CIO ET IS COT O ET CO^IT ,te Valentino DienG,præfcriptio ad-juerlus libellum quendam nuper edi-tum Zacharias Furncftcrifu.b-dititio nomine.

quam fuiße letatemf eraciore jm-J)rote3orum tid calu-mnias omnes ,amp; calltdo aßu tarnen calumnias ji refutare adfimtdanrium, /jUAtn hac fit »ojlrA. Et hoc obferuans mmium diu iamin hoc nobtltßimo Galha regno,fiiepfi .dtfleoapudmefiatumpri£jentem,reinm homi num^ mores dr iw^eni^ praua, amp;nbsp;modo jumo ßdum tn manta,quo quantupote^^ licenttam hutufmodi cohiheam atq^ coarguam, modo de-pono, cogttansquam fttaltenum fiudijs mels ’tongredi cum homtmbtanullo alto quam ma-ledicedifiudtoprxdità, qudmque inutile com-monefacerejertbendo quos mhtlo melior-es red-diturusfiim,ac praterea jubtt animum fitpe ye-rttatemipfam, quaneque latere neq^'vllà ca-lumnijs tnfufcartpoteji,jatàj'eipfam tueri,ja-, tà mendacia refellere. denique je ipfd eße con-■tentamft^r innoctutiam quoque ipfiamtUt Qe-

ciliii4f)oeudixit ifummdm clorjuentidm efft. Uquot; hac mepoaßimnm res ha^entts çuiej'ceft amp;nbsp;tacere compulit,ridente interimßulticuit hominumm^r pro me a parte ofßciitm/^ttod dl-heo,reddentem plerijç^ praßantißimis amp;re-^no ßdelißimts 'ygt;irts,çuortimfamam pcti cer-neigt;am,a{ ne Chnftianißimts quidem regibiil noßrif alijs^j,principih/is, quorum tarnen evt-ßimationem amp;nbsp;dignitatem, cuius illi nullaff fenitus rationem halicnt,cura nohts ejße quaff maxime decet,quil)tis nos ipß yna cura ßumiH' illußrif certè inßgnisq^ eorum yirtnsßußorttl ferß amp;nbsp;idoneayindexlatis,deßenßonem ßßd-pere conanti mihi reßitit hepenumero esr red-nuit impetus,manumq^ compeßcuit yßque ditff exijt libellus quidam .Rehana: Furnefleri,l[ y erum e^audî orts nomen, quo omnium J tint in Gallia mihi noti,emincntißimi era-dttißtmt yiri lo.%lonliicij tpijcoptamp; comitd -F’alentimßuggillat famam,r Opta occaßone ei' deßnßone quadam aduerßia calumnias inii-Elas /llußrißimo Ândiiimduci,cttm de co rt^t eligcndo ageretiir inFolonia,quimodè fah)^ amp;nbsp;hoc amp;nbsp;illopotitur regno, muïra enim me ff eo libelio commoner tint. Frimiem qitodßrai-nt ts libella defenßonem oppugnandam ß^i quam nondiim qtißquam yidtrat,nec ante ca-

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ra-

rauer at formt's exprinti, 7juam,ß ex fcripto e-milJafiiityn/puani,pauciPolonilegerHnt,mo doïegit Cbrißianits orbtijiurante dlo Jiilicet, banc^jadma’edicendtimßbi comparante ma-teriam,^uam ß yerboynonegarem d leanne '^'îonlucio eße conßriptam,non baheret tile yl terui4ijuoprogredifgt;offe[,lt;juauejïdefrcbarec ^uemßngii atiidorem'.ft tjutdcm'Polonica lega tione,i^u« Ù praclarè gcßtr,dixit,jcripjit,fai:i-lèptißt44 eF^dittulgari omnia,inbti defenßone illam ne^ audio ne^j'l!gt;ideo.amp;ycro ßipprimen-dx eiua nullapuit caißa.qtnj'/juds enim defenjor ille eri^ßt%lonluci7ii,jialiii^ quiutßput^ janè ßdu^j^juoprincipi e^ß,amp; in omnibM ipua nnr rat ^iixite probat,yer ax,amp;iqtiod nee forjttan ipje ^donluciKS abnuerit, demia ,conccdamiió ^uod yult au^lore deßenßonts effe%Jonluctu. namamp;btsqui^tantoyiroobijcit ,obßtere nie faria mea erga eumßdcspietasq iubet. amp;nbsp;quie mepoißprincipes contumelia magtf aßßeit in eo libeüo,eae^qu(eei af^ergiturprmcipiim

noflrorum antt^utßimoamp;ßdißinio legato,cut tarnen non mirum eJÇ, ß non peper cent libel-l!ifille,ijui nec domintt pepercit.auimos bit e^^flicet inßultareprincipibtts boaie pro libidine tui^iureyel iniuria, licet cominifcitjuid-uü in ei^detn, amp;' credulam leuemj^ plebem bts a 5 4rh-

»lt;gt;juntprjnc}J)es)amp;luh Dei nomine tame htf agere,amp;fjjeae religionspuriorM emendatio' Tn^.quo quidIceUratiusfbcer calumniarip^^ 'Vmhra exagitandce calumw(e,amp;,'Vt quid^f^^ ix yetcrthne obteat jduguflo au^ori legti D' Ha,licet cwq^ acremJefingti'e tn eo yitio reptf'' hendendodnqnofibimirum inmodum indui' get,amp;ßdtßt rétif quem hbuerit,cumqjßbi/U' tuerepro reojchoiaßicorum declamantiumi^ ßcholn more^Etqut tandem hi homtnes juntt qui tantam (ibi adrogant Itcenttam ? quiis bil' JZ^chariasFurneßenti^an qut je adoptauer^ AliqHrf,amp;ex alio nomine tranßerit in ahud^ centiorif licentia captanda cati/afEï^ entlU emnisßSltttaamp;adßrta baeproles,quicunqtil flaußra htec con»’tiorüexiedißcdt, hodiepnß ßmjeden temagßr atu deßde.Si efßttuumyi' rum nomen^^charta,reponerem amp;nbsp;tpfe mä‘ ßbio malui nullum qubmßblum reponere,^ ahhorrut ab exeplo male.- nam qui habet qued in alio reprehendat,idj in medtu projerreƒ/»* det, yel ygt;trem prodatpttbltcè-cunÜis, yelyl «rrattmanjlrefyitamil nee emmalia ßni pof' ßt quis quidquam in quenquaß:rtbere,ntji ltgneßsjane ß numen Dei reuererur,fipirn eft ß qua,yt diximuSjßni oportet J'cribit, nonßi*

i gt;nbsp;»

debetfubticere autcomutare nomen. aUo^nîtf Jcriptoßdemdero^abitomntf. Erubejits tuv.^ hocntmiru (liÜtirin ei^^ui Jcnbii ejjer^ e nu. me.Erubejco amp;tjjje htts ^uajcnbff hnhtre jiue. CommentuiK efi an^oru nomen.amp;iointntu.a i^itur merttè jit/ßtcor eße omnt^i qux jublatjo nomme édita le^o.lde de tuo bbeilo Ejeudo^a-chariaßno adßdent,injanh froeuldubto tudi ciufaÜurißtnt omnes, Qvàm iure 'peri^ jmo» fateßaeiaßn^ularefelltns^ux tu ytlin {rm.--tipeiiLluflrißimosjacratißtmosq^,'tgt;elin''M!(jnr luctu, effvddßi tenure3tua^yenena nuü mji:. ^utnsanttd»ttstMonluau3tn(jtitf:aamentun dum mercede conduiiuEolonn cdnitndafß na tura crudelißimüdndignißimumq^ re wo frtn-cip^Grauem iniuriam inifßo limine ßacim pa CÙ illußrißimo principi.quem natales certiß\. mifecere regem,graue TolontSi^ui cöcordibu4 j^ff^ugßs eumßlfi optauere rege^graue magno

amp; prxpotenti TieO}CUi nos ^ui pij jumtts^ac ce~ ptosferimwreges,manij-e^ld. ienitf^iniuria ctf lo terraEtquod de crudelitate addts,etid (i tu tui^j ßmiles,^uoru hac eetas alit numeru tn-gentenimiüjcrudelem pxnarH,quas merettir, exa^îore ßane requirantytamen ^udm tsprin-teps d trudelttate abfit,(eße aduoco,amp; tibi op~ pono yni homini obßcura ae penè nullojPolonfi

ßrem^^tnbujcum fgt;o^^ eleéiwnemßrentßinri^ rex annum eg\t integrtufi, teßtm Galiiam y-niuerßamß rjuidgeßit ùlem antequam adTo-lonosprodcjfcereturß ^uidpo^^redùu qud rejipereTßrnmß non omnesjummam tn eo cl* mtnthim hi'.manitaremgj txperti junrßemptft Jt non amp;nbsp;mox à redttnjuo eampa(eßcit,preigt;' ftM.pronii^facili'sj.ipropo^'ta induigentiajt' dieioßsomnt/fff^^^ut modo reßpißcerentjamp;^ ionamßugem redirent,qua de re amp;nbsp;arceßiii^ adfehorjimducibitf^quihußdam (um eid egitn'i per Lugdunipamniarfterjuperßitthm mtihisi meq^ ytdent! ipf'o,pris^ deßdertopuiiiecepacß tacite tnterea illud ,gt;lndromachee trnrnttrtni^' rante:Ç)uo t« celßtm altiK^jttperi lewaninttK^^ tiw lapjospreme : Qttod ytiq^ cum illff açeh^ ttiam optimiti princeps tottt 'T^rihui omn^ natu,nee quidquam.duriora entm rebelles fef-ropeBoragerunf.amp;quando ßemelmaleprO' widi A reÜo deerrarunt ,perunturtn prateß' Etiam te non feram ßenbentem °tvlonlucw^i mercede conduElum ad mentiendum.an*l\d6if' luctius ttbi ef^-ifeluri lt;?■' circul/dpetittispnti^ qutdam,'ygt;elex porerabula yoeem qui profit-tuât fuam,amp; yerba locet,yir quem tota ytti tuipßeßateri'i documenta dedi^e multa gratii-taf/^i

tatts,früdent'tx,pietatK,integrttatü,lenignt~ tAtK atqjiußiti£,ßgurAta tarnen laud» linoja^Mfariterfe ä T^tffino perßringi ^ue-ritur Hier any niMpepè^auem litraißamcona. mendatîonem tuam juhdaîam amp;nbsp;yajramintm fedeßnentem in conuitia t andern,jatà comen-dant Trincipnm aulx omnes, amp;■ j^ßubltcx ymuerß orhii, ^r.as adijt lej^atui conttnuts 40 .annii nomine T^c^um Gallix quatuor.Ex J'atfiyocif'erantur amp;nbsp;clamant ^udm in obcun-dtslegationilw fuerit reli^ojWyCaßufyyeraXj ßrenuus,efßcax adeo, yt plus glorie, credidc-mm eitm ß\bi inde apud exteros coparaße quam apttdjuos.Ettu homo nulli reifurtiuus, clan-cularius,tottantts^jclogijsfntblicid durum os tuum opponer« audesf amp;nbsp;quod itéras frequenter,ger eatidemlineamincedens,hominem ca-ßißimum ijrgenitum inomniayirtutÜ extm-gla, quem tot colunt amp;admtrantur'Ermci-geSytot yrbeSyincufare mendactj atq^ttiam yi-lißima conduHtonts homtnem Itberrtmtem, ß quM fuit ynquam,amp; liberalißimum, Tpix forfanyllam dum ttiam Telonicx legations mercedemnaf{um,qudm honorem gloriam immortalem, qux fola tttam abunde ei, fatü^

1)1

lt;(

(•

c»

'i-

f/ li' li)

lum amp;nbsp;Itdium fummos ’Pontißc^Sj’Belgjcaoi CarolumiHungarica adFeratnandum Impf' F’enetaadDucem amp;nbsp;T^mp. Englua n. ilenricum amp;nbsp;JJahellAmreges,Scottcaadregi-nam cum titulo ttium Cancellarij regniScotif ah Henrico n.rran/mißit4,Graca ii,adTuf’ carum Imp. amp;poßertore ^uidem^umma cuH^ laude amp;gratulatione otnmumprincjpüdepc^-ce yniuerß or bu egit atq^ peregtt quemadmOf du amp;nbsp;cxterü omnibjunon nißre confelfafeli' cirer addominosßuos reuerßus eli^, Tolonic/gt; ^uoq^ adSigijmundu regem,amp; herum readdih äaadinterregnum, huncquh credattotitnh aut hacpoflrema tantu Folonix Itgationepre-tiocoêmptum,Epifcopu clarh nataltb’'orrunh amp;fortißimo at^ inui^ißtmoßratre fnaiore n4 tugloriojum n^cio an magh ^uam tUeyicißim ßlendidtcs deßto nomtne^erudhioneßapientiO) ar^^ dotibua etidbellinonnullh,ncdum togg^ali par ytritn^j ratio : reltnquo ciuiltbui rebtes oA ßnt anteponendte militaresßuum hac campuiA ^uaftiopropriureqthrh, tn ^uo meßedente W yinceretTfiri militarei.Sed^uot ciuilia oßßcia Ifuttu poßh mem ware, tot etiam ilüuf mtlita-Tta,amp;nulla nonßelicia att^pro.fpera,miro rertt ^trum^^ ß^uenteßucceßü,amp;alittßecunda ßm-per.quiirurßum credatpretio corruptu homi

tniviinai^ianimiaduerßi4 djuiti^^^ua/ent c2 f raje tuhffejemjgt;er tuxtà mccum omnes inteL. lig’untJjomintmdigmta.tihiUiOpihtti amp;nbsp;glorta florentißtmumiinm^j'^ierjante aunes 15. m Jw-, Mriori confilio 7^^um^ratt/iimH,amicißinith re^busjtùmprofxer atumenin^enij yigorcnK ^uein dtcenJo incemfarabiltm, turn propter. tiLndorem liberamtngenuam^^ loqtiendt fult4,ttm,nullss cotaminatam adulationibst^, 7t philofepht dtßntuntjbUndii snimiciiijs‘J^~

J ß ßtas bene ytt^ue naff ent,nee faïiercn^ fur, amp;nbsp;eapti exeplo .^lexandri plat diiip^ercnt. nonnun^tfasn Hepheßtonem (fiXa^.t^aviTfop, ^u^AmCraterum ifi'Koamp;itiriy^îa.. Et de hoe ^tads. natiuoingenito^^ candore mentbs hancretuliR laudem ab omnibus,yt quemadmodumEtjonts. inimiei nonpoterant ^fßtencjuin k eßet fr gtbita°M6nliiteium ettamctwiulïfaterentur «i-. hjladumbrare,nihiladjèntari,nec pofje •TO'ifXtowegjÖ'genere tocandi qttoda Keronen jem eum eßt duerent,nonElafentin'ti,denteip[gt;t ra pro gratie locjm.Catertim'^donluattmpar-temconßlij regtj ru eße indie o ßatts hocyno im probo,^uod ille tmpudenter taÜat’^lonlueium À l^ge mercede conduÜum. Exteros entmeo-duetnsus,'Vtimurnoßm, reinoftra condubtta nulla ei^.Et admemiendu ^uod ad:)eit,falßa Tßtt^

Tfeuäo^acharia oratio e^^,falß/cilicer no' mints oratiofalja, e^uamJati^, ytjupra docuh yitaInseratmoreJ^j^lonlucij, mjimendaci^ appellat laudes ytrtuti Trincipts débitas re^' ditaf^pcùm de regno Tolontco haberentur Ce-9iitia atque condones,du^as ab illu/lriori do' mo totius orbts Chrijïiani,ab atate tußaTrtn‘ dpts,arebîts lamdomi miluixffjprailarègt-JlK,àmode/ha,liberalitate,C(eterijdppirtut}bui ?^gioJolio dignts.Hxcßinc tibtTleudo’::^cbA' na mendacia.Efto,ßnt,nec ïam igiturdeincep^ te arbitra y Ui ßntpararij, nullijequeftres pA-(ts,nulli napttaritm conciliatores,nulli laudA-tores,nullinominatorcs,a!{t li quot;Monlucio rum effet idem iiffinuandus Trinceps te conjtd torem, ß je-ptereturffeleratum, diceret,Jordi' du, ignobilem, nbsp;nbsp;ctetera yjurparet, qux tu i»

eumflultus ßiilte la^aßiyquod nonpoßit, nifi tuajerittittJimilts,juamq^mentem oppleuerd omni genere yitioruin,mendactoru,calumniA' rum, ffurcitiarumqj, eÿ' y el ßibi potiùs t erraff dehijcerepneoptauerit. 7eneprxteribam //»lt;' dia adierendayeritattSiimpugnandiq mendA' dq,qux in '^onlucio extiterunt luce clariorAi quandiu et ilenttie Juo munere fungi, proji^^ ri amp;nbsp;annunciate y er bum Dei licuit peryoS) Itoc cj^, tuts moribus adßmiles, nec enim ifA'

prolneßüomnes^ ’■veßroincediintTemplo i^quo amp;nbsp;plano,tu^tutqjaeellum aliquod angu-lanum obßdenr,quod ramen numertimyix ca-frtjemplo liberum ßatium e^^. os,inquami abruptly pijßimn pijßimt hommrs ßudijs a~ blionibul'q,inuaßftt{^alentiamperdiri protn-dc,ac cateras omncspartts re^m hwus ccntur baßrSiConfudijiPs, cruore compleuißts,intenta wßisetiametdem °fvlonlucio necem'.nec lantf yt opinor, mtratur, je abets tnf amtbus y er bis tmpeti,qutjuumßtierejangutnemdolentjci~ licet deeffe tantum ßbi approbatorem ßactno-rum juorum,dolent quod non codem amp;tpje fu-rorepellatur adyaßationcm regnt, dolente on trdlt;,quod omni opera obßßat jur or i tamfune-ßoßnclamet,injur Pat omni tempore,locoq,,iu~ xta'Mefiorts jententiam,tn cos,quos dele^lant maximedijiordilt;e, cades ciuium, populatio~ nes,grajfatura,latrocinia communia iamp;qut^ bus pretium cura hocynum cn[,jumma imts mtjLere,nihilqjpenß habereprorjus ad tuedam joctetatem humanam, tuendes priuatos ßoeoSf le^ejq^ publicas, acne adtuendamreltgionem quidemyeram,quam obtenduntßnduentesper jonam morejqßatana,qut jub Jbectereliptonii plerumqßeciptttncautos,à quatamenabhorrer, longeq^dißar, cä- luiquoq^ßmilesyeleie-

lt;ranr religionem omnemt yel hanc fuaitt n»*^ jnmùi der ident quam inueteratam inolitai»^ ■dimyt nuperaccept ygt;numex ygt;eßrts Imptr^' .toribiM tros-menjesantequam è mtiro oppidi^ c: Ul prcecr at,decider et lt;amp;nbsp;moreretur,tranjctni' Jeminißro liue concionatore, qui rartu tuff' forte aderat,edixiße mditibtu ,procedenti dgt;o De^ytdecederenrde'yia.Scdquidago!‘ßgt;‘ erro,nec tnfequor ordine,quodrejiat operù ti* Jandl titi.ßLon ygt;no tUolibello tantiim ^^J’etiilo' n^acharta quem potißimum mihi ^ajligandult dclegt,boctnattimum induxifi^yt fan^ißitfi V pra/lantißimi yiriladeres exijlimationettt, jii;[ei^,ied amp;nbsp;niß/allor altontp^ißimo «Jr int' pimßtmo libro,(UiU4 tïtulu nunc no poßim tëpore Lij:ino,nec niji i^iJifj^vitiGracoferm»' ne Gitlliciyiceya. are, amp;nbsp;Xriuf^j injjietîio ytl re[oiri,yelfiefitîeiiuerfi,Tfos argutr ambo .nulluadorare numen, '^nc enim poßu letii tindw cogmfione ‘Dei,yelleutpercufßts mei» .tol tantaq^ excoguare inprincipts,amp;a(lßngt' ,re ßagitia,ejuihM ntyilißimui ^uideganeo yl-.ln,s,aiitlanßaiaut ptttdo cooptrttcs poßutß omnibus.S olh nimiruimpiß licet hodit quala •igt;üs prodit eße omni ex par te oratio yeßra io priftci-

ctrptt,quoj:laruit olimprinsquam Ie jeamma gt;nbsp;re legitimo patent egrefjw , tir ageret nemo, I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pre omnes hodiecertatim, iiccipio

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Infi-

^amohrtm yt idem quot;Vclalitu poêtA ait : Vigiland um cft fcmpcr, multæ jn-fidiaefftnt bonis.

Sedtam mijl a cauja publica, ad principes nu-hiiad^loniucium rtdeundum amp;nbsp;moxfof. Jan eritproutferies amp;nexus conuitiorum tuo^ rumTjeudo^achariaferet^rtJiimeda cauja pv-blica.^uan^uamfiyeritmamamWi'vna cotih mttnij^ omniumcauja needeerro n re, ß promijce^n omina principum,pubiici^lonlU‘ aj.Certè princtpum communie cum publico tii^,cer[èJvlonlucij publicaperlonXi amp;publt‘ ca cauja, ati^^ adeopublica, epux%lonlucio iit‘ Jertur iniuria. Qwdyeropoi^ juperiora coi/i-uitia agts,ijuid tentas ,^^charia,efuo pergds /lt;• fanusfl’^^entfacts autlorem cadispatratx )* G allia c^bii^c annis daobus, JacinortspatfO' num 'Monlucium improbum,impudent ent,i^‘ tejlabilem,audacem,impium, êScundat orati'i conuitfjs^ux nimirumprodit ex animofctcuii do in conuitta,proinde ac cecinit t^ejehyba:

-H l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jijj

txcutiamii^ rem iß am diligentiui* maxtmtiameayercitur cardo, hxcyna teres ferduxit ad infaniam^yel pot nit Ininc tii malt-dee tux amp;nbsp;contumaeix ^uxßuijli prxtextunt won minusßanguinarie ^ui/anguinem ilium, quemluges,ejj-uderunt.

Jndexanimifcriptiotuaf€ralts,cruenta,mx-nas.'Pdbnpotuit°)\/hnluciHiantequam inTo-loniam proßcßcerctur, eins rei patrocinium jufcepijjciqux nondum euenerat^ac ne^enerat quidttn ctaquam in m entem.E t yero necjùjce-ftßet '’i'nquam,amp; legattont's quoque pcricu-lumad’.re rctra^afßt, ß quid tins rd prx-jciuißtt 3 nec etiam Trinapes, quibtts erat carißimtis ,ß qu’d cuts ßcjutßint, dejignaßent-tte, proßdoin tarn euidens tumfer'iculum con ieeißent, legaaonem nec iniunxßcnt, quam futurX cxdts conß ij merito l'ußicari poterant inanem fore^maximè apud eos, qui in To/o-' nbsp;nbsp;nbsp;MiÄ partes ampleduntur amp;nbsp;defendunt ye-

' tèin eo regno non minor ejÇ quam Catbolico-rum.EtqucdinitiocontigißeinGallia')C[on-luciuf negauit,aut ß cotigißet^n on iußliTrin-iipumpa^um,aut ß tußu prtncipum,magnam igitur iuflamq^ aliquam tnterueni/Je caujami ^tprxjumebat^!taadßrinauit,ncdum accepta h terta

(frto ntimo,ilttos ex antmifentenriapotititi' l'-3iiKiïdcreJcrmones,cuires'vie{eha[urineri'

rti: notißima erat infiitia prtncipHfü' fiej,quot;iigt;erôçvajt pe^nnna lt;trgnmentorutn,yit irfi' ptidher adß'nerat TJ'ewles jUc ^chArzAS znnoctn'zdmpz-znczpu,/.omprobaret, amp;odaiif^ ezr(4 rez à tnnni princzptb/tyfdtmoutret zn altoSi yllAm ex ore amp;nbsp;yzdtn eoru legetzir tn defenßo' ne zllaluznpßße i omeCezird,qzza tarnen zjui ytt tt(r,noygt;ideo czu-d^^ckarza derideatttrbod^^ dm arr 'tdeattir ,Jtz^iiidem leginizts yuItu eß tmagznem azzzmte tacitttm.jjermonem mentHi amp;ex eo fagc animaduertzmin certzßzma fign^ dziciyel clemettie,yeljeziztzze,necfrußrd docif ßmos yiros die et e,y t legzmzts zzt y et er um rkt' torum baziegyrzcoqttodamynatzirdzgj'am mi-gnti mezittbzts domtczlia eorporu digna metzi' rz,amp;ex yultti hoznmtS) ac decor e membroruff coUigi bo^e^qiiantzis zlla ccelejliißzrituA intf* rzthabitator. Et hzc tarne crater mendaczot'^ abßj^ te in^lonluczzim Ju/loUtt caih:nnos, dif»^ i/leßbißngtt banc eztm de yultufectße cdzedtgt; ram,qztodyelynußatti comgrobat y^udmßtf' reafronremgcrat,qt(ilcrzbente'\lnnlt(cio,nigt;^ la in fltoprincipeymjziît apparuifße yeßigza rtt.ittd,firdjitmitftatim ex yultu ab eo duci «gt;■' ie^urdinec min/ii imÿudenter in ea^arte,^^^

Je punffnHKh.er(tHn efi-.exempïv àlioruprèn* apum '^'Lonliieium exifur^arc a:[ de h.erecicn uiventt i-Jtnri(.o il. p.tmfitA lup^hcia, nec enrtn hac Uui excitlatione ’jVlonlKcud’^Stt.t t?Ç^'yinijua,m,'iiifid tdefeterit C.trolttt linpcra^ tor y idemalîj principes, j'sdmirareje tantnin j(rip[it.,cjuodpdrcerentcjecerii .^chnri.e pQ.gt; piilarcSjdejoloT^e^eGallije ^uerddm in‘licne~ renCiCtrnJîtmoAr^nineKroinalè ajjc'cii ammi «r^a nosn^tiem fî aliter affeîlum bul'iiifjcnf^ ca pere nolver untune,J muer nnt ne ^lonliictj jer. tnonem:,lgt;eneuÿh facile tenu’IJsni, compttito-ribiis fciiicet pofhrif CaroU Imperatoris hoc

'ïgt;numfènltjJe''Monl:aiiigt;nnon efje caujam relt;gt; pudMndi principes fai, 'jiiodßlneseljet Hcnri~ ci ii.qut p/snasjumpfiffet de h.ercticnfuo i onv-muni^pndnio omnium Galiiie curiM um col^ legiortinti^,de fdelibicf tudtcio nejjro, aut ea^ dem ratiöne cciam repudtanduineße x^irebi-ducem Erneßum iquorumparentes idem ad-mi.lî'T€rt(. Ceterùm eir quod tantoperèj-adt» H'inriciii. ittcu/as exa'^itasp,, .^ebaria, m to ne pilum qitidem ynum habere te in^enui amp;nbsp;jinceri animi plané cognojco, qui manife.^ jln d'ßimulas ignorare te qua mente ad haC Henricits optimrta maximui T^x profiherit^ quiejola fantëfadorit iu/fa aßimatrix eß.Lex b i nenteni

mtntempunitjinquhquidam, amp;àlrer, qitlt;^ mens efÇ qua j)eccat,non corpus, amp;nbsp;quot;»nde co^quot; jdium abe^,culpa abe^.Et conuenienter^’' ptcharmus vSij oç5 Kai v5? ’cnni . Q^ua nK^ Henrico regif'ucrir,quiejo ytdeamus.Lex 'Yetus,quam nec^os imprbbatts,de hareticf}!^ menda efje jupplii ia,legu eu ft os ^x, animA^ uerß quicttnqftunc co tepore,iudicioSenatiU amp;nbsp;omniu ord num qui de hteres tudicare poteït'^gt; harctici elje cenlebantur ,Janè c^ßditioßistß^ teftipcabaneuiftacrata boftia yaluis eccleß^' rum aßftxa tunc 'tcmpor/s,amp;jolemni die fer(igt;' n Sacerdotï è manibus auuljajacfa,e^plebsf^ armaconcitata,amp;altapleraque nefaria: Jedtcio jola,fupplicio digna crat : quidpraud^^ rehgione opinió fyospraua ßitfße inficiamif^' idem inßciarentitr ^rrianiß cum ets res efßf^gt; idem cieteri quos conßentientes nob/s amp;nbsp;ipß mnattSiamp;hacleyiatuercnturhceretictomnf^’ €elebria,ytJolet/s,jua opinioni,Jan3a^ noiH^' Itaprxtenderet, Deum,yeritatem,puritatt^gt; yt qutße Catharos,quiEncratitas,vAngeliclt;ift ^poflolicos, Gnofticos nuncupabant ,amp; biß^ contraria diuer/ii parti afßngerent,Satanatligt; Pr1nticl}rißum,impoßuras atque mendacia «'ƒ qua 'vero adhuc in eaparte effentperft)icutetgt;^‘ uuia religionts y er«, cas quacunqut ratio^^.

