CLARISSIMI PHI
LOSOPHI ET MEDICI EX^
CBLLENTISSIMI CONRADI GE fa
NERI Tigurinijconfcn'pta à i o J i A s I M L E R o Tigurino*
ITEM, E^ißola Geßteri de hlriiàfe editif.Et CMamina com^lur4 in oiitum eiitf confirifta,
H I s A c c s sn
CASPARI VVObPHIl TiguriniM« diciamp;Philofophi H YP O S CHSSl S,(iue,(le CON. OHSMBRl Stirpiumhiftoriaad I O A N. CRATONBM S. CABS. Maieft.mcdicumcXquot; celientif. poliicicatio.
TlG Kï txfudtbut Frtßhouerutt i f 6
-ocr page 2-ORNATISSIMIS VI
RIS.PRAESTANTIBVS MB
PrCISjD» GEORGIO CELLARIO ET D* G A» SPARO vvoLPHio urbis Tigurinae archiatris, ÓCPhyficesmfchola ciufdê profeflbnbus, i o s r a s SIMLER V s grati'am dC pacem à Deo patrc per lefum Chriftum Dominum no» ftrum precatur.
■j A T V R A hocnobts datum efle arbitrer, uiriornatifsimi,utcum fcripta ó^labores J uidemus,quos memoria digni uiri pofte« ritati reliquerut, eosipfos coramuidere, ÓCquinamac qualesfuerintgt;cognofcere cupiamus» Cui deiïderiomultiutfatisfaciant, praeftantium ui= rorum icônes depingi curant,quæ quàm proximè u? niufcuiuf(Ç uultum référant. Verum cum ingenti* um animorum uirtutes intueri præftct,quàm uel opt» me ad uiuum expreflas effigies, inani quanquam iu= cunda oculis uoluptate fpedafle, redius illi mihi £3^ cere uidentur,quiuitam corum, dida, fada,ftudia^' prçcipua,literis commendant.Itat^ cum exiftimarem multos cupidos efle cognofeendi uitam Gcfneri no» ftri,cuius magnum eft nomen inter omnes erudites, uoluiliteris mandate 8C in publicum edere,quae de il lius uita memoratu digna cognofeere potui» Exifti» «naut autem me debere hoc officium homini amiciG fimo,quem,dum uixit,plurimum amaui 66 colui, SC me uicifsim ab eo amari expertus fumtetfi enim non dubitem apud omnes dodos claram SC fempiternam fiominis memoriam ipfum habiturum, propter exi« mias fingulares uirtutcs,0^ admirandam eruditio
v/2 it
-ocr page 4-P R AE F A T I o, hemîtamcngrati Si mcmon's animi cffe arbitratuJ fum,hac ratione tcftificari amorem Si uoluntatem et ga uirum optimum 8C miht amidflîmum.Deinde fta tui me hac ratione etiam publice de ftudfjs adolefcen turn ponebencmereri.Etenimlîredèloquiturdurus ille fcncx in Comœdia:
In/bictre ranquam tn (jieculum'vitas omnium Jubeo^atq^ ex alijsfumereexemflumfibi^ Ho( faatOy nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hocfugito,
Hoclaudie^y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hoi'^itioiatur,
Redifsimè illifaciuntqui uitas pracclarorum ui* rorum tanquam fpeculum iuuentuti proponunt, un de praeclara exempla ad imitandum dcpromere poi^ iînt: quando ubique occurritdc quo dicere poiîîs, HocfacitOjHoclaudieft. Praeclarequidemdeomni gcnereoffîciorum fcripferuntphilofophi, ÔiSmultô de eifdem exadius prçdpiunt theologt, fed ea quac il 11 ucrbis fubriliter diijjutantjobfcuriora plerOCß funt, uita autem Si faHi^ fummorum utrorum illuftran* fur.Quarccum Geiheri noftri uita,pietate,humani« tate,amp; Omni uirtutn ofRciorum^ generc plena fue» rit, non dubito banc quaîcmcunçpeius defcriptio* nemmultûgratam SCutilem fore, Vobis autem orna tillîmi uin\hncmeum labarcmmuîus nominibus in fcriblt;rcuolui.primùmenîm non dubito meam banc uoluntatem erga Geiherum noftrum uobis probarigt; quando uos , qui ad boc munusmeipfolongc eratis aptiores, boc tempore maximis grauiiïimis nego» tqs impeditijid prçftare non potuiftisDeinde cû uos Gefnero femper coniundiffîmi fueritis, cum^ ut pa trem colucritis,. Si ille uos fiîiorum loco babuerit, ac præterca in eius locum ampTiffîmi fenatus decreto fuccefleritis,tieinintiufiiusquàmuobis uita eius in» foribî
-ocr page 5-P R AE F A T I o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5
fcribi debuit.Fuit adhac omnis eius uita uobis notify fima,ft«diaipfiusomnia pcrfpexiftisjtaquefacilè a= gnofcctis quo animt candor€,quoûe ftudio amp;nbsp;pudoe rc aflcrendæucritatis,deillofcnpfcrim,amp;fyncerètc ftimonium dare potcftis,mcnihil hic amori tribuiflc, nullas falfaslaudcs ill « afFinxiflc.T nbsp;nbsp;prçfertim orna
tiflimc V uolphi, qui nûc omncm illius bibliothecam poflîdcs, optimeteftari potes, quanta fuerit uirtutc, dodrina amp;nbsp;diligctia praeditus Gcfncrus noftenquan do tibi quotidie libres feripta eius cuolucnti,innu mera harumrerum ucftigiaoccurrunt. Nondubito etiam multa uosnofle,quaemepr£tericruntmemora tu digna,multa etiam inchartisciusinucnturos,qux uitæ eiusnarrationcm pleniorê poffînt efFiccre,quac omniautaliquandocum eius inchoatis operibus in publicum edatis, rogo atqj hortor : meam cnim hanc ieiunam narrationem uitæilliusjibës per ire uideam, dummodô aliaplenior ôd clcgantior,uel à uobis,uel à quouis alio edatur. Interim uiri ornatifsimi, meam hanc teftifîcationem amoris erga uos mei,grato ani« mo accipitc,mc^ quod facitis,amarepcrgite.
Valete; Tiguri V 111. Caicndas Mar» tij,anno i f 6 6.
-ocr page 6- -ocr page 7-D. CONRADI GES-
NERI, PHILOSOPHI
ET MB'DICI Cl» A*
X 1 8 8 1 K 1 VITA.
onradvs gesnervs natvs
Tiguri, loco celebri urbe totiw Hduetl» primaria’.^nntt^ turn eratßtjramilleßmumquin J penteftmum decimw fextM. Pater ei fuit l^rfua Gefnerui, Pellio,mater ^Barbara Frieda,faruü ambo ofibuf, fed integra amp;nbsp;honeßte famx, qui liberos comf lures aßiduo ßto la bore aluere amp;nbsp;educauere. lAb hdfuer admodum^pro more pa--trixjfcholamfrequentare iujfus,prima rudimenta litterarumyamp; ytriufqj linguagrammatKen didicit, Thoma Plattnero, Theo Prtecept«», ' doro Bibliandro,Ofualdo °M:yeonio amp;nbsp;Petro VaJ^podio, yirti elarifimts,praceptoribKi:qui turn quideßholx noßraprafuere, poßea ygt;eropropterftngulares yirrutes amp;nbsp;excellentem eruditio nem, cum apua nos, tu alibi maiores honores adepti fitnt. Ham Pibliader apud nss multd annd ,ßngulari eruditione et diligen tia,facrasltteras interpretatus e^. ’Myconiusyero P^ilienß eccltßapoßea cum laudeprxfuit, amp;nbsp;eiufdem ciuitatK fiholam Plattnertts nunc quoq^ magna fide ac eruditione moderatur: Z) a Jypoditts yero in celeberrimafchola ^rgentinenfi aliquadiu ma gna cum laude Gracas titter as docuit, ^pparebat in Gefhera adhucpueroprteclara indoles , amp;nbsp;in teneraadhucatateingenij
tät praßantia el»cebat:yerum cum pater, qui p lures Uberos, opes nullas habebat, iliumfiudijs dtcare nonpojjet, delegatus praclara eim indole loannes lacobus Âmmianttf, larints lingua amp;nbsp;oratoria artts in fchola noflraprofeffor, eum adfie recepit do^ mum fua, amp;nbsp;tribtts annts liber aliterfouit, t!!}' familiariter infii-tuit.Eo tempore audiuit ipfum -r^mmianum amp;nbsp;T^dolphum Col linum Grata lingua doUorem,qui turn p^ttintiliani oratorias itt
-ocr page 8-''CON, G E î N E R I PHILOSOPH!
ßituttonetamp; Tlutarchiyitas interpretahatar amp;nbsp;feindiaïe^ Bicû amp;oratorijsfrttcebiti^ürin Gneca linguießuiio^juo rimum aß^iciebatur^tlilfPenter txercuit.Secutum e/Ç paulopoß acaltero^rtelioy quodnon longe d occubuit. TugiOftn monte ificino lommijßtmfuù,fitter illiut cafui ef^, cum i^fequindecim tantum annos natut eßet.
intercuris la- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'Mortem fatrM excef it morlutt grauißimuf aqua intercu-
botau«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aliquandiu afßtSuifuittfanitate antem y ix récupéra-
talcum mater yidua^ qua prater ipfumplures liberos habebat^ fumptui fludiorum fuppeditare Uli nopoßet, patria praterea bel lo nuper affliila,deßeraret domife macenate adipißi poße^ Ar-inferuijt Ca- gcMoratum deßendit^ amp;nbsp;ibi aliquot menjibitt optimofcelicit me-pwoni. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;moriayiro quot;D.f^uolfgango Fabricio Capitoni infiruiuit , apud
quern in Hebraa lingua^cuiusrudimentadomi haufiratfmedia
Publico iiipen critCTprofecit.Inde inpatriam reuerfus,publicoßipendio au^ut roittitut.*’***™ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Galliammtßlu ynàcum loanneFrifiotquemprimum
ßudiorum focietateßbi coniunÜum,poßeafemperfratrts loco ha rgu'’Bit'’urgt! quot;Biturigas ergo profeUM^ per annumpadagogum illic egit: b“»- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quo tempore alios docedo multum etiam ipfeprofecit:nullum e-
nim yacuum tempusfibi elabipattebatur quo non Latinû Cif Gratis authoribus legendts aflriÜus eßet. Cum annum ita tri-uißit ‘Biturigibus^moxfeLutetiamTarißorum contuUt,urbit ilïius amp;nbsp;academia telebritatecommotus^quo in loco^ etßmagna do^ißimorum hominum, qui publice bonas lit er as docebant, copia erat,amp; Uli in audiendis bis diligentia amp;nbsp;aßiduitas non dee-rat ^tarnen ipß,ßcut apud amicos Jape pofiea conquerebaturyamp; ßriptum etiam reliquit^tantos quantos oportebat inßudijsßu-^fmciïta.*™ ^f^^ illUnonpercepit, propterea quod adoleßens adhuc inopia quadam confilij^ nullum certumgenMßudiorumßqueretur.Ca ptusenimßudiorumamanitate , magnaquadamyiingenijper omnia authorumgeneraperuolitabat^ Gracos^ Lattnos,poetas, oratoresßißoricos^medicos,philologos,forte quad iuuenili auda-cia^omniaßmulanimo compleÜißpojß credebat; tum etiam yt
-ocr page 9-ET MEDICI CLARIS. VITA. ƒ yicißitudineyarietatejj lenîonManimudetnulceree : ^udreet'tA neceffierat in tant a y ar is [dr t, multa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tranfiUretCtpaucos
^modu libras intégrasperlegere. Fuit hoc,prxter inopia, aliud impedimentumfoltdaeruditioniii incerta fiudiorum fluBuatia amp;fiopi ignorantia,in quo tarnen ingenij fimul yts quxdam diui^ na amp;nbsp;natura bonitos apporet^quoa ex tot impedimentis eluSla^ Hattts^ßlidam amp;praclarameruditionem aaeptuiefl^ nihilomi nus quam Uli quibits omnia àpuerti tx yoto obuenere. Efl hoc ‘snimi praclaru exemplum, quod ipfum non puduic iuueniles errores, cum apud4micos,tum etio inpublictsjcriptdt agnoflere et fateri,ac fuoexemplo adolefientes monere,quomod9 reditufludta fua inflitueredebeant.
Ex Gallia deinde Ârgentoratumredijt, quod illic haberec amicos yiros bonos c!r homines do^os, quorum opeflerabatfein tantafrequentiafludioßrumpojfl locum aliquem nancifci publi tè aut prtuatim docendi, yerum à Senatu fclolaflico in patriam reuocdttuparuit, amp;paulo poif^,neßio quoconjilio^yxorem in- VxotîJuca. tempefliuius duxit, nondumplenè yiginti annos natus.
itaq, turn in fcholam detruf»t,pueros rudtmenta Gramma D»e«fr*«-tices aliquandiu docuit.interim domi,quoties Uli à fchola otium ” *' ’ trat, medicorum librù operam dabat. Etenim natura ad medici Animi pr-'pea nafludium quafi rapiebatarfcimtts autem infingultspent arti- ?e° iu4 excellentes artifices nafci oportere, amp;nbsp;ingenia turn maxime yalere,cum ad Ulas artes applicantur, ad quas naturapropen» dent,Accedebat deinde ad natura inclinationem,piierilis inftitte tioiauunculuenim hobuit könne Fricium facer aotem,rei Herbaria peritum,qui hunc nepotem ßium,quem ob ingeniumfingu-lariter amabat,àpuer^ in herbarum cognitions inflituit amp;nbsp;exer cuitiqua outem â tenerts difcimus, Ulis deinde maxime per om-nemyitamofluimur: itaq^non mirum ei^ Geßerum noflrum tantofludiopoflea in plantarum cognitionem incubuißt,cum hu-ie rei àpuerofi dederit.
Fum igitur cum in fcholam quaft inpiflrinum quoddam dt
'S
-ocr page 10-CON, GESNER! PHltOSOPHI
BafitraUi ȟb
tiiar.
GT»c;l{ngs« ftudiuuk
trufinejjèt^non intermittebat medicinajludia^ quarefaulo^oß ab hac molefiia Uberatus, eodem quad domi h abu er at ßi^en-diOi'Bafileamißue eß, quo fiudia reimedicaféliciter cotinuaret* Cum igitur ^afilea operam medicina daretßimul etiamß~ ß in Grata linguaßudio diligentißimeexercnit , quodyideret medicos amp;philoßpbosfracipuos,qHi Gracefcripßjjentiabfq^bu^ itulingua cognitione^exinterprettim etiam doblißimorutranfla tionibMy non ybiq^ fatis com mode intelligi poßi.
ß^uare'vteodem tempore amp;nbsp;yna eadem^ opera, cum ßu~^ dijsytum fumptibw rei domeßica confuleret,qui yxoredu^a ne~
teßario augebantur,Lexicon Gracolatinum auxitßngeti accef-ßoneilU addita ex ’Pbauorini Camertü (draco lexico locupletiß. ßmo,quod tumprimum in lucem prodierat. Sed hic optimi yiri labor amp;nbsp;primue ßudiorum eins partus, magna ex parte permet nam typographies (y tpleriq^huiut or dints homines potitts lucro fuoquant tommodo reiliterariaßudent)maximam partem ac:» ceßionts omißtßörte yt aliquidnoua acceßioni cir editionificun da referuarettaut nefcio quo alio conftlio: nampaulo poß hanc e-* ditionem typographies mortem obijt, amp;ßmul Gefneri labor pe^ riit^quißum exemplar recuperate deinde nunquam potuit, docct r * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fn n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rfr nbsp;nbsp;it
Grjçasiiiaai. £.0 tfmporc^cumannum ynum ^ajiha manJijUtyQbUta rjr Uli conditio Gracas literasprof tendi Laufannaad lacum Le~ manum,quo loco amplifimusfinatus reipuUica quot;Bernenfisfcho-lam turn infiituebat,liber alia ßipendia profeßord/usofferens. In eaßhola yixit triennium chorus amp;nbsp;acceptus clarif imes yirif^ *Pttro Vireto amp;nbsp;’Beato Comitiminißrdseccleßa^Himbertepro-feßöri Htbraa lingua,amp; loanni Ti^bitto^ qui ip(i inprofeßione Graca linguaßcce/?it j horum arnicitiam non modo tumpra~ fins,fedpoßea quoq^ abfensadobitum y/q^grata memoria ßudio Je conferuauit amp;nbsp;colnit.Hoc triennio plus quam antehac ocij na Btes efi^tetß enim Gracam linguamprofiteretuty tarnen in ea fi badenus it a exercuerat,yt haeprofeßio nullum illius ßudijs int ptdimentum aßerret\tum igiturfi diligentius in medicina exer*‘ cuit^
-ocr page 11-tt MEDICt CLARIS. ViTA é
Cuitf^frMrJomeßicaßu/lutlilfellos ^uofdam mtJicot mlu* ttm tdttlit: p4rtim àft confiriftos fartim è Grtco tr^ndatoi, p«. fartim in t^itomtn rtti^^oj. illic enimfri^ftt catalogunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cuaogn
taruMf in ^uo e^rum nomine ficundum or dine m alphabeti pr9=gt; P**quot;*“**' , fofuu,LatiniprimumAiiitds è regione Griecff,Germ4nicift amp;nbsp;GdlUcft 4t^ eci4tn yulgnribm phérmaco^elarum netninibuf^ fn hot C4e4logoßcutuf ef^doätfimot hominer^ ro4»nem l’^uel-liMnt,Ltonh4rdum Fuchßum^Hierorytnum Traguntiifuorum liiri depUnrti ^ublicè txtant, it4 tamtn,yt y bi iHi yifiim ingtnuefinttntt4mßt4mfro[ttlerit,ifn4muüyel ahalijito ho-rum,yel ah omniiuffihiiijftntitndum tffit^^uinetiam ipfetnul-94 ah tUu antt non ohferuata 4nimaiutTtit,amp;litertt mantlauie,
Conpef it praterf4 hreuem hißoriam plantarum enchiridij «gt;«•«» p»«*' ferma,aefcriptionihuiplantarum defumptùex ‘Dioforidt',amp;ß ^uafrtè ah illo omijja effent ^ex Theoplfraflo,Tlinio,amp; retenti trihuf Gractf.factdtatiimf tx Taulo Æ^ineta^ et nonnun^uam ex ipjo Galene aut Aetio ^uam hreuifmè adfcripttif, Con-
eodem tempore tx 2)iofioridt amp;nbsp;^hdefuao appara. ciaa ineiiica* (um at deleUum ßtnpltcium tntdtcamtnum alphaheti ordint,fui adiecif yniutrfalia Fauli Æginetapractpta,de medicamente-rum fecundum?eneracompo/itione. Compendium ijuoe^fcrip- ,fb°G fit in Galeni libros de cempojitione medicamentorum fecundum ^tnera,amp;ineiufdemlibrosdecompofitionemedicamentorum fe- t««. eundum locos affeBas a capite ad calcem^colleStS yniuerfaltbm fraceptH, tä' fuperflu'ediHid amp;particulaributplerifi^compofi-(ionihui remotn. nbsp;Edidit quot^ eodem tempere alios praterea
libellos,t^uos hoc loco non necejffi eil^ enumerare^tfuando non tan turn publice extant, fed infuper ab ipfoytùm in 'Bibliotheca, turn opiflola ad Gulitlmum Turnerum de librtsà fe edicts, ordine amnes commemorantur, ^lultè minus à me exptUari arbitrer aliquoddt his fcriptcs indicium illudenim penes leUares tßetjuamuts hoc praterire non debeamßpfum in prafitcione fua M tmnia Galeni Optra Bafilea txtufaicompendio inGaltmli-
2 3^
-ocr page 12-CON. GE 5 NERI P H IL O S 0 P H I
Iras dt comfofaione medicAtntntorum, ille ^uod iuuenis exerciàj caufa edidit^prxferrt in Efitomas ÂndrefiàLamna^juas m^~ tttrioriatateconßripftt.
MontcmpeiTu- Eoflijuam uero triennium in fgt;i^ dudiis Laufante cotnmwn» lumproficif«- r'nquot;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r
»ur. twj-uijjeti''vt cogntttonem rti medica^quam haclenM tantum r 'edomeßico amp;priuatoßudtoßhi comparaueratjaugeret amp;nbsp;con-ßrmaret^proftiljii eß ^lontempejßilumyqua alij ^enofolimn» minare malunt, yrbem fludio medicina tota Gallia celeberri-tnam:attamen illic non ita diu manßt^ ^uodneminem exdobliori btts medicM reperiret, qui fedomi hoßitemßtßiperet:exißima-iat enim amp;nbsp;quidem yerè, ex domeßica inßgntf alicuittf medici tonßuetudine^ßuißbi doHrinteaccelßtrum effe,quàm ex eiußdem yel quotidiantd publictf frale£iionibtte. Ex Gallia ergo in wfignu midici Heluetiam reuerjin, quot;Bafileaßubßitit, amp;nbsp;illic cum aliquanto tem pore audiuijßet clarißimos eiui yritf medicoSiac inter cateros fracipuè ^Ibanum Torinum amp;nbsp;Sebaßianum Singelerum, ha-bitMpro more dißutationibtHimßg^ibM medici ab Hits donatui^ paulopofi^ inpatriam redijt,
illo deinceps tempore Tiguri medicinam fectt^amp;phile^ fipbiampublico ßipendio docuit^annds yiginti quatuor*, quo tem^ pore omni^qualdsfuerit ’vitailliits, dedita primum bonarum ar-tium eï liter arumßudijs,plena deinde omnis officij eirpietaWf ordine amp;nbsp;breuiter exponam, HaSenus enim duntaxat primum ßudiorum curfum expoßti, amp;nbsp;quibm initijs ad eam,quam in ipßt laudamw amp;nbsp;admiramur eruMtione,peruenerit*, in quo etfi mul-ta ßnt laudedignay qua yerbis ornare non ita difficile forfian eßet , malo tarnen ea cuiufque iudicio afiimanda relinquerCy prafirtim cum mibi propofiuerim non encomium fedfimplicem hi-ßoriam yita yiri doBifiimi confcribere: quart nunc ab hts initijs amp;nbsp;quaft fioribsiSyad explicandosfruBus filida eruditions tran-fibo.fdeque tame hocmihifumo,me oratione mea explicare pofi-fi illam, qua in ipß fuitaria eSrfoHda eruditionspraflatiam: fatsmihi tritfi exponam in quibufiiam ßudiorum gtneribts po-tißimum
-ocr page 13-ET MEDICI CLARIS. VITA 7
tißimtimßt yerpttut, amp;nbsp;quanta cum diligentia tä“ aßiduicate: quorum hocfortitudinit, alterum eßprudentia.
(^oniam yero alia funt lingnarum 't/erborum quafi, flu-dia,amp;alia reriim^quarum cognitioni tlla inferuiuntidicam fi^a~ ratim de'^troqutgenere^ Fuitigitur magnum in Geßiero nofiro linguarum fludtum ^non tantum yt plurimas inttlligeret,ßd yt gußumetiam illarum haberet, quarum filida intelligentie nonßudebat,Extat huiufßudijpublicum teßimoniumßh/lyth~ ridâtes,ßue, Z)e dißerentijs linguaru^tum yeterum,tum qua ho die apud diuerßsnationes totoorbe terrarum in ußu funt. Ete-nim cum multa ipß obßeruaßpt in yarijs Unguispratereaplu rima haberet ab amicis obßeruata, yoluit ea in publicuedere, ye nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
alijetiam ipßusexemplo inuitati,diligentiui obßeruarent illas linguas^qua nunc inpracipuo yßtßtne3amp; annotarent qua inter fi cognata fint, amp;nbsp;quomodo conueniant^ qua itemplurimum, amp;nbsp;quibus nam in rebus dißent. ES^ autem huius rei inquifitio^cum ytilis, tum Uberalis amp;nbsp;ingenuo homine admodum digna : nam cum ßlus homo rationü tuxta orationis^ fiit compos animait orationts ac linguarum differentias nofiße, erudito acphiloßopho iomine fludium eß dignum amp;nbsp;aptum. Etfit autem in tanta lin~ guarum infinitate fieri nonpoteß, yt ynus homo omniu linguaru tntelligentiam conßquatur,laude tarnen dignum eß noffi quam-plurimas,amp; illaspracipue^quibMres cognitu ntceffaria literü mandata ßtnt,qualesfunt Hebraa, Graca,t^ Latina,quas iüe cmnes optime nonerat, amp;nbsp;praterea Italica tÿ Galltca lingua mediocrem yßum habebat.
Germanicam aut, cum ilU yernacula effet,amorepatria illu flrareplurimum ßuduif.itaque multa nomina quadrupedum, Gam»oica. auium,pißcium, ingenioßexcogitauit, ytnoßri rerum tpfts ba-Üenw ignotarum faltem nomina aliqua haberent. Traterea cum a quodam generoßo ac nobilt yiro gt;nbsp;amp;nbsp;Germanicarum anti-quitatumßudioß,accepiffet Itbellum propriorum nominum Ger manicorumyirorum G-mulierum ( quibusyfiaeS^ Germania
'S 3
-ocr page 14-cow. OÈSWèkt PlîttOSÔPHt
'eMtiqimm fan^trum notninn tx lin^uit ptrt^rinüt rect^eret) quorum hit étli^uot milita tx y teußtf monument^ lt;âr archiuù friiteifum yirorum csllegtrat^ tSrßcundum ttrnnnatitntt JiJ^t Jùfrat,admoJum hac tittf diliitntta dtlt^atMßacutrtK hune U» iellumin ^uhlicum edtrt. ÿtrum yt amp;nbsp;i^ß alituidhac in rt fatrixconßrretf fropriorum mminumyirn amp;nbsp;ßgnificatitntm ttnnotauit: ita^utnohttt ^ui anti^uitaeum noßrarum ßudiaß ilium fre^uenttr Mcedeiamm, multa ßept yeteru.Germanorum f repria nomina rteitahat^ amp;nbsp;oßtndeiat omnia fere certa ali^ua tx caufa im^oßta ejß ,ßcut in lin^uii cultiorihix,t^ apud Gret» Ortgihe» Gtr. cos prttfipue, ExcisatM ttiam buiuf yiri lahore,meditari ex-■Mnicorun “O • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rr t
cabuiofoa. fit Grtgmes Germanteerum yecaPuiorum ex nebreta, Grata
non foruie.
uutem amore patria Germantcam Un^uam excolere co^ nattte eßäta quoi}, propter philofophia amorem, plurimum impen dit opera Grata lingua,^uodpraßantißimiphiloßphi et medici omnesßre Gracifuerint:^u9rumßripta^eeßfereomnia in Lati nam tranflata ßnt,tarnen no modo ßiaaiue y erum etiam puriut ex ipß fonte hauriuntur. Quandoquidem optimi interprétés fît-Penumero filent dormitare, amp;nbsp;errare ac lahinonnunifuam : rr enulta àphilofiphts, qui fiium quoddam genue dictMt hahent^ hreuiter amp;nbsp;acute dißeruntur^qua Latints y erbst yix lenga cir-eumfcriptione explicaripoffùnt. Qptare optima conjilio ah ipfa a-dolefientia multum opera Grata lingua impendit : quantum in eoprofecerit, do^orum eße iudicium: nos quantumßudij amp;nbsp;las iorttinhacrepojiterit^teßari poßumut. ^amprater adoleßen tiaßudia qua Jupra expofuimus, tSr Ltxicom Gracelatinumtt piofi aceeßitne au^um:cum philofiphiam doceret^tät medicinane exerceret^aßidui in lt8tene Gracorum fcriptorum ytrfahatun neque tantum philofiphos amp;nbsp;medicos legehat, y erum etiam rhea leges at portas amp;grammaticoStamp;quicquid in hihpratlarum illi 9(currtret^ quodytl ad rerum cognitione^yel Grate lingua pro-
-ocr page 15-ET MEDICI CLARIS. VITA. 8
friet Atem facer et jïi ühferuabati^ è memoria,maxima frte dit Ui fuit/ionfacil'eftbi exciderefatieiatur. Scriffit deinde car~ mina amp;nbsp;Idyllia Grata quamfîurima quorum multa feriere^ quadam adhuc inter eiui Jihedasextatu.Injdrißoteltiquoqut Thyftcosliiros nonnullos^farafhrafitamp; fiholia Grace ex Gra corum interf return commentarijsconcinnAuit,'Pratereatranfiu iit è Graco in Latinum,Stoltaumy,yintonium monachum, la
Gritci abtpfe fcripta.
