Dit boek hoort bij de Collectie Van Buchell

Huybert van Buchell (1513-1599)

X \

Meer informatie over de collectie is beschikbaar op:

http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

• • de rug van het boek

• • de kopsnede

• • de frontsnede

• • de staartsnede

• • het achterplat

This book is part of the Van Buchell Collection

Huybert van Buchell (1513-1599)

More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

• • the spine

• • the head edge

• • the fore edge

• • the bottom edge

• • the back board

Patres Ecclefiae

Octavo n*. 31

F^o4 nv9wmaÿ9.^tt*gt;(£iUh^V«^4^M^ «^

|^3gt;Maq)£lt;^iMr«igt;m3Mlt;mgt; cxfttfWi^

mr**

fftioi^ 3«^l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mlt;) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^rlt;%

’’^)Wigt;’*“*«’*•*»♦« •J*!»'

A»» Kiirmauv ajprA^^^^OjWw^tiM/'A

gt;zjg|gn»w^jjib«^4w-^c^»a?Vjgt;^

iïiïïtcMU öjiT

piç ü^4i

ibjim-wm u) V lt;(U0ntU3X3

pjrtü IqowMïöJnujiAüin** V

gt;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l*jl;V”i gt;*~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;

{X- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«wÜ iniîif^iip'» Wÿ^tt JiIMI

'-ttp/pz «’*« :jt^ ^tfuy nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;w*’ •”

------- — ——

^lt;ï”'quot;»'J__

ngt;«{V f'M'O) 14^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;W Rut4WVgt;C

BUiLmritim- wwAoMOiyw nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ÏXlt

quot; -T . ». Iw .?*•■’'' -??-*-^lh.-.-gt; «^’.igt;l|. , ‘Tv* “ •A»r.MJtttmi4nlt;iiP/v»Mä{M

ywKf’Jt.titl(a

a^U.(UiK}^4lt;)pM.at^^ quot;»tfe 40iMC4»Mpc«laJatuM.j}r^jlt;t)| ■Jwitlp ,ygt;)fajM upunn q«;! «raiva^ .«I

aifHIjJjt’.Khm 9)iz4ii3mjivia94):cwx?4 : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^fcptUr lt;5^1»«

“» ÇK» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;k.t0 j

flcUjJ^kpiadia^^v 4Dlt;*4 J091 ^Jima

lt;MJ1Î ujamt J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;atihtt 6*r ji^

..j) ■itianm^ti^jojymt’n/ftt^lfiadntnfb-i J!P»lt;a afi Mj»ft?m 40 JV-a^thttuv fahlt;^ nd^ wûÿjtti JAia^yitf^utU itjoi^ ^iÇîî tupytt j

J^rtïfir 4^*0» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«iv

quot;JfJffpO wjtv J», ii^^t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«U

linu{fÿm0u*2 w ilDll^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-ir iyht^ «M

vV yiVt'/L'' \t,4 V/A'X;'! 4»4lt;.r/7

3!

/V'

DE CON-

S T I T V T I O N I -BVS APOSTOLIC 1 S, B. Clemente Romano auftore, Libri Z 9 cûœ -r I

Nnni]gt;ri»iK»i è teueiris truti, (gt;• ad »/-thtioxamfiiem a/Irutudam affrimé 'Vtiles, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;■

lO.CAROLO BOVIO, Lpifcupo ORuiicnfî interprété.

El VSDEM SCHOLI A IN loca,qHX' (lubitationem aliquant habete videntur.

Keritm,amp;‘ quot;verborum memera^ hilium Index. /

Excudebat Libertus MalcLçiii^ fub infigni Falconis.-A M.D.LXIllI.

Can) gratia tS^ Priailt^ia,

, Ptiuilegi) fententia,

ü Egii Pnuilegio cdutum -* ne quis prater Libert um Mal totiûjibru De cSiîitutionib'^ Âpa flolicis, B. Clemente Romano au-ßore,lib.Olio, lO.CAROLO B O VI O, Epifiopo OHttneß interprète,proximo quadriennio imprimât,aut alibiimprejjas'vana-letpreponatffubpœnisin diplomate Regio eonceßis, die 12. Ofîfl-briî, 1563.

Subßg.

H, Eatuwtii

IOANN I

MO R O NI O, S. R. E. Epifcopo.Staniflao Ho(îo,Luclouico Simonet;, Bernardo Nauagetio Pre (byteris Cardinalibus, Sc fedis Apoftolicx in Concilio TridentinoLe-gacis.

lOANNES CAROLYS Bonins Epifeopus O(lu-

s neofls. S. P.p.

SVU teHiiitatem me2 110» i^iterareat, niin^ quant td/jihui iilig?-tiam, quot;at qua in opti-warum artium /ludijt tnediecri excrcitatio-ne yerfatus, com^rehendijfem, alqaean^ notaffem, ea extrapriuatosparietes edu-da , in notitiam aliorum peruulgarem. a^odfiin omni raiioneac curfu fludiorU lueorum faciendum wihi ynquamfuit^ certèferuandum maximè erat hoc lenipo-gt; re,atque eo loco,in quo conp^regatis nafiequentia exctllsnfiius ingenijs, ex~

 t qui-

EPISTOLA

qttißtAque icclriHd quot;vins, antplifîiinum Orbis ChriïHani thentmm haberentiis, Hiiitl enirn ego in tante homiaum erudi-tißimerum ctetu cxtg^itare paffem , yel tarn nounm, ^ued iUnrnmßn^nlarem in cntni quot;»arietaie literarnmjiientiamfn^e retiVel tainaccuratum, ^ned non eorum indicio lene amp;nbsp;contemnendum quot;fidere» turi Sed tarnen hoccenfilittntfequenti mi

~vehementerfnba»tipocCafi9 qim^ darn ob lat a perfetunm meumillndßU» ti«m precedit,et tue ab bac periclitatiove ingenij remotum, quaß in arena prodire tocgit. nam cnm nuper in Clementis He-Uiani libres incidiffem,guibMS Ule deßcri-ftam ab ^poflolis Etcleßafermam, cÿ* emné rerum ßacrarum rationem accura-Üeß eomplexuStprimùm (fuod eß meutit anti^uitatum eceleßaßicarum fludium} etuidilegi,deittde, quot;vt qua legeram, aique in ijs ebferuaueram,memoriaßrmius hee rerenttcepi inßgnieres ex ijsßenientias in iatittum fermenem couuertere. tnmreci-tata d nonnullis in conuentu Patrum ex Clementis libres ~verba, yaldèad id,quod tunc agebatur, apta, prima indiciafae-runt,quibus ahdni iam pridem ijlibri,tSP lt;nbsp;paucis cogniti, hominibus pijt,amp;‘ rerS diuinarum fluditßs proderentur.Deiude turn prtlatis alijs txijs teîlimtnijs,fer~

motiU

NVNCVP ATORI A, tnonibus^i illurum , ^ui eorü auBoreJe^ leffahatitur,celebrius lam fieret Clemcu^ tis iismenjnßili yeiemeHiiuStejr“ ad inte gram, atq^ ahfialiilarn lotius eperis inter pretatianem me contitli.ln quo labore,a-lijsßadtarum tneorü eccupatieHibus im-peditus, fortaffe non perfetteraffem, »ifi mnltis fermombus cum quot;»iris grauifiimis ra de re habttis, ijs quafipraMus fidem mea abflrinxiffem.t'ersi igitur,amp;[quau» tunt meit quot;rires tulerunt ) dedi operamiyt Clemens à tenebris,atijue obliuione homi num yittiicatus,in Ecclefiee luce,et yira^ rum religioferum manibusyerfiaretur. -Cumque mecum cogitarem,iHi nam eunt eommendarem , amp;ipßutquaß palroci-niumdeferrem, quot;vos mihipotiffimitm oc» turrifiis , quorum uomini dicalus Clemens , in hanc Eccleßte celebritatempro-diret.iVamß mihi ineopreflantis alicu-iusyiri aubioritas quaredafuit,profccio quot;Vos cum dignilate quot;veßra , tùm eius per-Jouatquam hicfußi»etis,munere,princi-pem in ucclefia locum obtinetis. Si cui h» Hore habere quot;vel m, hac ipfa fanblifiima munera,qttibHS pr^efliSifaciHttyt quot;vos an te alios,omniumßtidijs coleudos atq-, ob-feruandos inteUigam. ßubdßiBudffeda re debemus,quot;vt eapotißtmümunera mit-tamus, qua iUorMm,ad quosmittuntur, i ß»'

EPISTOLA NVNC.

ßttiia Atqxe in/Htuto ceimeniitnl.eK ftn-iliptmi ntq-, ampUpimi [.eg^dti traJo tre. bisexemlgt;lKm, adcttius pmilitudinetn, tAm,quäfoTfgt;nindAmpHjce^ißtspgurinmt pngere atque eKßoliref»pitis. NuUa per hosdies quüßiopropcßu eîitnuIlAèipit~ tribus paulogrAttiiirdelikeratia hthitti, guänoit ijs libris euuclttè expeßtd ac de, (Urätum yideamus. yos de reÜiluS lt;!it quot;veteri difciplittit citrit cegiiatioq; ftlli-ciiiit,einn »ulla aUa ratione Adittiiaripoß fe arbitrer,qu4m ope cerum likrorKm,qui turn Ectleßa nati,pietatetit maierum no, bis cóMpgnatam teSiatamqi cemmcudât, Ëÿare aciipite hstius ntcie lucuhrationis tnanufcnli!, quod à mea exigxitate pro-febium,/ßertyokis nbsp;nbsp;nbsp;omnibus ijs,qui

religtonis pietatisque fludiedu~ mitur, non iniucuit-

dum futurum.

IO. CARO:

LI BO V 11 EPI SC O-pi Oftunenfis in Clementis li-bros.

PRAEFATIO.

Ntecjuàm Clemctë latine loquété audia in’.libet prçfatiquac-da,quæ non aliéna à ptopofîti munctis ta tioc videbiîtur.Tta-élabo auc Prolegomena ilia,quæ Phi lofophi in principijt librotu quaetere confueuctuncïca veto ( quantum ad præfens infticutumactinet) func fe-ptem,fcopus.Ttilitas,au ht legitimus liber, infetiptio , numerus librorum auâoris, partitio hotum librorum in capita,ordo ledionis, raethodus.Pti mum ergo videamus feopuro , hoc cftquinamfit finis ptopofitus fetip-tori,ad quem omnis difputatio fit te» ferenda.

Legiflatottiofter,amp; Ecclefix fun-

A 4 datot

PRÆFATIO.

datot Chri(lus,ordi?s ptopagadç te-» ligionis iniciû.eas nobis ctedédi.atq} viucdi Icgcs dédit,quz vnineifam fi* dci rumma/ationé facraniécotuRi,ac vita; degend« ptæcept» cotiocrent. Haud facile aûc Dci cuit'amplifîca* ri,iieq; pietas colt pocuiHec, nid man data,c]uç de huiufmodi rcb’ vnlueifa' quadâiacionc, amp;nbsp;geoccaeitn tradiia fuetât gt;nbsp;ih ccitos ac proprios modos effent dilhibuta. vidcro’em iu omni optimè cofficuta ciuitate, eu morera dlfciplinamqihabcti ,vtlegit defcti* ptione définira fint fingula rcri'i agê-datû munera, qua tS ij,qui alüs pix-funt.q qui cotü poteftati obediut.in-telligât, quatu fibi inipoûtii fit munc ris,quo loco,quo tépoie, qua tationc ac modo vnûquodq;fit agetidû.Hu-iufmodi auté difpofitioné atq; mode-tationë retû Saloatot noflcr maiida-uit Apoflolis.quorQ côfilio amp;nbsp;legib’, iiiftituta à fe Ecclefia, tegenda atque tuendacomifit. Cü entra Domin’fe ita Apoftolos mififfcaffirmet quëad-modû ipfe à Patte miffus fuiffet.con-ftet autë cil (»t alia ipfius œconomtae munera pta:tcrmittantiir)à Patte mif fum.vt legiflâtotis.moderatoris.Epi Icopi muncte fung tetur; ncceffctn:

Apo-

PRÆTATIO.

Apoflolos corû munerûpotefiatem obcinuiiïe à Dno,qua ad guberiiatio» né Eccle(iæ,amp; ad rcliquâ inflituci ogt; pctis fubUtuéliouc abfoiucnda vte-rctur:quib’ ciia cû dixit.Qjÿ vos audit, me audit, amp;nbsp;qui vos ipetnit, me fpeinit : (îgtiifîcauit Apodolicatum prxccptionu anfloritaté pctiiide fu-tutâ,atq; G ipGus madatis obtépcran tes,ad illas feiuandas copcllcrcmut. Hacigituc aufloritate ptatditiApo-fioli,Yt diuinû cultû côiîicuetctit, Sc Euâgelicas leges ftabilirét,poft Dni afcenfioncjfideliô coctu in otdines di ntibuto,Gngulis ordinibus ofHcia,amp; ptopria viiiendi notma dedetuntJà-cra,ccremcn ,pieces,ieiunia,ritus, folennia omu.a inftituetût:_fidê, hoc eft crcdendi legé, pto tatione tépotû explicauerunt.Hçc vero omnia Apo iloliin Ecclcfijs, in quibus Euangc-lium nuiitiauerât,voce ac verbis tia-diderût.Quanquâ aliqna etiâ epido-lis præcepetunt, qua; non ita multa funt. Cetera enirn (induit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cS

yeitero iijpenS. Et alio in loco, Toiete traiiititttis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mcefipis,fîue ferfeftn»

nëyfiiteferefipolâ.his igitut traditio nes,quç nullis litetarum monumétit ab Apoilolis comendarç ruDC,(èd Ctt

A ( m o-

PRÆFATIO.^ inone,amp; nolcripuinflitutioeail Ec xlefîas pueuetüc, collegitin vnû Clc mens Pauli fatniliaris ac conics, atq; ijs oélo hbris digcflit:vt vcic affirma te poffitn’, propofitû ed'e Clementi, difpofitû Dei cultQ, rit’ faciotû,cere. tnonias,obferuatîones,or(liiies,riatamp; Ecclefiæ,amp; ptæccptâ ad cum pcrtinë tiajjs libtis compledi.atqueds guidé cft hotum librorum fcopus.

Venio ad vtilitatcm.quS puto eflc tantam, vt eredam hos libros diuini. tus nobis oblatos hoc tempore, quo oppugnatur leguro Ecclefiafticatum auêloricas, in dubium veniunt Apo. (lolicæ traditiones, labcfaâantut fàgt; crà,caettuHtur lôlennia,omnis déni-que pietatis cultus extipguitur.Q£3e cumfiuntjipraEuaogelijfumma, 3c fidei caput concidat necelTeeftzqiiod déclarât Sandiiffimus Pater BaClius in libto, que de Spititu fanflo in(ctigt; pfit.in quo de ijs ipfis no fetipris tra-ditionibusdifputans, Sietnemur [in-guit]ii9nferiftas co«fuetuiiiHes, guajînS magnâ yim habtntei reijcire,ti deuenie^ [ifæcilnias Eunngelijfitrtei lube^ ficleiiius,immo ad nudum uomeapradi» tationtm redigamus. Quam fententia ÿscalamitofis temponbus verâ eJTc

«’'P®-

PRÆFATIO. cxperimut.nam dum contemptîs ce-remonijs,quæ ad excicandam, atquc foucdam pietatem humanæ ireibecil litati funr necelTari®,religio ad iiudu Euangclium teuocataefl, ccfufîoné amp;nbsp;fidci obliuioné ioduda videmus.-Qjjiddicam de Epifeopis. Prefbytens, Oiaconis, Sc tcliquis inferiotum graduum otdiiiibus, quorum hic my ftica indicutio explicatur amp;nbsp;earn ad Dominum , vel ad Apoftolos perti— neie intcliigimus 1 quæ ces Ecclefîa-dicam Hierarchiam contra hætcti-cotum etrores conflituit.

Licet quoque ijsin libris cernere continentix leges,aliatû reru ni,quas adiaphoras vocantnecenîtatem, iu-da mortuoium, liberi aibitrij faculta tem , operuro ad fakitem confequen-dam vim, in tuédis leuillîmis ofâcijs diligentiam , tantam quantam uunc in maximis mandatis feruandis nemo adhibet.Qiiod fi nodtum officia expendere amp;nbsp;cofidetare libuerir, fa-cilèijslibtis intelligemus, quatû mu nus rudineiimus,quis nobis id impo fuerit, quidprxdatedebeamus, quo dudio,qua diligentia, qua vigilantia, quantis animi, amp;nbsp;corporis viiibus in eo fit claboiadum , quanto virtutum

A 6 orna-

I

P R AERA TI o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

'Ornatuinfttuélos nos ad idpræflan- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

,dû accedereopo[teat.Quæ, amp;nbsp;fi nos deterrent à tâco onere,amp; defperatio-ne débilitant, tarnen non nihil ptoâ-cimus cùm ofEcij nollti admoniti,an tiqua pietatein imitaii, vcl ccttè fi:alt; ' dio Si amore ptofequi conainut. Arque vt omnia fimulcomplcâ:ar,cùin duobus malis labotct £cclefia,ha:ie fum immanitate,amp; cotruptorum mo turn deprauatione, ad rttunque ma- i lutn magna ijs libris adhibctur remc dia.Nam nihil ferè oppugnanthzre-tici,quod hoium libroium auüoritas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

non defendat, 8c quxij, veluti Chti-ftianx pietaii contraria, pet etiorem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

amp; rupcrftitioncm in Ecclefiam irtc-pfifl'c affirmât, eain tpfis Ecclefiz iu-cunabulis indituta arque ab antiquif nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T

fimis illis Ducibusapprobata, amp;nbsp;per | tot teculorum ætatcs continuata, ad I nos petuenilTecognofcim*. Oifcipli. nam veto Ecclefiafticam quid ma. gis conftituere poteft, quàm veteris illius Ecclcfiç propofita nobis ad imi tandumfbrmai’ quâcùmintuemur, animum ad pietatê etigimus. Si ptiE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

ex virtutis Audioincrndimur^cü 'le-

rô illacum ijs, quz nunc vCuueoinnt

compaianinsiincelligimus, quâom-

nia

PRAEFATIO, ntl conuetfa, ac piopè lam ad interi-tuniperduüaßnc. Quare fi perditis Eccledx rebus fubuenite, amp;nbsp;has rui* nas reftituere cupimus, ea in primis justere debemus , quæ antiquorum tcmporum difciplinam nobis propo-nunt , Scexpreflam Apoftolicz tcli. 'gionis imaginem oculis noftris fubij ciunc.

Sed video non defucutos qnampla timoSjqui ne rententiarutn,quas de-fendunt impictates ta graui tellimo-nio tefutetur^ eleuabiint borü libro* xutn auâotitaté,affirmantes,eos eile apocryphos, amp;nbsp;ab Ecclefia iampridé eieólos.Quate neceiTe eft de illo tertio capire pcrrtaëtare, quo in Ptole-gomcnis quæritur, an liber (it aurons, cui inCctibitur,legitimus atq; ger-Bianus. Ad id autem de prasfenti fcri. re con(irinandum,ptimi prodcat Canones Apoftoloruni, perpetuocon-ftantique omnium ëjræcorû, multo-tum Latinorum pattum cofenfu.atq} approbatione reccpti. in quorum vL timo,inter eos libros,qui in Eccle(ij* veluti facroranfti habcndi funt, numerantur ofto libti de Côllitutioni-bus,auflore Clemente, fcripti EpiC copis: quos, inquit, nonopottetc

À 1 pct*

PRÆF ATIO; peniulgan, pioptet myüica, qux in ijsfuticrctipca.

Sequitur ignatius,qui Ecclefîæ An tiocbenx feciiiidus poR Pcttum præ-fuit, nâ is in duodccim Epillolis,qua* cùm Rotnam ad ruppliciotn duccte-tur,in icinetead Ecclefiasmifir, In. ûitutiones Clemctis ira eft itnicatus, vtnourolùmearum dogmata acquc præcepta expreflcris, fed etiam ex ijs fzpe fcntétias totidtm verbis ex fcii ptas crâQulcrir, eafdcm figuras,idem diccndi genus feruaueiit,eardeni ra* tiones iuTuis fententijs confitmadis, atq; inalicnisconfutandis attulerit. Quzfîngula feparatimin fuis lotis annotabo.nunc tsntùra quædâprofc ram,qua: id aperte oflcndenc. In epi-ftola ad Ttallianos,in(litutâ Parafée uis.fabbati, atq; diei dominici obfcr-uationcni ijfdem verbis,quibus Cle . (ucns.refcttad paflionera, fcpultura amp;nbsp;refurreólionem Domini. In Epi* ftola ad Pliilippenfes,ptzcipics Qua dtagefimam , eandem przceptionis caufàni,eadcmq; vetba'adducit, qnæ Clemens.quod idem fcruauit in heb domadepafIîonis,Patafceac,amp; quat taferia.Sabbatifmum in principio nafcentis Ecclcfî; aliqua ex parte fer uatum

PRÆFATIO.

iMafutn.eodêmodorndituit. InEpi-ftolaad Magnefios docés nil prætcr fcntcntiam Epilcopi agcsdum , Ne» licttinlt;iüit,/iKC baftii^are, neq; effirre, neque fMrt'.mfiKert, Et deinde nonnullis interieâis verbis,« Demi' «»« fine Patte nihil facit ,[»0» pojfum e^ nim inquitftcereà me ipß quicquam)/ic nefyiasfine Efifiepe^neq-, Prejhyterneq-, tfiacen’,neq\ Laic^. Et ad HcronÊ feti bens, Nihil,inqnit,fine Epifeepis agile, funt enim facerdotesitufiicerdotnm mini fler.lBi bapti'ifittfacrificât, ordinal,maii^ imponunt. Quæ omnia totideni ver-bis tranflata fiint à Cleraétc.ln Epi-ftola ad Trallianos , iubet rcueteii Epifeopum velutiChiiftum.atque vt oftenderet fontes , ex quibus prstcc-ptnm hauferat, dixi id faciendum ex Apoftolica côflitutioue; qua fecutis in omnib’fctè epiflolis, Hierarchiâ Ecclefiaflicam defignat ad imitatio-tiem Clementis. In epilfola ad Ma-tiam amp;nbsp;in Epifhola ad Magnefîos, Diaconos inquit,obtinere locû Chti fli,Epifcopum Dei,Ptelbyteros refer re cœtam Apoftolorû-.quo nihilfre-quentius in Clemétis libris reperiasi Multa prætcreo , quæ de Dei Patris auAotitate ,Vcibi origine, Spiritus fan£U

PRÆFATIO._ fanâi naturaijCdcm fcntcntijs atqu e veibisj'qaibus Clemens,accuiatèdif. putauit: quem eciam imicatus cft, eu Chiifli difpenfationem fecundùm carncm expo fuit : amp;nbsp;cùm aductfus harteticorum errorcs Catholicam fi. dem défendit,in quitus omnibus la. tum vngucm à Clemence non dif-ce Hit.

Quôd fi quis hoc no Paris eflc ve-lit.neque omnino ex eoid effici pu-tee, quod nos piobandum Pufccpi. inus,proptetcà quôd Ignatius,nec li btotum,ncquc eotum auétocis men. tionem vllam faciat,(quod ad confii tuendam anrffocitacem tcftimonij ne ccfiatium videcuc ) nos non dicitnus Ignatium Clemétis veluti horum li. brotu audotis mentioiiemfacereiil. lud autem fatis cfTe iudicamus,quàd Ignatius hos libios cognouit, vidit, atq; ita ptobauit,vt ex eorum fernen, tijs amp;nbsp;verbis,Puas Epiflolas conflaue xic,ac totam Ecclefiarutn,quas doce-batinflitutionê, ad eorum exeraplû ciprelîctic. Quare certum ex co duci tiir argumétû,ncc nuper fciiptos hos libtos cfie, neque in apoctyphis omni no numctandos,quos pnmæua ilia Ecclefia habuit,amp; Apofiolici riti co.

PRÆFATIO.

gnicos probatosq; iu fua fcripta traw ftuleruiit. Quod vtnecefTariatatio-ue colligimus, fie illud non leui con-ictlura affequiinur, ho$ libtos ab Ignacio Clementi tributos .Is enim ca, quæ ex ijs libcis baufic, ab Âpoftolis difpofita atq; inûituca fuifle, non ob-feutèaffirmât. Clemêtem autein Pc* tii Sc Pauli auditorcm appellat,vc fa* cilè quis intclligat, Ignatij teftimo-nio Apoftolicas conftituciones ei tri buendas, qui Apoftolorum auditor fuiflet. Non ignoto autem elle non-nullos, qui bas ipfas, quarum au£to. titate vtimur,Ignatij Epidolas in eâ* dem fufpitionem adducanttquos te* öèfaftutos exiftimo, fi patiêturno* Irenæi, Atbanafij, Eufebij, Hietonya mi auCtoritatem ipfotum iudicio au-teponere. li enim bas Epiflolas agno fcunt,amp; cas ipfas eire.quatum ij mc-tionem faciunt, ex pacticulis Epiflo* latum , quas in fuis fetiptisinferunt, intelligimus . Quùd fi ex ceremo. nijs, quas non probant, atque ab il-liustemporis confuetudine aliénas exiftimant, cas fufpeftas facerevo-lunc, cft id qiiidê omnino fuperbom amp;nbsp;arrogans , ex fententijs , qoas ipfi seras opinâtur,Tclle de yecetum feri-Pto-

P R Æ F A TI o, ptotum auélontatc côiedurara face* ie,amp; ad fuum iudicium, aliocum dif-cipliiiâ accomodaie: cûm pctiùshz fcncennæ condemnandæfînt quæ à ccttiffimis probatiflimisq; ptifcoium wonumentis di(rcndant,quam ca in dubiun] leuocanda, quæ cum opinio num,qaas ij tueotuc nouitate no co-hærcanc, Ac de Ignatio quidcm ha* éienus-

Achanaßus,cuius tedimoniu gra-* uifsimuni cHe debet, hotura libiorfi tnentionem facit, amp;nbsp;de ijs ptæclatè fcnßtjn ea Epidola ad Ammum Mo nachuni,in qua libros Ganonicos nu werauit. Aggregat etiim Apofloloru doArinam (ita enim eos appellat] in ordincin coium librorû, qui quidc in Canoncm relati non funt,fed tarnen ab ijs,qui pietatis amp;i veii cultus ratio Dctn percipete expetunt, non contc-nendi, de quo librorutn gcncre poft Canonicos libros feribit ijs verbis, SedytTts fitautTAtu, ^tXiUier, hot guo^ut adijeie, fcribens necefftrio, quod txtri hoSifuM älij quoque libri.iiS in Ct-tionem quidem retUcH,fed quoi legi i pel tribus ^cretum e(l, ijs,qui vuncaccedSt, et yolunt inpietttiSiyeri^-, cultus ratio-ne initiari, Sapicutia Silemonis,fapiena tia

PRÆFATI O.

tilt firach, amp;nbsp;E/lhcr, ludith, û‘^l}9, biaSiSr DeUriiia, ^ute dicitur i^foiïtlo. runi,ty Pallor, qitijunt Hitten nen aj}gt;er nandi.

Athauafij iudiciatn fecutus Eufe-bius, neq; in eis fctipturis hos libros numeranit, que pio Canonicis ab omnibus Ecdcfijs recept« craiit.nc-que in apocryphis, led in eis,quas nS omnes Ecclefi« agnofcebant.In quo etiam ordine ftatuit quofdam libros, qui olim omnium Ecclcfiarnm cófen fu non ita probaci, nunc ab omnibus fîne controuerlia pro canonicis habe tur.Sed ptællat.vt Eufebij locö profe ram,Is enim in primo libro Ecclefia-ßic« Hiftori«,connumeratis fcripcu ris ab omnibus receptis , fobiungic hæc verba,Z» eis,gux/nntin ceniroHer-fid,cognit£ tarnen funt à muhis,nttmertt-tur Epißoli lacobi,^Uie algt;pellatiir,et In die,amp; Petrifeciida, amp;fecuiida ac tertia, gua ditütKrfcriftie à loäne ,fiueisßt £• ua^elißaßue eiufdc noininisalt'. geiur quotj; in ttoibasfcrifinra de ^clis Pauli, amp;nbsp;Paßer, amp;nbsp;^{ttalyßfis Petri: fraterea Epißola Barnablt;e,amp;‘ tnßiiutie-»es ^ßoßolotü,quie affellälur,fgt;ralered, ~»tdixi,gt;lgt;ocalypßs Ioannis.vicies cum quibuslibiis connumeicDtui ab Eu-fcbio

PRÆF ATI O, fcbioinftitntioncs ApolloIotum.Eï ^ao pcifpicuum fiac,à vetciibus non elîcûubiMtum de vciitate doôtiina:, fed num eflent ij libti in Canonem factacum fcripturaium teferendi. Quodceitè nunquam obciuueiunr, iieiji nos cis tantam auâoticatem tri bucre volumus.

Haiic veto fuideEufebij fenten* tiam,declarant cius vetba, quxmoz fequuntur,io cjiiibus hçteticotum co mcnca, Si coicpofîcas iii fraudem fi-delinm fabulas,quxnoniine Apoflo lorum crâtinferiptæ, ab hoc geraino librorum otdine fegregauit. Reddés enim racioncin,cut eoruro librorum, qui non ira ab omnibus Ecclefijsre-ciperentur.mentionem fecctit.fie in-horu'tt quoqKecttalogS fecigt;»us,dilcernentts,quæ ftcuadùm Eccle fiaflicam tradùionem,yiert,gefmante, (trtti feripturs habereulur : amp;pratereit iltas,i}ult;e non fuit l illte quidem in leîla-menti, esrin coulnuerfiam 'veniunt, fei tarnen à mnltis EtcleHapicis agnajettn’-tnrndque ea decaufa fecimut, yt hat faipturascfgnofceremus,amp; eas,qult;e n». mine ^po/itUrum ah hteretieis cirenm^ feruntiir,c/)utineines Petri,Thomte, \tat~ tbite, amp;nbsp;quotundam aliernm Enangelia, yd

PRAEFATIO.

yd Andrea, io»iiHis,amp;aliorHM

lorum quorum nullus tmnino ex Ee (lefiuHicorum iradilioneyir meutienem facieudism ceufuit. multumque in ijs di-tendi Clnrtiffer,itb y^fo^felico more di^i det,iffaq;fcnteHtii amp;nbsp;eorü,qu^ diiitur in{iiiutum,i yerti ntq-, orthodox» norm» longißimiaberrani, monifefliif»cit,htec hareticorumcornent»fuijje'.quo, neq-,in nothisfunt numeräd»,fed yt »bfurd»»t‘ que imfri» reyciend». Habcmus Eufc-bij ccnfuräiid cantiim ijs libiis detra-heiitis , vt pi'opter quoiunda dubica-tioiien), cos in Canoiiicatum fctipta tatuni nuineium non aggregauerit,

•Horum duorqm jegualis Cyrillus Hieiofolymorum Epifcopus, in dcci maociaua Carcchcfî,vt jpbarctmot-tuos reuiuifcete.ex quinioClemcntis libro ijfdem penc verbis, vfus eft rc. nafccntis Phœnicis fimilitudinc.eius verba bare funt, liÿ»runt ertecire/iir-reUionem i tnortuis manifeliam magis: er »tunt, quad i£rß reuiuifcüt »nimoli», qu» diximus,tomen hoc fieri,quoniinon »mnino interierunt: er querunt aliquoi »ttimol, quod monifieftè cerruf tum reui-utßat. Nouit Deuseorum incredalitai?; »tqueauemad hoc coiididit Phenicem, quie{ytfiribi( Clemens,er multi narrStj

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(UM

PRÆFA TIO.

tùm fitfili^etiit,poîi qHiu^eitterum dn»» mm circuitum, ad ^e^plierum regioae adMlans, refitmiliiittem dtmSfirat, eSq; HottiK deftrtis lotis,ae myUertam effet oe enltum,fediti dar a frbeiyt res inert dtbi' lis manibtis tratlaretur.Extrudo enim fi-bi tumtilo ex ihnrtfiniyma, atqiie afoma tibuStfrofl abfilutitt» anneriim carfum eo tccedens,eHidentermoritur, atquectrrä-fitiir. poîlea exilliiis mertua corritpta earne, Permis quidâgigaitur, qui i» aut formatur.

Quanto opeteijslibris deleflatu» fcEpiphanius, déclarant cius Cciipta adueefus ha;refes,in quibus ftequen. ter Apoftolicæ Conflitutionis metio nem facit. Nam in primo libro attu-lit verba traft ata ex procEmio,in quo fetiptum extat, Dei plantationem, amp;nbsp;vincaniefTe Catholica£ccle(iam. Et in tertio diCputas aduerfus Aërium, folennem fexta; amp;nbsp;quarta; fetiç obfct uationc, amp;nbsp;exquifîtum illudieiuniu, quod fex dieb’ ante Pafeha fetuaba« tur, confitmat vnà cura reliquo veteris Ecclefîa: ritu , ex ea ApoÛoIotum CôRitutione.quein oëlano libro feti pta repetitur . Et in codé tertio libro cam deaicndabarba, amp;nbsp;capillo prx-ccptiotiera producit, qua; extat in pri

TOO

PRÆF A TI O.

mo libro hat urn inflitutionum.Quae Kero fuerit deijs libris Epiphanij fen tcntia,ciuain ipfe expofuit, cùtn contra Andianos difputarcc, dicam cum teliquos numecaucro, qui hoium li-btorum mentionéfaciunc, in quibus efl Chryfoflom’, qui in Homilia. 55. in Matrhæuni.hos libcos nominatijs vetbis,Quomotl« autel» juicltim facer it its ex bominibus erdiiiantur, tuaitifeîli in libra Ollaua Canonnm ^faflelarS di-tititr, Suiautem exhominihns erdinatnt tft,qttantitgt;:i ad Deui» na» eß Diacanus, aut taeerdas. HancCentenciamineo ipfblibro, quem Chtyfoftomus .no* minatjotideni verbis fcriptam inuc-nies.

Hós ipfos Apoftoloru Canones, quorum Clemeurem auélorem facit, nominatloancsDamafccn’in quarto de fide otthodoxa libro,cum tcce-fet factotum librorum volumina.

Proclus quoque Pattiarcha Con-(lantinopolitanus bos libros agnoC cit,iuquodam capite DeTiaditione diuini facrificij, Si Oecumenius in Comeutatijs in Epiftolam prima ad Timotheum:amp;S. Nicolaus Meiho-nenfis Epifcopus,in co libello,in quo probat verum Corpus amp;nbsp;fanguinetn

PRÆFATI O.

■Chtifli contineii in Euchatiflia.

Quamplutima alia eiufdcm rei te* üimouia ex vecctuoi monuraentis, t]uæ nondum édita font, præfertimq-, ex ptima 3c. oâana Synodo cxcerpta, collegit in vnû Romç homo dovl^de illuHrandç ïcclefîafticæ antiquitatii laude cxcelIensGulielnius Sirlætus Ptothonotatius, cui^lncubrationes, ad üabilicndaro hoiom libtotutn au-ûotitatetn fortalTe aliquando in lu* cem piodibunt. Nos tamcnintetea facile ijs contenti efle polTumos.nâ cui hæc fatis non funt,ccttè eum ne* que alijs auôfotum teRimonijs ciedi tutum cxifhmo,

Reliquum cil HUDC,vt de fexta S y* nodo aliquid dicam , cuiiis fententia ij libri damnari videncur. Omittoea, quae retc dicete poflem,Canones il-losiquifextæ Synodo ctibuuntur,po-tiùs,quàin Clementis libtos efle da* nandos, vtqui à fexta Synodo nullo modo ptodietinCjfed à côuentu quo-dâ Grçcorum Conllantinopoli fine cditi,in quo ij pleiaq; à reéta religio« nis norma aliéna decreuctunt. Cou-firmanim eft enim in eoccetu Conci liumillud Afrorum à Cyprianocoa. âum, in quo Oatucum cÀ hxieticos

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PEÆFATIO.

H ad Ecclcfiam fe lecipientes iterû ba-K ptizandos.Alia quoque adueifus fau ■ Aiflîinas Eccleiiæ Rotnanx leges Ha. (une diflinica:quo t'adum cfl,vt Éc*

Il elefia hos Canones,quanquam pluii 'il Rii tnnka veilia habeTeDt,nûqQim in SanAionibus Canonicis numciaue* nt.

O Sed hoc totura aduetlârijs omitto: K-æ alia ratione agamjHabeat Canones

'ij aliquam auftontatemjTt qui (î no ab Eccicfia, at ab hominibus dodis, amp;nbsp;ternm diuinatû feientiaptædicis (int iL||.compofiti.quid ait CanonJOrdiMat/o-M;) »ii«; SanSoritm lt;tf)oSi»lorii»tfercle» Istti tnentem,iaitt olim nb ijs,qHi iu fiie dUe» Hjj tttfeiitiiint,aiullerigt;tit quadum cP* fif' i i täte alieHi»introiu(lafnKt,qUit diuiHorS |i , do^matum elegantem at decoram j}iecie I okfeurarunt.

I ’ Sententix herum patrum fanftilE I mLac doibdimi Pactis Epiphanij iu-I dicium oppono. is enim negat ijs li-j btis aliquid à fidc aliennm cótineti. ' nam in tertio libro,cùm tefutaret Au I dianos ad horn m libromm auâotita R tem confngientes , de ijs itafctipfït« Ij .^d bot ^ttdianifrofiruM ^foSlolornm If »riittatitt!em,giteeqitideniitfudmultos 1; rmsti(t«r iudukium , fed tarnen non eSi

PRÆF ATI o. improhaitiia nihilenim haket fieriterfum in fiele atijue confeßtoneij'ed neq-, in èccle JiaSlicit^ubernitiiene e^ faHOHc.Nó po tuic Epiphaiiius cxpccfliushniiini li-brorum auélotitaiein commeiidare. Duo funt,qux notlrç teligioiiis fum« wamcotineiit reôaüdetfciiictia, Sc acclefiafdilciplina.inijs duobus (lt;H' quit Epiphaiiius ) nihil habet ablutdi Äpoftniorum ordinatio.

Quód fi quis contenderet in (cquÊ ri tempore hos libros fuitlédcpraua-tos.eùm piiùs iniegrt fuiiïent piimu iccipio ld , quod Canon apetrè affirmât,libros eße Clementis, geimani amp;nbsp;integram ( vt paulo poll Catió in-quit)habui(reolim Apodolorum do», dtrina. An veto ij libri fuerini pollea hæieticorum etroribus afpetfi, puto boc melius pofTe ledioneipfa libro* tum iudicari.quslm cuihrquam an^lo titare vel fententia Qatoi. lampridem explofit .funt omnes »ctetpm hæretix Corum fententiae, omnia , lt;le quibus aliqiio teporedubitatum clljta nunc funt ccrra atq; explorata,vt vnufiquir que, qui modo il) acclefîa cducatus, catholicam normam tenece ündéat, poflit veta à faills,integra à cotruptis feccrneie.Pctcutcat bos libtos qui ve lH,Ae

PR AEF ATIO.

lit,amp; (ingulas eoium fcntcntias expS oacanhit ^tcclo in ijs inucuiec,quod Chiiniaikv pictace imn ßt maxin--e cófcncaneuni, quodcj^noQ appateac ab 6uagc,bj foiuib’ nianafle. qiun c-tiaiTi miilioium ciiorum labcm iatn turn ab b-î leocis tccleßx inuciflam, in i)s libt'11 ua tepullam vidcbic , ea ad caurnduin ictncdia adhibica , acgt; que ita totius Cbrilbaiii iryftetij ta-tionem cxpofitam , »t Clemens non ab hxrcncis depranaïus/ed ip(c bçre tieoiuni impietacein labefadaflc vi« dcatus.

lllud aiitem negandum non eft.vi-dcti abquaiido Cicmeiuem de Spin-* tu faucto eiilitcr loqui, de Vcibo quoq;, Sc fi illi prxclaiè feiiiit,tarne dutiores quafdäinterdum voces fuit dere, qux ccrtè defcn,b omnia poC. funt,amp; Tuam piopnam habcnt latio-Dé atqi (ciitéliâ . de quibiis cu ad lllü locum petucncro, dicä quid rentiam.

Sed tarnen »tconcedaniut Paulia. nos,Atian0fuc,fiucetiä Macedonia-lios,aliquas voculas ijs Iibtis inieciC (e.quibus opinionis fuç prauitaté pof (éntdefendctc , ciitue obfecto vetff, Tt iJco integrum amittamus Clemc-t«m/ aut QÛ taininia eius cicatrix re-. ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ba liquum

PRÆTATIO.

Itquûcorpus obfcurabit, amp;nbsp;quia nx-uùmin corpore non probaroos,egtc giam arque omnibus nuroeris abfo-lutain fpcciem contcnemus? Si quid habet Clemens ab bxrciicis incuica tum,amp; tefcólum,id quâquàm efl cxi guum, cum rcliquis pattibus coropa ratum, facile cognofcicor. nam vt in nitidifiiroa vcftc leuis macula, fie in hoc ptxclarilhmo opere modica petlt; uerfio emitiec arque apparct. £(l au-tem illad ccnfîdotandum, quod fî li-bri hi,ab hxreeicisfyt Canon ait) de-prauati fuifTcnt.id tantum ex ca parte accidere potuifletiquxillotum fen tcntias attiDgecec,qux veto ad hzrc-ticos nihil pertineient, integra man-fîfrent.Qu,are,cùm Ecclefiæ defcrip-tioncm ac difciplinam, (qua fercom-nera Clemens ijs olt;Holibtis eft com plexus) in controuctfîaro eius ætatis hæretici nô vocauerint, vt qui vnam fidci fentcntiamperflriiixetint, non eft eut fufpiccmut eam hxreticorum deprauationc minus fîncerarclifla. Aerius autem, qui poil prima Ecclc-ftx xtatem, exxquare ocdiDes,amp; pie rafô;obfernationes,quarum hîc men cio fit,euetcere eft conatus,tantS ab-cftjvthoslibtos corrupetitiŸC nullix vali-

PRÆFArTIO, v»!idioribu$ arrais aducrfus eius infa niam pugiiare poflimus.Siquis dicat hæc de cerenionijs, amp;nbsp;de dtuinocuL tupræcepta, peimidaijs hbtis fuilfè ifuperftitiofis,qui Euâgelij,amp; Chri-ftiana; pietatis leges ignoiarent.pri-miim Cano tcftatur ab hæieticis de-prauatos libres fuifle,qui vt fuas fen-tcncias fidelibus probarenr,cas kotû iibrotum teftimoniocommédariTo* luerunc. Deinde fi exteini cultus, amp;nbsp;cetemoniarum vefiigiainomnianti quitate nufquam appareicc, poflent, quæ à Clemente ptæcipiuntur, in câ venire fufpitionem, vtad Apoflolica inftitutionem minime referenda vi-derentur. Sed cùm nullus fere ez an* tiquis illis pactib’ reperiatur, qui lios ipfos viuendi ritus à Clemente ezpo-fitos,non vehementer apptobet,cot que ad Apoftolotum audoritaté, arque ad illius temporis confuetudinë pertinere non iudicet, pleraq; eriara ab illo tradita (quod elt omnium ma ximum) eonftantipetpetua^uc omnium gentium, omniumq; frculorû conlcnfione fintin Ecclefijsobferua ta,dubitandum nonefl,eaà Clemen te ica fuilTe expofita,atq; cradira,qiié. admodum ipfe ab Apolfolis âccepiC

B ) fet.

PRÆF ATIO.

fei. Qùôd filUuH Hicanc Clemen's vi tupeiaiuics .fans clTc ad eteuandam eius cedimoni) 6dé,(t iHUuma et pat te IJ libri lîiu deprauaii, vi 1 in abquo fulpeétiiicuiaciiim errata fidci,amp;pat ux ijs in tcbus dubitationes, nô Iblu itlam rem in cjua eil ofFciifum, eiiei-tunr, fed etiam vniuertàm Icntennz fummâ perniibaiit. qiiod cjiiidé drei polTcgt;,iî ex Ciemenris libtis noua pie taris dogmata conilicuciida eUcnt. Quôd il airtiqua amp;nbsp;probata iutir con fitmare, vd Aporiolicam pieiatisfoc marn intueri fit in auimo.nullus.cre« do, in Ecclelia liber ca tecepcus.taqi omniû iudicio probatus rcpeiietur, qui ïberiorc nobis harum l'crutn fa-cultatem præberc poffit.qucm,»t fieri proris audoritas non probec, (altem ita coinmendat vetuifas,vt à neniine magis pfîfcar Ecclefix tefitimonium petendum cenfeam. Nemo enim ijs libris vnquam adiniet,quindctraélo illis Apofloliexaudutiratis nomine, fint tarnen certi fidelesq; illorû tem-porQ reflesià quibus velu tl abinfipe. éloribus earum lerum, quas nacrant, primxui ülius temporis ritus,mores, inflitiita.teligionis originem, Eccle. Cix incunabula polamp;mus cognofce-ic.

P RÆ F AT IO.

re.Qijç cettè amplatn materiam no* bis piæbent.non l'olùm Ecclefia; coO flirueiidjc, ferf etiara nouæ huius im» pretatis tcfutaiidie.

Argiimcntantur quoq; detraûore» ex lus ipfis libris.quôd in ijs quçdam rcperiri affirniaii[,peruerla,atqi Intel fc pngnantiaialii veto puerilia acque indigna omnino tant! andoris nomi ne. Ad quar tcfpoiidebo, cùm de me-tl)odoagam,o(l;endaniqi(vtfpero)ex via amp;nbsp;rationc,quant auftot tennit,ni hil effc ijs in libri, non gtaue.nô c5-ftans.nihilque qiiod viro Apollolico weiito non fît tnbuenduin.

Venioadinfcriptionis caufam : na eaquoqjin Prolegomcnis quxti (b-■let. Infcriptio feniper ferè, libti fcopu indicat.id fît,cû abeo,de quo ttaftâ-dnm efi, appellatio ducitiir. quod in hotum librotû inicriptione eft fctua» lu. dicûtur enim lt;4iaTdfsii «TresàXaii hoc cft prçfcnpta,amp; inftitutiones A-poftolorum.amp;, vt vox ad commune loquendi vfam accomtnodetur.cofti tutiones,fîue oïdinatioes pofTunt digt; ti.Eftôjhuius vocis ca vis,vt difcipü naleiq; ab aliquo præfctipta fignifi. cetur.-quod loti’opeiisinftituto aptiP fiiuècooncnit»

B 4 Re.

PRÆFATIO.

Repcrio autctn has libtos vatic à patnbus appcl!atos,iiâm,vt vidimus, Athauadus dO'fttinam Aponolorum nominat, Chryfoüoinus amp;nbsp;loanncs Damaiccn’Canones : Oecumcnius Diacypohm , hoc eR inforniationcin amp;nbsp;inflitutioncna , qux camen voces, in infctiptione idem valent, acque in varietace nominû, eadem eft tci vis, amp;nbsp;ligniâcacio.côinuuius, veto amp;nbsp;ftc quenciüs eR,vc Diacaxes infctibatur: quain voceni faepcjcùm dcijs ageret, vlutpauit Ignatius,'vrusqtcR ea Pau ius.hniufmodi Ecclefîalticx cecono« mix leges pixTctibens.

NoncR otnittcndus numerus eogt; lum libtotum Clementis , qui quidc in cognitionem noRtâ petuenite po» tuetunt.Epiphauius,qui huius fciip* totis libtis prxcipuc cR deleiRatus, eorum libtoiumj qui de Recognitio-iiibusinrcribuntur.mcntioncm facit, ex quibus, difpiitans contra GnoRü cos, iionuulla cR mutuatus, ij libti quod continent Petti plctafque Pto-uinciasidocendi caufaobeuntis pcte grinationes,Itinerarij noméobtinue runtiquos etroribus tcfcttos elfe, au doreRidcm Epiphanius,amp; in Apologia Otigenis RuRînus , qui eos in

Lati-

PRÆFATIO.

Latinû conuenit.eisauténon modà petaiifli errores adimunt auélorita-tem, fed etiani illc cafus pareinûfic ftatrum Clcrneiicis,qui cuiufdam fabula: potius atgumentum,quàm »lia vcritatit fimilitudinem videtur con-tinere, in quo tarnen illad ex Apofto licis conftitutionibus compettü ha-bcmus,Nicetam,amp; Aquilamclecnc-tis ftatres fuilTe .Scripfit quoqjdecë libros, quorum argumenta expolîta funtincalcelibtitertij de Recogni-tionibus . Agnouit antiquitas eius e-piftolasjn quibus vna ad cotinthios pcnè facta: fctiptnra: audoritatem obtinuit.Canon tarnen illc Apoftolo ru duabus dat audotitatem, quae vi-cio temporum intetieninr,reliât veto nobis funt aliæ epiftola: Clementis nomine infctipta:, ex quibus Ko-maiii Pontifices,amp; Ttiburienfc Con cilium,atqjVafenfe^aliqua ttanftule-tunt.Quas tarnen certö efl, non elfe easquatum meminit Epiphanias in primo contra harefes libre, in quo fctibit laudati in ijs epiftolis virgin!» tatem, atqjomnes Prophetas,ex coque fumi argumentum contra He» bionemillos vitupctatem. Quatqui-dem in ijs petüulgatis epidolisnon

B s legi-

PRAETATIO. , Icgimus, Icguneuraucem in eis mul-la tianllata ex Itineiacio.qu; illarom •udotitatem reddunt kuioicm; in quibusvnüde quetidiatialotionecoc poruin, quail ea ad mentis mundicié pertiiieac gt;nbsp;ellonutino non feréduin. Hcbionitas cnim cùm quocidianos bapcifmos haberent, corrupcis Clementis libtis, Petrum fecetunt illoiâ baptifinotum audorem.Ttibuti func etiam dementi Dialogi quidam inter Petram amp;Appionemhabiti, quos Eufebius tefpuit. Libros autem Clementis à Hieronymoconueifos (vt ipfc teilatuiin fine interprciationis commentariorü Otigenis in Epillo lt;nbsp;lam ad Romanos ) iudico bas ipfas ede Apoftolotum cóflitutiones.quiJ eniroillcin vertédis Apoctyphis tan topcre infudaret, ptatfettim ii (ciret palma fibià Ruffino prçreptâ?Doi5lti na veto Apeilolotu, quaLatinæ Ec-cleiiç hadenus caruiiTent.digna pro-fedo erar.in cuius interptetatione ta tus virlabotaret.

Quantum attinet ad libtotum diui« lioHemJiuias opetis argumétum di-gedum edodolibris.ln quotum pri mo traduntut officia pettinentia ad coraenunem Titara,naai ptimùm expo.

PRÆFATIO.

•ponScur aliqua pcafccpta motalia ve. tctiç legis , quitus adiunguiituialia ■perfcdiora ex Euangelio.qnoH dici-■tür Caput amp;nbsp;explemetitû legis.Dein de proponûtut pizcepta, quit’ ptohi betur cultus amp;nbsp;otnatus corporis,ad-nionenturq; fideles ne otiofi difcur-tant, fed domi fuis tebus dent opetâ, piæfcpibituique cis,quid domi agetc debcat'-intcrdiciintipfîs leftio libto« lu Ethnicotû, danturqjlcgendilibti ex veteti tcftamcto:admoiietur ijdé, quid in ijs librts obfetuare debeant: Ttaditut ptjeceptû ex Solomone de cauendaillecebta mulietûlinnituun tut vxotes, quemadmodn vitis obté* pcrarc debeât,amp; etga ipfos fungi offi cio.'quarum probiias etiam Solomo. nis teftimonio comm£datut. Deniq; inbalneis abearû focietaterepellun* lut Viri,St quzdam alia ofticia cis fei uanda ptæfctibStut.In fccundo libto exponuntut motes 8c officia Epifeo» pi,in quib’ copiosè agitut de illo gia ui ac prxcipuo cius munere, quod vetfatutin lecipiendis conciliandiC-fjue pœnitentibus ; de quorum (iatu multa præclatè feribuntur, Prætcrea tTaâacurdiligentec dedecimis Epif-copo debitis, dec,,- eatû difpéfatione.

S 6 Item

PRAEÎ ÄTIO.

Item de honore habendo, amp;nbsp;de obe-dientia præAanda Epifcopis; Cmulq; de Prefbyteds ac Diaconis.quam fci licet ij pcilonam , Hue figuram lefe-lant. Prxtercàdeiudicijs Epifcopo-tuna iuftè execcendis.quibus eipolî-tis,deCcribitur forma, qua Eccleiiaffi cicouuencus ab Epifcopo celebrari debeant,ac quemadmodum peregti* nirecipiendi fint. Si laici ad conuen-tus inuitandi, quos bis in die Ecclegt; Cam adiré oporceat,ac templa dærao num amp;nbsp;ludos omnino vitate.de quigt; bus multavtiliaprxcipiuntur.

Tertius liber de viduis ac de illatu Racu pcriradat.in quibusquædain« icda funt de oblacionibus, àquibus nam hx Cm recipiendæ.in eodem li. bro iiiterdicitur mulictibusdocendi tnunos, tetumque factarum admini-Atacio;quodetiam ad omnes Laicos pettinete olfenditur. Aiïignantut Egt; pifcopisamp; Ptelbyreris cettxquxda ac propriæ funftiones, deinde redit oratio ad officium viduarum, in quo tnentio fitoffici) DiaconilTatû in ba' ptifmo mulieribus adrainifttado. Cu tus rei occaCone exponitut diuina initiatie baptifmi, amp;nbsp;prxfctibuntut mores illotam, qui funt initiâdi. De-niqi

PRAETATIO.

nique agifuc de officio Diaconi,amp;dc ordinatiooc Epifcopi, atq; de officia Prefbytcci.quæ occafîone quadä, at-quc obiter videntui allata.

Quactus liber tradat de pupillotü cura (ulcipienda, de coliedis confe. rendis accipiendisque,de officio pa-rctum Sc ltberororei,doniinoró Sc fet Uotum, de fubicdione Sc obediencia magifiratibus exhibenda,denique de Tirginibus.

Quintus de Mattytibus omni cuU tu atque officio profequédis, de per-quutionibus Sc serumnis pro CbrifU nomine petfetendis, fimulqidemo» detatioiie adfiibëda in morte pro fide obeunda: ité de tefutredioneicui adiundx fuut quxdam morales ad-(uonitiones , de Idoloiutn cultu fu-giendo, de dietum fcftorum celcbti-tate feruanda.'cui fcrmoni accedit di. greffio de Paffione Domini, amp;nbsp;infti. tutio cerrorum dietum, io quibus ie. iunium fetuandum fit.

Sextus liber bxreticotum ertore» complcditut, quibus ex aduetfo op-ponit Catliolicä ApoRolicx fidel doa Arinam, commendat legem dMofe fcriptam,explanat legem naturalem, diiTetit de humanis ttaditionibus, Sc

3 7 de

T RAE F A TI o.

Indu Ais obfcruationibus,qU» s B' uangeliom vclfuiltilic,vcl mocautt. '

Scpcimut tradic ptKcepca de vira SC motibus ex lege Mo(ïs,quz coniugit cniii ijs, qii« lóngè excellentius',acq; peifeâins lex buangelica prxcepiti Ijs abfolutis nadar de baptirmociuf que ceremonijs.nec non de ijs,qui ba ptifmi Caccis funtinitiadincpetitqu; dam de iciiinijs,amp;ièflisdiebus, qui* busadditxfunc prxclarçqnx'dam.jc diuinx formolje rogandi Dcum cum prxronio laudum , amp;nbsp;gratiaru adio« me. inflitmt Catechumcnos , expo-ncns confecracionem aquæ , olei, amp;nbsp;lt;nyfticichrif(natis:connumcrar Epit copos ab Aportolis inftiiutos : qui* bus poRremo acrcdût quædam prx» ces (blennes cenis diei rempoiibua coiicepta'. I'

-Oôlauus liber profèquituromnhim ferè rerum myfticarum argumétum.-primu difputac de Charifmatib’, hoc ell de ijs inunetibus.quçSpititus fan dus ad regendam amp;nbsp;conièiuandani £rcle(iam diftribuic : in quibiis Epri* ' coparùm numcrat cuius omnem niy fticàm infticutîoiiein prxclarê expo-nit, cum quo(ermonc iïmul omnem titam làctotum, omnc ici diuinæ ra*

ç il nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tio*

PRAÏïATIO.

tîonem, cetemonias , folennespre* ces.admicabili Euchatidix Tacrihcio adiundascópk^itui. Deinde ad re* liquarum giaduura inRitnctoiiS def-ecndic.cut icrnionicü inCerui'dct nö. nullas alias myfticasbcnediiSioneSt amp;nbsp;pauca quxda de oblationibus.def* cendit ad propiia quxdam pracepta cettis peribnis atq; nfficijs accómo* daca.qui incoecuin fidelium fint ad* mittendi, quiue rcpellendi, quandia Cacechumeniindituédi: quibus die* bus ab opetis cefiandum fit'.quando, vbiiquomodo fuppticâdûùuda rnor* tuis quibus diebus foluenda: quibu» nonnullaalia minuta Cunt petmifla, quxcû vixin fummä colligi portint, fuis locis IcÆtori patebût.Dcniq; pul. chcirima Ecclefiafticæ Hicrarchi« dercripcione lotnm opus claudicur.

Eft aocem iinelligendum banc pet eapita.partiiionem, amp;nbsp;fyi)opfim,qU3e fingulis capitibus prxpofitaeft , no-uâ rlTe ifiuguli enim libti ab auâote perpétua oratione funt continuati. quam réillud maxime oftédit, quod fatpc fsquentis capitis initiumeon* tinuatut cum (inc capitis fuperiorix, vtex vttoq-, integra côftet oratio.fil etia in quadam fy uop(i,Hegefippi Se

PRAEFATIO.

Tertulliaiü mcntio:quos Apoftolidi temporibus iufehotes foilTe tieniinë arbiRot ignotate. Vidi ego codicem in quo capita non eodcm modo diui dcbancur, amp;nbsp;minus intercupta erat oratio.Is veto,qui hanc Capitum di-ftributionera compofuic, vydcturin-tetdum in fynopfi fctibeda negligés fuifle , vt qua; non femper capiti ex omni parte refpondeac, nec cótineat plenum amp;nbsp;integtu lei, qua de agitut argumentum.

Sequitur ordolibrorum, qui nihil eft aliud, nifî librorum inter fe cône-xio amp;nbsp;difpohtio qtixdam, quæ cû ra-tione amp;nbsp;via tta£batut,ita aptos efhcit libros , vt fequens liber à priori pen-dear.quod fcriptot ita anequitur.fi di uidendi arte apte vtatur,Gandeant e-nim (inquit Plato) qui hac methodo Ttiftiiit.mihi veroomnes bos libros fingulasque eorum partes diligenter con(idcranti,non videiur accurata vl la partitio à Clemente in ijs libris dif ponédis adliibita.Nam li prima odo librorum argumenta expendere v eli-tnus, inueniem’ ea nulio vtnculo co nexaeftcjneque inter fe ira cohçrcre, ▼t mutuusordofponteexiftat, Stet aatura rei difttibutio nalcatut. Qum

ctiani

PRAEÎATIO, etiani in ipfis libps videmus quæda ctebio inculcaca, vein cis collocâdis diuifione ex acte vti nullo modo pof* fimus.NecefTceiiiaiciretaliquaiçpe repetentes,partes ita diuidcre,rc ali. quando aliaaliam continctet, quod ed: diuifïonis vicium vcl maximum. Tcuuitigitut Clemens Chtillianaia illam fimplicitatem Apoftolotû difci pulo dignain, ficqj ordinem cft fccu. tus,vcàrebus confulioncra tollerct, exquidtum illud atiificium concem. necee non enim negaii debet,aliqua-doordinem in nounullis locis notati pofle.red eum ncc de induflriaquzfi tuiTi,neqae fumma arte elaboratutn. £tit ctiam vtile.fî feriptotis metho dum cognouctimus. methodum au-tem voco docendi viam, amp;nbsp;argumen ti tradationcm.quam ad (iibtilem il* lam Pkilofophorum rationcm bo te-Uoco,Tt quxtenda nobis lint demon fttaüonum genera, diffinitiones, co-ponendi amp;nbsp;refoluendi »ix,à notiori-bus nobis, vcl naturae piogtediones. quibusmodis Si vijs Ccientix Si fa-culcatcs vtuntut.non hæcindrumeu ta Apodolicus Philofophus ad doeë* dum adhibuit,vt qux Chrinianx in* ûitutioni,quant Gbi ttaâandam pro* po.

PRAEFATIO.

pofiierat, non ita étant accommoJa-ta. OmiiiaigiturrcrumprobaHarum argumenta Clemens ducit àfcitptu-ïarum aii^otitace. nam liueTÏczaC «notuin prttcepca tradat, (ïue terum Eccleßadicarum forma doccac, ßue ChtilU Oeconomiam.ac tcrum riiut-fiarnm rationem demonlltet,ßngula itaefßcit, vcea, vcliufacris ht« nt ctplicacaoflendat, vel cv ijs necefTa-xiaconreqnutiouerolligac. Atqu« ea lans pijrcipua ac fumma C Icméti t(igt; buendaefl, quod nemo ex feviptorj-bns faciis (cripturatnm locis fit vlus tarn proprijs taniq j ad docedum ac-commodatis.quarcex muliis vtilita-tibns.quas hi libri côtinent.hçc qoo-que magna habenda eß, quod ex ijt plerasq; veras ac germanas Icriptu» rarum Icntêrias intelligimus.SciiptU xas aut? diiobus modis traAauic Cie inés.na aut caruaudorirate c(i «fus, proferens ex ijs teftimonia , quibus ilia dii^a confirmancur,aut eas in fua fcripta itatraftulit, amp;nbsp;in oracione in-clufit, VI ienteniias ex fuis amp;nbsp;icri-ptiirx verbis cotextas.perpetuo ftylo cocinuauetit. quod cu fit,gtauicas amp;nbsp;fandiorquatdadignitas orationis ezi fiit. £at veto fccquStet compofuit ex veif

PR AET A TI o.

verbis Paoli,quem omni ex parte eft imitatus.vt facile intelligatui dilcipK nam Clcmétis.piælcnim ea,quçpci-tinet ad mores amp;nbsp;»iiain omit) (tara regcndam,cx Pauli prarceptis-trâfla» tam,atque ad eius generis fimihiudi-Dent expreflam.

Illod quoq; veic polîumus dicete, Clemétis libros ex ceaccruacis, amp;nbsp;in vnum locum collcitis l'acrarû li era» Jum partibus conflave . \ lus elf au» té veteris tellamenti interprctaiione feptuagiiua liitetpretum,vt quæ illo téporè erat in vfu,amp; ab omnibus fa-crofauâa babebatur.nâ Euangcliftx quoq;amp; Paulus bebraicè doclus , ea vti volurrut.-nec erat illo téporejcrc’ do) aliainterpietatin, que omnibu* clTet pernolgata,cùin Apofloli Aqui» lam,Theodotionem, 6i aliosgt;qui vegt; tus teffamentû font iiitcrptetati,çta-te logé antccclTetint:quo fit.vt fêuic-riae plerunq-, ab bac communi amp;nbsp;Vulgata interpreratione diiïidcat, aliqux etiam ex ijs in noftto Canone nô te-periantur.Cóflatenim ex Epiphanie» feptuaginta Interprétés in veitcndo, earn rationem fecutos ,vt veluti expia nantes feripturam .aliquade fuo ad-deccntialia veluti fopctflua relinquc-lenu

PR AEFATIO. tent, non folùm enim intetpretum, fedcciam Prophctarnm,(vtid«n Epi phanius inquit) fundii funtmuncre. Quatuor docendi gcneribur fctip-tuta frequenter viitur. vnu efi, quod dogmatics vocat, altud in impctado ac præcipiédo cofiftens TtyoyetKTix.ó/' Græccdicitiir , tcrtiuoi quo aliquid definitur amp;nbsp;quafi fuis terminis de» fctibitur.ptoptereaquc ôfisiKÔ^i ap» pellatut. quarcurn ell proplieticum, quod pettinec ad ptædidfiones. Ex ÿsj Clemens dograaticura Si pra:» cipiens frequenter vfurpat,definicns non eft ipfi adeô frequés.is enim do-ceudi modus non ptçcipit,neque décrète ftatuitifed quid ad rem aliquam adipifeendam vel fugienda fît opus, dellgnat amp;nbsp;pratferibit gt;nbsp;cuiufmodiefl illud.Qui non tollit crucem fuam,amp; fequitutme,noneft me diguus.Et il. -lud, Nil! manducauciitis catnem filij hominis, amp;nbsp;biberitis eius fanguinê, non habebitis vitam in vobis. Qux-rendum etia efietan Prophetico généré aliquando St rfus/ortaffe enim nonnulla.quz nondum viuis omnib* Apoflolis aecideiant, potuetuntab ipfis,vt mox fututa,pca:fcnbi,amp; prx-•idione defignari.

Quod

PRAEFATIO.

Quod attinct ad genus fcrnionu, cùm Clemens difciphnan' ei A porto lorum fetmonibuseiceptamiatqi'fi' delibus rradic3,in scclelijs vcllét erte perpétua, earn ijs ofto libtis eft com plexus,in quibus Tupprefia fua perfo na, omnem fetraotté tribuit Apofto-lis,pucans,opiDor, maiorem auciorL tatem habituram orationcm, fi qua ab Aportîilis prsseepta accepifTet,e* Apoftblos ipfos faceret eiponentes. Dili autem cum fuum nomen fup. prefTiffc, propterea quod ex propria perfona non eft praefatus.quanquam fc aliquando facial ex cretu loquen-tium Tnnm.focium Apoftolorum, Sc in rebus agêdis adminiftrum.xx quo intelligitur, huiofmodi fciibendi genus elle quafi miftum ex dialogo, amp;nbsp;ex eo genere in quo perpetuo oratio* nis cutfu res narrantur, quod^itfw

Tocant. Nara ex ea parte, qua peclbnz loquentes inducuntur.vide-tut dialog! timilitudinF habere.-quate nus fermones no habetur inter ipfos loquentes,fed à principio in Apofto-turn petfonam inftituta oratio eandë formam confetuat,quafi ipfi Apofto-Ithos libros conferipfetint, poteft in fafum illud amp;petpeiu3gett’refetri.

PRÆFATIO.

In ijs fcimonibus duo funt diligcM tiirin.caiiimaduericnda.vnum cit il* lud,alK]ua facia vel iiilUcuta Apoüo lorum , non coordinc à Clcn cic ex* pofitaiflc.quo abipfii funtgeÜa vtl ptarrptaaiâ pro atgumeiico rei, qua tiaólabac.mcntionem fecii Clement earum aóionuni.quxad rcnipropo-£cain pcrniicbat,in qiiihus cuenit ali quando vc illa piinr o loco narianies fcccni Apoßolo;, quz lemporc infe jiora crane ijs , qua: poÜ commemoa raniur, Alrcioiri cß acicndendó, qux i Cletneiite in perfonam Apollolota dicuntut, non ira mtclligi pixerpta ab Apoßolis.vt omnes »no tcn'pote arque vuum in locum ennuenientes, vniuc(là,qux ijs oZlo libris.conriiié-tDt,prçlcripfciint,red elle quçdâ.quç diucjlîs tenrpoiibutifcparatim.ac no^ ab omnibus prarcepta (inc,in quç Cle *iens cuni incidebat/ótinuo jüa te* ferc,batad iniheurionis auâorc.cûqt wore ßjojoquentctn inducebat. Ijt duabuc rebus obfrruaus, multa qux videnturpugnâtia,lt;(ci prapoßpic di. 4la,c.onciliaiitnr,amp;àd dißinilam te-* turn feriem rediguntur. Ex Iioc enim acçidiC] y( Clemés cùm tes poßulat, Itxjueiitcßi facial iacobû buté Dolt; wk

P R AE F A T T o. mini, quem timen monuum farrrat in quinto,amp; fcptimo lib. amp;nbsp;in fccun» do libro Icaniies fui Euangtlij,amp; A. poftoli Attorom mentionem faciâr, quæ tameii,eiiidtn$en, vitimo loto (ciipta faille, lia anieucitit aliquâlt;1o Clcniens, amp;nbsp;anticipât rctô bctrltfia-« fficatutn inditutioncs , ealdem non. runqiiam in polhemun, locum leij» cir.ptTponcns ica.quç longo port të» pote acciderunt.qund u cum mciho do.quam tenait,tiibuenJum cenfeo. Namcùm , exclufonominç Aurons,tes natteutut ab Aportoli$,quéa(l tnodum ipfi cas gcITctunt, arque ingt;-flituefuni,nccctTc c(l,«tcùm mcnito fit cettx tei,ad vnum,sel plûtes Apo los pettinëtis, is qui enis audot ex» ticit,loqaatnr,St fui farti le atidotem faciat ita euenit,»t qua: tempote po-fictiota füllt, plerunq; ptimo loco ca memoieniur,»el qux o'ulto ante aci cidetût, abijs dicâfut. quos mottnos iam conrtet.ptopteteiq;nô funt quî-bniHam in Incis {quo ad lemporû le-ricin attinet) fequentiacum (iipctioo tibus continuanda. Id fi côlidereiur, qui pcttutbaia Si confufa putantutè tppacebunt aptiflimc difpoljta, .Çle-rneusque Ticuperatotum icptehen*

J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£a«

PRAEFATIO. fione,atqne calamnia facile liberabi-tur. Diâioiicautem eam cA fecucus Clemens,quæ terum, quas ttacfabat fanClitati conuenirct. Simplici vtitut o[atioDe,cafla,rubtilt,ptclla,f|uam ra men concinniracc quaHatn ira clinia-* üit, vt non morfo nihil habeat horri-« dutn, accjue ieiununi, fed etiam me* diocri cuica ezpolica vidratur. Attico more pktunque mutât numéros ,e-tiani nonnunq'.’a perfonas. fcquitut KxaJâ^iiXe^ illud 5t arar’IariJlele/', quod fir, cû vel orationi (cquens më-btum non refpondet, vel cùm oiatio fufpenfa fuHinctur, nec habet ali-quidquoniza confiAat. Invertendo autem fatisfecilîe me fufcepto mune rieziAimaté, fi adhibita vcritate fen* tentiatum,aptisqQe ad loquendû ver bis Cletnenteùm fchbendi genus et lira imitaras.Sed fentëtias (vt fpero) ita czprellî.vt in ijs fidelis inrcrptetis diligentia non defidetetut. quôd veto attinet ad vetba, voluiflem quidë ftmperijs vtiidoneis, atq; huiufmo-di,quæ à Latini fetraonis confuetudi ne no abhotretentfed cdin scclefia-Aica ctadàrem, nephas eAe duzi, ab eis voctbus difcedeie, qiiæ iampridë ab scclefia leceptx fuani quandâ ha* bent

PRÆFATIO.

bent rfcligioncm ; cùm pixCcrtim eu loqiienrium confuetudine critas,vfu* iam eniolüaetic.PIcrunqQc ctiam cû I mydicâ occutrcbât,qux penèin fin-gulis veibis totidcm continent fcn» tcnciasivçtbum pro rctbo necefTario reddens ,nó potui otnnéorationî ad . vecetem illâ purè loquendi notmâ di ' tigere. At cum frequenter in cas fen-tenttas incidcrcm,dequibusfumma5 I funt uobtfeuffl cum Eccleßa; aduerfa

tijs couccrtatioDcs, malui in tjs veit£ dis verba fequi Grçcum quidda olen tia amp;nbsp;peicgriiium, quam exiftimati, paululum à verbis deSettens, fenten tiaruminregtitatemdeprauan'e. De iintilicudine veto fcriptoium, fcio eâ przeipuam habcrilaudem interpre-I tis.fi is eins, quem ttansfcrendü fut cepit vittutes imitatione affequi ftu-deat. In quod quidc ftudium me aligt; quid operx,ac laboris contuIilTe non negOjicd non eo animo, vifperarcta interpretationem mcara Clementis laudes alTccuturara .‘non enim adeo ' infaniebam, fed vt (quod à diligenti 1 interprète przftati état æquum ) ali-qua ex patte latino flylo cius formas fimilitudinem adumbrarem. In quo, amp;fliatuet3$meamtenuitatem, arq-,

C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÎB

RRAEFATIO. inhuiu« gene tit faculiate inopiam. quictjuain laude digaum efficeic me non potuifreintelIigOïlit tarnen illud in opcatis, vt cùm illam policitrimam eicgantiam genete dic?di meo atiin-gete n5 potuctim.hoc fahé, irXüuu (quod aiunt) firn aflccucus, re opera mea Clemens quafi ciuitace Romanadonacas, noflris hemini. bus.Gtxcanon pleni incelligea« • tibus,petfpicaè atquecnii-ckatè loqua-

tur.

CON-

C o N s T I-

TVTIONVMSAN.

Qoruni Apoftolorum B. Clemente Romano audo-

rc.

liber primvs;

lo. CAROLO BOYIO , Epifcopo Ofïunenfî gt;nbsp;inteipcece.

Ctttholiu dtllriml dt Uicit, c h e. h

Pofioli, amp;nbsp;presbyter! omnibus,qui ex Gen tibus crediderunt in Dominfi lefum Chri (tuni:gratia vobis, St pax ab omnipotente Deo per Dominü no«

ftrum lefum Chriftum abundetin cos gniooncipfius.Dci plantatio efl catho Uca Ecclclla, Si vinca eius eleäa : ill«, qui crediderunt in infallibilem pietaté ipfius; qui fruuntur aeterno regno eius per fidân:qui acceperunt virtutem ips C a fîus.

CONSTIT. S. APOST.

fius , amp;nbsp;armati font communication* Sandi Spiritus per Chriftum amp;nbsp;timo* rem eius induerflt, participes prcciofi. Si immaculati fanguinis Chrifti ; qui fidudatn acceperunr, vt Omnipotent^ Deum inuocarent, cohxredes Si toM fortes fadi diledifilij eius.Audite doa drinam racram,qui amplediinini pro* mifsioncm eius, exmandatoSaluato* ris, zquiparandam gloriofis vocibus ipfîus. Attendice fill) Dei omnes, vt in obediétiaDei vitain agatis, eftotelt;p in omnibus placentes Chrifto Deo no* ftro : nam fi quis iniquitarein fecuius, fadat.quæ voluntati Dei aduerfantur, itveluti gens iniquaiDeoaftiinabi* tur.

CAP. I r.

Ax*ii. io. A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•’’°*’’

* iinicupiditate,amp;iniquitate.nam ” in lege fcriptum eft, Non concu* ” pifces vxorem proximi tui, no agrum “ eius, non feruum, non ancillam, non '* boucm,nonimmentum eius,neque ali “ quid,quod proximi fit; quoniam om* *’nis harum rerû ciipiditasimalopro* ” uenit. Nam qui vxorem concupifdt, vcl feruum ,vei ancillam proximi, iam mente adulter, ac fur céfetur (nifi eum paniteat ) ac iudicatus eft ä Domino ■oftro

LIBER. PRIM VS. i noftrolefuChrifto, per qutm gloria Deo in fxcula, Amen. Inquit enim in £uangelio(in fummam redigens^SC fia biliens.ac perficiens legis Decalogiiin) In lege fcriptum eft,Non mcrchaberis. ego autem dito vobis, hoe eH in lege, quç per M ofem fcripta eft, ego locutus fum nuneverö , ideniille vobis dico, Omnis,qui afpexent vxorem proximi ad expetendam oam.iam corde fuo m{ ?• chatus eft. itamccchus iudicatur', qui animi cupiditate ardet. Qui veróboa uein, vel afinum concupi[cir,ndnnein eam eogitationem venir, vt fureturf Vt fuuin faciat'’ vt abducati'Rqrrus qui agrum cupirperfeuerans in huiufmo» di affeftione, nónne improbc fadtf vt ciim fines proferre velit, cogatpolTefa forem , vilifsimi vendere. Ait enin» quodam in loco Propheta, Vse con# , iungenribus domum domui,amp; agrum „ agro continuantibus, vt proximo au ,, ferant aliquid; propterea dicit, Nun# „ quid habitabitis fob fuper terramr augt; ,, dita funt enim in aures domini Sa« ’ baothhxc.Etalio in loco.Malcdiöus, ptul. ly. ' qui transfert termines proximi fui: amp;nbsp;’ dieet omnis populus fiat. Ideo inquit Mofes, Non coininoucbis fines proxi« mi tui 5 quos pofuerunt patres tui, Ea de caui^ igitur formidines, mortes,iu# dida, dainnationcs â Deo talibus ho«

C 3 mis

CONSTIT. S. APOST. minibus imminent. Its veto, qui Deo funt obedien'teSjVna eft Dei leximpo« fita, qus (implex, vera, viua exifiit, Qiod in te ab altero fieri no vis, id tu in alteruin ne feceris .N ö vis vt aliqiiis invxoreintuainturpiter conijciat os culos , animo cam vitiandi i nee tu in vxorem proximi tut improbc oculuin defigas, Non vis veftimentum tuura toUiî’neque f u alterius veft iincntu tob las.Non vis percuti,eontumeliain fers rc.petulantiam perpeti f nefg tu in aliS hscipfacommittas.

DenearefirendiicontHinclityamp;di nta ylcifceiida eiim,qni in-iuriam inlulit.

Cap. iÿ.

At maledicit aliquis tibi, rubene* dicci quoniamfcriptuin inuenb gt;» turinlibrisNumerorum,Quibe »gt; ncdicittibi.bcnediâus eft,St qui male-gt;5 dicittibi,maledidus eft.Eodcm modo '»gt; in Euangelio feriptum eft , Benedicite » malcdieentibus vobis, Ciiminiuriam 3gt; patimini, nolite iniuriä referre, fedz« JI quo animo pari.quoniam inquit Seri# jgt; ptura, Nolidicere, vkifearinimieum » meuin dei)s ,qu{ in me iniufte fecit;fed » expeâa vtpro tc vindicet Dominus, » Si vltionetn intcrat iniuriatn inferenti

tibi.

LIBER. PRIMVS. î »tibi.Etenunrurfumin Euangelio ait, ,, Diligite inimicos veftros,8C bcnefacite „ii$,qujoderuntvos. Si oratcpro calG« Ma/f.j ,, niantibus,8lt; perfequétibus vos,amp; eiia tisfiliipatris vcftti, qui in «xlis eit, quoniam folem fuum oriri fadt fuper ” malos, amp;nbsp;bonos, Sf pluit fuper iuflos, ” Sc iniuftos. Attendamus igitur diledi iis mandatis, vt eis obfeqiientcs, Cli) luds inueniamur. Ferte igitur ferui, SC filii Dei VOS inuicem.Vir adiicrfus eius Vxorcin ne Gt fupcrbus , neque elatus, fed fadlis, ac benigniis, cupicns tätiiin proprijc vxori placere, atque ei indul« gere, cum honore illiftudens gratifia uri,

D( (iiltii,ö/orinitit:dtq-, de fecettt tx f« preuenicitte,

Ctp. till, ■ '

NEque ornatui ftudebis, quo aKlt; qua alia mnlicr inte capiatur.NS liue ab ea viflus peccabis,mors â Deo seterna tibi parata cft,amp; fenfu doa Ioris acerbe cruriabcris:fiueflagitiun» non fades,fed illa repulfa non confetk: ries.athocipfo peccarti.etiam fi non fe lt;eris, quoniam foldm propter ornatil tuum illaqueafti mulierem,vttui cupi:) ditateflagraret, Feciftiem vtquxhoc pafla eft,pcr concupifeentiam in te mcc

C 4 (ha*

CONSTIT. s. APOS T. _ charctur.fcd nö i|a es in culpa, quonîâ non morctn gefsifU ei, qux tui amore irretitafuerat.Non enim tuillamcon-cupiuitii. Et quoniain illi non es obfe* cutus, inirericordiam inuenies à Deo, qui dixit, Non machaberis, Si non concupiCces. Nam (i ilia, ciim te vidit, vcl intempeßiuc obuiam tibi faAa eft, inenre plagam accepit, ad te mißt, tu'q; vt plus rcicciiti earn,ilia vero corgt; defauciataeft, tu tarnen quia iuuenis formofus es, 8C ornatus incedis,vt i« deo ilia tui ainore capta fît, reus ludia Caris peccati illiiis,ranquam is qui ciu^ fam fcandaloillius dedifti,amp; in vx inlt; -cidifti, Quare rogaDoininuin Deunt, „ vt nil'.il mali tibi propterea cenimgat. „ non enim tc hoininibus placereovora ,, tetin peccatum ; fed Deo in faniftitaa ,, tein, amp;nbsp;vitam ; acrequietem xternam ,, amplefli. Pulchritudinem tibi dnatua ra,Deo audore collaratn , noli adiedo cuiru.cxornare, led humiliter ca n ad* ucrius homines ira coir be : capillfi co* tna’n jn nut.'.ens.fedporius lilum de* tondens.dC adimens, nc lu pruntuve* xat iSjK caput lacerarionis expers con feriians,vel vnguentis perfundens.ins dac’as tibi inulieres, qux hoc inodo ID laquoanr,vel illaqiieätur. Neque verd veilicu vri veils coinparato ad decipié# duiiii neque femoralia vel crepidas pe* dibus

LIBER PRIMVS. ♦ dibus tuis improba arte con'uas, fed tantùin ns vtcrc, quæ ad grauitatem, amp;nbsp;vfus necelfanos pertinent, Neque au ream palä in digitos tuos induas, quo« niam hxc omnia ieoriationis funt ar* gumenta,quibus qui prater id, quod decet,liuder,iniuflc facit. Fidelis enim cum Its , amp;nbsp;homo Dei ,.non licet tibt nutrirecapillum , 8i in vnum compli« cate, quod eti delicatum. Si molle, vel difcerniculo difcriminare, ncque verd inrortum calamiftris crifpare, vel fla* uum facere ; quoniam quidem lex vet tatin Deuteronomio, inquiens, Non ’’facietis vobis rotunditatein ex coma ’’capitis veftri, nequeincifiones. Neque verd licet bat bx pilos corrumperemea que hominis hguram prater naturam ,’mutare.Nonincidetis (inquitlex)fuigt; [.ttt.lU perficiem barbx veftrar.Hoc enim mu lieribus decens creator Deus ftatuit.vi ris indecorum elfe iudicauit, Tu vercgt; hxc faciens, Si vt tibl placeas lege violt; Ians,in odio eris apud Deum,qui creaa Uit te fecundum imaginem fuam.Si igi turcupis Deo placerc,cotine tc abom* nib^,qux odit ipl'e,amp; nihil fadas,quod animo eins difpliceat.

tt»» of ortet ejje cttricfum Jei)S,qiti lutli yiHUKt, fed froptio operi itf

tt'iiltre. Cap. P.

C gt;nbsp;Noli

CONSTIT. S. APOST.

N Oli quafi pcruolare, difcurrere* Kvagari perplateasintempeftii» uus (peculator eorum, qui perdi# te viuunt:fed artituaf, amp;nbsp;open tuoin* cumbés quære vt facias.quæfont Deo accepta,^ ChriAi fermones in memw riam reuoeâs, afsiduè medirare.Inquit enim Scriptura.In lege eius meditabe# ris die, ac noâe. fdlicet, cùm in agra ambulas.ciim domi fedes,ciim in leâu lo cubas,cùm manè furgis; vt in omnia bus intelligas. Qu6dfidiuitùsabun:a das,amp; vttefuftentes arte,opus non ha bes,noli circumeurfare. Si intempeftis UC obambulare.

Omsferif tarte libres teuere efer» teat. Cap. ri.

SKd (lue ad fideles,SC eiufdem Cent?« tix homines accedis cöferens cum ijs.vitalia verba loquere.fîn minus accedis,intus fedens perçu rrelegé,Rea ges, Prophetas, pfalle hymnos Uauid, lege diligenter Euangelium, quodeft hof uin complementUDi.

Bjsèi ofertet abîliiiere ab emtii-bus exteris tibris.

Cap. S'il.

Ab Aine te ab omnibus Gentîlium bbris. Quid enim ùbi cum exter« nie

LIBER PRIMVS. Ï his libriSjVel legibus,vel falfis Prophft tisc'quç quidemleucs àfideabducunt. Nam quid tibi dceft in lege Dei, vt ad illas gentium fabulas tonfugias^ Nam fi H iftonca per cuttere cupis.habes Re ges.fl Sophiftica.amp;Poetica.habes Pro« pheta$,öf Î ob, amp;nbsp;Prouerbiotum auda rem,in quibus omnis Poetic», ac Saa pientiæ accutatam rationem inuenies: quoniam Domini Dei,qui folus elf fas piens, voces (unt. Quödfi cantilenas Cupis,babes Pfalmos : fi return origes nes noife defideras, babes Genefim ; ü leges,amp; prjccepta ,gloriofam Dei lege. Ab Omnibus igitur externis, amp;nbsp;diaboa licisbbris vehementer tecontineve« runtainen legem quoque perlegés, in« duda illa,atque adieda,qux appellant tur,rence. Quod fi non oïa,at quxdâ, quæ funr in traditionibus feniorum, Deuterofes quç appellantur.Solùm au tem biftoriæxaura illa 1ege,vt cognofii lt;a$,fi( glorifiées DeS, qui te à talibus, actantis vinculis bberauit.Habeas au* tem prç oculis ad cognofeendum quid fit naniralis lex, quid fint traditio« «es,amp; ilia indufta,atqueadiunfta,quç indefertohs, qui vitulum confiaues runt, funt impofita, Lex enim cft, id quod locutus elf Dominus,antequätn populus in idololatriä incideret,S( via tulum confiatilc faccret illü Aegyptio«

C fi lum

CONSTIT. S. APOST.

rum Apim: Hoc eft Decalogus. Quae vero illis peccantibus vincula accefles runt, ilia tibi ne attrahas: Saluator » dim nofter nullam aliainob caufam ve nic.mfi vtfaluarctreos referuatac irsc, amp;nbsp;impleretlegem,« Propheras,« vin cula adieâa humananun traditionu. Si induiftorum,vel folueret.vel mutas ret.ldeo inuitans nos dicebat, Venice admeomnes,quilaborati$,amp;oneraci Mlt.it, eftiSjSc ego reftaam vos. Tu ergo per# legens legem confentaneair. Euange# Iio,« Prophetis, legeetiam Reges, v{ intelligas quot Reges iuftt vixerunt, eosd Deo audios fitiffe, 8i ds promit# fionem vicæ xternx apud ipftim per# manfifl'e.Quot verd Reges d Deo defe cerunt, rebellione fua breui tempore interiifte.iufto iudido Dei,« vitx ejus priuatos fuifte, pro requiete xternum fupplicium confecutos.Hçccùm leges, tnuM fide audlus zdificaberis in Chri fto,cuius corpus, « membrum exiftis. Inambulans autem in foro, Si lauare volcns.vtere vn ilibalneo, ne G nuda# rutncoipustuummulieribus turpiter •perueris,autfpeciem viris non conue nienté afpexeris, vel irretitus inuenias ris,vel ipfe in te irretias mulieres, qux tarn facile capiuntur.Caue igitur ab ijs ne laqueis impedûs animam tuam.