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vtl

• abeßet peruicacia,amp; qui malu^ te tuosq^ tranß-f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uerßti agît^geniuî mensq^ mala,non pot uit,in-

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;ierlt;tjwoznentlt;tjwienrlt;tclt;t«ptri{m. quidquiamp;ß)

' noti liceret leges appellate, moresque amp;nbsp;tn/ii-I tuta patrum f qua in pracipittaprolabarts, gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mßer nonyideSjUonlenti^,nonintelltg(s ƒ Sed

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;ad(i

regia nbßraißyt ^uidjuid.X eaprodu yitttpercs, f.ue l'eiterii^^ Jgt; ißttc ( Icmem la^nidè t onctbaTc cmniA tinm yenn ^qua yero modo ^paulnm aereni^' tinti.E^^ßrtqTtd! ,inßecicm dltquidedicere,f‘^ «qiM religion!^ quam yoscertèjßettoßfti reß^' , tnatanuncupattijdcinceps poenamßtfl’trat^^quot; lAfri. Catern m tttentnandreljiondi t edidlo,^!^''^ imo edidlojttieeffdrefa^A ccntiarra, intcrigt;lt;f' ~fttiinniimerds eä‘ multo plttrihm jiti Card’ll '‘ßu'amjul alijs ’ßcgtlnriecieißint\amp;/onged '^terioreyiA^nepcmanu üquot;tgt;irihWiCnmi»grK!' 'res Icgilns a^fbleret-, adeo,ytjuq)/oßtafni§gt; ^'rTdeaturtibißlaneihditlgentiaprincßn diß 'jdßaXjquitincenderetßrncatosad necenï ^^fneram.Sicßanefuißet^ înnumerâg amp;an^'ot^' taie mdgiftrat'aiim,rte dieai^i qiriuatainrerij^ Jent 20.milita hoininum, niß rexfrentßßet itf' [Jtettts,^^^^^ quoeqqnön /tcßiisßne raboreßt^ me c orrigo,lsoßü,qui tamdiu osperfrituifti, 'ßrm(tretnnumeram,cum refera dito aut tr(^ tantum conßet,anteqttam 'ygt;lla mcncrenturf^ ma interfeBos,yel[trittati itirgij capj'a^ yt ad biet in Galliaplui'tmnm 't 'tgt;tl in yitem caß ttohds Lutetid Chiarrif in ipfd i omit atu amp;nbsp;Eumellitrttcidattdomilua'Hina (um*vxiirti tqitod y ni ex beneßt'ißrijsJuts, diatoiit) '-errlcfli

ygt;(!lrx fußemimpegi/fet. ^liernctaTi^uc^ttt ilomijuXfilumcccnat aim yxQn çÿ lilern in-terfeiîiiniiieliter, amp;alicrurn multorumno-lfzltum,tie quorum mibi nomiwLiti lujUidù non ionßat.'PolJuliytrofuroreimfatientu hccn-tix^audaaze ßmuhc imfzunitatis yeßrxtquod acadzt Cadurà eodtm tempore, qucdq^ pace ß-queßrafecere .^imbiani, 7ßjtbomdpenßs,Tu rones,hiec omniaquK ncjcie uißuprznàptsfuß' fe'Vindicatamaxima prauißimtsq,pants, in ^mhianos mißo Coßico, in J^thomagenfes ^ommorenao,inCadurcos%lonlu.i^o,pr!efec-ills rei militerli, nec non adhihitisSenatort-biis quibufdam,inTurones uutem mijjoprteji-deFerrerio,yiroyitainno(enaßimo,esr omnir hwTtirtutihitsornato, quiisyel mortAltsna-tttrarecipit,yel indußriaperabit, magno incoparalili non fill tantum,fed omnd aui lu.-'.rij(^nfulto,cut}tsmenttQniquiejemf)er mibt tu cundißimafuit,hanc caufamdedißc locum,ma gnamihi latitiaei^.óonfrabts,ßyi's,addani quot quantieq^ A yohis priuatim publiceqiie alia in pace patrat.e ftnr cades, '(sr non mß exempli yeftrts edoHas Catholicos oßendam euaßlße,ytd'.citts,crudeles, amp;ya!h'irepo!uiße pana, yixautern teyelleputem,hac nbsp;nbsp;cnlt;jr-

dam an,eutplacet, obbuijatur ,cui(lolet,w(' tninit./^osolgt;lMiJcimw2faanorumquot;igt;€ftroriniii antcertèeaaterna memona tonjepcliriamp;eO' ram mentionem haben min^nani cocupilcttU' CathohàiiuijHoslugent, qm toftos altos te^'tf f lorum conß)icuint parietes, qui cedes maloi^ jlamma deflagratas,agros opertosßtu-Jqualn' re,'\gt;aßttudme, yiolata aj'yla mortes, intenß ’ï’eldifiebi a publica Itbrorum jcrinia ßxne deleblu, qui hominum atq.pecndum atlas pr^ dasfrujtra requiruntypatria, fortun/s expel' tes,qutßtpemrogant, nonpofjuutrton menilt;' nißeplus quam harbatiex immanitatesyejlr^ tunes ego dejeriptionem itifericrißermoni tf' Jcruo:necenim hoc impetrabds à me, yt de ttiigt; conricejcam,quinoßra,quxjcilicet à quot;ïiobds^^' dicimus,exaggcrasquam altißtmepotes, tranjeo adea,quxygt;t ter a rege yiolatampaet'd approbes, adjumts amp;nbsp;it a concludes, ygt;t tibi yiolens letlisjolds ratiomhits tuts quidquaqvip quam coneeßur/ts ßt.Legebas in'^onlucq ol' fenßone tanttim abeßße, ygt;t rex de ytolandap^ ce yobißcupadla cogitaret,y)t adcondttlum ter yos diem S. '\lichaëlis inermts ts penè ß( 'vobts oppreßßsts, obßeßfts ygt;ero mox '^^ßque eumßnem,dum coatda ejßent copix, qttiitifß^

tju Lumia egredipofjet.^uoplané indîào ctr tißimoprciditioamp;perfidia couincitür yeßra» juperdiCM,regempacem yobißuparlant integrum triennium confumpßjjeflipatum mi litihuijamp;pené exercitu tufio m peragmndit re gni juiprouincijs.amp;infers,aduerhtf 'Voj igi~ lur eumparafje bellum.O quamabjurda colle-■ibo.Dixißespointa mentià tuteß compos fuij^ ßes^ftlpotittaßßaniortepoßideret menstT^tx ■integrum rriennium armatua conjitmpßt in pemgrando regnOinemini noflrum nocmt,pa-cem quot;obique fundauu amp;nbsp;conjlabiliuit. protnde nullumparabat nobts inferre bellum.'fSr Hin etiam^udmfallax amp;ßulta collebiio ßt^ttßi-mentjam:7iex mukta loci propugnt^ula con ßrui curauit,multtspraßtdia impojititf .Ergo debello nobta inferendo cogitabat.^^^n pro-lgt;abüun,‘J^ex'ygt;bilt;^^prteßtdia collocaan,turres extedtßcauit amp;nbsp;arces. Ergo pacem hif ßrma-metts munire ytluit, ne qui adutrßa tarn de-

ger et, ne qui deinctps yrbes fuas inuaderet, •plebem expilartt,permifceret cxlum eir terras, concuteretßatum regni,amp; inprteruptumrur •ßtaidem atq^anceps periculü adduceret,amp;qui

' a,non poßi oflonderetamenatiß Ijsgduwun ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h \ tir

amp; ^artïtam.CeterM partes regni adeo taspraßdijs celeserrimo lUodie inuentjïti,quot;t't phtsquAm CC.ciitïtates ■'pebß '^ida jcelerata f onljnrattoneyno die fuèttit^^ imperia rcp^yenerirtin poitßatem ygjîtà^ dentine nullapaßis îdoneafigna dare, tfpcias regem deyialanda pace cogicaße. ^uas pratereagarrh'fußif tones nemo non xeriteße faailes.amp;^'Vanas,regem regni fines adijßeqiti attingunt Hifpaniam y^tfofgt;^ rem iniujeret illufirißtmam Htßania ït§' nam,matorem amp;nbsp;frei^uenttorem legationtlt;^ ißi ad Catholicam Hif^arüa regem, habti^p in Gallia regem jècretiora fiepe confitlia nif regij amp;^itotidianimo:rù bacfiunt fianilajß^id^erö ad tepertinent, cHplodesn^ ßiei»fumamp;ridiculiigt;na^lianu altenaruf ' tejiittix«xagitant,qitte ^mbrx, quot;Ttt amp;nbsp;cjuoti^ nagt;dimonedt à reUoJîatu mentis f num reÿ^^ quot;Vts mhd agere rerum tt injciente, inconfiultf^ (teeddico, tuifimilesdice) nihil curarereH^ ,ptthlie»mf^uiddenitpf rempuh.permitti arfi trie tvo faciari regem amp;nbsp;agere nugas,yt voh^ interim liceatyebtti conjopitoamp; cenjepulfoi^ yaflare amp;nbsp;excindere »./futecdcf^ reltcjua nefiasi^ confilijs ^Leftrh impedtmentdadßerre pofie.l^\ ac tandem ^uediamdiitlt;aptatM, domintopgt;^'

lt;

'i-

ri rertif H^ec meniyobuf hiXt jidtsr Krc /rS.iït tntmyejlrdrumfiniffhiec religiofocondarfiti-'la.'Q' proßt^ütißima ingtriia. D^Uf 'U!iygiirit,yrgtliX^ngt;nltæ inj^dîiejunt itohkf.Cii'^ 'tu}nucnimiir)^criinNsn’.ß jnbttcncri^.nonyi!-‘tl'^emur c-ufnd.smone fan^i^fari,)nù«'ygt;!(l(^ rttur crgdKûJ amp;fatts juauM fret ito»i;Kd!i^ h{ftjmb!^ctnnionflji{amiir,nilidc»cßciDet:9 ^er hosd.tmonem jthisiH nos immathis i\'sr^ 'tere cognoßeremns.teaàoramrtf Tiimi/tm 1 c»-^tenteSjhuiT-ieneßciottdiLis ahnd,y/lt;tgt;utyn. iamdut,sir falnrn triumphesf»t-dgn(is'Äfi«i(-iß. ßmttsUle tüiif‘,''^ii erfijffsßrc nf'bK,

'na.,jidelïi t'r'Venijfi yt d« fujßui^nibtts ^uodreßdee/ierje^uar,li qux (tiampt^pttebiic yobK meliorti'-frobabiliórtSiid'fioh £^r

\onfeßim'ex jnfßici^nibfii iufl'à càula yioltui-'diC pa.éh-gt; äüoeßiin perßdia f»lt;« AbtArftraùlant, nitUA^jadeößtnbi^ -injuf^idone'iiïófafi'ne'jMirér: nbsp;nbsp;nbsp;sgHurjießi^

''rnt,yos,tn^HA.totemlgt;ortprimi*TiolAßufeeda^ ~rApactit!iirjßtttAndiTtligion^,r(pem,r-(mf-uk ' WÂ cmne.püil.jiitsr nbsp;nbsp;nbsp;n uUa intirfiBr intfuiietia

txcogitAripbfeßi'vitiai rAiil^ßUxß'M ytprd propria jngônitii^,iit nos^denuart cógt;w»»jMi.

Etiam rêjîdet adhuc yna 'vt tib't y'tdetur cto ma^m momen[t,^uàd Huluetioru itaadjerexeuocaljet,q^aln tn tUa defenß^^ €um rejjultjjet fati^ ’h/lonlucutf^ ^itei DC rtt mort^ ejjiirçÿbtii nofîrà,cùm tn cdj)a''ntur ïker(icw,lt;jiiod ibitum a^ebaii^ ^Albantu, amp;nbsp;jecHnduje aUiuas cohere amp;nbsp;ßruerecopiAitnefiqutdjorcsinje ‘Belgxt(^ (Arene jùbieo opprimer ent ur. id tu elidere »Arif hoc modQ,nullAmjutlJe cAUlam dijenduerptf BelgAs^uorum prtncepsreÿ^\ TAt ArilißtmA neceßttudtne contunilMf.ttül^' Ateß militesßape non tndulgentiAm points (umfehlentur^quàm 'ygt;oluntAtem,amp; tn fceleraprorumpAnt. amp;nbsp;ndhtec^uiefuit ynjlt;^ nAtto,quanonjumpßerit armA,yicinospoß, loSjetiAmß AmicoS)ybi fenßt legere milietH^ l^/lemint (jtrolo K. Imperntore multis gnisq^copijs inflruilo inGermAnin,Henr^i regem,quAntiimuis licet certnejßet inter principes AmicitiA,nec incertum quid moü^' ■(ur Imperator,e^j'uAS yicißim inßruxiß ■pias,amp;euQcatos ex Germania auxiliäresß .annum integrum penes jé habuifße multos.l^' itniff porro. I^epräuas omniaatqßeformASi^ igis tnttto,adif eiens nonfutße tum occulta ilt;s^' ßiiA Guißanorum,quibus yostotis yiribus ( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* currfi^

irf

gt;

♦

turrere neeeße tratfalutis yeßrte tuendte eati-fa.namßhacyosfotißimiim ad arma ferlgt;tt-lit jCurnonGutfianos mox ab aula di^eßos ^otiiiSj^uam regemadorti eßts^iurGuifianü ^oßeßuinibuf fe^tereißts, regias quantum li-» euitiOccupauiß’-sS'iurin bbello ^uemtunc no-bdesftarttumyeßrarum cbtulerut regiyeluti

jupljlii eSynttilAm (onfiliorum a Guißams ton-trajehabiTorumjeitre mentionem,nullam dt reliÿonis bhertate quee erat mte^raßed deßa-tu tantum puhlti o regnt,de tributis^deyidii^tt ltbw,de ciuihbits ofr.cijsfhoc neßds ßulte f amp;nbsp;abamtuomarte tîbtfabrefaâs cau*am,^uale ^ualem,ytbbetitjua txpies fcelus inthoatum^ fc/lo illo S.'^H'thaebs dief '^Jtnnni eundcm

(( r»

'^'lonlucium,t!wm tu pottßimuminceßis, permien regts ißead nobiles,tjuihi(nc ßbi impe-tendoregiiondixerant diemftir htec ferè ^uee jummatim refera,infonutße furdis jutnma tu bbertateytSrintegntate.QHid hoc ret eß, nobiles ffuo mentes ^uid yobts yultisf/^utd a^-tdss’^d meditaminfi.^ute hue yentio eß^noiam txißimatio curaf nont^utddeyobtstxißtma-turi ßnt fgt;rtnàl:ts tictertS^ ^uidlaßuntest’^uid foßerttas^Qtitstamfcebx yxibis rorrtiptndis fuit inermem armatt regem yeßrum adorti *fiiSit^r Lutetiamytße^fo^irato innere ton-ftrttr.

?» frrret^com^trißi^.Sinon yolMmens tn regemJ)raua,ßnon intemlieriintes/unt ^HyinietMpenmtei mampf,cur eu ndhuc Luteiiic nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obßdirdsd o /quanta hodiel^

ies relïgwttt per quot;ros inurunr t cuius quot;ros fduseresproßteininif c/riant a ian^tßimonlt;i' tmni 'Heji^no ahusiminißliifßhemiaf EtnUlt;‘ nm aut ego -aat yos defipit.M nißproßiKiit txiguiorcseße quot;veßrascopias,quamyt osruilt;^ J^ticeciaadieus oijidcregoßinc, ne quot;rix aut^* ’Vixcfwd^.huicretjufmereartnatorutn ten turn, ^uid hie igitur fruftra terites tet^' quot;pust‘qutmtandern^ iftapereinaiMreferd^ ßruEi urn prater inpamiam, tranißte regts ß né implacahtlemf Etqmdadlihelluregi ohli' fumaettnet, equidem non ediderimaïiutngt;i de ea effet agendum, imprudentix quot;reßra t‘‘ jlem. nihil in eo de reltgione, nihildefalute^f' ßra,qHandoqnidemnulla etiam fuheß re^i'i^ expojlulandi-c-Mila dehac quot;rel ilia re, Serif^ emntseßde hahendis comic js, de mtnueH^ tollattomhus, dt ordine ciudt, quiddeßdef^' t/sd monittqctajoanimaduertireiß haberti' tv.rcomitia, extguum numerum quot;reßrumld^ lè 'rincerent Cathohcortimjußßra^ia, quott^^ iongèluperior rurha numero auhloritatéqti^' C ds I ollationibus, quihus quot;ros •nobilitas n:!

mrtyefra, tantnmne otij yolts eji^yt foiciclei fitts qua de re nulla ciaitas queritur, nulla dédit mandata, earn proferre tn mediumyobt} o-ttumyoluptafque eft f quid ß idem in y os aude-rentjubditi yejlri^yelpotiues quid ft pariter^ htsfilentibns alij nobiles y os pro nbsp;nbsp;nbsp;armati in-

d tl d

(•

4 tl

teyta, amp;nbsp;hu inhorreleite anßspxnitentittpret innoceitA erïi.,eir mMtir tx ca lAui,(juA ex erra toy obM par ahitur nota, tmo omne adquïetam mente regrej^M delebit amp;nbsp;expunget nota.Hete AUt btt ßmtliaditcee^ionluao, certoßdo Cardinale Caßillonxtt, yQndelotiu, Comitem Sal--t/tv, Comitem T^tpcfoealdum, qui eiJtropinqui ader ant, quantumuis heet in yejlrorum n«. Mero eljtnt,l}bcnter audides addidiffe animos^ incitalle,exa(uilje,ditentcmlibéré yt cape-rdt,yt perjetaret amp;nbsp;enodarct rem.'Hon eodem omnes ducebanturßttritusplerijueinuui aliu debant printipi Condeeo,eiufqv.epartibui femel tmtnerfinecpotcrantreuocaregradum. deni-que aduerfuregeyel pro religione xgriarma fer ebat, amp;nbsp;fuftiria fxpe due ebat, cuim retßtm opttmia teßi^,qnod leduili ta facile in eat partes conceßifent.l^trumq. eße nefarium contra rege,contrapatrid,tontra eiufdem ciuitatii ct «cî, contraparetcSfCotra liberos arma captrey

amp; ne^Jolem'vereri^ui am^a tuttttr,nt^ ^niim amp;nbsp;peruigtlem oculntn can^a

patriAm qua gênait,^ux eduxiî, ingratXprolt ingerntj^i tt fax. Sk enim de 'Demolii}encs,(yj-n,^ HÂiop K^anov’rgt; outt'rùii •ytiti ■sfctT^i/'n a'jQiv,amp; aHo loco eleganter iw? 'TDiavTce '?PifcVTc($ 'tbJj £ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;to aTf !tPa ccKflt;^

m ^li'^amp;p.quodAllJ dH^07=’/XHlt;rM .Æqtiè int^^ Ci-r’dliAnos de ctrtis optniombas dijceptarei^ ra/d i}gt;if)ijßtmim cfle,nunqt{amecilcßam'Df* caruiße certammtbiu,nunqitam de hts tatii^ Chri:lilidciesleruosarmifd!crcmfle,moriiif-do,non(jccidendo,ßdera conjeruiffe Chrißigt;qlt;^\ rum amp;nbsp;ham jnjßimAmyoiem tße:cut belloH^ tdonei,r.on prom[:tt fußemra etiam imfui^^ 10^1^5,^111 tam libentertrucidamur:ji non nojiramdijciplinam magts occidi liceretqd^^ cc ctdere.nec abßmilem aftidThtlonem runtiTetronio Syrix frxftde ludxü tnfult^*] te,amp;eorumtn templaquod ommum maxi^^ de te/l an tar,inf Crete Gaij Cxfdri5jlatua5,dgt;i’' c oijjent inynum totun Syrix Itidxi tann ctdi Arcrdigratia;tnermcs, Tetronißcmtti)'^^ yide5,ne quts not dicat boftilem in modutnß dkiojot eße,manies -pro armés natura datai)’’ tiampoé^ terga reuinximtes, exbibemits co’’ fora teles,Dxores,liberos,famdjd adducitnii^’

I '{ «

(■ i

gt;1

•

1 t

•

t I ?

lt; F F

fupplictsad,genuaaccidimm tua. Cafardno~ menimplorantes amp;nbsp;or antes,yt yel nos omnes feruet integra tllxja j^religionenofira,yelper-datßmtil religionem,ßmul nos omnes,ne patia mtiryiuirem morte grauiorem. non ita tnja-nimM,yt ferai domtno nos opponamtts, liben-tes deprendet Cxßarts, amp;nbsp;abtre paratos, Optaridumefje nobtsyt hicciimlud{eorum,a putbus Chrifiianiprofebii f'unt,tumpioruCbri-flianorum exemplta bac moneatur atas, amp;nbsp;yt mittantur innumeri tjuiad teßimonium tjo-flt;tri pollent,cumiuuantia non mediocri fe memoria repetere dicebant quod Gregoriw ’bla-nßano^entüßcribit,perßecutoribita Chrißianos, quantum in ipfis e^,pareere oportere, nee yl-Ium CK crearepericuluni, eir quaßta Gregorij

, yerba hacejjereperv'^çjH'noi^ xç'stavisç nat iSv J'iaKoVTWVlt;j)iï(^o'ö(tt jwÇTÔ'^t tiç avTOVç HKOp MtJOÇ piH KlvJ'CU)« Tl' O'UV£IO'lt;f tÇtIV Twv TToAt/Jiîup. Et ad extremum addebantje contremißcere,qüottens À cade redeuntem ali-quemexfuMpierum^j irlt;t efferriamp; commen-dart audirent,'\dable,o bone,manus tuas jan-gùinemalignorumconßecrafli'Deo. Sed âehds ''j'atM.’E^deamua ad te ^charia,yel potius ad i^charin J^charix libellum,amp; de yexata ilia iam tot libellis yltro citroa cxde traÜemiis.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c Exar-

Ex dr dep: li in^onlucium^tii occuhuiped^^ tctiie mille amp;nbsp;2q q, nobile s,ciim eßet in'pdgt;‘ tiia, negttbat,amp; numsrumfiroperebac noti* Catholicii emtPiim,'}gt;ttu impudcterapprm^^ Jolens more (iiopda reporjitan pp^cereè eid^ pitmi illaprtptorumpimiliaj'yindetii Jirodii^ frinctpibns obtrellantM^ijuo 4^Q.rdnt!im,i^ ^Q.covtinebdntitr^amp; in bidperciz.tint adbiiC}amp;Jormam homintim bnbcnc^eiii ru iH'' iiicro qudndo derogaspdcm, amp;adeoJiroiedf^ es ailmentiendunhijiiitpo cdas eu ijpe nuinert^ eilxim ociipiri'.mibarebes in ipp clt;ipee,paeßgt;^ Cquot; yix ie expcd'ics^yix injolidumni'lle amp;zo^ cpjie!i.5.yeriimaiide,amp;paedehcias nobisgt; ''f pl id m oiied’.cet/lbhquijemel A piidore depd^' jit, in/ignieer impudenti epe. jlomacbaris Jits,amp;grai{irer inardepds, quod lu/Jii priiidj negauerit quot;^fionluciuspatratam illam cnedt^' liepingensjciliccr tnunereiniunbîo pbi, yi^ jgt;udEolonosexcujare(,extenuaretyelnegi^^^ fa^um : idyero nunquam ei inittnbluin pdjl^' tain ante dtxi, amp;nbsp;iaEldri boc magds à te qfdt^ ygt;erum elp,yt ippe non dicam, conuenire omties Eolonospromiji ttèputo,pi recordanH^, Lanjacium longé pod^ aduentum ’lb/lor,M aptid cos ißa prxcipuè depundîum cura : quidqtiamyetat,pt quam rerumbamana^fij^ pert(gt;lt;‘'^

Peritiam hales cdï^o,tarnen ^gem fa^i infe yertijffe peïicultim,yt idaiiertetahymuerfore gno,qtiandQqui(ïtmcer[iinierat,piproditinul li aucloresfwjjent,aur p alij qudmprincipes^ aiitß non ipjeßolns^peßiim tt’tra omniain Gal liaynoquieq^audente paßtm cara auiiorita-tempnhlicam ßrndia perpetrare, nee janè ea mens ßalßimJ^gem hahuiti^^ttmdoquidem excepta pAucü locts totafe tn oßßcio cotinnJt Gal ha,nee quidqHam,etiamßfremerent mulei ^pi-ranees mtnarum eir neeiumperauja e^yltra.

» * «

t!b O

Caeernm tam prauw animus ^gißinc exem-plopiißimoiufiißimoqj,nee mentis inyos(hor-reodieere)hoßes quam in juos elementißimo, nißqueegrauißimaeum permouijßet eauja,ma iorisputaareendi pereculi neinquam fuit, yt ybi nihil hoßile erat, ipjefaeerce, quod amp;nbsp;pro-palimteßatus,nec minusqiiamyos hilem tan. tamyiilgi abominatus eiÇ ßcpe,nee minor fuit indignatio^lonlueij in omnia humanitates e~ xemplageniti,amp;ßui imparts in demerendes ho~ minihiis,amp;cuiw legationi tum nulla res mages quam es caßispoterat oßßcere,ynde liquetfané nunqtiamßußcepturumeamjVlonliieiumfuijße, ßßciuißet Lutetiaßore, yt is qui haußits et^, haurireturßanguü.Et eontràyteres tu tarnen adreuintenda’)\/lonlucij conßeientiam eonie-' ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c z Hur a

^urabuiufmodi. ‘M.onuitpatilèante 7üloniamproß(iß:eretur,amp;flrages ilia Lvtf' tiithorribiltsfleret, C^nütem T^tJ^efocaldii^^ fro amiatia qnlt;s flbi cum eo intercedebat gt;nbsp;Lutetia excederetfle^j domum cafefleret, yti^jttóHf-eciflet, jiflutur/e cadis nibil fenii^^ cognouiflit, taller IS : mult a aha cauflemoutlt;[ ^lonliiciumpotuerunt ^uiim flold animifl conjcientta.ÎLoneratignarus'Monlticiuspi^ 'Tigt;aßatam ignifcrrod^ Galliam fer multos 4’*' noSiijuofa/lUi^^ofitfercilio, quo comitàtfl^' ftus ^dmiralifis illeflatlionts yeßrx frinc^ yenijflet in aulam, qUamfle gtfliflet injolenti^’ quam magniflcè loquereturiamp;yel yoceyel ßu biecperè ialîare yideretur eflrenus, Is Jum,!) I^Xi(meayoceaudismeos)qui tere^ ' ffloliare omniope anniflisßm, qui pellexi^ banc if flam remfrincifes tibißnguine frofl quos, qui imfleui aulam tuam froditorib^'' qui yrbes,offida,caßella regni tui innutn(^^‘ fdrtim occufauifartim deleuijqui temfUf^'^ ligtonitua dicatls inieci ignes, qüiflacr^'^‘ meosq^ yafis,ye/libus,donarijs,cafflulis qui accerßui inflularesyeteres bofles Galld^^ minis, qui Germanos tibi chartfl^imos fecü^ tua tuorumq^ correfta in Galliam conclut ferduxi,quifljcos,qui arana cof Haul,qui

flaw tormeta hellica^^ui aurtam argenttamq^ monetam abufltti tuo nomine j luratam^a-cemirritamfea,elwjonomine‘Det,qui auorum amp;nbsp;aiatioritm tuorumflepulchrareferaui j oflt-htti ettamper deridiculum lufi, lt;jut necpriua-torum yiliflimi^ axeii, ioculi^iofluarijspeper-ci,aiyeluti hyana mquiflttone cadauerum bu-fla 'y/iolaui omnia ^u^ecun^ue potui, qui erucet pia peregrinantium, pia noflra falutts indicia dißurbauiflgnoipflo Cruets,quod ad omnem a-Bum,adomneminceflumnunquamnon adbi-buerepijflimiChrijîiani,abhorrut,nec nifi euen

*•

'll

0gt;

tilandis muj'ets id efle yjui locatufjum, qui fa-crasyirgines ludibrio habitas claufirts eduxi, qui Sacerdotibusreligionis tux, qui monachts mcmbrareliquiflneyirodaniaui yijeera, qui magifiratus quos tu creaueras,abrogaui,alios meo arbitriofeci,aliumqj ordinem iurts,qui re-gemybiqjgefli,florum egi,yeUtgalia impojiii no ua,indixipcenas,indixtprxmia,legatos ad e-

xteros tranjmifiatq^recepi ,flultitia mea per-uagata etilt;t»n ad exterosfua rei parum conjiil-tos,dumjealieng admifeent inconfideratè, e^o isflum qui lirerarumfcholas q wnej diflipaui^i~ bros,cenflts, monumenta publica quacunq^per uaß, combufli, quttotfamolosinmaieflatem tuamifamilixq^tuisemifi libellos, qui tenon c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pliif

pim feci quam expoßtum infant cm aliqtti^ cduBumè cœno,qui flrages edidi tuorumb^^ lopauciorcs^idampaie, qm milites’tuos, nohtlespartim è faxo prxcipitatti, alios inf dijs autyencno necaui, qui denique in regn» tuo multosannos impie nefarieq alia fupei ii' liajumauf'ts, Ecce me qui hacfeci omnia, poßimfacere, enm miht libuerit iterum atqf^^ iterum.Qute mens quj:fo agebat ^dmiraliuK^’ '^t po^^ totfacinora flibttoclatitsyeniret il^ aulam,amp;hac,yt dixii^elyoce, quot;yelgeflu d^' queretur, amp;nbsp;7^gi T^gflq, quodammodo h-gern dar et,incut er et certè horrorem omnibitsl memoria recentipr.etentorum facinarurnd^^ tiabant hominem Catholici trifles amp;nbsp;mccfliß' tiabatprinceps optimmcir cupiditatepubb* pacis dublmferebat 'Vtcunque.Sane ademef^'^ ‘Dem ^dmiralio mentem faham, iamqf^, quajolet effe Deiflueprofperißue aduerfl, diciturpedes lanatos habere , débita^ yinil‘‘ a antepedes ^dmirahj erat,alioquin dom^ je IS,qm cuutißimmfuerat femper ,Jane conif' nuifßet,net ßdem tantam injlrumentts pad»' numhabuiffet, 'vtnon meminifßet eim, qlt;'d apud Eroßardum legerat de Gandauoi'i*’’^ ducibmjeditiofißimis Franciflo yfltremoni) amp;nbsp;Eetrodu ‘Bopps aduerfm Ducem quot;Burg^^' dt^gt;

dixjprîncîptin iominnmq^fwtmi^nwttm'Viïtn pace tranfaÜa, folenniter cauta/j^ inßrumcn-lo^uitntnr, autheritico, nempe Pran-cißcfi^JecutMmanßtin patrill Jtib lepilgt;!ti,in quds antè'}gt;na citm collega jtimpßerat hccn-tiamomnem,nihil memmens ante aEix yitx. amp;nbsp;hxc e^i^t ante dtxiiratio diu'.na^ytfa^o-rum ohliu-ißantur, quos yindi^a jeruat. amp;nbsp;inter cxteranihilmcminens occifi à Je crude-

■ ' ijfueinßrumentorHmfideißderetnimitim,yß!r ’ ' nbsp;nbsp;pans hxcjuo ßrmone yerha, cum Ule inßru-

' pardons j ac poS^ ali/^uot menjes interfeiio ! nbsp;nbsp;nbsp;francißcoyltorenecfipaternxj ßlionaturali

1 Tetrus hxc reddidit yerha,\c- Iny attoye ' bien chanté fes vigiles. Eadeerat coditio t nbsp;nbsp;nbsp;GaßariquxFraneißei. Et poter at ide inßuper

’ poß morte cælo locatits,meminißße.hißorias .n, Jciebatßere omnes,eiwejnnd laßon cum Colchis ' pace inducijsite conttentislvfedex dtxtf.

