HEOLOGORVM NORIM-BERGENSIV M, AD DOCTOREM' Rupertum à Mosham,Decanum Patauienfem, amp;nbsp;Regium confiliarium, in qua uenenata ci'us conuicia,mendacia, ÔC noxia dogmata per-

lt;elluntur,amp; magna ex parte,Jicet brc-uiter, confutantur.

MIO; ET I N S I G N I V I R O, D, Rvperto a' Mos h AM, deçà# no Patauienßj amp;nbsp;regio Confiliario, ad manus proprias ♦

libellos dominationis'' tuæjdiebusaliquotpoft diicefliim tuum elapfîs, iam quidem certc præter expedationem, non in# hofpitetuo accepimus: eô q» iam lP^i?^fe^^^ôpridemoptabamus,utdc nouis noxqs crrori# bus tufs,quos împrobê ôé importune in orbem ipargere molt# ris, certum aliquod amp;nbsp;fîde dignum teftimonium extaret Necpuerocrat ulla caufa.curabiênti refponderemus, nifî tibi hominiuchementer iadabundo.aniàmdefîlentio noftro glori andipræfcindere,fîmül^,nosiuftis decaufîs in pofterum nihil amplius tecû aduros eiïe.dcnunciarcuolutflemus. Nam quod tibiadhucpræfentipromifimuSjGea quæ nobifcum agere uel# lesj'n litcras retulifles,nos tibt fcripto uicifsim rcfponfuros:n5 coualere debuit.utnosadinutiles cumabfente iam difcepta#

tiones obligaret: praeièrtim cum ita eflemus animati,ut nccum præiènte quidem diutius nobts contendendum cflê iudieare-mus. Quisenfm libenter conflidaretur eu eo.qui propter iâcra rûliterajkimperitiam nihil fanidocere,propterobftinatamant mi pertinaciam nihil boni â nobis diicerCjÄ propter bonarum artiumignorantiam,neq?defuis,nccçde aliorum argumenta# tiontbus rede iudicare,ncGp omnino,uincat an uineatur intelli gere pofsit c' Qpare in præfentiarum quocg breues erimus : ca tantum contra te fcripfiÜëcontentj, quibus auditisatqpperee* ptiSjOptimusquifqj cum dedodrina tua pronunciare,tum eti-am de animo tuo rede ac uere potcrit exiftimare.

A X Sunt

Sunt autem tr/a,quaî potifsimum in te rcprehendimus.Primum amara,ufruknta,amp; uenenata tua çonuicia,quibus in mores Lu» theranorum inuehcris, Altcrum, uantfsima, impudennfs/ma amp;nbsp;manifeflifsima mendacia, quibus dodrinam eorum calum* mans amp;: dcformare niten's, Tertium,noua,impia,0(: pernicio* fadogmata.quacinecdefiaChn'ftifpargere. qsig concordiam di. tranquillitatem noftram perturbare moliris: de quibus cum pauca à necefTaria tantum,ordine dixerimus : finem non (b* lum (cribendï,uerum ctiam tecum contendendi faciemus : idip iuxta confilium diui Pauli, qui iubet ut hæreticum hominem poft unam ôi. alteram correptionem retjciamus, eö quod iub« uerfus fit.Sn; peccct etv-wtuc-mH/pnot « Principio,negate non po* tcs,Iibros tuos,tot,tantis,tam amaris,uirulentis,0i; uenenatis in Lutherum amp;nbsp;Lutheranos omnes,conuicqs,probris, criminatio-nibus maledidis fcatere acredundarc :ut ante te nemo,necp Lutherum,necp quen^omnino mortalium,pari conuiciandi di maledicendi petulantia fttproftcutus.NamS«; Lutheranis omnia genera uitiorum,corruptelas morum, euerfioncs legum, ôd quicquid huiufmodi excogitate potuifti, genera tim di agmina timita affinxifti,uttotam cam TretveAtfifi«* illorum dodrinae adferiberes. EtLutherumtantac maliciae inOmuIafti,utde co pronunciarenondubitaucrisjcumderyderio pcrcundi perden* dit^ omnia,(cicntem ac prudcntem,ad euertendam religionem prorupifle. Quin ctiam alicubi peiorem quâm Corc.Dathan, di Abiram^atq} adeo ipft propemodum Sathanæ parem affir-mafti. Atc^utinam nobis fidem non fefelllfles, ftd libros tuos, ut promittcbas.diligcntius inljîiciendos permififlês, enumera-remus profedó portenta ilia couiciorum tuorS, omnium non folum expedationem.ucrum ctiam fidem fuperantium. Qiiae quan^ ad nos qaoep magna ex parte pcrtinerc arbittemur, co quod tu pios di bonos omnes,qui quidem erroribus di opinioni bus hominum reiedis, ieft totos authoritati facrarS literarum dediderunt.fincullo difctiminc,pcr contumeliam, Lutheranos appelles,non tarnen admodum commouemur. Non enim du« bitamus,quin noftri homines,qui hoc genus dodrinæ ex ani« * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mo

