eorum fubditurrPropter quod tradiditillosdcus in defideria cordis eorum in im munditiam,utcontumehjsafficiant corpora fua in femetipfis.Quia igitur cognofcêtes deum non ficut deum glorificauerunt,ex eo peccato Qi caufa peccati ad hoc quoc^ perduefti funt, ut ad cultû ferpentium amp;luolucrumlaberêtur, Sed quia per hanc etiam cæcitatem ufep ad immûditiam Qi car 3 nis contumelias ceciderunt,ipfa infidelitatis eorum cæcitas præcedenti inteliecftui Qi peccatum eft Qi pcena peccati;fuhfequenti uero immûditiæ peccatum fadtum eft Qi cauia peccati,Sed quia de h is in libris moralibus diu traeftatum eft, nobis nunc in eis d 1 urins immorandum non eft.Hoc au tem nobis cum tremöreconfiderandum eft, quo modo iuftus Qi omnipotens deus ctim præceden tibuspeccatisirafcitur permittit ut cæcata mens Gcn.15 etiainaliislabat.VndeMoyfesainNondum com Pfal,68 piëtafuntpcccataAmorrheorS.Dauid quoi^ait:

Appone iniquitatê fuper iniquitatë ipibrü, ut nó intrentiniuftitiatua.Propheta etiam alius dieit: Ofce Maledidum filt;:mendacium,ô(:homicidiû,amp;: fur tum,Sc adulterium inundauerunt,ÔC fanguis fan-guinê tetigit.Sanguis ein fanguinê tSgit, quando , peccato peccatum additur,lit ante dei oculos ad-iuneftis iniquitatibus anima cruentetur. Paulus ApoftolusaiuVt impleant pcccata fua femper. loanniquoeç per angelum dicituriQui nocet, no Xpo.ulU ceat adhuc:SC qui in fordibus eft,fordefcat adhuc, Vnde nunc etiam dominus dicit:Si conuerfus iu ftus â iuffina fua fecerit iniquitatê, pona offendi-culum coram eo, Ac fi aperte dicat : Quia uidere pcenitendo noluit ubi iam impingit,iufto cum iu dicio déférés,pona ei ut Qi alibi impingat, Quod tarnen domini ponere,eft ncquaquam ad peccait du premerCjfed nolle d peccato liberate, ficut dc Pharaone diciuEgo indurabo cor eius. Nó enim Exo.^ corpeccatis dominus obdurat:(ed obduraredici-tur, cum ab obduratione nó libérât. Mifericors enim deus tempus nobis ad pœnitentiâ relaxat, fed cùm eius gratiæ patientiânos ad augmentum uertimus culpæ,hocipfum tempus quodad par-cendQ pie difpofuit,diftri(ftius ad feriendû uertitî ut quia rcuerti quis etiam ipatio temporis accepte noluerit, per hoc mala fua ad rcatû augeat, g quod ea dilucre potuif,fi couerti uoluiftet. Vndc fcriptûeft:lgnorasquoniâbenignitasdeiad pœ-nitentiâ te adducitfiecundû duritiâ aût tuâ Qi co( impœnitens thefaurizas tibiirâ in dieiræ,ÔC reue lationis iufti iiidi ci) dei.De benignitateergo om-nipotentis dei iram fibi in die irg reprobus thefau rizanquiadum ad pœnitendum tempus accipi-tur,SC ad peccandum exhibef,ipfum remediS gra tiæ uertit in augmentum culpæ. Vnde Qi omnipo tens deus quia collata remedia confpicit ad culpç augmentum trahi,ipfam benignitatem quam co tuht,in fudici) diftridioné uertit,ut inde poft am-plius feriat unde modo amplius expeétat.Et quia homo defèrere malum nó uult ut uiuat, auget un^ demoriatur.Sedfiue iuftus in culpa,fiue pecca/ torin morte corruatjipeculatoritimcndum eftne , hune ex fuo filentioreatus peccantium pariter in uoluat Sed interim dumloquor,auerterc à me-metipfo oculos uolo, Qi ecce itcrû ferme diuinus me impingit in mcmetipfum,ut mearn negligen-tiam uideam,5C mihi dici hæc quæ audio pertime icam Sicut enim fuperius dixi, cuius cor in curis innumeris experfum fead (e colligat f Quando etenim poft'um Qi ea quæ circa me funt follicitè omnia curare,SC memetipfum adunato fenfu con fpicerefQuando pofium prauorum nequitias in-fequendo corrigere,bonorum aeftus laudando Qi admonendo cuftodire,altjs terrorem atqi alijs du! cedinem demonftraret’ Qiiando ualeo SC de his quæ funt neceftària fratribus cogitate, SC contra hoftiles gladios de urbis uigilns follicitudiné ge-rere, ne incurfionc fubita ciues pereâü prouiderc, Qi inter hæc omnia pro animatum euftodia plené ' atcpefficaciter uerbum exhortationis impende-refLoqui etenim de deo, quictæ ualde SC liberæ mentis eft.Tune nanqj bene lingua dirigit in fer-mone,cùm fecuréfenîüs quieueritin tranquillita te.'quia nec coneufla aqua imaginem refpicientiS reddit,fed tunc in ea uultus intendentis aipicituf, ciim nonmouet.Qiiam ergo exhortationé nobis

/peculator

lo fui dominus accendit netaceât, fed dirftafalla-cium uerbis ueritatis premant. Vride hie fiibdit :

Cùm autem locutus fuero tibi, aperies os tuS, Si dices ad eos,Hæc dicit domin’ deus. ] Sed hæc quæbrcuiterfub duplici intelleiftu difcuftimus, placet ut iuxta côfiderationem literæ leuiter tangendo trâieamus.Quid em nobis amplius per ipfa uerbahiftoriæ quam uirtus obediêtiæ commê-daturfcùm modo ad tranimigrationem iuxta flu-uium Chobar pergere, modo ad campum egre-di,cx campo ad domum redire propheta præcipi turfutpriusexiulfionepergens. Si paulopoft e-xiens,atq5 iterum domum rediês, Si femetipfum recludens,ièmpcr fuæ uoluntatis arbitrium ad di uini eloquij præceptum frâgat,quatenus in cœle ftiiuflione fufpcnfus,nô fuam, fed conditoris fui uoluntatem impleat.Cui dicitur: nbsp;nbsp;Et tu fili ho-

minis,ecce data funt fuper te uincula. Si ligabunt te in eiS)Si nô egredieris in medio eorum. ] Qua inrenotandum cft qjaduerià propheta prænof-cit,ut contra omnia paretur. Minus ein mala con tra mentem præualent,quæ inopinata nô ueniût, tarnen dum contraria prænoîcuntur, quâta fit in eo obedientiæ uirtus oftcnditur,qui Si eogno-fcitqj aduerfa paflîirus eft,SC tarnen uoci domini-cæ inobediens nô eft.Magna enim confideratio-ne indigent uerba quæ protinus adduntur : Et ïinguam tuam adhærefcerefaciam palatotuo, Si. eris mutus,nec quafi uir obiurgans : quia domus exafperans eft, ] Difeernendum quippe nobis eft,utrum pro folis malis auditorib.an aliquando etiam pro uitio prædicantis, prædicationis lermo fubtrahatur,Quatuor ein qualitatib,res hæc con-fiderata diftinguitur.Nam aliquando propter ma los auditores bonis tollitur fermo dotftoribus, A-liquando uerô pro bonis auditoribus datur ièr-mo dodorib.St: malis. Aliquando autem propter docentium atep audientium iuftificationcm, bo-

nae uerbum proferre qui locum docendi tenent, prædicationis fermo tollitur,ut utraiç pars diftri-tftéiudicetur.Propter malos nancç auditores bonis ièrmo docftorib.tollitur, ficut nue ad Ezechie lem dicitur: Linguam tuam adhærefcere fadâ palato tuo, eris mutus, nec quafi uir obiurgâs, quia domus exafperans eft.] Et ficut Paulo di-citur:Feftina amp;nbsp;exi uelociter ex Hieruialem, quo niam non recipient teftimonium tuum de me. Et ficut uolentibus Apoftolis prædicare in Afia,fcri Ad.itf ptucftrquiaprohibuit eos fpirituslefu. Propter bonos auditores etiâ malis doeftoribus fermo da-Mat,3j tur,ficut de Phariiacis dominus dicit:Omnia qua:

cSt^ dixerintuobis,ièruate ÔC facite,fecSdum ue-unt.Propter docentium quoçp mcritû,amp; audicn^ tium i'uftifîcationem,fermo doôrine tribuitur,fî/ nbsp;nbsp;nbsp;.

eut fuis Apoftolis dicit lEuntes docetc omnes gé nbsp;nbsp;’

tes.Propter malos ucrô auditores dC indignam ui tam eorum qui docere debuerant, fermo dodrP næ ftibtrahitur,ficut Heli ad corrigendos filios di ftfitîlæincrepationis uerbum nô habuitiquiaô^ eius negligêtia,amp; filioi um exigebat uita, ut euffl eis popup caderet, ÔC area domini capta ad AI i,Rcegt; lophylostranfiret. Magna ein omnipotentis dei cft gratia cùm inique agentib.durus à dodloribus fermo increpationis profertur.Quo contra nunc dicitur: Et eris mutus, nec quafi uir obiurgâsJ Delinquêtes ctenim obiurgaflet,fi digni ipfa ob^ iurgationis gratia fuiflènt.Sed cûin doôrinaatcp filentio fitmeritorum tâta diuerfitas,utfciri facile nô polïit utrum ex auditoriSjan ex eius uitio qui dodrinælocû uidet tenere,docêdifcrmo fubtra^ hatur,quid aliud nobis $ feruari femper in rebus dubtjshumilitasiubeturc’utquâdo loqui poflugt;' musjuon extollamur,ne fortalTe hæc ipfa locutio nis noftrp gratia nô nobis fed auditoribus noftris collata fît.E t rurfiis quando loqui non poflumus, bi qui nobis eommilfi funt,minime' nos dijudicêt ne fortafle nô ex noftro, fed ex pcccato audiêtiiJ loqui minime poffîmus.Adhoc ergo nobis cun-» ôa de meritis noftris incerta funt, utunâ certain gratiâ teneamus humilitatê, quaten’^ ÔC nos ciim loquimutjcx omnipotêtis deidono hoc efleuc' ftrum merits putemus.Et quâdo à locutione dolt;-(ftrinæ obmute(cimus,quâuisnoftra fit, uos tame hâceftèueftrâ ipecialiter credatis,utcSuicifiîin mala nobis tribuimus,ôir bona alijs, per ipfam hu militatis gratiâ fi'atutdodrina: fermo qui ablaP fuerat,redeat.Sequitur: Cùm autê locutus fue-ro tibi,aperies os tuS,6C loqueris ad eos. Hate di-* cit dominus deus:Qui audit, audiat, amp;nbsp;qui lt;^uiegt; fcit,quiefcat: quia domus exalperans eft,] Sæpc quidam uerbum dei audire defidcrant,feddum alios conlpiciunt aurem auertere, etiamipfia fa-lutisauditudeuiant. ôiSpleruntç multi quiefeere appetunt,atque cuniftis mundi huius adibus ua.* arque in hoc mundo diultqs amp;nbsp;hononbus cxtoU Ii,quianecduminuia redûudinis firmi funt,ad praua opera ex aliorum exeplo delabuntur.Hinc eft enim quod in typo infirmantium Pfalmifta lo^ quens dicebar: Mei autem pene moti funt pedes, PfatT? peneeffufi fiint greflus mei, quia relatus fum in peccatoribus, pacem peccatorum uidens.Hinc iterum dicit:Dum fuperbitimpius, incendit pan pjji.y per.HincadHieremiam prophetâuocedominiquot; ca de luda amp;nbsp;Ifrael dicitur: Nunquid uidiftiqux fîcr.î feceritauerfatrix Iftaelr'Äbqt fibimetipla fuper omnem montem excelfum, amp;ifub omnelignum fi ôdofum,SC fornicata eftibi.Et dixi cùm feciflèt hæc omnia,ad me c5uertere,amp;i nô eft reueria.V'* bi ftatim fubdit qualiter ex acmulatione cius etiä luda cecidit,qui ftare uidebat. Ait enim : Et uidic

præuatp ,

191 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B. Grego

uitatemHierufàlê.] Sed ante nobis inquirêdurn eft cur Ezechiel ^pheta uel quodcs fubiimn co^ fpicitjUcl quoties agerealiqua myftica iubet,pn-us filius hominis appellaturfSaepe enim fubleua^ tur ad ccclefti'a, amp;nbsp;occultisac inuifibilibus rebus ciusmenspafcttur . Neceflèergo eft ut inter occulta quae pénétratjfilius hominis uocetur,ut fem per agnofcat quod cft,Slt;l nunquam extoliatur de his ad quae ducif.Quid eibenim prophetæ ad ipi-ritalia fubleuatofemper fili hominis dicere,nifi ei infirmitatis propriae memoriam facere f ut côfcE us conditionisinfirmac,eleuariin cogitationeno debeat de magnitudine côtemplatiôis fuae. Quia uero idem propheta, ut fupra iam diximus, typû ( prædicantium uel dotftorum tenet, retfte' ei nunc dicitunSumetibi laterem, ÔC pones eum corâte. Omnis enimdodlor ciim terrenum quempiaau ditorem ad cœleftis uerbi doCtrinam tufeipit, laterem aflumit.Cui dum loqui cœperit quae fit rez tributio coelefi is p3triæ,quæ uifio pacis fupernçj ciuitatemHieruialem defcribitin latere.Quern coram fe ponitiquia intêta mente qualitatem au-dientis côfiderat, id eft, profecium uel defeiftum côfpicit,amp; iuxfa etufdem intelligêtiam,prædica-tionisfuaeuerbamoderatur,utdefcribi inaudien tis mere ciuitas Hicrufalem,id eft,uifio pacis pof-fit.Dicatur ergo: Sume tibi latciem,uidelicetpro ximicorterrenum.Pones eum coram te,fcilicet ut uitam atep intelledum iilius intenta mente cu/ ftodias.Et defcribes in eo ciuitatem Hierufalê, ut ei quæ fint fuperna gaudia de uifione pacis inno-tefcas.Quafi cnim iam Hierufalê in latere deferi-ptaeft,cùm terrenamenscœperitquæ fint ilia in ternæ pacis gaudia uera cognofcere,amp; ad confpi-ciendam gloriam patriae cœleftis anhelare.Qua-fî interna uifio pacis deferibitur, quâdo mes quæ prius terrena fapuerat,per amorem iarn ad côtem plandam gloriam regni cœleftis eleuatSed raox ut animus amare cœleftia cœperit, mox ut ad ui-fionem pacis intimæ tota fe intentione college-rit,antiqu9 ille aduerfarius qui de cœlo lapfus eft inuidet,6Cinfidiariamplius incipit,Sô acriores $ confueuerat tentationes admouet,ita ut pleruncp fie refiftentem animam tentet, ficut ante nunquâ EcePs Z tentauerat quâdo pofiidebat.Vndefcriptum eft: ' Fili,accedês ad feruitutem dei,fta in iuftitia ZC ti^ more,5C præpara animam tuam ad tentationem. Vnde dæmoniacus qui à domino fanat,ab exe Mar.9 untedgmonediicerpitur,ficutfcriptumeft:Et cia mansSCmultum diicerpês eum,extjtab eo.Quid eft enim quod obfèflum hominem antiquus ho/ ftis quem poflelTum non difcerpièrat,deferens di fcerpfit,nifi quôd plcrunc^ dum de corde expel-litur,acriores in eo tentationes generat,quàm pri us excitauerat quando hoc quietus poftidebatf Vnde amp;nbsp;Ifraelitæ quocß ad Moyfen ÔC Aaron di-Exod.$ cgtjVideat dominus ô^iudicet quoniam fœtere feciftis odorem noftrum coram Pharaone SC fer-uiseius,amp;præbuiftisei gladiû, ut occideret nos. In Moyiè enim SC Aaron lex amp;nbsp;prophetæfîgura-ti funt.Et læpe apud fe infirmus animus quafi cô-

rij libri primi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;192

A tra facra eloquia murmurât : quia poftquam uer-ba cœleftia audire ÔC fequi cœperit, regis Æ-gypquot; tî) aduerfitas,id eft, maligni fpiritus tentatioexz crefeit. Debet ergo uigilanterdotftorproficient tianimæquæillam tentationes fequantur innot teicere, utcautam feualeat contra malignifpf ritus iniîdias prçparare. Vnde bene nunc poft de feriptam ciuitatêHieruiàlem in latere,dicitur pro phctæ:Et ordinabis aduerfus earn obfidionem,ôi ædificabis munitiones, 6C comportabis aggerê.) In qua enim iam pacis uifio deferibitur, ei necef* feeft ut tentationum bella nuncientur.Namut ualeat ad ilia pacis gaudia æternapertingere,hâc hic proculdubio oportet tribulationum certamf na multa fuftinere.De qua bene dicitur : Ordina-B bis aduerfus earn obfidionem.Prædicatoresquip pe côtra erudiendam animam obfidionem ordE nantjcdm præmonendo indicant quibus fe mo-? dis uitia uirtutibus opponant,quomodo luxuria caftitatem feriat.qualiter ira tranquillitatem anf mi perturbct,quantum inepta lætitia uigorê men tis refoluat, qualitcr multiloquium munitionem cordis deftruat,quomodo inuidia charitatem in-terficîat,quemadmodum fiiperbia arcem humilf tatis efFodiaf,qualiter fallacia cùm uer itatê in fer-monecorruperit,hancetiamin cogitatione cort rumpat,utquiuerum dicerenoluitquod intelle-xit,iam nec intelligat quod dicere ualeat. Ordina tur erga prædicatorêobfidio,-cùm per fàndîæad-

C monitionisuerbafingulisquibufqp uirtutib.quae uel quibus modis uitia infidientur oftenditur. Et contra Hierufalem,quam deferibit in latere, prç-dicator munitiones ædificat, quando mala qugtg quàm munita contra mêtem ueniât, demonftrat: ut fefe uitia fub uirtutum ipecie abfcondant, qua tenus,ficut fæpe iam diximus,immoderata ira iuftitia uideriappetat,amp; difeiplinæ remifiio,man-fuetudo uideri ueht,â^ tenaciafcfe parfimoniam nominetjSCinordinatarerum effufiofe beneuo-lentiam appellct. Quafi enim ædificatç côtra mêtem munitiones funt,quando uitia fub uirtutum fpecie excrefeunt, SCin alto fe oftendunt per ima ginem,quæinimolacent femper per atftionem. Adhucquocpadditur: nbsp;nbsp;Et comportabisagge-

rem. 3 Quo cnim mens defiderare cœleftia cœpe rit,eo in illam maligni ipiritus tentationibus fuis terrenas amplius cogitationesexaggerant. Propheta ergo aggerem comportât,cùm prædicator làntftus bonis mentibusqualiter terrena defide-riafurrcperefolentdenunciat.Atc^adhucaddif:

Et dabis contra earn caftra, amp;nbsp;pones arietes in gyro. J Quafi dat contra anima doeftor caftra, qua do malignorum fpirituum contra earn colledas atcç adunatas infidias indicat,ut aliquando no fo-lummodoexuno, ièdex coniunêtis uicfjs fîmul tcntent.Nam funtquædam uitia quafi perquan-dam fibi cognationem propinqua, ficutdilîolu-tio fpiritus,appetitusgulæ, immunditia luxu-riæ,ficutmultiloquium,failaciaj arcp periuriujn. Ex diflblutionc quippcipiritus mens ad ingluuiê uentrisrapitur.Etdumcibis uenter extenditur, ad lu-

aiflibus confpicitj rcmifiiorem amp;nbsp;clementiorem lè minime ofiendatc'V nde fcriptum eft:Filiae tibi funtfferua corpus illarum, amp;nbsp;non oftendas hila-rem faciem tuam ad illas. Infirmae quippe animae atc^ appetitui mundi deditacjaliquado melius ex feueritate feruanturzut obfirmata facies,ideftjper feueritatis cuftodiam ab omni ipc friuolac remifii onis abdudla,mconfi:antem animam terreat,atlt;ß à delecflatione uitiorum diftricfiionis uigore con-ftringat.Quod ciim â docfiore agitur, femper ne-ceiTe eft ut dulccdo ÔC humilitas in corde leneat, quatenus amp;nbsp;multum ametjÔCnunquâ contra eum pcrelafionemrupe»-biatjcuitamê araorem fuiim fiChumilitatem pro utilitate eius prodere recufat. Sequitur: Etcircundabiseam.J Circundatdo Ôor auditoris animam cum in omne quod in hac iiita agitur,tentationum laqueos apponi pofte de nunciat: ut dum ubi«^ fit mens pauida, ubicg cir-cunfpeda, quanto timidior, tantb uigilantior ui/ uat. Sequitur: Signum eft domuiIfrael.3 Siad hiftoriam obfidionis quæiuxtaliceramfacftaeft, fignum eft domui Ifrael quod propheta fccit.fi ad myfteriû, quod quotidie erga uniufcuiufqp ani mam a docftore agitur: fignum eft domui Ifrael Ôd hoc quod'agendum nunciauit : quia ficut domus Ifrael obfidionem corporaliter pertulitjita una-quecp anima quæiamferuire omnipotêtideo incipit, obfidentes feinfidias malignorum fpiriruû fentit. A quibus filiere eripi appetitjcire debet quiaeripifua uirtutenonpolTitjfedeius necefte eft ut adiutorium fperet, qui nos SC in carne cor-ruptibifiuiuentes,perredemptionisfuæmyfteri-um poteft etiam fuper fpiritus qui funt fine carne roborarc, lefus Cbriftus dominus nofter, qui ui-uit amp;nbsp;regnat cum patre in unitate fpiritus fanefti, deus, per omnia fecula feculorum. Amen.

Libri primi Homiliarum béati Gregorij papae fuper Ezechielem,finis.

CVNDVM LIBRVM HOMILIARVM

B. Gregori] fuper Ezechielem.

QViatnultis curis premcntib.Ezcchieh's pro pheræ Itbrujcoratn charirate ueftra totS per oi-dmem perfcrutari non hcuir,bonis ueftris défi/ dertjs placuit petere,ut faltem extrema eins uifio, quæei faóraefi: deædificioin niöiite conftkuto, quæ óó cuncfiis efi: uifionib. eius obfcun'or, expo-ni debuifiet.Et quidem uoluntati ueflræ me parère necelTe eftjCed duo funt que bac in re perturbât anima meö. Vnutn q? hæceadem uifio tantæ ob-fcuritatis nebulis tegit,ut uixin ea aliquid intelle ôuinterlucenteuideat. Aliudq,iam Agilulfum Longobardorum regem ad obfidionem noftram fummopere feftinantem Padum tranfiflc cogno-uimus. Vnde penfate fratres charifsimi, in caligi-nofis ac myfiicis (ènfibus penetrate quid ualeat mens mirera,timoris fuiperturbationib.occupa ta, Quâto ein circa terrena plus fatagit, tâto in his

firm multa cogitantem.Quç enim fuperiora penc trare etiam colletfta no fufficit, penfate quid age/ re poterit diuifa.Scimus autê,fcimus omnes quia amp;nbsp;fluuius qui in multis riuis diuiditur,a fuo alueo ficcatur. Sed tarnen inter hæc adeft fuperna gratia. Et fi mentem meam cogitationum mcarum pondera deprimunt, ueftrorum hanc pennae defi derioruni leuant. Obfeurum quidem ualde eft o-pus quodaggredimur,fed ponamus in animo, quia noefturnum iter agimus .Reftet ergo uthoc palpando carpamus*

Homilia decimatertia.

N uigefiinoquinto anno tranfinigrationis noftrf, in exordio anni, décima nienfis, quarto decimo anno poftquam pereufià __ nbsp;nbsp;nbsp;________eftciultas,ipfahacdiefa:« (fta eft fuper me manus domini, adduxit meilluc in uifionibus dei* Adduxit mein terram Ifrael, amp;nbsp;dimiiit mcfupdr montem excelfum nimis, ftiper quern erat quafi ædi ficium ciüitatis uergentis ad Auftrum , introduxit meilluc,Et ecce uir cuius erat fpecies quafi fpecies æris, amp;nbsp;funiculus line us in manu eius, Ô6 calamus menfurein ma nu dus, Stabat atitem in porta, ÔC locutus eft ad me idem uir.

IN uigefimo amp;nbsp;quinto anno trâimigratiois no-ftræ,in exordio anni, décima mêfis,quartodeci mo anno poft^ percufla eft ciuitas,ipfahac diefa lt;fta eft fuper me manus dni, ÔC adduxit me illuc.! Diifturus myfticâ narrationc,biftoricâ premittit, utfiat ex tcpore,quod credaf in reuelatione.No-tandum ueroqin exordio libri huius quo anno prophctarecœperitjindicauit: in fine üeró inferu itj^d in extrema uifione uidit, ita ut cogrtofei ui' D leatinquot annisprophetiaefuae hbrum dixerih Têpus nanep quo prophetare cccpit, in locutiois fug initio pofuit,dicês:Apcrti funt cœli,amp;^uidiui fiones dni in quinta mêfis : ipfe eft annus quintus tranfmigrationisregisloachim.NuncueroIoqui fur,dices: In uigefimo et quinto anno trâfinigrati onisnoftrç. Idënan^prophetain captiuitatepri ma cû loachim rege fucrat in Babylonia tranfdu-» tftus.Namdefecunda Hierofolymorûcaptiuita-te fubiûgit : Quartodccimo anno poft^ pereufia eftciuitas. Vndecim qppe annis Sedeefiias poft captiuitatê primâ,in qua Ezechiel propheta cum loachim rege dmftus eft, in Hierofolymorû urbe regnauerat. Poftcaptiuitatê uerôeiufdem Sede-chiæ, quae etiam fecunda erat urbis captiuitas, quartodccimo anno propheta uifione ultima ui-dic. Vndecimitaiç Sgt;C quatuordecimfimui iundi, faciunc

intern» pacis uifio ex faudorum ciuium congre-gationeconftrutturjHierufalemcœleftis utciui-tas ædifîcatur.Quæ tarnen in hac peregrinatf onis terra dum flagellis percutitur, tribulationibus tß-diturjCiuslapidesquotidiequadrätur. Et ipfaeft ciuitasjfcilicet fanda Ecclelia, quae regnaturain coelOjadhuc laborat in terra. Cuius ciuib. Petrus j.Petz diciuEtuos tanquamlapidesuiui fupercdificami i,Cor,i nfæt Paulus ait:Dei agricultura,dei ædificatio e-flis.Quæ uidelicet ciuitas habet hic in landorum moribus magnum iam ædificium fuum.In ædifi-cio quippe lapis lapidem portât, quia lapis fûper lapidem ponitur.Et qui portât altcrum, portatur ab altero.Sicitacj ficin fanda Ecclefia unufquil-que SCportatalterumjSC portatur ab altero. Nam uiciffim fe proximi tolerant,ut per cos ædificium Gal.ff charitatisfurgat.Hincenim Paulus admonet di-

cêsdnuicem onei a uefira portate, SiC fie adimple-

bitis legem Chrifti. Cuius legis uirtutem denun- c

Rom I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;charitas. Si em ego uos

portarenegligendoin moribus meis,SCuos me tolerate contemnitts in moribus uefttis, charita-tis ædificium inter nos unde furgit,quos uicaria diletftio per patientiam no coniungitfln ædificio autenijUtprædiximus, lapis qui portât portatur: quia ficut ego iam mores eorû toleroqui adhuc in conuerfatione boni operis rudes funt : ita ego quocÿ ab illis toleratus fum,qui me in timoré do-mini præceflcrun t portaucrût,ur portatus por-tarediicerem^Sedöd ipfiquotß à maioribus fuis portât! iunt.Lapidesuerô qui in fummitate atep extremitate fabi icæ ponuntur, ipfi quidem por-tantur ab alijs,fed alios nequaquam portant:quia SC hi qui in fine Ecclefiæ,id eft,in extremitate mû dinafciturifuntjtolerantur quidem à maioribus, ut eorum mores ad bona opera imponantur. Sed ciimnoneos fequuntur qui per illos proficiant, nullos fuper fe fideles fabricæ lapides portât.Nûc ita($ ali) portant ànobis, nosuerô portati fumus abahjs.Omneautem pondus fabricæ fundamê-tum portat,quia mores fimul omnium folus re-' demptor noller tolérât. De quo Paulus ait: Fun-damentum enim aliud nemo poteft ponere præ-ter id quod pofitum eft , quod eft Chriftus le-fus.Portat fundamentum lapides J Sc à lapidibus non portatur: quia redemptor nofteromniano-ftra tolerat,fed in ipib malum non fuit quod tole-rari debuiffet.Vnde bene nunc dicitur: Dimi-fit me fupermonte excelfum nimis, fuper quern era tquafi ædificium ciuitatis,] Quia mores SC

borat,cuius diuinitatis potential^ nulla fatigatio contingit:fed uerbis humanisloqucns,ipfamfua circa nos patientiam,laborem uocat. EtnotandS quod eandem ciuitatem quara propheta conipe-xeraf,ad Auftrum uergentem uidit. Aufter enim uentus,quia in fanefii Ipiritus typo poni foleat,hi qui in facro eloquio ftudiofi funt rccognofcunt, ficutecotrarioper Aquilonemfgpe diabolusde-fignatur:quiaamp;illerdaxatincalore, 6C iftecon-ftringit in frigore.Et ueritas didt:Abundabit ini-quitaSjSC refrigefeet charitas multorum.Prophc-ta quoq? de ludæa aftèrir,dicês:Sicut frigidam citcifternaaquam,ficfrigidam fccit malitiamfir-™^’'’ am.Hinc enim diabolus propheta codem atteftä te dixifte perhibetur:Scdebo,inquit,in monte te-ftamcnti,inlateribus Aquilonis .Etquia torpo-rem metis fanói fpiritus gratia relaxa t, hinc Pfal miftaainConuertedomine captiuitatem noftrâ, ficut torrens in Auftro.Captiuitas cm noftra quæ torporis frigore ad fequendu deum pigra rcman-ferat,pcr calorem fanlt;fti fpiritus relaxatur, ut cur-rat in amorem dei. Vnde amp;nbsp;nunc dicitur quod ciuitas quæ in monte coftituta cft,ad Auftrum ucr-gir,quiaelelt;ftorum Ecclefia cogitationcs fuasin afflatu iàntfti fpiritus apcrif,atque ab omni fuper-biæ fuæ uertice difcedens,in deo cui credit, amo-ris calorem concipit,ut nihil ci libeat nifi eius gra tiæ fubmitti,eius dilctftiOne calefieri,eius afflatus fempermuncrerepleri. Vnde ÔC ualido amore fuccenfus contemplator dicebat : Anima mea e-xultauitindomino,deledabitur fuper falutarie-ius.QuienimLatine falutaris, ipfe Hebraicelc-fus dicitur.Propheta igitur quia uias eius atc^ mi racula, redemptionisquoqi noftræ myfteriû per prophctiæfpiritum contemplatur, exuitare fein domino,Sc deletftari fuper lelu pei hibet: quia inde gaudium in mente conceperat,unde per amorem fortiterardebat.Penftmusitaq) fi mentcsfpi ritalium patrum iniUo deletftatæfunt, quinecdS ueneratjfed præuidebat, cuius reatus fit eius uias, ' eius exempla,eius monitapoftquam uenitSCre/ demptionem exhibuit,non amarc. Hæc crßo ciui tas ad Auftrum uergere dicitur,ac fi aperte dice-retur quod prior ilia ciuitas, fcilicet iynagoga, in infidelibus fuis ad Aquilonem fierit,quæ in fiigo re perfidiæ durauit.Sâôa uero Ecclefia quia cha-ritatemfideiconcepit, per calorem ad Auftrunl uergir,SC quafi calidoucnto innititur:quian5in fuifiducia,fed in dono fpiritalis gratiælætatur.