0* ƒ uoJ CiceroJüaelet,ß linguas tninimè poß»^ mM,oculos hominum male de nobds opinantifi e/JeyuandosßediueltciHm Dei non pot uit eßi^ gere,inctdit incauttts,intutw,imprudens inß rata ftbt ante diuinittn prouijaq^ j'uppltciay.fi^ cum c omit lb M conßeleraM ^quos ßcum duct' b at,ui prof eil o quot;videntur et prabuiffe mortfi caufam,dum aliterJentienti,ytpermanerett^ aulaperjùafere,non alio quam lutri fui amp;nbsp;ant-bitionttfludio.nullam enim importuni oppof-tuni fine principes Iqrgitate aliqua ßnebaiit abir» diem,t-At resadmonet hoc loco, '^‘tpetu-lantia, amp;nbsp;infolentix ctimy^dmirahj, tum co»» tum amp;adj^clarum ei/ts extmia qutedam exent-pla proponam. H umente bello illo exitiofo lite,amp;calamitojo,ducebat cohortes quafdamî* lefts per agrum Lemoutcum,amp;parabat opptb cuiufdam,cuijanilo Leonardo nomen eß,ieitt Jacras incendere. hocplebs nepateretur, ßxiit-ßonemfecitjexfere milhum aureorum j /)ßf-uarentur integra,amp;praientia numerauit dut mtllia,reliqu(efummie ob fides dedit.yixpedmt extuleratoppidoTileiis, amp;nbsp;mox alij ingreß ferro igniq^ «desJacras yaßant. quot;Poi^ßnitt lello reliquiefummigoppidanos Tilettsreosfc-cit apudregem. Contra dicebant oppidani,(‘ quum effe reddipotiùsßbi prarutmeratampt-cuniuc^

f «MM oh cau^am quaß cauj'a non jecuta, quant reliquam exjolui, qux nee ex tonus oppiai ■gt;£» ditionereficipojfet. j^derantTileo Admira^ luis eir alt] plertque eiufdemfamiltx magna co~ tentione amp;nbsp;acerhitate animt quadam eßera Tiletcaulamagentes. '^xcnm nonpojjetex animifententia litemj'eeundum Tileumdare, fufeepit arhttr'tfarteSjamp;foJl longam dtjcejtta-tionemcumTileo qui quidemjummoiure ex^ periehatur,rem ha decidit,^! eius quod peter et parte dimidia contente ahirety quod fibi arhi~ triumintquißtmumDideri, ntßdejuodamnu arbiter ipjefacriret,cumpoßea Itberèjytjoletf %ïonluehtsipfe regiadjeueraretjßcaccepi re^ Ißondißeregem, Qthdytsfaciam f ne hacqtih ; dem rationehuic generi hominum fattsfacere

’ que mobiliabelli tempore apudregem repofee-hat eofiomacho amp;nbsp;iratundia, ytpenej'ui im-’ nbsp;nbsp;nbsp;posytderetur,yerbdque ehts aurtbusßits aut

tonftlium alßumpßerat,rectpere poßent, amp;nbsp;tn hacipßareperßequenda,^^ in alia certe cuirts

non tncmiMjprxfente rege femelparumalf^^ ^uininterjè ^iïmiralirti i^lgt;lt;[werni quot;Duxf^' rum manußue conferrent:,tanta T.)ux ah tniralio procacttate laceffebatur. Eade^ni^' ilactaß adefè in coßlto ^dmtralium anim^^'^ uertebant qmcunq^ er ant ab eode imbuti eutl^ rege ipßo amplttu reuerebantur, deßderia txponebdt regi.memorarepoßimT^berti Clt;i^, ßdici quot;Parißejis, amp;nbsp;Cauanijfenatortt Toloßfi^ exempla, quorum yni ciim de re leuißima aß returfacillimaq tranfa^u, de redinregran^^ principi Condxo iurijdihlioneSueßonum, hellu erepta,in qua re idem plané erat regtfß petitorid animHi,'tgt;erecudix nö fuit extra ordiri à ciutlibus di/fenßonibus inter ‘Dwtf^ Xurgundionum amp;nbsp;d)ncem ^urelianenfitigt;fgt; non aliaßni quamytgentem ynde ortM rex ,Jceptro indignant eße infinttaret infuaéi' ret ^.nonfuit yerecundttg mimt ar i tgt;im amp;nbsp;ma,noßnehorrore,ßemituq tontu coßlijtai' teri yiero eum iuißbi reddipopuU GalliaÉlaf' honenßs-poflularet infua prouincia,nec extti-hiß in a Ha, etiamß ediEli patit claujula qM' dam,qua yßti docebat^ipublicx pernictoßK^ txitiabilemq^ eße obßaret ,amp; ßdem antiquto-rem facratioremq appellarent regia, qui mittt imperijiuraßet neminemJubiehlorum Jttorum

txtra territoriumÇuum iturumiurii expcri. undi caupt, amp;nbsp;proponerentur condmones ^ui-httiytriijjp^rtilatdspcret exae^uo I'onod^. ex-cidit part fur ore mads J'enatori ij^ui hniujeerei tonjidtAdx 0* trdß^die gratia accit/is fuerat yeliitrlequeper dttds,yt siulliô redditts eaußs, nulla ad a^uammttatem admipa cohortatio-ne, ftatim rigidw annuerct ant perpetuÏlamp; trreuoiahle edi^uforcjautpro tnfeciodmta^ calja^coclamata omsna.'Witto aha exempla, Q^teru^klonlucîM haccàm yidcrctßtmide^ jafium quo yeflri turmatim incedebant per aulam,amp; pertinacia Âdmtralij in concifando regead ‘Belgicumbellum,prementibibsCatbo-licds omnibusquiidperquamnefarium dr de-teßabileeße cenpbantjyteßnaturalagaeißi-muse^r acutißimuspnefentu pituraruqjreru cautori^chariajnoynitarauT^pefocaldo, Pedetmultdsalijsdixit,yercripnehimores *^’6 ßri perniciem aliquam tandsyobds adf errent, nejeto quidmali 4nint«Mi proßicere amp;nbsp;pre^a- , girejuum,cauerentßbißjaperet,amp; yelmores, alios induerent,yel domu redirent, neef alla-eds aulxiamfulgorefragiliq^ bono deeepti in eA heerçrent diutiw^quipopulo amp;nbsp;maiori atilieo-rumparti inuidioft amp;nbsp;offenß erant.Ineß^d^-thariagt;ß nejeds, in animis hominu, quippt qui î)iilt;9-

Tiworum cognations tenenturfraßt^itio qvi damextrinjectifinieilaat^ue incluja eliuini' tfit, cuittf yi f yt quot;yieterum quidam ait,

Tw/JScro/jAutü/j Tr^Oflamp;iOïD^Ncr». Ineß iif 'Monlucio certèadmtrabilis. ego ijije quamdin tnihifrui eittf fuauißima conjuetudtne licuih yaticinantetn ipjum pleraque audiui de quorum nulla adhuc apparebant nota, Ethi^ commune ygt;oxfamiliar ium eitu amp;nbsp;dotnc-ßicorum omnium ,diuinum cfße hominti attt-mum. nee mirumigiturßquorum iam exin-folentia'yieftra animoconceperatnotas,prï^ ßeiueritfradixeritqueyobtseuentum. Denvj, diuinatio bac fuit, .Rehana, quam tufalf feientiam appellas. Efvt cat er a cauilla ttii perfequar, quod Eolonts banc yobis cladelgt;^ contigife Volente rege, '\loluncijn amoliri' tur,quM nonyidet bocnonfßeciale mandattnigt; altquodregds fecife ,jed aduerfarios competitu res, qui nulla reeum oppugnabant mag^qni quod affiraret ad Eolonia regnum,quitantigt;) ytdicebant, fcelere contaminate effet, ffargebantpaßim libellos,programmata, pi-Elas tabellas infamandi regts noßri caufa, quo magts illuflrißimorumele^lorum Eolonia a-nimosfatsi in regent noßrumpropenfos abalK narent)

narent, ejui quoi integra defenlîo ^lonluàj patefacjebatiÇhoc yero tu truncaßi juldolè, ne ineptiasproderes accujatoru) mantfeßißi-momendacioiaElabant regem ^dmiralij ca~ dauer fer forum conto geßafje jublime,eunde~ fragnanttsßline j^dmtralij yterum cxdi iuj~ fiffe,quodamp;tu de alijs multerib/if adßrmas, nec tibiyeronethüaliumquamrem ifßamß-àémque reffonßorem dabo.ßdes iffa perßdue tua index manifeßißimtti. Sane nihil illti eratfan£li yerique, dum nos ablegarent modo longißime Tolonia comitijs, hoi ynum age-bant quacunque yia. Etiam Carolum lXJgt;o~ mz memoriie^quifratremhodie regem noßrum amp;TolonorumiTolonbs inßnuabat extrem^ libellas, quibiif’^onlutiw rejfondtt,lauda-hant^quem primtsinf amarant,qute ingenia le uiora, yitioreßtilicet propria inconßans ßt ^nwemfcilicet morihußque dulceni conßte-bantur ,loli maledicebant fratri j inque Jölum euni conferebant Lutetiie commifßim cadem amp;fupra quam credipoteßßeuitia éisr crudelita^ tß ingerebant. Hü erat legato reßondendum.

Qm ratione reßondißet niß qua reßondit^ Siquaßuit de cade lila obiurgatio, eamintro-duxêre aduerjari],ß qua excußatio, earn ijdem pi’ouocauerfi nec potißime ßmo nec yllo modo ße^la~

allât '^lanlncij legatio ad earn rem. de Cd nihil, amp;ipje ‘Monlucifi^ de eanibih^^' amp;nbsp;ca res dißiUcehat 'vehementer. Sedtu, €haria,,cm}i^ nomenamhitii [uo comfile^H^^^ 'i’oj omnes, nihil non y elIcnîiedo y el lojuet‘^^^ de^rauatds, detorquetis^tnaliam quamä^'^ pariem. nec in yllaaclioneyeßra nift rdjund.e menttsfignaanimaduerto, qui aq’fi^ quieuiyjq^ in hue ä}em,amp;podcrauifaela ylf^' Ujdj par tils,AC tademferè ytramq^ damnatttjf^ snapte y efir am, amp;alteramquafi eafiigatioïi^ tamenjtdficqui mtilui,quoadT)eiis omnipottquot;^^ tnifircrctiir omnium noflru nosq^ eeclejuefi^ fibos ctrte omnes yarios di/fierjosq^ eogere(lt;lt;' ynum gregem, atq^ lumineJapientia fiiAcif\ cumperret, lufiraret,expiaret,amp;rcddcre(Jgt;‘' fimiles. namquo modo yiuimusfianè damon^' hies ytrïqueproptorcsJumies. amp;plaeuitp^*' cctqfiattsnona.lt;dia.!fopia,hanc dhominor,llt;^ quodyosprocAperperam accipitih, nimit'i«’' illtidb^^ocylidis,iiso'X'Xà /xicroKriiJ a^isa,

^eAw iV7ro7\.n' tïvea, (2r quod Tindat'i^^ ait, a^aSa? -steAovt t/J X‘îlt;^lt;^lt;avuH7/'3oad* vaÔQ tt.TTia'KÎimtpScu /u, ot^Kt/ço«. ^ceipifet^ Jumma capita belli tui,.^charia,amp; yalet qux calumnijstuis obieci, ta fiatts apud (eqilt;'’‘^ iudiceS} apud te nunquam yalebut, ctti anw^i‘^

occallutt in iracutidiatn tnjanabilem amp;nbsp;odium '1, fioßri execrabile na qui tibi i/je no ^at^fai if, qui eademjalicei toties inculcas in tuo libella, neccer(arationereßnis,2.iÄ^p a^(s©^âlt;ru-

'i tUTar©^ A£'7^p,ncc hominuquijqtialaneti-iîTJHÿMÆ faeii facer e poßitinec auliorirasylla comouere aut deterrere ab ea opinione iniquif-jimaru,,rcrüqua de rege noßrofemelimbtbijii. Æqtii iudices regis maieflatt^otiuf crédit qua

I' humilitati tuie. amp;nbsp;mérita cuiq^ad imitatione » nbsp;nbsp;^hScaunprincipis fenatits fopultl^mani li~

nemo efl.^triyoscouenit cramp;dereiEt ß qu£ ar • gumeta pter qiice attigi, .^cbarias tile adfert ’ nbsp;nbsp;nbsp;A locoyel à tepore ducfa,etiame tacete refelle^

' re cuiqßnfacili ejl.quis.n.no yidct cotra qubm ‘^^bariasßiribat, Lutetia fuifje incomodio-

' 'fehomicidio captaritemp»s,inquodpoS^lon-’ gampatientiahominesdyobislaceßiti fapius, ’ »♦«lt;

nee ex parte^eßraafluta 'tnut'ilßue j/accfiin-ihneejue obliti alter oceißpatrti, alter fratrii! alterßlij erupêre amp;nbsp;exarjêre repente f* yt ante in ^clgico'Petro ÆtreAioni per temp^ pacK ob eandcm caußam contigiße retuii, c}tra'Vaticinationem,ßcut nee yate earui^^ clademilUmyeßram etiam ante monßfiigt;‘'' Et hts calutriniam illam tuam anne^io, gt;1** '^onlucium Jta ratiocinante inducts^St El'gt;^ doßus Imperator tnultosindi^a caußa conß titsßasqitenecauit,quid non eÿ^ regt licucrii'' demdßacile e^^ reßondere exßripto amp;nbsp;deftH^ Hone ipja, quam tu ^lonlucio tributs, ß tißcribit,eamfuißeßemper ergaßibditosfi‘^ quot;tegis comitatem ac benignitatem, ytßt Tbi^ doßus ex ccede patrata femel Theffaloit^^^ iiifßtfuo dumirlt;e nequiret tempits amp;ßact^ dare, non elf habititspro tyranno, nec debeat rex ccede patrata ß rege femel iniof juo,quodtamenperqu(imfaljitm eff, ex^*^ a^itnoningenerarthabitum, eir habitttf^'^ abefl tyrannidts nec tyrannum eum ejfe, inquam, quoditafcribit ^ionlttcitts tta tit,ß quts iudicauerit eum quem effetsßrgt;ß^ rcferrejnullamcaufam dico quin°Monlu('''\ tantum

gt;(-

(lgt;

(I»

’^tnec tu ijjfe/t Jgt;aulo interuallo reditrK adtt, Tiej^yero mirum, ß noxam, cuiui arguimurt nospurgare nonpater ^^autyhi perjßicuepur-gauimti^jpur^aße non concedes, ciirn ntccer-^ tißimorurn criminum relatione nos ytiaqua animo fer Asß lt;^ua enimyeßra fuerint, ea iam oUiuionem deleuijje dicû:fic janè apud y os qui feciftts,non apud nos qui ea perpeßi,poßumns» prajènsenim cfi^ lempernnbiis facinorum ye-firorum ó* acerba memoria,necylliits conue-tiontipublicayiitantaeß,yt eamabolere pof-ßt.Kss non oblitiifcimini iujlayi yob^ infliBa damna, nos obliuijcamuriniußa,qutefumua perpeßif* tam hominesfumus quàm y os. nequi~ mus. rurßaa fi qtios nobiles retina T^auarrce, aut Comité ’\îonffgt;m{ro,qui pro re^na inTy-renex .^iqwtanixparte,(!^ iip^erronibus im^ per abat,indicia caufa per cruciatum,eäf ad co-tumeliam necauit, diets obiter non exteros ne-

^^affejedimperio /uo obnoxios atqjiibie^los.di-cam,nee niß. fubditos regtsLutetix necatos.dices illos defeciße æ regina,dicam hos defeeiße rege.igttur no« eße tibi caujam inferiasJoluert his potties quam Ulis, nec hos lugere adeo, yt huiclu^uituo nulla alia cogitatio inferi poß ßt,illos nullo modo. Et herum quoq^adtjciam necemyidert iußiorem, Uli enimreligionem

maioriblit fer muntin traditam ylndicab/ifi^’^ hl noutim introducebant, nee tarnenfrorßtl^* cedo omnes eos^uos reginafTatiarrce aatle^^' tui ettif necart iußtt, occubuerunt nam amp;nbsp;liißts aBos cum jubmißti ab eo inte^l^' iîoribtts decumbentes in le^o,genere cadtsß dißimo amp;perfidißimOjteginoMauarree tosfuifße:certe non Dominitt S.Columbte, «o'! Dominna Goffas, non ‘Baro Terdeacits, etf'' ieneßeiarij regds GalinédPneterea ßguosdflt;i^ ^ua yi qua fraude necaßtiJi quid auß eßdsljquot;' ßile,hoc yos belli iurefeeiße dicittsfacem giose conferuaße,quifcilicet ßatim à pâteß' raq^ templa àfundamentii proruifittyfureblt ï^alentits, amp;nbsp;alijs multts locti, multot yi iif^, ante recitaui.neci dedifli^, amp;nbsp;antequam llß nobdsq^palam denunciaretts bellum, etiatnß ceregem ipfum ßalentia Cauarum Idqüeoƒ«ƒ jum,cùm ad Cauares belli mettts nondüm ueniffet,quinunquam inßdiarinobii, amp;bof‘ liaqult;effactre,amp;rumpendee paci rimam qua querere deflwßds,qui amp;porrediio/eß'lt;S^ tenu belli facinbribtuyeßrif obterditü, dicam deßituti aitdloritateprineipts ffedcoV' tra principem ipfum arma ger entes. nee poßjthocmodoa parteyejlra nu yllum belUfacproinde nee iure dPobügeriqiiidqUi'l^

^empöre rehellionii yeflrx potim quam lelli, Jm belliyocas delajjere à regti tmperio f regt bellum inf erre regem objidere f yrbes regias inuaiieref’fifcum compilare lit4 belli flamma ßernere nedes mdificiajj omniafim belli yicere-geminterimerel’iN^bellipo^i^occiJos 8qo. in

■ Sedfeffus jum hxc commemorare fcribendo . yosnationem Gallorum^qiice hiimanitate mo~

reddidifiis,yos infamafih apiid exterosr^os re gemyirtutifimillimum Carolum IX. adfidua iz.annoruminfe^attonejpene adimitationem yefiri compu.lijlts.nulla eetas in Gallia tulit ne

principemßfortefad/is e^aJferjDÎtio rneri-toj^fatliis e^^Defiro. nec iam diligentiiis per-

aucïoreSjConfertM inJirtncipem.nam cnm omnium,^uilun(,/juifuerunr,/jui^jfuriirijiigt;^^ imj!rolgt;ißimi,in ranrum^^ detejîanai ,in^iidii' tum nef^uities amp;nbsp;improbttas tpß, exlegci,iiigt;' fi],Jgt;er}uri,Jacrtle^i,ßrau(lt(mßttores melfo^ res^ omnium:fiene oialimyituferAriÀyoyi quam laudariprincipes.nam^j, nbsp;nbsp;^ntißlH'

y It Up er an aprobte,lt;amp;retro yituperari ab i!/i‘ probds,idematq^laudaria probes: raeßracilf' uitia laudesßunt,puequce in principesßue ^onlucium.iaiiattfprincipum legatum. gt;5“ Jolebareum appellare magnusille Francijciigt; l.amp;dicendo legatumjpereminentiam, nott^' lium quam\donlucium ineeUigi'yolebat.amp;ß roiamintelligo non debuiße me hanc aggrt^ operam,nec confligeretecum, quimodum nc^ babes yllumjed, yt ait Comicw, quo magis H tn altum capeßts, tarn eeßus te in portumtt' fert,eirßtbinae cruenttts or dirts tibi,atqj r(((‘ xts in oratione yna orationem eandem. ^9»-lucij certè quidß ripßerts,pluma non intereß' Generoßtmpe^tn,nihilcomouetur calutnnij^ tutsidolettantrtmyiiem tuam, qui maießatH dniinceprouidentiam nihil reueren te, nibilj (Ttderereipßaprodts,in nuUa aliam re,quet»

adßruenda maîedi^a ctrnuiH,prtsditMq^gnt--^ turc,DC dfuinfi4yares aihtetrtore hiantifune^ rafefulcro ^utrt. ß lifvellet elo^uenrtate Jiia^ ^ua mira in mochimpollet, infe^ui amp;nbsp;tra~ ducere,jane confoßioremfaceretj'oricina nx-nia. Seä contemptu magu te amp;nbsp;jilenrio dignil eße iudicauit, noj am ici ‘Klonlucij pluris refe-. (imtcs, quiperleÜaperpenfaj, omnißcripüucu-latua,modö tarnen cognojcimmno plus face-, redehuiße nuce yitiofa. idemq^ quot;vnanobißcum plerique è quot;vobis Jentiunt. nec enim yt fuprd dixi, contagione Je yeflra contaminarunt o-jwner. audini plerosq^ exécrantes yocemfre-qucntemillamyeßramjjfu/la eßfe arma quibità extollitur gloria Dei, ^plerasq^ alias nef arias iam à me indicatasjùprà. Etiam finitoprimo ttimultu ÂdmiraliM ipfe, ciim adeum bis de rebus nuncium 'Monîuciits naßer mififfet, . reßondit nunquam fie probaße mores eorum qui facraprofana ) publica priuata habercnt, amp;quodpopulus quot;E^manus ceforipermittebar, apudnos folius efjeprincipe ex priuato in pub '' licum addicere, amp;nbsp;ex publicoinpriuatum,qui

hancpotefiatemyfurpaßint, hosfeJsabere pro prxdonibtii.nunquam fie probaße demolitiones ecclejiarü, nunquam aliafacinora cotra dij'ci-î plinam d fie initio tumulttcs inßitutam teßa-''i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d 3 tam^

literii fcriptis adprincipes orhds Chriß^ 3 commißpi j religionem extirpart hi4 hM^uAmpropagart^necß oppecendxeieß''’' milie mortes, tales hominesJe ynquam habité rospro duce.nondum contagioyejlifApertte'/i^' rat ad jddmiralium,qua tarnen adeopojlea prauatits corruptusq^ eJÇ, yt tùm yidere(^\ uertnedißcia publica^arridens dtceret, host]' Jeßuorum milttum lujtts, hancrelaxationi^ animiamp; qtiaß aiicupationem. Non defuertii^^ tarnen alij qui conflanter etiamßßgnafeqv^' rentur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;execrarenturßemper.nA'il^

Catholiei quidam cohortihus Je miJcueUi^^ ’Veßri^^yeladdi^i yel obierati nimiumprii' cipibu^aut dominds quibujdam, yniis prindß Condxo,alter ^dmiralio,ali) alijs, nimium iff“, (onjultè. nee enim prudenti yiro 'vlltts patronns ejßedebet,ytpropter eumà regts deßeiat objequio, ßcut'^1. Tulliits ait,Tgt;lv^-lam ^ppietatem aut LentuUtatemplus 'tÀ re apudße quam ornamenta yirtutts: amp;nbsp;opd-ueritpotius yirprudesquijd, neßbi 'Deus inip gt;nbsp;aat aduerjns prtneipem rebellem animum,quot;!^ Chorus apudÆj'chylum («.«(PaA ô ®aVTlt;xv‘* jtxap nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'yvdils.a. ’ä.v'b.Tei.'Xop Sli

ft extremum habeat altquid oratio mea,coii-cludam Chrißianipropriumeßepati,nonjAct^ re iniu-

•• reiniuriam (jiiaàe re e^CbryfoßomifjomiliÄ elegans inßripta hoc modo, eße patt quam facere tniurtam ; Et exemplo Chrißt 'Domini noßri ßeciofuts eße E'aleriti^au,

•' beneßcijs sincere iniurias quam mutui odij ’’ pertinacta penßare, Chrißiani proprium eße ohjeruareregem, ytD.Éetrnfpraciptt, qui

(' tarnen tum non Chrißjantußed paganiu erat, ♦ Chrißiani proprium neminem tnfamthtn y er -I* iiw laceßete yelylcißci, neminem calumniari: !' 'Manißefla eße calumniam, re^Luteti« ccedit •• commifßiR facere mandatorem, ^lonlucium patronum : quam amp;ßnon refutaßemsTes ipfa refutaffet yel ex Catholicorum promißue cce-forum numero , yel ex ht^ quos dux Guiftu po^yindicatam c(edempatrdstnuihlißimtamp; nohilißimi principe yltro ferHauit,amp; Lanjd-• ciw amp;nbsp;alij qui d latere regi^ perßetierahani, quos ytiq^ non ßeruaßent ß aliaßuilßet mens, ' nbsp;nbsp;aliud yotum regn. Kosigitur,hoce^^,popu-

‘ ' lihet, qut nullas emendata ac ne deprauatg f quidem religionn in animo imprefjas notas * nbsp;nbsp;hahetn, iure meruoq^ concludam non eiße Chri-

• ßondiße pudet pigetiß.neciamtnhocipßoarti-' ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cula

w YM I cri rs I) T 7^0 ’Jvlcnlucioprteji.nptionemj^^^chartg /'tiriiejîeri deftnßo.

Annnynic fclix, Squot; egregiani illam tuam pro xlonlucio nomiac prçfcri p ti o nc, fi c t n l m vo c a s ; r e-a era autë factilcgi ilUus amp;nbsp;abominan di facinoris defcnüoncm, cum üngu-lari quadam Severe tua innocui ian-guinis, aepioTum omnium iniefta-tionc -coniunüam.Qualcftajnon da bitauimus quin tu iplc efles-feis qu£ dicamus.Nouimuscnim amp;nbsp;quis fis. Sc cuiasfisüta amp;vita,amp; oratio, Sc ftylus illebonus tc totum nobis xeprxfcnta runt.Bcnefaüum,quód tandem,quis effes,aperte otbi oftcndciis.Sic cnim, Vt video,minus multos talles in pofte tum,qui Vub aftuta vulpc,Se fpecie lar-«atanonrcligioniS;quam fçmperlu-dibrioapudfamiliäres tuos habuifti, (cd accerfitæ cuiufdam fimplicitati« tarn multistotannos omnibus loci-S impoluiftiAt quauto fccilTcs confab A i üas

tiuSjfi in co filêtio, quod tibi aliquaH do indixcras,perfcucraircs ? ConlulU’ iiïesfamæjquam poft foedam ilia df' fcftioncm tiiam adhucapud aliquo-S ctfiægrc retinebas,retinebas tamd’' adco tibi ad omnem rcligionis fimU' lationcnivulrumfacilcm lt;Scoratioiiî naturadcdinnuncilloinfami fcripto plane totâ amififti.Si nihil aliud,coH' iuluiflcs valetudini,quä,dum bilein ifto ftylo exacuis,non dLibiro,quinvC he m c n tcr 1 æ fcri s, Î n d c q; a d morb un' ilium,qui tciamaliquorannosvexaf) magna facia fitacccifio. forraflc noquot; erat quod agcrcs,’ô: quxrcbas , quo m orb um ilium animi obleclarcs. Fa-cercs ergo potius id,quod te faccrefo litûantcafcribis.rideres in his tuniul tibustSc horum temporum miferijsa-liorum hominum ftultitiam homo fapiensamp;confideratus,ac velute fpO cula profpicercs ceteris imminentem tcmpcftatem,ipfc ab omni periculo procul rcmotus.Qupd ft deefl'et alio* rum ftultitiajpfcrideres tuam. quod dumfaccrcvolcsjuunquam tibi dec* ritampliflimum amp;fuauiirimu tepb-leóiandi

lc3:andi argumcntum.Scio,non ita ti bividctur.tantomi('crior,qui donte-ftica mala, amp;nbsp;indicia Dei in te toties ab illomonitus,videreadhncnon po tuifti.Tuautem pofthabitis confuc-tis illis obleftatiohibns ac Icuamêtis morbi,qnæfifti ad cam rem infame at gumenti genus,in quo fcilicct admi-rabilem.vim amp;nbsp;diuitias orationis beats exerccrcs.Adeónc ergo te poft illa. apoftafiam dementem efie fadum,vt tibinoneflet fatispriuatim nuncium remififlc Chrifto amp;nbsp;vers tcligioni,niri etiam publica,amp;eam,vt apparct,ac-curatamnon piorum tantum,fed e-tiamtotiusvcrærcligionis infeftatio nem adijccrcs,quate iam ferió apo-ftatamamp;Catholicum eflefaftum publice probates,amp; quidem ita,yt alio-rum in hoe gencre cxercitationis im-probitatem ,impictatcm, impuden-tiam etiamlongc vinccrcsrTu enim dextcrnoDcivcrbo amp;£uangclio fa-lutis,quod profitcmur,ita fcripfifti,vt id nous cuiufdam amp;nbsp;impiæ blafphe-mix nominevbiq; traduxeris; in cos autem,quiobcdiütEuangelio,ingcf-.

fîfti prohrd o nm is generis romnïaf' iufmodijVt flvel vniim mininnim rtim cn’cr,noi; modo iure ea cædcsft-â:afit,quæante tres annos in Gallia Vobispatrataeft, fed ne in cos quidf» lt;1uifLipcrfu'nr,millecruces fufficiaii'' Ergopij,amp;qni foli vcrèlunt,crranil' rumpârc , Ghriftiani-.toto GaHicc rc-gno rotiam annos vexari,lpoJiatibö nis,cxfi, trucidatr, omni generecrU' dclitatis cxcarnificati firnt à vobis-Si. nondnm parricidiorum,nondun' crudelhatis finis ? Nempe hoe dekrat,vt poft illam toto orbe decan»; tam caedem veftram exifterent, qu* pcrfcquerentiir rcliqnias, amp;: ftlud o* mnium poft homines natos maxim* immaneamp;dereftabile facinusdefem dcrentgt;vr nee viuis,qui fupcrcfl'eni) clfct refpirandi locus. Qna in re au-doribus cxdis amp;nbsp;ficarifs veftris bon^ ac fidelem operam multi nauarunt; Vt MuretuSjVt CarpcnrcriLis,vrBel-]euræus,amp; ornatiflimi cuiufdamVi-ri cpiftolajVtMonlucius.