GaecoitSt-tsm.
tianum, tAtbenagoram, Heraelidem Tonticum, *h4ichaelem £fhefium, Offiani Tarafhrafiem, Hannonem Cartbagintn-fen Xenocratem de alimento ex aquatiltbm, Caßium latrofo-fhiflam: Torfhyrï] item 0“ TrotU quadam^amp; alia nonnuüa a-nonyma. Æliani of era omnia qua extant recognouit,amp;libr»rit dénatura animalium tertiam ferèfartem à Tetro Gillioom^ fitm tranfiulit, Toßremo loea quam flurima Arißotelü, Tbee-fbraßi,7)iofioridtfjöffiani 0Aliorum,fartim in Gracüextm flariiue defrauata^fartim abinterfretibutnon intelle^aytmen dauit amp;nbsp;exflicauitt Qum omnes fitas »bßruationej emenda-ttonetfißfaratim ab alijs oferibtts in ynu yolumen coniungert^ yerbis ornare,eir quafi oßentare Uli liiuißit,non alio in ofere da rius eluceret cu yaria doUrina tum finpulartd e^r extellens Gra ca lingua feritia, 2dam ytfaulo quiddam audatittt de iffo feri» bam,affirmare aufim, iffum Grace lingua feritia doSlißimds no. ßra atatts h9minibui,quales multifuerut^non ceßtßilquiffe qtd nonminuf quàmyernaculam , earn linguam familiarem jiiùba^ buerù: fiue ßribtre,fiue lequi of tu effets
Sedquotiiamde lingun fatü multa firifßßi yideor ,lfenÎ9 nunc ad rerum magnarum cognitionem 0 exferientiam,froftet qua linguarum intdligentia comfaratur. ivledicw igitur fro-feßione cum eßet/n yniuerfa quUemfhilofofhia fe exercuit ,ßd tarnen fracif ui in fbyßcu, qua meaica frofeßioni maxime co» gnata funt. 2)ocutt autem Thyfcen amp;£thicenanntt quatuor ßotvhin^ amp;nbsp;yiginti: ac nonnunquam ytß auditoribua accomodaretitom- **p'*^**p’* fendta illa qua extant doamp;ißimorum hominum, amp;.jquosl(mertf
-ocr page 16-COH. GSÎÎTERI THïLOIOPHI ' eauja nomino '^leleinchton^, Schegkjji^elcuriMÛf VttilJen^ btrgtj)'BArlniritamp; StiafitAni Foxijin fcholAex^ofuicpr/ecipuA tarnen Âilipentta Ärißttel^ Ethiea a ’bUcomachumy amp;nbsp;quot;Phy* ftcos eitu l^ros ^uam^lurimot ea lingua, iiua ai authort fcri^ti funtf interpretatM eß.Etß autem ^rtele^iones ei»tj ^uibufdam fiirtènon conferenia yideiuntur doBißimorum hominum lahori but,^ùi in celeherrimii Academijs maxima aiiditorum fre^uen-tiaßlrißotelem interpretatur t amp;nbsp;pltrun^ue fuam atatem omne in illo conterunr,idißfum tarnen q^uiuùfacile mihi concejferityfe'» rinonpotuiffèj^uinphilofophiie amp;nbsp;rerum naturacognitionemho mu Gracte lingua peritißimut^amp;Jùmm» ingenio fradieua, diu-tltrno docendi amp;nbsp;îegendi exercitio multum auxerit.
Qgïjn pwtem nbsp;nbsp;nbsp;ceßit adhac infinitum fiudium tir fumma diligentia,tjua
me’^amMiT nbsp;nbsp;w omnüuf natura partiim pernofiendti y fut eSf^ ,fracipuè ta-
men ea magnofiudio oifiruauit^^ua de metallif,plAntif,amp; ani-malihuf traditaßnt.Statuebat enim certiorem de ifits fiientiane haieri poffè^^uàm de meteors amp;nbsp;alijt q^uiiufdam^ yel nimiunt ßitiliiua amp;nbsp;argut^^ acfrocul à fenfu remotù^itel eiufinodif ye firmameorumcognitionem necratienenec fenfu fatüßerareli-ceat: amp;nbsp;praterea yideiat yel mediocrem faltem ifiarum rerum tontemplationem,nofilum ad medicina amp;nbsp;adaliaiartet,Jèdad yitam commode degendam, utilem admodum effe amp;nbsp;^ropemo-dum necejfariam. EP^ autem hoc magni amp;nbsp;ingenui animißn fiudtjs non tantîimprohahilia amp;nbsp;yerifimiliafiUarifiedinfingu-liif^uatentufieripotefi amp;nbsp;res ipfi patitur^firmù rationiiits latentem amp;nbsp;ahditam rei yeritatem inueftigAre.,tir ea qua inuene-ris in puilicum proferre, quando nobit commune commodum yel • Primiim autem in lucem edidita^ nimalium hifioriam, quod illi magtf necejfarium hoc yidehaturi quod de plantû, turn multi erudite amp;nbsp;ytiliter feripfifiènt tire-tiamnum fcriiertnt,tèr de metallitdoSßime ytiltßime^ Georgine Agricola yir multa laude dignißimist Hiros inpuilicunt tatdijfet:de animtdiiut yero perpaun noßroficulo ^tantum ex partt
-ocr page 17-ET MEDICI CLARIS. VITA.
farte fcrfßffint.Et quia ad boc ofia ahßluedum, neceffarta illi eratleSîi» eorum qui de animantibM fcrifferunt,amp;feregrina(io nes^ye y aria ipjè yarijsinlocM ohßeruarefojjit in y troque elaborauit. IsLam omnis generiâ authores Gracoî, Latinos, 'Barbares, Obßuros, Vtteres amp;nbsp;recentiores, qui yel ex pro~ feßo y el ex parte aliquid de animalibua ßrifjerunt, legit amp;nbsp;interß contulit, ex ijs memoratu digna magno iudicio excerp/it. quot;Peregrinationes yero etfi non multas, aliquas tarnen huiua ope-ris amp;nbsp;plantarum cognitionisgratia fußepir: adijt enim Italiig nonnulla loca, t^' enetijs menfem ynum manßt,pißium inßi^ ciendorum depingendarumgratia.Ädijt etiam quxdam Germania loca,amp; cum Ärgentoratum deßcendißet, ytfecundo MO in Oceanum nauigaret,amp;pifies Oceani arq, aliapraclara ob-feruaret,exorto tum infelici bello, quo tota Germania conßagra uit,amicis monentibua, peregrinationem infiitutam omifit, amp;nbsp;elomunt redijt. 2Le autem amp;nbsp;hancperegrinationem alio tempore repeieret,amp;longinquiores etiamßujciperet,cum yaletudo non fit tisßrma, tum maxime ßumptuum magnitudo ipßum impedijt, quod neque ^xcenatem haberet, amp;fortuntt eiits yix mediocres his ferendis pares non eßint.
Peregrinirio-«ts quij pro-pcclt; animiltS hidorüaifufc« pit.
quot;Miramur omnes amp;nbsp;non immeritb Ärißotelis libres de ani-malium hißoria : fed non inferiori laude digni eßent Geßneri no-ßrilabores, nißnoßranobis ßorderent,aut etiam Ulis inuidere-tnus^ Etenim principi illipbiloßophorum ad tantum opusperß-fiendum, inßnitos propemodum ßmptus Alexander magnus jup peditauitycuiusyiilorijscumoriens Gracia pateßaUtts fuiißet, aliquot millia hominum in totius Afiia Gracia^ trablu illi parère iußit,quos yenatuSy aucupia, pißationesq, alebant,quibujque yiuaria, armenta, aluearia ypifiina,auiaria, incuraerant: ne quidyjquam gentium ignoraretur ab eo. Quare non mirum tarn exaÜe amp;nbsp;diligenter omnem pene animalium bißoriam ab ipß deßribipotuiße, Geßerus autem naßer ommbus htspra-ßdijs deßitutua, non tantum »Arißotelico operi plurimum lucis
Gefiicrusipfij Ariftotdein boc fludio no» iafetiot.
V CO’N. GEJNERI PHILOSOPH!
Qgemodo to jniiionf m ani nialium fihi
COBipuarn*
tollatü inttr fe y^rißotel^i amp;nbsp;plurimorum Gr/ecorutn Latinorumfiriptü,fe({ hi^ quo^jplurimas ohferuationes pre-friat atiiecit. Jncenfut enim harum rerum cognofiendarum ßudio^ à quibußuM do^ts, indoBdi^ciuibui ^peregrtnffiyena» toribin j fifiatoribttf, aucupibut ,^aßoribui amp;nbsp;omni hominuin gtntrt multa fubinde interrogando collegit. Deinde in diuer^ ßs J^uro^tt rtgionibue amicos complures ßbi com^arauit, qui ienignè, candide liberaUter^ multas animantium omnegenut ^figiti ud quot;viuum reprafintatas quarundem etiam nomina in diuerßs linguts, amp;nbsp;htßoriaS f ilii communicarunt. Horum no^ mina ab ifß) ^leraque commemorantur ante initia librorum: multts etiam gratum fi oßendit infiriptionibus fitorum Id^ro-rumi amp;nbsp;fitnt forte nonnulliquorum idea nulla fa^aeßmen-tio, quod eorum liter a ^of ere demum abfoluto amp;nbsp;edito^ Uli Junt allatte-.quibua tarnen bauddubie alia rationefigratum oßendif-fit,ft Hit contigißet quot;vita diuturnior, nbsp;nbsp;Cum yeru codent tempore
quo in hoc opere yerfabatur, editi effent de aquatilium natura Itbripraclari à do^ißimts yirti, Gulielmo ^ndeletio, quot;Petro ^ellonio GallisHippolito Saluiano T^ma^firipta 'ßpnde-letij amp;• quot;Bellonij integra fio operi infiruit ipfirum nomintbus additif. Holo hic commemorate quam liber aliter'vnicuique fitam laudem tribuat,quam ingenue quadam ipfirum emendet ^quam Ubere etiam autabaltero illorum^aut ab y troque nonnunquam difentiatjCtim hac ex ipfi opere eins cognofiipoßint: hoc tantum dico^Ppndeletium amp;nbsp;Delloniumycum inter ipfis firtè amulatio quidam exorta eßet (yt fieri filet) ambos tarnen nihtlominut Gefnero nofiro amicißimos fuiße^es'illi multa,cum adanimaliuy. tum adplantarum hifioriamperficiendam nbsp;nbsp;ornandamßibera-
literfuppeditaße.
Sea quonidpracipuapars laborum Gejheri noßri yfunt libri de animalium hiftoria, amp;nbsp;non omnibus licet aut yaiat tarn ma~ gnayoluminaßbicomparare amp;nbsp;euoluere, exißimo multisgratum fore,fi argumeturi} ör methodum operis ttuspaueis expona, amp;
-ocr page 19-ET MÊBÎCî CLAkTÎ.’ VÏTA. 1®
Çÿ maleuolorum etiam calumntjs rej^ondeA^qui offiimi'ygt;irima~ xïmos amp;nbsp;ycilißimos labores iniuflißime carpunt,Statuerat yir do^lißimiu omnem animalium h 'ßoriam fex librif compleet, quorum quatuor funt edit 't. ’Primus de animalibtn quadrufedi-^us yiui^ar^^ ßcundtti de quadrupedtbii^ ouip^ri^, tertuade auibfu^quartuf depißibtu amp;nbsp;aquatilibiuanimantibw. hdsaddi tUTM erat qutntum de fer^entibiu, amp;ßxtumdeinße£lM. Col^ legit auiem borum qvoty hbrorum materiam copioßmy amp;nbsp;ras ad yiuum faBas multas congeßit : opus tarnen ipjum ne^ue abfoluit, lie^j in ordinem aliquem digeßit: partim ^uia typegra» fhtts editionem herum librorum in aliud tempus dijßerebatßpar-(tm ej^uod ipfe quot^j alijsßriptionibtts occupatus eßet, nbsp;nbsp;nbsp;etß ygt;ni
Argnmewtn* ' hiRorise anint Uunti
uerßum opusinfcripfit hÿîoria animalium, attamen non tantum lt;animalium hifioriam.,nomina, acgenera, amp;nbsp;ßngulorumßecies amp;nbsp;differentias,formas item ßngulorum amp;nbsp;partes,deinde loca in auibu^s yerßnturjaElionespraterea ac mores amp;nbsp;ingénia,amp; ^ux 'junthuitngeneris alia deßcribit, Trerùm praterea explicat yßm j^^uem hommes ex animaltbusßngultspercipiuntti^uorum alia ye natione capiuntur,amp; exhibenturin ludû tir jßeüaculis,aut do-tnantur ôr cicuranturtalia domeßica yarijs hominum yfibus in~ feruiunt: ^uo loco inflrumenta nonpraterit, quibus adyfum eo^ rumhaminiopu^e^^: alia lucrum homini aßerunt ipßs partie bus quarum yarius yfus , yendendîs. '^ulta praterea i» cibum admittuntur : quanam autem iliafint, quale alimentum exßngulis corpori accedat, quomodo ßngula apparanda tir con-dtendaßnt, diligenterexponit, ^dh«c,remedia ex animalibus homini ytilia fludiof è omnia ex yarijs medicorum libris congeß ßt,tir fimul quoque remedia addidit de morßbus yel iHibits ani-tnaltum in homine curandis : poßremo plurima qua ad Philolo-giam pertinent,exoptimis ytriußque lingua au^onbus collegit. f^are in his libris continentur commentarij locupletißtmi amp;nbsp;ca ßigarionesplurima i n yeterum ac recentiorum locos pene infinites,quando ynaquadrupedum yiuiparorum hifioriaexautbori
-ocr page 20-CON» G E S N B R I PHILOSOPH!
Im fere ducentit ^ttinquaginta collera e£f^.
SecMM autem efl in a-nimalium hifloria ordinem /tlph^beti-cum^yidebatur enim Uli ordo hie commodior adimjuirendum^fi enti amp;nbsp;Lexicorum ordo,harum rerum imperitiortbitf : nam in~ dicemfimf erquxrendi caufaadiré,flepe molefliimeif„ Etflautem ordo htce^^grammaticw^quia philofo^hts re^rehenditur^ defendi tarnen porei^ exemplo yeterum quorundam do^ifi-tnorum hominum : atque yt alter ordo fit fraflantior, hie ta- ■ men efiflerifique quot;ftilior. ^inetiam aliquoties de hoc admoni-ttts, reflgt;ondebat omnem fluam tra^ationem fere Grammati-cam magtf efie quam fhilofophicam, feque non philofophts, qui paucifitmifint,fid Grammatics,amp;philofigt;phite tyronibis, quo-ru maximts efl numerfs,hac condiatflè.Âddebat etia,fe idea ordi tiem ^Iphabeticum fecutumeffi, quod omniaqua apudquofiis authores hubs argumenti extant,colligere flatuiljet, apudquot turn mult afint dubia et inter ta,yt ad quod gents referas non con fiet,literaru ordo hie etia commodior efl yifis.Interea tarnen non ita huic ordini addt^ljs fuit,quin fiepe qua cognata funt coniun-xerit^yeluti bourn y arias Jflecies, ^ubalum, 'Bifontem, Bona-fum , Tarandum, Erum, eitplura praterea Bourn ferorum amp;nbsp;j^lueflrium genera: item /Iccipitrumflecies Æfalona. Buteo-na, Tinnunculum, Cymindidem, Falcones: inter aquatilU Cancrorum, Concharum , Galeorum, flecies quamplurimas, *Praterea leones animalium cum feparatim ederet cumnomen-claturif,per claffesfecundumgenera drflecies omnia digeflit.
fingulorum autem hiftorijs totam traUatinnem per o^o lumaoiniaiiB. capita^ oiloprioribts y^lphabeti Latini liters maiufeuls infigni ta,partitts efl . Trimum continet nomina diuerfarum gentium, Hebraicafereprimum amp;Hebraicsflnitima(yt .^4rabica,Chai daica^Saracenica)deinde Terfica, Graca, Latina,Italica,Hi* flgt;anica,Gallica,Germanica,^nglica, fllyrica : y el omnia y bi habere potuit,yel aliqua faltem:Jape etiam yecabuls deftitutts, noua finxit turn in yernacula linguajtum in Latina aut Graca,
Secund»
-ocr page 21-ET MEDICI CLARIS. VITA. It
Secundo calice docet, quihw in regtoniiue animalia quxque reperianturjamp;quomodo fecundu illas différante tür fi ffecies eitu animait}, dtuerj'a reperiuntur, aut alix ^uxdam dijferentix, il» las etiam explicat. Tracipuè yero cornus dejcribit, amp;primi(m (or^oris magnitudinem, deinde fartes fmgulas, ßmflices fri^ tniim externas internas^ffolidas amp;nbsp;liquidas,yt funt in quadru-fedibits pellt},fili(amp; qui accidit ets color)ßtngut},adefs,meduL la,oj]a,yena,nerui, amp;c. quot;Deinde comfofitas à cafite adfedes, yt caf ut, cornua,cerebrum, oculos,aures,nafum,os,linguam, dentes, fe^tt},dorfum,cor,fulmones, yentricHlum,befar, fel,lienem,in-teßina,genitalia,crura,^edes,ynguesyelyngulas,In illts etiam animalibui, qua ab hominibui aluntur,ytfecora, iumenta, canes, ele^liont} notas in hoc cafiteinferuit.
Tertio cafite, comprehendit naturales corports aHiones, qux yel ad yita conßruationem, y elJßecieipropagationem pertinent', ßngulatim yero hic deßcribitur animantts cuiuß^ yox, fenfuf,cibu},pottti,ßomnu},fomnia, excrementa alui, yeficx,ge-nitalium,ßtdor, menfes, lac : Loci item in quibtts yerfeantur,yt montes,ß)flux,paludes,locifrigidi,calidi.yd£lionescorportf,quod ad motum amp;nbsp;quietem,ingreffM,curfit}, yolatu4,ferptio,natatio, (ubatioeßanitas amp;nbsp;eiusßgna amp;nbsp;conferuatio,pracipue circaptco-ra amp;nbsp;ea qux ab homine alunturanimalta. Libido, coitui,con-cepttt},geßatio pragnantium cura, aborttt},partits,feetarum curaßcetitseiui^educatio,jietas amp;nbsp;eiitsdignotw,yitaJßatium, tnorbi,eorum^caufee,ßgna,pracautiones,remedia.
Capite quarto, deanimiaffeTibui,moribuf, eir ingenife agiturequxßngulorum animi bona autyirtutes,qua mMaaut yitia ßnt, tum inter fe,tum erga feetus fuos, erga hominem, Jfempathixeirantipathix, hoc eli^naturales quadam concordix dr diffenßonesßngulorum ,primiim ud alias animantes , dein-detnde ad res inanimatas,
Caput quintum eSC^de yfu ex animalibu^ percipiendo,extra cibum tarnen, ac remedia, Deytnatione animaliumi
A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C 3
-ocr page 22-TON, G E S N E R r P H r L O ï Ö P H T
^uoModo ca^iatjtun^uomodo domentur '^sl cicurentttr î ^uomo-io tra£lentur,ßue cnrentur amp;nbsp;nutriantur amp;nbsp;fanttatü tuendlt;e fracepCd,amp; inpecortbttf,qi(x ad^afloreSigregeî,amp;ßahulaper-tinedtit. De inßrumentH ^utbtn adyßum eorum hommipraßan dMtn opiH e^^y^tin boue,de aratro,tn e^uo,de re curuli.Exhibi~ tio eorum in Indn amp;Jße^aculdr,pretium pecunia aux ex ipßt forumue partibuf yendendû habetur, 'vßia dtuerß homimbtu *f tiles ex ßingulMpartibtn, ytpellium adyeßes,cornuum aut yngularumßtfßtud, adfugandesßerpentes, excrementorum ad fiercorandam terram,brognoßica tempeßatum, amp;nbsp;aliaß ^uxex ipßs habentur commoda.
Sexto capite traSlatur de aUmento ex animalibuf, tum in-perßngulasparteszßmpliciterprimiim aux in cibunt admittantur, aut non, deinde medice amp;nbsp;quam falubriter idßat, amp;nbsp;quale aîimentum exßngults carport accedat, amp;ßquid aliud huiußnodi medicißriptum rtliquerunti poßremo de apparatu amp;nbsp;condimentsßngulorum.
Septimum caput remedia ex animalibts homîni ytilia com~ prehendityid^ eo ordine, primiim ex integrif animalibus,deinde ipfortimpartibtSy tumßmplicibis,tum compoßts. Et quoniam Jxpeab yna parte multa yaria^ medicamenta ßimuntur, in morbis certumfequitur ordinem,y tpriis communes morbi, dein ae particular es à capite ad pedes progreßfu faÜo commemoren-tur. Sxpe etiamßiperßitioja quxdam ab ipßo ponuntur, ko quad hxcyllo modoprobaret y quipotiusin his reijciendis multis mo-dum excedere yißts ei^, fed quoniam omniuyqux haberepotuity congerere ßatuerat,hxc omittere noluityprxfirtim cum nonnulla ßnt eiufmodi,yt no smnibis etiam eruditisfuperßitiofa yidean^ tur, remedia aute ex animalibus,de morßbus yel i^btu animalium in homine curandis travat : amp;nbsp;methodum medendi primtim, ingenere prxßcribit, deinde perßngula medicamentOy ddigentißimeapud authores obferuata.
Toßreutum
-ocr page 23-ET MEDICI CLARIS. VITA. Il
Toßremum caput totum ‘Philoîogicum, c2r Gramtnaticum
'^aria tjr multiplici ItSlione conftBum, ^uotlin pluret fartes ah iffi fulnliuitlitur. Trima lalet ncmina Latina amp;nbsp;Grata,qua minus yfitatafunt,yt foetis, autalicui dtaleGopt-(ultarta , aut ettamßUa tir ridtcula, nomtnum etymoie^iat^. acprof ria animalium nomina : Item epitbeta ,primiim f atina^ deinde Grata , cir metaphoritum nominum yjùm, at deriuata Latina amp;nbsp;Grata fiparatim. ^^it etiam in hat parte, de ima^ ginibus animalium piblts ,fiulptta ,fußsaut aliter expreßü. Traterea de lapidibus, planté, animalihtts alijs qua nomen à prafenti animali deducunt :amp;poßremo loto ,ponuntur nomina propria hominum, regionum, oppidorum ,fluuiorurn,else, ^^use yel ah animalts nominefumptafunt, aut faltem Uli it a fimilia funt^yt inde fumpta yideripoßint^ Sex deindefiquentes partetf eiufdem argumenti funt turn fex proximo à primo capitibufj nijt quod bit grammatica folum ,pbilologica amp;nbsp;poëtica attina gunturtquamufs de meduamentis, quaßptimo capite tradun-tur,bic raro aUquid inueniatur,
Toßremapartepbilologica traSationts, Hifloria eirfabula narrantur, deinde qua ad diuinationem pertinent, prodigia oßenta,portenta, monßra,omina, außieia ,auguria,item qute ad religionem,yeluti animalium quorunddfepultura,quaquii-lus dijs fatra fint, qua Jatrificentur*,fraterea prouerbia bof. loco commemoranrur ,tum quadam ab Erafino non adninud-uerfa, tum ab ipfo quidem annotata ^fed bit quadam prolixiua quadam breuius expofit a,quadam caßigata : quilus etiam oEa prouerbia adduntur, ex yulgaribus Ungute, aut fatrie litertt defitmptaipraterea fimilitudines,emblemata,apolo^.
Hat igitur capitum ßrie in fingulisfere quadrupediius,aui bus, pifeibus ytitur,nifi ybi peregrinoru animaliü natura,no ita bene y el nobis cognita funt, yel yetertbus deßripta,tum enint neceffe fuit i aliqua capita omittere Exbac tarnen capitum
-ocr page 24-CON. GES NE R I PHILOSOPHf
Qux nam re. prehcndanlur in animalium hiftotU.
VfnthaiufmO.
lt;ii CMlonum.
enumeratione etiam hi ^uihM non uacat toturn o^ia in/^kerè, facile animaJuercent q^uanta diligentia t^uam tnagno labore^ o^M tam grande confe^um fcerit. Quii minut audiendi funt^ ^uido^ifimi homing lahoret eleuare conantur, amp;nbsp;crimi-nationibm immerito profcindunt. Ainnt effe centones,ex yarijj authorihiaconftitosyomnihin nimiaprolixttate moleflot, Ordi~ nem ferttari puerilem, amp;nbsp;Grammaticum, non philofphicumt ^uale in animalihm defcribtndid Arifloteles amp;Jèruaritt amp;ßr-uare docuerit^Stilam fraterea reprehenduntnonnitlli: clt;r iconet nonullas falfas effe aiunt galias yero male amp;nbsp;ineleganterpiSas, Horum omnium criminationibt(s,tiuamuis optime Geßerus naßer , tam ante reßonderit, tarnen mei officij eße exijlimo in hac yiea eius defiripione^paucK eius reßonfiones repeteretamp; lobäres maximoSiamp;ytilifimos^contra calumnias aduerfariorutue» ri. Centones, inquiunt ,funt libre Geßeri de animalibtM : quaft 'Verb non idi^ßm author palam^rofteatur ,htec ex multiplici le^ione amp;nbsp;omni author um genere eße congeßa.Q^odft ojlendero btec maximii laboribus eße colle£la,eumffyßm habere,quot;Vt obtan dum foret in omni artium amp;nbsp;dißiplinarum genere huiufmodi quot;Vel centones f yelpandeBas extare, fateanturfe yel imperitos ^ui hlt;ec ignorent, quot;Vel ingratos, qui nulla ratione habita labarum tnaximorum, quos in hoc apere exantlauit^ amp;publicaßudtofo-rum ytilitatss^idtemerè damnare auf fint, ^claborts immenß eß, yel tantum optts defcribere nemo non 'videt,fed ex quot;veterum amp;nbsp;recentiorum librit materiam amplam congerere , multa ex diuerßs lingu^ transferre, multa obßruare, amp;nbsp;propria expe-rientia yß amp;nbsp;ratione conßrmata 'veteribtts addere^atq, hac omnia ordine digerere', amp;nbsp;ßngula inßos locos referre, qua Ule omnia in hts librts praßitit, laborts e^pene inßniti, amp;nbsp;requirit hominem non tantum laboriofum amp;nbsp;diligentem, fed linguarum quoqj peritum,iudicij exa^i, amp;nbsp;methodi non imperitum^ Taie autem optts pandeHarum do^oribits amp;nbsp;profeßoribtts cuiuß, fcienfia,magnam ytilitatem aßert, ^oniam enim eiufdem ar-
gumenti
-ocr page 25-ïT MEDICI CLARIS. VITA IJ
^umenti firiptorum omnia loca in ynum congtruntur, ß ^ua apud aliquos fuerint dnbia,obfcura^pugnantia^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corru^ta^
/acillime amp;nbsp;tertißime mutua coUatione aurhorum explicantur, tonciliantur, arguuniur amp;nbsp;emsndantur ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hocgmu^ com-
mentariorum ionge prxßantißimum . Et quanquam ^rofter tnagnitudinem operts^continua leiiionebuit^odtcommentarij tuoluinon poßint, praßrtim ab iUti,quibiu per occupationtï^ ettitdiuerfumgtnuófludiorum^ idfaeerenon libee,autnonîicet^ er uni tarnen tUiis etiamytiles^ß etf tanquam DiSlionarijs'Vti yoluerintyita yt y na tantum de re de qua inquirunt in ipßs le-gant, quam propter ordinem eundem perpetub firuatum repe-rientfacilè. ConfitÏiturautem hacratione^ amp;nbsp;iaboribusßudio-firum, neeadem toties apud diuerfisßnt legenda nonacquieß cente interim animo, dum aliud apud alios firtemeliua inuen-eum irißeratur', amp;nbsp;temporiparcitur cuiui ia^ura precio-ßßima quando femel omnia tantu amp;nbsp;yno loco legunturjueq, diu inquirendum efl;fumptws quoq^ minuuntur^qub minus multi co-dicesßtnt emtndu i^are etß buiufmodi commentarij, centenes ^ppeÏlentur e^prolixißntf tarnen ytilitas facili firolixitatem excufabit.
