ILLVSTRISSIMO PKINCIPI AC DOMINO, Dz Alberto Marcliioni Brandenburgciifî,Pru{siæ,

Stcdnæ, PomeraniæjCalïùborum jac Sda« uonim DiidjBurggrauio Niircmber» genfi,ac R.ngiæ Prindpi\Dno fuo de mentifsimOjAndrcas Ofiander^

.....I V M bunclibellum multis ac magnis dé i caiifis inlucem edereudlemjAIberce prin * ecps inuftriffime,multa me hortabatur ac ____j inftigabant,ut eum nomini tuo potiiïîmUl »ifcriberem atep dedicarcm^Prindpioenim mereban tur hocjcum alix prxclariCsimx uirtutes tuæ,tiim uc roexcellens huinanitas acb€nciiolentia,qua non lb*, lum uiros infigni aliqua eruditionis ac pietatis opini* one cdebres profequens,ucrum edam me ipfum,qui nihil omnino fum,fingulari quodam ac naduo, ut ica dicam,fauore compled:cris. Deinde facile Iperabarn,, buius libdii Ied:ioncm illuftriiTimæ’tnæ Ceifîtùdini non ingratâ fore,quôd muka de quibus ante uiginti annos inter nos contulimus,in eo eflet recognitura» Multaedam noua,fedcognicu longe iidlifsima ibi^ dem inuentura. Denicp dubitare non poteram, quiii, iOuftriffima tua Cdfitudo in primis cuperet extarc^ canfaSjpropter quas non modo tot pijj^ tot eruditi uin\uerumetiam tot nobileSjtot inuftres,S^ inter hos^

) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a IJ etiam

ctiam nonuïH regia Maieftatc prxdid Heroes,baby=« -lonicàs lilas abominationes fibf dcl^rçndas cŒc iudici ucn'nt. Quariim quidem non foliim prædpnas in hoc libello cxpJcauijUemm etiäin fontem ipfum,è quo ib læomnes inuniuerfum fcaturiut aperui.Pofireino ui debatur mihi ex udlitate publica fore, ut qui hoc meo fcripto,dc fine mudi,8c iudido extremo admonid,ad fugiendas abominarionesillas babylonicas excitarena tur, i)dem edam hoc dedicadonis officio amp;nbsp;commea moradone nominis tui,quafi in rem præfentem fad^o rum illudriffîmæ tuæ Celfîtudinis dedudi »cxempio tuo confirmarentur, unde uiciffim hæc ad te rediret militas, ut fic confirmati,radonem fadlorum tuorum illurtriffimac tuæ Cehitudini, optime condarc intellia gant,atcp faf cantur. Nelt;^ uerö me ab hoc dedication nis propofito dcterrçri paßus fum,quôd hbellus cxi^ lior uideri poffi't,quàm ut tanto Principi reéfe dedice tur. Semper enim in ca fui fentenda, Heroicos uiros propter cxccncntemingcniorum uim,acper/picacita tern (unde illuftres dicuntur) Iongaamp; operofa rerum explicarione non egerc,quinetiam propter muftitudin ncm negociorum, quibus in adminidrationc rerum ocCTipati funt, fuperuacanea mokde ferre. Quare eu in hoc libello agatur de rebus maximis,ncmpc de bis rediuiua Rhomanæurbis dominatione, omniu quas hie fol alpicit famoQffima, deqj totius huius mundan næ molis ætate ÔCinterim,item de genuine intelleélu,

obfcarifTimarij propbétiarum, Damelis Sclobannfe,'^ cquibus præfentis huius Ecckfi'aftiddißidpjquacon ciiumiir, fcclix cataftrophe tanqviam digito common ;■ ßratiir, fpero eum apud illuftriflîniâ tu.am CclUtudi* ncm, tanto fore gratipnorcmxquanjTo breuiorem.Su* fcipc igitur iUiinrinîme Princeps, hoc quicquid eft opufcuh eâ uultus hilaritate ac animi bcneiioicntia, qua me quocp fufcipere accompledi foies, illudêp à morfibus mtudorum, interpofita ludi'cq tui accrri*. mi autoritatc defende , me^^ß folita ilU fJIüftilTimæ. tuac Celfitudinis beneuolentia, quam haéîenus neç^ temporum,necjßlocorü înteruallaobfcuraruiit,perpc tuo cÔmendatum habe,Nam officia mea qualiacunqp ’ ■; amp;pblèquia, unà cum precibus pro lâlutc ÔC incolurai

täte tua, iam olimillufiriffimætuæÇelfitudini, femper ac pcrpetuo fueruntjCruntîç

DE VLTIMIS TEMPORIBVS, AC de fine mundi,ex Sacris literis , authore Andrea Ofiandio.

Matthaco tefte,diem illum amp;nbsp;horami quaipfè ad iudicandum uiuos ÔC mor tu os reuerfurus efîet,à nemine morta lium,ac ne ab angelis quidem fcirifid infolius dei patris arbitrio pofitumefic^darifsimc gt;nbsp;pronunciarit:chriftianos tarnen homines, in facris li* tcris erüditoSjConieduris quibufdam è ucrbo,amp; ope ribus dei petitis,ad tempus illud præfagiendum, Si nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;।

quafi eiraim{cribcndum,non folum pcntenire poflc arbitror,uerum etiam ut pcrueniant conari deberc lu dico. Non enim dixit dominus noner:feculum ilIud» aut sctatem inam,aut annum ilium aducntus fui,â ne# mine fciri,fed diem tantum, amp;nbsp;horam,airerit ignora* ri. Quin imô aptilsima etiam fimilitudine, nos ad in* quirendum obfcruandum tempus illud,blandifsi* me inuitauit,8^ tantum no coeglt,cum dixitdncipien* nbsp;nbsp;nbsp;?

tibus autcm his fieri,fufpicitc amp;nbsp;leuate capita ueftra, ( CO quôd appropinquat rcdemptio ucftra, A fieu autc difèi

DE V L T r MIS T E M ? O R. I B V S» dîfdte fiiniîitudinem.Quando lain ramiis /cius tcner, (ucrit, ÔC folia protruferit, fatis quôd ïam propc fit Scftas, Sic criam quando uideritis hsec omnia Ben,fdt tote quöd regnum dei prope fit in foribiis.His autem üerbis,non tantum è ftatu rerum ohm futiiro, tanquâ inre præfenti,conicduram faeiendam uulgo commî» fit» uerum edam paulo fapi'cndoribus, tempus illud optabile, mulds ante indagandum proindcndum feculis mirifice commendaint.Sicutenim agrtcolæin» gruentem 2cftatem,cx arborum germinadoiiecogno« Kunt. aftroiiomi uerô edam germinadonis tempüs ex aftrorum motibus definire, Si. in quantumuis Ion* gum tempus prænunctare poflunt : itauulgus chri« ftianorumgt;appropinquantem myndi finem,ex fignis à Ghrifto indicads iud/care,theologi ucro,€dam cur* ricula temporum amp;nbsp;jetâtes, quibus quæcp figna certo uentura fint,èfaçrarum fiterarum myfterqs cruta cxigt; ftimare,et mulds ante feculis defignaredcbent.Quod cum ita fit, diAa quædam amp;L fada infignia,propriec^ ad banc rem pertinenda,quæ in facris mihi uerfand îi teris obiter occurrerunt, diligenter animaduerfa no« taui, S)C cÔieduras ex eis de fine mundi fadas,memo« riæ mandaiii quarum nonnullas amicis paulo fami« liarioribuSj in literas relatas priuatim communicaui» Quæ cum à pluribus appetantur, ÔC iam late fparfæ fînt,pcriculum eft, ne audaculus aliquis,meis illis con ieduris aliquid non mei admifccat,amp; nlijs meo nomi« ne«

ignorante obtrudat. Quod ne fiat,fcriptum Æi» îiid,quamuis exiguum,{ùb manus reuocaiii,amp; alicü* bi emendaui,alkubi ucrô etiam Ioc»pkiaui,ut co pér typographum ædito, fimiil ÔC fratribus gratificarer, neinpofterumâ falfàriiscorrumpaturjfcciiritatem mihi ip{epræftarem.Suntaiitem conicAuræ quatuor (air eni'm eas,nonutthcfâurum etiam numeremusC) quas nttnc ordincrcccnicbo.

Rimaconicélura fûmit è uerbis Elixpro# phetæ, quæiu darf in libris fuis tbalmudir ds oraailï uice, non uno loco rcccnfcnt. Extantcmin libro nM n‘)’\^5xAboda2a«

Tradidit domus (feu fchola)Eliæ, dixiflcEliam i Sex milibus annorum durabit mundus. Duobus milibu»* inane,duobus milibus Iex,duobus milibus dies Chri' fti.( hadenus Elias, poftea fubqciunt rabbini) Ac propter peccata noftra quæ plurima funt, prætcrie* runt cxcis ,quotquot iam prætcricrunt. Et cü oracu^» lum hauddubie fide dignû, multis de càufis, tamctlî in iâcris literis non fit expreifum» Prihdpio enim in« nûitur uerbis Mofis in pfalmo iuxta hebnros nonage fimo

DE VL TIMIS T E M P O R I B V S, fimo, quibus criarn adfb’pulatur ûncflus Petrus, epi« ftolæ fccundæ capkc tertio, quod Ccilicci:, mille an* ni apud dominum fint, ficut dies unus , Inde enim fequitur, quod ficut deus lex diebus creauit omnia, Icptimo die requieuit i ita etia fex milibus annoru, gubernethuncmundum generation! amp;nbsp;cOrruptioni obnoxium, Sc feptimo millenario adducatur requies fempiterna. De qua ad hebracos capite quarto ita Io« quitur Apoftolus,ut hocipfum myfterium nobis uc« luti digito comonfirare uideatur » Deinde mirabilis ter cum fcquentibus reliquis coiccturis omnibus con fentit. Poftremoàiudæis utccrtuprophetæoracu* Ium conftanter celebratur, tametfi contra corum infi«, dclitace maxfme ac manifeftifsimc pugnet.Quod qui dem neutiquam ab ipfis fieret,nifi certa amp;nbsp;indubitata cius dióli authoritate cosercnnmAdietfla enim clau* o

fula, ingenue confitentur tempus natiuitatis Chrifti, non hac ætate dcmum aut nuper, ucru iam olim,tum, fcilicet, aim opus illud thalmudiaim circa annum, domininoftri quadringentefimü tricefimum fextû, publicarctur,elapfum fuifie. Vnde manifeftu eft,ip* fos iam plufquam mille amp;nbsp;centum annis, fruftra aliû Mefsiam,quâm dominum noftrum lefiim Chriftum expeAalfe. Cuius quide rei caufam, falfo in ftia ipfo^ rum peccata conqciunt, cum Cbriftus illis adcertum ac prædefînitum tempus ita promilTus fuerit,ut nec^ propter illorum peccata tardius,ne(ÿ propter iuftici» h citiv^

citi’iis nafci d^bucrit, quadcrc alias fortaftêpîura» Qnanquam quidam è uoilris bancclaufulam de cein^ pore natiuitatis Chrifti iani olim clap/bj ad fine mun ,di trabere nitantur. quafi propterpeccata noßra mul tum illis aiinorn fex mifibus defuturû fit, quo minus Compleautur, Verum eum fenfunbquamuis ah'oqui propofico noftro accommodatifsimum, bcbræa tiers ba no rcdpiunt.Eft igiiur fenfus huius oraculi.Muns dum ex co tempore,de quo Mofes dixit: Terra ante crat inanis èC uacua, cirdter annorum duo milia du* rafle,antec^ circumcifionis lex cum fuis appcndicibus Abrahamo traderef » De quibus Geneieos uigefimo fexro capite itaIegimus:Benediccnt in femine tuo om nes gcntcSjCÔ quôd obedierit Abralia uoci mcç,Sc cu ftodicrit præcepta miLndsLta.mea, ccremonias Ie* gcscß feruauerit» A tempore autem traditæ dreumd* Jfionis Abrahamojufep ad Cbriftum,duobusalqsan* norum milibus fuifle duraturû» Quod cum res ipia, uerumfuiiTe amp;nbsp;fie cuenifle manifcftifiimc compro* betfnam Chriftus aborbecondito,drdterquarermil Jefimum annum pafiiis eßjquis non credaej'd quod ftipcreßjCtiä â ucritatc non abhorrere nempe quod Ä Cbrifio ufqt ad finem miindi, niillo modo amplius ( fortaifis autem multo minus ) quam duo milia fint dccurfura,id quod Eliæ oraculum fuo quodam mo* do nobis infinuat. Cætcrum, quôd aliquot anni de ultimis duobus millenarijs tranficrint, amp;nbsp;tame Chri^

ftus, Ut iudæi putât, nondû uencrir,proptcr fua ipfag rum pcccata faótum inderi uolunt,{ed Iruftra, Venit cnim Chridus, iuxta hoc oraculû» ita ut drcitcr qua« termillcfimum conditi orbis morerctur.rehirpcrct.ct in coclum afccnderct, in fine mundi itcriim imic ucn« turns ad iudicandum uiuos mortuos, Quèdau« tcm liidæi, ab orbe condiro, ad Chrißum ufc^ ) du« centis annis fcrè minus numerant quàm noSj in caufà funt, cuin alfi multi crrorcs , tum ucrô illc omnium màximus, quôd Dariû Hiitaipis, fiib quo templum ædificatum cß,6dDarium ab Alexandro man;no dcut ctumjpro eodem habcant,ac fex tantum annis regnal fe putentjCum ab initio regni unius, ufc^ ad finem ab tcriuSjCtiam fecundum Ptokmæum, centu nonagins ta duo anni intercellcrint, quam rem diligenter excu« tiemus in Chronologia nofh'a,dco uoîente.Hanc c5a iecîuram adiunat ctiam Henoch;»ö^ Elias ipfe,qui am bo uiui ex hac acrumnofa uita,ad beatam immortalita tcm,morte nonnußata.transfati funt.Sicutenim fcx: primæ gcnerationiSjfcilicet, Adam, Scrh,EnQS, Œb nan,AlahaIaIeeI,Iarcd,mortuæ funt,fepTima aute ge« ncratiOjipfe fciIicctHanoch,qucm amp;Iudas inepiftos la fiia, fcptimu ab Adam non fine caufa pr^dkat, im« mortahs cft ; ita fcx millenarqs müdi,moTS rêgnabity fèptimo ante beata immortalitas uigcbit. Et ficut pri« tna fcx fccuia mord obhöxia fiictu£',äb Adamo cct iifcp âdEham,feptimûiautem,EIiæfcilicet.immorÂ

talitatcm adipifcitur, ( nam Elias uiuus,in igneo ciir^ ni raptus eft,)ita etiâ fex millenarijs mortalis hæc ui-* ta durabitjfeptimo ueró ingruente,Chrirto in ccclum ; obuiam rapiemur» Scculum autê uoco,quàmdiu ho* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

mo uiuit, Vixit itac^ Adam,ufc^ad Methufelam,Mc thufela autêjufcp ad Sem, Scm autem, uic^ ad lacob, lacob autem,ufcj?ad Amram, Amram autem,ufc^ ad Ahiam Silonitem,Ahias autê,uic^ ad Eliam,quitranf latus eft.His côicéturis etiâufuseft loh.Picus Miran duIanuSjCum anno domini M CCCC LXXXVI» j airrentc, inter noningêtas fuas difputabiles côcluiîo nes ctiam hanc pofuit:Si qua eft de nouiffimis tempo ribus Humana conie(ftura,inueftigare poftiimus, per fecretiflima uiam cabbalæ, futuram eflc confumatio* * nem feaili, hinc ad annos quingêtos quatuordccim, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