nonnulîi ex üipcrioribus, fed vitro 5c ani-molc infultarcs raortuis, viuis c-tiam luccm afpicere prohibercs, vel verras miferisSc affliftisetiam viuca tium funus ducctes. Sed qvrid age-res? Monlucius Epifeopus ôtConrcs Valentinus amicus amp;nbsp;patronus itn-pcrabat-.impcrabant cupiditates tuç, malae in primis amp;nbsp;imperioiæ domi-næ.bis dcnegarcnópotuifti.A Morr,-lucio nvulta accepcras, plura fpera-bas.ôtverôerat,cur l'pcrarcs,prælcv-tiur prxclarailla legationc Polonica. tarn féliciter gefta ; ex qua non dubi-um,quinmultumilligratiac amp;nbsp;honoris acceffiffct apud regcm.huic ft adtv-lareris , ft eins defenftonem fufeipères,vbi amp;(. honorificam de beatis amp;nbsp;ma gnis iftis Gcarijs mentionem faceresj fumnaahincamp;ccrtafpcs incundæ ab illis gratiæ,amp;eius,quæ iam parta e-rat,mirabiliter augendæ otTcrebatur. Tantaurreibenegeredx occaftonem ncgligcres?Homini,vt tibi vidcris,fa piëtijVt totavita teftatur,ambitioftfti mo,non conueniebat.Tunrautcmiu argumento taminfami, ingcnioftrm ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A4

amp;:prxftantcm cfle oportebatjquit«* deploratæ poHct patrocinio fubu^; hire.Is tu racentibusalijs omnibus dcdvolüifti. Tu ergo intct amicos Monlucïj vntiS tibi idoneus vifus qui rem fufcipercs ? non potuifti dct® riusneq; in tc^ncquc in MonluciüO’ cöfulérc, qui malam caufam pcirirf^ agendo amp;nbsp;ilium traduxiftimagis,amp;'* bi excifaftitheatrum,in quo fingiib' tis iinprobitas tua Cum fumma arn«'^ tiaconiunda totiorbi fpcétandacX-biberetur.Atque 6 tectiam inhacr^ parum ptouidum,amp; vel exiftimatiO' nbveivaJerudini parum cölulentcn’i qui Monliicij vnius,amp; quidem praetor cctcros defenlionë fisaggrcflus.Qui*^ enim,an hos igrtoraró pufas^qua:«!^ co aductfus id,quod domi chatiflittiü habeSjpriusquàm id duccres doniöt qua:,inquam, dé co, amp;quàm finiftr^t fufpicioncs fuerint ? non dico fuilTezfcd tarnen faris auditum eft al’ ijs,qui te familiatius norunt, quàm ilia fama, amp;nbsp;quan diu VflcritiAdeón« ergo amp;nbsp;tui es oblituSj amp;nbsp;vaJetudin’^ tuÇjVt iJlius caufam tarn obnixe amp;rC'

îigîofètuamfaciendonon fcntias te tuofafto augcre illas fufpicioncs,Q-üis (alfas ; amp;nbsp;vt nihil fit aliud, tatncn n'.orbi caufas etiam tibi accctfas vl-tcoïOmncsenim qui te norunr,dicüt fefciré,quam teillæ plerunque cogï* rationes ctianifalfæ cxagitent amp;nbsp;ex-cruciêt animitvfqucadcó vt dumcas vincefc autcohibere non potes,fadu fitfupetioribüsabhinc annisnon i.ta tnultiSjVtinillam alienationcm men tis,quam omnes fciunt,incidcres‘. à qua,quantùm video,nondum plané CSrecreatus.Meliusigitur cratomni. no,fiintotum fidemiftam tenüciaf-fesMonlucio,amp;tc ipfum rcfpcxifl'cs. Sed fiue cupiditas rei augenda:, fiuc ftudiumhonoris,fine ifta tanta tides crgaMonlucium,riue potius mentis cçcitas,qua iufto iudicioDcidefcâ.io ifta tua pereuffa eft,fiuc quæ aliæ eau. fxcóteadcgettnt,vteontcmpta exi-ftimatioftc tua, amp;nbsp;rebus omnibus fu. fcipercs tam fanétum patrocinium,in quoinviuosamp;mottuos,cosq’, inno-centitfimoshomines,fedprxcipucitï EcclcfiamDci amp;vcramtcligionë effes

pctulantiirinièiniuriusrpoftquamt'' bi li buit i ta inl'anire publice, qui l'i us P Oteras latere demi, vifujn nobis publicè,nonirifanirecumiiil^' n Ojfed r e r U n d ere i fta m am e n ti a m, 1’* paflim feratur in obuios,amp; incauti’ neccoffitantibusnoccat-

Et ne quæras,quod Ht eius nomf'’' qui fcribit.de rcagirur,non de perl®' naferibentis. Sivera funtquæ dicu^' tur,acquiefcc vcris;fifal(a,rcfclle.b'æ quam detradum nomen efficiet/’ quæ per fc vera funt, vera elle definâ' nunquam additum falfis audoritat* atrulcrit,nifi apudûulfos,qui pcrio næaudoritate ducuntur, non rerui» veritate. Quodeo dico jquia tu ini' tio fol.4. multis verbis,vt es rhetoti’ eus homo amp;nbsp;copiofus natura ,cxaggt;' tas,quod fubdititiii fit Zachariæ Fuf' nefteri nome. Zacharias verum eftn® men; qui ft tibi non cftnotus,gratul^' turfibi. optarct ctiam, alijs omnibui tui lîmilibusæquc eflctignotus. Fa* tarnen vtrunque nomen efle alcii*' tium. lure potuitafcifcerCjqui inco altcri nihil dctrahit.aut fcirc vcliogt; . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;quafli

( pofuitjlcilicct quia noluittibi cfic no tum.potuitdefuo ftatucrcvt voluit*. nccfuit,cur tuilli prx’fcribcrcs,quo-

I modorefua vterctur.Diccrct ctiam-, fi effet Gallus,fe fibi caucrc voluifl'c*. ftultumfe effe oporterc,fi fc tibi amp;car '' nificibusalijscomnaittcret, quiad o-mnesoccafionespcrd5diin rebus ve-riffimis intenti eftis. Sed cgregièZa-chariamvlcilceriscb fiâumiftud no

J aliudvllumrepofiturum. Laudo; nihil in toto tuo feripto faûum melius lt;|uàm quod nomine tuocaruit. Ne^ gas tamen amplius efle viri boni nomen fuum fubticerc,aut aliud fibi af-fingere,amp;valde rhetoricèid amplifi-cas,atq; ctiâ in co fenrëtias fundis,fa-

J cilèvt appareatjinfignë aliquë teefl« theologû.Nam qui habet,inquiSjCp in alio reprchcndatjidq; inmcdiû pro-ferre ftudetjvelvt rem prodar publiée cunûis.vel vt errâti monffret via Çnec

J cnim aliofinepofletquisquicquâ in ^uenquâ lGribcre,nifi malignè)isfanc ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi numen

/ï numen Dei fcucrctur,fi pias cft/ lt;jua,vc dixinius,fini oporfct J'cribifi non fuumdebet fubticerc,aut co®; mutarcnomen.alioquin fcripto dcrogabitomnis. Agnofcis verbatu^ plena elegan tiæ Cicçronianæ. Ego äquot; tent omiiTisverbis dereipfa tc inrd' rogOjamp;quæro quid ad timorem amp;pictatctn pcrtincatdicentis noni^; fircSjdequadicitur,etiamnon cogf' to eo,q d ici tjæquè intelliga tur. Qn^' ro,cum derebus agitur,non de perlO' nis,quæriturq; quid inte veriiiitau' falfunijidq; etiam dcmöftraturjqui*^ adremfaciat nomen tuumaut mcUi perfona tua,autmea:nin vt omißi® rcrum momcntisjfæpe oratio trans^' raturaduerfuspcrfonas,atq;hocnilt;’' do veritas amittatur. Quod initioHi' xi,eft Jonge vcriflimû,fi vera dicOjai“' dicndacfle^fiucego Zacharias vocdi fiucloanncs:fifalfa,tuumcfl'e fcfuta-re,amp;de nomine audoris non deber^ efle folicitum.Sed cur non debet taO' dcm,qui fcribitjfi numenDei reueK' tur,fi plus eft, nomen fuum fubticcf’ autcömutareïaudiamus demonftra*

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;none®

pto tidcm derogabit.Prius tc theolo* J gum efl'c probabas in fententia ex cct J tiflimoDeivcrbopctita: nunc demii in oratione tc plane dialcfticum effe „ oftendifti.eftcnim hoc argumetum; j ci qui luum nomen fubticet,noncrc-i ditur.ergo is non eft pius,crgoDcuni J non teueretur.Q^fi id diccre,cui dc-, nbsp;nbsp;rogetur fides,fit argumentum,cum

' qui id dicit,pium aut Dei timentcni non effe. Quibufeunque ergo etiam vera dicentibus, non crcdctur,quia

j non reuerebuntur. Ifta ratione nec J Chriftus pius,cui vera dicenti ludæi non crediderüt.quo quid dici potuit amentiustPergisetiam inrcridicula, amp;nbsp;ftultitiam ftultitia maiore cumu-

rclinquatur.alijs rationibus optimis confirmas.Erubclcis,inquis,tuum cf-j nbsp;nbsp;ferre nomen.F rubefco amp;nbsp;ipfc his,qux

fetibis,haberefidem. Atqui,ôbonc, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnultx

TO ni tæ canCx clîc p oflun t., amp;nbsp;i n ftæiCüt nolim nomen cdcrc , ciiainli dica»' verilfima; Curautcmjivera dico,!’' dem veris non habeas,nihilcft,ctian’' 11 milliesmcnm nomen fuppreßerin’' Addisetiam jCommcntiiiiim ellaH' ftoris nomen. Er commcnticia ig’* fiir mcritö (ùfpicor efl'e omnia, falfo nominccdiraJcgo. Nchocqn'' dem abstefaniusdicitur, quàm (up^' riora. Sienim nondnm legilti ,culp^ tua eft,quód fufpiccris de co,quolt;i p o ni s I ege n do, q na le ( i t J cog n oiccff' bilegifli^potniftiex ijs,qnæ didèruo-tur, inreJligcrc vrrùm,q næ proponuii tnr, vera fmr an talfa. Quôd li verad' le cognouiïlijdcfijfti, nili ftnltiis (•; fufpicari efi'cfallà.Sin nihil idoncia*' fertur ad probationem ,redc facisjj* ijs lîdcm non habcs. fed hoc non d fit, qnia fnbricctur audoris nomd' lcd quia dida non probanrur. nai” ncc 11 tencrcs nomen andoris,amp;il' le,quod dicitjtion probarct,rutii' centi fidem haberes. Rcs lie habd in fnmma .-Non pendent tes ex pft* /bnis dicêtiuüi aut rcnbcniium.n’bl-

toqücminùsex nomine perfonæ:fcd ex momentis amp;nbsp;fide probationum. ? ProbantUîautemTesaatargumentis, '' aut teftibus. quæ fi fumuntur aliun-

lt;ic,quàmex perfona dicêtis,nihil eft, '■ ejuöd de perfona eins quarratur , ac

nrulto minùscur dcnomine.Dc per-fonaipCafi qnærcrctur.ferri poftet,fi nomen cius cxigeres,vt,qnod quæti-tuYjnoftepoftcs.nunc cùmagatur de cæde illaveftrapoftrcmajdc calónijs ld.onlncij,amp; tuis in eins defenfione; non antem de perfona tua aut mca, ftultc nomen dicenrisad fidemrequi

'' mentitia elfeconrendis. Itaque cùm fubicciftijOb nomen auftoris prætcr-iniflum,eommentitium «fie Zacha-nælibcUum,idqjiudiciumproculdu-

'* dentinfanis: palàm declatafti, qui in Kbus tam apertis,tam præpofterc Sc abfurde iudiceSjtibi iudiciû amp;nbsp;mente

dctcfadurifint. Cuius rei non aliüd cupiani argumentum mihi dari ceP tius,quàm illud ipfum,quod in hält; caufa cuinecre conariSjCtiamü qü*’ id tibi maxime conccflcrit. Tu enii” nominis rcticcntiam obijcicns alij‘i ipf'ein tuofcriptofic reticestuuni)'’! nc fidum quidem apponas. Interim’ deiisquifuum nomen lubticcnt,ifj d i Her is,v t d i ca s cos,q u i j d ta ei u n t, n® efle piosj^cum non reuercri,horun' feripta efle commêtit ia,his fidcni N' berinondebcrc.amp; adcöamenses/ti cum id dicisAetccü maxime pugn^' re non fentias, Sed de nomine nimi’ mulra,n de nomine IbJùm quæratut'* verum cum in h ui us partis reprehci’' fionc multis verbis immoratus clTb in qua etiam fummopere tibi placf' res,dum cupio tibi rei'ponderCjmetC' cum ineptire coëgifti. lam ergo de rt quamfufcipis.quæratur.

Reprehendis prinçipio, quôd Fur* nefterus curarit formis cxprimëdai# dcfenfionëquandam Monlucij.qua» fi ex feriptoemifla fuit vnquam,pau' ci Poloni lcgcrunt,nunc legit Chn-ûianiiJ

ƒ•

II'

'.Si

t-ô» il

■i-'

ftîanusorbisjêcbanc fibiFurnefterus admalcdicendum matcriamcompa-rarit.Scd cuni Monlucius in Polonia ’ exemplum publicum cflevoluerir,vf-qucadcóvtamp; ad nos fit perlatum,n6 debet tibi iniuriofuin vidcri,fi publi-cæ vclut accufationi publicam amp;.ip(i r e fp O n fl O n«cm o p p o fui mus. q uo d fi c ri aliter non potuit^quàm fi daremus ■op-cram,vtvtraquc coniunftim typis exeufa ederetur. Acfaftum id eft à no bis duabus de caufis;prinùim quia '^de fidercfponfionis noftræconfiare no poflet,nifipriuscÔftarct extitifle de-,fcnfioncm illam Monluci jjquam op-pugnabamus. deinde,vtfi ad aliquos pueniret Monlucij accufatio,ad eos etiam fimui noftra defenfio peruen i-ret. Sedenimnegari poteft fcriptuni clfeMonlucij.cuin tu non negcs,fcd vltrôilliusefl'c agnofcas,ac per omnia confirmcs,quidattinuit abs te dici id polie fieri,quod nonfacias ? nififortc yt intelligeremus hominem te elfe liberalem amp;vcrum,amp; quodjfi vcllcsjüc gare potueris.id te veri ftudio,amp; ne nobis fis moleftus, vitro concedere.

Accipio quod das, nc fitncccfTc noj in(o probando,quod nccare ,opct^ fuwcre. Scd fcito,(i ncgcs,a irogf^' phuin ? pud 1 oscd'eipliusnianu fcripruinjnii uni ex Polonia. Qnp^ rili (cript Ù l'.iû efle(cider MonhiciuS amp;nbsp;Ic de co tacilccöuinci podc,fi neg^' rc r: n u n q ua in adco fu ides-li beralis,d robis faftum conccdercs, quod ill* omnibus modis luppredurn cupi*' bar.Scd quoni.im,vr dixi,vis edcMo” ]ucij,quod nccabnuis illumfuidecó-cedurn,amp; prærcrca in omnibus,qu^ illo (cripro contincnrur,audorcmd r,iccm ed’e con(innas,nö ell quod ill*'’ dra laboremus.

Ergo lioc côcedb,quid ad^amd*' fcnfioncmMonlucij rcfpondcrirZ^' charias,amp; quain vcrè,con(iderandui’' cd. Tu indignum puras conrumdd aftici Monlucium,antiquidunuin'S* fidelidimum principum IcgatumJH' dignius,quód Zacharias ncc Donii' nisipdspcperccrit.Agnofco idem ipleji luit contumclia,quod I'cripH* Z ichariasji quid in cofall'um,d qiii^ ladcndi caufa aut conuicij obiccluiquot;

cft.Sed fi vcraillcfcvipGt,ri ca,qux c-xant amp;nbsp;cfi'c debcbât pv;blica; fi ca,qvix ad dcfcnfioncminnocetisfanguinis, amp;adlt;autionê mifcrorum amp;afflidto-rum,quireftabantexilla cxdc,iAcccf-farió pcrtinebanf.nvïlla biccontumc lia fuit, nulla cuiquam iniuria fafta: nihil Zacharias alienu fccit ab eo offi cio,quo.d humanitas ôc -pietas ab co exigcbant- Cædcs piorunr inamanis, amp;nbsp;antehacinaudita patratacft à vo-bis in Gallia^ patrata iuffu régis vt era delilTimèjta turpiffimè amp;nbsp;perftdioGf-Gmè.Poft hancctiana pij,amp;quicæG funtjSt quifupcrtunt,in crinaenvoeâ-tur,amp;tanquâquieicædi caufana pre-bucrint,traducuntat à Monlucio a-pudexteros. Hnic calunanix qui oc-curritjamp;aducrfus eana tuctur ^quod poteft,nahcrosamp;.iniaoccntcsAin lais

, ipGsvcritatcnaôircligioncna.iia cat^} dcfcnGone,quod necefle cft,rciaa vti geftacftdta geftâcGcdicit amp;nbsp;probat:

, is non naodó non laedit faûo fuo pro. ximuna,fcd ofGcio fungitur onaniuna optinaoamp;Dcoacccptiflinao,qui pu-pillos SeYxduas nobiscuræeûc: iubçt, B a qui

quîbcatum proniinciat,quî refpiû' cgenum amp;nbsp;laboranrem. Itaquc ad eâi quæfequunturjita ribi Zacharias K' fpondet:fc in ca re non infultarc pri® cipibuSjCum ncccfîarîam defcnfion^ laboranrium amp;nbsp;in iuftiffima caufa fccpitzniliil fcdixiflc pro libidine, rebus amp;nbsp;officio ita ’cogen tibus : nihil fccifle iniuria,fcd optimo iure : nihÜ comminifei in Monlucium,aut que*' quamalium,fcd quæ dixcrit,ira paK' fcciflevt liquido oftenderir. Eo off' ciononconcitatur leuisplebs amp;crc-dula,fcd arcenturlupi,imperitiabt*‘ rore reuocantur. Fatetur Zachariâ* principes cflcminiftrosDeirnihilclÜ' iceleratius, quàm plcbë aduerfus coJ concitare,(5c maxime,fi fiat fub non** neDei,vt rufcribis,amp;fpccie purioH*) cmendatiorisq; religionis: item pr«' textu exagitandæ calumniæ caluiH' niari.Scd tibi iftareponir,veftra vid^' Jicet,amp; à vobis profeûa, vt paulo patebit. Q^od an ita fit,iam coguo-feamus.

dixit ad mcnticndum mcrccdc con-duétum commendaffe Polonis cru-delem amp;regno indignum principem. nam nequc hunc talcm principe cfle, neque Monlucium mcrccdc cond.u-âum. Grauem,inquisjca in rc iniuria. facisilluftriffimoprincipi.Grauiflima. inquam,fi non eft talis,qualis dicitur» Sedfiillius nefariæcædis vnus maxime prxtercctcrosnoumodô confei-uSjfed etiam audorfuitgt;non tantum eft is princeps crudelis,fcd de eins cru dclitate dici vnquam fatisnö poteft. Etfi autem hoc conftat inter omnes, nequc Monlucius ,ignorat,amp; tu ah il-lo.amp;alijs innumeris cognofdere po-tttifthtarnen quia hominesadmen-tiendumcxcrcitati,amp;quos nihil pu-detjCtîam quæ funt ccrtiffima,vbi vo-bis vtileeft, negate audctis,teftibus mihiopuseffe vidcoapud cos,q aut return Gallicarum funt imperiti,aut femanifeftis conuinci volunt. Teftis igitur mihi erit M,.Ant.Murctus in ea oratione,quamRomæ habuit Anno 157 2.qua gratulatur Romano Pon-

I tiftcbamp; Êcclcfix Romanac de re tarn » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B 3 pts-

ptæclarê féliciter gcfta in Gallia.vÊ^ nomînatim iftius boniDucis honoH; ficam mentioncm faciensj, huic viH prepèreibenè gcftic tribuit lauden’' Non co huncciro^quia ci potiùsfid’ï habcam,quant tibijidc pcrlbnavtrl-vfqucquærerctur (qnanquani hoc il-J c m c 1 i O r amp;nbsp;i n t egri O r,q U i m t U, q uàïl c ù nt P a r i t e r h o ft c s fl t i s C h r i ft i amp;nbsp;c i n s F.cclcfiæ,tanicn illc aperte profttctnf fc cft’cidjquod eft:tu limulata rchgio-Jie amp;nbsp;ftntpliciratc per cuniculos po-puluniDei periculofè femper opp«' g n a ft i ) fed q n ô d M u r c t u s o r a t i o n c m habuitapudRoniinuni Pontificcni) cuifcicbatfefitentiri non debcrcJH' tclJigebatoiamjc ctfi vcllcrdd tutô facerenon podCjCÙni illc melius fcirC poflcf,quid effet in rc,quant Mure-tus.Deinde quod orationent liabuit/ non tantùni præfcntcIcgatoGallico/ fed c tia ni ci U s n ont i n e, V t n Ö ta ni Mn feti.quàiti ipfius legati videaturorâ-tiofniftc-TcftiscftCapillupi Irali hi-ftoria de cædeilla vcftra. quant ne répudies,bonis «Scccrtis audoribus ac-cepinius^quos nihil ncccflc cft hrciio mina-

xiiinare,CardinaIcmLotaringu prins quàm poftremùra cxccderct Roma, cùmcamhiftoriam apud le habcrcr,. vocafl'cadfc fcparaiim très typographes,quibusillam imprimendâ obta lit.quod illi vcriri,n c quid ilHcKoma nunaPontifieem offcnderct.faccrcre

caturciicetc non potes. De Gahis amp;nbsp;! nbsp;nbsp;nbsp;veftrisfiqnçritur,onancsita cfi’c amp;lti-

Quanquara qui prins dixit, ctiam di-I nbsp;nbsp;nbsp;xitdcaltcro.Eftcnim omnino amp;rc-

multaextiteruntin ilia cæde,feie con taminauit.Scd amp;nbsp;ilia ipfa,quæ Moulu ciusde ill o fine vllo ruborc Icripfit, in-epiftolaillapriorc ad Polonos,iam-

ftidem îta fœtida vifa funt, vt cunlt; fuis clogijs irrideafur amp;nbsp;cxfibileturalgt; omnibus.necdubiro,quin audorcni ipfuni,cum ilia lcgit,pudcat vanfw* tis.Tuautem contràquiddicis ? Tuf-pc cflct defcnfori Monlucij,veriofen’ fcMonlucioautintcgriorem præftâ' re-Tuigiturdecædc ilia infamr,dc4) audoribus files confulto, ôc oinifli^ ijs,quæcrant ccrtiflima,quia adiicf' fus vos ftaban t.extrancas quafdain nugatorias côiccluras nobis ingcris-Summa fit,inquis, iniuria ci principe quem natales certiflimi fecerc regcui' Nemonoftrum negat cum fucceffio-ne regem fadum efle Galliæ. An idcô dignusrcgno? an idco non crudelis’ Quàm fuit crudclisNero ï tarnen nii' peratorcrat populiRomani. Et Tat* quinius Superbus tex Romanorun' crat.ergo non indignusregno ? Qui^^ in regibus Galliæ,quàm multi fuceef-fionereges fafti,pofiea vt indignifli' miregnoeiedi funt?Sed fortafl'ecetc rorum natales non æquè fucruntcct-tijhuiusautcm funtcertiflimi. QuoH quamobrem addideris, ncfciOjCÙfn

dehuiusnatalibus nemo tibi contfo uerfiamfaciat;nifi quodvideris ipl'c indubium reuocarevcllcid,quodim portunè verbis affirmas, aut certe ma Icdiccndianfam obi;ccre;quam fini-ftramartu àtc oblatam non accipic-

' mus.Grauishîcquoq;,inquis,fit iniix ’ ria Polonis,qui concordibus fuffra-* nbsp;nbsp;gijs bunc fibi optauere re gern.Dele il

* ludjCommunibusfufFragijs. Nunqua ' magisvariatumcftfcntenti)s. Denio; ' qu'omodo optauerint,amp; quamobrê, ' nbsp;nbsp;amp;nbsp;quibus partim largitionibus ,par-

' timneceffitatibus rerü vióti,faiis fci. ’ tur'.quod in ampliffimis rcgnis,,vbi ' tammulta funt capita,non vnum K * demi^;fpe£tantia,accidere eöfueuit.^ • Sedeleftioncfuanouafacile deeoiu dicium fuum oftendent, amp;nbsp;tc fottafle mirificerefutabüt.qui tarnen licum iterumeligcnt,aut potiùs fihunc nó mouebunt regno,non crit mirum,li eleftionem afc femelprobatam con ftantix caufa rctinebunt. neque ideó confequens crit,in priorc illa elcftio-ncnoneffcfalfoseos,qui malü igno-tum tarn procul fibi accerfinerüt. Ais

etîam grauem fieri iniuriam prafpö^* tenti Dco,manitcftatM iniuriamccÇ' loterreq; ab co,qui hune crudcliû’' mum dixeritjindignumq;regno pr’” cipcm.At quamobrem : Quia nospi^; quis,qui pijfumus^Deo aceeptos ft'' musreges. Qiiidergo,Pharao g.pf® rex datus non erat Acgyptijs^Saiil P'' pulo Ifraelitico,Ncro populo Ronil' noinon minus amp;nbsp;hi à Dco,quàm uid.quàm Salomon, quàm op tim'» qui vnquam fuerunt,principes. Nu^' lum enim imperium,nulla pofcftäS» nifi à DeOjterte Apoftolo Rom.il'' Qualisigirur fuit Pharao? Impius,cft delis,populiDeiiuratushoftis. Qua-lisSaul ? Impiusamp;hic,amp; hoftisEcclf' fiæDci,quemq; propter impietatei” àDco reiedum cfîefacra hiftoria te-ftatur.Nero autem omnium,qui runtjcrudelilîlmus amp;. turpiflimus habitus fuitjdem amp;fæuiirimusChrift*^ norumhoftis. Quid ergo,cum tald cftentjde ijs diccre non licebat id,^ res erat,fi quando res exigeret : amp;nbsp;q^* dixiftctjis inDeum,in terrâ coeluffl^î eflet iniurius ? Sint ergo Jitcrac faciaî iniu-

inusinDcum.qui totlocis de Saulis amp;nbsp;aliorum hoftium fuoruni iniurijs-amp; iuiquitate queritur: illosnominat viros languinum amp;nbsp;dolofos,leonibus êcalï^sfcrisbellijs ad vim amp;nbsp;fraudem întentis comparât,illis ctiam totics

exitiumàDeodenûciat.Ergo amp;Chvi-' ftus magnam iniuriamfcccrit prxpo--' tcutiDcOjCum Herodem appcllauit ’ vulpem,dicens'.Dicitcvulpi illi,Lucç 13.V.3Z.TU quid fit reges à Deo dari, i-gnoras; qui etedidifti , quia elTcnt à Deo,aut nullos malos elle amp;impios,. aut cum talcs fint,nunquam tame ta-lesefie pronunciandos.ln quo quan-

(

)

topere erres,cû rcsipfatc doccre po-teratjtum ex fuperioribus facrarum feripturarû exemplis cognolcere po-tuifti.Et res ita habet: Vbifunt publi-carcgummalcfafta,publicx turpitu-dines,amp; cæ,quæ ad contumeliam Del feruntur,amp;pcrniciemEcclcfia::fi quis ca dielt amp;nbsp;memoriæ mandat,cum ho

nos Dei amp;nbsp;falus Ecclefiæ poftulabif» iseofado non folum nullam iniuH* facit præpotcntiDeOjfedctiam mum amp;nbsp;fandiflimum obfcquiüD'^’ præftatjilliusgloriæ feruiens,amp; falu“ proximorum ac pofteritati conful^S' Sicenim indicia Dcimanifcfta fiun'i amp;ïraaducrfuspeccatum.Inde quo^’ piJsmateriaparicntiæ Sc confolSti*’' nis parata in pofterum,iqui intcllig^’ omnibus tcmporibusficDeum exd' cuifle Ecclefiam fuam,amp; probaflcfu^ rum fidcm,amp; nihilominus EcclefiaH’ fuamaducrfus omnes huius munii‘ amp;nbsp;Satanæ infultus feruaflc^ Eft veilt;) plané fcftiuum tcftimonium tuuiïi qui de vobis ita fcribis,nos,qui pijfæ mus.Anfîntapudtc aliqui pij,qLii fentiant,quod dicisgt;ncfcio;hoc ftio» ïî qui fint huiufmodijhis te infignci” facerciniuriam,qui teinter iIJos nu-mercs.Sed decofortafle poftca pl^ audicsfuoloco.

! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Vt autem etiam probes hune pr^' cipem à crudelitatc abcflc.producis nobis tcftcs,acprimùm teftem aduo-cas amp;nbsp;nobis opponis Polonorûgcn'

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tem

Ji tem innumerS ( fie cnim feribis) cam-'j quegenerofam amp;illuftrcm,quibufcû * jj poftcleftionemrcxannumcgit intc-0 grum.Quid ergo ilia dicit ? an hoc au-jj dorccxdemillam ante patratam no fuiffeiEtvbl extat hoceius gentis tc-ji ftimonium? namnetu ipfc quidem, quid ilia dlcat,autvbi probetur idte-ftimoniujin fcripto tuo pofuifti.For-,j tafle intclligis hoc Polonos fatis de-darafle,cum ilium elegerunt. Sed ni-0 hil prohibet quo minus inferiores à J potentioribusquibufdamvifti in de Ji ftionera confcntirc coafti fint,quani ■j alioqui iudieijs fuis non probabant. Il Deinde quid vetat plerofquc ex pri-îuoribus amp;nbsp;potëtioribus pecunia cor

J ruptosefle,præfcrtimPapiftas,amp;cos, qui cam cædem in Gallia ad uerfus fi-) ddesfaûam, propter odium rdigio-nisgaudebantïScd etfi non efle crude

I lent principem antea Poloni omnes iudicaucrinr,quid tam mirum eft,fi fintfalfi exteri procul di(fiti,ad quos

J deiftius principisvirtute ôchumani-tatc fumma omnia deferri amp;nbsp;fingi à . miniftrisregijspQtueruntïPoftremó , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vt ma-

vt maxime fc dicant hunc pro • 3i non habere,tarnen hunc talenin^’f rflc,aut nihil crudcle admififle,cctt^ lt;liccre non poßunt; amp;nbsp;fi pro tciliff^’ nio dicanr,audiendi nó lunt,quia jns fada nö vid crû t,cù m cædcs i jct.ih Gallia non fucrQt.fi quid hab^ de ca cædc,nihil prætcr auditü hab^*' Ac quamuis tota Polonia fuilfet tu^’ in Gallia,ncgerq; Içquicquam vidil}* in co principe crudclc, non taméel’’' citur talem non eflcxùm faûuni gantes nihil affirment.