Sequitur; Et introduxit me illuc.] Coeleftis ciuitatis ædificium ille intrar,qui in fanrfta Ecclefia bonorum uias imitâdo côfiderat.Intrare quippe eft ædificium fuper môtcm,ele(ftosfàn(ftæ EC/ defiæ afpicere.Ifte enim uitam coniugio ligatam ducit, proprijs rebus contentus eft, aliéna non di ripit,defuoquicquidpræualet indigentibus lar-gitur,peccata fine quibus quotidiana uitacon-iugacis

lugatis dud nonpoteft, fiere non ncgh'git.Pro eo enim quôd ipfa famth'an's cura animuin con-tùrbatjfefeadlacrymas excitât. Illeucrô tarn cun da quæ funtmundi deferuitynil eius habere appétit, foliuscontemplationis exercitationepafct tur, fpepracniiorum cœleflium cum fietibus læta tür, tranfcendit præfentia quæ haberi conceflà funt, quotidianum cum domino habere fecre-tum quærit,nulla eins animum prgtercuntis mun dt cura perturbât,mente Temper in expedatione cœleftium gaudiorum dilatai. Alius uerô iam huius mundi cunda deferuit, eiuscß mens in con templatione cœleftium fubleuatur, fed tamê pro çdificatione mulcorum,locum regiminis tenens, qui rebus praetereuntibus defiderio non fticcum bit,adeasaliquandopropter proximorum corn-pafsionem refleditur,ut ex earum cura indigen-tibus mifereatur,uerbum uitæ auditoribus prædi cat,animabus fimul ôC corporibus neceflariami-niftrat. Et qui propter fead cœlefte defiderium iamper contemplationem euolat,adhuctarnen profeduôlt;utilitate proximorum inrebus tem-poralibus laborat.Quifquis ergo in iànda Ëccle fia confiderarefolliciteftudetjUt aut in bonorum coniugatorum uitam, aut in arcem continenti-um,amp; omnia quæ funt huius mundi derclinquen tium, aut etiam in prædicatorum fummitatê proficiat, iam ciuitatis in monte pofitæ ædificium in

minus per uirumlîgnaturôd môtem, quiaamp;ipfè omnia intra fàndamEcclefiamiudicandodifpo-nitjôi ipfe eandc fandâEcçlefîâ porcatjôd portan doadcceleftiafublcuat,ficutinfando quoep E-uartgelio idem redemptor nofter loquitur, dices: loan.io Quiintratperoftium,paftoreft ouium.Etpau-

lo poft: Ego film oftium. Arque iterum poft pau-cafùbiungit’.Egofum paftor bonus. Siigiturip- J fe paftor ipfe oftium, ÔC intrat paftor per oftium, cur non hoçloco ipfe mons, ipfe uir in-telligitur, qui ædificium metitur in monte f Sed quærendum nobis eft cur de hoc uiro dicitur: cuius ipecies erat quafi fpecies aeris Cundi autem . nouimus fratres mecallum aeris ualde efle durabi le atep omnimodo fonorum. Quid eft ergo quod afpedus mediatoris dei amp;nbsp;hominüfpecieicom-paratur aeris, nifi hoc quod aperte nouimus, qüia Unigenitus filius formam ferui accipiens, fragil i-tatem noftram carnis humanac per refurredionis fuægloriamuertitinaeternitatem, quiainco ca-Roni.lt;î rofadaeftiam fine fine durabilis. Nam furgens

â mortuis iam non moritur,mors illi ultra non dominabitur.Quid eftautem quod ipfaeiusin-carnatio fonoro métallo comparatur,nifi quod per eandem affiimptionem humanitatis noftræ, infonuic omnibus gloria maieftatis fuaec' Et quafi afpedum æris habet ex corpore,quia Deus mun doinnotuit ex carne. Vndeamp; perloannem dici- Apoc.iÿ turiHabebat in ueftimento ÔC in fœmore fuo feri ptumirex rcgum,06 dominus dominantiü. Quid enim ueftimentumeiuseft,nifi corpusquod aC fumpfit ex uirginefNec tâmê aliud eius ueftimê.-tum eft,atqj aliud ipfe.Nam noftrum quoeÇ ueftimentum caro dicirur,fed tarnen ipfi nos fùrnus ca roquaueftimur. Hoc autem ueftimentum illius longe'ante'Efaiasafpiciens per crucem paffionis fanguinecruentatum,dixit:Quarerubrumeft in dumentumtuum,amp;ueftimcnta tuaquafi calcan-tiumin torcularif CuiipferCfpodittTorcularca! caui folus,SC de gentibus non eft uir mecum. Solus enim toreular in quo calcatus eft calcauit, qui fua potentia earn quam pertulic paffionem uicit» Nam qui ufq? admorîê crucis palTus eft, de morte cum gloria fui rexit.Bene autem dicitur : Et de gentibus non eft uir mecum : quia hi pro quibus pari uencrat,pal nonis eius efte participes debue-rannqui pro eo quodillo tempore needum credi derant,deipGsinpaiTionequeritur, quorum uita inilla pafilonequgrebafur.Pcrfcemurenim pro pagatio carnis eft.Quia ergo per propagfnem ge nerishumani,ficut generationum ordines Ma/ Matt thæo uel Luca narrantibus deferibuntur, in hoc Lue.j mundo uenit ex uirgine,SC per incarnationis fuæ myfterium,quia rex eilet amp;nbsp;dominus, cQdis gen tibus indicauitjin uertimêto fœmore feriptum habuit:R.exregum,Slt;C dominusdominancium. Vnde enim in mundo innotuit,ibi de fe leiftionis feientiaminfixit. Prædicatioergo eius ex carne, quafi quidam fonitus exacre eft. Dicatur igitur re (fte',Cuius fpecies quafi fpecies aeris, Sequitur;

Et funiculus lineus in manu eius. ] In feptua-gintainterpretibusfuniculuslineus no habetur, fed funiculus cçmentariorum. Qirorum fi in hoc uerfu translationem ad exponendum tenemus, quid aliud cçmêtarios quam faniftos doctores ac

ad honorem ucm're,repelltt, SC honorem fugiês, in ücri ordinis arce fubleuatur. Sed quia ut per in terpretcm noftrö didicimus,Hebrçorum hiftoria ' non habet cæmentai iorum, fed funiculus Itneus inmanueius: hoc quod apud nos certius habet, exponere debemus.Scimus aut qgt; funiculus line^ us fubtilior eft qui funiculi fiant aliûde. Et quid in funiculo lineo nifi fubtiliorem prædicationê, id eftjfpiritalë debcmus accipere C Cêfura etenim kgis,funiculus fuit,fed lineus non fuit; quia rude populiJno fubtiliprædicationê coercuit,in quo per pcenæ fentenriâ no peccata cogitationis, fed operis refecauit. At pofti^ per femctipium dominus etiam cogitartones hominum praedicando re ligauitjamp;^perfecftumefle peccatum etiam in cor-de innotuitjfuniculû h neum in manu tenuit. Ait Exod.20 eni: Audiftisquiadicftum eftantiquis,Nonmœ-Mat.5 ehaberiSjCgoautemdico uobis: quia qui uiderit mulierem ad concupifcendum eam,iammœcha-tus eft eS in corde iuo.Funiculus ergo lineus prg-dicatioeftfubfilis, quæ mentem audientis ligat, ne fe uel in mifera cogitatione diftbluat. EtnotS-duni quod dicitur,quia ci funiculus in manu eft, ideft,prædicario in operatione, Ipfe enim often-Ado.i dit omne quod docuit,ficut fcriptu eft : Quæ cœ^ pitlefusfacercamp;doccre. Etquiaipfaquæ dixit, ctiä fcripturæ tradidif,ur poftens mandarêfur,re-(fte fubiungitur: Etcalamus mêfuræ in manue-ius. J De fanda Ecclefia per prophets alium Do-minuspollicet,dices; Orieturineauiror calami, Efa.25glt;:^iiina,Quodinloco alio cxpofuifl'eme mcmi-nijUt per calainum fcriptores,per iuncum ucro de beantauditoresintelligi. Sed quiaadhumore a-quæ Suf iuncus amp;nbsp;calamus nafci folet,SC ex una ea demcj aqua utrai'p proficifit, amp;nbsp;calamus quidê ad fcribendû alTumit ,cû iunco uerô fcribi no poteft; quid in iûco amp;nbsp;calamo accipere debemus, nifi q? unaeftdotftrina ueritatis, quæ multos auditorcs irrigatC'Sedirrigati alq ad hocufcp jjfi'ciûtinuer-bo dei, ut etiS fcriptorcs fiant, uidelicct tan^ cala mi. Altj uero uerbö uitæ audiunt,bonæ fpei re-éforum operü uiriditatê renenr,fed tamê adfcribendû proficcre nullarcnus poftïint.Hi quid in a-qua dei,nifi quidS,utira dicS,iuncifuntr'Qui qui-demuiridefcêdoproficiüt,fed literas exprimerc nequa^poffunt. Redemptor nofter quia ucrba qüçdixit,etiS per docftorûftudium fcribi largitus eftjin manu calamn tenuit. Qui calamus mcfiiræ dicit;quia in ipia dotftorü ftudia fub quads occul taiudicij difpeniarionedcrinent, utSC altjs legen tibus profint,óf altjs legentibus prodcfie no poC fint.Vn iantfti Apoftolicûmagiftrûucritatisfibi apertiusloqucntêrequirerêt, curturbistn para-bolisloqucrct,audierunt:Quia uobis datum eft Mat.i4noftemyftcrium regnicœlorû,illisautênon. Vel Mar.4^grté calamus mêfuræcft; quia in ipfofacroeius eloquio quod nobis confcriptû eft, occultas efte difpenfationes eius agnofcimus.NS perincópre-hcnfibileeiusiudiciü,amp;^ alterintra mêfuram ele-tftorum mittitur,amp; alter foras relinquitur, ut nul-lo modo ad eleêlorum numeru pcrtfnetc mereaf. Habet ergo funiculü,habet in manu calamü mê-' furæ.Qui em funiculo locü metif,alibi funiculum trahjt,aliûderetrahit,ô^ hucducitquêaliüdefub' ducit.Sicnimirüficredemptornofter in colletftp one hominû facit,dû alios a fuis iniquitatib. edugt; cit,alios in fua iniquitate derelinquit. In his enim quos colligere dignat’ eft, occultæ mêfuræfuni-culû traxit,Ôf ab his quos derelinquêdos eile iu-dicauit, quid aliud nifi funiculû retraxitf ut ÔC bo ni intra menfurâ cœleftis fabricæ tencanf, amp;nbsp;mal» extrafabricâ.Inquib.bona quææftimant nôfunt quafi fine mêiura remanêt.Hûc funiculû men-iuræ calamûinmanufua redêptor nofter tenuit, cû Paulû Apoftolû per apparêtem uirû Macedo ncadmonercdignatuseft,itaut idê Macedouir dicerct;Trâfiensadiuuanos. Ettamêuolentibus Apoftolis ad prædicandOire in AfiS,nô permifit fpiritusIefu.Quid eftqjiântfti Apoftoli amp;ibiuo-cabantur ire,ubl fortafl’c pergere nô cogitabât,ô^ illucubidcfiderabantpergere prohibebâtur,nifi quia occultiiudicn funiculus Se mêfuræ calamus tenet in manu,ut Sê alij uerba uitæaudianqôt: alq audirc nullatettus mereahtur f Funiculus ergo mcnfuræeft, qui afià tratftus eft aliunde rctra-tftus.Santfto quoq; EuSgetio teftante didicimus quod uenit qui diceret; Magifter, fequar te quo-cunq? ieris.Cui rcfponfum cft; V ulpes foueas hagt; bent,Stuolucres cœlinidos,filius autem hominis non habet ubi caput fuum reel inet. Venit alter qui diceretîMagifter, fine meprimum ire,ôd fcpeiirepattern meum.Cuidicitur:Sine mortu-os fcpeiire mortuos fuos,tu autem m e fequere,ôi annuncia regnum dei.Quid eft quod ille promit-tit fe ire, 6êdeferitur: ifte domum uult redire, tarnen ut fequi debeatiubetur f 111e non fuftipi-tur, iftenecad horæ momentum ab obfequio relaxât. Interno ergo occultoq; iudicio, funiculus menfuræ calamus ducitur, in quo ôf ifte trahi-tur,8^ ille relinquitur, ut cœleftis fabrica non fine pioamp;iufto examine conftruatur. PoteftetiS calamus menfuræ feriptura facra pro eo intelligt, quod quifquishSc legit,in earn femetipfum mc-ritur, uel quantum in fpiritali uirtute proficit, ueî quantum à bonis quæ prgeepta i'unt longé difiun (ftus remanfit,quantum iam afîiirgat ad bona facienda,quantum adhuc in prauis atftibus proftra tusiaccat. Sequitur; Stabatautemin porta.} Quifquisin portaftat,cxquadâ parte intus eft, ex quads uerô foi is;quia aliud eius foris afpicit, aliudintusabfcondif. Redêptor itat^ nofter pro bonis mifericorditer incarnatus,ante humanos oculos quafiin porta ftetit:quia SC per humanita tem uifibilis apparuir,ÔC fcfe inuifibilê per diuin» tarem feruauit. Hinc cm ludæi qui hûc ex prophe tarum promiffionc fuftinuer3t,pcrfidiæfuæ côfu fione turbati funt;quiaefîquêad ereptionëfuam uenirc crediderât,mortalê uidebât.qui igifin por ta ftat,ficut fuperi’ ditftû eft,ex quadâ parte foris, ex quadâ uerô parte intus uidetur.Vndenec ipfa

ludæo-

hebantur utcrcderent,fedrurfum pafsionesilli-us perpendentes dedignabantur deum crederc, quem carne mortalem uidebant, unde fatftum eft ut de eius cognitione dubitarent. Videbant enim efurientem, fitientem, comedentem bi-bentem, laflefeentem, dormientem,amp; purum hune hominem efle æftimabant. Videbant mor-tuos fufeitantem, leprofos mundantem, cæcos illuminantem, daemonia etjcientem, QC efte hune ultra homines fentiebant. Sed ipfa eiusmiracu* la in eorum corde cogitata , humanitas pertur* babat. Vndc fanefta ecclefia fub fponfg uoce hune aperteiamuidere defiderans,ait:Enipfeftatpoft Cant,2 parietem noftrum. Qui enim humanis oculis hoc quod demortali naturaaftumpfit,oftcndit: £lt;in feipfo inuifibilis permanfit,inaperto fe ui-dere quærentibus , quafi poft parietem ftetit, quia uidenduna fe manifefta maieftatenon prae-buit. Quafi enim poft parietem ftetit, qui hu* manitatis naturam quam afliimpfit, oftendit: OC diirinitatis naturam humanis oculis occultauit. fpeciem uifionis fuac.V nde quoep in fandto Euan gclio loquitur,dicens:Pcr me fi quis introierit,fal loan.td uabitur, ÔC ingredietur ÖC^grediet, dC pafcua in-ueniet.lngredieturuidelicetadfidem,egredienir autem ad fpeciem ; pafcua uero inueniet in acter-na fatietate.Hinc etia Pfalmifta ait: Dominus eu* ® •“* ftodiat introitumtuum,amp;exitumtuS. Cuftodit enim dominus uniufcuiuf^ animae ihtroitû quo intrat ad fidem, exitu quoep quo exit ad fpeciem, ut neq? intrans ecclefiam erroribus fupplantetur.

neque ab hac temporali ad aeternamexiens,ab antiquo bofte rapiatur.Propter hune uerô egref-fumnoftrûquemquotidte debemus mente me-ditari: Apoftolusde redemptore noftro loquit, dicens : Vt fantftificaret per fuum fanguinem po- Hebji pulum, extra portapaflus eft.Exeamus igitur ad cum extra caftra,improperiû eius portantes.Non enim hic habemus manentem ciuitatcm,fed futu ram inquirimus.Vititaque qui apparuitjift porta ftctit,atcp italocutus eft:quia mediator dei ÔC ho* minum Chriftus lefus in ipfo quoq? pafsionis fug tempore,præceptauitaedifcipuhsdedit:uthiqui

in cum crcdunt, ad portam Temper refptdant, óó pafsionem eius follicita confiderationc penfan* teSjà fuo quoque exitu, cordis oculos nó auertSt»

talitatis noftræ anguftias per immortalitatis defi* deriu tranfirc, ad fupernælucis libertatem tende*

rc, ad cœleftis patriæ gaudia anhclare cœperim’, ad portam oculos tcncmustquia dum à facramen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

tis temporalibus trâfire ad æterna cupimus,quafi iam praefenti uitgtergadedimus,amp; cordisfaciem in defiderio noftri exitus habemus.Scriptû quip* pe eft: Corpus quod corrumpitur,aggrauatani- Sapicft.J* mam,Slt;deprimit terrena inhabitatio lenfum mul tacogitantem.Sic itaqueper contemplationem iammentem extra carnis anguftias tendimustad* hue tarnen in facramentis quæ cognouimus, ipfa carnali anguftiaintra portam tenemus. Saepe nan que animus itain diuina côtemplatione fufpendi

D tur,uîiam fe percipere de gternaillalibertate quâ oculus nonuidit, necauris audiuit,aliquid per

Ibi uticç fl:abat,uhi cor fixerat. Quid eft autem po pulumcolumnamnubis afpiccre, amp;intaberna-culi fui foribus ftare at^ orare,nifi quôd humana menscùm fuperiora illaatcp cœleftia uteunegin ænigmate côfpicit,iam clauftra habitationis cor-poreæ perfubleuatam cogitationem exit,atque ilium humiliter adorat, cuius etfi uidere fubftan-tiam non ualet, iam tarnen eius potentiam per il-luminationem fpiritus miratur f Et cùm Moyfes tabernaculum ingreditur, eius terga populus a-fpicit, fîC in papilionum fuorum oftijs confiftit, quia cum lànclus quifque prædicator alta de deo loquitur,fupernae habitationis iam utcunt^ taber naculum ingreditu^.Cuius praedicationis infîrmi quieg etfi uirtutem plené penfare non poflunt,tarnen uelut terga aipiciûuquia poftrema quæ præ-ualent,perintelleClûfequuntur,Sedinipfisquo-que quæminus capere fufficiunt,^amdefuispa-pil^onibus quafî exeunt,atque in ofttjs ftant:quia ' nbsp;nbsp;SC habitacula carnis relinquere, amp;nbsp;ad ilia æternæ

uitæ gaudia quæ audiuntjprogrediconant.Hinc a. Rcg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;etiam quôd Helias cùm uocem domini fecum

loquentis audiret,in fpeluncæ ftiæ oftio ftetiflè deicribitur, amp;nbsp;faciem uelafle : quia cùm per con-templationisgratiamuox fupernæ intelligentiæ fit in mente, totus homo iam intra fpeluncâ non eft, quia animam carnis cura nô poflîdet: fed flat in oftio, quia mortalitatis anguftias exire médita tur. Sed iam qui in oftio fpeluncæ confiftit,uer ba dei in aure cordis percipit, neceflè eft ut faciê uelet: quiadûperiùpernâ gratia ad altioraintelli genda ducimur,quanto fubtilius leuamur ,tanto iemperadhumjlitatê nofmetipfos intelletfluno-

Rom.12 premere debemus: ne cocmiir plus fapere,^ oportet faperCjfed (apcre ad fobrietatê, ne du ni-mis inuifibilia difcutimus,aberrem9,ne in ilia natura incorporea corporci luminis aliquid quacra-mus.Aurem ein intendere amp;nbsp;facie operire,eft uo-cem interion's fubftantiæ audire per mentem, ÔC

tarnen ab omni fpeciecorporeaoculos cordis a-uertere, ne quid it bi in ilia corporale animus fin-gat,qugubic^tota,00ubicßincircürcriptaeft.Nos Jtaqjfratres chariflîmiquiiamperredêptoris no-ftri mortem ac refurredlionem, atque ad cœlos afcenfîonem,gaudia æterna didicimus: qui in te-ftimonio diuinitatis eius apparuifle exterius eines noftros angelos illius fcimus,eoncupifcamus regem, defideremus ciues quos cognouimus, at-. que in hoc iânôiæ Ecclefiæ ædificio liantes, ocu-losin porta teneamus, demus tergàmentis huic eorruptioni uitæ temporalis, intendamus cordis faciem ad cœleftis patriælibertatem. Sed eccead . hue multa funt quæ nos de cura uitg corruptibilis premunt. Quia ergo perfeâe exire nô poiTumus îâltemin fpeluncæ nollræ oftio ftemus ,'exituri quandoc^ profperé per gratiam redemptoris no-

ftri: Qui uiuit Ô6 régnât cum pâtre in unitate ipiritus fanlt;îli,per omnia fecula fecu-lorum, Amen.

Homilia xnii

Ili’nominis,uide oculis tu is,amp; auribus tuis audi,Sd ponecortuum in omhia quæ ego oftendam tibi: quia ut oftendâtur tibi ad dueftus es hue. Annuncia omnia quæ tu uides domui IlraebEt ecce munis forinfecus in circuitu domus undi^’ queîôC in manu uiri calamus menfuræ fex cubitorum amp;nbsp;palmo.Et menftis efllatitudi nem ædificij calamo uno,altltudinem quogt; quecalamouno.

Ne quidam me fortafle tacita cogitatione re^ prehendant, quiEzechielis prophetætam profunda myfteria àmagnisexpofitoribusintert tata difeutere præfumo, qua mente id facia agno-fcant.Non enimhoc temeritate aggredior, fed humilitate. Scio enim quia plerunque multa in ia cro eloquio quæfolus intelligere non potui, coram fratribusmeis pofitus intellexi.Exquo in-tellecfîu amp;nbsp;hoc quoque intelligere ftudui, ut fei-rem ex quorum mihi meritointelletflus daretur. Patet enim quia hoc mihi pro illis datur, quibus mihi prælêntib.datur. Ex qua re largiête deo agi-tur utfenlùs creftat, amp;nbsp;clatio decrefcat,dum propter uos difeo quod inter uos doceo. Quia ue-rum fateor, plerunque uobifeum audio quod di-co. Quicquid ergo in hoc propheta minus intel-Icxero,mcæcæcitatis eft: fi quid intelligere apte potuero, ex diuino munere ueftræ uenerationis. Sæpe enim per omnipotentis domini gratiam in eius eloquio quædam intelliguntur melius cùnt fermo dei fecretius legitur,atq; animus culparum fuarum cöfcius, dum recognofcit quod audierif, doloris le iaculo percutit, ÔC compunôîionis gla-dio transfigit, ut nihil ei nifi fiere libeat, amp;nbsp;fiuêtes

gt;«1000 fpiritalium funt, qui inuifibilia per intelle* äum uident,2lt; laudem dei fine fono audiut.Has omnipotens dominus aures quærebat,cum dice-Luc.8 rett Qui habet aures audiendi,audiat.Quis nanep in illo populo efle tunc poterat, qui aures corporis non haberetç'Sed cum dicitur: qui habet aures audiendfaudiat : aperte monftratur quôd illas au resquæreret, quasomnes habere non poterant. E) icatur ergo : Fili hominis uide o culis tuis, ÔC auribustuis audi.] Inprioriautem locutionum noftrarum parte iam diximus cur propheta quo-tiens ad uidenda fpiritalia ducitur, filius hominis appellatur.Sed ne hoc mente exceflerit, breuiter replicabo : quia in hac appellatione memoratur femper quid eft ex infirmitate, ne extollaturdc contemplationis magnitudine. Etnotandu quia diuerfa funtutdicaturtoculis tuis uide,auribus peut annunciet, quiideo quod in fe profecerit, S)C praedieando de profelt;fiu proximi curam gerit.

