RESPONSIO

CLVAM NOS DEI GRATIA IOHANNES F.RIDERICVS DVX SAXONIÆ ELECTOR,ET P HILIPP V S,L AND« grauius Haffîæ, re delibcrata cum reliquts nobifcura coniunÆs in caufa Religionis,dedimus,ad inftrudionem qux allata eft Smal/ caldiam,nominc Gene? rolbrum

, Comftum,Domi'ni Thcodena Comitis de Mandcrfcbft, S)C Domfm Gufelmx Cogt; mius Noux Aquilae,.

Anno Domini.

RESPONSIO OVAM NOS DEI GRA^ TIA, IOHANNES FRIDERICVS DVX SAX» oniac Eleótor, ÔC Philippus, Landgrauiu« Haflîæ, r£ dehberatacumrdiquis nobifcum coiuuncflism caufa RdigfoniSjdedimus adinftrudio;« nem quaeallata eft Smalkaldiam, nomfne Generofo^

Comitum,Domini Theoderid Comitis dc Manderfchit, SC Domini Guidmi Comis tisNoueAquilac,

Hxistimamvs, et ÏU lußrem Dominum de Granual ÔC piædidos Comités gcncrofos, bojs no ftudio has ddiberationcs depa«! ce, quas hue attulitDodiorSyber^ tus a Louenburg, nomine Comi^ tum,6Cpoftea ComesNouac Aquüæ co ram nobis ex« pofuitjinftituifle. nbsp;nbsp;Quarceisamanteragimus grâti/

as, SC publico nomine QC noftro, vere enim SC examgt; mohocadflrmamus, nobis nullam rem humanam op^ tattorcm dTe, beneuolentia inuidifïîmi Imperatoris Auguftidomininoftriclcmentiffimi, dC pace publica Germaniae.ln primis autem agimus gratias Illuftridoi» mino de Granuall, quod oftendit fe hadlenus fuiiïè hortatorcm, ne de hisnegottjsdeccrtareturarmis, SiC fuam autlîoritatem libenter conferre ad confiliaretii# nendae pacis, Hanc voluntatem ipfius egregiam, ÔC dignam co viro, qui maximarum rerum confihjs in gubernationeorbis terrarum intereft,non dubitamus Deo gratam dïc, quem quidem precamur, vt confira met êc gubemet hune animum ad illuftrandam glori/i am Cbrifti,5^ ad cotnmunem tranquillicatem,

‘ . A q Roga^

Rogamusctiam quantum poflumusipfîim Do ƒ minum de Granuall,vt in hanc curam,cogita cionemcp incumbat, ne Ecclcfiæ violentis confiltjs diffîpentur potius quam iuucntur, Quæ gloria magno viro mas gis expctenda cft, quam vrciuiles diircnOoncs One ci)» uilifanguinecomponatf Illudautem initio perimus, neexiftimet nos delecflarihis difcordrjsEcclefiafticis, autcupiditate aliqua iniufla diffèntire ab alfjs gentil buSj ÔCatotfecuIorum conRictudinc« Nonaccerlb mus nobis odiaJaborcSjfumptuSjpericulatotiam an^ nos, tantumerroreamp;morofitatcaliqua, Sed poft^ incidcruntdifTcnfionesinEccIefi?. dedoôtrina,vt fçpe alias accidit, non ellabtfcicndaprofeffîo veritatis, ncc adiuuandainiufta crudelitas, qux in homines pios Si. innocentes paflim exercctur. Has habemus iuftas, graues, verasôCmagnas caufàsdilTentiendi a ceteris, vt illuftris dominus de Granual, pro fua fapientia ip(e iudicarepotell, Conltat enim, multos magnos Si non dilïimutandos abufus,abaduerlârîjs defendi, quadam nouaafperitate, quæ non decetBcclefîam, vt monec Pfalmus,Beatus quiintelligitfùperegenumôf pauper rem,Indiemalaliberabit eum Dominus,

Et quoniam intelligimusjnuidtiiïîmo (mperatori fnftillari quafdam fufpitiones aduerfus nos,vt nos non de gloria Dei, deemendatione Ecclefiarum, deiàlutc animarum contendereputet,fed quacrere vel opes Ec# elefiafticaSjVet alia,magnopere oramus,vtilluftris dogt; minus deGranuall, înuidîiflîmolnweratori Domino noftro clementïffimo, nos purgetamp;excufet. Sdmus taies fabcllas fêri in populo amaleuoîis, ad déformants dam caufàm quam agimus, Sed tarnen in eonfilio fummi Prindpis dominecur veritas, non fit locus ca*

lumntjs.