Producis etiam nobis deiftiusd^' mëtiaôc humanitatc tcftcmGallif’ yniucrfam.Accipio teftimoniuni«.A‘ priinùm contra tcfaciant neccfl'e onincs illæ regiones amp;vrbcs,qua:^^ hoc dcfecerunt: item innumera mul* 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

titudocorum,quoscótumcliofo‘Vö' cabuIoHugonotosappcllatis.Nifi O' mniumvox hæcefi,hunc maximal parte confeiû amp;nbsp;auûoremfuiflcilHi*® cædisjuon reeufo, quin is pro om«''' mortalium humaniflimo ócdcnif’-tiß'imo habeatur. Sed quid fentiant) lacis (ScRupellîc obfidio^óc arma

3' gonotorum,5lt;aliorüfufccpta,amp;con ftantiffimc ad hunc vlq; dicm retenta tcftätur.Non funtbi idonei tcftcs,in. quies. funtenim inimici amp;nbsp;illuntode c runt.C0nced0.ncq5 id nüc agitur,an vcrumdicant,nécne.nunctnihi fatis eftjdumvinco te aperte falfum dixif-fe.cùm dixifti vniuerfani Gallia huic teftirnoniü præbcrcfummæckmen-tiæ amp;hunianitatis.Egoautenrinhac caufa nonHugonotorum tantum rc-cipiam teftimoniü,led omnium Gal-1'0 rum,qui feixe po Hunt aliquid de rebus Galileis.

Primùm de Politicis, qui fc quo-que aduerfus hunc armaucrunt,pu-to,non dubitatur-. vt G qui adbuc re-k ftant in Galba,qui abud teftifteentur, bi nô vniuerfam Galliam,fed tertianr partem conftituant. Sed ne in bac O' quidempartc repudio eos,qui,vt di-0“ xijfciunt quomodo fe res antea ba-bucrintinbaccçdciquorumvnusbic 0' eftconfenfus,bunc prxcipuc illius cç ''' disautlorë extitiffe. Qm)d Goes ad-0' uerfari) contra teftiGcarcntur, in qui-''' bus effet vniucrfa Galba,nx tu nobis 0' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;opti-

32 optimostcftes opponcres,quî ro^' ren tur vt in fuo fado teftimoniutn cerër,quàmpiè,quàm humane,quài” dementer l’ccum fuoduce amp;aui^‘’' re gefiisre nt.

Sed reuerfus ex Polonia propofu'^ indu]gentiam(nccnimloqueris) tiofis omnibus,qui niodórcfipifcci^ ^Srad bonan)frugem tcdircnt.Hocf“ dementia:amp;humanitatis fignuni''*' cas? At hi,q ui expert! fuerunr, prodgt;' tionisaccerti exitij lignum, fi quis fr derer.Nempe ralehumanitatis fign“ dicks,quale fuit,cùm iftîufmodi ind“’ gentiamfvtar tuo verbo) frater ciu$ Carolusfæpè fuis edidis obtulit : feil' cctvt cumomnes haberecœpiflctfr poteftatc,tum incautos per fpccicfr lèditionis amp;nbsp;fadionis omnes dele®' dos curare r.Ipfc an tea feceratcûfr^' trc.nouas fe iniurias accepifle exift*' mabat-Fuiflet infanorum,fi quis hufr fcrîpto crcderct-Et ne aliunde prob^ tionespetamus,tuipfe idita fieridC' builfe Hügonotos iftos doccs, cùm poftca ftultü Admiralium fuilî'c fer*' biSjquiliterisRegiscredcret.Nullun’ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igituf

îgitur inhac oblatione humanitatis ♦ lignum,fed proditionis ôcpcrfidiæil-liusconfuctæ,cuius opînioncni hü

1'' auûorisprobandamjVbiindulgcntia il* offertur feditiofis: Prius ergo hoc cri-men in fc admitterc debucrunt, fc cf-fcfcditiofos.Et anpotuit ille aperti-us indicium fuum de illis dcclarare, ii' quara hoe verboïnam Ge eft omnium Ü; regum ingcniunj,amp; meritó,vt feditio »” los nonferant. A te aufcm vocantur lcditiofihi,quitanquamouesad mail’ ftationem vocati crant, quibus hoe vnum maxime à vobis vitio vertitur, iquot; qnodvocatæ vltró iugulum non prac-lO buerint. Sed enim duces quofdam O' nbsp;nbsp;fcditicfornm iftorum nuper ad Ie ac-

ïO ditiofosiftos ft intclligisPoliticos il-i' nbsp;nbsp;los,de quibus iaiuomnes audiuerüt,

l' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C bi

hi tibi,vtvidcrur,pro fercfpondcbui' fciût enitn,opinor,quid fufceperinf' amp;nbsp;quàin rcftè. Sin intclligiscos, quo® appcllatis Hugonotos,futile mendî' cium eft. Qnjs cniin nefeit illis in t0‘ torcgno,vbiPapiftæ regnant,ac prgt; cipuèin aula,non efle,nondico tut“ locum,fed ne locum quidem ? Qubd fl egiflet Princeps cum illis ducibuS vr vis : con tinuone ilium clcmcntciquot; fuifte probarcs^Si cnim feditiofosal]' quos conftaret fuiirc,amp; cùm polTctÜ' ne incommodo fuo perdcre,feruâf' fet,idq;conftantiavitæ dcclaraflcnti* iliumhumanum amp;clementcm ofto” dercs. At cùmij,quibufcü ctiam fancita crat,amp; quidemomnibus roll' gionisvinculis,huius autori rate fidia proditi amp;nbsp;cçfi lint:quan-diu clcmcntiæ amp;nbsp;humanirati contraria'® debo,tandiuclcmctem amp;nbsp;humanu”® principeni non putabo-.tantumqjal’' cft,vt qui turn illi dicenti fidem n'’®' habucrunt,idco iudicandi lint rc pedora ferro duriora, vt omniu Û' norum iudicijs,atquc adeo tuOjiu^®®' ncjuon fanos haben oportcrct,qui*®' here-

li crcdidifTcnt. Quód dixit Zacharias Monlucium ad ntcnticndü met-cede c.onduftum,non fers, amp;nbsp;quxcua quedchorainc prxftantiffinaOjinte-gcrrimo,verifl'imo dici poffunt,ca ilU tribuis proiixiffimè. Pateremur abs te .de illo dici omnia,cui amp;nbsp;nos omnia bona amp;nbsp;falutaria prccamur,nifi huç fpectaret oratio tua,vt in omnibus^ quænarranit,quxq-, probauit in bac eaufa,ilium vcraccm cflç oftcndcres, vtipfc déclarasfol.j.pag.i.Quod cum longe aliter fehabcat,amp; ad opprimen. dam bonam caufamreferatur deniq;: nondeerimus ipH bon« caufaE,quin

■ quantum nobislargitus cftDçus,tan turn nos ad cam defcnfioncm confe-ramus.Quod dum facimus,non fcrcs

J moleft.è,fi,quod neceffe eft,intcrdu, quæ nolis,vcra de illo audias-.vbi non ƒ vtdiceremus dcMonlucio aut côtra

J .ptum cftj fed vt veritati ôc officio fa-tisfaceremnsÆrgo,vt dixi,hoc tibi in-, nbsp;nbsp;ftitutumeftdeMonluciOjVt conqui-

tibuSjpictatc,veritatc,cum in omnibus præclaruni aliqucm amp;nbsp;præftant« hominemjac vrluti Deum,amp; in fum-ma veriflimum amp;religiofïflimum,lt;5^ à nicndacij amp;nbsp;vilis cond iiftionis fulp’ cionc alieniflimum faccrcs. Atqui Jc cetcris in rebus verus amp;nbsp;rcligiofu® legatusjn'haccaufa cöuincitur à Zecharia aperte falfa dixilTCjamp;vcritatefl’ atque innocentiam malo more opp** gnaflc.Quin igitur id agimus,quolt;l respoftulatjamp;omifTa pcrfonaMonl’’ cij,quæ ad rem nihil pcrtincr,dc dc-fcnfioncipfa Zacharix quærimusrT” veró quifcias,qua incaufa,amp; quàn’ defperata atq;damnata vcrferisjhun^ fcopulum refugis cxcmplo magift’* amp;nbsp;patroni tui,amp; vtfucuminiperitisfe ciaSjin perlbnæcommcndationc de-litefcis.Sed amp;hunc fucum tibi dctri-hcreconabimur. Ais fateri ZacharÀ dedifle Monlucium töta vita documcntagrauitatis,prudentiX;P*^ tatiSjintegritatiSjbenignitatis atqu'-iuftitiæ.Nihil herum fcripfit,autfcii' fitZacharias. Aliud eft enim Moni®' cium prüden tem habiturnefle,àgt;^^^''

gionc non alicnum, rcrum bónarum ftudiofum; aliud prudcntiæ, religio-nisdufticiæ magna documenta dedif-fe. Prius Zacharias feripfit .-fed ex co

fibiapudhominesconciliandam tub J nbsp;nbsp;nbsp;fpecieintcgritatis,feucritatis,amp; mo-

* occultäda,velexcufanda,amp;innocuo (I fanguine accufando ,infanæ cuiufdâ ( improbitatis Scambitionis certifftma j documenta confignauit.

» SedMonlucium fatiscommendat Principum aulæomncs.Nonpotuifti certius vituperate,ôcfnpcriorum vir-

pta,amp;prxfcrtim iud icia dc virtufóO’' mnium hiftoriarü monumcntrs pro' ditum. eft.Noftris autcm temporibuS adquæ fcneûanmndi pcrucnitjom-nia corruptiflima efle fcimus. Aul^ Principum laudarcnr vcram piefatci rcligioncm, fidem inMonluciojipl^ adomncvitiufn,adomncs corrupt^' las, ad blafphcmias, ad omne ncfts vclutiproieôlç:in quibusnihilinlaU' dc cft,nifi fifliulatio amp;nbsp;diflimiilatiO' quibus picras,rcligiojfidcs,ludus ac fummum probrum? Atqni 0031« commendantMonlucium RefpubB' cx vniucrfi ofbis,quas ad/jrlegatuS' Nihilo mcliorcs indices aut xftim^' tores vittutis nobis producis. DcinJ^ alijs in rebus fortafle commcndarini Monlucium,quia fc honefte amp;nbsp;cun' dignitatc in ijs gcffcrir. In hac quidcgt; de qua agitur,cùtn tam turpitcrfedC' dcrit,ncqi iaudetur abillis vnquai«) ticqucfilaudetur,alitcrquàm fanó*^ prauèlaudari poteft. Sed tarnenJibd cx tefcifcirarijvndc,aut quomodoi-fta rcfcicris. Adiuifti,credo,omnd Rcfpublicasvniuerfi orbis,omncs ö-niniuDi

tnniumPrincipum aulas, amp;nbsp;omnium ’ præclara indicia audiuifti de Monlu-' nbsp;nbsp;nbsp;cio,autctiamillapublicisaâ:is confi-

' apparct cui rei amp;nbsp;quam integrum tc-* ftimonium in ca re amico tuo prçbuc ’’ nbsp;nbsp;nbsp;ris, V t autem fcias nos plura hïc fcire;^

lumolimRomxdcMonlucio affixü, ex quo tota illa vrbe quod de illo iudk * ciumfuerit, longe illi tuo cótrarium, * amp;quàm te nihil pudcat, omnes pof.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ C 4 M.

M* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P. J^seßobßcumamp;cofl'

Labe tumemJcelerum, luxurwßn, atnanl' •Amens,tmprudeni,lt;amp; pltts addiBw amict

Non hïcnobis opponcs tcnuifat^ Ä: obicuritatë vrbis. Roma eft totin^ Italix caput.Non dices ab adnerfarijs Hngonotis cfle confcriptum carmefl' nóndumenim hoc nomen infer vo$ auditiim eraf,cum carmê cxpofitui” eft.Ethæcilleaudijtinvrbc omnibus fidelibus amp;nbsp;pijs, 3c, vt nuncappeJIattó Hugonotismfcftilïima,vbi hoftiüca* putRomanailla mcretrix fcdct,vf odiocxreligione conccpto qucri poflis. Ac vide quàm hic PafquilluS tuis illis laudibusrefpondcat. Si tib* credimusjfuit Monlucius in obciin' dis legationibusrcligiofus, caftuSjVC* raxjftrenuus. Pafquillusquah dcdit^ operaad fcrcdargucndum,aut ad ti' bi obfiftcndum faótus,omnia iftaex

profeflbncgat.Plus cft fidci in vna H-teraPafquilli,quàm non dico in toro iftotuoridiculotcftimonio,fcd in tc toto tam intcaro amp;nbsp;rclisiofo tcrte. Plus in illo auâ:oritatis, quàm in mille tui fimilibus ad veritatc oppugnan dain,amp;alioru.niperniciem natis.

ScdcftMonluciusftrcnuus inlega tionibus^amp;,vt tuloquetisjefficax,id. €ft,vtconijcimus,homo induftrius,amp; qui mulfum poteft ad id efficicndû, quodvult.Ego ifto fenfu etiam cflaca cilftmum dixerim,vt ex ilia fuperiorc Polonica întclkaum cft. Scd primu hocclogiumperfoncincptccumhac caufaconiunxifti, quod ad cam nihil pertinct.Dcindchabet illehäc artcm

' cum vctcratoribus ôa mcndaciflimiS atq^impudcntiflimis hominibus cö-muncm,quinihilfacilè impétrant ab CxtcriSjUifi gnauitct amp;nbsp;impudcntcf mentiantur.cx quibus plcrofquc ita cftc comparâtes vidcmus,vt fi opus fit,nondubitcnt ctiam iuliurandunl fanfteinterponcrc,quófallant nocc-tius amp;efficacius.Et cù mfat is fuerit tibi illa verbo ponerc, nempe aulas o-C 5 mnas

nines principumcömcndarc Mon’t'' cium,Rc('publicas itc vniuerfi orb^ atq}hocvociferari,Monlucium rel*quot; gi o ( u m elle i n 1 ega ti on i b us,caft ü, raccnijftrenuum,efficace : tu quafi O' mniû teftimonijs ijsq; ccrtiffimisi^^ probafles,ßcinuehcris in Furnefter''' quafiilluminfignitcr impudente cportcat,quód homo nullius preC*!’ furtiuuSjClancularius, tot tantisq;^' logijs publicis durum os fuum opp”' nat.Vbi ergofuntillaerogia public^' nam præter teftimonium tuum hîc audio ; quod quanti faciendu®! fitjfupràoftendi. Deinde ctfiillao* lent clogia quç dicis;magis tamenp“ dere te oportuit,qui illis de virtutc^ religione cenforibus ac iudicibus^* vfus. Poftremô de cxdc ilia vc^i* amp;nbsp;immani fcelereagitur^cui inleg^' tione Polonica verum amp;nbsp;fidele patf*’' ciniumMonluciuspræftitit. DcM' jus in eopatrocinio religione amp;nbsp;nullæ aulæ principum,nullaERefpO' blicæ,quod feiam, teftificantur. autem plus dicam, fi fint eæ,quærelt;’’i Vt le habeat, compertam habcao'i

, nullas non cffc faffutas ,Monlücram in ea detenfione nequitet amp;nbsp;impu-derer mentiri aufum cfle.Nam quod diciseumeffe hominem liberrimum, C' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

cum vcraccm amp;nbsp;religiofum cflc fiue ’ in hac fluc in alia caufa non probat. , Potcft cnim amp;nbsp;homo ncquiffimus A in co quodmentiri inftitucrit,encli* bcrrimus.

1 conuincantZachatiam »quod Mon* j lucivtm dixit ,vt falfum diccrct,fuiflc ƒ merccdeconduCtum. Quid cnim, in. j quiSjCft tibi Monlucius veluti excir-j nbsp;nbsp;culis petitus prxco quidam, vcl cxfo*

' amp;vctbalocetï Vir omnibus rebus fummis clarus,amp;in qucmquiduisca dat potiùs,quàm vilitfimxiftiuscon duftionisTufpicio ; qui tot Icgatio* ncs obiuit, quam multas collegiftk’

U qui claris natalibus natus eft, amp;nbsp;for. tiftimo atque inuiCtiftimo fratre ma-iore natugloriofus-.homodignitati-buSjOpibus amp;nbsp;gloria flotentiffimus« î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gratiflâm’ Si. amiciflimus rcgib’.

huncjnquam,tantum virum ZachJ' rias viliflïma mercedecondudum^l'' cere audeat JErras, Anonyme, fi Zach^ riam putas hoe fcntirCiJ^onluciu®* cademmcrcedecondudum,quapr?' cones ôcrabulæ conduci folcnt.lHi^' nimquauismcrccdc etiam in rebus minimis vocem 1'uam loci'’ id tanquam artificium quoddam ä'l vitam tucndam cxcrcentes. Non^J Monluciusrcui nihil vile aut abied“ proponitur in illa legatione Polon*' ca,fcd fumma amp;præclara omnia.'Ô' uor principiSjamp;Rcginæ matris maie' amp;ccrtior,quàmvnquam :Epifcopä' tus amp;Comitatus Valentinus, quaeß**, fi beneficio Regis amp;nbsp;Reginæ matt'* retincret,ca iampridem opéra Ponti-ficisRomani vnà cum vita amifilît'’ magnæ opes:ftipendia ampla denique quæ filio illi fuo,quemonit'' bus rebus cumulatum cupit, prolii^ cogitât, præquorum amorc pridem Chrifto amp;vitç æternæ n unci’ mandauit, nequcidignarus,quidä' gatjlcd adexitium fuum etiam ingC' nicM'us : folummodo vt ilium filiuiquot;

) auditæfunthç voces,cùmhocprçfen H te amp;cum indicans diccret familiari-,, busquibutdam amp;amicis;Hic adole-l'ccnsintcritus mcicaufacritMumfci licct hocflgnificat feilliusaugédi ftu-j dio ita tcncrijVt quiduis ca gratia fa-cereçaratusfitamp;faciat,quætamë in-•j nbsp;nbsp;telligat fc fine iaftura falutis fuæ facc-

j rc non poflc.Haec cft ilia merces,fi nc-I fciSjquamZachariasintclligit. Quic-quid enim iftorum confequitur Mon lucius,id operæRegiamp;Reginæmatri

J, benèlocatæ mcrccs eftjnon Monlu-j, ci) patrimonium. Sine cnim Epilco-jj patum Ulnm amp;nbsp;Comitatum fpcûes, quem obtinet,fiucftipendia,fiuc di-gnitatesamp;honcres3fiuceaquæ fpc-jj. ranomnia funt regis,quæquc ex illius vniusliberalitate etiâ nunc pendent, necaliundc poteft habcrc.Nam quod

J, iciunf.huncautcmetiam prima æta-j, nbsp;nbsp;te fuiffe Canonicum regulärem,vt vo

mî,ne forte propter iplcndorcmg^'^’ lisant facilitates domus Hle I up erf' at. Sed ócfuit terapus^cùniidemtci*' gionisnomine^quani fcqui amp;cni ucrc videbatur^Romano Pontificil^ fpedus fiterit. quo nomine ciimaf quando amp;nbsp;Regi ipfl ôcReginæmatf vcnilïetinfufpicionenitoptimèiiii^ ligit fcbane fiifpicioncm à fcauertc-xenopofle, multoq; minusfc corin’ •voliitates.amp;illaquæabillis pcrcipi'i poflcrcrinere,nin ad omnia illorui’’ mandara,adomnesnutus fefeprom' ptiiUmuniA fingulari quodam p’“’' tcrcctcros modo obfequentem pr^' .bnerir.Qtio obfequio dum ilia nói’' féliciter lerctincre videt : hac illum'^ Jclicct mercede ad illud obfèquiui’ xlucidicimus.Tuipfcetiamilliiiictc’ lt;lcm Icgationis fuxefTc c-onftitutafl* fa tcris,cum fol.5.p.2.dc illo ita fcribiSi vix foxfan cum vllam dum etiara Pn* Jonicç Icgationis mcrccdem naäun’ *] uàm honorem óc gloriam imraorti' Jc,qux fola abundè ei fatisq; eft.Qui*^ icfcrt^cuiusrei merccdcmilli propO' ütam fuiilc dicas,dummcxccdcradlf

fatcarc^ An Vila rc magis afEciutur am 9* bitiofi homines ad aliquid audcndü, i nbsp;nbsp;quam honore amp;nbsp;gloria ïSed non fuit '

It' profeftbinanihae gloria contentas, t vt dicerctur fold bene aliqua Icgatio» nefun£taseffc.Gloriafru£tuofam ifti quæruntjnon inané.qucmqjfruûum hiccaptaiicrit,amp;nüccaptct,fupcrio-

t*. ra iatis oftendunt. Neque verb vnqua t*; tam ftaltus effet Monlucius, vt reli-gionë,quam ipfealiquando veraeffe ii nbsp;nbsp;erat profefrus,quam candem ctiam c-

f diens,cm titulus eft; Admonitio ad rc f ginam matrem)vt illam,inquam,reli-* nbsp;nbsp;gionemdcfcreret nulla cgregia dcfc-

ergo viliffimx conduedionis incufat i Monlueium Zacharias , ne forte ra-♦ bulamautprxconc aliquema nobis S' fingi putes. Nos ilium magna mer-*' cede propofitaduftumcflc fatemut: S' mcrcede tarnen. Qubd ft nulla mcr-S' CCS fuit ; tantb ille impurior amp;nbsp;nc-quior,qui gratis amp;nbsp;quia libebat,no-tëscffcmaluit.Qmdî fiiftius^pofitx f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nicrcc-

mcrccdis,qu5-m dicJmus, flint ilia omnia, quæ tu aducrfuse«^ colIcgifti.Quod cnim aisillum vari)’ amp;nbsp;inagnislegarionibusfunAuni dcclara t ingciiiû Mon 1 ucij ad res gnas amp;nbsp;magnas nicrccdes alîùcfn'” mcdiocri mercede non elle contci’' r U m. Qu ó d fra t r c m, V t d i c i s, m a g n Ul’’ habet,accedit hoc etiam ad materia ambitionis,aiigcndamq5in illocupi' ditatcmgratiæamp; benelicentiæ régi* quibulcûq;modis aucnpandæ. Nai” qui non tantum filiuni,fed etiam tremaugerc cupiebat, quiduis fufd pcrctjVt ctiara hune quàni amplill'' mum vidcret.quod ôi reucrl’usexP^' Jonia confecutus cft.hanc cnim intft alia operæ fuæ mercedem tulit,vt ter ifte adipilccrctur eum locigà antca totics turpitercratrcpulliis.P'' Natalibus iam rcfpondi. Dignjtarlt;* vero, opes, gloria, caq; amici tia, quai” ÀRcgecumconfcqui diciSjambiriO' nisamp;cupiditatum Monlucij totidci” argumenta funt. Ambitio inodiiu’^ fincm quærcndæaugcndæq; dignU”' tisamp;honorum non habet. amp;duiii n” iftiul-

iftiufrnodihöïninibus quidquam de honoribus amp;nbsp;priorc dignitatc decc* dat, quiduis audcant : dum autcni c-tiam augcant,nullam rccufcnt tondi tionem,cupiantctiam morte depaci fci.Nequchuius ambitionis argumê-tum cft vllum certnts,quam quód,epi l'eopus cum fit,rebus publicis amp;nbsp;regijs itaimplicctur,vt in hls traftandis ma-ximamparte ætatis contriuerit .'nue ctiä ad extremû libris vel per ip(umgt; vel per aiios editis de tam egregia opc ra In negotijs regum amp;nbsp;regni impenfa ferió glorietur. Quód fi etiam nó mi-nuscertum quærimus,vndc,quælo,

hominialioquiobfcuro illx dignita«-tes,opcs,gloria,quibus cum florere dl ós,niri ex pcrtinaci ifta amp;nbsp;caeca haben di amp;nbsp;etefeendi cupiditate ; cum homi nes prxftantilfimosjamp;lummis locis natos,quibus egregiavirtus amp;nbsp;natura ipfa fummos honores amp;nbsp;dignitates conciliarant,iftis rebus » quia viri boni erant»cxcidilTetciamusï Vnde illc cpilcopatus,turpis amp;nbsp;probrofa obfe-quiorum merccs,nifi cxhocvno fon-tóSed cnimiibcraliûlmus eft: Monln-

$O luciusamp;innióli animi aducrfus diui' tias.Quidrcfcrtjfiambitioncamp; hon® runicnpiditatcvincitur,vt ilium b'® rebus tranfucrfum duci,vitacius tol aunorum in iftis bonorum fluftibu* ia£l;ata,amp; ille cpifcoparus Sc aulicu^ fauor declarant? Illud mihi filenti^’ prætcrcundum nonvidetur^quod ti* Monlucium fcribis regibus eik gf^’ tiirimum Si amiciflimum propterÜ' ■beramingenuamque loquendi facul tatem, nullis contaminatuni adul^* Tionibus,amp; brcuitcr,idco amicunid' fe,quia vera dicat,amp; fitalicnus abon' ni adulatione.Fieri porcft,vt in conb' lijs regum inuenianrnr viri integri verijóc qui,quia non ftudcant in rebus rnalis placcrcjidco nccvuquain principibusadulcntur : quanquâhoC rarunt exemplum eft.Illud incredibi-lecll,idcocosplacercregibus,quiavc ra dicant,nco loqugnturad nutumamp; voluntatëptincipis. Verumcftenini vetus illud,quod omnium tcniporfl rxperientia comprobauit,noftra au-tem tempora clamant elfe vcriirunö: Obfcquiuin amieos, veritas odiüpa-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lit.

rit. Quod fi vfqaam locum habet, habet maxime a pud reges: qui qui a om-niafcpoßcSc fibiliccrc putant,idco aduerlanrcs non fcrunt.quia etiani feamantA defua virtutcamp;. præftan-tia omnia lumma cxiftimät ; idco fuo fauorcamp;fuajamicitia indignes indicant,qui noneadcm cumipfis fcnti-ant,faciant,ó:loquantur.Yt autë in-telbgatur,inadulationisfufpicionc à. Monlucioamoucnda quàmfis vcrus amp;proculab adulation-c :lcgatur cpi-ftola Monlucij prior ad Poloniz or-dines,qux cum cius dcfcnfio^e cxcu-la cftjinqua mirifica fcribit deduce Andcgaucnfutum fi qui fmt ,qui ilium duccni vidcrint aliquando, aut de co audicrint ab ijs, qui viderunt ,amp; noucrunt, intelligent plcnam ef-le cpiftolam afl'entationis noncuiuf-libctjfcdputidx Ôcvecordis.quant c-tiam hodie cùm Icgit Monlucius, fi tarnen legere luftinet, mirum, ni fi-biiotus dirpliccat,amp; iamdiu fcpul-tamvelit.

52-ferumiftumZachariam côficias,prlt;’' bcsq;quod hadcnustani multiset fti,MonIucium non efic à rege mercf de condudum.atquc o fubtile plac^ amp;penè diuinuni tuum argumentun’; Monlucium,inquis,partem conffl regij cùm efle indicojatis hoc vnoi*'’ probo,quod illc iinpudenrcr •MonlùciuHi à rege mercede conffl dum.cxterosenim conducimus;vti' niur noftris:rei noftræcondndio Lieft. In argumento brcui,inquot^ tarn acute diftcruifte piitas,amp; Zacb' riam confodifFc, incredibilis ftup®' tuus Sc fingularis impcritia detcÿ tur. Nana li, quia Monluciuscftpffl condlij regij,eins opera couduci genonpoteftob cam caufani,qffl‘‘ rei noftræ conduclio nulla eft:necdf'' cftidcohacrationc idcolligi,autä^ Monlucius fit res régis, eodern mod*’ in doniinio régis, vt funt res noftf’’ priuatae,autquia in régula fuperiof^ iuris rena noftrâ intelli^cre dcbciö»’ cana,quæ eft ctiana in fanaulicio,acn‘’ in donainio tantùnirEliee vtruui vo-les. vtrunafeccris, naaxinaus,inqnanh

tuus ftupor in vtraquc partc,acnon O’ taatûimpcritiaanimaducrtetur. Vis f Monluciiimcfleindominio regis,vt o itavetè fit régis certc id te dicerc neceffccftjfi vis argumentum proce-dcrc.ltaenim régula de conduftioue W nbsp;nbsp;reinofttxadrcmfacit,ficarcs,dc qua

goomnes,qui inconfilio régis funt, paritcrfcrui-.nccvoluntatc amp;iudicio tantùmferuijfed mancipio Stcondi-

filijregij ; atqUta quærcs maxime no O nbsp;nbsp;bilitareputatuteos,quiibi funt, ca te

ta fitvecordia tua in gcncrc ipfo dc-fenfionis.Namqui defenfionê fufcc-piftiMonlucijjhïcdcprchcndcris ita cum defenderc,vt cxcufatio magis cu lædat,quàm vnquam offcndcrc po-tuitaceufatio. Vilius eft enimmultó amp;adcxtrcmamabicclionem turpius, ’’ fetotumalicui femel mancipare pre-’’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D J âo.

