Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

Mcmorabiliuni,iam inde ab anno Domini Mr Dr ad annum ferè LXr in Rep. Cbriftiana geftarum,

BX •PLERISCiJ^B lgt;IOSTROP-f^M tctftporum hi/lorto^raf)hit,f)racipue autcm D.Fontano

CVM DÎLTGEISITI ANNpTATIONE EORVM, quæ Skidanus ex afFedu potius.quam Dcrkatisftudïo confcrjpfiflc deprxhenditur.

Prudentifsimoque Viro ac Domino, V iglio Zuicnemo, arcani RcgiP que Confilii Præfidi inregerri-mo,I'.R.ouærus Pontanus,

l^craprctititttßSlurtts uidcor( tequijjîme ÇJu» iij rta'Prafcs^lîcum primii cnitarcaujam noßri

” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tcmerCja me confecium intelligai.

i^am injatii ccrcbrieß frvßra niti ^nullaßbi rationeaut deni^ ccrtoßneprafiWtCjuüßtprw dentif nihilßne cau/a tentarc juhil abftp conßlio gcrcrc.nihil außptcari uel admittere qucd nonßt utile, Ç}- honeftati maximeconiun3.um J^itur quum animaduerterem eoi derepubhea hene futße meritos , gut resgeßas candide ucrßimcgjdefcrtpßcrunt, iamt^ prodiße nonmdloi^gujßmileguiddam for fit anjpe^afie uiden^ tur,atparumprobe,non indicium foreexifltmabamßi boras guibtt^ lc^ionibii6feriarer,hyfiortca ueritati applicarem,guodillorüfieri pta, plus in calliditatem nbsp;nbsp;maledicenttam guandam obfiinatam^LiCt

Dorern incitent, guam ßmpUcitatem ac pietatem^ guafane uirtutes duie,ut maxime T^cligioni Chriflianceprofunt, ita uicißim oppoßta illiCyobfunt maxime»fiJon guod eorumßoriee nbsp;nbsp;tneritis guieguddet

traham ^hacdicoyguinpotius uerum hyßoriographum,parumJyneero prafero.gualis eße potefi,gui priuatis indul^et affe3.tbuSigui amaro guodam zelo laborat^gui dentata in eos utitur charta, gui aliogui opti me de Republica Chrtßianapremeriti uidetur, gui deni^ a ueritate, non modo noni^oransdefleàit,imo u^ro confipeäam £ßimulat,irfi radiantem obnubilât,oblataparcit,guum tarnen ipßti^ ufiu6 ßt longe aigntß'tmtia,abußi0 turpiffitmiis^ TiaTum ita^fiyncerum hxßoriogra phum dico,ut ineptum aliguem imperitum artißcem dicere uulgtta cum ficholacofueuit,Sedguumis d,mum imperiiusßtartifex,giafi^ ue negkao propter gutm omnia facer e f gua fua fiunt artis^deleret^

^lio âcucr^itiUcladßniftram^profcdlö uîx atjuiia ci^'hßoTio^at phui y gui non folum ueritatcm inuolucris guibufdam adiimbrat, ^uod poctaritm cßcfolet,uerumctij.}n /ludiufc cclat pratcrit^ am hoc dißriminis cffe inter 'Poeßm nbsp;nbsp;HijîoYiam manifcßü eß,

^nod'Poeßsipfa pi^lisßta licentia uerbi^jquaßcoloribna-,animiint hominis demnlccatyCccterum Htßoria^qtiopurior nbsp;nbsp;iUnßrior cß^eo

hrcuitate dulcius mhil habet,nihilucritatc cbar‘jiia,iiihilßaude ZX garrulitate mordacitateqi indignius.Qt^ceetiam legibtis fuis certßi misconßdt,extraqiiasdUtagarinon uultfedin ijs arSlfime religiot^ ^^’rfriyconßßereq^^guarnm prima diélanteCicerone t. de huiufmodi eß\J^cquidfalßdicereaudeatßeindene quidue cLro X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;audeat,nequa fuficiu gratieeßt, inferibendo, ne qua ßmulta^

UfAwt. nbsp;nbsp;tis, Sane qui hanc legem,utpote primapotißimam^pratergreditur^

quo ture quoue merito hißoriographus cenj'ebiturfferum ut ingenue fitear,hodie guorundam uanum prorjns nbsp;nbsp;par um exa^um indicium,

imotij^ corruptumficit,ut cumueraproßlßs^ßlfaqi pro ueris libent ter in animum luum admittant,hoc modo inquam gratia ma^is,priuat tißpaßlati ßuoribiis ,pliis aliquidijs tribuaut concedantq^ quam par ßt.dyiimirum annis ßtperiortbus cuiufdam deßatu reltgionis CT l^ei publict^ Carola quinto Càjare commentaria in Iticetn éditaßunt^quie fanepromifeue quiqs tam auide tamq^ religioßccohmt, er obfcruant^ non aliter quaparadoxa,non ßcus ßifpiciunt atq^ oracula cielitiisprof bata,déniai non minus exoßulantur- quamß uerißima ßnt omnia ilia tanquamSibillarumfolia.i^tqui uero hos errare c'onßat ex eo,quod author Joannes Sleidanus ueritatiparcens^plerumfp ßlßo narrat quee» dam,aut di3.a,aut feriptatautprocufa, aut deniq^geßafiijje^qua mi nime tarnen ßnt^ CT nonnunquam,expatians,Satyricas potiiis gjr^Crat cas hißorias imitari uideatur quibiis nonintegramper omniaßngula^ ue ßdemhabendameße uetereslatini exißimarunt, Qnemadmodunt (tpud luuenalem Satyr a lo. occurritt Et quiequid Gnecia mendax ßiidet in frdyEioria nbsp;nbsp;am eos tanta in dtSandis hyßorijs ßngendi

centia abujos ßiiße creditur, ut uere dixerit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gracri

hyßoricisplerunqj 'Poëtica ßmilem eße licentiam.. Porroqua dieo tentur omnes doSli pariterg^pij^teßaturuicißim multorü etiam fc^ Jlariorum confeientia latens^^ ßiorum,Sletdani uidelicet commenta riorum leSione deprauata^g^ ab ea ipßt religione Çquam per t^pot quot;' ßolorü maniis traditdnoßri maiores uiri religioßßtmi acceperuntjy prohdolor auerfàg^ abalienata mens^ Qmittähic diccre qualatiita

in noßra hdc bißoria expîicantw ZT probantur:, quantum ßilicet aut thor ille Luthcro hereßarchcenoßriJccuU primo tribuatiquantü pro^ pugnatoribua ^^poßchaeCcuCjbnßiauarcbgionisderogct^quantü nomenactitulum'Proteßanttumcxornct(itlt;p cxtollat, quo tarnen nuh Ina fereeß inter Cbrißianos iniquior ZT arrog^antior^ quantü denicß negocium Qrdinesqi Catbolicorum ZT Eccleßaßicorum dbfeuret derideatq^ 'Proteßantium autem illußret ac pradtcetf qud^^ acerbe traducatproboi quof^ ZT faxet. Tacebo quidgenere in^enioq, clari nobilejq^ uiri tum in GalUjs tum in noßra Germania de Sleidano illo ßentiant,quiq^ leptdo ßcommate 'tarant, Sleidanum uere,ßdT^o^ttce-t hoc eßmendoßacuaneßripßße.p^erumeßoihißoriograpbna babes fur,modo tarnen nec lep^atur nec credatur a ßmplicioribna ZT nondum ßanina edo^is adole/centibnatquosßcilbme inßei confinait, ZT ballu cinari^quorum palatopbia fapit cloqucntia,quam ueritas,quibiia mas Pß cordi eß calbda uaßtcics^quam ßmplex candidaq^ uirtutis ZT^ reli ^lonis auit^e reuerentia,]ßl am ut uerum ßtear ZT experttia dicam; E- e periuntur non nulli non modo adolefientet^imo uero, uiri ciues^qui opi ntonemjuam Çquam ex illis baufere commentariß) ßfendere diEis Sleidanî conantur .tdincßEum eß ut doEtßimiprobtßimtcp uiri reli gionü pietatiiqiC brtßiance 'Zeloßa^antesßlliiia improbitatem pert teß deteßarenturßriptis aut etiam editisbbris reprebendere co^ita rent,Quorum nonnulb quod animo conceperantfipßa re pricßiteritnt. Ex qutbna eß T beologtta quidam 'Parißnt^ Fontanua appellat ua^qui Fdifioriam Cathobcam noßri temporü Gldlico Jermone cöbßcriptä pralo commtßt^edtditq^yregio donatam priuilegio,Ç)dF^ f^nm plerißß inlocismendaciaSleidani dete^eret,oblata mibißitiUt cum illtiis idiomatis abqualem peritiam baberem,quaddm latine pro meo modu » loredderem, Uabat enimoperam Fioneßi^ZT ChrißiatKc pietatis obferuanttßimnaiFßpar Gennepana^Ctuii ZT FypoTrapbui Colos nienßi,adendic hißoriie,in qua ipßßimam ueritatem rerumgeßarunt erdine repetere decreueratycoi^utatis Sleidani erroribna^^cupiens hoc modo Feipublica Chrißiana prodeße ZT ^ratißcari. In buiua itaq^uirigratiamÇbcet alioqui quotidianis leEionibna ZT priuatis ßudijs uehementcroccupattia)pa^inaa aliquot latinitatidonaui, nihil adhuc de aditioneßußicatiia.l^ijum tddem fuit Typographe ea qua magna celeritateraptim ZT extempore tranßuleram pralo commit» tcre^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;equidem T)eoyZT eodem ipfo librario teße agerrime adt

tnißfindi^num rattn fimca hac rapfoâia ßilo orationc hufniUord typis cuul^cntur,(tcpropouatiturffotjßitnutn inhactam celchri acctf» demiaz Idtwdc ctiam hoc tetr,porc quoaureiitn plane eß Çectdu^fi fplen doretfi acpnritatent T^omani fermenisßiedlare nelitnm, quando mbil ^ratum ejje folet nißquod Tvllianum aut ßtnilc dicendi flutnett, coa piamq^yornatum ac ujtn contint at. Et quum chinepjam temporis non poßet tntegrumablolui tioltitnen,unii^ tantum Eomus^in nundinispror dt)t,tanquam alium adproximastranßnißurtts. Interea comperiom* nia fere(paucisadmodumey.ceptisyquicTheolo^us hißoria:noßr(e author denarraretyCx Ccchleo deaélis Lutheri deprompta eßeßetn» de uero evndem fito uidelicet interceptum non ultra annum (ß^adra^c ßmum fuam texße hißoriam.Idcirco abinceptis miht deßßendumfo reputaui.Caterum quopoßem altunde kdloripio candido ßtisßf cere,datamq}ßdem roluerejnßortam aut höre Gennepao Cermanicc. editattiyuertere coadins fuitcutii^ etiam hortatu impßßthoc quic • quideß faböris humeris meiLlmpoßtißuJcepi exhißuT. J\'am nec indipiium nec inutile uidebatur^ut latînitati ßue per meßue per aliunt Çquemprofedlotum quodlaborioßumeßete^ maximam pareret dißl cultatem uberem illam idiomatis Germanici ßcundiam,per omnia lat tino eloquio explicare, tum quod htßoria di^nitas att^ maießas oraf tibnem exigat dodiorem^ uenußioremp clariorcmq}, dßdcranttßtmcL optabam)reßitueretur, Jßam pr ater quam quod illa^^ret memoratu dt^nißimasad uiuum expnmatypenicillo ut tta dicam ueritatis tenat CißlmOiinßuper etiam adChrißtana reli^ionis imitationtm^ objera vationemqiiimo dileélionem inflammat, quam non obfeureSleidat niis labe^dlare atq^ conuellere uidetur, ut non tarn hißoriam qud com» munem Dictxologiamßuec^polo^iam Eccleßa Chrifli t^Lrint cipum merito dixeris. Qtnnetiamjßeculum rerum agendarum^ in quo prudens Irenarchayideß^qui ad tollenda dißidia.^ pacandosjerenan dosq^ animos.praßcitur,contemplariperfpicereqipoteß, quo conßlio atq^proQreßu ida^ere debeat. P^tpote ß de religtonis negocio dubita tio incideritjiuox uelut eJßecula lt;quod aiuntj deprehendet,quam pru dent er CT ptrauiter in eo ßt uerßandumiquam nS debeat quibujuis^nem^s. peneophytis er prophanis acquiejeereßinEepublica fediticnem ob^ oriri contingat^non deerunt tlltc imagines ü“ exempla qua accuratiß ßme optimaq}ßde inibi demonßrata dejeriptaq^ uidere licet,ut nc i.^rchimedes quidempotuiffet melitts lepidtuj^ depingere. Et quod Itorum omnium eß caput^in bac nßra hißoria tanquam jn tabula cer^

tncucro Ecclcßamfiam Deiis Opf. jMa-Xt^ubernet^afxp conßruct-^ quippcguitalcspcrpetuoprote^orcs'Prjncjpcs^ E^umcnosEJypG rcthaSfhoc eßantcfignanos nbsp;praßdes fuam dovct Ecclcßam, ut ctia

quum maxime uidcaturßuccumberc occidcrelt;^^, pcriculii ac armls un* di!^ circunßantibns Oquot; exaduerß)/jyirantihikSinon modo tame nonßc cumbat occidat^., imo uero (juomodo tanquam aurora rut dans confur^ pat, £9“ clcuctur conßßs dißtpatiiq} malorum ncbulü nbsp;nbsp;dißriminii

bna.Edempcpoßnatum Lutberum Ecclcßa Chrißitantis obfeurat ta monßrorum tenebrls,tot obruta C^tmpugnata machines, uiribuaq^ ßiit ,ut propoßta faltcm corum periculorum for ma, ma pis adntirari quam expcndcrcx^ßcrutariquijqidcbcat. Siqutdem Ecclcßa ßatti^ dcformior nbsp;nbsp;lanpuidior, ut apparcbat,cßcEiis, a SanEißimis Lon»

ttßctbns Jnui3:jßimis Impcratoribna.LrincipibitA^^^dofloribtisrcdi tntepratna c^abilttua ^it.Çfuis cnim dum lepit no mirctur Maxi mdianïÇJafarisprauitatcmatqs conßantiam qua Luthcricam prit mna temeritatem compejcutt,quis nonfujftciat CJaroU Qtßnti,ncpo» tü fui reitpionem^ßdcmipictatcnLcandoremf fortitudincmipatien» tiam^ Çfuis prudentiam deniqÿ ac quot;Zclum religioßßitiium^ Fcrdinandi Cafarii fratris fut non admirctur,quibn6 tllc praditus immortalita^ tem cum Ecclcßa fponJoChrflo Jeßiiamtutißimam eß adeptna,^ hie ucro etta mnu cade bauddubie dipnua er donandua ab co qui dixit, i^oseßis qui permaiißßis mecum in temptationibna^Z^y epodijpono uobis ßcut dilpofuit mtbipater meus rcpnunhElam in bis uiris Lrin» ciptbits ßnpularis prouidentia ipßus Dei ad miraculum ußq^ rcluceti quorum conatibits a/pirante ctxlcßi numtne EcclcßaChnßi puber na tur,moderaturq^ .Cateros neprolixiorßm,pra:terire copor 'Pontißt ces ac Ederoes,quijuaßlertia,ac fapientia Ecclcßapaßim ruinam ininanti,non modo res feußcultates fuas imo corpora uitamq^ßummü nimirumpracium nbsp;nbsp;pipnus impenderunt. J/erum enimucro ne iußam

^ptßola rationcmac repulam non obßruaße uidcar,ad tuam Prüden« HamconuertorLpitur quiequid bac in hißoria praßitum eßa mc,boc qtialecum^ eß tuo nomine diuulpandu eßecxißimaui^ppterea q. ß more maiorülibclli noßrt autpatronu adoptdt-^nut (^ut ait MEEulf }quaß munufculü Icutdenßa mittuntur,hic neqs patrociniüßdcbtis q tuu,neqi uirü dipniore,cui peneris buius munujcula adfer aniur,jnuenire pofet ; Et ernine q feid reperiet,cui mapis nota ßnt atq^ p/picua^qua in utraqi Germania relipidis erpo interPrincipespeßa ßere,et q mapisaßlßi

r.arrdtoibiióy fidàac rcligiönis •'ttoflreecotaminatorihiid abhorrcat. Si queer it uirum manpictumitnitem ^molejliarum patientem qui nullt nuceät, uttUtdti communi dcpruiat,uix dum occurrit quern nomine cot mitatii ^ckmentia-ibenignitatisfp tibi preeferre debeat ^Si trn^lari cu pit ab eocuiuis eßtnnata luris^quiiii^z^ cequitatemiUincula nempe ciuitatii nbsp;nbsp;P^eipublicce^ob[eruat,nullum co^noui Çme dq ament)cui

natura ßt ad ccquum bonumq^ propenßor, callido uerjuto^ turi mapis inynica,Si M.accenatem deßderat^uixaliqueßcic^qui maiore ftudio literatof omnes excipiat^promoueatqi^quiadbeneßcentiam liberalitct t^fi^qiplftdßt propenßci^quideniq^abamoredtuitiarum anpußum ani mumparuumqi occupante^remotior cxißat. l-doc proinde munujculunt ßnon meo labore ac certe rerumpeßarum iicritate commendatumfett ci,ut in tuo nomine mihiperpetuo obßruando^appareret, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem

ueltertiamtuarum Laudumpartem leuiter obitereb attiperim^ne tua frompudorid inpenuiplena^ neßumma tua uerecundia moleße ferai, Pdulli/d impidunento eße debet neepoteß^quo minuei uirtua^ honeßost que laudetur. Alibifane non iniuria uitio daretur, ßquzm tot amplify ßmi dollißtmiq:^ laudeferunt-, epopene foliia ac inßmitd^ tuiid inquant (ilnmuiis,occaßonedataßlentiopreeteream, Sed enim feto lt;7 certo jcio,nondcßituros,qut librum hunc non reßondere tuet Excellentice nec par eße meritis putauerint, quod ßdo parum grata elepant tifimoplerißp inlocü objcuro fnconditoz^quot; inamccnoconßcnptui ap^ pareat, 'Preeterea indignum eße ut hic neplello Sleidano,manibult;s not fira teratur hißoria.Equidemßteor^nam dum primum Epßolcede» dicandee rationem haberem-^tuceq^ in me munißcentice memor eßem,du biiiaanimi anxiiis multumdeliberare mecum capi, quodnon ipnot rem tuam Excellcntiam ab ineunte atate tarn ßudioß eloquentiani er dicendi lumenexcoluiße,Quodpreeterquam multis id arpumentûs os ntnino perfuaßim habeam^etiam uolumina tuoßudto ante multos annos moderne acpoßeris candidat^Iurii dedicata, teßantur, Infuper hoc ipßtm mihi compertumeß^exepißolarieruett^qitceperFrobenianum typu in ßontifpicio tomiprimi operüCteeronis poß indice édita eß^ in qua preeter ccetera adLi^tdeldüCcefarece Afaie.tuncFiroconßle tibi ßmiliariter^notum uirumßne conjultißimüßc fcribitiFhßt aut tem ad nos ex Tgt;atauio nbsp;nbsp;plias IFhuichemus 'Phrißasßyluam quandd

nariceleciionistineas epißolastex qua nos non dubitauimas nonnullam quee nobis nbsp;nbsp;nbsp;JuntuiJafUclutipoßlimimorcdeütia^tntexiü recipere.

î^crum}/ (lui taie quippiam di^urifunt^iCo^itent (^uid labor is habcal^ uerbatimâlîcuitiâ opitóinttrprctari. Licet enïtn tnarginei autborutrt aiii^uot nomina contineant,qui Latine fcripferunt^non tarnen ob inof piam librorum,eorutn uerbk uti licuit,Jed quetnadmodum memorat typograpbiió in Qermanico exemplari bonafide colle^erat, ita cluotfi pront potui latinereddere ßudui, Lt ([nodreipjaapud me comperi^ ■^ciliiii quic(puam nbsp;nbsp;clariuaßrmone latino componeremtts^ quod ex

fentetia propria profe^^umt quodueingenio proprio partum effet,qua eer te ad alter itia euiupam preeferiptum.Leinde quod ad S let damt m àttinet, ampli us forte dicam, tribuam, quodÜicero in Qratione P Lucio Flacco Grads tribuit, ï^itur tribuo till liter as,do mulearü artium dijciplinam,nonadïmojermonis leporem, ingenij acumen, dtgt; cendi copiamydeniq^ßqua aliaßbi fumit, non repu^no ‘Jeftimoniorît religions Cr f'dem baudparum i[le colnitiProindetuam optime FLe^ canas'Lrudentiam Herum iterumq^per Gbrîllum ob'nixe precatam deßderö,ut banc no flram oppelld boni aquicp confulere dinner is,Juf^ deq; ferre ß alicühi biulcaßntentia, dt^io inner fa, obßura oratio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,

negleélum altquod uerbum Çut ßeri conßieuit in primis aditionibus J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fat *,

detti^ needum plene rccopnttum ac indiceßo deflitutumjtnum longe emun^lißimum Ivdicium deprabenderitf-ioc enim modo ßet ut me ad ßudia ulterior a inßammes.

Leus QptimusMax. tuamnobH Excellentiam corpore animo^ incolumen femperqpßorentem conßeruet, f^ale,tU(elt;F mefidei erpa^ ttodnio commendatum benigneßfeipe;,

F.Louerns 'Pontanus,Garmelita Lruxellenßsjtui nominis objeruan ttßimus O“ obfequentißimus.Pri die calendas Septembris exnoßi-d

VEREND ISSIMOt^ in Chrifto Pam',ac IlluftrifsimoPrincipi ET DOMINO. D. lOANNI GEBHAR-JL)O, S. COLONIENSIS ECCLESIAE AR-chtepifcopo Eleóo jPnncipi Ekdori »necnon AngariæSC

Vucftphaliæ Duci, Sacri Romani Impcrq,pcr Ita-liam Archicancellario .amp;c« Domino fuo Clementiffimo.

? l^pcriorihió annü ReucredilJitne 'Princcpi,Z!k mentijjime L)ominc.,uolumcn(iuoddam hißoricuni ’^lautbareloanneSkidanotnluccm prodijt-, Latino ucrnaeulo tdeomttcConnerJum, (^odpine

lud levèrent euolucrent. Erat enim bic tttuluói l^erat:^' perR^a narratio omnium rertttn fubÇJaroloL^,^cßarumZ^c.Sedcuin illud paßim a do^a pariter nbsp;nbsp;indoéîis tcrerctur, intellect tandem a L'ti

risJanetion obßcuriSfnecuulgaritcrdodlts^SleidanuinplurimK bah lucinari^lt;!^a ueritatii fcopoÇgucmper omnia ßbi .ppojltum babuiß: jedebebat gt;nbsp;utfaltem uerus baberetur byßoriograpbiis^fapitió defies^ Berc^ cua^arifUec Ibpbißicc modo,aut ctiamexpriuato(^ptrtter, Jb mentis a^cdlutcjuinetiam inßdclitcrplanc,resipjasin negocio rCf. ligioniîMejia'S depcribcre.Lda Reuered, Dominus Lberbardtn Bih ltcua,Qarmelitaru 'ProuinciaUs^quit^ipjemet Qolloquijs pro Reii^ gl one, Ci“ Conciho deni^ D r ident tno babitis cor am interfuit,fraudis impatiens nbsp;nbsp;ueritatis amans,infidele ^leidani ßudtS atq^ propoßtu

ßt'ipto taxarCt^,^t uhi Deus omnipotens eundemfalicis memo » ria; D» Eberhardum, ex boccalamitatum^ anpußiarum pela go ad

fnuurriuucujjimumqj K iTum ij.ioann(.mvjropperum,utrtuJ^iM risDoloremtngenuum,deprecarentur, utReligtonemQatboltcam defendat,eis^iquiSleidanicommentariosprorebnó ueregeßii legea rent, ipßßmam ueritatem inßnuetißquide Cff' i pfè c'olloquijs z^J'Rri» dentino (donciliointerßerat, LJicigitur uotisipßrumreßponjurti^, tiunciabatur Sleidanum obijßc^ Qt^mobrem ab tncapto dcßitit,aßea

cuhrvii tiînhrif(^h^ari. înfcïea ticroqiiti'^ ^leidattifrclogtiyfcupoHiió Bpißcktn tiMicvpatcrtäfrdulopcrkgc Tcnifad bancprotittió jcntctitia fatif nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccntptd^pedcmrcprcIJi^ubi

ait Hißorid mhiltnaQis dcc ci uernai ci ftp catidbr, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quû dciti^

^pß^i^ ticluincnts^ojciiüntercuolucre-,^inevpotißitnclocüincit dtßcni^ubi narratfcncm adlorft inter i^rchtcpi/copS kJcrmannu^ ct Qlcrutampritnarut^) J(cundariu,ßtnvlac ßniuerßtatZ Colonien» reuera coperi Sleidanu Icn^ßtme arcélo iieritatis tramite difcede» re,et interjeribendü no ßoln private affcdîibin ßeu ettaßmnltate ejua» da labor aßn, guin etid impchere^et caluniari, ßla qua tuncgcßaßntf neiiti^ me latent,idtßquandopraterirenopoteft^quinaliquiddeCa rolo (Jaßare inuiilßimo, uel de Cathohea rehgione bene dicatt hoc rpßm tarn cbßcurefacit~,ut apaueü inteUi^t queat,i^ut faneßclaai rttts exprimere coffitur,addtt,utfertur^ Bt licet Conßßionc ^ußandmvltiipaßtbuiCatholicai^eligioni praferatf nthilo certc minnitßcillimeexuerbüßnii cclbgipoteß^q^reli^icniparu aut nullo penittti modofaueat,ex quo tgt;4vgußana Cdfeßionk pinde fereacre It^ionis CatholicafeilatcresJeu imitatores magüpie c? Chrißia» ne de SacrametoC^ltarü diUinißimo q^ Shidamus ipjeßntidt,2^a quotiesilltitajacrofan^i myßeri},q,inaltari pera^itur mentions fit cit^idappellatpanein a'Zymü c^/thac q^inßdeliter eaqua adCathoä licorupartes maximeJJeilant intricet:,et circunagitet^notantuuiuis adhuc teßtlùs^qui multo aliter rem ^ert uiderunt^ uerumetiaplerisc^ fcrtptoribiis ebprobaripoteß^q uic/ßimlon^eJecitia cr quidemßdca litta Jua rcfei unt^,^ Sleidanm slle.ßateor equidem uerü eße cu lemuri InSiautÇutita dicam)manibiia ^otnnino uel temer edimicari nbdebere, ueru quiahuiußemodi laruis ipjum uul^mpericulis dißenditur^eide^ mendacia pro uerts inßruntur inculcantur, nec indignüneciniquü videturiß hacex parte quif^ßetueatur-qpoteß^praßertimquuetiatn Sleidanü minime pudeat^nedü mortuos^ uerü etia diuos, q uita cüChri ßopßuuntur aterna^p uiribus calüniari,e^ fummü Dei ßacerdotent, diuino ia licet iudictoßbieilü, td ignominioß ad cbmunem rudeep pos pellü deferre traducere nbueretur^Eo nimirüin loco ubi'Pauli deßeribit obitüßefuSiraci doErinä iurptter pratergreditur.i^taüt ißiußmodi piaculü at^ßagitiüpalharet^ait^ Jtalü quenda Bernardi* nüQchinü,authore et teßi buitió rei exißcre,Licet qgt; fortequidalta Itia uindicadi libidineßimulatua-,inauditüilliidcrimenZ^Jceluaexco gitarit jSleidantis^ tarne ßqdpeHoris e^eudgeltci faits habuißet^utb que nb debuißet ut quonda maleferiatus ct exccratus ilk Cham,patris pußre toti reuelajje müdofmaxime uero quücredibile nbßt mortahü

X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aliqtieni

ali^ucm tant impium uîucre^gui taleßagitium Çquak nohis refcrt Ski damU^paträriti^non ße a f)coßibito correptti^ crßdcratu^ßt ZT interfc^-ita^ldis ZT aliji cräßißim^ ZT pernicioßßimif ßanc errori^ btta,iti quibm Slcidantts ipfenimium futs affe^tbua indulgci^commof titi ZT coaélnafim^paucis ca qttee manif-eße ucrtßimcqi gefta fiine, quaipßc partim apttd ßdc dignißimos legi hißoriographos, meff oculii uiß^auribii^qi bauß^partim etiam queeex bonorum amicorunt communicatif ßnptis aßequipotui, hac Epitome noßra {inquaquh dem obiter resgeßae ab anno Uomini t ƒ00, ad annum ußp nbsp;nbsp;narrant

tur J defiribere, ac fypo ciiulgare: ßforte Çquodfùturum fpero) qui* Jpiam ifiartim r^rum certior ad plenum cffeEtiaihinc excitetur ad tuen dam ueritatem^ZT errorum Sleidanum illuconuincereßudeat» quamuero quorundam hauddubie indignationem ZTtnaleuolentiam^mi hißm hoc meoßudio atq^ labore ccnciliaturuf, tarnen hic meßlatur Xomniuneprouerb'ium,quo uulgodicitur, Licet ueritas odio fit,tams ad ext remum ipßaperpetuo uincit. t^db^c etiam quantu attinet ad mcam praßentem cperä^non mediocriter me in medio quaß conßitutu illoru liuore recreat propria conßcietiajqua teßaturiquodnibiialiud intendatn- quam pro nieo modulo Dei gloriam promouere,ZT Carbo f bctxEebgiimis utilitatemZTconferuationï aßerere,Qßumproinde Eeuerendtß» 'Princeps Eleäor,Cratioßßimc Liçminc, Tua Clea menticc iiMiegrattimfuturumßt, quiequid ad affertionem Catholi ca rcligionis aliquo modo facit,a quocun^ id etia ßtprofeflü,deinds. quü intua jDiatccß^qudT.C,Dena omnipotei adminißranddmode. tandäftradidityplurimi q, etia metuendü eß.Sleidani fcriptis,cotra. uerä,Catboln‘ä^Cbrißtanä,avthenticd et,antiquittia cu maximalan de traditdrcceptdq},aliquo oßfcndiculo împugnari^ZTàdßnijlraquan da ßfpicione rapi ZT pracipitaripoßintihoc in uolumine fatis clare eficaciterq^ demonßraui, SIcidanißriptu, non eße Euangejium, uel ianqEudgelio credendü,maxime cüin rebiisadeo manifeßii{ut etidirt margine noßri uoluminif annotatu eß) q uelinter Cajares ZT

ZT comunes pariter Imperij ordines clanculu ZT fecreto geßafunt^hab lucincturZTobcrret.Edocigitur ßudiüZT qualencu^abore,deni^ quicqdinde bonipoteß oririfT .C Çquà Tetia ßia Eccleßa inpfpe ro ßatuconferuet) bumillime dedicatu iri nuncupatumt^ deßdero,obf nixuiaoransat^ obteßam T.C. quatentraanimi metJententid acuo» tuminecnonZTlabore,pro ingenita benlgnitatc^atiofeJußipias» Datum ex noßra typograpbtafdic ^.Edartijy^ nno 1 9. • •

RERVMMEMÖRAX BILIVM Q_VAE ab ‘ ANNO DOMINI M.-'D.-■Ad ANNVM V'SQVê LIX. ik REPVBLICA CHRISTIANA fùnf.cx Commcntarijs lohannùNduckri^'PauU louij^J^icolai

Bajcbf, lohannü CarioniSf Do^oris Pont ani, Conradi Lycoßhcf nifScba/liani Munftcri,K^aüLuthcri,a‘lohannii Slcydan^^cl lierai^Juccin^anarratio, Curttdili^cntiannotationscorum^ ^U(e Shydanus ex affeélu potius quam ueritatii ßudio ^crperamçy* falßi confcripßt^

Lil^^rimuSi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.; pj

N N O a Natiuitate Chrifti lefu fef^, quimiDeßmo » uicx^mo amp;nbsp;quinto^. Nlt;tùJfr6#, die Menfis Februar^, qui dies tüncr Jinperator erat anni intercal3ris,CaroIus V.çtr; Ja/dwr? bis Chriftiani moderator pocéntiG^ fimps, Qandaui, quod eßtoyus Flandriæ metropolis augufliffima, natos eß,pâtre Philjppo Maximili/ stii AugaAi fiih'o fereniflimo«,Q . I Hoceodem anno cum KexLu^ ütaniæ claßes aliquot ad lußrandas nouas infulas mendiem uèrfu^ cmißflet, repetæ font a fuis Infulæ oalde peregrinæ ançeapluriipi^ incognitæ, obi degebant homines feri Scfolinagi, oiri atq; mujift? res'prodigiofæ magnitodinis, animoq; truces« amp;nbsp;in tan|uni^§r^^ Cßendum nocendumque faciles. Quoties cnim claflïatq patiari uellent ut infularum naturam bominumque ibidem ßatü amp;nbsp;fortem cognofccrent.cx infidijs oidifles infol^nos illosimm^ niter proruentes.qoos nifi tempeßioe machinis bclïicis a fc profit Munfrysr. gaffent, ex improuifo iadoram atep periculom foflinuiflent» » p, r?

HæcaoteminfuIenGs prouinciaR.egioGigantîieff appcllaçai aproceritate inhabitantiom. Conque pcrnauigaflènt regionem bancjn aliam deriuati funtfunionum fertiliffimam,ut etiam pro ipeculis amp;nbsp;ornamentis aut deniq^foppelleâilicommuoi amp;merç) naoniis alijs lapillos reciperentprætioffflimos. Conchas quoque margaritis plofqoara centum amp;ttigintaondilt;5ßipatasinibiins: uenerunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,

Eramânûeltriremes trescûarnpljfljmocomcatti diuerfoqücap^ paratu bellico inftrueäas, ad plagam mcridionalem fob æqujno:« âiomtransmifit, Qincö aîiquandiu naafgaflent, in ïnfulam qua* datndcuencrunt.quæhomincsfcris immaniorcshabebat.

Pyrashi incendebant.furaos interra cxcitabant.Hifpanos nw jnirum amp;Lufitanosadfepcnicerccupientes.ucinam ftuftra.Siqui* dem com duo nauim cgrefïTbarbaræ ôrinhofpitalis illius gentis ÔC infulænaturamindagare^uelientquenunciare, ultra noncompa-zuere.Dubicantibus autem ijs qui in naui manferanc quidnâ duo* busiilis accidiHet, alios adhueexire permiferunt, quaienus uel ab iß IS certiorcs fièrent tam de fitu 8f cnltu infulæ, quam de mora amp;nbsp;itmanfionc eorumqui nupercxicrant Srneedum redierant» His itaquccgreflîscontigit ut nijpiïinraultitudinem fœminarum bar bararS inciderent.quae mox ferga uerterunt abfierritiillorum co fpcdu.Qu?rura fugam $gre ferentcs.eo quod dcfîdcrarent geft us amp;nbsp;mores earundemcontemplari ac difccre« unum conftitucrunt ex ipfis.quifolusillas adirctjtutius amp;co mmodius quod forefpcra bant.unacumipfîs animi fuifcntentiam cömunicaturus amp;nbsp;inters pretarurus quantum poflet cætcrorum nomine amp;fuo.

Qui inter conferendum circunuentus fuftepcrcutitur,amp; in ters lamproftratüsuinâis pedibus ad montem deportatur.moxquc , uiriagm inc fado adnaues àccurruntjacula immaniter uibrantes inHifpanorum clafles, qui uiciflTmutfacilepotcranCjfcIopetatir iriolento fragorc irruentem crudcliter tuibâexterrucre, ut fugâ ptepofteram raacurarent ad montem in quocarnifîcinamipforuni uxorcs inbumaniter cxerccbant.Nam in frufira cadauer Hifpanf dliusnuperrimc abrepti mcmbratimcScidentcs,8fconfixa ucrus bus adeerrendum amp;fuffamigandum,’ deuorandumquepofteafis qui mnauibnscrantoftcntabant.Exquoqoidcm horrendo niss mis ipedaculo animaduerterunt duos priores quosantca dimife* tant expîoratores,atroci£atcnon diflîmili trucidatosciTe. Profe* do fratrumhaud in ultumfuorum cladcm infandam fîniflcntmifî maius difpcndium ôtcommunepcriculum mcfuiflcnc.Idcircopcr* turbati 8ic6tetnti iÜinc difcciTerunt.Nihilominusinftitutam na* tiigationcmquantumlibcticnginquam amp;pcriculofam diligenter StindcfcfiTc cxercuerunt, amp;frcqucntarunt.Hifpani uidelicet cû Lu ßtanis.potifiimöcirca Meridiem amp;nbsp;Occidentem,ut tandem afle* cuti fint iter apcrtö,feuaditum,quopergiturinOrientc,imoamp;In* diam.Sicç udhincquidcCatholiciKcgcsHifpani» talcinnatio*

niDus quondam acfertis S( inuijs luTifdjdiorreto amp;nbsp;potefitiam naäi funt amp;nbsp;inhisobtinent,utoppidisar(ibusqüà «edis decora/ tint »cafdemq? munierint amp;nbsp;£de amp;muris.In upa fiqiijdeminfuIatÎJÏi paniola nominata ,v^}nti odo torculariapofitafunt, quj^us.zacx; carumquo Sf affluk eadem illa infulacxprimitur , amp;( colljqucfçrk. Hæc demum infulaprofert nobisbgnuniGuaicum.quo utimutad fuccurrendummfirmis^,^

Prætcrca codem boo anno7n ueftibus bommum ac mulitrS præfcrtimgt;fangumo]cntæ cruces ex acre dekpïæ apparucruntjûc gj an uirorumquoq) caraifjôsdeprebenfæfunc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j ,

Hoc jnfup temporelobâncsquidam abEltzdidus.equitum peditu mq) contraxit cxcrcitom ,q uo fretus i lie Boppardia m Giui/ tatem regalem DiocaG Treuirenoppignoratam, interdiu neminû rcludantc inuafit.cxpulfisq) Treuiren. curres, murosqj cum fuia mummentis, tcloniumdcniq; amp;nbsp;quicquidinibi repperjt,in poter (latera foam accepit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;lt;.

Sub id quoqj tempus Philippus Arebidux Auflriæ foederccum Gallo initounacuiuaConiu^c Ioanna Caftihæ regina.per Fran^ Ciara in HifpaniS profedus eft.q paffipi ,bonoriGcc. amp;nbsp;gloriofc exgt; ceptus eft,at® dcdult;au3aSact^pisFranciæ,fcdnufq gIoriöGuSamp; fplédidiuscononeftatusat^fukcptuscftgt;qüâ Lutetia Parißorö,

Adbæccodera hoc anno magnafamesin Sueuia defeunt præ nimia caritate annon®»quamAigentinen.frumcntoquod diJigenr tius afseruarant amp;nbsp;recondiderant, abundantesgt;Ieuarunt,mediocr( pracio contenti.

Durante hoc temporis curriculo Bafilaa ab Imperio R^omano, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hrh

lt;\ji tame ira mediate lubieda,dcfcjfscn8,Helueti)s adieda fuit.fan ' cito inter fc foederc.Qua de re litera Lucerna coffgnatae funtmono die lunn« A d qua etiâ cmulationé^uocati fuere Schaftbufcnfes,die decimo Men fis Augufti,amp;ab imperio R omano fcfefubducentes* Heluet^s fe fubmiferût, focdcribus pariicr acceptis, addidisqb

Nfto a partu uirginco M.D.rgt;inges clades uniuerfamGcrmja/ nlam puagauit.ut multa boim railiacxtindafint fubito.Proj ucrbiû crat.tûc multiSij quafi c tripodej^fedu cclcbre babebatur,pj,«,f** omnes illos nimiçi'm quorû ueftimentis ante crucisinfignia ut fan guis uclcruor rubentiarepertafuerant c medio fublatos iri.

Hoctemporcin DiocaG SpiicnCino procul a Sueuory Eruxeb ««mti#. la, rufticoçi côiuratio exoita fuit, in pnicicmamp;rcbcllionera ppofir

nn. REB-VM MEMORABILIVM torumfuorumlcgitimorutDani auc duo ex coniuratoribus iHie ^Dco utiqjflc pronidcntcJcomprehenG inquæftionem darentut amp;nbsp;afflidarenturjConfcfTifunt maioremciuium partem memorati muriicipijin eac{rcconiur3tioe,amp; indiesplures ad hanc coflucre.quot; Erant ct ia turbarnm iftarö antefignani duo,quibus unaquaeqj turs baaufcoltabat fcuetiamparebat.Leges ueroconiuracorôdoæpo' tiffimö crant.Quarû ifta prior fuicQ^od alienæ poteftaci fubdere fc minime uellent,quinpotiascnitcrentur pet fc liberificri, cxculTo qooctinq;, iugo.Pofterior.unumquemqj cofpiratorcligabat ad c5^ muncmquanda præcacioncprofucccfrufoelicioriinitæ confpira« tionis.lnquanemoalius aflumcbatur.nifîqui hifeelegibus îàtisà falt;âurumfc{pondcbatcûiureiurando.Etquo propofjtûipforûfiio miusatqj fccrctinshaberctur^uerborû quorundainuolucrumcó^ ffnxcruntjundc fc mutuo tutius agnofccrc pofTent. Qupd Fete tale fuit.Scifcitantc ex illis aliquo:Quid eft in rcbusCRcfpodcbat alter,quot; fîquando coloration ifucccdcre oidercturîNôponumuspræmol# titudinc Paparû conliftcrc. Prætcrca fit miter apudfcftatuerant.Ec# clefiarû amp;nbsp;cœnobiorS prouentos corn bonis omnibus diriperc, ac poftmodû Marchionê Baden.amp; Epifeopû Spirenfem profligare 8c {polhie, acinuniuerfum quotqtiöt ipforom inftitotû im^baturi cflcnt.crudclitcr trucidare.dircptis ipforiî polTcfrion ibus.Sed qua* primumcoiurationisbuiusintcntioïniucëproditacftjfocfjifiius MKnfieTut^ antefignanis ultimo font afïcdi 'fupplicio.

EadêhactcmpeftatcNurcnbcrgen«ad paganalia^fcdi.a Mar* cbioncin ncmorccumfuis delitcfccntc.interfedi funt cxbispluri* An t oî utrinqjnô minus qua mdlepcricrunt ibidem. Nùou'j BrtJM.D.irj^diatornahyemsmultumq?acerba^pterintolc* feUu(. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rabilc frigosextitit,qua deinde fubfecuta fuit æftas calida uab

de ôdiccajadeo utfœnG prius cxarefceret.quâpoirettcmpefiioâ ma turitatc nacifcï.ParS aucnaenatöcft,8cfrumetimagna cariftiafuit, porcorumq; infînita^pc ftrages. Infcrca ex Hifpania in GallofrS* ciara Archidux Auftriæ Philippus abqc.confeditq; Lugduni, obi Concordia amp;paccintcrGcrmanos,Hifpanosatq)GalIosdic aj.Mc* fis Marti) côciliauit,quæamp;4.Aprilis coolgatapconû oocc fuit.

Die ucro i8. menfis Aogufti anni ciufdem. Alexander Pon^ tifex Maxi.anno pontiffcatus fui duodecimo,Romæ exanirratua fiitjtrrtiueft.Tn cuius locû füffedus eft Erancifeus Cardinalis Sencn.Pius ter* litJittJz. tins deinde uoeatus.q morte præuctoscft poft dies fedccim« Huic igiturfocccfl'itlolianusjamp;luliwsa, appcl/atusci}, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hac

LIBER, i; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V.

Hacdeniqj ætate DDxBauariæGcorgiusfatofunduseft,qui Laredem unicam Hliam Elizabet nomine reh’^t.iam annis quatuor □ncepatris obitum Ruperto Palatini fihotraditam in côiugem» ■ Hic poft morte focerifui oppida amp;nbsp;locaipfius ftbi ucndicabat ,ué bæres ck nomine uxorisfuæ.Q^uodindigneferens Dux Albertus» amp;adfehæreditatepertinerc potius cxiftimâs ,Rupertû reû Fecit, quod JsGeorgii demortui ditioné ufurpaftet paiiterqj obtinuiftec» idcoq; ad MaximilianumRomanojçz Regë caula dcîata fuit. Qui uocatis ad Ce duobus bis principibusinter fe altercantibus.totis üigt; xibus litem atque difcordiam obortam compoperc ftuduir»8ed RupertusDux,fentcntiæacdefïinitioniRegis Rpmanorum^nec iuiiis alioqui mcdüs nolùit, autnonpotuit,acquicfcerc,nonnullis difsuadencibus«

ANno uero partæ falutis M,Ddin.cum nimi:ç/RegiaMaiefta8 côiïderaret omne jpfiusconatum amp;nbsp;benignâ folicitudine qua impendiftetcoponcndi diftidii inter memoratos Duces gr3tia,aîte*/flt»(f. lura adbucreludantë,RupcrtSnépc, cosqjpariterquiapartibus illiuserant.reum læfæ maieftatis declarauitjcuetiâçcnforisimpe* rialibus in illSjtanqrebellem animaduertit, ßmulatqj Phibppo adMwnfferw, Rhenum Palatino dcnunciatum eft ,ncftliofuoRupertofups^‘quot;'‘®’ pctiasalicundeferret.Quade.re Palatines cöftcrnatusCquod credit tu amp;perfuaiu facile cfl)aioualdcpplexQ Bianxiococpitcflcxum qd affedu paterno filio fuccurrere deftderarct,tumqui3intcrdidum imperiale urgeret. At Uicit tandênatura mandatû.amp;patcrftliopro niribus fubueniLQuocircaRomano^ Rexomnes proceresrea gni fuijomnêmagiftratum.omncsdeniqucfibifubicdosadarma contra rebelles principes prouocauit » ijsque liberum fieri uo* luit arraatos in acicm aduerfus ilîos prodirc , 8c perfcquimublis catis ipforum bonis. Sufeeptaigitur baeproferiptione , plurimi fatrapærcgnijferro 8cignibellumgeftcrunt, maxime uero omniû Hafsiæ Lantgrauiusutrunquc damnoaffecit.amp;infinitoSjppe pages Vuormatiam inter amp;nbsp;Crucenacum conflagrauit, Scitafatigauit, Ht Palatines coadus fit fefc demitterc « Quod cum reïciflet Cæfarea Maieftas ,amp;nonnulliprincipcs,prircipucautemjMarcbio Badcn.intercefliircnt,amp; Cæfari pro co fuppliccsfuifFent » mifertus tandem,crimen clcmêtilsimccondonauitp îcingratiam receptus lt;ft,fcdatoquc tumultü Ôcmoexoïc^quifqucadfuaredijt»

An, !ƒ□ƒ A NnusadcratM.DtV.quoCæfarMaxi.in Agrjppincn.CoIoni3 benam quod inter Philippfî Palacinum Si Ducem Albertum aMonacho compofaïC,célébrât 18ibidêCOmitfjs, Quibus geftis Comirm Co» djc igjuli), Colonia difccdésin Gelriam cumDynallis Sfnobilii wuolâ«; ËAf basuirisqadcomitïauencrât.nauigauiCjBrabâtis opiculaturus, q fdiKf, Arnhemum obfidioecinxeranc. Cuiusadaentû rcformidansGeli» j^^’^i»okf'J'iixOax,M3ie(l3tiCæC3reære max dedidit.Ciuibus aûtfolnto lam obßdio nihilprorfus damniillatum eft.

Pofteaq autcm ex Br ab anti a in AlemanniS denuo redirct Im-pcràtor Maxi.Ciues Colonien.fuæ Maieftati ordinc dccentiflimo ornatiflimoqj occurrerunt.honore debito eandem profequentca;

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;otquc aggratulationis fpccimen amplius exbibcrcnt.Iœtabundi cia

A Chrifti Aduerfus Vngares rebellantes Cæfar ex# fthM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;crcituminfttuxit.Sedcoditionibusqbufdam.acKeguroquo#

Hoc infupcr anno tanta lues in Sueuia amp;ripaR.heniporcosjnu3 Wiin/ffrft;. /ît,ut pluribusibidêin locis caro fuilla uendi nÔ poftet. Prætcrca eofcculoFrancoç; Rexfœdus quod no ita pride cum RegeRo# manorum pepigerat uiolauit.tamctfi adiftius faderis maiorc fan# eftionem incundam» fumpeo Euangcii) codice^fumptaquoqj facræ fynaxi coiâ Deo amp;nbsp;angelis pf ius eflet proteftatus,cômodatura^ le# cepiflet aRcgiaJMaieftatc Infubriam.

Item fub id tempus a fefto Micbaelis ad fcßiuitatem ufqp Dnicæ Incarnationis tanti calores, imo etiâ æftus ( paucis ceite diebus ex# ceptis)u)guerunt,ut pruina nulla, nihil grandinis,aut deniqj niuis apparcret.atcircitcr D. Ambrofiiferiam,de répète frigustamim# menfum,niuisamp;grandinistanta copiajtantæqjproccllæ funtexor* tæ.ut feges paftim(quaî^piciam fatis auram nadacxcreueratjuafta ictur,

Intcrca cum PhilippusRex CaftelIæ,Dux Burgundiæ Stc.Inî pératoris Maxufïlius una cum fua coniuge in Hifpaniaro profTcjfci dcftinaflctjamp;produda in mari clafte,cum principibus Btnobilibus dies uiginti profpcrc nauigaftet, nec ita procul a Corftcaabcftct^cx improuifo tempeftas ingruit Stcomotio, adeo uchemcnsutnaucs illæ in magnum diferimé ucncrint,amp; afe inuicem folucrenturrqna# lum una quidcmfnbra«facft,amp;ccntoin paritcr in ca homine8.N3

’üissutem Rgt;egia difficult« admodumuadam aliguodaccipcrepo* luic.quod tarnen accepit in Angli'a. Cum igitur intellcxiffiet R.cx ïecum füjseuanfle^reliquasautem naucs aâhucpcriclttanpoflca/ gitariquefludibus inccrtisCnimirumnoninueato Kegc qucni mpriiuïs fer uace dcbebaQundigue fuppetias obuiani illis miiït,

Q^uibusfrctæpoftdiem unumaut duosiaportû Angïicumde ^udæfuntGmuIomncs.unatantum excepta.Quicquid damnina* ïiibüs ærûmnofum falutn intulcrac.reparatum cft,amp;r€farcitum,aé wncinftruûis Gcfatisnauibus,imploratoque Deiinprimis auxis Jio,amp; S. lacobipatrocinio inuocato uelauentisiterura dedcrunt Hifpanias ucrfus, dcucncrtintqucîn ciuitatcm Pcrona uocataoK VbirclidacJaflèjpcdibus dcinceps iter ad Sanduro ïacobura/a Galiua confcclt;runt,inde uero Burgum Caflellæ ueflerunt.

Hic Philippus Kcx poftcag ledo dccubuiffiet dicbus uigiïid, obflt ibidem in palatio fuo raortcpræmatura*die 1% Scptcmbris, annosnatüs 38,CuiusîntcftinaBurgi,Corautem BruxellæBra? bantiæ,corpus deniq} iaGraaatacoaditum cA,nt uiuus guoudam Âeripræcepcrac«

Demum boc eo dem ahno Lubeccn, contraPrincipcm Mec« i^elburgcn, cum foederis focçâ bcllum baud fine «dura geamp;a lunt.

yi^Nnoincarhationisbominicæ MilIcGmo qùiùgcntiiimo ptimo.RomanoiumImperatorMaximilianuscomitia indi« xic cgitgj» Conftantiæ.in quibus plurima de obludatione Veneto* lum iradabantur » Hi nantj cura audiffient Cœiarem Maximilianû * in Italiam iter adornafle utinauguraretut ïmpcrjo.GümRcgc Gai lorum padum inieruntquo poifent commodius atqj ualidius in^ ftitutamptofcdiônem amp;nbsp;inaugurationem impedire, Quod fas âum indigne ferens Romanorum Rex , proccribus amp;nbsp;totiua Regni potentia inuocata^Venetosexecratuseß:, onde côtinua bel» I3 prodicrunl.

Sub idem iftud tempus, menfc Iuîio,fnbito importuniflïmi uentipcrpctuofpiritucx aduerfo flantes,roboramagna arbores^ que aîtiffimas ladicitus fubuecterunt,domibus den« que amp;nbsp;arc is uaßatis.

A Nno DômfniM.D.viij.Tiumaniscxceflit Palatinus Phigt; jcX-lippus Eïcótor amp;c.MenfcMartio Jonga amp;nbsp;dfuerfafnffrmita* te,podagra fciliccc Sclithiafi fca caïculo cöfurnptüs,anno ætatis fo^ Quinquagefîtiîonono.CorpusipGüscx Gcrmerfficim Hcydeîber gam tranflacum eft, S(in choro collcgf; Sandf fpiritus honorificc amp;nbsp;magniHce iuxta fepulchru coniugis fuæ fepulcum,

AEftas Bdius ciufdc anni frigida,amp;humiaa extKit,adeo ut arme ta Sfpecudes intcrcucc a^ua cötraxerint,amp;pctfcrit carû ingês mol-tîtüdo«

Hoc étiS anno Albertos BaoanæOoxeofois Jeccftït mefe Aprf îi,ac hôncftc'Monachifepolcns cftjfïliospoft fercliçjc très. VoilhcU mûjLudooicum 8eErneftô,filias oero qoatuor.Vxor foaoiJoa Cat fan's Maxf.foror^fccolo renonciaSjdioit^s parker amp;dclkns.inftitu tôD.Aügüftini’æfcflaeftjnqoofanôtepfeoerauk,Fodëiftocan-claofitcxttcmu ArchicpifcopusColonien.Hcrmânos, Haß» fhiepißopiif fiæ LantgrauiuSjfhenfc Odobrijcxpîcto Fpifeopatus anno aSaCo^ momûrquot;quot;^* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corposCoIoniæin tepîocatbedrali magniHcc traditu cd fcpoîtu

raEtlnhuiusIocöfubftitotoseftCanoniccDccanosillios tëpIiPhiî» lippus ab Oberftein» Poftrcmo hoc anno adcalen das Aogofti circa oppidomqd Stufgarde oocat,tantauisploüix cü fubïtis amp;inæqualt; libus,pccllis irroittUt uererctormulti ne cioitas dilooio mergeret, co quod moenia magno impcco parncuîatimj)fterneiêtur. öuftb# cabâcur homines,brotaqooqj floétibus oppnmebantor.Vites dei niq;- ad radices ufq^ denudabatur amp;nbsp;abforbebantur.

An’. 1^09 Nnopoft ChnftûnatumM.D.ix.mcnrc Martio,fuborta eft Erfordiæ irtgës feditio.^pter annoasnooationes amp;nbsp;cxaâriôes qoaeciuibusimponebantOr.

Sf Jïfio £r«{lt; nbsp;nbsp;Ciuitas undiqj tomoltoabator/orraatim co uentS cft,c6corfuni

forailt;t«d. eft ad bafilicScioicatis,8c a Magiftrato, certiores fieri uolcbant.cor tones nooisdeprimerétorcxaóliöibus.amp;qoSfö ciuitas ærcalieno labcrarcc» Senatus modeftc populo rcfpódebat.ipfistjjdieaddixit quo uclïet ration? dati amp;accepticómunicare,amp; exponcre, Adquê ciüiûnoîcdcputatbcomparuerût.qci^miflam expenfaru ration? cxigeret.quos unosc Scnatüuilipcdens,amplius ipfoç; animos ex* accrbauit,fic,ot cü turbismagiftratu opprimere certar?t,quafi iniu* ria affeétos, quos fuoipfo^ nomine fubornaucrant. VerS cum ius lamento fefe magiftratui dcuinxifîènt,quo etiâ remorati font,pau* lülum mitiuscgcrüt.Nihilominus Confulêcocoegerût oteumq dC miftbs feu députâtes ipfoçi noie abiciat,carccribu3 mâcipandû tra der et.

LIBER, i; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;' IX’

ïïa^eretPôfthæc fcnatores fais honoribus cxemerunc,claués, ta« bülas acoepti amp;nbsp;expenfi.thcfauros amp;omnc æs in fuû ius redigerûc, aliosqj nouos fubftitucrüt ôccrcarunt fenatorcs, qpoiTentcx om» nibus rationariis, feu ut uulgo dieuntregiftris amp;rationibusfunips tuarqs.tocius ciuitacis, ftatû illisflgniftcate 8c declarare. His aut ita conftitutis.compcrtûcft ciuitatc debuifle florenoç^ fexcenta milia, pro (|uorö difsolutióc feu cxoncratione annuls teneretur dccifio^ nibusadtriginta miliaflorcnoçz.Sedquum exaduerfo reditusin fummas reduxiffent, qui quouis anno.municipio copctebant.ani# maducrtcrûuquodmilibüs aliquot reditusq Cngulisannisciuitas ti ccffciantfTstionê expenfarû excederêt.Hinc multo amplius po* pulus exafperatus cotra magiftratû nuperrime exauthoratûjbuic manusinferre acneruiscorriperc uolebat.Vcrû moxubircfcifcët adrepudiati,domibüsacciuitate ceflcrôc,aln hic,ali) uero ilIic.Quw dam tamcexhiscorrcpti funt. AcproptereaqdcmErfordiæ dc^ cretum cft amp;ratura,ut nimirum deinceps annue nouuscreetur Ma gißratus,qui ab code dcfundis.rationë dati amp;accepti cxigeict^

Inter hæc menfe Augufto Lantgrauius Vuilhclraus anthrace feu ignifacro, alfjsq; curatu difîicillimis morbis exhauHus amp;con* fumptus, tandem morte uitam commucauic.

Sub id dcniqjtempusquarto dicdecimolunqtcrræ motus in^ gens Coßantinopolim coculfit diebosododecim.intantû utmœ* niaamp;uniucrfædomusquæ ad mare Giæfuerant, magno cumim* pctuamp; damnocorruerint.Thefaurariaquoqj domusImpcratoris Turcarum.turribus quatuor munira ceu propugnaculis, ædifîciÔ fane quâ fplcndidiflîmum.ubi aflcruabaniur Lcones.cum al^s cm^ porii nuius magnifieisædifïchs amp;munitiônibüs,concidit,

Accidit ctiâ hoc terræ motu marc ffc intumefeere amp;eleaari,of fc fe ultra mania Côftantinopoîitana ciuitatisfludus^cellofi mge^ rcrct.Fertur qd bac inundatiôc hoîm ibidem trcdecim miliapcrics tint.

An N O falutis human« AT.D.x. Auguftæ V indcîicorum comitia denuo habita funt, quibus multi Principes Gers rr)3nia£ intcrfucrc. Comparuerunc etiam oratores Regisl'““^’ Francorum, Fcrdinandi Rcgis Aragoni« gt;nbsp;amp;nbsp;Vladiflai Regis Vhgariæ 8c Bohemi« ♦ In quibus quidem Comités uaria conCH^

X. RERVM MEMORABILIVM contulerunt inter fe Principes, defufeepta a Bohemis contuwad« amp;nbsp;rebcllione.Pratcrca definitum eft aRegibus amp;nbsp;Princ^ibnsibi* dem,bellum efte geren du contra Venctos lt;jui ut tunc prim urn pa* tuit, iatn furciferos aliquot mercede conduxerant, qui intempefta ‘node oppida Sepagos ignibus concremaret,quod in queftionc có^ fefli funt,quotquot cxhisfurciferis iniquo Stcrudclift^ndio auM ^thoratis/o mprehen dipotucrc.

Intcrca tertiporisborrcndö plane ^rmpium facinnsib Mari= ebionatu Brandeburgen. contigit.ISIam irrpius quidâ fur diefex* Februari) nodis bora circiter fecunda, Paulus nomine, cogno* gt;intr (u «m. fnjneporm,pbanum,cuiufdamp3gi JCnoblocbiubingreftbs, tbecâ ’ argenteam,fcdinauraiam,in quafcruabaturfacramentualtaris ault; guftiftîmü, furtim abftulit, ac interdiuludæum quendSad^t.ut fa* ■cram illam tbccâma^udcundêære permutare poftef. Vifa tbeca refpondit ludæus raptori, Maluiflcm id atcrccipereqd in bac ’the* ca exhibitum fuitiCtccGattulifTesliberalitcr exoluiflem . Pocau# diens fur mox protulitcmptoriSacramcntû,quodccIatumgere* ’bat,cmit ludæus,numeratisnoacmfolidis,qaorû xxxq.uaicnt fto reno Rhenen .Fur fceîcris confeius præ nimijs anguftnsnullacer-taconfiftcre fede pQtcrat,fugicbat in Vuenden. illinc domu redicS comprchcnditur,corquetur,amp; itnpietatcm confeftbs ordinc furtö narrat.ludæus aötreceptaboftia fana,cam pugiombuscohfoderc ttentabat,fcd integraacfolida manfit.Indignans ludæus boftâ ui» uifi’eamhis ucrbisincçftït: SiChriftianoîç;tuDeu8cs,in mille dia« bolorß nomine idipfum raariifcfta:mox uiua h oft ia in partes tres diuidicur rubcofanguinc manans.Obftupuit ille Separtesfudario il* bgauit,acunomcnfefibirctinuit.Poftmodûuero duobus ludæis, perfîdiæ fuæ focq8,lt;juorû unusBrandeburgi, alter Stcndcicæ fnora* batur, vnicviq) partem mifttboftiæ miraculofæ, tertiam refdfuans, quam denuo arrcptomucronctranfucrbcrat, amp;nbsp;fanguiscffluit.Ve ritus autem atheusillc,ncfadnmprodcretur,banc parte fanguino* Ïentam in flumen efjeit. Scdcum ncutiquam mcrgerctur, refum« pftt , amp;nbsp;inftammas conijcit, cundem nibilominus ftatum reti* nuit.

Appropinquantc die azymorum » partem illibaram mo commifcuit, ex eo infermentatum pancrh fibi (onEciens» ybi furno iam cahginofo impofuiflet, illko tetus illuxit, amp;nbsp;in

in ôcüïosexîlijt luHæi. Côterriüusi'pfepanertiEuficâzymnmjCui ' nimircm admifcuetat deiferam iliam pattern, ludæo cuidS dona^i ■ üitJnterim MarcIiioncinnotuic,quodEücIlanftiam fut illc ante dies aliquot a fuis fubditis captus uiro ludæo diuendidiflctj id* circo mâdauitomnes ludæosinquilinos amp;tributariosfaoscomlt; ; i gt;nbsp;t præhendi,dcftinatiflt;j tormentis examinarijamp;inter alia quæcom miferant fcclera.ctiam confefEfunt, intra annos aliquot Chnftiaa norum infantes fcptemfctrucidaifcjamp;acubus enccafle»Igiturtri ginta amp;odo ex bis palâ die xix, Menfîs lun^.ad tribunal produ^ âis.confefïîo ipforû prœlcda fnit,quæ amp;inortis rcos effecie, moi-teque condemnati ad cincres ufqj exufti funt. Tres quoqj ex îftia raorti adiudicatis ludæis baptizari uolueruntgt;proximo aie bapti* x zati duo tantum, capite truncati funt,tertius m ultis tandem patto cinijs liber euafic, qui D. Francifeo poftea nomen dédit. Cæterum furille amp;nbsp;alter ipfcludas, forcipibDsexcarnifïcatus,ad cxfiemum ineen dio penitus confumptus eft. Deniqj cxilio oranes ludaei a Matchionc muldatifunt, fubpœna capitis. Eodem anno propc Mediolanum lapides multi magnat raolis ex aere ad terram deci^ dcrunt.quorum unus centumpondium amp;XX. habebat. Dur/o-» libusGlicibuserantamp;faporfsfwIphurci; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^eeflheneu

ANnoNatiuitatisDîiiM.D.xi.Maximiîiânus Rex Aügüïîai An. tji f comitia inftituit.Vbihomo quidam immanusamp;crafTus

fareae Maieftati cxhibituscft.inexplebilis uoracitatis,qui crudfî üi tulum autouemincoâam uno tempore deuorabat, necexàtiarj poterat.

Per idem tempus quidarti itl SenatuConflantiênfi ab linpetiö dcfcifcerc uolcbant,amp;fefc amp;ciuitatem Heluetfis dedicate.Qtiodut primufj compertum h abuerc qui partes Imperi) promouebanh præfertimPifcatorûfocictas.corifeftimRegi Maximiliano'con* filiumillorum infînuarunt. Q^uo audito CæfarataMaieftasfocqs ;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$

imperil cura trecentis equitibus in auxiliufn uenit, Cuius'aduen* tumreforraidantcsfeditiofæturbæciuitatem dcferucrcîSed quoft cunq)iftiüsfaâ:ioni3compræbcndcbant,dccollabanturi

Eaderabac tempeftate Iulius fccündus Concilium öecti/nei nicum B-omæ celebrandura dcfcribi iuflît, cerum uitæ anticipa* tus,nihilindcfingularc fubfequuturacft# nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Hocdcn/qj fecuJo, in jph weriâie aflrorum magna claritas ?Sf«« Mcdiolani obcutibpsciuium ibidem repofitafuJC. Et non longe * poft Franci Ciuitaffrejcdi funu ,,

ANno a CHnftouatoM.DJxfl.Ióga.pIüuiora ac borrida hycms ‘Vndc paflïm in Germania morbofa lues,homines diue^ friifif. xaoit»multofq; extinxit;

Quo infuper anno ImperatorTVIaximilianusHerpiboIim, qd uulgo'Öüirtzpurgum nominât,uenit,die uidclicct xxn«Februa^ rij/ibidemg) Bacchanalia feriatuseftrEtinde adOccidcntalia régna feccfiîtjUbi amp;magnificentia principali Sefeftiue exceptus eft, Cmul atq) tributum annuum accepit,quern etiam hberaliter annumcra xunf illicindigcnæ, Pofthæc undccimo diemenfts Aprilis Treue* rim appulit.ubiprinc/pjbus fuis diemcomitialem prafcripftr. Ad quern Heroes Imper^,Duces, Comités Si Satrape comparuerunt. Præcejea CiuitatesCquas ob hbertatem amp;priuilegia imperiales uo cantjico loci fuos deftinarunt caduccatorcs.Tumq? Cæfarœa 2Vîa= ieftas Altäre tempîi Cathedralis apcrirircucrenter admifttjin quo ƒ nbsp;nbsp;nbsp;facra jlla lefu Chriftiinconfutilis tunica fcruabatnr,cum alfjs uc*

' Hoc eodem anno tragoediainterSenatü amp;uuîgumSpiræex' citabatur,fed quam ZVIaximilianus Cæfar moderari pomit, 3hlt;^ leprcflituna cumDynaftishuiclocouicinis. PprroSenatoribüs profugis ciuitatem ingrcdi non petmittebatur.

Per ids tempus Gallorum Rex Ducem Gclriæ contra Brabans tos excitauitjfuper hæc Cum pcrmultis alijs equidem memoranda fccdus^quod inicrat cumCæfarea Maieftate irritum fecit.Eaque de caufaea^m Maieftas padum fanxit cum Pontificc Maxim, præ* cepitqpe omnibus impcri) proççribus fub grandimulda nc quif* ^usni eorum ad Galium dcfTccretXcu etiâullo raodo fuccurreret, Quo^quidem mandatpm CaefarisEmicbusComesaLyningen^ minimo duccs,contradis edudifquc clam copns,exTrcucri abnc in Franciam.amp;intcrminato fibi Regi fcc-oniunx.it. Hoc cum au^ diuiflet Cæfar,contcmptorem amp;blafphcmum •Maicftatisprofcrii' pfit, acLudouico ad Rhenfi Palatino Eledoriiufl?t,ut profcrii pti epmitis arces,munitioncs,pagös,omnemqgt; bonorum feirtem occuparcfi Q_uibus omnibus prompte Palatinos acquiefeit.; Ain quo^ Principes erant quircum Isfæ maieftatis muldaruntf xedz^ üia

in ipforumpotüftacern aliquot propagnaculis,E quitus Dux Vuirtenbergen.unus obtinethodieCaftrurnHartenburguin.

ANnopræftitæfalutis M. D. xiü.Vuornwciænon modicain* An.i^t^è terCiues amp;M3giflratunieftcoort3feditio. Sedenimmalcs MmuPow. uolorurn quorundamhominum inftindudues aduerfumfenac tores infurrexerant. Senatores ergo cxauthotant,8lt; exfemeti;: pfis nouus fit magiftratus» Dcbcbant autem priores confulcs aut faltem maior pars Vuormatiam egredûCæterû imperator in Eb fatiam Satrapam légat,qui intertra^âarebamp;originem eiufceraodi feditionis indicarct,tum denicp illius flammas confopiret reftau* rata côcordia, incenforibus quoque feditionis ficubi comprehena dipoßent/ecundumpoEnasfceleri débitas caAigatis.

Interbæc in Vbiorum Colonia magnuspopulitumultusfufcw tatur,plurimaciuium turba cateruatim coniunôtis animis uiria bufque ad domum Ciuicâ armatacontendcbat.cum ingenti fttes pituatqjcIamoEibus. Senatus quos nouerat populo fore gratoa * mittebac ad turbam quæ con.uenerat,qui oratione fua effecerunt, ut inhonefti nihilpatrarent eo die.Cû uero dies alterilIuxifiTct qui erat y.lanuarn, quidam ex fenatoribus carceribus mancipantur, amp;de cimo eiufdem menfis unus illorû publice obtrucatur. Vnde^ cimo die duo quoqj Confulcs dccollati funt. Die duodecimo ad* bue tresfenatoti) Qrdiniscapitalcmfubiercfcntentiam.Poftquo* lum cædem uulgusconqoicuit,amp;ia concordiam redüc.

Hoc code feculo die ai. Fcbruar^.îLomæfuramus Pontifex Iulius fccundus, uita defundus eft.exadoiaraanno decimofui Pû«tifi’catus?inconcilio Lateranen»ab eo defignato.Cuipoft di* es fcdecim Joannes ex Medicis Florcntinus fuccciïît.ac Lconi dc^ cimi no men accepit.

Sub Hnem anni iftiusaura canto frigorc obriguic amp;nbsp;inborruit, ut Kbenusex aduerfo ciuitatis Colonien, folidiflîma glacie con^ fttingeretur.amp;qui nauigabilis tantum fucrat,onuftis plauftris fier nitur ceu uia quæ,dam public3.Di{roIuebatur aucemglacics ipfo die D» Antoni), anno 14,

ANnoDominiM.D.xiii),mcfcIanuarioidicneronono,abijt c üitabac Anna R.cginaFxanciæ,8cpacifi'caconuentio inter NkoUî b3

Aï^ïos amp;Francoseft inita.mmiromRegis Anglorum foroTMa« riaLudooko Gallorum Regitam uiduo.nonodiemcnfisOdo^ ' bhsdeponfatur.acLütctiam Parifioröingrcditur.omnibusfaußa . acclamancibüs amp;ouantibusGailis. Achuiclætùiæ finis in ludum dcfiit.NamcirciterfoIcnnitatcm natalisChrifti.Rex nouaconia* gcdonatus morbocorreptus, primo diemenfis lanuaifi, pofieas qtiam rcgnafTct annis dcccmamp;feptem.hac lacecaruit.nullo rclido Hlio in hærcdcm. Nouaqueconiunxin Angliarn unde ledicrat difceflîf.

Mcnfc lannario ciWdem anni,trlt;s foies apparneront Vuitten« bcrgæ.amp;unicuiquegladius incrat crucntus.Similiter circiteriftud uifüscft folhorrendoftatuprædicus.circum* adiedis diucrfis diucrforumcolorum circulis. Diccjuo^ucun* dtcimo menfis ciufdera, amp;nbsp;dccimo fcptimo racnfisMaii^^lun^ tresüifæfunu

J. - A Nno qüODeusbomofadüSeft.MtD^xv.DefundoLndook RcgcGallorumfincba’rcdcregni.Francifcus ValeHüStan quam fanguinecoiundiorcaccrkjregnoinauguratuxin oppido* lu BeatiHimo Dionylîo nuncopato.

Prætereahoc codcm anflo Archiepifcopus Colontenfis Ele^ dor, Philippus ab Obcrfte)n»ad Chriftum migrauit.incuius locô fufFedusdÎHetmanntisa Vueda.

Interea temporis ubique locorum tant« cxundationcs fubora tæ fünf, ut non tantum arbores amp;nbsp;terræ nafccntia.ucrumcciani sedificia fubuerterentur.

Pcridcm tempus in Bellitz Heluctiorurti montanis.magna inf Biidatio aquarum ante Pentecoftcn fadaeft, hoc ncmpe moiîb : In uallcCtus efi pagus nomine Valentz, duobus milib. ab eo loco diftans.qucm interluit flumen.quod anno DniM.D.xiij. circaD, Michaelis fefiumeffiuxeratex monte,quiin altcrum coinciderat, cura ibidem montes ain alfis fopermiheant amp;excelfiorcsfi’nt. Pars ctiam feu moies illius montis tune ïn uallcm deeidit.undc uicjflîm fluuius illeintumuit.acitaauduseft.utmarecredcreturjongitisî dine duorum milium.amp;rindicibiliquada altitudine. Sic ut incolas fibi metuerint.amp;opemfercbanthi focnsfiuecontcrraneisin Vri, Schucitz amp;nbsp;Vnderaaldcn?oitcbâturq) aquilegiû illudfuis a linibus eliniinarc,cxhaorire,fcu pouusinfodêdo obrucrcjucrumfrnftra.

Qui im o annia’elapCs iam duobus magia tn^ifqj'in feriamufque fcxtam ante Pentccoften anno Dni M.D.xv.fummo diluculo ex* crefcerc eoeperat, tanta copia tantaqj ui,ut indigena: ucl accolæ, co« gerentur ad monnum caciiminaconfugcre.Pofteaqua üeró longa mora intcrceflïiTet^tandern cum ingenti trcpidationc in uallcm dcicenderunt. Magnopofthæc impetüfadohorisquatuorante meridiemcrurapcrefluuius hiccœpit.adeo tcinpeftuofc.ot rupes immenfæ molisfecum abripcret.amp;pagum uaftatis terminis quib. internofccretur,ubîisquondàm extitcrit,cui uicinus quidam los eus erat nomine MonafterioIum,uulgariterCloiftcclein appella«» tus. A qùo noprocülâdeô diftabatdiaerforiûquoddam.æthiopc nigro inCignitura.Hofpes hic tantam aquarum inundantiam im^ minere fîbi cernens.uxorem eu prolibus apprehendit ac fugit.fed euaderc no potoit,narri amp;ipferiümero tertiufdeciraus fubmergis tur.SoIanempc ancillaconfccnfotcdôiricolumispcrmanfit.ln# noluebantuthominesfîmul Bciumentà amp;abforbcbantar. Infuper cum eo loci aduentalTet negotiator quidam GenucnGs.decem hga» turarumfioc farcinarumferici Scaromatû iaduram perpefluseft» Aderant deniq^ciuesBellitzenfespifcandigratia, qui turbulêtio^ lem aquam reddi uidentes.iri fugam conuerfî funt. Cunqi efFu-gere feftinarent, alcas 8c grandes arbores afcenderont.fed nihil^* fuit ipfisquin pariter cum arboribus præcipites ferrentur. Hic idcmfluuiusperfregitLctzimBelIitizienzê, alluebatq/Lucfarim, inde ufquein mare magnum deâuens.Scnufquamnoncûâafub* uertens atquc dcmoliens. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

8c armatus in aereconâigere inter feuifx funt» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;An«tp7

Qi£O infuper anno Seîymas Turcorum Imperator Alcairuni fuæTyrannidifubiugauit. Soldanum quoqj Tomumbeium Sarrazenorum Regem poteritifîîmum fuperauit.fuperatum mu^ Jo inGderefecit, 8c circunlegato ipGus collo per uniuerfatn'Alcais rumuchi iullic. Tandem ucro ficludribqs aflFcdum in crus cem egit.

Per idem tempus Leo Pontifex Romanns adexædificatioi riem Eafilicæ Apoftolorum Principi dcdicatæ, eode fplendore ea^

demquc magnifîcentia qua Iulius fecundus PrasccdelTor fabricarc feu ueriusadornarc amp;nbsp;expolircccperat,confummandam rindul* gentias fiue relaxationcspocnarum quæ peccata marient impartire uoluitEccIcfnSjOmnefqjfideles adhortari.quatennselecmofynas hoc modo in cum ac fîmilc m ufum amp;ægeftatcra EccleGarum fuWc uanda elargiri amp;impcndcrcnongraucntur:cuinegocio promot uendo amp;excquedoAlbertum ArchicpifcopöMoguntinen.pfecit, skyJanàt 9^^ uiciffim Cómiflariü delegit uirum fane dodum Prædicatorij rurrdf ordinis.lohannemuidelicct Tetzel. Q^odplurimum equidem iiifitlclitrr. offendit Auguftinianos quos heremitas uocamus, prsfcrtim au-tem lohanem Staupitium ipforum Generalem per Germania catiamtgeneieclaTumatq} djfcrtum.ob idqjFridcricoSaxoniæ Duci Eledori charum. Hic igitur Staupitius'amp;MartinusLuddca rus, qui 8( ipfc Auguftinianuscrat, Keuerediflimo Moguntino non parum indignabancur,quod lohanncm hunc Do minicanum jpfispotiorem ludicaflet atqj feciflct, co quod fefcnon inferiores illo eftimarent« Itaqj Staupitiuscum magnæ dignitatis Sc autoris tatis apud Fridcricum Duccm eflet/uoruraquc confratrum cohä temptum grauiter ferret, abufum corum qui prædicabant populo commendabantqj indulgentias,infinu3üit Principi Eledori, cum tiitupcrio earundem : quod ipfnm etiam Elcdori fieperfuafit, ut pcnitus animus Ducis,ab bis abalicnàretur,amp; abborrerct, Qtiod curaanimaduerccrct MartinusLudderos.ut feroci9,amp; arrogantis fheri^'^femper cxtiteratjitcras ad Albertum ArcbiepifcopûMos guntinenfem deftinat.In quibus fcribit no dcccre uidclicet deme* tiamfeu maicHatem Eledore dignam.utipffus nomine tales indul gcntiæpromulgarentur.eo quodChriftiEuangelio repugnatent, quod docct uiam qufe nimirum ducit ad uitam,ardam cÛe^pozfi tarn quoque ualde anguftam.

Adhæc hortatur nos Apoftolus operarifalutcm nofiram una cum timorcamp;trcmore.QuinetiamD.Petrus,luftusinquituixfaliJ uabitur.Huiufcemodiamp;aliaplcrat^documeta diuina.ad Reucs . rendiflîmom Martinusillcferibebat. Hisaddebatindulgentiarum aircrtorcsrcpugnantiadoccrcmimirubominesindulgentrjspeca iH ffr catorum remiflionccofequi, fferiq; faluos,undc uulgus ut inquic, deft.e miliM fenfira deterior rcdditur,cxclufo Dei timore.Scribit deniqj quod eiufmodi illi tanquam Arebiepifeopo indicate uoluerit*

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hæ

Hæautcm Ktcræ Luddcro rnjflæ fanCe VaittenBcrgainpro feftoomniö Sandoram.annoM.D.xvji^Sedhaudjtapndem in opufculo fuo de CaptJuitateBabylonica fcnbitin hæc fere uerba: OmnisilleChriftianus qui baptizatuseft, damnare fenequit,nifi pcrincredulitatispeccatum. Et rurfus, Nullum ait pcccatü tam eft graue quo poiTec quis damnari,modo crcdat.Verum propter hæc tam perplcx3,abfurda amp;feditiofa dogmata,pleriq; dodiores Lua * therum fufpedum habcbant,amp;ineum|fcriptis inuebere ftrido caiamocæperunt.Interquos memoratuslohannes Tetzelius,haï retjcæ tune prauitatis inquifftor« obferuationes feu articulos een/ tumSffexaduerfus Lutneriantididagmatafereprimusin lucern edidit.Cæterum ut Martini Luddcrigcnealogiam cognofcaraus, uifnm eft patriam,nomen amp;nbsp;parentes,ftudiaqj obiteracuereme- . ^7-/^ morare.Lutherusigiturlflcb^anno t488,n3tuseft,fub dominio f' Co mitura a Mansfeld. Paircmhabuitlohannem nomine, Mas / trem Margarctam. Qui cum iRebq annis aliquot lei liteiariæ opea ; ' ramdedi(ret,M3deburgumftudn nirairumcaufaabrjc» Inde pros fedus Ifen3cum,annos quatuor hicfefeexercuit« DehincErfors diam ceu afylum quoddam fuorura ftudiorum conmigrauit, ubi magiHerü Lauream anno ætatis [ux uiceümo adeptus eil. Cxpit^ extunc lurifprudentiæ uacare.’amp;cum una diernm expatiari uellct, adeoqj uires ingen^ reffeere, fubitc terrorccorreptus, uitæ pq'ßi* ne deferit inßitutum« nomenque dat ibidem diuo AuguH;ino,cü nirrƒm«m xn admirationc multornm, amp;poft uotum feu Hdem’profeffionis» in codera hæremitarioperfeuerauit.Pofthæcautem Vuittenbergara efl. uenit,interpret3turusibidcrafuiscollegis Ariftotelicara pliilofos phiara,quod hic nuper inftaurata eflet Academia,amp;aachorata.Ex/ pleto triennio a Senioribus ordinis fui ELoraam mittitur, cótros; tjcrfiæ illiceorura ipforum norainetranGgendæ.coraponendæquc gratia,quiIL.oraarcuertiturconfedonegocio,acinnouauniucr/ fitate VuittcnbergcnfijTheologiæprofeflbr declaratur* .j.

Ad hune igitor honoris gradum cuedus ipfe Eudde* rus, cognominisfui rationera fatisuilem cxpcndens»âG tan* dem utilitatera illius pertaefus» deinceps fe non Ludderum B iü cognomi*

^ognominari noluit.fedLutherum, mutato dJ.gemino.in th» ♦4tBomf«.*er nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dodoris titülo gauderetjoanni TczelioHdciindagato*

fertbit ft Lu} lï, nihilprorfüscöccderc uoluit» quin potîusfauorc cófïfus Prin# tbfr«m. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Saxoniæyàudador amp;nbsp;infolcätior cffcdus eft,amp; quo ftf'utius

co m agis fcriptä fuafquæ fanehaud parum fibi confl ant, fed enim inttr fe ex diametro pugnant^prodidit, unde ubiujs locortim in Germania diftidia atqgt; tumukus exdrti font.

Mimjffriw# nbsp;nbsp;nbsp;Eodem hoc anno Suediam Steno Dir nobih's amp;firennuustan«

quamprotexgubernabat, amp;Archiepifcopus VpfalienfisGorinài DUS, Dir JDuenisamp; multum animofus molicbatur RcgnomOa-■- ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ciæChriftïernöhüiufccnominisibidem fclt;ùndocriperc,amp;adiis

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccrcillud impcrioStcnonis.ScdubimoIitiônibusfoispromoü»

4 . rc amp;èxcqui nihil poftet,cxcctcitum copiofiftîmum adüctfus ilium educens RexChriftiernus, mctropoiim Stocfholm circuncingit fpacio bimeftri,Q.üam cum innadcre non poflct,amp;cxercitusinc* dia magna laborarctjindaciasbcllo daripoßulat.quodipfumcia «ibus non difpîicuit.Cupicbatpræterea Rex Chriftiernus,ut Stca rio Schucdic Vicercx^cx oppido adfc ucnircÉ,confeiendi de ftnga Iisçaufainterfe. Rfjinuût ciucsilliusoppidi,quodfraudemhuic petition! fubefte üiderét.Tuhc Rex ut illiciüitatem ingredi lice* ' : t.1 . nbsp;nbsp;xct, obteftatur, obfidibusprius emiftîs pró fe^ ad maiorem certio*

‘ poftea'RcgcmSchucdiæ,dedit,aIiofqjcumcodemnobile8. Quo« • cum in nauim rccepiflct Rcx,uindos perduxif in Daciam.Sfqtft» tuor ännisquieuit.'Qüib’ tranfadis denuo copias inftruit.regnö« , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;que Schuediæ fubiugarc fuo domino tentatiStenonem cüm exer*

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;citu occurrentem amp;nbsp;præliantcm ftcrnit.Hinc accciîum Rex Iibcrû

nadus eft ad Schuèdos^iteru mep Stockholm ciuitatem metropo« litanàm uallauCiueâuero pacemeum Rcgéineuntes.portasillia« pcriunt,nihilpcnitusaducrfi pertimefeentes. Ingrcftus autem cia uitatem arcem occupât, amp;nbsp;pro magnifteentia regali fplcdidum in* ftruitconuiuiû. Ad quod nobiliflîmos rcgniamp;ciuitatisilliusin* Ditatyquosomnespoft triduariamconuiuationêcarceribus man« cipari iuftîc, mifitqj in urbe multitudinc armatâ,uindosarripuir, Scante domû Senatoriä publicc morte m uldat,primû Epiftopos.

Bernde Baton«, qd iHi reditiflent, tertio omne magiftratu truci^ dat.Poûhæc dues qui latcb5t,inquint,reptos necat.Deniqj in Vul gumfeoK, quod ad fpcâaculum cóuencrat,uc quisfufcicatusc/Tet tumukuscognofccret« Die intcgrocarnificina hominü cxcrccba* tut ibidem, Adhæc domus inoadcbant.amp;quidois pro libitu diris piebac.Cunq) fie fatis infanrifict R.ex,homicidarum multitudine ciuitatem muniuit? amp;profeä:us in Dania redrjtfpolijsfiue manua bös diues.Pofteaquam uero Princeps Goftauusin captiuitatctys= lannidem amp;calaniitofamferuitutcmpatriæfuaî intellcxifler, fccu animo pertradarccapit.quo pado effugere ualcrct.Iam concede batet illi ucnationibusobledaricum fatellitibusadcufiodiameixi dem deputatis.Hacigiturlibertatefretus Scopportunitatem fugP endi nadus,rclidis a tergo cuftodib. euafit ad rußieos. Aflumpto quoep babitu rußkano, cuidam metcacori feaßbciauit, apud que bubukum egit,Lubecam ad forum boariura cö alqs petrcxir.Vb^ cum paolifper delituiflet, in Scbuediätraiccit.populiqjfui præfi^ diofultus,regno ibidem inauguratur.cum omni iurc,qaodctiam in Stockholm illi competit.Quiamp;obtinuit magnam uim militum ' cx Darlenkarlen fortififîmiroboris,quiaccoluntmontcs,qoibus Schuedia aNortuegia difcernitur.Horum jgitur multitudine ac ui iibuspreditus.StotfholmCubi ne ciuiura quidem unos morabae tut,fed extera Danorum gente folö fußcniata^accedit.quä ufque €«o.obfidioncfatigauic,amp;:dimicationibusirruptionibufqgt;oppogi nauit,doneerccuperarct. Qjjatandcmrecupcratagaudio Stpaee •h'-.U regio perfruitaeß, in quanauigarepoflea tütumlibcrrimumquc fuit inßitotibus St mercatotibus, i

ANno aNatiuitateCbrifliM.D.xviq, ipfodieParcfcéucspaf' chæ,numcr us ingens ßipendiariorö ad oppidu m Vencio cæf’ An* t ƒ lt;8 cß,qui exFrifia eo fe recepcrant.amp;ufque tûc oblituerant.fic ut uis pii*****- ^ cini principes non animaduertercuMox uero ut infidiæ ipforum dandeflinæ principibusilîis innocuit,cdudo expcditoqj cxcrcitu equeßri, cos tantis angußns circundedcrunt,ut promittere coges xentui feparationcm.armadeponcrc, amp;nbsp;domura unumqucmque petfe inermem recedere. Qjo quidem dcfinico,plurimifecxs armarunt, rcliquiuctofclopetorum fuorumpulcbritudincm 8e concinnitatem admirantes,cxarmati nonpetmifetunc»

Quod cerncns claffîtas buccj'na Ggnum dedk. Aduolanfes tune e* c|uitespronipci(amp;niifclopetariosinos adoriuntur, adottos truci* dabant* AtqueEoc modo ex improuifo magna amp;nbsp;cruenta Jades acciditi

Interea temporis magnapopuliruina,Coloniæ uidelicct grafi fabaturmultis dicbu6,adco ucpluriraahominum miIia cxtinguc xentüt.tr ibunalia clâudcrentur.gymnaGa deniqj oc Juderêtur.Die ticroGcrconisproximo auguftiffnmum altarïsSacramcntumcu icliquijs Martyrû amp;nbsp;Patronorum ('quorumillicin pace corpora quiefeunt amp;uenerantur3circunlatum eft folcnnitcr amp;reîigiofc,8c confeftim pernicics illafæuirc aut ultra infeftare defiju

Hoc etiam feculo,Carolus Hifpaniarum R. ex manum robugt; âam contra Barbaros ïnnruxit.quosprclio uicit, amp;nbsp;quadraginta milia ex bis pctcmit.Ciuitatem quoq? opulêtiflîmam ipfîsuiade* mic,adcraptam fubiecitfuæ ditioni,ablatis indc fpolüs præcioGfE# mis,exquibusGgnadncmiiitanaexquiiïtifïimaCæfariMaximif liano auo fuo miiït.

Eadcm hæc tempedate Maximilianus Imperator comitia cele# brabac Auguftæ. Qmbus etiam diebus labentibusliteras fupplices adLeonem Pontificcm maximumfcripfit MartinusLutherus,lt;j inter estera hoc fenfu uerborum utitur.

Beatidime Pater, offero me tus fanâitati, pedibus tuis aduol^s tior.omniainquam ofFeroqushabco.Dauiuere,intcrficc, uoca, reuoca,excipe,abi)ce,Gcul oifum fucrit. Vocem tuam libenter au* fcultabo,tanquamChriftiuoccm»qui amp;nbsp;refi’dct amp;nbsp;loquiturin te. Si môrtcmcom merui,banc fubirenon reeufo .Inter hæcqucritur quod maîitiofî quidam ipfum grauitertraduxiflèntapud fandita tem fuam.fed immerito,nifi quod propter abufum eorum qui in* dulgentiarum uirtutem dcclamabât coadus Gc tbemata nonnulla proferre in raedifl, difputandi folum gratia, quæ luculentius illus ftrare Ôtexplicare fe ucllc aicbat.rogans ne delatoribus Scobtreda toribusfuiscredahOmnem fuam dodrinam amp;fcntcntiam Pons tiGcis ârbittio fubncicbat,crg3 quem etiam amp;nbsp;Romanam Eccics fiam adeo câdideaffedum cGcic protcft3b3tur,ut temere nihil ats tentare unquaraproponeret,quod31tcrutriuscôGIio uel arbitrio icpügnare uidcretur.quia poteftatem utrinfqj tam inGgncm fate-batur,ut in terris nuila Gt quæ huic queat adæquari.dempto Chris fto* Pollicebaturinfuperpopulum infuiscôcionibüs feadhorta*

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.i -ÎRl»

turunji romanafrtt/t EccIcfTam omni honore profequat^r* nene exempio fuo oflPendatur.quia quorundamabpfijonib. corapulfps fuibtjaod iudam a'tquecondignarareuercntiam illinon csà||bo* crit»Deinceps autçmîftacuifTcfe aiebatjOmnernfuam fcien^j^fn^ftjo* dium.mentemqucfübmiïcerc deercto fummi Pontificis amp;pr^bo* rum omnium,nccïoIbmBibnéis fcriptis.fcd c0ciIjqs,QmnibAI^9MC Dectetis, amp;nbsp;Canonibüs Sand'OTum patrö ftarc Sc obfeiqaiç uclle.

alTerit.acram Aiïtkhrifti fedenierc(âame£reR.omær NÏb^fldc tifieii aliter dignum aut opus^ffe.quodnon apertis ^^xpreflïsfcriptiugy in Cam«n«t. facrîâlgt;iblôs contjhéfot.Aliaqae his fimilia non paucaproqüncü af, quæ Ca^olicri Sc Chriftianæ dodrinæ ^terppore ApoftolorS ufqne tûncafîert^ Sfpredkatæ.èxqiamctrp^^nqrfantur.I dçirco Menteredodîuiçi, LuiheF^ßcrniaofapjjg^qtiaque dogmata, liïónibuslongè'nerifÏïnïispa^ritcrJj^ djuu^|çConfutab^ç,adcoqî nouæ amp;inauditædÔëli-inæfefcgnauitcr feu etiamgraaiter oppoi e nebant. Inter qüdîÇpriraas facile tenet Dodox IoannesEccius.trif ufriîihgùarumE^tbraicæ.Cjrécæ atqjLatinæperitiflîmus, ^lterc^ rat ^yTuefter Prieras Domihi canus.Q^ibus contumcliofc Luthe* tusrcfpondit.cofquè irrideris, doôtrinaq| ipforum,hominumps fcriptauocabat, Sttalcseflequifolius Thomæ Aquinatisfentens tiam proferrent. Ait Sylueftri dida Cacodæmonisefle corn men« t^.cx quo Luthero promptam amp;ferenafn.fübmittendifefc Pontic ficis E^omani iudicio uoluntatem omin^tç^^

Qu^mobrem ctiam Sylueftrumcriminabaturblafphcmum amp;nbsp;aflentatorcm.amp;indiesfeuiebatfcrocientc ftilo.incantumutplurea c numéro Catholicorum errorcm ipGusatro fquoddici folcQ carbone notarent. Hæc uelitatio interLutherum amp;nbsp;orihodoxoa fenfimcxcrefcebat amp;augebatur,intâtum ut ctiam rumor illius ad Cæfarcam Majcftatem peruenirct.Quo per motus Cæfar,ad Pontic fieem Max. protinus fcribit,quod nimirum relatu a fidc dignisaci ccpiffet.Luthcrum ilium dcmultis difputarc amp;nbsp;concionati.quorS maxima pars hærcfimfaperet. Quapropter Pontiffeem hortatur, quatenus authoritate qua pollcbat raaxim3,omncm hancconcec tationcmprohiberet.Qiiodrifaccrct,operamfe datumm uiciHîrn fpondcbaGutinterdidiJpfius uigorper uniuerfura imperium ob fcructurjoburque fuura obtincat.

Citatur LntKeius R. o mam a Leone Papa^qui amp;litezas ad Cardinal ieni Caietanû mittîc legacione fua in Germania fungentcm : qbus innoicfe intclJcxiflc,quod Luthcrusincôcionibusfuisôflibris pa* fïîmpciGcrmaniamarticulos aliqt impios Ccab EccIcGa Romana reieàos proderct.cuiüs fei ßiatia tcüac fe ex afFeûu patcrno. Hies: ronymo Afculenfi Epifcopo comiGne.quatcnus is ipfe in LutherS citationem cfFicerct Romae exc^ucndam.fdlicct.ad dcprimenda illâ Lothcri tcericatc acqj uccordiâ* Nâ dodrinæ fnæ ratio oc rcd^ dituiusillicefret. Q^uinibilominusbaccitacioncnonfolam non cmendaflet feyquinetîam ucloti in hxreG fua obduratus.fçriptafu* periotibus longe détériora edidifTet.Eajppter bortatur ipCum om* oem ut diligentiam impcndat^quo Lutnçrqs Auguûam per duct poiTet,ibiq; aiferuari, doneeifihmc cômoditwRoma dcducerec» QpiproutpOcniteycamp;rcffpifccre uidcrct,crratifui ucniSqq) impc traree,atq; eade ratiâe^nEccîéfi^qüx panitetes nûq excludit) ad* mitterer. Quai fi cotcncrét, ipfum anathemati deuoueret*

Dabat infup RbWïnus Pontifex iitetas ad Çridcricû Saxoniac Ducê tûc Augufix manetê« qbus eum ipfum comoncfacit.majorcs feu anteceffores fuos.familiæ videlicet Saxonicæ.RcligionCjdiuia n oqj timori addidifr.fuïfre,adeo ut c^ia incrcdibile foret quod illç ab indole ta præclara.tatrtaq) côfiaotia maioi^ defiedcret.Quapro pterreligionë Cbriftianam exempîo maioç^digniiÇmo prafditus, fortiterpatiq; coftantia defenfarct,çotracum qfccüsatqjdecct de religionefentit cadjg3ret,quû idc iîlc hô folum infiituti atqj^fcfa Conisfüæ obioifcerér.ücrumetiâmodis quâplurimis^rfusmal» tiofeex infueta quaB^ temetitate a^uerfua cs^nolicâ Cbrift i eccles fia dclinqaerct,q denïq; iaditaret fe ncminc formidarc aut reuere tbfauorc atqj tutclafrctus fui Piincipis,Hince(i qjipfum adraonie tû üclit,Quatenusfo08'amp; bo^^anteceifo^ç^feumaio^ nome ac des cusfeduieppendat, quoniam hæc res ad fidei negociû attineret, adeoij permaximi momentiforet.Curaret igitur amp;eniteretur, ut Lütbcrusci fiftcrctor.amp;ficutiquæredo amp;refpôdcndo inucnirctuc innocens.itaillæfum domumreuerti concedcrcC»

LutherusaûtRomâfeuocatô intclligês,ut inGermania caufam füS tutius trSGgcre poflct,cfFicitgt;amp;ab uniuerfitatc Vuitêbergéfî litc las ad fommöPötiffcê ingrâm fuiipfîuscôfcriptas.recipit.in qb, negotiû LuthcriFlofculis rhetoricisjgt; fuaipfoç; uirili exornabât, Jiäitabantq^.cö qdcmRomam accerfitû efle.fcd p corporis imbc« cillitate» amp;nbsp;itincris difFicuItate periculofagt; ipfum comparcre non poflcThcmataetiam nônulla difputâdi potiusquâ alferédi caufa

LIBER, t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XXIÎI.

ab ïîlofujflcproduits, qdfane m détérioré partem interpretare^ tur. Ncqj uero eis decrcuilTe apud feteftificabantur aliquidqood Catholicærepugnaretecdenæ pcrmit'tere,ncue deprccâtiLuthc;: io dceflentjhaiufceargumcticófedaab ipiïs efle Epiftola aiebanf»

Ad Carols quoqj MikitiumLeoni Pontifîci Max« a cubïculis, codera fere tenorc liter as mittunt.quibus Lutherû ôppido cômen dant.teflanturçj irafeaffedos efle ergaKeligiônera Si R-om^nS Eccleiïam,ut fi in Luthcro aliqua calumnia uel error dcprehendi queat.id nequaq diflîmulandûipfîs eflc.Imo mû DuxFrideric^ ils lü ucprobum uirSreputaffet,noncuafifle inultum. Quocircaros gatûeû uellent.utefficiatquoLuchero in Germania apud iudiccs uerioresfiucncutrius partes caufara diccrccÔccdac,cum(j demu palam futurs,quam omnino nullam teraere uel infoléter occafio^ nem tumultuandidediiTet;

H is igitur fupplicibus litcris effedum cft,ipfo quoqj Duce Sajs nbsp;nbsp;■.,

xoniæFridericoprocurante.amp;apudCaictanûAuguftcinterceden^ ' ƒ . te.ut Luth, pmitterec caufam fuâAuguflæ coraCaietano tradarelt;

Venit igit Augufta menie Odobri.ubi totû cgit triduS antcq fefeCardinaliCaiecano exhiberet.QupdtamceorS qbusLuth.aFri derico Duce fuerat comcndat’côûiho fa dû cft.ne uidelictprius Car dinalé coueniret q obtentis ab Imp.Maximiliâno litcris,publicam fidê acteflâtibus,pceperât.Quibus acceptis ad Cardinale fcîe cofert.a quo fercno tS uultu tû animo cxceptus cft, moxqj paterna admoi none interpofita.duo potiflîmS ex decreto fummiPotificis ab eo^ de illi^ponunt,q pftaredeberet.Primû ut reCpifcat,crratnfqj fuoa leuocet, quos ante a eifutiuerat. SecSdû ut ab oîbus tû fcriptis tû côcionibus côtineatfe, qbus Ecclefîapfurbaripoflît.His aût Luthc rus fubjecit : Se necdû plenc fatis aflequiicti fcripto feu cocionif bus alicubicrraflet.SinfccusdoceretpotiuSjparatiflîmûfc auditor rêfore promittens.QuodcSlcgatusipfeApoftolicusmultisargu* mé tis cû ex authoritatibûs fcnpturæ facræ petitiSjtfî ex Canonib. ‘quot;‘i' Cociliorû cfFiccrcnitcrcnadeoqjdcxtrc, fîcutLûthcruscôfiftcrc nô poife fe côfdcrarct, dchberâdi fpatiû illepetit. Pofleroigic die reuerfusad judicefuS Caictanû, pfcntibusquatuoruirisexordw neprocerS amp;confiliariorûCæfaris,protcftationefuâcxpræfcris pto fit iccitauit? Ego frater Martinus Lutherus Auguftraiauus; proteftor, me colcre ôlt;:fequi fandam Romanam Ecclcfiam, in ómnibus mcis didis amp;fadis» præfentibns. prætcritis, amp;nbsp;fùturis«.'

Quod fiquandoqjaliquidaliudfecero autfcci,hoc ipfum pro nia hjluhaberiaccipjque uolo.Sic, nimirom hac proteftationeLuihc rus cxiftimabatlccoramCardinale amp;Senatu imperial/afufpitio* nehærefeospurgare.Cætcrû Rcuerëd/fl’, D.Caictanusfc/cbatiHu longe d/uerlum,a Catholica amp;Romana Eccicfia alieniffimum, amp;nbsp;docuifleamp;fcrjpfifle. idc/rconondcßititnequccedere priusuo* lüit,quan;cxprcflefuoserrores ipfecoramrecantaret. At Luthes rus nullius fdeconfcium quodpalinodiadfgnum uidcretur.afFic mat« identidem negat fe quid egifle aut docujfle, quod facris litc r/s amp;nbsp;Catholics Ecclefiæ documentis, quin ct Dccretis PÖtiticum aduerfetur. Et quoniam homo effet amp;nbsp;humanura fit errare, ucllet idcirco iudicio amp;nbsp;tecognitioni Ecclcfis fe fubmittere libcns, alnfi« quedod/oribus.præcipueautem academiarum nominati/ffmas rumprofefforibus,Friburgi,Louanii amp;nbsp;Bafiles, Quodfinecifiud Qu4ji|),r quidemfufficiat.eandem iubmiffionc VniuerfiiauParifinæpræ« «f«ftaretjquam multisnominibusamp;encomijsprofcqucbatur, camlt;|î dtMi. parentem dodrinæcompcllababquæfempcrChriftianiflimainqj difciplina facrarum fcripturarum omnibus alijsprsluxiffct. Ta^s metfi non longe poft aliter de ea loquitur amp;fcrjbit.]Non content tus (gJturCardjnalis præftita ilia proteftacione fiuc fenpto illo.exi* git a Luthero ingenuamapertamque articulorumpropofitorum notitiam amp;nbsp;refponfionem. Quæricergofecundo Cardinalis,nuni plane uellet fuos errores retmete, an potius eofdem excufare, feu defcndere,3c in fis perfeuerare.Crenens aute Lutherus rem agi Sher”um îf» Ictiojogat indulgcri fibi, ut fenpto ad articulos^pofitos refpons prim drmonj deat,annuit Cardinalis. Turn perplcxamamp;obfcuram refponfi^ cornponic,præcipuos negligens articulos.quales erant illi de i«/?i7drf:ebu mcritisSandorum,dcconccftioneindulgentiarum,demeritisbo MprmoJi mni nofum opcrom,amp;fimiles. His itaque prætcreteflîs incidit in De^ rn rrffS . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i -i

»4.«« uniNf ere turn Clementis Paps,tn quod temerc commentatur, nolens ils tipripfurû lud ad defenfionem Cui errons articulis fuis conferrc,rogatque,ut jnolcftailIapahnodjaleuctur.^Papæreconcihetur. Interim anw maduertit Cardinalis ab Luthero hadenus aliud nihil fcobtinu* iffe^quamuanaamp;inutiliauerba.atqueitaeum apudfeftatuiffein crroribus fiue hacrefibusperdurarc, obid tertio ad Lutherum ta# lia dida tulit.ac ferio fic alloquitur.'Mihi Lutheic incumbit,nifi p3 1/nodiamprsftes,produdifquearticulis acquicfcas, ucca in te me# dia pec

per tentera cjuæ fölcnt in te cuifiraiîca.péfciriâces tiideliccc pcrlt; tentari. Et GrcGpifccre tergitictfatistipäge hinc.ncc lae fruftra coÜ Oenias amphus.

Oie nero tertio timebatLùtheroà ne forte Cârjinalîs itixti mandat! fui rationern atquc præfcriptum, ipfurti caftiget, Blandaà itaqueliteraaferibit illi.agcnsgratia« profolita erga eurti diligent quot;■ tia,acparatam fe teftatur quibus poifet obfequns-gt;oranibns Eomi n ibus fuccurrere «feu gràtiHcari ni^is.GmuIatque fuam in fcriben« do temeritatem agnofeit, amp;quod dignitatem Pontiiïciarn,prouc decebat.rcueritusnon fit,fcd idfaâumeiTe fuotum adüeriario« rurayStindulgentiarumprsconumcuIpa. Veniam deprccacur«fë deinceps ooluntati amp;arbitrio PontiEcis in fuis concioh ibus acq« éfeere oeile proraittic,fîmulatquere quidem promptiffîme Ponti» Ece paraiiTe.quo d fdlicet Auguilamgt;ficet fatis debiiis ait ocrieriiiJi itioereboctamardoonurica meconfeâo; Sedqüoniarhttidoi neceifaria non fuppetant,domum ait redire decreui» Sibiadb^c i ncceflarns faiscflcconfaltum^ ut negledôCardinalèappelIacioi nemad PontiiïceràefFiciatiqoodtaraen oper* pretium honpu« tanec.NihiIominus fehocamitôtumconûliüm nondcbuifpe^r« fus repudiare,pociHr(niim quum fuo Principle âaxoniz Duewbu« ^'ufraodiappelîatiomagis grata'c^ani!recantatiofotet.

que id generis plura ad Cardinalem dâbac. Vetum ad estteros tnul« lo fccios,ôtpalam ôcaperte.Cardinalertt appeilabatTyrannum.füs per bum amp;nbsp;indoâu m.tx in adis fuis cft tiideré. 'Quinetiam’in fua 5f»iVlt;nâj ßi ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 • nbsp;nbsp;, 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;modlimut

appcllatione queritur.quod indolgentiarum prxconeslpftirn gra» bmi» «ffdu» uiter amp;qaidcm faifoob indulgcntias dequibus tamén nihil affiis tiomt n^rr^t madet/ed folum difputaiTct.ipfuni tradoxifferit.

QnaproptercontrooerfiamEóecaularaadreêognitionfPón tineis proborumque niroturii dediiîet, qui banteâdeitl caufain Bpifcopo Afculano StSiluedro PrierattconcrèdidiiRt.qûumta« rnen bi parti contraria mag is fauererït, adéoque caufam ipfîds m* tcndcrc amp;iodicareincptosfore,proptere3pctiiflèt»utbxctècôgni do uiris in Germania doâi(îîmi3comittctctuf, ittichirnirutnöbi extraomnempcriculi alicuius metum agerct. Mbdo uerÔ^Pôm tificcmipfüTOuoiuerfum ncgocïum CardinalfCàiietanocoriimi-ETc.qui uoluiflct fua ut dogmata recantaret. Ad qui rtfpöndi* £fct illc; Promptura fc effe non folüm caufara ipfara excellent i»

orîbus Academf^ümo etiam Ecclcfiæ Romanæ fubiicerc, QUfc ncquiuiflentJedadPalinodiamjnftanti* fatit biutt'. oscocgiflc.Cutus icigratia quum ipfe (e grauatum fcnfißet, ob id opMifbr« ipfumdccrcuifTet ab PontiffccRomano.quaG minusin hàctaufa cxcrcitatOjiudicc.adalium Poctifi'cem mag is fo lenem

ftæ Lutherus dimi(ît,qux a fuis aßeclis ibidem tum promulgata SC adixafuic. AtqueitaLutherus fe fubduxic. t

Poft difcHum oero fuum publice amp;nbsp;priuatim legacum ilium falfo accufabat tyrannidis,fupeibix, inftdelicatis, ignorantix amp;c« Deniqi in epiftolafua fecüda ad Leone x.gtauißnmcftmul amp;calüs oioGlEme illü accufans^ait: Notü eße arbitrer tibi,qd mecu egeric Cardinalis S.Sixti.Legatus tuus.imprudens amp;infodix,imo inHde ,lis, Incuius manu.obtuinorninisreuecétiâ»cû meamp;omniamea pofoiftem.nöboc egit.utpacê ftatueret.qxinoueibulopotuiftec facile ftacuerexCo ego tü ^mitteré filcntiû jamp;fine caufx mcæ faâult; tfi,fiaduerrarôsidêmâdarcc.Athomogloriæ.nôcôtentus eo pa* âo.coepitadücrfarios ivftiftcaiegt;li(étiâ apcrire^amp;mihi palinodiâ fnâdare;td (p in tnâdatis ^rfuanó babuic.Hic fane;gt;ubi caufa in op^ timo loco erargt;il{iu8 irlIpofrunaTyrânide uenit in multo peiorê« Vnde qcquid poft hcc fecucû cft.nô Lutheri.fed Caietani tota cuW paeft.q ut fîlcrc êequiefccrfinô eftpaflus. Qupd tû fummis uirib. pofeebâ. Qiiidenimfaccre^ampliuadcbuiCErgo utLegati^q; ait âor uideretur.amp;maioréindefamâfidêc^ amp;authoritatéübiacquî teret,fcripGt in Aâisfuisyquod illenullamfyllabâexfacrisliteris côtra ipfum^duxerit un^ »neppofEtetiâ,fi maxime uellct.Cô* tra ueto.obifcciptorasattuiiftctLuiherusiLegatusdecordefuo ef fînxeric glofa8«riuxta longâ Rc.Curixcôfuctudinê. Quarcliâia facris literis, Stacc^ptis traditiôibusuerbifc^ hominû, faâû fit, oc Ecclefia Chrifti non mefura tricici pafcatur,nec uerbo Chriûirfed nöraro temerûate Scuolütate alicui’’ indoâfiim adulatoris regaf. Steo^feceric noftrx infalicitatis magnitudo.ut adreuocationem Scabnegationem fidei Chriftianæ ôi (acritifiimx feripturx incipiSc cÔpclJerc.Eiufmodiqucrclis auxitLucherus apud q plurimos fibi ^aemfauorc amp;cxiftimationé,adueifarnsueroodiô amp;côtemptfî» Âufusitacp fuit,etiâProteâoris amp;Principis fui autoritäre, Vui« . tenbergâ publicoferipto citareqslibethæieticx priuatis Inquifito ics^fî g uidcantur/îbi deuorare ferrû, pctrafque dirûpere, ut uenû: ant dluc cum ipfo difputacuri,hakituri non modo faluura condu^ âurtt

âam, fcdcôamliberamhofpitiamfampCafque a Principe. Hæc Si id genus molta iaditans.fibiqoe fcripturarom periiiam præ omnibus arrogans, plurimosin partem luam traxit :cl3mitans, non foium fcholafticos Theologos, ucrum etism Papara ipfum eiufquc Decretales uim facere fcripturis, eafquc torqucre, ac ira» proprie Si abufiue intelbgere. Exclamabat igitur aliquando in tas les, qui aliter quam ipfc uellet, fcripturas interprætantur.quod iînc -Ccntuplo peiorcs Torcis; Qiwniam ucrburoDei,quod omnia fandifî'cat, federate in nibilum ledigant Simulabat quidem baiuthtri. eo tempore blandioribus uetbis modeftiam, humilitatcmquc Srobedientiam, at partem fuamiSf audiorem Si commendation remredderct; Cortameneiusfcmpetcratinmordacitatemfua: ;

perbiamque Si rebellionem ereâum. Quod fane alicubi ipfemet palam fccit. Ait cniro in Adis ad Ledorem: Pofteriorem ren: fponfîonem mcam. etfîcum multa reuerentia dedi, ac udut in arbitriumfummiPontificisrepofui ; Non tarnen id me feciiTfi credas, quod de re ipfa dubitem, auc animi fententiam fîm un^ quam mutaturus, fed quia oportuic leuerentiam feruarcei,qui nice fommi PoncifTcis fungebaturi Dixerat autem in ea refpona ßone.animara fuam paratiHiraam cedere.tnutarc, leuocareôm»!

nia, ubi aliter intdligenda eHc cdoda fuerit ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t

Quomodo autem doceriqueat, qui animi fententiam mutf tatarusnunquamfuerat C quinon foium Legatam,fumms alioe quieruditionis uirum» quem Si Lutheras ipfe inGgnibus doti* bus» praefertim iudicn acrimonia donatum fateretur : fed amp;nbsp;Pons tiHccm KoroanumLeonemX«reprafhendcbat.QuiSylueftrum Prieratem,facriPal3tn Magiftrtum,fimul cum San. Thoma pro# teruiHime conte mnebat : calumnians utrunque* quod nudis uer* bisincedantiGnefcriptura, Gne patribus, fine Canonibus, denis qoeGncullisrationibus. Mera igitur uerba dabat,cum xeuoca« turum fepromitteret.

Cum autem B^euerendiflimus Caietanus abitum Lutheri re# fciflct.Fridcricum Saxonias Ducem certiorem reddit, quod Lu* therum affedu uerepaternoadmonuiflctquo rcGpifccrec, com nihilominus contumacem perftitiße« Sc clanculum fe fubdu* xiffe. Luthcrum quidem rem fuamGcagerc, non uteerti aliquid deffniattquum tarnen in conciftnibus ad uulgum ab errotibua nihilquicquam difcedat,fedin j^s perfeueret: Quod fane per* miuendom non effet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C iiij Idcirco

iddrcöadmonftümilîumbabcrct.utrationcfuæorigims il* laftriiirmse habita Lüthero minime confentiac, neue eredaGncc dcnique doâtiüam fuam erioneain defendac« autpatiocmetur.

Ad hsc DuxFiidericus refprofidit fèfé eürafie.utLutbcro« Auguilam pcteret.nec ultra quod ageretjhabereh Publica bac refponGone Duds Jama erat f G tarnen hic ucra denarrat Sleyda* . . nusJquodLutheiiia DucemGhiaddiâifîTmum fcciiTct, ctadcui* ciQim ille ariogantiot Sgt;e pcitiâados redderetur.

r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;NNO inftauratæ fatutis M. D. ^ix. die duodecimo Menfis

An. 1 ƒ 19 jfxla«uari),falicis mcmoriæCafar Maximilianus,anào ztattf fuxlxtq. uita defunâus eG^menfé deinde lonio comitta ah Ai* chiepifcopo Mogûtino tit fui mtineriserat,indicunc',Gmula€obà tum Imperatoris Maximiliani csteris ekâoribos exponem hoi^ tatur utHrancfordiam adMoenom fîtam conueniant,uhi nouuoa Czfarem Romanumdefunâofubflicùancatque décernant« a4 diâom itaque diem eo conuenerunt Albertus MoguntinU8.Heis tnaonus Colonien. Richard us Treuiteft» ArchiepifcopiXadoui« lt;ùs Comes Palatinos, Pridericus Ôaxoniz Duxi Toachtmus Mar* chio Brandchurgeü.LadinaussSternenherg, Ludouki Regis Vo^ gariz atque Bohemiz legatos« Hi igitur par iter om nes die Des cimo oâaoo meóGs luni) templum D» Gartholomei pro fnelkiotf aufpicïo orandicaufaingrefpjdiuini fpiritus gratiam implorant^ poft Sacrificium Miffs magnificedecantatum eft. Quo tandem complecojolitum iufïurandum inter fe pubïice przft iternnt« las dedigreiïiinfacrariumilliossdis decenti or dine procédant. Ac tum quidetn fermonisinitium facitMoguntinus, Scdemagnitos dinerei propofits locotùs» adconcordiamcoshortatur^amp;mub tis in medium produâiscxcmplis, quantum malorum inoexerit in Germania, Pattom memoria, Eîeâorum diffenGo demons ftrât : ut autem nunc omnes idem uelint atque fentiant.tanco mas gis requiri, quo graufus a Turca perlculum immineat, amp;nbsp;da ali^, qui Germants difltpattonem roachinantur* lamcp ïn^r^ djgnitai duobus pro^urabatur, Carolo uidelicct Auftriacorum

PrincipiRegiHfipaniarum.amp;FrandfcoVaîcGoFrancorüRegû Legat!Regis Caroli Moguntiam perueneranc .quarto mibac rioFrancfurtodi/lantem.GalIici uero Côfluentiæ fulVôicerunt.q» eftArchiepifcopi oppidum, ubi Rhenus S^MofelIa confluunt, V« trig; per litcras amp;nbsp;intcrnuncios Principem quig) fuum Eledorib, cômendant.amp;quæcunqî pofTunt adhibct argumenta,quibusper* fuadeanc.GalIi cum primis quifuamtaufam non tamcfle gratis ofamfacile intelligebant.eo guod lingua, monbus, inftjtutisa Gcrraanis differrent, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

SuperatisHeluetijsGalliæ Rex Infubriam quoqjtenebat, fed qgt; adfuiregnifalutem propeneceifariamefreduccrct.Heluctiorô amicitiam magnis iaduris amp;pollicitationibuseam anno fequenti rcdemit» Nunc ergo cû in hûc cafum tes deueniflet.a morte Max* imiliani,miflîs ad ipfoslegatis, quamobremcupiat defignari Cæs far declarat.ffmulqj petit utfuam apud Elcótores caufam promo* ueant.llliquo tempore amicitiâcumeoftatuiflent.ecclcfîam Ro* manam ôtlmperium fe dicunt exccpiflc.ad Impern uero Maieftatc pertinere.utfîntEleétorum liberomafuffragiaznon ergo Gbi lis cerelibertatem banc ullafigmfkationefuæ uolûtatis uiolare.Siccp dimiHîs legatis literas ad Elcdlores.amp;qoid Rcxcupiat,quid etiam ïpffrcfponderint.cxponunt.amp;nerationem eiushabcant,quin po* tiusGermanum aliqucmPrincipemcliganthortantur, amp;deexi prompta in eosbeneuolcntia prolixe pollicentur.Sed amp;Leoni de* cimo fcribunt, Sfquoniam fit ipfius,inaugurate amp;conffrmare deG* gnatum Cæfarcm.pctunt, illuc toturincumbat.ne munus hoc ad externum aliquem Principe deuoluatur.Adhæcille:Reges Nea* politanos efle Pontificis Rom.bcneffciarios, data iam olim fie efle depadum.ne Romanum Imperium appelant, fed ut altes lutro fintcontcnti,huius etiam rci fecommonefecifle Principes E Jedores ne temerequicq attentetur contra poteftatê Ecclefîæ Ro* manæ. Quod uero alicnumipfehuicdignitatiaptumiudicarit.in caufa fuifle nihil aliud q illiusexcrcitatio.magnanimitas.cæteræqj uirtutesqbus.ifipfepræditus cflet,cuius uiciflîmpotentiâ cuperet, incommodum publicum cedereprobariqj .HæcLeo decimusad Heluctios, neminem tarnen nomine proprio deflgnans.

Vbj uentum eil ad confultationem.Moguntinus comunicato priusconfllio feparatimcum SaxoniæDuce Friderico,cuius aus thoiitas percelcbiis erat,caufam inchoat,flcquepræfatur;

Tota præff mis negotii ratio tribus difFicoItatibos cößat. Nurn tiidelicct Frâcifcus Francorû Rcx.an uero CaroIusR ex HiQ)ano rftim,utrumpotiüsGcrmanus quifpiamiîtcligendus. AdGalluç attinctjcumfitcxterus amp;alieDJgen3,legjbusJnoflris8eiurciurando arbitror nos impediri, ne bonos illijmpcrii dcferatur. Deinde ctiamiïnatio pcregrina non obfirtat'tamcncRcpub.nôeftj^ptcc oborturabella inter Galliæ Regé amp;nbsp;CaroIu^auiisijccspitciTein!» fénfus,utetiam bellum dehunciarit.AdiIIumAuftriapertinet,qu5 hicfuoconabic adijcere domino,qucadmodùranupcrquoq) Infu briamadiecit« Qüominus aütidillipermittamusjmpcditgloria Maxim 11 ia ni, qui optime de Imperio mcritus eft, amp;auusCaroîi. Quinetiamdum mecumreputo quodGalljæ Rcxfolusfercoms ma tenet,uerendum fi eû nobis deligamus.nc noßrx libertati plu rimumdecedat.De bcllo Turcis infcrchdo grapdia pollicentutJ optabilè quidemiQudeiTetyacinprimis omhiü maxime falutarc, neq; fcio quanti lit momêti GermaniæcûGalîpsamp;Italiàfaâa cô* iunârio.Verum illcpotcntiam atqj uires omnium primo uolct in Caroli Prouincias experiri.tentabit Belgiû.aggrcdict Ncàpolim, camqj uelutfibidebkam Schaeicditariam recuperate üolct,quid an Bt ifta faciat.rios ilium armabimos l'Quoniâ igitur amp;legé, Siivie^ iurandojamp;charitatecômuriispàtriæ impcdimur,eqùidcm iïteoc amp;ccnfco ilium minimectcandum cflc.SiueroCàrolifortunâmc raorcm,ac dotesanimiipfiqsponderare uelim.hicmagis proba« bitur .Nam amp;origine Germanos eft.amp;multasobiinet^uincias îm péri) beneffeio, neqgt; cômonem patriamfinet aliqoa opprimi feru* tute«8tde non transferendo imperio,uel imminuendo iure ac po« teftatenofttaftp potilfîmeHifpanorumui poflctcontingcrejff-dem nobis dabit per iufiurandü. Veruntâmeri inter cætcra ca plus me mo.uenhquæ deipffusind'oIæperfpedahabco.Nam amp;nbsp;Rcligi onem amp;iufliciam ßtpudicitiamamat, omnemqj fæuitiam edit amp;nbsp;ingeniocerte ualet,hæ fcilicet uirtutes ilium ofFicpperpetuo côgt; monefacient,utrempublicam cutet.

Quifamiliariter noruntualdé prædicant.amp;fipatrcmeiusPbi lippum.fiauum Maximibanum conffdcremus, dubitarenôpof-fumus. Actatequidemeft non magna,fed tarnen idonea nunc 8c matura rebus gerendis. Vtetur etiam aui fuiconßliarns 8t Germa niæ Principibos aliquot delcdis. Non igitur opinioni contraria ' acquiefeendum uidecuc. Quare cum poteniia amp;( uittutibus Gallo

hS Cc inferior Carolus.nec inter Germahix^cërea tdiqaus Ct (|Qi Imperg libertatê Scimmunitatéredius ualidiufque defenfare Jeu etiam famptusCoe pioducäandoinhoCea exercitas.Cuepro co' gendo concilio nunc fane maxime neçelTario fuppcditaie queac« facia dignam ac æquam fore puto oc Carolus cligatur.

r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

Hadenus cum perozaCet Moguntinus Epifcopus t ogabac eos'cj confederant^ut quifc^ fuam fententiam apcrire nellet. PoA breue autemcoUoquium^Epifcopo Treuircn. magnæapud eosomncs exinimationis.proptcr eximiam fuam eruditioncamp;expcricnciani innuerûCfUC fccundusipfc poft Moguutinura dkcrct.quodfcncw tct.Hic ergo a uaticinio cuiufdam Cquipfagierat poft Maximilian Tre«i«. num neraine ex pzincipibus gezmanis Imperg gloria potitur urn exorfus,Modoaicres Ccapparec«quafieodeuergereuclit,cCR.clt; lt;nbsp;t tiercndiflimus Moguntinus,{qui multa ccrcc prudent« dixit Jad idfpcdct Si propcndcac,ut R.cgnipoteftascxt«no conférât. Vci rum enimucro ran or fura mop«e, quur is Hifpanum Franco an« teponat.Mifereorprofedo raodernoGermanix ftatui.Si narnm raaiores noftros fortiter imiteraur, alienorurafubCdgsnihileamp; let opus.C^uum enim hos ipfos interpellamDs.quid amplws faci* rous.quam quod nos fcruituti fubiugemusCSed huic quærcîæ im^ jnorarinolo, quinpotius codem ordine quo ReucrcndjICraua Moguntinus ante me dixit, utar, amp;nbsp;principio quidem didurus fum deconftitutione feu ordinatione R.egni*amp;lureiurando noat ftro.Igitur cxiftirao rationcra conftitutionis huius,amp;fundaroêîs tum in hoc conGftere.ut fcdicct Alienigcnæ.hoc eft,qui nee in Gee mania morantur,nec Principatum ibidem,neque fubditos ullos habenc, repulfam patiantur amp;excludantur abeledione.faltem ne I mperg fublimitas ad exteros dcuoIuatur«Q_uod G uero iam mens hæc ordinationis illius Cc,eadera raticne nec Hifpanus Ccuti nec Francos eligi hie poterit a nobis. Quoniam autera Carolus R.ex dorainatus aliquot Rcgni noftripoflîdcac, amp;idcolmpcrioprae« «ciendüs Cf, quur non etiam Rex Francifeus, qui Infubriaro 8c Regnum Arelatcnfc tenet,partes utique RegniFLomani.^ Veruni argumditumiftudbifariumprofcquidebemus, amp;nbsp;difpiccrc,quid potiusfitfuturû.QuSantiquitusFrâciaamp;GcrmaniauniusDomi nioparerent.tunc proculdubio regninoftri uigor raaximus erat, adea

r- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*1 • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

aJco ut ingcftti affïciarIstida^aoticsiÏÏiö^*fé^^öns /^tprdor: ßuchiftoriashac dcrc Icgam,€uctjctcrunT^ftaiepcta’rn‘,13rttaus= tem idem rerum ßato» opportunenobïs dSnuofefe offtft,quani certecaptarc ociïiflfTmumforéputo. Inhac meafententia font extraneï plurimvamp;inprimisxjoidérh fummus PontffcXyVeneUimuI tique aljö proceres amp;magiftratus Italiæ. Adbæc ex origine (ïfooe Ff and nos affinitate quadam contingunt»eifdhfjfeftl/gih^ lïobifcum moribüfquc ducuncur.non mcdiocrem nobÏsG'ermai JiisbeneuoIeDtiam amp;nbsp;bcncfidæpræftant.fîc chanobis Srltalis uaïs dcgratüsipforumcftfitüs, própicr uiemnatefr). Atqueadeofibel ÏuTOöobisingrucref.jIico admanöcfRrexerdtus inürült;3iH?mu^, cuifoloendouel awhorarldöpa¥ eftFraiïfia, öiucro luVngariM autltaliam Tureïr irrumpcrent»^d ctiiW^nufn uereorfutuium» maxime fane quum AßanisinfenGnonßntinonne tum tempons iüuaret Imperatorem in uiciniätam magnrßcum Eaberc.^quicon^ junäis utriufque nationiscopnsaciem adueifaifisformidabdcni educciepoßct* Vü^goIaudaAtur Hifpaniab artebellandi.fedquid xinquam mcmorabilc inltadia geßciunr, fineadminicuTögcima« norumCHist^uöque acccdi’t-,quodtum rpßtf mctiusdifientjop« portunahaudquaquam fpeiaie deFemuspra’fidia,quitametfieaa^ dcmdcflinaieucl]cnf,parumau( nibilprodeßcnobisuakliunt,

Nam cum Hifpamanauigatiotubusintentaßt, 8f propemodö cuacuetur ita milnibus uix paucos fané ftipeftdiarios confcnberc emittcreque ad nospoterit, Francos reciperepoßumus in prçcliui fiationarios’amp;commilitonesïn omnem euentum,

ScdHifpaniquicquidprædare dcßgnatumfücrif,moxfit»iucn dicabuntiipfiuostriumphisamp;hononbuspriuabunt, ueflrifque fubditis öfterris imperare uoknt.Tunc frußra ac fero nimis ami^ {Tslibertati indo}ebitis«At Eanc populi collationem præterco, ut de eledione quid fentiaro,edicam, R egem Francorum nobis ß dcligamus.ceflabit omnis occafîopugnandi in Italia.quia Medios lanum iam occupat.Ne ueroNeapohmpetat.noßro conGIio fuafione cauebitur fadle. Eodem modo pacem refundet terris ins fcrioribuSjGroodoquiefcant.nec aduerfum aliquid m^inenf. / nbsp;nbsp;Ego uero interim aßequi nequeo» quid nobis inferiores Res

gfones prodefle fiue obefle poflînt, fuerunt quidem nobis conter* minæhaâenùsa multisferulis, interea tarnenniEiîprorfuscoms niertqnobifcum autfaderisinietunt. Atbitrantut Cæfaris mans data

LIBER. I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XXXIII.’

data nihil omnino eos concernere, communes füppetiasnon mis: nusqaam Angliael Scotiferunt» CumigiturFrancorö R.exinlt; fîgniterpotens fit, Mediolanum pacifîce teneat,amp; ad omnia des nique fitexpeditiïïîmus, maiusaliquid amp;glorioiïus deiîgnabit fass cinusiTurcas debellabit, omnefque uires fuas in id cxeret, ut eoa ex Vngaria acque ItaliapropuIfet,amp;Germaniam adtranquillitaa tcmiirmamadducaf.

Sin aût huic Regem Carolum anteferamus,Deus bone quand ' tas dabimusin Italia turbasCMediolanum repetet, unde diuturnû exorietur bellum. Acintereaquidem temporis, quo nobilis ilia Regio demolitur, copias in Vngariam Turca mittet, ibique uires ’ fuas experietur. Qius tune refiftct,quis ualidara denuo poterit as cicm inftruereîDecerec utique hæc diligenter attendere,necfegnij! ter negligerc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Deniquenemo belli in Italiagerendinouit cuentumîSinans: que Francos ipfe triomphée, Neapolim petitoros eft.nec non aud debit fc confîdere Pontifici, qoi noftra foffragia improbaturuseft hoios inftindo. Quid inde mali qoeatemergere,quisurfnfacile dioin3rit,E dioerfo uidriccs obtineteRege Carolo palmas,nulla nobis fpesfupeftrecnperandæ Italiæ,fed Hifpani cota prorfosfihi uendicabont, nec cam folömodo,qnientiam Imperiû retinereco nabontur. Quid non perpeflî (întfaltera ut Neapolim obtinere poflenttquod amp;fecerunt,fatis mahifeftum eft, idcirco non funt prooocandiadltaliam,

lam deinceps de otroque Regealiquid didurusfum. Caro* losRex fedateôt moderte indolis,de quo ne femel quidem dubito; nam de eoidipfum complûtes aflerûtatquctertantur.Sedcum ad hucioniorfitïde uirtutibusad tantumPrincipem necefTarüsquid inipfo certidifeernerepoterimus.^ Rcquiritenimutilitas Rci^ publicœ.talcmaliquem Principem,quihis una præditus alijfque commodis, Eccleîiafticuminrtaurarcftatumamp;emendareualeat, quemadmodumRcuerendiflîmus Dominus Moguntinus fapicn ter dixit. Cæterom his præftandis RcxFrancifcusabundefufFis cit.Qooniam cxcellentirtî’mi crt ingeni),amp;cum doôtioribos nus^ non de Rcligionis negocio traftat, Gmulatqoe multælcétionia crt Vir.Præterea modetnum feculum Principem ac Dueem defide ratreibellicæ peritirtîmum Scexpertiflimum, fedolum amp;nbsp;fortu*

natum.Nûc mihi dicftc,quis Francifco præftarc hac in rc potent f Virilicas ipfius omnibus fat eft pcrfpcda.Dc Carolo nihil percepi* mus unquam niG quod indolcm ipfîus utcunq) illuftrct, ille ucro maioresfuoshæroicis in immenfumfuperatracinonbus,nupcx* rime uidch’cct robuftamilîâgentemHcluctkamatemponbus C* Cæfaris ufq; none fere inuiâam.commifTo prælio dciccitjdcirco non expeditDucemtambclIicofum luuenipoftponere.

Bene quidem EpifeopusMoguntinuscenfuit * quodnimirö non fatis integrum commodum«^ foretRegem Carolum aliquî^ tifpercxtraGcrmaniâ degerc.nihilominus inquicidem ipfe» ifta reshaud nosoffendere debet. Ego uero magni referte pucofi quando Cæfar in tam loginquis amp;nbsp;peregrinis regionibus motam traheret. Quisenim uelitTurcarumcrudelitatcm^amp;infpcratas irruptionesautbella quoqjciuiliafcdarc ôeamolirkSurgcntcpto ccll3,quisnauimgubernareineipiet,fi Nauclctusipfe défit ÏQuam diuenim aberit noftrarum return certior cffici nequibit,mcndacw ter ipfi plurimi ftudebunt imponetc, nullos in concilium TheuM tones,fedHifpanos tantum adhibebitt Ediâa nunc hæc none ilia côdetïfcd intcpefiiue ad nos tranfmittcC.Et fi quid unius Sfalteria us obtreétacioncfalfoad ipfum delatum fuerit,qoafi iam in Gers mania oboriturum,exercitom peregrinum fecumadducet.QuaM liter igiturB^egniputatisnoftriftatus ac faciès tune critt?

Ea propter fi annoitis.amp;Dei uoluntas cft.ut alienigena Impei lialc corona fibi tollat, mea hæc^pria fententiaeft.ut FracusHiGs panopræferatur.Quod fiuerolex ipfaFrancumeligercuetat,Hk fpanum eadem prorfus necefiitate, deligere,ncfa8cflcconfcqui=^ tur.mcc adeo fubtili opus eft dccreti feu Legis interptationc.quin^ potius circunfpicerc*negocium operae prætiura crit,qo3tenus is tit demnoftrisfüffragps dignushabeatur Princeps,qui manfioncm duntaxatin Germania fortitus eft,quigenere, moribus amp;nbsp;geftis, ingenio amp;nbsp;idio mate Germanus eft. Porto ReoerendifT. Mogons tinusplurima contra hæcincoramodapofuit.arbitratus Impera^s torem propter exigoitatê uirium fuarumamp;impotentiam quandâ pofle uilcfcere amp;pafiîmcontemni. Verum enimuero fi probum ali quem Starmisfirennuum defignemus, poteritutiqî Germania tantxmoliatq; uirtuti fufficere.

NaRudolphus anteMaximiIianû CæfarundecimuSjUiribus cxigüuseratjfcdanimo magnus amp;fortis,qui nihilominus Res gnum

gnnrn tone quidem propemodurn euiicfcens, multifqjpræliis debigt; litatum amp;aflFiiólurn fic erexit amp;extulit,üC uicinis etiara regibus pä üorem incuflerit. Qüanti deinde extern! magnates, pOuiHTmüm autem Ludouicus duodecimus Francorum Rex, Imperatorcm Maximilianum fccerit, faltem ob infîgné ipfius prudentiam èc magnanimitatem^omnibus uobisnotiflimumeft.Siquidem ho* men procerum Germaniæ hadenus ubiq^fed èc nunc glöriofurii Cemagniffeumextat,cüiuslaus 8c honor hon filent nequè uacil* Jant.quinpotiusintegreatquecandide perdurant* lllufiresquoq? adhuc funt inGermania familiæ non paucæ,ac tres quidem.præcii: pucBaüaricä,Saxoriicaiamp;Brandcburgica, quæfane ftrenniioshci rocs habcnt.Qood fi proinde unü aliquê ex his ad fummû hohoris faftigiumjqu^cftimperiumFLomannmeuehamus.amp;noseidem pro uirili,utidecéretgt;fubucniamus,non cft quodexoticosformi* demus,irho fiurià amp;corcorsoriihiamhoftrumciretfehtentia,rca noftræ fibi quam optime fuccederent.ldcirco ualeanc alieni,amp;una ex riobismetipGs decernam u3,ficqj prudentiflîme fecerimus.Cæte rum uirtutis atqj coriftàntiæ iriditiaatqj tcftimonià de his qui no* bifeû funt qua plura habeo, amp;nbsp;ideo animus eft uerbi caufa aliquid dicerci Côtigicaliquâdo ut Matthias VngariæRex.uirtute amp;for* tuna militari clarus,Patri tuo, Friderice, bellum denunciaret, ubi uero uiditille aciem infirudiflîmam amp;nbsp;forte contra feprodirc,fclt; uitia ipfius mox in timoré éxhalans deferbuit,8cccflît.Haod fccus ctiamnunc snodus aliquis adinueniri poterit.quatenus fuppetanc wires ôccopiæ ei.quæ cxcontrihulibuslmperatorc creauerimus. Sieferehadenusperorauit R eueren dilE Treuirenfis,

CæterumDux Sàxoniæ Fridericüs.ordiric tertiusdeindicerc Ccpit,qui pofteag demonftrafiet Francû uigore atqj fententia leg is à Regno Germanien præfcriptæatqjfanticæ.excludi, Rege uero CarolumGermahûeiTe.amp;in Germania raahfionc habere,fubiun* gensäittQ^uoniam Regnünoftrö copiofö feu potcntiorc.'aliquo a?gerc uidetur Principe, quis in hoc Regi Carolo aequandusfit, ignoro,proptcreahunceligcndumcfle arbitrof.fedccrtisinter* pofitis cohditionibus feu legibus, quib. Hibertas Germaniæfirme tur,amp;periculaqDæcomraemofatafunceüitentur; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Cumqj iam fententiæ Dùcis cæteri Principes* aftipularentur, RcuercndiCr.Tréuirenfisiri hæcüetba prorumpenseosfic affaf: ïam raeditor præféhtem ruinam, imminétcrhqj Germanies na* 0 i) «ohi

XXXVL KEB^VM MEWOR.ABILIVM tionieüariatfonem,qua(Ïïn fpecülocontemplor. ïnterj’rn tamen fipropoiïtumhoc ueftrum probatisiamp; ego huïcfubfcribam.

P'’a(äa font aute bæc die xxvj’n.inenlis luniigt;fub cuius nod é fere fubluftrcmfolutaeft confultatio.Dieexindefcquentiiterum con venereac inter fe confultar*’ cæperunt.quos paragraphes fiuecon ditioncs pridie deledo Gxfariproponere uel lent. Dieb us ergo ali^ quotin hanc rem expenfjSjinitoque unanimi omnium aifenfu, propofitos confignatosqj paragraphes,Moguntiarn ubi legatio Regis Caroli colederat^tranfmittunt. Quæ inquam Legatio cura oblatos exhibitosq) paragraphes feu conditiones comprobafleE, jisqjannuifletjdiduseft dies quo iuxtamorcm diu aelaudabihter receptum,elcd:io cum iuffragns ac uotis Eledorura folenniter dc0 dararetur.amp;promulgaretur, Sedfacro prius audite at^parado in æde D.Bartholomæi,adytumeiufdem ædis denuo ingrefli.cle-âioncm feriatim adorti funt hoc mo do; Cætus Elcdorum ams phfsimus ReuerendiiT.Moguntinum interrogat quemiudicaret jpfein RegêmRomanoiura amp;nbsp;Imperatorcaflumidebere. Mox iile Carolum refpondet Archiducem Auftriæ.Pofthæc Dominus Mogun-tinus unumquemquefingulatim fcilcitator qui hifee dw gnitatibus idoneus ipfis uidcretur. Refpodet quifœ,Carolus. Ac* que hæc concors eledio liter is defcripta uniufeuiulqj Eledorisii* gillo communita fuiu Coiafuocata ac prsfente iam tota nobilium telebrifrequentia.amp;promifcue plebis multitudinc ,proroflrisia temploD^BarthoIomæiReuercndiff.MoguntinusfeftiuepopuIo declaratjRegemCarolum*ut Archiducem Auftriae, in locum de^a mortuiCæfarisMaximiliani-, Romanoruffl Iroperatorem defi* gnatum efle.ufus tali parænefi. Quoniam quidem tanta fufifagjorS Concordia hunc Imperionoftro præfecimu8,djgnum eft Deo gran tiarumadionem perfoluere. Deinde hortabatur unumquemque Btimprimiseledo Imperatori ffdeliter atque fyncere obfequana tur.Qj^em etiam ipfis probat atque commendat.rationem reddens cur hunc præ alfjs fura raatibus elegiflent.PopuIus uero congratu* hnsplaufibus ouabat,8c focliciter fuo tammagnifico Principi omw nabatur.

PefthrcLegati Cæfaris nuperclcdifqui aliquanto propius Francofordia acceircrant,amp; iam uix unios miliar^ fpacio aberaQ accerfftifunt,quorum nomina amp;nbsp;titulihifunt. Initio Matthaus CardinalisSaltzburgenßs.Erhardüs Epiicopus Lcodicn. Rein* hardua

hardnS Præful Tridentinus, Fndcncas Palatinus, Cafimirua Marchio Brandcborgcn,Henricus Co mes Naflauicn.Maximilia* nus Sibenburgerus.Omnes ißiPrimores uiiicum aliis Senatori:: bus ipfius noui Catfaris,coram Elcdoribu^comparuerunt. amp;nbsp;con ftituto tandem inter ipfos die comitiab',d*retum eft quo pado Gerraaniagubernaripoflet^donee ipfeRcx Carolus adeftct.Com mitcituritaqjcrediturqucCaftmiro ut cxercitum præfidiariorum confcribat.quem ad opportuna amp;nbsp;neceflaria loca deftinet,ne ufpiS uidelicctdiffi’dfjstumultibusq) Regnum concicetur. Pari modo ad Cæfarcm Carol um,folcnnem legationem Eledores adornant, ftgniftcantes illi omnem rcrum ftatura atqj cuentum.Huic præcrac Palatinus Fridcricus. Aderant tunc prodromi quidam, qui per fe in HiTpaniam propcrabant .foelicia nunciaturiiquorum unus utfertur FrancofordiaBarfcIlonamdienonoperuenit. At Pala^ tinustantumpridie Deccmbrisipfiuscalcndas illouenit,quimox Eledorcscertioresfuæ legationisfacit.hocargumcnto: Quodnw mirum R ex Carolus uclTct oblatum Imperiumfufcipere,amp; abfqgt; mora.quamprimum commodum Sfopportunefteripoflet in Ger maniam reucrti.Imperator Carolus per Mcrcurium Cattinarium pcramice refpondit Legacis in haec fere ucibaiEtft rcrum maximas grauiftimasq; procellasiamp;ftaxe uideret,paitim Francotum, partim Turcarumetiam macbinationibuSjfuanibilorainuspatriam defe^ rere nec pofte nec uellc fe diccns, prasfertim cum tarn ihclyti Prin* cipes talc quippiam de fe conftderent, amp;nbsp;idipfum ab eo exigerent»^ (Quocirca dignitatem 8c prouinciam ftbi oblatam, animo per quS grato.accepturum promittit» fefcqjprimara nadus opportunita« tern traqccre ncllc»qu3tcnus Regno commodiftTmus aduenturua effet .In candem fere formam ad Elcdores cofedis datisqj literis Pridcricum Palatinuro magnificentiffîme fplcndidiflimeque dof tatum dimifit« Atqjboc modo Carolus Hifpaniarum Rex annoa natusundeuigintbRornanorum Imperator Q^uintus ciufccnogt; minis creatus atqj declaratus eft.

Hoc codem tempore Lutberus animorum plcnus,protcruirc mag is magisque ccpit,amp; noua comminifei,maxime cum iam pcr^ fuafum baberctjPrincipem Mecoenatemque fuum,Saxonias uidc^ licet ©ucê.omnibus heroibus Imperi) ac nouiter elcdo Cæfarigra tum cclebcrrimumque fore. Namferipta paftim edere cepit quara plurima,quibus nomê infigne fibiparare tentauit, coque audacias

amp; arrogantiæ deuenit, utctiam Carolüm Mikizium.uirum fane genere præcIarum,Summjc^Pontificis Legatum,bcn)gnofeu fas miliaricolloquiodedignaref. Acciditaüc D. loannemEcZ^ium amp;: Andream Carolftadiö Li’pfiæ difputationc mire. Qua ex re Carols ftadius Vuittenbergcfl.fuis a fl eel is ftipatus, dieuiccffmofeptirao luniicummagnofaflujLipnamappulR.Iibrorum fardnas fecum affcrens.ac fi nulliprorfum ibidem codices cxtitiflent.EcKius ues loquanquamper raediosbofles iter faduruscrat.unico fccum aii fumpto comite,Lipfiam uenit.quæablngoiiîadio drehet: trigins ta, de Vuittenberga uix feptera miliaribus aLipffa diflita ell. Inllis tutaiam difputatiooein auIaGeorgijDuds Saxoniæ,Principiâue* leCbrifliani atqj Catholicbperfcnfit Carollladius Eefium baud quaquam Lconem morttium refcrre,quodLuiberus alioqui pers fuaferac cum rebquis alüs.Poftcaqcnim diebus aliquot t acerrime difputatu elTctjpræfcnte SenatuDucisGeorgi), plus laboris atque inolcftiæ quam lau dis inderetulit Carolfiadius» Qupd Lutberua ægerrimeferensjoccafionem concionandiipfofcfto S.Apoftoloçi f Pétri de Paubarripuit.ôrconfcenfoin Sacello Prindpalifuggeftoa plurima quæ catbolicæ ChriâiEcclelîæ aduerfabantur effutire ccm pit, ingratiam auditorijeuius frequentia nimiura deledabatur,, concionem deniqjtamfubdolam amp;nbsp;perniciofam prælo cornmiflt. Verum Ecfius indignitate rcjpcrmotus.in feftiuitate Villtationis Mariæ,quæ dies cil lulrji.facro nimirumcpulpito populura uxâ cifTim dodurusintemplo D.Nicolai,thcmata Lutberi quæ prius is ipfe difleminauerat/acræ feripturæ teftimonijs amp;nbsp;prifeorura P» trumDodrinisconfutaujt.Quarto dein die racnfiseiufdêcû Carol ftadius defîccretjnec duitius cô Eefio diflcrere uelict nec poflei.Lu^ tberus certaminihuicfucceftrc. Vtautc conciliûDucisaduertitex îpHusLutberi uultu.toruitaiê quandaSe amarulcntiâ iu pcdorc eius reGdercpbortabantilIû utmodclleamp; fineftomaebo negociô füû ageret.ncuidelicct auditores uidflîm ipfe corrûpat.Atilleim* patiens effedus exdaraat:Qui3inqüitinftitütûhoc minime in Dei nominefufceptû cft,^pptereanec in ipfo boc noie confummaripo tcrit.Senatusbæcuerba LutberidiiÈmuJando.ipfum fedareuo-luit,quo Difputationem cum Eefio initam profequerctur amp;nbsp;abfol ueret. Diiputat itaqj diligentilïîme amp;nbsp;abfolutiffime, initio quidc dcfummiPontificis autboritatc.feupoteflatc. De igné pugato-rio,de Indulgentiarum thefaurojdc poenitentia, demum etiam fas

cerdotali.abfolotiôenue depoteftateclauiutrj. Infer hæcLutherus diucrfa profedo abhis quæ prius fuerat concfonatus^fiatucbac quippc, qui no Latine modo uerumetiam germanke apc^ris quod aiunttibfis dicerettNcütiquamEccleCæ R.om3næ fuperemjnen* tiam amp;obedientiamoppugno , nefariumeftenim bomini Chris ftianoidagereuelle, Sedcum Ec^iuseoincornmodiperdoxiITct Luthcrum.utex uerbislois hafreli Boemorom adhærcre conuins ccrctor,ruccenfu8ir3,refpondit: Mcntiris inquiens.'Deindcfubsi fnilïïüsamp;paulo rnodçftiosfecon7ponens,aicbat: Mihinunquam placüitillud Boemorom fchifma,nccaljquandopl3cebit,perquod tam impiefcmetipfos ab unitate Ecclefiæ commonioneq) noüra fpontefegrcgaronc, Eodcm modo hoc Lutherom adegit Ethos ut aperte amp;nbsp;ingenoe protcftaretor hoc modoîFidcfirma teneo,nee lt;Jicereucreor,quinetiam compertiflîmom habeo,Purgatorium clîctqd ipfum ex facris liter is manifeftc demonftrari poieft ^qucm^ admodumD.Gregoriusex oetbis Chriftiqoæ Matthæi duodeck TOO habentur demonftratinDialogisfuis.Proeoquod ueritas dk , citrQiua 1Îquis in fpiritûfandu blafphemiam dixerit, non remit# «p.jj tetur eineqj in hoc feculo neqj in futoro Jn qua fententia datur in# lelhgi qualdam culpas in hoc feculo,quafdam in futuro laxarijd#* circo Ecclefia Chrifti Carholica redilÊme facit, quod pro defuns âisoret, Coifimilc quidemeft qoodfobiunxit: Credo inquiens fandam amp;falutarem circcogitationem pro defundis cxorare.ut apeccatisfoluantor.quom huiufmodi inBiblijsfacrisJjbro uide* licet Machabæorumlccondo.cxpreiredeclarentor.

Dcfatigato iam Luthero.Ecfius infràdo animo Carolfladium denuo ad difputadi certamcn inuitat.ut inceptum tandem unacii illo duellum pcrficiat. Annuit Carolftadios, quia fperabat futvç^, ut Echus inter aliènes degens,procol ab amicis,procul a forulis at« queljbris,3dminimum laborenimio atqîtædio captionum feu ca uillorumcedcrccogeretur.amp;ita demum uidus omnibusappare-icuQuamobrem Carolftadi«sdiequarto dccimolulü.tali nimiçî fpcladatus,eadem hora qua Luiheros deftitcrat,protenît,areu# ruentisquenouisEth’um adortuseft.Sed corn nihil profîccrecoin# cerequepoiret,adeoquc inuidus maneret Echus, podero die qui eratxv.Iulq intermilïîonem difputationisfecere,8lt; iuxta prouer biumcalcar ultorium tulit Carolftadius,quum id in Echum ftrin# gej:c nonpoflet, Tota uero cenfura difputationis, alTeiroribus

XL. REHVM MEMOKABILIVM amp;nbsp;duabosVnj'ücriïtatibus Cqucmadmodum prudcnter Dux In» clytus Georgius utriufq; partis aiTcnfu fieri decreuerat.atqj conceit feraf crédita fuit.Cætcrum Vuittcnbergcn.domum abicrunt, fpc latis honoribus atç, triumpbisfiufirati*

Scaiutum tunc erat amp;nbsp;padum utrinqijcaufam^ferrc pala non priL’S dcberi.q ipfius recognitio.per TbeologosParifienfcs amp;nbsp;Er* fordien.exequenda a deledis arbitrisenunciaietur.Sed LutberuS fuiqjcogerronesueritine Vniucrfitatumiudicium feudefinitio, maxime tarnen Parificnfi8,rcfragaretur ipfi^.bâcratâ enunciatio* nem caufæ,poccuparunt,amp; domum iam reuerfi.calatno at(^ prxlo jpfimet profccenfuram confecerunt,amp; uidoriam fine triumpbo Gbimet alTcripfcre.Quid ucro deinde Erfordicn. de habit is cotro* uerffisiudicarint.adhuclatuir, DeParifienfibusporxo conftat ox: mnibos.quodLuchcrijipofitomipfi'execraii fint. Interim Luther rus indignationifus uela dans.querelas ubiq^ locorum contra Se* natum DucisGeorgi) fpargebat 9 amp;nbsp;defiere cepit in finu amici foi Spalatini, qui apod Docem Fridericu magnx exiftimationis erat, amp;nbsp;LutheripatronusexanimQ«Huicergo grauiterqueritur,Difpul tationeLipGacam mcram temporis elufionêinanem fuiiTejnó uc* ritatis indagationc.EcFio fauoribus leuato, fcipfum opptimicri# minabatur.CarolAadium deniq? bbrorum fuorum ufu priuatuni fuifie queritabatur.Hxc amp;nbsp;alia quxdam mendacia deplotare oide« baiorjqux tam font manifeftaotinficiarinemopofli’t.ldcirco non inioria bic demirari poteft, quodnimirum Sleidanus negocium iftud tam ftudiofe diflimulet.quomtamen in prologofoo infigni ter ualdeprotefteturferem ipfam feu ucritatem apertiflimam nar* raturum ifepofito omni priuato afiTedmAt fanecitiusamp;crailïus protedationis illius oblitus cft, qua par erat ueritatê deliniaturo,

Refcrt sleidanus quod quamuis Lutheros Concilium cxcult; mcnicum aduerfus B.D.Papam,appellarit,eum tarnen deinceps iu giteramp; attente pro eiufdcm falote Deum rogaflc, Ótubiqj honori ficecclebriterqj deeofcripfifle, Prxterca Lutherum automat ille narrator fxpius nomine Pontiffcis curis uarfis difiradum fuine,amp; ex animo indoloiflc quod is R omx ut ouis innocua inter rapacif fimos Lupos agcret.Tabbosdiderijs uerborumqj fuciscrebriua qoam dccct ut itur Sleidanus, adeo deordinate.ut C ipfe Lotberus adbocfuperefTef.nondubiumquinhæc tanquam mendacia ufita=* to fibi modo explodercc.

Narratfiimiliter Sleidanus quomodoLutberus ^ad Cæfarem* ad ArchiepifcopufflMogurttinum,amp; Epifeopu Merfiburgen ffn» gulasliteras dederit, amp;nbsp;huicquidem Reuerendifti Moguntinen. amp;nbsp;Mer^burgen.refpondifte.Infuper etiâ meminit Valcntinu Dite Icbium ad Fridericû Ducem fcripftfle.cui etia oicifEm ipfe Dux re fpondiflet. Plurimahisfimilia tradat Sleidanus,St Luiherinego* cium ftc adurabrat Stexornat.quafi uero non ipfe homt)»fed ans gelus aliquis extitiifet,quaff ab Afeenffone Chrifti ad unum ufque Lutlicrurahoc ipfo (apientiorem uel fandiorem aliura Eccleffa Catholicanon babuiffet«

Adnititur sleidanus uerborum qtiibufdam lacertofis ihuo^ lucris,fpeciofa Sc blandiloqua orations ne dica cÖtcntiofa,Leóto# rem demulcere eidemqjperfuaderfe,ac fi Lutberusnon prius audi» ta,cognit3 Sc inuida ipGus caufa,temete iudicatus effet bærcticus, quum tarnen paulofuperius Sc deinceps/ed parum ffdcliter, tecen* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

feat,qua m diligenter 8gt;c paterne fummus Pontifex, Cardinales Sc hjjJÏ/ÏóitS/ Præfules.aliique complures buncipfum Lutberum cohortati ffnt adretradationem Scpalinodiamerroneorum dogmatum^Nurh uero fatis fuperque a Cæfarea maieftatc alftsque Principibus Cas tbolicis exaudicusfic Scadmonitas leaocacicnis, acteftantur ada amp;nbsp;dimiffïones multorum Gomitiorum,potiflïmurtï atitem quod Vuormatiæ Anno at.celebratum fuit.

a nerninc conuidusßt hærefeos,cum dicat idemipfepalam infna aflertione.QuodfiHuscenfüs eftHærcticuSiaofimcgo^fîten me* ipfum longe deteriorem illo hærcticu elTc.Cum igitur Hus a quo* uis Reipublicæ Chriftianæ ordincfeu ft atu per dcffnitionem Con cilii Oecumenici.cota ImperatoreSigifmundo publice hæreticus peruerfusiudicatusftt.amp;flammisconfumptus.tumquiaLutberus eoipfo ingenuepeiorc fc confefluseft,fruftra certe laborat Slcida* nus Lotherum purgare.ISIifi tot codices præ manibuscflcnt,perfa« eile Sleidano foret omnibus perfuaderci amp;nbsp;quodcunque narrac weritaticonfonate,

At nimis ineptit,adeoqucnon infuria negauerimusilli quæ dé arcanisfeu abftrufis rebusparum fobric narrat,quum in famtiiari* bus St manifeftis négocias rccitandis ipfe priuato fuo affeótuipluri* mum obfequatur,amp; taminæquabiliter ueritatiaduerfetur.

Narrat deni^ SleydanuSjErafmum Kotero da mum ad Sa« xoniæDucemdedifîehterasinGrattâ Lutherûquibus nirairum eundem jpfum uehemétitcrcommendafTec atqjprobafict, tanqua eiufmodi cuius doclrina una cum uiuendiconfuctudine omni culpa amp;ita rcpræhéniïone quacunc^careret.Sedfi nunc diuerfum feu oppoGtum non cmerGfTet infcriptis, nonneper fe quiuïà ucrâ illud efleputaret'^ Vt autem Gngub intelbgere ualeant biftoriam bleydani non adeo fynceram efle uel Euangelicæ ueritaticongru-ere.deindequbertimcitra dccorû afFeótate fcribat cogor Erafmi verb a rcferre quæ dé LutberO fcrjpGt, in Apologia fua aduerfus Epiftolam nori fobriam Martini Lutheri»cuius Exordiu tale eft.

Eri recanduic in me præter expcätationera Martini Lotheri fie/iSir «j-Kvof amp;c. In bacitaqj Gc de Martino rcfert’Quod Martinus obs licit adeo nori eft bumanum.ut Gt plufquam dærrioniacum.Et rut fus. Adpcrdendum religionem Chriftianam,nulla res accommo* datior.quam bxc fedarum licencia, qua* Gbipermittunt qooties Ii^ buit fua nouare dogmata, quando id facitintimpune. Lutberutn hie horaiinemtranfuerfum nuncupat. Etitcrumubicpipbonema» tis ipG us Lutheri tragici meritioncm fscitfiic fcribitzSen tit opinoc deeoDiaboIo, quoolimtam ualidis macbiriisimpetijtaniraum jpGus de Mifla. Adhæc.Vt hic inquit nihil crepat riiG Sathanas.dia bolosjiaruasdamias.maegcras aliafqî uoccspJofquâtragicas.fortafi» fis ex abundantiacordis osloq«itur,amp;ccrtc baseeftefolent aentu» ræ infaniæ præfagia,

Infoperadiicit praefermittére^imutare amp;addere,infummadci prauare fcripta aliorum artiGcn effe Lutheri.Præterea.Hic tranûlio ait Erafmus conuiciorum uiridarium,in qaofuauiterpafeitanis mum ilium nulla maledicentiäfaturabilem.AlTerit Hyperbolas La then' mera efle mendaeiäi Quærit utri potius haberida ffdes.an Pc« tro.qui proGcetur ä Paulo quædam fcripta intellcdu difficilia.aa Martino,quinegatin his quicquam efle obfeuritatistKidecMar* tinum Etafmus,quod ille cot iudieijs condcmnatus,tot libellis^» fciirus.totidusfalminibus.cumauthoremfofpcdumuocarit* Deinde ait : Cæterû LedoCe moret fupcruacancis,îeg3teülocu quoMonachorum HifpanicriGum SePncaluriinias rcfello,amp;facc« bitur Lutherura non dicam Diabolum incarnatum, furentium iftæ uoccs func,fcd hominem odiolyrophacum«AppelIateumho. minumpetulantiffimum,impudentem,cffrcncraeffrontem,

gicum amp;hyperbohcatn Doaorcra,amp; cum qui nihil non torqucC adcalumniam.omniumhærcfîarcharumpcftilentiflîmum.

Miratur inter hæcErafmusquuripfeLuthcrus quamlibentcr inducac perfonamDiaboIi.fcribit.quod eciam funpfius immemoc cxtitcrit,quodlt;j fenbat amp;doccat fibimet contradkcntiapaflim. Ecftcubifemcl inanimum indaxericcauillatiamp;detredare^nihil Ade dignum.nec quemadmodum ped us Euangelicum decet kri« here, quin potius ea qus fanniones maledicos^ne dica fyeophan^: tas attinet. Exercueric tyrannideniimentitus fuerit.uanus Ac.inis utilis.amp;inuerecundus» liceant deniq^ alia, Sed non ideo eâïcitui: deprauatum nihil ab eo expedandum eife qui in fuo mox infticu« to tot raendacia contexit, qui deniq^arum fane modeftiæ Chrii ftianæ memor eiTe uidetur. Atteftatur Erafmus^fi tollanture libiia i(liushyperbolæ,conuicia,facctiat,tantologiæ,cdragodifmi,afles uerationcs^adhaec quae illi conueniunt cum loanne Hus, amp;nbsp;loanne Vuiclcuo.alqfq) nonnullis,fortafle non raultum reftabit.quo uca luti proprio glorictur, Præterca dicit Erafmus.Ego Epicurus,ff incididem in tempora Apoftolorum, amp;audiflcm cos tanta tamq^ perpétua maledicentia.ucreor ne manfurus fucrim Epicurus. Alia his plura apudErafmü inucnïesepithecafpleadidaeaq^celebeirima qbus Erafmus Lutherum acriterfatis pcrftrïngitamp;repræhendit. idcirco demirandum eftfane,quarcSlcydanu8haec quaficonnis üëdopriçterierit,amp;Erafmononabfq? iniurianominisfuitâtamci dacia affingcre aufus fit,ac fi ipfe Lutherum apud ducem Saxoniæ, EpifcopumMoguntinen.caeterofqjprocercsimpendio com men«’ dafTet.quum tarnen oppoGtum omnibus luce meridiana clariua conftet, cum quod utroqj adhuc fuperftiteErafmo atqj Luthero, inffnitapropemodura cxemplaria deamborumcontrouerffa tya piscxcufa fint,tum deniqj q?noftro hoc fcculofatis adhuc fuper^ fint amp;nbsp;proflent. Cæterum peruerfus ille afFedus,amp; odium lîlud uatinianopollens cotra Ecclefiâ Komana.forCtan eücxcæcauit*

Haec autem co tantummodo fpedant.quo Lcdor meminci rit,uideatqgt; quod fi in rebus feu geftisfamiliaribüs,lip^ pis atqgt; tunforibus,utfcrtur,notiffîraishalluci nari Sieydanus uoluerit adeo turpiter, quid non attentauerit in illis quæ alto filentiorepofitaano’ ftris quoqjconfpcdî* busdifianc.

NNO ab Incarnationc CHrjfliM.D. xx.fub ini'tiam Ven's, Cacolusante femiannum amp;nbsp;amplius, B^omanorum Imperator Eledus amp;(3eclaiÿtüs,cx HiTpania clafle traiecit in An* gliam,que ibidem in arcefua Henricus An= glorum R.ex magnifice hilariterque rcccpit, coque magnificencius amp;liberalius, quod ma* truelcm fiue maccrtcram Caefaris in uxorem duxerat.'Et paulopofl: foelicitcr aeprofpere adhæreditarias.infcar lioris uidelicet Qermaniæ nationes, lætus deuenit. Inde ue* ro'cum apparatu dccentiflimo Aquifgranum profedus eft.Qjuan liber cnirn illic amp;circum perniciofalucsgraflaretur.uoluittamen Mcnouum aliquid amp;infuetum moliri uelleuideretur.inauguratio* nis fu® locum ccfcbrarc, nec præterire. Conuocat ergo ad fcE* Icdores Impcrij,qui fingulicomparueruntjdcmpto Saxon iæ Du* ce,qüiimbecillit3tepræuentus. Qoloniæmanferat. Hæcprofe# ôio equitum aliquot millia habebat,amp;fexccntos.Imperator uero adtduo milliaomni ornatu amp;phalerisfuumequitatum fplendi* diuscxornauerat* loanncâGliuenGumDux quadringentisequi* tibusegregiecomitatuseo quoquc diuertit. In tanto equitatu médius inter Epifcopum Mogiintinen. amp;nbsp;Colonien, inequitabat Cæfar.quemeueftigio fequebatur legatio Regis Bohemia;, Tam cxquiiïtus S^mag^nifîcus hic cultus feu apparatus cquitü erat, qua* 1cm uix alias Germania non uiderat»

Vbiuero iam CæfarinCiuitatemamp; D cipar® nirginisædem dcduótuseftjfufa prirrrum precefîngularc quoddam colloquium inibicumEledonbus habuit«Dein ad curiam fuam ahrir. Poftri* dierurfus adædem illam facram magne couencrunt. Adquod fpc öaculumfanepermagnificum amp;plaufjbile tantæirruebant curb®» utfatellites ad liminaarmatictiam oppriircrentur*

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;In medio

là meiiioeempIipenGlis cernitar Corona','ampla ualile,inttà Cuitnarhbîcum harfiiftcrnebanturuaria? amp;nbsp;uarietate fua præcïo* finr.-neai/fetf. Saper (^uasgenicuIabatürCæfartantifper,quoad Ar cbiepißopusColohien.præcationesaliquot cöpleuiß'ec, PoftEïc confeflïfti reuerenter à düobus Præfubbus Moguntïncnfî SrZTre uiren.eleuatus.ad âltarc Diuæ Virginis dcducitur.ubi dertüö fupa plicat.Faótaiarn or4tione, ad inauracarri federn aflurnitur, amp;:ineà collocatur. TuncEpifcopus Coîonien.diuinâ myfteria cclebrare'’ cepicjamp;^uunialiquanfulum profecucus cflet,Latine Cæfarem in* terrogac.PHmurrt quidern,an inHdcCatholica peffcùerare^Eccld fîarri*Chrift’i protegere, luftitiarn æquicâtemqj tuen, îlt;egnuni duciiïiïretîdére amp;nbsp;fulcire,uiduis Siorphanis cundisqj ægentibus, füccurrcfetienet^Deniqfftürn etiârn ÎLomano Pontifier dignurn honörerti exhl'bereproniptus efTet/Quibus omnitjuscum Impera tor fingubftiniàniluiflet,ad altare deduótus conceptis üerbis iuca^ üit.eaderh nimirum fît iüreiurando confirmans,Deinde ad federn feu etfarrt folium tedijt. Super hæc ReuerendiiT.Colonien.Princi* pes Eleâ:ores intertogaGart lidem illi compromiflam liberare Si obedire ucllent* Aiunt oés id fe in uotisbabere. Conuérfus dein* de adpræces KeuercndiïT.Golonïen.rumpto oïeo fàcro^'Cæfarcmi ipfurniri pcdlore, capice'/Ötirlterfcapulasunxic. Poft inadytum templi MoguricinuS amp;nbsp;Treuiren. inundû iam Cæfarë pducunt^ ornamentis facris in morem Diaconorum conueftiunt,ffcq) cons ucftitû in fede fua locant. Kurfus orationibus faîabriterilliims prec3tis,euag!natusgladius ab Epifeopo Colônien.amp;cæteris pa« xiter Eledoribus ipn,off’ertur» committiturqj PLegnitotiuscom^ munisutilitas amp;faîüs, refumptürnqj gladiura in uaginam mittit, eumpoft annuloinftgnic, Flegali clamide ornatebceptro, aureo R.egni malo.donat.tanquamtotius Orbis faturo moderatori po tentiftîmo.Citerumfimul ab Archiepifeopis Eledoribus corona rcdimitur,3d altare coronarefulgensitetum ducitar*ubi corairi Dcoôeangelis proteftatutiquod cunda præftaïc fDei nimirunl auxiliofretusj amp;obferuareuellet,quæftrennuum Principemdes eerent.Ad extremum paulo altiuscum elediftîmo Epifeoporurn ternione afeendens in cathedra lapidea ponitur* Ad qüem guident tune fermonem lingua uernacula Moguntinus Antiftes dirigit.; Principio faufta impræcâtur.feacaliosfccum Eledoresamp; R.cgni totius amplifijiniftatuscommendat iqaod uiciftim agebarit cele*

briorc3injusCoïlegi)CanoniQ:qqi ut folet antiquïcus fieri, in of dinemquifqucfuutnrecipiturafTeriturque. ad harïT}oniarn, concrepantium amp;nbsp;omnigenis muffcorum orgaoïsconcwientiüm, nouum amp;immenfum gaudium,oninibas inHqebâtiJntereratnos uo 8i inau'dito huk fpedaculo Do mina Margarita feemin^ proi:^ füsHeroka,Cæfafis3mita,cüi'üsnütu atque renutuprouinaarln^ fenores regcbantur.Hæcinquam magnalia utiquecumadmiratio ne Segaudio contemplabaturfuauiflîme amp;nbsp;ipfafuauis» Abfoluto ‘ tandemmiiTcfacrificio (inquo iarti façratiHîraam fynaxin Cæfat communicaucrat] équités aliquot auratos enfe fuo créât. Hk ho« nor ptimqm habitus cft feu ttibutusnsquififennucatqgt;uirjliter hoftibus fefe oppofuificnt^pro authoramento uidelicetrerum forlt;i; titer gcftarum.nimirum ut quondam ucterani poftpaîmas uaria3| rude donabantur*Nuncautem mosinoJeuit,amp;fuumobcinuitukt gorê.utaRcgibuselimatatifplendidiq^ gladq intet fc^pjlia idu trino ad ordine huiufmodi uidelicet equektê adfcifcantur.queras: idmodum adhuc hodie ullo fine deîedu creanturgt;non folum qui ex illukrifamilia geniti funt,ucrumeci3mexmcr€atonbus multi, Sgt;: ^sdenic^ quicæterisp’tæftare ftudcnc,autpotiorcs haberi. Vea ru enirauero ut redcamus undeparumpcr digtclît fumus, his omüj nibus fquæadconfcerationem amp;coronationcmpro rationetem*, poris amp;nbsp;loci pcrtinébanO ge[lis?ex templo in àulam.rcgia magnk, ficentia adornâtamjprocefTcrunt.Hk dikumbebat Cæfar,fimiljtex 8^ Eledores:finguli feorfüm,ita quod ab utraqj parte trapeze dw fpofitæeflent.fcdnihilominusficutctiam Epifeopus Treuirenfia econfpedu Cæfaris feuetiam e tegione accumbcret,fecunduni placitum uel conftitotum ïmperatoris Caroliquarti. Eodem die Inaugurationfs bosinteger primû euifeeratus, deinde inteßino* rum loco multüugis refer tus animalculis, ut moriscrat,torrcba0 tur.EX quo frußum etiam Cæfari tunc authorato proponebatur, refiiduum bonis quafi integer,populo dabatun Solebant ctiam tune canales qui ad hoc paratæ funt in propatulo ad modum fon tîs erigi,uinum a mane ad uefperam ufçp propinantesgt;quod etiam negledum efl minime,

Prandio iam abfoluto curiam fuam ingredit* CajrarjSt Kegni ßgillum ReuerendifiT, Moguntinenfî reddit. Pofiridie cuntâoa Principescœnafua magno uidelicet apparatu ferculorum inflru*

, excepit huraanififime. Die dein fequente tcmplum adqt, 8c / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;au dito

audito facrö.reliquiasfeu monimcnta fanda perluflrat, amp;nbsp;vene^ ratur:omnia quæ ibidem conferuantur,inter quae reuerendæ illæ fafciæ fupererant quibusDominus acRedemptornofter inuolua tus,in cunisadhuc infans i3ccbat,ubipro noftris reatibus uagijt. Super hæcEpjfcopusMoguntinusuniuerfo cœtui dcclarabat» Pontiffccm Romanum Eledioncm ratambabuiflc^Sf mandaffe üt dcinccps Rex Carolus titulum amp;nbsp;nomen Imperatoris ufurpaj: rct.Rebus itafingulisordinatc,amp; diligenter amp;nbsp;legitime perfcdis, Cæfati ualedicunt.indeq) fecedunt Procercsimperij.aerem circun quaep morbofa lue infedum non ferentes. ISIec mora Caefar tune quoq) iter adornat, amp;nbsp;quiaftatuerat Vbiorum Coloniam circiter calédas Décembres uenirc,Literas undiquaqj hue at(^ illuc inGer^ roaniam dcftinat.amp;praefcripto Coraitiorum inibi die Statibus Im^ péri) mandat» ut odauo idus lanuari) ad oppidum Vuormatien. coram ipfo compareant.

Inierea Lutherus acrius dentata charta cæpit agcrc contra Ecs clelîam Romanam.amp;libellos detcßabilesin uulgus proferre, acce iiatim enu meratis abufibu8,quos R omae uigere populo perfuade^ bat amp;nbsp;inculcabat. AitRomam reueraBabylonicum efle Re^ gnum amp;c. Hisautem nouis dogmatisa Luthero conferiptis Si eoulgatisjimperita crédit plcbecu]a,applaudit,3ccurrit, S( authorê quafî numen Si fufpicit amp;nbsp;fufeipit. Fit ergo Lutherusmultorura difcipulorum præccptor amp;nbsp;Dux.ne dicam dcceptor atqj fedudor. Et ineam prorupit audaciam,ut Canones SandorumPatrum, amp;nbsp;totum deniqj lusPontificium incendio traderet. Hinc Pontifex Klax.quum fpei nihil aut cmendationisin Luthero fupereife uide^ ret, uoluit per binos Legatos, Marinum uidelicetCataccioIum,amp; Hicronymum Aleandrum.uiros inGgncs prudentia, amp;nbsp;multijuga facondia pollentes, Imperatorem nuper eledum amp;nbsp;inauguratum eerdorem reddere malorum,quæ totiGcrmaniæ impeDdeicnt,ex impia amp;nbsp;cxitiofaLutheri dodrina.mcmorem quoque per omnia facerc officii fui amp;nbsp;norainis:quo nimirum fe protedorem 8cpa==^'* ttonumChriftianïfTdeiatque Religionisoftenderet, amp;nbsp;Lutheri luxta poteftatemfibi a Dco Opt.Max.tributam compefccret ms ftitutum. Imperatori caufaquæad ipfumdcferabaturcordifuit, idcoque mandatisamp;edidispublicis omnia opera a Luthero édita, amp;aSummoPonti(îccrepudiata,fl3mmisdeuouit, quibus inquâ edidis amp;nbsp;mandatis Brabanti,Çolonicn» amp;nbsp;Moguntinenfes^gc plu^

jes ali) Impcri) municipes obfequutbpræfedis Si fiipatoribos fats plurimos Lutheri Iibros exuripubliée ultro permilere, amp;r annue^ runuQuodfane Lutherumßcfacisbiliofum pertæduit fimulatqj attoniturn rcddidit:quum Carolum luuenem ac leucm in naflam fuam pcrtrahercfauonbüs erogstis^Si litcris contra Pontiffeem Romanum qoeruloGsmoIïrctur. HicpofteaquamanimadLcrtili’ fee Imperatorem fe lucrari non pofTe.nihilq; proffeere, detonarc amp;nbsp;inuehercmagisinCathoIicos aggreffus eft.præfertim Colonien, Si Louanien.quos cum editis ipfenbclh's conukijs profcinditjCelc* briores Ecclefîæ dodorcSjD.Hieronyraum Si Avguüinum fuggd renoneft oeritus.

Hoe eodem anno menfeq} Scptembrigt;Vicnnæ Auftriæin cœlo tifeofitntfi diuerfaprodigiaconfpcdafunt. Ab initio quippe menfis illius in diem ufq^tertium horaquinta fub uefpetam,duobuscirculisfol circumfcnptus uel cindus apparuit. Quarto autem die ingenti ar# dore fuccenfa facula, die quinto fub auroram folisj'ris uarijs colo ribus rcfperfa tresqj foies panter uifafunt. Diedeinfexto crucem luna complcditur. Septimo dcniqj die rurfus triplex fol ibidcnj oritur,amp; ab hora fcxtaadufqjfeptimam iris denuo tics lunas gC;g lere uidebatur,

Interea temporis.VuifTenburgiiuxtaRhenum tam horredus in aere fub meridiem ftrepitusatq? clamor infonuit,ut eines fubi« to timoré perculff ad arma concurrerent, exiftimantes ciuitatcni ipfam ab hoftibus præoccupatam Si ciicomcinâam efle.

Poftremoparallelia, hoc eft foies duo c regionc fîbi côpareutf tesErfordiæapparucrunt.Adhæctorris quædam afpedu hortet* da.magnitudine ingenscfl uifajquæ ex aerc in terram collapfa plu lima côfumpfit Si elide molita,qoæ deniq^ in acrem difpaïuit ubj in circuli figuram mox co m mutata fuiu

n.if2i yAelcdus^VuormatiamappuIifTct.coraitiacum ElcdonbusSc principibüs»infi‘mul ctiam omnibus flatibus imperfl celebraturusgt; aderatFridcricusDux Saxoniæ.quiLuihcrum multispræconijs coram Imperatorc amp;nbsp;Proceribus regni cxtulit, amp;nbsp;conieftabatuiu quomodoanônullisodio amp;nbsp;inuidia pcrucrfîsfalfo delatuseffec., commendansprobitatemhominisilhus a dodrinaamp; uita, qui ni hiladeo Eccleûx Catholics repugnans fcripfîfTct aut prsdicaffet.