Quod autem ordo reprebenditur,yt qui ma^ts fit Gramma-tKus,quamEhiloJophtcuf ,quoatlU quaß crimen ahquoa obtq-ciuntßdipfum ingenue lt;iuthorfatetur, amp;nos cur hunc ordinem fecutusßt^fupra expofuimut^ atq, oßendimus eum, bac in re^yt in caterü omnibus,non tarnfute iaudi,quamßtn tnagnam apud omnes bonos confecutus eJÇ , quam ytilitati publica yoluijß confulere.
Quodßßdus nonfatiselegans nbsp;nbsp;ornatuf quibufdam yidea Stiim Gtfneri
fur (qua tertia fuit accufatio)cogitet Uli, qui hac reprebendunt, eum inmaximatotiusopertsparteadfcribereyerbaauthorum ex quibus aliquid dejumpßt : quareß qui illorum minus pure tjr ornate, nonnunquam etiam barbare amp;nbsp;ineptè locuti funtßpß cul pamprxßabunft ‘Deinde yero.^ qua ipfeßuts yerbis defiribit, ea
D
-ocr page 26-COM, G E S N E R I P H I L O î O P HI
Mult^ in locii,ybi^pure amp;nbsp;Latine, plerun^j etiam eleganter crnatèfcriptafunt^Danda autem e^^ illi yenia,ßin^rebue tant yarijs amp;nbsp;innumerts occupatißimta, non tantum opéra quantum alioqui potuijjèt, orationi excolenda impendit. 2\lant amp;nbsp;ipßm operif argumentum, orationem non tam grauem quant perßicuam amp;nbsp;interpretationi aptam requirit,quando authorum yerba non tantum récit antur,fed plerunq^ ybi opM esf^, explica-lianesadduntur: yt non tantum hifioria animalium bi libri diet poßint,ßdcommentarij in authores, qui de animalibuafiripfe-runt. E-t ipfa hifioria animalium rerum cognitione contenta, non admodum orationtt ornatum defiderat.Imo yt ‘Plinitts infimili aperefiribit, huiufmodilucubrationes,nec ingenij fitnt capaces^ nec admittunt exctßtn,aut orationes fermonesüe,aut cafus mira biles,yel euentttf yarios, aut alia iucundadi£lu autlegentibuis blanda: flerili materia,rerum natura , hoc e^f^,yita narratur, amp;nbsp;heeefordidißima quoq^ fuiparte,ytplurimarum rerum aut ruflicis yocabulis aut externis^mb barbarts,etiam cum honortt prafationeponendis. Quodƒ TliniM,qui Latina linguapurita^ tem cumlaUe hauferat, amp;nbsp;'^ieexnatt y fin E'efiiafiano pluri-ma adiumenta habebat, tarnen defiili anguflia amp;nbsp;ruditate,in' -fimili argumenta excufationem inflituere yoluit, quanto iufiiui yenia dabitur Gefnero noflro,finon ybiq^ oratio eius delicatiorio bits auribuófattsfaciat, homini inter Germanos nato amp;nbsp;educa- , to, cui latina linguaperegrina,cui nuili %^îecœnatts,in tanto ope re impedimenta autem plurima obiebfafuere!^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’s
Dlt; îconîbns »D im ilium.
jÉf. iam degenere dicendi diximusfid Hits quoq^ reßon-fium eflo,quibui Icônes non fatts elegantes eße yidentur..^hj qui dem liberalitateprincipum yirorum adiutt, animalium amp;plan- lt;nbsp;tarum figuras eleganter in as infculptasin publicum edtderunt^ at in huittf operte editioneßmpttts omnes,ynaf tjpographus fu-fiintnt\ quare fi quid in elegantia peccarum el^, culpam praßa-bunttypographus, feulptores amp;nbsp;piSores, non autem author ipfe^ Falfas autem confi^asque imagines ab ipfo pofitas eßi, ytita,
ItSori
-ocr page 27-ET MEDICI CLARIS. VITA. 14
le^ori imponsretjfalßt confiBa^ nbsp;nbsp;nbsp;acctt/atio: etenintfi
falja^yeÏfalïem juj^e^a junt iconer^indicat à nbsp;nbsp;nbsp;acce^erit,mogt;-
netfthïeßtiCertü rationibits additif ds reprehendicàn hû qult;s ad uiuum funt expreßx,ßcuii piifor lapluifueritt^uii erratum fit,ßdulo monet acfi excujat^. 1enta igitur in^enuita-te cum toto o^ere yfitsfit, dolendum nbsp;nbsp;nbsp;homints literatos tam
non ingenue illiiu laboribtu obtreSare^ ytinam illi, ^ui Gefneri noßrilaborescriminantur,fuai^firum intueantur^tjua ^erfiifa expletaii^ omnibits numerü amp;nbsp;ßartibus yi^ aentur, inuenient certè in hts fua «finione plura qux reficart Ittl addere boßint, Qjtodft quts etiam mediecriter do^its^ indices feu nomenclaturas animalium^ quas Ult yarijs Unguts librorum initijsprxfixit,legat,amp;iffa tantum nomina ficum expendat in-gt; genue^qutenam fibinota,quaitem incognita fint facile agnofiet quifuerit Gefneri noflrilabory qui non filutn tot ntminafidrts. ipjas tanta dtUgentia perficutits
Vtrumnunceiiti eruditionem amp;diligentiamfriedicareno~ loy neq^ enim illi aliéna laude opits eSf^, quem fatts laudanta^ud. omnes doilos amp;nbsp;bonos.^ firifta ipfiitsflurima amp;nbsp;doUißima. Et quia fatts multade animalium hifloriafiripfi, adreliquosiffiut labores yenio: fuperiits aute ofiendi eum,in omnibits naturtepara tibits pernofcendtäfumma diligentia y er fatum effi,pracipuo ta^ tnenfiudio obfiruafietqute de metallts^plantß amp;nbsp;animalibus tra-dita junt. Etfi y erb quas inceferat firiptiones, abfeluere in yni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;äs
uerfum nonpotuit gt;nbsp;maxima tarnen pars hifloria animalium ab-filuta amp;nbsp;édita e^.îiemetallts autem amp;gemmtf exi^uum qui., dem libellum edidit,collegit tarnen immerifam materia'iamp; quia à fodints metallicts longius aberat,quam yt ipfifingula eo loco quo nafcuntur injßicere paffet, fecit quod amp;nbsp;ante in animalium hifio riafectrat. In Ulis locis ybi prajlatißim« fitntfodine,amicosfibi quam plurimos comparauit,qui illi quam plurima amp;nbsp;rarißima mifire; ita^ quodregio nofira illi denegabat metallorum nonfie (undafiddiligentia amp;amicorumßudio penfauit.
2) X
-ocr page 28-CON. GESNERI PHILOSOPHI
Studium rei herbar ùe.
y’.runtamen xn nulla parte nature rerum dihgentuu e^ *fierfatus, nullt reiplttf tempore tlr opera: tmpendtt, quamplan farum cognitioni^tentm adoleßens autpotiiigt;f puer (^t ab initio indtcauimtts) patruoadhocßudtum inflituttne^^^ id^ deindefemperamauityfecfßneolibentißim'e exercuit. Laußanneetum eßetßape herbarum gratia montesSabaudixpe-rerrabat^elr Saßlete non minorißudio adT^eni ripas,amp;paßim etiamper late patentes campos, ^inyicints montibui plantat inueßigare folebat^ Tiguri autempoß^uam habitare capit^non Tantum in agros amp;nbsp;montes yrbi yitinos herbarum noß:endarum caußa exire cottßeueratßed quotannäfere alitjuam peregrinatio Hem in aliat Heluett» partet eiufdem rei gratia fujctpiebat: ita^ magnam partem alpium ’ßheticarttm amp;nbsp;Helueticarumt-plantaru caußtperlußrauit. ^inetiamcum Vmetias profe^tn ejßt^'Stt ‘Mediterranei marthptßes in '^frbeceleberrima cognoß.e ret^non minori cura amp;ßudio in ilïo itinereplantas, quam in ipßt quot;Vrbe ßtßeS)tjir obßeruauit amp;nbsp;depingi curauit.Eadem^ diligentia tnperegrtnationibus Gallids ei^yfui^ Obßruabatautem non Tantum plantas à 'veteribits^ T)ioß:oride, ‘PUnio,amp; Theophraßo deßriptas^ut à. recentioribw 'ßuellioyFuchßiOy Trago,fed natu ree ipßws obferuator,omnes anteßbi non yifas plantas colligebaty, depingebat,in bortulo ßto plantabat JDiligenter prater êa primas quittâtesplantaru. amp;nbsp;teperamenta inueßigabatttär in hue yßnt quaßtf plantasgußabat,alligabatcorpori, nbsp;nbsp;yarißrationibui
ear um Tiiresexperiebatur.lsLec quot;^eroßioynius iudieio ytebaturt. ßd Ubentißimi aliorumßententias audiebat, nec medicorum tan tum .,.ßed 'vul'garium quo^ hominum : neq, enim pudebat eum à. rußicKy tärfapeetiamdmulierculidBulgaria nominaplanta-rumdißcere amp;nbsp;quot;Dpum herbarum in medendo quem ipfi aut ex-perti efßent,aut dmaiortbusßts accepißint.,. Habent enimßape— numero hommes rußici 'varia expérimenta à maioribin quafi per manM tradita.^^quibusßpefelicittradmodum'Vtunturthxc ziLe.neq^aßernabatur faßuquodam , quoßlt;epe hstnines alioqui
trudtti
-ocr page 29-ET MEDICI CLARIS. VITA. Ij eruditi, infiati ttiam optima gemunt ; nequeßatim quihußt^ ßdem habebat fedßnpula^ratione amp;nbsp;methodo exa^a diligenter examinabat. Confer eb at autem magno cum iudicio plantas quas norat cum yeterum defiriptionibus, atejj yt hoc reÜiusface re polfet,prias '^eterum defcriptwnes Theophraßi, Dioßoridts, Tltntj^dtligentißimi interß contulitXex qua collatione^ multa in 'Plinio caßigauit : multa male ab illo ex ‘Dioßonde tranflata tjfe oßendit:eodtmqj modo nonpauca in 'Dioßonde amp;nbsp;Theophra ßo eorumq^inttrpretibuijCorruptajaut maletranflata emenda-uir. Tantam eitts diligentiam cum agnouißent complûtes homines doblißimij yt qui eius iudicio multum tribueret^ctrtatimad «um mijere femina yaria,amp;plantas quainplurimas^cum retentes, tum ßccas: idque efc Jtalia, ex Gallia, ex Germania, amp;nbsp;ex alnglia yfq^. Itaq^cumpropria diligentia, tum amicorum ßudio «oUegit plus quam quingentasplantas, quarü deßnptiones apud nullum yeterum extant.Iamquefe operi aecinxerat,'Vt qu/e tri-gintafereannis maxima ßudio amp;nbsp;labore pene inßnito colleger at, tn publicum ederet, cum fatiytnohu ereptus,praclarum opus aofoluere amp;nbsp;expolire non potuit. jittamen netantieinilabores périrent, quacunquedeplantis collegit amp;nbsp;annotauit, «a omnia (um decumberet : teßamento legauit clarißimo medico Caßari l^uolphio, tique opens editionem commißc amp;nbsp;quantumuis ager amp;nbsp;admodum inßrmus, diligenter tarnen amp;nbsp;accurate methodum quam ßruareinßituerat,expoßit. ,gt;intequam y erb in morbum incideret, figura plantarum quamplurima ligno infculpta fut-runt,in quibw de^ingendts ipfefrequenspiClori aderat: amp;nbsp;cura-bat fidulo,primum, yt certa feruaretur in omnibus proportio, yt pidor non artem fuam oßentaret, fed natur am imitaretur amp;nbsp;ad illam quam proximeaccederet,cir in folijs fibrasßnßoribus li neolas, non quasipficollibuißet, fedquas natura in hts ßtnxiffet quam exa^ißim'e reprafentaret. Diligentia huiusnon dubito Iduolphium noßrumharedem quaßfbre , quiquoniahoconiisin ß recepitjprofua erga Geßherumfide amore operam dabitfet
2) '5
-ocr page 30-CON« GESNER! P H r L 0 S 0 P H I
Kt fche^a guident colleUaneorum ew de flantti ^ereat,fir totunt of tu quam elegantißime abfiluaturtamp; in lucem edatur, quot;Par-^ auf auttm de tarn brlt;eclaro 4 multü diu exfe£iato ofere nunc firiho,quoddfhij f'^fofchefisinfuÜicameditafatüexfli-uttquid ßudiofis hic expe^andum ßt.
Quoniam 'Verà haÜenufßudia amp;nbsp;laiores Geßteri quafotui diligentia perficutuffumy deinceftanteqttam de reliqtia yita amp;nbsp;tnoribus dicam, profeßio ifßtu foßulat, quot;Vtdere medica aliqtta ttiam exfonamtquod facia quàm faucißimüfne in re mihi inco^ gnita fernere quicquamßrihamiyt mihi dicatur^ Sutorne'vlrra crefidamtea enim qua haBeniu exfoßi, magü ßnt artium hu-tttanitattf ßudioßscomunia. Quantum in cegnitionerei medica yaluerit medicoru eßo iudiciumtnos deartü yfu ea qua nobts tx ifß cognitaßtntßribemuf-.quodfi nonmultaproferemtUi mi rum nemini 'videbiturtqui moresnoßrorum hominum norittquo-rumplerique à pharmactf abhorrent, amp;nbsp;medicorum opera non ni ßin extremü amp;nbsp;deßeratißtmtf morbù quot;Vtuntur. Praterea Geßner tu qui noUet medicinam quaßtu caußa facere,atatù fuapartem maximam domeßicü lucubrâtionibtu confumpfit: interea in medicina non paru potuit. 2d.am amp;nbsp;hydropet aliquot graues,apo plexias nanpaucas, epilepßasplurimat, amp;nbsp;alios ingenres morbos curauit in ijs,qui amp;nbsp;mature accerßre ör obtemperare 'Voluerut. Senes aßhamaticos quofdam iamferè animam exhalantes reuo-cauit. KArteriarumintemporibiufeClionem, quot;Vtericlyßeresin grauißimü mulierum morbü, ab Hippocratü yßquefeculo re-petijt,rir ijs non femel féliciter yfiue^^. 3^media quoquealia precioß amp;ßngulariaplurima habuit,qua partim ab amicü ac-etpit, partim ipß,'vt fuit eruditione amp;nbsp;experientia nulltfecudtu^ inuenit,quibuf noninfeliciter fape quot;vfiu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quantum “Verb Uli
medici do^ißimi tribuerint, malo exipßrum fcriptü cognofci. Certe prudentißimi yiri, qui ofßcina Froheniana “Baßlea pra-ßtnt, cum fttperioribuf annü Galeni opera in publicum ederent^ huns ynum tditioni praejjt leolutrunt^quod exißimarent et eiuä iudicium
-ocr page 31-ET MEDICI CLARIS. VITA. 16 iudlcium ejje exaSiißimum^amp;nominü^loriant amp;nbsp;auClontatttn, tße maximam, qua o^eri non quot;Vulgärem commtndationem firre faßet.
Tojieaquam qua eittifuerintßudta exfofui^yento nunt ad yitam amp;nbsp;morts:amp; quoniam fietas in De urn yeraque religionit ßudiumjn homintt yitafrinciftm locum tenet, ab eo ordiar, amp;nbsp;quM eiM de religione finßtt fuerit exponam . Trimitm itaque exißimabat omnem df religione doUrinam exfacrtt Uteris efft fetendam,ideo eas libenter amp;ßtfe legebat,fracifuè tarnen Tfal morum leblioneafßdebatur , quasßaf'eHebraic'ele^ebaf.fluri^ mum etiam t^ifolUnarU Grata faraf braß deleSfabatur.Dein^ de cum magna foleat eße yeterum auBoritas, qui quondam mt^ lioribtts eccleßa temfortbus floruerunt,ßi quid h aber et ocij,liben ter in horum leblione conßttnebat, fraßrüm Gracorum quorum flerofque legit, quoßlam etiam inLatinam linguam traßuUt, Tanto autem.ßucUo facrat literas legit, yt de grauißimis con^^ trouerßjj religionit noßra of time iudtcare foßit. quot;blequeßmten» dam fuam dtßimuläbat, fid falàm teßabatur fie ymuerfiatn doidrinam nqßrarum etcleßarum , y t fiter is Utens amp;nbsp;yetu» ' ßisfatribtts confientientem,amfle8i amp;nbsp;ex animo frobare^ Tra~ terea tum fiuferioribtn annis grau is controuerßa de Jdtra tri^ nitate exorta eßet amp;nbsp;agitata in etclejijs Colonia, qua ntme qtto-que mifier'e laterantur eir yexantur eius regni fUtres ectlefita, haberet autem amitos ex illo rtgno doBot nbsp;nbsp;nobiles yiros, fite»
fe Ulis fiuam fiententiam tor am exfofiuit, amp;nbsp;difitedentibus ficri-ftamdedit,ac eosadtonßantem yera doSlrina frofießionemco* hortatits ei^ ; atquegrauißimisratienibus amp;nbsp;ficrifturarumßr-mis teßimonijs ^ntttrinitariorum errores damnauit^ Coluit quidem multorum amititiam qui diuerfitm de religione fientert-ttam fiequerentur, in nullités tarnengratiam, fiuam de religions ferfiuafionem non modo mutauit,fidne dißimulauit quidem. .Audtebat autem condonesfatras, non tantumfießis diebus ,fied quotieficunq, 'Bullingerue, quern ille fra ceteris obfiruabat^con^-
-ocr page 32-CON. G E î N E R I P HIL O S O P H I
tionaretur(^uodfrater diem dominkum nbsp;nbsp;Ule in ßftimana ß
leiat facere) aßidue intererat flerunqtte fecum Hehraum €odicem afferentilleliirum ali^uem yeterit teßamentiinter^^ fretaretur.Q^amu^ enim medicut effet frofeßione.^ exifiimabat e!r re^e,cognitionem '^erareUgionttnihilominuiadfefertinere^ eSt ad omnet ^ui modo omnibna commune nomen Chriflianiho-miniftueriyelint. Statuebat etiam bunc effe bracifuum fru-* ßumffudiorumfitorum qui ex illü ad yfum eccleßa redundaret: ideoque in animalium bißoria multum labortt impendit He-iraiifnominibuiinterpretandti: amp;nbsp;fere omnia illa loca ßriftua rarum^m quibtu animalium mentio fit, accurate interpretatue ytfxfua profeßione aliquidßudioßtfiter arum literarum eommodi afferret.
Niti Sc mor«. nbsp;nbsp;nbsp;T^ondebat autem yita etut amp;nbsp;moret y er a religionit pro-
feßioni :fitmmaenim illo fuit humanitat ffimplicitat^ integriquot; rat : nulla eßenratio luxut nullui, libidinû ne yeßigium qui-dem apparebat : pudortt amp;nbsp;yerecundia tantam habebat ratio» nem^ ytobfitenum aliquidnon modo ipfi dicere^yel ab alijs audi re, fed ne legere quidem fußineret,quod fatit te/iatur quot;Martialüt ab ipfo cafiratuf^ ^deo autem boni moret iUi cura fuere, ytfa-pe cum grauißimts theolog^ confultarit, quanam tandem ratio-ne coUapJa eccleßa difciplinareßitui poßiti dolebat enim Uli y t bontf omnibut, doSlrina religions à ram muitte erroribue repur--gata,in morum amp;nbsp;yirx reformatione adeo tardotprogreffwtfierU «oult;n“ nbsp;nbsp;nbsp;*gt;tfnicUiat bonorum amp;nbsp;dollorum hominumßadiofeßbicom
parauit,amp;fitmmafide atque conßantia coluit. Indicant hoc non ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tantum infiriptionet quamplurima, in quibui beneficia amicoru
telebrat amp;fe gratu exhiber, fed multa officia,cumpriuatim tum publice, amiciê exhibita. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim librot ab ipfit non-
dum abßlutot, po^^ eerum obitum abjoluittaliorum feripta ine-mendata recognouit : plurima in lucem edi curauit: prafationet addidir,aut aliquid fuorum firiptorum adiunxit : multit etiam deditGraca exemplaria qua Uli trantferrent ör in lucem ede» rtntf
-ocr page 33-et medici Ct a ris. vita. »7
rent, ^lijs alias occaßones ß exercent fraiutt. ‘Mirißce tnine amabat eos,qui yel mediocresprogreßTttf in litertsfecijjtnt,amp;of. ßiiti ac diligentes in ßudijs effent, eorum conattn iuuabat amp;nbsp;inlt;^ ^enia ^uacun^ue ratione poterat excitabat. Commemorarem no^ minatim complares butM rei teßes, ß neceffè effet, nunc cum ex Catalogo o^erum eius quern huic hißoria Adiunximus,quid ami-‘ CIS praßiterit,facile a^^areAt,libens ab bac com memorationeßt ferfedeo. Certè yt alia omittam,yna o^rum Cordi editio, eine ergaamicosßdem amp;nbsp;in ill^ ornandis diligentiam teßatar: Cor-dum enim cum adhuc in yiu^ ageret non nouerat,neque ylU ami citia conßtetudo ipßs interfefuit,eum tarnen fropter communia ßudia amauit, dr ea diligentia of er a eiiu conquifiuit amp;nbsp;in fubli cum edidit yt in pref rijs maiore yti non fotuerit. His moribtee amicos ßbicomfarauit comflurimos amp;nbsp;d9mi,in f atria,amp;of ud exteras quoque nariones^ J)omi enimgrants amp;nbsp;acceftusfuit St-ttatui,charns bonis omnibus: yulgits yero quod de Uteris iudica-re nefcit,forte nonitamagni dlu faciebaf.ex his tame quiipfum famUiarius nouer ant, eum non tarn prof ter eruditionem, quant froftermorumintegritatem amauerunt, ’M.edicireliqui noßra yrbis ifßm ytfatrem amabant amp;nbsp;yenerabantur, quosiffe yi~ ^ßimfiliorum morecomf leBebatur, amp;nbsp;quactinq^ refoterat iuua batat^ornabat. Eccleßa aut minißri cum Ulo fraternoamore ceniunBifuerunt, quorum quicunqueyoluit^ eius opera parata eSrgratuitaßmperyfus e^, ^dequein patriatantum,fediit exteris regionibus theologos,medicos,pharmacofceos quamplitri-tnos habuitarBiffima amicitia ßbiconiunElos: non tantu m Ger» manos,fid ^Anglos queque amp;nbsp;Gallos amp;nbsp;[talos amp;nbsp;Tolonos.
Tatebatporro eius domusfemper omnibusperegrinis, fraci- HufpiuKt«. fuiliteratis hominibus, quorum plures ad ilium quocidie cen-ßutbant,alij yt ipfitm yiderent amp;nbsp;nofcerent,alij yt aliquid raru amp;ff eSatu dignum apud ipfum yiderent. Erat ènim domits eius rebus huitfmodi referta,habebat omnium fere ptregrinorum ani malium y el cadauera, yel effigies coloribsts eleganter ad yiuum
E
-ocr page 34-CO N» GESNER! PHILOSOPHI
Liberalität.
ludicium Imp. Ferdinandide GcüittO.
txprejpis : plantas autem plurimas noßrts regiontbM ante i-gnotas alebar in fnts hortulió^pluresficcatas in fnis thects recondi tas habebat: collegie quoquegemmaruniymerallorumj amp;nbsp;rerum foßilium non contemnendum thefaurum, Hxc autem yniuerfa non fibi tantum recondita feruabatßed quicunque rerum natur te fludioß ilium accederent, hts libentißim 'e ßngula demonßrabat^ amp;nbsp;erudite ac fuauiter de eorum natura eir quot;^liribus dißerebat. Etenim eum natura Uber alts amp;nbsp;munißeus eßet i auro autem amp;nbsp;opibus amplts non abundaret ea qua ipßua muneriä erant,qnet ex eruditions yaria amp;nbsp;experientia theßaurs depromebantur^ li bentißim'e elargiebatur, lgt;I.am cum à praßantißimis Germanite, Gallite, Italiee medicts multa haberet in arte medicaficreta,'vt quot;locant,multa etiamßuo 'Marte inuenißet,yßuquefiliei compro-^*ßßt,qua fiß)rdidtsfußet acauaru4,'y)tplerique noßro-ßcula ßntßtbiferuare potußet ,ac rem fuam familiärem tnde augere, illa tarnen omnia, ytfuitpublicteytilitatts ßudiofißimts, partim incommtmem omnium yfum yuigare,partim amies peten-tibiscommunieare,nunquam eßdedignatts, Etenimhuiceius ingenue munißcentia ßudioß medicime acceptum ferunt, Euo-nymi thefaurum, in quopermulta praclara t2r recondita in luce edidittamp;niß morte prauentis fuißet,alteram partem additur ua erat, in quam non mints multa amp;nbsp;rariora remedia congeßit, *Prxterea clarißimi, do£lißimique medici quos honors caßa no-mino,Ioannes Crato medicus Cafarets,Jidolphts Occo Lddol-phiF. Achilles T. Gaßerts Äugußani,amp;loannes Funccius Memmingenfis amp;nbsp;altj plureshuits reiteßes fidedignißimief-fepoßunt, qui eir exquißta remedia Uli miferunt, amp;nbsp;yicßim eiue beneuolentiam in eodemßudio fapenumero expertißnt.
Ob has igiturprxclaras amp;nbsp;excellentes yirtutes cumßngulari eruditione contun£{as, do^fißimi qui^ yiri eius amicitiam expeti aeruntmec aßernatißntprxßantißimi regit eStprincipu medici ipfum prxceptorem yocare ,eîreum elogijs compluribus ortrare, ^ux ego nunc Übensprxtereo. Fquot;truntamen indiciumgrauißimu
Jrnpe-
-ocr page 35-ET MEDICI CLAM!. VITA ï»
Imperator^ F er dm An di facratißimee memorix^^uod non multo xnte obitum de Gefnero fa^ientißimum feât xbf^ue fiacul» egt;mittere non boßum. CommendAbant Geßerum '\laieflati Cxfarex [ingtdAriflndioT).!»!^ ^lexandrinut eä^T). [oAn-nes Crxtoßmmi^hilofopbi amp;nbsp;excellentißimi Cxfarex quot;Maießa medici : at que illi tum imagines familix tir priuilegia, qaibtu lucubrationes eius auBoritate Cxßarea communirentur^ à faßen tißimo fmferatore imßtrarunr, ßrferente hoc ad Im^erato-riam ^aieflatem 'viro amßißimo 7). “Marco Singh^ofero, Serenßimi ßomanorum Imferatoris Secretario öquot; conßlia-rio Cxfareo. Ibi tum ßßentißimits Imßrator loannem Cra~ tönern in frandio multts aßantibus ü'^xfirtim clarißimts yi-rK Cxfarex Maießatts medicts 7). luiio ^lexandrino amp;nbsp;T), ^te^hano Laurxo ,gt;4morfortio^amp; T). [oanne ‘lgt;lxuioßlußriß ftmi ßincipts FleÜorts Saxonixarchiatro, quiynacum fußa noribusyaletudints Cxfarts cur am gerebat, interrogauit num de facie Geßerum nofcet. Tiegabat Ule aliter ac ex literts ,amp; tertorum hominum fermonibus cognitum, Cui Cxfar,Credas in^ quit (yerbahxcßnt facratißimiamp; faßentißimi Imf eratoris) Geßertts efi^ tota frobitas. Toßem amp;nbsp;alia yirtutis eiua te--fiimonia ßoferre, fed hoc faßentißimi Imperatorts iudicium multorum loco eß poterit: amp;nbsp;poßeritas cejßnte poSi^ obitum inuidia^ ex firipttis ipßus non tantum de doSrinaßidyita amp;nbsp;mo ribuf reUius iudicabit.
Tduncquoniameaquxde yita eiusmemorix prodendaeße quot;pißßntßripßmttsße eiui obitu pauca fcribemM : qui quidem 'pitxeius pie amp;nbsp;innocenter a^x conßntaneusßit. Cxperatapud nosfuperiori annograßaripeßts quxciues multos, amp;nbsp;inter cx^ teros eruditione clarißimum yirum Theodorum ^ibliandrum nobts abßulit: eo tempore tarn tum ßbi mortem prxßgire Gef nerus noßer capit : in fornnts enim fe à ferpente mor der i yifu fueratfhunc morfumpeflem eßecum afomno euigilaßtinterpre~ tatus eii[^,amp;hocfuumfomnium literts mandauit.