mo complexi funt ac rcn'nenf,fi cum alfjs hums fccuh quib'ji# uis comparentur, j^manitate, integritate.fîdeacpietau Ion« ge (ùperiores reperiantur. Et Lutherus hffce tuis criminationi bus adeo non eft obnoxius.ut ne itumicis quidem eius fîdem ce fadurudi ciTe credamus. Quod quidem non ;ilio, quâm te ipfb te(le,qui acerrimuseius es accufator,uerifsimumeiKConfirma0 bimus, Enimuero an non meminiOit'quôdcoram (êptem dele gatisicriptorumtuorûaufcultatoribusytuafponte etiam cunj iuramento confîrmafti, credere te, atc^ adeo (cire, q^ueritatem hadenns laudabili zdo,£lt; fyncero animo quæfieritA fî qqid ef ratumabeo fit, fblaignorantia,nonuerouna malitia,peccaue rttt’ Cumfcp quidam ex aufcultatoribus,fuperiorcs tibi crimina» tiones obieciGent,repente confufùs erubuifli atc^ obmutuifli, Qiiare eiufmodi criminationes tuæinauditæ,nonqualesnos haberi debeamus,arguunt,fèd qualis tu ipfè fis,aperte produnt atc^conuincunt. lllud autem nihilominus ferendumnon efl, q* eafdem criminationes tuas iniuftas minimet,^ ueras,ad dam nandamamp;euercendamfànamdodrinamnoftram ualere uo-luifti, quafi quorum uita reprehenfibiliseflêc, inter eosueraamp; fyncera dodrina uerfari nô pofTet. Nam etiamfîea quæ tu no« ftris hominibus falfo obtjcis,uera eflent omnia,nihil tarnen eo^ adredarguendamdodrinam noftram pcrtineret. Soletenim Deus remedium uerbi fui tum adhibere maxime,cû mores ho« minum funt corruptifsimi. Reuoluefàcras tireras,inuenies No am iufliciac praeconem, cummundus effet flagitiofifsimus r Mofèn Iegislatorem,cum populus effet contumacifsimustreli« quos Prophetas magna ex parte concionantes, aim regnum Ifraeliticum idololatria, ôi aitjs fceleribus effet inquinatifsi« mum. Quod fi temporibus illis aliquis tui fimilis extitiffèt.qui (ândifsimorum illorum Prophetarum dodrinam,propter po« puli fceleradamnaffêt,an non fummafêimpietateamp; blafphe« mia obffrinxiffett' Quan^, cum ad te refpicimus, incogitanti« am tuam fan's non poffumus admirari, quod nouæ amp;nbsp;antea in« auditædodrinæautor ôd affêrtor cumhs, tarnen contendas, quorum uita pofsït iuffcculpari,eorum dodrinam oportere ut

A 3 impiam

jlrtiplam amp;: pétmciofanl damnari f QyidcnimC'Nihil nein aitü' amp;nbsp;moribus tuis reprchendi poteft Can oblitos nos effè arbitra-riseorum, quæex libristuisÄtecoadli, deteipfo dididmust* QuisfuperftitiofïsibrtibusDcumcontra manifeftum uerbum ipfïus tentauitc’ Qiiis eafdem fortes ,non (încidololatriæ crimi* ne.tan^certum Dei oraculum iadauitf Qiiis facræ Regiae maieftatiiponte cxquifitifsimum de tadturnitatein contione Rcgia iuramentum praeftitit ÔC ramen eandem inliteras rela* tam,multorum auribus,quibus id gratum non fuit,contra iufo iurandö ineuïcauitc’ Quis adueriariosfuos âfurs ipforum fob» ditisextirpandoSjCerto fe uaticinari gloriatus eft i Quis eof-dem fubditoSjiuraracnto magiftratui præftito non obligari af* feruic ^An cum uita fceleribus inquinata, dodrinæ authorita* tem derogare debet,ut tu quidcm contendis.nos homini foperlt;i fticiüfo,idololatræ,periuro,pfeudoprophetæ,feditiofo,noua do gmata facræ fcripturæ nonconfontanea afferent/,crcdituros fou re fpeiaftiï Sed de his iam fatis. Ad fecundum caput hüius df* fputationis ueniamus, in quo necp nos ualdc laborabrmus : quia uanifsima,tmpudent/fsima,amp; manifefi/fsima tua contra dodrinam noRram mendacia tantum recenfebimus, amp;nbsp;tu ma* gna,nifi fallimur.uoluptate afficierc,dum uni nöbifcum reco* gnofees,quam incredibili impudentia amp;nbsp;audacia^ ueluti Phili* ftæus ille,agminibus Dei uiuentis,exprobrauv ris: Quanc^ hic foperiorem querelam noftram repetere non fine dolore cogi-mur,quôd Iibfos tuos,ut promittebas nonexhibucris. Etenim fiidfedlles,tantamprofedloimpudcntifs/morum mendaciorS tuorum uim amp;nbsp;copiam ex eis produx/fiemus,ur omnem exiRi mationemtuamfub corum pondéré fatigatamôf opprcfiam, apud optimum quenej^ funditus corruere nccefFeeflet. Nunc uero pauca tantum,quæ ad manum font, uel noftra memoria retenta,uel notulis excepta,ucl tuis ipfius libellis expreflâ, enu -metabimus. Qijorum hoc merito principem locum obtinct,quot; cuius nomine,mendactj in facicm rcdargutus,crimen clucre no potcras,nempequia fcripforas, re fan's mirari non poflè, de re* nieraria, pudenda, Si impiadodriqa Lutlieranorum, qui dice-