lumntjs. Cum cnim aducrfärq diffi'fi fuæ cauff, non poiïint doôrinam,(|uçin Ecrlcfrjs noilris tr3ditur,vegt; ris argumcnnslabetalt;^are,dccurruntadhas querelas, clamitant occupari facultates Monaftenorum, aut altgt; arum Ecclefiarum. Qiiam indignum ell autcm flagitarceos opum dcfcnrioncin,non Hagttarccmcnïs danonemin Ecclcfja maximorum vitiorum, quæ Ôd ipfi agnofcunt. Prima enim cura debcbat effc dodlrigt; nac diuinitus traditæ. At iftis prima cura eft Imperien, opum, voluptatum, Non dubium eftautemjfatis per^ (pedum efTcipOsaduerfarijs, nosnonlitigarcdcopi« bus,necappctcreEccIefiafticas facilitates. Sedhicpig« textusfingitur,vtllt;egumanimosincendant,ad delen* dam dodrinam,Slt;ad explendam crudelitatcm. Conü» ftat enim neminem exnobis vllam partem alieni terrigt; tori} abfluliflecui$,autaufcrrcconatumeffe. Nemo ex nobis in Germania ademit vlli Epifeopo partem all* quam ditionis. lurisdidionem Ecclefiafticam poft^ defijt elîè qugftuofà, ipfi abiecerunt,acncpoflünt quigt; dem riteexercere. Collegia Epifeopalia fruuntur ad^ huefuis opibus. Econtra, aduerfarif occupantmulta bonanoftrarumEcclefiai}?, amp;nbsp;reditus debitos noftris Ecclefijsfolut .phibent. Ét Collegia Epifeopalia,cum antea folercnt aliquid decidere de fuo, ad alendos Palt;gt; (lores Sc gubernatores Scholariimin ciuitatibus, iam multx ciuitates ex fuo ærariofoluuntftipendiaminf^ ftris Ecclefiarum amp;nbsp;Scholarum, Ac tantum abeft, vt his ciuitatibus quic^ accefierit, vt etiam vetera comlt;* modaamiferint. Intcrea quantum periculoi^amp;fump^ tuum adfert eis haec cauiac' Quare viderinon pofiTunt, autauaritia, autcupiditatelibertatisamplcdihoc gc^ nusdodrinae.

At maleuolijodiofetraducunt Principes propter A iq Monafteria

MonaHeda. Hane totam remnotfOZmam ciïê Äf Tn# «idlilïimo Imperatori ÓClIIuftri domino de Granuall optamus, quare inMonafterqs adminiftratio mutata Ct,qiiomoaobonaparttm ad vfns Ecclefiafticos transe lata fint, acpartimadhuc a nobis tencantur. Qiiae fit noftra de hïs voluntas. Deinde quibus expilati'onibus aduerfarq exhaui lant non folum Monaften'a.fcd etiam ceteras Eeelefias amp;nbsp;Parochtas, qua cxrein eoi^ ditio^ fu'bus ethnicabarbaries fccutura eft, Rogamus eti'am llluftrcm dominum deGranuall, vtproluaexcellenti (apientialixcconfideret, Etiamfiquasacccflîonesha/ berent Principes, quæautfuntexiguæ, aut eertemuï* to minores quani dicuntur,tamcnpropterhasnequagt;

fibi tanta odia,labores, curas,fumptus,Ôi pericula accerferent quanta adfcrt hæc caufa. Nam vt nihil de -odijsôôlaboribus dicamus, conferanturannuifump/ tus noftri cum his rcdicibus Monafteriorum, SC appa^ rebit fumptus longe maiorcs efie,quos iam annos am^ pliusfedecimfacimus, propter hoc negocium, amp;nbsp;hi) nobis cum ipfis diftïcultatifeus crefeunt. Deinde con/ ferantur pericula. Quis Princeps in dÜcrimen adduce« re vellet omnes fuasfortunas SC dignitatem ^pterta/ lem accefiionem, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Hæcfuntperfpicua SC euidentiaargumcnta vO/ luntatis noftræ, Quare maxime oramushiuiCliflimuin Impcrarorcm,nefurpiceturnos vlla cupiditate moueri rndefenfionehuius caufç. Omnibushumaniscomo/ dis beneuolentiam ipfius SCpatriæconcordiam ante/ ponimus, Nccdubitamusctiam adnerfarios noftros quibusnotaefunt noftrse ditioncs, 8C tota noftra gu/ bernatio,liberare nos in hac re fufpicioneauaricig, ita/ qjnonaliamobcaufam fuftincmus fam difficile onus profitend« huius doCtrin«, nifi quia Deus pratcipit

Euangel^

Euangelq confcfn'onem, vtinqu/t Chriftus. Qyifquis-confitebitur me coram hominibus, confitebor cum coram patrc'coelcft/» Præc/pi't eti'am, vtfugiamus im^ pios cultus, luxaillud, Fugitcidolarnam. Præcjpi'c itcm,ncG)cq fimustniuflxfæufciæ, -qusaducrfus pias exercetui'.