-ocr page 36-CON. QESNEÄI PHILO5OPHI humane omnin meJitata illi fuerintyUmtn certitn fibi txitum yitaimminereconijcitbaff feque quotidie ad beatam feïtcemqut mi^rationem praparabat. Extant in liter id adamicos complures htiiufmodi yerißimte^ra^ ßtgitionet, teßimonium febfortf pleni pietatid, ex quibitt non-nullas hßc loco inferere nonpigebit t eas me non fingere teßa~ bantur yiri clarißimi, qui Itter as ipßus manu exaratas habent^ quas amictdpluribus legendas exhwuerunt, Suferiori igiturfra xi ma aßate quinto Calendas Septembrû ad excellentißimum Ceeßrea ’Maießatis medicum loannem Cratonem, in eptßola quadam bac yerba poßit. ,gt;4d Oceanum flirpium mearum rebus alijs omnibtts reliais iam iam accedam i in quo Katfaynpot-ercùT amp;nbsp;laboribui fraamp;us yelutique effoetus, yel ipfi in opere^ y el paulo poil^ admeliorem yitam tranfiturusyideor: amp;■ Tiefi gratias ago, qui mihi animum tranßundi emigrandique fatis f rompt um amp;nbsp;alacrem dedit, quem ytßiritujuoconßrmet eir aitgeat oro. Scripfit deinde rurßus htec ad eundem lo. öf/o-bris, Opus hiflorix ßirpium ex libris x6o. eoncinnandxßubi^ ui\ nec pienitet me adhuc laboris quamuts immenfi. Ji^od fi Deusme ad meliorem yitampriut auocareyoluerit^quam per^^ feeeroßc quoquegratias illi agam. nbsp;nbsp;Trat er ea ad CL. nbsp;nbsp;nbsp;T)^
•^dolphum Occonem igt;4dolphi E. paulo ante obitum epißo-lam Gracam accurate elaboratam firipfit in qua inter alia hxc quo^ue leguntur.
A’à«0hç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tpiÄomtpiafij aotpta fadyhov «ç rcaT avQpeoTiov n
TO TtA©' voSoTi,, di T^oiç to nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;to ;^Ô’ nptSç
foaÄi'^ J TO y Qalvctfûv Aé^^ü,, htûjç «ç* ^i£vfa.ç •noKu çÿv't»C9'^estlt;Txsbd,^eiv npiaç. t d'iâvotav cnwi^çquot;^ôtotSma piiEQ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zsfaSda aao-fau ^ei^ov^aç^à^i tÜç i^ûn-
eoç^ntUq VTtip cuJt 'srç^voiaQpiôtT^oViiTretyvotiQiipi.ivâç'n}^ ttcaraificàÇiTn^ziej. lt;^t pict)(giçjilt;^v i(fij c^diov rifoSv Tiiçtv t» «A:nc/[aî« f(ß) vvKmç tb ttfadja Tmvra tov kTiçuv ÛTsztvfav, nptamp;v TttXTÎç^, to'v i^ßvtov s-ivddßazt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘
«afl’
-ocr page 37-ET MEDICI CLARIJ. VIT/. 1$
ïiv Tctuia, 'm i'Ti’uT^ia. cuÙTo^iJid^etv p.oi (T^^Scy»
EveTcuf,ioi)v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0 «S'îffJtîAa fnradm voiio'ciÇf
EiTuJ^ Oy iÂ'^l^aVfTO TQd'^VOÇ'lÇi^eit
Tpitrfxctx,^ 0 TpMTO7©';«îygt;(£T©' y
Ov atrïv mçîiç tÄTnJ'®“ /bi^}(gLp^ nAeiot'ttlt;r’êypo{û)vlt;rlt;|AazoTsp©* -^rtA^livdfVf
Aîsi amçvç IcoVitATr'iJ'^ ctei
EAotç oQ,’ « y d^d» yvpo^oipOquot; yAvicéîatt
Keu (py^Ât/laç /Soitk« 7to^/lt;/1,©' îA^tjç î«;.
Koif^vara zpajilu/ /u^vti IAotç dyetTAft
Avd)gt;âv «sCfftêêeöv ^ptufói^omv d,)iamp;.
N^TTcvóe? T «AvWfTB, jcjtzöv êTnjAwôova'^arTWF,
Elvivpta'TQ''i^dyis fwiiv'n'T'i'nv.pJ^ôjLS/jov ®ct,ppaf^ AdbA(pi:fMT ù TroAriJ^ dpipiiv dJïAi^oîç
Ei' Tnffvvoiç «Aotc/1©' «7eM t^Trtp»
Ex lis igùurprxfagitioniiuf facile apparet 3 quàm piè ille iamditdum itatam migrationtm meditattufutriti tsf ^uàm ctr-to diaina ^uadamanimi w, mortem fuam multo ante prteui-derit.Etenim cum fuperiore hyemepef^ yim ÿrajfantem, apud noseuafijftt3 tadem recrudefiens 3proximo autumno ittrum (lementittf agent jfubito media fere hyeme inopinata yi morii ^PP^fJJi^ i amp;nbsp;fitttti 'vaticinatM fuerat, è medio curßt laborum ereptuf3inf(elicem eir fempiternam quietem transîatuf e/Ç»
Dies erat nona DecemlrM,quando lalorare capte 3 olijt de-tim atertia3paulo ante mediamnoBem, Carluncultts Uli primo exortui ei^3 in latere fnifiro cordi direHè imminent : etfiaueem , locopericitlofo natM ejjit3minut tarnenpericuli quot;yidebaturi^uod j7 nullum dolorem capith^nullamfebrim 3 nullum aliudfymptoma j*' * malum fentir et. p^inetiam 'yires eitti mor bo nihil fere deie^a fuere3 nunquam emm decubuit3 nififi quando fe ita yti yefiitut erat3ingrabatumpaululum reclinaret» Veruntamen quiaple-, ri^ juos morbus, hie inuadebat « moriebawur3 ^uantumuts al
S' 5
-ocr page 38-COM. GESNER! PHTLOSOPH!
initio non tna^na yit morbi efje yideretur^ipfe quot^ßbi morien-Tctomeato«. dutn efji fl at tiens, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conuocatt^, teflamentum condidit, amp;
^uum quxdam yxorif^utedam ne^otibu^ ex fororelegajjit,h(ere^ dem ex aflefecit fororem, auam adhuc fllam habebat fuperfii-tent. Tde awem labores ipflutpérirent, ’Bibliotbecamßtam om» Hem,CaJßaro Vaolpbio medico,iufloprecio yendidit,amp;illtf die~ btitquibuieegrotabat, multacum eo, amp;deplantarumhifloria, eSrae alijsjutflaboribui, quosiUicommendabat,locutusef^i tnulta etiam UIkdiebui literdi mandatât, ne quapoF^obitum yelinrefamiliari,yel in lucubrationibMfuisconfuflooriretur,. Exiflimo autem hanceita diligentiam,fludiofucognitugratam forexnam cum liberos non baberet, pij animi fuit yxorâ,fororis eist nepotum rationem habere\e2r quia lucubrationes multaspub~ liae ytilitatis caufaßtf eperat ,Japienter amp;pie iam marienspo.-fleritati cofiluit,ßiosftettta immaturos commendans amico fide-li,do^o,induflrio, qui eos tandemperfeamp;os in lucem daret.
Cum autem Ecclefia minißri, frequenter ilium accederent, libenter illorum confitlationes audiebat, tlt;r cum ülis de beatafie nobis in Chrifioflropofitaexfacris Utens colloquebatur. yerbantequamexhacyitaexcederet, cum multa de rebus do-
Confefsio fl4cL
mefliciscum Henrico ’Bullingero,quemfumm'e amabat,collocu-tus fuiffet, tandem pneclaramfideiJua Confeßionem illoprafen tefecit,amp; graui arationeproteflatuteflifeparatumefie in hac fide mori. Quinetiam cum ego ilium cum cateris nudiuflertiua ante obiturft inuififiem , inter alia dicebat, fe quidem de y it a nondum defierarefinaturam fße^et amp;nbsp;y im morbi, attamen fi paratum ejfi amp;nbsp;cupere etiam ex hac yitaplena non tantum mi-ferijs amp;nbsp;calamitatibM,fed quod magis dolendumfitpeccatis, in illam beatam amp;nbsp;corruptionis ac yitij expertem tranfire.
Mori.
Quinttts iam erat dies,ex quo agrotare cceperat, cum medici nonprorfus omnem fiem abiecifient,plurimum tarnende yita eius feliciti efiint, ipfe yero.fibi meltufculè habere yidebaturt itaq^ cum amici quidam noQu Uli adefie cuperent, tjt eegrotantt
aßißere,
-ocr page 39-ET MEDICI CLARIS. VITA 1©
*ßßere,grattas illiftÿtife^ eorum opera opM habere negahat^ £t ^ui in yita multtè commodus,moleflu4fuißet netnint.,nemor~ hum quidem fuum cui^uam praterquam fihi ipfi moleßum ejjè^ patiehatnr. ‘DeduBw autem in cuhiculum,in t^ttofemperfolittts erat ^uiefcere, ancilla ynica prafente fufis ardentißimM ad ’Deumprecthttiyfeje ad quietem compoßtie. Kerum circa horam no^is yndecimam , cum animaduerteret yim merhi naturant [uperaße^focata quot;tixore, Voluit reduct in ßuum ^Mufaium, in quo f ridie Jihi leHum flerni iuffirat, atq^paulopei^y illic in manihu^ yxortSyinter piaspreces,leniter exptrauity 2)oluit morte eitts yrhs toiax ita^ magnaßequentia funtu eiw poßero die omnium or dinum homines deduxerunt, amp;nbsp;eum in fitmmi remplipertfiy^ Iioßepelierunt y iuxta Ioannis Fryfij fepulchrum, quijuperiori anno ipfumprxceßerat, yt po^i[, obitum eorum coniungerentur corpora,quorum animifimperfuere coniunBißimi, In eius yero locum, amplißimi fenatut decreto fubrogati funt. Cl, medici
Ceorgiui Cellariua, cJr Caßar VttoTphitts, qui »unc in fchola noßra ’Philofophiam docent,dsc rem quoque medicam féliciter
exercent.
1 I n I S,
-ocr page 40-CONRADIGESNERI
PHILOÎOPHIAE INTERPRETIS ET
Medici Tigurini, Delibris à fc editis Epiftola adGVILIELMVM TVRNERVi^i Theologum QC Mcdicum ex» cellentiiT in Anglia»
V O NIA M Saiptorum mnrum haUentuJitMt tdttorum Catalo^umàmefetû tclarißime Tur» nertsen mortm ttuigfrs : ^uod tU4 in me ientfià/i amp;nbsp;amicitûe noflree îm pofluUntX id^ tofaâliM,yt t^iem operuAlijs^uoifj y îrii erudite, nbsp;nbsp;nbsp;idem à me inter dum i
- diuerfttre^ionibMpererefolentf^ratificer. Quamobrem etiant i^bellumfermiß txtudendum ytjt futt re^uiratin fromptu babeam,nec ßtpim eadem de re ad aliot at^ue alios mi^ hi ßeribendum ßtpoßhac.T^^etam autem omnia^juieà iuueatu-fe yel ifßcotulidi,yelai alijseondira adeditionem^omoui. la bibliotheca noßra ante annos X V 11. excufa mult a mearum lucubrationum deßderantur,foßeriuf à meedita.In eiufdem ye-ro com^dijs,afud nos lär bafilea fubHcatti,^uadam non rt^b foßtajùnt. Has ob caußas htcßmul omnet laborer literarios meoSjto ferè ordine, ƒ «o deince^t amp;nbsp;ßrifti àme amp;nbsp;editißtntf enumerabo.
I, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;brimiimi^itur circa annum bominii ^^7. LexiconGra
eolatinum,^uodiam ante adiuerßis amp;nbsp;innominatti nefcio qui^ butfatii miferè conßtreinatum erat, ex bhauorini Camertû Lexico Graco ita auxi^yt nihil in illo extaret, quod non ytßn-gtilari fide ac diligentia,ita labore maximo adijeerem : fed typo» graphite me infiiofamp;prater omntm expe^ationem meam, exi^ guam duntaxat accefiionts mea partem adiecit,reßruans fibifir teau^arium adfequentes etiam editiones. Eodem paulópoS^ defiun^o-tmtum exemplar recuperare non potuk ^beo etiant
temporct
-ocr page 41-DELI B. A SE EDI Ti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;it
tempore in gr^tiam Henrici Tetri^aßlienfii Typographic ter Aiitquater exdiuerfit leSlionibui meù , idem 'volumen inßgni acceßione auxi,ita Dtßemper nominarem authoreScà quibMßn-gulttexcepißem,yt amp;authoritas ma,ioreffets amp;nbsp;orthographia minus corrumperetur i quodß alijetiam multi Lexicorum cor-ruptorespotitnquamauthoreScobßruaßiMcno yßq,ade'o aliquot millihuf locorum corrupta hat yolumina ha£lenuf inptiblicupro ^ijjßent,nonßolum Typographies erratepaßiminnumeris ab^ ßurdißime referta,propter imperitiam illorum qui adprxlacorri guntßed ipßrum etiam authorumc quorumplurimos idcircoßua nomina proßteri puduit. Kltima quidem edttio à me locupletata ^aßleie nuper prodijt ex oßßcina Hxeronymt Curions, ann» t^bo, Septembriy infolioc charts trecentso£logintaquatuor, Cteterum hoc anno,quo hacß:ribo.\^f)i. Geneuxprodijffè audio longé copioßßimum emendatißimumqf, Graca lingua iheßtu^ rum,a ^b.Conflantino incamparabils dobïrinayir'oc ex Ioan, Crißfini officina.
quot;Medicaminumßtcciduorum ( qua ^ntiballomena Grad S'» yocant) Galeno adferiptorumtabuia Latinate donata, adieus etiam Graes multb caßigatioribut, amp;nbsp;annotationibis in quoß-dam locos, Eademexlibrs Diofeorids, Äetij, amp;nbsp;Tauli /iegL nette paßim excerptacamp; in y num ddigenter conßriptacßtbieci^ mis, Charta (untequinq, cum dimidia, exeußa Haßlea in 8. cum Aduarij opere de compoßtione medicamentorum, apttd J^b.
uinter. i f 4 o.
Enchiridion hißoriaplantarum, ordine alphabeticOyex 7)io ßorideßtmpts deßcriptionibus,amp; mults ex Theophraßo, TIL nio,ac recentioribts Graes additsßacultatibis autem ex Tau~ lo ^eginetaplerunq^ quam breuißim 'e adßriptScamp;cdngratiam medicina candidatorumc cognitionsßirpium caußa rußieari interdum ßlent, 7^b, uinter imprimebat in 8. quot;Baßlea anno I ƒ 41. charts nouendecim : ür eodem anno quot;Melchior Seßa Ke-netijs in 16.
-ocr page 42-cbX GES NERI E PrîT.
4» Huk ßmilem alium Je cxterif Jtfnpltcibuf meJicawent^ liliellum nondum edidi.
Compendium ex ACluarij ^^churix librif -, de dißßerentijs yrinarumßudtcijs^caujts amp;nbsp;prauidentijf.
6. niuerfalfs doUrina Cl. Galeni 'Pergameni de compoßtio^ ne Jpharmacorum ßecundum locoi aßeClos d eapite ad calcem) particularibm medicamenttis omißts^
y. Symbola Galeni experimenrorum ex libr^ eiiu colle^a.^amp; altorum tjuorundam. Hoße treslibros, Cbrißophorm ßroßho-vertu Tigurinm typographut yno yolumine coniunxir Tiguri I ƒ 41 U’t S.charrK 14.
8. ^pparattn amp;nbsp;deleÜuißmpHene medicamentorum, ex Dto^ Jtoride amp;nbsp;'Meßaoprtecipue, alphabet! ordine, pharmacopolid maxime y tilts liber.
Continentur autem eodem yolumine , yniuerfalia Tauîi Âeginette prtecepta de medicamentorumßcundumgeneracom-po/itione: amp;nbsp;eiujdeargumenti omnia qute tn Galeni Itbrts de corn poßtione med. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pnecepta extant^multtsßtperflue diCîts.,
amp; particularibits plerißj compoßtiombits remotts^amp;c. Frellonij fratresexcudebant Lugduni ï^^i.in^.chartts dimid^ amp;nbsp;ytnetijsßatres de 'Utcolints tn 16.
*0. Catalogtts plantarum nomina Latine Greece, Germanies dr Gallice è regioneproponensßecundum ordinem alpbabeti,La tints praeuntibtts ,ynà cum ynlgaribus pharmacopfilarttm no.^ menclaturtis,amp;c. Hts accedunt tncalce operts ’LJ.omenclaturee ßirpium ßecundum y arias genres., Diofioridi adßripta, in ordi-nem liter arum digeflee. Liber impreßus e^^ 'Tiguri apud Fro» fchouerum,anno iy4i.iM ^.chartts 41.?^ dtmia.
•I» Deßyllogißmts Compendium authorts incertt,e Greeco trans latum, exctifum ‘Ba/ilea in 8. chartts duabus dr dimid. apud Loan. Oporinum,cum loachimi Terionij lucubrationibtts quibuf. dam in organum .gt;4rißotelts, anno 15'41.
*4. quot;^loralts interpretatio errorum Flyßis Homerici,OrUthortF ßictrti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Com^
-ocr page 43-DE LIBÏASÉEDrrrS. 41
Commentaüo Torphyrij philofophi de Njmpharumantro IJ» «« X 111. libro Oij^ex Homeriç«»
yipologix ^uxdam pro Homero rät Arte poëtica^ fab ul a- l4» rum^ aliquot enarrationes ex Commentarijs Troth Lycij T)ia-docht philojôphi Tlatontci in libros Tlatonts de republica : in quibuAplurimie de dijsfabulx^non iuxta grammaticorum yul-guf hijîoricèjpbyftcè aut ethicè tra^latur: fed theologich (ytgen filetloquuntur) ex primaphilofophia rationibm explanantur^ (^mniapernosè Grxcofermone conuerfa^räeuulgata T'igurh
8. fAdrrw ii.ex ofßdna Frofchouiana,
Torphyrij pbylofophi quaßionet Homerica. TuuliSilen- lt;ƒ• tiarij hemiambiayde thermn, amp;nbsp;alia quadam ex Grtecû eodem temporty autetiam poßea â me coniierja, nondum inlucem exi.-verunt.
7)elaS{eamp; operibut ladariß libelha, philologMpariter ac nbsp;•
fnedicui,cum epifiola ad lacobitm Auienu Glaronenßm de mon~ ttum admiratione,excufui Ttguri (5'4^4« 8.cZgt;lt;«r. 6.ör dimid,
loan.Stobxi Colle^aneajtueLoci Communes CXXÏII. 17« tx omnigeners authorum 'Vetußißimorum Gracorum y ch fere congeßi,exno/lra interpretatione Latina,amp;c. Hh accefferunt opußula tria, 4 nobh etiamprimtim Latine édita ; nempe Cyri Theodori dialogue deamicitite exilio fenarijs iambich. Opufcu-la duo Tlatoniadfcriptaiynum de iußo,alterum,an quot;virtui doce~ rtpoßit. Omnia Grece amp;nbsp;Latine è regione.y Ttguri apudFro-fchouerumycum duplici indice, quot;^no rerum,altero authorumyan-«01 y 4 5, Ϋ folio, chart^ iio,amp; iterum. Stobxilocis, cum ex tnanu fcripth exemplaribtte, turn aliundèy audits atque recognic tiiyanno tertibyi^q^c), Eofdem locos Oporinua Faßlea edidit Germanice, Ge, Lato interprète, .yiudio e? Antuerpia Lattnanoßraßorjtm excujd eße abfque Grxcù. Houa editio yalde auBa parata pralo apudme e^.
Heracltdh Tontici Allegorixin Homeri fabulas de dijSytâquot; nbsp;18,
ftrmo Diontf de Homero Latinifa£lt,excuß Taftlea apud ioan, ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fl'
-ocr page 44-CON. G E S N E R I EPIST, OporinutfiiadieHMetiam etfiem Grxcütamp; alijs quihufdArartt 4C elegantibfn opufiult4,anno 15:44.:« S.c/wrw i4,ör Jèjnis.
«9.
^lichaelt^ Epheßj Scholia in Ârifiotelù lihellos nemfe: Tie luuentuteamp;JeneButej'Vita amp;nbsp;morte^ De longirudine amp;nbsp;brt uitateyitx.De diuinationeperfimnum. Omnia è Grteco translata, tir impreffa Da]ilea tn 8. 1 ƒ 4 ’• gt;^hartis 6. tir dimid. cum Tdicolai Leonid explanatione inprimum librum Arifioteld dt fartibtts animaUum,apud Kueflhemerum, amp;nbsp;Eenetijs i ƒ 4 in folio,cum yilexandri Âphrodif. commentarijs in librum ^ri-ßotelts defenÇibuiyLuctlio Thtlaltheo interprète,
ÎO»
^l.E. ‘Marrialts poette Epigram mata ( ad lingua Latinte copiam,amp; Marias rerum nomenclaturas ytilißima)ab omni yer barum obfccenitate, in adoleficntium pracipuèfcholarumj^ yfum expurgaui^tir in locos circitcr^b. digeßt. Hts adieci dialogos tresj^uibut ratio huitu inßituti rtdditur,t3' multa depuerilibus ßtidijs commemorantur. Etin fine jdnnotationes lac, 'Micylli, Frofichouerw cudebat Tiguri I ƒ 4 4* nbsp;nbsp;nbsp;chartu 18,
ai.
jlmbrofij Calepinidtblionarium lingua Latina, quod anno 15’44. menfie Septembri imprefium ef^ quot;Bafilea apud Leonhar-dum HoJ^inianumßnnumerts iocts caßigauimw : amp;nbsp;expoßre-ma tl^tione Emetijs publicata ad injigne Sirenis, qua fiupra quatuor milliayocabulorum ex probatißimts authoribiu accefi-fiß^^loriatur,omnia innoßrum exemplar tranßulimM:amp;pro. fidia^id eS^,qnantitatK jyllabarum notas (plerunq^ etiam yer-fits poetarum, quibtti ea confirmetur) nouo labors fingultf diUio nibjts,qua ordine alphabeti explicanturfinfiripfimus.
Caterum nomina propria, ex quibtts maxima pars Eenetet Mceßiontscoßabat^fieorfim à Latints yocabults inpeculiare al-phabetu partim proprio labore,partim iuuantibtts amicts,digefla fitnr, additls omnibus Ulis, qua inpofiremis diSlionarijspoeticis cotinebantur,Huic yolumini titulufecimus,Onomaflicon nomi-numproprioru: quod tertio iam auBum dr emendatua nobis pro dijtfDafilea exHier.Curionis ofifidna. Infiecnnda quideedtrio»
ne, qua»
-ocr page 45-'de L I B, A 5 E E D I T I s. ij ne^flutecun^jSte^hnufre^im^ratiiaiicw GrxcMpropria loco-rum nomina habebat Latine interpretatief adieci, amp;nbsp;loca cafli-gaui innumera.Grxca etiam nomina paßim additafunt.f'ltima editiopublicata efi “Baft lea nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in/bl.Sunt autem Latinarum
diBionum charta cccxij, cum alias turn ex 'Pauli ^anutijob-feruationibui plurimtim auBa : Onomaßici yeronoflri priua-tim charta Ixj.
In Lexicon Gracolatinum anno i ƒ 44'- Bafilea excufitm in 4« deytilitate ac di^nitate lingua Gracaprafatißtmta.
^ntonij ThjleJij Itali Confentini opufcula aliquot partim 14 »4ffiprîtes diuerjis in locis ,parttm nunquamprites édita,turnßy li lamanapuritate, tum eruditione, 'Varietate amp;nbsp;lepore argu-tnentorum^ magnoßudtoßirum applaußt excipiendaßoan. Opo-rino quot;Bafiließ typographe dedù^ut ea publicauit 15’45'. in S.char tés yndecim.Ex hes ligato fermone condities eß Imber auretes tra g(Edia:amp; poematia yij.foluto autem Commentarij duo^ ynus de toloribtes^alier de coronarum generibtes, Âb eo quidem tempore etiam alia quadam huius authorés poematia in Italia typés im-preßd naBus ßem: qua cum pracedentibres coniunBadenuo excu di optarim, yt t am elegant és firiptorés qua extant omnia , y no yolumine haberentur^
Piblioiheca yniuerfalts, ftue Catalogtet omniumßriptorum locupletißimies, in tribus lingués, Latina^Graca amp;nbsp;Hebraicai extantium amp;nbsp;non extantium, yeterum amp;nbsp;recentiorum, yfque ad annum Domini ii.D.LlQV. doBorum amp;nbsp;indoBorum,ex-enfirum amp;nbsp;m ‘Btbliotheces latentium: Opies nouum^^ non quot;Bib-litthecés tantum publicéspriuatifiee inßituendes neeeßarium ,ßed ßudiofis Omnibus cuiußunq, artes aut fiientia, adßudia melius formadaytilißimum. TiguriapudFroßhouerum xiÿr^^.infol, chartés nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adieBo adfinem indice nominu yniuerßirum, yt ea
quorumpranomina forte leBor ignorât,inuenirepeßit. Honßo-lùm autemßngula authorumßripta hoc yolumine enumeratur* fedßngulorum etiam librorum argumenta fapiies adfcribuntur^
F j
-ocr page 46-CON. GESNER I EPIST, fiutexi^forutnauthorumprtefationihtn,ytfimuletiamfiyliaïi-quodj^ectmenprabeiicur Lefort,flue altier:lt;2r fuper mitltM Cen furadoBorum hominumy amp;nbsp;alia quadanty qua:in Compendijspo ßea excufis y non tneo quidem conjilio omilja fitni,^oterant enim hreuitu quidem ex^oni,non tarnen frorfut omitti. Sedfuumple-runq^ lucrum Jfedant rypographi y ^otiu^ quam quot;»el authorum yoluntatem y yel ycilitatem LeÜorum ßlidam. In Compendiji quidem illit pßea impreßn, permulta authorum nomina noua y recentiorum prtefirtim, acceffirunt; fed omnis illa acceßio ßorftmetiama Frofchoueronoßroexcufaeß^ytqui^rimam e~ elitionem emerunt, aut deinceps ettam empturifunt, ßuUu dl» non ßußrentur.
16 Sententiarumfiue CaßtUy Theolt^icoru^rteci^uèyexfacrïf tir frofants Ithrit Gratis colleUorum digeßorum^ in Locos com tnunesyper adntoniu amp;nbsp;’Maximu monachosy Tomi tres^Âatonij loci ^eliffainfcriftiy duos Tomosdtuift,numero funtiyq,
±7 nbsp;nbsp;nbsp;Jvïaximiyero^i, Tomoynocomprehenfi.
18 nbsp;nbsp;nbsp;Abha °lA.aximi,fhilofofhiyConfefforis amp;nbsp;martyrisy Aÿhorif
mor um feu Caßtum de perfeUa coarùate amp;nbsp;alijs yirtuiihus Chriftiants,Centuria 4..
Theophilifexti Antiochenfiseftfcopiyde quot;Deo amp;fde Chrißi* norum contragentes Inßitutionum libri tres ad Autolycum.
50 nbsp;nbsp;nbsp;Tatiani Affyrifluflini martyr is difcipuli. Oratio cotra Gra
COS.Hac omnia(quinq^ diuerforum authorum yolumina)mea eu raexcodicihuamanufcriptistranfcripta,amp; meo labore emenda-ta,ante amp;nbsp;adpralumy (prater ‘Maximi Centuriasprius excu» ßtSynuc quidem caßigatioreSy) Frofehouerus Grace excudit Ti guri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in fol. chartis 7 J.
51 nbsp;nbsp;nbsp;Et rurfus eadem omnia in Latinumßrmonem conuerfa, eo-
dem anno,in folio chartis cjc^.Ex hts primam parte \lelijja An-tonij ego interpretatusfum:amp; Tatiani Orationemycui amp;nbsp;anno-tationes adiecdSecunda y erb '^eliffa partCy tir 'Maximi Locot loan, ^bittus Sabaudus Latina ßcit. ’Maximi Centuriasy Fin
(tna
-ocr page 47-DE LIB. A SE EDI T I S,
U
ttnt'iM Opföpxiti-.Theophililnßitutiones, ConradutClauferuf.