LIBEé. It nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XLIX-

Quod aniraaJuerCcnsHieronymus Aleander, uitingcnue.amp;ab^ folùté do\îlüs,paragr2phes plusg quadraginta exLutheri opufco« lojdeCaptiuitate'Babylonica lofcripco^culit,quæquidëjftedum Uniuerfali Chridi Ërdefîæeiufdemq; Sacramentis çontracïauiur« uerumetiâ Impcrialibus amp;nbsp;Principum legibus feu êtiam dcf^etis i)fcp quæ ad ordioatapolicia attinct.Hacc^uû audiflent Principes, cjuibdsnimiB^ opufculûilludnecdumexhibitum^fucrat aüttricûj derepénte obftuôucrunt,aliusaliu refpicit,8c iritcrfcnwttniur coii traLuthcrû eiufdem^j DeÉenforem fufcitanc. IntcHîgçrisayç Df;pç SaxùniæconfcfTuroturbari.niürmurà amp;nbsp;indigoatiQncntukoru^ perdrcperc.mox occurrit,Ôc negac paragraphes jllas lïue arcic^lçs aLuchero aliquandofuide defcriptos, autedicps aucdeniqKq^ dios^quin potius ab adaerfari]amp; fuisexcogitacoseiTe uolebau üc de coritfoucrfiabac ccrtiorésrèddcrencur Principes,oper^giæ== fiumforeduxerût« ucipfemecLuttierusVuoKniadam accerfiat^^ î^pcrdocactQüæ faite tes quumÇæfan‘amp;grata Ôi jibatà tiqueitirteris htcrasLuthero conceflîlTct fuafigillo murtitas^ nçqt tarnen Oidläcoribusfeu etiâ patrQnjstutheri fatisfadû ed.qum^i^ Éleâ;o:^ Prinupumque,cum deniquenatuumFLegniJiteras illas fingulis ipforum figilliscomuqiri poIuerunt^Hoc 30_t ctiamfilmpe ÿatofi Hifolicu adeuqueindignû^iderec ,44 tn'ddiçcc impériales fur litcraî eu iïgillo jgt;'prioi,nc tantf quide.pondcris ijeicnt qtmena d ico Monacho in publica fide prædanda tvdïcèrepoifent^ipfcçib^, Idminus confideraosqd Lutherua Psoeê^ qaomaââ aninios lucrifec«net,amp; ofFafeinaflet, annuic uotis eorümw^qitandi maiqxia caufa tumultus/cuecildiflîdü. Interpofueré^jqdç alq dynaßac qui adcranr,puMicâm fidem.côfentience Cxfarea maieûatejraitem ne permitcérccuriniinprofcôtione ufpiaraconcipnari, neue axtitf busquibufcunq-uePopulumadfcpercrahere^.,

Mictitur Cafparus Sturmiu8,caduceator C?Bfatis,Vuitfenbcr« gam.ucLutherû ad Comitia^uocec,tradicif(^cofignatis feufigilîa tis fecuritatisïitcris amp;nbsp;ledis, raoxiter adoriunfruchiculû parant inprirnis adinftar ïedicæ cameraeû. Comités sût atq) focijLutberi fuereD.îonasPræpofît^ oîm fandoçt,D.îSchufferu8Ïeg5 dodor, amp;nbsp;AmfdorflFius Theologus»Sccc{Eone fadariii pagis amp;nbsp;oppidis cq currebant curbæ.LUiherû unufquifqj tenebac uidedi dcGderm, in diucriorris bute omia atq) fplcdide apponebanç, uinûcopic côidü haariebatjplcniscalicibus pocabaCjUarigs obledamétis indulgcba^, inftrumêtismuGcismoduIabâc,- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ë iq Quin#

LF‘ ïtEFLVM MBMORABILIVM quot;'c^inctiäLutherusanepta quoq; tcftudine tam fuauccoiKCßtä câcb^tèUt holes infof adraiiationê taperet, qtiö alioqui fall's nouö óf mfolw uidefct,monaehumhabitH amp;^fe{ïîone mendkû, necnó dctoÄfö fcti rafum indüftrie âtqî harraohice tcUudiné.puHare.

ut fupram’emoratö fuitjLuthcïo nî3dawcratCæfar,re ah'cubi pdicaretaut docerct» Nihllominus tarnen fprcto mandata IrotCiefaràto,4nolt;laua PafchæÉrfordjæ ad populû efuggefto des darnâïè^^ïùmpGtlPcregrinatiôneshic, leiuma, orationcs;gt;«arni3 Âütèr»tiÔ/ife$ feU eàftjgatiôe?gt;hic deniqj inftitnta moDaßka, amp;nbsp;h is ÄffiliidäHfcljßf eu fapnns cxplodit.dkcns, Huiufmodi tamq insst h93'‘6^'fb^tftflfltiorö âbrogari debcre.Conci^nc quoque non minus ^^îî^bîafphcmStonfeftim p^^iofubmi^ît^fauente amp;opiü»Iana fescotóó-óïatorc Gatf.maieft. q cJancüIôiIiuthei:ipartC8;agpbat, '■^^Kridcm Luther us a Foccial/Sfurmio Vuormatiâ uerfus pduci fW26ê‘a^fopinquarttcfaTm iird’ciùitaiêjPoctx nonnulli cum Rhô fâfÆrô^pIcrifqtie, (tjoi fuæ Mibni ftodebanQ’ miJi^ibus aliquot dbffiaWî ei ,pcelt;Jôî3f,'8e ingrcfTijnl'diflruadeRC, metuentes ne fotto Él^héi-o Vuormatiæ taie quippiî exitiû cu«niat,qualc lâ pride fuo 'jpdefcefibri loaribi hîos inCoHçiho’Conftantien.adcoquc dirisex^ fliffinjîs irtobffiM2fushæPctkDS,pfertim quumctiamnfifuili B’fiF,itîcdô intc^^eiTtnt, ueruftietia publicitus in ignibusçôicâi ckûftï.dëîHdï^ptereaiqipîurim i pxineipes icligioG amp;nbsp;Çatho Kt^îomit^s inlerefifent.^hauddübie pariteriö Imper atorc Gatha iicb.Çtfther iptttpbiJtß reprobaturreiTentiHis uidclicet lationibus éôtiàb:^hr Euf bêrô âb acceflu dchôrtati,qua8 tarne ille quafi uanas iti«fqquuTn^‘bh'd eommeàtus5iceras ä Cisfäte obtinuilTet. nbsp;nbsp;f

- *{’''^ftrtHüö''Wófrtiatiam isquum aduentairct(manfionario dk lt;3?aûté) ädOÖtttS'Röden, diuerfatus eft,quem ibidem conucncrc Comités Ôfnobilcs non pauci^tamLaiciquam Ecclefîafiici, quibus riôoitàns ftudiôm 8f profcfïîo Lutheranicafiefatisarridebat* ' ‘Poftero déitj'die ad Cæfafream maieft. 8f Proccics Imperij dedo Äds.^öram ipfis'Gftiif.Tum Offieialis Archiepifeopi Treuiren» D* loannèsEePius.ptimû Latine,poft thcutonicc Luthcrû alloqui coe* pît.'in hæc uerba; -Ift caufa furit duo potiflîmum Martine Lutherc quüi*Cïfa.maieÉhPrincipom 8f ftatuum Impeti)fuicôfîliofretus» ^cópateremod© qolucrit.mfhiqucpTouinciâ impofucrit.nônule î| fdfcitSdieX teJnitio quidpanfaicrisqgt; hofee libros cdideris,8c ^tuisbaben uclis'r PtaetcrsawjPHfM ali^d quoç; ipfe author Gs re# rt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i2z:’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiatâarc,

■* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4

fraftare,aatpotius mordicusdefendcrctAftit^rat aSt Lutbero feflorlurisinVuittébergcn.academia.Hiero.indelicetSchufferus,

cxîgebat titqlotcnus libros rcceferi«Quibu3 ffc recefîtis, ex ordi* ne rcfpofurus ad intcrrogatajffc ait: Quod ad libros illos attinet.fa tcor eCTe meos ac ratos habere uolo.Cæteç; dû qoænV. nû ea q pap^ Cminhisipfc didauitucri uclim, logo, tantillû icpoiÎB railii cote# dac.qxio derebus lûispmagnifane raomctipromptcatçf. prüden* ter reîpondere ualeâ.amp;nôtemere leuiterz^^duisefFutiâ.Habitafu P hacrecôfultatioe,rurfus D.HcFïus Lutherû Gc affat. Tametfi ex heeris Cæf3.maie.caufam tuæ citatioqis intelligere facile potuißi» amp;idcirco onii cudationeindignusfiSjpmittit nihilominus tibiÇæ far J) ingenita fibibenignitate atq? clemctia,unius diei dilation é^uc intérim tecû mature délibérés, luce uerocraßip.acirciter tcmpu? iftud cópareas, fententiâ tuS no fcriptis^fe^ orçtenus explicatur.ua^

Poßridie cû ad hoiâ pfcriptanicöparuin'et.dixK ad illû Hcfiue. Her i ad pofteriorc^poûtam tibi quæftioné Lütlicrc,nihil t^ipop* ^ifti penitus,fed apud te fpaciû dcliberSdi cupiuifti, tÿ^fedo-fcaud jnjuiia negdii tibi poteraty^a un vn^uen«^ decct talc iuæ Gdci tcui tudinë amp;^pfeflîûnera ipfius tam 3petiâ*amp; expiomptâ habere,nt,to^ ties quoties de earequiCcus, çuiuisr;)tionêredde£ç. prompeiffîm^ pofTet.PrQinde multo minus te uiç; adeo eruditû S( exercitatü dp iäore,cöneniebat in aliquo hæfitare feu addubitare, aut denitÿ las conicasutferuat,caufariluna3uelle,hoceß dilationesqr^reinuna rerponiïone,fed cuiufmodi id ht amplius ïnudligare nolo,die ergo ^drefpondcasïProfuiftine tua dog mata dcfenderc;’ TumLuthc* rus ad Cæfaré amp;cogrcgato8 Principes couerfusjocs pariter ab Impc latorc exorfus obteftari magnopere cepit.quatçnus eû ipfum cans didcamp;patiêteraufcultatedignent.His moxlongâ adiecit^tefta* tionéjamp;cxpoftulationcattexuit.PontiffccdcindecundofçpE.cçIe* Caûicosgrauiffîmis uerbisreprehëdit.côftitutiones ipfoç^ att^ de* creta carpit Sfcontcptuihabet. Porto librosfuos^batemoliebac plurib.modis,interponéshuiufmodidifcrimcgt;utfateret ingenup

uidelicct innÔnullislicentiofius amp;nbsp;infolcntiusfcripljflet.neçno amp;nbsp;Cafa.raaieft.aufus eü taxare.obieda feu etiâ exprobratafibiru ücntutc lanq adhuc inconfulta,nihil interim aut fane p paç; eptro nerfîæ caout^océ,principale caufæ fuæ parte,attingés:ueçz libroçj fuojçi delcdu uaniloquhsamp;infulfisdigreflîonib.facereintêdcbar. Q^uocixc3Cæf,maic,oracorgt; eo aduefpex3fceiet,dixit Luthexo,

Vc ffcma amp;nbsp;caufæ fuat accornmödS.fïmprice ac plcnam rèfponGo^ nemjclidis naïniis^couiciis, amp;phalcfatisalnscómentiy,darec. In* jerrogat JtaqAturfuy.numerröresfuosrecantarc^an potiusdefcn fare ucircttA'dc|UîrLutFictufrin Hune modu refpödit: Inuidjflîmc Cæfar.inuftriflïmiqj Principes, qnoniS nüdum aclafucrcfponfuni exjgit is, an im ns eft id ipfu m qu â po fl u m ebre Ôi defer te pftare D10 CO igitur:Donecmanifeftis fcripturisnÓ‘cöuincor,(^anecfoli Poa tifîcirtecCoricilijs tantöcrcJo^nó anteftatui.tmonecpoflum qa» fi confciüs aDcunis’erroris,paririo Jiam canere. Deus raeadiuuec»

Pbfieaq rorfttó fupef his Lutheri uerbis Principes inter fe con^ fuîtaflent.D.ÈcAiùS.ad ipfum hoc pado fer monem JirigitrAudai eins amp;( immo défi ins,Luthere» hadenusrefpondifii, neque fabtis tuæ neque decori ratio né habens^quop ambages côfiituto tuoçt libello^ diferimiherefponfloneinuoruaswQ^odfimodo coslibros recognouifles amp;reuocaflcs,quierroribufffcatcnt,nronpcrmictcret Cæfàréa: maiefi.; alios faniori cerébro côfcriptos, obliterari aut de^ niqae fupprimi.SpernisConciliû Confiantien.cüi ornatiflimi,cc# leberrimique 8r dodrina Scauthoritacefea eti^potentia infignei Viri,üäuoni3G'crmäöic» nrtcrfucrc.Jumcrrores in Œcumcnicoil^ I0 Gohcilio dânatos cxufci’farc Îabora3,amp;uis nihilo minus autho fitatibus feripturæ cÔuinci,ïn que toto(qd dicit in ^uerbüs) cxlq aberras,nccrem ipfam prudenter examinas. Nam EccIeCa femel teptobauit.ultexiùs in controuerfla m uel difputationé uocari non dcbeC.Neque ctiam licet,quauiscx caufa rationem cicliquidis feri pturis riegocqcuiufcunquedepofcere. Hoc eteriirt conccfib,ut nigt; mirufrt omniä qui concilio refragafiucîitbibhcis tefiimoniis con uincatur.nihil tüWc unquam ueri certiquehaberetur’ex Conciîns.

VctomLutherospGftcbat côtumaciterin fuaopinione.dicens, fe nihil habere q^palinodia dtgnûiudicàflcf,nifîcxprcflîs authority tibus feripturæ deturbafcf.Hæc Lutheri tràgoédia in uefperam ufqç j5rogabatur.Ceflratumqucefi,eo dicquicq decernerc.gt;Dimiflïfunc itaque Proccres^ amp;nbsp;ad diuef fbfia rcdicrunt fingulL

Die exin féqucntequæ erät feriafexta poft Domiriicamfccun« dam Pafeæ, Imperator autographum ad patres co^friptos^raictic, 4d erathurufmodùNotâ uobfseft Principes,uiriCôfultiflîmigt;qd ex Chriftianiffimis ïmpcfatorib.Nationis Gerroanicæ\ Catholicis KegibusHifpaniæ,Archiducibus'Auftriæ,amp;DucibusBorgundiaè origine traxeiim.Q,ui quidê oés in morté ufq} fideles amp;nbsp;obfequcn tifiinio»

rfdi'inosBccIefi^ Romanæ fîliosfefeexhiboerunfjG'müîafqj Chri ftjanæ feu etJâCatholkæfidei indcfcflbs jgt;pugnatores fantïarûq? cæremoniaç^.Decretorum.legû acmorum ad gloriamamp; honorem inprimis Dei Opt«Max.augmentum fiideiamp; lebgionis Chriftianæ, ad falutem deniqj animarurn confcquendam aflerendamqj unicos bc affiiaos^teéiores fepræftiterunt.Licet aüt hripfi Deo fie didan* te temporalis uicæpenfum abfoluerint,no dubium quinfalicner, ïllibatas Eclt;Iefiæ Catholicæ, de quibuspaulo ante diximusjcôftitu tionss nobis iurequodam hæreditario approbarunt.inferucrunt Seceuper manus omnibuspofterisearum obferuationcm amp;reJk gionemtradiderunt:quo uidelicctuiciflîm amp;nos maiorumnoi Itroç^exempliscommoniti, amp;nbsp;ueftigia infequuti.itauiuamus, uC qucmadmodtim illifiicamp;nos in fanâro reljgioniscukuatq; pros pofîto mortem uitacomutcmus.Ecquia hadenus diuina freti gra tia^moresipfo^amp;pietatem amplcxatifumus, inquibusamp;mon’ defîderamus.idcirco ftatui apud me,tueri,amp; ab oîbus iniurfis uin-dicare.quicquid Maiores raei.uel nos quoqj ad hæc ufq? têpora rc* Jigiofe acpiecredidimuSjamp;fummishonoribusprofeeutifuimus, catum uel maxime quæantecefToresac patres mei in ConlioCoa ftantien.Sealrisidgeneris.ftatuereôf ordinäredecreucrunt. Cum jgitur manifeftanum fit omnibusç, uobis notiiïîmûjquod unicus uidelicet Monathüs,^ arbitrio fuo,tcmeritate quadâ infolita,ncc minus impia,periicrlusatq)feduôtus,oe8 Catholicæ ChriftiEccle fiæ conflit utio nés q co rrendatiffîmas.f quas ab annis mille omnes pariterChrifti fideles in hodiernû ufcp Die laudabiliter obferua-runt3rehcit,amp; apertisconuicnsinceiïit,qnmaiores noftriuirircik giofi, amp;nbsp;nosuiciflîm cum Tandis Pattibus amp;nbsp;Ecclefiæ Dodoribus oberrafircmusinfiJe,necueriChriftianieffemus.Eaj)pterftatoms nino fcntentia.potiusmea régna impendere,Imperiû,potcntia,cô tribules amp;nbsp;necefiTarios»! mo corpus exponere.fanguinêq^ ^fun de* te.uitarn denique amp;nbsp;animû opp^norare,quâutpniciofum iftud aufpicium latius fe porrigat, aut excrefeat. Alioqui non mihi niodo.uerumetiam amp;nbsp;uobis fut pote qui iïm us ccleberrimæ na* tionisGermanicæcapita, amp;nbsp;fupremi moderatoresj in fummum dcdccus Scignominiam maximameedet. Adde quod nos præ cætcris nationibuspræcipui iuftitiæ æquitatisque emulatores als mæ noftræ fidei Chriftianæ tuîores dici, amp;nbsp;haberi meruimus, Qupd û uero noflra bac tempeftate non folum ipfiilima hærefis^uc

rumeciam minimajpfiusfufpicjo,3Ut aligna Chriftianæ Religio» nis imminutio feuctiam confufiofübditorum pedora inuadercc amp;nbsp;obtinerebhoc ipfum dico nobis omnibus öepoß cris noßris uw tio ucrtctur,ut interim præceream id quod Deus a nobis pro illata concumeliafuæ Ecclefiæpofletexigere, quorum intcrcß pro ipfia ufmctintcgritate ubiquelocorum tanquampro arisamp;focis dea certarciQupniam igiturcontumaceraperuerßMonachircfponfa* fionempndicinpublico omnium confefTu audiuimus.bocmco præfcnti autograpbo dolorem animi mei attefior,quod Lutberö ciufderaqueabominandam dodrinam badenusimpunitam raas nerepcrmiferim.deincepsautem conflituiprorfus non au fc ult arc jpfum,qualecunq?idfitquodproponcrc ue]it»Earcuolo atqj prat^ cipio,utquaraprimum iuxtatenorem füæfecüritatisablegcturamp; abcafjcoq) modo fe gerat quemadmodum literæ præflitæ fecurita* tisilliprxfcribuntamp;didantjhoceütne in itinere præ dieet ufquâ, neue feribat aut doceat, infuper uc caueat curbas ad (e pel1iceregt;aut denique feditionem commoucrc. Animus lam eß in ilium ani* maduertere» uelüti ipfa iura decernunt aduetfus proraptum amp;nbsp;compertumbærcticum^Quinetiam uobis omnibus mando, qua# tenus in hoc negociopariterße iudicetis» ßc agatis, quemadraos dumClirißianosprincipcsdccctfeuctiamoportet.Datnm necnS raanu^pria fcnptumxix. Aprilis, Anno M«D.xxi,Fuit aßt bæc arbittariaCæfatis fententia fuo ebyrograpbo raunita oranibuf pictati deuotis longe gratißTma^ccontraLutheranis dura» magnS prsbuit ipßs calumniandi murmurandi aduetfus Imperatorem quafi neopbytum.occafione.Offenditenim animosillorö bæc'inw fperäta cenfurSjpratfertimautem VlriccmHuttenum Franconia* num,5f Heimannum Bufdum Vueßpbalum ,cloqoia amp;nbsp;carmine fatis alioqui uiros inßgncs, Atque ob id uaria poëmata fpargebanc in uulgus, quitustanquam indicibus manifeßiß?misfuam quoç prodebantimpatientiam. Valois Prætotijfchedulæ aflF/gebantur, coniurationem quadringcntorortihominum bcllatorum aduers fus R.euercndiß', D, Moguntinum ßgnificantes, Ecd coniuratos rum nemo nominatus eß,faltem uox Bundtfcbuch tertio ingemi nabatur.Etquo Catholicos ampliori fotmidinc percellercnt, aie* bantFrancifeum SicAingiura,cuius arccsamp; munitionesnonpro* cula Vuormatiaßta’focranc,magnamuim cquitum cötraxißegt; amp;nbsp;expedare cuentumici,nempe,qui cumLuihcio fuo diente tandc agerctun

Liber, it nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LVi

igerctur.R.ümor iftc pfoccres aliquot qui Cafaris animum nu« per amp;zelutn approbauerat,permouit, ut Cæfarearw maieftate foligt; citarentquatenusliceretqulbufdani exipfis Lutherum tcntarc.fi fortepalinodiam errotum fuorum ab ipfopoflcnt obtinere.linpè tator uero edidi fui quod nuperrime in concilio cxhibuiflet, uis gorem conferuari uoluit,ratumqj rtianere.nihilominus tarae pini fit ut Lutheru de couerfione tentarent.cocefib unius tridui fpacio. Q^od G uero nollet interim ipfeLutherus refipifcere.fed in fuis pri ftinis perfiftere erroribusi uelJet fine mora Vuormatia difcederct.

Elabcrttibus interim dicbus aliquot.tandê die uicefimo quarto A prill's Archiepifcopua TreuireniLuthero certtim tepus pfcripfiti quandocoram eocomparere deberet. AderantaûtÊ.cuerendifi. Treuiren.Ioachimus Marchio Brandcburgen.Eledor Imperij.Ge orgius Saxoniae Dux,Epifcopus Auguftanus i amp;nbsp;alfi primores uigt; ri complores» Praefencc ueroiaLutheto DoctorVehlorifperitos Qaden.jeom ipfum fic alloquitorj

QuodadhuncPrincipum confeflum accerGri amp;uenifeiuflus es Martine Luther? Jdcircofadum efi,quo uidelicet humaniter tpcum tradent.eaq; communicentiquæ tibi^deflc uiderint ,Gqui* dem id negoci) credidic ill is Cæfacea Maieftas.Iriicio pofitu Gt Cott cjiia quids uaria ftatuiflc,fed nuf^ repughantiajibri uero quoâ ipffi i^raedidifti (niG terapcftiue cömodumqïcaueator) periculofam quandacomotioncni excitabunt.pcipue ccrte is que de libertatc Chrifiiana cofcripfifii.poGeaq plebs ipfalibertatis aoiditate Gc fatis incenfa qduis iugû fuis homeris excufiurafit» afiertionc tua frétai'

Quare prudcntius amp;nbsp;diftindius agendum erit, nam amp;nbsp;libri tui quos ufquenunc inlocemptoferricurafti.diligenterafijgnandiuc^ niuntiquippe quod arbor non ex flore fed ex frudibus cognofccn da fit arbor.Ncque etiam te latere puto quam fédulo Scriptura nos docet diuina^uE a dæraonio meridianoia fagitta uolantc in die, eau tius effugiamus.Hoeipfum inquam dæmonium humano generi infcnfum,non cefiat pfequinofipfos.ut fubindc fpecie redi in en* lorestandempræcipitet.Q^ocireauttorumqjfalutê.tuam ac alio* rumcogitate deberes amp;cauere neeosquos abæternæ mortis dis lis femel cafibus Chriftus eripuit,toa colpa,tuis nefarns feriptis amp;nbsp;Si concionibuSjEcclefiæ fubtrahas atque feducas,ficque iterû pers das Si raades,uxfur cuilis Euagelici, cuius inquam ecclefiæ digni^ tatejij Si leoercnciam praecipuara unumquera«^ adoraxe condeccta

In rebus cnimhumanisnibiioptabiliusefie potcft,nihil peræqutf honeftuniamp; utile rei aîicui pubhcæ contingereualct,lt;|tjaml)t]e5t' Seluftitiainreuerentiaatq; honore habeantur. Itautqücmaämd duiTi Rcipub.fafus fine legibus confißerc dïoncquit.fic ctiâriï niïï amp;nos uicififiniantiquas amp;cum primis falutares leges toto quod aiunrpedore obferuemus^nullus pcrinde ßatus imperfcdior 8c horridiorerit,qu3mEcclefiafticus,quifanedeberet’alioquiperfes âiflîmus amp;nbsp;conftantiirîmus cße^Tunica Chriftt inconfutilismy» ftice nobis Eccïe{ïarcpræfentat,quae Jiuidinequit. Hæc funtquæ in præfentiarum tibiLuthere Vin Principes.Domini nobilifîîmi, 8tainpliflrmi,fingul3requoda ûudio utilitatis amp;nbsp;pacis in Republ feruandæ præditi, tuæqj falutis caufa, infinuarc uoloerunt. Porro fi decreuiftipertinaciter propofitum tuum perfequi*, nec ab èoipfo defîftere, tum profedo Cæfarcâ Maieftas prompta b( fvfficiens inhoclmperiof te cncieC.nec ufpiam in Germania finette impune morariaucuagari.Proindeopportunitatis dementer indult® ragt; tionemhabeto» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i.,.i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« j t ''l

Tune Lutherus memor bcneuolentiar ifiius, id^o gratiasP 3gens,indignurafcfatebacnr,quod tantiPfoccresfoa'ca'ufalabo* rarenc.Aiebat fc no omniapariterConciri3refutare»ftfd illud dutï taxae.quod Conftantiæ celebratû effet » in quö idanaes Hus flaml misexuffusfuerat.Hic magnopcreHuflïtascölmmlendabat.Negf* bat quoqjfua cuTpaffcri.quodnonnulli librotuiti fuorum ledió^ neofFendercntur, quia ipfemet Chriftus lapis ofFcnfionisScPetia fcandali eflet.Hæc amp;nbsp;alia his ipfiscônfimiIiafubiungebat.lSô^n difi^ Pronrrt. i. fftebatur quin memoria tencret, quodfcriptum Gt, Ne innitaria prudétiæ tuæ.Sc rurfus.NöIi fapiens effe apudtcmtftiprurti.Quam* oEircm aiebat fe nolle pcrtinacitcr rem fuam agefc.Huiufmodi uerlt; ba ôcparechafcsfcdabatur^SicEuangelücognitioricm, Scripturæ facræ ingenitam per(picuitatem,purum Dei Verbum,plenis quod aiunt buccis.ubicp per fo nab at, quaff nec Imperator,nec alfi,ut polt; y teS.ImperfifEledoresamp; fummates,fandum Euagelfum.rnanifc ffam fcripturam,iynccrum Dei uerbfl, fufccpiffcnt.fed horö pror0 fus omnium ignari,cum præterici» feculis oberraflent,

Pofteaquam igitut Imperator animaduertitpenitus fenihil proficcre,quin potiusLuiherumceltica quoda audacia rcniti? Of* ficialemTreuiren.adipfom mictit,qui hifce uerbis eum ipfum coi uenit» Quandoquidem CæUreatmaieftatis 8lt; Priticipum paritcr decretun»

, - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER, it nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LVit

decretum refpoifti Luthcrc.en Cæfar demceps in te ficanimaduew tereftacuit.quemadmodum expedite Maieftati fuæ ampliflîmæ uideric»cibiqgt; nunc mandat,ut ilico hinc domum concédas, proa feôtionituæ dieslargitur uiginti Sgt;: unum^Cæterumquod tibifpo pondit,accurabit,Deniqj mandat ne populu in itinere fiuefcriptis fiue concionibus tuis fcditiofis in rabicm agas.Hocpado dimiifus Lutherus.dic uicefimo fexto Aprilis,abijt inde cum codera illo caa duccatore quera in acceflu fortitus er at,

Vtautera Fnburgum uenit.Foccialera Cæfaris remiiîti uerituà ne huiuspfentia»paruraprofperefuofuccederet inftituto. Ingref* fusitaqjIfcnnacum^quodfuoPrincipi pârebat, amp;nbsp;contra iuflurn Cæfarææ MaieftatisjinfeftoCrucisconcionatuscfTet.oppidiraôe* niaegrcdit,quaff deambuIâdigratia«Vbi fiioxcxconffdis înffdijs arraatæturbæ eü âdoriuntur,illi nimii^^qs tanq aduerfarios ibidê fubornauerat.qui Si ipfura abducerent captiuura.Statim circums k»®» circa rumor ifte increbuit, quodLutherus uidelicetab boftibus co tra ius publica* ffdei.quam ab Iraperatore acceperat,circumucntu8 amp;nbsp;raptus eflrct.Hæc autem ucrfuta tragocdia tam occultate sgitaba* tur,uc ctiam plerofqj in fuo fodalitio laterct rei iftius ueritas, créa debantenim Lutherum tune ab aduerfarüs certifsime abduciin captiuitatem hoftiliter. Nee mora,nunci) undiqj mittuntur,qui liter is teftarenturhoftilem Lutberiraptum, qui tarnen fecuritatis literas a Gæfarea Maieftate accepiffeuÈc quo id ffgmenti amp;nbsp;menda* cü querelacommuni ncutiquam carcret.atqj adeo cötra Cæfarem amp;nbsp;Catholicos Prmcipcs populö cxaccrbarent.admentiti funt tam crudeliter ab infidiatoribus Lutherumexceptum fuifle,ut ex afpe* ra ligatione manuum ungues fanguinem fudarint,Vbi uero Euan gelica hæc innoccntia,nc dicam calIiditas,Vuorroatiæ prædicari cæ pta cft.exortura eft continuo murmur maximum,non folum ins ter plebeios.quinetiam Principes aduerfus Cæfarem.Q^crum no* nulliaiebant.contradecorumCæfareæMaieftatis fadumeffe.ni* mirum quodiscuiCæ/arfidcmpublicam intérpofuiffct.tam cru* dcliter tradaretur,amp; uindus tencretur. Lutherus autem optime ualebat.Sc fplendide curabat fuam cuticulam Alftadt) ciuitatcThu ringiæ.ut poftea compertum fuiffe,tunc teftati funt,rion pauci.Lû bros inibi feditiofos, obtrcdationibus amp;nbsp;coriuiefis plenos,condcî batjContra morero feu ritum Catbolicæ Chrifti Eccleffæ.

dores PariGenfes,qui colledis in unu articiilis ex libcllo de Captri uitate Babylonica infcripto,caîterjs(^ alns,nimirnm de myftcrijs Chrifti uel Sacrarnencis,de ritibus Eeckfiæ gt;nbsp;de meritorum ratioa ne,de uous,de pœnnentia,de Abfolutione amp;nbsp;fatisfadione.de Pur gatoriojde libertatearbitri), de pn’uilegns feuetiam Iibcrtatrbus EccIcGafticorum.de Concilrjs^dernuïóta hæreticorum.dcPbilofo phia,deLudoliterario, amp;Theo]ogia, bis ïnquam Sealtis paragrj^ phisquaGin unumcatalogumredadis, ad ledorem 8c omnesqwi Chriftianos fcfe profi'tcrenfur,p3reneGn fub^Jcntcs.falubriter ad* ir)onebant,amp; ut diligenter præcauerent ne in huîufmodipernicio fjflimiserroribusGolIabantur.quia bærcttci pro rnorehaberenc, initio auditorum animos blandicijs pcrmukere,quihus Hfemei imbui amp;irretiri fefe incautepermitterent.noniGægre, imocger* rime euelli feu liberari ab bis dico bl an die fjs ipforuni animos poamp; fe.quinctiam fub tabbus blandimentis feu lenocinrjs uerborum, îiiruspræfentiflîmumlatere.Deindenomine Sordinerecenlebat quolcunqi autboritas EccIeHæ bærcticos conuicifTct, quibus Vuii clefum,lo^nncm Hus, tandem etiam Lutherum annumerarunc» quern abborrebant amp;rcprdi€ndeb3nf,canquam hominem uecor# dem amp;præfumptuofum.ob idquidem maxime quod quum exi# ftiraaretfecundis mortajibus oculatiorem 8c prudentiorem fo^ re.Sandorum Patrum dqdrinam,Conciliorum fapicntiflîmafan diffîmaque decrcta,uniuerGtatam arbitrium Gc contemneret ex* ploderetqj.quinimoritus amp;nbsp;légitimas Eceleffæcæremonias omne» conuelleret, tot feculis alioqui rcIigioGflîme fèruatas^ quafieres dilibiIcforef;,Chriftum ufqj nqneunicam fuam fponfam EcclcGî taîibuserrorum tenebris circumagitaripermiGfle. Cæterum indos lombîtretieorumefle aiebantinfuam ipforum fententiamfacrarn feripturâ detorquerea fua natiuareditudine.Pofthæc énuméras bantlibros a Lutbero confcriptosgt;notantesin quibus illic articu* lishæreticorumfententiam imitatuseffet.

Quoniam autem ipGsex officio 8c profeffîonc irtcumbcrefgt;in^ gruentes contra fanam dodrinam amp;ffdem ipGffîmam errores c medio totios EcclcGæ,qu3ntumfferipoffetjtolIere, huiusreigras tia omniaLutheriuolumina diligenter amp;ftudiofe perueftigaffc fc teftatifunt.quatenusuidelicet oranibusCbriftjffdcbbus perfpieuu effepoflet^quomodo ab bis unufquifqueGbicaueredefceret.

jQaum igiturcundafcduîo euoluiflcnt,maturo adh/bito ïudi-cio,quæ Luthcrus Jpfe fcripCffet, intcllexiflc fe ex his denuo atte-ßaci funbdoâiinameïufdemipfius pernicïofam edejneendio dï« gnam« ïnt^^cineies redigendam, imo lußcm amp;falutare futurum arbicramur,iïcogatur cam repudiare,annihilate,amp;reuocate.

Imperator annosnatus uigintiSt unum, Lutherum proferibit calcndis Man,hoc uerborum tcnorc rationé faâi huius affignans; Quoniammei muneris efleiudicaui, nonfolum^Imperiumpræs munireautampliHcare, uerumetiam prouiderenc ulquam mid commotio aut hæreffs aliqua irxepat,inquam etiam caufam quum certo feiara maiores meos totis uiribus laboraiTcyca propter æquif fimum foeric,ut amp;ipfceoruracxeroplofubnixus,ucftigqshorum mcorumMaioruminGftam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„

NifîproindehærcGranupcr in Germania fufeitatam cucntilem indec^ cxcludâ, meopte ftudio atqgt; officio aduerfabor, amp;nbsp;in ipfo operis noffri feu dignitatis ingreffu infamiæ nota m ihi côtraxero. Neminemcnim latere exiflimo quamimpium dogmaLutherus annis aliquot foucrit amp;fparGracuulg3uerit,adeo ut Leo decimus Pontifex Maximus, fui muneris rationem habens, nonparum comraouerctur.nullis laboribus aut rcmcdi)sparcerct, quo ab ins cæptiserroribuseumadmeliorem mentejn reuocare poffet,can-dideper omnia huroaniterqj negocium^ huiufmodiconGcicns.Cæ* tcrumquum animaduerterct in eofc nihilproGcerc,aliatencauit ma Lutherum adoriri.FretusnimirumjCanonibus amp;Decretisad negocium fuum efficacius cranGgendum concefljs, conftitutis amp;nbsp;tatis, certum illi tempuspræGxit,quando abcirbribusdeGGere, fuame^hærcGm rccantare debcret,adicda graui amp;njhilominus xqua, muldagt;G acquicfcere nollet.Lutherus aüt non modo aufeuh tare feu ctiam parère noluit, uerum libres maiotem quamantea fpitantes tcmeritatem,horrorem amp;nbsp;blafphemiam, xderc cœpit.In tanta itaqjcöffitutusangußia Pontifex^ipfum ad me grauiter de^ tulit.amp;inffanteradmonuit, quatcnusquodEccleGz debeoideidê quotj, impcndcrcra,amp; perniciofum ilium hominem condemnas icm. Vndefaätumcft ut iam prioem PontiGcis interdidumpcr oniucrfum Imperium publicarc fecctira.Sed nee ita quidem emen daripotuitLutnerus, uerum cumprimis quaGdclirüs exagitatus, libellos offendiculisamp; malediâis plenos edere capir,in quibus nub lisiebus magisftudetquam feditionibuSjbellis^djffTdiis.inccndio,

ftragi.amp;depopulationibus alfifjSandorDftiPaitnra’concjIj’a pro nihilo ducic.præfcrtim autcm Concilium illtldCoftantiar^immcxi deftiflÏmis conuiciis afFicit amp;nbsp;laccrat.Qua fanecoriciicia non modo in uirosprobos, rehgiofosamp;dodos.ibidötn toncpnæfentes, imo Si in Impcratorem Sigifmundum,amp;pfincipesrid e(f;onincsillius nimirumConcjlnpatronos.teftcsamp;arbitröafapicnciOjmosjrcdüni* dare conftat.Neqj enim quifquam mortaliom-enunciauerit, quam cxecrabilis amp;nbsp;cxcors bic homo fic 7 non dicamhominem, fed dias: bolum hominis in morcm conftitutum, Ql^reprofedo baud pa« lum doleo.fcd fummis maroribus.aögdftiis, amp;nbsp;folicitudinibus pbruör»quoties hsc abominatio mentcmmeamarripit^quum in tam perplexisgrauiflimisqjnegocns Imperio amp;nbsp;Cacholicæ Chrifli Ecclefîæreiâeconfultum uelim. Quócirca ne maiorum mcorum gloriara.noftramceliïtüdinem amp;nbsp;officium focordiaamp;puiïllaniroi tatcquadam præoccupatus magisextenuern, nc dicam obfcorem-, quam augcam amp;nbsp;illuftrem.efFeci ut Proceres ftatusquc Impeiij co* uenirent.quatenushoc modo, comm uni omnium confilio.ncgo^ cium omni ex parte legitime atqj cöftanter cxequipoflemus.Praci; tcrea quantumlibet alloquio noftro contlidum hærctkuni,pDbJigt; ceque damnatum.Sc a co mmuni Eccîefîægremio atguc confortio cxclufom.iudicanem indignum, nihilominus tarnen, litcris ams pliflîmæ fecuritatis per’noiirum caduceatorem accitum admifi* mus,ut amp;nbsp;ipfeptæfenspropoGtifui’rationem hberrime reddercf, ceflarentqj ex omni parte querela*. Quid^ uobis clam non cil.qus palam Vuormatiæ amp;nbsp;fingulariquodamftudioamp;cura ada funt;

Porto quum exploratum habeamLutherum fuum errorem pertinacitcrexcufare Sctucriuelle, improbarenon pofFum Sedis Apoftolicæ Dccrctum atqueCenfuram aduerfus Lutherum dires dam.quinctiam mandamus amp;præcipimu9illiu8cenfuræ progref fum,nutum, amp;nbsp;exequutionem fieri. Proinde fretus authoritatc Impcrialiqua fungor,uifumeft etiam bunc damnareamp; proftribe* re.tanquam fubuerfum Scceruicofum hærcfiarcbam .qualcm niß amp;nbsp;uos par iter habcatis.reos uicidim uos dccerno kfæ noflræ Ma* ieftatis. Et quamprimum uniusamp;uigintidierumfpacium,quod fuæ difceflfioni annuimus.euolutum fuerit,tum fingulos uolo in cum ipfum ficubi locorum reperiatur,animaduertere,amp;atreptuni uindumque caxceribuspotcftatc noßra mancipari, omnia deniqj

ipfîus opera difTîpari.obliteraricibnec diftrahînec uendi/ub pana tranfgteflbribus dïgna.

Sub id temporis KexFerdj’nandus Annam Ludöuici Vnga-torum Regis fororcm in ukorcm duxit.

Inter abosauterti qui Lutheri profefHonem rcprehendebant, cxtitit Henricus odauus Angliæ Rex, qui rciedis amp;nbsp;confutatis prinium dcInduIgentüsLuthcri uidelicctdogmatibus amp;nbsp;cenfuris, P^ontificatum apprime defendit.fcripturæ facræ tcftimoni)s^amp;prif corum Patrum authoritatibus.quïtLutherus de Sacramentispro* diderat.deqjBabylonicafetuitutejmanifeftam compledi haerefim amp;nbsp;impietatem oftendit.QuaquidereaLuthero comperta.refpon^ ilonem adüerfus eundem indituit nimis impudentem amp;nbsp;furi« bundam.

Hoc eodem tempore Solimartnus Turcarum Imperator houi* ter defignatös.Ludouicö Regem Hungariæ amp;nbsp;Bohemiæ fquiMa liam Caroli Cæfaris fororem inconiugeraadeptus eratj dcbellarc cepit.Hic ubi multæ tum oppida,tum arces inuaGfletgt; Grocanicö etiam Vuciflenburgum ucl ut airj nominant.Belgradum Gue Taü runum.expugnauic.quod Hungariæ propugnaculumerat.illicquc Gtum ubiconfluunt Danubius amp;nbsp;Sauus«Qupdquidcn) mûrispræ* fîdijsqî neceflarijs munit.

Cæfare adhuc in Germania degente, amp;nbsp;in nationibus inferior tibus detenCOjHifpania turiaultibus coûcitabatur.Q^uosut mature fubmouerepoflet Imperator, amp;nbsp;periculis inftantibus inde occurs lere, primum ncgocijs Regni Gue ImperühabitOjConcilio amp;reii gimineprouiditgt;quatenusipfo abfentelus decerni ualcatihcauGs njemoratiregntbcftatimclaiTetraicdain Hifpaniam tandem ad* ucnit.Sed ante banc dimÜîîonemGue profedionem Cæfaris,Nu^ renbergæ ftatus Imperi) de cauGs quibufdam.præfertim äutem de bello Turcico inter fe confultabarit. Cæfar ucro tune fub Gnem Marti) edi(3:umedidit,quoClcrumpræcipue adhortabatur,utprô comraunitotius Imperi) pace, peccatoruraque reroifïîoneDeurn interpeîlarent,8^mifiæ facrifîcium deuqtc Cclebraret. Pofthæcfta* tutum eft^primo nimirum die menGs IVIai),Ludovuicô Vngarorü Régi fuppetias fette.

Interea Ganonicus quidam EcclcGæ TygurcnGs,didos Vlricua Züüinglius,cepit nouam dodrinara,eamqj blafphemam compos F ticté

LXIIj REKVM MBMOB-XbILIVM nere amp;perfuaderepopulojc0traauguftifl?mum altarisfacrameni tum.Hinc Bpiïcopns Conftantienfisad Senatö Tyguren. qd fux Diœcefi fübiacerêtjiteras deftinac.figniïïcansintellexiiTefeZnuing hum jHumnouam perfi'dam difcipIïnampertendere.Sed patro* cinio amp;nbsp;fauorcmultorum.quï in Senatuerant,fretus jpfeZvuins gliüs,facilinegodofefecoram Senatu defendn. Alias pohhæchien xasadClerum EpifcopusmittiGquibuseundcm adhortawitur, uc caueantfibi abimpio amp;nbsp;falfo nouorum dogmatum textore,qujp^ pcquïEccIefiæ tutores ibidem effent, adeoque Summo Pontifid ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;Cæfarhquiconiundim ferio ediäo omnem huiufmodi hære^

Ledis hifce literis in CapitulofiueconfeffuCanonicorum ibis t dem reGdentium,Zuuinghus uiciffïm fcripto refpondit adliteraa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

jniffas. In prirois affirmabat fe inuidam ucritatem doccre, quarc ne credat qui diuerfum fuæ Ceifîtudini referrent, rogat, Sacerdew ' tum quorundam improbam uitamtaxafeat. DeindeadHeluetioa ' Epiflolas dirigens.fuadebat ipGs eoniugium facerdotum, miriiïce i matrimonium exornansamp;prasdicans.quaGmulto diuinius amp;fan

M4ffbi«s- continetiauirginali^quumtarnen ChridusinEuangelio : Si a.Cerint.T* Diuus Paulusin Epidolaiualonge aliter doceant.

Sub id temporis orta efi; inter Luther urn amp;nbsp;Caroiftadium non modica contentio amp;æmu}atio,eaquodbicim3ginibusfandoru nimis infolenter amp;temere,tepÏ3 fpoliaret:illeuero mallet idipfuni ‘ ', iïen a m3gidratibu8,necgregarös quibushbetpermitth

Quo etiam tempore fubortaeftclanculanaquædamfedaintec ' homines non paucos.qui quidemquot; perfuafum habebant, aut certc । alijs perfuadereconabantur/efe cum Deo colloquium habuiffe.a ' quoin mandatis accepiffent.utomnesimpioseuiuisfunditustob lerent, nouumeo modoinftauraturimundum, jnquofoliiuftiamp;: jnfontes exifterent rebusque potirentur, Porro primi illi fedarij tacite fuum inftitutum diffundebant.praecipue uero inter Saxoü ’ niæ partes ad Salamfitas.ln quorum ctiam opinionem incidic Ca iolftadius,3tteftantc Luthero. Cunquefuis uotis Vuittenbergæ præfcnte Sc reGftente Luthero non fuccederet, 2 priori reClieng inftitutojfuoqucquo pollebat officio defcrto.fedarijsillisfeads;

LI BEP. IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LXIIL

roicis.fummi Pontjfi‘cisamp;R.onianæEccIenæprob3rent authon'^s tatcm.eamqj modis omnibus recipiendameflecofuJcrent.eo quo J conccntionjsamp;fimultatis alioquifinisnulluscflepofTetjTJKtit eue ftjgio Iiteras ad Bohemos.decirno nono meniïs lulij.qbus innuici. Be quidem prias nomiaiBohcmico infenfum fuilTe, quado nons dum compereratquodnimirum B.omanusPontifex uerùs Ans tichriftus efiec.Proinde multo aliter re ipfa lam ita exigentc fentin re feaicbat, kaperte in fujs libris fateri» Romanum Epifeopum cumfuo fodalitio in ipfumfeueriusamp;imprudentius agcrc, quam illiquondamegiflcnt,Eo nempefortuna diucrterat,ut magna fbi fpeseiTet.Germanos amp;Bohemosin Religionebreuiforeconcor«” des.ldcirco Ioannis Hus amp;HieronymiPragen.memoriauobis3it non excicftt.R.ogabatinfupereosamp;hortab3tur,quatenusin R.e^ bgionequam multo fanguine amp;conftantiahaâ:enus cóferuaflent, perfeuerare uellent,ne fua ipforum defedione fuæ uicilîîm dodri^ næ iniuriamfîcirrogarent.Êt licet non omnia penes cos congruo ordineconfifterent.Deum tarnen illisipfis fore quandoquepropis cium^adeoquenon deferendos/edopportuno tempore fideli dis fpenfatore feu adminiftro Sfreforraatore Cbriftianæ Religionis cælitusdonandos ôe illuftrandoSjfaltem confiantes perraancrent; amp;nbsp;ELomaniPapatua ignorainiofum Stimpium ftatum procula fe dcpellerent.

Super hæc omnia Lutherus denuolibellu ædidit aduerfus eos quifefalfo nominarencEpifeopos. In quo fcribit,quodultcrius non cogitaffetarbitrio ipforumfua fcriptafubmittere. Plus fatia cnimhacinrefacilemfepræbuifle,dum Vuormatiæcû illiscflet, fed modo de fua dodrinatam certumeffe fe profftebatur, utnec Angclorum iudicio uellet earn fubeife.quinpotius teftimonio fre^ tusïuæ doôtrinæ. quofuis,nec homines mÔdo,imo amp;nbsp;angelos ius dicare paratumfepoîlicebatur.

Ferdinandus autem Archidux Auftriæ fententiam Luthero contrariantem acriter perurgebat,amp; in Vuirtepurgen»Ducatu»qui tunc fuo parebat dominio.edito publico Mandato.quoslibetpafs Cmfibifubiedos uehementer redarguebat amp;nbsp;caftigabat.eosnimÿ rum quinollent decretis feu conftitutionibus Catholieæ Chrifti Eccicûæ acquiefeere.

Èodem hoe anno coniuratores cmnesiTygorenfibos tantum Müw/TfrM. exccpcis.faduscumGallorum RegiFrancifco infietunt^quodfoö roburhaheret, quamdiu Rex jpfeuitalemcarpefetauram, amp;ana no poft obitum huius uno.

Hoe infuper anno bellum ingens inter potentiflîmos R.eipu^ blicæChriftianæ monarchäs.uidelicet Carolum quintumRoma ^kokfis norumImpcratorem,amp; Gallis RegernFrancifcuraingruit» Rca ecptæqj funtàCæfarianis in deditionem, ciuitates aliquot.eiuße demregni.

Ante enim qua m annus ifte euolutus effet,Mediolanum quo« - que Francis ereptum fuit.

Poftremo eodem anno,die decimo oâauo lunîj,magnum de* trimentum perpefta eft arx Mediolanenßs munitifRma. Contigit enim utturris unaciuitatisillius alta amp;nbsp;magniftce cxædifîcata, in qua uafa non pauca refcrta fulphure feruabantur, igncm cóncipes tet, cuius ardoreSc ui non tantum turris ingens ilia corruit 9 ue« tumetiam murorum magna pars^àc fpcciofifRmum arcis sdificiö euerfumeft.Vndcetiam faxainacrem diflipata, Sthincindema* gno impeturefilient ja duos primi pilares arcis obruerunc.Prsfidia rq nonnulliqui recreandi caufa rus inde concefTerant.Iapidum idi bus atqüc ruinis perierunt, quidam corominutis bracnijs amp;pcrs fradistibijsnecemdjfFicuItcreuaferuntj'ntantu/n utex ducentia præftdiarijs uix duodecim uiui remanerent. Et bypetrium ucl fubdialeilludquodadiacebat caftrofatis amplumSc xdiftcijs ua« cuura,tantalapidum mole conftitit,ut nonifiægreinternofeipof* fet.Tantoque pondéré nonnulla ibidem faxa uifa funt,quæ non fa ciledimoueriadccem1ugisboumpotcrant,quaîfoliu8 ignis ui üb tra quingentos paflus dißeda fucrant.

A Nnopartus Virginei M.D.xxi).dicix.mcnnsIanuarü,Adria nusTraiediHollandiænatus,CaroliCæfarisin HifpaniaVi* cariuSjEccIefiafticiregiminiscuImenadcptuseft. Qui pofteaquam intellexiflet fe ad tantum dignitatisfaftigium procelRfle.fimuIatö que trium Cardinalium legatione cohoneftandum fore, ex Ci* uitate nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;literas ad Collegium Cardinalium feu Concis

îium Apoftolicum dicodauo Marti) defiinat.gratitudinisergo. In his enim gratias amphflîmas toti Apoftolico cætui primurr» agcbat,quodnimirum ipCumcohonoredignurnhabuiïTec» Licet autem principiorefragarctur amp;abhorreret propter oncris fibi ex tune impofiti molem, tandem nihilominus accjuicuit.Deipotius quam homtnum conûlio uocatione id dli cefliße muneris temü pore alioquincalamitoGiïîmoconfiderans. Sperabatideo optime toti negocioprofpe(3:um irû Vt autem cognouit Cardinales ad skyJ^niit, eum dimittendos,needum Roma difceflîire, nec ipfcfatis perfe poiTet intelligere quo paóto commodo publico inferuire ualcret» propter negoeü magnitudinem.amp;Legatislongura Sclaboriofunl iterreftaret.uoiuitcofdempotiusillafatigatione leuare. Vocatis* que ad fe probiHîm is expertiiïimisqj uiri8,mentem fuam illis decla rauit.ôc Eledioni fefubmiiït.Qupcircacupiebat hæcpriusper Ita^ liam unicuique nota fieri,eaque diligenter difpicerc.ut fîc aequitatî •amp; lurirçfpondeatar,Qin'a prorfus apud fe conftituiflet proîpiccr« fibidenauiamp;ns quæQdprôfedioncm forent neceffaria.Atqueita ïLomam uerfus qua'm primum integrum efle uideret.nauigare.

Dabat prætetea Itteras ad Senatum uebis ELomæ , quibus eum jpfum certiorem’teddit fadoriS di heneuolentiæ fax, quibus ab i* pfo profequéndûs^fleu Elapfispofthæcmefibus aliquot,foluit,8c iubfinemmenfîs Àugufii Romam appulit. gt;

Anteautem quam December expiraret, Adrianus Pontifex MaximusjRoma ad flatus ImperüNurenbergæ congrega'tos ferw P fer at in hune fénfurrr: Q^d ut primum'admurtus Apoftolicum aifumptus eiTet^mhil a'mplius optafle/e quam ut talem fe prœftarc poftet in omnibu9,quemadmodum bonum dccet paftorem,amp;ita cauerc modisquibûs poftet,ne ab ouili fuo grex (uæ curæ creditus atlt;j,comraiflufl,dcetrct,feuetiamexhocouisùnanepereat.adeo? P’’« quecomplura quàe fuadiligentia amp;follicitudinc præcauere uale-let, libcnter amp;nbsp;promptiflîme fe exequi uelle, Huius fui propofiti atqueconatusDeum quoque teftemefle, qui præter omnefuum meritum amp;nbsp;expedationem ad huiufmodiprouinciam eum cuexif fct. Et quo fuiuoticomposcitius amp;nbsp;facilius fieri queat,teftabatui: feReges amp;Principes ferio admonuifte.ut bclligerareinlmperio Romano inter fe ceftent» quin potius Cpugnandi defiderio tene^ rcntur,côtxadis contentif^ uiribüsaduerfushoflesftdei^cedant,

Nam quod fic aliis pctfuadcre niteretur, hoe jpfum fe præfiit jfle, cquitibüsEtodenffbus.quosTurcaiamintolcrabiIi ingo oppref fcrat.magnamüimpccumœtranfmifîfiè. Adhæcdum animifui Sefludiacogitationcs jpfc ab cxtrancis Sfcorporahbusncgociisad caquæ fuo ipfiüs infortunio Eccleha: impendcbant conuertifler, non abfqjgrädi cor dis dolore fe tune perccpifleaiebaC, quo pada 2yiartJnusLuiherus(qui poßeaquamingenue, candide, paterne, amieeqî admonitusfuiflet.nec tarnen emendariffe potuiflct,exin« deqj multarüm academiarumj’nfuper Papæ Leonis amp;nbsp;I mperato* riscenfura decemente communiipforumconfilio damnatus eßet Sfexcoramunicationisfulrainepercitus) non folumnoncclpflct, uerumetiam plusfolito infanirei»nouosque hbros indiescderet, quibüstotareljgioChriftiana.omnis modefti3,omnisque probis taspeflum irct. Sed amp;accrbiflimum grauiflîmumquejpff uideri quodilliipn'plutimi nobilium applauderent fauerent, tum eti$ quodeomalorum res deucniiTet.ut Ecde/iaßicorum dignicasia Germania in contemptum abiret Si clang Dcfe«rcc»quum oib idin^ ter proceres regni illius Germanicibellü in fonbus effet. Diuö quis dem Paulum ueriflïmcdixifle.nimirnm quod hærcfcs oporteat cfle.attamcn periculumhuiufmodinimiseodcm illo tempore im* portunumfore,necDiaboIumabßinerc quin uarqsnos ipfetiiba laciontbus 8i angudijsintricet, eviua icem arcibusßeret ut in nos adeo Turca graffecur amp;nbsp;undiquaq^ paflim dcuafict,cuius denique callidis machinamentis Luiheranica hærefîsin Gcrmanicam nas: tionem omnium amplifïimam irrcpfifTct. Ncmini non cxplorata eße Turcarum uim,quam licet oppugnare amp;quippiam euinceie uel adimere contingerct,rebus tarnen noßris non rede nec inte* gre prouifum iri,niü inimicus illc domeßieus in exterminium co* gerctur. De cuius falfa dodrina cum adhue in Hifpanjgs morarc* tur.plurima audiuißct,ncc infrequenter aut parum ipCus animum pulfaße, quod tarn grande malum in earn regionem ubi amp;nbsp;natus St enutritus erat,fxuirct.nibilominus tarnen duofuccurriße fjbi, ^uæipfum inhocmalorumgencrc confolarenturJnprimis certa quædam ßducia,qua Si ceTtorpeiaiet,Danam huiufcemodi Siirppia dodrinam.àplurimisubiqucnonadmittcndam nccrccipicndaro. Deinde candida animi fui fententia,qua perfuafum habeiet noxiü adeo uirusfeu toxicum undccunqucctiam illud transferri queac, illic non facile inhæruinm,ucl ut aliter dicam,radices adurum.ubi conßanjf

LI BE It ÎT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;teviL’

conftantifliini fempcr extitiffent hærefurti è5lt;pügnatotë3f*‘'Ini lt;nbsp;terea uero quum tota iam tragadia fine lufto panter Dei iudix ‘ cio.iiue permiiTu auc confenfu, amp;nbsp;indiligentia eorom quoa rum intererat tantum auertere malum, fufcitata efTet, ipfifea dulo fiibi profpicerenCi nc hi ipG qui hadenus tardiores fuea rant 9t indulgentiorcs, quafii folitæ conftantiæ fuæ atquc üittu^ tis ptiftinæ immemorcs,amp; tantæ perniciei aftipulatores Sc^faua tores haberentur. Vehementer dedeccrè,quöd gensadeoma* gnanima amp;nbsp;conftans, ab ea Kcligione quam St Chriftus amp;nbsp;As poftoli nobis multifarie commcndaflent, quam etiam tot mar* tyres amp;nbsp;uiri digniflimi, turn quoque majores noftri cónferuaf* fent, unius cuiufdam Monachi rumore amp;nbsp;placito, deficcrent* in qua amp;nbsp;illijpft multis annis perfeocraflentgt; quam denfque fic intégré profeflî fuirent,quaß uero tanto temporis interuallo oba erratum hadcnus eflet, amp;nbsp;Chriftus qui fefe nobifcum perman* furum ufque confummationem feculi promifit, Ecclefiam ipfc fuara tot errotumtenebris defer uifiTet,per inde atque folus ipfcfa* piensa Deo exufcitatus eftet, qui totius orbis errorcs uindicarä debeat, Neutiquam fe addubitafe quin fapierttes ihde cautiorcg quoque euaderent, attainen nonnollos plebeios 8e inconftanteSi nouique magiftratus emulatores fore,qui occafionem ex inde ini ufîtatum aliquidmachinandi arripiant. Num intelligerehtjquoti fum talia négocia uergerent, quæ profedo alio non fpedarcnt? quam utfubprætextulibertatis Cnriftianæ,omne decretumjlex omnisamp;æquitascomodoreqcipoflcntabiis, Atquomodo ho* mines illiciuilem aut laicam potcftatem,proDeiordinatione re* cognofcere queant amp;reuereri,qui fandiftimi Papæ amp;nbsp;Concilio* rum ftatuta perfide tradent, imo uero conuellant amp;nbsp;exurant? Qm's item hominum effet qui crederet tales aliorum bona nori dilïîpaturos fiue in tranquilla amp;: fecura poflTcflîone dimiiTuros, quos non puduiflet templorum fpbliatores fieri,amp; anathemata, hoc eft quæ Deo oblata amp;nbsp;fandificata fuerant.pollutis dirisque manibus diripere attentarant? Et qui Sacerdoces non tantum uerberibus affligere, uerumetiam trucidaic aufi fuiftcn t, eos quo* que operam daturos promptosquc futuros, ut amp;nbsp;alios cuiuf* cunque ftatus exiftcrent, circumucniant amp;nbsp;perdant ♦ Atque eo peruenijÉ

pcrucntum eflc ut impu'nita nequitia ipfîs etiam pr/ncipibus, earns que coniugibu8,p£ohbus, amp;nbsp;confanguineis » quin amp;nbsp;ipforum do* minqs 0cfubditisirnpenderct.Qigt;ocirc3ipfosparitcr onancs obres , ftaretorbf exhortareturjmo pro fuoofFjciotanquam D.Petrtfuc cefibr,amp;Chriftiuicariusrequireret,utnihiIprorfus«intermittetet, fedomneraoperam fcdulo impcnderent^utuelHc commune amp;nbsp;inteftinumillud incendium extingucrcfcftinarcnt,eatenus uide* licet,quatenu8 Lutheiura falotiferisamp; pijs quibufdam mediis ite^ in redam fcmitam reducere ualeant,uel G id facercnonpoflcnt,eö luxtaiegum authornatem atqj uigorcm*Cæfaris amp;Imperntotius nouurticdiduracaftjgent.Hocautem nontanturacomodare cor* xoptclæ propulfaridæ?quam GermanicæNationes contraxifîênt» quinetiammuJtorumhominöjncoIumitatipofle, qui ex ilîacors ruptionegrauedamnumfuftinerent.Naturaquidemfe amp;indolc, uitæq? confuetudinCjmagis in manfuetudinem quam feuerrtatem propendere* Sed quum iftapernicies haudleuifakem pbarmaco curari flue cotrigi nequeat, ob id opus cfTe feucrius de efficacius ali quod adhibere remedium..

Cuius etiam rcinon unum in fcripturisteßimoniumbaberetur»-fed multa paHÎ’m,Prætcrea maiores illorum in Conftanticn. Conci Iio hoc mo do cum loanne Hus amp;nbsp;Hicronymo Pragen.fuu m ipfo# ' rum ncgocium expediuifre,amp;prout mcrucrant,in duos illos Hærc -fiarchas animaduertifle. Q^odfiigitur amp;nbsp;illiukiffim probitateni fuorum nimirum Maiorum imitarentur, Deum non defuturum ipGs,amp; maiorcm inde nobis fpem accumuIandam.Turcarum a no bisatrociam auertendi. Sc deniq? ait omnia bona ucllej'mo amp;nbsp;ui^ tam ipfam depederc pro integritate amp;nbsp;falute giegis fibi cómmifl?»

C^od ucroait,bellom aliquod inteftinum lam inter cos ex* ufeitatum effe.ad Richardum ArchicpifcopumTrcuircnfem re* ferendum eft,quern tuncFrancifcusSicAingius Lutherifautor de* ditiHîmus.oppugnabat»

Eiufdem quoqjargumcntiliteras Adrianus Papa ad alios non* nullos feribebat fingolariter,amp; a Senatu Argentoratenftpoftulat, neuelLutheriuel fuorum aflcclarumlibros excudiapud fepatian tur,amp; ftquiiamcxcuficflent.nonmodo eos oblitcrarcnt, fed 8c in ignemconijeerenr» Cæterum audifle fc typographos ipforum nonnullos eflc,qui libros huiufrnodiprælo fuo fubmitterent.alios ùcro his contrarios,catholicorum uidelicct libros,rcqcerent.Quos proptereä

LIRE K îî. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LXljt.

propcerea nî(ï Jefiftant ab inceptis conatibüS,8e Jebortâti ffbi obe^ diât.anathemati amp;nbsp;indigiiatïoni omipotentis Dei.obnoxios pros teilaretur Et tametfi ±qac bene in auita fore Religione perfeuera# rent,nihilominos tannen quodfînonlibertatemillamamp;rinfolentil corr.'gant.necalns occafionibuspeccartdirefiiîant, atq; adeo e medio tollantjuanam ipforum cogitationena feu fidudam elle,qua ûfi biperfua Jeanc.feid impune laturo9.

Cur autem Pontifex MaximusTypograpbos. reprebcndcreti atq;t3xarct,ideofadôeft,quodopera Luiheri diligcniifïrmc, mai gnihce.proprn^q? impenfis abillis excuderentut ,ca uero feu eotu opera q Lutheri dogmatafalfarefutarcnt.planenegligentcr Semen dofefeu uitiofc.tametfi impenfas ipfîmetCatholici fuppeditarenti Necdeeflet apoftatantium monachorumcolluuies qui lucrumex uenditione libellorum Lutherifibiconflarent.adeoq? paHîm oppii da tonus Germaniæ magnis farcinis peruagantes.plurimi his im« pn hbellisanirnum adqcere cepiflenc. At ueroq lodex Catholû corum manibusuertcrat.emere dimidiato praîcio,amp; ffeq) ucnalea ofrerré nolIent.Cæteru m Caiholicüsillos Typographes cum fané hd* irndércnc, Papiilas eos ipfos amp;nbsp;Sacerdotüm mancipia nunlt;

Qivj n aufém iamLutherus fuo Gc fatis exanîrni fententia nei» gûcio I uccederc cerneret, rtiagis magisqj jnfolefccbat, 8: quemad-modu n pnus uetuftiiïînospâtre«,3e facrofaneâæ Chrifti EccIeGi doctorescuna pn^eorundcm decrctis amp;côfiitütionibüs rciecerau fimulatqj exuflerar.debuerunt extune hteræ facræ, amp;nbsp;(acrofanâS ena n Domini nofiri lESV Chfifti teflamcntum,arripi,*abco-demq; Luthero iudicari, imo corrumpi 8e labcfadari.

litud ubi Elt;ex Angliæ percepifîet.quodnimirum ipfeLuthei rus Bibliafacracorrigere 8e germanite transferre propofuiflet, ad Du-es Saxoniæ literas defiinat.quatenus ante omnia caucant ne indohs (ur ferociam cra{ïîuscfi’undere,undcqooqî Biblii uitiandà f’-jfent, ad.nittant, quippequi fufpedanec fatis integra fiidc laboi raret,quem omne^^theophili mahgnum 8eperuerfi ingenfi uirurrt reputarenr,qui deniq? pro more habefet, id omrte quod candide autrédeftriptum efiec.fua ipfius translaiione 8e interprctationc deprauare.ita ut hincgregarri.fi quando iandarum ledionem feri pturarum aggrederentur.deteftabilis mox hærefis ipfisinflüere pâ liter poflît.quâ abhominabilis homo die lua non latisfida trans*

latione propinaiet. At Prohdolor anteaquam regales dlliteræ tranfraiflæ traderentur,fea etian) recjpercntur.totam eca çe Germaniamperuaferant Sgt;i lepleuerant a Luthero fam fnfidelw ter uerfanouiTeflaraentf cxempIaria.Sed enfmEccleH^Catholi cæ uerGonem penftus abfccerat.plurima in Euangclio commutas rat»plurfm3fubtr3xerat,amp;: adieceratmec fane his pauciora in con trariûm amp;nbsp;peruerfum fenfum detorferatdnfimul etiam herum li brorum margini hæreticas amp;nbsp;crroncas glofas aJiecerat. Sed amp;nbsp;in pr^fationibusfingulorum libroç^ nullis omnino fraudibus pars cit,ut nimirura hifee modfs îedorcm in [u3jn opinioncm pertras beret. Idcirco dodiflîmi quiquc uiri, plufqüam in locis millenis eyra ipfum errorum fuorum conuiccrunt, in quibus etiamum textus BrgloiTematum uerbaperuerterac.Quorum facile Princeps extfdt fub id temporis, pius amp;nbsp;ipfe pariter iandæque recordation nis, nec fndodus, D. Hieronymus Empferus, qui etiam fideliff?* mcuniucrfuraChriftiteflamentum germanice reddidit,adieäa pleiter illuflri quadam elucidationetqua déclarât aperte Lutheri translationem,quamf€cerat e Latino in Theutonicum,non fol3 falfam efre,uerumetiampaflirn fibüpfiaduerfarnQuemadmodum liquidopoteftoßcndiex librfs illius Colonia? ponIl?mDm,amp;Fri^ bwgïBrifgauiææditis.

inïuper anno Princeps Turcaç^contrada magna ui,cotra R.oden profetfluseft.NonminusqqwnqnagincamiTiaRufticon Kiulßertii. rum,quiin|aliud nihil uacarcnt,quam ut foderent, amp;corbesprafin diaiias confterent, authorauerac.peditibus uero amp;nbsp;equitibusui* g(iqt^ millbus cindus. Oppidum igiturcircunquaque bombar* dis amp;nbsp;ferpentinisuallauerat.quæ tatæ magnitudinis lapides extorn quebantjUt noué palmis eoçz coplexus conftaret,qbus inccflantec tnocniainfcßabat.Nihilominus taméhoîestantû decern ad prima eiaculationem ex idibusgloboru bis mille,peremptifunt.Acccfn fusamp;receflus fubterraneos amp;nbsp;clandeftinos foderefibi iuflerat,fubn ter oppidi illius raoenia,qbus iniecerat igniû fometa,q leuiter fucce dipoterat.His aut acceGs tanta üioletia amp;fragore terra diflilijt, ut fundaméta Ciuitatisinde cotremifeeret. Sæpius magna cû iadura fui excrcitus Ciuitaté oppugnabat.pcipue uero quarto côflidu ca in quinq? locis adortus, turrim quanda occupauit, amp;nbsp;cófefiimex ƒnde uexilîalunæ iÏmulachro inGgnita oßcntabat.athiqui inurbe crat tam flrennue Ói uirilitcr depugnabat, fefeq) machinis,balißis» '! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tragulis.

trsgulis^phalancisjfaxisjtclis aîijsq5 id genetis inßrumeniis dcfcn dcbant.ut hoftis mania dcfercre fit coaflus, Durauit autera hie c5f fliiâus amp;oppugnatio,die dimidio,cæfa^; font uiginti milia Tors cortini?amp;ex Khodenfibus multiquoqj fortes unacorrueront.At poftcaquaraTurcaCinitatem obfidione ferneftri fatigaflet, mua rosqj turresqjmachinisnufquam ftrenon demolituseflet,amplif» fimumqgt;ciujtatis illius locum occupafTetsRhodcnfibosnihilomi nus continenterraunitioncsamp;raachinasaduerfuseum erigentia bus.icfcqjtamdiu infradis animis defcndcntibus, donee jpfotg cormenta difrumpcrcntur.puIuisqjtDrmentarius difflueretfeudi fpergeretur,fimulatlt;j robuftiores quiq) proftrati aut grauiter uub nerati effent,reGfterc diffienker potuerut. Sed quum etiam Turcis durior uideretur ifta obfidiogt; propter hyemis afperitaten} nimia, amp;incommodafrigorispcraccrba,talem cum obfeflisinnt Tyran nusftip'uîationcm,utfîültro ciuitatem dedere ucllent,iecum fuis euaforos incolames,aut etiam ficuper et fecurepoffent foo in ima perio ibidem uiocrc. Sinautera nollent, Cc curn ipfis poft uiolenta deditionem uel expognationcm fe adurum ut pauciftimj uitam feruare ualerenuOe qua quidem ftipulatione Rhodenfesinter fe confulc3receper«nt,con0deraatófq; ukeriusfehuic furoriamp; im^ manitati barbaricac obCftdrcnonpoffe,deditionem fcruata lege ac fide ftipulationisffecerc.indeq} difcefferunt,omnibus bonis fuis deeümfublatis quae confequi poterant^relidauaftata ciuitatein mahu Tyranni.Pcrmiffumnamqucfueratillis bona mobilia uel fuppellediliajthefautum amp;nbsp;ornamentafecumauferre,

ANrtö noftræfelutisM.DÀxxiiiffufccpacôtraZvuingliano^ dódrinara apod Tyguren. difputatione,Dodorem infignis ter eruditum loaqnero Fabrum, Conftantien. præful ad eofdem legac.Qups cum ille acccfl?ffet»8c ex uerbis Gonfulis iam fatis dis dieiffetcumipfurti 8c potiorcsinmagiftratu Zvuinglianoru hæie* fîmàraplexatos tfß^eiq, adhærerc.firmas certasc^, rationes af^gnat öeutiquam dccertfcut coram arbitris partialibus.præcipuelaicis difceptcÉ* démohftrans difceptationem hanc fiuc controuerfiam ad oécumenicum concilium brcuicelcbrandüjpcrtinere.Addixes ~rat prtttetea fe ueHe impiam Zvuïnglianorurn féntentia m effifas ■ciflimisfacr« fcripturi teftimonijs refellere. CatterumMagifir?# •tüsTyguren.totifuoterritorio mandauerat.quatcnus Zvuins

Vcrum enim uero paulo fuperius rnemJnimus.quo pado Pon tiïex Adrianus flatibus Rcgnifcripferit. Quinetiamfuo Legato tune una cu literis ad KegniGetmanici procetes Gue flatus, febes das cótradideratrcx quarumtenore inteUigerct die quidnamfuo nomine potiiïïmum cxequi dcberct.acinitioquidem fuobocaus tographo legato Pontifex mandauerat,ut Dynaftis Regni Ggnifi* caret,quamgrauiterfcrret,quodLutherustam lugubrera tragœ* diam fufcitalTet.Sed enim R.cbgi’opræfcrtim.fuja harrefï uebemen ter defpiceretur. Infuperetiamamorproximi exinde remitteren tur.fed quiuiam crrantibus non oftcnderctjCotn fui delidi ration nem daturum.Poftbæc fummo dedecori amp;nbsp;ign'ominiæ uertendS totiNationi,quod quemadmodum Germania badenus laudem maximam pro Religio ne baboifTec.ita nunc ex defedione atque ruina in magnum deoeniret cöntemptu,amp;fuinominisdctrimens torn. NamquamLutbetumfacilinegociocxterminarepofrcnt» ciufque latifÊmediuulgatam haïrcfim,exibi]are amp;oblitcraic,;nec tarnen ucllent ad iflaconari.omnibusïncoilantiam ipforuintaiks quam in parabolam atqueprouerbium ceffurara, quimaiorö bc* roicafada negligant imitate, cum ab his tanta uirtutum teflimoü nia Conilantia» prodita uideant fibirclidaueluti exempla quædâJ Num etiam paruam earn reputent fibi contuçneliam, propter qua ipfi cum maioribus fuis infamix nota authoreLutbero incurtant^ Quinpotius ipGmet negocium amp;difcrimen iflud Gnguli apydfc perpenderent,cüiufnam propoGti forent, quouc tcnderent.quocs quothoefermentoeffent confpcrG.quinimirum eiufmodihabeas rentut,ut fub pfxtextu coangclicarhbertatis dmnes conftitutignea amp;nbsp;obedientiam fûblimioripôtcfhtidçbitam Jif hnt abrogate. Ljs cetenim Lutherus fe talem initio Gmularct,.quaG EccIeGafticam duntaxatpöteftatem,ut tyiannicam amp;nbsp;atheam-impugnare ftudé^ ret,tarnen nihil magis fe moliri,quam G Cbnfticolisfemelpetfua^ derc poffeheofipfosnullis plano legihus tonexii tandem uiam,hj^ falfa perfuaGone fternat.quo uniifquifq) iuxtaproprium ip^usaf* bitrium 8elibitum infolcfcercêedclirarcconccdatur. Ac^jr^pta#! rea quidem maiuspêriculum ipGs inftarc, quomam ufqjiivjçctL« therani fua ftudia callide confuJteq? Celarene,ideçgt;qgt; fe periorum poteGatem conuellere,quobbetiusamp;impunité

-Ineen ÿ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;। nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; 3

Liber, 'n. , h ■ Lxxiih bdium amp;nbsp;maleiiolentiam in Ecclcfiafticosqueanteuomcre.^ Quh bus fublatisj'deinde in alios fe defæüituros,qüicætcris Jaicis nimis rumpræeflent. Adhæc diligenter animaduercerent^quæ dilcordia, quantum odium, uiolentia, amp;rebellio toti iam regno acceiïînet, bac inueda hærefî, unde amp;nbsp;metuendum efle, nifi tenipori cai* ueatur, Dcumipfum fa quo poteftatem gladiiJioc eft in feeler ratos animaduertendi accepifTent^ negligentiarn corum cö gran^ diiadura amp;nbsp;R.egnitotius,Slt; propriæ falutis difpendio.caftigatu* rum. Eandem quippe rationeranabere Latheranic5fedam,quas lcm modo Mahumeticaperfidia habet,qua permittcbatur unicuù que plurcsiïbiconiuges aflumere,ac eafdem pro arbitraturepus diare. Quo fane perraiflu,nefarius amp;nbsp;malitiofus Mahumetus uis deliceCjUoIupcuariosquofcp occæcabat, atque itapotiores mundi partes ad fepelIexilTe^Cum quo etiamiï Luther us minime conue* nire,amp; adeo non confentirehuius dogmati uidcrctur, ex quo tas menemiffa uotaobcaftitateraferuandam,irritafaceret,matrimogt; nium perfuadendo, tanquam licitura, no obftante huiufmo di uo to,necnôhominumprauisdefiderf)shocmodo habenas laxaret, multoscjjfociosatqjfaucoresundique fuæcohiurationis fibi ac* cumularetjfummum tonus reipublicæ maxime omnium Germa* nicæ damnum fie immincre.IdcitcoipforumintereflcPôtifi'cium Cæfareumo[î fcdulo lus atque mandatum excqui,Religionem col lapfam erigere.iniurias ôtpræfentia raalafuorum fubditorû auer# tere amp;propulfarc.CumqîLuthcri dodrinaiampridem a Concilfis refutata amp;nbsp;exccrata fît,bancproinde non minus deteftandam efîei dcinceps atque illam quæ cætum Chriftifîdclium diris blafphemijs afficiac,contempts amp;nbsp;quafîin nihiium redada Ecclefîæ confefîîos ne amp;approbatione,3otpotioscontra eiufdem anathematain con temptiflîmis babito^ Nunquam prætcrea fînem difeordiarum fos re.quandiuunicuiqueconcedacur f'ndubium amp;quæftionem ra-s pcre,qukquidfapiente3 dodiqueuiri maturo atquefalubriconfi* lio praîhabito,pf obaflent ordinafîentque.Quinôc antiqua confuê* tudinefirmatum amp;ratum efîe.quamlibet ubiquecongregationemi fuas certas habere leges,quæ ibidem unumquemque obbgaret. At quanto fane magis hoc ipfum conueniec, quo tielcunque in Eccle* fia publice quicquam defînitum fueritï Q^uum igitur Lutherani üontantumdefinitionesConciliorum amp;Patrum décréta reficiâti G irj uerurri

uerumetiam exurant,raeritocoßpfospIe0lcndos efletanquairpa CIS amp;tranquinrt3tJspübJkæpertürbatores. Adhæc ßlcnno non eflcprætereundunî,quodDeüsquimali nibil finit inukum, Ecs: clefiam fuam oppugnah totbærefum machinispermittat proptci pcccatapopuli,corumautcm potiflimc quorum intererat Ecde« fiæ præcfie. Et quomam fcriptura atteftetur,quodaôenioribua egrediatur imquicas populi,3deoque tot annis grauitcr diucEâ fisq; modis Romædelinquatur.fieri hacquidem occafioncquod aPontificia Cclfitudine multa malorum acuitiorum genera ad inferiores ftatusdimanarint,quia uidelicet nemo fit qui quod foi muncris cfi,fatag3t,hinc omnes erroresprocedere, atquc ut femel omnia dicam»neminem noncolpandum efle. Quocirca Dcofoli gloriam triboendam eflc,atque ita ab ipfo demiflis animiuotis rc raiflîonem iniquitatum eflepetendam» Ac interim fic toto pedo* iecolIabotaturumfepromittit,quatenosR,oma,a qua tot flagitia deriu3rentür,cæteris doriuscaftigetur. Et quidem comcoadum Seinuitum Dignitatem Pontifi’ciam fufcepiffe, amp;nbsp;maluifTe oitam priuatam degerc.fcd timoré Deiprae oculis pofito,ac rationc jnfugt; per habita præfentis tempeßatis, non potuifie cura hac amp;nbsp;onere Ic^ uari»quod efi tergiuerfari. Neq; ucro dominandi libidine ullain^s dudum aut incitatum,fedpropofito amp;nbsp;defideriorede agendi, ÔC commun! omnium faluti fuccurrendi. Quod autem cum primis aque errores 8c ofFcndicula fibi neutiquam incognita emendari nequeant, in caufa quide efle.qd uitia illa q tollere amp;nbsp;abarcere fias tuerat.fic cfTent inoeterata, amp;nbsp;radicata,üt omnipotius modeftia opus hac in re foret.ne expræcipiti amp;nbsp;concita feftinatione grauia exoritetur commotio,Imo nepræceps quidem amp;nbsp;fubita fiatus 8e commoditatisReipublicae abfque periculo, fofeipi poteft.iuxta quod omnibus per qoameft familiare adagium fapientis. Dura uiolcntius nares emungis.cruorcm clicueris,

Hæcautem agente Pontificis Maximi Legato, conquefii funt Imperüproccrespadumquodiamdudumcum Pontifice Roma no roaiores ipforum inrjflcnt.nedum Romæ ncgljgi,fcd uarns ora nino modis nefaric uiolari. Q^uod obi Legatos intellexifiet, huius quærelæconfeftimcertioremreddit Pontifîcem.qui uicifi?mre^ fpondit; id fe recuperate non pofle, aux infedom reddere, quod Prædecefibres fui olim comififTcnt. Ipfomfeilljuselfefententja; amp;nbsp;uoluific

üoîuiflehæcomniaemcndare, nee committere ut alienifîacïniu* ria.multoautem minus ijs quibus ob naturalem patriæ amorem addicäior etiam elTec.

Mandaucratprætcreafuo Legato Pontifex ut is ab EJedori^ busrefponfum cxigeret. Hucenim tendcrefuas litcras, quate* nus in primiseum certiores faccrent,quo medio cogitarentper^ niciofam hanc abrogare amp;nbsp;exterminare fedam. Deinde ut op^ portunius poflet qs profpicererebus quafeunqueeffedurairiab eo cupcrent.

Exbibitis itaque in concilium Principum miflisaRoma li' bellis eofdem illi fubnoi3runt,rcpetcntes primum ca quæ Pons tifex efflagitauerat fubieda otatione quadam congratulator xia.qua teftabantur ipfis quam gratiflimum efle, quod Deo Gc præ^ deftinante Ecclcffae præfcdus eflet, illo nimirum tempore,quo ob imminentia mala talipræpofito feu paftore maxime indigerec Ecclefia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

Quanta muero ad Lutherumattincret,quo duidelicef exipHus dodrina tSta in Germania commotiopaflimexorta fuiflet.haud aequo fe ferre animo.qucmadmodum rationis decorum fuadet, 8e idcirco eoGpfos uellc omne iftud damnum dcinceps auertere. Q^uinctiam ingenue faterenturipfos decere ut fummoPontiHciec ïmperatori morem gerant, neqoe in hoc a Maiorum fuorum inr dole uclle dcficere.quod eft dcgenerare.Et fîquid etiam confiln fd rent Iibenter pro fuo ipforum officio impartirent. Sed quum non tantum LutherusnegociumfacefTcret, imo plurcsamp; difficultates amp;nbsp;grauamina ad manus efrent,propterea cogitarent, nulla com* modiori uia caufis iftis occurfandum fore, quam per liberum amp;nbsp;ChriftianumConcilium.quodPontifex ôcCæfar.primarn uertir CCS orbis Chriftiani,in una ciuitatum Germaniæ,ut pote Mogunr tiæ,Argentorati,Metisuel Coloniae dcclarare poffent» Quod ut ledius fïat.uelle fc conari ne Lutherus interim libellos ædat.fperan” tes DucemFridericum fuo ipforum uoto non grauatim aftipula* turum. Vcllentprætereaadniti utEcclefiaftæ facrumEuangeliûm juxta approbatam Screceptaminterpretationcm Ecclefîæ populo cxponant.neue inter concionandum quicquam doceant quod uulgum contra fuperiores acccndcrc, aut in errorem præcipis tare poflet, Adhæc ut in concionibus difficiles, controuerfas,

LXXVI. REI^VM MEMOFLARILIVM amp;nbsp;tutbuIentasquæadPÎebem non attinenc, difputationes infers mittant,Concilii fuper his deffnitionem auditor/« Ad quorum ob* feruationem deberét Epifcopiuiros dodos fubftituerc, qui tales ConcionatorcsXffcubiopus cfleQ benigne atque manfuete ad-hortentur 8c corrigant, nefimul itapernicics excrefceret, qoafi E* uangelicam oeritatem ipfi impcdireproponant. Quod fi ucro quif quam fic præmonitus acquicfccrcmonitori nollet,nonfinerenc inultum« Poftremo ucllent cauere nepofthac aliquidnouiprælo mandeturjfeddodiprobiqjuiricx unaquaqj poteftateineorum dominqs decernantur,3d huiufmodi difcerncndum amp;nbsp;iudicandö, qu.odqjeor on dem Centura atro futcft in adagijsj carbone notas ietur»ipfos uicifEm eorum emptionem interdicerc uclle. Hæc au-tem ut Jia amp;falutifera Pr/ncipibus uideriad concordiâ omnium* que profperitatcm tuendam.

- Tametfi ueroin Comitrjs dejnitum effet unanimi Principe m aflenfu,ne Luthero concederetur amplius aliquid ædere,ipfenihi« lominus moxfoIutisComitijs.epißoIamprodiditpenitus contu meliofam aduerfusdeterminationem imperialis Dictæ, inquaferi bit fe non abfqj fingubriuoluptatelegifle Dccretum illud, aut etiä determinationcmiJlam»æditis in candemgloflulis,qucmadmod5 Sleidanus cafdem prolixe,fed mujtö in fauote Lutheri denarrat.

Nec mora libellu m typis exprimi curauit de poteftate Laica,in quo procercs aliquot Catholicos tam ignominiofe cxcipit, aefi ne uclipfe Dux quidem Saxoniæ.ad quem feribit,inter Principes unushaberipoiTet» Infenfusenim eratillisgrauiter Lutherus,eo quodteftamentumnuperabipfo falfa interptætatione depraua* tum,cautioncrauIdaflcnt.MirumfanequodPrinccps tamincly« tus,ex famdia ueteri amp;nbsp;illußriprognatus.conceflerit permiferitq; Monacho obfeura progeniæoriundo, iGpfenimirum illuftrilR* mos principes tot tantifq, conviens afficeret.Mundi principes,Ty rannosqjeofdemcompcilans.ScribitPrudcntemPrincipem qua* firatam feculoaucmcfle, at longe rarioremhaberi eum qui pros bitate uitæ præftct.Quin etiam fummates uiros Dei flagella amp;nbsp;oins dices appellitat, aflerit* Deum ipfum uelle ut huiulcemodi ma* ftigophoros atqueIidores dementes uocemus. Grandi quoque miraculo refpondere, fi Principum unus fyncerus aut ex animo Chriftianus habeatur, Pluribus id generis infulfls improbisque male*

I non femelquidem meminitquemadmodum fuusLutherusPrin -i- -t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cipes illos excepcrit .nufquam non interim apertiflïme,fed ad ufq?

faftidium prolixe fua memoraos illic, ubi uel minimam fupcrcflc liidct oecaöonem de negocns ecclcGafticis fcribere.Qm’ppc gai Lu therö dicentijdiuinö StfacrüMiflae officium execrandö aliquidcfi» parim^f^ütt fcjixign o min iamdominicæ canx,uitandumggt;nonfecus arque jpfemetcacodæmon uitari debet,’conniuere uidetur, diflùnulan* dotantam in ipfoimpietatcm. Ea uero quae ad contumeliam amp;nbsp;iniuriamCathoIicæ ChriftiEcclefiæ conferrent,Sleidanus fpccio^ fe ampliterque recenfcre,amp; fatis equidem fophiftice,haud ufquam omiGt.

Eodem hoe temporis intcruallo.morte fabitanea correptua ' Franctfeusille Sickingius in arce fua eorruit, quando uidelicee ab cxercitu ArchiepifcopiTrcuircn.amp;aliorum Eled;oram acic dia eumcindus undiqj.infummasauguftiasredigeretur.

• Qao etiam anno Carolus Borboniæ Dux a Gallo deGciens,Cæ faris in pt^Gdijs agerc maluit.

Aeeitfit ptaetereacircaid temporis mçnfç Septembri plurimaa ciuitatcs 8c munitiones uafto telluris hiaxu,deglutiri. Etinipfo SandiGaili fefto Ncapoli tanta exortaffuit tempcfta3,ut arx inde cum alt^s ibidem munimentis dehifeeret.

Pbl|hæc menfe NouembriapparuitinregnoNeapolitanoCo metaqüidamterribîlisconfpedu, amp;exaffîduo tonitru,fulmine .atque procella uiTuratft calum ardere. Quæ quidem horrenda HKöm modgt;3 terre môiupingens ilico fubfeqoutuscft,dcinde nubi lumundetantauisaquarumeffufacft,utfaxa talcntorum fexcu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

^uindecirfvôcqurnquagincatribus ædibus Scinnumerahominum Ôcarmentotum m'ulfltudineperinteruallum trigintaduorummi liariümlt^iconim.'patiter abrepta»-tâquam ab amne lapidiflîmo hücillacqj difflaercôàinprœceps. ’

Ihfùpeeillo quoqj anno monftrum quoddam Koraæ in ma* iotclacutepertumeft.forma mulicbriôc uberibus feeminis pix^ ditum;capitequoqaepcnitus hirfuto amp;nbsp;auribus caninis, at magia Sercopitheco quam homini aflimilc,oj3-,(,

Denriqj bac annipartemenfeep Septembriin Domino fœliciter obRïï Ajrié obt|tAdrianusPontifexMax.incuius locum affuraptus cft CIca «iPen.MÂx. mens Septimus illius nominis.ex familia Mediccs.

□uarii, in Lucerna ab Hcluetijs Diætacelebrata cft, in qua des cretum fuit.nequjs Dei ucrbum ficut ab annis nulle Sequadrin* gentis ad illud ufqj icmpns prædicatum fuerat,neue mifTaï facriffi cïuminquo Corpus Chrifti adfui ipfius gloriam.uiuorum amp;nbsp;mor tuorum folatium confecratur amp;nbsp;benedïcicur confemneret,auc ctia deridcret. Adbæcutomnes ad dominkam conuenicntcsbisia Q^dragcfima pcccata fua Saccrdoti rcuelarent amp;nbsp;confftcrcntur, eaque omnia obfcruarent, quæ ufquc tune apudeos inoleucrant, nimirumutcæremoniasamp;lolitosritus inEccIcGa feruarcnt.fuo ijujfqoc paftori morem gercret,a quo amp;nbsp;Sacramentis imbucren* tur, cui amp;nbsp;décimas Si ttipendiaaliaGhi iurecompetentia annuc pcndcrent.Præsbytcrishonorem exhibèrent. Diebus intcrdiâis ab efu caraîu m abftinercnt. Pari quoqj ratione a ladicinijs in qua* drageiïma. Nihilquod Lutherülaperet hueclanculumüue palam docerent.quod ipfum etiam legibus Ecclcfiaßicisrepugnanshabc retur. Tn L iuerforgs uclconufuns nufquam Lutheti aliorumuc hærecicorum dogmata memorarent.lmaginemnuHamautpiiflu* ram alicui ditïorum dcdicatam eradcicnt.NulIis EccIeGæ miniftri ïuæ doârinae rationcmfedderent»præcerquâfuis præpoGtis, His qooque fubuerifendum cflehquando turaultus aliquis cooihea tur, nec Hierophantasquosuccantftationarios.hoc cßrcliquiass rum baiulos amp;nbsp;dcmonftratores dcfpiccrenc. Quodcunqj PræfuI Conßahtien.in cauGsrcligïonisftatuinccamp;ordinafletiobfcroarc* tur.Præuaricatorcsautcm adfuperiorempoteftarem deferrêtur, conßitutis fuper his omnibus paflîmapparicoribusquiiatianr* greflbres animaduerterent»

Porto ex hacordinatione zclus religion is crgofufceptusintf dies magis magisqj accrcfcebat.ldcirco pattes aliæ legationcm dec ftinabant adTigurcnfcs.fuumconatum inhnuantcs. Quod uidc* licet olim cunda rede amp;nbsp;pic amaioribus eflent inftftutainec uns quamin dodrinanempe ChriftianaetrorcmcontigifTe Jednunc huiufmodi tranquillitatcm pacem Eccichæ. Reipublice quo* quccommodum 8f profperitatemlabefadari.pto quibus uittuti* bus difcordia fupplantaretur.

Propterea piusquam neceflarium elfe iMaiorotn'ttaditiones tuerhalias profedonegoci'um idiufmodi in pernicicm corporum patiter Scanimotum ipfisccflurum» Cætcrum quamfrugem fc* ciITcc

aflet LüCÎienJoclrina manifeftarium efTe^Polfef etiam ipfum nul gus nunc uix arceri quin multa temere amp;nbsp;infolenter commits tcrent, audaces nimium amp;nbsp;ad fcdit/onem concitandam prorfus inclinaci, ut paucis ante diebus coropertum fuerau Sed amp;frult;2;us illequemaZuuinglio amp;nbsp;Leone ludæoÇqui Dei uerbom.adpace amp;unanimitatera conciliandam rctinendamcp natum amp;nbsp;efFicax,fic longe aliter pro libitufuo tradlabancjut ipforum doótrinaamp;in^ terpretatione loco illiuspacifici ucrbi? omnino feditioni Si diC' cordiæ ianuæ turresque turbis aperirentor/ Qm etiamfi ignora^ rent quidnam docerent, multos nihilominus leducerent.quot^ quot ex corum profeiïTonèhæreGm iîlam amplederentur. lam abfquc ullo delcd:u diebus uetitis apud huiufce fsn'næ homi# ncs carnibus Sc ouisuefci licitura cfle, Saccrdotes, Monachos, amp;nbsp;uirginesucftales Deo nuncupatas uotifragos fieri,ftatns amp;nbsp;ordi* nisdeiertorcseflj’ciinicoarreptoqj nuptial» foedere atcj commets do, Diuinum officium intermitti,in templp nufquara apudillos laudes Deo débitas celebrari.nulla.fufl'ragia fieri, Sacer dotes con-cemptuibaberi,Cœnobia deftrui.çorifcffîonem amp;nbsp;fatisfadionem tanquam inutiles adionesnegligi.itaut non puducrit quofdam exbisinconfeflbs Auguftiflimuna diuiniflîmumquc pariter Sa=^ cramentum accipere.Sacrificium mife pollui, Virginem Matrem amp;nbsp;diuos omnes blafpbem^s affici. Imagines facras djfliparvaufer^ ri.amp;comminui. Omnem honorem Ôtreucrentiam derogariSas cramentis Chrifti amp;ipGus Eccle'flæ. Imotalemproteruiamamp;ues cordiam irrupifle amp;occupafle quorundam mentes, uc etiam facra* tiff.Euchariftia uix in Sacerdotumanibusillæfa conGfteret. Qua: quidem mala diutiusfe ferre non pofle aiebanc,idcirco rogatoa uellent cos Utah incepto dcfiftant,amp;in keligione maiorS potiua perdurent amp;nbsp;confenefcant.

HisautemrefponditSenatus Tiguren* diexxi.Martri- Quod EccleGarum fuarum adminiftri fic annis quinq; docuiflent, amp;nbsp;fu^ per lESVM Chriftum fuam ipforum dodrinam fundafle amp;nbsp;eXi* ædiGcafre,quo minime Deiparæ uirginiaut etiam fandorum ali* cui iniuriam irrogarint. IpGs quidem multos errores aflcribi, at neminem id demonftrare.Se neutiquamuellebominum placitis, fed foliua Chrifti documentis feu præceptionibus acquicfcere^ Atque ita fuam refponfionem extendebant amp;nbsp;ampliGcabanuin qua totura fundamentum amp;nbsp;oxdo Lutheranicæ fedæ reccnfetur.

Vtpote,carnibu3uefci,aut ouis,Chrifl:um ncqoaquâ prohibuifTei Dcum unicuique matrimonium permiüfl’e.Cótinentiam utl caftiï tatem uouere jpGDeohaudquaquam effcgtatnm.Clcrkorum E« clefîas in ufum pauperum ctedas efTe.Earun dem quoqj ornamcns taadDciobfequjum nullatenuspertinete.fed pauperibus erc^ari debére^Dubitare pofTe num cantica ipforum amp;nbsp;præces Deo fint ac* ceptæ.Confcfïîonem auricularem fc modo negligere.Satisfadic? tiem erröribus plcnam amp;nbsp;blafphemiam meram cfle. Ordincm mo nafticum.hominüefreinuêtomjamp;GHuiufcemodimulta feriatiiu perftnnxerant.quemadmodumhæcipfa Sleidanusoperofefatis, fuo nimirum more, in detrimentö totius Ecclefiæ Chrifti Cathos licæexornatjUCrbofi'usqjenumerat. Nam ficubi articulumquana tumlibet uolgarem amp;nbsp;inualidum.qui infpedem duntaxat Eccle» fia? uideaturaducrfari, afTequi potefi, nee atramento neq; canbæ parcit.Dumautem reiucrnaternomnino prætcrire aut tranfîlirc Catholics lit nequit.quæipfamct Ecclefiæcommoditaci deferui3t,eandem jllam aullaidr^exh adco frigide,breuiier infideljterqf narrat, ut diuinare facile fit quâ guusauttiklf parum fobriolaboret affedu contra fanôtam amp;nbsp;CatholicamEc^ clefiam.

IntcreaConftantien.FpiÇcopus Tygurcnfibusillis refpondei» batjamp;inquodamincamrem confcripto hbello tradabat potifiî* mumjquæ uidelicet olirrïfimulacbra amp;nbsp;imagines extitiflcnt.qua# liter Gentes amp;ludæieacolüifi’enc. Q^ur Ecclefiapiduras ôc Ima# gines fofcepifTcfjquoue tempore primura ipfarum ufus ceperir* Qaoddifcnmcn ieuquæ diuerfitasGt inter aliarum nationum amp;nbsp;3udæorumfi‘mulathraamp; Chrifiianorum imagincs.Exquibüscffi* ciat^, concludidemonftrabatjqüod dum facra fer/ptura fimula* chra amp;nbsp;imagines auferendaspræcipic.referri debere ad ludæorum ' amp;Gentilium tantum idola, amp;nbsp;ob id imagines recep(as,feruandas cfiTe.Dcinde uaitjs pro mifii facrifîcio produdis argument is, facræ fcripturæ,Sandorumq?ConciIiorum autboritatibus amp;nbsp;teftimo^ nfis conftabilitis, tandem afierendo teftabatur mifTamfiue altaris oflficium reconciliationem uel etiam propitiationem eiTe amp;nbsp;facrk ficium.Ifiudautcm uolumenadMagifiratum prædidum mifit,cit cirer caicndas menfis lunij,prolixe amp;nbsp;ferio eundem adhortans.nc ücl imagines facrase medio tollant, nee facrofandum Miflæoffk ciurn aboleant.neq) contrariam plebidodrinamproponi finant. Hoc ipfumpoft breuc uolumen typisexcudifecit,amp;cxcufom Ca* . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nonicis

honicis Tjgurenfîbusexbiberi.cum cali inffnuatione : Tametfî nj'mirum lïipfe ad Senatum folummodofcr/ptus ac'æditusefler, uôluiflet nihdominus (quum 8gt;i inalüslocis multum negoci) Slt; diïcordiæeapropterexonretur) eadem opera cæterisquoq; bene redecpconfulere,idcirco,communem potiusEcclefîæ morem fe^ cjuerentur.atqjadeo nulliusperfuafîone diuerfura admi’tterenc.

At Senatus illecontempto co libro amp;nbsp;Bpjfcopi conGlio admo nitioneqj.diuorum dcturbat imagines Scconcrem at. Sleidanus hic aflcrit Dodores ipforum ex fcriptisEpifcopi fefemunijfle.amp;ita obludafle.Qüöd ccrteucritati manifefte rcpugnat.NamfiZuuin _ , .. glianorum fedlaqueatexfacris literisprobari atqj fanciri, nomo do Catholicos,uerumetiam Lutheranos corn fua Confeflione Aù guftanaerrare oporteret, quoniam hipariter omnes Zuuinglias nos ScSacramentarioscondemnant»

Ceîebratis autemiam Nurenbefgæ uidelicet ComitüSjRati# fponam uerfusFerdinandus Archidux^CardinalisCampegiusLe gatus tune Apoftolicus, Archiepifeopus Salizburgeniïs, Dux Ba# uarienfîs fratres, amp;nbsp;qui ab Epifeopis nempe Tridentino, R atifpc# nen. Bambergen. Spiren. Argentinen. Auguftano, Conilantieniï, BaGIienfiiEeylîngcn.Paiïaufen, S: Brixen.iIIuc mifTifuerant,proa perafunt,amp;fexto die lulij conuencrunt omnes.huius rei nimirum gratia: Qupniamquidem Cæfarea MaieftasfupcrConfilioPapæ Leonis Decimiamp;exequutione cum publico ediôto Lutheri pros feiïîonem tanqua impiam Vuormatiæ d3mn3flct,amp; in utrifqj prio# ribus amp;: deinceps fequentibus comités Nurenbergæ habitis defini# tumefTetjquodhuic ùnufquifqj ^fuauirili parcretamp; fatisfaceref, idcircouellent.atqj mandatent,efflagitante Cardinale Campegio, (qui ad exequendum illudediôtum plenariam ucl potius integra a Pontifice MaximopotcflatemaccepifleQ quatenus huiufmodi interdiôti uigore,8t nouiflîma NurenbergenC's Dietæ déterminas tione in fuis nationibus,amp; imperijs feruat3,ipfum Euangelium amp;nbsp;cæteræ fcripturæ facræinEcclefiaprædiccnturfecundum interpres tatienem ueterum.quiob probitatem amp;nbsp;uitæ fandimoniam bresextitifTent.foamquedodrinam cuminfigni conftantia mar# tyrio quoqjfundaflentamp;fanxifTenf.Eosautëqui hærefesiaolim cxerratas.uel aliudquipqiamquoduel Chrifto Dominoj uel fuæ immaculatæGenitrici alqsue Candis contumeliam irrogaret, aut deni(^ huiufmodi quod occafionem aliquam tumultus præberè

poflet,docere præfumcrcnt.iuxta tenorem buiufee mandatïcaff{ gandoseße.ISIemoadConcionädimunusaflumeretur, niG prius afuo Epifcopo teftimonium di ccnffrmationcm habcret. Qujn na hosquidemquiiamfanæamp;orthodoxæfidei contraria predicate cepiflenc.aufcultandos.nec angulares conciones admittendai cffe* Atquein Sacrainentis aut deifico Miflæ ofFjciOjfeualijsdenique lebus omnino nihil uariandum immutandumque efle, at po^ tius quæque iuxta priftinos ritus obferuari debere. Infuper ß qui abfque confeflione pcccatorum fuoriim amp;nbsp;abfolutione ccea nam Dominicam communicarent, diebus uetitis carnibus aut cibis prohibitis uefcerentur, bos pleótcndos efle^ Præterea de^ Tcrtores monafteriorum fexus utriufque, feu qualefcunquc apo^ ftatas, Sacerdotes, Diacones amp;Hypodiacones,qui coniugalem co^i pulam inigflent,poenas daturos. Nihiletiam typisexprimi lice« j:e,Gne fupcriorum confcnfu,præcipue nullum Lutheri aut fo«» ! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ciorum eius Gpufculumiterum excudiaut ucndi pofle. Cuiuf»

cunqucnationis adolefcentes Vuittembergæ fiudijgratia mane« rent, intra fpacium trimeftre poft euulgationem Ediéli.inde ad iares paternos fecederenGaut alio fe rcciperent,ubi nullum ad« hue locum Lutheranicum uirus obtinuiflet. Qui uero fecusat* I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tentaret, araicorum gratia, bonis Cue patrimonijs fiue alijs pri*

uaretur. Et eura qui nihilominusadhucin eaVniuerfitate open lamliteris daredccreuiftct?nullo beneficio deincepsaut gymna# fio præHciendum eife, Sed quura animaduerterent Lutheranin cam SedtameximprobaSe procaci Sacerdotum uita fere natam eife, hanc infuper conßitutionem fecere: Cum primis, ut Sa« cerdotesmoribus bonisfe exornent. uefte honefta utantur* Et ut nullam exerceant mercaturam. Tabernas quoque uitent, fecülaria negotia.Ncc lucro propter Ecclefiaftica ipforum m unia inhæreant. Qui intet hosfeorta alercnt, eadem proculafe dimiw pnt* Certior autemfaótus Lutherus quodnimirum Imperatoc amp;nbsp;potior Principum deleâus, Ediétum Vuormatienfe Cc per« urgeret,fcriptis acriter dehifcebat inCæfarem amp;nbsp;Principes illos» aifcrens plane ridiculum eife quod idem ille Cæfar (quot;qui uix tantum uitæ refiduum quantum fert oculi unius iôtus fibi ua« let aifcribcrej fc iïdei amp;nbsp;Ecclcfiæ defenforem nominet^ Atque in hune modum procaci maledicentia ferebatur in Cæfarem, nec non

Eademhac tctnpeftate mandatum ædïdït fuis Antonius Los tharingiæ Dux. Nam quumLutheri'dogma a Romano Pontifïs ce.Cæfare.amp;cclebrioribus Acadcmris rcpodjarct,fubdnis omni* buspræcepit.ne quisinconcïonibusiîlud fequ3tur,pan‘ quoque mo do his qui Luthcranicos penes fe libros feruarent.mandauit» uf producant in publicum, rebelles deniq; fuppliciis afficiendos.

Poftremohoc eodem anno?dabatcx Hifpaniaad omnes Im^ péri) totiusftatusliteras menfe Iulio die uidelicctxv.quibus durp ter eos increpabat.Q_uum etenim aliquot annis in Comitijs Vu010 matienfîbusex unanimi omnium ibidem Principum nutu atqj coniîlio uerbis ferns Lutheri doótrina tanquam hæretica amp;nbsp;perm* ciofafuilfet reprobata/imo libri ipfius æquiilîmo iudicio afums mo PontiHcereictäi flammis deuotifmflcnt.ob idnuncfeue^ hementer demirari.anxium quoqj amp;nbsp;perplcxumefle.quodMan* datumVuormatiæconfedum nonfatisutdecet fideliterSlimes' greprofequerentur.QuiacumEcclefæ proiedorcoftitutus eiTet, hæretieam Luthcri dodrinam ferre æquo animo neutiquam des crcuiflet.cum ille uerborum impofluris inerrorcm popuJumper* trahat.ut ucl hoc faltem modomo minis fui apudmiferam plebecu lam immortaîitàtem affererequeat.ISIecimparibusconanbosMa humctura olim ufum fuiife.quifua falfa dodrina orbiChriftiano plus damniattuhfl'etquamullauisaut duriflima prælia marnera rauegerendapoifent.öiquando uero huiufmodi error fubfpecic uerihominum animisfemel fe ingereret, deinceps non facile ab hocauocaripofle«AttamcnDeum fciugiter orare,quatenus Ger-maniam patienter refpicerc dignctur, amp;nbsp;eo fuperftitea tanto hanc præferuare malo, Quocirca edidum Vuormatien.fub feucriori rauldaftudcrentfubmiflisuotisprouehere.

num ingentem miiitum ßSi confl3(Tet,amp; arcem Mediolaoen. r ohfidionc graui uallaflet, adeo ut omnesfere Cæfareanifpem qua hçcsitidanut, de Infubriaconceperant.abncerent.Et Gallus magno dchderiopo ffdproutfr^a tiundi rebus per Infubriam flagrabat, denuo nouum confcribi ac infttuiiubctexercitu, fexmilhbusHcIoetiorum.totidemGers

Lxxxnn; 'rfrvm memofiabilivm manorum^Francoröjdeniquepan'cercjjGallorum decemmiIibHS adduétjs.Habebat præterca duo milia cataphraäoromj amp;totidem milia Sagictariorum cquiturn, fedinac citius in Icaliam^nulluna Munflertif v confilium admittcbat.Dux ipfe fui cxerciius efle uolebat.^Cumq? fontraamp;Uida nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alacriterproperarct,adipfum mater nuncium defl:inat,qu3tes

numhx-ide; nu9 ad fe ucniac colloquédi caufa^Scdis nullo matrem colloquio narrant. dignariuoluit,quicidem parère femper cqnfueuerat, Transgres dicbatur illico motes collcsqj.fperans Infubriam accelerationefua fibimetcompararepofle, partis aducifæ hoc modopræGdiapræs occupando,

Tantus timor Mediolanenfcs inuaferat, ut in fug am conueriï, urbem excurrerent. Cæterû Dux Sfortia Papiamfe una cum alfis Cæfariaaiscontinens.iïne ui»aut conflidu ciuitate hohibus dcdi dic.Q^od Antefignaniüidentes,nÖ dubitabantquin ipfîprimum ab aduerfarrjs Gallis comprehendendi forent»ea propter quantum poterant commode fuga uitam confulebant.

Kex cadra reda ad Patauiam appiicuit, amp;nbsp;fuis eueßigiociM cumadiacentia loca occupare permifit.lnterea uero quod Kcx Cks uitatem illam trimeftri obfidionc cinxiflec, Georgios quidam Fronsbergen.CæfarispræddiaHrmabat, Germanico amp;nbsp;Hifpanico milite.QuifæpioscongreiTomilitari Gallosoppugnabant fœlicixî ter, intantum ut etiam ccrtaraen cum ipfisinire confentirenhEx* ercitum in duoscuneos cqoitum,amp; quatuor cuneos peditum di^ ftinguebant.Primusautcm duo miliaGermanorum amp;Hifpanor3 \ , nbsp;nbsp;compledebatur« SecundusfolosHifpanos.terciusamp;quartusGer

manos tantum contincbat. At ipfe Elt;ex omnem fuam aciem col* locauerat intra phalanges Gæfaris amp;nbsp;ciuitatem Patauinam. Hane fuam aciem undique a fronte amp;nbsp;tergo fplendide adornaucrat amp;nbsp;communierat, Aggerequoque amp;nbsp;foffîsprofundilïîmisfiniftram illiusalam inftruxcrac.dcxtram uero muriKoborarij hue lepo^a rati) protegebant,arbitrabatur enimficcolocitutiflimum forcac integrum manere exercitum,præfertim ex quo in aula Robora* rrj.quodSc mirabellum nominant Cquo Duces quondam Medion lanen.fecedereconfueuerantuenandi caufajeqoitum peditumqj aliquot cohortes difpofuerat. Dux excrcitus Imperialis hoc du* lantefilentio.feupralri potiusuacatione, muros fexagintapaiTus । iniongum demolirifecic,itatamenut nehoftesquidem idperci*

pcre poflent» Qui cumterîotrophæum intraflet, pedites quosm * primo cornu fuiexercitushabeb3t,3uJam illaminuaferunt* Pars autcm altera ad caftra Regis accelerabat. Tune buccinis ubique pcrftrepebant acies, Stclaflicum cancre inFrancorum caftris ce-ptum eft. Et Rex quidë conabatur fuisquosfubornauerat in ro* borario foppecias ferre,amp;ab exercitu diflîlüc* Tune prima Hifpas norum cohors fefe erigens, intantum Francos fclopis opprimebâc feu coercebant, ut cederc fint coadi, donee Helueticus miles amp;nbsp;cquicum ois irrumperet.amp;Hiipanosabigerent» Sed Germaniqui a tergo ipfîs adcranc,arcuatam aciemfacere,HeIuetiosprofterncre, amp;nbsp;in fugam conoerterc feftinabant.Et ecce Rex ipfeprælio fc corn mifitjftipacus mox undiqueplurimis equitibus cataphraólis.Hic fuos afuga feruare uolens.tot uulneribus cui infidebac equus con* fofliis eft,ut ab eo Rex deGIiens a militibusqùinqoe Cæfarianisca peretur.Subidemilîudtempus^FerdinandusDaualorsjDux mîR Caliorurex tiæ Cæfarianæ,aftumptis fecum prioribus militibos occupât eqoû tes illos quos Rex in area roborarij dimifcrat.Infuper quoqj An^ tonius a Leua Patauiam egrefTuSscdoólisq) fccuracopijsGermanw CIS a tergo Gallos ferire beperfequi, quoufqj fugam circunquaque inirent. Ne onus quidem ex tam copiofo exeretcu reftftere ualuit. ' In co certamine corruerunt oôfco fere railla borainum ex Francis, quipartim gladio cæG,partira in fluminc Ticirio fubraerGinter fu giendoraperierunt.Vigintiquoqîexpriraoribus Franciæ eodera prælio cecideront.Ex Cæfarianis autem uix feptingenti dcfîderati funt.Totus Cæfariscxercitus.præfertiraHifpani, tantas raanubias ôt diuitias ex fpolqs amp;nbsp;captiuis confecotifunt, ut antea nunquam in Italia milites ditiores eoaferint.præter id quod magna ra laude honoremqjadeptifint.amp;Infubriäafteqouti.Viöloria hæc memos rabilisCæfariceflîc. Anno ab Incarnatioc Domini M.D.diexxv» Februari),qui facer erat D.Matthiæjamp;natalitius Cæfaris.

Capto iam Rege, Lanoius Dux exercitusCæfari) primarius, certiorem in Hifpanijs agentem Cæfaremreddere uoluit de Vido riagloriofeparta.Quod ut citiusGeri poiTeucaptum Regem hors tatus efl:,ut ad matrem fuam literas mittatpro liberiori uel fecurio ricondudu legation is per Francia m emitten dæ, St uiciflîm reuer* tenci. Annuit mater liter is fui filn, dcditquc literas per fuum Ves 3 fédariumad Cæfarem,rogansamp;cômonefaciens,quatenus fcnunc

dementem oftenderet, futurum quandoque aflercns ut fuæ Mare^ flaticompenfeturl.Fagitabatinfopcr Rex, quo adHifpaniaspoö tiusquamNeapolim ucrfus aduehatur. Quodetj'am contigit, fed ita ut in de cum criremibusxvü.tnHifpamastraicdus fît.

Cæterum quumiam in negocio R.egisconfultaretur,quomo do liber ad Regnumfuum redeac,peti)t Imperator a Rege,quate nus omnibusrenunciaret dominns,quæ in Galinshaberct, cede« retqjiurequodin prouinciasGermaniæInferioris Sgt;i Burgundiæ Ducatum haberet.ideflhberrima hæcipfa dimitteret, Srpacefua. libertateq; gauderc»TuncLcgati nomine Regis fîgnifîcabant ima peiatum jpfis effe ne fic depacifccrentur, ut amplitudini regiæ aligt; quid derogetur. Atqj ica re infeda a fe mutuo difceflerunt.Rcx cxtunctanto maroreconfeduseftjUt grauem inde conquireret

I ; (ibi infirmitatem, amp;nbsp;forfitan præ grandi racdlitia internflet, nifï ; “ Cæfar ipfum confolatus fuiffct acfpe bonapræflandæîibertatia • fubleuaflet.Rex igitur magno dcffdcrio fuccenfus fruendi liber*

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ratepriflina.Imperatoripromictit,quam primum regnofuorefli

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lUius proceres eo fe uelle quamprimum infleéfcere,ut huic fuæ ftis

r pulationi confentiant.HacpromifïîoncpraotusCæfar.fœdusinnC cum Rege,talirationenimirum:Vctot3miniGalIiamIiberamrc mittatjUt Senatus Parifienfis quern Parlamentum uocant uulgas res,oinniiuriinFlandriam ualediceret, Cæfarieandcmreddcret, adhæcquuminltaliam fibiprofîcifcendumforet,aclmperiali coü ronaper PontifîcemMaxu’nfgniendus, Rexeo tempore fexmi* lia peditum, équités mille, fexcentos cataphradarios, Sagittarios totidem anno dimidiofuismetimpêfîsipfîusnominc jnftaurareu Adifliusueropadi inuiolatam obferuationem? amp;nbsp;fifmiusrobuc continendum,RexfïIiosquoq)fuosfeniores obCdes daret, dos necpoflfuam dimifTîonemiuxtaiuramétum obferuatu difficile, præflaretquodfanôtepromiferat.Q^inctiamquatenusfœdusini* turn bifce legibus foret turn gratius.tum ctiamperfeuerantius Re gi, Helionora Imperatoris Soror coiunx daretur, quæ uidua erat. PromittcbatinfuperCasfar fîfi'Iium excafufcitarepoffet, Burgun sifyj««« diam reddere.Incredibilem quoqj.atteflante Carione ôf inexplica ïquot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;humanitatem capto Regiexhibuit« Ac uero Sleidanus ille,

nùatiipGus Cæfaris atcribuit, fed curioGtati ac argutiæ fuæ. Dotis nomine conferebatCæfatfororifuæLeonoræ,ab Emanuele ge Lufitaniæ relidæ, centena bis miiia Florenorum, amp;nbsp;dominia quædara in Burgundia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;seJifiof'f

Per idem tempus in Sueuia tumulcus amp;nbsp;mox circumquaÇ; per Germaniamingensexortus eft inter Rufticos.Cum enim Luther rusipfos Principes (uc ante memoratö eß)Gcfubfannairet,ocu]isi* que omnium ludibrio expofuiflet.non deerat paflim Monachoç; apcftatantium turba^qui nouü ab Luthero uerfum teftamentum tradabant,amp; Apoftoliad Romanosxiij,diä:um,quod huiufmo dieft.Nemini quicq dcbeatis amp;c.Falfo,truncatimqgt; populo inter# prætabantur.Quod pJurimö arridebatrufticis illis,amp;ficubi ad cault; ponas feu etiam ad aliam quamlibet domum diuerterent, unufs quifqjeorum didum illud Pauli,uiaelicet.Nemini quicq debeaï mulat amp;nbsp;tis amp;c.in mediumadducereamp;ia3:arenouerat.Q_uoduero apofto licam hanc fententiâ ueî præcedit.uel mox deinceps fequitur,pers fidi illi concionatores populo non indicarant ncc expofuerant.

InterhosaûtquidamThomas Muntzerus primas tencbat,qui fepotiorem Luthcro, nec minus dodum aCq; illeeffetreputans,ab eodem defciuit, fcribendo docendo«^ uel concionando ciofdcni iîlius inftitutum reprehendebat.Tunc Lutherus arrepto moxca* îamo.litcrasad Principes Saxoniælégat, obfecrans, quatcnushu# iufniodi Aiftadio pellerent.Coadus igitur Thomas ille ciuitatem -hancdeferere.profugus uenitinMulhufen,ubiciuium animoseo peruertit.ut totum penitus diuinum fîue Ecclefiafticum officium abrogarent.Sacerdotes 8c Monafticæ difciplinæ ^feffores proflilt;# garent,Templa amp;nbsp;cænobia fpoliarcnt,Imagines lacras amp;nbsp;Baptifte« ria uiolarcnt amp;nbsp;deuaftarent,Sacraméta reijccrentjatcp; polluèrent.' ‘bocebatpterearerû omnium côraunitatemfufcipiendam,æqualé ofhibus amp;poteftatê amp;libcrtateatcribuendamcfre.Hincfadum,ut plurimi mechanicam artem Scquotidianos labores cxercere de# tredarent, 8c quoties horura aliquis penuria defi'ceret,hoic diuites P dare fiue per fas fîue nefas licebat.Interim perfuafî a concionatori# bus fuis 8c alüs huiufce farinæ homuncionibus ruflici, Apoflolu ui dclicct coteftari, qd NeminiquicqdebeantScc.pafïîm ubiqjinSuc uia,Franconia,locisqj Rheno adiacentibus,Saxonia 8c HafE3,con uenticula fuahabuere, 8c in euangclicam Iibertaté confpirantes.fer* moné Pauli fcilicet,Nemini quicq debeatis^uindicare uoluerunt»

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H iii) Hag

H'ac jgitur conîorationcinndi inter feruftici.priirum monaflcs riadiripere,Ecclefi'afticos deturbare.perfequi.amp;quafîrabïebarba rica exagitati in Saccidotes aliquot atrociffîmefæuicbat. Poftbæc etiamnum in uiros nobileSiSatrapas amp;nbsp;principes, imo Magiftrati uniueffumgranaricæperant.eofqueadarticulorum quorundarn obferuationemcogebant. Quorum præcipuihifunt: Quod ipßs met miniftros Ecclefiiæ decernere uel deputarc uellent.Nullas deiiv ceps uticonfueuerant décimas dare deberent. Omnem proprieta^ tern e medio ipforum tollerent. Vnicuiqj uen3tiones,pifcationes, Scaucupia permitterent. Eodemq} modo tantum quifque lïgno* rum öffafciculorumexfyluis afFerre quantum opus effetJibere poffet.Huius generisplures adhuc alios articulos agreftesilli Prin cipibüSamp;MagjffratuiproponebanhSicprætereapopulares inds: vitaubasquiiiüfdzmimpeiialibuSttuihasdabant.èimagidiatis busplurimosetiam intolerabiles,politiæ Chriftianæ, ôi commun/ omnium falutiperniciofiflîmosofferebantarticuloSïaJeoquepafi’ fim per oppida di agros grauis exoriebatur fcditio, unde quæuis SleyJanus nbsp;nbsp;poteftas Écclefiaftica amp;nbsp;laica fummis angußijs laborarc cepit.Tum

edeinceps compofuit, in quo principibus toti de^ orwflV nique poteftati duriter comminabatur. Scribit gladium iugulo ipforum impendere,eciaraG liberrima fe fcde potiri,nec ea de* Lwtbfruj dd trudi poffe confidant.Videbitis (ait Lutberus ad Principes) quoi JîiwtsX? ueftranimisarroganscontumacMcefuicemuobiscôfringet»R,u» fticorum articuli tamfunt æqui.utuos Principes coram Deo amp;nbsp;mundù confundant,8cißud Pfalmi, Effuditabo^minationem fui per Principes amp;c. in uos quadrare probabunf.

Voscftis authores diuini furoris, qui baud dubie amp;nbsp;in uos« ipfos redundabit. Vobis o boni Domini Ggna quæ in cœlo Ôc prodigia quæ fuperterram apparent, manifeftantur,ac nibilbo* niportendunt. ficut nec uobis uiciffîm faufte quippiameueniet. Compertum autem habetote uosoptimi Domini,talia Deum in uobis permittere ,ut fubditinec poflînt, nec uelint ueßram dius tiusferre ac perpeti tyrannidem* Et fi homines ifti agricolæ bæc minime in uos committant, alios committere neceffe fuerit* Quod fi uero illosomnes infimul intcremeritis, non tarnen in* terempti prorfus erunt : DE VS enim alios fufcitabit rufti* eos.(^uia uos plagis afficere dccreuit.quod etiam faâurus eft.

Vos O boni Do mini non funt ipGruftici quiuobis reGftunt, Deus iplceft,qui uobis aduerfatur.

Atteftatus eft infuper Lutherus in opufculo ‘de Captinitatc Ba bylonica,amp; in alqs quam plurimis. tum libellis tum concionibus ad plebe habicis,docuit,quod uidelicetnullo prorfus iurehomii niChriftiano liceatftatutumaliquodfiuehumanurn,fiueangelic5 impoaere,quoniam Chridiani aquibufuis coHicutionibus eflenc liberrimiî Adhæc Euangelium ait,ui qua dam atq; difcordia reftaus» r3rioporxec,qoumChnHus ipfe dicat; Non uenipacem mitcere, iedgladium. Quinetiara nibil fpei reliquumeßequo illud ipfum mediocri tranquillitate amp;nbsp;pace,led cum fumma fednione fiat. Des nique poftubi uidcritis3it,Principes Scpotentiores. uobis refifte# re.certiiBmum illud indicium efto.quodex Deo ucftrum proceiTe litinftitucum, eundemq;panier uqbiscflc quamaddiólilïTmum.

Huiufcemodifcriptis Sc concionibus infueuit populus irritari paflim aduerfüs fuperiores fuos.Volebant euangeliçæ huic dodri»^ næ amp;diuinæ uoluncatifquemadmodurn edodifoerant leuiusqj credideranO fatisfacere. Igitur ü qui fîc pcrfuaG fuerant cænobia demoliri,accèscciamprincipum npbib'umqj inuadere/poliare.in^ tcgra doli3exhaurirc»amp; eos qui opulentiores uiderentur priuare, uiolentamanu inuadererapere^tonfumereq; tentabant. Et qoo diutiuseomagisproteruiafuperbiaqj fuain omnelicentiam præ* cipitesferebâtur.nullp^qiconciliandæpaciremcdiumadmittebât, qualccunque id eßet quod Principes impartire libenter ftude? bant, refpuebant, quinet quo plus depræcarcntur,amp; indulgcntius cosprincipes habere amp;nbsp;moderatius tradare uellent.eo détériorés fiebant.

Principio autem ipfi Campidunen. Ruftici,in die Sando Cir-cumcifionis conuenerunt. Etbreuipofthæc Algoienfes aduerfus hærediiariumPrincipcmacDominumfuum Epifcopum Augu^ itanum infurrcxere turmatim.qui nec ipfcmet quidem eorum lorcm comprimerepot^/t, -

Adeoqgt; plebs undiq) tarn importune 8c nalide îrruebatjUt ma^ giftratus licet non impauide,quinetinqiteadrenßen-düm ie dede* retJn primis autem fœdus Sueuicum quarto die Aprilis iuxta op pidumLypen.adDanubiumfitum.feretria miliaruilicorum Era* uicgt;amp; nonnullos ipforum Luthcranicos feditiofqsqj concionato^ les decollauit.

Dchinc duodecimo Aprilis die foederis ilhus foc^»tumultuan« tem in Vualting,rufticorumiurbam comprehenderunc, trucida^ tique funt ex illis mille amp;nbsp;quingenti,cæteris aut ueniæ aut al^ fupi pliciigencriferuatis.Sed amp;nbsp;die xxif.meniïs eiufdcm,quinlt;jgt; milia ruliicorum in MiCntaCuperioiifuccieuerant,qvoTVTnparsaDuce Bauariæ Vuilhelmo difpcrfafuit,reliqu3abeodem uel obfruncata uel capta.Eodem quoq; raenfe.dieuidclicet 24. quum in Riefgas ui3,propc Aras flauias undccim milia Kufticorö inter feconiua rafTent.cæfafuntexhis duo milia,amp;quingenti,plurimi correpti, plurimietiam iogulati,quidam deniq? in uno pago flamrais ad ci* neresredaóti.

Decimo die Mai) Palatini duoiuniores, quadringentos amp;tri* ginta fex colonos inieditione pereraerunt,non procul ab Elbang, multisincaptiuitatcm abdudis, uiginti quoqueamp; tribus gladio cæds.

Ad bæc die duodecimo Maijj'n diticne Vuirtenbergcn.fex milia,quadringenti amp;c fexaginta quinqj ruftici interfedi funtjuin* di non pauci,amp; uiginti tres dccollaci.

Die uero decimo nono menGs eiufde,confadcratio Vuinfper* gen.cum pagis quinqj exarGtj'nq; confliduillo agricoJæ fere qua* dringenti ceciderunt.

Pofthæc die nimirum uiccGmo tertio Map,LudouicusPaîafî» nusEledor ,cum Archiepifeopo Treuiren. alijsqueprincipibus Heidclbergamprofeduseft.aHumptisfecum equitibus mille pc« ditumqj milibus duobusjocapagosq) foosrécupérât» rufticosil^ lie in feditionem uerfos uiginti odo capite pledit, reliquis inter fpem SiC metumconfticutisjquosetiamprofecuritatcreddcndapc cunia muldat.

Odauo calendas Mai) Bruxclla Brurciniæ metropolis, dedidit fe arbritrio fuiPrincipis,amp; ex præcipuijfadionis authoribus no;s uem capitis poenasfumpferunt.

Die dein uicciimoodauoNicerisVimaingratiam Siitamrefi Dfaitioy«4lt; cepta eft,fores inibi effradæ,amp; muri diruti.nouem quoq^ feditiofî V eoiiùrato’ capitali fopplicio affedi fünt, inter quos duo Lutheranicæ fadio* tîpfplûM. nis racerdotesfuere,amp; unus uotifragusMonachus» rofin«;Eodcm iHotcmporeDominus Drpolt Petreos iîue aLapidc cognominatus.fere mille amp;nbsp;quingentosrufticosftrauit.quiquidc AuguftanuinPræfuIcmDnmConradumaK.icthaim, Si copiâtes alios

àb'ôs uiros tum Ecclefiaflicos tum laicos noLilcs mak/mis amp;nbsp;infîni tisincom/Tiodis afFeccranc/ufFocarant,amp;p3gosaliquot incendio eonflagrarant.

Dux uero Lotharingotum Anthonius,3dlocum quendäLup ftenum diólö,fub uefperam quatuor props milia rufticorö Fudir, rebéb qui maneprofedusindeadlocum aTabernisdenomiriatü^plusq lanterrußkat fex milia ruilicorum ftrauit. Quo etiamnum dieuerfus Tagfteyn properans, puenit ufqj Tambacü,ubiinfiruflo moxexercitu, no^ uemdecim milia colonorum adortus inter Tambacuraamp;Stro# uuileram comprehendit*cecidcruntque in hac'ftragc odo fere milia.Nec mora pofthæcad Sletftadium amp;nbsp;Ortenbergum conten- f d(t,pcr campospaflim Sgt;i montes rufticamgentem infequitur,atq; profternit, ita ut occiforumillic fumma numerum excederetuü ginti fex milium.Plures dcniqj trecentis,quosfugientes aut certe inerraes Scuulneratos feiTosqj ccperat,obirunc3uif.

In Turingiaquoqjperturbationem non modicam ruftici Tea bus afFerebant.exquibuscircaFuldam aPhilippo Haflîæ Lantgrà uio circiter centum amp;nbsp;mille iugulati funt.Cunqj captum iam oppi^ dum dcditionem FeciiFet, aliquot milia rufticorum Lantgrauiu» in mœnüsinædiaquc diebus aliquot ibidem afflixit. Qm fecedcna inde re£t3 petit Francufum, ubi Saxoniæ Principes Duceraque Braunfuicenfcm Ericbum præfentcs.identidem adfedandam amp;: coerccndam rufticorum uimamp;pertinacemtemcritatem.conuenic» Quj coniundislîmul uiribus circiter fex milia rufticanæ muîtitus dinis trucidarunt.multos corripuerunt,quofdam capite multarüt.' Hinc Ifennacum diuertenteSjLuthcranicos amp;nbsp;fcifmaticos concioa natores capitalifupplicio afFecere* Sicque ab omni parte infaliccs illi amp;t feduéti ruftici fufîocati funt.miferrimequeperiere.

Inter hæcanimaduertensLutherusfecusatqj fperabat euenifle, eosqj Principes amp;nbsp;Senatores quos anteatam impenfeinceiTcrat,' triumpba(re,negociurn aliter,8f uiciffîm ccontrario confîcitd'ta ut quemadmodum priusincautosrufticosaduerfusprincipesinfiam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

naauerat.ffceofdéipfoscontraillos accendit.nirairôfic Âuduitac^ comodare fe cœnæ, fempercj uelû obtenderé uento.Quamobrem libelîû edit.cuititulushic erat: CotralatrocinanteSjtumultuâtes amp;nbsp;homicidales ruflicos.qfubptextufanflieuangelü fallaciter cotra oês fuperiorcs refiftût ôc infurgüt.In hoc aut libello pter alia nonul îaficfcribit; Debet agit hicpcutere, occidere,pfodcre,icu clam feu palans

XCIt P.EKVM MEMOR.ABILIVM palam quifquispoteft.amp;cogitare^nihil efle uencnofîus, nocetinSi magifueDiabolicum homi'ne fcditiofo, qui' perinde atqjrabidus ria. C3nts interficiendus eft, Arbitror ait, Diabolos omnes infernuin deieruilTejaciftosadeorufticosinuafi'ne. lam nunc fecula buiuf* raodi funt,ut principes ipfii talum promcrerijrcftius queant fan^ gumem effundendo,quam alii quiüis poflenc orando.Qiioniâho^ raines iftiruflici mortem corporis amp;anirnæ pariter commeruea runt.cô diuino tum Cæfaræo anathema,'ci deuoti« Qiûiprimus hic pfocat, iufte reôteqj facit, nam unicuiquc fæditiolum iudicare Si . muîâare f3seft,haudfecusat(^isdgt;emum optimus cenfetur qui primus omnium obortumpotuitincendiumreftinguere»ldcirco magiftratushincfolatio quodâ'animatus atqj cordatior effedus, deberet abfqj omni metu opinione uel hæiïtationc,feriendo inten Super!us dof eiTc, dum uena queathaberi.Ruftici nempe male fibicôfcü»ini euitLuihcrus qu3mitidem caufam fouerent,ita ut iîquifpiam ipforum inhac uidelicet caufaueî propofito mordicus pcrfêuerans neci detur.eü po/fe dânari. addici continuo Diabolo,corporeiîmulamp; animo perditumiri.

Igitur Luthero inconftanter adco SccrudeJiter aduerfusdei ploratosillûs maloqj genio mhere fubuerfos rufticos diditantc, fuerenonnulIiuiriGatholici amp;doôti,qui fcriptis editisq) libellis probabant,quod die potins occafionem fuggeffilTct omnisiftiua feditionis.amp;cladisfatis cruentî^^quando nimirum cum tantoftoi macho tantisqj conuiciisinPrincipcsinueheretur,amp;^13dinmiam capiti ipforum impendere.Deum ipfum abominationem foam fu per Principes efFudiffe, diceret fœîiciterq? nibil ipfis cefTurum. Ni faciant ruftici,a]ios futures qui idipfum efïiciât. Qui fi penittis ab* oleantur,amp; trucidentur.non tarnen aboleri amp;nbsp;trucidari.Non rufti ' cos effe qui refiftant illis,fed Deum uerius hoc operari.Hornineni Chrifiianum modo credat non poffe damnari.Euangelium ràanti uiolentarecuper3ndum,amp;aliahi9nôadmodura diflîmilia. Poft ubiuerofuafefpedelufumefiecomperifTet, amp;nbsp;infortunatos illos rufticogfobiugatos atq^peiTundatos, Dominos autem adhuedo^ minari,aliudEuangelium prorfuscontrariumefinu mox protu«’ lit in medium,quod fonabat amp;nbsp;prædicabat, ne dicara redlius de* tonabat,Percutite,occidite,confodite,regnum cœlorum homici* dris amp;fanguinishum3nieffufione,emcrendumccce venit,P^v{ii^ Cos Diabolo obnoxios corpore ipfoquemet animo manerc. Cæ* lt;erum eandem hanc contrariara amp;nbsp;feemn répugnante Lutheri do* ârinam

étnnampræteralios uiroseruJitione prædanües^Ioannes Coch-]æus Theologiæ profeflor infîgnis, uiuëti Luthero ingenue oppo fuit.Confutationem inde typismandang.quam certeLutherus no potuit infringcre.quia ad lucem omnibus pn’orafua placita exhi; slridanut j;, buerat:quantumuis öleidanusconniueatftudeatq) magts ftragem jllam,finon innocentemac fane dolendam.cæteris quibufdam im fanguinario* putarc.Ncq) uero inficias imus, quin amp;nbsp;Thomas Munizerus uel rnonetarius ille falfæ monetæ,fahæ dico dodrinæ, culpandusfîti uiamqjLuthero ftrauerit.quum priuS in fauorem Lutheri contra Pontificem fcripfiit,amp;dein contra ipfum metLutherum,amp; quide acrius.Sumrhum nempe Pontificemcauinabatur.quahis hominü cöfcicntiasnimfisanguftüsconclufas tenerct. At deLuthero quæi ritur.quoduidelicetiter falutis nimium extendifl'et uel etiam di* Jataflet, Chritlonihtlominus in Euangelio docente,iter illud feu uiam quæ ducit ad uitam.ardam efle, 8i portam anguftam. Ob id aiebat Muntzerus.nihilquoddiuinum fpiritum faperet Lutheiu docere.Fatebatur adhæc idem illeMuntzerus, quod fides ilia nu* daCquamS.Iacobos mortuam appellat amp;nbsp;ociofamjad falucera minime fufficiat.cauendum effe publicum fcandalum,corpus cafti gandum amp;nbsp;fubiiciendumjhoceft.habenas uoluptatum carnalium leiunns potifEme conftringendas ac rcfrenandas efle,non exquifl* ta,fed familiaria 0thumiliorainduendauefl:imcnt3,aliaqj nonnul la fidei Chriftianæ flc facis confent3nea,licct etiam una cum hifte ar ticulis quofdam alios plane erroneos, amp;nbsp;impios futi Sleidanus demonftrat.fedparumfideliterJaflereret.Neqjparum demirandu uenit, quod Sleidanus ille tarn magnos amp;nbsp;fupcruacancos nauarit sieidanuf impenderitqjLberes, quatenusLuthcrumafufpicione feu etiam TbomTMun* culpa editæ necis amp;nbsp;cruentæ illius cladis liberet, quum alioqui ma nifeftiflîmum flt,eum authorem amp;nbsp;caput fuiffe datæ calamitatis Jffcnfor' atq) fæuitiæ.Ludatur hic Sleidanus,be fatis operofc fe torquet atq; uolutat modo hue,modo illuc« Cuperet cquidem caufam perqua libenterpalliare,Lutherum purgando.fed Thomam Muntzerum accufando.Atenim iam liquidum efl, quod Thomas iflein Tus ringia duntaxat fæditionem excitarit, amp;nbsp;baud fane diu exiflimas tionem fui nominis apud Vulgum obtinuerit, uerum Lutherum ipfum totamGermanism in maximum perduxiffe periculum,amp; plus raille incommoda,tumultus.atqjfcdas inuexifle. nonfolutri inter populäres illos rufticos, infuper etiam magiftratus amp;nbsp;regni

procercsaS exïtiofamrebelljonem.amp;cïeteftandas turbas concità uerit.Muntzerusnontamcallide amp;nbsp;aßute momum.quodaiunc tiuigariter.fub aoribus obferuauit Hcuci Luthcrus. ille quafi ftob^ dus amp;nbsp;amensfcripiït quod rifu potius quam ulla æflirnattonedi^î gnumuideretur, undepcrpauci fuadocârina potuereofFendi.nifii Lutherustumulcuarüsfurenttbusq; fcriptisuiampræparafref. Des njq) Muntzerus poenas fuo federe dignas accepit.fimulac palïnoü diâingenuepniciofæ fuæ dodn’næ cecinit.Quemadmodöamp;ifiud Sleidanus Cuerum fophifticeamp;obfcure fan's «truncacim Siparuni candidej fatetur» Nam expugnato Francufîo.bic Muntzerus in domoquadam fc abdiderat* Q^amingreflus heros quidam fers uos dimittit domum dlam fcrutari.hiergo in perluftranda domo diligentiorcs Muntzerum leóto decumbentem repperiunt, ad quern Heros:Hem tu quis es^ R.efpondit Muntzerus:Febricitans ego fum. Vous interim feruorum peram repoHtam uidens/ubris piCjConfidensfe in eaconfecuturum arram.Itaque aperit acliteraa inuenitaquæ manifefte indicabant.quod is Thomas Muntzerua eflet.Qui confeftim negabat. Inflatferuus.apprehendit 8lt;commp nacur.TuncinefuppIexueniamobte(latur,(ehunc eße Muntzes rumagnofeit» Atquein hunc modum uindus ad Saxonia» Du* cemGeorgium, amp;nbsp;HaflîæLantgrauiumperducitur. Porro quum animaduerteretcaptus Muntzerus.fe mortis fupplicium euaderc non pofle, palam agnofeit, quod inique egiiTec, recantationern errorum ponit.peccata fuafecundum ritum Catholicæ Eccleffat confiteturjSacrameucharidiam.fub una tantum fpecie co mm uni catjfefequetondendopedusuItroCutcrediturJmortiquaracom merueratjobtulit.

Huicinquam ho mini deplorato, Sleidanusfut fupra memfs nimusj internitionembiancfanguinolentam molitur uirtbus oin* nibus imputare, ac fummopere ftudet.reclamante nihilominua propriaipßusconfcientia.Lutherum cuiuis probarCjtametfi nullo uitæ fuæ tempore Lutherusquiuerit, adcoterfe manibus fuis cx^ cutere haneftragem, quin culpa tanti fanguinis in ipfum quoque SkiJanus dei redundaret. Equidem Sgt;i is ftupuit negocium uerborum fucisin Tf£patrod fuGcommoda cxornare.fedno tato acuminequafo^teólor fuua «Mt«/ nbsp;nbsp;nbsp;Sleidanus eft ufus. Hic em cladem transferre nititur in hominem

deîjrum.atLatberus ipfeconatuseft fatoaftrologico feu cœleftj influxüibancafTcribsrc. Q^uemadmodû bocïpfum Reuerendjlf, D.loanncs Faber, Præful Vienncn.in bbro annoM.D.xxvij.ab ipfo ædïto.teftatur.fatisqjluculenter demonftrac, quodnimiruni nequaquam uelcocJeftisinfluxus.feuetiamTbomasMuncerusin^ eenformiferandaï illiusfeditionisatquecxit^ fucn't, quinpotius ilhrihutufti^ Lutberus ipfe,quod pfpicue uidereinibibcet,capitexvin.xxvjfj. tuluseft, Rat xxx.xxxirj. Cæterum Lutberusbuiufmodi fcripta cum alijsqua plurimisnunquamdefendere ualuit, amp;nbsp;interim ölcidanum baud rtnnojjiT. puduit nec tæduit inutili fe labore propterea fatigare, nulli’s no ar« tibus amp;nbsp;ftrophis addudis.ita fane ut filibti uiuente Lutbero ex« cuG nonexcarent,amp; præ manibus cflent, ut aiunt.Sleidanilcripca ueritatiseffe teftiraonia plurimi arbitrari poffent.

Hoc trifti 8i dolendo feculo qn tot monafteria amp;nbsp;arces demolitas amp;nbsp;depopulatæ,tot interfedi coloni, amp;nbsp;ut uetbis utar Lutberi, cor^ poreamp; aîo Satanæ mancipati.tot denilt;$ uiduæamp; orpbani paffim in Germania omifolatio deftitutij'n fummisanguftnsdcgercntjcala mitateatque penuria maximopere praemerentur,hoc in^afflido amp;lult;3:uofofeculo. lafeiuire magiscepit Lutherus,fponfalia cele« brans,quaGpatrio damno ne dum indoJerct, fed exultaret qoafi Principisfui Ducis Saxoniae Friderici nuperrime defun(äi,raora fibigratafuifTet.Hicigitur ordinisfacerdotalis aefuae profeflTonis oblitus.in quacaftitatem nunquam uiolandam Deo uouerat.atq; iurarat.fœminamfacro uelamine confecratam.quæ itidem uoto continentiæ fefe obftrinxerat, connubio fibi iuDgit,cuculIamo* nafiica(quaiamdudumboneftefatisconueftitus,in eadem etiam Magifierfi tbeologiciLaureamadeptus fuer3t)depofita,profanis# que ueftibus.ut alius quidam e laicis, deinceps uti coepit, folum ut uotifragæfuæconiugiperpIacerepofTet. Atque buncin modum operæprætiumuidebaturquoimpiumiftud amp;execrabile coniu* giumprætextum Sacramenti Matrimony fortiretur,

Pofteaquam autem bæ temetataî amp;nbsp;fordidæ nuptiæ qoibufuis innotuere,plurimiadmirari.præfertim Catbojici.pij atque dodi uiri.Q^'fcelerisinfamia permoti, fcnptis facinus infandum acri« ter reprcbendunt:amp; quidem iufte.eoquodindc certiores effent, hune lepidum fponfum prorfus depuduiffe honorem, iufiuran* dumfuum atque profefiîonem ncglexific,acita libidinem fuam

8! carnaleg illecebras adombrarc nelle fubfpecie Jegitimi conivgi]» Inter eosextittt inuic^lusconfciïbr Óc ijen’fatis’ingenuüs'teft/slo^ annes Elt;often(js Epifcopus Anglikanæ Ecclefia*, tnm en'am ludoj eus Clichtoueus, DodorParifinus.Hiigitur multis ædjtis uolu* minibus.erroneara atquehæreticamLütheri dodrinam tamma^ i’ nbsp;nbsp;■ nifcß:e confutabant, ut ipfe nihil pcnitus Habens folidi aut ucri

V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quodretorqueret in fuos'reprehenfores,eoadus fit cifdem herd

bam.ut habet adagium,poirigefe,amp; conniuere'potiuSjiquafinuIs lùrn iflorumuoluminum uidifl'et,autaccepifrct.Qmnetiamnemo adhUC repertus eft inter afleclasMartini,qui«orumicriptarefutatf rctentaret.tanquam inuiolabilia,utucreflint.;quot;d 'hiS'. 's ■

- A. dhæc Sandus Martyr Thomas Morus.inftitôtum Hercffaf chæ hüius diffimulare diu nequiuit,quin 8( Jpfefcfiptis cwM^hcro

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;faréf‘qao ctiam zeJo excitatus ac ptædttuseft egregié dô'düs An

dVedsGitius.'PræfüI.nationePolonus, cû alt)8 complutibô!§,'qao-ftlmmonimentafatismultaetiamnnm extantjaLutherôfûisquc fedatotibusnefemelunquamtentâta^ Nam-quicqüidEarinead=^ ùerfus edm feribebatur. flocci pendebat, quümiïd popultfÿ Cuius fahbribtis nrtebatur, non intelbgeret, adeoque nihil interim ftiéB âàchôritiira'cfamæ ap'tid Popolares dcCcderetjquæ quidem unice fetin^eï^fôüéreflrfd'âréfiuepcr fasjfiuenefas.

7 *^‘'Alt;î-^iâriam fcilicetificertuoGhüius coniûg^, àd Senatum R.e^ ^’omin Bohemia fcrib'ic D odor loan nés Faber, cap.xvifl. fui lii CatifaRatiof brîîhhæc ucrbaïAttc'nditeqoahtef ifle fponfüS(‘(?x quo tam fans güinôlèhtam chôream'amp;amplius perq centum nïilia hoîm,profita ta füht, 8^ pefiere,inftituerit celebtarjrque) triptidioiamp; epithala^ mio iamgeftiat exiliatque infpishifce nuptigt;,quod faneperinde ftcitjUt flha Herodiadis quondam cruentum D.Ioannis Baptiftæ caput in difco feren«'/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Interim LutherushæcaudienS?non audit, luxtaproucrbiom, nam quod parum placebat difffmularecallide libuit, nihil ad hæc omniarefpondit, fed uolumen idiomate Germanico in oituperiö facrificn miflæ confedum protulit,in cuiusprohóémio quæritur, quod Papirtæ ffîc cnim Catholicos nominatj imponcrent fcti obtjeerent ilh,quod isipfe diflidium Scinteftina bellaexcitafTeucae tcrum non nifi falfo,quod fane mirum autalienum uideri non de* beat, quoniamilli Deo quoq naentitentur^eunduraq) male did is’

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L TB EB. IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XCVil.

feüLIafphsmrjs Gngulishoris atq;momentisin miniÜerio miflaï onerarent.quam idolonianiam amp;nbsp;annihilacionem fangoïnis Chn ftribidem appellitat. r

Huiufecmodi ihipnsplane SkCbrinianisanribnsformidabibbus diótisLuthcrus fefc purgare apud plebem moljebatur,omnesque jpilTr facrofanôtæabufus palam achbere taxai quos adinuenitc quiuK.

Porro D. Hieronymus Empferus caïamo uictfïi^n I'pfurn Si Zuuinglium depugnat.quo quidem tanta cum induftna amp;nbsp;jngenq acrimonia.utriufq) blafphemam defcribit-hærefîm, fimulac facrificium manifcitauen'tate ab mmriis umdi 3t,ut in buncufque diem nemo hæreticorum fîrmum ac (labile quicquam quod ops ponetetjafTequi potuerit. Licet enim blafphemi q’uidam. ignos miniofi Si diabolicipotiuslibelli deMiffa con iantur,fypisqjexi primanturamp;circumferantur, innstamen nihil amplius inuenias quamconfcelerare, palam mcntiri, blafphemare, Sc huius generis furias arq) diras.Nccfatis interim demirandum uenit,quod Chrt ftianusaliquismagiOratus huiufcemodi libellos tam infames 8c diroscircunferripatiatur. Sc circunforaneos iftorum portitores inultosgrafîari dimittati

Hoc infuper anno quidam faâionisLuthcranicæ afTedatoreä fedicionê in ciuiiatibus Imperialibus lufcitare machinabantjed nö a Jeo temereamp;crudelicer ut ante fecere ruftici.Siquidé infulfos qdcm Sc cófufos articulos illi Magiftratui obtrudere.quatenus uel (1C Euangelium Lutheriprorfus fanguinariumcommodius inue«^ here poflent« Fu'eruntqjÊrancofordiæ ad Moenü (lue xMogonum fiuuium fitæjduo rerum nouarumftudiofifTimifedentain , quoriï unusfutrinam,alter ueftiariam artemexercebat.hcrgoutprimu accepilTenC.quod in Archicpifcopum Moguniincn.rullici (uar Dioc’ cefeosinfurrcxiiTent, congregatisadfe uniuerhs coniuratoribus, quos in ciuitatc communes Sc focios nadifuerantjntra feriai^pa* Lhæ arreptis armis.ad monafterium Dominicanorum magno im# petu accurrunt.irruunt, uinum imperiofe tantum ad bibendum cxigunt.lnde concurlumeft adædes duorum Decanorum ibidem comrnorantium, uidelicet D.Friderici Martorfh,amp; D. Ioannis Cochlæi.Hic enim Dccanum agebat in Ecclefîa S.Bartholomei.ilIc ùero in Deiparæ Virginis templo, Sed eius quod imminebat præ^

fei),extra oppidumiamfeceflerant. Qmppecos minime îatebaf, quam infenfos haberent Lutl}er3nos,ex quoiflorum feditiofo I propofito femper reftitiflenc.tum etiam quod ipfe Cochlæus in Lu therum calamö ftrinxiflet, amp;nbsp;alter illc cófentirc noîlet ut in æde fa*

era S.BarthoIomei,femina Lutheri fpargerentur, aut impnîlli Si corrupt« feu deprauatipfaimi dicerentur. Horumitaquedomos ingrciïi.quumneutrum deprehenderent,cuîpamillic ac irarafuü loremqueuino donarunt, atque remiferunt. Pofthæc Senatum adorti,ipfum in anguftijsconHitutum obruunt amp;nbsp;exauthorant. Si delcdiseplebe uiginti quatuor, penes hosipfos fummam aus thoritatem ac toturaius manere decreucrunt.iura deniqueaepri* uilegia Giuitatis prius abexauthoratis extorta deledis fuis corn-mittunt. QuiconHdisconferiptisque articulis numero quadra* gintafeptera,eofdem illos Clero amp;nbsp;magiftratui offerunt» terrori^ busqué Sccomminationibus priorem magiftratum eo adegere, ut etiam oblatis articulis confentiret? At ubi nondum comparuif* fent illi Decani, ut propofîtis annuant articulis,amp; adproximum menfera redeant, adipfos feribitur alioquinbenefîcqs uel emoluss mentis folitis priuandi forent, alijquc qui perlubenter aiTen-tiant, hifee potius donandL Interhos autera articulos præcipui funt ifti.

Vt Dcinceps in arbitrio fenatus amp;nbsp;pîebis clTety Padoics atque rrrfn miniftroscemplorum decernere,quiipfumEuangclium,amp; fynce* fardttÀ'i/ ' ro”’ ucrbum.prœtergreflîs humanis documentis amp;nbsp;comment tarqsprædicent»

Adhæcgrauarainibuspublicis uel ciuilibus oneribusque fea rendis Ecclefiaftici ciuibus pares habercntur:nimirum in peruigia lio illi cum ipfis effent,paftinarenc atque repaftinarent, cenfus at^ tributaredderent.

PrætereanuIIifiueMonachbfîue moniales in can ob ia, recipe« rentur.undecunqj etiam Jocorumhuiufmodi aduentare contingc retjfaltcm ut illic permancant,i)squi adhuc incenobrjs agerent lis» beram atep fecuram inde emigrandipoteftatem fieri»

Infuper om nes illos reditus fiue cenfus nullo ccito figilloiuel Jitc rismunitos,efrepronihilo ducendos, corumqj pariter poffeflTo* nem fruftrandam.

Poftremo Jonationes teftamentanas feu etiam jEleemofyna^ n’as in publics reponidebercæranum,Anniuerfaria,contubcrnia uci fodalicates illasquasgræci nuncupant, deniqj mortuos i rumexequias abrogarioportere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n

Pluresquoq)bains generis leges atqj conditioncsutloquuns tur, a Vuictenbergen. profluxæ, Moguntiam peruenere, Audio Sc seJitio cotr^ uafricia quorundamfadioforum hom'inum.quiplebeios in clerû concitabant. Ac Die D.Marco facto,poft fupplicationem cum lita* nüsper urbem habitam.comraotionefadar.portas ciuitatis claugt; dunt.cJeromaximas intentant minas.tresfacerdotcsfedarios ma nu uiolentafecum ecarceribùseducunt. Cumqj toto iam triduo in armis amp;fclopisinfani)ftent,portis ciuitatis adhuc clauGa,omnc animi libidinem amp;proteruiamexplefrent,p]urimisq) minis cletö ibidem primarium anxiifent.poftulat inducias Dominus Lauren* tius Trucfius.cleri fiue capituh i]]iusprimarrgt;‘Decanus, accipit, fed iniquis ôi intolerandis legibus,tanqua mediis agrcgariis illis præ* fcriptis.idqj nomine fuo ôctotiusclcri. Sed primo tempore quo xuft ici prælio cæGfunt, in duciales literæ dilaceratæ.articuli recantas ti funtjcxturbatis amp;nbsp;perpctuo multatisexilio concitati tumultua ilJius authonbus.

Paulo poft in ferrjs Pentecoftes Cmilem fere commotionem inter ciues aliquot Agrippinempleriqj Lutherizantes, ut ita dicS uelpotius Lutberanici dogmatis lïfleclæ,moliebantur,ii igitur ars alijuotciuiff mat! peruigilia nodu diuque in curijs fuis contubernalibus fpacio Colomcnfiü, trium feptimanarumhabebant.Sed tandem Senatus prudentiafa dumeft ut omnia controuerlîæratiofedata amp;nbsp;modefte confopita lit,miftisab eode Senatui Viriscxercitatiflimis,tura huic turn etiä populo gratis,ad coniurantes tribales, qui ad concordiam ipfos regt; uocarent.amp;paccm tranquillitatemqj folitam perfuaderenc,acque ita popularis quifqj tœdio mox tenericœpit conuenticuIorum.Et Magiftratusarticulos aliquot, n5 tamëhæreticos,admiGt, ac fen^ï fim domSadopifïcîa muniaq) fua finguli redierefecuriamp;indem* nes^Tranfado iam uno propemodum,3nno tres fcditionis illius anteftgnani, palam una dier am capitis poenam dedere, Cæteriue* ro qui Antucrpiam perfogerant.eodem fupplicio funt affedi. Sic* quepax amp;nbsp;concordia recuperata inter ciucs illic fuit, cum turbarû .2c conimotionumincçnfores dignas dedere pœnas.

RcfertBleidanus ciues inijfTeconGIium quo Clerum 8i Rlt;mptd^npî ßrstum füfFücarepoflent,;amp;C4 Ç^od fane Êalfum efl« Nam non fiiif«. traiuf paucifuperfunt adhuc egregfj ciues, qui tune in 'ædibu^ Curialia «itmHrtdtrr. conucnerant.qui nequaquam hoc ipfum ilJiconcèdent. Mi* rumprofcdo quodhichomo tamimpudenter aufusfif Rempu* i - n blicara adeo honed am traduccre Sgt;i ohfcurare, præfeitim quum alioqu’i euentos rei manißeftiffimus fitiamp; non’ita pridem accis ‘ .. ‘ derit* ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ r •» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- - q

■r-, laduhitatiflîmumaütcmeftjquodnullus ciuium f aliquot ex* £eptis,nimirüma?ditæfaôtionis authohbus; qualesnonfperc fua pra decem ueLduodecimj) nc femiobolum quidem eripere Cue cle rofiue.magifttatui decrcuerit/nihdo tarnenfccius tarn indecore, Sleidanus agit amp;nbsp;icribit hiceoldem illos CJetsum atqj Senatum ftrangulareuoluifle,': bn..f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

ContfHtîo «0 Per id temporis beWigeratum eft inter Lutherum amp;nbsp;Zuuins »orumghum dc doólrina, amp;nbsp;alteraduerfus alterum feriptis contendere rum in E«k; cepit. Saxones quidem Luihero adhærebant,p3r.s ucro Heluetka jiÄ noHd. nbsp;nbsp;nbsp;2/uuingh'o magis aufcultabat.Tam repente recens ilia Ecclcfi'a dif*

cordijs amp;fchifmatibüsp3tcre,,Öeflu(flu3ri cepït, dum capita labo* rant.Prifcaueroeademqj Catholica,ab annisM.D.Lix.in hodier* num ufque diem.unatiimisïamp;.concors infideiatc^ dodrinæ con*

Skidrfnnî. Hoc idem anno,dieicx.merKfis Mah, ad Senatum Parinen.feu ut uocant ParlamentumJiteraTmittcbat Clemens Pontifex R o* JiPonti/ifù manua, quibus fignificarètur intellcxiÛefe, quod per Frsnciani ddirndfum fedæ quædam turbulentæfeuiant,8c ob id omniconamine,quoij Patifitn/em, qm'Ôcorthodoxæ iïdei ibidem repugnare conuince* rentur pœnasIuant.Quinetiam mémo quifq; in tamgrandicom* motione (quam diabolus cum impiaCun colluuie fufeitaßet) in* eu mbat.quatenus communis omnium falus falua permanere pof* fet. ideoque aduigilent amp;nbsp;diligenter obferuent,ne Dei gloria feu etiam totiusRegniprofpcritashæreticorum ueneno Scimpiado* ârina labefaótetur,amp;c,Porro hæ literæ Roma confcriptæxx.Dic Maii,redditæ funt fenatui die xvn^Iunü.

slfiddMur. Eodem quoqj anno Albertus Marchio Brandcburgen.qtrigc aJkBrJnT/ fi^usiiü.in ordine Magidro^^ Teuthonicoç^ exdtit in PruiPa,, lurgm/iî in cuan^eJi) Lutheranici dodrinâ amplexus cd, ordiniq; renöcians„ ha-rffin cdlap nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deinCCpSl

VXD nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

deinceps non fc Magiftrum nel præfeôlum ordinis Teuthonici compellari patitur, quin pôtius Dux Pruflîæ falutari uoluif.deles éta fibiin uxorem Dorothea R.egis Daniæ fîlia.Ac proptcrea qui« dern uniuerfos ofdinis illiusproceresaduerfum fcconcitauit, ali* umq) in fuoipfiifsgradu collocauit, Vualterum uidelicet Cronbers giurtî', ücisalterô repudiatOjtitulum Scftatum Alagiftri pr/maig orTni/nX intefinosreferret.Q^madrnodum infra narxabitur, «nci. fonidsumt

ÄNnc)’ datæ falutis M. D. xxvi. tenjpore jDCumnali/eruida tcmpeftastiirritti quandam Bafiîeæ corripit, quæ capiebat uas ‘ ' fa dHlt;féitf pùliièhitotnfîentarü. Atqgt;ita magno fragore in partes An.i J2ô, iUa-drflÏliens^conoicMïcosgrauiterafflixic. Nam homines^quoqj fefé'ddodétïm'^ut’'qaatuordelt;im'8q pecudcs aliquot oppieiTæ periéftint^ • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• 'Rfïnf; ft.' ib'qnoasijriiijts

'J Hoc éodèm annoApulia pafîîm'fruges onines bis a üermi/ , busfîuccrucis depaftæco’nfumptæqîfunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r rnt'',; •?

Intcreatcmpôrisyiehnæ auliriæ domus odingentæ unacum cœnobio-D.Dôroiheæcbnflagratafunt. wr? upgt; ' Eù’êo-*^’-9ub idem tempus die uiceiïmo odraoo'Augoïli.propé Salinum, Vn^’b'Budamjgraucpfâflinm contra Turcos;liadouicn» riæ Re3t5ommifit.’fed prohdolor ipfiTurcæ uidoria tandem po* Uungarite titifan?,Nam idem illèR.ex co'mpleta iam fl:r3ge;mortausin loco paluftri atq^ limofô repcritur,qiöfi£irhulcum cquofuiflec in fug3 illic^ofix^äSjficqjinarmorumanguftüsfuftocatus.Arrcptumindc t cadauér Sc uehiculo impofitum, Albanum deducitur,ubi magno, cum Imäü nobilium 8c popularium, honorifico inbumatum eft fepulchrd^ quot;nbsp;Pofthæc die öcStauó^ciuitatem Bodam expugnat Turca amp;nbsp;exurit, omncmque plebera inibi crudeliter mifcran= disque modis dilaniat Sc^raadat.- Expugnata iam iamqj ciuitaji teludæorum uicum moenibusfuismunitummiolenter adóritur,';

turrimqj globis tor ni en tar iis concucere,inuaderej'rruere trucida* leque fcftinat.ita ut ex quatuor milibus Iudæorum,ujginti tantû cuaderent.' Indeq) rccedens hucatqueilluc graffatur immaniter, nemine refîftente.quia plurima Principum pars in prælio cum R.e* ge fûo corruerat.Muliercs quafcunque confequi poterant.iîue uir ‘ gines fine matronas iuniores iugulabant, pofteaquamiisadlibi* dinem fatis eflent abufî, conftuprationibusad necera ufquefaa tigafixnt.

QiuinquetempIaniclauesTyranno comportant,eique obuiam duobus m iliarib us pergunt, obnixis ardent ißimisqj præcibus ro^ gantes,quatenus cos dementer fufcipere gratiofe tradare uclit. Datfîdera illis,amp; quum ciuitatempacifi'ccbiduo obtinuißct,omnc adfcpopulum inforo côuocariiubet, indicans remfibicum traâandameffc.Dumautem uniuerfi tanquam edido fuo obfcs cundantes comparuißent, raox Satrapa qui SeVuafeha nommas tur,fingulospcrimi, amp;membratira dilaceraripræccpic.

TerdinxHdKi HoccodemannoFcrdinandusPannoniæfuperioris.ucIpotiû» Arehidux.A«» Außriac Archidux,quiLudouici Regis defundifororemAnnam ^^uxorem duxcrat,Hungariæ amp;Bohemiæ regnisinauguratur*

-------- jfjtej. cernens ipfe Lutherus quod iteracis fadiombus feu etiam contumelioûs libellisprincipum quorundam animos in fua £xaait LM fententiampcrtraherenonpofl'ec,ncue dodrinæ fuæ feminamenti pi busipforum inferere, aliam tentandi decipieodiq) uiara ingreß'us ««»r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cß.Nam maledida atque conuitia prißina in meras conuerterc at*

queredigereßuduit blandicias amp;nbsp;l'ubdolas adulationes^itautad eos maxime quos accrbiflîmepalam calumniatus fuerat,tanquam uerbiDeihoßesiblandccomitcrque fcribcrct» Inprimis igiturad Georgium Saxoniæ Ducem quemantea tyrannidis 6c mendaciew rum infimularat.inhunc modumfcribit:

Adte nemo llluftriflime Pnnceps, ante pedcs tue clemcntJat epi/loJaLùf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;profterno,fimulac demifle rogo T. C. ueli's remittcrc

theiiadSax» tuamanimiinclementiam,ncc dejncepsperfequimeam dodrjnâ. Çeo^giKm quod uercaf mihi (fî me perfequatur T.C,) aliqoid perkuli oboriturura.Namhabeo nihil quodipfepcrdcre queam.præter^ - faccumuermium.quietiamadfepulturaquotidiepropctat. Sunc mihiprætereainfenfiflîmihoficsSatanamp;îuifatenites angdû Ac uero Deus ipfemihi (hcct infœlici bi peccatorj):uites adhoc fuppcditauic.ucfccuruscoram eoperftiterim. AdeoqueCpropno commoda dcfcruire uellem, nihil optabilius eueniteualeat, quam ut uehementerperfequar.Quantum enimmihiperfecutiocondo^ xerit hadenus,eloqui fatisexpreße nequco,itaqt pcrfequenti^ bus inimicis gracias meritodebeam» Et fi utile foret feuetiam op* portunum infortunium ab llIufiriRT.C.accipcre.magjs fane T. C. aduerfum me concitarem,inccflcrem,amp; optarem ut inceßanter perfequatur me T.C. Aefuffecerit modo. Tua C. ßiennuc illud

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;it ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ent

ipfafnpfaîftititHoctempusaliteragendum ditîlaf. Tametfi uero T.lJIuftriïr.Gle.crederedetreótat.meam doiärinam Deiueibum eneCah'oquiT.C.femetipfaminftituerepoflet.nec mean? admos nitionemdefiderareQ ego autemhoc ipfum mihi cectifiime per* fa3deam,per falutc m meam teneor uiciflîm pro ani mi cui falute fa tagcre,or3re,ohfecrarc,amp;commoncre,{i fortequicqnamhacinre amp;pro(nouere,efficerequeualeam. NcqueT.G.exigaitatem hui militateraquepcrfonæ meæ ponderer, nam Deus quandoque per oâ AGnæ loqai uolait.qui etiam Pfalmo xirj.eos increpat.qui con* fill um inopis confundunt. Fieri qnoque nequit, ut uel tuaGlci ucl alias quirquamhominüm.doótrinam raeam aboleat uelpros: hibeat,feu pocius impediat. Hanc etenira progredioportet^ijf* dem fuccefiïbus 8^ incrementis quæ adhuc habet, quoniam hæc ipfa minime meaeft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

Ex animo fanc doleo, quod mcis oculis cernere cogar, quarri grauiterT.C.ad lapidem angularem Ghriftum impingat, quam tarnen Deus inter cætcra plur imis uirtutibus amp;r ditionibus præcla*. rifiïmis te donaueriuOec Deus omnipotens.ut opportune uenienîi locum meafcripta commodum in pcnetralibus tuipeótoris inue* niant.Quod fi uero T.llluftrifiT.C. mca fubmifla amp;nbsp;obnixacohorss tatiofit futura ingrata (quod ipfum DEVS auertat)hanc nihiîo^ minusDeoprobatam amp;commendatamrelinqueredebercm» In^ tcrim his uolo confcientiam meam apud Deum.tuamque llluftlt; Gle.incuîpatam manere, amp;nbsp;teftatum iri me pro uirili,in tuam rent laborafie.acpromptum efle ad ea omnia præftanda, quæ T.G.pla* cerecognouero.faltemutin meapcrfeuerem dodrina.Siquidem hanc deferere.confcientia recl3mante,nequeo. De cætero fupplico amp;nbsp;ueniamimploro.mequeT.G.fubmitto inijs omnibus quibus eandem fcriptis atque didiis ofFendi.Tndulgeo quoq^ uicifiîm ani* mo fincero TaC. quod in me deliquifti, Qm'nctiain Dominum ineum lefum Ghriftumpcibus intcrpellabo.quocx integrohoc T.C.peccatum rcmittat.Quod baud dubieimpetrauero,quicquid uidelicetunquamcontrafermonemdiuinumcommittis amp;nbsp;antca commififti. Tantum fine quæfo T. G.cédât huic articule, ni^ mirum , Veuerbum Ghrifti (quod per me inlucem œditum eft amp;nbsp;manifeftatum) liberum fit. Atque itaplana omnia amp;nbsp;reôta con* fificnt.Q^a in re Angeli utique in cœlo tuæ Clementiæ congratula turifunt«

Dux quippc Georgius mendofam Lutheri franslationem in houum uidelicccTeftamentumjper uniuerfamfuam ditioneatqj Imperium interdikerat, ucra potiusamp; Chriftiana D.Hieronymi Empfeiiinterpretationeunicuiqj fuorS fubditorum.qui defidci rio legendi nouum teftamentum tenebanrur,concéda amp;nbsp;approba^ ta.Nam buicpræterea exordium feu prologum quoddam præftÂ xerat.eiufmodifaneqd taxaret Lutheraftros amp;nbsp;hærefes ab his p3gatas.Summarium illudipfum nominabatur.Adhæc obferuatia nesaliquotabeodem Empfero adicâæ fuerant, exhis ofiendens quotlocautriufqv teftamenti Lutherusin fua uerfioneCquam ui*« ciflfmedideratj) deprauafTet.Itaq) Lutberus indignum ratusquod jpfeDuxGeorgiusreiccinettrallationem {uam,e3ndemq)edido publico cauiflet,muleis conuitps amp;nbsp;apertidimis mendaeüs Principe m longe integerrimum fcriptim perftringcrccepit, 8ed quum conftantiam Priricipe uiro dignam in eo comperiflet,qui ne femel quidemadfuas impudentifpmascauillationes moueretur^huiuO modimagnanimitatem pertoefus ipfe Lutherus, epiftolam fupra-memoratam ad llIuftriiT.Ducem mittit,fiforteperuerterehunc fes ducereq^ illecebris fuis queat,

REddiüæ nobis funt liters tuæ ipfo Die natalis D. nodrilefd _____ Chrifti.cuius gratiam amp;nbsp;pacem tibiexoptamus, quemadmo 9 dum ßcnobiseamprscatus es,fimulatqgt;ut ad mentem Sctulipdus gt;10 Catts bona nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...

ßderetrnfet cognitionemredeas. Igiturinitio coniticuimus,nobisq) coram ileidanfis. Deo feruatore noftro perfuadcmus.quod ut fyncerum itaamp; libcru erga ipfum affedum geramus. Etcun? tuisliteris indudi fumus refponderetibi.necredasidnosiameffeduros animo ftomacha^ bundo.uerü fedatö atq;beneüolo,nimirum ut candide te ad agni* tionem tuiipEus reduc3mus,negledis tatum afTcntationibus qui^ bufcunqj fraudulentis, quantumlibct ipfe perfuafifle tibiuidcarc diucrfum,qu3fi ueroillecebrarurn fucisftipatiaccircunfepti.imo referti undiq) fimus. Inqjhuiusreicertitudinem amp;nbsp;teftimonium, hoenune accipe didipro fymbolo quo nobis fuccinas.Vinum no firum fui dolij nidorc referte, atque fpirare,iÏ deprehendcre queas

LIBER, it. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CV.gt;

^uod tibiHocrefponfoafTentarietiamnumftuSuerjmus. Cum er go nospalparetc minime ueïimus,fedcótrariumpotjus tentare, meereos licet palpones feuetiam paraGtos conieólerisquiteuaa tem.Danielcmaliquem.Apoftolumfcu Euangelhlam Germano^ rum uocitant.Hic fanc,Gnathonem non repereris.

Q^orfum tetenderunt eaquibus acriter amp;nbsp;impudcntifljme in nostanquamdiuinis placitis, amp;nbsp;Euangelicæ dodrinæ contraries siryjanuf inueduses:quot; Seis profedo quid exequendum tibi Deus iuflerit,fi «'(iftKr h^c. quando Proximus in tepeccarit. Quodquidemftudiofeprætcri greifus nos clanculum amp;nbsp;a tergo ad Hartraannum Cronbergen. no non«rnf dctuliftiamp;traduxifti.quafiTyrannos ScconiuratiHimos in San*» dum Euangelium boftes,afFidisqj ignominious agnominibus noftræperfonæ.cum execrationibuscorporisGmulacanimi.exi quifftæmalignitatiscalumnbs rnaledixiili.cuiufmodifaneGcagis, ut inhoc Sando turn Euangelio (urn feripturæ facræ aduerfari ma ximeuidearis, quibos nihilominus hæc ipfatua conuitia accom^ raodareftudes,ac G ilia te doceant malcdicere amp;nbsp;non potius bene^ dicere.Satis equidem nos pro rationecaufæ benigne adtefcripGs rauSjCettoac uercinueftigantes num culpandus ipCe nobis uenias, an uero culpa careas, qua quidem in re toarn magis innocetiam culpa cognofeere deGderauirhus,tu uero inciuiliorifuriofoqj anigt; moperculfus.duriter ualde nobis refpqnfafti^plurimisq) mendaeijs nosobruiGi, duri8;inclementistibiDomininomeobiedaftino bis,licet nihil borum Gue fcriptis,aut alijsfanemodisjdeGgnaucrw; mus,quin StneoccaGonem quidem.iniuriarum quasnobisirapo; fuifti unquampræbuimus» , nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t

Quod autem tu quiDominum noGrumclementiflimum Ro manorum Imperatorem feui data fide amp;nbsp;iureiurando fum us de=: uindijtam ignominiofeimpudentcrq) conuellis, amp;nbsp;mandatum Gueedidum ipGus audaci temeritate contemnis , quod itaquetu depofcas qui talia committere pertentas, utnostibi clementill?* mum Dominum præftemus.quomodo quæfoid hocipfumnos deccatC Hisquoque acccdit quod Vuittenbergæ aiylum quaG érexifti, ut ucl Gc tutum aliquod apud te perfugium Monacbis Mo nialibusqj apoftatis.templorum atque cænobiorum compilatoris buseGequeat.acG Vuittenbergadefertorum 8c uotifragorum re,s teptaculum amp;nbsp;munimentum per noftram prouinciam appellari deinceps debeat. Sane nobis extra omnem dubietatis aleam conflit

tucum eft, quod nunquam a SanótifEmo Pâtre noftro Pontiftcc Maximo tales ßnt conceflæ indulgcnciæ,qu3s tanti facias a tque ca» profedoquastuos Vuittenbergcn.perraptum MonialiumCquae exnoftris paffîm monafterijs ad te perfcrunturjpromcreri exist ftimas.Sedin quantammiferiam calamitatcmq)haspræcipites.fcii etiâ qualesfint amp;nbsp;habeaniur fatisclaret,Qupd ucro proptcrcaDia« bolus (utferibis) infenfus tibiftc.ncquaquam credimus, adeoqj (i hie aliquo te damno multaret.ni Diuino permiflu poteftateq) id* ipfumfacere cogatur, obijci tunc quidem illi pofFet eum ipfum tc hmili modo remunerari.quomodofoîetCarnifcx ipfe fuum mi-niftrum.Percipis modo te probe commeruiffe ut noftra dementia fruarisïNequaquam ucro.Namfi quando ruftreorö infi’raodani abreptam ahcubi e dominio noftro uaccam feimus^ideoq; commi feiatione tuedioo; aftjicimur.muko fane minus æquo tolerandum nobis animo uidct,ft a Cbrifto conferuatorefin cuius minifteriuni fumus aflcrti)fui ipftus grex abalienec tu corpore turn aio.lnfupcc intrepido atqjconftantiprorfus animonihili mefaccie Euanges: lium tuû^nimcio.quû a primoribus totiui orbis Chriftiant tan^ iniquû illudipfum nee admittcndö,fcdrcqciendö iudicatû fît. Ec in hoc incumoimus acindies diligentiflxmccauebimus, ne hoc ip* fu m a noftn's fufcipiatur.Adhaec prouentus feu ctia pernicioß fru* düsexeoprognati plurimum noscömouerc.quum ncqjtunec alius quifquam tuotumfodalium ucre faltcm inficiari pofiîc, quitt omnisblafphemia amp;nbsp;ignominia inauguftiftimü Altaris öaeramen tum.Sandiffimam item Virginem Deiparam Mariam, omnes de« niqgt;Deo chariftimos fandos ipfos,ex abominabilitua dodrinagt; orcum,tanquam exfeminario,fuumhabeant. Adde quod hxrefes muleis iamfeculisrefutaezipertuaratuorumq; tyronum dodri» namrefricenturrenouenturŒ,cultusquoq; Deo dignus ac decens abcogatur.Olim nunquam piurapatratafucre facrilegiainfexum promifeuumDeo nuncupatum, atqgt; mox uttuum mundo cepic apparere Euangelium«Nam unde maiores unquam feditiones fea ctiam rebelliones contra magiftratura irruperunt, quamctuo,ß di)s placet,Euangelio? Quando pluraaut pbanaaut cenobiafunc demolita,auc quandoprædariamp; furaziapluribus adco licentcc üfurpatafuerc?

Qiwndo cotMonachi Monialestj apoftatz Vuittenbergac uifae font,quoc nunc ibidem uerfantut^Quando licuit ut Vir ab Vxore folütus»

foîatus.aat contra,uni altericopuletür,iïcuti modo luxtaeuan^ gelq tuipræfcriptum uelpermiiïum,

Denïq^quando un^ maioraadultcn'a commifia fuere,quam interea temporis quo Ccriptis tuis m3ndaftï,nimirum;Siquando muller deprehenderet fe a maritoimpregnari uel concipere no pof# le,tune demum licere quatenus alium (îbi ui’rum deligat.a quo im# pregnetur,prolem tarnen per raœchiam cnixam educare markus legitimus teneretur^amp;c. Hæcnobisemolumenta tuum Euangea lium,quod quidem uttuipfefcribisquafi fub feamno proicôlum extuIidi,peperit.S3£ius utiqj fuiflet illud Euangelium rétroIcara^ num reliquifïe.Quippelîadhuc buiufmodiEuangelium proferas, nullum deincepsrufticum in officiocontinere ualebimus. ISlam fî hoc euangelium Chriftus unquam probalTet eique placuilTct, pros feólo no tam crebro difcipulis dixiflet.Pax uobis.Sic etiam neqj Senatus Apoftolici Princeps Petrus,neque Vas eleótionis Paulus, -nkIU buîw rantopereiulïïlTent.Poteftati fublimioriparendumefle, Quocirca ’■f* tuû quod nobis occinis euangelium, amp;nbsp;abhorremus,amp;extimefci# mus, öefadidimus, magisqj delideramus lefu Chrifti Euangelio adhærere,Gmulaccorpusipfum uitamqbamp;quicquid deniqj Deus-donauit in iddem illud impendere, Tuquidemnos mortis corns jnonefacis,qua certius nihil euenturum nobis eft, quum fimusos mneamp;mortales.Atquidtandemputas fuccedatfipoft Euageln tui complexum moriamur^ Nunquid didurus nobis eflet Deus.’uns de nam hie nobis adeft:cum -fuo nouo Euangelio, tot malorum frudum parente; An non dixi: Arborem ex fruch'bus cognofei* toC Qnodftuerotumrefpondeamus* Perfuaftt tarnen Lutherus illud euangelium efle.quod fob fcamnodelituerit.Jterumq; Deus diceret: Aliter tarnen fanótam Chrifti unaatqj Catholica Ecclefta te docuit,ut putaquiconfitearis indies crederete in eande illam Ec^ cleftam.quur ergoLuthcropotiuscrederc,non autem ipfi Eccles fiæ uoluiftkamp;c.Nequaquam Luthere, nequaquam hie te aufcultas lenosdecet. Tu retineas licet Euangelium de fcamno ad lucem produótum, nosuero Euangelio ipfius Chrifti quemadmoduni Catholica Chrifti Ecclefta hocipfum recepit feruatque ftabimus. Quod nobis foeliciter Deus fecundate dignetur.