Nuncrcdimusadqucrelatnde Monaflcrrjs, De qm'bus pnmum exponemus caufatn, quaremucara Gc adminiftratto. Poft^ hts regionibusiliuxitEnangclq doclnna, de ven's culttbus Dei, mulrifpontedcferue^^ runthypoerifinMonafttcam, multi diicefluriexMo;» nafterifSjVt redirentadftudia,aut aliud vitf genus hogt; neftum amplecGerent, ac poiTent oeconomias inftitue^' ne,pettuerunt aliquid pecuniae. Cum igitur temporæ ipfa flagitarent mutationcm, vbicunt^ rcliqui era»c Monachi, addidimuspios concionatorcs, SCiuffimus abolcriimpios cultus,S^ eos q mancremalebantin illis fodalitr{s,libcrah'ter ali,quan^ ,prfus ociofos,acpracci^ puevoluimus fen cat lui pauperum ^fpedum, Etad^ buctaliafodalitiaingbufdam Monaftcrijs alunt, Fu^ it autem vtrucp officij noftri, curare vt pia dodttina^^ poGta in illis Jocis fupftitiones abolcrcnt, ^fpicere,. nepubb'ea bona dilaberent,quac iam ab ipfis Monachi is vel defcrebantur,vel negligebantur, vel diripiebant» Conftatenim Principes deberccuftodeseffepublico^ rutnbonoijî, NecerantiaminMonafterijSjquifaihi^ lias regere pofTent. Qparepraefccimus œconomos, g faraüiasgubernarentjôdcurarentagricukuram, ÔC cxi^ tera œconomica olFicia. Siemutataeftadminiftratio Monafteriorum,

Quis autem non videt caufas mutationis pbabiîes-effe. Nec.n, pegi in os Mo nachos accerfcrevoluimus, quitiîïbafcntEcdcGasnoftras, NammultacParochiac.

pertineaÂ

pertinent ad Monaftena, Staci'm I'gi'tnr ini'tio de bogt; in'sMonaften'orumreditusconfiitu. ndi fuerunt vici^ Tiis parochtjs, Paulatim ceteris Ecdefijs, quat ac^-ceflione opus habcbant,mu1ta adiecimus, Conftitui^ mus Ô6 hofpitalia quxdam, Attribrimus cti. m ali^ quidScholis, His ncceiïârijs offierjs mutilatifuntia’m reditus Monafteriorum, quæ tarnen alibi fuerunt ma« gis,alibi minus locupletia, Rcliquum adhuc eft in pogt; reflate Prinerpurn,quod in plerifcp Rcgionibus exû guum eft. Ec tarnen inde adhuc erunt augendxPa# rochix, Ac nunc quoep ex his facultatibus fçpe iuuan/ tur pauperes Sacei dotes, dantur QC ftipendia aliqua pauperibus Scholafticis , alibi plura, alibi pauciora, Ac tempora poftuIabuntjVtconferuandorum Audio# rumcaufaineaturratio, vt ex Eccicfiafticis facultati# buspluresSchoIafticialipoftint, Quarc dehisfacul# tatibus,quxreliqupfunt,offerimusnos,Ainal/qua pta Synodoaut conuentuConcordiaEcclefiarum conAigt; tueretur, nos ea bona ad EcekTix, Scholarum cetc^ ras publicas vtilitateSjin noftris territortjs non graua^ tim translaturos efle, vt tunc Synodusaut conuentu» conftituet. Nam facultatcs Ecclefiarum pertinent a4 conferuationcm minifterij Euangelij,Scholarum ^2,^ Itos vfusEcclefiafticos, ôt^publicos vtteftantur ditfta diuini fun's,6C vetuftx Synodi ac veteres Canones, Quod cum ita fit, viciffim pctimus, vtaduerfartj tunc finantbonaEcclcfiaftica,quxipfi tenent, transferriad veros vfus Ecclefiæ,hoccft, vt Parochqs, Schofis GC pauperibus confulatur^vbi opus eftaccefti'one. Nunc enim multp funt ciuitates,vbi autnulli,aut prorfus ext# gui flint reditus Parochiarum, Interea nec Epifeopi nee Canonici obeunt ofFiciaEcdefiaftica,negliguntur ftudia literarum*