De

LIBER PRÎMVS, lt;

De tttulierihut rntlii.

CKV.yili.

Ifcamôs enim in fapientiâ quid di PreK^'j» X l_Zcatfanâusrermo.Filtcuflodifer

Il inones ineo$,præcepta mea recôa I, de tibi,dic fapientiæ fororé eire,amp; prus ,, dentiam amicam acquire tibi.vt cufto« I) diatte à muliere extranea,8( mala.ß te ' verbis blandis adoriatur. N am â fene« ” ftradoinusfuxprofpiciensin plateas, ’’ quem viderit ex filiis iniïpientibus ado ’’lefcentuluin, vecordem prxtercuntcm Il inforo,inbiui|s domusfux,fl(loquen iitem in tenebris vefpertinis , quando „ quies noâurna fuerit.Sccaliginofa.-mu ,, lier autem occurririUi,ornaru meretri cio ad fadendum iuuenem euolare â

“ corde:vagaautetn eft.SC diflbluta: do# ’• mi non quiefcüt pcdes lui. Nam modd » forts vagatur.modci in plateis per oêt Il angulos infidiatur.deïde, apprehcfum I, ofculata eft euin,amp; impudenri vuitu af „fata ell eü.Hollia padfica inihi elf, ho# die reddo vota mea.idcircd exd obuii tibijdeiidcrans faciem tuamiinueni te:

*’ intexui funibus leAuIum meum,ftrau{ ’*tapetibus ex Aegypto, afperfî cubile *’ mcum croco,donium meam cinnamo# » mo: veni.at fruamur amidtia,donec il# ilt; lucefcat dies: vcni, St implicemur aino# H Tt,amp;. reliqua,quibu$ fubiungit, Dece#

G 7 pu

CONSTIT. S.APÔST. pit ilium mulhis fermo, amp;nbsp;laquies !«• biorum protraxit ilium, Ipfc autein fe« ’* quitur earn ;delinitus . amp;nbsp;rurfus dicit, ’’Noli atifdere mulieri prauæ :mel enirn »» ftillatjlabijs inuliei'isRgt;rnicariç,quod » breui tempore impin^at guttur tuQ. » Poftea amarius felle inucnies, Si 3cut M tius gladio andpiti. Et rurfum, Fuge, „ Si ne moreris.neq; ßga oeulum tuum ,, inillamanultcsenim vulnerans per* „ cufsit,8( innumerabiles funt, quosin« terferit.Quodfi non feceris , inutabe« ” ris,inquic,in nouifsimis tuis , quando ” confumentur carnes corporis tui,amp; di ” ces.Quomodo odiohabui doftrinam, . ” Si redargutiones iuftoruin declinauif *' cor meuin''non audiui voccm erudieu » tis me,Si docenti me non accommoda* gt;1 ui aurein meam ; propemodum fadus ,, fum in omni malo .Nepluribus tefd* monia producamus. Quod fi aliqua o gt;nbsp;mifimus, fapientcs ipfi vobis legentes bona,ex facris fcripturis confirmcmi* tii,fugientes omnia praua,vtfandi rea periamini in vita icterna apud Deuin.

DefuhieSioKentidieris fiudiope cr^4 yirnmfuum,amp;te»iperallt;e.

Cap. IX.

M Vlier fubdita efto viro tuo, qm caput mulicris vir eft,vin ambu* lantis

LIBER PRIMVS.’ » iintts in via iuftitiç caput efl Chriflut, Chrifti caput eft Deus, amp;nbsp;Pater eius. Igitur poft omnipotentem Deutn noa ftruin, amp;nbsp;Patrem prrfentis , SC futur! fæculi dominum,omhis rpiritus,et om nisvirtutiscreatorem, ypoft dileAS eiusftbum Dominum noftrum lefum Chriftum, per qucm gloria Deo: time tuum virum ô mulier teuerere, Uli foli placere ftudcs,illi obfequés in mini fterfts tuis, vt in te beatificetur virp Sa pientiam dicïtemper Solomonem liçc ” verba, Mulieré fortem quis inueniet? ” sftimabilior eft lapidibus preciofts* ” Quae talis eft conftdit in ea vir fuus,taa ” lis fpolifs no indigebit.Operatur enim »I viro bona omnibus diebus vitae fuac, » ducens lanam,amp; linum: fecit vtilia ma )) nibus fuis.Fada eft quafi nauis mercaa „ turam faciens,de longe congregans vi „ ftum fuum.Et furgit de nofte, dedit'qt cibaria domui, SC opera ancillis. Confl ’ derans agrû emit eum, amp;nbsp;de frudibuS ” manuum fuarum plâtauitpolTefsioné. ” Accingcslumbos fuos fuftulit brachia •gt; fua,amp; guftauit quod bonum eft opera« ’gt; ri, amp;nbsp;non extinguitur luccrna eius in » tota noâe. Cubitos fuos extendit ad i] vtilia,manus fuas firinat ad fufum Ma gt;1 tius fuas aperuit pauperi,S( palmam ex ,, tendit mendico.Non curat de ijs, quae ,, funtdoioi vir ciutiOmnes .n. qui apud cum

CONSTIT.S.APOST, eS font, veftiüturftolis duplicib.Chla* ”inydes feat viro fuo.ex byfib.et purpu ” ra veliiméta.Cófpkuusinporns vire» *’ iusquandofedetin cofefTu tö feniorib. *’ habitàtibus.Sindones ferit.Sc Vendidit *’ Phocnicib’ eingiilaChaiian^'is.Gloriä *’ ÔC honorem induit,amp; gauilus eft in die ” bus nouifsimis.Os eius apevuit fapien» ter,amp; opportune,amp; ordinem mifttlin« *’ gux fux. Angufta funt letuitæ domus *’ fux, Bi panem ociofum non comcdit, ” Aperuir os fuü fapienter,amp; conuenicn» ” ter. Lex mifericordi ir iingua eius, ” Surrcxeruntftlii €ius,amp; diratamlauda *’ uerunt eam:amp; vir laudauir cam.multx *’ iilix poflederüt diuitias, multç teceruC ” virtutein.Tu autem fupergrefta es, SC •’ fupcrafti omncs. Falla gratia, amp;nbsp;vana ” pukhrirudo muhens ne fit iibi tnulier *’ .n.piabcnedicitur, amp;nbsp;times Ceum ipfa »’ laudatur.Date el de fruAibus labiorü » ciuSjSc laudatur in portisvir eius.Et » rurfum, Mulierfortis corona viro ei’. « Etrurfum,Multx mulicres xdiftcaues I, tunt domü. Dididftis qualia encomia riiu'jcr temperata, SC viri ftudiofa pit ä Domino Deo.Si ftdelis grata Deo cupis effe ô muliennoli te ornare Vtplaceasalienis viris , SC meretricum pbcaturas.veftitus, cakeamenta imitaa ri, ad alliciendum cos, qui huiufmodi rebus ceueotur.Ciiajn quanquim tu no peca

.LIBER PRIMVS. » peccandi ftudio hoc nefas commififVi, fed tantiiin cultus caufa:tamen no tdeo eifugiesp(xnain,quiainoornatu cocgi fti aliquein , vt ad te concupifcenduin induceretur .nequeadhibuifti caution nein, vr neque tu in peccatum incidei res,neque air) in fcandalum.Qudd ß tu quoque peccabis,laxara libidine, amp;nbsp;tu deliquifti,d(illiusanimx reafaifla es. deinde cùin in vno peccaucris.veluti in defperationeni addufta in alio rurfum delinques.vt qux oinnem fenfuin dolo risaniiferis, quemadmodum afßrmaC diuinus fermo. linpiusciiin inprofun* ” dum maloruin venent.contemnittads ” uenit ei tnftitia, SC opprobrium. Talis ’* .n.mulier deinde, vitra inoduin faucia, illaqueataniinas infîpientium. Videaa inus igitu’’ quoinodo triumphum agat „de talibus diutnus fermo , Odifupra „mortemmul’cfcni,qua-ell laqueus,Slt; Scclj, „plaga anima Ligata funt manus cius, Pro.il „ tt aiibi lOiiafi inauris aurea in nanbus Pre-t^' „ fuis,óc inUhcri mfipientl pulchritudo.-pfj.tt „Ettur'uin.Sicutin ligno vermis,fic „perdu virus inaliermalefica. Etrura

fum.Mcbus elt liabirarein angulo aper to.quam cum inuliereprocaci ,amp; con» teiuiofa . Nohtc igituriir.itari vos tas lesinulieics tiim lins Chrilliansr, Si vefd fidem fetuare vclis viro too, ftu de vt ilh tantÛ placcas. In plateis v erd

CONSTIT.S. APOST.

caput tuû vela.NJ fi te texchs,ab afpee Au tuiarcebis curiofos.Noli depingere » os tufl.quodfeat Dctnihil eft.n.in te, igt; quod ornatum dcGderct.quoniam om nia,quz feat Deus,eràt valde pukhra: accefsio autem ornamcnti in pukhro eft importuna,artiGds laudcmded* corat.Demifsis oculis vij tuJ ingrede« re,obuoluto capitc,quemadmodum de cctmulieres.

Keu debm mnlitrem luunreyti (k yire-

Cäfi.x.

DEuita confufani vnd cum viris in balneolorioné. multa enim funt rctiainali.Millierfidelis cum vi# ris nelauetmam G contegit fadem , vt ab alienorum virorum afpcftu os fufl verecundc occuketrquomodô nuda c3 viris talis mulier in balneum intrabitf M uliebre G Gt balneum ,cum pudore or Jltt Jut dinatcjfic inodeftè lauet, ncque fuper* fluam lotionem fadat, neque multam, »rtiiimti neque frequentem , neque in mcridie, C?quot; anile, fed G Geri poteft,neque de die. Hora Gt ƒconGitutabalneo décima.Oportet taiiit, ƒ. *n-te,Gdelis cum Gs,OmnioccaGone,8( vndiquefuperuacancamoculorumfe# ' dulitatem declinarc.

vntntm.

Pt (tnlextiefdtt!“ ftocM itiiilitri.

Con*

LIBER PRIMVS.

COntentionem vero tuam aduer« fus otnnes.maximcvcrô aducrfus vit'um prafädc, fidelis ciim fis,ne j. ronttt.

vir tuns fi infiddis fuarit, vel gentilis, propter re ofFenfus,Dcum blatphcmet, Sc tu illius va; hereditatem apud Defi adepta reperiaris. enim, inquit, ei, 'fi' 5^« propter quem nomen meum blafph» matur inter genres. Quod fi fi deli s vir tuus fueritjCogetur tanquàni ftriptur* rum peritus dieere verbum,quod in Sa pientia inuenitur fcriptum , Melius eft habitare in deferto,quam cum muliere procaci,et côtentiofa . Quare mulieres per pudoré,amp;manfuetudinem,religio nem oftendite in conuerfionem, SC en* hortationein fïdei externis omnibus, fille mulieribuSjfiucviris.Et fi his pau» cis admonitas inftituimus vos forores, amp;nbsp;filiæ,Slt; membra noftra, ipfa; quoqÿ tanquàm fapientes abfi^ vllo vitç pro# bro permanete. Qusritc vt difciplinS cognofcatis,per quam poteritis ad Do?

mininoftri regnum bona ipfius voluntatc peruenire , amp;nbsp;requiefeere.

co NS T Ix

T VTI ON VM SAN. ôorum Apoftolorum ßf Clemente Romano auâo-

re.

LIBER SECVNDVI.

J)e Efifccfih^rnhyitniiü^ Diacmit Cap.l.

t, Fpifropis audiui* mus ä Domino no* i; flrOjPafioré, qui cô* 'fiituuur fpii copus per Ecclefîas in onini parer cia oportereefTe fine criniincjinqué ron caefar repreJienfio, expertem om* nis iniquitatis hominum, non minort annis quinquaginta,quod quodammo dei in lue arateiuueniles pertutbacio« nés, fit eeternas calutnnias fuperauit

adiierfus bla''phcmias, quar mulris â quibufdauifalfisfratribus infliguntur, qui

LIBER SECVNDVS. lt;o qui non norunt verbum Dei, quod eft u^, tu in EuangeliOjQui locutus fuerit vers „ bum oäofum, redder de eo rationem ,, Domino in dieiudicij. Et rurfus, Ex „verbistuisiuftificaberis,amp; ex verbis tuis condemnaberis Sir igitur, (t fieri poteft,eruditus 8i peritus in fdfria ver bi conuenienter «ati. Qudd fi parua parcccia grädior natu aliquis non rep« ritur,qui reftimonio probatus,8( fapiét in Epifcopum conftirui pofsit, iuuenis verd ibieftjteftimonium Habens eorii, qui cum eo vixeruntjEpifcopatus mm nereillum dignum eile manfuetudine. Sc modeftia feneAutem prf fe ferens,de probarus talium tefiimonio commede« tur,is conftituaturinpace.NäSolcmd duodecimum agens annum, in Ifraele i.pam, regnauit:8( lofias ofto annos natus re^ liptj. gnauitin iuftitia.Item loias in feptiino annoprarfuitpopulo.Qiiarequanquä iuuenis,at mitis eflo.rinudus, SC quies quot;r • gt;• tus.quoniam per Ifaii Dominus Deus 'J*-^** inquit,Adquemrerpiaatnnifi ad Hu» ” milem,amp; quietum,amp; rimcnreni lermo *lt;!• JftS» •’•nes meos pei omniaf'rem in Euangelio •’■hocmodo, Beatimires,quoniain ipfl •’ hxreditabtint terram.Sit verd SC mile* ricorstquoniam rurfus diAum efl,Bea igt; ti mifencordes quoniam ipd inifericor diain confcquentur.Sir etiam bonx cc^ fcientiitiOmiu maliua, atque improbi«

täte

CONSTIT. S.APOST.

täte vicuus ; quon'Am rurfum didum cftjBeati inuiido corde , quonuin ipli

,, Deunt videbunt.

»ferteiit efji EpifeefuM, tlrrtli^Kos Clericos.

CAp.lï.

I. Ai Tt. QItigtturfobrius,temperans,mod«« «3rat«s,confun$,pladdus,non vino* lentut,non perculTor/ed zquus-nó contentiofus.non gt;uarus,non neophy tut, nein fuperbiam eUtus, in iudtciu, (tin Uqueutn inadar diaboli.qucniam .. nbsp;nbsp;omnis.qui fe exaItat,humiIiabitur.Talt;

’’ lent verd oportet effe bpifcopum, qui gt;• fit vnius vir vxoris,quz quidetn feme! nupferit. Bene fuæ domui przfideat. Sic.n.probetur.cùm ordinationem ca« piens tn Epifcopatus loco conocatur,(ï itthonertLis,fidclis,modcratus, fi vxo* rem honeftam habcat.vcl habucric , I« Riios religiose educator, K in difeiplia na Domini infiitutos produxerit,fi d» nteftici venerabiliter,reuerenret'(5 ont* nés illiobediunt.Nam fifecundum car nempropinquidifsident abco,amp; paa rcre ei nolunt,qudnam modo, qui ex« tradoinum propinqui futuri funt,ei parebunt^

lu juiiui tparteat probari pript* /((Ma Epifnpuut.

LIBER SECVNDVS. ii Cif. III.

PRobeturigiturinväcetomni cub painiis,({uxad communis vitae vfum pertinct. Scriptum eft enim^

Exquinte diligenter afliiinendum in fa ’-f*«**» cerdotium.Sit igitur expers irac, quoa niam.inquit Sapiétia ,lrs fapicntcs per dit.Sit mifcricors,non illiberalis,chart täte prçditus.-quoniamdicit Dominus, In hoc atgnofcent omnes,quddmei di lt;**••*!• fcipuUeftis,fi diligetis vos inuicem.Sit facilisad communicandum, ftudiofus Viduarum hofpitalis,promptusad Cup |gt;editandum, tc miniiirandum paratA (c exhibenSjiine pudore inferuiens,nof Cens quis nam dignior fit,vt accipiat.

HO« ofortti fingnlit 'viinisfuffeii* Ure,fed aliquaudo «nftttfrtefoHeuda efii tyjuod yoratori,eirit ,i«eMi tto« tfi letÎHifiriHdum.

Ctf.un,

Nfitn (1 qux vidua fit, qux poCsic fibi necefiarios ritz vfus parare, alia verd fit non vidaa.fedtarnen t,uz vel propter morbum, vel propter tlendos filios.vcj propter inannum im becWtatetn egeftate laboret, in hanc potius Rianum porrigat. Si quis verd luUuo,Arioius,iflers,inopU reium vl

*C

CONSTIT.S.A.POST. ts neceiïariarujn prematur, non eft is fubfidiodignus nequeverd DeiEcd« fia.Scripturaeniin deijsinquit^ Quos nià abfcondens piger manum fuam in finu, non poterit admouere ipfam in os fuum.Et rurfum, Piger comprehen dit manus fuas,8( comedit carnes fuas. Omnis enim ebrius,amp; fornicator men dicabir,8( induetur fciira,amp; lacera font noIentus.Et a1ibi,Si dederis ad phtalas S( calices oculos tuo$, poßea ambulas bis nudior piftillo. Vcrc enim pigritia mater cû famis.

ßMd epertet Epijcapum tion eßetceepia^ retn ptrfontrum ih iuiictind0,amp;mtrihtit iitodefiitum,amp;'ï’i(lufrti^»lciu.

Cap. K.

Ne iït autéEpifcopus acceptor pera fonaruin ; ncque diuitem reuereai tur.vcl afîentetur ei, prarterid quod decet,neq; paupercm contemnar, vel opprimat.Nô accipies enimjnquit ßeus Mofijperfonain ditiitis' ncq) paua ” peris mifereberis in iudicio , qiioniath » domini iudirium eft Etrlirftim , luftjç » perfequerisiudicium. In cibo fir pOtu »»frugalem.fif parciim fe pra beat Epifcol pus.vtpofsitfûbrius elfe, diim corfipit homines carentes difdplinainec fît fiiin ptuofus^ec délicat’,ncc voluptudfus, d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;neiÿ

LIBER PRIMVS. it Bcque bonorum ciborum vorator.Sit autem patiensjongainitiis in adinoni« tionibuSjCopiofus in docendo,méditât tione, ac Audio inuigilans in Domini* cis librismimiusin leftionibus.vtfcrit pturas diligenter exponat. Euangc* iiuin interpretetur conuenienter Pro« pbetis, amp;nbsp;legi. Intcrpretationesexle* ge, 5c Proplietis procédant ad conuc# . nientiam, ÔCfimiÙtudinetnEuangelij.

» Aitenim Dominus,Scrutaminiferiptu tfM.j » ras, quoniam ipfeteAimonium perhi* » bent de me. Etrurfum, De meenim Mofesfcripfit.Prae omnibus autem dif criminator bonus fit, legem, SC tradia tioncs diuidens, ac demonArans, quae At lex A'delium, SC quod At vinculfl in* Adeliü.ne quis in vincula incidat. At* tende igitur diligentur verbo ó Epifeo pe, vt quatenus fieri poteA, omnia ad Verbs interprètent, tiin multa doftrl na abundc nutrias,5C illumines populA ruum illuminatione Iegi$.lmmittite,et »iim,inquit Deui,ipfis lumen feientiat* qudd adhuc tempus eA.

flaod Efifeofus non äebei t^eturpiil» tri cupiduSiHtcßdeinffirjiie^ue

^duocatu!. Ca^, n. gt;

EqurratEpifcopus turpelucrfi, maxime ingentibusidetrimentS

D paa

CONSTIT. S. APOST. pariaturpotiùs,quàni inferat.ne lit in« lunofus, necrapax, necexpilator, net diuitiarum cupidus;ne inopes odio ha beat:ne lit loquax ; ne falfum teliiinoa nium dicat.'ne lit iracundus: ne contta fiofus,ne vitxnegotiisimpediatur; ne fideiubeatpro vllo, nec litaduocat^in pecuniaru litibus:ne lit ambitiofuSjneC duplteis mentis nclt;£ bilinguis,ne(( ad calumniam,neque ad detrahendn pr;« beat aures,ne lit hypocrita:ad fefta gca tiumneaccedat, vanis dcceptionibus non vtens: ne lit cupidus, nec auarus, quoniani hæc omnia infefta Deo funt, amp;nbsp;dxmonibus amica.Hxc omnia Epi* kopus laicis confirmando denunciet, inducens eos, vt eius mores imitentur. Timoratoseniml,inquit, facite filios Ifrael.Sit fapiens, humilis :præceptof »I in difciplinis Domini : bonx mentis, qui abrenuntiauerit omnibus,que hint in vita,malis ftudijs, amp;nbsp;omnibus etha ni cis cupiditatibus.Sciat bene prxcipe« re: lit acutus incjognofcendismalif, lifqu'e yitandis: amicus omnibus : iua ftus'.iudicio prxditus.Et denique qux« cunque bona in hominibus reperiuna tur,ea Epifcopusin fe pofsideat. Quo# nià fi vacaueritiniuftitia Paftor, pro# prios difcipulos coget ,Ä cenfuetudia ne fua coinpellet, vt fuarnm aâionuoi digni imitatores exiltii^vt inquit quo« dan

LIBER SECVNDVS. ij diin in loco Prophet», Eteritficutfaa!',/^,^^, ccrdoSjfic amp;nbsp;populus, EtenimDomi« ' nus noAer, S( magifter lefus Chriftus filins Dei^ inccrpit priüs facere, SC pes » üca cioccre,vt inquit Lucas, Qtiac ins 1! cocditlefiis facerc,amp; docere.Pfopterea » diät, Quifecerit,amp; docuerit, hicina« I, gnus vocabitur in Regno Dei Specu* latores eniin oportet vos Epifcopos fie ri populo : quoniam amp;nbsp;vos fpeculato-rcm habetis Chriftum . Igitureffida# mini vos quoque boni fpeculatores po „ pulo Dei:quoniam ait Dominus per Elt; zechieleni, Speculator? deditc domui , ” Kracl, amp;nbsp;audies de orc meo verbum amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’’ ’*

” cuftodies . Et annundabis eum ex me, ’’ dicente meiniquo,Morte morieris, amp;nbsp;” non locutusfueriSjVtauerteres iniquü gt;gt;nbsp;ab iniquirate fua, Iniquus ille in inii» » quitate fua morietur, amp;nbsp;fanguinem ik I) lius de manu tua requiram. Tu veró fi „ annundaueris iniquo, vt auertatur d „via fua, 8inon fuerit auerfus, ipfein „ iniquitate fua morietur, amp;nbsp;tu animant tuam liberafti. Similiter fi gladius bek ” li venerit. Si conftituerit populus fpe« ” culatoremad cuftodiam, SC vidés eum ” venientem non indicauerit, SC ccpes *’ rit animam,anima quidem peccato ip* » IÏUS capta efi, fanguis vero de manu gt;1 fpeculatoris requitetur, quoniam non I, fignificauit tuba. Si auté fignificauerit

D z bu«a

CONSTIT. S. APOST. ,,buccina,8( non cauerit,qui audiuit, venerit’gladiuSjSC ceperit eum.fanguis ” ipfïus entfuperiprum, quoniam non ” cauit audiens buconam ■■ qui verd ca« ” uit,animain {uainliberaiiit,amp; fptculaa ” tor, quoniam fignificauit, vita viuet. Gladius eft iudidum, tuba facrum £« uangelium fpeculator', (onftitutus in Ecclcfta Epiftopus, quein oportet ana nunciantemconteftari, amp;nbsp;confirmare deiudicio.Nifi annunciaueriris, amp;nbsp;con teftati fucritis populo, in vos peccaa tumignorantium recidet. Ideo carcnlt; tes difciplinaadmonere, fiCredaiguite cum libertate, ignorantes docete, fei« entes confirinate,errâtes reducite. Ea« dein de ftfdein rebus dicentes, non pec cabimus fratres.Nam ex frequentibus fermonibus verilîmileeft, aliquos pu« dore deterritos, quanuis ïemel aliquid boni faAuros, SC mala declinaturos.

Kvfch 1 J”*!“'* Propbetà Dominus, * ■ ' Conteftareipßs hac,forte audient VO« cem tuant,de rurfunt. Si forte audiant, A^ecA.j. fi forte quiefcant.Et Mofes dicit popua £a'»ii.i5.1o , Si auribus audiueris D gt;minuni Deum, Si fcceris bonum Si ix. ‘um in oculis eius.Et rurfunt, Audi lfiaëI,Doa Ext.tif. minus Deus tuusvnaseft. EtDomia Luit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Euangeüofæpeinculcatillud.

Qui habet auresaudiendi, audiat. Et Prau, i. fapie»s5oloin9ndi«t., Audiftüdifci« plia

LIBER SECVNDVS. « plinjin patris tui, amp;nbsp;ne ebiicias Icgein tuæ matris. AtquehiKufque quidénd audiueriint: nam ciim audire viderens tnr,pcrperâm audiucrunt, relinquen« tes vnum, ic fotuin verum Deum, in pcrniciofas, amp;nbsp;graues harrefesindufri, de quibus alio loco dicemus.

ofarttntejjiinitiittiim, Ca^. fll.

COgnitum autem fît vcbis cbarif» fimi, quód baptizati in mortem Domini lefu, amplnis peccare nô debent. Nam vt mortui peccandi pote# Bate funt priuati, lie qui cömoriuntur Chrifto,peccädieonfuetudinem amit# tunt. Quare non credimusfratres en, qui lauaerum vitar cft adeptus, pofiea iniquorum flagitia faâurumtqui verô poft baptifmum peccauit, nifîpeccatî dolore fitaffcâus, amp;nbsp;deliftis finem fa# ciat,eondcmnabitur in gchennain.

De ee,ç«( iniußi ttccufaiHr, 'feldt eo,^ui reditr^ttitiir.

Caf. t'ai.

SIquis abinfidelibus per calumnii aecufetur,eo qudd vnà cum eis fla? gitiosc non viuat, feiat quddta!» beatui apud Deum cenfetur, quemad# D } «no#

CONSTIT, S. APOST.

dnmin Eujngelio Dominus dicit,Bei ' ti eritis turn exprobauerint vobis, vel ’’perfccuti vos fuerint.vel dixerint con* ” tra VOS omne malum verbum, mentis ” entes propter me.gaudete £lt;c.\uliate, « quoniä merces vcftra iiiulta eft in coc!« ») lis. Si quis igitur blafphemiam patias

tur in re falia, is beatus eft exiftimans gt;)dus . Dicit enim Scriptura, Virrepro# » busintentatus apud Oeum. Quddft quis aliquam rem iniqiiam egilïe cons uincatur,is non modo tibi obt'uit, fed criain comuni Etclefi;r corpori, ci dot „ iftrinæ blafphemiam intulit. Quafi nó facicntibus nobis illa,qu^ bona elfe dis ’ ’ cimus,amp; arguemur d Domino, Quos niain dicunt, amp;nbsp;non faciunt. Vndc taa lesverc conuiftos Si rcdargutos vis tabit cum libcrtate Epifcopus,fi mores won mutauehnt.

Qtiod inlegrKt» o’lvrtet Spijiopum.

Cap. IX.

NOn folùm enim offenfione vacas re Epifcopum oportet, fedetiam acceptorem non efle pcrfonarS, in bonitate corrigentcm peccatores. Quod ft ipfe non bona cöfdentia præs ditus.perfonis gratificatus fuerit,proc ^er turpem quandain amp;nbsp;quæftuofam mus

LIBER SECVNDVS. iç munerum perceptionem pareet impiè peccanii, permittés cum in eedefia ma-ncre, neglfgensdiuinamillam, 8(D(w minicam vocem dicentem, liiftc quod iußum eftperfequeris, nô accipies per* fonam in iudicio, non iuftiiîcabis imlt; pium, non capies munera propterani# mam: munera. n. obccecantociilos fa* pientumjKcucrtuntverbaiuHorum. Etinaliisinqiiit.Educitemalûde vo* bis . Et Solomon dicit in Prouerbtis. Eiice peftilentem de confilio, amp;nbsp;exibit ’ cum eo contentio.

Suod Efifeo^u!/îtie iuditio pirceut fccutori,eai)ictilflt;t. • Cap. X.

Ilsigitur rebus non attcndens.incca fideratepareet, cui debetur pxna. Quod Saul feeit in Agag, amp;nbsp;Heli in filiis, qui non nouerant Uoininum, qui talis eft.prophanauit propriam dis gnitatem,amp; Dci£cclefiam,quacfua pa roceia continetur, Iniuftuseftille, flc Egt;eo,amp; iandis Iiominibus, vt qui eau* fam feandali dederit multis nuper illu* minatis:amp; Cateehumenis,atquc ætate iuuenibus,quem yx manet, amp;nbsp;mola a* linariain foUo,6( profundum, cui oblt;i noxius faftus eft . N atn propter omifsi iudici) iniquitaté vidtntes talem viiG û -V fibi

CONSTIT. S. APOST, fibs præeffc, ipfi inter fe difeeptabunt, lapfli); in eundcni morbum, vna cum iUo interire cogentur.vtpopuius cum Roboam amp;nbsp;cum Core, ii.Mui eum ad# iuuerunt.Qiidd fi peccator cernetEp» fcopuiii, Sc Uiaconos cnminis expel# tes,3C gregcm purgatum,piimumnun audcbit per conteinptum in Ecclcfiam intrare.pcrculfus confcientia. Quod li id nihil facicns ingredietur, coniinud reFutafaitur,vt Ozar cam arca.ii arti elt; vt Aciiarinturio luuncns^SC vt GieziinpecuniisiSiaaiiian : 8i Iras tim pœnasdabit, vel corrcptus à Pa# itore in pccnitentiain reducetur. Cira cuinfpjfiens cniin oranes fiogtlatini, Si in nuUo maculant inueuicns', neque in Epifcopo, neque in populo fibi fuua lefto pudore affeSus cum multis laci^ Olis egredietur, p^cificc commotus, SC grex relinquetur purgttus : ille verd sngemifcetin confpeclu Dei, amp;nbsp;pccni# tcnriam aget deii$,qux pcccauir.SC ha# bebit fpent, grex'q; totus videns illiui gemituin, admonebitur, quod pecca# tor, Ü panitentiam (gent,non périt.

»jiorteit Epifcofum iitdi-ture eos, qui fecMMt.

Clt;tf. XI.

Quare,

LIBER. SECVNDVS. i«

QVarc,ô Epifcope, ftude.muncici« opcrum exceller e,cognofcens lo* cum ac dignitatem tuam.tanquâ locum Deiobtinésjco qiicid pttres em nibus Dominis, Sacerdotibus, Régi* bus,Principibus,patribus,fiIiis,magi* ftris, atque fubditis (imul omnibus. SieSç in Écckfia fede, cùm fermonem facis, vtpotcÛatcm Habens iudicandi eos, quipec£auenint:quoniamvobis J,Epifeopisdiflum eft .Quodeunqueli# gauetitis fuper terram, erit ligatum in ’ cœlo , amp;nbsp;quodeunque folueritis fuper ” tel ram,erit folutum in calo.

DoUritmiquemcde tpertittfegertre (S /euiletitihKS, cS^ huius rei

tximfU yarin. Cap. Xll.

IVdica igîtur, ô Epifcope.cutn pote? ftate.tanquàm Deus. (ed paniten# tesrectpe.Dews enim, mifericordias f mI.i, ruin Deus eft. increpa peccantes : ad? ad Ctria» mon* eos,qui non conuertuntur:hor« tare flantes vt perfeuerent in bonis: panitentes recipe, quoniam Dominus Deus cum iureiurâdo promifit remif* (ionem fe concefiutü panitentibus d«

’ ’ ils,quç peccauerunt.Dicit enim per ip « ” fum Ezechiel, Dixi cis, Viuo ego dicit » Dominus Adonai.SivoIuero mortem

D 5 pea*

CON STIT. S. APOST.

pcccatorts, fed vt conuertatur impiuS ” à via fua mala amp;nbsp;viuat, Conuertimini ’’igiturâvilsveftrismalis, amp;nbsp;vt quid ” moriemini domus IfraekHic ferme fi# duciamdeditpeccatoribus, vtfi pocni* tenriam egerint, falutis fpem habeant: nealiquando fcnfu doloris amifib, fs tradant iniqiiitatibus/ed habentes fpé falutiSjConuerfî dament ad Deum pro peccatis fuis, pœnitentiam agant es cordc, plaçantes Deum per milericor# dix opera ieiunia !i vigilias.

Hjiflii'optrtet fugere experieit-tiam peccttorum, Caf. xm.

EOs verd,qui non peccaucrunt,ta les manere oportet, neque defcen dere ad experif tiam peccatorum, ne opus habeant dolore,triftitia.gemi# tu proremifsione.Qiiidenimfcishd# mo cùm peccafti, fi vnum diem vidiw rus es in hac vita,vtplt;rnitentiani igei rc pofsisî’ quoniâ incertus eft tuus e vi# ta difceirus,Sr in peccato mor}enti,nul lapccnitétia relinquitur, vtinquitper pfAl.e. Dauidjln Inferno quis confitebiturti# ' bi* Oportet igiturparatum elfe in bo# nis.vt fine triftiria illuditer peragam*. Propterea hortatur diuinus ferme per fapjçntem Solomoné dicens, Tibi prç# para

LIBER SECVNDVS. ty para in exitum opera tua, Sc para in a« gruin:ne défît nobis aliquid ex bonis, quemadmodutn quinque in Euâgclio virginibus propter ftultitiâ defuit piea tatis oleum, Si extinâàs diuinæ cognit tionis lampadibus,cxpulfæ funt à fpon fo.Propterea fecurus manet omnis,qui vi tæ fuse parcit, amp;nbsp;perfeuerat fine pec# cato,vt iuftitias à f: prius peraftas.fibt conferuet. Tuigiturifa iudica tanquâ „ Deus iudicium exercens . ludiàuin a »xa.tj, ,, nim,inquit,Domini eft. Primnin igis , tur poteftate reuni iudica, deinde cum mirericordia,humanitate,amp;indulge« tia eum côcilia, proinittens ei falutem, fi niorcm inutauerit, amp;nbsp;ad pernitentiâ fedierit. P oenitentem corripiendo re» cipe, memor Domini dicentis, Qudd gaudiüfitin Ccclofupcrvnopeccato» ' repocnitentiam agente.

De diceutihus, redfiendnm »9» ejje feiiitesum, Ca^. Xiiii.

SIpoenitentem nonreceperis, infiit diatoribus trades oblitus Dauid di centis,Netradasbeftiis anima con fitentétibi.Ideoinuitansadporniten*

” tiam leremias inquit, Num cadés non , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*2

” refurgit, vel fe conuertens non conlt; uertiturt’Quoniam conuerfus eft popu

D 6 lus

COKSTIT.S. APOST.

^^tus (neus conuerfions audad, Sc deuu fti funt in elcftione ipforuin. Conuer« ’’tiinini.qui elongati enis, fi( ego mede* ” borcontririonibus veftris. Redpeigb ” tur peenitentem, fine vlla dubitatione oinnind, nequeimpediaris ab ijs , qui crudeliter dicunt, no oportcre cum qs coinquinari, neque fermonis commua nioncm habere.Hxc.n. cófilia funt ho« minum ignorantium Dcum, «tque es ius prouidentiain deagreftibus beluis, fepfqueindomicis. Nonsnint vident qiiód oportet non cominunione fer« nionis caiiere à peccatoribus, fed ope«) Bijeci. tg. ris.luftitia enim iufti fuper ipfumerif, £^er(amp;.i4, iniquitasiniqui fuperipfum erit.Et rurfum, Terra fipeccauei it mihi, vt ’ prxuariceturprxuaricationem,£( ex« *’ tendant inanum meant inillam,amp; con ” teram fuper earn virgani panis, 8C imlt; ” mittam fainé,Sf exterminabo ab ea ho ’gt; miné, amp;nbsp;inmcntü. Et fi fuerint tres vis U ri in medio eius.Noe, lobj SC Daniel,i) Il in iufiitiafua faluabSt animas fuas,di« cit Dominus Adonai.Mamfefic decla« rauit Scriptura, .p iull’ fi vixtrit cü ini« quo,nö périt CÛ eo. In hoc enim inüdo iu!h, 8C tniufd vndcögreganturfocic« täte vitæ.non fanóliiatismequeinhoc peccät fanch.lmhatoreseniin funt Pa« tris fui,qui eß in Cçlo:qui Sole fuu ori rt facit fuper iufios amp;üi!ußo}:SC pluit fiu

LIBER SECVNDVS. »» fuper bonos amp;nbsp;malos , amp;nbsp;nulln ex hoc periculum itnminet iufto : nam in ftaa dio amp;nbsp;viftores £ernuntur,amp; vifliiin co rona foli.qui generöse c crtauerunt.Nc mo verô coronatur , nifi qui légitimé certauerit. VnufquifiB de feconßtebigt;

•’tur,et non perdet Deus iuftum cum ins ” iuflo.quoniam apudeuin expers pecs t-'D'.t. cativitaiinmunis eli i fiipplicio : nam lt;;e».7. necNoëaquaobruit.neque Lot ineen* Gen.iÿ. dioconfu!npJït,nequeRaab vnâ cum itr.t., alqs intcrianit.

Sÿiditcmi) lgt;ro oUapunitur.fêd '»uujqui/i ^nepr»ft rMouet» reddù,

Cap-XK.

QVoi ti feire viiltis ea , quæ nobis cuenerunt Judas cùm effet no* fc. bifeum accepit fortem miniffe rileam.quain no$aeeepiinus:ê( Simon Magus accepit figiUiim in Domino. Sed vterque cùm fe pratium offcndif* fer,alter fuffocatus eff,alter côrra natu* ram volans attritus eff .F t in area N oc, BC filr) eius erant,fed folus Chain im* probus repertus, in filio pernas dédit. Quanquâm parentes pro filiis non pu* niuntur,neque ftlr| pro parenrihus,ne« que ferui pro dominis, nerg propinqui propropinquis,nequeamiri pro ami* ds.neque iufti pro iniuftis, fed vnuf*

D 1 quit»

CONSTIT. S.APOST. quifquc de fuis opcribus rationem c(t redditurus.Nain ncquc Noc pro Alun do pornas pendit,neque LotproSodo? mitis, igné flagrauit : neque Raab pro lerichuntös interfcéta eft, neque Ifraël pro Aegyptils. Nonenim cohabitatio, condeinnat iuftos cü iniuftis, fed eiufs dem propofiti,ac voluntatis confcnfio. Non oportet igitur ad csedem paratis, nec iis,qui odio homines habent,neque criminum ftudiofts, amp;nbsp;per occafionem mortem infcrcntibus.mcntem adhibes re^alius enim pro alio mortem non fus bit,fed propriorum peccatorum cate# nis vnufqutfque conftringitur, amp;nbsp;ecce homo £( opus eius,

ßi^oi e^trtet infirmis infiie, oÿemferre. Cap-Xyt.

Oportetautem vosopcmferre in» firmis periclitanribu$,SC erranti» bus,amp; quoad fieri poteft, fermoa nis exhortanone fanare eos,S( liberate ä morte.non enim opus habent,qui va lent,medico,fed qui rgrotanc, quoniâ ” non eft volûtas coràm Pâtre,vt pereat gt;» vnus ex paruuIis.Non enim hominuin l/at.lS. duri cordis voluntatem expendere o» portet,fed Dei amp;nbsp;Patris cunftorü, quae eft per Chriftum dominum noftrum, cui

LIBER. SECVNDVS. lt;9 cui honor in fxcula.Amcn.

Q^oduon of ortet Efifcofum obfeqiù Zap cofsditiofo. Cif.X ('ll.

On enim eft æqnuni, caput cum fis ô Epifcope,caudx'obfcqui,hoC eft laico homini fedlrtofo in alte« rius perniciem,fed Deo foil', Impcrare cnim debes fubditis, non parère :nam, ncque filius imperat patri fecundum ot riginis rationem,nec fcruus domino fe ciindum poteftatis rationein, neque dif tipulus magiftro,neque miles Rcgi ; ita tieqtie laicus Epifcopo.nam quod did« tiir.N e videantur cum iniuftis confuea ludinem habentes, fermonis dodrina quafi contagione inquinari, vel com«

•gt; municare cum eorum peccatis : Ezec« », hiel pracidensbancimproborum fuf«’**• n pitionem,inquit,Quid vos didtis ipfis „ parabolam hanc in terra Ifrael : Patres „ coinederunt vuara accrbam, amp;nbsp;dentes

filiorum obftiipefcunt, Viuo ego dicte *’ Adonai Dominus . Si dicetur in vobis ’’hacparabola in Ifrael ;quoniam om« ’’nes animamex funt.Qupmodoani« *’ mapatris,itaanimafilti meaeft:anima » qux peccaueritipfa morietur.Yir auté, »gt; quleritiuftus faciens iudicium S( iu« gt;gt;nbsp;ftitiam.Et deinceps exponens reliquas II virtutes cóeludit dici s,qudd hie iuftus

•Ö.

ÇONSTIT, S. APOST.

n eft^viîj viueir, didtDonrinus Adon»t, filiumpeftilcntem fundé tcm languinsm, amp;' in vu patrîs fui iu* ftinon ambüi-iucr:t.Etfubiungens teli ’* qua,quæ fequuntuf,tandem infei t,Vw ” tanon viuetjOinneiiiniqurtateshas felt; ” cit.morte morietur, Sanguis eins fiipef ” ipfuin erit, it dicere qiiod nô portaiiit gt;' filiusiniquitatcmpatris,amp;iuftitiam i# » p(îus,qiii iuflt;itiam,Slt; iniieiicordiam fe 1, cit.S: diccscis,Anima,quæpcccauit,M „ pfamorietur. Films non portabitini* ,, quitatein patris, amp;. pater non port^bjt iniquitaum fiiii .luftitia iu'fli fuper ips ’’ fuin eritjamp;iniquitas iniqui fuperipfuni ” erit.it paulopoft ait.Siauerteritfeimf ftus à iuftitia fua, 8( fcctrit iniufiitiamj ftfcunduin omnes iniquiiates non regt; » gt;nbsp;cordabunturdn præuaricatione,quant przuaricatus eft,amp; in peccato,quo pec» M cauitlineoinorieturxtpoli pauca in* „ fert.Cùm auertei it fe impius^ ab impie« „täte fua,quam fciit,amp; feeeritiudi(itim, ‘fie iufiitiain : hkanimam fuam ferua« ” uit,fi(ailertitfeab omnibus iniquitatt *’ bus luis,quas fecit : vita viuet Si non ” murietur. Et infra.Sccundtim vias ve» *’ ftras iudicabo vos domus lfracl,ait Do » tninus Adonai. Videte fiiii noftri (harif fîmi quàm mifericors cum iiißiiia fit Dominus Si Deus nofter, bonus Si bc« (iignus,qui itmoceotem non ab'.oluit, rsuffl

LIBER SECVNDVS. 2» reum, amp;nbsp;fe conuertentem recipit, atc# viuifîcat,nonrelinquens fufpicandilo« mm acerbe ludicare volennbus.ac oin nino dedinare peccantes, amp;nbsp;niiUain (ictatetn cum eis habere fcrnionum cölt; (olatonorum ,qul adpccnitentiampo hnc inducerc.Contra quos Deus per Ilt; faiain tnqutt Epifcopis , Confolainini confolamini populum meum^Saccrdc» tesloquimint ad corlerulalem.

ßiipi ofiorttt Saceri!0!flt;»f neque centem^ tierefieccitit,tteque tjfe fretn^tum ad^u» nicndnin.

Caf.Xf'lIl.

Oportet igitur voSjipfutn audien« tes,hortari cos, qui in peccatutn incidcrunt,8( ad panitemiam in uitare,amp; bonain fpem iniicere , a: non exiftimare vos deliäorum cominunio« nem habituros ob chiritatem, qua er* ga il los oftenditur. Libenter verd pots nitentesadinitnte.gaudentes illorum caufa cum mifericordia,amp; humantrate, »udicanteseos,quideiquerunt.Namli nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

aliqucinin ripa fluminis ambulantem, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;

amp;labiincipientem,baculo impuleris, amp;nbsp;in flumen deieceris, cui pouus mand erasporredurus,certe occidilti tratrem ciiin labenti dcxieratp prxbere debeas, Bc penitus intereat, vt populus admoa

8t«

CONSTIT. S. APOST. neatur,9C ne,qui pecrauit, oinniao pea rear. Oportet autem te,Epifcope, ncque contcinnere populi peccata, nequc pce» nitentes vitare, netanquam iinpcritus ift. ii, „ fori’UTipas gregcm Domini,Slt; vile efa ficias eius nomen nouuin,quod eft im» pofttum eius populo,amp; exprobrabitur tibijftcutantiquis paftoribus , de quia 1er, 11, „ bus Dominus per leremiam dicebar, ,, Paftores multi corruperunt vineam ler.i). meain,inquinauerunt liæreditatémeâ. Etabbi,Contra paftoresindtatus eft mlAcb, fugt;'ogt;‘tneus,co’’t*'‘'2S’’os*''“'car.Etin alilstVos facerdotes, qui vihticatis no» ” men mcum.

De fmitenttA fit eitu modM, ^Komodo reSi fera^Atur.

Ctf, XIX.

CVraaliquem peccauifle cognoue» ris,exacerbatus iube eum foras eft ci,8lt; exeunteilloexarcebétur Dia coni, acquælîturn detineant extra eca clefiain, ingrefsiqiie pro eotcrogcnt: ecenitn pro peccatoribus Saluator pa» trem rogauit, vt in Euangelio eft fcri» I«. » J, nbsp;nbsp;ptum,Pater dimitte eis,non enim fciflt

quidfadunt.Tunctuiubebisilium in» trare,8C expendens an pocniteat, fic digt; gnus fit,qui in eccleftam oranino reds piacur,affliAum ilium dicbus itiunios rum

liber SECVNDVS. 2« nim pro rarionc pcccati hchdomadas duâs.veltres, vel quinque, vcl feptem, dimittc, dicens ei quaccunque conuc* niunt ad pcccatorcin corripicndum, X increpatû doce,amp; admonc, vt mancat apud fc,amp; huiniliter fe gerat, rogctqiie I3eum,vtfitfibi beriignus, Sf dicat,SÎ iniquitaies obferuaueris Domine, Do/ minequis fuftinebit:’ Quoniam apud teeftpropitiatio.Namquiddam huiuG modi innuitil]ud,quodinGcnefi di:« ,, ftum eft Cain.Pecrafli,quicfce.hoceft, iieaddas.Nam qiidd eum,qui deliquit, oportet proprij delifti pudore affici,fa) tis demonfirat ferme Mofis pro Maria diffus,quando rogabat vt eipeccatum remitteretur.ait enim Deus Mofi, Si pa j ter eius fpuiffet in faciem illius, nonne ” verecundia affefta effetc'feptem dies eij ciatur extra caftra , amp;nbsp;poftca ingredia« tur. idem nos faeere debemus, amp;nbsp;eos, qui fe peccatorum poenitere dicunt, fe/ gfegare per certum tempus fecundum proportionem pcccati,deinde pceniten tia perafta, reciperc tanquàm patres filios,

Qi^üdßiie refrehettßtnecfortel tßßsEpiß-CBfuin,tituiiviim ftrtnam fMiteritm,

Cif. XX.

Quo4

CONSTIT. S, APOST.

QVod (i Epifcopus ipfc in ofFcnfio# ne fuerit,quomodo implius pro dibit ad quærendiim crimen alicuius'’ vel ad coaij^uenduin aliquem, ciiin ob grarificationem perfonaruin, vel ob inuneruinperceprionemnccip» fe.neque Diatom bona confcienriç prç ditifuerini^Nam cùin Magiftratus pelt; tit, iudex capit, nunquam ad fincm perducituriudicium.Qudd fi cumfuri bus focietatein habeant, SC iudicio vi $ duarutn non attendant, non poterunC qui Epifcopo fubfunt, adiuuare EpifcoS Mttlh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ciquod eftinÈuana

gelte fcriptum , Quid afpicis fefiucam ” in ocuïo fratris tuntrabem verd in pro » prio oculo non confiderasi’Caucatigi« tur Epifcopus cum fuis Diaconis,vt ail diatfermoncmhuiufmodi ,lioc eft, ne detoccafionem.Nampeccator cùmvigt; det aliquem fimilia fuoium operum falt; dentenijConfirmatur, vt eadeni faciat. Deinde improbus ex illo vno ocaCîot nem accipiés,cum alijs operatur (quod abfit,)3rque ita perucrtitur cuile.Ciim enim plures funt peccantes, inaior exw Ait împrobitas, quT ab illis committi* tur Peccatum cniin non reprefliiin , ßt »gt; detenus, amp;nbsp;in alios graffatur ; Quoniâ » paruum fermentum totam mafTam cor ,, rumpit.ficfurvnus vniuerffgentifrau dcimJIaminuehitfSf mufcx morruz core

LIBER PRIMVS. i» „toiTumpunt vnguenti fiuuitatcm, S( pffg.tf, „ Rex fî audiat fcrmonem iniuftum,oni= nes tius miniftri fiuntiniufti:fic ouis Ccabiola cum alt)s coinmunicatmorbü, nifi feparenturab ea oues integrçamp; ho mo peflilens à multis cauendus eft:S( ca nis rabidus,nin cocrceatur.periculofus eft omnibus,quos atrigent.Si igitur ho tninem iniquuin ab Ecclefianon fepaa remuSjfaaemus domum Dei fpelunci ktronum.non enim oportet in peccan« tibus (onniuere.fcd coarguere, admoa nere,vrgcre,ieiuniis affligere,vtaliis ti

I, moreniincutias;liinoratos enim (in-„ quit)facite filios Kraél . Oportet enim Epifcopum pcccatorum prohibitorem per admonitionem effid ,iuftitix fco;: pura , prxparatorum ä Deo bonorum prxconem,amp; futuræ in iudiäo irx nüs äum,ne Dei plantationein ob negligés Kam contemnens.audiat quod in Ofea (yè.ia. diftum eft.Quare reticuiftis impietaté, amp;nbsp;fruAum eius vi ndemiaftis^

eftrtet Ufiißtfum CHrtre,tiepefu~ /m fecceticùm ßt eiusjiefus.

Cif.XXI.

OMnium curam habeatEpifcopus, corü^qui BÓ peccauerüt, v t perfe« ue«

CONSTIT. S. APOST. uerent fine peccato, SC eorum, qui peClt; rant, vt pixnitentlain agant.Dicit enim Dominus vobis,Videtenc contemnatis vnum ex paruufis iflis. £e panitctibus rcinifsionom conredere oportet : nam eo ipfo quo dclinqucns,vero affcfta di ritjPeccaui in Dominum: rcfpödet Spt ritus fanäus,Dominus temifit tibi peC catum:Conlt;idenonmorieris.Recognof ceigituróEpifcope dignitatem tuain, quddiïcut ligandi poteftatcm accepi* ftijiïc etiam amp;nbsp;foluendi. Obtinens igigt; tur foluendi poteflatem, rerognofre te ipfutn , Sc ferundum dignitatem lod tui.in har vita verfare, feiens queid de pluribus rebus ratio abs terequiretur, Cui enim (inquit) depofitum eft muU turn , abundantiiis repctetur ab eo, Nam peccati expers reperitur nemo, excepto eo, qui propter nos faftus eft homo : quohiam fcriptum eft. Nemo mundus à fordib’, neque ft vnum diî vixerit. Arque ob hanc caufam veterS iuftorum,amp; Patriarcharum, vitae con^ fuetudines'q; conferiptç funt,non vt fts exprobremus,cdin illalegimus, fed v( nos pcenitentiam agamus, K bonam ftiem habeamus nos remifsionem cotu (ecuturos.Nam in iUcrum fordibus no ftra feruritas, Sc admonitio ronfiftir, qudd vuüäobtinebina^Srriptücfc enî. Qui»

LIBER PRIMVS. j; »(Qjiisgloriabiturcaftum fe habere cori' PffK,j,Q, ,, vel qui5 conhdit munduin fe cfle à pecs Cato î’Neinoigitur fine peccato viuit. Tuigitur,quo ad potes, conare reprec hcnfionecarerCiSC de omnibus foUici» tusefto, ne quis propter te fcandalum paflus percat. Laicus enim de fe folo eft ibllicitus, tu autem de omnibus, vt qui ' maius onus habes , Segrauius fuftines pondus.Scriptum eft enim,Et dixit Do minus ad Mofem amp;nbsp;Aaron, Acdpietis tt peccatafacerdotft . Quaretanquàm de pluribus rationem redditurus, de oms nibus ciiram fufcipe : ac fanos quidem (onferua,peccantes caftiga,amp; iciunio af Iliäos remifsione releua,amp; ingemifcen tes reope,omni Ecclefia pro illo rogan te,manuque ei impofita permitte dein^ de ilium efte in ouili .Somnolentos au« tem amp;nbsp;inertes conuerte,confirma,hora tare,cura,feiens quanta merces tibi pa« tata Ct,aim hxc facis,quemadmodum contri quantum periculum tibi iniis inineat,fi hxc negligas.lnquit enim ne gligentibus populum Epifeopis Ezea ,,lt;hiel, Vaepaftoribus Ifrael ,quoniam c.J4 . pafcebant femetipfos: non gr4;«s paf« ” cunt paftorcs, fed feipfos. Lac comedia ” tis,amp; lanis induimini, craflum occidû tis,oues non pafdtis. Quod infirmum » fuit, non confolidaftis, Si qubd ægro« »turn , non £uu(U$ t quod confra«

Awn«

CONSTIT, S. APOST, I) ftum,nö ailigaAis; quod abietifi eft,nS ,, reduxiHts,£( quod perierat,non qtisfi* „ ftiSjfed in pctcntia corrigebatis i]Ias,ê( lt;um fuperbia: tc difperfæfunt eo quod non diet palioi ; amp;nbsp;îâAæ funt in dcuos ” rationcm omnibus feris filuæ .'£t rur^ *’ futn,£tnon quafiueruntpafiores ones ” meas, amp;nbsp;pafcebant pafiorcs fe ipfos, os » ues autem incas non pafcebant.Et paugt; »• lo poft,Ecmegoaduerfus paftores ,8C » exquiri egooucsnieas deinanu ipforû, „ amp;nbsp;eeftare facia eos ne pafcât oues meas, ,, amp;nbsp;non palcent amplius paftores fe ips ,fos,amp; liberabo eues meas de manu ipfo rum,Si non cruntipfisinefcam.Et iub ” iungit,populo dicens, Ecce ego iudicas . ” bo inter ouem amp;nbsp;ouem,arictcm amp;nbsp;aries *’ tern.Num parum erat vobis quod pafs ” cua bona depafcebatis,amp; reliquiaspafs » cuaruin concukafiis pedibus veftris,K t, oues (oncukationespedum vcfiroium ,, coinedebant.Etpauld poft fubiungit, ,,£rcogncketis quodego Dominus, S , VOS oues pafeuarum inearum. Homis nes meieftis.af ego Deus vefter,didt

*' Dominus Adonai.

II

ßiioiftflerMgligeuterfegereiistutit euibtn,Penas daS, tS^tnis

isiin ibedietis paßari nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

LIBER SECVNDVS, »

CAV.XXll.

AVdite Epifcopi, amp;nbsp;audite laid quo modo dicit Deus, ludicabo intcf aricté,amp; aricté,5r inter oué amp;nbsp;oué. Etad paftores dicit, ludicabimini pro.» pter iinperitiain vcftraiu , amp;nbsp;perditioa ticmouium lloccft , Inter Epifcopum Si Epifcopum iudicabo: amp;nbsp;inter laicum amp;nbsp;laicum:Slt; ipter Principiem amp;nbsp;Frinci pein.Suntenlin rationales hae eues, SC hiarietes,nonitrationales,ne forte di Cat laicus,ego ouis funi,non pallor, £lt; nullam rationcm meihabeo,fed paftor videbit,amp; ipfe folus de me rationem eft Tedditurus.Nain quemadmodum fi o« uis bonuin paftorem non fequatur, lult; pis exponitur ad interitumt ita fi nialü pallorein fequatur, ineuidentem mor^ temincidit; vorabit enimeain paftor. Quare fugiendi funt paftores pernia aofi.

Bÿomodo eperteatfuiiitot ohedire fr^Jidentibtis Efijetpis, Cap. XXIU.

PAftorcm bonum laicus honoret vt dominum, vt Pontiticem Dei, vt magiftrum pietatis.Nam qui ilium audit,CIirifiuinaudit:amp; qui ilium fper nit, Chriftum fpernitiqui verd Chri# £ fiuin

CONSTIT. S. APO ST.

darn non recipit, non recipit eius DeS ac pattern.Nam qui vos audit, inquit, ” me audit : SC qui vos fpernit, me fpera It nit:£(qui mefpernit,fpernit eû,qui mir fit me.lté Epifeopus laicos,vt filios dili gat,fouens accôpleâens charitatis fiua diotanquàmouaad pullos procréant« dos, vel tanquàmpuUos in vlnis tenés ad educandas gallinasiomnes, admotf nens,omnes,qui quidem reprehenfios ne opus habent,obiurgans,fed non per cutiens,adigens ad pudorem, fed noH ad euerfîonem.caftigans ad conuerfio^ nem.coarguens ad correfHonem,Sf re^ Aitudinem vix. Quod eft validum conferua,hoc «ft,quod eft Krnium,fide fecurum cuftodi.populum pacift'ct! pah censtinfirmum confolida,hoc eft,quod ( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tentationem patitur,admonitione con t

firma. Aegrotum fana,hoceft,quod la^ borat ex fide in incertitudine , per dolt; Arinam cura, FraAum alliga, hoc eft, quod errauerat, vel quod comminu« tun), vcldifruptum fuerat peccatis in er rote vjx, alliga per confolÿtoriam admonirionem,leuatuin delidis amp;nbsp;boa na fpe inieAa recreatum, fic robuftum ad Ectleftam reuoca, reducens ad gre« gem.Abicc'htm reftitue.hoc eft,in pecs catis repertum , amp;nbsp;in panam fegrega» tum,nonpermittens foris manere.fcd ttpprehendens, SC QQawnens reduc ad

OUW

• LIBER SECVNDVS, n ouile.hoc cft ad populum immaculatx Ecdefisc.Quod peiieratqu3cre,ho£ «ft, ' «um,qui ob tnultinidinem peccatorum ‘ de falute defperauerat : ne finas fundia tus intcrire:einn ,qui ob multum tor« ■ porem atque inertiam.fomnolentus fa lt;tuseft, Sfqui propter grauem fom« iiuin/u«yits cft oblitut, Si à proprio ‘ouitiiralöngc difcefsit vtinlupos in^ ^derit^'tu require, Si córreptum lt;on« nerte, 6lt;.fóbriüm eflehortare , atque ïpem inftcé,non pehnittenj ilium dice* re id,quod à quibufdam diótur,Quód impietates noftrae in nobis funt,amp;in ipfistabefcimus, Si qudnam modo vi* uemus r 5i igitur fieri poteft, transfe» rat'in fe Epifcopus peccatum , Si dicat e1,qui peccauit, Tu modo conuertere. Si ego mortem débitai« tibi,in me fuf* Hpio,ytbominus mortem nobis Siot » mnibus dcbitatn,in fe fufccpit.Nam bo ,, nuspaftoranimam /iiam ponirproo* ,, uibus fuis mcrccparius autem,qui non éft paftor,cuius non funt oues propriç, vidèt lupum venicntem,boc eft diabo« him,Sc retinquitoues,8C fugit,SC lupus diripiteas. Intelligere igitur oportet, quod cdm erga peccarores mifericors fit Deus , cum iiireiurando poenia tentiam promifit . Qui ergo pec* «at, SC promifsionem Dei de pocnj» £ 2 tena

CONSTIT. S. APOST. tcnria ignorât, amp;nbsp;longanimitatem , ac patiehtiam cius nefcit : prartcrea vcrô fanâas Stripturas cam pradicantcs.co gnitas non habet ,vt qui ahs te eas non didiccritjis ad interitum mit, tu vcrp tanquàin paÛor bencuolus , SC cußos bonus,inueftiga numcrans gregcm, Si quoddeefl,quçre,quemadinodum Do minus Deus,6f bonus Pater nofter ,çû iniiifletßUuin ruuinpaßorem bonum. Si faluarqrem,inagi(lruin nofirum le^ runi,mandauit éi'vt rdithqueret nonaiP ginta noucm in montibus, Si pergeret adquærendam crrantein,8Cinuentam, fuper humeros attolleret,amp; adgregem ferretlætus quod pcrditam ouein repe rifTet.Eodftn modo te obedicntcm prae . be ô Epifcope, quatrcns qiiod pericrar, ditigens, quod aberrauerat, rcducens quod rcceflerat poteftatein eniin haa besreduecndi , abfoluendi vulnea ratos in reniifsione. Propter te Sab uator dicit paralytico in pectatis, Rea mittuntur tibi peccata. Fides tua te fal» uauit,vade in pace. Pàx autcm. Si pcra tus tranquilluseil Déi Fcclelîa, cui aba folu'do peccatorcsrcftitueranoSjiinma culatos. alacres.ftudiolcs, kbciiofcs in opcribus bonis. Vt peritus Si deines medicus mcdcrc omnibus in peccato quot;nbsp;errantibus.non enim opus habeni,qui quot;nbsp;valent,medico.fed qui jegrotant. Venir eoim

LIBER SECVNDVF. j6 „ enim fllius hominis falujire, amp;nbsp;quæro re quod errauerat. Quoniani ergo me* dicusesErclelîf Dci,adliibc medicai mentum accominodatiim vnicuique Pal^jc. STgrototOninibus modis cura,fana,fal

”uosreftitueEcclcfiæ.Pafcegrcgcm.no# ”licunifupcrbiaprçefletanquàmdomis \ » nâsjedtanquâ paftor bonus in (inû cô 7* • Il gregans aghos^SC prégnantes confolâs.

il ■

Periciilcfuiti cfft,reo non andito, iudicare, erpenam ta Ytuw fta;ucre,anleiiiiim

Jinnone redar^titusßt.

Cali.X-XIllf.

Sltantem probus ,bonu S, manfues tus,fimplet;vcrus non diirus,non tontutnax.non immanisj non glo riofus.non mifericordiæ cxpers,non in flatus,non acceptor hominum, non ti= midus, non duplex; non illudcns po= pulis fubieftis , non abfcondcns ab eis Dei leges ,amp; fermones de pœnHens tia non promptus ad eqeiendum ,amp; ex pellcnduin,fed cautus,non obiurgator: non praceps : nonadmittens teiîiinOi» niuin contra aliquern fine tribus fertig buSjrtS'^ , quorum mores pridem (înt tei(iinonioprobati,£i: qui nequcininii* citns.nequcinuidiaducantur,Repentis tur enim multi, qui alioruin tnalis læ* tan{ur,dicaces,triplKis luigux, fratres

-G i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

CONSTIT.S. APOST.

edio habcntes,opcram dantes.vt Chri fti oues difsipcnt: quorum ferinones ß teinerc audire voies,difpcrges tuum o# uile,amp; trades lupis in «bum.hoc eßD{ nionibus,d( prauis hominibus quin po tius non hominibus , fed in figura hu» nianaferis,Ethnicis,luda:is,amp; hacretia ' cis impijs. Nam ad expulfuin ab E«Iegt; fia, fiatiiR accedunt perniciofi lupi, SC euin tanquàin agnum vorarc exlfii» mant .fuum lucrum illius intcritum ere dentes. Etenim horuin pater diabolus homicida efi.Et qui ob temeritatem iu» dien tui iniuitc damnatus eft,m(£iiitia alTeftus ,SC imbecillitate animi opprc'fs fus, vel ad genres transfugiet, velhies refibus impedietur,amp; omnino ab Eccle fiaatqnejfpeinDeum abalienabitur, amp;nbsp;implicabitur impietati: tu'ep illius ina teritus reus efficieris. Non enim eft xt quum promptum elTe ad eficiendum peccatores,tardumad recipiendum re« uertentem, S( paratum ad abfcinden' dum, durum ad ægrotos curandum. Nam de talibus diuina Scriptura dicit, PrtK.I- pedes eorum in malitiam currunt, ve« loces funtad effundendum fanguinem, Contritio SC labor in vijs eorum,amp;viâ pacis non cognouerunt.Non efi timor Dei ante ontlos eorü. Via pacis eftSal * uator noiter lefus Chrifius,qui docuic quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nos ciirn dixit,k.emittite,ÓC remit tetur

vor

LIBER SECVNDVS. jt „ vobis:DareK dabitur vobis.hoccft da te reniifsionem pecfatorum, Si reiiiitté tur vobis deliAa, qucmadmodum per orationem,nos inftituitvt Deo di:: ,,eeremus,Dimitle nobis débita noftra, ßcut Si nos dimittimus debiteribus no ’ ftris.Nilï ergo vos dimiferitis peccato» ” ribus,quaratione remifsioncm pecca^ ” torum vcflrorum obtinebitis iquot; Nonn« contraipfï vos alligamini dicentesdi» tnitterccùm dimittitis Nonne vcftro ipforum ori aduerfamini dicentes, dis miitimus.non dimittentes f Scitote ef «im qudd.qui innocentem ei)cit,vel re deuntein non renpit, interfeftor fra« tns cxirtit,amp; eius fanguinem fiundit,ve Cain fanguinem Abel fratris : fanguifa que eius damans ad Deum requiretur. Nam iuftus ab aliquo iniufte occifus,in requieteapud Deum manebit in æters num Eodem m odo fi quis temerè ab E-pifeopo fuerit eicdus.llle, qui eiedtinÿ noccntem,tanquam peccatorcm, accra bior interfeftor cenfetur, ciim non rea fpiciat ad Dei mifcricordiam , necmea morfitillius erga panitentes bonitas tis,nequetalium rerum feopos babeat «os ,qui mulritudinis peccatorum in panitentia rcmifsionem impetrauejs runt . Quare audactor exifiimana dus eft interfeftore corporalis , qui infonteoi Teiicit : eodem modo

£ 4 qui

CONSTITiS. APOST. qui pocnitentes nö recipitjdifsipat quæ Chrifti funt,contra iÜBm venmens. N â vt Deus nirtus e(t in peccatoribus ton« demnandis.ficetiain mifericorsin pcc# nitcntibiis recipiendis. Mifencordiain enim, Sc iudicium canebat de eo pius F/«/. 150. Dauid.

exemplum psnitetu titprtpDHilur nobii Dduid, amp;nbsp;Ne»iuitt,E\tchiitS',amp; tinsfilitts Mtnttjfts. .

taf.XXK.

NEcefTeeft autem,EpifcopCi vt ante ocuîos habeas exempla pra terito rum jhfqùe peritè vtaris ad regen dum eos.qui vel afperis, vel lenionbiis opus habent fermonibus. Præterca ve# ró a?quum eft vt iniudicando.Dei fenlt; tentiam fequaris:8lt; fi Deusiudicat pect catores, vel coouerfos, item tu eodein modo indices. Etenim nónne Dauid la pfum increpatum per Nathan dicentes j . qiicfepocniterc.continuómortelibera II. uit^inquicns, Confide non inorieris.

lonam nolentem Nineuitis pradicare, iuftit d mari atque à Cete deuorari, ogt; rantem in ventre Cetéab interitu in vitam reduxit'. Ezechiain paululuin in fuperbiain datum cum lachrymis ro gaiw

LIBER SECVNDVS. î» gîntem,criinine!ibcrauit.Ai!i’ite,âl3 pifcopi, vtile ad taies les cxcmpluiTi, Scriptiim eftewm in quarto Regum, amp;nbsp;in (eciindo Faralipomcnon bbro die

1, rum.his verbis, Et mortuus Esethias, ne?.4. ,, amp;nbsp;regnauit fiiius eius Manafles.duode’ ,, cim annoruin crat ciim regnare rerpifc fct,amp; quinquaginta quinque annis res gnauitln Icrufaleni ; amp;nbsp;noinen ir.atri

' eius Epfiba.Fccitqiie inaluin in confpes ” feu Domini,non abltinnit ab abominas gt;’tionibus gentiuTn, quas externiinauit 1) Dotninus à facie filiorum lfrael:amp; cen« 1, ucrius eti Wanafies amp;nbsp;ædificau t excels ,, fa.quç difsipauit.hzechias pateripfius, ,, amp;nbsp;Itaïuit columnasBaal,amp; erexit altas leBaal ,amp;fccit Lncosficut fecerat Ac#

” hab RcxlfracI, ttfecitaltarein domo ’’ Domini, in quï dixit Dominus ad Da ” uid amp;nbsp;ad Solomonem filiuia eiuSjQuo ’’ niam inipfo ponain nomen meum . Et ” ftatuit Manafiesalrare,amp;. in ipfis ferui# » uit Baal.öC dixit.Erit nomen meum in II aternum : amp;' ardihcauit altaria in duo# 1, bus afrijs domus Domini militisc cali. „ Et iple traduxit filios fuos per ignem in „ Gebençnô.amp;ariolaîusefi.magicisque ambus operam dedit, amp;nbsp;habuit P)tho

” ne3,yatcs,,conie(Sores, amp;nbsp;Seraf hin, Si ’‘abundauit vt faceret malum in oculis ” Domini.vtirritareteum .Etpofuitfu# ” filé, amp;nbsp;fculptilc luci imaginem, quam

E Î fecit

CONSTIT. 5.APÔST.

,1 fecitin domo Domini,in quo degit Do „ minus ponere nomen fuuni illhicin le^ ,, rufalem fanâa duitate in æternum, SC dixitjNon faciam pedem meum moue» ’ ri à terra Ifrael, quam dedi patribus !» *’ pforum. Veriim fi cuftodiuerint omnia *’ quxcunque mandaui ipHs fecundum ” mandatum,quod mandauit feruus me* •’Mofes,amp;non audiuerunt. Etfeduxit » eos ManatTes vt facerent malum in con „ fpeftu Domini fuper gentes,quas dele» ,, uic Dominus äfacie filiorum Ifraël. Et ,, locutus eft Dominus ad Manaflem , X j^adpopulumeius in manu Prophetarfi

feruorum eius dicens , Eo quod fedt ” ManaflesRex luda abominationes has ” malas, ab omnibus, qux fecit Amorä ” rçusinconfpeflu eius, SCpeccarefedt *’ ludam in idolis fuis, hxc didt Domi» »gt; nus Deus IfracLEcce ego porto mala in )gt; Ifrael,Sc ludam, vtomnis, qui audit il» ,, Ia,perfonent ambx aures eius :SC exten» „ dam fuper Ifracl menfuram Samarix,

Sc pondus domus Achaab,SC delebo Ie» rufalem tanquàm tabulam, qux dele* ” tur,SC euertam in fadem fuam,SC tradi ” reliquiashxreditatis mex,SC dabo eos ” inmanusinimicorum ipforum,erunm quot;nbsp;que in vaftitatem,ac in rapinam omni» » bus inimids ipforum, eo quod fecerût it mala in oculis meis, SC funt irritantes ijinedquadiecduxi patrem ipforum d ter»

LIBER SECVNDVS. 2, terr» Aegypti,vfc)ucad hanc diem. In» fuper fanguincin inooccntem effudit ’ Manaffes inultuin vehementer ,donec ” jmpleuitlerufalem vfiquead os, præter ’’peccataipfius, quitus peceare fecit lu» ’• dam.vtfaceret malum in oculis Domi^ ’gt; ni.Et cduxit Dominus duces copiarum Il Regis Affur , ceperuntqiie ManalTeni t, in vmeulis, amp;nbsp;vinxerunt compcdibus „fetreis.duxerunt'qî Babylonem, amp;nbsp;crat jVinÄus, amp;totus ferro circumdatus in carcere,S( dabaturei furfuraceus pants ” pondéré modieus,amp; aqua cum aceto in ” fflenfura, vt viaere pollet. Et erat op= *’ prefTuSidoIens'c^ vaide.it poftquàm ve ” hementer affiiflus eft : quxftuit faciem ” Domini Dei fui,amp; humiliatus eft vehea ’itnenter à fade Domini Dei patrum is iipfiuSjamp;orauitad Dominum dicens.

,, Omtit Udni/iis Regit luJd.

Caÿ. XXKI,'

t

** |-^ Omine Omnipotent Deus patrS noftrorum Abraam, Ifaac, amp;nbsp;la»

« lt;ob. Sc feminis ipforum iufti, qui gt;gt;nbsp;feciftica;lum,d( terram cum omni ora I) natu eorû:qui ligafti mare verbo mâda I, ti tuiiqui cöclufilii abyftu, SC cofignafti £ 4 eum

CONSTIT. S.APÔST.

Il eutn terribili, amp;nbsp;gloriofo nomine tuot „ quem omnia pauent,amp; tremunt ä facie „ virtutis tuæ : quoniam imporrabilis magnificentia gloria- tuæ, amp;nbsp;intolera« bilisira in peccatores comminationis ” tuæ.inimenfa , 3C ininucftigabilis mis ” fericordia promifsionis tuæ, quiatu cs ” Dom’nus inifericors , longanimis, ” multx mi(cricordiæ,5C pccnitens fuper •gt; improbicateshominum. Quoniaintu » Deus fecundum bonitatem prcbitatis ,, tux.promififti poenitentiæ remifsioné ,, peccantibus in falutem. Tu igitur Dos „ mine Deus itiftorum nonpofuifii pets nitentiam iuftis Abraham, Ifaac, amp;nbsp;las ’ cob,qin non peccauerunt, fed pofuiiti ” pocnircntiam fuper me peccatore, quo* ” niam peccaui fuper numerum arenz ” maris. Multiplicata; funt iniquitates « gt;nbsp;mcT Domine, multiplicatæ iniquitates Il me£;amp; nonampliùs dignus fum hgelt; ,,'rc oculos^, amp;nbsp;intueri altitudinem call „ ä inultithdiiie iniquitatum mearum: „ Incuruatus raulto vinculo ferri ,quos niam irritaui furorem tuum , amp;nbsp;ma» ' lum in confpcâu tuo feci , ßatuens *’ abominationes , amp;nbsp;inultiplicans of* *’ fenhones. Et nunc inclinans genua cor ’* dismei, rogans bonitatem tuam ; pecs » caui Domine, SC peccata mea ego cos »lt; gnofeo, fed peto, rogans te , remit» Il K mihi Domine, remitte mihi j ne lîmul

LIBER SECVNDVS.

,,firnul perdas me ciim iniquitatibus mcis,neque in a-ttrntiin iratus cooler«

’ lies inaîa mihi. nequecondcnos mein ” infiinis locis terra.Quia tu Deus,De’ ’* pa:nitentium,amp; (uper meoftcndes bo ” nitatem tuam,quoniam cüin fimindia » gnust'aluabismefccundum multâmie gt;gt;nbsp;fericordiam tuam, nbsp;nbsp;laudabo tefem«

gt;, per omnibus dicbus vitæ mc«,quoniâ ,, tclaudat omnis virtus Cœlorum ,SC „ tua eft gloria in fsecula. Amena nbsp;nbsp;. ■gt;

,, Et audiuit vocem fuam Dominus.fii mifcrtus cft eiHSlt;amp; faûa eft circa ipl'uin ’’ flammaignis,amp; îiqûefaftafunt oinnia “ arcaipfuin fcrràmenta,amp; fanauit Do« ’’minus Manaflem àtribularione eins, ” 8(rcduxit eum lerufalem adrcgnum • gt;nbsp;fuum.Et cognouit ManalTcs quod Do» » minus ipfe eii Deus folus,amp; feruiuitfo ,gt; li Domino Deo in toto corde eius,amp;in „ tota anima eius , Si putatus cftiultusi „.Et fuiiulit Deos aliènes, amp;nbsp;fcufptile â domo Domini, Si omnia altaria, quae

’ aedificauerat in domo Domini, Si om« ’’ nia altariain lerufalem eiecit extra cia ” uicatein,amp; direxit altarc,£lt; facribeauit „ ” fuper ipfum facnficium falutaris Si lau ’gt; dis.Et di.xit Manaffes Indac,vt ferüiret ' piDomino Deo lfraël,amp; dormiuitinpaa ' ,1 ce cum patribus fuisi S( regnauit Amô ,, filius eius pro eo, Si fecit malum corâ „ Domino, fecundum orania quaccunatt

E 7 que

CONSTIT. S. APOST,

I .fecerat Nmaffes pater eius in pri* .tis, 8( irntauit Dominum Dcum fuü. Audifttsûlii chariGsimi queniadmodâ Dominus Deus euin, qui idoia colites rat,amp;muitos infontes ociiderat,kuiter caftigariun recepit, amp;nbsp;dimiGsis deliAis, eum in regnü rcduxit.Nó foliim eniin |xxnitennbusindulget,fedctiam ph(U nam dignitatem relUtuir.

Control ns,^ui excotitemiii« ftccMt, ßt cxemflum jimtn.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caf. XXf'lt.

NVHum peccatutn idololatria ree periturgrauius ; ea eftenim cone tra Deum impietas, fed tainé ipfa quoque per veram pcrnitentiam con» donatur.Si veró quis de induftria peclt; cettentans Deumi quaG non vlcifcens . tem mala; is reintfsionem non confea quitur, quamuis fêcum ipfe dicat, Sit mihi propitius Deus, quoniam ambue labo in euerGone cordis mei praui.Tae a.ger.il» lis fuit Ainon Manafsis filius . Inquit enim fcriptura.Et cogitauit Ainó cogie tationemtranfgrefsionismalam:amp; die ” xit,Pater meus d iuuentute multa inie ’’ quêfeat, amp;nbsp;in fenedute panitentiam '* «git;amp; nunc ego ambulabo prout congt; ” cupifät anima mea, ÔC poftea cöuertar •• ad Dofoinuin, tt feat malum in cons

» .J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpcftu

LIBtR. SECVNDVS. fpeSu Do:n;ni fupra omncs, qui fue* runt ante iprum, 8i exterininaun eum Dominus Deus cito à terra eius bona; amp;nbsp;irruerunrin eum ferui fui, amp;nbsp;occide runt ipfum in domo ipGiis,S( regnawit annos duos folos.

ßupicJiriJlHs ufus yiHÏt ftcc»t»ret mre fer fxHiteKtiai».

Uf, XXf'lU,

ATtenditelaici.ne quis veftrum co gitationem Amon in corde fuoi lt;onfinnet,8lt; breui tcpore pereat, Bode modo Epifcopus conferuet quan turn poteft, eos, qui non peccauerunt, Vt fine peccato pcrfeBerent;amp; eos,qui à peccatis conuertuntur, curatos recia piat.Si veró poenitentem contra mifea ricordiamnon admiferit, peccabitin Dominum Deum fuum, iuftificans fe ipfum fupra illius iuftitiam.K nö recia piens quéille recepit per Chriftü: pro« pter quem mifit Miuin fuum in terrain hominibus tanquàm hominé; propter quem voluit de muliere ilium nafci ctim aflet faâor mulieris K viri: cuius caufa non parcés cruci, K morti, ac fea pulturx,permiflt illum pati, ciïm efliet natura impafsibilis,films dileAus, Dei verbs, inagai côfilfi angelus, vt morti fubieâos,morte libcraret.Hncirritànt noB

CONSTIT. S. APOST, non redpientes pttnitcntein . Is cnim me Matthxusn,cuin cnim priiis f ubli# Il a quot;nbsp;QnuSjVocarc no eft ventus, SC Petru, qui cum ob timorem tel negauit, eiiin isperpanirentiainipfum placafet, 8C irnircReuilTec, ingratiam recepit, palt; fioremque propriorum agnoruin ccn ftituit. Et Paulum coapoirolii nol'tiü, qui milita nobis prius intulerat ii .ala, amp;nbsp;blafphemauerat in nomen fanftuin: pro perleeutore Apoftolum fciit.vas « ” ieftionis ilium inilituens, amp;nbsp;alten nu» ” tlammuliefi pecfatrici inquit, Remib Actor- tufitur tibi peceata multa,quoniam dt» Lttc.l. lexini multiun. Quandani aliain pecs Ivan-^- catricein ftatueriit feniores coràm eo, amp;nbsp;teieflo in eurii iudicio exierant.Co» gnifor veto cordium Dominus, eiim quarfiflet ab ea,niim feniores ipfam co# demnaiTent,iliaque négaf.c.t,3ix inulie ri, \’adc ncque egote condemno. Hiic Saluatqrem, Regem, amp;nbsp;Dominum, K Dcuin noftruin lefum Chrilluiii ô E# pifeopi, tànquam fcopum vos habt re, huius iniitatores vos effe oportet, mi# tes,quietos,c!eincntcs,mifeiilt;orde5,pa 'CifiC'os,manfiietos’prómptos ad docen dum,ad Cotiuerteduin, ad recipiendu, adcohOrtandum, non percuffores, no iracundos,non pétulantes, no glorio# fos,noh fuperbos, non vinolentos, no çbnoî, non inänes fumptus facientes, ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non

LIBER. SECVNDVS. 32 non delicatos,non funiptuofos.nô tan quant alienis, fed tanquä propres Dcii donis vtentcSgtanquàin bonos difpen« latotfS factos , tanquàm eos, à quibus Dominas rationcin cft poftulatutus. Suffidcntcin habeat vi^cum, amp;nbsp;veftitQ) Epircopus,vfui,d( dignitati accomino« datum: nonvtatiir Dominicisrcbiis tanquàm alienis,fed moderatc:dignu$ 10. eft enim op erarius mcrcedc fua .Dclica#, tus neefto, neleuis , fed tantum expes j târ.quxfapuntad cbnferuandam n» 'i ' turain,

,1.

Deprimitiji Jecimit, ^uemaJa lt;ilt;-éeal EpifeepHS ex ije ipfe caperta y ci eas cxgt;ti alijscam^ mtinicare.

Cap. XXIX.

QV^een deâmi$,amp;primitiis fecun» duin mandatum Dei dantur, vtlt; Del homo confumat,volunta.riaj. quæ occalione pauperum off(:runti'r,i reflc difpenfet orphanis, viduis, afflilt;t âis,amp; peregrinis cgenùbus vt qui has bet Deum harum return rationem ab eo repofeentem, qui hanc difpenfatio* nem illi corami(it.Omngt;bus egentibuc cum luhitiatnbuentes.lpfiqdeqs vtéo-teSjfed non abutentes : comedentes dcr ijs Jed no foli vorantes, egenifque im« ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;per«

CONSTIT. S. APOST., pertientes, Dei ofFctifioHem vitabitis. Mam fi foil haec confumetis exprobrad bitur vobis â Deodicéte, tanquiiin ino fariabilibus,amp; voratoribus,Lac corned ift. debatiSjêC Ianis vediebamini.Et in alio loco, Munquidhabitabitis foli fuper (erram ? Propterea in lege prsrceptum eft vobis, Diliges proximum tuum mt teipfum . Atque hæcnon ideó did , ,. cimus, vt non capiatis fruâum labo# rum veftrorum Scriptum eft enim,Mó infrenabis os boui trituranti; fed mo* fUfn iuftitia.Vt igitur in area labor ans infomnis bos comedit quidé, fed non totum abfuinit, fic vos labo* rantesinaréa, liocéftinEccIefîaDei, de Ecclelîa comedite,more Leuitarnm (niniftrantium intabernaculomarty* ri), quod per oninia Ecclefîæ Eguram referebat, etiam vero tx nomine mar* ryrin Ecclefîæ tabernaculum deftgnas bat.Hicigitur leunæ tabernaculo afsi* dentes,de iis,quæ Deo offerebantur ab omni populo, donis partibus, primid tüs,deâinis,facr)ficiis oblationibus fîlt; ne prohibitione partem habebant ipfi, SC vxores eorum, filtj amp;nbsp;filix eorum. Quoniam autem eorum ofEcium erar ” tabernaculo miniftrare:propterea for# . ’’tfterrxnonacceperuntinfilftslfrael, qufjdoblationespopuli forsLeui, Si lors tribus dus. Vos ieitur hodie, ô £# pif*

LIBER SECVNDVS.

pifcopijcftis populo veüro facerdotes, Leuitz,qui miniftrant facro Taberna« culo fanÂæ,S( catholicx Ecclelgt;z,atq) afsiftcntcs ad altare Domini amp;nbsp;Dei no ftri, amp;nbsp;adducentes ei rationales St ins cruétas hofiias per lefum inagnü Pöti; ficé.Vos laicis, qui inter vos tunt, eftis ProphetæjPrincipes, Duces,5lt; Reges, inediatores Dei,amp; Hdeliuin ipliuSipar^ ticipes verbi ac nuncfl.eognitores Sciï pturaruin ac tubæ Dei,teltescj) eins vo luntatis,qui omnium peccata portatis, amp;nbsp;de omnibus rationem reddis, quie bus(vtaudiftis) grauiter minatur feria »mo.Siabkonderitis ab hominibus da »nein fdentiæ . quibusperieulum dams ^4it.

nationis imininet,nifl annunciaueritis voluntatcin eius, populo vobis fubiei».

fto : quibus certa merces à Deo paras • ta eft. Si gloria inefFabilis laudabiliter, ■ amp;nbsp;reifte niiniftrantibus in 1’abernacus lofanfto. Nam qucmadmodum ves ftrü eft onus, ira minifteria viftus, ats , quealios neceftarios vfus voscapiti». , Imitatorcs enim eftis Chrifii,R vt ipfe Omnium noftrum peccata portauitin ligno affixus, iinmaculatus pro iis,qui ^hçar-fupplicio digni erat, fic vos populi pec lt;ata in vos ipfos transferre oportet.Di ’

»ftum eft enim de Saluator» in Ifaia, t, qgt; hic peccata noftratollic, dtpronoui ■’

Üs dolct, £t rurfum, Ipfe ^cata muU

torum

CONSTIT. S. APOST.

torum portaiiir,5f proprer iniquitates ” ipforuin eft traditiis. Quemadmodum igitiir VOS fcopi eftisdia fcopuin habe» tis Chriftü. Vt igiturillc omnium ftrum feopus eft, fit vos laicorum nm bis ftibieftorum. Nolitcenim exiftima re facile, vel Icuc efte f pifcopa t’ onus. Gciienitigitur.vt quéadmoduin onus fuftinetis ipiijra quoque fruéiinim pri riii partidpes fitis,amp; egentibus partem fuppedltctis,vt qui rationem redditu# ri eftiEei,qui falfas rationes à vobis nd eft accepturus. Oportet enim eo$,qui Ecclefiæ afsident,ali de t'cclefia. Quip«-pc facerdOteSjLcuitaSjaflcfrorcs, mini^

^Kw.ig ftrosDei,vtinlibroNumcrorumf{rilt; ptum eft de faterdotib’,Et dixit Domi ” nus ad Aaroti;Tuamp;filiituiamp;' domus ’’ patristui accipietis peccataTanfrorum gt;i facerdotii veftri. Fcce dedi vobis cufto » diam priinitiarum de omnibus fanefift »1 catisa filiis Ifrael.libi dedi ipfain mu ,, nus,.£c ftlijs tuis poft rein legem ater« ,, nam.EthoCetit Vobis ä fanilificatis.â

fruäibus,amp; à don 5,amp; abOmmbiisfa« quot;■ cnficpSiSf abomrii deliftojä: de pecca ’ tiSjSC quacunque reddunt inihi.ab out nibus Tandis tibi crunt amp;nbsp;filqs ruis in ” fanduario comeditcipfa. tt pauld poft »gt; Qmnesprimitise'ólei, Si vinijfic frumé » ti J quxcunque dederint Dómino, tibi »gt; dedlipfa. Primogenifa omnia tibi det ■rvï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;di,amp;

LIBER SECVNDVS, 34 tli,amp; dices omne donii omne primo* ” genitum Hominis Siiuinenti mundi Slt; ” immiindi,amp;hortiéc,8lt; peftoris, amp;hus ’’ mcri dexteri ad tacerdotes pcrtinet, SC » retiquos inreruientcs Lctiitas. Audife hacc vos laid,Sc elifta De Ecclefia Del, Eteniin anteapopulus, Dei populus 8C gens fanCIa vocabatur: vos quoqiie igi tur eliis fanfla Déi SC facra Ecdefia der ExoJ.19, fcriptain ccriö,regalefacerdotiuin,gés i,?«'.!. fanfta,populus acquifitidois.lponfa or n.ita Domino Deo,Ecclefia magna. Ec clcfia fidelis.Qiiae prius diSla fünf, nüc aunbuspercipcjpiimitiç Pötifici Chrj fto,SC minifirantibus ei, Deciinaefalu« taris initium nomiriis lefu, Audi facra cathölifaEcclefia, quac decéplagas cfFu gifti.Sc ßecalogum ?ccepiftj, amp;nbsp;legem dididftijSC fidem esadepfa.Scin Icfuin credidiÜi, SC de nomine eius appellata es. Sc in conl'uinmatione gloriæ ipflus firmataiqua’ tune viélimæ erant.nunc orationes funt,preccs Sc gratiatfi aftio ncsiqus tuncprimitiæjSC decimæ,par tés Si dona , nuncoblationes: quæper fanftos Epifeopos offeruntur Dorninô Deo per lefum Chriftum, qui pro ip* fis moTtuus eft.li enim funt Pontifices veftri, facerdotes veftri, Presbytert funtLeuitz- veffrijqmnunc funtDia^ coni,Leftofes,Caniores,Ofliarii.Dialt; coniflx veftræ, viduæ , virgines, or# phani

CONSTIT. S.APOST. phani veftrijjs omnibus fuperior Po» tifexeft.