Vnde ÊC alibi fcriptum eft : Qui audit, dicat ue/ Apoc.ai ni:Cui enim iam uoxuocantis dei efficitur in cor cium erumpat in uoce, amp;nbsp;idcirco alium uocetj quia iam ipfe uocatuseft. VndeôC fponfusquo-que in Canticis canticorSloquitur,diccns: Quæ Cant.» habitas in hortis arnica aufculta,facmc audirc uo cem tuam. In hortis enim fanefta Ecclefia, in hortis unaquaeqj anima habitat, quae etiam uiridita-te fpei eft,amp; bonorum opcrSrepleta. Sicca quip-pe ipes eft huius fcculi,quia omnia quae hie aman

i tur, cum feftinatione marcefeunt. Et Petrus nos

Apoftolus fefttnare admonet, dicens: In hæredi- i.Pct.i tatemincorruptibilem,incontaminatam,immar-cefcibilcm. Quæ ergo in hortis habitat, oportet ut fponfum fuum uocem fuam audire faciat,id eft,canticumbonæ prædicationis emittat, in qua ille delecftetur quern defideratiquia amici aufcul-tant,uidelicet omnes eledli ,quiutad cœleftem patriam reuiuifeant, uerba uitæ audire defide-rant, Sed iam propheta ea nobis quæuidet ape/ 'riat. Sequitur: Etecce murus forinfecus in circuitu domus undicÿ. ] Plerunque infacro egt; loquio ex prOtetftionis fuac munimine , murus dici ipfe incarnatus dominus folec,ficut de fandla Ecclefia per prophetam dicitur: Ponetur in ea Efa.2d murus,amp; antemurale.lpfe enim nobis murus eftj

qui nos undique cuftodiendo circundat. Antemurale autemmurinoftri prophctæ ornnes fue-rfit, qUi prius quàm dominus apparerct in carne, adconftruendam fidemprophetandomiffi funt. In fantfta ergo Ecclefia dominus murus nobis, SC prophetç eins antemurale funt pofiti:quia ad nos quos ipfe perfelt;fte protegit, etiam prophetarutn uerba in fidei conftrueftionem uencrunt.V nde SC

bene prius murus,amp;pôft antemurale poniturî quia uocati ex gentibus, nifi prius dominum cogt; gnofeeremus, prophetarum illius diefia minimê lufcepiflemus. Et notandum quôd ifte murus fpi ritalisædificïj efieforinfecus dicitur. Murus quip pe qui ad munitionem aedifictj conftituitur, non

fadumfuit utdiceret fodnfccus, dum nunquam poni murus irttrinfecus foleatc* quia necelTe eft ut exterius pofitus, ea quæ intus funt defendat. Sed in hoc uerbo quid aperte nifi ipfa dominica incat natio demonftraturc' Murus enim nobis intus eft deus : murus uero foris eft deus homo. Vndc per quendam propheta dicitur tExifti in falutenl populi tui, ut faluos facias Chriftos tuos. Ifte ete-nimmurus,incarnatus uidelicetdóminus,mürus nobis non effet, fiforinfecus nonfuiflet; quia in-

nos fumus, quorum mentes inhabitare dignatur. a Et murus ifte undique incircui'tu domus eft: quia Unigenitus paths, qui furfum eft firmitas angelo' runijipfe deorfum fatftuseftredemptiohominû. Illis fortitudo ne cadant,nobis adiutorium ut fur-gamus poft caium. Si uero per domum dei hoc lo co fola redemptorum hominum multitudo figna tur,undique nobis dominus ÔC per circuitum mu rus eft, quiaut nos perfede cuftodiret, omia quæ Aci.i docuit oftendit,ficut fcriptum cftiQuæ cœpit le^

fus facere docere. Quia enim nos uocare ad cœ leftem patriam uenit, nimirum defpicere nos bo^ na tranfitoria docuit, Sgt;C mala temporalia non ti/ mere. Vnde ôC. opprobria defpexit, iniurias per-tulit,mortem non timuit,crucis patibulum no re^ ] fugit,amp; cùm hûc uoluiflentrapere, ÔC regem con ftituere, ftatim fugit. Quid nobis aliud his exem/ plis innuens, nifi ut debeamus huius mûdi ÔC uerfanon metuere, proipera uitaref quia plus pleruncp eius bona occupant animû, quàm mala perturbant. Ante palfionem uerô fuam contume lias audiuit,nec tarnen contumelias reddidit.Tra ditorem fuum diu tacitus pertulit, amp;nbsp;fidé falutan tidareofculum nonreculauit.Sulccpit mortem, ne mori timeremus » Oftendit refurredionem, ut nos reiurgere pofte crederemus. Poftpalfionem quoq? fuam de his qui fe crucifixerant,ad fidei gra tiam uocauit : donû pro iniquitatereddidit. Qui ergo nos exemplo fuo de omnibus inftruxit,mU' rus nobis per circuitum amp;nbsp;undique fadus eft. nbsp;nbsp;lt;

Sequitur: Et in manu uiri calamus menfuræ fex cubitorum ÔC paltno. J Præterita ledione ïam di ximus : quia per calamû feriptura là era fignatur. Qui calamus menfuræ elle dicit : quia in ipla om-nem uitæ noftræ adionem metimur, ut feilicet ui dcamus, uel quantum profi'cimus, uel quantû Ion ge'àprofedu diftamus.Namfæpealiquid agen^ tes, iam cuiufdam meriti elfe nos credimus, fed cum ad uerba dei recurrimus, præcepta fublimia audimus:ibi cognofeimus quantum à perfediolt; ne minus habeamus.Calamus ergo menluræ eft, quia per manus feribentium uita menfuratur au-ditorum.Qui calamus in manu uiri eftè dicitur: fiue quia facrum eloquium in poteftate eft medi-atoris dei ÔC hominum hominis Chrifti Iefu:feu quia hoc quod feribi uoluit, operando comple-uif. Idem uerô calamus lèx cubitorum amp;nbsp;palmo elle deferibitur, Duæ etenim uitæ funt, in quibus nos omnipotens deus per faerS eloquium érudit. Adiua uidelicet, ÔC contemplatiua. Et per fex cubitosquid aliud quàm adiua uita exprimitur: quia fexto die perfecit deus omnia opera fua.Pal-mus uerô qui ftiper fex cubitos elfe dicitur : iam de feptimo eft,fed tarnen cubitus non eft. Adiua ergo uita fignatur per fex cubitos,contemplatiua per palmum : quia ilIam opéré perficimus, de ifta uero etiam cùm cor tendimus, uix parum aliquid attingere ualemus. Adiua enim uita eft, panem efurienti tribuere,uerbo làpientiænefcientem do cere, errantem corrigere, ad humilitatis uiam lu-perbientem proximumreuocareftnfirmantis cu-ram gerere, quæfir^ulis quibulcß expediunt dl-fpenfare,ÔCcommilfis nobis qualiter fubfiftere ua leant prouidcre.Contemplatiua uerô uita eft,cha ritatem quidem dei ÔC proximi rota mente rétine re,fcd ab exteriore adione quiefeere, lôli defide-rio conditoris inhærere, ut nil iam agere debeat, fed calcatis curis omnibus, ad uidendam faciem fui creatoris animus inardefeat : ita ut iam nouerit carnis corruptibilis pondus cum mœrore porta-re, totis($ defidertjs appetere illis hymnidicis an-gelorum choris intereftè, admifeeri cœleftibus ciuibus,deæternain confpedu deiincorruptio-ne gaudere. In palmo itaque manus amp;nbsp;digiti ten-duntur. Sed paru quid de menfura cubin' per paE mum contingitur,quiaquantolibet amore anlgt; mus ardeat,quâtalibet uirtute fe in domino ÔC co gitatione tetenderit, noniam quod amat perfe^ de'uidet,fedadhuc inchoat uidere quod amat: quia ficut fortiisimus prædicator dicit: Videmus i.Cot’ i nunc per ipeculû in ænigmate,tûc aût facie ad faciem.Et nunccognofco ex parte, tuncautem co-gnofeam ficut amp;nbsp;cognitus fum. De feptimo ergo cubitopalmum tangimus,quiinhacuita pofiti» contemplationis intimæfola initia deguftamus. Adiua autem uita, quia pefede' teneri poteft, SC fexto die homo eft conditus, qui bona debet ope rari, fex cubitos calamus habet. Bene has utrah^ uitas duæ ill æ mulieres fignauerunt:Martha uidcmcg*’ licet amp;nbsp;Maria: quarum una fatagebat circa fre-quens minifterium, alia uerô fedebat ad pedes dei, SC audiebat uerba de ore eius. C untp contra fororem Martha quereretur quôd fe adiuuarc negligeret, refpondit dominus dicens : Martha, occuparis SC fatagis erga multa. Porrô, unum eft neceftàrium. Maria autem optimam partem ele-git, quæ non auferetur ab ea. Ecce, pars Marthæ non reprehenditur, fed Mariæ laudatur. Neque enim bonampartem elegilTe Mariam dicit, fed optimam, ut etiam pars Marthæ indicaretur bo-na.Quare autem pars Mariæ fit optima,iubinfcr-tur cum dicitur : quæ non auferetur ab ea. Adiua etenim uita cum corpore deficit. Quis enim inægt; terna patria panem elùrientiporrigat,ubinemo efurit r potû tribuat fitienti, ubi nemo fitit fQuis

) mortuumlepeliat, ubi nemo moriturf'Cumpræ-fenti ergo feculo uitaaufertur adiua.Contempla tiua autem hic incipitur,ut in cœlefti patria perfi-ciatur: quia amoris ignis qui hicardere inchoat; cùm ipfum quem amatuiderit, in amore ipfius amplius ignefeit, Contemplatiua ergo uitamfi nimé aufertur : quia fubtrada præfentis feculi lu-' ce perficitur.Has utrafe^,ficut amp;antenos diduin Gen,;j eft,duæbcati Iacob mulicresfignauerunt:Lia uidelicet SC Rachel.Lia quippe interpréta tur labo-rjolà. Rachel uerô ouis, uel uifum principium. Adiua autem uita laboriofaeft : quia delùdat in opere.Contemplatiua uerô fimplexad lolum ui-dendum principium anhelat,uidelicet ipfum qui aicEgo fum principium: propter quod amp;loquor loan,8 uobis. Beatus autem Iacob Rachel quidem con-cupierat, led in node accipit Lia, quia uidelicet omniï

fuper nofmetipfos leuamur.Notandum uero dicitur:implebant templum, quoniam etfi angelus apparct,infirmætamen mentis defiderio fatif-facitjUt fi adhuc maius non poteft,iam tarnen minus quod uidet admiret.Ea ergo quæ fiib eo funt, implent templum:quiaficutdidum eft,amp;cüm mens incótemplationeprofecerit,n5 iamquod ipfe,fed id quod fub ipfo eft contemplatur.In qua uidelicet contemplatione iam quietis internæ gu ftus contingitur. Cuius quia quatdam quafi pars eft,Scperfeefta eftc nonpoteft, retftéin Apoca-lypfi fcriptum eft : Facftum eftfilentium in cœlo, quafi media hora.Cœlum quippe eftanimaiufti, ficut per prophetam dominus dicit: Cœlum mihi fedes eft.Et cœli enarrant gloriam dei. Cüm ergo quies contemplatiuæ uitat agitur in mente, filentium fit in cœlo : quia terrenorum aduum ftrepi-tusquiefcita cogitatione,utadiecretü intimum auris animum apponat.Sed quia hacc quies mentis efte in hac uita perfeda non poteft, nequa-quamhora integra facftum in cœlo filentium di-cirur: fed quafi media hora, ut neque ipfa media hora plenefentiatur, cüm praemittitur quafi:quia moxutfe animus fubleuare cœperit, SC quietis intimæ lumine perfundi,redeuntecitius cogita-tionum ftrepitu,de femetipfo cófunditur,óC continet,de qua Pfalmifta dicit : Latum mandatû tuû Pfal.118 nimis.Nihil enim latius quam omnes infinuamo ris recipere, ÔC nullas odtj anguftias fuftinere. Sic quippe lataeftcharitas,ut in amplitudine dile-Cîionisfiiæ capere etiam inimicos poffit. Vnde amp;nbsp;pratcipitur: Diligite inimicos ueftrosjbenefa-Watt.5 cite his qui oderuntuos. Confiderandum quoep nobis eft,quia latitudo in acqualitatc,altitudo ue-ró in iublimitate tenditur. Latitudo ergo pertinet

ad charitatem proximi,altKudoad jntelKgentt^ am contemplatoris. Sed latitudo Sk^ altitudoædi-ficij uno calamomenfuratur, quia uidelicet una-quælt;^ anima quantum latafueritin amore pro-ximi, tantum amp;nbsp;alta crit in cognitione dei. Dum enim feperamoremiuxta dilatat, per cognitio-nem fuperius exaltat. Et tantum fuper femet^ ipfamexceliafit: quantûieiuxta feinproximi morem tendit. Et quia acdificium quod inhabi-tat deus,Suf angelica fimul SChumana natura perfi citur, per hoe quod angelica creatura furfum eft,

A Schumana adhuc deorfum, poteft per latitudinê atejaltitudinem ædifictj,utracpheccreaturafigni ficari: quia ifta adhuc in imis degit, illa uero infu blimibus permanet. Sed uno calamo menfuratur utracp, quia humilitas hominum quandoep ad X' qualitatem perducitur angelorum . Vnde ferk^^^ jj ptum eft : Neq; nubentnec^ nubentur, federunt ficut angeli dei in cœlo. Et unde per loannem di-citur:Menfura hominis quae eft angeli.Quiaufcÿ ad illam altitudinem gloria: homo perducitur, in qua folidatos fe angeli Ictantur.Latitudo ergoae-difici) tanta cft,quâta 6C altitudo:quia eledi qui® qui modo in imis laborant,quandoq? illis beatilu

mis ipiritibus non erunt inæquales.Sed nos inter hæc redeamus ad mentem, ac ton's medullis cordis deum diligamus 8C proximum. Dilatemur in affeôu charitatis,ut exaltemur in gloria celfitudi nis.Compatiamur per amorem proximo, ut con-iungamur per congnitionem deo.Condeicenda-mus fratribus minimis in terra,ut coæquemur an gelis in cœlo:quia uir qui fua imagine redeniipto-rem fignat, menfus eft latitudinem ædificij calamo uno, altitudinê quoçp calamo uno. Nunc igitur metitur mores, peniàt opera, cogitationes co fiderat, ut fine fine poftmodum retributionê red dat lefus Chriftus unigenitus patris, qui cum eo uiuitôC regnat in unitate ipiritusfanefti, per omnia fecula feculorum. Amen.

Homilia decimaquinta,

T uenit ad portam quae reipiciebat uiam Orient taIem,8Caicenditpergra dus eius. Et menius eft limen portae calamouno ladtudi'nem, id eftjimen unum calamo unoin latitudinê,8c thala^ mum uno calamo in longum, SCunocala^ mo in latum, amp;nbsp;inter thalamos quinqp cu« bitos,8c limen portæ iuxta ueftibulum por tæintrinfecus calamouno.

Vir cuius calamus menfûræ in manu eins de-icribitur, uenit ad portam quæ reipiciebat äd uiam Orientale. J Quis uero alius portæ huius appellatione fignatur, nifi ipie dominus ac rede-ptor nofter, qui nobis ianua fatftus eft regni cede joan.’^ ftisfficutipieaiuNemo uenit ad pattern, nifi per me. Sed cum eundem ufrum lineis indutum figu-ram domini tenere dixerimus, quærendum no-biseftqua ratione conueniat,utidem dominus amp;nbsp;per uirum defignari ualeat,etper portam,dum uirueniatadportam Numquidnâ ipfèuenitad femetipfumt’ Anita eft quia 8Cin Euangelioipftjoan.i® tefta tur dicens : Qui non intrat per oftium in oup Je ouium, fèd aftêdit aliunde, ille fur eft Ôlt; latro;:' Qui autem intratperoftium,paftor eft ouium. Et paulopoft dicit: Ego fum oftium. Att^ itcrum ftjbiungit: Ego fum paftor bonus. Si ergo paftor intrat per oftium, ipiê eft oftium, ipfe paftor, ipCe proculdu^

am quæftionem ligamus.Quaerendum nobis ita-que eft qualiter SC ipfe intret, amp;nbsp;per femetipfum intret.Dominus enim ac redemptor nofter cum fandaEcclefîa quam redemit,fccundum carnem Col.i una fubftantia eft,Paulo atteftante,qui ait: Adim

pleo ca quæ défunt pafïïonû Chrifti in carne mea pro corpore eius quod eft Ecclefîa. Huius capitis corpus Ecclefia eft,Slt; huius corporis caput Chri Col.i ftus.De quo fuo capite exultât corpus, ideft, fan-Pfal,î5 (ftaEcclefîa,cumperP{àlmiftamdicit:Nunc au-

temcxultauit caput meumfup er inimicos mcos. Quia enim quandotp ipfa etiam exaltâda eft, iam nunc caput fuum fuper inimicos fuos exaltatum ' gaudetincœlis»Cum ergo eletfti quicj ad uitam perueniunt,quia membra eius per cum intrant ad cum,ipfe per fc intrat ad fe.Ipfe enim in fuis mem bris eft qui intrat,ipfe caput ad quod intrâtia mê-bra perueniunt.Quod Ezechiel propheta multi-plicitcr infinuat,qui uirum uenifle dicitad porta, Ôd quæ eadem porta fit oftendit,dicens; Quæ re fpiciebatad uiamOrientalem.] Ipfe etenim no-ïoanjS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.pgo fum uia, ueritas, amp;nbsp;uita.

Zacha.6 jppg etiam Oriêtalis uia,de quo feriptum eft'.Ecce

uir,Oriens nomen cius.Porta ergo uiam Orienta torû ad fumma perducitur. Aliud nâqj funt uirtu tis exordiajaliud profeduSjaliud perfeôio.Si em Slt;ipfa fides ad perfeôionemfuam non quibufdâ gradibus duceretur, fanóli Apoftoli minime di.-xiflent: Adauge nobis fidem.Ét quidam uenit ad buc.17 lefum J qui curari uoluit filium fuum, fed requifp tus an crederct, refpondit: Credo domine, adiu- Mat.9 ua incredulitatcm meam.Penfate ergo quod diet tur:Si credebatjcur incredulitatcm dicebatfSi ue rô incredulitatcm habere fenouerat, quomodo credebat.Sed quia per occultam infoirationem gratiæ, meritorum fuorum gradibus fides crefeit, uno eodemcç têpore is quineedum perfeefté cre-dideratjfimul amp;nbsp;credebat,8C incredulus erat.Hos nimirum gradus dominus fubmefsis nomine de feribit, dicens : Sic eft regnum dei quemadmo/ Mar,4 dumfiiaciathomo femenintcrram,8lt; dormiat, ÔC exurgatnoôle ac die,ÔC fernen germinet cre fcatdum nefcitille.Vitroenim terra fru(ftifîcat, primumherbam, deinde fpicam, deinde plénum frumentum infpica. Etcùm ex fe produxerit fru (ftus, ftatim mittit falcem,quoniam adeft tempus mefsis. Semen homo iaóat in terram, cùm cordi fuo bonam intentionem inferit. Et poftquam fernen iaôiauerit, dormit*, quia iam in fpeboni ope ris quiefeit. Node uero exurgit ac die, quia in ad uerlàôCprofpera proficit.Et fernen germinatôd

C crefcit,dum nefeitille: quia dum adhuc metiri ingt; crementa fua non ualet,femel concepta uirtus ad perfeeftum ducitur. Et ultrô terra frudlifîcat, quia præueniente fe gratia, mens hominis fpontaned ad profeeftum boni operis affurgit. Sed hæc eadë terra primum herbam, deinde fpicam,deinde pie num frumentum producit in fpica. Herbam quip

pe produccre,eft inchoationis bonæ adhuc tenez ritudinem habere. Ad fpicam uerô herba perue-nit, cùm fe uirtus animo concepta,ad profedlum boni operis pertrahit. Plenum uerô frumentum in fpica frudificat, quando iam intantum uirtus proficit,ut elTerobufti amp;^perfelt;fli operis poffin Sed citm exfe produxerit fruôlus, ftatim mittit

falccm, quoniam adeft tempus mefsis» Omnipo-tens enim deusprodudlo fruólu,falcem mittit, Sc meflem fuam defecat, quia ciim unuinquencß ad opera perfeóla perduxerit, eius temporalem uitam per emilTam fententiam incidit,ut granum fuum ad cœleftia horrca perducat.Cûm igitur de fideriabona concipimus, fernen in terram mitti^ mus.Cùm uerô operari redla incipimusjherba fu mus^Cunc^in eiufdem operationis perfeébone folidamurjiam plenum frumentum in fpica progt; ferimus .HerbaetenimPetrusfuerat,quipaffio- Luc.iâ

nis tempore per amorcm dominum fequês,hunc at.2. confiterianteancillæ uocemtimebat.Etatenim iam uiriditas in mente, quia credebat omnium re demptorem, fed ualdc adhuc flexibilis pede con-culcabatur timoris.lam in fpica furrexcrat,quan-do eum quem moriturum côfîteritimuerat,nun-ciante angeloinGalilæauiuentemuidebat, Sed

torn* i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;k ad

um libéré inter flagella praedicaret. Nullus itaque qui ad bonum propofitum adhuc in mentis tene ntudine elTc confpicitur,defpiciatur:quia frumen tum dei in herba incipit, ut granum fiat»Vir ergo ueftituslineisuenitad portam:quia dominus ac redemptor noftermembrisfuis intrantibus per^ ducituradfe.Etafcenditpcrgradus eius : quia no bis proficietibusjconobisamplius exaltat, quan toaltiusöt? incomprehenfibilisefle cognofcitur. Inuirtutequippe noftrarum mentium gradibus ipfeaicenderedicitur, quia tanto ipfe fublimior nobis oftenditur, quâtum nofter animus à rebus infimisfeparatur. Sequitur: Etmefuseftlimen portae calamo unolatitudinemJ Cur poftquam diéïum eftlimen portæ,ftatim fubiungitur limen unumc'Nifi quia aperte innuit quod adhuc inferi US limen aliud dicatur. Porta autem à limine fur.-gitut porta fit.Siigitur porta dominuSjquis hu-ius portae limen eit,nifi iili antiqui patres ex quorum progenie dominus incarnari dignatus efiffi-cutper Paulum dicitur: Quorum patres exqui-bus Chriftus fecundum carnem,qui eft fuper om niadeusbeneditftusin fecula. Notandum nobis eftin hac Pauli fententia,quöd dl) amp;nbsp;caeterihomi num funt uocatflîcut Moyfi dicitur. Ponam te in deum Pharaoni. Et per Pfalmiftâ dicitur: Ego di-xi dij eftis.Etrurfum deus ftetit in fynagoga deo-rum.Sed aliud eftnuncupatiué, aliud naturaliter dicideum.EtfiMoyfcs indcû Pharaoni eftpofl/ tus,fed deus intra omnia, non deus fuper omnia dicitur. Qui uerô eft in utero uirginis incarna tus: deus fuper omnia uocatur.ltaque limé portæ,anr tiqui patres ex quibus ille natus eft, qui nobis adi turn regnicœleftis aperuit,Limenautem porta: uno calamo men.'uratur, quia ipfi antiqui patres qui potueruntredemptorem noftrum amp;C prophe tandoamp;bene uiuendo prædicare,tanquam fex cubita in perfeeftione operis, palmum inchoa-tionispercontemplationcm habucrunt.Quia e-nim eorum uitam in unitatem fidei amp;nbsp;perfetfta o-peratio,SCinchoata contemplatio fublimemred- ® didit,in uno calamo menfura liminis fuit. Sequi tun Et thalamum uno calamo in longû,Ô!f uno calamo in latum. ] Confideremus quid agi in tha-lamo foleat,atc^ exinde hoc quod iniànéla Eccle fiaagitur colligamus . In thalamo quippe fpon-fus SC fponfa fœderantur,fibi($ in amore iungun-tunQiiiergofuntin fanefta Ecclefia thalami, nifi eorum corda in quibus animæ per amorem fpon foinuifibiiiiunguntur,utciusdefiderio mens ar-deaf,nullaiam quæ in mundo funt concupifeat, præfentisuite longitudinem pœnâdeputet, exire feftinet,ô(f amoris amplexu in cœleftis fpôfi ui-fionerequicfcere:'Mensitacp quæiâtalis eft,nullam præfentis feculi confolationem recipit,fed ad illatn quant diligit medullitus fufpirat, feruet, an-helat,anxiatur. Vilis ei fit iplà iàlus fui corporis.

floiibusjftipateme malis,qm'a amore langiico. Quid nancp funt flores,nifi animæ bonum iam o-pus inchoantes, dC deßderium ccelefte redoletes. Qiiid mala dcflonbus,nifi pcrfedae i'am bonoru mentes,quæad fiu(fium peiueniunt boni operis de initio iàncflæpropofitionisfQuæ ergo amore languet,fulciri quacrit flonbus,ftipari malis : quia fi ilium quem dcfiderat,ui'dere adhuc non permit titur,magnaeftciconfolatio fialiorum profedi-buslætetur.Anima ergo fancfla amore languida, floribus maliscß fulciaf,ut rcquicfeat in bono ope re proximi,qug adhuc contemplari non ualetuuf tu dei.Penfemus ergo qualis thalamus Pauli més fuerar, qui dicebat: Mihi uiuere Chriftus eft, reconiuxerat,qui fibi uitam ChriftS tantSmodo, Sgt;C mori lucrum elTedeputabate'Hinceftquôdite rum dicitjDcfiderium habens diflblui,amp; cü Chri fto efle multo magis melius.Sed ecce qui diflblui defiderat, quo amore langueat uideamus. Quia interim difFerri te confpicimus,fulciri quaefoflori bus no requirisf'Quærit plané,nam fequitur: Per manere autem in carne ncceflàrium propter uos. Et proficientibus difcipulisdicit: Quæ eft enim noftra ipes aut gaudium,aut corona gloriarfNon ne uos ante dominum noftrum lefum Chriftumc’ Hinc eft quôd idem thalamus uno calamo in Ion go,8tf uno calamo in lato dicitur menfus. LongP tudo quippe ad longanimitatê expeeftationis per tinet,Ô£: latitudo ad amplitudinem charitatis.Tan turn ergo unufquifc^ thalamus habet in longitu-dmem,quantum ÔC in latitudinem habere potue-* riuquia mens cœlefti defiderio fuccêfa, quantum amorem habuerit ad colligendfi proximum,tan-tamamp;longanimitatem exhibetad expeétâdum deum:filt;fpatienter portât moras lôgitudinis,quia fein profeéluproximidilatatamplitudo charita/ tis.Poteftetiam ipfa longitude longanimitatem patientiæ quæ exhibetur proximo, defignare. Et quia latitudo charitatem fignat,quae finum mengt; tis aperir,amp;f amicos fimul atque inimicos in amo rem recipit,tanta eft longitude thalami,quanta la titudo:quia quantum lata mens fuerit per amorê, tantum erit èc patiens per longanimitatem. Nam

tantuni

Quern enim minus diligimus, minus etiam tole-ramus, quiairruente fallidio, citius fada proximi adducuntur in grauedinem ponderis, quae no bis nonleuiat penna charitatis» Sequitur: nbsp;nbsp;Et

inter thalamos quinque cubitos.] Vnum fupra thalamum dixerat, amp;nbsp;poftmodum quineg cubi-tos efle inter thalamos narrat. Ea uidelicet ratio-ne, quia multi thalami unum faciut, ficut amp;nbsp;mul-tac Ecclefiæ una Ecclefia uocatur. Vnde amp;nbsp;in Ioannis Apocalypfi feptemEcclefiis fcribitur, per quas una catholica defignatur. Hi itacp qui in fan lt;fia Ecclefia, ficut diximus, feruenti amore deum uidere fitiunt, eicj iam per defiderium coniun- : guntur,thalami uocantur.Sed tarnen funtinea quidam qui penetrate fubtilia non ualentes, quin^ adhuc corporis fenfibus depreffî,tanto mi nus amant eum qui fecit omnia, quanto amplius in his quae fafla funt illigantur.Et iam quidem ex ercere fe in timoré domini,Ô£^ amore proximi ten dere ftudét, bona opera corporaliter agere, elee-mofynis peccataredimere.Sed quia ui amoris in timi ardere ad cœlefte defiderium nefeiunt, quafi rumloquiturdicens'.Ferculumfecit fibi rex Salo Cant.j mondelignisLibanijColutnnas eiusfecit argen-teas,reclinatorium aurcum, afcenfum purpureïï, lem.Necç enim credendum eft Salomonern tanlt; tac ma'gnitudinis regem, qui fie immenffodelictjs , affluebat, ut pondus auri eius aeftimari no poifet, SCargentum in diebus illis prccium non haberet, quia fetculu fibi ligneum fecit. Sed eft Salomon . uidelicet pacificusnofter,quifibidelignis Liba-nifefculumfecit.Libani quippelignacedrinaual defuntimputribilia.Ferculum itac^ régis noftri

1 fonda Ecclefia eft,quac de fortibus patribus,ideft imputribilib.menMbus eft conftruda. Quae rede fercultt dicitur,quiaipfo fertquotidie animas ad acternumconuiuium conditotis fui.Cui ferculo .

Ectlefiæfandæ,eloqutjlucerefplendent. Eftaugt; tem cum columnis avgenteis reclinatorium aure-umfqüiaper hoe quod à fandtis praedicatóribus . lucide dicitur,menrcs audicntiumfulgorem cha-ritatis intimæ iri qua reclinentur inueniiint. Pet hoe enim quod luculenté amp;nbsp;aperteaudiunt, in ilz lud quod clarcfcit in corde requiefcunt. Colum- -næ iergo argenteæ ÔC reclinatorium aureum fa-öü eftjquiaper lucemfermonis inuenitui apud animum claritas quietisJllius iamquippe fulgot

internusmentemirradiat,utper inientionem ibi requiefcat, ubi ptaedicationis gratia queratur.De eademquippe fonda Ecclefia fcriptum eft : Pen-nç columbç deargentatç,8C pofteriora dorfi eius nbsp;nbsp;‘

infpecieauri.Quæenim hic fpiritu manfuetudi-nis impleta, quafi columba pennas deargentatas habet,in pofteriora dorfi eius fpcciem auri conti-netiquiahicprædicatoresfuosfermonis luce in-duit:in pofterioti autem feculo,fulgorem in fe cla ritatis oftendit.Sed ad hoc quod clarü intus often ditur,qualis fit afeenfus adiungit, cum de eodem ferculo protinus fubdit: Afcenihm purpureS.V e-ra quippe purpura quia de fanguine tingitur,non immerito in colore fanguinis uidetur:quia maxima multitudofidelium in exotdio nafeentis Ec-mus,quia innobis nec fortitudo operis,neclumé cmicatprædicationis.Reclinatorium aureS non habemus,quianecdumficut oportet per intellez öum fpiritalem requiem internae claritatis afpicl mus. Afeenfus purpureus non fumus, quia pro re demptore noftro fundere fanguiné no ualemus. Quid ergo de nobis agendum eft:’ Quae fpes erit, fi nullus ad regnum peruenit,nifi qui fummis uir-tutibus prç’ditus fueritCSed adeft quoeß noftra cö folatio« Amemus inquantum poffumus deum , di ligamus ÔC proximum, ôi fimul qüoc^ nos ad dci torn» Ä k i fercu-

223 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B‘ Gregorij

fcrculum pertinemusîquia ficut ilh'c fcriptum eft: Media charitateconftrauit. Habe quippe chari-tatenijSC ibi fine dubio pertinesjubi QC colSna ar -gentea erigit,ô^ afcêfus purpurcus tenctur. Narn quia hoc propter noftram infirmitatc dicifaperte monftratur cum illic protinus fubdidinPropter fî lias Hierufalem.Sermo etcnim dei quinonfilios, (èd filias dicit,quid aliud per fexS fœmineS quàm mentis infirma fignauit c'Quôd ergo illic inter co lumnas argentcas,reclinatoriû aureû ÔC afcenfum purpureum,inefte media charitas dicitur propter filias Hierufalêjhoc hic inter thalamos per quinqj cubitosdefignatur: quia ÔCqui in uirtutibus in-firmantur,fi ipfi bona quç pofiunt facerc cum cha ritate nonneghgunt,à deiædificio alieni nô funt.