pra nonnihil infinuauimus, conrjcimus,iextum mille i narium nequaquam completum iri» Nam ficut in Ie* nbsp;nbsp;nbsp;|

gc,fexta dies non tota concefla eft ad operandum,fed infignis aliqua pars eius adqcit fabbatho,circa uefpe* rum. ita fextus millenarius non totus cocedetur huic mortal! uitæ, fed luculenta pars eius circa fine reftca* bitur, atcp â beata ilia 8^ æterna rcquie præoccupabi* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Eainda cÔieAura fumi't c ucrbis Chrifli, quælegimt Matthari uîgcfîmo qiiarto,ct dccimotertio capidbus,ad hûc mo dû:De die aût iHa amp;nbsp;hora nemo nouit,nc angcli quidem ccelorû.nec]^ ipfc fihïis,niiî pater meus foins. Sed fient erant dies Nohæ,fic crit SC adnentus filrj hominis. Sient enim erant in diebns ante dilnuiU edentes amp;nbsp;bibentes,matrimonia contrahenteSjamp; nu« ptnm dantes, nfep quo die intranit Nohas in arcam, amp;L non eognonernnt donecuenit diluuium,amp; fuftulit omnes.Sic erit amp;nbsp;adnentus filrj hominis. In iftis enim nerbis uidetnr Chriftus non qualitatem tantum, fed K quantitatem temporum comparafic » Qualitatem autem temporum uoco, mores illornm fcculorû cor« ruptos.quantitatem ncrd,numernm annorum*Ac de qualitate quidem dnbitari non pote fi, cnm Chriftus aperte dixerit, etiam Lucæ decimo feptimo capite î quôd ficut in diebns Nohæ Loti, ederint, bibe« rint, uxores dnxerint, nnpfèrint, ernennt, uendide« rint,plantarint,ædificarint:ita etiam fiiturum fit, quu filins hominis rcneletur. De quantitate uerô (eu nu J mero annorum.etfi res in obfcuro eft,aliqnatenns ta« menrelncet,ac Cefe aperit,cum Matthæns ablblute di eat:Sicut erant dies Nohæ,fic crit amp;nbsp;adnentus filij ho minis, præ fer tim, cum Paulus ad Rhomanos quinto capite afierat, Adamum fuific forma fnturi Chrifti,fi« eut amp;nbsp;in prima ad Corinthios decimoquinto,ê Chri« b fi) fto (à«

fto fade alfcruin AdajninD,dkcns î Facius e»! prunus Adam in animam uiucnte, extremus Adam in fpirf^ tum uiuificantêPrimus homo dc terra tcrrcnuSjfo ' cundus homojdominiis ipfc dc coclo. lam fi Chriftus cd alter Adam,cuius die prior forma nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aduentus

Chridi futurus eft Heut dies Nohæ circa diluuium, quis non credat, quód quantum temporis effluxerit ab Adamo terreftri ufq; ad dies Nohac amp;nbsp;diluuium aquciim, tantundem ctiam eßluxuru ab Adamo coca ïcdi,qui ed dominus noder Icfus Chridus,ufqj ad da nem mundi amp;nbsp;diluuium igneum Dc quo apodolus Petrus ait ; Aducnictautem dies don uni ficut fur in noclcjquo coeli procclîæ in moré tranfibuntjciemen« tauerö æduantia folucnturj terrae^, 8c quæ in ca funt opera exurent. Etiterum idem inquit: Per quem ccca li incend foluentur, 8^ elementa ædijantialiqueicent* Manifedum cd autem ex capite GeneCeos quinto, ab Adamo ad diluuium effluxide annos mille icxcentos quinquaginta lex» Veridmidmü igitirr cd,Anno dos* ' mini miicfimo fcxccntcdmo quinquagedmo fexto, dnem mundi indarc 8lt;: prx foribus eiJe, qui iam non ' plus quam een tu duodecim annis abed,Nid Forte aiu ni domini hac in parte non à natiuitatc eins, Fed àTCe dirrcdtioncjafcendonc, 8^ fpiritiisfandi midionc qu# merandidntSicut autem Nohas diem quidem ho* ram diluui) nefeiuit, donee dominus cum iiibcrctin^ gredi arcam annw, autemfduit, cum deus illi prædi»

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xüRt,,

gt; DE VL TI MIS T E Ä P O RI B VS ’

xîfTctjfc hoinînibus adîuic centum Uîgùitiannos pce^ nitentiæ fpacium conccJcrc. Ita amp;: nos, tametfi diem , ôc horam aduentus dominî prorlus ignorcnius^annu , tarnen fi c faciis liccris eîici pofle crcdamus,ni{ül facie musabfurdi,.

Ertia œniediira âinutur à tempore natiui Chrifti ufc}{ ad ci'us paßionem ôd rCa iurrcAionem, quod cft trigfnta rrium an« norum;,êlt; alt'quot dicrunî, quorum mime rii!5 ad hue nos latet. Fuit cnim omnmo,cum àîohan« ne baptizarctur,tiiginta annorum compIctorû»Quan quâ ahjs aliter in'deatur, nempe quod turn recens at« tigerit annum tricefimû.Scd illi multum errant,ignas rantes difcrimê,quod eft in lingua hebræa, inter iftas duas loquendi formulasjamp;f fimilesjÇU dicunt, Aliquief fadum elle anno tricefi'mo, nbsp;nbsp;aliqucm efle annorum

triginta. Quicquid cnim,poll: uigefimum nonum an« num complctum, toto Icquentc anno geritur, tricefi'« ino anno faclü elFc rclt;fie tlicirur ♦ homo autem trigini ta annorû cfie nullo modo pronunciat, nifi tricefirno actatis cius côpieto amp;: infuper uno die,præfertim ubi res ad ætatis diguitatem rcfertur,iit ann leuiia? irigin ta annorum idonei adeuhum diuinum cenfentur^tris gefimumeos annû amp;nbsp;unum dieni rompîeuific opor* ter, Cum autem Chrifius ueneriqnoad legem folucn« dam,fed complendam/adus fublegc,ut nos à ferui« tute

tute legis liberarct, dubitari non potcfl,quin ctia hac in parte legem obferuauerit, nec docendi munus pu* blice ufurparit ante tiïgefîmum ætatis fuæ annû coin pletû. Neep obftat huic fententîæ partiaila öjajn Lu ca, quæ figntfîcat, quaiï. nam Lucas ncutiquam flu* cîluat in numero annorû Chrifti, fed relpidt ad diui« nam eiusnaturâ^qualî dicatdlle dei filius qui ab æter no in finu patris eft, aiTumptalèrui forma, uer/àtin« ter homines, perinde aefi eiîec tantum triginta anno* rum. Non enim dcbuit encruaripulcherrimum illud 8c maxime infigne Chrifti didum : Antequam Abra* ham ficretjCgo fum.Etquo minus dubitare pofsimus bac tota de rc,certos nos facit aftronomia.Nam anno Chrifti tricefîmo quarto currente, plané taie paicha, calculo aftronomico ex Ptolomxo petito deprehendi mus,quale nobis in palsioneChrifti deferibunt Euan geliftæjhoc cft,quôd reuera fuit die Veneris, quem* admodum Chriftus illud uni cum fuis difcipulis ob* feruauit. à ludæis aût in proximû fabbathum tranf* latum Riit,quemadmodû hodieep iolcnt, ne duo ma* gna fefta, in quibus ne ignem quidem accendere lice* batjcontinuarentur. Qiiæ res tot non xftimandis la* boribus à Paulo epifeopo Sempronicnlî quælîta,nec tarnen fuit inuenta,hanc unam ob caufam, quôd non latis animadücrtitjludæos primam diem menfis non riumerare â côiùndione Solis amp;nbsp;Lunæ proxime præ* cedente, fed ab ca ucfpera,qua nouam Lunam uifam eile

eiïè, idonci telles hkrofolymitano fenatui proBâ * bantjUel uideri potuifle ♦ do(fli aftfonomi euidchter demonllrabant, Sed hac de rc lam fànsyredeamus ad propofitum.Cum igitur Chriftus doininus noftefna’ tus ex uirgine Maria feaindum carncm,in hac ærtim nofauitanoftra ,.trigintatrium annonim amp;nbsp;aliquot dierum ipacio,nobifcum uerfatus fit,ueriiîminimûin cft,eundem etiam,cx incorruptauirgine,falicet Eccle fia fancta catholica per liberam cûnfeiîîonem amp;nbsp;fyncc rain doebinam: Euangelq fpiritualiter natum’, uen bo fuo totidcm annis,fed maofniSjin hoc mundo ueri* faturum; Suntautem duo genera annorum magnoru in facrisliteris, Vnum AngeKcum, Alterum Mofài# cum : Annus^ Angclicus confiât ex tot annis ciuilibus nollris, ex quot diebus noftris côftat annus nofter ci* iiilistNobis enim qui cœloinclufi fumuSjCurfus folis ab occidente in orientem,amp; rurfus ab oriente in oed* dentemjdiem abfoluit,id quod fit ipacio uiginti qua* tuor horarum, Angelis autem,qui extra amp;nbsp;mpra gîoa bos æthereos uerfantur,dies cft, quem fol in zodiaeô ab auftro in aquilonem, Si. ab aquilone rurfus in au« ftrum dreumuoluendo conficit, id quod fit ipacio ünius anni ciuilis noilri ♦ Talcs dies intelligit etiam Chriftus, Lucæ dedmoièptimo, eu Herodi iubet rct nunciari,amp; dicizEcCc erjcio dæmonia,hodie,amp; craSjCt' tertia die confumor ♦ Verum tarnen, oportet me ho« die,Ôd eras,et perendie ambuUre, qua fieri no poteft,

Ut prophete! percat extra Hierofolymain. Hæc eju’iD nullo modo pofTunt intelligi, dc diebus ciuilibiis,fed de tribus integris aimis, quibus Chriftus dominus noder pracdicauit ac miracula fecic, antequam Hierom folymis crucifigerctur. quia tres anni noftri, funt tres dies angeJici. Igitur quot'dicbus noftris coftat annus ciuilis nofter, tot annis nofiris, angeli definiunt annij fuum, uocantc^ cum , fiait amp;nos nofirum, hebraicc jCsiïdaice autem ^■\’iy,id eft tempus.Et bunc an« num angeliaim, ut plurimum ctiam deprehendimus in Daniele propheta. Annus autem magnus Mofai* ojs, eft fpacium quinquaginta annorum ciuilium noi» ftrorum, à lubilæo fölicet ad lubiixum ,. Siait em'm anno noftro ciuili, totius agricolationis, redit labor adus in orbem,ut Virgilius inquit, ita anno lubilæo omnes IfiaeJitæ redibant ad priftinas pofiefsiones pa trum fuorum, ÔC tota ratio uitæ ciuilis nafeebarur ab integro^ Et annus quidem angclicus non quadrat ad banc tertiam noftram cÔieéiuram.Si enim ccdefia de^ beret in hoc fcculo durare annos angclicos triginta tres,amp; paulo plus,exupcratura eilet ea fumma anno* rum ciuilium noftrorum duodecim milia. cum tarnen ne mundus quidem ab origine fua ultra ieptem milia durare debeat,iuxta dicflum Eliæ fupra traditu. Ma* gnus autem annus Mofaicus, lubilæus fcilicet^opti^ me quadrat.Nam triginta tres Iubilæi,conficiuntan* nos nofiros duties Mille i^xcentos quinquaginta i.

DE VE TI MIS T E'm P O M B V S, quitus cum adduntur pauci anni, pro portione die* rum, quitus Chriftus ultra tres amp;nbsp;triginta annos in« ter nos uixit, æquatit feré dies NohaCjid eft i numct rum annorum à condito ortê amp;nbsp;Adamo terrenogt;uiêg ad diluuium aqucum,de quo fupra in fecunda conic^ dura diximus»Sed âge difpieiamus,an fingulis lutis læis ecclefiæ ad fingidos annos uitæ Ctrifti adhititis» aptam renim gcftarum fimilitudinem pofsiinus erue rCjUt fi res ipfæ in tac tcmporum coaptatione inter Ce fc confentiant^tempora quoq? inter iè rede compara* ta eiïe minime amtigamus. Principio igitur^ficut na* to domino noftro lefu Chrifto ièeiindum carnem, ex Maria uirgine,claritas dei circumfiilfi't paftores,didi« ceruntc^cœlitus,Chrillumnatum,cne s A l v A T o« REM , quem reperturi eiîênt inuolutum pannis in præfèpio, ut fcritiair Lucæ fecundo. ita etiam nato Chrifto fpiritualiter,poftrefurredionem,per prædt« cationem Euangelrj,ex uirgine incorrupta,ecclefia,uc ros paftores, fcilicet apoftolos,cirGumfulfitgIoria do minijfpiritu fando in linguis igneis fuper eos effiifo, qui teftificatat de Chrido, eumep clarificatat, docens eos omnia,ut intelligerentfcripturas, Chridum in eis, ueluti pannis inuolutum deprehenderent ♦ Item, ficutChrido natOjHerodes occidit-puerosjfpcrans Çc Chridum quoep inter cos occifurum, ita Chrido prsc», dicatOjprinccps huius mundi,occidit ctridianos par* uulos, id cdnouiter per fidem in Chridum renatos,, lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c q fpes-

fpcrans fe dod:rinam Chrifti quoc^ unâ cum illi’s extf tirpaturu, fed utercß fua fpe fruftratus eft ♦ Item ficut Chnftus natus,manlit fub Ægyptijs uft^ ad mortem Herodis, Sc regnum Afchclai, hoc eft ufc^ ad ætatis fuæ annû fextum ferè complctum , ita Chriftus præ* dîcatus Jatuitfub fpiritualj Ægypto,id eft fub dupli* Cl pcrfequutione, tyrannoru fcilicet ÔC hærcti'corum, iiftß ad fextum ecclefi'æ lubilæum, hoc eft, ufe^ad fi« nem Diocletiani. D’'“\y’ö enim, id eft Ægyptus , hclt; bræis iuxta ueram etymoIogiam,Ggnificat perfequu^ toreSjfiue perfequutiones,uumero duali. Item ficut Maria uirgo Chriftum anno duodecimo Hierofoly* mis pene amififiet,eumc^ fruftra inter cognatos amp;: no tos quæfiuit, fed in templo dei tande,inter doeftores, interrogantem,ôdreipondentêreperit. ita uirgo Ec« clefia lubilæo duodecimo,id eft circa annum dhi fex# centefimu,uarrjs infeftata amp;nbsp;turbata-hærcfibus,maxi« me ArianorLr,EunomianorLi,Si^Sabcnianoru,ex qui* bus deinde Mahometes pullulauit, Chriftu pene ami fifiet, amp;nbsp;amififiet omnino, ficut mahometani ami« ferunt,nifi eu in têplo dei,id eft, in facris fcripniris in ter dodorcs,fcilicet ^phetas,interrogantêamp;reipon« dente repcrifiet. interrogat aSt prophetas,quia nihil ncc^ facit ne(^ docet,quod non fit à ƒ phetis prçdidu Sd conteftatum, amp;nbsp;refpondet ijfdem,quia omnia quae 111 i prædixerunt re ipfa præftat, amp;nbsp;implet. Item ficut Chrifto nato, Iffaelitæ nôiiulli paftoribus, Symeoni, alijs