Poftubiuero Lutherus perfpeótum haberet, nihilpenitusfe apudDucemGeorgium promouifle, adCardinalem ßc ArchiepL fcopumEcclcfixMoguntinæ, Albertum uidelicet.literas uicilÉm

mit tit. Quitus nimirum eum inducat, utrenunciato ßatuiHccIeiJ fiaftico.matnmonium ampledaturjuasq; üjœcefesin doniinia !e cularia transfor met redigatqs,ut uelfjc cæterjs Epifccpis atq; Pixf latis exemplo foret undeftatus EccJefiafticus funditus aboleatuc amp;nbsp;diiîîpetur. Et inter aliaphalerata fcripiaUia’cintùlit.nimirum: Perpendereatqjcognofcerc T.C.dccet Ampliflîmepræiubte qui* Sera Virum a Eeo creaturo t'ireîDeusautem uoîoit foeminæ Vi^; lumconiungiutiprimo Genefeoscapite defcnbitur uidebcct^No eftbonumhominemefTefolum. Qi^are profcdo nemo uirorum cœlibemagere uitam abfq)iratoDeo poterit.niGfortaficmiiabdi prærogatiua idem ipfe concédât hominem in angclnm conuerti.

Cæterum ad hafceliterastam uanas utimpiasprorfusnihil ïex: fpondit Afchiepifcopus,quura huiufmodiSirenum dololaincani tamenta crebrius ilh Comités nobilcsqj alhpræbbaflent auq^ fucci* lt;nbsp;rxiiuiflcnt. Quæfane ßrennuusjuirihsamp;conlians Principisauiiïiüs, ' gt;nbsp;'qaafiremnihili.prætcrüolarefîncbat.infuoôatuperbhens.-

Ediderat quoq^ Lutheros ipfe hbellum quendam infamem amp;nbsp;ignominiofum aduerfus Angîorum Regem Henrkum.Quem uc nouit Lutherus nihilofeciusiiuiufceraodi couitijs iniurns quas undiqj fpirabat ille libellus, non pofle adduci quoprodigiofam fuamiplîus docbrinam recipiat, epiftolium huic concinnat blandû atq)benignum,hoc uetborumfuco:

Tametiî Chariflîme Rex ac Sereninîme Domine,aequifEmû pitfr* LHtJje efleiudico,quo uerear 8e totus exhorrefcam meisliteris T.M. gra ï«m RXm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exploratum habeamquin meapteculpa T.M.maxis

menecimmeritograuiter offenfa.nempepropier libcllum nuper a me çonfcriptum.Qui tarnen non ex proprio animo mei iudicio uel aufu.fed impullu eorum qui T.M.iniquiores exifiunt, ternes re,Quite amp;nbsp;imprudenter a me in lucem prodrit. Nihilominus non tantum tuaplane regia dementia (quot;quæ aplurimis quotidie coms mendatur fummopere 8e prædicatur.ita ut minime confîdam pers pctuas mihiabeadcm ilia ingenitatihi benignitatc conflari pofle jnimicitias.potiflirae quumfe mortalern effe mcmineritj in fpem inebonamerexitgt;quin potiusnon mediocriter idquoda teftibus flje dignisaccepi exhilarauit,nimirum hbrum ilium Cqui fub no*

• mine duetitulo Regiæ tuæ Maieflatis in me nunc cditus extsf_) \ neutiquam aR.T.M.conditum efle, at uerius a cauillatoribus plerisqucR.T.M,titulo abutentibus.hoiufmodialiquemcontra

me prodnfle.Qi£orum potifEmum cenfeoThomam cflc Cardina lem uidelicctEboracenfemDeihominumque præfentjflîmum amp;nbsp;publicum hoftem. LacefEtus igitur ego horum fcriptis.R/l .M. literismeis occuparetentauùCuiusetiam rei mepudet,fimulacrc ucreor oculos mcos coram R..T,MaieHatecollimare,'quocl cum aliuJego nihilum quam terra amp;nbsp;uermis,nedum uilipendendus.ué rumetiatli Contemptu amp;nbsp;exterminio dignus.leuiter adeo permife^ rim merrteti'pfum àdduci.eo uidelicet temcritatis, uttanto cum B-egcin barcnam depugnaturusdefcenderc aufus fuerim. Cætes lum uel maxima quidem caufa eut ad R.T.M.fcriberem bæc fuit. InteJIexifiquidem MaieftatemT.fauere Euangelio cæpifle, amp;nbsp;ils liusfarinée hominesfaneatbeosfaftidireamp; execrarû Quodequi= dem nuncium, uerum Euangclium meoq; peôlori dulciIEmum lætiHîmomq? fuit.Ob id ad pedes T.M.præfcntibus bifee literis me proftcrno.pariterqj rogo per Crucem amp;nbsp;gloriam Chrilli.ignofcas quodcuncj inMaicftatem tuam peccaui, quemadmodum amp;nbsp;ipfe Chriftüsinuicem remittere débita præcepir. Q^^odfietiam tuæ Maieftati arrideat, utalium libcllum componam, in quo palino# diampriôris in te calumniæ maledicetiæ meæ palam exhibeam, ficque no minis tui honore mrefarciam,animo perlubcnti fecero.

Adbæc Lutberifrripta Rex proljxe f3tis,pr$clareaccurateque lefpondit. Nam bæc Rcgisepiftola fîue refponfum ab Hicronys m'o Empfero di loanne Cochleo in linguam teutonicam tradti^ / tStuminffnitis propemodum exemplanbus typographicisin lucë prodiitÿ Præcipuos tantum nunc iam huiufeiufdem articules fubijciemus.

In primisigitur inbæc uerba refpondit Rcxi Scribisquidem Luthere te tui in me æditi bbelli pudere, num uero bac in re ueris concedas,uidelicetnum itautfcribis, Ccamp;fentias mefugit« Ibud tarnen unicum fcio.permultas occabones tibi fuppetere,cur non cuiufmoj: modobuiufeiufdem contumeliofi libellinon absre pœnitudine aucaris,fe,damp;omniumquædiâ:aftt,quummaioreorum parsnu hilpræterdeteftandoserrores ôcinfanasbærefes cópledatur, quæ nequcrationibusfaltem ueris exornatæ funt.neqj etiam artifi'eio feu etiam eruditione ulla conftant,

Præterea nunquam adduci poterouteredam,quodnimirum fcribisemulorum Si obtreâatorum mcorum arte ac iuafu contis gifle utcalamurn in me ftrinxerisgt;qu3ndoqoidcm euidentiffimû

eft corum potius inftmdu illudipfum euemfte tibb qui minus reij de tuis fucccflibosconfultum iti uolebant.quum libellus tuusca forte regatur.ut fuo author! raukum fane dedecoris,mihi uero . honoris concilict.

Adidquodetiam afleris librum mco nomine prpmulgatum Priftfrit hlt;fe ah algsquibufdam nugonibus.non autem ameconditum fuiflc» ^annf^ refpondeojplures baberi teftesffde digniftimos.qui mcauthoreni illius eife libri fatentur 8i agnofeunt, fint qui controuertant, amp;nbsp;dubitent.Et quomagis te ofFcndit, autcexteminus arridctgt;co^Iw bentius meum hunceftecodicemtucbor.

Infuper etiam quo plus Eximium Virum regni noftri Cancels Iarium,feu potius Archigrammatcum Cardinalem,tu3 uirulcnta lingua taxas amp;nbsp;cauillaris.co uiciftim amplius fingularcm fua Prus ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dentiam exploramnssquippc qui non paiTusfit eiushnguae feutri*

libus impudentiftîmisq) cauillis fcuclfcduci»imone commoueri femd.aut nt cedat aut perfuadeatur, quum amp;nbsp;h^c impudcntiftim» lingua in uniuerfam Chrifti Ecclcfiam Rotrari,Sandos Psires co* futare,amp; exterminare,nullum non diuorum abcminari.ApoftOia los Chnftileiu contempnerc.necSandilïîmam Dei Genitiiceni ignominns afFiccre,imo nc Deum deniqj blafphcmare ucretur^

Addiste prænirnio pudoreoculos tuos ad nos attollcrc nora poffCjquod icduci tetepermiferisutin nos etiam fcriptis inuehffss reris.’nosuero plus demiramur,quornodo Cueiri Deum ipfum,fi:s uehominem aliqucmproburo.uultum leuarc audeas,qui inftin^ du diaboli, Sc Iibidinccarnis eo te dementia? perttahi finifti.ue tuipfcMonachus exiftens Aoguftinianæ profcftionis.Dco facras tam ac uoto religioni monafticæ deuindâ, inceftuofis inhoneftis* queamoribusconftuprafti. Si quondam apud Romanos adhuc cthnicos huiufmodi ignominiofum amp;nbsp;animaductfionc dignurat fcelus fubiifleSjUiuam ipfifponfam turpilEmam cefpitibus oppref fam inhumaflent.teq; mortemultaflcnt,

Deniquequod fubdis te promptum eftc modo ipfe probarcm Iibrum aliumin quopalinodiam canas,rocumq5 nomen totifecu« lomaximislaudibus, amp;utaiunt ufqjad fydera tollas, ccce mihi Lutherc hac arte nihil opus eft.idcirco opera hac tcleuaucro lu* bens. Non cnim appIauGbus amp;nbsp;rumufculis intantum deledor, nec honoris itafum appetens. Potius ucllemut agnita ueritate

bærcG'tuæ renunciares,amp;ad ueram fidem hoc qnafi compendio re/ dires,eandemq) bonis operibascxcoleres, ut cxhisDeusipfegIo)» riffcetur Sihonorctur. Necenim adeo fum auidus tuæ Laudis. luehero. Q^'npotius fl modo intuahæreff uitæ morumque pcrucrfïtate perfcueres.pîtîs obfcquii mihi contuleris tuis contumclioffs fcria ptis quam laudibus. Q]^oniam grautHTmus amp;nbsp;integerrimus inter Echnicos Seneca dicat, Tarn carpe tibi ffc laudari a corpibus qua filauderis obturpia, Sec. i . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Eodem hoc anno Comitia Spiraî inftâotanCür, ubi amp;Ferdi7 Comitia ffn nandus Auftriæ Archîdux in Imperatorislocum ac uiecs decerni” tur. Acceriïti quoq; funt proceresilli.quï a partibus Lutheri eranr, Vt loanncsFndericus.Dux Saxoniaj ÈIedot.quiDudi Fridcrico non ita piidem defundofucceflef3c?amp;PhilippusHaflîæLantgra» uius.Hiigiturpeculiare fibi phanûm donari poftularunt^in quo comrnodius concionatorcs ipforum rem fuam obeant, amp;nbsp;Euan=^ gelium Lutheranicum fecuriüs priædicare poflent. At Spiren. Anngt; lies ex Ducum Baoariœ ftemmatc natus.fimulac Rheni Palatinus,

. permittere noIcbafttjUt uel in uno templo rerum difFoimiaSc odiofa feditiofaque ab illis nouitasaut introducatur, aut ctiam conftituatur. Ac tune quîdem illripfi fuis Eccléfiaftis quotidianaa conciones in diuerforijs ipfôrum adplebem habêre conceflerunt. Faétusqueefthorninumfrequensadmodurn concurfu8,qui ma« gnoperc oouam huiufmodi officn diuinipermutationem demira# bancor.quibusStperplaccbatconuitiainPontifîceroMax.ftatum* queEcclefîalijcum aufcultare. Adhæc carnes feriis fextisalxisque diebus uetitis amp;nbsp;interdidis coqui palamqucapponi incœnaculis fuis magnates illi iuflerunt.Qupd fane uifu nouum erat, amp;nbsp;nedum ahenunbimo ctiam prifeis Ecclefîæ Chriftianæ ritibus legibusque ornnino contrarium. In dextro quoque brachio, miniflri iplos rum bas quinque literas uidelicet V.D. M, 1. AE. ac upiôias gères: bantîquæ idem omnibusprorfusfîgnificarcnt,atque hæcfcriptu^ Ts diuinæconformia uerba.nimirû.’VerbumDni manet inæternu, tgt;us,ftdm»rt Feftis autem diebus Proceres Catholici cum Epifeopis 8f Cæfaris 1^“®’ fratre germano ad tcmplü cathédrale procedebâf?facra audituri,ac iüXta Catholicû in officio diuino modügfoluturi.Reliqui uero

interea temporisinædibuspropbanis utpote dïücrforijsfuiscon^ cjones fieri procurabant.attp ita de mum popülus nouitatïs cupi« difltraus.ab ofFicijsccclefialtJci.s abducebatur 3lienab3turque,tos tiqucclero(cuialioquiparom fancfauebat^aduerfanprorlus eun? demque exitialï quodam odio pcrfequicoepit.

esterumGerm3nu8jpfeCæfaris,ünacumconftituta fïbiïega^ tiQne*Pnnci.pibusftatibusquefgnifi’cauit,Imperatoremniniitum uelle atqûe mandare,ut pnfci Religionist EccleHarum mores ufftatiönesque fobtœ ifl Imperio toriferuentur, t perduelliones ca ftigentur.Infuper mandatum aduerfusLutberum antequinq.uen* niunt^ditupa tpubl^atumftxe.qgt;uatur. AdbocueroCa-farisCa* rölimafidatum quidaniex ßatjbüs lmperii proceres Germanires fpondexunt, equjdemlefe^perlubenter huic fubmitterc uelle edia âOïCjbçerum magis magisq^in Begocio religionis’ pullulare quoi* tidie nouas inirnicitiaSj, adeoque öitandtE feditionis gratia amp;nbsp;metu inteftihjmali noft.poÉuiiTeiferijaïbbadenus Vubrnjatienfc interdi blu'^m.ProptercaroganduseflctlfTiperator quo Nationale Gonci# lium'inGermania.i^lpbrexur.Quodfiueroneciftud quidem pers mittete uellet/altempd/ä'iVu-ormatien.plenam deterramatione. feu pofius exequutiönem in œcumenicum aliquod conuliurn difFîrat» .. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: -, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!..

( Tun? ArcbidtJxl Rerdinandüs, Ricbardus Treuirorum Ars cbiepifcopus.cæÉetique alij cçnucnere amp;nbsp;definierunt, ncceflarium Suo modo rti £oTC ut générale quoddam Cdncilium.uel ad minimum Nationale SódamtTceîebretur^çuiu.s etiam exordbm mox fumatur, Ideoque fine moralegationeraadlmperatoiemipfum mittendameflc,.eidcm^ quefupplicaridebere, utquamprimü in Germania redeat,fimulac Conciliü accurare uelit.Interea uerofic omhes quifque in fuapros uinciafefecomponantjtanquamiußam Deo Cæfarïque rationem reddituri.

Dîfputrit'o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quoque tempon's quo comitia Spiræ traâabantur, di*

aadenenßt. fputationeBaden« Heluetiorum inter Catholicos 8c Lutberanos eft inita. Nam Virichus Zvuinglius,amp; loannes Oecolampadius magnam Heluetiorum turbam perniciofa doärrina infecerant feduxerantqj.Hac igitur ratione commotifunt duodecim illicpa* gipedem conferre,uenerunteo utCatbolicispatrocinarentur Do* dor

ÄorToannes Faber,Regi Ferdinando a ConGIhs? qui fane plnris mis Jibriserroneam Lotheri fcdam confutauerat.Doclpr ctiam loannes Ecciag,qui ante feptenium in difputatione Lypzica Mar# tinum tnumphauerat.lnfuper Doctor ThomasMürncros. Quin etiam Con(tahtienHs,BaGlienfis, Curicnfis, Laufapos Epdcopi, q.uibus Helüeth?qood attinet-ad fpiritualem lorifdidtioneni^pb^ noxr) func, Legatos fuos dedinarant, nimirom Conftantien^Fpi^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

fcopuR Domin Ult) Mejch iorem, qoem a fuffraghsfibi deIegêfâ't,Vi rum plane doctiflimum facrarum literarurn, porainuni^OiLmai’ Tom Luccrnatem.Virora difertum.Dominum Anthonium iiccle fiaftem^dis f3netæcathedraliscô,alr)Süiris doóliflnmis co mittif.

Eadem ratione Epifcopus BaGleen.SufTraganeum fu.um Dominu Augullinum Mariom, DominumlacobumLempjn Tübingen. Academiaprofeflorem ordinariunîjaliosqj uirojliteratifiimosje# g3t eodc. Nec deftiithuic inftituto Laufanus Antiftes.nam Stipfe legationem conficit.puta Doótocem.Conradum'Auguftinianorö Prouincialem.cum Domino Ludouico Decano Bernen, ad Difpu tacionis cofeflum deftinat.Curich.deniq) Præful.neprudentihuic propofito fua ex patte quicquam.^decederetjDotäorem Petrum Soeiferjamp;aliquot CK Canonicis CuriÇ;^.Legatos fibi decernit.ad co ftitutura difputandi locum mittendoSj,ad quem etiam uiri com? pluresexercitatifiimi conuenerant. Att^menZuuinglius illuc ac^ cerfitus, coparere neglexicjicet fecurior certiorc^xedditoseflet pu blica fide interpofita.bberoqjcomcatu indulto.Nibilominus Do« utzuuingr^ minusEccius multis diebus^aduerfus Oecolampadiödifputabat, præfentibus (er jbis fiue notarqs, numero uidelicet lacobo Imeler, ßertholdo Haller, Vlricho Studer, qui articulatim orania didas bant.quæcunqj aflerebantur.Adeoque ftrennue themata fobieda . 7 Chriftiana plane atque Cacholica contra boftem ipfum Ecclefiæ c tuebatur Eccius, ut Heluetn, Tigurinis tantum corumqjfücüs ex ' . ceptis.iïngula ea themata fiue articules fübiedos reciperent, 8t gia :• uiinterpoiita mulda fidemiiffpfisamp;obferuatione apud plurimos ” conciliarent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

Verum Chrifticorpus amp;nbsp;fanguinemeiufdem uerumin facra^. Erbv sWtó mento altarisqdnodurnamoenamfelcidanusappellat,contineri.

Virginem MananicæterofqjDiuos pro interccflbribus inpos candoseflc,DomjninoftrilefuChrïftiimaginem feuetiam alioru diuorum abrogandas non efle.

Poft hancquoq; uitamigncm purgatorium rcftare. owi/itipdiij Chriftianorum etiâ pueros originali peccato obnoxiosefle, fbwuC* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ioannis,fcd ChriftiBaptifmatepeccatum originalereroit

Adhæc Antiquum ilium amp;nbsp;Catbolicum in difpenfatione Sa^ craraentorum ritum obferuari debere,atq7 ita cæremonias ecclefi* ( afticas,ieiunare,orare,confiterbfeftaceJebrare,memoriam Dcfun# cäorum exequias ijs impendere tolli omnino nó debere«Et quo diligentius hæc obferuaripoflent,conftituerunt fuperiores ipfijn# •' quifttorcsfeuexploratoresaliquot.quiinhoc uniceintendercnt, iitftforte quifquam aliter fegeratquamarticulidiâent.inbunç ita animaduertant^ac fi omnium reum fe efFeciftcti

Cumuero Zuuinglios ad fuf)ïa'memoratam difputationem comparere detredtafTet.quicquidillecCihtrouerterc decreuerac, in unum uolumenabloanneFabro redacâum eft, ubi plurima îoca citat.in quibus Zuuingliuslcriptisfemetipfum oppugnarct.

Hoc eodem tempore poftÉïquam Galliæ Rex cu m Cæfare (qui utfupranarratumeft,eundem jpfumbello uicerat ceperatque)in concordiamrediftet, FraneifcJo amp;nbsp;Henrico ftlijs fuis dan's obfidia bus.amp;exHiQgt;ania domum effet reuerfus.quas depadius fueratpa-cisrecipiendæ leges tanquam iniuftasaferepellit, nechis obLgari üoluit.ldcircocumPontificeMaxiôc Venetisfoedusinit.utnimi* rum copiæ in Italia cotrahanturjaduerfus regnum Neapohtanum rrlt;(nforum educendæ.Q_uodfîexpugnaripoftet,deinceps Romanæ Ecclcfîæ Rfx inauthoraretur,fic tarnen ut annuc Regi Francorum feptuaginta quinq^miliaaureorumfolariuminde foluantur. Paulopoft Ro^ manus Pontifex Clemens,miiïïs ad Cæfarem literis, fua in ipfum conGIiaamp; machinationes illi /ld Cffurtm. aperuiffetjimo etiam quodfummam quadampecuniariam quam tarnennondum perfoluiftetjmutuamdcderit.fimulac facile perci* pipofte quo animoergaeum afficeretur.eo quod ipfum faderis illius media quibus uidclicetconcordia inter ilium puta Cafarem amp;nbsp;Galîiæ Regem fubueneratjcelaflet.

His itaqj amp;nbsp;plerifqj alns rationibus fefe commotum efte cuin nonnullis qui faluti Italiæ ftaderenc,nouum padum ftatucre.

Interim Cetjamnurn ipfcpacem Cæfarexoptct,rede amp;nbsp;bene quw dcm.Sin fecus,ad arma fibi confügicndam efle, quibua Italiam 2lt; Romanac Eccleffæ falutem protegerc ualeat.

VtigituradhaslûerasrcfponderetCæfarïCxponit quopado imperium infuam curam prius fufcipercnoloiflet.quam Leo Pon ßoiaAvoiogm tifex eledioncm approbafletfac regni Ncapohtani dominium fibi annuiiTec.Poftbæc uero ipfum quidem Gallorura partes inico focs derefequutum, laborafTe, quo tandem Neapolim 8c Siciliara fibi adimerenfj Et itarurfus Galium per Infubriaminnouato bcllo dei feuire» Qinnetiamfi Regnum Ncapolitanum clientela Pontiffs cis fit,amp; hoc nihilominus bcllo impetat, iam omnem ex eo ditio« nem fiue ius ait amittercs.quibus cnim caufis beneficium collacuni cliens.ijfdemquoqucde caufispatronus ipfc dominium amittif; 8cc. Corapettumitem habco (inquit præterca Cacfar) certo indixs cio,GalIum iurifiurandi interpofiti uinculotc abs,folutü efie,quo fcmihiinconfcderando obnoxium fccerat, amp;nbsp;bellum aduerfum meconcitaflc,priufqu3mliterae quibus iamprimum iHud indicia redditæ mihieflent, coque conatum tuumfpedare, quibus mos dis non tantum me a to ca Italia depcllas imo^etiam quo pado Im* perq dignitatc prioes.Guantum ucro ad confoedcracionera ipfam amp;nbsp;pacera inter me amp;nbsp;Regem Galliæ initam per tin«, nihil penitua tuos Legatos latere uolui. Nam pacis conditiones taliterconcc^ ptæ amp;nbsp;expreflae no funt» ut cas latere ticllcm,quin potius manife-ftari.tanquan communipaci amp;nbsp;coerccndisChriftianinominis ad* uerfari)s,perutiIc8amp;3ccommodas.Q,uæcumitafint,ncc ullamin* dignandicaufam dederim,fummopcrc abs tcpcto, utabellandi propofito animum rcuoccs, idipfum amp;nbsp;cgofeccro,potiflimuni cum ipfius Dei numineamp; prouidentiafadum fit, ut nos ambo,tan quam duo luminaria mundo prxlucere debeamus,quern alioqui noftris mutuis difijdfis obfeurari cotingct.Decct namq) nos publi C2 utilitaticonrulere,quonimiruTurcxnofiris]imitiDUS abarce* antur,fcdx Luthcranicx,amp; fiqui alij phanatici errorcs’in religion^ irrumpentesopprimantur. Huiufmodi adhonorcm Sfgloriam hand dubie Dei conducont,aquofumendum fane initiumeft, dein errores corrigendi, amp;nbsp;lites componendx ueniunt« In bis me promptiflimum femper habucris. Sin autem ift ud obtinere abs tc nequeo,inConcilio agamuslcgc,ubiomnis controuerfixfinis ha beacur*qaodctiam quampiimum defignaii cupio.

Cumadhunc modum dementiCæfarrefpondinetiCardm» cardinaUj^^ quoq; fenatui fcribicOólobris die fexto,Magnum fe doÏo« rem animo concepifle.audiens Clementem Galbæ Regi confeede* fatumêfle,bellumin feredintegrantijiterasabillo plcnas inimia citiarumaccepilTejputare autemfehoc uhanimi ipforum omniu uoluntatc atqjconnlio contigifle.lt;qd fane minime fperaflet, Quo« niam nullus Regum tanto honore Romanam Eccfefiam profea queretur.ac ipfe.Propterea fummam illiiniuriam a Pontifi'cc illa« tam efle.Petereproinde fefèuteum ofFien fuimemorem reddanr» magisq) adpacem quam inimieitiasamp;bellahortentur.QuodC ue* ro recufaret.unde etiam Respublica Chriftiana periclitari poflet, nequaquam imputandum effe fibi.

Nuper Spiræ.ut antea memoratum eft, quo lcgatio ad Cæfarc inHifpanüsagentem,mit£atur,defi‘nitumerat. Cumautem breui poft Vngaroru ftrages nunciarctur,tum ImperijDuccsintellexere opuseflemaiorihacinreacceIeratione,utq;citiusadCæfarem Le* rijad Frdnfo gatioexpediatur.uterisadFraucorum Regemdatis, poftuTant ab çq legatîsperFrànciamfccurum atqj trânquillum iter» CuiRex ’ a'nnuit accertum tempus quo idcommodius fiat, ipfis præfciibit. , par Iter qj literas ad illos mittit, teftaturqj ex peôlore dolcre fe Vnga riam a Turcis occupatam efte? Ludouicura Regem perriffe, amp;nbsp;ita Gçrmaniam in rnagnum ueniffe diferimen, nec minori uiciftim dolore percelli,ço quod publicum commodum inteftiriis bellis funditus interiret.Sua nihil interefie.quod paci nullus loc us efier* fed ad Imperatorempotiuspertinere.quippe quinonnullasiüftifi» ftniaspacisrecuperendælegesfiuemediarefelleret. Q^uccirca eos redeSequidem proofEcioaôturos^fîadconcordiara ilium inuif tentatquecommone3ftt,utnimirumcumuicinisRegibus amici* tiamineat.Maioresfuos Francorum fcilicec Reges bellis fæpius Chriftiani nominis hoftes oppreflîfle.quod etiam fi'eriamp; nunc pof I fctjfïmodo uirescqniungereualerent,nec refifterec Cæfar. Itaq; fî hæcimpetrentur aCæfare obferuenturqh uellc omnes fuas uires, imofcmetipfuraaddebellandosTurcas obijeere. Alias non ægre ferrent,fi recuperare ftudeat armis, quod alioqui beneuoîentia nq poffet.Cæfaripfe meritopaciftuderetjtanquamTurcarum tyrari nidiuicinior, Sccuimagis abeodemcaucndumfitquam fibi.

Q^amprimumautera Imperator harum literarum certior fa^ duseIfet,adPriraoresImperij, die uicefiraononoNouembrisIi^

tcrasquoqj deftinat.Etcum primi's qnidem narrat quanta benes uolentia amp;nbsp;amicitia captum Kcgem affecjflet.quemadmodum lis bcrum afe dimififletjfororcmqj germanam regni confortcm fibi' proximam inconiugem illi dediflet.Cum autem ipfe nuper jn Ita ham iter (quot;rebus pacjfîcecompofi;tis,necfîniftrum aliquid fufpicas tus^ inftauraretjConatus omnes inreligionis Cbriftianæperpes tnos boites explicitutus,Regem interca a fide data defeciflc ad per fidiam.atqj itapaólumcum Papa Clemente,alüsnonnullispepe gifle.Necnon exfi'duciaquadam regnum Neapobtanum inuaden diamp;fubiugandinumerofumexercitum colîegifle. Ea refadum elle ne Vngaros a tyrannidcTurcaruin Iiberarec, quum illius pos tius fübuentione atqj protedione teneatur.

Q^odinfuper Francusitafefingat ac fî neci Lodouici Regis graotter indoleret, btVngarorum infortunio,meram impofi uram efie amp;nbsp;afluti3m,ac eo fieri ut illisaliquo modo obturer os, qui co fidêterafTcrüt interceptisliteris,adboi’tatione illius,Tureâ boccó^ lt;nbsp;mifiiTebelIum.Quandoinuinculis adhuc dctincbatur,8c pofibæc cum bbertati reftitutuseiret,amp; domum redifiTet.datisliteris ilium fibiconffemafTepadorum obferuationenijquoditidem fecifiet eu ex Hifp,anijs difeederet : uerum ex quo in mediterraneis Europae locis regnum poHîdeat, ociofo prorfus animo concitare Reipub. ftatum.Se in fuistropbeisreferre,Turcarum in Vngaria uiôtoriâ. Curergo minus inGermaniam uenerit.illum efleincaufa, nihis lominus tarnen diligentiam fe adbibiturum.ut quocitius poiTet, cop ias auxiliares in Turcam expcdiat.Deniq; fe minime dubitate, quinhoc familiare amp;ingenitumGallisfit,utpa{ïîm feminent dif* cordias,3tqgt; adeo ex inimicitijs aliorum uindemiam ipfos agete^ ïd eft,lucrum confedarialienopericulo.

SubidtemporisFridericiDucisSaxoniæfiilius.Ioannes, Sybil . lam Cliuenfium Principisfîliâ duxitin Vxorem. Defponlatafucf rat ei Catharina Imperatorisforor natu inter cæteras minor. Sed propterRcligionis mutationem amp;nbsp;hæreticam quandam innouas ratetur sfeó tionem.irriiafadafuithuiufccmodiilipulatioi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' danusincsà

. Qmdam cnim aperte amp;nbsp;ingenue edixeranf. Non fîdendum ef» feHæreticis.: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;éfif ,Nc uidcli

c(t fides htrre KT T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ticiiferuetur^

ANno ab Tnearnato Verbo M.D.xxvfj.horrendus quidam CO metesinplaga Occidentali uifuscft^undiq^fcintillis cindus,

menfe uidelkct Odobrijdie undecimo,mane drcitcr hora quari tam. Appariiitqj unius amp;nbsp;quarte partis horæ fpacjo, poft uero dis HorrenJuf fpatuit.Ortus ab oriente ad meridiem amp;nbsp;occidentem afcendit, uc* CoDiff«. rumtamen circiter nodis medium iterum fcre Temper uidcbatufi.

Cauda per immenfum ferpebat, colorequaft fanguine mixto ucl croceo.Caputfiueinitiumi]liusinftarcubitiatcu3ti*quienTem ui^ form« comf^ brabat miræ magnittidinis.ac ü ferire uellet. In cuius mucrone ]agt; »«f- teribusqj magnæ Tatis ftelkjedin cuTpide maiores refulgebanf# fo7f!fnlt;quot;Z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efficiebatur,caudauibicibus dift’ufa,cus

Eodemhoctcmporemultiradnfcintillantes in acre apparucsî lejongitudinis inftar haftarum,ac his intcrmixtigîadü colore fan guinolento rubere uidebantur, continebantqgt; ucl ambibant po^ tius ingentes flammas nimio feruore candentes.ln quarum medio hie atqj illic facies horribiles uifu, permixtim cernebantur, pilofæ prorfusacHifpidae turn capita turn barba, nubesq; erat quaficolcx* re Tubcinericio refperfa» Gercbantur autem hsc omnia multum hoftiliterquaftfanguinolento rapidoqjflurnini innatarent, Teque inuolucbantur amp;nbsp;contra fe mutuonitebantur, quod fane afpedu tam erat difficile,ut aonnulli fpedatorum nimio metu exanima* tiftnt.

terJinatiJn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infupet anno^dic Diuo Matthis facro, Ferdinandos Vn*

Bobfmorum garis B^ex, Bohcmico inaugurabatur rcgno. Poftero dein die Rfxtrf4f»ir. fiiaipftuscQninnxin Rcginam Bohsmis affumitur, Non mul* turn pofte Vueuuoda fecedens Rex Ferdinandusjn Vngariana v'Hor'a Ten nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adueifum transfyloanos.ubiplurcs Ciuitates, arccs,ac

di'nanT. uicos expognat. Prscratautem huic expeditioni MarchioCaft* mj'rus Brandeburgen. poft non ita diu dcfundus.menfc odobri.

Sf?r°rdiquot;«n Fcrdinandus Buds Distam in dixit, in qua Rex Vngarias d«nnrt«2«r4 creatuseft,diesqueinaugurationis fus didus eft infefto Symo* nis 8tluds?quandoamp;inchoatuseft amp;confommatusinciuitatcui delicet qus Alba Grscia nominator,

Eodemq?anno menfeIanuario,Ventusquidam acerrimus ac ' horridos ex Turcarom phalange flue cohorte in Regnum Polo* nis,multas locuftas emiftc. Vnde pluiimum detriment! pcrpefti font homines amp;nbsp;pecudcs.

MenfeFebrnario eiufdem anni, die fcilicet decimo feptimo fres in acre foies abiridecomplexi.antc montemfecus apparuerc. rrfiuififoki 'Namilli qui extremum tenebant locum uerfus medium folem rubcbant. atuero adiridem flaui,per cuius medium iubac autpoa tius radius erat diffufus.lntcrior quoq; pars iridistam fplendida acrutilafuit.ut earn intueriegriusfuerit, quarn folem ipfum. Ac præter hanciridcm aliusadhucfplendorexaduerfo oppofitus rea Juxit,priorinimirumiridiconcolor,fedquihanc eardem muleis partibusfùperarediderctur.Quidautempræfagiret/oliDeo cógni tum eft, ac illi cui rcuclare ucluir^

Anno eodem?uiceiïmo primo Mai),Sereniflimus Princeps Plii iippus.Hifpaniarum amp;nbsp;AngIiæR.ex,GaroIiquinti Cæfarisfilius, nafeituf, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;najcitur.

eonn'tis Hollandia; aGelris occtis pataamp;depredatafuic. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„

Hoc infuper anno bellum inter Cælarem 8c Galliæ Regem re# j,,rpr, ftauratum,magna ui prorupit.Etexercitusquidem Cæfaris Roi Bdium intfr mam uerfus pccrexiuacin monafterium Diuo Onofrio nuncupa? tum diuertiu ubi uini modicumnadiusjaffa membra ac fqualida Corporatefeiäafunt.Refumptisitaq^ uiribus.hofte uicinum for# titer ferebant. Namhicaftraf in medüs hoftiumcuneisfixerant» nempeiriprofpedu'Pontiffcem.Vrfines,totamqjRomanenfium , \ poteftatem obie(äamfibihabcbant,aciemq) ualidifffmam a tergo. Dux belli Princeps Orvuinen.cum militibus fummi Pontificis ad# uerfus illoseduxerat,quorum numerus erattriginta milià, Frans cis,Venetis,amp; Italis.imo etiam prouinefts circumniacentibus arma contra CæfarianosmouentibuSjSenenfibus tantum except IS.Erat tunc Cæfarianæ militiæ Dux primarius, Carolus Borboniæ Prin# nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;-u

ceps.qui Tubicines adfe uocatos, Romam feeufldo m’ittitjpoflu* latum nomine Cæfareæ Maieftatïs Primo, iter fccurum concedar ^xcratus c* tue, facultas quoquclongtus proficifccndi.fecundumconßitutum tpforum,adhæc alimonia pecunijsnumeratis præftetur. Quæ qui^ ^^nus. demuerbisconturoeliofi'sdenegabantur. Deinde Botbonius ne» lumnomineCæfareæ MaieftatisRomam ingrcdipoftülat.AtDo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

minus Rentz primarius fummi Pontiffcis, gerendobello Antefi# gnanus, tubicimbusedici iubet ut dilcedant confeftim, nec ultra ïcdeant,aliaspatibulisfufpcndendos efle.

Dux igitur Borb'onius,elecliflî'misad feconuotatis milip'buâ amp;nbsp;fatrapis totios agininifjueîeranos experu{îîiiios milites «dit confuîtandi caufa, quid nempe fado opus foret. Quoniam neceflZcas urgcbat,circuncirca ab aduerfarijs quoq? conclufi erant. lt;^areconfultum uideatur.ut eras primo mane,fuburbium(quod Bvrgum nouum appellabaturj) depugnent* Multum ctiamdlisi ipfs folatio efletj iq urbe fubortum inter militem Germanum Ôi Francum difljdium^ Infuper immincns alimentorum ægeiîas propter aduerfariorum uicmitatem ('quifanehuiufee inopiæ eau# iagratularenturjnon mediocrjtçrurgeret. Qiwmobrem definii tümeft fatiusfore Vrbem mature 8c concitatiusfub ortum folis

I V oppugnare,admotis omnibus machinîs ac uiribuspriufquam uic delicetDux belli PrincepsOrvuinen. partium Pontificiscumlcs vrtfm**'quot; glonjbusappropinquet. Igitur. fub diluculumquando etiam ne^ bula dendor Vxbem circundcditjoppugnationem adoriuntur, febalas cuneatim applicare, foflas congefta terra opplere,muro9 afccndere.irruptionem facere.fîmulac armamentarium Papæ inua ‘.U dere^ubi ingens multitudofcloppruminuentus eil.

..... Milites uero protelarrj 8c 3udacinîmi»irruebanC in Portam a ôando fpiritanuncup3tamgt;fuburbiumqueuuîgoBurga noua di* dum demoliebantur,quos cbhors robuftior Eoruter Si intrépide iubfecuta mox eft., Hoc pado curia Pontiffeis ahte meridiem magno impetu occupata fait^ in qua quinque fere milia Francop ru m,qui fub Clemente Pontifîce meruerant.percmpti funt.lnbac qupqueexpDgnationeex Cæfarianis bene trecenti Hifpani occuss buere.quin 8c Duxipfe Borboniustotius exercitus Cæfari) Præo fedus,(clopo extinduseft. Siccelerrima quadam acuiolentain-curfionefuburbium illud dcpopulatumdireptumque fuit,paucia fane carccribus mancipatis. Tune Pontifex una cum Cardinali^ bus, Florentinis, Epifeopis alijsquc magnatibus.inarcera Angelus canamconfugit*

R-aptim itaque perpontem Angelicanum plurimis fugitanti^ bus,mulierumaepuerorum ingensmultitudopartimpciTuqdata, 8c ab equis conculcata, partim oppreifa, expirauit. Quapropter

multaana.cr njebsibidem'promifcua nimüs terroribus conflernata atque per*, fioftt. culfa.fugicndi m tantis anguflqs locum confequi ncquiuit, qui* dam quad amenteshoftibus inter fugiendum occurfarunt. Hune itaqj

LIBEÎL* IK ’ifaqueconföfam profugorum numerum cernens jpfehoftis.-réi »pentecenturiæ Hifpanicæ aduolantes pcrfequuntur amp;nbsp;trucidant. 'Hiueroquiex arce öragem Sc feuitiam hoftium maximam fpe^ iótabanc.fclopis eofdem fence non audebant, timentes ne tumuld 'tuantein fuoram^conciuiumamp;fubditorum turbam (Ïmul pro= .fternanf» ’

Eodem animifcruore atque furore hoftes fub meridiem, in alteram Vrbis partem tranftyberitanam ultra D. Pancrâtü pon* tem incurfionem fecere.óc agminatim uiolento impetü proruen?’ \ •tes quodcunque oblatum erat, deftruxerunt,expilarunt, uinxes runt, aut denique peremerunt, adeo ut in cota urbc fupra triên; niumpaucifïïmieffpnt,quiaccnfüforêtimmune3. Quidam enim adtertiamexadionem ufquecogcbaturlibertatem redimcre een* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

fu.imomulto plus quam per fepoflent çenfebantur, Stfiquandos iwm«ï que per inopiam non fufficeret impofitæmultâæ autceniui.ilico n^batfri- » ïonfodicbatur.aut in exilium relcgabacur. Nullus plane excufaba tur.bic neque fexui.nequc ulli conditionijnjo fere nee ætati parces batur,Gcque eodem iplo die ultra pontem D.Sixti amplius pro* greflïomine fatta dextro in mediam Vrbispartem irruerunc.qua etiamnura uiolenter occuparunt, ac penitus deuaflarunt, omnea fcre ibidem reliéiós intcremerunt,alios corripuerunt, amp;nbsp;quencun» queaggreflïfuntecoetu GucCardinalium,fiue Epifcoporum. fiue MonialiumautcaEnobitarum.conprebenderunt, cenfuqj multa? runtïuirginibusquefacrouelaminetedis ftuprumobtulere, roac „ gnam hbrorum, Jnerarum «rationariorum, uulgo regiftra uo* jant«;/t-prj. cant,copiara,antiq«iffimaquæque pnuilegiaablmperatonbus ui delicet?Pontiffcibus,atque magiftratibus conceffa Scruta,uulcano tradidere.Lacerauer.unc, uuguibus difcerpfcrunt,pedibusq.ue con* lt;nbsp;triucrunt.quæprofedo mercatoribus amp;nbsp;trapezjtisfiue nummu* larüs multum detriment! peperunt .quæuis alia potius amittere ) paratis«Hinc uici,domus ac ftabula, fcriptispaffim diflïpatis fcates lgt;3nc,amp;: fternebantur.Omnia pariter templa.nullopoRpoGto.pror* fusfpoliaruntifacratos calices, factas item ueftes, reliquiarü facrarS tbceas, omnem deniqj ibidem ornatum arrais fcrutabantur.rapie* bant,8cquicquidtandem reliquiamm argento auroue inclulum erat ueltea:um,abftuleront,excufïï's nudis fandorura reliquüs, , Ad hœcjn Baûlica P, Petti, be ad pedes inibi altar is prope ducenti

hominesoccififuncinterquoscomplnresHelueiii fummi Ponti« fias üipatores fucrc.Hoc itaqj modo infaniendijCapiendbcenfend), cxpilandi.trucidandique, dicruin quatuordccim fpacio a Germa« noHifpanoque milice Koma ubiqxie depopulata,fpoliata, miferri meque afflióla fuit.Vtqueo mnia fummo compcndio dicam, om« nisnatio.ludæijEthnici, Chriftiani, tum pauperes.tum diuiics* quiconque pccuniam fuppeterepoterant cenfeKantur, afflidaban« tur'loro,enfibus,haftis,fuftibusque impctcbantur^ijuero qui præ inopiaexadionibusimparcserant ôc ob id nuracrarefenon pofTc aflererent.uercndis fufpenfi font,a militibus, aut alio fupplkio affedi»’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. j ,.-

Pfæterea rcpertifuntganeonesnonnulIi.quiVi'rgines uix Bet ColAmif« cem annoscgreiTascircumucncrant/um quibus libidincin iuam explere poflent.ucrurnpræ tcncritudine co mpræflæ quædam font amp;extin6ta’,undeftrennoiquid3m milites fummumconceperc do lorem.actandemexnimia ilia animi pertoibatione,propi^3'fefe

rnanibusperemerunr. » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Super bis Hpifeopiquidam, alfiq; nonnulIiEcclefiartim præfc«

di,duri{ï?rne manibusad tergomligatis (quodfoletmakficiscuc« hire^cx urtoadaliud diuerloriuirgt;fiue manfionem dcduccbans turjudibrns plusquam fatyricis psfEmexcipiebantur,doneeimi pofitumcenfum numerafient.

Infuper complures Venufta acLberali forma, ingcnuæqj Vir« violatio vitf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;monaflerrjs, abimprobis militibus abdudæ funt.

giHum vejiaf Quidamaut Komanenfium propriasfîliasærcredemerunGamp;poft ncfarium ipfarum abufum»e manibusillorumnumeratis peeunns w. cripuerunt*Nonnullisuiginti.alfjstriginta Ducatis buiufcemodi redemptioconfticit, Hi uero quicrtbris exadionibus opescon* fumpferanGpccuniampro rcdimendisfiliabus»in(crmditesqueru lofa uoce erogarunt. Adeoqj feuitum eft in quofuis ciues, ut abfq? ullo deledu amp;nbsp;moderaminc.diebusquindecim unicuipro libitu Komæ agcra permKterctur»Contigit adhæc ut unus aliquis eciui« bus bis atque tertio cenfcretur,undcplorimi R omanenïes pericr^ TÏti, dam afTomptis tantum Vxorrbusac natis,omnibusquc præ« dna bofli relidis, ali) Venetias, quidam ucro Anconam, nonnulli denique Neapolim,numera(opriü8 ccnfu'fugcrunt.utuelficuuls: nera maiusq) lupplicium.imo Sgt;i mortem quam fepiusintentaranC“ illis

ilîishoÂes,enaderepoflent. AfqjicaVrbsilIa ab omnibus pariter honoribus maximis/umma itidcm religione profequuta.m fum nianj defolationem ôi direptionem redada fuït,ut uix uUum inte grum ibidem ædificium extarcreperias,

Q^dam magninominis uir.Itom anus Dominicus Maxim us uocatus,arreptu8 cft,cuius duo fill) annos nati circiter uiginti fex trucidaci funt,quod uim hoftibus intuIifTent in tutdara ac lib er ta tcm parentis.

Interea Hifpani quod notiores efient, domos fplendidiorcs alio milite neglcdo inuaferunt» magnates ibidem ui capiunt ac Hi/ponoxer cenfent, pofthæc hbertati immunitatiq; reftituuntamp; domum amp;nbsp;CrnîKinoj. hærumjpace.faluoconduduatqî tutelacompromifiîs. Hincinter alios pedeftres milites amp;Hifpanos fada contentione.poft diesqua» tuorudquinqj.in eafdem domos irruuntjHifpanicas ibidem coi liortes opprimunt.Sc quicquidraptuconfequi potuerunt, fecurn afportarunt.Vndeprofedo tam opulentus miles quifqj euafft, ut deferibi nequeat.Similcm prædam tancppræciofafpolia nullus mi litum intra millenos annos adipifei potuic. Nulla demum biftoria lapinamCc opulentam ufq;commémorât,

Viliffîmi quiq? milites edebant quotidie fipedacula ludosque Principibus dignos ad Bafilicam D, Petri,amp;locum ilium quem Campoflorum nominant, unde omnis calaraitas inter ipfos amp;nbsp;Hiü fpanosoriginemfumpGt.Nam lucrigratiaacfpe, aliusaliu.m cir^ cumueniread uulnera ftudebat,ita ut pleriqj ineodem illoloco Uülnenbusconfofïîconciderint« Proftabant quoqjtunc R.oraæ apud milites pciofiflîmi annuli, brabia,ornamcnta,monilia*unios neSjbyflîac ferici magnus aceruus optimo ac uilifatispræcio.Nem pe quod decem uel qoindecim ducatiscomparatum erat,nonplu^ lis quam unico licebatur miles ducato. Vici undique ornamentis direptis atque reuulfis abundabant, utpote tboris, culcitrjs,fto* reis,puluinis,lodicibus,Iinteaminibus,cortinis,auleis,ueftimcn# risque prætiofîflîmis.alqsque rebus magna tum indaftri3,tum im# penGs claboratis.

Crucisimagoquæ ad portam auream BafilicaeD.Petrifuerat magna cum religione ereda, inde fuit ablata, amp;nbsp;in fando D, Pétri fepulcbro pecunias quoqj quærebat auara ac dira militum manus»

Centuriae aliquot,amp;procaxmilitum turba.equis acmulisin^ Mîl^PrfpÀiü fidentes orbem uicatim obequicabanc quotidie, maxime fecus

arccm Angelkanam jnter quosunusinludibrium amp;nbsp;contcrrptîî PoDtifîds Max.triplidcoronarcfulgësfacerdotali pallioeodems c|ucornatu feu pompa quofolcnE Pontificesuti.adæquitauit,qui mditibus undiq; in modumCafdinaIium,Epifcoporum uefiitis» âtqgt; mitratis fiipatus erat, alqs tanquam pcdiflcquis minifitis fubfequentibus, cum tympanis acfillulis» Vbiiam ad arcem tar^ afylumPontificis, ucl ubicunq^ detineretur aliquisCardinaîiutn aut Epifcoporum aliorumue Præpofitorum,porieâis fangume pîenismanibus.benedidionem ut Pontifex præflabat. Subinde confidusille ^afiufeuetiarnfpontepropriacreatus Papa gcfiari fefecitjfimulaccantharouinirecreariantearccm videbcet Argeli* canam^arrepto igiturCantbaropocuIentum benediot,?*: Pontiff» ci intra feptaarcisilIiüsabditOjbibit.Pofthæc Cafirenfisbic Ponti fex uociferabatut:En inquii Luibeium egofucccflorem mihi ex* bibebo,amp; Papatu donabo.Cuf placcrctpropoiitumta’c,extenfo eredoq) digito figmficaret uicjfïîm.Sic Cardinales ipfiusacomnes fere Epifccpi circunftantcs fuoconfiâo Pontifïci digitoappto^ bant,uocem huiufmodiin aéra fcrcntes'.SitPapa Luther us.Luthe* lus fit Papa» Alius præterea milesGrunvuald appellatus, ex aduers fo arcis,peifonabat»Sequidem optarcfruftum txcorpore Ponti* ffcisdentibusÏacerareac deglutire, quo fibiconcederetur id nun* ciareLutherOfSimiliter plurimaintcrfe confcrcbant milites,qua: non adeo fcriptupcregrina fcoetiam abfurda forent.

Sacratum öcperantiquumSummiPontificis Sacellumin Pa* latio fitumjubicundaEccIefiaftica muniafiue orffa uide^ licet,uefperæ aliæq, praîcescidcm pcrfoluebanturj’n flabulum ami* litibusredaâum eft, literasPontificias quas Bullasuocant.equia loco ftramentifubfterncbant.Principem exercitus Du em Barbo nium qui in appulfu feu oppugnationc Vrbis fclopo cxtinôl os fuc iat,inS3celIoD,Sixto nuncupate (in quo miflarumfoJennia fre* quentareconfoeuerat Pontifex præfente Catdinalejidepofuerôf, Proprium enfemfmore PrincipumJ foopedori 3pplicoerunt,ôc in hune modum tumularunt*

Inter alia uero damna quibusurbemtrucuîentus fæuiflîmus^* que miles afflidauerat.ifiod maximum nec minus deplorandunl cft.quod uidelicet fplendidiffîmum archiuûfiue biblioihecam ad S.Petrum in Vaticano,demolitifunt,amplifi?mam indefccumin* %nium maxime uolommum rapientcsdiHîparunt, minutatim conci#

Ommsautemhæccragœdia.calamitas.amp;abominatio militum atrocitate amp;nbsp;infolentia patrata.Cæfarem omnino latebat. Nam poftea^cladem hancrefciuit^plurimum condoluit. Vtenim^boc trifte nunciumCæfar in Hifpan^s degens accepitftefte SleidanoJ . cmnem e ueftigio animi obledationemj'ubilum amp;nbsp;tripudia.om# nem deniqjouationem.quamin congratulationera nati Philippi Cæfaris fili o inftaurabant,inter dixit.

Çuraait igitur Imperator Carolas quamprimam potuit,ut Pontifex Max.cum aniuerfo Cardinalium ibidem cætu priftinae îibertati ac gradui reftitueretur.Qi^od equidem Luteraftros peflîî me habuit.ex quo Euangelico ipforum prouentui diutius inuigi* thrri* lare inhiareqj non concederetur.

Homo quidam fenex circa Senonas natus.Ioanncs Baptifta no minc.quiannis aliquot Komæ ad cingulum uflt;^ nudatus, quana doqîlintheo amidus,domos mendicacum circuieraf? ipfo die los uis ante ParafceuenPafchæ.cumcœnæ dominicæ folennitasrccos lcretur,amp; Bulla quæ tune legiconfueuerat.pronunciaretur,in Bas ülicaDiui Petri magno cum eiulatu fedens» amp;nbsp;adimaginem ibide Diui Petri magnæ raolis afcêdens.in hune modem ad PontifTcem, Cardinalium quoqj, Antiftitum,amp; Præpofttorum gremium uerba facere exorfuseftzConuertiminiad Dominum Deumueftrum, Ecce modo tempus,a raaligno ueftro difeedite propofito, peccatis renunciate.uitam emendate. Quod niff confeftim ffat.totam hanc urbem concitabiu's.Conuertimini.temporis urget neccfl?tas,furor Domini Dei uobis impcndet.Sermoncm hominis illius refutarut, quaff dehri cuiufdamfenis« Alhex Principibus ftultitiæ aflcribes hanc,quæ multum garrulacft amp;nbsp;loquax, Iiberrimaad enuncians dum quiduis. E contra mendicus ipforum fententiæ ficoccurriti Ego inquit delirus non fum,qoin potius Dei iuflum uobis enun* eio,amp;coram teftatum irinunc uolo,quod temporifeutempeftid ptxnitentiam indixerim, Nihilominus pauperis illius oratio janqftulta habita eft, amp;explofa. Breuipoft.iprofacratiftrmoPa* rlt;hæfefto,adcundem locum comparuit.amp;clarauoce palam dixit, Conuettimini,conuertimini,ali3spcr uniuerfam Ro mam, inno* cens cum impioperituruseft, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Super hæc uerba adcarceres mifer quaff phanaticusrapitur.rc* fpondit autem homo illc ; Non ita dodura captiuum me habebi*

Poftbreue dietum curncnlum hollesurbem concito ac uïolen to appulfuopprimunt.acmendacium ilium uateme career ibus ïï*» berant.Qjii deuaftationem conftderans,8e h'üc illucqj fpolia defeij li ac diftrahi, milites fic cft affatus ï Chariffiriii fodales en tempus üobis exoptatïflïmum adeft.expoliate’compilate omnc quod præ rnanibuseftjtæiefum uoshæcomnia oportet euomere. VaticiniS iftius hominis expletum Gc eil« Nam pcftiö h'oftium caftra inuaiït, lt;ibam fi quis alioquin cuaftfletj fpolia tarnen extra gallias cfFerre fecum nequiuitjfimulac corporis amp;uitæfolicitare debebat inco:s ' ,.T ' , lümitatem.HincplurimamilitumparseftextindajDominoemi*

Sicqj euenire oportuit,uti mendicusille præfagieràt. R^eftitue^ ^jilltfslt;tDeo fe 3equafieuomerequod abftulerant,debebant.Qiwniaminiquii taßi^antur, diutuma eft,nec folida, neqj mditando feruido ac fangui** nolento martiquifquam ditefcic.Sanguisnempeuiduarum acpuM pilforum uindiótam a Deo requirit, ualido ac iugiclamore,

Subid temporisfufcitabat procreabatq? Lutheri dogma uarias feÆas.amp;fîdeinôuamoîïftraj Anabaptiftæ nimirumqui paruuloa SlciJanut. rarnbaptifraa confutant^amp;abnuunt.Catah^pftifma fubintrodusf centcsjterumcf, omniumabfqgt;déldótu-cortimunitatcm proftcen«-

. ’ tes,extiterepræcipoi: Horum unus collega adSandum Gallum^ Helaetioruracorampatre’attp raatreftacremGermanum cnfefuo decollauitjquibus illc perfuafer3£,hüiulcc generts homicidq a Dea ftbiimpofitümefle»

. Accidie interea magnam paflim Gcii per Heluctiam promifeute plcbis conuentionem ad trecentos ufqj; qui fane aufu temerario atq;Iymphato eminentiorem mentis portem confcenderunt, ac fi corpore animoque in cœlum euolareuellént. Hos malignusille Dæmon intantum dementarat,ut omni humano pudore exutigt; congrederentur.concurrerent belluarum more^huiufcemodi con Aîtalutlien. gj-effumefte neceflarium exjftimantes.Qüoniaralibrumprodide* rat Luther us, in quo feribit. Non minus Vir mulieris congreflu, uclecontra carerequeat, quam poculento fomnoqj.nififorfitan fecius aliquidlîngulari ac rara Dei folius benefkentia contingat. Huiusautem generis Lutheranicum deliramentum, pluribusufqj . nbsp;nbsp;nbsp;. . probiftîmis mercatoribus eraue fuit,quippe qui annisaediebus

tidiana refelt;3:jonc fiueper fomnum fiue per efcam uidelicet carere, atqj adeo aut fane maritom aut uxorem protinus raechari opor^ , tcret» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:

In Sueuia quidamextiht,qui diceretChriftianam noftram ii? impofiork J dem terminari,ac aliam dcinceps legem fuccefluram.Qina querns admodumlcxipfaMofaicamdle amp;nbsp;quingeritis.annis duraflet,fic dMuaflif etiara nunc legem' Chrifti terminandam abrogandamque fore, Qinmobre m fubinfûrri nouam amp;nbsp;legem amp;nbsp;ffdem debere.^- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

Plura huiufee farinæ ftuka ac irapia quotidie fuccrefeebant dogmata^taroq; uan'a^ut etiara raagiftratus cogeretur tales homis num peruerfores turn carceribus,tum gladijs, turn jgnibus ca-ß^garc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

RotcenburgiadNicerurafluuium Monacbus quidam apojs ftata,Michael Sellerus uel Sedletus nomine, uulgum paflimillic feducebat?docens,In auguftiflimo Akaris Sacramento ueritatera Corporis ac fanguinisChriftilefunequaquam inefle.

Infantes temere baptizari.Iuramentum non efle præftandum, ctiamfihocipfum afuperioripqteftateexigeretur.Turcisnon efle rcCftendum.nec inuocandos Diuos amp;c«Hjc igitur Michael die des Afoßata Sa) dmoCeDtimo Man mortiadiudic3tns,amp;ali(äorecomprehenfus, primum blafphema lingua priuatur.Dein Jæpius jgnitisforcipibus [uopHac a« difeerpitur, ac tandem flammis ad cineres ufqj confumptus eft.

Quum ergo Lutherus cxploratum haberet tarn prodigiofas Di([enf,oinf , peregrinasefua Dodrina fedas exoriri, ftilo in anabaptiftas, ZvuingliuraSc Occolarapadium cohærccicos inuehi ccepit,amp; con tra,Zvuinglius,Oecolampadiuscum afleclis ipforum inLutherö, fleque mutuam inter fe uelitationem exercebant, unde quotidie recentesfeôtæ amp;nbsp;fcriptores fuccedebant,quitarnen omnesflbime/ £or«nafmif?i tinuicemaduerfantutjnifl quod inflmulpariuoto,eadcmq) fenten ffufuiinptn tia.ijfdemqucmachinisChrifticolam Ecclefiam perfequantur :in quo fane prirau m ac maxime confentiunt,alias inimiciflimi.

lt;3:umHollandiæjomnia uidelicet loca.ac dominiahuiccomÿ petentiaatquefubicôt3?poteftatiBurgundicæ fuere adieda. Vide Mun/fem. licet Henricus Comes PalatinusiidemquePræful Traicden.pluri, jnisanguftijsaCaroloGclriæ duce fæpius attritus, quemadmodu J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M. y àntea

CXXVIIL KEKVM MEWCrJP.ABILIVM ante3qucquefuiPræcenbres,füppet)asperquirit,quascüm aBlrtS peratorcCarolo quinto DuceBrabantiænadt us eilet, amp;nbsp;opportun na præfidia obtinuiiîet.confilio bi unanimi aflenfu utriufq) ftatus feu primorum totius fuæ Dioecefeosgt;tam Eccleiîafticorum quam Laicorurn^annuit.utTraieótum unacum toto fibi competente ia re.Sequicquidinibi dominiorum eflet, deinceps Carolo Cœfari 3c bæredibuSjBrabantiænimiruraDucibus^amp;HoIIandiaj comiti^ bus cedereuSpiritualem tantum Juriidiólionem fibifuisqj fuccef^ foribusidem Antiftesreferuabat. Huic autem fiipulationiacdo^ Sei^pianu! nationi Pontifex Maximus fubi/gnauit, approbauit, amp;nbsp;corro;« borauit.

c rddus L # nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eodem, ipCi Diui Petri amp;nbsp;Pauli fefto,circa Velpertinuna

officium,grando maxima ex improuifo tempeftate exart37Auä remfeßdte guftæ Vindeliciaî oboritut.tanto cum impetu atqj procella.utmui dy^^fefe^ob ^i’^mruinam totius Ciuitatistimerent. Namcoegeratfefeqjin* ■' geflcratcoaccruatim ipfagrando quafilapidcsamp;bcllicatormenta, quæ magnum in obieâos aggeresfragorem bi i£tvm per aera re* fer unt. Vnde nouum ac inauditum detrimentum circumcirca eue#

nitjSeges omnisibidê,fruges,arbores acrobora,paflïm Scuitreæ, feneftræ, diflÏpata amp;nbsp;com minuta fitnt,

Fjogno/îkiim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tiguti hoc codera anno uifî funt.tnpTicicircino ein

famis riguri ôtfptæfagia utiq? caritatis annonæ. Nam poft breue homines illic «ifum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;grauiannona,præfertim autem pœnuria carnis funtconflióta^i

Sub huius autem anni initium, Zvuingln, Oecolampadi)» Bui ceri,amp;aflèclaruminftindu,fcd Monachorum quorundam per* dl7Mslt;»'tp4rS uerforum fuafu, Bernis cftinftituta Difceptatio,qua huiufmodiali fdclitfrnarf quij definiebatur, quod fane Catholicis amp;nbsp;religioni Chriftianæ BerMfnƒ^ dia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;inauditum er at, nimirum* nihil ibidem aflerendum

JpvMtio ^uo( eiTejnifi quod raanifefte uelexptcife JacrisBiblijsconcincatur, aE:3 7a,^u^uiros' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ncmoCatholicotumrccipiatut, demptoibidem Augu^

Epifcopic[uoquehuiufmodi rem adornarunt, nullis efuis luc deftinatis, quum nuper ad Dïfputationem Badenfem fcui ta;lt; menintererant Vi’ri complûtes longe doâiflîmi,qui amp;omneni iïmftram opinionem amp;controucrfiam inter fe conciliarant amp;cx« plicarantj Zvuinglius amp;nbsp;eius fequaces coparere noluiflcnt^quenM admodum

■ 1 /.... ! . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CXXIX

ptandum foret,adeo impia amp;nbsp;erronéaiquinet Catholicæ Chrifti EccIeGæ confuetudihi a ternporibus Apoftolorum prorholgaræ amp;nbsp;ad nos deuolutæ in tantum aduerfa.ut ne unum quidem horni^ nem ûne œcomenico concilio deceat addubitare, auf fane quod maius efi:,in controuerfîam rapere.

Propterea Heluetiorum pars alia Gatbolica amp;nbsp;fidelis adhücXu cernâtes uidelicet.Vrani, Suicn,Vntervua]dn, Tugiani, Glareanigt; Friburgen.Solothurnn,ad Bernâtes literas deftinant.grauinîmiss! que uerbis.ut a propoGto fuo deiïftant hortantur, a quo fœdus amp;nbsp;padanon itaprideminita rcuocarent,addudaïn medium Djfpu» tatione Baden.quam illi tanquam præcipuiprobaflent 8^ corn men« daflent.fîmulac nullam Rcmpubhcam aut nationem decere.reJi« gionem autetiam difciplinam immutare, fed hocipfum potiusad Vniuerfaleconcilium referendum effe.Sicquerogabanteos, neta* lefacinus committant,nec apaucis cxtrancisinerrorem fe prsci*» pitariiïnant.quin potiusin ea ffde quamipG,ipforumque parentes atque maiores obféruafTent, in qua tantam nominis gloriam efs» fent confecutî.in quafuos limites in eum modum amplificaflcnt, in qua tot tropbea tuliffent ac datuiffent, conftanter perfeuercnt.-Eqanmfore.uthuiufmodiabinisipfisobtineant. His igitur qui antea ad DifputationemBadenfem accerfiti non comparuiifent, Sgt;( quadam ex parte præ contemptu Si faßidio emaniïiîcnt, non cre« dant nec aufcultent, adhæc neque fe quenquam eo mittere, nequé fuis ut eo proGcifcantur uellc permictere.

AtnibilhisonïnibusBernâtes commoti pergunt, S^adpra?^ BernafùwcSi fiitutum diem (qui erat feptimus lanuarfjj inftitutam aâionem tumticia. ' profequuntur, quam cum ad effedum illi perduxiffent, non fo^ lum ipfijuerumetiam quidam alü Miflæ facriffeium, imagines, om« nesprætereaEcdefiæ Chrifti csrimoniaspaftTmabrogant. Quos Cftnicnßiitn fequuti Genuenfes amp;nbsp;Allobroges* non modo Lutheri lt;iogmat quinetiamcæterorum Sacramenta chrifti nefarie cotaminantium de cathcUcuj amp;nbsp;deuaftantium,quibus alioquiLutherus ipferefragabatur,fu^ feeperunt.

CXXX. REÏIVM-MÊMOKABILIVM eft Galium uidelicet nihil eorum quæ- in captiuitate fibi^ fände promiferat,præftaregt;iniürjam hanc Cæfaripfe pertefus^adalios Principesamp;Hejoes,GalîiæR.cgem defert 8c querelam deponifj Quapropter R.ex,uiceftmoodauodicMarti).inh3nc fententiam Calloru Rfx sd Cæfarem fcribitrlntelligotequædam machinariquædamnum (tVi^dc^üda'r nbsp;nbsp;ig^^oniiniam mihi gencrent. Si quippiam eft quod ex me a?gre

' feras.Iocumcertaminismihiuchm dcfjgnesrubiduelliuinternos folum cominus ineamus, quia hoc gencre pugnæ, diffîdijs finem imponernusv

Hoc fcriptum Cæfar menfe lunio acceperat, 8c die uiceCma quarto menfts eiufdem,refponfum percaduceacorefuumad Res gem legat.ubi in hunc fere modum fic agit Cæfar’.

Non te proptexea accufo,nec ideo tecum expoftulo,qüod dos ' mumfisrcuerfus,quoniam idmeapte fpontc contigit, quin pos tius oh id rcpræhenfionete dignum iudicaui,eo quod non re dies lis in meam poteftatem captiuus»ficuti interpofitaftde ipfc mihi addixifti tc faólurum,niri leges pacis exequererisgt;ut qutdem idios graphor 8c obhgationis literistuamanufcriptis doceri manifefte poteft.Hoc au£emfîpræftitjftes,utiq; quod probum uirum gene lofumPrincipem decet.feciftcs» Atuerocuin iftoftdem uiolaris, 8c initum foe dus trangreiTusGs.bene ac ueraciter cnuncio^te ipfum turpiter ac improbegeflifle.- Et quoniam bellum mihidenuncias, fimulac locum ftratagemati opportunum per me ftgnificari tibi uelis.non difplicetncc tergiuerfari uolo,fed ad flumen illud quod c^[arTrani inter Hontcrabiam 8c Andæam labitur? locum pugnæ conftituo, locum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nullatenusrefpucrc debes.Cquidem G ante biennq

«lonoBinfpf« fpatiunà ei tuamipfîus ac liberorura tuorum falutem credidift/, ««t7fnr°/K' uidelicecquumlibertatireftitutusdomumque reuertens, ils , £*fa»mîp ' losmihi obGdes pofuifti,poteris 8gt;( nunc te ibidem fecure con* tinere* Porto ne raulto tempore poftulatum negocium plus ‘ æquo diutius differatur.placctutrinqueVirosgenerofos amp;nbsp;huic negocio aptoseo micti,qui ad locum deftinatum conueniant, luftrent, amp;nbsp;quem uelint ibi deligant, 8c quibus denique armis quûue die integrum uideaturcongredi confultent atque défini* ant. Quod fi intra dierum quatuordecim curriculum gt;nbsp;pcft acs teptum hoc fcriptum,animi tui fuprahac reièntentiam refpon« fione non exprimas, oranis tune culpa dilationis in caput tuum , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;redun*

réJunJauen't.omnem jpfuperignominianîjô^ad illudptïusirn’tæ fidcicnmen referctur.Hanc Epiftolam tradebat Cæfarfuo prcEco^» ïîi.nt Legatione fungatur in b'rancia,mandat Regj epidolam dilu^ Gidôprælegat.Q^odü Rcx non admittar.fed aufcultarelegentcm reculctj ipii potius legendas exhibeat,præcipit* Vbi nero præco ta libus man^aris dimiflus a Cæfare Parifios appnlilTet, amp;nbsp;R.ex ma= gnacaterua^proccrum ac dynaftarum ftipatnsconfediHet.acccden rem’j?r«conem interrogat,HDüeIlii formam niinciatum ueniflet,! ïefpóödit, ita fîmul eriam habere,fe quod ipfi ex nominei Cæfaris lîgnifrcecs Gbitp impoiïtum, titcorsm Epiftolam rccitet?axrt illijpfî üXhfheac.promde poftulat hoc ut fibi Rex permittat. Q^' cum no-Jgnxararet quodnam Cæfar in eo reqaireret,nec uellet fcriptum Cæ ßfis palam enunciarijcommunicatis aliquot cum Præeone uera' '* bis, diu loquentem præconem necaudire, nccepiftolam recipere r

- An tea quidem enarrauimus quo modo Religio poft difcepta^ gt;nbsp;nbsp;nbsp;a iu ; .

tionem Rernenfem paflîmindiuerfum,amp; planc'contraritim redas • ctafitftatum.Nunc ucro occurritquod Argen'töratieueniftecongt;' ûat.Nam Arg€ntoratenfcsnouitatisquoqgt;cùpidi,catholicis con== cionacoribus munus amp;nbsp;authoritatcm in Ecclefia prædicandi aufe*

runt. TunccauicEpifcopus obfecranS crebnshteris.amp; internuns «iJ Ar^entot chälpfüm magiftratum, ut in Religions qua maiorescoluiflent, perdurent,nccfaliïsapud eos concionatoribusacquiefcant,conte« redpiunti Ûatur quoqj qd periculi alias inde queat emcrgere» Rogabat præ# terea idem illc Præful Senatum Cameræ Imperialis manétem tune Spiræ, UC feie Argentoratenhbusopponant. Nuncium itaqvcon* Rans amp;nbsp;graue circa fînem Deccmbris Senates ipfe IegaCjamp; cupit ne Sacrificium Milîæ abrogent, quia ne ad Cæfarem quidem autetiM ôrdines Imperii attineretin aliquoautenticam religionem,ôf a Pa tribus fanôtiflîme deriuatam immutare, fed ad cecumænicum auc ad minus nationale concilium. Quod Guero concilii huiufmodi contationeraægreferrent,faltemproxima Comitia expeiâarent» ubi petitionem exhibèrent, fe minime addubitare, quin iufiam ib lie refponfionem obtinerent.PorroIusipfum uetera ne Gngularis autpriuatusalicubimagiftratustollat, quodcommuai totiusor^ bisconfenfu Scapplaufu defînitumfîtè nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ i

Haud italonga,antcaqhæc gererent,intercedêtemoraBpifco pusHildesheimen. adfuerat.q noie Cæfaris uiciftTmidêrogabati

ISam Cæfar ipfe Concilium nationale in Germania cogéré decres üifTet.Magiftratus autem poftquam duobus annis amp;nbsp;ultra in boc ambiguo ftatu perman(Ifret,concionatorcs quoq? nouorö dogma# tumconftanter ipiïsprædicarentîamp;pertinacjter adhærerentjta ut ilîorQ nomine Ciues fupplices offerrent libellos, pro antiqua con^ fuetüdine omnesillos adfeconuocat.inrebusadeo magnipondci# risatq} moment! aliquid pro mouendigratia,aut cxequendi.Om* neigiturnegocium præfentibus exponit, amp;nbsp;cum in utranq? partem multa ac uaria in medium attuliffet.figniiïcauit infuper etiam Magillratusipfe,qoidnam metuendum a Cæfarereftaret.fiprifcos Ecclefiæ rituspergant abolere. Dies igitur ac certum deliberandi ciuibus illis tempus Mæfcribitur.roganturq) ut in contribules do# mos diuertant,amp;ct^ilium inéant, QUO deiHccps quando nimirö festnditrati nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

fOBumph# requireretur.poffct tunc ex unanimi eorumiplorum uoluntate omMifcttbßHj atq. conillio aliquid determinare.Præfixo itaq? lam tempore,auitae 7umE(”!ey^ pictatis cultus fcu rcligio refellitur amp;nbsp;exploditur die uicefimo Fe ffjHwnfHr. bru3ri),Bucero cæterisqj Monachis apoftatis concionandi munc# retributo atcqjcommiffo.

Hoc etiam anno,pridie nonas Augufti borrenda amp;nbsp;deplorata Bafileæ obortafuit tragoedia. Infîgnis quippe ac opulentus ibidem ciuis ChriftophorusBomgartnerusuocatus.Elifabctham coniu# gem uchementiusdeperircfamulumquamfefefufpicatuseft.Hac itaqjpericalofa fufpicione amp;propric zelotypia laborans maritus gadia. ilJe, miniffrum fuum quail corriualem ratus in oppidum mittit débita repetitum.Quicumabüffet,cubiculom ipiïus berusingre# ditur^ad indagandum,il forte fufpicionis fuæ ac zclotypiæ indicia certa repereat.Ligaraina tandem ierica uidetquæ ad eum pertinc# rentjuxorem confeftim aduocat.interrogatubinam minißerfcri# cabuiuimodi ligacula, amp;nbsp;fericas fafeias crurules aut alias nadus effct.Fatcbaturmulier quod ipfa dediffetilli. Tunc arreptum pus ‘ gionem pedorimulieris obijcit.ac minatus diecns, modo uetita# tern ipfam fatcatur^nibil effe periculi,Gn autem neget, rei ipbus ueritatem diffiteatur,manjbus illius interficiendam effe. Et quo au dadius mulier rem ut erat conffreretur, be inquit: Et ego adulter fum,teq) adulteram fufpicor,fed fufpicionis buius nullu m certum faltem argumentumbabeo. Licet auteminfoelixifia mulier muk turn eilet perturbatatantiflagitnfibiconfcia.amp;admodumægre fa# tcri uellet,minis tandem atq? inftantia fai nianiifüperata,ccnù,fefe

projjf.ac minjftrum riualemfuum agnofcit. Maritus ergo ïamafe dimittit.quæin Pagum Practelen appellatum.ocws fugft ad ædesfuæ forons. Affines amp;nbsp;confanguinei cognitonegocjo cum raarito rrantîgonc.amp; nindidam depræcantür,obteftantesutindol ta gracia commifereaturatqjremittac. Maritus iîmulat quafiiam remififfet.Benehincindeperfuafaconiunxdomum reuertitur.co micata acfulta amicorum præfentia, qui paritcr a Viro humanif» ffmeexcepti,hilarius indedomum difcefferunt. Eadem node fe talcm uxoripræffabat,acGiniuriæoblitus,omnem quoqjculpam intégréretnifîffet« Similiter die fequentiprandium cum recon* ciIiataquaG.fua coniuge,fumpfîc.Qim perado pediffequa ad tem* plum mittic»concionem aufcultandi caufa,proies emptumpira fo ras emittit.Claufo amp;nbsp;obferato iam oftio.uxorem multum graui* damarripit,ôi exempto gladioearntranfuerberat,amp; puellam uix quadrimulam trucidat.Tunc epiffolam ad Senatum parat,his uer bis confcriptam :Sc adulteram quide ut ipfa quoqj fuerat ante cons fefla,digna mortecalb'gaffe, Puellam ßliolam interemifle,propres rea.nc uiuenti quis matris adulteriumacpatris homicidiura expro braret.Semecipfumuero proprijs manibus inprscipitium egiffe, utmiferiæ fuæ finem dater. Hoc defperati hominis fæuiffTmi hos „a ftisin coniugem natarnqhdeniq) ôi in feipfum.fcriptum.fubligacu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»»ndi

lo crurulijdem ipfeilligarat.moxqj adfummam domus fuæ pars tem cum perueniffec,tertio nomenJefuexclamac,hmulacfefepræ* cipitat.tantoqj cum impetu in terram collapfus eft ut cerebrum per platcam difpergeretur.Quæ cum ludici innotuiffent, quod uidelii cec propriam coniugem.iiham.ac tandem mifer ille feipfura occi* diffct, cadauer adiudicac'ae damnat crurifragioucitadjcam. Hoc eft? ut fic membratim iphusoffa rotæ impofita comminuantur, quemadmodumlatronibusfiecicortfuetumeft. Pofthæc cadauer undiqj matilatum,ac dolio iniedurajn Khenum ibidem mer»!’

Shuf» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÉxfclafufpTÎi

Sub idem iftud tempus Saxoniæ Princeps, 8c Haffîi Lancgra^ cioncconfort uiusPhilippuSjContraxeremilitumcopias ôcadpugnam uires im ottÔn°e”igt;fck ftruunt ,quia Dodor Otto PacB iurifperitus.Georgio Saxoniæ eSpojitatHuö Duciaconhlns,at Luthero dcuocifl?musfautor,ipfum Lantgrauiü nuper cum abeodë ad colloquium effet admiffus, ut fibi caueret, Jiçmanuing?^ rnonuiffec, co quodbreui Kex Ferdinandus.Marchio Brandes burgicuS; Saxoniæ Dux Georgius,VuilhelmusàcLudovuicusfra res adinoHufif

CXXXIin. REEtVM MEMOR.ABILIVM trcsBaoariaïnimiröDuccSjdeniqï amp;nbsp;Mogunt/nus. Saliabutgen* fis,Bambergen.amp; Herpibolcnfis EpjfcopbfadüsinfilTcnt, ut amp;nbsp;ik lnm,amp; Saxoniæ Ducero Eleótorem perfequantur atggt; difperdant» una cum ns omnibus qui nouam fetäarentur R ebgionem.Ët quo fidemuerbis fuis adhibeat.confoederationisformulam oftendïtgt; imo nero ipfiffïmaslitcras fpondet fe exhibiturum»

Interea ucro quod excrcitum illi confcriberent,unufquffquc quid tandem fieret confiderabat. Nam Eue aiqucillucfamadiâ uerfa fercbatur,ut folitum eft (teri.

Rebus itaq) omnibus ad militiam neceflarijs bf accömodispraf^ paratis.literas ac nuncia paflfm ad omnes dirigunf, confidi foederis excmplarquale nadifoerant, circumcirca promulgant, datjsinfi* mul Jiteris»quibusfignificabat,ipfosuiciftÏ'mpadum in^fTe, quod ctiam per internuncios declaraftentjatque hoe equidem modo pro pofitum ipforum uicinis prouincijs communicabant. Caterum ' niquosinfimularat Otto ille, coniurationis in Pincipes iftosab Eac fufpicïone amp;( obiedo crimine purgabant, qui/qj per litcias pa^ lamadicas.amp;produdisrationibüs liquido demonftrabant.om« rem hanc tragadiam ementitam cfleTnec aliquo diuerfum indicio pofte dcceri. Sed horum omnium maxime Georgius Saxonias Oux.SocerLantgrauümolcftiusfercbat« ObidLantgrauium ur« get, utimputforemdéfignct.alioquin uellet ilium tanquam au« ihorem incufare amp;nbsp;habere,quo nimirum Gcrmaniam perturs bare.laceflere amp;nbsp;doloribus attcrrerc queat. Primo autem aiTulta adiacentes Epifcopos inoadere decreucranr^qui proptereafumma quapoterant celeritate militum manura contra Eoftium occur* ïantes turmas colligunt«

Pofteauero quam Otto PacF, aufograpbura feu originales illaa literas ut Lantgrauio promtferat reddere non ualercf.cepit is noni» vt nihil rcmiftius agere.

«oiUj. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;extremum uero interuentu Ludouici Comitis Palatink^

amp; Richardi Epifcopi Treuirenfts dimifli funt exercitus.ea taM men lege, ut Epifcopi fquantumuisetiam fe ab illa iniqua amp;nbsp;fak fo conftdaconfoederationc abunde fatis excufauerantj Lanfgra* uio ad fubleuamen impenfarum pro colledo amp;nbsp;aoihorato exerai cituy centum Sc uiginti ftorenotum milia numeraxent.

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Moguntw

Moguntinnsquippe fexaginta, HerpiboIcnfÏs quaJraginta, Ram? bergen.deniq) uiginti mib'a florenorum contrjbuit» Cum autem pofthsc ad diem præfcnptum legationes Principum fquæ non pas rum fane memoratæ caufæ conducebantjiam conueniflent, fîde; fragus Otto fîftitur.doli atq? præfi'diæplane conuidus.patrocimo Lancgraun iIlæfusdimittitur.EtpodcaquaiTiprofcrjptione damna tus.nufquâ requiemfecuricatemqjconlequipoflct, uagus amp;cxul in Flandriam lecelEcjubi tandem capitc plexus, in quatuor partes difcerpitor.

Qimd autem memoratus Otto cum Luthero.eadem fententia, amp;nbsp;coniunétim inter fe, principes adftratagcmata amp;nbsp;contentiones inftigarint, aliosq) Catholicos proceresfalfo detulerint,acficoni fpirafTent in perniciem eorum quos ante memorauimus.facile pen fpici potcft, ex literis quasipfe Lutherus, adfuum dédit afleclam VuencesIaumLinc videlicet,Monachum etiam Augufiinianum Apoftatam.Etquo iftiusreiveritasmagis,eteuidentius elucefcat, rem vtgefta eft delcribere volvmvs.cx literis procerum Catholilt;' corum apologeticis, qvæ tune typis excuiæ fuere, iîgillo gloriofæ memoriæOeorgn Ducis Saxôniæcommunitæ,quarvm exemplar vnum in rei perpetuum teftimonium penes nos conferuavimus* hoc ordine uerbotum conftantium.

Dux Sdxonit£-,F)nringilt;£ Lantgrauiiid,M.a.rchio FFifniXf propter confiSlam nuper à Lut hero conjpirationemJîuc lt;nbsp;cotifoeierationenttemere,fcriptojumiid traduit, CuinoFlrduicißimTjubijcitur

reßponßo^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

'^ONIAM nosanteaquaCi primiacpræcipuihuius / ementitæconfpirationis^quæin generofiflîmum Prin eipem, charifïîmum noftrum affinem, Patruelem Sc fi# liumD.ïoannem Saxoniæ Ducem ac Eleôlorem amp;c, (öfpirationtt» Dnm item PhilippQ HafEæ Lantgrauiùm Sfc.cfTet fufee pta,Gmus delati Si accufati,idcirco apolôgiam prorfushæc reS de* fiderare videbatur typis exprimendam.Gmvlac defenfionem con« tra memotatum illiuseiufdem confpirationis temerarium acfaL fum delatorem, Ottonem Pac videlicet,atq; adeo noftra integria lasfeupotiusinnocentiacunôtisinnotefcatîVt nemo probus ahq

CXXXVI. ÎLEnVM MEMORABILIVM rationem fîde dignam habeat.aut etiam habuerit ad minimum a( fcribendinobisfeu obnciendigt; quod nosipfi interdum decopio gt;nbsp;• 2 pofitOjCuius mentionem facit,confTdumfbcdus.confuItauenmus aut dem'q)craótauerimus. Vt interim fiJeamus quod ne quidem il-- Jodin aliquodfymbolum uelexemplaremformulam ca derercü degerimus*

• ■ V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;idcirco non immerito fane apudquofcunqjexcufaridebcmus

■ a fufpicionecriminisadmenticijimpofitiq^nobisa multis.autetia detraótione,deniq)aprolixiori defenfïone quam folum breuiter abfoluimus,

■ ; quot;nbsp;Nibilominus qoum Martinos Lutberus noftram integritas ’ temamp;candoremequaniraitertolerarenequiueritïcontumacila»

Ecrans aduerfuranosinuidia.ncc uclitomnino ueritatemnoftræ lÏnceriratisfateri,quihpotiü8fcripto iniquam hancconfoederatio^ nem paffîn nobis adhuc obijeiatjatq; ita laborer populo perfuade^ re ac inculcate, cöniïderantesquoq; hune uirum abfcp omni deles lt;flu ac (uæ dubiæamp;ancjpitis profeiEonisrefpedu, in ofFendiculû profe-do multorü agere,quû inquam hifee incomodis urgeamur, neceffîtudo rei nos Gogitjiuiufmodi nihil diJïimularc, aut tacere, • nbsp;nbsp;nulla refpohGone annexa,uerum plurimis fignilîcarc, quo in flatu

Scribic igiturillein præfatione libellifuper Mandate Reucs ren'dilïîmi in Clitifto ’amici noGri Gngulariter'dileâi D,Ioannis Epiicóp'i Mifnién.inhonc ra.odvmiOporteca'utem Principes no Gros Lutheranicos non com^iei.e^imo unumquenq; hominum, jplîs fepræbere hedem,ac præterea nouas proditiones ac confœ^ derationcs in eos ipfos mohri.quorum pottmodumeofdem illos pudere debebit. Quemadmodoiîi ctiam alias Moguntiæ determis

1 narari't. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' '

’ i Ex quibusuerbis facile quiuis intelligit, cum banc confKÎani ' tragœdiâmfuccendereamp;inflammare, 3t($ ita populo pétlibenter ..c., fuaderejUtcredat/altemadurobratCiactede,amp;ingenere,utfîfoE*

terationçrn redditurusefletoerborum iftorura,diccre poffct.Sc quidenrhanc confœdcrationênon cenfuifle aut defignaffe.Quam^ obrem neq, nos uerbaiplîos priusaifcquipotuimus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-.rgt;

jDeincéps uero amp;paocos ante dies,epißola Latino ferm one co , fcripta notbiseft tradita, ubiLutherus ipie ad Vueneeßaurp fuumgt; Nurenberge defidencem, non tantum ca traäat,qua: fomniatam n lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* illam

îlîam confpirâtionsna concernunt.fed infupcr etiam innofiram apologiam amp;perfonainconuniatur,quodfane uehcmcntiuseantf demnoftram Apologiam adonricoegit. Epiftolafîcfonat;

Optimo acpio Viro Vuence/laoLincfojn Euangelio Chri# . fti feruOjfuo fratri Nurenbergæ degcntû

Gratia amp;Pax.Nouacum rerum plas accepifti, quamipfeperi fcribcre tibi ualeana.Confxderatio impiorum Prmcipum » quam pernegaritiüidesqoanramcommotionem fecerit^Vcruæegopro agnitiöne.frigidiflrmaDucisGeorgnexcufatiónêaccjpio. Nûnc ucro infici3nturfat3;am,excuf3nt,uelfîngant. Scio tamencertiiïîi me quodfoedus illüd inane nihil fit aut aliqua Chimera, licet mirö fitiamp;fatis dimirandum.Totiorbi manifeftum eft,eos propofito, ipfp etiam fa3:o,mandato,pertinaciftadio atqj labore haótenus ilgt;' lud ipfum aperte tentafTe.feciflejetiamnumfacere. Qi^odenimEs üangelium extirpate funditus atqj delere,uclint,nerao poteftnega intcreftC qui baud dubie o mnia hæe certilîîmc tenes,* baltém hæc refero -ut intelligas.neqj nos impijs fiidê adhibere^quan« quam nosipfi paccfti illis ofTeramus.DifperdatDeus, Morotaton Moron?qin moreMoab aadecfupra q oalcat.amp;fuis uiribus ma* ïorem fuperbiara edit^querrtadmodum femper fecit. R.ógabimus contraiftosHoraicidas,’h3denus faltem remiflïonem dignentur. Siuero aliquid aufirtt denuo tentare,Deuminprimis orabimus, ac dein Principes hortabimur,utabfqjullacommiferatione traden turatqjperdantur.Nam infatiabiles illi fanguifugæ quiefcere nö» luntjdonec Germaniam cruore commaderc cernant amp;nbsp;experian« tur.Nos modo in ucrténdis^Prophetis uigilamus. Ah Deus?quam ardua Se tœdïofa res ifta eft, nimirum,Hcbræos fcriptores cogéré thcutonicumidiomafonare« Eos urgemus^nec tarnen indolcm Hebraifmideferereuolunt,autGermanosrudioresiraitari.Quem adrnodumnonfiphllômelæfîuelufciniæ modulant! fuauiterjGX^ cülusinamœna Secraftauoce obftreperatjcótinuo naturale melös defcrat.ut cacuIumimitetur.Vale, Deo nos tuis præcibuscomen!* da»Domini£apoftB3tnabæ AnnoMiD.xxvin. '

□n - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' MartinusLutherus, t

Tametfimodoexipfa didatione, alijsqj circunftantqs, inuc* ftigare fit hoe fcriptunl ah eo pjofedumeire,nihilominus tamen .5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ISÎ , ig inter/

CXXXVIII. KEFIVM MBMORABILIVM j’ntermittere noluimus.quin Huiufmodi penitus illi connrünica* lemus.fî for tafle ftatuifletin ciufmodi fcriptoperfeiicrare 8lt; tnot^ dtcüSperfequi.Cui aliara jnterprætationem,amp; excufationem cxs hjbeahSf quideum ad id impulerir^cxponat, literisadipfum mjf^ fis deflderauimusj'n hæc uerba quæfubieda fcquuntur.

Ad raanus noftras Iiteræ,quas tn adVuenceflaum LincAunr Nurenbergam uerfus non ita pridem tranfmiflifes, die hefterna pro dato^jdeuenernnt.quemadmodum bocexinclufis potes difce ie.Quamuisautemnonchiscrederepoflquot;emus,neceifitas tarnen no ftr3exigi£,quærere abs te num resfe ita habeat ut ex ifiimamus.Cu pimus igitur,uclis per præfentem ueredarium perfpicue icripto teftarijUtrum tale fcriptum,tenore inclufi ilfius ad fupra memora-tuinLinckum dedcris,ut fciamusqualiter decernere incaufabac äebeamus, DatüDrcfdæferiaquarta Simonis amp;nbsp;ludæ An.amp;c. 28.

Exifliroabamus eum ad minus iufle magisfquia merä ipfam ueritatem refcifcere optabamus) refponfurum.adiedafimpJici alitf qua affirmatione, uel negationc,ita uidelicet uel non. Cæterum res fponfloncm accepim us uagam atq; pr olixam, ad ferie m fequentiö,

ILLVSTÏLISSÎMO, MAXIMISC^VE PKO# gnato beroibus.Principi ac Domino,Domino Georgio

GP-atia amp;nbsp;pax in Cbrifto^Literas tuæ lIIoflriflTmæ Clementiæ acccpbquibus tua llluftriir.Cle.exigit a me propter epiftoliö qnodd3m,refponderifibi,nimirum,anegoiftiusfcripti confcius fim.Breuitcr itaqj refpondco. PofteaquamT.lkC. patientiam amp;nbsp;longanimitatem in mc compertam babeat, quam uiq; nunc intes gram mihi feruauifuperprohæmio in nouum tcftamentum Em* pferi, ubi uebementius acerbiusq) fcripta noflra conuelluntur ac lefelluntur.Öc flatuerim etiänunc patienter agcre inbuiufccmodi negocns»

negocf)s,îiabi£a ratione maximegram'flîmë^, tnbüîationis 8^ im? P^gnationis,quaT«llluft*C.propemod[imobrüiturj obnixe xolt; go T.lIIuft.C,defîftequæfohocexempIarifcripto me probare uel tentare. Sic^uidcm dubio procul» T.Illuft.C.facili negocio ab iia pocius qui talefcriptum ad tuamC.pcrferunt 8gt;cpertulerût.etiam abfqj Luthcri opera pcrcipere poterit,qui T.C.magis funt deuin^ diaddidique quamegoipfe. Nihil in præfentiarum duriua^ a ut grauius didum uelim in proboaillosViros. Vcrum Chriftiano morepropenfîflîmuscflern adconïmiferandum amp;nbsp;orandum pro anguftijsllIüft.T.C.modohocper me fieri fuftineret.HisDeo bre uitcrcomraendatus Vale.Amen. Vuittembergæfabbato^uls! tima Odobris. Anno MkD.xxvii).

Ex bis nihil perfpicuc cognofcere potuimus autcerti aliquid ft3tuere,num uidelicet hoc fcriptum utfuum agnofcere, uel negas rcuclIebObhæcigiturcoadi fumus ampliusamp;accuratius difcu* tere,hoc negoci),ó£ ad Senatum Nurenbcrgcmdeferre, Apud que tandem comperimus Vuenccflaum Lincfum aflcruifle amp;nbsp;adhoc aflerere^fe uidelicet huiufmodiepiftolamLatino fermone confcri ptam, ab ipfo Martino Luthero reccpiiTe.

Quam autera iftud, honeftum amp;nbsp;cum præfertim quife iaditac Euangclicura Virum,deccat, atqueconcernat.ob tale fcriptum, in quo nos plus caïteris.uerbisignorainiofîs excipit, ucritatcm fugei* re,eundcraqucCut ita dicamj per ambages quafdam latibula fe* dantcminhoc nolle manifeßari, cuiuiscxpcndcndumrelinquia mus.Numetiara hoc modo Chrifii dodrinam nobis commend datam,uc plane ac fimpliciter dicamus ita uel non, feruec»aut imite tur.quilibctuiderit.

Sanchinccitius perueßigareliccatamp; cxplotarC,quidboni ab bomineilloexpedandumfit.potiffimumquumhuicnecdum fuf# ßciat.quin potius prætcr id quod (ïbihauddubic conßat,quam mmirurn conflanter noflram apologiam contra fuperius memos latum de]atorcm,propterconfîdamillam confocdcrationem,ex* hibuerimus.dcnuo uerbafupcriusexlibello deutraqjfpeciecitata uuîgo propofuitgt; quo omnino crederetur taie foedus ad minimu fuifle conceptumac initum, aeproinde aliquid de co præ mani* bus cxtitiflc. Nobis autem ÇDco Laus J longe certiflimum eft amp;com*

CXU ItEÏLVM MÈMOIABILIVM amp;compcrtiflin]um,liuiufrnodjLuiIifrj adLincAuro fuumliteras» mcrascflepræftjgiasatq) mendacia. Nam Martinus Luthcruscö tota aflcclarum turba ne minimum quidem argumentum feiet auc poteritprætexerc, quoelfitiatur, utconflanter noscenuincataut aJioquin ucrifimde credibileq; faciat, feu dignum fide habeaturgt; quod nos aliquando, ea dere quæ admenütum fadus concernât, confuluerimus.auttradauerimusjmo etiamcogitauerimus.

Nihilominus tarnen VirifleEuangcIicus^tamaudax amp;nbsp;impu* dens eft.utnonuercatureiufmodi abquod mcndacium pctulan* tjflîmum.non modo acfirelatu aliorum accepiflet.ucrum prætet== quamomnesquotquot bancconfidamcSfoedcrationem miquius tuleruntî plana negatione fe excufarint,n)bilo minus pro ipCflima ucritatc proraulgat,amp; feripto nos traducit in banc foimamf

Apoîogiaro Ducis Saxoniæ feu excufaiioncm prorJus dam,quafî agnitionem uel confeflîonem intcrprætor.

Quam autem frigidafuerit noflra purgatio, ftilüs jpfe tefiatur,. neqj adbuc didicimus aliam uehementiorë feruentioremq; buic calumnjæ negationem accommodare^Si uero tam languida amp;nbsp;in* ersnoßrafuerit excufatio,utfere amp;quafi nullam côfeHîonem ex* torqueat nimirum abaduerfario»feuconfutationempraßet, iux* ta Lutherifententiam^profedo non iam ipfum crimmatorembu infee fœderis ementiticonfeium prodidjflet.Quarepluscérte uigo lis 8i eflFicaciæ babeat ilia,quam aut Lutberi, aut Ottonis Pac k cri# minatio,amp; arrogantia. Quænullis alijsmiïapertifîîmis frigidjfïî== mis,mendacifTimisq;nugiscößant,necunum qoidem habentaut etiam fciunt in teßem proferre,quitempus ipfum quandoexcogi# tatum huiufmodifaduSjBrefslæcontraôlum fit,uere queat dcfîlt;s nire,3utalium qui ipGs inde fignificaßet aut nuneiaffet, defgnare, a quo mentionem talis propofiti audißentgt;3ut etiam exemplarem formuîamuidifient.Præfentcseosomncshabemusquitunctem# poris Brefalæmanfcruntjnter quos nullus omnino taie quid cum certitudineaefirmitate propofiti;,8cquim3nifefl:üshüiusfuæafre# uerationisteflishaberi uelit, nobis obüciatjUclcuTpando aceufet«-Otto quidem primum,quatcnus mendacium corroborate poflet. Principe IllußriflimumDnm.D.Henricum lunioré.Brunfuiccn.ac LuneburgicumDucemjnoßrum dilediflîmü aflfinem appcllauitj» quafi fua D«exemplar cxcogitatæ confpirationis apud nos uidifiet. Sed ipfo die quo ipfum fufurxo/eupotius calumniator il’e men*

dofæ confœderationts appellâuit, non folum non gîonacus efl-* quincciam ubinuncilliconcepta'abipfo iaôtantia, amp;nbsp;appellatïo» proponerctur.tacituspræteri)c,concedens aliquid fibi bac dere cô* ftarenihiî^ Cæterum ipHnoa dedidimosuelfubmifimusac pros pterearogatum noîuimus.quatçnasHenricus DOxipfe Brunfuigt; cen. fuper hac re interrogetur, fi fua D. uere quéat effari, aut alius quifquamfide dignu3teftari,nobis haudinfeqs aîiquid literaruni uel minimam ill J us ficlæ confpirationis partem apud nos uel circà noscompertameflc.priufquamhue atqjillucexemplar fadiofiac faifîfœdecis ab alien is uidelicet in periculum nofirum atqj infamia adinuenti uclexcogitati,mitceretur? fi inqua hoc fiat diduritum fumus fatebimurq^ ingenue Luthernm in nos nihil indignum co^s mififle.quodnoftramexcufationemfrigidiflimam appellariuoi Juerit«Sinautem?honoris noftriratio amp;nbsp;necelïîtudo tunc edicerc cogit? Lutherum frigidiiïîmum uaniiEmumqjpotius nugonem lutherusfr'i) efle.qualemnunquam uidimus.Se quifuismendaci^scaloremaut nili uigorem foliditatem fuppeditare nequeat.qui deniq) temere 8i ahfqj ullarationefeuetiam neccfiitate ijfdem uhiq) permixtim uti nelit.Quoniam uero degenio quodamfibifamiliariuelfpirituglo tietur, quen? etiam confccranei fui actribuonc, uerifEmum efio huncnon efle aliquem cuius infpiratuueritatem a mendacio in«: tcrnbfcere,8(f uiciffimedodusfit.quinpotiusediuerfo. Etidcir«» couerifiimam noftramexcufationem interpretaridebuitaeno^ minare mendacium ^impofturam. Déclarai nempe Apologiam,' quafi confefiionem initi foederis* Ex quo fane indagatu facile eft, quammultis huiufmodi mendofis Scmalium fenfuma genuino detortis 8c deprauatis interpretationibus facrorum bibliorum, , maxime uero fimpliciores defraudauerit,tnculcando 8c perfuas dendo quafi ipfiftîmæueritaticonfonas. Cumq, pollicitus fit,HP ftoriam Ecclefiafticam contexere de rebus mirabihbus fub Euans gelium fuum geftis.fanepoterit hoc fuum figmentum dlisinferere ôcadüccre.quippe quodiftiufmodifit ut nouumfit Sc mirabilefas tisfplendidiusq? mendacium^quodetiam ornamentura nonexP guumnecuulgarcjimo maximum carilïïmumçf, addet hifioriæi Adhæc fi ueridici fpiritus dudu regeretur, is utique multis indiens Tierifimilioribus,qu2 etiamnum natufahfagacitatequada cognof cuntur, jpfum inftruxiflet, unde difcere uiciffim potuiifct foedus illud conftdum mertimefte fucumjfallaciamatquemcndacium.-

Præfertim exipfo ftilo) ficuti ins,amp;ciimprimis Canonicum fîüc diuinum clariffîme docebif? Fieri tarnen poteft, ut ex quo Luthci rus omneiuspromifcue exufljt, eidem quoqj donum difcretionia amp;nbsp;prudentiæ merito fit ablatum.

Etfi uero multis modis falfum huiufmodifæpe memoratum fœdusefleanimaduertiliceat, uiolat tarnen illudipfum præcjpuegt; legiæ Maieftatis per Hungariam amp;nbsp;Bobemiam titulum primariu, quæ fe iampridem R.egem Hungariæ fcriptis ediderat* Nunc aus tern in ifto figmento titulus tantum in Bohemos ditionem ffgni* ficans.ei tributus cil^Præterea inclyta Regis Maieftas non confue uit maioresfuos Hungariæ BohemiæcpRegesnfdem titulis cons decorare.quibusfoïent proceresalij, uerumipfa potius Serenifï?s mura ac RegemLudouicum fratrem nominare folitaeft. Quod non modo circa RegiamMaieftatem non obferuatum uidemus, uerumetiam amp;in casteris omnium Eledorumprincipumqjreccn fendis titulis, ac perinde Inclytæ recordationis, RexLudouicus» Clementiffîmus Dominus.cæterorum Principum more nuncupa tusicontra leges archigrammatæi iiue ut loquuntur Cancellariæ.

Tertio inhifce uerbisac titulis uidelicet.Clementiflimo fimullt; ac Dileóto Domino noftro.fratri.acgratiofo Domino amp;c. Ordo legitimus fcrinn ipGus neutiquam Gbiconftat? quin fiiuxtaperfo^ narurn (latum CæfareaMaieftascompellari debuiflet,multo alitec innoftris archiuis fcriptumfuiflcc.adhuncmodunimirum ; Nos ftro diledo Domino fratri.gratiofo ac Clementiffimo Doraino*

Quarto SaxoniæPrincipesDuringiamipfam Mifniæ antepos ncrcfolentjquod no modo negledura uidemus,quinetiam non^ nunquam immutacura.

C^into propter incurGones amp;inuafiones militates plus infii» mulati fumusquam alioquiduo ucl tres alfj, unde facili negocio quiuiscommcntum cxplorare potuit falfum eGe.

SextOiRegiaMaieGas per Hungariam atqj Bobemiam, nun^ arrogauit Gbi, ut noftram perfonam fuum Principem quaG fubdi turn nominaret,queraadmodum in prodito nuperGgmentofaélS uidemus.Ex quo rurfus manifeftariæ falGtatisillud conuincitur.

Septimo cunótis manifeGiGîmum eft, StorcAauiam amp;nbsp;Baskan uiam non eGe principatus.at duo tantum eGe dominia.in qui nul* lam maioresnoftri Eledores Saxoniæ, iurifdiólionem intra an* nosuigintihabuere. Qua tarnen GcpoGta funt, ut amp;nbsp;citera men* dacia» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Odauo,

Olt;3:auo,Cum ambobusBrunfuicorum DucibüS tradaremus amp;c.Qum tarnen liquidum lit Ericbum Ducem Brunfuicen.eodem ternpore,quo nos.BreÛæ fuifle.ldcirco fî quippiam tianfigendum nobisfuperfuiflet,ipfe utiqjnobifcum profedtionem confecifleti ,

Ex,his itaqjfingulis (quot;turn uero maxime quod incertonomi^ ne res quad geftæ confcriptæ fint, nee fccus exhibits quam fi ipfi exhibitores uel collatores coram fuiflenQquam plurimis diui^ nandipariterq; ftatuendiratio data eft,quodnimiromhæc nobis , pbicviaamp;impoiïtaconfoederatio, nihil prorfum lïtqüam uanif* fimumquoddam figmentum»

‘ Nihilominus Lutherus ipfe,inftinciü genij fui fcribere non uè retur huiufmodi quidjn Principcm fuum tentatum effe, fed ut iJlos (quosfcilicetfocderisincufaópudcat,oportere, ‘

Negeturlicetgt;excufetur,uelfingaturgt; ipfum tarnen certinïme feiteJioc foedus non efle uanum aliquid aut chimsram poctiram,

Qtucunqï gloriatur quiequam fefeite, prsfertim cum ipfefibi iljiusreieertam feientiam attribuic, deberet faneisrationemeuis j^^atiofanf fà dentem alhgnare, unde talem cognitioné aeeepilTet, riempequod tis euidens ipfeproprfls oculis oidiiTet.uelaudiflet.aut deniqj ad minus.a duo bus fide fincera narrantibus.qui uel audilTenf^uel uidilTent. Nune autem fieri poteft.utLuthcrus huiufmodi commenturauiderif? uelaudferit componi, fortafleut etiam quadam ex parte ipfemet compofueribaucadhoeconülium dederit.ae fiequidefn eredibile forceumhisquafi medijsin eognitionem initæ cohfpÏrationis ue nilTe. Mee tarnen ideo dieimus mox concedendum elfe, hoe nilï priustributamfibihae de re eognitionem uel etiam experientia, firmisfideqj multa dignisrationibus probarit, quæ ununquenque ad aliquod iftiufmodi tefiimonium æquanimiter permouere des berenuquodeç uel fie in reifidem ut gefia erabhane feripto mans date coadus fit,Vel alioqui huiufee rei gratia redargutioncm uel contradidionem elFieiatjipfamqj ueritatem tam aperte profiteas tut amp;nbsp;düFufe explieet.quamfuum ipfius mendaeium.quod etiam cöfidi foederis caufa iple nosfalfo dctulerit, non eoade, fedfuapte , fponte,non errore, fed deftinata uoluntate,compertumque ha* buerit.uaniffîmum efie,ehimeram eonfidam, amp;nbsp;unum mendaeio^ rum maximum,neq? nominàtumnequeauditumantea^Quod ni* CfeceritjUo poflumusetiam ipfiusanimumplusineendere,quani Xn innoftra fadumeft excufatione,lieetut aitfrigidifiïma,firnulac nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;../v?

deeodicenduß) fcribendumq; nobis reftat,quod impudensilîc n47DHquot;°(gt;; Monachusadmcntiatur nobis, tanquam peruerfus aliquis, infa^: orgius Luthen iTiJS ÖeperfidüS ncbulo.qucmadmodum eadcm illanoftra uidclisä yamcofiilar. cctcxeufatioOb ipfo.ficsftimataacfifrigidiiïïmaforctjcompïu^ xesquihuiüs foederiscaufa, rationibusnos uacuos dimittere noss lint,perccllit,amp; confcios reddit.

NecunquamDeo uolentecompcrictur quihanc obliteretaof tollat,quo confidum fœdus uerum efle dcnionftret, aut ut noftri caufaaliquando ineo componendo laboratura effe comprobct;», futuruseft nemo.

Et cum Lutherus ipfe deinccpsportentum fatis mirabile dicaC foedus illudefle, decuifiTet magis acfatius ilJifuiflct?fipenicius dcä gociumdifcuflîïTct.quam quod tam audader^prætergrelTa omnia noftrö conftanti amp;nbsp;inuidanegationc?mendacium manifcfliffîmiî nobis affingerct.Nam certo feiens rem aliter fe habere ac ipfe fuia perfuadeat, falfom nihilominusacirritum plane abfurdumqj test ftimonium in nosproferrchbuit.Qimd etiam infolida plane amp;nbsp;in* difeufla rationeconfirmarenititur^dicensjToti orbi manifeftum effe.quod nos cæteriqj in conffdofoederepromulgatbrem huiufia modip31am,expropofito,confilio,mandato,omniq)diligcnciaha denus comraififlemus,amp; adhuccommittimus.

Cæterum cum in hac didionefTale uel huiufmodij fignificc* tur,quaff per relationera quandam, ratio confoederationis, quo modo amp;nbsp;utitur,nihil minuseff, quam quod illaconfoederatio niä mirura eiaffing3tur,auc non niff ut clarius dicam,iniuffepofifft affs fcribi.

Nec aliquis raorfalium eft in uniuerfo terrarum orbe,qui libci leatqpconftantereflferiamp;profcrrepoffî'tjquodipfî noftris cogna*_ tisGue Eledori Saxoniae.fiucHaflîæ Lantgrauio, maleuolum anw mum aut etiam amarum affedum?ficuti confaderatio nobis affcri

cjPhißoriof nuo efficituraliquos tanquam confidiroeaerisconLciosnotariat* ' 9“® redargui.Ac merito quidem Lutherum tarnpuctiliscofequengt;.

Sopen'os jpffmet Luthero fatis multas efficaces ràtïoâs nes dedimus, propter quas hadenus peruerfam fuam dodrinam pro ucro Chrifti ßuangeh'oiuel quod hoc etiam illi debeatur^cxw ftimare minime ohferuareqjpotufmusiCuifane maiorem nobis anfatn Cupradidu fuum mendaciu prabaic.ut nimir um priori no^ ftræfententiæiniïllamusac inhæreamus.Nam ufqjmodoexfcri^’ ptura facraaflequincutiquampotüimus Chriftum conferuatorê noftrumaliquotam publico amp;nbsp;infîgni halophanta adapodoliciï munusufumefle.aut etiam per hune decreuiffie Euangelium an^ nunciare.amp;diuulgarepopulo. Quare iî Luther us deincepsin fua EpidolaEuangeliumChriftiputcGæqueuerumeft Sccredibileqd nobis attribuit,qua/î nos uidelicetabolitioneillius Euangeli) fua^s uiter ferrequeamus.atq) aliud,quo nobis conffdum fœdus impu tat,aut nos iftius reos dcccrnit.Simili quoq) procacia confidisque mcndactjs antea nobisimpegit Euangel^ renunciationem,ac alias fæpeuan'js conuitfjsnostraduxit. Arbitrabamuraute eumfemel cupiditateac defiderio malignandi fatiandum fore, Scceflaturum quandoq, a cauillis amp;nbsp;fatyricis illis morfîbus. Verum cauillandi nem facerc non uuIftDeinde uero quod in eadem ilia epiftola,gra5 €3 quædam contumeliofa fatis ut acccpimus,3dmifcueric,tancuna demrationishabet,3ciïhisipfenostaxaric,uindidam aDeo exi« gens,qui fie in nostanqftultiiïimosomniü dcfæuiatîCuiufmodi folet et ia efle Euangeli) [ai gratis,inâalgenda,Si benedidio» Pots loexEuangelio Chriftiaut etiam ex adis Apoftolorum talem ©minandifiuepræcandiconfuctudinemnondû didicimus. Aliud fane præftantius amp;nbsp;falubrius Deo committere Lutherus debuiflet. Nam uulgo dicimus Deus neminem perdere uult,quare nec in ali# quem furorem excrcere,hoc cnim eft fæuire. Ne(j uero ipfi nobis fingularem aliq fapientiamquandoij arrogauimus aut oftentaui# mas.InftultitiamauteraLutherusnunqDeo uolente?nos præci^ pites dabit,nec committee ut mcndaciura cuius nos inffmulat.Gne proteftatione feramus,quando mains aliquid pignerari tentât,qua fua tefteturcôfcientia.aut ratio pferibat. Qi^ eu fit hominis ipfîus cariflîmü pignus amp;nbsp;ornamentü optirau,quale iam in Luthero me# dax inuentum eft,Ce ut præ nimio faftu,inuidi3,amp; emulatione, uel potiusamaroquodâ zelo, nonpoCîcno mendaciu internofeere, quinpotiusqnamprimû fuo ^pofito accommodû uidet,^ ipfiftw maueritatc dimulgat.quo modo noniû citraultraq) rationis fuas didaraen pignerari uelitî nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O iq Pr«#

Præcereampuetnos quodipfe orationesfuasiadjtet, amp;inf)S cumfaftuquodam glorïctur. CcitcGpronutti Cvo atquercnutu ageretur.plusfane uïrium periüria ipfÏüs, Ijt/gia/maîedidiones, Sc orationes ufque none acccpi{rent,amp; maiores fane operationes edi0 diffent atque ædiderunt.

Alios indem amp;nbsp;nosin fuacpiilolahomicidas infatiabilcsfan» guifugas appcllitat, gui deiïdcrent in Germania uidere fanguino== Jentam cladcm, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Si'fitCdtbolù nbsp;nbsp;nbsp;Quit ns fane uerbis nccdum potnimus pacificum iilndEnange^

«riipnnfipü lium chriftiapudeum confeq.ui,fed quod noftrummagisfangum ««fm Lutbo nem Scpcrniciem fitiat. Qtiia ueto feimbeciliiore Deogratia buic Tduori'^noruf cxtinguendæ fin expcritur.nontarnenpræcibusipfefuisconHdif, lt;i4î«piHjcon; licet trafo nice eafdem uenditet.quinpotiusPrincipibusquibufdS, quos fibi députât fuis molitionibns praffîdium allaturos. Hi qui fupflicationit fint.Sc quos poffe iudicat,compertum ipfe habet, Speramusali^ quando futurum quodhiipG.difcent, cuiusingenn fit illc, Si quod raendacium ipfius redius expericntur.Nec intereatamen horrebi* mus, aut metu expallefcemus nedeferto noftro propofitô.fedæ ipfius adhæream us. Pro indubitato autem habemus,ac firmam de omnibus ac fingulis principibusfpempromittimus.quod ipforô nemo ab homme iniquo amp;nbsp;dolofo ad res nefarias tranferri atqüc feducileuiterfepermittet, EfFiciemus Deofauente, ne forte ipfTs occafionem fuggeramus machinandi huiufeemodi ahquid, quale futurum ab illisfperat Luthcrus,fcd ut nos quibufuis fie accommo demus,ne quodnobis obgannit.exprobrctur autuerum eflèiu* dicetur.adeoqueipfa reiueritatc ab aceufatione nos uiciflîm excu fare ualcamus.Eo prorfus nofira obfequiofa amp;nbsp;benigna tendit de* præcatio.clemens infinuatio ac blanda petitio, citra omnem uideJi cet aflentationéjcupicntcs amp;nbsp;obteftantes omnes amp;nbsp;fingulos* unun* quenqj pro fuo ftatu.ncMartino Luthero faltem in eo quod nobis mentitameöfpirationem impingit.acquiefcat, nee fidem ullam ad:3 bibeat.fed omni contentione ac fufpicione uacuos dimittere uelit, Lutherum quoqj talem cenfcre.ut decet eum cenferi.qui oppigno* rataconfeientiæ fuæ certitudinehuiufmodimanifefiilïîmû figraen tum,falfumque tefl:imonium,abfqueomniratione ueraatquefifs maprotulit aeferipto porrexit«De quo officiofeac perlibenterbe* nemereri de omnibus cupimus cum gratia, omnique bonacom* pcnfacionc,amp; agnitione.In quorum fidem amp;nbsp;tcfiimonium.figilfu noficum

Anno Domini amp;c.xxvin. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ,

Quoniara uero tarn confnfc.obiterqjhanc rem utinarratum eftjgeitam reccnfeat quoq) Sleidanusipfe.ftudeatqj populo inculca slfidAhui. xe acperfuadere, quafl inpaótoillo ementito aótum aliquidano«» bis eflet.ea propter hac apologia co tepore paflim ac publice typis excufam cnucleadæ defenfandæqjucritatisgr3tia,hicinferuimusi

Nee tarnen credibile eft Sleidanu ueram amp;nbsp;inuidam illam apo logiamfeuexcufationem nolegifte, exquoalioquin omne idqd Gatholicis aduerfari uidcrec.tam diligenter amp;nbsp;ornate deferipferit.

ANno inftauratæfaîutisbumanæ,M.D.xxix. tântaaquarum An,1^2^, ' E.omæ in Campo floro, xifto uidelicet ciufdem Vrbis inuna j^auderus.

dantiafadacft.utaqua ultra xxx.pedes accrcfceret, ac B.omanen flbus circunquaq) rerum mültarumiaduram inferret.

Eodem anno exundans Oceanus^ multas amp;nbsp;ciuitates 8cpagog ac magnamdeniq) Hollandiæ partem, itemqueZelandiæ ScFlana driæ loca non cxigua diluuio fubmerfit.

Exoriebantur etiam hoceodem anno magnæ cöcentionesBa hleæ amp;religioni8permutatio.Dicncmpc odauo Februari), multi tibirefert in CænobioFrancifcano^conuenerunt,Sen3tô adeuntpo ftulatûut quotquotex Senatorio ordine prifeæ religionidediti eflsnt.exauthorentur.Publicö ibidem locQ ftuc forum in fuQ co« modum occupant.Sub uefpera Senatus illis rcfpondit.placere qui* dem ut biquos fubmoueripoftulant.deiriceps cü nimirö de nego^ chs religionis confulcandö deffniendumq^ foret,in confiliû no ada hibeantur nee admittâtur, in cætcris ücro.locû gradumq; priftinû feruent.Tuncmagiscongregata plebs irritaturacreludat, portas ac turres armis inuadit, uallü obi)cit, cxcubiasftatasagunt, more caftrenG.Poftero dein dieparsciuiuminædem primariâferccipit,’ oês imagines humifternit,indeq5^cedensfimili modo in ali)s tem plisfefe gerit.Mittunt itaqj aliquot e Senatu ad copcfccndam Scfe* dandâ ipfoç; proteruiâ.qbusplebei obiiciût: Hoc de quo uos iama diu dehberaftis.nos una hora fumus cxequuti.Plcriqj uero e Ma^ giftratu in oïbusplebi aflentiunt.Duodecimfenatorcsq primas te# nebant.de gtadu ut injpuetbio deijciuntj'nCiuitatc 8c circûquacp P lerritoriû Bafilien.antiqua SeCatholicareirgio abrogat.C^ibus lâ trâlaitis læti domû ^libec fuâ rediere ciues.qa uotis potiti elfent.*

'Tertio poft Læc die qnando cineres bencdici in EccJefta ac populo in fronte ad ftgnum crucis interi confuetütn cft, imaginesclia gno fabricatasarripiuntpac paupenbus diftribnuntu'nufum coa quendi cibos.llico ingens murmur amp;nbsp;commotio inter ægenos fu^ Icitatur.qujfqjadpugnosraperecertabat. QuaexrefadumeftjUC omnesillæimaginesligneæinfafccs nouem rcdaâ:æ,antc Bafîlii* cara ad cinercs üfcp exurerentur,

ConiiHórwm Infüpcr hoc anno fub initiura lanuarrj Cæfar comitiorû diem bicsspirfft Spiræ in dixit, quæ tame no priusqcircitercaledas Aprileis incho lebratur. antur.Principes acordines Imper^ aderat frequentes admodum, amp;nbsp;Saxoniæ Dux Elelt;äor,Pbilippum Mdanebtonem eo fecuni ‘ perduxerat. Hocigitur pado dereligioniscaufatradari ceptum eft,Eerdinandus quoqj amp;nbsp;collegægt;oppidanas legationcs die quin* to Aprilis feorfum adfe acccrfiiiiubet:qu3Sgrauiter reprehendit, eo quod contra mandatura Cæfarcæ Maieftatis plura co mmutaf* fent, tarnen cum adhortatione, quo uidelicet fefe reliquis ïtegni ftatibusconforment,ne peripforum fubdudione dies comitialis impediatunllliuerotcftabantur feconcordiæ tenen' defidcrio, ac uelle Cæfariscaufa quæuis præftare.deniqj iudicio oecumenici Co* cil4 perlibenterfefubmittereuclle.

Pofteaueroquam illæ duænationisHcIueticæ ciuitates,Tigui rum uidelicet, ôc Berna,areligione,ut didu eft, defeciiTcnt, inie* runtLucernateSjVranipSuici), Vntcruu31dn,amp; Togiani,focdus c5 Rege Fcrdinando.Hisnerape nouitas dogmatum exofa erat.

Clemens Pontifex Maximus.bortatur Principes idibus Apri lis miflb ad hoc Legato loanne Thoma Mirandulano, ad Bellum Turcicum. Licetautem fuperioribus annis multum damni accea pifletj polliccbatur nihilorainusfubfidia omnemque conatum oc CæfareFranciæqj Regeconciliatis.quam primum generale Con* cilium inftauretur^quo tandem Germania^rurfus candem cû alija orbis Chriftiani regnis ampledatur.

Porro Senatus Imperii ante menfes aliquot Eftinga Spiram di mittitur. Cunqj eo Argentinenfes Damclem Mifgium Legatum fuum deftinaftent,repulfam is paiTus cft.nouæ religion is caufa qua fuftinebat, turn etiam propterca qu od ftnem Comitiorum no exi pedaftet. Quod ubirefeiflent aliæ ciuitates.pro Argentinenfibus jntercedebant,amp;Imperii morem obferuari cupiunt. Poft hæc Ia* Cobus Sturmius,qui ad eumCôucntum nomine ciuicatisaderat.

SiaùHoc moJorcpudientur Argentinenfes, non eftquod ulîum deincepsfubfidium Imperium abipHsexpedet.Cætcrum h is oitü* nibusnihiIpromoueruntintcrcefTorcs, nam ipfemec R.cxFerdi* nandusipfis refpondit,quamuisaliam ciuitatemhuicnon diflimi* îcm,quæ Gæfaris etiamnum edido pareret/ummitti debere.

Poftlongam autem de Religione controuerfiam.fuperioris fomitüSpireniïsadiopaucisrepetitur« Dccretû cnim ibidem erat Ar^entinent utquiflt;j in eo quodedidum aCæfarea Maicftate Vuormatiæco* jtitutumconcerneretjficfefcgerat, quofadir3tioncmDeoamp;Cæ== fan reddere poflet. At uero plurim os efle qui hoc ipfo abuterens tur.amp;undiqjhorrcndanouaqj dogmata fub hoc ueluti prætextu defenderent 8i exeufarent. Quare nouum Ht decretum in hanc fen tcntiam.QüicunqîCæfarismandatura hadenus obferuaflent, de* inceps ad Concilium ufque obferucnt, de quo fpem certam Impea tator concédât J amp;nbsp;populum etiam hue aftringant.

Qtu uero alienam dodrinam accepiflent» quam metu feditionis deferere no pofTent, fc in porter um abrtineant. nec aliquid amplius renouent,quoufquc Conciliumhabcatur. Similiter cauereturne dodrinacorum qui fecus atque EccicGa Chrirti profitentur, reci* piatur.neque aboleatur Mirtæ facrirtcium.neç illic ubi nouæ dodri næ femina fparfa ertcnhullum impedimentum prærtent,qui offi* cium Miflæ frequentare uelJent,Catabaptii|is etiam qui tctanice amp;nbsp;n'ordicusfua dogmatatuerentur, capitis poena decernitur,acbo* norumpublicatio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- fioif

MiniftrisquoqueEccIcrtæ iniungitor utiuxtareceptamabEc* clerta interprætationem^Chrirti rtdelibus uerbum Dei annuncient, omiflîs articülis quæ in utranque partem rapi po^çnt,amp; dqbitatio* nem ingerere,quin potiusConciln décréta patienter expedent, Adhæc utconcordiam omnesodinesinter femutuo confoyeant, nec religionisgratia iniuriam in inuieem cxerceant. Portremo ne alter altcrius iubditos infuam lïdem atque tutelam recipiant. Q^ui diuerfum attcntarent.profcriptionis reos haberi, Huic decreto, fc oppofuere Saxo niæ Dux Eledor,Georgius Marchio Brandebur* gicus.Ernertusamp;Francifcus Duces Luneburgen.fratrcs,Lantgra* üiusH3ffî'æ,amp; Princeps Anhaldius,deGdcrantespotius in fufeepta nupera ipforumrcligione perfeucrare, donee nationale Conciliô ' inchoetur aut etiam celebretur.intcrea tame fe nolle aliquid quod jllicreprehenConçdignura iudicetur,aggrcdipromit£unt. Verum

utipG Dccreto fubfcribanf,non decreuiGe,quiancgocium bocad falutem Gngulorum fpcdaret.Palam proteftantur Jeproptereanö pofle confentire*

•Huic autem principum Protcftatiofii,communic3toprius co* Glio, ciuitaces primariæ aliquot fefe adiungût? utputa Argentina, Norenberga.Vima, Conftantia, Rutelinga, Vuinshemium,Mci minga,Lindauia,Campidunum,Hailbrunum,Ifna,VuiGeburg5', NorJinga, Sangallum. Hine aufpicium nominis Proteßantium, non equidem it a celebre ut peruulgatum ,ueluti cxiflimat Slcida:* nus.fed obfcurum,quia formidable, quippe pofieaqnam Hoc no^ menenixum efl,Germania in gfauifUmas commotioncs amp;nbsp;calami tates efl quoqj collapfa.

Difceflerat iam cComitésR.exFerdinandus anteaquamPro teflationemfüfcepiflentilli.Poflbæc formam quandam Appellaa tionisProteftantcsconGciunt.inquarem omnem ordine récitant Decreti comitialiss a quoad Cæfarem prouocant,GmuIac legas tionem adipfumconflituunt.

Pofleaueroquam Rex Galliæ GliorScaufa quosinHifpanijs pax obGdes reliquerac.triflitia conGceretur, nee fatis fœliciter in Italia »«frrCTprf pugn3ret,mutat3 fenfentia.pacifluderc CŒpit.Cüiusreigracia Ca* Arthefiae,Domin3 Margareta Cæfaris amita,8c AloiGaRc

gis mater .multiq? ali) Principes;,!nter quos cn’am Erhardus a Mar ca.Cardinalis amp;nbsp;Præful Leodienfîs, conuentum celebrem agunc, mcnfeqj Augufto fœdera pacis ineunt,redintegrantes amp;nbsp;ftatuentea etiaminterdidum deHereticis : ne uidelicet i)spermittatur in ers: ronea ipforum dodrina progredi.

Cæfarctiam Elt;egem Inferion'Btirgundia donat,modofiîiuni ex illiusfororeLeonoraprocrecfiRcx autem pro Iibertate filios: lum obGdum uigefiescentena milia aureorum numerat.

Subidem tempus Turcarumlmperator Solimannus a loan* Polonum folicitatus,intf objidff. Hnico cum excrcitu per Vngan'am in Auftriam perrexit, amp;nbsp;Viem nam illius Prouinciæ mecropolim,obGdione cingit, diexi^.Se* ptembris. Conaturque fuffoflionibus mania fonditus fubuer^ tere, 8c Gcubi ea fubuertiGet, collatis Ggnis 8c uerGs gladijs des: pugnat. Verum cum Germani milites illic præGdiarij Phw lippo comité Palatino Dnceamp; AnteGgnano uiriliter acftrennuc arma uiresque hoftiumafe depelJerenf,poftridieidus Odobris» te infeda

rc infeâa amp;nbsp;ingîoriusabiit.nonablq? ingenti amp;nbsp;immani tyrannw de.Nam in difceßu mulcaChriftianorum milia parrim fuffocauic, partim in mifcrrimamferuitutera uinótos abduxjt,aquo tande ' Vayuoda, Hungariæ RexBodæ conftituitur.

Eödem anno noua amp;inaudita morbifpecics in Germania graf SuJorÄit^ji^ faricepi'c.Eteniro fudor quidampeftilentialis homines arripuic, amp;nbsp;intra uiginti quatuor boras ita confumpfit» ut aut fpiritum exhala lent.autcertepoft difficilemucneniexudationem.fenfi'mpriftinâ recuperarent fofpitatem. Anteaquam uero huic contagion! op# portunum haben'poterat antidotum, multæ hominum miriades paffîm ac fubita ha’c luee medio rapiebantur^Genus hoc calamito# èlïimi morbi ab Oceano tendens,totam peruagabatur Germania, deglutiensparuo temporisfpacio cumincrcdibili quadam ederi^ tatehomines circunquaqp, utfolet incendium,quodadmodôægre iîftitur« Vulgo diciturAnglicus languor, Quandoquidem anno primo Henrici feptimiKegis Anglorum,qui erat annus aChrifto nato 148ô.cepit hæc infîrmitas Infulanosibidera grauiter diuexa re,amp;quoniamremedium incognitum crat.plurimos incunâan^i tertollebat» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Hoc etiamtempore,parum uini frumentiç, natum eft.fcged nus humanum dum a Deo retrocedunt, amp;nbsp;ipfîus iufia cotemnunt, multis plag is affligitor,ut alias folet iratusmempe pcftilentia. bel^ li8,amp; fame.’Quibus fane tune temporis Germania his omnibusob^ noxiafuic. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Præterea eodem tempore duo tetaniciamp;pertinaceshæretici,Pe clarelachcà trosFliftedios,amp;Adolphus ClarcbachiüS,CoIoniæ Agrippinæ co* prehenfi.poftlongam atq; maturam Virorum doótorum delibe* rationem Sgt;i examinationem, ad tribunal fupremi iudicn perdu* cuntur,amp; fecundum iura damnantur tanquäm contumaces hære* tici,fandern ad patibulum in fauillasrediguntur^ Nam cum erro* iumconuincerencuramp;perfidiæ,cedere ueritati Ecclcfiafticæ no* luerunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Superius a nobis memoratum efl: diflidium illud amp;nbsp;fimultas coiio^uHim quæ inter Lutherö amp;Zvuinglium interCefferat. Vbi uero hæc diu* tius quam toto triennio durafTet^Lantgrauiusinito cum focijs co filio, ßuduit alterum alteri reconcihare, Heluerios quoq) idem ille lequirit, diemqj præfcribit,quô'dôâ:iores utriufq} partis Marpur# gi coqBeniant,acnegocium^ controuerfuni fedate amp;nbsp;amice tranfi*

CLIl; KER.VM. MEMOB.ABILIVM gant Jgitur ex Saxonia mittuntur Lutherus, Melanchcon^ amp;nbsp;ftus Ionas,ex Heluetia Oecolampadius amp;ZvuingIius. Argent« nenfes quoq) Buccrum Slt;Hedionem legant, Noribergcn.dcnique Oiïandrum deftinant.Cum autem inter fe confcntitcnon poiTent in articulum auguftiiïimi Sacrament! aharis,pofitiones aliquot Ec cleGæ Catholicae contrarias paribus uotis ediderunt, quatenus uel ficquippiam determinaflecrederencur. Alias ifthinc difcordes abi* cre,quemadraodö ccc.argumenta quæ Zvuinglius Luthero obic^ cit,amp; econtra fuper ea dilutiones dcfenfionesqj declarant.

Menfeuero odobrianniciufdem, proceresnonnulli amp;opp« danæ uelciuitatumlegationcsZvuabachicomparuerc.

Tune nomine Saxoniæ DucisEledorisStMarchionisBrani dcburgici nouorum dogmatum themata in epitoracn congefta funt.ijfdemqjexhibita feu praeleóla.quo iniïmul omnia amplcäigt; eademque tuen' 8f protegere fc obligent atq) deuoueant.

Etquumnonfatis inter ipfos de fide conucnirec, diuerfasqj quidem contrarias opiniones de Eucharifiico facramento habe* rent, refponderunt Argentinenfes cum Vlmicishuiufmodi nihil in mandatis feie habere. Ac propterea idibus Dccembria aliam \ SmalcaldiæDiætamindicnnt.

Hoc ctiam anno Erafmus Roterodamus,qui Bafilearelida propter rcligionis difFormitatem, Eriburgum feceflerat, opufcu0 Ium editjCuius tituluserat: Contra quofdamquifefe falfo iaótanC Euangelicos. in quo liquido teftatur fc nullum horum nouüTe, qui non euafiflctinfolentior uel deterior. Quodprofedo Argen* • ‘. tinenfium amp;nbsp;Rafilienfium pfeudeuangcliftas grauiter tulerunt» maxime ucro co quodplurimain Bucerumgt;qui defertor eratin* ftituti D.Dominici/cripfiiTct»

Crfroli v.in Eodcm anno ex Hifpanjgs Cæfar mari traiedo Genuam appu^ h't.Indccp nonisNouembris Bononiam eftprofedus»

(oronit Adcuius occurfumuiginti quinqj Cardinales ornatiflimo equi* tatuobuiaraproceflcrunt.Cumq)uixuniusbombardæiadu Cæ* faremobuiumipffshaberentjmulis defeendunt, eumqj pedes reue renter excipiunt.Bononienfesquoq) aggratulaturi tanto Principi comitantur quatuor milibusequitum. Bononiam igitur hoc ap* paratUjhonorificentia amp;nbsp;pompa deducitur Cæfar,quæ tam magni* ficaextitit,8lt;gloiiofa,qualemanteanonuidit Italia« Vchebantuc

'• - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cacapultæ,

Catapulta»,centum^, gerræ,omnes ex ramufculis Laun, extanti bus quoque frondibus. contexts, manibusgeflabantur, duode cim uexilla Germanorum inftrudliflima fequebantur.MuIci quo^ queprocerescat3phradi,quibus duo Cgna præferebantur* unum candidura plane ex purpura damafcena.cui inerat crux rubicunda* Hoc cnirn Eccleiïæ uexillum erat,alterum uero ex auro fuluo amp;nbsp;in medio biceps aquila cernebatur. Numerus catapbradorum fere feptingentos babebat, qui omnea aut lane rnaiori ex parte præcio= fjflimeianthinis.coccinis.aureis, argenteisque ueftibus, alij uillofa purpura croceo colore tinda ornati fulgebant, crißas infurgentes nitenti rutiloque conobabebant.Quos fexcenti fere ftipatores Cæ* fares Maieftatisfubfequebantur,omnesflauisindumenti8 ornati, glauco cæruleoque colore uariegatis,Inter quos Cæfarea Maieftas iaequitabatfub aureo throno feu conopco defuper extenfo, can# dido amp;robuftoconfccnfocaballo, cuius camus, frenum, Seftape# descæteræquepbaîerædeautatæeranuCæfarquoqueacapiteaduf^ que pedes armatus buicinfîdebat,pa]udamentofiuetborace aureo amidus Undone fuperinduda, focraorali denique e purpura, pari^ ter carmafino, byffo amp;nbsp;fîndoçe fulto ac eminente bine inde. Hoc inquam ornatu,hacgloria, tot deniquenobilium equitumproce# lum ScCardinaliura precioGGima fulgentiffima corona undique ftipatus,adlocumpalaiiiperuenit. ,,

Quo cum perueniffet ab cquo defeendit, ac pedes templum in# greditur fub aureo illo conopco.Pontifex Maximus dum fubin# grcditur,honorifice aflurgens.fefetertio adipfiusconfpedumin^ tbnat. OccurricCæfar fie inclinanti Pontifi'ci.geniculatur,pedes, nianus ôtfaciem eiufdcm reuerenter exofculatur.fimulac Pontiff# cem Maximu Gc affatur fermone latino: Sanditati tuæ nunc ad# fum,Pater fandiflime,cuius praefentiara gratulabundo mibi de# fidcrio dudum exoptaui, raeque tuæ Sanlt;äitati fflium deuoÄ iieo, pattem autem ffdei Cbriftianæ futurum,operibusque pro^ miffa uerba prarftabo. Tune Pontifex Kerum aflutgens, uicißs fim tertio adofculatur.ucniam obteftatur,amp; ne pedumexofeu# lationem abomineturpoftulat? neque enim iftudfuafponte fa# âum.quinceremoniîs ita fancitum effe dicit, quum Imperator aliquis Corona inffgniendus eft. Tune tantus perfonuit tubas lurajcitbaratum, tyrapanorum, aliorumque inftru mentor um

CLIIII* REÏtVM MEMORABILIVM clangor,acfi iniudjcium totusorbiseoocanduscflet.Q^ocunque diducebaturouantiumuoccs adfideratolluntur, bene precantes, in hssc verba iViüst Imperator terra marjqji MuIti promifcue,Vi-ri amp;nbsp;muheres tanto triumpbo atgj mclodia præ lætitja illachrimaa tl fiint.Cæfsrea Maieftas Sacculum anreum Pontifici Maximo do natpin quo magnæ auri partes.uulgo Medaijen appellant^continei bantur efFigiem habentes Cæfaris^quaçz præciu m cenfus erat 4000, ducatorum.

Pofthæc fclopiamp; ferpertinæjomnesmacbinæ ad tria milia exos nerantur^Campanæpulfantur.acpyræ triumphales fummo artii ficio in hypetrio ac loco piano exttuoritur.

Paulo ante memorauimus proteflantes folennenuncium ad Cæfareminftituiflc,hiigiturquiin id uacabant, quum Genuarai appuliflcnt, Cæfarisq) reditum ex Hifpanüs comperilTcnt, mo-dis aditum fibi procurabant. Cæfar illis diem duodecimurri Scptembrispræfcribit,mandans,utpetitionemfcrjptocom-muni* cent omilïîs ambagibus quibufcunqj.quandoquidem uarijsgraa uiflîmisq; caufis occupatusefTet.Cumigituradprcftitutum diem compar üiflent, per interpretem illofe hortabatur,ut breuiter abfol uant.Tum ordine cunâareferunt^quæ in Comitijs determinata ciTent .aflerentes fi hæc conffrmentur;magnam inde perturbationc exorituram.ldçirco SaxoniæDux Èledor pronunciaiTet.nec fc nccfuosfubfcripfifle, Deprccabantür interim Cæfarem ipfumnc propterca indignetur,qnin pôtAs'fuamipforum caufam lufcipiat tanquam remneceflari3m,illos'autem donee Concilium cogatuc nihil aliud efle comiflurosjquainjquod Deo fu^qj Maicflati gra* turn fore fperarent. Of abant pr$terea,n for tafle caufa ad ipfum fes eus delatafîtnecredatjfed hancnaffationempotius flde profequî dignetur,nec eis fucccfcat^quoufq, ad plenum feipfos purgafTent» Quoniamuero noïi fatis hæcres uerbisexplicaripoiTet, ad ubcriolt; rem'liflnjs rei cogriifîonerri calamo cætera perflrinxiflent,quemadi rriodumetiam libellis ipforirmrupplicibus cumomnimodeftiaSc fub miiïîbne,fuæ Maieftati iam ckhiberent.

o^^torem refpondît Cæfar. Qnod nimifum petition rrfponfum. neiü ipforum infellexiflet^fimulaCdccreuiflcthuiusreigratia con* filium mire cum fuisjamp;refponderequodreâumuideretur.

i Pofthæc die uidelicetxiq.OÄöbris refpondit feripto Cæfar, de ’ aélione totaSpirenfijamp;decreto ibidem deflnito a fratreFerdinart doRc/

do Rege, eiufque focrjs,prias fepercepifle, quäfn ipfladaenifTenc teftatur. At uero non mediocriter difcordiam fibi dolcre, quippe quæ multam malorumincommodorumqjpeperifret,cunq;intea! lea muncrisfaifîthuiufcemodi præcaaercj ne horum qajppiam eueniat, uel fane fi eucniat, corrigere, idcirco multum grauiterqj cum fuis confiliarfis fe deliberafTcjatque it a compertum habere,de# crctum illudeo deuergere^nequid deinceps innoaetur, nccullis poftmodum Ceâis iocus {ît, cuJufmodî nunc fubintrodudræ fint complures,amp; quidem oppido diræ, infaper ut pax amp;nbsp;concordia per Imperium recuperetur,amp; oL id Saxoniæ principem Ôi conger rones merit o debuifle his omnibus confentire, quoniam amp;nbsp;fibi alfjsqae principibus falutemanimæ amp;confcientiæ fercnitatem non minusefl'e cordi quam illis, neqj minus cuperefe concilium quam illi.ordinandæ reipublicæ caufa, quod alioquiconcilium non ad= modum necefiarium uideripoflet/altem fi ea quæ unanimi afien^ fudéfinira funt, ualerent,fi deniqueillud omnium ordinum cal-culo Vuormatiæ fuperioribus annis confirmatu decretura amp;nbsp;huic per fe adiundum mandatum obferuaretur, quemadmodum 8c ipfipariterconfiteantureiufmodi decrctafirma efie debere atquc adco rata.Quæ cum ita fint,tum quia confuetudine receptum fir, at quod fanior maiorque pars ordinum Imperij fancijt.nepaucios ribus aliquot conuellere liceat. Quocircafe datis sd Saxoniæ Du^ ccîîi lïledtorera fociosque literis.raandafie? quo conftitutum Des cretum feruent,nec uiolent/ed huic pro ea fide qua ôf fibiamp;Impe^ rio afiridi funt» modis omnibus obfecundent.alias namque futu^ rum.ut ad indicium authoritatis amp;nbsp;exemplum aîiorum.grauitcc in eos ipfos animaduertat : exiftimare autem has fuasliteras dlis redditas efic.uel propedicm reddendas,amp; opéré præfiituros, quod fieri raandaueritjidfane quam gratifiîmum fibi fore, equidem hoc maximetempore.quum certiflîme dcnuncictur,Turcam Chri^ ftianinorainisinfenfifiTmum aducrfarium.iam in Vngariam pro* grclTum,omnibus uiribuspetcreGermaniam^hac uidelicetdccau fa ualdeopuseffc domeftica ilia concordia,quoniamquidemut pro Turcicobcllo altjsque ufibus Impern pecuniam amp;foppetia3 illi conférant ,nifi tarnen unanimes cxifiant,nifi pax amp;nbsp;beneuolcn^ tia inter oranes Imperi) gradus habeatur,nihil quicquam utihgt; ter contra tantum hoftempofle expendi aut geri ;ncc enim 3gi

dcuna faïtcmaliaqj prouincia, fedtotumbunc CFrifiiancrn oiaf bem, potiffïmfi autemGermaniam.ncqj coniogcs folum^uxorcs atqj fortunas uniuf'cuiufqoe.fed fidem.religionetr? fed leges oms ncs.ßf quicquid deniquc charum prorfus cfle potefl,jn præfent]fïîgt; mum pcncülumarn'pijiam ergo reßftcndum illi.coiundjs animia uinbüsqbaut hæc tam horreda.tam dira,tamqjpericulofa pariter* incontanter cxpedanda : quodfinulla reßaret caufa alia,tarnen hancpræfertim ob caufamjillosdeba-eomnemfuumconatumad fanioris maiorisqucpartis ordinum Imperi) ucluntatcm lefeite, acproindc petere fe denuo atque man dare, quatcnua conßituto de creto obtcmpercnt,Ccut amp;nbsp;caicri flatus impeimqui fane non mis: nus atque ipflrcbgionem uitamque fuam approbate Deo deflde* rent, fimuJtatequoque omni fepofiia, amp;nbsp;djlfcnfione,deliberent inter fe cum alfls atqï décernant,quo pado fratriFerdinando Re# gifubfldia dcflincntur.quibufue modisTurcarumimmanitas re* lundi queac, amp;nbsp;ita cohiberi, ne latJus arque diutius graflctur. His itidemderebusfecoram cum Pontificc tradaturum, quo nimii rum amp;nbsp;truculcntrflï'musillebofiisabigaturjtotumq) rebgionisnc# gocium adgloriamDei, amp;nbsp;communem omnium prolperitatcm dirigatur,GmuIacrebus pei Italiam fedatis^prirao ctiamnum tem# pore oira ornnem omnejq? copias in Turcam uelle fe cóferre. It ar quefperare, illos periculoru amplitudine pondcrata,præflituioSj, quod alias pro officio dcbeant».

Eoigilur datorcfponfo:»Iegatbcum legiflent appellationemr ficut erat confcripta, tradunt Alexandro Schueifbb,teflibus in cam rem.ut fierifobtum eft, aflumptisllleuero primum rennuit, at tandem re cipic, 8cCæfaricxhibct,eodemqj die poft meridiem redit,amp;rcliquofermoneabfoluto, C«farcm mandarc ait, nedi* xierforium egrediantur.nequjcquamfuis fcripto coramuniccnt, ncqucra efuis aliquo dimitianr? donee aliudrenunciet, poena ca^ picis amp;nbsp;bonorum indida,fi fccusftciant. Huius rej Michael Cade# nus ilico fades certior,rem omnem Senatui Norenbergenfi tranf fcribic,8c literas fumraafeftinantiaperferricurat. Ad extremum autem,dfe trigeflmoOdobris.Parmæquo etiam dimifli fuerant» a Nicolao Granuellano nunciatur cis : Etfi exhibitam fibi appclla#! tioncm Caefar ægre ferat» tarnen conccdcre ut domum ad fuoa repetanu

Sub ifluJ tempos Cæfar miffisinGcrmaniam b'tens âie xxù lanuar^, dicm Comitiale A uguftæ ad diemoétaoum Aprîlispræ fcribit.religionispræcipuc, amp;nbsp;belli Turcici gratia. Sexto pofth’æc calendas Marti), fomma magniHcêtia atq? gloria a Pontificc maxi mo imperialicorona fait infignitas. Nam ex ipfiusPalatio præfelt; rcbatur eide in gladius uagina ornatiflïma margaritis amp;ali)S uion* nibuspræciofinîmis auro inclufîsperpolita« Sceptrum quocj, ÎX malum aurcü,aureaqj coronaferreo circino fuffulta. TumCæfa» rea Maicftas médius inter duos Cardinales proccfTir, amp;nbsp;cumin tes plum efTct intrcdudus ante primariû alt3rc,adpcdes onius Cardi* nalis ibidem procumbens.folitum iufiurandum præftare dcbebat. Quo quidem iam præftito, in dextro eiusbrachio amp;nbsp;intermedias fcapulas facrato inungitur oleo. Poftbæc apparuitClemens Pon^^ tifex.plurimisconcomitatus cardinalibus.ôc ercdâ fibicathcdrana cmincntiorem côfccndit, ita ut ilia in qua Catfarea Maicftas fccus apCum fcdcbat dcmifli'or uiderctur. Dum caniturEpiftoîa, ex.ca^r thedrafua defiliensCæfar.ad Summipontificispcdcsfcfeproftcrs nir. Qui imperialem gladiû cximit.Cæfari porrigit, Si porieéivm. inpræciofam illam recôdicuaginam.quo deniqjCæfatcmpræcins gît. Hoc itaq; præcindus Cæfar.cundcmcxtrahit ac tertio in ter* lamffgit.amp;eleuando uiciiTim in altû uibrat.Deindc corona a Pon* tificeredimitur, feeptto donatur amp;nbsp;aoreo malo.cû multispræcati* onibus amp;benedidionibuslt;Dccantato iâ Euangclio.Cæfarca Mas ieftasad altare perducitur,illic duodccim ducatosduplicesproims pcrialifua magnificentia offert. Intérim quo Agnus Dcifolennis ter intonabatur, iterum atq) iterom affurgens Cæfar, Pontifïccm reucrenter adofculatur, amp;com municaturus facratiflimam Eueba* liftiam adqt altare. Abfoluto Miffæ facriHcio,Pontifex amp;nbsp;Impcra# torædcmfanétâpariteregrcflï, quifqjin fuam rcdi)t inde curiam.

Die poftnæc xxiiij. Februari), tamta pompa atq) triumpho in* auguratio pofterior pada cft,ut deferibiuixpofTit.Initio têplum ipfumauleis praeciofiffîmis ôtincomparabilibusondiq? coftratum fuit.Extabat quoqj menianum quafi ponsquidam per quod com* mode ex aula in templum dcfccderctur affabre fatäum, arboribus frôdibufqgt; obdudû, cum fuis antepagmetis, Cæfar itaep per illud defccnfutus,amp; paffibus aliquot præccflîflcf, poft ipfum difrumpis turpars magna in fpacio circitertres pafTus.plurimiq; ex ip{îusftis= patoribusfimulcorruerunt, ut etiâ aliquot damnum acccpcrint.

In area duo Leoncscreâi eranc, in quorum medio Aquila Ei# ceps cofpicicb3tor,ex rodris fluebac rubru uinum, amp;nbsp;albû.Proxi# me bos integer corrcbatur, diftetus apro,3gno, multisq) pdicjbus, C3pis,pauonibus amp;diuerfigenens uolatihbus.quorû chnftæ feues tiam capita extra diftcntum ilium uentrcmprominebât.Q^uæ quis dem omnia difcerpta funt. Etpoftinaugurationem lautiflTroum cunâispromifcue conyiuium indrudum ed.

Inhac eadem areaL3nciarnmilliamp; odingenti.Hifpaniquo«^ mille Scquingcnti in ordine militare collocati ctat,amp;in circuitu m# getiores catapultæ poGtæ^Podea aflurapt^ Pötifex in fedé purpura damafcena obduda auratifq)nodis ornata.illucaduodecim vizis baivJ3tur,(iip3tüscizcünqua(i}sfaismini(lrisintemp1ûvCq^,tm3gna ‘ cum fplendore deportatur,trina ilia corona rcdimitus craGcâtorca aderantamp;luforcsuocibüs organisqjfuauifliraemodulâtes.Dodo# res.Scribæ.Canonici confcrtiffîmo numéro præccdebantamp;fcquei» bantuhDcindc fexaginta quatuor Epifcopi^Cardinales uigintbor^i dine ccremonqs decentidîmis, infulati ornamctis faccrdota# libus indutj procedcbat. Qups e ucdigio fcquebatut Cæfar eu cen^ lum fatrapis Hifpaniæ, qui uedibus deauratis, prateioEdîmis mar# garitisamp;gemmisconfcrtisfplcndcbant. Horum quoqjpcdjflcqui IX caculæ.alq aurcis, ali)biflîhis, ali) deniqj fericisindvtierâtj’ta ut mbil no prœciofum in æquitatu in ueditu uidides, nihil defidcrarc-potuides admaiusornamentu amp;triumphum. Omniatamnitide tara® opulente pcrfïciebantur,ut nihil fupra.Medius ic inter duos Carmnales Oæfar, amidus tunica aurea,fimbriâ habêtercuulfara amp;nbsp;clauatam. Hiigitur Imperatorein facellumquoddam adducut, ac denuo iuramentum ab eo excipiunt * Deinde facra dola indutus ue]tunicafacerdotalipotius, inSacerdotemmore antiquoamp;fos litoinungitur, Necmorapodhæcinunoaliquo facellonouohas bitu induitur? amp;nbsp;in medio templigeniculatur repetens confuetum iufiurandumChridianæ due Romanas Eccîefiæ pradandum. Cæ* farcin terramprodrato,Sandidimum trinitatisnomêdiuorums que omnium inuocari ceptum cd, amp;nbsp;præcari f ut in litanris foleQ OraproeoN. Podhæcadaltareprogreditur, ôccum flexisgeni* bus orationcm fuara compIeuidct.Pontifi’ccm iterum 3dit,corani quo rcuerenter fcfc ad terram ufq;, inclinât. IndcdigreiTus in Sa=® cellum,fände iurat, fe amp;nbsp;Chridi Euangclium amp;EccleGam defenfu* lum amp;nbsp;opitulaturô: Sicqj in Diaconq gradum fufeeptus ed Cæfar.

Tam îcneatorca tubisperfonucrunc, amp;nbsp;poflquam aJ Ponti’ficem ' tcniflet, Comea Naflauicnfîscoronam reuerentcr recjpiens depo^ nibnudatoquecapitc Cæfarprocumbithami adpedesPontifîcis, amp;nbsp;accepta benedicâionc feflum abi^f» Tune ornamenta ilJa quatua or cariflima^Sceptrum,malum aureum, gladius^ atqj corona alta* ,ri imponuntur. Dumqj Epiftola canenda foret,in chorum produ* citur coram Poncifice, quigladium ïpfi porrigcns.Ceeo præcingit, euaginat. amp;nbsp;trim’a uicibus mucronem in terram figit.totidemquc uicibus in aérera uibrac. Deinde raultis ceremonijs,corona caput Cæfariscingit.quæ magno utiquepræcioconftiterat* Tuncruri fusconcentum eft tubis. Poftbæc aureo malo feeptroque Cæfat ■identidem donatur,amp;quum fe reuerentcr uerfus PontiÏÏcem in* clinaflec» in pedes reduscrigitur. Dum Euangeliû’canendi terapui adeflet, omnibus ornamentisfc exuit, quibus in terram abiedis, leuiticauefte indukur,ficque3d Pontiffccmoeniens manusjipj! fius reuerentcr cxofculatur, pcft quem ctiam gcnicuIatur.Etfada confecrationc, amp;nbsp;ad ofculum pacis miflacompléta,Pontiffeem of* culo dign3tor,fîrailiter amp;nbsp;omnes cardinalesfecerc, Moxquead genua fe componitÇœfar,atfacrofandam cuchariftiam digne tclt; uerenterque excipiat,amp; poft communioncra ambæ ipfîos mais nus lotæ fünf.

Expletis miftarura folcnnrjs, publica fupplic3tio,coeto cardinal îium ampliiïîrao 8lt;cundis Ecclelîæ ordinibusfrequentanda inftii tuitur. Cum autem Poncifex,8; Imperator ad ucftibulum templt prodfjirent.cquijduo turcici tenebâtur.utin uno fummus Ponti* fcx, in altero Cæfar equitarct. Hic ergo Pontifîcem ad defttnatum fibi equum cducit,quera freno corripiens.moderatur.doneccon^ fcendinctpfecundum deinde Cæfar afe en dit. Geftabatut quoque facrofandum auguftiflîmumqueSacraracntumjfub aureo throa no,cui pontifex amp;Cæfarbonorificc adpalatiura ufqueadcquita* bant, ut fîeri uidernus quum procedit Celebris Ecclefiæ obfccratio «îccentiordinedigefta. Hosdeincepsfequebantnr très Angliciaa fturcones feu cquigradarij aurcis phalcris conftrati, poderes fexa agiota quatuor in triumphali illaproceflîone ex auro contextæ uifæfunt ,exceptis alijs nimirum tunicis demiflîoribus, quibus omnesfere nobilioresex auro confedisutebantur, nam fericum, coccum.byirus.amp;purpura.nulliusautfancpcrexiguæ exiftimatio* nis illic eranc. Qux quidem omoia ad gloriara Cæfaris fpedabann

Magnamquoqï nummornm uimnoujterexcuforümpræcoCaîi fans in plebem liberaliter diftribuebac, integros ducatos nee parui præcijnumosplateatim inoccurfantes tuibasd fpergebat. Adædê D.Dominico dicatamCæfareaMaieftas antePontjfieem eqoitaf, pulcherrimis adhibitis eeremonns. Quo eum perueniflet, mul tos €X GalIiæjGcrmaniæ, Burgûdiæ, Hifpaniæ Franciæq) procctibus, équités auratos ibidem créât. Tum demum in aulam»nouotuni equitumfrequentia condecorafus^reuertitur. Confeiliraingenti fragorc concutiturciuitas ex catapultarum exoneratione^tunc mi* litum dimiflæphaJanges^ad diuerforiaamp;fodalitiaicceiTcrunt. Poa ftremo torneamentis» haftiludijs .gnauitcr’decertacum eft ,Ludi thcatralcs, amp;fpedacula quae animos exhilarate , oculos acaures demukerc poflent, paffîm ubique ex^Kcbaatur, Hadenus de inn, augurationeCæfaMS,

• gt;.r IntereaMaieflas Csfarca plurima trad abat inpacificatiod neiiuereconciliationcm Galhæ. Siquidemin aduentufuo reiiia* tusin Italia perturbatus nec fatis tranquilluscrat. Qua in rctana tarn diligentiamexbibuic, ut tandem concitatamnaticncmm ora dtncmfccuritatemquepriftinamrcftitucrc£,partibusaduerfispa(0 Cmreconciliatis Sepaciffeatis

MagiftratusNoribcrgenffsmoxubiliteras illasa Cadeno aca cepifler,Saxonem,Lantgrauiu cætcrosqj collegas cernoresreddic dicxxlllI.Odobris. Habita cófultationc.decrctum eft Scmalcal^ diæ fieticöocntum.fubcxitumNoucmbris. Igiturco ucnerût die dido-»SaxoniæPrimas,ciufqjfiIiusIoannes Fridcricus, Erncftua^ amp;FraacjfcusLuneburgêff s,fratres.PhilippusLantgrauius,Georgi) Brâdeburgenfîsfcnatorcsjciuitates denique Argentoratum^Vlma, INoriberga,Hcilprunum,RuteIinga,Conßätia,IVlemiog3,Cam-podunü.Lindauia.Intereauero temporis legati ex Iiaha ueneröf. qui cum Legatione exprefle ()gnificaflcnt,piacuit in primis de Re* Ijgionis negocio debberare, cuius nuper erat cxbibiti canones. Ins terroganiur itaque Argentinenfes amp;nbsp;Vlmenfcs quæ ipforum in co fententia Gt amp;nbsp;arbitrium. reipondenteode modo quo nuper,qua* do uidelicet primitusde foedere tradari coeptum fît, nullum bac de re fermoncmincidüTe. bocunum faltemin confuîtaiioncm uc* nifle, quo pado fuppctiasfîbimutuo ferre ualeant.fî qucmquam dodnnæ gratia inpericulum uenirc contingeret. Inter illa uero dodnnæ dogmata,quæ funt ii? medium produd a quædam i n difâ

liber: III. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CLXL

putationcm tapipofle. Si ucro de fjs inter dodiores non conues niatjmctncndumeflenediflenfiofuboriatur. idcirco confuhum fi.\ uideri, utad illudquod nimirumfuit initio de incundo foedcre produdum, omnis referatur dcliberatio. Porto Saxo amp;nbsp;buiccoü lundi LuncburgenCes.fratres, ScBrandeburgcnffs, folicitabant e* os per NoribcrgenGs, ut confentirent. Lantgrauius ucro fequcs ftrurnfefcpræbens,utranquepartem conciliate laborabat.fed com nihilprofi'ceret.aliarumquoque ciuitatumLegati aduocantur,.amp;: ßquidcm in omnibus ôi lîngulis ei dodrinæ iubfcribanc confoe* derationemcumipiîsfufcipipofledicebaturîillihuiufcemodinihi! in mandatis accepifTc, aiunt,amp; primam urgent adioncm. Peßrci mo difceffum eft ita, ut qui difciplinâ banc fîgillatim amp;nbsp;ubiqjïcqui uclint amp;nbsp;ampIedijNonbergam ueniant odauo Idus lanoarij ans nifequentis,ad capicndum conGIium quid gerendum ûtdcinceps.

Argentinenfes intérim ad communiendum fefe,omncmque iniuriamdepelJendam.quâ uelipGuelfocij fuftinere poflent. cum Tigurinis, Bernatibus, BaGIicnfîbus, qui amp;nbsp;Gnitimi étant, amp;nbsp;dos gmate magis congruebant,foedushifcelegibuscontrahunt: Si ob lufceptam dodrinam,iaduram atque periculura incidanC?hæ quas memoraui ciuitates, præGdia mittant atq; copias, prout tes ipfa de* fiderabit.ea tame ratione,ut mille peditibus aureos bis mille Gngu* Iismcnûbus ArgentinenfesipGnurr^ercntjfubGdnloco? amp;uiciffîm fiipGs uiolentia inferatur, tûc minime teneator Afgentinêfes copi* asaliqua3emictere,fed durante bcllo fofficiât G pet mêfcs Gnguloa aurcorum tria milia fuppeditent» Adhæc Gcubi hoGes altetutrius artis dcpræhedcnt,non inulti dimittantur.fcd Gchabcanturjquem* nbsp;nbsp;nbsp;gt;

adraodummilitare Ôc gentium ius præfcribit. Si uero bellum Gmul ; omnibuainferatur.tumGngulifuisfumptibusrem gerant,ôtboflis lesincurfusimpetufqueprofligentquamlongiflimc. - ;.i ; RERVMMEMOlt;“‘

CLXXn. RERVM ME M O It A B I L IVM lESaProtcftantibüsannöhocM. D. xxx, conlt; i ccntui Norinberge celeb/ado diâ us^erat fcxta la# nuati), fedProccrum órperpaucarum ciuitafûLe# gatieoucncront.DecreucrantlegatJonêamp;adCæfa* remRegerngj Ferdinandum dcftinare, at frufira# tur tandem id^ppofiti. Ec quoniS Cæfar Çomitia c5 prim JA nere putabatur infiauratuius, uifum eratipCs opc;æpræ tiöfore fiinterimdehberêt,qua?inijs^ponendaeflent,quodq^fin gulls placuiflTctintra menfemSaxonefignifi’candum.pcrquemali) iquoq) certlores fTanbHoc igitur raodoconuentusille diraifiTuseft,

In caufa quoq; Fîorêtinoç^ agebat,qsRomanus Pontifex annua fete obiïdiöecoegerat.impêfîs fane q roaximisamp;parfifoelicib^.Quoa •cûad côcordiâ rcuocare no pofTetiauxiliaresfua militia copias ad . Pótificê mittit, ad reprimêdâfcu coerccdâciuitatê? ut etiâfaâû efi.

Pcflhæcitcrincaptüm adornatin Gcimaniâ.diâusenim erac Âügufts Vindcbcorû.diesconjitiorû. Profedionê itaqj atccicrat, Venetorû ditionc ptrâfiens/q rhuliû honorisfuæ lŸlaûHâtîs defe# lebant.aliqui fontes fiue canales uinû fcaturieies tantifp doneepra» terfiiTet? conßruxerunt, îiberrima iibi^ diuerforiaCafairiVamp;aulia dseius pra’fiiterunttotoinô''tempofc,quQ apud eos m-infit,neq^ hæcprofedofinepræciofiflîmismiineribüsgerebaniur*

Cum uero Oeniponté appuIüTèt, indeq) fextoluni),fcria nîmi# tum fccûda difcciïiileti^pter cómeatöjamp;diucrforia parâda.duo itl# neraprofpicit atqjdcfignat.unû uerfusMonachPjalterûad Augus ftam têdebaf. Sexto dielunn Schüuatziumreâoufcnit itineïe,ui bi qtiinqj fere milia argeti foflôç; ad dimidiû mihaie occurrerûf?^ elegâtiflîmeinftruâiin duosfefeconeos diftinxerât.nonunq tre# cenùspaifiibus inter fe diftabât.Vnaquæqs pars habebatfeptuagin# ta uiros.mincamp;fexcêtos fatcllitcSjbcHicö fpcdaculü hi interic ex# hibebât.ut fiquis ipforü quêq aliû ccpichendificfgt; fubito in duos cuneosirruptiohem præten^ûtjfimulacCæfarêinuilIa adducunf.

In haCuilla Tfrolenfi magnificeab Argentifodinarum domi# nîsCæfar excipitüÉ,amp;m3gnocrafiôqucnùmô argenteo donaturgt; qui mille amp;nbsp;feptingentis florenis ualebat, in cuius medio aquilæ fi# mulachrum magna induflriadifcuîpcumerat.amp;circunquaqucin# fignia regionum 8c prouinciarü omniumquibus præerar.furomo artiffeioperpoljta.Vidit illjc Scplufirauit in fuper Maiefias Cæfarea opus Argentifüdinæ mirabilejßincnauigio inJCcfffiein traiecit.

tune Vuilhelmusamp;Lodouicus Principes Bauarîæ obuia ipG proces dunt.ufqüe in Rofenheimj'ndcqj abeuntes Monachum dedueüt. Intercalociundeuicefi’mo dielun^periucunda uenationeinho«: norem Gæfareæ Maieftatis tribus in locis inftitucrut. Pluries illic c^uadringetæ ueletiam quingentæfcræfylueftres, magna nimirum capreolorum ccruorura copia.

Feria V, Pentecoftes, decimo die lunf), tantoHonore atque triumplio.nobiles mercatores, ciucs‘amp;incolæfiue fubditi ambos rum fratrum,fuperioris amp;inferiorisBauariæ Principum,Vuilbek mifcilicetacLodouici.Cæfaræâ Maicftatem excipiüt.quantusccr* te aix usqua loci fuae Maicflatifuit exhibitus. Omnes bombardæ ad centum ufque rotis intcrpofitæ,in congruum locum uehebans fur, omnesffue équités fîuc pedites elegantiflîmc decoris chriftis, di id generis alijs ornati clangentibus undiqgt; tub is, fiftris, ac tyra^ panis ordine procedebant ouantes. Etrecognitisluftratifque es quitumpedituraqueturraisfingulis,quingenti amp;nbsp;quinquaginfac* quites in aciera quandam iuxta turmas pedeftrés redaâifunt. Nu* merusautemhominumGueprotclatioruraGueclaflîariorum.fuc» runt raille amp;nbsp;fexcenti uirû

Cura autem Cæfar amp;nbsp;frater ipfîusRexFerdinandus.cumma^ gna Cardinalium, Epifeoporum, Principum amp;nbsp;hcroum frcquenlt; tiaMonachum ueniîfent, ereduin eft abide fpeciofum ualdeedifï» cium ex lino?in formam arcis^amplitudinc amp;altitudine uiginti fea recubitorum^fnis turribus amp;quaiïprofugi}3circundatum,undi», * quaqueextenGs ocxilIis,Gmul acmilitibus amp;nbsp;Sdopis comunitum, Arcem igitur ali) hoftili clamorc fæpius oppugnat, alq uero qui in præGdqserâtirruunt.amp;cominus Ôteminushoftes depellcrc machin nancur.haftis.telis de fclopis rem inter fe decernunt,amp; in hune mo* dura or do quidem conftitutus pugnæ caftrenGs, plcriqgt; ctiam acs^ -ceptisplagis occubuere.Deindc Cæfar cum fratre Ferdinando Res ge, ordine ad agminaprocefferunt^tunc produdæ bombardæ amp;nbsp;^clopi cxonerantur,quo perado denuo in ordinera fefecopofuerc populi.quicquid afpeâu dignum erat Cæfar pluGrat, præcipue tas me tormenta ilia ænea, quæ pariter orania in arcem illam eraittun xurquæ exlino fabricata?quodamp;colore,lapidibus,latcribus amp;fa= xis 3 (Emilitindura erat, ad exemplar ueræcuiufdam arcis.quæ tandem multis eiaculationibus ijfquc artîGcioGs» coneufla amp;nbsp;cons trita, proftexnitur æquaturque folq,

Vbï Dcro ad introiturn ciuitatia fefe couertiflcntjapparuit dra:» co quidem afFabrc compoHtus, per acrem circonquaq^ uolitans 8c regyransj quoüfqj comnatusiftcfiue dedudiopræterjQflcu

Pifcatores ctiam prope ciortatem applaudcntcs amp;nbsp;aggratulan^ tes tant! Prindpis amp;nbsp;Monarchs aduentui, diploj'dc amp;'caljgjs lincia parti'm csruleo partim candido colore tindis ornati, côpoiïto dine ad tornatilc dolium palo aquis infixurnjhaftilodjum pcrcek* brantgt;plurimi intereain aquas delapfi rifum fpedantibus excita# runtjita ut uoluptat em quandam parerct populo id genus ludi.

Pod ubiultra ferreumpontemuentumcßjetuiribusamp; ma# îiibus in Pgnum læticiæ eiaculatum eft,more ccnfaeto,ac hoc qui# dem pado? magna cum gloria atque pompa f quam bic explicate lîimislongumforetJciuitatcmingrediuntur.Cæfarisaddextram inæquitabatfratcr RexFcrdinandus, amp;adLæuam illiuSjLcgatus -Pontificis maximi Cardinalis Campegius purpura indutus,præe-unte cruce, Cæfari quoque gladius ille triumtpbslis præciofos, duæcp, columns coronatæpræferebâtur.Præconcs dcniqi Cæfareæ lŸlaieftatisfüis paludaméfis iiiduti,cum foIenniPrincipun-jEpifi» coporum,aliorumqueberourofrcqucntia,prscedont.Cunqîpàfri# •busfere ducétis eftent progrciTijin feena comico morcjatque ornaa tu, Hefter Regins hiftoria, eleganter amp;nbsp;tam accurraïc editor, ut Tnoîcis miraculo fîcret, nec pofTet polcbriuSjdeccntiufqj geri.qoam tuncgecebaturibidem.Deindc ultra paftusfercdoccntosTomy# lupittiit Mro'iidts Regins Maftagetat um facinus in Cyrom Regem Perfarum foperatum fpedandumproponitur afccnicis. NempeCyrus «un«. . icum foo exercito opprclTus a Tomyridc.obtruncatur. Capui ipfa arripit. Sein fttulara fanguinerepletam cum exprobrationc crude# delitatis conijcit.

tf îptii Vbi ocro in oicum alium deuenifTent fadum Cambyfts Per^ «P«d bfrodo; faromRcgisbcroicô plane ftmilifpedaculo jlluftratur. Hicenim t«m I ro.j. jßjicemqucndam iniqaomdctcftatos,mcnbratimcûdcm difcer# piiubet.fiue cxcoriari,cutcm tantumfopcr catbcdram in tzibüa nali extendi, quo filios (quem jpCe Cambyfcs in locum Patris fof# feccraQ inter iudicandompaterns memor eflet iniquitatis,ob qua ille detrada Si afFixa cuts, panas dedifleU His itaque uiuis fplentf didis amp;nbsp;mirificis parergis Si fpeâtacuJts plateatim cxceptus Si con# celebratus Csfar tandem ad introitum forte palatij caftrum qood# dam ex lino lignisq) compadß,ccntcnis aliquot clauftris conftans^ / ineen djo

inccnJio trinrophaîitraditur, amp;nbsp;in^cineies redigûur» Tumq) des mum magniffcefplendidcqjepulatümcft.alïqüoticsheroicistripu* dfisinhorcoDüds,qaem R.ofctônomin3t,fcfeuicifïîm obleâât. Hic Cæfarca Maicftas Coningi Ducis chores ante duci’f. Die tans dem xiig. lun^properatû cft inde uerfus Augoftam^acnode pos fiera in Cænobio Furftcnfeldcnfi diuerfatifunt* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^ugupat»

cipes EJectorescætcriqucoranes Duces amp;Iatrapæ,magnjncccxcc# perunt. Nam cum fexaginta ferc paflibus occurrendo, Cæfar ab it pffs diftaretj quifq) ab equo defeendit, ut pedes Cæfar i congratulé# tur quilibct fuo ordine. Qupd ipfum quoque Cæfar amp;nbsp;frater Rex Ferdinandus protinus faccrc tentabanc, fed non permittebatur, prohibencc id ccleri proccrum occurfu.Statiraqj pofthæc Car dîna» lis Moguntinus omnium nomine fer mone ornatifïîmum, ad Cæ^ farcm,aufpicaturus procefïït, fiquidem id ad ipfum tanquam Ims péri) to tius Archicancellariura amp;nbsp;primatem pcrtinebat«Finito iam fermonc, refponûoncm blandam per Fridericum Palacinum fubs iungic, cum graciarumadionc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^uîtatus tf

AppropinquSteeo Ciuitati,mox Confulesamp;fcnatoies ibidem pS obuiam proccduntgt; amp;poft trinamgcniculationem, folita reuerenr P‘»;‘t i«f‘f tiiah ijs füfcipitur atqj deducicur in ciuiiatê. Centum fere amp;nbsp;quint quaginta équités ex ciuibus, ftipendiar^s, amp;nbsp;mercatoribus Vrbis Aüguftanæ, inter quos etiam erantplerique cataphradarq amp;nbsp;qua* tuor peditum turmæ,quas Bennas nomin ât,deniquead duo milia duiurn amp;nbsp;incolarum.Cæfareæ Maiefiati occorrerunt,quiin ordi-nem ut it31oquar,introdudotium digcfii.per inter medium ipfos rumCæfaremperequitantc præfiolantur. Hifere omnesautferi* cis^aut carmaCniSjUel byflinis ueftibus induti.armorû quoq, fplen* dore dempto quoerantperbelleinftrudi, uoluptatemmaxiraam, fpedantibus undiqj afferebant. Deinde tormeta ænea, ferpentinac amp;nbsp;falconetæ e raunitionibus.magnis fragoribus ictibufq? erüpunt. DurabatbicingrefTus herilis plane,feu dedudioifta Cæfareæ ZVïas ieftatis aliorumqî Procerû ab hora tertia ad node ufqj tempefiam.

Adhæc quatuor c Senatu fummates uiri fub ingreflum portæ ciuitatistabernacuIopræcioGfiîmo Cæfarem excipiut,fub quo ad medium urbis equitauit. Vbi Preful Auguftanus cum omniclcro in modû foîenniflîmæfupplicationiseredo crucis tropheo, amp;nbsp;pa* pilionc obuiam Cæfariucnit,inqîconopæumfeu papilionêquem R. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcx

fexCanoniciEafilicæ maiorisgeftabant, honon'fi'centilïiirereces ptuseft.atqjita adfacram iJlaraædem dedudus. Quocum perues niflec, Cæfar ab cquo dcfcenditj’ngrediturque. Benedidione com Præful illic profeqaitur, amp;canticum laudis in Honorem fum maSc ter maximæ triadjs.cuius initium eft, Te Deum Laudamus, uocc , fuppliciamp;congratuIatoriaaufpicatur.Adcxtremumpritanæumn* uc palatium Cæfar fuæ Waicftati adornatum auguftale proifus di^ uerforium afccndiu turn quifqgt; ad fuum rediit Hofpitium.

VMfVrttiof« Poftridiequam aduentaflet Cæfar decimo quarto Calendas fd in honoré lan^ pro morc ucteri laudabili^,ipfonimirum die Corporis CHri chnJiEufbj ûi/olênis fuppH’catio per urbcm Habita eft,quam fua inclytapræ^ *»ripifi dfdif fentia Si fuorum Principum cætu frcquentiffimo.dcmptJS aliquot loanne Saxonum Duce, amp;nbsp;Luncburgico.Princis viobfaMta. petGmuhc M3rcHioneBrandeburgenG,amp; CattorumLanrgraoio; concelebrareparibufque uotis frcquentarc uoluit. Mcguntinus Eochariftkum Sacxamentuomni profedo honore digniflimum fub throno fiue conopoco baiulabat,quod fex principes ferre fc m« per confueuerSt.uicibus inter fe fub indecomrautatis.R ex Ferdk jiandusad dcxteram Archicpifcopijamp;IoacHimuslVlarcHioadLæ* iiara,tanquam comités amp;nbsp;duces itincrisproccftcrunt. Qlos pone

I amp;quidemexcratabernaculum,CæfarcaMaieftas nudofcir.percas pitecurapræciofa amp;nbsp;accenfa facula,amp; deincætcri Eledorcs EccIcG* aftici,proceres,Atchiepifcopi.Epifcopi.Sed ante auguftiftîmû Sas cramentûElcdoreslaickamp;rcliquiciufdêordinisfummates.Antc hos ücro Cæfaris amp;nbsp;Regis arhitriclini, caduccatores, præcones.Ci^ tHarœdi,Tibkinesgt;cornkinesac algmodulatores. Hosquoque omniû nouiftîme anceceftit clcrus,Cæf3ris ac fratrisipfius aulici ut Dyn3ftæ,Comkes,fatrapæamp;præfcdi ait) oescum radiatibus tedis*’ Quinto calendas luni) Cæfar quofdâ ex proccribus in foro Vk nario honoraria largitur^amp;fub hduciariâ mancipatione domines benchcos crcat.Eo die ornatus amp;cultus Cæfarcæ Maieftatis tiibua jnihbüs aurcorû æftimatus eft, Omnem Hk apparatû amp;nbsp;émancipas tionura præcia,ornamêta,ccrcmonias,Gnginatimpcrftringcre des Cno? eaqj folum contentusero referre, quæpræcipua uidentur.

Nonis Septembris,Ferdinandos Bohcmiæ,Hongariæq[5 Rex iua dominandiper Auftriâ paruo miliario ab Augufta inprato amp;nbsp;lo coquodâcampeftripropearcêquod Vuœllenburgü nuncopât,for* tkur,CHiusxeigraciaprincipes oês ac nobiles eo abietûtJntererea Marcht

Qüo etiam die combennoncs aliquot, rubris ôc flauisgt; alii fuf. cis 8( albisindumencisamidicx purpura daniafcena acbyiTo? qui* bus ccia ftratierant equi more ac ordinc fupradiôto ac fimili ordis natein harcna prodeüc ad luâam equeftrem fiuè Paleftram cafltés femparatiamp;accindi.Priufquam auté hi inter fe congrediuntur.c* ueftigioexnobilibusodohaßiiudioncsaduoIaLQm ädmodu in* gcnoeamp; periücundcultrahorâhaftis ali)in alios uicifiïmlufcröt.

His combennoncs illi fucceflerunt.ex quibus air) Cæfari rnn ' litabant,aJn fratri Régi utrique cathradarij. Haftasigitur obhcis tintleuesiîue tenues aclongasin alterutrum more military præ-ementibus tubiseXcitatoque clâmorebellico.quifquebbi clypci tim faciem cum inffgnijs præfcrcbat depidis, Intercrant aute huic fpedaculo Cæfar frater, qui cum fuis aulicis uiciiïîm ilJud celes brarunt, Erant fere Hifpani omncs,quotquot Cæfari principes aderanc, inicrquos tarnen Henricus DuxBraunfuicenGsextitit* Hiuero quiaparteergiserât.Gerraani omnes.Aggrediunturcrgo fatrapæ amp;auliciutriufque partis, haftasin fe mutuo uibrare* Corn grediuntur uariatis fæpecohortibus, amp;nbsp;ob’iedis haftis fe inter fe fe» liunt.Pofthæcenfibus dccertant,ac raox unabenna aliam fuccen* tuiiatÿ donee eollocat$ effent infidiæ, amp;nbsp;difsolutæ cohortes.

Dein bombardas exonerantut, ôc quifqtie ad præGdia fu;( redit.' In redituatque difeeffu cumborobardariusfiue bombare darumpræfedus uacuas onerarcucllef,fuccenfopræterexpeda* tionem tormétario puluerc, pràfcdus illeintcriïcitur, ac aliuâ qui* dam ad mortem ufque læditur. Tertius quoque ex arbore lapfus in præceps^moritur.fÎGutquatuorueletiam quinque in hifcfio^ cis Seludoexpirarint. Ad ucfperam tandem in ciuitatem rccef* fum eft, Cæfar cura omni Principum frequentia, ad cœnam in prætorio heroico fplendorc , amp;nbsp;regahbus lautitüs dapibusque fumptuoßflirnisinftruöamînuitatur. 'Etpoftquam delicüsexs quiGtifïimis eXporreda frons eft.aulico more tripudiatûjcft ad ho* ramnodisnonam*

Cæterum magiftratus Auguflanusjodingentosmilites bi delegerat in tutelam ciuitatis. Q_uod ubi Cæfar refciuit, man* datfenatuiuthos cxauthorcnt,aliofque conferibit, quositidem facraraento adigit ,portam unamVrbis tradifibi cupitantc dies aliquot fui aduentus.