Im (uius figuTtnH, 0* Jtgnitatrm qitiliict de Cltro fit cBuhitutus.

caf. XXX.

EPifcopus verbi miniftev eft, fcien^ rix cuftos , mediator inter Deutp R VOS in feruitute, quam Deo im MnditJS pietatis magifter eft , is poft: Deum pater vefter,qui per aquam voj regenerauit in adoptionrm filioruDei: is PrinccpS amp;nbsp;dux vefter.is Rex vefter R dynafta . Dcnique is terrenus Deus Deuni,fiii :i vobishonor debetur: ^•'iitat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fimilibus Deus djcebat,

eadeui ‘''i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;onuies.

fcritlit ^^^^^snonmalediccs.Epiftopus.n.fus pra VOS fedeat,vt qui Dei dignitatc or« guatcnus dero prxeft R om iji populo imperat.Diaeonus huit afsw Itos.in Efi ^ttvt Chrifius patri,flf miniftret ei in /?«/lt; feri omnibus fine reprehéfione.quîadmoa tid iraS. du Chriftus àïeipfonihilfaciens.qux htciffii grata funt patri fadt ocnnino. Diacoa repetens, figuram Spiritus fanAi honoa mention? vobis, nihil fine Diacono ages ƒ«« aao-J V’ loquens^uemadmodum nee paras lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* (Ictus à felpioaliquidloquitur vel faa

jtoltcnrn jg^cdgioi.jfic4ns Chriftum, expeftat unfittnt, voluntateih ,amp;vtnemoin Chri# fluin

LIBER SECVNDVS. » Bum credere poteft fine doärina fpiri* tus , fic fine Diaçonifla nulla mutier accedar ad Diaconum vcl Epifcopum, Presbyteri in formant Apofiolorum 4 Vobis ccnreantur:magifiri fintfeientise Dei.quoniä Dominus nos mittens dügt; cebat,Euntes docete omnes genres )ba= ptizantesipfojin nomine Patris.ac Fi Mat.ti,] ; lij,amp; Spiritus ianfli, docentes ipfos fer , uareomnia.t^uemädauivobis. Vidwi Sc orphani in figura ^rü exiftimcns; tur ä vobis, virgine^figuramturw buli incenfi honorentur,

SjiaJresirmeitdaeilbtmiuttnfeiffuHt .

itmitteread di^uthtletit ßtcerdilalmyi Corilie,ygt;t faul, (*gt;•

Cttf, xxxc.

QVemadmodum non erat licitum alienigenam eum, qui non eGs fet Leu i ta, atiquid offerte, vel ad altare accedere fine farerdonb’: ita vos fine Epifcopo nihil facite.Qudd fi quis fine Epifcopo faciat aliquid, irufirä tlj» lud facit; non enim in opus ipfi impu* ^abitur.Vt.n. Saul cü fin* Samuele ob^ tuliffet, audiuitqucniäfrufirä fecifit, ficjaicus omnis fine facerdote perficiés aliquid,(iruftrà facit. Et vt Ozias Rex ffi uop eilet facerdosjamp;fawrdotûfacra

CONSTIT. S.APOST.

'5' »dminiftraflct.inlepraminciditprcp» CM. pa- ter iniquifatcm ;fic omnis laicuS no ch ralip.té. ftippliciuin.fi Deum contenipfep J. •rit,riiofque facerdotes defpexerit, fibi# in Eb ai honorem arrogauerit, non imita= tusChriduin, quinonipfefeglorifica ,■ ultvt fieret facerdos, fed expeciauit vt »ya . 109. jj Jaiidiret,Iurauit domiiius amp;nö ’gt; non pcrnitcbiteum, Tu es faterdos in «I sternum fehindum ordinemMcIchi# fedech.Qudd fi fine patre Chrifius ipfe fe non glorificat.quomodo fieri potcft Vt homo ipfe fe in facerdotiu proiidat, non accepta dignitate à fuperiore, H ea faciat,qiiç iolis licita funt facerdotiu bus'’Nlt;gt;nne Coritac quanquàm detri# budeui erant,incendio confumpti (Vint lt;iim in Mofem 5f in Aarö infilltafTcnf, S( deijs, qu«r ad fenori fpeclabant,pu= Ninn, i-j, gnafrentfamp; Dathan, fifAbiron viuiin

1 nfernum defeenderuntf Et virga ciim germinaffet.multorum infaniam com# preftit, Sc à Deo Pontificem infiitutu indicauit.Decct fgitur amp;nbsp;vos fratresfa crifieia veftra, fine oblationes Epifeo# po afferre, v t Pontifici vel per vos, vel per Diaconos.etiam veto primitias, SC décimas, SC voluntaria ei afferte.Ipfe e# nim cognofeit opprefTos cuilibet tri huit,quätuin fans elf,ne quis fepx eogt; dédie, aut eadchebdoraada accipiat, alius vero nihil omnino. Aequum eft enim

LIBER 5ECVNDVS. 36 enim iis,qui verc opprcfsi funt,potius in vfus fuppcditare,quâ oppref* fi effe exiruinantur.

■)li: 111. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, , l'' -

Pf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ucmaatnijiiiim »f erteilt

■ ßn^uloi Cleri ordiues üb inuitiiti^ libus henetari,

Ctf. X X X l I.

QVi ad Agapas, fine (yt. Dominus

nominau)t) adconuiuiuin'infti« ó«c.i4-I nbsp;nbsp;nbsp;'tuerunt vocare Presbyteras .qua f.fg» •

norunt Diaconioprenam,eainfrequé# sin^H’ ter vocent.Seponatur aqtem in conuü uio quod paltorj (onfuetum efi dari, dicoautemid quod ad primitias per« tinetjVeluti facer^ioti, ctiam conui# UIO non adfit,in honorem Dei , qui ei tacerdonura conuniüt. Qiiantum aüt vnicuique Presbyterarum datur, eius duplü detur Diaconis in honoré Chri fii.Presbyteris verd, vt qui laborât in j verbo doéirinæ, duplex quoque fepoi ** natur pars in gratiam Apoftolorum Domini, cuius locum fuhinent, tan« qnàm lt;onfoharnEpilcoporum,amp; £c» clefir corona, Sunt enim ijSenatus 8C. Mnftffus. Eclt;lefiæ,quot;„lt; Si Leftor fit, apiat partem vnam in honorem Pro» phetarum.Eodem modo Cantor amp;O« ftianus Vnicuiq, igityr gradui,Iaiä de

f bitum

CONSTIT. s. APOST. bitum honorem tribuant,in donis ats que in omnivitse vencratione.Non au , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tem facile molefti Cnt praepofitis, fed

per miniftros, quæ voluerint, iîgniiï:) centjhoceftper Diaconos,quibtis cum inaiori libertate porerunt vti, no enim ad Omnipotentem Deuin accedere 1Ù lt;et,niü per Chrifliim, ita laici omnia, qux volent.per Diaconum manifefta bpiicopo faciant,(icqiie de illius fentin tia ea perhdât.Neque enim olim in fad cro fanâuariooflrerebatur vel gerebac Z. turaliquidlincfaccrdote. Labia enim facerdotis Cuftodient fcienriam,^ legï quot;nbsp;exquirent de oreipfius, ait quodam in loco Propheta.Quoniam Angelus Do mini Oranipotenti Sell : namfiri,qui dxmones coluntjn nefarijs 8C abomia nandis impuris'cp corum facris etiam nunc fanâa imitantur (ac longo quidé interuallopiaculutn fi in comparatioi’ nem vcniat, àpietate difiet) veruntas men 1Ï ii in illis impijs religionibns ßfi ne facerdotc nihil offerfit, nihil facifit, fed os lapidearum ftatuarum facardod tern putant ,à quo expefiant bbi prxci quid faâuri qux ille prxcepa rit omnia exequuntur,nihilqde mil dlt; cius fenrentia agunt, in honoreqtie ha bent facerdotem, eiufque nomc facro« fanÀum exiftimantin honorem inania maruin ftatuatiiih, cultoaiqUe improv boa

tiBtR 'SECVNDVS. 37 borumfpiriniufn.fiinquamini.cfi ina - nia faVa'q; opincnftir, in nnllact), re fir# ma fpë fuà collocent, tatncn fanAitati itnitari conârur,quâto eft sequius vos, quiciarifsimä fidem certifsimatn'q; fplt; obtinetis,8( gloriofam sctcrnam infab libilem promiïsionem ampleëtiniini,in prxpofttis colere Dominfi Defi,exiftu mantes os Dei, efie Epiftopum* nbsp;nbsp;nbsp;1 :lt;

f ■ ;gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. -!Qi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;IJf - ,

=■' - ßuteßt'Jignilits Epifiaftnun,

OiacenBrum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

quot; Cip. XXXlll.

NAm fi Aaron poftquàm nunda« uit Pharaoni fcrmones nomine MofiSjPropheta diAus eft, Mojs fes verd Pharaonis De’ fdlicet vti Rex fimul, Sc Pontifex ( vt inquit ad eum Deiis)Deuiji pofuitc Pharaoni, Sc Kin ron ifrater tuus erit tuns Propheta: cur non VOS quoqiie internuncios verbi Prophetasefleexiftimetis, eosque vt Deosreuereaminif

ßMitneda Bp»ftelt;it Ui(0S partreDinctiiii.

Ctp. jCXXHïU

NVncenim vobis loco Aaron Diw conus eft, loco Mofis Epifcopus.

ft Aiofes â Domino appellaa

•CONSTIT. S. APOST.

tus eft Deus, à vobis quor^ Epifcoput Dei loco in honore habeatur. Si Dii(o nus (ittanquàm eins Propheta , Nant quemadmodum Chrîftus fine Pâtre nihil agit, ita Diaconus nihil agit nilï de fententia Epifeopi. Et quemadmoa dum Flius fine pâtre non eft,ita neque Diaconus fine Epifcopo.Et quëadmo« dum Filius eft obediens Patri,ira Dia« conus omnis Epifeopo paret. Et quem admodum Fdius nuncius eft 8c proa pheta PatriSiita Diaconus nnncius eft Si propheta Epifcopi.Propteria omnia qux i Diacono geruntur, (ignificétur Epifeopo,amp; per epm ad exitum perdu« cantur,

Csid u0» licet DiactHUmfine Efifeept

-i-.' aliquid ngere, Cnf. X X X r.

IN fumma autemnihil agat Diaco« nus fine Epifeopo, nec cuiquâ quic* quam det,nifi de illius fententia Nâ (i clam Epifeopo alicuiegenti prabue« rit aliquid,in côtumelià Epifeopi prx« bebit,cum'c^ falumnia fubijciet, vt qui negligere yideatur eos,qui egeftate op prefsi funt.fiuî verd Epifeopo fermo« ne vtl fa£ns detrahit.Dcü effendit, nô Jfxe. 11. eô,qui dixitjDijs nô maledices. non.n.del«pidüamp;lignorum piaculis

•J I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;legeia

LIBER SECVNDVS. 38 ' legem ferebat, qusefuofalfo nomine funt abominabilia , fed de facerdotis . buSjSt iudKib’.quibus dixit,Dq eft, amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* *•

filii cxcclft omnes.

(

nOM »fortet DiacoHum prater Epif topifenleniian dare ali^uid-.ntiin iu Citl«miiidm‘Épifeopi ’’ nbsp;nbsp;nbsp;*• '

hoc oget. Cap. XXXf'l.

SI vides,Diacone,aliqué inepia pres mi,adinonito Epjfcopo illi fuppe# dites, nee dam in eius contumeliâ quiequam agas, ne murmurationé in ilium excites .Non enim contra ilium murmuratioortavidebitur, fedcötra Dominum Deum, amp;nbsp;audict Diaconus amp;nbsp;alq,qux Aaron amp;nbsp;Maria in W ofem I nbsp;nbsp;nbsp;,, oblocuti,audiuuerunt.Quomodo non

I timuiflis loqui contra M ofem feruum ’ meumï’Et rurfum idem Mofesiis , qui ” in eum confpirauerant, inquit, Non ” enim contra nos murmuratio veftra •’ eft , fed contra dominum Deum nos ftrum.Nam ciimlainis,quidixeritra« can, vel ftulte, nö impunc abiturus (it, vt qui nome Chriftl contumeliâ affe» cerit,quid dicemus de Epifeopo f per quem Dominus in ordinatieneSpirk turn fandum vobis dédit : per quem fandam dodhnam didiciftis,amp;Dcu(n

F 3 cognolt;gt;

CONSTIT. Sî APOST. cognouiftis, amp;nbsp;in Chriftiun credidfc» ftis;perqui:mcognirief«s àDeo: prf quem confignati eftis oleoexulutiot nis,8lt; chrifmate fapicntiae;per que filij luas faSi eftis;pcr qué Dominus in iU luminations veftna, £.pifcopi inanus impofitionem tefiiinoiiio fuo comproii banSjin fingiUis veftiuii, fuam faciam voccin emifiitjdicens Filius incus cs tu, ” ego hodie genui te. PerEpifcopuin, ô ” homo,adöptatte Deus infilium. Co# gt;’ gnofee fili dextei am matris tua?, amp;nbsp;dis gt;, bge eum.qui fecundum Dcum tuus pa ), ter e!i,Se ilium rcuercrc.

Qiioincdo oporliat ioitorire fdceriotts, amp;nbsp;yetitrdbilts exiilimarc,cùnf fint f Aires fiiritut-les.

Ca^. XXXril.

NAm fi de parentibus fecund« car# nemlexdiuina inquit, Honora Sxs.io. pattern tuum, amp;nbsp;matrëtuam, vt JI bene tibi fit, Si qui maledixcrit patri vel matrijinorte moriatur. quanto ina ’’ gis de fpiritualibus parentibus vobis præceptû eft,vteoshonorctis,8C diliga Tistanquä beneficos legatos'cp ad Dan, qui VOS per aquam regencraueröt, ver bo quafi laftc educauerunt,in dodrina nutriuerunt, in mandatis confirm aue#

runt:

LIBER SECVNDyS.-gt; ^9 runtiïalntari corpore, amp;nbsp;preciofo fan* guine dignos reddiderunt : à peccatis lolucrunt, amp;nbsp;facrofandæ EuchariÛM participes efFeceruntidiuius promifsio niS confortes,coliæredes'ijî ftatuerunt^ Hos veneiabilitcr colite varrjs fconofw busiii enim à Deo vîtst amp;nbsp;mortis potes (iatem acçcpcrunt in peccatpribus iudl candis^ damnandis'cg in mortem ignis îtcrni nec non in liberandis ifs, qm Te# deunt, amp;nbsp;in vita iilis pratftanda.

ÛKoi facerdotelfuntprlt;eflantiofes l’riucifihus amp;nbsp;JitÿilfHS.

Cttf. XXXf'ill,

H Os Principes filt; Reges vellros putatoie. Si tribulata tanquâ Re gibus penditote. De veüro e# uim ilios. Si doniefticos iUoruin ali os porter, queinadmoduni Sainuefpiæcc pit populo de Rege in primo Regû,amp; Wofes de facerdotlbus in Leuitico,eo= dem modo nos de Epifcopis vobisprç« cipimus.Nâ fi tuncpopulus propoi tio ne, tanto Régi mtinera prçbebat.qiian to magis nunc Epifcopus décréta ûbi d Deo ftipendia caperc debet ad fe alédü, amp;nbsp;dericos,qui apud eû funt f Qncid fl aliquid orationi addendû eft,plura hic tapiat.quàm ille oltm.lUe enim rë mi» htarë uniü adminiflrabat, belli paci£;

F 4 qiie

CONSTIT. s. AfOST. qtie moderator ad nienda corpora,hilt; vero Dei facerdotiuin adminiftrans, corpus,amp; anima pcnculis libérât. Qua toigitur anima corporeeft excellénor, taitto facerdotilim Regno ptacttat Li# gat'enim id 8( foluit fupplicio, vel ins diligentia dignos.Ideo Èpilctim dllige re dcbetis,vtpatrem,timer6, vt RegéJ Jionorare; vtdominö. fruftus vcftros Sc opera m.tnuS veftrarii in ycfträ bes nediclionem illi ofFerentcs primitiag veftrasjdccimas, partes, donaveftra danteseivt facerdotiDci : primitias inquam frumenti, vini,olci, porno# rum,atqueomniH, quse Deus prxbet vobis , Et erit oblatio tua accepta in odorem fuauitatis Domino Deo tuo, Sc benedicet Dominus operibus mas nuum tuarum,Sc inultiplicabit Domi# nus bona terrae tux,quoniam benedis Aio in caput tribuentis reuertitur.

Qitèd qutmadttioditm le^es decitHai dare igt;recipiuni,ita

Euangelium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i-

Cap. XXXIX.

INtelIigendum eft autem,ciuód quäl quàm Dominus liberauit vos à for# uitute adicAorum vinculorum, SC eduxit VOS in refrigeriü , non ampltis ßnens vos facrißcare bruta animalia pro

LIBER. SECVNDVS. 40 pro peccatis,folutos illis expiationib’, eni)flari|s,afsiduislotionibus, amp;nbsp;afper fionibus:non ramen oblaticnibiis vos liberauit, quas faeerdotibus dcberis, benebccntiis erga cos, qui egent.ait , eniin Dominus nofter in Euägeb'o Ni ' fiabtidauerit veRraiuftitia plufqudm fcribarum S( Pharifxorum,non intra« bitis in regnum Coclorum. Ita ergo as bundabit luRitia veftra,fi de facerdoti buSjOrphanis, viduis maiorem curam fufäpietiSjVt fcriptuin cft,Difperfit,dt dir pauperibus.iuftitia eius manet in fç p^i . culum facculi.Et rurfum. Per eleemofy ' ' nam fidrdem dclentut peccata.Etrurs fuin.Aniraabenedidacmnis fimplcx. *** Ergo ira facies quemadmoduin Domi nus prsecepit, 8c dabis facerdoti iufta fua , primitias de area Si torculari pro peccatis tanquàin mediatori,atque in« ter nuncio pofito inter Defi amp;nbsp;cos,qui expiationibusamp; deprecationibus opus habcnt.Te cnim dar««porter,i!lum di firibuerc tanquäm occonomum, amp;nbsp;dif pcnfatorem rerum ecclelîafiicarû. Ne« que enim ab Epifcopo tuo rationem pctere dcbe s, neque eius difpenfationé obfcruabis quomodo eä peragat,quan do,cum quibus,vbi,bene,vel midc,vel conuenienter.Habetenimiudicem De« um, qui in eius manus hanc difpenfa« tionem commiüt, amp;nbsp;dignß eum efbcit f s facer#

CONSTIT. S. APOST.

(âcerdutio tanti loci.

^dmeniiio dccem maadittiirunt-Cup. XC..

Hkhe prç oculis timorem Del,me* ■nor omni tempore decein Dei inandatorum.

• 1 Diligifo Deum vnum,ac folum on» mbits viribus tuts.

Z Noliattendereldolis, Sfhuiufmo* di alijs täquä diis inaniniis,velralt; tione carentibus, vel dxmonibus.

J Intellige Dei opera diuerfum lump

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;filTeexordium per Cliriftii.SC fab.

4d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;batizabispereuin.quiceflauir ab

operando, no autc à prouidcndo ûbbatifmû, quieftmeditatio lea gum,non inanuuin celfatio.

• 4 Omnemabfurdä (upiditaté abüee.

{ Oinneminiuriani.quæadhominti perniciein pertinet.iram omnem.

h Honora parétes tanquàm omis lui auAores.

• 7 Diligeproximum,(îcutteipfuni.

• 8 Impartire viflumcgentibus.

• 9 Periurium amp;nbsp;iulîurandü vanfrvitas non eniin innocens iudicaberis.

• gt;0 Nonappareas eordm faccrdotibus vacuus,8C volfiranaafsiduc offer, nee ab Ecclelïa Deiabfîs : fummo mane,ante omne op’,Sc itéra vefpe

ri

LTBER SECVNDVS. 41 rc grattas agens Deo. eo qiiôd tibi vità eft largitiis.Operare.perfeiiera, labora,ofFer Domino volßtaria tua. Honora eniin, inqiiit, Dominn tuis iuftis labonbus , præbe peregrinis , vnfljVel duo,velquinlt;^minuta.Cöa grega tibi caleßes diuitias , quas net tinea,neq; fur demoIitur.Sicque faciès noli iudicarc Epifcopûtuuin, neq; collaicfima fi fratré iudicas, fa« élus es iudex, à nuUo ad hoc munus ïleftus.Nâ folis faccrdottbus concef» fum elt vriudicent, quoniâ diân e(i ' ' eis.Iuftû iudiciôiudicate.Etrurfuin, Eliüte trapezi rc probati. Vobis cnim permifTum non eft,immo contrà its, qui iudicandi poteftatecarent, diâü Orthod, eft,Nolite iudicare,amp; non ludkabi;

mini.

De accußtloritm, eif“ etlmnniitloniKS, Cf tjuàd non oportet indicem ijs fnetli (tedere, y el no» credere, fed enm dthgenti inqni-fitione.

Cap. XL I,

O Hortet tarnen vt Epifeopus teâè iudicstjficutfcriptuin eft,Iuf(uin . judicium iudicate,amp; alio in loco, '*‘*’*•7' Cur à vobis ipfis no iudicatis quod lu ft“ «lit Imitatnini ergo peritos argéta«

f 4 rios.

, CONSTIT. S. APOST.

I« fecuv- tios Vtenimiiimprobosnumosreiicl auUo- unt.probaros recipiunt, Ik Epifcopus ritate vi- debet quæâreprchenfioneabfunt, re* detur’allu *’”*'*’®* vitium habent vel curare, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, “ velfiiinmedicabiliafuerint.proiicere,

ere non ftatim abfcindere, neque cuiuis frxceftu Jen,ere fidein habere. Accidit enint Pauli in vt aliqui vel propter çmulationeni.vel frima ad Propter inuidiam contra fratremfalc Ctrixth. accufationem inKituant , quod fit*. 6, ' duofenesBabylonefeceruntin Su fan

' nani,8lt; Acgyptiamulierin lofeph.Tu igiturcuin fis homo Dei , noli tales criminationes fadk admitterc.neper# dasinnocentem , dCoccidas iufium. Nam qui talia recipere vult, irx maa gis, quàm pacis pater efi, vbiautem ira reperitur, inde abed Dominus, nä ira cù m fît Satanx amicaÇiliam inquâ, qux prxter rationem extitatur)per fal fos fratrcs nunquam in Ecclefîa conlt; cordiam effe patitur. Quare quos tales cognofcitis dementes, tontentiofos,a* lienis malis gaudentes , fis noli te fidé habere,fed cauetene quid à talibus cô tra fratrem audiatis; quoniam in ocugt; lis eorum nihil infîdet, prxterquâ ex* des , in quo minus quis fufpicatur, confodiunt virum.Tu ergo mente ad« hibe aceufatori, fapienter obferuans et lus vitx confuetudinem, qux,accuiuf modi fuerit: âc fî côperies eum verum dùere.

LIBER SEC VNDVS, « dicere ,fac fecundutn prxceptionem Do inini,apprehenfuni'(]t accufatum remo^ tis arbitris corrige, vt ad pccnitentiam redeat.Quod ß obfequi noluerit,voca3 tis duobus,vel tribus v iris, monftra ei deliAum.admonës eum in inanfuetudi ne,amp; difciplina.Quoniain in corde bo* pnu. norequiefcet fapientia.Sf in cordeinß» cab.ik, pientum non cognofdtur.

ß^ii opertetfeccateret fepArtitim lucre-pare,^ pXKitentes reciperrfecKndui» »rdinationem Domini,

CAP, Xin*

SI igitur perfuafus foerit in oretriî velirum,bene habetrqudd ß obdu« rauerit,dic £ccleßz:ß Ecclefiam nö audieri[,fî(tibitanqu'àm Ethnicus K, amp;nbsp;publicanus,nec ilium ainpliùs veluti ChriOiann in Eccleßä adiniferis.fed ve luti Ethnicum vitaueris, Pocnitentiam agere volentem recipe: non enimprius Ethnicum vel publicanum in commu« nionem recipis , quam eum praeteriw impietatis paniteat. nam pocnitentib* locum penitentie ftatuit Dominus no« fterlpfus Chrifius.

Exempla depeniieiittit, C A P. XLdl.

Ete«

CÓ'NSTIT. s. APOST.

ETenim ego Matthæiis vnus ex duodecim.quiin hacdofinnalo« quuntur vobis.fuin Apoftolus.SC Ctimpriuspublieanuseflem, nunepef fidem mifericordiam confeeutusluin, pccnitentiâ'tj! egi de prçtcritis aftionib* Sc dignus fafttis fuin, vtefleniApo« ftolus.ae prsdicator verbi.Et Zacha“, quem Dominus recepit in poenireniia illi fupplicantem , item publieanus ans lea fuerat.Iam verd miIites,S( publicaa norum turba.ciiin accederent ad domi nicym de pixnitentia fcrmonem,audie4 runt à Propheta loanne poft baptif« ,, muin, Nihil plufqu'lm quod ordinarii eft vobis.facite, Eodeni^nodo Ethnid ” fpein vitæ non amilerunt, fi perpani^ tentiam incredulitarem abiecerint.Qua re vti publicanuin,amp; Ethnicuni habeas ilium,qui de opere inalo correptus.pce nitentiainagererecufat .Et Ethnid, It poilea dolcre.flc ab errore redire volet, eos in Eecicfiain recipiinus, vc verbum audiant,non tarnen communionem ha beinus cum eis , quoufque recepto bat: ptifmi ßgillo, initiati Tint. Eodem mo do pocnitentes,quoufquepccnitentiæ frudum non oftcnderint.permittiinus «cclelîain ingredi,qud verbum audien tes funditus non intereant mon habeic autem communionem oratianis,fed di fietdant poft ledionem legis,Prophetalt; rum

LTBÈR SECVNDVS. 4} üiiangeln vtperdifafTum mai liores cuadant in vitae confuetudin« ftudentes ad «onuentus quotidie venw re,S( predbus operam dare.quó SC iplï redpi valeant,amp;eosqui vident .torn* pungantur.cautiorefqüe fiant, verctet ne in fîmilia inddant.

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qiwd non ef ortet inm'icmit

itaimum btbere nduerfus illos, gui femel luie fe« cant.

Caf. XLlltï.

N Oli tu abominari ô Epifcope elf, qui vno, alferoiic peccatolapful eft:nec ilium Dominico fermons prohibeto.nequc à coinmuni viöu reij fito:quoniain neque Dominus reeufa# battu II publicanis amp;nbsp;pcccatonbusci# bumcapere. quodcum eiàbharilæis Matf.j. obpceretur , dicebat. Non opus ha# bent,qui valent,medico, fed qui aegroa tant, Verfamini igitur, 8C confuetua dinem habete cum iis,qui propter pec# catafegregati funt,eosprocurantes,cö Hei.ii. folantesjconfirmâtesjdicêtesi]; ijs,Cor

CONSTIT. S. APOST. roboramini manus cli(ToIutæ,amp; genua debilitata. Confolari enim oportet Iu:lt; genres,K parui animi hominibus ala^ critatem inr)cere,ne ob magnitudinein tnœiiinæ in dementiam incidant,quo* niant pufillaniinis valde infipiens eft.

Üÿomait eforteitt reetzere ^tcnilSHlem, quomoda cum peccatoribm a^eitdüjit, amp;nbsp;qui ßutub Ecclcfiu ahfcindeitdi,

C A F. XL V.

SI quis conuerfus poenitentiæ frult; Aunt oftenderit.ad orationem eum admitti oportet, vti filium ilia perlt; ditnm amp;nbsp;prodigum,qui confumptis bo niscum meretricibus, porcos pafeebat. Sc filtquls facur fieri expetebat,cdm ne« ntoilli darct. Deinde Clint pocnitentia duâus,amp; ad pattern reuerfus, dixifTet, Peccaui in Ccclum,amp; coränt te,amp; non fum antplius dignus vocari 6Iius tuns, eum antâtifsimus pater cum muiicisre cepit,reddita'cs illi veteri ftola,annulo, amp;nbsp;calceamentis,atqueocciro vitulofa^ ginatOjlçtatuseftcum amicit.Idem fac tu Epifcope.Sed quemadmodum Gen* tilem per lauacrum recipis,poft eius in* ftitutionemjitahunepermanuum imlt; pofitionem vtlperpanitentiam purs gacum,eninibas pro eo rogantibus,in priftinum rtatum reftitues nbsp;nbsp;erit ei in

locum

LIBER SECVfîDVS. ,44. locum lauacri impofiriomanuum. Nâ perimpofirionem manuum noftrarum crcdentibus Spiritus fatiâuSkdabatur. Acfiquis ex firmisifratribus obijciat tibi, qudd hune in 'gratiam reccpitli, dic eijTufemper me£umes,S(mea , ot LK.I.5' ” mnia tua l'unt .gauderc debebas Si læ« ’’tartqudd frater hic tuus inortuus es ratjSC rcuixit .perierat, Si inuentus eft, Quod autem Deos pocnitcntes non mo dorecipitjfedetiameos in priftinum gradunp. reftituit.idoneusteftis eft fan* ôusDauid,quipoftcotnmifruinin Nt riaindeliftuin, rogabat Deum dicens, ,, Redde mihi exultationé falütaris tut, pr^l^ „ Si fpiritu prindpali confirma me . E( ' rurfum,Auertefaciem tuam à pcccatis ’ meis , amp;omnesiniquitatesmeas dele. ’\Cor mundum créa in me Deus, Si fpi* “ ritum reâum in noua in vifeeribus me nis.Ne proiiciasmeàfaâe tua,ScSpirit gt;1 tum fanâurn ne auferas d me. Tu igi* tur vti démens medicus, peccatores os mnes cura,viens accomodatis ad falu* tem medicamentis, non modo fecan# do,vrendo,nouaculamadhibendo:fed etiamaUigando,exiccando ,iniicicndo medicamenta leuia,cicatricem obducét tia, emolliendo fermonibus confolatot riis.Si vulnus alcum fuerit,reficito fua ui vngucntOjVt repletum reliquis pars tibus scquetur.Si fordes coUegerit,nos uas

CONSTIT. S. kPOST.

Uaculi perpargato, hoe eft fermone ad ineidêduiTi idoneo.Si intuniuerit,id alt; cri collyrio complanaro,hoc eÜ ludicij minis.Si ferpat, cauterio cohibeto, ta« been exeiditOjieiuni) acrimonia. Quód fîhæc feccris.vtdcris'çi}'àpedib’vffÿ ad caputnöprodeffefomfta;ncolefl, non ' faicias/ed (erpere tabé fiipetare'qjomnt medicinam,veluti cancrum omnia tné« bra exedentem, tunc re mulrum confix lt;lerata,ac deliberata,adhibitislt;^ aliis pe ritis medids, tabidum membrum abx fdndito,ne totum Ecclefiæ corpus con« tabefcat, Noliigiturefiefacilisadabf« cindendu/n,neque cito ad dentatam fer , ram curras, fedprimdra vtaris cultello abfeefium diuidens,vt caufa.quæ dolo rem faciebat expulfa,corpus fine dolo« re confcruet,Quodfi aliquem iinpœnia tentem,at(jue obduratum videris,tunc cum trifiitia Si ludumedicinam refpuS Ext.l}. tem,ab tcclefiaabfeinde, Tollite cnim „ malum de vobis,d( tiinoratos facite h* ,, Iios 1 fracl, Et rurfum,N on accipies per fonam diuitis in iudicio,Slt; pauperis n5 mifereberis in iudicto ,quoniain iudi«

” cium Domini eft,

'' S^oieftrtet Ittiict« fttoneffettt' (cfierem

LIBER SECVNDVS. 4Ï

Caf. xi.f' l. '

QVod fîfalfafuerit crirainis accu* fatiOjVosij) paftorcs vnà en Dia* corns vel ob perfonarum gralt; tiam, velob inuneruin paftioncnitals fum pro vero acceperiris, volentes cri» minatori gi'atificari,rcum($ aceufatum ilium quidem,fed innoientein ab Eccle • fiacieceriris, rationem reddetisin die Domini.Quoniam feriptum eft, Inno» exo.iJ* ,, centem amp;nbsp;luliuin lion occides ; non ca» pies munera vt percutias animam:Mu» ’ ncra eijim cXcscant oculôs fapientum ,

Zi perdunc verba lufta. Et rurfùimlufti ,, ficantes icnpiuin pro donis,Slt; qiiod iu» fium eft à iufto tollentes.Cauete igirur à condemnando aliquo iniufte, amp;nbsp;ab . iiimprobisdefendendis.Væenimdicenti y* 5quot; „bonutn malum^fiC inaluni bonum:ama rum dulce, £( dulce aroaruin : ponenti luceintcnebraSjamp;tcnebraslucein.Nam

,,il alios iniufte condemnatiSjipfi contra ' ’îquot; vos pronunciatis. quoniam ait Domis

'xiuSjQuo iudtcio iudiC2tis,iudicabiini» ïiijS: quocondemnatis, condemnabi» mini,Quare li nulla perfonarum ratio; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

ne habita,iudicaturl ellis ,cognofcite eu(n,qui falfoteftinionio acculat prb» Ximum, oftcnditeqiic eife calumniates rêjiiiuidûjinterleâoréjperturbatorem, urationc sncontiantcm, ûbi pugnanti

ui

. CONSTIT. S. APOST.

in iis, quae loquitur , SC verbis proprij oris conutAum.Laqucus enim validus ihfîdet in eins labijs : quem refuraris es jus mendadi$,feuerciudica, gladio ignis trade, fac'rp ruin cum, quemad« modum ille cogitabatin proximuin falt; cere.Nam quod locutus eft ■■ quantfi ad eum attinet.occidit fratrem,iudicis ault; PtiiA9, j-ij,! occupatis.Scriptum eft ante,qudd » fundens fanguinein hominis , profana » guine ipftus eflundetur,amp; toiles fangui )f neminnocentem à te cffufum,

Si^omodo efitrteat caltmttiiil-ierem fUHire.

CKt.X

EIjdteeum extra cstum veftruni velutifratrisintcrfcflorem; deins de intericAo tempore, ft fe pœnis tere confeffus fuerit,premite eum ieiua nrjs, poltea manu ei impofita recipite, prius tarnen ftde accepta, fe ncmincin pofthacturbatururn.Quddft reuerfus inEccleftam, eodcm modo feditionem inoueat,amp; ftudio contentionis compas rans crimina,non definat fratrem pera turbare,flf vexareæxterminatc eum, ve luti hominem peftilentem,ne Ecclefiam Dei euertat. Tails enim homo ciuiratê perturbât, amp;nbsp;ft intra Eccleftam inanet (quod decoretn non eft)illi exiftit inuti

LIBER SECVNDVS* 46 lis,amp; fuperfiuus, inquinans, quantum in re,Chrißi corpus. Nam fi quidä hoa mines, qui à fuo orru fuperfiua mem:: bra relique corpori adiunâta babe nt, Veluti digitosjvel carnis procefTuSjpro# pter turpitudinem ill as eminentias aba icindunt, nihilqiie fit i is indecorum, Cum per artibcem naturalem corporis habitum recipiunt,quanto magis id faa cere debetis vos PaftoreSjCdm fit Eccle# Cacorpus-perfeftum conftansex intes gris membrisin deum credentibus in timoré Domini amp;nbsp;charitate ; fcilicct c3 inuenitur rnembrum aliquod fuper# fluum,improba fapiens,St reliquu cor# pus detqrpans,atque perturbant, fedi# tione.contentione, detraftatione : affe» rens ei timores.moleftias, maculas, de# trafiioneSjCrimina, pcnurbationeji, SC huiufmodiDiaboli operamperam dani veluti ad id deledus ä Diabolo vt nitu lifiat £cclefia,pcr blafphemias, tumuk tus,contentiones,difienfiones. Is igitur extra Ecclefiamiterumcieâus à ctrtu Domini meritd abfcinditurmrnatior'qj eft Dei Ecclefia,quàni antea , cdni illud fuperfluum , S( à fe alieniim meni's brum nutriebat.Ideo lieçinÇ in blafph* iniamamplitis,nequeiiicontemptum' 5 »,, ■ incurnt J liberata ipiptobis jdoloiis, !.. contuineliofis,feroóbus,proditoribus, ..... iioneftatiinfeßis,volu{4uofis,van{glö

««

quot; CONSTIT. S. APÖST.'

rîjc tupidiSjdeceptoribus, of ent jtoWlt; bus,qui fibi propofuerunt difpergere, iimnb verd di(»ipare agros Domini. Tu airfemEpifcope ftitde vnà lt;um clea ro tibifubiefto, reftctraftare verbum , nbsp;nbsp;nbsp;, veritatis , quoniam difit Dominus, Si

, ■ ■” oblique contra meambulafiSjêf ego c3 rjA.IJ, 1) Yra vos obliqueambulabo.E talio inIo4 gt;gt;nbsp;cOiCum fanftofanfluseris:amp; cum ins nocentc innocens eris,8f cum peiuerfd peruertèris.Sanélc igitnr ambulate, vt iaude potius à Domintt, quàm contrâ reprehenfione digni iudicemini.

ßiiid eptrttt Ducanum letture »»us E, fißtfi amp;nbsp;liuivra ^ubetuure,

Ctsf. xc-riii.

COncordiam tenentes 3 Epifcopi, pacem inter vos feruate.mifeficor des 8i fratrum amantes, accurata Audio pafeitepopulum , vnanimi men te docentes vpbis fubipÄoseandem fett tentiam Habere, Ä idem de jifdem reb* fentirc.Ne (int in vobis fcHifmata; fitis äutetn victim corpus 8f vnus fpiritus perfeftus eadeni tiiente, amp;nbsp;éadéni fena »•Hit ud fpCJinthim pomini mandatum.

Atql^omniaquidatn Diaconus ad Ea piDojsuin référât, vt Chriftus ad patrî feferat,vt Çhhftus ad patré refert, fed 4'wtr«* quit poteft ipfe,per fe gubernet,accepta ak

UB EK SEC.VN DVS; , 47 ab Epifcopo potefute-, vt Doininus 4 patre 8C creandi ölt; proutdendt pot? fta# tem accepit, Grauiora'ËpiüppHS.iudi/ tef.Vcriim efto PiacQnus,4pjlt;(Çpi;au4i tus,ocuIus,os,lt;or,ânima.Ne lit in miil tis follidtus Epifcopus , fed tantum in pra'cipuis,quemadmoduni Ithor Moa fern adriionuit,Slt; eius confilium proba tum fuit.

Sÿoduaue^cutiinieiis CbrißUita {!»* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

trtMerßA,iyalierMiil,{'-

QnßXbix:, ■■

I

PRsrclara Chriftiani laus eft, ftin» nullo habere negofiuin , Qudd fl ex aliquavexationCjVel tentation«

Us alicui öriatur;curet Vtea träfigaturj etiani fi dctrimenttim paii 'debeat : nee adEthhicunriudidum attedat, fed nec patiatur mundanöt thagifiratus dè no nris ius dicef e.Nam per illos diabolus Seruos Dd vexat,£( nobis notam inoi rit, quail non habeamus nosvnumiiu pientem,quipofsitinter partes ius ada RiimftraKjSt cBtrouerBas componere» • • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ioj,» r.;, u.in f, !5 . i ;-t

^3(iMSaitj7*net^lt;{e/rst«ràMrgt;njif(ie/iâM4 liti^ere^iiejuieK

teflemyecitfe edHtr- ' /m Chriftfunitm. ‘

CON S TI T. S. APO S T.

i ti; , L.

P .

NOn cognofeànt «rgo gentes ton* tVouerfiaSj'quæ inter vos oriun» tur jOec^ rentra vos infidelium teftimonia reàpiat!S,neque ab rjs iudilt; cari vditiSjneqîijs'aliquid tribuatis cô modi.tnetufn'e taufa : Sed reddite qua! funt Cafaris Cæfari,quæ Del Deo: vei luti tributum.ccnfuntjdidragmfl: que« adinodum Dominus noiter cùmdedifiÿ fet ftaterem.moleftia liberatus eft.Opra tgitur potius detrimentuin pati, BC iis, qutt ad parem pertinent, intende non folùm erga fratres, fed etiam erga infi* deles. Nam fi in cemmodis vits iaftua ram pateris,in iis , quç ad Deum pertis nentjdamni nihil fads, cùm ptus fis,i8C ferundum .Çhriid mandatum viuas. Quô4 fi fratres inter fe dehs rebus w:» trouerfîashabentfquod abfif) b^ipfo Prxpofitiintelligeredeberis.qudd qui talcs funt^featrum in Domino officio non funguntutjfed potiits,)nfenfofum inimicQrumiatrg ynus quidpm exipfis inueflietur,Quns^robu$,fiiiÙslMcis,^ lius verd immanis,contumax,iniultus. Çondemnanuiz^ri getur^çenas otjii àduefrus^fr'atrem pf* dat. Deinde fi eum pœniteit/edpiatur, ficqûe caliigati homines leUiora vobis reddeotiudida.Oponet etenim inter

LTBER SECVNDVS, 4« fe condonareiniurias,noneos,qui iiidi tant fed eos, quibus iniuria illata eft, queinadmodum Dominus pronundas uit cum ego .Petrus eum interrogafa fcm,Quoties in me frater meus pecca t bit. amp;nbsp;remittam ei vfcp fcptics fEt ipfe refpondifiet.Nondicotibi vfq? fepties, jj» fed vfque feptuagiesfepties.Tales enim Dominus vult fuos efle difcipulos,nihil qiie omnino cos habere aduerfus quca qudm vcluti effrenatam iram, vel im » manem furorem, vel iniuftam cupidita tem.Iraperturbatos igitur redudtein amidriao), inimiàths irretitos in con= cordiam,quoniam ait Dominus, Beat!

'’padfid , quoHiam ipfi filijDeivoca« buntur.

üÿid eftrttt in fccuniitfMtttrvm (o^Hofcere caufas.

car. LI.

IVdida veftra Bant in fecunda Tabs: batorum , vt fi qua contronerfia ex featentia veftra oriatur vfcp ad fab « batum,libera fit vobis facultas,qua pof fids illam controuerfiam componere, if. pacem conciliate inter eos, qui lid* Cant.Adfint autemiudido Diaconiamp; Presbyteri intègre iudicaturi , vcluti Ddhomines cum iuftitia. Crim vtraeÿ

G pern

CONSTIT. S. A POST, perfona venerit,pront lex iubet, ambo quîlitigant.ftaruantur in medio tribu nalii^si^ auditiSjfatiftcindicium pro« tiunciate.ftudentes ante fententiam Ea pifcopi,eos códliare,ne exeat fuprater« ram indicium in peccatorem, pront in tribunali confortem parti cipcm'cp can« fxhabetChriftum Dei.Quod fi qui, eo quod non reAc ambulant in Domi« no, de blafphemiis eruntab aliquo re« darguti eodem modo audite vtramquc |ier^nam,acculatoris SC rei,non corru pti muneribus,neque in alteram parti propenli.fedcumiuniria tanondm vi« tx xternx mortise^ fenténtiain feren« tes.Iuftt eniin (inquit) Quod iuftum ' * eft, perfequeris. namquiiurcdvobts fupplicio afhcitur,atqueeijcitur,a vita glohaqile xterna expellitur, 8C apud homines fanfiosiin'^amia notatu$,8( u fiud Deum iudicatus habetur.

ßuii non epertet fra iwtii /eliH» Mnii fstum inf erre fed differentem fr» Va.

Ttctnte feccnti.Cnf. Lt I,

NOlitepro omni peccato eandeni fententiam ferre, fed vnicuique propriam potnam llatuite cum tnulta pru Jentia,iudicantes lingula de« liAaparuaac magna; atque aliter qui« demxftiinabitispeccatuia operis ,'*«1 (era

LIS ER SECVNDYÏ. 4, fermonis : iUtcr propofiti vel conuîdt, vel fufpitionis.Atcjï alios quidem mi# nis fukt)(ics,alios fubfidiis paupcruin, altosicianiis affliges, alios fegregabis pro deliâi magnitudinc.Nam lex quo que nô omnibus deliâis eandé pernam decrcuit, fed aliter puniebat qu{ inDetS amp;nbsp;que in facerdotë.Sf in facrô,5f in ho fttâ cöinittebantur aliter quæin Regé, Jf Principem, ateç ea quæ in milirem, amp;nbsp;in fubditum æqualem, flue qux in feruum velinbona.velin bruta drlin# quebantur.Etruri'uin non erateadem ratio peccati in parentes,atque confanit guineos, Si non eodein modo vindica# bantur,quæex propoflto flebât,amp; quç cafu,arque illis quidem mors per crus cem, vel per lapides pana ftatuebatur; lis mulca velverbera.vel talionispana. Quare vos quoque diuerfis dellÀis dis uerfas panas imponatis, ne forte alia qua iniuria interueniens,prouocet Défi ad iram. Nam fl quod iniuflum iudi# cium exerccbitts,eius ä Deo mercedem j. , »capietis. Sicuti enim iudicio tudicatis, Wdiubiinini.

Sjeiks »itrtett tffè tetnjittt-Tei,amp;‘ iudicet,

C A e. 1 tu.

Sedena

CONSTIT. S. APOST.

SEdentesigiturprotribunali, prsw fentibus ambabus perfonis) non elt; nim eos dkemus fratres^quoufque pacem inter fe conciliauerint) exquiri* te diiigenttr de i1s,quæ in indicium ad ducuntur.Et primum de accufatore,an nunc primum accufauerit, an aliorum nomen detulerit: num ex Ümultate ips forum, vel ex contentione crimen natfi videatur.-qualis fit eius vitx, confuetu« do, acciim tails bonx confcienrix res pertus fuerit,tarnen non habeatur fides foli.Eft enim id contra leges,fed habeat is alios teftes fimilibus moribus prxdi Malt. 18. tos,pront lex iubet,In ore duorum vet trium ftabit omne verbum.Eam autem ob caufam diximus.mores illoruin ini uelligandos effe cuiufmodi fint, quos niam fxpenumerd euenit, vt duo vel plures in re mala teftimonium dicant, amp;nbsp;concorditer falfum defendant, quod D4S. II. ^^^^***quot; ‘ft Babylone à duobus fenibus inSufannam,àSamariçiifilijsiniquo rum in Nabuthç,2( in Icrufalem d mul }• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;titudine ludxorum in Dominum,S( in

Ca/.ii. Stephanum eius protomartyrem. Te# fies igitur fint mites, irx expertes, bos ni .charitate prxditi, temperantes.con I tinentes,ab improbitate alien!, fideles, pii.nam talium hominum,propter mo# res firmum,amp; propter vitam eorum ve rum cenfendumeft teftimonium. iUo* rum.

LIBER SECVNDVS. 3. rum,qui tales non funt, teftimonium nolite probate,etiam fi aduerfus aliqué concordes effe videantur. Prarceptum eftcniminlege,NoncriscummoItisjn

I »gt; malida,Non accepies auditum vanum: ’ ' * Mon fedcbis cum multitudine vt declia nes iuftum.Rurfumreumquoque co* gnofcere debetis qua confuetudine, ac quibus moribus fit,fi probat» vit» , fl fine crimine.fi (anäitatem ampleöatut fi viduaruin,pcregrinorum , S( paupea rum curam habeat, fi fratrcs diligar, fi turpis lucri cupidus non fit, non voraa

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tor,non pecuniarum direptor, fi fit té *

perans.ac non afotus,vel ebrtus,vcl fiel

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;luo,fifitclemens,amp;adUrgienduinpaa

ratus.

Quoi fieri (lotcjl y-vialieui ex prioriiut tttAlisinJecuudislubetilur

fiies,

Cup. LIIII.

SI enîm jlle prtteritorum deliftorum habet prziudicium ,iam ex parte ali ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qua vera putanda funt crimina,qti{

ei nunc obiiciuntur.nifi ius ipfi faueat. Fieri enim poteft,vt ille aliquando peca cauerit, à przfenti verd crimine innos

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cens fit. Qtiare in i js diligenter inuigilä

t£s,inreumcautasfirmas'({ fententias

G } pro*

CONSTIT. S. APOST. f roferte,»c fi peft fcgregationem is ve« Riam petat.procumbatqiie Epifcepo.SC peccatuin confiteatur, rccipite ipfum, nequeiJIumcaluinniatorcm irr.punitä dimittatis, ne in aliiim reftc viuentem calumniam excogitet, neue aliqucm a* liuin inuitet ad cadem faciendum. Ne* que veró conutdum fine nota relinqua tis, ne alius in eandcm culpam inddat. Nam nec teftis prauorum iiripimiuis manere debet, neque dclinquens pcroä effugere.

SUipdKBit B^ortci ix ixJicljs tltcwa uatKmfjirlem audire,

C A F. L V,

DTcimuS non oportcre iudida ex altera tantiim parte conllitueret natn fi vnain tantum perfonä au» diueritis abfentc altera,neque fe defens déte aduerfus ebiedu crimen, tencre'q; fententiain dainnationis tulcritis ,rci interitus,8( participes criminatoriseO fe apud Deum iul'tuin ludicem reperiea mini .Nam qui alterius iudicio prat eft, fimilis elt eius,qui caudani canis mani* bus tenet.Quod ft Babylonios fenesis mitati fueritis,qui falfo teftimonio di* fioSufannam ntorti addixerunc, lllo* rum iudicio acprrnæ obftridi eritis, quoniain Sufaanatn Dominus per Da»

Rte*

LIBER. SECVNDVS. p Bielern c manu iniquorum eripuit : eot vcrà,qui fanguinis illius rei eranr,ignl adiudicauit : vos autem per ipfum ina crcpauit dtcens,Si(fatui filil Ifraelnon j’iudicantes,ncque,quod verum eft, lt;Oÿ ' ’ gnofrentes.condcmnaftis fîliam Ifraël, *’ reuertimini ad iudidum, quia falfuui * Icftimonium locuti funt contra eam,

fxetnflt iiiiicij.exier» orum iuiicuta infeHttKl’Jscanti».

Caf. Lf'l.

ASpicite mundana iudicia,quorum poteftatt videmus tradi homicic das , adultcros, veneftcos, fepul* dirorum perfefTores, latroncs : de qui# bus cuin quafiuerunt prafefti iudicio, ab iis,qui illosin iudidum adduxcrüt, démuni interrogant reos, an illaita Te habeanti' Quibusaffirmantibus ,non continuo eosad fuppliduna minunt, fed perpluresdies qusffiiones exercent (um multo con(îlio,amp; vélo intcriefto. Tandem vtro is, qui fcntentiam tnor* tis in reum pronunciaturus eft , fublaa tis Dianibus aduerfus lolem,fe innoccn tem ab iltius fanguinecôteftatur.Quod iUiiadunt quatiquàni £thnid,amp;diuifli numinis ignati, vltionis'q; à Deo pros Itofitx prqpttr ianoccntfi danmationé.

e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HjtiJ

CONSTIT. S. A POST.^ üjtid non oftrtetfideles contraJe nscem ahqnid habere.

C A F.LVII.

VOs veró cum fdatis quis fit Deus veftctjSC cuiufmodi fint eiusiudi da: quónam modo poterids pra4 uo animo in aliquem iudicfi veftri fcnlt; tentiam fcrreiquz ftatiin ä Deo cognof citur^ Ac fi iuftè iudicaftis.iufta premia capietis nunc 8c in futuruni- G iniufic, paria confequeinini, Nos ergo fratres confuliinus vobis,vt ä Deo potius lault; dein , quair. vituperationem confequi velitis: quoniam laushominum ä Deo vita zterna eft,quemadmodum contri in«rs xterna paratur. Quare efiote iu4 fii iudiceSipacifid, iracundia vacantes; nam qui fine caufa irafdtur fratri.reus eritiudicio.Quódfi acddat ex cafu alt quo coinmoucri vos in aliquem.fol nó ocddat fuper iracundiam vcftram.Iraf cimini(inquic Dauid)amp; nolite peccare. hoe efi cito condliamini,ne ira confirm mata.recordatio offenfionum fiat, 8i peccatum efficiat. Animx enim retor* dantium mala in mortem,inquitSeIo* tnon . Didtautem Dominus nofterdC Saluator lefus Chrifiusin Euangelio, Si offers donuin tuum ad altare, SC ibi recordatus fucris qudd frater tuus ha* bet aliquid contra te dimitte ibi mu' nu«

LIBER SECVNDVS.

flus tuum ante al tare , SCvadcpnusSC reconciliare fratri tuo,amp; tune veniens offer donum tuiim.Doniiin auté, quod Dco offertur, eft cuiusff; oratio R Eu» T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;chariftia.Quare fi quid aduerfus fratré

tuum habeSjVclipfe aduerfus te,neco» rationes tu$ exaudientur,neque £ ucha riftix tuæ recipientur propter fubieftâ iracundiam. Oportet autem afslduc os rare fratres. Sed quoniam Deus eos, qui in iracundia iniufte cum fratribus inimidtias habent, non exaudit etiam fi ter in hora orauerint: ideo neceffe eft omnes inimidtias, amp;nbsp;animi imbecilli= tatem deponere,vt corde puro amp;nbsp;imma culato orare yaleamus,Quanquam ini» inicos quoquediligere Dominus prxr lt;epit:mininic verd amantes odio habe» re.Et legiflator inquit,Non odio habe« ” bis omnem hominem : non habebis os ? nbsp;nbsp;nbsp;” dio fratran tuum mente tua : redar»

” gutione redargues fratrem tuum;£( nô gt;1 acdpies per ipfum peccatuin; non odio » habebis Aegyptium , quoniam aduena

1) fuifti apudeummon odiohabebisIdu» Peut.ii gt;nxum,quoniam frater tuus eft. Et Dalt; uid didt,Si retribui retribuentibus mi

hi mala. Quare fi vis Chriftianui effe, _ fequerclegemDomini;folueomne vin ''' culum iniquitatisân te enim Dominus poteftatemrepofuitdimittendipeccata ' fratri, qux in te commiffa funt vfque

G $ feptua»

CONSTIT. S.APOST. _ _ feptuïgies feptics, hoc eft ad quadritt« genra nonaginta.Quones igitur dimi« fifti fratri tuo.vt nolis eidein eciam nüe Tiul.t, dimittere^QuanquàmZachanam aua diuiftis dtcenrein.Vnufquirquemaluni , proximi veftri ne cogitetis in cordibu* * veftris.Tu verd ramen iniuriarum ine mer es,S( conferuas inimicitiaS , amp;nbsp;ad tudicium vocas,arque irain re(picis,Ä oratio tua impeditur. Qudd ft quadrin genta nonaginta ofFenftones dimiftfti fratri tuo, tarnen auge prxterea mana fuetudinem tuam in bonitatem per te ipium:K quainuis iile non faciat.tu raa wen ftude dimittereproxirno,vt effia (taris Ahquot; Harris tut,qui eft in cocIis,âC cS oraueris, cxaudiaristanquäm ami« (US Oei.

S^id tftrlelSpißoftS eti,^ute ferliiiél ai fMemImcis per l)i»c»n»t, Cap. Ll^tl f.

IDeOjd Epifcopi, ctim ad oratione« peruenietis poft le5honeni,poft pfala tnodiam.poft Scriprurarum doftri« Bam,Diaconusaftansprope vos, alt« voce dicat,Ne quis eötra aliquem: Ne quis in hypocrifi. Vt ft inter aliquos dif cenfio reperta fuerit,(onfcientia perçut fi rogent Deuin,concilientur'(p cum fr* tribus. Etenimfidomum aliquäm in« Mrft.io. trantes ante omnia diceredebeamp;t,Pax hüte

t ÎBTR SrCVFDVS, huit dcnsui, veluti pacis filius, pacttn largientcs iis,qui et digni funt,vn fcrt* ptü eft,vidnis S(. longinquis, quos noi uit Doininus^quód (unt lui,multo mu giseo$,qui Pcdefiain Deiingredictur. üportct in pnmispacem precari.Qudd) fi quis altis tam pt ecatur, multo tnagis ipfein pace reperiatur, veluri Ëlius liu cis.Nam, qui tlJain in fenon pofsidet, non eft dignus, qui earn aliis concédât. Jdeö opus eß vt in primis habeat pac{ lplt;e.Naiii,qui ipfe fecutn non dilsidct, nequc cum alio contendet,fed eric pact ficus, ainicabilis, congregansqnx Dos num funt , cooperator eius fadus ad rauhiplicandum eiillos, qui falui fiunt in Concordia. Quieiiitn ininiicitiasSC difsidia excogitanr,nec non contention nes ac iudicu, improbi amp;nbsp;abeni j Peo iudicantur.

Cimumterttie yariic

»dmtditiH Deusiprindiiit itbtt ^tnemtiaHem yacimit ttiiHt nJ pKnilemiam.

LIX.

pvEus enim cum mifericordiç De' fft, à principio fingulas gcneratioes ad panitétiâ Yoauit p iuftos acProphetas G Ä Atqi

CONSTIT. S.APÔST.

Atquc illos quidem,qui ante diluuium fuerunt.per Abel,amp; Sein,amp; Seth, praa tcrea per ^os, Si per Enoch j qui fuit tranflatus.inftituitteos, qui in diluuio reperd funt,per Noë ;qui erant Sodos mis.perhofpitalem Lot:eos,qHi poft di luuium nati funt,pcr Mekhifedech^per Patriarchas, per fandum lob : qui in Aegvpto fuerunt.per Mofein dfraëlitas per eundem Mofem, 8( per lefum Leb, Phinces Si reliquos:eo$,quipoft legem fueruntjper Angelos,amp; per Prophetas: eofdemper propriam incarnationë ex Virgine taftam :iUos,qui fuerunt pauld ante eius corporalcm manifeftationë, per prçcurforein loannein leofdem per eundem, etiain poft natiuitatem ipGus (Dicebac eniinPoenitctiam agite,appro pinquauit enimregnum C(rloruin)eos, qui poft eius pafsionem fuerût, per nos duodccim, Si per vas elcftionis PauIQ. Nos ergo,qui digni fafti lumus.vt effe* mus teftes aduentus ipfius cum lacobo fratre Domini,fi( alijs feptuaginta duo bus,8lt; feptem Diaconis eins ex ore Do mini noftri lefu Chrifti audiuimus, Si perfeftc fcientes dicimus,qux fit volfia tas Dei bona,placens Si perfeAa per lea fumChriftumvobisdcmonftfata, vt nullus inter eat, fed vniuerfi homines vnanimi fententia credëtes ei,d( vnanis raë Uudé ferctes io efi,viuät in zternii.

LIBER SECVNDVS.

ßi^od yoluntits Dei eii , yt »tunes h»mi-nes fins cancer ies inpieSaSe nd sms-

StSSieiiem celefîtunt Kirintum. Cap. t X.

HOcefteniinillud, quod docuit nos Dominus dicere Patri fuo, cuinoramus , Fiat voluntas tua ficutin coclo flC in terra.vt quemadino dum cdleftes naturx incorporearuin virtutum omnes concorditer glorifia cant Deum,ita SC in terra omnes homi nes vno ore, vnoqiie aiFeâu glorificét folum Deum,vnuin,ac verum per vnia genitum Chriftum . Voluntas igitur ma eft laudari ipfum concorditer,ado rari vnanimiter. £a eft enim voluntas ipftus in ChriftOjVt multi lint,qui fal* uenturin ipfo. nec ei damnum demur, neque Ecclefiä extenuemus,neque nua merum minuamus per vnam animant liominis ä nobis interemptam, quz c3 potuiftentfaluari per pcEnitentiam,pe ri)t non modd perpropriam iram, fed etiamperveftrasinftdias, Scimpleuia yns.iu ftis quod fcriptum eft,Qui non cogre gat mecum.difpergit. Ac cum talis difa fipatorfueris,cris etiam ouium aduera fariusjDei inimicus,agnorum corrupt tor,quorum Dominus paftorfuit; nos cögregatores ex variis gentibus amp;nbsp;lit»«

G guis

À

CONSTIT, S. ÄPOST.

fuis in mukohbore.in periculOjin f* Cifatione afsidua, in vigiliis, ieiuniis. humi cubadonibus , perfccutionibus, plagit,(arceribus,vt Dei voluntatioba fccuti tinpleremus triclinium rccum(gt; bentlutn hoc efi facram amp;nbsp;caiholicâ Ec cleiîâ gaudentibus amp;nbsp;exultantibus ijs, ^oi funt vocati: laudantibusq; amp;nbsp;giori Àcantibus Deü.quiillospcr nos ad vi« tam vocautt.Vosigitur quoad per vos fieri potuit, difperliltis. Vos verdlaici pace inter vos leruate ftudences kccle:: fia amplihcare, Si eos, qui purantur ai grcfies,ad illâ reducere; manfuefacore, atque reftituere.ta'cp fumma repromif fionisinerces à Domino proponitur.

Si fcparauerisabindignodigriDm, X preciofuin,quari osineum ens.

Deferiptio Ectlcfie (y Ckri, quid y»

UUf qui/que exitnÿre^utts (.len~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

«f amp;nbsp;Laicis tu i^HuXifu-ttredebeut, Cup. LXl.

TV 'vcrd ô Epifeope efto fanflus, yacans culpa.non pereuflor, non iracundus.non immanis, fed adi fleaf or.côuerfor, paratus ad docendû, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

patiens, benignus.mitis, longaniniis, monitor, côfolaror tanqui Dei homo.

Càùm yard EteUfiaaa DticenMocas.va

tuti

LIBtR. SECVNDVS. luri magnxnauisgubernator,iube cÛ omniCdentiacatus cdebrari, prxd« plens Diaconis tanquâ nautis,vt difpa nant loca fratribus .tanquä Epibatis d» Omni diligentia K fanAirate. hc primS fit longa domus,ad Orientent, conuer fa,ex vtraque parte paftophoria habcs ad Orientem,qux nanis babeat fmilia tudinem:!neius medio fit Epifcopi fea des,ad cuius vtrunque latus confident Presbyceri,amp; Diaconi afsifiant fuccint {lidCexpediti.Hienimfuntad nautaa rum Ä muralium prxfeftorum fiinili: tudinem.Horum cura laici in altera fea deantcum Omni quite 8r ordine mulie res quoque feparatim fsdeant, filenri5 feruantes. Médius Leftor loco lüpe# riori ftaiis,Iegat libres Mofis,lc(u Na* üæ,ludica,Regnorum,Paralipomen5 de reditu pr^terealob.SoIoinonis.fexa deciin Prophetarum : feruata leâionS viäfsitudine.Alius Dauid hyinnos cat nat,amp; populus initia verlud concinat. Poft hsc afta noftra,amp; Epiftolx Pauli cooperatoris nofiri, quas ad Ecclefias mifit fecunduin inftituiionein Sptritut fanAi. Deinde Diaconus vel Presbyter légat Euangelia.qux ego Marth{us,flC loannes vobis iradidiinus,9( coopéra« ratores Pauli Lucas,d( Marcus accepta vobis reliquerunt. Ac ctiin Euageliuna bCitur.onuiet Presbytcri, K Duconi.

CONSTIT. S. APOST.

DM.i«. amp;nbsp;Laid affurgant cum magno (ilctio: _ ’ Scriptum cd enim, Taceamp;audtJfraël.

Et rurfum,Tu veto hSc Ila, 8lt; audies. Deinde veró moneant Presbyteri po# puknn,vtfedeat,fed non omnes,acpo4 dremus omnium EpifcopuSjCjui guber natori ed fftnilis, Maneant autem Hos fliari) ad introïtus virorum.illos cudo dienteszDiaconiffa ad introïtus famid narum more nauticorum cudodum. Nam in tabernaculo tedimonh eadem feruabatur forma cum populo Dei. Si quis inueniatur extra locum federe,in« crepetur d Diacono veluti prorcta, flc in fuum locum r^ducatur. Non folùm cnim nauis, fed etiam mandrae habet Ecclefia dmilitudinemznam dcut pado res pecudeSjCapras inquam, amp;nbsp;cues 1« cundiim genera Si states feparant, X quzlibet fui generis ffmiles fequitur: ' nbsp;nbsp;nbsp;fic in ecclefia juniores feorfutn fedeant

fi dierit locus, alioqui maneant reAi, grandioresnatuordinefedeant, pue» ros dantes redpiant corn patres m« tres.Adolcfcentulç rurfum,fi fit focus, feorfum maneantzcxtero qui pod mus lieres ftentinuptae, Si quæ iam liberos habent, feorfum maneant; Virgines SC viduz K anus primç omnium vol det, velfedeant. Diaconus autemloca vi# deat,vt quilibet Ingrediens in Ilium Io* cum concédât, acprstcr decorum ne fedeat.

LIBïR. SECVNDVS. 0 fcdeat. Eodem modo Diaconusatten« dat in populo ne quis murmuret,neu( (onniueat, vel nutet. Oportet enim in ecclcfia accuratc,fobric, vigilanter ma «tere, attentas aures habentem ad Dolt; mini fermonem.Port hcc omnes (imul aiïurgentes, K ad Oricntem conuerfi poft Catechumenorum , amp;nbsp;poenitentft exitum fupplicent Deo calum ccrli te# nentijidqiie ad Orientein.in memorii veteris poffefsionis Paradifi ad Orien# tem pofitijvnde primus homo contem pto maiidato,ferpentis conlïlio obtem perans,expulfu5fuit.Diaconi,abfoluta orationCjâlii oblationi Euchariftiç fint intenti, miniftrantescorpori Domini cum timoré, alft turbas videanr, quie# temqiie illisimperent.Dicat autem qui afsiftit Pontifici Diaconus populo, Ne quis contra aliquem.Nequis in hypo* crifi. Deinde falutét inter fe viri,8lt; ins ter fe mulieres ofculo in Domino, fed caueant ne quis dolose id faciat querns admodum ludas Dominum ofculo tra didit. Poftea Diaconus oret pro omni Ecclcfia, protg vniuerfo M undo : pro fuis partibus ac inembris.itum pro fa« cerdotibus.pro Principibus.pro Pona tifice, pro Rege, atque pro commun! pace. Deinde Pótifex populo precatus pacem, eidem benedicat, quemadmoc dum M ofes mandauit facerdotibus, vt bene#

CONSTIT. S. APOST.

bencdirerct populo his verbis,Benedllt; » cattibi Dominus,amp; cuftodiat tc,often •gt; dat Dhs facie fuâ iuper te,amp; det tibi pa I, cem.lté Epifeopus oret,ac dicat, Saluü fac Domine populft tuum, Si benediC hxreditati tuæ, quam pofiedifti, amp;nbsp;aoi quiftuifti preciofo (anguine Chriftl tui,amp; vorafti regale raccrdotiii,amp; gene tent fanââ.His perfeftis facriheiG per^ agarur aftante omni populo atquefea cretd orante Ac poftquamoblatû fue* ric.accipiant ftnguli per fe, ordine.doa minicuui corpus, predofumfanguia nem gradatim cum pudore, ac tun or« tanlt;)uàm ad Regis corpus accedentesi mulieres quoque velaro capite,quéada moduin e»s decet,ordine accédât. Cu* (todianturportæ,ne quis irifidelis, vd «on dum initiatus ingredtatur.

Dt cewweadatZs {xrc^riuis Lthitt Clertcit, Ejitfctfis, Ctf.LXn,

STquis venit âparadafrater:velfa ror commendatitias literas aiferrs. cognofcat de its Diaconus : exquis rens,an fideles fint, an ecclefiaflid, an ab hærcfi non deprauati : Si rurtum fit ncnuptavel vidua. atque iractim perfpexerit illorfi ftatum.quôd funt ve rè fidclM 9l côtordes ist domiakis rtt bus.

LIBER SECVNDVS, 'n fcus,deducat vnüquemfg in conuenten tem fibi locum.Si Presbyterd parœci» Veticr itjKcipiatur d Prcsbyteris in cö« rounionczSi Diacon*,redpiatiir d Dia« lt;onis:Si Epifpopus, vnd cum Epifcopo fcdcat,cundem ab illo obtinens hono« ran. R.ogabisque«uni,ö Epifcope, vl fermoncs habcat adpopulum ad docen dura accomrnodatos,peregrinoruin tt »im adhorratio amp;nbsp;admonitio vald« accepta.atque vehementer vrilis «fle cä fucuit.Nuilus eniin Propheta, inquir, accepti's eft inpatria fua. Perinittes e* tiara el Euehatiliiain oiferre: lî propre* rcuerentiam veluti fapicns/ciltcet ho« Horeribi referuas noluerit Eucharifiii offerre, coges eu vt val populo benea dicat. Sicuin fedetis , ahus quidam intcrueniat honeüus SC clarus in yu ta peregnnus, vel indigena : tu Epia fcope qui forte vel verbum Dei pria dicas, vel Cantorem aut LeAorem au« dis, noliillius perfonaeobfequio rai« niRerium vet bi relinquere, vt illi pris mura concefliim pra cipias, fed mane quietus non interrumpens lermonem» vel auditionem tuà ; fratres autem per Diaconos eum recipiat Si locus defir. Diaconus exotato eo, qui iunior fue« rit, non ramen tram adhibens,fcd per« fualionem, illuir in fede collocet. EA aHiem «quü vt beneuolus frater id per

CONSTIT. S. APOST. fe faciat.Quod fi renuerit, ilium vi turbatuni poft oinnes ftaciut, vt difcät reliqui prçftantioribus cedere.Si inops aliquis vcl obfcurus, vel aduena vene* ritftuefenex, fiue adolefcens srtate is fttjlocusl]; defit, et locum ex toto cor^ de prouideat Diaconis,neperfonis gra tiftcarivideatur, fed à Deominifterft gratum inire, Idem feruet Diaconifta cum aduenientibus mulieribus paupes nbus Cue diuitibus.

Üÿfid efertttmitni amp;nbsp;quot;vejpert tents frequenure, Ctf. LXIll,

CVm doces.S F.pifcope.îube amp;nbsp;hor tarepopulum ecclefiam frequeiw tare mane ac vefpere quotidie, Runquamque abetfeomnino ,fed afsi* duevnumquemque conuenire.nece« clefiam mutilate fe ipfum fubtrahentr, nequetruncum Chrifti corpus redde* re.Nonenimfolùm defacerdotibus di Aum eft/ed quilibet Laicus de fe id au chat cogitans diâura â Domino, Qtti non eft mecum, cötra me eamp;:K qui no congtegat mecum,difpergit.Nolite erlt; go VOS,membra Chrifti cum fitis, dife pcrgi,c(stusnoncelebrando, Chriftfi caput habentes, fecundtim promifsio* nem fuam, adiun^m Si confociatum voa

LIBER SECVNDV^ çj Vobis. Necipfi vofmet negligitis, nn qucSaluatoretn proprijs membris des ftituatis , neque eius corpus fcindaris, neque ipfius membra difsipetis, neque huius vitxneceflaria diuino verbo am teponatis.fed quoridie conueniatis ma nè ac vefpere pfallentes atque orantes in dominicis, manc dicentes pfalmum fexagefîmum fecundum,vefpere eenre fimum quadragefimum,maxime vero hocferuetisin^batoamp;indie refur« reäioni dicato. Verum in die dominia co diligentius conuenite, laudem Deo laturi, qui per lefum cunäa condidir, Si ilium ad nos mifît, atque mori psro inilt;it,B( à mortuis excitauic. Nam qui excufarionem afferre poteft Deo gt;nbsp;qui in hoc die non conuenit ad audiédum (alutarem de refurreAione fermonem, inquotresorationes flantes/ondpi« mus in inemoriam iUius.qui tertia die refurrexit, in quo Prophetarum leAio habetur, tl Euangelif pnediatio, tC facritcHobliäo, atque ,faailt;^i dü« penfatjof

txemflKM nu xd imiutinem ixtlHcttu, dxffxm tx Grttttrum, nbsp;nbsp;mJietrttiH

yxx»c0M(xifiiitil temflti,

C»f. LXUll.

Quomu

CONSTIT. Î.APOST.

QVomodo non hoOis Dei haben« dus cf) is, qui in t poralibus diu ncftu'q) eft occuparus.zterna vet rd coniénitt’ ac balnea quid? 8C cadudl rbum qiiotidie frequenrar, qiir vcrd perpetud injner.t,non curat!’Qiiomo« do non dieet Dominus huic,lufnficatj ■funtgentes-iiipra vosTqucinadmodum Ifraeliimproperans dicebat, luhificata ’ cQ Sodoma ex te. Nâ (ï ger.tes de foina noquotidie extitatxcörurrfitad ldolt; l3,vrilia venerentur, amp;nbsp;piiufquä opus aâioncrnue aliquS infiituant,illis fup« plicant,amp; d feftis celebritaiibusrg eorü ie non fubducunt,fed in hs funtintena ti non folum indigenae, (cd eriam qui longé abfunr, atque inTheatra tana ■)uam in Synagogas conueniunt. Eo* dé modo qui fruftrd ludri nominana tur, poft fex dierfi cefrationr,rcptimo diéin Synagogà côucniunt,S( vacation kis Synagogæcj fus rationem habene (qui tarnen in fua inftdclitate virtute verbi funt priuati,pra terea verd ip (ius nominis.quo appellätur, vim proprie« tatemqueamirerunt, ludas eniin cona fefsioeiljii aurein non funtconfitentes Deo,Giin Chrifti pafsionem per fcelus efFecerint, vt per pecnitentiam (alutem •dipifcantur (fi igitur qui non faluan« tur in hs.quz (ine f ru Au faciunr, funt •fsidui^u quaexcuiatioae vteris cum

Deo.

tïBER. SîCVNOVS. ^9 I5eo,qui Ecdefiä eius derclinquis, nec gentes imitaris' fed co derclinquis,vel quia te das ly nauiæ , vel quia deficere . .

» toptas.vel alicui maloftudes.Qufbus t, diat Oominus per leremiam, luflttias gt;, measnon cuftodiftis, fed neque feciin« in E,\e(ht ,,duiniuüitjas gentiumainbulaftis:pault; ii(.

ld minus Ä fuperaftis illos.Etrurfum, lfr.5.

’ luftifjcau'taniraammeamlfraêlabini ” compolita lude.Sf deinceps, Si mutas ” bunt gentes deos ipforfi,8f 11 non funt ■'dd* quoniampertranfiftis ad Infulas •gt; Chetim, niß amp;nbsp;videtis, Et in Cedar » mililtis.9( cogitate vehementer fi fadla It funt hxc, quoniain illa non mtitani ,, fua légitima, populus etiam meus mua tauit gloriam ipfîus, de qua non iuuaa bitur . Ergo qua defenfione vteturis, ^ui ncgligir,veldeferit Ecclefiatn Dei*

futferrt»

c»f. Lxir.

QVdd fi quis occafionem proptW opens opponens, Jnegligens fues 'rit, exeufationes in pecccatiss feiat is , artes fidelium fuccifiuas , propriam eorum operam , pietatcm cfle . Artes igitur veftras in fuccifiuit (iib(écundarijfqüe,operü ponite , vc viâul

CONSTIT. S.APQST.

viftui veftro inferuiant : opere aurcm lt;s piet«'»’Domi nus dicebat,Operanijn)inon cibfl, qui pent, fedmanentf invitamærernam. Et rurfum, Hoc eft opus Dei vt creda# tis in eum,quern raifît iUe. Conamini igitur tiunquam Ecclcftam Deirelini* quere.Quod fi'quis ea negleâa,in gen tium confcelerata templa fucrit ingref fu$,vlt;l in ludsrorum Synagogam, vel Harreticonim, is quam excufationem apudDcS inuenietindieiudici]!* quia verba Deiviuentisrellquit, viuentia ipfa vitamquetribuentia, qusepolTunt cternofupplicioliberate, ficadædent Dæmoniorum fe contulit vel ad Synaa gogam interfeAorum Clirifti, vel ad Ecclefiam malignantium , non audito *®»*l“* dixit,Odi Ecdefti malignantiû ’’ Kcuminiqua gerentibus non ingrea ’ diafe,Etrurfum,6eatus vir,quinôam •• bulauit in conblio impiorum,amp; in via gt;’ peccatorum non ftetit’, amp;nbsp;in cathedra » pcftilentium non fcdit, fed in lege Dos » mini voluntas eius, in lege eius tnea ditabitur die ac node, 'fu verd relido „ Fidelium cptu, Dei Ecclefia ac Icgibus, refpicis fpeluncas latronum,fanda dua cens.quar ille nefaria efle voluit, Si có^ munia faciens,qux iUæ.feparauit.noR folumqiie id facis,fed etiam ad G ræco rum ludot curris,amp; ad 1 heatra propea ras.

LIBER SECVNDVS. 6» ras,expctcns vnus ex venientibus e3 numerari , amp;nbsp;particcps fieri auditionn turpiuin ne dicam abominabiliumsnec ,, audifti leremiam dicentem,Pomine nö fcdi in confilio ludentium, fed timui à confpeflii manus tiiar. ncque lob diccn jg{, „ tem fimilia. Si vcrd 8C cum irriforibuj ,,ambu1aui aliquando, appcfidor enitn in (lateraiufia. Quid verd cupis Grsca ’ ’ CCS fermones perctpere hominum mor» tuorum,affiatuDiabolitradentium ea, quæ mortem afFcrunt, fidcm euerrunt, ad deorum multitudinem credendam inducunteos oquiadillaattenrionem adhibent, Vos verd diuinis legibus ins uigilanles , vitæ huius necefsitatibus putate eas prxfiantiores, maioremqiie lis honorem deferentcs .conuenite ad Ecclefiam Domini,quam acqui(7uir fan guine Chrifti dilefli primogeniti om* niscreaturæ.Ea eft enim altifsimi filia, quæ parturfit nos per verbum gratiæ, amp;formauit in nobis Chriftum ,cuius partici pcs fafti facra membra exiftitis, « elrâa,non habentia maculam neque rugam, neque aliquid huiufmodi, fed Unquàtn fanfli flçïrreprehenfibiles in fide perfefti eftis in ipfo , fecuns

lt; diiin imagincm cius, qui creauit

VOS.

Quod

CONSTJT. S. AP OST. SSfid »fort» ieclinare om nci Grte-comi» imfietatet, ctif. LX.rl.

CKwte i^nir ne conuentus celea bretis cuin iis,quipercunt,qiiç cft Synigoga gentium ad deception «cm SCintcritum.nulIa eft enim fociea tas Dei cum Diabolomam qui congrea gatur vnä cum qs , qui cü Diabolo idé fentiunt, vnus cxipfisconnumeiabi# tur,Slt; yx habebit. fugite quoeg indes cora fpeäacula 1'heatra (inquam) X Græcorum iudo5,it)Cantationes,ario* lationes,vaticicia,luftratione^,arufpia cinam,auguria, necromantiam/inuos, » cationcs.quoniara ßriptum eO; Non es „ ritaugurium in Iacob gt;nbsp;neque vaticis ,, niumin Ifraél, Etvurfum, Augurium peccatuin cft, Ec al;bi, Nonaugurabi# mini, X ariolationes, diuinationes, X Deu i8 ” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;O” fequeinini, luftratores

non acqiiiretis.Ideo monet leremias di ler.io. ,, Secundum vias gentium ne ama »gt; bulaueritis,amp; à fignis cocli ne timueri »gt; tis. Proptereaoporrct fidelem fugere k nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;impioriim coctus Gl^Corum ac ludjoi

W. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rum,reliquorumqufH*reticorum,né

vbi vnä cum eis degimus ,animis noa ftris laqueos paremus, X ne vbi in eos rum feftis verfanwr, qusc in honorent Dxnionum cclebrantur,cuin eis habea

LIB£R SECVNDVS. «« mus focietaté impietatis. Vitandi quo* que funt iliorum mercatus,amp; qui in ijl r fiunt ludi.Fidelc enim oportet ad mcr* fatum tantiim cö parère, vt corpuf(ul3 cmat, amp;nbsp;anitnam acquirat, atquealia quædain ad vfus neceflarios compas rct.vftateigitur otnnem Idolorüpom p3ni,fpeciem, inercatuin,conuiuia,gl3 diatores, danicf omnia dçmoniaca fpc ' -Aacula. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;।

Sÿod »en epertet etiepim eointJere, licite ti retrns fifcalor,amp; nh] ^pofloli: Panins yero amp;nbsp;^^nilt /cenas faciebaHI,lst» das,amp;iacoktts a^riceU erant,narrat ffege/ppMsnrrerinl- ■gt; Hanns Romanns.

i , Cap. LX^ll.

QViin Ecclefia iuuenes e(lis,curate in omnibus rebus neceffari js fed« Id miniftrarc, cum omni fanâi# late operis veftris vacate,vt omni tepo re,amp; vobis egétib’ fuppeditare pofo fitis,tie Ecclefiam Dei oneretis.Etenim nos quoque vacantes verbo Euangelif fucciiiuas operas non ncgligimus.Alij cnim ex nobis pifeatores funt, alii fees narum artifices, alii agricolae , nc vn* quam otiofi fimus. Dicitautem quo* - nbsp;nbsp;,

„daminloeoSolomó, Vadeadformicâ

Hi 6pis

' CÓNSTIT. s. APOST.

ô piger, icimitarevidens viasipfïuS, ” amp;nbsp;fias ilia fàpientior.llli enim cùm agrî ” colacio non fit.nc'fj; cogentem habeaf, *• neffe domino fubdatur, parat in æftate K dbum,mulram'ct in méfie facit congre* » gationem. Et accede ad apé,amp; difee quâ „ operaria fit.SC opus quâm graue nego# „ cictur,cuius labores Reges äC idiotç ad fanitatem adhibent.ell autem defidera* bilis Slt; gloriofaqucmadmodum eft vi* ribus in firma.Etdeinceps,Quourque ** tandem piger iacebis, quando de fomtf *’ no excitaberiSjparum dormis, parum *gt; fedés.paululùm dormitas,paulùm auté *gt; fuffarcinas manibus peAora,po(leaad« 1) efttibi ficut malus viator paupertaSjâf ,, cgeltas tanquÂm bonus curfor. £i verd ,, impiger fueris, veniet ficut fons mefsis ,, tua.àé egeftis tatlquàm malus virtranf Preu. ïz. fugiet. Et rurfum, Qui laborat terram iuam,replebiturpanibus. Etalioinlo* cOjPiger complicat manusfuas. Si tof _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;” médit carnes fuas.Et dcinceps,Abfcon#

jgpjpjgg^manus fuas.nonpoterit ap* gt;nbsp;gt;nbsp;pli care ad os fuin. Et rurfum , Propter Ecc/e.io. pigritiam manuûhumiliabitur conti# I, gnatio. Laborateergoafsiduè, eftem otiofi reprehenfioirreparabilis, Siquis nonlabùratjbic apud vos non mandu* cet, otiofos enim odit Dominus DeuS nofter:NcmoeRim ex lis ,quiDcovaa cantjcfie debet otiofus«

Con#

C o N s T I-

T V T I O N V M S A N-âorum ApoftolorumB.

Clemente Romano auâore.

LIBER TERTIVS*

De riduis.

af. frÎMUHI,

U Iduas conßituite ftS minores annis fexa^ ginta, vt quodämo« do propter illarfirta , , tem fitis certi eas bis gamiæ fufpitione va wtth. 5. tare.Siiunioréin vi duali ftatiim conftitueritis. Si ilia non ferens in inuentute viduitatc,nup(erif, dedecorabit gloriam vidualis gradus , Si rationem Deo rcddet,non quoniam fecundas nuptias fccuta eß,fed quoniâ fuam profefsionem non feruauit, luxu riataChrifto.Qiiare oportet non tes mere facere profefsionem, fed cuin côa filio amp;conGd«ratione:przltat enim et

CONSTIT.S. APOST.

U ƒ non vouere.qiiiin vouere amp;nbsp;non reds * ■ '■ dere. Si autero aliqua adolefcentior fit, quæ cùni breui tempore virum (nil ha bu*ric,illum'c£ vel per obituin, vel per aliquam aliani oceafioncamiferic, per femanere volueric,domuin Habens vigt; duitatis, beata hxc inuenieturimitata Sidoniam tllam viduam in Sarcphtha, cuius hofpitio fan.^us Oei propheta Helias ell vfus.Talis mulier fiiniüs crit Annæfiliæ Phanuelis de Tribu Afer, qux à teinplo nô difeedcbat diu noétu que inuigiJans preôbuS,amp; fiippli.atio» tiibus :qut nata annos oiuiagmta quaa tuor, à virginitatecfi viro vixerat.ans nos lepteni,Chriftiqueaduentum gloa rihcans, confiiebatur Domino, amp;nbsp;loa quebatur de illo omnibus,qui expeAaa bant redemptionem in H'raël, Quæ tas lis fuerit, tcftimonio accepte honoras bitur, adcpta in terra apud hommes gloriam,amp;: in cœIo apud Deuin ^ternâ laudem.