Enumeratio medicamencorum furgantiumjyomiforiorum fir dluum bonam faâtntium,Qrdïntal^haheti^excufa î»4. quot;Ba-Jilea in ofßcina Frobeniana anno •ƒ46. f«0J Ântonij ^ufa li-bello de catapottjs.
quot;Flaturalu[àentice totita Compendium ex ^riflotelicds a- ■ Hermolao Barbaropatricio l^eneto confeBumt in italiàimpreßum mendoftßtme, tjuoadeittspotuijrepur^atum loanni Oporino tradidiß cnim ofßcinaprodiuit chartts oSo in 8. lt;iK«o \^4'ii.quib»s ille adiecit Hieronymi Fuildenbergij Âuri» montant in plerofque tArifiotelif phjjicorum Itbros Epitomen, chartif quot;^ndecim.
35
FandeÜarum ßuepartitionum yniuerfalium, ^uifecundui TominBibltothecxnoßrceefljlibrinouendecim. excuji Tiguri apud Frofchouerum in folio. 15'48. chartis i^i./n hts iibrM om^ mum,^ut in primo Bibliothetx tomonominantur authorum, lt;!:S‘ plurimorum in/uperaliorumßripta^ no alphabetico ordine yt in pnmo tomofedfecundum artium amp;nbsp;fiientiarumgeneraper cer.^ tas claffes amp;nbsp;locos communes enumerantur : non titults modo bi.» brorummemoratisy fedcapitumetiaminßriptionibtts amp;nbsp;par^r^ ticulartbtts plurimotum librorum argumentas, Eibrorum in» fcriptiones ha funt: 1. 2)e grammatica eÿ philologia. dtaleblica, ^.,T)e rhetorica. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z)e poet tea. nbsp;nbsp;^.'Dearitb»
54
mettea. 6. 7)egeometria, «pticts amp;nbsp;catoptricif. y .T)e mu-ftca. ^.‘Deaflronomta. ^.Deaßrologta. io. De diuinatio^ necumltcitaturn tllicita., amp;nbsp;magia. 11. De geographia. il* Dehiftoriß. r^.DediuerßsartibusUUteratts. t^.Denatu-rali philofopbia, amp;nbsp;theologiagentilium. 15'. De prima pbiloß.. phiafeu metaphyfets. ifi^Demorali philofopbia^ \7.De11ecQno mica phtlofophta^ tÿ.DerepoUtica^ ide/Ç, ciuili çÿ milaaru 19* 7)e turißrudcntia, Hts liber yiceftmtts fubiungenduserat erat deremedtca ^quemeertasob caufasreltqui, amp;nbsp;nehablenui ^uidem abfoluijjuamuis materia ßttis topioßt mihi fit eongeßa^
-ocr page 48-CON. G E S N E RI EPIS T.
Jj? Tande^arumyhoc ef^ fecundi Fomi ‘Bikliothecx liber xxj, ßueyltimM,7)etheotogiaC/}rißianay/iorfim cupif ibidem iit foll^^i). chartti lt;fo. autem 0 Itberyeluti index per locos digeßminplerop^jyeterum amp;nbsp;recentiorum theologorum Ubros^ hoc efi^Ptbrorum titulos amp;nbsp;capita ferè^ c^c.Ex chants nonagi» ta,quibM confiâtypoßremx ßeptem continent Indicem alphabet^ cum^huîede rheologia libro amp;nbsp;fitperioribitf nouendecim comune, Î6 Cl. GalenilibrorumeditioniLatinXi^uxpublicataeîi^'Ba.-filex in ofßcina Erobeniana ex lans Cornarfj recognitione anno cxpitumdifiin^ionem amp;nbsp;argumenta in plerof^ue libros» ab initijsfingulorum^adiecic^ux in multts (ijsprxfertim, qui rei tnedicx tjronibut prxcipuè necefiarij leidu ptnt) ita copiofe ac mt thodicè tradantur yt yel Epitomes aphorifiicx infiar haberi ptfiint.
^7 nbsp;nbsp;nbsp;Hifiorix anim^ium liber prtmui,qut nbsp;nbsp;nbsp;de guadrupedibitt
yiuiparKtCumfigurts ad yiuum exprefiiaioput philofiphii,medi ciSygramatictifphilologtSfpoetü, amp;nbsp;omnibus rerum, linguarum ^ue y ariarum fiudiofis^ytilißimum fimul iucundtfiimum^futa rumdnquonon modo fimplex animalium hifioria contineturf fed etiam yeluti commentarij locupletißimi,amp;cafiigationes plx rimx in yeterum ac recentiorum eiufdem argumentt,qux yidert nobts licuit omnia^ex authoribuspre ducetis quinquagintaj(jrc, /ta digefiis commodo perpetuojiOrdine omnibus^yt quicquiddt ynoquoque animali cognofcere tibuerit,nuUo negocio flattm inut niatur./deque enim ad continuum ledionem à nob^ hxccondita pint,fid yt eorum qui ViBionariorum eßefilet^adinquirendum tnaxime^yfits fit ; quod non intellexerunt^ quiprolixitat^ in hoc operenos accufarunt. In fiquentibus quidem animalium libriSf minusprolixusfui,hoc e^^ inphilologiaparcior.Hocyolumeit in Epitomen contraxit,philologia omni omißa^excellent doHri-na amp;nbsp;yirtute medictts Laurentius Hiel, in illufiri sicademix Genenfi hoe temporeprofijfir ; idem forte fadurus in reliquts e^ tiam noflr^ de animalibus libris yt aliquando coniundi publi-
centutf
-ocr page 49-DE LIB» A SE EDITIS.
intturJn Gtrmanicum yero/èrmoncm fimili com^fndio tran-ßulit huncamp; ficundum df ^uadrupedibut eMf4rti, Conradm yùodwAnw medicM^ nunc etiam tccleßtt mïnifler : ft militer de 44U4tililgt;m yolumen.
^uinmyerbhifioriam Germ^nicam ftcit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hudi-
ntu^qute iamexcuft eßanno i^^S.chartd 87,
Thefattrui EuonymiThiliatrideremedijsfecretis, (yoco ^8 autem fecreta^in q^uibtupars ^urior amp;tenuior^ab impuriore craßiorejuefecerniturtartCi) liber fhyßcM,medicui, amp;nbsp;partit» etiatn chymicu4,amp; eecanomictti in yinorum diuerfifaptrti appa^ ratu,medicd amp;pharmacopoltf omnibttiprtecipue neteffariinßt» prejßts Tiguri apud Ändream Gefnerum in 8. charttf 59» 4»«« tgt;4.git autemprtecipu'e de artificioßs aquarum amp;nbsp;0^ herum deßillationibiußue extraÜionibia, ex herbd alijfj^ßm~ plicibM medicament^. Sec und a eiineditio prodiuifanno adieÜtt^uibußdam inßrumenterum deßillatoriorumfigurii, amp;nbsp;tiouo lacobi^enbnilibello deabfolutaratione extrahendt olea iSr atpuas è medicamentid ßmplicibitf, fdunclibrum cum in grattant Andrea Geßeripatruelid met, noui tum typographi im-marurumederem,nomenmeumadderenolui. Tdunc ^uoniam tÿ-magno ßudioforum rei medicx applaufa eum cxceptum yideo,t2r ali^uandealßdutioremdare cogito 7)eitsyitam dederit : me eiu^ authorem eßedißimulare ampliusnolui ,priefertim cum iam yiri quidam erudtti id deprehenderint. Ex eadem ofßcina Ger-manicw etiam euulgatta eßfßodolpho Landebergero noßro(ec-cleßte ^ulaci diaconoin agro ligurino) interprète. Et Latine in 16. Lugduni:ibidemjj.nifallor, Gallice.
ettrum alt/^uet theologorum Gracorum orthodoxorum Ih bri Grad, ijdem Latinitate donati e regione : tfuorumpleri^ partim Latinepartim Grace antebac non funt editi,noßra ple-ritfj cura excuß, Tiguri apud .ändream patruelem anno x. in fol. chartid 104.5««; autem hi: Canones ^pofolorum^ amp;nbsp;ye terumtredecim fanSlorumconciliorumdecretaß Clemente 7^-
-ocr page 50-C o N. G E s N E R r E P I T.
tnanOi'yx quidamfutantj'verß amp;nbsp;coll€^i,^{, Jgnaüj martyr» tér archiepißopi Ldnttocheni eßjlolte duodecim^ To^ ’Brunnen Tigurino interprète,^thenagnrx Atheniepjis philoßphi Chri^ ßianiÄpologia^yelLegatiopro Chrißiants/xnoßrainttrpreta ' tionecum annotationibtis noflris. Eiußdem de mortuorum reßr^ reSliont Uber,“Petro ^danrtio interprete^cum Hen. Stepbant ty^ pographi doblißimi ( quibos duos Atbenagora libellot feorjitn priut excudit Geneute) in Gracum ßmul contextum eir Idan-nij yerßonem Ännotationibtn, Ænex Gat^ai Platonut Theo-plfraßut, ßue de animarum immortalitate amp;nbsp;corporum refur-rtÜiortt dialogue Ioan. Eolpbio eccleßa 'Tigurinx minißro interprète , Cydonij de eonremnenda morte oratio , ßapbat-l» Seilero I. €„ .Augußano interprète. Hermete philoßphi ir-fißogentilttttn philoßphorum.,eodeminterprète. £xpoßti«ea^ pitum admonitoriorum ^gapeti diaconi ad luflinianum impe-ratorem, innominato interprète. £x hit egoßuppeditaui Ænete GatraiPlatonici 'rheophraßum exnobiltreipub. ,i4ugußante Bibliotheca nallut:amp;Ignatq epißolat,quas Lutetia paulo antt Grace excußas ignorabam.
40 In Hieronymi Traÿ deßirpibin Commentarwt Argentina excußot apud ‘Bdielium anno 1J ƒ 1. prafationem adieti ingra-tiam typographi,qua continet Catalogum rei herbariaßcriptoru, ^id ad illudyßj tempHt aUquidediderunt^ extantium amp;nbsp;non ex tantium,amp;cßatts copioßm,chart» circiter tribt»..
41 De thermit amp;ßntiiut medicatis Heluetia amp;nbsp;Germania li-Iri duo^excuß Eenetijs in officina Iuntarum.,Anno nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in fol.
chartis quin^^ cum quadrante,cum permultif aliorum librit^ qui
. thermas Italia deßripßrunt.. Ab eo autem tempere^ quoniam plurima obßruaui, quiii» hoc argumentum plenii» illußretrtt ßero me breui eundem librum aullum amp;nbsp;recognitum feorßm editurum..
Tabula Collellionum,quibt»perßngulot anni menfe:.,qua ßirpes inßngulif per Gtrmarüam ßoresfruliutque yt plurimunt
pro-
-ocr page 51-DB X î B» À SE ÊÔrTïS.
profer at,or dîne recenfetur, ^rgentime à ^helio impreßi i» ^.chart» quinque cum quadrante^cum Dauid» IÇjberißtm tni amici mei^ rei herbaria Lexicoiquoddum fubprielaejfet.,eode anno,menfe lanuario^ optimi» amp;nbsp;do^tßimi»yir pefe fublati» tbijt^mihi yerb iam morti proximuf qua excudendaßtpererar^ yt antepreelum inßicerem ac emedarem comendariyoluitj amp;c, itaq^ amp;nbsp;prafationem in ilium libriim,eir in author» mortem Idyl Hum lugubre Grtecumi^ndidi.
45
leones animalium quadrupedum yiuiparoram amp;nbsp;ouiparo^ fum, qua primo amp;nbsp;fecundo hißorite animalium libr» à nob» de-fcribuntur,cum nomenclatur»Jingulorum Latin»,Italic»^ Gal lic»,amp; Germanic» plerunquepertertos or dines dtgeß«. Tiguri frocudebat Frofchouert» i^^^.in fol. chart» feptendecim: dr rurfi» auBas ac recognitastiim alias turn mult» deßriptioni-ius amp;iconibtti addit», qua in hißeriarumlibr» non habentar^ anno nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;chart» triginta duabt», Ligari autem debent cumfe
Hißarix qaadra^edum ouiparomm îiitr, id eß,ßcundui de efnimalthM, (ttm ^Jipendtcead quadrupèdes yiuiparas, ann» I y q ibidem excttjuf in fok chartà engin ta J'eptem. Et quite faruus cemmedè y no yolumine cum hijîoria ttuiu»i,id e/Ç, terrto de animaltbin bbro ligabitur.
44
Hiflorice auium liber,(qui eß tertw de ttnimetltbits) cumß. guris,exeadem oßicinA,anno chartes quatuorfupraducen-tas,lnßne adduntur Taralif amena.
4;
Icônes auium omnium, qua in noßra auium hißoria deßri. iuntur cum nomenclaturtsJingularum in linguts dtuerßs Euro-f te: ibidem enulgatte anno lyyy. fol. chart» triginta tribi». Et rurft» anno tq:6o. nsu» aliquot iconibus ac dejcripttontbi» au^a (er recognita, chart»trigintafeptem. Ineam editionem e^ rnendationes amp;nbsp;additiones aliquot conieciadßnem Iconum qua-, drupedum fecunda édition».
46
De medicine chirurgiae prteßantia amp;antiquitate fcriptttm
47
- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CON. GESNER! EPIS T.
noßrum, amp;nbsp;Enumerntionem alphabeticam ’virorum illußrium ^ui rtm chtrurgicam yelfcriprts Del arti^ quot;vfu excoluerunt, Geß' nerifratresdue (fairuelesmet) Tigurt^ublicarunt^chartü fe* prent amp;nbsp;dimidiaferè^iH yoluminefatM ntAgnoquo diuerfoschi^ rurgtx fcriptores,meA ferè cura,conjplexi funt.
49
De rarti admiranddf herbu^quafiue quod no^u luceantt fine alias ob caufas^Lunariee nontinAntUTi Contmentariolui: nr obiter de alijs etiamrebM qux in tenebrts lucent. Inferuntur tir noute quxdam herbarum icônes.
Dfßriptio montts Fra^ißue Filattyulgo dtBiduxta Lucer nain Heluetia.Fatruelesmeiimprimebant Tigurt an.
S'*
cum doan.du Choul, G.F.LugdunenfiSyFilati montts in Galliadeßriptione:amp; Iod.7^ellicant Tdyllio^quo Stocchornum tnontem altißimum in ‘Berntnßum Heluetiorunt agro yerjibits heroicts dejcribit. Charta funt omnium duodecim cum dimidia.
Epitome quot;Bibliothecie noflrx tomiprimi,a Conrado Lycofibe-ne T^ibeaquenßéditaprintùm ‘Baßlex,per leßam Simlerum Ti gurinum recognita amp;nbsp;auBa yplus quam bis mille authorum ac-ceßione^excußa TiguriapudFroßchoueruminßl.t^^^.chartis I o^.Äd earn quidem atigendam nos quoq^ colle^anea noflra coti-tulimWytirc. Hutw Epitomes acteßiOi appendixprimi temifu^ turaßorßmetiam impreßaeß., ytßpra diximus.'Epb.Conßan tinus Gallus etiam Lutetia edidit ’Liomenclatorem ßcriptorum injignium,qui yeluti Epitome breuißima ytilißima^ quot;Bibliothe ta noßra efl'. ybi optimos quoßq^ yeteres amp;nbsp;recentioresßriptores nominaliCxtantes duntaxat, manußriptos yel impreßos ßßecun-dum genera artium amp;nbsp;ßientiarum digeßo libro, amp;c. Eum j4n-dreaslFuechelus Farißjs excudit 15’5'5’. in 8. chartü duodecim.
*fvlithridates,ßue de differentijs linguarumtum quot;veterum^ tum qua hodie apud diuerßas nationes tn toto orbe terrarum in 'vßtfunt^obßtruationesi typis Froßchoueri excußa Tiguri 155'5’. in S. ch’artfs decemiCum tabula qua orationem iominicam inplu rimts lingutsßriptamproponit,.
LibelU:
-ocr page 53-D E LI B, A s E E D I T 1 5» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17
Liltîli tres médicinales : Vnti^i Tie fanitate tuenda: Æter^ Contra luxum conuiuiorum î Tertiuf, Contra notas aßrologi-cas jEphemeridum defecandis '^enis. Seßj^uitharta âpatruelibits impref/a 15- ƒ 6. /« 8.
Cl.^eliani Traneßini ‘Pontißcts amp;nbsp;ßphißee,qui ßuh 53* Imperatore Antonino Tioyixit.^'Tvleligloßit^ aut quot;Meliphthon-gtts aborationts fuauitate cognominattu monument a qua ex~ tant omnia Grace Latine^ è regione, cura amp;nbsp;opera no fir a in lucem édita. Sunt autem hac: 'Deanimalium natura libri X VH. ex Tetri Gillij Galli nofirainterpretationetad Graces codi-ces manufcriptos recogniti, amp;nbsp;tertia ferèparte ex ijfdem per nos auEliy Gracequidem priu^ antehac non excuß» Kariahißoria Itbri X1111. lußo Vulteio Vuetterano interprète^ nunc etiam recogniti, De mtlitaribits ordinibit^ inßituendts more Graco-^ rum Liber I. à Fr. J^bortello Vtinenß in Latinum fermonem tterjw^eir abeodem piÜurts quamplurimts illußratuSy nunc de~ nub emendatior. Epißola rußicana^Sebaßlano Guldebeccio Ti gurino interprété. Omnia Tiguri apudpatrueles meos anno l^^$,infol.chart^ centumßptuagintafex.
Depißibtn amp;nbsp;aquatilibiti omnibus libelli tres,
L Halieuttcbn T, Ouidij 2dafints emendatum amp;nbsp;ßciolijs illußratum.
z. Aquatilium animantium Enumeratio iuxta Tliniumi J’y, emendata amp;nbsp;explicata^ferie literarum.
Eorundem Flomentlator Germanietts longe copioßjTt.. mns-.Et alia quadam adpifeium bißoriam pertinentia.Àndreas Gefnerus F.excudebat Tiguri l^^6.in 9.chartts 18«
Deßirpium aliquot nominibiis yetuß^ aenouts, ytßnt Damiras,%loly.,OloconittSyDoronicumi‘BHlbocaßanumiGra- nbsp;nbsp;nbsp;*
num al:^elin yei Habbatß'!^, tät aha complura, Epißola dual yna ’^'lelchiorts Guilandtni Torußhtir alt er a noßr a,cum noués iconibus tribus. Chartafunt tres exeuße 'Baßlea apud quot;Kic.Epi-ßopium F1557 • in 8« ör rurßus cum epiß, quot;Matthioli Seuenjis».
G 5
-ocr page 54-GEîNÈkl ÈFIJT.
^.Antonini Im^er^toni amp;nbsp;fhilo/ôphiJe fiipß Jeu yiu JuA libros X [ I. 'V«4 cutn Marini ls!eapolitani liora de T roch yica amp;nbsp;feltcitate, Græcoi è hibltothecaillujlrißtmi Trincipn Othonif Henrici^cum yir do^rinaexcellens TAichael Toxttes nobn communicaljitydeffribenios curaui^r^ adarche-^pumconruîty amp;nbsp;patrueii Andrea anno cudendos dedi^ ynà cum translationibuf Laùnù, in Antonini qttidtm libros Cul. Xylandri Auguflani : in 'Marini quot;^erb Trodunt y amici cuiujdam noflri iuuenis fereruditi, qui fra modtjîia nomen Juum exprimi noluit. ChartaJitnt tri^inta in 8»
Hiftoria animalium liber quartua, qui eJÇ de pifcibua amp;nbsp;aquatuibuf,cumiconibuf,procujite Ttguri à Frofchoutro «yyS. infol.charttftrecentiÂG'triginta quinq^.AdJinem Paralipome^ na quadam acce^erunt. Continentur aute eodem yolumine Gui, T^ondeletij qutque eiquot; Tetri ’Beilonij de Aquatilium fingultt ßripta,
Hannnnis Cartbagintnßum ductf Tslautgatio, qua maxi, mam Libyca ora partem yltra Hertulii tolumnat luflrauit, è Graco fermone tn Latinum tonuerfa, adiecl^ etiam fcholijf, Sefquicbarta imprejja Tigari apud Andream Gejherum F.anno i^'^^,cum lo, Leonti Africani 'Defcriptionif Ajricalibrtt nouemßn 8.
Xenocratif de alimento ex aquatiltbui libellus Gracua nos ßra opera editiHyidem^ Latinin ex noflra incerpretacioney ynà cum jcholijs.Chartafunt quatuor cum dimidia,procufa Ttguri apud Andreampatruelem in S. ynà cum fani Tiubrautj Olmu-cenßt Epßcopi, 7)epißintf amp;pißium qui in eù aluntur aaturdt librta quinq^.
Icônes animalium aquatilium in mari amp;nbsp;dulcibut aquis de-gentium,plttfquàm DC C.cum nomenclatureßngulorumLati~ nüyGracteyltalicKyPFißaniciSy GalliciSyaiijs^ interdum. Ex-flitantur autemßngutorum nominaac nominumrationes,^a-Jertimin Latina tiSF Grata lingua y berrimèi ejt nominum cen-
ßrmatt-
-ocr page 55-D E L I B. A S E E D 1 T IS. 2S ßrman Jorum caufit Jefiriptiones quorunJam, tir tdu^uaJam fr^ßertim in ma^no noßro 7)e aqu^tHibui yolumine non traJi» ta^aJduntnr: deq^fingula T^naelttiß'Btllonij^ Saluiani, tisr no--, firx fententix exflicantur Ireuißime^Frofthouerta cudtixt Ti-guri i^èo.infol.dartM loï.Hoc monendm Lt^or^ tra U-bros, quibttf continentur Icontj Qii^dru^edum, Auiuum rit AqtiütiliumjCcmmodè yno yelumine ligari.
Hiflorix inttrfretatio prodi^ij^quo cœlum ordere yiß(m f^ftrplurimas Germania regtones.,ineunteanno ij6i. dieter tib 4 FLatali Dominito'.dt^ alijs quibußdam frodigijs yeteriittt aenouK. Chartafunt tresimpreß« apud nes eodem anno in 8. Conradi quot;Bolouejt authorii nomine, meum enim non portere placo bat^ne qutsfutorem yltra trebidam mihi obijceret, Tlacuit bat interpretatio Anglè,qui fita lingua tam ediderunt^Amittes qui dam hic Germanicè reddidit, fed nondum tdtdih nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
î)thîionarium Germanieelatinum nofira adbertattone co- ^4* pioßßimum lofua quot;PiSloriKf nefler confecit, excußtm 'Ti^ri a Frofchouero in c^.anno 1 ƒ ói.twm nofira prafatione, in qua delin gua Germanica in yniner/um^cius^dialtSis, tïr quamlattpa-teat\quid ei cum Gotthica öquot; Gallico commune: de^ antiquü ae recentibui in ea fcripttsgt; öquot; illufiranda eita ratione differim»rt ff^fifiuichartamferè.
F'alerij Cordi Simefiifij Annotationes in Pedacij T)iofcori-dü Ana::(arbeide medicomaterialibros quinq^, longè Aiaquim orttebac ftint euulgata,
Eiufilem /Jt/loriafiirpium libri quatuor ,nuneprimum in lucem editi,adieamp;ts etiamfiirpium icenibus, amp;nbsp;breuifiimis An-notatiunculis^
Eittfdem Sylua, qua rerum foßilium in Germaniaplttrt-marum, quot;Metallorum,Lapidumtirfiirpiumaliquot rariorum -netitiam breuißimeperfeqtütur,
Eiufdem deartifictefis extraClienibuiltbtrt EiifilemCompofitiones médicinales aliquot^nonyuJgarts^' '
-ocr page 56-CON. GESMERI EPIS T.
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hif accedttnf,
Stocc-hornij amp;nbsp;^eßi in ^ernatittm Heluetiorum Vicions montiumfamp; nnfctntiu in eiißtrßium, defcri^tio 'BtntiiUiÂre-tij^rofejjorûin Schola ^ernenß.
^efiripriones amp;nbsp;icônes ^uted^tmplantarum noßra tä‘ De hort H Germanix liber à me turn recens CQnßripttis. Hxc omnia ^po^rapho jdrgentinenß toßix y^helioß(ppeaitaui,anno i 5'6 U eapublicauit in foLchartss trecentd ac tribus, Hortorum Germanix priuatimchartx ßcnt ldQX.ll.
68. Trolegomena in opera Galeni, Latina ^ux hoc anno ^aßlexprodeunt, ex yltima doUißimorum hominum recogniti» ntyamp;c. Cbartxßuntßedecimcum auadrante in magno fol.
6^, Caßij iatroßphißx naturales amp;nbsp;médicinales quxßiones L X X X1111. «rc4 hominis natur am amp;nbsp;morbos aliquot, ex noßra interpretatione Latina. Exdem Grxce longe quam ante ' ' nbsp;nbsp;hac caßigatiores cum feholijs noßris. lacobus Gefnertts imprime
hat T'iguri 1 ƒ 61. in 8. chartis nouem cum dimidia : gt;«4 cum yfnt.Snebergeri medici Catalogo medicamentorumßmplisium peßilentix yeneno aduerfantium.
70« Santis ydrdoyni Ttfaurenfis medici de yenenis libri o^ez cum tribus eiufdemargumentiferdinandi Tonsi^etti Cardina,-lis^excuß 'Baßlex apudHenricum Tetri amp;nbsp;Tetrum Ternamt !ƒ 61. i« fol. nbsp;nbsp;triujq^ authoris codicemanteannos quadraginta
aut amplins retro excußm^ typographie eg» fupeditaui j cumia nullis amplius bibliopolijs proftarent.
Arißotelis libellu m de yirtutibus à me translatum, paßim Stobxi ColleUaneis Grxceamp; Latine inferui'.ßcut amp;nbsp;Theophra ßi cbara^ereSjGrxco contextu amp;nbsp;Tolitianitranslatione^quoad eifts potuiiCmefidatis.
1, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;His yltimus hoc tempore adnumeretur gt;nbsp;prüfens hic deßri-
ptis tum proprijs,tum aliorum à me editis.
Ex his haBenus impreßis lucubrationibut noßris, plerac^ ißyixero, eSsr iterum edi ea contingat,auUa amp;nbsp;emendata dabo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E
-ocr page 57-DB LIB* A SE EDIT! S. 49
De nondiim edicis, partim perfedis,partini l'mperfedis adhuc*
Vtrfabar hsc temfore itt adornanda nofiraflirpium hifloriat 1, materiam yberrimam amp;nbsp;pi£lurat ^uàmplurimas,perinul tif rétro Anni6 conger ere ctefi, À b en yerb mulcxfubinde occupn tionei necejjnriiey multa etiam ex im^ouifo impedimenta me auocant,
Iduper quidem do^ißimo typografhorttm Hen. Stepbnno^ Xenophontie deyenatione libellMm^ab Omnibono Leoniceno mi nimebenè conuerfum in eitu gratiam yt emendarem roganti, obfecundnre yoluit amp;J]gt;ero translntionem illam cum Scholijsfor tè nojîrn^ inter cater a Xenophontii opera Latina ex eine offici-na propediem apparitura,ynàcum nofirts in eundem librum ob» ßruationibut amp;nbsp;emendationibm Grad contexttit.
Âlterum impedimentam immatura doBißimi Âugufiaai î» tnedici boan. '^oibani mon mibi attulir.^uinuperfiiofatofangens , amictt mandauit yt conuerfionem fuam amp;nbsp;annotationet inEuporißatn 'Diofioridù Ana^^arbei libres duos, nußuam ante bac editos^ imperfe^as ad me mitterent t ij^uas ego propter amicttiam ^ua nobtt yiuentibns interceßitt ipßus nomine perß-cerem ederem^ ; idquodeofadliiisfufcepi^^uoniaamp; ilium ama-tiiplurimùm, nbsp;nbsp;Heros illos Gracos Senatut Äuguflaniliberali
täte iamdudumtranfiriptosbabui, ijs interdum animigra-eia me exercui.
2duper etiam Kal. Cordi Tgt;eßriptionit ßirpium Hbrum 4* ^uintumßtm na^ut^ quem in Italia confedt*. eumq^perle^unt ^rgentinam ad J^heliumtypograhumy yt mature excuderetf miß,
- Opptanideaucupiolibrorum paraphraßm , quam Fenetijs 7« olimmthideßribendam curaui, Gracam Latinitate donaui, noßra antmalium hißeria^paßim infiruitediturut etiam ßorßtn ß occaßo fuerit cum alijs quibufdam Gractt, de animaltbttt Jcriptd,tä‘C.