Dicocro uicefimo lunf) cæptumcft inncgocijs rcl/gioms Cæfaradaudiendö MiïTæ facrificiumpro more?cxw * turns, Saxoni mandat ut ad fe ucniat, gladiumque triumphalem fibipræferat.fîquidê idSaxonicæftirpis hærcditarium quafi mw nuseft, ineiufmodi pompis. illccommunkato côCIio, amp;^s quos tanquam Theologos habebat, alTerentibus, id quidem liccre,proô ptereaquod obeundi ofFicgfui caufaaccerfitus cflet.non autem miflam quafi rem diuinam audiédi. comparuit,aflnmpto fecum in comitem Georgio BrandeburgenG, cæterorum nemo acceflît*

A facro in curiam redeunt. ibi Fridericus Palatinos habita brelt; uiprxfatione,Cæfaris moram excufat,GmuI atquerationem indk di Comiti) refert, pofthæc prolixa fatis oratio ex præfcripto de eu rtîôrSj narrata fuit ut moris eft in hæc ferc uerba*. Equidem ipfos non la* imfrrij. terc quemadmodum ut primum creatus eßet Cæfar,unanimi âc' creto ordinum omnium imperijConiitiacclebrarit Vuormatix^ fed militiæ tempore, itanimirû ut licet fummopere in Germania diutius morari uellet, adadusfueric adHifpaniasremeare : quod mhilominustcntaucrit ipGs annuentibus ,necprius quamimpes lij res probe exequutus eßet, conflituto uidelicet iudicio, amp;nbsp;fenas tufconfulto, ÔC Ferdinando fratre^ tanquam altero fe per fuam ab* fentiam aß?gnatoßbi legato: Et cum de illorum Gde,folertia Sc modcramine præclaram ac integram perfuafonem concipcrct« fecuriusprofedioncm fufeepiß’c relida tantifper Germania. Ins teccauero temporis quo inHifpania degeret, intellcxjßefe.ncn modo in rcligionis ftatu diflTdia fuccreuiße,qujn etiamHungas tiam a Turca bellis grauiflîrais coneußam amp;nbsp;attritam eße. Quas propterLudouicû Regem amp;nbsp;Hungariæ principes,miflalegatione, fuppetias ab Imperio poflulafle;Sperantcs ut h is freti fuppctijs non tantumhoßilcm impetum? incurfusSc oppreflîones reprimcregt; xierumctiam eadem quæperdidißent, recuperate. Sin autem, fos reutea cladcs quam fuflinuißent illi, ad cæteros quoque confines . populos euadat, Quibus omnibus compcrtis.uchementer fe fuifle pcrplcxurnSf anxium, adeo ut etiam iuflerit, omnem cam pccu* niamqaam Rhornamprofîcifcctiinaugurationisgratia expendc# xcucllent fui ærarr), in ufum potius fubueniendi periclitantibus Vngaris conuerti. Sed cum mota Gerct,hcficnr. longius terras eos lum ingreflura Regem Ludouicû immaniier profligaße ôr pros ßrauiße«

« firauifire,3rccgomnes,omniaq; loca inter Sauum amp;nbsp;Drauû Huuioa inuaRfTe, diripuiHc incendiH'e. multis hominum miLbus truci* datis. Pofthæc in Schlauoniara Gue lllyricura irruifle, amp;nbsp;cum fult; pra modumferro acigni.rapinis amp;nbsp;deuaftationibusfcuiiflef, pluO ^□amxxx. mdiahominumin roifcrabilem amp;afflidifEmamfer-uitutc cocgiflcjcos quoq? qui iter confîçcrc no poflent præ imbecile Iitate, percmiflc, Infupcr luperioribus annis in Auftriam irruptis onemfcciflecum innumero cxcrcitu, acurbiû illic caput Vifnam obfidionc uallafle, amp;£ ibidem circuncirca ufquc ad Lincium ferme populationibusagros acdomos foedaffe,nullam crudelitateomis Gflc.nec ætati nec fexui peperciiTe.puGllos infantes trucidaGc,mutf lieresac uirgincs uiolaGe.acinmorem beluarum abcgißc.Quaqui* dem dcrcapudfcfirmitcr dccrctfi fuîGeutcæteris omnibus pofts poGtis negoeijs, illuc proffcifccrctur contraâis undique copijsiatf que ita omnem fuum conatum cxplicet* Literas quoqueeiusrei caufaadfratrem Kegem Ferdinandum, cætcrofque Principes ac bellipræfeôtos Viennæ obGdione uallatos dediGe: utcoGanter ad* uentum fuumpræftolarentur, interim ueroGrennuefefe aduers fushoGium tyrannidem impetumque gerant. Vbi uero in patri* am i)fugcrent,relida Vienna,mutaGc fententiam,ac inoptimia duxiGeuarijs decauGs,G inltaliampergcret.quo fcdatisibidem rebus cum PontiGce» de furamareipublicai ôtordinandarcligionc trader, atque hoc modo conuentum hunc indkere queat. R o* maîquidem abfqueullo impedimento inaugurari potuiGc, amp;nbsp;des indeNeapolim pctere^ quum id regniillius Gatusatque conditio maxirncexigeret: Nihilominus proprium ipGuscoroodummifo fumfcciffc, habita tantum ratione publicæ utilitatis, utpriroam opportunitatem nadus, præfentibus Comiti)s intereGc poGct.Li* eet autem co tempore Turca Vicnnam occupare nequiuit,plus tarnen dctrimcntiillatum cGctotiprouincia ,quam alioqui mul* to tcporerccuperari ualeat.EtG ctia copias Tyrannus illc reduxc* iit,auxili3 tamê ac belli gcrchdi Duces paGîm ad Gnes fuccenturiap le,Ut quaG ex infidns magna ui erumpêtes nô modo Vngaria,quin amp;nbsp;Auftriamamp;Stiriâmamp;ïocafînitima deinceps dcmolitiGnt,amp;quia ditiones occupée noftris conterminasj noneffequidem dubium, quin fumpta quauis occaGonc.muIto Gt ualidioii cura cxcrcitu rc* GJturus, ut omnia proculcet Sc âiffîpettia Germania præcipue. dcoque

Adeoquenifîfortiori cum manu amp;nbsp;copijs inftrudioribusfcritati' hoftili occurratur gt;nbsp;nullam deinceps fperari debcre profpcritatem aut fccuritatem? imo pocius futurum ut una poft alteram uicifîîm perditum eat prouincia» tandem amp;breuiquidcm cundas ita diti^ ones atque prouincias gt;nbsp;in fuam poteftatem tranCturas efle. Hæc incommoda amp;pericula ut tempeftiuc caueantur^ operam fe datu^ lumquodredumforeputaret, Quod etiamafratre Ferdinando cxped3ndumcfletgt;necexternos quidâ principes ac Reges defore, quorum nonnullcsin banc rem (criptis folicitaftet, aliorum præa tcrea imploraturus opem.Cætcrum quod adRcligionem facit,in^ de ftatim a fufcepta Iraperi) perfundione^magno fane cum tœdio atque mœrore percepifle, difcordiam natam cfte, amp;nbsp;ob id Comitia Vuormatiæ celebrataJin quibus ipforum omniû Principum ac or* dinum concordi fententia decretô confcciflct,quod fi obferuatum fuiftet, tantum daroniatque periculi,quantum badenusipfcGer* inaniaperpeftaeftjConfequutum minimefuiflet:quoquidem in numero Rufticorum rabies amp;nbsp;clades fimulacAnabaptiftarum fas dio primas obtincant«Ec compcrto nibil promotum cfîc in coms plufculis negotijsfecura reputaftejïuagniforeadiumentiCpræfen« tem fe in bis Comitiiscxhibeat,bæc igitur ipGs præfcripfifte. in qui^ bus quifque quod adfe fpcdarc uideretui in medium proferat,lis tcris exaratum fine exprefTum, quo nimirum tanto facilius amp;nbsp;cias tius res ipfa qucat intelligi amp;nbsp;determinari * fe quidem amp;nbsp;in bac ipfa caufa Ô! rcliquis omnibus præftiturum elle quod fui muncnsfic profuamerga Rempublicâ patriamquc amore, amp;utpro fequif* que confimilem bue uoluntatem ftudium'que afferantj poftulas te.

Jgitur Principes habita dcliberationc, decreuerunt in pria wis dcReligione tradandumefle» Die pofthæc quarto Cardi« nalis ipfe Campegius in confeflu Principum Latine peiorauit?ads! hortatus cos quatenus Cæfari inreligionis négocie acquiefeant» collaudataipfîusuirtute acpictate. Adbec fefc daturum operam, quo tandem unius fidei omnesfint, amp;nbsp;itareconciliatisanimis,beb lum aduerfuS Turcam fufeipiatur. Hisdidiskgatio Auftriaca, quam uariam fuia Turca fuftinuiflent afflidionem amp;nbsp;iaduram exponit,cuius etiam rei gratia opem defiderarant.

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Accefterût

Acccflcrunt deinde Saxo Eledor, MarcEio Georgius Bran* dcburgeniîSjDüces quoq?Luneburgia,amp; Hafîîæ Lantgrauius,Gæ^ ’ ' o farem dcprecantes ut confeflîonem [uæ ipforum dodiinæ uelpo?

tius profeffibnisjfcripto contcntam aufcultare ucIit-Tum ilJcjmai nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.mvu

datuteandcmfcriptisexprefl’amexhibeantatqjdeponant. Qupd facererecufant, amp;nbsp;audinpotius nolunt. Cæfar die proximo adefle ,cos iubet, uclle tarnen ut illam exomolcgefin amp;nbsp;profeflîonem cot fcriptamGbitradant. llliuero urgent ac inßantdenuo,rogantcs, ut eis confeflîonem illam tantifpcrrelinquat^doneclegatur. Exo* rant acpoftridic comparent,oblatapridie confefÏÏonern coram-Se* Jiatufconfulto amp;nbsp;Cæfarca Maieftate reccnfent uti confcripta eratgt; quaiij dein de Latine atque Germanice defcriptamcitradunt , amp;fl quidineadefideretur interprætari cupiunt« Siuerocaufa dcflni^ ski Jaunt fai^ ri non pofTit, concilium ncutiquam recufarc declarant. Dieigitur (°,^rcafan XXVI. lunij omnium ciuitatu legatos ad fe conuocato Cæ{ar,qui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^naa

pet Frideticum Palatinura ipfisexponit,inpoftremiscomiiiisSpi* ræ decretumeditumefle, quod perplurcsobferuaflcntjdque fibi spergratum fuifle.at quod quidam ali) illud reiecflrcnt.grauitcrfer/ ’ re. idcirco fe petert ne decelKonem ab alqsfaciant, auc fanctati* ‘ onem reddanc,cur obicqui dctrcótcnf.

-bil perpetrafle quod non deceret, Qma uero rationen cxigar, quamobrem Dereto Spirenfi nonparuerint .^deliberandi fpaeû urn indulgeti ipfis rogant. Septimo poflhac die menfis luni) re« fpondent, Confeientiam ipforum non ferre ut Edido Spiren* gt;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

Poft biduum Cæfar iubet aSaxone foci)fquequæri,nuni quid aliud exbibere uellent.Refpondet nihil aliud nifiquodfum* mam exhibits confeflîonis breuibusrepetunt. Cæfar igiturLe* gacis ciuitatum prscipit, aflerentibus propter confeientiam fefe edi(äo Spirenfi nonpoffeparère,ut articulatim ea proponant in ictiptiaquibusgrauariputent : Confeflîonem autemSaxonicam traditreliquisprincipibus. i) dein fuis Theologis »inter quospri* mas facile tenebât,D. loâncs Faber StEccius.Diuerfum amp;nbsp;contra* num hi fcriptS amp;confuhationc obficiunt.Qi^æ a nonnullis eoru ni rnis dura habita eft,amp;diligcndos ob id putabant.qui partis utriufi^ fcripta reuoluat mitigée. Sed ut amplius aliquid ftatuetur Cæfari fie reddendamefle, Ôc domi luæ rem omnem ctedeodamcenfenc.

— — — tu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4

Iriterea Argentinenfcs, Conftantienfes amp;nbsp;Metnmingcnfes atquc Liodauij.fiyci fuæ côfeffîonemfcripto quoq? compræhenfam Cæs fan ofFerunt. Quae fane perinde Saxonicæ ut Catholicæ adueifaba» tur,ita ut inter fepugnareuidercntur. ScdSaxonumthemata ma* gis ccrtc toleranda Sc EcdeGæ Chrifti Catholicæ cofentanea crant, quâ Lutherùs aut fcripfcrat aut docucrat. Teftahâtur enim facrifi^ ciüm Miflas magno fefc honore ac reucrcntia proféquicü ceremo« nijs confuetis,hoc folum dempto quod Germanica nonnulla Lati* njs canticis infereret. Cæterum Lutherus ipfc antea, ncc pauca qui* dem cotra Miflæ facrificium fcripfcrat» tarn impie, ut mcrito Chri ftianæacpiæaures abhorreanu Àiebantprætcreacôfeflîoncm pœ* nitentialem uel Sacramcntalem potius quam auricularem, abro«

gatam noncfle? quodtamcnfalfum efTe manifeftomcuaiit. Thes mata quædam adhuc alia ut in fpcciem uidcbatur, Catholicis conlt; formia produceb3nt,qoaG pro confcffis.alia ucro ta abfurda.tam* ftfsioniiSaxt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diflentanc3,ita ut ex huiufmodi uaria.amp;planefophifticaipfo*

owüw'.HI.KJ rumfentcnti3,facile cuius animieflcntgt;cognofci poffet. Precis puus autcm huius confcflîonis author erat Philippus Melancthon Lutheri difcipulusjcd in pluribus articulis Colcrabihor amp;nbsp;prudens tiot, quam Lutherus ipfe.

c^rfansptb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Licet autem exhibita confcffîbnis Formula Cæfari non arris

fnti*. deret, tarnen pro ingcnitaCbicIemcntîaaufcultabatfinguIaad ex* tremum ufq) patienter, confîciens inde deferiptum? Theologia Catholicorum Principum examinandum ac moderandum porre* Conpp'omf xit,quo diligcntcr difpiciant atque demonftrent.quidab EcclcCa jJa* rifuu Catholica ferendum conccdcndumqoe,aut tanquam erroneum Se contrario m reijcicndû forct.Paucispofthæc diebus,deGgnati Thclt; ologi ualidam amp;nbsp;fatisacrem cduntrefponGonem, in qua non feri* pto aut argumentis tantum quid in exhibita côfeflîone erroneum cflet demonftrabant, imoetiam Lutherum eum fuis aflcclis antes hac longe aliter amp;nbsp;docuiffe amp;nbsp;fcripfiffequamipforum Confcfïîo in df slfidMnnj articulisquibufdam ferendis, haberet, enuclcabant. Porro Cæfar Me nrtrrrtf.

cætcriqj Principes CathoJici concordiæ Stpacis amantes» bonum ac operæpræcium forciudicarunt, omiffis x)s quæ aduerfarnquon* dam docuiffenbeos tantum articulos qui propoGti Gve exhibitî fuerant.penGculare, ac prout deccret determinarc. Hæcconfulta# tioPrincipum.amp;rcfpôiïonisimmutatiocaufam ipfam Capitalcm protrahebat ad tres fere feptimanas, atque idcirco Lutherani plan* debant

dcbantiflfcr {e, ncc tatom inter fe aut familiariipforum colloquio Sc conaenticulis, ucrumetiara ad aliquot fuarum cfuitatum,Papjs fias obrautuiflcfcribebant.quiadillorum Confeffîonem ipGstras ditam refpondcrc non poflent, Sed ubi Ieda cfTet Catholicorum xefponiTo palam in Senatu, Cæfar ac ordines Catholicieandera re# fponfionem amp;confutationem proteftantiumforamopere proba« runt, amp;nbsp;amplexati funt» cupientes ut amp;nbsp;huic ipfiproteftantcs com# fentiant atqucfufcipianr? ficqocrecipi ingremium uelfinum Ma* tris ac Sponfæ Ecclefîæ Cacholicæ mereâtur.cui etiara fefe fubmit# tant*Huius autemconfutationis defcriptum petunt aduerfarfi.at Cæfar concedercnoluit autetiamperrnittere» nifiprius pro mitte* rent fefe ncmini aliorum co mmunicarc uellc,præter fuum confen# fumuel uoluntatcm. Porro hac intcrpoiïta lege Proteftantcs acci# perc rbcufantrefponffonemillam amp;refutationêfuæ ipforumcon# fefEbnis. QuodedSGægerrime ferretCæfar, 11 li nihilominuspari rerondtr uipcndebanc tanti Monarchæ indignationcm, quia de publica ft* de, certoque commcatuprofpedi erant.atqj communiti.

Metuebant interim Proceres in ftde Catholica finccri.nefor* te Cæfaripfc media quædam duriorafedetur, per quæ Germania cathoiuorè inpcricula amp;nbsp;maxima quæqucincommodapræcipitetur^tpfumi* prineifum erf taaîoratum uolunt, dclcdumficriquorödamprincipum utriuf#

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• JI tr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dworepro

que partis, qui ad hocallumantur.ut difcrcpantem amp;nbsp;contrariam iiiticnnd. rcligioncconciliarcftudeant. AnnuitCæfar.ac duorum fîtclcótio Priraatum.NamMoguntino amp;nbsp;Brandenburgicoeledis.cæteri quoqucaflbciantur Principes 8r uirignariatque folertes.Hicpro« PrimtuDrie-inde deled us Lutberanosorat utadlacrarium fummæædiscom# pareant. Q^od amp;fcptima menfîs Auguftifadumeft. lbi Brandes burgenGs Eledor uir fane facundus atque difertus,inter orandum Cos hortatur blando aebenigno fermone.Cæfarcm ut audiant at* que confentiant, ad in eundam ac femel ftatuendam rcligionis fî= deique Catbolicæ St Chriftianæconcordiam atqj pacem, denique cætcris etiam Imper r) primoribus fefe coforment. Sin fecus, timen* dum cfîc ne totam Gcrmaniam feditionibus,bellis,amp; alfis orani* no damnisagitariamp; angicontingat. Proteftantes biduanum Gbi fpacium deliberandi concedi poftulanf.Q_oo quidem irapetrato at# que tranfado,refpondent inter alia atqucfubqciunt, indignum Si iniquura ipGs uideri.quod minis exceptifuiftcnt.queruntur.quod Cæfarcosnonfatispatienteraudiflct^Prætercadelcriptum confu*

CLXXIIIL R.ER.VM MEMOKABILIVM ucionis in confeflioncm ipforum.nec hbetu m nee abfq) grauami* nedimiflum elTc.Deindeconfutationem illam quam non fatisdi= fcufliirent SiindagafTentilUfaconlcientia ampledi fc minime pof fe. PodreniQ conqueßi func, in nuperrimis Comités adis Spiræ^ Concilium quod procurandum fore ibidem diccbatur.necdum præftitum eife.

Tum Catholiciper EledorcmRrandeburgicum rcipondent, Nequaquam comrainatum ipiïs eflc.fed ut amicos, cognatos amp;nbsp;co terraneosblandcleniterqjadmonitos.amp;ab infortunio uel etiam quauisiaduraquæalioquinex inobedientia oboriri poteratbes nignehumanitcrqjferuacosfuifle. Siautem comitium difeordia foluaturj'n quo nec ftabilc aut ratum habeatur, uerendum cfle ne uniuerfa Germania feditionibus Scinteftinis bellis côcitctur.Ne* que etiam ucrum cfle,quod non Tatis patienter eos Cæfar audißec, quum ipfc ab exordio in Knemufq^aures illis præbuerit, rogans præterca fi quid amplius proponere uellent.qui etiaranum deîedô hune principum iïen de rcconcilianda religionc tradandi una cum illis caufa amp;: tranfigcndi,permifinct»Quarc nihil penitus rationis habere, cur de Cæfare conquerantur, Cæterumquod Kefutatio confeflîonis ipforum ex parte denegata fitjcaufam quidem fubefle fatis utiqj iuftam. Quippecura Vuormatienfe Mandatum, R.egni totius pariter decretum ab illorum concionatoribus, publicis des fpedibusjirrifionibus amp;nbsp;fannijs effet explofum,quod nedum Cæ fareæ Maicftati,uerum etiam omnibus principibusôc ordinibus Imperi) ignominiofumforet,anthoritatem,gloriam amp;nbsp;honorem eorundera ipforumiraminueret obfcuraretqj, propter hæc Cæfaré nolle fuam fuorumqj Proccrum refponiîonem in uulgus fpargi* maxime cum Imperiali Decreto cautum fît fubpana capitis,ne praefente rudi popello in caufîs fîdei (quæ uere myftcria habet ab d^ tifîîraa) difeeptetur.

Sed cum tertio obijciunt.fcnimirum integra confeientia mes moratam fæpiusconfutationem nonpoffcfufciperc^refpondenc Catholici.ne ferat iniquo animo,fî dicant refpodendi gratia:Quod ipforu Confeientia fefc fruftra ac temere angat,amp; grauet? in rebus ueromaximimomenti totam feipfa exoneret« Meritofiquidem Confeientia ipfos redargueret amp;nbsp;grauaret in eo quod fe ab Eccles fîaChriftiabducifînant,amp; nonnullis uotifragis Monachis amp;nbsp;fedu^ doribüs plus fîdei cribuant, q Catholicæ Ecclefîæ, Sandiflîmisq?

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;______ ___ 0

iîiifdem propognatoribus,tanderactiamConcino Oecnmenico, Anjmaduertcrent.in qua multiplices ac prod/giofas feótas amp;nbsp;fchif mata erronés illidiuiderentur.ldcircofatius fore, etiam fus con-fcj’entiæ longe falubrius ac tutius,ut fe Maieftati Cæfareæ,amp; cum^ 5k?cfrf»i«$ ii» primtsEcclefiæCatholicædedancattj,fubmictant,quam ut huiuf# modi' cemerartgs pcruerfiscf, tenebrionibus cum graui corporis ani miep difpendio,imo communis pacriæ infamiaatqj ia6tura,adhæ^ leantjmaneantq? dcuoti.

Adquartumiïcrefpondent, in quo nimirum addidi Concili) dilationem accufanc? Cæfaribanc prorogationem non deberc uel aflcribi uei etiam imputari. Omnibus riempe manifeftiflimu cfTc, quoraodo anteabelloGallico amp;Turcicoin obfidionem Viennas impedifDS,Concilium promouere non potuerit. Scirent praetcrea Lutherum.cui alidquin eflent deuotiflTmi,in Conuentu Vuorma^ tienii,Concilia intantum daranaiTc ac reprobaflc.ut etiam ipfe neu tiquara uellec eorundem recognitioni fubqccrc. Quin etiam intc* lea cotemptim prorfus amp;nbsp;impie de Concilqs fcripfiiTe^eadcq) apud plurimos quofq? fufpeda,inuifa amp;nbsp;deteftabilia feciiTe.

Obfecrant itaqj deledi ut uiriliter aganc ac fefe aniracntgt; depo fjtis uanis confeientiæ tcrroribus.fcrupulisqjjijmulq) Cæfareæ Ma ieftatiac rcliquis Rcgniproccribusfc réconcilient,nee animorunj falutcm omnium cariflimam huiufmodi Graoltate amp;nbsp;rixofa emus ]atione,periculiscxponat*QuodG rediusamp;Chriftianum magia perfpedum confilium babcrenhab illisuiciflîm pcrlubenter fedis feere uelle ac Cæfari Ggnificare.

Quanquam bæc refponfio toedio proteftantes propemodu con ficcret.biduum tarnen deliberandi rurfuscaufapetunc. Poftca tea fponfumquoddaro fatisutic^ comptum amp;nbsp;fpeciofum.fedparum' fibiconftansjeddunt.Oratione prolixafeneijab Ecclefia Catholi

Slfidrtn«/ tafubdoxiirejneqjCæfarismâdatumiîucetiam Regni decretum irriGfle teftantur, Dignam quoqj Conciles autboritatem deferre, iquot;“®quot;quot;' debitumqj honorera attribuere. Et licet alijnonnulli diuerfum fas cerent autfcriberent,bocipGsrainime adferib'endura efle.Q^od uc ro ad eorum conGliura attineret,optimS fore dicebant, G ex utras que parte dodiores in negocio periti ftatuantur, qui inter fc be^ nigneat^ ffneere difpiciant, quonam raodo controuerGa fedari amp;nbsp;tomponi ualcac.

CLXXVlJ kE^VM MBMOR-ABILIVM ullurnpretermitterctur confîliu,nec malignandi occafio darctad# ucrrario.Catholiciex fc feptem fibi deLgunt,Principes duosjurif confultos duos, amp;nbsp;tres Thcologos. NimiK Auguftanu Epifcopö» Henricö Duce Brunfuiccnfem (in cuius locum Georgius Saxonias Duxfucceflerat,nam ille Cæfarisnutuprofîcifcebatur alio) Archi* epifeopi Colonienfis Matchionis Badenfis arebigrammateos fi* xicCancclIarioSiloannem Eccium,Conradum Vuimpingenfemgt; loannem denicjCocbleum.uerosamp;ingenuosTheologos.Simili modo Lutheranifepte créâtcollatis intet fe uotis, Ex principibus fuaç^ partiujIoanncFridericö Eleótoris Saxoniæ filiö, amp;nbsp;Marchio^ nem Brandeburgcn.GregOriû Brucf amp;nbsp;Heilerum Iurifpcritos»His tres guoq) Theologos adiongunt,PhiIippö Mclanchthoncjloan^ nem Brentziumamp;Sneppiö.qui fane Cleges amp;nbsp;priuilcgiaCaiholû corum hcroum,imo profèffîonêfpedemus,noreueraTheoIogi, quia non diuinicus licet aliunde doâi aut potius donisfeientias abutentes dicendifunt.Horum itaqj nullus iure Theologus erat.

Hi igit diexvi.AugtiHi cöuenerunt,amp; confeHione Proteßan^ tiump raanibuspoiuerc.Öf p fingulos examinarunt, ac primo die in quibufda feinter fe coformarSt. At in potiflimis ^poètionibus (lue articulis a fe mntuo difcreparunt,qualeseranc illi. De factificio MiifaSjdeMatrimonio S3cerdotü,de A uguftiflimo Altaris Sacra=^ mcto,poftrcmo,de uotis Monafticis.Reliquosuero Cæremonija Ecclefiafticiscötrarios,ad Conciliü dimittendos effe, Catholicoru conGliö feu potius praiffum crat«Porro in hac Difputationc præci* puus ar tie ui US fuit,de fatisfadione,altcra nimirû pcenitétiæ parte. Qüî Cochleo Sc Mclanchtoni estaminâdus cômittitur, ut die pro* ximo aliqua in mediu adducât,q ad ißius conciliàtionê fpedare ui« deren t.Cochlcus ob^cit,Catholicoßz nominerefponfurus, Luthe ri fcntentiajcx libello que Septicipite nuncupauit?amp; contra indul gentiasfcripfît,quæhoc uerborumordine ibidem confiât.

Ecclcfia mater pioaffedupuentura manum Dci,caftigat filioa fuos fatisfadionibus quibufaä,ne incurrant flagella Dei.Sicut Ni niuitæ opcribusfuisfpontancispuenerunt iudiciö Dei.Hæc pœna, inquit,arbitraria eft,non in totû ut illi uolunt.fed tame neceflaria. Nam aut nos,3ut hocs,aut Deus punit peccata.qi illi p Indulgctias tollunt omnino.Cû fieflcntptj Paftores,potius imponcret panas, amp;nbsp;Ecclcfiæ exeraplo puenirent Deû,ficut Mofes occidendo filios If* lael jppter pcccatu uituli 3urci.Optimô aût fuerit fi nos ipfos punire

ÂiüSjtïæc îBi Luther us. Qibï eu audiflenC fepte illi Proteftan£es,ob ftupefadi amp;: pudore fuffuh alius ahum intuebacquot; amp;nbsp;faóto modico nientio,Philippuscrubefeens^pximus effi Cochleo affîdcbat? Scio dfrur. inquit Sgt;i fsteoi Lutherû hæc îcriplîfle.Et loanncsFndencus bax-o niæ Dux.Quando cû ifta rcnpfiiïeputatis^forte ante dccenniü.Rlt;c Ipondcnt Catholici; Quid tum';' bufFecenc nobis hanc ipfius met Brftir:5;iMî lt;ƒ opinioné amp;cenfurâcflc«TuncBrentziusamp; Sneppius ira lt;^ômoti aiunt,feno adcITe ut feriptaLutheri defendant, fed Confcffîonem deftnclcrend^ tueri paratos cfle. Idcirco raiiTa facienda Lutheri teftimonia. Et ^**quot;*^' quo ülterius progrediendi locus fitjMelanchton manu propria inhuncmodumfcribit.Largimur Scconccdimustres pœnitentiæ partes eficjCordis uidelicet contritioncm,quæ proficilcitur ex for jnidinc confeientiæ p agnitionepeccatorû. Alteram demde Exos: mologcfin fîueConfefljone» in qua ratio abfolutionis ac fîdci de^ fcct haberi.Nam peccatü non dimittic'’,nifi merito ucl bcnefîcio paf lïonura Chrifticredaturremitti. Tertiam deniq^ parte effe fatisfa* âioncm^nimirû.fruduuilloB; procrcationequipœnitentiæcon» ueniant amp;nbsp;digni iïnt.In his o mnibus ena omniS noftrum cft fens tentia.Vtrum uero illafatisfaâioneceflaria Ct,ad rcmiffionepoci næ peccatis debitæ àtq? comracnte,necdum eonucnimus.Poftcaa

. quamaMelanchtone deferipta funt,franiï£omatqî peruentum eft ' adarticulum illumLucherigt; ubiiîc aller if. Nos fola fide iuftificari.

Cunq) Latheraniuoeem illam cxcIudcnteniSolamuidehcec,nuIs Îiu3 feripturæ docuraentis probate poflenfgt;qucniadmodüetiam nufquaranifîinnouo Lutheriteftamento habetur, hanc uoculam cxclufiuara rcliqucrunt,8c in hoc conuenerunt.quod hominis iti ft ificatiOjUel peccatorum remiiïîo conferatur, per gratiam gratum facientem«, 8c fidem opcrantem.ftmul com uctbo amp;nbsp;SacramentiS tanqarcanarumoperationumcertifîî'misindicijs. . ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* -

in his amp;nbsp;alqSjOtraqj pars conocmtgt;Cæterum Proteftantes per# feuerabantîn quibufdam articulis ab EcclcGa minime tolerandisj quosetiam mordicus rctincbant,quifuerchuiufmodi; Operibus bonis nihil mereripofîe,Diuosinuôcari nondebere, Euchariftis cum Sacramentum laicis lub utraque fpecie porrigendum efle, Sacerdotibus ducendas uxores, Nemini cfum carnium inrerdii ci, autetiam ieiunium imponi pofle alicui, Monachos 8c Monia« Jesuotis minime tencri monafticis.fed abfolui ac hberari. In ijs denique, quæ ad facrificium Miflæ, ConfcHîonem 8c Sacramen £3peitine3nt,neiaturaquidem,utaiuntculmom,anouaipforum

CE.XXVIIL REUVM MEMOR.ABILIVM dodnnadïfcedcrcnolücruntproteftantesadücrfaiij.

Cæfar cupit utconfuctudmem per Chrifiianö orbcm reccptJÏE* mam obferuenu Aiebat infupcr fe dcniirari eos iiebcnaentcr,lt;]uod faccrdotumconiügiaexpetantjqualenun^ ab apoflolorö tcrnpo^ libus inuedum fojflct.ncq? permittipofle Sacerdotibus, ut coo« iugesfiant,qujppequiante ordinationem,fuaptc fpontcac^ppna tjoluntate watrimoniujii abiurarint,amp;iuxta Sandorum acPriP coröpatru décrétaoiuerecaßedcinceps uoucrint,adquoç^ dcni^ maiorêaccuidcntiorcconfirraationêfacram fynaxirn funipferint. Atlt;j ita Miflam apudillosrcceptagt; confuctudini Ecclefiæ Catboîi cæ prorfo8contrariari,caqj dercnon inioria rcqciendâ, Daniclem Prophetam tiatidnatura eflejugefacrificiumanteaduentum Anti chriftiabrogandum. Quod tarnen nondom cucniflèt, nifî in locia pfertim illis,ubifacrifi‘ciû Mifla? obliteraiû cßgt;übialtaria deftruda, lifbrrKnùr ubi Imaginesfandos^ exudæ funt» ubiin templisdiuinas laudes negligitur Si coCempnitur,ucl aliæ diuinæ Laudabilcs* V«j blt;f('n4w que ritus Ecclefiaftici.in reiedis fîue contêptis amp;nbsp;negledis habent.

Dux Saxoniæ turn nomine fuo,tum ctiâ congerronü in hune refpondet fenfnm:Se qui dem amp;nbsp;fociospræftiturosca omnia quæx: cunqîbonacofcientia poircnt»ccfitcftimonr}s feripturæ factæjcrs lorû aliquoç; conuinci poflîntjfuturos neutiq cotumaccs. Promit ptos quoqj fore adlongioretraditæconfenionis decIarationcrcJ dendam.idqj fieri oporterc^maxime quum in ea^pofitiones quæ* dam efient concefîæ.quædam refutatæ.Qwmobrcm fe quidem pe# tere deferiptum Confutationis. Annuit Cæf3r,eatamc lege ne hoc ipfum rudi populo ac impetito uulgo communicent Jlli veioiur^ fus tali conditione reeufant accipcrc«

pendente difputationc,piofeduscft Lantgrauinspauciafecum aflumptisjelidiqi fuo Senatu,qui difeeffum exeufant apud cætes los principes,eo nimirum profedû effe dicentcs,quodfuam con^ iugem infirmari percepiiTct.

Lantgrauianis amp;nbsp;Luncburgicis ac aliisnonnullis, uidebantuc Saxones plus nimisci^pofitioni3ttribuiire,quæ inter esteras iifdidionc Epifeoporum conccrnebatjn eafîquidé Catholicis ni* mium obfcquutôcire,Mcîanchtoniiubetur,ncqdampIius largia* tur^TandemProtcftantcsipfi, diutius difputarc reeufant, Siuero pacis atq; concordiæ caufa^modifint indagandi donee Concilium exhibeaturicquidcm fe minime rcludari,quo minus id fiat»

Multis rnodis laboratum amp;nbsp;diucriïa uîjs tentafum, Saxonem amp;nbsp;cognatos ad concordiam rcduccre, ac reconciliare turn Cæfarb tum qutdem uel maxime Catholicæ Eccîcfîæ,fed in caflum.Die nef ro polihæc feptimo, raefe uidclicet Septcmbri.Cæfar omnes Prin^ cipes ac Imperij ftatus domum fuam cuocac, circiter meridiem,amp; per Fridericum Palatinum in hune modum ad ipfoa iam præfen^ AJfonofxfoj tes loquitur: Speraffe quidem fe, ô: ne femel quidem dubitauifle, Prindffsfera quin infuamfententiam eflentdcfcenfuri.exquüpoftexhibitam confeffîonem tam candide amp;nbsp;fidclicer cos habujfTct atqtie feruaflet. Licet aucem fr uftra? fe ta me fuafu amp;nbsp;ad petitionem proccrum per^ miiïfledelcdufnhaberieorumqui controuerfara caufampe/ïent diriraereSc ica conciJiarc. amp;nbsp;exinde nooam fpera concepifle, uc^ rum intelligerc fe non abfque graui moleftia, eos in articulis præci puis ab aliorum fentêtia dcfciuiffe. Quod fane nunquam uelcrédits diflet.uelexpedafiet futurum, quod nirairuminrctamfacilicon tra3ntiquam,fandamamp; intemeratamEccleGæ confuctudinem, nouumaliquidmoliriuellent, aut etiam nouam quandam dodrî næ formaprofîteri.quæ adeo cundis Imperij ordinibus, Si totius otbis Chriftiani Regibus.nec non etiam maiorum decretisrepn^ gnaret.Iam uero quia Concilium cogi cxigcrent,utlt;^ nunc bénis Hunt rxofNt gnum pacifeumq? dccrctum babeatur, optare quidem fe ac uelle, tanq uam cum quipacem in fingulis rebus omnibus anteponeret, apud PontiGcem Max.amp; alios monarebas efficcre, ut quam pris mum de loco conuenifTcnt cclcbrandi nimirô Concilij.hoc ipfum mox decernatur.Huiufmodi cis addiccrc amp;nbsp;compromitterc, cfFes durum fc.modo uellent interea temporis eidem Religionicui ; tum ipfc tum cætcri Principes adhærcrent, fcquoqj accommodas ic.Nam UC Concilium dcnunciet,8c nibilominusrem itafluduare finat, talemq? nouitatem non cohibeat, uideri cuiuis facile queat» quam iftud graue fibi ac cæteris foret.

Habita deliberatione talc quid Protefl:antcsfubijciunc:Nouas fedasfc noninuexiffe uel inftauraffe,neque ab Ecclefîa Catholica defcciffe.Proco uetum quodConcilium non recufaifet.fe habere {„înido fï/p gratias,præcantes,ut quamprimumfîcripoflctChriftianumlibes affumit. lumq? Concilium inGermania cogat,qucmadmodum etiamin conuentu Spirenfi definitü erat.dodrinam autê Komanæ Eccles Gærurfusampledi,nô niGreclamâtc ipfoR^confcietiafaccre poffe.

Poftmaturara amp;fuffidentcm confultationcm Cæfarpcr Trncs; ccfiam rcïpondct.adioncm omncm fe âiîigentei; pcrluftrafle, 8c pcrlegiiïc.ac tandem inuenirc hanc uchcmcntcr Catholicæ Chris ih'EccIcGaï aduerfan'. Etiam non mediocriter rairari fc Icnitas tcmamp;paticntïam delcdorum.guitam multa conccflcrint, ipfo* rum c contra duritiem.qui non fufccperint quæ ab illis offereban» tur, Quodautem cxdccrctis ïmpcri)Concilium poftulent, nihil habere loeiaut uigoris» nee ipGs liccre, quippe qui nouifRmum ils lud Spirenfe dccrctum rcfpucrint? faólaprotcftatione,amp; appellatis onc.quam tarnen nihili faciat.æquum nimirum eflc ut minor pars, maiori amp;nbsp;fanioripartifefe attemperet.eique acquiefcat.Quota ue» xoportio cxilIisGnt.Ccum Pontiffce^fifecöamp;rcliquo principum, cætu conferantur/Proptcrea certior Gen' cupitgt;nura ferre poflïnt, Crcsfiue aâio latius extendatur»quodetiam figniffcent.necenim ullis molcfi ijs laboribufquc fe uelle parcere,quo una aliqua uia fta« tuenda: concordiæ inueniatur. At nifi adionê amplius profequan* tur, ucl 2 propoCto deGftant t faóturum fe dicit ut oportet ac decet EccIeCæ tutoremSf proteótorcm. Sed quia fero faólum cflet.idcir* copermittere ut deliberentin fcquentem ufq; diem.

PoÂcro itacçdie,camadccrtam horara ordincs impcrh con* ueniflcntjElcdor Saxoniæ Dux,amp; collegæ, per Dodorem Brucf refpondent: Se nequaquam dubitare, quin ipforum Dodrina in futuroConcilio legitirao falcera amp;nbsp;libero, uerbo Dei conformis dccernatur. Appcllationera illam non latius fe porrigere quam ad hocipfum.inquo Spirenfe decretumfuæ dodrinæ, amp;receptæ as pud cos confuctudini aducrfatur.in cæteris autem fefe hbenter ob* fecundate uelle. Quoniam igitur ad ipfum pariter, amp;nbsp;Concilium prouocarint, coGderefe utappellationi nihil deroget, quoufq^ Ca* nonicccum ipGs tranGgatur .Interim ucro fequoqj nihil admiGu* ros, quam id quod iudicarenttum Deo^tumConcilio canonico acceptum fore»

lüflîdiuertcrCî demum reuocantur. Catfar ait.cum ardua amp;nbsp;grauiseffet caufa,fc confidcraturum. amp;nbsp;aSaxonepetit tanquam omnium Proteftantium præcipuo.nc abeat, lubcnte quoque Cats« faredeputantur nonnulli,quifuper his deconferibendo deercto confultarent. Hi erant, Epifeopus Moguntinus.Brandcburgicns Eledor.Epifcopus Salisburgcnfis, ArgentincnGsquoquc amp;nbsp;Spij= renGs, Georgius Saxoniæ Dux, Vuilhelmus Bauariæ Princeps, 8^ Henricus Dux BrunfuicenGs* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cunq?

Cuncj Saxo Somum proHcifci dicxvg.ScptcmbrisconftituiIi fctjCupitCafarotadhucquatriduum cxpcdct. Intcrca concepca rune amp;ocdinarunc Deledi formam Decreti, Sedecimo calendas OÄobns.Saxo cum focqs in curiam Caefaris uocatur,amp; quicquid ad R.eligiónem attincrct.in plcno fenatu rccitari mandat. Saxonc uidelicet ac congerroncs dodrinæ fuæ confeflioncm quidem exhi buifle.quæpoftmodum teftimonqsfacræfcripturæ reprobata fit» . Deinde magno labore tam fuo quara rcliquorum Principum rem CQ dedudam efiTc.ut illi quatdam Cbriftiano dogmaticonfcntanca teçcpiflrcnt.quædam uicifli m repudiaflent .Vt ergo intclligant.qua ualdead paccm propenfus efTet.hec aliquid in fui tantum gratiani facerec,ex Gngulari gratiafpacium deliberandi ufqjadxv.diem Apribs illis fe uelleconccdere.lnccrea apud fe diligenter expended tent„amp; çonftitucrcnt,num articulos religionis necdû inter fe cons ciJiatoSjGc quemadmodura PçntifeXjipferact, ac omnis Chriftiai norum ftatus aropledi uellcnt. Defiderare quoqj fe ut fob id tem^ poriapaciper Impcriu uniuerG ftudeant.nc Saxo 8f collegae nouS aliquid in religioncm per prouincias fuaseuuTgcnt,aut deniqj huM iufmodi facere pfsfurnant.neminem ad fuam fadionem pelhceSt, ueletiam adigant.Subditis uctcri amp;nbsp;autenticæ rcligioni deditis nc0 quaquam impedimento fint.uelctia ofFcndiculo EcdeGafticis, ca* iiQbitiSjfaciendo facro, ueletiam excipiendis confcGîonibus,aut dcniqgt; dominicam coenara^iuxta ritum ipforum adminißrando» oneçi oeGnt.aut iniurioG.Secum etiam amp;nbsp;cum alija ordinibuslm^ per^rcputcnc.quomodo Anabaptiflaeacigpariterquifecus ac ipfa docctEcclcfia.de coena dominica fentiunt amp;nbsp;proGtentur^funditus tollantur amp;nbsp;extcrmincntur.Pofircmo quum bicui Concilium ha I beri nequeat,i3lt; tame coraplura Gue inßatu EccleGaßico.Gue laico emendatione indigcant,fe apudPontiGccm acalios procercsefFe^ durum ait,ut intra femiannum Concilium denunciecur, amp;nbsp;unius poG anni fpacium inchoetur.

Adhaec Saxo amp;nbsp;focq per Pontanum Canccllariura refpondentt IdquodinDecretohabcretur quafi ipforum dogma diuinis pagis nisaducrfetur.fenon admittcre.ncqj curare.Q^uinpotiusfuum do gma Gc eßiment,ut impium nihil in co oflendi poflet, quod etiam, G modo confutationis uel obiedionia rccitatac defcriptum libeie concedatur,aperte demonflratum ucllenc»Sed ne ad iflam confuta tionem prorfus obmutcrcanc,fequoq;quamprimuin eamrecitari T audiGenC

CLXXXn. ^F^VM MRMORAPILTVM andïflenc contrariom fcriptam edidïïTc.quod poft multas occupa tionesiam abfoIutumeflet.NeC dubitim Jpfis fterj.quinfiCælaï taie jpforum fcrïptum trutinare amp;nbsp;pcrpcftdcre uellet,non pofte Confeftïonerni'llorumaliquaftrmitatc reuulfam aut fane aliquo modo faltem iufto Si firmo impugnatam atq? dciedam deprebena dere.ncqjfadutos quod ipftsuerti uitio pofTit»nihil commune cQ fedis haberejicct uera ficquamprofttentur dodrina.ncmincm ta men fupcrefle qui ipfos ad iftius profeftÏbncm difciplinæ corapulc^ tit,ncq) deincepg uclle,

Qupd autcin ad Anabaptiftas attincret, ac cos qui Sacrarticntu ^ltaris contemnunt. huiufmodiin fuis proüincqs uiros ac mulicss Ïrrtmfnfdno» icsnondum toIeralTe fe aiunt, fed aduerfusid generis atqj farina: irü(SfeHtiunf. bomincs pcrpetuo deciamatum cftc, atq? damnafte, Anabaptiftas quoq^ grauiter multafle,fïe ut eiufcemoot fedæ nedum nontadi* ccntj3utfuppullülént,irao etiamne ufquam locorum fubin'gtcdi pofte, aut locum aut patrocinium habere.

Poftridie Cæfar ipGspcr Eledorcm Brandeburgicum ftgniftca C/irolic^fM turn uoluitjEquidam fc fatis mirari non pofte,quod tam conftan m refj^ofum^ nbsp;nbsp;nbsp;nfcercntur dodrinam ipfotum æquam Si bona oftendere atqj

tucri,qaum tarnen hare non modo a facris fcripturis diftentiat.uc* rumetiam ab omnibusretroanteadis Conciliorum inuiolatis de crctis.taquara peregrina, aliéna Si perniciofa damnatä Gt duduhi. Sed maxime omnium mirumGbi uideri amp;prodigiofumgt;qüod turn ipGjtumctiamcætcrisproceribùs.crroneam Si falfariamfidc obpcerenc Si afTcribercnc.Nam G hoc in ilium conucnirct, ut prOgi ponunt.fore utfuigt;reliquorumquc principtjm,imoetiamipGu8 Saxonisprogenitorcsatq? maiorcs, qui candem religionem ob^ feruaruntjdilatarunt amp;nbsp;tutaci funt,qu3m ipfc nimirum pro fua ui« till obferuat, dilatarc Si tutari ucllet, hærctici cenferi debcant. Ob id minime Gbi pcrfuadcri pofTe, ac multo minus fatcri uelle, uerS èflèquöd dicunt,dodrinam illorum niti diuinoucibo. Catterum quum ipfe ex Gngulari quadâ gratia Si ad pacem facilitate Ucl prolt; penGtate mandaflet, Dccretum in cum modum Geri, in quo fatis ctiam fc demiGftct.pctcrc fc ut illud jpfum recipiant ut cætcri quo^ que principes. Si apud fcfe perpendere uclint, quantis malisanfani dabunt.niGfecerint.Dcum infuper tempore fuo grauifsimcin eos ;inim aduerfurum. Nufquamcnimfcriptumhabcri,fascftealiena pperc,amp;poftmodumfcpurgatc,amp;non magis æquitati acrationi confo*

His ihco rcfponfionem Proteftantes anncâîunt.Dodrinæ fuæ confeflîonem diuino uerbo confonare. Q^od ipfum alio fcripto P’^otefldnn$ quod nuper contraditumGt*ampliuspofTe doceri.Dccrctum iuxta ac edicum crat,probarc fe non polTe falua confcicntia. Ea propter pecerefe.ut amp;cotius adionisexcmplumad diem didum, amp;deli^ beranditempusGbi concedatur» fe quippe nihil obftinate fadus rosjfed quantum poffiht uerbi diuini periniffu concelTuros, amp;nbsp;cuä jus fèntentiæ Gnt,abunde fatis rcfponfuros. In cætcris etiam rebus corporis amp;nbsp;fortunæ bonijCa-faris gratia paracos effe,profundere» Deniqjquo adfupcriusmemoratam fcntcntiam^ncminiquodfibi proprium cftgt;rapi liccrc.idipfura pro conceHis apud cos identidem naberi.Gmulcj hac parte inculpatos cfTc.Siquidcm quicquidhic ad raonafteriarcferripoflet.hoc crebro teftatumeflegt;fequidem uelle intcrea donee habcatur Concilium, rationes huiufmodi allcgaa xe^ ut certillfme euidentiflimeque uideri amp;nbsp;jnucftigariqucat,nes que proprium commodum neqj lucrum ipcdaflcucl quæfifle.

Poft longam deliberationem Cæfat itcrum per Brandeburg/^^ cum hæcfubiecitîNulIo modoifta fcfateri autetiam permittcrc iielle,ucrcligionisfuæcaufafemetipfos extoIlantjSibifalutem amp;nbsp;confeientiam fuam cordi quoqj efte, nec parui fane haec æftimâre. Antiquamillam religionema Sandiffîmis uirisacrelfgîoGftîmis maioribus ad fe ufque dcuolutam multo quidem minus uelle defe iere,qu3m ipG fuam.InDccreto nihil planeimmutandum aut mis; nuendum eft. Quod G ut eft it a amp;nbsp;habeant, bene quidem ac rede* Sinfecusjfccogi utcumalijs nouum dccrctumconGciat.mctboai dumqueûbiquærat^quibusmodisnouæfadioncs nuper fufeitai« læ funditus tollanfurjôermaniæ pax rcftituatur,ncc non auitæ re« Jigionis fîdciqucGnceræ amp;Ecclcfiæ mores,ritus aegue uirtutesali« iarn ptopertiödum a fedis dcprauatæ amp;nbsp;opprcGæJn difciplina 8c ïJ’goTetetineàntur :quod etiamfni nruneris proprium effet.

, Qnomgt;rn quidem rton poffent defcriptum cofnpræhenff rcccffus fey dirhiflionis impfctrarc, ultcrius inftandum non cffcpideo cos turn negociumOcocbmmittercfeuellc* SigWétiam çx ömnis busGt?qoi uel hac alia quacunqî'dtcaufa cum ipGsagcrciure^Sc ia ■* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dien

CLXXXIIII; REP.VM MEMORABILIVM dief) fententiam expedaie aelit,equidem Ceminimc recufare.Q^ propter pctcrcquiJemfc,nc naoicftum amp;nbsp;graue qukqaam aduer« fus eosfacere intendant, neq) adiramuel odiuna laceiiï aut conaji mouerifeßnant.

Prælibata hacrefponfione dinaiflionenapctuntac abcDnt,tcïw âis ibi con(iliari)s legatis.

Poftridie quam illi difceflifTent omnes ad (c ordines euocat,amp; primum ciuitatuna legatos per Trucceüum adhortatur ac lubet^i* nc fecedant, ante finem conaitiorum. Siquidena Argentinenfes, ConftantienfeSjMemmingenfes? amp;Lindauij,peculiareni aliquam Confeflîoncm.Lütheranicæ contrariana porrexerant.in qua erro^ rem Zvuinglq fequebantur, Sacranaentum Eucharifticuna const tenanebant, amp;nbsp;EccleGæ Cbridianx horribihusaducrrabatur,quâ Lutheranica. Brat tanaen accurate uocum|coloribus ita exterfa St ornata, ut a fimplicioribus amp;nbsp;facraruna literaruna inaperitia pro Chriftianaamp;bonababeriadprinannaintuitunapotuiiret* At uero Cxfar eandena CathoIicisTbeoIogis, qui Proteftantium confefïjonena nuperrimc,optime ualideque confutarant,tradidit quoqj difcuticndam^amp;poft prxftitana diligentiana» uarios ipfo« rum errorespalanainconfe/Tu omnium ordinum dedarari 5cpu« blice recitari feciu

Legati fuam fententiam defendere raoliebantur. Queruntur plurimaia Confatitionem dodrinæ ipforö dida cflc.nirais afpes la, 8e multo aliter quam in fuis ciuitatibus doceretur 8e ageretuc prolatum effe feu denunciatum.Q.uoniam igitur caufa grauior efi fer,cquidem Ce prius non pofle obieótionircfpondcrc, nifiDomi# nosfuos certiores huiusrci faciant^idciico petere Cunfutationis lecitatæ defcriptum.

Poft dies autem quinlt;j, Brandeburgicus Cxfaris nomine, lea fpondet, nullam rationem fe habere,quapoflït moueri ut ipHs de# fcriptumillud porrigat.Siautem uelint ad Ecclelïam Catbolicam pedem rcferre, futurum, utconfutatio fatisfrequenter recitetur; Simulqueprxcipitut iïdematqj dodrinam, quam omnes paritcr principes (pauculis tantum exceptis) profftcantur, rede 8e Cbrw ftiane agnofcant atque probent, denique 8e a temerario ipforuni propofito recedant?fïn fecus alia Cbi tentandum effe uia, quo obfe# ^uantur 8epareant leda monenti«

Fada delibcrationc Lcgati fub^ciantjn mandatis fcfc haben le, fî quippiam adoerfua confefEonem ipforom agcrctur, cxenjd plum confutationis ad eos mitt ant, quorum nomine legacione fun gerentur, utfi forte dodorca Catholici fuamfiue Proteftantium ciuitatam confellionem aliter quam fendant,intellexiflcnt uelin* terpretati eflent? exponant Sc cxcufent. Nam Magiftrat'us apud gt;nbsp;eosdecreuiffe.nunumerroremlponte Seftudiofe ampledi aut ex temeritate quicquaro agere.

Inter agendamquoqpVlmenfes.Auguftani amp;nbsp;Hallenfes legad, inßnuanc, fe nolle decretum religionis aflumere^nifiper recogni^ tionem oecumcnici alicuius Concilq,

Intcrea Saxo amp;nbsp;focn apud Cæfarem inftant, uc pad Reipublin çæ per Germaniam Eudeat, eandemque turbatam tranquillet, quo Keligionis ergo,nemo grauatas ucl offenfus in diferimen uc niat, Camcrarioitidem iudid committac, ne aduerfus cos litem proroget»

Cæfar pct Fridericum Palatinumreipondcc: QuumDecret tum accipere rennuant,fibi cum alijs iam conueniilcynocere nemin ni aucoffendercjucrum armis feipfum potius uelle defendexc.ß quæ uis illis qui eandem cum jpfo (idem agnofcunc, inferatur« Qnodautem expofcat?neFifcipræfedu!? aduerfuscosad iudfeiS Cameræ prouocct, iniquum efle. Nam ex officio fibi incumbetc, ' ut omnibus paritcriusdicacur» Quocirca nolle fibi quicqua in co præfcribi uel derogaru

Die tandem decimo nono Scptcrobris decretum lecitatuipræn fente Cæface in o mniom or dinum coetu.In quo Czfai poll totius adioniscnumeratioaem,ftatuit,costolerarinondcbere,quifecua de Sacramenti Eucharifiici communionc indicant amp;nbsp;docent,atqne creditum feruatum amp;nbsp;dodura eft badenus in Ecclcfia. Miffz facri ficiumabrogandum no effe. Infantes facrofando chrifmateinun* gantur amp;nbsp;ita conffrmentur. Aegrotantes olco facto pcrungantur»' Imagines fandorum tollen das effe ncquaq,fed ficubi locorum eft fent ablatae, denuo crigantur, Sententiæ ipforum qui libertatem arbitrq pernegant.nullomodoacquiefcendum effe,quia przter^ quod impudentifljma amp;nbsp;ftolciflima fit, Deo quoque iniuria foret, amp;nbsp;obidimpia. Docendum effe nihil, quod poteftati JMagiftratua ucl ctiam honori detrahat amp;nbsp;cauillctur. Dodrinam defolafide

ioftifîcantc/ercndaninoncffe, Sacramenta EccIcGasrut quondam ad haec ufqgt; tempora obfcruari foljta,cum omnibus catrcmonijs amp;nbsp;litu Ecdcfiaftico adminidrentur. Defunârotum exequix amp;nbsp;alia id generis peragantur.Sacerdotia uacua probis concedantur. Sacer-docibus amp;nbsp;EcdcCafticisbcncficia amp;nbsp;prouentusfubtraâi inxtaco:« rum uocationcm Scmunusreftituantur.fjs ueroquipcriuro ma* trimonio fcfe coiunxifTent amp;inceftuofam uicam retincrc ucllenc, bénéfices amp;nbsp;dccmofynisfolitispriuentur. Quirefipifccrent repua diatisfcortis Si caftitatemuiolata deincepscmulari promittercnt, poft acccptam abfolutionem gradura priftinum afiequatur, amp;pct Epifcopum diocafanum confcnfufummi Pontificis,amp; fuper Lega ti fui denunciationejibertati amp;honorireftituantur,Rdiquis ucs lo obftinatis refugium ncgetur amp;ptofcribantur,aucfaneiuxta ac commeruifTentjCaftigentur. Sacerdotu oitacfto pudica amp;nbsp;pro« ba.cultus modcftus,amp;arcbDsprophanisrcmotiffimi,fande,pieamp;

' } fobriedeganc* Sialicubi ad litcs amp;nbsp;conuenta Ecdefiaftici iniquis de caufis amp;nbsp;legibus deueniflcnc, aut etiarn nonnulla bona EcdeGæ iniuftis modis atqj condicionibus diftrada^ucl in ufus mundanos conucrfa eflent, omnia huiufmodi proirritis amp;caflis babcantur. Ad prædicandi munus nemo admittatnr,nifii ab ordinario Epifco* pobonumbabeatdodrinx pariteramp;uitx teftimonium* In con* cionibusjomnium eorum qux hoc Decreco prxfcribuntur obfer* iiantifEmi fine, nec illud uGtatum alioqui e fuggefto pronuncient, ac fi hoc nonnulli cogitent aniraoqj uoluant, ut opprimatur Ë* i uangelf) dodrina. Abftineant a Scommatis atque conuitiis, pos pulumadmoneantj ut miftx inteiGnt, orationibus diligenter in* tendant. Deiparam femper uirginera JVJariam ac alios diuos co* iant amp;nbsp;innocent. Fefta uenerentur,iciunent,cibaria inter didaui* tent, elecmofynas largiantur. Monachis ucro apoftatis expo# nantjnon decere utuitx inftitutumac ordincm déférant. Et ut furamatim dicam? ne quidea in re quxGdcmamp;diuinum hono* rem concernitjimmutetur. Qm refragarentur,corporis ac ani:* midiferimen incurranC. Quicquid EccIeGafticis ui ablatum ef= fet’, reftituatur* Vbicunque locorum monafteria, amp;nbsp;alia bu* sufccmodi xdiGcia deftruda ac demolita eftent? recuperentur, in quibus confuetxcxremonix ac mores obferuentur. Qui ifl prouineijs aduerfariorum antiqux rcligioni Gdcique conftantec adhxtf

i^hæGlTcnf, Br hoc a nobis iameuuîgafumdccrctum approbant, fub tutelam amp;nbsp;dcfcnfionem Imperii recipiantur,cifq5 liberum cfto, quo uelmt commigrarc.De Concilio Pontifex appelletur ut rritra fcmiannum locum opportunum amp;nbsp;cornmodum ccicbrando co.n^ Cilioafï^net.dcindequamprimumfferipotcft illud incboecur.fca ultra annum non différâtur.Hæc omnia fîrma amp;nbsp;rata ffnt» Sf fi quae funt oppofitæ uel opponentur appellationes uelexceptiones, nihili «ftimcntur.Et quo talc dccretum .quantum ad Religioncm ac dem attinctjualeat amp;nbsp;conferuetur.quicquid uirium Deus tribu ifs* fct.ctiam corpus St uitafimul in id cxpcndantur.fi ucro quisaltcri uim inCeire ueîittiv^iciuiri Camcrae fîmulac interpellatum fuerit^ei, qui uim amp;nbsp;arma intentât,denunciet.incœpto dcfiftat, agatqj iurc. Si rcIucâcturadhuc.fifcusJîtemin eum intcndat.profcriptioncni accurct» caqjpromulgata, uicinos Principes amp;nbsp;ciuitateshortctur, ut illi quiuim formidat, e ueftigîo fubucniant.Nemo in iudiciunà Camcræ afTumatur, nifi huic decrcto, rcligionis crgo compofito» morcmgerah nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,, ,

Poft iftud totius P^egni Dccretum Lântgrauius fcx annorum focdus cum Tigurinis,Bafilicnfîbus.amp;Argcnfinispcpigit»fic nimi lum.ut fi rcligionis caülâquifqaam corfl bcllopcriclitctur amp;nbsp;op«! pugnetur.mutuas fcrant fuppetias amp;nbsp;auxilia»

Cum autem iam inter Lutbcranos Bt^Zvuinglianos grande diftîdium oriretur propter doôtrinæuarict3tç,MartinusillcBocai ccrus.Prædicatorij ordinis apoftata, 'Zvüingîid tamêaddidus, ad Lutbetum proficifcitur,ut pcriculum faciatjfi forte in fuis opinion! bus Sipugnantibusfecum dogmatisjconucnirc queantà

Éo’dèm temporiscurriculo ad Saxoncm Cæfar dat litcras, uf ad diem xxi« DccembrisColoniam ucniat, in grauifïîmis Rcgni ncgoci)S........

Accept is fis liter is. alias a,db,uc codem die litcras rccipit ab Aw ebiepifeopo Moguntino, fifties argument;

Cæfarcm pctcrc ut ad fcpfoccrcsJmperfi cuoccfgt; ad confultan* dum de creando R.cgc Romanoj;um.Eaproptcr litcris Ggnifîcaa turn illi, üt die uicefimo nonp, Pçccmbris Coloniam comparcrc «dit»

Vbibæc Saxo intcHcxit,litcrasbue atq^illuc deftinat, rogat ac monetLantgrauium amp;nbsp;reliquos principes proteftantes fociafquc ciuitatcsgt; ut die uicefimo lecundo Decembris Scbmalcaldiam

conDcniant.FiKuroqaoqgt;io3nncm Fridcrkum Ducc, Coloniam mittit cum alijsplcrifqj nobilibus amp;nbsp;confiliarijs, quo Cæfarcm ad dicnjconfticotuni præftoIarcntur^Pcrguos Cæfari fignifîcatum ouït Epj'Icopi Mogundni poßulationem,nec iuüe nee ordinate f3ótam,amp;hocquidem omninoin creando Romanorura Rege. Nam fic Impcratoris Caroli Quarti diploma feu ordinationéqcS Bullam aurcam dénommant, uiolâri Srpraeuaricari. Quamobrem fc non probarc hoc inftituti gcnus,necin illud uclle confentirc.

li igitur principes Schmalcaldiam ingrcflipadum incunt.ut amp;nbsp;dem amp;nbsp;dodrinam nouitcr receptam comprobent,atqgt; defendanfy SKbm«!» luhfcripfcrunthuiccontinuo Principes.item Albertus amp;Gebhar* kAbU, tus Mansfeldici, ciuitates ctiam Magdeburgu m atq) Brcma, ucru Argcntin3,Vlma,Conftanti3,Emdaoiom,Memminga,èampodti num. Helprunnum, Rcutlinga, Biberacum amp;nbsp;Ifna.hac faltcm lege confencîunc,utpriusfuosconfuIàntMagidratus,amp; intra fex hebä doraadarum fpacium fîgnifkaturos fefe cuius mentis Ent. Optfmö judic3re,fi Georgius JMatchio Brandeburgenffs amp;nbsp;Noribcrgici fcr/fiió reqoitaritnir,to qüôdipfbrum legati nullam habebant tra* daridifüper hóê föteflatem.

Dccrctum quoqj fuit legationera emittere ad Regem Dania’J Ducem Poractanumgt;Princjpcm iccm^Mcgelburgium,amp; ad duitä tes uideliceCjHamburgum, Erabccuro, Northemium, Francofuts tum,Brunfoicum,Gotingaro,Mindam,Hannobriam,HiIdcflcmS, Lubecam, Stctinum/aliaqj op^jida maritima depacifccndi,garitCE cumipfiscaufa. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Pontifek ubi intellexit ftnem ac exitum Comitiorß, a^àîiq'uoc Pï/ncipum feribic in hanc formam:Spcrafic quidem fc in confpc^ Äu àc præfentiâ Ca:faris,hærefim illam Luthctanam,prorfus climi nandam ac protinus difpeidendam.ene,ucl ex'parte fedandam. Qüöd ßquid huiufmodi pfefticorh (^Oct, amp;nbsp;fuccclEiret, rehgioni oti^ ac multotum homint^ fàlut/ÿrofpeâumitafuifre,é^ qui hxrèfeos caufa periclitareptuf fubuehtum,deniq7 uiam ac modum facilius inuentumad compefccn^a'î'urcæ tyfannidemamp; furore.

At cum ex Cxfaris amp;nbsp;Lcgâtôrûni fnorum fcriptisfccos cuenift fe comperiiTct, nimirum Lutheranos non folum non ad fanioreni dodripam adducipofle^quinpotiusindics amp;nbsp;quo diutius eo mai» gis indurari,(c,qui pronidentc Deo.nauiculam Petri intantis tem porumanguftqsatq? proccllis,gubernet,nollumprxfcncius feme* dium

dium inuenire, quam quo raaiores jpGus GntuG, quodequidcni efTet Concilium oecaraenicum,itaqjhortari,qoum rcseo perucne ritjUt uel ipfcjuel per legatos caufam adeo integri Sgt;lt; fandam leuetjfe uidelicet prima quauis oppoitunitate conceiTa ad aliquena Icaliæ locum qui Gt futurus commodiorjllud indidurum effc.Li* teræ hædatæ luntcalendisDecembris*

Confœderati inter fe Principes,de quibuspauloante memora^ turn efi-,Schmalcaldia literas ad Cæfarem die Vigefimo quarto De j. cembris dant, Intelligere fc acfi Fratrem Ferdinandura B^egem Jiantium e R-omanorumfalutari uelittnunc autem quæfitEledorum m co facultas.amp;quopolleantiureexformula legisImpcratoris Caroli Quarti, qua quidem ab eodem fancitum cfl:,ut defundo Cæf3rc,to tius Imperq nomine furrogetur alter,plqrimis manifeftu efle, Cæ^ terum ipfo adhuc fuperftite di incolumi, cum in cum cuentum rea jpfa nondu reciderit, Principes Eledorcsiam iâ ab Epifeopo Mo guntino.adfinemfupradidi menGsCoIoniam euocatos. Quodcu itarcs fefegcrat,uoluifleipfum dequibufdam admonerc. Licet ctiamhuicorationis generi libentcr alioqui fuperfedcrc malint. Principio igitur ipCum minime latere,quam fände imperio fe de* tiinxerit di obftrinxerit,potiffîmum autem interpoGtoiureiuran* do promiferit Impcratoris Caroli Quarti diplomafc obferuatu* tum.nihiladuerfusillud admiirurom,neqî alfjs id permiiTurum, huiulmodipada immutari non debere, nifi confilio di canfenfa omnium ordinû I raperi). At ß ipfo uiuo amp;nbsp;bene fano Romano« nbsp;nbsp;,»

rum Rex creetur, quide Frater Germanus,ipfum uidere,quem admodura idprorfusGat,contra modum omnem,Iegera,iu8 amp;nbsp;li bertatem regni,fuæ promiQjoni ßue iuramento datæqjGdei repus gnet, Quam præterea graue futurum fit Regno?duos luftinerc bed ros.quibus eodem tempore obtemperandum fit.Et quiaægrc fint îaturi,fiquidem autipiïsob negligcntiam commodi publicitalc ^nid obijciatur di imputetur.optare fefc,ut boc ipforu m feriptu m ex char itateerga ilium di patriam perpcndat,amp; nuiufmodi noui

- I^5giseledionem impediat di prætcrmittat, cogitctqb quanta ma Ja in pofter ura in de excrefccre queant^nifi diligenter præcaucat u n Huius quoq, rei gratia ad alios Imperii Summates feribunt. Speras reomnino.fenihilplanefaduroSjnifîquodRegnoconfultumac ' quot;quot;nbsp;utile foret,omnemquoqj operamfefedaturosne ordines Iropes ri) difeordijs afe diuellantun

Pofthæc ipfe Saxo folus dat literas ad Principes ColJegasiQua# doquidem a Moguntino Coloniam Et euocatus, idcirco fe quidc filium amp;nbsp;aliquot efuis confiliarrjs eo miEnc,qui nomine fuo quica quid neceflarium operæq; præcium foret,proponant amp;nbsp;tradentî peterc uero ut ceflenc a propoEto, amp;nbsp;fecum expendant, quantum hæc res præiudicü amp;nbsp;incommodi ipfis omnibus ac toti deniqj pos ftericati parère qucac,undc uiciffîm a multis retroadis temporis bus Regni concefla acratalibettas defcratur,amp;infirmetur*Pofl:a lare quoqj fe ut in ncgocijs illis quæ Elio amp;nbsp;confiliarqs proponere incumbuntjitaagant.utuideri acpercipi pofljt,feiden£idem publi , cam utilitatem ac patriæ falutempræ oculis baberc.

Luneburgicus autem,Lantgrauius,Anbaldius Si Mansfeldici;? eodem tempore fcributit ad Eledoresfatis utique prolixe,grauû terçp monent?ne talipaternislegibusaffici injuriafinant, nam bus iufmodi Eledio Carolino diplomat! aduerfaretuf,

Pûftremo tandem die Decembrispræfati proccres Si ciuitates qui nuper Scbmaîcaldiæ confederant in confederatione, ad lem fie fcribunt: Depadum fe fuiflein Auguftanis Comités cum plcrifqjprincjpibus^quanquara autem fama ferat buiufraodi in* tcrprætamentum ideo confedumefTcnon ut quis olfendacur,fed ut ipfe fe muniat atqj defendat, tame fi Fifco eapoteftas agcndico^ cedatur quam Decretum annuit, dubium non efic, quin adinius riam amp;nbsp;uim ea res uergat.rogarcquoque ut id omne quod rationc Fifeî ad Decretû attinetjeniat atq; tollat,quo fecuri certiq? fint do^ nechabeaturconcili) Cbriftianiacliberipcriodusjatq, Decretum, nullam uim pertimefeendam effe. Quod fiob£ineant,effeduro3 ' nbsp;nbsp;nbsp;deinceps,ut ad manum femper fint facultatesSc auxilia tum in Beb

Legatis CæfàrrefpondcrîiubetzSc needum quodipforumpc^ titioni refpondere ualeat,cogitaire, fedinito babitoqj confilio re* fponfum fe miiTurum^ ncc oportere aitgt; ut diuitius expedent, ucl etiamlongius ipfumin coraitatufequantur*

V Ä NnoM.D.xxxi«cumiamEledprcs Coloniæ conucniiTenfj *JLxCæfarcaufasexponit,^pterquasnecelTariöeifetKegemRo* lïîanoçlt; crearbquarü hæcprima fuitzQuia diuerfis regnis,multisqgt; populis

LIBER. ni. . -’ï CXCI, populiS imperarct.neqj fîeripofle ut continenter în Germania des gat, «^niaturbulentus admodumefïet amp;periçulofüS orbis Chri« 'fti3ni,prifertim autem Germani'æ ftatus,propter rcligion/s diflî« diuni.imaka quidcm deordinace Eeri non abfque ui Si rebellionc, 'Tametfî oero decommuni omnium nutu »confilioqj fuperiori-^busannis Senatuslmperf) infticutus efiet,tarnen præftitamnon fuiffeut oportet obferuantiam feuetiam dignam obedientiam. Eapropter neceflarium fibi plane uideri amp;nbsp;utile quoque fore toti împerio,ut quifquam KomanorumRexdecernaturjqui tanqua aïterum Imper^ caput cenfcatur.qui etiâ boni ingeni) fît.Prudcns, Sapiens,potens, amans pacis amp;concordiæ,qui deniq; inlmperi) négocesuerfatusefletjCüietiamconfîdere amp;committcre tutoamp; omnino Imperi) res poHîc.Iam uero neminem qui huicaptiorFra treFerdinandofit,nouiffe,Cüius fines atqr régna iamefient quafific mumaliquoduallumautfane mûri Turcarum immanitatiobie* â:i,Sc quidem in tutelam totius Germania»»

Poft deliberationem Principes fübdunt,or3ntcs pariter Cæfai rem,neGermaniam deferat»fcdinéapotius domïcilium fibi con* ft ituat amp;nbsp;curia 3gatiQ_uibusmox fubintulit Cæfar, nolle quidefe, ipfos derelinquerc.fed régna fibihærcditariadcbcre inuifcrc. Qua de re opus efle ut aliquis E^omanorüm Kdx defignetur.qui fem^ per in regno maneat,hocpotifl?möfuribundofcculo, amp;nbsp;irruption hibus quidem importuniftîmis duriftimisqj.

Igitur collatis confilfis Si fuffragfis Principes Eledorcs quinto TerJitianJot lanuarq die.inBafîlicaColonienficathedrali.Ferdinandum Cæfas lisFratrem.KomanorumKegcm acFuturumImperatorem de^ ni^ài nuntiant,mox indicia lætitiæ magno cum applaufopopulifignifi* eantur, Campanarum fonitu, Bombardarum ex fois munitionis tur^rcUmritl busftrepituatqjfragorecongratulatumcft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tfluffip/o

MJ»** J/ T Ö nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n • . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;StfxonwDw^

Saxo fuaJegationereclamatjinnucnsEledioncm iJlegitimefa* tt, dam cfTe.fimul ac filius fuo nomine proteftatur nequaqua in eam fe confenfifte.

Solet autem huiufmodi Eledio iuxta præfcriptum aurei di? Ratio,(ttr plomatisFrancoforti celebrari.Verum propter abrogatam illic re# Jjgionem ôcMifTæ lacrincium proph3natura,in quo fieri confueuit iiurkaio. fiuegeri Eledio ilia,ut etiam diploma didat, Cæfar cura Elcdorû arbitrio, diem cledionisColoniam tranftulit.

ConGderantes autem E lcd ores Pn'nc/pca uetercin uGtatiffîj t9an.Cstrio. jnamcp confuetudinem,qua nimirum Cæfares folent in uiuis fo^ aumaliquemfîbiafcifcere.tum uccertumfucceflbrera proCpidat^ tum etiam uitandæ omnis difcordiæbclliq; cauf3,eIcdiQni(ubfcri pferunt di adhæfcrc. Colonia igitur difcedunt, Sf Aqui/granum profîcifcuntur, ubiFerdmandus dicxi. lanuarrjin Regem Ros manorum cooptatur amp;inaugüratur.Cæfarundiq7pcr Germania déclarât, apertisq^fimulacpaffîm ubiq; literis affixis mandat,quo Ferdinandum Fratrcm, Romanorum Regem agnofcant amp;nbsp;ha* béant. Quod etiam ad Protcftantes fcribit.

Ad petitionem uero Saxonis Protcftantes itcrum die uiceiïs SchmalcsiMi^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 1 T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J • ■ r

a protr/iantii mo noQO Martjg Schmalcaldiae-conucncrunt,captandi interfccon fill) gratia, quo pado fuam amp;nbsp;confœderationem confcflîoneni defcndanr atque çonferuent. Atcum imbcallior eHct Saxo,ita uccomparcre non ualeret.îoannem Fhdexicum filwm fuum co nuttit.

Eodem die Principes Protcftantes ftatuerunt, ucllc fe Ferdis nandum, ut Romanorû Regem no agnofccrencc obferuare. Ec quiaCæfarpoftfadam Eledion^ni raandaftet ut uidclicet Perdis nandum Romanorum Regem agnofeant, optimum iudica-runt, Gipfe Saxo refponGonis formulam componat, amp;ad dicm quartum luni) Francofurti proponat, Q^uando etiam Ciuita tes GgniGcarent,quidnara ipGs de Regis Ferdinandiuiderctorcleii . ' ■ ôtione, -

î5fj-^tumc* Interea temporis quo Sebmalcaldia» hi Principes congregati f^ns sid proj eGcnt,Cæfar ad cos Iitéras dat.quibus innuit Turcam conftituifte tsßantes. magnocumcxcrcitu Germaniarainuadere. Quocirca opusefle , nbsp;nbsp;nbsp;, ut omneslmperi)fiatu8,Gncmoracopias amp;nbsp;auxiliaGbipræftcnt,

H is illi fubijciunt; Ab ijserebro poftulatum efFc, ut ab onere uel ^roußantiii- täaione Fifci in caufa rcligionis libercnt,at fefe nulla bac de rc ccr^ tamadhuc refponGonem accepifle, tantum quod vellet difpiccic negocium, ac poftmodum tcropeftiuam fubneäere refponGos ncm.Hucillud fpedaredidum adipforum legatos: Non oportes rcutdiutius præftolenturjuelfequantur.Intcrim tamcnnibilpros uiG refponGdatum efle« Quare G ipG fe cxpolient,Turcis autem fuis facultatibus rcGft anf, amp;nbsp;inter hæc Fifcalis ille rigor aduerictur, futurum baud dubie utbinc inde per plura incommoda, amp;nbsp;uiolcn tx adios

tæ autlones j’pfiis oboriancur.Q^propterrôgare fe ut omnem Se* natusjudicianam aôtionem in ipfos editam.dum Concilium Hat, fufpéndat,redditauicifîîmitapacc amp;nbsp;fecuritate. Tum quidcmfe pacatos fore, non modo Turcis obuiam ire ac debellare, uerum* ctiara ad omnia regni négocia quantum ualeant, dil/genter accu# randa obfcquentiflîmos fore*

ProteftantesquocpadFranciæ Angliæq^ ïLcges fcripferantin Literarûm tir commcndationem iaudcmqj fuæconfefïîonis^referentesquopa#

r, 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r • O J ■ î * nbsp;nbsp;nbsp;T*' Protefîanf

ctohanccandemin nuperrimisGomitiis Cælari amp;nbsp;ordinibuslm» hum ad Re~ peri)pcopofuiflent,quam tarnen ipfeCæiar amp;nbsp;foci) Principes rcies rrunn*, ciflcnf.GautumquoqjeHenequicquam omninoinreligionedo* gt;nbsp;ncc Góucilium habcatur, innouctur. Attamen fefe nequaquam i poflc iitæfaconfcientiaj abeadcm fuaconfeffîone difcedercj quia uerboDeiconfentirct» quanquam aduerfarij contradicerent, qua* Gea ipfa Superioribusreddendum cffe fuadeat,feu aliaetiàm:qüæ* dam impia, quo d equidem facerent non abfqj iniuria atqj raendaa cio. Quo fane Cæfarem ac rcliquos proceres aduerfos ipfos conci* tarent exafperarentcp.’ *

Q^are rogarcquidem Ce huiufmodi prudentilïîmos doâ:iHi* mosqj reges,ne ijs qui fecus de ipds fcriberent diccrenfqbfidem ul* Jam adhibcant.neuefufpicioncGniftra (eneantur,quinpotiusapud Cæfarem fatagant.utquamprimum fieri qucat,Chtiftianum Con# «ilium procurctur,intérim uero nihil quicquam accrbum Si tie in ipfos deccrnatur.

Die uiceGma fexca Aprilis Rex Gallorum ad buncmodum re rr4«n/«Rrt fpondit: Veile ac bonum fore,imo defiderare quidem feut in Eu lopa Concordia amp;nbsp;pax conferuetur, arbitrari etiam fumraopcre necefTarium efle Si expedirc,ut Concilium Oecumenicum fufeipia tur, in quo Spirittiflandustaquam totiusueritatisdodorhabea tur,it3proculdubiofuturum ut omnis error amp;hæfitatio répudié* tar.neccflcquod uereantur utaquoquam exafperarifefinat. Si* quidemfuaindoles non permitteretaducrfariorumrumorcs mas gni facere.hisSc alfis huiufcemodi uerbis peramice obfequium fuum non denegat?fed offert addicitqj.

Anglorum autem R.ex Henricus nimirû Odauus,inter cætera fie ad eos feribitiPergratum effefibi.quod omnê aôtionem feripto tradidiflent amp;nbsp;eSmunicaflent. De ipfis faraâ fuifle fuborta nô fatis

ütiqj bonam.qaafiihomines qirofdam excordes amp;nbsp;deliros nudes' ant tutari, quimoîiantur imis fumraa permifccre«^ Quod autem abufus amp;nbsp;alias Ecclefîæpeftescuran Scextirpari radicnus ucllcnt^ idfpfum [e quotjrdcGderare» Cauendum tarnen efle diligenter ab fis qüirérum nouarum effent auidi.qui dignitatfi gradus coæquatf re ue]Ient,qui deniqj omnem potedatem iDperrorem in come ma ptum adduccreftaderenc. ApudGæfarem uelle quidem fe inftarc quo commodinsGatbolicum Sc Chriftianum Concilium eelebre# tufromnibusq) modis pax amp;nbsp;concordiaretinenda confulatur»

lam uero Proteftantes conuentum Francofurti (ut memorar flimedantea) indixerant?quart3lanfi,ubiunicuiq;libertjmefletgt; fentenciam fuamedicerc.dc Ferdinandi Regis eledione.Eegati» itaq^ciuitatum confultum uidebatur, nebuiofee eledionis caufa in ajiquam fefe litem Sc periculum conficiant. Etcnim uerendum effe^ftc forte nonnulJi qui ipds foedere fe ucllcnt adiungere^^uana bac Scprorfusinutilipugna Sc emulationc,abhorrcanLSuumigir tur cnndlium cde,ut Elcdionem in fua dignitate quiefccre Sc pera manere cocedant.Q^od fi uero Rex Ferdinandua aliquid in ipfor lum Exomologedn animaduertere uellet aut cadigare^fn eo fc nolle obedire.

' Protedantes uero Principes ad Cæfarem Sc Ferdinandura Regèm fcnbuntrQ^uoniamquidem Eledio contra ueterem con* fuetudinem niteretur, nullo plane modo in cam fe confentirc pode.

^Eo die Ciuitafcs petunt Heluetios in confaderatione recipi. SedfiaLutheri amp;nbsp;fociorum eiusdodrina diffentientes.non ads miccuntur.Nam cum de Sacramento Eucbaridico fecus ac aliter qua m Lutber us fentirentjeclamant Saxoncs.

Hoc infupcr dicrum curriculo Epifeopus Moguntinus Sc Lu* douicusPalatinosmultaintcrfedepacidco tradato confercbant, quern etiam Protedantes ratam babere uolebanf,intantum ut iuf fomdtaCæfarCjneFifcus adionem ullam aduerfusillos fufeipiat» aut iam fofeeptam profequatur.

Interea Cæfar alium Spiræ conuentum indicit? die uidelicet xifi.Septcmbris. Sub id temporis ad Saxonem uenerc Vuilbelmus Nadbuius,amp; Nuenarius comités,qui cum de conciliatione trada* rent,inquirunt?numipfii, Zvuinglfi amp;nbsp;Anabaptidarom profedio placcrct.Refpondetigitur.neutroxura inditutura fîbiprobarb fed in Au*

'iïïAognftana confcHïone quoad umat perfeueraturumfe ait, Vc autem ad indida comitiaipfc ueniat^autalioquifilium mittat cos jujtes illi poftuIant*Quibus fubdidit Saxo; NifîCæfar fibi focijsq; püblicamfi’dernpræftetjacitafccuros reddat,fe quidemomnino non uenturum. Adhæc uclle fe concionatorcsjpræfcrtim aufem Lutherum^in Comités indemnes liberosqj in docchdo amp;nbsp;conciolt; nando haben, nolle eti'am ut ciborum deledus uel difcrimen ullu fibi præfcribatur.ut ditioni fuæ pro Imper ij confuetudïne,quem=: admodum fæpenumeroCæfarem flagitaflct, inauguretur. Hæcfit ab Impcratore obcinere ualcSt, fequoq; uiciflîm qs omnibus quæ petcrent^pro fua uirili accommodaturumi

Dum hæc ita geruntur.intelljgit Cæfar,quantum armorum ap^ paratum Turcainftruxinec,amp; diemcomitqsdiótum Spiræ*fufpcn dit in annum dcinceps fequcntcm ad Calendas lanuatrj. Et ne lon^ gius ab Auftria(cuiuis Turcica mag is imminebat) difcederc cos gatur^î^atifponæ diem ilium ceicbrandum denunciat.

functus efl:, qui profecâo apuJ omncs Principes permagnæ uir authoritatis crat, propter raram Sifingularem ingeni) fui dotera, a^rmoritun SaCpicio erat uiruîcnti toxici,quo putabatui cxtindus

Cuminterea temporis mag is magisque Lutheranorura bæ- jnfiJditrrhçe leGs inundarctjinualcfcerctque,amp; confeederatiofîtmaretur,mub skWlt;i»wr«^ turn grauabantur amp;nbsp;irapetebantur Heluetij adhuc Catholici? maxime uero a Bernatibus iü Tigurinis,qui amp;nbsp;præcipui amp;po# m tentiflîmierant.Vndefadû ut quinq; Cantones Catholici (quos alij quinquepagicos nommant) com muni decreto a Tigurinis de# fîcerëc, ac bellum apertis litcris.ijfdem denunciarent,qtnbusctiani caufas belli exponunt in banc fententiam;

Quoniamfatisfupert^ amp;nbsp;iamdudum iusnoflrum defenfandij «quitatiqj confulendû duximus.uosaût cÔfœdcrati,pacispublicæ, modefliæ

modcftiæ unitatisqj Chn’fiianacjfi'dei?chantatis amp;nbsp;amicitia; inirnM cijmo ctiaranaturæ legibus amp;nbsp;ægtiîtati contrair), fubditos nobis fubtrahitisamp; abalienatisj’ta nt fobtam ac dcbitam obedicntiam de negcnt.fadiperfidiatqjpenuri, nofiramqj inrifdidioncm pafEm abrogent, quos interim defen ditis? öi quaG hæc nobis non fuffis ciant,fraudulentis molitionibusillos adnerfum nos concitare la= boratis.quo tandem nos ab antiqua,antbentica,intemcrat3,amp; Ca^ tbolica Gde deturbctis,nobis obi)citis ac fi Dei ucibum recufemua audire^nec permitterc utapud nosfacra IcgStur Brbba, feu uetua ac nouum infl:ruraentum,nos quaG atbeos habetis amp;nbsp;taxatis, proi ditorcsSf nerGpellesimpoftorcsdicitis.Etquianonam amp;cxcogis! tatam a uobisGdem non rccipiraos,alimoni3m nobis amp;nbsp;nundina* tionesfubtrahitis, commodoqj omni inGitorio priuatis,quibua modis non modo nos,ucrumetiam infantes noGros ac foetus necs: dumenixos,innteromatcrnofamcamp; calamitate pdereGudetis. Cum igitur iuri noGro, nullus apud nos locus queat inueniri, nee Gt alius qui in defenGonem noGii iuris fubGdium fuppetiasq) ferat, nulla deniej meta,anguGi)s,uiolcntis opprcGionibus, fuperbiæ 2c improbiGimisfaótis ponatur,quæ fane nialorö generanadenua slfW4«î(î«îf, patienterfuGinuimus,cogimur (præGdqs fretiipGus Dei omnipo» C4tbôiicor tentis,nccnongloriofæ Deiparæ uirginisMariæ omniumq; cœlis tumfuffragijsjautdeniqjhumanis auxili)sfuffulti,abi)s nimirum Idü obruijfr. qui ius æquitatcmqj diligunt) reos uos apertis inimiciti^s decernea re.uolumusqî deinccp3,Dco nobisgratiam,uires,Ôe robur conccis dente,omnem banc iniguitatemuinbusSe Gratagematis propub fare atqî uIcifci.Hæcproinde uobis ueGrisq; patronis amp;nbsp;aGecIis pla ne literisiGisdenunciamus,uolentesnoGrum omnium honorera certatim contra uos defcndere.In quorum Gdcm 8e ucritatis teßis monium.præfentibus fociorum noGrorumZugcnGum Ggilluni omnium noGrum nomine affiximus. Datu m ferra quarta? quarto nonas Odobris, Anno anatiuitate ChriGi.M.D,xxxi.

PaôtahacdcnunciationejUtrinqjcopiæ SeauxiliainhoGernd^ riguntur.TiguriniDueembelliundecima Oeäobris cum manipu* lis fuis amp;nbsp;fex aeneis tormêtis uehiculis impoGtis, hoGibus obuiara mittunt.Tandem etiam ipG cum inGrudiGîmo fortiGimoq? exer^ citu 8e uigintibombardisin aciem profedifunt. Qy cum ad mos naGcrium quoddam Capella nominatum perucniGcnt, in tria C3lt; tholicorum conGnia.ncmpc in Suicianos,Zugiano8,8e Vntci ual* diofl

dios irrucrunt.Hi igitur qui partcs Catholicorura agebant.fugam fimulant,at ilico pedem referentes,totis uiribus animisqj coniunlt;* lt;äis hoftcs inuadunt,amp;in fugam conuertunt,ac omnes illos quoc* quoifcfubmaiusuexillum reccperant.fcuin media amp;robuftiori cxercitus parte fubftiterant,proßernunt,amp; quicquid erat æncorû tormentorumßbitollunt,amp; adferapiunr. Ineoqjconfliâuceci? dcre homines plufquam mille amp;nbsp;quadringenti. Inter quos repcr? tuscft ViricusZvuirîglius, cffedusexEcclefiafta,miles.totius'dif yjalria cordiæ Sgt;i diffidentiæ præcipuus incenfor feu etiam author, in fas ciem proftratus acpene mortuus.Cum autcra uidorcs hune neult; tiquamagnofccrent/cifcitanrurnumpriusconfîteripeccataucht, * quam moriatur. Subticuit ille, ac fi fpiritum iam reddidifiet, Acs cefiîc allas, qui hominem cognouerat, Ôi lætiferura illi uulnus ins flixit,nunciauitqjdiicibusexercitus.Cadaucricaq^arripiunt,amp;uc proditorcra Zvuinglium damnant, tandem ut hæreticum.fuum cadaucr ignibus cremant.Deniq, oês faôtiofi, amp;nbsp;potifîîmi Zvuiris glij foci) in hac acie fuceubucrunt. Plurimi quoqj ciuium magni nominis,uiri etiam ftrennui ac nobiles non pauci captifunt.

amp; Bernâtes uirorum quafi trigjnca milia in aciem produxerunt, theripa^inâ quos,in duasturtnasdiftinxerunt,ZagianosTigurini,atBeracn* “?• fes,ipfos Lucernates opprimerefeftinant.

iam uero militum ododecim milia quinquepagici aduerfus coseduxerant.Bcrnatcs igiturpropefluentuminuadunt, amp;fado impetù profternunttEx Bernatibus^^quingétiferc fubmerfi.feptin« nbsp;nbsp;nbsp;’

genti uero gladio cæfi fuht, poftridie ü quipræ metu fuga dilapfi in cauernis?uepribus atqj durais latuerant?in îuceroprodeunt»amp;aCa tholicis nihilominus benigne humaïîiterq; excepti funt.

cædis amp;nbsp;uindidœappctitio finem haberet,TigurJniatqj Bernâtes^ ipforum Bafilienfium amp;nbsp;SchafhuGanorum opem imploranti-àtqj xecipiüt,in fpera uîcifcendi fe, atqj ita Catholicos ex infperato fuB “ƒ“■ nodera obrufirc acdifïïparemachinantur. Nam illorum copjæa fc diflîtæac feparatæcrant.co quodLucernates propriam ôc peetts nbsp;nbsp;nbsp;,

harem aciem inBcrnenfes direxerant. Qjuamprimum igitur reli-qui Catholicorura pagorura, quatuor uidclicct? hoftium infidias intcllcxcrunt,arreptisarmis albas fuperinduuntcamifias, quo nem pc modo,fc inter fc facilius dinofeänt in tenebris Jnito iam prælio

de ad primuni’coßgte/ram Catholki circa prïncipia ad quintatn Dflt; c7tlfoiîlt;ôr^ flationcm feriuntur,at ope diui’na uiâoriâadcpti,hoßcsfuos «îHorid nihil difperdunt,cx quibus fcxetiam miliacorruerunf.

Tandem uero Tigurini, quospræliandi libido femel inccife^ ratjdie poftrcmo Oä;obrisbeno quinqucp3gicositerü adorti cæs dontuijita ut ex oâo milibus^duo tantum milia fupcrcirent, 8e 4 qui fuga non eu^detent.corripicbaptur.

Poft longum ccitamcn amp;nbsp;crucntascædes, infcruentu quaruM f dam ciuitaçum tmperialiumcompoGtapaxcft. Cumautemrclis WfSJ; gionis caufa omis illa pugna amp;nbsp;firages cxorca eftet, Zvuinglianos pportuit quinquepagicisfandcpolliceri.ut hisipGsin antiqua.ue tilii Catholica fide nunc 8c dcincepspacifiée perfcücrare dimitte/ rent.Pari quoqj modo quinquepagici uiciflîm Tigurinis 8e Ber:* natibuSÿtranquillitatem in fide apud eos iam nuper recept a conces derent, Ôe a conuentis omnibus in fc mutuo œditisutriqj difeede^ rent^pacemq; rebus fuis fiimamacintegiam ùtuicinos decct,aci

Offoi4W|)lt;tîi Haud multo poft Oecoîampadius,Monacbus Apoftatajfub di dijinjffmu luculum a Moniale, quamecoenobio in coniugem fibirapuerat, i, inledo raorcuuseftinucntus.Tantaquippe.commiferatione(ut refert Sleidanus) erga Zvuinglium affedus creditur» Erant cnim bi duo unius quafi Hdei.profellione Saciaraentati^; in quos multa f-uchcrus cum collcgis feriptitauit.

4u-i - t jHoc annomagnum ex ruina gradinis damnum 8e calamita» lycoflhnft. Bafilienfibus acceflît. Nam adeo uerberatæ 8econtufæ uitespcc agros ipforumfuerunCjUt eciam grandipœnuria 8e iadura uini Jagt; borannc.i

Sub idem tempus igneæ 8e fangtiinolcntæ quædam in aere fur^ fumimpreffîoncs, uarfis inter fc modis conftitutœ, atque affedæ, , nbsp;nbsp;. Vlyiïîponæ(quæî^egüt-ufitaniæhodiercgia cft,8etotius ILegni

j.j,.., £ , illius metropolis) apparuerûtiGpttæquoqjfanguinis ex acre tune inierramdelapfæfunt. ,i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v,

Won/îm . Die uicefimo nono menfis Augufti, natuscft infans GoiTaufas diufrjiîlon'f Hclucuæ p3go,portentofaforma.Siquidcmbicepscratjtribusbra cbqs^cotidemq? pedibus conftans.

Eodem quoqj menfe pifeis quidam immani uafto corpore in.HolIandia lepertus eft ad littpra maris, longitudine hic crac ôS. pedura,crafïîtudineucro jo.Koftrum habebac amplifiSmum ad ^aciura 13 .pedujp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hoc

Hocitidcm anno malicrqaæJara Angnftæ'tna BorrenJa pe^ pent monftra.Pn'mura quiJem ham an i capitis fpccicm habebac, de in bipcJem ferpentem ejidit « cuius roftrum iupo pifei Gmile fait,pedes quaff ranæ^cauda utcolubri* Tertiura deniqj quod ge^i nuitjperfcdoscrat aper*

Eademquoqjtempcftate^animalquoJJamfcrum^quaJrupes NdK4fr8i. I prope Salisburgum captura eft,uifu per qua borrjbiIc«Caput ncm^ pc hominisjbarbitium criipum.pcdcs quaff Aquilæ^plantas aut po tiusuolasleoniperfimileshabcbat,caninam quocjcaudam.coloa: le deniq, flauo corpus totura crat. Quod cum crgaftulo inclufura tcneretur.nccederequicquamucllet.paucis poft diebus moritur.

Eodcin anno, tantus in Lufftania tcrræmotus fupcruenit, ut ctiamVlyfipponæ mille amp;nbsp;quinquaginta domusftrudura fplens didæ amp;magnifîcæ, deorfumfunditus collabercntur, amp;nbsp;aliæplusq centum fajpius concuflTæ, rainam minari uidebantur, Templa in accruosamp;congcftusIapidurarcJadafunt.Hictcrræmotus oâia duum dorauir?amp; unofubindc Jic,fcpties odicsucterram concuf fionibus treraoribusq) horribiliter pulfftabat.adeo ut ciues indigc8 Pffiît^exé nas magno corrcpci mccu,ciuitatcm defercrent, fefeque fub Jio in agris contincrcnttTcrra paflîm apcrt3,grauifltraos foeCorcs expira ffrr*ino«(»i bat, unde poftmodura dira peftis defeuijt.

Menfc Augufto, ingens Comètes per ItaIiam,Germaniara, amp;nbsp;comttg,pf»i Pranciam uifus eft, Plurimorum fententia crac,hunc præfagijflc acdeffgnafle ftragem illamcruentam^quæ apudHcIueticosbreui poft fubfecata fuit.

Hocinfuper anno,Turca expeditionem parat in Vngariam, N4Bflfrw, fperans fefe matori quam ante Chriftianos iaâ:ura,pcriculisq5j mul daturum.Priusenim quamFerdinandusRoraanorum Rex de claratus, Aquifgranoin Auftriam redire potuit, collcdis uiribus ttadcohftdiot feftinato Vngariam Turcorum Rex inuadit, Viennara obfiJerc uolens.AtCatfar SeFerdinandus Rex robuftiflîmam milita uim tcmpciiiue conflauerant, qui dexterius fortiusqj cum Turcis mas (o, nus confercbant,ffc ut plurimosfundcrcnt, difperderent* amp;nbsp;com- «quot;«rrfwnf, plures uiuos compræhendcrent.

Deniq ad diemdenuo ueninntFrancofurtum,Protcftantes, utfuara cofocdcrationem araplius confirment atq) corroborent. Hoc in conuentuGoftarienfes amp;Embecenfcs inter focios foederis

An«xxge^cxBrabantia Katifponam menfe Martioappulit.Hiccm Co miti)s didus erat dies. Conueniunt itaq) eo omnes imper^ Ors dines,8c i) quidem Principes qui adefle coramnon potcrant, fuoa nihilominuslegatos fubftituunnquicaufamipforum acGpræfcn tes eiTent.agant« Vtq paribus uotis Turcorum tyrannus propuls fetur, qui magnisuiribus8cinaudito armorum apparatu erupcs rant,Cæfar duos impcrij procercs, Moguntinum uidelicet 8c Lus douicum Palatinura ad Saxonem 8c Lantgrauium, 8c aliorum

Protcftantinm legatos mittit? ut cum ijs tradent, numne in relis gionis negocio » inter Catholicos amp;nbsp;illosipfos interponi queac Chriftianaquædam conciliatio. idcirco diem Schvueinfurti fub ' initium Aprilisftatuuntjubicommodiusinterfctranfjgantfufcc ptamadionem.

In fpemitaqjTurcaaddudusuIcifcendife dcjgnomini3,quä fuperioribusannisfüga fibi conciliauerat^ßmuletiam Chriftico«» las opprimendi ac difperdcndiimmanitcr.edudis fecum inffnitis j copies, Tautunum fiue Eclgradum quod eft oppidum moeliæ fu^ 4 / perioris, ubiSauusDanubioniifcctur,urq;perHcnit,utpauIoin4 fra dicemss.

Sextonempe nonasMaijtrircmes feu potjus phafcii centum SoüiwKîî Sc decern Conftantinopolifolueruntj adrairabilicum pompa, ors ganis muficis, amp;nbsp;admodum iucunde herbis, unionibusqj præcio^ finirais, frondibus amp;nbsp;ramis fuauifllmis non tam obdudæ quam ornatæ.

Décima uero Mag,magna feftiuicas percclebrabatur a Turcis,’ Majiometis uexillura fuperftitiofis cæremonrjs attollitur in fubli^ me,8c ad Palatium Turcici Imperatoris^Principi fortiffimo tra# ditur.

Duodecimo poflhæc die.omnes machina»,cum bomhardis,pul ucreqj tormencario,glandibus 8c copijs appulcrunf, omniquears rnorum gencre,ita ut his ferendis triginta miliacamclorum uix füfficcrent.

viKmd Tu« nbsp;nbsp;nbsp;Die quinta décima,odo milia laniciorum, qui Turcici Caefa*

tioVcoßl« risflipatores crant,Conftantinopo]i difeedunt in pugnam.Poftri« tiNofoiiin die uero,quadringcnti militeshonorarij, omnes ferico nobiliflîs ucftiti,filis aureis 8c uaricoloribus incrcdibili quadara indu^ ftria ornato pidoque.Hos a tergo currus quinqo3ginca,purpura,

iuÏeis^ præcioGflîmis conftrati fcquütur. Vnufqoifq; cotres, qua* tuorrobuftiflîmoscquoshabcbat.quibus tbefauri? amp;nbsp;concubine partim uchebantuf. His adiundi crant quaGeuftodes, cquitû plus minus quatuor milia«

. Poftero dein die quatuor milia peditom antefe mittit Turca, idqî furamo diluculo fîmulac camelos quadringentos,tcntorôs 8c huiufmodi alijs oneratos cimelijsucl ornamcntis.inæftimabilis præcô.Scquebanturprætcrca ducentiequi^autogemmisq) fulgen tes, qui Gnc feflbre manu tantum duccbantur* Poft hos duo milia ’ equitum? quifefc Spaccos nominanc,indiuiduiacprimiTurcici Cæfaris fatellites, inter quos uexillum ipfius capitale ac proprium -geftabatur expanfumgt;quod nunchue nunc illuc uento impelleba* tur. In eo Mahometis imago, ex auro amp;nbsp;margaritis acu depida cernebatur, quod fane fumptuofom 8c barbaris fufpicicnduna crat.

Deinceps procedcbantcubiculari) centum ,m3gnifîccornati,8c amidiholoferico.argentoauroque crifpante« Hi haftas purpura ftamafeena obdudas 8c præcioGflîmo fcrico exornatas manu gefta bant.plegmatis faciem uclabant,rubrisq? garis, ösq) fertis aurcis 8c plumiscandidiflmis redimitis caput comptum habebât,Inter hos duodecimaderant, galeis indicibili artificio aegemmis lucidiflî* misclaboratis Ôcperpolitisornati.itautpræ nitorerutilarc uidc* ientur,Emincbatucropltisca:teriscafiîsquædam coronæ Ponti* ficiæfimilis,quamcuminftitores nonnulli auro gemmisqjadmw laculum fumptuofiffîmisjcoaptare VenetqsfeciflcntjConftantino polim deferunt,ad Abraimum Bafehonium, qui cam fibicentum amp;nbsp;quadraginta railibus ducatorum comparauit, ac poftca Cæfari Solimanno dono mifit.

Die uicefîma quarta lunôjquæ Diuô loanni Baptiftae confecra* ta cft, magnifie O cum apparatu, Taurunum oppidum* Turcorum Rexingreditur. VbiaciuibusBc optimatibushonorificeôc cum* ttiumphis exceptus eft,vicatim omnia adornantur.fpedacula, lu difcenici,arcus triumphalcsRomanorum more ucterum.exhi* bcntur.Tandcm in tabernaculum auro,argcnto, ac ferico retortu lecipitur.Sc quatuor fummitatibus magnacum pompa geftatur. Die poftero in tertium ufq? diem fexaginta milia pcditum,8c cqui* turn totidem milia,Taatino Budam dcucnerunt,8c deccmmiliari* bus aut ctiam amplma a Vienna Auftriæ caftrametati funt.

Numcruspugnatorumcrattrcccntcna milia, intcc gaos tamë bis centum mille uiri adbellafoitißimihabcbantur.

FofTores numero triginta miliaerant^tumad iaciendos sggcfi res/um ad fufFodiendos muros fat is inftrudi»

Cæterum in hoe bellorum turaultu pcriculoiïflïmo, Cæfar ad Cwpri; ÏH ° Imperij ordines, grauiflimo conferipto mandatogt; præcipic Turcam Ut auxilia Sgt;c fuppetias undiqj fubminiftrent in Tyrannum Turcia cum.Id fanemandatiadmemoriStotiusoibis Chriftiani, idibu»

lull) annoM.D.xxxq. R.atifponæ æditum inter confultandum, de reftaurâda rcligione.hæreübus prohdolor pafEm fcrc collapfa, ac promulgatum eft.Imo Komanus Pontifcx,Clemcns feptimes, CælarcraacFratrem Regem hortabatur, utincontanter ac ferio Turcarû irruptionibusoppreflionibuscp occurrantatqjrcGftant.

Tum ex omnibus Prouincijs occidentalibus, auxilia amp;nbsp;copiæ a Principibüs,Epifcopis,Cioitatibus»terris Si populis tanto nume* xo tranfmiHae funt,tanta(^ militum equitum peditum^, exercitus conuenit.ütncraomorcalium unquno tempore huiufmodico^ acSlumeflcufquam in Germania meminerit. Quinctiam CxfaiSe Frater Rexhuic forraidabilibcllo interefiefeu potiuspræeffe uo* luerunt.Nam Viennam Auftriæ quindccim railibus peditum ma nierant.Hicpræliumcommittcrc cumTurcis colhbuit, defpcdo ' infinito corû cxercitu.at congredeundi facultas conccITa non fuic^

Siquidem intérim Turcaareem Gunfanam magno cura impe tu oppugnabatfita ut duodecira iam ügna in mûrisftatueretXum uero in ultimum uitæ diferimen poft exantlatas diuerfas pugnas, ciucs cû Præfedo fuo fortifîîmo,multis uulnehbus faucio, deuc niftent,contra mortem raiferoseiulatus eroittunt, raatres cû protf libus. Perterriti uero Turcæ milites in domibus latere fufpjcan« tur?utcxinßdi)squofuis corum adortitrucidare cómodius pofa fcnt.Terga igitur acrtunt,amp;fine fpcuidoriæaut uitæ quooj diua tiusfcruâdæ.manifefto St euidenti miraculoDcusciuibusillisfuc* currit,fugatis infidelibus.

Nam cum obfidionefolutarctroccfljfTctTurca^nulIo etiaop^ pidülum feuareem illam Gunfana ulterius oppugnâtc,hofiibusqgt; procul palantibuSftum prim um muri corrucrunt. Vndc profed o manifeftum euadit* non proprigs ipforum uiribus,fed pcculiaii

Vbi uero Turca comperic Cæfarem cum tam inßruda amp;nbsp;nu^ înerofa acieadueniflejcaftra mouit.omnemqî quem fecû eduxe^ j. «djirHtwrn. ratbelliapparatum uehiculis.Camelisq)impoficum,abdacens,amp; terga dans turpiter aufagit. Vc autein conceptartt tyrannidem ali« quo modoexplere poflct,amp; Germaniam affligere diutiuflj aliquot fcdecim milia in montanis Auftriæ dimifft amp;nbsp;fuccenturiauir, ut i} poft receffum Chriftiani exercitus.totam Pannoniam diripiant acqj deuaftcnt.At Deo hauddubieprouidente, moxinüdiæ ipforû Itftiwi facitiut detedtæ funt?amp;Dux belli Fridericus Palatinus aiTumpto fecum ualidoexercitujnhoftesirruit.acprimoquidem congrefluamp;i afs (as. fuitu mille profterniu Quod reliquiconftderantes, fugam ineunt, at clabinon potuere,fiquidcm ad unum omnes occubucrût. dam cum arbores confcendiflcnt,iaculisglandibusqj confoflî, in terram defupertanquam auescorrucrunt.

Poft banc adeo gloriofam amp;nbsp;inclytam uidoriam, Cæfar cum Fratre,totom fuumcxercituminordinêcaftrcnfcmredegit,quafî iam iam cominus cum hofte præliandum foret,ac ica cuncatiman* tefe dimittiiuffît^Cæfarincercaaciem tam riteordinat3m,inftrm ôtamj fortem amp;nbsp;coptofam admiratus,Fridericum Palatinum Pria mipilarem alloquitur amp;nbsp;interrogat.Igt;Ium totidê adhuc copias Ger« mania reddere queat; Palatinus uero refpondit^riufquam inGer^ rnaniampopulû defiderari. Hinccolligipoteft,perpaucosfane aut fetenulloscxcaftrisChriftianorum concidifle*

Cum igitur Imperator Turcicus pedem retro ferret,8c poft fe cunâ:ademoliretur, iamqjbyems caftris incommoda amp;nbsp;odiofa, tiamp;î obid inftaret.exercitu a fe dimiifo,ViennaCæfar Italiamrepedac.Vbi a Pontifice Maximo gratanter amp;nbsp;magnifïce fufeipitur. Cæfardum {««nmnf« in Italiabyemat,optimum ordinem acmodumcuiuisadminiftra# tioni profpexit atqj difpofuit, neenon de cogehdo Concilia delis berat cum Pontiffee, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'quot;'’q

Superius quidem narratumeft, quofdam Sebruinfurti Prifts cipes conuenifte,ad profecâam concotdiæ,qua: in negocio R.eli» gionisplurimum deftderabatur, utnimirum paxinRcgnoconâ feruetur.fublatis difeordiarum anffs, donee Concilium opportune) babcatur. i) uero proccres qui Cæfarisnomine tradabant,prote« ftantibus ceu côditiones quafdam proponunt. Principio quidem»* Ne quidinnouent,quo4dufçp Concilium celcbretur,Nullos in fui ît nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tutelam

tütelam ^patrocmiom recïpiantjHuiufmodi uidelïcet, qui alieno parcanc domino. Omnemcauillandiamp; inaledjccndilkentiam fuia concïonatoribus 'cohibcant. îurifdidioncm Eccleßafticam, aut ctiatîîconfuetudinemncprohibeant.CæfariacRomanornmRc giFerdinando obtempèrent» Et ficonfœderationemaliquamcon ira Catholicam Religioncm cffccinent.eandcm illam abrogent.

AdhæcSaxocum 8oci)s refponfurus jpetitinprimis ne R ex Fcrdinandusfibititulum autiusregisRomanorûuendicct. Cxs fari neutiquampcrmitterctor/uteo ipfo uiuo aliquem quafi fociû Impcrijfibi de]igat,nifiprimumcommunicato confjIio.Elcâori» bus amp;fexaJqsRegni dynaftisncceflarium uifumfucriuQuoruni heetetiamnutu amp;nbsp;arbitrioquifquamin Regem ciectur/eumtas men minime debere poteflatem, amp;adminiftrationem fufcjpere, quandiu Cœfaripfefupereiïcr.Ncq; etiamprocercs Rcgniulloiu lamcnto teneri aut potius dcuinciri tab uidehcct Régi?debere, Hofee Ôtaliosidgenusarciculos plures.Proteftantcsin mediuna addücunt.Potiflîmum autem uolebant,ne RexFcrdinandus ul* lam regcndi poteflatem aut obcat,aut etiS utatur in negocjqs Re» ]jgionis.Nifîucro bis flnguIisjpforumpofluIatisCæfar annuat,ro gatum uellentjneægre fcratfuaMaieftasjquod apud omnes quof tunq) raîionem fuipropofltircddcre amp;nbsp;exponere liceat.

Hiscontinuo qui Cæfaris nomine conuenerant fubiungunt: Equide m non cxpeétaflê fc refponfloncm huiufmodi prorfus cô* trariam.nec ullo raoderamineconflantem.Nam quodFerdinant dum in Romanorum Regem creatint,caufas utiqî grauifEmas ac adeo Armas no deefle quibus addudi amp;nbsp;permoti iint Ferdinan« dura in Regem Romanorü,uiuente nihilominus Cæfarc, decer? nere. quas ctiara urgente neceflitate fat is exerte referre queant» Ve# turacumhæcresadCæfarcm magis Regem amp;nbsp;alios Impcrq pri# mates pertinerc uideretur.eandc confopitam iri in aliud ufqj tem# pus utile fore dicunt.quo uidclicet ad alia négocia pacifeendæ ton# cordiæ,(cuius potiflîmumcaufa.conuentusilleconflitutus effet,) tranfeant.Qupd ff uero ipff cæceriq. Principes Elcdores,aquoquâ in caufa Eledionis iamfadæ intcrpellcntur,fcfcrationemrcdditu 103 aiunt tam prompte atlt;j diferte,ut nemo ucre faltcm ac merito quicquam quod obgannire amp;nbsp;improperare queat,habiturusfif. Quapropter pacis feruandæ caufa fepetere, utapropofito difee# danc,fpcrarcquoq5fc,quodnemininocituraût illaElcdio. Verû

etG pax concor dia refaciretur in cauGs GdeiCatholicæ, née Eles lt;äionem R.egisratamhabere ipGproteftantes uelle.nihilominuä tarnen Germania rn diflîJfjs periclitari pofle,

Saxo moxe ueftigio hæc fubintulitiSe minime fperaGe,quod huiufcemodi ah'quid effent diduri. Nam licet ipfeCæfar, aliquot occaGones Colonir protuliffet,cur Fratrem in Komanorum R.e gern alteram a fe creandum iudicarec.eas tarnen non fatis efficaces cffe,ut proptercaCaroliQinrti diploma prætergredi debuerit,pros inde Pattern fuum unacum focqs foederis, apad quofeunqj uelle iationemrcddcre,quamobreminEleólionem confentire nolue= rit»Et G quid inde confequatur incommodi aut periculum uHum cmerg3t,neGbi imputer.Quantum uero adReligionem attineat, feprorfusuelleconfeiEonem Auguftanamprofequi*athuicnihil addere noui,donec Concilium GatzSubditos alienosfe quide nols ) le in tutelam aut etiam patrocinium fufcipere.niGforte huiufmo^ diquibus indtiltum ac permiffum Gt libere quo uelint, difcedcre, amp;neconcion3toresipforuminfuggcfto conuitientur, cauturos, tarnen utcrroresamp;criminafaltem mo derate carpant perm iffur os, lurifdidionem EccleGafticam inoffenfam manereatEpifeoporum neminilicitum iri,Ut in eum aliquem manus inijciac? quiuidelicet fe ipGsadiungcreaelit, moresac ritusEccleGæinftituti,nontamen adhuc exhibiti aut triti,inoffenG amp;confopiti maneant, quoadufqj Concilium agatur, Prouentüs EccleGaftici, ut antiquitus ac folito confueueruntjlocis commodis amp;opporcunis conferantut,amp;in ufum eorum, qui inibi morarentur ac ius ibidem manendi habes , rent, conuertantur, ad tempus idoneum Concilio, Nulliquicqua uiauferatur,aut iniuria Gat, fed ünufquifç, alterum diligac,amp; chas titatisobfequiacommunicet*Cumitaqucnon poffet utrinqueres controuerfa magis deduci propiusque conciliari, optimum fore ■ adores fequeftri feu arbitri iudic3runt,ïïtadiönem longiuspro* fequantur, 8c quo Cæfar ipfc (quippe'qui in Italiam iter necdum feciffetffed Ratifponæ ageret)citiustertior redderetur, Noriber^ gæ diem denunciant tertia luni). Tande ipfe Cæfar cenfuit,etiam* ff in Gngulis per omnia conueniri nequeat, tarnen habita ratione ingruentis belli Turcicb quo iam periclitari ceperat Auftria, 8c ob id pariter opus eßet,undiquefuppetias conflate, his inquam anis , maduerGs circunftantiqsgt;Cæfar paci ftudendum effe cenfuit?quam uniuerfœ Germaniæ refundic mandans, ne religionis gratia? alius Y alium

alium cr j'minetur.aut accufet,ucrum Concilium in iS expedetur, quodetiamlicec ftatim nonhabeatur«pacem nihilominus duratu^ tam, donee mods alium fedandæ amp;nbsp;extinguendæ difeordisy ip(i ordinca Imperq nadi fint,cos qui rcnitcrcntur,grauiter pledi dc^j berc. Interim autem fc daturura operam ut intra femeftre. Concis: lium denuncictur,amp;circiteruniusanni fpacium celcbretur. At^ idcirco pcxcipere,utinterea omnisadioreligionis ergo fufceptx amp;nbsp;habita conquiefeat, ncc Fifeus poteftatem in Proteftantes bas» keat,amp; fl forte gs aliquid contrarium eueniac, nullius roboris at^ momenciCt. Inhisuiciflîm omnem obedicntiam,omne obfesi quiura Proteftantes ofFerunt.fimuIacin Turcam præftdiapromit* tunt.PacisformuIaaPrincipibus arbitris decimo calendas Augu* fti determinata cft,amp; deinceps a Cxfarc, quem propterea litcris 8c legatis rcquirunt, quarto nonas Augufti comprobata,amp; poft, in ada publice ia tettimonium approbationis relata,mandatü quoq$ Cameræ amp;nbsp;afleftbribus fuit, ut fcfe per omia huic paci côforment.

Hoc anno»mcnfe uidclicetMaio circinus quidam, cryftallinua orientera folera arapledi apudHeluetios uifus eft,multis quoqj in locis coronati dracones pej: aéra uolantesjoftris quaft poicinis^ap parucrunt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Ëodera annogt;cataphradus equesper aeiera ferriferenura Mo nafter^ Vueftphaliæ appruit.

Eadem tempeftate raulierquædam grauida,raaritum dormien tem intcrfecity noduqj latua ipfîus Gniftrum cum brachio uora=^ uit,rcliquum ucro cadaucris falc condqt, fîbjlt;^ adferuauit. Paulo poft gemcilospeperit. At quia tam inhuraaniter cgiflet, perpetuis carcerrbus raancipata^fametandem amp;nbsp;raiferia uitara £niunt.ld au* tem piaculi in germania contigit»

Die feptimo Martq^mulicrquxdara inAftyriafeu regno Ba# bylonico, P^achiena nomine,infantem eleganti forma gcnuicgt; oculis amp;nbsp;unguibus erat fupra modum,feu potius præter naturæ fo litum?pcllücidis,amp; raicantibus. In cuius ortu non folum element ta, ueruractiamuirtutescccleftcscommoucriuidebantur, amp;hors! renda oftentare prodigia» Sol nempe node media ut in meridie refplenduit,poft uerotantæ offufæ funt tcnebrx,ut unius dici fpacio nihil cernerecur lumine naturali. Deinde miranda cirs; ca folera fpedra, ftellæ ualdc peregrinæ, qux ccelura ipfurn pererrarc uidebantur. Supra doraura ubi natus crac infans, ignis

Ignis ecocIocadere.Sf homines confumcrc ujdcbaturgt;amp;alja qussî dam prodigia. Pofthdic magna tempeftate coorta, nubesmarga* rûaspîucbant. Tertio dein die, igneus quidam draco Babylonian! circumuolitare uidebatar.Ingens quoqj ac notius mons apparuit, cætcris omnibus altior,qui in partes duas diuidebatur, in quaruni medio columna reperta eftgt; in ea liccrisgræcis excifa uerba hæc funt:Hora natiuitatis uenit, mundic^ terminusinftat: Vtfufeipia* tis corda parate,bead qui uerbum ipfius feruabiintilgitur tam pro# digiofe natushie infans,poft bimeftre uocem elcuai.tanquam pros tiedioris ætatis aliquis.Diccbac fe filium efle DeL Et cum Interros garetur quidnamprodigia iIladefignarentlt;R.efpondit ilico quaff interpretaturuszMargäritJE inquiens e coclo lapfæ, eos fignificant, qui mihifunt adhæfuti. Draco uerocircunuolitans meum aduers farium.Infirmos curàbàt.uifum’cæcis reddebat.mortuosin uitära rcuocabat,fefe(^ uerum facrarumliterarum interprœtemS, oracus lorum amp;nbsp;myfteriorum diuinorum præconem iuftiflïmö nuncu-pabat«Diuirtos honores,attoflitiBabylonij,cootraraorcm patri» huic puero defercbant. ,

Hoc inauditum prodigium MeffnuS Èques RbodcnfisjCbri# iio deuotifiimu’jadfocios équités amp;nbsp;alios Ghriflianos Principes fcribcre dignum amp;nbsp;falubre doxit,qoo nimirumuigilcnt atqj pra^ caucancnehuiufmodi Sathanica uerfutia.amp;pfcudoprophctarora impofturis homines fcducantur,fjdem2lt;fermonem Chriftinedelt; « l^ranc,

Eodern hoc anno poer quidam feptennis in Sucuia, pago que tiulgo Chridantzhouen nominant,fæpius in ecftaffnquaftdamräi plus,poft multas anguftias atque dolores, poft frequentes pedoris contuffones.fudorcs acc^ tremores,ad mentem redijt, amp;nbsp;difertcfai tisteftabarur.Deum præccpiffe fibi ut ueritatem fuara populo ans nuncietjita uteogqui hadenus a Senioribus Deiuerbum uerita# temq} audire conterripfjffent.a puero iam audirc oporteat* Docc^ bat autem hie puer non quidem utpucr/ed’prudenter atqj main* re»paflim in domibus de Deo 8c tRirifi'cis fuis opcribus,De lufti# tia, Gratia.manfuetudinc cæterisqj uirtutibus, ordine elegantiffî» mo Dominicam enarrabat pafffonem,incipicns3Coena ad finem ufque»Populum qui ledum in quo iacebat,aufcultando circunfta bat, ad opera poenitentiæ hortabaturrDiemextremi iudic^inias nuiseftc aiebat^quod ex uni us ûcllæ,tribus diftindis inter feradüs

CCVin; KEkVM MEMO^ABILIVM didkiflcc. Nam rad/um quafi fanguinoicntum prælia Si magnam populiruinam acintcrnecionem.alterum quidem albüm.fæüifïîs, mam pcftem,quam uix tertia ho minum pars, cfFngcre poflct præ« fagire ait.Terti) deniqjradijcolorcm.nempc flauumcxprimcbat» fed quod portcndcret.tacuit, nec edkere uoluit. At uero IiccC puer ifte quafi cœlefti ac diuino numine imbutus cfict.populuTn docuiflc amp;nbsp;admonuiffe prima ac Icui coniedura uideatur, mnlta tarnen perniciofifEma dogmata e)ffuticbat.nimirura contra Trini tatisfummæ Sandifïîmæç, myftcrium. Chrifti quoque Redenitf ptoris noftri meritum, Mïflæ illibatum facrjficium,Deiparas Virgi nis cultum Si inuocatio ncm^atqj ita multas alias impictates Si bla* rphcmias,ex quibus facile colligipotuit, Diabolnm mille artifice per innocentem ilium pufionem fub fpecie Chriftianæ dodrinæ, populum uoluifiTe uirulcntis dogmatis quafi ipfiflimis incantamen tis inficere atq? fedu£ecegt;

Hoc infuper anno magnurnbellum inter Henricum OÄauu^ Angliæ R.egem,amp;Iacobümquintum,Scotiæ Regem exarfit. At Schoti Didoria potiuntur* Angli cum probro amp;nbsp;grandi iaâura retrottderc compelluntur, \

Eodern anno priJie idus AoguftïjîSaxonîæ Dux Elcdorc uw uisexccflît,ac filium loannem Fridericom haredem reliquit» qui patri demortuo in dignitate Si aâniiniüiatioae fucceflît.

Hocipfo anno.quartaNouembriSjVafîum illud Occanumq? marelt; magna uiamp; copia in Frißam,HQllandiam,Zclandiam, Sc Fl3ndriam,crupit, amp;nbsp;multos paffîra diruptis aggeribus demerfic agrosp 8c.uicos.abforpfit,undcprouinc^8 illis inexplicabile dam* numaccefljf* ,,

.Hoc itidem anno Rex Daciœ Chriftiernua inpatriamreuoca^ tus.cum cxercitum fuura bona fide dimififietjitetüm contra data« literasfiginomunitas^nCafiroSundeiburgenfi carcenbus man:« cipatur. . ,

Menfe qooqj SeptcmLri ingen» quidam Cometes igncacau^ da.uifus eAhebdomadis aliquot ante folia oitum,

E'^ A (empeßatc Georgius Vuiceîius, ntl impcnfc dodus. Lu« 4 theranifmo admodumcrataddidus. AtubiilIcaprifcisEç Dodoribus éditas lucubrationes magno cepit fludiq cuolucre, facile animaducrtit dogmata Lutheri turn Chnfti Euangt; gdioj cum uctuftis illis patribus,etiam Apoftolorum contcmpos rancis,prorfusrepognarc,feque a uero deflexifle.Itaque ad EccJe« Cam ChriftiCatholicam fcfe rcccpit. Q^odubiLutherusdidicic, fua efficit opéra, ut Vuiccliusper uim Vuitcbergam addudus.ceu maîeficioobnoxiüsuclhæreticusinturrim coniicerctur. Vcrurn übiLutberus diligenti adhibitainquifîtione.nihil aniraaduerffo* ne dignum potuic in Vuicelio depræhcndere, a Magiftratu fada illi libéra abfccdcndifacultate, inpatriamfuam tribus milliaribus a Vuitebcrga diftantcm.fcfe contuIit.Tum uero Lutberum, amp;nbsp;qui illius fadionis crant, timor inceflîc, ne Vuicclius.utpotc uir præs clare eruditus, illorum exiftimationi dctraheret : multaque ab eist in Vuicelium édita funt fcripta plane comraentitia ac contumci liofa.Sc qua; illius famam lædcrent.Intcr hos præcipuifuerc ludoü eus Cocus,qui fc Iuftumlon3mfcribit,amp; duo dcfcrtorcs Mona* ehi.alter Langi, alter Aegydij uocabulo, Vuicclius autem, quod in Elcdoris Saxoniæ ditione agerct.non cft aufus calamum ftrin* gece in Lutherum,ueleius afleçlas.ncQUe aduerfumîHor^^j tâium* nias amp;nbsp;fycophantias fuum nomen cxiftimationeraq) tucri.Quam* obrem fugit ille ad illuftrem C'atholicumqucComitem Hoycrunj aMandsfek.cepicquc aduerfariorum calomnias Seconuitia egica gic a fc amoliri (cîât enim.ut diximus inCgni u ircruditionc,Græ« ccacHcbrajcc non mediocriter dodus) multaquein Lutheranoa confcriplît.Inter aliasfuas lucubrationcs, Apologiam cdidit.quaik le luculcntcrprofcquitur.quibusrationibuspermotus Sedæ Lutf , theranæ nuntiorcmifîb,adCatbolic3m fcfcEcclcfiara receperit; çuius nos hiepartetn non minimam ucritatis ßudio infc# xuimus.maximequodSlcidanus.quiauthorcsplçrQS* que fuæ fadionis non fine laude comme«

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;morat.buius uiri nullam facit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ,

CCX. REItVM MEMORAPILIVM l^P'ICELllf Cjyp, idemipfiaLuthcranifmoad Eccleßamfi tranßulcrit^ par$ pracipua, ab tpfo authorè édita Gertnanicc* ^uam quod do^ijjimaßt^^^ Lutheranorum ßu^ dia luculenterprodatytametßab iußituto digredi uideamur, hic interfèrent dam putauimui.

Cfor^îH, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O mnes in confeflo.me rcicda Luthcri faâii

vuKflim. i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;one,ad Ecclefiam Catholicâ rcucrtiflcj plerifqj hoc mcum

inftitutum non folum admirat/onï eft, fed ctïam ftomas chuin mouethaud mcdiocnteriQwbasetfîego Lannis h’teris fae^ penomeroadhucfatfsfccerinl,adco utnonnulhiamDcolausuacil ' ïareincipiant gt;nbsp;qoandotamen multi dæmonum impulfu amp;nbsp;agita* tione care minime concenti, longius progrediuntur,atq)iitfuæ obrequantur libidini furori.apuduulgus me linguisplane uipe leistraducunt.cquidcm proofFiCiO mihifacerc uideor, fi nominis meicxiftimationem»mcamq) innocentiamapatentibus r)flt;^cmçj putentifïîmis guttufis corum fepukhns uindicem,quo tandem

, hpudefi3nt,amp;apDdomcsimpudcntifl?mimcndacnrciteneancur, Principio quiucm uCn ÜC .magnopcrc nccclTc eft meæ a Luther ro defedionisrationesredderc.quandocas apudfcfcquibbet có^ i^cerepoteft. Attamen in piotum gratiam quafdam obiter corn* memorabo. Equidem re ipfa comperi râdionem hanc non earai Dei efle Ecclefîam,qoam nos Catholicam appcIîamusJx^credimus, ■fedfchifma quoddam nuper cxortomiCuiufmodiaChrißonato ucl fckeenta ext iterunt.

Deinde fadionis huiüs occafum animaduerti,uti fehifmata ^^t^renus omnia ad temposperftiterunc qoidcmgt;fcd mox fomi amp;nbsp;wfcâomftif. pulucrisinfiatcuanucrunt. Contraucro DciEcclefia.quam nos amp;credimus amp;nbsp;confîtemur Catholicam, femper exhoftibusqui* bofcunqj triumphum egit.adco uC in hanc ufqj diem àduerfus ina» ferorom portas perfeoerec.

Tertio mecumipfepcrpedi,qaishüiuS fadionis author, dux amp;* architedus fit? qui fane Monachos eft,ccrtoqgt; comperi, ut idem ipfefolushanefadiönem excitaritjitaetiâfoluscam feruet, proc moueat amp;nbsp;urgeat.aepro fuo unius cerebro faciat amp;nbsp;defituat, oer* tat amp;nbsp;peruertat, affirmet amp;nbsp;neget, figat amp;nbsp;icfigat, unus omnia pro fuo

foo arbi£rataamp; libidinc,proüC illcfao infti’tnto commodiffîmam, Eccicffæ ücro maxime aduerfum c/rcpcrfpcxcrjt:Dt interim taceâgt; quid ilium hue impellat.quiduc in his fpedctjllud etiam filentio præccream.quæ huius hærcfiarchæ fit morofitas.inconftantia amp;nbsp;au dacia^quam fanguinariusanimusgt;quam exitiale propofitum. San âa ilhus uica amp;nbsp;Euangelica conuerfacio totiGermaniæ notiilima eft,ut etiam puetis iam in orefît, Monachum Turcica fadionem Lütherati!/ cxcitafic. Videamus obfecro^quo hæc tandemeuafura Cnt.Pleris# queiamTurciciquamR.omani Impcratoris nomen plaufibilius «lt;•lt;« uidetur.

Qinrto fadionishuiuscruentas primitias, infulfa.infrcnata» carniplauGbiIiajimprobaac diflblutacum mco animo reputaui initia^arguraenta fane grauiiïîma.cx quo fonte proficifcatur.Crcf de raihi frater, non ca olim Ecclcfîæ Dci exordia fucrc ; quam# quarofubfadionis huius initijs ciufmodinonnulla interdum amp;nbsp;uidcrc amp;nbsp;audire contigeribquæ plerisqj uirisbonis probarentur, ut quæ ad EcclcGae repurgationem pertincrc uiderentur : fed pau0 lopoft rca in diuerfum abfjt, ut facile iam pcrfpici liccat, quia lupus fub ea pelle ouina latucrit.

Qmnto,fadionishuius ducesac moderacores uulgo admodiî nicianimaducrti.Namtametfi uulgarcsac plebex) auaritix 8fuo« loptatumnomincquibusfuosconcionatorcsEuangcIicosuidcnt addidos^nonnihil cos exofos habcant, malunt tarnen illis fludcrc 2fobfcquiquam Pontiffci:quandoqoidem cfïrasnationijibcrtatc» aut ut ipfi uocant.Eigenvuillifcher.id cfl, maiori fuianimi acuoas luntatislibidine,quamfob Pontifice, uiucreipfialiccat, Maxime tarnen illi Principum fuorum gladps nituntur:quifi rcfîlicrint, id quodccrtofpcrare licet, credi uix potcft,quam etiam illi lefilient canentqj palinodiam.

Sexto,fadionis huius inffitutum ab Euangcîio plane difcrcM pans mccum pcrpendcnsjuidco in illo plcraqj om nia geri e diamc ^^°P^gnantia cumEuangeliotantopcrc ialt;âitatoaccclcbrato,amp; fub Euangeli) prætcxtu flagitia ôtprobra omnia defignari, utetia jpG quiritantur,Vbi fr udus guft ura aliquem ccperi8,potcri8 de ar^ ^borc ferre fcntcntiam.Crcdc mihi^parum aut nihil bonæ frugisha bcuSinguliquæ fuafuntquærunt, afummisadextremos ufeppa ganos ÛHcrufticos. Ni lapias,nihil habebis. Cocionatorû amp;nbsp;qs illi oi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apud

apud fe dctincnt fœminarum üita ói adioncs omnibus magis pew fpeda funt,quam ut de illis quicquam referendum fît. Poflït ucï cæcusæftimare,ad quemiiïifcopü colliment^Ab Deus bone quani do fedæbuiusinfantiatotfcatec fordibus, quid ca futur um eflet, fi incanefceret^Sipaucisannis adco illa ccpit ruinam minitarfquid annis mille quingentis accideref^ Si quidem diu hoe in ftatu, quo nunc eft, permanferit,tandem ad ethnicifmum rccidemus.facraq? diuinaqj omniapaulatim uenientin contemptum: quiequideft in hominibusre]igionis,quicquidrationiconfentaneum, difciplina oranispeftumibit, eoqj plane resredituraeft, ut foelicesacbcatos prædiccmus,quosucl ante,ueîpoftfeâam banc nafei contigerit. Non eft,ut in præfens commorem, quam feuere prÆpotens Deus in banc abEccleftæ defedionem intra paucos natam annos ani« maduertcrit,idq*,Turcicisui(âorqs,rufticorümftrage,famcinau* dita,amp;incredibili annonæ caritate» nunquam antehac comperto morbofudotifero.pçcorum interitu,incendqs,peftcinmaniffîma, bellis atrocifïîmisin diucrfisrcgionibus, magna Principum amp;nbsp;Cw uitatum diftenftone, adeo ut publica Germaniæ pax in nullo un« quam maiori difcriminc uerfata fit l nec ulla præterierit æftasjquaî np n b elj or U m a U tfe ditio n U m m e t ü m at t ulerit;itcm q) infign i bo^ minumperfidia?fallaciapimprobitate.ad.eouttantum nôaln alios uorareuideantur;deniq5 intoller3ndisijfdemq5perpetuis exadio^ nibus amp;c,Qfrudus nimirum acerbos.o tempora calamitofa.

Septim O,quotidiana ego experientia didiei t ut fadionishui lus o,ccafipne,charitas il) multorum pedonbus refrixerit, omnis crgapeumpietasucl deuotiopeftum içrit,cultus diuinus miferc conuulfus, euerfus.ac in nibilurn redadus fît, oratio ucl preces ui^ lue«in.tô ieiuniain ludibjio fint, eleemqfynæ,pœnitentiæ ftudia amp;nbsp;fandimonia omnis, Sclaudc digna caftitasjcontcmptulaborent, deniqjquicquidcftbpnorumoperum amp;piarumadionum, quod tamép didufit miferabilc,nolloinpretiofît: porro uirtutum locâ non nifî flagitia amp;nbsp;fcelera confertim occuparint, ut iam apudple^ losqj uitia non fint uitia^probraque amp;nbsp;dcdecora nunquam maiori fuerint honori 8c ornamento.Heu miferos, qui hoc nobis Euan* gelium peperere.

Odauo.uideremihiuifusfura ctiampolitiasbacrerum muta^ tationenon medioçnter perturbarhquâdo iam uulgus paftîm ma* gisefl:indomitura,ÔCægnuspoteftin officio cötineri,uteftomniu ubi^

tibiqjMagiftraïuum communisquerimonialea^, caufa pædago* ßia pleraq^ fere abolita funt, non fine grandi Chriftianæ Reip. Si politiæ detrimcntoiid quod Si de Gymnafijs, quæ Vniuerfîtates uocantjdidüm uclim,quæ non minus ubiqj iacent amp;nbsp;negleduiha bentur,quacunqj lues hæc peruagataeft,ut interim taccam,quam ctiam fine his nulla iuuentuti feucriusinftituendæ curaadhibeas tur.’tametfîfuoquodam texendo Catechifmo damnumhocpræa ftare conentuf.

■ Nono^perfuadere mibi non potubfaâionem banc exbono piofîcifci, quando cà omnia peflum ire patitur,quæ ad pietatem fpedarcuideantur»* ea uero mordicus feruandaftatuit, quæcum uitio coniunôla fint.Ieiunium Quadragcfimale profligatum uide# mus,at Bacchanalia manent^Pcruigiliadiuorum nullius penfîha« bentur, funt tarnen, qui feftos illorum dies colant luxus gratia. Quatuor temporum ftataieiuniaobliaionitraditafunt,atD.Mar tini, Burchardi, Trium Rcgumgt; Ioannis amp;c.comeffationcs fuum iusamp;confuctudinemobtinereuidemus.Neciamquifquam ferre potett^ut fecus atqj ipforu cortfuetudo habet inftituantur ; aiunt enim.id pugnare cum Euangeiio*

Decimo/eäias alias ex alijs nafei comperi, qui ccu genuinus efi: Lutherifmi color :fiquidcm Lutheri fadio primaria, iam fex uel feptem alias excitauit: ecquid uero tandem fore fperamusf In tkrifmnxri^ dies Prophetœ nouiexiftunt,cx Luthcro tarnen progilati onincsj f cuiusuberaomnes illi initio fuxere« Atqui quo tandem rudis pies bccula fefe conferct^ Quibusilla uel fuffragibitur uel aduerfabis tur,qa3ndo omnes perindeDei uerbum iaditant^ Eheu miferän ' das illas perpetuasqj uulgi quiritationes,quod nulli fermé perfpes dum Gt.qui tandem,uel ccquid credere uel ageredcbeat.C^ó'errq^ re quid poffîc cfle magis etroneum'? Væ miferis nobisifi quide res ’ co inftatupermanferit.

Vindecimo amp;nbsp;animaduertifle Scetiamnum aduerfere racfateor, quanta animi andacia,tcmcritatc,impotcntiaatqî faftu.qüi fadio« nis huiüs funt Dodores omnes quamuis fanötos, tarn ueteres quam recentiores.defundosperinde ac fuperftites reij'ciantfnec ub liuS uelintefTe penfi uel authoritatis,‘atqj currt his una quæuisCon cilia generalia. amp;nbsp;falutariapiaqj üeteris Ecclefiæ décréta omnia.Sai necuiuishicliberumefto iudicium,num hæc cum germàna Cas’ tholicaq? Dei Ecdcfiaconfentiant, id quod huius fadiôüis arefi/s

Sradnorum Duodecimo certoego experimento didfci, hodieqj difco ,uti wionjtfintia. illifajfijonemfuam miraquadaminconflanci3gt;incertitudine,mii i nimeque fobda,fcd prorfus Humana rationefooeant ac tueancur. Nulla apud eos certa luflaqueordinatio eft uclinßitutio.Qus Hoc anno in pretio funt,altcro pcnitus iacennHodie mfum eft i]lis Hoc iniiitutp uiucrcjcras aliud magis placet :ut interim filcam, quanta fit inter illosfingulis in Ecclefns difcrepantia^Sua cuiquc inprimis

1 placent.Modo illi quippiam inftituuntpr.orfus, ut ipfiuolunt, E* uangçlicum, paulopoûinniHilumredigitur* Deindenopumali« q^uid cprnm^nifcbntur, Sgt;i id paulo momento mutabile, cuius dci inCcps nullaprorfus-raentio Habetur ; atqucJiociilli ordinefinefii: ncmprogrediuntur. Licet illis pfófua autHoritate quicquidJibct inftituerc, ordinäre,feruarejOrnittere, amp;'c, Cui cnim fas fit ilHa pr^fçribcrtÇj. TuleruntinicmedioHumanas legescojiliitvtiost nç^.quarpmjrilocum diuinasfercpofituros pollicentur :fed qua pjqtf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propaiulo eft : Sc fiquidemita

pf«çXcrînt,pIàTcs babebimus nouashominumconfiitutionesamp; ordina'tiones,quam anteHac unquam fuerint« Videre licet, quam gf^andinumérofadionishuiusVifitatores nouaquædam décréta

Vi'.ouhgeique nobasfine intcrmiffîonc inftituant imponantque,qu£e oranta adeam funt fofmam amp;nbsp;effigiera condita^ut a ucteribus di* . I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■* nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;i- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rr

•iniir.ü acrepeqt, St H^beant quippiam’pecuJiare : nam aJioqui non client Ëjiapgeb'ca.QuamquamcompcIIunturüelinuitiiplerosque uete* ICS ritus amp;nbsp;cqnfuetudincs repctereac inftaur3rc,quandoquidcni abter qq^i pofTunt. Nec id populo obfcurum eft, cui ea caufa res non,minimum difplicct,fccumcp murmurant,amp;jam mire exafpcis x^tifuniatque animo confufo confternato, aquot;deb ut prope niHiI obteruerif; ficqj interim ad quadam totius dioiniculttis incùriam atqjnegligentiam dilabuntur« Qjiid ego dicam^-SapienüftîmoiS -homipum conftituti.oncs,[leuiffi‘moru Hpinuntionu CQnûûntiof nibus.uetçreçc^ probabiles cofuctudines nouisquibufda necun^ diuturnis confuetudinibus pm utarunt* Laborant iam penuria fa*-crificuloR!,quosilliexfacerdotibuslaicosreddiderunt:ita^nTfajB, • fadtionis miniftrqs.uiliflîmosquosq; afcifcût,fiuel legerenorint^ fiue illifacrisinitiatifint,ftucnon,modo uxore habeantj autpro'*' , pediem dudurifintjeaq) dcfundagt;moxaliam,rurfusq)ali3m, fiamp;

bæçlibierit. Qui cnim fieri pofiît, ut qui fine, fixmina eft;, præclarui hoc

Iioc Euangeliurîiprædicet; Nonhiclibet fingula fpeciatimcomi memorare. Tantum animus aSuertatur? utilli fegerant erga gas nbsp;nbsp;nbsp;fœneyâ

zophylacium Gue arcam' rempli, quæ reuera potius fœneratoria dicenda efl:,quam Dei uel Rcip.Cœmiteriaiam uerfa funt.in eiufn Ccrmitm’4. modiloca prophana,ubicadaueraexcoriantur: atqjhæcloca mus rata funt in Cœmiteria.Pleraq) pagorum tcmpla in tabernas tran# fiere,amp;c. Sed hæcalias. Faxit Deus»ut totus tandem orbis apertis agnofcatocolis.quonosatercucullus impulerit. Omnia fuo loco ac ordine diraota uidemus, ut difficiliraum Ct ea in integrum re» ftitucre.

Tertiodecimogt; perpendi mecum, quam uana amp;nbsp;commcntitia fadionis huius dogmata fint,utqj nihilo minus illa Euangelijtitu* lo mirifice fucarint, amp;nbsp;infigni fcrmonis lepore ac elegantia ornas tint, quo tanto propenfîus fimplicium animos fibi deuincianu Quam uero Lutheranorum dogmata uana fint amp;nbsp;a aero aliéna, fa^ tisiam quorundam operaprobatum eft amp;nbsp;demonftratum,Deoqgt; uolcnte luculcntius adhuc demonftrabitur* Ehea fcediftimam amp;cum fammiDeiblafphemiatoniundam impofturam. Cui no* firum paucis ante annis hæc ucl perfuaderi potuiflcntî Equidem afFirmarenon dubico.etiamfihuius fadionis dogmata ceuucro confentanea iam probatahabcremus,tarnen iîlorumarcbitedû amp;nbsp;authorcm fumme ca reddere omnibus fufpeda. Q_ui tandem,ins quis*; Primo quidcmgt;quodnullum eoru patiatur Cenforem amp;Iu dicem,ne angelos quide ; quo ille fatis prodit.ncc Cocili) cuiufuis fcntentiam fefe laturumæquo animo :fcdnec difputationcmuel inquifitionemaut examen ullum. Porroquifquis ita afFeduseft, nulli dubium cfle poteft,qu id ille machinetur.

Deinde, quod folus ille fibifcripturas interpretandi fumat pro* uinciam,nullum poffît ferre magiîlrum, nemini aufcultare, nullö prætcrfeunum alicuiuspenfi haberetquod nullum ei dogma uel dodrina fatis probctur, etiamfi cundis afpedantibus ex ipfo Dei finuadnosdcfterretur, nificumillius genioSt fpiritu conlcntiat. QH'^-^^’dunusipfedocct, transfert, difputat,fcribit, id uerum fit oportet, licet Chriftusèpfc diuerfum uelit afFirmare, uel uteius utaruerbis,etiamfitotuseonomine munduspefFum iturusfit,cü interim locis innumeris a feipfo diflidcat, planeque pugnantia feribat.

cius nolint dogmata admittcrc, ucl ab illis femel rcceptis defciï^ canCiperinde acfîorbem uniucrfum, ut ipfi uni fidem coramodet;, cogereptorfusuclit, Qi^o fefc illius non porrigit manus^coilUua fanguinarius fc profert calamus,quo illc quoslibec ipfi renitentes fa* cile toUit e medio, Quod utrum deceat Euangelij præconera, pCM nes alios iudicium cfto.Sanc quifquisnon plane mentis inops eft, nullo aduertit negocio^quam hocipfo male fibiconfulant noui Euangcliftæ.utpoteqoos dogmaturafuorum,quætara incerta,fra gilia,amp;iamiamqueruituracernant,pudeatapuderuditoSrPer me quidem lam cuiuis integrum fit ftatuere, Vtrum illi uni fidcs adhie bendafic,quiipfus nolit ulli fidem adhibere. Atque has ego ration nes in præfcntiarumcommemoratas uelim.»utquæ me præcipue pcrmouerint,ab Lutheri fad ione ut difcedcrem.Reliquas uifum eft in aliud differre tempus.

Porro utcunqj hæc fe habeant, non poftunt tarnen non meif^ topudefierihoftesmei^fiquain parte mihi derogate uelint?certi nimirura propriæ confeientiæteftimonio t odio amp;nbsp;inuidia perct-tos fc mentiri.Itanepropterca iJIi me tantopete con uic^spr ofcin# dere,perfcqui,amp;modis omnibus traducerc debent,quod deincepa fadioniillorum nuntium remiferim^ Adeo ne id illi ægreferent^ Annonlicebit cuiquam redire ad iter, ubi feaberrafle cognouea xkC Qiijlapfuseft,fas nonhabebit exurgere^ Qui bene potus fuitj nunquam ne illi ad fanitatem patebit reditusï An potius perpetira ille fuum fequetur errorcm.femper iaGebitgt;fcmper ebrius erit:’Gra tes laudesque ago Deo mco,quod non folus ego refipifeam. Nama que eius generis hominum,putaquircGpifcant,di£iones omncsplc næfunt^nequeimpcritorum modo,fed etiara litcratorum, quifa« ö:ionera hanc penitius explorantes,re ipfacompercre non nifi arc* naciofundaracntonitcntcm, atquehocipfo permoti baud fccus abillafefe proripucre, atqueaturba Core, ne pari cum illis pana pledantur.NonnulIiuacillareincipiuntjquodanimaduertantrem quidem longiusprogredi,fed nonin meliusn'mmo pcrfentitWit iamindeabilliusexordio nunquambcnc habuifle Rempub.fed temporaexticiflcpeftima, moresque pej^itosubiqj gentium ccu noui Euangelii frudus,apud iftos ucl maxime excreuiffe. Sunt amp;nbsp;aln^quosfadio hæc admodum perplexos rcddat,qui tarnen euan gcliftarum foorura ftentorijs uocibus amp;iadabundis concionibus diftincn*

êfiflinentur : utnoruntilli uulgas impcrkumfplcndida orations fafcinarcjidque adeo ut animas fuaspignoriefle uelint, fi fecusrea habeat atquejpfi tradant.Sedplurimum ego uereor pignoratitiaa illorum animas iampridcm in iuscreditorum conceflifle. Plerist^ lam ab hac faâionc defcifcerc liberet, ni Magiftratus eos timor abfterref,qui femel male perfuafuSïfcótam banc tuen' ftatuit.Alio3 jam fadionishuiuspertædetjquando nihil in ea integrum eft,neö! qoepellis,ncq)pib.ncc ullo niiiturfundamento. Athilupum auri bus tencnt.dum animo dubij funt,quo fe uertere dcbcät,eo quod Catholicæ Ecclefiæ fordes needum repurgatæGut, 8fc.

Q^uod autem ad mc attinet, equidem illisafFirmojfiquis ex corum numero folida rationc certum me poflît cfficcre,ea quæ ipfi moliuntur Deo authors Geri, amp;nbsp;efle cum ueritate coniunóla.rc^ cäiusme mccum dchberaturum. At illinunquam hoc efficient, nunquamefficerc ualebunt. Non enim poteft Seda ulla unquam elefiachrißü flbiEcclefiæ Catholicæ nomen iure meritoque uendicare; ctiamfl longe illapulchrioriflt habita quam Ecclcfia,fruftra tarnen id quiff quamattentaucrit. Seda non eft aliud quam Seda.idqj illinomis nispcrmanereneceflceft, utfimiafemper manetfui flmilis,quam tu uis Sedam fucare, ornare laudibus, atque tuen' quis moliatur. Prifeis temporibus pleræque extiterc fadiones, qaæ earn præ fs ferrent fandimoniam ac integritatem, ut harum comparationc SedaLutheranafœtere cenfenda fit, prorfusque indigna, quæ roa^ tulam illis porrigauat nihilo minus Sedarum illis nomen ho die* quepermanet. Gumautem illægraflarentur,EccleGa magno pers ftitit animo, donee in nihilum rcdigcrcntur,Gcut ctiam buius præftolatur occafura,qu3penitusextinda, nihilo ilia minus pers durabit.

Atqui at Laici penitius perfpedum babeant, Sedæ uocabulam quid(igniffcct,eorumgratialibethic nonnihil expatiari, Inipfis Chnftianæ religionis initqs cumea per orbem uniuerfum longe latccp propagarctur, itautpaffim omni ex parte Ecclefiæ quædam per Dei uerbum exifterent,id cft.ubiquc oppidani amp;nbsp;pagani fidem amplederencur,atq;perb3ptifmum coniundi,corpus unö amp;anw ma una cfficerentur,eo animi propofito ut Dno Scruatori fuo ferui rent ex animo in iuftitia amp;nbsp;fanditate cora ipfo,omnibus diebus uitæ fuæ, malignus dæmon inuidens boîbus falutë a Deo oblatam.

in earn curam Sicogitationemtotus incubuit? uifuisquibufJani machinationibns Eccîefîamjide.ftjCorpusilIudcredétiuminChnV ftifide adunatum diftraherec ac diflTparec* Primo igitur quandamr file Chriftianiscaligîné ofFudit,ut illifoæ fidci magiftros amp;nbsp;doóto^ res alios alfjs antcferrcnt,Sgt;i qui Petrum aufcultabant,Pauli difcipa lis fe putarent mcliores,atq; ita ediuerfo.Ex hac tenui animi clacio* ne, inter primosillos noÜræ rebgionis profcflbrcs maior indies glifcebat fimuJtas amp;nbsp;difi'enfio, adeo ut Paulus tandem in eoscalagt; mum ftringere compdleretur^ut eft uidcre i. Corintk t.2.;.4»c3p/ Non enimeo tantum res ilia fpeólareuidebatur,ut Chriftiani inter fc diflcinderentur.fcd etiam ut Euangebum nafccns ucnirct in contcmptum.Interim tarnen ncc fic quidcm malum hoc confopi^ turn eftjfedpaulopofl cxtitere inter Chriftianos,quinoua fererent dogmata,ab Apoftolis ipfis nunquam tradita, ^quequofdam fibi difcipulos adiungcntcsjpromittebatfcpræclarius quiddam etiam apollolis ipfis præftiturosîafq) ca ratione a Cbriftianorum cætu fcfc abiungebant.ld uero Græci Scbifma uocant,id eft^^fciiTuram ucl di uifioncm? utcumfolidi quippiamfcindituraut laccratur amp;c.qua diläione Paulus quoqueCorintbiorumtaxatmorofitatem,quod cum in modum illi inter fe diflcinderëtur» dum alius fe Petri, alius Pauli, alius Apollo difcipulumafrereret,utnofira tempeftatcalg Lutheri.alii Zvuinglij.pIeriqueBaltbafaris partes fequuntur : idlt;^ non nifiebrifti amp;Euangelnprætextü.Latinifciiruram,diflîdiuni amp;c.appellant, Auguftinus plerumq? præciûoncra.

Deinde aliud eiufmodi fcifîîonibus nomen obtigif, utGrtree bærefcsdicancur »Latine fedæ:quauoccitidem Apoftolusnonfes mclufuseft, itemque Lucas:poteftque Germanis idem cflc»acfi quisobftinatofecum animo deliberct?quippiara noui cômimïci, prætcr ea quae hadenusfint reccptaamp;ufitat3,moxque ea quæ e fuo finxic cerebro iadabundus proférât, damnet ca omnia, quae ipfe ncque dicac,ncquefaciat,fua duntaxatprædicct,quofdam fibi afie^ clas concilictpcrindeutmagnes ferrum adfeadducit, peculiarem quandamfibiexcitetEcclcfiamjdogmaquoqucpercgrinum.pecn bares ccrimonias, nullique ufitata inftituta amp;nbsp;adiones Huius farinæquotquotfunbhærcticidicuntur, eorumque infiituta? fc-dæuocancur, eo quodfpontc fua optima ilia magnaque pcclcfia» perin^

périndéacGillacisnonfatis idonea uifaiït, ob fuailJa recens cons Hda inftjtuta fcfe præciderint.

Primæquidemillæfedæ? quæ Ecclenamperturbationé fcidci? lantjfucreHymcnæorum? Cherinthiorum, Ebionitarum .Nsza^ xæorunî,Nicolait3ramjBafi'hadenorum,.Carpar3n;tancorum,S3* turniancorum,Chililiaft3rum,VaIentianorum,Cerdonianorum, Marcionitarum, Catànitærorum, Encranitarum, Appellitarum, Montaniftarum,Phonianiftorum,Antemoniterornm, dcc. qnarö fingulæ fuas alTerebant opiniones.nec ullacum aljqs omni ex parte confentiebat.quodiïngulælîbiperfuafum h ab eren c spud ipfasefTe* Cathoh'cam Chrifti Eccleffam,esteras repudiarent. Interim tarnen fummainhocunum confennoneinicofpirabant, ut communibus coniunótisqjarmis Ecclefiam CathoJicani inFeftarcnf,quam tamem fingulæ priuatim pro uiribus extirparc^fibiq^ illius nomen uendis-«remoliebantur. Q^od quidem ut illis (eflerit? Chronica fatis' commémorant. EccIeGa certe?cum tanta jmportunitate a fedis alijs ppft alias, uel etiamapluribus fimul impetcretur^moleftias quaCdam non potuit non perpetJ.at ca fuccubuit nurtq;fed ad no» uGÿ femper ex cundis h’oftibus præclaros egit triumphos,

Sübinde aliae quædam Sedæ prodiere, quæ etff fuas nihilo fe«” C'ius uiresin EcekGa oppugnandarqjericlitarentur? tarnen omnes extindæ fanc:put3, Sabcllianorum, ValeGanorum, Samofatenoc tumjManichæcirum, aliorumqucplurium 8cc, Q^amlibec grana di illsefienc numero,tarne æqueutpriorcsjfalua amp;nbsp;incolumiper^ rnanente Ecclefia,cum ignorainiaabfcelferunt. Poft has fenßt Ec* clefia Dei incutfiones Neftorianorum, Acephalitarum,Euchita!» rum, Seleutianorum, Heluidianornm? Anthropomorphitaruir, Monothelitarum, Agapetarum, Sabbathianorum, Lutiferianoi iura,Iouinianorum?Donationorum,PeIagianorum,Prædeftin3a torum,amp;c. at neque his cefiîc aut fuccubuit, tametfigraueratunc fccitiadurara animarum : fiquidem nunquam hærefes abfque ils Jius damno irreparabili extitere. Fœliccs fane illos^quos Deos ‘in fua Ciuitate feruauitillæfos, atque infinem ufqj ut perfeuerarent, præftitit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c 'n.

Deniqj ut ad purum Eccicfta excoquerctür,infoper aim's per tu* litoppugnationes.nempc Lamperianorum,DuIcini3ncrun‘i,Albi^ genûum,Albanenfmm,Beggardorü,Thurelupinoç^iThaborit3çlt;;,

Orcbitarum.Fœlidanorum, AerianorumjFJagcnantiun:, CoÏalJe iorurn,Vualdenfiura,Picardorum, Vuiclephitarurn.S^c. Hoium etfi nonnulliminusquamfuperiorcsexitiofa proferrenc, atq;,Ec* cleßajquod a pluribus annis quafdam ïabcs contraxiflet Jedis pk^ nïqyanfam præberet ,non tarnen illas, proptcrea quifquam iurc probaueriuNon enim propter abufus quofdamEcacHæeft unitas perturbanda ac diflïpanda,quemadmodnm Cyprianus amp;nbsp;Auguftï nus luculenter tradunt, lis uero, quaspoftremo coramemorauis mus^fedisLutheranamquoqjcum ciusprogenieubi annumera* ueris,quid deeafentiendum fit,intelIjges.Profertnanqï etiamilla interdum boni quippiam,atqj ediuerfo non omnino fine u itrjs eft Ecclcßajatnecfic quidera eareid efFici uelconiïci potcft.fedam banc efreEcclefiam?amp;Ecclefîamfeôtæ,neInidifatanæ. utblafphc* mat Lutherus?Ioco habedamJd autem certiflimum cH, quicquid Lutheri fadio eiufmodi in uuJgusfpargit, quodin bonis Stfrugi« ferisfic numerandumjboc plane illlus no efle.fcd Ecclcfîæ: contra^ que quicquid in Ecclefia mali ac infrugiferi uerfatur, aäitatur amp;nbsp;traditur, nonidgermanæac veixeffeEccleGæ, fed perquofdam auaritiæ ac luxui deditospaulatim in cam illatum acintrodudum, cui tarnen absqgt;aniraarum detrimcnto facile pofFt medicina ad^ hiberi.Habes iam pauci3,quid ScdafitSc üocctur, nec dubitcs uc^ 13 me dixifle.

Qwndo igiturLutheri fadiofcdis memoratis nonabfimih’a cfl:,nonpofiumus faluaueritatc,amp;coram Deo fecusillam appellas re.Eftcnim fccäis alqsuclinhocßmilima, quodEccIeGam,quani nosCathoIicamcredirausamp; confftemur^abfqj ulIaintcrmilFone^ ^ccrrime Scinfeftiflime appugnat* Quod uero iam etiam region ncs amp;nbsp;urbes,irarao amp;nbsp;principes in fuampertraxic fentcntiam,cla^ lura eftplerasq; ex ante didis idem fccifie.Habet ilia uiros dodos, habuere amp;nbsp;aliæ. Vulgus fîbi habet addidiffîmum, nec minus aliæ, præfertim quæ tantoperc carnis foucrent libertatem, Quod ilia fcripturas mire prædicat? non poteft id quidem reprehendi,fed id plane in uitio eft,quodfuafcripra diuinæ fcriptura? nomine ucns: ditat amp;nbsp;obtruditur.Atqui idem fuit Si apud fcdas fuperiores,Q_ua cnim aliaratione ho mines impcritiac mifenin noftrâ poflent fcn==, tentiam pertrahi ac pcrmoucriC Dcniqyquod diu ilia incolumis perfiftit.nihiinos mouere debet,quando etiam aliasccrtum eft lonj ge diuitiuspermanniTe.Vc uc igitur uerfcs in omnêpartcmj'ta efie, ut dick

LIBER. III. ' CCXXL üt dicimus^compcries. nbsp;Sed ut rneisperinJe utcoepi æmuhspcr*

gain facisfacerejibèc ex ill« percontariî Ecqnid üos rnea ofTendjc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-ï

teiïpifcentia^Quid tandem uobïs fumitisCNam Apoftolos uoscß» fepucatis':’ Num Euangeb'ftas^ Num Propheta?/ Tales quidém Si diciamp; haben' uos uultis. Ëcquiduerofacàaueftra tcftanturfecqd fcripta loquuntur^ecquidalr) de uobisfcntiuhtf An uero fîdes illi certahabendaeft.quoduosidaiïeratis.^ Siquidcm aDeomiïîTuos cftisjcur Scfacitis 8i docetis præter amp;nbsp;contra ea? quæ priores jlli 8£ fcciircSt docuifle nofcuntur, quos dubium noneftaDeomifTos fuifle.'’Alterum igitur e duobus uerum fît oportet,aut priores illas EccleiïæcoIumnasdiuinitusmifrasnofuiiTejantùospotius. Qujd igitur^Certeprioresilliquod a DeomiHîenentgt;miraculis,fangui nisfuiprofufionejamp;uitafandifîîmadeclararunt. Vosautem qua id rationeteftatumde uobisrcddidiftis/’lpßiam'intelligitis,qnam hic polTem corniculam-alienis nudare plumis, ßconuiciariuirtoi tis cflet. Aio itaqgt; : Aüt male Ceci, 3:ut bene a Luthero defciiccndb^ Nonpoteftisid negare.Si ergo rede egi.Lutberus cum totàfuâ fa âione iaceat oportet. Sin autcm male feci, Chtittas cura uniuerfâ Ecclefîafua, cuius égo’-membrura iura, pericrit neccfie eft. Decec cnim,utcum Ecclefîa amp;nbsp;intra Ecclefîaiii femper ego cfle uclim. ut« potcquam Chriftus perfuos apoftolos amp;corûm fuccefTores fun-daric Si cxædifîcatit.Eft ergo etiam hoc prorfns induhitlatunr, nub , nbsp;nbsp;lam aliam neqj cftc.neqj pofte cfte Ecclefiam, quam quæ ad-hos ufqj

per orthodoxæ cathoîicæqj fidci fyncerosprofelTores ordinepers duâ:aeft:acpropag'ata:qua dere inferiuspluradicentur.

Liber uobifcüm latius agerc. Equidcm uelim edoccria uobis, ecquid agere debcam.' Num fendre uobifcum.*^ Iduosproculdus bio ut uelim hortabiïSnini» Atqui ecce diucrfura hortatur foror uè ftra fadtio Zruingfiaha.dicens me ft ftc agam crrarc perdite.bona« que fide admonct,ne uobisaufcùltem.Itcmqj alia ex parte germai naueftra,Balthafaris fedam dico,mortalcs ortmes quouis’An^ tichrifto deterius in errOrem mittere uos 3fteucrat,.iubctqî ne nos bis ffdem accommodem.His accedit,ut fertur, fofor ueftra. Cam* panifaótio, amp;cuiufdiHifpanbquæ uoscrroris coarguit.aitqj'fçri pturarum cfte imperitos amp;c.Nec quicquam apud me dubi) habet^ft hodieqjIoannesHuscftetinhumanis,necillum‘i]uidcm nobisrafr fenfurum,quatenus ex eiusmiHi fcrîptiscollegiftc uidcor, utriusqi duntaxac fpcciei ufurpationc,amp;: Clcri ^fligatïonc excepta. Prater gt;nbsp;a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ho9

h os o mncs neq^ Valdcnfcs, neq; Picardi uobis fanent, fed potiuJ aduerfi funt, cura tarnen etiara ilJi non infimo intet Chriftiano» loco haben’uclinc. Intcrira tarnen faôtioneseæomnes,quasian» rnemorauimus, in hoc unura furama confenfioneconfpirant,uC iundjs uiribus Koraanam Ecclcfiam irapugnenu

Quid igitur mihi faciendum ehe Vnaquælibcc feda ut ipfi fub^ feribam me inuitat, uitamqjpollic^tur, aiiqjChrifium cum Euans gelio no niG apud ipfam uerfah.Qupd G cuilibet ex his aifentiri uc lim,uos mcplane cxecrabimini. Sin ad uosreciperc me malira, quotquot dlarum funt partium longe mc maiori cxerationihabc bunt.Nouißis uos concionari,noruntamp; illi. Scripta diuinapro ue Gro cerebro interpréta« uosnoGisjllinihilo minus pro fuo iudis cio« Flagratis uos uulgi gratia,quod uos peiinde ut Dei angeloa laudibus uehat.uobisqj pcrtinacitcr adhærcrcat ;poGuntidcm eü$ jlli Gbi uendicare. Eßis uos artibus Sc lioguaium cognitione ins H:rudi,ac ex illisplcriqj hac in parte uos cxccIIunt.Eftjs uos probi iii integri fnlicct, ut eft omnibus in ptofpedu, at illi probitatc öc mafuetudinclongc uosfupcrät.Vo8 quidcperfccutione patiminl, attum demö cümanusmouerc non potcGis: ex illis plerilt;j amp;plo« raamp; moderatiusat(j uospetferuntur : at(ÿit3 dcrcliquis dicipof^ Gt,ut uel tandem agnofcatis,Gcomparationc utendura Gt.non niG inGrao uos loco collocatura iri« quanturauis infolentes uos ciferatis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

lam ucto quando inter tot cgo huius æui G:das poGtus fum^ fingulæq) me Gbi adiungere nituntur, nee tarnen ulla ex cisfatis G* bl conftat,tantum abcß,ut mcpoflitccrtü fecutumq) cfficcrc, ira^ moetiara intetfc digladiantut.adeoutalix aliasinfeßis infeden* tut manibus,amp; in carcctcs conijeiant, amp;c, nequeego fanc, ncque quifquamalius redius Gbi poteß confulcte^quam utprimatian) mattem amp;nbsp;EcclcGam hærcditaria ad nosfucccffionc dcuolutam in* quiramus.ad cam nosrccipiamus.cumeanosconciliemus, fedas* quefadiofas mutuis fefe raorGbus amp;nbsp;idibus conßccrc Gnarauj. bi enim id cis dolcbit.ccßabunt proculdubio. Certura adeo eft, quifquisin illorum caßris raanet, illura Guduare fempet. nec nlla gaudere pace confeientiæ. Porto quiconque fedæ alicui fcfe permittit, ilîc dcinceps fui iuris non cß,amp; modo hanc, rao;x do illam fe Gbi uendicare permittit.

quandoquidem in ca duntaxat certum licet eflc amp;nbsp;fecurura, in ea fola uita eft amp;nbsp;bona côfcîcntia.falusç, perennis.Faxît Deus^uthæc ßngulicuni animis fnisfenoreputarcuelinh

Eft tarnen Scaliad, quod me raouct; Vos quidem,quotquot cftisLuthcranæ fadionisj'd planeexigttis.ut dogmata ueftra durt taxat.ncc ulla alia pro Catholicis probclt;j Chriftianis habca*Num uosidinHcias irepoteftis'; Atqui minime uoslatet,quisueftræ fa^ 0lionisauthorfic,nempcLuthcrus:uircerteeo animo,qui affeóti» bus mirefcruiat.amp;paulo momcntohac atqj iliacimpellatur.Quod fi illetam præclarusucftrorum dogmatum architcâus amp;nbsp;ftgnifef quandoq) reiïpifcac amp;canac palinodiam.qoidcgöucftra fccucus dogmata frontis habiturus fum':’ quo me ucrtaroî Quicquid in ho mincm cadercpotcft,illiquoqj metucndum eft : uti nc dicam, aus fum ilium cflc quandocj, man dare literis, quæcun^ annis aliquot fuperioribus docuiftct,ca utpro irritis babcrentur* Vbi uero illos iana dcgcrccxiftimandumicft, qui priera ilia ejus dogmata ams plextantequamhæc fcribcrcc,uitam cummortccommutarunt; Anne fieri potent, ut r urfus quippiam eiufmodi defignetihac præs cipiv tempeftate.quandoreipfâexperitur.quoin praecipirio res il^ lius uerfetur'? Crede mihi,'ubi eo loci res rec/derit, utpnjuinciæ populiqj in præfens diferimen uenturæ fint plurïmö ille mitcfcet^ utiam annisquatuorcompertumeft^quod tarnen deillo uîxquif quara fîbi antea perfuaderi paiTus eflefi. Ecquid tum mihi aditan-dura erit^ Adeo illcgulæ amp;nbsp;uencii deditus eft.ut fpiritni illius fides tutoadhiberinonpoiîîf. Onimium nos dcliros, qui animas nos ft ras illis hadenus crcdidcrimus,qui nunc dcmumplusfatis prod dant.qoi'dhucufqjfpedarint. At dieetfortaffîs quifpiam: Quid mea inter cft/:uiufraadi Lutherus fitf Nos Dci uerbo fi'dem coms raodamus.Sit illipaucisrefponfuraîEiusgenerisftrophasperplu^ les didicifîcme'meroini. At longe aliter fereshaben Non uosea eftiîaudaciajütffdentcr dicatisefle hocuclilTud Dci uerburn, nifi certo uobis conftarct Lutherum ita tradidifle : uiin'cc ediucrfô'afi* firmarcaufieftis^Lutherum' Dci uerbum fempee ôi ubiqj doccre* An uero mentior^T Daergo Lutheri Germanum fedatorem, qui Dei amp;nbsp;Lutheri uerbum ex animo diuerfum afterat. At fi ab aducr* farijs nrgeanturgt;in cas confugiunc latcbras, ut Lutherû abncgent.lt;

Obenefrdo8difcipulos.quot;Equidcm certo noui bonos ho mines adeoilli cucullo ciTe addidosi ut fi qua ille magis abfurda uelit: a i) commis

comminifci,libentcr iïïi ffdem Ent habituri ; quando femel eis per« fuafura eft LutherG ipfom eflc Eliam.ncc facile pofle allacinarbamp;c immofifecüs afqj illeucl mutircauEEnt, idïmpiecacisloco habet: neceius priuata duntaxat dogmaca/edetiain adiones.gcftus.coi: poris cultum,tantum non plusnimio dióturus cram.fibi iraitans da ftatueruntzatqj fiquis uelin una ab illo fententia difcrcpet,faci^ leillcfibiignominiæ notara contraxerit. Et tarnen nó pudet iftos dicere«Qu*d Lutherus noftra intcreft? nosaDci uerbo ftamus.Scd tu jIIos mox perconteris.‘Num Lutherus Dei uerbum non traditf Si ahudilledocet.cur uosilli crcditis^ Sin autem docet ille ucrbö Dei, cur nihil ilkueEra intereik Verum ftontcra iftiperfricucrc, aiünt amp;nbsp;negantpro fuoarbitratUjamp;ut res poftulare uidetur,

Eft tarnen adhuc aliod,quod uobifcum conferam. lubetis me dn ueftram ke fententiam« Ageiigitur, qoibus tandem c uobis me nuïcis fublcribere,quado etiam inter nos difledieftisï Quam ego prouinciamùeloppidû neftra* fadiónis adibo*? Ponamusmewm in aofmodi aIiquauerfariurbc,qusB multas compleâatui. Lothes lanæ fadionispatæcias.Cui tandem ex his uultis ut me adiungam, cum inwr illas nulla Et, quæ cum alia plane confentiat » Sgt;c fingulæ foos concionatorespræ algs prœdicent^Non enim poteft uocati in dubiumicrcberrimc id apud illos ufuuenire.ut quod alius pro co^ lt;ionc'dicat,'ali) non placeat, immo ab alio publicitus aepriuatim damnetur.ut id tacitus praetcrcam.quam illi difpares habeant ritus Sccércmoniasiquo tarnen ipfoidapuduulguscfficiunt imperitö, quæ eft apud ornnes jam uEtata quetimonia, ut pleriqj animo Ent oonfufoac perplcxo raifcre:quamquS idem omnibus fcopus pros! pofitus eft.tamctfi pernitiofiiEmisEnterroiibusOTpIicati.in eums que conatusfuosomnesdiriguntiUti folenc eins generis homines fadionibusaddidi. .Op

Itaqj uel manibus uos iam palpate poteftisiii uidere non Tibet^ no me duntaxat, fedquemlibctetiamalium iarc meritoqj, immo amp;confulto,ueftræ huic impura? ac pernicioEfe fadioni nuntium re# mitterfc, eoqj feiam jreuocarc, unde illcrErapIiciaoirao ueftrispew fuafus uerborum lenociniisfe mcminitexcidiffc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.i

Nec poteftis fane uitio id mihi uertcrc,utinec illudquidcm ul^ iioranino,fiquisquot;ab amentia rcdcatad fanitatem»autEimprobn8 propudiata improbitate, deinceps probifrugique hominis officio fang! uelit.Labi ao habetignominiam, fed noEe rcfurgcre. Vobis

çï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;certe

ccrtc id amp;nbsp;proBro amp;uitio uertendum eft,quod in inipia amp;nbsp;impu^ ra hacfeda planeiacctis ac uolutamini»malcdidis couicijs pros fcinditis unicam illam Eccleiïam, in qua uos amp;nbsp;Bapcifmi gratiani ?)i Dei notitiam eüis confecuti,contcmptui ?gt;£ cxecrationi nec alio quam hærcticorumloco haBctis, atqjetiam raiferediucxatiseos omncs,quiuobifcura nolint currcrc.folos uos Chriftianos ducis tis.atqj co ipfo reliquos omnes amp;nbsp;uiuos amp;nbsp;dcfundosflammis tar^ tareis adiudicatis. Apud uos quide mihirefipuiiîcxnagnæ eft igno^ rainiæ amp;nbsp;dedccori.nec cum minimo uicæ diferimine cóiundum: præcerea uero apud nullos uiros Bonos. Atqui ut ueftra uoBis per« tinacia poeniterc ncfcicnsamp; temporariæ in hac uitamûritnotara ignominiæ» probrumqj infertin futura uitafuppliçiùmqî fempis ternum coram Deo cundisq) turn angelis,tum fandis;ita mca row hi rcftpjfccntia honoré conciliât amp;nbsp;gaudium apudpios o mncs,hic quidera temporarium,illic uero apud Deumgt; diuosq) amp;nbsp;angelos amp;nbsp;creaturas omnesfempiternum. quot;nbsp;r- .as , nbsp;nbsp;nbsp;.

Sed nec inconftantiæ,multocp minus Icuitatis arguere potcftis, quod me ad Ecclcftam receperim» nift dedita opera racndacio uos obftringere uelicis.Qius enim ludæu m damnet iflcànftantiæ? fi rc^ lido ludaifmo ChriftifîdemampledlaturïEquïdcm plus fatis tum amp;nbsp;inconftantiæ amp;nbsp;Icuitatis uitio laboraBamjCum ab Ecclefta ad fedam’deficerem.in quauosetiamnum ccuin nid’o quodampers: •manetiSidonec tandem ZisAam nobis cxcudatis; quamquam hac in parte nonnihilmeamcexcufat adolcfcentia;cuiacccdit,quod ad id temporis nullum unquam Ecclefîæ dodorc ucl infpexiflem, tantumabeftutlegiftemrunde facilcpotcram inerrorem induci, licet ctiamtritoilli apud Germanos proucrbiodocusruus fortaflis non defuerit.Libentcr faltantiqucmiibct fufficcretibicincra. Pori lo fi putacis uos fir mos eftc atq’gt; conftantcs.euam Mahometiftæ co ftantesputandi funt,quandoquidcm femelreceptum dogma tam mordicus retinere non duBitant. At eani a me conftantiam Deus prohibeat, quæ obftinatio potius amp;nbsp;pcrujcacia uclpertinacia di« cendaeft.

, Qupduero Euangclhmeftrenuuquandoqj^pugnatorefoiftc dicitis.qfo refpondetemihi, Cuiustande EuangelüC Chriftinean vuurliwerr Lutheri.** Fateor me dogma ueftrü non alio qEuangeln locoaflî» duo profecutö, fed hoc ipfo Dei Ecclcfiamcfiepcrfccutu iqdtame imfrndfM. quiaignotansfcc^anto maiorcDci mifcricordia confccutusfum.

Et quamnis negate non polï?m’,lt;]uin ita fc rcs habeatgt;co tamen in hanc nfqgt; dicm fruor confcicntiæ mcae tcftïmonio, we certe pro mea uirili uoIuifTe femper quod red uw eßet agerc, amp;nbsp;Chriftianæ reljgioni quam maxime ut confulerctur optauiße‘.adeoep Deus ac Dominus meus cam mihi femper mentem ad/pirauit, ut nun^ in res impiasSf a red a rations diferepantes ex animo confenferim. quatenus quidem cas noßTc potui. Itaç,qukquid hac in parte a wc geftum cft.cquidem pro meo captu amp;nbsp;quatenuspotui jnteHigentia confequijita mihi contingac propitium habere DeuwjinChriftiagt; næR.eip,gratiam amp;commodum geftumcft inHaffîa.Turingia, Saxonia, idque maximo ftudio, multis uigilrjs Secura ingenti, ut haud difficile tcftabuncurquotquot menoucruntjamp;pleræq; lucu br^tiones racæ.PofTum ctiam certo affirmare, mature admodum quendamhuius fedæ guHum diuinitus mihi oblatû, adëo ut ani« -mus raeus lam a plerisq^ ciusplacitis abhorrctct.Namq)amp; ante illâ rufticorum ftragem quorunda mihi conatus minime probabans: tor,u£ hodielt;ÿ quædam mcaantographapofluntefledocuwcnto. Multa uidebantur mala impendcrc.’at tarnen quod res jpfa per fc« jptfam meo adlobefceretfloraacho,audader eâtueri conatus fum, ncc modo contra Hcclefiam,fed ctiam aduerfus Andrcam Carlo« ftadium amp;nbsp;Thomam Muntzerura.qui ea tempeftatc fedam hanc iam difTcdam latiuspropagarentjdoncc tandem alterûmihi Deus aperuit oculum?utquanto exadiusquæqgt;penGtarcm, tanto mihi iîlafediominus arriderct. Iam tum cnim (entirecoepi,quod ilia nohnißéarnemrefiiperec. ItafadumeftjUtilïa mihi indiesmagis magiiq) putcref.nec tarnen committere potui, quin in ca perßßes: reraiquodmcconiugqcuiufdam nexibus implicaffe uidcretur.

Deinde uero Deus utrunq) mihipatcfccit oculum,fquamasquc Saulinas abftcrgens,amp; uelamen a corde meo fubmoucns,c Luthe« li fynagoga me cduxitutq, turn dcraum qoalis ca effet wihi deck« rauit. Cum cnim illiego addidusefTcm^non tam ca mihi potuit effe pcrfpeda.ut nunccft.quando illi nuntium remiß.Intcrim ta« men laudes gratesqj ago Deo meo. si quis meauthorc euerfuseft, equidem dolco plurimum,prccorqj 8c obfecro Deum pro illis om nibus,quos ego tum inftitui. ut fuoillefarciat fpiritu in cordibus omnium amp;fingulorû,G quid plusminus^ ucl docui ipfeuclprætf ftiti.Siquidcraparochianiillimci ucræfunt oucsgt; merito debent fuum fequipaftorcm iam reßpifcctemrqucm errante fecutæ fünf.