ÜMd caiteudxm ej} ieon/HtHtione ridn4 iuaioris fropier fuJ^iMnem,

Caf. 11.

ADolefcentiores Viduæ ad vidua? lem fiatuin ne ordinentor, nefor tc,caoccafione, qua non pofiiint florem xtatiscohibere, adfe,;undas nii prias

LIBER TERTIVS. 6j ptias dcfccndentes, ncgorium habeât. Adiuuentur autem fublcuentur ne occafione inoleftiæ carnis, adfecundas nuptias delapfx,in rc indecora detine« antur. Nam hoc quoqiie fcire debetis, quôd primæ nuptiæ, iï legitimæ fiant, iuftx cenfentur, vt qux fecundum Dci voluntatem funt.Bigamia poft profeCs fionem.iniquahabcnda eft, non propt ter coniundioncm, fed proptermcdaa cium .Trîgainia incontinétiç êftargu# mentum, Id,quod fupra trigainiam fit, manifefta fornicatio iudicatur, 8f non dubia intemperantia. Deuscnimvnä mulierem vni viro tradidit in creatio* nc.Erimt eniin duo in carne vna.Adot lefcentioribus vero poft primi viri obi tum concedatur fecundus, neincidant in iudidum Diabolt,amp; in laqueos mut tos, atque in libidines infanas inutileft qüe animis, qux fuppliciumpotius, iucunditatem aftcrunt.

Uitiles effe oporteat yidutts,^^ j««» laoii» adiuitnHihejM ak

Epifcepo.

Cap. 111.

VEr»funtVidux,qux vni nuptx fuerunt plurimorum teftimonio probatx,bénis operibus intcntç: vidux re vera téperatx, caftz,fideles,

H 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P««»

CONSTIT. S. APOST. piæ.quæ bene liberos educauerunt, amp;nbsp;laudabiliter hofpites receperunt, qui* busopcm ferre oportet tanquàm Deo dicatis.Sederiainpauperum, ô Epiico« pe.memor efio, iplïs quoque adiutricé manum præbenSjCuramqiie eorutn fult; fpicevelutiDcittConomus, opportu* \ no tempore vnicuique tribuens , quï fibi font neceflaria,viduis,orpbanis,vi tac fubltdia non habennbus^K in tribu Utione conftitutis,

S^od cttiliitt indi^emi bciit fdccre eÿ ortet, c»p. im.

QVid enim fi qiitrdam Vidu» non fint, amp;nbsp;quidâ vxoribus non cas reanr/ùm tarnen fubfidio egcant cb inopiam gt;nbsp;vel ob moibum , vel ob liberos alendoSjOmncj debts refpii cere,omnium cura fufcipere.Nä qui do na dant,non prxcifc illa deftinant vi* duis, fed in vniuerfum conferunt,v»lt; luntaria ea appellantes : quo tu feiens eos,quiprætnuntiir,vti bonus acono mus diligenter impertias eis de mune* re.Deus enim cognofeif eü,qui dédit, quamuis abfens per le egétibus imper* tiat:atque ille quidem habet beneficen* tiæ mercedem,tu verd probatç acono tniæ laudentldicqtte illis, quis dederit, vt

LIBER TERTIVS. 6

Vt ex nomine pro eo orare valeant.O* porterenimomnibus hominibus be* «efacere^non facientes deleftuni huiue quifnam lit,vel iUius.Inquit enim Do* minus,Omni petenti te da.nimirum re Vera egenti,ctiam fi amiois ß^,etiam fi 1nimicus,fi confanguineus , (i alienus, H (ine vxore,fi cum vxore viuat.In om

•gt; ni enim fcriptura Dominus de paupe:: j) ribus præcipit per Ifaiam, Frange efu* Cd/, jS. ,, ricnti panem tuum, amp;nbsp;egenos vagos'fji ,, introduc in domum tuam. Si vidcris nudum, cooperi illum, Ä propinquos ’ femints tui ne dcfpexeris.Er per Danie ” lern dicit potenti, Ideo Rex conßliuin ’’ meum placeat tibi, 8( peccata tua elec* ” mofynis redime, 8l iniquitates tuas in ” miferationibus pauperum.Et per Solo* » monem inquit.Per elcemofynam amp;nbsp;fi» » dem purgantur peccata. Et per Dauid 1, rurfum ait, Beatus qui inteUigit fuper ,, inopem, amp;nbsp;pauperem in die mala libes j, rabit eos Dominus.Et rurfum.Difper* fit dedit pauperibus, iufiitia eius ma*

” netin fæculû. Et Solomon inquit,Qut ” miferetur pauperis, Domino focneraa ” tur,amp; fecundum donü ipfius rétribué* » tur ei. amp;nbsp;deinceps, Qui obturât aures gt;gt;nbsp;fuas,ncaudiatindigentc,amp; ipfein* gt;gt;nbsp;uocabit,S( non erit, qui exa » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;audiat cum,

H Î Qudd

CONSTIT. S. APOST. Qÿà d oportet t'iduam probittt i tnorttt» flttdere.

Cup. r.

SItomnis vidua mitis, placida, prlt;M ba, malitix cxpers, non iracunda, nonloquax,non vociferatrix, non procax, non maledica, non verborum auceps.non bi'inguis, non curiofa. Si quid vidit vel audiuit,quodftieritmi* «lis reftum,pennde (tt,at-ç fi id nó vi derir,nec aiidii,ierit: necfe vlta alia res vi dux fit curæ, quâm orare pro ijs, qui fubfidia minifirant, amp;nbsp;pro vniuerfa Ec défia . Si quid ab aliquo rogetur, nolit fadlè refpondere, nifi in ijs, qux ad fi« deni,jufiitiam,fpem in Deo habendam pcrtincnt.reijciatque ad prxpofitos,iU ios,qui in difciplina pietatis inftitui vo lunt,eacc fola refpondeat, quæ faciunt ad euertédum crrorem de Deorn mule titudine, explicetque rationc de vnius Dei principatu; de reliquis non réméré refpondeat : ne fi quidindodé dixerit, blafphcmiamimpingatverbo. Grano enim fînapis fimile elle verbum Domi« nus docuit:id verd ardoré habet, quo fi quis imperitè vtatur, amarum inuee niet: oportet eniin in my (lias nô pro(s ditorem elle,fed cautfi: admonet enim nos Dominus dicens, Noliteproijcere margaritas veflxas ante porços,ne for# tè

LIBER TERTIVS. 67 dl, pudens .dornt fedens,pfallcs,oran s, legens,vigilans,ieiunans,ex omni par te cum Deo colloquia Habens, canticis amp;nbsp;hymnisdanam accipicns,aliis potius tniniftret.qudmipfa ab aliis petat :me£ morcommendatx d Domino, in Euan gelio vidux,quxctimadtemplum aca cefsüTet, mifit in gazophylacium duo minuta hoc eft quadrantem; quam ins tuitus cordis fcrutator Chriftus Domi tius, SCmagifternofterdixit.Amendia co vobis,qudd hæc vidua plufquàm os mnes in gazophylacium inifit., quoniS omnes ex abundanti miferunt, hæc ex eoquod déeftilli, totumquem habea bat viSum mifît.Sanâas igitur viduas effe oportet.obcdientes Epifcopis,Prefa bytcrisSC Diaconis ,etiam Diaconiflas vénérantes verentes, timentes, non lia beträte vtentes.neque contra mandatS aliquid facere volentes, prætcr fentena tiam Diaconi; veluti fi pergere velitad aliquem.vtapudeum comedat, SC bis bat, vel fi ab aliquo quidpiam capiat. Quod fi iniufia aliquid herum lecerit, puniatur ieiunio, vel fegregetur veluti temeraria,

Bjifid ut» ortet tb indi^Hts cäfere, nef Ite Tiidii»in,»efne

^'gt;f'

CONSTIT. S.A.PO S T Efißofti»i,neqttc fiitlem, ctf, Fill. ,

QVid enim fcit qualis fit ea, ä ,q«J» acdpit, vel j quali minifterio vis ' ftum ruppeditat^num de tapis na,vel de aliquo non honefio ftudio^'i# gnorat vidua quôd de vnaquaqueha^ rum return rationem Deo reddet,r«cis piens qux Deo funt indigna . Nam nelt; que facerdotes talis mulieris voluntas riä oblationem vnquam reâpient,ves luti furis vel merctncis.Scriptum eft elt; nim.Nonconcupifcesrcs proximi,a£ ofFeres rnercedein mcretricis Do» gt;nbsp;gt;nbsp;mino Deo. Noneltigitur à talibusca* piendum.neque etiam ab exeoinmuni» catis.Sintautem vidux parats ad obes diendumiis.quxeisâpræpofitis funt præcepta, amp;nbsp;ad prxfcriptuin Epifeopi faciant, veluti Deo obedientes.nain qui »b huiufinodi excommunicato,vel exs tra Synagogain eieôo accipir,amp; pro ta li orac,qui in malis perfeuerare fibi pro ponit,necaliqiundo vult ad pcenitens tiarn redire, coinmunicatcum eoin ot ratione,8lt; offendit Chriftum, qui im# piot déclinât,amp; confirmât eum per ins dignam largitionem, 8l contaminât fe cuineo, non finens ilium ad pcenitens tiam venire, vt ingemifat, 8l roget Deum.

Quôd

LIBER TERTI VS. 6* ßitid non cptrtel inulieres iiapti:'nre:iiM“i fimu efl eniM,amp;i Chrißi da^ llrir.a »lieHMUl.

Cap. IX.

De mulieribus avtem «n hx bapti« zare debeanr,ßgnificanius vobis, lt;nbsp;quod non paruum periculum iin minet eis.qux hoc fadunr.ldeonon cö fuliinus : periculofum eil enimpinmo iniquum amp;nbsp;impifi.Nam ümulieris ca« 1gt;C«. I}. put eil vir,i$ veto ad facerdotium proe mouetur,non eft xquum opifidum có temnere,^ prindpium relinquentem, ad infirmum corpus venire, M ulier e« nira viri corpus eil, de coila cöflatum, fubieftumqde illi, à quo eil abfdflum adfiliorum procreationem. Ipfeenim inquit, Tui dominabitur. Principium enim mulieris vir eil, quoniam eius eil caput.Qudd fi in prxcedcntibus docea re eas nonpcrmiiimus,quomodo quit cas prster naturam facra facere concea dariHiceft eniminfdttaad GrxcorB impietateni pertinens, fotminis deabus facrihculas inilituere.Sed non eil Chri ordinationis propnuin:nam A 4 mulie ribus baptizandum iuilTet , omnino Dominus d propria matre baptizatus fuüTetjnon à loanncaut cum nos ad ba ptizandum mißt, vnä nobifcum ad id mulies

’ CONSTIT. S. APOST.

mulieres raifiKet. nunc auté id nufquS ordinauit.neque fcriptum rcliquit .cos gnofcens SC natuTX conueniantiatn , Si reiiplîus decorum, vt qui naturaeau^ Aorerat Si ordinationislegiflator.

Siwi HOtt oportet loicumficeriotate offi' (iuntfitere biptifMaficrifictum, fintiius impo/itionetUfe^ be-leeiiHioiteiii,

CAP. X.

SEd neque laicos cócedimus aliquod facerdotale munus exercere, veluti racrificiuin,baptifmum,manus in)4 |H)(îtionem,vel benediftioné magnam, flue paruam. Nonen’m fibiquis fumit honorem,fed qui vocatur 1 Deo.Nam PerEpifcopiinanusdatur hsec dignia tas.Qui verd ad earn promocus no eft, fed earn fibi vfurpat, Ozix pccnain fiU fiincbir.

BÿàJ exeepto tpifeopo yel Preßytero,ne-tniai ex reiit/His cleriâi tonceßum eiift-(erdotilii exercere-.ordiajre axtent fe ■ It Epfcopo eonttenit ; xlij xemiiii.

c A p. XI, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

SEd neque reliquos clericos baptiza* re permitrimus, veluU Ledores,C5 tw

LIBER TERTIVS. «9 toreSjOftiarios.miniftros.'fed folos Ea pifcopo$,Ä Prcsb^croSjininiftrantib’ illis DUconis.Qui hocaufi tuerinr,Co ritarum luppliciuin paticntur.N on cö« ccdimus autem Presbyreros ordinäre Diaconos,Diaconiflas,Lcdores,ininM flros,Cantores'.O(iiarios:red lolos E« pifcoposdseft enimordo^dc harmonU ««kßafiica.

Pehtrttlia ab JntUJia, Caf. XI l.

De Inuidia,obrrcäatione,detrafta tione,(ïniulta(e,contétione ante« diftü eft Vobis,qiidd hæc à Chil (iianis aliéna func,maxime viduis,quo niani quidem agitator diabolus multi« plexjvarius'cp cum fit, de non viduis triumphuquxrit, velutiolim de Cain. Quzdain enim viduas (eelTe dicunt,of ficia autem digna viduitate non faciiit, quemadinodum nec Cam frarerna iua ftafaciebat.Ignorât enim quddnonvt duitatis nomen in regnum ipfasintroa ducctjfcd fides vera amp;nbsp;opera fanda . Si Verd aliqua nomé viduitatis pofsidear, aduerfai fi ftudia exerceat, viduitatis e« ius ratio non habcHtur, fed regno exa pulfajætemo fupplicio tradetur. Audis inus enim quafdam cfTe viduas obtres Matrices j inuidas , calumniatrices, dos

CONSTIT. S. APOST.

dolentes aliorn commodis.Taks ChH fti non funtjneque lius doArinx difä« (gt;u1fjOportebat eniin cas,cdin côuidua ab all quo veftitur, vel argentum capit, vel cibum ,vel potum,vel calceamenta, vidrntes fororem recreaiam dicere,

ßutmtdo optrteittyiduta traupn mi-' HißraHtibiityita fubßdit.

Cap. XU I.

BKnediAuses Deus, qui confolatus es viduamiBenedic Domine amp;nbsp;gio rifica miniftrantem ei Kopus eius, vt afcendat in veritate ad te, 8C memor cftoeiusin bonum in die vilitationis fux.Et Epifcopo, qui bene miniftrauit CCdocuit, opportunam eleemofynant nudx conuidux mex fieri,addas gloa riam, 8( des ci coronam glorix in die reuelationis vilitationis fux. Eodem modo vidua, qux mifericordiam accts pit.prccetur pro eo, qui viftum ipfi mi niftrauir.

fiaidutu tptrtttglariariejfirrtßmut uime» eam,nigt;tefwlHficatfecandiiM

Duniaitrdinatitnem.

Cap.Xiiii.

Illa

LIBER TERTIVS, 7» 1LUtarnen,quæbenefecit, occultet proprium nomen, veluti fapiens.nS canens tuba coràm fe, vr fit eleemoa fyna in occulto apud Dcum, ficut didt DominuSjCumfacis eleemorynam,nö nbsp;nbsp;.

„ fognofeat fimftratua quodfadtdextb , ra tua,ytelecmofynatua fit occulta: K gt;nbsp;vidua oret pro eo,qui dedit. quicüqua lt;. tandein illc fit,cùm fanâum Chrifil ab ,1 tare référât. amp;nbsp;Pater in occulto vidés, benefacienti in aptrto reddet.Süd^ju® fecundum.Dci mandatum vidux viuea re nolunt,exquirere fiudent,qux fit il la qua miniftrauit,amp; quç accepit.quod edm cognouerint, accufant miniftrans temillam dicentes.Nefciebas qudd^gÿ eram tibividnior, SC qudd magis eges bam quam illa f Cur igitur antepolub fii earn mihkHæc didt tlulta,non intel ligens non hominis voluntateidfaâfî, fed diuino confilio.Nam edm ipfarefte tur fe viciniorem Si maiori inopiaopii prefiam,magisquenudam fuifle, etiam animaduertere debuit, diuinam ordina ; tionem,tadtamque ,non accufantem prxbitricemillam,domumingredt, St Infaciem procumbentern rogare Deü Vt remittatur fibi peccatum.Deus enim ' fadenti bonum prxccpit, ne opus bo« ■u m peruulgaret. hzc autem illam act cufauit quÖd fuum nomen non indica* uit,vtiUo cognito ad capiendum pqfii^, ace

CONSTIT. s. APOST.

accurrercre,ac non foliim accufauit/ed CeH.ll, criam illi maledixit.oblita eius, qui dis Hatt. 10.tibi, bencdiâus eft: X maledicrnstibi,malediiftus. Dicitaiit£ ” Dominus, Cum intraueriris in domn, ” diate,Paxhuicdomui;amp;ftfuerkibi ” filius pads, pax veftra requiefcet fupcr I’ cum .Sinonfueritdignus, pax ve^* » ad VOS rcuertetur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

eîî cenuiâ» afjîcerefru ’ ximum: alienam enim chriÜiaii« cfi t ttialtdicere.

Caf. Xf'.

Vod li«pax ad eos redit, quî ean» V^miferuntjtnm ipfa dtgnos no inj lt;iererit,multó magis malediâfi In Caput illorum reuertetur.qui iniuft j id miferunt, ciiin non fit dignus vt in inalediAum incurratis.in qucmefi ialt; Aum.Nam qui inaniter conuicium fa^ cit, ipfe fibi maledicit, vt ait Solomon, triu.ii, Quemadmodum aues volant, amp;nbsp;pafte« „ reS.fta mal^diâuin vanum , in neminê fnu.10. ftipcrueniet.Ä rurfumdicit.C^iprofer ,, runt contumelias, infipienttfsimi funt. AtqUe vt apis roborc fuo imbedlla,vbi aliquem perçu fsit,amittir aculeiim, fit« quefterilis , eodem.inodo vos iniu« riam, quam in alios fadtis ,invosipft ndpitis.Lacuin tnini aperuU,amp;eftod dit

LIBEp, TER-T^VS. 7’ diteum,amp; ineidet in foueain, quant f« cit.Qui fodit fouéam proximo, incidet in eam.Iginir qui malediAuni fugitabs teri ne maledicat.Namquodin te fieri nonvis,nectuid iri alium fcceris.Qu* re caftigate inobcdierits;,;.increpa,teinp ,uerccundas ; hor.tantini .pufiilaniines;

(onfirinafeinfirniaS/,.bddatNtbï'anâi0 tat; ambulante^, bcnediçatit potius, non conuidentiir; pacem compon'ant, amp;nbsp;non e;ccitent bellum .Qu^renec Igt; |)ifcopus,nec Presbyter,nec Diacôniit, ,t ... nequealiusqui'quamde facro nuinep ro,malcdiâo linguam contaminct, ne (gt;ro benediâione confequatur ntalca âi Aiçnem. Mhibcat àutein'Oudiunt di iigentiain'q; vt née Uii’ ntàl'ediAû prop lerat. Omnium eniin curain tÿfciperé débet Clerilt;oruniiVirginiim,viduar)i, laieorum.ldco 6 Epifeope.coadiutores Vitx tux , amp;nbsp;iuflitix operarios Diacoa nos Deo acceptos gratos'qt eligé, quos ex Omni populo probatos iudicas eiîe dignos , amp;nbsp;ad vfus ininiflerii idop neos . Elige quoque Diaconiflam fip delem amp;nbsp;fanâam ad miilierum ji)Û nifteria .nainacddttàliquandoi, cqm In aliquorum,domos Diaconum ad ntulieres mitterenon potes, propter ir.p fideles, mittés igitut ipuiiercm Dia« (onilTam propter improborum cogita tiones, nam ad multos vfus muher«

Diaa

’■ CON S tit’s, xi’O’ST.

Diaconifla indigéitiuî ac l'rimütn'CUIquot; : ' flluminantur mulicres Diaconus vn* u gitfronrcmîpfàrum oleo fanftojdeina de Diaconiflaeas abftcrgir. Non eft C!i nim ncceflii’niulieres afpici à viris, fed foluWin inanus impofttione caput illi’ vnget Epifcopus,qucrti'adrtodum, facer gt;nbsp;' doteSjK Regés antique temporc vngi banHirÇnôà quö'd.’qui ftuncbaptizanlt; turlacerdoteS ordinateur, ftä qiiddi Chrifto Cliriftiani dicuntur:regalefà cerdotiunl,amp; gCns fanfla, I cclefia Dei, » columna S^finnamentum thalami fpö » fttqui aliquando non populus,nunc au „ tem dilefti accleai.fuper quos inuocalt;gt; turn eft homen ipftus nouuiti, vt tefta« turlfaias propheta'diccns,E^vocabunt pópulufti nomen eius nouü^ quod Doa minus nontihabitcum. . , nbsp;nbsp;nbsp;.

I • t I f - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' .

De dittiud mtiatiantfiinlli Bdftifmi,

Ca.f.Xt'l,

TV ergo.Epifççpe.ifli fi^fa vnge^ caput jllorum J qui’ baptizantur, fiue'é virl fffjt.ftue

fanfto in ftguram fpiritualis b''aptifmi,' Deinde vel tu EpifcopuS.vel tibi fubieà ftus Presbyter facrain fuper ipfos'dicéi a^aominans inuorïtioAcm Patris ic rail

LIBER TERTIVS. 7Z Filii,Sf Spiritus fanfti, baptizabis eos inaqi a;ac virum fufcipiat Diaconus, mulicrem DiaconifTa, vt detorc tradi* tiointrangibilis figilli adminiftretur. Poftea Epifcopus liniat baptizatos vns» guento.

ciufam huleat haptifmiis in Chri-ßum cum u/ügnMone cnufe ^orus», in ee JicuntHr,itc_fiititt.

Cif. XKU.

DAtur igitur baptifmus in morte Iefu,aquapro fepiiltura ;olen pro Spiritu fanäo:figillum pro crucc: vnguentum eit confinnatio profefsio* nis:mentio fit Patris vti caufe Sf mitte tis: Spiritus fanAi vti teftis : deinerfio fignificatquodcommorimur: emerfio qudd refurgimus. Pater qui eft ftiper omnia Deus,Chriftus vnigenitus De’, dileftus Filius ,gloriæ Dominus,Spirin tus fanAus, Paracletus, qui à Chrifto mittirur amp;nbsp;ab illo docçtur, amp;nbsp;illû prxs diut,

Qjulis ejfe delent is,^ui initHur. Cif. XKIU.

QVi baptizatur fit ab omni impieta tc alienus,mortuus peccato,amis eus Dei,hoftis Diaboli.hxres Dei

1 Pa#

CONSTIT. S. APOST. PatriSjCohacres filti fui,qui abrenuncia ucrit Satans amp;nbsp;Dsmonibus.amp;fraudi# bus fuis.caftus.mundusjfanàus, pius, filkis Dci,crans tanquam filius patrem SC dicens vti à commun! iidelium cons uentu in hune modum, Pater nofter, qui es in Cœlis fanflificotur nomé tufi: Fiat voluntas tuaßeutin CœloS^in Terra.Panem noftrum fuperfubliantia 1cm da nobis hodic,8f dimitte nobis de bita noftra,ficut SC nos dimittimus de* bitoribus noftris.Et ne nos inducas in tentationéjfed libéra nos il malo.Quos niam tuum cft regnnm,virtus,amp;gloriji in fæcuIa.Amen.

Spalts debeat ejje Diaconus, Cap. X IX.

SIntDiaconî nulla ex parte repre^ hendendi,quemadmodum amp;nbsp;Epia fcopusuantùm iînt faciliores,acco modati ad multitudinem Ecclefiæ, vt inhrmis miniftrare valeant.vcluti ope* rarn.qui pudore non deterreantur. Ac mulier quidé mulieres curare ftadeat, vterque nunciandi,curfandi,miniflrâ!i di, inferuiendi ofhciaabfoluat , vtde Domino Ifaias dicebat rjs verbis,lußis fica iuftum beneferuientem mulris. Vgt; nufquifque igitur fuum locü agnofeat.

LIBER. TER.TI VS. Tj amp;nbsp;euin expleat diligenter,concorditer, vnaniinitcr , cognokens Diaconatus wercedetn.SinC Diaconi à pudore aliea ni in ininiftrando egentibus, quemads nioduîn Dominus nofternö venirmia niftrai i,fedminiftrare, SC dare anima fuam in redemptionc pro multis.Idc id pfos facere oportet ; quanquàm anima ' pro fratre exponere opus foret, nolint dubitaremam Dominus amp;Saluator no fier lefus Chriflus nô dubitauit anima fuam ponere (vt ipfe inquit)pro amicis fuis . Quôd fi cocli amp;nbsp;terræ Dominus omnia propter nos pertulit ,njodo vos minifirare indigentibus verebiminitcii cius imitatores efie debeatis, qui feruia tutê,paupcrtatê, plagas, crucé propter nos eft pafius.Quare oportet vos quoa que vtiChrifti imitatores inferuire fra tribus.Quî vult enim(inquit)inter vos

’ elle magnuSjfit vefterminifter. Et qui Mat.lO. ’’ vult inter vos efleprimus,fit vefter fera uustltaenimilleoperepræftitit vt ins feruiretmultis,non fermone,nam cum accepiffet linteum prxeinxit fc, deinde mifit aquain in pcluim,nobisqu'e recfia bentibus accedens, omnium nofirum lauitpedes, amp;linteoabfierfit. Qiidd faciens demonfirabat nobis fraterni amoris charitatem, vtnosquoque in ter nos idc faceremus.C ùm igitur Dos minus notier ac magifter adeo lemec

I a exinaa

CONSTIT. S, APOST. exinaniuerit, qua rarione vos pudebit idê facereininfirinos,amp; imberillos tru fes cn fitis operarq veritatis,amp;pietatis pi tronie Miniftrate igitur,amanter,nó mut murantes, nee difcordias excitant tesmon enim propter homines hxefa« eitis,fed propter Defi,amp; minifterrj mer cedem ab illo confequiminiindie vifia tationis veûræ , Neceffeeft igiturvos Diaconos omnes inuifere, qui quidem vifitatione opus habent,amp; de opprefsis referre Epifeopo veftro.Vos enim ani^ ma eius fenfus'qi efle debetis, prompri, amp;nbsp;obedientes in omnibus rebus ei, vti Epifeopo veftro amp;:patri,aemagiftro.

Bÿod à tribus, quot;Vel duebus Efi/cofis debet ordiitari Epifcefus,amp;' ne» abynB-.irrilunt c/l enim,

Ctp. X r.

EPifeopummandamus ordinarii tribus Epifcopis , vel ad minus i duobus non lieere autem ab vno vobis conftitui. nam duorum veltriü tefiimonium firmius, tutius'cp exiftit. Presbyterum,3( Diaeonum,amp; reliquo rum clerüab vno Epifeopo .Nee Pref# byterum neque Diaeonum iubemus or dinars

LIBER. TERTIVS. 7 dinare ex laids clericos.fed Presbyterû tantum docere,ofFerre,baptizare bcnes dicere populo t Diaconum mini* ftrare Epifcopo, amp;nbsp;Pres» byte ris,hoc eft.diaco natum exercere, non tarnen r« iiqua.pera» gere.

I 3 CONgt;

T V T I O N V M S A K-ûorum Apoftolorum B. Clemente Romano auâo-re.

LIBER. QVARTVï,

De Orfhititît.

Ctf. r.

I quis Chriftiâmiï Orphanus fiat. Cue vitgOj

-Æt *t«t fi aliquisex fratri carésliberis.puca tu'” fufcipiat. Si filij loco habeat. virginé vcrôjqui filium habueritducendç vxo riidonefi.ci in matriinon\um collocer; hoccnim qui faciunt,opus magnfi præ fiant,orphanorum patres faâi,amp; à Do mino Deo confcquentur huius offlcij tnercedem.Qudd fi quis fccundùingra liatn hORiinum aœbulans defpexerïr, oint

LIBER QVARTVS. ry turn fit diucSjOrpIianatus membra,or# phano quidem prouidebit orphancrS pater,amp; viduarum iudex: illi verdoc« turret aliquis, qui ipfius parfimoniam deuorabit:fîet'cÿ in iUum,quod dicirur, Quæ non comederunt fanfti, comedei runt Afsyrii ficuti 1 faias dicit, Viduam vefträ corâ vobis jalieni deuorant earn.

Qitiimodo E^ifeoptts Meat or^hanii{ro-uidcre. Cap. Il,

VOs Epifeopi folliciti eftote de cîj alendis,in nullo deficictes,orphas nisprxftantesmuneraparentum, viduis virorum,a4ultis nuptia5,artifi3 ci opus,infirmo mifericordiam,efurie3 ti cibum,(itienti potum, nudis veftitû, segrotis medicinam,in carcere indufis opem . Prætereà verd maiorem curam de orphanis fufcipite,ne quid illis défit: virgin! quoad ad nubilem a-tatem per# ueniat, 8C earn in matriinonium fratri detiszpuero vt fit fubfidium , quo art£ difeat, 81 alatur ex minifterio : vt ctim in arte profecerit, tuncpofsit arris in# firumenta fibi emere, neampliiis mole fius fit verge fratrutn erga fe charitari, fed fibi fuppeditet. btcnim verc beatus dicendus eft is, qui cum pofsit fibi in fumptus miniftrare,orphani,viduæ,ac aduenx locum num occupât.

I 4 fit’*

CONSTIT.S. APOST,

ßiühus de beuntfnhfidin miniftrari

Cecundiint Oemini mandalitiH.

Cu}. 111.

QVoniain Si Doiriinus beatio« rem efle dixit euin , qui dat, ** quàm qui accipit . Etenim rurfuin ab eo diftum eft, Vae habenti# bus,amp;in hypocrifi accipientibus , vel lis,qui fibi opitulari valent, amp;nbsp;ab alijs accipere volunt, vterque redder ration nein domino Deo in dieiudiai .Nam qui vel propter pupillarem »tatein,vel propter leneftutisimbecillitatetn , vel propter morbi cafum,vel propter filio* rum numeruin capit,non foliiin repre« hendendus non eft, fed etiam laude di« gnus cenfetur.Pro altari enim Deo dla cato cxiftimatus, à Deo honorem con* fequetur, diligenter amp;nbsp;afsiduc pro rjs, qui ei pr,tbent,preces fundens,qui non fegniter accipit, fed doni quoad poteft gratiam refert per orationem. Tabs i* Igiturhomoin vita sterna à Deobeaa titudinein confequetur. Qui verd de fuo habet, 8( propter hvpocrifim capit, vel propter incrtiam,ciim tarnen labo# rando alqs opein ferre debuiffet, Deo pcenas dabit, quoniam pauperum efcâ furripuit«

De

IIBER QVARTVS. 7«

De liuariliit.

Ca^. Ill I.

L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Am qui argentum habet, amp;nbsp;alijs

; xN impartitur,necipfe vtitur/er pentis lonim obtinet,quern aiunt in thefauns doriiiire ; èk de eo vera eft Scriptura.qujeait, Congregauitdiuis i(cl.6.

*i tias, ex quibus non comcdet,amp;nihilei profi.iu proderuntpereutiti à vindifta. Non es niin iuuabunt, inquit,exiftentes in die

i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iræ.nam quitalis ert,in Dcum non créa

, f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dit,fed in anruin,exiftimans illud Dcfi,

II nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;iniIIoconfidens.Veritatishypocrita

is eft, perfonaruin acceptor , perfidus, ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;difsimulator,timidus,debilis,lcuis, fas

lt;ilis,morofus,trirtis,fibi infeftus,nemi ni amicus: huius pecuniar penbunt, 8i viradwenacas côlumit,vel à viuofuba ’ latas,vel illo mortuo perceptai.diuitiae

r ’’ eniiti iniurtc cor.gregatæ euoinentur.

Cum ^uali timoré eforteut iomini-(afum cellcliitrum furtici.

MOnemus igitur viduas SC cirphas nos, vt cum omni timiditate, ac verecundiapercipiant deiis, quae ipfis praebentur, gratiascp agant Deo^

I s qui

CONSTIT. S.APÔST.

qui dat cxurientibus efcam, SC in eulW oculos atroUant.Quisenim,inqiiit,ves gt;» ftriiin cofnedet.vel quis bibct fineipfo^ igt; Ipfe eniin aperit maniim fuam, 8i iins gt;nbsp;pletomn« animal bcnediétione,frumélt; ,, turn adolefcentibuSjSc vinum virginis ,, bus, Sc oleum in hilaritatem viuentiö, fenum iumentis.herbâ feruituti bomii ” num,carnes beftiis,feminaauibus,Sc ot ’ mnibus accömodatam efcâ. Ideo inquit quot;nbsp;Dominus,Videte volatiliacali,quonia ” non feminant,ne?|^ metunt, necç cons ” gregant in horrea, SC Pater vefter nu» «I tritillamonneinismelioresefiis voslt;

NoIiteigiturefTefollicitidicétes, Quid lt;omedcmus,quid bibeinusmouit enim Pater vefter,qudd iis omnibus indiges tis.Ciimigitur tanta prouidétia vobis confulat,bona'q; ab illo perçipiatis,lault; dibus efferre dcbetis orphanum SC vis duam fufcipientein, omnipotente Dcü per dilcifluin ftliumeiuslefum ChriAfi Doininn noAruin,perquem gloria deo in fpiritu Si veriute in fxcula Amen.

ßttfiTMn eblationt! recifiendafiitt, non fint.

Ca^. rf.

EPifcopum fcire oportet quorum debeat redpere fruftus , Si quorfl non debeat, Cauendi enim funt ib li in capiendo caupones: non juftiftcabi tur

LIBïR QVARTVS. 77

hir enim caupo à peccato, De ris lfai»S improperans lfraclidilt;etat,Caiiponcs

f tui mifcent vinum aqua.Fugienda quo gt;nbsp;' *

»« quefuntfcortainonoSFeres eniinDoi

; mino mercedem meretrias. Rapaces

quoquevitandi.Sfi erumalienarum cu Ofu/.x». pidi,8( adulteri:aboniinabilia cniinho ' rum facribcia funt apud Deum. Scd es tiam opprimcntes viduas.amp;orphanun» affligentes,amp; carcercm implcntesinno cctibus.lUi quocs’,qui feruos fuos male

! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;traciant, verberibus inquam amp;nbsp;fame,

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;atqucaccrbaferuitutc dugiendi quo'c^

funt tibi.ô Epifcope,ri, qui ciuitates to« tas perdunt, quorum oblationcs lunt abominands.Vitabis quoque decepto« res,amp; Rhetoresiniuriam defendentes, idolorum artifices, fures,iniuftos,pub« licanos,pondera amp;nbsp;menfuras fraudan« '' tes,militemcalumniatorem non cons

tentum ftipendqs.fed pauperes concu« tienrem. Homicidam quoque amp;nbsp;carnit ficem, iudicemque iniutlum, rcrum es uerforem,hominum infidiatorem, in fceleribus verfatum, ebrium, blafphes mum, cintcdum,fccneratoré, denique quemcunque improbum Si Dei volun« (tatis aducrfarium:quoniam inquit Seri

ptura, tales homines apudDeum elTe abominabiles .Nainqui ab ijs aliquid capiûtjamp;alûtdeeo viduas,amp;orphanos rei in iudicioDei efficictur;quéadmodS

1 6 Ados

CONSTIT. S.APÔST.

î»Âe.i5, Adonias in iibro Rcgnoruin, Prophee ta cùm Deo non paruifiet ; panemqiie quot;nbsp;comedilTet, amp;nbsp;aquam bibifletin locoâ ” Domino prohibito propter niipietaté ” Hieroboanu, à Leone eftinteremptus. Nam vidtiepanis laborepartus iuftior eft,quamuis paucus amp;nbsp;exiguus.eo, qui de iniquitate 8( calumnia quçrirur.quâ

. uismultusfltjamp;eUboratus. inquires nim Scriptura,Melius eft modicum iua

gt;gt; ftOjfuperdiuitias peccatorum mulras. Quod 11 ab ii»pns pafta vidua, amp;nbsp;fatus ra fafia.pro eis fupplicauerit, nô exault;s dietur.quoniain fcrutator cordin Deus cum iudiciopronunciauit deimpi)sdie cens , Si ftetcrit Mofes amp;nbsp;Samuel ante » faciem meam pro eis, non ex aiidiam is ,, pfos tu ne ores pro populo tfto , SC noli inifereri eorum,amp; non accédas ad ine pro iplis, quoniam non exaudiâ te.

Quoi indignorui» oblittiottfs qitiHpiHeif tults mAtiferint non modo Deum «tit flMiint,fed potins coutrà iâtim td inm prouacant, Cup, y a.

VErum etiam ii.qui in peecaris vef fantur,nilî pœnitenriam egcrinr, non folùtn non exaudiuntur, cfl fôpphcantj fed K Deutn irritant,in me

LlBïR Q^VARTVS. yï înoriainei reduccntes fuam imprcbilt; pdit.ij* tatein. V itate igitur talia minifteria.tât' quàin canis preciuiTi,8( inertedem me# retrjris. Vtrunque enim in lege eft pro* , hibitum. nâ net tlifeus ab Azaele nera allara accepif.nequc Acliias à lero boamo. Qiiodfi Dei Prophets ab im# , phsoblata munera reicccnit item vos’’ reiicite Ô Epifcopi.Sed etiam gimS Ma gus inihi Petro,amp; loanni pccuniam if ferens, conatus eft precioinæftimabilé gratiam cmere,quibus reieftis.execra# tionibus perpetnis ilium deuinxiinus: a f quoniain donum Dei non beneuolen# ‘ tia erga Deuin.fed pecunia exiftimauit pol'sideri. Fugite ergo oblationes altaa ris Dei à mala confcicntia proucnien# tes,quoniam,Abfline te,inquit,ab iniu i/ä.J4« 1 fto, Si non timebis, Si pauor non ap# ipropinqMabictibi.

Qitoi frieftit de'/gt;rigt;/gt;rie Ulore quot;viduis fuppedilire, ijttamutspauca : amp;nbsp;exi^uil, ah impifs multa , amp;nbsp;magna: pr^.

ßat enim fame perire, q«am ab impijs eblationtnt

accipert.

Cap. y lit.

SEd IÏ dicatis quod ii funt, qui eleea ntofynas dant, à quibus nift capias ' '

i 1 i«r.

CONSTIT. S. APOST. tur,nonent,vnde viduts miniftrctur, amp;nbsp;inopes populi abntur.audietis à no« bis quod ideo accepiRis donum Letii« tarum, vt fuppediraretis, 8i vobis. Si egentibus, ac ne inopia laboranres ab improbiscapcretis.Quód fiadedege# bunt Etclefia'iprxrtat perirc, quam ab iniinicisDci aliquid capere in contunie liam amp;irriRonem amicoium eius.Nä r^l no deiisProphetadidt, Oleum peccato« ’ ■ ris non impinguet caput meum . Pros bationeiii igitur talium factte,atque ab iis,qui fanflc viuunt capite, Si oppref« fis prabcte, ab Rs, qui foris funt, no^ lite capere, priufquain Ecclefiæ mem» bra efficiantur. quod R dcRtquod de« fur, RgniRca fratribus,cx quorum col leßis ininiftra orphan», Si viduis in iuftitia.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oportet iticinri populu m à ptcerio*

lead beKefdcieiKtum ptuferihui, quot;Vt Jupiens Solomo» dich.

Cap. IX.

1 tc populo tuo quæ fapîens SoIcm I -/ mon ait, Honora Dominum de ” tuis iuflis laboribus,8( primitias ” da illi de tuis fruflibus iuRitiæ, vt inw ” pleantur horrea tua repletione ffumen •gt; ti^vinetorculariatuaredûdent.Qua» lt;e

LIBER Q^VARTVS.

re de iufto labore hdelium alite^ SC -ve* ftk8inopes,8{ quæ ex co, vt ante diftfl eft,cogitur pecunia, ftaruire vt confet ratur in redetnptioné fanctorum libea rantes feruos, captiuos, vinitos,igno« minia notacos, dainnaros propter noa men Chriftide Tyrannorü fententia admonomachiasamp;adinorté. Inquit

gt;’.n. Scriptura, Libera qui ducuntur ad Fl‘e»,t4. » mortem,amp; rediine occifos,neparcas.

Ctnßitittia quot;vtfi t/iiis impius obtrudtt fecuHiiim Jitcerielihus, in ligna, (arbttttseam confumattt,amp;‘ nan in '»ilium.

Cap. X.

SI oecefTe (it aliquädoab aliquoim* pioinuitos pecuniamcapcre.inlia gna H carbones illam confumite, tie vidua velorphanus deeafuin€S,co« gatur prater phas dbuin, vel potfl fibi emere.æquum eft eniin talia quç ab im pns veniunt,ignis pabulum,non pioru efcam fieri . Hæcqtioquelexpræcipit, quæfacrifïciumrerotinum non come* denduin appellat, 8C igni confumi ius bet. non enim lua natura mala funt, qua offeruntur.rcd fententia illorum, qui ilia adducGc, Hoc verd præcipim*, ne oinnino vitemus illos, qui ad nos tcceduntiCumfcuinus coafuctudincm fops

CONSTIT. S. APOST, fat pc piorum impris vtilem efic, obefTc tantum cultus,amp; lupcrditionis fociet» tern. Harcbaftcnusdilefti diäafintvo bis propter cautionem veftram.

De Parentibiu.ÿr filijt. Cap. Xf.

PKttK inftituite filios vcftros in Domino, educantes eos in difcipli» naatque præceptis Domini,eiudilt; entes in arribus idoneis, atque accom^ niodatis verbo, ne otiolafciuientcs, amp;nbsp;à parentibus non correpti, atque ante tempuslibertatéadepti, honeitati ad» uerfentur.Quare ne vereamini eos gra uitercaftigatoscorripcremon cnim oc . cidetis cos cumcafligatls; quin potius feruatis iJlos, vt Solomon in Sapientia ” inquit,Caftiga filium tuum,8t requief ’’ceretefaciet, hie eniin erit iibi bonse ” fpei: tu enim virgapercuties eum, ania ” mam autemeius ä morte liberabis, 8C ,, idem,Quipareil baculo,odit filium.Et Eccl.^o,,, alio in loeo. Tunde latera ipfius dû eft ,, infans,nealiquandoindurarus non o» „ bediat tibi Qui igitur ncgligit admo» nere 8i caftigare filium, euin odio ha» tet.Doeete ergo filios veftros fermoné Domini, compile verberibus,Se obfes quentes faeite ab infantia, erudientes (OS faeris litens veftris, diuinisqüe^at» que

LIBER C5.VARTVS. 8» que in omni diuina Scriptura inditaë-tes.attendentes, ne in vos poteftatem habeant praeter veftram fentenriam,c8 æqualibus in conuiuiuin non permit« tentes eos conferre, Ita enim in intern« perantiam labcntur SC in fornication nein incident. Et fi parentum incuria id parientur,gcnitorcs rei illarum anin marum fient. Si enim negligentia pajs rcntum filfi cum intemperanribuspec cati confuetudinein habebunt^non foa Ilim ipfi intempérantes erunt, fed etiä pro eis parentes iudicabuntur. Ideo da te opérant vt ciiin ad adultain xtatem peruenerint, matrimonio iungantur, ne illi feruore çtatis in confuetudinem fornicandi incurrant, cuius vos in dis ludicii ranonein Domino Deoefletis teddituri.

De Sentis, Dsmitiis, Cap. X f l.

De Seruisquid prçtereadicerepof luinus,nifi quód feruus beneuo« lentiaprolequaturdominn, quä« uis impium,quamuis improbumt non tarnen coniordianr cum eo habeat reli gionis.Et dominus diligat feruum, ac quamuis illo prxftet, tarnen fe xqualé iudicet quatenus homo exiftit. Qut fi« delent habet dominum^ faluo eius do« tninio

CONSTIT. S. APOST. rnino^diligat vt dominfi, vt eiufdc dei lt;onfortem, vt patré.non vt feruus ad oculum,fed vt domini,ßudiofus,äC atnansJciens Deum (ibi reddituru fers uitutis mercedem.Eodein modo domi nus fidelem Habens feruum, falua fibi feruitute,diligat vt filium,vel vt frat ré propter fidei ^detatem.

Itt ^uihus Bportetl fnbiedts muttdattis fattSialibui, Caf. XIU.

OMni Regno,ac Magiftratib* fuElt; ditiefiote in eo,(}uod Deo placer, tanqudm Dei miniftris,S( impioa. rum vltoribus ; timoremillis debitum pr3ftate,omne vcdigal.omnctributü, omnem honorem,munus,cenfum:Dei , eft enim præceptioneinini quicquam debere,nifi amicitix fignû, quod Deus fiatuitperChriftum«

Ve rirgiaibutt

C»f. XI III.

De virginitateprxceprum non »a cepimu3,volentium autem potes ï«/.5. ftati ld remittimus, tanquâvos tum.IIIud tarnen admonemus,ne fads le aliquidpromittant, quoniä Soloma ait, Melius eft non vouere,quàin voue re«

LIBER Q.VARTVS. «i re amp;nbsp;non redder«. Virgo igitur ipfa fit fanda corpore, SC anima, vt tcmplum Dei, vt domus Chrifti.vt habitaculu« Spiritus fand), oportet enim eam,qux promifit,dlgnapromiffo (iio opera efo ficientem , ofiendere promifiutn fuum verum efie, amp;nbsp;propter exercitationem pietatis,non propter calumniä nuptia« rum,conceptum,Ne fit vaga.neintein peltiuc ambulet, careat duplici mente, fit veneranda, continens, temperata, cafta,fugiat multorum commera aa^przfertim profan

. norum.

coisTstl

T VT I ONVM SAN-ûorum Apoftolorum B. Clemente Romano aufto-re.

LIBER QVIN TVS. u- » JJe ilartjriiui, Caf. Primum.

Sy I quis Chriftianus K propter nomé Chrilt; fli,amp; charitatem er# ga Deuih^ ac fidem Ipab impris'adludos, aut ad beftjas,aut ad ** metallinn fuerit dâ* natus ilium ne deferatis, fed de labor« arque fudoreveftroilli in viâum mit« tatls,S( militibusin ftipendium, vt fu« bleuetur,amp; cura aliqua colatur, arque, quantum in vobis eA,ne arumnis pr» Riatur beatus frater Vefter. Nam qui propter nomen Domini Det condem« natur.

LIBER OVIN TVS. »2 natur,is Martyr fanftus eft,frater De« minirfilius Altifstmi:habitaculum Spiji ritus fanfti, per quem vnufquifquc Gi delis illuniinationem gloriæ fanffi E« uägeli] aacpit eo, quod meruit incor« ruptibilem coronam manytft pafsionQ ipCus, 8C foaeritemfanguinisipGvs, (ôfiguratus morti Chrifti in adoptio* nem ftliorum.

ßupiijst^ui prspter Cbri/ln)» calamitä-ttm tib inJîdflibHsperferu»t, lt;equuiii ef? fidxlei »eetjfiiria prabere fecint-dànt Chftfli 0rJi»g-titnern.

Cap. II.

QVtre omnes fideles per EpifeopS' veftrum de facultatibus,ac de la^ bore veftro miniftrate famftis. Si quis non Iiabeat,ieiunet,patienfque vî Âum quotidianum diftribuar fanâis. Si quis copia bonorum abundet, plura pro rationefacultatum prçbeat.Quôd ft poflet venditis fuis bonis, eos carce« ribus liberate,bcatus céfebitur,S( ami» eus Chrifti.Nam qui pauperibus bona fua dat, perfeftus eft poft return diuw narum cognitionem.multd magis qui id pro Martyribus facit: is enim dign* Dei amore obtéperabit eiu$ voluntaii, prs*

CONSTIT. S.APOST.

prxbens iUi^, qui eu in confefsi funt co ràm gentibus. Regibus SC filqs Ifracl, dequibus Dominus pronundauithxc »gt; verba.Qui me confcflusfueritcoräho I .minibus, cöfitebor 8C ego eum cordin patre meo.Quod (i tales funt vtChrû ai tinyrtt. nbsp;nbsp;tefiimonium cor dm Patre lint babi«

turi, non debetis vos pudore detineri, quin ad eos accedatis.Hoc enim fi fccelt; ritis , martyrium vobis attribuetur, quoniamillis martyrium tératiofuit, vobis alioqui promptitude alacri# tas, vt qui participes illorum certami# iiatt.tc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Inquitenira iis Domin’quos

dä in loco, Venite benediâi Pattis mei, accipiteregnum, quod paratum eft yo ” bis ab origine Mundi. EfuriuienimdC dcdiliis mihi manducare, (itiui. Si de^ diftis mihi biberezhofpes eram,amp; colie giftis mc:nudus,amp; cooperuiftis medn« firmis eram, Si vifitaftis medn carcere eram,amp; veniftisadme. Tunc refpode« bunt fi iufti dicentes,Domine quando vidimus te efurientem. Si aluimus: vel fttientem,^ dediinustibibibere: quan do te vidimus nudü. Si cooperuimus: velinfirmum,amp; vifitauimus ; quando te vidimus hofpitem , amp;nbsp;collegimus: vel in carcere. Si accefsimus, ad te f E« refpondens dieet eis, Quodfeciftis vni ex qs fratribus meis minimis, mihi fe« dftis, £t ibunt i) in vitain xternam.

Tunc

LIBER QVTNTVS, Jj Tune dieet iis,qui d (îniftris erunt.Dio feedite à me maledi^ in ipnem artetss num.qui eft paratus Diabolo,öt ange* Iis fuis . Efuriui enirn , amp;nbsp;non dediftis inihimandueare,fîtiui, 8i non dediftis mihi bibere hofpes erain,amp; non colle# giftis me:nudu$,â( nô eooperuiftis mes infirinus,2( in careere,êc non vifttaftis me . Tune refpondebunt Si ipß dicen# tes. Domine quando te vidimus efu* rientem,vcl fitictein, vel hofpitem, vel nuduin, vel infirmum.vel in carcere.BC non miniftrauimus tibiî' Tune refpon# debit eis dices, Amé dico vobis, Quod non feciftis vni ex fts minimis,nec mi# hifeciftis; amp;ibunti| in (uppliàum xt ternum.

SiifidfKgietiiit efi ftlforumfrntrnm CBi^ perfenertnt in malitia.

Cap, III,

SI quisdieensfefratremeffe.decep# tus ä Diabolo malum fecerit, con# uiâufque, morti lt;it adiudicatus vt fur, adulter, homidda ; rccedite ab eo, vt litis inuiolati, ac ne quis ve# ftrum in fufpitionem veniat focietatis feeleris: amp;in malediiftum incurratis, quail omnes Chriftianiiniuftisadioa nibus

CONSTIT. S, APOST. . nibus deleflentur.Quare longe ab illis difeedite, induCs verd in cuftodia os dio aduerfus Chrifl;um,vel vlrimofup plicio traditis,vel in vincula conieftis, velablegaMs, omni ftudio opemferte, membra veftra libérantes dem ambus ioipiorum; ac fi quis cum illis repertus comprehendatur, atque flagella perfe# rat, beatusexiftiinatur, quoniain foa cius M^rtyris eft effeiftns, imitatorqiie Chrifti pafsionum. Etenim nos quoep XÆargt;4« pro Chrifto faepe à Caipha Alexädro, Anna pl^gis acceptis gaudentes exiba# mus, quoniä digni habiti eramus pro Saluatore noftro talia perperi . Vos quoquegaudete quod hæc patimint, quoniain beati eritis in dla die,

Ûÿpd fer Chriflum -vexatis oferlet taiMUtnfrühere, quamuis »dfit fericulum.

Cäf. Ulf.

EOs qui perfecutioné propter Chrî (ium partiuntur , amp;nbsp;de ciuitate in ciuitatem fugiunt propter man* datum Domini recipite, fubfidium eis prxftantes,eofque vfi Martyres ample Aimini Ixti, quod participes eorü per* fecutionis faAi eftis,fcientes illos à Db mino beatos appellari, Inquit enim ipfe.

•Liber.' Ovtntvs; « gt;1 jpfe, Beat!critis quando exprobrau« n rintvos, amp;nbsp;pcrfecutifucrint,amp;dixe# ,, vint omtie nialü verbû côtra vos, men ,,«êtes propter me,gaudere amp;nbsp;exultate, , qm inerces veftra multa éft in calls.

Siccnim pcrfecnti funt Prophetas ante ’’ nos.Et rurfum,Si me perfecuti funt, amp;nbsp;’ ’’ vos perfequentur. Et deindc.Si perfe# ” quentur vos in bac cinitatc, fugite in ’’ aliain, quoniam in M undo tribulation igt; Bem habetis, Tradent enim vos in Sylt; gt;, nagogas.Sf ante Pra:fides,amp; Reges du ,, cemini propter me in tenimonium'ip« „ fis. Et qui perfeuerauerit vfque in fine, hic faluus erit: nam qui propter fidem ’ perfecutionem patitur, amp;nbsp;ilîi teftimo* '

nium exhiber, ac perfeuei at, is re vera i homo Dei eft.

ßitoj treme»lt;la,(^ exititbilis res efi tte^ire ChriiÎHi».

QVi fe Chrifti iffc negat, nc homia nibus fit in odio, amp;nbsp;fuam anima magisdiligit, qudm Dominum, in cuius manu fpiritus Jeius eft pofitus, is deniquemiferabilis, atque infalix cft:nefarius,amp; abominandus,qui ho^ minibus amicus efie vult, Deo inimii» cus; pattern Habens non amplius cum $.an£hs, fed vni cum execratis ; qui

CONSTIT. S. APOST. in locum rcgnibcnediâi expetit ignî xternum.paratum Diabolo amp;nbsp;angelis cius:amp; qui non ainplitis ab honunibus odio habetur,fed à Deo repe!litur,amp; d confpeftu ipnuseiicitui'.nain dehoclo Unit. ÏO, cutus eft Dominus dtccns,Qui negaue „ ritme coràmhoniinibus, amp;nbsp;erubuerit „nomen meum.negabo amp;nbsp;ego ip(um,5lt; erubefcam coram Patrc meo.qui eft in „ calls. £t iteru nobis difcipuhs inquir, ’ Quiainat parrem vel inatrc fupia me, ’* non eft me dignus, amp;nbsp;qui amat fihum, ’’ vel ftliam fupranie.non eft me dignus : *’ Sc qui non toUit crucem luam, Sc fequi tur me,non eft me dignus: qui inuenit ,1 animamfuam,perdeteam: Sc qui per« ,1 dit animam fuam propter me,inuenict ,, earn.Quideniin prodeft homini,ft vnt „uerfuin Munduinkicretur.aniinx ve:e rd fux detriinentum pariatur, vel qua ” retributioncm dabithomo pro anima ” fuaCEt deincepS,Nolice timcre, qui oca I '* cidunt corpus , animam autem non » poiTunt occidere.1 imete potius qui po » teft animam SC corpus perdere in gea n hennain.

Quid imitari oftrtet Chriflum in fttieii* do , amp;• leiiiitltiri tins tientiam.

LIBER QVINTVS._ ïf

VNufquifcp, qutartcm aliqiiâ dtfc cit, inniens magiftrum aé^ione, vfuqiic fuoabfoluere artis mus nus.conatur in !uo opéré illius fiiHiIif u dinem iinitart, Nifi igiturvires intene dcrit, non crit in arte pcrfe'flus. Item nos tnagiltrum habentes Dominû no# ftruin lefuin Cliriftum,tùreius doiftrï nam non imitamur ÿ IHe enini rcnuns tiauit vo!upratibus,delitiis, gloriaTidi# uitijs, fuperbia', opibus, matri, fratrie bus,denique proprise vitæ , amp;nbsp;propter fuâ crga patré pietatein,erga nos'qî bea nignitaté, non modo perrulit perieru» tionem,verbera,opprobria, illufionc, fedenam crucis fupplirium.vt ludços, amp;nbsp;Grçcos ad pcenitentià rcuocatos fer uaret.Cùm igitur illepropter nos vitç cômoda reliquerit, nec crucé fibi furpé exiftimans.neq; morte indecorâ, quid cft caufç cur nos eius pafsiones nô imi teinur, deferamus'cgjprsc eo vitâ ipfam prxftâte illo nobis patientiä!* Ille enim propter nos, nos propter ipfofmet pas tiinur I nô enim nobis opus habet ipfe, fed nos illius inifericordiaindigemus. Solùm autem à nobis fidem germanâ liberamqj Gagitat. Inquit Scriptura,Si iuAusesquiddabisipIîf vel quid de manu tuaacàpieti? viro, qui cftfimilis tuiimpietas tua amp;filjo hominis iufii« tia.

K 2 ' Qiidd

CONSTIT. S. APOST.

ßKod non Met fiielti fe fitrictilis exp» Here, netfueprcpter i^ntuiam iimere, fed (ttutifn^ere, amp;nbsp;fiin difcrimen in-cidat, certarepropter rt-ptßtnm coro-

nttttt-

Cop. y 11.

REnunciemus ergo parcntibus.con fanguineis, amicis, vxort, filijs, polTefstonibus, deniqucotnni vi« tæ, (Ï quidem aliquid horum impediat pietatem. Oportet enim orare nos ne intremus in tentationr.qudd fî ad mar ty rium vocemur, f confiant er confitcri predofum nomé,ac fi'propter häccau* fam fupplirio affidainur , lætemur quod ad immortalitaté properamus, perfecutionem patientes nolimus quafi in re noua obfiupefcere, ne diligamus prxfens feculum,nec humanas laudes, nequeprindpum gloriamatquehono rem more quorundam Iudæorum,qui pomini opera admirantes, metu Pone ttficum amp;nbsp;reliquorum principum, irt IS*».It. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;treotebant: Dilexerunt enim

magis gloriam hominuin , quàm glon *’ riam Dei. Profitentes pulchram illam confefsionem fide),non foliim ipfi falgt; uamur,red etiamnuperiUuminatos cd firmamus, SC Catechumcnos fidele* ?t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;red*

LIBER QVINTVS. «6 reddimus.Si verô de côfefsione decefs feriraus.negântcs pietatem ob fentétia imbecillitatcm, metuinqde breuifrimi fupplicii ; non folùm ipfi nobis vitam acternam eripimus, fed etiam ali1$ infe ritns auftores fumus, 8i conduplicatS fupplidum feremus, vt qui propter ab negationem/ufpitionemdedimus.ce# Icbratam à nobis veritatem, doftrinâ ‘ érroris contincre . Qiiare ne fimus ni* mis prompti,neque ad pericuîa pracii pitesrinquit cnini Dominus, Orate,ne intrctisin tentationcin. Spiritus quid? promptus eftjCaroautéinfirma.C^c'd quot;nbsp;fi tempus incidat,ne deturpemus igna# uia profefsionem noftrâ . Nain fi quis abnegata fua fpc, qui eft lefus fili’ Dci, temporali morte fit liberatus, eras aus tem in grauifsimum morbum incides, ventris, fiue_ftomachi,fiue capitis, vel etiam in aliquam iminedicabdeinacgri tudinem lapfus, veluti in tabem, cans crum,apoftcma, morbum inteftini, a* quam infcrcutem,tormina,breui exitu finiatur, atque c vita difeedat, nenne huius vitat bonis priuatus erit, amp;nbsp;artcr nisexadett’quin potius inrra aternos cruciatus fe conqciet, profeftus in tes nebras exteriores, vbi eft fletus amp;nbsp;ftria dordcntiumi

Qui verô martyrium confequi me« ruitjgaudeat in Domino qudd tantam

K 3 coro*

CONSTIT. S. APOST. coronam eft adcptus, amp;nbsp;per confefsicM Hem diein claufit extremum:ae quamtlt; vis fuerit catechumen’, lx tus diicedat: pafsio enim, qua pro Chrifto fuftinet, cedetei in veriorein baptifinunt, quosgt; niam ipfe rcipfacoininontur Chrifto, ah] inftgura.Gaudeatigitur quddiini tatur inagiliruin, quoniam de eo man datum habemus , ferfcftus fit cmnis ficutmagiftereius ; inagifter auté eiuSj » ac nofter lefus Dominus propter nos cxfus eft.malediûa pertulir, amp;nbsp;contu* Rielias cum longanimitate, fputa,amp; alt; lapas acccpiCjpoft ftagella cruci affixus eft,aceto 8i fellepotatus,perftciens oni lt;nbsp;nia,qux defcfcripracrant. Dixit Deo Patri, In inanus tuas comincndo fpirilt; turn meum. Quare, qui illius difcipus lus efte cupiqçmulerur cius certamin.t: imitetur patientiaiudciens quainuis ab gt;nbsp;hominibusignecoinburatur, nihil ta* men fepa.Turuin, veluii illi tres pueri. quod fi patiatur aliquid, tame prçmiû à Domino confequetur, ftdeni habens vni, amp;nbsp;foil vero Deo, ac Patri perle* fum Chriftuin magnum Pontificem, amp;nbsp;redemptorem animarum , cer* (amtnumqiie remunerate^ rem, Cui gloria in fxlt; cula Âineu,

De

•LIBER QVINTVS. I7

Df RfßirreHitnt.

Cap. ('m.

IPCe enim nos extJtabit omnipotens Deus per Doininurn noftruin lefum Chriftiim, propter proinifsionein ipfius verain: excitabitaufem tum ont nibiis.qui si principio dormierunt, ta« les quales modo fuinus pracfcnti figu* ra.nil mancum habentcs, ncc corrup* tioni obnoxiuin ; quoniâ Unmortalcs refurgcmus. Quamuis enim in mas ri nioriamur; quamuis in terra differs pamur; quamuis à feris, vel ab ambus janiemur, tarnen excitabi t nos virtute fua : quoniam Mundus totus Dci mas nu continetur.CapilluSjinquit, ex cas Luc.zf. piteveitrn non périt. Ideomonctnos inquiens, Inpatientia vertrapofsidete animas vel'tras . De refurreftioneaus tem mortuorum.deque Martyruin re# muneratione, Gabriel Danieli inquit. Et multi de iis.qui dormierunt, de terlt; rat pulucre refurgent : al«i enim in vitâ »ternam, alii in turpitudiné 8( oppro« brium ærernû. Et intelligétes fulgebût a]ua(ifol,amp; quafi firrnamentum.fif fiel læ.Quafi luminaria fplcndoré habitua ros Sandos prçdixit ïandifs.Gabriel, ipfos em imelligcre veritaté tellatur,

k 4 Si

CONSTIT. S. APOST.

8f facrum nomen eius. Non foliiin autc Martyribus promifitrcfurreftio^ nem, fed etiä omnibus hominibtis )ult; fri5,atque iniuftis jpiis, atque impns,vt Scil.ii- finguli pro mentis pendant. Adducet enim inquit, Deus vniuerfam creaturä ” in iudieium in omni ncglefto, fiue bo# ’’num idfuerir,(iue malum. Hane refur» reAionem non credentes ludxi olim dicebant, Arucrunt oflanoftra, SC dif# £\cch. p, fenfimus . quibus Deus refpondens di# dt,E«eegoaperiotumu!os veftros filt;

; educam vos e.x ipfis; SC dabo ipiritum ’’meumin vobis,amp; viuctis,amp; tognofce# V- nbsp;nbsp;nbsp;” tis, quoniam ego Dominus locutus

’» fum, amp;nbsp;faciam . Et per Ifaiam inquit, » Refurgent mortui ,amp; cxcitabötur qui » funtin fepulchris;amp; lætabuntur quief# . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ tentes in terra, quoniam ros tuus me#

„ didnaipflsefl. Muka alia derefurres ftione difta funt,A de iuftorum in gio ria permanfione, deque impiorum lup pliciOjCafu, auerlîone, pana, infamia, jgne scternOjVcrme non pereute.Qiidd verd fi voluifiet homines immortales lBanere,hoc faccre potuerit:oftendit in Enoch,Sc in Helia,quos mortem expe» riri non permifit. Item quod potuerit quolibet tempore, fi volui(ret,eos in vi tarn reducere,id facere, amp;per fe,amp; per alios,manifeftum fecit, ciim filium vis dux per Heliain exdtauit, 6C Sunami# tidis

LIBER QVINTVS. SI tidis filiuin per HelifTaum.Perfuafi at» tern fumus inortem/uppliciü non efle, ex eo quod fanfli cam funt pafsi : im# mo ipfe fanâorû Dominus lefus Ghri fius vita fidelium, amp;refurreftiomor« tuorum.Quare velutiin magna duitas te verfantibus nobis, poft certamina, inducit breuis temporis diftolutioné, vtpoftea vnumquemque in vitam exlt; dtatuni vel reprobetjVel coronet ,iNâ qui Adæ X reliquorum corpora ex ter ra cciagmentauit, poft diflolutionc et reparabir,quoniam debetur haqc res ra tlonali hominutnnaturae. Perporuita» tein inquâ, qui igitur corpus diftbluit, idem reftituet. Et qui dixit quod accelt; pit,Dominus puluerem de terra, amp;nbsp;for ^f**'*' mauit hominem, H infpirauit in fadé ® f«' 5* eins fpiritum vitae, amp;nbsp;faflus eft homo fn animam viuentem ; 8( qui poft ino# bedientiain dixit, Terra es, amp;nbsp;in terra reuertcris .idem poftea nobis refurres ftionc promifit, Audient enim inquit, 5. qui funt in raonumentis voce filii Dei, S( qui audiuerint,viuent. Praterea ere diinus refurredionem futuram, ex Do mini refuri eflione; Ipfe enim,qui La: zarum quatriduanum in vitam redue xit,amp; lain filiam,ac viduae filium , fesgt; qiie ipfumetiam mandato Patristcr» tia die cxcitauit, quod eft pignus amp;nbsp;ar# ra refurredionis noftræ,Egoenim,in#

CONSTIT. S. APOST, quit.fum tcfurreâio amp;nbsp;vit3,quiquelo nam pofi (ertiuin diem viuum incolu« memqiie de ventre cete ediixit, Si tres pueroî de Babylonicocamino eripuit, amp;nbsp;Danielem orc leooum liberauit ; is , quoquc nospoterit à morte excitare. Quod fl Graeci derident nos, non crei dentes noilns fcripturis, faltem fidem tiabeant vati fuæ ^ibyllx, quae ad ver# fcuinica inquic.

» ^tq-, quot;»bi cunHa elitis fiierint tnuif'

I, iàem DeKS exiin^uetque tHcen-Jerai i^nem,

,, Off’iiqxcreîiituet rurjam cineresque JefultQS: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

o Et genus omne bomiiiuin^'^ttfuernnt} Dens ipfe repanet,

„ TKitcgraneitidicitiin yeniet, ^no in^ dieet Orbem

i, ipfe iternm Deus ,hosj-, iternm iSterra recondet.

,, féd qnefcunqnepias, yiuas fufdpiet Orbis

,, InjpirMte Dea yitam ,gratumj; fa-uttem,

t, tAntnAq-, inter ft (Uinulstbtfnt di» Ijeti,

Cdm

LIBER. QVINTVS. Sj Ctim igiturilla refurreftionem affir# met, corporiimque renouationem nó »eget, piofqiie ab imptjs difcernat : tea mere q noftratibus aduerfantur.Qiiâa quàm aiuntin vnica fpecie fe reftirre* ftionein oftendere, non credentes lit, quse ipfimet narrant . Aiuntenim as uem quandam efle foligenam, vberem præbcntem refurreftionis demonftra« tionem , quant dicur.t coinparemnoil habere: folamquein Nundoreperiri, Phoenieem appellant: narrantqtfe earn poft quingentefimum annum in Aegy prum aduolantcin, fecumque topiam cinnamomi, cafiæ, xyloball'ami addu* centem, in loco, quidicitur , Solis ara,confiftere,ibiqueconuerfam adafe peftum Solis, ei (vtaiunt) fuppliccnt fpontc conflagrate , rcdigiqueinpuls ucrein . tx cineribus autein verinem exifterc.eumqiieconcalcfaflum.inno« uam phocnicem formari, alitcraqu'e faftuin in Arabiam , quæ eft vitra Aea gyptiacum faltum,aduolare. Ciim er* go(vtipfi aiunt) per auem rationis exe pertem,probctur refurreftio,ciir terne» rc noftratia calumniantur, cum fatcaa mur, qui potentia fua effecit, vt quod non erat,effet, eum quoquefacere pofc fevtid poft eins interitü reftituatur? Nam propter banc perfuafioné verbes ra, perfecutiones, mortes perferimu«.

K 6 nam

CONSTIT. s. APOST.

nam fruftrà ea dididffemus.nifi firmt« ter nobis hxrerent ea,qux ^ijs prædi« câda fufcepinius. Quemadmodum igi« tur credimus Mofi dicenti, In princi« pio fecit cœluin,amp; rerram.si cognofd« inus,non materiæ inopia,red volunta« tatefola Chriftum, quæ conftituit, ea produxilTc C(xluminquam,terram,ma re,lumen,noftem,luminaria,aftra,vo!S lati[ia,aquatica,quadriipedia, reptilia, plantas, herbas ; eodem modo excita« bitnosfua voluntate , ope aliéna non indigens.Eiufdein cnim facultatis mu« nus eft,producerc mundum.atq; mors tuos excitare. Atque tune quidem ho« minem, qui nullus erat,ex diuerfis cô« (lantern rebus efFecit, data ei anima de nihilo : nuncautem exiftentibus a-nimis, dilToluta corporarefiituet. Re« rum enim manentium eft refurreftio, non in nihilum redeuntium . llle igi« tur, qui prima corpora de nihilo efte« cit, exijfqiie varias naturas compofuit, idem mortues vita reddita excitabit. Nam qui in vtero hominé de pufillo fe mine fingit, animamqiieilli non dum exiftenté,creat,S(( vt ipfe inquitquodâ 1er. 1. nbsp;nbsp;nbsp;in loco leremiæ) Àntequàm te forma«

Zae.tx. ’rem in vtero, noui te. £t alio in loco, ' ” Ego Dominus firmans calum, amp;nbsp;fun« ” dans terrä, fie formas fpiritû hominis gt;gt;nbsp;in eo, idem ipfe omnes homines exci« tabit.

. LIB ER QVINTVS. 9s

YabltjCÙm eius fint opera, quemadino«: dum diuina Scriptura teliatur dixifle Deuin vnigenito Chrifto.Faciamus ho minemad imaginemSC iimilitudinem

” noftram.Etfecit Deus hominem, fecun ’’ dum imaginem Dei fecit ilium, mafcu^ ” lumamp;fccminamfedteos.Et diuinifsi* gt;gt;nbsp;mus £(pariennfsimuslob,de quo Stria « ptura ait,quód feriptum eft euin refurs jjq, gt;, redurum cumijs,quos Dominus fufci* „ tabitjiic iiiquit ad Deum, Nonne flcut „ lac mulflfli me, 9C flcut cafeum me coaa gulafti;’pelle,amp; carnibus veftifti me,ofj

” flbus,amp; ncruis compegifti me.vitam SC ’’ mifericordiam pofuifti apud me,amp; vis quot;nbsp;fltatio tua cuflodiuic fpiritum meum. ” Hæchabensin meipfo: fcio quod oms

nia potcs.ldcoinquit Saluatorac ma« , gifler nofter lefusChriftus,Quod ho» minib’eflimpofsibiIe,Deo pofsibile cfl.

gt;' DicitqiieDeocharifsimus Dauid.Wan’ Pfal.iau tuæ fecerunt me,amp; plafmauerût me.Et iterum,Tu nofli figmentS noflrum. Et

» deinceps, Tu plafmafti me, amp;pofuifli jifuper me manum tuam.Mirabilis fafta ,1 eft fcientia tua,ex me confortata eft,no „ potcro ad eä.lrnperfeflu meû viderunt ,, oculitui.amp;inhbrotiioomnesfcriben# . ^,tur. Sedetiam Ifaiasilli fupplicans dis ’ citjNos lutum,8lt; tu fiftor nofter. Qua»

re fl opus eius homo eft per Chriftum cfFeâuSjOmnino mortuus pereum rea

K 7 fur«

CONSTIT. S. APOST. furget, vel ad reftc faflorii praemia.vel ad flt;elerSfupplicia.Qiiod fiiuftitiaiu# dicatvelut) legidator, quéadinodûim* pios punit,ita feruat fideles,arque eos, qui pro Chrifto ab hominibus funr in^ terfefti.alios quafi aftradecorans.alios quafiluminariailluflrans,ficuti Danie li dtcebat Gabriel. Quare ciim fideleS Chrifti difcipuli omnesfumus.eius pro mifsionibus credimus . veius eft eniin l^l 14a. *1**’ proinifit Dicit autem beatiis Pros ’^'phera Dauid,Fidelis Dominus inbma ” nibus fermonibus (uis, amp;nbsp;fanftus in os , ” mnibusoperibus fuis.Nam qui de Virs »gt; ginc fibi corpus parauit,is rcliquoriiho minû inftituit origine, qui ipfefecmor tuis excitauit,is oinnes fepultos in virS reuocabit: qui ex vno grano multuin tritici de terra excitât, amp;nbsp;abiciffæ arbor ri regerininantes furculos reftituit, SC arefadæ virgæ Aaron reddidit viridir tatcm,ille ipfe nos quoque fucitabit tn gloria ; Sc qui paralyticum incoliimen reftituit,aridain manuin habenretn eus rauit' etteo à natiuitate, luto de fputo MC terra faAo, inancam partem reddis dit,idem ille nos in vitam reducetiquir qiic ex quinque panibus,amp; duobus pif cibus, quinque millia hoininum fatias uit,vtduodeam cophani rupereiTentlfiC in vinû aqua conuertir, Sc ex ore pifeii per me Petrn eduâû ftaterë cenfum pc* ten«

LIBER QVIMTVS. 9« tentibus mifit.is quoquemortuos fufa citabir. Hscenitn omnia nos dceo tea ftamur, alia conteftantur Prophetæ, ‘ Nos qui cum itlo comedimus , amp;nbsp;bibia inus,8( fpeélauiinus eius miracula, via tam,con(uetudinein,fermones,pafsioa nés,mortem, refarreftionê à mortuis, verfaticp cum eo fuinus poftea per qua« draginra dies , mandatum'cp habuimus Vt prafdicaremus Euangelium in vnia uerfo Mund O,SC doceremus oinnes gé« tes: baptizaremus'q! in mortem eius in virtute Deicunflorum, qui eft pater ia p(îus,SC teftiinonioSpiritus,qui eft pa« racletus'.iidem llli docemus vos hec os fnnia,quar cùm nobis prçôpcret,in coc lumaboculis noftrisfublatus eft, rea diens ad eum.qui ipfum mifcrat. Qux fi credetis, beatitudinem aftequemini, tætero qui ipfi fine culpa inucniemur, nec nos coniaminabit infidelitas ve# ftra.De Martyribusdiciinus vobis, vt apud vos in Omni honore fint quem^ admodum 8C apud nos in honore habt ti fiierunt,bcatus lacobus Epiftopus,SC Sanâus noftcr condiaconus Stephan’, h enim SC à Deo (tint heatitudinem con fecutijSC ab hominib*honorc:expertes omnis déliât,obfirmati aduerfus pecca tîiimmutabilesinbonistfecuriinlaua dibus,de quib’ Dauid diccbat.Predofa in côfpcâu Dni mors Sanftorfi ei’ScSo lomofl

CONSTIT. S. APOST.

freit. IO. lo*”O”gt;Memori»iufticuni laude. P« * quibusprophetaquoq; di(ebat,Virigt;u

•’ ftj tolluntur.

i: ■■

Deftlfis mariyriiits, Ctf. IX.

OMniaiamdiAafunc.quæ adeos, qui pro Chrifto verc Martyres funt, pertinebant,nihil defalfis Pr»K.io. Wartyribus, de quibus icriptura diat, Nomen Impiorum extinguitur.Teftis . p. «niin fidclis non nicntitur, amp;nbsp;profert ° ■ falfa teftis iniquiis.nâ qui fîne medacio martyrium pro defendenda veritatc e(l executus, is verax Martyrputatur,fide lisque,eo quod verbopietatisper pros priuin fanguinem cli patrocinatus.

Mtnlisadmonitio.

Ca^. X.

HOrtamur vos fratres, amp;nbsp;conferui vt relinquatis inania Sf turpia ver ba,racetias.ebrietates,libidines,de Iidas, immoderatam iracundiam cum ftultis fermonibus : quoniam nequein Pominids diebus, qui funt hllaritatis Sc la’titix,concedimus vobis prater fan ftitatem aliquid dicere vel facerc. Ait Pfii-t. I) (sniin quodain in loco fcriptura, Serui* te

LIBER QVINTVS. 9t te Pominoin tremore.amp; cxiiltate ejin tremore.ExnItationesjgitur veftrascu tiinore amp;nbsp;tremore celebrari oportet, Chriltianus cnim fidclis née «rmé Eta hnieum, neque metetridain cätilenam cancre debet, quoniain continget eum in cannone,dçmoniacorum nominum Idolorum mentionem facerc, amp;nbsp;in los cuin Spiritus fanäi inuadet in eum fpi« ritus malus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ x

AitneHiliBerudient fngienJamtil«'

■ itliiriiedbomiHiitiiitcm,— •' ‘ ,, .ol.'Jl

CAP. XZ.

PRohibitum eft autem iurare per tl* la,amp; in orehabereillorum abomi* nabilia nomina, vel ea colere,vel ti mere veluti Deosmö enim dfj funt, fed improbi dxmones,S( ridicula opera.dt citcnimquodammloco Dominus de „ Iftaélitis.Reliqucrunt me,amp; iurauerflt , ,,indris,qui nonfunt ,amp; reliqua. Tollä nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i,

,, nominaidolorura ex ore ipforum. Et ' '* ,, alio in loco , Ipfi me prouocaueruntin ' jis,quinonfiintdri. irritaueruntmein De«.}!, idolis fins.atcg in omnibus ferips

turis hçc prohftnta re penunturäDo* e; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minoDeo,

•- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß](id

CONSTîT. S. APOST. Sj^àd uan oparfet (atlum ltre,iieq; per e4, ant per aliM tretlnrM iitrireßcunduM ßomini mandatum.

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. XI I.

N On folùm enim ds Idolis prohjbi tuin eft,fcd etiam de luminaribus lege eft fanatum, ne quis per ilia ,,’“•’st.neque eico!at:inquiuntenim.Ne afpicicns Solem, 8C Lunam, amp;nbsp;aftra,in erroreni induSitseaadoret, Etalio in ' loco. Secundum vias gentium nolite Jtr.t 'i » diftere,amp; d fignis Call noliie timere, aftra enim £clutninaria vt luceant ho« minibus,non vt colantur data funt. £t fi lfra?lit*,vitio morum, pro Create« readorabant creaturam,Opificem con temnences, creaturain plufquàm opors tuit admirantes qûiqiiandoque vituiS conflauerunt.vt in deferto: aliquando Beelphegor adorauerunt : aliquando

• Baal,St ihammus,amp;Sidoniam,Aftarlt; tem,acrurfum Moloch,amp; Chamo$:8C aliquando Solein , vt in Ezechiele fens ptum eft. lam verci bruta quoque colue runt, vt Aegvptium Apim ti hircumi Delium , ac deos argenteos amp;nbsp;aureos; quod faÂum eft in ludæa quo circa mi nirans illis per Prophetatn aiebat, Pas rumne eft hoc domui ludx J quod fas » ciuntabominationes iftas,quas fece« runt.

LIBER QVINTVS. 91 runt,quando iinplcucrunt terrain ini« quitate,eo qutsd irrita-icrunt ine: Et ec *’ ceipfi funt, quafi fubfannantes, amp;nbsp;ego ” faciam cum furore: non pardctocutus ’’meus,neque:nilerebor , ÔC. clainabunt ”in auribus meis voce magna amp;nbsp;nö exa n diaineos. V'idete dileäi quätaaduerfu* Idololatras,S( colentcs öoiem.ac Luni pronuncict Uominus.Quare debet hoa tno DeijVri Chriftianum decet, nec per Solem nitarc,neque per Lunam,ncque per aftra, neque veró etiain per Cccln, neque per terrain, vel per aliquod eie» mentum magnum Gue paruum. Nam fi magitier per verum Deum nosiuraa re prohi buit,vt oratio veil ra iureiuran do firmior fit, neque veró per C aluin (pertinet enim ad Graccorum impietaa ****•*!• tem)neque per lfraclein,vel per Dei fan fta.ve! per alcare,ac donum, vel per tea pit ornatum , vel per proprium captit. £fi enim I udaici abul ut confuetudo, ia dcoqiieprohibeturifidelibus vero prça cipitilloruin ietmoné e(re,Eft, ell, Nó, non.quodqiie pr»tcr id fit.efie à malo: quanro damnabilioreS funt qui falfa nomina adhibét ad lufiuràduin, amp;nbsp;exia Êiinata pro veris colüt!’ quos De’pro» pter malitiain tradidit in reproa bum fenlum vt operentur qux non oportet,

; Nir

CONSTîT. S, APOST.

Numeric Herumfcflemm Oamiut, lt;iMS tpartet cufli)diri,amp;^uauda quihbet

J . exijsßtcelehruuius.

Cap. XII I.

DI«s feftos cuftoditefratres.In pri# mis diem Natalem,cjui celebretur à vobis vigefima quinta noni mé fis.Poft quem Epiphaniæ dies fit vobis in maximo honore, quo die Dominus propriam diuinitatem oftendit * Celes breturisfoxWdeeimimenfis.Poft qu5, feruandum efl d vobis ieiunium qua^ dragefimæ,continens mcmoriam cone uerfationis Sf Icgiflationis Domini.Ce lebretur hoc ieiunium ante ieiuniü Palt; fchac,quod incipiens àfecunda fabbari, definatin Parafceuem. Poft quos dies folutoieiunio,aggredimini fanftam Pa fchæ hebdomadam: ieiunantes in ea oa mnes cn tiinore SC tremore, orates per eos dies,pro’i1s,qui perount.

DePafchi. Cap. xilll.

AGgrefsi enim font confilium ads uerfum Dominum in fecunda fab bati menfe primo, qui eft xanthii; cu$,SC ad tertiam fabbati duranit deli« beratio:quartadecreuerunt cum cruce interimere.

De

LIBER QVINTVS, 9 Deluia.

Caf. X y.

-.1 ’

AC ludas hoc cognouit, qui pridé deprauatuSjtunc etiam à-dubolo auaritia corruptus fuit : quanquâ

•titea cùm co loculi traditi effent,Sfpau perum resfnraretur.non rcieftus fuit d Domino propter longanimitatem , fed aliquando comedentibus nobis cü coj Volens ilium ad fanitaté reducere,noCgt; qiieerudire.eiusprædiftionem præfa« tus cfl inquicns, Amen amen dico vos bisquódvnuamp;ex vobis metradet.Et quolibet noftruin dicente, nunquid et go fumi'Domino'ct; tacentexonfurgcns ego vnus ex duodecim.qui plus alffs ab illo diligebar, amp;nbsp;ad peftus eius recums bens, ei fupplicabam vt diceret.quis eS effet traditurus: neque tarnen hoe tno« do indicauit nobis illius nomen bonus Dominus,fed duo lignaproditoris de# ditjvnum dicehs, Quiintingitinecum panem in catino. alterum, Cui ego in# tinäam buccellant dabo.qtianqujm ils lo dicente,Nunquid ego fum Rabbifta men non dixit Dominus,etiam, Sed tu dixifti illumque de hoc perterrefacere volens,ait:Væ homini illi, per quem fis (ius hominis tradttur: melius effet ci It natus non fuiffet.qux cùm audiuiffet, d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;difÿ

CON STIT. S. APOST. dif«fîit,dixit'q;facerdotibu$,Quid vul tîs mihi darc,amp; cgo illutn vobis tradäf lllivcro conttiiuerunt ei triginta ar« genteostamp;implctacft Scriptura dites. It aecepeiunt triginta argenteos pres lt;ium appréciai,, quod paraiicrunt â fi* liis Ifraël, Sc dcderûteosin domuin fi« guli.ltaque quinta die cum comediiTc« musapud eû Pafcha , amp;nbsp;,ntinxincr,lle inanun, in catinum,amp; bucceliam acced pin'et.exiuiffct'q’ node,dixit nobis Do* minus,Venir hora, qua difpcrgamini. Sc ir.e folum relinquatis . £t quolibet contendente, feeum non dcferturuin, meqiie Petro promittenie.cuin illo me commohturum,dixit, Amen dico dico vobis, antequsin gallus ranter, ter me negabis nofle.

ûÿèd HOK aJeritt ludoscimDomiunt dijiifulis iraJidit

Ctp.Xf'l,

:J,r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I.

CVm veró antitype myfteria predo fï corporis amp;nbsp;fanguinis Tui nobil tradidiflet,quibos non aderatvnâ nobifcum ludas,exiit ad montem oliua rum prope torrentem Cedron,vbi erat hortus ladcramus turn eoetiam nos: bymnuaii); de more diximus: cumque

Ions

LIBER QVINTVS. çf longe à nobis fecifsiffet, rogauît patrî dicens.Patcr transfer à me calicem: ve» runtainen non inca voluntas fiat, fed tua . Qued cùin ter feciffet, nos'q; pro# pter tnoeftitiain in fomnû incidiffeinus: accedens ipic ad nos,Venit,inquit, hos ta, 8( filiushoniinis tradeturin manus peccatotuni.Eî ecee lud*s Si cü eotura ba impioruni. fignuni'T; proditionis il* iis oftenditdolofuin ofculuin,qui ügno accepto ceperunt Ootninuin.viniliums cjiieindomuin Pvntificis Caiphædu* Xerunt,in qua frequent conuenerat nô populus.fed colluuie$:nec facriiin pref* bvteriutn , fed confelTiis iniquorum 8C îinpioriimconfîliuin. Qui cùm inuira contra eum facerent, nullutn petulan* tiæ genus oinittebanr,defpuentes, deri dentes,ea’dcntes,conuiciantcs,tentan* tes,diuinationcs pro Frophetqs quxa rentes, (imulatorem.blafphemum, Mo* fis violatorem,rempli euerforcniifacri* ficiorum extinAoretn, Ronianorü ho« fiein,Cæfaris aduerfarium eum appel* lantes.Cuin'cp vfqueadpriinum dilua Culuin ei ira infulta{rent,tauri itli amp;nbsp;cm lies ad Annam eum ducût,qui Caiphx gener erac.cumcp ibi fimilia eg:frcnt,fiC •flet lUo die Paral’ceue, Praelîdi Romaa norum Pilacotcadunt,multaac grania ei obijciente5,quæ probate non potue* riuu , Qiweindignatus Pilatus nul* laoi*

■: CON S Tl T, S'. APO ST. farrijW^ui’^sduerfus hune can fam repe rio.Itaque ilh duobus falfis teftib’ pro^ du£hs, Dominum criminari voluorfit. Quicùm variiSC inter fe diflentientes rèpévn'fuiflitnt:ad maielfatârem reuoa eauerunt, dicentes, Hilt;i iaâat fe regem rfle, prohibetqiie tributa dari Csefari« fiunf^ ijdeth awufatoresjteftes S( iudia ces : fenten ti çque a uftores ,dicétes, Crult; cihgecrucibgeeS. vtimpleretiir quod de eo in Prophetis erat fcriptuin,Con# gregati funt fuper me teßes iniqui , 8C mentita eft iniquitas fibi. Et rurfutn,-' Circundederunt me canes multi, con# cilio malignantium complex! funt me. ’ Et alio in loco, faéla eft haereditas mea mihi:()ctit leoin fylua, dedit fuper me Vocem fuam . Igitur Pilatus ob animi molliciemjdedecorato magiftratu, ipfe fe improbitatis coarguit, qui turbas, quam iuftitiam colere maluerit rteftaa tufque fitjillfl efle innocentem,amp; vti no teiitem,tarnen eum crucis fuppliciotra diderit,quanq«am Românorum legia bus prohibentibiis qucnqttam indifta caqfafupplicioafftci. Carnifices porrd tomprehenfum Dominum gloriae, lia gno conftxerunt ; fexta cnim hora il# Ium in crucem egerunt.tertia fententiä acceperunt’polled acenitn ei ad biben» dum felle miftum obtuleruntitum va ftimbnta fortepartin funt.duosque ma .t: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;left.

liber QVINTVS. 96 leficos ex vtraque parte cum co rrucid« xeruntjVtimpIerctur quoddiftnm efi, Dederuntin effainmeam fel,5(in firiin

» meam potauerunt me aceto.Et rurfuin Diuiferunt Gbi veftiméta mea, amp;nbsp;fuper veftem incam miferuntfortem.Et alto ' in loco , Et cum impiis reputatiis fum.