rent

rent.reliquias peccati non dcbcre cxpurgar/, aut ftos àb ilfis etnundart » Eiufdem ctiam notæ eft,quod Cxpius fnculcaftj, nos doccre fidcm fine uerbo Dei* Hoe nero quantum habet effron-tisaudaciaeAuenenataeuiruIenttef quod aflens nos nullam diffèrentiam facere^incer opera Dei amp;nbsp;opera dfaboli,inter opes ra fidei amp;nbsp;incredulitatisu'nter opera carnis Si. opera fpirftus.in* ter legem fpiritusuitacA legem peccati atc^ mortis Qpoties autem inculcafltnosabflulifleiicrbum à fide, poenitentiam â rem{fsione,crucem abeuangclio i mfrum profeóro q? non addi deris, Solem é mundo,amp;: Deum é coelo,cum id eadem uerecun^ diapotueris. Huius porrô generis hæc quoqj fiint, quae fine fine debladerafti,nos fidem â dextris uerbo Dei,à finiftris cari-tatc priuaflc,nos caritarem â fide feparare,nos fidem mortuam praedicarCjamp;quod pene obliti eramus, Confefsioncm noftram, ac totam apologiam illius.comminationum Dei, né uno qui* dem uerbo meminifle, â; alia huius generis pene infinita,tan* tæ ac tarn manifeftae uanitatis, impudentiæ, ôi uirulentfæ, ut neep confutatione noftra egeant,necp cui^ i teperfuaderi que-ant- Imö nihildubitainus, quin eorum praedicatione amp;nbsp;aflêue-ratione.te bonis di. pqs omnibus inu/fumóiexccrabilem fis red diturus « Quarehocunum te hoe loco admonere uolumus,ut etiamatep etiam cogites, Satanam pattern mendactjetiamho micidam eflè,id'cp nos minime ignorare aut obliuifci poflêjita cnimamp;cillimeintelliges,confiliatua nos latere, ac fallere non poflè. Reftat iam ut de nouis.erroneis, amp;nbsp;perniciofis tuis do« gmatibusetiâ pauca dicamus,fi prias noftram deiuftificatione lcntentiam,quam tu potifsimû impugnarc,deprauare, amp;nbsp;euer tercniteris.breuiterrecenfucrimus, C^iæut retfie intefligatur, fciendum eft,uerbum luftificandiiniacris icripturis dupliciter ufurpari. Primo enim fignificat peceatorem uel impium, qui hadtenus iniuftus fuit,iuftum efficere, ut ad Rhom,4, Greden« ti in eum qui iuftificat impium, reputatur fides eins ad iufticiâ, Secundo fignificat eum qui an tea iuftus eft, cuius tarnen iufticia obftura uel controueria eft, iuftum probare, laudare^declarare wel pronunciarc :utLucaî,7,Publicani iuftificauerunt Deum, baptizati

baptizati baptifmate Iohannis.quo loco, fi quis /ufiificare, pfd iuftû efficere interpretaFeturstntokrabilem prorfus ÔC manifcM ftè blafphemâ fententïam reddcrct. Quapropter hocdiïcn'men cólèruare maximmccelTariQ eft, Quod ut fiat.priorê inftifïca-tioncm uocabimusEffécfliuam^poftenorê DecIaratiuam.Did mus itacp, ÔC cófianter aflêrimus,homfnê effcdiue iuftïficari fl de in Chnftum.non opcnbus.fidem autem fntelBgimus ói defl-minus,non carnalem opinionê uel aflenfum humant cordïs,(êd uiuam lïIa uerbi Dei ÔC fpin'ais fandi ivtf yeiay.qua Deus opera tur incordibus nofirjs,fubfiantiä rcR: (perandaR;,argumentum no apparentiagt;qux'c^ per diled/onê operator,id quod totus âr bis Chrifttanus planifsime nouit, 0^ aduerfarq nofiri uel inuiti coguntur confrteri,Nam frfgidfi illud carnis figmentû.quod la cobus Hdem morTUaappellat,ne fide quidem eik concedimus, tantu abeftjUt eiiufiificandi uim attribut' patiamur. Sicutenim mortuus homo,non eft homo (ed ca dauer, it a mortua fides iam noeft fidesjfed figmentu carnts.Atcg hiccóciditamp; euanefcit im pudcs iila ôi peruicacifsima calumnia eo^.quigarriunt nos fide fine uerboamp; finecaritate docere, Nam fidêucram fine caritate efle poflècóftanter negamus,ô^ fine uerbo no fidem.iedmanife ftam idololatria eflè cótendimus,Cum autê opera iuftificarc ne gamus,non tantâde operibus carnalibus ante fidê abfc^ fpiritu fando fadis ioquimur,uerâ etiam de uere bonis illis operibus, quæ âiufiificatrs ex fide,operate in eis fpiritu fando ffSr Jdeob^ interdû Pauligenuinâ (èntentiâ,et Ambroftj autoritatê fequuti, dicimus: Sola fides iuftificat.Quorû uerborû(fl linguæ proprie tatê,ô^ ufum facraji; litera» fpedcs)nu1Io modo ea iêntentia ef* fe poteft,quâ aduerfariopz noftro^ impudens amp;nbsp;excaccata mali tia per calumniâ nobis obtrudcre amp;nbsp;affingerc molitur, fcilicet, q? folitaria fidês,quaf fit fine uerbo,fine caritate,amp; fine bonis o* peribus,iuftificet,Sedhaccpotius efticntcntia : Fides quac non eft folitaria,ièd habet fêcû uerbû Dei,cui innititur,amp; caritatem in quâ redundat.SoIa tarnen iufttficat. Haecin^ uerborQ no* ftrorû propria.conftâs.amp;genuina eft fententla,nullafa^ alia ef« 1« ullo modo potefi, Sicut tn fiinili genere locutionis,cum Dâ* ntel