amp; alqs, de Chrifto credidenints rciielationem dus fiimmo defiderio expedlariint ♦ eseteri uerô Ilraelitæ oiTincs,quamuis foli tune populus dei uidercnturjfe* dt is pharifacorum, èc zaducæorum infedd fedudi, Chriftiim i'gnorabant,ac nihil curabant ufè^ a.d prædî cationcin Iohannis Baptiftæ, tricefiinum annum Chrifti. ita Chrilio prædicato, nonnulli apoftolis ac inartyribus ucrc credideruntj èc Chrifti fynccram co-gnitionê hauferunt, acinpofteros propagarunt ♦ cæ* teriautem nomine tantum chriftiani, quamnispro* pter fpeciera extemam ceremoniarum,8lt;^ operum de cticiorum,foli ecciefia dei effe uidebantur,aut zadu* cæorû epiairifino,aut hypoeritarû phariiaifiuo, infe* lt;fti ac fedudi Chriftum ienoraueruntjac nihil airaue« runtjufqj ad lubilæum eccleßx triceftmum, id dî an* num dhi circiter millefimû quingenteftmû» Item ftcut poft duodecimum annum Chriftijuftß ad triceftmum cius,nihil de zo legimus, nifi quöd parentibus ftibdi* tus,8c idiota, ac faber fuerit, intcrep idiotas uèriatus fit» itapoftduodecimumecckftæiubilæum, ufc^ ad tricdïmiim,id eft à Foca imperatore,qui Papatum ieii primatum publico edidoftabiliuit, adnoftramferè ufcg ætatem, dodtrina Chrifti penes idiotas fuif, qui Symbolo apoftolorü,amp; facramentis contcnti,idolola trias,fedasjiufticias, mérita et induigétias papiftaru, aut prorfus ignorauerunt,aut certe neglexcrût. hunc præcipuc frudum fuæ fidei oftendentes, qued maio* c itj ribus

ribus (împlidter amp;nbsp;ex animo obedierunt, quateniiS id fine iatfiurapietatis fieri potuiucum interim ponti« fices, pharifæi, zadueæi,fcribæ, ïegisperiti,omnes ad iinum ferèjnegleAa amp;nbsp;amifia dodrina Chrifti,in do* drrinis et traditionibus homiuû, imô dæmoniorû, ut Paulus ait, prorfus eficnt fiibmcrfi excæcati t ïtem,ficut poft tricefimum Chrifti nati annum lohan« nes baptiftain defcrto prædkauit pccnitcntiamjamp;: ba ptifinum pœnitcntiæ, ut præpararet Chrifto plebem idoneam,quem deinde digitis oftendit. ita poft trice* fimum ecclefiæ iubilæum, reftituta cft ccdcfîæ liera fyncera docftrina Icgis, decognitione peccati origina* lis, amp;nbsp;afiorum uttioru, de liera pccnitentia St morti* fîcatione ueteris bominis, quieftuerusStfpiritualis baptifinus pœnitentiæ, ut populus idoncus fiat ad bauriendam docftrinam cuangclfj,quam dodrina le* gis, quafi digita nobis oftendit ♦ finis enim legis eft Ghriftus,ad fahl tem omni credenti,utinqiiit Paultis. Item ficut Chriftus poftlobanne ftatim incipit pracdl cationem euangelq : ita amp;nbsp;hoc noftro tempore fanarft dodrina Iegis,ftatim fequuta cft fana dodrina euan« gelf),de remiffione pcccatorum propter Chriftum,ôé iufticia fidei. ftem,ficut nec^ Iohannes, necp Chriftus docuerunt publice, in templo Hierofolymitano, eo quöd pontificesjlcribsc, et phariiari no potuiflent eos ferre,fed docuerunt,aut in deierto,autin Galilæa,ubî profanus ojagiftratus rerum potiebatur Slt; non pon*.

DE V L T I BI î TEBPORIBVS, tfficcs . ita amp;nbsp;noftro tempore^ nee docflrina ïegis nee euangeliiim, locum hahent in regno pontifieum èC pharilæorUjfed aut priuatim,quafi in deferto,autcerjs te fub pijs principibus, tantum auditur hæc dotfirina fyncera ôé îalutaris. Item ficut Satan tempore Chridi uarios excitauit tumultus, primum per Theudâ, qui fe dicebat efle aliquê,dcinde 8^ per ludara Galilæum, qui auertebat populum , ut doÂrinam Chrilîi, tanlt;^ illorum tumultibus fimilem, etiam ièditionis elFice# ret fufpecîâ , ita. amp;nbsp;noftro tempore excitauit Carolo«» ftadios,Zuinglios,OccoIampadios,ÔC fimiles,qui uo lebant elle aliquid ♦ item Muntzeros, Schappeleros, Anabaptiftas, ÔC fimiles, feditionû authores, ut euanlt; gelq doftrinam fœliciter renafccntcm,fufpcAam red« dcret,ôd inuifam, fed fruftra* Pereunt enim tales,amp; di fcipulieorum dilabunt,{àluaeuangelq dotflrina.Item ficut Chrifius ftatim circa initium fuæ prædicationis, hoc eft primo pafehate, eiecit cmentes amp;nbsp;uendentes è templo, ita amp;nbsp;doefirina cuangelq, ftatim ut orta efi, poft tricefimum ecclefiæ iubilæum, eiecit ementes ÔC uendentes indulgcntias, amp;nbsp;alias huiufmodi nugas,Sd fèces papifticas^ex ecelefia, Poftem amp;nbsp;alia multa reçen fere, ied defino, breuitatis cauià. Turn quiahæc fatis fiipercp funt,ad probandum,quôd annis uitæ Chrifti cxalt;fte relpondent iubilæi eccIefiæ.Tum quia pfj amp;nbsp;in fàcris literis retfte eruditi,per fefe plura inuenient.Dc mum etiam, quia nolo aduerfàrios Chrifti obftinatos

Slt;^furfjs agi’tatosjcautiorcs, Seadnocenduinaftiitio* fes reddere ♦ opertet cnim eos ni lapidem offenfionis impingere,ut cadant irreperabilitcr.amp; côterantur,amp; irretiantur, amp;nbsp;capiantur, ut Efaias inqin't. Cætcruni cum rc ipfa comperiamus, iubilæos ecckfjXjCuni ani nis uitæ Chrifti tam apte conucnire,quis non perffialt;# ßim habeatjccclefîam triccfiïnum quartumiubilæum, in fioc mundo non compIeturamC’ fiait nec^ Chriffus tricefimum quartum ætatis fax annum in hoc mun* do complcuitjfed co nondum ad dimidium elapfb,ad coclos afcenditC’ Quarc uerifimillimum eft,poft trices fimum tertium ecdefiac iubilæum, hoc eft, poft annû uel ànatiuitatCjUelàrefurredione domini,MiIkfim5 fexcentefimum quinquagefimum admodum breue tempus fuperefle ad fincm mundi,quod quidê quan» tulum fitffiturum, nemo determinare poteft, nifi qui natakm Chrifti diem certo cognouerit, que fub bru» ma Riiffe mihi non fît uerifîmik,cum fub horam nati» uitatis eius, paftores ouiculas fuas, etiam nodu, fub dio continuerint»

Varta coniedurajquæ eft omniu euiden^ tifsma,fumitur ab urbe Rhoma.Nam Sa* craferiptura clarifsime teftatur, Vrbcm Rhomam, fummam dominationem, om» nino, bis obtenturam, in utrac^p certum annorum mimcrum, duraturam cfTeæorro urbe Rhoma fecun dario)

DE V L T I H I S TEHPORIBVÎ, dario cxriiiCta amp;nbsp;delcta,non cft dubium finem miindi adefle præforibus.Prima autem dominatio,fuit dui« tatis Rhomanæ, fècunda iierô crt Curix Rhomanæ» Priinam defcribit Daniel propheta capîte fcpdmo, quæ durauitufep ad ConRantinum Magnû amp;:panr lo amplius.Secundam defcribit Paulus ïn fècunda ad Thefialonicenfes capite fecundo.ItiIohannes in Apo calypß capite decimotertio decimofèptimo, quæ durabit pofthac nô diu .Quare utrofcp,de utraqp au« diamus, feorfim, èc primo Daniekm, de priore, fed fie, ut fi necefTe fit, aliquid interloquamur, uel inter« pretandi, uel certc admonendi, amp;nbsp;excitandi eau fa. id cnimplurimum conducet cum breuitati, tumetiam pcrfpicuitati. Ad huneautem modû feribit D A NI* E L» Videbam in uifîonc mea noèèe, èc ecce quatuor uenti cœli pugnabant in mari magno,8ó quatuor be« ftiæ orandes , afeendebant de mari, diuerfæ inter fè, OSIANDER., Angelus in Apocalypfi capite de« cimofeptimojdicit ad lohannem : Aquæ quas uidifti, ubi meretrix fcdet,populi funt, amp;nbsp;gentes, âd linguæ. Mare igftuKmagnum,conuuies eft omnium gentium totius orbis terrarum, ex quibus oriuntur quatuor magna régna in hoc mundo. D A,Prima quafi leæna, amp;nbsp;alas habebataquilac. afpiciebamdoneeeuulfæ funt alæ eius,amp; fublata eft de terra, Scfup pedes quafi ho mo ftetiuô^ cor eins datum eft ei, OS. DM r\ .i.Hoc eft regnu babylonicu.D A-Et ecce be# d ftia

ßia alia fimilîs ur(o î parte netît,amp; tres ordi’nes crat iti ore eins nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dêtib.eius,et fie dîcebât eûSurge eorrtedc

ornes pturimas, O S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r*»’

Â. Hoceft regnû Medicû Sc Perlîcû. O Port hæc afpiciebam,amp; ecce alia, quafî pardus, amp;nbsp;habebat quafi auis quatuor fuper fe,amp; quatuor capita crant in beftia,amp; poteftas data cftei.O

a. hoc eft regnum Græcuin.D A. Port hæc afpicicbâ 111 uifione noâis. Et ecce bertia quarta, terribilis atep mirabilis, ôd fortis nimis. O S,

,i. Hoc eft regnum Rhomanum. Et hic Chriftianc les lt;ftor, diligenter conlîdera, 8^perpende, numerû nos minis huius beftiæ, D A. Dentes ferreos habebat ma gnoSjComedens atq? comminuens. O S, quiaclaruit uirtute bellica, D A. Etreliquapedibus fuis concul* cans. OS, QiiiauiAos tyrannide opprefsit. DA, îDfsimilis autem eratcæteris beftiis,quas uiderâ ante eam,8dhabebat corn üa decem. O S. SicutoAauo capite Daniel recenlèt iè uidiiTe hircum caprarum, qui habebat cornu infigne inter oculos,quo effratfto, orta lînt quatuor cornua fubter illudjfigniffcnSjpoft Alexandrum magnü,quatuor reges,qui fimubquifc^ fuoin loco regnarentjfuirte orituros,ncmpc Antigo-num in Afîa,Èeleucumin Syria,Ptolemæum in Ægy pto,Slt; Antipatrum in Græcia, ita amp;nbsp;hie per decê cor-nua jfignificatdcccm prouincias confulares imperij Rhomani,quibus totidem uiri confulares quifep fuæ prouin-

DB V L T I H I S TEMPORIBVS. prouinciæ,quam fortitus erat, cum fîimmo imperio, præfidcbant » Qyôd autcm imperium Rhomanum, in dcGcm prouincias coniulares, necplures, necpaus ciorcs diuifum fuerir,amp; quôd,fi aligna confniaris bat, qnæ prins prætoria fnerat, alia ë regionc j qnæ prins confniaris fn erat,numero eximebaturtcnm reli* qui hiftoriographi paßim, turn uerô Strabo y in fine fnæ geographiæ fatis clare teftatur.DA* Confidera# bam cornna,amp;: eccc cornu alind paruùlum oriebatnr de medio eornm,amp; triade cornibus dusprimis euuf fa. fnnt à facie eins» O S» Hoc cornu parmi him C* lus lins Cæfareft^qni cumin Gallia, ut unû ë decemcor# nibus, rcs fœliciter gcreret,domi uerô, quo minus in confulatu petendo, abfentis eius ratio haberetur, ini® mici ciuSjper innidiam obftarent,reliëlauocatione,in qua Rierat, patriæ bellum infert, amp;nbsp;fie nouum cornu fîtjparnnlum quidem, fed quod cito grandefcit,Sc in caput, quod os amp;nbsp;oculos habet euadit, ut dcinceps audiemus.itat^ bcllo cinili conflato,tria cornua,id eft tres uiri fummo impcrio præditi, ôé excrcitus contra ipfum ducentes, duo fcilicct confules,8c Pompeins,â facie cius funt euulfi, Id eft uicti ,.non ut ilia tria cors nna funditus extirparentuf, ôé feptem tantum rcmas nerentjfedut angelus paulo poft interpretabitnr, tan* qirnhumiliarentur, manferunt enim decern cornua«. D A. Et cccepcnli quaft oculi hominis erant in cornu ifto, ÔÔ os loquens ingentia, O S« hoc eft quod dixi, d ij cornu-

comu illud paniuïum cito grandefcit amp;L mutatur in caput. Nam per C. Iulium Cæfaremjntrodudèa cd monarchia Cæfarû, quæ non Rut unum è dccem cor« nibuSjfed unû è feptem capitibus y de quibus in apoj» calypfî clarius audiemus.Scio auté quofdà magni no* minis uirosjà quorûiudicio,nec^ temere, necp Iibcter diicedojputare hoc cornu paruulû, luifle Mahometë iliû impiûjfed quia hocrcgnû Rhomanû,dc quo Da* niel hic loquitur, funditusperrjt, antequâ Mahome* tes iUe nafceret,amp; quia Mahomeres Rhomani impe# ri] membrum nunquam fuit, ncc Iohannes in deccm cornibus pofterionbus eius mcminit.non dubitoeo* rum fententiam,quod quidem bonaillorum pace Re« ri exoptOjfimphcitereflerepudiandam.D A AQu'cie bam donee throni pofiti funt, amp;nbsp;antiquus dicrum dit. O S* Antiquus dicrum deus pater cH, qui ièdet ad iudicandum, amp;nbsp;damnandum, quatuor ilia magna régna, co quôd Chrifto noluerunt obedire, fed tier* bum eius repudiauerunt, amp;nbsp;apodolos cû multis mi* libus martyrurn occiderunt. Hoc indicium dei occul* turn, mundus ncc hodie intelligit. fed deus pater non frudra dixit ad Chridum, Sede â dextris meis,donee ponam inimicos tuos fcabellum pedum tuorû. D A. V edimentum eius candidum ficutnix,amp; capilli capi* tis eius quafi lana mûda, thronus eius flammæ ignis, rotæeius ignis accé{us,fluuius igneus rapidust:^^ cgrc diebatur à facie eius, milia milium minidrabant ci,