Ncccflc

NccefTc eft igitur iniri ratio ncm,vt conferuan' re^ Ifgio Chrifti'ana QC h'terae poflint. Harum rerum cau(a cum praccipucpolitias Deus conftitueiit, carum con^ fcruati'onem maxime curare fummosgubernatorcs o portee. OfFerimus etiam nos tunc daturos eile cauti # onem vcEcdefiafticx facukatesin noftris dicionibus transferanturad tales vfus, vt didum eft, ft viciflïm adueriarq cautionem dederint, Videmus enim in tan« tamultitudinc Collegiorum Ecclefiafticorum,infini» tum numerumSacerdotioijj prædæeffe indotftis heb Iuonïbus,fcort3toribns,qui nonfolum vfui efte Ecclc/ fijsSlt;Rcip. non polïùnt,fed etiam o ne ri funt,

lam hoc tempore quid fit inducaribus Princi» pum,qui aduerfantur pix docftrinæ, Ea quæ noftris Ecclefqs debentur in ipforum ditionibus paffim ipfi occupant, ac prohibcnr,nenobis foluantur, Cumqj nos pofeimus débita,nofq;obtulimus ipforum Ecclc)» ftjs foluturos elle quæfolcntcis pen di ex noftris ditio» r^USjilli mutuam vicem non reddunt, Ctadiuuat hos àïthciumCamerae, cogitvtillisfoluamus, Interim no lt;nbsp;ftris Ecclcfijs ipfi impunc eripiunt qiiæ volunt. Vub gare prouerbium eft, Aequalitas non parit bellum. Quare fi cuperent Germaniameft'etranquillam, pro^ feifto tarn infigneminatqualitatem non exercèrent er^ ga noftras Ecclefias, qua etiam defraudantparochias dC. pauperes. Sed adco non curant hæcpia officia, vt nee fuis Ecclefijs parcant, Indicuntintollerabilia tribui taparochqsSCcçterisEccleftjs. Et quia fæuitam exerü cent in pios paftores,paftïm deferuntur Parochiæ, Ibi defertarum Parochiarum reditus transferuntur ad præfçtfturas. ExhauriunturMonaftcria adeo, vt in muit» locis dtcant Monachi nihil fibireliquum efTcj

B niß

will campanarum fonitum fuos cantus, Paffi'm ftoîi folum pagi,fed etiam oppi'da (untfinepaftonbus, quae res mi'rum in modum anitnos bonorum offendit,ac p^rit in morib us vulgi cthnicam feritatem,ac ad pofte;* rosobliuionemreIigionis,Slt; barbariem adfcrct»

-Acprofccfto optarpmus inuicftiffimum Impcr»gt; torem vereinquirerc, inquibus locis bcnignius tracgt; tentur paftores, diligentius ornentur Eccleriaf,maiore curaftudiaEcclcfiaeneceftariacolantur,apud adueria^ rioSj an apud nos. Ita resipia eumnobisplacaret excitar Ct, vt reformationem inftitueret ÔC confuleret parochtjs, Nam donee fæuida cxerceturinpios Do? (ftoreSjdeerunt paftores in vtraqt parte,

Hane totam narrationcm eompcriet inuic^idiV mus Imperator veriftimam efle,qua£ qdem fiitis often# dit nos non propter auariciam huicdotftrinac fauere, quae nobis auget fumptus dC pcricula,cum interim ad# uerfartj tuto rapiant ex bonis Eeeleftaftieis quantum volunt,2lt;habeant alias amplas mercedes, quibus con# dutftifunt abEptfeopis ad delendam piam doeftrinam* Deinde (peramus nos inuitftifli'mo Imperatori iäti» exeußtos fore, quod etiam offerimus nos de reliqui» bonisMonafteriorum, nos ea translaturosefleadv* fus,quos dtximuSjCx fententia pieSynodiautconuen« tuSjin quo concordia conftituetur. Haec arbitra# mur ßtisfatftura cflè æquis redtis iudicijs de prima querela.