«tel ca. I o.dfcit. Vidi aute ego Daniel foliw «ifîon?,n5 éft, nee effepoteftea icntcntia,lt;ÿ Darriel fuerit folirariws^dum uiderct uifioncm.ièdcapótfufscft propfia.genuina ÔC manifcftifsima fentêna,qgt; Daniel qui no erat folus aut fölitarjus.ied habebat ic cum Rios domefticös amp;nbsp;famili'ares.id qliod textus clarcdicit.ib lus tarne uifionentuiderit.Quöd fi quis Danielis uerba in hoc iènfu rede,proprie,minimefcp ambigue dida eflê concedit.cogi tur amp;noftra,in talifenüi.rede,proprie,minimefcgambigue dilt; ifla efleconcedere, Sin âutê noftracalömnfari,dcprauare, ÔC in aliü fenfum torqucrc nititur,iam profedo feie nefacris quidêli teris parcercdeclarat.Cûenimdiueriîisima: amp;nbsp;difsimillimae inter iè fint hat dua? ientetiäe: Fides eft fola,amp; ßdes iuftiffcat iola, ficut öt: illat:DanieI eft fok«,amp; Daniel uidet uifionem rolus,qui nobis priore,qüam nun^ docuimus autcocefsimus,afFingit,et pofteriore quanriôlâ profitemur ac defendiitius, difsimulat attp fupprimit .nos'qj hac calumnia iufpedos reddere laborat,is eà-dê opera amp;nbsp;calumnia Daniele impctït.eius'ç^ uerba perucrtit.et fta no nobis,fedfibqpfi fidê derogat,Huius autê noftraî fana: et Apoftolicae dodrinæ clara,certa,ô(: côtra portas inferojt inuigt; da teftimonia in iacris literis habemus. Id quod paulô poft.dy tua côfutabimus audies.Nunc quid tu noui afferas uideamus • ladas te alteRfeifeHcIciam facerdotê g libros fegis repereris, amp;fperas tuis temporibus fpiritualem Hieroiolymam, utefl: ip Apoi i ( .rctedificatum iri^sic prae magnitudinc lucis quâ tua do drina fît allatura,illad Efaiæ implendû elfe t Et crif lux Lunæ ficut lux Solis,ôi lux Solis ieptempliciter amp;c. Ac duodecim nouas illius ciuitatis portas,é tuo capite.fîneulla feripturae autori tatc,ftultiftimcacuaniisimecôfîdas,co:Iittts tibi donatas eflê crêpas,cas'c^ quatuor trinifates appellas, quaji» prima fît, Pater Filius amp;nbsp;Spiritus fandus.Secûda,ucrbü,fides,amp; opera .Tertia, intelledus,ratio,uolûtasQuarta,cor,os,Ô£: opus. Audes'c^ blaf phemareamp;docerczQiiöd fîcut pater »Filius, öi Spiritüifandus fint una inièparabilis diuina eftentia,ita uerbu, fîdes Si caritas, fint una deifîca quxdä amp;nbsp;inièparabilis res,quam fubinde fîdê tri nam, folâ,amp;: unam,itê unitrinâ,ôi barbare 'rezfljuovacTn'pv uocas. ^Practerea infers,fîcut rede dicatur Fides iuftifîcat, ita etiâ rede

B nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dici

^ici,carttasiuftifîcat,6^ opera fuflïfleât.PaulS negante,opera infl:ifîcent,tantS de opcribuslegis j'nterprexaris.ca'c^ définis cjusc türibus humants ante fidê fine Spirûu fando fiant.Denicp banc tuâunitrinam fidcm,(quâ tu folus doces)uocas fidem Mo narcham,ideft,Imperatoriam.utmamnô fit Monafter/enfîs, noflrâ autê Monachâ,ideft,(bhtariâ,quia uirulentcr amp;nbsp;fine fine debladcras,camefleuerboReliant,atefpoliatâ. Et c^uisacer«: bifsime in(è(Qeris,qiiod nosdiciraus.-Sola fides iuftificat, tamê inamïsime gloriaris,te unS uidiflê clarS in Euangeliotextû,cue itis authoritate rec^e dicatur : Sola fides iuftificat, nempe illud Marei y, amp;nbsp;Luc,8.Tantum crcdejamp;falua crit fîlia tua.Hæc tua figmêta,uel portenta uerius (Nam reliqua indigna iudicamus ^uæ hic cômemorentur)quid tieri quidue falfi habeât. age diligenter nobifeu recognofce.Ncmo te uehemêtius cotendit,in fa cris litei is nihil 3ddendü,detrahendö,mutandö,aut innouandS elTe.Nemofcj} cupidius damnat eos,qui nouis utantur dicêdi fi-jguris ac dogmatibLis,quam tu .'Et redeianè cótendis ac dam# nas.Sed interim tarnen fingis,excogitas,0( innouas i z portas, quatuor trinitates,unitrinâ fidcm,fidê Monacham,fidê Monar châ^fidem facienda non credendam.uerbQ généras uerbum,trijï plex uetbü,Megacofmi Mcgalynodö,Microcofmi Mycroiy--'nodS, N.ouac Hierofolymar Megapolim amp;nbsp;Micrapolim, tria al taria.tria facrificia, caritatê iuftificantc, amp;nbsp;opera iuftificantia, reliquafcp huius generis acque prodigiofa amp;nbsp;fanatica: quop; ma* xima pars cótra.omnia uero praeter (äerajr: literair; ô( ueteris ec clefîae authoritate finguntur ac nouatur â te. luftifsime ergo ex pre tuOjUt Chriftus ait,condcmnaberis.Et babes id quod diuus Paulus haeretici pertinacis amp;nbsp;fubuerfi propriQ efle affirma t,ncjs pe quod es nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,ho.c cft,tuo ipfius iudicio codemna*

tus, Prarterea miramur tuâ in fingendis i z, portis fatuiratem ♦ Cuenim ça fit portaji:natura,ut qui per unâingreflus fuerit,no opus habeatut per alia ingrediatur,nifi prius aliqua iteji;exiue* ƒit.ncccffario ex delyramêto tuo ftquetur,® per iolu opus, qua: duodecima porta eft, fine côfefsioneoris,finefc|pfÿnceritate cor ’ dispoffimus in tuam noua Hieroiblymâ peruenire.id quod nt ‘.t?Xl aliud eft.S homines hypocritipis fimulatis opcribus pofte

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;faluari»

faïuanjmö fequctuf ctia.uf qui per hanc porta fiicrit iogreffus;^ nihil opushabeat rdiquts portisomnibus.hoc eft j'ngredi pofu it,atqß adco iâ ingrcflùs eft,fîne patr«,ÄIio,6c fpiritirfan(fto,fînc ucrbo,fîde,ô(:caritatc,fîneintelkduiiationc,ac uokintatc. Ad hiinc mods cuire per fîngijlas portas ordine,amp; per quâcunc^ il* hrStyronemtuSinrroduxeris^nega eûreliquis uhdecfm indt-gere,amp;rcperies duodecies undecim,hoceft centQ trigitfta* diras negationeSjtibi ipfî turpiftime cotradicentcs,2^ nouû tuiim do^ gma potentifsiine fubucrtêtes.Quâto reiftius fînxiftes i port: tasefle iz.ApoftoIosfutquiperunucx illis fîdë edo(ftus,bapti zatusjôdin ecclefiâ uel regnû Dei,quaft per porta quandâ,rece-pt9eflêt,noopus haberet ulloalio ex relias undecim ApoftolisC* Quid q, (ècûda porta, nêpe fîlius Dei,amp; quarta,fcilicet uerbutn Dei,funt unû ideme’ Aut ergo hærcticc Si eu blafphemia, in# ter fîlium amp;nbsp;uerbû Dei diftinguis,aut undecim tantû portas ha bcs.Quid qgt; tota ciuitas cû omnibus fuis portis eft fponia agnicquot; Agnus autë Chriftus eft. An igitur Deus pater amp;nbsp;fpiritus fan* élus funt fponfa Chriftic' Quis nô execrctur banc tuâ fîngëdi li centiâ blafphemam audaciâc' Nam hoc quoeg non folû hære ticûjuejfcietiam blafphcmûeft, q» anèrisuerbum,fidë,etcharita eem effeunûjquemadmodô pater, fflius,amp; fpiritus fanëlus unû funt. Fuit enim uerbû Dei ab æterno,amp; manebit in acternum «-Fides autë incepit in tepore, 8^ rui lits euacuabirurjefte Paulo, nô poflunt igitur efte unû. Item uerbû Dei Deus eft,fides aOc opus Dei,amp; fie creatura eft. Qiiae autë maior blafphemia cog^ tari poteft,quämdicereDcücüopère fuo,icu creatura fuaefle unum,ficut patcisfilius,fitfpiritus fanëlus unû funtc’Item Paulus inquit; Fides,fpes,caritas,tria hæc ô;!c. Atqui fi tria funt, fides fii; caritas nôfuntunum.Hæcamp;fimiliacûpræfens quoeg â nobis audires,amp; te uiëlû ac confufum efte fentires,nÔ tamë ueri tari cedebas. Sed dicereaudebas,fidëefiam fui lie abærerno,In terrogatus,ubi namfrefpondcbas,.in Deo. itCR- inrerrogatus, quid,ciMcrederctDeusC'amp;anilla fides cflcteiuldem generis cû fide noftra iuftlficantec’prorfus obmutefcebas,nec qtiomodo te ex talibus blalplxmijs extricates reperirc poreras. Vejc etiam fi côdonaremuslquod abfit tamëutfaciamus)uerbû,fidemÂ;ca