» Deinde per très horas tenebræ extite^ runt à léxta ad nonam. Rurfuin lux or ta eft vcrgenteSoleadOccafum, ficut Icriptum eft,Ndnne dies,8f non nox R ^«.14. ad vefperam erit lumen * Qusc omnia intuiti qui cum eoin crucem aâi fuerât latrones, alter ex eis malediâa in eum iaciebat, vt qui ob imbecillitatem (îbi opem ferre non poffet, alter huius infc} tiara increpabatiad Dominumqüe con uerfusvti illuftratus abeo , feienfqiie quinâm efletqui pateretùf,rogabatc3 vtpoftea in regno, fui memor effet. I» ipfe verd concefla illi rerum prçteritarfl obliuione,in Paradifum eumintrodu# xit ad fruendum myfticorum bonorfi fuauitate. Circa veró horam nonâ ex^ damans,Deus meus,inquit,cur me de*

’’ reliquifti,8( pauld poft vocemagna cia ” mans,Pater,inquit,dimitte eis : non e= gt;’ nim fciunt quid faciunt. Si fubiunges, Il In manus tuas commendo fpiritü mcû.

fpiritum emilît: fepeliturqueante Solis occafum in monumento nouo. lUucef* cente rerd vnaSabbatorutnJurgens à itaU.

L mor«

CONSTIT. S. APO ST. mortuis pracftititiUa.quæ ante pafsio» nem nobis prçdicebat.quâd oportcbat filium hominis in corde terrae per tres dies, amp;nbsp;per tres noftes manere.Excita« tus'q; ä inortui$,priinum Marix Mag« daIenx,8CMarix lacobi fe fe oftendit, poftea Cleopx in innere,deinde nobis fuis difcipulis,qui quidem p ropter in« tum ludxorumfugiebamuSiClanculü autem de illo exquirebamus.Hxcin E« uangelio quoque feripta funt.prxcepit igitur nobis vt ieiunaremus fex his die bus propter ludçoruin impietatem at:s queiniquitatem:admonensno$ vteos ob interituin Itigcamus, atque deplore mus . Eteniin ille quoque illachrymae tus eft,ignorantibus tempus viutatioi nis fux.ln quarca feri« amp;nbsp;Parafccue no bis ieiuniuin indixitdn iila ob proditio netnjn hacob pafsionem: defînerc au« temieiunium in feprima die in gallicä« tu. 1 ui'sit in ipfofabbato ieiunare, non quodoporteat in fabbatoieiunium fet uare,cdmin eoccflatioconditi operis fit,fed quod in illo tantiim ieiunare o» porter,in quo opifex ipfe fubtiis terram inanfit. In ipfo cnim felio fuo detinue« runt Dominum, vt inipleretur file ftrigt; mo,Pofuerunt fignafua in medio feftt I uitatis eorum,amp; non cognouerunt.De bemus igitur pro ipfis lugere, qudd efi veniiîet Dominus,ei aedere noluerüt;

iuä

tTBER Q^VINTVS. 97

•iwdicantesct: Tefalute indignos,eiusdo »ftrinäräccerunt. Ëeatt nes igitur fu» mus,qui aliquando populus, nunc ves rd geasfanâa,Iiberata Idoloruincrro » re,ignorantia,inip)etate:qui non mife» ricordiani confecuti,nunc propter obe dientiam cordis veltrimilericordiâ im« perauiflis. Vobis cniin,qui ex gentibus vcniftis.apertum eft ofiin vitse,qui ali« quando non eratis dileift),nunc in gra:a tiamatqi amorcm rccepti eftis,populus acquifttioni; Dei, deftgnatiis ad eius virtutes enunciandas : dequibus dixit Saluator,lnuentusfum à non quæren« tibus me,nianifeftatus fum à non inter ” rogâtibus me. dixi, Ecce adfuni genti, »quinöinuocauerüt nomcmeü.Näcü iiiü nô quçreretis.tunc ab illo quçlîti e« ftis.Qiiare cû in eü crcdidcriris,obedite eius vocationi.relinquétes multorü deo rû infaniâ.attfi ad vnû verü amp;nbsp;Ctnnipo tenté Deü côfugicntes perChiiftû,qui efFeftieftis fiippleinentû numeri corn, ^‘”'■7^ qui faluantiir decé milita rr.yriadft : amp;nbsp;milita inilliü,vtfci'iptum eft in Dauid, 6r.

»' Gadentîilatreruomille, 8C i dextris gt;gt;tuis decé millia.tt fiit(iiin,Curi usDei Il decé milllb’ multiplex millia I^tantiü. ,, Ad Ifraélé verdinfidclé dicit, Teta die expandi manuin mcâ ad popiuliim non obedicntcm , amp;nbsp;contradiccntcm, am« bulantein in via non bona, fed poft:

L 2 peex

CONS Tl T, s. A PO ST. peccata fuatpopulum irritantem me in (onfpeâu meo,

CtnHumeriitie frtjiheticitrum »iim,quie ChriHumpricdicant ,quarit»t txitum luditi c(r»entes,tameM eb mit' Uttam credere n»lt(erKnt,eiim tffe Chriftttm Dei, amp;tdcritcem, ^laria Domiaum ctu» , demaaaerKat.

Cap. XVII.

VIdete quomodo irritauit Dominfl. popuIuSjCdm ei credcre noluerit. ' gt;■ Ideo didt,Irritauerunt Spiritun* ,1 fanftum.fie conuerfus eft eis in odium, tenebrx enim eis oflTufz fünf propter fuam improbitatem, queniam cement tes Dominum,non crediderunteumef fe Chriftum Dei,ante omnia fæcula ex ipfo gcnitum,filiuin vnigenitum, pro* pter inftdelitatem verbum Deumnon agnouerunt.Deque ex operibus fuis,ne que ex prophètes de eo fcriptis .Nam „ quddde Virgine nafd debebat, lege* ,, rant,Ecce virgo condpiet, amp;nbsp;pariet fis lium vocabunt nomé eius Emanuel. Puernatuseft,filius nat’ eft, cuius prin * ’ cipium fuper humerum eius,amp;vocatuf * ’ nomen eius magni confilq angelus.ad* mi*

LIBER QVINTVS. 9» mirabilis, confiliarius.Deus fortis, do# minator,princeps pacis,pater futuri far« culi. Quod verd propter fummam vi# tiofitatem non erant obedictes futuri, ait, Domine quis credidit auditui no# , ftro , amp;nbsp;brachium Domini cui reuelaa ' ' ■ tum eftrEt deinceps, Auribus auditis. Sc non intclligitis.-SC videntes videtis, ' amp;nbsp;nö cognofcitis.Induratü eftenim cor 'populihuius . CJuareereptaeli hsnoa titia,quoniam cüm vidiffent, defpexea runtjSC cum audiuiffent, attcndere no« luerunt. Vobis verd à gentibus profe# Ais aisignatum eft regnum, quoniam cum Deum jgnoraretis,per prædicatio Bem credentes cognouiftis : immd vea roabeocogniti cftisper lefumSalua# tore flCredcmptorem omnium , qui in eofpem collocant. NainreliAainani prioris temporis confuetudine : defpea Aisqiie inanimis Idolis, illisqüe Dçmo num tenebris difpulfis, complexi verü lumen,cognito'qj per id vno SC lolo at# que veto Dco,ac patre,regni eius hstre ditatem eftis coniecuti, Nambaptizati in nomen Domini,atque in eius refur# reftionem, veltiti infantes nuper nati nullum peccati fenfum,aAionem'ft; ha« bere debetis« Mon enimin veftraeltis poteftatCjfed eius,qui fanguine fuo vos rcdemii.Nam de veteriIfracle propter «ius infidelitaté(inquit Doininus)'iola utit ,d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L 3 letur

CONSTIT. S. APOST.

letur à vobis regnum Dei , amp;nbsp;dabitur • ” genti facienti fruftus ipfius .id eft à vo» bis ab illo oliin longe abalienatis, cons ceffo regno recipit reélæ fententiac friw Aus.Vosenimeftis.qui advineäoliin tnifsi fulfils , Si obtemperare ci nolui« ‘ fiis:fed VOSpeccati dolore dufti, nunc in ea laboratis, illi ægrè ferentes con« ditiones, non modo vineain incultam ' reliquerunt.fcd ctiainintcrfecerût pro# curarores Domini,aliuin lapidibus, as liuin ferro:quendani etiam diflecuerüt:-alium interemerunt inter templum SC: altare . Denique ipfum harredem extr» vineam expulfum occiderunt, qui ab il lis veluti lapis inutiiis eft reieiftu$,à va bis vt angularis receptus. Ideo deVo«

dicit,Populus,qui me nô cognouit, feruiuit mihi, ad aurem auditus obedigt; uitmihi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. i

ûÿpmtdo igtiidumfit Pafeht.

Cttf. xmi.

O Porter ergo vos fratres, qui pre# ciofo Chrifti fanguine redemptt cftis,dics Pafehæ accurate Si cum

Omni diligentia celebrate, Poft æqub noäium, ne bis in anno vnius pafsio# nis memoriam colatis, fed femel in ans np eius,qui femel mortuus eft,memo# riam renoueris,caucntes ne cum ludeif feftumagamus.Nulla eniin nunc eft no bif#

LiBtR OyiNTVS. 99 fcifcum cum illis focietas . Verfantiir eii nim in crrore,atc^ inipfo diei cakulo, quem putant (e obferuare, vt cx omni parte errare,5( à veritate difcedere inue niantur.Vos autem obferuate fubtiliter æquinoiilium vernttemporis quod eft xxrj. duodecimi menfïs.qui duitur Dy ftrus obferuätes vftp ad vigefimü pri mæ Lunæ, in aliain liebdomadam in* cidat quartus deciinus Lunæ,atqiie illo errore lapfiper ignorantiain.bis in ana nocelcbremus Pafcha.velin alio die fa ftum pcragamus rcfurreótionis Domia ninoilri lefu Chrifti, prxterquàmin dominico folo.

de ftifckte hebdamtdé^

Caj). XIX.

IN diebus Pafchxieiunate inöpiéteS àfecunda fabbati vfque ad Parafées , uemamp;fabbatumdiesfex,folopane ° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Vtentes,(ale,atque oleribus, amp;nbsp;aqua in potum.Auino carnibus vos abftinea te in ds dlebus:funt eniin dies luduoß, non fefti. Parafceuem tarnen Scfabbaa turn integrum ieiunent, qui quidem pofliint, nihil guHantes vfgt;^ ad galU Cantum noäis. Quód fi quis non poa ted duorumdierumieiuniumeötinua rejeruet faite fabbatum;ait enimquo* , daminlocodefeDominusiQuädodif« .

L 4 CG«

CONSTIT. S. APOST.

ccdct ab eis fponfus, ieiunabunt inillis dicbus. iis igitur diebus fublatus eft à faills ludxis, 3c. cruciiixus eft, SC cum impijS reputatus,

Defernottatione Sab-hali,amp;de die Rc~

Jurreciio-Hit,

Cap. XX.

QVare monemus vos vt ieiunetis per hos dies,quemadmodum nos ' etiam ieiunauimus ciim nobis' ipfe ercptus eft, vfque ad vefperam .In reliquis verd diebus ante Parafceuemi Bonahora , vel vefperi quilibet cibum capiat.velquemadmodum quifquepo« tetit:â vefperaautemquinti diei vfque ad galli cantum vigilantes,atque in ec* clelïam conuenientes vigilate orantes acrogantes Dcum, legentesin veftra pernoftatione legem, Prophctas, pfala mos.vfque ad galli cantum : baptizaa tifqu'e Catecliumcnis veftris , 8C lefto £uangelioin timoré ac tremore, Ialt; flum deftnite, rogateqiie Deum, vt c3 uertaturlfracl, SC inueniat pocniten* tix locum , atque impictatis remifsios »gt; ncm . quoniam Iudex alienigena lotis gt;, manibus dixit,lnnocensfumi fangui-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ne

liber QVTNT VS. 10O

’gt; ne iufti huius,vcs videritis. Jfraél vcrd

» exclamauit, Sanguis ei us fuper nos dc

gt;) fupcr fiFios noftros.Pilatoqiie diccntcj t, Regcrn vefiruni ci ucifiganirlpfi exda» ,, maucruntjNonhibemus Regem niß „ Csfaré;Crucifige ci ueifige efijOninis'ea nim quife Regë facit.côtradicitCçfaris

' amp;nbsp;fi hunc dimittis ,nó es amicus Cæfas

quot; ris.Ert Pilatus Præies, Si Herodcs Rex pA/_ _

*’ iuffcrunt eum crucifigi ; amp;nbsp;iinpletus eft illc fermo:Qiiare fremuerunt gentes,amp; populi meditati funtinania. AOiterunt

’ ’ Reges terræ amp;nbsp;Prinripes conuenerunt in vnum aduerfus Dominum,aduerfus Chriûum eius,amp; proiecerunt dileâuin vcluti mortuum irrifuni.Ipfoque cruci fixo fit fufcitato,iUucefcenre die domi« nico,inipletaeû Scriptura, quæ dicit, Exurge Deus iudicans terram , quoiiiâ tu hæreditabisin omnibus gcntibus.Et pfal.Si.

»1 rurfum, Exuigam didt Dominus, po^ Wi/.ii, „ nam in falutari, ßducialitcr agä in eo,

amp; tuDomine miferere mei,l'ufcita me amp;nbsp;rétribua eis.Quare vos quotç fufdtato Domino offerte facriffcium vefirum, de quo vobispræcepitper nos, dicens, „ Hoc facite in meam commemoratione.

Deinde iciunium foluitelæti. Si feffutn diem agentes,quoniam pignus refurres Aionis noftrx lefusChriff us â mortuis eft exdtatusddqde fit vobis legitimum folenneqiie in perpetuum vfquc ad cô s

L $ furaÿ

CONSTIT. g.APÔST. fummarionem fæculi, quoad veneriC Dotninus.ludæis enim Dominus etiâ nunc inortuus, Chriftianis iam furrea Xir,iUis propter perfidiam ,ijs propter k fidei cerritudinein . Quoniam fpes in * eo fita immortalis ælcrna'q! vita habë^ ’ da eft. Poft ofto dies iterum veneranda Oftauae celebritas feruetur;in qua me Thomam refurreftioncin crederenoléa tern confirmauitjdemonftratis miht fi# Xurisclauoruinlateris'q; lancea percuG nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;।

fi vulnere. Ac rurfum ä prima domini # ca numeratis quadraginra diebus d do nbsp;nbsp;nbsp;;

tninica vfcg ad quintam, celebrate tew nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

ftum Afcenftonis Domini, in quo pera fefta omni difpenfatione atque difpofts tfiiat.aJ tione; in Coclii ad eius Deum ac Patré receptus , fedens d dextris Virtutis, * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;expeftans donee ponantur initnid

fui fub pedibus fuis,Qui in confumma tione fæculi cum virtutc amp;nbsp;gloria mul / ta venturus eft ad iudicahdum viuosSC nbsp;nbsp;nbsp;!

mortuos, ac reddendum vnicuique fe* j cundum opera fua . Tumeg videbunt dileftum filtum Dei, in quern confixed nbsp;nbsp;nbsp;j

runt.illo'cÿ cognito percutiét fe tri* i butim,muiieres'lt;s eorutn fcorfum.

PradilftB pn/ihetitt de fihe Dei^

CKV. XXI.

ETenim nunc quoque décima mcrf fis gorpyai conuenientes, lamenc tationes lercniiæ legunt in ea par tein quadiftuineft. Spiritus facici no» ftræ Chrillus Dominus comprehend fuseftincorruptionibus ipforum . 8C quodferiptum eft in Baruch , Hic eft Bar/ici,^.

• Deus nofter, non aftiinabiiur alius « aduerfus euin inuenit omnem via fciélt; 1) tiæ,£( oftenditillam lacob puero eius,

amp; Ifracldiledo eius.Pofi hac in terris vifus en, amp;nbsp;cum hominibus conuerfad tus. Cuintthacleguntfecïdunt, X déplorant vt iplï arbitrantur, folitudid nein,quæfub Nabudidonofor contis git.Vtautem fe habet veritas,futuri lu dus inuiti initia ordiuntiir. Poû decé AiTumptionis dies, qui eft à prima do^ tninicaquinquageßmus, ht vobismas gnus dies feftus Penthecoûis.In co die hora tertia mihtmobis Dominus lefus donû Spiritus fanâi.repleti'q; fumus ci’ operatiôe, linginfqüç nouis locuti ,quê adinodû eius afflatus nobis fuggerebät Sc prsediçiiuimus lucUis amp;nbsp;gentibus eft

Lb «f *

co NSTIT. S.APÔST.

Coi.lj, «Be Chriftuin Dei cöfticutum iudicent jênitt viuorumSf mortuotum . Hoc Mofes ' teftatus dicebat,Äccepit Dominus igné Domino,amp;pluit.Hunc vidit Jacob tb.hxc y(j hominem,amp; dixit,Vidi Deuin facie «itfei» fe- adfaciem,8(falnataeftanimamea.Hnc rè omnia. Abraam hofpitio acceptum iudicem, fuiim'q; dominum confeJTuscft. Hunc Mofes in rubo vidit.de hoe in Deuteron Dext.iS. nomio dicebat, Prophetam vobis excia tabit de frarribus veftris: tanquàm me, ipfutn audite in omnibus, qux locutus fuerit vobistSf omnis anima,quac non audiuerit Prophetara iUum,extermina bitur c populoipfîus .Hunc viditlefus Nauæ dux exercitus Doinini, armatû finiulpugnantcm adHiericho, quem quem prôcidens adorauit vti dominus feruum.Hunc Samuel cum vidi(rct,Salt; cerdotes ac Reges Chriftos appeUauit.

. Hunc Dauid cùin vidifTet, cecinit pro i.Äfg lo- jQ canticum appellans canticum pro di lefto.fubiungenfqiiein perfonam illius p/i«/-44' dicebat.Accingere gladium tuumadfe »murtuum potentilsime : fpede tua amp;nbsp;„ pulchritudine tua,intêde,procédé pro# „ fperc,amp; régna,propter veritaté SCmïà fuetudinem,8( iuftitiam, amp;nbsp;ducet te mi ’ rabiliter dextera tua, Sagitta tue acu# ” tx potens,populi fub te cadent in corde ” inimicorum Regis. propterea vnxitte ” Deus De’ tu’ oleolxtitix iuxta partici pes

LIBER Q^VINTVS, tot •»pestuos. Decoquoque Solomon dis _ . » cebat vti in peribnain ipfius Domi« * * II nuspofledicme principiü viarum fua« I, rum,ad opera ipfius ante fxcula funda ,, uitme,iR principio antebuä terram fa« ceret,antequam venirent fontes aqua« rum, antequatn montes ftabilirentur, ” ante omncs colles generat me. Et turs ’* fum.Sapientia æditîcauic fibi domum.

’* Deeo quoque Ifaias dicebat. Egredie« gt;nbsp;gt;nbsp;tur virga de radice leflæ, amp;nbsp;flos de ras »gt; dice afcendet, amp;nbsp;erit radix leffae, amp;nbsp;qui I, furgit vt dominetur gentibus, in eum nbsp;nbsp;nbsp;.

,, gentes fperabunt. ZachariaSiEcce Rex „ tuus venir iuflus,S( faluanS|ipfe mitis, ,, K fedens Riper aRnâ,amp; puUum Rliü iu« menti.Hunc Daniel Rlium hominis eG Dan.u ‘ fe,inqu!t,venientem ad pattern, amp;nbsp;om ’ ’ ne iudicium atquc honorem ab iUo re« ’* cipientein, amp;nbsp;lapidé fine manu d môte abfciflum, faétum in montem magnû, amp;nbsp;replentem vniuerfam terram,contee rentcm imperia prouinciarum,multis tudinem'ep Deorum, nunciantem vnB Deum, amp;nbsp;conflituenté Imperium Ros tnanum. Dehocleremiasprxdicebat, Spiritus,inquiens, faciei noftræ Chris (lus Dominus comprehenfus eR in cor ruptionibus ipforum, cui dixiraus, In vrabra eius viuemus in gentibus.Et E« zechiel atque aliii deinceps Prophem vbiqj prxdicant hune elfe Chriftû, Do

L 7 mû

CONSTIT. S. APOST.

Riinum, Regem, iudicé, kgiflatorem* angelum Patris, vnigeniium Deum. Hunc igitur nos quoque prædicainus, atCß nunriamus vobis Defi verbfi

I.lM» lt;nbsp;niftrans Deoeius.ac Patri, in eonden# darerii vniuerlîtate; inhunccrcdentet

’ ’ viueris.non credentespIeAemini. qui ” cnim no obcdit filio, no vidcbit vita, »gt; fed ira Dei inanebit fuper illfl. Poft fes ftum Pentecoftis celebrate vnam heb# domadam , poft quam iciunare altera hebdomadam arquumeftenim amp;nbsp;lata ri Dei dono,amp; iciunare poft hilariraté.

Cx).14* Etenim Moles amp;nbsp;Helias ieiunauerunt (P'54. nbsp;nbsp;per quadraginta dies, amp;nbsp;Daniel hebdo

Paa.io, madas dierum tris paneni cupiditatii non comcdit,nec caro, ncque vinQ in eius intrauit. Et beata Anna rogans ,, Samuele dicebat, Vinü nbsp;nbsp;omnequod

inebriatnon bibi, amp;nbsp;eflundam animä in confpeAu Domini Nineuitæ,quo(ÿ cint per tres dies amp;nbsp;tres noftes iciunaf fent,irx Dei periculum effugerunt, E« fther quoqueMardochxus,ludithim piorum infultationem,id eft Olopher# rrhoi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Amonieiunio dedinauerunt,

' Dauidipdicit, Genua mca inftrmata funt àieiunio, Si caro meaimmutata eft propter oleum. Vos quoq; peneius nium lupplicationes veftras Deo offer# te. Poft hebdomadam iciunq in omni giurtaferia. Bi Parafceue prxcipimus

VO#

tIBtR Q,VINTVS. T9J vobis vt ieiuncns, id'c^ quod d iciunio fuperefijpaupenb’prxbeatis. In omni fabbato excepto vno, atque die domw nico conuentus célébrantes exhilara* inini:obnoxius. n. peccato eft, qui die dominico ieiunat,ciim fit dies refurre« frioni dicatus,qui'q; in Pentecofie atrg omninoin die fefto Domini meeftitiï prz fe fert.per hos enim dies exgt;

hilaran oportet,non lugere.

CON#

' co N STI-

T V T I O N V M S A N-dorum Apoftoloriim B. Clemente Romano audo-re.

LIBER SEXTVS.

Df ichifmtte,

Caf. rrimutu.

Ntc omnia caoete Epi fcopi à formidandis, * atqueim# hærefibusjugicîî tes cas vcluti igneni adurentem eos, qui _ nbsp;nbsp;ad ilium accedunt.Fu gîte quoque fchifmatatnam nec ad ne« pharias hærefes fas eft înclinare men# tem,ncque ab eiufdem fententix fratri bus ob^perandi cupiditatem licitum eft recedere.Hæcenim ciim quidam o# lim aggredi aufi fuiflent,non elFugernt fup#

liber, sextvs. 104

fuppliciû . Oathan enim.Sf Abiron ciî aduerfus Mofcm fe oppofuilTent,terrçs motus abforbuit, Si Cor» cum duccnlt; turn quinqiiaginta viris, qui in Aaron ‘«lt;1 feditionem commouerunt, incendio Num.iS. funt confumpti.BIaria cum exprobraO fetMo(î,àcattri$feptein dicbus ablega

fl turidicebat.n. Mofcm vxorem Aethio piifam duxilfc: fed ctiam idem faftû ell in Avaria, amp;nbsp;Ozia Rege ludæ, qui cfl vfurparet fibi facerdotium, ac vellet aa dolereincenfum, qudd adfenon atti# liebat.prohibereturquc ab Azaria Pöa tifilt;e,amp; ab oftuagintâ fenioribus.ne-ß illis obtemperaret, leprà in fronte eft perfufus.Itaque continuo exiuit,quffN niam refutauiteum Dominus.

SJipd Htc He^no, ne^itefitcerdtti» licet infultare,

Ctf. I I.

ATtendamus ô diIeAi,quæ fit fedî tioforum gloria, Si qui euentus, lt;nbsp;nam fi Reges inuadens,fupplicio dipius iudicatur,quamnis filius,vel tt micus fit,quanto magis qui facerdotis bus infulratf Quanto enim facerdotiil regno eft excellentius, cum regendarü animarum officio præfit, tanto grauio ri fuppbcio punitur,qui aduerfus id alt quid

CONSTIT. S. APOST. quid fernere fecerit, qudm qui aduefd fus Regnii,quanquä nemo impunc dif (edit. Nä nec Abeflalon, amp;nbsp;Beddä im* impunitimanferuntgt;,necCore S( Dae *.*€£• ’ ’ than .Illi enim aduerfus Dauid SC Reg^ no, ii aduerfus Mofem de principatu pugnä fufceperunt.atq; omnes aduer« fariismaledixerüt.AbefTalö Dauid pad t, ter iniuftü indicé ilium appellans, di« ,, censep, Vntcui'qjfermoqcstuipulchri ,, funt.Sé nonellquiiuftificette,quisme faciet principef Abeddam verd, Nó eft mihi,inquit,pars in Dauid, neq; hare« ’ dW’Siif fiboleflæ.fcilicetindignü iudi ** quot;quot;nbsp;* cans, Dauid iinperio parère,de quo dia ” xit Dominus, Inueni Dauid filiü leffæ ” virüf’ecunducormeu,qui facietorané. ’* voluntatémeâ.Dathan auté 8C Abiron

Coritædicentesin Mofem.Nü paru ») eftquddeduxifti nos de tetra Aegypti ), fluente laâe, SC melle, SC quid t* quôd ,, eruifti oculos noftros, SC tu imper as nobist* SC congregaueruntin eü Ecclea ,, fiain magnam, amp;nbsp;Coritx, NumMofi locutus eft Dominus foli : quid qudd ” Aaron foli dédit facerdotiuin, nonne ” omnis Synagoga Domini fanda f SC ” quid qudd fol’ A*rô facerdotio fungi tur. amp;nbsp;ante hos alius dicebat, Quis te •’ conftituitiudicem prinapemj amp;nbsp;iudia »cemnoftrumf

De

tIBER SEXTVS, toT Dfybtute uofis,de^-,inßdelittitegeMlit

Ittdteorum ,t!r quid Deus admira-hiliaedidit per cum.

Cap. i n.

Et inueftifant in Mofem feniuM

Dei, omnium mitifsimum, SC fia delifsiinnm, defpexeruntquein* -i gratifsimi tantum virum legiHatorc,: «uftodem, Ponti fitem, amp;nbsp;Regcm.in* tepretem diuinarum return,quafi ton* ditorem ciiin conditoris opera ofien* derit,clementirsimum,humilirsimum, patientifsimum, humanifsimum, qui eos muleis peritulis Iiberauerat, dt â Yario mortis generefuafanAitUteri*! puerat:qui tottätaqüe figna atq? prod digia populo ediderat; qui præclara 8C‘ admirabilia opera in corum benefidA effecerat : qui decern plagas Aegypto intulerat: qui mare rubrum trantmife* rat, aqiiafque veluti murum vtrinqu« diuiferat: qui per arida deferta populfl duxerat,Pliaraonenique,8( Aegyptios tum omnibus,qui eos fequebâtur, de« merferat : qui eis fontemmieAo ligno dulccm rcddiderat,d( ex petra durât Rt tientibus eis aquas eduxeratiqui man* na eis decçlo dederat,St carnes de aère collegerat ; columnä igneam noAu ad illufirandü monftrandum'q; itcr præ* buerat, dtdedietolumnamnubisad.

tut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnj»

CONSTIT. S. APOST. vmbram fadendamjrangendos'q; fo» lis ardores parauerat; qui legem Dei ta bulis lapideis intifam eis ttadiderat, perfcfli numeri Decalogum, que Deus facie ad fadem alloquebatur, veluti fi quis CÜ fuo amico loqueretur; de quo I) dixit, Non furrexit Propheta vt Moi DeMt,}4. fes.HuicCoritæ,amp; Rubelitxinfultaue runt, 8C in Mofem lapides iadauerunt rogantein ac dicentem^Ne intendas in facrilidumipforum. Atqueapparens glona Dei,aiios in terrain demerit,as lies incendio confumpiitJtaque duces erroris Si fchifmatis dicentes, Confti« tuamus ducem nobis,aperiens fe terrz hiatusdeuorauit cum tabcrnaculis fup pclleftile'qi ipforum, 81 viui in InfernQ defcenderunt, Coritx igne funt inters cmpti.

Qÿoifchifitut tfßcit non qui nb imfijs ficeßiontm facit, fed qiti à fijs recedil.

Caf. 111 1.

QVdd fi Us, qui imperandi cupidis fate fe feparauerunt, ftatim Deus-fupplidû intulit,quanto grauiori pctnaafb'detimpiarum hxreium au* flores improbantes illius prouidentiä, amp;nbsp;operuminftitudoneint Sed vos fras' tres

LIBER, sextvs;

tres Scripturis eruditi, nolite façert fchifmau fententix ,neque veró vnb tatis veflræ,quoniam,qui nefarix opü nionis funt auAores/copi intcritus po pillis ftatuiintur. Eodem modo laid eft iis,qui contraria fententi; Dei dogma* ta defendunc,nolite focietatem habere, iieque participes illorumimpietatis fïe

» ri.Ait enim Dominus, Receditec me« NHin.iS, » dio horum hominum, ne di eis perea* «I tis.Et rurfum, Egredimini c medio ip= „ forum,Sc fegregamini,dicit Dominus: „ amp;nbsp;immundum ne tangatis,Slt; ego red*

piam vos,

Demtnflrttut ex prepheticit prtediShxei

^Kxre ftlji notniHis ifrxèl reiefiM fxetit.

Cap. r.

V^ti enim fugiendi funt, qui Dea blafphemiam dicunt. quim plu^ rïmi enim ex impi)s Denm igno« x.rpwit.d/ rant,ii veró tanqudm Deo infenfi man litix improbitatifqiie morbo laborät: nam ex malitia hxreticorû prodqt con taminatio in omnein tcrram,vt inquic leremia} Propheta.Cumenim expule* rit fynago^am praua Dominus Deus, domnmque reiecerir, vt dicit quodam inloco,Reliqui domiun meain, dimifl hx*

CONSÏIT. S.APÖST.

ter.IX. gt;, hærcditatem meam.Et rurfum.ReHniï ,,•1“^quot;' vineammeam non -putabU „ tur,neque fodictur, afccndet in cä taB ■ quam in terrain incultam fpina,ê( nu«

' bibusimperabo ne pluant fuper earn

‘ ’’imbrein. CumigiturTeliquentpopu# ” lumCcut tentorium in vinea, amp;nbsp;ficut ” poinoruin euftodiam in tucumerario, »gt; ficut ciuitatem obfcffam, fubttaxcritîÿ

gt;1 ei Spirituin fanöum,imbreinqueprolt; Eccl.i^, pheticum:repleuit gratia fpirituali Ec« cleGam adftinilitudinem fluminis Ae« tft.i, gyptiin diebus noualium,5lt; extulit eâ quafl domum in monte collocatam, SC quaflinmontem excelfum quafi inon« tem abundantem cafeo,quafl montent pinguem in quo complacuit flbi Deus vthabitaretineo.Etenim Dominus in Cer. 17. „ commorabitur vlque ad finem . Et l/lt;t,a. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;leremia dicit,Solium gloriæ exalta«

‘ ’’tumfandiflcationorira. Etlfaias, Et ’’critin nouifsimis diebus manifeflus ” mons Domini, amp;nbsp;domus Dei in fum« » mis montlum,SC exaltabitur fuper col* les.Quoniam igitur populuni reliquir, amp;nbsp;templcim defertum dimiflt, abfeifib

„ velotempli, fublatoque abcoSpiritu fanAo: Ecce eniin, inquit, reltnquitur vobis domus veitra deferta rContulit vobis, qui de gentibus veniftis, fpii i« tualem gratianqvtinquitper loci, Et

Went poft hsec, alt Dominus, Sc efFundä nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

) I

LIBER SEXTVS. to? »defpiritiimeoinomnem carnem, Ä gt;gt;nbsp;prophetabunt filii veftri, amp;nbsp;filiac ve* „ ftrxviliones videbunt, Btfenes veftri ,, fomniafoniniabunt omnenienim fer« monisfaeultatem, amp;nbsp;aAionem, atque huiuftnodi officium ereptum popula Deus in vos gentium fobolem tranftu lit.ideeqiie Diabolus inuidens fanâac Dei Ëcckfîx excitauit in nos acrumà nas,perrccutiones,perturbationes,bla fpheinias,fchifinata,ha'refcs.Nampoa pulum ilium propter Chriftum intera feftum fibi fubegit;nos qui ab eius vaa nitate recefsimus, varftsniodis tentât, vtolim fceatum lob.näX fummoPon Zich.^. tifici lefu filio Iofedecrertitit,amp; nosfae sjgntt. pc cribrare voluit,vt deficerei fides no (ira: fedmagifternofterilininiudidfi

» adducens dicebat Jncrepet in teDomi » nus Diabole, SC incrcpet in te Do mi« ,1 nus,quieligitlfratlem, ndnneeccehic eft auulfus tanquàm titiot SC qui dixit tunc iis,qui apud Pontificein aderant, gt;,Detra)iitc eiveftimentafordida. fub« jjunxitq;, Ecceabftuliiniquitatestuas abs te.idein dieet nunc,quod oliin con gregatis nobis dicebat de nobis. Quod rogauit ne defies» let fides nos

Ara.

Qudd

CONSTIT. S.APOST. Qitid af nd ludaos cou/lahat inifia dtHrina '»ariariiitt harefum, Caf. y I,

HAbuit quoque ludaicus populus hsrcfum prauirates.namSaddu« Cari ex illis prodierunt,qui nega« bant mortuorum rcfurreftionem, 8i pharifxi,quifortunzamp; fatopeccatos rum aâiones tribuunt. Et BaGnothei, qui prouidentiam tollunt, afhrniantes fortuito cafu omnia conftare,iiqur ani mç immortalitatem negant.Sunt quo« cjue Hemorobaptiftæ,qui quotidie nifi in aqua tnergantur,cibum non capifit, fed etiam leAis,tabulis, crateris,calici« bus,fcabellis nifi aqua purgatis no vtfi tut : Sc qui noftris tcporibus orti funt f.bionzi, blium Dei nudum hominem fuiflècontendentes.viri Iibidine,dC Io« feph:acMarix concubitu genitumoqui ab bs omnibus leparantur, SC pttrias leges feruant/unt'HeiTari. AtquehxC quidem in veteri populo fuerunt, fed nunc quoque improbus dxmon efha cax ad malefacicndum, Sc bonum cu« iufmodi fît ignorans,ex nobis quibuf» dam excitatis.hçrefes SC fchif« mata in iis cf*

bat.

Vnd«

. LTBE'R SEX t vs. to8 ■f'udi; oriit fim hlt;erefis,amp;‘ quis fuerit au^or imjiictitis.

. Cap, I'll. 11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

NOuae aiitem hafrereshoc habue# ratexofdtüm.Gû iriuafiffet Dia# bolus Siiiioncm que'ndam c vico' Gitlhfeh appsllato, Samintanum, ar# te'rriaguin pfuï prauæfenténtiæ eutn aditiiniftruin efFceit.quo aiiteth tempo rccoapoftoliis nofrer Philippus-, Do# mini dono.atcp fui fpiritus affiatu vir« (Utes curationum'Samari at adminiftra bats itavtobftupefaai'Samartta’nïin' fidem venennt cundtorumDeiSC Do# mini noftri lefu Chrifti, baptizatiqu'e fintinnomineipfius: cumqueiamSi« mon ipfe (igna amp;nbsp;prodigia intuituSjfis-ne Vila tnagica arte perfeâa,admiratuf qiie crcdidiflet, amp;nbsp;baptifmü acccpiffet, atqueieiunio 8! orationi effet intvtus: audiehtes-nos gratiam Dei ad Samari« tanos per Philipoum perueniire,ad eos accefsimus,multifqiieaddoârinçfer« monein collatis , omnibus baptizatis impofitis manibus, orationc,gratiam eis Spiritus fanfti impartiebamus, Nif dens'c^ Simon impoHtione nofirarum manuum dart cVedentibus Spiritn,obE tulit nobis pecunia inquics,Mihi quo« quehâcpoteflatë date,Yt cui ego impo (neromantis, hhabeàtfpiritfifanäü.

'* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M voi

CONSTIT. S. APOST. volens fnlicet,vt quemadmodum AdS (ußato li^no, promifla immortalitate priuatus fuit, (îc nos accepta pecunia deliniti, Dei munere excluderemiir, quo per commutationem, pecuniam ei tradcremus,inçfiitnabilem Dei gratiä. Quare perturbatis omnibus noftris, coniiciens ego Petrus oculos in malefl cum ferpenté, qui ilium detinebat,ref« pondiSimoni, Argentum tuiimtecft fit in perditioné,quoniâ donS Dei pu4 tafti pecunia pofsideri-non eft nbl pars in fermone ifto,neque fors in ifta fide? cor enim tuum non efl: reâumcoràm Deo. PŒnitentiain itacÿ age ä täta nee quitia Si roga Dominn (ï forte remite tatur tibi hzc cogitatio cordis tui. in felle enim amaritudinis, amp;nbsp;in vinculo iniquitatis video te efle. Tuneque Sie (non perterritus,R.ogo, inquit, precae mini vos pro me Dominum, vt nihil in me veniat eorum,qu{ dixiftis.

Bÿifiitriiit futteffnts imfietatit Sitiu» ais ify^nibas htrefibat frefneriat. ctf. KI I r.

CVm verd «d gentes exiuimusad prTdicandam verbum vitae,tune Diabolus molitus eft in populo, vtpoft nosPfeudtapoftolosmitteret ad

LIBER SEXTVS. lt;«9 *d fermonem labefaftandum . Ifaque produxerunt CUobium quendain, X adiunxarunt Simoni: ii verd dtfcipult fucrunteiufdem Do(ithei,qiic reproba tum eieceruntprindpatu, deinde alil aliorii abfurdorum dogmatum andc» res extiterunt Ccrinthus , Marchus, Menäder,Ba(ilides, Satuminus Ex ijs alii plures deos cReopinanturrald tres inter fe contrarios fine origine,femper congrcdientes : alt) infinitos, Sl tos: quidam veró nuptias tollunt,arbt trantes non efle eas opus Dei;ali) quof-dam cibos abominanturalfi inuerecna de fornicantur,quod nunc faciunt fal« finominis Nicolairr, Veruntamen Sigt; mon ctim me Petrum primiim conuts niflet Cæfarejt Stratonis, vbi Corne# liusfidelisper mein Dominum Icfum credideratjCiim eiTet EthniciiStVerbum Dei conatus eil peruertere , cuin vnd mecum adefient facri filri Zachams 0# lim publicanus, X Barnabas: item Ni# ceta,Slt; Aquila frarres Clementis Epif# lt;opi,amp; ciuis Romani,Pauli coapofto# linofiri difeipuli, 8( in Euägelio coad# iutoris,Cum'q;tcrtid cum eo difputaf# fern de Propheta, deque Dei monar# chia, ilium virtutc Domini conuiAS, atque repreflum, in Italiam aufugere compuli.

M a Quem»

CONSTIT. S. APOST. ßuemidmtdm» Simon fir^iligi/s ^uihuf dtm iùm quot;Voluiffet ~rolare,fireeibii5 Ptlri ab aito deiedui fregit ttedes,amp; tHK-ttnf. Narrat Clemens, He-

’’ Hirenatis. .'taf. IX.

ROmam cum veniffet Ecclefîam ve hementcr perturbauit, tnultos e# ucrtcnSyatque in fuam adducens fententiam, gentes verd commouebat wagidsarribus. Uaquc quadam die Ciini in Theatrum in meridie procefsif fetjiufsincfcfe fuis operis.vt mein 1 hea trutn arriperentipollicitus eft fein acre volaturum. Cum'qjQinneshacreerea £ti effentjego feorfum orabain,itaque fublatus ä Oermonibus,volabat fubhs mis.dicens in calum fe afcendcre, vna deillis bona fuppeditaturus effet,popu lo illi,,xcluti Deo, acdamante optima; attollens cgo inanus in cocln.tota men te fiipplieabam Deo,yt perlefum Chri (iura Dominum frangeret fcelefrum il Ium,amp; dæmonum vim labefaAiret,in fraudem ac perniciem hominuin , illa vtentium:illum'q;perfradum non otd deretjfed cumminueret. tuncq; Simos nemintuitus, 5i Dei (inquam)homa ego fum, Apoftolus verd îefu Chrilli verusdoiSßr'rv pietatis non erroris, cuiuO

LIBER SEXTVS. no fuiufmodi amp;nbsp;tu Simon:impero impro bis firtutibus apoftatæ pictatis, quie bus vehitur Simon magus,vt remirtSt fuas vires, vt ab alto hit décidât in ri» fum eoriim , qiii abipfodecepti lunt. Cum'cç bate dicercm.dcfcrtus à virtult; tibus Simon,cum magno fragore cor# ruit,vehementer'q; concuffus fregit co# xendicem , amp;nbsp;pedum tarfos,cIamor'cB plebis ortus eft , qtio ferebatur vniiin elle Dcum, quem iuftc Petrus nuncia# tet,taritum veritatefretus ,'multi'q;âb to defecerunt. Quidam cum effent il# lius pernide digni rcmanferunt in eins prauadiftiplina.Atque hoc modo pries muminduifta Romæeftimpia Simos nianorum hscrefis, atque per rcliquos Pfeudapoftolos operabatur Diabolus.

g^omtio hicrefcs amp;nbsp;igt;ttcrfe,amp;cum 'Veritiite dißtieunt.

Caf). X.

His omnibus vnus, atep idem erat propolitus impieratis finis, Oms (uirit ha

nipotenti Deo malcdicere ; igno# hærifes turn Deumcelebrate: neccfteDeuni pa pr^^ilari trem Chrifti,neqneMundi conditorc, diQiuiat fed incfFabilem, arqueinnomihabilein per fe genitum, legis amp;nbsp;Prophetarum ■ ' * oraculis non locufum : prouidentiam nullant efle : refuneaionem non furus

M 3 raui

CONSTIT. S. APOST.

ƒffi/f« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ quot;''ï retributioné:

' . aniinani efle mortalein.voluptater» fo» C/cme» te, nbsp;nbsp;nbsp;fequendim : omné cultum fine de#

leâu ampleóiendum. Aliqui«:nim plu^ res dcos efle putant, aliqui tres pnncic pio »rentes , alii duos ingcnitos, alii inHnitastuainducunt, ac quidam nu^ prias refpuunt,carnem item amp;nbsp;vinum, quæ in rebus abominandis ponunc item nubere,d( liberis opera dare pro* hibent, ac quofdam erbos capere, fcili* cet vt hac eötinenria fux fententix pra uiratem fadlius probare pofsint. Qui* dam verd ex iis docent abflinendfl car nibus,non quod parcantanimanribus ratione carentibus, fed quod eaanima rationis participem Iiabereexifliinanr, eosr^ pccnas cxdis daturos,qui ea ocd dereaudent. AlqfuiHa tantum carne ttbifinent,iis, qux lege munda cenfens tiir,vcfcuntur; puiantquc circuncifioj nein exlegeferuandam , in Chrifium credenduin veluti in viruin fanamp;nm, ac PropIieram.Aiq docent iinepudor« li bidin t inferuiendunijS: came abuten dum,3himamqiie ea fola ratione Mun di principes pofle effugere, fi oinnem ioipurain adionem exequatur, li oinnes Diaboli organa

funt, amp;nbsp;irx filii.

LIBER SEX TVS, Rxfeßtio

dicAiienii.

Cd^. XI, NOs verd Dd foboles, amp;filppw cis, facrum ic reflurn prædican^ tes pietatis fennonem, vnum fo* lum nunciamus Dtum, legis , ac Prolt; phetarum Dominum: return omnium audorem; Chrifti pattem : non qui fit fibi ipfi origo,S( per fc gcnitus,fed çter »ium:acpriBripiiexpertem:amp; luméin* habitanrem inaccefsibilem:non conge minatum vel multiplicent, fed folum în ætetnitate ; nonignotum vel filen» tio abditum,fed per IcgCTn,ac Prophe-tas ptoditum, oinnipoientcin, omniS cpificcm; omnium poteftatem haben« tcm: Deum amp;nbsp;pattern vnigeniti 8( prit mogeniti omnis creaturae: vnum Défi, vnnis filh pattern, non raultorum : nius Paracleti per Chtiftum, ahoram otdinneffcftorein: vnum conditorem variarum creaturarum per Chtiftum: faiftorem eundem, redorem aciegifla« torem:per ipfum rcfurteftionis auâoa rem,iudici) retributionis, per eundem Chtiftum. Huneipfumvoluithomi« nem fieri ,qui verfatus cft cum homi# nibus fine peccatOipaffus eft,â mortuis furrexit.amp; ad ilium, qui cum miferat, tcuerfus cft: Atcj omnem creatutâ Dei

M 4 boa

CONSTIT. S. APOST. bonain fate mur, nihilqüç refpuendfi, omnequ«, quod ad natur« nccelsitaté pertinens iuftè fumitur.id eptimii dus rimus,Omnia enim (ecunduin fcriptii« ram erantvaidebona. NuptiaslegiK inas. Si iiberorum pro.crcatiunéhonw ftatn, ncc rontaininatain ircdiinus: nä ad propagandum genus hominumj» xuuin differentia formata eft in Adam Sc in F.ua. Animä incorporcaip,Sc im« inortaleniaffirmamus, ntc intcrire eä veluti corpora, fed pcrpettid inanerq, vtl rationis participe, SC libertatepr^ ditam.Omneniiniuftum concubiiuii^ maxime euin , qui contra naturatn a quibufdä exercetur, refpuiinus vt ne# phariuin, 8( fceleratiim : refurreetioné hiturani fatemur.iuftoruin 5C iniuftos riiin,nec non ictributioneiH . Chnffä non confiteniur purum honiiDein,fed Deuin verbum,Sc hominem,mediator pein Dei Si lioininum : Pontificetn Pa# tris. Ncque verd ynâ cum ludæiscir# cumcidiinur, feientes veniffe eum, cui rcpontuin effet,Sc per quern cuftodirc« C'f»'94- tur generationes, expeftationemgene ” tium lefutn Chriftuin,cx luda oi turn, de leffæ florem, cuius impe# num fuper hume# ruin eius.

Contra

LIBER SEXTVS. ns (outra eos,qt!i Chriftum confiientM, Cr^tamen ludatTfare nelKiit.

Caf. X I I.

SEd quoniatn tune hæc îiærcfis mas gnas ad didpiendum vires videbas tur habere, totaqucEccIefiain pe» riculo verfabatur, nos duodecim ciira conueniflemus Hierofolyinis (nam in locumproditoris Mathias Apofiolus faftus eft, qui fortem ludac accepit ( vt n feriptuin eft, Et Epifcopatum eius aa dpiat alter) vnà cum lacobo fratre Do mini deliberabamus quid faciendü eG) fet vifumqiie eft ipfi amp;nbsp;Presbyteris fer« monibus doftrinæ alloqui populum» Eten im quidam ä ludica Antiochiam profefti, docebant Fratres, affirmans tes nilî rircunciderentnrfecundü mo^ rem Mofis, aliofque ritus , quos ille prêfceperatjfcruarent^ faluos fieri non pofle. Ciimergofeditio, quaeftioque non parua coramota effet, amp;nbsp;Fratres, qui erant Antiochiæ.cognouiffentnos conueniffe, vt de hac re quæreremus: miferunt ad nos viros fideles,amp; facrai» rum literarum petites, vt de hac quae« flione cognofeerent : qui cum ad nos Venerunt,nunciariit nobis, qup in Am tiochæna Ecclefia quærebâtur,aliquos affirinare, oportere circuncidi, aliasqs

M 5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;««

CONSTIT.S. APOST. Ceremonias feruare.Atqn: alns alia centibus.Ego Petrus cùin confurrexif* fem, Viri frat res(inquam) fcitis vos ab antiquis diebus in nobis elegifle Deu, vt per os ineum aiidirent genres Euanlt; gelii fennoneia, amp;nbsp;crederent.St qui no uit corda Deus tcfiimontum perliibuic îplîs.Cornelio enim Ccntunoniimpea rii R.oinani,virus cd aliquando Anget lus Doin'ni, qui ei dixit vt me accerfes ret, ac de orc ineo verbum vitæ audia ret. is verd j loppe_C3rfarcam Strato# nis me vocaitit . cumqn'e me ad iter pararem.volui cibuin capcre : qui ciiin pararetur.intcrea eram in cccnaculo o« rans: quo tempore vidi coeluin apertS, amp;nbsp;vasquoddainquatuor initrjs vin» £ium veluti fplendidum lintcum in ter ram fubinittiin quo indufr erant om nes quadrupèdes, arque reptiles rerræ, amp;nbsp;alites ccclirauditaqiie eli vox de coc# lo. Surge Petre, lacnfica,8c manduca, amp;nbsp;egorelpondi,Nequaquam Domine, quoniam nihil conunune^vel immun# dum vnquam corned). Iterumqiieau# dita vox elljQuç Deus purgauit.ne tU itnmunda exiltimaueris. Quod ciim ter eflet faâum, vas in ccclum receptS eft. cumqiie in dubio elTem, quo'nam fpe^aret vifa fpecies, dixit mihi Spirit tus,£cce viri tequ(runt,furged( vade nun eispiihil duktans ; quoniam ego

tlB'TR StXTVS. II? îlîosmiC ij veróaCenturionemifsi fucrant.Quxciimniccuineuoiucrein, . agnoui fcrmonetn Domini fcriplum, Omnis, qui inuocaucrit nomen Domi nijfaliiuserif.F.t rurfum,Rccordabun tur 8f conuerrêturad Doinini'i cmncs '

igt; l^ncs terra,amp;adorabûtcorâcocmncs ), Tribus gentium,quoniam Domini cft ,, regnum, amp;nbsp;ipfe dominatur gcntibus.

Cogitansque vbique de voraticne gentium fcriptuin cITc, furrexi,Si: cum eis fiiin profcilus, atque domiim ils liusintraui. tncverd adhucnuncian:? tefermoncm, cecidit Spiritus farftus in eum,atquein illos , qui vnd turn co ïbi adcrant : quemadmodum nobis in principio acciderat; nutlumque difcri* men ftatuit inter nos, amp;illos , fide purificans corda ; amp;nbsp;cogncui ego non efle acceptorem pcrfonaiïiin Deü, fed in omni gente eum,qiii timet iplum, 8C operaturiufiitiam, ilii eiTe acceptum. Commoti autem hacre funt qui ex cit cuniifione fideles erant. Nunc igitur quid tentatis Dcum, vt imponamus in gum graue collo difcipulorum, quod rec nos,nec|; patres noliri ferre potue^ runt, fed per gratiam Domini crcdia mus faluari,quemadmodum amp;nbsp;illii’li« berauitenim nos vinculis Dominus, amp;nbsp;leuauit nos onere notiro, iugw'cj; cle mcntia diffoluit, Quæ cii dicere, filuit

M 6 OlM

CONSTIT.S. APOST. omnis moltitudo.relpondit auté îacolt; bus frater Domini ijs.verbis ,.Viri fttt tres me auditc,Simon harrauit qucad« Hiodii primiim Deus ftatuit fumere de gentibus populum noinini fuo, cui rei confentiunt verba Prophetarfl qucad» modum fcriptumeft. Poft hatereuer«i „ tar, amp;nbsp;reftituam tabcrnaculum Dauid „ coUapfum.SC ruinas illius reparabo. Si , excitabo illud vt requirant cæteri ho* mines DominS,amp; omnes gétes , fuper ” quas inuocjtum eft nomen meum,dis *’ dt Dominus fadens hsc , nota funt ä fæculo Deo omnia opera fua. Quare egoiudidonongrauandoseos, quid gentibus ad Deum feconuertunt, fed ftribendii ad cos vt fe abfiineant d con taminationibus gentium. Idolothytis, fanguine, fuffocato, amp;nbsp;fornicatione: qux etiani olim feruabantur ante lege ab fts, qui fccundA naturam viuebant, EnoSjEnoehjNoe, Melchifedech,Iob, vel ft quis alius huiufmodi fuit.Tunc* que vifum eft nobis Apoftolis, Si Epifc copo lacobo,atque Presbyteris efi vni* uerfa Bcclefta, deleftos ex nobis viros mittere vna efi Barnaba, Si Paulo geiu tiuni Apoftolo, Tarfenfi, Si luda cog* nométo Barfabbano,ac Sila,viris prsr* cipuis inter fratres, feribereque eptfto* lam corum manu iis verbis.

Apo*

LIBER SEXTVS. n amp;nbsp;Preßjtni,amp;fntres, his, ^nifunt jinliacheit in Ciliciti,

amp; Syritfratribits, fx ^en-tibnSiftluiem.

gt;,/^Voniam audiuimus quôdquidâ ,, v^ex nphisconturbaueruntVOS fer ,, ^^monibuSjperuertentes animas veftras iis.quac non mandauimus : via ” fum eft nobis in vnum congregaris,de« ” leflos viros advosmittcre tum dile# ” fiis noftris Barnaba amp;nbsp;Paulojhomini# gt;’ bus j qui animas fuas tradiderunt pro » Domino noftro Icfu Chrifto pro ijs, gt;' quç (ignificafiis.milimus etiam cum iis » ludam,amp; Silam, qui verbis eadem vo» ,, bis referent . Vifum eft enim Spiritui „ fan fto 5i nobis nihil plus imponi voa ,, bis oneris, qudm horum necelTariorn,

vt abftineatis ab Idolothytis, fanguine ’ fuffocato, Si fornicarionc, à quibus fi ” contincbimini.beneageris.Valete.Atqt

Epiftolam qaidem miliinus, nos vero per aliquot diesmanfiinus Hierofolya mis, fimul délibérantes quae ad coma munem vtiliratem,d( ad corrigédas res pertinebant.

Üÿod c^oricife^tirart ab hareticis.

Caf. X Ul.

M 7

Pofs

CONSTIT. S. APOST.

POfteainterccfsit aliquod tempus: vifitatis tratribus,iiscp, infermone pictatisconfirinatis.admonitisqu'e fugere eos , qui fub nomine Clirifii X Nol'is aduerfantur Chrifto,amp; Mob,Si in pelle ouina indudunt iupü. ii enim funt PfeiidochriHi, X Pleudoprophea tT.Si Pfcudapoftoli,dcceptores,coiru# ptores,vulpibtis fîmilcsjiuini ixcenrcs, vineariiin calainitasspropterquos rcfri Mat-M- gefcet inultoruin diaiitaj.qui veto per feuerauent vfquein finem inflexibilisgt; )gt; is faluus erit .A quibus vt caueremus, „ Dominus nobis denunciabat,Venient, inquiens,ad vos viri in veftimentis o« uiuin, intus autem funt lupi rapaces, à ” fruflibus eoruni cognofcetis eos.Attcs *’ diteabipfis.Surgenc enim Pfeudcchri ” ftijPfeudôprophctæ, X decipicntmul* ” tos.

Sui fiat, ^ui mtkelieitttt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prlt;f

äicauerint, amp;nbsp;quit ßnt Hierumprt^ tepu.C»p. XI111.

IGitur horum caufa nunc in vnum conuenientes Petrus,5c Andreas, las cobus,Siloannesfilij Zebedæi Ph’* lippus,8i Bartholomaus, Thomas, X Matthaus,lacobus Alphai, Si Lebaus cesnomcnto Thadxus, Simon Cae na;

LIBtR SEXTVS. «ç

Bandes, amp;nbsp;Mathias lud r fuffeftus , fl£ lacobusfrater Doinini,Hierofolyniar3 Epifcopus ,8c Paulus doétor gentium, Vaseleftjonis, vnà congregatifcriplîs mus ad vos liane catholicam doârinâ ad vos cunflrniandos,quibus inv niuer fa EcclefiaEpifcopatusinu.nus eft comlt; miflum in qua dedaramus vobis, Dell Omnipotentem vnum efle,præter que nullus eft, atip vt ilium foliim colatis, amp;nbsp;adorctis per lefuin Chriftum Doini num noftruin in fanfto fpiritu:vtami3 nitfe facris Scripturis, loge, 8i Prophet ttSjparentes reuereamini: omnes nefae: riasaftiones fugiatis ; refurreftionen» SCIudidü crcdatis:retnbutioné expefle tis:oinnibus eius creaturis di gratiarft aftiôe vtaminiîveluri eius operibus.nia bilég in fc continétibus malt, légitimé connubiaiungatisivitupcrationeenim lt;aréthuiufmodinuptiæ,quoniam SC il Dominriiungiturviromulier,atcçDo , minus dicitjQui fedtab initio niafru* lum,8c focminâjfedt cos 8( dixit, Proigt; pterearehnquee homo patrem 8Cma* tré.SC adhxrcbit vxori fuæ,8C crût duo in carne vna. Nequeverô poft nuptias liceat eâ indemnatâ ei)cere:Cuftodiet e« nim,inquit,fpiritutuo,8C vxoréiuuctu MtU.t. tis tuæ ne reliqueris : qm ipfa eft parti# ceps vitæ tuæ, amp;nbsp;reliquiæ fpiritus tui, K ego fed,8c nô aliusiinquic eni Domi

nus.

co NSTIT. S. APOST.

ftus, Quod Deus coniunxit, homo he feparet. Muliereniineft vitae confers ac focia,in vnum corpus à Deo confia; ta qui veró conträ icindit in duo id, quod eft in vnum j Deo concretum :ra

• ■ tionein rerum à Deo conditarum euer; titjôc illius prouidentiç aduerfatur.Eo; dem modo retincns earn , quæ naturx legem violat,iniuftc facitquoniam qui adultéra retinet, infanus atque i mpius . nbsp;nbsp;nbsp;” eft;Abfcindeeniin earn,inquit,à carni;

bus tuis : non enim eft adiutrix.fed infi diatrix ad alium defteftens mente. Ne; que ctiam circuncidaminitcontentiquc fint fideles circuncinone cordis in fpi; ritu,C!rcuncidiminicnim,inquit,Deo veftro.SC circuncidite praeputium cors ’’disveftii,

ûtiod »OS ofortet btjrtißttum iter»re,«e^; rettftre nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t b if»lgt;ijs datum,

jui ba^itifmiu no» cfl,fed^o-

lius coitiami-»atio.

Ca^. Xf'.

• £7 Odem modo content! fint vnofo X lo baptifmo, qui in Domini mor;

tern traditur,non minifterio abo; .minandorum hacreticorum fed probas toruin facerdotumin nomine Patris,

X

LIBER SEXTVS. n«

amp; Filii,amp; Spiritus fanib.Nequeimpio XuiB baptiftnusrccipitiir, neq; is, qui petCinÄusadininiftratur j alterobiis ptifmo, debet irritus efSdjvteniin vH’ ert Deus,amp; vnus Chriftu^SC Parade« -tus vnus.fic vnus eft baptifiniis, qui in eius nomine datur.Qu^i vero ab impiis piiculum acdpiunt.eorum fententiç fo , cii fiunr. non enim illifunt facerdotes.

dielt eßimiis Deus.Quoniamtuabieci« fti fcntenpain,abiiçiatn amp;nbsp;ego te, vt nö fis facerd'os ihilji. Nequ« vero baptiza« tiab qs, initiati cenfefitur, fed potius inquinati^cüm non p;lt;caiorum remifii fionem arqpiant.fedimpietatis yincu« Ium induani.Veruntamen initiates ite ruin baptizate tentantes , crucifigunt Dominiini,iterum euin interimunt,de rident diuina.eludunt fanda,lnlultant epiritu),f'^nguin«m fandlum veluti eöt niuneiH fontcinnunt,pcccaut in mitte« tem,in pairum,dc in teftificantein , Sed etiain , qui ob negligentiain baptizari contemnit, veluti infidelis condersna« bitur,S; ei exprobrabitur veluti ingraa

), to.Ait eniia Dominus,Nifi quis baptia ,, zatus fuerit ex aqua SC Spiritu fanfio, j noningredieturin regnum coelorumi ” Et iterum,Q*iicrediderit,8C baptizatus ” fuerit/aluabitur :qui vero non credide ” ritcondemnabitur.Qui yerdd(ät,£as

ptizabor uim ad finem vitge peruene«

ro.

CONSTIT, S. APOST. fo,ne pecctm.â: baptifmum inquinem • is Deum ignorat,amp; fuac nitursr eft pas rum memor Noli enim differre fóuer* ” ti ad Doininü ; nefds enim quid fequés dies pariat.Bapcizate quoque puerulos veliros, amp;nbsp;educate eos in difciplina 8i præceptis Oei.Sinite enim,inquit,pars uulos venire ad me , amp;nbsp;nolite eos pro^ hibere,

Dt libritfdlfiiiitfcriftit,

HAee omnia mandauimus vobiï, vt nofiram fententiam cognofce. retis cuiufmodi 'fit, atqiie noftrO nomine inaulgaros ab impi,s Itbros ne receperitis.non enim nominibus Apoa ftolorum attenderedebenSjfed naturse reruin,5( reftae fentcnti», nouimus t* nim à Simone Cleobio pefiilêtes Tub nomine Chrifti A Apoftoloruin com* |gt;ofi(os libros drcumferri in fraudent veftri.qui Chrirtum,nos'q; eius feruos diligitis , Pnfds quoque temporibus quidam libros Apocryphes fcripferiit Mofis, Enoch , Sc Ad.r, Ifaiæ quoque, Dauidis Hæliæ,atquetriumPatriar charfi perniciofos SC veritaii infefios. Tales modo libros effecerunt execrai* di homines,damnantes rcrum origine, nuptias,prouidentiau),bberorum proa créa

LJBÏR SBXTVS. ui Cfcationein,legem, ProphetiS,barba« ra quardain nomina inferentes, vt ipfi aiunt,Angelorum,re veraautem dçmo num inipfisloquentium.Quorum do ftrinam fugile.ne fupplidieoruni par« ticipcs fins,qiii illos confcripferunt,v( decipercnt ac perderent fideles , amp;nbsp;lau« «iiandot Domini lefu difcipulos.

DtClericii. Ctif. xril,

EPifcopiim R Prcsbytcrum.ac Dk conuin dtcimus vnius vxorisde« bere conftitui, iïuc viiiant eoruiA Vxores.fïuedeccfierint.non licere auté fis,fi poft ordinarioné fine vxorefues rint,ad nuptias tranfire ; vel fi v xores habcant, cuin alris coniungi, fed con« tentos elfe ea, quam habcntes ad ordi« ' nationem venerunt ; miniftros quoeg, Cantores,LeiSore$,OftiariosvniuSV3 xoris viros efie iubem’. Si ante nuptias ad clerum venerunt,conccdiinus eis vt vxores ducere pofsinr,fi quidem hoe ex petent, nefi peceauennt , peenaaffi« öantur. ftatuimus autem neminilice« re ex clero amicam, vel ancillam vel vi duain,vcl repudiatam ducere,vt etiain lex vetat. Diaconifta fit virgo, cafta,fin minus,faltem vidua eligatur, qux vnS vu

CONSTIT. S, APOST. virum hibueiir, ft delis amp;nbsp;honella.

^dherlatio admuiensfugkn' dxm trnpioruftt hærtù-eerum focielxte»).

Cap, X ri I.

POenifentes recipite ; hæc eft enim Dei voluntas in Chrifto.Catechui» menos,poft inftitutionem baptisa tc.linpios hireficos,qui impœnitentcs fuerint/egregatos à fidelibus eiicite.at que à Dpi beelefia exterminate,præcipi te'rg ftdelibus,vt ab eorum confuetudi« ne omnibus modis fe abftineant, neC fermonis cuin iis, neque precum eom^ munioncinhabeant vilain.I] enim ad-ueifarri.infidiatores'cefunt Ecdeftftqui Prt.ï^. ,)gregemlabefaâant,amp; hæreditatem cös „ taminant. Oftentatores,atque ex omni parte deprauati, de quibus dicebat Sos lomon,in impictate eos ftmulare pieta^ tem, Eft enim, inquit ,via qux videtur qiiibufdam reifta,fed extrema eius refpi ciunt profunda Inferni. hi funt illi, de quibus Dominus amarè feuereqiie pro nunciauit,dicens , Quod funt Pfeudos chriftijSC doftoresfalfi,qiu blafphemia aifecerunt Spiritum fanAum, eiufqiie donum poft adeptam gratiam reieernr, quibus non rcmitteturnecin hoc fæ« culo,

LIBER SEX TVS; nS culo.necj; in future;qui ludæcs falfa re ligione fuperant.Græcos impietatc:qui Deo,qui eft fuper omnia, maledicunt, amp;nbsp;Filiuin eius defpicinnt,atque doftri* nam Spiritus contcmnuntqui diuinbs fermones ncgaiit : amp;nbsp;per hypocrifiin fe eos recipere fimulant in connimeliain Dei;fraudem'«p'eorum,qui eosfequun^ tur,qai fatrâm ftripturam deridènt,Si iuftitiam,quæ tandem ilHa fitjign'xjrät: qui Ecelefïam Dei labefaftant, veluti Vulpeculae vifieam. quos monemUsvt lt;nbsp;fugiatiSjBc laqueis animas veftras imlt; pediatis. Nam qui cum iuftis ambulat, ” iuftus erit.’SC qui cum inftpieniibus am , » I bulatjCognofcetur.nec enim cum furw bus cuttere oportet, neqiiè cum a dub tero partem ponere, qutetitani fatlfïui '

gt;• Dauid inquit,Domine qui oderunt te, » eos odio habui, S{ aduerfus inimicos »tuos contabui. perfedo odio oderam il los.ininlicifaaifuntmihi. Et lofapbat D'eus ejeprobrat amicitiâ, fodetatemi^ initam cum Achabo, 8( Ozia,per lonâ Prophetam inquiens,Si cum peccatore tu amicitüiungeris,8iauxilium probes

» eiquiodtohabeturà Domino,ideofta ,, tim ira Domini fafta effet in te,nifi ina „ uentumfuiffet cortuumperfeâum en ,, ga Dominum, propterea pepercit tibi Dominus.verunrameninterriiprafunt opera tua,Si fraâx funt naucs tux. Vb

ta«

, CONSTIT. s. APOST.

rateigiturillonim fodetatem.atqueal» corum pace abalienamini. dei|S eniin Prophetaloquebaturi|Sverbjs,Nóeft

’ gaudere cum impiis,dielt Dominus: il

cnim funt occulti lupi,noui canes, qui

non poflunt latrare,qui quidem modo funt pauci.fed progrediente, atque ap* propinquante confuminatione, plures grauioresqi funt futuri :de quibus dice

«» bat.Dotninus.Nunquid fiilius hominis „cüvenerit.inuenietfidêin terraf fic e3 „ qudef abundabit iniqiiitas ,rcfrigcfce( charicasinulcorum,âcvcnientFieudo«

. chrifti,amp; Pfeudopropheta?,amp; dabfit fi« ’ gna in coclo.vt fi 6eri pofsit etiä eleftj lt;nbsp;” decipiäiur. quorû fraude uberabit nos ” Deus per lefum Chriftum, qui eft fpes tioftra. Etcniin nos quoque tùin pera« graremus gentes,ecgt;.le(ias'q; confirmas remus, alios quidêm multis adintnitios nibus SC fermonis medicina curatos ad , (aniratem reduximus,CMm tnqrtielfenl vilt;ini,8( tantum nonanimam efftarét; cos,qui nullo retnedio curarj pçtuei St, r ‘ tb ouili eiecimus,ne inorbi contagione valentes agni contabefeerent, fed purû tnundi, fani, integri Domino .confer« uarentur. Atque hæc quidem vbique to to orbe terrarum in (îngulis ciuitati« , bus præftitiinus.Reliquimus verd vos bisEpifeopis , jcreliquisfacerdotibus lurc,tc merit« huius catholics doârio

ns

LIBER SEXTVS. n» Bar monumentum pro confirmiHone tt lorum.qui Deo crediderunr.Quam do ôrinainmifîmusper Clcmentein cooa (Mfatorem noftrum fidelifsimuiTi,amp; fli lium vnaniinem in Domino vnà cum Barnaba fc limotheo iilio optatifsia rio,8( Marco Germano, cumquibu« Titum vobis dedimus.X Lucam.Iafo» nein quoquedf Lutium, jC Sofiparrü, per quos horcamiir vos in Domino,vt j vetert confuetudine recedatis,vincua lorum,inanium,exterminationum,ob4 flt;ruationum,delcAus ctborum, baptife morum quotidianorum: vetera enim rc (eflierunt, ecce noua funt omnia.

C«»tra im^reiaiiter

gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C»p.XtX.

COgnofeitis enim Deum per Chri« ftum,vniuerrami£ eius difpenfatio nem jpnncipioinftitutain, qudd dedit nobis legem (implicem ad auxilift Baturalis legis,puram, falutarem, fana Aam,in qua amp;nbsp;proprium nomen repoa fuit,perfeAain,abfolutain, decem prara cepta continentem, plenam, reprehena (ione carentem,conuertentem animas, cuius tmmemores Heb rar os per Mala chiam prophetam admonet dicens, *■ Recordamini legis Molis hominis »»Dei.qui præcepit nobis mandata Bf Btuftitias , aut aded Unftu« «C iußus

•Û.

■ CON STïT.rSi APOÎT.

eft, vt fiiin Dominus Itprofum vnirm . rurauiffef, polfea'cj: nouem alios, dixe# ‘ nbsp;nbsp;” tit priori.Vadeamp;oftaide te Pontifie*/

” amp;nbsp;offer munuamp;, quod præcepit Mofes ” in teftinioniirmtpÊs£inoiK!iTi verd HliS'

S- )gt; ru^'ftutl,dtc2{'o(tendite'«os■(aeercto^w■ gt;» bui .'Nonenini.bgam diffotuit ,■ rt Si» Il monopinattir». fediniplèuir. Inquire* „ piltiilotainumjamp;'vniisdpexnofi pre»* teribit àlege.quoufque oinnia fiant nô enim veni, inquit,'foluerelegê,fcd ad* implcre.Etenim Mofes Icgiflatorfimul «c Pontifexiidètnlj) Propheta, 0e Rex, Relias quoque zelator Pretphetarohi adfuerunt in tranSfigurationeOômifil jn monte, incarnationis, pafsiosiuin'cB teftcs.vt amid/aiftiliares'c^ Chrifiijtió vt inimi ajieni, Ex quibus per^i* cuum fit.Ie^em bonam fanâam^é elfe ynäeumProphetis. '

tî-i

• !.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. À ,tn ftiiUil't’fihx 'tun: ' .1 j'1

f ; ify- Cup.’ tX X, ■■n-i' nilt;‘^

LEx eft Decalogus-, quam antequâ populus vi'tulum, hoc eftApim Aegyptiam fâceretjDeustiilttyd, ' ce,qaæ àuribùS »uthreturiJlaECWk iù* * ft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a»

LIBER SEXTVS. no fta efljOb quam caufam lex d;c!tur,quo num fccundfinaturam iuftc iudicia fa:« at,quatn Simon improbat, putans fe ah ea iudicatû, fupplicium effugere nS pofie, Hæc lex bona eft, fanfta, libera. inquit cniin , Si feccris mihi altare, ex ' * terra facies mihi if fum, non dixit Fac, fed, fi feccris non neccfsitatem impoa fuit, (cdiiberæpoteftati pennifit. non cniin facrificio opus habet Deus , ciim nulla re fuaptc natura indigeat,fed que admoduni iam fuperiori tempore Deo Charus Abel,SC Noc,atque Abraam , Ä reliqui non rogati.fed natural! lege co# inoti, fua fponte Deofacrificia offerea bant d grato animo profefl:a,ita permit tit modo Hebracis.non iubendo, fed IÎ voluerintconcedendo . aciî reâa ant# mi I'ententia obtulerint, benigne recta piendo facrihcia ipforfi.ldeo,inquit,Si facrificare defideras,non indigent! mi« hi facrifica: nulla enim re opus habeo: meuseiienirqorbis terraruin,8lt; per# feftio dus . Cum veto eius populi ho# mines huius rei immemores fuerunt,8lt; vitulum pro Deo Dcum inuocauerunt, eicp caufam profeftionis ab Aegypto tnbuerunt, dicentes, Hi funtdei tui If# rael,qu! eduxerflttc de terra Aegypti. £xc,iU £t colenees (imilitudmem sütuli comegt; dentis fcrnum ^negauerunt Deum, qui per Mofein-vifitaueratipfosin tribula#

N none

CONSTIT. S. APO ST. tionejprorum , Mofem (inquamj qui in manu amp;nbsp;virga (igna cflTecerat, Aegyptios decern plagis percufferat.ma re rubrum diuifis aquis tranfmiferar, eos per mediam aquam,vt equitatü per cainptim duxerat,inimicos, Si inßdia/ tores eorum demerferat, fontem amalt; rum ad Maran dulcem reddiderat, ex duro lapide aquam ad fatietatem edult; xcrat:columna nubis propter arftus ma ^nitudinem eos confexeraf. Columna ignea illuftrauerat, viam'q; monftrauo rat ignoranribus quo pergerent : qui manna de carlo dederat, à mari carnis copiam miferat inuefta ortygometra: qui in monte leges eis dederat. Cuiuls: qiie vocem audirt meruerant.eum aba ncgauerunt dicentes : Fac nobis deos, qui præeant nos . vitulum'q; conflauca runt,â( facrificauerunt Idolo.Tunc ve* ró ira incenfus Deus,vtqui eos ingraa tos videbat, obligauiteos vinculisar* dtifsiinis opprefsione onerum,atque du ride catenx,amp; non ampliiis dixit.Si fe* ceriS'.fed Fac alcare, Si afsiduc facrilica: iminemores enim gratixgt;OiFerigitur lugeholocauftû, vt memorßsmei. NS quoniam male vfus es libertate.pofthic tibi inipono necefsitatem , arque cerds cibis te prohibeo, Si aniinalium mfidolt; ruinSc immundorum deleâumtibi pr( fcribo. quanuis o«ne animal booitaté had

LTBER SEXTVS. ult; habcat.vt quod à me faftum fif, 8( ex» terminationes taies tibi impero, expia» tiones,afsiduabaptifmata, afpcriîones, luftrationes.cenationesvartas,atqueiis (îngulis, nifi obtempcraueris, pccnam ftatuo, vt æquum eft inobedîenti, vt hoc modo vexatus, amp;nbsp;catena encAus, j itiultitudine deorum recédas, otniflbiÿ Ulo.Hi funt dq tui Ifrael, recordcris ils lins, Audi Ifrael Dominus Deus tuns Dominus vnus eft, confugiafque ad il» lam legem, quam ego natura omnibus ^**'5*» hoinimbus indidi, vnö folum efle Defi in ccelo amp;nbsp;in terra, hunc'q; diligendum cx toto corde,ex omnibus viribus, ati^ ex omni mente, amp;nbsp;excepto illonemin£ timendunvneque'aliorum deorum no lt;nbsp;men mente conäpiendum, neque line guapronunciandum.Nam ob duritié obl)gauiteos,vt facrificando,ceirando, fe expiando,atque ralia obferuando, in cogitationem eius venirent, qui hxc i» pfis prxcepilTet,

ßtwifub^ttufnmus ,(Sgt;‘an i» fetnùMt le^is iaduüe i» Cbriltumnt-

ienta.

Caf.XXI.

Vef»

CONS Tl T. s. A POST. _ V Eftri, qui credidiftis in vnû De 3 ac non netefsitate.fed reda fenté* tia,ei,quos vosvocauit,paruiftis, beati funt oculi.quoniam vident, ü au res.quoniam audiunt.foluti enim eftis vincalis,amp; feruitutê liberati . non ams pliiis enim(inquit)dico vos feruos, fed ainicos,quoniam oninia, qus audiui â Pâtre tneo,tnanifeftaui vobis.illis enim nolentibus loqui vel audire, non defe# Au pocnarutn.fcd abundantia nequitif dedi mandata non bona,amp; iuftitias,in quibus viduri non funt. nöbona auté ex propolito ipforum, quoniam cautet ria,gladius ,inadicamenta infeftafunt non valentibus : non feruanturautein propter inobedientiam, vndc non fer« uata mortem eis afterunr.

iiÿài lex iefdirifieie tHdiillit eritt, ^uam adueniem Chrtilut, fuflnlit.

Cap. XXH.

VOs igitur beati eftis, qui maJedi« ftione eftis liberati.Chriftus enim Del filius cum venilfet,legem ratä habitam impleuit,! tduda fuftulir,ft nö oinnia,atgrauiora: legem confirmans, îjs finem imponens.voluntatc'qi huma nä rurfum dimifttliberam, vt non hic temporanej mortis iudidum exerceat, fed

LIBER SEXTVS. 122

fed in alio ftatu rationes fit cognitur*. Ideoqiie dicit,QuivuIt venire poft me, veniat. Et rurfum , Num amp;nbsp;vos vultis

abirelt;Iam veroantequoque eiusaduc turn recufabat populi facrificia.fepcnu tnerc) in cum peccantis,atque exiftimä tis facrificqs euni non pccnitentia pla# catum iri.ita enim,inquit, Vt quid milt; lerc.i, hi incenfum de Saba affers,8c cinnaino

mum de terra longinquai’Holocaufto« mata veftra non funt accepta,amp; facrifis cia veftra no placent mihi,8lt; deinceps.

” Holocauftomata veftra congregate cu gt;gt;nbsp;facrifichs veftris, SC comedite carnes, gt;) queniam non mandaui vobis, quando „ eduxi VOS de terra ’legypti.Deholocau „ ftiSjSffacrificiis per Ifaiam quoq;,Quid ,, mihimultitudo viflimaruin veftrarCt .

dicit Dominus Plenus fiun holocauftis arietuin; adipem agnorum , amp;nbsp;languid ’’ nem taurorum, amp;nbsp;hircorum nclo, ne# ’’ que veneritis apparere milii.Quis enim gt;’ quaefiuit Inc de manibus veftrist’calca (gt; re atrium meum non addetis ampliiis, ,1 Siobtulèntis filigineni,vanuin,,incen# ,, fum,abominatio eft mi hi. Neomenias p veftraSjSe fabbataveftra, 8i diem mas;

, gnum non feram.Iciunium.SC ceffatioa ’ nem, amp;nbsp;feftiuitates veftras edit anima ’ mea .fafti eftismihiinfocictatem. Et ” per ahum dicit, Difcede à me, fonuiu ” carminum tuoruin. Sc pfalmum orgagt; N 3 no»

CONSTIT. S. APOST.

Borum tuorum non audiam : Si San«

11, qui facrificare conflituerat, Samuel

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5« dicit, Bona aufcultatio fuper facnficifi,

,f Si obedientia fuper adipeni arietum.Ec , ce enitn non vultDeus facrifidum fîcut obtemperari fihi, 8( per Dauid didt,

, . nbsp;nbsp;” Norcdpiam dcdomotua vitulos,necv

rjM. ydegtegibustuisha'dos.Siefuricronon !

” dicatn tibi.-meus eft enim orbis terra«

gt;' rum,amp;perfeftioeius.Num n-.anducabo

I, famestauroruin.aut fanguincni hi:lt;o« ,, rum bibam f Sacrifica Deo facrihduin ,, laudis,amp; reddeaitifsimo votatua. At* t que in omnibus fcripturis eorum facris fida reiidt, quoniam i| in ipfum pecca«

A’S». ISgt; verunt, 5acrthciaeniinimpioruin,abs ominatio apud Dominnm.Btenim inia

” que ofFerunt ca.amp; iteruin , Sacriheia is : ” pforum tanqudm panis ipfîs, omnes co

medentesea inquinabuntur. Quodii ante fuum adiientumjioco facriitcij cor ; ntundum poftulabat,amp; fpiritum cuntri turn , inodo ciiin iaiii venerit, niuhd t niagis hçc,quæ per fanguinein fiebanf, euin diciinus lultuiiCe . Sufiulit autem ctimprius ilia iinpleuerit etenim drs cuincifusefijÄ afperius, facriheia quo« que obtulit, Si holocaufta, atque alifs inoi ibus vfus eft ; ipfcqiie legiflator ef« I fecius eft perfeftio legis , non fublata f lege naturali, fed extinftisiis, qua per | deurerofun induâa fuerant . quangt;

quàtn

LIBER SEXTVS. u;

lt;[uim noB omnibus.

Suomedf chri/fiu imflaterit qme exiinxerit,lt;}«'t cemmiitit-tterit, ycl tranftnlerit.

Cap. XXiil.

LEgemenim naturx non fuftuli*» fed confirmauit ; nam qui dixit i^* lege. Dominus Deus tuus, Domi*

Hus vnuseft,idemdicit in Euangelio; 10*11,17. Vtcognofcanttefolura Deura.îf qui di xit,Diligesproximum tuum» ficut telaJ.n. ipfum , in Euangelio renouato praee» ' ptoiMandatum nouuin(inquit) do vo» bis, vt diligatis vos inaicem. Qui tunc «dem pi'ohibuit, modo prolnbetins tonfi deratam i ram : qui tune adultérin, moddillicitam ciipiditatein : qui tunc latrocinium, modd magis coinmendas uit eum, qui de propriis laboribus inos pibus prabet : qui tunc odium prohi= buit; nunciniinicoruin dileûionem prç cepinqui vindiAam , nunc praecipitpa* tientiam ,non quôd iniutia (it vindi« fta, quac iuftt fumatur, fed quddpraa ftantiorfitpatientia.Neque veto natua raies affcôiones cxcidi iufsit, fed illa= Tum exuperantiam,qu! coicndos paren tes pratcepit,ipfc iis fubieftus erat : qui Sabbathum feruari voluit,vtille dies

N 4 con?

CONSTIT. s. APOST. confomeretur in legum meditation?, nunc quotidie iufsit nos cogitantes cö« dits naturæ prouidcntis'c}; legem,gralt; tiasagerc Deo.Circuncirionein fu!lu:s , lit,cùm eain in fi expleflet.Ipfe eniin es ratjfuirepofitaerat expeâaiio gentiü: qui iuiiuranduin præceperat, S( pehus nuinprehibuerat, omninoiuraie vea tuit. Baptiftnum, facnlicium, facet dos tiuin,localem adoraiionein alto modo mutauit. pro quotidianobaptifmo, vs num folum baptilmum inbituit.qui in cius mortem perbcitur pro vna tribu. f lgt;e qualibct nationc præcepit optimos deligijfiec corporum integritatcm fpe# ftai ijfsd rcligioncm ac vitam . Pro fa# crificio crucnto, rationale, amp;nbsp;incruena tum,ac myfticum facrifîcium inflituit, quod in mortem Domini per fymbola corporis, 8C fanguinisfui celebratur. pro adoraiione locali,ab ortu Solls vfs ï que ad occafum in Omni loco imperij

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;luimomen fuumcelcbrarillatuit.Quas

re non fuftulit à nobis legem, fed vins Detttcr. 6 culamam de lege Mofcs inquit, Medi# ’ taberis vci bum, quod ego tibi mando, ” fedens domi, furgens amp;nbsp;anibulans in via.EtDauidaitjln lege Domini volns .

^J*l- I. taseius,amp; in lege einsmeditaberis die ) „ ac nofte.vbiquc enim nos legibus obfet

Pfil, 18. quentes elTe vult, non legum contems „ ptores.Beati enim (inquitj iminaculati in

LIBER SEXTVS- 114 11 in via, qui ambulant in lege Domini: Il Bead quiferutantur teftimonia ciusnn ,, toto cor de exquirent cum. Et iteruin, „ Beatifumuslfrachquoniam qua? pla= cent Dco.cognita funtnobis.EtDomi ’ nus inquit, Si hxc cognouiftis , bead ’ ’ eftis li feceritis ea.

Siiodfer Reman»! ijuejKeyoluitDe.^ nfiiius tnflitix df-mottßran.

Cap, XX nil.

NOnfoliimpernos luftitiælegem vult demonftrari , fed edainpla^ cuit fibijVt ca per Romanos appa reretj atqueluceret. nanque rj qnoque credentesin Dominum, à deorum era tore, atque iniquitate receflerunt,amp; bo nos receperunt, improbosrg puniunt, amp;nbsp;ludaros vefiigales habent,atque fuis iuftis eos vti non permittunt.

ßnod Deus fudaos eb impietatem , qua aduerfus Chriflum yßfuntfinferuitu^ tem redados,tributeÇubiecit, Cap. XXI'.