Sequitur: Et limen portae iuxta ueftibulum portæ intrinfecus calamo uno. ] Dum limen quod modo defcribitur, iuxta ueftibulum portât intrinfecus eftememorat,aperte oftenditur, quia limen quod prius fcriptum eft, extrinfecus fuit. Scd fi porta eft dominus,quod fit limen portç intrinfecus,extrinfecus requiramus.Perlimen ete^ nim portam unufquifqueingreditur. Etquaefunt duohæclimina,njfi patres reftamenti ueteris,amp;^ patres teftamenti nouir’ Non folum quippe hi de quibus dominus incarnari dignatus eft, fed om-nes teftamenti ueteris patres portât huius limen fUerunCquia hi qui cum prædicareSCin eo fpe/ raremerucrunr,cunlt;ftisad cum uenientibus ape rueruntaditum fidenut omnis qui crediderit dominum,quafi ïam portam huius liminis intraret, Sedcurantelimen exterius, ÔCpôftlimen interi-us dicitur,nifi quia prius teftamêtiucteris patres amp;nbsp;poftmodunoui teftamenti doeftores fueruntf Rctfté autem limen exterius teftamêti ueteris patres defignat,quia per eorum prædicationem ope ra peruerfa punira funt. Per dilt;fîa ucrô nouorum patrum, uniufcuiufque animus ctiam ab illicitis cogitationibus coercetur,dum reatus efle perfe-ôlus amp;nbsp;in délibératione cordis oftêditur. lïli quip pe à flagitîjsjà crudelitaribus,à rapinis auditorum animasprohiberecurauerunt:iftiuerô dum non folum peruerfa opera,fed etiam illicita cogitatio-num refecant,quid nobis aliud nifilimen intrinfê cusfatfti funtrVnde amp;ipfa ueritas loquitur di-:. 5 cens:Audiftis quia didium eft antiquis: Non ocef des.’qui autem occiderit,reus erit iudicio.Ego autem dicouobis,quia omnis qui irafeitur ffatri fuo fine caufa,reus erit iudicio. Redîe'quoqp exterius limen illos patres défi gnat,quiab incarnationcre demptoris noftriper interualla temporum longi us côftiterunr.E t quidem ab Abel ianguine, paf-fioiamcœpitEecleliæ.Erunaeft Ecclefia elctfto rum præcedentium atep fequentium. Sed tarnen JP quia difeipulis dicitur : Multi reges amp;nbsp;prophetæ uoluerunt uidere quæuosuidetis,Ôd non uide-runt : antiquis patribus quafi foris ftetüTe eft, re-demptoris noftri præfentiam coiporaliter non ui diftè. Exterius igitur fed tarnen non diuifi à fan-lt;fta Ecclefia fuerunt,quia mente, opéré, praedica-tione,ifta iamfidei facramenta tenuerunt, iftam

ibri fecundi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;224'

fand« Ecdefiæ celfitudinem confpexerut,quairt nos non adhuc pracftolando,fed iam habendo co fpicimus.Sicutenimnosinpræterita pafiionere demptoris noftri,ita illi per fidem in eadem uen-tura funtfaluati.Illi ergoforis non extra myfteri-um,fed extra tempus. Vnde 8é in conftrudione tabernacull,ut columna: argêteæ interius ftarentj paxilli ærci figf per circuitum exterius iuffi funt* in quibus religatû tabcrnaculum teneretur. Column« itaque argcnteae interius,paxilli uerô «rci incircuitufiguntur,attpinipfisfones ligati funt, ut tabernaculum fixum maneret: quia uidch'ceC utfandi Apoftoli in luce fermonis fui fblidi fta-rcnt,ÔC totum tabernaculum, ideft fanda Ecclefia in fidei integritate confifteretrtanquam paxilli «rci patres teftamenti ueteris ac prophetæ exterius fixi funt, qui uerborum fuorû funibus pr«-dicatorum mentes in foliditate ftringerent.’atque in hoc dei paxil!ifunt,uthabitaculum inftatu fidei ligarent. Extra ergo paxilli funt, qui ante ten» pus huius fandæ Ecdefiæ fuerut. Sed tarnen eos ligant qui in ipfa funt, quia dum cœleftia myfte-ria uentura prædicant, hçc poftquam oftenfa funt cred ibil ia om nib us fecerut, Vt ergo intus col um-næ immobiles ftent, foris paxilli funes cotinent: quia ut fàndi Apoftoli perfede' incarnationis do minicæmyfterium crcderent,inorum prædicatio obtinuit, quihoc priufquam fucrit, ÔC uidere prædicere potuerunt. Vnde rede' quoque ipfc primus Apoftolorum,magna fcilicet columna uc ritabernaculi,loquiturdicens:Habemus firmio- x.Petri* rempropheticumfcrmoncm,cuibcnc facitis in-tendentes,quafi lucernæ lucenti in caliginofo loco. In quibus uerbis indicat, quanto ad altiora furrexit ex culmine, ubireligata perfiftat in fide. Qu« tarnen lucerna prophetici fermonis iam qui dem intelligentibuslucet, fedadhuc non intellf-gentibus cooperta allegoriarum obfcuritatibus permanct. Vnde etiam per Pfatmiftam de ijfdcm didis prophetarum dicitur : Tenebroia aqua in Pfal.ay nubibus aeris, quia uidelicet occulta eft feientia inprophetis. Necimmeritô columnæ argente« paxilli uerô ærei fadi funt : quia quod dare iam Apoftoliprædicantjhoc prophetæ fub intelledu myftico obfcure'locuti funt. Rede' ergo per «ril metallum fignati fünt,qui clari in fuis prædicatio nibus non fuerunt. Sandi uerô Apoftoli qui ad redemptoris noftri myftcrium lucem prædicati-onis habuerunt, argenteis coiSnis expreflî funt. Etnotandum quôd argentum fonat fiC lucet,«s uerô fonat amp;nbsp;non lucet, quia prædicatores noui teftamenti aperte'locuti funt quæ etiam monftra re potuerunt.Prædicatores uerô teftamenti uete-ris quia per allegoriarum umbras de cedefti my/ fterio obfcura dida protulerunt, quafi fine lucc fonitum dederunt. Quod ergo illic perpaxillos Ôf columnas,hoc hic per limen exterius defîgna-tur.Si uerô portam feripturam fàcram hoc in loco accipimus,ipfà quoque duo limina habet,extcri-us interius,quia in litera diuiditur amp;nbsp;allegoria.

Limen quippe icripturæ fàcræ exterius litera : U' tnen uerô

eft exterius,ad hoc quod eft interius uenimus. Et funt in ea permulta qug ita iuxta literam mentem aedificant,ut per hoc quod exterius agitur,audien tis mens interius trahatur. Ibi quippe inuenimus pracdicamenta operis QC exempla uirtutis : ibi iuz betur quid agere etiam corporaliter debemusflbi hoc quod ad opcrandum prsccipitur, in fando-rum uirorum ac fortium adione monftraturiut poftquamnos apertiora præcepta atcç exempla iuftorum ad bonam operationcm inftruunt,tunc adlimeninterius,id eft ad intelledum myfticum intimæ contemplationis tendamus fi poflumus pedemmentis.Studetequæfo fratres chariflimi dei uerba meditari,nolite defpicere fcripta noftri

conditoris,quæ ad nos miffa funt. Multum ualde eft quod per ea animus refricatur ad calorem,ne tniquitatis fuac ff igore torpefcat. Cum ilia précédentes iuftos fortiter egiffe cognofeimus, amp;nbsp;ipfi ad fortitudinem bonx operationis accingimur, fandorum exemplotum flamma animus legends incendttur.Videt quae fortia ab eis fada font, ôd ualde indignatur fibi quia talia non imicatur.

Lant,4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uoce ad fponfara diciturtSicut

turris Dauid collum tuum,qué ædificata eft cum propugnaculis fuis.Mille clypei pêdent ex ea, o-mnis armatura fortium .In collo etenim guttur,in

gutture uox eft.Quid ergo per coUutn fandæ Ec clefiæjnififacraeiuseloquia defîgnanturç' In qua ' dum mille clypei dependere memorant, per hue perfedumnumerum numerus uniüerfus often-diturjquia untuerfa noftra munitio in facro elo-quiocontinetur.Ibi quippefuntpræcepta dei,ibi exempla iuftorum.Sienim torpet animus à con* Matt.zz ditoris fui deßderio audiat quod dicitur :Diliges

dominum deum tuum ex tota mente tuajÓd ex to

Mar.12 tauirtute tua.Si quis in odio for tafle labitur proxi mijaudiat quod dicituf.Diliges proximum tuum ficut teipfum.Rcs aliéna cócupifcit c'audiat quod Exod.20 flhcfcriptumeft’.Non-cócupifcesrê proximitui.

Mar.19 Deiniuria quacproximi ore uel fadoillata eft, ad Lcu.19 »rammensaccenditc'audiat quod dicit:Nonquac res ultionê,nec memor eris iniuriae ciuiu tuorum.

quern in omnipotentis deioculisuitæ fuæ trän-quillitas ornauit.Laboriofa fortitudo ut obtinere debeat quæriturdacob admemoriamdeducatur, Gen.31.32 quipoftquamfciuitfortiterferuire homini, adeä K29 quoque uirtutem dedudus eft,ut non potuiflet à ludantcangelo fupcrari.Conamur carnis illece-bram uincere C lofephad mcmoriam redcat, qui Qçn.3!gt; tentante fe domina ftuduit carnis continentiam etiam cum uite periculo cuftodire. V nde fadû eft ut quia membra fuabene nouerat regere, regen-dac quoque omni Ægypto praceffet.ManfUetudi nematque patientiam obtinere quaerimusc' Moy Num.ii fen ante oculos deducamUs quiexceptis paruulis ac mulicribusjfexcenta milia armatorum regens, mitisfuifledefcribiturfuper omnes homines qui habitabant fuper faciemorbis terrae.Reditudi-

oculos deducatur^qui coeUntes gladio transfigês caftitati populumreddiditjSC iram dei iratus pla-cauit.Dcfpeomnipotentisdeipiæfumerein du- Dcut34 biisqu^rimusc'lofuèad memoriam rcuOcemüs, lofuc^.s-â qui dum dubia cer tamina certa mête fubi] t, ad uiz (ftotiam fine dubietate peruenit. Iam mentis ini-micitias punirc Cupimus,inbenignitate animurn dilatarecSamuel in cogitationem deducatur, qui j de prittcipatu deieflus à populb^cum idem popu luspeteretjUtproeo domino pièces cffunderet, refponditdicens:Abfitàmehôcpeccatum itïdo „ „ li minOjUt ceflèm orare prO uobis’.Culpam quippe uir fan(ft’ perpetrate fe credidit,fi eis quos aduer-fariospertuleratufcçad deieéli'onem benignita-tem gratiæ nonreddidiflet in prece. Quirurfus

' cum iubente domino mitteretur ut Dauid unge-töm« X, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ 3 tetirt

frontem eius duobus cubitis. ] Ac ne hoc ueftibu

lum extra porta elTc crederemus, fubditur: Vegt; ftibulum autê portât erat intrinfécus.] Quid ergo per interius ueftibulum nifî acternæ uitæ latitudo fignaturr’quac modo inter anguftias uitae praefen-Vfâl.i? tisiamfpemête concipit.De qua per Pfalmiftâ dtcitiintrate portas eius in côfeffîone, atria eius in hymnis côfefTionum. Cùm erh peccata noftra per lachrymas confîtemur, anguftæ uitæ portam ingredimur.Sed cùm poft hæc ad æternam uitam perducimur, portæ noftræ atria in confeftionum laudibus intramus,quia ibi iam anguftianon etit, cûmnôslætitiaæternæ folennitatis aflumpferit. B T4at,7 Propter côfeflfionis noftræ anguftiam ueritas di-

cit:lntrafe per anguftam porta. Et cùm fe Pfalmi-Plhl.30 ftarccipcreinlatitudinegaudia æterna præfum-pferatjdicebat: Statuifti in loco fpatiofo pedes meos.Ad atrium ergo per porta tendit,qu ia ad la titudinem folênitatis pertingit ab anguftia con-felTionis.llla itaep gaudia, quæapud Dauid atria, apudEzechielem ueftibulum intriniècus uocan Vnde ÔC hoc ipfum ueftibulum otfto cubitis dicit menfuratum.Ibi emomnes recipiendi funt,qui nunc in exercitio operis laborât,amp;: ad gterna gau diaper contemplationis gratia fufpirant.Nec irn-meritô menfura ueftibuli in otfto cubitis ponit, quiafeptem diebus uniuerfum tempus euoluit. Æternaetenimdies,quæ expiera fept? diérum uiciflitudine fequitur fGilicet,olt;ftaua eft. V nde e-tiam Pfalmifta refurreêlionis diem confiderans,

cubitis habeuVnde Moyfes cû per colores uefti-gt; Èxo,25 um,ele(ftorüm uirtutes exprimeret, in ornamêto pôtificisbis tincftumcoccû iubet adhiberi.Qtîid nancç per coccum,nifi charitas defignat,quçfetn per flamma amoris accêditurf Sed coccus bis tin-gitur,quando non folum ex amore dei, fed etiam proximi noftra charitas inflammatu;:. Nam quiC-' quisficamatdeumjUt commiffifibi proximi cugt; ram rclin(|uat, adhuc in eo coccus femel tindus eft.Ct quiiquis ftc amatproximum ut minuat dd fiderium, quo flagrare debet in deum,non eft adgt; flUC in eo color tintfturac geminatus.Debcm^ ergo amarc eos cum quibus uiuimus,amp; ad ilium totis defiderrjs anhelare, in quo ueraciter uiuaz mus.Ecce etenim ad fidcm atcßad audiedumuer hum omnipotcntis domini nos qui religiofo in-dutihahituuidemur,exdiuerfa mundi qualitatè conucnimus, atcç ex diftimilibus iniquitatibus in fancftæEcclefiæ Concordia congregati fumus.

miflflone Êcclefiat per Efaiam dicit:Habitabitlu- Efa.it pus cum agno, amp;nbsp;pardus cû hœdo accubabit. Nâ per fand» charitatis uifcera lupus cum agno habitat: quiahi qui in feculo raptores fuerunt, cum manfuetis ac mitibus in pace conquiefcût.Ét par dus cumhædo accubabinquiais qui peccatorum fuorum maculis uarius fuit,cum eo qui fe dcfpicit amp;C pcccatorem fatetur, humiliter confentit. Vbi ÔÔ fubditur’.V itulus amp;nbsp;leo amp;nbsp;ouis fimul morabuit tuf.Quià Ôi is qui per contritum cor ad quotidia-num fc dco facrificium pracparatjôC alius qui tan-quamleo ex crudelitate fæuicbat,ô6 alter qui ue-lutouisininnocentiacfuæ fimplicitate perdurât, in caulis fandac Ecclefiæ conuenerunt. Ecce qua lis eft charitas,quac per diuerfitates m?tium accê-ditur,c6cremat,côflat, ôd quafi in un5 auri fpeci? reformat.fedi eo fe cleêli fie amât,ad illû neceffe eft ut feftinêt, que gterno gaudio î ccelis uidere

k 4 meieati

mercantur. Vnus eft etenim dominus ac redem- -ptornofter, qui Schic eledlorum iuoru corda ad unanimitatcmligatjSC ad fupcrnum amorcm per interna defideria femper ftimulat. Vnde SCiHic fubditur:Et puer paruulus minabit eos, Quis ifte ' cibpuer paruulus,nifi de quo fcriptS eft:Puer na-tus eft nobiSjfilius datus eft nobisf Qui fimul habitantes minat,quia ne in terrenis rebus corda no ftra inhæreâtjhæc per internum defîderium quo-tidie tnflammat. Et hoc ipium eius minare, eft ad fuum nos amorem inceflanter accendcre,ne cum

V nos uicifsim diÜgimus, mente in hoc exilio rema neamusîrte quies huius uitat fie placeaqut ad ob-liuioncm patriae perducat,ne deîeôata mens pro fperis torpeat.Vndc ÔC donis fuis flagella permi-fcet,ut nohis onie quod nos in feculo delectabat, amarefcatjôC illud incendium iurgat in animo,qd nos femper ad cœlefte defiderium in quiete exciter,atque ut ita dicam,dele(ftabiliter mordeat,fua uiter cructeqhilariter côtriftet.Puer ergo nos par uulus minât,quia is qui paulominus quàm angeli minora tus eft,per charitatem quam nobis tribuit in hoc nos mundo mentem figerenon permittit» Bis tinGus itacp in nobis coccus eft, fi SC hic pro-ximos noftros ficut nos diligimus, QC ad authorë omnium cum ipfis quos diligimus feftinamus. Si igitur uitanoftra de perfecta charitatebis tingit, frons in uobis portæ duobus cubitis menfuratur. Siue igitur dotftor feu iàcrum eloquium, uel cer-te fides portæ nomine fignet, in menfura utriufcp cubiti charitas non incôuenienter accipiturtquia ôi. ille uera prædicat, quidei ac proximi amorem doceqSC ipfa eft certa feientiaquam charitas ædi ficat,ôiffides robufta eft, quæ fein indileflione dei ac proximi exercet. Sequitur: Porto thala-mi portæ ad uiam orientalem tres hinc 8C tres inde, SC menfura unatrium*] Quid thalami, quid uia orientalis defignet,iam fuperius diximus,ncc replicate latius neceffarium putamus, Sed quærë dum nobis eft, quid eft quod dicitur, tres hineSC . tres inde f Thalami quippe iuxta uiam orientale funt corda fetuentium in amore dei.Et fiue hi qui cleÇli in teftamento ueteri fuerunt, fiue hi qui in teftamento nouo fecuti funt,nimirû conftat,quia omnes ex amore trinitatis accenfi funt.Neque e-nim uere' deum diligerent,fi eiufdê trinitatis, quæ deus eft,gratiam nô accepiflent. Iuxta uiam ergo oriêtalem tres hinc ÔC tres inde funt thalami,quia dum inter ueteres amp;nbsp;nouos patres dominus incar nari dignatus eftjquafi in medio thalamorum uia oriêtalis apparuit,qui thalami ad ueram fpeciem extrinitatisfuntcognitiôe decorati. Sinuetôad uirtûtes eletftorum eûdem numerum refetamus, tresfunt uirtutes fine quibus is qui aliquid opera ri iam poteft, faluati nonpoteft,uidelicetfides, fpes, charitas. Et quia eadê fides, fpes,SC charitas in antiquis patribus quæ in nouis dolt;ftoribus fuit, iuxta oriêtalem uiam tres hinc ÔC tres inde tha lami deicribuntur.Vel certe quia tres patrum ue-' terum diftinâiones fuerunt,tres quoej nouorum . fub gratia fequuntur. Vetus quippe populus ha-buit patres antelegem,ac deinde in lege,5C ppft-modû prophetas. In nouo autêpopulo prius Hc bræorum primitiç crediderunf, poftmodu plenp tudo gentium fidê fecuta eft, aedeinde in finefe^ culiHebrgorum reliquiæfaluantur.Quiaergoin carnatio dominiôC ex fuperiori parte patres ante legê,patres in lege,atlt;^ ad extreinû prophetas ha buit, ÔC ex pofteriore fideles ex Hebræis, fideles ex gentibus,ac poftmodu Hebræorum omnes re liquias collegit, oriêtalis uia tres hinc amp;nbsp;tres inde thalamos habere memoratur.Sed hocquöcpnon incôuenienter accipimus, fi tres cflè fidelium or-dines dicamus. Siuenamcp in ueteri, feu in nouo teftamêto,alius eft ordo prgdicâtium, alius conti nentium,atcp alius bonorû coniugatorum.Vndc amp;nbsp;idem propheta in ftiperiori parte tres uiroslibc ratos uidit: Noe,Daniel, amp;nbsp;lob, in quibus uideli-cettribus,prgdicatores,c5tinêtes,amp; coniugatifi- Ezech-i4 gnati funt. Nam Noe area in undis rexit,at(^ ideo figuram reeftorû tenuit. Daniel in aula regia abfti nentiædeditusfuit,amp; idcircouitam côtinêtium fignauit.Iob uero in cÔiugio pofitus,5C curam do mus propriæ exerces placuit,per quem dignebo* norum coniugatoru ordo figuratur.Quia ergo c-tiâ antemediatoris aduentiim, prgdicatores SC côtinentes, ac boni coniugati fuerunt,quieûdem eiusaduentum præftolarentur,SCmagnahûcfiti defidertj uidere cuperêt:amp;r poftmodum prædica-tores,continentes, aeboni coniugati, ficut cerni* musexiftunt, qui redemptorem noftrû noniam defiderant incarnatum, fed in maieftatis fue glo» ria contemplâdum:orientalis uia tres hinc,ôif tres inde thalamos habet,iuxta Plàlmiftæ uoccm,quf de eadem uia redêptore uidelicet noftro dicit : In circuitueius tabernaculumeius. Sedpêiândûno PlâlJZ bis eft follicita intentione quod dicitur,quia men fura una trium. Cum enim loge' fit à côtinentibus SC tacentibus excellentiaprædicatôrum: SC ualdc à coniugatisdiftet eminêtia continentiû,quid eft quod una menfura dicitur triumt'Côiugati quip^ pe quamuis SC bene agant,ôif omnipotentem de-um uideredefiderent, domefticis tamê curisocgt; cupantur,amp;nece{Iitatecogcnte,in utrotÿ mengt; tem diuidunt.Continentes autem ab huiusmun-* di adione remoti funt,amp; uoluptatem carnis etia àlicito coniugioreftringunt:nulla coniugis,nul--la filiorum cura, nullis noxijs ac diflacilibus ref familiariscogitationibus impîicantur. Prædica-toresuerô non folum icà uitrfs coerccnt,iêd tiamalios peccare prohibent,adfidera ducunt, in ftudiobonæ conuerlâtionis inftruunt. Quo-modo ergo una eorum menfura eft, quorum up tæ æqualitas unanon eftf Sed menfura unatrp um eft, quia etfi in eis meritorum magna eft diuerfitas, tamendiftantiainfideinqua tendun-tur non eft. Nam eademfides qua iftos iblidat in maximiSjillorum infirmitatem continet in par uis. Vel certétriû una mêfura eft, quia in retribU' tione ultima quamuis eadem dignitas omnibus non fic

qui in ca dult;ftifunt,quamuis diucrfis horis uenc-ri nt,unü denarium perceperOt. Qua itatç ratione conucniantmanfioncsmultæcùm uno denario, nifi quia diueriae quidem bcatoru ciuium dignita tes erunt,fed tarnenunarequies acternae retribu-lionis f Nam amp;nbsp;fi difpar erit meritum fingulorG, non erit diuerfitas gaudiorum : quia etfi alter miz nusatep alius amplius exultât, omnes tarnen unG gaudium deconditoris fuiuifione lætificar.Fïoc quoqj eft fiue de ucterib.feu de nouis patrib. fen-ticndum:quia oriêtalis uia cG tres hinc,ó^ tres inde thalamos habet,mêfura una trium eft: quoniâ ipfa fides atc^ipfum meritum tenuit corda præcc dentium,quærepleuit corda fequêtium fubtefta mento nouo pofîtorû,ficut dC per PaulG dicitur: Habe tes autem eundêfpiritû fîdei,ficut feriptum PlaI.u« ^ft:ctedidi,propter quod locutus fum:amp; nos cre-’ dimus propter quod amp;nbsp;loquimur.Spiritalcs quip peilli patres omnipotêtem deum trinitatêitae^-fecredidcrGt,ficuteâdem trinitatem noui patres aperte locutifunt.Efaias nâq; audiuit angelica ag minaincœlodamâtia:Sancîus,fandus, fandîus, Dominus deus fabbaoth. Vt cm perfonarG trini-tas monftraref, tertio fandus dicitur. Sed ut una eftè fubftâtia trinitatis appareat, nô Domini fabbaoth,fed Dominus fabbaoth eftè perhibefiquod Dauid quo(^ fendes aittßenedicat nos deus de-Pfal.ff« us noftcr,bcnedicat nos deus. Qui cum tertio di-xiflèt deusjUt unum elle hune oftenderet, fubdi-dit:Etmetuât eG omnes fines terrx, Paulus qüd-Rom.u Que loquit dicêstQuoniam ex ipfo,amp;: per ipfijm, amp;nbsp;in ipfo fiint omttiâ.Ex ipfo uidelicet, ex pâtre. Per ipfum,per filium.In ipfo aGt, in fpiritufantfto. Que ergo ipfumcùm tertio dixiftet, adiûxit. Ipfi gloria in feculafeculorG.amê.Qui efnnô dixit, ip fis,fed ipfi,diccdo ter ipfum, diftinxit per perfo-nas,amp; fubiûgendo ipfi gloria, nó diuifit fubftan-tiam.Quia itaep una eft ueterG ac nouorum patrG fides,rede' thalamorum defcribitmêfura una tria. miramur,inilliusrei côparatione de qua feriptG Efa.tf4 eft,quod oculus non uidit,nec auris audiuit, nec i,Cor»i* in cor hominis afeendit quæ prçparauit Deus di-ligentibus fecBene ergo cum mirarctur genas Ec clefi3c,fubdidit: Abftj occultis tuis.Acïi apertè dicerctur:Ea quidem quac in te nô latent, magna funt,fed ilia ualde ineftabilia quac latent. Sequitur! Et meniùs eft latitudinê limirtis porta: decern cubirorum, amp;nbsp;logitudinem portæ tredecini cubitorum. J Multa fuperius de portp fignificatio neiam diximus.Sed unumtenere aliquid debe-mus,per quod polfit caeteralcdoris prudentia penetrate. Didumquippeeft,per portam feri-pturam facrâ pofte fignificari.Scd hoc nobis mo-ß do laboriofédifeutiendum eft, cur latitudo limi-

decimmeniüratur.Hocautê loco longitudo por tae altitudo dicitur,ficut nos lôgç ftaturæ dicim^, que altu uidemus. Nâ lógitudo portç dici in trâi-uerfumnópotefi, cui^ latitudo per decë cubitos demonftraf.Qiiid ergo latitudo liminis portac? ni fi lex teftameti ucteris fuit,amp; longitudo portae,ni fi gratia teftamenti noui ^Oitia uidelicet fcriptu-ra facra dum per teftamêtiun uetus crimina ope-rum compefeuit, dari décimas prçcepit,quafi per mandata humilia in liminis latitudine facuit. Sed dum per teftamêtum noun cogitationes prauaS coercuit.derelinqui omnia,Ô6 pro deo uitam corporis iufilt cO praefenti feculo defpici, quafi porta noftra in lôgitudinis altitudine furrexit* Minora quippcpræcepta Ifraelitico populo per legê data fiîfttVnô^ eide populo Moyfes in campolo- Exo.ij» cutus efi:. Akiora Dns ianlt;fiis Apoftolis dédit» Vnde fiefeofdede mandarisuitacinmotedocuit. Mat.$ Dum uero redemptor nofter per Euagelium dt-cit:Nolitcputarcquonlamueni foluere Icgêaut prophetas,nó ueni foluere,{ed adimplere. Adim plereenim uenerat legem, qui legis iuftitiac gra-tiamaddidir,utquodillaiubebatinminimis,ip-ieperficiadiuuaretinfummis:0^ quod illacoer-cebatabopcre,ipfe refecaretâ corde.Intelleda

ergo lex quac in latitudineiacuit,in altitudine fur rexit.Ipfa enim dei cognitio quç apud illam in fpi pulo non fuIt.Nam omnipotente dcum, fandam uidelicettrinitatem ciim prophetæ prædicarent, populus ignorabat,folum decalogum tenebatin fide,legem trinitatis nefciens. Menfuretur ergo latitudo liminis porta: decern cubitis, qiiia durus illepopulus fubtilitatemfidei ignorans, manda-tis feruiebat decalogi.Menfuretur ergo longi-tudo portae tredecim cubitis, quia per teftamen-tum nouum in corde fidelis populi fuper mandata decalogi quem uerius euftodit, cognitio trinitatis creuit.Et ciim mandata legis perficit, trt-nitatem efie omnipotentem Dominum credidit, Vbi S)C quæri rationabiliter poteft, cur iftam la-titudinemliminisportæ,quam fuperius dixerat uno calamomenfurari, inferius fubiunxit quod decent cubitis mêfurctur ,ac deinde fubdit quod longitij-

23$ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B.Gregorij

longitude portae tredecim fit cubitis menfurataç' i \ nus etenim calamus iam,ficut faepe diôum eft, fexcubitos habetjamp;T palmum, decent ucro cubp ti iam menfuram fuam fuper calamum tenent, tre decim uero amplius quam decent • Quid eft ergo quodpriusunocalamo limen portae,poftmodu latitude eius decem cubitis, ad extremum quolt;^ longitude portæ tredecim mcnfuratur:nifi quod fandii patres quos per facramferipturam ante legem fuifle cognofeimusjunum quidem omnipotentem deumjfanóiam uidelicet trinitaiê eflè no-ueruntjfed eâdem trinitatem quam cognouerât, aperte minime prædicauerûtf Qui eius iuffîonib» obediêtesjôi^ uitæ munditiâ conferuâtes, quafi in fex cubitis calami habuerût perfedtionc operis, ÔC iæpe angelos uidentes, habuerunt palmum cÔ templationis.Data autem lcge,rudis illc Hebrae-orum populus mâdata decalogi feruare conatus cft,fed tamê de cognitione iandlae trinitatis erudi tus no eft.Et quamuis hâc (piritales patres perfe-lt;fîécognouiffent,multitudotamc iynagogæ nec inueniremyfteriû trinitatis potuit,nec quærerc fciuiuSuperueniête autem gratia per teftamentu nouûjOmnis fîdelis populus unû deum trinitarent cfie cognouitjamp;f uirtutem decalogi eius agnitio-ne compleuit.Prius ergo limé portæ menfuretur calamo unojpoftmodu latitude eius cubitis decê: at(^ ad extremû lôgitudo portp cubitis tredecim: quia ôi Tandis patnbus ante legem adiua ÔC con templatiua uita nô fuitjÄ: fub lege decalogi popu lus diuinaefubftantiae myfterium nefciês, inman-datorumlatitudinêferuiuit.Einûc fub gratia cu-ftoditis ucrius decalogi præccptis, omnis qui ad fidem ueneritjfàndae trinitatis iàcramenta cogno fcit.Qiia in re hoc quoep nobis fciêdû eft, quia ÔC per incremêta temporû creuitfeiêtia fpiritaliûpa trum.PIus nancç Moyfes quàm Abrahâ, plus pro . . phetac quàm Moyfês,plus Apoftoli^ prophetae in omnipotêtis dei feiêtia eruditi funt.fallor fi hçc Dan la ipfàftr«pturanonIôquit:Petrâfibuntplurimi,a:

multiplex erit fciêtia.Sed hæc eadê qug de Abra-hamjMoyfe,Prophetis Apoftolis diximus, SC eiufdem fcripturæuerbis fi poflumus oftêdamus. Quis em nefeiat quia Abrahâ cû deo locutus eftf ÔC famé ad Moyfen dominus dicinEgo fum deus ] Exo.6 Abrahâ,deuslfaac,^deuslacob,amp; nomen meû