Altera aceußtio multo ma io rem nobis dolorem attulit, quadinuitftiflimus Imperator fufpieaturnos,. çum offerimus,nos ad veranx QC piam collocutionem cutzi

cum aKjs, Gmulare ftudium concordiac, vtnegotium extrahamuSj Si^rcipfatcrgiaerfari, ôf defugereveratn dtjudicauonem. Et allcgantur aélioncs firperionim conuentuum, in quibus,quia non abiecimusdodrigt; nam, di'dmur tergiucrfatf efle, Valde dolemus de* mentifflmi'ïmperatorisanimOjtam graues fufpidone» aduerfus nosinfcrÉ Eft em'm odiola ÔC turpi's fimula/ do,maxime in caufis religionis, Igitur magnopere ro^ gamuSjVt inuicftiftimus Imperator noftram purgation nem veram ôd ingenuam audiat,

1

Cum aduerfarq fparßftentinipfo conuentu Au/ guftano infinitas calûnias aduerfus Ecclefiasnoftras, nofqj iufli eftemus diccre de doeftrina SiC ritibus Ecde? fiarumnoftrarum, nihil occultauimus, fed ingenue 8)C fimpliciter totum dodrinae genus complex! (umus, vt fntelligi poftet, nos Apoftolicæ ÔC Catholicae Ecclefîaî Chrifti confenfum vere fequi, ac retincre Symbola, amp;nbsp;congrueredodrinamô^vfum Sacramentorum, cum vetereac puriore Ecdefia.

Habuimus multas SiC graues caufas noftri confi* lt;q,ôd fperamus bonos viros plurimos, tune quoc^ pla» catiores eftefados, cum vidèrent nos veterem Apogt; ftolicæ Qé Catholice Ecdcfiç confenfum tueri,cctcrum abufus ÔC errorcs, qui prioribus feculis in Ecdcfiam irrep ferunt, taxa rc. N eq? enim negari poteft, m ulta non toieranda vida irrepliflc» De poenitenda 6lt; rc* miflîonepeccatorum fuit fumma confufio dodrinæ, Sacramentum in Mi(ra,ad quos abufus translatum fu# itjCum certum fît, priuatas Miffas ignotasfuifte veteri Ecdefiæ, Incœlibatu quantum eft turpitudinis. Do«* drinadepoteftate dauium plena fuit vanitadsôd am

B q bitionis,

bitiom\, amp;nbsp;translata ad augcndam Romani Pon/ tificïs domtnationem» Qpantum fuit onus traditio^ num fiipcrftûiofarum» Qyam. nullus dekdus Mini^ (Ivorum Euangeltj,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

* i ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

7.t f De his materijs profeflJCumus^quierrores taxa/ ti fint apud nos. Etextant feripta noftrorum, Ac multi prj vbicß tcrrariim 1 arentur fe ex illis pie St vtili/ teradmonitos cfiCjVt rediiusde dodfrina Chrifti,0ddc veris culnhus Dei fentiant,Nonigitur tugimus lucem* Cumq; Augullæcompofitio tcntaretur, nihil prorfus aftute fccimus, oftcndimus nos expetere concordi/ am. Si neceffària rccipercntur, diximus nos de vfuin/ diffcrentiumnonlitigaturosefle. Propoluimus mo« deracam viam.. Sed qua æquitate nobiicumatfium fir, optarenaus penitus (cire clementiflimum Imperato-/ rem. Deledîiadcam dilputaooncmab aduerfarijs ex/ prelfeprçfatifuntjfenihiîmutaturoamp;cfTedefuaTenten« tia,tantumnobi(cum difputaturos, vtnos retraherent ad fuas opiniones. Incipiunt defendere inuocatio; nem Sanclorum, MtfiarumabufusS^ fatisfadtiones.. Hare non rrat dijudicatio vera , quaefitis fontibus Si fundamentis^fedcratveterumerrarum confirmatio.. Nunequianon fumus afTenfi, nec abiedmus verita/ tem,aducrfarij calumnianturnosapud inuidîiffîmum Imperatorem, Si finguntnosfimulafîeftudium con/ cordiæ^vtnegotium extraheremus. Nec aliud vocant conciliationenijnifi defedrionem a verirate, Neepo# flea vlla fuit de dodtrinadifputatiain vllo conuentu, ctfi nun^defugimus tales congreffus,in quibus pieSd verc de dodtrina deliberaretur.,

Qyare peifuafum inuidîiflîmaImpcraton cupi/ mus,.

mus,nosnec cfFugia^ nee ambages querere» Si nos puderet caulæ, poiïemus earn plaufibiluer a bij cere, Sed quia fcimuseffè piam Slt;C Ecelefiac neceffâi lam, Cik^ ftinemusMgens onus Confefltonis, propter manda* tum Del, vt fupra diximus.