-ocr page 58-6.
7.
8.
II.
U.
; C Ó N* G E S N E R I E P I S T?
*Mofibionts medici Grad de aßeHibM mutiebribtts lilrum ex bibliotheca Augußana exemplari,quôd ynicum amp;nbsp;corruptiß-1 ßmum habere haüentts potui, dejcripfi amp;nbsp;emendaui, editurtu per occaßone^yel Grace Latine (pjimul., y elfaltem Latinè, ynà cum Trifiiani amp;nbsp;Cleopatra Gynacijs, qua manufiripta babeo,
Trocopij Ga^aitn OHateuchum (idelfpriores oBo yete-rts Teftamenti hbros) Commentarios Gracescopiofosfane amp;nbsp;erudites,ex eadem bibliotheca naChts ante annos aliquot, tran-fcribendos curaui,amp; ConXlaufiro eonuertendosdedi, ybi pri-mtim typographiescontigerit,Graceetiam edituries»
De canibtts lo.Caij Angli medici amp;philofophifummi libellus,cum noßrds quibufdam additionibui,yelperfi, yel cum alio quopidadanimaliapertinente libre edendits,apudme afferuatur»
Serpentium amp;nbsp;infiClorum hißoria materiam copiofitm, amp;nbsp;eirpibluras ad yiuumfaClas multas congreßi.
Tabulas in pleroj^omnes natur alls philofiphia, fecundum jirißotelem libros,dilucidas.amp; copiofas confech •
De lapidibus,gemmis omni foßüium genere Obfiruatïo-numjÿluam collegi.
I^mediorum fecundumgenera amp;nbsp;locos digeßorutn, maxi-
ntum numerum ut
ui.
14.
In Arißottlti quoßlam libros fbyßci argumenti ,f4rafira^ fesantfcholtainaliÿs Grace,in alios Latine ex Grxcorum in^ ler^retum commentarijs concinnaui.
Âdmirandas Arißotelts narrationes emendaut-, tneîiori or dine digeßi^ Grace.
16.
Latina ^uxdam tit Graca,carmina^ e^igrammata, idyllia, conßripß,
*7*
Germanicorum nominttm projtriorum, yirorum amp;nbsp;mulie-rum, (quibtts'TißteS^ Gerniania.,antequamfanliorumnomina ex linguts^eregrints reciferet,) aliquot milUaßecundu ter mina-tiones dißoßta habeo.Apparet autem inßngtilis pene certaali-qua ßgnißcatiol^t y el omnt^ gratia, y elfaltem non temer è fid
etrtattt
-ocr page 59-DE LIB. A SE EDI T t S».
eertam ob caufam impoßta yide^nturßcut amp;nbsp;apad Grttcosferèt 2dihil autem anti^uita in noßrot lingu4, amp;nbsp;^ndc^ ant« multa ßcculafturit^tnagK ap^areat^extare puto.
Germanicorum yocabulornm quam^lurimorum ex Hebrat Grxca amp;nbsp;Larina,origines tneditor.
Et alia queedamß l)erts€onceff'erit,ßed,'Vt res bumanrefunt^ rioTÄa TiiÄot Ku^txQ' }(grf axpa^ Kolui tarnen etiam nondum éditas amp;nbsp;imferßBas lucubrationes meat cemmemorareypartim, yt yiri boni ac eruditi,mey dum yixero, nunquam ocioßumfuturum,meq^ amp;nbsp;mea omnia reipub. literaria fromouendt«perbetuodeuotißtmaforeintelligant\partim y ytß ^ui atate m yaietudineßrmiores eä' ocio magri abundantes h»-mines literati,ßmiliter erga bona ßudia atq^ ego affe^iy reperia» eury ij de rudtbus atq, inchoatts quibusdam mets materiam ßbi txpoliendamyperfacile impetraturipoflulare à mepoßint.
E'ale Turnere doBißtme y mei/ubindememor, cirrn alias, tum in tuid erga 7)eum 0, *lvl.precibin,ßcut ego etiam tui fum, Tiguri quintoIÇahSeptemb.^nno M. D, L XI r,
COROLLARIVM.
Enchiridion rei medica tripUctsJllius primum quxßgna ex pulßbtrs amp;nbsp;yrints dijudicat,T)einde Therapeutics de omni mor herumgenere curandoßngillatim. Tertio 'Dixteticsyeldera-tione yi^uf,prafertim infebribus.Hocyolumineconcinentur.
Depulßbus libellus, ex Galeni libris colleUiis ac yeluti in formulamredaUits,authore quidem incerto, fed dtligentißim» doQißimoq^,
2)e iudicijsyrinaru tra^atusexprobatißimK colle^usau-thoribiis, amp;nbsp;in tabula formam confeaus,adie£lrs etiacaußsyque banc y el illam yrinam reddant,Io,Eaßeo ’Meldenß authore.
‘Morborum internorumprope omnium curatioybreui metho do (omprehenfa,ex Galeno pracipuè dr quot;Marco Gattinariuypor medicum feleèla.
-ocr page 60-CON. G E î N E R I EPIST.
T)eratwne yiBin in fehribui fecun^um Hippocratem , in genere amp;ßngillatim libri 11 J,authore “Brudo Lufitano medico.
Trefatio Conradi Gefntri ad Âchillem P. Gafjarum mt-dicum.
Liber impreßii^i Tiguriper Andream Gefnerum F.amp; la-(obum Gefnerumfratresyanno \^^^.inS,char(iif^lt;).fimif.
C. Geßerii T)e anima liber fententiofa breuitate '\gt;eluriper tabulas amp;nbsp;aphorifmos ytplurimum confcriptM,philofophix amp;nbsp;medicina Jludiofis accomodatiss, Jmpre/Jus Ti^uri apud loco-bum Geßerum,anno S.chartis
D» omni rerum foßtltum genere, gemmds, lapidibus, me-tallds.^ amp;nbsp;huiusmodidiiri aliquot pleriq^ nunc primum editi.
lo.îÇentmanniDrefdeKfis medici 2domenclatura rerum foßilium^qux in '^lißiapracipuè, amp;nbsp;alijsquoq^ regionibw in~ ueniuntur.
Eiufdem, Calculorum qui in corpore ac membrts bominum innafcuntMygenera iZ.depiHa deßripta^ cum hißorijs.
7)e °hdetallicds rebus ac nominibus, obßruationes barite ex Scbedds Georgij Fabricij.
SeueriniGoebelij medici de Succino libri II. prior Theo-logicus^poßeriorphyßctts amp;nbsp;mtdicus’.cum Corollario Geßeri.
Falerij Cordi de Halofanthoßeu /^ermate Ceti liber cum Corollario C, Geßeri.
S.Fpiphanij Epißiopi Cjpri , de duodecim gemmds qua trant in 'nefie Âaronù^ liber Gnecus amp;nbsp;Latintts, curn Corollario C.Geßneri.
Fr.i^ei media Inßilani^de Gemmisaliquot,ißprafertim, quorum loannesin ylpocalypß meminit, amp;nbsp;alijsquorum quot;vfui hodieapud omnes percrebuit,libri duo: Theologtsnon minus utiles quamphilojophts.
C. Ge/neri, de rerum foßilium,lapidum eirgemmarum maxime,ßgurts amp;ßmilitudinibus liber î nonfolum *M.edicts, fed omnibus rerurn FLaturaac Thilologiaßudioßs^ ytilis elsr iucun dus.
-ocr page 61-DE LIB. A 5E EDITIÎ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JI
no
treßa Ti^uri afud lacobum Gefnerum^an^ \ in Ö. chartis by-
Lv'mçj.ça. Ted. î)iofcoridü ^nai(4rbn ad Ândronut» (ham,hoc ei^^ quot;De curationibi^ morborum ]^er medicamtnta fa., ratufacilia lihri 11. Grlt;efe amp;nbsp;Latine, partim à loans *Moibano medico .Auguflano, partim y era poi^huitu mortem à Conrado Gefnero in Imguam Latina conuerfi : adieHit ab ytroq^ interprt te Symphonijs Galeni aliorumjue Gracorum medicorum. Argentina excadit fofias J^beliuf anno .1 y éf. :» chartis b x.
Scripfit prater ea qua nondum funt édita nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
Scholia in Orpheum de Gemmis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
quot;Dejcriptoribtts Germanies Itbrum, Thefauride l^medijsfecretM, partem ficundafrt, Oppiani omnia in Lattnam linguam tranjîulit.
lod. f^uilichij de arte’^lagirica librum emendauit amp;pra-fationem addidit.
Emendauit etiam Tlinij naturalem hifioriam: Theophra-ßum dehifloria tir canfis Tlantaru;7)ioftoridtm dematerta me» dica, amp;nbsp;quadam alia quafi yixijfit, editurus erat.
CARMINA DOCTORVM VIRORVM IN OBITVM D. CONR, gbsneri scripta.
FRANCISCI PORTI.
ÊIS KONPAAON TON THSNEPON jÎ s vç«€«a
Omettra mvdxeta,gt;(gl^ dyÄaai tlmfi icSpeu
Mvuptoavvnç, tj tvoov KÂaitT od'vçÿptCJItcu
TvpiCa itpi^ôju^cu, icôcrpiii lç)v dTtiffCn, -
Cgt;ft)ç etffxÄHTnadlay, (pàç Tr/yurtîç oixptHÇ^
-ocr page 62-carminA IN OBITVM
ruo'vepamp;'.eiyActtii Tjyvpnvav nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;71a j«. nbsp;nbsp;'
îlç 06 lt;nCin ef' ctpiei'yl,a.p^ii,
Où3-ixvïv.sù«)^g®v «T’ «ç of^tiyuciv à)/voç «otWh
NcûAêjttÉÇ, U'^iç'û) 0eâ) oa.çj.os'ôfÂ.iv^,
X.cupirt J'm î ßiCXaii cti yipeup^i Tsèç xsc^g Z»gt;| OipgJtJ^^^O-OV/O/Ç WaiTêp iTTd^li/OiÇ.
E’/çtovâutov»
rfiirv^ptTrpanv lU^ Âoiptov zaïtoit àuunçahaKKiÇ ^PappiAKot ffofaiF ïTozç îlt;9-Aà TTOgziwa/xi^©'.
Nvr J m nbsp;nbsp;nbsp;TmrpiJ^Q“ Aaoaroof a/xpun à-Tni^^ç,
rinf^ ctpapt^J^if Ävypov (Tn^ôoy/o/ç»
ADOLPHI 0 C C O N I J.
nai7ai«»9w w'eMTan Trtt^ai ƒ/J'a^Çatç
KoppctJ'Q' Fta-vrip Tmpipit-yißios't ß/^Äoiit
t-pTFirci, Ti^eivdj TUT eîv v/“atTiaj-/ FêOÉTaî Z.eiJ'apa 7â\.ST9it yü; hrtCai^i ^atpav,
tkivJfia,, TiQaL^, s-xATrPÄaTiA/ö«; x.puTiïóv’n pdrcü^ot Oojct lt;t\ miowji TTpôtT^ûç^ auuQiffi^
AM06 TCt ƒ’ ï»^«T«Vt’ àliPlIÇ ZCtTépiCtp'gt;^i,J)oëgt;ld^Ç
M« Tct^’ ip»pc6ùôn tS d-avaro/o Aa;^©'.
Tof J'’a/J'Ztü gpjUwçafptAavrgai’npov, àeipcK
T-yf.ód’, gç H^v/HÇ fîiriëtëxoxi (f^épiisÇy
AfpS'iTov«? aj.wa. ^(p mp dvctzTm riaaiiï ‘^Tç dyioiç av /^zap eùîv ayoi»
Hntt Gtjhtrttibi flatuit monumenta fepulfhri Fitiittamicidtecultor /Idolphin Ocon»
Oyttnam yiuopotuißim premia morum l^dJtrt, nunc Uchrjmas accipe pro meritfit
Ham Jimper ßutor ucùa te mente prohau}, Jfetexttfinßnyltimtt fiamma meoi.
Tu colttmen rerum femper tu cura mearum 2iinufrtfamp;lif^Mruguoaue caufamei.
-ocr page 63-CONRADI GESNER te ji
•ÄlßulithtunoiKt«tmmitüiirinuiJa^arc4 El pramaturo funere tt rapttit, yitaßibit c«lttm, corpus tellure renetur^ Omniiui ereptui^y/iuis dmore quot;Dei, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ■
CLARISSIMO VIRO CONR« GESNERO de fe optime mcrito«
ADOLFHVS OCCO III MED «REIP. AVG» gratitvd. ergo P.
HENRICI STEPHANI,
iifÄ.ayfpavYtarvtipniTra^to «iTi
OtîtT’ a,QÿLfjt$içjLS'iov juptpàvi^avi ;^ov©', Agt;^âcngt;(e^'^iKÔpcùvov tpéîTiirvîipt ^vttôcej Exlt;r(2v fxt'^na-'l (rov xctpiaTav, t^liud.
yix ^uin^uapenos implens Gefnere decemlrfj^ Fata impies 'vita pro^roperata tute.
At tepoßeritas annosimpleß'e Sibylla Dicat^^tot libres yel neget eße tuoK ^liua.
Tam paucos doleo^ miror quot;vixiFe tot annefX 2gt;îanquehominMm foli nil tibifellùeratt
Aliutl.
Te ^uoque miraclum poSi[^ tot miracula tandem 7gt;latura, illa iubens te celebrareitulit
^unc celebrata ßgt;lo miracula cteteralin^iùtf Te-^maiw reliquis, inuidet at^e rapit.
IOANNIS CRATONIS.
Lux quot;Veterum, fecli^uefitiJecus^atqueßauentum Dull if amoTi trißi conJitur bectumulo.
Tars melioryiuitfiriptK ei' mente bonorum Cendita^ ùinÇllKlSTl morte rett.
-ocr page 64-GARMTHAlHOBirVM. f^uet amp;nbsp;in nttipfo^dum ykam morte lucraior ^AtquttrOfiuoi ne^ueo corpore^ mente Cruto.
•Aliud, Ceßiert tumulo tedfis tu ^roiitatque laborque Cùm^emituboCy TottHiCredite^ noßererat. Tro merits lachrymasfitndat,dein fergeyiator^ yfjue Deo fo/^ütyiuerefdißemori,
IOHANNES CRATO MED. CABS. II. amtco S. S. F.
THEODOR! BEZ AB VEZEHI carmen «TOf^/xTov,
Tr ceelo mutantefilum, Geßiere, yolucret ^aeunque pennû aéra ^rmeant» ^^leuere modif omnia tri/hbuf^ Migrantem amicum extrem a fu^ra Jydera^ Omnet cum ^emitu graut infe^uutat.
Te ceelo mutanteßlum, Geßtere^eroces Gemunt in antrü TeluiCt £t ßaiuli ^ecudes oHita:
Sibilti colubri teferi gemunt îuguiribufi fmi/que ^uot^uot jub cauernif Occulta terrarum.colunti
E tfiaccidum flanta yirentét. Etfallidumßoret nitenteSf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ’
Etflaccidumarbortïcomantet, J^nate berhumidaf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b
Et ieluofM qua ferit yndique T^boantia littora [lontM, Tlanfïu finorodeßet Amphjtrite: Etliquidii fubaquii fifcesnatantesmutitant. ^datura te omnti denique ytfuorum fidum antißitem Tlorat
-ocr page 65-D. COHRADMESNERI; »
Tlorat facrorumy mau
Futurn ({eincepi,m lo^uarit mortuM,
Hac inter tibi turbntM,Gefnere^parentM
'Beti^A tv.My'VAti yates,amp;tiinicut ^mictf Hu incom^ofutf in numero numtrtit,
1
D. CONRADO GESNERO TIGVRïNO pietate ducc.uirtutibus reliquis comitibus,omnfa na tur X arcana perfcrutato, ac inde féliciter in coe lum ufqiie tranfgrcflb,Thcodorus Beza V ezelius mazrens pofutu
RODOLPHI GVALTERI TÏGVMNÏ,
lt;Si Jo(irina,fi^et^ietai,fera fata morari ToJJinttGefneruinon moriturut trat, Sed qua dcbuerantdliram deftllere mor tem Hacilli ceïer^ caufa fuêrenecit,
J)um tümti indulgeijiudijs^dumquofque iuuart ^rdetiebeu Tpitamne^ligit ipfifuam.
Inntimeros librosilin^uas quafi nouerat omnet, FUa yix aliquem yidtt in arte farem.
Lußrarat terratyplantattanimaliaf gemmât, Qjtajuefubhtt terrücaca metaïla iacent,
Tr axer at ex alto yolucret, ex a^uore ftfiet, yiderat immenfiu quiequid hic orhtt habet,
Octanum,ftta,ßdgna,lacni exhauftrat omnet, yr fludijî bo^et conßduiffe bont4.
J^abant caU,quot cum iam fe^efubiret, 7ondere fe carntißaßtadima trahi.
Ve^ofuit carnem( ceeliprèh tanta tufido!*)
Libera mox ment fu^er aßrayolatt citm fub pedibin nubet amp;nbsp;fydera ternat, ’i^^liratur, ^ux non yiderat illefriut.
-ocr page 66-CARMINI IN OBITVH înm^ue extinBa iacet difiendiinfana cupido ( quot;îdam quicquam in cœlü dijcere non opM P^ippepoteß coràm rerum co^nofiere cnufasj Quteque in carnegemens cernere nemopote^. HietlliCHRl S T v S,fiimmifipientia Tatrif, Ætherea pandens abdita lata domtUt Tramia 'viUrictsfidei promißa rependiti
Vffummificum ytuatin ar ce poli
IOANNIS VVOLPNIl TIGV^ rini S-pnvamp;.
2duper y tadßtperas Geßner us abiuerat arcts^ Ißa meis lachrymis iunBa querelafuit»
Eheu quam multum poteras Geßere iuuare Dotibus ingenij commoda noßra tui.
^i tibi complement iam tempora débita Tar ca, Er worj inijceretin tua inra manus.
Caterapratereo:querulü nam yoeibus illam Ædem compleram, qua tumulatus erat» ^Affuit ipße mihi manifeßo in lumine yißtSy Et reducM Kultusßicuti euntts erat-.
.rittonitum alloquitur:yocemße hts auribus hauß: ?rbaferensßan^ü non aliéna yir^,
Define me tantis incendere te^ querelis: Ei^ yita noßra ßat^fuper^ datum.
^obilisin terris yernaße incertioraura l^shominumßubia forte metuq^ fcatet.
^ulta legensjum multa docenstbene deniq^ fertbens. 'Multis de morbis dar a trophaa tuli.
quot;Hunc ybi confeci curßum,amp; mea fata per egi, Maximus hisadisaccumulatus honos.
•./ît modo defundus nunc ißhac condor in yrna Corpore^non aßma : qua yiget atque yalet^
Htic
D, CONRADI GE 5 NE Kb J4
Z/f/'c mihiper Chrißum ^romißapace ^nitfc«:
Hue, ChrißtM dixit,confugeCfaluuó erû, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»,
Toß modo tu pariter cceleßia régna fuiibti,
Exemptui curii omnigeniijue malüf.
Latui abitdachrymM abeuntem profi^uorydti.
Et dixit tenui murmure,yiue,yalt,
[GASPARI VVOLPHII TIGV-nnt medici.
Ars medica amp;nbsp;lingua,ßirpes,^uoddeni^ut %îufa Sunt paßä eclipßn,mors tua caußt fuit.
Det Deui ergo alium,lumen qui readatijfdem
Geßner um,rirßudijs pergat adejß bonts.
ACHILLIS. P. G ASS ERIjL.MED, A 7 (5,
^os iungebat amor,nunc Teßis dißgregat atrox. Tu gaudes ccelo,quando ego yerßor humo^ Sed tuaßic yirtus Geßnere meretur abunde,
Felix yt yiuasfimper apudfuperos.
Gaßirumq, decet,gratis nunc laudibtts yt te
In terris ornet,ßt memor atque tut. luppiter indigna dum DoBos eximit orbe, °fvlonßrat fi iratum,'Babariemque dabit.
CQNR. GESNERO TIGVRINO
PHILOLOGO ET POLYHISTOR! E [X I M I O, GERMANIAE LVMIN!, helvetiae decor I, EDITIS IN OMNI LIT. GENERE praesertim VEROINMED, ET NAT. PHILOS. LVCVB, CLARISSIMO, DVHDE ALIORVM V TIL. PROW OVENDA I X
-ocr page 68-CARMIN A IN O B IT V M
MAGIS, OVAM DE PROPRIA SAL. TVENDA COGITAT,
ECCLESIAE, S CH O LAE, R E I P.
BONORVM DENIQ:.. OMNIVM
CVM INCREDIB. LVCTV
BL AN DIS S. EADEMQi,ATROCISS» P E S T IL. A B S V M P T O, THEOD. ZVINGGERVS BAS^ PRAECEPTORI B. M.
P M. D. L X r.
INGENIO VIVENS NATVRAM VICERAT OMHEM, NATVRA VICTVS CONDITVR HOC TVAIVLO»
PLINIVS HIC SITVS EST GERMANVS, PERGE V t A T O R.
GESNERI TOTO NOMEN IN ORBE VOLAT
GVILIELMI GRATAROLI MED. D..
Solm habet îiiudum tfuicquid ^ojjèdtmui omneî^ tArtihiü ornatiis morHnu at^ue
IOANNIS FABRICir MONTAN!»
Quid mifèr in tnmulo Geßieri ßgis ocellos^ dJtc iacec exuuias praeter amp;nbsp;ojja nihil. , tAmpliui exiR ne^tiit mens corpore claudt.
Cui nimts angußtu maximtts oritf erat.
Quicquidenimtellitf^uic^uidmaregignitfamp;aery
Ingenio tanti ceffirat omneyiri.,
ynu^ erat reiiqutts ^ui tarn reflahat Olympus: Dißeret inßummo nunc 'vhicun^a Deo.
P» M £ L I S S I FRAN, P. L»
€ES N E P. I poßquamtrißesmorientia 'Muß« leider unt atra lumina no^e tegi:
Pr»
-ocr page 69-D. CONRADI GESNER I*
Tro ytrfu^emitiUylacrimdS pro carmine fundunty Ingemittu carmen ^yerjia it in tachrimas,
Trxcexit^ ni^rO' Thcthw 'velamineßontemf TlwfatumymœrenSfartCvalere fua^
Âttamtn yttumulo meritireddantur honorer^
2de tanta iaceat fam a fefulta yiri:
TrotintPS Hej^triditm feledlafragrantilgt;u« bortù. Tierides dneri donafuprema feruntt
^mbrofiamyroremq marts,nardum^ yirentem. Scilicet amp;nbsp;Flores ô Hyacinthe tuost
S^argunt amp;nbsp;yhlas amp;purfttreos ÂmaranthoSf fnfiriptK^ locant marmora caja notd^ iacet l}tc,qualts quanttts^ priorihua anntf GESNERVS fueritichartalo^uitur anits,
VVOLFGANGI HALLE RI
Tfgurint
Siiufè doluitßmperyeneranda yetußas» ‘Ferum natura qua fludiofafuit, (^odperierefimul praclara yolumina dudum
Pduafapiens Solomonßripferai ipfefuist
Ignorât a diu quibus illt arttma retexit^ Orbiqua totocommoda multadarentt
G E S N E RI merito fie omnia ftcula mortem Tofiera plorabunt,tempore quaquefuo, f^uod tam prapropera yir tantw morte peremptue
Quipoterat multum refiituifièftet.
f^antut enim fuerit 2datura inJlgt;ebîor,ab omni Illiiti ex librii parte yidere ïicet.
•gt;it^ ytinam faltem licuijßt yiuere,donee in manibtts quad er at,grande dedißet opitSy
Tiantar um hifloriamiFLatura arcana profunde Scrurantem^magni y aide labord opus»
I 5
-ocr page 70-CÄRMINA IM OBITVM
aliter Domino quoniam placui]Je yidemM, “Kos nunc cum totapofleritatefimul,
G E S N E RI merits fummü^ laboribtn eiue Grati,perpetualaudeyehamtn eum.
RODOLPHI COLLINI F.
Tigunnt»
Ergo tibi yenit Gefriere fu^rema labarum “^eta, Dew requiem iam^ tenere dédit
E beu quid nob 14 miferts te fietademgtor* tua fat poterit trifliafata querit*
S^es tarnen bac lu^um leuat, amp;nbsp;folatia frabeh Tramia^uodyita iam meliorif babes:
Semita quodq^eadem, Dominofiatuente^ terenda i Omnibusi amp;nulli tranfiUendayenit,
I Ó AN» PONtlSELLAE.
Uac requiefeit bumo Gefnerus,regnat in aflrts Sfiritu^dnterrtdgloriafumma yiget» 'EvôdJïria'vnpou iieipctAiiv)(^Tayi7ci gt;(^Äv7rTHf nvtu^Jï óugjtvóSj ^üßiov dóctvetTOV» Iohannes Pontifêlia lunior.
Anno ætatis ruæ,i4.
IN OBITVM CLARIHIMI VIRI
D. Conradi Gefneri Medici prçftantifsimi Elègia, Nicolai Reufneri Leo= rini Silefij.
D:im riigra roriferü terra nox incubât ymbris, Longius amp;nbsp;tremula Cyntbia luce micatt
Exiguo^ leues j^irant cum murmure yenti, ^flra^ conniuent candidiora polo. Licw à quot;Boijs J^etos diflerminat acres Carmina G E S N E R i funere pauca canam^
^alia
-ocr page 71-rgt;. CONRADI GÊiNERI.
Qualia defun^o 'PelignM ^dlafo Tiiulla Flebilibui cecinit^ra fedapfa,modds.
yetetf‘amp; tumulüfitM eß honor,alta^ yirtuf Flominibw minime pnetereundnfuit,
Ferfan amp;nbsp;hecgaudent imi folMnine mants. Et nonprofunt munera,fe^iiuuantt /^ptrum cieleßia templafre^uentas
Seu col^Elyfij culta yiretafoli.
Dum canoßum mceßuifoluofunebriaiußaf Landibw ê adßs ymbra faue^ tuit, ^on ego Tieridum felicia dona Dearum ^cre y el ingenium,iudicium^fagax.
Scripta nee attingam totum yulgataper orbem^ Ingeni] fuerit diuitis illudoput.
2don mihißestantas laudes aquarecanendof
*)vlaterite yi^w pondéré cedit honor « Sat mihi fat fuerit teßari yoce dolorem»
Jdeegemitus obitu continuiffe tuo.
pPjio tua quo yero depßremfunerafletu^
Quod mihi principiumf’qui mihifinis erit!* Laudibus an lu^u yideor debere tenerif
Exiguas yires yineit yter^labor, Feßa^ iam primo ceßirunt corporafomno, lucunda refouent membra quietefera.
^is nefeitf mortisfomnus perhibetur imago^
quot;Mort ales leSlum difeere nempedoeet^
Tar yenit hicfamulis,parregibus,omnibti4 aqua inijeit obfiuras conditione mantts^
Et morsßeptra tenet toti communiagtntt. Cum pueris iuuenes illafenes^ tetit
Fortibtts imbellesdnopes^ potentibus aquat» Terfequiturpopulos perfiquiturq, Duces, ^deegemts autformam/iec honores ewat opes^»
-ocr page 72-carmiha in obitvm
l^ec dotes ammf,iudicij^ decM, iderea quidfaciesi^quid yirtusiuuit jdchillemf
HeSiora quid yiresl^diuicUq, ’\4idam!*
T*r quoq,ftnBe fenex,non ars bene nota medendi,
Incljta yirtutû nonmonumentatux^
2gt;lonfacilis texit facunda copia lingux^
Cultaq, mens/ludijs amp;pietatii amor.
^ptus es hei rapt usfubito^ tumulum^ recentetn
.ydttonuis Limagus mutus oberrat aquts.
Scilicet hac rebus fors ultima defuitarÜts, Quaßne Farcarum re^na minora forent.
Sic igituryirclareiacesfheipeblus honeßum, Hêipietas ineens,hei fine labefides.
Quo te ^uo medijs mors abripit atraprocell^^
Quofugis ah moriensf’quo mifirandefugis^
Siccine conclufafic magne iacebts in yrnaf
Tot^fimuldotes tot bonacondet humus.
Quit neget hune feros annos implere dolorem!*
Et magni lubtuspofiè tenere îocuml*
Crinibtts enpafitsmeerei Germaniatrifiist
Cordaq^ lugubri tundit aperta manu.