Ac^î ea caufa meus ad omnes fermo eft, ü cjuis me fedarium fccatascftjut idem illc me iam quoqj Catholicum imitetur. Si cui id non placet,füo illearbitnopereat licet; cquidem eius perdition nis amp;apud Deum amp;apudlmperatorcmimmunisero. ■£»

At nec id quidem absqj oeritatis iniuria diccrc uos poteftis, taa mctfi id ex ueftris quidam alîcucrcnt, me doûis quibufdâ aoî exi^t mijs ^miHîs addudû uos deferuifle. Eananqj muncra ucl promil» fa hadenus mihiincognita funt. Præftaretfanc uos tam cfle mu» nerum expertes atc^ egofum.ld fane negarenon poflum mercdi«s tus annuos non contemnendos una cum ipfa Sedareiecifle.nec id tamcngt;tcftc Dco.cuiafquam ope ucl pollicitationc fretum t uti ne dicam.mciamUaosfuperis.fiicfatiscflc nudatum omnibus^necba bercreditusuclproucntus ullos» Qiwdfi racfacultatum amp;nbsp;hono* lum ambitio tenuiflet, equidem apud uos permanfiflem. Atqui ego paradifum cum frugu m exuperantium horreo cômutarc notf luimee eius me quâdoqj pocnituit.Ita cnim mihi iam pcrfuaiï, qui hæreticum alat,cura amp;nbsp;polie «elle Catholicum alcrc.quâuis noa eadera ratione. . i i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, -j a

Qimd fî quis dicere uelit meCæfaris meta adadumauobis rei ccffîflc, taquam quicrueem fubterfugiam, illiego contra alTeuero* mehanefadionem diuiniiudicijformidineadaduma meabiecif fc,cuin non clîcm nefcius.quam illc difertores oroncs amp;nbsp;in præfcn ti amp;nbsp;futuro fcculo male Gt habiturus* Grueem equidem ca ratione fubterfugijUti nunc demum.Iaus fupcris.eam mihi amp;nbsp;inuenific 8c in meosleualTc humeros uidear,amp;c. Ethadenus quidë didaGnfgt; quamobrem Vuicclius a Lutheri fadionc defciucrit. Atqui idem-ipfe in ilia fua Apologia, quænam fitCathoIicaChrifti Ecclefia, ad quam illc Gbi redeundum llatucrit,cxplanans, inter alia multa» hæc quoç|5 adducit’.EccIcfîa non nilï una cft.qucmadmodum Chri Gus eius uerus fponfus 8c caput no niß unus eG. Eß illa ciuitas Dei» ucrum tcmplum 8c tabcrnaculum Del) mons Sion, uineaclcda* hortus cÔc]ufus,oliua ftudifera,8cfolns 8camocnitatc gratiflfima» quamDeusipfefundauitiScaediGcauit fuperfundamentum 3po=^ ftolorum 8c prophetarum, ipfo fummo angulari lapide Chrifto rybff.j. Iefu4 îteliquilapides uiuifunt germane Chriftianóabipfo inde Abeliofto ufqjad extremum credentium, qui fîmul omnes domû quandam fpiritalcm, immo 8c corpus unum cfticiunc, cui nec ipfaa inferorum porta polEntpræualcrc, ~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Huiusüero fpmtalis dornusÄruäuram.’jaminde a mond/e^c* ordio molitus eft Bcüs,maxinicq;afuaincarnanone,qüädö Apo* ûolosinoibem mifit uniuerfum,qui Eùangehum pixdicarcnt: quo tempore primum ædificata eft lerofoJymis.Anuochiæ 8lt; Ro mæ, ceu Jocis orbis primäres» • ei' Quando autcm Ecc]cfîa,Romæ potîfljn^üni Deo id «efficiente præuaJuit,at(^in-eaurbepfæ cæterisamp; plures amp;nbsp;confiantioresexs titcrc Cbriftiani, præcipue uero quodincaDiusPetrus Apbâos Jusgt;poftrerao fedcrit, amp;poft eum tor fandilîîmi pontificcsitum ctiamquod eacflct mundi caput amp;nbsp;domina, inde’adeo àccidit, ut ab orbe Ecciciîa cognomen acceptrit, diâa Ecclefîa Roma!* na.uti diôla eftEcclefia lerofolymitana, AntiôcbenaiAlexàhdnna, Lugdunenfis înon quod eæ urbesEccIefiam c-ondidtrint,'effiinxes rincautillidominatæ fint :Ted quod ilh's in Jocis Deus cam pecus Iiariterfundaîif,extruxeritj8f öïnaric :eft ciusnanq) aJîoquiôri-'gqJonge celfiôt amp;nbsp;praclariot;quam ui a terrenis urbibus ntfmen accipiat.interim tarnen ab ciufmodi iHuftribuB locis appcJJând^ uè nit,ut unde prima ab origine in terrisprofedafit,poflît babeti ex* ploratumu^lias quando e cochs uenic,amp; Ghrift um Jiabet Dotninû, fedentcmajdexcrisDci, terrenæ appcllationcs omnes longemfra eiusfunt dignitatem, lit- r njf zJ J.' -

-/Ita ergo ChrißiEccIeffam non abfurde Rofflanam Eccléfiam uocamus.utpote fub qua uel iotra quam nos in bac orbis parte de* girhuajamp;fpeciafiiraquidê, quodper Bonifacium amp;'Kilianom ab ecclefiaRomana mjflbsab etbnicifmo.inquonatiamp;cducatfera* raus,ad Cbriflirebgionem primum tradudifuraus:tum eoquoqp nomine,qbod Romand paremus imperiô,in propheticis apoftûjs licisq) literisconfirmato.Deniqj üb cam quæ Romseeft fpiritaJera «el ecclefiafticara monarthiam. OricntalcspoterantCbnfti Eccîes fiam,quod in ea of bis parce moràrcntur, amp;nbsp;Apoftoli itémq) apùfio JkiuïriilIicfuashaboiflentfedesjAntiochenamuel Alexandrini cognominarc.‘qoodcaquo’q5cauf3fieripotuifict, quod in ter do m diuerfos ab Ecclefia Roraana ritus ôtconfuctudincs coîercnt,ta* metfîeadem dogmata acindiffîmilèm fîdem,proeoatq?par eftje* tincrent»Itafit,ut Chrifti Eccléfiam apud Græcos Græcam uocite* mus,utie dioerfo noftra plerunqgt;Latina dicitur,cum tarnen reue* ra non nifi unaficEcclefia.Neqj enim diuerfæ ciufeemodi appella^^ tioncs quiequam cius onitati derogant. Audihac dereD.Hiero* . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nyrfli

nymi ad EuagriumfententiamtNcc altera, inquit, Romans urs: bis ccclefia?altera totius orbis exiftimanda eft.Et Gallis,amp; Britan niæ.St Africa,amp;PerHs?amp; Oriens,amp; India, amp;nbsp;omnes barbars natio ncsunum Chrift urn adorant,unam obferuant régula m ueritatis. Audi amp;nbsp;Irensi: EtGinraundo loqucls diffimilesfuntjfcd tamcn irm-fwlit, uirtustraditionis una amp;cademeft. Et neq, hs, qus in Germania funt fundats ecclefis aliter credunt,aut aliter tradunt,ncq5 hs qus in Hiberis fant,neqj hs qus in Celtis,nc^^.hs qus in Oriente, nea que hs qus in Aegypto.neqi hs qus in Libya.necj hs qus in mes diomundifuntconftituts.

Earn ob rem Catholics nomen obtinuit, puta quod quaqua*! uerfum fefe porrigat ab ortu folis ad occafum ufq5»in totum orbe, in qusuis tempora,mortalescÿ omnes tam qui procul qua qui pro» pe funt.fcnes amp;nbsp;inuenes.quotquot modo fpiritüs,'amp; fîdei atq; do^ drins amp;nbsp;uitsunitatem retinent, compledatur. Dicitar autem Sc Apoftolica,quod duodccim Apoftolorum ftudio priraum planta» ta.atq; eorumprædicatione irrig3Cafit,utinGgnispalmsinftar exa crefeerec.

Huius Ecclefîs uiuum membrqm me conffceor, neqî ulliusala tcrius.uti nec ulla alia efleppteft^fiept nec aliud Euangelium,prs» terquam quod EccleGa abapoAolis accepit,8t iam annisplus mille quingentisretinuif. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Ecquid habes smule, quod in his reprehendendum putesî Pri mo quidem non tibiplacct^utRomanam uelCatholicam Eccles cleGam appellem,Hs namqj iioces tuum baud fccus animum atqj claui oculospungunt. Ecquur tandem uos non pudetVuitebers genfem nuncupate ccclefiam.qus tamcn nulla efttRomans nome expungere, amp;nbsp;ueftrs fubftituerc^ queraadmodum etiara in fyras holo ffdei non uos dubitaftis Catholics EcclcCs nomen eradcre, amp;Chriftians in eius locum fubrogarc. Q^otics Romans Ecelo fiæ apud uos mentio fit, cam uosconfpuitis ; at ubi Vuittebergen» Esproferturifcihcetin cœlis rident angcli,Anne ncrafunt,qus di» cira US':

Quod G quidem cuiquam deueftro grege dicereuifum Gt, cc» cIcGam ueftram efle Catholicam, no tamcn quifquam illi aut uelit, ant poflit adhibcrc Gdem,quandoquidcm fcripta diuina,amp;cum his Cyprianus amp;nbsp;Auguftinus aliter fentiunt, ut etiam ipfa uocis inter» pretatio plane diuerfum tcftatur.ltaqj GprorfusftupidiGnt omnes.

CCXXX. RFILVM MEMORAB»-angülo ucßro Cathoîkæ Ecclefiiæ uocabulnm tribucnf. Nam G ne fier ifte angulus Catholicæ EccleCæ nome fîbi iurc ucndtcaf, prior Ecclcßa nulla Ht oportet.cum altera ab altera plane difcrepee, lam Eprior Eccleffanullaeft,ccrtarationeffcconfequens,Cbriftianita# tem intra paucos annoa iam demum eoepifle, amp;nbsp;omnes nos haöc# nus ethnicos fuiflcjdoncc Lutherus prodirct.

Ego uero ita fentio uctcre Ecdcfia, quæ iam annis mille quin* gentis perdurauitjfolam efTc unicam illam Catbolicam.apoßolicä, ebriftianam amp;nbsp;autfacnticam Eccleffam.ncc poffe Heri,ut amp;t quæuit alia.uti neeChriftus alius eifepoteG. Hæreticiquidem omnes fuat priuatas ccclefias (fc(äasintelligc)aliqu3ndiuhabucrc,idlt;j ad ucræ Ecclcfiæconffrmationcra amp;nbsp;dcclarationcmutnulliexcis Catboliw cam fibi EccIeGam ucndicarc potucrunc. Et qua tandem id illi raa tionepotuiflent, quando abCatholicaEccIcfia ccu perfiidi dcfecc* ic^Lutherusfanc Stipfe fuamfibicrcxitccclcfiam (cfficiunt cnim Seuefpefuos fibifauosapium inftar) quamdiu uifum erit præpo* tenti Deo idpermittere, fed obex illi obicä:us cft,putaCatbolicx uocabulum,ut iHe abaqj confcienîiæ iniuriagermanæ amp;nbsp;unicæ Ec* cleffæ nomen ßbi non fît aufus ufurparc. Vtitur quidem amp;nbsp;illc feri *’^*^*’ pturis/cdnibililliaeflricit.ObfîftiteniminiDiuusPetrus.qucraad* modumafînaBalaam in itincré, diCen's i. Omnispropbetiapropri» intcrprctationc non fît.tanquam diccrét’:Non cft frater, ut tibi fa® cfle putes pro tuo ccrcbro feripturam interprctari.i Nam fîid Ikitu fitptiulla hærcfîs poflît in crimen uocari.'

Ne tarnen in ca uerferis opinione, Romans Eccicfîæ uocabui* îum nupernatumplancqj Pontifîcium ucIPapifticum,ut uos dici tis.cfTcjdifcc iam ex uctufliffîmis aûthoribus.qui proxime apofio los fccutifunt,ccquidilliea derepofterorummemoriæcomment darint.Ircnæus quidem feribit in hæc uctba : Sed quoniam ualdc op.îongumcft inhoctaliuolumincomnium ccclefîarumenumerate fucceflîonesjmaximæ amp;nbsp;antiquiiïîmæ amp;nbsp;omnibus cognitæ? a glo riofiflîmis duobus apoftolis Petro amp;nbsp;Paulo R omæ fundatï Ôi cô ^kutæ Ecclefîæ.eam quam habet ab Apoftolis traditionem, amp;nbsp;an* hx-refKoritm nuntiatam hominibus fidcm per fucceflibnes epifeoporum pcruc^ 3jnos.indicantesconfundimus omnes eos,qui quo* quo modo ucl per fui placcnnam malam, ucluanam gloriam.ucl per cæcitatero amp;nbsp;malam fcntentiamprætcrquam oportet colligûf. AdhanccnimEccIcfiâ propter potentiorc principalitatc, ncccnc eft

eft omnem conuenirc ccdcfîam.boc eft,cos qui funt undiçp Hdeles ZcQ» Tcrtulliani quoqj ca eft fcntetiaîln Italia babes R. ornanam Ec clcftam,caias nobis ctiam authoritas eft propoftta. Ofœlicem Ec* hoZranî Cleftam,cui Apoftoli integram dodrinam cum fuo fanguinc pro* lt;lt;«i. fttdcrunt.amp;c. Vide eundemlib.4. contraMarcionem. Lege etia Irenacum Iib.f.cap.a.ScmuIcjs alijslocis.siqoa^rasjcur irenæus amp;nbsp;Tcrtallianus tam exadc ELomanam comnierfciórcnt Eccleftam, hos cacanfa id illosfccifle refpodemus, quodillo quoq,æuo fedæ émergèrent,quæ Gbi unica» ilIiusCbriftianæ Écclefîætitulum ufur» parcnr.adueriufia quosilli Romanara banc ccu unicam Si apofto îicam Eccïeftam prædicationc cfFerrc ac tiindicat’c nitebantur ‘.que in raodumnobisquoqj contra banc Lutberifadiùnemeiufcj ma* lamfobolcmprædicanda uenit. Ac dicasforfttan : Siquidemtam cabodie eflet immaculata.uttumfuiCjfortaftîàabeanon defeifee rcm.Scdpaucis rcfponfum accipc: Itacrg«» fi parentem tuumgalli cafeabies totum occuper,tù ilium parentis loco minime esbabis turns» eumqî ceu alicnum dcftftèsîFïocmibi refpondca8uclim,fas tcarisneRomanam EcclcGamlrenaei acTcrCullianï fcculo germa nam fuifte EcclcGamc Negate tuid neutiquam potes. Age igitur, hoc quoqj faccaris neccïTc cft cam bódicqgt; talem cfte,quando eade prorfus eft,quæ turn fuit.nifî qùod nue uetüftiôr, debilior, rugos fioracdefotmiorconfpicitur.Eftcainbodiernpm antiquaillado musDci, uctufta Deiciuitas, uctusillud ac ùcrûî^eitempïü, quod îîlo fuit æuo,prætcrqquod none ruinofa magia cft minusq;,, quam id temporis,habet dccoris amp;nbsp;clcgantiæ,eft itidem eadê quæ quon dam fuit VineaDominbquanquâàinotamfcrtilisraodo Ht:,quæ nancftVineæcuîpa,fBd negligentiom cultorum amp;nbsp;operariorum, qui in earn miftîfuere. En hicegoiam tcadcoconftridum teneo, utnonpoftîsnon obmutcfccfe,

Q^od G pergas dicerc,uos ueterem banc Eccleftam uellc repur* g’re ac inftaurarc.aiïdics continuo,O miferam illam repurgationc ac inftaurationem.Ccrtc ft annos adhuc triginta ca qua coepiftis ra tionc perrexeritis,neminem ego pium fore arbitror, qui non fe ia tiitafundum uelit.Vosne ueterem B^omanam repurgabitis Efcclc ftam.quamnidum amp;nbsp;f/nagogamfatanæ appcllatis';^quamporco= ruro inftarnunqnon cotumelioftflîmc 8lt;acetbift?mcincoeno uo lutatisî Vosnc,inquam,illam rcftaurabitis,quam utapoftafæ’ des fcruiftis'^odioqihabendos amp;nbsp;infedandosftatuiftis eosomnes.^qui

CCXXXIT. RFÎtVM MEMOHAR intra illam fefe contiaent.quoa ecia AntichriftoSjCainostBaalicos» atheoSfhypocritas amp;c.Voc]tatïs:^quicquid bene inftnutû amp;nbsp;oidins tum eft côueiljtiSinec quicq tame ç melius fitfubftnuitis:noDafni gitis dogmata.^ uetus Ecclefia nefciat; deftruitis, rapitis^^fligatis» decernitis,conftituitisgt; agitis amp;nbsp;omittitis quæuis^ ueftro arbitrai tu,nulla neq^Dei.neq) Caefaris habita ratio ne. Sane fi ueterc Roma nam Ecclefiâ rcpurgarc animus erat,non caoportuitpenituscuera tercfôi pugnis in eâ incurrerc.Purgarc dcmoliri diuerfa funt.E* lucre ollam ffdilem longe aliud cft?q illamfaxo impingcre. Veru id uosagicis^ut dano daco.quoadciusfteripoteft^ucrbisuos pu» getis actueaminiu'duraummaximo nobis incommodo cft,quod libri per uos editbo mnibus uos produnt.

'' FruftraigitEcclefiaiaditatis.utpoteaquauosipfos perfupeta biâpcidifti5.^EccIefîa integra ilia Dni tunica eft: ueftra faâio por^ tiuncula quidam eft ab ilia fcparata.EccIefta area Noe eft : ueftra fc da non niG after quidam eft inde aoulfus. Ecclefta totfi eft corpus; Veftrac partes no nift brachium quoddam funt ab dlo diftradum«' Quid itaC Quod ueftra fadio no ftt integra Ecclefta, nccetia credat. docear.obferueGaditet quod integra»

Atqui fan da ilia Romana Ecclefta præcipuoç,* Apoftoîoçz fla dio eft creda,illorumq7 dodrina, fanditate amp;nbsp;fanguine dedieata. munita Stconftrmata.Pofthos tanqcapita»adfummûeftperduda Scexædiftcataper illo^ fuccciTores Linum,Anaclctumgt;Clcmentê, t’Lj. qoiApoftolorumfocrcdifcipuli,Euariftü,Alcxandrö.Sixt6,Tclcf phorum.Hyginü.Piö,Anicctö,Sotcrc, Elcuthcriu,uticoS enumcâ rat Iretiarus^m uitis etiâ martyrû millibus dedarata amp;nbsp;cöprobata« pclariftî'mis amp;nbsp;inuidis confciïionibusfuftulta.inhumeris Deog» tisadiontbus amp;nbsp;operibus ornata. illuftriftimis prxftantiftimorû PatrumfcriptisccJcbrata amp;prædicata,amp;aducrfumquaftibctfub* repenteshaîrcfes defenfafemper amp;confcruata:utilliplane mifer* rimi cenfendifintiquiintra hanc Ecclcftam in tanta fandoç; Dcolt;i que côformium fratrum ac fororum frequentia nolint nuroerari» Anneprorfus mifcrabile cft, ut unus homo cundis mortal» bus^quotqc hodie fupcrfunt,5f intra annos mille in humams fue::« Tc,^pria temeritatc amp;nbsp;deteftabili phliantia fc no dubitet anteferref Anne modû omncexcedif,qgt;homuntione8 iftos oîa ctiâ uetuftjft ftmorû Patrû cômentaria no pudet fopcrbiflîmc rcfjccregt;cû tarnen Cnc ilhs nihil poftînt nouicudcrc.ncc ullâ auftnt feripturæ fenten* Üam explicandâ fnlciperctSi fatis eft lolâ habere Scriptori, qui ftt;

ot nouîs iftîsîn fciTiptatS,q*^iia dies prodeuat,conjeat3rijs expie« li ncqucasïDicis Svn'pturam atsgicóracntariis legenda,cö tamca tute id minime præftcs.immo nouis iftis inte^rctationibns perti* nacius mulco inhæres, quS quiuis alg uecuftimmis. Sed mera hæc ncquiciacft, 8c uctfutum hatrcticicömentum:qaodqui nôfentit» nacjllcpituitalaborat.Eqaideracertusfura uctcres Dodoresferw pta diuina probcefTc interpretatos, acqgt; unicum in calos iter in i^ lis m3gn3 coaCenüone attigiiTejepeiiire ScEccIeCæ demonßrafle^

Eft(ç hoc illuftri documcnto,ceninîmocj argumetoLuthcrifS mum uctcrem non eße Etcîcfîam, fed fedâ potius.quod antique Ecclefiæ Oodores ducat pro nihilo.folosqj fedarios habcat in pref cio’quod fieri non pofletjG retfle cum illo agcrctur,

Liceris fane annotatum compcrimus, quam fanâa 8c inculpata aliquotfecuIisEccIefia permanierit. Tandem cuTyrannorum 8e haercticorura.quæ geminafunt fatanæ CQcnua, pfecutio deferbuiii fct,aliacacpit uia fatanas Bcclefiam impugharc, quandoquidem illt; lius regno maxima ilia adferret detrimcnta.Itac^ turn Primores,ti3' plcroftjcpopulo ad ca quæcarnifant iucunda ôcplaufibilia incita wic.Q^odcumiIli baud incommode ceffifiet, ingensillico ipfo ad maiora mala.ilico feneftra apertaeft, Athuic adu cum a fandis Pa tribus pro co at^ decct feucra aniraaduerfione eft obuiatu : quan« quam nihilo feci us fatan in propofito perftitit.quo Chrifti regnum nonnihillabcfadarctjacqjcoufc^ progrefi’uscft, utquidam Ko« mani Pontifices, Epifcopi,ptcsbytcri,foi officii parum mcmorej, a Patrum fuorum ueftigris exorbitarint^roaximcquodEcclcfiao« mni ex parte pace 8c tranqu illitatc fruerctur, Intcreatam Biblia quam patres antiquiflimi rninoriftudioeffc coepcrc;Ita fadu eft, xitEcclcfiapafïîmafflidare.tur, atqjeotandcm prolapfa fit,quod ad moresattinet,ubiiam.pro dolor,cofpicitur. Atq^utpaucis agagt; duo func,in quibus Ecclefîaî dignitas non parum læfa 8c iraminuta eft.quæq) id efficiunt.ut ?ipud incrcdulos minus bene 3udiat,ncm« pc Cultus diuinus in no.nnullisnofatis rcformatus,8c uitaimpro» ba. In his reuera plus f?itis ncccffaria eft opera, utgcminahatcpla neexitialisfufcepta maculatandcquandoijdeleatur* VoshicEcs clefiaî primorcs appella'tos uclim.ut tandem experredi,fidcm quS debetis Cheiftianac Keip.pftctis,fcrio Concihu ut cogacur.efficia« lis.uitia^ponatis.qiiaefit Ecclefiæneccflîtasattcdatis.qnihilbonqs frogis habet 8coffenóiculo funt tcmQucatis,noxia praecidatis.Pcr« b iij pctuia

petuis uos cia monbus ChriftianaF/esp.côpcllat^msxjréé tot îedisacernmarDimprcflîonemfacïentibus.VæjUîE.atqj iterom use Dobisjfihoc in opère maxime neceflario, falubernmo? laudatiflî^ mo fatanam uospcrincuriam, uelalia mundinégocia diftincriac præpediripatiemini.

Ira pro dolor fcfc res habet« Sed quid tandem obfccro'? Nura proptereaEcclefîæ unitas feinden da eft»quod arte fatanicaquafdä labes contraxerit ƒ Num Moyfes Synagogam propter abofus amp;nbsp;uitia quædam defcruit.*^Num Elias,num uero Icremias idfccit/D. Bernardus etiam fua ætate quædam Ecciefîæ.præfcrtim R.omanat curiar.quæ etiam tum non parua erant,perfpexit, num illc hoc nos mine Gbi ab ea defeifeendû putauit/Optimus illc Thaulerusj’tem^ que abbas TuicienGs, Gerfon, Pic us, Petrus de Ahaco Cardinalis, f}( pleriqj alii minime fuere nefci)?EccIcGam in moribus non omc ninorede habere; an ill^amcn ca caufa ah ca difceflcrc, nooamqgt; GbiEccIeGamconflaucr'e.'* Minime gentium^fed magna uocis con tcn(joncuitiarepræhcndcrunt,nccillis parcendura putaucrc, uos ccmqgt; fuam quaG tuba exaltantes^Chtiftiariis ipforfi fcclcra denun corunt.ut animas feruarent, Multis fane hominibus bonis admo* dum doluiteam EccIeGæ calamitatem adeo cGc diuturnam. Plcs rofqj inGgnipietatc amp;nbsp;cruditionc Antiftitcs,Dodorcs,Concionalt; tores malchabuiteaEccIcGæ dcformitaSincctamêilIam rclinques reuolucre,Ellenim ca nihilo minus fpiritalis maternoftra,etiam# fl quædam illiinuitæ afperfæ Gnt labcxeulæ* Atqj eo fortafiis nomis nc permifit Dcu8gt;ut iGafadio uelfeda longiusfcrperct,quo eiua acesCione EccleGa citius ad fui cognitioncm,reforraationcm,cmcn dationem dcducatur.Sed ea caufa Sed.a nihilo iuftior eft.

Ec-cleGa plane eft,cuifecun dum Dcu.m,quamlibctdcformisui* deatur.bonaomnia turn arterna,turn ternporariaaccepta ferre de# beamus.non autê fadioni Lutheran æ.Di'C cnim,obfccro»quis nos fa lu car f expiauit lauacrof Ifla nimirum mater noftra^non ulla alia nos rcgcnerauic.Qua igitur fronte illam abnegamos/’Cur merctri* •Cl tantum tribuimus, ut rclida EccleGa, ad illam nos adiungamus, cum tarnen canon Gt iuGa parens noßr3,ut utfefeiaditet.^

Vndequæfo ad nos fcripta diuina proh'îda fnnt.**ab EccIcGa# ne.anucroafeda/’DubioprocuIabEcclcGa» Num igiturea can* fa nobis EccleGa fcripturas tradidit ut ijs rpfam oppugnemus/ Quid hoc aliud Gt, quam GbiipG malum co'nciuiGc* At dices, Scriptu#

Scrspturamad nosdiuinitusprofe(3:ani.R.e{3:e nimiram.Ta ue* to quando cœlos adijfti.eamt^ ex Dei m3nibus,perin de ut Moyfes tabulas in monte Synai.accepifti/ Oboîm acutopz mira infullîtatc. VndeporrotumipfîusDei,tumeoröomiüöqua^funt fideiChri' * ilianæ notitia habemus^ Anne ab Eccîefia^ Auc forfîtan nulli mor^ talium toto terrarö orbe annis fuperioribus uHa Dci amp;nbsp;fidei Chri ftianæ imbutinotioncfucretVosnc primiextitiftis,qui intrapau cos annoseam fint adcpn?Vbi igitur eam eftis anecutiiNom ex feri ptura^Etea tarnerfetiam ante Los deeem annos amp;nbsp;probe eft inteU leda.St ho raines quie3mlegiflent,minirae defuere.An ueroexfpi xituf Agedurn igitur»fpiritumi]lumfi'gnis Stmiraculis decîaretis. Namctiam uosipfi alijs uobifcumfurorepercitisjd opponerefole t/s,ut n quid proférant antea incognitum,prodigüsquibufdam id aflruant,Reuera fi ante hos decern annos fpiritus Sgt;i feriptura cura fuiintelligencia nulli adfuic.malecgicChriftuscum fponfafua.at« queosfutira mcndactj?quod diôtunefas{ït,conderanauK,fi’cqj plat ne confequens, nullam nadenus fubfolc uixifle gentem, quæ tara eßet raifer3,errabandaamp;irtiqua,atqgt;nosCbriftianifuraus.Dejnde amp;id nofijs uelim, unde nobis tum triuiales, tum illæ quas Acade^ mias.uel Vniuerfitates uocantjScbolæ fine natæïundetàm doâoâ habeamus uiros,amp; artes eximiasT Nû Seôla ea nobis peperite Im# mo uero Seólaipfa unde fuâs habetarwsamp;difciplinas,quibnstame non rede utituiCAnne hæc omnia ex EccIcGapromanarunt,quan dó adhuc nullafutt Iiu/us Sed^ mentio uel notitia^Vndc uero ad# miniftrationemtum politicam^tum ccconomfcamCVndelura.di fcipliriara,complures ritus amp;nbsp;in ft it ut a optimajprobatasqjconftitu tionea amp;nbsp;ordinationeshabemus?An non antiquitus ifthæc obtinc musfan uero hæcnuperortanobisSedaiftapepcrit^Immouero, uc omnibus in profpedu cft,ca ferme abrogauit amp;i aboleuif, atqj e diuerfo improbis morjbus,pr3uisqjconftitutionibus aditumpatc# fccK,id quod jam nemo non querimon^sSt fu/pirijs teftatuf. Si quid uero etiamnum in Sedarefidet,quod fit cum religione, pro# bitatCjbonis moribus Seredarationeconiundum, idetiam ante quam Seda nafccretur, fuifle dubiura non eft, non autem ex ipfa Sedaprofcótum.Nam,fitamenidpoteSjCxfeptemhominum mil Iibus non nifi feptera ad me ptoducas,quiprios plane diuini timo^ ris expertes amp;nbsp;improbi fucrint, amp;nbsp;nunc demum poftquam in Lurf then uerba iurarunt, in probos ac rcligiofos uiros cuafcrint.

Ego uero eos tibi proferam, qui ante banc fedam Deo dcuoti.pq» manfueti. amp;nbsp;uitæ interna? ftudiofi fuerinc, at nunc Euangelio huic dediti prorfus mutatifint.Faxit Deus,ut qui huius funt tragœdia; architedi.amp;incentoreSjipGfcagnofcantjUideantqj quaa in Germa» niam cala mitâtes inuexerint, A men. Hadenus quidem in Eccleiïæ Catholicægratiâ.uifumnobisefthæcex dodiflîma Vuicelq Apo logia hic inferere, non quod hihoriæ breuitati admodum conuclt; niret,fcd quod earatione magnam oobisEccIeiïæ utiîitatemab laturosfperarcmus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;

Hæcjgitur atqj eius generis alia muîta non parura commendan da fcripta,Poftil]asquoqj,VuiceIius,utquï longacxperiencia Lu* theranorum conGIia probe cognita 8: cxplorata haberet,in publia cum emiiït.fatis fuperqj teftatum fjs efficicns.Lutberi dogm ata qua e dia metro pugnent cum Euangelioîquarc fadumcftnufmultos rum illeodiq acerrimo hodieq? laborct^necquoquamiïncpericus lo tuco poflït proficifci.At tarnen conftans ille permanet amp;nbsp;impers tcrritu3,nouaq5 dogmata ipffs feripturæ Jiuinae fententijs tam lus culenterconfutat, ut inbunc ufq) diem qubtquot partisfuntad* uerfae^nullis eum folidis rationibus poflïnt rcfcllere.

Bodem ferme tempore ctiam loanncs Crocus Dodor,defciuic a Luthcro,amp; ad Catholicam Chrifti Ecclefiam fc contulit. Atcç hoc pado Lutherifmus tum temporis uinscordatisSc eruditis coepit difplicerc^quodbaud obfcure aduerterentiiUumnonnißcarni ecu fundamento inniti.

ANnoM.DtXXxiij. P^omanus Pontifex amp;nbsp;Imperator Legas tos fuos in Germaniam mifere, qui Imperq ordinibus teftatö cfFicerent,ConciIium generale celcbratfl iri,quo religionis in Ger# mama difleniïo fopiretur,amp;pax atqj concordia inftauraretur. Attp Impcratore confentientegt;Pontifex Principibus denunciari iuIRt, fc bbetum atqgt; Occumenicum Concilium indidurö, cum in mo* durn.quo priici patres confucuiflent, quos dubium non eflet San* dofpiritü permotosfuifle; utqueilli, qui ad Concilium uenturi cflcntifi'dem datent cius dccretis amp;nbsp;defnitionibusfe prompte ob* tcmpcraturos’qui uero ConciliocorSintcreflc non poiTentjfuos co legatos mittcrenf.fimuletiam, ut ante Concili) defihitionem ni* bil innouaretur.'tum quoq) ncceflariumfore,utccrtus defgnare* turlocus.qui fatis habeiet aononæ amp;nbsp;falubre coelum zcuiufmo di ipd qui dem

Guidem Pontifici uel Placentia, uelBononiajiiue etiam Mantuai r?-. * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« 1 ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

tiiderctur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;

His ita conftitntis, Eledor Saxoniæ tempus Gbi dari pctqt c5 fuis,ideG,qui Smalcaldiciefientfoederis, deliberandi atqj confuljj tandiUduero Pontificas amp;nbsp;Gæfaris Icgatigtatumhabuere.

Vltima luni) fcripto illi refpondcrunt in bunc modumî Petea tc ipfos quidem ut Concilium cclebr3retur,fed intra Gcrmaniam, ubihæcprimumeflet orta diflenGioideindcutnonex PontiGcio lurCî amp;nbsp;pro Scholaru confuetudine, fed ex fobs fcripturis decers neretur.

Adhæc uellc ipfosbbcrurn babercConciliam’atqj earn ob rem neminem fe ad præftandam illi obcdientia obligate debere.Quan^ Pfote/r^ntes do cm Pontifex reges amp;nbsp;Principes Gbi uellet obftridos» id eis efle nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

dominium tueriftatuiGe,Itat^ fe nolle ea ratione obligarimec ub f lumfcdecreuiGcConcilium admittere.in quo leges bumanæauÉ Pontifex Iodicispartcsfuftincret;fe omnino dcIibcraifcPontiGcis iugum procul a fe reijccre,nec dubitare alios reges idem pîæftitus roSiPræterca uero nihil cflc?quod non Imperatoris caufa amp;in ila lius gratiam effent fufciperc paratu

Hoc illi refponfum multa uerborum copia amp;nbsp;elegantiaperpoîi tum typis cxtudcndam curarunt:atq) fois concionatoribus amp;nbsp;lu rifperitis id dedere negocrj,inter fefe communicatisconGlijsGatu* firent,quænam inConciIiopropöni oportcrct.

Per hoc tempus in uillula quadam dida Holtzhaufcn in Ele# doris Saxonis ditionefita.haud procul aLipG3,quæ paret Duci £xAßif lu/ Georgio,LinCeo quids fcrtur fuifre,quiLutheri dogmata pro cori cionc tradcrcttad quern co nomine raagnusfuithominumkócur^ fus,quibus etiam Sacramcntum contra EccîcGæ morem amp;nbsp;Catho# îici Principis cdidum.fub utraq? fpccieporr/gcrc non dubitauit. Quod ubi Dux Georgius rcfciuit .Lipfcnfibus fuis intcrdixit, nc quis deinceps ad Luthcranum ilium concionatorcm ex Urbc egres deretur.Atqî ut Lutheranos a Catholicispoffct internofcere, apod Parachos egit.ut ns,qui in Pafchatc confiterentur amp;nbsp;co mm unica-rcnt,fymbolumquoad3mtr3derentjquod illiquiconfcG?effent, ad Senatum indicatis fuis nominibus deportarent*

fjütrcntjdatifqjsdLuthcrum Ijtcrjs,pcrcon(aFanturexeo,nura absqj confcJcntJéE ofFcnGonCjquofui Ènncipisiia JeclinaientjfLb altera tantum fpcciccomunjcarepoITenr.QuibusLuthcrusrcfpon# dit morefuoxuius litcras.neCatboljcis offcndkulo fint.uifum eft boe loco omittcre.Inueliittr cnim petulantcr in optimfi 8c cum«’ primisCatholicum Principem Gcorgium?.uterat illcad maledis cendum amp;nbsp;conuiciandum inftruâjflîmus.

Porro ubi talcs cius literæ in ferijs PafthaltbusLipß'am pcrlatas funtjbincindc per ciues quofdam circumferebantur, amp;nbsp;identidem defcribcbantur.Quod ubi Scnatusdidicit,ncqua exiflcrctfcdi^ tio, Ducc Georgio carum litcrarum exemplum ilico mifcrc» ui ija de rebus certior fad usjciret quid fe facere oportcrct.

At Georgius Dux cognato fuo loanniFridcrico,quipatris lo^ co Saxoni® Elcdor crat,fcripco conqueftus eft.Luthcrum eiufcc« modilncris non parura inioriofis nedum fuum nomen amp;nbsp;exifti* matioDcm traduxifle amp;nbsp;conuitqsprofcidiflc.fcdfuosquoqjfubdi tos ad rcbcllioncm amp;nbsp;protcruiam permoucrcinftituific,atq; i^sre* bus pacis illafoedcracum ipfius Elcdoris parente annoxxvn.ida efle uioJata.Ita^ pctcrcfefc.utiElcdor taîcm fcergabocraaleficiu pl æberet,quo poftet omnibus efle perfpedum.ipficiufcemodi coii uiciaamp; malcdidaminime probari, agcrctqjutLutbcrusacontus mcltjs amp;nbsp;iniuri)s quandoqj ceflaicu

In terea Lipi enfiu C o nfu 1 Vuo Ifgang us Vocidem an fcripftt Lult;* tbero,mittens una literarû ante diótarö cxemplö, rogansqj comi^ tcr.ccrtö tcftatßqj eft'jccret fc illas litcras LipCä mißftc,amp; cui lande, eas mißflet,amp; utfefcresbaberet.PlcrofqjcmcacaufaLipßatinfusä ipicionê uenire:fuo igitrefponfo anteuertcrct.utqbuscü illishtc ns nihdeftetcómerci),amp; nibilo minusfufpedi habcrcnt,cam afc poftent fufpicione amoliri. Illis quoqj litcris cu fuo inftitoto Lu* iherusrcfpondifleaudader amp;nbsp;min3citcr,nuntioctia minas inten* tauit,ft qua ciusgeneris feripta ad ipfum pcrfcrrct.Quærcscum ad DucisGeorgi) notitiScftet pduda^denuo feripfit Elcdori, orana cum humaniter.co in ncgoiio ita fcgctcrctjUt ipfcfibiuclict fteri.

Scripfit igitur Elcdor Saxoniae Lutbero hunc in modö;Fcrrc fe no pofteipfum cognatifubuel alio:ç;fubditosfuis feriptis adfe* ditioneincitarc: quodficucnirct, no pofte fcidinultü lelinqucre, Daret igituroperam,utfcfc,quodadillasqucrimonias attincret, purgatü cfficcrct;qdftnegligcrcc,nonpoircfccura aculpaalicnum arbittari, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bis

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

His cognitis,acriori Lutherus ira pcrcitus, librum cdidit, quo fc conatus eft expurgate, tanq qui falfo a Duce Georgio fit conci* tandæ feditionis infîmulatus.quo in libro muîtailic habet, quæ pjæaurcs ferre non p’oflînt.Scripfiit autem prolixe aduerfus ilium librum Docâor loânes Cochleus.Ducemcp Georgium abunde des fendit,fimul ctiam EledoriSaxoniæ fignificansjcTfet ne fatis ad co# tumcliam, exiftimationis iniuriam atqj feditionem appofitum, fi quis tantæ nobilitatis amp;intcgritatisprincipcm.cuiusefictDuxGc orgius, fîcarium,prædatorem,Eu5gcIf)hoftcm,fatanæ apofiolum aufus fit appellate* tcftatumquoquecfficicnSjLutbcrum fæpiusin Duce Georgium raulta falfo confinxiflcjamp;apertiflîmiscum mens daefjs craduxiflc.Si cuiplacct,lcgat Ada Lutheri. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rol. j4?'

Non tarnen interim deftitit optimus princeps Georgius babes Te cxcubias, 8f quantum ipfi effet pofiîbile.anteuertcrc.ne foi fub* ditiLutheri dogmatibos inffccrcntur.Comperit autem e fuis fub* ditisfeptuaginta nolle Euchariftiâ ritu Ecclefiaftico accipcre.'quos ille iumc intra Pafcha 8t Pcntecoften fccö deliberare^ utrum apod ipfum amp;nbsp;Catholicam Chrifti Ecclefiam permanerc, uel ad Luthe« rumraallcntdeficcrc. QupdfiillicumLuthero fentire pcrgcrcntgt; fe in fua ditione illos minime latururo rpermiflurö tarnen,utfuas ædes 8t alia quæ adipfospcrtincrcncdiucnderent,atqj alio commis grarenf.

Verum in bis iam pîeriç? ademigrandu feCe compararant,quis bus admodum eaapplauderct gloriola, quod paflim propterDei uerbum adi in exilium dicerenturtficqjfadora cft.ut inhisfeptua ginta uix duo effent, qui adfanitatem redirentt tametfi Epifeopus Merfpurgenfis Ducis George precibus adadus, magno opcre 8c fomraoftudio eos ab crrorereuocareuideretur.SedcumilIi fob’s feripturæ luculentisuerbis inftitui uellent, didum eft eis, Chriftö difcrtis uerbisin EuangebopcepifTe ut Ecclefiæ mosgcratur,nufs quam uero ilium iuflîfle,laicis facramentum Euchariftiæ ut fub tJtra^ fpecie ncceffario porrigatur.Sed nihil apod illos promoueri potuit.lufiit igicur Princeps,qui in eos potuifTct feuerius animad^ «ertere, neLipfiæ morarentur : permifit autem domos 8treliquas facoltatcsfuas.immo 8t coniuges 8t proles cö famib'aLipfîæ,fiuels lent,rclinqucre,nec ollieorum ucl obolum eripuit.

Atqui cü res longius procederct,mctofq} eflct.ne duo illiPrin# cipes,Elcdor Saxoniæ ôt Dux Georgiusinteifecommittcrentur, ci) nefub*

ncfubditi damnaaccïperent^utnufcjjPrmapis confiHari) (Ruanda confcccrcpacem,cft(y tum Catho1jcjsgt;tomLutEero mand3tum,u£ dcincepsinfuisfcnptis amp;nbsp;difputationibusillorum duorum princi pum?amp;quæ ditioniscorum func urbium,nulla omnino facerent mcntioncm.

EoderaannomnonnulIisLutberifmo addj'dis oppidis ingens increbueracrumor de extremo die, quod alle iam etiam certo im* pendercteo.quo quidam prædixiflcnf?die:Gcqj faâü eft, ut e uub goplarimi,quiillj rumorifidem commodaflcnbnullauellcntmo liriædiffciajagricolæneqjararentncq? fcrcrentr quidametiamno* biles fumpta Eucbariftia modis omnibus baud aliter fefegercrent, qua fi ftatuto die cflcnt motituri. At ubi ille dies effluxit» amp;nbsp;mun-dusfuum tenuit curfum amp;nbsp;ordine,miferi illi no potcrant no cru* bcfccrc,cum illis diccretur,fi quidcm cflcnt Euangelici, aut Euan* gelium unq it a ut oportet Icgiflcnt, no pofle illos jgnorare dixifle Chriftum, de die ilia amp;nbsp;bora ncmincm fcirc, ncc angelos quidcm, prætcrfolumpatrera.item^in Aä:i3apoftolicis: Noneftueflrum

Hoc ipfo anno Henricus cius nominis odauus AngliaeRcx« qui badenus regem fe inprimis Catbolicura amp;nbsp;ccleberrimu dccla* rarat.lcgitiraara coniugcm fuamCatberinaFerdinandi Regis Hi-fpaniarum Filiam,amp; Impcratoris Caroli materteramjepudiauir, Rex ille Henricus iam pridem amorem fuu m in quandam ex Kfx Reginas contubernio focminam contulcrat.cam quæ Anna Boun ItgitimSrt- lein diccretur. Sed nc rex iniquo? quo Annam complcdebatur, fttdutuxorf. adadus legitimam a fe coniugem, ex qua nullam babcrct mafculamproJem,fed unam duntaxat Alia, cam^ forma egregia, muleis ornatam uirtutibus,amp;propeiam matrimonio idoncamfuss feepiflet,repudiflc uideretur, propofuit ille confultum ipfi cife, ut aliam fibicopularet coniugcm,non tarnen absq) Romani Pontic Acis amp;peritorum cöfcnfu.ex qua mafculum baberct bærcdcm, ne ipfo uica fundoRcgnfi bcllicia aut ali)s pcriculis effet obnoxium. Nec decrant bac in parte adulatoresquida amp;boraincs malasfldci, qui Regi fuis blandices obfequentes perfuadcrent.baud difficile, campoffeimpetraria coniugefeparatione? quod ReginaCatbcis rinâ Regis Henrici fratri fuiflct dcfponfa,coqgt; defundo Pontiflec

iuftinæ Si œqüitatifibift3tuitpoftbabcnJ3rn,adhortatüsgîcft B.e# p4«i«jIo«îw gem, amp;nbsp;grauiHimis intcntatis minis ctiam mandauit.uc rcieda Skidaniiitur Anna, legitimamfnamconiügero Cathcrinam adferednôtam,in P'fquot;»gt;«ƒ«»' n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de PontifKr.

Tum nero Henricus Rex crgaPontiücemiraexcandcfcens» mox propoiïco edi(£to,fcipfum fupremum Ecclefi'æ Anglicans ca* put deciarauit, uctuitqj ne quis Romano Pontißci primariam in Ecclefiam Anglicanam tribueret authoritatem, mortis conftituto fupplicio,fiquis id aufus eßet.

Hoc anno Carolus Gcldriæ Dux quincp millium peditG frctus auxilio,Comite Orientais PhryCæ,que Embdenfem uocät,cö om nib us eiuspopularibusjiy.ad milliaflrauit amp;fundituseuertit.

Eodcm anno pernitioßflima Anabaptiflarura faâio Monâfle rij.quæ eft Vueßpnalis metropolis,collcdaeft,quifc dicerctinani mo habere,nouu lerofolymorüregnö gladijs amp;nbsp;armis inflitucrc. ÏC3q5 ab Epifcopo fuo, penes qticm crat rerö poteftas, fe fubducen* tes,eius cóGliarios manu uiolenta ceperunt. Ea re perterriii pleriqï ciues amp;nbsp;incolæ Monafterienfes, ad Epifcopum profedi fnnt, çon-(ilium amp;nbsp;auxilium, quibus tamfcditiofæ Scóta: fréter obuiam.ab illo petituri.Qua nero rationc ca rcprefla fit,ubi ad fequentis anni rcsgeftas commeraorandas ucntumcrit,annotabimus.

Hoe ipfo anno Sucuiæ oppidulû SchiltachiQ triduo ante Pafcha, iylt;optnts2 machinationibus mali dæmonis, amp;nbsp;opera malcfîcæ cuiufdâ penftus Dialolusevm coflagrauit. Alfquandiu antemultumcu eauctulacacodœmon cÔlt; merefi habucratjcrebroq) per oppidulu cfi tympano hac iliac cireß* curfans,a multis auditus quide fuit,fcduifus minime. No diupofl: cxecrabilis mulier.crime cófefla fuö Oberdorphij flamis tradiia eft.

Eodcm annoMediolani amp;nbsp;Paduæ tam inauditasxtitit fulgu* tu cborufcatio,amp;tcrribilis tonitruum fragor,ut prae nimio terro* xchominesperinde etamentcshac iliaccurfitarent.

A Nno M.O.xxxiifi.Lantgrauios cöGallorG Rege depadus» Ari. 1^54 **^copiasconfcribit,q^businftrudus?dat litcras denunciatorias ad Ferdinandum regem? ipfc amp;nbsp;Vlrichus Vuirtcnbergicus. Rex igfeur Ferdinandos? ncgociuminiusuocar/poftulatirecufantilli, „anJSRoma bcllumquc decernunt, amp;nbsp;pofteaquam fnprælium defeendißent, c jg machinas

machinas ohijciunt? amp;nbsp;in excrcicom Regis iacuîantur cal idc?' Nam Phiïippo Palatino calcancüs idu tormentario dccutitur.ôc milites Regis in fugamconuerfîpartim fubmerguntur influmw neNiccro« Quare fécondante aduerfariis fortona, Vlrichuspluris mas doming quofuerateicduSjpartesrecupcrat.

Durante hello interuenerc Moguntinus Archiepifeopus, 8c Saxoniæ Dux Georgius.Lantgraui) afFinis,quiinîcr jpcrdinandu Regem amp;nbsp;8axoncm,padum hoc cóftituunt.fcilicct.ut Fcrdinan* dom Regem Romanorum agnofcantjhahcantqj^fic tarnen utis uiciflim curct, ne Camera in Proteßantes htem dirigat, in quibu« tarnen nec Sacramentari)ncc AnabaptiHæ ßnt comprehenß»

Acceflît præterca alia quædam inter Ferdinandum Regem 8c Vuirtcnbcrgcnfemconuentio^huiofmodinimirü. Vlrichus Prina ceps amp;nbsp;hæredcs ipßus nempe mafculi.clientelam a Ferdinando Rc ge tanquam Auflriæ Principe fufcjpiant,amp; dominij Vuirtenbergi* ci eidcm acceptum feranc.Extirpata forte familia Voirtenbergena fl, SccefTantc hætedc mafculojtom demum Auflriam obtineanc Principes Außriaciquafi beneficiarfjj’pGosnempeimpcri) donaa tione, coi amp;nbsp;hoc nomine deoinciantur. Vlrichos Dox, Ferdinand dum,Regem Romanorom accipiat amp;nbsp;cognofcat.nec aliqoam in corn coniür3tioncmintcndat.Quicqüidbonorüm,militiæ,adem* ptum fif,a Lahrgrauio amp;Vlrichooccupatom,dominis reßituatur. Neminem infoper ad Religionis nouationem cogant? Ecclcßafi» cislibcraro pofiTeffionem conccdant«Qjuipudote aut timoré ceflîïs fentjdomom redire concedatur.psqui alio commigrarc uclint,fîlt; ne difpcndio aot bonorum fuorum iaâura idipfompermittatur, tormentabellica,quibus Afpergom fopcrius,monitum erat,Fcra dinando Régi rcddantur.Dcbitum quod Ferdinandus Rexin ütilitatem fuam contraxit, idem ipfe perfoloat : Id ocro quod in commodumrcgioniscflctimpenfum, vlrichos uicißim exoloat. Quicquidbonorfi in teriitorio Voirtenbcrgico extaretjqood fub tutela RegisBohemiæ fit,conomine,Vlrichus amp;nbsp;ha’redes.Fcrdi* nando foisqj hærcdibos Bohemiæ Rcgibustencantur, tanquâ Bc neficiarü feu ut oulgo aiunt VafalIi.Philippus Palatinuscarteriqj ca ptiüiabfq,prætio dimittantur. Die præfcripto Lanfgrauiuscutn Vlricho Duce ucniam aFerdinando fopplices pétant? ipßmctaut ipforum legati. torn etiam plénum ius poflcfßonis in dominium Vüirtenbcrgcn. aFerdinando Regc Vlrichus accipiat. Solicitée prætcrca

prætetcaFcrdinandus apud Cæfarcm fratrcm.ut uidflTm ipfirccon cilicntur.pro belli fumptibus utroç, njhil cxigatur,tantum ex cos pi)s quasLanfgrauius,amp; Virichus DuxGbiconflaucrant quingen toscqaiccs,amp; tria milia peditum Régi Ferdinando ij dem fubmi* niftrent.quiipforura expenGs adobGdionem MonaGcrr) VucG* phaIiæ.profcâi,Rcgiiüramentumpræfientgt;amp; G expédiât, tribus ctiam menGbüS mcreant.Vlrichi DuciscôiunxSabinap^spotiatur bonis.quæindotcmeiconftitutaerant. Hanc autem padionem populüs omnis amp;nbsp;nobilitas ratam habeat.

Rebus Itaqj in hune modum cpmpoGtis.Lantgrauius ad Cæa faremdat litcras,rogans utamp;Gbiamp;DuciVlricho ignofcat.Gmulac promitticfeôf Vuirtcnbergicura deinccpsipGSt Fratri Regiobfe quentiGîmpsper omniafore.

RefponditCæfar.Totamcragocdiamfeiaraex Fraire Ferdw nando cogno uiGe;quid prætcrea i uae Gt mentis, litcris ad illum mif GsGgniGcaGe.ctiamnum miffo legato nunciarc. Futurum igitur Utexeo defuaclcmcntiaamp;conaminepacis refeifeat. Hortatur de* inde ut quod uerbatim pollicçtur.reueraprasftet, obfequentcmfc exhibeat, caueat denique ab omnibus feditioGs confilijs.conatis busqué.

paulo ante de Anabaptiftis mentionern fccimos, quomodo n uidelicct.Monafteri) Voeftpbaliæ grandera commotioncm ißdidc ïint,quæ ita fc habuic.uc iam ïam dicctur.

Adciuitatem Monaftericnfem locuseftubi nimirum cemplu D.Mauntio nuncupatum.Gtum crar.inquo.quidamBernardus Rotmannus didus.anno 52. Euangclium Lutneri cfuggefto de ƒ« impjior, tonarecapit.Populusnouædodrinæ cupidusturmatimcocon* flüit.CiuesnonnuIlicuminciuitatem introducunt,amp;domofua -cxcipiuntrCum autem Catholici locum in fuis ecclefrjs concionani didencg3rcnt,nccoraninoadmittcrcnt,illi fuggeGumfuo nouo ptæconi in porticum templi crigunt. Crcfcentc interim quotidie Latheraftrorura multitudinc.uencrunt ctiam duo concionatorcs Marpurgo illuc.quicu m aliquot aGeclis dcîibcrarunt ibidem qui« bus modis Euangclium Lutheri per uniuerfam ciuitaté libère pro* jDuIgent.fublâta penitus antiqua ilia rcligionc.

Referc Sleidanus.Catholicoshicad magiGratü dixifleiNôba cr«ffumskîfi berefequo caufam fuâ defendant ZQuodautéhacâenusdixcrintj ftatü atqicpnditioncra ipfoiûæquü ac falutaiécGcJdcxaîobono

amp; ignorantia profcduni.CaBterum quam impudentcr.in fuggilla* tioncm Rcbgionis aun«E?amp; diïaplînæ cccIcHaflicaj^Sleidanus hie fchbat,acit3 ueritatem ipfara inipugnarcfiudeat» fans utiq? manis; feftum eft, rnaxiirccum neqjttnc, neq? modo,CathoIjcjaquoq, itcrc falte na,err oris Si falfi dogiTtatis,ut ait falfo tame SleidaDUS,c0* umcipotuerint.Nam nobiliores quiq) amp;nbsp;primiin Senatu munici* pio illo,confentirenolueruntnouæ prædicationi.ncc Luiheranicâ dodrinam recipcre,quin cum ipfi animaduertercnt,plchemftcc03 currere,3pplaudcre,amp; obfequi huicnouæ dodrinæ omnibus mo3 dis ue]Ie,tclidaciuit3te 3d Dominum fuum Hpifcopum perrexe^ runt,conClium fubftdiumq? poftul3ntcs,quonimnum fcditiopîc bciorum fifti fcufed3riqueat.

i64««fx Lx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Per id tcmpus?S3rtor quidam IqanncsLcydanus cxHolIandia

Banns,AnZ Monafierium appulit,qui iefe Bernardo Rotmannocætcrisq? Lu* Cori thcranicisconcionatoribus adfociauit.Cœpitisgrauitci amp;famiM * liariter cu illis de Religionc côferrc,contcmncns cxibilansqipars uulorum baptifma. AcceffTt pratterea quidam alius confors amp;fo* ciusHermannusnomine,cognomincStapredt. Hicfuocofortio fretus.palam in baptifmumparuuloruminuchicapit. Breui poft Bernardusiile Rotmanus^quiprimusmonaftcrn.Luthcri dogma afteruerat,infantum baptifma damnarc coepit. Ad banc adco impia dodrinam.mandatilicoSenatusAnabaptiftis, ut ciuitatc cedant, impctrato ipfta ab Epifcopo comcatu,quo hbereper diaccßn pro3 ftcifcanturjraoetiamuidualia profeduris fuppeditant. llliucro quot;nbsp;adeosfcconuertunt,quiipforumprofeflîbniconfcnferantiadhæ« ferantgjiapud quos ctiam aliquantifper delitucrunt.

error Aiiotd ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poft unu8 illorurn a Ipiritufando excitatum fe ftmulans*

pti/îMrMm. paflîmciuitatcra pcrcurrit amp;nbsp;uocifcratur,Panitemini,rcbaptizc* turquifqj,alioquinuo8cxinfperato diuina opprimée ira.Tum pri mum dolor parturqt?amp; calamitas magna exoritur« Hi nempe qui fcrebaptizari pcrroittcbantjciamabant Sc TJocifersbantvrjutillc malo amp;ucfanopotiu8gcnioconcitatuspræco,Plurimifanctimo* rofi, cum cætcri iam rcbaptizati,Dci uindidam ingeminarent, cX ftmplicitate aut potius poftnaminicate,catab3ptifmo Ce fuhmittût:, alioquinprobhquidam autem ilium quoqjfufccpcrcjfua bona me lius conferuandi ac retinendi caufa. Siquidem Anabaptiftæ fuof aduerfarios peflîmc tradabant,bonis nimirura cos priuabant«!} uc IO qui,ut dixi,oblitucrat,rcm iam m uado effe ccrncntcs?^rcpunt c fuis

cfuis angulis?amp; Iatcbris,adforum concurrunf,uociferatur, ac eos omncs qui baptifmum iccrarcnoIcb3nt,uelutiEthnkosamp; atheoa trucidari iubcnt. Deinde in armamentarium amp;nbsp;præcoriumirruen tes,maximam uim exercebant. Alia ueropars ciuitatis, ad locum ibidem natura munitum feCe recepit,uciniuriam banc amp;nbsp;uiolens tiam depellanufuarnq} libcrtatem uindicenc,multps quOqj anaba pciftas capiunc.Huiufceraodi furor, tumultus,amp; uallationes, con* tra Anabaptiftas uerfus foru amp;nbsp;alia paffim loca, ta m diu durarunt, donee utrmqj dad's obfidibus foeduspangcretur, quo decrctum erat, ut quifqj religioni fuæ adhæreabdomum redeat,^amp; pacera des inceps omnes fua forte contend colant.

Porro Bernardus B-otmannus amp;nbsp;fCnippcrdolIingius, quaG anteffgnani Seda illius.cpißolasintcreaclam adcircuniacentes uil las mittant,ac eos qui fuæ farinæ ibidem erant,hortantur, ut oms ncs prouentus ac bona diuendant »mox^ ad ciuitatem properent, decuploplusaccepturi quam amiGGcnt, Tam grandi itaqj amp;con ftantipoilicitationepopoil illic commoti? inffnito numero profis cifeuntur uiriatqf mulieres, fpequafi certa Stindubitata ladati, plura recoperandi.præfcrtim autcra ægeni magna copia confluunf, qui ex pœnuriareifamiliaris commode apudfuos uiuerc nequi* bant.Vt aote eines ipfi, potinîme diuites, ciuitatealieniginis Sgt;i ina quilinisindies cooperin' uideront,opportunitatc nadi difccdunt, urbcmquc,patriam amp;municipem exteris Anabaptiftis ÔC refidoo xjulgo dimittont. Iftud fadum eft, circa carnifpriuium menfe Fes bruario, Anno fupra MilJefimum quingentefimum, 54.

Anabaptiftæigitor rcrumin ciuitate potiti,nouum raagiftras tum ex fe créant, Confulcs quotÿ décernant,inter quos KLnipper» rwn inpni«. dollingius erat. Poft paraam deinde moramD.IŸlauritiJtemplû anuadunt.amp;cum adiacentibusdomibusincendio tradunt,poft 00 mnesædesfacras diruunt atq? fpoliant,raetropolitanaraEcclefiam intus prophanant,amp; deuaftant,indeturmatimper uicos amp;plate3s, angipottus Sgt;: angulos ciuitatisprofiliunt?amp; uoce ftentorea cxcia* mant.'Poenitétiam agite,hinc oos impi) raox mox faccflite, fugite procul,niGuitam profundere uelitis. Accurruntpræterea armati coniuratores,amp; cosquifedaräs accenfiti non erant,fine difcrimi* ne fexus ucl ætatis urbe pellcbantur,ita ut etiam in buiufmo di c6s motione, amp;nbsp;pernicitatefogæ, mulieres quædam grauidæ de foctu periclitarcntur. Tandem bona profugorum diripiunt, amp;fcrinia compilant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d Turbus

Turbülentam a de o fcditionem Si inauditam tyrannidem amp;nbsp;jmpictatcm compcfccrc uolcns EpifcopuSjinfinitJS copijs cioitatc uallaf.Nam uicarqBrabannæ.Epifcopi CoIonicnGs, Principisads bæc ChuenfîSjaliorumcf Pn’ndpum lcgatJ,Epïfcopo uidelicet Mo naftcncn.in fubfidium ucncrc.Ciuitatem crcbnsidibus pulfant» frequentesetiam irruptionesfaciunt^fcdnonabfqj iadura fuorö, Virorum nempe4«miliain crebris illis incurfionibus ouubuea rune, inter quos multi fane nobilillimi Si. ßiennui milites fuere non pauci*

Erat tunc tempon's apud Anabaptiïlas, uir quidam Joannes Matthæus^quemfummûprophctam nominabant.Hicigiturpro authoritatefua,omnibus prxcipir^utquifq; fub poena capitalipof« fcHionem fuam fîue auri/iue argent! ea efTec, aut honor urn mobil ]iamgt;ad feaffcrant. Cuietiam rci domus quxdam pcculians deÜi* jiata erat. Vulgus mandat!iftius feueritatem abborren.^ »plurimum extimuit. Fraud!etiam aut ullo dolo nullus locus erat. nec qu!c» quam reponi infeio illo potcrat. Vtebatut nempe duabus pucIba phoebadibusgt;quæ per fpiritum pythonicum ipfi apcticbant li quid ufquamrepofitumlatcret.Vulgusigiturnon propria tantum, uc-lumetiameaquae iniufteprofugisCatholicisademcrat.autpoiius xapuerant.in locum deftinatumafpoitant.

. . Praeterea mandat idem illc Pfeudopropheta, ut omnes Iibri tollantur. amp;nbsp;palam in unum quafi immenfum aceruum congcftiflammiscxuranturjnecalio uolumine deinceps utantuc quam facris biblqs. Iftud cnimoraculo diuino depromptumfii . • b!amp;!nfp!ratu didicifle fe aiebat. Qua propter urgente mandato libr! innumeri compottantur. Si in cinexes dixis ignibts xedû guntur.

Per idem tempus Faber quidemHuperf us Trutlingcrusnomi natus, ridiculi quicquam in cos qui feipfos prophetas dicctet ,proi ferebat.Qupdcumrcfcifccnt,uulgomadfccuocant,amp; ununqueni qucarraatumprocedere lubenc. Arreptus igiturFabcriniudiciû, produdisin iliumqucrclis,mort!adiudicatur, Vndcinmaiorcm populus metum amp;nbsp;horrorcm incidit.

B!dao poft Solennitatem Pafchae» in Ecclcftasconcurrunf, Si pariter omnes campanaspulfant.Diebus iam aliquot exad isICmp pexdollingus futurum uaiicinaiuxt utq quiamplioii fungcrentur dignitate»

âignitate,dc gradu derjciantur, 8e humiliorcs a J honoris faftigiu cuchantar.Pofteapcrfoadet populo diumumeHè ]uflam,uttcfn# pla demoliantur«populas obfcquitur,amp;coquidem diligentius.ac uhentius acquicfcit, quia diceret talc mandatû ccoelïs ad eumefle dem ilTum. Per h O fcc dicsJoannesLeydanusgladiû luditiæ ICnipr ofaUacemamp; pcrdollingeporn'git, quo nempeex confule inliótorem creatutj prolt;gt; UC uerum comprobeturïpfîuspræfagium, quod ïnnuebat,potena tiorcs degradudeijcicndos.uilïorcs ante fuftïcj'endos.InfuiipGus igiturhonorem oblatum officium nórecufat.fCnipperdoningus, fcdcumgratiarumaólione fufcipit, ut ab omnibus quafiprophcs tesfufpiciatur«

Hl igitur Principes qui ad obfîdioncm ciuitatis Epifcopo in obfiJh Mói äuxiliö uencrant.üidcntes uiribuseamexpugnarinon poffe.pros Pugnacula quædam Semonimcnfauallanacondunt, utnimirum hac artc.annonam intercipianr ac fame tandem obfeffos cnccenr, Infîngulispropugnaculis.quingêtifcrcpeditcs, amp;nbsp;équités aliquot fcruabantur,quiibidem in caüris hybernarent. Vt autem obGdio amp;nbsp;bellum ffrniaripoffet,amp; diutius fubGfteregt;quandoquidcm om^ nes belli gerendi occafionem haberent contra feditiofos iilos, pe-tit Epifcopus a proceribus 8; ciuitatibtis Rcgni tanquam uicinia fuis opem Sefubfidia. idcirco diesConfluentiæ indicitur Idibus Decembrisanno ’4,Tota nempeGermania in fex orbes eft diuifa, rf^Jonei InFranconiarnjBauariam^Sueuiam, Saxoniamgt; Ripamrheni, Crrm^n«*. Burgundiam.lüXtanuracrum igitur otbium,omncs Principes amp;nbsp;ciuitates in comitio pro ueteri more cenfebantur.lam uero Saxo* nia in Superiorem amp;nbsp;Inferiorem partiebatur.Hispræterea Nation -nesGcrmaniæ inferioris, Vueftphalia, amp;nbsp;Auftria annumerabans tur.itaquod modo RegnuraGermaniæ dcccm orbibus comprci hendatur.

Cufti itaque nullis excurfiionibus irruptionibusque quan« tunlibet importunis amp;nbsp;uiolcntis, nihil ad expugnationem ciuita^ somHoIeni?« tis.ut didumeft,promouerecur,IoannesilleLcydanusquietifefe dedit.EttriduanoiamfomnocxpIeto expergifcitur,necullöucrjj bum proloquitur.fed tacite chartam poftulat,in qua uiros duode, nbsp;nbsp;nbsp;luit«»»

Cim partim ex nobilibüs, partim etiam ex popularibus^ dciïgnat» penes quos,ut olim apud Ifraeîitas.mancrct omnis poteftas, fiquis dem ita fferi Pater cœ le ft is præccpiffct. Horum duodecim patrocis ^iiö uiamfibifternit ad ius 8c uocatis ad fe concionatoribus

CCXLVIIÎ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MEMOÏtAB.'

quaff theologis,aliquot tbcmata pr open it quitus ipff feripturæ facrætcftimoniauicjffîm obücianc.QÙodff nonpofient,eadcmpo pulocommunicareucllefcdicit,quo tandem pro ucris amp;nbsp;indubjs: tacis habeantut amp;nbsp;conffrmcntur.Tbematum illorum bæc erat fen tentia:Virum fcilicctnonanigaturacßcuniiantum uxorbfedtoc

lt;• ffbiconiungere quotueller?licere. Quamfcntcntiam.cumconaos •' ' natorcsilli oppugnarcnt.amp;acriter rcfc]Iercnt,adprætoriumcos uocat.ubi coram duodccim,pallium fuum in terram cumnoui tc ftaoientJ codice quem fore manibus tenebat rciicit, proteffatus cum iuramento, banc feccœlo accepifle ait. Quocirca grauiffîmia uctbiseos comminatur,utff recipercnohntucletiam acquicfccrc, 0 nbsp;nbsp;nbsp;! A OcumfchabiturosofFcnfumamp;immifcricordem. Poftremocons

fentientibus omnibus,de coniugio tnbus diebus prædicatum efit iottinet ley» Qtqj f^Q cxcmpio cætcros prouocarct,amp; animarct,mox e ueftieio dlt;inuiHnotf/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t j - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'IJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

ties ffmuJ uucic uxorcs,iic utctiam laudi uertcretur, pl tires cornua ges habere.

f Cjuiumautcm nonnulli,quibushæc res amp;nbsp;turpitude nimisim^ pudens oppido difpliccbat^datofignoad forum omnesprouocat, quotquotnpncftau's amantes eflent. Igiturcongregati, Pfeudoa piopbctas, îCnippcrdoningum Carniffeem, amp;‘concionatores cm« ncs comprçhcndunt.Quqdquidcmfacinuscætcrimultitudincma lores amp;improbiores quamprirnum refeiuerunt, armacapeflunt, acirruunt?amp;compra’hcnfosmagna uiliberos dimittunt,cosuc* roquifadiö illud patrarant,numero uidclicctquinqu3gint3,cru déliter fufïbcant. Nam abreptos, arboribus amp;nbsp;pahs alligant, di fclopia tranfuerberant : proclamante ad cam rem pfeudopropheta maximeidonco:Quicunqj nimirum obfequiumpræfiare Dcogra turn uellct,primus ciacuIetur.Cœtcri deniqj aiqs tormentis di fupt plicijs interfedi funt,

Prodijtctiamnumalius quidam Pfeudoprophetaodauo ca#, lendas luli), arte Faber aurarius. Hie totum uulgum in for urn con*. uocatjUt palam omnibus cdicat, hanc eife uoluntatem di præceptô paths coeleftis,ut toti mundo Joannes Leydanus imperct,omncs* que Keges ac Principes ffnc dcledu,oalidofccumcdudo cxerci# tu,fubi)ciat,amp;f interimat.uulgo tantum parcatamp; fcrucbquitarnen iuftitiæ æquitatisque amans fit?dcniq; ut isquoque Patris fui Da# uidis folium tencat, donee Patri regnö tradat, fublatis enim tune omni#

omnibus împijs/olipijacprobi hoc mundo fxuerentur. Hocjgf^ curpromulgatouacicinio amp;nbsp;fomniatouerius oràculoj Leydanus in tcrram prdcumbit,amp;r porredis ad fydera m3nibus,fic populom affatur: ViriFratreschariffi'mijdudmihi negocij diu perfpedum fuiCattamen quad infcius manifeftare noluuQjjjh potius alio prær cone atqueminiftro Deus Pater uti in earn rem uöluibutjumirö co ucrior habeatur amp;nbsp;credibilior Eat. In Kcgem itaque Gc aflum^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;leyfi

ficqs amoucc.ac Regu.ra more,Senatum quendam ftabilcm Si R«lt;(«Ur4/ Gxumfibicreat.Duo item diadcmatà,uaginam8^ torquem auré# f“’’-cm? Sceptrurnahaque otnamentafibi exoptimo atiro parari iua bi\’C.Pûfthæc dies faftos atq? nefaft os populo præfcnbic,ut fi quan# dó caufa grauior fncidcret, per ipfum tcmpcfijuc decernatur amp;nbsp;moderetur.Quoties in publicum procedebat.totiesafiipatoribus

aulicis fuis deducebatunipfum proximcfcqucbantur duç puds ri cqueftres. Qjaiad dextram obequitabat, diadema amp;nbsp;uolumen utriufquc tcftamenti,quiautern adJeuam. nudatumgladiufnbda iulabat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Tali cum pompa, fua præcipua pellex, quippe qui pîures habdi ictjinccdebat. In foroquoque folium auratauefle opcittim adof# natum crat, inquo nimirum fuo popello ius ille diceret. Quiczs quid autem controuerfîæ uel querelæ tunc ofiebatur? coniugcs plerunqj amp;nbsp;répudia ipforum concernebat. quandoquidem mhil æquctritumatque familiare iam efic ceperat, quam difceptaré de uxorum pluralitate atque deledu, feu denique repudio, adco ut q qui unico content! matrimonio fimul una uitam cafie,ferc tranf egeranti iamprimum acongreffu atquethoro diucllerentur»

Acciditpræccrca ut KLmppcrdollingus manibus pedibustj fus per populum exilirct, lanta nempe turba in forum conuencrat, uc Ie inter fepropemodum opprimèrent; Q^uare commode fatis id fieri potuit, ita circunquaque adrepens amp;nbsp;infilicns, fingulis ins fufflabat dicens;Accipite Spiritumfandumj pater enim fandifica#“ uit uos. Altero quoqj die,coram R-ege tripudians ille aicbatt His gcftibusfolebam fubinde cum mea pellice ueftem ducerCjatuero nuncexpræceptoPatris hocipfumin confpeólu Regis frequento. Sed CÖ diutius raolliusq) tripudiaret, ncc cefTare ucllct, indignatus Rex, abqt.Tu ille eSfeenfo folio, fein mo du Regis transformât;

ÏntcreareJijtRcx? amp;nbsp;hominis illius fupcrciliam detcftatüsi throno fuo cum indignatione pcUït, eumquc triJuano carccre mulcauit»

Tranfaólis pofthæc hebdomadis aliquot,[pfeudoprophetcs qui,uc antca memoratum cft.nupcrrimc quaCe coclisprodicrat.ta ba uicatim clangere coepic^taliffgniffcatione.ut nimirum ad Eccle fiam mctropolitanam fub dio uniuerfîconueniant armis bene ma ütuâifG quidem hoftes ab urbe arcerideberent* Cum autem ad indicäum locum ueniflent armati, coenam adornata comperiunt. moxqj quatuor milia difcumbereiubentur,poft ueroillîqui cxcu bias interim egcrant.fere mille, miniftrabac rlt;ex amp;nbsp;R egina corn aulicis.Abfolutacœna.Kexpanemconuiuisiam utcunq; faturis porrigit 8c ait? Accipitc.comedice, mortem domini annuncjate. R.eginaquoqj arreptopoculo ait,Bibite, mortem Dni nunciatc.

Hisita geîiis pfeudoprophetes fuggeftum afcendit,8c populura jntcrrog3c,num uocem domini audirc uclinr? 8c obfecundarCj an« nuente populo? fubiecit ille :Hanc cfle patris uoluntatem ut con* cionatores uiginti odo aliquo mittantur.qui uidclkct ad quatuor coeliplagasprofedijdodrinaminurbereceptam cuulgenr. Dein* de mittédos nomine defignat, amp;nbsp;nominatim euocatis indicat, quo finguli proHcifci debeant.Sex igitur Ofnaburgum,totidcm Vua« rendorffumjodo uetfus Suzatum?8ctotidem Cosfeldumlegan«^ tunLegationebac Ggnifïcata Rex amp;nbsp;Regina cum al^s minjftris amp;nbsp;deputatis pfeudopoftolisiam iara ^fedurisdifcubitû eunt«Rcx inter coen3ndumfurgit,diccnSi eflefibiquod agat, cxiiiHu patris. Fuerat ca tempeftatc miles quidam comprebenfus,que Rex pro* ditionisinGmularat,amp; obideum ludæ nommecompellans,caput '1111 amputat:reucrfusacœde militJS? ad apparats fuorum coenam, fallendi temporis caufa^ccu animi gratia, coedem quafîbeneficium amp;nbsp;officiofum facinus narrat.

Wïufinutr e Tandem fada iam cœnaconcionatores dliduodetriginta fub ^onafterio nodisfilentio,ciuit3tem egrcdiuntur,8c pro monimento difeeflus fp!ide?dcßa nbsp;nbsp;legationis fuæ fymbolo quifqj rotatû aureum accipit, quem ibi*

fi^aduidna dem relinquant.ubi Jpforum dodrina cxploderetur? in fignum immincntiscalamitatis.amp;æternæ damnationi?,proptcr répudiât» pacem,8chuiufccmodi tam fandam amp;nbsp;integram dodrinâ. Cum igitur in præfinitum fibi locum ueniflcnt,oppidatim uociferari ceperunf.

«pcrunt,amp; ad poenitentiam homines cohortan\alioquinfunditos eos perditum id, Coram magiftratu oeftimcntadeponuntin ter* ram.amp;numcratosnummosproijciunt, proteftantur^ fefe apatre inifTos efle ad annonciandam pacem, quam fi ucllent amplc6ti,aba di'cata proprictatc.omnia communia habcanuSin au£em,ceftifica* tucos feaiuntillonumifmateautco tanquam pignorc? pcccatura ipforum amp;nbsp;ingratitudincm.

Tempus nanqj illud appropinquarc de quo omnesprophet» uaticinatifint.quando uidelicet ludicium atq? iufticia per uniuer« fum terrarum orbcmrcligiofe colantur amp;nbsp;obferuentur. Cunque ipforum Kex officio fuo rcfpondiffet,amp; rem co dcdoxiflet.ut iu« ftitia paffim regnet/orc tunc demura «t Chriftus Patri fuo regnu contradac. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c

His didis corripiuntur, amp;nbsp;com ferio,blandc quoqj,pofl: etiam adhibitis queftionibus amp;nbsp;tormentis fidem amp;nbsp;uitam ipforum, amp;nbsp;cioitacisdenique ftatum pcrfcrutatcntur, huiufmodi confcffio-nemab illis tandem extorferc. Nam ocramfaltcm dodrinamfc profeffos effe teftantur, pro qua corpus iimulac uitam obijccrc uellcnt. Verbum Dei ab Apoftolorum tcmporibus ncc rite tras datum,aeciuftitiam aliquamcxhibitam eflc.Prophecasqoatuoc reliquos efle quidem, fed duos tantum iuftitiæ obfcroantifiîmos, Dauidem uidelicet,amp; loanncmLcydanum.alios ucro duos nimi* turn Pontiffeem ipfum B.omanura,amp;Luthcrum,iniquiflimos,ac Lutherum Pbntiffce Iqngc iniquiorem. Prætcrcainterrogaticor homines innocentes, contrapollicitationcm ipforum iuramento quaO firraatam ex orbe 8c proprio municipiopcpuliflcnt atque fiilt; gaffent, direptis inflraul bonis, uxoribus prolibufquc orbaflent: quo tandemhuiufmodinefas amp;piaculumfcriptura6ioco,qoodta* men opus aequitatis efle putabant.comprobarc ucllcntCrefpon* deront ipfi : Tempus illud præ foribus efle,de quo Chriftus alicus bi dicit ; Qupd mites poflefltiri effent terrara. Adhæc Deum etiam olim Ifraelitas facrifleaturos fibi Aegyptiorum fpol^s di* caffe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'•

Infopcr quoqjCiuitatem ipforum iam circunfeflam ab hofti* bus.alimonia militibufquc curatam amp;nbsp;munitam efle,copias etiam expedare fecx FrifiaSc Hollandia.quæquamprimom aduentai* fcnt,R.egem ilicocxcrcitum fuum cduduru, adfobiogandufibi

totuni orbcfn,qui'cætcrosctiam mon3rcHasamp; Duces trucidato« rus eflet.quod iüftitiam ncqj cxercuiirenc,ncq5 protexifienc. Poft qucftioncsamp;cormcnta capitcplcduntur.fiqujdem mordicus ia fuapeißftcre uolcbanc fentcntia.nec aliam agnofccrc poteflatcm» quam Anabaptiftici Rcgis.unus tantum cuafcrat reljquuscxillis«

Vtq) ad obfidionem dequadiccreinccpimus^reuertamur.ciuw tas tantjs 3rigufti)scjrcundataeft,ucneminiiampatcrct uclcxitus uel introïtus. Cæperunt imminentem ceruicibusipforumij qui in ciuicatc erant.calamitatcm pcrpcndcre.quæ ex fame eucnire pote# rat.ldcirco Regemfedicionis amp;nbsp;mifeiiæauthorem capcrc Sicaptû Epifeopo traderc cogitarût.Q^o comperto Rcx,qui huiufee mo# litiortis aproditoribus certiorfaduscrat,duodecim ex oranipî» be créât Duccs,quos fibifperabat Hdcics ac integros fore. His ita^ Ducum titulo militantibus ci'uitatem feruandam traditgt;ut nimirû quifqj partem ipGus occupct,muniat,amp; protcgat.Sf ne ufquam exa: oriatur feditio:,apparitores conftitnit«Pofthæc coti uulgo iam uti# que fatis pturbato amp;pcnc cxhauftogt;promittic in pafehate libcran« dum ab obfidione amp;nbsp;omibus anguft^s^At ijs quosfîbi duces créa:# ueratjmulto equidem fandius promitterc uifus eft, quafî plurimo lom diuerforume^ dorainaturi fînt^AdhæcGgnlatim nominatira# que recenfet qoœ unîcuiq? ucllet oppida, quas arecs,quos denique pro uentus e]argiri,folû ait,Cauetcne Lantgrauio uim ullam in^ feratis, nam fpem cfTe fibip quod is aliquando ipiîus partes adu;s lusfît; ■ I ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!

. Innalcfcente paffîm per domos annbnæ caritate, intantum ut ttiamfame amp;calamitate miferam redderent pleriq^ animam^una Rfxaxorem tegioarumfcupotius concubinarum, ex comifcrationc quaerga 4« afficicbatur.ad focias aiuHaudquaquam Deo gratum pu* feribus nbsp;nbsp;nbsp;tare fc,quodpaupcrcs emori fame,Hommespcrmittant.Q^od ubi

feratafuijfêt. R.CX intèllcxit.quifanâ non modo ad neceflîtatcm.ucrumctiam ad fuperfluitatem de uidu fîbiprofpcxerat,ad forum earn trahit,8e coram cæteris iubet ut ad genua fc coponat^idumq? extento collo expedet.miferaimperio tyranni ccderc compulfa^abeo cuius am plexibus potiri confucucrat, cru déliter amp;nbsp;amara morte multatur. Siinfultando cadaucri quafi feortum deteftatur. Qua quidem iam cxplctafcelerisimmanitate,tanquambenefadumadmirantesreli^ quæ pellices*patri cœlefti gratias cum iubilo dicunt.

amp; uix panem ac fal auc aliud obfoninm domi fuæ babebaGad choa IOS amp;nbsp;uoluptatemcxcrcendam prouocat.

Porro nuHum indicium adhucautdcniq? ueftigium apparea batüindiôtæ Sc liberationis^quam nefandus jIIc Kexfuturafub fiîftü pafchatiSiquod prbfeóto inftabat^populo perfüaferab Q^uare ut magnificumpromiiTum^fed uanum amp;inane abquatcmperarec excufationeîamp;prætextuquodamjmiferipopellifpemacanimum ,, ieniret, diebusfex infirmura fefimulat, quibus explen's in forum prodit, ubi populo perfuadec interea fcimpofitura fuifle dorfo prorfusiman uniusaiïnicocci,ac Pattern ita ipforumomniumpcccataineopo#’^'quot;“^'®' fuifle, ob ideoselTe mundos plane, 8c ommbus peccatis uacuos.* Hane quippe earn efle liberationem, quam nopcr illis addixiifer, Quocirca bono fine animo.

Interea prorogari cerncns Epifeopus banc obfcffîonem diua tiusquarafperaflct.multum artxius elfe coepic, propter expen fas rum grauitatem.adeo ut comptilfus fit fubfidium a proceribus Re» gni implorare. Diesproinde uerno tempore Vuormatiæ indicitur Sc agitur,abi Dynaftæ tocius Rcgnf.auxilia quot^ poftulata, ftipu latifunt.Acprimumquidemciuitatibus Regnifumma quædam lt;nbsp;pecuniaria iinponitur,ad fufteotandam obfeïïîbnem diuturnioa rem,0c uallares munitioncs contra infaniam hoftium corroborant das. Profeeäuseo Comes Vuigeriebus Oberftanus, Regnitotius Dux gerendi belli primus regem Anabaptifticum fæpius alloquis tur» num uelit Epifeopo fuo dedcre ciuitatcm.ingratiam tarnen Regni Romanipercontaturt At a Rege uiciffîni feroper durius reddebatur refponfum, Scimprobis conuitijs Regni Primipilaa rem afetyrannusreijeiebat, fperans 8c expedans quotidie acont gertonibuscum quibus in inferioribus nationibus clam commet» cium babuerat.copias Sc auxilia, quacfifucceflilTent, iam utiqj tos tius inferiorisnationis tumuitu cundaperftrepuiflent, quo d pro» fedofcrioucrendumerat.

I^am Amftelredami,quod eft emporium Hollandiæ.plurimi fc obarmaranbbancnimirum nadiopportunitatem. Mos ibidem inolcuetatjut circiter Pentecoften quot;curiales armati procedat,auem deieduri.qua deieda,tota ciuitasuidori quafi Regi congratula» batur.Cö ergo pro recepta apud ciues illos confuetudine, uolupta^ ti 8c gaudijs opera daretur, bora décima nodis claflTcu perfonuit; hoc quafi figno excitati Anabaptiftæ concurrunt in compitisSc e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;platei^

platcià uocifetantcSïVitam ueftrâ emendate, qui bac nodefaluu» bi diucscfle uelitjnosacçedat.Tumqujfqî adiuâferecepit nem,amp; manipulatim iam difeurrentes præfcdum uigiîum amp;nbsp;fia tionarios inuaduntj 8c propc prætorium intcificiunt? in quoiî / 8c iirqunt 8c occupant. Pars altera ciumm fanior atque con« fiantior illüd moxobfidionecingitaddiluculurn ufqj.Inquo ma# chinasSc fclialas erigunt,glandibus concutiunt.confcendunt amp;nbsp;aß»

•e ’ filiuntîôccçdenteuidoria lufUs omnesfaótiofitam uabdcconclu# ƒ ■ \ fi 8c fpper^tipartimglobistormentarijs,tranfuerbcrantur,partim

•“ ' pugionibus amp;baftiscôfodiuntur,8c decollantur. Et ut omnibus hæc uindiôiaiuftifiîmatjmori amp;nbsp;exemploforet poficris, cadâucÀ raciftjsinclufaeturnbusundiqjfufpendebanfur, infepulta malt; nebanc. Hanc igitur mercedem ac finem ingîorium ac miferabia Icm prorfusjconfequuta fadio,tunc quidem defijtjfîcncïedæ alia?, q,uæ prohnefas Dci uerbo S»: cuangelio quafi jmpictatispallio, fuam iniquitatem çotegcrc nituntur, utmultis hadcnuscJ^roiC cxemplis, ,

Mlsuxor!!! ignorjns,amp;inopumquibosinciuitatefinccommiferatio# , èiijR« un? neimperabatjcalamitatemparuipendensjfplendidcmolljterqîuii ^’^bac.Nam mérétricesquindecim uxorum nomine habebat.Faa «nimotr |;ot cnim eflccuiquefexuclfeptem uxoresducereiSic matrimonium ^nnouandum.utbaptifmuSjaiebant.Qjuodequidcm fcriptunsin^ r« o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tarnen quibus comptum uidebatur,

nin forte fanâiflîmorum Patriarcharum uitam in procreanda ex diuerlisfobole in exemplum temere producant,acpta fucumfasi ciant.ueletiamquodDeiuerbum amp;benedidioipfiusfit,crefccre, raultiplicariöcreplere terram, 8c proindeomnem congreflumamp;

X uitæ inftituturn eflepeccatum, excepta puerorum procreationc. His etiam addebanf.Qupdcum uir Dominus amp;nbsp;caput mulierisfîc, æquumcflcutipfemulieremlibertateruperet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Huiufmodicauillationibus ôcfabularaentispopulusnouarum rerum cupidifiîmus, plurimum dcleâabatur, quia carnemipfam ■ pruriebanc, Scuitam indulgentiorem molliorcmquc præftabanf, itaquidem utquemadmodum barbari homines athei amp;nbsp;Turcae Manometern quah Deum colunt, fie homines in fide Chriftia^ na edoóti 8e educati, deliramentis quibufdam obfafcinari ftuk tc fe permittentes tyrannum ifium cum fuis pfeudoprophetis 7 , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;COofi#

confiliar]r)S,amp;belli ducibus.non folam pro diuinisquibufdam uc ncratifunt.ucrumctiamorancfuum pcculinm,omnenithcfaurû;

. omncmfuppclleótilem,omniaornamenta amp;nbsp;monilia, incommu* ne comportantes,proprictatem communitate immutant fcupo^ tius pcrucrtunt.Rcx fatellitcs fuos.uiridi cærulcog; colore tinäo, fcrico ucfticbar,quo inquamornatu,coclcftemactcrrcnam potes ftatem fibi concreditam figniffcabat.

Et hoc fibi loco idiologii ufurpauit did urn, Dei poten tia, mca uirtuseft.Sicoportcrcuidcbatur.trcmcndumDci nomen lucre,amp; niex-c Utef, omnis malitiatignominiofum quoddam uclum conftitui dcbcrc« Cætcrum Rex pro fua calliditatc, feditionem ueritus ici ft omen» ' tariæquofdampræfecit, qui populam famclicum certis menfuris amp;horis alimoniam præbeant. Quæ cumipfos dcficcre cocpiiTct^ini ta eft aduerfus Regem coniuratio, de qua certior ipfc fadus qua* draginta feptem e numero coniuratorum gladio cæcidit.Conl um pta igitur annona,amp;cu3cu3tiscondisatqgt;promisadmuros ma* gno laborc arua paranbrapis pifisq, ferendjs, Sgt;i herbia radicibusqj Hamano æfui cómodis opportun3,qoæ cum proucniflent ca arftas tcfcfuftcntarunt.His dehiqj pariter abfumptis,caacs fcics, Sgt;i huius generis feras madarunt,ut nihil ctiam animalium lamfupcrcnct, qaam duo cqui.plcriq; nimia fame confedi Humana cadaucra ar# rodcbant.Poftrcmocoriura undiq^ex detritis calccisalqsq*, indu* mentis relidumper officinasquoq) difeurrenteshue illucq; com* Kilii rx (tnn»i parant,quod una cum pellibus, fragmentisqj aefarmentis interen« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

tes,panem inde fibiconficiunt,amp; pro obfonio mclotcs clixant,la# nalctisqjcuuIlis.Nihilominus tanta circumucntisamp;opprcn?s cala mitate, iropoftor illc ucrGpellis homines inducit ad amara amp;nbsp;mor* tiferam patietiam.nedicam lucm præfentiffîmam, Sgt;i his uerbis fo* latur.Deus ipfe uos probat,ueftramqj conftantiam? tentationibus iftisexplorât.Pateripfebreuiuoslibcrabit. Quod ctiamatquibo* niqj confulunt, ncc ull is licet præfentibusiamtribulationibus, amp;nbsp;extremis pcriculis credunt. Hac nimirum arte fuadendi non mo« do rudiorcs,imo uero peritiores tarn ftabili ffducia fulcit.ut cmori potius fame ucllcnt»quam fcfcpropiciis dcdcreprincipibus. Qiuda ad hoftesfugacôtcndcbant.fpecxigcndæ uclinueniendæ clcmen« tiæ.alioquinlanecitius emoricndi.coquod fame diutius amp;gta* uiuscruciarcntur.anteaquam occumbercqueant.Nullum quippc mortis genus grauiusputatur.quam id quod famemconfequitur;

Nonnullipræ imbecinïtace m'n'um Sc defedione^manibuspedM, busqjrcpcbant, aln deniqj fn itincrc præ’famcfuffocatiin terrain corrucrant.Kes fane horrenda ôf uifumifcrrima.Adeoncmpcta* bctaâi Sc erofi erant, ut cutis ipfa fine carne fqualida uix oiîîbu».-ncruisq} hærcreuuidificscutcminadolcfcentioribusuîetsmB^coci lugatam: Caput uero collo tam tenui gracili cxtarcgt;ut magia portio illa humanicorporis gruibus rcfpondcrct, quam hominis bus. öynciput excauatum.aures flaccidas,pallentia labra,genas ru* gis perfulcatas, mentum acutum amp;nbsp;uacillantes poplités, nares de-iiiqj conuulfas, Sc corpus macie confeôlumjuigoribus exhauftû, Si exanguc uidifics.ita ut uix corpus fuftcntarc ac circunfcrrc pofi» fcntjtantusubiqîlanguor,tantaqj ne dicam impotcntia,imo tabes lt;nbsp;obfcflbs inuaferat.Q^uidam ad hoftiû caftra bacillo fubuixi tranfis: banc inermes.r) ucro qui foras profcrpebant,cum ad medium itci pcrueniflent.cxanimatifunt.Quicunq)ciuitatem egiediproptcc pœnuriam ac famcm uolebant,i) primumrégi fe fîfterc, Sc neccfïw tatem indicarc debebant. dimittcbatigitur,fed nudos^boniscoru profcriptisjcum taliirapræcationc, nunccccc difeedite Sc adhæreti CO3 conuertimini.ïnfuper quinquaginta duo mihtcs,matrons c6* pluresôi uirgines,ncc non uiri fenio forte graues amp;nbsp;imbclles emit« tuntur, quos intra muros amp;nbsp;gerras mancrc coadis, frondibus Sc gramincfcuctiamfœno more brutorumanimantiura,ucfiiopoc tuit,donee natura penitus defîciete Sc tabefeente cxtingucrentur. interea uiri ac milites illinc dimifïîamp; adhucrcfidui,quifericis Sc deauratis ueftibus quondam facriscrantornati,ab hofiibus difccc pci funt,ac uulncribas con^flii niulicrcs ucro utpote matronæ Sc ïiirgincs quibus uircs abeundierant,in exilium rclegantur.

Sed eo iam ucnerat penuriæ Kex ut uix menfibus aliquot fpn cium uiuendi fuis Ducibus quos nouiter crcaucrat.fatrapisq) amp;nbsp;du plarijs^quiaiTolcnt quotidie allatiscx aula Regis,cibis,exaturari, concederetur.Namfeptem dolia uini, uasunum cereuifiæ, carniu Si farinæ unum iam folum fupereratiQuæ cum R ex militiæ [ersi uaratgt;mittit ad caftra.At uulgus quoduidclicct panem tribus fepti manisnonguftaucratjconfiliü captat,quibus artibus poflctauxi* Iia,8i alimenta confequû Turn quidam loannesuocatus Langent ftratus. Régi multû familiaris, Sc Vigilura Præfcdus, uir magnas authoricatis ac ffdci apud Regem Si focios, fe raox offert quafi

'pcriculam fadlurus dc commcatu Sc trccentis præfidiarijs intrà quacuordccim dicrnm fpaciora.inurbcm adducendis.Hoc Jgitur^ prætex£uprofeôlusinde,3dhoiliumcaftrauenir?CDpiensbon3fîde t^nodinrem ipforum omniümforcGquædam Epifcopo commua nicare.cui tandem ca lege ut nimirum ilkfua ac liber abcat quo uc ï»t,numcrata fumma pccuniari3,ciuitatem proditione tradere ucl# ïcfpondct.Sortitorem omnem Hc agit fub horam nodis (quæD, ïoannîBaptiftæ facraerat) decimam, promittit fi tempore ftatuto ad portas crucis filenter adfint, ciuitatem fe tradituram illi. Hoc modo paclus cum hoftibus index ad ciuitatcm leucrfus Regem falutaturus acccdit, confolaturque, nunciabat enimomne ncgoa cium ex animo fibifucceffifle opjtulante DeoPatrc. amp;nbsp;utantefea ptimanä tertiam commeatus Scfuppetiæpræfto iïntcurafle.Node illaiamimminentejioftibusnimirum præfcripta, Præfed us Vigi^' îum qui index fucrat,ad uigilcs fie loquitorZHac nod e cxercitumi 2ccommcatumpræftolor, quare ueftrara feruate flationem quic^ tara atqj tranquillam.frontem cxporrigite.ueftra nibil interfît*

Hora nodts décima boftes aderant, ôcaperta porta cum certa (îgnificationeab Indicedata.irruunt,amp;Gneftrepitu pedetentimSC caute ingrediunturadquingcntosufqî^cum antcfîgnanis aliquot öc legionibus,acprimum quidem ftationarios omnes occidunt. *®quot;*’**‘r* * s Ï3cindelatius progefîf?obuios quofquegladio feriunt. Magno, bine inde excitato clamore aiq? tumultu,!) qui in ciuitatc moraban tur.concurrunt, refiftunt amp;nbsp;obludantur, ôcquum inboflesfado irapetu irrucre raoliuntur,non proficiunt, amp;claufa porta confes: ftim in eos qui fuerant ingrefîî fado impetu complûtes interfis! ciunt.Pûft ubihorisfere duabusinter fcacerrime dimicafifent, mw lues qui in turriaut ctiam fpecula nodurnaaforiscrant incîufi, uî magnaobices amp;nbsp;repagulaillius effringuntj acitafoefis introitum parant,qui mox turraatira intro irruunt. Licet autem Catbolicis Anabaptiftæ primum fortiter fatis rcfîftcrent.ct forum in tutclam et offirraationem fui obtinuiflcnt.tamencum animaduerterent fc uincictprimo duellio magnam in eos editam ftragem,ut in gras tiara rccipiantur poftulant.ctimpétrant. Rex^autemet K.nipi , pcrdollingus co tempore uiui comprebenduntur.

Quod Bernbardus ille Rotmannus fqui malis fane auibus pfcudcuangeliumLutheriprimusibidcm cbuccinare præfumpfitj

compcnt.animumprotinus dcfpondcc.fefcqueglaLonilibïMi^ obiecit, nolens poilus in acicacccptis uulncribus miferam animS rcddcrc.nequemadmodum diCocij uiuusin fpeâaculumaduas ha fupplicia trabatur,

Capto iam Kegccaetcn'quitumadbüc fopercrant Anabsptï^ ftæ,haftafn,ut eft in adagi)s,abric]unt,nunc hue nunc illue ad latibu Ia,ut potc ad penaria,rcccflus etiaro fordidifliimos,antra, angulos deniq5,fefc ut potcrant commode amp;nbsp;tempcftinerecipiunts amp;nbsp;tanta mortis anguftia pedora ipforum concuticbzgt;ntur,ut refugn locum uix ufquamconfcquipoircnt,amp; qucmadmodumfomnianticons tingit,quidampericu]orum ipedris, amp;nbsp;mortisimaginibus com« motus,at«^, perterritus curfu cuadere laborat, ncc ita potefl? quin fæpius impingat, tandem obrui fe putat amp;nbsp;præcipitari» ita amp;nbsp;hi nimiohorrorc perculGuixcffugiumaliquod mortis reuera immi nentis, (qua: uitæhumanæpcriculum omnium maximum efle uî decur) repcrircnt.lnftabathoftisfcrox amp;nbsp;truculentusneminipar* cens, (cd furore fuccenfus pafîîm per teda ruit in domos? omnia deuaft3ns,8«rquiufquamlatebant,nondjffîmuîanfcdmadatamp; tra cidat.Cædibus hic diebus decern gralTatö cfl-, mulieribus aut nullis aut fanepcrpaucisfortegr3uidis,non tarneni)somnibusparcitur, Ciuitas igiturautfameautgladio intcrfedis,plateatim conftrata xjifu horrendaerat, domuspafîîm cadaucrahabebant adhucinfea pulta?quæ fa mes partim,partim hod is abforpferat. Per uicos,uxo resmaritos fuos, matresq) natos amp;nbsp;pufioncs dcpiorabant, coelunj larncntationibus clamoribusq^replebatur, Porro infan dus fcelc« latifïîmusq) Rex tantæ mifcriæ tantæq; in homines immanitatis patratæ principium amp;caufa,uindu8 millo ferreopoft triduum in« ter équités in oppidulum tribus miliaribusdiftansducitur? adca* ftrumDulmenfe. Quamprimumucro Epifeopus hominem ilium flagitiofifïîmu intuericœpit.ad eu (ïc ait : Ah Nequam, qtu meos mifere perdidiftif Turn nefandus amp;nbsp;crudclis tyrannus contume# liorc,fcipfumnimirumhonorans,8lt;r Epifcopumirridcnsfubiecir, Nihil penitus damnitibiintuIimus,P3pa,imo ne teruncium quidiî abftuiimus?quippequicioit3tem munitifîîmam tibidcdidimus* Q_uod5 aliquo putas te affedum difpcndio.nofîro fi uti uclis congt; fill o.facilc refarc iet ur.Ho m in is te merit atem ad miratus Epifeopus, fubrifit. amp;qmodo inquittMox ilIe.Fcrreo includas mcinquit, crgaftulocorio’obdüdojamp;undiquaqTpregiones uehito.nccprius

cuiquam facaltafem coueniendi me 8c uidendi ucito, nifi album unum foluat.ac ita plas cibipccuniarura corrades, qaam in caßris tuis expendere potuißi.

Verumenirnuero non plane uana fuit 8c conHóla Anabaptifias rumfcntentia, quaâbiperfuafumhabebât, Eflcquofdam quiucls« Jentipßs opem ferre: Nam circa obffdionisinitiumexcreucrat ma gna Anabaptiflarum CQlIuuies,qui exHolIandia.GclriajScDiœccfi Traiedfcnnconucnerant.utfocios obfidione îibcrarent.Tresûbi naucs compararant. Induabus uiriinermes erant? in tertia mus heres tantum,quæ haßas, bipennes, pulucre nitratü, bombardasq; habcbac, 8c id generis inßrumeta.fccretius abdita.Qmbus explora tis.aCarolo Gelriæ Ducc.Georgio SchcncAio.pfeâo uicario Dicio nis Traieclêfis.cü uiris 8c mulieribus in profundûmatis mcrgunt.

Cæcerum ut redeamus undcpcr occaiïonê digrcßi fumus, Cas ptiira cyrannum Epifcopus feriisuerbis adoritur,Scinterrogar, Q^oiare, quauepotcßatefibiin Ciuitatem 8c municipium fuum talçra cyrannidêucndicareprœfumpfiHet'; Turn illeuiciffîm per;» contatur.Quifnam inquit,tibi dominiumciuitatiscontulit,a quo redo poteflate banc obtinuifliï Diccnte Epifcopo.Ditione ßbi cc^ fcnfu principü ibidem Si populi obtigifle.fubdidic ille,3 Deo fe uo* catumcflc utadminidrationë ibidem 8c gubernacione fufcipcret. Sed miflamfacien8Camincpta8cimpudentêrerponGonçiple Epi fçopus?8cdimittens,MonaHcriû Rcx 8clic3:orICnipperdolIingus quonda CQnfuI,ducunc,ac inibi carccribus ßngulis mancipantur. Q^o etiâ die ucneruntcode Epifcopi,Colonicn.8cMonaßericniJs, çü legatis Ducis CliucnGs.Biduo proximo ^ppoßta font 8c exhibita iidei Chrißiana’, captiuis nimirû, exëpla,8c obfcruationes, quo ab erroribusfuisconucrtant 8c rcfipifcât.Tunc Rcx{ut fcriptis^di* dcrfinonulli)pcccatu 8cerrorêcôfeflus,ChriŒo pcibusfecômcnda uit,reliqui duo nullo modoimpictate 8c deliâû fuû cofiteri uole^ bant.fcdptinacitcr omino caufam iniquiflîmâ qd lußa tuebanttir»

Die tandëxxiii.Ianuarij,anno M.D.xxxvi.R.exadfpeä'acas lu dcduâuspaloalligaf, Scaduobus lidonbus ignitis forcipibus Rr^îf difcerpit.ad trinâarreptionëcoticuit.ac deinde diuinamimplorat

■r ■ T- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, r • nbsp;nbsp;nbsp;7 » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuftili»

mJiencordia.Toto igit lacorpore p unius horæ fpaclü dilaniatus, ultimû acerbffîmumq^ pugione in cor inhxo idü tulit«Pari fuppli CIO foci) quoqj interierôt*Cadaucrafcrrcis crgaßulis inclufac turri 'cxceldflîmafufpendunt,regis quidecadauer cûErgaflulo aliquot cubitisalcius cæLctis duobus mediô immincbat» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hoc

Hoe codem 3nno,mcnfe Septcmbxj, Clemens Septimus Pon* Maximusjexceflït e uiuis, ueneno ut fertur fubJatus. In cv^ prinii ocutuSj 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

p-iuii Tfi-rij juslocum Alexander Farnefius furrogatur,quidcinceps Paulas fwafpo. 'j’crtius uocatur»

Eadcm tempeftate, Clareuallis oppidum’GalIiæfulmine fuc* cenfuminfpaciotriumhorarum fundituscorruït. Ci’ucsflam* mis fie intercept! funt.ut quum non poffent per portas effugere, co adi (înt e mûris in folTas feu mania le précipitaiC;, de milcrabilis ter interire,

Erat eo tempore calor æftiuus adeo uehemens amp;nbsp;intenfus.uc MonfrtfcwrH, multi p3gi ac uilîæ calorc concepto incenderentur, amp;nbsp;repente abs • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fumerentur.

nirut incrdio Duobus miliaribus oppidum quoddam à Conffuentia diftans (onfia^rauit. nulgo Montabur.mifeiabili proifus inccndio conflagrauif, Erat

' nbsp;nbsp;nbsp;cnim in æditiori loco ßtum, totius ditionis Afylum, amp;nbsp;Emporiû.

Hæc autem conflsgratio ex catbonibus plauftro impofitis,nccfaM tîs apte cxtinâis ortum babuit. undctanta uis incendf) prorupit^ utintra quatuorhorarum fpacià totumillud oppidum ad folum ufqjconcrematumfit.Centenaaliquotaîdificiaadfundû ufqgt;conlt; uelleb3ntur:gt; ita ut ne una quidem domus fubfiftere ualcrct»adeo cunda concoxerat ardor,tota ciuitas quafî una aîiqua domus flam mis cxæftuabat atq) fumabat, Campanæ liqucfadæ e turribus fob uuntur? amp;nbsp;magno cum tinniiuparticulatim præcipitantür,porta!, dilapfæ.gc adfaftigium ufqjcôcrcmatæfunu Dcnii^ tanta erat ibi« dem uaftatio, utnctcruncium aliquisfecumindequiucrit aufer^ re,raultorum bona amp;nbsp;armenta dilïipatafunt amp;nbsp;cxufta.pluriraicua fere,alijpræüenti per muros fe demitterc compulfî fucK»

\ iSJno uero M.D.xXxv.circaMoguntiam tanta intempérie« inuwdonoo- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;defeufltjglarea,imbribus atq, nimbis intermixta,Dt

tewpftat. cunda quæ paflTm in agris n3fccbantur,radicitusfubrucncntur,dif flucrent.Sc uaftarcntur.Aquarum autem bine inde connuentium exundantiafefcadpagum Vndcnhemiumrecepcrat.quod cum ia uallefltum clTet,magna amp;nbsp;copia SccclcritateScimpctutotum ipfæ aquæ permearuntjmo potius fubmerferunt. Nam intantum exlt; crcuerantjUt dormientes fubitoabripcrctur,amp; r)qui teda di areas confccndcrant abforbcbantur,nullumerat tamfirmü ibidem ædtf flciumin quofe tutocommittercnt,liominesamp;iumcntagt;m3riti.

• lïxorcsjac natinatægîflaôlibus muoluuntur cum domibus oros nigj füppelledili.

Homines nimirù qaadraginta,cguiquinquaginta,præcer alias pecudcs?puericentum amp;nbsp;quinquaginta raiferrime fufFocati perie# runt.Htpoftquam illainundantiaiamfübftitifletfuamnaóta tran quillitatem, magna quædam pars aquæglaciæ coaóta amp;fpifla ra pertafuitrquæquidem colliquarinonpotuitjfedcum tandem dif Æira amp;nbsp;fublata eflet^multitudo hominum fubmerforû inuenta eft.

Il agcbat) induftria fretus,cô innumera nauium Sc trireraium muls' inli^nit f« ticudinc fimulac militibusbellicæ rcipcritifïïmis,utp.oteGerma-nis, Hifpanis, Gallis, Siculis inftruôtus, Barfalona prima ^luni) fols uit, amp;nbsp;in Aphricam faufte ccleritercp traiccit. Tandem die decimo fextolunij Thunetüappulit, amp;cduôtisfccum copias pedeftribus, barbares ibidem oppugnare.mox turrim quæadmarc fpedabac uulgo CanaliamexpugnarCjOmçstuncfufFocationibus perierunt, quiproturricertabât. Deinde in ciuitatem Goletam irruptionem fccit.fœliciterq;, fuo fubiugauit iraperio, trucidatisqj fjs quos in ci-iiitate repperit, diripuic amp;fpoliauit. Pofthæc afpirante uidoria, Thunetumeum arcecapit, amp;prbfligatoBarbarofla,quicum paus cis uix euafcrac.Kcgem Thunetanum in regnum reftituic.quippe quiBarbaroiïætyrannidemexpcrtus, adCæfarcmfupplex ueqcs. lat.Ciuitatem fibi tributariam conftituit,quæ Gngulis annis loco. tributi uigintiquinq*, milia Ducatorura penderet. Chriftianorum. milia uiginti,quos Turcica immanitas iîIucquaGinpiftrinum aba doxerat,Sci3mdudum afflixerat rcdcmic,atcum incidiflet in roia, lites,numéro quinq? fere milia.quipartimcxGallia merendi caufa adueneranc,in Chriftianorum tarnencaftra militaturi.quod perfia. diæ erat,omnesgladio perimiiuffît,cum alijs puta Turcis,Marau Iuchis,amp; armamëtarq præfedo.Confecutus eft præterea inibi» Cæ far ipfc.carifîtmum BarbardiTæ thefaurum,commeatum naues atqj. trières magno equidem numéro.Porro ut parcerctur B^egi pros nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

fugOjCæfarcum fuo ^itc prudentercgit,ne diriperctur aut etia, ipoliarctur ciuitas,fedm anubias amp;nbsp;fpolia raaiora promittit.ae alio modo illi uclle fc profpicere.Propugnacula uero Canaliæ Cæiar G* biretinuitatqjmuniuit.RcuerfusindeCæfarincolumis amp;nbsp;totub (âorqs diues.Siciliara appulit.ubi a MeifanenGbus amp;nbsp;Ncapolitanis.

glonofc dxceptus cft.Nam ubiqj triumpbi amp;nbsp;iniïniti cula,Sccnica £rophc3,amp; columnæ triuinphales obuiam fibi cclebxa bantur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;• ’

slt;b;ifdnop. Sub ld temporis, Scbiltacam oppidum adHercim'am fyluam fidiconfl^^ gi(;yni,penjtus confl3grauit,acacodæmoncut quidam referont,amp;: literis proditum^xtat,fuccenfum,quod cquidem mihibaud fft uc lifimile.cumfpiritus fitperfe incorporeus, licct permittente Deo afTumpto corpore fuo malcHciofatisidoneo, multas in rebus hu-quot; manis'perpetrct illufionesjdamna amp;nbsp;pericula. Credibile tarnen ma • .j giseffe uideturjhoceoeniïrcperfiliosiræamp;djffidcntiæ,cû quibua ‘ ipfedepadüsquaGinftrumentisad omne malorum genus abuti« ' tor.quos ctiam tanquam ludaitas diaboheos appellate non iniuar liapoflemi

Adhæc nobilem quendam cqïieflrem repentehiatibus terræ abi» forptum efle uiuum.quod frumenta fuis ægenis oblato iufto niai mirumpraîcio rccufaffct.PrætercaPatremfamjlias cum fuisprolisi bus præ inopia ac fame fufpcndio Cè peremiflc.Quæ quidem feribo non tanquamcerta amp;nbsp;oera, aut mihi deniq) peripeda^fedut uteft, dimitto. Vellem nihiîjedi typo.nifîucra atqj co mpcrta,in hiftoiijs potiflîmum, in quibusres ueracitdr gefta.nonplacita âut foronia cuiufquamrccenferi debentatq, deferibi^quotandemetiarntypo graphia nihil temerc cfFutiat? fed authoritatera Se dignitatem fua obferuet. At prohdolor hoc noftro feculo, mentiriftudiofe amp;nbsp;ftaudulcnter imponereacGliceacJiberûfïb amp;quod magiseßdifs: fimülatur^imo3ppIauditorquaGrcdcfa(âum,ncc deniqjcuræcui qû3mcH,quomodo,uclqu3 mercc pecunia habcatur,aut deniq^ quid dicatur,fcribatur, agaturqj amp;nbsp;imprimatur, ira quodeo des îïentum fit nequitiæ amp;nbsp;infolentiæ,ut,cum exhauftifunt feriptorea Ôetypographiquidâjuariaj'nfolita, peregrina amp;nbsp;utitadicqm mon* {Ira amp;prodigiapro rébuscudantur geftis,amp;ita pro ueraucnditui , deliriumhiftoria. Quofanefit, utnonfolumpopulus fcducatur, amp;nbsp;lingua aures«^ uuigi laxentur, uerumetiam iïue per fas, fiuc per nefasab huiufmodinugiuendonibus uuigi crumena emungitur» Simulitaconffdentiflîme coftantiflîmeq) tricæ fine nug® pro num# mis.mcndaciapro ucris, fomniaprogeftisafferûtur inpublicum, quafî raercesegregiæ amp;præciofaî.

Vnde dubitat Hiftoriographus amp;nbsp;ignorât,dum hæc Iegit,quid namiraitari dcbcat;quodiniftiscircunforancis Lbcllis,nihil utri

narretur,aut fane good fît credibile. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»« '

' Hoc ïtidê anno in profefto^tri Pauligt;ciues aliquot amp;nbsp;mus: Sfmf« nicipes Ambcrgenfe^igintiquinquenûmero,foE( ciale. Erat cnim tribus inftmc miliaribus diftans inter montana rudinû. non^cul apago Predenvuindenfî.fpelunca inaudita amp;nbsp;infregucs, nongencarum clapbcerarnm fîue ulnarfl. Sancito itaq;, fœdeiepers gunt earn luftraturj,amp; quo tutius amp;nbsp;facilius excundi facultas con# cederctur,reftem quafi Thefeum quoddam filum tcndunt,amp; cum lucernis amp;thedis, fcalis, commeato,efculentisamp; poculcntis (qui^ bus per dies aliquot fcfe fuftetarent) ingrediuntur. Vbi mira quæ* darn fpcótra, utpofeædiffciorum,ftatuarum,orcheftràsquoqüc Si theatra confpexcrunc/ofrcntcs præterca amp;nbsp;fonantia fluraina.fon tes dcniqîfuauiterfcaturientes, amp;nbsp;multafanc prodigiofa amp;nbsp;tenes brofa perccperunt.Nam inter cætcta multitudinem quandam ca» dauerum quafi morte damnatorura reppcrerunt,quæhumanam quidem fpcciem habebant, fed magnitudine amp;nbsp;uaftitate gignnte^, incîüius'rei uericatem,aliquot oflacx iftis arripueruncamp;pofteafe# cumcxtulerunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Locaumbrofa,ambages kncbrofasabditiflîmasq;,inuenicbaf, latibula quoqj anguftilErnafut ctiam unus pbft altcrura uiciflîm perferperc colubrorQiiue'anguium moK^dcbcret, Et nequifqua cffugcrct.nccullis pateretur fe periculiâ a fodalitatc dirimi? duos fibipræficiüflû tanquamanteGgnanos?qoibus obediant, amp;fi'dcm feruent.Vnustarnen illorumnimiomctuperculfus, fadusq; pros fugus.reftimarripit, amp;nbsp;adosfpeluncæprope mortuuseuafît. Quis dam adcrat qui uariasapud fc habebat herbas luftrales. Is ergoTas pide petitus tantum fanguinis profuditsut prope exanguis redde:« retur. Namafocrjs refocillaridebuit, Scpoftidum unopriuatus cft oculo.Dum auteracircunfpiciunt.undcnamhoc infortunéacs cidiflctfcirccupientcsjforte fortuna fpcciem quafi mulieriscons fpcxerc.Tandem nihil aliud cerncntes ludifîcationcm fine illufio# nèmeffc duxerunt.Cum iaraulteriusprogredi nonpoficnt, reuec fijinminbilem Schorrendamquandam fpcciem transformati» Si fcrc cxanimati omnes fpcluncam ülam prodigiofam exicrunt. Horîs tantum odto ibidem manferant.Vidcrunt infuper præter alia fpeótrajpalacia.amphitheatra cum bafibus atqj columnis quafi perfcnatis?ftatuag,amp; imaginestanquâinpræruptarupc aut mon# te cxcifis, alicubi locum tam amplum, ut firaul omnes illi, uiginti f q , nerapç

• ncmpe 5i quincj) conmnótim inccderc çômodc pofTcntjnonnuntf '■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quam uero tam uafta amp;ar(ä3 loca funt naóti.utunusalterum do^

nee pcrtranfiflet,expeâare coaótüsfit. Haâcnus ut BcrtholdüS Buchneruslitcris teftatuseft (quiamp;fociusitincrisilliüscr3r)bona fïde retulimus.Qinequid autem uiforum fuit,Deo committamus» cuius omnipotentia ubiqj mirabiliter amp;gloriofe rclucet, quiua^ ftiflïmam amp;immcnfamterræ molcm homini poffidendam, amp;gu beman dam dedif,in quatotflumin3,fontcs,aluci?ftagna maria exiftunt,ut ca tranfuadare uix unus homo qucat, tot montes cxä tant adeo fublimes,ut ncquaquam emetiri poflînt»quorumfaHi^ gianubes raultis parafangistranfccndunttamp;hisdcniqjcaucrnæ, ' fpecus,amp; latcbræ profundiflîmæ.aliæ quidemminera opulentjflî* mæ,a]iæ üacuæ,obfcuræ penitus amp;nbsp;abditiflîmæ,quaram origincm ac Hnem homo ferutari nô potcft.multaquippc font,amp; fîunt quos rum cauf3s^hilofophotefte,ignoramus,quasita quo^Detisnoa latere uoluit^quia ad nos minime pertinent.

sJf/îdm hort Prima ôeptembris tanta tempeftas quandam Schleiîæ Ciuitatf rida trinpef tcm uulgo EIs, quatto miliari a Brcfla diftantcm.fub nodem in-Urannfejiat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpacio üHiushofæ occupaait atqj concuflîc?ut quadra*

ginta domus nudarentur te(âis?ficqi æquarentur ac fi ex indufiria fuifient complanatae,homines oólo turbine ibidem exagitati occu buerunt. multa faftigia.teftydincs atqj camini in terram magna cum impetu corruerunt, currus quidam coriacco uclo obdudus turbinecorrcptus,amp; fublatus in tc(âû domus exilât, ita quodpos fterioribus rotis fuggrundijs interetur,prioribus uero hcrcrct fiuc dehifeeret in terram. Hoc prodign in exemplum diebus aliquot independere ciucspermiferunt,donee Princepscorum adueniret, deiaólura hâc amp;nbsp;detrimento ciuitatis pcrcepturus.

J^Joußrum Eranteo tempore Monftrum quoddam Marinum fcpticeps Môrinum, confccuti ipfcnautæ,quod primum Venetias allatum fuit, amp;nbsp;inde Aügufiam ad pharmacopolam quendam.

Subid temporisCiuisquidam HalIcnfis,CafparusQuerh3mc* Crffpam jQs nomine, tiiginta fex themata fibimet inter fe plane contraria yuî,ex fcriptis Lutheri felcgit, quar typis procudifecit, forma mcnfali^ chrißiopet quo nimitum penfilis haberctur amp;nbsp;parieti commo de affiX3,omni* bus confpicienda lufiranda proponcretur. Vt tandem improba Lutheri amp;nbsp;fœda inconftantia cundis ad oculum innotefc'crct^Tis: tulus autem huius tabulæ hic crat:

Hocinfuper anno,Henricus odauus, Anelorum Kcx,confis cïgt;'',?lt;’ qcrans nulla rationc Pontincem Max. adduci polie ut in diuor!^ doi atijf Jincei tium confentiatfquemadmodum fupra memoratumeft) maeis,

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' am to-pro pud

magis^ exacerbât us eft ipGus animus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gnatorfs vr

Vc Jgitur talionemPontificireddere oideretur,uiruIcnt3mLu tbcrido(ärinam, quamprius adeo conftanter amp;nbsp;fircnnue fcriptis, gham^patrat amp;nbsp;librisimprobaratjerroris amp;nbsp;mendacü,ne dicam impietatiscpn« i** uiceratjfenfim in regnum fuum atqj dominium fubrcpere pers mittitjin contcmptum uideliccc Pontificis, omnes autbenticæ amp;nbsp;Catholicæ rcligionis aflertores amp;nbsp;culcoreStfeuctiameos quifoo diuortio contradicerenc,pcrfcquitur. Mandat fub panaprofcris ptionis amp;nbsp;rnortis,nequifquadecreto quod ipfecum Senatufcon* fuko amp;focîisædnuruseirct,recIametüelobmurmurct,Habebat au tem Decretum,ut omnes fubditi ELegem fuum agnofcant, obfer* uent,amp; colantjtanquam caputecclcfiæjChriftoqj uiciniorem, Pon^ tificem uero non ita.Præterea.Dicat unufquifq? amp;nbsp;fentiat,Kegem iuftcrcdcq’fecifle? quod repudiafa uxorc fua légitima, alteram duxifiet. Huius fane Dccrctiuidelicet forma amp;nbsp;cuulgatio.probis quibufcunque Gatholicis feu Chriftianis dura Ôc indigna uide*

Erateo femporc inter alios Viros Cbrifiiana; rcligionis aman^ ibontrff Mo^ tifiimos, Thomas Morus, fama Celebris?nobilisSc ingenuushes ros.rcgnitotius Archigraramatcus»quemCancellarium denomis nant,alter a Rege.Hic animaducrtensut uir cratprudcns amp;nbsp;folcrs, quorfum tenderer id Decrcti.fpontc aclibere rauneri quo hade* nuserat diligenterfundusrenunciat.ne tamimpio diuortio fob* fcnberc.confiliumamp;auxiliumfcrrccogcretur. Perpendebat iti^ dem apud fe,fi pro ratione fui officii fubfcribat? multos boneftos Srintegrosibidem uiros quiconfentirenolIent.Kegis decreto,fe debere condemnare,amp;morti innocenter adiiudicare.

Turn Elt;ex quod futurum cratfufpicatuSjprofcriptionebono/ Tf’owijsyfti • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Ti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• Z' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• [‘ribitur.

rum in prim is Tho mam ipfummultat.amp;pcrpetuis quail carcerp bus mancipat. Qmpofteaquâ menfibus aliquot,careens anguftias effetperpeffus,tandem menfclulio,annonempexxxv.fupra mil# kfimum Quingentefiraum ,adpræfcriptum fibi tribunal,quod

longiüsacadro captiuitatis,puto,Ioco, acl alteram CwitatispartÉ dertinatum,dïftabat,rationcm fuipropoljtiredditurus coram iu* dice dcputato^educitur.ItaqjMoruSjbacillo fubnixus, amp;cal3milt;i tofus/crpore marcidoSf cxhaufto.fed intrcpidus amp;nbsp;uultu fereno c carcere defcendit.

Ac primum quidem ipfi aliquot propofîti fünf articiib^accufa itlonisfeupotiuscalumniæjde trangrcflîonccdidi.Quibusiamin medium adduôtis amp;nbsp;recitatis,Cance]Iarics nuper creatusbc Dux ISIortvuidicus, ad Thomam Morum bis uerbisloquuntur*. Moa do confideras Magiftcr More (nomineMagiftri gens Anglica ui* les atqj plebeiosetiam dignaturlquamgrauiterRcgiam Maicfia* temofFenderis. Vcruntamenfperamusomninofihuiufmodi opî nionem tuam adeo abfurdaamp; cótumacem,qhadcnusfoflinuHti ciorarc uelis,forc, utcumRegein gratiamredeas. Tune Morus /ermonemexorfus,fîcaif.Gratiasin primistotopcâore ViriPrin cipes uobisago pro ueftra erga me bcneuolcntia^Cmulac Deum Omnipotentem obnixerogo,ut mibianimum uiresep coneedat. bancmcam fententiam in mortemufqjdefendendi. Prætcrea cum perpendo amp;cx3mino quamprolixi amp;graocs fint illi articuli qui* bus quafi reus decernor,fane uereor ne ucl ratione.aut fo]crtia,ucî denii^ memoria defiituar, quinetiam metuo ne frufirer orationc dignâamp;necefiaria, quæ fufïiciatmeæ purgationi,propterea quod longa incatcerationc totusfere marcorcquodamconfcôlus,amp;itai y fraôtus corpufculiiftius uinbus defecerim,8e obriguerim.Tnterini \iubente iudicefedesMoro pofica eft, amp;nbsp;cQ feiTum cepifict, ineboas turn fermonem profequitur in bunc modum^Vt igitur ad primam obieôlionem refpondeam qua mibi-imputatur, quod uidelicet, in adiioncôetradatuinfiantibus iam fponfabbus amp;conirgio,mas leuolum di feditiofum animum in Regiam Maicftatcm exercu-e^ ' rim^fateor ingenue uerum quidem efle,confilijs meis Régi fern* per in bac parte reftitum efie.Hteiufdcm plane fententiæ (um me* do,utnibildiuerfum abeoquodprius inbacipfa defaciendo di* voitio (]i(rua(î,âicam,Sj'quidem fides amp;nbsp;conCdentia didant ursî gentjUt Regem ueritatem ipfam non celem.fcdabfq; fuco manife* ftem.Quocirca no eft quod uHarationeproditionisuel feditionis infimulcr.Verum potius,fî bac in rc tam graui 8f difficili undc bo* nor Rcgis,Regni deniqjtotiuspax Srconcordia pcndet,confilia non communicafiem/cdgnatonummorcueritatcipfampalparc

ôblÎQcrâ aflentâdi caufaftudüifl€rn,tum demàw dighii» ïfTcm» ^uiproditorcenfcar, qui’ nccjuKiæ,perfidiæq) coargnar. Et faneiiî emcndationcm fcücotrcélioncmpotiusexcogrt^æcaluraniæ du incrcaftigatusfum.Nam publicationem bonorum penuh, poffef lîuncularac3,prædiôîum,amp;: proucntus omnesadalicnorum mas nusdcueneruntj’nfüpcr perpctuis carccnbus adnüdicaïus fum,*ôc fubielt;£tus?ubi mcnfîbüs fcptendccimbuc ufqz mcitalem ut cerner« coram potcftis/uftcntaui« At ucro bate lubcns prætcreo,ut intcrii» ad alia ttanfcam,amp; planïus negotium intricatum çxplicemquot;. ■-oi ' f Qnüm itaqj obijcitur.quod poènam uiolatiricg-niedidi'incidc« îirhi^ùfos nuperrimeifiTConieifa quando-ipfe'Uintlus in carceTi* busdetiri’ebar.promulgatio amp;‘dcdaratio fadacft,qtiödbónorrdi gnitatfRégis ali'qtndderogarim amp;nbsp;iniutiamfcceum, quï etiam rî Jo cdiiâoamp;’decreto.prîBcepit.niftiitùm ut fua Maieftaspoft Çbrrflu Ecciclîæ caput An^licanæ declarct-habeaturqj^qd deniq; ab Artï^ nucnfèfiuc âccretario Regisrôgatüs,qoi decrétum amp;nbsp;Edwânïmizi lîi arridffrct,nihil amplius adiecerim,fcd tâtum^ftodrcfponden'réî Me quidem optare fcrucntcr négoces amp;nbsp;cutis ferulwibus'defu^ngb amp;Dcodeinccpsrcruirc,adhæc inquam diluefidà aut fane latius de# claranda,dico quod iurc aut uigoré ueßri E'di\ür,Bi Oc-creti iam di# Dolg3ti,cxquotacitornusiftiulmodiconftitutioncmmec cômen* darim.ncqj uituperaucrim.non fit uobis ulla poteftas rfie aut dam* nandiautoccidcndbquiancqj ueftro, imo ne totiusmundi quidé edidlo potcftquis propter taoicurnitaté fuam condemnari ucl de* niq^pcn'mi, atbenequidem propter uaniloquium Sicommiflurn füum?quippefolius cft Dci de arcanis amp;nbsp;occultisjiqualia funt cogra tationcs corde tantum concepts, hominem iudicarc,qui idipfum poteft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...

Ad hæc Régis caufidicus Seadorrepetendo aitîHuiufrhodita citurnitastti3,o More,ualidum amp;manjfeftum fatis argumentum teftimonium cft alicuius in te finiftræ opinionisgt;quæ non faueat, conftitutionihuic Regiæ,quia de hacipfaquid fcnti3s,quidueco* fulcumuclisnon cloqucris. Quandoquidemfubditumdécet æquû uidclicet.ôc^Regifuo fidclcm.fîquando alicuiusconftitutionispcr Regem sditæcaufa,pctcontatur, turn inquam decetillû, tcnctur quoq; ßtobligator iuramentodibcrc abfq;cónticentia fîue diHTmu lationc.cum ingcnuaamp;aperta quadam atttftatione refpondere^ conftitütionêhuiufmodiRcgislegitimâ acratarahabcridcbcrc.

2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lliea

t llico Mores fubintulit: Si ucrum cft,ait,i]Jud quod allegant lo xa,ut nimirum is quiintcrpellaturjnec tarnen rcfpondct.filcat au« tcm»tacnus nihilominusconfentircfic uidcatur?iam certe mca ta« citurnitas conftitufionem ueftram amp;nbsp;Dccretum magjs confirma« uit, amp;nbsp;corroborauit,quam fît üclcalumniata uclctiam improba* iit.Quod ucro dicïtur,qucmuisfubditorum Domino fuo fidelem. Statut! alicuiusuclcaufas gratiainterrogatö incontantet amp;nbsp;aperte deberefuamfcntentiam indicarc S^enucleare^adhocrcfponfuni uoloiFidclemlubditum? qui candidieftanimigt; decerepotius,imo oportere, ut Domino Deo,fuæConfcientiæ, Sgt;i animæ falutt cons fülat amp;nbsp;obtemperet,quâ ulli omnino rci.præfcrtim cum nee mens Jpfancccbnfcientiadidctautfatcatur me aliqua in re Maieftatc RcgiamlæfifTe.tantum abeft utproditionisreus fiem.Namaufim uere quidem aflcrerCjquod hac de re nemini mortaliumfententia meam unquamcommunicarira»

’ Nunc uero ad alios,quibus impctor,articulos,mcconucrtam. Occurritigitur bic articulas, quo mihi denuo obfjcitur. Vel hinc mepofieconuinci pertentatæ fedicionism Conftitutioncm Re^ giam,quod ad Epifcopum Roffenfem fedccim fere dcdcrim litca las^quibuseum ipfumin EdidumilIudconcitaficm.Saneperuel^ lem bic,ut eæ examinentur amp;nbsp;coram legantur,quo tandem manis feftumeuadatïNumillæracconderancnt, an uero contra, me po« tins excufent? amp;nbsp;a finiflra bac fufpicionc amp;nbsp;aceufatione libèrent, Sed q^a obncitisbui ufmodi literas Vulcano tradi^idcirco libère ingenue iftud mibi conceflero amp;nbsp;ucrc quidcm,quod nimiru aliud n 1 b 11 i n fis un quam fcripferim,q uam id fane quo d nos a mb os con çerncret.cuiufmodincqj ad Regem neq, ad alium aliqucm pcit^ nebat, fed potius ut folcnt famiTiariter amici SencccfTarfi inter fc Candid - literisdefuis tantum rebus ac fi præfcntcs fint, conferre, quemadmodum etiâ ucterem atq? finccram decct amicitiam. Ta« metfi inficiari nolim in unalitcrarum illarum refponfioncm quan dam contineri,quæ licet Edidi mentioncm faciat, nulla tarnen ra« tionebocipfum conucllit. Siquidem cQ Roffenûs Epifeopus cer« tior fieri fcripto uellet.quid quouc in ftatu fuper Regis Edido Senatuirefpondifrem,rcfcripfi,quod meam ipfe Confeientiam onerafTem.quod uiciflim amp;nbsp;ille faciat. Hæc itanccaliterfebaberc per falutcm animæ meæ palam attcftor,Deum^ m ibi teftem inuo« co^uc amp;nbsp;ipfc meus fit fidciufibr.Quamobrem certc ucfiræ confiitu^

îionisnigore^necpoflum ncc dcbeo ludicariuel ctia condemnari, Adarticulum deniquctcrtium mihi præterea refpondendum incumbit.qui call’s erat; Quodegonimirumrogatusquidnam mi* bl deConftitucioneiIïa uidereturjefponderifn.hancbjpcnni com pararipoflcjnimirum.QtpodfiquifquamilliDecrcto parère uelJet animæ fuæiatâuramjfî rennucrec, corporis acuitæ fimul.huiufmo dipaflurum.Qupdinfuper memoratusEpifcopusfaflusfitjUt dici* tis, manifeftam inter nos coniurationero fine confœderationem jnicame{îe,3dhæc inquamfîcrefpondeo; Adinterrogationem me nonnificonditionate necfîmplicitcr loquutum^fubinuolucris amp;nbsp;prætcxtuucrborum,autdeniqgt;allufjone quadam ufum fuifle. in bunenempe modura: Si huiufmodiftatutum edatur^quodglas dio fîmileputetur ancipiti.quis modo uellct imminensinde pericu lum expedareïSic ratiocinabar. Quid autem Epifeopus R offen2 lis dixerit.utrumipiïus rcfponfîo meæcôformis extiterit,rae pros feóto latec. Atq) adeo nulla inter nos babica eft coniuratio,fed pru# deneer,ut folent doôliores, familiariterq; literis nofinuicem corn municauimus.Ecutrempaucis amp;contr30tioribusucrbis explicê? perfuafum uobismodo fît amp;nbsp;compprtum babetc,quûd ucriflimü cft.uidelicet nihil prorfus a me uel diôlum uelfcriptum, quod ue^ fîræconftitutioniuel derogct.ueladuerfetur. Fieri quidem poteft quod malcuoliquidam Zoili falfo ad Regem me dctulerint.

Data bac refponfîone Thomas Morus, euftodi careen’s fîue Iis doritraditur? 8cmore patrio duodecim cuocantur?qui poßulas tionem accipiant amp;nbsp;difeutiant,habita igitur modica deliberatione palam uerbo uernaculoK.yllimufî3teum mortis eflepronunciant. MoxeueftigioconfurgcnsCanccl]arius,ineom mortis fententiâ ex præfcripto Conftitutionis illius profert.Tum Morus uerba fa^ cere cœpit hoc modo : Agedum, Quandoquidé igitur morti fum adiudic3tus,fedquoiurejamp;quam iniuftenouitDeus, uolo nunc bbeteingenueqzprofari,quidmihi de ucftra nouauideaturConfti tutione.ut Confeientiam raeampenitus expurgem.Principioaus tem didum uelim toto iam feptennio animum me diligenter appu lilTe.hadenus in cognofceqda huius ueftriDecreti ratione, libres, Scripta, commentatores euolui amp;nbsp;examinaui, non Jum tarnen a quoquamfcriptorum faltem Ecclefîafticorûamp;orthodoxorü iftud inueniprobari nimirum ut laicus Sefecularis Princeps poffit auc debeacdici uelcfîe caput Ecclefiæ.moxg^ fermonem Mori inters

lumpens CancclIariasjGcaitiMi bone Domine, uisnepru Jcntior amp;nbsp;fincerior omnibus Epifcopis, proceribusqj auc deniq^ toto Rc^ gnohaberitSubiecitq,hæc ilico Morus;Siunus ahquisEpifcopus ueftrs Opinioni fubfctib3t,Domine Cancenarie.amp;adhæreatjin^p* cliui mibi fane fueritplusquam centum equidem probiorcs 8i do äiores uiros reccnferc,quibuiufmodi Decreto aducrfantubmi'a hiq) adeo fuffragcntur.Et pro ueftro Concilio atqj Statuto, quale* cunq; idfueritDeo manifeftjflimumefl:,omnia ConciliaOecume* nicafedulo pcilegi,quæ ab annis mille in banc rem agitata font. Poftremo beet totum forte Regnum paternum ffdcmbic mibi deroget,8e quod grauius eft,uitam hac in parte reculer,meas nibi* lominus partes agunf? amp;qui Franciæ præfuntjCætcrisq^ Ditionia ebriftianæ nationibus. Tum Dux Nortvuedinus fubdidit; lam

utiq) More tua fe prodit modo iniquitas. At ille uiciflim;HæG neq? malicia neqj ira commotus.Domincac Princcpsilluftrjl]jme,dico, quin potlusneceflitasipfa^tcftis fit mihiDeus.omninocogit,Con feientiam bberare, Nam idemipfe abditifiima cordis fcrutatur. Q_uamobremconfidcntcr3flero ueftram Conftitutionem?falfo amp;nbsp;iniufte æditam cfl'e.co quodfitis polliciti, imo iuramento ac data fide confirmaueritis, uos nunquam aliquid contra décréta amp;nbsp;Ca« nonesEcclefiæ, quæprofcdo ut etiam Communio eft fidelium, per uniuerlum orbem CbriftianQ,concors plane, indiuidua proris fus Scunaeademqjeft.atq)idcircoueftræfacultatis eft minimeno* na décréta autcanones.inconfultis alfisEcclefiæ Proceribus amp;nbsp;cö^ ucntibüs condere^atq) fancire.Cæterum fcio equidem cur me mo^ ‘ rioporteatjnempe jncaufaeft,quod inaólionemllliüsindecentia diuortü confentire noluerim.Confido tarnen Deo in quo fpes o m nis mea uerfatur,amp;futurum fpero.utquemadmodum Paulus B; Stepbanum lapidibus obrui permifit, zelo paternæ traditionis ac;s cenfus,qui tarnen poftea multislaboribus, perfecutionibus amp;nbsp;ccr^ taminibusexantlatis.particeps fadusfitconfortrj Bcati Stepbani in regno cœlorum.ita quoqgt; nos licet modo difcordes.itcrum ui^ furosinæterna ilia uita ad plenum reconciliatosper confummata cbaritatem. Simulatqj Dominum Deumobteftor utipfeuosom* ' nesuna cum Rcgeferuetincolumes,aptosqj bonis femper prüden tifljmisq? confilbS‘His didis in carcerem denuo abducitur.lntcrea ' fpeólacuium quoddam ipfaetiamcondemnationc feu mortis ini* quiorifentenciamiferabiliuseditur«

Natn FiîiaThomæ Morinatu maior,nomine Margareta,tea ncra amp;nbsp;fpeciofa bonis moribus,prudens dcniqj liberaliier edos âa,patri fimillimajaudicnsparenterafibichanflimum mortisfen tenciam accepifTe, nulla fui uelfexus/aut pudicitiæ modcftiæqjra# tione habita, omnem uerccundiam amp;nbsp;pudorcm deponcre uifa per turbas irrait,amp; concita prius ad portam uenit carceris.quam Mos rus ipfc pater. Obuium jgitur patre ofculis amp;nbsp;amplcxibus cxcjpit, animo certcquam amaro.plorat diu, ncc poteft præ gcmituamp;fufpi rjo dolorem atqj criftitiam uerbisexplicare.Lachrymas tantum in finum Sccollumpatris fui profundere folatq erat.atqjita eumdcs tinere, Quæ fane res liclores amp;cuftodes carccris alioquin certe in uinâosfatis aufterosadcommifcrationemcömouit.utetiamco^ loquium Patri cum fua fïliainduIgercnt.TumMorus uerbafaótu rus blandeeamalloquitur,8t his uerbiscofoIaturiQuæfo mea dul^ cifïîm3nata,patcrehæcpatiétcr,finelachrymas,nec ulterius te tor^ queas, quia fie placitij eft Deo? a muJtis quippe annis animi rnei ars cananouifti.Ecut mos eft patriæ,cum nimirum alter ab alterodi« o-copUtHr, fcedit,earn ofculo dimittit.llla uero dccem uix aut duodecimpafs: fibus progrefia,ad Patrem denuo curfu contendit,iterum adofcu* latur, Sein collum ipfius irr uit.atnihdeloq ui pot uit»intetcl ufo fes: rcaut flufSfcuante inter anguftiascordis pedorisque fpiritu, ita ut etiam Pater profufislachrymis conticefccret.feruata interim mos deftia 8c conftantia uultus.Tandë uero profatus ait^OraDeum pro me,mea filia.Erat profedo dolendö amp;miferandü fpedaculö adeo utquidacxapparitoribusillachrymari cogerentur.Qjiod equidë nee mirö? necinfolés uideri debet, quö fympathia.amp;amor pietatis iino etiam patriscrgaprolem affediorestanti momenti ac pona dcrisfit, ut etiam Bruta animantia permouerepoftit.Tuncenim facilecuiuis erat diuinare, quibus machinis amp;nbsp;arietibus innocentif fimiMoricorconcuteretur,Namipfe cæteris ita'compati amp;nbsp;co na delete folituserat.utoranes mifcricordia benignitateqj uinceret. Vctum hanc filiam unice tenerrimcque fern per dilexerat? propter heroicasplane uirtutes.’quibusad mir3culum^ufcpcminebat,amp;ani mi iuifingularem folertiam. Neq, uero mirandum eft, cur Morug Vir incorr uptifiimus, accepta mortis fententia non expauerit?fed contraconftanti amp;placido uultu fuftinuerit obieritqj, multo mis’ nus demirandumexiftimo?quo pado amorem ergafuos.uincere amp;nbsp;tam leniter ferre potucrit,quia dubium non eft.quin plus fit ex?

xiicctatus quura. fob ole m adeo ingenuam Sgt;: j'ngentie fibi dilci dam dcfererc dcbuic, quam ullo aliquo tormcnto atqu'ccarmV ficin a.

Poft hæc feria nimirum quarta quæ fuit feptima lull)? in plani-cicm Morus deducKur ad Caftrumfitam ubirei fuper ædïtïorcm quandamftruduram adpopulum uciba facere confucucrant.Vcs runtamen Morus paucula præfatus, rogat omnesutprofcDeum præcibus in hoc feculo interpcllent?fiquidcm uclletS; ipfe uiciftTm in futuro feculo idem præftare, Adhæc ut pro Kege Dcum ohies: crent hortabatur, quo tandem ipfe cuîn fuo Senatu diuina gratia illuminetur, ftmulacpalam omnibus atteftatumiriuult.equidem felibenter occumbere ue]le,ut probum dccct miniftrum amp;nbsp;fidelem Regis fui Confiliarium.Pofticmo hæc ubi dida tuIiiTct, ad genua ' pro uoluitur fupplex, St’animo prorfus uirili collom tr unco impo nitac fecurifortiterfubmittit,non abfq; grandi omnium commi feratione amp;nbsp;dolore.quandoquidem itafegeßcrat,probauerat cotf - mendaucratq? cundis,ut pariter ab omnibus amaretur*

Paucisantc dicbusquindccimo calendaslulij, Reucrendifliö musD«IoanncsFjfcerusEpifcopusRofFenfis, qui non modoin= corrupte amp;nbsp;fine reprchcnfione uitamtranfegcrat,uerum etiam hu iufmodi qui fe in adminiftratione Sacramentorum,pfallendo, do* cendoôcprædicandoexhibucratutfidclcm^dignû amp;nbsp;iuftum Præ«» fulem condecuit, tantus inquam uir ab arce ubi fcruabatur ad Jos cum tribunalis propc Monaftcrium quoddâuulgo Vueftermon* ftcr,producitor,cindus undiqj terra mariqj uiris armatis? qui pars tim equis partim le aphis fefe conglomerarant. Licet autem Dignif fimusilIePræful.iaimbecillior amp;nbsp;Senior efiet, amp;nbsp;corpore afliduis lucubrationibusjuigilijs iciunfisqj confcdo^ac deniq) longa incar# ceratione maccrato amp;uiribusitaexhaufto,fimul etiam certofibi

conftarct, oporterefe diræ mortis fpedaculum iuhirc^nihilomis nus tarnen tot calamitatum amp;nbsp;anguftiarum proceHis obnoxius, noncefiir,uerum animo manfuetOjUultuq) adhilaritatemcompo* Rfueretidiß. fito Coram Iudiccapparuif,quificmortiscondcmnatuseft?ut Mo Domin«!Rof rus ipfe,fed multo crudelius, Nam fententia mortis fcrcbat,ut ad ' patibulum cxtraduslaqueo fufpendatur» amp;inteftina eiuseuifees icntur, quamprimüRegiæ Maicftati integrum amp;nbsp;opportunum uideretur,

cüftodiam cam armata manu Roffenfîs itcrom deducitur. Qui c5 ad portam arcis aeniflet,conuerfus ad équités totamq; cohonem lepidaac blanda uoceficeos aftatur; Gratias uobisago maxiraas amici ^comités dilectiflimi, quod eutnem amp;iam reuerfum des duxcritis. Heu dolor fiquis eum tuncfuiflet intuitus dixiffet utis que, non a tribunali redijfle, fed opiparo ac læto conuiuio, adeo cnim natiuum fibicolorem conferuarat. Nam uiuus inafpedu' candor erat, amp;nbsp;mores Scgcftus exprimebat honeftos uterac uir pcudens amp;nbsp;ftrennuus, ita ut animifui robur amp;nbsp;raagnaniraitas mul tis inclarefceret. Non fccus enim gratulari fibi uidebatur, quam is quiconfedaiam diuturnaamp;periculofanauigatione ripam autpo tiuslittuscftadeptus.

Die tandem uiceßmoprimo menfisluni) iubenteRege adios cum fupplici) (quem collemfiuetumulum arcis ibideranorainSt) perduótusipfe RofFcnfisRegimprimistotiq’ Regno bene præ^ catur ,ac deinde præcibus fe Deo comcndans^collum penitus marlt; cidumac iugulum nimiamaciecontradumintruncum deponit? amp;nbsp;Carnilïci obijcit.In Anglia quippe non gladio fed fécurc obtrun cantur i) qui capital!fcntentiæ deuouetur. Q^uantum autem iftud borrendum amp;nbsp;mifcrandum plane fpeótaculum, dolori ac moerori fueritpqs omnibusaciuftis,cuiuis diuinatu facillimum eft. Q^od autemitiori fupplicio Gt affeótus, quam ipfc Iudex præfcripferat, j'ncaufaquidemfuifleaiuntnonnullimctum quendara quoRes: gniproceres ucrebantur ne propter exolecam EiolFenGs videlicet fenedam amp;nbsp;corporis grauem amp;fqualidam imbccillitatem prius in traha deGeeret amp;nbsp;per continuos illos raptus amp;nbsp;iiolutationes expi# rarer,quam alioquin ad Spcdaculi locum uiuus aduebi poflet.Nec dubiura eft quin feuerius illud tormenti genus a ludice in Roffen femideo prolatumGt, ut ipfe mctufupplicqabflcrritusalaudabili optimoq? fuo propoGto refilirct,amp; iniqua palinodia Regis Deere* turn publice comprobarct. Sunt tame nonpulli qui dicant id pro^ pterea faólö efle? ut nimirS co citiuspcrirncretur,ne Sum mi Pon# tiGcis PauIiTerti) nutus,quo fuerat in Cardinalem creatus,locum baberet. Nam baud dubic eo ticulo amp;nbsp;honore propter uirtutum inGgnia, uitæ fcilicct fandimoniamjdoólrinam amp;nbsp;iuftitiam dis gnus eft habitus. Sed amplius feuitum cft,Gquidem caput iam obtruncatura oblongiori fufti, quaG fceleratifiimi hominis,fu= g ii) per

per pontem CïuitatisLonJom'enG's imponitur. Q^od fingu* ïariquodam miraculo non modo nonacorrupnone cxtïöt ir«* mune, uerum magis magisq) vigere amp;nbsp;florerc uifum eftiquafiJam lam ad fcrmocinandumaptum,ut quondam martynbus alfiscue nifle facris hiftoriis proditum eft. Huius rei fama quum inualefces ret,Elt;exucritusfeditionë,caputcIamauferniübet,nam ah’oquin uulgusfedKioniproximumeft« Q_ualcquidimmjnere uidebatur cx capite Thomæ Mori.fi recens furcæ inHgcretur. Idcirco ïn bül^ hentemaquara prinsproqcnur? quo deformius horribiliusq) aps parcret, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

Aïij prætcrca complurcs propter buiufmodi Regis Edidum atqj Diüortium.Viri infignesprofedo amp;nbsp;prudentiiEmbpœnas de* derunt accrbiiEmaS:,ac tandem crudeljterintcrfeóli funt« Q_uan^ doquidem Regi non fatis erat.fî quis tacitus fuum Decretum atqgt; Diüortium præteriretjeu etiam prudentcr diffimolaret, uerü ubilt; cunq) locorüiUiros doólrina amp;nbsp;piccate daros,fama célébrés, amp;nbsp;po* pulo gratos ciTe nouerat?bos jpfe fcifcitaritioluit.quo pado place* retillisfuum inftitutum,cupiens ut interpofito iuramento cuius fintfententiæ uerbisinfînuenuErateo temporeLondonü in Abba tiaOrdinisfanâ:æBrigidæ,quam Syonem nominant, celebcrri:s mus quidam Tbcologiæ profeffor Dominus Rcginaldos, quicû aliis plerisq? Laicis amp;nbsp;EccleHafticis arreptus Vueftermunftcrum in atrium maiusdue aulam potius principalem Idibus Mai) adducts tur,ubimoxin cum amp;focics,fübornatiaótionë intendunt, quafi uel ipfe aut cætcri Regis Decretum amp;nbsp;Diuortiu criminati fuüTent«

Hos itaq) fupremusIudex Gc alloquitur; Qmd uos homines inquam temerari) proponitis,amp; nimiafreticofidentia prafumitis, utDccreto aulæ primariæ, cui tot Epifeopi, amp;nbsp;optimates fubferis pferut ledamareaudeatisïTö RcginaldusTheologus ait«Tamet* ficxemplo ChrifticoraraHerodeprodudi fderepenitusdecreue* ram,animus tarnen eft ingratiam auditorijatqjconfeflus.quid fen tiam edicere. Proinde nunc palam edicoplureshaberiEpifcopos dodores Ecdeffæj'mo amp;nbsp;Principes,qui ueftræ conftitutionima gisaduerfentur quamconfentiant. Licet cnim in AulanoftriRe* gni quidam ßnt.qui comprobent,totus tarnen Chriftianifmus no* bifeum répugnât. Adhæc in Regno funr,fanc non pauci,quiaD terius font quam uos .fententiæ. Nam licet perindc fc gerant, aeff Edidum placcat, Confeientia tarnen eorundem réclamât.

Rantum cnim diffimulant.ne Regem infefeprouocenCiatqueita honorem quo ualentapudhominesjbona Sc mta demq?perdant.

Is uero qui Regi a Sccrecis erat.iubet nt fub multa uiolatj De* creti infiinuec,qui fint illi.Refpondit»omesait,boniuirLquotquot nobifeumin Regno pafiîm degunt, Hisquoqj accedit.quodme^ cum fentiant Concilia Oecumenicajomnes Doctores Sc Paftores Ecclefiæ,quotquot ante annos Mille ScQuingentos uixerunt.Cu iufmodi funt D.Hieronymus,D. Ambrofius,D. Auguftinus, D. Gregorius, cæteriqjChriftiani nominis Dodores. Etcertiffime feio. modo Regiæ Maieftati Veritas ipfa perfuafafuifiet, aliquot Epife oposSc Magnates fore,qui ob finiftrum conGIium Sc peruerlt; fum iudicium de amicitia Regispericlitarcntur.

Tunc inhibitumillifuit.nequidampliusbac de re dicerct,fcd utfaltemfimpliciterq? indicet,qua tandem malitia Sc præfumptio» nefretus,edido Regis tot Principum Sefummatom confilijsfia* bihto.aduerfaripertentaueric. Refpondit autem Tbeologusdie, pie atqj prudenter’.Si inquit ante tribunal ipfius Dei alEfiercrn ext aminandus.tum demum ucre 8i manifefte omnibusinclarefceret, me nunqaduerfus Regéfiuc alium alique.ex præfumptione aut deniqîobftinata malitia, arbitriu aut bcncplacitfi mcfialicuimors taliumcommunicafle.nifiquodaliquoties exonerandi eonfeiens tiara gratia in confefiîone fententiam meam aperuerim. Nara inge nue profiteor,dolorem animi mci,dum mccum reputo,quam gra nicer Regia Maieftas obcrret,at teftis mibi fit Deus, quo d nulli un» quam raortalium doloris Sc trifticiæ huius caufam reuelarim, niG meo confeflario inter confitcndum.Q_uod equidem adhucmilii fa ciundum incumberet.nifi iamhocipfumpræditJlTem,quippequi f Deo ScGonfcientiæ magis deuindusfim^quam ipfi Regi.Nccpoo teftiftudmeumpropofitum Regem aut alium quemuis iufteuel racrito often dcre*

lufTus denuo tacerc,adiccitnihilommus, dicensj Quoniam quit non conceditur ut ampliusloquar,iuxta præfcriptum Decreti ueftrime iudic3tc,quodetiam fadum eft.

Adiudicatusigitur mortia duodecim illis Virisquipro more Thomä ScRoffenfem condcnauerant,intrepido uultuait.'Hoc eft iudieiömundi. Simuletiâ arbitrosdlosobnixe rogat, ut fibifpa» cium dierü triü uel quatuorindulgcât^quopoftet interim pparare femorti^earaq? ftcobire utEcclefiafticüSc probü decctChriftianü.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rcfpon^

RefpondentilIp.Q^uodpeterct.non efreinipforumpoteßatc con ferre,fedinrnanu amp;nbsp;dementia Regis illudfitumcfle. Tandem ue^ lo refpondit Dodor Reginaldus»Credo,inquit,uiderc bona dogt; mini,in terra uiuencium.

Erat præterca tunc temporis célébré quoddam Londanr) Mo= nafteriumCarthuGanorum uidelicet.ubiquamplurimi pi) §(:re]ji giofi païres die nodeq) obfequebantnr Deo, Igitur n Virum fane peru gilem amp;pium fîbipræfedum amp;præccflbrembabebantloan nem nomineHouthonium,Ad quemLegati Regismilïï.interro« gant^quidfibj amp;nbsp;fuis Canobitisde Confticutionc Regis amp;diuow tio uideretur.nu m etJam placerct.R efpendit Coenobiarcba.Neqj fuæ uocationisefle aut etiamfuorum fratrum, ut becreto Regis fe occupent,fiquidcm nihilaut fuaaut ipforum intereflet, quam Rex ipfeinuxoremduceret.uel rcpudiaret,quamdiu nrhil quod banccaufamconcernât,ab ipfisexigatur. Legati mandant,utfras tresiuos conuocet, ut interpofito luramcnto teftentur? priuscorw jugium Regis non fuiffe legitimum,idcircofccundum amp;nbsp;moder* num tanquam legitimum agnofeerefeuelle^necnon amp;nbsp;liberisin*: de propagandisfauere amp;nbsp;obedire.At illefçnon poITe prius matns monlum improbare ulla ratione refpondet, quod fccundum mos rem Ecclcfiæ Catholicæcontradumcflet,amp; multis adco temporis busapudquofüisratöextitjflet. Tune manus in Canobiarcham amp;nbsp;OeconomumfoumfratremHunfridum iniecerunt»amp; uinótoa perduxerunt in carcerem ciuitatis.Tandem poft menftruam incar ceratione acceffere dodipleriqj Sccumprimisprobi uiri,quiipfos excufare Scargumcntisoftendereceperunt, quodnimirö propter buiufmodirefponfionênequeant quaft morte digni,condemn3ri.

Sed anteaquam dimitiereniur ad juramentum conditional coguntur.nimirum ftc iuramentoteftari coadifunt : Qjiodfi di* uortium,iuftisamp;æquis legibusinitum cifet, uellefctanquamiu* ftum amp;æquû habere,Hoc ita(j,præftito luramento? acuftodiapu* blica Iiberi dimittuntur.

At uero poft breueRex Edido uniuerfts amp;nbsp;ftngulis prscipve E clefiafticis mandat? ut iurciurandofateantur 8c aflerant,ipfum efte caput Eccleftæ Anglicanæ Deo proximius.Et ft quireeufarenf, cos quaft læfæ Maieftatis rcoseiTchabendoSjatquc itahor^'cndisSc ignominiofis fuppliciis afFicicndos,8c trucidandos. Qu^odcö Carü thufianis innotefccrct,capciunc omnes ex animo condolerc,amp; fu mmoperc

liber: III? 3 CCLXXVIL rummopere anguftian.Nam communicacô confîîiogt;mori potiuâ cbgunc, qaaraaCathoIica amp;nbsp;Chrifti fîdeli Eccleiïa difccdere, quæ huiufmodi poceftacemhominiprophano fiuclaicoconfcrrenon nouic.

Interea Pn'orcs aliquot CarthuGenfiurn Londonium uenere tiC Priorem ibidem conuenianf. Nam inprimjs Prior Bellcuallen.amp; btduopofteiufdeminftituti Prior, Auguftinus Vuebftcrusibidë comparuerunc. Hiigitur ubiiam inter fe conueniflent,amp; Ps.egisfa rorcra, certumquendam mortis nuncium eße intellexißcntjDeo fecoramendantcs.pcrgûtR-egisaniraum obnixis præcationibus cmolliturfVeniunt igitur ad Thomam Crouvuell B^egia Vkaiiû, fperantesab eodem præcibus fcfeobtcnturos, quoagrauiamp;ipfia quidem præftitu difficillimo quin etiam irapoflîbili liberentur iu# ramento» Sedquam primum illepetitionem SefcntentiameorS intellexitjmox iuflît illos compræbendi amp;nbsp;in carcerem raitti.Poft oâiduum ucro ipfe qui Regis locum tencbatquem Regis Vicas riumanteadixi, cumconGIiarijs Regiæ Maieftatiscarceremadit? ut eia inibi detentis, præcipiat, quatenus Pontificis Romani iua amp;nbsp;poteftatem abiurent, quafi qui nullum prorfus in Ecclcfiam ius potcftatemqî habeat, fed e contra Regem primarium eße Caput Ecclefiæ tam m fpiritualibus quam fccularibus négoces iuramento confirment*

Adhæc ita refponderunt Carthufianî; Equidem omnia fe (a^ duros^quæcunqj diuinis confentanea forent decretis.Inftat ille Vi carius ac dicit,nullam fe exemptionem paffurumjquareplane cura iuramento Conflitacionem rcciperent amp;confirm3rentgt;fiue diuitf nis confentiat ftatutis, fiuenon.AÎuntillijEccIeiïaChriftiCatbolw ca fecus femper amp;nbsp;docuit amp;nbsp;obferuauit.Ttim idem ille Præfedus* Noncft inquit mihicuræ Eccleßa; Vult is igitur an non, mcis dii disacquiefcereîEtillicadcmanimiconftantiafubiunguntîBeatua inquiunt Auguftinus teftatur,Se nolle Euaogelio Chrifticredere, nifiab Ecclefia Catholica illud edodus eflet amp;nbsp;accepiffet. Quapros: pter non andere fe ab Ecclefia Catholica difeedere, neceiufde uio-lare præceptümgt;neDe5 fibi infenfum reddant. Tandem comperta ipforum conftantia,carceribu9rccloduntur»

Deinde una dicrû ad Tribunal edudigt; denuo inferroganturï Num uelint Regis Edidum iuramento firmare, amp;nbsp;tanqredum cenfere:injpariferuorcrcfpôndcnt,Ncfariûm cfie,Deiconfticutû,' h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;Eccicfiac

amp; EcclcGæ Catholicæ n'tura dcferere.amp;præuaricari. Athuiufmo^ di conftantem adco atqj præcîaram rciponfionem, iudiccs Duodc^ cim more patrio intcrroganturfubiuramcnto.VtrumhitrcsCar thufiani,R.egis Edidum prætergrefïî,morte digni fint an non?iHi Dcro diemproximö fpacium confultandipoftuJant. Indultoitaq? deliberandifpacioiam expleto.amp;negocio diligenter penfato?pro* nunciant.nihil morte dignumCarthufianoscómififlc.fedinculpa - tosefle* Hoeaudiens Præfcdus.Duodecimcertioresreddit?ut ß morentur mortis fententiam in Monachosproferre.futurum fane utipfipotius morte digni habcantur.Sedcum duodecim ægre ad* modumconfiliö tyrannifequiuellent, ipfemettande cosaccelPt» coqgt; peruerfitatis adduxit, ut dicerent, tresillosCarthufianorum cocnobiarchas,reoseficlilæM3ieftatis.Malc itaqp’nduóliDuodc* cim innocentes temerc damnant,amp; morti palam fubijeiunt.Dein* de carceribus iterö mancipati.dicbus quinqj duriffime affliguntur. Poft dies igitur quinq^ e carceribus educii.trahæ ex uiminibus aut feirpis contexts imponuntur, amp;nbsp;a tergo ligati totoq^ corporc extenfiplatcatim,furfam aclt;^ deorfum raptantur adlocö patibuli.

Q.uocu pcruenifient Vcn.IoannesHouthonius Prior Londo* nien.primus oimfolui£Antequeliótor (utfiericonfuetû efl) ^pss firatuSjCupit ut fibiindulgeathorrendûillud mortisfuppliciö,quo proratione fui offici) eü afficere debebat. LidorêilJeamplexatus candideremittit,amp; Deuriaprofe amp;nbsp;totocœtufideliccr rogatduflua cft deinde fcalaspatibularesconfcendere,cuilibcnter obtempérât. Tum unüse Cöfiliarijs Regis ait illijSi modo uclletconftitutionê RegisSc diuortium tanqrationi æquitatiqj confonö fateri,gra^ tiamfibiprsftandam«AdqJ Vefi.illc Prior acDeo dignus uircon# ftantifiîmcaitlTeftcm mihi Deü omnipotente ftatuo,amp; quotquoC Ipedatu adcftisobtcftor.ut intremendo cxtremiiudki) dieconte ftari uclitis?qd ego in ultimo uitæ momento, amp;nbsp;mortis anguftia, quam etiS perlubenter fubirc uoluerim,corä^fcifus firn, me quidc Ónimei RcgisDecretum amp;Conftitutione,nonexpeitinaci3,aut malignitate,3ut deniq) rcbellione,fed ex fincero Dei timore(ne ui* delicetDiuinä MaieftateoffendaJ necpoffe ampledineccöfentire, quö Ecclefia Catbolica fquæ eft mater noftra^in cuius etiâ obedien tia uiuereac mon' uoloj multo aliter qua uelRex ipfe aut fuus Se* natus in Coftitutione illa.me docueric,8t credendû pceperit. Q_uo* circa omne fuppliciû nbsp;nbsp;niihi irrogari poteft, perferre potius uolo,

quam ab Ecclefiæ documcntis diueni mcffnam.aut aliquid adoer fus earn committcre, Vos ualcce amp;nbsp;Dcurn pro me rogace.ßmulac frati^um raeorum mifcremini, quorum ego licet indignus præfe^ dus extith

Expleta iam ad populii orationejaqueum paratum uidet. Car* nificem orac.uc tantum fibi temporis indulgcat.donec Deo fuppli* ciprccatiunculafecomendaflet. Orationem igitur orditur aPfaU mo.In te Dominefperaubamp;quum ad locum eiufdemPfalmiper* tjeniflet ubi legitur? In manus tuas commendo fpiritum, tortori feobncit,qui dato figno fcalas inuertit.amp;inlaqueumita coiedus Vir Deipatibulo pendebat. Mox eueftigio accurrit alius, minifter Carnificis^Sc laqueum abfcidit.Tum corpus magno impetu in ter ramcollapfumadhucpalpitabat.Poft hocuitæindicium, in femw uiuummagisdefeuitum fuit. Nam ueftibus propter honeftatem forte relidis.nudatur.duriffîmeligatur, turpiterqj exccptus amp;Iu5: dificatus uirjlia fibiamputantur, 8: inignem conijciuntur. Deinde totus iameuifceratuscumcarnifex rcfiduum cor arripere uellet, uocc tremula ac lugubri ait.’Optimc Icfu raiferere mei in bac mor* tishora.His didis cxpirauic,anno ætatis fuæ quadragefimo oda* tio.Tandcm capitetruncatur,amp; in quatuor partes dikerpitur.

Eodem fupplicio reliqui duo Cœnobiarchæ Cartbufîanorum cum Reginaldo Thcologo (de quofupra memoratura eft) affea difunt.Vnuspoft alium fufpenfus.amp;euifceratus.tandcm inuidi fide omncs gloriofe occubucrunt. Scd hoftis nihil iam reftare ui:5 dens prætcr exangue,pallidurn,torridum amp;nbsp;dilaniatum corpus,in* fultat» amp;nbsp;frémit, lubetqj membra in bullientem aquam conftci? amp;nbsp;ita paflîm furcis fufpendi, ut martyrum gloriam ignorainiaterns porali minueret.

Poft hebdomadastresjSycopbantæ quidam.amp; monafticæ rehgt; * gionis ofores.Præfedum accedunt,facultatem petituri ut ipGs mo nafterium Carthufianorum dcpopulari liceat. Annuitille perlus bentcr,focijs nimirum fuæ tyrannidis atqj perfïdiæ.Hi igitur potes ftatem nadi monafterium inuadunt, amp;nbsp;manus intrespræcipuos jnqciunt.ncmpein Hunfridura Middclmorc,defundi Prions Vi* carium quondam occonomum.VuilhclmumMcuvuetum,terns* porisœconomum,amp; Scbaftianum Neudcgate. Hositaq^uindos ad carceresfuneftiftîmos rapiunt.Ôc palis alligatos.manicis.compe* dibusq} amp;nbsp;cathenis conftridos inbumaniter crudelitcrq; duabus

CCLXXX. RETLVM MEMOP.AB/ feptimanisafflixeruntjPoftca ucro quaramiudiciuni amp;nbsp;examen elTcnt addudbnec ucllcnc P^cgis Dccretuni,uterat iniquum, aps: probarc,morte primum damnati»trahisimponunturjatq;itafur* fura deorfumq^rapcanturad cruces.fimili fupplicio quocaetericó famcndi.ij tandem die undcuigefimolun^pari conftantia in torai mentis deceficrunt.

Cæterisautem Monachis procuratoresdati funt,quiprorfu3 inhumanitereos tradarunt.Nam fame^fiti.fngore al^sqj miferijs, moliebantur iïlos a uitæ propofito feducere. Sed cum animadner* tcrent ipforom patientiam amp;nbsp;in fanä:o propofito perfeucrantiam, firaulac fefe mutuo facris liteiis Sgt;i diuorum fcriptis confolari, ora# nem cis librorum copiam auferant,ac Iibcrum concednnt exitum. At fruftra.Licet enim Priore iara cætcrisqj religiofiffîmis Patribus tanquam orphani at^ pufilli oibati efient? 8t librorum carifiima fuppelledili, tarnen a Confeientia ducebantur ac regebantur adco ut nihil præter rationem ateq? decorum adraitterent.

Poft ubi Senatus Regis compertö haberet^inuidosilIosCar# thufianos numero decem?nolle in Kegis Conftitutionem iurare, carceribustctcrrimis amp;nbsp;fœtidiflîmiseosmancipariiubet^ubi ora^ nes unico dempto Cquem laicum^ conuerfum nominantjptae ni^ mio foetore extinóli Gnt.Præfed us hoc intclligens^infanit, amp;nbsp;ob* jurat, fi diutius incolumes aut fane femiuiui permanûftcntgt; acer^ bioribusfupplicijsperimendosfore. Porro quiadhuc fuperftes crat,infoetoribusillis,quadricnniumhaefit. Tandem cumisnulla ratione, nullouc tormento cedere uellet malignæ conftitutioni* laptatus ad furcaseo dem fupplicio quocætcri affeduseft.

Præterca duo facerdotes rcligiofi loanncs Khoceftrius, la^ cobus Voannertins,ob idemfandum uitæ propofitum amp;nbsp;iuftitiai confefiïonera jerreis aftrióti feu ctia ftrangulaticathenis.poft Ion* ga tormenta/piritum Deo reddidcrunt.

His tandem omnibus confedis, accidit ut Thomas ilïe Cron^s yuel Præfedus feuifiimuSjSe iniuftæ dânationis ac mortis author, Regiam Maieftatcm fua pcrfîdia offenderet* Compraehenfus itaqî capitur.ac publice obtruncatur.

Per idem tempus feda ilia Lutheranica in Francia quoep fub* pullulauit,quæ tarnen fuanequiuit cxcremcntaatq) fucceflushas» bere, propter diligetius examen,amp; maiorem obferuationê.Qupt* quot igitur hac ipfaperniciofa feda confpcrfi Ôtinfedi corruptiqî fuerCjj

fuere, patibub's feu potïus furcis frahacibus amp;nbsp;dcniiflbrîjs fufpcns! duntur,amp;in circumpoGtG igncmrcfte attolluntor uiciffîm Óedea Jnjttuntur. At ubû'amcxcruciatiflammis parumper fuifîenc, rcfië Carnifex confcindens.in medias flammasco]labuntur,acita tande in cincrcsrcdiguntur.Qmnetiam R.cxGaIliæLütctiam Parifiorû uenit,amp; quo tantum auertcrct malum, Deuroq; propicium icddc^ letjfolenncs fupplicationcs fingüiis ecclefns indixit.

Cætcrum SleidanusrefertpatrociniumD.GcnoucfæGc a Gai-lisobferuaciamp;colbutadeamconfcrtimaccurrauc, tanquam cxs u^Rej^em, trcmum rubfidium,amp; unicum prorfus refugium unde debeat om seilt; nisipforurafalus amp;incolumïta3habcri.Vcrum iditaeHe, prorfus »««j amp;nbsp;Galli alrjqjChriftiani negarint.quin potius eaquæ illc affirmât expraua quadam afîedioneCqua parum candide de Sandorum inuocationeracritisqj fentitj profeda uidcntur. Scdhæcmiffa fa^ ciamus.ut eodem rccurrat narratio, unde parumper fumus digreO fl, Rex igitur præfentibusfuisfilijs^totoq) nobilium coetu,prolixâ cxplicat orationem.in qua magna cum grauitate amp;nbsp;diligentia hor tatur omnes ut EccIeGæ Catholicæ obtempèrent, amp;nbsp;adhærcant, ac proindcßbi caucant ne ufquam perniciofa Lutheri feda.fcdcm ac^ cipiat. Infuper aiebatfi aliquodfuorum mcmbrorumhac lue feu tabe dodrinæ effet uitiatû? uellequidem fe illud abfcindere amp;nbsp;exs terminarbne uidelicetlongius proferpat. Itaq, fi quenquam cfuis fubditis huic malo feiret obnoxium?neutiquam fclaturum, ut diutius impunitus uiuat.

Hoc infuper anno CæfaradProteflantesinhuncfercmoduni feribit: Ëquidem uclle fe inftauratam pacem profequi, fed ubi corn pertura habuiffet, quod ipfi Clero bona fua uiolenterdiriperent, ôtfubprætextuinitæcocordiæ fîue pacis Cleroadempta bonare* petcnti,arma inferre uellent potius qua aliquid reftituere, id quafï iniquum patienter ferre fe nolle, licet ita concordia labefadari poflît.Nam iniuriam ulcifei æquifïîmum eft Principi. •

Etat autem eo tempore in Germania Petrus Vergerius Concis IpcaufaaPontifTceMax.miffus.Hic igiturcum loanne Saxoniæ Duce.inrcmgerendiConcilii tradat.fîmulac teftatur Pontifîcem amp;nbsp;Cæfarcm omnem operara daturos, nullisqj uiciffîm fumptibus 3ut laboribus parfuros, quo ilbcrum Chriftianumque Concis I lium ccicbrctnr, idcirco Saxonem hortatur ut modo ipfa rc h iq declaret*

, decIaret/Deumfecxanimo colere,amp;communem omnium fala» tem quærere amareqj. Etcnim fi in huiufmodi legitim urn CcncH liura ipfc confentire uellec.caufam rnaiohtunc cum fruólu deccr* nendamcflctSin autem recufec, Concilium tarnen æquebencin« choandura,amp; Deo ipfo patrocinantc confummandum.

Poftca nero quam Saxo cum focijs deliberaflct,refpondic tan* dem uti prius,nimirum nullo modo fe confcnfurum, ut Conci* lium Mantua? cclebrctur^imo potius in Germania, Adhæc nolle fe Pontifïccra ipfum tanquam fupremum Concilij caput feu primu in Concilio fufcipcrc aut pcrraittere, imo ne ferre quidem, quod aduerfetur dodrinæ Luthericæ,aquaetiara defcifcerc minime ucî* ]et,alioquilibenter fepræûiturumea omnia, quæadconcordiam amp;paccm attincnt.Sed quæfo qui fieri potuit iftudutpax rebus da* letur, amp;nbsp;fecuritas,quandiu religio tumultueturï cuius concordia unam amp;nbsp;tranquillam conftituit Rcmpub.amp; e contrario cuius difi» fidium candem omninol2befaólac,amp; fcâisperuertit.

Gallorumitem RexLegationem, SchmalAaldiam adProte* ftantesibidem deftinat,cuius caput erat VuilhelmusBclIai. Is poft multa in medium adduda, Regisergaipfosfauorcm, amp;bcncuo* Icntiam exponit,folicitudinem amp;nbsp;curam quoqj gcrcre^ quo tandc religionis difïîdium male muldetur.

slnJdBiij/ibt Cætcrum Sleidanusinenarratione huiuslegationis.fibiplanc niftipfuofrdj contrarius eft. Moliturenimlcdorcm indudîonibusfopbifticis (redfHclut. perfuadcre.acfi RegiChriftianillimo inftitutu Protcftantium pla* cuiftet/euetiam iplaLuthcridodrina iniquiflima amp;nbsp;peftilentifli^s ma.Scribit Regem fc purgafle, cur Lutberi dodrinam perfcque^ rctur,amp; Luthcranosaffligeret. Nonnullas quippe caufas cquidcra aliasfupereffe cur fuos in bt^refim LutbcricoJlapfos plexusft,nec illos eiufdcmfuifTecum ipGs.nimirum Protcftantibus,fententia?, DiHfrfnwpontificem dixifie nonperinde buraanis conftitutioni fß. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bus ccdendum inbærendumqj efte,Regem no reludariMclancb*

tonis libello quern edidit de articulis Chriftianæ profefïîonis,Eofl dem quoq; Saccrdotibusmaritis.inconiugiopcrmancndi faculw tern concedere uclle.Prætcrca bominum fuperftitum memoria/* cram Synaxin per GalliamquibuslibctinproximisSacelliscon* ferri fubutraqj fpecicfolerc.’TbcologosPariftenfes homines qui* dem effe iftiusingenq,utnon folumomncsGermanosimpio8amp;: in religionequaß erronés cenfeant, uerumetiam ft fieri com mode

Huiufcemodi S^raulta alia narrat Sleidanusadeo confidenter, tit hi,qui minus rede perfuaGfunt, uel etiam ignorantquamins uiolatc Rex religionem Catholicara paflim amp;nbsp;ubiq) pbferuet, fu:^ rpicariautfane credere poflint Sleidanum ueraamp; comperta nar* iare«Mirum profedo hominem hunc tarn cito fuimet oblitum efs fe.Nam fuperius teftatur, Regem, folennem frequentaffe fupplii^ cationem, Dcum quoqj rogafle, quatenus Regnum fuum abillat perniciofa Seda immune conferuare dignaretur, amp;nbsp;fubiunxifle. Si partem aliquam fui corporis hac pernicieinfedamhabetet,fc protinus abfcinderc amp;nbsp;abijeere uelle» Porro quo pado hæc cum alijscohærcant.amp;confonent, difeutienda prouido amp;nbsp;cordatolc^ dori relinquimus. Deniqjquoinftatuamp;quamincorrupteRcx: ipfe,Galliæ dico, religionem Catholicam conferuec, manifcflum fatiseft.

Hac cadem tempeftate AnglórumRcx ad Proteftantes lega^ tionemraittit.redditqjcertiorcs fuæerga ipfos beneuolentiæ, 8c quomodo eos ipfos tanquam integros haberet, qui 8c Euangeliu ScDodrinam Chrifti promouerent. Quod ukiflim ipfefacerct. Quinetiam authoricatem Apoftolicæ Sedisregno fuo cieciflec,no imnans PontiGcem (ut Sleidanus refert.) idolum infanum,8c An* tichr)fl:um»qui quidem Concilium promittcret, fed aliudquippia ' finiftræ rei intenderctatqj raoliretur.fe quoqj erga illosamp; Relii gionemafficiintantum ut omniafua bona,corpus^,pro qs omni* -bus impendcrc paratiflimus Gt.

Verum hæc Regis fententia Proteftantibus plurimura arride* bat, itautfummis præconijsfuum ipforurn dogma amp;nbsp;nouumE« tiangeln fpccimen efferrcnc. Aicbantextyrannide PontiGcis om:* ncm impietatera,errorcmqj 8c idololatricum abufum profluxiffe» at^ideo Regem prudentcregifle,quoduidelicec iniuriofam ilia feruitutem 8c tyrannidem efuo Dominio propulfaffet,Deumque obteftantur ut Reg* in eo propoGto pfeuerandi Gduciam 8c calca^ lia addat.referebant immenfas pro beneuoletia 8c addido ipGs ob* fequio graüas.Lcgatö quoqj obnixerogant.ut fuo ipforu oim no* mine Regi uiciflfm mutuS bencuolenti3,8c obfequendi promptif Cmû defideriü inGnuet,8cexponat» Q^ia uero isipfc dodrina ib loru erat amplcxatus.oratu pterea uolöt, ut in ipforu cSfœdcratio ne defcêdac,GtqîdeinccpsilIi^cofocderationispqtronus8c^tcdor,

Quietiamhocfrctostitülo mdefenfioncm fœderis centom îtjîÎis florenorum numcretjquæ incjuamfummapecuniana focijs cedes: ret adufus neccflarios,amp; militarïa ftipendia^cidemqj fummæ adijs cerctur quam ipfi etiam inter fe contulißenc. Si veto bellum diu* turniusforetgerendum,adderetadbucfumm5aliamcentum milt; lium florenorumÆt ob id Proteftantes ipfîurgente necelïîtate.n» modo facültatesfuaSjimo etiam corpus amp;nbsp;uitam pro tutela Regis impenderc tenerentur.Hæc itaqj legati^Regi nunciarentjCuius uw ciflîm fententiam Saxoniæ Duci, amp;nbsp;Lantgrauio tempeftiue amp;nbsp;ops: portunengnifîcarentj quod etiam fadum cft» Nam Rex acceptis hifcenunc^S;,refpondit in banc formam: Quanquam nullius ipfc formidaretinfîdiasaut robur, uellet nihilominuspoftulatampess cuniae fummam ineundi fœderis gratia libenter numerate. Qin edi dere, amplius conferre uellet cum legatis ipforum uerbatim fîuc oretenus.Aitquidem fegratoanimofufeipere^quodipfum fade# lis didatorem amp;nbsp;corypheum conftituiflent. Cæterum ne tandem hic titulus cuilefceret,fibiqgt; uitio uerteretur jbortatur ut febifma^ ta caueant/eruata nimirum in omnibus articulis concordia.