CÎoA'bi libcftatç tuam amïttas,amp;' iB i n i o al i c n o fu b i j ci are, quam liber'’ te fna retentaalrciibcùmvclis amp;nbsp;qö’' diu velis,opera m locate mcrcedc-I'^' quccùnt priusidco fufcipis.vt poft^' fins rci/ciaSjapparct te,qui Monluc)'' dcfendcrcvoIcbaSjhoc vnoeum infl' gniter prodidifle. Diccrem abstef^ dum fuinma perfidia tua amp;nbsp;prçuaf’^’ fionc^niß ftudium fummü illiiisdC' fcndendifcle in omnibus partib’ir'' pti tui oftcndcrct.vndc (ing-uhris»' mcntiaamp;impcritia rclinquitur,qi’* notcturinhac dcfcnfionc. Vis erg” potius,quiaMonlucinmrem regisJ*^ cftjferuum d mancipiuni regisdicef' iam nonaudcbis,nihilonunuscinsO' peram conducinôponc,quia islitii’ familiavcl famniicio regisjdqjcffir* régula iutis,qirædidatrci noftiæ ]am cfle condudionc? amp;nbsp;qnæ hæcini' pcritiaiiirisert,rcgnlam de rebusdo-minio noflro nôfubicdisaccipi,qi''’ régula de condudione rci noftræ 1b' pta cft ? Q^ôd Cl rem noßramßcacci-pis,vromnes accipiunr,cani qiiæe^ iu doniinio noftro, quis ftupor eft ia cauû

caufa fcria cam rcgulam accómoda-read Monluciû,quG tuipfe liberü óc lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;libcrrimüeffcconcclïcris;cum libcri,

famulicio cft.Hoc cnim ipfo maxime probatur,cumcondu£tum cfl.e,quód cùm liber fit,non feruiat; vel,fi nviuis, • opérasfuasHon præbcat,nifi mcrcc-dc.En patronûMonlucij, en dignilfi--inûhominë,qui ex omnibus amici?

fit amiciffimus'.tamê prius q eum pa-' nbsp;nbsp;nbsp;tronûfcram,nôrecufem à indice pe,-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D 4 Eo-

Eodcmingcnioatquc acumïnc^ mcndacij crimen à Monliicio in ijS quæcontinenter fcquuntiir,amoIW conaturbonuspatronus. Nam curt adhuiuscriminisdcpulfioncm ingf' minaflct fuUm i11Ud, faI fa m cflc Pfcü' dozachariæ orationc,fain fcilicctnO' minis orationem falfam: quod quài” nugaroriumfitjfuprà oflcndi : qiiilt;) dcindefcribit dclaudibus,quas MoH lucius principi fuorcddidit,cum rcgnoPolonicohabcrcnturcóniitii' Ipfc hisJaudibus commémora tis,hflt;; funt,inqnis,tibi,Pfcudozacharia,m^ dacia.efto:fint. Ncciam igiturdein' ceps te arbi tro vlli fin t parari j,nuJli (f; queftrcs pacis,nulli nuptiarum conc' liatorcs,nulli laudarorcs, nulJi nonii' natorcs. Quid,tu,præfcriptor bon«, conccdçnshçcmlt;indaciaefle,(atisa(l defenfioncm ôcexcufationcm dici p» tas,fl fadum exemplo corü,qui fuRt fequeftrcs pacis amp;nbsp;concilfarores nu* ptiarum,dcfcndàs;quifæpècâ dîcunt quænon funtjVt paccm promoucâfi amp;nbsp;nuptias inter eosjdcquibusagitur, concilient? Viscrgo non per omnù

Vcra cfic,qux inca commendationc * fcri|gt;fitMonlucius,amp;plus æquo lau. I daffefuumPrincipcna.-fcd tarnen no • cffe,quód Zachanas co nomine Mon ' ' * lucium reprehendat: quia in ca pcti. ' tione,quaminftitucrct,ita mentirili ' cuerit. Quod quid aliud eft quàm id ’ ipfumjquodMonlucioobijcitur.con * fiteri? Èt anvideturboe tibicaufain ' agere,acncnpotius0:Monluciumamp; ' Principe ip Cum prodcrc aduerfarijs? * Interim t'erio dicis ita licuifie mcniiri ’ Monluciö,$;Zacharia: iratccns valdc * nbsp;nbsp;illivitiovertis,quód ipfo arbitre dc-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D gt;nbsp;con-

côfulforcm fi feqacrctur, federal'’, dicercfjfordidûûgnobilcm.Mali’”^ të Zachariæaccipis.Monluciiislt;gt;r dein irerumPoloniSiVtloqucris,^’*'^ n uarc vellet,amp; me confultorem bcrct.qnidfado aflet opus ad caiB^' diccrë ijfdem inëdacijs opus cHc, busanteaillc vfus eft,aur,fi fieri pö; fct,uiaioribus lt;5cpluribus:quia vd’ rebus conciliariiflcprinceps non p'’' teft.Iraq; fi ponis banc conditionc*’’’ vtvclisilium conciliari aliqua ratio* Me,nonpotuitalijs modis côinodi'** fieri,quàm h is, q nos fecutus cft Mo”' lucius.Qupd fi me rogcs,quidMon!quot; cius facerct in ifta Icga tione, fi olfid* Viri boni amp;fapientis fungi vcllctifû* derem olt;nnino,ne ifluin inünuatd Polonis,ncue vnquamrci ram parui” honeflæamp;tam pcriculofæ legation^ ïufeiperet :in qua veradicens deamp;” •principe,contraria petirionifuædid rcr,cxquo necefle elfer legatum cui” fua petitione irrideri amp;nbsp;cijci ab onini

. bus.-falfa autëdiccrc Scinentiri ind caufa fineflagitio amp;nbsp;turpifcclcrcnon polfct. Sinóimpctrarem^quó miuus vellet

Vcllctîegationcmaggtcdhfuadcrcftn» vt vcra diccfcr,aut taccrct potius.qul iiAcntiretnr,nefaîfacommcndationc incautos in magnum aliquem erro-rem Scfraudcra indnccrct. Ncq; enm fuadercm,vtvcïadiccrct,idciïco'fna-àerem,vt l’ordidum diccret aut igno-bUcmr qu« deiilo principe dici non poffe omnes icimus. Sine enimgen’ fpcö;etur,fiucpotentia mémo negat efle illlim ex ampUffima Stmaxima to tiusorbisChtiftianidomo,afflucntè rebus amp;nbsp;opibus rcgi’^.Sed airud cft no biîem effe amp;. magnificum, aliud bo-num regem, non tyrannum,non cru»

J delcm,non fitientem humani amp;nbsp;pij ian2;uinis. Qux cùm detrahuntur gt;-. nbsp;nbsp;ftis facibus orbis,non cft mentem 1».

J tiarumq-„vt tu inepte rhetor, odij ad-j ucrfartjs ctcandi caufa,conuicijs ex tduio male conVarcinatis ridicule ■ balbutijfti : fed eft id dicete , quod J res eft , amp;(. quod nos DEVS faccre iubet, quoties cft opus ; amp;nbsp;prxlcr-tlm cum iftorum fallrs laudibus vc.

ri tas Dei, amp;nbsp;vera religio oppugnStiU piorumincolumitas amp;falus pctitui

Sed eccc tibi homini iam obliuio fo pene exciderât ftndia aflcrcndæ ritatisimpngnandiq; tnendacij, olim in Monlncio Ince clariora extW runr,quamdiu ei Valentie fuo munf' re fungi,profiteriamp;annnnciare verW Dei pernoslienit. Agcigitur, quoni’ hoclocoita tibi vidctur,ea andiani' Diccrgo,qnxfintifta ftndia,qux vcritas,cuiaflcrendç inuigilauitMoi’ Jncius;quod mcndacium,quod tamftudiofèimpugnauit. Hæccnifl' à tel’untprxtctmifla:dc qnibus cun' difertins nobis refpondcris,libent£' optimi thcologi refponfum audK' mus. Etfiautemnobis tacentibusV' ta ô(. faifta Monlucij fatis probant,qu’ lis fit Epifcopus, Sc quàm nihil minn’ curct,qnàm veritatem: tarnen vtB' queat magis de fide amp;nbsp;ftudio veritat^ vtrinfque vcftrum,libct infcqui dil'' gêtius,quid fit illud quod dicis. NaiJ fi veritatem intelligisillam doftrinä» quam int er Catholicos Romanosvt' ûns iucundè in finu rides: egregia^quot;

J) dia,egrcgùniveritatcni dicis,propter ’ quam nobis Moniucium extretno lo co,vtvevum,tantopcre commenda. tes.Sinvcritatcm intclligiseam,qux folavcritaseftjd cftjtuangcliuin lu-cis,sternum iUud verbum, quod nobis Pater patetecit inîilio,qui folus

J eft via, veritas amp;vita,vt verboDei,^» J nbsp;nbsp;fequitur,fignificarc videris; mirum di

j ferendamtantaftudia Monlucij,qui J cam nunc non dicam prodat fdeatio J fuojfcd ctiam tam aperte oppugnet. ï.tquæro,quidiftoargumento cffeci-fti,nifi vt Monl ucium bis improbum

J cum fuo iftoftudio amp;nbsp;ingenio fuifle probarcs5Acvidcetiam,ü illam veritatem efte dicis,0lt; quidquid aliunde cft,cflcmendacium,inqus retia tctc induas miler. Si Euangclium eft ilia sterna veritas; cur à vobis oppugnan turij,quieamveritatem profitcntnrï quales tibividentur i)reges,qui cam. igni, ferro, cxiUjs,omni geucrc fæuitiç Secrudelitatlsperlcquuntur? qualisil lacædcs,cuiustu,impurc,dcfcnlionc cum patrono tuo fufeepifti, qus in cos

rosomncsjqui vcram illam religio-ncm profein crant in Galiia,patrat’ c ft h o c lol o n o mi n c,q u od cïTc n r pf O' fcfti^vtimpiaabiuratio illius rcligiO' nis,omnibujquicxco numero rclb' bant, impcrara fatis tcftaturr qiialii Monlucius,qui ilium,qui inter prïO' puos eius cxdis auclores numcrarc-t u r, n o n c ru b u i r i n c oc 1 u m i p 1 mn vc-here hudibus^digniftimurn regnoP*’ lonico regem præ ectcris omnibu* pronrcri,eóvfqucvtcnxlcm iplain ncrcipfo cœlo lt;5c terræ dctcftabilei” non iniuriafa(ftam,dincrcrc audcreP lt;iualis tn,mi(€r,qui teadillam dcfcfl' /ionem alterum patronum ita adiufl' xcriSjVtomniumaliorum probra alt;l’ uert'us vcram illam rcligionem longt antcires? Et tuvcritatiscognitæpro-ditor, veritatis mentionemaudesft' ccrc,ncccùmhâcnominas,iudiciui® Dei pcrtimcfcis? Scilicet noftri MoH' lucium Valentiæ fuo muncre fungi j’rofiteri Óc annunciate verbum DO prohibuerunt.Et quid aliud quælîuo iunrvnquam,nilivr in ijslocis,ine,uç VC U i lïc n t,a n n û ci ar e t Ur amp;nbsp;\'i ge l'c t vd' buui

63 butnDc'ÆtquodadMonlucium at-tinct, nihil fuiffct priuatim noftris o-’ ptatius,quàm id ab eo fieri, qui vel * ïuutatiouevitæjVelnouo arque illu-ftriexcmplo poffer luultoruni com-'■ moucre ftudiaad veriraris co2;nirio-'* nem,eosquc ab erröte ad lucem Euan '■ 'gclijtcuocare. SedMonlucius hono-ïum amp;nbsp;dis!;nitatumvctcrü iaCtura face te nolcbar.Chrifturu nudû amp;nbsp;fub cru-ee agente Vequeretur,fiquisvult.Hoc Monluciu'Sjdelicijs aulicis amp;nbsp;fplcndo li regio affuetusjtalisôt ram chari filij

'' na caufa eft,qux obftitit Monlueio, '■ nonvisautiniuria cuiufquâ. Nam cp garris,nos non effe improbos ocs,fed.

* meamp;mcifimilesfaccllü aliquod an-* gulariûobfidctc,çp tamë numerû vix f c^pcrct,eùm ali j incedant tëploçquo quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;piano jquoliberü fpacium cft,quo.

prudentiætuæ intcrprctari,amp;facel-la ifta vcftris idolis facra relinquâ tibi ^tuifimilibus.lUis me Deus per fui trùfericordiam iampridem liberauit.

At cnim nos inuafinius Valcntiai” Idcónecxillo nonliccbat Monlud^ Valcntiæ annunciate verbum

M qui ilia occupata,tunc priruumvcr*-i Jeiillicandiri ccepitôc florcrc. 1^'^'' ita,fcio,id nuncvocas,cui lucroiujj’ p ufas id negare;neq uc en im gratis facis’.icd nöcó minusid verbuniD^' eft,quod rota Gallia perilla tempo'' annunciatum eft : amp;nbsp;quod pofteaV* ientiç propè ambitiolê,vt talcjcspto fc fl u s. I m m ó, in q U is, in te n ta etiam Monlucio nccem. Expcctal’’ dum probates vbi,quando, per quo' amp;quamobr£.quod cùm fcccris,tun'' tibi credem’. Nam vt tibi fides habe)' turnon probanti,fruftra poftulas.pn’ hibet non tantiim perfona tuajqui)“ mentiendum amp;fallcndum natusvi' derisfled multo magis rcrufn circui” ftan riaamp; tempons.In tcntaticruntn^’ ftri Monlucio nccem. Superiores)) infcriorcs?nempcfupcriores,cimi^' Icntiam oCcupaflent.Et nondumaü' diui Monluciumfuiftcin armis,vt n) ftris armatis rcfifterct. Ergo i; mori^ intcntarunt,qui ijdem occidcrc pOquot; tucrun'

tucrût.CoTnftat non occidiffe.cx quo intclligitur cos noluiflc occidcrc, coque hcc mortem Monlucio intentaf-fc.Faciamus tarnen intcntaflc. IdeO verus amp;nbsp;veritatis amans Monlucius, de quo nunc quæritut ï Finge ctiam fuifle à noftris ocdCum. continué ne fuiffevirumbonumôcverum probaffes? Nifielfct turpe me teftimonium rcddcrc noftrorum partibus, quarum, ftudiofæpehomincs pcccant,diccrê ctfi illi mors intentata effet à noftris, tarnen hoc potius argumentum effe debcre,non efle talem Monlucium, qualcm pcrfuadctc conaris. Qtii fifu-iffetvir bonus, amp;tam veritatis amas, quàmdicisjuunquam illivllum fuif-fctpericulumab i)s,quos côftat tum têporis nihil quacfiuiflCjUifivr aducr-fus iniuriasquorimdam Euangclij ÔC publicæ pacishoftium, pi jsDeum pu te inuocantibus,amp; Euangclij praedica tionitutuslocuscflepoflctin Gallia.

41 ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E dx

Hru'd j o.fiiai vn quS fuiflc J,ucjuiUjamp;: l^iUquaindo vifus eiXct^ta» t o de tcri orcin' amp;nbsp;d c reft a biliorcm hH' Âut..|)crôdiam widcii d.cbere,q.uèlt;iâl’ dlilt;igt;.cog«gt;fa,ea, qiiæ. foU veritas-f^ ,Tcpugnantc conCciêtii oppijgqç/ut' jraque irridcnius »Sc re , ôc.pd.tUâi^ .adulationcru tuaa,ii,ciim ilium ôctuP*' minis, amp;nbsp;nu-ne quoquie verbis/Vt tH A'Qcas,, intàmibus -à- nobisdwpcfi •.casj quiatloleaiiws feiiieetdecft'c taî jum ap^ro:b.at©«rem faeinQruiUîi po ftroruin''Eacinqra.fiçftrorum i» dislt;ar.mis,qh»aa3tp gçfta iunt* nofr dumoftcndifti,actf)e oftendcrc quit demjn tora tua accufatione.conatus es,quo minus mQuemurhominisW' liofi conuieijs. Approbatarem au-■tem Aionlucium tanrum abeft» Xluifquam noftfùmopterfibi d^rJj'i jtumiftemuni omnes pij merito du-jbiiiCarc poflint, «um quo lt;3c ipfi wa-.gnoerrorc te-flcantur,ß caufani.fcii-gioniis- amp;nbsp;fuam.ab homine vlqaO jdeó à veritatç. au-erfo approbarji vV 4ea«r. Acreruaiyqritas Dei, id eft,£' Aiangejium, qqpd, nqs pfo/îtcmuÿM 5.Û nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minuDJ

«tinum indicijs amp;nbsp;approbationc non indigct. Fadtaamp;avma noftroruni in medio-funt, nee admodum dcfidc* tant approbatorcin.'Quód fi requirci-ïenr, non adhiberemus Monlucium, nc fivellet quideni, poftquam qualis ed'ctjtâ turpi dcfcnfionc amp;oppugnai tione innocui fanguinis deelarauir. Vobistalibusapprobatorib’cftopus, quibus impietates,facriicgia, parrici*. dia amp;nbsp;placent amp;nbsp;laudi ducütur.Ad eas •reshabeatis fanè approbatorë Monla eium,fi.vidctur,aut fi quis cft alius ad.

apti-or. Vobis t2.^ Icsdcfenforesamp;approbatorcs nó in-uidemus.Necmetucntus.nc nobis fit fraudijCp illo def£nforecarcbimus,dü tuhoc locoomnis generis probrain uoscongenSjÓtrcligionëTboftra.Natn quod adfafta attinet,nÖ vcrcor^nc ilia, cuiusmentionê in toto tuo Ccripto tam diligëtcr rcfugifti,illa,inqua,an» tehac inaudita, amp;nbsp;omniü fcculorü fc-» ritatë,imtnanitatë,perfidiam fupéras , nbsp;nbsp;-cædesjad omnem æternitatem pofte*

titatiteftatü faciat, omnibus ætatib’ lögè latcqj vocifoetux tuos effe^tuos, 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£ j i»..

inquamjCfle illos Catholicos, quotä faûum amp;nbsp;religionem défendis,n ó fo lùminquosillacompetâr,quæ tuai' illis fumpta immcrcntibus’obijciSjW nefti furores,cædes ciuium,popula' tioncSjgraflaturæ, latrocinia, funiH'* imis mifeere,nihil penfi habere prof' fus ad tuen dam focietatem humanüj tuendos priuatos focos,Iegesq; publ' cas,quæ omnia,vtfunt tuorum fato pofluntlcuiavidcri;fedetiâ elle £0$ de quorum furoribus,crudclitatc,fl' dia,facrilcgijs dici nihil vnquam pot^ rir,quîn id rcrumindignitas amp;nbsp;detC' ftabilisturpirudolonge fuperct. O; tholicoscùm dico,eos intelligo,qu* cius cçdisvelauéloreSjVel patratoreS veldefenfores fuerunr,in quibus infelix,inter antefignanos elle volu*' fti.Nequccniracos lædivolo oratio-ne mca,quibus ilia cedes non plaçait' quoin numérofuilTe fcimusamp;cficj plurimos.-qui illam ca:dem i ta funtd^ tcftati,vtexhorrefccrent,tcftarêtutqi poftid faôtum nihilpoflc,nili extre* tnam iram Deiaduerfus id regnü cr-pedari. Qnpdautem nos religioner« vcrarri

rcligionis plcrun que dccipiat incau-j nbsp;nbsp;toSjà qua tarnen abhorrer plurimüm:

,, ipfumctiamætcrnum filiumDci ide audiuiife, cùm ci diccrctur ipfum in j Beelzebub principe dxmoniorû eij-ccrcdxinonia:nifiijde vcrboDci do-fti, amp;nbsp;omnium temporum experien*

, ftrinam Sc fuiffc,ôc perpetuo fbre,vt i verærcligioni falfæ amp;nbsp;impiæ nomen . tribucretur,pij tanquamDeicontem , ptoresieliquorühominumvclutho-ftes,publicx pacis pctturbatorcs,om-, nium etiam malorum auftores vulgó , habcrcntur.Scd non ideo tu,facrilcgc I apoftata,infigncmiftam in œternum. ; filijDei verbum contumeliam inulta j fetes: quifcias,ccrtc olim didiccris» , quamGallicxEcclcfiæ rcligionc,qua , dofttinam profiicantur. Extat enitn I Wtn olim tegi oblata, amp;nbsp;toties typis j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E j cxcu-

txcufacarum Ecclcfiarum fider cöO' fcfllo,quafumma doarinæ,quâ fuut profeflæjConrinetur. Hane feito vnàetiam cum illis profitcrijmeq;'* ccclcfixadiunffercxiiiusilJadoftrin’ amp;confefliocrt. Hæcnihil habetSaW' nicum.huie qui fe dediderun tjhi Sa^ namamp;mores ciusomnesq; turfin’*' lesChrifti hoftesex animo detcftaH' turamp;fugiunr.Aliosl)intclligiSj,qnlt;” dicis cierare religioncm omncni,'*^' iuam irridcrenon minus,quàm ve’^' rem inolitamque diu, aduerfus ho* Jicet tibidiccrc^quicquidliben £?ƒ meeos ferio odifie amp;nbsp;cxccrari ptoh' teor. Quod iitibinon probabin**' non laborabo : vt qui feruiam qui me rudicabit,amp; redder vnreuiq***' i'ecundumoperalua. Narnqubd®^ cuiufdam alius libri auftorcm lad*’ quern tu nequiflimum amp;nbsp;impori^' mum vocas,neque eumaperte de me tibi rcfpondco , nullum quam à me editum aut cogitatuino*' i'c iftiufmodi,qualem defcribis-libroipfojVt funteaquæ dccoauo' ui abalijs,poflem tibirefpondere,***'

fl putîdura effet in-alicno fcriptoirt-geitïolvmA videri veile. Sed amp;nbsp;illud iniuriolnm eft ipfi aüftori prxtiperc defcnfioncm, qui fóVus' feite poffitj quid, quamobrcïïT, amp;nbsp;qua fide feti-pfcrit'.

' Qt^od addis mcam dcfenfionctn aducrtùs Monluciunt illilibiocffefi-milentjamp;Vtriuiquc infpedionem ar^ gu^re , auftotes ambos Dei nullutn adoraffnumcndllc alius quilquiseff, tjuem ego non nouijdc fe amp;nbsp;fuo libro dieet,vt volet.

- De tnco hoc dieo, fatis te veritäte amp;cettitudine illius defcnfiooisrc-felli •. in’qua nihil dicitur , quin ita

na aliquid inftituiffes feribcre, quod in caa^^ione reptcbendcrcs,non ha-bereamp; , vt tua ^qux fequuntur , faci-

' lè deelârant. Sed illud in primisj quod totum cum locum , qui erat de cxdc , Sc auftoribus , turn cauGs

J Tu abominandam piorum lanienam eumtanto fcclere amp;nbsp;yicrfidiaconiun amp;am dctcftari;huius cxdis patratorcamp;

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E 4

amp; dcfcnfores improbos homines pü' tare:aducrfusfacrilcgas iftorü cakin' nias pium amp;nbsp;innocentem lànguinei” dcfcndcre:veritatiamp;vcrboDei,atquC adeó Deo ipfi honorem fuum aflerc-re conari:denique veritari prçbcrc tc-flimonium, quæfunt omnia capitaü lius defenfionis: hæc tu impictatisaf' gumentumcflcdicisjhæccius hom^ nis,quinull.umadoretnumen?Ininiö tuimpiusamp;cxccrabilisjqui quæ ccr-tiflima funt pietatis amp;nbsp;humanitatis officia,eatunon tantum hominibuJ cxcutercconaris,fcd ctiam flagitiof® impictatis nomine condemnas. At funt illic ea dicta in principes, princi-p Û lcgatos,amicos,domcfticos, fubd' tos,quibus ne viliflimus quidem ncovJlus,autlanifta,aut prædo coO' pertuspoflitefle omnibus. Si inillit ctiamplura fuerunt amp;maiora,accu-fenturij,qui pcrpetrarunt,non i^qquot;* officio amp;nbsp;neceffitatc dcfenlionis ad' dudijiuftæ caufæ,amp;vcritatbamp;mifctgt;* fratribus deeflenon potuerunt.At Ü* laconiedafuntin probos.Hancvcro, ciucntcapoftata^impios illosamp;cxlc*

ges ficarios probos vocasï Nam în cxk dis illius auàorcs,amp; pa tratorcs,dcfcn foresq; ilia dicta funt,nô in alios. Sût, inquis,excogitata amp;nbsp;confifta flagitia» Immo ita certa amp;nbsp;explorata,vt prætcs Monluciumamp;tenulli admodum in-uenti (int,qui inficiari audcrent.

Itaq; iam intclligis non fuiflc,cut bis de caufis Zachariam impinm fnii-fc diccres, qui nefcio an magispioôc Chriftiano officio fungi potucrit, Muito veto minus cratjcur in optU mosfratresGeneuenfes inuchercris, quod dicctes conniucre cos ad calunï niasiftaS,amp; fumma pjobra, amp;nbsp;quod paterentur iftos feriptotes fccum pli cidamamp;tutamnon aniniam,vt tulot queriSjfedyitamviuerc.Nam fl maxi-» me delinquerent hi fcriptorcs, non ta» me «quum fuerat ciuitatem optima, Ócerga affliûos bencficcntiffimam,a-lienis delidis oncrari.T um autem n ü funt calumniæ ea cÔuitia,quibus ccr-tiora nunquam fucrunt. Probra funt, fateor,qu3cdicuntur:fcdquæ fibi in-duerunt auôtorcs ipfqnon quac imme ntisingerâtur.Quævt conttà effent,

omenreligîoipfa,quam profitcmc'' ^uidcommeruit,vc purarcs dignaDi’ quam proprerea (’uggillarcs?O quaH' tumjinquK, hæc res rcligioni vclK* ©dium,quanram offcnfîonem parit' E fie r h ui c exe la m a r i O n i 10 eu s ,n prill' impiam aliquam rcIigionciTijâut fam ponerfcs. Efi'cr cnim cöfentancS' Vtqualisipfacft^ralcsreddcrct cultO' ressac proprer mores improbos euH® rumcrcfccrcr odium criam aduerW rcligioncm.Nuncaurem malediecH' di fl:udioca:cus,amp;ignorans,quid feri' bas^tu religiont cficconfireris,amp;c3Di cuius dccorisnitor fplcducrit initift êc clarueriroHm prias quàm qiiifqui agcret,quod agürfcrc omnes hodK' quæelogianifiin veram rcligioncnf conucniunt.Sivcra hæc fuit initio religio, vtrccôccdis, ócnuncmancrea' dem dodrina fidci ; quid de ea murât cornm,qui profircnrur,mores?Ando drina amp;nbsp;religio Chrifti falfa, quia du-odccim cunl illofuerâr, quos ipfe^i-fumplérar,amp;vnus exhis erat diabolus? Abfif.immó Deus verus^rn oni-■ibus : omnis aurcm homo mcndan-

. ËTtiuöap^arctquantoodio piorum amp;nbsp;vcræ rcligbonis t€nearis,qni prins quàm dcGt,quód his ma^cfacias ma--lisquiduisdiccrc,paratns ctiä ftatuc-readuerfum te, quàm prætermittcrc vllam malcdiccndi occafionem. Et qdattinuit te excipercpaucos quoi'-* dam^quosdiciscfic prifcx probitatis internoftroSjCÙm indocàrrna eandc omncsprofitcantur religionemï Sed Scripturateftatur,q«æïes Euangclio odium amp;nbsp;oft'enfionem concilict.Ioâ:-ni« cap.5.Chriftusaif.HæGcftcondcm natio,quod lux venir in muhdû,amp; ho

la funt.Hine illudodiü Mundi aduer» fuspios,quodChriftus fuisperpetuû fore denunciat ; Si critis odio,inquiti omnib. propter nomë men ,Matt.io* Itë'.Sirrmndusvosoditjfcitotccû me prius odio habuiffc.Nö eft feruus ma-ior dominofuo ƒ1 me pcrfccuti funt, amp;vosetiamperlcqucntur,loan.i5.

Expatiatusalicnoloco,amp;quätumti bivifum eft,in omniû piorû amp;nbsp;vcræ rc

1 bgionis cötumclias-.iä redis ad Mólu-’ri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cium.

ciüm,amp; dcinccps illum cxdis illiusp^ tronum non fuiflc contendis, idq;it’ intrcpidèamp;confidenter,vt quafi nihil efict certiusA vulgo notiuSjquàm cum non fuiffc, ita Zachariani,qiu affirmarcaufus (ît^infanum non dubi tcsappellarc.In quo admirabilis uii ccrnitur non iam impudcntia, quain tamcn perditam elleapparct,fed po-tius ftultitia, qui no aniniaduertas ilt;i tc fcribcrc de ca dcfenfionc,quæ fiti» omniummanibus,qua IctlapoffisC' tiamabimpcntilTimisrcfclli.NaniC“ patrociniu omne vcrfcrur in his parti bus,vt quis vel faftum ncget,quod ft-dum efle dicitur,vcl dicat no hoc nomine appcllari,vel iure fadum deftf' dat;nö folùm has omnes partes MoH lucius attigit ad defenfioncm regi^» fed ctiam in Hngulis ordine eft inuno ratus.Hocamplius cum inca dcfenü' onctamabominandifcclcris needft eflet multa cxiftere flagitia Monluci^ quæ amp;nbsp;fuis nominibus oportcret no-tari,quod amp;à Zachariafadum crat.ti* priuiquam de defenfione Zachari» vera eflet,necnc,iufta,an iniufta,DO*’ dicaui

dicâm quid quam probaffes,fed ctii dixiffcSjftatim vt in rc cxplorata,in cö uitiafoUta prorumpcres,non contcn tus infannmvocare Zacbariam.addis ctiam cum non minus fcciife flagitio (è,immóctiammagis, quam qui fan-guincm ilium,quem luget,profudc-tunt.fcriptioncmciusfcralcm,crucn tarn, mænadcm.Non funt infani, aut improbi, qui verafcribüt,vbi cft opus, amp;itafcnbunt,vt idquod verum erat, fanisvcrbisScadrem accommodatis

■ liquidé tencrepotuciint.quod defen 1 lio ipfaZacbarixfaä:um eile facile ji-i nbsp;nbsp;babit; ac tibi probaifet,fi tu attente Ic

' giffes,aut potius fiquidfanitatisad-' nbsp;nbsp;hue tibi poft ilium morbum rcliquu

' fa£tum cftct.Non cft fcralis aut crueu \ nbsp;nbsp;ta oratio eins,quiferalcsiftos amp;crue-

’ uerfus quos folos eins fertur defen-' fio'.in quibus cftMonlucius facrilcgio ' tumamp;parricidiorumpattonus. Mx-1 nadcsquxfmt,melius ip'.c quàm qf-' quam mortalium cxcmplis domefti-cisamp;tuisac quotidianisdoiftus Icirc

I potes. ego,Deogiatia,adhuc non di-t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;did.