B Z ritatë

Titatê efTc unum^npodS tamê fequercfur,qj fides,caTitas,8C opc ra ideo fîmulamp;æqueiuftiffcarêtjficuttuinfcrrcjconaris, Nam pater,filius amp;nbsp;Ipin'tus fanAus ^ere amp;nbsp;fupercxccHcter funt unu, amp;nbsp;tamêDeus pater gencrat DejS filium,filjus no generatDeS. Ita etiâ fi fides ôi. caritasuercefTent unujamen fides adhucpof« lêtfola iuftifîcare.ficutpatcrfcJiisgeneratZjamp;caritasnô iuftifî care,fîcut filius nôgencrat.Adhæequo(^,cûpræfcnti tibi obq-cerentur,nihilo melius refpondifti quäm ad fuperiora,fed uchc menter côfii(ûs,in banc hæreticâ ôé blafphemam fèntentïâ erupj Üi: Verbum etiâ générât uerbû,imô triplex eßucrbum. Intcrro« ra tus Albi nam fcriptura hoc doceret, refpódiftüln prfncipio et ratuerbü,amp; uerbSerat apud Deöjamp;Deus crat uerbum,quo re» Ipófo quid uokieris multS d nobis agita tu Sjdicere tarne dare no audebas.Similiter cum Ofiander inftaret.ôd ita argumêtareturî Quamuis pater, filius amp;nbsp;fpiritusfandus fint unû,camê fo!us fill «S eft incarnatus,no pater nec fpiritus fandus. ergo etiâ fi fides ÔC caritaseflent unû.adhuciaméfola fides iußificare poflêtA ritasnôiuftificare.no ualet igitur côlêqucntia tua amp;c,tu qufdê rifuSardonicoexcipiebas.Cumîrpille fepius interrogaret.an Deus pater eflêt incarna tus,eadè fere refpondeba^quæ poftea in refpôfo tuo ThcodidadicoCquod tamê uerius eft ÄH^o/fi/bcKTt Koii amp;nbsp;fanatic5;fcripfifti.Scd nihil ad rê.urget enim uere te quae ßio Ofiandri.Nam fi refpoderis Deû pattern eflê incarnatû, hae retiens es.fîdixeris no eflcincarnatû,côcidit falfa tua cÔièqucn tia funditus « Sed têpiis eft ut ad totius negocq caput accéda* mus,nempc qgt; opera no iuftifîeant.Hoc aût Paulus dare docef ad Rho. 3 .eu inquit: Arbitramur hominc iuftificari per fîdê.fine ogibus legis.Hic tu cocedis hominê fide iuftificari,Su! oga legii non iuftifîçare.Sed definis opera legis,quæ fiant uiribus huma nis ante fidem fine fpiritufando.Deindeinfers, qi opera bona quæ fiant â credentibus,Opérante in eis fpirùa iando.iuftificêt • Sed nos neutrü tibi côcedimus.Neœ enim opera legis rede der finis,neep operibus uere bonis iuftincationê Effediua rede tri-buis.Sunt cm opera Iegis,quac ä lege prarcipiuntur, lex autê Ipi ritualis eft,ergo præcipitoga fpiritualia.quæôifi faciamus,no tamê per ea.iuftificamur,id qd* manifeftueft in lapfii Galata^,