Adonainonindicauieis.Ecceplus Moyfi brahæ innotuerat, qui illuddefe Moyfi indicat, quod ie Abrahæ nô indicaflè narrabat.Sed uidca mus fi prophetae plus quàm Moyiès diuinâ feien tiam apprehendere potuerût.Certe' Pfalmifta di/ Pfal ii8 eit:QuomododiIexilegem tuâ dominec’tota die meditatie mea eft. At(^ fubiunxit : Super omnes docentes me intellexijquia teftimoniatua meditatie mea eft.E#iterum:Super feniores intellexi. Qui ergo legê meditari fe memorat, dC fuper om-nes docêtes iè ac fuper feniores intellexifle teftat, quia diuinâ feientiâ pluf^ Moyfes acceperat ma-nifeftat. Quomodo aut oftêfuri fumus: quia plus (àndi Apoftoli edodi fiint ^prophetær Gerte ueritasdicit:MuItiregesÔ^ prophetae uoluerunt

librifecundi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2] 6

uidere quac uidctis,8ê audire quac auditis, fed no uiderunt.Plus ergo quàm prophetae de diuina fei entia nouerunt,quia quod illifolo fpirituuiderât, ■' ipfi etiâ corporaliter uidebât, Impleta itatç eft ea, quamfuperius diximus,Daniclis fententia: quia pertranfibuntplurimi, ^multiplex erit feientia. Mcnfùra ergo calami qui eft fex cubitorû ôê paB mOjducatur ad cubitos decem, ÔC mêfura decem cubitorum ad extremû furgat in tredecim. Quia quâto mundus ad extremitatem ducitur,tâto no* bisaeternaefcientiæaditus largius aperitur. Se-quitur: Etmarginêantethalamoscubitiunius.] Sicut fàepe diximus,thalami corda cledorû fünf, omnipotentisamoreferuentia. Quid per margf-3 nem ante thalamos,nifi fides exprimiturf quia ni fi prius ipfà tencaf,nullo modo ad fpiritalem amo rem pertingitNon em charitas fidê, fed fides cha ritatem praecedit. Nemo em jpoteftamare quod non crediderit,Margo itaeÿ eft ante thalamos,fides anteardorem charitatisi quia ficut diêiû eft, nifi ea quae audis credideris,a’d amorem eorû qug audieris,nullatenus inflâmaris.Sedmargoante thalamum cubiti unius eft : quia tune fides corda audiêtium in amore copulat, quando per errores QC fehifmata diuifanon eft, fed in unitate perdurât. Vt uidelicet margo unius cubiti audientisani mum ad thalamum perducat, quia ccelcftis fpiri-tusfpeciêquâhicprædicatjpoftmodum incoelç- ’ ftibus demonftrat. Vbi ôi. bene fubditur: Et eu bitus unus,fi'nis utrun^. J Vtrunc^ autem dicit, aclî dicatur utrorumqp.Per latitudinem quippeli minis,amp;longitudinem portç,uetusac nouum te ftamentum diximus defignari. Ad extremum ue rô additur quód cubitus unus fit finis utrorumqp, quia uidelicet amp;nbsp;teftamentum uetus unum nobis mediatorem dei SC hominum nunciauit,amp; teftamentum nouum eundem nobis nunciatin æter-naclaritateuenturum,quemiam pro nobis cog-nouimusincarnatum. Cubitus ergo unus utro-rumlt;^ eftrquia Si quem lexprgdixit, in carne ap-paruit,ôê ipfe quem nunc teftamêtum nouum lo-quituijin gloria maieftatis apparebit. Et tûc utro-rumq; finis erit,cum uilîis in diuinitatis fiiæ potê-tia,omniaquæ fùnt prædiêla compleuerit.Scri-

) ptumnancß eft: Finis legis Chriftus ad iuftitiam credenti. Finisuidelicet, non qui confumit,fed qui perfi'cit.Tunc etenim legem perfecit, cum ficut lexprædixerat,incarnatus apparuit.Sed ad-huc de eius iudicio multa nouum teftamentum loquitur, adhuc multa de regno illius narrat,quac needum uidemus impleta. Ecce quotidie Euan-gelium legifur, uentura pracdicantur.Tunc ergo erit Si noui teftamentifinis,cum Si quac de fe promißt compleuerit.Finieturuerô teftamentum nouum, quia perficietur. Nam cùmipfcde quo loquitur,uifus fuerit, eiufdem teftamêti uer-ba ceflâbunt. Vnde Si fandacEcclefig ueri lumi-nis diê quafi têpus uernale prgftolâti per fpofiuo cêdicifiSurge^Jpera arnica mea, colûba mea,for mofàmea,amp;ueni.Iâemhyêstrâfiit,imbcrabi)tct receflit,flores apparuerûtin terra. Siue einfanêîa Ecckfia

iit in corporc fuo fiiper lignum. Er qui in natura. fua ante temper incomprehenfibilis,in natura no ftra comprehendi dignatus eft ac flagellarfnifi ea quae erant infirmitatisnoftrætùfciperct,nunquâ nos ad fuae fortitudinis potêtiam fubleuaret. Vn-dc ergo faciatopus fuume' Alienum opus eius,fie ut operetur opus fuum,peregrinum eft opus eius ab eo:quia incarnatus deus uthos ad fuam iuftiti-am colligeret, dignatus eft pro nobis tanquam pcccatorhomo uapulare.Et alienum opusfecit ut facerct proprium, quia per hoc quod infirmas mala noftra fuftinuit, nos qui creatura illius fu-mus, ad fortitudinis fuae gloriam perduxitJn qua uiuit fie regnat cum patre in unitate tpiritusfan-(ftijper omnia feculafeculorum. Amen.

Homilia xvii.

Halamiautem fèx cubi'^ torum erant hi'nc ôô l'n^ de . Et menfus efi: por^ tam à tedlo thalami ufcp ad tedium eius, ladtudi^ _______________nem uiginti quinque cu^ bitorunl , ottium contra oftium. Et fecit frontes per fexagintacubitos, ôeadfronsî tem atrium portæ undique per circuitum, fieantefaciem portæ quæ pertingebat uG que ad faciem uetlibuli portæ interioris, c quinquaginta cubitos , 8e feneftras obli^ quas in thalamis ôe in frontibus eorum, quæ erant intra portam undiep per circuit tum. Similiter autem erant Se in ueftibulis feneftræ per gyru intrinftcus, ôe ante fron tes ptcflura palmarum celata.

MEmoratis fuperius thalamis, propheta fub iungit, quia thalami fex cubitorum erant hinc fie inde. Qua in re magna nobis quaeftio ge-neratutjCur fupen'us thalamum uno calamo men furatum dixit, quem uidclicet calamum fex cubi--tosôd palmum habereperhibuit,atque inferius thalamosfex folummododicitcubitis menfura^ que cogitationes fidclium,inquibus caftæ anp mae conditori fuo in amore iunguntur, fie per fex cubitos perfeôa operatio, per palmum uerô in^ choatio conteraplationis exprimitur,fàndlæ unp uerfalis Ecclefiae debemus membra confpicere, fie citius inuenimus quia funtinea thalami uno calamo, fie funt alfj fex tantummodo cubitis men furati. Nam fideles quidam in ilia omnipotentem deum ita amant,ut fie in opéré perfedli fint, fie in contemplatione fuipenfi. Hi profedlo calamum in menfùrahabent, quia fie cubitos operâ-tionis, fie palmum contemplationis poftident. Quidam uerô omnipotentem quidem deum diz liguntjfie perfedle in bonis operibus cxercentur. fedtamêcontemplari eius magnitudinem fiibn-liori intelledlu nefciunt : Amant autem, fed inue ftigare gaudia eius claritatis ignorât. Hi itaqj fex cubitos habentjfie palmum nô habet, quia eiiam peramorem iundlifunt,fedex contemplatione difiundlûQui tarnen thalami poft comemoratio-nem cubiti unius,hinc fie inde eflèreferunf; quia uidelicet in amore authoris ac redêptoris noftri fi deles animae, fie ex ludaico populo fie exgentili-tateconuenerunt.Vnde fie idemredemptor no-fter cùm afellum fedens,Hierufalem tenderer, fî-cut Euangelifta teftaiur,multi ueftimêta ftia ftra-ueruntinuia,alijautemfrondes cædebantde ar-boribusjfie fternebant in uia,ôe qui prgibât fie qui fèquebantur,clamabantdicentes: Ofanna bene- Mar.« diélus qui uenit in nomine domini. Saluator etc-nim nofter afellum fedens,Hieruiàlem têdit,quâ-do uniufcuiuft^ fidelis anima, regês uidelicetiu-mentum iuum,ad pacis intimae uifionem ducitJu mentumfedetetiam cùm ianamp;x Ecclefiae uniuer faliterpraefidet,eamcç infupernæ pacis defideriS accendit.Multi autem ueftimentafuain uiafter-nunt,quia corpora fua per abftinêtiam domât: ut ciiteradmentem parent, fie exempla bonafequê tibus praebeant.Âhj autemîamos uel frondes de arboribus cædunt, fie fternunt in uia : quia in do-eirina ueritatis,uerba atc^ fentêtias patrum ex co rum eloquio carpunt,amp; haec in uia dei ad audito-ris animum uenientes, humili praedicatione fub-mittunt.Quod indigniquoc]^ fie nos modo faci-mus.Nam cum patrum ftntentias in Icrmone ex-hortationisairumimus,frondes de arboribus ce-dimus,ôe has in uia dei omnipotêtis domini fter-nimus.Sed qui pracibant fie qui fequebantur, cla-mabanuOianna. Præceflitquippe ludaicuspo-pulus,ftcutus eft gentilis.Et quia omnes eleôli fi-ue qui in ludaca efle potuerunt, fiue qui nûc in Ec clefia exiftunt,in mediatorem dei fie hominu cre-ne ac reiurredlione eius fanata. funt, ita nos præte ritapaflioneilliusac permanenti iniècula refur' rediione faluamur.Qiiem enim priores noftriex ludaico populo credideruntatrç amaueruntuen turum,hunc nos ueniffè credimus amp;nbsp;amamus, eius(^ defiderio accendimur,uteum facieadfacié contemplemur.Thalami ergo eius hincôC inde funtjquia corda amantium fidemquacin illo eft, fie à priori parte feculi fie ab ultima compledlunt* Sequitur: Etmeniùs eft portam à tedlothala' mi ui(Ç ad tedium eius,latitudinê uiginti fiequin^ que cubitorum. 3 Sæpe iam diximus portam ß dem, fie per eandem fidem ipfum dominum acregt; demptorem nöftrum mediatorem dei fie homp num lefum Chriftum poftefîgnari, quia perfide quac in eo eft,introit«s adfidem patet. Sed etiam feripturam

incognitum uoluitjUt dum femper ignorât, fem-per elle proximus credatur, Si tanto quis feruen-nor fit in operationc,quanto ÔC incettus eft de uo çatione. Vnde amp;nbsp;latitude uiginti amp;nbsp;quim^ cubi-torum à thalamo ad porta tenditur:quia per chart tatem quam femel in deo amp;nbsp;proximo cócepim’, ufqi ad ingreflum regni debem^ omne quod pof-fumus multipliciter atqj inceftanter operari. A te lt;fio itac^ thalami ufij ad tetftum portae magna latitude eft:quia ex gratia qua inchoamus deum di Iigerc,ufq?adipfam dilediionem quae nobis adi-turnregni cœleftisaperit, debcmus nofinetipfos in magna bonorum opcrum atftione dilatare/ad-tierfa patienter perpeti, benigna charitatis obfe-quialibenterimpenderc Jpfos etiam quos pati-niuramare, habita tribuerCjnon habita non ambi re^proximosficutfemetipfos diligerejCorum bona noftra credcre, eorum mala quafi propria de-flcre.In tali ergo mete magna latitude eft, in qua anguftia odiorum non eft. Quam profetfto lahtu dinem ex deiô^proximiamore concipimus,quâ tum per facra mandata cognouimus. Nam ôé ip-foslatitudinisuiginti SCquinc^cubitos noinco-uenienter intelligimusjfi cos iuxta (acrum eloqui urn diftutere ueltmus. Sex cm cubitis mêfuratos. Gen.i ihalamos dtxerar,amp; fexto die homo eft conditus, eo quoc^ die dominus perfecifte opera fua defcri bitur.Vnde etiam pro perfetftione poni fenarius numerusfolet.Et quiaomnem operationem bo-nam per quatuor fantfti Euangeli) libres agnoui-muSjfi fex quatcr ducimus, ad uiginti amp;nbsp;quatuor peruenim^.Cui menas addit,quia in uno femper deo bene omnes opcram ur.Viginti ergo ÔC quin que cubitis latitude hæc explicari debuit : quia omnis bona operatie per quatuor iàntfti Euange

re ab exteriore ad interiorem aditum peruenitur, Incognitione uero omnipotentis dei primum o-ftium noftrum fides eft,feciindum uero fpecies il liuSjad quam per fidem ambulando peruenimus. Inhacetenimuita hanc ingredimur,utad illam poftmodum perducamur.Oftium ergo contra o-ftium eft,quia per aditum fidei, aperitur aditusut fionisdei.Si quis uero utraqj hæcoftia inhac ui-ta uelit accipcre,neq^ hoc à falubri intelligêtia ab horret.Nam iæpe uolumus omnipotentis deina turam inuifibilem confiderare,fed nequaqua ua-lemu5,atcj ipfis difficultatibus fatigata anima ad femetipiam redit,fibiqp deieipfa gradus afeenfio-num facitnitprimfim (èmetiplàm, fiualet, confi-quantum potuerit,inueftiget. Sed mens noftra ß in carnalibus imaginibus fuerit fparfà, nequaqua uel fe uel animæ naturam côfiderare fufîicinquia per quot cogitationes ducitur,quafi per tot obfta

ligatSccunduSjUt uideat qualis eft colletfta.Ter-tiuSjUt fuper femetipfam furgat,ac fe contempla-tioni authoris inuifibilis intendêdo fubtjciat. Sed fe ad fe nullatenus colligit,nifi prius didicerit ter-renatum atqp cœleftium imaginum phantafmata ab oculo métis côpefcere,quicquid de uifu,quic-quid de auditu,quicquid de odoratu,quicquid de tatftu Sf guftu corporeo cogitationi eius occurre rit,refpuere attÿ calcare, quatenus talem fe quæ-rat intus,qualis finciftis eft.Nam hæc quando co gitat,quafi quafdam umbras corporum introrfus uerfat. Abigéda ergo funt omnia manu diferetio-nis ab ocuiismétis,quatenus talem fe anima con-fideret,qualis fub deo fu^er corpus creata eft,ut â fuperiore uiuificata,uiuifi'cet inferius quod admfi nilh at.Quæ fie infufa eft corpori,ut nô per mé brorum partes partibus fit diuifâ. Nam in quoli-betlocopars corporis pcrcutitur,tota dolet.Miro aûtmodo, unaeademt^ uiuificatione mébro-rum præfidens, cùm ipfa per naturâ non diuerfa fit,percorpustamêagit diuerfa.Ipfa quippe eft quæ pet oculos uidet, per aures audit, per nares odoratur,per os güftat,per membra omnia tâgit, tangêdo lene ab afpero difcernit.Et cùm tâ diuerfa per fenfus opérât,non hæc diuerfa, fed una ilia,in qua creata eft.ratione difponit. Cùm ergo feipiam fine imaginibus corporis cogitat anima, iam primum oftiû intrauit.Sed ab hoc oftio adillud têdit,unde de natura dei omnipotêtis a liquid contêpletur. Anima itaep in corpore, uita eft car-nis.Deusuerô,quiuiuificat omnia,uita eftaiii-marum. Si igit tantæ eft magnitudinis ut compte hêdi non poffît uita uiuifîcata,quis intellecftu co-prehêdereualeat,quantæmaicftatis fit uita uiui-ficans.^Scdhocipfum côfiderare atqi dùcernere, iam eft aliquatenus intrare:quia ex fua æftimatio ne anima colligit quid deincircumfcriprolpiritu fentiat,qui ea incomprehenfibiliter regit quæ ïn^ fter longé incomparabiliter creaturæ fuæ præffi det, amp;nbsp;quædâ opérât ut fint,nee tame uiuant,quç dam uero ut fint uiuant,nec tamê difcernere ali quid de uita ualeant,quædam autê ut fint,uiuant, atc^difcernant.Et operatunus omnia,fed in om- i.Cor.” nibus non diuifus.Eft enim ueré fummus, SCnun quam fibi diffimilis. Animaautem etfi per natu-ram fibimetipfi diuerfa noneft,per cogiiationê tamê diuerfa eft.Eo enim momêto iftc quo de ui-fu cogitat,de auditu cogitate obliuifcic,ôf eo mo mente ifte quO de auditu uel guftu cogitat, deo-doratu uel tacftu cogitate non præualet : quia per contentionê obliuionê fit femper fibimetipfi diffimilis,ut nunc hoc,nunc illud cogitatione le-neat.Omnipotensautem deus,quia fibimetipfi fi mills eft,ea uirtute uidet qua audi^omnia ea uir-

tute

fpicere.Necalia cogitatione iuftos adiuuatjatque aliainiuftosdamnat,ièduna eadcmcß ui naturæ fingularisjfibi femper indifTîmilis diflimilia di-Iponit.Cur autem hoc de potêtia creatoris admi-remur,qui uirtutis eius ueftigia SC in creatura co-fpicimusc'Natura quippe luti amp;nbsp;ceræ diuerfa eft, Solis uerô radius non eft diuerlus, Sgt;C tarnen cùm diuerfus nonfir,diuerfa funt quac tnluto operatur amp;nbsp;ccra:quia uno eodcmtj fui ignis calore lut3 du rat,SC ceram liquat.Sed fortafle hoc in natura luti uel cera: eft,non in ipià Solis fubftâtia, quæ in na-turis diuerfis diuerfa uidef operari. Omnipotens autem deus in femetipfo habet fine immutatione

mutabilia difponere:fine diuerfitate fui diueria a-gere:finccogitation3uiciflitudine diffîmilia formate. Longe ergo diffimiliter opcratur diftimilia nunquâfibi difumilis deus, qui SC ubit^ eft,fic ubt Efa.es qqe(Qjyj eft.Aitenim:Coelumihi iedeseft,terra autemftabellûpedum nîeorû.Etde ipfo feriptû Efa.4 cft:Quicœlummefiturpalmo, amp;nbsp;terram pugillo concludit.Ex qua re confiderare necefle eft: quia is qui cœlum uelut federn pracfidet,fiipcr SC intus cft.Etquicœlum palmo, SC terram pugillo con-cludit,exterius,fuperius,6C inferius eft. Vt ergo indicaret omnipotens deus inferiorem feefle SC fuperiorem omnibus,ccelum ipfe fibi fedem efle perhibuit.Vt uerô fe oftendcrct omnia circumda

idcnco fenarium numerum efle perfedum, quia ficut paulo antedidlum eft: Sexto die perfecit de us omnia opera fua. Quoniam uero peccatori ho mini legem dedit, quae in decern pracceptis fcri-ptaeft, amp;nbsp;fexdecies dudain fexagenan'um fur-gunt, rede' per fexaginta cubitos, bonorum ope rum perfedio defignatur. Quod aperte etiam do minus in Euangelio defignat : qui ciim parabo-lam feminantis exponeret,dixit: Aliud ceciditin j^at.ij terram bonam,amp;^ dabat frudum afcendentem SC excrefcentêjô^ afferebatunum triginta, 8C unum fexaginta,amp;^ unum centum.Frudus etenim tcrrg bonac triginta affert, cum mens perfedionem fi-

B dei,quaeeftintrinitateconceperit,Sexaginta affert,cum bonac uitac opera perfede' protulerit.Cê tum ucrô after t, cùm ad aeternae uitæ contempla-tionem profecerit. Siniftra enim nottra, eftuita praefens : dextera uerô, eftuita uentura. Et redè per centenarium numerum aeternae uitae contem platio defignatur, quia cum poft triginta ac fexaginta ad centefimum numerum computandum

peruenimus, idem cêtenarius numerus in dextrâ tranfit. Fidcs atque operatio adhuc in finiftra eftî quia hic adhuc pofiti SC credimus quod non uide mus,fiC operamur ut uidcamus,Cum ucrô iam ie animus in contemplationem acternæ uitæ fufpen derit, quafi ad dexteram manum coputus perue-nit.Fecit itacp frotes per fexaginta cubitos. Quia enim per fexagenarium numerû perfedio, quid per frontes ædificij nifi ipia opera defignanfquæ exteriusuidentur?' Prædicationis enim uerbum tribuere,alimenta efurientibus,ueftimcnta algen tibus dare, amp;nbsp;pro bono opéré patienter aducrià tolerare,quid aliud quàm frontes funt ædifi'cfj coc leftis f quia pulchritudo operum exteriorum ornât habitaculum dei,quod adhuc latct intrinfe-cus. Sed iftae frontes habent atrium undicg per cir

cuitS,quia in hoc magna iùntopera,fi hæcin mete diktat amplitudo char/tatis.De charitate quip pefcriptum eft: Latum mandatum tuum nimis. „j DehaciterumPfalmiftaainStatuiftiinlocofpa- pfatjo tiofo pedes meos. Sed ecce dum loquor, animo tatem pertingitur ad deum, 8C per femetipiam UC ritas dicit : Intrate per anguftâ portam: ÔC rurfum Pfalmiftamaudiodicentem: Propteruerbalabio rum tuorum, ego cuftodiui uiàs duras, atcç in E-uangelio dominus dicit: lugum enim meum fua-ue eft,5lt; onus meum leue: quomodo ergo aut lata charit3s,fi angufta porta:aut quomodo iugum fuaue eft,ÔC onus leue,fi in præceptis dei uiae durg funt quac cuftodiunturc' Sed hanc nobis quæftio-ncm citiüs ipiauetitas foluit,quia uia dei et inch o antibus angufta eft,6Cperfeôle'iam uiuentibus la ta. Et dura funt quæ contra ufum fpiritaliter animo proponimuSjôC tarnen onus dei leite eft poft-quam hoc ferre cœperimus , ita ut pro amorc cius etiam perfecutio placeat, SC omnispro co affetSio in mentis dulcedine ueniat, ficut fancfti

quoqj Apoftoligaudebât, ciim pro domino fla- -gclla tokrabât. lp(à ergo angußa porta amantib. lata fit,ipfæuiæ duraî fpiritaliter currentib. mol-’ nbsp;■ les amp;nbsp;planar fiuntjdumfcit animus fe pro tempo-

ralib.dolorib.gaudia æterna rccipere, 6^ hoc mci pit quodaffligitamare. Atrium ergo ante frotes eiuSjin perfelt;ffione operis eft latitudo diledlionis Etnotandum quôd diciûVndiçpper circuitu 1 us uidelicet homo per omnc quod agit, Temper fc in charitatisamplitudinedilatet,nehuncaut timor, amodiaanguftent. Siquisergo deuerbo dei lo-quitur,ô(^ charitatem quâ prardicat,in mête non feruar,atdificîj frontem habct,fedatriûante fron-tem nô habet. Si quis elcemofÿnam indigentib^ largif,ôlt; per hâcfortaiTein corde extollif, nec ex charitate proximi inopiæ fubuenit, fed fc elatio-netacitaextollit,frontem quidem in aedificio o-ftcnditjfed iuxta frontem atrium no fecit. Si quis illatas a proximo côtumelias tolérat,ôlt; mala obie ôa tacitus portât,magna eft patientia quâ demo-ftrat,G dolorem in corde non habeat, fi lucrari ad tranquillitatem mâfuetudinis etiâ ipfum qui male exceflèrat,quærat,Nam fipatientiam exterius adhibês,intus dolorê tenet, ncc ainat eum quem fuftinet, habetquidemfrontem in afdifi'cio,fed ante frontem atrium non habénquia is qui fe an-guftiæ odiorum fubdidit,profe(ftô charitatis lati-tudinemamifît.Namficutinfuperiori parte iam diximus : Patiêtia ea uera eft, quac amp;nbsp;ipium amat quem portat.Nam tolerare,fed odifie, non eft uir tus manfuetudinis, ièd uelamentum furoris. Et notandum quod hoc ipfum atrium portç dicitun Porta quippe noftra eft aditus ad regnum. Et de-umaeproximum perfe(ftéamarc,iam ad ingref-fumrcgni eft tendere. Inquantum enim quifque amatjintantum ad ingrcffùm propinquar.Inquâ-tum uerô amare negligit,intantum ingredi recu-fàt:quia nec ftudet uidere quod appetit.Tunc ergo habemus atrium portæ,quando ex latitudinc charitatis ad fupernam uttam quam adhuc con-tingere minime pofiumus,iam per defiderium in tramus.Itacp cùm bonum opus erga proximû agi tur,rcftat ut eiufdem boni operis intentio difeet-natur, fi non præfentis gratiæ retributionê quac-ritjfedfpem fuam animus ad futuram promiffîo-nem tendit,ut extemporalibusaeterna, ex terre-nis cceleftia iperet.Spes enim cœleftium mentem foltdat,neconcutiatur fludlibus tumultuum ter-renorum De qua QC per Paulum dicitur: Quam fi ’^60.5 eutanchoram habemus animac tutam ac firmam,

ÔC incedentem ufe^ ad interiora uelaminis. De quibus interioribus hic quoej fubiungitur: Et antefaciem portæquac pertingebat ufcç ad faciê ueftibuli portç interiorisquinquaginta cubitos.]

Hoc quod hoc loco dicitur,ante faciem portç: non exterior, fed interior ante portam locus de-fcribitur,dum ufe^ ad faciem ueftibuli portae inte rioris pertingere perhibetur. Vnde ÔC idem locus quinquaginta cubitis dicitmenfuratus. Per quin quagenarium enim numerum requies aeternafi-gnatur.Habeteninifeptenarius numerus perfe.lt; dioncm fuâ:quia co die dicrum niimcrus eft co-pletus.Et per Icgcm fabbatum in requiem datum eft.Ipfe autê feptenarius per fcmetipfum multipB catus,ad quadraginta amp;nbsp;nouem ducit. Cui fi mo-nasadditur,adquinquagenariumpcruenif : quia omnis noftra perfeeftio in illius unius contempla tioneerit,in cuius nobis uifione iam minus aligt; quidfalutisamp;gaudq noerit.Hinc etiâ lubileuÿgt; id eft,annus quinquagefimus in requiê datus eft: quia quifquis ad omnipotêtis dei gaudia peruenc rit,laborê amp;nbsp;gemitum ulterius nô habebit.Notâ--dum uerô:quia locus qui deicribitur per quinqua ginta cubitos tendi,ad facie ueftibuli portae inte-rioris pertingere memoratür.Non ergo hoc loco prophetaiam ipfum ueftibulum port^interioris^ fed locum interius qui tendit ad ueftibulum por-tæinterioris narrat. Per que locum utitç, ficutdt-ximus,fpes noftra fignatur,quae dum aeternam te quiem quærit,mêtcm ad ueftibulum portx inte-rioris ducit.Hoc ipfum efh q, defideramus cœlc--ftia,q, ad promilTagaudia fufpiramus, qgt; acternae uitac requiê quærimus.iam ad interioris ueftibuli faciê propinquamus.Signctur ergo per portam ß des,per atriû charitas,per locû uerô qui ad faciem ueftibuliportæinterioris propinquat, figuretur ipes,fine quibus tribus uirtutib. quifquis iamuti ratione poteft,ingredi ad cœlefteædificiû nô po-teft. Habeat ergo fides in porta: quia introducit ad intelligentiâ.Charitas in atrio:quiamêtem diktat in amorê.Spes in loco quinquaginta deferi-bitur cubitis:quia per defideria atc^ fufpiria intro ducit animum ad iccreta gaudia quietis, De qua quiete etfi adhuc ficut eft ueritatis lume nô cerni mus,iam tamê per rimas intelligentiæaliquidui-demus. Vnde amp;nbsp;hic fubdit: Et feneftras obliquas in thalamis.J In feneftris obliquis pars ilia per quâ lumê intrat,angufta eft, fed pars interior quac lumê fufcipit,lata.Quiamctes côtemplantiS quâuis aliquid tenuiter deuero lumincuideât,in femetfpfis tn magna amplitudinc dilatâtur. Quac uidelicet fiC ipfa quæ côipiciunt,capere pauca uix poffùnt.Exiguû ualde eft,quod de aîternitate cÔ-templâtes uident,fed ex ipiô exiguo laxatur finus mêtium in augmento feruoris amoris. Et indc 5 apudiêamplæftintjundeadfeueritatislumê qua fi per anguftias admittûtur.Quæ magnitudo con templationis.’quia concedi nô nifi amantibus po teft,inthalamis obliquât feneftrac eftè perhiben-tur,uel inhis quatiuxta thalamos non iam extrin fecuSjfed cfle intriniècus dicuntur. Nam de eifd2 feneftris fubditur:E t in frontibus eorû quac crant intra portam undiep per circuitum.Erantenimin thalamis,crant6lt;infrontibus eorum,quæ intra portam undiq? per circuitum fuerant conftruda: quia qui cor intus habet,ipfcquocp lumê contem plationisfufcipit.Namqui adhuc exteriora im-modcratius cogitant, quæ fint deæterno lumine rimæ corttemplationis ignorant. Neep enim cùm corporearum rerum imaginibus ilia fe infufio in corporeælucis capit:quia dum fôk uifibilia cogi tantur,lumeninuifibileadmentem non admittp