QVoniam fponte feruitutem fibi im pofuerunt dicentes, N ó habemus ’ Regcin nifiC{farem:amp; nifi oc» N ; cida^

CONSTIT. S.APÔST. cidamus Chriftum, omnes in eutn dent,8f venicnt Romani, SC tollcnt 1« CJm ncftfum.amp;gentein.atqae inuiti ve raprædixerunt : nam amp;nbsp;in eum gentes credideruntjipfï'q: à Romanis poteftate fpoliati funt,prchibiri'c^ ea farere, qux (ibi parries legibus prsrcepta fuerant: MalediAusenim(inquit)qui non ma* net in omnibus fcriptis in libro legis vc eafaciat.fieriautem non poteft, vt tum difperii vagi'^ inter gentes viuant,oin« nia faciantjqux' lexprxfcnbit. Vetat eis nim diuinus MoCes altareextra Hiero* folyma eonftitui.Iegemque extra Iud(( fines legi. Scqucntes igitur nos Chrû ftum,benediâionum hsreditatcm adi* pi(camur,Iegi Sc Proplietis per Euange iium obrequamur . Fugiamus eos, qui Deos colunt, interfedlores Chrifti, SC Prophetaruin,nephandos atque impios hxreticos : obtempcreinus Chnfto vt 'Regi, qui poteflatem habet inducendi vanas leges,ac tanquàm fapiens legifla« tor nouas ferendi, vbique naturaiibus immobilibus conferuatis,

j(2^3ifugne »f ortet hlt;eret!eos uit-qMin titiiiuriim feflem,

Cti^. XXf'l.

CAueteab hæreticis omnibus Epi* fcopi SC laid^qui legem.flC Prophe tas

LIBER SEXTVS. nj tss improbant.Deo eniin Omnipotentt infeftinon parent,9( Chriftum noncô ficentur fliuin Dei.Ncgant eniin eius generationem fecunduin carnem.Crus cem erubefîunt, pafsioncm ac mortem contemnunttrcfurreäionem ignorant, arrcrnam eius generationem prxddüt. Alij ex i^s in alio impietatis generc ver* fantur.-opinati Dominum purum homi nem efTe ex anima rantiim amp;nbsp;corpore connantem : alii lefum illû ipfum Deü, qui ell fuper omnia,efTe cxiftimant, pu« tantes eum fibi ipß pattern efTe. quibus quid poteft efTe magisimpiumi'alij rur« fum cibos quofdam vitupérât nuptiaf« que cum libcrorum procreatione iina probant:qudd opus fint diaboli.cum'lt;% ob fuam improbitatcin fint impq, noa lunt à mortuis refitrgere,proptcrea re« furreftionem labefaiSant.dicentes, no» eximios quofdam fore, fi comedere, Si biberc nolucriinus,fingentes dæmonia quædam nudata carnibus, à monuis excitatum iri : qui damnabunturad i« gnem xternum. Quare fugite ab i)S,ne vnâ cuin illorum impietate pereatis,

Ve l«d»icis ^Cftetis obfer-__ KatiexihtK.

Caf. XXk'll.

Q_iiôd

, CONSTIT. S.APÔST.

QVod fi quidam ludaicas lt;onfuegt; tudines obferuant,fluxum femia *-'nis,nofl;urnas poltutiones, Ie# gitimos concubitus : dicant nobis his horis, vel diebus, quibus hoiü aliquid ïpfis acódit, abfiinentne fe ab oratione veld Iibro tangendofiaffirmabunt, perfpicuum eft eos Spiritu fanâo defti# tui,qui Temper cum fidelibus verfatur: PriK. 6, Sanftis ait Solomon, vt vnuO quifquefepræparet ,\tciim dormit, ’ cuft odiat eum,8£ cû cxpergifdtur, col# ” loquaturcüeo.Namfiexiftiinasó mu-lier feptem diebus te in puerperio mané tem,Spiritu fanflo priuatâ effe,nn quo que fi repente mortem obires , vacua Spiritu Tanflo,SC deftituta fpe erga DeS decederesÿ vel pbtius fpiritum habes o# mnino infcparabilem,vt qui locum no occuper lt;nbsp;neceffariaeft autem tibi oraa tio,amp; fpiritus afflatus, ciim nihil in co preces.N am nee legitimus concubitus, nec cubile,nec fanguinis fluxus,nec no Aurna pollutio potefl hominis natura contaminare,velSpiritumfanAum aus ferre, fed Tola impietas amp;nbsp;aAioiniufla. Nam Spiritus fanâus Temper manet cû i1s,quieuinadeptiTunt, quouTquedi# gni fuerint,amp; d quibus fe fubtrahit,eos defertos Si Tpiritui ncquam contradi# tos dimitrit.Homo autem omnis,alius pirituTanAo plenus.eft, aliusimpuro, nc«

LIBER. SEXTVS. iiS necpoteft alters cfFugcre, nifi aliquod contrarium patiatur. Pararletus enim edit omne inendacium, Diabolus om« nem veritatem . Vnufquifque autem qui baptifmum verc ell adeptus,à dia* bolico fpiritu recersit,amp; Spiritum fan* flum obtinuit, atc^ bonû agenti adeft Spiritus fanâus, complens eum fapien ria amp;nbsp;iatelicâu, nec perinitritfpiritunt malum ad cum accedere,obferuans ik liusinuafiones.Tu ergo mulieriï qués admodû dicis,in diebus puerperil Spis ritu fanAo vacua cs, certe plena es iin* puromam nccorans,neque legens inui tumillR aduocas, amat enira is ingras tos, fl vllps alius, inertes négligentes, fomnolentos, quoniam ipfe quoeg ins grato animo inalignus àDeofpoliatus eft dignitate, qui pro Archangelo dia# bolus efle malucrit. Ideo mulier va* nos fermoncs deferc, femperque mca mor efto Dei,qui tc crcauit.atig ei fup* plica.eft eniin tuus quoque,qui cunAo rum eft Dominus, meditareqiieillius leges, nihil obferuans , nec naturalem purgat)onem,neque concubitum legi# timumnequepartum, neque abortii, neque corporis maculam; quoniam hu iufmodi obferuaciones, funt ftultoru homi num inania commenta, a mente carentia. nam neefunus, neccadaucr, nec fepulchrum,nec cibus,ncc pollutio

N 7 pos

CONSTIT.S. APOST. poteft animam h ominis inquinare, fed fola aduerfus Deutn impietas SC iniqui tas,atq) proximi iniuria, vtrapina, SC vis, atque oinne quod eft luftitiæ conlt; tranuni,aduIterium,fort]icatio.Qiiarc lts vitatis, defente cbferuationes dilegt; ftijGrïcorum enim ftmt propriac. nó enim mortuum abominamur vt illi, fperantes ilium iretum viflurum; neqj Icgitimum concubitum improbamus. £(ienim eorum confustudo vt in ris impie fentiant:Dei enim voIuntatecM aliatur viri 8C mulieris iufta connin« óio.Nam qui fecit ab initio, mafnilfl, Cf foeminaro fecit eos,Slt; benedixit eis, ac dixit,C refcite Sf multiplicainini, SC replete terrain.Qiiarefi Dei voluntate fexusfunt ad fobolem propagandam cögeininati.ergo deillius quoqiic fern» tentia fada eft maris SC foeminx con* grefsio.

'Detitiifculöriim cencubitu, adultt. rio, fornicatione,

Caf. XXZrn.

At non ille abominabilis concubi* tus, qui contra naturam fit, nclt;% praua aftió, qux Deo infefta eft;' nam contra naturam eft Sodornorum peccatum, SC cum beftiis coniunClio, praua adio adulterium, SC fornicatio, quo«

LIBER. SEX TVS. «7 quorum faAorfi aliud efl fcelus, aliud cll iniuflitia, vlrimS ell peccatummula lum veró impunitum rclinquitur pro fuo genere.Nam primi quserunt muns dum difToIuijijs, quae fecundum natus rain funt, contra naturam abutentes. Secundi iniuftc faciunt,qui aliénas nu prias corrumpunt, amp;nbsp;quod à Deo in vnum contunûum efl,in duo diuidür. filiosque fiifpeftos faciunt, SC natural lem viruin infidijs exponunr.fornica« tio ell proprisr carnis corruprio, qute non caufa liberorum txpetitur,fedvo luptatis.quod ell incontinentise fignS, non argumentum virtutis. Hæc au^ rem omnia legibus prohibira funt, ins , nbsp;nbsp;nbsp;,

quiteniinScrjptura : Non dormies cO mafculocojtu muliebri; malediflus e# nim efl tails, SC lapidibus obruitc eos: aboininationem fccerunt. Omnem dorniientem cum iumento, intcrficitc lo. eumtiniquitatem fecit in populo. Et fi Dcut, tt. quis mulierem nuptam vitiauerit, occt dite vtrumque, iniquitatem fecerunt, reifunt: moriantur. SC deinceps non en »rit,quifornicerurin bliislfracl. £t no neritquæ fornicetur defiliabus Ifracl.

„ NonofFeres mercedc meretricis Dno „ Deotuo ad altare.necprecificanis.Nö enim,inqujt,caflv funtpreccs denier« cede meretricis. Hæc legesprohibue# runt,nupuat cömendauerunt,benedia âa*

CONSTIT. S. APOST.

Aas cas appellantesquoniä benedixit eis Deus, quiforminä cü mafculo con# iunxit.Ait quodä in loco fapiens Solof »r» ij.,, mon, A Domino copulatur mulier vi« to-Et Dauid inquit, Vxortua ßcut vi* tis abundans in lateribus domus tust; ’ Filii fui ficut nouellsc oliuarum in cira ” cuitumenfae tuæ, Ecceßcbenedicetur homo, qui timet Dominum', Nuptt-je igitur honeftäc amp;nbsp;commédabiles fünf, ipfaqiie liberorum procreatio pura eß : nihil enimmaliineß in bono, Net'^ ve rdnaturalis purgatio odiofa Deoeß, qui illam inßitult in mulieribus per menßrua fpatia, valctudinis, ßrmitai; tis''ï caufa,cùm otiofx fint,vtquæ ma gnaex parte domi fedcnt,fed criam(vt habetur in £uange1io)cum illa,qux pa tiebatur fluxü fanguinis , valctudinis gratia falutarem h’mbriain attigifl'et, Matf.j, „ non moleßctulit Dominus, neque cm ,, nino illam accufauit,immo potius earn curauit, dicens. Fides tua tefaluam fea ’ cit. Menßruifqu'eapparentibus muliea ribus,viri cum cis ne coeant, vt filii fi# fic morbo nafcantur ; prohibuit enim By.18. , hoc lex inqiçcns, Ad mulierem mena ßruatam ne accédas. Neque veró cum ’ nbsp;nbsp;nbsp;’’ praegnantibus confuetudincm habeät:

non enim fufcipiendorü filiorii, fed vo luptatis caufa hoc faciunt. oportet aua tem Dei amicü, nö appetcre voluptatc.

Quos

LIBER SEXTVS, n?

ilueinodo eforieat mulicrit 'eirii fuis fttbic^lits e^t, amp;nbsp;yiroi dili-^erejnasyxtres.

Caf. XXIX.

MVlieres fubie,ftac eftote viris ve= ftris.eofquein honore habete.ac timore.amp; charitate illis inftruite qucmadmoduin fanfta Sarra Abrahä honorabat,quse ncc nomine ipfum auj debar appellate, fed dominum illû vos quot;nbsp;cabat-.Dominusmeus, inquiens, fenex eft. Itemviri diligitcveftras vxoï'esvt propna membra, vt vitæ focias, in fi« ’’liifqueger.erandisadiutriccs . La tare PrtM.c, ’’ cnim inquit,lt;um muliere,qu3r eft à iu» ” uentitteiua,cerua tuac amicitiæ, amp;nbsp;pu!

gt;gt; lus luaruin gratiarum conucrfcrurtes gt;. cum,propria vero prxeat te,amp; adfîtti ) 1 bi in Omni tempore.in huius cnim ami „ citia implicatus,mulnplicabilis eris.Di „ ligite ergo eas vti membra propria,vti corpora vcftra. Scriptum eft enim hoc modo. Dominusteftificarus eftintcr ” te Se mulierem adolefcentiçtuæ,amp; hçc ” conforstua.K non alius fecit, amp;nbsp;reli= quot;nbsp;quiæ fpiritus tui,8f niftodite in fpiritu' •’ veftro. amp;nbsp;mulierem adolefccntiæ tuæ jgt; ne deleras, Virigitur Si vxor iuftis nu ptiis coniunâi,mutwo fe excitantes,!}« ne obfcruationibus orent, S( quanuis non

CONSTIT. S, APOST, non lauent, tamcn erunt luftrari. Qui verôalienam vxorcmcorropcrit, vel cummeretricefeinquinaucnt, neque fi toto mari, arque omnibus fluuijs fe abluerit,expiari poterit.

JlÿiJ Itidiieriim Cracoruta tnoi eamp; tbjfruare Haturaits ^ur^iftitHcs, amp;nbsp;»ot« tucrtim reti^uias yttare^à Chri-ßtitnis ycri h»c eß alieMUiii.

Cap. XXX.

NOliteobferuarelegalia^nec natu^ ralia piacula,exiftimantes ijs con taminari,nec fequamini ludaicas feparationes, nccafsiduosbaptifmos, nequcexpiationes in cctaftu mortui, fine vllaque exceptione conuenite in cocmeteriajracroslibros in ijs legentes amp;nbsp;pfallentes pro ijs, qui dormicrur.t, Wartyribus,atrg omnibus fanftis,qiii à fxculo fueruntproqiie fratribus nolt; ftris,qui in Domino obieruntTtanti* typum regalis corporis Chrifti, accegt; prabilem'cf Euchariliiarn offerte in Ec* defijs amp;nbsp;ctrmeterijs veftris . Atque in exini mortuorum pfallentes,eos dedu^: cite,fifideles fuerint in Domino. Pre# /yâ.iiç,,. ciofaeniin in confpefiu Domini mors fanAorumeius. Etiterum, Reuencre gt;gt;nbsp;anima tnea in requiem tuain,quoniam

Do^

LIBKR SEXTVS, n Dominus bene fedt tibi. Etalioînlo* Prtu.toi » CO,Memorialuftoruir. cû laude. Etius . nbsp;nbsp;’

fiorumanimxinmanuDei. Nam,qui in Deuin crediderunt.quanquâm obie runt,tarnen non funt inortm. Dicit.n. Dominus SadducsisderefurreAione mortuorQjNonle^iftis^nodfcriptum . eftjQuoniam ego Deus Abraani,Dcus Ifaac, Deus Jacobmôeft Deus mortuo

*' runi,fed viuoruitnomnes enim in ipfo viuunt.lgitur corû, qui in Deo viuQt, nec reliquiae fine honore mancnt.nam ' Hclifiiïus Propheta poft difceffum c vi ta,n;ortuu(n quendam excitauit inters fcftum à Piratis Spriç.attigitenim cor pus eius Hcliiræi ofta, atque excitatus vixit:quodfalt;ftum non elTet.nifi Helifa f$i corpus fanduin fuiflet.Et lofeph lt;S plexus eft lacob poft mortem, cùm ias cerct in lefiulo, amp;nbsp;Mofes aciefus Na* uæ lofephi reliquias fecuin duxerunt, quod minime putauerunt piaculum. Quare vos quoque Epifcopi amp;nbsp;ali) fine metu piaculi contingétesmortuos,no) litcputare quddcorum contaâus vos inquinat ncqueeorum reliquias vite« tis,oinifsis huiufmodi infanis obferua tionibus.ornamini'rp fanftitate SC tfpe ranria, vt participes iminoi taiiratis,Slt; côfortes Regni Deiefficiamini,amp; pro« mifsionë Del affequamini, requiefcétet in xtetnuni per lefum Chriftû Salua* torero

CONSTIT. S. APOST.

torem, qui poteft iperire au res cordis veftri,ad recipiendu acuta Dei eloquia per Euangeliuni,amp; perdoftrinam lefu Chrißi Nazarpi. Qui crucifix’eft fiib Pontio Pilato, amp;nbsp;Hcrode. mortuus a£ fufeitatusà mortuis, iterum ventua rus in confiimmationefa'culi cum gio riaac virtute limita. Quimortuoseft exdraturus, Mundo fine iinpofiturus, amp;nbsp;vnicuique pro mentis tributurus. Qui dédit nobis fe ipfum pignus refur reftionis,atque in Calü affumptus eft per potentiä Dei amp;nbsp;Parris ipfius in coa fpcftu noftro.qui per quadraginta dies coinedimus amp;nbsp;bibimus vnz cum illo, poftquä à mortuis refurrcxitiqui'qj fea detà dexirisThroni maieftratis oni=

J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nipotentis Deifcpe.rChcrubin.Quiau

V*'quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuitjSedeà dextrismeis donee ponâ

inimicostuos fcabclln pedum tuorü. Qu^cra viditbeatifsimusStephanus ftä tern à dextris virtutis, 8f exclamat sdi xit.Ecce video eerlos apertos,amp; filium hominis ftantem à dextris Dei.vti Pô ’ tificem omnium rationalium ordinfi, per quern honor,miieftas,Ä gloria

Oranipotenti Deo, nunc, amp;nbsp;in fæcula,

Amen.

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C O Ns

CONST b

TVTIONVMSAN-dorum ApoftolorumB. Clemente Romano audo-

re.

LIBER SEPTIMVS;

De cc)tKerfitticnt,amp; yita meriiiu ie^ne grittwum tlliene.

Caf. Primuae.

Vm leginator M«w fesdixerit Ifraelitis, Detit. JO , Eccepofuiin confpe ftu veftro viam vw ■ tic,8c vitam mortis.

amp; fubiunxerit. Elige vita vtviuas.amp;Helt; lias Prophetadixerit populo,Qiiouftp _ . jg claudicatis vtroep poplite? Si Deus eft Dominus.fequimini eum.meritd quœ

’’quedicebat Dominus, Nemo potett ” duobus dominis leruire vel ènim alte«

nun

CXÎNSTIT. S. APOST. rum odio habebit, 8( alterum diliget, vel vni hirebitjilterum contemnet.

De quot;viit tntiiritli,e!r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^uèd

yuii À Oe9,4her4 th erwt fnuenit ex infidijs

Piaholi, Ctp, II.

NEfeffariô nos etiam fecutî magi« flrum Chriftum, qui omniü ho^ minum Valuator eft, maxime Si delium, didmus duas efle vias , vnam mortis, vitx alteram,qux inter Te coin parationem non habent : magna eft et nim ea rum difterentia, immo omnino difsidentiac naturalis quidein eft vitae via,induAa verô via mortis, quæ non voluntate Dei aeddit, fed in (îdii s adlt; 6. uerrari), Prima eft igitur via vitat: atip ,, hxcipfaeft.quam prarfcribitlex, dilù gere Dominum Deum ex tota mente, £( ex tota anima,atque ilium folii prx« ’terqufnulluseft: amp;proximumfîcut Uttt, c *lt;^*P*tim, amp;nbsp;quodeunque tibi fieri non vis,id alteri ne feceris. Benedidtema« ledicentibus vobis. Orate pro calunu »•niantibusvos. Diligite inimicos ve^ •’ ftros. qux eft eniin merces veftra, fi •gt; metis, qui amant vos i nam di Ethnid Il hocfaôuotj vos verâainattiUos, qui c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;odrà

LIBKR. SEPTIMVS,

»( odio vos habeninimi cum non ha j. IIbebitis,NuUnhominem,inquit, odio * habebis,non Aegyptum,non IdumjQ: cinnescnim funt Dei creaturæ. Fugi# teautein iniproboruin nonnaturam, fed propofitum. Abflinctc vos d earn a libus 81. miidanis cupiditatibus.Si quis percurterittcin vna maxilla, verteei alteram, non quod vindiâain malis fit,fcd quod patientia prxhantior. Ait enim Dauid Si retnbui retribuentibus pt-1-mihirnala. Si quis teangarizauerit vi / ’'*

»1 num milliare.vade fecum alterum, Vo «*«4* ), lenri tecum certare, fit tunicam tuam „ accipcre,dimitte etiam pallium . Et ab

„ eo,qui tollit tua,ne répétas, Petenti 1

„ te,da.Et volenri abs te mutuum accipe re,noli daudere manual. Vir enim iu:t

” ftus mifericordia mouetur, 9C accoma

• * ' modatuimnibus enim vult dari Pater,

• * ’qui Solein fuum oriri facit fupermas

• • ■los fit bonos,fit pluit fuperiuftos St ins

• • » iuftos.Omnibus igitur xquum eft fup

II peditare deiuftislaboribus.Honora et

tt nira, inquit, Dominum, de tui* ’* iuftis laboribns .przfes rendi autem funt

fianâi.

Moral

CONSTIT. S.APOST.

tliirilesexbortiitiones dontinicrtruntpr^-teftianam concordes cum antiqiiisma»-dalis disiiiKnum leg^utn. Prohibiiia ira,iiisiidite,corrnplela,itdKi-terij,attjueomiiis 're-tit£ adioitis.

Cap. 111.

NOn ocddes.hoc eft non perdesti bt ftmilcm hominem; diflbliiis ta nim quçbene coag'mcntata fünf: non quodomnis cædcs in inalis habé^ (laßt, fed quia foliim ilia prohibetur, quæ innocenti infertur.iufia vero ma» Kra lo giftradbus refcruatur.Non maihabe» ' ris. di uideseniin lamé in partes duas, ” Erunt cnim, inquir, duo in larne vna.

vnuin.n.funt vir amp;nbsp;mulier natura,cou fcnfione fodetate, ainore, vita, more: , 10, feparantur auté fexu,amp; numero. Pue^ * ros non vitiabis contranaturam.n.eft

hoc vitium,profe(ftum à Sodotna,qux à Deotniffoiniendio conflagrauit : is .n.eft execrabilis,amp; duet omnis popu* lus fiat. Non fornicaberis : non.n.erit fornicator inter filios Ifrael, Non furaa beds. Achar,n.ciiminIfraelcfuratuS e(ret,in Hierico laptdibus oppreffus inlt; terijt : amp;nbsp;Giezi furatus,inentitulquc, iMM.ia* Ncemanilepramadeptuscft . amp;Iudas

Ciitn forriperet pauperuin facultates.

LIBER SEPTIMVS. ijî Dominum glorix ludxis tradidit, Si peccati dolore fe fufpcndit, amp;nbsp;crepuit medius,difFura''t)funt vifccraeius.Ana niasquoqueSC Saphira eins vxorfu# rati res proprias, lt;ùm tentaflcnt Spiri# tumDoinini.feinentia Pétri coapofttt» li noftri Ratiin lunt inortui.

Prebililit ma^ilt;e .inltremptiouis fi-liortim, perinri/ tt-flimonij.

Cnf. Itll.

N On dabis opérant magicæarti: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

non luftrabisduftratores. n. non finetis viucre. Noninterficiesfia

liunt tuum in interitu, nec quod natS erit, occides omne, n. quod formatant animam ä Deo accepir,vindicabitur,fi iniuRc interimatur. Nonconcupifees ßxoJ. xo. res pcoximi tui veluti vxorein filium. Ma». $. boueni,agruin. Nonpeierabis:diâum eft enim ne iures omnino: quod fî non fe£cris,faltem iuftum iufîurandum iuc res,quoniam Laudabitur omnis, qui PftLü, iuratin idipfum, Falfuin teftimonium

non diets,quoniani qui crimina« turpauperem, irritât euDi, qui ilium créas uit,

Prot quot;nbsp;■“

CONSTIT. S, APOST.

. Pnhihitio detracfionis irtcuiidiie, merumfiibdolBrum, ferina^ nis oti9fi,meiidacij,iii~ iiiriie,hjii9cri-ßf’

cap.

frett.ti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qquot; mal2dices;Nediligas.inquit,

JLA] maledicere.NcroIIaris.nequeinsi trtUió, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iunaruiniTiemoreris. Vixenim

recordantium iniuriarum in mortem. Non eris andpitis fententix,nequebis linguis: laqueus enim fortis viro,pro* pria labia. Et vir loquax non reAifica« iTtf/. 159. biturfupertcrram.Nôeritfermotuus tiatt ti. ’ omnis enim fermonis otiofi reddes rationem.Non mendadum dilt; ces : Perdes enim,inquit,omnes,qui lolt; P/d/.8o. quuntur mendadum.Non erisiniurio 1)4.45. neque rapax, Vx enim, inquit, op* primentl proximum iniuria mala.

Probibitia improbitatii, ftr/ontrum aC‘ ceptit)iis,irte ,odij,ittuiiilt;e.

cap, n.

NOli efle hypocrita, ne partem »3 cum iplîs panas. Nee improbus, 10 neefuperbus. Superbus, n. Deus ■ ' refiftit. Nonacdpiesperfonaminiudi quot;■ cio,quoniam Domini eft iudidü. Non I.eH.19. haipebisomnemhominem,redar gu*

LIBER SEPTIHVS. 13;

gutione redargues fratrem tuü, Sf non acdpies per ram peccatum.Etredargue

,,fapientem,amp;di.liget fe.Fugeomne ma

,, luin,amp; omnequodeft fimileipfi, Ab« ftine enim, inquit, ab injuftos, 8C tret

” mor non appropinquabit tibî. Noli ef« le iràcunduSjintii dus,obtre(Sator, nés que cfto funofus.aut audax.netibi a« cidar, quod Caïn , quod Sauli, quod leab. quoniam ille quidem oeddit fra »rem Abel,quod is prçftabilioriudicais tusfuerat ä Dco, amp;qu(3d eiusfacrifi« , dum fuerarprxlatum ; alter fanAum Dauid perfequebatur, qui vicerat Go# liam Philiflæuin, cüm illiinuidifletin acclamatione à Choro puellarum ces lebrata. Tertius duos Duces exerdtus întercmit, ^bëner lfrâëlis,amp; Ameflam ludæ.

De au^nrali ctirintne.

clt;«/gt;. Fi I.

NOli augur cfle, quoniâ dudthoc r.Jtf^. 15' (ludiuin ad Idololatriam. Augu» ij, rium enim, inquit Samuel, peccalt; turn eft. Et nö erit augurium in lacob,

«I neque vatidniG in Ifraél. Nonerisin» ne».18.

„ çantans, nequeJuftrans filium tuum.

Noli at;io!ari,nerp augurari.neqB difd» pynis prauis (ludere;lixc enim omnia lex prohibuit. Noli efTe malorum ciu ',a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O » pidus;

CONSTIT. S. APOST, pidus : perduceris ent in adimmenfam peccatoruin multitudincin. Noli vti verboruni obfcanitate, veloculis allu dere, vcl vinolentiam expetere:hxc es niin fcortariones Si adulteria pariunt. Noli auarus eire,ne pro Deo mammos nar feruias. Noli duci glorix cupidita« te.ncque elatus fis, neque excelfos fpi* . . ritus habeas «'.£x iis enim omnibus os V**' ’5®‘ riunturiaAatiz.Memorefto eius, qui gt;■ dixit, Domine non eft exaltatumcor ,1 meum,neque elati funt oculimei, ne^ „ ambulauiin magnis,ncquein mirabi* ,, libus fuper me , nifi quod humiliatus fum.

»

Prokibitit miirtnitrtliguis, erbia, dacia.

Caf. Kill.

NOli munnurator fieri, memor fupplich, quod pertulerunt qui contra Mofein murinurarfit.No li infolrns efie, neque prauam mhem, neque cor durum habeas. Neque fis Uait. 5. iracundus,aut pufillanimis. Omnia e^ nim hacc ad Mafphemiam perducunt. Sed efto mitis, ficut fueruut Mofes Si quot;nbsp;Dauid, quoniam mites hzreditabunt ’’ terram.

De

liber SEPTIMVS. ij-» De l»»gitnimititte,ßmplicit4le, ukhi-

Juetudiite,fitie«tit.

Cdf. IX.

ESto longatiimis . Qui enim talij eft.prudentia prxfiat,quoniâ pu= fîllanimis valde eft iHfipicns.Prça be te mifericordem:Beati enim miferi» cordes.quoniam iplî mifericordiâ ton fequentur.Sis (implex, quictus,bonus, timens fermoncs Dei. NoHteextolIe= , re.ficut illo Pharifaeus . Quoniain om# nis, qui fe exaltat, humiliabitur. Et quoded exalfuminterhomincs.abo» tninatio eft apud Deü. N on addes anis mætuæ audadam. Quoniam homo audax in mala inddet.Non ambulabis cum inlîpientibus , fed cum fapientù faus,ac iuftis. Qui enim ambulat cum fapientibus, fapienserit : amp;nbsp;qui ain» bulat cum iuftis, cognofcctur.Acdden testibi calamitâtcs, æquo animo pate* re,amp; cafus fine moleftia, feiens mcrce« dem tibi à Deo datum iri, ficut lob 8C nbsp;nbsp;nbsp;♦

Lazaro data cft.

Sjlt;id sportet mtgijlros ffennium Chri~ ßuntiftrentihiisfluris dncere.

Cap. X,

EXplicantcm ribi fermonc Dei bo; nora,eumlt;$ in memoria babe diu

O 3 no«

CONSTIT. S. APOST, noftu'rgjin honore autcm habe cü,non vt onus vitæque tu» aufiorem, fed vt eum,qui tibi dedit, vt bene ac laadabii» liter viucres. vbi enim viget Doftrina de DeOjibi adeft Deiis.Exquircs quotilt; ’ die facicin fanftoruni, vt acqulcfcas in ” fermonibus ipforum. »

Sÿèd ttsn ofertet fe/rariiri 4funllis, Ctp, XI.

Noli dfanftisfecedere,mer«orCo ritarunij. inter pugnanrespacem coinponcjficut Moies, concilians ,, coneordiä. luftt iudica. Domini enim Dtw.io. eftiudicium . Nonaccipiesperfonam

ffdarguédodepcecatOjquéadmodfi HeliaSjSC M ichseas redarguebant Aca# icre 18 hab,amp; Abdeinelech Aethiops Sedeciâ, . flt Nathan Dauid, amp;nbsp;loannes Heros dem.

■Il

De infirma fine pttfilUnimi.

Cap. X I t,

Noli efle pufillanimisinoratione tqa^fi futurafitjVelfecus : inquit enim Domin’mihi Petro in mas „rijModicefidei, quare dubitafti. Noli ad raptendum produccre mas numpad dandum cons

trahere.

De

LIBER SEPTIMVS. ijt

De Bineßcentia,

Caf, Xiit.

SI habueris quod manibus tuis tibi paraueris, prabeto, vt labores tui confumantur in redemptions pecs catorum tuorum, «leemofynis cnim Si fide purganturpeccata. Noli dubitare in erogando in paupcrcs, nec cum das murmurato; cognofcet enim quifnam isfit.ülequipramiatribuit. Namquipro«. miferetiir, inquit, pauperi, fccneratur Domino. Periode enim atque donuin illius erit.retnbuetur ei. Noli auertere oculos ab indigete, Qiii enim, inquit, ” clauditaurcs fuas, ne audiat indigent ” tem, Sc ipfeinuocabit, SC non crit, qui ’’exaudiat cum. Communicaomnia cü fratre tuo, ncque ditito propria effe: communis cnim perceptie, vfufque a Deo omnibus hominibus paratuseft.

Noli manum tuam tollere de filio tuo, Vel d filia tua,fed â pueritia inftitue eos in timoré Dei.Inftitueenim, in?

» quit,filium tuum,ita eniin » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tibi erit bonæ

fpei.

Qiieot'

CONJTIT. S. APOST, ÿÿemitdiiioitHm à domiuis ferui trttdti»-di ßtattOquot; ^uomtd» fetui iebeiut demiuii fukiedi eße-

Ct^. JC X 11 I.

Ne domineris feriio tuo, 8l ipeiJlf niz, quiin eundein Demn (idem pofuerunt, inacerbitate animz; lie aliquando fufpircnt aduerCus tc, Si in Deiiraminddas. Vosque ferui iiiba ieâi eftote dominis, qualt in figura Deijin oratione,ac timoré, vcluti Deo, amp;nbsp;non hominibus.

De hyficriß,ttte»tiene lefft, amp;nbsp;caufißitne.

Ctf, xr.

ODiohabetohypocrifim, 8C omne quod oprimfl fi(,Dominofadto: mandata Domini ne contemni« toiquzabeoaccepiftiferuato, necad« dens aliqu!d,nec detrahcns. Non ads des cniin fermonibus ei’, ne redarguat te 3( mendax fias. Confitere Domino Deotuopeccata tua , Etnon ampliiis addas ad ea, vt bene tibi fit à Domino Deo tuo , qui non vult mortem peetam toris,fed pirnitccriam.

LIBER. SEPTIMVS. ij6

De cultn

Cn^. Xf'f. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

PAtrem tuum amp;nbsp;matfein tuamho^ nora, ciiin fint auAores originis Sxti, x». tuæjVt fis Iong3uus fuper terram, quä Dominus Deus tuus dat tibi. Fra# tres tuos BCconfanguineos tuos ne lt;5* teinnas. Propinquos eniin fcminis ne defpexeris.

Defnliedieneergi /te^ern 6* Ma^i/lralas,

XPll.

R Egern timcto, feiens Domini efie eleiftioné. Magifiratus eius in ho= nore habcto,vtminiftros Dei:vls tores enim funtomnisiniuriæ,quibus penditotetributum, veäigalat«^ om# nem coilationem gratu animo.

De fiirit confciciilix »rantiKm.

Cof). XFlIt.

NOn accedes ad orationem in die iniquitatis tuæ,priufquàin folue« risamaritudinemtuam. HsceR via vitar.quain vt pofsitisalTequi, concedatur vobis per le# fum Chriftum Domi# num noftrum.

O $ QueJd

. CONSTIT. S. APOST.

'viaqu^ infidijs Diabtli iiidubf eß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iaiquita-

tis eß pleiti.

Cap. XlX.

Vla mortis ea eft, qua in vit tofts aaionibus cernitur : in eaenitn ignoratio Dei, amp;nbsp;multorfi Deo* rum coaceruatio repcritur, â quibuS proueniunt cades, adulteria, fornica* tiones,periuria iniufta cupidirates,fur ta,idololatria,magia, vencftcia, rapi^ Bæjfalfa teftimomajhypocry fis, cordis diiplicitas, dolus, fuperbia, vitiofitas, jnfolentia, iniuria, obfcanitas, obtre* Aatio,audada,a!ti fpiritus, i3iftâtia,tc* iiieritaSjbonoruin perfecurio, veritatis odium , mendacij ftudium, ignoratio iuftitia:quz qui agunt, non adharent bonitati,nec reAo iudicio,inuigilat no virtuti, fed vitio, à quibus longe abeft manfuetudo SC patientia.Qiii inania di liguntjfeftantur retributioné, nö mos «entuf mifericordia pauperis, non do* lent cum dolente,ignorant fuum cödi* torcm,intcrfeftores filiorfi, interpptoa res plafmatis Dei,auertentes fe ab indi gcntibu5,affligentes oppreflum, diuitä aduocati, pauperum contemptores,vn dique pcccatis obruti, Cauete filii ab iis omnibus.

LIBER SEPTIMVS. «37 ßHod nan efiorlet xec addexirar», nec ad pnijhata fietatis decliaarc'. tim. net enimhût legi-flator.

XX.

VIdenequisteabdufat à pietate, Dfwf.j. Non dedinabis enim, inquit, ab ipfanecad dcxtramj nec ad finis ftram, vt intcliigas in oinnibus,quæ ai gas. non enini, nifi dcflexeris à via res ftajinpius eris.

üi^àdiwitefl im(ir0!gt;aiidut)i aliijiiid, ex ijSyqu^ ad yi^lnm funt accemmodata, fed cum graliarum adiaaett^ ordinate omnia fnKt ferdpieuda.

cap. XXI.

De efcisdicit Dominus, Bonaterjj re comedite, 8C omnem earn? edi H^^'one. tc vt okra herbarum : fanguinc 'A-1* autem effundesmo« eniin qiiae intrant few.j.-in os.coinquinant hominc,fed quç cx« cunt.blafphemias inquä, SC. detraftios nes,ac fi quid eft huiufmodi,, Tu verd comedas medullam lerrse cum iuftis tia,quoniri quodcunq) bonii ipfius eft, frumentuin iunenibus, amp;nbsp;vinfl odore f ragrans virginibus.Quis eniin comes dit vel bibit fine ipfo^ admonet quoq; Zach.q. Q k te

CONSTIT.S. APOST.

t.EÆ g. *«fapiens Efdras,Ite,inquicns,amp; corne ” dite pinguedines,amp; bibice dulcedincs, ” amp;nbsp;ne tnftemini.

ibßinendum ejt »i ïdolothytis.

Cafr. XX tt.

FVgite ab Idolothytis: in honorent eniin Dxmonuin ea facrifteant, in contumeliâ videlicet Dei,qui vnus eft, atque ita non eritis participes monum.

Ordiiuli« Dominica, ^uomodoßt bapli-^andunt, amp;• in cuins ntorlem,

Cap. XXUI.'

De Baptifino ô Epifcope amp;nbsp;Pref# byter, iain antea przeepimus, ac nunc quoque dicimus, qudd ba# ptizare debes,quemadmoduni Domi# nus prxcepit nobis dicens, Euntes do# cete omnes gentes, baptisantes eos in nomine Patris,amp; f ilq, amp;nbsp;Spiritus fan# âi, docentes eos feruare omnia, qiiz przeepi vobis : Patris, qui inifit:Ciiri# fti,qui venit.Paracleti, qui teftimoniS dedit. Vnges autem prius oleo fanfto, deinde baptizabis aqua.Pofiremd con lignabis vnguetOjVt vnäto fit partici# patio fanfti Spiritus, aqua fitfymbolu mortis: vnguentum figiUutn padionü.

Si

LIBER. SEPTIMVS. i]l Si défît oleum, vel vnguentum, fuffidt aqua, amp;nbsp;ad vnAtonem, S( ad figillum, amp;nbsp;ad promirsionem monentis, velpeto tius commorientis.Antebaptifmum iea lunet qui eft baptizandus .Etenim Do« minus prius baprizatus à loanne, amp;nbsp;in defertum duAus, poftea ieiunauit qua« dragintadiebus, SC quadragintanofti« bus,baprizatus eß autem, SC ieiunauit, non ad eluendas fordes, vel quód iciu« nio Cbi opus elTet, vel purgatione, qui natura purus ac fan Aus erat, fed vt Io« anni veritatem comprobaret, 8C nobis tegulam prsefcriberet.Quate Dominus in fuam pafsienem non eß baptizatus, necft in morte.nerb in refurreAionc:ni« hilienim horü adhuc venerat, fed ad a« liorüinftitutionem, ideo'q; tx poteßate poft bapdfmü ieiunat,vt Dominus loä« nisiqui vero io ei’ morte initiatur, pri« müm ieiunare debet,St poßea baptizai ritnoneß enimæquum commortuum amp;fufcitatum fub ipfam refurreâioné moeßum eße. Homo enim non eß do« minus inßitutionis Saluatoris, quoniä isdoininuscfijipfe veto fubieAus.

ßiilkus iiehut hMomaila fiticinimniIX, qxibus von ieivnavdum, amp;nbsp;obcavfam.

Cip. XX Illi.

O 7 leiu«

CONSTIT. S. APOST.

IE'iunia veftra aliéna fint à confuetu' dine hypocritarum , qui ieiunantin fecunda quinta Sabbati. Vos verô vel per totos quinque dies ieiunate, vcl in quarta feria, amp;nbsp;Parafcouc, quoniatn in quarta iudicium contra Dominuni prodiitjCum ludas pecunia accepta pro# mifit eum tradere : in Parafceue vero, ‘Juoniani in ea Dominus, crucis fuppiin îditan ‘m~ ciumpaffuseftfubPontioPilato.Sab# tui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dominicum diemjfeftum agilt;

* te,quonianiillud naturæ conditæ eft fnonumentureijhicrefurreAionis. Vnfi autemSabbitum feruanduin vobis efl: in toto anno,quod pertinet ad fepultu# ram Domini, in quo ieiunare oportet, non feftuin agerejiann quo tempore na turacauifloriubterterram degit, valilt; dioreft deeoluóius , quàin de natura in(litura,lxtitia,cum opRex natura, ac dignitate fuis openbus lit præliantior.

ßt^ales deheaiit effe ij,qui ontienem Domittiant dtcuiit.

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'l'

lt;■«ƒ. xxr.

CVm oratij, nolite iinitari hypocri* taSjfedoratcquemadmodü Domi nus in Euâgelio inftituit, Pater no fter, qui es in cœlis, fanftificetur nomé tuQ adueniai regnü tuii,fiat volütas tua ficut

LIBER SEPTIMVS. 139 fitutincttlo amp;nbsp;in terra pancm noftrS quotidianura da nobis hodic,3f diinit« te nobis débita noftra , finit SC nos di# mittimus dcbitoribus noflris'.Etnenos inducasintentadoné, fed libera nos ä malo:quoniam tun eft regnum in ftecu# la Amen.Ter in die ita orate,prçparan# tes vos ipfoSjVt fitis digni adoptione fi# liorum Patris,ne ft indigne vos illn pa# tré vocctiSjCxprobrctur vobis id,quod Ifraël ftlius primogenitus- audiuit, Si MitZ. I.

’’ fum pater, vbi eft glori i mea ; Et ft fum

•gt; Dominus,vbi eft timor meus C Gloria enim patrum eft filiorum fatiiftitas.; 8C honor dominorum , timor feruorum: quemadmoduquod eft horum contras

„ rium, ignoininia eft Slt; Domini expuls fio. Propter vos eniin, inqult, noinca meum biafphematur inter gentes,

'MyfticAgrittiirum adio, Ca/. XX ri.

EStote ex omni parte gratfts agedis intenti, tanquâ fideles,8f grati fers ui, Atcgin agedis gratfis dicite hoc modOjGratiasagimus tibiPaternofter pro vita, qua manifeftafti nobis per let iit fum filift tun,per que eftfta lt;reafti,amp; vni uerfts prouides,quëSf miftfti ad faluan* gj ^0/, dum nos, vt fierct homoiqué permiftfti

pati

CONSTIT. S. APOST.

pari amp;nbsp;mori’, K furriutum glorificare voluiftt,amp; ä dexteris tuis collocairi.pef quemnobispromififti refurreftionem mortuorum.Tu Domine Omnipotens Deus æterne, quemadmodum hoc diO perfum erat, BC congrcgatum faftfi eft vnus panis, ita congrega Eccleüam tiiS äfinibus terrx in r^num tuum.Etiam gracias agimus tibi Patef notier pro preciofofanguinelefu Chrifti.qiii cffu fus efl pro nobis,amp; pro preciofo corpo re,cuiushxc antitypa perhcinius ,ipfo nobis ordinance,vt annficiaremus eius mort»,per qué tibi gloriain fecula acné.

Nulius qui non fitinitiatus,ex ijs iot tnedatjfed canciiin qui func baptizati in Domini mortem, öl quis non iniciacus fe occulcans fumpferic ,iudicium æter# num coinedet,quod ctimnon titdeii« de Chriftijfumplit quac nephas erat Cu« mere in fupplicium fuum.Si quis per ;m prudentiain perceperit ,eum fubitdins fcitutuin initiate,ne contemptor exeat,

Crilt;(lt;4r««i ttffio in diui-nt fum^tione,

Cip. XX{'n.

POft perceptioné, gratias agite hoc modo, Gracias agimus tibi Deus amp;nbsp;Pater lefu Saluatoris noftri.pro fanfto nomine, quod habitauit in no^ bis.

LIBER SKPTIMVS. 140 biSjSf pro cognitionc,fide,chiritatc,Sf immortalitate, quam dediltl nobis per lefum Chriftuin fllium tuum. TuDolt; mine Omnipotent cunäorä Deus créa fri Mundum , amp;nbsp;quæin co funtperips fum,amp; legem plätaßi in animis noftris, amp;nbsp;viäum præparatii hominibus. Deus fanAorum amp;nbsp;irreprehenlîbilium patrfi noftrorum Abraam,iraac,amp; Iacob fid« lium feruorum tuorum.Deus fortis,fia delis,verus, amp;nbsp;non mentiens in promjf fionibus: qni lefum Chriftum tuum in terram mififti,vt cism hominibus ver* faretur vt homo,qui erat Deus verbum amp;nbsp;homo ; SC trrorem radicitus euellea ter . TuergonSeperipfum memento huius Ecclelix fanAx tuç,quam acquia fiuifti preciofo fanguinc Chrifti tut, SC libera earn ab omni malo, fiCperhcein dileAione tua SC veritate : Sc congrega nos in regno tuo,quod prxparaüt.Ipfa Waranatha-^hjOfannafilioDauid, Be* nediAus qui venitin nomine Domini. Deus Dominus, qui apparuit nobis in Carne. Si quis SanAus fit, accedat : qui non eft,fiat per pocnitentiam.Permit«# te ctiam Presbyteris vt gratias agant,

eraiiarutK pro my-flieg 'vn^ueino.

Ctb. XXf'llh

De

CONSTIT. S. APOST.

De VnguentOjgratiasagite hoc mo do: Gratias agimus tibi cunftorfl opifex Deus etiain pro fragrantia vngueti.Sf pro immortali faculo,quod snanifeliafti nobis per lefum hlin tun, quoniain tuaeft gloria,amp; potcamp;as in (x cula amen. Si quis veniat amp;nbsp;hoc modo gratias agat,recipite eum, vti Dei difdlt; puis .Si verd aliä doârinam prçdicauea rit, praeter qua vobis tradidit Chrirtiis per nos, eum non permittatis gratias U geredsenim contumeliaafhcit Deû pogt; tius quàni honorât.

ßufld oportet deleHunt ttdhibere iit (ommituione,

Cttp. XXIX.

QVi ad VOS vetiiunt, omnes probad rccipiätur.lntelligcntia enim prçs . diti eftis,amp; poteftis dexterä.vel finiftram cognofcerc, amp;nbsp;falfos doftores à doAoribus difeeroere. venienti verd niagiftro,ex animo, miniftrate in vlum neceflariö; falfo autem magiftroprabe« te quoque qu« opus habet,fed eiuserro rem noliterecipere, aut cum illo orare, ne eius contagione cotaminemini; qui= libetPropheta verus, vel magifter vcs niens ad vos, dignus eft qui alatur, vt

opt:

LIBER SEPTIMVS. J41 opcrarius fermonis lufiitiœ.

D: Primitijs. cap. XXX.

P» Rimirias frufluurn tofcuIariSjSfa^ reæ) bouinquoque amp;. ouium dabis Saccrdotibus, vlbenedicanturhor rea amp;nbsp;ccllï luæ, Si fruftus terræ tuæ, ftabiliaris'cB fruincnto,vino, Si oleo,Si auocantur armenta boum tuorum ,8C greges ouium tuarum. omnem dedrhâ dabis orpliano,ac viduæ,paupcrigt;£( ad« ucnæjprimitias panuin calidorum, cas dum vini.olei.atque mellis, nucû quo# que, vuæ, SC aliarum reruin primitias dabis facerdotibus,argenti,vertis, amp;nbsp;os nuiis pofl'efsioBis orpliano Si viduæ.

Siicmotla tjmrte/tt iltem dotuiuiem/t ’ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;celehrure.

Cap. Kxxj.

D ^o Refurredioni Domini dicato (dominicutn diâmus) conuenite afsiduc.gratias agentes Deo,amp;cô fitentes debenefi(ris,quæ in nos contu« lit Deus per Chriftum, liberans nos ab ignorantia.errore.vinculis.vt careat re prchenfionc facnficium noftra.SC facile afeendat in Dcuin, qui de Oecumenica fua

CONSTIT. S. APOST. ,, fuïEïclefia dixit, In omni loco ofFeres ,, tnrmihiincenfumS(facrificiummuns „ duin, quoniam R.ex magnus egofum, „ di Dominus Omnipotens : amp;nbsp;nomen meuin admirabile inter gentcs.

QKilts e^t efcrtent t05,qm trtUu-tntitr,

Ctf. xxxit.

COnftitniteEpifeopos dignosDo* minOjPresbyteros quoque Si Dia cones,homines pios,iufios,mites, non cupidos, veritatis ftudiofot.probaa tos,fanftos, non acceptores perfonarS, qui valeant docere fermonem veritagt; tis, reâc procédantes in placitis Dornin ni.Vos veró eos honorate vt patres, vt dominos,vt beneficos, vt bene viuendi auAores.Increpate VOS mutucgt;,nó cum iracundia,fed cum longanimitate, bo* £«(.10,,, nitatc,Slt; pace. Omnia,quse funtprzee* pta vobis à Domino, feruate , vigilate pro vita veftra:fintlumbi veftri prçcin* ” fti,amp; lucernx ardentes.Vosque fiiniles ’’hominibus expeâantibus Dominum, ” quando veniet vefpere,vel mane,vel in ’’ galli Cantu, vel in media «ofte. Qua e* gt;’ nim hora non expeftant,veniet Domi* » nus , amp;nbsp;f! ei aperuerint, beati ferui illi, » quoniaminuentifunt vigilantes, quo* t, niam przeinget cos, Si collocabit in menfa.

LIBER SEPTIMVS. Uî •nenfa,amp; præterietiî miniftrabit eis Ea ftote ergo fobrti, amp;nbsp;or»te ne dormiatis in morteminonenim proderuntvobis priera rede fafta, fi in extrem o à vera fidcaberraueritis.

Phedidie rerum futurirum.

Ctf. xxiitv

N Am in nouifsimis diebus mnltipli cabuntur Pfeudoprophctæ,amp; monts corruptores.Sf conuertcn= turouesinlupos.K tharitasin odium: abundante enim iniquitate, refrigefeet ntultorum chantas ;mutuôenim feos) diohabebuntSC perfequentur, act ta# dent: tuneque exiftet M undt deceptor, Veritaris hoftis.mendacij patronus.qué Dominus lefus interimet fpiritu oris Tbef.x, fui, qui labijs perdit impium,mul tique fcandalum parientnr in eo.qui perfeuea rauerint vfque ad finem, li falui erunt.

Tunclp apparebit in calo fignum filij hominis.deinde Tonus tub{ excitabitur per Archangelum.interea mortui in vJ tam redibunt, turnip veniet Dominus, K omnes SanAi vnà cum eo, cum ter« r«motu,fupra nubes cum Angelis Vir« tutis Tust, in Throno Regni ad condca nandum deceptorem Mundi Diabolo, ft adtribuendum vnicuiquepro aAio« Ribus fuis,Tune profidfccntur maliad

■ter«

CON STIT. S. APOST, îpternum fuppliriû, iufti in vitam æfer(i nam adipifcentes illa, quæ octilus non vidit,Slt; aiiris non audiuit.Sf jn cor ho# minis non afcendcrunt: quæ prarpara# uit Dcusdiligentibusfe. Lætahunturts in Regno Dei, quod eft in Chrifto Ie# fu . Quare ciiin tanta bona ab co fimus tonfecuti,effici3inur eins ferui,euni afs jidua oratione inuocantes, amp;nbsp;dicentes.

Orati« commcmoriois 'variant Dei fnuideutiam.

Ca^. xxxiiij,

A Eterne Saluator nofterRcx Deo* turn, qui folus es omnipotens, Si Dominus Deus omnium creatura rum;S{ Deus fanAorum Si irreprchcns fibilium Patrum noftrcrum antiquo# rum . Deus Ab/aam, Si Ifaac, Si lacob, tnifericors jm^ferator, longanimis, Ä Riiiltä; mifericô.rdiæ, cui omne cor p»’. tetjamp; qmpis/qfccyltij cpgitatio reuplatuf ad te Clamant iifiitnæ luftorum^n jetó# fidit Tpes fanflóriim'Pater iuûorum,amp; turn rcâitù^ine inuocantium exaudj^ tor, qui etiâ taçitasintcrp^Uatidnesxo# gnofcis.'pertingitenim yf^ueadinterio fa hominis tui prouidentia, amp;nbsp;per cpn^ (cientiâfcfptariS'cuiufque fen^ntiiim* eui in bmAi fegioiip orbis^frfaÉ prcc^

LIBER SEPTIMVS. « } fensfeciilum luftiriæ curriculum înftis» tuifli, omnibus aperiens ofiiuin iniferiss cordise, 8C vnicuique ofiendens per ini natam cognitionem, SC naturale iudi# cium,legifque admonitionem.quôd dw uitiaruin non efl acterna poffefsio, nec formsE perpetuus decor,quod viriû ro= bur facile dtflbluitur.cunftaque quafi Vapor amp;nbsp;vanitas confumuntur, fola'cg fidei confeientia pura permanet, quse per medios coclos xum veritatc afeens denscomprehcnditfuturæ vitsedextes ram,fimulque antequ âm promiffum relt; generationis præftetur, ipfa anima fpe exultans lætatur. Iterü Pâtre nofiro braam inifttuente viâ veritatis, qui via Cone viam monftrauit,amp; docuit cuiuü modi fitprsefens fseculum, acCdc qui:; dem cius prxiuit cognitie, cognitioné fecuta eftCdeSjfidc paitio.dixifti cnini, Faâam fernen tuum vt ftellas cocli, amp;nbsp;Gcn.i^. arenam,quæ efl in littorc Maris,fed ex tiam ciiffl ei Ifaac filium concefferiSjCoa gnoucrifque ipfum Cmilcm futurum il liuSjitem eius Deus vocari voluifti, dis cens.Ero tuus Deus, amp;nbsp;feminis tui poft te. Cum'q; Pater noiter Iacob in Mcfolt; potomiâ mitteretur, monftrato ei Chri fto,per eum lecutus e(ldiccns,Ecce ego fum tccum, amp;nbsp;augebo te, SC mulriplic^ bo vehementer .atque eodem modo di# xifti Mofi fideU,ac fanâo feruo in viCo

ne

CON STIT. s. APOST. ne lubi, Ego fum qui fum;boc inihi no n-.cn eft ateinum Si memoriale in ge:r nerationîbusgenerationum.Propugna tor generis Abraham benediâuscsin fxcuia.

OrttiotoiHineiHiirttis quot;Vitti/t Cen^ »p:ra.

BEnediflus es Domine faecûlorum Rex, qui per Chriftum cunAa fed fti,amp;peripfumin prindpioincon« dira ordinafli ; qui diuifîfti aquas ab as quis firmamento, amp;nbsp;fpiritum vitale cii iniedni qui ftabiliuifti terrain, 8( diflicœluin, Si lïngulirum creaturarn perfeAam difpolîrionem ordinafti.Tua enim virtus Domine Mundum ornai» uitjCccIum vt fornicem concretum des corauit aftris ad expellcndas tenebras, lucem ,folemque ad illußrandos djes, fruâuum'c^ maturitatem condiditduis nam ad temporum vidfsitudinem, cref centem 8C decrefcentem,noâem diem'rB appellafti.firinamentuni per medium » byfliim demonftrafti, Si dixißi vc cons gregarenturaqux, Si appareret arida. Marc vero ipfum quomodo quis expli care poflet^quod quidem xHuans ab aïs to in terram impellitur, recurrit autem iiITu tuo^ arma prohibitum, Dixißi ea nim

LIBER SEPTIMVS. 144 nini vt in ca ipfius vndæ frangerétur, idcÿ aniinantibus paruis,K magnis,na uigiis'cp pcruium eiTecifti:vcl quomodo terra fc veftiens herbis,tanta fiorum i» I cunditate diflinâa fit, tantdque arbos rum varictate,quant lucidifsima lumi« nanutriunt,conftantifsimü feriiantia curfum,fllt; in nullo tufi imperiûvariâtia fed quareniis tu iubes orientia atque oc cidentia in ligna teinporum,amp;,annarH, amp;nbsp;pro Iioininum vfu permutantia cura fus fui vicifsitudinem. Deinde varia a= nimalium genera condita funt, terre» firium, aquaticorü.alitum ,amphibioa tum,quibusfapiens ars prouidétiac tuae fingulis accommodatam viftus ratioa nem largitur. vt cnim varia producere potuitjfiçyapiè Engulis pjouidere non contempiit,fincmque operis rationale animal inundi einem tux fapientix dia fpofitione condidifti,dicens: Faciamus hominem ad imaginera amp;nbsp;(imilitudiné noftram,ilium cor.lt;litucs, vt effet Mun di ornamentü,cuius corpus ex quatuor incorporeis elementis condididi,anima deniliiloei dedifti,quinque fenfus.quaa (ï quinque certamina concefsifti, mena tem animx autigatn, fenfibus prxfecw ßi. Prxterea, Domine, qui s poflet pro dignitate commemorare rofcidarfinui« biumtempeftates, niicantium fulgurfi fplendores, tonitruü liorribilcs fragoa

P

CONSTIT. S. APOST.

T«s,cibormn conuenientem miniftratfl, ccclorum omnibus accommodatam tc» perationeinî’Farcrc vero nolentemho* minem.vitæ merccde pnuaOi, non illo funditus fublatojed breui tcpore mor« ti traditumjureiurando in viram reuo lt;afti, Si terminum mortis foluifti, qui mortuos vinos fads per lefum Chri:: ftum qui eft fpes nortra.

Orittie turn ^fatiarum tdiotie toM^ Mtmortns Dei in rebus frt. uideutiam.

CAP. X X X V.

M Agnus es Domine: Omnîpotens, amp;nbsp;m^na eft fortitude tua. Si Ü* pienti; tuç no eft ntfmerus.Crea* tor.Sduator, diues in gratfts, longani* tnis,fi( mifericordif largitor.qui no fub trahis à creaturis tuis lalutem : natura enim es bonus, Si peccatoribus paras, ad pcenitentiam eos prouocans, mifera tionibus enim plena eft tua caftigatio: quomodo enim fuftincremus, ft ad üse bitum iudidum vocaremurf quando diuturno tempore expeftati, vix infir* mitatem abiidmus , Tuam potentiani cnarrant cocli 8C terra firmitatelibrata, mole fua apta M are fl uâuans/infinitos pafeens aoimantiumgregcs.cocrcctur arena«

IIBËR SEPTIM yS./i4Ç ■arena,tuumtper horrefc ens ‘imperium, omnesqiie cogit damare, Magnificata funt opera tua Domineromnia in fapi?0 tia fecifti,replcta eft terra operibus tuis, pyi/, loj, Exercitus Angelorumardens, fpirituQ qiic intelleduales dicunt,VnusSanftus amp;nbsp;Séraphin vnäeum Cherubinis , fex alisornatistibi viitorise hymnum ütt ncntiaincelTabili vo«'prociamanr,San ftus Sandus Sandus Dominus Sabas oth! Plenum e(l coclum 8C terra gloria tua, Aliæ quoque ordinum tutbæ Ara changeIi,Throni,Dominationes, Prin cipatus.Poteftates; Virttites indamans (es dicünt, ßenedida glórii Domini de loco eius.lfrafl veto,hoc eft terrena Eca elefia ex gentibüs congregata’,lt;crieftés Virtutes {mulata,diü nodu’cp, ccrfdfc pl4’ no,amp; volenti animo canit, Curtus Del” decemmillium multiplex millialætans • ' tium,Dominus in eis,in Sina,in fando, Nouit cœlum eum,qui ipfum nullo fuU dmento nixumconcamcrauit,amp; ftabis le eiFccit, vt lapi dem cubum, ^ui etiam terrä flf aqua in vnfi cocgit,aérem'q’,dif fùdit, vnde vita ac fpiritus duceretur: ’ cui ignem coniunxit ad teporem, tenea ’ brarumi^ expulfionem, Obftupefcit alt;* flrorum Chorus indicans cum, qui ipfa niimcrat, 9C demonlirans ilium, qui ia pfanominat.Obilupefcunt quoquea« ninialia,vit»infpiratorem amp;nbsp;arbores

Pa fuuiq

co NS TIT. S. APO S T. fuiwn fatorcin : qu* omnia verbo tuo creata,indicant tu« potentia magnitu« dinem. Quate debet omnis homo ex intiino pcôore tibi per Chriftum laudi • pro rjs omnibus tribuere, cum propret tchfComniapofsideat.Tuenim bonus es in benefierjs concedendis, amp;nbsp;largitot îh mifericordia prxftanda.Qui folus es omnipotens:quando enim vis,adeft tts bi, vt pofsis:tua enim xterna potentia flammam réfrigérât,leones coercet, ce# te manfuefaâtjÇgrotos fubleuat,copias euernt,exer,citum hoftium 8C multitu# dineih populi fuperbiencem profternit. Tu es in coelo,in terra,in Mari,in vlti« mis fïnibusgt;nuUo ipfe termino circum# feriptus, magnitudinis tux non cft fi* his.non enim hoc nos dicimus Domi« ne, fedferuititieft oraculum dicentis. De».4.,, Etcognofeescorde tuoquia Dominus Deus cuus,Deus in cœIo furfum, in tçrrainfrà A non eft altus,nilt ipfe,nelt; quç enim oft Deus prxterquàm ipfe (o^ lus.Sanâus çon elf prêter te,DominuS Deus fde^tiai;um,Deus fanâorum,fan flus fupra omnes fan Aoslt; qui enim fan ffificati funt Jub manu tua funt:glorio# fus,exaliatus,inuifibilis natura,imper# ferutabilis in iucÛcns, cuius nullius in# diga vita cft,fine mutatione amp;nbsp;variera« te duratio, fine labore operatio, nullis fiiubys dehnita maieftas,perpetuus de*

LÏBER SEPTIMVS. «46 cor, inaccefsibile domicilium, intranf» inigribilishabitatio,interminabilis friS tia,tnuariabilis veritas,fine medio op’,' lt;ineinfidi|s potentia ,fine fuccefsione i)nperium,fine aduerfario vires,nume# rofa eft exercitus inultitudo. Tu enim es fapientiæ pater,naturæ per mediator rem auftor,vt caufa,prouidenrix pfælt; bitor,lcgum datôr,inopi3E cxpletor,ini piorS vltor,amp; iuftorü retributor, Chrigt; fii Dcus,ac Piter,81 eolentium illü Do«; minus, cuius cft infailibilis promifsio, incorruptibileiudiciû.inexorabilis fen;» tentia,irie xliaulla piefas , ïterna benia gnitaSjpropterqucm tibi dtgna ac me« rita adoratio debetur ab omni rationa« li Sefanâa natura.

. Ontio commemaraHS Chrifli incir^ niitieue»t,amp;‘y’ariitilt ergA S ««-(los freuidentiAm, Cäf.XXXl^t.

DOmineOmnipotens Mundfiper Chritium condidifti, amp;nbsp;Sabbatfi propter id inftituirti,quoniam in eo quieuifii ab operibus, in meditatios: nem tuarum Icgum , feftaiç prarcepifti in lætitiam notîrarum animarü,vtme= moriärecoleremuscreatx àtefapicn^ tiæ : quemadmodum propter nos nafei voluit ex muliere,appaniit in vita, delt; monftrans feinbaptifmo, quod Deus

P 3 nbsp;nbsp;nbsp;«

CONSTIT. s. APOST.

amp; homo erat, qui apparuit, pro nobis palTus eft tua permifsione, 8( mortuus, atque tua potentia fufdtatus.Ideo rcfur reâionis fcftuin célébrantes , in doinigt; nica Ixtamur,propter eû, qui vicit inor ■ tein,donauit vitam,SCinimortaIiratein: per quem acceflerunt genres ad ipfum in populum magnS ,verii lfraelein,Deo lt;harum,vidcntem Deum.Tu eniin Do viine etiam patres noftros de terra Ae» gypti eduxiftijferrca fornacc,Iuto, attÿ operelatericio libcrauifti, c manu Phaa raonis fuoruin'cg miniftrorum eripuis fti, per Mare velutiperaridam duxiftigt; eifqiic indeferto omnibus es obl'ecutusf legem dedifti decern mandatorum tua voce prolatain,amp; manu tua confcriptâ, Sabbatuin eos fcruare iufsifti, non. Vt aniain ccflandi eis dares,fed vtoccafio» nein pietatis haberent, fcilicet vt poten* nam luam agnofcerent,8lt; mala vitarét, quail facris quibufdà cancel'is eosaftrin gcSjdoftrinx caufain exultationcheb# domadis tproprereahebdomas vnacft infigniSjJf hebdomades fcpté, amp;nbsp;mélis fcprimus. Si annus feptimus, cuius re# plicata conuerfio lobelaum cfficit anni quinquagelimi.in quo eft dintifsio. vi# delicet ne vlla occalione,homines igno* rannam pofsint excufare . Huius caufa in omni Sabbatoiufsit ccflart.vtnefer# moné quidé iratûin die Sabbati de ore fuo

LIBER SEPTIHVS. 147 fuo quifquâ vellet emittcrc. Sabbatum cniin eft crcatiónis rcquics,Mundi per* feftiojegü inueftigatio, grata Dei laus proi|s,quæhoininibuseftlargitus : ijs omnibus præftat dominkus dies, qui cü deinonSret nobis ipfuin mediator?, inoderatoreniilcgiflatorem,refurrc(ftio nisauctorem,primogenitüomniscrea!i turæ.Deum verbum,amp; hominem, na# . tuin de Maria fine eongrofiu vitj, lt;on# uerfatum fanftc, crudfixum pro nobis ö* fub Pontio Pilato, amp;nbsp;inortuum ac fufa Jnty r. citatum à mort nis, meritó vt dominis cuspricipitur, vttibi Domine pro hs omnibus gratiarum aflio ofFeratut: ea cft enim à te tollat a gratia,quæ fua ma* gnitudine omnia beneficia obfeurat.

Oriitit («ntiitens muttioneoi prouiientiit, (?• tenauttierittwnem diuerforutn bt*

»ejicierutn -, DeiprouideiUia, ftr Chriftum eolith ttrum SmIHi.

Cap. XXXl'lt.

QVi promifsiones d Prophetis prç# diflas impleuifti, SC mifertus es ' Sion,Hierufalem,eo, quod fo* lium Dauid pueri tui in medio eius exa titaftijpropter natiuitatem Chrifti, qui de feinine eius fecunddm carncexfola

! P 4 Vir#

CONSTIT. S. APOST. _ Virgine erat nafciturus : ipfe quocg nfic Domine Deus accipe deprecationcm la# bioruin populi tui,qiii confiât ex genti businuocantibus te in veritate, querns admoduin accepifli dona iuftorum in generationibus fuis. Abel primfi facrk ficium rcfpexifti, SCrecepilii; Noeciim de arcaeffet egrcffus : Abraam poftquàm exiuit de terra Chaldæorirlfaac in pu# teo iuramentidacob in Bethel,Mofis in dcferto:Aarö in medio viuoru 8c mor# tuorfidefu Naiie in CaIga!is:Gcdeonis inpetra,8( velleribus ante peccatuMas noe 8C vxoris in campo : Sampfonis in Siti ante deliâüdsphtaeinbello ante te mcrariä promifsioné:Barach amp;nbsp;Debbo ræ in SifaraiSamuelis in Maflepha; Da iiid in Arca.’Ornæ Iebufa:i,5c Solorno® nisin Gabaon,amp; Hierufalem; Heliaein monte CarmelojHelifTæi in fonte fieri# lidofaphatinbclloiEzechixin morbo, amp;nbsp;in Enancherim : IManafsisin terra Chaldxorum, poft deliéium : loiîx in Phaffa:Efdræin reditu; Danielis in Ia# lt;u leonö: lonæ in ventre Cetis : trium puerorum in fornace igniszAnnx in ta bernaculo ante arcemiNeemisc in exci# tationemurorn:Zorobabel)s,Matathi{ amp;nbsp;fiiiorum,in selo tuo,Iabelis in bene# diftionibus.Qiiare nunc quoque fufci# pecumapprobatione orationes populi tui, tibi per Cliriftü oblatas in (piritu.

Ora#

LIBER SEPTIMVS. 148 Oratio auxilij iuftoram.

Cap. xxxnii.

GRatias agimus tibi pro vniiierlïs Domine Omnipotcns, quod non abftulifti mifcricordias tuas,amp;m« ferationes tuas à nobis, fed in vnaqua# que generatione,amp; generarione,faluas, hberaSjfuccurris, protegis. Suecurrifti enim in dicbus Enos Slt; Enoch: in dicb’ Mofis,amp; Iefu:in diebus iudicium:in die bus Saniuelis,S( Heliae, amp;nbsp;Prophetarfi: in diebus Dauid amp;nbsp;Reguip,: in diebus Efther,amp; Mardochçi:in diebus ludith: in diebus ludx Machabxi amp;nbsp;fratrum, amp;nbsp;in diet’ noftris fuccurriffi nobis per tuuin Pontihcein inagnû,Iefum Chris ftum filiuin tuum. nam amp;nbsp;à gladio fer» uauit,Slt; à fame eripuit alendo,amp; à mor bo liberauit, amp;nbsp;d lingua iniqua noS tes xit.de omnibus tibi per Chriftiigratias agimus,qui nobis voce formata ad có:4 fefsionem dedifti, linguam compofîtâ Veluti pleétrû amp;nbsp;organû accömodafti, guftatum idoneû;taâum conuenienté: vifum ad afpiciendum,auditum adaps ptehendcndum voces : odoratü ad pcra àpiédos odorestmanus ad opus, pedes adambulandum concefsifti.hxc'q; oms nia ex paruula gutta in vtero inform niaSjSf poftinformationem, anima iins mortalem largiris, producis'c^ in lucé

P î ania

CONSTIT. S APÔST, animal rationale hominem,quem legb bus infiituiftijiuftificationibus ornafli, eü^brtuistemporisdiflblutione indu* fta,refurrcâionem promilîfti .Quae ers go vita fufficeret, aut quæ laudum ex# ccllentia latis effet, vt gratias tibi agere pcffemus!’ Sed hoc pro ineritis praefta# re non valemus, prxflareautem quana turn potTumus pic debcmus. eripuifti es nim nos abinipietateeorum,quiplure5 deoscolunt qui Chriftum occides Tunt,ab hærefibus vindicafli, ab ignos ranttæ érrore reuocafti, Clirilium mifi fti ad homines, vt effet homo , qui erat vnigenitus Deus, Paracletum collocaa fti in nobis. Angelos præfccifti, Diabos lum dedecoraftijCÙmnoneffemus, nos «ondidifti, conditos conferuas, vitam fuppeditas, viftum præbcs, panitentiâ promififfi, pro omnibus tibi gloria, amp;nbsp;honor per Iclii.-nChriftum nunc amp;nbsp;l'em per Sf in fxcula Amen, Hxc meditami * ni fratres,5{ ent Dominus vobifeuin in terra,amp; in regno patris ipfîus,qui SI c3 mifit, 8i nos per eum liberauit ä ferui« tute corruptionis in liberratem gloriae, amp;nbsp;promifit vitam credétibus peripfuni in cuniflorum Deum. Quemadmoduni viuere debeant qui funt Chrifto initia« ti,8f cuiufmodigratiarum aâionesDco per Chriftum offerreiam diximus.Ae# quumeft autan ytedamiis, quinôdd inûs

LIBER SEPTIMVS, 149

iniriati funt, Opcm przfteraus.

SKsmûdo ofortttt Cate. ' chum nos inftitKÎ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

Caf, xxxix.

QVi in fermone pietatis inftituena dus eftjcrudiatur ante baptifmum “ cognirioneDeiingenirijinftrua* tur etiam notifialefu vnigeniti, SC fide de Spiritu fanflotdifcat varium creatua ïaruin jordinetn, prouidentiæ fcriemî diuerfarum Icgum iudicia, erudiatur cur Mundus conditus fit, S( quamobré horr.0 Mundi ciuisfit conftitutus : aga nofcat naturam fuam cuiufmodi fitdns ftruatur, quetnadmodum Deus virion fos puniuit aqua amp;nbsp;ignc,Sanftos bono* fault in qualibet state, Sctli, Enos, if noch.Noé, Abraam cum fuis pofteris, Melchiledech, lob, Mofem ,lefuniSi Calcb,amp; Phinecs faccrdotem, amp;nbsp;altos, qui in quauis state,fanâitate præftites Tunt,queinadmodü fuaprouidentia nô auertit fe Deus ab humano genere, fed id per diuerfa tempora ab en ore,amp; va« nitate ad cognitionë veritaris reuoca^ uit, transfèrent à feruitute, amp;nbsp;impietaa te ad libertaté Si pietatë: ab iniuftltia ad iuftitiain, à morte perpétua ad vitä x* ternani.Hxc atque huiufmodidifcat in

P 6 Ca«

CONSTIT. S.APÔST.

Catecheß, qui ad baptifmuin acccdif? Adoret aurem, qui manus imponit, i* pfum Deum cundorum dominum,gra ttas agens pro plafrnateipßus, quod mi fl» ßlium fuum vnigenitum Chriftum, vt hominem faliium faceret dclens inis quitaribus, 8C vt dimitteret impietates K deliAa , ab omni macula carnisac fpiritus euin expiaret.fanAißcacet aucé hominem fccundum bencplacitum bolt; nitatis fuæ,amp; dirigeret voluntatem, amp;nbsp;illuminaret oculos cordis eius ad intel« ligendam mirabiliaipßus,SC manifefta receiiudicia iuûitiç, vtodio habeato« mnc viam iiiiur(itiæ,S( ingrcdiatur viä veritatiSjVt dignus fiat lauacro regene» rationis in filiorum adoptioné in Chri fto,atque cöplantatus ßmilitudini mor tis Chrifti in fpe gloriofæ communios nis, mortuus reddatur peccato, viuat autemDeo fecundum mentem, verbum tC opus , amp;nbsp;in libro viuentium connu# meretur.poß hanc gratiarum aiäio# nem,inftruateuminiis quçper# tinent ad incarnationem

Domini,ad pafsio* nem,refurreäio nem,afcenlt; fionem.

Ptxf

LTBÏR SEPTIMVS, ijo ijKomoda oporteat Catechintte^ »um CKtn initiaiuri facerdotibus t beiiediciifS^quitab^'s docendut

P^-

Cap. XL.

DEinde cùm feiamadbaptirmotn parat Catechumenus, difcat illa, quæ dicuntur de abrenunciando Diabolo,amp; deaggregandofe Chrifto. Oportet enim vt priinü difcedat à con trariis, deinde ingrediatur myfteria, delcta prius à corde omni improbita# täte,macula S( fordibus,atque hoc mo do famftapercipiattnam vt diligens agt; gricola purgat prius agrum fuccrefcen tibus fpinis,deinde triticû ferit, fie des betis vos prius expulfaomni impiera« te conftitucre pietatem,fic ad baptifmfi accedere. Etenim Dominus nofterita nobis præcepit dicëà,Docete prius om« nes gentes. amp;nbsp;poflea fubiunxit, £t ba^ ptizate eosin nomine Patris, amp;nbsp;filij, amp;nbsp;Spiritus fanAi. Profiteatur igitur ille qui baptizatur, cum abrenunciat, hoc modo,

Äbreamiciatio (oiitrarij,amp;esM^e* ^atio ad chriSlum Dei,

Cap. XLl.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P 7 Abr#gt;

CONSTIT, S. APOST. ABrcnurxio Sarhani amp;nbsp;operibuS eius, pt'itipis, cultui, Angelis, 8C madiinatiowbuseius, amp;nbsp;omni* bus quæ fub ipfo fünf. Poft abrenungt; cianoneni,aggrcgan$ fe Chrifto dicaf, Quoniain Si »ggrcg,or Chrifto,» ere» do,»baptizorin vnum ingenitfi tncfi verum Deum omnipotentem , patrem ChriftijCreatorem amp;nbsp;opificem omnifl, ex quo omnia ; amp;nbsp;in Dominum lefum vnigenitum filium cius primogenitS omnis creaturæ, genitum bcneplacito Pattis ante fxcula,per quern omnia fa/ ftafunt, quæfuntin «slis »in terra,' viftbilia » inuiflbilia, qui in nouifsigt; mis diebus defeendit de coclis , Si carnem afliimpftt, Si e\ fanfta Virgis ne Maria natus eft,» conuerfatus fan« fle fccundn leges Dei;» Patris ipfius. Crucift'xus fub Pôtio Pilato,mortuus pro nobis ; refurrexit à mortuis tertia did poftquàm paflus eft.Aftcdit in cm loSjfedet ad dexteram patris,iterfl ven turns eft in confuminanone feculi, efl gloria, iudicare viuos » mortuos: cua ius regninon eric finis. Baptizor»in Spiritum SäAum, hoc eft Paracletum, qui operatus eft in omnibus fanâis, qui fuerunt d fsculo : poftea miftus eft Apoftolis à Patre fecundiim proinifa fionem Saluatoris noftri, » Domini lefuChrifti; » poft Apoftolos omnia bus

LIBER.-SEPTIMVS. i?t bus credcntibus in fanda catholica Ea defia.Carnisrefurreftionein,peccato* rum remifsioncm, regnum ccclorun», vitam venturi fæculi. Poft hanc pros mifsionem deinccps venitadolei vns ûioncm,

chrifnnuis tuyÏÏici elei beHediSiet

Caf. XL 11.

BEnedicitur hoe oleum à Sacerdo« tein remifsionem peccatorum, SL praeparationem baptifmi. luuocat enim hoc modo ingenitum Deum pa« trem Chril'ii, Regem omnis fenfitiuae amp;nbsp;incellcduahs creaturx, vtfandificct olefi in nomine. Domini lefUjScdet gra tiam fpiritualem,3( remifsionem pecca torum,Sf prscparationem confefsionis baptifmi, vt qui vngitur hberatus bm« ni impietaie,dignus fiat initiatione ƒ«« cundum mandatum Vnigeniti.

U^^icte aqua henediHie.

Cap. XLllh

D Einde venit ad aquam, benedicit Si glorlficat facerdos Dominum Deft Omnipotente,patré vnige* BÎtt Deijgratias agens qgt; mifit ad fufd« piendum carnem,ftlium fuum pfoptef nos^vt nos faluos facerec;quoniâfubht

ÛU

_ CONSTIT. S. APOST.^ incarff»tionein,vt in omnibus obediés fieret,fiC annunciaret regnuin Cçlorü, remifsioiiem ncccatorum, 8{ mortuos rum refurreftioncm. Poft hæc adorat ipfum vnigenituin Deiim, poft ipfum, amp;nbsp;propter ipfum,gratias agens ei.eoÿ pertulit pro omnibus mortem crucis, cuius ftguram tradidit baptifmü rege« nerationis : glorificat quód in nomme Chrifti Deus cumftorum Dominus in Spiritu fanâo non defpcxit genus hugt; manüjfed varie ei prouidit:ipfï Adæ in Paradifo ciimeiprimüprodelitftsdo' micilium Paradift tradidit, deinde cü fuæ prouidentiæ ratione mandanl de« diflet, eumqiie in peccatum lapfum iue ftitia fpoliaflet, bonitate viens,nó abie cit illü omnino , fed fuos pofteros pro temporum fuccefsione varfts rationi# bus inftituif.propter quem in extremo fxculi mifit ftliü fuum, vt propter ho# mines homo fieret,amp; omnes humanas argritudines fufciperet excepto peccas to. Ipfum igitur nunc quoquc inuocet facerdos adbaptifmn.fil di(at,Defcen# de de Calo,d( faniftiftcahanc aqua,da ei gratiam amp;: virtutem,vt qui baptiza« tur fecundum mandatum Chrifti tui, cum co crucifigatur,dlt; cómoriatur, Si confepeliatur , Si correfurgat in adoa ptionem filiorum Dei, quæ eft in ipfo, vt mortuus quidem fit peccato, viuat aus

LIBER SEPTIMVS, in »utcm iuftitia Et poft hoc baptizatuin in nomine Patris, amp;nbsp;Filii, amp;nbsp;Spiritus fanftijvngat vngucnto dicens, uenediüio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mußtet.

CAf. 'S. LUU.

D Omine Deus, qui es ingenitus, fummus cunftorutn Dominus, qui odorem cognitionis Euange lii in Omnibus gentibus fuauem feeb ftijda nunc ctiam hoc vnguentum ope rarivirtuteminbaptisato, vf firma amp;nbsp;fanfta in co mancat fragrantiaodoris ChriftituijSC cominortuus ipfe refur« gat,Slt; viuat vnä cum Chrifto.Hatc atlt; quehuiufmodi dicat;vniufcuiufque e# nim manus impofitionis, virtus hxc eft.Nä nifi in quodlibet horû à pio fas cerdotc aliqua huiufmodi inuocatio fiat,in aquä iolam defeendit qui bapti« Zatur more ludaeorû,ac tantum abficit fordes corporis,nô animç.deindeaftâs dicat orationem , qua nos docuit Do« minus.Surgentc auté ftare oportet nes ceflarió amp;nbsp;orare, quoniâ qui fufdtatus eft.reftus manetùdeo cùm is commor« tuus fit amp;nbsp;excitatus vnà cuin Chrifto, aftare debet, orct autem verfus Oriens temmamid feriptum eft in feeSdo Pa# ralipomcnon. cü enimtemplum à Re# ge Soloraoneperfeüumeffet, inipfa dédia

CONSTIT. S, APOS T.

dedication« Sacerdotes, amp;nbsp;Laeuitæ, X Cantores cum cymbalis amp;nbsp;pfalteriis conftituerunt, ad Orientent conuerfi laudantcs, X confitentes, ac dicentes, Laudate Dominum, quoniam bonus, quoniam in fxculQ mifericordia eius.

Ordiit eeriim,qui Mum funt tKititti.

XLK

POftprimam oratio nem orate in hunc modum.Deus Omnipotens, Pater Chrifti tui, vnigeniti filtt tui,da mihi corpus purum, cor mun# dum.mentem vigilantem,fcientiaina fallibilem,Spiritus fanai aduentum in adoptionem, Äcertitudinem veritatiî Chrifti tui, per quem tibi gloria in fan âo Spiritu in fxcula fxculorn Amen. J

Oÿ,i mißi erdinäti fint «b tlPofltUs. Cap. XL PI.

HAecde Catechumenis prxcipien« da duximus. De ordinatis autem à nobis Epifcopisin vitanoftra, fignificainus vobis quo'd i) funt.Hiero folymis ordinatus eft lacobus frater Domini, quo mortuo fecundus Simeô Cleopx.-poft eum tertius ludas lacobi; Cxfarex Paleftinx primus ordinatus •il Zachjus olim publicanus;poft eum

Corp

LIBER SEPTIMVS, lyj Corneuus:tertiusTheophihiS;Antiolt;i cheat Euodius à me Petro : Ignatius i Paulo : Alexandres Anniatius primus d MarcoEuangeliftaeft ordinatus : fe^ cundus Abilius à Lucaitem Euangelis fta:Romanx Ecclefix Linus, Claudix primus à PaulotClemcs poft eius mor tern âme Petro, fecundus ordinarur. Ephefi Timotheus » Paulo: loannes ä me Ioâne:Smyrnæ Arifto primus;poft eumStratæas Loidis:amp;tertius Arifto« Pcrgami Caius, Philadelpheæ Demea trius à me,a Paulo Lucius Cenchrçisî Titus in Creta : Dionyfius Athenist Tripolis Phçnicü M arathoncs.Laodb cex in Phrygia Archippus : ColofTens fiumPhilxmo; Bersa-, quçeftin Maa cedonia: Onefiinus Philcmonis:Crefs Cens in Ecclefijs, qus funt in Gallia: Aquila, Si Nicetain Parlt;eciis,qu;funt circa Abiâ: Crifpus in Aeginenft ecclea fia.li funt.qmbus nos Parxdas in Do» tnino commiftmiis. quorum doArinx niemores, ex omni parte obtempérât« noftris (ermonibus,eritqiie Dominus vobifcutn nflc, amp;nbsp;in inftnita tempora, quemadmodum ipfe dixit nobis, ciiui ad fuum Deum ac Pattern fe reciperet. Ecce enim,inquit,ego vobifcû fuin om nibus dicbus vfqiie ad confummatios neinfxculi, Amen.

Oratio

C ONSTIT. s, APOST.

Oratio Matutina,

Cap. XLyil,

Gloria in altifsimis DcOjSC in ter^ ra pax hominibus bonæ volunta tisJaudamus te, celebramus te, bedi£imuste,glorificamuste,adoram’ per magnum Pontificéte verum Défi ingenitum.vnum, inaccefsibiléjfolum propter magnam gloria tuam, DomW nc Rex cœlefliSjDeus Pater Omnipo* tens,Domine Deus Pater Chrifti agni immaculati, qui tollitpeccata Mundi, fufcipedcprecationem noftram;qui fe» des fuper Cherubin. Quoniam tu fos lus fanâius, tu folus Dominus lefus Chrifius Dciomnis creatz naturç,Re gis noftri,pcr quem tibi gloria,honor, amp;nbsp;cultus,

i'ejjicrtina, Oratio.

Cap. XL y 111.

LAudatepueriDominfi, Laudatc nomen Domini!Laudamuste,ce« lebramus te,benedicimu$ te,proa pter magnam gloriam tuam. Domine Rex Pater Chrifti, agni immaculati, quitollitpcccataMüd). Tedecetlaus, te decet hymnus, te decet gloria Den, amp;nbsp;Pattern per filium in SpiritufaniSo, in fxcula fxculorum Amen.

LIBER SEPTIMVS. 15 Nuncdiinitrisferuum tuumDoini »le fecundum verbum tuum in pace. Quonjam viderunt oculi meifalutare tuum, quod parafii ante fadem omniS popuIoruin.Lumé ad reuelationé gen» tiuni,8( gloriam plebis tux Ifracl.

. • u Ort{t0 iH

BBenediäus cs Domine, quipafds me àiuuentute mca:qui das efcam omni carni,replegaudio,amp; Içtitia corda noftra,vt omnê fuffidentiam ha tentes, abundcmus in omni opere bo» no in Chriftö lefu Domino noftro, per quem tibi gloria,honor sèfortitudoinfçcua la Amen.

C O N S T I-

TVTIONVMSAN-

lt;lorum ApoftolorumB, , ClementéRoma- '

np auólo-

K.

■' ■PtJ'' ■■

LIBER OCTAVVS*

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ ’'t-

.|j Ve Chtrtfmittbns, . ,,, jii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; •

Ctf, Primiim.^

Vm De’ « SaTuâtor nofter lefus Chrift* nobis magaum tra^ diderit ^ietatis facra menth jjnuitaueriti^ Iiidxos^ac Grecos ^ad agnitionc vnius amp;nbsp;folius veri Dei^queinadmodum ipfe quodâinloco ghitMagens defalute credcntium, afbiniat, Manifeftaui, inquiens, nomen tuum hoaiinibus, pus quod dedifti mihi,confummaui.K de nobis Patri dicit, Pater fanâe. Si amp;nbsp;Mundus te nonnouit,fed tarnen ego te nos

LIBER. OCTAVVB. içç

Boui, amp;nbsp;(i te norunt. meritô nobis mul omnibus veluti perfeAis de Chas rifmatibus,qux ab ipfo per fpiritû dan tur, didt, Signa eos, qui crediderint, hac fequentur,in nomine meo Dxmo y niaeiident, linguisloquentur nouis, **‘*'’^' * ferpcntcs collet,G quid moçtiferum bb: bent, non eis nocebit, fuper ægrotos manus imponent, amp;nbsp;bepe habebunt. qux Charifmataprimùm nobis Aplt;gt;^ (îolis concefla font,, cùm Euangeliuffl Omni creaturx prædicaturi eflemus, ' deinde iis, qui per nos crediderunt, funt collata necellariô, non ad eorum, oui ilia exercent vtilitatem,red ad infia oelium perfuaGonem, vt quos oratio fleâere non potuit.commoueat prodM giorumpotentia. Signa enim non noa bis fidelibus dantur, fed iis, qui de lua dæorum St Graecorum genre infidea les funt, MuUa enim nobis vtilitas acce dit,cùm Dçmones expelluntur,fed ii$, qui ope Domini purgantur, quemada modum quodam in loco ipfe Dominut

»' erudiens nos oftendit dicens, Nolite U(.ï9, Il gaudcre'qudd Spiritus vobis obedifit, »ledgaudete quod nomina veftrafcria „ pta funt in Calo i^quoniam illud eius virtuteht, hocnoRrabeneuolcntiaSC ftudio.fcilicet accedente ipfius auxilio. Non e(t ergo necetfarium vt omnes fia dtlts Dtinonueiiäät,vcl mortuos exa ôtent.