Ifffeffifh CRnfîûcTedrdcratjfîdeftiRïfîcatifrsnf, fpirftö fhnâïK acccperâtA uirtutes ctiâ atlt;^ miraaila opcrabantur,tcft€ Pau-lo.Quarcopera cojthaudidubienS crant opera ex uiribus car* nts antefîdê fînefpiritufan,lt;flo.Sedcrantoperaucrcbona,in lege præccpta,cx fîde^operSte in eis Iptr jtjui lâncfîo faxfla^ tarnen quia paulô poft lêduçfli à pfeiidoapoftoh's jnciprebât eifdem fuis operibus tnbucre uim luftificandi Effediuam,(leut tu facis» Paulus opera eoju uocat opera legis,quac iuftifîcare no poflùnr, dicit«^ cos cxcrdiflc â fîdc,amp;euacuaros eflè A Chrifto« Mam'fe* ftu eft igitur te opera legis no rccRc dcfînire. Vcruntamê, etiâ fl reifte defîniiïes,nô tamê fequeretur : opéra Icgis no iuftifleant, ergo opera fidei ôi Ipirftus luftifîcât. Skut nec hoc ftquiturîPla to nôdifputaqergo Socrates difputat.Paulusenim clarifsimc probat nulla omnino opera.quatumuis bona,iuftifîçare,Negat ein Abrahamû luftifîcatû ex opibus Rom.4. Atqui opera Abra - hamifueruntopa pr3eftantiïsima,quibushaud temere quif^ fua côparare,nedû præferrc audebit.Quôd fl optima* Abrahaa mi opera no iuftificäqnulla profeifto bona opera luftifîcât.Pots* rô ne qs de hac fenrêtia Pauli dubitarc pofsit, fubdit: Ei aût quf opatur.merces non imputât iècundû gratia,fed fêcundû debitfl, qbus uerbisclare flgnificat,iè de tam bonis et cxcellêtibus operi bus loqui. ut fi Abrahamus illis faciëdis fuftifîcatus fuiflêt/ru-lt;ftus iuftifîcatiôis eius.nô ex gratia .fed ex debito illi côtigiflet, hoc aûcntfi de uere et excellent bonis opibus intcli/gi no poteft, Qiiis em uel cogitate audeat.ci g faciat opa ex uiribus carnis.fl ne fidCjfine'cp ipflfan(fto,in fpccic bona.m creede ex debito côpe rere,ita ut gratia po cgcatc'NulIa igit opa omnino neçp ante ne poft fîdê iuftifîcât.Scd ibia fîdcs.ut diximp^praefertim cû Pai| lus date dicat ad Rho.3 .nos iuftifîcari gratft p gratiâ Chrifti. Ex opibusaûtiuftifîcari.noeftgratis,qa opantimerçes it^M* tat fecundfl debitû.Eandê uim habet et ilia quæ Paulus ex Da*i uide illic adducit:Beati quo^ remiffæ funt iniqtates amp;c. Remit tere cm iniqtates, non ptinet ad opa noftra ^tumuis bona, ièd ad gratiâ Dei p Chriff û.Idê luculenf teftatur Efàias y j .cap. In (ctëtia fija inqens.iuftificabit ipfc iuftus fêru^ meus multos.Sci entia afltiêu cognitio Chiiftilôge aliud eft,% opanoftra, quan

B 3 tûuis

tuuîsbona ctcx fpûfacia.Scd nflhfclarfusd/c/potcft, qgt;Paw lusdictt i.Cor. ». Chriftusfad^eftnob/sfapiettaiDeoetiufti da Oie. Nâ fi Chriftp efi: lufticia noftra, amp;:nos Chriftû nullo ogt; pere, fed fola fidc apprar hêdimus,man»fëftû eft. qgt; fola fide iufti ficamur, n5 opibus. Manifeftû etiâ eft,qgt; qui fins ogibus ^tumr uis bonis iufticiâ tribuit, iHe oga manuû fuajt adorat pro Chri* (lo fîlio Dei, quæ eft fiimma et execrâda idololatria.His paucij poferam^ efle côtcnti,uep; ut intelligât ocs,te no uulgarit erra« re.icd fubuerfum di tuo ipfiufmct iudicio Gondênatôeflê,oftêde mp etiâ ex tuis ipfius ucrbis,qj nulla oga iuftifieSt. Concedis eni ucrâ in Chriftû fidë iuftificare Jioc eft caufam efFicientê lufticiæ eflê.Côcedis itc iufticiâ efle cauiam efficientê bonojt: ope5t,nec^ ucro id foin cocedis^uejeetiâ afleris,Atqui exhis necelTario iè-quit,oga bona effedliue iuftifîcare non pofiê.Quicgd ein effecftl Ueiuftifîcatjiufttciæcaufa cfficiês eft, nulla aût oga funt eau (a cfFiciês iuftïciæ,ièd fiint effed? tàntû : ergo nulla oga iuftificât. Quia iinpofsibile efteffetftûeflè uel fieri caufam efficientê,fuae caulæ efficiêtis id quod præfens quoqp totidê uerbis audiuifti, ncqj tamê confiitarc potuifti, Sed cû multa indoêle ÔC imperite de4.caufa{t'generibuseffunderes,tandëueritate coaêlus dixi# ft 1,0 per a elfe caufam finale. Atqui fi catifa fînalisfiint,no funt caufa efficiês:no iuftificât igit. Hocetiâ uerba Chrifticlaie do cent,cûdicit:Nô poteft arbor mala fruêls» bonos facere.Nâ gl« gs P opa iuftificari uultds adhuc îiuftp eft,amp; arbor malajnô po teft ergo iufte opari,ncc bonos frucfls» facere.Impofsibile igitut cft,ut iua eû opa iuftfficêt. Sin aût antea iuftificât? eft per fidë, ita ut pofsit iam bona opéra facere,nihil opus eft ut per bona il* là opera iuftificari fîngatur,cum antea iuftus fit. Quan^ enim reifte dicitur,g iuftificatus eft.iuftificet adhuc, no tame de operi bus intelligi debet,(èd de fide tantum.Iufticiâ enim Dei reucla« tar,nonex fideinopcra,fedexfidcinfidem,utinquit Paulus,, fioceft qui fide in Chriftum iuftificatusbene operari cœpit, non debetfiduCiam iufticiaeâ fide ôi gratia Chriftitransiatam,in operibusfiiiscoIlocarc.Scdpotiusbonafuaopa fidei iuftifican ti accepta ferre,ôi ita omnem fiduciam ab opcribus remota ite^ tum in gratiam Chrifti per fidem rcportare.Quod autem laco« bus