Igitur conuentum biFrancofordiæ indicunt odauo calendas Man, ubi legaci in Angliam dimittendi decernuntur, amp;nbsp;nomine quidem municipq lacobus Sturmius deffgnatur, cuitres ali)quaQ Theologi traditi funt,nempe Philippus Melancthon,Martinus Buccrus,amp; Georgius Draco.

Poft ubi Anglorum Rex Con/ugemfuam Catharinam (uC ante memoratum eft) repudiaffet^traditafont Annæ Boleniæ orna menta StmoniliaReginiscongrua dignaq;, amp;nbsp;Regina falutatur. Q^æ cura Régi ffliara Ifabellam nomine peperiflet, iamq) præ gaus= diogeftiret,fedpotiustamenprolem mafculam dcfîderarct,anii maduerteretqîHenricum Regem filias tantum procreare.fufpica# batur eum autfenio,autcalDrisinopiainhabilcm eflefilium quifo let regnitotiushæres, fufeitandi» Simili laborans ilia fufpicione, coniugi) thefleram ftdemqj thori uiolat,amp; cum fratre fuo Germai no (cui nomen Georgius) Iibidinatur. Sedcumhoc modo concî perefe nonpofie uideret,commercio duorum nobiîium nd cepit» îlt;Jec[} tamëab:Qsimpregnaripotoit.Idcirco magisinfaniens Pho# nafci cuiufdam due muGcifquiMarcus dicebaturjeonfortio 8c amplexibuspotiriftuduit. Quodeum Régi unapediflequarum indicafTet, oesillosadulteros périrai iubet, Annam ucro mœcharn turpiflîma

tiirpiflimam rcliquk fcntentiæ 8i arbitrio ladicis. Erat autem hic IudexThom3sBolenias,paterip(jus Annæ,quilofTu atq^ Dccress to K eg IS earn ip fam ream mortis pronunciauit.- In fpedaculum Jgituraddudla, intrepido uultu pediflequasfuas? quæplurimum lufl'u infœliciiïîmæ mortiillachrymabantur,hort3Cur,uc modeftja,bos noremamp;pudidtiaraferuenf,amp;exinde mortifepræparans coma arripicjin riculam deponitjadeoqj candorecollura quonda Kes gis dclici3a,dir3£ acutilïîmæqj fecuri obncit,amp; ilico a carnifice iugu* latur^Kex igitur hoc modo chariflima quondam coniugeorbas tusjloannam^Somcrfetducitin uxorcm,ex quafiJiumEduardu fuftulit^at ipfa in partu.aut fane mox a partu humanis exceHît.

Eadem tempeftatefocdusillud Schmalcaldicum in profedo Na tiuitatis Chrifti Proteftantcs innouant,amp; augcnt,fimulac intcgro decennio conftabiliunt.Nam amp;nbsp;Comes Naifrauius,nimirum Vuil helmus,in id reccpcuseft.Liccc autem hæc res minime HcreC con-fcnfu Lantgrauij, propter diflidium quod inter utrunqj natû foes rat,ex parte Comitatus quern Catzenelnboge nominant, fubfidiS tarnen eidem auxiliaq; addixic, fi modo uim aliquam Confeflio== nis Auguftanæcaufapateretur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

Per idem tempus Auguftanum municipium,rchgioncm mas lefidamipforum Proteftantium recepit,ldcirco Lutherum oratum uoluere, ut Concionatores ad eos mittat;

Intcrea temporis Francorö Kexaudito quodFrancifcusSfor tia diem obijlTet, qui Mediolanum gubernabat, bcllo fc accingit Italiam arm is impetiturus,

Poftrerao hoc codem anno, contigit Tabcrnariumquendam lyfoßhenet; inDominio Vuirtenbergen.hofpitibus fuis\:arnes Suillasedentf das apponere,quibiis deguftatus inrabiem conuerfi morfibusfe mutuo dilaniarunc» Siquidem poreus ille fine porca, cuius cars ncs concoxerat.prius cancm rabidum fuftinucrat.

Accidit deni^, muherem quadam K.efsvuileræTurg3ui$,qua^ tuor infantes uno partu in luccmædere, quipariteromnesbapiifs ma confequuti funt.

'pOfthæc anno M.D.xxxvj.calen dis Aprilis,Dux Allobrogum ■1 prælio uia:usaKegeGallorumcognatofuo?Sabaudiamdes ferere cogitur.

Infubn'ara.Namperfuafom habebat,amp; allegabathancfibiicre cö^ pctcre fuisqjhaeredibus^ex parte Valentins forons dcmortuiDti* CIS Philippi Vicecomitis.quam quidem aicbatfua fuiflc abauiam.’ Q^od intclligens Antonius Leua q MedioIaniCæfarispartcs obi= batjun diquaque exercitum cofcribit, ut amp;nbsp;Francorum infultibus leffftatjCiuitatemq) uiribus defendat,

Eodem tempore Cæfar Kornam appnlit, ubiGallorum Res gem quafifoederis corruptorem coram PontiHce Maximo amp;nbsp;mul torum Reegum feu Principumlegatisgrauitcraccufat, quod prs* tergreffo fcedere^propofitumfuum optimû honeftiffîmumqî im^ pediret 8lt;peruertcret,odio qoodam inuetcrato laborans. Igi'tuc Cæfar P^egi fibiraultura infefto Ducllium dcfertgt; quo tandem bel lumconquicfcat.

Præterea Cæfar ipfe multum inftabat? ut Concilium alicubi dc^ fignecur.AnnuitPontifeXiamp;Mantuara Conciliogerendo oppor tunam pronunciat.

Verum ubi Vergerius Scdis Apoftolicæ Legatus Ro mam res; dijffetjegationem fuarenunciat Pontifici,refercns uidelicer, quo# modoProceftantes Concilium potius in Germania cekbrariposs ftuIafTenuDe Lutheroautem cæterisq nullamfpemeffe^nifipenis tus deleantur,ut refert Slcidanus.

Summusitaq)Pontifex?quartononasIunntalefcriptum cuul «m tS Pon^ gat.Quod ubiDeiprouidentiaadtatumDignitatis culmenfuificc tißaipro Co euedus^nihil perin de ferucnter ac magisfe optaffejquam utEccIc# fia fuæ iâ ffdei Be curæ concredita,pfidio diuinifpiritus,nec non di# ligcntiSe accurata föa diligentia.abomni hærefierroribusq qui ançe aliquot annos fufcitati fuerant, multumqj iam cxcreuerant, , tandem omninoexpurgetur.fimulqjordinisfcuftatuscuiufcunq? reformationcj,Be communi modeftia refarcit3,in priftinum,amp;aui# turn ilium ftatum eadem ipfa Ecclefia reponatur. Quandoquidcmi ilia bellis inteftinis paflîm per Imperium fpirantibus læuientibusq;, Be malitioforum borainum perucrfiflimis conatibus Si impoftusi lis prohdolor difliparetur? cui profedo infortunio atep periculo ipfepotifÏÏmum indoleret, Quocirca rem omnem fedulofolicite# que confiderantijBepertradanti^quibusnimifum fiudijstali poi# fet occurri malo»ait fe nullum præfcntius inucnifie remedium aut fane cófiliumopportunius,qu3miiïudipfum quo folet antiquitus Ecclefiain fimilidiferimine prudenter uti,quodnimirum eft com#

mune Concilium.Hanc côfuetudinem etiam ahtca fîbi optime pla* cuifle,8cmodo non improbareuIlarationepofTe, imo uebemena tcc CO mmendarc, amp;nbsp;ob id eandem promouere uelle^fî quidcm ad il lias honoris faftigiura pertigifTcLCuiusetiamreigratianon femel tantum ad Cæfarem aliosqj Reges fcripfîflct, iamq^ penitushuic laudabiliaccommodare feconfuetudini decrcuiffet, futurum hoc paôto abfq) ulla hæGtationc fperans.ut no folum hærefes agro Do# minicoradicitusextirpentur.uerumetiam fedatis omnibus cons trouerfqs, fîmultatib us amp;rixis inter Principes atqj magnates exs ortis.communispaxubiqjreddatur.quotandem unanimi omniû affenfu atq? concordia inftaurata.Chriftianæfîdeihoftes opprimât tufjatqj it a régna Imperio Chriftiano adempta recuperentur, capti ui diuturnis carceribus caftigati? 8c miferabili prorfus feruituti obnoxq.Iibertate donêtur»utq) tandem Ethniciab iniïdelitaie fua adperfectam fidem conuerfi, una cum cæteris fidelibus in unum ouile coeant. Quæ cum ica fehabeant, fe quidcm ait fretum uidelis cet fua authoritate, amp;nbsp;confenfu Senatus Apoftolici, publicum 8c œcumenicura totiiam orbi Chriftiano denunciare uelJeConciliû, quod Mantuæ (quæ in commodo fertiliqj loco fîta Gt) inftante annogt;decimo nimirum calcndaslunijcelebrandum foret.Eapro* pter præcipcrc atqj mâdare omnibusEccleGarum PræpoGtis:, ubis cunq) terrarum degcrent.ut ibidem compareant,fub mulâa legis bus fiue canonibus expreffa., Cæfarem quo^,Regcs,Principes 8c magiftratus h ortari 8c per Chriftu m obfecrarc, ut in co mmunem utilitatem ibidem præfcntesfcexhibeant, autfanc Gnon poGent ipfe.nuncios tarnen Gue legatos folennes8cftdeauthoritateç^plen3 integerrimos,eodem mittanf.

Septima lunij, Rex Ferdina’ndus oraforem fuum lacobum Sturtzeliumiureconfultü Oenoponte ad Heluetios mittihquos pereumcertiorcs reddit« Muhum equidem gratularife.quodcü Rex Galliæ copiasScauxilia ab ipGs poftulalTet.mitterc reeufarint, Qup^ipfumfratriCæfariquaG lætiusaliquod Segratius nunciûp# fcripGfTet.Nam merito id fadum cGe 8c iuftam ab caufam euenif# feîquandoquidem Cæfar ipfe nullam belli occaGonem dediftct.fed eumpotiusftatuiffe hacæftateTurcas Chriftians Religionisfæs lociffîmos hoftes inuadere. At Regem Gallorum Gmulatq? Fran* eifeum Sfortiam,Ducem Mediolanenfem defunélum intellexiftct, mox InfubriamfuofubiugarcdominiocogitaGejCumtamé nihil i q plane

plane juris ad cara iufte faltcm ufurpandam habeaf^ncgleda quog; jllaconuentioneDomini) uidclicetiftius, fupcrioribus annismi* t3,nec de inchoatobello confultatum utrog^^fuiflCifoedus irritu ftxiiïeaquod utrinq) legibus ^iuramcntofancitumeraf, acdeniq? nunc Infubriam repetere,quæ nifî rcftituatur,iniqujfïîmis dolis,ct machiniseam fibifubiugatururacomminari.Præcerca abeo tem* porc exercitura copiofilïîraum bine indc comparafle fibi, raonta=== na tranfifle,ibidem Duce Allobrogum unum ex Impcri) Hue R cai gni procenbus bello fatigatum? profljgaiïe, conHdens, ut H pofleC huncaditura fîbi patcfacerc,?Xprooinciam illam imperioluo fu^ J bi)cerc,uellct deinde latius progredi :Qu^apropter ctiam Cæfarem neceflîtatc atq) pcriculo perurgente.coatâüm efle copias confcribc ie,quibuspoflet^eandem ilîam prouinciam armis uiribusq; defen dereabiniuriaambitionis. Et quanquam ipfe Cæfarnonlolum anie3»uerumetiampoftea,qu3ndo muniendi feamp;defcndendicau* faplurimosfumptusirapenderat.eum tarnen pace rebus darima^ gnopere (JefiderafTe, conditiones certas ac fîrmas amp;nbsp;pada non re« Cüiaße, quibusFrancorum Rex rebus per Infubriam potiatur, quemadmodura Caîfar Pontiffci Maximo amp;nbsp;tori Cardinalium amp;nbsp;Legatorum ampliffîmo cætui nupcr cum eßet Romæ, cxpofuifs fent,Regem uero ns contemptis^in fua fententia perdurafTe.Cum igiturintelIcxifletrRcgcmÇîallorum dcnuoamp; affidueapudipfos pro ferendis aduerfus fratrera Cæfarem fuppctrjs He inßare.ac H iu» re confoederationispræHitæ dcbercnt,eo quod animaduerteretia fe Sefuosdefuga pcriclitari,imo lamtcrgadareCæfarcpcrfequcii te.cogerctur.Cæterum ut pauîo jntc diâum,neCæfarcm omnino cxifti ment belli fuifTeautborcm^quinuerius Regem ipfum Gai* lorum.quippc cuius impulfuCæfar inuoIuntariuslaccHîtus amp;colt; adus bellumgcHcrit.Infupcrct/i Rex aCæfarianisin fugam con uerfus eflçtjnon ramen hoc arguerepoHc Cæfarcmjcur bellum cx^ arfiflet in caufa fuiHc.uerum potius pro co habendum cHe, quire^ d:efccerit.bofte ra profligando.folum utfuosfubditosapcriculis liberaretjfuumqj lus amp;nbsp;dominiü uindicarct, ac ira pax tranquilli tasreftituatur. Quamobrem fruftra amp;nbsp;indigne f3cerc,cü bicnullCi babeat locum proteftatio primari) ardculi foederis? quo poriflirau eos.ad mitten da fubHdia urgct»amp; adiurat.His ita conftitutis,pctcrç fe ne fuppetias Rcgi ferant.tum quod is fidem uiolarit,tum etiam quod bellum xenouarit, Iftud cnimjCæfaripergratô, amp;nbsp;præcipuc

GæfarcüIIéôlisiamcôprjsin Italiain traniït.ProuinciamGaîIi* cæ dûionis infcftacurus.Quo comperto Gallorum R ex (quot;qui fecus Auinioncincaftrametabatur inter duos fluuios Rhodanum fcilp cct atqj DruentiuroJ paflîm ca loca demoliturjquæ Cæfar peragra^ turusuidcbatur.EtcumpræliumcommittercnolIet.Cæfarisexer otumj'nmagnam pcnuriam amp;nbsp;difpendiumpcrdüxit. Nam cum domusat^ uillæpcr quas Cæfar iterfadurus crat, amp;nbsp;alimoniam militiæ fuæ exhis comparaturus, flammis effent exuftæ, uaftatura amp;fpoliatô undiqî a Francis terrorium.uacuum cffcc, multafuoiû milia fame,amp;calamitatc pericrunt.ioterquos cciam Anihonius a Læua.Duxfane magnanrmus.amp;reibclIicsperitiHimus. Proindc Cæfar bac neceflîcatc præuentus.exercitum dimJttit,repetensqî Ita liam.Genuam appuîic.

Interea uero Hermannus Archiepifcopus Coîonienfis E led or Co«n7;i; Concilium Prouincialecelebraturus.omnesadfceuocat Epifcos pos,quorum iplc caput erat.iuxtauetercm confuetudinem. nimis bratur. lumL^odienfcm, Traiedenfcm, Monaftericnfem, Ofnaburgens fem,amp; Mindcnfem.lbitum traçlari cœptum eû amp;nbsp;determinari,de Dograatibus amp;nbsp;cærcmonüs Religionis. Dequibos etiam liber ty* sleîJanus fal piseâitas cllannuente-Arcliiepifcopo, per Rcuerendum D.loan# nem Gropperum lur^fconfultumprudencilïîmum, in quo quidé eait îibro omnes hærefcs, 8c Ecclcfiæ Catliolicæ contraria, dogmata, fas

fçripturæ teitimonfis Sc Sandorum Patrum authoritatibus (cbitur. dodidîme ualidiflïmcq) confutantur.

Per idem tempus.infinitispropemodumfcriptis'diucs author neddcrius E^fmus Roterodamus, annu agesfeptuagefimö,men feluliodiécUuijtejçtremû.ôcBafileæadqcômigrauefatjfepeîitur.

Pfoteftantes aute ad Cæfarcm literas dant,öcinter cætera con^ Protf/iantiu quetunttv. quod procurator Cameræ aliiq) coplures, caufam Hue Ïitêm inipfosintcndiflent.DcCpnciliopimulgato huiufraodifas . mâ cfîe,ac iïpatrociniofuo, iuxta Dcfcripti fcntentia,a Romano uigefimo tertio Mai) anni futuri, Mantuæ,Conciliô indi^um fit,8c denunciatum.Scd cum ipHintclligerenon p^ffcnt ex befcripto futuri Concili) quo in ftatu Scratione.hocipfum ins ftituendü foret tradandumqj.ôc toties Chriftianö 8c liberum Con in Cjt?rmania habendum expetiuiffcntjquodctiam inconiitps ac i)uperinNonbcrgicapalt;^ione futurû definiebat, ac \ * ,4.. ; lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i ‘iq tandem

tandem hoe jpforum nimirumïn geren do Concilio uotum fnia ?gt;i Clemëtis oracoribus,expreflè fatis amp;nbsp;diftinde inGnuaflentjpros pterea confidere fe prorfus aiunt,ipfum Cæfarem fcilicebrem om^ nem acenrate amp;nbsp;ordine legicimo adornaturum.

Nupfk Rrt Gallorum quoqjRex Pari(Ïosrednt,ubifiliam faam nacomad xiistoti*. lorem Magdalenam,Kcgi Scotiæ lacobo Quinto illius nominis nuptö locauit, prima lanaarij.Huiusenim reigratia^Scotiæ Rex in autumno præceden tis anni craiecerat in Franciam,

Jcditionc nbsp;nbsp;citum quemfibi conflaucrat,aacitin Hannoniam?amp; poft obfidiow

Eadem tempeftate Vuittenberga Lutherici amp;nbsp;Zvuingliani de4 tferetieorum clamatotcs conucncrunt, fpe ineundæ côcordiæ.nam amp;nbsp;m Doótri naamp;äif(orgt; na amp;nbsp;in teligionc ab inuiccm dillentiebantZatfruftra, qoippe qui difcordesinde difcciTerinc.

Hoc infuper anno,menfc uidelicet Februario.prodigiofum ne in acre uifum apparuiuNam in oppidulo quodam Hifpaniæ, cic Lycoßrnts, citerhoramnodisintempeftæ fecundam.duo formofi adolefcen» tesarmis inftrudi furfum in aere uifi font. Nam unus parmam Aquilainfignitam tencbat.incuiusgyro defcriptôJerat;Ego régna bo. Alius uero maiorem Clypeum, gerens hæc uerba oftentabat: RegnauûEt poft longum certamen is qui aquilæ tenebat inCgnia, tandem potituseft uiôloria.

MenfeAprili Aetna Siciliæigniuomusmons, tanto tcrræmotu Afin«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fubiïlijCjUtetiamadfex milia paiTuum diCedis, circunquaq) flams

Poftrcmo hoc eodem anno,Diem Cœnæ Dominicæ Cæfar Cal jmptutoris rolus Romæ celebraturus, duodecim pauperes clam adfeeuocat. Q^ord*^ fordidos aclutulentos pedes poft magnificum fpîendi;! ' duraq5 conuiuium» animo quam rcligiofo atqj demiffo lauat, ÔC exofcuIacur.Tandem cum admirando quodaanimi candore, mas gnificentiflimc dotatos dimittic.

ANno a Chrifto nato M.D.xxxvi). Proteftantes itcrum rc diem?qua fimul omnes,amp; cum cis Martinus Lutherus, Melans

Melar.th'oo, Bncerus, Offander,amp; plures alii SmaJcalJam conueni renc.Ea crat fcptima Februarij.

Vcnic autem eo etiam D.Matthias Helt,quiintercætera ait Im* peratorcrn?! j male haberejquodpIenqjquosilIctarDcnfuam ope Tirifentcntiam iuiïilTet.eam minime cxpectanifTent, fedabiurata Catholicareligionc, ad aliam acceiliiTenCiquodhauddubio in Cæa fareæ Maiefta.contemptum cedcret. Addidit etiam Regem Gallo rum nedum Imperatorcm remorari ac diftinerc,quo minus Tur* carum ille clatos animos comprimcrc pofTctjfed cum illis etiam in Chriftianæ Rcip.perniciemfuahabercclandeftinacofilia. Adhæe minime probari Cæfari? quod indicium Camcræ, ut uocant, ferre nollent; quandoquidem ea res ad pacis per turbationcm amp;ipGua maieftatis derogationem fpedare^tum etiam primario illius iudi* ci) præfidi amp;nbsp;eius afleflbribuSjquitarnen amp;nbsp;honeftis familiis orti,amp; uirieruditioneac integritatefpcdataeflent? dctrimcntofaforeuiss deretur.Eam ob rempctere Imperatoremjudicio fuaut authoii^_ tas inuiolata permancret.

Tumuero etiam admonuit eós.uCin Concilium fufurumcorf fentirent.eiq) fc morigerospræberent: quod Imperator ipfc, mosi do poffetT^'æ^'^*^^ intercfTe decreuiffet ; amp;nbsp;quanuis Gallus cum ad belli capeflenda confiha urgeretjtamen quafuis pacis conciliant dæ tolerabiles conditiones in Chriftianæ R,cip.commodum Jiben teramplcôtiftatuilTeU

Proteftantes cü fatis deliberaflentjhac ratione refponderSt, No poneipfos.fiqui Confeflioniseorö nomine ipforumfœdcri feadt iunx){rent,repellere;bellutn inter Cæfarcm amp;nbsp;Galium ipfis cfle motf leilum.'tum quoqjfe pctete,utIüdicr)Camcrarnpræfcsin religioss ms negocüsufqjadfuturö generale ucl nationale Conciliü dcipüa fententia no fcrret,nec uelle ipfos ulla ratione in Conciliü in Italia celebrand.ö.nel ubi Pontifex cü fuis focderatispßjdcrct,confentire,

lis omnibus Dominus Matthias Heltluculcnter amp;nbsp;copiofc ret fpondit. At illi in fua pmarientesfentcntia.feianä habere dodrina aßerebät^q Pontifex amp;nbsp;cius fautores damnarentiitaqj uelle ipfos impotentem Pont-iffeistyrannideraptorfus afeamoliri,

^üb hoc tempus etiam Danorum Rex in Smalcaldicum foe!* dusadmrßuseftjidemqjcxVüitenbcrga Pomeranü accerßuit.qui in eius EccicfüsLutheranum dogmapromulgauit.

Hoc anno Turcusin Croatia uidoria potitusjn Chriflianar t ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;leligionis-

rcljgtonis Jgnominiam?captiuis nares præcidit,eosq; adco Jefur patos hacilJac lufïïccircurnduciînoftn'sprætcreafcxagintamagna tormenta bellica ercpt3,Conft3ntinopolim afporcauit*

Eodem annoFrancofordiæ ad Oderam puclla qoædam a dæ^ moneoccupata^nnmmos Scpræacutas uorauitacus^

Eodem anno mcnfe lunio caftrum ufctus Hcidelbergæ.in quo plus minus quadringentafcruabantur uafa plena pulueretormen tario,fulminisiótuincenfum,ui puluerisilliusfummo cum frago^ repenituseucrfum cft.’quædametiam nouæ arcis ædjficia djficäa». Sc oppido Heidelbergeniï damna allatagrauinTma»

in Italia uifus eft Aquila in acre uolitans,a cuius pcde dextro lar gcna pendcretjfmiftrum uerofcrpens circunplederetur. Sequeba^ tur autemillumingcnspkarum muîtitudo»

Eiufdem anni menfcNouembri defTciunta duccGcIdroruni Carolo Nouimagenfes primo, poft aliæ atqj a1iæ urbcs, piopfcrex quod Carolus iam fcnex.eos in poteftatem régisGallorum trank ferre conaretur.cIiguntqjGuilielmumducisC/iucnfis filium^xqui prætcriftam fpontaneam eleâioncmjftbinonnibilciiamlurisiti ducatu Geldrcn. ex parte matris fui uendicabat.

Toto hoc anno manfit Carolus Imperator in Hifpanns, Gal lorum Rex in Arthefiamfada irruptione,mukiseam damnis aft fecit.Contra ucro Dominus Florus Buranus cxercitu Cafatiano in G:^lliam dudo,magnasillicladesattulit:uiq5 expugnato oppft do amp;nbsp;Caftro D,Pauli,omnes illic repertes trucidauif» uxberrq; m» cendiopermifîfjdeindeMonftrioIum proficifcens, illud quoq;in^ ccndir. MoxTerreuanam obfedit, ubi decern rucnfîum inducic, padæfunt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(

Eodem anno pridie S. Luciæ Romæ tanta tonitruum,grandi niim.ac fulminum tcmpeftasfæuhrjutpcr jlludannitcmpus nulla hominuramemoriaftmilis cxticcrit.

\ Nno Chrifti lefuM.D^xxxvm.Ca’far RexFranciæjPon -»-^tjficisinteruentujquiillosoptabacin cöcordjam rcdigere. ad iMdUficfiBtrr . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘J

Cafaii amp;nbsp;Rf Aquas mortuas,quod eft Prouinciæ oppidum conuenere, ubi de* CäHorü. cem liliannorum inducias fecerunt* Ante uere, quam in cam urbc XDqjfar uencrit, Rex legatos fuoscû aliquot tiiremibus? qui eum deduce!

dcdaccrcnc.illi mißt obuiam. Cumucro Cæfai ad urbcm propius accedcrec.princepa equcftn's cxercrtas.uel magiftcr cquituni, que tiulgus Gallicum Conneftabilem appellat,illtim adijGorans ut na* Bcsfuas tnportum fubduceret, quandoquidera Rex intra duas horascflccadfuturus.amp;ineiustrircmcn uenturus; Cæfaritae^cS naacs,quæ pridic iIJius dieipropter nebulam in diuerfa crant euaa gatæ.rurfum conueniflent.inportü fcrcccpit, Neqj diupoft ecia Rex aduenit.præter alio8 fecum adducens Antonium Lotharing giæ Dueem amp;fratrcm illius Cardinalem? cum quitus Cæfaris tris wKt«ofibicoi retnen adijt.PorroGæfar ad ipfum ufq? trircmis aditum illiprocef fit obuiam, cumq) honorifîce accepit:nec facile didu eft, quæ turn niutuæbcncoolentiæfignacxtitcrint,quæ omnium animos lætis tia occuparit.Cumqj pariter confediflent^in trirem b Principes om

- nés amp;nbsp;domini,qui cum Cæfarc uenerant.Regi præcipuam, pro eo at(^,p3r crat,præftitercrcucrentiam.lu{ïu quóq^ Cæfareæ Maieftait perDominû deGranucllataccituseft Andreas Dauria? totius claf«» fis praîfcdu3?ideracp,PrincepsMeIphiæ,quiante annos dccêaRe gedefccerat, utisquoqj Regifeconfpiciendumoffcrret. Cumq; aduenifiet,ait ad eum RcxzQuandoquidê AndreaPrincepsapud Cæfarem facis ftipcndia.eic^ uiCumcft ut tecum colloquar, equidc morcm illigeram.quodcum non alio quam fratrisloco habeam, Atqjhocpaâiocumadhorâ inter fc comiter amp;nbsp;familiariter eflent locuti,Rcx abfcenrt.Pofteradiefubprimâluccm?Cæfarper Cas duccatorcmfuum in trières orancsiuffit denunciari,nc quisin co* tinentem prodiret. Ipfcuero cum uiris quibufdam primarijsad Regem abijt.cumilloprandiumfumpturus.Etcumcnauiinter# c^farcuRef i3mproceflîdcc,aRcgc amp;nbsp;Regina 8c duobus Regis filijsamicifs ai»* fime eft acceptu3?8c in Palatium dedudus. Sub ucfpcrâ Cæfar An* dreæ Dauriæ,qui ad naucs fubftitcrat, indicari iuffît, ipfum Regis 8c Reginas forons fuæ precibus adadum ca noótc in oppido pers manfurora,fed luce altera a icntaculo ad triremes rcditurum.Fccit hoc ca caufa Cæfar.nc quid mali Andreas Dauria fufpicaretur.Die fequenti Gæfar a Rege multisq? alüs Principibus uiris dedudus ad jnare redi)t;8c cum in triremi unabibiflent, amicifïîme a fc inuicê difccflcrc.Hæc cum Parifüs 8f plcrifq? alüslocis pcrcrebruiflenc,in Templis pro morerecepto agebantur publicæ proccfliones? ôcin plateis 8c locis publicis ignés lætitiæ indices ftruebantur.

Eodera anno obqt dicm fuura Garolus Geldrorum Dux, 8c h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Guilielmus

'' Guliclrnus CliuenfisDuxinGeldrîæ Doccra ah omnibusillius tionisordinibusreceptüseft :quære3 DuCiGuIicImo noui cum Carolo Cæfarc belli gerendimateriam creauit,

Paulo anteexccffiteuiuisËrhardusa Marc3,Cardinalis amp;nbsp;Epi fcopusLeodicnfiSjqui diu ante fuum obitumeximiafirudura^fi^^ bimonumentum in fumma æde iuflerat apparari, amp;nbsp;fuas raoitis anniueriarium more Ecclcfiaßico agi diem.

oJiu cfiiiuh Slcidanushoc irridec.utpleraqj omnia Ecclclîæ inftituta.’quiß dentia slcida prcccsillas amp;nbsp;ritus.quibus Catbolici ea in re utifolcnt,accuriatius tni«fwrjrimi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fc ab odio inuidentia tranfuerfum agi permifiÄ

Eodemanno Scnatus Argcntorateniïa infuaurbe Eccleiïam permilïtperfugisillis, qui nouæreligionis caufaexGallqsamp;aîij3 locisCatholicis abfcederecompulfifuerant.quibus loannesCalui nus.quâuisLutberano dogmati infcftusin plerisqj.præfcduscftk sîfi’ddtiwîbçc Eodemanno Angîiæ Rexcorpus amp;nbsp;ofTafandlffîmi Tbomat »tto?î m3j:t:yriS;,B.piCcopiciuôd3mC3ntuai:ienris^ ec3pfs3üio Ôfgcmm'ia lam aliquotfeculisinibi quieuiflcnc, amp;nbsp;mub fu! infidditer tis miraculisclaruiflent, extraxit,amp; ad cincrcsuf^?combuffit. tenKmorat. Eodem anno Barbarofla tam ingens fecit naufragium? utid non natura ucl fortuito,fsd diuina uirtutc amp;nbsp;fingulari prouidentia accidifleuideretur.Ferunturcnimhominurapïus minus uiginti millia in mari perijiTc. '

Eodem annoRexFranciæ amp;nbsp;ReginaHungariæ Maria,Cæfai skidatiushçc risforor,adCameracum conuencre,ac inde magno gaudio de apii ^7/**° paratu ad D.Qmntini oppidum profedi funt. Regina nufquâ no in GalIi)Sfummaomniûexultatione acceptai magnificc tradata cft ; cunqj dies fedccim in Gallia manGßct, amp;nbsp;earn eflent bonorifîi centiffîmeprofecuti.diucrfo itinerein Hannoniam fe rccepic.

lyco/ihenes. Eodemanno muîtis Germaniæ locis hominesarmatiinnere uiiïfunt: Scuerfus Orientem Stella inuGtatæ magnitudinis, quas cruentas fpargeret radios: amp;nbsp;luxta illam crux fanguinolcnta;, cum uexillo per aéra uolitante.

Vicefîma lanuarr) die Bafileæ ingens fuit terræmotus,8f in Hel^ uetqs incendia immaniter graflatafunt.‘ubieti3m,prælcrtim apud Tigurinos, tanta fæuht grandinis tcmpeft3s,ut ca grando ouia gallinareis maior fuifle feratur^quæ paflîm damna dédit grauifs Ema.

Nno Salutisinftaaratæ M.D.xxxix« Principes quidam, qui paciconciliandænauàrentoperani^inFebruarioFrancôfôrs An.i^ diam ucnere^ cunqîcfTettradatum diu.in câ tandem itum eftfcnj: tentiam, ut Imperator Proteftantibus, qui ctiamnum in focdere eflcnt,quindecim menfium paccm conftitueret : atq) intcfea tems poris daretur opera^ut utrinqj uirieruditionc præliantes inter fc de religionis négoces conferrentîProtcftantesquoqj hemini dam num darcntgt;amp; toto induciarum tempore nullum in fuum fœdus adraitterenti quoqj qui eflent in Clero, ubicunqj illi degerenc, annuosrcditus Seprouentusfaluoa efle patereritur. Turn etiam Cæfarcæ Maicft.confcnfuprima Augufti dicsdiccretur, ad quam Dtriufqj partisamp;Catholicorö amp;nbsp;Protcßaritium.homines pacisßu diofi conuenircnt, ccrtufcp Theologorum numerus deligereturi quidereligioncamicaamp;adpacemfpedatia colloquia mifcerent: amp;nbsp;quicquid ab utrifqj decrctumcflet,idad abfcntes Imperi) ordis nes referretur. Anabâpciftæ uero amp;nbsp;Sacramcntarg bis in inducijs minime compræhcnderentuf.

Hoc anno xxiii). Aprilis migrauic e corpore Catbolicus idera^ Montur dux queconftantiiïTmusinCbriftiana religione Dux Saxoniæ Gcor« s«owilt;c« giusjuullis poft febæredibusrclidis.Duoenimliberieiusiamari-te fine bærcdibus exccflcrante uiuis. Itaqj fratrem fuum Henricü, ' ciufq? filios Mauritiura amp;Auguftura teftaraentobæredcsinftituit, ea tarnen conditionc,ut Catholicam rcligionem ea qua decct con ftantia amp;nbsp;obedientiatuerentur,necquicquamfine generalis Con» Clif) defiriitionc mutarcntîquæ fi illinon præftarent, uoluit omnia quæ fuæ eflent ditionis.ad Cæfaris amp;nbsp;Biegis Ferdinandi ins pcrtinc tc,donee fuusfrater,eius liberi,aut qui.cx Principfi Saxonia ftir« pe eflent fanguinepropinqoiorcs,eiüfccmodiconditiones præfta^ icnt.Eum in modum teftamento compofito,priusillud nobilibus amp;nbsp;popularibos fuis cxbibuit, quod iam fenio prægrauatus, amp;nbsp;frai« öis effet uiribus, petijtqj ratum ut baberent, iureiurandoq*, conflrs matent ab eius fententia minime fc difeefluros. Sed cum illi ucre» rentur,nc quod inde bellum in Saxonum familia exiflcrcurogasf bant copiamfibifieri legatos ad Dueem Henricum fratre ipfius mit tendijaiebâtqj fc câ in fpcm adduci, ut illc libens annueret, ne qua in religione fieret inutatio. Verum adeo illc Lutberifmo addiâus eratjUtbaud obfcureteftaretur.non fc a recepta religione deceflus ium,ctiamGomnc8 mundi opesea re fibi conciliandas noflebQuis

bus cognïcjs cum legatire infeóta domum redirent, Dux interea Georgius prius quam illi rcuertiflentj'piritum Deo reddïderauTö uero ftater eius DuxHenricus quamprimum Dreflam adqt amp;nbsp;urs ' bes reljquas,amp; ab omnibus exegit iufiurandum.Idquod tante lïïc minorinegocio efFecjt,quodfœdere Smalcaldico niterctur.Saxo niæ quoqj Eledor cum in itinere ducis Georgi] obitum didicïflTet, ciufq? Tcftamenti 5c conGliorum non eflct nefcius,ccleriter fe do* mumrecepit,quo Gres id poßuIarebDuci Henrico poflct ciTeauxi lio.Ita Faktum eft,ut haercdem ScfucceiTorcm nonqualem optarat Dux Georgius baberet.Porro nouusPrinccpsLutheruraut LipÄ (îam ueoiret bortatuseft,ubi ille aliquothabuit concioncs. Ita de* m urn religio a DuccGeorgio tantopere conferuata, prorfus abo=^ lita eft, 5c pro,Lutberi aibitratu omnia immutata.

Vitfuitegrcgiuscundisprobitatcftupendüs, pLcIigionis amans,ac feruantifftmusæqui?

Hac corpus requiefcit humo,cinerefq) fepulchro, Viuat in ætcrnum?nùnc perpcte pace fruatur.

Tr3nrados»opepgnatorumbacrxipe.quierco« _ Dct Deus ut meliprpaxs fulgeat arce fupræma Quem(n3m ueraloquor^tenerisegofemperab annis Ingenue colui.pedukj, timoré præmebam ..

Diuiniücrbijfideiq; alfertor auitae , Semper cram.quanuis fparfifiTct rumor acerba^ De me,fed non cft nifi mens mibicpnfc/a redù^ ,, Qi^latebrascordispenetratteftabiturj|Olim g.jq Quando reuelabù-n.ünc toti incognita mpnd?.,, Hærefcon ftudui populuip a Errante tumpltn ,, Arccrc amp;nbsp;mulceré animos amp;. ped ora diótw* psiio..

Principis offitio (non fallit oj»iniQ)funólus_4if-’i, -, Hinc ego per multos fimul exantlac« labor^ea Debebam.ôe mille exbaurircpcriçulaterris,jj-[j;j2 Vtconiitareturliuornonpaffîbûsæqujs.

Sed cpnftantem animum fpescerta falutisja^ ons Addcbat fuperis, ualidasuiscæhcauires j-/; Q^æfoletaffbtâis fubitafuccurrererebüs,^-y .. Dum mens fixa Deo manet.Se neqjficutarundo Flüâ:oat,ignoransperiturisfidcrctebus» , Vecicultor eram fimul iü uirtutis amoxe gt;nbsp;Fcraebam.ucrfanscœleftespeélorc curaß» Pollicitiq) tcnax,mihiconciliabatamicos.

' Et feruata fides niueoqj in pedorecandor. Plusffdei uerbisfucrat.quamtccrtct^figillis , Multorum.turpisquos inconftantiafœdat, j Non oblcdabantepulæ.nec copia uini iri-»r‘

MoribusaFftinuipatris-Cquam uexat orexis^ Artelaboratas uefte’s pompamqj reeufans nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îr

Libera fcruauifædaconnubia labe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u

Nefcia uerba equidem fraudifq^ doliqgt; fonabara, Nullus enim fucus finuofo cor de latebat, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Carpebam mores multis ringentibus atros, Lucebat cundis animi conftantia rebus, Non afpet uitium nex perfuadebat amicus, J

J Non mibifortunæ p.anæludibriamcntem r Tollcrc.nonetiam uentofafuperbiapedus, ,1 « îLcbus in aduerfis mibi mens immata manebat»

Profpcranon moni'f,ncq; res aducrfapræmcbat. Idem animus mihi femper «at I3ultufq? f«cn«s* Iura dabam pöpuÏig,amp; leges urbibus aequas, Nulli onerofuscram nec uedigalibus unquam Deglubi gentem qua Tuppeditabat abonde* Pro rationc loci.pro condftioncpericli, Non urfi imperiogt;laxas manfuetus habenas Vt ratio ot tempus,locus ot pofccbat amp;nbsp;ofus, Ipfc dabam,innocüæ fpedabam comraoda gentisf Non mea,nec ftudiumfuninfarcerc crumcnas, A uerti patrijs horrenda incendia ab oris Peftefq) hærefeon^fallacia pedora regno Scdulusexcludens.fraudcfqj dolöf^ retexi* quot;nbsp;, Sed mihi uix tandem pro tantis gratia rebus Penditur ulla quidem.pop'us coriuitia acerba. Succedunt,aliquando»dabunt pro criminepoenas Niredeant.lachrymis S( plandibus æthera tundaqt Qualisegofucrim totopandeturin orbe* Tradiditcgregium cunâis paradigma uctußas Seruandofq) fenes uetcrcnj, in pedorc mores Hijs dum præiïdijsfulta eflet B^oma manebat, Hijsquoq) munitus nouitatesenfepiaoi Nunc alius nudus.facicfq) incognita rcrum Exoritur,minitans pueris fenibufqj ruinas Dom nooa ueftigat,pietas Gmul exolat orbe Alma fides,amp; amor oeri, amp;nbsp;pudor,omnis honeftas Et ne confpitiam lachrymofahæc farcola,gnatom Abftolite racdio Deus,amp; me in teda rcccpit. Hei mihi quos cafuslabentia fæcola uoloent Cæfar morte mea ftupoit folatia perdensgt; Sedmagis angebat mentem quod corda dolorom Nefcia defercrem uarijs iadanda pencils Et laceranda Iupisgt;atcp inficienda uenenis« O Deus omnipotens cuius dementiacoclo EfFuIget,committo gregem pictate tucnduin Cœlefibprxcorhuncfoueasdioini monere roris Protege nc fæda fpurcentur pedora labc HærefcoOfUeris Dodrinis imbue mentes

Nuncpiapro faótoclemcns Deus accipeuotat ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;. r-vT«,»

lam ualepræftjgïjsturgensfallacibusorbis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-i •/ .. lt;nbsp;lt;

Inüidufq)manet,fupcret ne luriduserror t : \ ’2-5 'i luditiæc^tcnax amp;rebgjonisauicæ,. i,. ; t • ' *1 Huncdeusæternocœlicumulabithonorc. gt;nbsp;?

Pér id tempus nonnihil turouîüuatSeft Gandaui. Quocogni* to.Cæfarqui in animo habuißeäpetltaliam itcr in Germaniam fa* cere, confilio mutato, per Gallias ire decre-uit 9 maxime quod id Rexabeo uchementer contenderft,ßdcmq) publicara Ôt omne genusbeneuolcntiæ polliceretut. Prsmißb igitur præcipuo fuo co nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;-

fîîiarioDomino aGranuella, ipfemenfeNouembri iteringreftus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

eft. Cum autem ad Hifpaniarum GalJiæ confinia ucniflet, duos illic RegisHiios Henricum amp;nbsp;Carolum, qui magnis itincnbusco aduenerant?ofFcnditjamp; cü his Magiftru equitö uelConcftabiIemgt; qui iampridem cum ingenti Aquila præcefîerat. Ab his acceptua Cæfar h urnaniftime, amp;nbsp;deinceps per medias Gallias 8c plerafque in* fignes urbes de dud us, ubi Lochias propius acccflit, Rex ipfe, qui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

uix dum a tnorbo fc collegerat ac recrearat,illiproceflit obuiam. Deinde per Aurelia profedus Cæfar,prima lanoarqParißosutrin* • qucrcgüsftipatusßlqs ingreftuseft,præfcren£eilli enfera Coneftas^ biîelubicertenihil quodadiucunditatem amp;lætitiamifummiquo* que honoris exhibitionem pertinerec. prætermilfum cft. Venit etiam eodem Pontißeis Lqgatus Alexander Farnefius Cardings: Iis? qui cum Gardinaïi Bellaio Epifeopo Pariftcniï,Cæfarem in

furama ædeexcepit« Moratuscft iÜicCæfarinfcptimu âkmt ac deinde ultehüs proHcifccns,Elt;cgem aliquâdiu co mitem habuiï. At illorctroccdentc,cura RégisIiberisValenccnasHannoniæop# pidumperuenic.

Eodem anno Protefiantes Arnffadfjcolledi, cômunicatisms prote/iatitiu confilîjs de focderc confîrmando,de bonis eccleffafticis expen »lOHKffonKf)« dendis,deIegationcadCæfarcm,Rcgcs Angliæ amp;Franciæ mitten da tradaucrunt. At quia non omnes aderantj plerifqî ctiam bis de zebus nihil mandatum exat^alia Smalcaldæ dies dióta cß ad Calent das Martij,

Eodem anno uitam cum morte cómutauitloanncsDux C]i* «enfisjuliacenffs amp;nbsp;Montenfis amp;c. rclido hæredc fuperftite Ducc Gulielmocum tribusfïliabüs,equibus unaiampridem adhuc pas tre uiuente Eledoris Saxonlæ filio nupferat?altera non longe a pa tris obitu Regi Angliæ iunótacft matrimonio.

Eodem annotantafuituinicopia.utpleriqj uaGs deftituti,foflt; fasingentestabulis corarounitas uino compleuerint.

inpago Roedt SpiræGnitimopuella quædam fuit decern propemodum annos nata,quæ capitis Si inteftinorum cor* teptadoloribusgt;nihilcfculentum fincnaufea accipcre potuit; indc uero nullo ufacibo,ad extremum manuumac pedum officio pror fus deftituta eft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

R« mirandu Tandem medicorum confilio amp;nbsp;arte adhibitis balncis quibuf trrtf. dam ex herbis confedis» membrorum illi ufus reftitutus eft : fed ci bi naufea non modo non curata eft,uerumetiam quod plus ßupo* ris habet, anno fequenti, quo hominum memoria nullus extitit fcruentior amp;nbsp;aridior,neq5potum fumpfit, ne^j lotium ullum redd , didit.QimdubiadFerdinandumRomanorumRcgcm,quibien nio poß SpiræGomitiaegit,perIatum eß,puellam illamcumciua / parente adfeadduciiufîîc, diligentiq^ adhibita inquifîtione, tandc iudicatum eß aut id agi præter naturæ ordinem amp;nbsp;facultatem, aut non abeffe a fraude amp;nbsp;impoflura. Itaq^pucllamillam uoluitma^! gno ßudio afleruari,amp;prioribus ablatis indumenr.is,nouis ueßi^ zj.Cunqj ea ratio ne dies duodecim fuiffet aßcruata,amp; nihil neq) ci bi neqjpotuscapiens, nihilo fecius inijs omnibus, quæ naturafo^ lcntaccedere,tam dormiensquam uigilansnec mutationem ullam recipcret,amp;üiribusfîrma permanerct,Rexeammultis affcdani muuenbusjnon abfq) ingenti admitatione ad fuos remiHt.

Eodem anno in Borgandia a fecunda hora Pomeridiana ad quarcam ufq) fanguinc pluie,

Itemq^ in Epifcopatu Eiftetenfifuit quidam eins ditionis'popu laris,qui diu immanes uifeeruro dolores eflet perpeiTus, Accidie igitur,uc quandoqjinter cutem amp;nbsp;catnem clauum quendamGcfa tis magnum appræhcnderet?quemchyrurgi opera fccitextrahcac nihilo minus dolor uifccrum indies fæuicbat acrius, adeo ut illc tandem fibi ipß manus adferret.Tum ucro Magiftratus amp;nbsp;amicot rum eius confenfu cadauer illius fedum eft.atqj in eius uentriculo fiucftomacho magnum ligni fragmen, amp;nbsp;tres reperd funtcultri, quorum unuscapulo nigro plane erat rubiginc afiedus, alterius quot;nbsp;' iam decidcrat capulus,tertius omninoferreus fuiC.Simuletiam ‘ inuentum eft ferrum oblongum, utrinq? acutum, amp;nbsp;duo

alia ferra rubigine defa, amp;nbsp;quædara pilorum con= gcries,rccentium omnino, tanquam qui recens a capite præcifî

N N O ab orbe per Cbrïfti mortem infiaor» to M.D» xl. Kex Angbæ omnes fuæ ditionia Epifcopos?8lt; qui ad Parlamentura, ut qoeat^ pertincrerit.omnesq) ordines Sepublicis præs fedos officijscôuocauit.Curocnim iHc Pona tificis Romani feuiquod noUet indiuoitiii confentirc erat infenfîorj authoritatem om^s

nem amp;nbsp;obedientiâ in fuo regno abrogaflctjLuthcrani air) poft alios indies in regnum conflucbant.atqjhacLutbcranidogmatis props gationeingcnsinilloregno diftenfio amp;feditioorta cft.Quamob rem uteiusregni incolæ inReligionis confcnftoneamp; concordia skijdHûîbfc pacifee amp;nbsp;abfqj ullaperturbationc dcgercntj'n Conuentu memo^ ^Mojnii non rato Regis amp;nbsp;Epifeoporum dodorumqj omnium, atqj etiam toss magiftratuum confenfu dccretum eft» lit in ns, quæ ad Rcligioncm bi Ed cm pertinent, ea quæ fubieda funt Erma fide retincantur,nec quifquam niftmagnis commeritis fupplicijseaaufttueldido uelfado impugnare. Ex hisucro hæc fcrmeprimariurnoccupabantlocum.‘Sübpanisamp; uinifpccie ucrö ac naturale Corpus amp;nbsp;fanguine Chrifticontineri,amp;a confecratio^r ne no iam permancre panis uiniqj fubftantiam, nec ad falutem efle neceftariam utriufqj fpeciei fumptioncm,quod Cbriflus fub utra* libetcftecpræfens»Sacerdotes matrimoniumcontrabcre non debe re.Votum caftitatis amp;nbsp;Miftæ facrum retinendum.Secrctam illamS^ quæadaurcm fît pcccatortim exomologcftn Gue confefpone efle cumprimis utilem Si neceGarism. Si qui veto ab bis diuerfum trafi derent,uelattentarcnt,eosbæreticorum infiar ignicremandos, amp;nbsp;facultatcs eorum omncsjtanq Maieftaus reosj’n Rcgq Fife alis in? conccftiflc.

Eodem anno Cæfar in ditionibus fuis hærcditarijs magnis co fticuiis panis amp;nbsp;fupp'iciis ædixitjnc quis ullos fufpeótos Iibtos re^ nbsp;nbsp;'

tinerejegere.uendere^autquoujsmodo illisuti aufuseflec.præfer^ nm Lutherb Vuiclcphi » Ioannis Hus, Oecolampadi),Zvuinglii, McJanthonis.Porae'ranbatqjeius generis 3]ioruni,qui aduerfuni ,ChriftiCatholicam Ecclcfiam amp;nbsp;fanótos Patres fcripfiifent.

Eodem anno Proteflantes miffaad Gxfarem, qui turn in infed liori hærebatGermaniaJegationç.cû adueniflegratulantur, muls: tisqgt; uerbis focdus itäum excufant, aiuntq; fe ilb in omnibus, præs terquamin Kcligionejibentcr obteraperaturosziimulctiamma* gno urget opere.ut ludicn Imperialis,quod Cameræ uocant,præd fidi,neaducrfuraipfo3procederet,ferio mandaretur.

Paucis jndcbpfs diebus.refponfa illisreddit CæCar per Come bum Scepperum, dementer quidcm Schumaniter, fed non omnia no pro uoco illorum ôc expcdatione.Q^am ob rem denuo illi in* flare, precariq) ut in Cameræ ludicio adiones omncs contra ipfoa amouerec,ipfosq5 pacefruipateretur.R-cfpondit Cæfar, non poiTe fe in præfens quicq aliud ftatucrcjfed tarnen dehberare fe uelle.

Protedanres uero Calendis Marxij Smalcaldam conuenere.Sc cum nils Mel3nchon,Bucerus,plurcsq;aln eiufdem farinæjubi de^ integro cundnucrunt ab Auguftana Gonfeiïîone minime difcea dere.

- Eodem die Proteflantium in Angliam Legatiadfuere.quiina' ter alia dicerent E.egiplerosq) ConfcHionis corum articules mi* nime probari. Itaqj uifum eft nonnullisin remcommunem fore; utMelanthon cum quibufdam alr)s ad Regem mittetetur : cum quo ft in Rcligionc duntaxat liceret conuenirc, ilium proculdu* bio magnum æris pondus fœderatis allaturum,

Eodem annojxviij. Aprilis Cæfar Eleótori Saxoniæ ScLant* grauio Haftîæfcripfit feiam multisquidern anniscumipfis egilfc îeniter amp;nbsp;bumanitcr.fedpromo uiffe tarnen nihifteo ueroiamrem recidiiTcjUt nift mature pro fpedum fit, magnam inter omnesim* perq ordincs pertutbationcm cxcitatum iti. Itaq; feprofingulari clementiaaliamftatuiife diem dicerc,put3 ut viij.ldus lunriSpira, comititfSp?/ autfipeftisuel noxius aer prohjbeat?alio conueniant, quo Ferdis nandusRexfracerfuusillosfit conuocaturus, quo tandem ratio certa poflît amp;nbsp;ma iniri. eiufcemodi non negligenda pericula auers tendi acpenitus profligandi. Sequidem fpc bona duci, fore ut hac V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 ij fua

CCCIIIL kEÏLVM MBMORABy fua Clementia amp;hnmanicate tum iplï.tum eortm foederati longe quam antehac uehementius permoueantur.Darcnt jgitur operagt; DC amp;nbsp;ipfi amp;nbsp;qui in fœdere eßent, una ornnes ad pra fcriptum diem adeflent:amp;ut omniuacarentformidine.feillis publica fide Cccurw t3tcm:nec permiiTurum ut ab aliquo moleftiarn patcrentur ; ea ta^ men conditione.uti nec ipfi cuiq moleft i fine*

Adhæcillieum in modumreipondcrunt, Gracias fcMaicfiai' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ti illiusagere^quodpacis fludiofa efleuideretur. Quod uero rcli^

gionis negocium hadenus in concordiam redadum non ciTeCjnoi illoru id culp3,fcd qui partes diuerfas fequerentur accidifTc? quod nullam fcriptorumfuorum declarationeuclicntadmittcrc. Quan:* lt;do autemitaiam uifum illieflefjut ad præftitutam adfint diem,’ haudgrauatim eainrcillife obfequuturosince tarnen fieripoflei ut tarn exiguo tempore religion is grauiffîmû negocium cum ali^. quofrudu Si vtiUtate cxpediatuiteam obrem tum ipfis,tum eoi rum fccderatis molcftiHimurafore, fiinon prius illis integrum fit inter femutuo conferre Scexpendcre.quam in id negociumin^ cumbant.Atq’utfinc foederatorum fuorum confilio Scconfcnfu ad didâ diem conueniantjidipfos minime deccre^ Tum ucro tam angufia temporis fpacia ad didam diem eße relida, utfocderatoa fuosægrefintconuocaturi.Se fua cum illisconfilia communicator ri. Ncq? fepoiTcccrtiquicqabsq) fœderatorum fuorum confenfu llatuete uel definite. Prætcrea orareipfos, utfidem publicam,qua illis dcdifiet,non ipforurajegatistantumjucrom etiara concionai toribus faluam eße iuberet» Deniq? quid erga bæc omnia baberet animi.ipfosefficeretcertiores.

Cæfar quidemindidisCoraitijspræfcnsintcrefrenon potuiej \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alfis curis Sc occüpationibuspræpeditus : fed Ferdinandos RexeS

fuisHaganoa uenit,quod Spiræ peftisgraiTareturiUt Comitijs Ca»r far^Maieft.nomine præeiTet. ibitumcamin fententiamitum efi, ut abutraq; parte uiri aliquot eruditi Vuormaciæfamiîiari Sc amir co inter fcColloquio congrcdereniur, eamqj quæ in Religions extitiflctjdifcordiam Sc controuerfias componere niterentur,

Cæptum eft hoc Colloquium per D.loannem Eccium, Sc Phir loÄW.Crtn«. Jjppgfyj Melanthonem. Quidincogeftü fit, in AdisVuormatien, Sc allO quo dam hac de re id temporis féorfi m edit o,qui etiamn um cxtat?libello annotatum eft. Ncq? tarnen Vuorraaciaeius Collo:« qui) uidic exitöjed in Ratifponam tranflatu eft^una cü Comités.

Bohtifex fammus Cardinale Farnefîû e Panïîis eu Imperatore ininfcrioremGermaniam abireiuflcrat.ubicum deReligione Si belIoTurcicotradarctur, fuam illefententiarn explicuithunc i’n modaniîPontificem quidera fummopere pacem Siconcordiam Tamefijffnt GermanicænationisoptarejfedKacamen.tjtncjnacum Dco pu;« ^*quot;**“’ gnareCjtum etiam ut ujres fuaS omnes in Tureâ conferrent.Quod autem adProteftantesatcincret.fæpccum illis de pace adumeflcj. • præfertim Comités Auguftanis? ubi etiam fuæ Hdei uel dogmatu Gonfeflîonemquandam obîuliflenc.quæ licet fuosnon paucosbâ beret errores,tarnen lîlosipfosinterimeam uiolaiïe.îtaqjquod ni* bilcertineqgt;ftatuerentjncc^feruarent.fed lubricas imitarentur an guilIas^nihildeincepscumillistentandumefre.Quandôenimfemcl abomnihoncftatereceflîncnt.co iamillos intendere animum,uc non tara corrigatur H quid fit in Pontifîce corrigendum, quam ut ille prorfus profligetur:neq5 ut uitia amp;nbsp;abufus tollantur, fed ut fe^ des Apoftolicafundituseuertatur.atqîitafimulomnis Ecclefiallii: ca lurifdidio peiTum prematur* Nec efle, ut quifquam fperet illoâ afententiapofle deduci.quandoquidem Religionis diflenfioneq^ in paucis.necf, in parui momentffcd multisatq; maxim is articulis ncrfaretur.Tum præterea incertum efie,qua ratione poflit iniri co cordia.cum nec ipfi inter fe confentiant.Vt enim aliæ Seâæ taces antur,Luthcro cum Zvuinglio minime conuenire. Adumefic Sueinfotdijcum illis de pace concilianda, eoq? nomme padas efie Norinbergæinduciasjconftitotisctiampoenis.fiquis easuiolafiet* illosuero eo ncglcdo beneficio inducias uiolafiejœdusfuum mul torum principum amp;nbsp;urbium accefEone roborafie, multis etiam locis nulla datæ fidei amp;nbsp;jurifiurandi habitaratione Rcligicné mu* tafle, Quibusex rebus facilis eflet coniedura, ecquid ab illis fit exi pcdandum,qui multis modis partimgratia^partim uiplerofqj fîbt adiunxiflent.

Veram quidem Reîigionem plane refrixifle Si extindam iace* re.tum quoquehominesfuafponteprocIiuesefFe ad uitæmorum* qacgrauitatem defugiendam^mollemquc ac diflblutam uitam fe^ dandam. Nectamenhiceosfubûftere,neefatishabere plures in errorem pcrtraxiCfe,fed etiam in les Ecclefiafticas manum immit* tere,Epifeoposfuispellercfedibus, Religionem o.mnem peifuni dare, eaque impune omnia. Immo iam eo progrciTos audaciæ,. lit integerriraum idemqîæquiflîmû Cameræ Indicium euerfum 1 iq copiant.

cupiantjUt illo abrogatOjunaCæfarisauthoritasomnisin Germai nia labefadetur,ipiïfq; hoc paólo abfqj uJIius contradidionein cu^ iufuisuitam Si facultatcspro fuahbidincpoflint defæuire. Tgitur confultura ipGs uideri^ut Concilium quam pofîît celerrimc indiö catur,amp;eoipfo anno inchoecur.atqz,interim pro uiribus auxilias: rescopiæaduerfusTurcamundiquaqj contrahantur, quibusan^ no proximo inillö edudis, Hoftis ille immaniffîmus profligetur, Farnefîo adiundus erat Marcellus Ceruinus Epifcopus Nicaffrai nus,qui iHicfTct aconfilrjs,cuiin hacipfalegationcpræftitumcft,uÊ in Cardinalium ordinem admitcerctur.

Per idem tempus Dux Cliucnfis, quiiamGeldriæ ducatum fî* biucndicarat.Cæfarem adfjt eo confilio,ut cum illo paeem compo DUXcUufnfit nerct.fed fruftra^Cum^,domumreucrtiner,cum KcgcGallorura rquot;47g”/!o7 ^^ua. ut aiunt.cœpit communicarc confilia, R ex cnim Galliarû fpc rum. omnirecuperandiMediolani ami/TajaCæfaris amicitia fe abaliena uit.tcde tarnen aliquandiu. Itaty^ cum illemodis omnibus in eam eflet curam intentus, ut Cæfari bellum machinaretur, amp;nbsp;Dux Clw uenfistantumbellipondusfolusfuftinerenon poflet.ijsex rebua deliberatio fufeepta cft,qua rations inter utrofq; quædam poflet co flariamicitia,

Erat autem RégiGallorum neptis exforore Domina Marga* rcta,NauarræRegin3,Io3nnanomine,quæiamundccimum‘3gc^ let annum; atqjutcaDuci Iuliacenfi matrimenij lurc traderctur» R ex a parcntibus illius,maxime a fua forcre Regina magnop'erc c on ten dit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Sub idem tempus Rex Angîiæ Tho mam CromcIium,Luthc* primis ftudiofum, quem idem Rex infîmo natü loco ad fumraam euexerat dignitatem,iuflît capitc plcdi: propudiataque coniuge fua, Anna DuceCliuenfi,Catherinam HauardiamDucis Northumbrias ex fratre neptim fîbi copulauif.

Annus ifte mcmorabilis fuit æftu,ardore amp;nbsp;iîccitate uix toléré* bili,uinoq? ptædpuo,

EatempeftateRex Gallorum paffim adomnesfuæ ditionis Epifeopos datis literis,iuiîît ubicj, preces publicas amp;nbsp;proceflîbncs ficri:quodtametfi paeem cum Cæfarecompoiuiflct, necabeapacc abfq; grauiflîmis caufis difcedcreftatuifrct.tamcn metuseflet,ncan tiquus ille humanigeneris hoftis amp;nbsp;pacis inimicusper quofdam il^ h accommodes adminiftros fuos nouobello fexendo meteriam præbcret* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Interea

IntcrcaCaîfar ComitiaindixitjUtadlanuarium omneslmpe^ îi) ordi'nes îlt;3tisbonam conuenircnt.

Dccernbrisdicxûrj.inGcrmaniaimniancs cxtiterc tcrræmow tü3,quiplcracpædificiafanditüscucrcerun£»

ANnoM.D.xli, Calcndislanuarijjterin Gcrmaniam Cæfar, reliélisBclgis.arnpit.R^atifponam uerfus.EtpcragratisMec ^^**^41* diomatricis ScNeraetibus, ucnitNoribcrgam,quamante3 nun^ üidcratu'bidçmqî magniffccgloriofeq; exceptas eft.

Cæfar autcm quum Katifponam uenifict comiciorum caufa, amp;31iquandia,cætcroram Principum præftolatns effet aducntum, tandem amp;nbsp;ipfï omncsïmperi) or dînes comparuerunt,Nam Haffîæ qaidemLantgrauius.fub finem Martjg,magna ftipacus aulicorum cateraaeodem oenit.quem Cæfar benigne amp;nbsp;honorifice cxccpit.' AtSaxoniæDux Eleôtor Legatos fubornat? inter quos Mêlant thonipfe»8ceiufdemfarinæhomines. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

Fuit Sc a Pontifîcc Maximo illuc deftmatus Cafparus Conta* tenus CardinalisjVir fane apprimc dodus amp;nbsp;pacis amantiffimus;

ïgiturnonis Aprilis,primum omnium.Cæfaris nimirum intui tu.caufaproponituragitanda abimperq ordinibus.deaftutiaTuc catû.quippequi ex difeordia Kcligionis animatiatqj muniti? Vns gadam amp;nbsp;Auftriara inuafiffent.ea nimirumfiducia, ut totamGec maniamfuætyrannidi fubijciantîQuaproptcrfummopereneceffa tiameffe Religion is concordiam. Et quo ea maturius commos diuscj cureturhabeaturqî.operæprætium fore cumprimis, ut uiri dodi auidi^; pacis eligantur^qui inter fc deliberent atqj côfultentji ^uibusuidclicetrationibus diflîdia rcligionis Turcarum arma 8c præGdiajtollantur. Ad iftudcolloquium feu confultationein prii mis a parte Catholicorum eledi funt, D. Iulius Pflug, loannes Bc^ cius.amp;loannes Gropperus Doâores.Totidem a parte Proteflan^ tiüiUtpote Melanthon,Bucerus,amp; Piftorius.His additi funt duo Præfldcs tanq arbitri amp;moderatôres.Fridcricus Palatinusgt;amp; Gran skiJatiutijSe ucllanus.Quilibrû Colloquutoribus^ponit.ut eu diligêter Icgant

8c cuoluant,quæqî intérim placerent.uiciflîm approbarent^quæ ue ^ui tatnf Bk. 10 nô,corrigerëtamp;emédarent.Cumaute mefemeuoluendolibro exegiffentj^pofitionibus aliquot,mutuo inter fe côciliatis accidit D.Ecciûfebrire,intérim reliqui duo ^fcquuntur colloquiß? acli« .brû^pofitura,Cæfaripoirigüntj cû immutatione ucl caftigatione

articulorum aliquot. Cæfar Legato Pontifîcis, amp;nbsp;totius Imper^ proceribustamCathoIicis quara Protcftantibus cundem reddit, ut quifq? fuam edicat fententiam*At ucro liber ille neutriparti pec omniaplacuit.Namconfulturaforeccnfuit Apoftolicæ Sedis Les gatus, nihil plane afierere, abfq) confenfu amp;rpræhabito Pontifîcis confilio. Tandem poft raulta amp;nbsp;diuerfa confijia nihilprofedû cft.

Cæfar igitur quumanimadaerteret?multum iain temporis ina niter S^fîne fruôtu præterrifle, multumqj periculiab immanitatc Turcica impcnderciDiraiflionera fiue Receffum Imperialem conw liciiubet.inqooomnemadioncm diffcrt adufqj Concilium Oea cumenicum.præcipicnsipfis Protcftantibus, nenoui quippiâ mo:J liantur.Epifcopisuero Ecclcfiam ipforumcuræ fideiqj commenis datam,ab omni crimine conferuare^ Deinde in Italia m profedus, Lucam quæ Thufciæ ciuitaseft,peruenit, ubicura Pontifice deli= beratione habita,cnm ]egionibus,quas undiq^ fibi conflauetat,Hi fpanorum.Italorum, 8lt;Germanorum pciagofe comittit.Quand quamautébrumalefrigusimmineret.acpropterea SurarousPon* tifexnauigationemtuncpcriculofam diïTuaderct.nequaquam tas men a nauigâdipropofito deftitit, quo negociura TurcijS facefiaf, amp;nbsp;conatura ipforum réprimât. Et fublatis ancoris a porta Veneris in Corficam infulâ traiecit, indc{j Maioricam amp;nbsp;Minoricam ucr* fus adnauigantjuiccftmaodobiis Algerumciuitatem Africæ raa^ ritiraara appuliC.Erant pedites omnes numero uiginti duo millia, équités ucro paulo plus raille. Primæ cohorti quæ Hifpanotum, prorex SiciliæFerrado Gonzaga præfcâuscft. Alteram ucro Gers raanorum nimirumlegionemfortifli'mam Cæfar ipfe gubernabat. Porto tertiæltalorum turmæ amp;nbsp;Rhodicnfîura.CamilIus Colum na Dux erat. Eo autem die,quo Cæfaris claflfs appellcbat, amp;nbsp;altero deinceps, aura fuit fereniflim a » 8c m are in fum ro a tr anqu illit at e co ftitutum« At tertio pofthæc die^fubito uentis undiqj fpirantibus mare ficintumuit^cxsftuauitjdefpumauicqhutinfumrao iam di^ fcrimine Cæfarianæ clafles uerfarctur,aut potius fluöuarcnt^Nani imbribus atq? proccllis tempeftas, diutius uchcmêtiuscp fæuicbat, nullis artibus.uiribusqî.humanis faltem, fiftiplacariq^ poferat, itaquidcmbclligcrandipropofitum atqj conamcn præpedicband’ tur^magnam illa tempeftas iaduram Cæfariano railitipepcric,nau fragia 8gt;i fubmerftones non modo bclliciapparatus,irao èc induits mulcitudinis sdiditiVidiftes uelajantennas^opiferos funes,proras, puppcs.

puppes, remos den/q) ôc anchoras,S)£ quod miferabiîjus erat, milites duccsqîforciflîmos raedfjs furentjbusqjçfludibus inuolui amp;abs forberi,Tunc Rcx.CæfansqJcgati una cum omnibus Catboliî= . corumordinibusaiunt, Tridentum quidemperplacerc. Atucro proteßantiS Pro£e(lantesncqjCoaciliumPontificis,neq5 locum ilIum.neqjDe# crctura adraittuntjfcd aperte reclamant.

Tandem defînitum fuit,copias confcribcre, amp;nbsp;Turcæ obuiam nbsp;nbsp;nbsp;।

ire.Marchio Ioachimusgt;Eledor Brandeburgen. Duxcxercitus de ccrnitur,qui mox cueftigio railitiæquoq; fcfcalacriter accingit. Proindetoti Germanïæcommunis quædam exadiopro authos landis militibus amp;nbsp;apparatui caftrcnfincccflarüs comparandis ims ponitur. Atq;ita Comitia tertio idus Aprilis, fînem fuum fortita funt»

Per idem fcrc tempus Gallorum Rex grauiter de uioîatis lega lis queritur.Nam quod nuncf) amp;nbsp;legati fui,3trociu8 Hnt excepti? fc aiï cMa v non poHe abfqj detriraento amp;nbsp;iniuria fui nominis atep famæ inul* turn relinqucre demonftrat. idcirco datis ad Senatü PariGenfem litcrisfccundanimirum Maijpraecipit, per ccclefîas obfccrationes Red, Gmuhe ita Deum præcari, ut ipfe poft fatisfadioncm iniuda^ rum^quibusperinhumanitatem erga legatos afFedus eftct.pacem trîbuat, aut fane fi res bello confummanda fit, uidoriam potius ,conccd3t.Inrupcr quoqj mandat utfiquisinfideCathoIica amp;nbsp;relû gioneChriftiana non rede fentiatjfedcotumaci propofito^finiftru aliquid amp;aîicnumtucator,publice panas luatacerbiflîmas.

Dehincpaucispoft diebusLongcuallom inCleuiam Rex mits Ntfrfî«« tit,qui eadem ilIa æftatc duce Martinio Roflemo copiasundique «^SirîoJr confiât»

Interim uero Concilium a Pontificc Maximo prima lunij indi citur, quo Tridentum calcndis Nouembris finguli comparcant. Infuper omnibus Patriarchis, Epifeopis, Abbatibusamp;Ecclcfiarû concüijinrfi/ Præpofitis (quiiure ac merito Concilrjs intcrMc polTuntjfuam fententiam explicatuti) mandatjUt dido die ibidem adfint. Maxi me uero Cæfarcm 8f Gaîlorû Regem hortatur,ut aut ipfi uenianr, aut fane legatos eroittant, amp;nbsp;Epikopis ipforum imperio fubiedis profîcifci lubcant.præcipue tarnen Epilcopos Germaniæ cuocar, quod omnisifteconatuspotiffimumipforum caufa amp;nbsp;requifitios ne fufeeptus fit»

bellum dcnunciat. Nam publico fcripto facultatcm fuis ifnpcïtïü tur.utlibercCæfarisprouincias, quibus ucllentinßdiisartibusgj inuadant^amp;tcrra amp;nbsp;mari belligcrentur.Paucis ctenim ante diebus Longeuallius dudore Roflemio Brabantiam incurGonjbus, inss ccndijs.depopulationibus^; uaftaucratjfimulatq^populum ibidem necdum militiæ accindum.in maximostcrrores amp;nbsp;anguftiasimo amp;nbsp;pcricula coniecerat.Parum abcrar,quin Antuerpia Emporium ccleberrimum amp;nbsp;opulentifïïmum in manus ipforum uenirct* AC quum apparatu catapultis ncccflario dcßirucrentur,nihil talelt;ffc* dumfujt.quiaciuitatem arietibusconcurerenon potcrant.Quarc mfcd are fcceflerunt in proximos pages,cund a psHîm’ dii^vru amp;nbsp;miferosagricolaspecuniisTnuItantcs. Dchinc prododiscf ptiâ Louaniumperueniunt, quodfortcccpifl'et, mfifiudiofifquicx cm mnibusferenationibusibidem opera danr,amp;' ciucsadeo Wu3iiiua dine fuperanQfefc obarmaflent,hoflibus^;foititcr ciavttlando amp;nbsp;cominus dimicando reftitiflent,

mfignhinccn Tandem Bruxcllam ucrius caftra uertunt, amp;nbsp;in Häfthcfniam /hariuf. nbsp;nbsp;nbsp;digtefliFranciampctunt.Hacinprofcdionc,mille amp;ducenfipagi

Per idem fere tempus Franci Ducatum Lucenburgenfem gla^ tboamp;igni dcuaftant? Danuillerum oppidum funditus euenuntjl ßmul etiam Itaumpoft diuturnam obfidionem ad deditioneni cocgctuntjdedicumq) fortiffimecommunierunt, Sed Arlunum jgnibustradideruntpmaniaqjdciecerunt æquarunfq; [olo, Indc progrclPjLucenburgum primariam illicciuitatem pctunr, Qivam cum ciuesamp;præfidiari)fatisdio ac ftrennuc in hofiem dimicaflenC moeniacp afliduiseiaculationibus diruta iaccrenf,fefedederecom pulhfunt. Rexigitur capta cjuitatefcxmilia gcimanorum ibidc inpræfîdiis ponit? quibus Comitem Eeijchlingenfcm præfccit,8c plures alios.

Vcritus interim Rex nciter feu reditus illia CæfarianisobM firueretur, inFranciam celerrime contcndit,quippequiproprioS limites egreflus populando uagaretur adhuc amp;nbsp;graffaretur. VuC cnimalienam patriam emenfuseraf?quando Cafariani magno ca apparatu militariaciemfuam in aduerfariosdircxcrant. Hi igitul armis inftrudi quicquid galli fuo fubegere deminio, eripiunr? iccupcrantidempto Yuoidio.His Jta geftis totius militiæ robur»

Princcps AuriGacas belli Dux adfcrecipit, Seperagrato Luçcmsâ burgoFranciam inuaderc nicitur,fed fruftra« Tanta nempeteras: peftas tamqjdiuturnaingruitjutplurimaparscxcrcitusproccllis, uentis.imbribusacfrigorc affliâiaperirec, amp;quæ fuperfuerc co* lt;nbsp;piæ in belgas redire coadæ funt. Quibus iam donaum reuerffs, aer adfcrenitatcrnfecomponcrc cœpit. Nam prætet naturae folitum aura maxime tranquilla.amp; mcdiocritcrtcmperatafucceflît.

Tantis igiturmalis 8c infoitunijs afFedi Cæfanani, plurimum indignantur.Cum enim Ganum.capitalem boftem oppugnarc ncc inuadere poflenf? tandem animi fui dolorem, tædium atq) furore lo fatigant tf ia luliacenfes,tanquam cos unde toti ncendia, uaftationes 8c cxcis dia,omnisq? infortuné origo profluxerant, effundunt, amp;nbsp;fubito quodam impctu fado obruunt,ciuitates, arcesqj ineen dunt, 8c ex mulda pagor ura inccndiaria,multum pecuniæ coaccruarunt.Ma* gna ubiq) crepidatio 8c hotror municipia inuafcrant.itaut pluri=î ma deditionem faccréGinterquae MarcoDurû amp;nbsp;iuliaeû, hocenim undecimaOdobris.ilIuduero odaoa ciufdem mcnfîsfededidit.

In aîrjs^autc oppidulis Vulgo Sittart, Süftern,Hcynsbergipræfidia locant, Ac Berchemum,Cartcr,R.andcnrath flammis confumunt,quot; mœniaqjdiruunt.

IntcreaCliuenfiumDux copias undiqj per Ducatosamp; Domi« nia,GeIfiam uidclicet, Cliuiam^Montenfem amp;nbsp;Marcenfem pro^ uinciamgt;coliigif, quibus illc fret us, quicquidabboftibus direptu amp;nbsp;occupatû état,infuum dominium recipit,prætcr Heynsbergû, Suftern.atqj MarcoDurû, nam in bis præfîdia crât difpoGta.i) autc præûdiarr) qui in Zittart fefe fuccenturiauerât» fugam capiunt, qd rnœniafundituscôncidiflent.Qui Iuliaciftationcra agcbant»Mar* coDurum feccdunt,idcoquodfortiorahabcret propugnacuIajSt Duxeum ualidiflîmo immineretcxcrcitu.

AdcalendasNouembnsBrabanticommcatumparant.amp;pIus la præfîdia,ut fuccurrant ciuitatibusquasdeditionccæperant. Ins ftrudisitaqi copüs Heynsbergû inprimis ^ficifcuntur ,quod ctiâ copiofo comcatu fuftentanc.ldipfum quoqj tentabant Duraci cfFw cere,feduerebantur nefortc propc Ruremundam Scibidemcirs: curacircainfîdias Dux pofuiflet. Hoc igitur metu perculfî rétros ceflerunt.Sub noderoueroDucales Cæfarianosperfequuntur, 8c eximprouifo corapraebendunt.Scdquû promifeue militare fignu ciufdem coloria omnesgeftarent, nec ullum iam diferiraen haberi m jQ poxTet

poflccinccrfocios amp;hoftcs,cæfis utrinq; nonulljs^prsliu Jcfertoit^ P ux uero rcccptis Zittarc amp;nbsp;luliaco duitatibüs,murorun;ï Icco aggcresengijubct fob’diflïmosj'terumqï muniri»

dei Mcnfc DccêbnDux caftr3promoucr,amp; appijcat Duraco.Hi cc g° præfldijs ibidem erant,triduo poft fcHü Natiuicatis Chri# iiife dedunt illæfo tarnen corporcjamp; faluis facultatibus,

oratura ut claflem in Ptouinciam fibi mittcret.Cum aöt is paulo tac diusadueniflet.Turca rem omnein fcquentem annum^ducit»

Per idé tempus idem RexjEdidum publicum in Lutheranos emittif? Senatusquoque Parifien.interdido cauetgrauifEimone bibliopolælibros reprobacos amp;fufpeótos imprimât,aot uendant* maximeueroeosqIoannis Caluiniopera^dijflcnt. Deinde præai fcribit atq? mandat,ut populus in concionibus adhortetur,officia fuum Ecciciïæ præftcnt.amp;fiquéfcdarium norint.defcrant.Typo* graphisquoqpmponitur, quodffnimitö quiequam baberent pe^ nesfefcriptumuelcxcufum,aliquarationcfufpedö,aut Ecclcffa^ fticæ confuetudini contrarium ,fp3cio dicrö fexrcfigncnt :Dcin* cepsenim nullam purgationem alicuiusfore momenti.

Illiscrgo diebusquadohuiusedidifaótaeft^mulgatio/olcnes p iïngulas Ecclefias f upplicationes babitæ funt,^ foclici ac profpero Regnifucceflu,amp;Rcligiöis cóferuationc:amp; hæretici fane nô pauci ^pter feótariam amp;crroneâ dodrinâLutbcriignibuscxunifunC.

Subæftatem iftiusanni.ingensLocußarö agmen p Gcrmaniâiti Itaham uerfusnofttû clima uoIabac.Sicubi uero agmen illudcôfc^ deratjdcpafccbat omnia.Erant cnim Locuftæeopiofæ,amp;magn$4

Infedisitatp rebus i) quifupererant in Hifpaniam tandem mê^ fe Nouembripoft multa pericula amp;nbsp;naufragia cum Cæfare appulei runt.Hoc modo resnoHræ terra mariqun Africaatqj Europa mis fere infœliciterq, gercbantur.Alioqui Germania ipfa peftilentia afi» ffi(ftabatur,amp;utfemelomnia dicam.annuspcr quâgrauis^triftis amp;nbsp;calamitofuserat.qspotiffîmü quiin^uinciaRbenana morabant;

At Cæfar cü ex Italia foluerct,Granuellanö ibidem reliquerat, ut isapudpontificêConciliQ^moucrct.fîmuI acSenas(quæ Ciuitas eft HetruriæoôlingêtisiIadrisaRoma diftâs)adconcordiâ rcuoca^ ret.fiquidê multis (editioibus perturbarec totum illic municipiô.

Ëodem hoc anno Cliucnfîunh Dux Vuilhclmus ad Regem Galliæperrexit/auorcm ipGus ôc patrociniura(ut fcrtur)imploragt;

fufuSjff forte poflet illiuspræfidijsfretus, Geîriæprmcipatum oc^i cupare amp;bcllicis machinamêtis fîbifubiugarc.De fponfalibus Skb danushicinulta fatisrefcrt.utrumtam ucrepxofeâto naefugitJn* terirn tame ex Viris fîde dignifljmis amp;integern'mis intelleximus, DuccmilluftriirimumgencroGfrimumqîidixiflc: Sieidanum ipfutn rem tune geftam nonHdcliternarrafle. Q^uiaucro manifcftifTimiî ed, cumplurimapaffim ucritaticotrariafcripGfic.bæc quoqj^fua authoritateinï tnbuamus tanquam ei cuiminimefidesadhibens da fît bac in re.ficuci ncc in cæteris.

D.Iacobi degens,quatuorunopartupuellosædidit.Horumunus ’ domibaptizatus moritur,alnuerotres adccmplum cumfoJitiscæ« remonqs dcduób’,baptifmumpercepetüt,quietiamcum infantus lomortuofimuladfcpulturamdccenter amp;nbsp;comporte delati font;

Porro mulier iliaantcafubindc tres,aliquando doosgenucrat uno tempore filios.amp;ab ultimo illo parto,gcmellos adhucpeperit.

Hoc infuperanno inauditum quiddam Stinfolitum accidit non procul a Mediolano* Nam in locum unum canes uiginti conuenei ranbquiordinequafi militarifeucaftrenfiMedioJanü cutfu quam Qcyffime contendebant,8cobuias quofeune^ Guc hominesCue bel luas magnaagitati furia morfibus difeerpunt atep dilaniant,

Deniqj uuæ quafî magno barbitio comatæ » quæ prope Albers fchmeilerum in Germania excrcuerant,Kegi Fcrdinando,ali)s^ Dynaftis exhibits funt.amp;uiuiscoloribusadumbratæ»

ANnoM.D.xJij.Cæfar opéra fratris fui RégisFerdinandi co Anii^dî' mitium Spiræindixit.RcxigiturFerdinâdusfcxtoldusFe# ƒ bruarn pro more præfatur 8c exponit. Q^o pado Cæfar omni fruftratusdiligentia quam pro reftauranda concordia miferc pros pterfedas contaminat3,impcnderat,inlt3li3mredn{rct .ubicura Pontiffee de Concilio,amp; bello Turcico dcliberaflct.inde uero cum apparatu nauali in Africam abqGrt, Turcas debcllaturus, at tempe# ftatemobftitifle?currc infedainHifpaniamredüflet.Vbinihilomi# nusexpeditioncra amp;nbsp;militarem apparatum conffccrct ad oppugnan dos Turcas P mare per terras,præfidia quoq) a fuis opportuniflîma accepilTet,omnesproindehortarctur,utidem amp;nbsp;ipfi faciant? 8c fup# pttias in Turcos expédiât.Quia eos Hungariapcllcre oporteat,aliolt; quincxtremommalorumcxpedandurofercndumqjipfiscflc.

Gallorum item Kex ad imperialem ilium Conucntumlega# tionemmifît.quæ pofteaquam Regis erga Germaniam bencuoa lum animum prolixa oratione infinuaflet ac roirifice commendaft fetifubiedt tandem:Non fatisconducere aut expedire,TuKam in præJium concitare^jquandoquidcm Sgt;£ ipfos PrincipesChriftianos infer fe diflîdere.Turcam uero hoflem adco potentem ciTe, ut fid milcm non habeat. Licet Germania potensCtjgentcmqj robuftam habeac, non tarnen leuiter adeo lobore a(qgt; potentia ilia abutendu cne.prarcipue cum ipfiinter fc fine diucrfæ partis amp;nbsp;fententiæ

Legatesaucem Apoftolicæ iedis proponcbat,Confultum fibi uideri amp;feinper optafle,ut amp;Turcæ rcfiftant,acita Concilium Ha beriqueat : idcoqjneceflarium ciTcutpacis induciæ inter Cœfare 8f Regem continuentur. EtfiCæfarcm ipfura belli Turcici ducc efrecontigcrec.fuppeditaturum quinqj miliapeditum, fin auteragt; duo tantum, Ca:terum ut Concilium in Germania celcbrctur, fibi admodum graue amp;nbsp;per quam moleftu foregt;fiquidem Vir effet fcd niojconfeäüs amp;libcnter adeffe ucllet, adhæc cæteris nationibua parum accommodum gratumqj futurumfiConcilium ipfumin Germania pcragatur. ^ocircaunamexciuitatjbuspotiusltaliæ deligant, utpotc JMantuam,aucFerrariam,Bononiam ueldeniq; Placentiam.qux amplæamp; admodumidoneæ fint, Autfinulla had rum placcat.Tridcntum cligant,quod amp;nbsp;Germaniæ confine fit, amp;nbsp;ad jUu d quidem defignatum.

Hxcetiam tempeftate Saxoniæ Dux Elcdor, amp;nbsp;Lanfgrauius HaiïTæ.per occafionem Smalcaldicæ confœderationis inDorainiö HenriciDucisBrunfuiccnfis irruunt,fe amp;fïlium ipGus Carolura Vidorempatriapellunt.itautcum nullus iamrefugn locus efict, Bauariamconcederc Henricus cum filio Carolo cogcrctur. Protek fiances uero nc quid temcregcflifle uiderentur, fcripto jjponunt, DuceraHcnricum.fociosprimumbellopctiuifrc.

idibus lulp,alius comitioru dies Norinbergæ cefiituitur, ubi Ro manor urn Rex Ferdinandus primus omniuproponit, QupP dam Impcif) ordines nouiffimo Spirenfi Dccreto non paruific, nec fuppetias caftrenfesin Turcam mififTc.nonnullos ctiam peenniam dcncgaflc.Idcirco bellum filuifrc,quodfane Regno amp;nbsp;Chriflianifi* mo magnum afferret difpendium.

In hisprxtereacomitfisad Saxoncm acq- Lanfgrauium inters nunci) mittuoc,^uirenuncient,ne foederis iccqrê armis dccernat auC

iHibuicOecjetQrefpQndent, bellum tantum conccrncre Duce Brunfuuicenfemqui congerrones primum armis inuafifl'et.fimuk ac longa quadameuagatione oftendunc, fefc aliter nonpotuilTenc gocium conficere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

PoftremofcxtocalendasOiäobris,ccflarurttcomitia, Stuqui t'ortm. Spirenfi Decreto inobedientes cxtiterant.pocnæ fubiedi lunt. wr Eo temporepfeudo quidam propheta Dauid Georgmsinpat tibpîFrifiæfurrcxit.Hïcaiebacfe imo ucrius i'a^ilabatDeumhabes lycophfnet, leparentcm.Loquebacurcum auibuscætcrisqj animantibusaqui» busuicidim alimoniafibi deferebatur. Aflerebat præterea femifs fumefle utfflios regnitanqua cohærcdes adutneret.quiaCQelum prorfug uacuum cHet. aliahisfimilia nugamenta efFutiebat^querrt homines inftabiles ôt mente corrupts aufcultabant amp;fequebâturlt;

- Jib il nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ■ '

ANno ab inftaurata per Chriftumfalute M.’D.xb'n. Noriber^ gœ, dies did; us eft. Ab^erat autem Cæfar, nam in Hifpanqsad^ hue agebat.Kex igiturFerdinandiis incoconfelTujulcima lanuai rq in hunc fere modum proponit:Turcam uidelicet uiolenter ma nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

gno cum impetu irruercut orbem Chriftianum bello nauali atqj campeftri affligat. I.deo anteomnia neceftarium efteutfuppetias un am mi cofenfu in fuperioribos Comités promiftas.præftent atc^, exblbeant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

QmntaueroFebruarnGranuellanusrtomine CæfarisexHifpa nia codera conceftîc, qui inter alia demonftrat. .Cæfarem qoidem mftruxifteaciera aduerfus Turcam,ueruma Gallorum Rege 8e Duce CliuenG impediri,quo minus pcrgat.Ea propter expedite ut in utrunq? collacis auxiliji belligeretur?quo tandem ipforum auda cia luftiftimo prælio conteratur.

in his præterea comitps Proteftantes grauiter admodum atqj owf/d prolixequeruntur de Cameræ ludicio.Q^uodenim Hennci Ducis j/nja,aion/ Brunfuicenfjs nomine in iuscftentprouocati.fimulac in eosiam iu Camer,r. lidice agicoEptumefTet^nullam fubeftecaufam falte iuftam aiunt» quia indignum nihil in DuccmHenricumcomiferint. Quarefi hu jus rei caufa pled: i debeant,fore, ut non folum ipfi.uerumetiatn to turn regnum indifcrimen ueniat.R ogatum itaqj uelicnt, ut aliierc entur ludicesfeuafleflorcs.quipadionem fuperioribusanmsfufcfc ptam non uiolent,2lt; ah adione feu lite Camerali ceflent.

Refpondit R.€X Ferdinandus amp;nbsp;Cærarisintcrnuncjg.AdTnr dcntjnumConcdiumCæfaremuenturomjfienprojndcnonpofle, ucCaineralesordinemoucantnr.quinpotJùSomné prius caufam audicndam Seexaminandam efle. Dehinc neutiquam dccerc ut HenricoDucj Brunfuicenfipacria pulfoiusiïuc iudkium recufelt; tur,quod is caufamfatis utiqj iuftam habere uideatur.

His continuo Proteftantes fubnedunt, Concilium Pontificis nc dum mediocriter ipGs dilpIicerejUerum ctiam plane fcieijcerc ncG huicinterelTe uelle, Adhæcin cæteris minimcfîbifatisfieri.Qi^a reahamadhuc Scampliorem confulcationem admitterefefenon pofle.

At uero a tandem cæterisq; Impcrij ordinibusconßitu* turn Stratum fuit.InprimiS, AdTurcarum confiniamunitionc» fincatqipræfidia. PLcformatio Camera fiat iuxta forraulam Ras tifponæconfcâam. Qui auxiha ftipulatarcnuuntriorifdidioni Fifcalifubiaceant»

Huiufmodi autein Dccrcto Proteftantes rcludabantur,quo^ illudeditum eflet ipfis abfcntibus utaiebant» nccccrti quicquam de pace confiitutum-

Eodem hoc anno Archiepifeopus Colonicnfis ab aulicisqui dodrinæLuthcricat plusfatis adhærcbat.indudus atqj perfuafus, Martinum Bucerum,ordinis Dominicani defertorem ac profugu ad fe euocatjut Bonnae fquæ Rheno adiacct? quarto ultra Colos niam Agrippinara miliario diftans) Ecclefiaftæ munusin fcrcci* piar.Quod ubi fupremum fiue metropolitan! Eccicfiæ collegium intellexif^totiqjClero amp;nbsp;Vniuerfitati CoIonicnE innotuit, egcr* rime tulcrunt. Proindeij Archiepifeopumoratum cum obfccras tionibus uolunt, ut periururo ilium amp;nbsp;fraudulentum apoßatara fugiat,amp; ficoncionatorisoperaufquam indigcat,puriorcm fponci dent unum aut plures etiam quiecclefiam doceant» Veru m Archie* pifcopus, qui alias natura probus amp;nbsp;clcmcntifïîmus Princeps crat^ fednonadeo dodus ut benignus öffacilis, aplcrisqjconfiliarhspa rumprofcólo integrisfcdudus,adfiniftram déclinât amp;nbsp;proponif, Pontificis Maximi amp;nbsp;Cæfaris Dccrctum cfTeatq^ Præ^eptum, ut ipfe cæteriq) alij præfules Chriftianam in fuisprouineijs reformat tioncm fiatuant atq; dccernant.idcirco non eflecurcum a tali pros pofito auocent,a quo ncc debeat neepoflît, quippequi emcndarc ucllct fua ecclcfia ai^ Diacefin*Huic poxro Archicpifcopi aibitrio fiere*

LIBER. IUI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCCXVIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

fîcrcfpondit Clerus tam primarius quâfccundanus amp;totaVnjucr^ fitas uniformiter.feruatis citulis tanto Epifeopo dignis.Quod ipfe nimirum anno xxxvi.fupra milleGmum quingcntetimum.prouin ciale Concilium præfentibus in primisfuo Vicario fiueCoadiutos rc,amp; Archiepifeopatusfuifuffraganeis^Lcodicn.Traicden. Mos naflcricniOfnaburgen.atqj Minden. Epifcopis.cum uniuerfo Clcs ro.uotisper omnia conCordibus aflcruiflejUellcnt proindc atq*? fpe* tarent utfiearn rcformationcmCatbolicam quidem amp;nbsp;ChriftisnS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Cquam in ilia prouinciali fynodo cofcntientibus fufFragns tot Epi* fcopi,Præpofîtiatq5Doôtoresfanxiflent,quæ deniqjipAopræfcnte nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’’

pro*mulgataeflcc_) com diligenti amp;nbsp;decenti examine quale fufeeptii amp;aufpicatum Coloniæ apud ipfos uiderat, ad exequutionem amp;nbsp;fatisfadionemperducatjfuturuminquamitafperarentjqoodeiuf modi reformationem ipfc,nimirum quæ Pontifi’ei ac Caefariplace* ret,fuæqjauthoritati conueniret, omnibusq) cordatis gratjffi'ma foret,amp;animorö deniq?falutiamp; gloriærefponderet.indauraflct*

Si uerobanc eandem nonnihilcxtendercgt;ornare amp;nbsp;amphficarcad icdintegrationcm fuæ diœcefeos decrcuiflct.æquumcfTeacdignô utpotius cum ipfïs,tanquam fuis,non etiaalicnisSc improbis, qua lisequidcm Bucerus eflet amp;nbsp;alf) peruerfi dogmatiflæ, ex apofta* tis fere omnes conflati, délibérée, confenfum exigat, quorum tandem conlîlio amp;aflcnfu fretus legitimereformationem illamfie amplificatam exornatara expédiât atqî confîrmct. Bucerus hoc refponfumquafi calomniam interprctatus, libellum clamexcudi Coloniæfecit. Sed ut typographus afufpicionc,amp; mulda immult;= nis foret fnam in huiofmodi Senatus animaduertere decreueraQ prodqtfub nomine Hermanni Sebaftiani Marpargcn.qiinunquä illud opufculum uiderat, aut fane in rerum ut ita dicam,natura nofqua m prius cxtitcrat. Hoc igitur libello Bucerus fuam uocatio nem Bonnam uerfus tueri amp;nbsp;aperte defendere ftudebat, ubi etiam intet cætera dcmonftrat,quo pado cö impofitione manuum Epi« fcopalium Moguntiæ poteftatem Euagclium ipfum prædicandi acccpiflet,nullumprxtercabuiu3reidefedum,uitium autimpedi mentum in feconfiderare.Qjjo comperto libellus illeVirisnomi natifijmis amp;nbsp;in facris literis excrcitatifïîmis difeutiendus amp;nbsp;exami* nandus aCanonicisEcclcfîæ Metropolitanae traditur amp;nbsp;exhibes tor : Qui uicifiîm clatiffîme puro amp;nbsp;aeterno Dei uerbo hune cundc ïibcllum confutarunt, oftendentes liquidiflimis argumentis amp;nbsp;n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;indicés.

indicijs.quam craflc amp;nbsp;uaric in eo Bucerus iieritatcm latefad’ef» quam deniq; uafreucrborGpigrnenn's 8^ mellitis diótjsinibi uta^ tur, ut peftilcntifîîrnumbæiefeosuirusfîmplicionbus hauriendu propinctatqjinftillet. Præcipui autem artkuli Confutationis bi fuerunt:Buccrum non rede nec orthodoxe docere.ISiam Ôe meri tumpaflîonis Chrifti diminueret,amp; gratiam uirtute meritörum ChriftiinBaptifmi Sacramento nobis concelîam amp;nbsp;infufam euazi cuarct. Præterea,Hümanam prorfüs damnarct naturam, contra D.PauIl,omniumqî Apoftolorum Sgt;i Patrumfentcntiamatq^ do-dnnam.ldgeneris complures alios errores amp;nbsp;hærefesjn eodem il lo libcîlohabebantur, ut uiderceft in libro de ludicio VniuerGtas; tis amp;nbsp;Cleri in hanc rem Coloniæ quad Confutationem edito«

Licet autem in co de ludicio Vniucrßtatis amp;nbsp;cJeri uoluminrgt; Buceri libellus de fua uocatione fatis fuperqj confutatus effet, eun demqj hærcfibus.erroribusq) fcatere,authoritatibus facræ fcriptu* ræ amp;nbsp;ueEuftilÏjmorum Patrum fcriptis abunde amp;nbsp;luculentcr den monftratum effet^hi tarnen qui uidclicet Archicpifcopum falHa Tyrenumcantibus dcmulccntesfeducebapt,nihil intermittont.fcdl effieiöt ut Melanthon quo(j,Piftorius,Sarccrius amp;nbsp;ißius ferment tiplurcs.in coramodum amp;nbsp;fubfidium Bucc^i Bonnam cuoccntur. Qui dum inter fe conucniffent.librum nomine iplîus Archicpifco^ pifabricanturCinquotamen maxime omnium Buectus defuda^ latjfub titulo cuiufdam methodi adindagandam amp;nbsp;inftauranda fîrmam acftabilemreformationem.Hune igitur hbrum tam fpc^ dofo titulo infîgnitum.CoIoniam adprimarium cleru mittit Epi^ feopus, utcirciter Dicro quem indiduruserat cum cuoluat, amp;/| poffet,rationibus improbet?alioquin uellet ipfum die illo fine C6a uentu ordinibus fuæ Dicecefeos proponere, ôtieformatione in ta bi declaratara exequi.

R.ecepto libro fatis prolixo Secopiofo.inflat Clerus ædiamc^ tropolitanæ, amp;nbsp;obnixe impcnfîflîmeq) Archiepifeopum orat.nc lemadeo grauem,perplcxam atqj difficilcm prscipitet, quin po^ tius maturumilli tempus concédât? ncccffarium Dtiq? tantoeuol^ uendo libro,quonimirum apudipfos accuratiusapüsamp;dodio* ribus examinetur. AnnuitEpifcopu8,amp; intcruallum trium fepti^ manarumpræfcribit.cleruscômunicato conGlio optimos quofq) amp;nbsp;diuinarô litcrarum peritiflîmosfibi dcljgir,ut interea tempons tranfmiffura uolumen diligcnti indagine 8i attentione præcipua

Tandem poft ftudia atçjabores prod^t a Dcledu cofenfuraplane Chriftiana amp;ftxaftucconftansjcx monimentisamp;diujnisomnino placitis SancftorôEcclefîæDodorüdeftjmpta.quæquidâinitio fen tentiâ Ecclefîæ Catholicæ^ponif jdeïnde in qbus uolom ë illud Re formationë ptendens,Chriftiano amp;nbsp;Catboheo dogmati repegner^

Cenfuram hoe modo compofitâ Clerus adfuum Antiftitem mittitjOmulac demiftcflagratiflimeqjrogat.quatenus uidelicecea* dem patientia amp;nbsp;fedulitate in accipienda de legendahac fidei ligionis.ootis amp;nbsp;documentis cofentanea cenfura Guc recognitjo« lie potiusjpfos dignetur,amp; profcquatur canquam membra foa ca riora amp;nbsp;propinquiora:qua amp;nbsp;aliènes illos,in euoluendo de conftw tutione pro reformanda Eccleüa Iibro dignatus antea fuiflct,ita ncmpchaud dubie futurum ut facillime intclligatj amp;clarifïïme ui= deac 9 quod hber ille de Reformatione infïnitis locis, Cbriftianai Óf Catholicæ doârrinæ aducrfetur,ófproinde nullo modo probari aut deniqj recipi debere.

Infuperetiamomneftbi promittunt obfequium inreformaa tionæ^penfo,modo tarnen ipforüarbitrium,quoçzpmifluatq5 ui gore 1 egö Sf canonö intereft,ca in re confultarejnó afpcrnetur.Quia cumbuiufmodiChriftianæ reformationisauidiffîmifemperexti* terinr^eandem longe gratiffîmam cômendatiflîmamq) ipGs fore.

Poftremo fupphees petunt óf obtefiantur,ut improbis ilJiscoa cionatoribus ualedicat, amp;ablegetgt; neuefubditos fuos integcrri=: mos Sf obfequëtiffîmosnouaamp;falfo dióta reformatione grauet«

Cæterum dum ad Slcidani narrationem bac de re oculos defle? ., do,non pofTum nee debeo ipfiusprætcrire ineptias ne die am men« sTfiafl»»quot;, ' ’ d3cia«Siquidëisfophiftka quadâ indudionepfuaderefiudet, Ca* nonicos (penes quos creandi Arcbiepifcopum Colonienfem nimi ium,poteft3S cft) cö alijs ordinibus?reformationis Eucerianæ au* fpicium nel inftaurationern, quafi diuinum opus amp;nbsp;falutare pros bafle.Scribit pterca Epifcopö aTheoIogisColonienftbuspoftulaf fe ut iudiciö amp;nbsp;fententia fua fcripto nimirqcömunicent,at nequa^ fibifatisfadü efle. Ait infop.nulloseo tepore, Coloniæ fuperfuifle concionatores.quosEpifcopns ipfc.cömodeutiliterq) populo pff* cerepotuerir.Hisquoqjaddit ad uotü Epifcopineminëab Ecclcfia ßicisconftitutöfuifle,qui de Chriftiana Reformatione côfultaret.

Elus fane generis plura nimis côfidenter aut ucrius impudeter, n ij fobiungit.r

fübiungtt«Mi‘rum^fcdoEnncuirum odio tantopcrcS^inu/Jias trjbuilïe,amp; nó potius animaducrtiITc, tot libios cxcufos cßejin bus djucrfuin atq; oppoGtu uidcn’ Iicctpcrfpicacjfïïme.Qui ctiam« finó extarent alicubi.tamem rnultiadhuc in uiuiafont Ecclcfiaftki amp;Laicb^cene multo aliter qua Sleidanusrcferat.negociü iflud, ucre atqj ingenue cxplicare d’gnanarratione poHunt. feuperbæc falfo DodorcGropperum traducit?quafi ucroBuccrü ipfc Arthtc pifcopo cæterisqjpaffi'racômendarir^qucmadmodû amp;hocipfuiii inlibroquodam Cæfari nuncupatojdcilJedemonftiaGamp;nosfuo ]oco(Deo fauentc)cxplicabimus.

De hinc Slcidanus quoqfnarrat T?beologos Colonien» lieber menter Bucerö criminates efle.Verum bbn amp;nbsp;fcripta in Buccrum turn temporis édita, Sleidanum mcndaciorum aperte, conuineßt. Nam Tbcologiqdemiureconqoeftjfunt.afTercntcsnÔ deccreqd Epifcopus Votjfragumóc bæreticum monacbö in fua tam integra djoctcfi cócionibus præfccetit. qoü bic ctiam cogentc ccfcicntta in* Hciari nequcat Je inftitutu monadicum quo mancipatuscrat Arge torati, deferuiiTe. His fubiungcbant Thcologi.huiufmodi Aposs ftatam a cócionibus remouendö ciTc «proutCanonibus cautö ed^

Deinde iniquum iudicant ócturpifïimö ut Apoftatæ buicgt;noa modo bbera/edetiam monialis amp;nbsp;Deo dicataquaficoniunxperd mittatur.nâfîcutrumq: fponfum amp;fponfam duo graciibma flagi tia (ubijnc.nimirö inctflurn amp;Sacri]cgiö. Q_uæfane duo crimina» ^bant nófülumiurecanonico uerumetiâimperialipanisgrauiiTiiî mis deuoueri,amp;quandoq)CæfaréIouin3num praecepifle atqj maM dafle,ut quicunq) Virginem Deo.facro uelo,confccratam,ad thos rum coniugalem raperet,capite plederctur.

Tertio obi)ciontTheologi,Bucerumpoft demortuam priorc pcïlicemjaliam duxiiïc fib coniugc,cum tamé monacbus,uiduus, amp;nbsp;presbyter eflettqua; plurimum canonibus aduerfantur.

Dehinc de maiorifpurcitiaBuceriquæruntur, Namfccunduni ' uiduametiam ocftalcm'’duxerat.

Ad extremum de peruerfitate Buceri conquefli funt.quippc quiSacrofanâam fcriptur3m,amp;prifcórum Patrum dodrinairjJ* priaöc falfa interpratationecontamiriaret, Scinalienum atq^per# uerfumfenfum elideret? quideniq; riefarie eandem torqueret,8C inffdclitcr raperet, ad impugnandam germanem .fimpliccm amp;nbsp;u* nanimem EcclcGs Catholicx fententiam, amp;nbsp;authoritatem^quae fob

Hrc igitut manifefta Si ueraprorfus crimina,quibus Bucerus V/rîtatis ffut obnoxiuscrat,amp; foeJe atqj igno miniofc cotaminatus.fuo Archi? epifeopo Theoïogi fideliter explicant,quo nimiru m ab illiua con fortio atqj coramercioprudenter abftineret.necueritate falfariQ, autffdejhæreticalabeinfeôtum, feuctiâ flagitiofum benefitijs.aut deniqj ignominiofum honore dignetur.Nihilominus tarnen Slei danus tarn prudentem atqj modeftam uerifEmamqjinfinuatione, fummaminiuriam amp;nbsp;calumniam appellat. FortalTe exiftimauic Sleidanus Herodem amp;nbsp;Hcrodiadem aluftiflTmo amp;nbsp;fandilEmo loanncBaptifta contumelia affedosfuifle^cü isuidclicctutriufi^ fceleratiflimum adulterfdm increparet*

Per idem fete tempTis Cæfat fflium fuum Philippum unice fibi PMFppi genitum Hifpaniarum E^egem conftituit.Maria Regis Luûtaniæ nlia inconiugem fîbi tradita.NamprotedioneinGcrmaniam des * ftinarat. qui tandem traicda Italia, Spiram uenit. Q^ocomper= to mox Procédantes ad Cæfarem mittunt oratum.ut pacem fla* biliatjCameram ibidem pro ipforum aebitrio rcförmet,HenrieS Dueem quem abfcntcCælareeDitioncprofligarant.grauiter accu» fant, quafi Gofslaricnfibus, Si Brurifuiccnfibus cö primis uim ins tulifret,amp;idcircoiufteperfecutionerafaftinoifl’e.

AdhrcCæfar ait.Depaccquidcm ipfosnon dcbcrcadcofolw citoseile,quippe qui earn fatisfibiprobatam habercnt.Prætcrea, Non decerc ut Cameralcs degraduCquodaiuntjdci)ciantur,nifi caufæ prius legiti rnæ rccitetur.Deinde ut Duci Brunfukcnfi adem^ ptum UÏ dominium reddant.alioquin mediatcntare uellcr, amp;nbsp;cxs plorare uiam aliqu3m»per quam ilIcDitionem fuam aiTcquator.

PofthæcMogunti3mappulitCæfar,ubidatisadSenatûCoIo* nienferaliteris,Gcfcnbit: Equidemfcintcllexiflc,quod nimirü r'^j'LnótS quidam pfeudecclefiaftæ nuper apud ipfos cmerfcrintjut populum ab auita amp;nbsp;uera rcligione feducant, quibus tarnen hue ufcp ftren# nue reftitiflent.ldcirco plurimum gratulari. Commonitos quoqj cos habere uellet? ut ita pergant, ôf Rempublicam in obedientia reganuatqjab omnifeditionc immunem conferuent,hocnempc fibf acceptiflfimum fore, et uiciilTm id fe uelle tempon fplendideaW que magnifiée pro fua dementia refondere. Eodem fere fenfu Pon tifex tunc temporis ad Magiftrattum fcribit. His igitur literis acs ceptis, Magiftratus ciues ad feeuocat,monctatq)iubet?utlitens pct omniarc/pondcanc» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n ig Paulo

^^ixexf^ obfeffurusCæfarisoppidö.Quotandêcxpugnato,fortifiÏmia macbinis munit,rclilt;3:is ibidem ad præfidia militibus.

Hocinfuper tempore^Barbarofla Turciciexercitus primfpilas ris indice atqj du(âore Polino Franco copiofaclaffîum muîtitudi* ne,utGaiïiæRegifatisfaccrct,inftruôtus,TolIonium applicuit.qd Prouinciæ oppidum eft ôcportu8;,inter MalÂliara ôf ISIiceam ftu. Itaqj FrancorumtRcx,audiens claflcsTurcicasin oado efle. Prin cipcm Angianum exfamilia Vendomenfi,cum acic amp;nbsp;triremibua ill UC mittit fubfidio. Deinde fimul ambo Niceam uerius properat, ôicum oppidumportumqjdecimoquartq.Calendas Septembris inuafiflcnt?arcem obGdionç cingunt.Pq^çKjeliquus Turcarû ex* creitusin Vngariam uiolercr irruit, amp;nbsp;Qjjinque ccclefiS oppidum, Strigoniamciuitatem amp;arcçmlïbiconiündamcapit.Alb3m déni

que Cqua Regalem nommanQ in ipfa irruptionecxpngnat.Pon tifexucrofæuitiam Turcicam pertæfus mittit auxihacö duobus Legacis feu potiü3 antefignanis^Baptifta Sabello 8c lulio Vïfino, fed i) im maturius acccfierant.

Cæterum Imperator CarolusMoguntia^Boonamtraiecitjubi Buccroscfl CafparoHcdionepppulum condonibus demcntabat. Cupitigituruthofce abJcgeti^miHisadEpifcopö caduceatoribus.’ SiquidemMelanthon iamdifccflerat,amp;illjsquidem diutius nendi facultatc prærcpta^uiciffîm dimittuntor.

Qmbus dimiüis ablegatis.Cæfar MarcodurS undecimo Cas Icndas SeptembrisuenJt.præconcsin urbem mittit, dcditioné po* ftulaturi^alioquinbcllum denuncient. AtpræCdiari) contemptim refpondentjSeeumquiiamduduraapifcibusconfumptus erahne quaquamformidare.Nam conßantiflimefercbatur ibidem, Cæfa* rem naufragio,cum Argiera rediret, perijiTcjadeo ut certilïîmcg* fuafumhaberent Cliucnfes,8c oraculocxjftimarcnt d/gnius.Gcac^ cidiiTe. Siquidem nccüsquireucraCæfarem confpexiflent amp;nbsp;con^ ucniflentjfides unaadhibcbatur,

Cæiar autem boe tcmerario amp;nbsp;infolenti refponfo com motus, ciuitatëilico uallat,amp;in obGdioneferio incumbit.Vigeiïmo ncm* pe die Augufti, fummo diluculo ciuitatem arietibus Scinfeftis iólibüsoppügnac, deinde fcalis admotis mania confcendi iubef, hoftemq) detrudi. Jgitur Hifpanicæteris agiboresaccurrunt,rciii alacriter etiam confcduri«

Q^osinterim nihil pcrturbarepotuitfocioru repulf3?amp; occafos? fedcolleótisrenimptisq^uiribus inftantjurgent,repugnant, comis nus eminusqj dimicant,donee expugnarctur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j k

IntereaciuQsipfitale quiddarn patiebantur, quale cætcrisfoIeC cuenirc obfcHis.Cire iter id tempon's Sandum iliud Annæ.Deipai ræ Virginis Mariæparentis caput,folennitcr in magna populi iliuc aduentantisfrequentia circunferri folet. Quace digna rcuerentia uitäoresHdpani eo conx^pcdo.adFrancifcanorû ibidem templö, iliud deferunt.ne uidelicet tarn nobileatqjfacrum,diuinitu£q5 con cefTum thefaurum a prophana amp;nbsp;furibunda cætcrorû ingtuentiu militu turbadiflip3retur,namaureacapfula inclufum fetuabatur»

Cæfar poft cxpugnatam,dircptam,atqî exuftatn urbem, Iulian CafarMiat cum amp;nbsp;Kuremundam Gelriæ oppidö obiidione capit. Nam exs pugnatio amp;nbsp;direptio ciuitatisDurenfis.uicinis undiquaqj metum triumphal, atx^ horrorem incufTcrat.Eturemunda quidem fatis raunita, duos bus fluminibus Mofa amp;nbsp;R. ura nempe alluentibus, poterat nonni hil forte reflftcre,fed trepidationcperculfa dcditionem facit. Inde VenlodunumobfelTuruscaftra promouet? amp;nbsp;moenibus applicat.

Veritus ante Cliuenflum Dux Cæfarisiram atqj uindidarn.co con cUuenßum ■ ceflît.Nam fumptisfccö HenriciDucisBrunfuicenfls» amp;nbsp;Herman* ^rinceps c^i ni ArchicpifcopiColonien.Lcgatis,ueniäpronus implorât. Cæfar igitur Duce ad genu3^puo]utum,amp;Legatorom patrociniaanimad ßbi grauiter uertensconfurgit, mandatqjPrincipi AuriacenfiSt Granuellano, utleges obferuatu dignasÖc neccifariaspfcribant. Tandem uero Dux cum Cæfarein gtatiamredijbnimiröfeptimoidus Septems bris,his tarnen legibus.’Nc uidclicet a Rcligione Hdcq) Catholica ipfecö uniuerfaparitcr cccleflahaólcnusfero3flet,dcficiat,dt liquid uariaflet.inpriftinum reuocctftatum.CaefariacFratri Regi Ferdi nando totiq? Regno fidem amp;nbsp;obedientiam addicat.Gallicæ amp;nbsp;Da ” ' nicæ confoederationi renunciet.NulIü fibi ftatuat foedusjin quo no 8^Cæfar,8t Ferdinandus Romanorö Rex,amp;ipfoiö uiciflfmexs cipianturhæredes«TotiusGelriæ dominium déférât, amp;nbsp;iufturans d-um populo remittat. Si quæ fortaffis abide loca fc dedere nollenf? Cæfari fuppetias ferat.Cæfar uiciflîm ditionem luliaccnfcm, quam fibi nuperrime manu bellica fubiugarat, reddit, demptis ciuitatis bus duabus,Hey'nsbergo,amp;Sitt3rdo,donee obferuantiam amp;nbsp;inte gritatem DucispIuscxpIoraflfet.Omnibushifcc padisfiuecoditioa pibusDux ipfeinternerate feobfequuturum promittit,

Rebus ita per Geldriam compofids, menfe Oäobn' Cafar m vs^ntndrcßü Landrefianum copiascduck.Vkiflim 8i Kexfacit? 8lt; addu 4tp£iKÄnf. dis fecum auxiliis ualidiflxmis.pralium fe uclle com mit tcic ßmu* lat: Namcü oppidanis decommeatuprofpexifletatq)mifinet^no ctu clam coIIedocxercifudifccdit.Q^od fub auroram priusCæfa rianis innotuit.ij ergo claflicum canunt,Iwftemcp fu mmacclerita* tefequuntur»amp; in poftreinfi agmen irruentes, plurimos ficrnunt» utenfilia amp;nbsp;ornamenta argentca,quæ cælcritatcfugæ? ac mccu imi minentis boßis Franc! rcjiquerant*

lycophenrs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cometcs quidam propc Pfortzbemium in pago Zc

benhufen uulgaritcrdido?!nterquartamboram poft meridiem? ^^ïi^cMaio apparuif? roagnitudinc lapidis unius molaris,cuius cauda adplagam racridionalcm uergebat* magnumq; deorfum fei r . uoremædebatjforraam Draconis præfe ferons.Riuumalluentcni abforpfit penitusq; exhaufit? ut etiam totus iile alueus due aquile« giumcxiccarctur, Dehinceum quo flagrare uidebatur teftum in agrumqucndamuicinuracxcruitiamp;frugibusibidcm uaftatis ats que départis in acrem fefc rccepit.

Sub idem prope tempus,Infans quidam autfanc monrtrum in* îïïÂquot; nip fantisjhortendum afpcdu.natum ett, Oculosquippeflammanfcs lt;«tn. 8c fcintillantes habebat,nares bouinaSjOS taurinum,dorfum bifpi dum planeattj pilofum quartcanis.ln pcdorc duæ prominebanC , facies ccrcopitheco rtmilcs, cubitis autem duo canina eminebant capita.Pedes omnino praeflbs in formam cygni? cauda quoqjions: gkudine unius ulnæ?babebat. Hic igitur infantulus dum quatuoc Boris fuperuixiflet.cxclamabat uocc lamcntabilkVigilate, Endon minus Deus uerter in ianuis adert.Moxqj dehâe fpiritß reddidit.' ' Intereaquoqjtemporisjmagnumpapilionum agmcn,inagrö Bafilienfem tertio nonas Auguftiaduolarat,quodbciba8 omniaq? uirctartc arrortt amp;nbsp;confumprtt.ut uix pabulü gregibus fuppetereu

Anno hoc cum forte in BaGlica Beati Petri fquæ eft Romœ^ aedirtcium quoddam extrucrccur.amp;fundamcnti naturam Archi* . . tcdiperluftrarent, repertumeftin terræ uifeeribus fepulchrctum ' fatis profundu.in quo duæ fpeciofiflîmæ virgities coronis inrtgni* tæ?auro præciofiflîmisqî unionibusfpicndide 8cmagnificeornaCae latcbant.Sarcophagus marmoreus erat?amp; grandi marmore obdii cäus fîue opcrtus?quod decern pedibus longum, 8c fex latum erat. Corpora fic huraat3,cicladibus aurcis inuolutaiaccbant. OiTa per«* fpicuc

fpîcnc l’nternofcebantur» at ubi inauram produda funt,in eines resredadi difparuerunt. Aurum quod ex opcrimentispulueris bus collegerant» amp;nbsp;purgauerant? cû libræ impofuilTenc, circiter odogincapondo fua molepræftitic.Nadifuntprætercamargaris tas^4.præftanci magnitudine.cæterum adeo corruptasamp;putresgt; ut manibus.digitisqjfacilime tcrcrentur, centum annulosuarqa unionibusdïftindos,amp;thefaurompeneinfinitum,qujplus minus annis mille,centum,8c ododecim in terra delituit abfconfus.

Poftrcmo fata duos clariflîmosdodiflîmosq; Viras Caiholia ciseripuerunt.D.Ecciû 8c D.Pighium, qui pro fide Catholics nub cbitasD.éé^ ïispepcrccre Iaboribus,fedfefeconftanterpræbuerunt, ut religiös nem quibuspofiTcntuiribuSjSc armisconcionibus Ócfcriptisinnu meris,contra hæreticorum fubdolas artes intemeratam fuo pr iftic no nitorireftitucrent.Mortuuseft uterq; intra unius menfisamp;qub dem primijfpacium.non abfqj ludu óc gemitu Chriftifidelium»

quæpræter ipfum amp;nbsp;eiusfratrem Regem Romanorö.Prin» cipeseledorcs omnes.unaç, CliucnftsDux conuenerç.Cæfar tum comiti« spa ptoponiiulïîc, quanto in diferimine propter Tutcum Germania uerfaretur.religionif^ diftîdiumTorcum in fuopropoßto confie mare.Adhæc quæftuseftperGalliarum Regemomnem Imperf) ftatnmTurcisapcriri.cumqj fauereillis8ccupere. Earn obremfc fperare,bellum quod neceflario aduerfum Gallos fufeepiftet, non alio ipfoshabiturqsloco.quamficumTurcis ipfis confligeret.fis biqjauxiliofüturos contrahofteminteftinum,quoprofligato,uis res fuas omnes in Turcosfe conferre decreuiftc:Tum præterca dà turumfcraodis omnibus operam,quo perCocilium generale res ligionisnegociumadcocordiam redigatur, Ôc Cameræ ludiciuni rede atqj ordine conftituatur.

In his Comitijs Carolus Dux Sabaudiæ queftus eft.Rege Gab lorum militesfuosTurcico duci Barbaroflæfubfidio mififîe.quo^ rum ille opera fretuscum fois Niceam oppidum ditionis fuæ oceti paflTctjSc contrafîdem datam prædæ militum ôc incendio permififii îctîmulcos etiam inferuitutemabduxiffet.

Iifdem Comités Cæfar Vuolffgangum aMichlingem magniî Pruftîæ Magiftruminftituitàdhibitis folitis ceremoniis, cunôtaqj eius dignitatisdominia,quæin Pruflîa eflent,illiattribuit:fiquidê

Albertus Marcbio coniugium inicrat.fibiqj illas ditiones uen^i:: caratzquam ob rem Cameræ ludices anteannos duodccim profcri ptionis in eum crac lata fententia.

Iifdcm Comitiis Rex Galliæ per legatos fc purgauit»interalia afFirmans,nullum fc cum Turco focdus habere, prætcrquam ad ne gociationesamp; mutuæ pacis conferuationem pertincret.'atqjetiam* ,fiinteripfosfoeduscflet,id tarnen uitio fbiucrtinon poffc,quants doquidem id olim Abraham,Dauid.amp;præter alios fandos Patres, ctiain Machabæi duces feciflent.Padum fequidem eifc cum Tue co induciasjfedhoncftasillasjamp;quænuniforenc detrimento,

Solutuseft hicPrincipum Conucntusx.Iunrjjdecretæq; fünf Cæfari omnium confenfu copiæ auxihares contra Gallos adfcjc menfes,equitum quatuor, amp;nbsp;peditum uigintiquatuor millia. Defi* nifumeft ctiam,ut per omnemGermamam alîngulis pro cuiufq? facultate fubfidiumaduerfus Turcos cxigcretur.’prohibitumquc: eft? magna conftituta poena in immorigeros, ne quis Gallorû gimihtaret» Rcligionis negociumin Occcmbrcm reiedumefl'. Interea temporis Cæfar curaturû fc dixit? ut per integros dodos* que uiros Chriftiana quædam Reformationis forma fcripto com præhcnderetur,ad Concilium ufq;generale obferuanda.

Solutis Comités,Cæfar e Spira Metim abtjt. lam cnim omnes cius Copiæ ad Galliarum fines in Lotaringia conuenerant?cxtrcdi moqjMaioLucemburgum dcditionerecepit.

Interim Baibarofla rcdfjt ad fuos,ucxatis locis omnibus ma==* litimis.qui uel Cæfaris effent ucl Imperi).

CæfarisexcrcitusomnisubiinGallias profedus eft, utbem Sc Caftrum Lin tribus a Barro milliarjbus,occupauit. Inde motus ca# ftrisSandrefium obffdet, oppidum Gallorû adMarnam fluuium fttumxvJulijcaeptacft oppugnatio : amp;nbsp;cumpuluis dcficeret tori! mentarius,31ccro menfefadatftciusurbis deditio. Hacoppugnata tione durante,Princcps Vraniæ Renatus, idul bombardæ immaM niter uulncratus, cum diepofterafiliumGuilielmi Comitis JSlaia fauiæ,cognatumfuumhæredcm inftituiffctjfpiritumreddidit,no absqj magno dolore Cæfaris.

Capto SandrcGo,Cæfar xxv. Augufti ultcrius progreftus, alt;3 Marnam caftra metatuseft; quo loco oppidulumeft EpernaumJ Inde nullo renitente Dicterichsburg ufq? peruenit in eiufdem ripa fluminiSa

flaminisj üix daoruiti iuneic dïerum gParifîorum urbe diftans; Tum ücro rnetus incrcdibilis Parifîcnfes dues pcruafit. Quibus crant non contcmnendæ facultates.fugam quin capcflercîit? ne re gio qaidem cdiuio.quo cantum erat ne quis fogeret, tenen potuc-luntUoIumq^ uuIgusrelidumeft.Quæ resnqlongeafummo abs erat pen’culo, dum metus eflct jnc tam potens amp;nbsp;opulcnta Vrbs ab ipfo eins uuîgo diripcretur. Etant ibifrequentes admodumex oi mni ferme Europa ftudiofi,qui omncs indcmigrarent. AccidciöC hæc fub initium Septembris, '

Tandem xxi'ir). Septembris,Cæfarcum RegeGallorum pas paxinterc^ cemfecitjnsconditionibus. Qu^æ poft pacfta Ôi conuenca ISJidæ,/“rcwamp;jran utrinqueeflentoccupata.ea rcftnuerentur.Rcx Franciæ Duti Lo« tharingiæ Aftenam oppidum redderetgt;quod id ad Lucenburgcns fern tutelampertineret. Cæfar amp;nbsp;ECcx mutuoftbiopem ferrent, omnemque nauarent opcr3m,quo prifca rcligio Seconcordiain Ecclefia inftaurarctur,îlt;exGalhæ in bellum Turcicum fexccntos cataphraclos équités,amp; deccm millia pcditum fuppeditaturum fe poliicerctur.omnique renunciaret iurj,quod in Aragoniam.Nea# polim.Flandriam.Arthefjam.Geldriam ftbi uendkarer. Ediuerfo Cæfar ditionibus Boloniæ.Peronæ.cætcrorumque ad flumen So* mam oppidoramjitemqueDücatuiBurgündiæ,amp; ditioniMafco* niænuntium remitteret. Adhæcfilio RegisCarolo duci Aurelia« nen.Mariam filiam fuam natu maiorem,aut fratris fui Ferdinand! fîliam dcfponderet.atque intra menfes quatuor,utraraharum de« fponfurusefTct.ftatueret» Et fi quidem filiam fuam illi locaret ma« trimonio, dotisnomine eiaddicerct Rrabantiam?Geldriam,La« cenburgum.Limburgum.FlandriamjHollandiam, Hannoniam, Artbefiam,Namurcom,Frifiamgt;Traicôlum,amp; regiones omncs in« ferioris Germaniæ, neenon Burgundiæ Comitarum, amp;nbsp;ut hæc os mnia ipfo defunôto in eorum lus ufumque cedérent.ld fi fieret, Kcx fuo hærcdumque nomineiuri ornni. quod in Mediolanen. ducatum fibihabere uideretur, ualcfacerct. Q^od fîCæfaris filia abfque proie decederet^Dux Aurclianenfisnullum in hasregiosr ««« ' nesiam dilt;33siushabcret,maneretque illi fi quid haberet iuris in ducatum Mediolanen. itidemque Cæfari in Ducatum Burgun-diæ. Sin uexo Regis Ferdinand! filiam illi iraderet, dotis nomine

cccxxvnt REÏLVM MBMORAB.’, haberet Mediobncn. ducatorum. Porro u£rum horum inonïum futurum eflet,id intra anni uniusfpacium celcbrarctur» Denique Rex Franciæ Duci Sabaudiæ ablata omnia reßitucö ret.

Itaq) Cæfarc amp;nbsp;ELcgeea rationc in concordiam redadis^fum^ müs Pontifex Concilium per bcllaimpeditum denuoconuocauic adxv.diemMartüannifcquentis; amp;nbsp;utanimifuilætitiam dedaa raretj diploma fuum ijs fcripturæ uerbis orfus eft * Laetare Icrufad lern die»

Hoc anno amp;nbsp;Lutherus in 'Zvuinglianos di Zvuingliani in Lutherum acritei inuedi gt;nbsp;atque aln in alios e^icgie dcbachaci func.

ArchiepifcopusColonicnfis in dies mag is magisque fuumil# lud nouandi inftitutum profequebatur, id quod maioris ædis Ca^ nonicis.totique adeo Clcro erat mo]eftiffîmum,Principera enim,, quem feirent optimo efle ingenio.tametfi ab improbis quibufa dam euertcretur?offendere abfque tædio non potcrant,ncqoe ta# men etiam ferre debebant, nifi contra fuamipforom uellentagcra confcicntiam,inftitutam illius nouationem,quodipfi hærcdjtarigt; effent fedis illius di ditionia domini. Orabant fæpcnumcro oE^ nixeadmodum.afuoconatudifcederet, amp;nbsp;generalis Concilnfcns tentiamexpedaret. Atillefuunrurgcbatpropofitum 5 nihiJillo^ rum moratus preccs. Rurfusigitur per Dcumillum obfccraruntg^ ut fui o£fjcf|amp; Iura menti,quo tum Colonien. EccleGæ, tum Pond tifici P^omano, tum ctiam Cæfarife obligaffct, memor cflet.Cono cionatoresrelegaret, totumque hoc negocium tantifper miffun» faceret? donee com muni fententia quippiam ftatucretur. Qimd fî iîle negligerct.non poffe ipfosquin remadPonuffeem amp;nbsp;Cajfa^ rem référant, rationesque amp;nbsp;uias perquirant, quibus amp;nbsp;fuæ con^i feientiæ, amp;nbsp;Deiiram pofïînt auertere. Aegre quidem ipfo eoad^ duci, fed niG illeacæptis deßfteret,ipfos non poffe aliter. Verum cum nec hac ratione guicquam promoucrent,infummaædcCo«» lonienGix.Nouembris conuenere, atque inter alia recitata font» quæ ante annos tres amp;nbsp;uiginti Vuormaciæ, ubi Lutherus a Cæfare omnium Principumconfenfüdamnatus eG^atqueinde AuguflaB

ScRatisbonae necidcm pridcmSpiræ ada 8r defihita focræ. Ea ucro omnia Archiepifcopum Hcrmannum habuiflc negledui, rem nouam molin’ cæpiflTe, Buccrum Monachum dcfertorem, qui fe alter is iam ijfdemqucfacrilegis contaminaflct nuptfjs,amp; S34 cramcntariorum dogmata tucrctur, Argentorato ad fe euocaßs fc, eiquc concionandi prouinciam demandafTe.paflimeciamno* nos concionatores.homincs leucs amp;nbsp;apoftatas, populo adhibuifo fe. Horurnautem fuafu, nouam quandam Reformationis for^ mam infticutam.iuffuque Principis euulgatara. Se quidem bis o# mnibus acritcrreftitiflc,amp;: Arcbiepifcopü rogafl’eidentideraCon* cilf) fententiam fuftinerec.aut ad minus rem ad Comitia ufqj differ ret,fed nihil cffecifTe penitus.

Quandouerototaiam Diœccfîspcfîîmc baberet, amp;ad irnmaa ne quoddam diflidium atque fchifma’fpedarc omnia uidcrcn* tur, nec Epifcopusab fcntentia poflet dcduci, banc fc rationem neceffario ampledi, prouocareque ad Pontificem Romanum, amp;nbsp;Cæfarem 9 qui praecipuus effet Ecclefïæ Déi propugnator^fe* que fuaque omnia in illiuafidcm atqjclicntelara con ferre.

Id ubi Epifcopus refciuit.fcripto cdito teftatus cft, nullam illos baberc iuftam appellandi caufam,quod nihil ipfe a fuo officio alie0 num fecifict.Itaqj fcillam appellationcm rcfjcere.fpcrareqj illosre^ dius fecum dcliberaturos,' Q^odctiamfi non faccrcnf,fe tarnen quod cæpiffctprofecuturum.Interim etiamLutheri amp;nbsp;Buccri dolt; g mata raagnopcrecommcndauit,

His cognitïg,Canonici maioris æâis^ccü Colonienfîs dioci cefis domini hærcditarf), Ordines omncs totius diœccGs fuo iure Coloniam conuocarunt. quibus turn amp;nbsp;fua amp;nbsp;totius Coö Ionien,ditionis pericula explicauere, jn quæ coniedi effent,ob fufpedos quofdam concionatores, amp;nbsp;dcfedores Monachos^ qui optimum antiftitema Pontificis, Cæfarisgt;amp; Cathohcæ Ecä clefîæ obcdientia aucrtiflènt? nouisque fuis? quæ nunquam ft' bi confient, amp;nbsp;iam olim dâmnata (int, dogmatis occæcaflcnt: tum quoque quod Epifcopus omni pofthabita admonitione amp;nbsp;prccibus, malis quorundam confilrjs deprauatus, inftitutam O i^ nouationc

nouationem in dies raaiorifludio amp;conatiipcrfcquerctDrîadE2C quod spoftatæ ac fcdudorcs amp;nbsp;peftifcri concionatores in oppida amp;pagosGoIonicn. irreperentgt;non abfquc iniuria corum^quilc* gitimccHcnt inftjtuti,p3ftorum acqucparochorum: quandoqui^s dem apoftatæ illi uerura Dei ucrbum multis locis deprauarcnt, fandiffima facramcnta partim impie abrogarent,partim fcbifmaa» tice ac maligne peruerterenbmultasque hærcfes? rixas, contentio* nes, diflîdia feicrcnt : cxquibus omnibus, nifi ijsiretur obuiam, corporum amp;:animarum periculagrauilïî’ma» amp;nbsp;celcbcrrimæ dioe* ccfis cxcidium non poffcnt non cxiftere. Horum igiturcontemn gt;nbsp;platione perfculorum, quandoquidem omncs eius diacefis fta* tus uel ordines maioris ædis Canonicis, quibus bærcdifario efa fcnt iuramento obftridbobcdire tcncrentur, CaiarcaqueMaic«; ftas fcrio mandaflcc, ne infidis minimeque probatis concionato* iibusulla rationclocum præbcrent, nec quafuis admitterent najs tioncs, ipfoseo plane adacäos ut Epifeopi fui propofito publica protcrtatione .quarn Iura inbibiiariam proteftationem uocant, contradjcerent.Eam ob rem fcrio ipfosrequirereflatusomnes,nc quaratione ab antiqua, uera, Catholicaque rcligionc defeifeant, pfeudodoöorib us minime adharcant »multoque minus cxecra^ billillorum communion! feadmifccant* Potiusenimcxecrariil* Jos quam confccrare,Cbriftiquelt;orpus,quod impie laccrcnt.por* xigere non pofTe. Rogareproptcrea Dominos maioris ternpli.ut ftatuscum ipGsinChrifto Iciuin Ecclefia Colonienii ca in £degt; quamilia inde ab Apoftolis omni cum pietate amp;catbolica unita« te retinuiflet.conftantcrpermaneant atqueperfeuerent» idquiss dem ipfos Dominos Canonicos fibi deillisomnirfopolliceri,tum quoque erga Status omnes omni humanitate ac bencuolcntia? ad* hibitis eo cunâis diuinicus ipfîs collatis,compenfatur os.

Porro Bpifeopus CoIonienCs a Canonicis fummi templiuf Appcllationcm interm itterent.cxegit, fimul etiam ut legatos quof dam dccernerent.qui cum ipfius concionatoribus amp;nbsp;Dioccefis Or* dinibus deE.eformatione memorataconfultarcntjeiqj feaccom* modaxent.

REuercndifT. Pr inccps. element iff. Domine, Cclfitudini tuæ, precesnoftras fuppljccs apudDcom,morigerumq)promptas pro eo atqu.e par eft operæ obfcquium offerimus. Ccliït.T.litcras, quibusea admonet, ut ab AppeUatiooe recedamus.adiundiscti* am minis, niobfequentes fimus amp;c. ea qua decet fubiedione aci cepimus, amp;cuni celcberrima huiua urbis Vniuerfitatefquando deinceps ad nos omnesid negoeü pcrtinctjnonabfqucfummo omnium doloreintelleximus. lllis uero nos qua decet fummifs» fiûnc rcfpo nfu m uolu mus.nos ex Dei gratia facile per nosipfos ca* pere, nihil nos decere minus , quam ut quicquam eiufmodiaT. C.cxîg3mos,quod diuinæ maieftati, ueroque Deiuerbo, uelc? ciam G.T. confcicntiæ fit aduerfum : Deumque prccabimur, fua nos feruet dementia, ne quid tale uel in roentem nobis ue* niât unquam, Tum uero ægre fane committere poflîmus, ut quicquam inbumanius uel publice ucl priuatim, maxime cum C. T. fubditis amp;nbsp;cognatis agamua ac moliamur, in bac lî^ bus præfcrtim proueda aetate, quod quamlibct iîJi uire polïït adrerre moleftiam : multo etiam^minus quauis uti calliditate uel artutia, autaliquam præbere caufam, unde buicprædaræ Dioceeß damnum ullum ueldctrimentum fquodeerte nosquoque not? poflîmus non perpetij) quantum ad nosattinet,metuendum fit. Verum quidem eft, ClementilT« Domine,nos intra boc bienniuna T.C.magna fummiflîoneprompcoquc ftudiocreberrirae flgnifïai caffe, earn in maxima omnium Cbriftianæ Catbolicæque Reby gionis noftræ caufa,ex qua noftrarum pendetfalus animarum,' quotundam maîo perfuafam confilio, duo quædam effe mobi# tarn.quæ ea ratione abea fieri minime deceret: eoquenos com^ mittere non potuifle, quin ^fumma fide ac ftudio earn inde ania mura utreuocaret, identidem prccaremur. Primumeft,inC.T, poteftate neutiquam fuiffc.ncc decuiffe illam,ut concionatorw bus cxtrancis, psque nouisminimeque probatis, co quo fadum eft modo, in bac diœccfi concionandi munus coramitteret, multo etiam minus ut per eofdcm , aut alioqui per feipfam, amp;nbsp;needum communicato nobifeum confilio, extra prouincialena fynodum,

fynodum,nou3saliqoas eccicfiafticas ordinationcs,præfcrtimfüæ jlli Proüinciali amp;nbsp;approbatæ Reformanoni contrarias, conftituc« rec.Alterum cft,etiamfi C.T.eainrealiquidfine nobis moliri po« tuiflec, good iure non potuit,eo tarnen cafu nihilo minus eer tum teftaturaq; efle omnibus,Concionatorum fuorum dogmata cutn CatboîicisChriftianæ EccIeiîæ.quænosDeo genuit, dogmatis pu gnare.’tumquoqjinftituiâabipfamcmoratæ Reformationis cxä euHTonem eiufmodi cflc.ut nulla ratione jlli Gt afl'enticndum. Hoa uero duos Articulos non nudos illos quidem amp;nbsp;infulfos nullaquc ratione nixosC*T.propofuimus,fcd quodiia feres babeat.tü feria pris diuinisjtum generalibus Apoftolicæ Catbolicæqj EccleGæ Tra ditionibus,fan's fuperlt;j dcmonftrauimus: facilcqj nobis perfuade» rauSjG quidem C.T.eanofira fcriptaamp; informationcpcrfcipfani ftudiofcinfpcxifrct,petlcgiGet,amp; ad fcript ur as facras Catholic asqj TraditioncscontuliGctac cxpcndiflet.neqjab alfjs.qui diöa fcri* ptaqj noftra omnia peruertunt.fcntentiam eorum fcriptorum noa firorum didiciGctjlIam certe iampridem neccflar^snfdcmqj Gdiü fimisprecjbusnoftris concclTura.nobifcunq; fuisinChrifto tuerai bris in concordiam redituram fuiGe.Atqui ctiamnum prohdoloc experimur C.T.in concepta animi fententia amp;nbsp;propofitopcrma-ncre.Gbiqjperfuaderc/cfadorum fuorum optimisée atquiGimis undccunqjrationibusfretam.amp;c.

Nos quidem ueram Cbriftianamqjrcformationera nunquam non optauimus.bodieque optamus, modo iliarcäcatque ordi* ne ex uerbi diuini,facrorumque Canonum præfcnptô fufeipia* tur.Quoducro T.C.inter alia fcribit,utprætcr flatusciuilesuclfe* cularcs, homines integros amp;cruditos producamus, idemqj tuam quoqjC.faduram.utqjilliporro memoratam Rcformationcm unacum Antididagmate in manus fumant, atq? inter fe conférant, amp;nbsp;in concordiam redigere nitantur, Concionatoresq) fefc contra accufatores fuospurgare uolentes.atq, alias quatenus opus eric,au* dianCJeo ctiam adiundo.Gquidem C.T. ex diuinis apoflolicisqgt; litetis probari queaf?uelipfam,uclccncionatore8ulla in re plus minusuc egifle, idipfam baud ægre corrcóturam amp;c. hs fane nos ofticiofe refpondemuSjinuitos nos ullam recufatutos uiam ucl mo dum,quo cum C.T.in Chriflianam concordiam redigi probabili* ter pofle uideamargt;cü propcnGorcs potiusnosGmus ad attentant das fummo Audio ciufeemodi uias, uti amp;nbsp;hadenus feci mus? apucl

T«C. Quando autem, ClcmcncifT. Domine, hocnegocïum longe omnium grauiflîmum at$ maximum eft, ubi non de facultatibus periturisjfcd de Dei uetbo nunquam abolendo, de inuiolabili Ca tholicæ Ecclefîæ Traditione.noftrum omniü falute, amp;nbsp;huius diœ* ceffs uel profperitate ucl pernicie agitur,nos nihil poflumus præfta rcminus.quamutineam fedulo curam incumbamus, ne interns peftiuis quibufdâ ac intolerandis rationibus rcsiamnimium ma* le conftitucas,magis cxulccremus peiorcsq, efFiciamus.neqj in nos recipiamus.quod noftrinon eft muneris^ncc apud illos,qui nobis diuinjtus præfedi funt, tueri quandoque poflîraus. ISIon hic iani commemorate libct, inter quos Sf quorum in præfentiai quo etiam loco, quaque forma amp;nbsp;ratione fumma hæc negos cia tradanda fint?fi quid modocommodi inde expcótandumfic. Id unum oramuSjC.T, hæcfecum pcrpendcre uelit, cogitareque quo tandem pado dcccre nos poflit, quando ipfum Dei uerbum, Catholicam Traditionem, aut ad minus Catholicæ Ecclefîæ præ^ fcriptioncra 8c ufum Cqucm fan di huius Prouinciæ ApoftoliSc paftores, nempe Maternus, Seucrinus gt;nbsp;Euergiflus, Cunibcrtus, Agilolphus 8c Heribcrtus,cuius de Ecclefiafticis officrjsliber apud n jsetiamdum aflcruatur, huicEcclefîæ reliquere, be T.C.per mas nus dccefforumfuorura tradidcre,cuius ctia caufa uitam profuns derc debeamus^pcrindeut Naboth prouenia fua^ adhuc nobis propofïta habcmus,in quibus tarnen T,C«concionatorcs multis nos modisperturbant 8cinfcftant,utijsomiflîs8cpofthabitis,an^ tequamiam didæ turbationcsac nouationes pro eo atqj par eft, amotæ fint,nos aduerfus memoratos uiolatoics apud huius dice^ fis feculares ordincs de noftræreligionis capitibus difputare uelis musîNulla tarnen de quauis re ctiam minima adio inftituitur, ni* fi quilibet folitisfît munitus præfidijs : nec quifquam tarn mentis inops eft,qui tcmcrcfuæpræfcriptionircnuncict,8coppjgncratüs, ut dici folctjad didam dicm adefte uelit.Quanto igitur minus nos id dcccbit.cum patres fandifïîmi facriqj Canone8,ante quam relia gionisncgociûagatur uiolcntas omnes adionesamouendasefTc afleucrcntî Deinde in C*T.concionatorum libris, quos illi de fuis dogmatiseuulgaruntÿitcmqîin hoc nouo Reformationis codicc innumeriexiftunt articuli,qui iam olim in alijstumGenexalibus, turn ptouincialibus Concilfts damnat i fint.Quos ut nos rurfum in dubium rcuoccmus,fopitosqj^quod aiunt.cïneres cxcitcmusy

jnaximeqj coram concionatoribusfchifmaticis.a nofira commni nione alienis de rjs agamas.id nobis non poHic non efTe moleftiffî» rDum,minimcq) ferendum.

Atqj eft fanecduobnsaltcrum neccftan'am, ütC.T. nel cum Catholica Chrifti Ecclefta nobifcumqj ft atuat Si fcniist^Aenanos, Aetiànos, Audianos.Donatiftasj aliosqj fcdarios, lam mille anta annos iure meritoq^ daranacos.hæreticos fci£fc,atq; co locoetiam dura habendos cflc,aut certc minime^

QupdftftatuatT. C.cum Ecclcfia^ ut nos minime dubitamusgt; maxime cum ea in fui in Arcbiepifcopum confccratione anatbejî matizarit Si cxccrata fit bærcfes omnes.aduerfum Chrifti Cathosx 3icam Ecclefiarafefe fubrigentes^non potcft ilia fane præftarc mw no8,quam ut ante omnia didos fuos concionatores, cum barrefta bus memoratis absq) ulla tergiuerfatione confentientcsrcmoucat? quæ quidem omnia ex noftro Antididagmate, amp;nbsp;Epiphanii.Phia laftri) amp;nbsp;Auguftini de hærcfibus. itemqj Conciliorum amp;nbsp;Catholi-corum patrum quifedasiam didasferiptis retudcrut.cum Lbri?^ fcriptis Si dogmatisconcionatorum iftorum colJationeJuculena ter amp;nbsp;irrefragabditerprobantur.

Tcrtio?quæcun^ noftro illo Chriftiano Antididagmate conj tinentur.canimirum Si f3crishteris,Si Cathoheæ Patrum amp;nbsp;Sedi» Apoftolic2»Traditioni,quam T.C.cum confccraretur fe reucrco ter amplexuramidoduramconferuaturamqjpollicitacft.ncc nos lt;^uouismodo fecu8poflumus,planeconfentaneafunt :id quod css eiusledionefacileconftabit.Quisigitur non uideat.quaro prorfus fuperuacaneum fit nos cum lecularibus Ordinibus in difficilem prolixamq) difputahonem Si tradatum earu rerum ingrcdi, quaa nccT.Cmeq; nos mutarepoftimusï Neqj ucro nofira exparte uh la noua collationc opus cft,ut quam femel fumrao fl udio amp;nbsp;fide felt; ccrimus. Quod flquis ex Ordinibus dequouis noftri Antididagrs matis articule hæfltat,nos bic iara erga omnes paratos nos offcria mus adexplicandum ilium fofius,amp; quantum res poftulabit, red:^ dendam lationem, ut merito cuilibet pic Chriftiano poffit efife fan’s,

Etneputet T.C.noshocin ncgocio coram ciuilibusuelfecu* laribusOrdinibusquin comparcamus, mctuquodam prohiber!» nos uirtuteconfœderationis.quæ nobis eft cum ditionibus hærc* ditarxjs (quægj nobis id cxpieflc tribuit) Status omnes adnoseuo cauimus»

cauîmns,illis de omnibus Chn'ßianarn acbene munjom ratione» f quacenus id petierint, reddituri, latiusqjcû illis dehberaturi/quô pado commodis quibufdam aptisqjuüs amp;modis cam quæhuic jam impendetDioeccfi,pcrniciemamp;cx«dium cfFicaciter anteuersf terequearaus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;,

Quarto, quandoquidem ex C. T.fcriptisanimâduertimusjib h'usgt;quam cumfecularibus OrdimbusfaduriefTemuSjCollationis, atq) etiam rationum,quasconcionatores reddituri ffnt,nullum aliumpræteripfam iudieem forcyidqjnonnifiexmcra feripturæ litera.non autem pro communi Oodorum amp;nbsp;paßorum ,quipcr Dei gratiam EccIcHam çxtruerunt?amp; in unitate amp;nbsp;concoidia con fcruarunt.intelligentiaznos uero ex omnibus hadenuscum T.C. babitis tradaiibuSïpræcipueq) ex bis eius poßrem is L ter is expreß» fe didicimus.ipfam jamfententiamprofuo didæ Reformationis librOjfuisq? concionatoribuscontranosnoßrumq) Antididagma proferre debberafle^nullo negocio aflequi poßumus^quam fuper* uacaneum ac intQllerabiIcgt;immo,nobi8 ctiam peiiculofumaeperj niciofum.caufæq? ipfius Dei amp;nbsp;Ecclefiæ eius, qua nos pro uirilinos fira.quemadmodum ex officio obligamur,tucndam fufeepimus, dctrimcntofum futurumßt,G earatione cumfcculanbus Ordinid bustradareuelimus, maximeerga fcbifmaticôs amp;nbsp;delertores'con cionatores,quos Apoßolus utfugiamus præcipit, quod fubueifî fint amp;nbsp;proprio iudicio condemnati. Quid plura nos commemotf . rare attinct'i’ VnombocpetimusT.C.placidcaccipiatzQuatandc ratione nobis perfuadere poflîmus, C.T.noßris didis unquâ ob^ fequuturam, cum eerto nobis coßetiamindeaHinitionunquam . caillam mentefuiffe.præfertimquando raemoratæ Reformatie* nuiZfèrti nis codex Typographo Bonnenß ante traditus eß cxcudendus, quam C.T.illumStatibus amp;nbsp;nobis propcfuiß'et, .

Verum utcunqjßt,ne quid in nobis defideretur,quod ad conci b'andam pacem amp;nbsp;concordiam Cbriflianam quouis modo accom* modumGt,nos quidem caqua pareßobedientia promptosnos offerimus,ßmolatlt;^ T.C.fcdudores illos concionatores, inßitu= tamq,nouationem amoucrit,ad agendum bacdereuelncgocio cum C.T. Statibus,quantum fas erit,itemq; reddendä amp;accipien* dam rationem : autccrteprißin«T.C,Rcformationi cam quam decetprsßandamobedientiam,aut deniqj adnouü celebrandum prouinaaleConciliuro,incoq5ferendamopem,adtraäanda,con^ p i] fultanda;

fuItanda^ftatucnJa? amp;nbsp;in rcm'confercnda ea omnÎ3,'lt;j0æ ditó na,Chnßianä amp;Catholicafînt»amp;ademcnJationemfaa3nt. Oras» inusqjT.C.per nomen Domini noftri IcfnChrifti, amp;nbsp;charitatcni Sponfæ dus Ecdcfîæ Catholka?,^ utcongrcgarct in unü, pTCcio^ fumfudit f3nguinéfüum,uthuicnoftræChiiftianin?mæamp; aquif fimæ petition! locum præbeat : amp;nbsp;fi qoaconfolario in Ghrißo^uC Apoßoli ucrbis utamur.fi quodfolatjum charitatis,fiquaiocietas fpjritus.fi qua uifccra miferationis, acquicfcat C. T«prccibus no* ftris, ut idem fapiamuSjümiisqj unanimes amp;nbsp;idem fentientes» tctcr rimöqjfchifmaDioeccfisbuiüsj’nChrißopacißcanteomia.fiuequaK in terris,fiue quæ in cœlis funbuno animo prefligare queamus.

3 Quod Ghæconiia.idquod minimefpeiamus.apudÇ.T. nihil ualitura fint,nec ea ullo paâ?o monitis noßris locum præbere uea lit,ut quænosin Appellationc nofira Grmisfubnixa rationibus^' nobis minime ferenda tcflatifumus, ea curctjamoucre/potcfi ilia per fc intcl]igere?nobis committendum non ciTejUt a diöa Appek latione recedamus.fed ut earn potius, neceflario ad id adaâi, cura omnibus illi accefluris.pro eo atq; par efl^profequamur.amp;quæ R o manusPontifex»amp; Imperator? quibusT.C.fobieäaeß/dcßnie* lint jin ijs nos acquiefcamus.Plane autem petfuafum habemus C. T«illisceufuperioribusfuis,qoemadmodum dcbet,bonorem ba^ bituram atqj delaturam.necquicquam contra attentatura uel in:^ nouaturam,nec ut ab alijsquicq attentetur uelinnoueturpermif* furam,fednobifcum illorûfententiam cxpeâaturâ»INam fiT*C» inïquis rationibus diucrfoiïi molin' uclit,ncc fie tarnen ab co quod Chriflianû catholicumqj uideatur, nobis difeedendum putamus? fedferendum æquanimiter?quicquideac3ufaDeusnobisuclirac* cidere,donee illi uifum crit.Quanq hisfcriptisproteflamurpubli* ce,fiquid inde incommodi ac dctrimcnti buic dioccefi acceflerit, no noflra quidem? fedT.C«culpaideucnturû.HæcnosT.C.animo certe officiofo amp;nbsp;raorigero fignificata uolujmus,obnixc ac Audio* fe precantes.ut C.T.caufam banc longe grau’ilïimâ maturioriper* pendat iudicio.fuæ iam prouedæ a’tatis,amp; buius diocceGs quieti amp;nbsp;tranquillitati fludeat,nofqx cotra noflram confeientia amp;nbsp;ha?c ofnia ne oneret.ld quod nos de C.T.nobis omnino pollicemur,parati* que fumus omni qua poflTumus diligentia compcnfare.Datum fub noftro maioris ædis,amp; D«Gereonis Collegr),amp; Colonien.Vniuer* fltatis Ggillis xxv.Oâobris,Anno M.D.xliig,

V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Atufl*

’AC aero Ep/fcopus nullaharum h’tergrum habita ratione? eos quiLutheri dogma fercbant,non folura nóexpulit, fed etiam ut inquibufdam oppidisreligionepro fuoarbitratu mutarent, mifît,Itaqjfaólum eft,ut Clerus fua m apud Pontifîcem öiCacfarciTi • i'-appellationemperfeqocrctur,ut jnfralatïus indicabimus.

Hoc anno in Heluetrjs circa meridiem hora xi.in Apïili uifus lycoftltntil cftperquam eleganscircoluschryftallinus,qui poftca initidemfe “ iransfcrcns,qu3cuor incegrishoiis in Solis medio pcrdurauit. ' * '•? ’

ANno ab incarnatione Verbi M.D.xlv«Dies a Cæfare,comitijs An-.i opportunusVuotmatiæindicitur.quipodagræ morbolabo« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

rans immaturiusacceflTt.Cætcrum R^omanorum RexFéfdinan» comltium dus nono calenJas Aprilis in confeflb proponitibidem? Hànc cfte vucrmutiffe caufam indidi comitij.quo uidelicet imprimis de Rcligionis ne-gocÏQ tradetur.Deio debello turcico agatur. QuodueröadReli gionem pcrtinerct? Pontificemquidêiam Concilium deftinafle. P'®* VerumquiaTurcaimminefct.Cæfari confultum üideri,utcona trouerfam de religione in proximum illud différant Concilium, amp;nbsp;quo modo Turcarum copns refiftendum ftt?delibcrent.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Proteftantes hoc pacfo refpondcnc: Pace ipfîscfTe promiffam, üfqîadChriftiani Conciliiinftaurationem, fed tarnen Tridentinö , jam nuper denuncfacum non habere fe prolegitimo amp;iußo.Pro? ptereatalem paccfibi concedi pofiulant, quæ pontiftcio concilio minime fit aftriâ3,amp; deuinda.quæfi concedatur.tum quidemucl# leaducrfum infultüs amp;nbsp;irruptionesturcicasconfulere«

Tandem Idibus Mai) Cæfar ipfccomparuit,amp;Granuellano amp;nbsp;clt;rpnilt;,lt;t# Nauio fuis oratoribuspræcipit,ur^teftantibusfuo nomineenun^ cicnt.quatenus toti in aiftionem habendigercndiqjconcilijincum banuée in expcditionc turcicam. At uero Proteftantes in fua mot dicus fentcntiapergunt,paccraq5 rcquirunt, quæ Tridentini Cons cilüindiôtioncneutiquamuiolctur autetiam uarietur»

Ad quosCæfarianrPacemhuiufmodiipfis ncquaquam poffe præftari,qua fretiConcilio non obtempèrent,cui merito Chriftia^ ni debeant obfecundarc.

Denuo Proteftantes in priorifentêtia pdurant,atqj fubiungût. bi aebcant copias SeauxiIiainTurca mittcre, prius petitspax ans nuatur,qüalitcrcünqîetiâ Concilium ipfum décernât» Quandoqui* demKomanü Pontifi’ccmiamdudumrcligioné abipfts fufeeptS,

lt;îamnafle,atq) jdeofefe hune quaû ludkcm amp;nbsp;arbitrum m/nime pofle ferre.Sub idem tcmpusadCæfareninunciumfcftiüuin ac Jæ tumexHifpanpsfuJtallatum.

Ph'iHpftnHb :i Namnundabatur Philippofiliofuoinfantemmafculum qua* jp4ii/dr«Rfx fip^eanitotiushærcdénatumefTe. Atbreuipoft nunciatum cügt; Seremßmiis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

enimuerocumanimaduerteretCafar,ipfos nim/rum muitÔ'f o/i Proxeftantes fuppetias rccufarc, nifi a decrctis Concilq lunïd» ôt ione Cameræ liberentur.Gerardum Vclivuiciurn, Vjiû fane exs

crcitatinîmum,amp; linguarum plurimarum peritiHîmum,tanqu|m fecialcmadTurcamnn’ttJfjUtinduciaspetat. Cœfar jgiturquarta' Aügufl.i,coroitÏ3j'n menfem lanuarium anni proximi dift'crt,fjî= mulatrp Princfpibus mandatum uult, ut hoc tempore RatifponS oranesconueniant.lnftituit quoq)Colloquium quoddam uiroa rum dodîflîmorum, qui dJic negocium aufpkcntur.piimaLci ce mb ris.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. t,!

Li etautem C3thoîicisgrauenidere(ur*colloquiumcom Pro* teflantibusinirc^quodprobeintclb'gercnt amp;reucra iamcompcrilî fent cuius fl fenientiæ atq; propofiticflent.quodinfupcr icsijfîs nonc(Tctcordi,necahudfcâarfntur,quam Printipescorum bona fpe laâare amp;nbsp;dctincre,Ôcquoticfcunqj manifeflisferipturis errorû conuincerenturjtotiescosipfosfalfoaut rixofo modo effugnri« mulam quærere,qoam tandem calhde confequuti.pcrfuaderent nihilominusfüis Principibus,Catholicos (pfoscEflitifle,quomi* nuspergere liceat.Dcniq; hiaâaDecrctiCafaris denuotypis cxcu fa,fed truncarimamp;infïdelitcradideiant Hisinquam caufiscômoti Catholici Colloquium detreâabant» nam non abs rcuerebantur omnem conatum atqj laborem fruftraium iri. Nihilominus tarne pro fummo erga Cæfarem obfequio.dem u m in colloquium con* ientiunt.

IntercaCoIonicnGs Antilles didam R.cformationemcxcqui Doicns.non mediocriter urgebat, Nam hæreticos illos cöcionato* resubiuislocoi^pDiœceiïn concionatö mittebat, utpote Ander* nacu m ucrfus^amp; Campinia q Epifcopalcm uocant.aliasq) fuæ Dice* cells ciuitateSjintcrquasetiä unafuit.q uulgariter Lyntzappellant. Idcirco collegium metropohtanu totusq;Clerus amp;nbsp;quotquot reli* gioni fauebantcö EpircopisDioccefifubieäis.appellationeinceptä prolequuntur, PontiEcem, Cæfaiemq; implorât, pro auxilris arq; fubßdio.

fubfidio.quo intolcrabilem Seinuifam nouationcm auertant. taiSefc amp;oniucrfaraDiœccfim,Ca’farispa£rocinioatq; tütelæ cö^ mendant atqj fubmittunt.obnixerogantes.ut eos ab iniqua bacamp; fadiofaferuarc digncturopprefïTonc.Cæfarproindefubfinemlu nq, Vuormatiæ literas obngnat,quibiis illos certiores facit fuæ de^s fenGonisatq/tutcïæipforum caula in aducrfariosfufccptæ.quibus deniq^ cauet,nequisaudeatqscflemolcftas fiuein KeLgione fiue poflelfione,fiueprouentibus,aut deniq? ipforum lurifdiótionicó^ tradicere uel fane refiftcre.

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;” r r • ' Cittttio in

ciurarriginta dierum compareat,3ot certearoanucniem leu etiam C3uGdicumadfcmittat,quiCGnonpoftctipfc2)ad Collcgn fui me Anbirf/t»* tropolitani amp;nbsp;fociorum poftulationcm refpondeat» Infupcr etiam f“'”’ præcipit ut incerea nihil præfumat innouare,autGquippiam tale

Aliquot poft diebus Pontifex Max. Epifcopum P^omamcic tat.Ipfemctcompareat.autccrtcpatronum hue mittat,quj præfto ibidem Gt intra dies fexagipta ad adionem CoIIegf) amp;nbsp;fodalium iuridice refponfurus,

Hac inContentione amp;Iitcgrauiflima, quidsconfiliarij in Dos dorem Gropperu co tempore Canonicum ædis mctropolitana?, amp;nouationi8edæq5Luthcricæplurimum infeftum.accufatione moliuntur, quaG hie Bucerum primus omnium Archiepifeopo obtuliftet,amp; fuo impuifu atq; coGIqsin DiocceGnconcionandi gra# tiafuiftetadraifrus.^uod etiam Bucerus uerbis atq) fcriptis alTcs lebac^quo uidelicct D.Gropperum quod is fuo inftituto conftan* ter repugnaret,omnibus fulpcdumatq? odiofum redderet,

ïgitur tantæ iniuriæ amp;nbsp;detraólionis diluendæ gratia 9 iuftum ApoUgetküf edit iniftoComitio uolumcn O«Gropperus, quod etiam Cæfas reæ Maieftati dedicat, amp;nbsp;huic exhibcri procurât. In quo idem D, Gropperus diferte, perfpicue ucriGimeq) refert quid cum Buceio tradaflet, amp;nbsp;quomodo ad Epifcopum is ueniftet. Caetcrum libet pauculaquædamexeodcmillo uolu mine fclcdafubnederc,quod bJeidanusin odium plufquam uatinianum ipforum Catholicoru uidelicet, D.Groppcrum fæpiusmcndacitcr traducit, reclamant? nihilominus confeientia. Si quidem credibile non Gt quin ipfc in Slfidunuf in4 cæterisalijstam diligens obfcruator?amp;acutiflîmæ nans, Apologia hancGropperifubodoraueritj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Prj'ncipio igitur D.Groppcrus in (no iiïo uolumine Apologet 2d Grip/ aflcritacc[î teftaxur. Q^od utprimum cognouit Bucernmab ffro in/litHtu Epifcopo Bonnam accerfitum, multuna fibi difplicoiffc, amp;nbsp;nedum Bucfnconfenfifle, uerum conqucftunjcflc deeademilla uocationc,quippc qai earn huiufmodi fore puiarct quæ toti Dioes ceG amp;: nicinisprouincgsadhucCatholicisfommum difcrimcnaw qneperniciemfic allatura« Obidfefe nullos intermififle laborcs, ut Epifcopus tandem intclligcre poflcC,fieri non pofic at ipfcquot; Bucc« lura apoftatam atqîHæreticum.finedcpraaatione rcligionis atq? Doârinæ Cacholicæ^irao ctiam propriofuæipCus falutis periculo præfentiflîmo^necnon amp;aliquaccrta amp;nbsp;grauidioccefcosj’adura, concionandi prouinciæ præficiat,aut etiam eadcm fungi diufos ftineat. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

wonfiantta, fauoj-jjjug fultus fqui probdolor tragoediam banc in propriam amp;nbsp;communem aliorumpernicicm cxcitabantjfefquipedalibus uer* bisamp;fcrmonum lenocinijs Epifcopura irteti)fle,amp; doârinam fua pcrniciofifîffî'mam tamaftutc callideque uelarc amp;nbsp;palliare,cidcm rnox infinuaCiBucerum ilium modo longe aliud in Diaccfi Colo^ nien.docere,amp; talia fabricari ibidem dogmata, quæ profedo ipfe antea nufquam fine Vuormatiæ Si dcinceps R atifponæ.fed ijs etiâ quæ ipfc.in illo grauiflîmo Colloquiopro Catholicis amp;nbsp;fideiCbri* ftianæ confencaneis 3gnouifict,aut deniq) probaflct^contrariapræ^ , fumerei hacnimirum fiduciafubnixus.uc quum Archtepifeopus banc Buceri inconftantiâ ex argumentis longé ueriffîmis demons ftratam^intclligcreCjfuturum etiam ut ipfc faftidito Bucero con* cionibuseundemuiciflfim amouerct. •

Præterca quum ad Diem Bonnæ præfcriptum D.Gropperus ex parte Collegi) Metropolitani ucnifiet,animo profus finccro com^ motus,corara Decano eiufdem collcgf) teftaturj Bquidem in pro^ clinifebabercquo demonftret Bucerum faîfa perfuafione Epifeos pum feduccre.quippe qui aperte,quin etiam fyngrapbo ipfius (Bu^ ceri uidelicet) oftenderc paratus fit,'bunc nsoppofita(quæ nupef incomitijscolloquijs) pro Cbriftianisamp; DiuinisagnouiiTet docc* re atq» tradarc.

Porto nunc de origine illiusfamiliaritatis qua inter D, Grop^ , perum amp;Bucerum Hærcfiarcbam intcrceffifie priufquam Bonnâ appulifletjtantopcre Slcidanus amp;nbsp;BuccrafiriglorianturiObiicrno^ nulla referam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Accidie

Accidie ne rope Epifeopum CoIonien.D.Gropperuraad dient Flaganoiæ dicäum euocare.Nam cum de Concilianda Religioné ibidem deliberatum alijquoqjconueniiTentjaccerfîtûadfcGrops perum induxit uc eo proficifeeretur/perans opera 8f induftriaip^ fias Cqui nempe needum odiofus crat Luthencæ colluuiei, amp;nbsp;uix olli hæretico concionatori notus^ aliquidefFedum iri,c[uod ad m* eundam Chriftianam redintegrationem faceret.

Quo poftquamperuentum fuit.quofdam utriufqj partis Viros doâosj'n fuum Diuerforium aduocat Archiepifcopus,amp; inter cæ^ nbsp;nbsp;nbsp;’

teros quoçj Bucerum.Groppero antea nunquam uifum aut uieißs fimaliquandonotum. Poft uariumcolloquium quodinter Epi^ feopum atqj Bucerû abfente Groppero intercefterat, ad ipfum ait tandem Epifeopus, Sibi uideri, Bucerum fan’s facilem amp;pronura ad probandam religionis concili3tionem,amp; fi quid cum frudu agi fufeipiq) debeac. operæprætium efle,ut doctiores utrinqj conuei ni3nt,colloquantur,amp; mutuo fc inter fe audiant. Quarc ait prætes reafibiconfultumredumqj uideri,ut fi Bucerus.cumipfo D.Grop pero, cætcrisqj ConfîJiarijs colloqui bac de re uelit minime reçus îctur.

Ad banc Arebiepifeopi petitionem, Gropperus quafi non fit ^feflîoneTbeologus.modefte fepurgat, amp;nbsp;difticulter onusiftud in fe j-edpit, Nibilominus tarnen Arebiepifeopi uotis tandem acs quiefeie, Sperabat quoqj Bucerum ipfura fortecomperturum Lus thericæ prædicationis faclioncm nullis rationibus faite ueris con# fifierepofTe.

VtprimQergoBucerusadGropperQ.didateArebiepifeopoue nitjdemonftrat quantopcre^pendcat in eS debberatione ôc trada WM interfecS tionem^qua diflîdium religionis tollatur,8c Cbrifiiana uiciftîm let cuperetur Concordia.Hisamp;aliisbuiufce generis uerborumimpo^ fturis Gropperus (ut etiam perfpicuc narrat in fuo uoluminc Cæs faridicato) utcunqj permotus amp;indudusplusnonnibil fpciinco cilianda religione,de Buccro,quam de eius foens concepit. Verum# tarnen non prorfus illifidebatjquod ea quæ ante fcripferatjUon re# - nbsp;nbsp;;

fponderent uerbor um iftorûlcnocinrjs, fed inter bæcamp;ilia ingens interuallum eflet. At in gratiam Epifeopi cum Bucero familiariter aliquoties.præfenteCanceîIario Colonien, uerba fecit,intcrim ue# ro diligenter commercium illiuscauebat,nccunquam Haganoiæ, aut alicubi ad Bucerum fiue etiâ focios bæreticos diucrtitp e contra

uctoGroppcrtim ipfe fponreamp;inuocatus.fæpiiis acccHikjOpporta nnatciTi eum conuenicndi ftodiofe obfcruans.

Soluco iam conuentu HaganoenG, Archjcpifcopus D*Groppci lo.incomjtatüComitisThcodoricï a Mandcrfchcic.Cancenarii.óC D.Eberardo Billico Carmclïtarum Prouincialbpoteftatcm adcun diVuormatïen«CoIïoquiurn fccir. Qups cum D.Gerardus Vcltzi vuicius, Cæfaris AmanuenGs ibidem nonnunquam conueniret familiaritatis incundæftudio, cœpit quoqj Bucer us ïpfius amicitii cxambirc,Gmulansferem red a putare. Aflercbat enim fepro rea conciliationercligionis libenter fanguincm proprium impendcrc ucIJc.

Frctus igitur optata Vc]tvoicijfamiliaritatcgt;cupitGbiGdeIc 8c Cncerum colloquium cum D. Groppero amp;nbsp;codcm ipfo Cæfaris Amanucnfcconcedi.undeprobedifcantfuamin hocncgocio fide amp;nbsp;probûatem.

Hoc in famib'ari colloquio præcipua noflræ Catbolicæ Rehtf gæ^is thcmata Buceruslibcrc amp;nbsp;ingenue confefTuseä, amp;nbsp;tanqua lum D Cropf Cstholicx Chriftianæqj prorfus ueritati cofentaneaprobauit, præ0 fentibüs nimirum Cæfaris Amanucnfe, Theodorico a IVlandcrsî moratolibro, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n- t

ordinf narf fcheit Comité diœceüs Colonien. CanceJlario? ac dcmumetiam D.Groppcro.qui banc BuceriConfcflïoncm manu eiufdem conai fcriptam penes fefîdebona rcfcruauit. Nam poftea idemifludBu^ ccriautbographumD.GroppcrusEpifcopo coramfuo ut uocant Coadiutore,autpotios öucccflbrc dcfignato. Comité a Mander;* lcheid Theodorico,8c D.Eberardo Billico,alijsqj Vitis integerri* roisexhibuit.quiBuccriftilö optime nouerant. Placuit ualdchæc reSjtune temporis Archicpifcopo.quoduidelicet huiurmodithef quot;nbsp;-1(1 mata quafipenituscatholicaBuccros proprio fyngrapho probafsJ, 'A’ fct.O.Groppcrus indubitata fpetenuit illum quoqj articulis orani^ busfubfcriptisinfiftcrcconftanter ucllc,amp;quemadmodum,uiriï dccethoneftum.nihilorcprotuliflcjcalamoqj tcnatum,quodnon ctiam animo fuo infederat.

BifToMum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Colloquium Ratifponenfeanno fupra Millcfimu Quin^

uenerit Bu(e^ gentefimum 4a.menfeq5 lanuario, Hpifcopus infcio D, Groppero» Bucerum Argentorati degentem ad fe conuocat. Ad qucmxum ü* Ie ueniiTetBiirchouiæ.acccrliti funtcodem ctiam Dominus loan* nes Nopclius Epifcopoa Suffrages, amp;D. Cropper us, fed uterep clamadço fuit cuocatus,utalten de altcrius unaprofcâione non prias '

LI B EP. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCCXLIIT»

prias conftaretjquam ibidem fe mucco confpexiiTcntJngreflï igi tur,Fiaccram adueniflemirantur.Epifcopusuerorationemhofpi* tis inopinati aduentusredditurus ait,grandifcteneri defiderio rerf dintegrationis Chriftianæ fïdeicultus, ScidcircoBuccrumaduos cafTe^quippequiapudProtcftantcsmagninominisexiftens, plnri mumcidem reiftüdcrct?amp; quod magiseft.iam cumipfis Catholic cis in præcipuorum aflèrtionc articulorum.qui ad Hdei raodura amp;nbsp;perfeói-ionempertinercüidenturjConueniireti Cum itaqj delibcje randicaufa tantum,quo fcilicct paóto rcligionisconcordia refari» ciri commode ualcatfomni penitus controuerfiafopitaatqj exi tinä:a_gt; adeiTet^equidcm opcare fe uehcmcntcr, ut ipfi paritcr bes nfgnchacderccumBuceroconfultcnt* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

Hacinconfultacione procuIaBucero abfuit,ut aliqoidutrifqj Qv^lhfufrif «luodCathoIicaedoélrinæautetiamconftitutioni aduerfari uide* returproponcret.uelextorqucret. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rusr^oiixcfif

4 Negocio itaqj confcdo,Groppcrus Coloniam reoertit^ ra biduopoftBucerus fequutuseft. Naracum ignoranteD.Groppe« ro Coloniam aenifret,amp; antcfores domusfua:cora miniftrisËpi* fcopi Siequitatu aulico ftaret,cófurgit jlico in:obuiam»ut uel hoe ynodo quoqj Epifcopifui uotisfatisfaccrct^tum etiam quodfpes laret Buccrum in confefljone fine aflèrtionc ilia thematum Catho Ijcædoôtrinæ confonantium pcrfcucraturum, quinctiam raagis perfeótiusqj conucr£cndum,ut ecclefi® fidelem decctlïlium. Quo?« circa D.Gcoppetuaaditum Bucero nonfatis commode negarepo^ tuit. Quid nero inter cos tune aâura fit,tcßari potciunt inter alios probit3tcamp;eruditionepræftanteS'uiros,D,GodfridusGropperus amp;D.Ioanncs Lillu8,ædisS.Gcreanis Canonicus,utriqs fane fide digni Si iatcgeriimit quos uoa çuracætcxia in teftes adhibcrifibj uoluit. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.:i! u ... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ r .J

At uero ubi ide D.Gropperus poft dies aliquot procul Si clam Tefcrente confiliarióquodara fubodoratus eft, Arebiepifeopu forts tc fuafu Buceri qusdamnoua amp;nbsp;peregrina cffeâiurum, fubintulitj Iftud nunquam profpere fucccflurum,quandoquidem neqj Coll« giumecclefia» mefsopolitanæ,ncqî Vniuerfitasunquara admitterß uelic,ut apoftatae Buccro (quinecdum plane reconciliatus fit cede# fi.T) dereligione in propria ipforü Diacefi facultag dcceincndi aut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* .-i

Tantura itaq; ncfas,amp; dcotdinationc Ecdéfiaftici flatus auep? J n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9 Jufusf

fur us,ad Com item aNcrucnar Cqui Archiepifcopo affinitate con^ iunâüs eraQilicofefecoatuIitGropperuSjciqj optima fidc,nec fi« ne animi dolore infinuatiquodclandeflmo relatuacceperat;ro« gans obnixejutfiquidconfîl^amp;rcmcdrj-cognofccrct.fi'dcliccr hoc ipfumcoramunicct,quo matureimrainencimalo profpiciatur 8c caucatur, addiditqj: Quod fiquidamplins rcformationi quæ iam pridcm in Synodo Prouinciali décréta fuerat,adricercuellctEpw fcopu8,auteciam inemcndationê 8: utilitatcm R eligicnis ßatuc* te, eos potiüs quos apudfcipfehaberet uirosprudentes amp;cxcrci« tatiflîmos conlul3t,quam aduenam percgrinum, cuius omnino non cgcrcc opcra.Adhæc quant u m difFicultatis amp;nbsp;pcriculi inde co* fequi poflîfgt;fi fccusquid cucniatjinnuit.His autem Cornes refpoo dit.Ignarum quidcm cfîc jftius propofiti, fcdprofua uirili daturö operam ne Diœccfisin difcrimenillud præcipitetur, quin potius tranquillo potiatur fuccciTu.

Dchincconftftim Pôppclftorfîura ad^t, amp;nbsp;inter alios nonnuî x los Epifcopi adoptiuum SucceflTorcmjUulgo Coadiutoic,amp; Can« cellarium conuenit.amp;quid fccretofibi fuerat rclatum exponif» hortatur paritcr Sc oblêcrat.utipfum ucritatem minime cèlent,at*» que ita infortunium illud opportune probibeatûr.Qui uîciiPm le* fpôndcntj^Huiufcemodircm quam ucrebatur, eospenitus latere^ ipcrarc quoq; taie qujppiam Epifeopum neutiquam comiiTurum^ Bec aliqujd futurum quod lUum in hoeprouocet«

-.G Pofthæc Bucerus iterum Bonnam Argentorato uenit. 'Quoi fiomperto Groppcrus,Nevuenarium rurfus huius rei cettiotem cit, oftendes quomodo propofitumillud nômodo Collegio, imo ctiam ipfî Ciuitati Colonienfi molcftum foret ac plurimum grauej tandem futurum ut pra^-nimiamolcftiafcfc.opponanïjundeuî ciflîm diferimina multa proucnerinbQ^areComesipfccû Grop« pero ßmulad Atehiepifeopu properatgt;quem diligeriti inftrudio** ne amp;bbfecrationcadeo commouit,ut literasab codé ipfo ad Gol^, legium Gropperus reciperet.quibus innuat.Sc ut poft ulatum eraf.’ in gratiam Collcgq,Bucerum concionibus amoturum,donecccr* tfor fîeretiMittantigitur alterura ccdcfiaftcm ad proximum do4 minicaî Naciuitatisftftüm,

skiamp;ttitHrf ' His igitur 11 tcrîa plu ri mû cxhilarati opt/racqi contenti^Dt Epw ”’'îr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, fcopifai ôotis annuant, D.Hcrmannum paftorcm paræciæD.Colt;

k^iorrprr. iQFnbæ^pto CatbôlKo concionacorc adaulara dcliinant. coran) • n .■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Epifcopo,

EpifcopoSe auîicis diainnm ucrbum intégré præâicatvm.Eratein Vir oppido bene in facris literis uerfatus (quippe qui iam Magifie* rrjlicentiam adeptusfucrat) difcrtus Sgt;i eloqucns.Hunc etiara Epi# fcopus concionantcm audiuit»

Cæterambreuiadmodum interpofîta rnora, dodor quidam Boccrafter.cx aula in confcfltini College prödqt.qui tabulis autbo ritatisamp;fidei (quascredentiam uocanc) exhibitis^omniaquæ An chicpifcopos Collcgio uoucrat.fub earum prætextu.inftruda pa» linodia iniquidîma reuocat.Vbiuero (quot;ait D.GroppcrusJ infœlix illcBuceradcr banc palinodiamnadusCc,fatisprohdolor côftat,

Dcinccps uero diflîdium inter Epifcopum amp;nbsp;Collegium, imö proborumconfilqs amp;irritamentisCquiprohdolor nimis infœlix citer Epifcopi patientiaS: probitate abutcbanturj magisexarfif. NamD.Gropperus (quiqoondâepriraarüsaulæconGiiarüs unus crat) uidensnimirum Archicpifcopumduci atqjfaucrc plus ipfia alicnisq alioquinfuo Collcgio,amp;intcgris confîliati)S,ad aulam ul terius non côparuic.fed pro uirilipartes Conegii (cuius ipfe quo* que membrum crat) in execution^ fadæ appellationjs tueri atq? defendcrcccpit.lnterimtamcn non deditit Arcbicpifeopum fcrtó p' is d( peralips orctcnusrogare»amp; hortari.ut ab alienorum amp;nbsp;im* proborum hominum confilijs abftineat, amp;nbsp;fefe Catholicæ ecclefiæ iuoq? Collcgio amp;Clcro,co turn cornmendetaShafrcatq.