Omnia fitnt luilusfunt omnia plena doloritt Tlan^us in affiiilaperflrepit 'Vrbegrauis.
Ingemitytix l/achrymisplebsluminacomplet oborttit, Ciuts amp;nbsp;erepti publica damna refert.
ExtinÜum lugetßudijs addiUa iuuentut,
Indignam^ dolet clamq^ palamq, necem,
S ignaq^ funefii prabent manifeßa dolore
DoBrina célébrés confidio^ yiri.
Targemitus cun^is^pare^ concordiaflendi.
Exequijs xtasfuneris omnis adefi^.
Vidimus attonitum rrißi quoqfiuntre 'Phabum Ter iuga plangores edere^per^ y tas.
ndimM
o. CONRADI GESNER I. 57
V'iiimitf Âonidaî ygt;ultu frofitente dolorem^
^xnia litÜificü ampla regiere font4».
7)ißiniilesj,fui charités ^fcißas^ capill^
Stspiua in rofias ynguihus ire^enas» ^te niß me moneant^duro mepe£lora ferrt 3^pene^radura claußt tenereputem.
^noties animo tam trifits imago.
Occupât immodictts languida membra dolor, Quis mihi tunc lachrymas réprimât !* lamenta creiraf
quot;Mollibtts amp;nbsp;yerba anxia corda leuet!*
Liquor, amp;nbsp;ex oculis uber mihi defluit humor» Sole yelut tepido nix refoluta cadit.
Conqueror amp;nbsp;caßts trifles,ac inuida fata»
Ora^flngultu lajfa frequentefonant,
^aliter extin^o fociali compare turtur
Ingemit,amp; trifles intégrât oremodos, fi^aliter arboreis nunc abdita deni^ ramis
Ifmarium deflet Tfaulias ales Itym.
lam fere nox medium cceli tenet humida metam»
Oceani ‘Phœbe, pracipitatur aquts^
Ergo femel bigif,ccelum permenfa citattt Occidit,ac rurjits Luna yidendafuit. 2dos y bi decidimusferali morte perempti» Æternaßmnus lumina no^e'^remit.
tgt;th miflri,rigidi ^uos inclementiafati Vrget,lt;amp; infauflas cogit obire yices.
^id frufira capimus totpro yirtute labores^
TeUora quid cactts torquet honoris amor^
Vintere natur amflolidi quid tendimits arte!*
Quidßmiif in curasprodiga turba nouas^
Q^id luuat hyberno totasfub ledere nobles i^uidftudijs longos inuigtlaffè diesf Tramia qua tandem fecimuainißpramia mortis»
-ocr page 74-CA R MINA IN O BI T V M lethi 'viiîafurore cadit.
Qudinon yir(Utes,quas non hie calluit artes^ quot;^iaximw amp;nbsp;meritss amp;nbsp;f ïetatefenexf
Quam y art te ^e^lits ditârunt fertile dotes, ‘Prtsjlitit Aonia commoda quanta gregi!*
Ocia dtfcin^te neglexit mollia yita, Te^ora necvitijsJèruagulteq^ dédit.
Gloria non ilium mendaciJ^lendida fuco, 2^on luxtn,e2r opum follicitauit amor.
^urea fimplicitas,amp;nefciafaller e yita, Etfietascurte JanUa fidesq^fuit.
Incubuit facrisyigïlantifeÜore °l\dufts,.
fludijs temptps mitibu^ omne-deditt
•Atqj ‘^achaonia felix tér clarM in arte, Eripuit gelidte corpora mule a neci.
^lorborum caufasprudens amp;figna notauit, iSußttlit amp;nbsp;médita ruinera magna manu.
Gratia iucundià necdefuit optima 'verbis, quot;ELec latuit 'virtta^eloquijq^ nitor.
Quid moresplas:idos i quid numen amabile frontisr' QuidfanÜam quot;Vera cumprobitate fdemi
Quid loquar ingenijfcetiadibros^ difertosi* A'fera dignospofttritatelegi.
2d.on béni contulerim friptis inftgnibua illi /ngenioiieparem iudicioûe yirum^
Qtàd tarnen hteeprofunti^quidrerum plurimui yfitsf Quidyirtu^ iuuitiquid 'venerandafidesi*
ELum minus in bufiopuluis nunc, gloria quondam, Spes nuperpatriie,nunc leuis ymbra iaeeti'
Sic cecidit Cicero ,fie maximta arte Ivlelanthon, Sic ‘Plato,fic Stagyra natus in yrbefenex.
Sic cadit,in longes qui yiuere computat annos, Qwmiieputesfemperpofi'e yigere, cadet,.
-ocr page 75-D. CONRADI ÖE SNERT.
Tam nuUif^rtuna fidem temer ariaferuat^ Et hreuM eï^cetaSyamp;lreue quot;^itabonum»
Ttraite iam nbsp;nbsp;ufa^ luctf franuntiui alei
Stridula dum rauca carmina yace Jonat.
fdeufies fallaces hominum:tot fecula debuut Expertesfenftts luflra per alt afera,
Exuuijs pofitts pubefcit fiuametts an^uii. Et redit exuta yifj, yigor^ cute.
7^pe terit roflrum,tardam pofitura fineBam^ Incuruum magniprxpes adunca [ouit,
.Aßyrijsyitam dumfnit odoribM,artus_ Ececunda Thcenix morte reformat auts,
Solus homo.,folindiuince mentis imago^ 2decyi depulerit tela nee arte necis.
2don ßfacra fer at dur if filennia morti. Inferno cadat yiUima multa Deo. tibi qux merces igitur,yir magne Jaborum^ yirtutis erunt priemia digna tuies^
^on lacbryma reuocant defunBos munere yitiOt Hecgemitus ^uid^uarntneepia yota yalent»
Aeaciden centum Diua luxere peremptum^ Teleus amp;nbsp;miferacum génitrice pater.
Oceanusfleuitfiniorjongauajj coniunx^ Immenfasj^ futsfletibus auxit aquas.
Jltctenuitlacrymas 'Melitey'Panopaa^ quot;^itgOt Cceruleas mcefla dirupêre comas.
2Ion tarnen immittis mutarunt iura Cbarontdtf Fledere nonplan£ius,nonpotuerepreces.
Heitor a quis nefcit tot defleuifiè forores.^ Tot fratres mi/èra condoluifiè nece!*
Infelix mater paffos laniata capillos, Difiecuit madidas yngue rigentegenat.
Tuluerecanitiemfxdans^yultufqifinilts
*
-ocr page 76-IN OBITVH
Jmmemor amp;decoris folittUuentiaconittnx Tercußit palm^ femora Ja^è futi.
»Aflyanaxq^ puer refouens^fouens^ cadauer^ Effudit queßtif no^e dtc^ graues
^dulla per infernas yndas tarnen quot;^fmbra renauit, Quamuts ex altafiirpt treat a foret.
Fleuït amp;nbsp;Euryalum mater miferanda iacentem} FLecpuduit madidis exululare gems.
Ofculafum licuitfupremafine or dine carpßt, “bMouit amp;nbsp;in trepido frigida membrafinu.
7 0^ cineremycineres haufios ad pe^ora preffans^ *Ad tumulum gemituffufa rogof^ dedit, ^ec tarnen tethereasrediuiwts yenit in auras:
Fandunturnulla Tartar a, claujaprectt Sparge rofas hoßes,Lauros amp;ßtirge dirent est ’Dicßßargocineri, yir quot;venerande^tuo. Quamfubitofolitumperdit rofa lata 'vigorem,
Timere'vel nimijs aflihu^ i^a rofa: Tamfubito quo^ yit a fugitifugit ocyus'Vmbra^
Stare diufummis inuida Tarca negat. Laurtts yt aterno Tarnaßsfrondet hanoret
Sole net mtenfo frigoribusq^ périt: Sic yireriamp;langum tuagloria durât in eeuum, Excubat amp;nbsp;cineres peruigil ante tuos. 2dec laudes poterit tantas abolere yetußas, Ingenio partumflatfine morte decM. Finis adel^ milis,tenebras iam difcutit EoSy .gt;ic tr émulas rofeo lumineflargit aquas, (^ualis ad Aurora fulget Cythereius ortum Lucifer,ac radijs aflra minora premit. Talis in atherea mens enitet arce recepta^
Scilicet aterntc munera lucis habet..
JOit
r», CONRADI GESNER Ir
Jllic aruninii amp;nbsp;carctre Hiera carnfs
quot;Percipit in Chrifii gaudia y era ßnu. Etßrt^jecura maineßecura laborum
Oda cum ßtperts delidofa facit» lunBaque facrtficit,patribin,fanÜii^j ^rofietü
Cceleftii facroj^endetai ore Dei»
SuiieÜofque yidet cceliJè^templictf oriet^
■^ßra^fuifediiw ^ura micare fuK, ()pigt;ii Jÿderei cœtuf^anima^jpiorum,
Fulget yii Triadüfilendor honof^uefacra, ^uo neque mort^ne^ue 'tgt;ü morH^ne^ue cura moleßa^ yî^irant,yiipax^yita fahts^^ yiget.
£urgamuf,toto iam Titan orie refulget^ lam^ dies radijs /jgt;argit oiorta folum.
Tlura dolor, tempus yetanf.yir maxime falue^
Salue perpetuum,perpetuum yale.
PUS ET SANCTIS MANIBVS D. CONRA-di Gcfnen medici,ô(f philofophi clanfsimij uiri pieta te, fapienti'a, ufrtutc,erudirion€, humanîtate pracftan tis, qui féliciter 2lt; fände uitam in terris daufît fuam: An. m. D. l x v. MenfeDccems bri D. XIII,
NICOLAVS REVSNERVS L«SILE* fîus pietatis ergô dédie.
Sißeparum,manefqueiuie ßluere yiator, Conditus hîc rara quot;firproiitate iacet, Dotiiu! ingenij qui pracellentiius auUuf^ Pteonia cultor fedulusartis er at.
2dota yiripietasfatdeff, teßataque firtuf, Nota domi rerum gloria,nota fris» Candida,innocuusßußus,pin4ßnteger,aquufy
-ocr page 78-CARMTHA IN OBITVM
rnfignùßudijs gr auitAie fuit,
Callutc herbarum yirej,yjùmque medendi, Syderei nouit lucida ßgna foli^
\^bdita naturX fcrutatui iura fagacts^ do^or fcripßt in arte librot.
^os net longa diis^nic ferior opprimer xtas:
2don yti in dotes mors fera ment^ habet, (orpMhumopofitum re^uiefcit^nomeninorbe^
Spiritus excelfa yiuit in arce DE O ^if^uists^o retjuiem cineripacemjue prêtât us» /ncertas let hi difce timere yices.
T^ejuiefeitinjperefurreÜion^ mor-tuorum amp;nbsp;yitx xternx,
E LE G ï A ÏN OBITVM CLARIHIMI Slt;:oprimiutri D. CONRAD! G E S N E R i Tigurmi, Medici ÔC Philofophicclcberrimi ô^incomparabilis, fcripta àiACOBO heideco berN=»
BVRGENSI ANHALTINO,
tot inexhauftos curx ßudijque laborer
Sußinuit celebri nomineßaude, fide^
Qui rerum caufas fiers fern: at as in omnes
Tdatura partes ingeniofiis er at,
Qtß quot;Medicam magno conatu tradidit artem^ Etfacili methodo naßere cun^adedit.
Cuiui amp;nbsp;omnigenas curxßarguntur in arteSt
Cuius in orbe lohnens famadecits^yiget, GESNERVS, fatis nimium properantibitSj ehea ^rtis yïpollinexßlendor honofque iacet.
Immortale aecuspatrix amp;nbsp;laus inclyta terrx:
Totius Europa gloria magnaiacet.
Tublica Teutonitx gentis ßes concidit,ehea ^agnoornamento Teutonss or a caret.
Hune
-ocr page 79-D. CONRADI GESNER r,
4®
Htinclugeteyirum.fèu yïrfeu faminaduBin ‘Pttblicw ingtntes (oncutit tlle yiros»
Hunc luge Heluetia:huic Germania fundito fletui: Funerü exequias ’Tfir iuuenbs^ fer at.
J-Iuncgerne', lugubrem miferabilts indue yuliuftt, Ec tanti ’fdedicitrifiia fata dolt.
7^^ice,q^uantui habet dolor oppida, quanttn «amp;• yrbu LuUtts agit: mortts fata inogina dolent.
Singula triflantur: telluanegat aridafloresi Indulgent lacrymtf ather tir yndafu^.
Jgfe fuoLimagtn nefcit bene currere in alueo^ Exonérant fefe,ferrerecufat aquas.
Ef/luit^tÿ lacrymas gemebundo littore mifet^ Obuia tarn magni figna dolorts alit.
Tlangite quot;Pierides^ GESNERVM glangittt %lufit. Or ba iacet magno Teutona terra yiro.
Heu lacrymofa dtesjjeu magna iniuria mortis^ tantum iurts fitmit ybique fibi.
Ersgtum quot;Medicis columen,munufque decujqutt Quo nullum maittSi diutts albollo dedit.
Occidtt ingenui candorls nobile lumen, Dixerls, ah ÿrobitas fimglicitafque iacet.
Jngenuum fagiens commendat ftrigtio geUtts.
Emicat ex fcrigtls cor animufque yiri.
2don leun ambitio:non inutdagloria geSut Extimulauit: ÂmansgojteritatneraX.
2dil int entât um liquit:ßtgerauit in igfi Conatu yires ingeniumque Jitum.
Singula yeftigans ßudio florentt geregitt Succegfugaudentcura laborque fuo.
2)igna legi monumenta dedittmirabitur omnüt Eoßeritas muln grande laboris ogM.
^icquid habet ttüttf^quicquid capt a'èr amp;nbsp;yndâ
c
-ocr page 80-CAR MINA IN O B I T V il
Explicitmira dexteritate docet, Enw hic ingenij deuicit doübtti omneît '^m^^re nonpotuir, EtquamuM fioi nilfludio vigilante pepercit: idulla tarnen didicit parcere T area yiro^ uddde dieet multum tranauit Âpollint^ artem:
TutM ah infidijs non tarnen huiM er at. Henfunefla dies letho hune demerfit init^uot
SiifluUthunc rapida peflts amara lues.
Quem labor immenjits ne^it oppreßißiy repensé “Mors premit humants inuidiofa bonis.
^idiuuat immites Tarctedijrumperefila^
Et eeleri mortis faila ciere manu 2^ônnefuit fatius longxuaflamina yita 'Ducere.ftif humanis confitluiffe bonis Heunimiumfalfo funt inditanomina T^arcte, *Par cere non yüi TP area maligna poteil^^ 2^il yalet eloquij yissnil/àpientiaprodei^.
Omnia fubijciuntfata feuer a neci, T)iues inopf^ pari cenfentur munere yitXt
Quemque manetfua morsfnterittts^ rapit, Tam nihil e/^ yfquàmconflans'.ludibria yitte yimbiguo remeant,fiantfue ruuntque loco, Ludit in humants leuà inconflantia rebuff
Trxfentemquelatet funeris horadiem, Sola ßti nefeit yirttts omnifeiafinem^
Expert interitusyiuidafola manet.
^agna yiri yirtuSjOperofaquegloriafamse
Ksuet in aternos non moritura dies,
Eiuethonos operHm,yiuacfs nomina lattdif ■
Semper eruntfemperuiuet honos operum,
Scilicet ytilitas ex ipfis prodita rebuff 'Materiam atersto tempore laudts habet,
Sem^
-ocr page 81-Dt CONRADI GESNERL
4»
Semperhonosnomenqueruum GB S manebunt^ Vnm yiriäi campofiofcuUu 'vllmerir»
Florida dum Fhabi laurM frondebit in horto^ Candida do^rina fama fiiperftes erir.
Æternumpariuntprxclara Volumina nomen^ Et laudes celebrant propria fcripta tuas.
Eloquij laudes operum pars maxima cantat, Cantat in Eots occiduis^ plagte.
^unc GBSUBRE pijs placide requiefcefub ymbrùt Dum lucù redeatfax animo fa tibi,
*M.irandas^ operum caufas introf^ice mundi, Cum dabiturfenfit nobiliore frui.
Fiue DEO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cceli t/iridaria luflrans ;
FiuatininuiUomeuspreciofa DEO,
ÏACOBI HVLDRICHI.
'Frifliu lugubri plorat tuafatagemendo
Carmine, doaorum copia magna yirum, Qua tibipre merité ficdignos readithonores^
Et facit offcij muniadigna fui,
Toff illos etiam liceat mihi plangere mortem^ Deflendam merito,'rgt;ir yenerande tuam.
Texpatria lumen fueras qui^ laufque^ decufqut
• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod tam fubitb morsinopina tulit.
Fe,tantum, maiora yir^ maioribus auftm Scribere,inaternum nonperitura, yirum.
Et quod lethao fædis tua prejfa fipore 'Membra iacent tumulOiyermibus efa modo, Heudolorfeu lu£ius, Eatria fludiofaiuuentus^ Qua merito tanto nunc gentts orba niro.
•.Ahjßudia ac linguas^natura arcana profunde Eerfirutata diu^morterelapfatua.
L
-ocr page 82-CAKM. IN OBITVM D, C 0 N R.’ GEJ t^uod non Itcuit longOs tibi 'Tpiuere,pluJ^uain 'Keßoreos annoSi^t bene dignw eras.
Alfrußra gemimu^,cum tu iam ccelica régna LußreSf^uayitte /^esfuiiynatua,
FELICIS TRVBII TIGVRINl, Gefnerus loquitur.
Cum ntffim terras ^noßem geniti omneferarum^ ALthereum^genu4,fquamigerumqj genus:
Tlantarum feriem turn y e Hemp oner e certamt 'Mors open inrentum reperit atra meo.
£t Geßere tibi)dixit,ßeBandaßberßnt ^unc tandem rutilifyderacelja ’Poli.
Linque igîtur terraSttär corpora linque caduca^''
Cum CHRIST O incisIkyiuerepoßedarurt
RODOLPHI COLLINI SENIO ris Tigurini.
Et iuuattamp; tadet fuprema reuoluere diSfa, Geßere mihi iam moriture dabas.
Chare yale;dixti: praceptor,te dttce linguam Atthtdos,a lußris oaoferitdtdici.
Ex quo te colui femperydocuique yicißim.
2dunc moriar: yita mors mihiprincipium e^(^:
^itteßnex lachrymas'.quoque te manet altera yita»
regno mox in Olympiaco.
Lata magisy
Felices ybi ctim Domino yiuemus l E S Y
Omnibus exuti follicitudinibuf.
Ibimu^ omnes:.
-ocr page 83-CASPARI VVOb PHII TIGVRINI MEDICI ET PHILOSOPH! T'O O 2 X E 2 I 2, S I V E dc Con. Gefnen ftirpium hiftona ad loan.Craa tönern S. Cacf, Maieft. medicum
excell. Pollidtatio.
V M ö* 'virttif exceUens do^rin4,frU‘’ q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tua^tj^ua. nimirum ipfe etiam “ßiuM Fer£i
te fibi medtcn ejji yoluit^ multiimodM mihicognitaper^e^aj^ efjèt^me^ e~ t'um ad te non minw colendum t^uam dili^endum iampridem ex citajjet:quo officij genere, qKaä ego te faäam^tibi com^robarem, ßej^e mnltumjj mecum,ornatißime Crato,cogitaui.£t ^ua^uam huic meo deßderio^ingenij met mediocritas in bunt diem ob-ftiterit, me^ àßtfiefto non,opinor, illiberali confüio retraxerit: praßens tarnen occajia qua tibi forte nbsp;nbsp;nbsp;omnino iniucunda^ ne^
à tuü^rorfuifludijs aliéna, fecit yt hint animi mei mirabiliter trga tefrofendentts^defiderioyaudentiits ßttüfacerem. Caterum yoluntati atque ßudio buic meo calcar addtdit yfelictf memoria do^ißimi yiri Conradi Geßteri ( cuitts pramaturam mortem^ eum ia^tiram totim reipub, literaria coniunStam babeat^ merite omnes lugemui ) fedula amp;nbsp;frequent yt boc agerem^exborta-tio.Qwdquidemegoineum ßnem ab ipfo fa^litatum nuncde-mumintelligo^yt in re aliqua graui peragendat qualem Ule fi quid forte accidißfet,mandaturu4 mibi effet^haberem apudt-e,ma gnum meorum conatuum atq, cogitationu repofttum praßdium. EtprofeUo citiips^quam quifquam ßgt;erarepoßet^hocita euenit. Etenim cum quinto Idas Decemb.graui morbo ac maligno car-bunculo affe^um amp;nbsp;correptumßfi fintiret^necfattf quem exi-tum morbui eßet habiturut aquoquam iudicari poßetyconßlium
L X
-ocr page 84-CA SP» VVOLPHri DE G E S N E R I
fuum tnihi ’}gt;erbii aperuit ac patefecit. Ac primo quide fuppelleÜilem multam amp;nbsp;yariamproßirpium concinnanda hi-fioria^quamin '^l'ußco hint inde, quot;yitfitin negotiorum multitudi ne,ßarfam habebatyfuo quamque loco non ojlendit folumß'ed ft tam mihi curx effè yelim plitribjn yerbts etiam at que etiam com mendat. Ac quanqtiam mihi etiam antea cum opera mea addige-^ rendamhanc materiam^ at que ad perlegendos nonnullos huiM genertólibrosyteretur y qua^iaac ratione tantum opia perfid pojje, cogitareti indicafifif.tamen hoe tempore cum id mihi relin^ quendum arbitraretur^pleniu^ ac meliia commonßrautt. Cum^ hanc ipfiam hifioriam non fiolum medicà acphilofiophä necefia-riam,yerum etiam aliaruartium ac facultatumdodoribia mi^ rum in modum 'Vtilem iudicaret, effetipfia multä iam annä ab optimä quibia^ ac dodißimä auidißime defiiderata : hoc ipfium pristerea^quodpro Juo iure imper are debuerat^à me petijtiyt hue laborem etfi diffidlem^ytilem tarnen amp;expe^iatumffuo nomine,. Jiexhacyitafiort'edominta eumcuocaret,nongrauatèperfiden dum fiufidperem. Atquehuita quidemrei,ctim alij multi teßes tffe poßent, tumillud ipfitm fiatä claro amp;nbsp;euidenti argumentogt; t^,quod'^niuerßam fiimulherbariam fiuppelleblilemffchedas o~ tnnes,tum Ubros etiam adeandem nece/Jarios adhuc quot;^iuia tÿJi-bi bene confiant,certo predo indicatos aßignarit. Et quanquam hacingenij amp;nbsp;Japientix laude mirifice pree caterä eßet ornât ta,, 'Vtde '^noquoquecommode iudiciumfierrepoffet ; exifiimauita-men,idquoqueillihocinlocü impedimento fuiffe,quodplurimä alijs ofificerefielet, yt amore amp;nbsp;beneuolentia erga me quadam du Uta (quod egonon fimel egregie fium expertus) plta mihi quam reueraprtefiarepoßim ,tribueritt Ego hoc eita fiermone, hacfite petttione ineas angufiias fium redaUta , yt diu inter ffemme^^ tum fite dubita hxfierimnec fiatà quidhuic inopinata petitioni commode reffonderem,habuerim. Ebi illc,cum htcßcantem mct tardioremque ad reffonfium animaduertißet ,hoc ipjb animum ^iofitreddidit ,quod amicosfiuos y iras doUißimos tir humanitatc
praßaU'^
\
-ocr page 85-fTIRVIVM HIST* POLLICITATIO. 45 ^rxflantes, quorum animos partim officies, partim fuaipforum yoluntatepromptos/ihi conciliafjet-^quof^ ha^enusjuorum con» filier um atq, a^tonum amp;nbsp;author es amp;nbsp;fautores hahuiffet^ auxi~ lio mihi atq^confUoaffuturos non duhitaret,Hoc.teximi'e doÜort hoc inquam fuit,quo ade 0 me excitauit nbsp;nbsp;nbsp;remote qu« ohflart
'videhantur impedimentils,petitioni quamuts diffictli, ptafertitn iam iam morituri ceJferim.Qt^am enim iniquum,prorfii4^ abom ni humanitate alienum ftt,iuß(e amp;nbsp;armtte amicorum iam iam de-bitum naturx perfoluentium,petitionialiquid denegare,norunt hominesomnesàquibus humaninihile^l^ alienum. Ätq^ htsaä hunc modum inter nos,quatuor ijs diebtts, quibtts cum morbo con fiiblabatur,aBü amp;nbsp;transacts,quinto deinde die,qui erat Iduutn Decemb.horanoUü yndecimaipie amp;nbsp;tranquille fatofungitur,-
Igitur eomortuoycum hteceins libraria ßtppellex omnis ex paSlo aß me translata effet, tär illud chaos ego yteunq^ digeßiffemX hoc imprimis faÜo opus eße iudicaui,. yt quid de hac tandtu ex^ pe^ata flirpium hißoria deincepsfit fferandumédita in lucent Tollittcattonepubltcaßeclararem.ßd te'Tigt;erb,dobiißtme Crato,. hoc mihtfertbendum ditxr, partim yt tuam illam humanitatem amp;nbsp;beneuolentiam, qua erga omnes liter arum aeßientiarum cu-pidos affeÜus es ,familiariter ad me quoq^ transferrem ,ßc^ea-dem opera,meo deßderiofatisfacerem'.partim quot;Vero^yt per te om nesintelligant, quidde multts amp;magnK Gefnerinoßriingenij ei'laborts monumentts poßeritasßbt debeac ac poßit pollicerii quandoquidem amp;nbsp;eo in loco es conßitutmßn quem tot millia ho-minumyß^confluunt, amp;nbsp;authoritate quoqßta apudomnes ya-les,yt omnium oculi,in te ynum quaß conuerß yideantur. In hts autem etß multafint eir y aria ßheda, ea^ pulcherrima amp;nbsp;maximarum ytilitatum plenatprima tarnen partes herb ar um materia debebuntur. Etenim ea hißoria ybiperfe^afuerit,magni cuiufdam circaßirpium hißoriam,lt;amp; rem rußicam,commenta-rij yiceeßepoterit, yt 'Uedtct5,philofophts,phjftcis,philologt:f, iannibtts,apprimenonfolumytilis',fedamp; neeeßariaßutura ßt„
L 3
-ocr page 86-cASp. rvoLPHrr de gesneri
etenim amp;nbsp;'Varia,multMex^7io\û^yiç@' amp;eruditaerit,amp; noua mttltayßi!gt;tilia,ardua amp;nbsp;ex^utfita comple^etur. Cum enim reï heriaria, omnibut fro^emodum, quemadmodum amp;nbsp;rei^ßt ti^yinfinita haBentn habitaßt id^partim obfiirpium nume-ifum maximt(m,multiplicemj,fingularum difftrentiam^ partim yerh etiam ob locorum maximam, in quibtagignunturdiuerfi» täte (quaßngula amp;nbsp;obferuare amp;perlußrare yntuf homing tum eetatem,tum laboremJuperant) yniws Geßteri opera yßudio, amp;nbsp;labore, hacinßnitasad certumpropemodum numerum reda^a alicui yideripote^(^^ T9t enim numeroplantarufiguras.,magnQ adhibito iudicio interße diflin^asycollegit^yt nullas praterea to to terraru orbeßtipereßi^merito aliquM exiflimauerit. Sed amp;nbsp;ea difficultatem^ quam locorumpeperit huicfludio diuerßtas,partim quidem ßuißmet ad 'varia amp;nbsp;longinqua locaperegrinattoni-bus^quanonßmel maxima cum 'vita dißcrimine aatjt*, partim •Vero do^orum hominum,diuerßs in low, ad qua ipß ob carports y aletudinem, aliaq, incommoda penetrate nequiuerat,habi-tantiumßiberalitateßuflulit,cum tatiu« fere huius yniuerß rara amp;ßngularia in hunc ynum locum congeßa yideantur.