tur.Scd

tendit,curare magnopere debet,ut mentem fern/ perinhumilitatecuftodiat,nunquam Cede gratia qua infunditur extollat, SC ipfas quæ mentes con templantium Ggnant quales Gnt obliqug feneßrg coniideret.Per obliquas etenim feneftras lumen »ntrat,amp; fur non intrattquia hi qui ueré ipeculato res funtjfemper fenfum inhumilitate deprimunt, attçadeorum mentes intelligêtia contemplatio-nis intratjfed iadantia elationis non intrat.Et patent itacp feneGræjôC munitæ funt: quia SC aperta eft in mentibus eorum gratia qua replentur, ÔC ta menad feaduerfarium ingredi adfuperbiam no permittunt.Notandum uerô, quod intra portam undicß per circuitum feneftræ obliquæ elle me-morantur.Non enim contemplationis gratia fum mis datutjôC minimis non dat, fed fæpe hanc fum mi,fæpe minimi,iæpius remoti,aliquâdo earn co-iugati percipiunt.Si ergo nullum eft ßdelium offi cium à quo pollit gratia contemplationis exclu-dbquifquis cor intus habet,illuftrari etiam lumi-ne contemplationis poteft;quia intra portam un-dicp per circuitum feneftræ obliquæ conftrudæ funtjUtnemo ex hac gratia quaßde Gngularitatc glorietur.Nullus fe donum ueri luminis æftimet habere priuatumtquia in eo quod fe habere præ-cipuumputatjiæpealter eft ditior,quem habere apudfebonialtquidnonputat. Vnde hic quoq? adhuc apte fubiungitur: Similiter autem erant. Sc in ueftibulis feneftræ per gyrum intrinfecus.] Poft^ dixit feneftræ in frontibus, adiungitfene-ftras in ueftibulis per gyrum intrinfecus : quia no folumaltafanlt;ftæEccleGæ membra quæ prominent,habent contemplationis gratiam,fed plcru-que hoc donum etiâ ilia membra percipiunt,quæ etG iam per defiderium ad fumma emicant, tamê adhuc per oGScium in imis iacent.NiG eiïi his qui defpedi uidentur,omnipotens deus lumen contemplationis infuderit,feneftræ in ueftibulis non fuilTent.Videmus itac^ alios in iummis locis iàn-(ftæ Ecclefiæ côftitutos,alta de cœleftibus loqui: miro ftudio inquantum illuftrata mens fufficitfu pernæpatriæfecretarimari:quia feneftræfunt in frontibus.Alij uerôinfandæ Ecclefiæ Gnu eon-tinenturjSCdeipedihumanis oculis uidêtur, fed apudièlàpientiæftudtjsuacantjad eœleftia anhe iant,atcp inquantum præualcnt quac Gnt gaudia æternaconfiderant.Feneftræitaqj obliquæ funt, fedinueftibulis. Beneautem dicitur per gyrum: quiaomnis inquiGtio fecretarum rerum gyrû ba^ betjdumincogitationefua dicit animus,putafne hoc illud eft^Quafi circuif,ut inueniat quod quæ rit.Cuicum incircumfcriptum lumen erumpeie in cogitationecœperit,quaG perobliquam fenegt; ftramradius ueritatis uenit.Sic quippe in côtem-plationem noftram multa cogitationibus circum eundo proG'cimuSjGcut exempla bonorurn fæpe quærimuSjUt in moribus proßciamus. Nam cùm iam cogitât animus ad meliora tranGre, quicquid melius de ali)s audire polïît exquiritjnunc huius, nuncfandialteriusuitamuentilat, Vnde amp;nbsp;déperuniuerfummundum mentis oculos miferat, bonorum uitam ad imitationem requirens, dice-batrCircuibo SC immolabo in tabernaculo dei ho pfaUö ftiamiubilationis.Ecce ut immolaret iubilatio-nishoftiam,circuibat:quianiG anima hue illuccg ad bonorum uitam exquirêdam mitteret, ipfe uf-que ad iubilationis iàcriG'ciûnon perueniret. C3 uerô fantfti uiri intra Ecclefiâ ad loca fumma per-ducuntur, eorum uita quafi in ipeculo ponitur,ut cunefti uideâtbona quæ debeant imitari. Vnde ÔC adhuc apte fubiungitur: Et ante ffontes pidu-ra palmarum. ] Quid per palmas niß præmia ui-dloriæ deftgnâturflpfæ quippe dari uincentibus folent. Vnde de his quoc^ qui in certamine marty rîj antiquum hoftera uicerant, ÔC iam uitftores in patria gaudebant,lcriptum eft:Et palmæ in mani , bus eorum,SCclamabâtuoce magna,dicentes:Sa lus deo noftro,qui fedet fuper thronum, amp;nbsp;agno» Palmas quippe in manibus tenere,eft uidorias in operatione tenuifte.Cuius operationis palma ibt retribuetur,ubi iam Gne certamine gaudebit.Vn de SC hic non dicitur:PaImg ante frontes,ied ante frontes pieftura palmarum.lbi eni uitftoriæ palma uidebitjubi iam Gne fine gaudebit. Nam hic ple-runeç làncîosuiros aipicimusmira agere, uirtu-tes multas facerc,Ieprofos mundare,dæmonia eq cere,ta(ftuggritudinis corpora ianare, prophetiæ Ipiritu uentura prædicere. Cuntfta 1 tahæc nec-dum palmæ funt,fed adhuc pieftura palmarû. Nâ hæc aliquâdo dantur ÔC reprobis. V nde SCperE-uangeliumueritasdicit:Multidicentmfiti in die illa:domine, domine, nonne in nomine tuo pro-phetauimus,ÔC in tuo nomine dæmonia eiecim’, SC in tuo nomine uirtutes multas fccimus f Et tSc confiteborillis, quia nun^noui uostdifccditeà mequioperaminiiniquitatê.Vnum uerô fignu eleôioniseftfoliditas charitatis, ficutfcriptûeft: - „ -In hoc feietur quia difeipuli mei eftis, fi dileôtio-nem habueritis ad inuicem.Hgc autê miracula cS eleélifaciuntjlongédilfimiliterà reprobis fi'unt: quia quod eletfti ex charitate, hoc reprobi ftudêt agere per elationem.Sed eifdem eledis ipfa mira quæ per charitatem faciunt,noniam palmæ funt, fed adhuc pidlura palmarum : quia de eis foris o-ftenditur,quales apud omnipotentem dominum intus habeantur.lbi autem eis palma erit, ubi iam mortis contentio non erit.Nam prgdicator egre-gius tune afpexit palmam ueram uincentibus da-ri,cùm refurreeftionem præuidit mortuorum fie-ri,ficut dicit:Oportet ein corruptibile hoc indue-reincorruptionem,6c mortale hoc induereim-mortalitatem, Cùmautem mortale hocindueric immortalitatem,tuncfietfermo qui fcriptus eftj Abforpta eft mors in uitftoria.Vbi eft mors uilt;fto ria tua,ubi eft mors ftimulus tuusf T une erit per-feefta ui(ftoria,cùm mors plenefuerit abforpta. Id omne autem quod modo mirabiliter de fignis agi confpicimus,no iam iplam uitßoriam, fed adhuc imaginesuitftoriæuidemus.Quia plerunqj fan-öis etiâ SC in locis fublimioribus pofitts,ut ad bo tom. X 1 5 naopg-

ut ad ea quæ fubiunda funt,ualentiores adiuuan-te Domino noftro lefu Chrifto ueniamus, qui ui-uit ôd régnât, Sdc.

Homilia xvrii

T eduxit me ad atrium exte rius, ôd ecce gazophylacia, Ôd pauimêtum ftratum lapi de in atrium per circuitum, Triginta gazophylacia in circuitupauimentijôd pauimêtum in fron#: te portarum fecundum longitudinem por tarumeratinferiusTt menius eft latitudi#: nem à facie portæ inferioris ufe^ ad fronte atrfj interioris extrinfecus,Gêtum cubitos adOrientemSd Aquilonem,

POftquam de côtemplationis gratia obliquas fenefiras inlinuans propheta muita locutus efi,cdudum fe exterius dicit,ôd gazôphylacia ui-diflecômemorat. In quibus gazophylacijs quid aliud quâm doditor um fcientia defignatutfSed re dé hac in re quæri poteft,cùm dodores fandi fpi ritaliaatep interna düceant, curpropheta edudû fe exterius dicitjôd gazophylaciafoiis uidiflétfed feiendum eft:quia alia elt contemplatio quæ tantum uidet quantum dicere non uaieualia uerô fei entia ateg dodrina,quæ tantum uidet, quâtum ex primere per linguâ poifit.ln comparatione quip-peiiliusluminisquod uoce exprimi non poteft, quafi hoc totum loris eft quod exprimi uoce po-teft.Aititatÿ: Eteduxitmeadatrium exterius, fid ecce gazophylacia 6d pauimentum ftratum la pide in atrium per circuitum. ] Quia fermone grç CO phylattein feruare dicitur,ôd gara lingua Peril ca diuitiæuocaîur,gazophylacium locus appel-larifoletinquodiuitiæ ieruantur.Quid itat^per garophylacia defignatur,nifi,ut prædiximus,cor dadodorumfapientig atqjfciêtiç diuitijs plenad i.Cor.13 quia iuxta Pauli uocem; Alij daturper fpiritûfer-mofapientiæjahjfermo fcientiæin eodem fpiri-tu.Sunt enim quidam qui per donum gratiæ,amp; Ipfa intelligunt qug exponi à dodoribus non au-dieruntjhiuidelicet fermonem fapientiæ perce-perunt.Etfunt quidam qui per femetipfos inteb ligereaudita nequeunt, fed ea quæ in expofitori-bus legerint retinent,atqp feienter proferunt quæ leda didicerunt.V nde itac^ifti,nififermone fei-entiæplenifuntf Quamuishoc intelligiôd aliter poftit;quia fapientia ad uitam, feientia uerô per-tinet ad dodrinam. Qui igitur bene uiuit ÔC pru-denter prædicat,garophylacium fpiritalis pdificq redé nominat : quia ab eius ore cœleftes diuitiæ difpenfànt.His diuitijs abundare difcipulos idê i.Cor.i magiftergentium uiderat, cùm dicebat: Diuites fadi eftisin illo, in omni uerbo amp;nbsp;omni fcientia» Suntitac^^infandæEecIefiæ ædificio conftruda citd allaciadiuitiarum fuffbeat uerbum fcienn'æ» Sapiennaetenim ateg fcientia dotHnnçjfpin'taks ueræfuntdiuinac,fn quarum comparatJone quæ tranfire poffiint,falße nominantur.De his diuitîj s per Salomonern didtunThefaurus defiderabilis requiefcit in ore fapientis. Excepto autê eo quod adæternam patn'am diuidæ Ipiritales ducunt, eft eis à terrems diuitîjs magna diftantia: quia ipirita les diuitiaeerogatæproficiuntjterrenæ autem di-uitiae aut erogantur Ôf deficiunt, aut rctinêtur utiles non funt. Qui ergo has in feueras diuitias continentjreôè gazophylacia nominârur. Et ha--bentipfagazophylacia pauimentum pereircub tum:qiacisadhæretac fubiacethumilitas audito rum.Quod pauimentum redé ftratum lapide in atrium dicitur: quia in latitudinem charitatis uiquot; ciiTim fibi iundæ Hint animae fideles. Quæ lapt des appellantur pro fortitudine fidei, amp;nbsp;ftratæin pauimento funt in ccmpagchumilitatis,Has fide i,Pet,a lium mentes Petrus apoftolus fortes in fide coiv fpexeratjCiim dicebat: Et uos tâquam lapides up ui fuperacdificamini domos fpiritales, Dehislapi dibus fandae Ecdefiae dominus per Efaiam dicid Ponam iaipidem propugnacula tua, amp;nbsp;portas tu as in lapides fculptos,uniuerfos termines in Ïapigt; desdenderabilesjcmnesfilios tuosdoóosa do^ mino.Omnipotens enim Dcusfandac Ecdefiae propugnacula iafpidem, qui lapis uiridis coloris cft,pofuit:quia prafdicatorum illius mentes inter nac uiriditatis amore folidauit, ut tranfitoria cun.* dia dcfpiciantjUihil in hoe mundo quod fine dau ditur appelant,cundlaciusgaudia uelut aridaco temnant. Vnde ipfe paftor Ecdefiæ,audifores fuosad pafcuaaeternaeuiriditatis uocans, dedeo i.pctX loquiturdicens:Secundum magnam mifericor-diam fuâregenerauitnosinfpem uiu3,per refur--redtionem lefu Chrifti ex morruis, in htêreditaiê incorruptibilem Sd incontaminatam 6d immarce fcibilem,conferuatam in cœlts.Huius fandlæ Ec^ defiæ portae in fculptos lapides ponun turtquia hi per quorum nos uocem ad uitam a’tei nam ingre dimur,iàndîa opera quae diuinitus praceptafunt, dum in femetipfis oftenderent, quafi in fé fculpta tenuerunt. Portæ etenim non fculptæ,fed purse eflent,fi uocem quidem prom erent, fed fanda in fe opera non demonftrarent.Atubi feeSdum hoc fe oftendunt uiucre quod loquutur,6d portg funtj quia intus ducût,6dfculptæ, quia uiuendo cuftogt; diuntquaealijsloquunt » Huius fandlæ Ecdefisc uniuerfos terminos in lapides defiderabiles pofigt; tos uidemus,dum in ca fideles quofcg fortes in de Sd charitate confpicimus. Qui ut quos dixerit lapides demonftraret,adiûxit: Omnes filios tuos dodlos à domino.Quod ergoEfaias uniuerfosEc clefiç terminos defiderabiles uidit, hoc Ezechiel pauimcntû lapide ftratû per circuits efîè perhibii it,g adhuc degazophylactjs fubdit: Triginta ga zophylada in circiîitupautmêtiGDenari’ nume

rus pra

ternoluit,circucifionemingentibus fieri uetuit. Gala s nbsp;nbsp;cùm Petrus Apoftolusfcruariadhucincircun

’ ’ cifione legis conlùetudinem uellet, ei in faciem reftitir,eum(çhacinrefuifle reprehenfibilem dp cit.Et in hoc eius ftudium difeipulis loquens,non folum culpam, fed quod eft magis,hypocrifim,id Gala.a eft,fimulationemnominat,dicens: Cùm ueniflTet Petrus Antiochiam,in faciem ei reftiti,quia repre henfibiliserat.EtpaulopoftiEt fimulationi eius confenferunt cæteri ludaei.Idem uerô Apoftolorum primus cùm multa diicipulos admoneref, at(^ à quibufdam detrahi Pauli feriptis agnofee-2.Pet3 retjdicinSicut chariftimus frater nofterPaulus fe cundum datam fibi iàpientiamfcripfit uobis, lo-quens in eis de his,in quibus funt quædam diffî-ciliaintelle(ftu,quæ indoefti SCinftabiles depra-uantjficut cæteras feripturas, ad iùam ipforum perditionem. Ecce Paulus in epiftolis iuis feri-pfit Petrum reprehenfibilem, amp;nbsp;ecce Petrus in epiftoIisfuisalTèritPaulum in his quæ icripièrat admirandum.Certe enim nifi legiflèt Petrus Pauli epiftolas,non laudaflèt. Si autem Iegit,quia il-lie ipfe reprehenfibilis dicitur,inuenit. Amicus ergoueritatislaudauit, etiam quod reprehenfiis eft,atque ci hoc ipfum çlacuit, quia in his non placueratquæ aliter quam debueratfenfit.Seï^ etiam minorifratri ad côfenfum dédit, atep in ea-dem re faclus eft fequens minoris fui, etiam ut in hoc præiretîquatenus qui primus eratin Apofto latus culmine,eflèr primus in humiiitate. Pen-

fate ergo fratres chariirimi,in quo mentis uertice ftetit qui ill as cpiftolas laudauit, in quibus fcriptS fe uituperabilcm inuenit. Quæ ilia manfuctudo tanta eflèpotuit,quæ quies animi, quæ foliditas, atep imperturbatio cogitationisfEcceâ minore fuo reprehenditur,6C reprehendi no dedignatur. Non ad memoria reuocat,quôd primus in Apoftolatum uocatus fit, no quod claues regni ccele-ftis acceperit,non quod peccata quæcuncp in terra folucrit,eflentfoluta SC in cœlo, non quod in maripedibus ambulauit,non quod paralyticos in lefti nomine iubendo erexerat,n5 (|uôd ægros corporis fui umbra iànauerat,non quod mentien tes uerbo occiderat,non quôd mortuös oratione fufcitabat.Ne igitur increpationis uerba dedigna D returaudire,omniadona quæ acceperat, quafi à memoriarepulit,ut unum fortiter humilitatisdo num teneret.Quis ergo noftrum fi uel extremum aliquodfignumfeciflet,a minorifratre increpa-tus increpationis uerba patienter audiretc'Nihil enim figni fecimuseSC Ci quis nos fortafle de alt;ftio nenoftrarcprehcderit,ftatimintumefcimus,ma-gnos quofdam nos taciti cogitamus, uirtutes nobis ad animum deducimus,etiam quas non habe mus. At contra Petrus cum uirtutibus humilis in reprehenfionibus permanfit,fed porta fiirrexitin altitudincm.Hancautem tantam manfuetudinë nos imitari non poflùmus,ièd quia pauimentum fumus, longé inferius iacemus. Sunt uero non-nulliquinon Petrum Apoftolorum çrincipcm, fed quendam alium eo nomine, qui a Paulo eft reprehenfus accipiuntQui fi Pauli ftudiofius uer balegiflèntjifta non dicerent. Ditfturus etenim Paulus : Cùm ueniflèt Petrus Antiochiam,ei in faciem reftiti, ut de quo Petro loqueretur, often-deretn'nipfo fuæ narrationis initio praemifit, di-censlCreditum eft mihi Euangelium praeputi),fi/ cut Petro circuncifionis. Qui enim operatus eft Petro in Apoftolatum circumcifionis,operatus eft 0^ mihi inter genres. Patetergo de quo Petro Paulus loquitur, quern ÔC Apoftolum nominaf. Sc præfuilTe Euangelio circuncifionis narrat. Et fuerunt quidam qui iecundam Petri epiftolam, in qua epiftolæ Pauli laudatæ fiint, eius dicerent nonfuifle.Sedfieiufdem epiftolæ uerba penfare uoluiflent, longé aliter penlare poterant. In ea

qufppelcriptumeft:Voce ddapla adcum huiu^ fccmodi à magnifîca glonaîHic eft filtus meus di leëlusj in quo mihi complacui. Atque fubiungi-tur:Ethancuoccm nos audiuimus cùm eflemus cum ipfo in monte fandîo. Legant l'taque Euan-gelium,amp;^ protinus cognofcûqquia cùm uox ifta de cœlo uenit, Petrus Apoftolus cû domino fte^ tit.Ipfe ergo hanc epi'ftolam fcripfitjqui hanc uo--cem in monte de domino audiuit.Sed quia pauca de P etro diximus:nunc fi placet ad Pauli manfue tudinem conuertamur,amp; penfemus fi poflumus, ille quitantiardoris eft in zelo prædicationis,ut Apoftolorum quoque primo non pareeretjquan tæ fit manfuetudinis in ftudio longanimitatis. Ta 2,Cof.u ’ ceamus autem quôd ter uirgis cæfus eft, quia fe^ mel lapidatus eft,quia ter naufragium fecit, quia noefte ac die in profundo maris fuit, quia à luda^is quinquiesquadragenas una minus accepit. Mi' nus enim animum ad iracundiam commouent ea malaquæ nobis abapertis aducriàrijs irrogâtur, hoc plus folet dolcre quod à proprijs patimur. Vnde ÔC per Piàlmiftam ipia ueritas contra tradi torem fuum loquitur,dicens : Quoniam fi inimi' eus meus maledixiiïet mihi, fupportaflèm uti(^. TuuerôunanimisduxmeusÔ^ notus meus,qui fimul mecum dulces capiebas cibos. Penfemus ergo fi poflumus,Paulus Apoftolus qui tantum patiens inter perfecutores, quantum manfuetus inter diicipulos fuerit.Certé Corinthi ueniens,ab idolorum ieruitio Corinthios retraxit, quis eflèt uerus deus innotuit,æternæ eius uitç gaudia prae-dicauit.Et cum magnam multitudinem populiin fide collegiflet, tantam illicinopiam pertulit,u£ uicftusfuigraui neceflîtate laboraret.Et panem terræ à difeipulis non accepit, quibus panem cœ' 11 prædicauit. Infiftebat uerbo pro uita audienti' um,infiftebat labori manuum pro uita corporis fui. De terris quoque alijsftipendia ei à difeipU' i.Cor.4 Iis mittebantur, ut Corinthijs prædicare fuffîce' ret.Ipfequoquead eofdem Corinthiospôft per epiftolam loquitur,dicens: Cùm eflem apud uos j.Cor.u 2Cegcrem,nulIi onerofusfui,nam quod mihi de.-eratjfuppleueruntfratres qui uenerunt à Macc-donia.Quibus ad magnuquocpimproperiQpræ' mifitjdicês: Alias Ecclefiasipoliaui,acdpiensftf pendis ad minifterium ueftrum. Penfemus ergo fi poflumus

fi poTumus cuius hoc manfuctudinis fucrit, pa- A nem (piritus prîcdicarc,ô6 panera carnis non acci pere,corda audientium de dtuirqs aeternis inftru-crc,élt; inter eofdcm difcipulos fideles ôd abûdan-tes famelaborare,inter fatiatos pati inopiara, nec tarnen quodpatiebatur dicere,nec tarnen dolere, uidere dura ergafe corda audientium tenacium,

lorum A(flatcftantur,anno ôôfexmenfibus con-J,Cor U tinuéincademciuitatcpracdicauinCuncç ab cif-dem Corinthijs receflilTet, ad eos poftmodum feribit quod a|^ud eos pofitus pertulit.Quarc autem hoc eis cum inter eos uiuCret, nunquam di-xitfNc quod erga cum faélum exbona uolunta-tc non fuerat,fieret cx iufiione.Et cum innotefee

( nbsp;nbsp;ret eorü miferia,remancrct uolutas ignota. Qua-

rc autem hoepoilmodum longé pofitus feribitr Neomnimododifeipuli incorredi remanerent, qualcs magiftro in tenacia fuerant, altjs quoep fratribus talcs non clTent. Vere' in hoc Paulus,ue-moribus iaceraus. Ecce aût dum de duobus duci-bus cœleftis Cxercitus loquor martyr quoque Ste phanus memoriæ occurrit: quitentus pro creato ris fui nomine,Sc in medium perfecutorum dedu dus,impcrterritus ftctit,fiducialitcr docuit, ÔC ex zclo ueritatis perfecutorcs fuos fortiter increpa/ uitjdicens: Vos feraper fpiritui fando reftitiftis. Acto,^ Cuncç illi ad lapides currerêt,flexo genu pro cifz dem perfccutoribus oradit dicens : Domine,ne ftatuas il lis hoc peccatum. Qiiæ itac^ ifta uirtus

eftjfic zelo fcrucre, ut eis â quibus tcrrebatur,pcr fidiæ improperiafiducialiter diceret:amp; fic dili-gere,ut in morte quoque pro eis à quibus morie-baturorarete'Siequippe ex zelo inferbuit,ac fi manfuctudinis nihil haberet.Etficmanfuetus in eorum diledione perftitit, ac fi contra eos feruo-ris nihil habuiflet.Penfemus inter hæc ubi noftræ confeientiae reatus iacet.Quis enimnoftrum fi (al tem uerbi contumeliam à proximo accepérit, no confunditur, commouctur,non ad odium erum-pit,non pracceptum dilecflionis obliuifciturr'Sed hoc Stephanus ex omnipotentis dei gratia potu-it,quiafurgens inaltitudine porta fuit. Hoc nos miferinoftrauirtute imitari non polTumus, quià longé inferius ficut pauimentum iacemus. Quid autem nos in uita fandorum de noftra admiratio ne dicimusîcùm ipfi quoque antiqui patres îpræ-dicatorumfandacEcclefiæ uitam confideràntcSj ualdc admiratt fint f An non eorum uitam Pfaïmi ftaadmiiatuseft,cùmdicebat:Mihiautem ualdé Pfal.ijS honorati funt amici tui deusjnimis cófortatus cft principatus corumc' Quod de quibus eins amicis dicat,Euangelium interrOga, in quo ueritas prae-dicatoribus dicif.Vos amici mei eftis. Efaias quo Ioan.ilt;? que eorum uitam intuens,ait:Qui funt iftiqui uf Efa.öo nubes uolât,SC quafi columbæ ad feneftväs fuasf Redé autem pracdicatores fandi nubes appclla-tifunt: quia uerbis pluunt,miraculis corufeanr. Qui uolare quoc^ ut nubes dicuntur:quia in terra uiuentes,extra terram fuit omne quod egerunt* VndeSC per quandam nubcm diciturtln Carne i.Corjdi enim ambulantes,non fecundum carnem milita-mus.Priorcs enim patres coniugtjs utebantur,fi-liOs procreabantjfubftantias poffidebant,curis reifamiliaris intendebant.lftos autem ptophetiç iamfpiritu præuidens fubftantias deférere, nihil in terra quærcre,nil pofifidcre,non eos ucl homines per terram ambulantes, fed nubes uolantes nominat.Volant enim qui terram quafinon tangt; gunt, quia in ipfa nil a ppetut.Qui ad feneftras lüas quafi columbæ funt,quia pro manfuctudinis fuacfpiritu in boe mundo peroculosnil cöncupi fcunt.Confideremus ergo quantae altitudinis iftç fpiritalis aedificij portac funt,quas 8C fpiritales patres admirantur,quantum(^ nos in earum admi-ratione'bumiliare neceffè efl:, qui pauimentunl fumus.Sed quia fublongitudinisappcllatione al titudinem portarum audiuimus,nunc aliquid dê earumlatitudinecognofcamus» Sequitur: Et menfus eft latitudincm,a facie portsè inferioriS

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad frétera atrij interioris extrinfecus centum

cubitoö

metipfum multiplicatiJs, in centenarium furgit. Vnde reGe per centenarium magna perfeGio de fignatur,ficut de eleGis dicitur: Omnis qui relih* quit domum uel fratres, aut forores,aut patrem, aut matrem,aut uxorem,aut filios, aut agros pro* pter nomen meum,centuplum accipiet, amp;nbsp;uitam aeternam poftidebit. Netp etenim fanGus quifep ideo terrena deferif,ut haec poftidere in hoc mun do multiplicius pofsicquia quifquis terreno ftu* dio terram relinquit,terram nonrelinquit, ied ap petitNec qui unam uxorem deferit,centum rece pturuseft,fed per centenarium numerum perfe* Gio defignaf .Quia quifquis pro dei nomine tern poralia atq^ terrena contênitjamp;^hic perfeGionem mentis redpit,utiam can5appetat,quac contem nit,0d in fequeti feculo ad acternæ uitae gloria per uenit.Centies ttacp recipit quod dedit, qui perfe* Gionisfpiritum accipiens,terrenisnon indiget ctiâfihæcnonhabet.Illeaût pauper eft qui eget eo quod non habetNam qui SCnon habens habere non appétit, diues eft. Paupertas quippein inopia mentis eft,nonin quantitatepoftefsionis, Nam cui in paupertate bene conuenit,no eft pau per.Mefus eft ergo uir latitudinem à facie portae inferiorisjufepadfrotem atrtj interioris extrinfe-eus centum cubitos,Quia redemptor nofter quo tidie per magiftros atep doGores in meniura per-feGionis metitur uitam fidelium,uel in Ipeciebo ni operis per fide,uel in ianGis defiderijs per con templationem.Multietenimuidenturinfidepo-fiti magna operari,ied in centum cubitis no men fiirantur:quia per ipia quaefaciunt,terrenam gloriam quærunt.Et quidam uidentur per abftinen-tiam cruciari,gemitibus infiftere,fedeorum men fura ad centum cubitos minime ducitur : quia in his quae agunt, ab humano iudicio fauores requi runtQuis ergo eft qui per centum cubitos mcn-furatur,nifi is cuius bona operatic reGa intentio-ne utitur,ut in eo quod agit,non ad terrena lucra appetenda,aut ad laudes tranfitorias reflcGaturc' Ecceenimmifericordiâ proximis exhibere, pof. fefla Iargiri,cum celeritate indigenti tribuere, la-titudo in facie portae inferioris cft.Sed fi tua dans aliéna non appetas,ft terrenam gloriam de ipfo bono operenonrequiras,reGein centenario nu uidetur dare mifericorditer propriajSC rapit forfi tan uiolenter aliéna, ifte adbuc quae fit uia perfe^ ôionis ignorat,ncc cognouit unde ad perfedio^ ne tendit,quianecipfum ciusinitiûmuem't. Prt/ usenimappetitu euellereamentedebuit, 0lt;^po-ftea quae iure poiïîdet largin'. Vnde fcriptum eftî Déclina à malo,amp; fac bonu. Quid ein poteft efle P«!.?} boniquodfecit,quinecduma malo declinauitf Etfunt quidam qui,ficut diGum cft,ab alimentis abftinent,carnem cruciant,fed tarnen fipulfatl fuerint, cognoicuntur quia ad mundi gloriam an helant. Ifti frontem atrij interioris oftendunt, fed per centum cubitos non menfurantur.Hi ergo in didtur: Quicarnemfuam crucifixcruntcumui'G«l,î

tijs concupifeenttjs. Et notandum,quia non di citur quod intriniecus, fed extrinfecus ifta men* furatur:quia uidelicetredcmptor nofter cum per nos faGa liominS, uel approbat, uel iudïcat, non intrinfecus metitur. Vndeamp; per Euangelium di cit: Ex fruGibus eorS cognofeetis eos. Quia em per hoc quod uidemus,cognofcimus operands animum quern non uidemus, fine latitudinem quae in facie portg eft inferioris,fiue frontem atrij interioris extrinfecus metimur. Cum enim alios conipicimus largirieleemoiynam, affliGo occur rere, oppreflb fubuenire, nihil in hoc mundo gio

riæ quaerere, nullis huius mundi copendijs inhia re,atcp alios uidemus carnem domare, lachrymis infiftere,uerbis coeleftibus occupari, nihil tranfi-torij honoris appetere, quid aliud debemus nift eos perfeGos efle credere, ianGos aeftimare^