CONSTIT. S.APOST. citent,vel linguis loquantur, fed is tan tùm.cui Charifina propter aliquâ vtili tatein coneeflum efi, videlicet ad falua tein infideliuin,cùm fsepeniimerd con» .. uincantur non fermonum demonfira» tione/ed prodigiorum cfFeftione,ciiin falutc digni fuerint. Nâ nec impri oms . ncs miraculis ducuntur; cuius rei teftis '/‘«.tS. „ ert'ipfe Deus cum dicit. Si in alris tin# „ guis loquar populo huic, amp;nbsp;in alrjs laa X«Cer.i4, biïi'.lïón crcdcnt.neque enim Aegyptii trediderunt Deo, ciim W ofes tanta fi»: gna atque prodigia effedflet,neque lu» dæorum multitudo,quafî altcri Moli, Chrifto crediditjcum omnem illorum morbum, omnem'qj infirmitatem ciu raucrit. Nam illos non commouit vir# gain ferpentccöuerfa, nec manus deal bata,nec Nilus fanguinc perfufus, bos verd non flexerunt cæci videntes, nec daudi ambulantes, nec mortui in vita reuocati.atque illi quidem aduerfaban tur loannes amp;nbsp;Mambres,huic Anna Ä Caiphas. Itanonomncscommoucnt prodigia, fed folos bona mente prædis tos, quorum gratia Deus tanqudm fagt; piens difpenfator virtutes fieri (latuit, no hominu viribus fed fua voluntatc. qux ided dicimus, ne qui huiufmodi charifinata obtinuerunt, extollantur in eos.qui eanonacceperunt. Charif» DMta didtnus, qux in fignis confillflt, « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quolt;

LIBKR OGTAVVS. 156 quonijim cattero qui nullus eft qui per Chriliuin in Deü credidcrit,quin fpiri tiule ChariftDaaccepericnam liberati mukcrum Deorum impictate, SC très dere in Deum Patrein per Chriftum, Dei Charifina cenfendum eft.Item ab« ieflo ludaico velOiCredere Dei volunta teeii, qui eft ante facula vnigenitus.in extrcino tempore ex Virgine fine viri concubitu natum,conuerfaturaque vt hominem fine pcccato, omnem'q; legis iuftitiamimpletTe , ac Dei permifsione crucein fubfifie contempto dedecore, ciim effet Dei vcrbuinxundem'qj mori» tuum amp;nbsp;fepukum,ac tertiadiefufcitas turn, poftque rcfurreflioncm per qua« draginta dies cum Apoftolis fuiffe.pcra fcftaqde omni difpenfatione,in confpe âu ipforum, ad Deum ac Pattern fun, à quo miffusfueraijfublatum.Hxcqui credit, non fimpliciter, nec temerc,fcd iudicio Sc fentcntix firmitate Charif« ma d Deo obtinet. Eodem modo, qui omniharefi eft liberatus.Quare nemo ex ils,qui figna 8( prodigia faciunt,iu« dieet quenquain ex fidelibus,qui facie« diillapoteftatem non eftadeptus. Vas ria énim funt Dei dona, qux ab ipfo per Chriftum tribuuntur : actu quids accepifti hoc,iUe aliud, videlicet fermo nem fapientix, V el fcientix,vel faculta« tem fpirituuih feparandorum,vcl prx«

CONSTIT, S. APOST. diftionem rerum futnrarum, veircf^ monem ad docendum idoneuffl,vel pa tientiam, vel moderatam contineni« tiam . Etenim Mofes homo Dei, ciim inAegvpto miracula ederet, nonelaa tus eh fupra gentiles fuos, nec aim Deus vocaretur,cum proprio Prophea ta Aaron fc iailabat.Et lefus Naue qui poft M ofcm populo præfuit,amp; ft in bel io contra lebufæos eius voluntarc fol ad Gaboon, luna ad vallem Aelon con lt;iitit,ciim dies ad vitftoriam non fuffta ceret : tarnen non infultauit aduerfuc Phinees.neque Chaleb. NecSamuel, qui tot admirabilia egerat, defpexit Deocharum Dauid ,quanqudm vterc que Propheta erat, 8£ vnua Pontifex, alter verd Rex. Cuinqiiein Ifraele fes ptemmillia virorum cfteMt, qui non incuruarent genu ante Baal,tarnen fo# lus Helias, 8i eius difcipulus Heliflxus reperti funt,qui miracula facerent, fed neque Helias ccconomumfuumeluftt, qui aim Deumtimeret, tarnen figna non edebatmeque Heliftæus fuum dife cipulum, hoftem expauefcentem con« tempftt : neque fapiens Daniel aim ab ore leonum iterum effet ereptus; nec trespueri cumcamino ignis effent libe rati, reliquos generis fui homines defa pexerunt.Sciebanr enim fe no proprijs virib’,pericul«liberat9S,fed Dciop^

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fliiraa

LIBER OCTAVVS. ^7 miracula cdidiGe, amp;nbsp;difcrimina fuper^ afle . Quarencmo fe effcrat fupra frai lrem,qua'muisProphetafucrir, amp;nbsp;tni# raciilorum cffedor.Bam fi cui remcl c3 ceffum eft, vt non amplius numeretur inter infidèles, fuperflua eft ei reliqua etnnisniiraculorumfacultas, namvt quis pius fit,ab amore proficifcitur, vc miracula efficiat.ab auâoris potcüate, quorum primum nos ipfos rcfpicit,ala tçrum operantëDeum , ob cas caufas, quas antca diximus. Quare nee Rex CQiitemnat Duces fuos, nec Princeps eos, qui eins iniperio parent. Namfi nuUi fint qui pareant, Prindpes funt fuperflui.se fi nulli fint Duces.non po« terit reçnuni confiftere. Sed nec EpiG» copus le cxtoüat aduerfus Diaconum vel Presbyterum; neque Presbyter ada uerfus plebem : mutua enim coniuns; Stione copulata eft huius focietatis cölt; munio . Epifcopi enim amp;nbsp;Presbyteri, quorundam funt facerdotes, amp;nbsp;laid, quorundä funt laid. Areç effe quidein Chriftianum,in noftra fitum eft potca ftate : effe Apoftolum, vclEpifcopum, vel aliud quidpiam ; non eft in noftra fitum poteftate, fed in poteliate Dci, qui largitur Cliarifmata, Atque Iiic quidé haâenus difia fint propter eos, qui charifinata vel dignitates accept« iRac, Àddimus auté illud ad fennoné,

Q,* lt;iuj

CONSTIT. S. APOST.

qui Prophets- munere vtuntur, no ef# fe omnes fanftos.nec qui Darinones eii ciunt.praeditos effe omnes pietate.Ete# Him Balaam filiusBeor vates, cùmelâ fetimpius, fiitura prxdixtt; item CaB phas, qui falfi nominis Pontifex erat. Multa etenim Diabolus vnà cum fuis Dæmonibusprsdicit, nee tarnen ided Vila eff iliis pietatis fcintilladnfcitia egt; nim funt opprefsi propter voluntariâ prauitatem. Perfpicuum eff igiturims pios,quäuis Prophetariim officio fun^ gantur,non deponere ob prophetiam, luam impietatem.neceos, qui Dæmo# nes expellunt, fanâitatem acquirere, eo qudd illi cedunt. Fallunt enim fe mutuo (vt h qui ludos rifus caufaexer cent)atque eos,qui ipfis mentem adhi« bent,adinteritumperducunt. Neque verd Rex impius, pro Rege habendus eft/ed Tyrannus; neque Epifcopus im peritia aut nequitia cumulatus, eil Es pifcopus ,fed falfd nomine gaudet, vt qui non à Deo,fed ab hominibus cons Zer.ty.iîî ftitutusfit, vt Ananias, ficSamsasin Sehins efl Hierufalem,amp; Sedecias, amp;nbsp;Achias, qui ^chab in B’i’ylone falfi Prophets fuerunt, fed leremiit Balaam vates pocnas dedit ciim

’ Ifraelemin Beelphegor pcITundederit.

5 8C Caiphas poftea fibi mortem confei« effort i-i- uit, amp;nbsp;filii Sceuæ cüm conarentur Dç».

moneseiicere, abilsvulnerati, turpü ter

LIBER OCTAVVS. 158 ter feinfugam dederunr. Reges quo» que Ifraebs 8C lude fecuti impietatam, varia fupplicia pertulerunt , Perfpi# (uum eft igitur falfo nomine prædieos Epifcopos arque Presbytères , diiii« nam vitionem non declinatures. Di= . tetor enim iplïs,'Et nunc vos facerdolt; nbsp;nbsp;nbsp;*’’

tes,qui vile facitis nomen meum, tra# dam vos in oedfionem , vt Sededam, amp;Achiam, quos in fartaginem miRt Rex Babylonis , vt inquit Icremias Propheta . Hacc veró didmus non vt fer.ij. Veras prophetias dainnemus ( fcimus enim easafflatudiuino inter fanftos a» agitari) fed vt glorioforuin audadain comprimamus, illudque prseterea ada dimus, Deum talibus hominibus gras tiara auferre. Superbis enira Deus re# fiftit,huinilibus autem datgratiain.Si# las amp;nbsp;Agabus cum noftrotéporc Proa phetæ e(Tenr,non comparabant fe cum Apoftolis,ncque fines fuostranfibanr, quanquàra Deo charifsimi erant.Pros phetarunt quoque olim MariaMofis amp;nbsp;Aaronis foror, amp;nbsp;poftca Debbora, amp;nbsp;poft bas Olda amp;nbsp;ludith, vna lofiæ, altera Darq tempore . Mater etiain Domini prophetauit amp;nbsp;Elizabeth eius fognata,amp; Anna.noftro quoque tems pore Philippi filia; eodem funt funâae muncre, fed hæ aduerfus viros fuos fuperbia infiatæ non funt, fed intra

3 pro#

CONSTIT.S. APOST. propriet terminos conHiterunt, Qua« re fi inter nos quoque reperitur vir vel mulier, cni huiufmodi gratia eon; cefia fit, humiles fpiritus habebat, vt ' in eo fit grata voluntas Dei: Adquem - enim, inquit,refpiciani,nifi ad humis quietum, SCpauentcm fermo# nes meos.

De Ordinationihus,

Clt;tp. 11,

IN principio orarionis expofutmiis quae ad charifmata pertinebat, qus quidem Deus propria voluntate toi cefsit honiin;bus,8( quemadmodfl mo rem eorum refutauerit.qui vel falfa di xerunr, vel alieno fpiritu ad prsedicena dumfuntexcitati, amp;nbsp;qudd improbis hominibus fæpe Deus prophetiain SC. miraculorum facultatem tribuit, nunc autein ad præcipuum ecdefiallicæ des feriptionis caput oratio properat,vtc5 vos, qui de Chrifti fententia per nos Epifcopi conftitutiefiis , banc à nobis difpofitionein didiccritis, otnnia fecun dumtradita nobis mandata perficere poi'sitis, fcientes quód qui nos audit, Chrißum audit, S( qui Cliriflum auis dit,is Deum amp;nbsp;Pattern ipfius audit.cui gloria infxcula Amen, Simul igitur cone

LIBER OCTAVVS. ^9 congrcgïti nos duodecim Domini A# poftoüjhat noftras diuinas prxccpim” inftitutiones de omni ecdeßafiica fora nia,præfentibus vnâ nobifcum eleâicw nis vafe Paulo coapoftolo noftro, laco bo Epifcopo, atque reliquis Presbytes ris,amp; feptcm Diaconis. Primus igitur ego Petrus dito , Epifcopuin ordinari debcre(vt fuprà fimul oiiines cóftituia mus ) cx Omni parte reprehenflone caa rentcm, ab omni populo deleäü, quo nominate SC approbato.cöuenicns po= pullis cum collegio Presbyterorum, SC Èpifcopis.qiii adfunt.in die dominico, praetipuus ex omnibus inlerroget Pref byteros, SC plebem, an is fit, quem pea tuntin Reftoré: quibus annuentibus, iterum interroget, num cmnes teftifi« centur eum dignü cfle hac magna 8C ib luftri gubernarionc : deinde an pietaté erga Deuin foluerit, erga homines iu« (laferuauerit, domum luä reffe admis niftrauerit; fine reprehenfione vita ion fiituerit. Atqj omnibus fimul ex verb täte no ex conicflura tefiificätibus ta# lern eum efie, veluti coram iudice Deo Sc Chrifto.prafentc nimirum etià Spia ritu fanflo, atque omnibus fanflis, SC adminifiratorps fpiritibus, tertio itea ruminterrogentur, an verc dignus fit facerdotiOjVt in ore duorum vel triuni teftium ftet omne verbum, qsij tertirf

Q__4 afa

CONSTIT. S. APOST. jffcntientibus, ilium dignum eile, ab omnibus afleniiis petatur, quem prom pro animo præftantcs audiantur, filen (ioqiie iinperato,vnus en primis Epif* copls cum duobus alps bans prope ab tare, reliquis Epifcopis amp;nbsp;Presbyteris fccreto orantibus, Diaconis diuina Ea uangeliafuper caput eius, qui ordinal tur.apertatenentibuSjdicat conuerfus adDeum.

Inuocaiia erÜMatiaitis coforHM.

Cof. 111«

Domine Deus Omnipotent, qui folus es ingenitus, amp;nbsp;aniillo do* minaris, qui fempcr es, amp;nbsp;exiftis ante fatcula:qui nullo indiges,amp; fupe# ras cmnem caufam atque originem: qui folus es verax, folus fapiens, foluS alcifsimus:qui natura es inuitîbilis,qui omnia nofii antequàm fianr:qui abfcó dita fcrutaris : qui es inaccefsibilis, X nullius imperio fubditus ; Deus pas ter vnigeniti ftlrj tui Dei amp;nbsp;Saluatoris noftri, cunftoruni opifex per ipfum, prouifor,gubernator:pater mifericors durum, amp;nbsp;Deus omnis confolationisi qui in aitis habitas,amp; humilia refpicis. Tu es qui dedifti leges Eccleiiæ per cor poream

LIBER OCTAVVS. 16lt;» poreim prarfentiâm Chrifii tui fub te« ftimonio Paraden, pertuos Apofto« los,qui amp;nbsp;ipli gratia tua aftitimus Epif copi : qui ä principio ad gubernationS populi tui faeerdotcs defignafti, Abel in priiniSjSeth, Enos,Enoch, N oe, M el chifedcch, lob , qui inUituifti Abraam amp;nbsp;reliquos Patriarchas cum fidel,bus ferais tuis Moic,Aarone,Elcazaro,Phi nces: qui ex ipfis principes amp;nbsp;facerdo^ tes in arcatcftimpnfi conftituifii ; qui Samuelem in faCetdotem SC prcphe# 1 tarn elegifti, qui fanftuarium tun fine minifterionö rcliquifti-quiin iis,quos elegifti,glorificari voluiftiiiidem £]uo# que nunc intercefsioneChriftLtuiin« funde virtutem Spiritus principalis, qui miniftrat dilefto filio tuo left» Chiifto, quem voluntatc tuadonauit fanflisApoftolistuis. Da in nomine tuo fcrutator tordiü Deus huicferuo tuo, quem elegifti Epifcopum , pafcere fandiim gregem tuum, amp;nbsp;fungi Ponti ficatu tibi, fine reprehcnfione minifträ tem die 8C nofte, Si placantem faciein tuam, congregate numerum eorn, qui faluantur,amp; ofFerre tibi dona Ecclefiz tust fanftæ.Da ei Domine Omnipotés I per Chriftum fùum participationcm fanfti Spiritus,Vt habeat poteftatem di mittendt peccata fecndum mandatum tUH:dandi fortes fecundum prçceptum

Q_5 tuum.

CONSTIT. S. APOST. tuum, foluendi omne vinculum/ecutl dum poteftatem, quant dedifti ApoPtO lis, Ytplaceattibiinmanfuctudine SC mundo corde, firmiter ac laudabiliter, offcrendo tibi mundam 9C incruentam iioftiain,'quant per Chriftum inftitui« fti myfteriuni noui Teftamcti,in odoi* rem l'uauitatis,per fanäum filiû tuum lefum Chriüü,Deunt Sc Saluatoré not ftruin , per quem tibi gloria, honor fiCadoratio in fanâoSpiritununc SC feinper,SC in fxcula Ccculorum Amc«

Jw«» rfe Ctuechumenif,-

Clt;tf. IUI.

POftquàm haeceritpreatuJ, relia qui Sacerdoces dicant Anten,SC c5 eis vniuerfus populus. SC poli ora^ tionem vnus ex Epiicopis tradat Eua chariftiam in manus ordinati, Si. ipfo ntane collocetur à reliquis Epifcopis ïn fuorhrono, omnibus eum ofcuiaiu tibus ofculoin Domino. Poltveró lea Aionem legis SC prophetarum, Epiiloa larumnotlrarum, aAuuin, atqueE« uangeli), ordinatus falutet Eccleiïam ijs verbis. Gratia Domini Deinoftri lefu Chrift’, SC charitas, Dei pacri$,SC cömunicatio Spiritus fanCti,fit camp; onu iiibus vobis Amen, £t omnes refpoiu deant.

LIBER OCTÀVVS, i6t éeantjEt cum fpiritutuo. Poft liçc ver baalloquaturpopulü (ermonibus e» horutorijs.

Serms Diitco»i pKi Ctte» cliHmcnis.

Cap. r.

QVibus abfolutis , Dico ego An* dreas frater Petri, omnibus con* furgentibuSjDiaconus afcendcns ahum aliquem locum pronunciet, Ne quis auditorum, neqiiis inftdeliutn« Silentioqde fado dicat, Catechumeni orate. Et omnes fideles orent attente» animo dicentes.Domine miferere. Dia conus pro ipfis oret dicens, Pro Cate* thumenis omnes Deum oremus, vt bo nusSC benignus Dominus dementer «xaudiat obfecrationes S{ preces ipfo* rum, amp;nbsp;recipiës eorum fupplicationes, tribuat eis auxilium, amp;nbsp;concédât petis tiones cordisipforum ad vtilitatê, re* uelct eis Euangelium Chrifti fui, illuss minet eos, S( inftituat difciplina cogni tionis Dei,doceac ipfos mandata,^ iu« dicia fua,inferat in animam eorfi caftn Sc falutarem timorem fuum , aperiat aures cordis ipforum vt meditetur in legefuadieacnode, confirmer eosin pietate,vniat, amp;nbsp;connümeretin fando ouili fuo, dignos faciens lauacre reges ncras

CONSTÎT. S. APOST. nerationisvefteimmortalitatis, ver» vita, liberet eos ab omni impietate, amp;nbsp;ne detlocum inimko aduerfus eos,mû det eos ab omni inquinatione carnis, SC fpiritus inhabitet in eis, 8C inambua let per Chriftum fuum, benedicat intf troitus Sc exitus«orum,amp; dirigat viaS eoruin in bonum.Etiam pro eis inten« , te oremus,vt remifsionem delidomm confecuti pefbaptifmü, Tandis myllet rils digni fiant in mâfîone fandorum. Erigite vos Catechumeni, Sc petite pa« cem Dei per Chriftum fuum,diem pa* cificum 8C Gne peccato,itemque omne tempus vitæ veftræjChriftianos prats fides veftros, propitiu 8C benignû Defl dtlidorum remifsionemdpfi foli inge-nitoDeo per Chriftum fûum vofmet commendate; Indinamini, 8C benedis ftionem acdpite.In tjs fingulis,qux lo quiturDiaconus,populus,vtprzdixi« tnus,dicat,Dominemifercre.â( in pri« mis pueruli, Indinantibus autem ipfts capita, benedicat fis ordinatus Epiîcos pus benedidione huiufmodi.

Benediâia Efi/cofi fuper technmcuos,

Ca^. KI.

Deus

LIBER OCTAVVS. i6i DEus Omnipotens, ingenite, inaa cersibilis,qui es folus verus Deus, Deus amp;nbsp;pater Chrifti vnigcniti filq tui, Deus Paradeti cunâorü dcM minus,qui per Chriftumdifcipulos cóa ftituifti doâores a d doccndutn pietatê, iprenuncrefpicefuper Catcchumcnos Euangelh Chrifti tui, amp;nbsp;da eis cor no# uum,amp; fpiritum redum innoua in vif# ceribus eorum.ad cognofcendam 8l fat ciendain voluntatein tuam in corde ple no,9( volenti animo,dignos fac eos fan lt;tobaptifmo,amp; aggrega eosEccleftç tuç fanâæ,amp; participes facfanAorum mya fteriorum per Chriftum lefum , qui eft fpes noftra.quiq; pro nobis mortn’ eft, per quein tibi gloria amp;nbsp;adoratio in Spis ritufanâoin ^cuIaÂmen.

Serme Diaeoni fre Entr-j^umenis.

Cap. ('ll.

POfthæc diaconus dicat, Ite Cate* chumeniinpace.qui,paftqujm I) exiueruntjdicat. Orate Energume# ni.hoceftvexatiabimmundis ^iriti# bus.Intcntcomneproipfis orate, vt be* nignus Deus per Chriftum increpet im' ’ ' mundos,amp; nequam fpiritus, SC eripiat

Q_ 7

co NS TIT. S. APO S T.

UOS fuos ab imperio inimici, qui incr« pauitlegionem dæmonum H. principf malorum diabolumdpfenunc increpet ptetatis rebelles Iiberet Agmenta fua ai vcxanone ipfius^SC purget ea,qux in^^ genti fapientta condidit. Etiam intenté oremus.Salua SC enàta. iUos De’in vir^ tute tua,lndinate vos Energumeni, vt lienediftionem acdpiatis. Et Epifeopus oretdicens,

Ortiit fri Eiter^timtnii.

Cif, 'viij,

QVi fortem armatum ligafli, 8C 0# mnia vafa eiûs diripuifli:qui de# ‘ difti nobis poteftateni ainbulâ# di fuper ferpentes, amp;nbsp;feorpiones, SC fu# per omnem virtutem inimici : qui ho# micidam Icrpentem ligatum tradidiiti nobis,tanquàm pafTerem pucrulis, que cunéta pauent amp;nbsp;horrent à fade virtu# tis tuz : qui eum diedfU (ïeut fiilgur à coclo in terram.non lapfu localised ab honore inignominiam,ob voluntarii mquitiâ ; cuius afpeâus lîccat abylTos: amp;nbsp;minzliquefaduntmontes,amp; veritas Domini manct in sternum ; quem lau« . dant infantes, Si laéientes benedicuntt quem celebrant,amp; adorant Angeli, qui afpidt fuper terrain,amp; facit earn tremea

LIBER OCTAVVS. i«? r« qui wngit montes K fumigant ; qui «ninatur Mari amp;nbsp;ficcat illud , Si omnia fluminadefertafacit;cuiu5nubes piiluis Nthu.’. pedum eius:quiambu1atfupcr Mare,fîs cutfuperpauimentum.Vnigcnite Deus tnagni patris fili increpa fpiritus ne# quam,amp; libera opera rnanuum tuarum ab alieni fpiritus vexatione ; quoniam tibi gloria,honor SC adoratio, Si per te tuo patri in fanâo Spiritu in fxcuU Amen,

terme Dittcotii pre il» lumintudit. Cep. IX.

Diaconus dicat, Ite Energumenf, SC poftca dicat, Orate qui illumi# namini. Intente omnes fideles pro iplis oremus, vt Dominus dignes illos teddat vtin Chrifti mortem initiati re furgantvnâcumillo ,Slt; confortes fa# ciat eosregniipfius,8C participes myfte riorum eius: vniat amp;nbsp;conferibat in nue mero carum,qui falui fiunt in fanfta et lus Ecclefia, Salua SC fufeita iUos in tua gratia . Confignati Deo per Chrillunt eius, inclinantes fe benedicantur ab En pifcopohacbenediftion», ,,

CONSTIT.S. APOST,

Oratio tertio fufer ill o-min ondes.

Cif. X.

QVî per fatiiftos Prcphefas prædii xifti iis,qui initiantur, lauamini, mundi eftote.amp; per Chriftum in^ ftituifti fpiritualem regenerationem, dem nunc refpice fuper eos,qui baptiza tur amp;nbsp;benedic.SC fanftifica eos, SC prst para dignes fieri tuo dono fpiritali, SC veraadoprionefiliorum ad confequen« dum fpiritalia tua myftcriain numero eorum,qui faluanturper ChriflumSal uatorem iiortrum, per quem tibi glos ria, honor, SC adoratio in fandlo Spiritu infscula Amen,

ï' Jen»»Diieenifrofxiii- ■ , tentthnf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Cif. Xt.‘^

Etdicat Diaconus, Difcediteillus minandi, SC poft hoe pronunciet, Or^tepœnitentes intente oinnes.

Pro pccniïefitibus fratnbus rogemiis^ Vt mirericors Deus oftendat illis viaih poenitentiæ : recipiat relïpifccnriam SC confefsionem ipforum, SC conterat citd Satanä fub pedibus eorum, amp;nbsp;redimat eos

LIBER OCTAWS. 164 tos àlaqueis diaboli, amp;nbsp;à fraude dgrs monü,8£ eripiat eos ab om ni verbo n« phario,ab omni opere illicitOjfif amorc prauo:8( cödonet eispeccata volütaria. Si inuoluntaria, amp;nbsp;deleat chirographs ipforuin.Ä confcribat cos in libro vitç, expier eos ab omni piaculo car ni s Si fpi ritu5,amp; vniateos,reducens ad fanäum fuum ouilegt;quoniamipfe cognofcitf» gmentum noHtfrquoniam quis gloria* bitur fc caftü habere cor f vcl quis con# fidet fe inunduin efle à peccator'Omnes enim fumus pan« obnoxij. Etiam pro iplisintentius oremus, quoniâ gaudiS fit in cato fuper vno peccatore pcrnicca tiam agente, vt déclinantes omnem as ftionemmalam,ampIe(Santur oinnia operabona.vtbenignusDeus citcicos ,rum obfec'ratipnibus placatns,reftituat cislstitiam faiutaris, Si fpiritu princt» pali Confirmer eos, ne ampliiis prohi# beantur communionem habere fanäqs rum facrorü ipfius,amp; participes fieri di uinorü myfteriorü,vt digni reperti ad# optionis filiorü, vita aeternä confequä# tur, Etiam omnes intente pro cis

^dicamus, Domine luiferere.

Impoa

CONSTIT. S. APOST.

Imfeßtio manuuM frt fxnitoilibus, Uf. xn.

SAIuaeosDeuSiamp;fufcita mifericôrs» dia tua.Sufcitati Deoper Chriftuni înclinate vos.amp;bencdicimini.

Efifcofusitaoret.

OMnipotetis «eterneDeus, cunßolt; rum Domine.creator 8i guberna^ tor vniuerfi,qui hominem in Mû* diornatumpofuiftiperChriftum , SC dedifti ei legem naturalem 8C fcriptara, vt viuendi normam haberct, vti ratio» nis compos;Slt; fi in aliquopeccaretfun» damennim panitentix tradidifii ei bo» nifaté tuâ:rerpice fuper inclinantes tibi colla animç SC corporis.quoniam tu nô vis mortem peccatoris/ed pomitentiS, Vt reuertatur ä via fua mala amp;nbsp;viuat: 1. qui Nineuitarum pcrnitentiâ adniiiîfii. qui vis omncs homines faluosfieri, SC ad agnitioné veritatis venirerqui filiû, qui fuas facultates luxuriofè confump» ferat ,patemoafFeflurecepi(ti perpocni tentiam, redpe nunc quoq; fupplican^ tium tibi poenitentiam : qüoniam non efi qui nô peccetin te.Sienim iniquitas tts obferuaucrit Donûne,Doniine quis

LIBER OÇTAVVS. 165 fu(Hnebit;quoniä apud te eft redéptio, ii rediK eos in fandam tuam Ecdeftà, tcftituta iJiis priori dignitatc amp;nbsp;honos repcr Chriftum DeuinSf Saluarorem noftrunijperqucm tibi gloria Siadora:« tio in fanclo Spiritu in facula Amen.Et Diaconus dicat, Difcedite panitentes. Sc addatjNullus ex prohibitis accedat. fideles ficâamus gcnua, rogemus D«û per Chriftum eius, omnes intente Deü per Chriftum inuocemus.

jillecutio oiatB»i]^r9 ßdelibus,

xi ij'.

P Ho pace,Ä£ pro tranquillitate Mun di X faniftarum Ecdeftarum ores miis,vt eundorum Deus fuam çter nam amp;nbsp;firmain pacem nobis concédât, vtin habilitate virtutis fecundumpie# tatem perfeuerantes nos cuftodlat.Pro fanfta Catholica,amp; Apoflolica Ecclefia diffufa à fimbus vfque in fines,oremus, Vt Dominus immobile 8{ tranquiliä eä tuftodiat, atque conferuet vfque ad eöt fummationein ftreuli fundatam fupra firmani petram. Et pro fanfta parsecia huius ’loci oremus, vt concédât nobis cunâorü Dominus «xleftein eius fpem pers

CONS T IT. S, APOST. perfeftê perfequi,amp; ei dcbitam oratio; nis feruitutcm fineintermifsioneimpc« dere.Pro omniEpifcopatu , qui eftfub Ccclo- reftè traâantium verbum veri« taris orate. Et pro Epifeopo noftrola* cobo,amp; paræcrjs ip.'îus orate. Pro Epiû copo noftroClemente Si parçciis ipfius oratc. Pro Epifcopo nofiro EuodioS paræciis iplîus orate, vt mifericordiani Deus concédât fuis Ecclefiis.eos eflefal« uos,honorabiles,longacui temporis, ve nerabileui'q; ipforum feneilutemfaciat in pietate Si iaftitia. Et pro Prcsbyteris noftris orate,vtDomlnus eripiat eos ab omni re incommoda Si mala,faluum SC honorabile presbyterium eis prabeat. Pro omni in Chrifto Diaconatu Si mi« niftratu orate,vt Dominus inculpabilé Diaconiam eis prçbeat.Pro Lefloribus Cantoribu$,Virginibus,Viduis,Orphâ nis oraterpro matrimonio copulatis, SC liberis operam dantibus orate,vt Donii nus omniüfuorum mifereatur.ProEu* nuchis fände ambulantibus orate. Pro continenter Si caftc viuentibus orate. Pro afferenribus frudus fandae Ecclet ßx,Si fadennbus pauperibus elecraofy nam orate»Etpro iacrificia Si priinitias cfferentibus Domino Deo noftro, ora te,vt fandus Deus remuneretur ipfos caledibus donis,8f det ipfis in prsefen« n centupluin. Si infuturo vita aternä;

SC

LIBER OCTAVVS. 16« amp;nbsp;prjEftet eis pro temporalibus fempi « terna.proterreniscocicftia. Pro nuper illunnnatis fratribus noftris orate, vt Dominus ftabiliat eos,amp; cöfirmet .Pro infirm is fratribus noftris oratc,vt Do« minus liberet eos ab omni agiitudine amp;nbsp;imbecillitate , amp;nbsp;faluos reftituat fan« âæipfîusEccleftæ, Pro nauigantibus amp;viatoribusoremus. Profts, quifunt inmetallis,incxilio,in cuftodia amp;nbsp;vin« tubs propter nomen Domini , orate. Pro opprefsis amara feruitute orate. Proininiicis Si odio vos profequctibus orate. Pro pcrfcquentibus nos propter nomen Domini oremus, vt Dominus ntitigatoillorum furore,difsipet irä cö« fepià contra nos.Pro fts,qui extra funt amp;nbsp;in errore verfantur orate , vt Domi« nus illos conuertat. Infantum Ecclefix inemores fimus, vt Dominus perfeftos tos in timore luo adadultä ætaté pers ducat.Pro nobis mutud oremus,vt Do minus feruet nos.amp;giatia fua cuftodiat vfcg ad fine amp;nbsp;liberet nos d malOjatque ab Omnibus fcandalis operantibus ini« quitaté, Si faluet in coeleftc regnü ipfi'.^ Pro omni anima Chriftiana oremus, Salua Si fufcita nos Deus mifericordia tua. Exdtemus nos crantes intente Si mutud nofmet commendemus Deo vin. uoper Chnftumeius. fi .

.ai.zQret

CON STIT, S. APOST.

Oret Pemifix dient.

Cnp. xiiij.

DOmin« Omnipotcsalrifsime, qui in iltis habitas,fanäc requiefeens in Tandis,qui es fîneprincipio, SC folus dominaris, qui per Chriftü prats dicationem verbi dedifti nobis in agni# tioné glorix tuaE,amp; nominis tui, quod manifeßauit nobis in comprchenßos né: ipf« quoq; nunc refpice per eum fus perhunegrt^em tun,amp;Iibcra eumo« ttini ignorantia amp;nbsp;opere malo, K da eS timoré timere te. amp;nbsp;diledione tt dilige re 8C ire i facie gloriae tuat.Benignus SC propitiusefto in precibus fpforunt, SC conferuaeos immobiles, culpa caren« tcs,criminis expertes, vt lint fanfti cors pore amp;nbsp;anima , non habentes macus iaiR,neque rugam,neque aliquid huiuf niodj,red fîntperfedi,amp; nullus inter is pfos fit mancus vel imperfedus. Adius •orspotens perfonarum non arceptor, fuccurre huic populo tuo , qiiem redes mißipreoofo fanguine C'hrifti tui,des fenror,auxiliator, difpenfator, euftos, murutfortifsimus,fpes,fecuritas,quos niam de manu tu» nemo poteß cripere: fura non e ftlûut tu Deus alter,quoniä in

LIBKR OCTAVVS. i«7 in te ruftinemur.SanAifica eos in veria tate,quoniam verbum tuum veritas eft, qui nullius gratiam refpids,faills ratios nibus non dedperis,libcra eos ab omni tiiorbo,amp; ab omni infii mitate,ab omni peccato,abómni dolo Stfraude:dtiino re inimidtä fagitta volante in dic:à net» godo peräbuläte in tenebris, £lt; dignos faceos vitaxterna, qux eftin Chris ftotuo, filio tuo vnigenito.Deo SC Sab uatore noftro,per qué tibi gloria SC hosä por in fanfto Spiritu nunc,amp; fcinper,£C infxcula (xculoram.Amen.

^fftrntttsad my^icum fdcrißcium,

'Cd^. Xf'.

POfthoc diaconus dicat,Attenda« mus.Et Epifcopus falutet Eccleüä, amp;nbsp;dicat.Pax Dei cum Omnibus vos igt;,igt;gt;£t populus refpondeat, £t cum fpia *^tH tuo.EtDiaconus dicat.Salutate vos inuicem in ofculo fanäo, amp;nbsp;falutet Cie «f gt;ici Epifcopfi, amp;nbsp;viri laid laicos ,8c mu litres faluteat mulieres. Pueriftentad fuggeft9,SC aliusDiaconus prxlit eis ne obftrepant. Et lall, Diaconi deäbulet SC videit|Virosfilt; mulieres,ne tumulrus at li^uU exätctur, fic ne quis murmurer, ■

nw

CON STIT. S. APOST. neue eonniueatjvel nutet. Diaconi vet ró nianeant ad portam virorum,Hypolt; diaconi ad portam iniilierum, ne vllus exeat,neue porta apertatur, etiam fi fi# delis fuertt tempore oblatipnis . Vmis Hypodiaconus det aquam manibus fa« cerdotumin lignum puritans aniraarfi Deo repofitaram.

Dice ego lacobus frater Ioannis Ze« bedsei,vtftatim Diaconus dicat, Nub lus Catechumenus, Nullus Auditor, Nullusinfidelis,N ullus hçreticus.Qui primam orationcm perfeciftis difcedi« te.Pueros recipite matres .Ne quis cone traaliquem.Nequisin hypocnli. Eres fli ad Dominum cum timoré amp;nbsp;tremo» re manétes linamus ofFerri-Quibusper« aftis Diaconi afFerant donaEpifeopo ad altare, amp;nbsp;Presbyter! à dexrris,flc à dnu (Iris afsiftant veluti difeipuli afsidenteS magiftro.Duo Diaconi ex vtraque pare te altaris teneant (labellum confeftunl ex tenuibus membranis,v elex pauonS penniSjVcl ex velo, quibus leniterabis gant prçteruolantes be(liolas,ne iupogt; cula incidant.

J

Grttittrttm uffie dniecenfe-

Ctf. xri.

Jl : lt;; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, • i

Or«

LIBER OCTAVVS. gt;é* O Rans jgiturperfe Pontifex vnà turn facerdotibiiSjinduenstj; vefté fplendidâ,amp; ftans ad altare,Tro= phæo ei ucis fe confignans in fronte, di fat,Gratia Omnipotentis Dei,amp; Chart tas Domini noftri lefu Chrifti,amp; coms municatio Spiritus fanfti fit cum omni bus vobis . amp;nbsp;omnes vna voce refpon« deantjEt cura fpiritutuo. Et Pontifex dicat,Siirfum mentem . omnes refpons deant,Habcmusad Dominum.Et Pon# titex,Gratias agi mus Domino. amp;nbsp;oms nés refpondeant,Dignô,amp; iuftû eft.Pô» tifex dicat.Verc dignü 8C iuftum eft ans te omnia laudare te verü Deum, qui es ante res gcneratas,ex quo omnis patera nitasin calo, amp;nbsp;in terra nominatur, qui folus es ingenitus fine principio,nô agnofeens alicuius imperium, aut dos minifi,nullius indigcns,omnis boni da tor,extra omné caufam, generationê'qj pofitus, femper in eode ftatu confiftés, ex quo omnia, quafi ex quodam fonte in rerum naturam procefferunt. Tu eÿ nim es notitia carens principio, æterna vifio, ingenitus auditus, fapictiaincrea ta,primus natura,Iex effendijCxtra omsgt; nem numerû conftitutus,omnia de ni« hilo producens per ynigenitum filium tuum, ipfum vert» ante omnia fxcula genuifti voluntate, virtute,amp; bonitate inimeditate filium, vnigenitum verbft,

R Deum,

CONSTIT, S.APOST. ßeum/apientiani viuentcm, primogea «iitum,omnis crcaturæ, Angdum mas gni confilti tul, Pontificem tuum. Res gem , Sc dominum omnis intellediua: amp;nbsp;feniîtiuæ naturæ.ciui eft ante omnia, per quern omnia.Tu enim çterne Deus pcrjpfum cundta fecifti, amp;nbsp;per ipfum conuenienti prouidentia cunda gubers naSjper quern enim concefsifti vt res efs font, pcreundem fecifti vt bené effent, Deus Sc Pater vnigenitifiiij tui,qui per jpfum ante omnia fecifti Chérubin SC Seraphin,fxcula Sc exercitus, virtutes, Sc poteftatcs,Archangelos, Si Angelos, amp;nbsp;poft hæc omnia, fenfti hune M und3 vifibilem,amp; omnia,quæ in eo funt.Tu enim es,qui calum vt fornicem ftatuis fti,amp; vt pellem extendifti,amp;terræ mo# lem nullo adminieulo ftabiliuilii, fola voluntatetuatquiconftituiftiftrmaméa tum.noiftem S( diera parafti, qui ex the fauris protulifti lucem, SC eius receffu înduxifti noâem ad requictem animait num,quæ mouenturin Mundo:quifolt; lem difpofuifti in poteftatem diei,dC lus nam in poteftatem noétis:qui fteUarum ornatu eedum diftinxifti inlaudem ma ieftatis tuærqui fecifti aquam in potum SC munditiem, acrem vitalem ad ducen dum fpiritum vocem'q;formand3m,per linguam percutientem aërem: auditum auxilio ipfiusjvt apprçhenderet fonos.

liber OCTAVVS. 169 8; exciperet dclaus fibi peracrem -vo* CCS :qi!i feci ft j igneiii ad depellendas te« nebras, amp;nbsp;adcxplcndam necefsiratem, fimufq; vtab eo calefieremus,amp; illufira temur: qui iniiiienfuin Mare à terra fes gregafti,8c illud nauigabilc effecifti,hâc pcdibus peruiatn:iUud ctiain animanti« bus puCIlis atquc magnis auxifti: hanc manfucrisatrg agreliibus referfifti.plâs taruin varictatc ornafti, liçrbis déco» taûijfioribus diftinxifti, feininibus di« tafti.qui conftituifli Abyfiiun, amp;nbsp;vafto hiatii eain coinprehendifti, falfarûa« quaruin cumulatis xquoribus, amp;nbsp;eam tenuifsimæ arena terminis concluflfti: qui Mare modo ventisin montium ah titudinem extollis gt;nbsp;modo in planiciem exæquas, amp;nbsp;modo agitas tempeftate, modo fedas tranquillitatc , vt ad nauia giorum curfys fîtidoneum ; qui créât« perChriflum à te Mufidum cinxifii fl« minibus,alluifti torrentibus, fontibufc que perennibusirrigaftijmontibuscir« cundedifti,in firmifsimam terra ftabis litatem: referfifti eniin Mundum amp;nbsp;or» nafli fuauifsiniis plantis, amp;nbsp;ad medici« nam apti(simis,multis ac variis animas tibus robuftisatque inflrmiSjadefum, atque ad laborem idoneis, cicuribus, atquc feris ferpentum flbiles , amp;nbsp;diuers forum alitum canribus, annorum re# currentibus circulis, menfiumj atquc

R 2

CONSTIT. S.APOST. dïcrum numerof» multitudine : Solftia tiorum vicifsitudine ,nubium imbrife» i'arum tcmpeftaribus,ad trufluum ma# turiratem,S( animantium conferuatio* ncm, ftarionem'q; ventorum Aantium ad imperium tuü, ad plantarum quocg atque herbarum niulritudinem: ac non foliim Mundum creafti,fed etiam Mun di ciucm hominem condidifti : Mundi ornatum eum faciens . Dixilii enim Sas» pientiæ tux, Faciamus hominem ad ia maginem 8i fimilitudinem nofiram, 8C imperetpifcibus Waris, amp;nbsp;volatilibus cocli: ideol^ cöpofuifti e5 ex anima im« mortali amp;nbsp;corpore dilTolutiöi obnoxio. Ula de nihilocreata,hoc ex quatuor ele mentis conflato, amp;nbsp;dedifti ei per anima rationalem,intelligétiam,pietatis amp;nbsp;ini pietatis iudidum, iufti Sc iniufti obfen uationcm : per corpus quinque fenfus motum quo progreditur. Tu enim De’ Omnipotens per Chrilin Paradyfum in xdem ad Orientera plantafti, amp;nbsp;rps plantis ad cibum aptis ornaßi;amp; in en quail in lautä domû hominem intro duxiltqqucm ciim condcres, legé dedia (ii ei naturalem,vt intus incIufa,Äapud fehaberet Temina diuinx cognitionis. Mam ciim ilium in ParadiTum delitiaa ruminduxifti, omnia à permiiîfti vt perciperetjvnumautem Tolum guitare prohibuifli/pemaiorSrerfl, ftScttvt fi

LIBER. OCTAVVS. 170 fi mandatum fcruaffet, mercedem eius, iinmorulitatem reportaret; fed ciim mâ datum contempfiliet, amp;. prohibitû fru^ ftn gußafiet,fraude ferpentis, H confis lio mulieris, meritô illü eiccitti Paradis fo.fed bonltate tua nô perm ififti vt pe« nitusperiret(tuum enim eratopus) fed fubitfta ei creatura concefsifti, vt fudo« re ad abore viftum fibi qua reret,tc om niaferente,augentc, acmaturante. Cfu qiie iureiurando ci breuis temporis fos porc ded eris, iliü ad nouam generatlo» nem reuocafti, foluto mortis termine, vitam ex refurreftione pronîififtijiô fo lum'q; id pra fiitiûi, fed etiam pofteros fuos in infinitam niulritudinem propai gafti:obfequentcs tibi glorificafii, rebel les fupplidis affccifti ; arque Abeliîquù dem famSi facrificiû accepiftt. Cain fra« tris interfeftoris munus tanquàm fccle rati hominis reiccifri. Pratcrca Seth SC Enos recepifti,8C Enoch tranôulifii .Tu enimopifex es hominum , vitæprabw tor, inopiæ explctor, legiim dator, eas feruantiü rcmunerator.violantium vis tor:qui magnû diluuiöinduxifti Mun# do propter multitudinem impiorum, St iufium Noe eripui’fti d diluuio.in ars ca,cum odo animis,vt eflet finis prate# ritorum,SC principium corutn,qui erät in futura fuecefsione nafeituri. qui for» niidandü igné quinque Sodomenis vr#

R 3 bis

CONSTIT. s. APOST.

bibus immififti, 8C terram fruôtifei â in falfugineitj poiuifti,a maliria inhabitan tifiineajamp;fanftum Lotinccnclio libc« rafti.Tu es, qui Abraam inaioruin fuo( rum impiefate libcrafti ,S( Mfidi hære# demfe«fti,8f ei Chriftum tuum ollen« diftij^ui Melchifedech Pontificeni fer# uitiitis tuæ conftituifti.patientifsiinuin feruuin tuum lob viftorcm ferpentis auftoris malorum.dedarafti, qui llaac filiuin promifsionis fecifti. lacob patré duodecim filioruin , cius'cg poftcros in numerofam foboîcni propagafti, ilium veto cum fcptiiaginta animisin Aegy« pium introduxilii, Tu Domine loïes phum non ncglcxifii.fcd prumiiumluç temperantix ci concefsifti vt Aegyptijs imperaret.Tu Domine Hebraosab Ae« gyptqs vexatos non neglexirti ,vtpro« iniffa patribus fuis feruares»Cumcg ho« mines natura legem labefadarent, Si treaturam aliquando fortuitam du«« rent,aliquando plufquam oporteret in honoreliaberent,amp; eä tibi Deoaqua«« rent,no permifirti illos crrare,fed excis tatofandoferuo nio Mofcjper eum,in fublîdiû naturalis, feriptä lege dedifti. Si creaturâ ortendißi tuü opus e!re,Deo rum'q; multitudincm-exterminafti: Aa« ron,8c pofteros facerdotali honore de# corafti,Hebraospeccantes puniuifti,re fipifcentesrecepiftij Acgypiios deccin pla#

LIBER OCTAVVS. 17t plagts es vltus, diuifo Mari Ifraêlitas traduxifti, perlequentes Acgyptios delt; merfosinteremirti, ligno aqua amara, dukcfecifti,c diirapetraaquam eduxi« ftijde Cttlo manna dedifti,atque ex aeo re ortygometrä in cibfqcolumnä igneä noiäe ad illuttrandnm, amp;nbsp;die coluninä nubis ad opacandü ßatuiftijefmn iin= peratorc dclcgifti/epté nationes Canae næorii, eius opera expugnafti, lordané apcruilHjflumina Ethan fifcafti,muros fine machinis/i neq; hominü manu di ruifti.Pro omnibus tibi gloria Domine Omnipotcs.Te adorât infiniti excrdt'’ Angelorü,Archäge!orüj'Ihronorfi,Do »Tiinarioi)ö,Prinapatuum,Poteftatum, Virtu tüjExercituü a tcrnorü.Chcrubi » na,8£ fex alas habcntia, t craphina.dua» bus velantia pcdes,duabi!s capita.duas bus voIantia,S(dii;entiavnà cûimîbbus millin Archangelorû,8( tit liiillenis mil lilt Angelorii inccffabili voce clamantifi.

Etomnis populus fimul dicar, SAniSuSjSanßuSjSandlus, Dominus Sabaoth:PIenû e!i ccclû amp;nbsp;terra gio ria tua,Benediftu5 i n facula Amen. Et Pontifex deinde dicar,

Cap. xrzr.

SAnftus enim cs,8( in omnibus fan« ftus altifsimus, 8c fuperexaltatus in fxcula.SanAus 8C vnigenit’ fili’tu’

R 6 Dos

CONSTIT. S. APOST. Dominus nofter amp;nbsp;Deus lefus Chrift’, qui in omnibus miniftrauit tibi Deo Ù plïus K Patri, in vario opifïcio crcatus rarum SC ineirum conuenienti proui* dentia. Non permifït genus liujnanum perire/cdpoft naturalem legcm,poft Ie gis fcript» admonitionem, poft prophe ticas increpationes , poftAngelorui» tutelas.violantibus naturalem legêlio# minibus, vnà cüfcripta,obliterarac5 me incria diluuij,incendii, plagaruin Ka gyptiacarum,cædisPalefiinoriijiujmis nente'iç omnium inreritu, decreuit volt; luntatc tua.qui liominé condiderat fieri homo,qui legitlator eratjubii« legib’, qui Pontifex erat, viftima fieri, pa ft or, effici ouis.Te'q; Deö fufi ac Patré plaça* uit Sc condliauit Mundo,atque inftaiiti ira omncs liberauit, natus de virgine, nat’ in carnc,De’ vei bfl, Filius dileft’. primogenitus omnis creaturac,fecundfi de co prscdiftas prophetias, ex feinine Dauid Sc Abraä:dc tribu ludæ, SC conf ceptuscft in vtero Virginis formator omnium,qui nafcunturiatque incarna* tus eft is, qui carnis eft expers, in tern* pore natus qui ab aterno eft genitus, pic conuerfatus eft,amp; fanftis legibus in ftituit,omnem morbii, atcj infirmitaté expulit, fignaac prodigia in populo fe* at,cibum,potû , fomnum cccpitis, qui onincs cibo indigentes alit,amp; replet os lime

LIBER OCTAVVS. in mne animal benediftionc: manifeftauit nomen tun bs.qai idignorabantbgno rantiam fi»galt;gt;it,pictatem cxdtauitj vo* luntatcm tuam expleuit:opus,quod de* deras illt confummauit.Q^æ omnia cd perfedflet impioriim manibus compre » henfus, facerdotfi atcp Pontificum falfi nominisjpopuliti; ipflus iniqai,amp; malilt; tia laborantis traditione, multapaflus eft ab ipfis.omnc'qj fuftinuit ignominiä tua permifsiöe.Traditus eftPilato Pr^f fidi,ac iudicatus is.qui iudex erat,con» demnatus eft aliorfi Saluator, crucifi* XUS,qui eft iinpafsibilis:mortuus,natult; ra iininortalis :fepultus, omnium viui» ficator, vtpafsione amp;nbsp;morte bberaret eos, propter quos venerat, amp;nbsp;vincula DiaboÜ difrumperetjhomines'tj ab eius fraudibuseriperet.Et refurrexit à mor* tuis tertia die, 8i per quadraginta dies verfarus cum difcipulis, receptus eft in C(rlü,8lt; fedetad dexteramDei amp;nbsp;Patris fui.

Memoresigitur cerum,quac propter nos eft paftuSjgratias agimus tibi Deus Omnipotens non quantum debemus, fed quantum poffumus.Et ordinationé eiusimplemus.Naminqua nofte traÿ dcbatur, accipienspaneminfanâas amp;nbsp;immaculatas manus, 8( fufpiciens in te Dcum fuum Si patrem, frangens'qï de* dit difcipulis dicens , Hoe myftcrium

R j noui

CONSTIT. S. APOST.

noui Tcftaincnti,acdpite , ex eo com« dite,hoc eft corpus meü,quod pro mul tisfrangitur in remifsioneiii pcccatos rum.Siiniliter SC calicein miftens ex vW no amp;nbsp;aqua, SC fandifiicans tradidiceis diccns. Bibite ex eo omncs, hie eft fan^ guis meus,qui pro multis effunditur in reraifsionem peccatorum ,hoc facite in mcam commemorationem.Quotiefdia que enini comederitis panem hunc, Si biberitis calicem hunc, mortem meam annunciabitis donee veniam.Memores igiturpafsionis eius Scmortis,necnon ex mortuis refurreftionis, attj in Cœclt; los afcenftoniSjSe futuri eins fecûdi acU uentuSjin quo veniet cum gloria Si vir tute iudicarc viuoSjSc mortuos,amp; redlt; dere vnicuique fecundùin opera fua:ofilt; ferimus tibi Régi amp;nbsp;Deo fecundüipfius ordinationem panein hunc Si caliccin hunc, gratias tibi agentes eo quôdnos dignos iecifti afsiftere in confpeûu tuo Si fungi facerdotio tibi, Rogamufqû« te, vt benigne afpieere digneris fuper hac dona propofita in confpeflu tuo, tu qui nullo indiges Deus, Si complas ceas tibi iniplîs in honoré Chrifti tui. Si mittas faniftum Spiritum tuum fuper hoc facrificium.teftem pafsionü Domw ni lefu.vt oftendat hunc panem corpus Chrifti tui. Si hunc caliccm fanguinem Chrifti ttji, VI qui eum percipiunt,coni

fire

LIBER OCTAVyS. _ ïtj îïrmenturin pictate, 3i reinifsionépec« Catorum conîeqiiantur,diabolo amp;nbsp;erro reciuslibcrenmrjSpintufaiifto rcpleä tur,C hlifto tuo digni efficiaotur, vitä aeternain adipifcantur, te eis réconcilia to Domine Omnipotens.

MjSi'ca emtio. Ca^, X f'i 11,

Ï? TiamrogamusteDomineprofan fta taa Ecclefia, quse eft à finibus vfquc ad fines, quam acquiliuilii |gt;rcciofo fanguinc Chrifti tui, vt eam qiiictam Si tranquillam conferues ad confuinmationeni læculi. Et pro otf mni Epifcopatu reftc traçante vcrigt; bum Veritatis, etiatn imploramus tejfiC pro mei offerentis tibi tenuitate, pro'fg omni piesbyterio, pro Diaconis atque omni clcrOjVtomnes äte edoftos Spi^ ritu fanfco rcpleas. Etiam rogamus te Domine pro Rege, 3C pro ijs, qui funt in fublimitatc conftituti, proiç omni exercitu, vtper illos pacihcc viuamus, vt in quicte amp;nbsp;concordia pcrfeuerana teSjper onine tempus vitae noftrae glo« rificemus tCjpcr lefuin Chriftum, qui eft fpes noftra , Etiam oiTcriinus tibi pro omnibus,qui à fæculo placuerüt tù bi,fan(ftis,Fatriarchis,Prophetis,iurtii ApoftoliSjWartyribus.ConfeiToribus,

R. 6 Epifa

CONSTIT. s. APÔST.

Epifcopis.Presbyteris.DiâConis, HypcX diaconiSjLeftoribuSjCantoribus, Vi« ginibus, Viduis, laids atque omnibus, quorum tu cognouifti nomina,

Etiam ofFerimus tibi pro populo hoc, vt fadas cum in laudem Chriftituirei galefaccrdotin , gentem fanftam : pro Virginibus , 8C caftitatein feruantibus: pro Viduis Ecclefiçrpro copulatis hono^ rabilibus nupths, amp;nbsp;filios procréant« bus:pro infantibus populi tui,vtnemi» nem noßrum reijcias, Etiam rogamus pro hac duitate, 8i habitantibus in ea: pro laborantibus infirmitate, amp;nbsp;pro acerbam feruitutem feruientibus : pro relegatis, amp;nbsp;publicationem bonorum perpcfsis; pro nauigantibus, amp;nbsp;pro pcs regrè profidfcentibus, vt fis auxilias tor , omnium adiutor amp;nbsp;opitulator. £tiam oramus te pro ijs, qui nos edio habent fiC pcrfequuntnr nos propter nomen tuum : pro ijs, qui extra funt, Si verfantur in errore ,vt reducas eo$ ïn bonum , Si furorem eorum niitigt; ges.Etiam rogamus te pro Catechume/ nis Ecclcfiæ, Si pro vexatis ab aduerfa* rio. Si pro fratribus noft ris pcrnitentis bus, vt illos in fide perfidas, alios à vef xatione mali eripias,horn pœnitentiâ re cipiaSjdC indulgeas illis atq? nobis delis ftanoftra. Etià ofFerimus tibi pro aeris fâlus

LIBKR. OCTAVVS. i'7 falubritat e,amp; fruduQ fertilitate, vt abü dè bono tua percipientes,tc afsiduc lau demus,qui das efeam omni carni. £tiâ rogamus te pro ijs, qui iufta caufaima pediti abfunt, vt omnes nos in pietate cuftoditos cögregesin Regnum Chrû fti tui, Dei omnis lenfitiuac, intelles Aualis naturae,Regis nofiri,ftabiles in boBOjinculpabiles, crimine carétes, quoniain tibi omnis gloria, cultus,gra tiarum aftio, honor amp;nbsp;adoratio Patri amp;nbsp;f ilio , amp;nbsp;fancto Spiritui SC nunc äi Temper Sc in infinita fçcula fçculorum. Et omnis populus dicat, Amen.Et Epif copus dicat. Pax Dei fit cum omnibus vobis.Et omnis populus dicat,Et cum fpiritu tuo.

Et Diaconus iterum pronunciet,

Ctfut X I X.

ETiam rogeraus Deun» per Chris ftum fuum . Pro dono oblato Domino Deo oremus,

Vtbonus Deus fufcipiatillud interces dente Chrilto ipfius , in ctrlefte altare fuum in odorem fuauitatis. Pro hac £cclefia,9(propopulo rogemus, Pro omni Epifcopatu : pro omni presbyter rioipro omni inChrifto diaconia, ininifierio, pro vniuerfo Ecclefix cxtu

R 7 roi

CONSTIT. S. APOST. fogeinus, vt Dominus omnes confer# «et atque cuftodiat. Pro Regibus, amp;nbsp;pro hs.riui funt in fublimitate côftirnti oremus, vt in pace per ipfos viuamus, vt quietam amp;nbsp;tranquillam vitam agai# mus in omni pictate acfanftitate; fan#' ftorum Martyrum meinoriam colas mus, vt digni efficiamur certaminis ip forum. Pro tjs,qui in fideqtiieuerunt, oremus. Profalubritatcacris,SC frus Auuni maturitatc rogemus.Pro nuper illuminatis oremus, vt omnes in fide confirmentur.Excita nos Deus in gralt; tia tua.Excitati.nos ipfos Deo perCliri ftum eius commendemus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

£t Epifcopus dicat,

Ca/mt XX.

DEus magnus, amp;nbsp;magni nominis, magnus confilio amp;, opcribus po tens , Deus amp;nbsp;pater fanfti pueri tui lefu Saluatoris noftri, rcfpice fuper nos,amp; fuper hoc ouile tuum,quod per ipfum elegifti in gloriam nominis tui, amp;nbsp;fanftificato corpore nodro, amp;nbsp;ani# ma dignos nos fac, vt purgati omni inquinatione carnis ac fpiritus.propo» fita bona confcquaniur,amp; neminc nos drum indices indignum, fed fis adiu# tor notier, auxiliator, amp;nbsp;defenfor noa fter

LIBER OCTAVVS. n? Her Chriftü tuü , cü quo ribi gloria X honor, laus, gloriatio , 8i gratiarum aäio,amp; fanÄoSpirituiin facculaAiné. Et poftquàin omnes dixerunt Ainî. Diaconus dicat, Attendamus.Et Epifco pus alloquaturpopulü iis verbis, San» Äa fanftis.Et populus fubiungatjVnus fanftus , vnus Dominus , vnusChrw ftusjn gloriam Dei Patris benediftus in fæcula Amen.

Gloria in altifsimis Deo, amp;nbsp;in rerr« paxhominibus boncc volütatis.Ofan«! na Filio Dauid, Benediäus qui venit in nomine Domini,Deus Dominus,X apparuitnobis . Ofannain altifsimis. Poft hoc fumat Epifcopus,deinde,Prcf byteri,amp; Diaconi, ScHypodiaconi, 5£ Anagnoftæ,3C Cätores,Slt; ACictiijX ex mulieribus Diaconiffe, X Virgines, 3C viduæ, poftea pueri amp;nbsp;omnis populus ordine cum pudorc X reuerentia,abftg tumultu. Et Epifcopus det oblationem dicens, Corpus Chrifti. Et fumens dis Cat, Amen.Diaconus teneat calicem, X quandotradit dicat, Sanguis Chrifti, calix vitæ.Sc bibens dicat,Amen Ciiin reliqui fumüt dicatur pfalm’ à. xxxiii, Poftquam omnes rumpferunt,accipiät Diaconi reliquias,amp; portent in Paftoc phoria.

Perfedo pfalmo Diaconus dicat,

Ser«

CONSTIT. S, APOST.

ttnut ptß communioHem, Cdp. XXt.

PErceptopredofotorpore, amp;nbsp;pre« ciofo fanguine Chrifii gratias aga mus ei , 4ui dignbs nos reddidit perdpiendi fanâaeius myfteria,3f ro:gt; gamut vt non in iudicium.fed in falu# tein nobis fiant, invtilitatcm animse amp;nbsp;corporis,in cuflodiam pietatis,in re mifsienem peccatorum, in vitam fu« turi feculi. Exdteinur in gratia. Nos ipfos Deo ibli, ingenito Deo amp;nbsp;Chri« ftoeius comniendcmus.

Et Epifcopus gratias agat.

Oratie peß cewmunieitem. Cap. XX It.

D Omine Deus Omnipotens,pater Chrifti tui filii benediftiæxaudi« tor, inuocantium te in reftitudi# ne,qui fds interpellationes tacentium, gratias tibi agiinus quod fedftinos di gnos partidpationis fandorum myfte riorum tuorum, quæ præbuifti nobis in confirmationem eorura , qux bene cognita funt, in cuftodiam pietatis, in remifsionem peccatorum,quoniam no men Chrifti tui inuocatum eft ftiper nos.

LIBER OCTAVVS, 176 nos,8C tibi concilùti fumusiqui fegre^ gafti nos à communicatione impiorii, coniunge nos ciim «onfecratis tibi,cÔ!» finna nos in vcritate, fanfli Spiritus fu peruentione.ignorata rcucla, quæ de# funtexplCjCognita corrobora, facsrdo tes immacu’atos tuere in feruitutc tua. Regesconferuain pace, Magiftratus in iuftitia, cocluni in falubrirate, frua ftusin fertilitate, Mundum in prouia dentia omni ex parte fufficienti.natio* ties bcliicofas reprime,errantes conuer te,populu(u tuum fanfiifica, Virgines conferua,matrimonio vinfto$,cuftodt in fide, ignorantes corrobora, infans tes ad virilem çtatem perdue,ncintics confirma, Catechumenos inftrue, SC imitatione dignos redde, nosqucoms nés congrega in regnum Calorum in Chrifto lefu Domino noftro, cû quo tibi gloria,honor,cultus,SC fanâo Spiü ritiiiin fæcuIa.Amen.

Et Diaconus dicat,

Caput X X111.

DEoper Chriftfi «us inclinamini, ÿi benediâionem accipire.Et Epi copus iterum oret dicens,

Deus omnipotens , verus SC incoms parabilis, qui vbique ades SC præfens es in

CONSTIT. S, APOST.

esincunâis, 8i in nuUo tanquàm en$ quiddam exiftis, qui loco non circun* fcribcris, ncc temporfconfenefcis, nec faculis tcrminaris, neque feniionibus explicaris, qui generationi non es fubgt; ieftus/urtodia non indiges,extra into« ritum es pofltus inurationem non red pis , qui natura es inuariabilis,qui lus ceininhabitasinaccefsibilem, qui na« tura es inuifibilis,qucm vniuerfales na turæ cum amore te inueftigantes co« gnofeunt, qui comprehenderisabijs, qui in ebaritate quarunt te,Deus Ifrae lis re vera vidcntis, populi tui creden# tis in Chriftum.propitius faftus exau« di me propter nomen tuum.Ä benedic cis,qui tibi inclinant colla fua: £lt; con« «edccis petitionescordis ipfcrû.quae funt ad vtilitatem, 8C nullum ex iplis cxpelle à poflefsione regni tui, amp;nbsp;fans Aifica eos, muni, tege,^ défende, libera ab aduerrario,ab omni inimico,domos ipforum cuflodi, iatroitus S( exitus corum muni, quoniä tibi gloria, laus, inaieftas, cultus, amp;nbsp;adoratio, amp;nbsp;puero tuo,Icfu Chrifto tuo Domino noftro, amp;nbsp;Deo 8c Regi,ac fando Spiritui nunc amp;nbsp;Temper, amp;nbsp;in fxcula fxculorum.

Amen.

«

Et Diaconus dicar,

Itein

LIBER OCTAVVS. 177

Itcinpace, Harcdemyfticaferunutc difponirans nos Apoftoli vobis Epifco piSjPrcsbytcris, amp;nbsp;Diaconis.

Cafut rxiiii.

DS ordinatione Prcsbyterorfi ego dileclus d Domino difpono vo^ bis Epifcopis,

Ciim ordinas Prcsbytcrum,ó Epifü topc, manuni fupcr caput Presbyteri ipleimpone afsilicntibus tibi Diaco« niSjSCorandodic,

Oratio ordinalionis Prtf~ kyttnrum.

DOmine Omnipotcns Deus no« fter.qui per Chnftü omnia créa« fti,Sc per eundê opportune proui des cunftis.Cuienim adeft potefias di ucrfa faciendi, cidein inelt facultas valt; ric prouidcndiädeo eniin D«us prouii« desimmortalibus folaconferuatione; mortalibus fuccefsione:anim«f, Audio fcruädarum legö: corpori, reparation« eius quod dccA;idein igitur nunc refpi ce fupçrfanftain EccleAam tuam,amp; au ge cam , 8i niultiplicapræpofïtos eius, daiilis virtutem vt laborët vctbo,S( cpes

CONSTIT. S, APOST. opéré ad ædificandum populum tun. Idem quoque mine refpice fuper hune famulum tiiü fufFragio Si iudicio om= niscleriin presbyterium eicftum, Si repie eum fpiritu gratise amp;nbsp;confilh ad adiuuandum St gubernandum popultt tuum in mundo corde', quemaduiodû refpexifti fuper populû eleftionis tus, amp;nbsp;præcepifii Mcft vteligcret Presbyte ros,quos repleuifti fpiritu.Et nunc Do mine hocpræfta , Si conferuain nobis integrum fpiritum gratia tuç,vt repie tusoperibus curationum Si fermone doftrinæjin manfucludine inftruat po pulum tuum, amp;nbsp;inferuiat tibi fincerc, in pura monte,amp; in anima ftudiofa. Et facriheia pro populo tuo Immaculata perficiatper Chriftumtuum.cum quo tibi gloria, honor, amp;nbsp;cultus, Si fanflo Spiritui in fxcula. Amen.

De Ordinatione Diaconorum ego Philippus difpono.

Caful X X K

Dlaconum conftituas Epifcopcim ponens ei manus,afsiflëtibus tibi omnibus Presbyteris Si Diacos nis,8lt; orando dices.

Deus Omnipotens.verus Si no men tiens,qui diucs esin omnibus inuocan tibus

LIBER OCTAVVF. 17$ tibus fein vcritatc, tcrribilis in confi# liiSjfapiens in intcllcftu, forti s, amp;nbsp;ma« fmisÆxaudi orationein noftram Do# mine, 5i auribus percipe fupplicationé noftram ; 8i oftendefaciem tuam fuper hune feruum tun cleétum tibi ad Diaa conatum: S( repie eum Spiritu fanfto, 8(. virtute, quemadinodum repleuiftt Stephanum Märtyrern, Si imitatorein pafsionuin Chriftitui, amp;nbsp;concede ei, vt rite adminiftrato credito fibi Dias conatu,conftanter,Iaudabilitcr, innos center, maiori gradu dignus efficiatur interuentu vnigeniti filij tui, cum quo tibi gloria, honor Si cultus. Si fan£to Spiritui in fæcula. Amen.

De DiaconUTa Ego Bartholomatut difpono,

fit/« ZXA'A

OEpifcnpeimponesci manuspr» fentibus Presbyteris, Diaconis, Si siiac0ni(sis,3K dices,

Oratit erdintMnis Dit-ttniffa.

D Eus seteffte Pater Domini noftri lefu Chrifti,opifex viri Si muliea ris, qui Spiritu compleuifti Mas riam,

'CONSTIT. S,APOST.

riant, Dcbborrain, Annam, Oldain: qui non dcdignatus es vnigenitum Fil hum tiium nafci de mullere ; qui in tai bernaculo teOimunij, amp;nbsp;in tcmplo con ftituifti mulieres culîodes tuarum fam Aai’uin portat um, ipfe quoque nunc refpice fuper banc faniulam tuam,qux ad Diaconatum promouetur, amp;nbsp;da ei Spiritum fauiFum, amp;mundaeam ab omni inquinatione cat nis amp;nbsp;fpiritus, vt digne exequatur commifTum fibi officium in gloriam tuam, amp;nbsp;laudem Çhrifti tui, cum quo tibi gloria 8i doratio, amp;nbsp;Sanâo fpiritui in fæcul» Amen,

Dé Hypodiaconis ego Thomas difl pono vobis£pifcopis.

CapHt XX I'11.

HYpodiaconumciimordinasó Ea pifeope, impones ei manus amp;nbsp;dis ces.

Domine Deus opifex cali amp;nbsp;terrae, amp;nbsp;omnium, quæ in eis funt, qui in tai bernaculo Teftimonif aedituos conftis tuifti worum fanQprum vaforum cui ftodesripfequoc]; nue relpice fuper hfic feruû tuum eleftum Diaconu, Sc da ei Spiritum fanâum,vt digne traftet mu ntftratoria vafa tua,dlt; fadat v oluntaté

tuaiB

liber OCTAVVS. 17» tuaiii in omnibus per Chriftü fun, eu quo tibi gloria,honor, amp;nbsp;cultus,amp; fan fto Spiritui in (acctila Amen,

Deledoribus ego Matth»us,qui§£ Leui olim publicanus difpono,

Caput XXf'ttt.

QVl leflorcm conftiniit.imponens ei inanum,fi( orans dicar,

Deus æterne , qui multus es in mifericordia amp;nbsp;miferationibus , qui Wundi conftitutionem peripfa opera manifeftas, 8C numerum eleÀorfi tuoa rum conferuas: ipfe nunc refpice fuper famulum tuuni, qui promoueturadle gendum tuas fanftas fcripfuraspopult; Io tuoda ei Spiritum fanftum, fpiritn Propheticum, qui fcruum tuum Efdrâ inftruxifli ad legendum leges populo tuo,amp; nuncinuocatus ânobis inftrue fcruum tuum amp;nbsp;da ei vt laudabiliter perfeflo commiflb fibimunerc, altiori gradu dignus cfficiatur per Chriftum, cum quo tibi gloria amp;nbsp;cultus, 8C fpirû tui Sando in facula Amen.

lacobus Alphaci ego quoquedifptw nc de ConfelToribus,

De

CONSTIT. S.APOST.

De Cotjf^ffürihus.

XXtx.

COnfeffor non ordinaturfpertinet enim hoe ad propofitum,fortitult; dinemque animi) magno auté ho noi'c dignus eft,vt qui confdïus eft no men Dei amp;nbsp;Chrifti eins in confpeftu gentium Sc Régum . Ckædfiilloeft opus,in Epifcopum, velPresbyterum, vel Diaconum ordinatur. Si veró Con fefTor aliquis non ordinatus, vfurpaue rïtfibialiquam huiufmodi dignitaté, quafi confefsionis occafione, depona^ tur Sc ehciatur.non enim eft.quoniam negauit Chrifti difpofitioné, Sceftin# fideli deterior.

Idem de Virginibus.

CAf. XXX.

Virgo non ordinatur : mandatum enim Domini nö habemus: pro^ poftti enim eft hoe certamen, nó ad vituperationem nuptiarum fed ad exercitium pietatis.

Ctput xxxr.

LIBER OCTAVVS. iJo

V idua non ordinatur.Sed fî iam prt dem viruin amifît,amp; temperate aclau# dabiliter vixit, Si domeftica reAc gu« bernauitjVt ludith amp;nbsp;Anna,qux fueÿ runtfoeminx venerabiles, aferibatur in datum vidualem. Quöd d nuper aa mifit coniugem,ei ddes non habeatur, fed tempore iuuentusprobetur : affe= äiones enira aliquando confenefeunt Cum hominibus, nifi maiori freno re« priniantur.

Idem deEpofdda.

Cafut XXXlt.

EPorcifta non ordinatur, fpontaa nexenim bcncuolcrixefthoccer tamen,8( gratix Dei per Chriftü, fuperuentioneSpiritus fanâimam qui accipit Charifma curationum,per reue Iattonem,a Deodeclaratur,cumpateat Omnibus gratia,qux eft in ipfo,

Caput XJiXlll.

ECo quoque Simon Canites dif« pono j quotEpifcopis debet or di Bari Epifcopus.

EPifcopus à tribus vel duobus Epi feopis ordinctur. Siqqisabvno

S ors

CONSTTT. S. APOST.

ordinetur Epifcopo.depcn itur ipfe, 8i qui eum ordinauit. Qiiod fi necefsitaS poftulet ab vno ordinari.eo qudd non pofluntplures accederc propter perfe« cutionefTi, vel propter aliquain hutuf» modi caufam, afferatur decretum com mifsionis plurium Epifcoporum,

Ctitones de Epifiopis , Preshytew, Diitconis ür“ reliquis Clericis.

Cap. XXXlIlj.

IDcm de Canonibus,

Epifcopus benedidt, non benedi* citur, manus imponit, ordinat, of* fere, benediftionem ab Epifeopis accilt; pit, à Presbyteris nullo modo.Epikoa pus deponit quemuis derirum dignS d:pofîtionc,exccpto Epifcopo.Solus nim non potelh

Presbyter benedidt, non benedicts tur : benediótiones accipit ab Epifeos po , SC roinpresbytero , eodein modo dat ipfe compresbytero, manus impos nit-non ordinat, non deponit,exconis municatinferiores, fî huius pocnx rei extirerint.

Diaconus non benedidt, non dat benedidionem , accipit autem ab £piamp; copo vel Presbyteromon baptizat, no cflt;

LIBER OCTAVVS. ill offert, offeren te Epifcopö vel Presbyte ro, ipfe dat populo, non veluti fater« dos,fed veluti miniftrans facerdoti.Ex aliis Clericis, Diaconioffidumfaccre liceatnetnini.

Diaconifla non benedidt, fed nec ali quid ex iis, quæ faciunt Presbyteri vcl Diaconi excrcet ipfa , fed tantum pors tas 'euftodit 8C ininiftrat Presbytetis, quando baptizantur inalieres propter lioneftatein.

Diaconus excommunicat Hypodia« tonum, Ledorë, Cantorem Diaconife fam.fi quid talc contingat, abfente fdit licet Presbytero.

Hypodiacono excommunicare non licet,nec LeiSori,nec Cantori.ncc Dia« coniiTæ.non clericum.non laicumiSnt enim Diaconoruin miniftri.

De aqua amp;nbsp;oleo ego Mattheus difa pono.

XXXf'.

BEnedicat Epifeopus aquam Si oa leum,(ïabfît,benedicat Presbyter afsiftente Diacono. Quâdo aderit Epifeopus,Diaconits alsiftat Si Presby tcridicat autem hoc modo,

Gratiarum tHio de amp;nbsp;elea,

S a

CONSTIT. S. APOST, Domine Sabaoth Deus virtutum, creator aquarum , Sc datorolei, mifericors 8i benigne.qui dediftt aquam ad potum, amp;nbsp;mundiciem : oleu ad exhilarandum faciem in exulratios nem lactitis: ipfequoque nncper Chri ftum fanAifïca hancaquä amp;nbsp;hocoleü, in nomine eordm.qui attulerunt,amp; da virtutc fanitaris effeftricem,ægritudid num expuItricem,DaEmonum fugatrw cem,omnibus iniidris aduerfariam per Chriftum,qui eft fpes noftra, quo cum tibi gloria,honor,dC cultus cum FanAo Spiritu in ftecula Amen.

Idem deprimitiis amp;nbsp;Dedmis,

CafHt xxxri.

ETiam præcipioomnesPrimitiaî afferri Epifcopo,amp; Presbyteris.Ä Diaconis ad viftum ipforum.Dea cimasofferriadviduin reliquorfi Cie hcorum,Virginum,ac Viduarum, St iis,qui funt paupertate opprefsi. Primi tix enim funt Saccrdotó K miniftran* tiuin ipfis Diaconoruin.

Idem dereliquijs.

Ct{nt XXXf^iiU

ienti

LIBER OCTAVVS. 182

BEnediâiones, quæ in myfticis (as cnsTuperfunt, defententiaEpifco pi vd Presbyterora Diaconi Clés ro diftribuant, Epifcopo partes qua« tuor, Presbytero partes tres, Diacono partes duas: cæteris verô,Hypodiaco* nis rcilicet,Leâoribus,Câtoribus, Dia conifsis parte vnam.Hoc enim honeltü amp;nbsp;acceptuni eft coràm Deo, quemlibet pro fua dignitatc honorari. Ecclefia es nim non conFufîonis,fed oi dinis amp;nbsp;dif pofitionis ert magiflra,

Canenes yarij Pauli ^fafloli,

Cap. XXXl'lll.

Et Ego Paulus minimiis Apofto« lorurn hæcdifpono vobis Epifto* pis SCPresbyteris.

Qui primo ad myfterin pietatis acs cedunt, per Diaconos adducantur ad Epifcopum vel Presbyteros, amp;nbsp;caufae exquirâtur,cur ad doininitum fcrmos nom actedérint, amp;nbsp;il, qui cos adduxea runt, teftificentur, fîngula diligenter exponentcs.exquirantur auté eorü ico res, ac vita an ferui fint, velliberi. Qiiôd fi quis feruus reperiatur,quçraÿ tur ab CO, cuius domini fit:ac fi homis nis fidelis feruus fuerit, interrogetur Dominus, an iUn fuo teftimonio coms

S 3 men«

CONSTIT. S. APOST. mendare velit. Si noltt,rerjdatur,qno# ufcf fe digriQ apuddoininû exhibeat. Si cômcndatur dotnini teftimonio,res dpiatur. Si ntEthniciferuusjnftruax rur quemadmodü placcat domino, ne blafphemetur Verbfi.Si habet vxorcm, vel mulierh vini,doceatar,côtétus efc fe vterlt;g fuo cônubio.Si fint foluti,dif cant nöfornicari, fed iuftis nuptiis co« pulari.Si dominus Addis feiens feruS vd andllain fornicari, tarnen non dat feruo vxorem,vel anciUse virumje.xcó municecur.

Si quis Dæmonem habet.erudiatut i n pietate. Sed non reeijHatur in coms munionépriufquâpurgetur. Si mors inftet recipiatur.

Si quis fit leno, vel lenocinium défis nat,vel reqeiatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n

Weretrix fi accedat, vel defiftat, vel reijciatur.

Àriifex Idolorum, fi accedat, vel ar« Icm dcfinat,vel rerjciatur.

Scænicus fi accedat, fiue virfitfiue tnulier,auriga,gladiator,curfor (tadq, I.udi«s,01yinpius,Choraules, Citha« rædus, Lyriftes, faltator, caupo,défis ftatjVel reqeiatur.

W iles fi accedat.erudiatur nemini in« îuriam facere non calumniari, contens turn elfe fuis fiipédrjs,fi pareat rccipias tur,repugnan5 reqaatur.

Fiief

LIBER OCTAVVS, 183

Pxdico, cinædus, mollis,incanta* tor, Aftrologus, vates,venatords car« minibus dans operain, nepos, drcuin« foraneus ,amuleta faciens, luftrator, Augur, conieftor, palmorum inter# pres, obferuans in occurfu ofFenfiones oculorum,pedum,auium, felium, car# minum, auditionum fynibolicaruin, tempore probetur, nifi pareat, rerjcia# tur.

Pcllex, infidelis an cilla foU Domino obfequens,recipiatur.Si cum alrisintë# perans fuerit,rciiciatur.

Fidelis qui pellicem habet, fi fît an# cilla, defittat, SC vxoreni ducat: fi libe# ra,ducat eamin vxorem. Si nolit,rcii= ciatuf.

Craccos moreslqui fequitur , vel ludaicas fabulas, vel muîet fe, vel reij# ciatur.

Theatralibus ludis qui dat operà, ve nationibus', equorum curfibus,ac cer« taminibus,vel defiftat.vcl retidatur.

Qui catechefi erudiedus eft, per tres annos erudiatut.quôd fi virtute prsdi tus fit,5{ erga Scripturam ftudiü often dat,redpiatur, quoniam non tempus, fed animus «ftimatur.

Qui docet, quamuis laicus fit, pe# ritus tarnen fermonis amp;nbsp;moribus gras uiSjdoceat, Erunt eniin omnes docibk les Dci.

S Qui#

CONSTITrS. APOS T.

Quilibet fidelis vir.mulicrue fummo mane exdtatus è romno.antequä opus aggrediatur, lotus orct. q, fi catechclï verbi e(i erudiendus, præponat operi verbum pietatis.

Fidelis benigne fe gerat cum feruis quemadmodum in fuperioribus libris prarcipimus, amp;nbsp;in Epiftola docuimus.

Quibus diebus oporteat quiefeere l«r uos ego Paulus, amp;nbsp;ego Petrus difpo# nimus.

CtpMt xxxix,

OPerentitr ferui quinque dies ! in Sabbato Si dominica die. quiefä cant in Ecclefia,propter doÄrinä pietatis.Sabbatum enim diximus creaa tionis habere rationem, dominica rea furreflionis.

Scrui per totam magnam hebdomat dam,amp; fcquentequiefcant, quoniâ ilia ad pafsionem pertinet, alia ad refurree Aionem , Si ell opus inftitui qui fit ille qui paffus fit, Si refurroxcrit, Si quis hoc permiferit Si fufeitauerir.

In Afcenfionequiercant,quoniam eft finis Chrifii difpenfationis.

In Pentecofte qiiiefcant propter pccii nirentiam Spiritus fanâi donatä iis, qui in Chriltuin crediderunt.

InNaa

LIBER OCTAVVS. 1Î4.

In Natali fcfto quiefcant, quoniä in co inexpeäata gratia data eft hominia bns, vt nafccretur Dci verbum lefus Chriftus ex Maria Virginc propter Mundi falutem.

In Fefto Epiphaniat quiefcant, quo# niam in ea fafta eft manifeftatio diui« nitatis Chrifti teftificantc ei Patre in Baptifmp, amp;nbsp;Paradeto in forma coliV bæ, demonftrante eum, cui teßificatio fada cft.

In dicbus ApoftolorB quiefcant: Magt; giftri enimveftriin Chrifto fuerunt, amp;nbsp;Spiritus VOS participes fecerunt.

In die Stephani Protomartyris qui* efcant,amp; reliquorum fanftorum Mar« tyrum, qui Chriftum proprisc vitç ans tepofuerunt.

Sÿibin horii,amp; cur iu eit tru»-dum fit.

Cif, X L,

P Reces veflras facite diluculo, ter# tia hora, fexta.nona, vefpere amp;nbsp;in galli cantu, diluculo gratias agens tes, quoniâ illuminauit nos Dominus expulfa nofte,amp; indufto die; hora tcr-tia,quoniam illa hora Dominus fente« tiam Pilati accepit ; fexta, queniam tune crucihxuseßnona,quoniam om

S 5 nia

CONSTIT.S. APOST. nia cominota font crucifixo Domino perhorreffentiaimpiorum audaciâ, X non fercntta ignominiam Domini: vef pere gratias agentes, qtiôd dédit nos bis noAemdiurnorum laborii requit« tem.in galli câtu,quoniam illo tempo:« rc nunciatur aduentus diei ad exercent da opera lucis.

Si propter infidèles ad ecciclîam irj non poteftjdomi coctus congregabis 5 Epifcope, nepius ingrcdiatur ecdefiâ impiorum; non cnim locus fanAificat hominem, fed homo locum. Quodß imph locum occupauerint fugiendus tibi eft is locus, quoniamab ipfisprot phanatus eft: nam vt fanfta facerdotes ianftificant, ficnepharr) contaminant. Si nec domi nec in ecclefia catus cele«: brari pofrunt,vnafquifque apud fe pfal Jat,legat,oret,vel duo aut tres vnd gregati.Vbi enim ftint duo vel tres cot gregati in nomine meo, ibi fum in met dio eorum. Fidelis vnâ cum Catechu« tneno nec domi oret ; non enim eft s« quum initiatum vnà cum eo, qui non eft initiatus coinquinari.Pius cum Hat retico nec domi oret ; quæ eft enim fot cietas lucis cum tencbnsf

Fidelis feruus df ancilla côiunâi ,fet parentur,vel reiiciantur.

Caput

LIBER. OCTAVVS.

Caput X L l,

Et egolacobus frater quidé Chrb (li fecunduin carneni, feruus auté tanquäm Dei vnigeniti, Epifcopus autein ab ipfo Domino, ab Apoftolis Hierofolyinarum ordina« tus,hæc dico.

Vefpere ô Epifcope congregabis Ecs clefiam, 8C diclo nofturno pfaltno lo« quetur Diaconus pro Catechuinenis, amp;nbsp;Dxmone agitatis, pro illuminädis, amp;nbsp;pccnitétibuijVt ante diximus. Qui« bus dimifsis Diaconus dieet, Qui fide« les fumus rogemus Dominû , 8l poft« quàin prunain orationein abfoluit di«

Sefmo nodurnKii

SAluaSf excita nos Deus per Chri« (Ium tuum, erigentes nos petamus mifericordias Domini, amp;nbsp;mifera« tiones ipfius, Angelum pacis, bona 5{ vtilia, Chriitianos Principes, vefperä amp;nbsp;noflein pacificam , ,SC fine peccato, atqueomne tempus vitænoftrs incul pabile.nos mutuó Deo viuo commen« demus per Chriftum fuum.

£t Epifcopus orando dicat,

S 6 Cra«

CONSTIT. S. APOST.

Gratiartim acii enodurna.

Cap. X Ll [,

DEus , qui iiulio ortus prindpio, nullo fineterminarie,cuniftoruni creator per Chrittutn,atq} guber tiator,amp; ante omnia Deus ipiius acpalt; ter,fpiritus,intelljgibilium,atque fenfi bilium Rex,qui fecifti dié propter ope ra lucis,noólsm ad requietem imbedU iitatis noftraeituaeftcnim dies,amp; noxi tu enim prxparafti lucem Slt; folem : tu nunc Domine benigne, ac bone, placi# de fufdpe banc noftram vefpcrtinain gratiarum aftionem, qui nos traduds per longitudinem diei, 8i perduds ad initium noftis, cuftodi nos per Chri# ftum tuum , pra-be vefperam pacifleâ, 8C noftem fine peccato, SC dignosnos fac vita xterna per Chriftü tuum, per que tibi gloria,honor,amp; cultus in fan:: fto Spiritu in fxcula Amen.