Q^odam tempore Arcbiepifcopum Coloniam uenire contigit, amp;nbsp;in domumquandam a ludæo didam? templo nimirü D.Gerco? nis uicinam diacrtcrc,obi inftrudo couiuio,primos lo Senatu in* xiitat.in quorum confpedum adcife quoqj uoluit D«GroppCrUm, .y .1? que poft longa Ôtuaria colloquia rogatû uultjutû patrocinari rcj? eufet fuæcauamp;^non tarnen incommodet, abftineatqj obefle. Cols . legio Si focijs nec confulat.ncc mufuam præbeat operam. Huicjta ■ tcfpôditD*Groppcrus:Gra£iofinîmc Princcpsjprómptiflimö me habeT.C. uellcô^ corpore,amp; bonisquibufeunq; a Deo mihitribu tis obfcqui.modo tamc id fieri fie poffît.ut diuino ncutiq repugnet refponjlo «y honori.autetiâintegritatë Cofeientiæ minim« labefadet. Quod uero cupis ut in gratiâ atqj fauorc;T«C.Collegiofcuius ego priuile gijs Si bcncficijsgaudeoj Sii Clcro uiciflîm feui deuindusfumex ratioc officü.ita ut Oiî cleri uocc'r,hoceft orator^iactandê Vrfiucr fitati(cui facramêto ex partejpmotionis fum obftridus) rcmincie, fîraulac ne quicq in négocie q» tanti ponderis eft, ut iruco diuinus q li) honor,

honornoftrarum falos animarum,imo pcrditioamp;recüpcrähoj æterna amp;nbsp;temporalis huiufce dioecefcosproiperitaSjConßüat.conM fu]am,neue pro uiribus, Chriftianæ 8t Carholicæ Religionis de^ fenfionifüccurram,certe nec decet nec cxpeditomnino,quin poa tiuscapiteplediueJiro, qua utadeo perfidusinDeum öffponfam fuam Ecclcffam exiftam.Incæteris,utpotchoncftisamp;falufiferis,ha bebismefemper fidum amp;nbsp;obfequiofum. His dicäis, D« Gropperua jntrepidos abüt.non abfqj grandi eorum qui audicrant admiratio ne.Nana unus c Magiftratu gloriofæ memoriæ,uifa bac in Groppe roanimfconftantiarpoftea incætu plurimorum ciuionT,ingcnuc dixir^mirari uehementer D. Gropperi fortitudincra, amp;nbsp;magnanigt; mitatcm.quam tune expertus præferret uiginci florenis aurcis.

. Præterea ubieo dcucncumeft,ut Archicpifcopusgt;Iegitimapotf reflate,fuo officio amp;nbsp;honoris amplitudincpriuarct, amp;nbsp;Coadiutot in præfentiaCottîitum.nobilium amp;nbsp;cotiusDiocccfeospræpoCtorâ candemillam adminifltädiregendiq^prouinciam fufeiperet» tune inquam in confefTu iftorum ömniumgt;qui fuit in atrio maiori Do minic3nicanobi)CoIoniægt;b«Groppcros aflurgcns^rcra omnem horisaliquot aprinc/pio adcalcem nbsp;nbsp;nbsp;difertc propofuif,nonnuî#

Josquoqjiftius tragœdiæ incenfores,autccrtcfaotorcs amp;nbsp;confuls tores,modcftc 8f grauiter taxauiüNullus interim eorum obmuti reaufus eft,fcdcrrorem atqj peccatS taciturnitatcfuaprætericrunt. öifortenonnunqeosomnes fatis grauiter adhortaretuf.nihilo# minuslamen praeflo cfTc fc hbenter muläa fuftincre,G modo quif quam cum falGtatisinfuarepræhcnGoncargnerepofler» ,:uuVeramhisomninoptcritisamp;potius diffîmulatis^Slcidanusil le niultispaginisD.Groppcrum falfo prorfu8accofarc/amp; traduces re ftüdctjac G is Boccrum in hanc DiœccGainucxiflct,amp; ArchiepiM fcopo miriGcecommcndatumobtuliflet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r- -quot;1 ,

‘f' Sane quod Gillö minime pudcat in rebus adeo manifcflis hairf lucinari.amp;faiGfEmareferrc/acilequidem diuinatufuerir^quantd in rebus fcctctioribusjutpotcqsquæ inter PontiGccm amp;nbsp;Cæfare» amp;nbsp;R-egcm.aîriscp priuatis ncgocqs falfus Gt.

Sedhis paucis diâa Gnt,ut adea ueniamgt; qux de Comités dâe cendareftant. * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

j3= Igitur CæfarexcomitijsdifcedcnsjVbiorum Coloniam appu* litiamp;inderurfus domumrcdi)c«

’■! , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inftruifgt;

înQruj't, coîîedisqUC mille quingentis equitibus, amp;nbsp;qu/flque miIiV buspeditum,peragrum Luneburg/cumcaftrametatur.ac tandem in patriam uenit.ubi amp;nbsp;areem Steynbruccnfem récupérât,ciuttâti cenfii tKieni busqs cïrcumuicinjs mandat ut a Smalcaldico fœdere difeedanc, fibïqj de illata iniuria réconcilient. Interca ucro Haflusprope no* uem milia peditum amp;nbsp;équités mille fexcentos conflat^Saxo quoï ., que équités mille,peditü tria miliaamp; fex milia incolarumfummits tir. Deniqj Maurkius Düx quoq^ équités mille,amp; quinq) raiîiape« ditü fuppeditat.Habcbat unaquæq; aciesfuaspeculiares machinas. Lantgrauius igitur ta copiofo fretuscxercitu, aduerfusHenricurn Ducem procedit, Moliebatur uero Henricus in tutclâamp; protedios nem fui cxcrcitus.raontis uicini caftris Lantgraui) fuperciliura aut etiamfaftigium,occupare,fcd isconatumBrunfuiccnfîs peruertc rat,mifîîsaliquot equitibusöcpeditibus adCaftrorum cuftódia, quiiïcin montem ilium fuamperduxit amp;colIocauitexercitßgt;3C tum utrinqj dimicariceptum eft,

Porro Lantgrauiuscop^slonge fuperior,Henricum cum ma^ chinis retrorfum abirecogit.Tantam igitur ujm expertus Dux,ad Mauricium mittitoracum ut ad colloquium ucniat, Mauritius primumexHaftb quæritjftcnc fpesaliqua incundæ pacis^cuiilîê ait, Oportere ut Henricus una cü ftlio fc in manus ipfius dedat^alio? quin uelletid præliocfficcre.Hacdere colloquiö inter duos agitatu fuitHaftus nihilominuspugnam inftruit,amp;Mauriciofgnificatum uulcjfc diutiusprælio feriarinonpofle.ftquidcm roctucretne fors te BrunfuicenGs fub prætextu colloquf) fuga dilabatur,ft3timqz re* uerfus Mauriciu8,Haffo narrat,HenricumGmul cumGlio deditio== ni acquiefccrc. Hosproindenadus Lantgrauius, Henricurn alios quitur in hate uerbarSi tuas ego in manus ucniflem, durefatis me cum egiflesjhisamp;alfjs uerbispatre cum Glio dimittens diligeter cu ftodiripræccpit. Feftinat inuaderccaftra Henrici,cogitqj utfuurn ibidem milites uexillum autftgnum militate conuellant^Se iuras mentoteftari compcllit, ne intra femeftre contra focios ftiperis dium agant.Q^os machinis amp;nbsp;armis omnibusqj copijs fpoliat, afs cemqj Steinbrucenfem Gbifubijeic, facramento populum adigit,' Dcoqj pro partauidoriagratias agit.

Poft ubiCæfatillius ftratagematisfaduseft ccntior,3dLantgr3' uiura datliteras.quibascundcm cómonefacit,nc cfteratur animo, feduido^

fed uidoria cum deledu amp;nbsp;modoquodam utacur,c3pto£qjDticcs beroico morchoneftc humanitcrqj traâet.caueat denjque,nceos jpfosadiniquam amp;inHoneßam conuentioncmadigat.

Per idem fere tempus,Marchio A]bertus,C3rdina]is amp;nbsp;Archie epifcopus Moguntinæ EcclcCæ aura uitali caruit. In cuius locum Sebaftianus ab Heuflenftein fufficitur.

Hoc infuper anno.feptimo Idus Augußi,magna amp;nbsp;odiofa cala Alitas Mechliniæ Brabantiæ contigit,Nam fubjto turn's tormens tario pulueread odingenta fere uafa conferta fucccnditur a fuimi ne,cuius etiam ui in partes minutatira diflîJiens,fundamcntû mus losq; propinquos fecum magno impetu atq? fragore abripit,amp; in* gentiafaxabuc atq) illuc in teda,uicos atqj plateasexcutit amp;nbsp;difper gif,multapaffîrafuneraedebatbicfulminjs idus,ædcsq5 fplendis ûiiEmas demoliebatur. Hincetiam tanto caîore effetbuit ciuitas, ut aqua fquæ earn alluebatJ penitus abfumcretur, fertur in ea das de homines occubuifletrecentos. In diuerfarioquodam feu taber* na hofpites conuenerant,qui cum inter perpotandum chartis lufo^ rijs fcfe obledarcnt,repente extindi funt,at caupona penarium ce reuiiîara promendi caufa,faliciccr fane ingreifa,euafît. Poft triduu quidam ex latibulo prorepGt, demirans mundum in tantis pos tuiftedurare terroribus amp;nbsp;dcuaftationibus» Vifu miferabile fuit oppidum tanta magnifi'centiaextrudum ica repente dcftrudam ccrnere.

Tandem hoc eodem anno Mulier quædam Viennæ Aufiriæ, jnfantcmafer^sB3rtholomciuf(J;indicm Luciæ gcftauerat,quo quidemeuolüto fpacio obfictricêadfe uocariiuffit,propinquos pariteramp;côuicaneas,dumq5parturirct,fonus in utero exauditur, quaft uiolentcr aliquid difrumperctur, amp;nbsp;deinceps puerpera infan* tem licet nunquam eum fuiflet enixa pcrcepit,fed grauem amp;nbsp;diu* turnam inde côtraxit infîrmitatem^ubera ingentem Jadis copiam fundunt,at^,itatotoquadricnnio miferam trabebat anima. Poft multos deniqj fumptus amp;nbsp;medicorum confilia^ex utero (opera chirurgorum) infantilia membra iamdiu putrefada ex* trahuntur.Atç hoc modo curata.priftinæ ualetu* dini rcdditur,anno IVI.D.L.

A NnoM.D.xIvb ProteftantesinlanuanoFrancofordijconrf •^^ucntum egcre,quofadusfuumaduerfüsConciljumTriden ti coadum cornmunircnt.itemqj apud Cæfarcm Kebgionis amp;nbsp;lu dici) Camcrarn caufa agercnt.

Cæfar quidem Colloqorj inter uiros dodos diem præfcriffe* ratcirca Oecembris initia anni fupcrioris; atqaiProtcHaniium partes tuebantur.xxi.Ianuarii die anni huius demum aduencre. Ex Cæfaris parte decreti fucre Collocutorcs Tbcologi, Petrus JMaluendaHifpanuSiEberhardusBillichiusCarmelitanus amp;nbsp;Théo logiæ Dodor, loannes Hofmcifterus Auguftinianos, amp;nbsp;loanncs Cochleus Dodor.'Porro auditores, Georgius Loxanus, Cafparus a CaltendaljGeorgiusllGngcrus,BartbolomæusLatomus,A Pro# teftantibusCoJIocutoresfuerunc miflt Martinus Bucerus, Ioan« nes BrentiusjGeorgius Maior, Erbardus Sebneppius : Auditores uero.Vuolradus Cornes a VualdccA, Baltbafar a Gultbngen? Lau rentius2ücb,amp; Georgius Volcbaimer,

XXvriJanuainDomini PræûdcsMiflæ facrû infumma æde colio^t,ij ititi Katifponenfj lolenniter celcbrari curarunt,curr,q^ utriufq;partis *quot;’• Collocutores in Curia R-atifponen. conueniiTenr?quæ aCafare mandatababcrent.illiscxpofuerunt«L*utberani multisambagibüs E diuerfisq? cxceptionibus Colloquia m protraxetc, adeo ut quinta demum Fcbruaiijdic coeptum fît.atqiaCaibolicis lußifitationis articulas in medium allatus. Petrus Maluenda Ibcologts Paris fîen.pro morepatrum difputando^aducrfus tuiberanorum dos gma,hominem non fide fola tantum, fed infuptrfpe8c cbaritatc luftifi'cariprobauit.At Bucerusirretitum fcfcntRns,ncc quicquam pofle contra Malucndam.ait de luftîfieationis Ai ticulo in proxi mo Colloquio inter partes conuentum efiTe.Cuius dida fent aDo dore Eberbardo Carmelitano Prouincialirefutata,aflerëie nuns quamillo dearticulo,quod Bucerus diccrct.fatis conueniiTe. Ses quenti die.cum Lutberanircfpondere dcberent,illiprotefiando amp;nbsp;alfis multis modis tempusextraxerunt, rurfumqjad duodecimû ui^q; illius rr enfisdiem negccium dilatumtfl. Turn illiuolthanc ada didaq) omniaper nctarios in feripta rcferri. Qi^od cum Præs fl des d)Xilfcntnimiamtemporis moram exigere, necin eorû efle porcflatealiam colloqunbabendi formam,quam a Cæfareconftis , tuta eflcjpræfcribere,intérim nibilo minus ccleri nuncio Ca fart m certiorem ieddtdctC;,ut ob Lutheranorura importunas altcrcatio#

nes alia colloquedi ratio inftitucretür,iïqüid uelletcum ipüs 3gi2 CæCar autern mifit illis credcntiarum.quas uocanrjiterascieóturn* qucacconfirmatumNaumburgcïi.EpifcopuraD.IuIium Pflugiu tertium illis PræGdcm adiunxit.

XXvi, Februari) utrifq; partibus PræGdum literæ credential rum,amp;Cæfaris m3nd3t3propofitafunt,amp;a Catbolicis quidemca qua par fuit obedientia recepta* Ali) uero permulta adferebant Cæ farisdecrctis contraria.Præcipuenanxj iuflcratCæfar,ut3da om nia in fîlentio habercntur,ncc cuiquamea communicare liccret,' donee fua Maieftas cum ali)slmperi) Ordinibus ca cognouiflet* Atqui Proteftantes a fuis Principibus in mandatis baberc fc aicbâf, nt ad illosquicquid eßet geftü,referre. Præfidcsergo Cæfari.qoî iam iter Ratifponam uerfus ingreflus cratgt;pcr litcras alias Luibo» lanorum propobtum bgniHcaruntgt;orantes de fua ipfos uoluntatc feripto certiores redderet.

i.nti5frlt;ini Vcrum Luthctani Collocutores non expedato Carfaris re^ primum diem Martü.con^ swft « Klt;« omnium opinioncmgt;clara indefeßini abicruntuta ut illoiura ~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pertinacia turf us omnis concordix Si pacis fpes ciepia fît.

7 • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EarccognitaPræfîdcs,motifuntindignitategt; maxime quan#'

11 us ut rcfcriptum prxfiolarcntur.Atq) ut turpis ea fugaccw ta zelationc ad omnium peiferatur notitiam:» uifum

Qobis cft literas D.Ebethardi Billicbi),tum temporis ciuibusColonienCbua fcriptas,ad ueibum füb^ceze«

COLONIEN. OKDINIS CARMELIs tarum Prouindalis infcrioris Germaniæ,uniu3 ex Colloquutoribus Cathob’cis, continens progrefTum ColJoqujq Ratifpoh.

] A L V T B M, ocrairç, confolati'onem a Dco^qul ' ffdelcs fuos noüit in omni tribulatione? quam pro ! ipûus nomine, amp;Ecclcfiafuftincnt,abundcconfof lari, nuncamp;in perpetuum« Amen. Famam apud uos de Colloquio, quod m caufareligionis, amp;nbsp;fidei ebriftianæ ex Cæf.Maic.decrcto hiccum aduerfa^ rijs initum eftjuariam, at^inconftantem efle? fît mihi bine uerifîs: mile,quodtam uariedeeo non modo uulgushominumpcr feua* num.ac mobile, uerum eciarallluftrium, aepriraorum ordinurrt quidam loquantur.ac paffim etiam mentiantur in uicinis Ciuitati bus Auguftæ?Nurembergæ,V]mæ,amp;alijs plerifqj Iocis,ubi famam tircumferri audimus uidoriæ aduerfariotum de catbolicis report tatæ.Vani ôi inuerecundifeôtarij.quam ftabili, acfolidauirtuteco pararefibinon poiTuntgloriam, permcndaciaquærunc,amp; plaufu g3udentinani,acuano. Itaqjconcitarunt hos rumores, fed quam parum féliciter, partim iam probauit euentus, loquiturq) resipfa,’ partim poft colloquijcuulgationemfîettotimundo palam manis feftum.Secundum iuiÏÏonê Imperialem, amp;fidem defîgnatis a Cæf. IVIaie.Præftdibus utrincp datam,CathoIici omnia in Colloquio gé ftacontinueront haâenus fob filentio : quid adoerfarq colloquu^ tores,amp; aufcultatoresfecerintjignoro-Si uera eflcnt,aut ueri faite fpeciem aliquam,quæ nulgocircôferuncor,habercnt,crederem ab cis publicata. Nunc uero cum fint tarn falfa, tarn abfurda, tamqj a rebus geftig aliéna, ut nulla fronte potucrintab aduerfarijs collo* qoutoribusconfingi,facilcadducor,ut eredam apeftilentiifimisbö minibus, 8f Lutheranis illis, qui Colloquio non interfuerunt (ut eft genus iftudhominura partium foarum immodice,ac federate

CCCLIL REKVM fluJiofum) confi’da.atqjinleucuulgos difTeminata« Sifamenab jpfjs aduerfan'orum, uel colloquentibus.uel auditoribus prodijt hæcfabula.amp;illicommcntôbocfuffudcruntin alios.ncfariapros feólo res eft,amp; perffdia tam ingcns,ut cui comparari queat.non ha^ beam.Cæterum,nc nos quoqj rclinquâ opinione dubia, ac fortafa fc falfa fufpcnfos^paucis quomodo incboatumj’n progrcfTu babi’s: tum,atqj adpoftremum abfquc omni fruótu difeuflurn fitCollos quium recitabo.’fcd rcs tantummodo illas.quæ intra Colloqux) fe^ crcta non continentur.non ipfam difputationem,doncc totius col ]oquutionisgt;telationeC$f.Maie.fad3,permittaturnobis,amp; banc amiciacommunicare.

Initio K.PræfulEicbftcten.amp;lHuftriifiD.FridericusComesa Furftenbcrg,Præfidesa CæfiMai.colloquio moderando dati.utri ufq; partis colloquutoribusagcndi formam.quamfcicbantCæf, Maic.probarijtalem dederunt.ut de articulis controuerfis ordinc confcrrent,expcndcrentlt;5 cas ad Scripturas diuinas.ad Sacrorum Conciliorum definitioneSjamp;Patrum Sanótorumdiéta.aceo ufq? lcgitimis argumentationibus cos cxcutercnc, donee apparcrec quidutrinq? rcciperent colloquentcs.quidnon.Eteaquæcomsf munifcntentiahocpado conciliarentur, uerbis planis, minimeq? ambiguis confcriberent,ac ncquis colloquentium pofleatergiss ucrfaretur.conciliatis infcribcrcnt fua nomina finguli, atque ad bunc modumconfignatam fentcntiam tradcrent Præfidibus per Notarioseorum rcfcrendam in ada.Qi^æ uero in controucrfo rcs Jinquerentur,amp; neutra partium altcriccdente contingeret,non có* ciliari. Similiter poft fufFicicntem collationcm confcriberent fua titraqueparsfententiam cumfundamcntis,fcurationibus,quibu9 potiflïmuminnitcrcntur,acPra»fidibuscxbibcrcnt,codem modo referenda in adapcr Cæf.Maie. amp;nbsp;Impcri) ordines expendendam, uel conciliandam in comitfis, uel ad Concilium generale rcficien^ dam.Legibusiftisaiebant Catholici adiuuantc Deo feobtcmpca! raturos.daturosq; operam quo ad poiTent? ut uoluntati D. Præfii dum,amp;cxpc(9tationi Cæf. Maic.ac ordinum Imperi) fatisfaciant.’ At Proteftantium colloqucntesuna cum auditoribus corum buic ordinationi parèreprorfus reeufabant» Volcbantcnim,utctiam collationcs.amp;difputationcsomncsaductbumficutfit in negotiia profanis confcribercntur.amp;liccrcfibihabcrcexccptorcs.quiada, didaq? in coJloquio omnia notaient, propterea quod cfiTct ad ada fæpius

fæpîusrccurrcndum.Ec quiainmandacis habercnfjUtEæc omnia xenunciarcnt fuis Pn'ncipibus.quocl fîerinon poflet» nifi permits tcrentur CIS Nocarij.qui confcribcrcntomnia, dcniqj amp;nbsp;prorogas tioncm Vuormati'cnfcm hoc ipfum poftularc.quæ iuberec omncs omaino colloquij traólatus Csfari S: flatibus in comitijs rcfcrri. AliquandiuobliiteruntPræGdescoquod uideretur ratio iflanon folum difficilis.ucrum etiam plane inutilis^quæ nc facie m quidem haberec ucri colIoquii.Pofccrct etiam huiufcemodi dicflatio pluri« mum temporis,euadcretq)in dcclamationes nunquam flnicndas, inhacpræfcrtimcaufa R-cligioniSjinquanemouideaturfadurus alterinouiflîinum diccndi locum,amp; forfan hinc libri poffent con* iîari.fcdnulla conflituiconciliatio.Adhæc noflrum quidam fub# monebant dominos Præfldcs prorogation! Vuormatienfijquam aduerfarq tantoperc urgerent,parum ccngrucrc, ut colloqui) tras datio ante flatutum tempus ad Proteftantesprius, qadCæf.Mai» amp;nbsp;cætetos Iraperü ordines referrentur, id uero etiam indignum ui ■deri, ncc item fas efle,ut ante ab aduerfarf)«» amp;nbsp;corum concionato^ ribus,unde diflidicmhocortumeft,amp;fouetur?tanq totius orbis cenforibus»pcrlcgantur,præiudicctur.acflatu3tur de cis,aut etiam illorum morehorfum illorfum traducantur^q deeisetiS cognop .cant Principes Catholici, amp;nbsp;ipfe Cæfar,hoc3d pacem publica adeo non confecrc,utcti3indjda,iam,iamq;habendaomniumlraperp otdinu m comiu3 anteq fads inchoentur, ad nutum concionatoru illorum perturbare,omnemqjcolloqor)fruólom auertercpofleui* deatur.Cumautetali altercatione plurimû temporis defluixflet, amp;nbsp;Catholicis forma colloqucnd^quâ præfides præfcripfcrant?pros baretur. Contra ucro Protcflantium tam auditores,q colloquuto^ res diuerfam pertinaciterexigerenr?ac tandem etiam nonobfcure minitacentur, nifl poflulata, qualicunqj licet cflent, obtinercnt, fe colloquio infedo moxconfenCscquis abiturosjarbitratifunt Ca tholici (ne fuaetia ipG pcrtinaciacolloquiu ncldctrcdare,ucl diflb lutum ucllc uidercntur)tantæillorû improbitati donandü aliquid effe^quamuiffultraiuftum,St potius difficile, q nullum colloquia cum eis capcfcendö.Itaqj confentientibus CatholicisjPræGdcs Cæ farciNotarios utriqjparti amp;nbsp;diôtationes, amp;nbsp;confcriptioncs ados rum.St fete quicquid aducrfatij ab cis contenderant,conceffêrunt. Vercbanturetiam colloqui) diflblutioncm, quam apparebat pro^ tcflantcs quærcre, fl rigidius cis obftitiflent, quum Catholicos

ad omnem rationerajcu formam colloqucndi.quarncüflç præfcri bere libuiïTetjfiüe u£ colloquutionc famiIiarijGue ut didacionc rca ageretur,haberent quam obfequcntiflîmos,

Initumcftitacjmagnis fiudijsColloquium brcuc, fcu potjus dec]araatiogt;quahs antcannosquinq) Vuormatiæab cxceptoribus utrincpdeffgnatisconfcripta.fed non multashcbdomadas potuic bæcratiodurare^didationcmcnimfaftidium ftatim fcquutöcft, tam auditorum? quam PræCdum, nedum ipforum colloquentiö. Vt uideruntautem aducrfarijCathoIicosprætcr fuam cxpcâatiol nem adco inhocgcncrc colloquendi non fuccumbere, ut etiam contra infnrgercnt?acpræmcrcnt,quefti funt,fe non intclligi aCa tbobcig, amp;nbsp;hincadcofefruftraabeisimpügnarbquü iadent alias» fua dodrinanihilclarius effe, Volueruntqj etiam familiariter uce bis liberis,quæ a Notarijs non exciperentur cum Catholicis cxpc^ lirijGc totum biduura mhilfere aliud,quam partes fibi fumpferunt in morera concionatorum prædicandi.docendi, cxclamandi» fua* dcndi,hortandi, dcplorandinoftra^fua attolkndi^nonnunquam lingua Germanic3?quogcnerofuraComitcmFurftcnbergium,8c auditores noßros uiros ut clariffîmositaCatholicæ ßdei addidiflî mo8commoucrcnt,amp;funthuiufccmodiadionum egregi) attifi^ ccs^minimum uero temporis arguraentationibus, feu ratiocinatio nibus impendebatur» nee fere ßnebant fe^ tantus erat faßus,a Ca:^ tholicisdum déclara arent^Bucer us praecipue,amp; Schncppiusjintcr* pelhrijbefliae illæ praefctulerunt.quod amp;irapudcntiflimc,acucri bis procacibus contcndcbant, Principibus, SeRebufpub. protêt ftan.aCæf.Maic.coIloquium ifiuddatum,adpatefacicndnmfincc* iiorcm»3cporiorcraEuangeIjgdodrinara?quaraipfi doccant. Sic cnim appellantfuashærcfes^quas^ut longius propagcnt,tam fpecio fis ucndicant nominibus.Enimucro propoCturo,ac rocntcm fuiflc Cæfarisjut colloquio ißo admcntcm faniorcm rcduccrentur, ac icfipifccrcnt,nc cogitatum quidcm uolcbant.tantaconfidentia.ran taq^ iaótantia dodrinam fuam purifiiraam eße« amp;haberi etiam a Cæfarc contcndebant.Proindc audiri uolebant» non audirc in col Ioqoio,nifî parcius.rei indignitatc commoti colloquutores Catho licipopofccrunt etiam fibi dicm aliquem ad agendum cumcislii» berc,amp; familiariter conccdi,quod uix egrc ab inuitis,amp; repugnant tiboSjPræfîdum authoritatcextorferunt,fcd hanc texcre hifioria longum cfict,dcniq;amp;adfecrctoscolloqui) tradatusillapertinét, nec

fiéeîiccc nobis difpatationts rnateriamjfadloscj congreflus prode ie,hoc tantumhabctc, in uno inocongrcfltijqaem fecic doôliffii musThcologus D. Petrus Malucnda, Gc hæfifle Bucerum.fiic iii anguftias fuifle coadum.ut refugium nullum habuerit,ni(îres de* fenderct abfurdiflîmas.ctiamafenfucommuniabhorrentes.quod amp;nbsp;magna impudcntia^ac contra fuam ipflus proculdubio rnentem fecit.id profedio quod nunquam ego Hominem aperte commiflu^ rum mihiperfuafcram. Sed ille malebat infanire, at(^, errareeraf* Go3,quam uiâ:u3 uidcri. Itaqj familiaris colloquutionis periculo cumCatholicisfaólo^nonlibuit diutiushacrationecolloqui.redi# lumt^eft ad priores diâationes? ubi abfc^? intcrpellationc licebat quidlibet cuilibet dicere,amp; declamarc.Non raulto poß uencrunt ä CæfMaie.litcræ.quibusfuajMaieGas uctabatomnino dictare.uc« luitqjcolloquutoresomnes conferrc, amp;nbsp;congredi tantum farais: tiariter,ac uere colloqui,nec quiequam feribi amplius, prêter qua fola capit3jquæcollationc dogmatomgt; uclhuiufcemodi diiïerta^ tione conciliarentur ,3ut G non uiderentur inter colloquentes con ciliaripoße, utillacum rationibus utrin^ oppofitis notarentur^ necullireuelarentur raortalium.continercntur uero omnes collo quq tratäatusjaccepto de hoc ab omnibus iureiurando, fub filens tiotdoneefuaMaießasiuberet eos in comités referri. Negabant Lutheranifcrecipcreleges ißas,nec item iuraturos filentium»quilt; bus fui Principes mandaßentrenunciarc omnia, uehemêter apud PratGdes colloquij inßiterunt,ut uel leges illæ tametfi non ignora# rent.hocipfumin poteflatc Præfidônoneiïe,abeistpllerentur,aut G hoc non impetrarent.ut ad Cæf.Mai.refcrrent difficultatê hanc,’ cniterenturi^ fuis literis earum remißionem^qucE nifi obtineretur, fenoncolIoquuturos.Quidfacerenthic aliud Prsßdeshumaniß'. pacisep publicæ.pfertim uero concordiæ facratiff. Religionis cupid diflîmùquôLutheranipollicitieisfuiflcnt.ferefpôfun-i ad hæc faris, uellc pflolari, fupplicarunt Cæfari.ut pferiptam colîoquü for# mamremitfere.ucl mutate dignaretur. Stquide Protefiantes cutn Catholicis ucllct diutius colloqui ita fadlum eß, uc Colloquium illudfolenne,amp;publicum a Caef.Maicfl.præfcriptum.ex uolunta# tc proteflantium ufque ad refponGoncm Cæfarisfufpendcretur. Cenfebant autem D. PraeGdes non parum ad ueritatis illuflra# tioncm^autcerteinquifftioncm, G ueritaslateat, poflea allaturum,’’, G colloquentes interim dum Caefaris literæ expedantur ; non'

publkequiJcm propterrcuercntiam^qüæ Cæfarcis dcbetnr man« datiSpfed abfq? arbitrisgt; in priuatis ædibus congrcdcrcntur ad pa« randam conciliation! articulorum difcrcpantium uiam aljquam, quamquam autem congrcfsioneshujufccmodipriuatafpfianimij paribus collocutores utrinqj ad ucritatcm ? amp;nbsp;dlüßrandam eßcnc aflFcdijOmnium commodiiïTmasforej amp;nbsp;plurimum ad litis huius direptioncmprofuturas,ncmo rerû ecclcCaflicarum ucl mediocri* ter peritus, non cenfueritj tarnen Proteflanteseam conditionem prorfusrefpneruntjCatholiciucrotametfincqj tutumfibim do« mopnuatacum homimbusferocibus altercation!? fee calun^sdc^ ditis abfqj publicæ autboritatisprafidio congredi, ncqjcumuer« fipellibus, ßeingeniofis mendaciorum confeâoribus abfq; bono« rum uirorum teftimonio agerefatisfecurum arbitrarentur, non tarnen uolebant quaflibet priuatorum congrefTuum rationesita prorfus declinate,fedmodum quondamcxcogitarut,quo income moda ilia omnia uitaripoflent,nec tarnen contra Cæfarispræfcri« ptum publice res ageretur. Nempe ut aduerfari) fingulis quibusqj interualliißius dicbusexcutiendöaliquod Emplex caput, in quo uidcatur a nobisrccedercfententiam fuamflatucrent fcripturis il* lis, amp;argumentis»quibuspotifnmum innitcrentur,mittercntqj ad Catholicos illam expendendam? qui ftatim feligercnt, quæ pu* tarent recipienda. Ea uero qua? rci)cerent,confutarent,etiamgraui fcripturarum,Patrum,amp; Conciliorum authorit3tc,ac rationibus apertis, neqj id tantü,ucrum etiam aduerfa? partis rationes, ac fun* damenta cl3rediflolaeret,amp; hanefuam difcuiTionemiitcrcnte ue* ftigio partiaduerfæ expendendam, quacxaminatafincn putarct 1111 fibi fatisfaâum,poficntfuos fcrupulos Catholicis rurlus ob« ncercjac illorum explicationem uicilhm ab eisperciferejExcuilb* queadhunc modü capiteuno aliquo? duobus-» aut ad fummcm tribus congreflibus,nc ad infinitum replicationcs illæ cxcurcrent, proccderc ad caput aliud.Et quamuis trium forte dierum congrep funonconuenirctur in unamfententiam, appareret tarnen certus rei flatus, amp;nbsp;qua uiaadcôcordiam (nifidcfpeiata fit caula quale ha# bemus cum Turcis,amp; ludæisjperueniri poflet. Verum flue Prsfl* des noluerintnos hoc pado comjmittere,fiue detrfäauerintad-uerfarn, neutrum enim nobis compertum efl, ntq; ha?c ratio fuc« cefîît.Sed cum diescirciter decem fuiflcnt clapfi,amp; lam Cafarisre^ fponfomptopedie ad futurum fperarctur,Pioieflantes.xx.JVlar« tij fub

tf) fub horam ücfpcttînagt; mifla fui rcccflljs caufâ fcriptâ âd Præà lîdcs aicbant fc a Principibus.amp;fupcrioribus fuis rcuocatos dornû, quidam ctiam innuebant fîbi uidericôfultiuacflc, ucccclcfi)s fuiâ adcflcnt, quamhic diutiusmorarcntur. quibus intclledis D.Præ# fidcs ob fubitam, at(j incxpcdatahiColloqur) difcuflîoncm,qüé partis altcrius rcccffum fcquutura erat, nonnihil perturbât!, acci^ tos cos illico admonuerunt oflîciorum foorû,amp;ut CæCuris refpod^ fioncmjquod fcfaduros erantpolliciticxpcdarcc, ne difeeffuin* tcmpcftiuo,amp; Impcratorc» amp;nbsp;omnes Impcïn ordincsfallcrcnt, aé comitfjsiftispcrnicioiïiïîmc incommodarcè,rcfponderuntfcnoii pofle aliud? quam Principes !uiïîflcnt,amp;tcmcrc fadû, quod proa roiferant refponfîonc expedare a Cacfarc, Prifidibuaaüt grauitec exigcntibüs.ut cogitarcntCæfaripotiuscfleparcndum,amp;guantià inalis occaGoncm præberenc.rcccpcrunc fc ucllc f urfus confültarci ac rcfpondcrc, Cæterum ucfpcri cu m nox appetiffet^ qufdâ coruin lt;Ia m proripucr un t fc R atifponæ .egerant cni m eu quibufdâ c Mas giftratu, ut portam haberent confucto ferius apertam. Poftcrôdié cum Præfidcs Cæfaræi,quid dchberatumeia cfTctjCxpcdarft, noné ciatum cft Boccrum,amp; ôaxoncs abijfTc.ubi ucro mctucrCturncSi icliqui fîmili fuga Præfidibus jîludcrcc, cum m hofpic^s de coruni propoûto inconftanter rcfpondcreiur, mifcrüt D. Pra:Cdcs adeoà tresprimos ELcipubèKatifponcniïs uîros^D.Gcorgiom Loxanui ürbis Cæf. Ma. nomine Præfcdum?Camtrariü itéra,qui eft fuma mus hic Magiftratus, amp;nbsp;Scultetum»qui reliques conucriircnc,trâs dcrcntqaecisfcriptara Cæfarcorum Præfîdufn monitioncm, qui collocutorcs^auditorcsqjprotcftantium Cæf.Ma. authoritate tcÀ quircbantur.ut offfe/o fuo non dccirent.prorogationiq? Vuorma* cicnfîfatisfaccrcnt. Admonitionis mitto uobis cxcraplfî, ut uidei atia quam indecens, atq, inhoneda fueiic äduerfariorüfugaifta« Licet autem monitio alla fuilTet recepta onsniû nomine,^ nihilomü nus neque illi qui abierant rediere? ne^ petftitere omnes qui adcd rant,fed paulatim alio diucrteruût,quidam adraodümfurtiue,/î'as gentes cnim fe aliud facere,cû extra urbem uelut dcambulationtS gratia ueftibus bene culti,j)ccflîflent, mutatis illicfubito ucftibusrf equos, quos ad hoc habebant paratos,confccndcrunc,amp; it a fc pro* xipucrunthinc. Mirattiur omnes fugam iftam.potcrant manifeftö dicabfcedcre omnes, cum nemo uira faccrct.nemoij inCdiarctur^ fed «edo eot tali fugæ ^ccic noluiflc C s Ç- Ma. odium.atque inui*

dram conflarc,ac uulgo immittcrc fufpicionem ? quafi Cæfarcos pro icbcllioncforte comprchendcrc, hicgt; ucl in itincre ftatuiflet, Non poteft enim foga.hocpotiflÏmum tempore fada,cfle penitus otiofa,nififorte, quia caufæ fuae, quam feiunt non optimam eße? drfßdunt, proripueruntfe fuga* Subuereor tame nealiquid mon^ (In, ut folet in perßdia« a pud proteftantes alatur, amp;nbsp;forte maebine^ tur Catbolico cuipiam Principi,aut etiâ Cxfari(quid enim non aus det temeraria impietas)pro comitijs infperatum belJum.

Hie eft tarn faraofi Colloquij flatus,feu potius cxitus,quem cebit uobis amicis omnibus comunicare, ne quis falfis rumoribua perturbctur.aut animo deijciaturfuo. Nec uclim ea quæfcripGin dubiumuocarigt;funtenim eiufmodi,quæ neipG quidem aduer^ far^poterunt negare, qusc^tam ipforum præfldum,quâ auditor iura,amp;colloquctiomomnium infallibiliteflimonioprobaripoßi font,nec fere aliter, ut opinor, apud Cæf* Ma. communi omnium nomine refercntur, nifl quod contradior fui, qua m illic futura flt jnarcatio,mult3(^ præcerü,quæ non uidebantur relatu digna*

■p Xcufationcm ueftram Auditores, CoIIoquutorcsq) partiuni Auguftanae confcflionis beflerno die ad nos mifl'am accepi* raus,acperlegimus diligenter, in quacommemoratis grauamini=^ bus, quæ ex inftrudione Cæf. Maie, proximis diebus de obferua* tionc, ac forma Colloqug ad nos mifl'a adferätur, partrbus ueftria £gniffcatis»conflitutura uobis effe domum tantifper regredi,duni aCsfareaMaie,remifl?oeorundemimpetrat3?quo iufla ratione colloquendi conflituta caufa ueritatis, qux ad omnium falutem pertineat, pro magnitudine, ac dignitatefua dextre, atque utilités tradari poflic,petentes,uc in bonam partem accipiamus difeeflum veflrum, atque in eadem apud Cxfar. Maie. interpretari uelimusgt; paratosuos eflead obeundum colloquium fecundum poflulata Bcftra conftitutum, quo ptimum tempore de confenfu Prince pum,acfuperiorum ueflrorumfueritisaCxf. Maicfta. reuocati.' Nos ucio hoc tempore nihil min^ ueiiti fumus,quam utbuius

rciquicqnam ab 173, qui ad hoc ncgocium dcputati fünf» cxpedas remus,non folum propter obferuantiam Cæfa.Maiefta.ad quatn dccifdem rébus,turn ex côfenfu, àc uoluntateueftra retulcrimus, refponfum quoque ab cadem .non uobis minus,qui id fad urus eftf fepromiiïftjs nobis, quam diuerfæpartiqoæfefemper in omnibus obfequentcm præbuit .cxpedari æquum trat,fedctiam propter ' caufamipfam in qua cum lingulatcin rat/onem fortafle,uclcom=’ • poncnda? Religionis, ita concordiæ, pacisque ûermanicæ cadcni Cæf. Maie.conilitutam habeat.quis tarn negligenspublicæ utilita» tis, autfui officijergaeandcm Cæf. Maicftatéincogitansfucrit» ut ftudeo.ac fcdulitatc fua ta falubri.ac necefTario ncgotio ulla de cau* fa defuifTcuidcrcuclic/ Nam, ut omittamus cætcra,minime putaa mus tant! Principis, ucl ftudium, uel manfuctudincm in hac oma nicaufa uclauthoritatcm contcmnêdameflc, Etcnim iam tons ui^» gintiannis,amp; amplius ludaturpropccum Fortunaipfa in dcpeU Jcndis periculisnodris.neq; ullum tempus, ullam occaiïonem præ* ternaiGt. Qmd futurum cGcputatis.G uidusodio, atqueobftinati* oncpartium.tardior fadusfuerit, potcrimusq fuftincrcdiuhanc molcm difcordiæ ,fub cuius ruina omnibus pariter fuccumbcndi erit.niGnos Dcusipfe refpexerit.aut G huncoffcnderimus return noftrarum moderatorcm,quern aliumcxpcdabimusinmaximia pcriculis.qui autreGfterepoOTitmalisnoftriscarri propcimpedens tibus.aut id quodpoffit, pari uirtute.ac modcracionc priftare ue* lit« lam uflro tota Germania hodie intenta eG in hune àdumnoâ ftrum,amant,ac laudant inftitutum Cæf.Maiefta.quæ nihil intens tatumrelinquibnoftramfpedatfîdem, acdiligentiaminquacona cordiam Religionis.paccm Germaniæ/uasfortunas multi poGa tas eflcarbitrantur.deteftaturiproculdubiojatqueodioprofcquö« turomncs.qui moram huic negotio, uel detriment um ullum cub pa fua attulilTc uidebutur. Ncque hæc eci mouem us,quod plus no* ftta in hac caufa.quam ueftra interfît, fed utfatisfaciamus uolunta* ti Cæf.maicfta.quihaspartes nobis credidit fuo nomine gerendas, atque adeone officio noftro ulla in parte defuifîe uideamur, ada ucntaredicitureius Maieftas, acpaucis diebus hie adfuturacertia literis nunciatur. Quod fîrclida hac ueftra prouincia, atque ædi* do VuormacienGpoft habitOjdomura uos retulcritis, occurretia

Maießati cius in uiâ hücptoperanti, ne quam moram cxpédatiosî nislongiorcmcaufaripoffîiis.Quæquümitalînt.peijmusauobis? ut ueftn officii mcmores in hac caufa tanta? amp;nbsp;expedarc refpons s fum Cæfa. Maieftat, quam omnes mento obferuare debcmus, amp;nbsp;publicæ utilitatis rationem habere uelitis, id quod non modo per îegratum ipfius Maiefta. fed a nobis quoque cidera fiudiofe comi mendâdom erit.Quod fi immota fiat uobis fentcna?ut quicquarti nomen officii, ac fedulitatis noftraf a uobis Impctrarc potcß, tum nos hoc fcripto teftatum effe uolumus? per nos minime ftetiffe quo minus fatisfadum fueric üoluntati Cæfa. Maiefta, in conti« nuandoGolloquiogt;fcd ueftrapotius rccufatione,atque difeeftuf defertura hoctemporegt;atqj difcußumfuifTc.

bxaHi’j lu/ Circa idem tempus triftis ad Lutheranos nuntius allatuseft de thfri oljitupatris eorum Martini Lutheri, qui tû profeduserat ad Cos' mites Mansfeldenfcs.difïîJii cuiufda m componendi caufa,ob bos na hæreditaria inter il los naci,

XVII. Februarü cum coenatuseffet hilarîter,node cadem / tnortuuscft.De’cius morte uariatûfciiptafunt édita, fed alia aba* Igs diferepantia,Lutherani magnam Iibrorum germanicorum turlt; bamcdiderc,populo utperfuaderent, quam fände fandiflTmusil* lorum pater f fie cnim uocatur ab cis J fpirituro reddidiffet. Inter hos primari)erant Melanthon, Pomeranus amp;nbsp;lonas Cocusgt;quifc luûum nominat. lonas iße noóte eadem, qua necopinato amp;nbsp;re* pentinomortuus eft Luthcrus, illi adfuit.moxquecaipfa node Eledori Saxoniæ cius obitum Ggnificauit.ldcm poftmodü pom* pofum illud amp;nbsp;magnificum cius funus dcfcripfit i ali) lugubres ac fünebreshaboereconciones,Pomeranusgermanicead populum, Melanthon latine ad ftudiofosVoittenbergenfesi Qjuibusillicon* cionibushoc omnium animis perfuadere moIiuncurjLuthcrutn nonguftaftcmorte,fed pcrindeut Enoch»Çlias,amp;Io3nes Euangc* lifta,abfque morteefleablatum, llliquc conffrmando eamloan» nisg.capit, fententiamaccommodant? Siquis fermonem meuni feroauerit, mortem non guftabit f uel uidebiQ inæternum: quam ctiam fententia aiunt Luthcrö paucis ante diebus in quoda hofpitrs fuicodi^egermanicefcripfiffc, at^ huncin modü effeinterpretatö:

Siquis uerbum Deifno in pedore fcrio meJi(ettjr,iïIicredat, ar« queitaöbdormiat nel möriatur, illnm hincexcedercpriusquain uideat üel ferttiat mortem; quæ cxpofitiotiuîla aîia quam Luthcri äüthoritatc nititur zquafi nonetiam etnicjs cchfbterit nihil ciTc morte terribilius,cuius acaleosetfinon æque acres fentiuht oms nes, tarnen nullus euadit : ài eft luculehta aptid Dauidem fefttens ppi.sä. tia, cuius Lutherus uidetur oblittisfuiflccum hæcfcnberct Quis eft homo qui uiuet, inquit 8c nón uidebit mortel Solus Lutherus mortemforfttan non uiditjqujabenepotusantecxtinduseftqul poftet præuidcré.Q^od ucro ilium Enoch,Ehæ ucl loennicquipa* lâre nituntur.quis non uideat cuius fit impudcntia’jcurh tarnen ib .u Ibrum argumenta omriia ucl hot folum cuertat, quod plurimicas dauer eius humo cqndi uiderunt^id quod de Enoch uel Eliæ cor« pare nemo dixeritC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;।

lonas quidem 8c obicumj 8c funus Lu'cheri dermanice cons fcripfit, atDodor loânnesCochlctüs fcrihit in eurn inhunc mogt; dum:

QmTquis lonæ fcripta diligenter' peipendit, næ file baud difFi* cilepoteft afiTequi» eaquidem çmnia^quæ ad funus pertinent, adl mundipompam 8cglori3m .ci'tera ueroadcarnis uoluptatçmôc fecuh faftum eiTc relata:8c quæcunqj in illo fuijt gefta funerejonge caaChrifti 8c Apoftolorumcius dodrinadifsideie.Q_uisofofan* dtorumpoftquam uita functus eiTet,incurru triurnphali,cum tri# bus,qui fped3rentur,fiJns? atqj fiftpfis contaminato thoro.ex moa nachoôc Nonna natis.canto cö apparacu 8c pompa ad fcpulchrum dud us eft/ Quæ uero illius Celfitudo, nobilitas generis» 8c ori* go fuit, ut illuftres Comités a Mandsfelt corpus illud putidu cum terttumSc tredccim cquista honorificecxcipcrcni/ Autquisuna quauirapoftolicus uel fandùatecôfpicuus id ueluifuseft ucl au# ditusattêtaréjquodLüthcrusfacerenó dubitauK„ut a duobus præ# cipuis Ecclcfiæ capitibus» puta Romano Pontifice Sc Impeptore,quot; bærefios manifefto danatus^nec unquam in Epifeopum uel elcd us ùeîcôfecratus.facerdotesipfcconfecraret^idquod Ionas eö Iftcbq fccifle fcribit.Quæ ca fanditasfuit quod uciperi,pofteaqua laupïa fïme cœnatus.cjboqj ac poto refertus erat, capitc è feneftra edudo*. prccem’quandâ fudit.camqj interimta attente Sc ferio,ut fua lónas hiftoria rcfert.ut qui circumftarenbcum quieti efTentSctacithqu«# dam præcacionis'illius ucfbanón fine admifatióne pefciperent/,

Nulla tarnen bicprccum horariarum^quas illc ut monaflken pro* feiïus, facns initiatus diccre tcncbatur,nec ullius alten’us, quam intcrdiu feciflet.G qua modo fecit.prccationis mêtio habetur,Mi» ra (ane bxc eß amp;nbsp;haâenus inaudita fanditas.ut nouus Saxonum apoßülü«,pofiquam diem omnem negotris feculaubustranfege* rat.prandriquoque amp;coenæhonsuentrem cibopotuquefarcierat, præcibus Canonicis, quibus dicendis obflnâ us erat, orrußis, bic^ ucmquandam , ante quam cubitum irct, precatiöculam dicerc dc^ prehcnfusßc. Eius uero extrema oratio, ut Ionas author ch.eiuf« modi fuit: O mi cxleßis pater, Deus amp;nbsp;pater Domini noflri Icfa Cbrißi, deus totiusconfolationis, laudes amp;nbsp;gratiasago tibi.quod mihifilium tuum I E S V M Chrißum rcuclaßhquem cognoui, quem dilexi, quemlaudtbus cclcbrau», quem R omanuspontjßx amp;nbsp;cxtus impiorum contemnit amp;nbsp;perftquitur. Ltbetet hit ex Iona huiusbißorix anhitedo percontari, num hriptura omni diuina patrumquemonimcntisfcdulopctlctäis,quicquamciufmodi unlt; quam compertum didiccrit, ui Iwmo Chrißianusad Chrifli tris bunal iruruSifam temcraria.Chrißoqueßt Euangeha plane aduer* fi prece ufusftt. Numquifquam unquam Chrißianusiärnq; ian s que morituru‘!,fupracxtcrosChrißianosomneSjquifub Roma* no PontiH'teChrißum colun ,îdoraniamp;confi’ieniuf,adco fcfe tx* tulitf rcliquos omnesimpictatisdamnaui'Z ipfum Etclcfapafio* rem amp;nbsp;fummum faccrdotem tarn iridignts profcidit ‘'cnuiih .** An non uerißmilecß ChrißumxqujßTmum iudicemanimæ illi e corpore m'grat i dixiße. Ex orc tuo te iudico feruc nequan ƒ Pau* cis ante annisfaßosespublicC.amp;fcriptum quoque rchquißi, au di* rete in Pontilicc RomanouocemChrißi.inilloloquentis,illom* que dirigentis: ucrbisetiam bi Icriptis teflatüscs Jub Papa uexam eneChriflianitatem,amp; uerum Chrißianitatisnucleum.

rrfcjaru iiit lam uero qüi'd dc ülo fperandum cß.quiea animipertinacia, obflinatoq; odio contraproXimicharitatcm migrât ecorpox^frio* nascertccum inmodum referedaLutherimorie. cumpttmi^eum euehere ac indiuosrefcrre uoluit: fed apud tordatos f mnes ium* ma eum aficcitignominia^planeqj condemnau)t,haudfetus quam Pomeranus quoque, diccns in orationc funebri.Lutherum iniX* txcmis uatitinaturn cßcde Papatuscxtidio.idq hot ucxlu.*

Adquæ Cochlæos itarcfpondcf• tiero,n PapatusLuthcri morte extindusamp; cuerfus eft,car Protcftantcs amp;nbsp;antcbcllû Small lt;al(licum,5; Jam illud gercreturgt;Pontificcm amp;eius fctderatos, ufr* ipümet CcripCerunh ufqgt; adeo pcrtimucrunt/’

AdditporroCochkas^QuidmiferæilIïLatlwrianimæ con=^ talit apud tribunal Chrifti inanis ilia pompa funerisgt;qüodqùtf vic{fflt;nni corpus eiusexanimc ftanneo inclufum loculo ab^alijsadaliasEcs défias magno fallu eft tranflatum.tantaque cquitum.amp; pcdituitk frcquentia Vuitebergam ufqucpcrduäiümi.'* Prudentioriillicöni filio fortaftîs ufi uideretur^ fi corpus illud ferrco potitis’quam ftani neo loculo impofui/Tent, qucmadmodum Sarraceni fui Mahôà met is corpus, cuius loculus ui magnctis'^attradus^uidctur in acre pcndere.Atqui magnes ftannum non adferapitamp;.Scdhæcdc obia tuamp;funere Luthcri didafint fatis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.’u'n- nbsp;nbsp;nbsp;.'Hia

Huius anni menfc Martio Cæfat R^atifponam aducnihuBi' cum didiciftct Colloquium diflfipatum, molcftctulit ., Principes^ quoque necdum coram omnesadcrant, utCæfariufterat. Miflîsia* gitur ultro citroque literis, plurimum qucrebatur.hortatusquc' eft principes ferio»ut ad Comitiaaccedcrent. Vcnerunt autera eO Mauritius Saxoniæ dux?Ericas Brunfuuiccn.- dux,loannes amp;nbsp;Albert us Marchiones Brandenburgcn.Tridentinus, Auguftanus, Bambergcnfis, Hcrbipoicn. Patauicn. amp;nbsp;Hildeficn.Epifcopi. Proa tenftantium foli legati adfuere«

XV. die lull) in fumma æde R,atifpoficn, Miffæ facrum pril fente Cæfare amp;nbsp;Rege, amp;nbsp;alijslmpcrfi ordinibusfolcnniter pcra:i dumeft, amp;nbsp;poft fufas ad Dcumprcccs,lmpcrator cö alqs omnibus in Curiam abijt, amp;nbsp;qaæ illis Comitijs agenda effent propofuit io huncraodum:

Tametfi affe dus ipfc effet corporis ualetudinc, habercti^ doi roi negociorum plus fatis,tarnen in Irapcrijamp;Germanicæ nationis gratiam eo fe acceftiffe, fperaffc quoq; rcliquos principes idem falt; dluros fuiffettum præterca Colloquium dodorum uirorum absqj ullofrudu8cutilitatediffolutum,amp;incxpedatfl omOinoexituni habuiffc.Quando igitur fummo ipfc optarct operc omnem rcligioi nis difcordiä remouerc, uellcipfum noffe ex illis ecquidillisincoi rnunem remfore uideretur,quopoffentid quodconducibiiccfii fctjncommuni re ft a euere,

Gatholici euro inter fc dclibcraflent, in Concilium Triafcfitftf num confcnfcrc, rogaruntquc Cæfarcra illud ut tucrctur,Protei ftancesqueco adduccrct, illi ucmorigeros fc præbcrct. Atqui Proa tcftantcspaccm certampcticrc,utque intra Germaniam ciuimoi dihabcretur Conciliumgt;cumquo Romano Pontiiici mbileiret . r commereij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1,

- Intcrca temporisrumorfparfus eß^palKm magnumficribclli ’jpparatumtqua repermoti proteftâcea, ex Carfare pcrcontati funt numciusiu/Tußcrct: quando cnim induciae ciTcnt cum Turcis, amp;nbsp;cum Galhypax conciuaca, mirari ipfos^ quoifum ille belli Ipcâ aa tet apparatus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

oiirCæfar refpondit.fe quidem pro illo,quoiam inde ab initio Getmaniam complcxuscflctamorc.fcmperq) in pacemSf fujlTct Sc efletpropenfus, nihil molirialiud^quam utlmpcrijordincsincoa cotdiatu mUtuam redirent, paxqueamp;luain Impcrio conflitucrelt; tur. Qjia in re qui ipß eflent obtcmpcraturi, illis ornnem fc humaa nitatem bcncuolcntiam polliceti : fl qui ucro rebcllarc flatuifs fent, aduerfurn cos cogi fc turn iurc ipfo, turn ctiam fuæ Maiefla* tistuendæ caufagt; talem fc declarare, utflrcnuumac integrum de:^ ccatimpcratorem.

, Altera deinde die fcripGt Argcntoratcnfibus.Norcbcrgcn. Aua tx»rlt;liK Mf guftanisjVimcn.amp;quibufdam alqs Proteflantiû urbibu8,nóignoa iiïi?*^^*** illos,quantum ipfc operæ amp;nbsp;fumptuö pofuiflet in componeuM disRcligionis diiEdfls, illanimirum fpe^ foreutfua dementia amp;nbsp;lenitas toti Imperio faluti ac bono cflct.ucrum quofdara fub Relia giqnisprartcxtu alios Ordincs opprimerez atque corumfacultatei fibiticndicarc niterentur, Itaque nihil fibi efle fpci icliquum, pofle illus fua patientia amp;nbsp;manfuetudine emolliri atque redire ad fanitaa tcm,aniraiquc illam clationcm deponcrc:atque niGmature occura ratUr.Gcrmanicara nationcm a priflina ilia fua liberate in moleftifâ DrdvËtf« plancqî tyrannicam fctuitutemredaäum iri. Sc ita^cona hergfttfb nbsp;nbsp;nbsp;ftitüiflc fcditipfosillos inimperio ad obedientia compclIcrc.Gcra

maniamque in priftinura ftatum amp;nbsp;hbertaté rcftitucrc. In candeno fcrcfcntcntiamfcripfltctiaraDüci Vuirtenbergefi. Eodem autem die, quo hare fctiptafunt,Granuenaamp; Naucs ear um uibium Lega* tis adfe accitis, fingulispriuaïira dixctc,bellum hoc nö contra C» uitates, fed aduerfum rebelles quofdam,qui in Cæfarcam incurrifa fcflt maieflatem, piincipibua amp;nbsp;Epifcopis noiinullis coiUm facul/ tates

tates eripoiflent,ncc ipfis denit^ac Cjuitatibusiubi oblaïa cflcc occai fio, parccreconftKai(rcnt,eâefufccptum. Earnobremnon deberc ipfos adüerfarijsnecpconfiliojneq; auxilio fufFr3gari,ne quam Cæ# fareæ Maießati aducrfum ipfos indignationis materiam præbeât? quibusaa alioquicuperet confultum. Atqj hæc ipfa ut ad fuos pew kriberent?amp;eos ut in obedientiaamp; officio pcrmaneatjhortarctur, Namque amp;nbsp;Caefarem ipfumfcripturumillis, Sefuosad illos lega* tos decreuifle.

Argentoratenfesaucem Cæfari earn in modum refponderunt, ipfos qaidem ingentes illi gratias agere^quod fuam in Germaniam uoluntatem admodum propenfam comeraoraflet?unatamcn ob* fecrare interim, ut quiefccret.nec ad bcllum inteftinum prouocan lifcpatcretur.Q^odautênonnuIlos fuo deefle officio, ipGqgt;neqj fidem neque obedientiam præftare qucreretur,idfequidcm non abfque doloreingcnticognouifTe^ca tarnenfpe duci, nullum qui ipforum effet add^idus teligioni?hocfcelcre obftridu teneri,prea catique fe obnixe admodum, ne quod in Germania bellum mouc^ icc.’fi qui uero a fide amp;nbsp;obedientia rccefiifrent,cum illis iurc agerct.'

Interim Proteftantiumlcgatial^poft alios fcnûmabiere,amp;alt;î fuosreuerßfunt.

mitatus Burgurdiæ Camerarium,3d Heluccios mifitiquicum ink tio multa deGæfariscrga B^erap.maximeGermaniæfalutempro# penfa uoluntate ptæfatus efTet^ait quofdam principes fob EuSgelfj piætcxiu paflim feditiones mouere. amp;nbsp;leges omnesiuraque uiola* . nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;k*

le.ut omni fublato iudicio»nihililli quod metueret^reliquum’ha* beam. Eorum ueroprotcruiam ufqjeo iamprogreffam efre,utin ipfjus etiam CæfareamMaiefta. incurrant, uimacbclla rainitens t u r, ncc obfeu re fign ific et ipfo abfente co mmunem patriam fe opi pugnare,dlt; in fuam ditionem redigere ftatuifle. lisrationibusnc^ ceflbrioadadumfeefTeadatma capcfrcnda,quo pro fuo officio amp;nbsp;maieftate impendentia Imperio pcricula ptopulfare, illofquc in officio continere poflit.necfe habere dubium.quinidgratum effet Deoîitcmqj fperarc fege, reliquos ordine9,quorû falua hinc pende* iet, fîbi amp;nbsp;confilio amp;nbsp;auxilio adfuturos. Itaq) ropare fe illos, ne ab aduetfæ partishominibus,qui infenfis amp;nbsp;acerbis animis mulia dc ipfo blaterarcc.quippiam ah his diuerfum fibi pcrfuaderbncc ob lU

tant, quo fuumhocpropoEtum autimpediri, aut diftincn'qucati Namqj bclluni hoe pro totius Gcrraanicænatiomsfalutc8lt; utilàai te,nee ulJa alia rationc fufeipi.

Porto cum CioitatesGermaniæ fuperioris amp;nbsp;Dux Vuirtcn^ bergenGs Cæfaris propoGtum didiciircntjconfcftira ad Saxoniæ Eledoremamp;HaiïîæLantgrauiumjceufœderiacapitaJitcras dcde^ runt.quibüs eosde Gngulisreddidcrecertiorcs^unaqueomneni illistumopem pollicitifunt: coque nomine quantamîmaxime peditum copiam coegerunt, adeo ut illi primi in expeditione efs fent.Eratautcmiscxcrcitusin duas partes diftributus: alter Dus ci Vdalrico fub quatuor amp;nbsp;uiginti Ggnis miîitabat» in quibus mul^ ti eranty nobiles, alter Ciuitatibus merebat. Cum autem ad Vlas inam paritcrconucniflent,xxi. Iuni)Guntiamprofedifunt,amp;fc^ quenti die in acicm produdi, in duos cxcrcitus fcparati funt* Duai ces in bis amp;nbsp;capita étant loanncs ab Heydecf, Sebaßianus Scherte* lus, BalthafaraGultlingcn, Sebaftianus Heflercr, MatthæusLan* gemantchloannesHader, amp;nbsp;lodocus Kofenberger» liucropria mum Ciuitatum cop^s literas quæ belli caufam continerent pros poncntcs,promorcillosfacramcnto adegerunt^coadiundomana datoyut Schcrtclo morera gererent, donee foederis priraarü prinew pcsaducnircnt»

Deinde ad Vuirtenbergenfum copias acccduntcadem oronia AJhortath no ratione.ScHcyderfcnfem cispræficiunt.His ueroexpeditisBah thafarGultlingerciufmodiad milites orationeufuscfl.’Komanus Pontifex, Saianæ uicarius, optimi commilitoncs, ignem excitarc conatur,quo Gcrraania omnis penitus conflagretamp;cucrtatur.Ex« citauitenimCarolumCæfarem,ut Principes noßros amp;nbsp;reliques ordincsbcllopremat, fpcransnimirum,ui amp;nbsp;immanityrannidca^ dados ipfiusimpiamSc fatanicam religioncm reccpturos.Eam ob icm Principes amp;nbsp;ordincs nofiri iam plane conßituerunt diuina fret/ ope,aducrfum hoc bellum acritcr fefc tucri,co«ÿ nomine tum xjoSjdum alios ucflri fimiles,quantum es temporum augufliæ per* mifere’, conferibendos iudicarunt. Quando ucro foederis capita needura adfunt paucis licet poft diebus adfutura, princeps illuftrifi* Cmus Vdalricusdux Vuirtenbergenßs,ut interim omnia rede amp;nbsp;otdinegerantur,fuo loco aliura uobisprsfedum eße uoluit du*

rèrtijtîcmpeclaris ortom natalibus Dominum îoanncm abHey^r deck:cüi DOS dcbetis pro data fide efircobfcqnentcs.quoboncftifii fimum longequc diuulgatum niomen illud, quod maiorcs noftri mulcjs olim bellis in exteras natiôesSc populos fufceptis.raagnis a^ nimis m ultoq) fangnine fibi pepcrerunt,ad pofteros noflros cû lau* de tranfmittere pofljraus.

Sub idem tempus Brunfuuicen. Gollariefi. Hildcfien. amp;nbsp;Han« nouerêfeSjinlTu Eledoris Saxoniæamp;HaiîræLantgraufi.muninfljs mam Henrici DucisBrunfuuicen. 3rcem,qu3m impofito incam præfidioad id ufque temporis fibi uendicaranc? funditus dirues lunt.

XV. Septembrisdie fummusPontifex feriptum promulgas uitjquo fuam erga Remp. hominum falutern, animi beneuos lentiam amp;nbsp;folicitudinem teftatusefijfimuIqucConcilr) ineboatis onem amp;nbsp;hæreticorum pcrtinaciamindicauitjutqui illudeontems ncrent ac reijcerent,amp; Catholicis atquc otthodoxis omnibus bcl^ km fœdiffimum mdixificnt. Denique bortatus eft in commun! omnes.ut precibusSc ieiunfjs inftarent apu d Dcum.peccata fua cô* fi’terentur,amp;quilibet fibiquemuellent cumin ufum facerdotem digèrent,ac deinde Euebatiftiam acciperent, Deumque regarent, ut bellum boc quod Cæf» ncceHitatccompulfus ob bærefes extir* J/ pandasjamp;’paccm in Eccleûa inûaurandara fufeepiflet, ad optatum fincm pcrduceref.

Vbiuero quiSmalcaldicierSt foederis de Cîcfarisfenfcntia ce« . tiorcsfuntclFcâ i.animum iîli ad bcllum geren dû promptiiïîmum amp;præfcntiiïjmum attulere.Lantgrauiusfiliumfuum maioremna* tu Argentoratum railît.ipfcq; ad xy. diem lulij in acicm proceflît.

Antequam autem procedercr ,'Dnx Brunfuuicen. Henricus, tjuem captiuum. detinebatjCumeocolloquédi copiam fieri fibipe* tijt.fedfruftra.

Sebaftianus Scbcrtelus Aüguftani Epifeopi ditionem inuafifi occupato oppido adlicumamnéjFiiTanomine.PorroHeydecccni Dillingam ciufdem æque antittitis urbem obtinuit.Qu i Donauertf erant,licet ad deditionem fe præberent difficiles,at tarnen ubi exer citus omnis acceflît^in boftium concefferc potefiatem.

Cæfar interim Ratifponæ degebat cum fcptingentisplosmi^ nus equitibuSjamp;plerifqj Gcr manis ac Hifpanis pcditibos ; reliquus autem eius cxercitus longe adbue aberat.

XX» lull) d/cGæfar Saxoncm amp;nbsp;Lanfgram'üfnprofcrjpfifa^s rationibus.quodcrga fuam Maieftatem rei eflcnt perfidiæ, c-rfare multoque tempoie ipfiuanegleda paticntia utilitatem amp;nbsp;paceni fcribuntur^ pciturbaflcnt, contra ipfum fœdus compofuiflcnt, quena dam Imperij principcm bello pctiuiflenr? ac profligaflent, eiufquc ditionesoccupaiTcntjnonnunos Epifcoposamp;præ]atos ccclefiaftia cos faculcatibüs Si annuls proucntibus priuaftent,Camcræ ludici* um fuftu}iftent,atqueea omnia fub religion is amp;nbsp;uerbi Dei prætex0 tu. Adferebantur prætereaetiam aliæ aCæfarequcrc]æ:atque hif* ce de caufîspronunciauit ac declarauit eos ceuperiuros? contuma» ces ucl rcbcJleSjfcditiofosy reos læ(æ maieftatis.amp;com munis pacia turbatores profcriptionisfenterîtiæ fubiaccrc:addito m3ndato,nc quis fub pana capitisamp;facultatum amittendarum eiseflctauxilio.

Per id tempus Albertus Baioariæ Dux Fcrdinandi regis Kos manorum filiam Annam,StVoilhclmusCliuenfisDux Mariam e* iufdemFerdinand!filiam matrimoniofibiiunxcre. Protefiantca fuas indies augebant copias, ad Danube ripas caftrametati. Cælac autem milite penenuljo ftipatusadhucerat. Itaque reliât o Ratifs ponæ præfîdio,Landrcftum profeâtuseft,quod oppidum paret DuciBaioariæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t

XI» Augufti die Saxo amp;nbsp;Lantgrauius Cæfari literas mifcregt; V \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quibus illi bellum dcnunciarunt*lis in literis regem cum Hifpaniæ

rro^pantfs^ amp;nbsp;putatitium Cæfarcm uocaröt, qucftiqgt; funt multisannis fui eum JeHunfiïnti oblitum iuramenti,amp; cum Romano Antichriftoamp;alijs Regibua conGIium aducrfusEuangcIij dodrirta inijftc/ecumft dclibcraftc, ipfos uicogéré ut Concilio obtempèrent. Iis igitur ali)squccaufis ipfos per motos fœdus percuflilfcjamp;contra ilium arma fumpGfte, atqj cum hislitcris ftdei, qua illi elfen t obftridi, fc plane renuciarc.

Inde confultatio habita eft, qua potiflTmumcapcftendum cfs fee iter. Quibufdam uidebatur confulcius, ut LandreGum^ubi Cæ* far tum erat, petereturî fed cum cius regioni periti indicaGcnt loca interiaccrc paluftria, adeo otin angufta femita plerumque iaa tegroSfeo amplius milliario no oiG unus poftet equus ingrcdi,mu* tata fententia Ratifponam adiré dccrcucrunt.ubi Cæfar amp;nbsp;præGdi* um,amp; tormentabellica reliquerat;pofteenim inibi commodom caftrismetandis locum captari, amp;G Ca?far obfeftis uellet ferre fop« petias, pofte uno conflidu totincgocio Gncm imponi,Motis igit' ghuzcadijijfeaGmeopioSciCScspeie^

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eodem

Eodcm ferctempore.putaxi^.Auguftbltalornm copiæ Landi» rcCum peraenerunt: quascum Cæfariampridcm cxpeâaffet, mia iit qui itcr accelerare iuberent« Pediturn crane xnq. naillia, amp;nbsp;cquis tes ieuis armaturæ quingenci.

Cum bis Dux FJorentiæ Cofmas Medices equi’fcs duccntos,amp; Ferrariæ Dux Hercules centum eqüitC8,quibus præcrat Alpbonfus ftater eius, non tarnen germanus.

Non multo poft adfuerectiam Hffpanorum fejc millia? quos adüentM!quot;” Cæfar ex Ncapoli S)( Mediolano ueteranos cuocarat.Totius exer» citus Cæfarianipfedus primariusfuitFerdinandus aToIetOjDtx: Pr'mdpft in Albanus amp;nbsp;fccundum buncIoancsBaptifta Caftaldus. Cardinali Auguftano cómeatus procurandicratprouinciadcmandata. Præ» ter hosfuerecum Cæfarc Maximiliantis’Atchidux Auftrfæ.Ema* nuel Philibertüs Ducis Sabaudiæ fïlius, Ericus dux Brunfuuicefi, Philippus Henrici Ducis captiui fïlius, Georgius Magnopolcnfia düx,Georgius dux Brunfuuicefi. frater ducis Henrici, Fredericu» Comes Furftenbergenffs, Elt;.einhardos Cornes SoJmen. amp;nbsp;perplu= lesalii.

Cum igitur copiæ omnes conucniflent^qs demptis,quas Bus ranusComes exinferiori Germania dudabat, Cæfar aLandrefio Ratifponam reuerfus eft, atque inde Ingolftadium petqt. At uerö Lantgrauius cum paucis equitibus infecutuSjIngolftadium cxplo* rare uoluit, nefcicns Cæfaris exercitum illic iam adefte: perfuafurrt autem habensHifpanosquofdâpræfidio relidos,quosadpugnani elicercftatuerat. Sed cum longius progredirctur, quidam in eius confpedum prodiereéquités,atque utrinquc illis concurrentibus, ab utraque parte nonnulli cæfîfuntjperplurcs faticiati. Ex captia ' ''' autem didicit Lantgrauius Cæfarem ca diccaftra adIngolftadium metari conftituifle. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Difplkuit ille Lantgraui) conatus Saxoni baud mediocritef,' aitque ft quidem abfqj ipfo decæteroquicquam eiufmodigercrct, fe cum fuis abiturö.Deindc cxcrcitQ omne in àciê eduxeföt, baud fccus quam ft præliû effent cómi/Turifat tame in caftrafereceperütf Node^ximaad prima uigilia Hifpaniin Domini abHeidccA, qui Saxoni erat attributus caftra fada irruptióe,ingêté in caftris oibua pcrturbadöBc cócitarnnt,quS nodia tenebræ non paru auxerunt;

Akcralucc, flcmpcxxix.'Auguftigt;miffi' font quidam ex pmi* pt is qui Cæfar is caflra cxplorarent: in quos ex improuifo equile» Italiimpetumfecerunc, Slt;cum multicccidiircnt,adcaftra rcinfcs» darcdicre.

Porro Buranus Cornes Maximilianus.cum fuas copias oms nés contraxifler^equitumquatuor, ô^pcditum decê mi]h3,in qui* bus cflentpIeraqueHifpanorumamp;ltalorum^quifubHcnrico An# gliæ rege aducrfusGalIos meiuerant, in Augufto exGcrmanja in* feriori mouit, fupraque ac infra Mcguntiam, ubicunque naucs Sc cymbashabcrepotuit jRbenum cum txcrcitu trqnfmiGt^nibiî moratus illos, qui ab altcraparte fub Chriflopboro Oldcnburgcn. frefepatitlii SiFrcdciico R.€iffcnbcigcn«Comitjbus a Smalcaldicis icbdic^ tiii_ lanc, eo nomine ut illorum tranGtum probibeient.lnterca tempo# «i«(cnrtfw. smalcaldicoruro cxcrcitus ad Cæfaris caßia loco editiori unw uerfusaccefïît.amp;tornnenta omnia in boftes maxima contention ncamp;jmpctu expedite amp;nbsp;exonerarc cæperunt.Sed cum Cæfar boi* icndailla bombaxdarûtonitruacadie fuflinujiTctilîæfus cumfu# j’s, feqvcntinodeea rationefua cadra muniuibutdcinccps magna fidücia rem gererc,8fboftium conatusomncgfaciliuspofictperfcr# IC. Inctedibilem illc in præfentiff mis pcricuîis id temporis præfc tollt animimagnitudincm, adeo utnedum nullam timons alicuö , ius fignificationcra defe darct.fed fuorom etiam animoscenfirma* letSe crigeret, dicens fc cura illisamp; profpeia amp;nbsp;aduerfa omnia com* ra onia habit or um.

ébngoiflâf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Poftquam autem immania iliatormentorum tonitrua cefia*

di#rf«lt;{K«h runt,amp;Cæfar interimuallofoffaq*, fuaCaftra probeocmunicrat, Proteftantes die quarto Septen^bns difceircrunt. Et cogniio adn uentu Burani Comitis.nc ie Cæfari pofl'et e5iungcre,illius itcr im* pedirc uoluerunf. MifEsigitur x«Sep(cmbris, exploratoribus, jUiferont utübinam Buranus cflchperdifcerent, Quod cumCæ* farem non latcret,pcr litcras Ruranum certiorem reddidit.quanam itcr arnperet. ïiscognitis Buranus abitincrc nonnibil defiedens» blorinbcrga Ratifponam profedus eil y atque tandem illæfua cum fuis Ingolftadij ad Cæfarcm,ciu8 aduentu mirîGce exbilara* tumfhabebat enim copias ledifitmas Si infirudifiimasJperuenic.

At ProtcRantcs ubi dehacfuafpc dccidcrunGtcrtio inde die Do# nauertum regreiïïfnnt.ubi Comités Chtidophorusde Oldéburg amp;Fredericus a Kciffenbcrg cum duabus copijSjamp;Comcs Buchlin# genßscum quinque peditum ucxillis cisfc coniunxcrunt. Cæfar aero mous caftns Neburgum obfedit? fed cum a ncmine defen« derentur,qui in præGdiocrane fefe dcdiderc: quibus Cæfar uea niam dcdit?accepto abillis juramento^ijccuiaduerfus ipfurami# lit arene»

Poftea Cæfar Donauertum mißt OdauiumFarn’cGum cum aliquotGermanorumGgnisamp;r tormentisbcllicis.uc oppidum oc* cuparccquæresilliceffîtcxfentcntia. Cumenimnoducoadues nifrct,amp; prima luce fcalas mûris admouiflent? ciucs deditionc in Cæfaris uenere poteftatem; at qui præfidio erant, in fugam uer# Cfunc.

Per id tempos Albanus Dux ex Lantgrauiopcrcotatus cfl,cu£ ita perpetuo'in montibusamp;collibus uerfaretur, ncc fe in planitiem conferreaufus efTet S»e manusconfercre.

Cæfar Conauerto profcdos,Dilingam,Hocbftadium,8fpauIo poftLaogingam amp;nbsp;Gundciffngam deditionc rccepit.Atq? ubi Das; nubium tenoit,maximamrciprofpcrcgcrcndæ adeptos eft opor* nitatem. Relido autem Laugingæ præfidio,traicdoqj Brento ad pagum Sontheim caftrametatuseft co confilio,utindc Vlmamtri# bus diftantem milliaribusieCe confeiieu gt;

Dum bæcagcrcntur,Romanor5 R.cxcumBocmis in Saxoni# am irrupit,amp; dux eins exercitos quodam Elcdoris Saxonis fub# ditisbellum indixit.earationc, quod princeps ipforom a Cæfaris obedientia amp;nbsp;fide reccfliifet, Si MonaderiumDobrilugenfe occu# paflet» nonnullisquealijs de caufis: addens,etiamfi nulla eiscaufa fuppeterct^ tarnen profcriptionem ducis aCxfarefadam efie oma gt;nbsp;nibusmanifeftam.

Iduero obi Saxo rcfcioit,fadcratisrcm otnncm expofoit,ili îorom ctiam ope implorata. Aicbat acerbum fibi efle coniugem 8c liberos atq) fobditos co in difcriminc rclinqoerc, Sed Proteftan«= tes reliqoi obnixe rogabant, nc ab ipGs difccdcrct; cioa cnim rccef# fo in maximum fe difcrimcn adduâum iri»

Igitur in Noucmbn Protcftantibas ad Gingam conncnjcntii bus,propoGtumcft, quandoquidcm nulla cxGallijsexpcdâJacfi fcntfubfidia^amp;LuncborgenfcsacPomeranicum alijsipforum re* ljgionïsaddidis,nullas cis ferrent fuppetias, atq) byemscaufa plw xesindiesfefubdacercntjautprælium eflc c5mittendumgt;autdifa ccdendum,rcljdo in hybcrnis firmo præfîdio, inter alia dccretum cft, uta Cæfarepax, ucl induciæpcterentur. Sedcum C^far condiat tiones alias atqj ipfi uellent proponeret, comm uni fcntcntia ftatu# tum eft.ut denuo ad GalliaeSJ Angliæ reges legatos mitterenî.amp;an» nifcquentis menfe lanuario Francophordiæ conncnirenu

His ita deffnitis^xxii). Nouembris difceflere? non conque fpcr laueranubello buic fini impofîto.

Cæfar eorum cognitoreceflti» Ducem Albanum amp;nbsp;Buranum Protepantet Comiccm cosiuffîtinfcqui,QuosipfecûGermanorü equcftriex* «rcKu fcqucbatur. Lantgrauius autcm Sgt;i Saxo in quodam InbliCô c^rfarProffo tcrant monte,donee Cæfar fub node dato Cgno fuos ad Caßra re* foMf«uocarct.Tumilli clamabirc pergentes maximum cuafere difeti-mcn.Narafi Cæfar bello cos petimflet,aut üiui,aut mortniomnes in eins poteflatem uenifient, quemadmodö ipfiquoque poßca faß’ fifunr. Cæfar ucro in Caftrafc rccepit, at^ ibibiduo militibus tc* crcandisdatogt;cüBoppingamgt; Nordlingam? Comitum Oedngcf ßum ditionesamp;DünncÄclfpuIa dcditionc acccpifl'et, celeriter Ro* thomagum Imperij oppidum contendit«

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LantgrauiusadDucemVuittcnbergcn.profcduscum copias

fuas Saxoni perraififTct, domum abijt? Si prima Decembris uenic Francophordiara.Saxo autem cum fuo cxcrcitu itcr capcflensGc mundam Sucuiæ oppidum primo oppngnatum,dcditione tâdem acccpit?ubipccüniam a Senatu exadam, uiritim folucre compul* n funtJnde x. Deccrabris Francophordiam ueniens, nouem aure* orum railiia ab illis rccepit. Ab Moguntino ucro Antiftite XL.au* reorurorailliaextorfit.Moxad Abbatcm Fuldcnfem opibusin^ ftrudumfeconfcrcns,cum illoamp; plerifque alijs Catbolicæ religio* nis ßudioßscodemmodoegit.

Porto Cæfar Buranum comitem cum BeJgicis copij»a fe di* modis ommbusFrâcopbordiâ occuparet.Scrip/it terifnfit. nbsp;nbsp;quoq) mcnfc Dccembri Vdalrico Vuirtenbergenfï dynaflæ,illi im*

properans,quodbencficiorom omnium immcmor,hoftibus fuis? quos ipfc profcripfiflct, auxilio fuiflet; addenfquc tamctG ea caufa

xum uulgus fc iîlipropiciura fore, modo jgs pcrfpeôtis literis, feqj fuaque orania ipfi-perroittcrctZquod nifacerct,fc illumamp;cius fub^ ditos ferro amp;nbsp;igni perfccutur□ ra.

Hisprecibus, cura quidara principes interccHiflcntjflexusCæ* vlrübDiix far, recepit ilium in gratiamî üsconditionibus, ut intra fex hebdo^ inxmitfm madasfupplex ucniapcterct^profcriptis nullas dehincferret fups petias.torraenta bellica fœderatorum in ipfius terra rclida cum 00 mnibus adea pertinentibus ipG traderct, amp;in impcnfasbellia Cæ= fare fufeepti trccenta aurcorum millia conferret,

Pcinceps Eleâ:or Palatinus Comes Frcdericus.Smalcaldicis fub* paMnut fidio raiferat quadringentos équités. Eiusexcufandi caufaCæfare c*pr?4(iit adicns,ait non id (e fcciflc animo ipfum impugnandi,fcd quodras tione foederis cuiufdam cum ducc Vuirtenbergen. idi ad id fuiGct obligatus. Cæfar illi durius refpondit: at tarnen ueniam dedir^ads Jnoncns ut earn culpa raaiori deinceps fide amp;nbsp;obedientia abolerct.

Non raulto poft Vlmenfcs quoq) flexisgenibus ueniam peti# î^cre. Cæfar quidem illis ignouit, fed nihilo minus numcrarc coas funt centum aureoium millia* St duodccira illimagna tormê^ taæneatraderc.

Coraes Buranua oppidulu quoddam Francophordiæ uicinum, Darmftadi) uocabulo?occupat, caftrum flamrais abfumit,fed uub goparcit. CumeJ^haud longe abcflctaFrancophordia^eius Vrbis Senatus amp;nbsp;ciuea raifla ad cum Icgationc, fc Cæfaris clcmentiæ per0 miferunt.Buranus icaqgt; Cæfaria nomine illos reccpit.Denique Cæ* far ipfc ea conditionc illis ueniam dedit, utpro fua culpa odogin^ ta aurcorum millia penderent.

EodcmannoinHungariaexuuisfanguismanauit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lyfo^en«.

In Franconia editua eft infans.cx cuius uentre culter eminebat, qui tarnen cautceduduseft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Libet ad calcem huiua anni?quo ut fupra didum efi,Lutherus uiuendi Gnem fecit, quandam ErafmiB^otherodami de tarn præa claro noui Euangcli) arichtedoSc quibufdam alrjs fententia adferi berc,extradc ex illius Epiftola ad D.Conradum Goclcmö feripta, u nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cuius

cuius autographum in bibliotheca ciufdem Goclenü poft morfern illiüS reperit uir eruditionc ac pictate inftgnis,D.Ioannes Vofs,Ala tcnanus,Dccanus Cliuen.quod eßet executor teftameti. In ea Epis ftoJahæcfunt ucrbaErafmi.'Doleo iftictam multos infedosno^ uis dogmatibus.Lutherum ex ip G us feriptis deprebedo uir um efti fcfceleratiflîmum.Zuinglius SiOccoIampadiuspIanetyrannidem affedant. Quotquot fe femel iJIis fedis addixerunt, exuuntpror^ fus hominem. Hadcnusille.

ANno ab orbe redempto M* D,xîvf). Archiepifeopus Coloss nienGsinfufceptanouatiocperdurâSjaPontifi’ceMax.

fareadione iuridicagradudiraouetur, ôt lufTu Pontificisfuccedic AdoIphuseComitibus unusa Schauuenburg, quiannis aliquot Dioecefim quafi fecûdos a Vuedano gubcrnarrat.îtaq) Pontifex cö^ fedis literis or dines totius DiocceCos hortatur ut ilium pro Archi epifeopo agnofeantj fufeipiant atq) obferuent.Cæfar quoq) Lcgati« onem Coloniâ raittitjDioccefanisCquosjbidëçôparcrc mandaues: ratjfuo ipGus nomine proponitur,ut ab Hcrmanno quonda ipfo« rum Antiftite difcedant,atqgt; rclinquât,quod isnimiiu aReligis: oneCatholicaadhærcfin defcciffet, Adolphum igiturpro Dno Ôt Præfulefuocolant^cidemq) fîdêpræftëtamp;iuramcntô. Adhöcitat^ modû nono caIédasFcbruati),D. Adolphus e Comitibus a Schaub vuenburg, quSdam Coadiutor,a collegio Mctropolitano in Atm chiepifeopum cligitur, acmôxpub'licein Ecclefîa dcclaraturamp;cx^ hibetur. Statimij concionalores illi maleferiaticxauthoranturjSt cunda Catholico more inftaurantur.

Eodeminfop anno Regis Fctdinadi cöiunx Annajfato quolt;$ Rfgif TerJii concelïîc,cuiosRcx Vlma»pfo rnoreCathoIicæpictatis Scampli^ vandicon/ tudine,regiahonefte iuftaperegif.

Cæterû foederis focii unns uiciflîm poft aîiû dedere fefe ceperßf* Quo copertoAugüftanijUeniaamp;gratia implorant,amp;aflcquünf,nu^ j^u?igt;/ftinos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccntöamp;quinquaginta milibus aureorü,duodecimq; tormc

clt;rjaringra( tisbellicisinftruótiflïmis^Ciuitaté fibimunit dccc ucxillis militö.

tUmmifit. intereauero Saxoni multû difplicebat taprofperö Cæf.aufpiciô . acq) fucceflbs.Queritur in primis corâ Magiftratu Argêtineû.Du* ecm Vlricû.amp;ciuitates Cæfarifercconciliaffe, amp;nbsp;quod maius uide^ pre eonfqui batuFjauxiliaqooqjin ipfuraamp;focios^Cæfaripiomilïîfre,ccrcecaIc quippiam

qoippiam non expedafle.ProinSc hortatur ut ceptis cofiantcr in* fiftat? amp;nbsp;fincceflitasincumbat aliunde uidelicct peten di fuppetias, fpemefle deHeluetqsamp;Prancis.qui no fint dcnegaturi.Sedfruftra* turSaxo.q^uandoquidemagiftratusiam definieratconciliationecS Cæfareineûdani.lgitur uicefimapriraaMartü.ingratiamredeüt, fub muldaaureorum triginta milium, Seduodecimbobardarum^ calloru Rrx

Eodera anno ultima Marti) FrancifcusGallorû Rex die clau# mouf fîtexcrcmôjfiliûfuûHcnricumhæredë regnipofteriscömendans» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;)

lifdemferetemporibusPatresconferiptiqui TridentiCon^ cilio incumbebant,propter intempériemamp;infedioneacrisBono* niam alii fecedunt» ali) fc ut potera nt Tridenti continebant.

Pridie idus Aprilis,Comes Buianus duos Francophurti male ficos morte pledit, unusciuis erat, alter ucro Lâtgrauicos,ISâ his obricicbatur,qd a Lantgrauio eflent fubornati.ut Giuitatc inquaa ' tuor partibus incendio tradanf.poft uero ipfum Buranum, cofulea omnemqjmagiftratum, auxilio coniuratorum laqueisfuftocent* Veruntamen Lantgrauius excufat fe atq? teftatur, ex quo Franco* furtö Cæfar in fua poteftate redegiflet,nunqua aliquid in ea tetaiTc.

DecimoCaledas Aprilis,Cæfar cum infinitispcnccopijspropc Mifenum caftraapplicuit, ubi Saxo aciem colIocauerat.Quod ubi percepit is, ciuitate dcfcriGpontemq^ poft fc igni fuccendit, amp;nbsp;fecus Albim fluuium non procul a Mulbergo caftrametatur, Cæfar aût ueritusne Vuittenbergam Ciuitate undiqjbencmunita petat,os psræprætiû fibifore putauit.ut eo fe couertat incundantcr, manss datilicofuoexcrcituiut Vutttêbergam ucrfusproperet,qui cum una iâ node quieuiftet.tandem diexxiiij. Aprilis ad Albim confe* dit» Verum Saxo quofdam ex aduerfo cum borabardisfuccentu* riarat, qui caueret ne Cæfar ponte fibi extruaGhocq) modo omnia aditusScaccciTusipfis Cæfarianisprohibcatur. Diligenterproindc pontes quos obtinucrantferuatamp;tucantur.Sed ubi Cæfare cû toto exercitu adoentafle côpcriunt?8tHifpanos mille in flumen turma* tim ad axillas ufqi fcpræcipitaiîe.atq) ita magna ui irruere.amp;excus bias feu ctia ftationê eiaculationibus opprirai,in proprios fcalraos ignera coni)ciöt?qui partim taliperieröt incedio.Sic nirairö Saxo* nes pedetentim ab ripa cedebat. Tu quide Hifpani artis natâdi pe* liti nudo fe corpore in flume mergiit.gladios ore tatu uibrates,Hi ergo cu ad littus uenifTentjfcaphas a Saxone relidas, aut potius ab altera parte pontis folutas amp;nbsp;diffluetes, coiungunt, amp;nbsp;defpedisäd«

tierfarîorum eacalatîonibus fecfi abducunc.Exhis Aalijs quas cd» ribus impoGtas aducxerât, ponte conficiunt.ut peditibus fuifq) ca0 cuhs traijcendi facultas, daretur.Rebus iti copoiîds Saxo calonea cü uehiculuspmi'ttit, feqoiturq;, Vuittcnbcrgâcôtendere uolens» Cæfaruero ubipontem aditum«^, copent,Huflaros uclnesç flume tranfmitterc jubet. Deinde traiccit ipfe cücataphraólis,incolua mis.omnéqj morâ cxofus,baud quaquâ impedimeta exercitus pc* ditumqjcopias expeâat? fed Saxonemfquiut diâûeftljttore fol ueratjconcicus perfequitur ad fyluam ufqj Loebanam^ubi tnEua trans Albim miliaribus eundem oftendit.Tum Cæfar fuos ut for# titer agant bortatus»clanîçum cancre mandat,hoftemq; uicinunj prælio aggrcdi.fternere atç? fer ire.

Erat autera æquitatus in duas turmas diuifus. Vnam Albanus duccbatialtcram Cæfargt;cum fratreFerdinando R.cgc, duobusque nepotibusfiligFcrdinandiamp;Ducis Allobrogüm filio ordine puis cherrimo regebat. Congrcflîigitur acriterutrinq) dcccrtatû fuit» Si durante in nodem ufq^prælio.SaxoniæDuxEleâor in maxil la læditur, amp;nbsp;captusprimum ad Ducem Albanum.dcin ad Cæfarcm ducitur,ln cuius confpedum cum il le ucniflet.fic ait:Clementifïîs me Cæfar»en me tuæ Maicftati dedo, fimulac rogo, ut cuftodiarti Principeuiro dignammihiconftituas. Adqucm ita Cæfar infit; Num tibi modo clcmcntifîîmusCæfar^ quin potiusprotuo meri to caftigandus uenis. At KcxFcrdinandus acrioiibus uerbis eum obiurgarccoepit,amp; accufare.quod uidelicet amp;fe amp;nbsp;liberos fuos o* mnibusfacultatibus fpoliare nifus fuiflct.Captus præterca cum eo fuitDux ErneflusBrunfuicenfis PhilippiDucis filius. Verum na^ tumaior,Saxonis captifilius Vuittcnbergam rcccpto uuincrefuji git# Numerus captiuorum fat magnus erat. Qmuero effugeranr, quadringenti fuere.Vuittcnbergam quafiadfuum afylumhucils Jucqjpalantcs contcndunt.inter quos Cornes Bichlingus SiGcor* gius R icrodüs. Equités Cæfariani fugitantem turbam pcrfequuti, ampliflîma fpolia,omnia tormenta ænea quæ Saxo præraiferaf,rcs ferunt.Pofthæc AÎbanus Eledorera.Ducemqj Ernefluro Alfonfo Viueti fêruandos tradit.

Hifcc temporibus Sol tam borribilem Sicruenturo præ fè dies bus aliquot ftatamp;ferre uifus eft.utplurimiextra Saxoniâ ifliusflra^ tagematisprorfusignari aliquid nouura inde diuinarent,

Deuido iam Saxone,Cæfar?Vuittcnbcrga quarto nonas Maif Bcnic,amp;tridôopofl: loanncraFtidcricû Docc Elcdorêrcurn mor* tis,ob

liber: I ht; cccLXXvn: tis ob faa inobcdicntu amp;nbsp;rcbellioncm Jecernit«Q^od ubircfciuit Elcótor^refponcIitrNcuti^ fperarc.ipfum Cæfarcm j ta fccum adu lum.alioqai'n ß hoc ipfum penitus ftatuiflebcupere ü£ certior inde fiat.quonimirumuxoriproljbusqjtempcftjucprofpiciac.

BrandcburgeniïsaûtEledorpræhum hoc modogeftum audi Conditions cns.Kinehfumma cum feflinatione fefcaccîngit? amp;:fextaMariin Caftraperucnïc, ubi Cæfarisiram moderatus^impetraf, necaptus Saxo moriacur.inaliam jgnurCæfarmütatüsfcntêtiam)Ducica0 ptiuo articülosaliquot ^ponit. Qjjibuscô ilIexviij.Mahconfenf . fit.mortis fententâ paritcr euafîc. Articuli uero hi erantiVc dignita» tifcptemuiralitam fuo quamhberotum nomine renuncict.eamq? Cæfaris arbitrio fubmittat. Vuittembergam amp;nbsp;Gotham Cæfari tradat.^mittat obcdientiam ïurifdidioni Cameræyqualcm ipfe Cæfar pîcripturus effet,in qua decerneda fumptus quoqj fuppetat. InlibertatemHenriciDucisBrunfuiccn, Graulacfi'îi) fuicofentiat, ncc aliquid deinceps aduerfus eos machinctur.Ab omni fœdere in Cæfarê ôc R.egcFerdinands fufeepto defcifc3t,nccuh.eriust3le(in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

quo nimirûnonhaberenturipfî duo 8e fociænationes)incat.Q^ic* qd Cæfar cS uniuerfo ordinücœtu indiâ urus effet?obferuct.Quia ïiero immunitatê muldæ capitalis acccpiffetjexinde fieret a ut Cæfa xis aut fane fil^ fui PhilippiPrincipis Hifpaniarum captiuus.

Dum aût Cæfar hoc modo cû Saxone tranfegiffet, ciues Vuiti tembergici poftulant ne in ciuitatê externS milite admittat. Quod tori Crtrolô' Cæfar illis annuitjpftititqj.Præterea quoqî cocedit,ut G qui fele in* gcrcrent.ncc [ui ingrelfus fymbolû uel teltimonium exhiberepofn fent,eo8 hbere expellant,

DcditaiâciuitatCjuenit adCæfarê incaftris coniunx Saxohïs Sybilla? Ducis Cliuiæ Glia? affumptis fflio 8elcuiro, quæ ad genua jicumbens fupplkitcr cû lachrymis orat^ capto manto.Hanc igif nimis mœftamamarifïimeqj flentem Cæfar benigne humanitcrc^ excipit atq? folatur. Dchinc Saxoni poteftatê facit» Ciuitatem in^ grcdi,ubicun)fuaconiuge8efîlio,per odiduumrecrectur, ïnterea Dux Mauricius 8e Marchio Brandeburgefis Eledores, Cæfari^Lantgrauio fupplic3nt»8e quo rem tutius côfi’ciant?hunc ipfom Lypfiâ euocanc.Nâetfi Cæfar ipfe prorfus uellet? ut is incon tanter fefe dederet» interuentu tamê 8epatrocinio utriufq) princi* piseffedumeft,utpræfcriptisquibufdam receptisq) conditionitf bus pax fuis rebus concederctur.

Formula uero pacis hæc erat,üt fc fuâq? ditionê nulla interpoGta grauio fro^f B ig lege fiuc

fîuccondidoncCæfaridcdat.Ipfcmctad cuueniat gcnibus flcxis ueniamobteftaturus.Deinccps Cæfaripareatamp;obfequatur. idis pfum probet qaodCæfaradcomuneregni totiuscornmodij con* ftïtueret. Cameraliiurifdidionificobfecundet, qucadmodö CæC uellet.pro cuius edS fubüdio impefas cófcrat, ut par cfTct. In Tur* cam CU alijs proceribus fuppetias Impcrio ferat. A quocunqj foedere maxime omniö a SmalAaldico difcedat,aliteras inde cöfedas Ca* faris admanus tradat. Nullipoftmodûfœdcri fcraancipeccuiusi* pfe nimir ö Cæfar amp;nbsp;frater R omanorü Rex exortes foret. Omhea Cæfaris aduerfarios patria pcllat,ncc ibidê ufpia cömorari permit* tat.In fubditog qui uel cötra Cæfarë aut Ferdinands Regé militas! turi eflent, animaduertat?amp; fi qui iâ militarêt, cxauthoretjut intra diesquatuordecimafignis ucifiationc difcedant.cos autemquire* pugnarentsproferibat, publicatis ipforum bonis? quæ Cæfar i cea dercntjcui etiam pro ratione fumptuum quos belli caufa expensi difiet^ante menfes quatuor centum Sequinquaginta aurcorum mi* lia nuraeret. Arecs omnesjomnesqj munitiôes quas occuparet,fun* ditus extirper? dëptis Zigenhemo atq) Caflcllo^railites quos in prz fidia reîiquarumcollocaflctjCæfarifacramcnto adigat«Nul]aspræ* tereamunitioncscxtruatfinecôfcnfuCæfaris.Omnia tormetabcï* lica cG toto apparatü mox Cæfari reddat,ex quibus C2 quæ nccefia* lia uiderentur municndis locis illisfquæ nimiru Cæfar libéra fece^s laQacciperet.Henricû Brunfuicen.amp;filiû pariter dimittat.Cuietia patriam reftituat? fubditosep lurameto præfiito libcrct,cû quo de* niqj de damno illaco agat. Ç^'equid familiæ theutonicæ præfedo alüftÿ ui abftuliflet^rcddat* In Daniæ Regé feu ecia alios nihil mo* liatur,quod :qs minimefibifubfidio fuiffentjfcdpotius partes Cæ* faris fcquuti.Captiuos omnes qui Cæfari meruerantj'mmuncs lii berosqj dimictat,üs qui iurc cum co experiri uolent? fe f fiat. Hifcc igitur conditionibus tanquâ ratisamp;efficacibus fui fiîf) fubfcribant, Similiterquoq^nobilitasamp;fubdici faciant, Quæ fi uiolenturCæiâ fari uindum ipfum tradant.Pro his omnibus Brandeburgicus E* ledorjDux Maurkiusgt;VüIfgangus Palatinus ipfîus gener fîdc iu* béant? qui oiciflîm comperta jllius fraude amp;nbsp;inobedientia, omn« pariter cum inuadanf? utquc huiufmodipaâa feruet.cogant.Cæ* terum Lanfgrauius cxhibitis hifcc conditionibus? unanimi fuoss rumconcilio atqucafrenfu?eafdcmfibiprobat,itcr odornat die tandé decimo odauo Iunrj,circa uefpcrâmcdius inter Duce Mau* riciura amp;nbsp;Brandcburgcn«Halâ ucnit.Mox deindepoft unius horac

fpacîum adacnit Dux Henricus cum Carolo Viä:ore filiofuo.qui captiuusfucrat.amp;altcro ipiïusfilio Phiîippo.amp;EricoBrunfuuiccn. Cæfar ucro cum in fuo folio fe compofuiflecp'ntrodudus cft ad « um Latgrauius a duobus illis quad fcqucftris, qui appropinquans, coraCæfarcmoxgenicuIaturjproximeinü fuus CaccIlariusGun* Cerodus.qui ex libellis bæc recitare ccpit:Qupd Latgrauius nupero bello tua Ma.Inuiéliflîmc Cæfargrauitcr ofFederit.adeo ut atc du liter etiS caftigaripofljc.doict cxaio,hincfefe cuo arbitriototö cöm mittit, quêadmodû fupcrioribusdiebusfaólurüfpopóderaf,obfe# crans per Chriftinomc.uthoc illipro tua ClcmétiaignofcaSjS^co* nîcritam proferiptione oblitères? priftinæ libertati dones,inqj tua Hdê atq; tutelâ fufeipias. Huiufmodi magni loco bcnefîcri habebit, amp;dcincepsfidc,obfcquiûq;amp; obcdientia tuæ Ma. præftabit.Adbæc Cæfar habita prius deIiberationc?perGcorgiû Seldûita refpodit»

Quanquamgrauifîîmâ mulctam incidifTct.ut amp;nbsp;palam conßet, amp;ipfe minime difFitcatur,fe tarnen ait pro ingcnitabenignitatc^ôc quia nonulli Principes intcrccfferint,no reludari, quin amp;^fcripti* onem efFugiat.amp;neqj uindidlæ (quam cômerucrat)fubiaceat,ncq? cacceriperpetuo mancipetur, nei^ maioré bonorum fuorö iadurä patiatur.quampacisformuladeccrnat.etianobilitatifubdicifqs rec niitterc,modo eSditionibus ftarc uelint jiec ingrati fint aut imme« mores tanti beneficij. Lantgrauius Cæfari gratias agit? amp;poft longa geniculatione, iniufTus in pedes fc eiigit, Statimqj Marchio Bran* deburgeh.eö adijt.utqj fecum una cü Duce MauruioSe Albano ca# natum ueniat.dicit,^ ubi adaencröt,cö Albano cœna fumpfere.qua quidéiâabfoluta?Mauriciusamp;Brandcburgicuscû Albanoamp;Atrw batcn.colloquütur.Interea ucro Lantgrauius animicauia in fritib lo ludebat.Cü aüt iS ddueCperafeet,uocatus a Mauricio SeBradebur# dfatur, gicojaudit fibidici ut illanode ibidc mancats^ cuftodes recipiat.

IndignatusLantgrauius ait.fihocipfum præfciuiflct.co feminj mc uenirc uoluiiTe. at illi pollicentur fe cum Caîfare aduros ne ca^ tiuushabeatur aut detineaturlongius.

Die autem poftero Principes fequefiri Cafarem oiat ut ipforu rations habeat, quippc qui fe unqua fideiuiTorcs interpofuifTent» ac proindc Lantgrauium abirc permittat.nein detrimentö ipforö, aliquid neglcdü imputet. Subiungit Cæfar, Equidc fc Lantgrauio promifljflc,quod nollet ipfum ppetuo dctincrc,quäobre nunq in ca fuifle fententiajut tä repente abeundi facultas illi concedcrctur,

Mctuebant enim Principes,ne force in Hifpaniam mittereturr Lantgrauiumitaqjdeprecantur ut bono Gt animo?quandoquidc opcramfedaturospolljccntur ut in proximiscoraitrjsLberfiat.

Cæfar Vlmæcomitiorumdiem dixerar?fed illis tanta aeris cor/ ruptioamp;luesfeuiebat» utfedc niutata,PrincipcsAugufiam euocg:« let. Venitigitur Cæfar Auguftam fubexitü lulr), capto Principe SaxoniæfecôaddüdojLantgrauiûquippe Donauuerdæ relique/ rat,affignatisillicufl:odibusHifpanis.

Porto Tridentinuin illud Concilium ut did ura eft ob infaîu* britatem aeris amp;nbsp;fæuitiam peftisRononiam tranfatû erat.Sed qui/ damePatribusiufluCæfaris?Tridentiadhuc remanferant.Cæfac ad PontilTcem fcribit* ut Concilium Tridenti ubiamp; aufpicatum iam eflet!.perfîcicuret,quo tandem omnistumultis rcligionis abo/ leatur.Pontifex uiciflîm feripto teftatus fe ucllc cum i)s qui Bono/ niæ cflenc, confultate, aitpræterea cunda pro uiribuspræftit urum quæ pro officio fîbi incumberent.

Poft ubi ucro Cæfaris Legatio animaduerteret? quod couentu quiBononiæ eratei qui Trident i co nfederat’Pontifcx ipfc præfcr/ ret,nomine Cæfaris proteftationemintendif, cuius etiamimpulfu Pontifcxad utrun^,tonfcffura,tam cura quiTridentiquamqui Bononiæ cælebrabatur, Legatû mittere debuit? ut ff peffet reipfa deroöftrariquod cum iniuria Bononiæ conuentö Gt, feturn demu accuraturum fpondec, quo Concilium Tridenti abfoluatur, vindia«fpro Cætcrum ut dcLantgrauio diccrcpcrgam,bæcpaucis interieda uolui. Igitut ChtiftinaLantgrauij coniunx»cû fuisEJijs amp;nbsp;conGlp arijs,Auguftamappulit,fperansra3ricum obtincrefaloumamp;libc^ Tum.Cæfaruero priufquampro Lantgrauio dcpræcationem acce=* QuU întfr/ piflet.ordinibus Imperi)proponit; Probe fcintelligere uotum ip^ forum, proptercamodo feuclletotam adionemeum Lantgrauio r/krit. fufceptamGmplicitcrbreuiflimeqjrccenfere.

Ita^ Lantgrauio prim um omnium pacem poßuläti, Cæfareni refpondiffe.paci quidem nullum effe locom?quinpctiuscitra om/ nem adrionem ipfe fc dedat.

Deinde cum haccademfoga^domum redijffet, idipfum iteru atlt;$iterum multis in locisgt;ufus opera M3uritn,folicitafle,utpote Hailprunæ, Vimæ? Nordlingæ?amp; Egcræ,ut nimirumpaccra Gbi tantum obtincrepoflet, nulla interim nel Saxonisueletiaro focio/ lura fada mctionc,quin ctiam cura in Saxoniam profîcifcercm ur

non mfcrmntebat. Ad illius igitar inftantiam Maurnio ffc lefpon diniDS? Q^ndoquidem Lantgrauinstam crcbro amp;tanigrauitcr nos ofFendilTetjnuIIa rationc aut Hde aliéna nobis fatisfieri poflcini fihancipfcmctpræftct, omncsq) monitiones foas noftræ ditioni fub^ciar.

Vcranj capto lani Saxonum Duce Eledorc,at(j adco Lantgra niusipfcconfiderarct totam uirn belli in cum conucrtendanocflc, Lypfîam ueifuscontendit^ubicondiciones aliquot inconcinnas Üc abfurdasproponit.Infopcr etiam fuo nomine Mauricius amp;nbsp;Bran-dcburgicüsagebant.necrecufabant.fefenobis fîftere, donee is oratf nibusplaneconditionibusfatisfecifleh Duro autem iniquumnec facisdécorum forearbitraremur, utq quorûfïdem amp;fedulam eta ^2 nos bcncuolcntiam affatim fumus experti, alicno periculo gj:2' oentur.fepoGtaiftiufmodi fideiufsione.eum faltem poftulauimus reddi. Nccraulto poft,quum nimirum Saxonicura bcllum defer buiflet, Vuittemberga fefe dedidifTct.acrurfus Albim CMieciflcs musjpræliura in Haiïîa faduri.LypGaitcrum difeedens unum c no bilibusfuisin cxcrcitum raiiït? ut Mauricio atqj Brandeburgico inffnuct.fcnullaintcrporitapaólioncuclleiam dedere^arces æquas icfologt; amp;quicquid crat bcllicorum tormentorum reddere, duo tantum fibi muniracntapctcrc,Zigenhcmium uidelicct amp;nbsp;Cafle^ lam libera?totidem arietes qu.oc fufficerent feruandis ilbs.Tum Mauritius Si Brandcburgicus fcirccxpetunt.quorfum huiufraos di dcditiofpeôlarct,amp; quem in fenfum debeat intelligi.Bona tune ffdcrcfponfum fuiwHac uidelicctlegc deditionem nuiufmodifc Ïgt;rïftituram,Primum ne de çapitc periclitctur?3ut perpetuis uincu isdctincatur.nccraaioremfubiremulótam cogatur,quam forma la pacis exprimât. Et hæc quidem ratio prœfcntibusiîlis deferipta fuit,nec alia fpes oblata,quodipfos quoq? teftimoniopofle confîr* marciudico.ldcircoHalam reuertitur?amp;genuflexione nobis ex hibita.rogat Brandcburgicus, Num ilium affari, dcxtramqj porri^^ gère udimus.üt i)s etiam faccre confueuimus? quos antea in gratia teccpiflcmus.Kcfpondimu8 ncutiquamiddecere nifi priusinte^ grælibertati donetur. Poftbæc Albano Duci mandauimDS,uf in arccmabduccrct.eidcmqj cuftodiSponcrct.Is Mauricium amp;Bran dcburgen.StLantgrauiumadcocnam uocat,amp;quum ilium dein# deiïftcretjortafuit controuerfîa,amp; diuerfa interpoGta colloquia? quocomperco prima m ea dcrequæftionemhaberi uoluimus,iurc

anpotiDsiniuiiahQDCcaptiuum decineremus* Hiseciani adiectJ muSfpnafqaam noRiafcatentia aut fane ueibs fofpcâa habean:: tur.admjïTurumeflcutomniaófcioncdimilTa, domü Lantgrauiu» rcdcatgt;quoinfti£utum profequipoflcmuscómodius.Tunc Mau* ricius amp;nbsp;Brandcburgicus ingenue prorfus confftcbantur ipfi ini* qui nihil per nos eflc commiiTum.imo uero ad omnes excufarc? S quiforfitan fint contradiduri.HocfoIum cfflagitabât,ne diutius captiuus teneatur.Huicipforumpctitionircfpondimus, faciusfo le ut prius cxpïoretur ipßus probitas.utrura ctiam conuentis fias re uelit.Licct autem exiftimarcmuscum conditionibus inagis afti pulaturum,amp; ipfa IC cxequuturum,eft tarnen adhuc quoddefide« rcturcfticicndum« Nam confœderationis Sraalcaldicæ needuna arcana(ut fucratpollicitus) exhibait» ncc arecs quas oportuit de« ftruxit,neqî ita pridcm fadum cft.ut euftodes deîcgatos defîdc Sc iuramento tcntarct.ac ita Cbi tandem deuincirct. Hæc omnia uo^ bis Cneambagibus, fed nude fimplicitcrquc mlinuarc uoluimus, quo dccDtauobisadionc Gonftct,nccdcmuro æquitas caufæuoa prætereac. '

HancCæfaris denarrationem Mauticîo amp;Brandcburgico in^ tetceffotibus codera fane die Ordincs rcnunciat, quipoftrrdic hæc cdiuerfo fubdunt.Et antca quidem amp;nbsp;ubiq) fefe palam teftari,ora* nihacinrecrirainecarereCæfaremgt;necullo modo culpandûefte^ Attamenfeprius cura Ferdinando îlt;ege antequam ccaftris pro* pe Vuittenbergam domum difeederet» ôi conCIiarqs Cæfaris arcalt; na quædam colloquia habuiflc.Ficri quoq; pofte,ut prxtet redans intelligçntiamcrror fit admiflua,qua quidem de rc nihil uclle diG» ceptarc.Sed quoraodocunq; res fc haberet,quo innocentum popif lum libèrent, amp;nbsp;Germania optatapace fruatur.Lantgrauiura eo fc induxiflc.utHalara ucnirct.ucniâ fupplcxac pronus implorarct, ncc pacis conditiones rccufarct.Quod autem fua libcrtate priuarc* tur,amp; adhuc captiuus detinerctur,unicuiq) profedo notilîîmuns cflcjiftud nec ualecudiniipfiusconduccrc.necitafuo nomini, au’’“» thoritati amp;nbsp;exiftimationi fubfcruîre,quin ipfam înfamiam concis lient* Idcircofc uellcfammopcrcrogatosomnc8ordincs,utcuni îpfîs pariter apudCæfareratranffgant amp;nbsp;dcpræccntür,utfcipfospo tius fqui ftdcle Imperio prasflitifiTent obfcquiunf) quam Lantgra* uium refpiciant»nec aliquid grauius in cura decernatur, fed maglt;9 ilium fîbilibcrura reddat, potifîîmum ex quo conditionibus pro

r LIBER. • UIL CCCLXXXIIL raaiorÀpartcfatiafaaumeflet,amp; Cæfari ex parte ipHus diligcntiflirf miscautionibus profpecäum. Sic omnium Scfingalorumnomis ncpro'Lantgrauiorogaturacft.Etquanquamipfiusconmnx Cæ/ fans Sororcm Mariam fibi in earn rem quaff pattonam adhibuif-fet,nihil tarnen profedum eft.

, De obicu Fran^cifci Gallorum Reegis fupramemotatum eff, is xxiirj. Maij.celebri cum pompa amp;hæroicamagnifîccntia in æde b.Dionyfii Rcgum fepulturæ confccrata inhumatus cft,at non in co(quoduiuus excandidifljmo alabaftro fibiexculpi atqs poliri magnifice fecerat) fepukhro conditus.SepuIti quoq) funt una cum , co,duo fflijFrancifcus amp;nbsp;Carolus, quotum ille ante undecimum annum,hie aute ante biennium uita defundus erat. Nam ad hoc ufcj tempus amborû corpora aromatibuscöndita amp;nbsp;tumbisplum^ beis inclufa fcruabantur.

■ Subfinem Noucrabris Petrus Martyr, Florentinus.monafti cæ religipnis uotirm Deo'exhibitum pertaefus, quia Catholicis ad hærcticosdcfccerat, Argentprato cum Bernardino Ochîno Senen.difcedicin Angliam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u'

Deniq; hoc eodem anno mendicus quidam Rigæ Liuaniaî pla tcatim uagabatur.Öequoshbet citra dcledum carpebat. Inprimis mercatores ipfos auaritiæ atqj fuperbia: taxabat,uulgö gaftrimars giaarguebat, amp;nobilBs clafficosq? uiros acriter fatis reprehende* bat.quodinopcra rufticum degluberent,amp; affligèrent. Sirauletia addfibat.Deum horumomnium ultoremfore,ni refipifeant. Is lia cct fæpiuscomprchcnfus amp;incarccrem dctrufusfuiflet.nihilomia nus mox ut liberum nadus eft exitumjdem coftanter occinebat. Non multopoft,fub meridiem,ignem extraciuitatem exardefee^ re cepit.qui ciuitatemamp;multorum ciuium iuxta primariam ædem domos fuccédit,amp; tucrim eiufdem ædis.Dchinc flammaper aerem iefe controquens areas mcrcaiorura extra mania fftas inuafft.Se incendiototas cum omnibus inibi bonis reconditis penitus con* fumpGc.Quæ fanecalamitas amp;nbsp;deuaflatio trium horarum fpacio cp uibus euenic. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

A Nno falutisM,D,xIvii).qu3rta décima lanuar^, Cæfar ordis -^^nibus Impert) proponit,,Mctocndum profedo ne Patrum diflidio,Concjlium feriusquamfperabatur,finem accipiat. Quare fummopcreneceflariumeffe,u£oxdo quidam cfficiatur, amp;nbsp;conßi#

tutio quo religionis ergo ,quiujs intcrea pacifTcc uiuant, fubïata ïit^n iwV/hw^ finiuldifcordia. Negocium autcm iftud Cæfaritotum^proCcrca Impert) committunt^Hic igitur uolumcn canffci curat dc præci^ puis religionis Chriftianæ dogmatibus fiuc articulis, quorum bic fcreprimastcncbat.

Dcftatu hominis ante lapfum amp;nbsp;poßpeccatum. Dc Rcdcm^ ptionc Chrifti bcncficio exhibita.Dc Ecclcfia ôe eiufdem poteftate; Hisetiam obiter omnes Ecclefiæ Catholicæ ritus amp;nbsp;cæremonia! fubijcicbantur, quarum honcftasSc utilitas ex teftfmoniis facrae fcripturæ.fanôlorumqjpatrum.acdcniqjantiquinîmistraditionia bus demonftrabatDr»Præterca pacis feruandæ gratia, ^tcftantibua permittcbatur.primum ut Ecclcliarum miniftri, qui apud cos cafti tatcm prætcrgrcHî mulicrculas quafi uxorcs doxiflentgt;cafdcm filt; bi retincant,donee commune Concilium fîniatur.deinde, ut laicia apudquos cömunicandifub utraqjfpccie mosiara inuedus erat, idem etiam adfînem concilij concedatur» Cætcrum hæcduotbca mata Catholicisnon parum dilplicébant,exiftimantcs penes Cæfa* lemautctiara Ordines Imper^ poteftacemnon efle permittendi huiufmodi,quinpotius penes adumenicum Concilium, maxime ucro quod ad Sacerdotum coniugiom attincrc uideretur, fîquidc ij faniorcintclledu amp;nbsp;rationis ufu præfcntiffîmo præditi, uoto pa liter amp;nbsp;facramento promifiiTent caftam cocliDcmqj uitam profiter/, imo et iam in iüius rei fîuc promiflîonis ccrtitudincra.Chrifti cor^gt; pusdcraanibus Epifeoporum accepiflent atqj libafTent.Licct auic Cæfar pacis caufa tantum jlla duo permififlet ipfîs, ad ufq*, Concilij determinationem.tamen benigne admodura Ôfgrauitcr cos ad*» hortabatur.ut in communem aliorum ordinura fententiam tranlt; feant,amp; ipfis in cundis fcfe conforment.

Hancitaqjdefinitioncm.ftatutumuclordinationcra in fînem QuiJnî Mef Concili) fe pcrmittere,ait citra feu etiamnum ultra quam Pro* rim/ignificet. tcftantcsnibilplane præfumant.Latinicam Interim nominabant, tanquam ad certum tempus duraturam.Etant qfdem temporibus ' homines lcues,circunforanei 8: fycophantæ.qui Cæfarisffdcm.æ redam intentionem mordcbant,amp; didioncm illam Intérim, irri* fionibos,amp; blafphemis conuitijs cxcipicbant.

Hoccodcm comitio Sebaftianus Vogclfpcrgerusaduobus lu ruî inobfdten rifperitis qui caftta Cæfaris fequebantur, ueluti inobediens amp;nbsp;qui ri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

tendiculainGdias^wachinatus fuifltc, com dûobus al^s,lacobo Mancelfo,8lt; Vuolffgango Thoma^morti adiudicatus.feptimo Fc bruarij dic,pullicitus in fpro obtrancatur.

„ . i-, ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DuxinKlrne

remonqä m Elcä;orem baxooix creatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rm s^xoHi«

Dicsiftc comitialiscxitum tandem naduseft fub fincra ueris. ComitioirKm I EtcuradimitiendiefTcntordinesIrDperqjprôptâomnes obcdien# na m Concilio Tridentino fpondent.in quo cciam cundis ^ui Au guftanæconfeflîoniseflent^publicam ffdem Cxfar fe prxßiturum promittit,

DeciraalulqCæfar ad Epifcopum Argentoraten.fchbit.Opc* ram det uc B^eligio iuxta Decrcti tenorem inftauretur«At uiciflîm c^ftrijaJ Argentoratenfcsfupplicestranfmittunt ad Cæfarem libellos, obs toratrn^m^^ fccrant ut übi liccac rcligioni (quam nuper imbibiflent ) adhxrere, rpißola. donee Concilium expiret. Ingratiam autem ipfius equidemfefe . perraifluroSjUt Epifcopusin aliquibus ecclefqs religioncm pro fuo nutuatqjconfilio redintegret, amp;conciuibus liberum fad urospol licentur, quibus uclint adhæreant. Veile quoq; religionem nouii tiam ab ipßs nuper rcceptam.in al^s permanerc eccleffjs. Quod ne* IO ad obferuantiam feftiuitatum.Ieiuni) amp;nbsp;carnifpriunpertincret, pcrlibentctfefcaccomraodaturos cenfuræÇquam ipfum Interim præfcribercQ aiunt.

Debinc tertio die Augufti Cæfar iubet eos gradu dimoucriqui Angußani Auguftæ Vindelicorume uulgo ad magiftratura fuiflent affums pti.nouumqj crestiex prudentioribus ditioribusqî.qoos etiam iu» lamento Gbi adcgic.præcipicns pariter ac mandans,ut publicæ falu ti öfcommodo ftudcant.P^eligionis declatationem obferuent, o* mnem^ ßbifidem præftent.

ConftantienfesexpoGtionem religionis accipere nolunt.quos proptcreaCxfar proferiptione muldat. Q^o cognitoLindauiena fes quietiam rennucrant,metn proferiptionis Kcligionis decreto acquiefeunt»

Cxfar Augufta difeedens Vlmapetit,ubi nouö flatuit magiftra vlm* nono tu aliorepudiato,cöcionatorcs ibidc religionis ftatutûexplodétes

CCCLXXXvr* reblvm me mok ab, comprehendi ïdniclamp;poll dies aliquot præfeâo cuidam Hifpano fcruandoscradit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Adexitum menfis AugufiiCæfar Spiram applicuirjféd poil indeMogontiam traiecit Coloniam ubiorum uerfus* ^jâm\ppUif Captiuiquoqj Principes^Saxoatqj-Lantgraoius diuerfisnauibui unafecum fercbantur.Cæfar itaqjcö ad BcFgiçam tranfiflct, Sa^xo* f ' nemqoidemapudfcmancrcuoÏuit^Lantgraüiumuero Aldernar* di Flandriæ feruaricöftituit. Eo amp;nbsp;Leonora Cæfaris Soror.Fran# cifcinuperGallorumKegis uidua^e Franciacumbonà^pace con« ceflTt.

Cæterum Conftancien.anguftfjs amp;nbsp;profcriptionis pcrkulis co* duff,domui Auftriaeæfefededunf,amp;fcum iuramentoKegiFerdi ftriaca-fefubt naodo fuisq) hærcdibüs patetc ucllc in caufa rcljgionis cæterisquc ‘*‘*quot;f* omnibus pollicentun

Eodem hoc anno xxv»Nouembris Philippus Impcratoris Ca roli filius.Gcnuam ex Hifpania cum magno Principum 3tlt;p herou frequentiaappulitjubietiam magniffccexcipitur. Menfe poft hæc Rfx Dccembr i Mediolanum, die xix.peruenic.ln cuius occurl u m pafis plateis,arcus,columnæ,amp;portae triumphales, gloriofis utua lis defcripta? crigebantur.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Circitcr idem tempus ComesBuranuspoft multa præclarc foe

comifiiSurrt titetqjgefta exapoftemate quod græci proprie antian appellant, «« obitus. Bruxellæ moritur, prius ucro quam moreretur fnam D.Andreas VcfaliusCæfaris Medicus longe peritiflîmus amp;nbsp;integerriraus.cx certis in dici)shoram.mortisGgnificaueratJoiuaci memoria amp;fano intelledu præditus,ccclefiæ uiatico Sc facrameto extremæ unâio* nisje dignacum ucnerationcamp;fîde,fufcipicndopræparat,amp; per* cipit,fuis ere,ditoribus fatisfacerc per quæftorem ærariuin iubet, uoeatisepjad fcfamulisadpietatcm amp;nbsp;honcftatemfcöandamhor* tabatur.Deniqjfetotum Deo praecibus amp;elceraofynis commen* dans, fpiritum reddit. Ad cuius corpus aromatibus conditum 8C baltheo indutum,noäu diuquefacræpræcesatque litationesfie^ bant*

Bodem hoc anno,pcrmiftu.ftudio atcÿfauorcTutoris R.egia Épifeopitt Hcnricifilüjab Anglis Luthcricafadiorufcipitur.Erat codem y/uintonienfit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

K),z'^ofkpia porc D.StephanusEpilcopusVuintonicnus magnæ exiftimatio* oppof nisinrcgnojutetiam Cancellariumdcce.tqui cura feie fortiter 8i mgenuc

Âgêûnc opponcrctjcarccii roancipatorj ScripGc fingularc qnoddä opusdcConfutationibuscauinationum quibusfacrofandö Eu« chafiftiæ Sacramcatum ab impgs Capharnaitis hærcticis impcti folct.

Hoc infupcr anno Turcarum Imperator Solymannus, expedi Can’s tr/?îh tioncm in Perfas denuo adoricur.

Eadera fere tempeftate Gallus fummiflis ia Scotism cîaflîbuSj Anglos inde magnaftrage abegit.

Academia PariGenfis propter occupâtes prati fui ad ædemD« Germanilimitespofitisamp;extrudis,ibipriuatorumhominura ædi Heijs fine fuouel (cita ucliufTu magnopere tumultuatur.utetiam Senatus caueret ne res infoclicius uertcrctur.

Sedicionem apudBurdigalenfesin Gallia propter falinarium ueâigal amp;nbsp;tribu carias exadiones nuperexortam.AnnaMommo« lantius Regis iuflu edudo fecum exercitu fedatjes enim ad defci dionem fpedareuidebator. Incenfores ante illiusfeditionis mor« te muldat 6c uarijs fupplici^s e medio tolliticiuibus in ordinem amp;nbsp;concordiam redadis.

lacobieius ilominis V«Scotiæ Regis ultimi filia unica Maria,' quafi regni hatres annos fex nata, aut eo ampliusj'n Galliam dcduci turDclpbioodefpondenda.

Menfe Maio Infula Cquam uocantequorumj inter duo oppii da maritima Lctham Sgt;cRyngorn ia^ftuario forthiæ fitam Prore ge Domino ab Eflai Equité ordinisD.Michaclis, dudore qero Ni colao Villagagno Equité Rbodio literatiflimogt; cum plurimis Seo tiæ Dyrtaftis ui capitur.fugatis inde Anglis.

Ludouicus Dux AurelianusHenrico Galliæ Regi ad Germai ni fanum menfe Februario nafeitur.

Antonius a BorbonioDüx Vindocinenfîs loannam Henrici Ûalbreti 8: Margaritz Valefiæ Reginæ Nauarrx unigenitam in nxorcmdueit^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

amp;inGgnisbæreticusfufpicionequadamin fratrem fuura,res gniLimenareham quem Amiraldum dicunt commotup,ac fîis res darumSS gni gubcinacuh ambiret,eundëcapiteplcdiiuïïît. Idem illc Pro«-, nbsp;nbsp;nbsp;««c«»«.

rex.Bucerü amp;nbsp;eiusfarinæ homunciones in Angîiam ad fc euocat^ quorum opéra fretusCatbolicamrcligionemfuôditoscxtirpct.

Eodcm hoc anno Turcæ Prim ogen it us fratrem regno iaau* ctriotfßif. guranJmn a pâtrecredens,ad Pcrfasdcfïcit,apudquoscoiïcdo ex crcKu in patrem infurgit Joca multapatris dominio fubieda ui cagt; pit.Patcr filâ cum Perfis fæuniam mtclligens^conflatis undiqj co^ p^s bello fïlium adoritur. Qui ractu pcrculfus fugam inijt, uilîas 8c oppida pafïîm inccndiotradit,non abfqoegrandipacrisiaôturad NanTpræ inopi3.famcamp;pcftcquibus militesafflidabantor» doô mumreuerticoados.pcrfcqui deftitic.

Rf^ Calcndis Aprilis Philippus HifpaniæR.cx,Cæraris Caroli fiîius» «VßnixdS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Brabantiæ magno cum triumphoingreditur. Cæfar cS

««iicorwwin duabus fororibusreginis.Hlioad medium ufqj miliare obuiam ce^ sre^itur. Jeßjf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pompa proccflît.Vbi fubdiale domicilium, uatqs piôu*

lisamp;herbefcentisterræ.plantarum, uirguîcorum,3rborum amp;nbsp;dif uerforumflotnmacfruduumcclaturisornatum^cx afieribus le^s uioribuscompofitûerat.Proxime quoqj munitio quaff atxquae^ dam ex ccfpitibus amp;glcbis,dcnfînîmisqj fafciculiscongcßa,quangt; alq machinis.fagittisihaftis Scglad^scontraalios lepido congreffii defendereuidebantur» Hoc fpeâaculigencrc Cæfar cum fotontt bus Keginis amp;nbsp;fflio tocoqj comitatu quam frequentiffîmo fe ob^ ledabaf.Percclebrato conuiuio amp;nbsp;ludis ad urbem uenit. Occurrexs bant turmatim Clerus omnis amp;nbsp;magiftratiis cum toto municipio«;

■ Oranespro fua conditione 3e offïcio fplendide ucftiti.plateæ ad au^ lam ufœ Cæfaream facibus mediaadhuc die coUuftrabantur, por* tis arcubus(j Secolumnis (in quibusfada heroum adarauflîm ex* primcb3tur)undiq, ftratæ.Erat tune in foro herbario fona triceps» quiffmulmanabatin nodem nfq; uinS album amp;nbsp;rubrum, ut hoc modo uuîgus decineretur* Eo confluxerat magna populi turba, aliusalium haurientem deturbate certabat, amp;nbsp;uulgarequoddam ducllium 3gcbatur,quidam præreptam fibi amphoram, nonnulli fracâam.aîijquodrepuîfamtotiesnouisamp;fortioribus irruentibu^ paterentur,doIebant.Vbiucro tam cclebri amp;nbsp;feftiuoprocerum oc^ curfu ftipatus Cæfaris fiîiusad ædem D.GuduIæ peruenitj præcesi dente Clero in facris ueftibus cum tropheis crucis amp;nbsp;iubilo 'templö ipfuraingrcditur.îngrcfruscnmPrincipibos aliquot Deopronui in terram ad adytum facramcntimiraculoff proconceflaincolunii^ täte profpcritatecj giatias fupplex agit, oblatis muneribus, tanto Principe dignis«RcdditaDeo gratiarura adione, æquum denuo confccndit,amp; multaiânode médius inter principe PederaontanS ÔtCar*

te Cardinalcm Tndentinom.in palatium Hononïïce deduatDr,amp; portis claufîstoca.ciiiitas gaudijspcrfonuitjuicatim pyræ triums phales extrucbantur,amp; quiß|7 ad odium fere lætior amp;nbsp;feftiuior uï^ deri certabac. \

Poûhæc a Cæfare parente fuo dileôliflîmo jnFlandiiam,Han* noniam.Arthefiam amp;nationcs alias dcduatur,amp;ibidem inaugu^ ratur. Antoerpiam quoqj dedudus.a magiftratu.ciuibus amp;nbsp;diUertf’ farom nationum mercatoribus,cumindicibilipompalufeipitur*

Magdcburgcn.ut anteafcccrancnonnulli.religionis decretum reciperc dctrcdant,quos Cæfar^fcriptione multat,omniumq; di* reptionibusexponit^ = nbsp;nbsp;.

Hoc icidem annoconcionacorcs VuittcmbcrgicbdcntatainLu bccen.Luneburgicos amp;nbsp;Hamburgen, charta agunt. Inter quos Ni' vuiurm«« colaus Ambflorfîus,amp; Matthias iHiricusjquondam Melanthonis fcdatorjnucdiuas uiciJîîm feribunt in Vuittembergicos illos*

Mcnfc luiiio Catharina c Medicis,Hennci Gallorum Regis ctriotrßit, coniunx in Rcginam confccratur,amp; corona inGgnitur, R ex itaî. que Henricus PariGos cam dcduccns ipagna cum pompa célébrât.

Angiishoc tempore quicquidiurisnaâifuerant in agro Bolo» nicnGadiraitur,amp; Boloniam qui proditione dediderat capitis fup^ plicioafFicicar,membris in quatuor partes dilaniatis atq; fuffixis.

Quartoidus Noucmbris migrât adChrißum Paulus tertios. chitusP^tif-annoætatisfoæoduageffmo fccundo.qui/olcnnibus amp;nbsp;facrispræ cibus Deo coramendatus in faccllo Landi Sixti tumulatur.ubi mo IC uetuflo Si confueto in diem uf^ tertium Gngulis confpicicndus ßflitur»

Paulus louius Hißoriographus ccîebcrrimus, tcflatur.Pontifï ecm hune uarqscluxiflcuirtutibus.ac cura primis pontificio pan? terqî maxiraæpoft Deum poteftatiGngulari curapietate prüden tio tffiimoniS tia præfuiflc Sf gubcrnalTe, amp;nbsp;licet is fuos potiusnaturæ inftindu promouerelibentcr amp;fcduloftuducrit,tamen ab omni fefeferua uit immunem fadionc.Gc ut omnium fe patrem agçofcerct Si res ï’pfa dcclararct.Concilio quocpi Oecuraenico plurimü fauere mul* tis argumentis probauit.ncc intcrraiGflc quippia, quo pax Si conf cotdia inter Cæfarcm regemq) Gallorum ineaturcQnfifmcturqz.

Quam uero ConcÏlp Tndentini facccflïbus faocrit.cx cptfioh quam ad proccresimperi) dedic,cognofcipoterit. Eft autcm hæcî

Venerab. Fra tribus amp;nbsp;dileöis filiis OELDINVM IMPEKII STATU bus Eccleffafticisin conucntu

EncrabilesFratres,amp; dilcdiFil^falutcrn amp;c. Accepimusfupclt;i rioribusdiebus literasuefhas.xnij. Septcmbris Auguftac dia tas.quibus poft explicatas djaturnas,amp; graues prouinciæ Germa-niæcalamitates.a nobis petitrs, ut rcdintegrato Tridentino Con* ciîio.inqucpriflinum locum.amp;ftatumfuûrcftituto,f31ati,amp; trän* quillitan ucftræ Nationis cöfulamus.Qua in re folhcitudo ucftra, quoniarn nobifcum communis cft.’gratiftîma nobis fuir.Hane.n, curam ab initio noftri Pontificatué in ammo fixam fempcr habui* inuSjütiftiprouinciægrauitÂ afTèdæjamp;laborantiCquantû jnno* bis efletjmcdercraur. Cuius fane’noftri paterniinuos animi.uc mukaalia argumentaomittamus.illudfatis fufficcrcpofïît.qd poft: Mantüan.öe Vicentinam indidioném.Concilio babcndö urbent Tridentinam deïegimu8,nóbispropinquam,amp;cömodamiquodlt;pi legatisilïucnoftris femel atquciterum miflïs?omniftudio acdiU gentiaadilludcelebrandum incbbuimus.neqj ullisforaptibus pc* percimus.Verumcu incocpto iafta Concilio,totosquindccim men* fcsapoftcriorcindjdionecxpcäatiefletisjneq;adhucullö inGer* mania bellum exiftcrct,ft non àdmodü multi ueftræ nationisillac acceflcrant,aut miferunt.cô tarnen aliqui acccfierint,aut miferint, non nobis,fed ill is eft tribucndö.qui cum propiorcs catcris eflenf, ire ipffjUt debebanc.auc faltcm exufatore mittcrc non curarunt. AÇ uero eoexHifpanns.Gallijs.ltalia.amp; cxrcmotioribus prouineijs, quibusCiuitasTridenti nonitacomodacrat.fatis magnus Epi* feopoç^ amp;Præîatorô numcrusconfluxcratcmultæqj interea Seftîo nes babitæ fuerant,quibus plorima falutaria Décréta, quæ partini ad fidê.amp;rcligionê,partim ad morö reformationêpernnerêt.diui nifpü8inftinólu,3tcp auxilio, fummat^ Epifcopoçz, ac Prælatoçr confenfionc faâa funt.Quibns quide maxima impioi^ dogmata par8,quæ abHærcticis huius temporis defcndebantur,dccl3rata, amp;nbsp;conuida

conmótaeft.Q.u3rcintcIIigiex hisliccc cnram fcmpcr cxcubuifle apud nos iftius fanandæ Prooinciæ,amp; a caîamicatibustquanCum eu Dci gratia per hosfîcnpotoit)liberandæ. Nam quodpoftbicnniu fcte,3 poftcriorcindidionc translatû cxilla Vrbe Concilium eft,ca cranslacio non modo nobis audoribus/cd nefeientibus quidem fada cft.Ec tarnen quoniamdubitarinon poteft quin Concilium generale iuftum.amp; leg ici mu? ex huius fandæ fedis audoritate ini didum,amp;congregatum,iushabuerit,fui ipfios,co, quo Spiiitua fandnsdid3ucrit,cransfcrendi,præfertim fui conferuandi caufa, iuftam nos amp;nbsp;légitima ipfam translationê exiftimarc dcbemus.nw ft rem aliter fe habere plane cognoucriraus. Q^a quidem a translat tionc etûpauci quidc diftenferunt, ftari co tarnen dcbct,quod muh to maxima pars conftitucrit.atqj dccreuit:nc^, propterca diuifum efleConcihuputanducft.Etfi.n.quidam adhucEononia ad Con * cilium profedi non funt,fcdTridcntircmanfcrunt, raanct tamcn illud fingulare atc^ unicö,Nec tamcnillud in cam urbem translatu eft.q aut nimis longe a Tridcntina urbe abftt.aut ad comorandum incómoda.autadcclcbrandö ipfum Conciliö parötutauideridc-beat.Nancqjab urbe Tridento magno admodu intcruallo Vrbs Bononicn.diftat.Sc cu ob aeris falubrit3te,tum ob rerum uiduine ceflariaru copiam,tum ob ciuium hofpitalitate,amp; ipGus magnitus dincm comodiflimaeft^Qupd uero fub tutela EcclcGæ eft,ob id uc ftræpcipuc Nation! minus tutauiderino debet, q ab EcclcGa ipfa, non folura ft’de,amp;religions Chriftiana,fcd ctia raulta alia materna charitatisjamp;munifîccntiæ egregia infc monumenta habet amp;nbsp;fruia tuf.pfertim cum cidera Vrbi Bononicn.illiPrincipcs, amp;nbsp;populi G* nitimi Gnt, qui in ftde funt chariiïîmi in Chrifto Glij noftri Caroli Romano^ Imperatoris'feraper Augufti. Vcrumutadlitcrarura Ueftrarum poftulataredeamus.fctiusquidcraanobis qua uoluftTe* tnus,ad ilia refponfumeft,atcß huius tarditatis caufam explicanda effeuobis duxiraus.nc quid in nobis uoluntariæ raorac fuifte exia ftiraetistcumm.haud multo poft receptione ueftrarum litcraruni xicnifletadnos diledusGliusnoftcr Chriftophorus CardinalisTri dcntinus,a ScrcniGîrao Cæfarc ad nos raifluSjamp;una cû dilcdo Glio nobili uiro Didaco de Mendozza.eiufdcm Cæfaris apud nos Ora* torCjnobiscxpofuiftet.uniuerfamiftam Gerraanicara Nationen! opera, ac diligentia ipGus Cæfaris? Concilio Tridenti cclebrando fe fubmiGGe^ôc proptercatara didae Maieftatis, 5 cius mâdato

ctia Serenidimi E-Oman ok Reegis, amp;ommu flatufi facri Imperÿ no mine:,3 nobis petnflcc,ut ipfum Conciliü cx Bononia Tridcntö rcmittere uclIemus.Noscö ucftra poftulata,cö poftulatis diâx Ma icftatis cógruercntjeadéqj prorfus eflcnt.nó potauimns ad ucftras prius ad didæ MaicftatJs lit eras efle refpondcndû. Itaq? cura idc Cliriftophorus Cardinalis,amp; Didacus Orator Cæfarcus fæpius rem banc nofolü priuatim corâ nobis,fed etiäpublice corara uniuerGs S.tlt;«E«Cardinalibus in ConGftorio noftro ^pofuiflent, ncccflas rio fadö eft.ut nosetiS cum eifdê Cardinalibus rem difcutcremus, qd ÔC rei grauitas poftulabat.ltaq) matura cöfultatione cö ipfis Cac dinalibusphabita.de ipfoç; conGlio decrcuiraus, cö dercdudionc Concilï),amp; de negotio cömunitcr ad omes fpeófcantc agerct, Præ« ïatos ex omnibus ferc Nationibus Bononiæ in Cocilio exidentes, antcomiaconfuIendosefle.Q^odcûadabrumpcndâ omne morâ ftacim fcciflcmus,celeritabe]lario ad cos dedita opéra cura noftria litteris mifTo^refponfum ab eis tale habuimus,quale amp;ipfi Orator ri CæfarisÇiara Cardinale Tridcntino,a nobis digreflb)in Congre gationenoftra multispræfentibus dedimus, amp;nbsp;fraternitatibus uc# lins.nelongiorcsin bisfimus,mittirauspfcntibus alligatû.Ex quo fane fraternitates ucftræpfpicicntquæ nam dilucidari,amp; declarari» ac plane fieri,amp; ab his,qui fcConcilio fubmifilfc dicunt'.rc ipfa ads implcri debcant.anteaq de reditu ipfiusConcilij adCiuitatë Tria dentinS dcliberetunlnquo folitâueftroçz æquitatë animoK, uerw tatisqj.aciuftitiae amorefemp uobis infîtô, nunc optamus, amp;nbsp;ex* pedamus.Vos in Deo Dho hortantcs.ut tranquillitati Ecclefiæ Ca tholicæ^cui ferap ucftraprobitate adhæfifi:i8,omni ucftra autho iitate,opc, amp;côûlio confulatis ,quo nobiliflimæ Nationi ucftræ, quantû in uobis crit,pacis frodus,fcdatis fcditionibus,Sc ueræ rclt; bgionislux, pulfîs impictatis tenebris, rcftituat.Quod, ut noftris diebus uideamus,ab code deo fuppb’ces, ac uotis omibus pearnur, acpctiraus:amp; uoshortamur.utcumcæteris Bononiâ^fîcjfci,3oc nuncios ueftros fine mora mittcrc uclitis,ucl Conciliü ipfuro ^pfe* cuturijucl G locus minus aptus uifus fucritgt;cô aljgs qd agenda fit,di dantc Spiritufandojdeliberaturi.Nâ qj extremis ucftris litcrisue tendura nobis efle figniGcatis,ne ceftante in hex: opéré diutius fede Apoftolica?alia fumant confilia.alfjsq) ui)S,amp; rationibus hæc caufa tandé expcdiat.Nos quidc fi agnofccrcmus in ^curanda falutc il* liusinclytæ^uinciæ,a nobis ceftatü fuifle, oîa fane timeremos.'pci pue uero Dci ira^q nos in bac fanda fede^tan^ in fpecula collocauit»

W Dim Cbcifli onium,pcip'uc aSc illaç;,quæ a rcliquo gregc fcfub* traxerontjcura habercmn3»Qupd uero ho dcfucrimus ih hoc ope xccofulcndi jJhihciæ Gcrmaniæ^jca qùæ fopra fcripfiraus,fatis tcfti njoniocfrepofThntZpfcrtim cu notafcribamusnó ta uobisgt; q uni* ncrfo orbi Chnftiano.Qjiare q? ad nos attinct, eo minus nobis ti^ men dû duximus» q magisnoftiiftudxi^ ac laborisin hac caufafu* raus cô[cjjyS)Cqgt;eS de grauitatc^ac raoderationc ueftra opinione?cä de Cæfarisfapicntia amp;animo in Ghriftianä Kemp.fpem habemus^ ut ncc illuminée uos ulIS huius expediédæ caufæ ratione,nifiqrc^ ä:a,8eipfojacuobisdignafitgt;^baturos,crcdamus.Hoc.n.cxpcrta ijcßrä,amp; coftans femp in alioç^ defcdionepietasjamp;fiidesnosfpera tc iubet t Quod ß no hat, noua uero cofilia cotra audoritaté huius fandæ fedis fufcipiantzNoS quide non ruraus,qui^hibcrc poffî» mas',quo minusincatanqindomum aliq dcfcêdatpluuiajucniât fluraina,fient atep irruantuenti(haîc cfn omniafuturac/Tepabipfo fumrao Architcdojcüeiusfundamcta iacerebfuntpdida) ne ucs lo^pptcrea cadatgt;nc difibluabtimcrc guide no poflTuraus^quia Ceb mus fundatâcfic fupra fîrmâpctram«lllis pótius timcmus^ amp;nbsp;illoç; nice ualde dolcmus,q nee irritis ^ónatibus illoç?, qhanc fîbiolim oppugnandâ animo,ppofuerunr^nec grauibus Dei iudicijs, cfî ucte iibü8,tuni nouis,in oês^qboc aliquâdo tentarunt,deterrent quo* minus ciufraodi cofilia capianttmalintqj fc certo pcriculo cum to* tius Eccicfîæ pturbatione exponere» dum opus Dei dilToluere coa nantur,(p nuîlo no feculo ab improbis oppugnatumgt;nunq expua gaaripotuitgt;q inpulehritudine pacis nobifeum unanimes inuna domo uiucre,ad q eos femp inuitauimus,amp; perpetuo inuitamus. Idem autc,utuosfaciatis,nec permittatis,utalicna,amp; nullis profu turaconfilialocum^aut authoritatem^jinueftrisConuentibus ha* tcant,ualdeinDorainobortamur:oosqgt;itafalt;3:uros de priftinaue ftra,amp; conftanti,quam femper oftcndiftisgt; pietate, amp;nbsp;fide, maxime confïdimus.Datura Romæ,amp;c.Primaianuarq.M.D.xlvii),Pona tificatusNoftri Anno xiii).

Hoc anno propcCoImariara tanta ranarum amp;bofonumcx acre interram copia defccnditgt;ut etiam indigenæ neruis alijsqîins ftrumentis ufi interficere cogerentur. lufiu uero Satrapæ Sepratfi* dio fuotôm cûaceruatira foffîs iniedæ amp;nbsp;opertæ funt.

NNO a Natiaifatc ChrifiiM.D.L.apofio!» licx fcdis authoritate xemiflionis annus que lubileum nuncupant,celebratur,

Mcnfc Februario in Fefto Purification^ Virginis Deiparæ,aliquot Ecclefîæ ab Argen* toratenfibus Epifcopo amp;nbsp;Clcro ibidem reftw tnuncor,in quibus denuo iuxta Chriftianum StCathoIicum ritum, diuinum ofFicium»utpotcMiflæfacrum;amp; horæ canonicæ frequentari cœpcrunt.qoæ quidem anno uigefirao primo inbibita fucrant. Obortoucrotumultuabadolcfccntiorw bus aIiquot,Clcrus faerz concioni cum i)s quos habebat illufiri fa^ milia natos,incencus,nouam iterum fcdicionem agitait fufpicaba* tur.Quod intclligens ConfuI amp;nbsp;Scnatus,ad tcmplum (ubi tumul* tusexcitatus erat) feftinantcr conceffcruntjfcd iam illc confopitus crat.Veruntamcn Eccicfiaftici aiebant fc ex huiufmodi fubito con curfu in magnum uenturos pcriculum,quxrimoniamfu3m aJ Epifcopum déferont. Idcirco menfibus aliquot, diuinis offieqa tcmplum uacat. Interea uero Magiftratus fidem banc interponit, quod deinceps caucret.ne quis uim illis inférât, neue foris aut in^ tus pcriculom fuftineant«Qua tandem interpofita in ipfa facratifli* maPentccofte,templornro ualuæ denuo aperiuntur, amp;folitacclc* brantur myfteria.

SlrîJ^nîiod Cæterum qootufqoifqj eft.qoi Sleidani comentaria uidit,amp; no tus ff u fsotius intelligat ipfiusparS fane candidö peä:us,quippc q ocra miflæ adi* circunftantijs dcfcribens,iocacur amp;nbsp;ludit in tara facrofando myftcrio,qd fane tanta cû reocrentia ab initio nafcctisEccIcCæ fan di patrcSjVirimetc amp;nbsp;dodrina apoftoIici,coIucrfit.Bcncdiccrc ho ßiacrucis fignaculo« raicare digitis Sicidanus norainat,qd tarnen Cicero

Cicêfo lib .Q.dc Dioinati'one propne fortilegorum efle teftatur.po tcrat fahc codem paâ:ofacrificjom Miflæ,quodabfit,fortilcgiunl nominaflc, Deniqj nihil cft.nihil fft.nihd geritur, nihil fumit ur, qd ilIenoncarpatjUtJntcrimpréEteream.quodtoties Chrifti oiuificô corpus in altaripanera azymum nuncupct.Negat transfubftanùai» tionera amp;nbsp;ueritatcra Euchariftiæ.fîmuîac Chriilianorum faccrdos tes nihil aliud quam iudaicumritum conficereactumat, quos tas men D.Ambrofius.Chryfoftomus.amp;Bafylius.amp;alqsngelisparea fatiunt,propter facriffciumquod in altari fuis ipforum manibus confit.

lifderhferctcporibus morsSolymarinilætisfùmofibus nud== ciabatur^quiannis triginta Chriftianos afflixerac.

MenfcFebruario die vn.Ioanncs Maria de Monte ad ordihe IkÙüs ierilus fummipontificatus canonicacledione^euchitur.qui lulij teriij no« mcnobtinuic*

Decimo Calendas Marti) Cæfar denuo comitia Augnftæ indi* cit,dicmq^xxv,Iunf)nominat. Quo cü pergeret, Saxonem fecum Auguftam dcducitsLantgrauium Mechliniæcuftodiripræcipiens.

lis in Comités præcipucagcbatur deConcilf) fatisfadionè.Car carJlnaUs dinalis Auguftanusfin quem ctiam Sleidanusfua fcommata iace* IC non ueretor^concionem habuitjn quaLutheticoà grauiter ac r«’pr*bfn/icf.-fcrioincrepabat.

Gallorum R.ex initio cura Anglis fœdcrc.Boloniam quatuor millbus aureorumffbircdemit.quam ad idüs Mai) ingrciTus ira as ginertî argenteammulto quaraolim præciofioremD.Virgini Ma* triftatuit.

TotahæreGscontrouerfia amp;nbsp;recognitioaforenfibus ad iudis ccsEcclcfiaftÈos relata cft ,in Gallia,uetitumqj SenatoribusneeXf inde Eptfcoporum amp;nbsp;aliorum Antiftitum uicesgerant.

Ibidem etiâhoc anno magna monetæ ratio habita éft,propter falfos amp;nbsp;adulteratospræcifosq) Si iraroinutos iiummos.

SubexitumMah PhilippusHifpaniarum PrincepsCæfaris Ca xoli fîlius.Augufta inHifpaniaspcr Italiam redit. Cum quo pari* ter Maximilianusfororiüsutdefponfam Gbicdniùgem inde edtx ceretproficifcitur.dqarum prolium parentem,fiquidei#hic Hifpa* niam abfente R.cgc Philippo aliquandiu guberriarat*

Sexto calendas luli). ipfodiepantaleonis, Adolphus nuper in Archicpifcopö amp;Ele(âoiécreat’,magnacû gloriäamp;heroö frequêtia ûbiorunj'

ubiorum Coloniam ingrcditur pulchro amp;nbsp;undic^ ornato’ fobuc# ótüscaballojrncdius inter DnccmacPrlncipcm C linen fc m amp;nbsp;Cöi^ ncnfcm, qui Cæfaris nomine congratnlaturus Sc bonoratnrua ad* crar.

Subffncmcnfis Angufti Granucllanus, qui Vcfontio Sequa* urbe Auguftam uenerac.euiuis cxccfïïc,non abfcpgrandi uellani. Cæfaris mocrorc ut creditu facillimum eft.

Hoe eodem anno menfeq) Septembri, Henricus Dux, ciuitatc Brunfuicenfem obfidione cjngit. Cæfarboc comperto, induciaa utnq^ parti interdicit.ucHc enim feobortam difcordiam dtrimcre fmpïofljf '* ait.TumGeorgius Dux Meehelburgcn. exercitum omnemadfc xapi� Magdeburgicisjationc prolcriptionis.magnam iaâorain attubt.

Senatus igitur ciues mih'tcsqï in aeiem confcribit,amp; cumequi* tibus aliquot in campurn dcfccndit,Verum Duxillosanteucrtcns, ftcrnit,ampliflïmu mq) belli ex ca ftrage apparatum recipit*j

Interca plures ali) Principes uiri in Magdeburgicos profcris ptos uires amp;nbsp;copias infttuunt, qùotum primus crat, Dux Mauti-tJus.Cæterum ordinesilIinsDioccefisapud Cæfarê amp;lmpcri) proa ceres quæruntur,timcndum ne Magdeburgici loti lmpcrio,ncgoa ci] muJtumfaceflanc,nouamç, tragœdiam excitent* idcirco auxia Ii3poftularc,quo tempeftiue incendium ilîud opprimator..

Poftlongam deliberationcm uifum fuit,ciui(atem obGdionc uallarc, amp;nbsp;quoquoucrfura aggcrcS nallares obijcerc, donee dedaa «ojjDufc nbsp;nbsp;tur.Mauritius Dux belli decernitur,amp; in fuftentationem obfîdioo

MaurKio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m j J/tfæ ßngülis mcnfîbus.aureorumfcxaginta milia num«

Coniundis itaq) copns Ciuitatcm Mauritius adoritur, amp;nbsp;ualÜi coneluderc coepit» Node parte unam ciuitatis adßJi)t, amp;nbsp;quotquoc infurrcxcrant,aut cæfi funt,3ut capti.

Non deerant interca qui oppreffo municipio fuccurrcrc tenta* rent. Nam Cornes Albertus, amp;nbsp;abus ab Hcydec milites in uicinia maritimisqî ciuitatibus côfcribunt, in fubGdium M^deburgicis. ucrum Di^ Mauritius colledum ita militem inuadit obruitqj, 8C Ggna ex bis quatuor a dbuc falua Gbi adfociat*

Die uero dccimo nono Dcccmbris media iam node Magdebue gici urbem egreGîjhoftium caßra opprimnnt,amp; Georgiuw Duce MechcIburgcfi.captuminurEcmabdücunt. \

Mcfcnono ClafïîjCaefananæDax acPn’ncepî.Siciliæ Prorex, collecâ/sundi^î expræfidps regni Sjciliæamp; Neapolitani amp;nbsp;Infu^ briæmilicibusgt;frctasqao(j fuppetiis Ducis Florentini.Gcnucns lîarn amp;nbsp;equitum E^hodicnfium.Dragutium quendam archipiras duitatisA»^ tam.Thyrrcni maris oram.ïnfulas Baléares, CorGcam,amp; Sardi? niara depopalantem perfequitur, quera cum profugifTc in Aphri-camciuitatcrcgionis Aphricæ intelhgeret.urbem undiq; Cere mari cindam.ardiflîma obfeflîone □allat,amp; diefeenndo eiufdem mena Gs magna in hoftes édita ftrage non prorfus ipfe damni cxpers.ca^ pitjdiripic Sc occupât,amp; ualidis inibi præfidijs relidis.filio euftoa diendam cradic.Magnamhic uidorprædara nadu8eft,depræhen Gqj funt in ea ludæi complures,qui cum cxTbeflalonica.tum ex LuGtania coprofugerant.cum negotiatoribus Alcxandrinis.

Carolus Maximilianus Angolifmenfis Dux, rnenfe lulio ad D.Gctmani fan um in Gallia,nafeitur.

Eodcmenfe xix.dic Kcgina Scotiæ llluftrifljmi Ducis Guy* Gani Filia Vidua,Henrici Gallorum B^egis cuocatione.fextrirea inibuscum multa Scoticænobilitatisfrequentia in Franciam ap*

Dicxxi.LodovuicusDux Aurelianus natus,Henrici Regis fccundo genitus adhuc infans in arcc Mantæ moritur.

Septimo nonasDecembrisParifns.Ioannesquidâ adolcfcens uîgintitriumannorum,Lotaringusnatione, cumbaGIicam Diux Virginis facram effet ingreffus ipfo Conceptionis profefto, Clero folenniter uefpcrtinaspreces amp;hymnô uirgini modulante,3dima gincm uirginis quæ ad dextram atri) interioris uulgo chorura no* minant.rcligiofecolitur.celericurfu contendcns,gladio quo præ* cinâ:uscrat exempto.eam cxcidere tentât, neminc id fufpicante, prohibitus autcm ab edituo qui ad imaginem obfcruare confueuc rat, ôcalfls, poft alapasamp;colaphos carceri mancipatur. Vbi uero examinacaiamcaufa amp;faâ:iindignitate,cum rcGpifccrenolIct.fcd । dcfocpsgloriaretur coniuratoribus,antc templum Virginis uiuus exeefta prias lingua,exuritur.

Hocinfuperannoxviij.calcndasDecembris.TuIiustertiüsnus connltjrfJm per in Pontiffcem Maximum creatuspaftim ad EccleGarum Præla tos mifïîs diplomatis, Tridentum profequendi Concilii gracia, cuocac.omnes pariter quorum adeffe interGthorcatur,uc caicndis Mai) deinceps fequentisanni comparcant,

Mauritius amp;nbsp;Brandcnburgicus Ddccs apud Cæfate uchemrnM fer inflabantynuIlispræcibusïntermiHis.qDoLantgrauiuni dimic« tat liberum» Cxfaraucê rationes aliquotgrauiflîmasrcddit.cui: latit^rauiut LantgrauiumCOpotiGîmü tempore^libcrtati minime donee.Poft erf jijyJtamamp;uariam dclibctationcm Sttradationcm, Lantgiauius longioris moræ impatiens,cffugcrc clam ftatujt,amp; per itinera pafa», firn a patria Mcchliniam ufq; ueredos fubornat. Verum unus c falt; mulis fuis euulgaucrat,herum iphus moxliberandum. Qi^ocom* pcrto,Prxfcdus cuftodiat.cadc hora.codeq) momcnto.quo cuaftr ruserat, omnibus adfugam amp;nbsp;iter ncceiTaiijs comparatis atq; di« fpofitis,ncfieretprxcauit.comprxhcnCs aliquot cfamulitio Lantü graui) Si decollatis.Poftmodum acceffît cuftodia diligentior.

Lyfopttitf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Carinthia non adeoproculaClagcnfurto.menfe uidclicct

Aprili.per duas intégras boras coelum bonum amp;cledomfiumcnl turn pluie,quod hornines illic in cibum uti caperune*

A Nnopræftitæ falutis MillefimoQm’ngcntcfimo Quinquage» -^^fimoprimo. Idibus Februatii, Auguftæpoftremo dië^a coj mitiacefiant, Decretum itaq;fuit,utomncsinfimul Impcrijordi« nes Tridentino Côcilio obtempèrent. Cæfar quoqj quod fuierat ' ofïïci) ingenue liberecßtamProteHantibusquamCatholicislibctä concedcrc Gngulis commeatum uellct.

Mcnfe Februario die xxvg. Buccrus Apoftata in Catholicam Keligionem fæuiHîmus,in Anglia,ciuitate Catabn’gæ moritur,

Igitur Concilium toties optatum,multis diplomatis Summoi rum Pontificum?amp;lmpcrialibusdec:ctisfancitum,amp;rcdintegra^ turn in aucumnoTridenticaptum eftprofcqui,amp; quotquotC«^ farispium afFedumamp; dcfîderium boni confulebant, 8e quodeas puterat bac in re.pictati Si religioni operamdabant.itincri mox fefc accingunt.Cæfar eos qui fani Si incolumcs Auguftam, décima Septembrisaforore Maria (qux ipfîus partes obibat in Bclgica) miHîgt;uencrant,iridoopoft,ad falutationem in canaculumtuum benigne admittic, amp;nbsp;inter alia,propria 8e blanda uocc deledos monct, ut fumma cura Si diligentia, negocium Ecclefiæ Chri^ fti promoücant, fcduloquc 8e afliduc ob oculos ponant, 8r pertraâent, promittens uiciflîm fc minime defuturum labo« ribus Si conatibus pro libcranda RcLgione 8e Ecclcfia Chti« fti lESV Cqux prohdolor tot hoftibus totidemque machinis obrucre*

bbrnerctnr) expendendis. Et qaum ipfa uox amp;nbsp;oratio afFedum anirabSt peäohscandorcmcxpriracrct^aclco commouit, ut oms nibusillisabcuntibus.lachryroasexcutcret. Dimifïîpofthæc ualcs “V Qicuntjamp;cocpto lcfeitinenaccjngant,amp; fexcocaJcndas Oiäobris Ingrediuntur: incolumcs Tndentum perueniuot.Quorumfane præfentia Præs Edibus Concilié longe fuit gratiflîmà.Pontifex Max.Legatum de ditD. Marcellunatitulifandi Marcclli CardinalcmaCrefccntijs. co» Præfides duos,ScbaftianumPiguinum Arebiepifeopom Sipontis nam amp;nbsp;Cardirialcm.gcncre Rczanum,amp; Aloyfium Lipomanum Epifeopum Veronenfem.Venetum, Cæfar.Hugoncm Comitcm’a Montfort,Francifeom aToIetOjamp;Vuilhelmum a Piâauia, Ars chidiaconQmCampiriiæmittit.R.egisRomanorum nomineucs ncrunt, Paulus de Gregorianis Epifeopus Zagabricn. amp;Friden\ gu k.»»)««»# eus Naufea Epifeopus Vicnnenfis*

Decima Oôtobris Archiepifeopus Colonienfis, cIcgantilEme cquitatu Tridentuni ucnitgt;cum D.Groppero,EbcrardoBilIico, CarmelitarQProuinciaIe,amp; doôfcorc Saïtzburglurifperito,iamcç Kcucrcndiflîraus Dominas Moguntinus amp;nbsp;Treuircn.aducnctf rant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

IntcrfucrcautcmbuicCondlio Arebiepifeopi cum Eleótori^ bus dcccm,intcrquospcrcgrina:nationisduo, Sardas unus, alter Gottas,Epifcopi plus minas triginta fex, Abbates uero tres potift Cmum. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Theologi a Pontifîcc milïi duo Tbeologi fuerunt,Iacobus amp;nbsp;Alphonfus Salmeron?utcrq, Hifpanusgt;congregationis léfu» inter îbeologor« alios uero quos needum rcccnfuimus clariores hi extiterunt, Pes trusMaIuendagt;ab Impcratorc mifTuSjKuvoardusTappart ab An ebuGa, DccanusLouariicnris,Francifcus Sonnios, ludocus Raues ficyn,qucrnTilctanum dcnominant,loannes Leonhardi ab Haf# felt,qui tempore Concili) febfilaboransacutifRma,cx bacuita dif# ceipf.non fine quaerelis StlacbrymisacademiaÈLouanienGs) Ioan# ncs ManbuGus Francifeanus, Alexander Candidas,Profeflbr ordi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.,

nartas in Golonienfi VniuerGtate.inftituti Carmelitarö. Antonius M3ria,Italus,procurator ordinis Carmclitarum, Vit (ut interim abGtinuidiadido) difertifEmus, amp;nbsp;incomparabilis. loannesDels pbenGsjalrjqj innumeri.qui fane nominatim pefftring imcrucrunt, fed omniumriomina non occorrebant.-

Hisproindccongrcgatis methoSus quædam certa difputandi proponitur.hüiufrnodi nimirura:

ScntcaciæaTheologi’s in medium adducedæ.exTacrisbibîfis, 24odute-ra^ ApoftoJicis traditionibus,Sacrisqnoq;amp; approbatisConéilijsat* tioJi/pufrtJi, qugj-Qj^fj.jj.ut,Qni[)U9,fandorum deniq, patrum tcftimoniis 8i au^ thoritatibus.bonafide decerpantur. Breuitati ftudeant,obfeorii tatem caueant,parerga amp;nbsp;exotica ftigianr, amp;nbsp;afuperfluis ociofisq; quæftionibusdeniqjquodabficproteruis contentionibus omnia bus modis abftineant.

Ordoquoquein di.cndisfcntentqs habitus eft hocnimiruni paóto.ut primo loco dicant ij quia Pontifice Koraano mifijfinr. Deinde n qui Imperatoris no mine aderant, alriq) Icgati, poftca ues ro Clerici Secularcsiuxta promotionis gradus.Poftrcmo H^egu* Iares»feruatoeodem ordine.

Conftitutom itaqj fuit ut primi die Martis mane pronuncienf, reliqui deinde,ordine propoftto*

Quoniam uero thcraata ad difputandum propoftta de Augu* ftiilTmo Euchariftiæ Sacramento,hæreticorum opiniombus fub^ . fcriberent.idcirco ApofloIicæScdisLegatospoteftatêfacit TheoM logis difputaturiSjUoJuminailIorum in quibus opinioneshsretid , cæ fouebantur,diligenter euoluere.quo uidelicet ueritas fiatuatur. Si opinionum diuerfttas ac falfttas confutetur.

Communicatisproindefententqs, concord! omnium aflenfu amp;ftde,Canonesthematis hæreticorum oppofitos de Sacrament! Euchaiiftici ueritate deftniunt xi. Odobris, inftinduutiqgt; fandi fpititus,quieofdem,uiros Apoftolicos, Ecclcfiarfl Redores uni:! uerfum per orbem edocuerat.quemadmodum ex monimentis 8C craditionibus ipforum.patresConcilijfoelicitcrhauferunt»

Canines in ft nbsp;nbsp;nbsp;Si quis ncgsucnt in fandiflîmo Euchariftiæ Sacramento con*

’■^^^liter amp;nbsp;fubftantialitcr corpus amp;nbsp;fanguinem una n.ofiobris, cum anima amp;nbsp;diuinitate, D.N. lefu, acproindetotumChriftum, fed dixeric tantum eftc in eo utin ftgno uel figura,aut uirtutCjAna thema eft.

Si quis dixerit in facrofando Euchar iftiæ Sacramento remaned re fubftantiam panis amp;nbsp;uini una cum corpore amp;nbsp;fanguine.D.N.Ic^ fuChrifti.ncgaueritq) miiabilem illamamp; fingularcra totius fob*

ftantiaî panis ia Corpus amp;nbsp;totius fubftantiaî vtniin faoguincm (ma ncntibüsdant3xatfpeciebüspanjsamp;uini)quæftionem quam Ca^ tboJica Eccîefia apufiTme transfubÛantionem appellat. Ana* thema eft.

Siquia negauerit in uenerabili facraraento Euchariftiæ, fob utraq; Ipecie Si fub finguliscuiusqj fpecieipartibus feparatione fa* dacotumChriftum contineri, Anathcmaeft.

Si quis dixerit perada confecratione irt admirabili Euchari* ftiæfacramento non efte corpus amp;nbsp;fanguine,D.iSI.Iefu Chrifti,fed tantum in ufudum fumitur, non autem ante uelpoft amp;inhoft^a feu particulisconfecracis.quipoft communionem referuantur uel fuperfunt non temancre uerum corpus Domini, Anathema fit.

Si quis dixeric uelpræcipuum effedum Euchariftiæ efieremifu fionempeccatorum,uelcxco non alios per uenirceffedus. Ana* thema fit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Si quisdixeric infacrofando Euchariftiæ facraraento Chris: fium unigenitumDeifilium noneflecuitu latriæ etiam externo adorandura, atqj adeo nec feftiua peculiari ccicbritate ucncraduni, neq;inproceflionibu8 fecundum laudabilem Si uniuerfalem fan* dæ Ecclefiæritum amp;c5fuetudinqm folenniter circungeftandumgt; uel non publice ut adorecur populo proponendum, 8c eius adora torcscfleldololatras, Anathemafit.

SiquisdixeritfacrofandaEuchariftiamnon licere infacrario referuari?fed ftatim poft confccrationem aftantibus neceflario did ftribuendu aut non licere ut illa adiniirraoshoaorifice defcratur, Anathemafit*

Si quis dixeric Chriftum in Euebariftia exhibits fpiritualiter tantum manducari,ô£ non facramehtaliter ac realiter, Anathe* ma fit-

Si quis negauerit omnes 8c fingulos Chriftifi'deks utriufquc fexus cum ad annos difcrccionis peruenerint.teneri fingulis annis, faltem in Pafchate^ad communieandum iuxtapræceptüS.Matria Ecclefiæ, Anathemafit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Siquis dixeric facer doticelebranti noh licere feipfum commix nicare, Anathemafit.

Si quiadixerit folam fidem eflcfufficientcÄ præparationem ad fumendum fandiftîmum Euchariftiæfacramentum, Anathe*

Et ne tantum Sacramentum indigne atqj idco in mortem amp;nbsp;condemnationem fumatur, ftatuit atqj declarat ipfa Synodus^ illisquoscöfcientiapeccati morialisgrauat^quantumcunq^ ctiam contritosexiHiment (habita copia confcflbnsînetcfrariocHepræ* mittendam confeflîonem Sacramentalcm, 8iquisautcmcontra«î rium dQccre,præd!C3rc,pcrtinaciter3flcrerc,feü etiam publice di« fpotando defendereprsfumpfcrit.eo ipfoexcómunicatuscxiflac. Dax vairffHt nbsp;nbsp;nbsp;Ptidic idus Septcmbris»Dux Vuirtembcrgen.in conclaue Cæ*

Taris admiflüSjpauIopoft indc hilari plane ôeexporreda fronte rc* dire uifus cft.Optima de co in aula Cæfaris eràt expcdatio,amp; fpca \ rccupcrandæacüindicandæ apudfuosCatholicæ amp;nbsp;autcnticî rcii» gionis.Nam rumor crat.quod is pro fua uirili haue paHîm inftaus rarct.quemadmodumplerifqj compertum fuit,qui multas fuæ di* tionis ciuitatcs ad Concilium profcduri,peragrauctant.

tit,qucft um de dilfjcultatc fubditorum, in approbationc Dccrcti, quoduulgo Intérim nominant.

Eodem fere tempore D.Hicronymus Vcrallus Cardinalis ad Gallorurn Regem nomine Concilö^Legationcperfungitur,

c«pr?j fer( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ncgocia.quæ magni uidebantur efte momenti, licet cnim

urm «dCëât celebcrrimi quidam heroes cum in Erabantia cxpcdarent,in euen liitmßudiiini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;belli Parmcnfis.fc tarnen Auguftæ continuit,nc ulla in rc CÔ*

cilio dccflepoflec. Qwnetiamcommeatum libcrrimum aducrfa^ rijs annuity ut ad Conciliö ucniant.fua proponant.dïfputcnt, con^ fcrantjomniaqj agant.quæ alüquicunqbEpifcopali tantum mune^ ncrc excepto,ac ubi cis uifum fucritjibcre difccdant.

Keccptus qaolt;j, cft Orator llluftiinïnji Prmcipis Eicd oris lo^ acbimiBrandeburgen, quifcfuasq. Ditioncs in publica SelEon« Sacro fubmifit Concilio.

RegiGallorum tanta modeftia animiqj ConftantiaaPatribua ' Concilqrcfponfumeft^utprudcntiflïmisquibufcunquc miraculo fucrit. Quamobrem fanc dignum forc putauimusfihuiufmodi lefponiïonem f^nedamus.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'■ j

Oratio fanaæTridentinæ Syno^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■!