/ Quia ergo per hoc quod aipicimus, eos perfeGos eflTe uidemus,eorum uitam per centum cuW

tium argentum Si aurum, opera manuum homi* num.Os habent Si non loquentur, oculos ha* bent Si non uidebüt. Aures habent Si no audiêt, nares habent Si non odorabunt. Manus habet amp;nbsp;non palpabunt,pedes habent Ô^non ambulabût. Quiitaeç hacc omnipotent! dno pfallendo dici-mus : ipfum erroris noftri frenû quod à laude dei ora noftraligauerat, uero dho canticum fecimus. Bene autem dicitur, ficut uoxfanôificatæ folen*

nitatisîquiadum confefsionis laudem deo reddi* musjinlànéfificata folcnnitate gaudem’.Refpon deamus ergo moribus tantæ mifericordiæ redem ptoris noftri, Si quilucem cognouimus, prauo* rum operum tenebras declinemus. Quid eft iam, rogo,quod in hoc mundo libeate' Vbicp lueftus a* fpicimus, ubiep gemitus audimus. Deftrutftæ ur* bes,euerfa funt caftra, depopulati agri,in folitudi nem terra redada eft.Nullus in agris incola,pené nullus in urbibus habitator remanfit. Si tarnen ipfæparuæ generis human! reliquiæadhucquo* tidie Si fine ceffatione feriuntur. Et finem non ha bent flagella cœleftisiuftitiæ, quia nec inter flagella correflae funt aeftionis culpæ. Alios in capti uitatem duci, alios detruncar!, alios interfici ui* demus. Quid eft ergo quod in hac libeat fratres tneic’ S!2lt; talemadhuc mundum diligimus : non eamundicp populidefluebantjquiuelut aqua ca lens aâionibus mundi feruefcerent, amp;nbsp;quail fru^ fta carnium inipfo fuo feruore liquarcntur. De quabene dicit: EfFerbuit cocflio eius, Si difcoda funt olTa eius in medio illius. Quia prius quidem ineauehementerincaluit adio gloriac fecularis, fed poftmodum iplagloria cum luis fequacibus defccit.Perofïaetenim potentes fcculi, per carnes uero populi delïgnantur; quia ficut carnes portantur olTibus, ita per potentes feculi infirma tas regitur populorum. Sed ecce iam de illa om* nes huius feculi potentes ablati funt, olïa ergo

excoda funt.Ecce populi defecerunt,carnes eius liquefa(flæfuntDicaturitacç:Congere olTa quac igni fuccendam:confumêtur carnes, amp;nbsp;coquetur uniuerla compofitio eius, 8C offa tabefient. Vbi enim fenatusCubi iam populusc’ContabuerQt oC-fa,côfumptæ ('unt carnes, omnis in ea feculariutn dignitatu ordo extinótus eft.Excoóla eft uniuerfa compofitio eius.Et tamê ipfos nos paucos qui re* manfimus,adhuc quotidie gladi] ,adhuc quotidie innumcrætribulationes premunt. Dicaturergoï Ponc quoqj eâ fuper prunas uacuâ.Quia enim fe* natus deel! populus interijt:amp;tamc in paucis qui funt,dolorcs ôCgemitus quotidie multiplicantur, iam uacua ardet Roma.Quid autem ifta de homi nibus dicimus, cum ruinis crebrefeentibus, ipla quoeç deftrui ædrficia uidemusc'Vnde apte de ci* uitate iam uacua fubditur: Incalefcat Si liquéfiât teseiusJamenimôdipfaolla conrumitur,in qua prius Si carnes Si ofla confumebantunquia poft* quam defecerunt homines,ctiam parietes cadût. Vbi autem funt qui in eius aliquando glorialaeta banturfubi eorum pompaCubiftipcrbiaC ubi fie* quens Si immoderatum gaudium;*' Impletum eft in ea quod contra deftruétam Niniuemper pro* phetam dicitur:Vbi eft habitaculum leonum, ôé pafeua catulorum leonSf An eius duces ac princi pes leones nô erant,qui per diuerfas mundi pro* uincias difcurrêres,prçdâfæuiêdo,Slt; interficicn*

do rapiebant f Hic leonum catuli inuenicbant pafcua:quia pueri, adolefcentes, iuuenes, fecula* res, Si fecularium filtj hue undiep concurrebant, eiim proficerc in hoe mundo uoluiffent. Sed iam

bonorum faeftaquæ poflùmus.Apud Orientem ÔC Aquilonem muiti funtjqui pro perfedione uitæ centum cubitis menfurantur.Ex ludça etenim amp;gentilitate, ficutdidum eft,adfanditatis cul-men excreuerût. Quanuis in telligi per Orientem Si Aquilonem, etiam iufti SC pcccatores pofsint. Oriês quippe nô immeritô iufti nominanf,qui ficut in luce fidei nati funt, in innocêtia perftiterût. Per Aquilonêuerô reifte pcccatores accipimus, B qui mentis frigore dilapfi fub peccati fui umbra torpuerunt.Sed quia omnipotentis dei mifericor dia etiam talcs ad pœnitentiam reuocat,compun tftione Si^Iachrymis lauat,uirtutibus ditat,uft^ ad pcrfciftionis gloriam fubleuat,non centum cubitis fblum ad Orientem, fed etiam ad Aquilonem ducuntur,dum cum iuftis etiâ pcccatores per dona SC pœnitentiam ad perfetftionem ueniunt.

Homilia x i x

Ortam ucro quæ reipici ebat uiam Aquilonis trij exterioris,menfüs eft tam in logitudine quàm inlatitudine:5Cthalamos __________eius tres bine ÔC tres in^ de,ÔCfrontemeius ÔC ueftibulum eius fe^ cundu menfuram portæ prioris, quinqua# ginta cubitorum longitudinem eius, amp;nbsp;la/ titudinem uiginti quinque cubitorum.Fe# neftræ autem eius, amp;nbsp;ueftibulum, 8c fcul# pturæ ftcundum menfuram portæ quæ re# fpiciebat ad Orientem,amp; feptem graduum erat afeenfus eius.Et ueftibulum ante earn, amp;nbsp;porta atrij interioris contra porta Aqui lonis ÔC Orientalem. Etmenfus eft à porta meadufam Auftralem, amp;nbsp;ecce porta quæ refpiciebat ad Auftrum.Et menfus eft fron tem eius ÔCueftibulum eius iuxta menfuras fupcriores,8c feneftras eius,8c ueftibula in circuitu ficut feneftras cæteras: quinqua# gintacubitorum looitudine,ÔC latitudine O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O

uigintiquinque cubitorum, Sc in gradibus feptem aftendebatur ad earn.Et ueftibu^ lum ante fores eius,ôCcælatæ palmæ erant: una hinCjSC altera inde in fronte eius.

MAgnalegentium debet efîè diferetio, utin facrocloquiocum quilibetunus fermo di citur non femper unam eandemt^ rem fignificare credatur : ficut aliquando fol in bono, aliquando

minus dicit: Ortofolearuerunt, quiauideîicetfa (fia perfecutioncjin reproborum cordibus prædi cationis uerba ficcantur. Sic leo domina fignaf. Vnde feriptum eft: Vicit leo de tribu Iuda.SicIco nis nomine diaboli fimilitudo exprimitur,ficut per primûpaftorem dicitur: Aduerfarius uefter i,plt;M diabolus ficutleorugiens circuit quærensquem deuoret. Sic bouis nomine fapiês defignatur.Vn de feriptum eft: Non iunges bouem amp;nbsp;afinumtid eftjfapientem cum ftulto in prædicationenonfo*' cies. Sic per boue fatuus fi'guratur,ficut de co qui nbsp;nbsp;nbsp;.

inturpitudine amoriscaptuseft,dicit :Statim^ earn fequitur, quafi bos dutftus ad uidîimâ: id eft, ficut fatuus trahitur ad mortem. Hæc igitur dixi, ne quia portam fignificare domina, uel prædica^ torcSjUelferipturam facram,uel fidem expofui, ubicûq^ iam in hoc propheta porta legitur,figna' re aliud non credatur. Cùm em de una porta pro pheta loqueretur,relt;fté fides intelledaeft,quia una eft omnium eledorum fides. Cùm uerô aliæ portæ nominantur, intelligi ora prædicatorutn poflunt, per quæ uera uita cognofeit, amp;nbsp;per qug afeenditur ad fàcramcntorum fpiritalium cogni' tionem. Nam porta per quam fignifîcari fidem di ximus, notandum nobis eft,quia inferior appella tur. In hac enim uitadum fumus, quafi in imopo^ fiti adhuc inferius tenemur. Et retftéinferior porta fi'des eft, quia nobis in terra pofitis aperit co-gnitionêdei,Itac^ nuncdicitur: Portam quoep quæ refpiciebatuiam Aquilonis atrij exterioris, mêfus eft tam in longitudinc quâm in latitudine, thalamos eius tres hinc,ô^ tres inde.Et frontes eius,amp; ueftibulum eius fecundum mêfuram portæ prioris quinquaginta cubitorum longitudinc eius, amp;nbsp;latitudinem uiginti amp;nbsp;quinqp cubitorum. Feneftræ autem eius,^ ueftibulum, SC fculpturx fecundum menfuram portæ quæ refpiciebat ad

fta per teporê,fcd expanfa in bonis atftib. per cha ritatem. Omnis enim torpor teporis anguftia eft, omnis uerô benignitas charitatis magna^latitu-do.Nam etfi res defunt,qu£ fortafle indigêti proximo pracbeantur, ampla eft fubftantia uolun-tatis bonæ, quæ fufficitad regni retributionem, ficut feriptum eft : In terra pax hominibus bonat Lucai uoluntatis. Sequitur: Fencftrac autem eius,ue ftibulum ÔC fculpturae, fecundum menfuram por ticquæ refpiciebat ad Orientem. ] Cunôa hatc iam fuperius la tius dida funt,ôd idcirco fermo no debet morolà expolîtione tardare. Hoc tamê ma gnopere notandum eft, quôd porta ad Aquilonê ea omnia habere perhibetur,quac porta ad Orien tem : feneftras fcilicet contemplationis, ueftibulum humilitatis, fculpturâbonae operationis. O-mnes enim qui per hoc quôd in conuerfione nati funtjin innocentia pcrftiterunf, portam ad Orien tem habet, quia eis cœleftis regni aditus patet ex lumine quod acceperuntEt omnes qui in pecca-tis poftmodum lapfi, torporis fui frigore funt de-preisi,fedpcrpœnitentiam redeunt ad amorem cœleftis patriae QC recalefcunt, portam ad Aquilo nem habet: quia cis etiam poft peccati fui ffigusgt; regniaditus per mifericordiam patet.Ea ergo habere dicif potra ad A quilonê,quia côuerfi pcc catores fie ditantur uirtutibus, fient illi funt diui-tes qui cadere in pcccaii pœnitentiam jitaucrût. Vnde amp;nbsp;Pfalmiftæ uoce per dominum dicitur: Pfal.ioi Cinercm ficutpanem manducabam.Qtnaficpœ

nitcntcs recipit ur iuftos. Scriptum quippe eft de Matt.ii peccatoribus : Ohm in cilicio cinei epœm'tcn-tiam cgiiïcnt.Ciniscrgo Gcut panis comeditur, quando authori fuo pcccator pcrpœnitentiam, ficutinnocens reuocatur.Portaigitur ad Aqui^ ionem habet feneftras, habet ueftibulum gt;nbsp;habet fculpturas:quiacùm pcccator ad uitam poft culpas reducitur,(âfpc lumen contemplationtsacci-pit,atcp de ipfa memoria iniquitatis fuæ gratiam magnac humilitatis : bonæ quoque operationis efficaciam,utomne quod fieri praîcipit ,tnuita cius quafi fculptum efle uideatur: Septem uerô graduum erat afeenfus eius, ueftibulum ante d cam. 3 Septem gradibus ad portamafeenditur, quia per fanófi fpiritus feptiformem gratiam adi-tus nobis regni cœleftis aperitur.Quam feptiformem gratiamEfaiasinipfo noftro capite,üelin gPa ,i eius corpore quodfumus, enumeransdicittRe-

quiefcct fuper eum fpiritus fapienti» 8gt;C intellc-ôtus, fpiritus confilfi £c fortitudinis, ipiritus feien tiae pietatis, ÔC replebit eum fpiritus timoris domini.Quos gradu.s de cccleftibus loquens, dc-feendendomagis quàmafcendcndo numerauit: uidelicctfapientiam, intelleôum,confilium,for-Prou.9 titudinem,fcientiam, pietatem,timorem.Etcùm

ftriptum fit: Initium fapientiætimor domini: con ftat procul dubio, quia à timoré ad fapientiam a-fccnditur,non aût à fapienria ad timorem reditur, quia nimirum perfeâam habet fapientia charita-leftia tendimus,eofdem gradus afeendendo enu^ meremus, ut à timoré adlàpientiam peruenireua leamus. In mente etenim noftra primus alccnfio-4ïis gradus eft timor domini;fccundus,pietas:tergt; tius,fcientia: quartus,fortitudo: quintus, confili-um: fextus, intelleôus : feptirous, fàpientia, Eft enimtimordomini in mente.Sedqualis eft ifte timor, fi cum eo pietas non eft f Qui enim mife* rcri proximo ignorât, qui compati eius tribulagt;-tionibus diflfimulat: huius timor ante omnipo-tcntisdeioculos nullus eft, quia non fubleuatur ad pietatem. Sed fatpe pietas per inordinatam mi fericordiam errare lolet,fi fortafle pepcrcerit quae parcêda nô funt.Peccata etenim quæ feriri gehen næ ignibus poilunt, difeiplinæ uerbere funt corri genda. Sed inordinàta pietas cùm tcmporalitcr parcit, ad æternum fupplicium pertrahit. Vt ergo uera amp;ordinata fitpietas, ad gradum eft alium fublcuanda,ideft,ad fcicntiâiut feiatuel quid ex mifcricordia puniat, uel quid ex pictate dimittat. Sed quid fi feiat quid agere quis debeat, uirtutem uerô agendi non habcatfScientia ergo noftra ne feat ad fortitudincm,ut cùm uidet quid agendum fit, hoc agere per mentis fortitudinem po{fit,ne timoré trépider,Ä^pauore collapfa,nô ualcat bona defendere quæ fentit. Sed fàrpe fortitudo fi im prouida fucrit, minus contra uitia circunfpc-(fta, ipfa fui præfumptione in cafum ruit. Afcêdat ergo ad confilium, ut prouidendo præmuniat o-mnequod agere fortiter poteft. Sed efle configt; hum non poteft, fi intelledus deeft: quia qui non intclligit malum quod agentem grauat, quomo-do poteft bonum folidare quod adiuuat f Itaque à confilio afeendamus ad intelletftum. Sed quid fi inrelletfius magno acumine uigilct,ÔL modera-ri fc nefeiat per maturitatemf Ab inrellcdu ergo afeendamus ad fapicntiam:ut hoc quod acutéin-telledîus inuenit, fapiêtiamature difponat. Quia igitur per timorem furgimusad pietatem,per pic tatem ad feientiam ducimur, per feientiam ad for titudinc roboramur, per fortitudinem ad côfiliÛ tendimus, pcrconfiliûintellctftu proficimuSjper intelletftn ad maturitatem iàpientiç peruenimus: feptem gradibus ad portam afeendimus, per qua nobis aditus uitaî (piritalis aperitur.Bene aût dici tur,quia ueftibulum erat ante earn : quia nifi quis prius humilitatem habuerit,ad hos gradus dono-rum fpiritaliumnon afeendit,ficut feriptumeft: Super que requiefcct fpiritus meus,nifi fuper hu-milemamp; quietum,amp;trementemfermoncs rae-osf Dequoper Piàlmiftam dicitur : Afeenfusinpfal.s^ corde eius difpofuit in conualle lachrymaiiim. Conuallis quippe humilis locus eft, amp;nbsp;peccator quifque dum fe in lachrymis humiliter affligit in corde,perafeenfum uirtutum profîcit.Quirur-Plâb’’} fus aiuEmittit fontes in conuallibus : Quia omni potens deus dona ipiritalis gratix humilibus præ

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftat

2/1 B- Gregorij lit itacç fandorum mentes quid aliud in hoc dcfide- a nofaciûtjnifiquôdiamàportis exterioribus per atrium intcrion's ad portam currunt;' Quibus fæ-pe euenit,utcum feuiderintmagno coeleftis gra-tiæ muncre compunlt;flos,iam fe perfedlos exifti^ tnent J ôif obedientes putent, fed quia nullus eft ' qui dura praecipiat: patientes elïèfe credant, fed quia nemo eos per contumelias àC aduerfitates pulfat.Et plerunque contingit,ut fpiritale minifte riumuelinuiti fufcipiant,atque ad gubernatio-nemfideliumdeducantur.Qui cum magnis tri-bulationib. fuerint bine inde pulfati,turbati men te,fefeimpcrfe(ftosinueniunr,quinonpulfati per fedtos fe elle crediderunt. Qua ex re agitur, ut fe ad femetipfoscolligantjSd apud fe opprobrium B fuæ infirmitatis erubefcant,atque ex ipla fua con-fufione roborati,contra aduerfa patientiam oppo nât, Sd ex tribulatione proficiat,qui prius in ocio exipfafuafecuritatetorpebant. Et ueraciter efle tales incipiunt,qualesfe efle prius inaniter puta-uerunt.Hiitaquecum aportis exterioribus ufcp ad interiorem portam per boni ftudij atrium defe runtutjhoc ipfum in eis atrium centum cubitis menfuratur,quia dilecftione fid exercitio in fanda quotidie perfieeflione proficiunt. Per quotidiana cnimdefideria in mente perfici, quafi centum eft cubitis interius atrium menfurari. Idcirco ergo aportis ufquead portam centum funt cubiti,ut quafi quaedam morae:unde fit ipfa dilatio uiuendi perquam quotidiein uirtutibus crefcitur,ut ad interiorem aditum perfedtius pcrucniatur. Sequitur: Et eduxit me ad uiam Auftralem,6d cc-ce porta quærefpiciebatad Auftrum.Et menfus eft frontem eius,6d ueftibulum eius iuxta menfu-rasfuperioresjfid feneftras eius,fid ueftibula in cir cuitu,ficutfeneftras cæteras, quinquaginta cubi-torum longitudinemjfid latitudinem uigintiquin quecubitorum.Etin gradibus feptem afeende-batur ad cam,fid ueftibulum ante fores eius. J Cundlahæcin Orientisfid Aquilonis porta iam didfa lunt,0d congruum non eft, ut ea quæ femel acfecundoexponentes diximus,facpius replice-mus. Notandu tarne nobis eft,quia in fpiritali æ-dificio alter aditus ad Orienté alius ad Aquilon? atque alius ad Auftrumpatet.Sicutenim Aqui-lonis frigore peecatores, ita per Auftralem uiam feruentes fpiritu defignantur, qui calore fandli fpiritus accenfijuelut in meridiana luce uirtutibus excrefeunt. Pateat itaque porta ad Orien-tem,ut hi qui facramenta fidei bene inchoauerût, fid in nulla poftmodumuitiorS profunditate de-merfi funt, ad gaudia fecretaperucniant. Pateat porta ad Aquiloncm, uthiquipoft inchoation? calotis fidluminisinpeccatorumfuorum frigore fid obfeuritatt dilapfi funt,per copuneftionem pœ nitentiae ad ueniam redeant, fid quæ fit internæ re tributionis uera lætitia cognofcant. Pateat porta ad meridiem, ut hi qui fanófis defiderîjs in uirtu-tibusferuent, fpiritali intellecftu quotidieinterni gaudij myfteria pénétrent. Inter hæcautemquæ-ripoteftjCÙm quatuor huius mundi partes fint:

)rifecund.i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;272^

cur in hoc ædificio hæ extaiores no quatuor,fed tres portæ efle memoranturfOuod refile quæreti dum fuerat,fi propheta non fpiritale, fed corpora le ædificium uidiflenSanfila cnim Ecclefîa, id eft, fpiritaleædificium,ut ad fecreta gaudia pertingat tres folummodo portas habet, uidclicet fîdem, fpem , atque charitatem . Vnam ad Orientem, aliam ad Aquilonem,tertiam ad Meridiem. Porta quippe in Oriente eft fides,quia per ipfam lux uera nafeitur in mente. Porta ad aquilonem fpes, quia unufquifquc in peccatis pofitus, fi de uenia deiperauerit, funditus périt. Vndcnecefle eft, ut qui per fuam iniquitatem extinfilus eft, per fpem mifericordiæ reuiuifcatPorta ad Meridiem cha-ritas, quia igné amoris ardet.In meridiana ete-nim parte Solin altum ducitur, quia per charitatem lumen fidei in dei fidproximi dilefiliôc iùb-leuatur. Tribus igitur portis ad interius atrium tenditur,quia perndem,fpem, atque charitatem ad gaudia fecreta peruenitur. Alia quoque quæ/ ftiooritur,cur porta atrq interioris pofita contra portam Orientis ÔC Aquilonis dicitur,ôfi an ad Auftralem portam patcat, tacetur. Sed quia per Orientem inchoantcs,per Aquilonem lapfos diximus defignari,dignum fuit, ut uel de inchoan-tibus quibus adhuc Sol in tepore eftiuel etiam de lapfisjfed per conuerfionem redeuntibus aperte diceretur, quôdeis porta atrrj interioris pateat, quatenus ex ipfis nos certes facctet de quibus du bitaripotucrat.Hocautemde porta Auftrali di-cendum non erat,quia eos ad gaudia interna p er tingere qui feruore fpiritus in uirtutibus perma-nent,nunus ignorât. Sequitur: Etcælatæpal mæerant:unahinc,fi^ altera inde in fronte eius.]

Quid eft hoc quôd prius in frontibus pifilura palmarum, nunc autem cælatæ palmæ in fronte efle mcmorantur.^'Sed ficutiam iuperius diximus pifilura palmarum eft oftenfio fignorum.Nunc uerô cælatura palmarum didtur,ut bonorum o-perum demonftratio defignetur. Ipfis enim fum-mis prçdicatoribus dicitur:Videantopera ucftra bona,ôlt;f glorificentpattern ueftrum quiin cœlis eft.Qui igjtur in uita fua imprefla efle fan fil a opera demonftrant,palmas in fronte cælatas habent: quia quanta illos in pofterum uifiloria fequatur, iam nuncin fanfilis fuis operibus oftendunt. Vel certéquia fidem per Orientis, fpem per Aquilo-nis:charitatcm uerô per Auftralem portam diximus defignari.Notandum uerô nobis eft, quia irt Orientis porta pifilura palmarum,in Aquilone uerô fifi Meridie cælatura efle perhibetur: quia cOntingitfæpe, ut hi qui adhuc inchoantes funt, needumfeinoperibus folidisac magnis exerce-annhiuerô qui poft iniquitates ad uirtutem re-deunt,p!erunque ut culpas fuas ante omnipoten tis dei oculos tegereualeant,in magnis operibus exercentur.Etquia iam feruore fpiritus afilibus fif uirtutibus excreuerunt,quafi' meridies in fan-filîs afilibus inardefeant. In Orientis ergo porta pifilura eft, in Aquilonis uerô Ôfi Meridici cælatd ra : quia fîgnum uifiloriac quod inchoantib. oftert ditur

magnopere eft, qgt; dicitur hinc 0^ inde. Oês enim qui ad uitæ aditumtendimuSjö^ ex dextro amp;nbsp;fini ftro latere habere palmam debemus. Quod enim hinc inde dicitur,latus utrumeç fignatur. A dextro igitur palmam habet is, quern profpera non extollunt, Afiniftro palmam habet is,quern ad-uerfa non deqciunt.Quafi ex utraque parte por-î.Cor.s tabat Paulus palmam cùm diceret:Per arma iufti

tiæ à dexteris amp;nbsp;à finiftris, per gloriam Sd ignobi-litatem,per infamiam,00bonamfamam:ut fedu-lt;ftores,2C ueraces.Nonhuncaduerfa frangebant non profpera in mentis tumorem fubleuabant. Hinc inde ergo geftabatpalmâ, quia amp;nbsp;in aduerfi

Quifquis enim de profperis extollitur, habere in dexteram partem palmam nefcit.Quifquis in ad-uerfitatibus frangitur, portare palmam a finiftro latere ignorât, t ergo hinc ÔC inde palma gefte-turinfronte,adeftefemper noftris mentibus debet ôd in aduerfis fiducia,0^ in profperis timorine

aut aduerfa in defperationem per trahant, aut pr o Philip.4 fpcraanimum in fuifiduciam extollant.Hinc eft quod idem egregius prædicator dicebat : Scio QC humiliari,fcio 2lt; abundare'.ubiqp amp;nbsp;in omnib.in-ftitutus fum.Etfatiari,SC cfurire,0(: abödare,amp;pe-nuriampatijomniapoflumineo qui me confor-tauN unquid nam fratres ars eft aliqua, humiliari amp;abundare,fatiariSlt;efurirc:abundare ÔC penu- C , riam pati,ut pro magno fe ifta (cire tantus prædi

cator infinuetf Ars omnino,amp; mira difeiplinæ fei

entia,quæ toto nobis cordis eft adnifu difeenda. Quern enim penuriafuanonfrangit, à gratiarum adione non retrahit,in rerum temporaliumdefi-derium non accendit,fcit humiliari. Hoc enim loco Apoftolus humiliari, dicit penuriam perpe-ti.Nam ftatim ccontrario fubiungit, fcio abun dare.Qui enim acceptis rebus non extollitur,qui eas ad ufum uanæ gloriæ non intorquet,qui folus non polTidet quod accepit-.fed hoc cum indigen-tibus mifericorditer diuidit,fcitabundare.Quiac

eandemrationem protinus fubdidit,dices : Qiria omne quod in mundo eft,côcupifcêtia carnis eft, amp;nbsp;cocupifeentia oculorUm,ôi fuperbiauitç. Ideo enim babere aliquid homines, ôô ultra quàm ne^ ceffe eftjconcupifcuntjut habendo fuperbiant,ôd quia hoc alius no habet, fe in cogitationibus ex-tollant » Quifquis itàcç talis eft, adhuc ad portan-dam abundantiam doeftus noneft, Sæpe autetn quodauaritia exappetitu fuggerit, neceffitatem putat.Et cùm minora fufficiant, dolet majora dé-effcjatc^ incautus animus quandam quafi necetïl tatem patit quam parit. Et cùm minima funt quæ defidcratjfuamfibi auaritiam aliquo modo excU-

fat. Abundantia itaeç fuperbiæ uicinaeft.Quarn fi quando etiam cupiditas intercepit, hanc, ut ita O diximus,quafi peregrina captiuitas inuafit.Si igi-tur abundandi artem feire uolumus, neceffe eftj ut nonfolum ea quæ uicina funt,fed ea etiam qug delonginquo ueniunt,uitia fugiamus.Difcamus penuriam pati j ne ea quæ non habemus j haberé etiam eu culpa requiramus, ne Felices putemus, quosrebus Onuftos cernimus.Nimiaualde funt ea quæ fibi quafi in fumptus uitæ præfentis prægt; parant.Multaportant,fedinuiabreui.Magnaeft nobis in hocidnere fociapaupertas,queanimum non anguftat, cùm deeft terrena fubftâtia, de qui æterno iudici rationes ponamus.Liberius ad paz triam tendimus,quiaquafiinuia pondère carc-mus.Difcamus fatiari,nein fumendis alimentis corporis , gulæ magis quàm necefsitati feruia-mus. Plus enim concupifeentia, quàm nccefsitaS petit'.Et faipe dum carnis inopiæ fatisfacere curagt;

uel O (ftO gradus habentiquiafàncfti ipiritus lepti-formem gratiam concorditer prædicant. Oeftauo uerô gradu annunciant præmium retributionis EcePi II æt^tnæ-Vndcfcriptum eft;Dapartes feptem,nec non 2C ocfto.Qiiid itaep dicere poflumus exteriores portas,nifi antiques patres fuiflè,qui per præ-cepta legis nouerant opera populi magis’quàm corda cuftodirer'ut interiores portas prædicato-res faneftæ Ecclefiæ debeamus accipere,qui fpiri-talibus monitis difcipulorum fuorum corda eu-ftodiunt, ne malis quæ non faciunt,uel in cogita-tionibus delecftentur.Per illas enim feptem gradi bus afeendi dicitur,iftarum uerô o(fto graduû af-cenfus elle perhibetur; quia Sd in, ueneratione legis dies feptimus fuit,ô(^ in nouo teftamento O(fta uus dies in facramento eft:is uidelicet qui domi-nicus appellatutjqui tertius à palïione, fed oefta-uus à conditione eft : quia amp;nbsp;leptimum fequitur. Sin uerô portarù nomine folos intelligimus fan-ÓOS Apoftolos defignari,qui uidelicet primi no-bis funt fàncftæ Ecclefiæ prædicatores,Ô£l nosfi-

dem,fpê atcß charitatê iùmmopcre tenere docue runtu'pfiitaqjnobisinhis uirtutibus portæ funt, quinos per eafdem uirtutesad interiorem intel- C leeft um æternæ fapientiæ perducunt.Scd fi ipfi ex