DE V I T I M I S TEMPORIBVÎ, decies centena mih'a afliftcbant€i,nidicium fediCiSc li* bri apcrti funt. O S. Non folum deus pater ad ludi-» candum fedit,uerum enam alfj,fiue angeli, fiuc pi'orû propter Chn'ftum occiforum animæ, ÔC libri, in qui«r bus côfcripta crant,horribilia facinora iftarum belîia* ruin, feu regnorû,propter quar^damnataScdamnan« da, ac funditus ctiam extirpanda erant,aperiuntur ÔC legunnir, D A, Afpiciebam propter uocemfcrmonu grandium, quos cornuilludloquebatur^O S. Cor* nu illud inonarchia Cæfarum eft à C. lulio Cæfarein trodu(fla, quæ Chriftum amp;nbsp;docflrinam eius blafphc* mauit, edi(^a publica contra Chriftianos propofuit, apoflolos occidit,mulra milia martyrum crudeliflîme trucidauit, dæmones pro drjs adorandos præccpit,ad facrifîcandum illis multos coegic, amp;nbsp;quis cnumerare poteft grandes illas atep horribiles contra deum ue* rum blafphemias, quas impia Rhoma tunç fànguine fantflorû ebria cuomuitC' D A. Et uidi quoniam inter fecla eiî'et beftia, amp;nbsp;perpiTet corpus eius, Sc traditum efïet ad comburendum,aliarum quoep beftiarum ab« lata edèt poteftas, èé tempora uitæ conftituta eiîênt eis ufcp ad tempus amp;nbsp;tempus. O S. Deus pater iam olim, omnibus regnis huius mundi fummu imperiu abrogarat,óc Chrido unigenito filio fuo,dccreto cccli tus promulgato attribuerat,cum diceret.Hic eft filius meus diletduSjin quo mihi côpiacui,! P S V M AV DITE, Non utpodea régna ÔC imperia non e/Tcnc.

uuît cnîm deus eße régna,eße imperia,geri magißrä“* tuSj adminiflrari rempublicam, uigerc leges amp;. iudi« cia,defendi bonos,puniri lontcs, fed ne omnia pro lii» bidine fua gererent,quemadmodum bæ quatuor be* ftiæ fccerant, quæ neep dcû neq? homines metuerant* aut curauerant,Quin potius uult,ut in Chrifium cre* dant,ini obediant,uerbo eius erudiantur,ô^ fie fubdi* tos regant, ut fe quolt;^ in ccelis dominum habere fei* ant, ac præ fe fcrant, V erum impia rhoma, hoc ccele* He dci patris edidlum contemnit,refurgentem-à mor* tuis Chhßum, cui data eß omnis poteßas in cœlo in terra,non agnofeit. apoßolis non credit, miraculis non cedit,conßantia martyrum non fi*angitur,nec ul* lafuppliciorum crudelitatc,quæ pfjs inflixit exfatura tur,fed rebellis manet amp;nbsp;blafphema, I DEO deus pa ter,lummus iudex amp;nbsp;monarcha, in coclefli cÖfcßti,Ia* ta diffînitiua fêntcntia,adiudicat earn morti,Quafcn« tentia lata,maicftas imperij, tanquam anima corporis illius befliæ, emigrat, per Conßantinum magnum Conflantinopohm translata.corpus eins deinde,eßii* fo fuper illud contemptu, putrcfcit,amp; quafi tabe dif* fluiGrebellantibus omnibus ferc gentibus^amp;ltaliam dcprædantibus, donee tandem Rhoma per Gothos uaßata ÔC igne concremsita.cft ^poii mille ferèacdu* centos annos,quàm côdita fuit. Et hic eft finis,hæcfe* pultura, prions regni Rhomani, quod ut diligenter memùiifîè uclis, teChrifliancledor,eti4m at^ ctiam admo*

DE V L 11 Aï I S T E A! P Ô R I B V S, admoneo. Aïîæ aût bcftiæ,{îimmû imperiû iam oîim arairerant,amp; uixmiferas aliquas reliquias,prioris ma iefiaris ren'nebant,qiias tarnen, quia Chrilhim repii^ diarantjCtiam amittunt»Nullus enim angulus in toto mûdo hiitjin quo régna 8c imperia illo feculo,quo èC R.homa cccidir,nô aut funditus cuertcren£ur,aut cer« tcinfignicer mutarentur.Scd audiamus porro Danic km, D A» Afpiciebam ergo in uifionc no(fl;is,amp; eccc cum nubibus cœli, quafi filius hominis ueniebat, amp;C. iifcpad antiquum dierum pcruenit, in confpedlu cius obtulerunceum, amp;nbsp;dédit ei poteftatem hono« rem,amp;^ regnû,et omnes populi, tribus, et Iinguæ,ipfi feruient. Poteftas cius poteftas æterna,quæ non aufe retur,amp;rcgnum cius quod nô corrumpetur, horruit fpiritilsmeus» ego Daniel territus fum in his,amp;uiiîo nés capitis meiconturbaucruntme*O S. Hæceftaltc ra pars huius diuini accœlcftis iudicf), quo Chriftus dominus noftcr, extintîla domiriationc urbis R.ho* mæ,in poflcfsionem imperij mittitur,8d ecclcfia dein« ceps Ghriftianos imperatores fortitur, utConftantii tinum magnum, fimilcs, qui Chriftum regem re» ^um,amp; dominum dominantiüm agnofaint« Pu lehre autem defcribic Chridum, filium hominis appeUans, qui unâ cum nubibus,afeendit è terris ad coclos,amp; ad antiquum dierum peruenir,iunîis confiderc à dextris eius,donecinimicosipnus,fcabeJlum pedum eins eflfj ciaqquod cum apud potentes fruftra per euângelium

tcntatiir aliquandiu, nolunt enim credere Sc ccderc, turn perduntur tandem amp;nbsp;cxtirpantur, Chriftus aÛ£ deo patri ofFert,ut qui folus di'gnus fit acciperc uirtu«« tèiÔC diuitiaSjCt fapkntiâjôc fortitudinêjôc honorêjamp; gloria. Apo.p Id quod iudicio patris comprobatur, dat enim ei omnem poieftatê, realiter amp;nbsp;cum effeiflu» nam cxtindla rhomana dominatione,euangeliû ubi(^ gentium propagatum eft, amp;nbsp;idololatria uetus ubicß locorû extincla. Neq? nos mouere debet,quöd muk ti poftea iterum rebellarunt, Si. derelitfto Chriftianiß’ mo, Mahometani faóri, aut in alias impietates relapfi funt, hoc enim maieftatem imperium Chrifti non minuit, fed auguftiora etiam reddit, cum paulo poft, magna cum gloriaaffuturus fit, atc^ hos rebelles, ue^ re extremo fupplicio affè(fturus,idquod ipfe de ft pul cherrima fi'militudine teftatus ell,Luce decimonono, iibi dicit ♦ Homo quidam nobilis abijt in regionern longinquam, ut acciperet fibi regnu ac reuerteretur, Ciues ante eius(qui non pofliint intclligi,nifi qui ali^ quando crediderunt) oderant eum, amp;nbsp;miftrunt lega^s tionê poft eum dicentes : Nolumus huncregnare fu# per nos,amp;c.reuerfus autem,poft alia,dixit : Inimicos illos meos, qui noliierunt me regnare fuper fe,addu;« cite hue, amp;nbsp;occidite cora me. Regnum igitiir Chrifti quod in hoc mundo obtinet,credentes iierbo et fpiri* tu fuo gubernans , incredulos autem narijs plagis ad monitos, aut emendans,aut incorrigibiles ad inferos detru«

dctrudens.eftrcgnumætcfnum, quod extremonidis cio purgabitur ab omnibus fcaiidalis, et fic'dcïncéps necp auferctur necç corrumpctur, Caue autf, ne quïG quam tibi perfuadeat,Danieîem hoc in loco de extre* mo iudicio loqui, Nam hic iudicat Pater de quatuor beiîi^s, in extremo iudicio pater non iudicabit quen» quam, quia omne iudicium dédit filio, ut iu dieet ui» uos amp;nbsp;mortuos.HociudiciüfaólumeftinccelOjignOa rante mundo : illud fiet in terris, præiente toto mun« do,angelisat£^ diabolis. Hociudiciû fadum eft Chri fto èterris unà cum nubibus cœli ad patrê profecto, illud fiet, eodem Chrifto,cum nubibus cœli amp;nbsp;maie« ilate magna à pâtre in terras iterum reuerio » Deni(p nihil eft in hoc loco Danielis, quod ad extremum iu« dicium torquere poibs, niiî uelis totam uifionem ob« feurareamp;depraiiare. DA. Accefsiadunudeaftan« tibiiSjamp;fuen'tatem quærebam ab co de omnibus his, qui dixit mihi interpretationem (èrmonum,ôd docuit me i Hæ quatuor beftiæ,quatuor funt régna quæ con furgcntde terra. OS. fcilicctBabylonienm, Perfi« cum, Cîfæcum,amp; Rhomanum , ut fupra'dielum eft. D A. SuTcipientautcm regnum Sanfti dei altiftîmi, amp;nbsp;obtinebunt rcgnum,ufcg in ftailum, ÔC in fèculum feculorum. OS. fcilicetfinitaprioreurbisRhomæ dominatione, non folum Chrilius regnabit, ut fùpra diftum cft,uerumetiam (àndlicius cum eo,quia iemcl declarata Chrifti diuinitatc,pcr propagationem Euan

gelp Sc dckcliônèm uctcris idoIolarn'c,cœpcrLint efi'c Ghriftiani magifti'atiis,amp; dcj'nceps oinnia imperia te* nçntur illi obedire. Pcrrô cum ChriRiis regnet nôn ni amp;nbsp;armisjiêd ucrbo et fpiritu fuOjnectanxnipfe cof ram loquatur, fed tantum,per fanéfos fiios : lèqiiitur fanclos quoœ regnarc enm Clirillo , quia iierbum et uoluntatem Chrilîi, docent et interprctantur fànAi, Ideo Chrifius dicit : Qiii nos audit me audit, et qui uos fpernit me fpernit. Itaqj quicquidunu^ quilibet ex minimis Chriftianis uere i'andlis, per ucrbu ChriZ fli, fpiritum ciufdem doaierit, iufîèrit, aut probri buerit, hoc etiam ftimmi in mundo monarchæ, non magis contemncre, aut tranigredi debent, quàm fi Chriflus ipie coram id illis præciperet,Et nifi obedie« rintjhaud dubic pœnas dabunt,fiuc in hac uita fine in '■ futura. Notaautem,quôd Daniel hos fantflos, uocat • akifiîmos (ita enim eft in hcbræo) quafi dicat,non de quibusiibet fancfiis loquor, fed de ueris ÖC cæleftibus ‘ fanckis , qui ucrbo Chrifti amp;nbsp;fpiritueius fanckificâti funt. Nam funt quidam iancki externa quadam iàncki tate,quia rafi, amp;nbsp;oleo uncfli funt,quorum multos fan« elifsimos in Chrifio patres appellamus,cum fint exe« crabiles, amp;nbsp;abominatio coram deo, D A. Poft hoc ■ uolui diligenter difccre de bcftia quarta,quæ erat diü ' fimilis ualde omnibus , ÔC terribilis nimis» Dentes amp;nbsp;ungues cius ferrci,comcdcbat et commincbat,amp;S rcii « quapcdibus fuis conculcabat. Et de cornibus decem,

DE Vt-TIHIS TEilPORIBVS, quæhabcbat in capitc, Ôé de aîio’quodortum ftierat,. coram quo ceciderant tria cornua, de cornu fdlicet il* lo,quod habebat oculos,amp; os loques grandia, 8^ ma ius erat cæteris, Afpiciebâ ôd ecce cornu illud facicbat bcllûaducrfus fandos, O S. Afpexerâ diccrc debuit intcrpres , fcilicet anteaquàm beftia morti adiudicata eiTetjCætera omnia ex fupradidis clara Unit. D A. Et præualebat eis donee uenit antiquus dierum,amp; iùdi* cium dédit fancflis excelfis, amp;nbsp;tempus aduenit, amp;nbsp;re* gnum obtinuerunt fancîi. Et fie ait. O S» fcilicet An* gelus ille unus de alTiftentibus. D A. Beftia quart» regnum quartum erit in terra,quod maius erit omni^ bus reonis,amp; deuorabit uniuerfam tcrram.ô^ concul* cabit èc côminuet cara,Porrà cornua dcccmjpfius rc gni deeem reges erunt, O S» More hebraco gt;nbsp;decem proconfules, Rhomanum OTbem,cum fummo impe« rio adminiftrantes,decem reges uocat. D A. Et alius confurget poft eos. O S. fcilicet Cælar monareba» Oportet autê per hoc cornu,in caput mutatum, om» nés Rhomanos Cæfares, continua fucceftîonc impe* rantes irttelligcre, ficuti per unum quodlibet decem coriiuum omnes proconfules , continua fucceftîone, tandem prouinciam regentes neceftario intelligimus, DA, Etipfepotentïoreritprioribus, amp;nbsp;tres reges ♦ O S, .1. tres confulares fummû imperium gerentes, duos fcilicet Confules Rhomanæ urbis ôd Pompeiû-D A, Humiliabit, O S, Vides bic,quôdnonDecar e i| chiam

chiam dilTolucre j fed tantum perfbnas dcuineerç dc/. bebat, uthu.miliati,côcederent iHi dominatum regiu, ut Cicero appellat* DA* Et fermones contra excel« fum Ioquetur,amp; fantflos altiiTimos contcret. Etputa* bit,quôd poflit mutare tempora amp;nbsp;leges.O S. Id efl, opprimere SxC extirpate-Chriftianamreligionem j di« citcnirn,t\'^’\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id eft tempora, amp;nbsp;more religio#

nis. Tempora autem uocat, fatales rerû fucceftus,unf cuiep tempori debitos. D A* Et tradentur in manu eins uflt;^ ad tempus,amp; tcmpora,amp;: dimidium tempo« ris. OS, Hoc more feripturæ facræ intelligendum eft, non qiiöd unicum illud cornu oculos, os ha« bens, tarn diu durauerit, ftdtqta Rhomanæurbis do minatio, ab incunabulis fdlicet urbis conditae,u{cpad finem dominationisprioris, Quemadraodum amp;nbsp;in libro ludicum jfcripturaloquitur, capite tertio* Fece« runt filrj Ifrael malum in conipecftu domini, obliti funt dei fui, feruicntes Baalim. amp;nbsp;Aftaroth, iratusamp;^ dominus contra Ifrael, tradidit eos in manus Cufan Rafathaim,regis Mefopotamiæ,feruieruntc^ei otfto annis. Et clamauerunt ad dominum,qui iuicitauit cis faluatorem,amp; libcrauiteos,8c quieuit terra, quadra« ginta annis. Hic enim nequaquam eft intelligendum, quôd poft liberationem, pacem habuerint continuos quadragirtta annos, fed hoc totum,quód peccauerût, quôd obliti flint dei,quôd/ètuieruntidolis,quód tra diti funt hoftigt;quôd clamaucrunt,quôd liberati fünf.

aliquandiLi paccm habucriint ,.geftum cft quadra« ginta annis. Similiter amp;nbsp;hic de Rhoma,nequaquâ eft intenigendum,quôd unicum illud cornu tam diu du^ raucric,ac fandtos afflixerit,fed hoc totum,quôd R.ho manum imperium ortum eft,quôd adoleuit, quôd in dccem côfularia imperia diftributum fuit, quôd mo» narchia Cæfarum in eo extitit, quôd ea religionem Chriftianam, plufquam trecentis annis atrociflimc irapugnauir,quôd ob hoc à dco c^IeHi iudicio damna turn fint,amp; tandçm extin(flum.hocinquam totum ge* ftumeftjper tempus tempora, ÔC dimidium tempo ris. Certum ciî autê,quôd hac forma foquendi iîgni« ficet tres annos amp;nbsp;dimidiurp, nô tarnen fine caufa cos fèparauit.Nam Hebræi agunt annos,non folares,fed Iunares,exduodecimmenfibus,hoceft trecentis quin quaginta quatuor diebus confiantes, quos tamé men fe intercalari, tertio aut quarto anno,ad Solares refti« tiiunt. Porrô neep unus,necp duo anni, intercalarem admittût. V ult içitur eos intellîpijfinc menie intercaa Iari,hoc efi mille duccntos,quadraginta circiter die?» Verum Daniel in huiufmodi myfierijs, non uulgari^ bus diebus amp;nbsp;annis utit,fed angelicis,ut fupra in tcr-gt; tia conieefiura prolixe indicauimus. Cuius certifiimu argumentum extat in fine duodecimi capitis,ubi unus angelus ab alio quærit, ufq? quo finis horum mirabi« humC’etille iuratus per uiuenté in æternum rçipoiidit ’’3,idefi,ufip ad tempus tem«