^^cit lam, uoluptatcm q; cæpifl'et, non fol um prop ter audamPa* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' :

trumfrequêtiamjadacntumampliflîmorum Gcrmaniæ Præfolô, amp;corundcmprincipum,amp;facri Eî^omani Imperft Eledorum»ue» ruractiam quod a pniïîmo Impcratorc, amp;nbsp;ex Hungariæ Bohcmiæ^ quercgnisaSereniflîmo Romanorumrege,Legati uni ornatin?

miciim literis acmandatisuencruntCquæfücrantincaipfa ScfîTo nerecitacæjicpercofdcmdiesex liten’s Clariflîmoram Rcgum Luiïcaniar amp;nbsp;Poloniæ cognitamfueratgt;illos quoqjiticlitos reges nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

in animo habere legatos fuos ad facrofandam hanc Synodû miCF tere, omnes tum patres collaudato Impcratoris amp;nbsp;illorum Re* gum ofFicio.atq; crgahanc Synodam rcuerentia, méritas Deo gta tias egeruntgt;quod poft tam diutornas tencbras maxima fubito lax Chriftianæ Rcipub.fulfiftctîtum minime dubium habnerüt, quin Rcx Chnftianiftîmus Galliæ,pro fua amp;maiorumf«orum uignitatc»fuos quoq) ipfc legatos Epifcoposq) mift'urus,amp; inftgnc quoddamftudiumreligionisamp;pacisatqj unitatisEccIeftæ eflet de cîacaturus.Namqjcumomnibusgentibasnotumftt, qnam egres!

giaFrancorum Regum mérita in Rempub. Chriftianam extite^ lint.cum honc Regem putandumfit, nec pietate erga Deum,nec ftudioftdciOrthodoxægt;neq^adco magnitudincanirni quoqj illis cfte inferiorem» quis non cxiftamarit fîtmum præftdium fandæ haie Synodo amp;nbsp;Catholicæ Ecclefîæ in eius uirtutc amp;nbsp;authoritatc effe confticaturat Vetum cum ipfius nuncius in confeflum Pa# truni prodi|flct»amp;Iiteræ ab eo allatæ una cum feriptura quadam illis adiunda recitatæfuiflent.mox Synodus dolore amp;nbsp;follicitu^ dine affeda eft, Qinnquam enim modeftc admodum feriptæ crant» nee paraam reucrentiamf qua ille Rex huncfacrum Con* tientumprofequitutjfignifi'cationcm habebant» tarnen inde dif# iicultas uidctuK obi)ci»unde auxilium expedabatur. Qms non amp;uchemcntcr admiretur amp;nbsp;magnopere doleret^ Sed etfi propter quafdam cauias, opinionesque incommodas, Regis aniraum oftenfom amp;nbsp;cxulceratam eflc apparebat, non proptcrea tarnen Sanda hæc Synodus fpcm de dlo priftinam fibi abijciendatn

► nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;putaaiu

puC3uit*Optim orum cnim confiliorarniib/ amp;nbsp;redifEitæ co Junta tisconfciaprætcr fpeinfquaminDco omnipo£entc,.S,ConciIiortt authorc amp;nbsp;præffde habet raaximamjipfum Regem conffditjic CprofuaprudehtiaJmelius fecum perpenfa.habiturum cflccum oßicij ac dignitatis fuæ rationcm, tum comunisEcclcfia» utilifate» atqjadeofalütem.necplusapud eumauthoritatis amp;nbsp;pondcrisha* bicurum efleminus rcda fortaiïTs.quorundam conGlia^quamS, OecumenicæiIhusamantiflîmæSynodi hortationcs atq; monita^ quam Jibenter audire d)C cius authoritate rooueri ChrißianjflTmu» rex debet, memoreius quodDoroinus dixit: Qui uos audit me au dit. Ac primum ilia quam Rex non retinuit,omnibus omittenda fufpicio eft,fl qui funtqui ex hoc facro Concilio exiftimentnon communiEccleûæutilitati,fedpriuatim aliquoxum commodis ôc rationibusinferuiri. Etenim quibus de rebus agendum ftt.difcrtc præfcriptum ac diffinitum eft binis litcris fummorum Pontificu* quarumalteri» Concilium hue a Paulo tertio fclicis tecordstict nis;,huiusprædeccflbrc,indiaümcft» Altcrisabhoc ipfo Pontift* ex Maximo in eandem banc urbem rcftitutö»Res autem hæ funt : Extirpatio hœrefum. Reformatio moru. Pax EccJefiæ.Quæ tan^ dem rerura harum non cum toti Ecclcfiæ utilis ac pocius necelTaria eft,turn ab omnibus pi^sSc cere Chriftianis Principibus expetenda amp;fummis ftudijs adiuuandaeft. Hærcfes iampridem longe lateqj non per Germaniam modo unde ortæ font, fed per rcliquas etiara fere Prouincias omnes.non Gne miferabili animarum intcritu atqj ftrage, amp;nbsp;maxima coitus diuini diminotionc peruagantur, corro* boranturôt indies eapeftislatiusferpit,non abfq) grandi multon rumpericuIo,Quitanto malo obuiam ire ac medcricupiunt pro* prio cuiufdam commodo ac non Dei Opt.Max.honori amp;anima* rumincolomitati infcruirc putandifuntC VetusilJa amp;fanda ma* iorum noftrorum difciplina iam pridem negligiturjpopulorom mores maiorem in modum deprauati atqj corrupti font,qui Eccic Gaftjcam difciplina mreftitoere,qui mores rcformare^quipopolos ad rediorem uioendi ration? reoocare conantur.prioatim ü piin* cipi alicuiconfultum uolontt Poftremo ob Principom diicordias, quisnefeit quantas Refpublica Chriftiana calamitates accepcrir, quibushoepropoGtumeft, cum Dei honori animarumq; faloti |gt;rofpexctint,amp;difciplinam populi ac facerdotum fcucnoribus icgibusaftrinxciintjtum externe quo^ EccleGæ pari confolcre amp;nbsp;adeem;«

Tccccv. adcomponendasKegumcontcjspq^Gas authç^Ûatem fuam in^ tcrponcic,otrum i) uidcntur uni ahçui obfetjui gratîHcari cupc^ rc,an cam principibus omnibus tum corumpopuhs regnisq; pro^ fpiccrcïNon cadit profcdo in banc Synodum faæc fufpicio, aliéna cft atlt;jgt; abhorrcns ab eius fîdc.grauitatc, confta'ncîa, mû forte pro* bandum eA^rPatresineacongregatostamlongeafedibus 8c Eccle fijsfuis tantofuoSc fuarum rcrum incommode in bancurbem conuénilTc,quocuipiam Principifîdcm amp;nbsp;rehgioné animasfuas addicerenc.llli uero pro loco,pro munere,pro mioiAerio^ad quod a Deo üocatifuncPrincipiPrincipura Chtiftoprimum,deinde fan ôtiflîmæ cius Eccleiïæ inferuiunt, necjj principum aheuius corn* modum fpcdtant.fedcommunem Chriftianipopuli u£iliiatem,,amp; falucem incueacur.quodquidemcum principiumipfum indicare pocoit^iam turn reram exitas(Deo adiuuante^ apercius déclara« bit. Quaraobrem monereChriftianifï?mum Regem fufpicio hæc minime debec.quo minus finat Epifeopos Rlcgnifui bue uenirc. Neqj cura buic facro Conuentui tantû in IicerisXùis tribuat, curas quepcrbonoriHcefcmpef appellcp decobuiafrrtodiquifpiarâ dc= bctfüfpicari.Quod ucroèdeara côtrouerfîara attinct quæ propter utbera Parma rnexorca cftnon dubitatbæc S.Synodus.quinPon tifexMaximus totiusfitfaili ôcconGliifui ratipnem redditur;us. Ipfis quidem Patribus nihil ppteft eife optatius^quâ ut rçs ad pciü amp;concordiam deducatur. Vtc^nt^ autera ca rcs fe babec,nibil pngt; uacum illudnegocium adhoçquçd publicum cH.pertinet, neque obeamcontrouerGam RcgiÇbtiAianifiïmo reeufandum cenfet h«c ^nodus. quo minus hue finat Regni fui Epifeopos accèdes ic.Plariscnim a nbsp;nbsp;nbsp;pio 8c orebodoxo rege uniuerfa,Ecclefia la

ciendaefljquam unuMb co infidem 8c is alicnusçliensac fubditus flipend ariusâreceptus.Nec^ Regem Chriflianiffîraum decet ob priuatam offenfionemjofficiura erga communqm matrem déférés le. 8c te m ebriflianæ Rcipub, maxime falutare mgt; non adunare. Nam quiodacccflus illis effe hue parom certus-uidetur proptcr^bel licos uidclicet motUf gt;nbsp;hac roiniraç cxcufatiopçnti Iicet Epifeos poSÿqui nec bello domt detinentur, 8c in locum quiecum ôi paca^ cura 8c Omni tunwküuacoum adConcibum uocantur et tuto ici* ncrc illucperuenire poiTunt. Acçnimfortaife mçtuunt nçfîfortc aliqua dc ;re 3lt;3:umfactit,qu2 illis minus probecui, parum illislis berequodfcnferiot,.liceat diceie. Qiwdnequaquamillis ucrendû A a efl*

cft.Nonne Reginsnuncius curirh'tcras j RTegc attuliflcf, iïlai-^i» dem non minushüicSrSynoddiücundas in Patrö confcflom ad* mifluseft, amp;nbsp;cum hbcrc quicqufdêi uideretOTydiccrct.attehtc amp;nbsp;pacientcfaudicüscft^ An ucfo’-pfiiiata homini tanta uti libcrtate pcfmiflum fuitjEpifcopis illo honore, iUa dighitatc prædnis fnia nus libère proferre quod fenfenntîn hoc ff atrnm fuorumtœrolw cebif^ lîlis ucro libère loqdcdip’oteftas crif. S/h ucncrin't, Omni honore amp;ftudiocom faa.tumRegis caufa.àbomnibusPatnbua ekcipïchtur. Sin autem muncri arq? officiofao dcfuérïrifyqood credefe difficile cft,hcquaquam propter eorum^abfcrttiam genera* lehocjOecumcnicumqi Concilium efle dcfinei;quod more exem* ploruraaliorom generali um Conciliorum indidum amp;nbsp;in fpirïcu fandd iure amp;Iegittimccongregatam eft, amp;nbsp;hue tandcm, iuffis de ca'ùGs reftitutum,ubi ex comphiribus prouinc^s Epifcoporüad« uentu atq; concurfu't^uocidie fit frequent iosgt; nec eius ad^ atqj de*' crcta fandæ Apoftolicæ oniucrfalis Ecclefiæ minus authoritate ni tcnrörjVnuseft enim Chriftu?»nnà eft fponfa,-uniJmedrpwgt;Cae tholica uidcliccf ËccTèfîa,quarut ilia Dni Cbrifti tunicainconftrtilis fatt jta ipfafingularis eft amp;nbsp;unica.Quod u«4kgt; teflatnr Rex atq) de* nuhciatfe,ff ncccfteÉucrit ad cadem iemcdiaeiFc dcfcctifuffiiqDi« busmaiorcsfuitiftfncrufitaliquahdo^adducinonpotefih^rS.Sy' nodus ut cum ita fcntirr arbitretur omnino'eitifmodi quifpiam xinquam efle fadufum.Etenim qtiidtam alienomeffct aChfiftia* nïfliimö Regequam^èiiriftitùt» qu^è fignificat rcuocare,quigra* uiffimisdecaufis fucrunt non finh'maximcTFrancorum Regum commodo abrogaÜ'fâmpridenfatquc foblâtaC Qüæpqrro tanta ciâfn)o,di capiciïdi éonfili^ neci^tas unquam'poten» exifteref rqôhiiéquoduis fiÆrfréincomroôdom fatiusf6Brit,qoat»t3Dtam n0biliff?mo ilIi'Rcgrio labcitt^ a^rgcrc,.taffço'fcandalô'Deuni órnnipotentem amp;nbsp;Ecelçfîam^Al^ft^^hcam offendcret Qu am uero ajiehum aprudentià’ChriftiâriiflÎTffi Regiseftèt.prateroffehCon? Dei atqj ÎEcclcfîæ, ^ranimaîÂ’fôlotis ætetnitîpcriculôk omnibus feîpfum cÓmodisbcncficiisqjpÏfiWte^taméinÈÏede apoftdlica an* tea concefTom tntn ab hoc ipfOPöntifice Masi« tributiSi’ Verum hajc 8,Synodu9 minime timet néitex tam tutboJentum confiliem tanquam inutile unquam capiaf;neue plus doloiiindulgcat, qoam obtempcret ratîonf.lllû ab eö’^otios expedat, amp;nbsp;poftulat, ob bondîtamp;EccIcfîæ tranquillitaù'janimarû faIuu-confuWatqj:prolt; ' jpiciaU

. ’ A o ■ 11B E ftv - v.' -gbccvif; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

fprciatCjuibos'qaidcni rebus inCct ütó.caff^^V ijph pôtæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

bcre.omnc» dcbcnthn fitimis tâmçn qui aOdo cönrtitud funt R.e gC8,3t(j Prirtcipesiot quö aÏtiote hottbris ie di^huatis gtadu locas tl fanE,höcin ilIuni’cxiftant gratiotcs,tacnum Óc tam opuleötum RcgnuittDci moaeïe.RcXadcptüstantisprætefea bcnefîcijs àfs fedus nonopcrarft däbft.nortcnicetor, ut quam grati(I?mus in'ca cfTeuideator^neceum Chariflimi Cb'rifti Dni noftrifjfionræ 8i faiis

omnium parentis ÊcclcGæ diuîutnæ miferiæ ca* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

lamicatcsq) moucbuntflam pridem uèxatur.fcinditur.làcctâfcUt, crefeit indies malûiSc uehementius ingtauefeit, ntdîares ampîiud dilationem âc morâni interponi pacitut, cum tand^rn aliquândq bic SSyîrtodus a fpiritu fando excitatà.adcius faîutém iricumbe* rcccpctitGkriftianiflîrtiüsFrantôrùftl-Rex Henricus tämjuorö amp;nbsp;fahitarium cbnfîîiôf um expers eflb fuftinebit^ Nbâ opena'^ Hn dcmfui'm'iitîpîoraôti.dcxteram portigei^Non fulcïéndis rüiniîi manumadnloucbiitNcfcio quani aliam occaiïotîem expeôfcabit» cum iHc perpetuusËcdciîa* aducrfarius'âcquchûftis aliud rhinimc ipfe tempus expedet» fed cam oppugn arc, uex arc, amp;Iaccrarcnbn deffnit^bfi^lvtilleRÄintam grauiamp; tara necclTario temporc Ecclefii défît, Abßt ut tantî quotidie fieri animarö iaduram néglii gar,proptii base qûidcm Epifeopotumeuratio ptopfiumhoemu nuscft,ürtitatemEccîcfiæ cücri8f falutianimatum ptofpicerê. Sed tarnenpqTemper böc FLëges 8c Principes feccrunt, ut buiufmodi EpifcoporöiGonuentibüS ftudio amp;nbsp;authóritate fua adeflent, fuaru Ciuitatum. Epifcopos lion irc ad éos foïum finCrent, uerumetiaro bortarentut/Legatos fuos mitterent,picratem déniq; ïn eó fuâ to* titcrrarnmorbi dcclararent. Hoeddem faccre Clarjiflïmum ilium Kcgcm amp;nbsp;huic S.Syriodo âmabilcm Ptincipem opbrtet,fi officio acmuncriifuo’fatisfaccreififedignBnl fuoilloeximioptæbereco* ' nbsp;nbsp;'

gaomine* fiGalliarum Eccicfijs (quæ mcrito ilIÏ funt cbariflîîmæ) lludctconfulere,G dcniqj’uult patrcm’fuum piæ memoria’ Rcgcni iraiiariiPteoim is pro fua præftaUti pietatc amp;nbsp;unitatïs Ëcclefiæ fiw dio in bancipfam urbemad Condlfum ledifiïmos regniïuiÈpiir fcopos uenirenon rn’odo nö prohibuit, ucrumctiam una cum eis Icgatos ornatiflïmos uitös raifft, amp;nbsp;co magis boe facére debet, qd iam Regni illius Epifcopi a Pontifice maxfmopcr Lieras de reftilt; tutobucGQJKilioccrciöfeSfakäi.ut uenirent ipfo feien te amp;nbsp;cons iV fcnticnteKegc admoniti fucrintj Quæ cfi ita fint frattes ill os fuos cl ' 'T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A a i) bate

haBC S.Synodus aroantifïTmc Sgt;£ ftudiofjflïmc adhoruttiriamp;rogif^ Ot ad jpfum in cotfu tam piaram adionura adiwuahdanàrfomiffa omni coqâationcj hue fcconférant* Quód ipforqm mûnua fit/* quod officium,quid tanta Eeelefiæ nccciïîtas ahejs poûuJct aepo« tiüs'flagitctquid Dcogt; quid Ecclefijs fuis, quid funimo'P.Qntificâ quid uniucrfaliSynodopræfiaredebcantrminimc ignorant.Ncrc’ cûfcnta Pontificc Maximo cuocati atqjadmoniti.afratiibusat^ que uninerfahhaeSynodo expetit^ad rcsfandiffîœas amp;;filatarca agcndas^adinftaurandamrcljgioncm.adrcformandos morlt;sgt;a(J paccm amp;nbsp;unîoncm Eeelefiæ conftituendum acccdcrc.Regem uc:» 10 ChriftianifÉmumeadem S.Synodus per uifccraDominj noftri lefo Chrifti obtcftatur,ut animi fui offenfionë ipfi Chrifio redemü ptori nofiro uclit committcrc,amp; extetia rebus omnibus Ghriftia^ næ Reipub. commoda antcponere.Imitetur eosPrincipes quoi propter huiufmodi moderationem ac magnitudincm aBJflniamp; ob* difiimulatasinterdû pacis rctinendæcaufa graues iniurias iaudar; ImiteturfcpcrioresPrancorum Rcgesac Maiorcsfuos quosob Ecclefîam non folum eotum opibus exornatam, ucrumenam mis amp;corporc ipforum oppofito.dcfcnfam magnismcrito laudw bus extollit.Memincrit præclari illius fuis cognominis quo'd ab il lisperpctuobencdcChriûiana Rcpublica mçrendo non minus qùamRegnuraipfumtueriamp;confcruare debet. Inquofihuius S.Synodi fpeiopinioniq? rcfponderit,amp; iïdeliffimis cius ainantife fimisq) confilQsparuerirgt; maximam ab omnibus hominibus lauâ dem^ac æternum a Deo præmium moderationis amp;nbsp;pietatis fuæ coS feq'uctur.Deus in cuius manu mentes amp;nbsp;corda funtPrincipfi,Rca gium animû adhæc confilia dirigat,quæ Ri Kegigloriofa Ri Chtif flianæ Reipub.futurafuntfalutaria.

F«r£4tî«»c*i obfidionc Parmcnfi Cæfar fc purgat, Quandoquidem fuo ftrit. QominenequaquamhancgerûcumineamnuJJumfibi iusuendi^ , cct.Quod autc fuppetias Pontifici oppreflb a Gallo tulilfet^id qui* dem ex officio fuo Rc lurciurando quod Ecclcfîæ præftitit, raerito fcfaccrc,apudomncs côteftatnm cflcuoloit. Quocirca iniuftcbeb lum aGalIo fuis terris Germania: inferioris illatum* i

Cæfar fn Italiam duo miliapcditû.ô: quirgenôos équitésPofl^ tificiinfubfidiummittit. r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ .r

Sub idem fete tempus ad Catfarem Oeniponti degentem mute ^eiex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nooisinfulisallato onufta:,dcdud«funt.

,» McûfcISloucrabriDuxqnidam BelliTurcieicom excrcûu ua îidiHîmoinfen'otis Hungariæ fines ad Tranffyluaniam irfq) Sgt;( pro uinciamfçptcracàftroruminuadir^quicquid munitumnon crat capit diripitqbiamq) animo totam occupandi, Vngariam ôe Impcs rioTurcæ fubiugandifpcmcocipit.AtDeus bmnipotcnsnoftros ipifçratus dolores,ffduciam tyranni dçludit.NâGcorgiusilIe Re ggcxcKKusducäocCqocmlolius Pontifex poft tranfitionem ad $lt;.cgeip Rôraanorum fadara.Cardinalem crcauiQ uira Turcarü diffîpatjfupra duo milia in conflidaftcrnJt,prædam hiantibuseri '^t.oppidacapta récupérât, eosep qui in fugamfcfe conuerterant^ wfcquKur. , .

» P/jQdccimaciüfdcmmcnßsCatfati3filia,Maximiliani Regis Boîiemix coniunx,Genuarn appulit, undc profccâo multorü an:« miin.fpcm maximamfuntcrcdi.

Ânté dies hos eirciter xiiq«GalIi aliquot nauigia Hifpanica fin quihus erat ducenciequigenerofigt;S;fcceuniucrra foppe Ilex foemi. nea feu mundus muliebrjs Regin» Bohemi»^intcreipiunt, Q^od faäumiudicant omnesfoediftTmu, amp;)adeo non ingenuum utetia opiniontncTurcamquidemfuifte abdudutum mondia formic ncà,fiIn ca iücidiflct.Enimuerp priusnon inferiorem crudehtatc çxercucraat milites Maximil^ani (qui ipfom oppetiebantur in Ita Iia)in Gallos.Siquidem initio cyra Gallis in obßdione Parmenfem Fii/B3,pt»lio,ucrterunt cos in fogam,ncc ante petfeqoi dtficrunr, öoncc icCecrei unufquifq) caput Galli occifi in Lancea foa. Fueronc autctrccenti qui id fuerant auû,nullos tarnen fccum captiuos inde ietideruntgt;contcnti baftasfuas horrendo coronaftèfpcdacolo.

.^liidemtçraporibuséquitésdocenti egregicinftruâi alpestran reuntsfubftdiocurribus quadraginta tormentario pulucte onu* Ais.Tantus ubi^ rei bcllicæ apparatus propinquabat, ut non una uideretur cXpugnandanatioJmo uero tertiapars orbis.

Licêt autemcommeatusadùcrfarÿsconceftus efteo morasta^s mcn nedunt.quippc qui non fatis bene fibi conftii forent,amp; uaria fufpicjonc tCncrcntür,qoaprofc(âo nihil opus crafgt;quum publia cam fidem amp;nbsp;fummam fimulfccuritatcra libcrtatemq) accepifl'ent. Sed uci ucrifimilc amp;nbsp;crcdibilc fTt.nodum in feirpo iuxtaproucrbiü, qoærunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c

Nam ôt Mclantbon Ocniponccm ueniens Cæfarem inftantex

orat.uthac comparcndi in'CoflciÏium molcftia nna cnm ÏiW retur.Atqj in hoe fuura fcnium adducic/eqnoqj nonTheoIogS^ fed Philotheologam potius proffcctur,neq7 fibkanturn ârrogaré fiimulac.ut nunc ld uideti acht, de quo palaïn totics glööari côri:? fucuerat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Cætetum Patres Conciln minime defift ont,quod tesipficotf di^magisefletjrernç, reda potarenc.Canonésïgitor in fione ïcxto Calendas Deccmbtis, de Poenitentïaï‘Saeraróchtd de/ cernunt.quorumprimushieeft: ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m. qrr^rciui-

re amp;nbsp;proprie facramentum,pro fidclibüsquotics poft baptifmum^ in pcccata labuntur ipfiDeo reconciliandis.aChrïfto Domino no* ftroinftitutumgt;-J* Anathema Gt* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ nbsp;nbsp;nbsp;‘ \gt;3!rr-*

tiæfacramcntuméfledixerit.quâfîhæc düö fâtïàhieiftït dïft/hóia nonfinf^atqj idco poenitentianrnon redeftcundam póft?liatifra^ gium tabülam appelJari, Anfthcma fit* i ’ 1*-'^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

5. Siquis uerba illa Doraini'Sa'Iùatotis^AcVipitefpiHtpfti fan^ dum,quorum remiferitis peccata rémittuntut eiSj^^uèruhi irétó nucritis retenta funf,n6 efle intcIJigcnda de^o'tèft^ci^’h’rrtécndï retinendi pcccata in Sacramento poenitentis, lîcut Ëccfcfiâ Càthoiî lica ab initio femper intclkxit dctôrfcrit artoHtni inftitàffcftjehr huius facramentiad authoritatcm’prædicandiEüangcKuÂi^'^-Ana* themafit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J- jsm. ;j

4. ' Siquis negauerit ad integrim 8cperfclt;5Îarfnremifîidfiê'.pec« cacorû tequiritresadusinpoenitcnte,quaGn7atcriam faicriiVi^fril/ poenitcntiæ,uidcîicebContricioncm,Gonfcftîoirem’amp;f^fHirfdi9 ncm.quætrespoenitentiæpartes dicuniur.Aüt dixéïit dtiisiïhtij effe pœnitcntiæ partes,terror es qncuftbs confeitnti» agnit'ô|?cjjcai to, amp;fidcm conceptam ex Eu’arigdio uclabfolötiohc qüaVXièdil quisfibiperChriftumrcmiffapcccata? Anàihèftiafit;

ncm,concdionem amp;nbsp;deteftationem pcccatoTüTrt,qua quis rccegi^ tat annosfuos in amaritudinc anlmæ fuæ,ponderando peccatorô fuorô grauitatcm,multitudiDcmgt;fücditatem,Tcmiïnoncm,a’tcrnaf beatitudinis, SiC xternx damnationis incurfpm, cum propofito uitat mcliorisi non efle uerum amp;ttjlem dolortfe^ncc pra-pärarc adgratiam?icdfaCcrc hominem hypocritam Scmagispeccatorcm dem um

demomïllomeflc Jolorcm coa«îlam amp;nbsp;noc^ hbçrnm ac «olunta* rium? Anathema Hc»

6, 3i (jüisnegaueht Confcflîoncm factamentalemucl infiitutâ «elaJfalütcm cfTc ncceflanam lurc diuino,aut dixcrit moduni fes cretæçonfitcndifo]jfaccrdoti,qucmEccIcûa Catholicafcraper ab initjo obfcruauK amp;nbsp;obferuauabenum efTe ab inftnotionc Chrifti, ócmncnromcfTehumanumj Anathema (it, .

7» St quis djxcnt in Sacramento poenitentiæ ad remiflibnem peccatorum ncccflariumnon cflclurc diuino conficcri omnia tingula pcccata mortaha quorum memoria cum débita amp;nbsp;diligenti præmeditatione habcatetiaro occulta amp;quaîfunt contra duo ulti^ ma decalogipræcepta circunftahtijs quae peccati fpeciem mutât? fed cam confciïîoncm tantum.efle uniem ad çrudiendum Ç^cons folandumpocnitcntcm,amp; ohm obferuatam tantum ad fatisfaâioi ncm Canonicam rmponendam.Aui dixerit eos qui omnia pecca* I3cófi'teriftudcnt»mhilrelinquercucllc diuinæmifeticordiæagno fcendum aut demum non liccrc co^fïteripcccata ucnialia* , Anai thcmâ^Éi

XI. Siquis dixerit Epifcopos non habcrc ïvs rcferuandi Cbi cas füsnifiquoadextcrnampolitiam.at^ ideocafoum refcrnationê non prohibcrc quo minus faccrdos a rcferuatis uerc abfoluat, Anathcmafit.

X2« Siquis dixerit totampœnam ffmul cû culparcmitti fempcr aDeo.fatisfadionempanitentiamnoncffc aliaro quafidemqua appxehendunt Chriftum pro cis fatisfecifle, Anathema Gt. xj. Siquisdjxeritpropeccatisquoadpoenam temporalem mi^ nimeDeo per Chriftimenta fatisffcri.panisab co inflidis fed ncqj fpontc fufeeptis, ut Icjuni)s, orationibus.clccmofynis ucl al^s cuâ pietatis openbus, atq) idco efle optimam pocnitcntiara tantum no uamuitam. Anathema Gt.

14, Sr quis dixerit fatisfadiones cjuibus pocnitenfes pct ChtiGu lefum'pcccatarcdimuntnon efle cultus Dei,fedtraditioneshomi^ num.dodrinam de gratia amp;uerum Dcicultum atqj jpfumbcnc* Geium mortis Chriftiobfeurare, AnathemaGt*

Coonwrff J, SiquisdixeritExtfcmamVndioncm nonefTcuerc pros prie facramentum a ChriGo,D,N.inGitotum?amp;abeato ApoGoIo fiwMu. lacobo promulgatum.fed ritum tantum acceptum a patribus auc figmentum humanum» Anathema Gt;

Sub idem fere tempus Miran dula undi$ anguftiis 8c pcriculis expofita accircuncepta nec non attrita, capicur.

Eodem hoc anno Segdinum Hungariae oppidu a Turcis pauu lo ante expugnatum poft acerrimosconflidus ac mulcorum ftra= gcm,ucnit in Poteftacem £LcgisfuiFcrdinandi,

lifdcrn ferecemporibus Giapainfula uerfus Septentrioncm in Parallclo Gcrmaniæ Galliæqj ad Antipodes ftta^de rccipienda fide xàwâiftLm Catholica aLufitanis pertentatafuit» Q^æ niG ChinenfesGue Sina £?«lt;•« rö populia quibua Icucis fexcêtis diftat, una rccipcrc confentiant, renuit.

Decrctumfuit in Angîia, ut quadragcGmæ tempore indigenæ DnrftumJe • Catholicorummoreabefucarniumabftincant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;earnifpnmo.

Hoc infuper anno Sena urbs.Senonum quondam at nunc He# trufeorum emporium celcberrimum,GaIloruminduftriac3pitur, capitur. duce Domino ThermcnG,qui Scotiæ Prorex non ita pridem falu tabatur.Quæ quidem aperto marte depugnata Cæfari tandem fubc iugatur Petri de Toledo prudentia atqj folertia.

R.ex Gallorum ChriftianiftZmus fedam prodigiofiftîmam 8( TaaumRe-plane impiamquac in fuo amplillimoclam fouebatur regno fubor tam audiens.execratur.

Ad aufpicium anni ja. nunciatur Conciln Patribus, Reue= cbituirrlJe^ icndiftîmü D. Fridericum Naufeam Epifeopû Vienncnfem diem claufifle fupremum.Qmfancconcionibus amp;fcriptisgt;imo quod pri mum cftj uitæ Chriftianat damitcxemplis.

Menie Nouembri MagdeburgiciCæfarcm ofFcnfum Gbicon; ciliant.hisnimirum padis. Ad Cæfarcm fupplices in genua prouo luti ueniant.Cameræ.Sf nouiftîmocomitiali decreto Aoguftæ Vin» deliciæhabitoobGrcundent.quinquagintaaurcorummiliaCarae# ‘v. ræ numcrcnt,8c plures huius generis conditioncs infuper additæ atqjfubiedæfunt, quibus acceptis confeftira MauritiusMagdes burgum uerfus propcrat»ut illic nomine Cæfaris.Ordinû amp;nbsp;fuo, a municipio iusiurandum excipiat.quo fandæpromittat,fe cons ditiones præfcriptas feruaturum 8c reuera præftiturum.

Poftea ucro quam Mauritius Magdeburgum uenit.indicat ut icfcrtSleidanus,feLantgrauioIibcttatcmclFcdurum,etiam cum capitis fui pcriculo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;” nbsp;nbsp;nbsp;-

Cæfar Augufta Oenipontem feceflît, quæ itincrc unioètridui OfwîpoHff»» Tridento diftac, quopropiorcflctConcilio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c^faruemt.

Iricerea Dax Maaritias 8i Brandeburgicus, ómncm conatam adhibcnt.omniaq; media tentant? quo tandem Lantgrauius libec dimntator.Legationem amp;nbsp;cæteri principes celebrem,ad Cæfa* rem mittunt,quem inprimis omnisobfequi) amp;præftitæ fideicora monefaciunt? amp;netamfuic3ptiui Lantgrauii? quam ipforura ra« tionem Sccuram babeat.orant.quippe quifefe fponforcs opporf fuiderjt.Lantgrauium itaqj ocius dimittat.

Cæfar refpondet,indies Ce opperiri Maurieü Ducis aduentum, quam primum enim is adeffetuta fefe ipfispræftiturum,ut edS cct^ tis indieqs atqj manifeftis inceUigant, nec ipforumnec aliorö prins cipum interccflionemfeupatrocinium teraere autfruftra fufeeptu ciTe.

CæterôhocCæfarisrefponfumnuno modo Vuilbelmo Lant* grauij fflio arridebat,amp; animi fui fententiara utiqj uariara non ob* fcurc Gigniffcabat.Duci quoqj Mauritio fuadet.nc fe Cæfari fiftat.

Hoc demum anno in tantam altitudinem magno cum impetu atqjprocella Menus fluuius répété cxcreuit?ut aliquot fortiffîîmæ molis ædifîcia fubuertcret, amp;nbsp;homines non paucos demergeret.

An.i^^z. \ Nno ab Incarnatione Verbi M. D. LII.Hyeraen Tridenti triguihyetna -^^adco tcmpcratam Patresuidcrunt.ut nullo ffmilem meminc

1^3m hocobferuatum fuita medio Nouembriadfepti* mum ufqgt; lanuarq nec pluifle nc(ÿ ninxiiTe.fcd calura perpetuo fu dum?clarumatq) iuauc. Naminfefto natalicio Saluatoris purpus ’ reæ odoriferæqj atq? uernales uiolæ legebantur ibidé, quum alios quin teftenturincoîæ.nufquam ra agis confuefle hyemen feuire at* queiftic.non abf^ fîngulari Dciipfjusbencfïcio feuprouidentia.

interea ucro Patres Concilq,aduentum Proteftatium præfto^ Jantes, curisgaudiautita dicam intcrponcre uifi funt,propterea quodqpoftulaflent^.quo tantifpcrarei coeptæ, imo iam perfedas publicatione abftineant,donec amp;nbsp;ipfi audiantur.Inftitcrant pro co meatu ueî ut uocant faluo côdudu, tune aliter atq? prius fecerant, obtinendo,amp; quanquam res indignas exigèrent» tarnen nepoflînt ullara abfentiæ prætcxere caufam.talis conccditur cômeatus quas lern uel peterc audcbant.Siquidem Dux Mauritius odauo câlens Mauf das Februari) miiïîs ad Concilium oratoribus?iniquis plane cons ditiotribus aduerfariorum mofara purgat?defcndit,ac demvm ne nicara publicara ac Jiberam, imo Ijçcntiofam St indulgentiflimam

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hdcin

ffJemfuis cxtorqueuPrudcntiorcs nonnulli audita hac Maurhq petitionc,uerebanturnc Protcftantesifnponant,amp; nihil minus co giccnt.quarn utfeConcilio fubmittant, auihorefq) fedæ in cons fpcdum amp;nbsp;congrelTum adducant. Nam uidebantur non obfcurc tcrgiucrfari,8cnunciftudnuncilludcaufaftquaficuadcndi rimus lasfolicitc callideqj fcdantcs,amp; ad extremum ubi exitura non inf ucnerint ,ui perropturi, amp;nbsp;Concili) authoritatem non agnituri, Quprû fanemetus aut potius præfagium, nequaquâ uanum fuit, fed longe ccrtiflîmum.Quandoquidemedno Decreto deproroga tione publicationisGmulacdataquam poftulabant ffde amp;nbsp;fecurita^ te,Patres in diem ufq; xix. Marti) patienter auidcqj ipforum pros ^ëÿaSs! tedantiam aducntationem expedantes^ut intcrcahaberent illi fat temporis non modo ueniendi,fed etiS deliberandi de i)s quæ pros ponere ucllcnt, proditiones quæ tune occulta: fuerant, in manifes^ ftamlucem Scpericulum acerbiflimumerumperccepçrunt.Hadc nus Gmularant fe ad Concilium uenturos,ôc Decretis eiufdem per omnia obtcfDpcratuto8,Cæfarcm deipGs mhilfperare aliud quara obedientiam iubent, res ôc fanguincm pro Carfare contra Gals los amp;nbsp;Turcam profundere jurant. jLegatum quoqj magni nomis nis,Thuringis ninwrum pr^edum,nobilem, Equitem auratura * fummittont.qui ipondcbac nunc intra dies xi), nuncxmuncviij. nunc vi).adfuturos,fimulans mnarife uchementer ipforura mo« ram.Patres ab omni adione tum ceflant. Tandem certior a Mau* ritianis fadus .fîngit eis Ce ucllc occurrcrc Ôi adducere,3d quod Pa» tres infîdiarumignariipfum magnopcrcadhortabantur.Qpinetia ArchicpifcopusColonienGs Præfedo illi qui iam equosfuosuen# dideratjequum optimum qucmhabcbat, coromodato dédit, Sed quid interim^Gum Gallis amp;Torcatranfigunt, ut Conciliiim fan^ âidîmumdiiïïpçnt.Cæfarem perdant, 8timparafu adeoobruant. • Mauritius igitur immcmor^bençfïcioruraCquibus Caefar ipfum nuperriraeutfiliumucl fratrem abunde cum.ulauerat)contradis copüs ualidiflîmjs aciem inftruit aduerfus Cæfarianos.Tota tumul tuabaturGermania,itautfaraahæc.adpatrcs Concili) pertingeret;

Nam Eledorcs EpifcopijP4oguntinus,Colonicnfîs, amp;nbsp;Treuiren# tkaor« pi Gs.fuis ipforum iubditis metuentes, abeundi facultatem a Cæfare petunt.Contra uerp Gæfaripfcfcriptorcfpondens,nûllom eflepe xiculum teHatu'r* Quandoquidem breui adbpc literasaMauritio

accepiïTet.in quitus ome obfequium promitterct. iJcirco fcfcab-jllo nihil expcdarepoflc.quam quod fîdclcm amp;nbsp;integrum dcccat principcm ,nifi fortaHc quod abfit,ffdcs ipfa toto cxulet orbe.

At uero non longcpoft^nuncium nuncio faccurribamp; a diucns CsucrcdarnsccrtonunciatuT, Mauricium uidelicct cu Gallorom Regc innfle feedu8jamp; in CsCitem uclle militate. Quo compcrto Eledorcs EpifcopiMoguntinus amp;nbsp;CoronicnlTsCnam TrcuircnH» antca difcciTeraO confeftim ucrcdos in itincredifponunt, amp;nbsp;fums mo manedigrediuntur.

,, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liergo cum Ocnipontcm ucnifTent.habito cfi Cæfarc proîixo»

Itaqj bello hoc tam fubito cxcrefcenlc.Concilium turbatur pa? trom difceffibus.Quatc prætium opcræ futurum aibitrantur illud’ produci inxxix.dicm Aprilis. ’

MdwnfJe lamq, Dux Mauritius Hr miter dccreucraf, Lantgrauium omsi ftibus uiribus liberale. At parumautnihiîproficcrcapud Cæfarcnî fe poffe ccrnens amp;nbsp;occafioncmabeo dificiendi qu»rens,padac5 Rege Gallotum fœdcre,militi3m confcribit, amp;nbsp;ad‘ omncs Impcrq ordines fcribit.Equidem fe probe imcHigcrc, dccrctum cHc cons feHionem Auguftanam tollere, adhæcfoccrûfuum Lantgrauium iniuria tam diu captiuum detineri.Quocirca fe ad partes Francoru Regiscu Vuilhelmo Lantgraui) fflio tranfiflc.quo Lantgrauium amp;nbsp;Saxoniæ Duce totamqj Germaniam,îibertatipriftinæ rcftituat^ ßtgladiouindicet. Qtmdiîueroquifquam ipforum inftituto ic^ pugnare tcntarct? cum quafi höftcm habendum Sc tradandum cfTc» ,

Horum uero fubffdio fretus Fraticorura Rex multa feript» ükrtdtk prödidit in publicum.in quorum titulo medius erat pilcolus inter vSxquot;'^* pugiones depidus, fub cuius imagine didatorem ac uindi^ cem hbertatisGermanica: fc nominabat.

Porto Romanofum Rex FerdinanduSomnecoriatomira^ pendit utconucntionc quadambcHum dirimatuf.

Mauritius amp;nbsp;Lantgrauü fîlïüs cum Marcbia tio. ' ne Albcrtojültcrius’ progreflî, Auguftamcumciuicatibusaliquot inuadunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Sed amp;nbsp;Rex Gallîæ Lötharirtgiam popuIatur,TulIuro amp;nbsp;Vir du . _ Bqni,döa81mpcrq ciuitates capic.Duccm quogj tfatum annosno* ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ncfl3(

bcm in Ffanciam ab cquicibas fere Joccnti’s dedaci iubct. Matef veco aidua unici fui fili) folatio deßit uta in curiam Cæfaris quæ eft Bruxcllæ Brabantiæ ucnit*

Décima Aprilisucnic Annas Mommeranzius Regis Gallorû norainead Mediomatrices,quos modo Metcnfcs nuncupat.ubiiX Ciuitatcm metropolicanam Imperio fpcciofis promiiïîs amp;perfua* fionibus eripit.Poft odiduum ipfemct Rex eo ucait ut inaugure# tur.Sc cict quafi fubditos.quo quidem præftito Satrapam eis pracs ficit.cui parère teneantur non aliter atqjGbiipfi.perqucmcjuibus jnandaCjUt arma o mnia in unum locum comportent, iplamq) ciui tatem undi^ muniant,

. Argentinenfes uero ne quid Gmile in Imperium committant, Argfatinttn præfîdiariorum quinqj mclia intro ad fcrecipiunt, amp;nbsp;cundapafss f« fim conuellunt ædificia amp;nbsp;impedimenta* quibus hoftes ad obGc dioncmabuti pofTent, quæque inftauratione opus haberent, ædifîi cant ac muniunt. Quae fane res Gallos magno toedio afficicbar* Sperabant enim ipfis fic cuenturum Argentorati ut amp;nbsp;Metis. Sed cum prætcrfpem ipGsaccidifle compertum haberent,inter Hage« noiam amp;nbsp;Vicura lulium.uulgo Vuciflenburgum nominant,caftra metantur*

Dux uero Mauritius ad Auftriam uctfus oppidum quodLintz appcllaturcum Rege Ferdinando depadufusproperat.Proponic in primis Regi Lantgrauij hbertatcmgt; ad quod Rex ait, bane quam tantopcrc urgcret libcrtatcm præftandam, nihilominus taa men abcllandi propofito ceffandum eifequamprimum.Ad cæterâ autera quæ adduxiflet themata, proximiscoraitijs refpondendu. Igitut comitia denuo Baduri uulgo Paflaus, die uicefimo fexto Mag dicuntur.

Reuerfuspofthatc Mauritius in caftra,itinera undique obfefTa intcBigic. Cæfarnanquccelcritatc quapotuit,milites confcripfcs iat,qui diligenter uiarum aditus amp;nbsp;ingreflus obferuarent. At ho* * ’ ftestanto impetu in anguftifïîmaprorucbant itinera, ut Cæfarias nis cedendum fuerit neceflario,quibus ita dcpulGs.montcm afeen dunt.arccmqjdeditionecapiunt. Caefar auditoquod ab hoftibus mons quern uocant honoris occupatus eflct,una cum fratre Ferdi# nando.ocnipontefubnoâcmintempeüam quam ocyfîimc dike^ dit,Villacum Carinthiæ ucxfos..

Prius au tem quamhæcgercrcntur.Cæfar Saxonem captîuum ültro î iber ta te donaucrac, ne uidclkct hoftis ipCe Ma uritius hanc fpontaneam dtmiflîonem fuæ gloriolæ feu famæ afleribat.

ProgreiTus igitur Mauritius Oenipotem ufque peruenit, amp;nbsp;quicqoidinibi thcfaurorumaCæiarc relidum inuenit»idomne diripiü.Cum ucro dies indiâi nuper comiti) in foribus cfletjMau litius inde Bœdurum profîcifcùur.cæteri auicm undeuencrant rc grclï?font ad uillamFjderis.Qui in hoc diljgcntiflîrne incumbebat, ut concio natores quos Cæfar Auguftæ fuffeccrat.ablcgatis hærcti* ciSjerjciantur^Ói i) denuo qui priusinde Cæfaris edido fucrant ex* pulfi.aiTumantur.

Calendis luni) capit cooentüs Boedori,amp;inter caetera alia,Mau* conmtKr ritius,Lantgraui)libcrationcm præcipuc poftulat,tum etiam ne B{ra«r«nHt. jejjgjQnjg impugnetur.quouf^ omnis adio penituscoa cilietur.Poftlongam tandem controueifiara dccretum cßc,CaEfa rem certum aliquod lii.lulijdaturum rcfponfum,intcrea tempos iis,induciis bellum cohibcatur.

Eiicx uero Ferdinandus,quo animum Cæfaris grauiter côfler* natumamp;offenfum (namtuncipfe Cæfar infinitum fere exercitö conflauerat) ad pacificam hanc conuentionemcitius coramouci ret, ad Cæfatcniprofedurum fpondet. Proindc orat quod fi tem=^ pus inodiduum ufq) eundoacredeundoprotrahatur.gtauatim ncferant.Verum DuxMauritiusrefpondit,fenihilampliushabc* re quod conccdat,quippe qui iam in fufpicioncm quandam uenif* fet apodfocios,propter huiufmodi diutorniorem moram.

Hac excufationcfultus file ad focios redit, quibus ordinc narss iat,quidnam Bœduri adum fuiflctgt;amp; quomodo Ferdinandus RexadCæfarem fcftinafirct,cafpcut breui per fuos confîliarios abfolotam ac certam fit tr anfmiflurus refpbnfîonem.

^TMcofurti Verum ne honefto ocio,hoc eft eo quod paci Si tranquillitati cbfidio. falütiqj impenditur,uacarent.Diocccfin Moguntinam uafiantesj’n Francofurden.caftra agro fi*gunt.Habcbat aût ciuitas ea pfidiarios Cæfarianos, qui uiriliter plane pro ciuitat^ decertabant, non tam armisquam ingenio hofies adoriebantur. Nam fugam ifti fîmulan tes,hoftesadfcpellieiont,quicomturaultu3rie amp;confofe accurre* rent,ali)ciuitatem direpturi. alij ucro profugos pcrfccuturï.cocs: duntur, fugam enim fie fihgcbant,ut fcirent intérim inaciem fecô* ponerc, amp;nbsp;æditaflwgc feu alias,quomodo in uibcm denuo redire commode

commot^cpoHcntiEt licct mukis ac oar^s macliinis ciuitss pulfa* Tctuf ,1111 nihilorainusbono animo i'n caftra hoftium uïcifiîra fatis dextrc iaculantur. Naminea obfidionc globotormentario per* cufltis Ddx Georgius Mcgelburgkus perijt, relt;^ infcâa fucceniïa guoep ipforum caftris inde fcccderc coadi font.

Tertio idus lulg Rex Fcrdinandus rcucrfusaCæfaregt;padî feu adionis Bœdurenffsprincipibus fignifîcat.Cæfarem nolle com c^faris/r» raunes Imperij caufas a priuatis Ko minibus, quinpotius a commu nibus Impcri)'ordinibus inpublicis comiti)s,amp; principum pariter omniumconfeflu.tradari.Proindefiquifquamqucreîam in eum Jeferre ucllet/citequo modo débitéfc gcrcre.debcat i’n depellens da aduerfæ partis querela.

Cætérum ut pax confcroctur,nec infontes plcd4ncur, articülu huneiîuclegem proponcreuoluifTc, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Socjt) uel confocderaci, coihortes atqj manipulos dimittant,famp; arena éadant.Futurum ica baud dubic, ut Lantgrabio quoq^ do^ mumiiberc redeundi facultas concedatur^fimodoîjquipro co fpopondiflcnt.fideiuflîonemconfi'rmare uelintzquo.capitulatïó ut ïjocant,in omnibus obfcruetur.

Etrorem ilium amp;nbsp;contentionem ex parte Comitatus Catzen^ ellcnbogen.i) principes qui a Cæfarc acjhoc defîgnandi forcnt,mo* derenturatqj diiudicent, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Cxfarem intra femeftre coraitia depunciaturbm in quibus de ■ Rcligionctradandum forecL -

Interea ucro nullus alten' rioçeat, fed paci fttideac unufquifqji Ad Camerale iudiciom utriufq? rclig/ionis patroni admitcantur. OttoHcinricusDux ditiohem fuamjecipiat.Qui durante bcHo con Tœderatis Principibus fefe fubdidinent,cmancipentur.priftinæquê libertatireddamuriQ^i b.ellorum infultibus eflent petiti iadurä bonorum perpcßi^au.eant ulcifci,fcd Çæfari amp;nbsp;ordinibusinproxi mo comitio intcrtradate fînanc,quo,nimirum modo damnum re cupcrare faCilius queant.Profcripti liber täte deinceps potiantur ’^gratia,nifiin Cæfarém amp;nbsp;ordines Impcr^ délinquant, (^i ad GaU liæ Regem dcfcciffcnt eidemqj militarçnç,intra fpacium trimeflrp ‘denuo in Germaniam eo rçlido redcant.Marcbio quôq), Brande» ^burgcnds huius conuentionis particeps foret, G tarnen afiratagél: mate protfus abftineat? amp;nbsp;ftipcaàaxiura cxcrcitj|ài'çx3utho'ras ■tumdimittau .;i. . a.,;!:!

Puit hafC conücntio Cæfaria fgillo obGgnata amp;nbsp;comprobat» duif atcBaHnri,amp; a primarijs Impcri) hæroibüs ibidêprœfcntibus» amp;nbsp;abfentium legatis fubfcripta. Quæprofedo.Gallis minime plas: Cüift^uin SiMarchioni Brandeburgico difplicuit.quippcqui ab obiïdjonc Francofurdiana ceflare nolcbat.Mauritiu conuii^s pro# fcindicjncchuiufccpadioniscupitficricofors.fcd deteftatur^qub fuæ hbidin I capiftra rclaxct.Hic eciam Prufïïæ Magiftro depopula# tionibusantc amp;nbsp;inccndijsmultum damniintulcrat.fimilitcrquorç jpiïs Nonbcrgicis,licet i) fub initium belli cum co amp;nbsp;foefjs iranfc# giflcnt,numcratis centum milibusaorcorö. Tyrannidcm buius, Bambergicus amp;nbsp;Hcrpibolcnfiscxtimucrunc,attamen no ita quin colleda militiafortiflima, ipfius expedarent aduentum, ne innocentes fubditihoftibusprœdat forenuErat enim Herpibo# lenfis uiranimofusjngenioac uiribo8acer,quifobditorum fuorû animos,crga fe propenGflîmos habcbat.quod cius inilgncm probi tatem amp;nbsp;fïaera rc'ipfa eflent experti. Vcrû Dux Mauritiüs,amp; Vuib Helmus Lantgrauii filiüs,compcrto,quod memorata fupcriuscon* uentio rataafqjGrmaliabcretur.cx agroFraheofurdano diiccdût, relida Marchione,quicum animaduerteret nihil inde obtinerefe pofle.re dcfperataindignabundus obfidionemfoluit.ac nonopoft dicMoguniiam ingreiTus.ciucscum iutamento fe dcdunt«Grana# batur ubiq),maxime tame in EccIeGafticos^Nam Mogunti® ac ræ ornamenta omnia,ut pbtc ucftes facrasfacraq) uafa ditiptt» Ai^ chiepifeopi Moguntini palatium,facta quinqjfama fiuecollcgia, canobia multa.multas quoqfnàues frumento ac uino Gmijiq; anss nona refertas atep onuftas incèdio tradit. Hine Treuiros adijt, ubi icpla,monafteria amplifïîma a glorioGffimislmperatoribus amp;p(O* tcntiflîmisÔùcibusrcligioncpræcipua, habita Srauda atqjdotata priuilcgns opibusç, trifti inceridio deuouct.adecq; quod Deo ims pcnfumcratjVulcano dcdicat,utinterimbreoitatis Audio, tyna^ nidem amp;nbsp;turpifïîmaquæq; màlcGciapraetcream.qusEinfacerdotes atqj m in iftros Dei uiuentis com mitterc abfqj deledu.Gnc rations. Gnc pudorc aut ucrccundia non efttcritUs» Ciuitas timoré folu« Hoftcmintrarcperraittit.ubimox ArcHiepifeopi aulam Gucarcc diris flammisexurit.cœnobiafpoliat ac demolitur. Cunq;Gc Cads fuamnôcendilibidincm cxplcGct/aturus.ObrincamGuc jMofella traiccir.nufquam nonobuiaqtræqgt;acufdnadeGruens atq^conucl lens. Metuebant ubi^, pi), at fedarg de ill at is damnis coedibusque g au de#

tuiiTcc.Quiscnim tam ualidnm hoftcm non metujflct,qui nc Çæ» fan's aliorumqjprincipumoffcnfam curaret,cot tantæ ciuitatcsfe dedidiïTent.g^ omnta uaftarct.fpoliarct.amp;fuccederctlongelateq;'?

inpriörcmordirtem amp;nbsp;Senatum municipio.Tuncædes mctropo# lytana amp;aliæ Eccicfiæ timoréaduerfariorum occlufæ,3periuntur, acfolitapcraguntur officia, Kclidisinciuitatefexmanipulis^fiue uexillispeditum adpræfidia, machinas aliquot æneas fecum inde auehcnSjVJmim petit.

Scd antcquam Augtïffa difccdcrct, loannem Fridericu Saxo® nix Prtncipem.benigno intuitu djtnittiGqui poftndic domum proffcifcitur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Lantgrauiusautem pridicnonas Scptembris,plena libertate donatuSjMcchlinia Bruxcllam in Curiam ubi amp;Hungariæ quonlt; Ut dam Elt;egin3,ucnit aquafcftiuc hilariterqj excipitur,amp;poft epu? las ad uenationesituraeft.Dehinctribuscquis optimis pulcherri« rais^ phalcris donatus.dimittitur,^ fcxto poft die in patriâ uenit.

Catfarquinuper Vlma.Argentoratumfeccffcratjprodudisin^ fimulomibuscoprjs, die xxrj.Ûâobris.Metcnfera ciuitatemobs fidionccingit.IntereaMarchio in Lotharingia magno militû nu* mero tum peditum taraequicumftipatusagcbat.Cuicum parum defalariofîueftipendio cum Kege Gallorumconueniret.inicrpo* fitis aliquot conditionibusjCæfariconciliatur.Namomnê illi Cæ* far cülpâ rcmittit,amp; quicquid in ipfum deliquiffet. Deniqj Sgt;( hune cumfuoexercitu.ipHusdcincepsnominc militandumiufeipit amp;nbsp;authorat.

Etat co temporehyemsper quam acerba amp;nbsp;niuofa. Vndenos uaquædam morbi fpecies pcftilcntiffîma pcrcaftra paffîmfæuirc cœpit.Cæfar igiturfuorûcladcm morbofam amp;nbsp;Icthifcram exper^i tus.adcxitum Dcccmbrisfolutaobfidionein Rclgicam contêdit.

3ermaniæi‘nfetioris,reh\Ska, proptcrrBultaaccrbiflîmaq) inco An.i$X}• inoda, Metefj öbfidionc,iötuliffetj Marchióni uidcbatur indignû

Q amplexapace amp;nbsp;tranquillitatc patria/uosdimittercc xiacoofs^Ita* qüe cxcicato nouo quodam üratageniate^in Epifcopos Bambergi com amp;nbsp;Herpibolcnfem totam uim cxpcritur^Noribergicos qao^ baud indemnes cflc nolens, pagos aliquot ac uillas cxufïit. Nulla conuentionem fuftinet.nec Camcrali iurifdidioni obfccundat.Vi cini proindc principes tanto comperto furore,ac rei ipfius indigni* täte commotiyfoedus cum Duce Mauritio amp;nbsp;Henrico Brnnfujcen*

fe.aliisq) Dynaftis, tumetiam Komanorum KegcFerdinando, quo Marchionis uim amp;nbsp;fæuitii dcprimant,atq) profligent ineunf. Qui cum ingenti ac robufto exercitu Saxoniam ingreiTus.qnid foc* dus ualeat.aperto marte experiri pertentat. Tunc Mauritius amp;nbsp;Brunfuiceniïs inftruda militia,Saxoniam intranf,ubinonprocul ab bofte caftralocant.Die igitur nono menCs lulüpræliura utrin* que acerrimum dccernitur. Tandem uero poft diuturnwmfæuifiî r-jai,rit:tisvi raumqjcettamen.poftmultafuncra,DuxMauritius'uilt;äoriapoti* aor.monr«r^ tur, fed non abfqjfüicorporisiadura.nam idutorngt;entario per ilia cÖfofTuspoftridie uita defungitur. Erant in eo certamine duo HenficiDucis Hlij-. Garolus Vidor,amp; Philippus MagnuGius, qui in eadem ftrage occubuerunt(,amp; utroq; fupra quatuor milia fortif* equitura. At uero Marebio fuga dilapfus, Haupobriura* peruenit. •• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ * f'or i ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ji,

Eodem-bocannoTurcicus quidam pyratapropemoduma p.vi-dM Præfedo claflîs Venetæ Chriftophoro Ganale intercep.tus fuit, nam co deuenerat fortuna, ut omnes illi riaues cripcrct, ac fpolias rct,ea tantum excepta,in qua idem illc medns in fludibus fugiens cuafit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ul'-

K xx.Iuni) Gæfar utFlandros ab incurfionibus Gallorum li (ugnAtio. berareßparatis copns Terrauanara fiue Taruanna obfidionc uab lat.Q^am licet munitiflîmam,amp; quaG afylum co loco Gallis tutift?* mum.admotis machinis aperta ac ualida manu capit, diripit atque cxurit,nec monimentum abcuius ædificnpaftus,folo penitus æ# quat,ereda tantummodo pyramide altjftim3,in cuius fundarnen* toSaxum immenfæ molis perpobtö amp;fculptum expugnatipnis annö amp;nbsp;uidoris nomenreferuFilius Conneftablfi ut uocant, aut

autcra uidotia fretusipft: Cæfar Deo gt;uia§ agih^ aÿîc C^pn'irtnirnti' dinum caftra applicat, quod iternm itcrumqj oppugnatö, uistms liteftibmgxf expugnat.Inea obfidioncgcncrRcgisGalliæ occubuit,ù «uot-* ** ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TurcaM

Torcarom Princeps Solimanus comparàta ingcnti claßc^ltal/æ littora ucxat.quod indigne ferret Principem Salernitan um a proi ïcgeNcapoIitano^iufluCæfarisamotura.

Rex Angl/æEdouardüs,quilicetluucnisinfîgnitarnen rerum ^jiouardut cognitionc.amp;quifaciledodiina ætatem compenfaflctj fexta lul^ An^/orüK« e uiüia difccflîtgt;annos hatus xvi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;monter.

Dccimo CalendasIunijVenètoromDaxFrancifcus Donatus diem obfjt fatalem. Prateo temporeIVlarcus Antonios Scriatorij ordinisjfcxfamilia Treoifanorum?oir morum Löncftatctl3rus,amp; largos in paoperes, adhuc cœîebs, cui quarto nonas luni) ducales infufæ obiatæfunt.Hic inter decern üiros capitales edido roeato o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ri- '11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;imforrj O’no

cCpouco cauiCjnefohta ilJa conuiuiaoc comadiæ fine noct urnæ Hurnoi fom« ilia* cumlaruis obambulationes atq?lautia??undcnihilbonhat peri culorum plorimum euenire confucuir,excrccrentur.

Anglorum defundo hæres regni defidcrabatur* Sed cu Henricus Rex teftamëtoftatuiflct^utfiliaprimæfoa’ coniugisRe ginafierct,tandem reludantc adhuc Northumbrigico Principe, R nbsp;nbsp;unic4

ad regni folium eft cueda,non abfq; Cneulari ipftus Dei ter indxif mipiouidentia. Namipiaquamprimumcogitarcac fatagerecoef tb/ta^rijsi^ pit,quo pado habiti communipace,auitasrcligionifidciq^catho» licæ fuccurratur. Atqui ucro cernens hoc fieri hS pofte, nifiprimu feditioG bærccici c medio tollantur aut profcribantur,cdido iubet omnes difcedere,quotqoot teligionis caiholicæ amp;nbsp;autenticæ tef ftaorationem ferre nollent. Quo fane multorum in fc concitauit odium êc infidias.eorum uidelicet potiftimum qui hæreG patron cinarentor. At ilia nihilo minus mira quadara ac prorfus uitili con ftantia amp;nbsp;magnanimitatehæreticorum infultus deprefftitatq; dcui* cit,maoifeftisDcipr2fidi)sapericulis amp;nbsp;infidijseonferuata.

Namqj fupcratoDuce Northumbrigico cum tnbus alj^s pris marjqs uiris^fadionis afteclis,inu3f«Btyrannidtspoenas dcdit.Proi dodus enimin fpcdaculum,prolixo fcrmoneàdpopulû habiio quo fou facinus fuamqperfidiara ipfe deteftab'atur? aliosqj ad me* lioreramentcmbortabaturjcapitepiexuseft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’•

Horum exerppriscætcriçaûtiores efFedi fnnt,8f conquierunt/ aut fane modeftia? aç religioni? Chriftianæ impatientes fe clanculö iiKchh-(5?,ui fobduxerunt^exter/s 6i alienis in locis degcrepotius uolentes'quS tcdamamp;orthodoxamfi'dcmacreiigionemampledi. ' ' Z'

CCCCXXIÎII. RERVM MEM O EL A B,' , nbsp;nbsp;nbsp;’ M . poft durû,iniqüûtnfteq}cxiliümgt;inpatriâIætircJcunt,quiBnsja^

’“ nbsp;nbsp;nbsp;‘ *■ rifdidtio amp;honorpnftinus tnbutuscft,ecc]eGæ(3cftru£ftæ,prôpha

ELcuerendiflxmus quoqj D, Paulus ELcgio Britannorö fangol* quot;nbsp;ne cretuSiVïr fumrpe cum probus, tum dodus, in Galliam amp;nbsp;ex ’ Galba in Britanniam Angliamuc contendit, reconciliandi ipftuâ populigratia»VtinS in republica Chriftiana Principes uiri fumma ac profunda fuorum pace fruentes,huiufce Principis mulieris fapi^ €ntiam amp;nbsp;conftantiam pro Chriftianapictatc inmediohoftium conftitutaî,fortiter tranfadam imitentur» Qiwd enim fapientia cli : nbsp;nbsp;nbsp;u iuctit,fada declarant.fimiliter quotanguftias infidiasq; ppeftal pfo

ftdeChrifti fttjargumentaplurima ipfa dcfcpræbuit.Quid ucrofa pientius quam Dcumpuris afFedibuscolcrc.amp; animali depofitacd piditate,ipfos lenfus,imb mentem in obfequiumHdeiaccommo^ dare.quæ fane humanispruaftonibus rtiitlimenititur.fcd folo Ch'ri

-■ ‘v J ftimentefiuefpiritu.quoprjmum Apoftoli,deinde difeipuli,amp; dodores afflatifueje,ad regendam*ipftusEcclcfiam quamfuofartj

. guine pcpcrit:!Qwd deniq; conftantius, qua omnes potius inftdjai amp;periculaaequo acbilanperferre ac tolerate animo, quamutlidê . . quisEcclefiæCathoIicæ déférât amp;nbsp;tucatutî nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘i*/

Sed ad ca quæ in Germania nöftra gefta funtredeamus.'Nafti MarchiocumincolumiscuaftiTet, denuo copias confcribit, atxij. Juli) ab Henrico Duce fortilïîmo in fugamconnertitur, amp;nbsp;quümi Caracralium quærclaadCæfatê dclata profcrïptionc multareiûr» Cæfarem obtcftatur,utabealibcrctur, Rcfpondet autem Cifare Non dcccre maieftatem Cæfarcam ut iuris ac legum didamini feu ctiamcxccutioni obftaculoftt,imo ucto fuicfleofticig, utiuftitias amp;nbsp;legibus fuboeniat ac tueatur.

Hoc code fcculo uidimus exémpla ultionis diuinæ in duobus ’ manifeftepatrata. Vnuspatn'tius erat, alter RégisGalbæqüæftor.

' idic licct in uitæ cutfu hominem ptai fc tuliiTct Cordatüjamen fôï? taftequod cum ijsqui immortalitatcm aeproinde refurredionem ncgât.fæpiusfuifîc't ucrfatus,autalio*JuftoDeiiudicio,ita in morX tisfuæ momento aücrfus eft,ut dcfpcratüs incdicrct timoré ajfani' tibus^nullumq; diuinæ ptouidcntïæacmifcrationis locum darct.' v Periurij Altcr iljcpattitiushominitcHuifottuna ^có. aurcorumfûrnmam rxcmfitt, dcbcbac.Qucm ubihomo ille cômoncndidcbitfcaufaconucniftet/

/ ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eçccxxvi

jnftarctncllc dicbüs odo de folutioncgt;deljbcraic ,^iurat ut fi quid fraude aut dolo contrapaupere faciç ut mifcre percat.cóftabat aut ilium falfo lurare.Mj’rum amp;nbsp;horren dû diâü^mox ubi cft extra pa latf fcalaamp;dclatus.aedcs monctarias adiens.corruit in terrS apoples dico fmil:s,amp; fexto;pamp;ft die moritur.Difcanthoeexêplo pü, pra# , „ xioröconoquiac}u$inojesbonosCutuercdixitquida)corröpunfgt; gt;... uit3re,difcant nó pcriurare,ncc mope aut quemuis ahü fraudare.

Parifijs amp;nbsp;Baffieæ cœptû eft de facra Palingeneßa publieis fer ptis agi.Nam erarX,utttiæ qui fçmentc D.loânis Apofloh S)i Euâit fomnU. geliftæ afîçrlt;xct imbuturo^BafîJear ucro quidâ alius.quigenium t)^ Pctrifcre«cpj{reçontcndcrct.It;a Sathanfideliura ecclciîam pîcu« doapoftolwuppugnat.V/ide ctiam docemur non tcmercpmni fpi rituictedçndümelTe.quinpotiusprobaridebere numexDco fnt utdocct Apoûolus.Hiçorro ex Peo funt.qtn fîdem hucofqj in Ec eicffa Komana relt;;cptam, ehatitatis operibus peifici creduntamp; pror fmt. üteaturtiieçinColiicpatemplsùoac feucognitioneeonfiftit.

ANno DofninilŸîéDèLiiij, Q^uo pacem Ecclcfæ tutiflîma efTis An.i^5’4,' ccrct Anglüjçz Regina,atlt;ÿ adeo Catholicam Tcligioné(qüam

Uti diâûcft c^antcr'tucridecreuerat)liber5afcditionibushærô Religionit ticorn redderetjiüüiflimo quodazelo' cÔmota,in eas animàducr# tciccapit»q deftinatis aniniisamp;oblîrmatispfidiæ pefTuIiSjCatholi itißaur^tio. cam ôcfluifcâ rcLgionï-admitterc acferre noHent-Hinc Sedari)paf(« fim maÿ fibi cofifc^ifolutp p?trium rchnquêtes.ad oppida Germa# niæ côfugiunt.quidâjVupiaham Çleuiæ.al^Francofurtû, nônulli Argentotatû nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aliac^ loca, Siquidc perHdiæ diuerfitas, dis

iicrfas fedeâ dcCderabat.non cnim o mniü illorû-una cr at credendi forma amp;nbsp;ratio, maxime circa ucritatem Sacrament! Eucharift/c!. Quodfanecu ßc thefferaut Jta dicamjymbolû amp;nbsp;arra nofræ fîâèj^ nó potcllis rede ciedcre»aiqj Jta r?co placcte, qui illius facramenti diuiniiPmi myficiiô tollit.Talisin’faminazelus/alisin mulicbii fcxu fortitudo hoçnoftro fcçulp uiros Principes amp;nbsp;Senatores ma ximcicd3rguit,amp; tacite confundit,quicû polTcnt nonmodo non prohrhcreoccurfantesfeu prcfugoshærctjcosjimo etiâ expellerc, qui Jocum in ipfor^m^dominio amp;nbsp;republica accepiiTent non abfqgt; totius Eqclefiæ cbriftifolatio ôi beneficio.Qjiiscm ignorât Apos ftoli fententiâ effe cû^ad Çorinthios unius quidc nàtiônis ho mines' ncdicâ’oppidifcribetct^mocjicû ferraeti tota mafîara corrum^cic*'

Hoc nidem annô xxbFcVrnaïfj mottem obnt Hcro/na SÆib laPnnccpsCliucnfiSjIoannisFridtftidDodsuxor.quietiamtioft m'uho poft dcfunâus eft,nam jfi.IVIarti)uitalicarunaura*

Djc poflha’cxix.Tunti.PhibppusHifpaniarum Rcxgt;CaroIiv. Cæfarjsfiliusjin Angljafoclicitcr applicun.amp;poft dies qoinq; Jpfö D.TacobifcftOjRèginamibidem Maham,rcuh'crcm doâamatç ppftîmam.dücicinüxorcm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

ANno poft Verbi TncarriationcmM.Dèbv. Auguft® Vindcli* çiæ Comitiotum dies agiturjcuicum Cæfaripfeob adücrfam ^ualecudincmintetcftcnonpoftût.RcxFerdinandüsnpflisFcbrua rii coram proponn,exponcns,qü3m DcbcmentcrCaefar paciamp;cô modototiusGermaniæ ftuderet incumbcretqj. bJamiamp;abcoin mandatis accepjftf,ut.cum’ipftsdclibcrct,lt;^’uo uidcbcet modo rcis ligionis concordia refarciri ualeat.Licet aoté nulla certior planiors que meihodüs fupereftcuidcretur»quamfitOccumenicumConci Jium,quodetiam plus femel inftitucurn fuiftet.mbilominusnsfc modo fuper federê ùcl1c,quibuslioc lalutare Concilium toties de« nunciatumac tandem inchoa(umgt;prapediium fit. Q^odfi uero poft bac Concjliu m ptofcqüfftatuiftent.idfibrgratum adeofore, ut omnêipfe labôrcm ac diligentiam ingénue mtegreqjaepTom»^ pufïîmcpolliccatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,.v

Longa tandem poftbabrta confultationc.inter aliapleratjubc« mata/onuentum eft.nimiriim.Ncquisaduerfusafterûm belhgcö retur.Ordinesquoq; Catholrca’R'eligionis Cæfar amp;nbsp;Rexamp;focrj, alijs utpote A uguftanæ ConfcAîonis ordinibusinferre uim modis omnibus abftineanqfcu etiam ab alla confciEonc, mandatis alijfuc ration ibus coerccre, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;”,

Eodem modo ordinesuicinîm confcftionis Auguftànæ^Cafa* ri R egiq, Ferdinando cæterisq; catbolicis tranqoillitattamp;profun da pace potiriconcedercnt.Reliqoac uero acaliæfcâæ neuf ri rcli* gioniconfentaneaîjUeletiamnô dèditæ procul ab boc fœdere fun« to.Siuero Arebiepifeopum belalium.Præpofitum amp;uirumBccIc fiafticum fuam rcîigionem deferere contingeret, idem illéFpifco^ patumfuum, præîaturam ucîquoduis abudbeneficiun-, omnesqgt; prouentus acreditus indefibi cômpeterites„3bfq: morafeu aliqua contradidionefita tarnen ut id liât fine detrimento honoris fuO dcfcrat,amp; Collegiopiquc Cqibb us corn muni tvie vel Ectkûæ Se

Ö/accfcos 1 Ilf us confuctudine didante dcbctur ut tunc alium ca^ tholicæ amp;nbsp;authentic« rcligioni dcuotnni Cbi deligantS( a]i)s Ec* clefijs fuæpiocccfî fubicdisjiberc amp;nbsp;pacifice poteftasfit, dehgendi fibi catholic« au it« pictatis fedatorem faltcm abfqj ullo futur« conciliationis,pro rcligionc ineund« præiudiqo. Vltcriusnullus ordo altcrumuelipGua fubdicQsad fuamrcligioncm adigat,uel abahcnct.aut deniep in fuam tutelam amp;nbsp;defenfionem,contra fupes notes illorû fufeipiat, ueruntamen rjs quibus iam inde ah ant.iqua defenCone amp;nbsp;tutoribus illudhcuifTetjnihi] derogctur.Huiufmodi themata retinend« pacis,concordi«amp; red« adrainiftraiionis utw lia fore. Q^amobrem nonnulla qusdarh inflaurari cæperunt.

Die j^xiü« Marti) Iulius teruus Pontifex Max. cxceffit e ui* Cardinalis Moronus Legatos Pontiflcis,qui 3kîm trrfij iam ad cpmitia Auguflana eodem pene tepore ueneratgt;iter Rhoa mam uÆtfuscum Cardinale Aoguftano cclerrimeconuertit.ltaq; dum Cardinales in conclaue panter conueniflent,tandem quinto IdusAprilis omnium fere fufffagijs, Marcellus Ceruinus moruro

, honeftate, uitæcp fandimonia clarus,ad fummi Pontiltcijfaftigis om euedusefl, amp;nbsp;poflridic inauguratus. At prohdolor ampliflfs mam iliam aefummam adminiftrationem tant« innocentiæuiro fatum mox cripic.Nam uicefimo fccondo poft inaoguratione die a Deo euocatus,turbulentu hoc feeuîû dcfcrit,indignö fortafle oi^ ta illius diuturniore.Hic norninisfui permutatione no fcrcns,Mar-ccllusfecondus didus eft, amp;nbsp;pridi«calendas Mai) uita defondus.-SucceflrcPauIusquartus,anteaIoanes Petros Carapha didos, Cardinalis Theatinosannû ingrcfTusfeptoagelimû nonß.qoiinii tutPqti. tio fo« facrofandæ adminiftrationis decrcoit,pt tridoanö poft ies ioniö,orationcsamp; eleemofynas,fidelesChrifticol«,Dominica dein cepsfequcte,pura m^nte menfam dominicä freqoetentjSe facra ibi dem Euchariftiam deoote pcipiant.qoo Deus reconcihetur.foblas tabcllorum furia.ac uiciflim pace inter Chriftianos concefla,

Eodem fere tcmporepacis confœderatio inter Hifpaniarum amp;nbsp;Tadm. Galli« regesdiuinonutu, amp;nbsp;Chriftianorüm orationeunanimiter fupplicantom incoepit,qu« fanguinariorum quorundam conati^ bus rurfos diflipata fuit. Tam enim faciles, amp;nbsp;ad miferendö eft pro* cliujsDcus noftcr.utorationibos amp;nbsp;petitionibusfuorom fideliom annuat,qaotic3ex animo humiliato profiicifcuntor.

Intere^ tëporis apparoir qoidä Comètes oeniens ab Oriente in ComrM. Occident,prxfagium uCiqj experientia tcfte,ra3xim« calamitatis Scinedi«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sub

SobffnctnOétobnsCæfathabno rcfpedu muïtarum fat»g3Â Cionumjaborum amp;afflidionum,quas fæpifïîmccum perkulo ui tæfubiueratjnmulacuirum imbccilhtatcfe dctincri cerncns, filio fuo £lt;egiPhilippogt; coocatis ad ffi legatis prouinciarû, dominio*: rum amp;duit3tamBargundgt;cæDomtJ9,potcftatcmregnandi Si gu bernanditerras illi fubiedasukrotradidit.non abfq^ lachrymis 6c tnilitiafubdicoram«

Nam Cæfar ipfe ad Legatos qui conuenerant-.principes amp;auli cos in curia Bruxclîenfi orationcm conuercensCin quacôprimia ipforum collaudabat obfequiumßc promptamfcmpcrobcdicntiâ^ cupiens ü£ Si parem friio unico hæredipræftent, Si in careh'gione quam a maioribus accepiflent,perfeuercnt,pro qua non minus ats que pro ans St focisut aiunt,uïriîiccr decertentjblandam,corda* tam amp;nbsp;cfficacem.m'ultorum animos ad lachrymasuf(^ commonifji maximecum amp;nbsp;ipfeex commiferatione amp;nbsp;candido prorfus erga fubditos an)ore,îoqüiuiderctur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Antropophat Eodcm jnfupcr anno,Francos quidam Eques Ordinis loannk 2or2in;«(4 tarum Nicolaus.VilIagnonus.'auxilio îLcgisfubfidijsqjfrctus.cîaf Sirtdîffïfttn aliquot in mare Oaidentalcproducit,ac tandem multa nauiga . tione.in rcgionemfcuirïfuîam bominû fcfarum more dcgentiû, fylueftreshosuocarecôfoeuimusjamp;Canibalosjdeucnitjqui Schy totauris inhofpitaliorcs antroppphagiam ceu aîiam quandibet car nificinam exerccntçs,humana carne uefeuncur. Poft ubi uero me* moratüs Eques cum foepsunam ibidem infulam occupafletjpofî* tismunitionibus Bcpratfidns.gentem conterminam (quæ cumui* cinis populis Imperio Ponugalcniïum fubiedis hoftiüter oinef batj) dementia fuaamp;bumanitateobtinet, fie ut eum magno pros fequatur bonore.Hicuiciftim Chriftianæpolitiæ legibus homines inibi diuinitus ûbi dcuindos,ad faniorem modum Si uitam infti^ tuit.Quamprimurn enim prolésipforum uidctætatem attigifte ra tionisufu pcdetentim uigentcm,e3fdemmo5C adhibita Chriftia» na Si catholicacatccheiï.pie Si orthodoxe rudes ipforû animos eß» for mat,quo catholico feu Chriftianaftdesr^s'in Iccis agnofcatur Sc obferuetur,ubi fortaftc antea nunquam cdoda ucl prædicata.agnî taamp;obfcruatafuic. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ '

Sfrfitio AntM nbsp;nbsp;Menfe Aprili.femel ac it erum feditio Ant uerpiæ cooriebatur.

trpi*. Namcohorsquædam milit'um Germanorum^qui miliaribnsali* quot ab e.a ciuitate confcdcrant, hoc comperto, nodcipra utrfua ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r cinitatem

fiuïtatc profîciïcuncur.acfummo m3ne,ingrefli.turres inua^unc, üigiles aepellunt.indcarmau’ in plana amp;uicos prodeunt, non abö que magno ciuiummétUi Ad extremum ucro hoc modo quinq; canquam incenfores Scconfultores motæ feditioms appræhenfi, capite cruncantur.moxq) dcinptiftina ciues pociti funt tranquil’’ hcate»Ncc mora pofthæc,Maria Vegariæ quondam Kegina, Cas* fans foror,magnifico ftipata fodalitio, eodem conccdens? ejçercitû adducit^quifimile periculum auertcrct. Huicautem Martinum Koiïemiu m præfecerat.qui breui poft?uita ilJic defunól us eft.

Tempore uerno ludocus Velfius.nationeBatauus^uirquidcm dodus,It non fta candidus quipoftcaquam prquinciam interptea tan di facra Colomæ Agrippinæ in fe fufeepiflet, in errorem hasrcjs feosprolapfusjEcclefiaininuifibile eHeaflcrcbat,dubiarahocmos dofidem conftituens. Alia ihfuper abfurda amp;nbsp;apietate Chriftiana prorfus aliéna docercnitebatur.Vnde plurimoru animos qui pro* culdubio ex pedore antea fibi fauebant, fed rcligionis zelumper* fedinîmumbabcn£es,infcconcitauit,8eigicur omnibus uotis fas dionem tollere ftudent.neKcfpublica modeftiæ ac pietatis Chri* ftianætenaciiîîmahærctico fermentofœdaretur. Satagunt ut qui nollet Ecclcfîæfefubraittcre iudicio,nec monitis faluberrimis opti morumuirorum acquiefcerc.carccribus mancipctur. Vbi nefcio quas Apoc3lypfes,uifiones,amp; enthufiafmos meditatus,de familia* xi fibigenio gloriari uidebatur, uolenshoc fanditatis priuilegio, autboritatemconaliare^ac libcrtatcm cfficere, Magiftratus uero prudcntior amp;cordatior fepoCtis his dclirijs,edido Cæfatis paretj amp;nbsp;Velfium hærefcos conuidum in exilium legal. Orandus utique Deusuteandem acparemanimiconftantiam uiris Principibus ac Confulibusindat,quorum prudentia Refpublica Chriftianaada miniftratur regiturqj.quibus uirgam feu gladium contulit.quo iioxiosplcdant,iuftitiamq5 dcfendant.lam uero quimagis noxq funt acpeftiicntes orbi Chriftiano,quam fedarij, quum no folum EccleGafticamiïucHierarchiam difciplinam uiolent, uerumetiam pacem domcfticam Cmul et publicam nullis feruatis legibus pertur bcnt.quod lippis atqîtonforibus,u{aiunr,manifcftiHîmum eft«

ANno a Chrifto nato M.D.Lvi. Carolus quintus Cæfar tradis An.i tis iam ftlio fuo Kcgi Pllilippo, terris ac dorainijs hærcditas rqSjdictanderaxv.ScpccmbtisFlilïTngam Zelandiæ.cum duabus

fororibus, Maria \/ng3riæ Regina amp;nbsp;Leonora Franciæ Regins utraqj uidua,nauigio,mfînitiscl311?bus inftruâus uenit, amp;nbsp;paucis poft diebusinde in Hifpaniâ uentopropicio traiecit. Nibilominus ramen datisadfratrem Romanbrum Regem literif;,bortatur, ut deincepsnominefuo.Sacro Irr periopræGt. Cuius ctiamnum Tci gtac]3,ad Elcdoreslmperi) dFicatemlegationem dcftinat.rcqui* fitum,ut Romanorö Regem tam intégré omnibus in modispro Imperatorefufcipiant,acîiipfeCarolus nimirumCæfar dicmfuû iamoti)ftct,cui uiciflîmper omnia obedientiâ amp;nbsp;fubftdiû præftcnt.

Hoc eodem anno,quarto uidelicetcalcndas Marti), Fridericus RhéniPalatinus, Eleôtor, annum agens ætatisfuæjxxip. morii tur.Duxerat autem heroidem Dorotbeamfiiliam Chriftierni Rc* gisDaciæ amp;nbsp;Schvuediæ/q regno poftcafuit amotus) in uxorc.Ét Cû fine bæredc obqffct.Dux OttoHcnricus in ipiîus locû fufficitur.

Non mültopoftJoannesTrcuirorum Arcbicpifcopus.Domi ^arftïbitus^. öusab Eyfcnbcrg,mortequoqj uitamcommutauit. Erat codem tempere D.loanncs a Laien Vir lane ingenio extellentJiKmus^Sc in omnibus împeri) ncgocüsplurimum uerfatusatqj peritus. Hic jgitur in Archiepifeopura ibidem eleäus,fucccdit*

iblétHs ftaffir tccluxit,3cprimum quidemisfub ucfpcram,aîi)s nobis orientis busftellis,apparuit,motum ac ftatum perquam îæuurn ac dirum præfefcrcbat,amp;quo diutiuseo m3gisferucre,fcrpercaiq) pctftrin gere oidcbaturgt;nimirumj uerfus occidcntalemplagam^ortumq^ fo lis anteuertens,fæpius fub aurorâm cernebatur, Eodem anno tan« tus ubitj æftuserat.ut plerifq) in locis fatis profundi amp;nbsp;ampli lacus, inde penitus exiccarentur«

Eodem,feretemporequum PaulusquartusPontificiæ Digni« OrigobfllUn tatiinauguratus cifetjcundosadic euocat Romanx Ecclcfîa’ cli« rrr Pontijicë nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

fcjpiant. Extitittunc tcpon's inter alios Principes Clientesquida nomine Marcus AntomusColûnanus, qui nôiatisfidct at Ponti* fici,,pptcreaqdantc annos aliquot ChariÛîmua fbiaccóiunólii]?* mus amicuSjNeapoli orta fcditionc pcrhflct. Columnanus igit a J edidû amp;nbsp;petitionêPötificis Româ minime uenit.quin potiosNea polim^fcdus ibidépermanCt.Ideo Pontifex omnê illi dominatu eripit,amp; Fridcrico Caraphæ nepoti fuo tiadit.Colcmnanus quere« lâad Rege Pbilippfi Cæfaxis iiliû defert eiufdemqj çpê implorati

me more interim faciena diuturniacfidiillius obfcgnij patri fuo Cæfari exhibit!.Igicur R.cx non ingratua ncc iramcmor, Pontis ficcmipfum per Ducem Albanum Proregem Neapolitanum bc== nigne admonitû oraturaqj uoluit,utMarco Antoniofuum princi pattim reddattPontifcx uiciflim proponic fe quidcm minime des bcre rationera ex parte fubditorura fuorum hac de re faltem reds bHIu /Ik«# dcrc,ac ica bellum inter utruroqj exarfit. Albanus confcripta milis tia Komam omnibus uiribus contcndit.Velitras quonda Volfco rum oppidum nobile, Tybunm quæ fedccim railibus pafTuura a Koma diftat, amp;nbsp;Oftiam quod in oftris Tyberis iïta fft, ciuitatcs ex* pugnat,amp; infra,omnia loca paflim tribus pene miharibus Germas nicisa Roma djftantia amp;ad cum locum fita,ubifcilicet Tybcria mari Oceano influit,in commodum fuum occupat.Pontifcx intc* tea fuppctias amp;nbsp;auxilia abs Regc Gallorum poftulat,qui Rcgi Philippofcribit.ut cas urbcs quas Dux AlbanusPontificiadcmif* fet,eidem rcßitu3t,alioquin expeâarct illiusquoqjnomineinis micitias.Cumc^ Gallorum Rex mctuerct,ne forte Roma aCaefa* rianis capiatUr, manipulos aliquot Gafconum Pontiffci fubfidio tur. in Italiam mittit, qui cum PontiffcijsOftiam amp;nbsp;adiacentia locaite rum recuperant.ac Romam obffdionelibérant.

Quarto nonas Scptcmbris,Valida quædam tcmpeftas Lucarim Trmfr/l«. Heluetiorum inuafft.Primum cnim fpiritus procelloff amp;nbsp;turbines undiqj.horas circiter quinqj ante meridiem urgcbant,ut etiam pas xietcs amp;nbsp;macerias dcijccrent. Aprandio uero fulgura amp;nbsp;tonitrua tanto impctu fercbantur.uc ffnguliqoilt;$ uerercntur nc totum fun ditua tcrtitoriu intereat. Haec inclcmentia coeli iii). horis dcfæuijt. Riuusillc que Rcmonappellant,ffcaquisintumuit,utfimula;dw ffcia mulca. multasqj arbores radicitus fubueiterct, amp;nbsp;per campos fcfediffundens, acfiuaftum quoddam effet marc tandem fum ma uchementiapcrrupit»homincaaciumcnta non pauca demergens, domosquoqj intégras demolicnsjtautmagnamcladcm Sciadu» lam uicinisetiam locis inferret.

Dicxx.Scpterabris (meminitSlcidanusdicix.) Adolphus Ar ehiepifeopus Colonicnfis.e Comitibus a Schavucnburg,Princeps mitihusa fane Chriftianæamp; Catholicæ pietatiscultor afîîduus,fato conceffïr?' Chriftoqj in pace Ecclcfîæ fpiritum rcddidit,Et xxvi, Odobris fra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;otis

ter fuus Anthonius in fucceffbrem crcatur# nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»»“•

. mida Racifponæ Jida ucnit,8lt; qnum Principes EÎcdores, aliorä fpott^hibita! ordinofij confîliari} de oratorcs, negocio rcligionis coti ina cumbcrentgt;amp; urgcrent, quo nimirum illud primum omnium in confulcationemproponcreturjtamcnecxigens amp;fummopcrcnc* ccifanum illud alterum,pro dcftinandisinTurcamauxilijspofpo ncrctur.placuit prius illud,per Deictäos agitari.fcruata tarnen fcnn tentia ac uigorc Dccrcti Auguftanipro pacificatione rcligionis, amp;nbsp;aliarum huiufccmodi caufarum confedi.

Intereacum Gallorum partes in Italia multum accrcfcercnt.co feruentius bellum ipfum cxarfit.Propterea Francorum Rex coLi DuffCjd/rtno ]cdisundiqu3lt;5copi}s,DuccmGuif3num Lotharingum.cumam* pliilimo cxcrcjtu in quo uiginti milia peditum, de quatuor cqui* tummflia erant,in Italiamin auxilium PontiHciscontra Cæfaria«» nos raittit. ü igitur cum in exordio anni tunc deinceps fcquentia Vaicneiam Çquæ itincre dici unius a Mediolano diftabaQ peruc:lt; niflent.tran{itûmpetant,promittcntes ncminifenocitutoa.Atrc VtfîfHfidinf« cufato bac lege tranfitujamp;nonullis ex bis cum arietibus dcpulGsgt; inuicemad oppugnationemhortantur amp;nbsp;animant,8c capta ciuita# exfu^nata. ulteriusper dominium DucisFcrraricnfisucrfusBononiam^ca ftrametati? ELomampcrueniunt.

Hoceodemanno mulier quædam’abieda 8c reproba Dorons MîrKcwîumcfi tbeaLaztzAa,Cbriftiana Çmodo tarnen earn Cbriftianam dicerc MHO ««mine dcbcamus, quo'd cmulatrix potius ludæ fuerit, dcceriusqgt;facinus inRedempcorcm ScSeruatorcm commifcriQ in Sacbazeto op^ pidulo quodamEpifeopatus Pofnerant, ab arce Louitz uulgo did dafpacjo trium miliarium Polonicorum diflitogt;cxtitif,quaElugt;5 dæo cuidam Bisbeira ibidem, id eft, nomine Bcncdidi uocato, \ annisaliquotfamulatafucrat. Hane interea temporis ludæusillc interpcllaucratfæpius amp;nbsp;inftigaucrat,uc ipGauguftiflîmum altar is facramentum^^quodcftucrum^orpus Domini noftrilESV Cbri# ftbdum Cbtiftianorura more communicaturacflet^jcx Ecclefia abditumperferret tradcretep. In cuius reicompenfationem pre^ mittebat fc crocoton rubro colore tind um * ac fcricis fimbri^s ucî inftitisobdudum amp;orn3tum illid3turum,adbæcetiam tresdad leros.Igitur banc coucntioncm.irnpia ilia fceminaaccipif,8c quod contumeliofefpopondcr3t,multodcterius Scdamnabilius rcipfa , præftitit.Nam in per uigilio Pafebae anni currctis, ludai tantilpcr lelidisædibuSjinpagum quendam Cotzo diâBmfccciïîtjEpifco* pofub#

LIB E K ' V. ccccxxxnr* po fubicdom.ubi inter alfos amp;nbsp;cum alfjs communicantibusmcn îc dominicae impanitena amp;nbsp;fine confcflfione fc adfociansj auguftiGr fimum Chrifti corpus pcrcipk, quod cum parumper in orc contigt; nuifTct.mox dein exrratäum fudariolo’inuoluit.feruauitqb dos neeferiatertia Pafehæ Sachazetum reuerfa ludæohcro fuo cradw diflec.Qup faóto tres air) ludæi huic oppidulo uicini, uidelicct Mi* cbaIccus.Sachaug, amp;nbsp;lofcphus.hunc crebro memoratum ludæum conuenerunt.Et facrofanótam Euchanftjam in fuam Synagogara dcfcrentes.pugionibus amp;nbsp;culttis cam confodiunt* O incfFabiIcm IefuChriilicIemcncÄm.bonita£cm,mifericordiam,patientiam ôc fapicntiam.qui ctiam inter manus fuorum aduerfariorum miriffai ca deffgnare opera nequâquam deftitit, quo incrcdulitatcm ipfol rum corrigerct ac cracndaret.Nam amp;nbsp;hoftia illa Chrifti uerbo con fecratajotaconfeftim croent3,copiofumfanguincmhauHt.Qi£od perffdi ludæiccrncnces,coclearifanguinem undiqj ftillantcm in ui* ireom caliccm colÏigunt.Hoc profedo facinus ac piaculö exccran* dum diu latere non potuit, fed omnibus manifeftumCquomodo ignoraturj euafit. Ccrtiflïraum plane amp;nbsp;indubitatö eftjidpotiua nntudiuino.quam Humanacontigiffeinduftria*In primis autem fcclcratailla mulicr Sachazeti corripitur,deinde ludæusilleprædi* dus,qui acerbis quæftionibus addidijimo ucro libere alioquin amp;nbsp;fp'ontefadum omncconfcfsifunt.Huiusporroreicertioreffeduâ Poloniæ Rex, qui tunc temporis Vilnæ totius Lithuaniae metros polidegebat, moxeueftigio ciyitatis illius præfedo fccundario præcipitur.utcaufamomncm diligenter ac intégré examinet,quâ lî hoc modo Habere fc ut dcnunciatû fuifl'ct,comperirct,in cos ca* pitaîitcr animaducrtat.quotquot rci ac confer) foret illius horren* di piacuh.PûHhæc nono Calendas Mar) Dorothea amp;nbsp;ludaeus carcc* ribus mancipati.amp;tormentisexaminathtandêfcriafextaproximc ab Àfccnfîonis fefto publice flam mis exufti funuAt ubiprimariuâ acgeneralis illic pfedus D, Andréas Palatinos Rauenfls lunfdi* dioni memoratæ urbis obnoxius, reliquos illos ludæos lofcphia uidclicct amp;nbsp;Sachaumfnam Michalecusfuga iâ crat elapfus)infupcE ctiâlacobü Bcncdidiludæinupcr exufti filiüfqui ex impia illa Do rothea prolem.fcdiïnebaptïfmifacramento defundam amp;nbsp;paters noinhumatamfepuIcHro.fuftulcratj'afccundariopræfcdo certia rationibus adduôto Placentiam Poloniæ dimiflbs f ubi primarius illcpræfedusmoramtrahcbaOinicnfaadione criminofaad trcmumçdido Regio, imp ie tat is primu conuidos, mortis rcos

CCCCXXXniTj RER.VM MEMORAB, dcccrnKjamp;produdosin Plozio calendi'slunpigniBus confumic« Neep ucro id quenqaamlatere debet,quod male fcriats illa Doro# thca,cumabditumgercrctmodo prædiâouiuifîcam boftiam, 8c GotzÏauiain uillam laizcam iterdomum nerfus confeduraue» niflet.acanibus Georgrlcuiufdam LazezAi patris inibi familias inp tercepta fît,qui tanto frémit u uefîcs dlius inuoJabât, ac Jacerabant» ut pene ad terra profternerctur.diuino forte permiflutNcc abiuift» fetilîæfanjGfuccuriiTentfamuIi domus.fed difcerpta racmbratinj horribilem luiflet mortem. Porro fi tempons quo nimirum bor* rendum ift ud perpetratum cft fcelusjatio haroatur»diuinius quidp dam fîdclitcr contemplanti fuccurrer. Siquidcmcodem tempore Pontifex Maximus legationem ad Poloniae R cgë dcßinarat.quo animos fübditorum a (cbifmateclamacpcdetentim excrclcentclip bcraret.atqjitauiciflîm ad unanimem Eccicfîæ CatboIicæfîdcinP duceret.Qrndamenimcommunioncmfub utraqjfpccic magnon pereambibant, quos Deusfîngulariprouidcntiafqoafuamadmip nifîrat,curat amp;nbsp;conferuat Ecclcfiam) huiufmodiftupcndo miracu^ lo illuftrare uoluifîc uidetur,curiofîtatcmqî ipforumaut uerius in# creduIitatcrntacitercpræhendcre.Sinempehoftia diuino ac fempi ternoDei uerbo confecrata.caro Cbrifti uiuaeft, nec exanguis, uc in hoequoqjtremendo miracuîo,cerncrc licet, tantû utiq; fumet is qui fub una fpecie Chriftum manducat.quantû is qui fub utraq:. Nam uterq) totum Chriftumcornmunicat. Vtinam id fedulo atP tendant omnes,nec teracre facramentû iftud quæruîofî ut quonlt; damlfraclitæ in deferto faftidiant, quin potius gratitudinis erga beneficium tantum agnofcant^colant/ufpiciantg^.

A A Nno apartuuirgineo M.D.Lvi).dicxxi.Fcbruaif),Rcdin4 -ZTx tegrata paftîm per Angliam Chriftiana Rcligionc,f)s fucccfiîgt; Buffriamp;Taf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conatibusde quibus paulo fupradidû eft. Cardinalis Pos

jfÜMd-iKfrl Iu9,zclolabcfadatærcîigionis,MartiniBuceriamp;PauliFagi)cada uera amp;nbsp;ofta iubet apertisfepulchrctiscffbdi amp;nbsp;côcremari,quodin* * dignieflent facrato inbumari loco. Nam in templo Deiparæ üitßi ninuncupatOjhvmo cooditi eiant. Qjiod quia hoc modo acabo prophanatum uideretur.præcibus, bcnediélionibus, lofiratur, atss quefanâificatur,fordibuscliminatis,ut quondâ Neemias amp;nbsp;for^ tiflîmus illcludasMachabæus in lerofolyma,

fretin Jarn pot l’fîimc ubiq/Iocorumdiuexjuitj’n tantum uthomi nes non panel hinc inde fame cxcruciatimifcre prohdolor amp;accr bilEmcpérirent.Diuturnum quippebellum, continue depopulas tionesiö^ exaólionesiut facile colltgi poteft, omnesfruges amp;nbsp;pros xientus deuorarant,a^riampli(lTmi mculti manebantgt;arua fqualis da làcebant.fementem facere in confinns nemo propter quotidias nasincùrfîones aodebabnam amp;nbsp;frugesquæ uix ad maturitatera peruenerant abequisSf iunriientis alijs altilibus confumebantur, horrea amp;nbsp;dolonia;erarit cxuftæ, imo uix cafæ amp;nbsp;tuguria ufquam inconfïnibus ftabahc.Sed cum ex Aufiriaco mari,per Liuonios amp;nbsp;Olfatiasaliosq;quiin Iinea Rhenimorabanturfrumenticopia in* gensadoèheretür amp;fertibtaganni iftius mefiem bonara amp;nbsp;abuna dantemptæftarer.ànnonæ caritasfcrepcdetentimremittcrecoepit. jIVIagnam tunc Hifpaniarum Rex Philippus in pauperes cleemofy nam contolit, quippe quiin horreo publico tria fere milia pauperu aluerit,8f dum dimittcndieflcnt poft menfes aliquot,commcatum tribuit,

Quinto ldusMartiJ.f^lt;^crecum comitiaîejpræfcnte Romanoi rum Rege Ferdinando, Principibus item Elcdoribus amp;nbsp;tætcris Imperh proceribus,ordinibusq)gt;palam recitatur. Cuiushæc præci puafucrethemata: Principio quantum ad negocium rchgionis fpcdar,Quorundam propoffrum certas amp;nbsp;utgentes ob caufas tan* quaminutile amp;incômmodùmrcfellitur,qui pùtabant Concilio Nationali,oel communi quodam ordinumConocnto.religionis contTouerfiam dirimi poiTc.Quandoquidcm coram ibidem teftatu eft.nullam aliam magis ordinatâ uel prudentiorem, squiorcmqj mcthodumfopcrefire.amp;imitaripoffc.quamoecumcnicum com mune Concilium.quemadmodurn ctiam CathoIicaChrifti Eccle* Caprifcistcmporibusadhæc ufqj tempora obfcruarc confucuit, quo quide imperfedionesSt defedus incafibusrcbgioniscorrige baatur.Sfcmcndabanc.quodèniq^quidagendû quiduc fogiendö decernebatur.paceconciliata. Qupniamautebuiufmodi generalid Synodushoepfertim tempore (ob uaria ihfortunia, amp;nbsp;quotidic : pencincidentiamala.qualiafunt hoftilcsillæincurfiones éi ftratas • ’ gemata inter Chriftianos probdolor Principes faîuicntia) inftitui difficulter qucai.roulto fane minus ad optatfi fine pducijidcirco ui* fum efiTcRomanoru Regi, Sclmpcrij Dynaftisßc ordinibus tan^gt; comodum'ac ncccflariögt;utnirrtiru utrinq) conucniant Vin dodj

Si paciffciqui CoHoquium benignum amp;nbsp;irrepræhenfîbile jne3nfgt; ubiquicquid agerçtur amp;nbsp;poûca Regiæ Maieûatijirperii qvoquc oïdinibos proponeretur, quo in facrofandæ rcligionis negocio ad determinations ufqj generalis uidehcetConalij pacifîce amp;nbsp;Cbri ftianæqoifc^uiuat.ratumfic at(ÿ ffrmum, .-rnr

DeindepIacüit;Principes Elcdores Si ccfmmüncslmpeTij Ors dines'jperjCülumrSidifcrimcn ajTurcarum tyrannidcpropcndens, conûder*antes,fuppctias Si aaXiUain inuctcratum OibisChriftiani hoftem menGbüs O(âo condüpbcare,quæ qwde fuppctiæ amp;nbsp;auxi» lia pecunia non autemcopijsficretifîcutihoeupfum m ImpehaliDc crctolatinscxprimitnr. A.. r'T- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itlrti j- p ’e

■* Tertio conftàutum eft inibi.fide^onaacjntegrêDeCrctum amp;nbsp;ledintegratampatriam illam pacificationem auper AuguGæconâ ditam,obferuare. ; r • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lir-'- *

Adbæc Icgati ucï Commiffarij Regis ultimameniïstMa^proxi mefutura.Spiram^mitcantoi amp;.Gameralc3 ibidem çxatainent.

Poftremo ijdem jllimonecalem lîue Numariam rationç ac om dinem fibi propônant,8fquid uideatur opcrsprîetium fore diligcn ter Si ptb üirili inter feconfultón^. Qua de te iudicium fuum in proximisconiiÈnsferant. r îcg- Q: .ttLi _

Mcnfc lunio,xvbdic,Quidam exSacriïroperij Eledçribus amp;nbsp;SummatibuSjFrancofurtumucnerunt.componendi diflîdi) illius caufaquod jntér HafTiæ Lantgrajoium 2c Comitem VuilHclmurn Naflauium intereefletat proptcrfComitatum'Catzencllcbôgen.

Per idem terapus.Gallorum collcdis e Germania triginta duo« bus militam Ggnis feu uexillis.in Picardie côfinia, indrudis xxx. millbus peditumgt;equitura uero quatuor milibus tranfit»ubi oppi* dulaamp; munidonés àliquotrecuperat.Hifpani qui ibide praßdio erantjtrucidantorjplarimi etiam ex bis cura toto raunicipio in ca* ptiüitatcmabdudifunt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

ïntereaPhilippus^Hifpaniarum R.ex» Emanuelem Pbilibertu Ducem Pederaoncanum,tanquam fuum Primipilarcm.copâsiam^ pliflîmoqî commc3tuamp; omnigleno apparaïuinftrudum in Picar diam mittit.Qui undüc^ Si circvalt;^aaq} in limitibus,ciuitatea,amp; art ces inuadit occupatt^^Tandemïtfcrfccretius Si quafiincogmtuin more palantiura;ingrcirus, adfanumD. Qmntini peruenit,’ ubi Sc caftrafixîtjCanquamobfidioncCiuitatem oallaturu». Q,u0dcuni intellcxifTet MagiûcrEquitô(jqac Conneftabriura uocant)primus

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;belli

belli D uXjCogit'abat haudquaquam inutile fore, fi oppido illi dc^Ô , mcatu amp;præfidiarüsaliîsq; nccejfarijs rebus profpiccrct. Verom com hic res perieufó minime uaçaret, propter apparentem hoftiû con3cumacuim,cxcr(fiti5 inftruit,amp;aafociads fibitriginta duôa bus Alèmannorum milicibus,îlt;henicomjtisîmperiocreditisàtÂ qacfubicôtis,(qùi eiufdem irfdicio ad undccim milia amp;nbsp;centenos aliqaot’rccenfucracJuftrauerâtqO infuper omni milite Germani® CO quemeunq; Kcx ipfc turn' temporis in fuo haberet regnogt;coà rcripto.prætcrcaxxi^.GalIornra amp;nbsp;Gafcônum partim, manipulis uclturmis (uexïHànôminant) colIcdis.S^cquicum quinquefcrc milibus.intert^absôdingentifagittarqGcrÂiahi^quatuordécim 'bombards,quæpropempxîSotnnes fcrperftini.demoliëdîsmu* ii9fdôneæ,crahc, hïsipqôîrh'hocordinc acnumero compofitis» töpns tk candis apparats tan to bcllo gerchdo,cbdra ducif Goni neftabhusinæditibrc Jocu, fpcrans’tantisfuppettjsacuiribüSyoti fcffîs faccurerciSebepôtc fuüR.egnïLimcnarcHam (que A’mmis raldum nortiinintjliberarc: quippe qui cibibuspræfidio futbruà fimul ûbfidionc cih^eràvr, Scdiscü animadücrtcret rem fibipro uo'ns neutiquâ fucccderc,amp; turmatim per boftiû caftra claflîdûca nccecdcptöfuifict.adeocp'adpugriaparaciffimós eos uidcrct^cxers citumïnobicdasboiHum turmars pcrgerc ïùbet, peditesqj pratire com arietibus.Vicifnm autc Dux Pcdcmontanùs qùippc tjufpar# tes Reegis Hifpaniarum in caftris agercr’,omncm equitatu'm in hoô ftes dimittit«Præerat autem Cornet Egmondanüs àrmatutæ îeuio fiséqunibuSjPrincepsrdbcllicæ pcritiiïîmus amp;'robore animOqj fottHlîmus.qutcümDucibüsErncflo amp;nbsp;Ericbo'BrunfuicenfibuSi amp;nbsp;àins nempe comitibus, Pettb Etneftd,' Mahsféld'ico, Öttone 8cbaumburgico,Hôrhen.amp; Vuittgenficniojcb hi§ inferiorisQet^ maniæ combenno’nes'Çi f otius perte cxcrcituS nianipuli fi;iguli,l?X ceptis Schvuartzehburgici amp;nbsp;Borncburgici Cohaitum militîbusj amp;nbsp;media Hifpanorum parte dempth'.Nam fic'atits inftrudà dinata erat, ut ex fingulis cuncis Sî ftatïonibus'aliqpi àd’mtdiam forte partem pro caftrorum munkionejem'anftcht.Hi igjtór'âni^ mo intrepido procédant inbofiçm’,8«: ex impto’uifo^prirnôxo'h*-grefTübuinqj miliafquiforte'Cômmeatum àddüdafi abîêrahtjî duobiis filtraciaîtatem miliaribus adorti, dicx.Àogufti comp'rc^ bendanf^Ex qaibus cô loto tria milia cecidefûntlab Hifpahï*tic^ litibua Sgt;i Ltnccafiji ’öeriiiaaTs.^örgeatibus' equîtïbus ffÔcî’dai;àj

Mox deinde Galli undilt;j conclufi amp;nbsp;intercepts nullam cuadcndî fügiendi(j rimulam uidences?nec ullam fpem falotis fupercffcGco minus pugnent amp;nbsp;refiftant.hoflibus reliqui Ce dedunt. Nam amp;nbsp;cm tapultas omncs abAulerant^Sc fcptuaginta poA édita tot funeragt; tantaqï ftrage.Equitumfigna.peditumquoqj, obtinucrant. Pors» ropræcipuuscaptiuotumtatalogusbic eft. Jn prim is uero Conner ftabliuspranciæ.quictiam inconflidu uulnus fclopo infemore pcrcuftuSjacceperasdcindcDuxMonpenfier, Marfchakus S.AiW dreæ R-cgi primus a cubiculis, VicecomesaTuraine.ConncfiM blij nepos, qui multistormentarijs iâibusconfoftus, quinto poä die in caftrisDucisErichimoritur. Præfcdusitemxxx^ ftgncM rum.DnsaMonbxon.iunior Conneftablij films adolefccns xv^ uclxvij. annorum, Dominus a laijlIij^Præfcâus nobilium, Gal^

lorum R egis in ultima ftatione.deni^ R.henicomcsamp;multi efo* isfatrapïsalijtjplurimi nobiles, Ducesj Comités, Barones^amp;milM CCS maxime équités amp;nbsp;quiqj fortiflïmi. Rex Philippus comporta bac tam fplcndidaamp; magnificauidoriain caftrauenitgt;amp;totabel* li üis in cxpugnatioBcm urliis Sanquintini conuertitur» amp;nbsp;uiccßtf mo poft die Auguftiycaptaamp;fpoliatafuit.Ammiraldusucrocum focüs,utpotc Domino larnaco, alijqj conplures antifignani, fatr» pæyciucs quo(jamp;nobili gcncrc nati,capiuntur.Porro Philippi R e^ gispietatem ac rcligioncm,imohumanitatem amp;nbsp;magnificentiam prætcrircnee debco nee pöflura,quippe quietiam ab hoftibuslau^ r ■ «y ? ^^tösfucritjharumoirtutumcaula. Prius etenim qua ciuifascx^ wïfiÏ'JSp pugnandaciTctjpræconisuGcefuoshortatur amp;nbsp;mandat»utDcimc mincr/nt amp;nbsp;facramentorum ipGusjne uidcliccc facra prophanenf» ne quid îa rclrquias corporis ibidem fanôti Martyris Q^’ntini mittant,ne faccrdotibus iniurijs afficiant.Scnioribus parcant,Clt;x# nobitas ac ucftales ne lædanr.aut opprimant« Pra:tcrca quQ ex um bcimbcllesquiqî dimittcrcnturliberi.curxibusimpofitospcr mcÂ diacaftrainFranciam dcduciiubct. Germanum railitem fuperM tum in gratiam rccipit^qucm etiam in patriam (datis ad cuftodiam militibusj deduci uoluit. Vnicuiqj uero, pro uiatico aureus dabas tur.Gallosquoq; captos per ciuitates cuftodiri pracipit, qut mcia üidioculis^paflîmhumanitcr amp;nbsp;alicubi laute tradabantur.Poßrc^ mo pro parta uiöoriaDco gratiasagit maximas, Nam utprimö ea Gbi dcnunciarctur,Camcraci.in templis ubiqj laudes Deo perce* icbiate niandat«Nloxq’Cotu»Clctuamp;folennitcrCantkum Nlatu^

finale, Tc Dcum Laudamus amp;c.perfonat,totaqgt; ciuitas Ictitia pcrgt; fuaJitur,n3agnunilt;]îpcracracIangorcmc3mp3næ fpargunt. Men dicantibaa ibidcmcœnobigs amp;nbsp;alijsfacrorun) miniftris prolaudi^ bus Deo didis largiiEinas confère eleemofynas.

Pauloantc dixi raus E^omanorurn Kcgcm 8i communes Im^ peri) ftatus.ColIoquium quoddam paciHcum inßi£uiirc,quod qui# dem fuit Vuorraatiae.nimirum inter anciquæ ucJauicæ, uere? Gas thoJicæçprcIigionis^uniuspartis nomine,amp; Auguftanæ Confelîîo nis alcerius uidelicec partis»dodos amp;nbsp;deledos. Igitur reliquæ fas diönes omnes? amp;nbsp;Sacraraentari) abeo exduiïfunt.

Àtqui aero ïam inde Auguftana ConfeiEo, ab annofcilicet XXXtCuprs millcGmum amp;centeGmum, multisac uar^s in articua lis immutata, detcrioramp; perniciofior facisalioquin peftiIcns,eu3ÛC. Nam pl.uribus camq diueriis Sgt;c nouis^adeoqj peregrinis?imo cons trarijseft admixtafedis,inuolutaSc intricata, adeodeniquepers plex3,ut uix conHec^utraiît uel non fit ucra Confcflîo Auguftana^ iraoucro bac de rc Pro tenantes uclGonfefiToniftæ altercantur difputant inter fefe.Qutdam cnim uolebant Zvuinglianam amp;nbsp;Cal uinianamprofcfl?onem, quæ tarnen Sacramentaria efi, fub Augus ftana ConfeflJone contincr; pofle, Ali) nonnullif quos Saxones denorainant) Luthero addidiQEçs,cxofospenitus habent facras nien£arios,quod Lutherus ipfe quondam in illos inuediua feri# pferit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■»

SimiJiterSi aTijadhuc funt fedar^qni de Augußana potiusq Chrifiianagïoriâtur.hi uidelicet quifc Hofiandriftas,SchvuencÄfeI diftas.Flaccianißas, Maioriftas, Vefianiftas, Adiaphoriftas, Antias diaphorifiasnominât.amp;plureshuiusturbæ S: colluuicihomines, qui tametfi fuam prorfus origine ex Auguftana Gonfcfiione fura# pßfie uideancur,maxime tarnen inter fc diflcntiunt,neccor unum o mnium cft,aut concors fententia (qualis eft credentium amp;nbsp;Eccle# fiæ) fed quot illic capita,tot fenfus^quothomincs totidem fenten# tis,5c ftudiorum railia, quemadmodum profedo cxcocionibua Sclibris ipforumfquibus uclitationcm fatis afperamininuicem cxercentjccrncre licet,nä Sgt;i iftud luce meridiana clarius eft, adeo uthæc Auguftana ConfefiîoCquæprohdolorplurimum negociigt; tum Cæfareæ facræMaieftati, tum DynaftisImpcri) faceflit) opus fit plane pertufum.pfradurashiulcö atqj rimofum.qdarchitcdus illius in ira ædiffcauit,Sc cætcricooperatorcs deftruxeruut,ac tandc

propter diOTJium contentioncmcp uerfutj'nîmæ reiy nitiîl iflJê qua Babylonùa qu«dam turns, amp;nbsp;ncdicam impcrfèda, fed amp;nbsp;in^ firma,inualida (utinammoxruinam pafTuraJïdifïcatiofaccre uit. Miror fane cum tot inter hofee dodt fînt Sgt;( uerbi diuinifpiriil tu imbuti ut aiunt.D.ApoftoJi fententia non rcdiusexaminent» qui in priori ad Corintbtos Eptftola ufqueadeo uitiligatorcs amp;nbsp;hd roftraticam audaciam caftiga(urus,omncm Zclumamp;emulatione, omne fchifma amp;nbsp;difcordiam prohibct.Vidcrintillj, amp;nbsp;utinam icfi* pifeant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

CæterumColloquium iftud pridienonasSeptembris ineboa turn quidem eft,ftatimqj iurgium amp;nbsp;fchifma inter defenforcs feu potius didatores Augufianæ Confeiîîonisexortumefl.itaut quia damcorum nomtnatimicdas aliqr o‘ damnarcni.R cpudiatiuc* rohoc modc,huiufmodi indigne ægerrimeq) feretes, exarfit plus fatisd.fïîJiü.ficut Saxonesper Vuittenbergicos a Colloqujo fuga Conftffionû rentur,amp; difeederentindignati ör confufi.

A HocigiturpadoColloquiumpriufquamprudenrcr redeque inceptum efletjnc Ô( difcordia Sedariorum dilîîpatum atq; con* uullumeib. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Hoceodemanno.mcnfe lanuarioidiexi.Reuerendus Sacras ’T'^ieo^ogiæ profefTor.CarmcIitarum per inferiorem Gcrmaniant ji’jj/ ' Prouincialis ut uoc3nt,poft exantlatos pro fîdciCathoIicæ defend fionelabores.ftudia amp;nbsp;legationcs, in Colloquris,Comî(f)S, Br no* uifîîncTridcntino illo Concilio,cû jam in mambus baberet Opuf culum decomponendo driîîdio rcligionis,amp;in Suffraganeum in* iiituç(ut ocrepronunciem) EpikopiCoIonienfis Anthonfi nupec eledi defignatuseflet.in pare Cbrifii amp;nbsp;Ecclciïæjuiuaci mcmoria, Br mente in Chriflû exporredifïîma.pofb Sacrofandi uiaticipcri cept/onem Br Extremæ undionis debbutionem, dicm uitæ chu=^ dit extremum.

Subfi'nem iftius anni CardinalisCarapba multorom Epifeopo c^rJ!tiaVsCM furn Br magnæ Erudition is uirorum frequentia ftipatus a Pontifiquot;* raf,h^infattgt; cc Maxioio ad Angüæ Bt Hifpaniarû Regem mifius, Curiam nec fimaâufHtut. nec ominc dextro fans acfoelicirngrcdirur. Nam infgni* ilia Br fplendida domus quæ ei diuerforrj loco afKgnatafuerar.Epi U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcopi Cameraccnfis Curia miferabiliprorfus incendiolub nodcni

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Anni

■ A Nni dein fequcntisM.D.Lvji).Gani$ R.CX omnefunmexi -Anaj-jâ. •^^crcitum.Machinas bcllicas, otnnc denicp apparatû, quena in cabßum Picardia amp;circa Boloniamin oppidis di caftris difpofucrat, fine mora Sequam cclerrimc,durante adhucgelu^colligi amp;nbsp;uerfusma# litima loca dirigi iubet, ac tandem prætcr fpcm amp;nbsp;omnemexpe* âationem Caleûumportûacaditum HrmiflïmücómodifÏimumqj । mcccàtoribusin Angliamprofeduris^Se Flandrisconfinemciuita tcm,cis mare.propcrat. Qua mox e ueftigio^pdudis copfis amp;nbsp;clafligt; bus obfidionecingit.amp;inccflantcriaculationibuspulfat amp;nbsp;obruif, amp;qaum decomcatuparum (utfertur)cflet prouifa.nectot præfi* diarios haberct.qui tantis coprjs fufficcrent propulfandis deditioä neillam dccimo diefuiaduentu8amp; obfellîoniscàpit.Aiuntexpa lt;3:o potius quod inieratpræfedusciuitatis Anglus.cum Rege Gai lorum.traditaraefl?.Captaigiturciuitatc ulteriuscaftra moult ôe ad oppidulum HamcsdidS.non ita procul ab urbe iara expugnata fitanl,applicat,amp;: occupât* Hincarccra munitifïîmam Guinenfêm . de facienda dcdiciône tentât, ucrum difficulter àdmodum rccipit. Nam ArtCefignanüscû fuis Stationarijs tam dcxtre,fortitcr acim^ pigre irthoftem dimicat Sgt;t iaculatur.ut Gallos manipulatim dcüce Cuinenßf, ict,(lcrncretlt;j;.Poftrcmo cura fe profîccre non pofle ccrncrct.dedi tionêpatiturjgrauiora uefitus.Scd ôc Rexadmitatusconftantiâ jlliu8gt;ffdem amp;nbsp;robur fe amp;nbsp;focios libcros plane cura armis ac bonis, érc(^o pariter uexillo amp;nbsp;cura caftrenfî mclodia,cxirè permittit.

Hoc infuper anno.Legati maximi nominis amp;nbsp;Comiflari) Cæ* htis.Fcidcotactam ad Principes Eleôtores corâ Ferdinando R.ogt; tfxrofio« minoru B^cgccongrcgatos ucnerunt,eiusinqualcgatiquixxiii}. PcbfuarijD.Mathiæfacro dicGandaui totiusFlandriæ metropo* liamp;emporio celcberrimo natuseft. Pâtre PhilippoRcge Caftis îiæ amp;c.lmpcratorisMaximili3niFiIio,quoetiamdic poft annos xxxi^.Francifcû Valefium Franco^ cgë in roboratio Papienftj pfuosbclIiOucescaptû uiribus acDcipotius fubfidio amp;nbsp;gratia fre* tüs obtinuit»qui ante annos xxviq.a Pontiffee Max.Clemcnte fe^ ptimoBononiægratiofæ, in Romanû Imperatorecoronatur.Cuaf jus dcniqjftaterVngariaf B^cxjFcrdinanduSjinRcgêKômanc# rü Pragæ inauguratur. Huius igitur tara gloriofî Principis ac In* clytiftîmi Monarch« (ólcnrics oratorcs ViriProccrcsJcgatione ienuntiaCuri aefuonomine ültro éitiraturilmpcriû.lnftrumentô ca de U cönfedö proponunt^hac uerborum fctic conferiptum;

IMpartita pro fuo more Salute amp;nbsp;bencuoIentia*Prinapï^ bus Eledoribus in vnum congrcgatis jnßnucnti PoßeaM quam ipfc diuinaprouidcntia.fuperioribus 3nnis,per una^ niraem acleginmam Prjncipum ele(3:ioncmgt;ad fummam di^ni^ tatcm amp;nbsp;admimftratiotjem Imperguocatus cnct(cuinihilpcrintf decuræfit.DeoôdConfcicritia fuateflc,quam ut Deieumpn’mia bonorem,communem Rcipub.Chfiftianæ,ftatüm, ôf Gerraaniæ pro(perif.atcmatq7falutcmproraoueat).ücllequidem fe rcliquam statcm diuinKusconccflamjperIübentcr,communiOrdinumcci Icbern'raococturamp;'fubditisimpendere. Scdcum/arn grandæuani utcuoquc amp;nbsp;cxoîetam ætatcm attingcrct^îk multo nunc tempo* icjcxuarijs Sc tadioHsinfirmitatibus elanguiïTetjUnde imbccil* liox quoque effeâus eßet, conGdcrarct inruper magnitudjneni periculorum amp;nbsp;neccHîtudïnum totius Cbriftianifmb præçipoas ucroGcrmaniæ,hocnimirum fecülofraudulento amp;nbsp;inuçcentiflî» inojtotdinîdfjs fcifmatibus prorfus cxitioiïs turbato/mtere^ ucronc bac fua jmbccillitate, amp;nbsp;impotentia, qukquam fùbûdiÔ deßituatur.ucTctiam commun/s ipfa Rcfpubîjca abquo modo damnumfuftineatjquodraneignominiam fibiparcrçamp; Confciea* tiam fuam grauare poflet^præterea ex quo diebus nuper tranf* aâisjomnem mundanam adminiflrationem, Regn3gt;Prinap3tnf 8c dominisfdiïcâo charifljmoqî fuo fih'o Pbibppo Hafpaniæ An^ gli'æqj Régi, légitime 8e unfeo hærcdi tradidjïTct 8c ohtuhiTety ci propter baud iniquum quâtumadlmpcrxjadminiftrationera per* tinctaiuJicanCifi dcclaret at^ teHetur.Sercniïïîmû Potentifïîmum* quePrincipcm,Dominum FerdinandumjRomanorû^Vngaria’j. Bobemiæqj Regem,fnterpoßtauniform! et légitima Proçerun* Imperiieledionc,fuumin Sacro Imperio proximiorem ciTc ac fore f uccciïb rem» eide mt^Imperi) illius ditfonem immcdiatccóm* pcicicct có«cnite,apud quectiToflanê laudc ^igna opë inucDifTet»

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fatcbatui:

iïquot;iu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'I.

FaCfcbâtüt quoquccundcm ipfura ingenîo acutilïïmo, 8i omnigçs ni’s uircütibus ECegiæMajeftatidignis diuinïtuspraednum ac orna tumeflc,adcoq)hauddubicaliud nihilcx futurs fua adminiftra-tionecxpedandum fpcrandumq^.quam tcnaciflîmampaciscufto^ diam Scconicruationcm, ornneç,quodpoteftop£3ri,adbasc mu* tuura Scfratcrnum amorcm.fidem amp;iînccritatemqu3raexpeTtüs cflct,pcr omnia probat atqjCommcndat.Quæquidcm omnia non folura funs animus,31acrna8,folatiumjamp; uoluptasfuppctercntjue ramctiamffngulansinftitotifui amp;nbsp;extrema deffniuo mukofacw Jius cfficerenc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

gt; Prætcreadccreuitapud^fc,diuinohutnineimplotato,ciufdcm qtjefrctusauxih'o inHifpaniam fc rccipcrc. Et quo rtegociorum rationem ac ordmem curaret,neue Sacri Imperii bonoSj leueren* tia atque maieftas ncgljgcre£ur,quin potius res om ncs,optime inte* gerrimeq; gubcrncnr,acmodcrcnc,prouideancamp;exeqoant:maxi niopcre ncccflariucxiftimauitjUtprius Sacro cedat Imperio,cJuf«» demque titulo,Nomme,Dignitate, Sublimitatc, Sceptro atque Jcf gibus amp;nbsp;iurifdidione.quam in id habuiflet,amp; adhuc haberct, atqj .ita fratri fuo dileClo.Romanorum Rcgigt;libcre,uolunt3ric, om» nino amp;nbsp;intègre comittatamp;refîgnct.Gcutishæc omnia Imperi) iüf la in fe recipiat amp;nbsp;deincepa habcat amp;nbsp;geratenen aliter atque G isipfe Rex folus fupercGet ,ipfe ucro Cæfar iam humanis cxceGsGct’. Sed poftquamhuiufmodiresadeosnirairum Principes Eled orcs po tiGimcfpedareuidcrcturjnihilquicquam tentarc abfquc cor urn conGlioamp; fcitugt;nec ante propoGti fui uoluntatem ucl fententiae fuæatbitratumcxequüturum,quaraipGcertiores Gerent de ftatu totiusnegoei)«

Huius ergo rei gratia^pctcrc flagranter amp;nbsp;obnixc,ut quodipfc grauiflimis rationibus commotus efledom iri deereurflet, non folumfuoipforumnomine amp;caufla,firmum Segratum habcant acfcrucntmcrumctiamfccundumtcnorcm S( exigentiam buiuf* cc negociijEiurationia amp;nbsp;oblationiajngratiamfratrisfui Cbariflî* jniRomanorum B^cgis,8i legationis fuægt;nominc amp;nbsp;authoricatc fai quara puta omnium folennifîîmam ad cfFicaciorcpetitionia ct dcGdcrqfui cfîcdum.ôt ukiflira ipforum condecorandam præfen tian),ac denieç confeflus ipGfmct Principibus Elcdoribus digna/ obfcrDatia(q nollopcnitusmodo ncc ongimminuerc aut uiolarc cogita*

cogitarac) profequendan3«C^ócircapoftremoloco,uniuerGs’ amp;nbsp;Ciit guhsomncm animifuïcanaórccngt;obfequiumm quibofcunc^'lro* pcröcommodïs, pcramïce.jngcüue^granofcatqiciernctcrpoJIkc* tur,prob3t amp;nbsp;commcndat. y r

Kenuntiata hoe modo legatronc, poft dcliberationem condi* tionum illarum,qaas Kornanorum Regi proponerc tx:llcnf,tanö dem o mniu m fuffragrjs corum quorum hoe intcreft Piincjpu m, Impcrh maxima amp;facra dignitaseidcm defertur, quam confeftini ctiam inardcD.Barthclomeonuncupatarenuntiant.xiin.Marti). Poftridic ucro Imperii proccres,duo clientela donanturgt;Pafat'is nusuideliccfjSf Saxoniæ Dux*quorum hiefub dio,illein Ifopctf lialiconcîaut.Altero poft die Biandcburgieus Eleâor folita cur» pompa,atqj fplcndore. die dein xv/j. Marti), Conuentus Princk pummenlcNoifcmfcridicitur.Ad extremum Cæfarnupcr inau# guratus^cumplunbus lmper^:Dynaftis,Francofuito domuraio» petit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, 3 ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'i;-, xî gt;.

Meofclunio,dieuidelieetxvir).marcc Godcsbnrgica Reu« xcndjftîmus inChriftopateramp;L\Antonios,inArchiepftcopüEccIc ftæ Colonicn*amp;SacriRomantIm|JcriiEledorcmcrcatus amp;con*» firmatüs,uitæpcnfum abfoluii,amp; m œde luaractropolitana pciho norjficc fraterno tumulaturfcpulehro»

Septimo Calcndas Augufti Reucrendiftimus in Chrifto Parce acD.loanncsGcbhardus.oxtnuftnftrmisComitibusaAIansfeldt in locum defunöi fufFicitur,amp;in Archiepifeopum ciufdem Ecck^ fiæ.Selmpcri) facri Elcdorcm confuctis cærcm oni)?, omnibus faô fta acclamantjbus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;st

Eodcrnhoc anno Carolusquintusquinuper Imperium eiura* rat.fuoq) fratrituncRomanorum Regiuicjftîm probaraf^ciuk täte luftoCaftihæpridiccaJcndas Auguftifebrirecapitquam vet hementiftîme, unde èc uitam aufpicato inicanvfocliciter Si fanâe tranfaôtam,beafoqucq fineclaufit?qucmadmodumSfquidcni

Janus ex fübicda Philippi Hifpaniarum Regis Scrcnjflîgt;j miepiftoJa, animo per quam bcncuolo ac integro ad ■ '

Reuercndiftimum D.ïoanncmGebhardum*' ' P nuper in Archiepifeopum elcduni ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

'■ nbsp;nbsp;nbsp;* pôMft„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

LIB E P. V. ‘ GCCC^LV, HILIPPVS Dei gratia Hifpaniæ, A ngliæ,Fran ciæ Scutriufqi Siciliæ Rex. Archidux Auftr,'æ, DuxBurgundiæ See. Comes Habfpurgi, Flans ^*^iæ»TiroIis amp;c.de prompta animi noflri. Res

po Eleóto.SacriR,oraani Impcrp per Italia m C3ncclIario,Principi Ëlcólori,amicocumpriraisdileólofalutê dicit.Gmulac de proms p’taanimifui bcncuolcntia Sc amicitiacertiorem reddit. Quandoa quidem amicorum loco tc habcam? animimei fummura dolore.

maftkiam acludum diutiusnee diflimularc nee celarc pofTam» Compertum itaq? habeas uelim.Komanorum Imperatorem Clc* mcntifliraumDominu, Patreni meurapiæ acgloriofæmemoriæ longe chanïïïfnum, acutiffîma amp;nbsp;triduana Febri laborare pridie ca lendasScpccmbriscapifle.inpalatio fuo, Infto Cadiliæ regniop^ pidogt; Dco otiq? ficprouidentc;Vnde tam grauiter proh dolor deca buitamp;clanguk, ütiamnulliusconfilio uiribusq; iuuaripoflcthu=^ manis, ac tandem a Dco Optimo Maximo pro infinita fua gratia benepîaeico, die xxi. menGs Septembris Cqui Diuo Mattheo Apoftoio facer cftjhoram circitcr tertiam amp;nbsp;quarta mane ex hac turbulcnta amp;miferiæ uallcin æternam quietem ac lætitiam fufe/s pitur ,Scd quemadmodnm illudjitaSc iftud a uiris neutiquam uub garibus,quinpotius ccicbcrrimis aeßde digniÛîmis accepimus, Cqqi huicipGmct agoni interfucrej cum ipfe facramentis EccleGæ priu3 flagranti intentione, amp;nbsp;Chriftiano pcnituszclo,pura reda-que agnitioncinitiari cupiuiflct.ctiam pcrcipit. Ad 'extremö quoa quciispercepuXultimoq? fuo dcclaratodcGderio acuoluntate,uisi co eu intellcdu atqiprælentiflîma memoria,egregiam plane, Chri ftianaro.falutarem, rationisqj compotem ac placidam deniqj uitæ fuæ periodum Sc colophonem inflituit.Cuius animæ Deus omnf* potens Sc optimuspropiciusGtac mifcreatur. Quoniamigitur exlt; ploratum pcrfpedumqï habeam, quanto Audio aniraiqj cando# rceharitatistuæDiaccGn^tuosq} prædeceflbrcspiæac fandæ res cordationisjGtprofcquutus.quodq? apud eosGdem Sc obedicntia parera inucncrit^futurum fine dubio fpero? quod tuacharitas ob memorata beneficia ex animo candido atq? fynccro ad commife# rationcm fitcommouenda. Nam quern communis Sc Chriftiana Kcfpub,maxime tota ipfa Germania Dignifiïmö,cbariflimum^ï

Cæfarcra amp;nbsp;Vcrticcm,habcrcgaujfacft,egoau£cm cum fidum.cÏe^ mcntemacbcnignumDominam acpatrcm fcmpcrGmexpertus,' amp;nbsp;ob ld modo ipiïus obitu folatnplus patrocini) amiferim.fieri profcólo nö potent quin ipfc pre jngcnijtuidjuinitüsconccnïex« ccllentiaatqicandore hocipfum cumcætcn’saliiscordatis Sgt;i ingoi nuis uiris.adamuflïm pro dignitate reiperpenfurusfis,

Hæcigitur font.quæ tuæ’charitati peramicc mfinuarc uolu/» quam uiciflîmfinguîan.fîda ac integra prorfus amicitiaac fauore profequi cupio. Datum in cocnobio uiridis uallis xv^. Nouem^ bris,

Tranßti» Narratum eft autem prius de Gallotum irruptionibus 8( impe tu.nunc quid dcinccps aâum Ht amp;nbsp;geftum.dicendum occurrit.Vc rifimilcquippceftjniuriam dcpopulationemGallicam grauitec Philippum Regem Hifpaniarû offendiffe. Nam pafïimhoftisina ftabat amp;nbsp;Flandriæ oppida nonnulla ad deditioné iam coegerat^pa* gosuelexufTcratjuelæregrauimuîtauerat. Nihilominus tamerf ob hyemis acerbitatê obieda mille alia diferimina, uix aliquiJ inboftemconfîcipotuit, tantum ne latius euagareturjcautum atlt;q? profpedum fuit,exercitu obuiam mÜTo, Sed cum needum aurai refpiraflctpropicia.ncc duclliumfc commode of^rret.utrincjcefi fatum fuit:,nifiquodincurnoncsinuicem fxcrccrent»

Tnterca uero nouo in Germania côfcripto cxcrcitu,R.cx Hen* Arl««; erDî» 3grum Luccmburgicum inuadit.Arlunum nccfitu neenatu^ rr nb»Nq 13 munitam ciuitatem occupat,diripit,exunt'acfunditus denique fubucrtit.paucis ibidem rclidis monimcntis» Dcbinc toto itrpei tu Ditenbouium oppugnat, omnes machinas in eâ explorât, tum quod munitiflîmumhabcrct præHdium.tum etiam quod flatioÄ narij collcdis pariter uiribusinimicum debcllare,iaculationibus infeftare^ferire.fternere, acprotelarcnonintermittcrent. Sed qua penitus uiribus dcfîcercnt,necpoftulatæ ótcxpedatasfoppetis mi niftrarentur, inuiti hoftibus fedederecoguntur. Atq? hoe modo oppidö quod inexpugnabile uidcbatur,a Germano militar,Galloa rum Rcgi fobiügatur,fed non abfq? cædcfuorum. Nam ab oppi* danis præiïdiarijs raanipùlatiin cxû aeproßrati funt plurimi? intee quo»

qaosetiain nobjlca aliquot Saxoncs amp;nbsp;Haffî. Porto præfîdiarÂilii, lurededitionis Jimittuntuc incoîurncs. ni

Paulo poft Bruxcllæ quidam ex aubcis non inftmi nominis ca pit is fupplicio affccli funt.Qmd ucro in eau (a fuerit uix fcio.Ku^ ■moctaracn erat Incras efle ucl interceptas ucl adulteratas,Antcftg* nani oppidi mcmorati.ad ELegcm Phibppum uel c contra.

Galli igiturhaepotitiuidoria, Lucemburgum obftdioneten* LtKen-.bur^S tata ad dcdiiionérnfolicitant^fcd omnino fruiiraactemcrcè Siqui “ demi} qui Ciuitatipfidio étant, egrcffiinfugamillos conuertunti cæfis aliquot,8c machinis quibufdam ereptis.

. Per idem fcretempus bcllum magis magisqjincruduit 8c exa arfît.,N3mHifp3ni3rom R.cx toties laceffîtus, expeditione in ho« ftein.quiGrauclingaDuncAcrcam difccflcrat,xii).loliimittit, præ li) corn mittendi caufa,quod quidem fuo nomine Cornes Egmona danus dcnunciaret»8c cü focijs Dynaftis, qua poftet uirtutc ac 10== bore,deccrncrct,cóficcrctqj,SocijfocrcD*a Bignicourt? Marcbio Khentius» Comes Reuflanus,8calijcomplures ftrennui heroes. Verum re comperta Galli obiedis ualhs ac plauftns, caftra fua in« fignitercommunicrant- Atuero codemillo die nihil confedum eft, prætcrquam quod cæfi fint trecentiGallor um équités,qui per p3gosirrocbant,8c depopulabantur. Egmondanisprimumperars duum nec minus pcriculofum erat,in hoftium caftra irtucrejpto? peer aftîduas ciaculationcsjta utetiam equicaput,cui Egmondas nus infidebat, fubito collifum amputarctur.Qmn 8c Galli aliquot, co in conflidu occubucrc.Poftero dein dic»prouocatis iota node Gallis.ad tertiara uigiliam claftîcum utrinqj canitur. Egmondanus igitur compofiia prius acicjfuosqj adhortatos,tanta ui atq) feruo« tehoftesadortuseftjutipforum turmas8cftationcsdimidia6 hos Com;tij£^lt; læ fpacio diflîparct.actandé diuinitus fibicoceftapotitur uidoria*

». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.»I

Hocprælio omnesGallorum turmæ,8cucxiiJatam pcditum _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• Viflori‘4.

quamcquitumpcrictunt,omncs machinæ, quaspartim ex oppis disnuper obtentis abduxerant rccuperantur, omnes deniq; Du^^ copnui; CCS belli,Comités,Nobftcs^PræfcdijMarefchalci numero fcdecim .(interquosnimitumerant j.EquitesotdinisBiegis Galliæ) capti funt. Pofthæc die xv. ciufdem menfis, mancfub horam quartam .DuncFcrca manu bellica pericntata, inpoteftatem fuiPrincipis, EBht^rrdrr Hifpaniarum Biegis uenit.Galli,quod dedicionc faccrc noluiftent» ad tria fere milia trucidantur^

Excaftiis Co mins Egraondani? Equités 1200. Pcditcs24cö* cecideiuntytna quoŒ miliaiun:icorum,qui non tam ingenio qu$ uirtutepugnafTe aeduntur. Sic Deus ukiiïim nunchuicnuncilli uidoriam confeic,ne quis fuis uinbus nimiu m credat,aut in fe glo lietur/edpotiusin Domino Deo* Dehinc Comes Egmondanufl icGduum Ëxcrcitum apud fedetinct ne forte fuccenturiatis inG«' drjs,noua proditio alicundc fuboriatur« c

ttcua in Gab nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aliquotinftiudis cop^s EL ex Philippus in Picardif

{«.«xpeditio. caftramctaturcrcgionc Gallici cxcrcicus.nihilpcrindc cxoptan» .Vh'iij-pvtHb quam iniri prælium. Quocirca non femel Gallorö Kcgi duellfuni quoties,totiestergiucrfatur amp;nbsp;contatur.Nam fuJl caftra circunquac^ quaiï mûris mœnibusq) communierai Szpius ld Germanicus amp;nbsp;Hiipanicus miles» aljgq; caftrenfes, conâidibus incurfionibusqztentarunb attamen fruftra. Atqj adeofadumcft ut bellum quidem eße uideretur deinceps.at uacatet czdibus. Du^ biura non eft, Galliæ Regem ualde perplexum amp;nbsp;confternatuni fuißejquum Philippi Regis uidoriam amp;nbsp;magnanimiratcm, amp;nbsp;Principum fuorum captiuitatcmin mcntcm rcduccrct,pcrquoi lanercinempe bellicæpcritiflîraosfortiflîmosq^ Duces fi non pos tuit.hoftem fupcrare, nec iam quidcm poterit? tottantisproccri« busachcroibusdeßitutus«

An.iA Nno partae falutis MD.Lix.Editus eft ter quaferqj lubileui ■^“^aPontiffccMax.quoDcusipfe Principum animos ad ueri amp;nbsp;diuturnampacem inflederet, quandoquidem humaniscouG* lijs aut uiribus ea necrcdintegrari nec haberipoffet, Totus enim ipfc reforraationi EcclcGae incumbebat.quac ^fedo fatuilEmo du* rante bcllointereosuidelicet principes quorum operaamp;confcn* fîo ad cam rem cum primii ncccflaria forcnt^inftaurari minime po tcrat. Qupdautem Pontifexannis fupcrioribuspaci nonficaffos tif. Max. dusquinctiabcllorumanfam dcdcrit,uidcriqueatj‘ncaufafuifle ^enerofutiuf aiunt,quorundam aftutiam S^callidas machinationcs.quibusipfe ' tumplurimumtribucbat.quorum dcniqjconfilijs tanquamfince* risacintegris acquicfccbat^fraudc nempccompcrta.parum fidos infpitatores ucl confiliarios urbe pcllit.intcrquos ctiam nepotes fuijCardinalisCarapha^Dux Palcanus.Marchio Bellcmontanus» Gübernatores amp;nbsp;Præfedosnon fatiscordatos officxjs amouct,uc^ djgaJia*ccnfus amp;nbsp;id genus grauamina xccensimpoGta»fordidos(^

Curtifanorum quos alq faccos bcncficjotam nominant, tolbt oiö nino.Syn]oniacos,Concubinanos,EfFûcminatos,amp; ludæorum in Xirbecommcrcia^zditispublicatisSecrecis proHigat? St utita dica omniarcligionis ofFcndicula e mcdio fablatum ni uifum eft. Hie faneconatus amp;nbsp;iuftitiaczelus talcm omnino dccct Pontificcm^cns JOS eft pnecaucrc.ne qaid indignam pietatc Cbriftiana,ucl haic cÖ^ traciara admittatur.admiftum aero caftigetar.ad exemplum alio* rnm.DctiJIi Deus qaod ctiara atqgt;etiam opcandum eft, ut in cade animi conftantia perfeuerec.

Eodem hoc anno, fob initiarauerisjrcrioacgrauitcr,depacc interbcllancesB^eges concilianda.captam eft agi.ldcirco aman* tiflimipacis,amp; confukiftimi Viri Principes,amp; Confiliarr) utrinque in arcc Cambrcnanaconuencrunt,atq; his tandem iij.AprilisJcgi* bos 8cconditionibas pax renanciata fuic,quarum hie eft elenchus:

perraaneant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ '

Dcinde:Vcriqj Principes perftdc cöncilicntur,8c quicquid de* lidamfftjinuiccm ignofcanc.cuhi ftneera attcft3tione,mutüæ ami citiæ,qu3 quidem inter fefint ita deuineftbut cam tenaciftiine amp;nbsp;in* tcmcratc fcrucnt,contra ucro id omne fcdulo dcuitent.quod hanc Ixdereac uiolarc queat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Tertio promittant ingenue^ ac libère affirment, fefe candido Scconformizclocommuncm Keipub. Chriftiansfalutem8lt; c5» modum promouerc uellc, 8t ad mains efficaciusi^ huiufccmodi conatus, diligcntis amp;nbsp;grauitatis exequutionem amp;nbsp;perfedionem entent ac facagat,quo commune amp;nbsp;Occamcnicum Concilium det noncietur habeaturqn

Adhsc fabditis ac foerjs utrint^ liccat hue atqj iliac proftcifcbin legioaes^prouincias, didominia paffim,libcrc, tuto, amp;abfq; ullo impcdimcntopericulisqj ibidem ncgociari. .

• Præterca omnes Reprcfalis utroqj in inuicem conftituts dcs nuo fublcucntar,ncc dcinccps amplius concedantur.

2 Infapcrjomniapriuilegiaamp;libcrtatcsquibusperFlandriam amp;nbsp;Arthcfia ECegis Hifpanis fubditi di Çoeû in regno Franciæ uG foil* fenc 8c uiciftî’m.redintcgrcntarconfîr menturq;.

Dchinc bona fabdicorurn utriuft^ partis,ab una 8i altera parte inuafa occupata xeftiCDaocur, concefta eispoftTcffionc qui ueri

probarcnfürhæriüelpofrcfTores.igsctia qujbclli tempore aît’erutrî parti meruifTcnt ac milicaflcnt, rcmittatur, Ncapolnanis tantümgt; Siculis ôi Infübrisexccptis.

Super bis,prouifîonesjllæ,rat/onefaccr3otiorum Guc benefi* ciorumfquorum poteftas amp;nbsp;collatjo penes alterutram parteeratj iure belli contra ius patronatus abalienata;, aut lateis applicita?^ ctiam confirmentur amp;nbsp;fanciantur.

SubhæcGaîIiæ DelpbinoCreuecuer.fcruatointerimGronina gæ Domini iure ac iurifdidionc,reftituatur,amp; inauthorctur.

Decimo loco additur. Infanti Portugalliæ, Reginæ quondam Franciæ beroinæ Lconoræ Eliæjaccuratio fîiat.quod pofibac Gnc Oi mnicontradiâioneuclimpediméto eoipfo nimirumqd uiduatu matris fuæ probæ memoriæ rclidum eft.uti accipereq; poflîu

Vndccimo uero côucntum eft loco,ut Hifpaniæ Rcxgt; Fanum Quintini.Hanum ciuitates^amp;Caftelletum reddat.econtra R ex Gai bæ Theonis u ill â fine Ditenboiiium.Naricburgura, luaEÙrrgt; Dan^ uilleriumjMantmodiomjinfumma.quæcunq; alter ab alteroobti nuilTct,interim uero nulla prorfùs fîat demolitio.

Tantummodo utriq) parti,ex bis inftrumentabcllica omnera^ queapparatumßfcommeatumfccum efferre Iiccatgt; amp;bocmodo m unitiones illas reflituerc.

Duodecimo paâura eft,ut idem Rex Teruannum eo in ßatu amp;?ormainqua modo fit,tradat,fcdrationcfiuc lege talionis luaei excidium fîatjmaniaqî cum turnbus amp;nbsp;munitionibusfolo «quan tur.necdeincepsmunimentumullum adpalTuscirciter milletbis dem fuperftruatur,utincc Juxta uel circum Teruannum.

Conditionexii)»ftatuitur uidclicctjArxBullonenfîs Fpifeopo Leodienff, cumalrjsfibi ereptisucl ademptispariter, utbodiccft, reddatur.

Huicxiiü.fubiedabanc in forraam:Hefdinura cum tota fatra* pia fîucpræfcâura.RegisHifpaniarumtanquamfuum antiquitua pofleiTurp patrimoniumgt;omniqueiuri quod inidfibi aßcribexet, Rex ipfe Gallorum,cedat,liberumqgt; dimittati nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i ’

Adbæcbona Screditusquiannue Abbati ad Sandum loannc Hcltmontenfem ex Francia, ubt amp;nbsp;bona illa fita funt,co mpeterenf, amp;nbsp;uicinîm ea quæ altcriabbatiex Hifpani3,recjpiant,Iiciteq)ac libc rcgauderc amp;nbsp;ufipoflînt.omnifoblatacontroueriîa inter difeepta* tores feu cômilTarios utxiüiij partis^lnteicaqucqp Reprefaliæ ut uoc3ntgt;

ûoc3nC*quæ Abbatibas ad Sancflö Vaftum Atrcbati»ad Sanduni Bettinfl in Fano Odomari impoiïtæ effent per Franciam,abrogent tur.Abbati deniq) Bapabnenfi dominium liberfl ipflflt atq) cedat.

Infupcr omnes controuerfiæ propter cortfinia Arthefiæ, fubor tæ»Sf irtius generis pîurcs,quæ ibidem eucnire folcnt, adeputatis commiffarqs fepeliantur,ncc ultra fas Et propterca tragoedias ac li* tes cxcitare.quin potius caft igent qui id attentate præfumpferint.

PrstercaHiCpaniarum Rexcomitatö S.PauIigt; heroidi totiua uillætradat, feruatointerim utriuf($ monarch® iure bencficiatus^ amp;nbsp;falua iurifdidionc.quam utriq) in eum haberent,abflt;j omni inss commodo amp;nbsp;iaóturaffcu ut loquuntur.dcfalcatione. In qnaquide iurifdidione cmolumcnto fimplicitcr plane amp;nbsp;incommutabilis ter pariqj poflcflione illius.Ecuti mox a conuentione alibi, Trefpe nifallor mita,ufqj in diem quando eademuiolata bellum denuo exarfit,quietepermaneant,omne(j diffidifl quod indeexoriripofi« fetpariformiter percommiffarioscomponatur amp;nbsp;tollatur.

.Deinde comitatusCaroleus RegiHifpaniarfl reftituatur quo amp;nbsp;deineeps pacifi’ce St quiete potiatur,

Adhïcpeculiareslegati deccrnailtnr,qui de bonis amp;nbsp;dominns propecomitatfl Burgundiae fitis (dequibus uidclicet aliqua fit ex* ceptio amp;nbsp;dubitatio) inter ie cofultcnt, amp;nbsp;luEa portionc utriq, Rc^ gi diuidant^quo Ec inpofterum omnes abufusSc crrorcs.G qui alias fubprstextu illorum exoriantur,tempeftiuepræcaue3tur. Porto legati quamptimumfieri commode queat.rera omnem diligentet cxpendautjôt quantum attinetadidquod i)quiBurgundi® corn! tat urn incolunbfe prorfus ab omnibus extern is muldis amp;nbsp;exadio nibus,qualesfunt in Burgundia Ducali immunesftatuant.fiquide inter fclint diferetifeu diltindi locoamp;t dominio.Ncqjenim hedui Burgundionibus fe conumerant.lftudergo diferimen obferuent.

ViccEmaconditiohuiufmodifuitjQJi’^^^*^^^^^^'^^®^ in Mac chiocomitatu Monferraten. occupaffet, neuttiushabito deledti, Mantu®Ducereftituatur,libetumtamceffe utriqj munitiones ab jpGs exttudas dcmoliriSc inuadcre,ideoqiliccteutquifq)fuasma chinas,munimcnta,amp; rcliquum apparatum,8f comroeatumindc recipiant, Ommbusque amp;nbsp;fingulis ex Marchionatu quialteri in altcrum militaffcnt,omnino amp;nbsp;honefte ignofcant,

DehincFrancotum Rex, Valenciara ciuitatem qu® nirairuili ad Infubtiam attinet.Hifpaniàrura Regi dedat atq reftituat.

Prætcrhæc idem illc Rex Infulam Corfîcam Genucnfibus red dat,c3tapultas,munitioncs amp;nbsp;commeatum.fecum inde tollat,inte» rim tarnen nihil damni præGdijs ibidem inférât, nee diruat.cona céda paritcrrailitibusutriufq)partis,imoctiam infulanis qui Re» gisEranciæ partes fcquuti fuiirent,ucnia.

InfüperGalIiæ RexciuitatibusSc præGdrisquæ inTofeia ob« tinuiGetjCcdat dedatqj, i)s quoq} quos in Montai fibi baberct addi dos,modo fuæ nouæ adminiGrationi atq; Impcrio acquiefcere,fc« quefubdereqjuelint.parcatur,

Cæterumeiufmodireftitutionesamp; dcditiojies brcuißanf,amp;ia qui primfi ex ambobusRcgibus, üs fc accômodarc amp;nbsp;exequiuel^ let,in maiorcmGdem Secertitudinéiquatuoruiroscxalterius dojs minio profuo arbitriotanquam obfides deligat recipiatqi.Hosili leuiciilimdeledostunc dimittatliberosyfaâa GbireGitutioneat»gt; que deditione,

Quanquam autem initio decretum cGet ut Carolus AuGriacus Hifpaniæ Princeps,Philippi Regis Glius coniugium ineat cum pri mogenita Regis GalIiæjHeroina Ehz3bct3,cuius dosquadringen taaureorum folarium miliapræGarctu’Gud tamê poGmodom im» mutatumcGc;Namad maiorcminirifoederis Gdem amp;conGrmas tionem placcre,ut loco Glij pater ipfe in coniugem accipiat Bîizabc tam memoratiregis Gliamnatu raaioxcm,quâ etiam dcfpondcat utprimum GeripoteG commode« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

Atuero AllobrogumDux PrincepsPcdcmontanusGmili mo dohcroidcmMargarctam R.egis Henrici fororemgerm3nam,in uxorera ducat, quæ pro dote trecenta coronatorû mihajfimul ctia Ducatura Rerrydanum quemidcmRcxfororigcrmanædum ui uatipoIGdendumgubcrnandumq; donauiGct ÔtinauthoraGct.

Paternum quoqj dominium populumquefubditum creptum haâcnus amp;nbsp;fubiugatumeidcmPrincipi,Galliæ Rex rcGituac,ex* ceptis aliquot ciuitatibus, uidclicetTaurino, Pignerolc, Thifna» ' Quierno,Villa noua^quas triennio Rex ipfe tcncre ac pofEderc ua leat.quatenusintcreaprouêtusilli, quos Regno fuo Gallico Rex competereputatineodçm dominio,redimantur ac liberentur.

Adhæc Allobrogum Duxncutriuspattes fequalur, ncutii ad» hærcat.fcd fuam tantum partem curct.

PrætercaHifpaniarum Rex in Pedemontana regioncbæcfbi pGdia tctincat,amp; gubernctfcilicet AGâ uuIgoamp;Reizchufqucquo

PorroHuic conuentioni amp;paciHco foedenomnes illi fcbfcrf^ bant,amp; inhoc jpfocontineanturpaöojqüotquotutrinq) propos nunturjSf infranominatimexprimuntur amp;nbsp;denominantur.

Inprimis autem RcgisHjfpaniarfinominc, Pontifex Maxis mus ScdesApoftolica?Cæftr amp;nbsp;fill), amp;nbsp;omnia ipforum régna amp;nbsp;di tiones,

Dchinc omncs Impcri) Principes Elcdoresjciuitatcsamp;omncs Status obedientcs,præcipuc ucro EpifcopusLcodieniis, Dux lu* liacenfis, qui amp;nbsp;Cliuenfîs, Epifcopus Camcracéfîs,amp; ciuitas ipfaCa meracum,totumq) territorium Cambrefîanum,ciuitatesitcm uul go Anfs didæ, Comités quoqj Frifiæ orientais,fîmiliter etiam ton foederatorum loca, amp;Rheti Alpcflrcs cum foci)s. Adhæc R ex Delphinus amp;nbsp;R cgina ipfius uxor» Rex Reginaq? Scotiæ pacem fufcipiunt Seinfiaurant exhibita manifefte amp;nbsp;expreiTe capitulatio* ncutuocant,amp; paâo,quemadmodü inter Regem Hifpaniæ,amp; Regem Regnumqx Angliæfuitinftaurata.DeindeLufitaniæ.Pos îoniæ, amp;nbsp;Daniæ Reges,Dux Sabaudiæ,Dux Lotharingiæ amp;nbsp;maicr, Düx Venetorum amp;nbsp;totum illic dominium,Genuenfis amp;nbsp;Lucens fis Refpublica.Florentiaî amp;nbsp;Ferrariæ Duces, fine difpcndio tarnen fœderis inter Hifpaniæ Rege 8^ eofdem Duces initi.PræcereaDu* ces Mantuanus amp;nbsp;Vibinas, Dux Parmenfis amp;nbsp;Placencienfis una cum Cardinalibus Farnefio, amp;nbsp;Sandi Angeli fuo fratre. Eodem quoqjmodo CardinaIisCamcrlcngius,Comcs Sandæ F]oræ,amp; fratres Cardinales,Carpen. amp;nbsp;Perlanus. Item Marcus Antonius Columnanusjpaulus lordanus Ficinus.Vefpafianes Gonzaga,Do minus a Monigo,Marchio aFuiael, MarchioMasfereus, Domis nus a Merthole.Farnefius Epifcopus Ticincnfis,amp; frater Dorn inua aPlumbur,Comes a Sala^Comesa Colorne Sinolpho? Dominus a Caftro Lothrenfi.Tum etiam nomine Francorum Regisjhi foes deriadfociatifuntJInprimisRomanusPontifexjSedes Apoftoli# ca,Imperator?SacriImpcri) Principes Elcdorcs? tarn Eccicfiafiici quam laici,Ciuitates,municipia,8t ordines.præfertim loannes Fri* dcricuSjamp;loanncs Vuilhelmus Saxoniæ Duces, Item Dux Vuirs tcnbcrgicus,Hefrus amp;nbsp;fili),orientalis Frifiæ Comités amp;nbsp;fili),fimulac Ciuitates maritime, tenorc antiquifocderis,Rcx Delphinus,Re^ ginaqj Coniunx^Rex amp;nbsp;Regina Scotiae.cö Viduaquondâ Scotiæ

Regina feu potins VKcregenteScotiæ Regnumjccundum vîgo rem ueten’s conuentioms, concordiæ amp;nbsp;pavîï? quæ inter regnuin Galliat Si Scotiæ iampridem intcrccflîfrent. Adhæc Rex Hohes mix Si fratres Arthiduces Csfaris horum régna, Principaa tuSjdinones amp;nbsp;dominia.PortugaHiæ, Poloniæ, Daciæ ôc Eehvues diæ Reges, Ehzabetha Regina, Ioannis Vaiuodæ rclida, amp;nbsp;Hlius Rcx.Dux amp;nbsp;dominium Venctorurri , tredecim toparchiæ inuis ccm confœderatæ, Rheti Alpeftres, SangalJenfcs, Trugenburgicj amp;nbsp;Mulhufani.cum ali)« focijs fuis amp;nbsp;congerronibus* Infupcr Dux Lotharingiæ,amp; mater ViduajSabacdiæ amp;nbsp;Fcrrariæ Duccs,Domi* nusPrancifeusDefte, Marchionatus Monferratcnfis Vidua,Dux Maniuanus eu Domino LodoicoGonzagafuo fratre.ltem Refs publica LucenfiSjEpifcopus Si PrimipilarisMediomatricum.TuI Jtn.amp;r Vertodunen.AbbasGoizcnus.finc præiudicio tarnen illius Abbatis qui R cgts Hifpaniarû panes tuctur, amp;nbsp;lusfbiabbatiæib lius uendicat:pari modo Dominus ab HanfdelamarcAcjDux a Pol luuio,ComitcsMirandulanus ôe Pctillianus,Dominus lcrdanua Vrfinus,Camillus Si Paulus Refînus,CardinaIis Stroizius, Philip pusqucqj amp;nbsp;Robertus Stroizii Epifeopus Sandi Paronelli Saint tati,Dominus Cornelius Bcruioslius amp;nbsp;fratres, Dominus quoqj Andréas Bailloncn.Hipatiter omnes amp;nbsp;quotquot fupramemorati Cnt,modoip(imet uelint bac conucntionc öefoedere amplcdli amp;nbsp;co numcrari,pofrcnt. Cuius uirtutc fœderis uniuciiîs amp;nbsp;hngulistum Ecdeûaftici, tü laiei,quelinrcgnis,,puincns,amp; dominqs Hifpaniæ Regis,aut etiam Galîiæ.bona fiue prædia aut quafeunq; pcflcflîo* nés amp;nbsp;reditushabcrentjhs libère aclicite utanturfruanturqj.Potifi* fimum autem obferucnt,amp; fummopere caueant ipfi Reges,nc uis dclicec aliquem corum qui huic fœderi infcripcifnt amp;nbsp;utrinqj not min3ti,fi'uepcr fcfiuep alios,grauet,molcftcnt,aut deniq) affligâr, quin potius fi quis querelaaut adione dignum quidputetfc mil* los habcrc.id fane corâ Difeeptatoribus feu delegatis arbitris trant Cgat.abflineatq) uipotius rem feu fadum perfequi.quam iure»

Adhæc in codem foederc omnes illiccnfcantur amp;nbsp;habcantut quotquot intra femeftre fpacium ab utroq; R egedicerentur.

Similiter etiam hi duo ambo Reges Hifpaniæ 8lt;' Galliæ in præt feripto fadere amp;nbsp;mutuo inter fcamicitiæ uinculo, deuouerunt fc inpofterum nulla ratione necullo in loco quicquam adurosauc niohturos in uclextra Chriûianom orbcm,quodSacro Imperio

Romano, uclctiam Nationi Gcrmanicae^ciufJcmqj mcmbrisno* ccrcpoflic.ucrumponuscommodum illius,tranquinïtatem,cons cordiamatqjfalutcrnpromoturos.modo tame amp;nbsp;ordincsillipti» diéli.óf fubditi ue] deniqj foci] corundem, uiciffimtalia obfcquia præftcnt Si obferuentnccdiucrfum aliquid, contrarium S^pcrni* ciofum, machincntur uelpræfumant.quod offcnderc amp;nbsp;uiolarc queat.initam iam concordiam, fed banc toto quod aiunc pedorc colanc.fouean'tq?, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Poftremo LegatiFrancorum co quod ipds ab altera parte, nos mine uidclicet Regis Hifpaniæ, cligcndi facultas data amp;nbsp;oblata cflct,qu3 primi rcftituant ea omnia quæpacis conditionibus conti ncntur.datis obffdibus.proptcrca banc minime facultatcm reeufa# re, fed 1 ibcntidïmc accipcrc aiunt, dicmqj reftitutioni diduros pau cispoftdiebus promittunt,

His igitur Jcgibus condgnatis atque fancitis,pax nonis Aprilia præconisuocc Bruxellat Brabantisc palam ac publice promulgata fuit, quemadmodum amp;nbsp;prius ante biduum in arce Cambrefiana» Porro reftitutionis tempus non ultra bimeftre fpacium cflc pros rogandum fignificabatur.Faxit Deus Opt.Max^ut pax perpétua Ct Ôtindiaiduapermancat,

Cæterum bas pacis conditioncs Gcrmanicebona fidc conferis ptas amp;cxhibitas, quampotuimusdextreuertimus.

Pace proclamata.figna ubiqj laecitiæ pari focdcrc ac uoto perces Icbrant.ubiq; triumpbi amp;nbsp;fauftæpræcationcs. Certatum eft utrinqj pro uinli.quis corum gloriofior feu lætior apparcrer. Nam Galbae RcxcompertaPhibppiHifpaniarum Regiserga fcbcneuolcntia atqj candore,at omnibus depoGtis qucrclis.omni exutaGmultatc, (quæ fæuientc iamdudum Marte intcrccfTcrat) gener ipfius Geri eus pcrct,in tantam prorupit lætitiam, ut foi propemodum oblitus ui^' derctur.PlaudebatmanibuSjCXultabat, amp;nbsp;quem totisuiribusaffis duisqj bellis deprinacrc laborauerat,toto(quod aiunt)pcdorccx« tollit amp;nbsp;magniGcat. Cbariflîmâad feGliam cuocat^ßr denupt^sfer monera facit, tandem nero fponG nomme expreffo, quem pater badenus iugi bcllo afflixcrat,quo non elTct nobilior, glorioGor atqjpotcntior.quitotRegnis.Nationibus, Prouincijs ac infulia opulcntiiïîmisdominarctur.prægaodio illacbrymatur. Rex igi* turquouiciflimgratomGcnerc» fuo cxbibcrct animum, acceptia uti decree um erat,obGdibuS,ciuitatcs, oppida amp;nbsp;arces intègre rcGi ;

tui£,cum folcnni Icgatione.At ucra prohdolor illam fap/fiKis ferr^ tentiâ eflc.quæ lt;3icitgt;Exçrcmagaudi)Iuclus occupât,fatalisproba uit euentus.Nam cum in Acs gaudiarenou3rcntur,R.ex Henricus cum toto nobiliumamp;hcroumcoetu amp;equitatu,hafti]udium per* celcbraturuSjinharenam dcfccndit,unuminfcprouocat,fed is Re giam Maicftatem reueritus, indignum fore prorfus putat ut cum Rege lantofuoqj Principe cogrediatur.proinhoneßcfcpurgana tergiuerfatur.Rexucro inßatjhortator nccedatautparcaf,fcdut Virumingenuum amp;nbsp;bellicofum decet.uiribtcr lanccam obqciat» uibret,acftringat.Quod dum inuitus amp;nbsp;coad us ille facit,haßam in Regem torquet tanto impctu, ut ctiam confringcrct. Cuius fru# ftacum hucillucqjfpargctentur,amp; magna uidjflilircnt,accidit in* de Regê in fronte uuJncrari.Qi^od ubi Rex Philippus intcllexit, continuo Valefium medicum longe cxpcrtiffîmum ad foceru mit* Wtjteßatus animifui dolorem : at fiußra,nam uulnus Jethaic fuitgt;

oWfHiRf^'» PCccuraripotuiuPoflremo Rex mortiuicinusconditoteflamcm Hfnrifi. to,filium fucceflbrcm.monet,ut in Rcligione Catholica pcrßßat, quametiammaioresfui deuotiflîmc fcmper toluiflent.ut Socerö qpem fibi conßituerat tutorem.R egem uidelicct Philippum,pro patrc agnofcat obfcruct» A d extremum uitam morte com raw tat,non abfqj grandi fuorum amp;nbsp;noflratium ludu, maxime coro quiprudentiores funt.amp;circunfpcdiorcs.

Ä i Hocanno dicxin.Marti),afcriaü.ufq)in feriam'iq.fccundam otifuiRmj circitcrnodi8uigiliara,piusamp;omnisgcneriscruditioncdarus,D. rendiß.D.io- loanncsGropperus.cx huius mifcriæ incolatu digreditur. Hunc fquot;riJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rccordationis uirum Sommus Pontifex iam pridcm ad fe cre*

bra Icgationc euocaucrat,ut fando adfociatus Scnatui, Romanas Catdinalia Ecclcßas dccerncrctur« Tandem poß loogam ac fre* qucntem iuflronem, amp;nbsp;rcquifitioncm.non ambitioniscaufa. a qua tamproculabfuit ut ualcdidacuria domi pcrpctuofcre fe conti* nerctjfed tanquam Ecclcfiae Chrißianas,deccnti oidclicet ac debits fuæpotedati rcfponfurus amp;nbsp;obtcmpctaturus,pcrarduo difficili* jnoqj fecoramittit itineri.Cunqj Augufiam ucniflct, tertiana Fe* bri dccumbere cœpit, quæ indies accreuit, donee Foroliuiö pcruc^ nißet.Vbi magis magisq? febri inardefeente uiribusin ciuitate Pe* faraadeo defrccrccapitgt;intantura utipferact Sequotquotaderant cum ibidem morituröputarcnt.Tantisproindc angufiüs interce* ptus, diuinura inprimis numen, prccibus ardentißimis implorât, .... V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vir^tnemeg

Virginemqjrcfparaminuocat, quo fuaapuduni'genitum Deipai tris,intcrccHioneefFjciat,neprius mortis difcriminifubiaceac.quo ufqî ad locum Laurctanü (ubiipfaperChriftum rebgiofiflîme co» litur,ubi etiamDeusin honoremfuæGenitricisquotidie nnracus ladefignatcœleftia) pcrueniiret.Coepit extunciniirmitatis feruor remitti,deuenitqî inlocû optacû.ubiiefquidie moratusgt;feptimo tandem calcndas Scptcrobris Romam appulit^anno j8,Qi£o corn perto Pontifex in fuomet palatio, diuerlorium tanto uiro dignu conccflTc.Hic diuin3fretüsgratia,amp; medicorü opera ddigentiaq » priftinæ ualctudinireftituKur. Cæterum uhi Pontifex mfinitos pene iam Iibros cxccratus, tanquam hæreticos condemnaflet, mubc ledionem corum, probis amp;nbsp;obedienttbus Chriftianis in* tcrdixinet,poftul3Cum cft ab Epifeopo quodam, Vencto.cuiDcllt; phinus nomen erat,ut etiam D.Groppcri feripta quædam interdit éto damnet. At iniuriam banc facile afe depulit Jnßrucf a confuta^ tionc,quafejpfum tam infignitcr 8c magnifice/criptimatq) uerba tim défendit,utlaudcm honoremqj apudquofuispiosfibi concis liarit,Veneto uiciflîm apud Pontificem^ cæterosqj Deo charos.ins dignationem.ôcdignas tanto crimine poenas. At uero poftea quam Deus omnipotens,Canffîmum hune digniflî’mumq; uirum^in« fido.ingratoq? feculo diutiuspermitterenollet.quatriduanaFebrî Correptusjfaluberrimo^ inprimis Ecclcfiæ Viatico refed us, ôc uns ôionedehbutus ex(rcma,cum morte,ut. didumcft,uitam permu tat. Poftrcmo facra cum pompa, 8c pcrhonorifice, Epifeoporum more ad fcpulchrumfunuseius deducitur.Toto deinbiduo cor* pusuniuerfis Sclîngulis confpiciendum proponitur,facies tanta îerenitate acgratia nituitjut in mirationem plurimi conftituti? di* ccrenr^fe nunquam uidiffe alias uirum magis decorüafpedu. Trj* duo dchincin EcclcGa ut uocantGermanorum, ad pedca Sandifs Cmi Pontifi’cis Adriani tumulatur. Pontifex uerofuperftcsin ora tionefunebri, quam in demoriuiD.Groppericommendaticnem ore proprio deprorapfit,crebrius ingeminans hæcintcrpofuit.'Ne« quaquam D.Gropperum amifimus, fed ad Deû præmifimus. E]æc bonafiderelatu HonorandiD.Ioanni8Oliuerri»adGradusMariae Vicarrj» in Vbiorû Colonia accepimus, quihuic dolendo flcbiliqj interfuit fpcdaculo.Nam ubiqj iocorum cornes is fuit itineris.in* fîrmo obfequutuscft.agonizanu fideliter afikit,ac deniq? funus dcduxit cum alqs amp;nbsp;fcpeliuit* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, J

- , Hoc infnper anno cum Rex Philippus Hifpaniam harcdarïS dodrinis uarijs Sgt;i peregrinis uexari amp;nbsp;oppugnari animad^ uertcret, BruxellaGandauum fcccflic,indcrcpetiturus Hifpania» Vbi moram aliqtiantulum temporis trabens, Dicionibus fuis pris mum prouidere uoluitjConGlio pariterSc auxilio.ncquætragœs diæjfeuetiam periculaeo abfcntc.in Rcpub.foafufcitarcntur, Igi giturunicuiqîprouinciæpropriumpræfecit Ducem uelgubcrna^

Prinupio Aurangtæ Principe Hol andiæ.Zelandiæ SeTraieg étendsPiu’oni'sadmini'flratio credjtur.Comitiucro Egmondas noFlandriæ SeArtheffæ* Horncniis Comjtisbonæfi'dei res maris! lïm^commcndantunComitTArnbergennpræFeôturamibtû Gcc

maniæinferioriscommittitur.Megenducro Com_ki Hannonia, CameracenTc 8i Camhredanum territorium,concrcduntur. Etdc deinceps reliqui Principes præfîciuntur, amp;nbsp;pro rcgali magniHcentia flipen düs annuls donantur,all) qoinquagintapal^uiginti,all) quaa draginta millbus ducatorumcumulantur.

Equités quoq; aurei uelleris fplendide ac multum bonorifice • rfwrfi idem more Regio créât. In primisFrancorum Regem Socc* Glt;in(! rum fuum hochoHorc dignatur, DeindeCarolum Archiducc Aa d^ui srfStur. ftriæjqepotemfuum: PoHhæcex Hifpanis? Arcofanum amp;Nauerf ranum Duces,Comitem quogjGencuancem.ExItalisDuce Maa tuanuni ScVrbinatcm, Principem 8olmon3nom,D. Antonium MarcumColumncnfem« Ex belgis deniqgt; Marcbionem Rctbia« nenfengt;Cornitem aLignüComitemHochftratanum.D. AriRIio* tanüm,Præfedû ArcisGandcnfis.Deniq; Dorninuma Montigni.

Qjunetiam PrudentifljmusacreligiofinimusRcx confidcrans £pif(opatus hærefes duefedas plane pcriculofas öcdeteftandas quotidie apud no«i« belgas repullulare, miifa ante annos aliquot Icgatione,3 Scde Apo ftolicaimpetratjUt quibus uelletnationibus urbibusqjEpifcopos præffcereitanquara Egumenos amp;nbsp;HipereiasEcclçfîarumjpræffciau Hic Princeps unice inter alios,religioncmrcdintegrare.promouw ' re,8c defcndercCatholicamftodct.

/h?ÎK Dlt;i«oi Dietmaricnfes Imperiû Dacia» Regis detrcdantcs,manu belli caingrauiffimamrcdadifuntferuitutem.

At Scot! quondam Catholicæreligionis obferuantinimbplus *' æquojimo prohdolor niraisabcadem dcfcifcere cæpcrunt,profc^ do non fincfraude Angloru, dico autcm hærcticoiû qui uidcntut - modo

modo libéré 8; indüJgentiflîmcpeccare. Nam poil obitû Reginas Manæ.Coniugis Regis Pbilippi^pijflîmæ, Dodæ, prudentiffimæ fanétjHrmæ(|?fœmiùæ»31iaquædam fucceffiiïe duur quæ hercfîarâ’ chasadmittat*

Subfincmlalii Goloniam ucnit celebri raagnatum ac Princi» pnncfps P« pum freqoentia ftipata, Ouciira ut loqnuntui parmcnfis, Caroli quinti Caefarisgloriofæ memoriæ. fiLa,3Philippo Rege cuocata quæ partes fuas obeat apud Bcigas.ut ferunt.

Viiï funt hoc tempore AguenfesProtefiantium reljgionc,imô ueriusfoperftitionem^ueTConfcfironcm quam uocant^guflanâ, pluslatfs ambire.Treuirenfesnefcioquofatjoin partem äduerTa^ liorum defcendêfe‘urdcbantur,ex quoperegrinosillictam mho«« TrfwiKr/«. ipK31iierexccpcrint,amp; jrrifcrint,qujuotiacreligionis caufaeocon tcirerant,nimirum reliquiarum fanólillïmarü honore fcruentes-

Eildemfcre temporibus magna Hccitas ex nimijs continuisqj caloribus undiq’fæuiebacjiitibüStunc plurimum noxia. Qi^od nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

animaduertens ReuerendiffimusD.loannesGebhardus in Archi fcriir'bfma'ei cpifcopnm Colonienfem EleótuijfpcfirmafubnixusadDeö cons iicu/ri sof fugietidutneiTeputauit.IgitürMiflam præcariâ,publjc3mq; Sup* plicationem fi’erimandar, quæut erat innomine ChriÜi inüituta amp;nbsp;abfoluta,mox eadera illa ficcitaspoftrtdiecoaâisßngulari mira# , culo nobibus ac códenfatis.pluuia medjocri moderatifïïmaq) tem peraiurfiftiturcp. Sic DeusEccIciîæ fuæ patrocinari uoluif,

înterea Comitia Augürtæ,aGæfarc Ferdinando annofuperio ri dcnunciatacelebrantur,8f inter aha quæ ibidem gefta funt, iftud potjflîmum memoratu dignum,imo dignillimum plane uidetur.

Nam cum Cæfar Ferdinandos ab oratoiibus Piincipum EIcâ ôorum.aliorumcp procerum amp;nbsp;ordinum,quiin Auguftanamcon fefponemiurarant.tumabfentium^tumpræientium fententiam amp;nbsp;propofîtumjdecom.modo üclhbertatis Ecclefiaftjcæ inftauratios ne, nouifPmchjc.uidciicet anno dcfinita.inq) religionis fœdc# îc tune CO mprehenfajfcripto comunicatum pro fua ingcnita Cle^ mentia accepifletprefponfum fuit.

Or dines Imperii pcrfuafumfibiprorfushabeant.Ex quo nimi lumCælar apudeoshadenusrationibus multis, cmnêamicitiây fidem, amp;nbsp;bcncuolentiam reuera pcrquififlet, quodetiam amodo amp;antca non minus certede ipHs mcruifTet.illuro quidem difficult' ter ahquid xteufaturü quod fuæ Maic.probabilc amp;nbsp;poflîbile foret/

Cæterum qunmiamhæcrcshuïufmodifitjUtpartira orJinca tantum CathoJicærcligioniaddKÎios.maxime uero Eccleßaßicos, partim etiam fuam Maieftatem concernât,co quod tanti momenti ßt»üt rationem fui ofFkg,amp; Chriflianæ didamen confcientiæ com moucatjfeproptercaintermittere nequine,quin amp;nbsp;Caihoh’ciOrdi nis Principes hac de reprius audiat, deinde uero negocium latius cxaminandumefle actum dcmum,fibi profpiciendü, Stconfulcna dum.Quantum uero ad illius ordinis primates attinetcquidemul* tiscx argumcntis amp;nbsp;rationibusabijsrecitatiscognofcercjfc.qd a Conftitutionchuiusrci gratia.quondaminita» difccderc nollcnt» nec tarnen ulla rationc cos ut difcedant cogéré uelle.

Quod igitur ad fuam Maicßatem attinerct^compertum habere huius nouæ tragoediæ iam bineindc amp;utrinq?cxcicatæ initia,dugt; bitationes amp;nbsp;occafiones in rationc noftræ Catholics amp;nbsp;Chrißiaa nsreligionisconßflerejeodemq) adduci uelle.

Quo circa fchaudquaquam prætermitterc pofle,quin ut dccct Impcratorem Chrißianö, hac in re, candide amp;nbsp;exprefle mente fua fignificet, nimiru in ea qua hadenus obferuaflet rcligione, in qua amp;: perflitiiret,natus,b3ptizatus amp;nbsp;cducatus eßet, qua a fuis probiiïî mis parentibus amp;nbsp;maioribus traditamaccepiß'et,amp; didiciffet, qus non modo a maioribus fuis Laude dignis,uerumetiam a glorioßfi Emis in Regno 8c ]mperioPræcefl’oribus,quamdiu illudinGer^ mania floruißetjScadeo tot fecülis perpétua quadam propagation ne amp;nbsp;fuceeßione fundata amp;nbsp;exorta» amp;nbsp;ad fuam ufq' ætatem deuola ta, per quam deniq;, facrum in Germania Imperium nonnunqua magno in honore,cxißimatione,omniumqj rerum profperitate, etiam in Chrißiana modcßia,piet3te,probitateintegritateqj neen nonunitate ffâeiconßitutum ac fulcumuiguißet,in hac igiturre* Jigionetotfacramentis fancita, tot exemplis maiorum illußrata, tot feculis currt gloria,maicß3te,honorificcntia,decore,profpcrita!3 teqj totiusGermaniæ retenta amp;nbsp;obferuata, fe penitus Dcigratia amp;nbsp;præfentifrctum conflantia, defpedis quoq; fortitcr pcriculis quin bufcunqjhacin parte fubeundis aut fercndis,3dcymbam ufqjCha rontis perfeueraturum,aperte 8c ingenue proteßatur.

Quocirca Or dines Augufianæ confeßfonis, modo(uti deccl) priuatas afiedionesdeponereuelint,facilc pro fua ipforum pru^ dcntiaintelligant,fieorundcm fententiæ, fuaMaicHas fubfcribat, feu etiainindulgcatjfote hoc medio ttpropriam ipfius religionê, quatt

quafi îHoIolatn'am amp;nbsp;falutjfero Deiuerbo contraria, amp;nbsp;per quam omnisChriftj'ana reformatio amp;nbsp;fideiCatbolicæ concordia.quin 8^ profpsritaa falus præpcdiantur,con{îderent inqüara amp;nbsp;intcllia gant.quam iftodgraue amp;nbsp;indignumac mojeilum fuæ Maieftatifu# turum fit,fuæqj ChriftianîE confeientiæ ûffeaGuurn,

Cætcrum hæc resGue negocium antea hic Auguftat, deincepg Anno j7.£L3tifponat,diucrfirnode,nunc hancjnunc in illam parte üentilatumfuitattÿprodudura. Idipfum jgitur quod tune tem* porisfua Maieftas frequenter non obfcure lignificaflct* hoc ctiara loco fc breuitatis ft udio repctcrc non cogitafte.

leidem nolle quidemfe quonaodö uel qualitcr ordines unius nel altcriuspartis in memoratam Conftitütionem non modo tart* tum,uerum alias quoqj tacite uel exprefle confenferint» ncc nc,tiw tandï prolixitacis ca ui a,in difputationcrn rapcrc.

Solummodoabfquczcioncccflrtudinem fuam non potuiifc •quirt explicafet,Licet enim res ipfæ in ijs cafdinibus adhuc confis ftercnt,inquibu8 aritepacifîcationis pro religions dccretum amp;in/ ftaurationeni, tarnen ita fcriuncafFedum.utnuIlis ünquam tems poribusalîudprætcreaqs in rebus ncc amplius quara modoamp;fc« piusdeclaraflct,admittcrcpoflicaut uclir, Quemadmodum etiam (maximeiuXtacarifiimam Ôcfaniâifiîrticfîrmatam obligationem ^uam nimirunanuperrimeih aufpicio monarchiæ Imperialis, una» ^ nimi requifitioné ipforum fex.tunïfuæ Maieftatis turn Impern Elcdóru m praeftitiftct,in qua dico etiam abfq? ullis ambagibus uel amplioribus circunftanttis humaniter 8c obfcqucntcr fc permanc* refînant) quemadmodum inquam multisctiarahoeipium argu* mentis defe corapertum eftet.

Quoniam igitur buiufmodincgociumgt;cosfqui fint Augu^ ftanæ ConfefîîonisJ ordines,iecundum propriara iHorum Con^ fcflîonera.neutiquam conccrnat,dç quo prætcrcanullam fint dato# iirationem,fcdfuum amp;nbsp;alioruni Ordinùm proprium cfîc, in quo' denique ipfî Auguftanæ Confcfîîonis focq fc iramifccrc nolle, for* maraautmodum præfcribcrc.cxprcfîc polliciti fuifïènt, proptes îica fuam Maicftatcm obnixe prorfus pcccrc, quatenusidadhoc pencs cofdcm animo bcncuolo conquiefeere fîhant,ncc nonin tam difFicili amp;nbsp;arduo négocio fibi etiaranum proprio, rationem (que mis

(qucmadmoSum amp;nbsp;illudomncmliumaniingenij oim amp;prüdcn» tiamexigii) fuæ Maieftaticrcdant atqj cömittant, quippcquæin fereciperctDeo ôehominibusrattoncrareddere udlc.

Porto quodfupcrcft/cquidcm proptum eflc uc rcddat omnf* bus amp;nbsp;ßngulis parem gratiam.

O djgnam lauro^fccptrisqj conftanti3mamp; prudcntiam.niuco# quenotandamlapillo.Quidunquam dicipotüit Cæfare djgniusgt; qujppe qui pro officio rcîigioncm ac pietatcm Chriftianam.equi* dem non nupcraraaut humanitusexcogitatam uclinuentam, fed authenticam,Sc Apoftoloröcordibus infufam, amp;nbsp;inde mencibus ffdeliumdigitoDeiuiuentis infcriptam.cxaratam, amp;nbsp;omnibusn« mens abfolutiflîmamatçpadeoftabilcm.ratamac fir mam ut nullis unquam uiribuscluiucl oblitcrariqueat,dcfcndercfufcepit. Rc* ipfa declarauit Cæfar*bancfolam xeligionem Cbriftianum pedus decere.a qua deniq; difcedcre, aliud fete nibilfit, quam Chrifti Eew clefiamabiurare,quæ concors amp;nbsp;unanimis per omnia côfiffit,qux Apoftolorum amp;nbsp;Prophetarum fundamento nititur^præter quod aliud nemo poncre ualct, nee fubuertere. Verbum enim Domini, Veritasenim Domini.manccinætcrnum.SancrogandusDcusfinc intermiflîone, uttalcm orbisChriftianimodcratorcm in multos annosincolurocmcorporc animoepj conferuec. Magni liquidem bencfici) eft diuinitus conceflipium habere Principem. Licet enim Europa plurimoshabcat duces,paucostarnen prohdolorrca hgionis auitx didatores.Tudxa Dauidem unum,unum

Ezcchiam.unum lofaphathabuic,quorum utique rcligionis zclo Synagoga florcbat.Dct uicifllm DcusOmnipotenSjUtEcclellaijs fcmpct icgatur Principibus.quipietatcm promoueant,amp; Catholicam

Erratum eft fob^op.Memineris ergo bcneuole IeAor, linea rerria, poft abferberj, tiW recurrendumadpaginam jtx.lincazT-quxincipit: JnfcAisitatp rebusamp;r,uflt;p ad paginam Si4.1incaxj. poft defignatum. Recurrendum eft ad folium 309 linea Tont Rex Ält;- illic coiuinuarim kgc uftp ad paginam jtxlinca X7.qux incipit Infcdis amp;clt; Tuntquarcpagini axj-lineazj-qux incipit Anno M. Äc.tunc continua.