tus ait Abrafiamâex operibos luftiHcatSeflê,niiîlo modo de îa ûifîcattone efFediua,dc qua hic agimus.intelligi potcft,(cd tâtû de luftificatiôe dedaratiua, de qua nulla un^ fuit con trouer fia, ManîfèftiisimQeftenim, Abrahamum offèrendo filiS iuum,non luftû efFedum efie.Sed en circiter aigintiodo annis antea, per folam fîdem in promiftionê Dei de Chrifto fibi fadâjiuftificatus fuüTetjOffèrcndo filium,infignc teftimonin iufticiæ fuæ côfcquu tus eft. Imo totus illelacobi locus, tantû ad declarationem iufti ciae fîdei pertinet.Tntroducitenim duos^quop: neuter quacrit,quo modo efîediuc iuftifîcari debeatjiêd uterq; fèiê ibla fide iamolim ïuftificatum efle confidit atc^ iadat. Quaerunt afitamp;’altercant, utriusiufticia fidei, rede accerto decfarata ièu manifeftata fit, êi teftimonium mereatur, cum alter fidem iadando,älter opera oftendendojièfe fide inftos efiê,probare conati funt.iacobus au temtan^ iudex «el arbiter eopr,negat fidem iuftificantem rede probari iadatione tantûj^quia multi fidem iadanr,quam tarnen nô babent. Sed eu qui confefsioni fidei,bona opéra côiunxerit, rede iuftifîcar/,id eft, iuftum agnofci,à pronunciari contendit. Nô ^d opéra ilia luftSeS eflRciant,cumpriuf^ bona opera fact- / atjiuöum efiê oporteat.ficur tuquoçp cqcefsifti.Sed quod bona opera fîdei teftimoniû perhibcant.cuius intuitu uera amp;nbsp;fincera elle pronuncietur.Hæc iêntentia nihil habet incómodi,fed con uenit c5 uniuerfa icriptura, quare band dubie genuina eft.,Selt;i

“de his iam fatis.Supereft ingens amp;nbsp;propemodû infinitus accr* uus erroji: contradidionu,deprauationum icripturæ, felfarö ar-gumentationSjÄ; blaiphemiarum tuaR:,quæomnia in prælèntia rum omittemuSjôi ijs quibus cû uiuis,amp;; apud quos ea effundere ac diftcminarc conaris.cofutanda c5mittemLis,præftrtim cS cis pertfnaciter inhacrcasmcc ulla nobis emendationis tuæ fpcm re liquâfèceris Acne propofitiones quidê tuas contra Luthe^ in Antinomoru caufa fcr/ptas attingemus,c3 necç caufam totâ co gnita habeamus,necp Lutherus noftra defenfione cgeat,amp;; tu to ties iadaris.te corâ cQ eo adurû,ut id fine fumma turpitudine,et manifeftifsimæ uanitatis nota,ncgligere amplius iS no poisis. Reliquus eft libellus cui titulû fecifti,Rclatio amp;c. in quo nihil eft quod magnopcre ad rê pertineat,nifi quod in co fufpitiones quo rundam

'nindâconfîrmas,qui' lâinde ab initfo augurabâtur.tefubornatff, utnouisdogmatibus,erroribusamp;difsidijs concordïam nofträ turbaresÄ ira nos Papiftapufurort magisobnoxfos ôi. oppor* tunoscfficeres.Etcertc onrniabetle quadrant. Nampromktis te Septemuiris noftn's (êcretooftenfurum, quomodo duo Anti» chriftij'quorû alterû Luthctûfacfs,alferû Papam, pofskitdcbd lariamp;extirparj.BeIIaigitamp;cxdes cogitas«Mtnarisetiâ :bf,nos duplicis anathematis (êntenria feriendos.Confiliorû erw go contra nos initorû confeius es,Papam crudelifsimû tyrannS Antichriftüappellaßi,amp;infînitis aitjs conuitqsproicidiftf,ilic tarnen tcamice uocat,tu'q^ fine publica pace ad eu profedurum te cßedicts, Collud/s igjtur.Principemaute elcdorem Saxoniae denicnti(simunT,amp; plané innocuû fine publica pace adiré non uisgt;utcunq; tibi tS necefiTario adeundum efiê prardicis ,Male igi tur tibi confeiuses* Sunt plures coniundurac,fèd aitjs,quo te di ligentius obiênient, infùmandæ aedetegendæ. Haden us fatis oltendimuSyte quidem conuiciatoré uirulenrifsimuni,amp; calum niatorem uantfsimu, Dodrinâ uero tuam erroncam,haeretic5, blafphemam.amp; Ecclefiæ Chrifti pernitiofam,Neqß confilia tua pacifîca,fed infidiofa ÔC feditiofâ efie* Quare in nomine Chrifli plena fiducia, ôd bona confeientia^dodrinâ tuam damnamus. Te ut obllinatum ac pertinacem uitandum iudicamus,amp; quexJ pofthac nihil amplius priuatitecûnegoctj habere uelimus, cia rc denunciamas,Donec refîpifcas. Vale.Datac Nuremberg»

die Nouembris, anno ânatiuitatc Domini i y

Vuenceslaus Lincusr ‘Andreas Ofiander. Vitus Theodorus, ’Tlwmas Venatoriu^r