-poruinamp; dimidium. Ncquaqua cnim incolocolcj» gendum efl:,ufcp ad tempus amp;nbsp;tempora Sc dimidium, / ficut uulgati codices habent, fed ficutnos interpréta* mur. Eft autem fentcntia angeli,quöd ä tertio anno Cyri ufqi adfinem omnium mirabilium,quæ in ca ui* fione reuelata funt,etufcp ad Chrift«m,qui finitis illis mirabilibus ftatim uaiturus crat, clapfurum fit, tern* pus temporum, amp;nbsp;dimidium, id eft annus annorum Sgt;C dimidius, hoc eft fcfquiannus angcliais, qui com« prehenditciuiles noftros,quingentos trigintaduos,ft ad annum lunarem rcfpicimus. Et cm annus annorii, qui componitur,non ex trccentis quinquaginta qua* tuor diebus,fed ex totidem annis uulgaribus. Ccrtu eft autem ex Ptolcmxo,ab initio regni Nabuchodo* noforis,qui ab eo NabopolIafTar uocat, uR^ ad nati* uitatem Chrifti fluxtfle annos ciuiles fexingentos ui* gintiquinc^fere.A quibus ß dempferts decem noue, ante deftrueftionem Icrufalem,8c feptuagintacaptiui* tatis,amp; tres primes annos Cyri,relinqtiêtur quingen ti triginta duo anni,8d aliquot menfes, qui exaiftc fa* ciunt tempus temporum amp;nbsp;dimidium. Cum igitur manifeftum fit,Danielem inhuiufinodi myftcrqs cx9 plicadis,angelicis diebus, amp;nbsp;annis iitf,ac contra,cum uulgare tempus ueltt intenigi,redigat illud in dics,6^ addatjUefpere amp;nbsp;mane,uti ne angclicû tempus intel* ligamus. non eft dubium, quin hoc loco quoep ange* licos aniioç oporteatxntcllighpræfertim cum etiam ex '

'de V L Tl mis tempotubvî» aiigurio Romuli prædictum à Vèélio nonignobili augure fît.quia urbs Rhoma cencefimum uigefimum annum incolumis præterfjflet,peruenturam ad mille ducentos. Eli igitur fententia Danielis, urbem Rho* mam fub monarchia Cæfarum, perfecuturam ecdefiâ dei uiuentis,amp; dominaturâ, donee cÔpleat ætatis fuæ annos angelicos tres Sil dimidiû, id eit, eiuiles annos mille ducentos quadraginta ferè, id quod re ipfa exa= die completum uidemus » Nam circiter annum urbis conditæ millefimum feptuagefimum,Imperialis Ma* ieftas è Rhoma Conftantinopolim translata eit. Et iî quos urbs Rhoma deinde habuit occidentales impe# ratores, illorum tamê origo, SC authoritas,à Conitan tinopolitano imperio pendebat, Vt Rhoma turn non tam corpori uiuo, quod feipium regcret,quàm cada* ncriemortuo,cuius funus Sc fèpultura,ab alrjs curare tur,iîmilis eiTet. Deinde circiter annum urbis milleiï^ mum ccnteiimum fcxageiimum quartum à Gothis duce AIaricho,capta,dircpta,8^ incenia eit.Poitea cir^ ' citer annum millefimum ducentefimum odlauum, à Genfcricho iteru capta ac ipoliataeit» Ad extremum» Anno urbis, millefimo ducentciimo uigefimo nono, in tantam infcclicitatem ac contemptum, miierç Rho manæ urbis reliquiç deuolutæ funt,ut Auguitulo oc* cifo,ne dominum quidem,hoceitimperatorem occi* dentalem, ampliushabere dignaeiTet. tantum abfuit ut ipià ueteri more alijs domina rctur, Et hicfiiit extre

mus ôd fatalîs exitîîs, feu difsiparfo quædam potius, mönumenti atcß dne-rum urbiS'R.homæ, Ôd domina« tionis eins prions, ficut â Daniele prædkîtum erat, DA. Et iudicium ledit. OS. Scilicet jcumdîii fan ♦ (fti opprcfsi huilent à cornu illo. D A. Vtauferatur potenna. O S. Quartæ fcilicet iftius beiliæ. D A. Et conteratur ÔC diipereat in finem, O S, Id eil omnino ac Einditus. D A. Regnum autem Sc poteilas,ÔC ma* gnitudo regni,quæ eÜ fubter omne cœlû, detur po* pulo âincflorumaltifsimorum, cuius regnum fempi* ternuin eil, amp;nbsp;omnes reges iêruient, Sc obedient ei, OS, Hæcfuprafatisdeclaratafunt. D Hueufep finis uerbi. O S. Hadenus de priorc dominationc urbis Rbomægt;quædurauitiuxta Danielem, annis angelids tribus cum dimidio, iuxta uerô fuum ipfius augurium, annis mille ducentis, quod ferè idem ell. Nunc de poftenbre urbis Rhomæ dominationc, ex -Apocalypiî amp;nbsp;Paulo audicmus,et codé modo, ut fu* pra,ubi neceiîê fucrit,interloqucmur. Atep hic ilatim cogites iielim Chriiliane Ieélor,quanta ailutia Saranç ' fit;, qui cû intelligeret priorcm urbis Rhomæ domi* nationem aliquando funditus euertendam c{re,diu an te aliam,amp;: longe diucrfàm eiufdem urbis dominatio* ncmadornarit,ac ita inllnixerit, utantequâ iîla prior omnino expiraret, iila poilerior, iam propemodum matura adulta efiet.Gû enim prior ilia urbis R ho* manæ dominatio ui amp;nbsp;armis ualuerit, hæc poilerior

- ‘ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipecic

fpccie religionis,fLiperftitione,amp; falfis miraailis mere mentû accepit, Iii qua defcribenda Iohannes mApos calypfi diligentifsime uerfatur » hoc unum ueluti (co« pum nobis proponens, quôd dominatio urbis Rho« mæ, poftt^ femel cecidiflêt, prorfusc^ extinda elTct, denuo ac nouo modo ab interitu emerfura elîet.Cum autem urbem Rhomam nufquam aperte nominare uelletjiicperfeaitionem ecclefiæ, quæ iam tum atro» ciflîma erat, afperiorê redderet, duo neeeßan'a facit». Primo dih'gcntifsime deferibit, qualis ante priorem cafum fuum fiuerit ea beiba, feu dominatio,quam pa* lam nominare non uult, quæt^poft cafum fu5amp; om« nimodam internitionem, tamccicriter iterum rediui* uainualuerit, ut omnibus circunftantijs diligetitifsiü mcexpreiTiSjfoIö nomine lùppreiîb, nos qua certifli« mos reddcret,qnöd deiirbc Rhoma loqucreLSecun« do artificiofiflime depingit nobis, omnes pofterioris dominationis conditiones, quid cum priore habitura Gt commune,amp;2 quid non ,ut earn diligenter cognitâ,, uelut portas inferorum,8d barathrum æternæ damna tionis effugeremus, Nec contentus fuit,hactam dilb genti pi(ffura,quam capite decimotertio nobis propo luitjuenim etiam interpretationem, quam ab angeîo, inftâr Danielis accepit,capite decimolèptimo fùbiun» git,quam nos breuitatis caufà,narrationieius,interlc remus,Sic autem dicit♦ IO H. Vidi de mari beftiam^ afeendentem» O S.Hanc beftiam capite decimofepti*

mo itcrum iiidit, amp;: angelus cam j'nterprctatus cfl: ecns: BeHia quam indirti,fuit,amp; no eft. id eft,fuit qui dem qualem earn Daniel defcripfit, fed non eft, quia imperium ei iam turn diuinicus erat abrogatum,ficut fupra audiuimus. fed quia cælefte illud dei patris de# cretum de Chrifto nondu execution! mandatum erat, ideo angelus paulo poft adhuc clarius dixit, fuide eâ, amp;non ene,quanquâ fit,w'-cnf '^?ir,fcilicet,utqu£ccrta: internitioni deftinata,nondum tarnen omnino fundi* tus eftetextirpata. 1 O H. Habentcm capitafeptem, ÔC cornua decern. O S. Hoc quoep interpretatus eft angelus ita inquiens,Hic eft mens,quæ habet fapien« tiâ.Septem capita feptê montes ftint,fuper quos mu* lier fêdet,amp; reges feptem funt, ÔC (paulo poft inquit) mulier quam uidifti, eft ciuitas magna,quæ habet ré* gnum,fuper reges terræ.Igitur feptem capita duplicé habent interpretationem. Primo enim fîgnifîcantfe/ ptem montes,fine concs,quos urbs Rhoma intra mu ros fuos complexa fuit.Septê quæ una fibi muro cir* cundeditarces,ut Virgilius inquit. Ethæc eft una de infignioribus notis urbis Rhomç,quôdftipra feptem montes ædificata fit, quod quidem de nulla alia urbe totius mundi unquâm fando auditum eft. Secundo, feptem capita,fignifîcant feptem reges, Sed quia dccc cornua,ctiam fignificant decem Reges, quæ res con* fufîonem uidetur facere, ideô diligenter quærendum eft diferimen idoneum,amp;: cum rei ucritatc conlentiês,

DE V L T I M I S TEMPORIBVÎ, quod quidem ftatim dcprchcndi'tur in interpretation ne angeli,qui de feptê regibiis dicit, quincj^ cecidifle, unum efïêjôc uldmum nondum ueniflè. unde mani* feftum eft, hos feptem reges fucccHîueregnafle. De deeem regibiis autem inquic, hi poteftatem iina ho# ra acdpiciitdd eft fimul regnabût, quiflt;^ in fiio loco, fient deeem proconfules inpriore urbis dominatu, Sed hic feiendum eft, ÔC diligêtilîîme notandû, quôd in,talibus inyfterrjs, R,cx non lîgnificat unam lîngula rem perfonâ,fed omnes reges, fibi continua fçrie fuc« cedentes, quam diu forma regnandi non m.utatur,fi'« eut Danielis undecimo. Rex Auhri figm'ficat omnes reges Ægypti â Ptolemæo Lago, ulcß ad Cleopatra, ôô Rex aquilonis, lîgnifîcat omnes reges Syriæ à Se« leuco Nicanore,ufcp ad Antiochû Epiphanem. Qua« re hic quoep ita accipiendi funt. Manifeftum eft autê, urbem Rhomâ in priore dominatu, habuifte feptem capita, id eft feptem genera regum feu fummi imperij fuGceftîue.Principio enim, reges conftituunt primum caput, deinde confides fecundum, poftea Decemuiri feribendarum legum caufa cum fummo imperio créas titertium,item DiAatores quartum, Triumuiri uerö poft Iidrj csedem quintûjCæfares monarchæjextum, Tandem imperatores externi, qui de familia Cacfaru non erantjfeptimum caput coftituerunt» Vndeange* lus rede ac clare loquitur cum dicit : Quinep cecides runt,id eft Reges,Confules,Decemuiri, Didarores, f q ödTriö

amp; Tnumuiri præterierunt, fcxtiis eft, id eft monar« chia Cæfarum iam uiget* Nam S. Iohannes hæc fiib Dornitiano Cæfare confcripfit, Septimus autem non dû ucni'tjquia nullus adhueexternus imperator,crca^ tus crat^Decem autem cornua,ideft decem reges,qui fimul in diuerfis lodS jô^ non fueccftjue in uno loco re ^naturi dicuntur,fuerunt in prioredominationc,pro conlules, in hac autem pofteriore, funt decern regna, quæ urbem R.homam, ut caput omnium ecclefiarum ' agnoicuntjlcilicct Hifpania, Portugallia,Gallia, An* pIia,Scotia,Dania,Polonia,Bohemia,Hun2aria,amp;rc gnum Rhomanum, Fuerunt autêalias alia,alfjs fublt; inde cRdcntibiJS,8c alijs emergentibiiSjfcmpcr tarnen cirdterdenarium numerumueriantun IO H. Etfti* per cornua eius decern diademata* OS* Q^iiafum« mo impcrio prædita funt* IO H* Etfupcr capita cius nomenblafphemiæ* OS* Audierant cnim ex prolt; phetis amp;nbsp;SibylliSjOlim regnum,quôd æternum eilet, in terris oriturum, ninürum regnum Chrifti, uerum hoc ipium illi fuo regno Rhomano adaptabat, Vndc lupiter apud Virgilium, Imperium fine fine dedi* iterum, his ego ncc metas rerum ncc tempora pono, Magna autê blaiphemiaeft,laudè 8^ maieftatê æterni imperijjfilio dei debitamdmpix Rhomanæ urbis ty* rannidi arrogare.Poteram alia dicere de hac blaiphe* mia, lêd quia certum eft, nullum ex his ieptem capiri« bus, in pofteriore dominatione conipid, fed tantum oêlaw

odlauiim, tit infra audîcmiis ♦ non dcbebant bïafpbc» miæ poftcrioris,attribui capitibus prions. IO H.Et beftia quam uidi,fi'milis crat pardo,ct pedes eins ficut pedes urfîjôd os eins fient os leonis.Et dédit illi draco uirtutem fuam,ôd fedem fuam,amp; poteftatem magna» O S, Sicut enim draco,princeps huius miindi uoca« tnr à Chrifto, èc régnât fub ccclo cum alijs ipiritibus neqnam,re(ftoribus harum tenebrarum, ipiritualiter inuifibilitcr,ita dat uirtutem,fèdem, amp;nbsp;poteftatem fuam huic beftiæ, ut amp;nbsp;ipfa draconis iftius inftinélu fccundum morcm amp;nbsp;uoluntatem eius, regnet etiam corporaliter amp;nbsp;uifibiliter, IO Et uidi unura de capitibus eius quafi occifum in morte, amp;nbsp;plaga mor* tis eius curata fuit. O S. Hoc caput, eft monarchia Cæfarumjquæ orta eft in C. lulio Cæfare.Quo à cou iuratis , uiginti tribus ulilneribus confoflbamp;occifb, iiidebat monarchia funditus euerfa amp;nbsp;peritura,quod tarnen facftum non crt,fed conualuit,8d icerum ftabili« ta fuit in Odauiano Augufto. IO H, Etadmiratio fuit in uniuerià terra poft beftiam,amp;- adorauerût dra« conem qui déditpoteftatem beftiæ, adoraucrunt beftiam dicentes, quis fimilis beftiæ, amp;nbsp;quis poterit pugnarecumea. OS. Sicutfupradixi, famafparià crat in toto orbe terrarû, eat^ originem ex prophetis amp;nbsp;Sibyllis duxeratjOriturum efle circa ilia tempora in tern's regnum æternum, quod quidem impijs uifum fuit in monarchia Rhomana impletum eftc, præftr*

tim CU tam probe cfiet fl:abilita,amp; totus orbis tam liciter pacatuSjideo^ putaucrût illud fingulari confia ïio fummi dei efle fadü, Sed ueriis deus^uoluit hanc gloriam maieftatem scterni imperi) fill o fuo ferua* rc,non urbi rhomanæ donare. ,Quare faélum cft ut aim impij in cordibus èc cogitationibus fuis adora* rent cum dcum,qui rhomanâ monarchiâ ftabiliuiflct in æternum,non adorarent uerum deum,ut fibi uidc* bant.deus enimuerus nequa^ ftabiliuerat imperium rhomanum,quod paulo poftperderc cogitabat,ficut prophetae prædixerant,ôô exitus probauit. fed adora bànt Satanâ,quihancportentofam opinionê de æter* no rhomanæ urbis imperio fparferat in mundum, quic^ monarchiâ eiufdê ideo promouerat, amp;nbsp;potefta* tem fuam illi dederat, ut per unu,facilius amp;nbsp;crudelius fæuiref in chriftianos. Si cm fumma rcrum penes Se* natû manfiflet, nun^ tanta rabie in chriftianos à Sa* tana concitati fiiiftent,quanta deinde NerOjDomitia nus,8d fimiles in eos debacchati funt. Adorauerût etiâ beftiâ,quia imperiû diuinitus conftitutû putabant,amp;^ Cæfarcs dcificabant,aut turpiftîmaaduIationCjautex tréma cæcitatc. Cum cm dicunt: Qiiis lîmilis beftiæC’ hoc dicuntjhæc beftia deus cft. De folo cm ucro deo dici côuenit:Quis fimilis tui dne^ Gû aût dicunttquis poteritpugnarc eu ca,dicunt cam inuicftâ,amp;diuinitus conftitutâ.Quia aût pugnæ mentionem facitjinftnuat nobisjfe haélenus urbe Rhomâ depinxiiTe per notas prio*