Collegit ßquidem yiginti ferè annis continue ( ab ipßt namq^adoleßentia natur alt quodamimpetu ad hoc fludiumfere iatur) magno iudicio,ßngulari diligentia, amp;ßtrnmoßudio, mul torum amicorum Italia, Germania, amp;nbsp;Gallia laboribus, lucu-brationibua,donts^ adiuttn,icônes herbarumplurimas,yt etiam earum numertts ad i^oo.ßguraru differentias excreuerit. 2dec dubium eß,qumpro eo atq^ erat indußriits amp;nbsp;diligens natura in ueßigatorß yitam ei Domintts prarogaßßt,intra hoc biennium, quo abfilutum iri hoc opusßerauerat, multo plures conquißuiß-jet,ytßnecontrouerßa,hac hißoria omnium antiquorum amp;nbsp;re* centiorum huius argumentißcripta, multts modts yicißit. Igt;I.eq, yer'o hanc commoditatem ßolnm habet praßns opus, fed etiam yeterum authorum,qui hanc traSlarunt materiam, iheophraßi yidelicet.2)iofcoridis,Galeni,'Plinij,Ärabum pracipue,amp;alio-
rutn
-ocr page 87-JTIRPIVM HIST4 f ollicitatio. 44 rum quorundam controutrßa^firpugnanttsi'entencixtum tircA nominajtum defiriftiones herbarum,mutua eir dili^enti Gefneri noßri collatione, quantumquidem ferociumlicuii, ma^naex» farte conciliantur amp;nbsp;reßituuntur:amp; forti ( quodßefeab eodi» Sum memini ) in hocßudijgenere, nemo haSenw extitit,^ui tantumfraßiterit^^uantumiffe, ^tq^ hoc itaejferes iffaali» guando, 2)eo oft.max^ conatui noßros felicit er adiuante, teßa^ litur.Ât quam hocßtfuturum ytile^quam^ necejfarium, ij no-uerunt tantum,qui intelligunt hos authoresfundamenta amp;nbsp;frima iecijfe frincifia huic fhyßologiafarti, neminem^ fojfefeli» titer in ea froficere, qui in hti non fit diligenter frius '^erfatitt^ Sedfrater hos iffos authores ,f lures alios fufra ducentos huit traSanda fro dignitate hißoria adhibuit, quorum far tem maximum contulit acferlußrauit if ß,aliquam yeroetiam ego ah to infiruSus.Ex quibuf,qutecunq^ huiefrofcfito feruiebant, yet integra defcrifta funt, y elfaltem yt ref eriri fofiea foßint^ no-tata. Sed tir inß^iciendtadhuc refiant flures alij: amp;nbsp;ex medicdt quidem frifcts atq, fhilofofhds, Hipfocratù flurima, Galeni quadamfrafirtim dtf aratufacilibus,Auerrhods Colliget,amp;‘ ^rifioteliiproblemata,amp;c. Ex recentioribus yero *}Aanardit J^undella,'Mathioli,Langijefifielx, ^lontagnanxconfilia amp;■ quidam alij, Ex Toetis quoq^ aliqui refiat, Et haSenm quidem magnofiudio amp;nbsp;laboribui imf rootsfiirfium hifioriam oftimttf Cefnerui fromouie tir froduxie,
Eandern diligentiam adhibuit in ftngendts herits, tdï yiu4 tarum effigie imitanda, quorum centum forti amp;nbsp;quinquagin-ta ahifß authore,ea arte amp;nbsp;indufiria ferfeSa tir tlaborattt iam iam funt^yt idem de hts fuis fiSuris merito dicendumfit, quod Tlinius de -^^xi nobili fiSore refert, quodnimirum tanto in-genio yuasfingendo’refrafentafiit yf decefta auesad eas tan-quamflani y eras aduolarintt aut quod de Pfeile memorant hi» fioria,qui tanta art is fingendi feritia equam ad y eram exfrefi: fitjamp;fimiliter canemfvt fratereuntes equi adhinniret, adlatraa
' *
-ocr page 88-CA s P. VVOLPHir DE GESNERî
rent canes. At hoc fit yeru)n,ap^ojîtte adfinem hunts ^figu» rxfacileteflabuntur. T^li^uafveró adyiuum,pro 'ygt;texfuis^ partim amicorum amp;nbsp;aliorum hortis haherepotuït,fut4colorihue in chartaitnagnès fumptihtts nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fe, inter relifua herha-
fragmenta reliquit:partim adfifi obleÜationem, partit» yt tnelitts ceu ad perfe^a archetypa delineari pofiea in ligno poffentt partim etiam'Vt opéré imprejfo tir abfoluto colores etiam commode adderentur pro ijs, quifumptus maior es facer e Ttellent em-ptoribtif. Si quas yero adyiuum habere nopotuit^ab amicts hinc inde yt ad yiuum in charta refeientur, ei^ mittantur,petijt amp;nbsp;exorauit. Eins generts multa refiant, ab amicis exoranda. Et quoniam in figurarumproportione amp;nbsp;magnitudineà quibufdam haSlenits qui plantas effingi curauerunt,parum ad modum cum emptoris, ne fumptugrauaretur turn eùn qui difiit in dißimi-litudine^ratio fit habita, ideo^planttt maximis amp;nbsp;minimis fere fine difcrimine yna eademq^ magnitudo fit tributa,hocfuo de plan tis opéré,quemadmodum amp;nbsp;.in reliquisfuis omnibus ,admodum circumßeSlus amp;prudens Gefiierus,herbismaximis,hoc ed^,cu-iitos quatuor xquantibtts,aut etiam excedentibus,maximum for tnam, nempefixpollicum T^man, tribuit : minoribus yero mi-norem habitaproportionis ratione ; yeluti bicubitalibus ,trium poUicum-.tricubitalibus,quatuor cum dimidio,amp;c.minoribt(s ye roeandem forte,ne nimtsparux, amp;nbsp;idcirco cognitu difficiliores fièrent imagines. Eins generis nonnullas inferitts quoq, appone-mus. Caterum quoniampartesfingulx quxflirpibits infunt.,mul tx in integra delineatione admodum minutx reddantur, yt ne à picore quidem itafat is fubtiliter amp;nbsp;difiinSlèpingi pofiène.^ neq^fi hoc fieri potuiffet,ab inßicientibiis cognofii ; iuxta integram for-mam,plerunq^ partes aliquas maiufiulas, ytflorem yelfimen^ fru^umautfoïiumitirc.pingi yoluit.FruÜuum etiam interiora, quemadmodum in quibusdam etiam feminum,nonnunquam ana tomicèfijeÜandayidehuntur. Cuiusmodi anatomeninferius in Terebinthi fruUu,cuiitsfolliculus in quo culices latent, feorfi.tn
depiÜus
-ocr page 89-amp; in partes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y c interiors ttiamyideri^aßint^
j^eBandam exhibemM.Âce^ hxcfbrmaru ratio,yt diuerjtt liiro~ rumformti magnts amp;paru!4 accommodata erit*, ficetiainamp; 7)ioicoridt,7linio, amp;nbsp;Thtophraßo, qui apudme,innumern in loctî à Gefnero emendati, amp;nbsp;commentants quibufdam illufirari, magna cura feruantur,omnino aliquando conueniet^ mawribtuformts obtts eS^,ft ex farua propriè tir probe piiîa,le-ßori amp;nbsp;injpicienti jatitjiat.
Sedfigurarum quoq^ modusßatuenduse^i^^ neyelhoc ipß emptori moleßiam exhibeamus.Si qu^ enim minutatim ßttgulas perfequi y eilet amp;nbsp;yulgares illat paßimque obuias amp;nbsp;notas (quamuisalia alijs regionibus nota amp;nbsp;yulgaresßnt)amp;in qui-bw error nullité contingere poteil^pibîura exhibere,ad duo forte yel tria milita fgurarum numertts excreßeret, fumptitsq^ auge-retur. Hoc ytpracaueret author incommodum yelpratermit-tere yulgares cogitabat,yel/i qua inter aliquas cognatio yide-retur, in y nam formam conijcere. Id quod ab ipfo in ^bjinthij aliquotgenèribtu inferitupofitû, obßruatum , cum parum dißerre yideantur. Sexus quidem dtfferenttas in omnibtis ferme reperiri animaduertit^ex flore^folio,radice,fapore, odore^ facultatibtts,pracipueyerii amp;nbsp;maxtm'e ex feminttfimilitudine tSr fruldtts, comeHuramfacienstfedita in aliquibusparum differentes, yt pi£iuraexprimerez minime exißimauerit neceßa-rium. Atybt notabile aliquod difcrimen occurrit, quemadmo-dum nec debuit, ita nec yoluit eins imaginem autpi^urampra-termittere,
A c haBenus quidem in genere, quid de hoc opere ßt ßeran-dum,quidüehucufq^ aut hör pra/liter it, ytciinq, ßmusperßquu-titdeniq^etiam orationüquadamaffinitate,fgurarum quarum hocinlibroyftu erit,fubjlantiam, quantitatem amp;qualitatem explicauimus,
quot;Huntporro totiut operù rationem ybertorem reddemtttz ytintelligantomnes, quod etiamß nobù peritißimitsatq^inge-
-ocr page 90-C ASP» V VOLPHII DE GESNERI ‘ n'wß/?itnM hmwofertfarüfex , faio prématuré fie ere^tta: fu-perejje tarnen adhuc amp;poßeritaticonferuari non materiatn folum^qua atnpltßtma e^ amp;'yiaria ffedmodumetiam feuor-dinem,priecipuum huwfuturiopertf inßrumentum, quo nirni-rum tpfe author fiquidefuperuixifee^yfii^ fuiffet.Et quamquam aprineipto huitajufieptt Jui conf lij, aliquandiu quem feruare ordinemyeilet, dubiearit,T)ioßoridemne ,qui fecundum locos quofdam ac quafi per genera amp;nbsp;ffecies,hoc argumentum tra£{a-**^t,fylueflria fiilicet, fatiua, cerealiaßegumina,ßicata,la^an ttacalidayla^antia frigida amp;nbsp;huiu4générés aliafiparando, ß~ queretur : an yeri) de qua^ ßirpe feu planta congereret priM, qutecunqjde ijs yeteres fcripeores Dioßorides,Hippocrates,Ga^ lenuffPltniui^Âuicenna^amp;alijcomplures, haberentz corollaria yero deinceps fingulés ex recentioribu^ partim parttm ex fees ipßus obferuationibitfadijceret: tarnen tn earn tandem defeendit fententiam,yt literarum ordine, quern etiam prins tn antmalium hißoria tenuißet, Galeni authoritate eix do^tfimi Euchlßfin-gultisßeSlandas proponeret explicaret. ’^iouebatur adhoc confilium,turn quodinumerasfchedaspriuiitadigeßißet, tärfa^ cilites amanuen/ium opera ytipoßet, tum yer a cum Lexiciin-fiar futur us liber effet,non medicifolum ,fed amp;nbsp;alij facilius qutt y client inuenirent.
Caterum boc quoq^ eum aliquandiufolicitum tenuit, y no ne omnia,qua de hoc argumente diet poßent yolumine compre-henderet, anyerbindiuerfos tomos, pro materia diuerfitate di firibuere,melius aut commodius eßet, Etenim cum prolixe, co~ fiofe,diligenterqj de tjs omnibus eßet fcripturus, qua de herbtt did poßint,ynde liber partim fieret Grammaticus, quo nomina amp;nbsp;etjmologia Grace, Latine, Ârabicè, Hebraicè, amp;e, expli» carentur:partim yero 'Phyficus feu Hißoricus, qui deferiptio» plantarum,genera amp;nbsp;ffiecies tempus quofiorentf germinant,feminaautfiruÜusfaciunt huius generis multa tra^artt',partim etiam 'Medicinale, in quo peculiariter de yi» ribue
-ocr page 91-STïRPrVN HrST. POLLrÇFTATrO. 4^ r'tltti amp;nbsp;facultaübw plantarum^ yt funt yel alimenta y el me~ étcamenta ageretur,zterum dubicautt, quot;Vtrum iribm peculiari-buó librif'dißinguere,fattf commodum forets Aliquando quot;^erQ duobin tomds condudendam ren fuit, quorum prior plantas yß-tatas liter arum ordine dejrriptas conttneret : poßerior yerb eo-dem ordine rariores.Âut rurjm nulla habita plantarum yt rartt aut'bulgaresßtnt^ratione^altero quidem berbarum naturapro-xime amp;nbsp;proprie,nimirum nomina, deß:riptiones, temperamenta amp;nbsp;facultatesßecundum elementorum ordinem deßcribercntur, altero yero Grammaticalia , yocabulorum etyma, textuum emendationes,amp; in yntuerßtirrt Thtlologia traÜaretur : quorum hic Lexicon 'Vocabulornm,ille 'Vero rerum medicarum aliarum^ Hißoriaappellandafuißet.l^erumcum tandem omnia coniun-gere conßitutum ßbi efjet, earn in ipß) opere concinnando,ßqui-dem yixißetßeruaturumgt;amp; me ,ß tpfe è yiuds excederet^ooßer-ttare debere indtcauit yiam ac methodum,quam etiam antea in-animalium hißoria feruarat : nempe ytprimum caput,quod Uit ahbiÂ.literaßgnißcatumyoluit, “îdomen obtinuijßet. Collegit autepro hoc captte Itnguasplures quam ante tpßum forte nullm, Latina cetera è 'Plinto amp;nbsp;Celßinoua amp;nbsp;barbar a ex recentiori-hui.Hebraica ex yeterds te/lameti ledione amp;nbsp;Lexicorum, Arabica amp;nbsp;Perßca exßriptoribits tilts ‘Barbards, qui de re medica txtant:amp;horum quidemplurima contulit,qult;x corrupta, literds pro fe tnuicem po/itu, htnandeabetusmodijcriptoribuslege-banturttneo, ytdixt, laborauitplurimum,amp;plurtmum lucdt Arabictsßriptoribus attulit, Grtxca,ex Theophrafto, Dioßor. Galeno amp;nbsp;LexicographdsJtalica ex JAathiolo, Amato,Anguil lara,amp;c. 'Bßetica,hoc ed^,'Bßetorum inApibua, abamicdipaf-ßm,Galtica,exP^tellio amp;nbsp;fua tpßits obßruatiüne,Hißanica,ex Amatofb/lathiolo amp;nbsp;quodaalto Itbro. Germanica,partim ex fuo anteannosfort'e yiginti edito, partim ex Fuchfio amp;nbsp;quot;FragOtamp;c. Belgicaex ‘Dodoneo,Anglica,ex Turnero ec Fliota; ditdionario, Jllyrica, Bohemica Polouica ex diuerßs quoq, ßriptoribus»
M »
-ocr page 92-CASP. VVOLPHII DE GESNERI
’Barbara diuerfa, yerera quidem ex additts ’Diofcoridt nomen claruris'.recentiora '^erb yt Turcica, ex noui orbu defcriftione. Huée ua tnplurimi4.i(um »« omnibMfieri nequaquam poßet ob^ ßruauie. Secundum caput ,feH B. Itteram defiriptionibii^,lt;jua. àfexu , foltjs radicihtii, fruÜihin ,feminibui amp;Jimilibin fît, muntur, dtcauerae y ex quibtu yecerum praponendas cenfuit, Diofcoridtfy Theophraflt^Biinij amp;nbsp;altorumgt;poß has yero fuum amp;nbsp;aliorum iudtctum addtturtu^ Terttum caÿHt,f{ue C. de tempore quo yel emutuntfloremßuturum erat^ quemadmodum Ht liotr opium, Theophrajio,filjîttio tantum floret ; ygt;el germinant autflruSfumferunt\ant quibits in locts 'vherius naturx quadam proprietateproueniant, yt cucumeres amp;nbsp;cucurbttx aquas it a ap fetuntfyt ji in yiajculo ijs è proximo fubijciatur, paucorudterum Jfacio adrepentes, cognoflentur defcendifle^eadem 'verb exicatay reuerfleydecuruantttr^0^i‘^^^^^°*^^'f‘*'^ ï^-^ litera, fÿmpathias amp;nbsp;antipathias herbarum, tum quas inter fe mutub, turn cum alijs rebus diuerfls habene,explicandas cenfuit.Eius rei exemplsfitnty txdem cucurbita,^ux quot;Vt aqua mirum in modiim deleSlanturyita eleum ram infenfle oderunt,'vtfl illis loco aqua apponatuty in con trariam omnino partem yergant, autJt minus poflint ,Jefl con-torqueanr. Quinto deinde capittyhoc e^^, E.litera,plantarum tultura,flue qux ad rem ruflicam amp;nbsp;hortenflm ffeUant, expli-canda erunt. Et cum in quartuidam plantatione aut in/ttsone Enna motusffeSiandus efl, quemadmodum nonnullx herba aut arboresflunty quafli Luna in terrets flgnts 'Verflante plantentur^ fubterraneaspartes'Vegetiores acquirant. fn aeretscontràyam-plioresramos diflflundenty ac fruHuum çr foliar urn luxuriabunt 'vbertate, niß Luna fuerit impedita. Sexto capite yel EditerUy deeafltrpium 'Vtilitate agendum arbitratus fuit, quamcorpo-ri 'vt alimenta, prabentiac primumflmpliciter , qua in cibum admittanturautno-.deinde quaq^mediciquam idfalubriteraut commod'efiat y nbsp;nbsp;quale hot alimentum renuene an craffum fit.
Turn etiamnonnihil deapparatUypartim exantiquiSjamp; ijsqui hodit
-ocr page 93-STIRPIVM HIST« P O L LI CI T A TI O*, 47 ho die extant, partim 'Teero ex [ua amp;nbsp;aliorum do^orum diligenti curiofa obfernatione. Septimum caput, quod G. literaßgni-ficatur,limplieium medicamentorum remedia amp;nbsp;faeultates con-tinebit^ exlibro yeterum, recentiorum, manufcriptMplurimût proprijs amp;nbsp;amicorum experimentdf congefium » temperament^ quoque amp;nbsp;faeultates fecundas tertias amp;nbsp;quartas comprselsea^ denSt Hoc capite multa commemorabuntur mirabiiia amp;nbsp;natura fecreta,eritque omnium amp;nbsp;copwßßimum amp;nbsp;ampbßimum, Ultimo capite., fub H. litera, quot;Philologia locum obttnuiJßt.Et adhoe quidem caput, quicquid ad Grammatitam,ltnguas diuerfas,pro^ uerbta^ßmilia^apologoSyToetarum diSla^deniq^ ad'Tserbamagdt quam ad resperttnere yidebitur^conijciendum erat,
/n horum omnium traêîatione amp;nbsp;explicatione., etß yaria ad^ modum amp;nbsp;diuerjie fint doBorum yirorum qui banc Thyßologia exornarunt par tern,fententia,proindeque multa,magme content tionesthoc ftbipropofitum Gejnerws noßer in illo tamcontrouer^ fo opere habe bat-.neminem à quo diffentiret recentiorum acerbiws adorirj,ne adconuitia tir contentiones- illosaduerfum fefe excita ret, Quinpottwß ab aliquthuadißentiret, co^tauerat,non yer» bis,non conuitijs,non calumnijs,yefolent nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Euripi
dts, fed rebui ipßf amp;nbsp;quibus poßet argumentti yeritatem pro» ponere, Tlacent mihi ( aiebat ) Grad, quipugnam inchoaturi* timv aiyri,yt inquit Homerus-.noplacent quot;Troiani, qui KÄayp^
Tyadpugnam proruebant,.
Et quanquam tilt beec in yniuerßm methodui, hoc tempore, ad operts huntsperpeSlionem admodumprobata eßet, ob eas nimi rum quas paulo ante enumeraui caufas, tarnen quoniam yniuf anni labor non erat futurus, aliaq^ tempora,alia atq^alia conßlia dare,non nefciret-.ltberum mihipetu, adhibito amicorum amp;nbsp;do» Sorum yirorum iudicio,eandempro tempord,aliarum^circum ßantiarum ratione, immutare, amp;nbsp;conßlio ex prafentts temporà conßitutione, quod,ytinquitpû'èta,rerum omnium eftprimum, capto,optimam doSdque imprimd probatam metbodufeq^rer*.
1
-ocr page 94-EthxcqMdem funt fer'e omnM, qux de flïr^iumhifiorudo^ idißimm Gefnerm ante einó obttum^ mihi communicauit : qua^ 9^0 amp;nbsp;tibi, optime Crato,amp; extern doBts reiq^ herbarix pertttt totninuntaefleyolut,[mprimn yero a^udomnes confietynon ßu~ dtojèjolttm àmeamp; curiofe ea cenferuari omnia,qux ad earn per^ faendam i^l'econgeßeraty’-verum etiam E/ «TttJa^zaz -nAêiraz-
TÎÎiKi(x/^0ViçaUy yt inquit ad lunonem Kemtsaj^ud Homerum,primo quoque tempore eiM editionem moliri.^tqtie '»ttnampaucorum dierum eßet opin,na ego yt diutitn defiderare tur,haudcommitterem.Ktrum enimuero,cum amp;nbsp;ipfafuturi opt ris magnitudo at que moles, ßgurarum multitudo amp;nbsp;yarie^ taSf amp;nbsp;ipfumdenique argumentum per [e/tonleuem difficulta~ tern faciant-.fitqj praterea aliéna in opere^ labor, qui laudem mt^ reatur difficiUtmita, non dubium efl, quin hts de caufis cita tiua diuulgatio,impediatur.Diflicultatem y era etiam auget mea ip^ futs tenuitas. Cum etenim neque ingenio aut doQrina,neque re^ rum yfu tgregie fim infiruCliis,yerendum mihi ei^^ne qua opti~ tnits Gefnents totnoStum yigilijsydierumqj (udorihus nobis pept rijfet^ego parum doile in publicum promere pergam, Quern enim artificem,,hoc opus requirat, non ignoro^ eoqj magis intelligo, quo ßepttis yetujlißima Orphxipoëtx carmina tn memoriam reuo-co^qui inquit:
^aTajeTi^t^eu TotÄctgt;(^pdliov*olt;;tuv Efa.faifaitügt;ç Tretpa^yf^oivnaeiTi Oç ti d'ld'do'X.i^cUi gt;fßf 0Ç OtcToTetC i^ipteivoi, ^t yerb cum intelligam in hunt yfum T)ei opt. max. yolun fate ad me hxc bona tanquaex fonte quoda dedu^a, amp;nbsp;ipft quoq^ Cefierofiefuiffe yifum^yt ta mihi relinqueret/timirum yt eade benignè acfidtlittr in alios quaq^feientix cupidos corriuarem,neer quod quiddinauf^icatifacere aßolet,dum jt quid illi paulo acura tieri ßudio comparatum habentyprotinits in arcana Jua feerttio-raq^ intrudunt, pofleritati inuiderem. Tarabo, bonis auibtts^oe efui(^tKéi nbsp;nbsp;inquitÆ,fchjluSyTtJ](ff.iJt.vovft micasiud^av ^oç)
-ocr page 95-STIRPIVM HIST* P O LLI CI T A TI O» 48 fi no quale yellem^at quale potero,^ro animi amp;nbsp;ingenijfacultat't-hws^non fro dignit ate rei.Quodft tata mihi effetfacultas,quanta efl fromftitudo amp;nbsp;deflderium , bonam yelfotita certam in (fent -'Veniretn,flurimum me frafliturum.^t male facultatem à do-Su tn re tantt moment! dejiderari quam quot;Voluntatem, amp;nbsp;audace mefotius quam inuidum exifliment.Audaciafiquidem in renaît mala,amp; ab animo bono fr of eSa, leute quadam culfadici fotefl, in 'vitio tarnen non ei^ : cum inuidia fit deterrimum -vitium , eÿquot; amnes inuidum yno ore oderint, audacem quot;Vera multi excufent^ accufet nemo. Igttur fulcherrimam tllam quot;virtdantvs tif frutican tvs natur« fartem à clarißtmo Gefnero noflro ceftam, amp;nbsp;langt» fat»stemfore,multtfque'Vigil!js amp;nbsp;laboribtts congeflam mibi^ reltSatn, excolere atque ferficere conabor. Sed itat^it bis nihilj autfi aliqua erunt, non niji cum frafatione,fim additurus ,fila Gefheri fententia, quot;Vt quot;vt ab iffo fcriftam inuenero, contenttts. 2^ec definam quantum quidem omnibus tngenij neruis conten“ deref Otero, donee adfinem ac quafi for turn, omn^ natura domino fortunante , feruenero. Si quiddefiderabitur,minime mi» rumei fuertti qutquasdiffieultates habeathxc res coniunSas, non ignorauerit : dpiiei cP’or (Wîj/aAozç to Q'iÄn/^^faovov. Et omnwus bonis in rebus, conatus in laude eS^, effeSusyerb in tafu.
Vnum boc reflat,à te, ornatiflime Crato, caterisq^ doSiflimis amicts amp;familiaribus noflri Gefneri,exorandum,'Vt, quamilU mihi de yobis ffem fecerat, quamque mihi iffi de 'vobis fum fol-liiitui,eam fro quot;Veflra facilitate, confirmetis;itafiet,nondubito^ 'Vtfoflhumum boc of us, Gefnerum farentem agnofcat,doSisque omnibus amp;nbsp;rei herbaria ferttis frobetur, er laudem mereatur, ^od ytfaciatts,confilioque me (quando excellentem frudentH •veAram fugit nihil) luuetis, Cr of us conficiendum mecum fufei-fiatis, maiorem inmodumà quot;vobis feto atque contendo.Et hoe quidem feto diligentius, quam fl rrs mea effet, quo bonefliite
-ocr page 96-éASP, vvoLPHrr de geähert
lt;6 itmtcorum ytilitate labor are ^quam de ßta.Ec htec quidem ba tui y t^uade tam laborioß amp;nbsp;immenßflir^ium o^erepollicerer: • eui'^tiiuamfnmum infludioßrumgratiam fatufacere^t^imt me^ue^romtjß fideliter amp;nbsp;cito exoluam^ Tgt;eum optimum maxi mum obnixèorabo, at^, ytalij idem precibua apud Deum conteu dantf etiam att^ue etiam rogo.
Sed te ciiioque humanißtme Crato, maiorem in modum roga-tumyelim,primo, banc meam de C» Geßieri mei praceptor^^ tuique coniunBißimi ßirpium hißoria^ ‘PoUicicationem^optime (ertè amp;nbsp;to omnino^quo dixi^animo inßitutam^tibique (quamuii nimiumforte conßdenter)inß:riptam,iequi boniqueconßlat. Dt inde^quanquam mihi non efidubium^ quin cum antehacerga^~ mnes^nunciametiam,tuxconßantiagratia, manfurut fif^nea-demerga mequoque humanitateamp;ieneuolentia: iamenabste yehemtnterpeto.yt quam multû oßendißt beneuolentiamj mihi quoquecommunem ejß yelti^me^y/i ullam inmea amicitiaf^em babes, intuorumnumerumrecipias. Egoomnemeum fludium, omniaque ofßcia, amp;-,fi quibtts alijs rebus honeße yel commod» yel yfti eßepoßum , tibi yicißim fumma cum obferuantia
offero atquepolliceor, Curaytyaleas. Tiguri Heluetiorum, pridie Idas ’Martij.
KAnnofalutit i 5 6 Ó.
FIGn^/E
-ocr page 97-49
FIGVRAE STIR-PI V M.
Terebinthm cumfloribw folliculo m quo culices latent.
-ocr page 98-i I GV R ÂZ STIRPIVM
Lachryma lob.â D.Kentmanno Ge/ne-ro commamcata.
Cuminum
-ocr page 99-FIGVRAE î T I R P I V M. fo
Cuminumfylueßre.
-ocr page 100-r I G V R AE J T I R P I VM.
4
Caßia Adonßelij diEla:cuius radice utun^ tur altquipro lignea.
Ornithot
-ocr page 101-riGVRAE î T I R P I T « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$•
Ornithogalon maiw minui:minorù atitem t^adix hicfeorßm pinßtttr.
-ocr page 102-r I G V R ZE '5 T I R P I V M.
Ab fint hi umfantonicum,martnum (juibufdam. Herba f mints fanEii d Calceolaria Pharmaco poeo f^eronenf mtjfa. A SemenfanSium.
* SantoniciIpecies maiufcula nbsp;nbsp;longtu^
/cultsfoliolu.
Cyclami-
-ocr page 103-riGVRAE STïRPl *
tyclamint^^ jL(^x,ç/ppi^Q' à D'Kent^ manno mtjpt.
Emendanda in carminibiis»
Tag.32.fac.2.Unea 4adGstu,lege,arffiftunt. Pag.33.fac.I. linea 29 uindlis, lege , uinclis. Pag.3f fac. ilit.ieai41oquicur,lege,loquecur, Pag.34 fac, I linea 24 ledum,lege,lethum.
Pag.39.fac. alinea f Aoni.i,lege,Aonio. Pag.38 fac. I linea 24 dirnpêre,lege,diripuêre, P’S'3,8»fac. 2 linea utrepido,lege, tcpido.
-ocr page 104-