«Iîdici.Ipfaoratio,an fit talis,vt cogiK’ fcatuGnihilineomeisvcrbis aut tuilt; proficitut.de te ipfa apud oes lôqut' tut. (^inigitur dccaufaipfacogno-ficimus, videntusq; iute,an iniutùi’ dicaturcficMonluciusquiàZachariJ eîîc diclus cft ? Et veto id i ta fa cere ii’’ ftitiiis,facile vtapparcatin omnib»’ partibusdefenfionis ruæ optiinûaU’ ctorcm vbique fui elfe fimilem. No*' potui tMonIucius,inqiiis,anteqiw*quot; in Polonia proficifccrctur, ciusrcip* tto c i n i U m fu tcc p i irc,q uæ n o n duni«' ucncrat. Demus ita elfe, quod tu taf diligenter probate conaris.Quid ho‘ aduerfiisZachariam,NonenimdiJtgt;f ZachariaSjMonluciumfiifccpiflehO'' patrlt;^cinium priufquàm profiedeo'^ tarinPoloaiam,fed tantum cxtitiH® eins cædis patronum,amp; nominatif ciuscædispatratæ,nô patrâdæ.Qu.ô'l fi tantùm dixilfct eum cxtitiÜ'c cif cædis patronum : tamë idem dixiûcf* Iscnim,opinor,cædis patronusdif' tur, qui cædisiam fadæ patronus non fururæ. Nam ca quæ nonduf làila cû, non cft cædps- N.uijcautcf

eio pagina xngeiitna,repente in hac infeiici legatione ingeniumprodens fccleratiffnni illius,Stomnium, qux poft honainummemoriam vnquam audita font, maxime deteftabilis,lt;j imper à Rege GalUæ in co regno pa-tratntu cft,dcfeulor Stpatrontis exti-tit. Cumsergo facinorisdefcnfor cx-titit? eins quod pattatutn erat à Re-

■ tur ex Gallia , non potuic eins rci, ' iCluae nondum eueniffqt , pairocinir-' um fufcipcrc, efficerc vis eum eins xçdis nunquam fuifle patronurti • Et '■ -vcröidtcfcntireex eo apparct,quód ' i© propofttionc Zachariam incrc-' -pas, quodMonlucium fecerit illius ' facinoris patronum : tu autem id po-.ftea refellens hoe argumento vtcris, ' -jquod non potueiit Monlucius an-' Âc,quàm proficifeeretur, id patroci-' ,nium fulcipere.Et quódnam, qux-( do , hoc genus argumenti eft î An ' ''non potuit Monlucius fui’cipcre pa^

trociniuni in itincre ? anno potuit^quot; Polonia,vbiprimùm dccædc certi®^ eft faâusHnitno vcró amp;nbsp;poruit, amp;nbsp;q uâdo id cû fccifte defenlio eins, pofteafccutacft,palàm rcftatur.At^' nim hoc modo no potuit Monlucii^ à Rcge cfle conduclus ad men tiend®' Primùm à Rege condudum nond^' ait Zacharias, lient nec dixit.quand® cffctcondnftuSjfcdfimplicitcrdhij eonduótum.Deinde,cur non potud* Rcgcipfoeflcconduftnsad menti®® dum in haccaufa etiam prins,quàm® Ja cxdes eneniftet ? Annon potuit^®' cipcrc generale mandatnmàRegc/ qnidqnid putaret ad petitionenft®' gniPolonicifàcere,id diceret,facet®; qnidquidpoftcaincidiftct in quoi®' tclligcretöc Regem ócfratrem def®®' fionc indigerc, hanc fnfcipcrctfcd®' 10jnccvnqiiam,fi fieri poft'ct,redif®’ nificxoratori Quid? annon potuit^ tiam patrata iam cædc agerc Rex r JcgatosfnoscumMonlucio,vtinci® falt;äi dcfenfionëincumbcrct: pcte®’^ inqnam,lcgatos,quos nonita n^l® p oft in Poloniam uiiftbs foiftc cófl® £rj®

Ergo profeâiô cùm hoc loco patroci-nium hoc ante profcûioncm Monlu ci) non fuiflc fufceptû di lie ns,vr hinc probes eum non fccific,quod ilium omncsfecifle vident : apparct tc magnoconatufcrircacrcm,vtaërcra no efleprobcs.Vt iam li quis hîc tc infa-

I nite dicat,non Ihmat conuiciû ex tri-uio,vttufaccrcfolcs,fcd id dicat,tp tesipfa oftendit omnibus'.vt ctiam, 11 quisdceodubitct,non minusvideagt; tur,quàm tu,infanus. Iamvero quid refertad defcnfioncMonlucij ipfum dici non fufcepiffcpatrocinium faci-norisilliusante qua eueniret, G póft, quàm patratum ell,fufcepit ï At con-ftat illû fufeepifle. Eft Cnim defenfio eins in medio,quam tu repudiare no potes.Tu ipl’cpaucis poftintcriedis verbis id confitcris,quiMonluciu fed bis negauilïe initió,contigifie eamcç dem inGallia-.aut li contigiirct,dixif-

j fe non iufTupdneipum factam : aut ft iuffu principum, magnam igitur iu-ftamq;aliquam intcrucniftc caufam-

to nuncio.fignifîcanstantùmhæc o-biter difta eflè,vrin re adhiic inccrtagt; éc ab co,qui bené dc fuis principibus exiftirnabatinon auteni fuilfc iuftain defenfionem. Si hocpaucis dixiflcG ferri poterar,quod-dicis.fcd vt in tclH-geremus fcriam defenfionem fuiflfi in omnibus partibus argumentatus eft,amp; de numero occiforum,confit* mans hune non effe cum,qui dicerc* tur ab aducrfarijSjôc de fado regis fan de diflerês,ac multisverbis artificio-fè probate conans meritôsfuiflcEuâ-gelicos iftoSjVt ita occidcrentur,vti cçfi funt. Ac vide hic ctiam^vt egregin hac parte Monlucium defcndas.Mon luciuSjVt fcribiSjPolonis affirmabat cxdcm illam non contigiiTe in Gallia’ aut fi côtigiflet, non iulfu principuin fadam. Diccrc poterat falua fide atq; officio boni virijfe non crcdcrc,amp;nio nere alios,ne temerè crcdcrent.fibi tam indignum facinus in tantispria-cipibus incrcdibile videri. Nuncau-temte audore non ita elfe pro certo affirmabat MonluciuSjidq; ctiam nô-dûacccpto certo nuncio. Mentiebi* tut

îurîgnui Monlucius. rallebatNlon-lucius.parû enim intcrclt,vtrum quid fallum feiens affirmes , an ignorant quale fit, idem facias; cùmtcmcraria lei ignotæ affirmatio fit cius,qui non labotctjVtrum verunr fit,anfalfuin, quoddicit. Rcs,inquis,ci videbatuc incrcdibilisjcui notiffima état iufti-gt;tia principuru-Quomodo iuftitia ia tam nefandoôc exccrando facinoreï quod fi Monlucius id igncgt;rabar,quo modo cifuit iuftitia principû notifli-ma* In reb® alijs fuit notiffima, inqcs: •hocfacinus à Monlucio ignorabatur. Non debuit igiturin hoctcracrarius eflead affirmandüjtp ignorabat. Vt-cunq; eftjfatcris M.onluciû,quidqiiid àticdixit,nôexcoquoderat in te,fed ex eo q» putabat^dixKïc.Lx quo ilium etiam apud fc,quatcnusrcsfalfa eflet, mentitû effe côfirmas.Scd maluifti in bunc fcopulû incurrcrc, q conecdcrc Monluciû iliiusfacinorisefîc defenfo tê.ltatibiacciditjcp ftultisamp;mcnticn xibus,vtdum male cauendo vnü in-cômodû virât,incidât in aliud maius.

Infequcris dcinde,vt vidcriyis,aliaj ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ç a par-

partes dcfenfionis Znrharîæ, óc inf** nicndacij ,atq;cxtrcmæ impudenn^ ill û accu las.q nod aufiis fi t i m hancnotamMonlucio,quafi isdcÜ*' tLitusalijsarguincnris.cxvultii Duc'’ argumcntuin diixill'ctad crimen cr“' dcliratisabcodcpclIendum.Ncgas^’ nim Monlucium banc ex vulruóuc'* feciüe conieduram. Legantur ergi’ hîcMonlucijôc Zacbariæ verba, ex3' busintelligctiir,tiine,an Zachariasl*' vcriisautiinpudcns. Verba Monlu^*) in principio dcfciAlionisci’hæc fun'’ Cum nihil de eo acccpiircnr,quodi'*' re reprehendi pofl'er,calumnias coH' fingendaslibicirc ftatncrunr.quarui’* prima amp;nbsp;præcipiia hæccft, quódprii^' ceps ille,in quo nulla feri rati s veilig'^ vuquam apparent, crudeliffimustä' men amp;nbsp;iminaniirimus de repented ftuseft, vtimpudcntiûimc afieuerit' 1’roabl'urdo amp;nbsp;impudent! mcntlacilt;’ habet,quod iftc princepsdicaturfr ftus repente crudeliffimus amp;nbsp;iium^' nilfim’-Quararione? Vrpote inqiio» inquir, nulla vnquä feritatis veftig'^ appareant. Huncergo vt oftendere'

nofuiffe crudclcm, finc dubio cx vul-tueius argumentum duxit Monluci-us.Sed a n fol urn ex V ui tu r N o n a 1 i u n-de,vtlocuslcclusindicabit.Quid hïc Zachatiasï meritó irrifit nugatorem, quiciim agereturde eo,qucm ex illa cædc crudeUffimum clïe conftarct,fic crudelitatis crimen elufit,vt nos reuo caret ad cius vultü,atquc hinc huma-nitatisargumentum duceret. Simul tedè monuit videndum efie, qua fide illc agerct in rebus ferijs, quæ non vf-qucadeó omnibus notac cflent, quena in notiflimisita fc gcrcrc vidcremus. ludicentiamledoreSjVrrnm cùmhçe fcripfitZacharias,aliquid tallum affin gatMonlucio,amp; in coferteam fronte gerat,vt tu fcribis; an potius tu ferre-», I us,qui Monlucium ca diccre,quæ Za-» • charias folùm retulit,ncgcs. Sedne ' quid in hac quoque parte défit ad ftul ' nbsp;nbsp;titiamdefenfionis,quod modoargu-

in Monlucio refugiebas, vt illoindi-' gnum:ccce mutata fententia id rur. I fum non male inde duci défendis. Si gt;nbsp;te£tèducitur,non fuitvllum crqlicn, I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f 3 aut

«ntvlla contamclia à2ackana,cM ld Monlucium dixit fcciflc: vt nó fuC' fitjCurvel tantoperc fucccnfcrcs Zä-chariæ,vcl rent non indignant Monlu cioaffidantjvr fummam notamabil' Jo tana accurate remoucrcs. Sin Vitiofum ÔG fycophâticum id facerc» id àMonlüciofaàûin haccaufa prO' bare no dcbuifti. Sed quoniodo tan-detn nobis probas non efle reprehen* dcndum,fiquiscxVu]tu amp;ore fairs® argumentum ? quia non fruflrà, in-quiSjdodiflimi viri id dreunt^vt legi' inus in veteram Rhetorum panegy' rico quodam(ficenim rhetorice Io-querisycùm fi vnam fit panegyricuo’i id vnius rhetoris efle oporteat, non rhetorum)amp; nonintelligis,ineptifli' niehominum,inlaudationibusquï' cunqae ad laadem trahi pofluntjOi^ nia foJere adulatoriè mag-is ampH^ cari,quàm vcrc. Ac fi tibiargumeæ tum placet, qualem fuiflc Neronen’ dices, in quoadolcfccnte humannflV jïiodcftum,ac pene virginalem vulm fuiflclegimus?

Scripferat Monlucius in principio , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' defcfl'

dcfçnfionîsjfub Henrico huius Caro* li pâtre multos viros ob Euagelij pro* feflionem combuftos cflcHcd idau-ftoritatcScnatus,non Regis faétum, idq; intclligere non Gallos tantùmi fed cxteros propc omncs.ld in Henrico Zacharias nôcxagitat tangi impie autcrudcliter faftum,fi modo Sena-tus auftoritas intcrucnifict,vt tufinc pudore hk quoq;illi affinxifti; fed ne gat fadû audoritate Senatus,vt Mon lucius exeufabat lidq; probat exern-plo AnnxBurgij.amp;arguméto totius itlius adionis, quat per id tempusLu-tetiæ vifa eftjn qua non modo Senatum audorcmRcx non habuit, fed e-tiamrepugnantem maxima ex parte amp;aduerfantemjac penè turn illius Sc-natus audoritatem infregit. Ncc a-lium tibihuius rei citabo locuplctio-remteftem,quàm ilium quem paulo pôft tantoperc laudas (ôc merlto lau-das,fb quid laudarcs,intelligeres) Fer-rcrium,qui cùm de rebus àdreligio-nem pertinentibus,fententiam rum cùm alijs multisfortitcr dlxiffct,,vnà cum alijs xgrè capitis periculü cuafit.

Interrogat deinde Monludus ibïd6 car aduerfari/afturè diflimulët,quó«l infinita propè malrirudo eorum,qui Euangcliam profitcbantur,in Gcrniâ nia,in Bclgio,in Hi(pania,amp; alijslocis Caroli V.auûoritafc flammiscfttra-dita.HîcfcripfitZachariaSjdcfcnfionc videri epifcopo Valentino dignarn» quail Henricus cö min us crudelis ha-bendus fit, quia amp;nbsp;alij magni princi-: pcseademfaftitarint. Tu autcnirc« • prchcdis,quôd Zacharias diclü Mon-lucij pro dcfcnfioncHenrici acccpc-riticiim potiùs Monlucius dicatad-uerfariosid obijcercHenrici fuccefio ribus,quod in Caroli fiicccflbrcs con-ueniar.Atquihocmodoniaximè de-fenfionem Henrici ciTe côfîrmas.HoC enim tantum valet, ac fi diceret,non fuificjcurcrudclitas Hêrici magis ob-ftctfiliociusin petitioneregni Polo-nici,quàmcrudclitasCaroli obftat c-ius iuccefibribus.Hæc plane eadê de-fcnfioeft:nifi quodhac tua interpre-fationeinterrogatio iliaMonlucijri' dicula de nullius momenti efle inci-pit.Dicercnt enim aducrfarijrnosdif-fl mu-

8^ fîmulamus,nonvt patrocincmur fuc ceflbribusCaroli-.fedquia de tualau-datione,Monluci,ag;itur,qua lauda-turextra niodumHcnricusHcnrici ft lius.Htincveró metuimus ob egregia facia cùm ipftus,tum patris atq;aui. A fucceflbribusCaroli quod nictua-mus,nibilfitïrUchabcn'»us. Qux quo-niam non cuperet audite Monlucius idcirco id Zacharias acccpir,quod j Monlucio magisfaccrct;nc deterius i accipiendOjVidcrctur Monlucio face I revoluiffe iniuriam.ln quo ftZacha-1 tias falfus cftjCulpana fuftincatis,qui fcripftt ita,vt feriptum in vtranq; par. teni verti potuctit. Sed femper hoc mancbitjVtrum accepctimus,poftc-' lioreinterpretatione tuamagis con-\ firraari ôcaceufari Henrici crudclita-' tcm,quàmpriore'. fiquidem qux pu-blico exemplo {iunt,iure putâtur fte-ri-.exCmpli autem xquitate fublata O. ntnes qui male quid teccrunt,quo fc tueantur,nonhabcnt.Tutanacn nihi lofeciusne nihilvidercris hac quoq-, in parte aduerfus Zachariam dicerc, abHcnrico ciimenamoues,quôd no î S cura-

curaucrît cccidcndos immcretcs/f^ Jumpfcrit pocnasdc fidelibus no ft*'' iudicio,rc ante vcra de hæreticis: amp;Î ctiam fi hçrctici non cite nr, tarnen gnus fit Henricus excnfationcjcpvttö crant tempora amp;nbsp;peruagata omniui® opiniojpro hæreticis habcrentur.Pf' mum qualisfuerit Annaillc Bürgin'®' cui mortuo malcdicis,quales quos hçreticorü nomine notafti;!^’’' oftendi ad Za-charia nihil pertincr^' qui in Henrico no reprehendit, hocrege multireligionis caufacon’' buftieflcntjfed qjMöluciusad ciusd^ lenfionc dixiflet,audoritate Senab nóregis id faétû efTc,idq; ctiam intd' ligcrc non Gallos tantùm,fcd extcfO* propeomncs.HoCjVt dixi/alfum docuit Zacharias,amp; ita probauitd his,quæ Henricus in Senatu aduerfa’ Senatii temporibus Annæ Burgi^^ ratjVt cùm tu inficiari no pofl'es, amp;ta-mé velles hic carperc aliquid,coadus fis orationc co coucrtcre, vt aut rcsmeritodcfontib’abHcnricofuai ptum die fupplicium,vtpotc harret)' cisraut Henrici zclum cicufationc d*

gnuüT cffö oftcndercs.Itaquc cumhic cognofceret€fcribis,Zachariä ne pi-luni quidcm habere ingenui amp;nbsp;ßneeri anrmi,lt;phocloco faftaHërici tanto-pere incufet amp;nbsp;cxagitcf.vide potius neineoàtcnôtamhncçritasamp;inge-

'• cidèjintclligcrcnôpotucris.'Nifrma-’ lumus,cp eft veri’itc,eùm quid aducs fus Zachanæ feriptû diccrcs,nÔ habc-

* tytânieoimpcrio,huius,inquam,im* ' nbsp;nbsp;nbsp;peiio factuelle contra Senatus auCto

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Con-

Conftituifti-tamcn omnînoHcnri cum omni crimine inhac caufa libe-* rare.quod fiitafaccres,vt tan riimillö I clcinenriirimum amp;nbsp;humaniitimû ft' iflcdiccrcSjliccret ribi pcrmc cuini' tiamcocloloçarc,fi poßes. Scd quo-niam hoc it.a facere inftituis,vt can’ dcfcnfioncm ad crimen bonoruin,'^^ verxrcligionis accufationcm contC' ras^non patiar,vt impunc Deo iScveft tari ciusærcrnægt;acfidclibus eiusftf' uis maledicas. Henricus,inquis,pff' nasfumpGt dcmultis obrcligioncm» fed de hæreticis : iudicio quidem no-ftro defidelibusire tarnen vera de bst» rcticis.amp; paulopoft .'fcditiofolaftP' î pliciodîgna erat: quid prauadcrcli- « gioneopinioJQiii fuut ergo illbquo^ occidi amp;nbsp;cremari iufllt Henricus? Hî-rcticijinquis.quid ergo profitebafur? fi vno verbodicendumeftjEuangcli-cam:fipaulopluribus,dodrinamPr® : phetarum amp;nbsp;Apoftolorû :illa ipfaai) quam Colamvcra,faneta amp;nbsp;Catholic» atque Apoflolica Ecclefia fempera-gnouit ôe profefla eft. Ac ne cauilbr' poflis verbo ifta à nobis dici,rc autew non

non ira cfle polTcq; idem dici abhere-ticisomnib*:en defi2;no tibi cam do-ärinam amp;rcligionc,quam illi,dequi-bus dicis,Cunt profclli. Eacft ilia religio,cuius fumtnim Gallicæ Ecclcfiac (quandodehisnücagitur)antcduo-deciiiAannos ediderunt,amp;quæ edita paûimlcgitur,amp; habetur in manibus omnium.Hanc illi doólrinam nobif-cumlunr profcfl'i,velpotius nos cum illisprofelli lumus. Non eft verb alia doftrina vera,aut aliavera religio : cu fit ex ipfilfimo Deiverbo amp;Enangc-liocxprefta.TunegaSjVidemus; quia feiste gratumfacere impijs amp;nbsp;profa-

ifed quid refert,ciuu fcriptum fit pubr licutu,quód amp;nbsp;tc amp;nbsp;omnes mendacio rumamp;.blafphcmiarû archiicftos im-pudentiæ Sevanitatis conuincitï non. apud tuifimilcs,quibus de Deo amp;vc-, 1 ta rcligione nihilo plus compertum J eft,quam Ethnicis-.lcd apud cos ,qui-bus eft vita xterna amp;nbsp;lua falus curac, , quiq^lcDei verboaudientes præbSt. i Hane rcligioncm protxfti non funi fi-i nbsp;nbsp;nbsp;deles,inquis,led hçrctici.Qu mam ct

fun t fideles ? annon qui fide (à qu* îidelesappellâturJamplcclLiturChri' âum, regen era ti in fpemviua vita:amp; falutisærerriæîi.Pet.r.c.j.Quprû auf^ eftea fidesïannon audore Pauloaii Eph.i.c.i.amp;i3.corunbqui audito vet-fco veriratisJdeftjEuageli-o falutis n® llrx,ci crcdidcriir,amp;in eoacquicfcût -obfignante in iilis Spiritu fando pro-mifnoncm hærcditatis æternæ ? Fideles ergo,amp;foli fideles,qui crcdunt^ obcdiûtEuangelio. Vndc alibiabA-poftolo dicitur,Euangelium potefl' «ia Dcicllirad falutem oninicredentii Kom,i.Sunt ergo fideles,quivocêill’ Patris audiunr.-hic cft filius meusdil^ dus,in qu-o ego acquicfco, ipfum au-diïc.Fidclcs,qui huius verbododidi--d i cc r u n t h a n c c fl c V i r a m æ f e r n a m, v£ cognofcant te,xterne Pater,vcru® Dcirm , amp;nbsp;cum quem mififti Icfufl' Chriftum.qui ex eodem vcrbo ftatu* unt,nullumaliud nomen datumeffe liib cœlodn quo nos oportcat faluo« fieri.hune efre,qui fi t via,veritas amp;nbsp;vi-ta.Fidclcs,quiabhoc dodoreamp;magi ßro d odi çcrtû haben t, nifi quis enm con-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;95

I ccnfcflus fucrit coram hominibus» dl atqueadeoingencrationc praua,fo-i’l rCjVt non agnofcatcum corâ Parte ôc ¥l angclis ei’.idcoq;bac voce gmoti,vt tl illüconfitcantur,nô dubitât abijccrc Il bona,fanguinc etiâ atq;adeô vira pro n fundcre.Atqui hoc ilU prxftitctû t •. il-(1 h,inquâ,feruiDci,de quib’religionis H cavüa. fuppliciumfumptûdicis,quos 4 hxreticos appcllas.ncc vllum illi affli-4 ûionû aut tormentorû genus reeufa-Ü tût,vtagnü(cqucrëtur,quocûqj irct.

4 Pideles igitur,n04quia iudicamuSjfcd 4 quia veritasDei ira pronüciatæterna, '4 certa,immutabilis. Pœnas verb fum-li pfuHêricus defidelib.iudicio noftroï 5\ Imoamp;fidelib’iudiciotuo, impure a-4 poftata-.fi rame aliquis fenlus iu te ma 4 nctdonicQelcftis,q^ tu guftafti aliqua il do.Quâcnim religioncm profitebau Il turilli?nonne cam quâ ruramterio.

tamq^religiol'èjVtvidcri volebas,Va-’ ' Icntiæ olim publice ptofeflus es?ncga ' hoc, fl potes. Sedtu cam pofteapra-l nbsp;nbsp;uam effecomperifti fcilicct,ôc In ct-

1 ' utigitqr iudiciumtuû^Ybi prudetia, il nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' vbi.

vbîcriiditio,cum illam profifebar^' an hxcomnia tibi turn dceranr?nt' mo cnim rc cam profireri cogcba' (^iód 1Î illam fum no fatis cognoU’^' baSjVnde ifta ranta lux, vnde ifta dOquot; élrina.quætc repente (’apere docuif» amp;crrorcmmutarc;Crcdo,diligcnfii'’ amp;nbsp;arten ti US quam antca,coepi(tiint^' Fapiftascognofeereverbum Dei^’'^ co tc excrccrc. Imö fiid antea die'* caufa attingcbas,pollquäcocpifti terillosvcrlari.ita totum abiecilb/' palàm ctiamadolcleétiamab ciiislf'

• ûioncvrpcftiteradehortareris amp;dC' tcrrcrcs.Fortafle boni viri amp;nbsp;pijiamp;iquot; literis l'acris excrcitati te melius cucrunt.Imó exquoadMonachoS'^ rotam illam colluuicm tibi redirec’’quot; tigir,non nißeum profani.s,impijs,fl' innium inortaliü impcritillinus vt’f' laruscs.VndeigiturJnquam,iftatai” repentina inftitutioamp; cognitio,qu« cxcutercttibierrorem tuiim,amp; tc^i’ crrorclongo in viam reduecretrnihiJ iftiufmodi eile potuit omnino.Vnd^ intelligiturveram tc rcligioncm,n)“ impius cflcsjiudicio tuo effe profd'

fnmjCum habcrcs fcilicct per quos fa-pcteSjper quos verbum Dei audires: fed naaxinae cùna tutuin locum ei pro fclfvoni in Gallia fore tibi perfuade-res.Quod autem earn religioncm ab-ieciftipoftca,non cognitione aliqua noua, fed impietatc fatbum elfc,atq5 illoin primisiufto iudicioDci;qui hy pocrifim tuanavltus naentena tibi oc-cxcanitjVtquOniatibi placebat nacn-daciuna,etiana credetes mcndacio, amp;nbsp;tandem ctiara intrépide aduerfus co feientia bulcipfi mcndacio te dares, Deoamp;vcrbo cœlefti illudcres,fidcli-

.Ü

busChrifti fcruis,amp; toti populo Dei maledlcereSjCique etiainvitro inful-tares,vt te in i)s,qux fequuntur,fccif-fc exfcriptionetua apparebit. Ate-nina rios prauana illovum amp;nbsp;noftram leligionem ciVe inficiaraur. fed non ideonôeftpraua.idena cnina,inquis.

inficiarentur Arriani,fi cum cis res effet,idem cetcri omnes hxrctici.R-c-ftedicercSjfinobisfufRccret infaciari religioncm prauana ed’e. Nos aurena. ad cofelfionena illaiaa publicanafidei Roftræ, amp;nbsp;de fide eiu« ad verbumDei

J te

te rc^iocamiis.Ex vtroque iudiciö fif ti pofcrir.an quidquamcurnArrianii a 11 r cet cris hærcticis commune amp;C05 Icn tiens habclt;i t ca dodrina,quâ pro’ temuriacnö potiusea lir,qnævnani’ X1 m c h æ rc (i b u s o m n i s gc n cri s a d iid' fctur.At illcs Icdirioibs ciTcteftific’’ banturlàcratæ hoftiævalais Ecclefiâ' ram affixæ tanc temporis,ôcfolcoH* dieferenti i'accrdotic manibusauul' Ta lacra.Vt te Dcascum iftis blafpho mijscopcfcar,os facrâ lt;Sc impaden-' Qaas hic nobis facratas hoftias did’'’ an eft vlla hoftia pro pcccatis,nifif’ qaæ pro nobis in craccimmolatafft leiasChriftas? hanc tclaademChfi' fto cripcrCjiSc ad res mortuas transfo' rc?häc verb ta hoftiam valais affixai” dicis?Scd qaiscft,qui facratasiftashi' fliasvalaisaffixasnominat Nsquicï’ ita irridct,vt nemo mortaliam magi-’' quonomincapad plcrofq; botios^^ piosvirosita fc infinuaaitiam oliff’ vt non dabitarent illi bona iftunTa-crataram hoftiaram aflertorem vitu bonam amp;nbsp;piam eircaffirmarc,dunid xacndaciuui óc idoia leno difpliccr^ putafli'

ptit^nt. Sacra facerdoti a mil fa. Rcftc lacra,fi execranda intelligis, quo modo illud diiäumcft-.Quid non morta-lia peâoracogis Aurifacrafames?A quibus vero ifta facraauulfaîlmprobi tarcin hîc fpcâemus hominis, ncm-pc vnum dicit,qui antcannosquin-dccim aut amplius id fecit lAitetia?: ■amp; cum quidem de quo poftca coper-turn cft,nó religion cm cur id taccrer, fcdabalienationemanimi in caufafu ifle.aut verb alium quondamj.qui ide diciturfeciffcLugduni. lt;gt;md fimilc in tot amp;nbsp;tarn multis fidelibus feruis Dei dici poteft, de quibus rcligionis caufatanquamde hærcticis fupplici-umfumptumeft : Quod fi nihil fimilc, quae improbitas hæc eft.cxhuius autlUiusfaûocos,qui verb funt pij, ad quoshoc crimen nonpettinct,at-que adeb veram doftrinam condem-

1, nare? Plcbsjinquis,in arma concita-’’ nbsp;nbsp;ta. magnam verb in primis amp;nbsp;iuftam

idolûfurfuraccûloco motû.Scdefto, i nbsp;nbsp;fueritmentoconcitata.cur tu cos m

«imë vocas,qui nihil tale admilcrûtî ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G » Alia

Alia plcraquc ab illis fucrunt ncfari^ O fi ilia ncfaria fciircs,quàm cupid*-toti orbi protuliflcs, qui cùm ridicu-lumillud factum fupcrius habercs'’’ num au talrcrum,quicl U is poruiftifü' fcipcrepotius,quàm patijVtidnôob' ijceres. Tu ncfaria ilia reticercs,qu* ca,qua: nonfunt ncfaria, dixcris? quo pored inrcl!igi,malcdiccndi dem occafioucm fcdulo abs te quï’ ri'.tcaurcm vbique non minus à rc4 àmenrchibcrarc.Vcl leditio folalup pliciodignacrat.quafi tucumdcvflO m i l’cro h o m i nc,n ce fa ri s la rt o,i temlt;if alrcrodixifii,viccrisomncspiosamp;fr nosefl’c(cdiriofos,àquibus ciufmö' dinonfolùm fada, fed et iam cogif^' ta,arq; adeo fadorum comprobatio abcd quàm longilfimc. Quid praul de religionc opinio Hnquis. Hæcii* Deum amp;vcrbum ciuscontunieliaell' cam vlcifcetur fuotêporc Dominu’i omnisimpietatisamp; blafphcmiaruni) vt omnium malefadorum indusvl-toramp; vindex.Tu prauam de religion« opinioncm vocasF.uangeliu m,Jttcf' nam illam veritatem amp;nbsp;lapicntiâ,pd quain

quaplacnitDco Calaos faccrc crcdcn tesjvclvtalibi fcriptum cft^potctiatn Dei ad falutemomni crcdcntiïhanc cnimillicommunem nobilcum rcU-gionemprofitcbantur,vtviva óicon-ftans fidei confelïio dcclatauit. atqui hæc illafuit religio^quara tu paulo an tc defcriplifti imprudens,cuius dccus amp;nbsp;nitor fplcnduerit initio amp;nbsp;claruc-titddq; te auftorc non immcritó,fi in curriculo homines perftitiflent. Sed noscclcbtia folemus noftrac opinio, ni,lanCtaq; nomina prætendcrCjDcu, veritatem,puntatem. Si Euangclium cft,quod profitcmur,vt eft, quodq; il-lijde quibus rcligionis caufa fnb Henrico fuppUcium fumptum dicis, funt profcifv.cftmeritó, car tria illavlhrpc niusjdcqaehis certó gloricmur.Buan gelium enim eft viuum amp;nbsp;xtcrnü verbum Dei, i.Pet.i.c.23.25. Eaangeliutn

IG2 înEcclefijs noftroru,tnni prçcîpuc^ côfeffione ilia GalIicarQ Ecclcüaruiquot; publice edifajporeft cognofci. Henricus erß iupplicium no tumpü' de hærcticisaamc digniflimuscft c*” eufatione^ga hæreticos cfie exillim^ uif,amp; vt in illos ita animaduerterrt putauitfe tcncri publicisregni lcggt;^' Lexerat,inquis,vetHS,de hærcficisl® menda efle fupplicia. Rcôlè de hærf” eis,quos talcs eflccôftarct : amp;Iuniéii’ pcreosmagiftratus,quibusca cogn^^ tio clTct cômin'a. Quid horü ab Heul’ co feruatû eftin ea inquifitione Mtf; curialijcx qua tam multi pij ex prin^ pibus confiliarijs in carcerë coniedgt;gt; amp;nbsp;AnnaBorgius tandem ignccrcfflgt; tuseft?Sunthipro hæreticis conuiß* .amp;damnati?Imö dänati ilt;lcó,quiave-ram rcliçionem amp;nbsp;verbum Dciabifti* calumnia vindicate effent conath» aufi regem moncre,nc pcrfeucraretfç uirein piosjamp;cos,qui obedircvellcnt Euägclio:alioqui fore, vt illa perfecu-tioneatqjcffufione iuftióc innocétii fanguinis ira Dei in fe amp;nbsp;regnü fuö trahcrct. Quid enim tü Hëricus, poft-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qua®

qua fidelia ilia amp;nbsp;falutaril cÔGÜa mul tisacgrauibus rationib.inftruûa au-diithtarepêtèexarfitinconfiliorü an üöreSjVtrcpudiatis fanis cöfilijs^con. têptaSenatusaudoritatc,nulla mora interpofita,otnnes prehendi,amp; de his fuppliciüfumiiubcretjinterquosetir amfuitPræl'esFcrrerius.Ego deillofa fto loquor.Si fuit harcticus Fctrerius illc,quê pauló póft tantoperelaudas, cur eüitalaudasrfin meritólaudas^nó fuithaerctic’Ferrcrius.Ncceft,curFiü-ricifaöt vi ma gis in cetei os,q in hücdc fendi potueritgt;cü oësd^‘ caufa religio nisidé fenfiffcnt. Qmd eftaüt illud,qgt; fubijcis de iudicio oïmocdinü illius tcporis? animaducrfbinquis.quicüq; iunt eo tcporc (nouo amp;nbsp;impudêti më dacio nouitas locutionis conuenic-bat^ iudicioSenatus amp;nbsp;omnium ordi nüjquideliierisiudicarc poterat,hïc-. reticieflecenfebantur.Ergodclitcris iudicare nihil poteratFerrcrius illeùu dieio tarnen tuo incóparabilis. nö po tcrat AnnaBurgius.nópotcrat illi p-ftates amp;nbsp;excellentes viri,qvnatütëpo xis fcntëtia in Scnatu foriiter dixcrât.