DE V L T I MI S TEMPORIBVS, prions donninanonis,quia pofterior police no armés belIiciSjfed Rico. Itac^ fanôlus lohanes hadlenus nihil aliud dixit,quàm quod ilia urbs,quæ fit ædificata fùpi feptem montes, ÔChabueritfeptcm genera fummoru magifiratuûjimperiumcp in deeem prouincias,feu rc^ ‘ gnadiftributû, quæèp bîafphema præfumptione pu« • tauerit fe perpetuo a.c in ætcrnû regnaturâ,in qua po« tentiffima monarchia Cæfarûcontrauoluntatë S. P» Q.,R.. magna omnium admiratione fit orta,amp; cû ea^ dem letalitcr efiet fauciata,tamen ita Rierit reftituta et ftabilita ut rcs imperitis amp;nbsp;impqs diuinitus geri uifii fit,ilia inquâ urbs , poftquam omni ilia dominationc omnino Rierit exuta,acprorRis extinâ:a:poft interitu tarnen fuum,iterum fit cmerRira, ac Satana illam po* tentem reddente, atep in perniciem humani generis, maxime Chriftianorû armate,nouo modo ad Rimmâ fit dominationê pcruentura.quod quidé paucioribus amp;nbsp;clarius potuifTct diccre, fi uoluifiet urbê Rhomatn aperte atc^ palâ nominare,uerû id ecclefiætum,ut dia ximus nÔ expediebat, Reftat igit ut nunc audiamus, qualis qmodo emerferit. Non cm omnino talis emer fit qualis antea Rut. Hoc aût angelus illc uifionis inter prcSjCiarifiîme nos docet eu dicit,Bcftia quam uidifii fuit amp;nbsp;nô eft,amp;I afcêRira eft de abyflb, amp;nbsp;in interitum îbitjid efi:,in æternâ damnation?,cuius caulàm poft au diemus,amp; mirabunf inhabitantes terram,quorû noîa fcripta no funt inlibro uitc a côdito mundo,uidentes beftiam

beftiam,.qu3c fuit amp;nbsp;non eft, fcili'cet,qiiu l’terum emer ferit.Sicut cnim gcntes oli'in admiratç fiint monarchic Cæfarura , ira fupcrftitioG impq niincacnairantur hanc pofteriorcm dommationcm tirbis Rhomanæ, fed pergic angelus amp;: dicit. Hic eft mens quæ habet fa piennam,ftpté capi ta, fepiem montes funt,fiiper quas mulier fedet,amp; reges feptcm funt,quinlt;^ cecidcrunt, 1113US eft,amp; abus nondum ucnit,amp; quû ucnerit,opor« tet ilium breue tempus manere. Et beftia quæ crat,amp; non eft,ipfe oélauus eft, amp;nbsp;de feptcm eft, amp;nbsp;in intcrw turn uadit.Hoc cft,bcllia ilia quæ fuit amp;nbsp;non eft,quan do iterum emcrget, nulliim habebit illorum fèptetn capitum ♦ oportet enim ea omnia prins cadere, amp;nbsp;fie beftüm penitus interire,antequam pofterior dominai* cio Satana excitâte oriatur,neq^ enim inpofteriorc ur bis dominationCjUel reges,uel confules,uel decemuia rijUel didatorcs, uel triumuiri, uel Cæiàres Rhomæ regnabunt, fed Otftauus, id eft Papa ibius, qui tame dicitur é feptcm eftcjquia Imperatoribus externis,qui vltimum caput inter feptcm fuerunt, multis in rebus ualde fimilis eft. Hoc uno autê maxime difFert,quôd cumilli ciuiliter regnarint, uerbum dei tantum arlt; mis impugnarint, Ifte fub ipecie religionis regnat,amp; fubprætextu interprctationis,do(ftrinâ Chrifti adül» terat aeperuertit, (àcramenta cius fuis additionibus amp;nbsp;abufibus contaminât,dolt;ftrinas dæmonionim fta«« bilit}.et Ut ftlius perditionis» eu omnibus fequacibus»

(ô horrendam iiocem) ad interitû uadit fcmpitemu, Sed audiamus itcnim ïohannem de fùa infione ulte« rius loqucntem. 10 H, Et datum eft ei os loquens magna,amp; blafphcmias» OS. Hæcuerba,nonam« plius pertinent ad notationem præteritæ domination niSjfcd pingunt qualis futuraftt beftia,poftquam itea mm emerferit. non enim dicit, habuit os, fed datum eft ci os loquens magna amp;nbsp;blalj3hemias. Magna aute loquijhebræaphrafi, cftThrafonice de feipfo gloria« ri, quod quidem Papa facit, dum iaŒat fe uicarium Chriftijdum fe Soli,imperatorem ucrô Lunæ compa rat,amp; fimilia infini ta, Loquitur autem blalphemias, dum piam dotftrinam amp;nbsp;reeftum uliim facramento» rum damnatjdum^ falfam doctrinam,ÔC fupcrftiao« nés propagat,quorum enumeratio nÔ eft huius infti« tuti. Et bac in parte beftia fibi fimilis manct,nam in priore dominatïone,fuit os loquens grandia» IO H» Et data eft ci poteRas faciendi menfes quadraginta duos. Q S. Hiccaputreieft,propterquodhæconi* nia traélamus.Et in hoc quoeppofterior hæc domina tio priori fimilis eft,quæ tempus amp;nbsp;tempora,amp; dimi« diumdurauit. uerumficut illic angelica tempora,ita hic angelicos menfes intelligcre necefiè eft, quorû quadraginta duo conftituunt mille ducentos fcxagïn ta dies angelicos,hoc eft totidem annos noftros dui« l esjuel^ quod idem eft, angelicos annos tres dimi* dium, id quod ex duodecimo capite Apocalypfis cia«

rum cftjubi idem tempus,primum mille duccntorum fcxaginta dieriim determinatur. I^oftea tempus,tem^ pora,amp; dimidium appellat. Sed animaduerre, quôd Iohannes non ludaicum annum refpicit, led menfem Rhomanum, qui triginta dierum eft. nam quód alia quibus in Calendario Rbomano menlibus unus 8^ triginta dies alcribunnir^fit propter quinc^ dies inter calarcs , alioqui ucrus menfis tajitum habet uigind nouem, Sc dimidium ferè, led feponamus hæc pau« lifper. Interim mihi miran' fubit, ac omnino uehe* menter iüpra modum admirari, qui fieri potuerit, ut non dico homines eruditi, fed rudes amp;nbsp;illiterati, qui tantum ucl unicam micam humanæ rationis ad* bue rcliquam haberent, adduci potuerint ut bsec om* nia, quæ Iohannes hic, 8^ Paulus ad Tfiefialonicen* fes, dc hac befiia üaticinati fiint, intra fpacium trium 8^ dimidi) annorum ciuilium,pcrfici pofle crederent, eum fint eiufinodi ,ut fi iam perfccfla fint dc uerbo ad uerbum pcricripta, indefefTum Ielt;fiorem requi* ferent, qui eaintra tres annos perlegcret. namom* nino impofiibile eft j ut talia gefta triennio uiua uocc per totum Chriftianum orbem diuulgarentur, tan* tum abeft, ut triennio perfici pofiint, aut quadrien* nio, etiamfi Antichriftus exercitum haberet uolati* lern, Sed ingratitudo humani generis mcruif,ut tan*

ta cædtate pkAeretur, co qiiôd bcncfîda Chnfti non agnouerit. Sed hac de re paulo poft plura, aim ad Paulum uenerimus,nunc ad propofitum.I O H A N NES, Et apcruit os fuum in blalphemias contra deum, ut blaîphemaret nomen eius èi. tabernaculum eius, amp;nbsp;eos qui in ccelo habitant. O SIA N D E R, Nemo poteft blafphemare uerbum deigt;ut non idem blafj-)hcmct etiam nomen dei. Papa autem multiplia® citer blafphemat uerbum Dei , dum ufum utriuf« que ipeciei à Chrifto inftitutum gt;nbsp;damnat ut hæres: fim, dum coniugium iâcerdotibus prohibet , dum quofdam cibos interdicit , dodrinam dæmonios rum ftabilit, Cum Paulus dare dicat, Epiicopus fît iinius uxoris uir. Item omnia munda mundis. Papa igitur blaiphcmat nomen Dei. Quid autem fit blaß phemarc tabcrnaculum dei, ôi. eos qui in coelo habi* tant,clare intelligitiir ex nono capite Danielis,ubi de Antiocho itauaticinatur. De uno autem ex cis egref^^ film eft cornu unum modicum, 8^ magnificatum eft tifque ad fortitudinem, (fine arcem, feu tabemaailfiy cœli, 8c deiecit de ftcllis gt;nbsp;8c conculcauit eas ♦ certum eft enim, quôd intelligat templum Dei, amp;nbsp;fandos in populo Ifracl. Itaque Papa etiam ecdefiam Dei,amp; fandos eius blafphemat,du dicit,nulli efle fpem falii-tis,nifi fit fub Papatu, cum hie dare dicatur,nuUi eife g i) fpem

fpeiTi ûlutis,qui mancat fub papatiuScd infinita furrt hui’us gencris,amp; aliam tracrationc reqinriint. 10 H, Et datum eft illi bellum facere cum fanAis, uinccrc illos, O S. Tanta uis eft mcndaciorum,præftigiorij, falfæ fucatsc docftrinæ, falforum miraculorum, èC hypocrifeos Papatus , utetiam were fancfti uideantur

, düm cos Papa damnat, hærcticos déclarât. Quod quidem,nift diligenter memoria tencamus,fici ri no pOteftjUt non horreamus eius blafphcmias.Scd quia non blafphemat ullos malos,fîcut res ipfa quoc^ teftatur,fed tantum,deum,ecclefiam, amp;nbsp;faneftos eius. gaudere,8lt;:exultare debemus ab eo blafphcmati.Côi tingit enim nobis in teftimonium, quôdcum ilia, abo^ minabili belîia,nihilbabeamuscommune. 10 H. Et data eft illi poteftas in omnem tribum, amp;nbsp;populum, Iinguam,8c gentem. IO H, Hoc interpretatur an^ gclusjcum dicit, Dcccm cornua quæ uidiftijdecem rc ges funt,qui regnû nondum accepemnt, fedpoteftas tem tanquam reges unahora accipient aim beftia. Hi unum confilium habent,amp;: poteftatem fuâ beftiæ tra® dent, Id eft, fîcut prima dominatio decem prouincias confularcs habuit,ita Sd iêcunda dominatio, eum bc# ftiaiaminualueritjdecem reges (ut fupra dixi) forties tur.Nam quodanteafuit uniaim imperium Rboma* num,iam in decem régna diuifum eft,quorum unum qtiodc^ fuum habet rcgem.Qui quidem tempore lo^ bannis regnum nondum acceperât,quia ÔC beflia ipfa.

nondum emcrfçrat,fed accepturi erant,una hora cum beftiadd cft,eodei-n temporc,fcihcetutnon unus poft ahum regnarct, ftcut feptem capita, fed omnes, fimul Sé codem tempore, ficut re ipfa uidemus. Hi au tem lino confiho fiue yvan» poteftatem (ua Papæ tradunt, id eft, tacito confenfu, Sc omninO fortuito agnofcunt cum pro uicario Chrifti, fubijeiunt fe ac fuos iKijS; ita nancifeitur beftia poteftatem in omnem tribu, po« pulum, lingua, amp;nbsp;gentem, quatenus Chriftianus or« bis patet.Nam cum fub prætextu religionis domine* tiir,non poteft fe poteftas eius extendere ad infidèles,. IO H. Et adorabunt cam omnes,qui inhabitant ter« ram, quorum non funt fcripta nomina in libro uitæ occifus eft ab origine mundi» O S. Deus, qui diucs eft miièricordia, propter nimiâ charitatem fuam qua dilcxit nos, cum eftemus mortui in pccca* tis , conuificauit nos qui uere credimus in Chriftiim, cüfidcre fecitin cælcftibus,ut Paulus ad Ephefios, inquit. Ergo cum Papa nos blafphcmat, blalphemat eos qui in cœlis habitant.Quorum autem nomina no funt fcripta in libro uitæ,hi in terris habitant,quia ter rena fapiunt. Ideo etiam beftiam adorant. lOH, Si quis habetaurem audiat,Quiincaptiuitatem ducit,in captiuitatem uadit, qui gladio occidit, oportet cum gladio occidi. Hic eft patientia fides ianeftorum. O S. Hoc uult diccrc.Si quis ex ijs que iam dida funt nondum intelhgit,quse fit ifta beftia,hoc faltem iiiteb g iij

ïi'gat, ß modo aures habet aueßendi. Vbi iicre fancti propter fidemgt;amp; fana docflrina Chrifti, tn capnuitatc ducentur,aut gladio ferientiir, aut ah'o quoin's modo occidentiquod quidê fiet fiiieunopudore,ac omnino manifefte (nam hac noftra ætate multi ocdfijnulti in« carcerati funt^tanm quia euchariftia fub utraq? fpecie accepcriint) ibi eft regnu huius beftiæ, quam deus ita odit ac deteßatur, ut omnino uelit ei remetiri eädem menfura,qua ipfa lancßis metitur. Dieet em fuo tem^ pore,Reddite illijhcut amp;nbsp;ipfa reddidit uobis^duplica te ei duplicia feeundum opera eins. Poculo quo mi# fcuituobis^mifceteilliduplum. Quantum glorifica« Ult fe j amp;nbsp;in delicijs ßiit, tantum date Uli tormentum Sc lucflum, I O H. Et uidi aliam beftiam, afccndenji tem de terra. O S. Significat amp;nbsp;hæc beftia^ ficut afiæ omnes, regnum quoddam, non unius hominis, fed magnæ aliaiius colluuiei, conipiratione quadam, amp;nbsp;confenfu, quafi inunum corpus coagmentatæ. Quæ autcmßtiftabeßia, Iohannes ipfèinterpretatur capi# te decimononojubi uocat eam,Pfeudoprophetâ, qui fecit figna coram beftia. Significat igitur hæc beftia, cateruamjColluuiemjCOniurationem, amp;nbsp;regnum om« nium pfeudodotfèorum in toto Papatu,amp; dicitur hçc beftia afeendere de terra , ut diftinguatur à beftqs a* (cendentibus ë mari. Aquaenim crafiîus longe elca meittum eft quam aer, ideo Sc craffiora producit ani^ malia.