Necagimusaftute, cupimus propagareSt con* feruarepiam doc^n'nam propter glortam Del, Etnf/ biloptabili'useft bonis,quam pia concordia Ecclefus rum. Ideo ficut in conuentu Francofordiano alias nos obtulimuSjitaadhucofFerimusnosadpwm amp;nbsp;vegt; ram collocutionem cum altjs Principibus Sgt;C Statibus Imperijjin qua patefadh's fontibus Si fundamentis do^ drinae Chriftianç,pia conciliatia inftituatur.

Et ne quid fuCpicionis pariat ambiguitas, voca/ mus piàm conciliationem, in qua paterada veritatc confulatur Ecelefiac, emendentur veteres errores. Si. reftituantur veri cultus Dei. Cumenim totiesiamdi« dum fit, veile tnuidiflimum lm p era torent, vt vere componantur controuerfiac, patefadis fonnbus óf Eindamentis, conciliationem non intelïfgimus con^ firmationem veterum errorumaut defedionem ave/ ritate.

Non exiftimamus vn^ inuidifiimo Imperatorr vere narratam cfiTeferiem difputationis Auguîbnæ, in qua cxprefTa praefationejaduerfarij noftrf teftati funt, (e nihil mutaturosefïèdefuafententia, iêd fioctantuni aduros, vtnosadfua deliria inflederent, qux aperte pugnantcum Euangelio, Si hoe modo resiterum a# gerctur,id non elïctreuocare cauiam ad fontes amp;nbsp;func dnmenta,{èu veritatem quacrere,, Sed Pythagoricum iUudnöbisproponerc, Ipfedixif,quod de autoritäre’

B itj. humanait

humana in Ecckfia nequaÇ recipiendum eft, Narn voluntas Dei non potett cognofci ex humanis opinü onibus. Scd vt loannes inquit, Fili'us qui eft in finil PatriSjiprecnarrauit nobis. Hunc Dodtofem iubeat arbitrum efte controucrfiaium, inuiiftifs. Imperator iubeat quæri veritatem, vt illuftretur gloria Chrifti, ôd conrulaturlàlutihominum. Eareseritdigna piolmgt; peratore.

Et quia vitandae funt ambages,0d inuieftifs, Impc# ratorpetitjVtprorfusamp;Spenitus, euoluta noftra vogt; luntate proferamus, quos articulos abqci non pofle ftatuamus, Extat Confeftio noftra cum Apologia, in qua (atisapparet, quos articulos tan$ ncceffarios fendamus, Nec dubitamus, quin hoc ipfum genus doeftrinae, quod in Eccleftjs noftris traditur, fit ipfe confenfus Apoftolicac fid Catholfcac Ecclefiac Chrifti, quia fid in Propheticis fid Apoftolicis fcriptishaec ipfà doeftrina proponitur, fidcongruunt veteris Ecclefiac teftimoniaderebus nccefiartjs, videlicet de dogmati/ bus, Delcgitimo vfii Sacramentorum,De poteftatc clauium,Dcofticio miniftrorum Ecclcfiac,quod pror^ fus diftimile eft domination! Romani Pontificis,0d de libero vfutraditionum hrtmanarum, Quarefiabij/ ceremus Confeftionem noftram, difientiremusab A^ poftolicaôd Cathohea Ecclefia, nofi^ ipfi feiungerc^ inusabillaveraEccIefia omnium temporum, In qua primiPatres,Prophctac, Apoftoli,0d reliquiSandli, cademfidequam praedicamus, inuocaueruntDeum, fid filium Dei (aluatorem,{i cut inquit Petrus,Huieomi nes Prophetae teftimoniumperhibent, Ab hacEccles fia diflentire non licet, a qua diuellcremur, fi abiecla noftra ConfelTione , veteres errores, fid borribilem ab ufum Sacramentorum reftitueremus.