£t Diaconus dicat,Inclinate vos ma nuum impofitioni.

£t£pifcopus dicat.

Caput xmi.

D£usPatrfi,amp; Domine mifericor:* dix, qui fapientia tua condidifti hominé rationale animal, Si vnu Deo

LIBER OCTAVVS. iB« Deo charfi, ex iis,qui funt in terra, X dedifii ei vt iinperaret iis, qux funt in terra,amp; conftituifti fententia tua Prin ci pes a: facerdotes, illos ad fecuritaté vitae,hos ad iuüä feruituté; Ipfe quocy nunc inclina Domine Omnipotens,S( oftende facie tuä fuper populü hüc,in« clinanté collacordit fui, X benedic et per Chriftü,per que illuminafti nos lu mine cogninonis, X reuelafti nobis te ipfum,quo cû tibi digna debetur adoa ratio ab onmi rationali amp;nbsp;fanfta natua ra,amp; Spiritui Paracleto in fçcuIaAmé.

Et Diaconus dicat,Ite in pace. Eodé modo diluculo Diaconus diAo matus tino.fif dimifsis Catechumenis.Ener# gumenis,baptizandis,S( pœnitétibus, habito'cp fermone debito ( ne iterü cas dem dicamus)fubiungat poft illa vers ba,Salua eos Deus, X excita in gratia tua.PetamusùDomino mifericordias ipfius,amp; miferationes.diluculum hoc amp;nbsp;diem padficum X fine peccato, X omne tempus peregrinationis noftrsr, Angelum pads, Chriftianos Princis pes,propinum X benignum Deft, nos mutud viuenti Deocömendemusper vnigenitum fuum.

EtEpifcoputoraos dicat.

caf. XLIllI. ’

S 7 • Deus

CONSTIT.S. APOST.

DEus fpirituum atque oinnis cars nis ,incompar*bilis,nunoincli^ gens, qui dedilH folé in potefiaté diei,8c lunam 8i aftra in poteftatcm no ftisdpfequo^nunc refpice fupernos benignis oculis,amp; redpematutinas no ftras grariarum aftiones, amp;nbsp;inifcrere noftri:non enim expandimus manus noftrasad Deum alienfi : non enim eft nobis Deus recens,fed tu çternus amp;in^ finitus, qui nobis per Chriftum prælt; builli, vreïTemiisSi per eundein lar gitus es vt bene efleinusjpfe.nunc per eum dignos fac vira sterna, cum quo tibi gloria,honor,âc cultus, amp;nbsp;fanfto Spiritui in fscula Amen.

£c Diaconns dicat,Inclinate vos ma nus iinpofitioni.

£t Epifcopus iterum oiet dicenf,

UtuKsim^tßtia mtttttina.

Ci^. XL I',

DEus fidelis amp;nbsp;vcrus,qui fads migt; fericordiä in millia amp;nbsp;decë millia diligctib ' te, qui es amicus humi Iiü,amp; patronus pauperû,cuius oïaindi gent, quoniain omnia feruiunctibi,re fpicefuper hücpopulütuûinclinantiü tibi capita, Si benediceis benedidione fpintuali,cutiodi cos vt pupiUä oculi,

const

LIBER OCTAVVS. 187 conferua eos in pietate amp;nbsp;iuRiria, SC fac dignos vita aterna in Chrifto le-fu dilcdo puero tuo,cuin quo tibi glolt; ria,honor,8lt; cultus vnà cü fanfto Spi ritu nunc Si Temper,amp; in facula fa cuj lorû Amé.EtDiacon' dicat,ltc in pace,

BtncHnia Primitiitrttm.

Cap. XCyi.

SVperPrimitns.quæofTcruntur, Etf pifcopus gratias agat qs verbis, Gratias agimus tibi Domine Onu nipotens, cunftorum opifex Si proui» forper vnigenitum filnim tuS Icfum Chriftum Dominum noftrum,de oba latis tibi primitijs, non quidem quan# turn debcmus, fed quantû poffumus» Quis.n.hominü digne tibi gratias age repoffctproiis,quæ dcdiRieisin per# ceptioncmfDcus Abraam,lfaac,amp; las eob.atquc omnium Sanftorum,qui os mniaproduxifti per verbum ruum,fl£ iufsifti terræ , vt vat ios ferret frudus in lætitiam Si efciiri noftram, qui de# difti crafsioribus Scrudionbus bers biuoris animantibusherbam,aliis car nem,aliis femina,nobis frumentum in viftum opportunum amp;nbsp;accommodas tum,alia'q) varia partim ad vfum, pare timad valetudinem, partim ad deles ftationem obhæcigitur omnia amp;nbsp;fue pra modum celebrandus,de bcnelicijs per

COKSTIT.S. APOST.

per Chriftumin om nes collatis, pef ’ quem tibi gloria, honor, amp;nbsp;cultus in (anâo Spiritu in fxcula Amen.

jUocutio fr» iefuuSis.

Ctf. X Cfu.

De ijs auté,qult; quieucrStjin Chrl fto, poftquä Diaconus abfolult orationé,ne idem repetamus.hçc addet, Proquiefcentibusin Chrifto fratresnoftri rogemus ,vt benignus Deus:qui ipfius animam fufcepit, di* mittat ei omne deliâum voluntarium amp;nbsp;inuoIStariii.Et propitius illi fafhis, coUoceteuminregionepiorû 3C bca« torumin (inu Abrahæ,lfaac,S( Iacob: cS omnibus, qui à feculo placuerunt iUi,ac fecerunt voluntatem ipfius, vns de abefi dolor,trifiitia amp;nbsp;fufpirium.

Excitemus nos,amp; inuicem comméi» demus nos æterno Deo per verbum, quod erat in principio,

EtEpifcopus dicat.

Qui immortalis natura es , amp;nuUo ßne terminaris,äquo omné immortac le 8c caducû prodi)t:qui rationale ani« mal hominé Mûdi ciué,morcale in fua conftitutionefecifti,amp; promififii ei ru furreâioné: qui Enoch Si Eliam morlt; tem experiri non permifîfii, Deus A^ braam,

LIBER OCTAVVS. i8s braam, Deus Ifaac, Deus Iacob, non mortuorfljfed viucntium Deus, quo« niam oinniü animæ apud te viuunt,3lt; iuftorum fpirttusin manu tua fünf, quos non a(tingettormentuin:omnes eniin fanftificatl fub tua manu funt.Ip feqaoquenuncrefpice fuperhuncfer uum tuutnzqucin rccepiftiin altera vi« tain,Slt; condona ei, fi quid volens vel inuitus dcliquit. 8C Angelos placidos conßitue ei, amp;nbsp;coUoca eum in flnu Pa triarcharum,Proplietarum,8C Apofto lorum, 8i omnium, qui tibi à faeculo placuerunt, vbinon elf triftitia , dos lor,neque horror, fed cxtus piorü 8t Ixtantium ,8C terra rcdorum beata vi dennum gloriam Chrifti tui, per que tibi gloria,honor,cultus,gratiarumalt; Aio,dc adoratio in fanAo kipintu in f{ culaAmen.

Et Diaconusdicat, Inclinamini 8t benediAionem acdpite.

Et Epifcopus agat gralias pro eis ils verbis,

Salua Domine populum tun St bet nedic hxreditati tux, quam redemifti preciofo fanguina Chrifti tui. Pafce ih los in dextera tua,amp; tcge illos alis tu« is, St da eis bonum certamen certare, curfum confummare,ftdem feriiarecS ftanter, St laudabiliter per Dominum noftrfilefum Chriftû dilcAû puerum tuum,

CONSTIT. S. APOST. tuuin,per quem tibi gloria, honor, amp;nbsp;tultusinfanfto Spirit« in fæcula A» men.

ß/temoJo aftriett, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßdeÜKt»

ttefnncltrum mtmoriia cclibrarc: amp;nbsp;^aod defaculutihus iffemm trogtndum fit

fieribm.

Cafi. XtFiit.

PEragatur dies tertius mortuorum in pfalmisjin lcAionibus,atque rationibus propter cum,qui tertia dierefurrexit.Itcm nonusin comme* morationem fuperftitum, at rg defun* ßorum:eriam quadragefimus, fecuM dum veterem formam . Mofcmenim hoc modo populus luxit ; nec non an* niuerfarium pro memoria ipfius, des tur'fg deillius faculratibus pauperibus in commemorationem ipfius,

B^od impies morientes nihiliuuant memorite yelmundutit.

Cap. XL IX.

HAecde pijs dicimusmâdeimpils, Sc fioésIMundi facuhates dares pauperibus, tarnen nihil eis pros defies.Nä cui viuoinfenfus erat Deus, certc eidé mortuo eft iratusmon eft e* ni in

LIBER OCTAVVS. »«9 niminiuUitiaapud eü. luftuseHcnim Dominus,amp; iuIbtiasdjlexit.Et ecce ho mo,K opus eius.

De 'Yintlenllt. Caf. L.

QVi ad memorias eorfi vocaminJ, CÛ modeftia,8( dû Dai timoré co# gt;nbsp;médite, veiuti Valentes legatio* hefungi pro mortuistrii fitis Presbyte ri S( Diaconi Chrifti, fobrii efle debe# tis,amp; priuatim,amp; cû altis,vt pofsitis in têperantes coïrccre.Dicit ante Scriptu ra,Dynaftæfuntiracûdi,vinü veró nö bibant,ne efl bibcrint,obliuifcantur fa picntiae,X refta iudicare non pofsint. Qiiare Presbyteri amp;nbsp;Diaconi poftDcS Oinnipotetc amp;nbsp;dileftii Filia eius, ,fiint Ecclefia' Dynaftat: quod non ideo dici # inus ne bibantmä cçteroqui contumes lia affîccrcntjid quod à Deo creatû eft inlictitiä.fedne vinolentiac ftudeantî nô enim dixit Scriptura, nebibas vis nil,fed quid di city Noli bibere viniim ad ebnetatc.óf iterum, Spinae nafeuns turin manu ebrii.quod non foliim de Eccle.^t. Clericispræcipimus,fed etiam deom^ treu.tf, nibus lai cis, fuper quos inuocatum eft nomen Domini noftri lefu Chrfftî: namiplîsquoquediftumeft,Cuivæ, -cui tumulus:' cuitriftitiae Si nugaeycui liuidi ocuU, cui côtritiones feperuaca#

BCZf

CONSTIT. S. APOST. neï!quot; nonne commorantiam in vino, amp;nbsp;inuenigantiuin vbi potationes fiütï*

De recipieudis ijs ,^»1 per Chrifluns perjeculie' nes paiiuntur.

Cap. LI.

REcipite eos, qui perfecutionc ptf tiunturpcr Chriftum, Sf fugiunt de ciuitatc in ciuitatem , eo quod fermones Domini in memoria habet. Fugiunt cnimquoniam fdunt fpiritfi promptunijCarneminfïrmameire, 8i bonaïuarelinquunt diripicda,necon fefsionem nominis Chrifti abijcere co gantur.Erogate igitur eis in vfuni,inâ dato Domini obfcquentes,

EHod ~vnufqHifqste manere debet itt e4 f9rie,i)t qua eß collecatiu, amp;nbsp;ordi-ttem feruare,crnon arripe-re qua fibi commif-j~a ttottfaertint.

Cap. Lil.

ILIud auté communiter omnes prsts cipimus, vt vnufquifque maneatin ordine fibi tradito, nee fines träne featmon enim noftri funt,fed Dei,nâ

Qui

LIBER OCTAVVS, 190 Qui vos audit (inqiiit Dominus) me audit;8( qui vos fpcrnit, me fpernit, qui veto me fpernit, fpernit eum , qui milît me,nam fi inanima reâam ordi« nis difpofitioné conferuant,nox,dies, fol,luna,aftra,elementa,folftitia,mcn fes,hebdomadac,dies,horæ,8( impofi« tç fibi necefsitati obediunt, feaindùm illud.Pofuifti termines,quos non per* tranfibunt.A:iterum de Mari, pofui 8£ termines circumponens dauftra amp;nbsp;portas : Dixi autem ei, Hucufque ve* nieSjîC non tranfgredierisiquanto ma gis vos nihil debetis commouere ex iis,qux nos diuinam fecuti auâorita* tem vobis perfcripfimus . Sed quoniS pleriqueleuehocputanteffe ,ideoor« dines confundere audent, amp;nbsp;vnicuic^ attributam ordinationem perturbare, arripientes fibi dignirates non coms miffas,amp; tyrannicc vendicantes fibi ea quorn nonhabent poteftatemrldeolÿ Deum irritant veluti Coritx, amp;nbsp;Rex Ozias.qui prxter phas, prïtefcg Dei Voluntatem facerdotium inuaferunt, ex quibus Coritæ incendio conflagra runtiOztas in lepram inddit. Irritant quoqueSpirituni fanâum,cuius tefti* moniû euertunt.Quareprofpicicntes pehculum impendens tahS rerü audo ribus.nœligentiam'cç in lacrificiis, 8£ EuchariftiaprouenientCteK eoquèd ofs

CON STIT. S. APOST, fei unrurab rjs.quos non decet, qui'lt;S, luduin putant Pontificalem lionorem infiitutum ad magni Pontift'ds lefu Chrifii Regis nohriiinitationc : pros ptcrea neceÎTarium duximus gt;nbsp;vt de rjs rebus adinoneremus. Dicimiis itaque Alofein Dei feruum, quem Deus fade ad facicin alloqucbatur, vcluti fî qiiis funi amico loqueretur,cui dixit.Noui te praeter omnes . eui foram loqucbai« tur,non per fpedes, nec per infomnia, nee per Angelos, vel a nigmata. hunt igitnr Virum didmus diuinarutn legii rationem tradentein,prarfcripfifle,quç à Pontiiîcibus adminiflrari conuenis ret,quæ à Sacerdotibus,quç à Leuitis, vnicuique proprio Sf fuo niuneri ico comodato cultu difiributo ; atqueea quidein , qua Pontiiicibns prxeepta f uerant,nephas erat facerdotem attins gere,qux facerdotibus mandabantur, ab jjs Leuitæ repellebantur, fed quili^ bet intra commifsi fibi miniftcri} fines feed tine bat: quos fî quis träfire voles bat.cxtreino fupplido puniebatur.HqC verd maxime docuit Saulis audada, qui CÜ lacrificare decreulflet fineiPrctf pheta,acPötifice Samuele,fufeepitin pectatum. execrationeml® ipreuocabw le.neq;Prophetam deterruit,quQdi fe Rex vnftus fuiffet.ldem euidentjus »ftendit Dcu$ inOzix faäo, â quo nul*

LIBER OCTAVVS, gt;9« nulla interpofita inora,commifsi fcelei ris pocnam cxpetiuit:Slt; qui facerdotiû con cupiiierat, regno e(l fpoliatus.N of ftrasres fortaffc non ignoratis. fcitis enim à nobis EpifcoposjPresbyteros, amp;nbsp;Diaconos vocari, oratione amp;nbsp;mas nuuin iinpofitione, differentia nomia num, reruin differentiam indicantes : noneniin vnufquifquc proutvult,a* pud nos implet inanum, (quemadinoa dum régnante Icroboanio,ncphari) fa y cerdotij mos fuit, in illo vitula* ptacus lo)fed qui à Deo vocatur.Nä nifi pro^ pria quædam iura effent,atqjordinuM difcriminajfatis effet vt per vnum no# men vniuerfaperficerentur.Sed à Do# mino edoAi conibquentiam rerutn,E# pifcopis Pontificatus munera afsignai uimus.Presbyteris facerdotii, Diacoa nis minifferia erga vtrofque,vt quç ad religioncm pertinent .purcperftcian# tur.NamnecDiaconophas cft offerte facrifîcium,vel baptizare, aut bentdis Aionem paruam vel magna faceremec Presbytero ordinationes cxercere ima piü eft eniKi ordinë peruertl;nô enï cil De’ côfufïoniSiVt inferiores fuperiorâ offida tyrannicc fibi vendicent ; noua inftituta fibi fîngentcs in detrimens turn fuum, ignorantes durum libi effe contra ftimulum calcitrare.Non enim vct nobu vel Epifcopis «duerfantur huiuamp;

CON STIT. s. APOST. liuiufmodi homines,fed omnium Epif copoamp;Pentifid Patris lefu Chrifto Domino noftro.AMofe enim Deo cha rifsimo Pontifices infiituti funt,facers dotes,Leuitæ, à Saluatore notlro nos trefdecim Apoftoli, ab Apoftolis ego Jacobus,5f ego Clemens,amp; nobifcum ahi, ne iterum omnes numeremus.Co muniter ab omnibus nobis. Presbytes ri,Diaconi,Hypodiaconi,Lcftores.Pri mus igitur natura Pontifex eft vniges nitus Chriftus,qui non fibi ipfe honoa rem arripuit, fed conftitutus eft à Paa tre, qui propter nos faftus homo, 8C fpirituale facrificium offerens Deo£f ratri fuo, ante pafsioncm nobis folis præcepithocfacereiquanqudm prçfen tes nobifcum effent alij, qui in ipfum crediderant, fed non omnino omnis qui credit continuo facerdos eft,8f p5 tificium confequitur honoré. Poft au» tem affumptionem ipCus, nos oblato fecundum eius ordinationem facrifi» do puro, amp;nbsp;incruento, conftituimtis Epifcopos, Presbyteros SC Diacones numero feptem,c quorum numero va nus erat Stephanus beatus Martyr, qui in amorc erga Deum nobis non ea rat inferior.quii^ adcö fide fua pieta» tem charitatem'cg erga Dominum no» ftrum lefum Chriftum oftédit,vtpro ipfo antinam tradiderir, ä ludæis Doa mini

LIBER OCTAVVS. ny mini interfeäoribus , faxis pcrcuffus. Sed tarnen talis ac tanius vir, qui fpia ritu feruens erat, amp;nbsp;qui vidit Chriftfi ä dcxtris Dei, 5f Cali portas amrtas, nufquam apparetijs oirKi|S,qiMt Dias conix nö «.'öucniunt elle vrus,t|^ facri ficin obtulille, vel inanus alicui impoc ruin'e,fcd vfque ad finein Diaconiç ors dinein feruafie, Itaenimerat decens, vt Chrifti Martyr,ordinis difpofitios né feruaret.Qudd fi qui PhilippûDiaa conuin nol'truin, amp;nbsp;Ananiain fidelem fratreni producunt,quorum alter Eu# nuchum baptizauit,alter mePauIum: ignorantipii id, quod nosdicimus.-nâ diàmus neminem libi arripere debere facerdotalem honorem, fed vel à Deo elfe accipiendum,quod fecit M elchife# dech amp;nbsp;lob : vel à Pontifite vt Aaron accepit à Mofe.Quarc Philippus

amp; Ananias non ipfi fc elegc# runt,fed à Chrifto pros moti funt incompa* rabili Deo.

T

’n

IO. CARO;

LI BOVII EPISCO-pi Oftunenfis,

SCHOLIA IN CLE

MENTI S LIB ROS.

ih Vnc in animo eft, aliqua in ijs librij pcurtcie, qnae niß cxplicaicrur,leAo ris ftotiiü poftent [ctatclarc.quod facia in paucisqui-baCdam locis annotandis, non enim ftatui fcholia in ßngnlis (cntétijs fcci bere,fed cantiim pauca, qua: diibita-tiouem aliquam habcnc illulhare.

EX PRIMO LIBRO.

In Cap.).ex Eaägclio non (blùtn vl. tioiniinicotü prohibetur,fed etia diledio amp;nbsp;amotecgaeos ptzcipi-tur. fetuaaitenim fzpe hocauci« quitas, vt Confilia quz appellan-tui,io prxceptis numeiaccr,

Ta In

SCHOLIA.

Id Cap.4.ne ptutitu vezatDC,amp;cxt. hanc cgopuco eirevetani huiuslo ci rencentiatn.lubectondencapil* lum,nc eo culto pcouoccntut mu-lieres ad amoceiD. Inquitigitur,/i capilluni nutrias, necefTecnttibi ob pruritum (calpece caput ac lace race,ad hanc veto tnoIcAia fugien« dam, caput comptuin Sc oruatum re habere oportcbit, idq; vngucn* tis petfundcie quo mulieres allicië tue ad libidincm, ergo tonde capil* lum, ne capitis cultu opus habeas, - In.Cap.7,illud[^Z(,pAi/ÎKa] eft non* nullis fufpeftum, qui fi confideca-rent,(bphiftarum nomen fuifte ah* quando in laudc,atqucitaappclla-

, tos cos,qui fapientiam 3c cecum O' tnuium feientiam ptofiterétuc,cec' té nihil de co dubitatent. Clemens ergo Grzeoeû difciplinis eruditus, lophiftica ea vocat,quz ab homini bus dolftis amp;nbsp;vita; tnagiftris, fapif' cec ftinc tradica,

In codé Cap.duo dicità Chtifto an« riquaca,deutetofes,quas Hiccony« tnushumanas craditinnes,Epipha-nius (eoiotum rraditiones appel-lat.eas veroftefteeodeen Epipha« nio

SCHOLIA. 145» ni o in primo contra harrefes li. btojludii habcbant quatuor libris » digeilas, quibus ttadici étant ritus amp;nbsp;ccremonix, qoas àmaioiibus fuis feruandas acccpetant , quasq; Dominus in Marei Euangelio te-prehendit.

Ltiam induda amp;nbsp;adteAa quxdicun. tnt.Chriftus abrogauic,quz accef. ferunt Dccalogo.ca funt facrificia, cxpiationcs, atqne aliæ ceremonix prxceptx Hebrxis , poflquàm ij Aegyptiam fuperftitionem imitati abfente Mofe, vitulum adoraue. tunt.Iudicanit enimMofes, cura gensHebrçorum ptona ad tnalura, diuinam Iegeni,Iiberam atq^à natu tain horainum animis infitam fa* cilè centemnetet.eam ita in officio poflecontineti ,amp;àcultu (imula. crorurn abduci, fî affidna ac neceC. fatia return diuinarum occupatio-ne detincretut.Induéia, quatdicit tnutataiu mcliusivtipfc alio in lo. codcclaratictia funt,Sactificia:qui bus ruccefsii inernentum Euebari. ftixfacrificiumtAfpcriioncs, quz tnutatxfunt in baptifmum; Ado. ' ratio, quztunc certoloco fiebar, T 5 nunc

SCHOLIA.

nûe pacet à folis ottu ad occafum: in onmienim loco factificatut SC otfertui nomini eius oblacio mun« da.

Iiitodem Capitemirum videri non debet IcClionem libioruni propha-nniurn ab Apoftolis prohibitam, lt;]ui in ptimis illis pietatis cudimegt; tis, Tt aboletenc omnia gentilitacis vedigia, non folùm ilia prohibue* runt, qua; fnafponte Cbridian» piecati aduetrabantui, cuiufmodi étant factificia, amp;nbsp;rchquus Dcocu cultus ifcd ctiam omnia ilia, qux fuis admonitionibus rcfricare po-(crant veteris errotis rocmotiam. Confitmata veto teligione, cum iam homines non herent, fed uaf-cerentur Chiiihani,libetior fuit Ie gcodorum huiufmodi librorû con-fuetudo,adhibico tarnen in Hie io at que deledu.vt ex illoium leûioiie fideles fruélum cap( re,amp; ad pietâ-tem polTent proficcrc. Scripfis Ba-filiusaureum libcllurn de viilitate capienda ex Gtçcotum dilciplinis, quem auéiorem. Icqucces.ftuClós huiufmodi libios legimus.

lnCap.ro. prohibentuc mulicresla-uatc

SCHOLIA. 19$ uatevnàcum vitis ,quolt;î iJë pro-hibuitConc. Laodic . Caaju. Sc fex.Syn.Caii.yy.

EXLIBRO SECVNDO.

In Cap.19. [Dedma/j/fUaris,luiiiunt Mmmis ChrisH, ] hoc dicitur, quo-iiiam nonir lefu à lotaincipic, qua liccta Gtxci notant uumcruiTi de. nariiim.

In Cap.$o. Dei di^iiitate ernit-tm eili^uatenm tlero prlt;sefi,amp; onni Ec(leßte,'\ haiiccaodcm fententia apettius atque diflinâius expisC. fit.S.Ignatius in Epiftola ad Smyt. jjs verbis,Ego autem dico,honora Deum vtandotetn cundtornm ac Dominom,Epifccgt;puni rero vtPó» tiiicem imâginem gereocem , qua-tenus iinperac,Dei,quatenus (acet dotalia exerceqChrifti.

ObCeruain codein Capite, in Eccle-liæ membris cor.tineri œyfiicas h'» gnificationcs per qnædam accotn. »'odata.amp;( vt ira dicain)appropria ta muneribus , cum omnia in Ec-clelîaita ronflituta (int.vt ( quoad poffunt ) dinina.m (imilirudinc re-fêtant acfignificct. Porto quod de

T 4 Vi.

SCH OLI A.

Viduis dicicur,cas altihs fimilitn-dinem imicari, id didum t opinor, ad (ïgnititadam conllanciana.acât miutcm propofîti earuni in ßa(U ▼iduali,amp;i]iiod piecatis ofScia.qu; in cas, amp;nbsp;in orphanos confetücur, func quad viâiraz in alcari collo' catz ad faciendum holocauHum Deo .Virgines chutibulnm fignifi-«ant propter virginiratis fragcan-riam, amp;nbsp;iIlos ex purifsimis caruin corporibus acque animis afdatos odores,qui non foldm perEcclcßä düFufi omnia fuauitatc complcnt, léd ctiam in Ccclum fublaci Deum delccFanc.

In Cap.p.quod cradirur,noD cfle ar* ripiendum facerdotij honorem,fed capiendum ab eo, qui diuina pote- ’* ftace ius obtinerillud alijs daiidi, atque ali3,qu£ diuinitus àClcmc' '' re expofica , ad huuc locum perti.* ncnc,habencurin DionyF de Eccl. Hieiar.cap.^.vt perfpicuuni Ct,v-trunquehancdoäcinam^ ex eifde fontibus haullam., litcrarum mo-numentis commendalfe.

In Ca.?x.Ptesbyterç quç nominatur, fuot yiduçjira cnim eas appellar in

ter-

SCHOLIA.

tertio libto cap .quinto quate aliæ funtillx Ptxsbytcræ quarum mé-tioficin Conctl.Laod. Can. v-

In Cap.59.noli mitari lacobiifratrc .Domini extra duodecimApoiloios numerarO, fuit enim hxc conilans non modo Clementis, (cd ctiani Eurcbij,Epiphanij,Ambtofij,atquc aliotum:fcntentia. cut nonobftac quod in Epiflolaad Galatas Paulus cum Apoflolum nommât amp;nbsp;co lumnaro,cùm ampliorivocabulo didi (int A pofioli alij , qui pratter duodecim ad propagandum Euan* gelium miiliiApoflolatus munete fungebantur, quemadmodum di* gt;cimus.S.MartiaIem ApoOoIu Gal. liarum fuilTe. merité autem Jacobus columna videbatur, cum efTec Hietofolymitanotum Epifcopusi .omniaq;ad (labiliendum Ecclefiae ftatum pertinentia, vnà cum Apo-dolis adminidraret.

In Cap.éo.Cunt bxcverba, [c/on. fient Jilnm Deum, 'vntim amp;nbsp;'»eruet -feryinigenitKrn Chrißumy qua nul--lam nobis gigneic debent fnfpi-cioncm crroiis , quafî non faciant Elitim honoreac diuinitate parem, T 5 TiiiuC-

SCHOLIA.

»niusq;, atquc ciülJem naturxcu pane.nam ciiin fine tranflaia ex E-,, uangelio Ioannis, Vtcognofcant tefbIuaiDeum vetum . interpic* tacio, qua ilia fcnceiiiia cxponiiar, dcbccquoque ad liunc locum ac* cominodan. Eadem verba,de Chit Ho loqiicns.lcriplit S. Ignatius in ** Epiliola ad Magnefios. ijs qui extra ciuiiatem manebant, »num amp;nbsp;(olum vctuinOeiim nunciauic Sed ent locus opppttunior, amp;nbsp;magis ptopniis de hac ipfa re accurate diccndi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Caput fcxagefiinum piimum continet informationem quandam eo-xum , quxin odauo libtodiHin-«Sius !(. accuracius defrtibuncui. in eo etiini ttaditur integra facro-rnm ratio , vt nihil pollic defiderati hie bcenis ainicipatio corum, quae ibi fulius exponuiitur.

in codetn caput PaSophoria eiifti-ino fuilTe tabeinacuia quædatn , quad armaria in fronte templi r-trinque pohta, in quibus Eucha-riflia, veHcs, amp;nbsp;rafa (acta conde-bantur-

Ofculum m]r{licuin,in hoc ipfo loco dati

SCHOLIA. 197 dan’ folitum , affirmât Dionyfius, tum agit de fynan,Cyrillus in my-Itagogicis orationibus. Laodiccfi. Conc.in Can.19.

in Cap.;i Mcntio fit Agapæ. ChtI-Aiani enim in ptincipio teligioni» in F.cclcfiam conuenientes , fimul cpulabantur: ea conuiuia quoniam amoreamp; châtitate murua cetebra-^antur^ Agap; font dida.qoç quod confufionem Ecclcfiae Corinthio-luni affcrrent, reprehenfa; funtab Apoflolo.fcd nihilomjnus falten» in alijs Ecclefijs diu manferunt. Eas poftlogum tempus ptohibuic Concilium Laodicenum , ne fcilt-cetin Ecclefijs fièrent, amp;nbsp;pofica Carthaginenlc: manfétunt tarnen; nam Canones Conflantinopolita-ni, qui longo port tempore feripti funt,de eis fanxerunt, mine omni-noin difiuetudiuem arque obliuio nem abierunt.

In Cap.«;, præcipitur, vtin fabbato ac die Dominico Cbtilbani fte« quentiùs accédant ad Ecclefiam.' quantum attinet ad fabbatum mos fuit ptifcorutn,vt eo die quoq; cœ-tus celebtaiccui,amp; diuinç fciiptutç

T 6 le-

SCHOLIA.

legerentut . de quo nobis fotfiin allO loco agendum eiit.

Tres illæ folennes ptecationes, qux dicOoiniiiicoconcipiebantut,pa' tebnntiii odauo Itbro'.catum quo* que Ricntiofit in Cone. Laodicen. Can. 19.

EX TERTIO LIBRO.

In Cap. to. Magnas benedidiones puto cas appellati, qua; funt pto-piia; Epircoporum,paruas , qux li* cita; eranr ptesbytetis.

In Cap.ii.rainiftti ruorij,qui alio no mine didifunt Subdiaconi,quod alio in loco patebit, amp;. Concilium Laodicen , eotum mentionem facit. lege io co Thcodorum Bal-(amonera.

In Cap.15. amp;nbsp;16. qn«de vnguendis catechumcois dicuntur, item de Chtifmate,cadem habetur in Dio-nylio in capite de baptifroo, Sc in Cyrillo in fecunda amp;nbsp;tertia cate-chefi myftagogyca. in ys cogno-feis , quod idem in alijs vetuftis (ctiptoiibus obfetuatur , mortem fuilTe

SCHOLIA. xd» fuiffe, vt ftatim pod baptifmum Chrifinatis facrameninniHatecur. In Cap. 17, videsappellaiiPattëfu-per omnia Deum, quod idem in a-li}s locis inuenies.eßque idé loqué di modus cófuctus Ignacio, qui ia Epillola ad Philippenfes difputans contra cos , qui confundebanc Pattis amp;nbsp;Filij pctfona.fic inquit,Quo-tnodo no videtur tibi ChtiHus nagt; quot;nbsp;tus ex Vitgine,fed eflc is qui eft fit» ’* pet omnia Deus'. amp;nbsp;ad Tatfen .de ” cifde hatteticis fcriKns. Alij dicut quod ipfe eft , qui eft fupcr omnia Deus . quod non ideo didtim eft, quafi creditum lit ab cis,Deum vet bum , non eße item fupia omnia Dcu.lcgerantenim Paulum dicen-tem.Quotum Pactes illi,ex qnibus Chtiftus fecundum catnem,quicft Deus fupra omnia in (accula amen; Quid igicut caufx eft, cut Deii Pa. trem folum.fic vocaucrincî Auifto-titas Principij, fiue {vt anciqui Patres locuci (one) excellcntiacaurae effecit.vt prifei illt omnem eminen ^tiam Ibli Deo patri tribuetint, non quod illam Vetbo Sc Spiritui (àn-âa dctrahcie voluetint, logé cnini

T 7 abeft

SCHOLIA.

abed tails ab coium pictate (eD* tencia) (cd quia banc auólotiiatis prxftantiam Patti, qui cit fons 2C ongodiuiiiitatis tnbuendam cen-fuetunt. quod nonnullts rcdiino-nijs coufitmabo.S.Ignatius ad Phi lippen.ttaAans ilia vetba , quibus Doininus à fe reiecit Diabolum, Vade retro Satana, (criprû ed.OO' midum Ocum tuum adorabis,amp;c. in petfona Chrilh iicinquit, tgo cognofco qui (im , amp;nbsp;à quo (im nullus , amp;nbsp;quem adorari oporiear, Dominum euiiii Drum tuum ado-tab's , amp;nbsp;till foil felines, noui ilium Tnutn.aguoCco ilium (olum, à quo tu defccidi, non (urn Deo aducrlt; (arius'Coiihieot cxcellentiam; fcio mex genetaiionis auciorctn pa. tiem. bt ad Sinyrnrnfcs.ira fenbit, Qui rogauit ne deficeiet Apollo-lotum hdes , non quad iplc non fatis eilet, vt illam feruaret, fed quod gaudebat cxccllentia Pattis. S'.Epiphanius in eo libro, qui An eyrotus dicitut, vfus erat aduerlut AtianosillaChiinilcHtcntia, Pa. ter meus vfque modo opetatur, amp;nbsp;ego operoi. illi rcro ica ad earn re-

Ipoii-

SCHOLIA. I»» fpohdebant, quod in ea pafft appa* ■teret primus operator,arque ira co Oarer eum iîlio elle przOantiorem, Hoeô Ariane (inqiiic Epiphanius) Oulte dicis . amp;nbsp;multa principia vit in diüinicace incelligere, vnum vc-ro eO principiiim,amp; eadem vna dl uiuitas , non reijcic aiicem à fe Filius , Pattis honorem , led oOen-dit quomodo Ie hahcat ipFa dioini-Diraris confequentia. Hze Epiphz. Hills, cum eroo honor Patti tribui-tut, non co fir, quod idem honor Mon Gt tribuendus filio , fed st de-nionftretur duiiniratis confequentia,hoc eft ordo otiginis, quemad-modum Films ztetuo ottu à Pâtre naturam accepit.hanc quzftio-nem multo exptelTius declarat. S. BaGlius in libro quern (cripGt contra Euuoniium , III quo ddigentet tcadat ilium locnm, Pater maiot Mieeft.longamquecius rci difputa tionem cócludii ijs verbis,Reliquix eft igitur.vt maius, hoc in loco di-catur fecundum caufe rationemr quoniam enim à Parte Filij printl-piû atqiorigocftifeciinduhoc nia tot eft pater, caufa amp;ptiacipium, pto«

SCHOLIA.

propterea Dominus fie dixit, Patel maior me efijcilicct quatenus Pater ed.Patet veto quid aliud fignifi cat quàm quod eil pcincipiu Sc cau . fa illiu$,qui abipib eftortus . Non difcelTitab hac fententia S. Hilarius , qui in nonolibro de Trinita-te, de fcripfit, Donatis audoricace

» Pater maior eft, nunquid per doni

• *gt; confefiionem Filius minor eftZma tgt; iotitaque donas eft,fed minor iam It non eft, cui Tiium cfTedonatut.ait

• gt;1 cnim, Ego amp;nbsp;Pater vnum fumus. fi tt hoc non donatur lcfu,Tt confiten-)gt; dus fit in .gloria Dei Pattis minor t) patre eft:fi autem in cadem gloria gt;gt;nbsp;amp;nbsp;donatur effe, qua Pater eft, ha-gt; gt;nbsp;bes amp;nbsp;in dohanth auiftotitate,quia » maior eft. Sc in donati confefsione, » quia vnum funt. Maior itaque Pa-rer filio eft,amp; plané maior, cui tan

» turn donatelTe , quantus eft ipfe, gt;gt;nbsp;cui innafcibilitatis imagincm facra gt;gt;nbsp;mento natiuitatis impartit, quern n ex fe in forma fu« genetat.ha’c Hi larius.quam fententiam non femel in fuis libtisexpofuit. hancauifto-ritatem principij in Patreconfide-rantes ptifei iJIi, ornnem dignatio-nein

SCHOLIA. le® nem ei fob ttibuere »identör. mul-taenim huiufniodiin Clemence le gimui.in PaHore,Ignacio, luftino acque altjs qui ante Aiianacn hzre. lien vixerunc. qui oenncs niam in icibus pctibnis cITenciain.paceinq,-maieftacem venerati, cacnencele. btauerunt ociginecn.poAquàcn au* teen Atius cçpit filij dignitatem cni nuece, amp;nbsp;alij Spiritum fandum in numerum cteatucarum aggregate; Pattes omiflb huiufmodi loquen* di tnote,quem Euangeliftatutn Si Apodolocû loquendi rooduin imi-taca, tenait antiquitas; apeteis vet* bis tres pecibnas zquales prxdica-ueranc,nibilq; xni ttibuerunt.qiiod non item extetis tribuerent .hoc e-nitnfietifolet,cùm cxiftuuthxte-fes jVtquod antea omitti pofle vi-debatuc.cùni nulla de eo eflet con-tionetlia, otta hxtefi id diligenter, plané, apcicè, fit enucleandum. au que ita ex hxtefum immani pefte noc boni confequitur Ecclefia , vt fententiae hdei, quz antea nunqua agicatx obfcutiores videbantnr, poftquàm oppugnari cœptæ fine, iilulhcntur,atq; dcclarcntuc. Hzc

I

SCHOLIA;

fufïus dixi, propteica quod io Clemente aliqua flinciquz ad hac norman] dirigi opottee (u veto ciim ia ca incides, cam adhibc modetatio-nem, quam cibi ij fonces ölten« dune. quod Racim fciua in ea feo-tentia,quæ in eodem capitcde Spi-ticu (anâo habetur, quem dicic à CheiRo doceri,amp; ChhRum annuo ciare.trauflatum eR hoc ex.i6.Capitc Ioannis fie dicentis, Cùm au-tem veneric Spiritus ilie veticatis, docebit vos otnnem vetiiacem, no enim loquetur à fcmecipro,fed qux cunque audictloquecut,amp; quae ve« tura func anniiuriabic vobis , ille mcckrifirabitt quia de tnecacci-piet.St annûciabic vobis. in quibos verbis, propter Spiritus faniRl a Pa treamp; ïilio progreirionem.agnoRc in duobus fpitatoribus auitorita-lern vniusptincipij, in Spirttu Ian-Ao nullam aliène ab ijs naturçdif fetentiam, Quod ante ica intetpre-rari debtamus loca.qux cam in fcii ptuiis,qu3m ill prifeis patilbus vi-dentur Spiritus lànAi maicRatem Donirarxtollcre,docet. S Balilius in codemilbro coucia Lunomiutn,

qui

SCHOLIA. xoi qui eadem via progrcdiens,quç de nlio dixcrat,ea acconiodat ad Spiti turn fanâutn. cius veiba hzc funt, Qux' eft nccefsitas , vt ti digiiacio. nc atque oedine tcrcius (it Spiticus fandus.-(ic quoq; natura tertius. nit quod obtineat fecundas poft fillŒ partes, fortalTe pietatis ratio id tta-dit.tettia veto vti natura, necex (aniftis Sctipturis didicfinns,nequc veluti conCequens cotum , qua; di-fta funt concludere poffumus.nam qnemadmodum Films ordine , fe-cundum poft pattern locum habet, quoniam ab illo eft genitus, amp;nbsp;dtlt; guatione , quoniam principium de auctor ipfius Patet cft,amp; quoniarn c per cum aditum 8z acctflum babe-mus ad Pattern : natura veto nuHo modoeft fccuiidus , quoniam vna eft in vtreque duiinitas : ita Spiritus lanétus , amp;nbsp;(i ordiue ar digna-tionc FilioeftfubmilTus, (st hoc omnino concedamus) non tarnen co modo.vt quad diffeteutis ab ip-(o natura; exiftat.

Quod dicitut in eodem Cap . Spi-iitum (anClum allumi vt teftF, trau flatû eft à.i5.(apitc loan.hc diccn-tis,

SCHOLIA,

tis. Cum »Ute vénerie Parade tos, ” quemego miitâvobisà Parrefpiri quot;nbsp;rum vencacis, qui à Pâtre ptoce» ” dit, illc tcAiinonium peihibcbic de ” me,

” In Cap, îo, obferua Prefbyteri officia,qux funt hæc, docc te,offerte,ba ptizare, benedicere populo: quota quidem habet poteliatem Ptefby-tei,fed tarnen illamcxetcetenon potelb, ni(î concedente Epifeopo: lege Iguatium Smyrnenlesfîc in-„ nituenrem , Nemo fine Epifeopo „ aliquid agat eotum, qux ad Eccle-» fiampertinent,illafilma Euehaii-t, ßia cefeatur, qux fub Epifeopo fue » rit. Et paulo poft, Non liceae fine » Epifeopo baptizate,nec offerte,ne-que factum faccre lt;nbsp;quod idem de teliqnis muneribus céfendum eft. nam hxc ipfa mimera, quxnunc contemnuntnt ,in veteti Ecclefia czercebant Epifeopi, vt aliquando fola caufa fuerit accetfendi Epifeo-pum abfentem in Pafehç tempore, ▼t Catechumenos inftruete, amp;nbsp;ba-piizare poffet, de Euchatiftia vides in Cictnente Epifeopum fempetil-lam petagere : de docendi munere nilut

SCHOLIA, tot nihil dico,cum in hoe prçcipuè vet (ècue Epifcoporum officium . hoe veto eti incelligendum quod quan quàm Prelbyeeh docédi munus ha Debanc,tarnen fumma rei amp;nbsp;doétri nxiudiciü Epifeopo teCetuabatntt immo praeCente Epifcopo Prefbyte ti definebant munus ruum,niû ille aliud iuberec.

E X Q_V INTO • Libio.

In capite.y, Confidetaauteam illam fententiam de baptifmoranguinis, cur Gatcchumeni cum co moiien-tesfalui fiant.te ipfa enim commo liuutut Chtiflo, ahj in figura, hxc (uibenti venit mihi in mentem al-terius pratclarje (encencix.S.Cyiil-li, quxfufius eandem rem eipla, oat ca fcripta efliin fecunda mylla

gt;1 ßquot;o'® verbis . O tem nouain Ac „ admitabilem , non *erè mortui fugt; igt; mus,neque veie fepukiineque veil tè crucifixirutresimus: Invetitate II tarnen faluamur. Chcifluc lie eruit cifixus eft, amp;nbsp;teipfa rcpulcosamp; velt tè tefvaezit; atque ha;c omnia no-

SCHOLIA.

„ nobijdonauit,vtimitationc,pa(lîo ,, num fuacura patticipcsfaûi.rc ipfa ,, falutem confequamur.

In Cap.IX. Qjiod de hirco dcfio dici-tur,velfonèmendcfio,(nâ itaquo-que dici poITet,/! illud Atp. quod in Grxco præmittitur.fit fyilabajinilii id cuiufmodi fitiCompeiiuin adhuc 115eft, fottèenim alij locum hunc illufttahunt.

In Cap. ic. Conliderarera infignem Icihcec (udam abfuifte cum data eft Apoftolis Euchariftia.' Cypria-iws enim fecus fcntit, in fttmonc de ablucione pedum ,amp; Augufti' nusii] Epiftola. i6). amp;nbsp;inexplica-tione decimi Pfalmi, Sc in Tex. tra-âatu in Euâgeliû Ioauis,amp; Chryfo ftom’iii Cetmoiie de latroiie. Theo phylalt;ftus,e(ß idem feucit,tarnen a-gnofcit eamopinionem , qua alij affirmant ludam non adfuine,nec camreijcit. Exiftiinauialiquando DionyfiumArcopagitamhocaffir- .

^ tnne. quod fi cettum liaberem,vix iam plias eireducerem fecus opi-oati.- fed tameti cum Dionylij ver-,, ba diligentius expenderem , no ita., (cfta mihi vif^ eft cius feotétia. lan,

cum

SCHOLIA. 10} tum enim affirmât Chriftû Eucha-rilliz aûclorem iuftillimc exclnde» te eum,qai no (ànétè atquc ad imi-tationé fai facto conuiaiointercf' . fcc.qaz quidcm fentcntia hoc non igt; obfcucè innuit,no auté manifcihs, amp;. petfpicuis verbis aderuerat. Quare maximus et verbis Oiony» £),probabili quadam coniecluraid colligit, cuius annotatio in'Oiony* ’’ fij verba hzceft. Èx i)s aliquis ta* ” tionabilitcr dicere polTci, qgt; poft-** quàm eiijt (ndas , tradidit difcipu* *’• lis Ghriüus myftetia,vtquiij5 non étatdignus.Georgius Pachymeres huuc lucQ Dionylij nónó quodam t tnodo explanat,putat eniro Diony 1ÎÛ dicete , Chnltü tradidilTc quidë ludz myfticfi pané amp;nbsp;calicc.myfte lia veto folis dilcipulis dediflé,pc(l - qua ludas dtfccffit.cios verba ha;c •» : {unt.ExcIudit amp;nbsp;fcgregat iuniffimi *' Iudain,quinôfanâè conuiuioiu-quot; terAietat,na cu ilium myflici panis gt;1 amp;nbsp;vini participcm fecidcr, myfte» gt;gt;nbsp;tia difcipulis, poOquaffl ille c cce. gt;1 na difccffit, folis tradidit, cum ijs *gt; indign’cflet ludas.Curigitur luda h aicct à diuinis myftciijs, qui liinut

CUE-

SCHOLIA.

„ C(xn*uerat:Etei)im doceti^DodnS ,, fatis eft UDiùm corporaricctadefle „ Si conuiuium celebrare : non enim ,, hoc cum communione habet iiini' Iitudinem,fed oportet intcllciftu,amp; mente adefte, Hæc Georgius .-qui dico afteuerar ex Dionyfy fcnten-tia, rnum ludam patticipem fuide cœnæ myfticæ, hoc eft panis amp;nbsp;xi-ni myftici,non agni typici (hnnce* nim fenfutn manifeftè explodunt verba Dionyfij amp;nbsp;Gtorgij)altetutn myfteriadatalblis Apoftolis.Quç* terem ego libentcr à Georgio,qux tadetn fuetint myfteriaquibus exgt; clul'us dtludas, amp;nbsp;quxiblis crédita ßnt Apoftohs.'cùm prias omnet fimul pancm Si vinum myfticum fumpßfTentß refpóderet fuifle facta menti cfFcdum Si fpititualé man-ducationê, rutftim feite vellem ab co,quid opus erat,Tt propterea lu-das abeflct?quód d myftetiotücra-ditionem putat ipfam Euchariftix inftitutionem, Ü hoe (ctipturte ad-oerfatur coniungenci Euchariftia: infticutionem cuai eius difpenfa-tioue. Saroetit panem fregit,dc di-uc,Accipitc tl manducace,hoc fa-cite

SCHOLIA, 104 cite,amp;c.1taqae mihi raagnx tenc-brç fanr non modo in DJonyfij,fcA eciam in paraph radis fui verbis, qui dicece voiui vc admouerem le ôotem,vt legens Dionyfiurn,hanc rem etiam conliderarct. miht enim anipliusdeea vidccur qua-redum. hoc tarnen ed in ea coniodi, quôd ad fatdum pertiiiet, vt due hec vel il to tnodo fc habeat, nulla labes, ‘‘neqne peruerlio ddei accidat. In eodem Capitc,Euchatidix myde lia dicuntur antitypa cotpoiis Sc fanguinis,lt;|uzvox idé valet, quod ih Dionylio Symbola i hoc clt lt;ig-naidgna verô cum audis,noliab ijs temouere (ignatum.ita enim il-la (igna fuDc,v.c etiam verè amp;nbsp;realiter contineant (ignacom, hoceft corpus amp;nbsp;fanguinem Domini, pattes verô antitypa ilia dixerunt,vcl ^rcfpeflum habentes ad przeeden. 'tem fubdantiam, vel quia fpecies ’fUHt facramentacorpons Sc Tangui ‘ nis Chridi qui in eiscontinetnr.ap ‘^ellationes enim plerunqne ducû-- tut ab eo , quod appatetamp; fubfeii« dim cadit.

Penèomiferam id, quôdiu Tecundo y

SCHOLIA.

quot;Capitetertij libri annotationcdignum videtur.damnarienim ride tur nuptiae.qux moitua prima vx-ore iterantiit. Scico aucem huiuf-modi nuptias non damnari, iuRx cnim func.'reptelienditurautem in tempetancia cotum, qui illas con-trahunc. nam cum ptimis nuptijs dioino illi ptopagada: fobotis prx-cepeoratisrecerintiitetumiungunc connubia,qu£ improbantut ab an tiquis.non quod purent ea neplia« ria,fed quod ßnt iudicia inconcind tix,amp;libidinoHputencur,qui ilia appetunt. Earn ob caufam antiqui Canones bigamis pœnitentiç tern pus prxfcripàrunt, quod legimus in Concilio Ancyt. Canone deci-tnonono^amp; Ncocxfar . Canone tertio amp;nbsp;Laod. Canone primo. Tertullianus etiam cum teAa faperet , has nuptias petmilTat tantdm putauit: Hieronymus du-rior fui bigamis ,ita vt oiG leniiit cum eo agatut.Tiz pofsimusillûà reprchcnforû ctiminatione vindicate. Rcdeo nunc ad quintS hbtu.

In.Cap.iS.lib. j.in quo ttadituiTetua dj Pafch« ratio, nihil iä aunocandû

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft,

SCHOLIA, 105 eft,fed id tocû potiùt deiedû,vt no thum ac iioui'i. quod luce clariùs petfpici poceft ex ea Epiphanij di* fputationc,qua vtitutadueifus Au dianos imitates in Pafclia; obfetua tione ludæorû cófuetudiné.iiacrat cnim Epiphanius Audianos (entS tiaruadefendilTeautlotitate con-ftituiionisApoftoIorUjin qua caue baturne alij calculum Pafchtefa-cetét ipfijfed agetét Pafclia quado ftatres fui de citcuncilionc aget£t, atq; id vnà cû eis celebtarét.agno-feitq; Epiphanias huiufmodi cófti tutioReni,atque eani inccrprciatur, inquiensptinió,diciin conftitutio ne Pafcha agenda,quado id agetéc fiarres de circuncifione, nofrattes quifuntin circuncifione , hoc eil quando ageient ij Epifcopi, qui de circuneißone amp;nbsp;luda'oium gente genus ducebant,quos fetibit quin-decim fuifTerdeinde inquit,id fadiî fuiiTe ab Apoftolis ad tuenda con-fenfionis vnitatem.Ciuare tantum abcft,vt ea.qux in hoc capite legi-mus ApoRoli ftatuerint, vt etiS co ttatia horü ab ipRs peepta videatur Fixteceàohécales illi ludaicü incu

V 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;KM

SCHOLIA, lem retinences,nullam aliam excu ‘ rationemi VC in Eufebio legimus, afFerebant fux obferuationis , nid quod loannem amp;nbsp;PhilippumApO'* ftolos iniicarencur,tcfhabatuiqiPo dycarpus Ioannis difcipulnsife vnà cum loane co die Pafcha célébrât fe. NequeniirumeflApoftoIosin illis Ecclcfiz rudimentis eo die in* tei fe egilTe Pafcha,quo ipC cu Do-‘ roino egiffent.Sed quid opus eft a-liunde argumenta peteceiipGr con* fticucio Ie prodir,amp; tantûm non vo cem emitrensiclamac fe nouam ef-■ re.'àit enim arquinoclium fieri vt gefima fecunda Dyftri menfis.hoc elf Martij . petfpicuum eft autcm Chrifti tempore xquinodiu fuilTe vigelima quinta Martij: tfpore veto Anatolij Laodiccni Epifcopi, qui vixic, Proboimperante, anno Domini ducentefimo ©étoagefi-■«io,a?quiBoftij tempus retrocelfe* rat tribus diebus, folq; atiete ingre 'diens facicbatæquinoftium vetnu Tiidecimo Calendas Aptiles,hoc eft vigeltma fecunda Martij,quod narrat Euftbius in Eccleliaftica; hi-ftoriatltbrofcpcimo. Quarc noua

SCHOLIA. JO6 eft conftitutio, fottafTc edits poft Concilium Nicznum, in quo Paf-fchz obferuatio ad earn rationem tedaâa fuit, vt poftzqninoiftium Vernum, quaita décima lunae obier uaretur, Si die dominico, qui poft plenilunium primus eflet, Pafcha cclebraretu.i,quodfaâû eft eapix. cipuè ratione ne ludçotum confue tudinera imitatemut, neque bis in ' codem annoPafcbaagercmus.hoc enim accidcre poffet (i tantum duo decim lunates menfes obferuare« mus,nulla xquinodij ratione habi ta.aliquando enim poftçquinoffiu (elebrato Pafcha,codem anno ante.xquinodium itidem celebrarc-tur.initium enim anni ordiuntur ab introitu Solis in fignum arietis.Ex-ifttmoigitur, cum verba Apoftoli-cx conftituiionis videtentur anti. quxilli,amp;ab Ecclefia rciedx Pa-fchx celebrationi quodammodo fa uere.vitos pios ilia vetba,ne offen fionis caufam prxbetet, amp;nbsp;ali(|uos in ertorem induceient,deUuiffe,te pofuiffeq; receptam St ptobatam ab Ecclefia obfeiuandi Pafchx ra-tionero,

V ) In

SCHOLIA.

In Ca. 19. intelligc Chriftianos olim fexdiebusance pafcha ficcis cibis velci folitos, cuius raons meinio-nem facit Epiphanius iii libto tec« tio aduetfus hxcefcs.

Io Cap.ii.illa auclotitas,quadici(ut quod Oominus accepic ignem à Domino,amp; alia,qua lacob facetuc fc vidifTe Deum facie ad faciem,!* tcm ilia de tubo, quern viditMo-fes' atdentem, tnetito accommo. daneuradfilij Dei pctlbnam : fuie cnim hzc couftans ptifeotuni pto. ceium fentencia ,ijs amp;nbsp;huiufmodi alijs vilionibus, Cliiiftum Dei de^ tnoaftratum.ponem ad hoc proba dum vnanimem Paerum omnium confenfum in medium affetre, fed bieuitati ftudens,concentus ero vs na fandii Leonis fentencia,qu; feti pea icpecicut in Epiflola i;,ad puL cheriam Augunam.ijs verbis: Po* tuetac quippe omnipoteneia filij Dei (ÎC ad docendos iuflihcandof* que homines apparare , quomodo Patriarchis St Ptophecis in fpecie carnis appatuic.cu auc luéiamé in* ijt,auc fermonê cóferuit,cumue of* ficia holpicalitatis non abnuic, vel cciam

SCHOLIA. 107 J,' en’am appofitum cibû fümpfit, fed JI itlx imagines huius hominis erant jj indicia,cuius vetitatem ex prices jj ■ dentiuni Patrum flirpe furaendam jj fignificationes myfiicçdetignabît. In code Capite,cQ dicitut O'cü Ver-' biijDeo ipfius ac vatri iH condSda lerS viiiuerfirate miuinrafTe , cau-tus efto,amp; memento eotu, quas de auftoritatc Principij funtdidamo-liq; putare illud miniflenum efiigt; cetefîlium minorcm Pacte ; mini-Ilracenimqaatenus fapictiaScars Patris exiüic, pet quam vniuetfa funtcondita. lulfiiius in dialogo, quÉ cûTtyphone habuit,opera nlij Patti cooperacis,minidetia appeU lat, filiumq-, Pacris minidcn , fcili -cetearationc,quadilt;dum eft,Verbum eflc rationcm arcemq; Pacris in rebus cccâdis.produâumqjà Pa tie , qui ei vna cum eflcuciacandë operandi poteftacé dcAir. quare vc hic ordo nguißcarccur, Patres ali-quando minifterium filio in tcibue runt .Non pocuitautem hxc tes planiûs explicari, quàm eft à Tet-tulliano cxplicata in li. deTrinitate, cni*YCtba hic fubicci,quouiâ iuftat y 4 not-

SCHOLIA.^ nornix elfe debent^ad qua hx,qu3! duriores videntur , pcifeorum lèu'' tei)iia:,fîiit dirigeiidx. Sic igicut in fine cius libiiioquit Tertullianus, Subiedit cnini ci quali filio omni' bus rebus à Patte, Pattis guide fui Filins ptobatnr, cieterotuin autem amp;nbsp;Ooniinus amp;Deus efle teperitur. Ex quo dum huic,qui eil Deus, o* mnia fubfltata iraduncui,amp;cuuda libifubieda Films accepta referc Patri,totam diuiniiatis audoritaie rurfus illi rcmittit'. vude vuus De’ oftenditur retus amp;nbsp;setcttius Pater, à quo folo bare vis diuinitatis etnif fa , ctiam in Filium tradita amp;nbsp;dire* da tutfum pct fubllantix comir U' nioncm ad Patreni rcuoluitur. De’ quidem ofteuditutFüius, cuttljui-nitas tradita amp;nbsp;potteda confpici-tur , amp;nbsp;tamcii nibiloniitius vnus Deus Pater ptobatur, dum grada-timteciproco iiicatn illaniaicHas, arque diuinitas ad Patte, qui dede* rat cam , rurfuro ab illo ipfo fijio mifTateuertitut Si retotquetur, vt metitd Deus Pater omnium Deus fit,Sc principium Filij fui,quern Do milium geiiuit.Filius autem cacrcf to-

SCHOLIA. loï îorum omnium Deus fitiquoniam omnibus i'tlum Deus pater prxpó-fuit quemgcnuif.ita mediator Dei amp;nbsp;hominum Chriftus lefus omnis creaturx fubiedam Gbi habens * Patre proprio poteftaté qua Deus cft , cum tetacreatura fubdita fibi concots Patri fuo Deo inuentus, mum amp;nbsp;folura amp;i veruni Deum Pa trern fuum,manente in illo quod e-ttam.auditus efl:,breuitct approba-uit.Ell igitut ipfe fiiius creaturatu conditet viiàcum Patte,/lAtnupôj ’ omnino.itaenim alijsinlocis cum Clemens appellat, hoc eft opifex atque auftor, non vTreujgt;ät quem-admodum Arius amp;nbsp;Aecfiis impie diccbant.facicntes cum quaG fecG-datium Dàùm fubmilTum ac fub-otdinatum ptimo conditöti'quotu ' opinionisdhftas à Çbriftianis mé-tibus longèiie'pellatur.

» EX SEXTO LIE RO

In Gap.nono anitp'âduifttcferèeatu-'dem hrtefüm’mcnrióhem fieri in ’Eprftolis Ignitij.Dé'Ptoiihetia, Sc ‘de Monatchia Setroonés i Petto cum

SCHOLIA.

cam Simone habicos, fctiptos à Ce teftatur Clemens in itinecacio Qux in quinto dccimoCapiie habï-tur.atque omnia ca, quz pertinent ad Concilium iilud Apoltolorum, cuius in Adis fît mentio, non funt continuandacum alijs,qua: ptimo loco dida funt,in quibus mortis la cobi Epifcopi fada ell metio,quate dirige hxc ad earn normam, quam pofui in Prolegomenis cum de me tbodoagetem.

In eodem Cap.nomen lacobi ZebC'* dxi delendum ell, negligetia enim Tclimpetitiaalicuius hue iiteplit, cum lacobus Zebedxi filius ante* qua hxc geretetur, ab Hetodefue-rit interfedus ,id quod in Adis A' pqdolotum Icgitut.

Id Cap. 16 rtatuituciterandSeneba-ptiGnaabhxteticis adininiftratu, quod conueuitcumquadragelimo fcptinio Canone eotundem Apagt; ftolotum.iudico antem Apoftolos id (latuiiTe quod ij, qui eo tempo' re hxrefes fedabantur, cum de di-uinis petfonis falla atqoe impia o* pinarentur, non potueruntfetuate (ynceram bapufmatis formam pro*

pte-

8 CH OLT A. to? ptereaq; neccHarium erat inftaura re baptifmum in ijs.quos ipfi bapti zafTcnt. quod idem fiatnit Nicina Synodus inCanone.19.de ij« ,qot à Paulianifiis fuerant baptizati. ij cnim à Panic Samofacenfi profe-lt;fii, Chtiftidiuinitatcmlabefaifia-bant.qudm impietatem pofiea Ati* amp;nbsp;Aetius magis perunlgarnnt.Nat ratEpiphanius formam baptifma-tis feciiatam ab Aëtio, qua: bic e-rat .’In nomine Dei increati, amp;nbsp;in nomine Filij creati, amp;nbsp;in nomine Spiritus fanftificati, 3c acrcato Fi-lio creati.Quis non videc.lioc modo,totafidcenerfainecelTatiam fuif fe baptifmi rçnouationemi’ idc cii-ftimo de ijs quos tebaptizarivoluc tunt Apofioli.

lnCap.i4.Noliputare»ttiuerrum po pulum Romanu eo répore, Chnfti Sdem amplexum fui(rc,(cd cC mul ti effent in Vtbe Chriftiani, iamq; religio effet Celebris, præfettimfi abea(vtlegitur)Tibetius no abbot ruetit,propterea banc rem erteile» Clemens,inquit,Romanos recepta Cbrifiiana pietatc,abidolotum cul tu difeefsifTe.

V 6

in

Sic HO LI A.

In Cap.ifi.tecognolce eafdcBi Eare fes numetatas ab Ignacio, in quib* aiiimaducrtcrc illud diem, quod in decimo feptimo Cap. tertij libti di-, (ftum eft de Deo,qui eft fupra omnia. Hoc loquendi mot e à Clemen te accepco nifi Cunt Ignatius,amp; lu-ftinusjcum Trinitatis pccfonas di-ftinxetunt.quodquoties occuttet, leuocain memoriam, qnz dehac /e in eolocoannocatafunc . itac-nim omnis etiotis fufpitio abietic.

EX SEPTIMO

Libro.

In Cap.i,,Nondebes micari, quod iciumum ante bapcifmum prarcipi tur,cùmprxcipucob earn caufam

puccro Cacechumenos olim in no-âe magni Sabbaci baptizacos.Nac rat Caftiodorus Burgundiones, ciî Texati ab Hunnis in Galliam tran-

fiftentiChriftianamq; pietatem tc-cepiflent, àquodam Epifcopoba-ptizatosfuilTe.indiâo iplisprius o-£to dietum ieiunio.TettuIlianusiii libro de BaptilmoJngtelTuros , inquit,

SCHOLIA. «o quit, baptifœum, oratiouibus «c-btis ieianijs,amp; genicQla(ionibu$amp; petuigilijs oiaic oportet,amp; cû cou, fcflione omnium rctio delidotu. In Cap. 14.quarts Si feztæfctiæie-iunium prxcipitur, quod diu man-fit in £cclcfia,nunc(quod e(l dolê-dam atque lugendum ) cum alijs opcimis maioium inftitutis in di f-fuetudinem abijt. Prxcipitur quoq; fabbati celebritas, quam tarnen cu dici Dominicicuiru minimèxqoa-cam,oncndit huiuslibricaput tri. gefimum quartum . non eft autem mirandum Apoftolos oeconomia, atque confilio Tfos,aliquid Synago gx ad Ecciefiam migjanti couccfi-fi(re,akè enim in eaiufiderant vete res ceremonix : vt non adeo facile aboleri poflent. Fuit tamêhicmos (rt vidimus in fecundo libro)ira re tentus, vt in eo die meditatiodiui-nxlegis cflet, non manuum cefia-tio. Concilium Laodiccnumiubcc in Sabbato congtegati Ecciefiam, idemque probibet, cum diem mo. re ludxotu cuftoditi. Etiam quod b'lc ftatuitut de rnius magni Sab* bati ieiunio, agnofco prifcum mo*

V 7 tem,

SCHOLI A, rem,(èd condem accefTione melio-tum legum exoletum , nam Eccle-fia Rb(nai)a, qux Apodolica vtent potcflate , fîngula pro condicioiie tempocum in melius Jmotat, non fuii contenta vnius Sabbati ieiu-nio, (cd inftituit, re idem mos in omnibus Sabbatis (eruaretur. de ca te, atq; alijs eo (peébantibus ex-tacptzclara Innocentij primiepi* ftola ad Gaudentium Egubinum Epifcopum.

In Capite, nota Pattern appellati Deum ingcnitum, alibi filius dici* tnr Deus genitus . quz voces etfi tnolliores (unt.fufpedz tarnen fue luntpatrihus , cùmab Arianisv. furparentut, qui ingeniti amp;nbsp;geniti dilFcicntiam induiernnt, putantes cxeafilijnaturam diuerram fieri i patre. Duces illi Ecclefiæ, amp;fi voces non afpernabantut (non enim ide(ficiunt,quod volebant Aria-.ni) tarnen quoniam in fcripturis , nonreperiuntur, amp;nbsp;eis vrebantut hzretici, quorum etiani vocabiila timcnda funr,ideoin eis recipien-dis , cautionemadhibendam cen-fueruntJege Epiphaiiij difputatio nem

SCHOLIA. in cere contra Aëtium,amp; Bafilij coil' tra Eunomium . Magnus Achana. fus inepifïola deCynodis Atimini amp;nbsp;Scleucix, duo iiiquic (îgnilîcare ingenicum, idquodexincns,faólu lion eft, amp;nbsp;id quod Tua; naturaj au-flotem nonhabec.ad priocemfig-nificacioneraiefpiciens, filium inlt; gcuitum retè dicerc potetie, idem ft akerarn rpe£lec, id de folo Pacte vete affitmabit. poftea idem (anAif ft mus Pater, feiens ijs vocibus vfo» prifeos, pixfctibic nobis quemad-modum in eoruuu librishx voces fine intelligendx : inquit enim, Non ignoramus cos, qui dixetunc vnum efte ingenitum Pattern, non eo animo fetipfifle , quafi Verbum Deigenitum, lioceftfaAiim, Sco^ pus efte »client; (èd ideo,vt often-detent, Pattern lui audorcm non habere,fed ilium Pattern fapiencia; efte, amp;nbsp;omnia gcoita, hoe eft.qur faAa funt, in fapientia feci(Te.Cum igitut incides in lise vctba(incidcs autem f£pe)noli exiftimate eainie Aaab Atianis, amp;nbsp;ft ipftijs vocibus deleAati funt,fed ilia accipe quemgt; admodu Achanafi’ eft iDcerptctat*.

nunc

SCHOLI A.

•unccùm eipulfo Arianorumei-tore integra fyticetaquc manfciit Homouhj fides, has roccs non ica perhorrefcirous.

In Cap.40. dicitur Chrillus genitus beneplacico Pattis , non quod voluntas Dei Pattis ei ortum dederit (omnibns enim £teatutis,vt inquic HilatiuSifubflacia, Dei volutas at-tulit, fed Filio natura dédit) fed dicitur genitus beneplacito' Pattis, qnatenusin co natutalitet genito quiefcitbenaplacictim Pattis, Hie quot;nbsp;eft cnijinquit,Filius meuS dileélus, ’* , in quo mihi complacui,pari feuten tia Origenes inquit, Pattern ptotu-liiTegermen voluntatis.

In Cap.45.font hæc verba, adomliffHm ygt;ai^e«niim Deum , 'fhß ipfum , amp;nbsp;f réfier ipfum gratins agens ' qUottfro vetbdrß hæcert fen-tentia . adorat vnigenicum Deum poft ipfum , ideft poft Deum Pattern,vt ex cointelligaturotdoori-ginis, Sc in Patte ptincipij digna-’ tio,vtiadiximus,amp; propteripfum, fiue petipfum, ideft per Filium gta tiasagatipfi Patti;

Io Cap,4», nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4. habes beueditftio-nem

SGHOLIA. lil rem o lei Cacechumenoiuffljaqua: baptifmalis, amp;nbsp;Chtirmatis.inielli-gendu'jxi cß aucem prifcos illos ina gnao) vim tribuifTe hoium elemen toium fanâifîcanonibus.TertuIIia ■r nus in libro de Eapcifmo fic in-,, quit, Igitui ornnes aquae de ptißigt; na oiiginis prærogatiua facramen* I,. turn lanciificatiouis confequun- , tutj inuQcatoOco.' fuperuenite-nim rtatim Spiritus de Coelis, amp;nbsp;a-. qnis rupcteß , CancliHcas cas deiègt; mecipfo, amp;itaranAifîcacz vim fan ,, ótificandicombibunt. Cyprian’ad lanuatium, oportet «etomundari t,; amp;nbsp;fanâiticari aquam prius à facet, dote, vt podit baptifmo fuo,peccagt; ta horoinis^qui baptizatut,ablucte. Auguftinus trad. So. in Euange. liurn Ioannis , Oetrahe verbum ab aqua,quid etit nifi aqua,accedit ret bum adelenicntunt amp;nbsp;fit facramen tum. Ante Eos Dionyfius in Capi« tc de baptifmo eiponit qucmad-mudü aqua pei Spiritus fandiin-uocationê, Si facti CEtifmatis per. miflionero fandificata , ptaepata-batur ad baptifnium . Cyprianus in fermoue de Chrifmaiis vndio.

■e»

SCHOLIA.

„ ne,ûndificatis (inquit) elemïtis iS „ non propria natura præbet efFeflû, , fed virrus eiiuina potentiûs opera-tiir.Cyrillus HierufolymitanuSiqui has ipfas baptifmiceremonias tra-didit.de oleo exorcizato, (iiaenim appellat olcumCarechun-.cnotum) »’ poft multa alia hæc inquit; Q_ueni-»»-' modutn infiifdatioiies fanclorum, *' amp;nbsp;diuini nominis inuocatio , quafî ” vehemens flamma vrit atq; fugat •’ dxnionesjta oleura exorcizatum, ** inuocatione Dei, amp;nbsp;oratione tan-” tas acquirit vires, vt non folùm ar-dentia peccatotutn veftigiadeleat, (èd etiatn otnnesinuifîbiksdxnio nesexpellat. V '’i'

In Capite. 44. verba funt obfcura, enim manus iinfefilia.

nis yirlMs htc eft] fi mendutn abfit, fèntentia(nift fallor)eft huiuftnodi; In qualibet roaiius impolîtione, ta ca quç fit iu baptifnio,quàtn ea qu; fit in factamento confirmationis, virtnshxceft, id cft,virtusin fan-âificatis elemeiitisconfîftit, qua-tenus facramenta illa tequitunt ma teriam per inuocationem Spiritus fiuiAi (ànétificatani arque prxpara-

tam,

SCHOLIA. 11} tam, fine qua facraiucntu rite âft-tniiiilltaii non poced: ^uxCenten-tia valde coouenit ijs, qux rnox (è-quuntuc. [ nificnim fK/rer guedltbtt hamnt in»aclt;itiofint,(:^c.y in quibus veibis efto cautus,amp; pnmûm illud tibi datue,fanâificattonem mace« liçbapnftni magis requfri prçcepti, ■I quàmCactamcncinecenitarc. Saalt; âi Patres tarnen,tàm ij,quoiû ver« ba protuli,quàm alij non pauci,illa inuocacionem Spiritus fanâi fupei aquam magno opère excollunt,at« qucciimmeiila tiibuunt, vt noa mit um fit Clementem quoque a* deô earn commendafle. nam eius diidis minime adiietfatut, vt quit non adhibitaad baptifmum aqua fan£iificata,verc fit bap:izatus,amp;fi abfit coutemptus vel negligentia, ßcramentifruclum eonféquatut; non enim negat Clemens illi'i cITe vetè baptizatû.fed ingt.no abiecif-lè eû anima: fordes, hoc cft,nô efie adecutü baptifmi efFeftû. quod in-tellige,lt;î pi'çter necellîtatê, feu alia œconomicâ tationé cam omiferit. Conueifionem ad Orienten! cipla-, aani. S, Cyiillus, cuius f«pè menue-

SCHOLIA.

, tionem feci, hxc inquit, Quando , abrenunciasfàthanæ, omni tefia-raento, veterique padloin inferno

J cum eo inito rcfcifTo, apcritut tibi , paratlifus Dei , quem plantauit ad , Orientem, vndc propter præuari-, cationern primus pater noflet fuit , expnlfus,caius rei fignum eft,com , ab Occidente conuetteris ad O-rientem, qui lucis eft locus . Om-nes alias baptifmi ceremonias à CIcmëtecxpofitas,Dionyfius,Ter-tulIianus,Cyprianus,Cyrillus, Ao' guftinns , amp;nbsp;denique ptifci omnes agnofcont.

Capoc,47. continet hymnum Ange-]otufi],quem quoniam,S.Hilarius, paucis mutatis.in latinum conuer* tit,atque in miftaminclufit, Concp lium Toletanuro quartum, amp;nbsp;qui» dam alij cum huius bymni audtorê faci unt.

E X L I BRO

Odlauo.

In Capite primo,in quo ferme eft de Epifeopis imptobis, quafi ij no fint veri Epifcopi, caue ne hæc feoten.

cia

SCHOLIA. 114 tia tibi fit occafio fequendi crrorê HuHitatum tiegâtium Epifcopum, preibytetumoe mortali pcccaco obflridum elîe Epifcopum , vel prefbyteruin . non cnim ita cd accipicnda Clementis rententia, quafi vclit cos,qui buiufmodi fuut, amittete potedatem, qnara in ordi natione accepcrunt, fed cos negac efTe Epifcopos , quatenus officia ac manera,qutbus funguntur,non funt grataatque accepta Deo, im-mo neque eleófio ipCorum ei tri-buitut.fed hominibus. funtigitac hi Epifcopi quo ad potcftatcm. non funt Epifcopi quo ad Deum attigt; ncciquiainditutionesipforum ,31' que ofEcia,quç podca exercent no funt probata Deo.Ioannes Chryfo flomus hanc quzdionem pertra* -dans, ad cius explicationem pro« duxit Clementis fententiam,cuiat ’’ verbaaudiatnus . Diaconis autem ” Sc Presbytetis fecundum przut* ” dentiam fuam, illis vidctur Deus ’’ iniungere miniderium Diacona-” tus aut Prefbyteratus, qui font iu-” di: qui autem inueniuntutiniudi, ” illos otdinafTc homines videntut

Doa

• SCHO LIA.

non Deus, ab exitu ergo rci eogno Teitur, qui à Deo ordinatus cd , amp;nbsp;qui ab hominibus. qui enim niini-üctium Tuum bene conTummaoe* iit,appatetquia ex Deo fiierac oidi nacus, qui vero miniftetium fuum nou bene cóTurainaueiit,ex homi -nibus ordinatus e(l.Q3omodo au* té quidâ facerdotes ex hominibus ordinantur, manifeflc in librö otta uo Canonuni Apoftolorü dicitur. Hieronymus qnoq-, in Cómétarijs in Epiflolam ad Calatas afTcuerat, eos eiTe ab hominibus ordinatoS« ( qui indigné,fauörc populi, patien* tiam Domini conicoente$,diuino • facerdotio contra metitu ordinaugt; , tur.tales fgirur no Tunt Tacerdotes.

hoc eft,Dcus non elegit eos, vt eT-(ènt Tacerdotes, neqiipToru mune-ribus acquieTcit diuinibeneplaciti conTeniioiquanquàm ex vi otdina* .tionis conTrqountutdiuioitus Tibi delatam poteflatem.

JU Cap.^.vide id,quod etiam in Dio-nyfio legitur, fignum externum, quo ioflituuntut EpiTcopi amp;nbsp;coela-ftem accipiunt potellatcm , eile iapofitiooem hbti ^uangeliornm

tIOll

SCHOLIA. 115

•ceruicibus illotum.qui iiiflituHtiir,-Cains rei ranone cognofces ex eo'^ dcDionyßo, ex quaplurapolfunt incelligi^quâ mibi modo bleues an notaciones fcribetici,amp; offenfionet vitanti,explananda videiiiuc.

In eode Capite tertio, Pacer appella tuccunâorû opifcx perChriftum, qui(rc diximus) ell ats amp;nbsp;fapientia partis, pet quam fada func lécula.

In quarto ptxcipic Cacectwmeais,TC fecommendent Dcoingenito per Chri(bam,amp; (nctito,peteùni emm habemus acceiïum ad Pattern.

In.ÿ.amp;.io.cap.qui illuminatur^func ij'Catecbiwnenii quidcfideinftru' di,amp; diù io Lccleiia vetfati, bieui étant ad baptifmum acccHuti. 1b cap. decimo fexto, attende vetgt; ba ptæfationis, quibuseiiam nunc vtimur,abApoftolis luanalTe.ac ne conflitutio nouitacis fufpitionem tibi afferac , lege Cyrillum , qui in mydagogicis otacionibus hunc ipfum Liturgi* motem expofuit, totidem Tctbis de Clemente trän» datum, ex quo facile intelligituc liturgiam Clementis Hieiofolygt; mis ia vfufuiffe,eadc retba Icgun.

CIÜ

V. scholia.

tnt in safïlio, amp;nbsp;loanne Chryfofte mo, luflinus amp;nbsp;(i verba non letU' lit, tarnen eornm vim exprciTit. In eoJem cap. Hicitut Filins volunta-te amp;nbsp;potêtia Pattis generatus,qui» bus verbis explanaturreéia de origine filij fententia. efl'enim poten-tia generatiua Pattis Priiicipifi ge-netationis filij, cuius setctna volun tas eft comes.

In Cap. 17. [•»( nßeiiditt ImncfiaHetit corpHS Chrifli t»;] hoc eft vt efficiat, hancenitn vim habet Græcu verbum. Eadcm verba funt in Litur-gia lacobi,Bafilij,Ghryfoftomi,quç -neminifufpitionerh’affetredcbtnt, quafi alijs verbis, quàm ijs j qua; a Domino accepta fe nobis tradere affirmât Paulus, putauetint ij Patres panem amp;nbsp;vinum in corpus (angoinemcouetti.conftaiis enim amp;nbsp;perpétua fuit otnuiu pattö lèntê

•tia, verbis Domini'tantötn ôiydiê--tium adniinifttati. Qöod veroliOc •Jócó dicitur }'ad fupctiöra verba tè-‘fpedum habet, amp;nbsp;ad illatefcrri de. bet.vt eni qu; ante cofecrationé di cütur.ad oblationê corpoiris amp;nbsp;fan. guinis Chiifti diiigéda fantjilc quç

poft

SCHOLIA. 114 poftconfecraiioncm myfticè prc-catur,amp; facit faccrdos,acl vdG pec. adz conlecrationis adumcrahu-tur.Sacetdos ante confectationem tenens manu patenani,amp; caliccm, dicit fe oiFetre hofliani immacula-tam pro peccatis,amp; calicS falutacis qux adio refpondet oblationicoc. poris St fanguiuis faciendz, tunc aoticipatione quadain facetdotis mente atq; propotîto conceptz,ita pod confecratam eucliacifliam in« I Bocatur Spiritus fandus illoru ms netum fandificator,St peradi ope« ■ cis vnà cum Patre amp;nbsp;Filio eiFedor, ' quz inuocatio non cd fepacanda 'à ptiote adione,qua facetdos, vec« ba Domini pcofeccns,panem amp;nbsp;vi« numconfecrauit, fedadeundem adumtenocati debet,immo ad idë temporis momentû,quo ilia admi rabilisconuetiîofadaen;. nam eu omniafîmul,atque vno tempore fieri non pofsinr,otdine,ac tempo« cis intcruallo difponuntut.quz ve« to fetmone St tempore diuidutur, cogitatione atq; intelligentia funt in vnûconinngenda.Gczcicùmin Concilio Flotentino inteiiogati ef X fent,

SCHOLIA.

fent,cuc pod verba Domini prola-ta, quibus confectatio abfoluicur, precarentui DcQ vc panem amp;nbsp;viufi in copus amp;nbsp;fanguincm conuertc' tet,tcfpoiulerunt,(e condancer cie dete confectacionein verbis Domi nipctfici, pieces autem illas earn vim habere,acq; idem valere, quod in Latinorum Licurgia oratio, qua: pod conrecracionê dici condaeuir. Supplices te togamus oronipotcns Dc^iube hçcpctfertiperman’fan âi Angeli tui in fublirac altate tuu, incofpeidu dininx maiedatis tua:. In cap. iS. habetur oblatio pro Pto^ phetis, Apodolis amp;nbsp;roartyrib’,qn« forte alicui vidcbitiir abfurda, co quod iniuiiatn ( v i inquit Augudi* ftinus ) facit M artyti, qui orat pto Martyre. Tu vetô intellige ho« loco non modo nihil abfbnum fieri, fed etiara maxime pietatem coli.au f di autem non me,fed Cyrillum, cu ins nomen toties repetiui,han fan-dorum mcmotiam cxponentem ijs verbis, Arque hoc factificium tibi ofFetimus , vt memores fimiis, ptimum corum,qui dormierût,l’a« triareharû,Prophetatû,Apodoloiu

Marty'

. SCHOLIA. «5 Martytnm.Tt Dcusorationibiis K inccrccfsionibus ipforu noAia de. precatione fufcipiac. deinde vt in (ncmotia habeanius fandos patres c|ui dotmicrût,acq;Epircopos,amp; de niq; omnes, qui nos præcelTetunt, Riagnam vcditaté credétes acccHa ram eoiû animabus, pro quibus of fetcut,ex otatione fandi amp;nbsp;tiemen di facrificij. Habes in Cyrillo dupli-cem ordinem doimientium, quo. lum in Sacrificio fit mentio, vnum conOantem ex Patnatchis,Ptophe tis, AponoIis,Martytibus,qui ideo memotantur, vtnoftrænccellîca-tisipfi raemqtes , togeut Denn» pro nobis,altetum ordinem eotum quoru necefsitati nos otatione et (a ctificio fubuenim’. Prçtethçc, quç dicit Cyrill’,videtur Chriltianç pic tati maxime confentaneum , vt fa. crificium etiaro pro Pattiaicbis at. que Apoftolis offetri dicatur, non qiiidem addclidotiim expiation?, led adgtatiarumadionem .agun-tut cnim gratix DEO, quod illi athlctae , amp;nbsp;pugnatotes magni, poll tot fufccptos labores, amp;nbsp;glo-riam DEI celebratam , dignam

X 1 fuo

SCHOLIA.

(ùo ceccamine glotiam accepetut. De alijs autem.qtiibus facrificio o* pem præftatnus, nihil iam atcinet dicere,cum continuata traditione, condautiqjooinium pairumceftu ficatione,cettum iam tic ab incuna bulis EcclefiXjtoto Otbe Chridia* no,atque omnibus têpotihus, mot tuoium memotiafupplicationibus Si factihcijs cukam ac celebiatam fuifle.

In Cap.iy.memoiacutimpolitioma nuum,quç fiebat Diaconiilisjquod pugnat cum decimo nonoCanone Concilij Nicaeni,negante Diaconif fasmauuum impofitionem habe-te.Item quod dicicut de imponen^ da manu Hypodiaconis, amp;nbsp;ijs, qui in minocibus gradibus collocatuti ed omnino mihi dubium, cûm ca« nonica audotitate condet, manuu impodcionem infra diaconatu non defcendcte.

In Cap.,;.nedttibi mirumcccatura, Dei inuocatione, folemniqj pceca-tione randidcatam,adipifci facuka tem expellendorum moiboiQ,quas etiam dxmones fugare folcat. re-ferc s,Thomas fein bidorijsJegif-

SCHOLIA. illt; fe, Anachoretas, qui in Aegypti fo-litudine vita ducebantjvicinis mietere folitos oleum benediAum ad curandos motbos idoneura.

In eodem cap.ancilla libidini domi-ni obCcquens recipitut. cum enim ipfa Cui corporis poteflatcm no ha bcac,metico culpa non in earn,fed in dominum eft reijeienda.

Prxeepcio quiefeendi in diebus Apo-ftoloruro,forrc poft tempora Apo-llolorum adieAafuit,quanqua in-credibilenon eft Apoftolos fuum ezicum in Dei gloiiam,amp; fidei pio pagationem futuram profpieiêtes» voluifte.vt ijs diebus fideles in c5-memorandis eorum cetcaroinibus amp;Chrifti nomine eckbrado clTent occupati.

Conftitucioiubens fetuum amp;nbsp;ancil. lam feparati: intelligenda eft, fi ij inuitis dominis, feu omninonon iailis nupeijs fint copulaci.

In Cake vltiroiCapitis,in quo de in-fticucionefaciificij agitur , habentut vetba qua;dam,qux anfam prç-bete pofPent, vt ij libri fint contÉ-nendi.inducuncut enim trefdecim Apoftolidicentes fea Chrifto or-

X } di-

SCHOLIA.

Jinacos.quod mirum efTctdChti. Hus omnium Ecciciix numerum inflitutor,amp; ault;ilor, Cuam excellen tern poteftatcm facramencis alli-gaflec,vcl eamcerris fintbus circura fciiptam, vnum in locum iaclufîf-fet. Machias fupra cjuem cecidit IbcS) hoc c(I(vt DionyGus interpre tatur ) Ggnum vifibile appacuit,Tt Apoftolus , fic Sacerdosà Domi« no eft eleclus ; Paulum, non ab ho minibus, neque per homines ele« âum, omnia munera ab eoaccepif fe, cenfendum eft, qui eum vas ele «ftionis infticuit.Subiungic Clemés in perfonam Apoftolorum. Qui propter nos facias homo , Sc fpiri« cuale factiScium Deo fuo amp;nbsp;Patri offerens, ante pafsione nobis pt*« cepit fohs,vt hoc faceremus,quan« qua nobifeii eiTentalij, quiin ilium credideranc.ljs verbis aiur Clemen tern cenfere trefdecim Apoftolos fuilTecuDominus myfticam cccna celebrauir.quæ tame verba no fuut ferenda ad fuperiora,fed intelligen da (oJijm de ijs, qui tunc pratfenteJ fuernnc. nofti enim ex mea obfer* Bacione Clementis mocem itain.

duccB.

SCHOLIA. 117 ducentis Apollolos loquentes , Yt fermo prçfcns ad prattcritaiefcra' tur^amp; quamcis oænes loqui vide-ancurjjs tannen foils ttibuatut natratio, qui tei, quam ezponuntiprxfea.

tes intetfuc* runt.