malia. Sicutautcm aquæ Ggm'fîcant populos,turbas, gentes craflîoris ingenr},in quibus uigent,amor uo luptatum, libido rcgnandi, ita terra (îgnifîcat boa mines fubtilioris mgcntj,ut qui non in aqua fed in ac« re creati funt ac ueriantur » Oritur itat^ hæc beftia, ex hominibus eruditis Sc ingeniofis, (ed impfjs,quo« rum R-homæmaximamultitudo eft. IO H A N. Et habebat cornua duo,fimilia agni, Sc loquebatur ficut draco. OSIANDER., Agnus Chriftus eft qui pugnatnongladio corporali,kd cornibus fpirituaft* bus, id eft uerbo fuo, quod bifariam diuiditur, feis licet in uerbum legis , quod eft uerbum iræ, 8c mor* tis , amp;nbsp;in uerbum euangelij, quod eft uerbum gratiae amp;nbsp;uitæ, Ita hæc beftia,ftue pfeudopropheta,habet duplicem dodlrinam, quam uocant doeftrinam fidei, be dodrinam bonorum morum, fed utranque erroa ribus contaminatam ♦ Itac^ retinent fpeciem, quafi fint Chriftiani do^orcs, be doceant uerbum Dei, quia cornua illorum funt fimilia agni, Sed reuera Io* quuntur ficut draco. Draco autem fiuc Satan,Chrifto tefte, in ueritate non ftetit, fed eft mendax be pater mendacq,amp;:cum loquitur mendacium, ex proprqs loquitur, ita be hi pfeudodoAores nonfteterunt in fyncera dodrina Chrilb, fed loquuntur fua ipforum fomnia,amp; cogitationes,ex proprio fenfu. IO H A N NES* Etpotçfhtemprionsbeftiæ omnem facit in

confpcdlu eins* O S, Hæc bcftia ex pfeudododori* bus conflata, admmiftrat, ÔC défendit regnum Papse, ipiè uerô, omnicura folutus perpetuo delidatur tnumphatjutltaliloquuntur. ï O H» Et facit terra et inhabitantes in ea adorare beitiam prima. O S. Sei« licet quæ Rhomfdominatur, quia primatû eius do* cet ciTciure diuino,quod falfum eft.f O H.Cuius eu» rata cfl: plaga mortis. O S. Sicut gentes olim admis ratæ funt monarchiæ Rhomanæ inuidam ftabilitatê ut fupra dixiita cum iam R.homa cecidiiTet, èc per Papatum feiè iterum erexiflet, fuperftitiofi èc imprj, quorum nomina non fiint feripta in libro uitæ,admi» rari cœperût papatus,feu primatus Rhomani pontiff ciSjinuidam maießate,amp; cogitarunt, Deum Rhoma nam monarchiam ideo flabiliuifle, ut tandem in Pa» patum euaderet.I O H.Et facit figna magna,ut etiam ignem iâceret de cœlo deicendere in terra , in conlpe» ,du hominû. O Se Sandus Paulus epiftola ad Thef* faïonicenfès fecunda,capite fccundo,hscc figna, uocat figna 8^ ^digiamendada,quia partim funt mera præ ftigia,ut quando perforant imagines Iigneas,amp; inRit fa. aqua,faciût cas lachrimare,aut quando cancros flu» uiatiles, affixis ccrcolis ardentibus per nodem in lo^ cis oportunis, permittunt errare, ut appareant fiultis animæ defundorum elTe, quæ igné purgatorio cru* cientur,id quod ego fcio quofdam fedfle.partim funt mera mendada, ut quando imaginibus lachrimanti»

DE V L T I M I S TEMPORIBVÎ, bus affingunt, etiam loquutas foiflê, aut animas per certum numerum MiHàriim c purgatorio liberates cfîè 3 cum cancros fciîicct iam non amplius emittant» Venim ifta figna mendada tantam in ftuitis uirîs fatuis imilicrculis deuotioncmexatant,utignis ipiris tusfantfli uideatur, pcrillorumfalfam doÂrinam ôd falfa miraciila, magna fiducia deprxdicata, in corda iftiufmodi hominum fuperftitioiorum efle delapiiis, IO H. Et feducit habitantes in terra, propter iïgna quæ data funt illi facere in confpecîlu beÊiÇjdicens ha« bitantibiis in terra, ut faciant imagînem beftiæ, quæ habet plagam gladi],amp;: uixit, O S. Ex ifta multiplici mcntione ôd repetitione plagæ Ietalis,qusc tarnen eu* rata cft, fatis apparet cam quoc^ in utraq^ dotninatiolt; ne pariter inueniri,ficut amp;nbsp;os loquens ingcntia,amp; de« ccm cornua,item Gog amp;nbsp;Magog. Nam q de quibus ïcheskiel uatidnat,ad priori dominations pertinent» illi autem de quibus Iohannes meminit,in pofteriorc tandê rcperientur,amp;tit amp;nbsp;alia pleracp. Italt;^ fîcut mo* na^jTchia Cæfarû in C. lulio Cæ£àre,per gladiû ferreu omnino uidebatur extindla, amp;nbsp;tarnen reuixit, ita ctia monarchia Papæ, per gladium fpiritus,quod eft uer^ bumdeijletaliteruulnerata fuit in morte, cum Chris ftus omnibus apoftolis, etiam Petro dixerit : Reges gentium dominantur caru,uos autem non ftc.Et Con cilium AfFricanum decreucrit, ex codem uerbo dei, quod nullus epifeopus, acne Rbomanus quidêpon» h tifex,

tifexjdëbcat appellan princcps facerdoturn, aiit mus facerdoSjUeluniuerfah's pondfex,dift. pp.c.Pn':» mæ.Qin's aût crcdidiHct,domi'iianoné hanc à Chrißo primû, deîdc etiâ à Côdlio,pubh'cc ÔC iiifte damnata, amp;nbsp;iuguïatam,ui(flurâ fuilTèc'amp; tarnen hacplaga gladij fpiritualisaccepta rcuixit. Ideocp pfeudodo(^ores Hn. gunt iam,eam eßeiuris diuinijacpcrfuadêt hominib. ut nnapo cîus fabricetur.Sicut aût imago dci,ed uer^ bumdei^i’ta imago Papatus.eft iierbû doëtrina Pa* pç.Sedct ein in têpio dci,oßcndcs fcipfum t3inq^ dcû» lt;^are Sc in hoc deum imitat,quôd uerbû et doiflrinâ é fuo cerebro gignit ad imaginé fuâ. Cuni igit doélri na Papatus, quâ ißi pfeudodoétorcs docent, duplex fit,lcilicet,fîdei,et morumeeeßario compilati funtduo libri,fcilicct,liber Sententiarû,Sd liber Decretorum amp;nbsp;Decretalium, qui ßint ipfißima imago Papatus,om* nem eius formam,fîdem,uitam,ôé mores,ad uiuSex^ primcntes.Itaq? iam fatis clare apparet,beftiâ bancpo fterioré cÔflatâ eße ex docloribus IcholaHicæ Theo« logiæ,magiftru fententiarû uerfantibus, Cacris literis ita negleÄis, utpleric^ eorû biblia facra ne habuerint quidem,et ex docloribus canonû,lbrdida décréta Pa paru tradantiûjinter quos înquifitores hæreticæ pra« uitatis merito fupremûlocûobtincnt,amp;capitis uicem agunt. Hi omnes duplici hac doélrina Papatus inftru ëïi,tan^ duobus cornibus pugnât,5c defendût regnS Papx. I O H. Et datu elî iUi,ut: daret Ipiritû imagtnf

beftiacjutlôquatur imago bcftiæ.O S» Hoceß,bcftia ponerior,ex pfeudodoéloribus côflata effi:dt,ut ima go feu docflrina Papatus acdperet ipiritû, utuiueret loquerec. Quia confilrjs,conipirationibus amp;nbsp;fuafio nibusfuis eftccerût,utdoceret in omnibus Scholis,ct ut regnarcc in côcionibus,in foro eccIefiafticOjôC in co fcientijs hominû.Hoc em uerc eft,uiuere Sé loqui dop ArinâjCum publica authoritatc nô folû docci, uerum ctiâ fecundû eam,uiuitur,iudkat,ct régnât. Atqp hic apparetjQir coUuuié pfeudodotflorûjbeftiâ, id eft res gnu quoddâ cfie dicat.Quia regnû plané no uulgarc, in ecclefta obrinet,adcoq? firmu ac terribile,ut eos etiä prior ilia bcftia,metucrc cogaf .Ideo^g nemo Docftor Theologiæ, aut Canonû in Papatu creatur, nifi' prius inter cætcra,etiam in hæc uerba diferte iuratus fuerit, ad defendendum,filt; retinendu Papatum Rhomanu, contra omncs homines adiutor ero. Quod du fadut, uere poteftatem prioris beftiæ omncm coram ipfa, id eft, ad nutu amp;nbsp;benepladtum eins fadunt, ut fupra diduni eft. 10 H » Et fadct, ut quicunt^ non adora# uerintimaginembeftiæ,occidantur, OS. Quifquis banc Papatus dodlrinam non uerbo dei equaucrit,id eft adorauerit.ab inquifitoribus,haeretiais iudicatur, amp;nbsp;nifi reuocaueritjCxuritur. Audet enim Rhomanus pontifex dicere,omnes fuas conftitutiones fic aedpien das eire,ac fi diuinauoce ex orc Petri apoftoli ^cede* rent,dift. j9,ca.Sic. IO H A N N E S.Et fadt omnes h i) pufiU

pufillos amp;nbsp;magnos, diuitcs Sc paupcresjibcros fcr uos,accipere characlcrem in inanii fua dcxtcra,aut in frontibus fuis.Etnc quis emerc aut uendcre poiTetjiii (iquihabcatcharadlerem,autnomenbelbæ,aut nu* merum nominis eius. Hie fapientia eft, qui habet in* telledzunijcomputet numerum beftiae. Numerus cm liominis eft,amp; numerus eius, fexcenta iexaginta fex, O S, Charaefterem beftiæacdpere,lcrmo metaphori* QIS ertjpro eo,quod cft,fefe externa fpeeie aliqua,aut fa(ftis aiiquibus ita gcrere coformarc, ut omnes ui* deant amp;nbsp;intclliganc eu ad familiam beftiæ pertinere, amp;L beftiæ fubditum atq^ dcuotum eftc, Quemadmo* dum aulici fere omnes, in ueftibus charaefterem prin* cipis foi habent. Charalt;fter autem beftiæ,amp; numerus beftiæ,amp; nomen bcftiæ,pro eodem ferè ponuntunEt iubet cos qui intelligunt ea,quæhalt;ftenus diefta ftmt, computare numerum nominis beftiæ, ut ft inueniant in co nomine præcife numerum foxcentorum fexagin ta fex,tum eerti fient,fe habere huius beftiæ cognitio* nem uera,amp; neuriquam fallacem. Infi'nuat autem foie ad linguam hebræam refpicere,fîcut alibi quoc^ facit, in nomine angeh',qui ^wx,id eft, Abaddon uocatur, amp;nbsp;in nomine loci, qui piA'ûin,ideft,harmagcddon appellatur. Nam ^öo.i» Sephcr,fi'gnificat hebræis lit brum, fcripturam,8t numerum Jdco tarn iiaric ludit, nunc nomen beftiæ,nunc numerum beftiæ,nunc cha* ra(ftercm,id eft foripturam beftiæ appellans, Admo*

nui autcm teledor fupra in Daniele, ut numeniiTi Hebræi nominis quartæ beftiæ diligenter côfiderares, nam omnes literæ hebræorum certos numéros gnanr, nec habent ullas notas numerorum niiî litcras tantum Jta(^ apudillosjomnis fcriptura,amp; omnis db dio eft numerus quidam. Porrô cum hæcbeftia uub gatiffîmo nomine, in hebræa linoua dicatur ^^2 r\’'’^Ta’\^,id cft,Rcgnum rh©manum,(îtlt;^ hoc nomen ideft regnûjilli cum reliquis beftqs commu* ne. manifeftum eft omnibus,uerum ac proprium no^ men huius beftiæ efte,n’'’’’aA’^,id eft,FthomanS.Iani uero in hacdidionc,n’'’’’ô’\'A,præciic inucnies nume* rum icxcentorum iexaginta fex.Nam liccra dénotât ducenta. ièx, quadraginta,’’ deccm,altera etiam dcccm,et D quadringenta.Ethicuides.quanta diligCfi tia beatus Johannes curauerit, ne non intcUigeremus turn de RJioma loqui, cum tarnen Rhomam nufqua uoluerit aperte nominare, Vocat autem hoc nomen beftiæ,numerum hominis ,uel quiaeft nomen notum, quo omnes homines uulgo utûtur,uel quia eft abhp« mine, id eft ä Rhomulo ita nominata. Huius igitur nominis charaderem in fronte fufeipere dicuntur,qui toto habitu externo, nbsp;nbsp;ftatim prima fronte,ut aiunt,

præ fc ferunt, quod Rhomano pontiffci fribditi frint, ut monachi aicunati,amp; facrißeuli rafi.In dextera ante manu charaderem gerunt,qui certis aliquibus operb bus teftantur,fe obedietes eftè Papæ, ut certis diebiis

non uefd carnibus,cÔfitcri in quadragefimajamp;fc. nam ad takm extcrnam fpcdem obcdientiæ onines coafti fiicnint ab ipfaftatim piieritia. Qui enim talein ehara ôtercm non habcbant, nec recipere uokbant, excoin« municabantur,Quôd fi contcmncbantjtandein ctiam ciuilis ufiis amp;nbsp;confuetudo hominûillis interdicebau Quod fi uulgus eos uitarc non uokbat,omnia diuina offîda,interdi(fi:u Rhomani pôtifîds, ineo loco, quo iierfabantjCdrabat.Itacß rcuera^necp Giriere neep uen« dere pot€rant,quicunep characficrem hune R.homan5 non habebant. Porró ut etiâ de pofteriore fine et inte* ritu abominabilis huius befi:iæ,aliquid intelligamus, adducam adhuc pauca uerba Angeli uifionem banc interpretantis,C^i didt: Deccin cornua quac uidifti, decem reges fiint,hi cum agnopugnabunt,id eft fan« dodrinam pcrfequcntur,partim propter ignorantiâ, quia à Papa fedudi funt,partim in gratiam Papæ,cui ualde placere cupiunt.Et a g nu s uincet eos,quia domi nus dominorû eft,amp;rcxregû,amp; qui cû illo funtuoca ti Sgt;é cledi ÔC fideks.Hoc eft,n5 foîus Cbriftus pugna bitjUerû etiâ uocati,ekdi,fideles.Atqui taks non pus gnât gladiOjkd uerbo Dei,amp; iuftis arguinêtis ex eos dem petiriSjhoc tempore inprimis,quo poft tricefimS ccckfiæiubikûjCbriftus îterû ùKipit prædicare,ut in tertia coniedura diximus.Et reges paulatim uincent, ficut iam nunc nonulli reges ac principes uidi funt,amp; ueritati agnitg maxima eu laude ceflerunt» Itac^ opti« ma