Simt

Suntautcm præt er articules nceenarios,alrj qufÿ dam indifferentes ritus humani,qui, vtintemplis fit ordo aliquiSj inftituti funt. De his ritibus, de lui isdigt; ó:ioneEcclcfiafl:ica,de i»fi:itutioneamp; ordinationemf^ ntftrorum, de certis inCpec^loi ibus Ecdefiarum de^ bonis Ecclcfiafbcis, Dciudirtjscontrouerfiarum ma^ trfmonialium conuenire pofictj conftituto confènfix principalis dotflrinar»

Quorfum cnimpdefictaliquid pacifci de ritibus autdelurisditQionecumqs, qui adhuc re vera inarrii culisprincipalibusdeôrinædilîîderent. Tolli diflidt^ um non poteft^fi alij pergent errores dcfcndcrc^óC in,? terficere pios»

Qitod autem aliq obqciuntjCrrores admixtos eD (cdoiSrinae Eedefiaiji» noftrarum, Etfi non dubi'tamus dodlrinam Ecdefiaijî noftrai??, quam confclïi fumus, vereeffè confenfum Apogt;ftolicæamp;catholicæEcdefi« Chriftijtamenfi quid reprchcnduntadueriàrtfjprofel rant tunc in conuentu, vbidcfinguîis Articulis copi^ oie rcfpondebimus, ÔC fperamus nos omnibus amp;nbsp;am antibus veritatem,Catisfalt;fruros elle. Si quid ettlt; am obfcurius Si breuius eflet diôuminConreffi'one amp;nbsp;Apologia, quam opus eft, dedarabimus. Si alio # qui (parfac effent opiniones ab aliquibus (criptoribus noftris, vtfunt humana, quas corrigi opus eilet, ilH admoniti, non repugnabuntveris iudieijs. Scimus e^ tiam humanoi)t rituum diffimilitudine in noffris Ecgt; deftjs tndotftos offendi, etfi fimilitudo in hisnoneft neceffaria, vbi de dodrina reefte conuenit,tarnen ^p / tercomrnunem concordiam ea dereetiam in conuen^ tu agi poftet Nam Dei beneficie omnes noftrac Ec^ clçüae, vnum hoc dotftrinat genus, quod extat in Con^ fefltonc

feiRoneôd Apologia proStentur. Htc cuamcaiifa eft curnos quidcni arbiticmur mpiib'/coconuenru po* dus de com muni concordia agendum eirc,quia de vfu indifFcrcntiumnihilagi poteft, nifîpnusdedodnn’a necclFanaconuem'at, quam ad rem opus eftquadam collocunonejVt dcclarart rcs tantæpolîint.

Dei'ndc hocconfenfuconflituto communicon* fili'o delun'sdi(^ioncEccIefiaftica, SC degubernadone Eedefiarum multa dcliberanda erunt, quæ feorfutn, quomodo agipoffînt^nonintelligimus»

Poft^ voluntatem noftram dedarauimus,iterum rogamus illuftrem dominum de Granuall, vt fit hors tator tnuidifs. Imperatori, QC ad paeem faa'endam, 6C adEcdcfiaîreformadoncm fufcipiendam, vtfirmaôC durabilis concordia fieripolïit, Nam fi vida manifefta ftabilicntur,fcmpcrcruntquiredamcnt. Et iniuftum eil reprehenfionem vitiorum errorum veile armis prohibere.Taliaimperia nondecent inEccIeÜa.

Imperator Conflandnus bis dederat indices Do* natiflis,quan^ aperte delirantibus,Tertio ipfeeos augt; diuit,ncprius ediifla duriora.pponeret, res fatis diO putata Slt; cognica elîtt,ne autor effet exempli in Ecclc/ ßaafperioris«

Speramus autem inuiÆffîmüm Imperatorem èa iufticiaôôbonitate praeditum effe, vt cumtam multæ çontrouerfiæ de rebus raaximis exortæ fint, non fit ante veram 5C iuftam cognitionem aliquid violenter atSurus.

Oramus igitur, vt quemadmodum in Franco/ fordiano conuentu peroratorem promifiicollocuri/ onem

oftcmpublïcaffi jCÎGnicnter’eam collocutionem inftï^ tuat.Ôd Geut tories tam didîum eft, caret oatefien' vengt;

_1

tatem ex fundamentis quac infptci praecipue tn Eccle/ Ga debent,videlicet,ex verbo Dei, quod in Prophetic cis Sé Apoftolicisfcriptis traditum eft,cum quoetianr vctüs Slt; purtor EcdeGa congruit,

Qyicquid autem accidet,totapofteritasïudtcji^ bit nos æqua 2lt;pia petiuifle, acprofntura non tantum nobis, fed vniuerfæ Eccleßae, cuiconfulereinuidiin^ mus Imperator debet, præfertim cura Pontißccs, dentesambitioneôCcrudelitate, tantumGnt bortato^ res ad trucidandos innocentes ÔCpiosSacerdotes, SC vaftandas EccleGas» Ac profec^o magna lauseft in# uidiffimilmperatoris, quod hadenus non geffîtmo# rem atrocibus conniôs,quia Deus vuîtin primis exer^ ccripietatemôd lenitatem ergamiferos Euangelq mi/ niftros. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