terioresportæ funt,quos accipimus interioresc' Si uero ipfi interiores funt,quos intelligimus ex-terioresf Qua in re intellfgi utiliter poteft:quia ip fi nobis ôi. exteriores fimul ÔC. interiores portæ funt.Cùm enim adhuc inchoantibusnon alta Sgt;C myftica,fed quædam quæ capi præualent prædi-cant,portæ exteriores funt.Cùm uero perfetftis profunda myftica loquuntur,portg interiores. i.Cor.? Videamusqualiter porta exterior pateattNópo tui uobis loqui quafi Ipiritalibus,fed quafi carna-libusjtanquam paruulisin Chriftolac uobis po-turn dedi,non elcam. Videamus qualitcr porta in i.Cor.2 teriorpateat: Sapientiam loquimur inter perfe-ólos.Videamus utrum ipfaeadem fi porta inte-Rom.i rioramp;exteriortSapientibusSC infipientibusde-2.Cor.5 bitor fum.Qui rurfum dicittSiue mente excedi-mus,deo;fiuefobrq fum^,uobis. In hoc cm quod contemplando ÔC loquendo fapientibus mente cxcedit,porta interior eft, In hoc uero quod par-uulis fobrie' in prædicatione fe temperat, amp;nbsp;quan ta ebrietate fpiritus infundatur in mente cùm prg dicat non oftendit, exteriorem portam fe efte ma nifeftat.Ipfiitac^ amp;nbsp;exteriores portæ nobis func amp;nbsp;interiores,qui nos amp;nbsp;in primo aditu fidei, fpei, atep charitatis inftituunt,6C cùm iam proficienti-bus cœleftis regni myfteria prædicant,per fiibti-liorem fenfiim nos ad interiora perducunt. Vnde amp;nbsp;per feptem gradus prius afcenfiis earum defcri bitur,amp;poftmodumpero(fto.Pero(ftauum ete-nim gradum illius uitæ myfteria fignantur, quant

præfentcmuitamquæreptê dicrum curriculo e/ uoluiturjplené delpiciunt,qui de intima contem plationepafcuntur.Habent igitur portæ fpirita^ lis aedifîcij fcptem gradustquia timorem domini, pietatem ôi. fcientiamjfortitudincm amp;nbsp;confilium intelledS 8gt;C fàpientiam fuis auditoribus predicant.bed dim iam omnia dimitti praedphint, c3 nihil in hoc mundo diligi admonent, nil per af-fedum tenerijuim contemplationis cœleftis pa-trig intendi, atep in eius fuadentmyfterijs deleda rijgradumadduntjôC ad interiora traijciunt.Ifte gradus docente uehtatecuidam oftenfus eft, cui ciimlegispraccepta diccrentur,refpondit:Hacc omnia cuftodiui à iuuêtute mca.Quafi enim iam in feptem gradibus ftabat,ciim à iuuêtute fuaom niacuftodiffeftdiceret.Sed eimox dicitunAd-hucunu tibi dceft:Siuis perfedus efle,uade,uengt; de omnia quae habes,amp; da pauperibus, amp;nbsp;habe-bis thelaurum in cœlo,ô^ ueni (equere me. In qui bus uerbis otftauS quidê gradS uidit,fed afeende* re noluit:quia triftis abfceflit. Quifquis itacß con temptis rebus temporalibus,3cternitatis contem-plationepafcitur,cœleftis regni gaudia rimatun Poft feptem gradus quos timendo ÔC operands atep intelledu fapientiac fuac crefeendo tenuit, o-dauo gradu intcrioris portae aditum intrauitPer odauum uero numerum amp;nbsp;dies aeterni iudicij,6C carnisrefurretftio.defignatur. Vnde SC Pfalmus qui pro otftaua (cribit,a pauore iudicq eft ineboa tuSjCÙmdiciturîDominenciniratuaarguas me, nothin furoretuocorripias me. Nunc enim tempus eft mifericordiæ, inillo autê iudicio dies irae. In quo uidelicet die omne hoc têpus finitur,quod feptem diebus euoluitur.Et quia poft feptem dies fequitur,iure oeftauus appellat. In quo amp;nbsp;caro noftrareftirgitexpuluerc, utfiue bonafiue mala qug egit,recipiata ueritate. Vnde per lege quo que otftauo die fieri circuncifio iubet .Na per mê-brum quod circumciditur,mortalis propagatio generatur,decedentium quoc^ôC fuccedentium numerus augetur.Scd quia in refurretftionemor

runt,ctiâcùm nullum adhuc eiufdcm refurretftio nis exemplum tenuerunt. Qua igitur damnatio-ne dignifunt,quiamp; exemplumiam dominicacre lurreCiionis acceperunt,8lt; tarnen adhuc de fua re furredione diffidunt.Pignus tenent, Sc fidem no habent,Ecclefias replent,fed quia de refurretfiio-nefuadubitant,menteuacuaftant.De hac quippe refurretftione per B.lob dicitur: Scio quod relob 19 demptormeus uiuir,8lt;in nouiffimo die de terra furreifturus fum,0lt; rurfum circQdabor pelle mea, amp;nbsp;in carne mea uidebo dcum.Quem uifurus fum Pfal II nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oculi mei confpctfturi funt,amp; non ali-

us.Hinceiiam per Pfalmiftam dicitur:Inconfpe-ÓU eius procidunt uniuerfi qui defeendunt in ter ram,In terram enim mortui non fpiritu, fed cor-

pore defcendunt.ln confpedu ergo domini pro-ciduntquiin terram defeendunt: quia refurgen-do ad iudicium ueniunt, qui nunc in puluere pu-tiefcSc.Hinc iterum dicit'.Sitiuit in tc anima mea.

quamultiplicitcr tibi caro meaiSitiuit anima mea ad deum. Videat caro quid fitit, nifi ut refurgat. Hine rurfus ait:Aufer fpiritum eorum, QC deficient,06 in puluerem fuum reuertentur. Moxq! de carnis reiurredione fubiungittEmitte fpiritum tuum,0lt;creabuntur,amp; renouabis faciem terræ. Hine iterum dicif.Exurge domine in requiem tu am,tu ÔC area fandificationis tuæ, Exurrexit em dominus in requiem fuam, cum carnem fuam de fepulchrofufcitauit.Poft hunequoq? exurgit Sd

arca'.quia refurgitEcclefia.Hinc per cundem pro Ezech,37 phetamdequo loquimur fcriptum efttOffa ari-da,audite uerbum domini.Hæc dicit dominus de us offibus his:Ecce ego intromittam in uos fpiri-tum,8lt; uiuetis.Et dabo fuper uos neruos, amp;nbsp;fuc-crefeere faciam fuper uos carnes, öó fuperexten-daminuos cutem,amp; dabo uobis fpiritum, 0:^ ui-uetis.Hinc eft quod propheta alius per refurre/ Hionem domini humanum genus uiditin finem fufcitari,atcçait:Viuificahitnos poft duos dies, in die tertiafufeitabit nos,0C uiuemus in confpe-

lupumleo deuorauit,leo moriens ad puluerem redijt,cum puluis ille fufcitatur,quomodo caro hominis âlupiôileonis carne diuiditur:' Qiiibus quid refpondere aliud debemus, nifi ut prius cogitent qualiter in hoc mundo uencrint, ÔC tunc in uenient qualiter refurgante'Certe tu homo quilo queris,aliquandoin matris utero fpuma fangui-nis fuifti,ibi quippe ex patr is femine,2lt; matris fan guineparuusacliquidus globus eras, Die rogo, fi nofti qualiter ille humor feminis in offibus du-tuit,qualiter inmedullis liquidas remanfit,quali-ter in neruis folidatus eft,qualiter in carne creuit j qualiter in cute extenfus eft, qualiter in capillis atep unguibusdiftin(ftus,itaut capilli molliores carnib us,8lt; ungues effent tencriores offibus,cat nibus duriores.Si igitur tot 8lt; tanta ex uno femi-ne per fpccies diftinda funt,8lt; tarnen in forma re manent coniunfl:a,quidmirum fipoffitomnipO tens deus in illarefurreólione mortuorum,carné

hominis diftinguere a carne beftiarum, ut unus idemt^ puluis ÔC non furgat inquantum p uluis lu pi Slt; leonis eft,amp; tarnen refurgat inquantum pul uis eft hominist’Videitacß homo qualiter ad ui-tam uenifti,amp; nequaqua dubites ad uitam qualii terredeas.Curaûtrationeuis coprehêderc quogt; modoredeas,quiignorasquomodo ueniftifDà ' potêtiae creatoris tui quod coprehendere noua-Ics de temetipfo. Cette enim, quia tu ex terra fa-tftuses

283 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B. Gregorij

óns es, terra uerô ex nihil o, tu cs creatuscxnihi-io.Ne ergo de catnis tuærcfurreôione dcfperes, pcrpende prudenter, quia minus eft deo répara^ re quod erat, quam fecifle quod non erat. Si non potcs rcfurrcótonis ciFeóum ratione compte^ hendere, perpendequàmmultafuntquænonin telÜgis quahter fint, ÔC tarnen cfle non dubitas» Dicrogo finofti,gyrus cœli,terrx cardines,a-quarum abyflus, ubi finiuntur, ubi iufpenfi funtî* Scimus autem,quia quod exnihilo faóumeft, pendet in nihilo.Sed fi eft aliquid quod dicitur ni hilum, iam nihilum non eft. Si autem nihil eft ni-hilum, nufquam mundi moles dependet, nec eft ubi fit quod creatum eft ut fit.Quomodoergo nufquam eft quod nouimus quia eftfSed hare for tafle ad te multa funt : Ad temetipfum homo re-uertere. Certe ex fpiritu es creatus amp;nbsp;limo. Vno inuifibili,altero uifibili, uno fenfibili, ÔC altero in lenfibili. Quomodo ergo permifteriinte potuit fpiritus di. limus, atque ex diuerfo fieri res non di uerfa: ita ut in tanta conuenientia mifteretur fpi/ ritus£lt;limus,utciim caro atteritur,fpiritusmar eeat, Si cum fpiritusaffligitur, caro contabefcatf Sed forfitan necdum præuales difcutcre temet-Exod.14 ipfum,perpenderogofiuales,quomodorubrum Num.20 mareuirga diuifum eft, quomodo petræ duritia Num.17 percuffione uirgç undas emanauit,quomodo A-I aron uirga ficca floruit, quomodo ex cius genere ueniens uirgo concepit, quomodo amp;nbsp;in partu uir Ioan.lt;J go permanfit, quomodo quatriduanusmortuus iulfione fufcitatus,ligatus manibus ac pedibus de fcpulchro exijt, quern poftmodum folui domi-Ioan 20 nus per difcipulosiuflit: quomodo idem redem-ptor nofter in uera carne at^ ofsibus refurgens, claufisofttjsaddifcipulosintrauit. Ecce hacc in-ueftigare non uales, Si tarnen credis. Cur ergo de refurreóionis gloria dubitando Si difcutiêdo du bitas,qui tarn multa myfteria finedifcuflione ere didifti f Qui tarnen fi refurreóioncm carnis non credis, omnia fine caufa credidiftitquia in hoc angelorum fpeóaculo uideris quidem ueloci-ter currere, fed poftquam curium peregeris, nc brauium accipias auerfaris. Vnde per Paulum di i.Cor.9 citur:Siccurrite,utcomprehendatis .Quirurfus i.Cor.i$ ainSiinhacuitain Chrifto tantum fperantesfu-mus,miferabilioresfumus omnibus hominibus. Diuinæ autem uirtutis myfteria quæ comprehen dinonpoflunt,nonintclleóu difeutienda funt, fed fide ueneranda-Sciendum itacß nobis eft, quia quicquid ratione hominis comprehendi poteft» mirum eflè iam non poteft. Sed fola eft in miracu lis ratio,potcntiafacientis. Ecce dum de refiirre-óione carnis loquimur,ab expofitionis ordinc paululum digrefsi fumus. Ad ea ergo quae cœpi-mus redeamus. Habent autem interiores portae ueftibula, quae uiginti Si quinep cubitis in longi-tudinem metiuntur.Si enim oóo ter ducimus,ad uiginti Si quatuor peruenimus.Cui unus additur ut uiginti Si quinque teneamus. Auditores ete-nim boni qui quafi quaedam ueftibula funt porta

librifecundi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;284

À rum,aeternæfpei longanimitatcm tenentjOÓa-uum diem in trinitatis fide fuftinent.Qiræ trinitas quiaunuseftdeus,o0o quidem per tria ducunt, fed in unius dei confelfione folidant. Plana funt ueftibula:quiahumilia funt corda bonorum augt; ditorum.Habentlongitudinem: quia in fpei per-feuerant longanimitatcm, Viginti Siquin«^ cubitis earum longitudo menfuraturîquia refurre-óionem carnis in oóaua per trinitatem credunf. Si candem fanóam trinitatê unum eflè deum fa-tentur.Habent quoeç quincç cubitos latitudinê: quia per uitam fimplicem quæ quinque fenfibus ducitur, circa amorem proximi dilatantur. Etno-tandum quia poft quam portarum ueftibula fii-B pcrius alia dióa funt, poftmpdû ueftibulû quod quinep cubitis habet latitudinem, exterius refpi-cere dicitunquia nimirum funt auditores alq qui intelleóum intcrioris uifç magnis uirtutibus pro ficiendo penetrant: Si funt quidam fimplices qui bene quidcm,fediuxtafenfuscorporeos uiuunt. Vnde Si exterius rcfpicere dicuntur. Quafi enim extra refpiciunt,quia iuxta fenfus corporeos ui-uunt.Sed tame Si exterius refpiciëtes intus ftmt. Quia Si fl fenfiis corporeos intelligendo tranfcc-derenefciunt:fidem tamenatep charitatemSihu miiitatem tenent.Et intus ergo funt in fpiritali ç-dificio per amorem. Si quafi foris refpiciunt per fimplicitatem.Poteftperueftibulum quod exterius refpicit,fides inchoantium defignaritSi per C ueftibulum quod eft intcrius,fidcsperfeóorum, qui iam per earn in uirtutibus emicant. Poflunte-tiam per ueftibulum interius prgeepta altiora,per ueftibulumucro quod refpicit exterius,præcep-taadhucminimafigurari.Per ueftibulum quip-pe itur ad gradus Si ad portam: quia per præcep-taprædicationispertingitur aduirtutes atc^adi-tumgratiæcœleftis.Ciimuerô iubetalqs incog! tatione fua æterna meditarfcoeleftia fapere, eist^ dicit in Pfalmis Si hymnis Si canticis fpiritalihus uiuere,quafi interius ueftibulum ofteditur:quod quinquaginta cubitis 15gitudine,Si uigintiquin-que latitudinc menfuratur.Dequibus numeris nunc tacemus : q^uia ex his iam multa fuperius di-ximus.Cum uero alrjs præcipitur,uxori uir debi-D turn rcddat,fimiliter autem amp;nbsp;uxor uiro,quafi ue ftibulum quod exterius refpicit, defignat. Quod quamuis extra refpiciat, tarnen intus eft: quia rU-dis auditor Si adhucagit quod carnis eft. Si tame à bonorum numero alienus non eft. Poteft autem Si per Orientis portam Dominus, SiperAu ftralem ludæa, per Aquilonis uero conucrlagcn tilitas defignari. Sed hac in re quæftio animum pulfat, curinfuperiorinarratione prophetæ pri-usOricntalis, poftmodum Aquilonis,ac deinde Auftri porta defcriptaeftfCunq? eafdempor tas interior! atrio narraret : prius portam Au-ftri, deinde Orientis, Si tertio in loco dcfcripfit Aquilonis . Cur autem non eundem ordinem querncœperattenuit, fed huncin portaruffl de-fcrip done permutauitjUt Si prius diceret,Oriert-tispof

te portam Aquilonis amp;nbsp;Auftri:quia in diuinitate fua Dominus ante gentilitatem ludacam natus eftiquia Si ante omnia fecula. Dicatur uerô narra tione fubfequenti porta Auftri,Orientis amp;nbsp;Aqui lonisjquia redemptor nofter in humana natura in ter ludaâ amp;nbsp;gentilitatem nafci dignatus eft : quia Si in fide fynagogæ uenit, Si ante initium Eccle-fiæquam exgencibus collegit. In prima ergo de-fcriptiçne fit Orientalis porta ante portam Aqui lonis^à Auftrijin fccunda auteur inter porta Au-ftri Si Aquilonis,Orfcntisportanominctur:quia èx diuinitate antcccffit qmnia, SjC ex humanitate

uenit inter omnia:quia amp;nbsp;decedentis ludææ finis faâus cft,8lt; iùbfequentis gentilitatisinitium.Igi tur quia ea quæ needum didla fucranqut domino largicntepotuimus,rimatifumus,amp; ea quæ fæ-pius funt r eplicata,tranfcurrimus, nunc ad ea ue-niamus quæ fie iam per ordinem dicûtur,ut in eis penè nihil de his quæ diefta funt replicetur. Et per fingula gazophylacia oftium in frotibus por tarura.] Gazophylacia fuperius dixtmus corda doâorum,quæ feientiæ diuitias feruant.Frontes autem portarum funtuerba atc^ opera prædica-torum,inquihuseosforis agnofeimus, quales a- c pud fe intrinfecus uiuât.Eft autem oftium per ga-

zophylacia lïnguhinfiontib. portarum:quia u^ nuiqutfep doctor in corde auditoris intelledlum aperitin diófis amp;nbsp;öperihus patrum. Cùm ein Pe-tri Apoftolipracdicationê difcutimus,ci!m Pauli uerbaperferutamur, cùm Ioannis Euangelium inueftigamusjatc^ ex cor um uerbis auditor es no ftros adinteriorem intellelt;ftum trahimus,quida-

per ora docentium,Apoftolorum diefta Si opera cognofeunt, culpas fuas apud femetipfos tacite reprehendunt, ÔC lachrymis infequuntur omne quod fe egilTe inique meminerunt. Vnde hic quo que de oftio quod cft in frontibus portarum,fub-ditur: Ibilauabunt holocauftum.3 Qui enim feper fidem in conuerfatione fanefta domino de-Ùoueruntjholocauftum domino fa (fti funt. Sed quia adhuc multa in fe de corruptibili fua carne patiuntunquia adhuc in eis cordis munditia for-

niatur in permanent! gloria, quanto humilior a-fpiciturintranfeunteuita.Is fortafle cùmfubito feâ proximo defpiciagnofcit,dedignatur cur de-fpicitur. Vultquidem inloco humilia fed tarnen attendi contemptibilis non uult. Hune iam deuo tio eleuat, fed adhuc infirmitas grauat. Iam ergo perdeuotionem holocauftum eft,fed adhucex infirmitate inquinatû.Hi itacß qui in eis quæ optime deuouerunt, aliqua infirmitate fui culpa tan gunturjcùmperuerba doctor um dilt;fta patruin-telligunqSC in quanta culpa iaceant, agnofeunt,

quiaboc inter facrificium atque holocauftum dp ftatj quod omne holocauftum facrificium cft, fed non omne facrificium holocauftum. In facrificio etenimpars pecudis,in holocaufto uerô totum pecus offerri confueuerat.Vnde Si holocauftum Latina lingua totum incenfum dicitur.Penfemus ergo quid eft facrificium, quid holocauftö. Cura enim quis fuum aliquid deo uouet,amp; aliquid non uouet, facrificium eft. Cùm uerô omne quodha^ bet, omne quod uiuit, omne quod fapit, omni-potêti Deo uouerit, holocauftum eft. Nam funt

tur, ÔC tarnen ex poflelTis rebus fubfidia egentib* miniftrantjOpprcffos defendere fcftinât.Ifti inbo tris qutc faciunt, facrificium ofterunt : quia Si afi.»

287 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B.Gregori

mctipfîsrcferuant.Etfunt quidam qui nihil fibi^ metipßs refcruant,fed fenfum,linguâjuitam, atcjp fubftantiam quam perceperunt, omnipotcnti do mino immolant. Quid ilh nifi holocauftum ofte runt,immô magis holocauftum fiuntiIftaeliti^ P , eus etenim populus primum iacrificium in Ægy Exod nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obtulit, fecundum uero in eremo.Qui itaque

adhuc mentem habet in feculo, fed boni iam ali* quid operatur ,dco iacrificium obtulitin pto. Qui ucrô praefens feculum deferit, agit bo naquac ualet,quafi Ægypto derelitfta iàcrifici* um præbet ineremo: quiarepulib ftrepitudefi* deriorum carnalium, in mentis iùacquietc atquc folitudine deo immolât quicquid opérât. Quam uis ergo, ficut dieftum eft, facrificium fit etiam ho Iocauftum,maius tarneneft holocauftum iacri* ficio : quia mente quæ huius mundi delecftatione non premitur, totum in omnipotentis deiiâcrifi* cioincenditurquod habetur.Sed feiendumno* bis eft, quia funt quidam qui etiam feculum relin quentesjtotum quidem quodhabêtofferunt,fed tarnen in bonis quæ agunt, minime compungun tur: ÔC bonum quod agunt, holocauftum eft, ied quiaflereac femetipfos dijudicare nefciunt,iec^ ex amoread lachrymas non accendunt, perfecftCt eorum holocauftum non eft. Hinc per Pfalmiftâ Pial.i? 4jcitur:Memor fit omnis facrificij tui, diholocau

ftum tuum pinguefiat. Holocauftum quippe fie* cum, eft bonum opus quod orationis lachrymæ non infundunt. Holocauftum uero pingue eft, quando hoc quod bene agitur, corde humili etû am per lachrymas irrigatur. Vnde rurfus dicitur: Pfal.lt;î5 Holocauftamedullataofteramtibi.Quiiquis e* nim bonum opus agit,fed omnipotentis dei amo re att;^ defiderio flere neicit: holocauftum habet, fed medullam in holocaufto non habet.Qui uerô bona opérât,et uifioni iam creatoris fut inhiat,at* que ad æterna contemplationis gaudia perueni* refeftinat, fecyipfum examore quo accendttur, in fletibus ma(ftat,holocaufta domino medullata dedit.Studêdum uerô nobis eft amp;nbsp;mala funditus relinquere,amp; bona quæ iufficimus operari,at(Ç in ipfis bonis quæ agimus, amore æterni luminis côpungi, Ipfe enim cordis tenebras diieutitamor iucis,ut fubtilius uidere ualeam’,ne qua in bonis quæ agimus, praua mifeeantur. Confiderandum nobis quippe eft opus noftrum quale fit, quæco* gitatio in opéré, quæ intentioin cogitatione.Et ciïm noftrobono operiadmixtumaliquid mali* tiæ uel prauæ delecftationis agnofcimus,redea* mus ad lachrymas, layemus holocauftum. Sunt autem quidam quifemetiplbs in magnis aeftioni* bus domino deuoucrunt,atque ad tantam perfe* (ftionem perueniunt,ut ab eis nulla unquam diffi cultateflecftantur, quatenus adeliberationecafti tatis nequaquam caro in prauæ cogitationis dele eftatione animum fternat.Nam etfi quando per fuggeftionê puliàt, furgere non permittitur: quia uigore iudictj calcatur.Indeliberationequoque pacientiæ nec iermo inordinatus ab ore prodeat, ncc dolor tacitus animum premat, utin largitate

librifecundi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;288

eleemofynæ nulla inopiæ fufpicio triftitiam gene ret, ut in delibcratione humilitatis nullus defpegt; (ftus animum mordeat. Sed cum iam in his quae re(ftedcuouerunt,feiefortiter exhibent,priorata menpeccata quæab ipfis ante bonam délibéra-tionem perpetrata funt,ad memoriam deducunt, amp;nbsp;plägunt quicquid illicite fe egifte meminerSf. Hiitacp per uitam qua tenent,holocauftum iunt, fed per uitam quam ante' tenuerunt, inquinatum* Lauât ergo holocauftum in oftio portarum: quia intelletftu quern percipiunt de didis patrum, la-mentis fe quotidianis afficiunt, amp;nbsp;mundât uitam lachrymis quam prauis aliquando adibus inqui-nauerunt,Nositac^inter hæc ad uitam præterita mentis oculos reducamus,reminifcamur qui fui-mus,cum mundi huius concupifeentias fcquere* mur.Et fiiam domino toto corde feruimus : quia nos peccalTe meminimus, defluamus in fletibus, lauemus holocauftum Ecce, omnipoteti deo de-uouimus caftitatem noftram.Sed ft adhuc immu-da cogitatio mêtem inquinat,redeam9 ad lachry-masjlauemus holocauftum.Ecce patientiam nos feruare decreuimus.Si adhuc ira pcrturbat,fi mêtem tacitus dolor excruciat,redeamus ad lachry-mas,lauemus holocauftuEccc iam nouimus poi-ièflà tribuere,atc^ in hoc mundo humilcm locum tenere.Si qua adhuc animum inopiæ fufpicio dc-primit,fidefpedusproximiin aliqua nosindig-natione confundit,redeamus ad lachrymas, lauemus holocauftum. Magnus eft etenim creatori noftro ad recipiendos fletus hum ilium, mifericor diæfinus.Vbienim innumerabilium hominuflc tusfufceptifunt,ibilocumfuum inuenturæ funt amp;nbsp;lachrymæ noftræ. Pêfemus quid per ahum pro phetam dicitur:Et erit qui ofFenderit ex eis in ilia die quafi Dauid,0C domus Dauid quafi dei, ficut angelus domini in confpeêîu eius.Hæc dies mife ricordiæ,quæ nobis de aduentu redemptoris no-ftri promifla eft.Qui itac^ offederit, erit quafi Da uidzquia peccator ad pœnitentiam redit .Domus autem Dauid,quafi deûquia reuerfus quiicß adiu ftitiam,habitatio efficitur creatoris fui, ut fit ficut angelus inconfpeêtu eius: quia mifericordiæ ui-fceraquæinfeexpertuseft, annunciandoamp; aiqs propinat.Hinc etiam paulopoft illic dicit : In die ilia erit fons patens domus Dauid habitantibus Z«®-Hieruialem, in ablutionem peccatoris amp;mcn* ftruatæ. Fons quippe occultus eft unigenitus pa-tris inuifibilis deus.Fons uerô patens eft idem de us incarnatus.Qui fons patens reële' domus Dauid dicitunquia ex Dauid genere nofterad nos redemptor procelfit. Hieruialem uerôuifio pacis interpretatur.Hi autem Hierufalem habitant, qui in uifione pacis intimæ mêtem figunt.Pecca-tor uerô amp;nbsp;mêftruata eft uel is qui delinquit in o-pere,uelmensquælabitur in praua cogitatione. Mêftruata nâc^ ifta pollutio eft.’quia amp;nbsp;aliéna car neno tangit,^ fua carne inquinatur. Sicitacp,fic eft omnis anima,quæ etfi malu opus no agir,pol-luta tarnen cogitatione fordefrit. Vnde etiam per prophetam alium fub ludatæ ipecie de anima im-mundifl

tet igitfons,curramus cumlachrymis,lauemur in hoc fonte pietatis. In hoc fonte ipfc quo(^ Dauid ß lotus eft, cum redijt ad lamenta pœnitentiæ poft maculas grauis culpg.Ipfum quippeinuenirefon Pfal.50 tem quærebatjCum diceret: Redde mihilætitiam falutaris tui,ÔC fpiritu principali confirma me. le-fus enim Hebraicé,Latine' falutaris dicif. Et quid eftquodfibi lætitiamlefii reddi poftulabat,nifi quod hune ante culpam contemplari coniueue-rat,eius(^ contemplationis gaudia in culpa per di derat C Vnde reôé poft pœnitentiâ, uifionis eius Luc.7 lætitiam fibi reddi quærebat. In hoc fonte miferi-

cordiælotaeft Maria Magdalene, quæprius fa-mofapeccatrix,poftmodumlauit maculas lachry Mat,2C mis, deterfit maculas corrigendo mores. Inhoc fonte mifericordiæ omnibus apertolauit Petrus, Luc.z3 quod negauerat: quia fleuit amaré. In hoc fonte mifericordiæ in fine fuo lotus eft latro, qui fe-metipfum in morte reprehendens, à culpa fua ab lutus eft confefsione ueritatis.Cur igitur pigri fu-

tæ duæ menfæ. Quatuor meniæ hinc, amp;nbsp;quatuor / menfæinde.per lateraportæ odomenfæerant, fuper quas immolabant. ] In quibus uidelicet ucr bis magna caligo dubietatis oritur, utrum hæc de una porta qualibet, an de duabus, aut de fingulis portis dicantur. Sed dum quaternæ menfæ per la tera defcribuntur, ac poftmodum in fumma conz clufione dicitur: OÀomenfæ erant,fuper quas ’ immolabant,! patet quiahocfpiritus non defingulis portis quas fuperius deferipferat dicatî quia fi portæ fexiüperius enarratæ quaternas menfas per latera haberent, fimul oês non olt;fto, fed qua-draginta 2C olt;fto dicerêtur. Rurium fi hoc de una dicitur, magno obftaculo noftra intelligcntia re-uerberatur,quod poft deferiptum portæ ueftibulum,ubi duæ menfæ hinc,fiii duæ menfæ inde elle narratæ funt,adhuc adlatus exterius, quodafeen dit ad oftium portg quæ pertingit ad Aquilonem duæ meniæ eile memorantur: ateg fubiungiturr

Et ad latus altetutn ante ueftibulUm duac menfacl Si enim intra ueftibulum portæbinæ pet latera menfae étant, cûm fubditur : Et ad latus extetius

uiam Aquilonis,eflemetnoratur‘.profefl:ô patet aliud ueftibulum intrinfecus, atq aliud extrinfe^

eus fuiftetquia Sd prius porta interior, 06 poftmo-dumhoc inloco exterior Aquilonis porta defcrl bitur. Nam cum tres portas fuperius defcripfiflet tres quo que alias intcrioris atrq eflememorauit* quarum extremam Aquilonis portam narrauc-rat:fed ut præditftum eft,atrq intcrioris. Nunc ergo cum duæ menfæ bine inportæueftibulo,oc ÔC duæ menfæ inde defcribuntur ,adbuc de eade interiori porta fermo contexitur. Quippe eSpro tinus fubinfer uquia ad latus cxterius,quod afceil dit ad oftium portæ qug pertingit ad Aquilonem, duæ menfæ : amp;nbsp;ad latus alterum ante ueftibulum portæ duæ menfæ. Porta ergo interior binas per tom.% nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tr latera