ma fpcs eftjCfia rcliquos,tandc cuidcntifîimæ ucritati cefTuroSjfi modo nos fortiterpugnauernnus«ex quo tandê fequetiir, ut meretricê, id cft Rhomanâ Curia, odio ^fcquant,propter ipfius abominationes amp;nbsp;(cdii (flioncSjSc earn defolatâ faciant èC nudâ,amp; carnes eius comcdâtjidcft diuitias eius, et fublIâtiS diripiât,et ip fam,fcilicct urbê,ignc cremêt,ficut etiâ prius fuit cQcre mata.Dcus cfn (inquit angelus) dédit in corda eorS, ut faciât qd placitû eft illi,et ut unâ fadant uoluntatê, ut dent repnü fuu beftiæ,donee cÔfument iierba dei» Hic mihi ledor diligenter perpendas uelim, uerba an gclijfunt ein notatu digniiîima.Nam cû fupra de de« ce regibus dixerit,eos unû con(ÎIiû,id eft yvamp;yxt habe« re,ut fcilicetjuirtutê Sc poteffatê fuâ beftiç tradant,n5 didt illud cfîc cÔfiliu feu dei^hic ucrô,cum dicit eos meretricê fpoliaturos,5d igné exufturos efîe,dicit hoedeû dedÜTe in corda eor5,ut faciant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feu côfî

liû ipfius. Nam qi Papa extulerût,id fecerûtconfilio pladto fuo d^pno aepriuato, quôd aût paulo poft, fpoliabunt amp;nbsp;exurent, id fadent côfîlio amp;nbsp;pladto dei, utruncp tamê .fcilicetquöd aliquando extulerût,amp; aliqiiâdo fpôliabût,fluit ex occulto iudido dci.Primû cm,quôd Papa fdlicet cxtulerût,amp; illi uirtutê èC pote ftatê fuâ dederût, fecerût quidé côfilio priuato,qd cô tamê ualuiqut côfumarenf uerba dci,quæ fpiritus fan dus P os Pauli apoftofi pr^dixit^cilicct q? quia cari« tatê ueriratis plcriq^ nô effent rcccpturi,utfalui fierd, ideo

ideomifTurp eflet illis deus ogatione errorû,ut credât mendacio,amp; iudicent omnes qui no crcdunt ueritati, confentiunt autem iniquitati. Poftremum autê,quôd Papam fdlicet fpoliabunt, ôi. urbem igni uaftabunt, non facientjdonec illis hoc deus per uerbuin fuum in corda ipforuni dabit, aceos ita illuminabit,ut intelli^ gant, fe recfle, atcp ordine facere, ac uoluntatcm dci, implere,papatum funditus euertendo. Proinde, ne« mo fpcretj'Turcam inftrumentum forc,ad euertcndu papatuin,ut pleric^ ftulte foinniant, Satanas enim nô cqcict Satanam, fi'cut Chriftus teftatur. Necp quif» quain, qui non fit è numéro decem illonim regum, papam temere aggrediatur,aut bcllo petat, datum eft enim illi uinccre fancftos,donee impleantur uerba dei, quæ iam ferè impleta funt omnia, Quin hoc ucl maxi* me pertinet ad ignominiam , miferiam amp;nbsp;confufionc abominandi Papatus gt;nbsp;quôd per eos ipfos, per quos cft ftabilitus,amp;l inquibus confiditgt;quosc^ deienibres fuos falib præfumit amp;nbsp;praedicat,tandé radicitus ex« tirpabitur, idcp cum fummo gaudio fanlt;ftorum om* nium , qui ob hocipfum, in hune hymnû coram deo prorumpcnt,ac canêt: Salus,honor,gloria,amp; uirtus, domino deo noftro,quia uera et iufta indicia eius,qui iudicauit de meretrice magna, quæ cornipit terrain proftitutione fui, amp;nbsp;uindicauit fanguincm fcruoniin fuoru de manu cius,Hæc ex lohanne di(fta,fuffîciant, Audiamus Paulum Theiîalonicenfibus infecunda cpiftola

epiftoîaita fcribcntem,P A V' L V S.Rogamus au«s ' tcm uos fratres,per àduehtû domnini hoftri lefu Chri* fti, amp;nbsp;noftræ congregationis in iniim, ne cito dimoa ucaminià ucftro fènfu,ncc^ turbeminijneqp per/pin's tiim,nec^ per fèrmonem,nec^ per epiftolam,tanquam per nos mÜTam, quafî inftet dies Chrifti, ne quis uos decipiatullomodo, Quoniam non adueniefc Domi« nus. O S. Seilieet adiudicium extremum, P A V. Nifi uenerit difeeiTioprius, OS. Quaprouinciæà Rhomano imperio defeifeant, amp;nbsp;regnum Rhomanu deficiat,amp;f pereat. P A V. Et reuelatus fiierit homo peccati,amp; filius perditionis.O S. Id eft Papa Rhoma nus.P A V. Qui adueriatur,8dextonitur,fupraôms ne quod dicitur deus^aut quod colitur, ita ut in tcm« plo dei. O S, Id eft in cede fia, fieu t alibi dicit,templu dei fan(ftum'eft,quod eftis uos,P A V. Sedeat. O S. ideft Cathedram,feu docendi ac regendi fundionem occupet; PA. Oftcndensfetanquamfitdeus.OS. Canoniftæ enim cius,dicunteum non efte purum ho« mincm, fed aifumptum à deo in plcnitudine potefta» tis,P A. Num retinetis,quôd cum adhuc eftem apud uoSjhæc dicebam uobisC' O S, Eadem fcilicet,quæ amp;nbsp;Iohannes in Apocalypfî fcripfit.P A V. Et nunequid detineat feitis^ut reueletur in fuo tempore. Nam my« fteriumiamoperaturiniqùitatis. OS. Quiaepifeo«' pi Rhomani cum clericis fuis carnalibus,(pauci enim zx cis fuere boni) iam turn à tempore apoftolorum,.

, afpiraijerunt occulte, ad dominan'onem, qua fijcccflii ' temporis totam ccclefiam opprcncrunt. Vide cpifto* lam Zephiriui, ÔC Pontiani, (imiles libris recoghf* tionu Clementis annexas,0lt; intcniges,quàmraature, qua arte amp;nbsp;uer/utiahocmylleriûincepcrintopcrari, non tarnen palâ erumpere audebant,ôdre ipfafibi do« minationê uendicarc,quâdiu monarchia Cffàrû Rho raîçiiigçbat. P A. Tantû ut qui tenet,teneatgt;donecc medio fiat. O S.Monarchia Cæfarû ÔC imperatorum qui fummâ rerû obtinét(inquit)obtineît,doncc éme« dio fiat,id eft,donec Côfiantinopolim difcedat,uel do nec dominatip prior urbis Rhomæ,omnino defierit» P A. Et tûc rcuclabit illc iniquus,O S Jd eft tiïc einer get caputoAauCûPap? icilicet,ficut fupra diAû eft,iigt; lohannc. P A. Que dominus cÔBciet: fpiritu oris fui. O S, Id eft uirtute uerbi fui,quod poft tricefimû eede .iiæiubilæu,itcrôpublicc,etmagno fpiritu prçdicabit^ P A, Et deftruet illuftrationè aduêtus fui.O S. Quia ficut Solcm præcedit diluculû, ëi. aurora,ita aductt turn dni noilri lefu Chrifti qui eft Sol iufticfæ,præce* det illuftratio prædicationis euangelrj, Dicit em Chri ftus Matchaci uigefimo quarto, Prædicabit hoc euan* gclifi regniCfcilicet qgt; Chriftus fit rex nofter,non Pa« pa)in uniuerfo orbe, in teftimonium omnibus gentiäs busjôd tune ueniet côfumatio,haîc aût illuftratio eu it gelij prædicati,deftruet dominationé Papæ,ficutiaiTi incepit,amen,Non em durabit,uflt;ç ad Chrifti aduen

DE V L T I MI S TEMPORIBVÎ, tum, alioquî qmodo impkrctur, qd de decêregibns à lohanne didtû cftC quôd fci'ïicet,hancbeftiâ ddolatâ^ nudam fînt falt;fiuri,carncs eins comefturi, Si. ipfârri tandem igné cÔbufturijdc^ Deo l'ilud in corda illorw infpirantcÇ'P A.Cuiusaduentîis eft iecundu operatio nem Satanæ,in omni uirtute èc fignis amp;nbsp;^digrjs men dacibus,amp; in omni feduclione jniquitatis,his qui pe« reunt. O S.Hæc cft Sancfliflima Sanditas Sanóiiflimi dom ini Papæ.P A, Eo q? charitatê ueritatis non rece« perûtjUtfailli Herent. Ideo mittet eis deus operation« crroriSjUt crcdant mêdacio,ut iudicent omncs qui no crediderunt ueritati,fed conienferunt iniquitati.Hæc Paulus de poftcrioredominatioe urbis Rhomacôcdc Papatu illius uaticinatus eft.Quare exite de ilia popu lus Chrifti,neparticipcs fîtis dcliclorum eius,ncue de plagis eins accipiatis, ut Angelus in ApocalypH deci« mo odauo capite nobis præcepiu Vcrû cauc Cbrifti® ane Ielt;ftor,ne quic^ horû,quæ de bac beftia dicSt,ad imperatorê regni Germanici,pertinere pûtes.cd cnim legittimus magiftratus à deo ordinatus , SxL miniftcr deijUt Paulus ad Rhomanos fcribit, Quod aSt impe« rator Rhomanus dicit, cum tame Rhoma non poHîa. dcat, necilluc afpirare,fine Papæ confenfu audcat,fa« ÄÜ eft extrema nequitia ferpetis,amp; eius uicarrj.fcilicet PapaCjob hocipfum,ut fi quis ex bis iâ dcclaratis ora* cubs aliquid contra ncquicia amp;nbsp;intolerabilc domina* tionc Rhomanenfium mudre auderet, uidcret etiam

contra îrnperatoriam maicftatcm diccfc. Verum rcsr ipfa, iam (atis euidens difcrimcn inter Iinperatore ÖC P A P A M attulit, ut nihil periculi metuendum' Ht amplius . Sed redcamus aliquando ad coniecfluram noftram» Cum igitur bcftiæ, iam itcrum cmcriæ,da:* tum fit, tyrannidem fuam exercere menfibus Rhoma niSjCqui cx triginta diebus coftantjnumero quadra* ginta duobuSjhoc eft diebus mille ducetis fexaginta, amp;nbsp;res ipfa nos cogat dies angelicos intelligere,hoc eft annos ciuiles noftros mille ducentos fexaginta. dubi* tari non poteft, quin illis explctis, confumatio ftatim fit uentura,^Se4 dubitari poteft,à quo tempore hi an* niiriitimti fumant.Et funt qui putent,ftatim à tempo* re Conftantini magni ordiendum cfte,propter dona* tionem, quam Papæ Sylueftro fecifte fcrtur propter translation? (cdis imperialis Conftantinopolim^ co quod Paulus dicat, cum is qui tenet , èmedio fir. turn reuelabitur ille homo peccatt. Et lânè,fi donatio Côftantini no effet (îlt;fia,fed reuera fada,nullus relin* queret dubitationi locus, quin ab co ipfo donationis die,numcrus illeannorum fatalis incipiendus eflcLEt optarim omnino effe ueram, tune enim finis fatalis illius temporis,atcp Papatus,inddcret in annum do*' niinicircitcr Millefimum quingentefimum feptuagc* fimum fextum* Sed mihi non fit uerifimile, Nam ucl ftilus folus inftrumenti ca damp;re confedi, iatis arguit, mendacium omniu, quæfub ccclo extiterunt, impu* denrif*

DE V L T I M î S’ ' T E M P O E I B V y. cgt; dentiffîmum Jd'quod Laurentius Valïa ui'r doÀïfîî« mus Nicolaus de Cufà, itéin Hieronymus Catalan nus , amp;nbsp;altj grauiflimi uiri j iam olim luculentiiîîme odenderunt.Proinde ÔC fi Gonftantinus fecerit initiu tollendi è medio dominationem,quæ Papatui oblla^ bat, tarne quia beftia turn nondum ômiiino perierat, non relt;fte diceretur emergcre,nifî prius omnino fublt; mcrfa eiletjcaqi reële incipiemus numerare ab eo an^ no,quo poft translationem imperfi,â Gothis duce A« laricho Rhoma capta, direpta, Sc incenfa eft. Is enim iicrus finis èft prions dominationis eius iuxta Danie« lern. Hoc autcm faëlum eft anno urbis circiter millefi* mo centefimo iexagefimoquarto. Anno uerô Chrifti, circitcr quadringentefi'mo duodecimo,adde igitur an nos Chrifti quadringcntos duodecim,amp; annos Papg mille ducentos lèxaginta, ÔC colligetur fiimma anno^. rum, Mille fexcentorum lêptuaginta duorum«cumcj^ totidem à Chrifto numërabimïis, turn impendebit Papæ,amp; urbi Rhomæ faralis interitus « hæc conie« ëlura facit, ut annos à cælefti Adamo ad diluuium igneum,in fecunda coniedura, amp;nbsp;annos iubilæos ec« clefiæ in tertia coniedura,non à natiuitate domini,fed ab eius reflirredionenumcrandos eftecenfeam.Nam ante illud tempus formam ferui geftît, ut qui diceret fe ueniftc,ut miniftraret,nô ut illi miniftraretun A re« furredione autem uere regnum fuum aulj3icatus eft, cum diceret : Data eft mihi omnis poteftas in ccelo 8^ i iij ill

in tcrra.îta cnim fict,ut finis utrorumi^ cadat in nnnâ domini cirdtcr Millefîmiim fcxccntcfimiira (wflogcfi* mum oÂaunm, aim Papæ intcritus iicrifimiliccr ca.» datin annum domini eirdtcr Millefimum fexccntefi* mum fcptuagcfimunifcaindum , ut Papatu percmlt;« pto,amp; extinlt;fto,adhuc fupcrfint anni drdter fcdedm, quibus homincs,aduerfario Cfirifti fublato,amp; cuâgc lio prædicatOjiteru indpicnt eiîe fecurijamp;^ pergrecari, more folito. Et cum dixcrint^pax Sgt;C fecuritas,tunc rc^ pentinus eis fuperueniet intérims, iîcut dolor par«» turiencis,amp; non cfFugient.Igit uigikmus Äsfobrrj fi* mus,ne nos dies iUe,tanquâfi.ir in nod;e, comprehen dat, Hæc in præfentiarum, de ConiecîluriS ultimorS tcmporum,ac define mundi in lucem edcre uoluijCæs tera enim nônulh,funt eiufmodi, ut multimdini non dum uideantur communicanda» His autcm, quantum tribucndum fît,fpiritualibus,qui omnia iudicant,amp; 4 nemine iudicanmr exiftimandum rclinquo» Conic* ûursc funt,fatcor,nô oracula,fed tarnen nifi tait lor,haud tcmere fallent»