PoftremoôCboc valdeoramils, neinuidiGîmus Imperator fidem habeat atroci calumniæ, qua aliqui ex nobis dicuntur adiuuilTe hoftes, cum quibus Impera^ tor inuidilïtmus bellutn palam indidum geffît, Congt; ftatenim noseo tempore certisoflFictjs quofdam Ca^ pitaneos inutdifli'mi Imperatoris adiuirilfe, miGflc Bombardarios , 8C pulueris tormentartf mediocrera copiam,libenter etiamnoftris fubditis co nceirifle,vt in militiam ad inuidiflfîmum Impcratorem proGcifco rentur« Conftat amp;illud, nos tunequaedam non vul# caria commoda oblata repudiaflè, non aliam ob cau^ lam, niG vtGdemóCobfcruanriamnoGTam ergainui# dîGîmum Imperatorcra,maiorcftudio deçbraremus,

Qyarc nos purgatos elle inutdtflîmo Imperator!

C cupimus.

cup 1 mus, qujs ex nobis nomfnatfm delatus cfl, eius refponfionem Iperamus fatisfaduram effcinuw óiflimo Imperatorin

Hane nolîram refponfionem in (inguîis articuïis veram, fimplicem ôôingenuam,roga»ius^ vt illuftris dominus de Granuall non grauatim légat, ÔC Inuii ôiffimo Imperator! reuerenter commémorer,nolqj cicommendet, acoret,vtveramconciliationcm , vt' fupradiôura eft, Ecclefiarum inftituat, quae quidem adeo nccelîària eftvt fi læuxcia non cefTauerit, metu? endafitad pofteros horribilis vaftitas Ecclefiarumn Nam Pontifices malunt extingui totam rcligionem^ aliquamreformationem admitteren

Maximeautem oramus, vtIlluftris Dominus de Granuan,exponat etiam InuictifiimoImpcratori,Dp« mino noftro clementiftîmo, querelam noftram luftif# fimam,dc iudicio Camerae,!n quo nobis coniuncti ini# quiftîme vexantur* contra ius contra prohibitie» nemimperatoriam*

Et quidem in caufis leuibus, non folum iniuftac, fed etiam atrocesfententiacferuntur,. vt in caufa Min^ denfi apparet, in qua lis eft de florenis fexaginta aut circiter , quos ciuitas egena attribuit Parochiac, vt QC antea pertinebant ad Ecclcfiam. Sed aduerfarij ma# lunt eos ab ociofis confumi,cum interim magnas opes Ecclefiafticashabeatibi collegium Sacerdotum ocioe forum,qui prorfusnon feruiuntEcclefix, Ettamexi^ guam partem nolucrunt decidi ad vfus ParochiaCn Propter tarn leuem caufam in ludicio Cameras lataeli fententia ^Icriptionis, contra ciuitatem Mindenfem» Haucpenilantiam ludicq Camerac coherceri,,^ proi^ hibere

hibcrt om nes tales proceffus magnt)pcre eramus, iuxta petitionem noftram ói formulani,de quain con* uentu Francofordenfi cum duobus Eledtoribus Pa^ latino Ô6 Marchione aóum eft. Si fnuidiflimus (m* perator Germaniam vult effe tranquilJam, vt oftendif, profeeSo proceffusilh iudicij Cameræ j^hibendifunr. Nam talcs fententi'æ quidfunt, mficlafli'ca ingcntium’ tumultuum,aduerfusque iuraenaturae concefla eft degt; fenfio, Acfinonaboleanturhiproceffus, amp;forteac^ cideret, vt altf contra herent militum copias, non poG femus nonfufpican'contra nos eas colhgi. Qua exre poffent fubi'ti tumulfus orirf, quod minime vellemus, Nos enimmaxime cupimus tianquillam effeGerma* niam, Si magnopere oramus illuftrem dominum de Granuall, vt inuitftiffimo Imperatori dominonoftro clemcntiflirao fithortator ,vt nobis pacem concédât,, amp;nbsp;proceffus contra nos in cauia religionis prohibeatiF

R.ogamusetiam generofos Comités, vtnosa* manter Uluftrtdomino deGranuallcom^ mendent, Nos viciffim amp;nbsp;ipfi ÔC gene;« voffs Comitibus,noftra officiât deferimus»