Scd quid illos dico,amp;: ex infinite numero conimcmoro paucilllinos' Inuertamus potins orationenijtui” fjcverèdixcrimns,omnium ordinun’ arque hominnm iudiciojquiquidcn’ de Jitcris iudicarc aliquid potcranii eamrcligioncm,quàm nortri profit^ bantur,veram depuramreiigione hl' biram fuirte.’qui (ccusiudicarentjOiquot; niumconfcnfufuiflcimpcririirimoS' Namquibusaliud videbatur,nifiSof, bonæ,quæ tunc fuit vcluti ftabulufli omnisbqrbariæ «Scimperitiæ? Seimus enim,vt barbari illi homines h ç rctico rum numero omnes habercnt,quo5 vidercntinmciioribusiitcris cogno-feendis efic occupatos,qui iingua Hc | braicam amp;nbsp;Græcam non fccusac p«' ftemfugiendaserte doccbant.quib^^ verbiDcileiJlio hæreticos facicbat.3 ; obcamcauiam ÖclibrosfacrosinlW' guam vcrnaculam verti prohibcbï^ amp;nbsp;ab corum Icdionemulicres amp;nbsp;pU* bciosprocul arcebant. Si noftrifuh Henrico omnium ordinum,qui deh-teris iudicarc potcrantjudicio hære-ticihabiti funt:quid tu dclitcris tun» iudi-

îudicabas^ncq^enim ludicio tuoha. bcbanrur bxrctici. ac nc nunc quid£ habcnturjCtfi tumancipatus (ncq-, c-nim abs te moniti in poftcrum cödu-ftionisvcrbo in bac re vtcraur') tu,in-quam,venditus,Yt mcndacio lcruias, amp;nbsp;populo Dei malcdicasjcomponis tevcrbis,quantum potes,atquc omni babitu,vt aliud ptx te feras. Éxiftimas ' enimignorare nos,qualis tuTolofæ ) fuetis,qualis babert volucris: qualis fuetisin cafamilia,quant nofti,amp; qua multos Çnçfcimus,an omnçs) exado-lefçcntiatibiilliccommiflain vcrarc ligionc inftitucndos curatisîScd quo niam nuquam religio tibi aliud fuît, quàtn larua amp;nbsp;pcrfona, qua ad tuurtv commodutnvterere.idcô Schomincs tumfallebas fimulationcveræ picta-tis,quiafimularetibi luctofum puta-bas.nunc poftquam bæc pçrfona tibi pcriculofa amp;nbsp;aduerfaria tuis coromo-disvifa eft,iam banc non tam mutas, quàm cxcutis,amp; ita abs te rcijcis,vt pluraaduetfusvcram religioncm di-casamp;facias,quàmquifquam corum, qui fc vcræ rcligionis iuratos hottes

ïcttiperbabcri voluerunt.Ex quo go ncrceftillud,quod cùm noftros,omnibus hærcticis confcntiëres pofuif-fesjfubijcis de Hcnrico,hunc fcilitO optimum maximumq; principe non cirepaiTum fctraduci noftris opinio-nibus,affixum hæfiffe pictati pril'cç^ in familia fuaregnoq; fuoinlkæ ino-lita:q;,atq; bac picrate complex« rcligionem fuam,quam nô pofluniu® negarefuiftcChriftiauâ.-atq; adcönlt;’ dilfimilc noftradi abeflet ànobis pd' uicacia. Qiiod de opinionib’ noftr“* dicisûam ante rcfpondi, Euâgeliui^i qjprofitemuGçternâDeivcritatéefl^ quofîtjVtnonfitpofitüin hominu’’ cornenrisaut opinionibus. Qiiod'^*' cisHcnricum hæfiflc pietati prifc$)^'. gnofeimus pietarê,ft picratem dilt;^ idolorum ciiltum.abnegarionêlàcf' ficijChrifti in Mifla,amp; in fumma,i^)’ porrenta dolt;ftrinæ,il]asqj contum^' liasinfiliû Dciamp; verbum cius,cxlt;l^‘' busconftruótuscftPapatus.

xó à n o b i s,v t h a n c fa r c a m nr fui fle elle rcligionë Chriftianâ,quç niao*^ ftèChriftû oppugnar^cuiuscapu^^j

filins nie pcrditionis, Q Cc extollit ad^ uerfusidomne,cp diciturDeus,amp; id qnod adoratur,vfq5 cô,vt fedcat tanq Deus in temploDei,oftcntâs fe,quali ipfefitDcus.Quôd aûtaddidifti,Hcn ticircligioncnon effedifiimilem no-ftra,ncq-, nos inficiaturosfuiflc,fi ab-effet peruicacia,amp; qui malus nos trâfu ucrlbsagit genius,mensq; mala : vide fis,quomodG in co te expédias, amp;nbsp;me tis lanitatem nobis probes. Statue e-nim iam tandem aliquid certi apud tc,amp; die quaicm veil s efic rcligioncna. noffram,prauâanvcram. Prauamdi-cesï amp;quidcm priushærcticorum re-' ligionem effedicebas,amp; aperte pra-uamdcreligioncopinioncm appelli

’ £ti. Nihil igitur verum corum,qua: tu ' hocipfoloeodcHenrico icripfifti.E^ rat enimhuius religio,te auctore, no.

' ftrç nôdiffimilisinoftravcrônihilniîi ' opinio amp;nbsp;ea quidê praua atqgt; hacreti-' corû,qua nihil potefteffeverç amp;Chri

ftiançreligionimagiscôtrariû.Sequ^ batur ergo Hêrie’ prauâ de rcligioe o-pinionë.traduccbaturHëricus noftrïs '1 opiniôib.nôhærebatpietati priffcçâc » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chu-

Chriftianæ.quæ tu tarnen omnia co’ tràmodôdeilloaffirmabas. Rurfui” mutara fententia vis noftram cfTe v«-ram rcligionë amp;nbsp;prifcam?amp;verô nur’ itacffcvisjcùm illameire ftatuasnoi' dilïimilem reiigioni Henrici, hancî’ tem eße dicas pietatem prifcain,amp;r'' jjgionemChriftianâ. Ergo tuaipßquot;* fentcntiaàcalumnijs omnibus fupf' rioribus tuis abfoluamur, necefle cil’ vtiamnon magisinhac tam manif’' fta repugnantia vniusloci tuinfan^’^ quàminfingulisciuspartibustc ip*'’ indice mendax amp;improbus fuißc prehendare. Noftra eftreligio il 1 i amp;nbsp;Chriftianæ Henrici religion! difllmilis.Non eft igitur praua derd^' gioneopinio.noscrgo non haercû^ qui illam fequimur,non magis qna’quot; Henricus.quæ tu tarnen criminaoO' bis prius multis verbis impingcb’®' Nccquidquam mutât,quodnos ftramreligions fimilem illi ncgcm''* peruicaces.non enim eo minus tab’ cft,etiamfi millics negaucrimus.Ett'’ fi fanus cHcsJfta tamabfona,tam pæ gnantia inter fe,amp;audorë ipfumta*”

' la mente agi rrantuetlbs.Sed ita euc-’ nbsp;nbsp;nirc oportuit,vt qui veram reiigionë

* gas,qubdinhis,quos hxreticos puta ’’ batjpuniendis non exploraüerit dili-' gentius momenta amp;nbsp;mérita caufarû: ' quia quod alia non expendcrit,quàm * qnæ lolita erant obieruari, in eo pa-’ ruérit publicis legibus: purgatio ad * MetCUrialem illam inquilltionem,dc * nbsp;nbsp;quafcripfit Zacharias,non pcttinct.

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prehen-

pTchcdiiufTiflCjquibus leges libérant fententix in Senaru dicendæ poteft^' temdabant,amp;cû prehenfio amp;cogn’' tio in Senatores folius Senatns elft' cxlcgibusjpfumhanc puteftatê coo traleg-esSenatui adeinifîc.

\ cuinsclemcnriâ tncuinMonlucionlt;’ biscômmédasfpeciolbilloamp;ad Ira“ dcmcompofîtoedjcto,ne in cos,ci“' ^eligionis reformaræ vulgo elle die“' b a n t ur ;re 1 igi-o n i s ca 11 fa a n i m a d liert« xctiir.An hicquidquam tibi refpon' deri potuit vérins,quàm quod fed' Zacharias,euentû dcclaraflc,qiiidill^ fpccicfucara,atq; illis tcndiculisquÇ' firû (îr,en omnia edido côtraria omnibus in lotis aduerfus pios imp«»* fecuta finüTu negas efic fccura. quiil cnimaliud faccrcs,cui à veritate deft' tutorcliquü fuit,vt ribi in impudétit A fronte oninc prxiidiû dcfcniioiii' collocarcsxEtfi aûtnegas,quæ funto-mnibus,qui turn vixcrût,publicè ne-tiffimattamcn quia negas,nôpetit'' mihi potins crcdatur,q tibi,ncq;vtft-atiXquneft. Sed tcfiimouiû adnerft'

gt;' que UÖ puducrit affirm are amp;nbsp;manda-re Uteris,non piurcs quàm Uuos aut

’* lanicnis,quæ impunè deinde admiflç funtinnoftrosiftius regisrëporibus, quatuor agnouifti, Cad urcorü, Aure-Uan'orû,Rothomagenfium,Turonû.

'' Ergofahëhisexêpliseucntus illej'ba tus eft,qucmdixir Zacharias,amp;quem prias impudentet negaueras. Tu ta-

* ingcniol'ccxculas,necminus artifici-otè in his faûum amp;nbsp;æquitatë regis dc-{cndisTopulifurorcsfucrunt,inquis»

’’ bibusacciderunt. Qûænam ergo ifta ’’ licentia noftrorum ,qux audacia fu-it? Vbi autquandoauditumcft no-' ftros invrbe aliqua impetum fecifîc, $ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aut

antfcditioncmmouific in alios? qiiibus rebus ant quorum opibusfr^' ti idfeciHcnt niifcri homines oninib nonfolLimarmis amp;nbsp;alijs I'ubfidijsr^' pcrnciendæ,fcd criam facul ratibiis adiumcnrisdomefticispriuati præi^' âoriim iniürià.pjuci aducifus innu-meramaliorum multitudinë,inquo^ 11 impetus fieret, feirent le non parescfiepoße,qnäm poflunt paiK^ oucsaduerfusagmen luporum? No* ftri in pace licentiofc amp;infolcntcr uertusalios fegcrcrcnt,quibus In p^' tien lia amp;nbsp;tolerantia aduerfus Papii^’ rum iniurias (Sc contumelias vnicui” erat præfidium? Atque etiam,fi D«® placct,impunitatcm noftrisin mal^' fiidis obijeere non crubuifii. Scilicet i!!i tempore pacis aliquid audcretin a lios in ijs vrbibus,in quibus Papift® dominabantur ,idque inipunè lacèrent aduerfus cos,qui ad omnes no-ftrosinuadcndijamp;inillosfæüiédioc* cafiones erant crc(fi:i:vlqucadcó,vt eu nullas iufias ad id aggrediendum cau las habere polfcnt, tandem quallibct fingere maluerint, quam de co animo

ftïöquidquam rcmittcrc. Noftri im-punc prxdabantur,occidcbanbquiR bus per confilium regisjper magittra-tusvrbium,perpræfcâ;osrcgionû vix Vitam ducerc'mifcrè liccbat.Quid au ttm rex ifte bonus, quomodo lanjc-hasiftasamp;nefaria fcelcra vindicauit? Die tu,bone amp;vçre defenfor. Vindica tafunr,i'nquis,maximis grauiflimisq; pœnis.quibusïnempc quia inAmbi-anosmi{fuseftCoirxus,in Rothoma genfes iloinniorancius, in Turoncs PrxfesFerrerius. Hxfunt nimirum il-Ix grauiiïimx maximx pœnç,quôd. ifti miffi fuut,nihil prxtcrea. nifi cp ad fpeciem fingularis alicuius exempli tentatum ncfcioquid initió videtur

vrbesmiflum eflead falutem fidcliü. Miffisenimprxfcftisillis.ëc tamcim-punitate animaduerfa,aduerfariord crudelitas amp;nbsp;infolentia vehementer

üam,quam tu nobis optime demon-.1 ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H firadi.

ûrafti.Scd quoniam crudcliumiftoru parricidaruni immania fadavctatrC-rum côditiorcdcdcfcndi: agc.cômi' nifccrc iamaliquidin pniciofas iftas eues, quo illarum fæuitiain aduerfus ]Upos nobis probes.Nempc hocrclin qucbatur,vt miferis ôcinnocentibus obijceres,non nifi exemplis noftrise-dodos Catholicos eualîflc crudelcS) amp;nbsp;nobisrepofuifl'e paria.Bene fcciftb qgt; ad probations iftius aceufationis nihil addideris. Nâomncsqui bonos illos amp;c mites Catholicos,corumq;f3-da norunt,itcmq;licentiofosiftosamp; cffcratosHugonotos,facilc tibiiniu-ratofidein habebun t,vtporcvirobo-noamp;vero,acnô tantû credibilia,ft’lt;l ctiâ publiée oninib.côpcrta narranti. Et pcriculücrat,nedi longiorcm hu-iusrei probations inftitucres,dc bona caula inalè fentirc vidcrcre,vt qus non indigeat probationc.

Age cigo,tranfcamus,vtvis,adhu-iiis regis fidetn . Dixerant aduerfari) Monlucij, ter ilium violafle paeem-Hoc nihil verius. Violarat cniin amp;câ, quæ primos tumultus fccutacrat,amp; qu2

tjtiærccun3lt;w,amp; quæ tcrtios. Conut-nir,vt video,de ij's,qu3: duos pofterio rcs fecuræfunt.Namnequc tu,nGquq Mouluciusfaftuni ita nc2auiftis;uon O

prætcrmifluri ha^ partes non magis q tcrtiam,fi inhisaliquid habcretis,in quo licuifict vobis aduerfus aceufa-toresconfiftcre. Sed adeo hic perfî-diaregis amp;vcftra fuitpublicè nota,vt etiam illud,quod audaciflime facitis in rebus omnibus,in hac vos puderet facercjid eft,id quod obi)ciebatur,in-, ficiari.ln priori pace quia rcs oblcuri-' or eft,idco hie conftitit Mölucius-.hic ' tu-.dunr ibi tanqua arcem accufatio-

nis te habere putas,qa fcilicctEuangc , lici vifi funt prius in armi s apparuifle. ' Scdnehocquidcm quicquam verius, quam hiequoq-, pace àrcgc cflc viola , tä,amp; huiusperfidiâ fcqucntib’tumul

tibus caufam dedifle.Quod cu tot hi-, ftorijs,amp;totpublicis dcfcnfionib.no ftrotü täelate teftaiö cflct,ncq;adeau tamdecædcveftra poftrema quicq ç-tineref.attigitZachariasbreui’,q pic niori cÔfirmationi côueniebat'.côten tusea Cigna poncie,cx quib.rcgis atus

Ii6 dcbclloamp;dcnoftris opprimcndisblt;’ mini non prorfus ftiipido non ditfic* IcpolTet perfpici.Etfi autem in his ft' tis era t a rgu m e n ti,rcgc in a n f ca d e btl loautdeperdcndis noftris cogiraflf) id de quo folo agebatur ( hoe enin* Móluciusinfuadcfcnfione negabat) tamen quoniam res cerras amp;cuidétci requiris, du putas artes veftras apud imperitoshucufqueprcclarèlatuilfti nccfacilè detegi poflc : dicâ apcrtiuSi paucis faincUjid quod res cft. Aiob’ conucntuillo BaionæintcrCarolüi’' amp;nbsp;Hifpania? regem pcrvxotein Cato!* fororem amp;dueem Albanum habitai Carolum rcgenijtcginam matrenij*^' Guifios cum Albano confilium cepü' fedcijsquireforinatam rcligionê ft' qucbantur,pdnitus atq; vno rempö' re rota Gallia dclcndis : non bcllo, amp;nbsp;periculofcgcrcretur,amp; exhaurird vires rcgnidèd ita,vt fraude captisdu-cibusamp; interfeftisjtuni deinde reü-qui nihil rale cogitanres opprimeren turjinterficci'cnrurq; otnncs advnö, in fingulisvrbibuscödiftoad cæden' certo ócftato tempore,quodamp;con-ucn-

VÏtionc intcrcos religiofè fancitum çft-.cuius ÔC conuentionisnon femel appcllatusfitrcxàducc Albano. De eocumultisamp; literis ôcnuncijs amir Corum noftri certo cognouiften t, pla cult principibus viris ad regem,qui rc uerfusab illoconucntu turn Molcn-dinierat,mitti aliquem cxpræcipua nobilitate, qui totius nobilitatis nomine regi exponeret, cognouifl'c fe, quæconfiliaBaionæcapta eflent.pe-tcret fupplicitcr à regc,ne in animuni inducerctpaccmbenc conftituta in, fringcre propter paucorum confdia pacis amp;träquillitatis publicæ hoftiû,^ amp;nbsp;nominatim Cardinalis Lotacingi. quod fl pergere vellet, fignificarct no deefleadhucvires,quibus publicasôc fanftasleges,amp; falutemrcgni aduer-fusçturbatoresiftos pacis tucri pof-fent. Dclcéluseft adeamrem Bocar-dusvnuscx præcipuis nobilibus,qui tum erantcum principe Condæo.no magis nobilitate quàm præftanti do-ftrinaconfpicuus,quiamp; Molendinû Vcnit,ôcibilcgationemfuam fortitet obijtapudregcm.extatqj cius oratio

Gallîcè {crrpta, quâamp; ipfc fira mafiS tcgicxhibuir,ne quid hic à meconfr ftum dicas.Scd nihilominus decretû amp;. pad uni Baionenfc vrgebant,quan' tum pofcrant,côiuratiamp; confcij inf' diratçcædisJnpriniisGuihi.Namfut idem tempus quo rcxMolcndini fui’ fiftebatjôcBocardusivgationcfüngC' batunCardinaiisLotaringüsLutctù lt;ontendit,vt illic initium cædis face rctjôc fimul fignum tolleret ceteris v» bibus,in quib.dcledi homines ad ci rem conftituti état,quo fignoadmO' jiitxidemcxemplü ftatuerent fingu-læ in nortros.Et vt confpirationS nie-ditaitiâ ôc certain perfpiccre Jicerer,ve-. nit c*ô comitatus multis armatisA i’ pfcprçtcrfo]itûarmatus.cumq;eiit’ vrbiappropinquanti dcnuncratû ef fet à prefedo Mommorancio,neveu* rctad vrbéarmatus,alioqui feaduer-1 fus edida regis,amp;in pace arma nô paf furûmihil tarnen rcmifitdeincccpto» certo fibi pcrluadcns,proptcr eam fa dionematq; eaarma,qux invrbciU' ftruxcrat,forc,vt fibi tutô ingredi;lt;5^' quæ vclJct,ingrcfro pcrficerc Jiccren itaqi

itaqjarmatus ingrelTuscft. Quód nt noftripræcauilïent,amp;vigilantia præ-feciiobftitiflctjiam tum aftum efiet de noftris in tota Gallia.cx quo cxarfc ïûtillaodia,quæ nöcaduerfusMom-moranciu amp;nbsp;totam illamdomü cffe videmus.Scd amp;vt intclligatur ctiana alijsinlocis cademconfiliacirc agita ta,omniaq;fuiflcinftruftaac difpoft-taadeandemcxdcuT.fuit codent tent pore apud SenonesCardinalisPuluç-nSjGuifijs addiCliflintttSjdintiflus có, Vtper idem tempus,quo Cardinalis LotaringusLutctiæ, caedcm’conficc-let.apudSenones amp;nbsp;in totaCäpania. qui quoniä non dubirabat,qn omnia CardinaliLotaringocuenirctjVt con ftitucrat,ea fiducia fretus impatiens lôgiorismorae,quodie coijcirbat idë CardinalemLutetiçfafturüjCœpit amp;nbsp;ipfe fummittcre ficarios in domosE-ttangelicorü,quiinitiû cxdis faccrër. fed cûftatim nunciû acccpiflet, nô ,p-

' ficariorum,amp; quafi cædcsà plebe in-’ nbsp;nbsp;nbsp;iurijs noftrorum irritata fafta effet i-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G H 4 cis

(Slstâmëpijsco impctu intcrcmptb' Hæcatqucaliamulta taiP ccrra illiuî j confilij amp;nbsp;cogitatæ intcrnecionis af' guincnta noftros penitus confirniâ-r U n r jV t n o n d U b i ta ren t r cm i t a fc ha- ' berCjVt dc illoconfllio atque animo rcgisamp;coniuratorumacccpcrant.Ail hanc ccrtitudincm confirmanda ac-ccdcbantcaAluæ ante accidcrant.rc-pctebantcnimmcmoriaiJlam triutf annorum totorcgno circumcurlatio. ncm pacinon conucnientcmnn fm- i gulis.vrbibus,vbi verbum Dei ex con- -ditionibuspacis annunciarc licebati ' voluntariam moram ad cxcrcitiû rC' ligionis inde obliqua via exturbandû inftrudamjCÙmita eflet in conditio-1 nib’ pacis,ncrcligio reformata in aula regis 3c aliquot circum fpatia audi-rctur.arccsamp;praefidiain primarijsvt-bibuscxcitata.potcftatcm religion^ cxerccndæconditionibus pacis con* ftitutam,varijsdcindcrcftridioiiibus ÓC varijs cdiûtis imminutam.nufqua noftris iusreddi deiniurijspalfiinal’ aduerfarijsillatis.noftros àmunerib’ amp;nbsp;honoribus publicis arccri. fuis ctia

êcveteribus dcturbari.noftris deniq; omnia vbiqihoftiUa oftcndi. quæ nö dubium eft,quin adcandcm cogita-tionem iamtum‘tcfcrrcntur ; omnia non tantum alicnati, fed ctiam pclïi-mè in noftros affeöii animi indicia. lndefa£lnm eft,vt poft illudfaüüCac dinalis Lotaringi,amp;. Cardinalis Pul-uxi,à principeCondxo Scijsducib’, quircligioniscaufam feenti erät,dc-nunciaretur noftris in ftngulis vrbi-buSjVt fibi canerent à Papiftis,fcque

1 quam maxime fieri poftet, aduerfus I eorum vim prxmunircnt,vt fi quid il-I lipoftea talc moliri vcllcnt, quale pau I lóantèauditumeflet tetariLutetixj I ôcapndSenoneSjhabcrêt noftri^qua I feadnerfus eos tutaripofient. atq; ex I nbsp;nbsp;illo difturbatis aliquomodo aduerfa-

I riorum cöfilijs,ad aliquot menfes eo^ I nbsp;rum impetus côquieuit. Uli verb, qui

I nullam occafionem prxtermittçrtv, 1 qua poftent,quodBaionæ conftitutü I crat,ad exitum pcrducere,amp;: repu.ta-rentfibiad id perficiendûmaioribu» viribus opus effe ,quàm haftenus vfi, ‘ nbsp;nbsp;effent,quas tame diifimulantcr opor

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H s tcret

fcrctcogî,ne fraus noftris fuboIcKf^ tandem fc ad id faciendum fummai” opportunitaterepcrißecredidcFunf' Cumenim audirefur ducem Alban“ per Pedemontanos primüm,dcinlt;l‘ per Sabaudiam Sc Burgundiæ Conigt;' tatum duccrecopias in Belgiamrha^ occafion e vli rcx,rcgi na matenamp;Caf' dinaliSjperfcceruntetiam noftrisco“ lentientibuSjVt euöcarentnrfcx mü' IiaHcluetiorum,qui dumdux Albanus pcedcrct,fines regni aducrfusbi' c i d en tia a b H ifp a n is m il i t ib u s peric“ la fuoprefidio tcnerent.Quorumad-uentuscum opera aduerfariorum co^ fulto in longius tempus protradusc* fetjtandemvenerunt in Galliam,vix-que bene Burgundiæ Ducatum fan* ingrefiijCÙm iam dur Albanus cun’ cxercituinBelgium veniflct.itaq; can fa euocandi cos finita, cöuenicbatvj iubercnturilli redire domum.amp;fadn eilet,vti in fimilibus omnibus cafibii’ fieri côfucuit: fiquidemilla euocatio fincereamp;ex fide bona efletinftituta' Sed nihilominusducfltur longius, redà Lutetia contendun t.-cumqjft^' que«'

«jncntïbus precibus obnûciarcnt r ftïi,oftenderëtq;rcginæ marri rem nô conuenire pacimihil bis viribus amp;nbsp;ex* traordinarijsauxilijsregi in pace op* elfermanifeftumeficquo hæc cuoca-tiotpcctaret-.randëambiguis amp;blan-disrcfponfiscôvfq;produ£tifnnr,do ncc ilia fex Heluetiorû millia non Ion giusdecê miliaribus Gallicis Lutetia abeffe animaducrtcrût.Qtio ad Ggni-ficationem belli cogitati,amp;armorum iamiatn inferendorû nihil potuit fieri ccrtius.Scdacceß'crat ad hcc omnia conuenttts recens per ca tempora hagt;-

, bitus M.archefij,quç arxeft Catdinalis • Lotaringi,qui amp;ipl'cei cöuentui ptç-' nbsp;nbsp;fuit.lbi fuprcmûconfilium captücft

Vticonftituerât.Hocconfilifx nofivos nonfugiebat,non magisquàm lupe-ïius illud Baionenfe. Qnarc in has anguftias redaâ;i,cùm iam de confi-lio regis amp;nbsp;aduerfariorum dubitavœ

non pofTent,quod habucrunt cxtrc. mum fubfidium,ad id confu£?erunt, Vf aducrfusimminës periculumfeaP marent.Intcrim tarnen ita armafum-pfcrunfjVtcupcrentetiam in co omnibus modis regi fatisfacere-quam ob caufamad regem quxfiucrunt aditû caufam fuam afturi apud eum aducr-fus hoftespacis,amp; poftulationes fuas expofifuri. Armati,inquics,ad regéî fane verb armati,poftquam rebus ad-uerfus ilJos ita inftrudis à rege amp;ab aducrfarijs,vtfupràdixi,ali ter line cet to amp;nbsp;præfenti periculo accedere,amp; ft tuerinonpotcrat. Quodfiroges,cut id die Michaeli facrofadumfitjncau fa fuit no confilium amp;nbsp;præmediratio, fed quia nccefiitas præfenti periculo occurrendiineum diem incidit.adc-ratcnimisdies:rcs autem no fercbai moram,fcd iam có ventu crabvt nil* fta ri m n o ftri occurrerê t, a m p li us vim ?tq5 arma aduerfaria à capitibus fuis depellerenon pofient. Habes rem vti gefta cft,quando ita voluifti. Etquif-quam cùm ita feres habea nt, dubita-rcpotcft,hicpaccm à rege perfidioft,

amp;fçpitis eandcm effc vioùtam,c'msq^ perfidlactiamfecundos tumviltus in regnutn inue£tos,qui noftris vt arma tandem caperct, plus quàm extrema. vimattulcritîCurergo hæcnon dixit Zacharias in defenfione aduerfus Mo lucium?quia,vt dixi,ad cædem Caroli amp;Vcftràm properabatjdequa pracci-pucagebatur,amp;adidconuinccndum quod Monlucius ncgaucrat regë de bellocogitaflcjfufficiebateafafta po fuiflcjde quibusinter omnes confta-rct,qux folaabunde contrarium ani-mum amp;nbsp;cogitationem declarabant. Iscnimcft hoftis,à quo funt hoftilia Omnia cùm publice tum priuatim. is bellü in regno cogitat,qui nullis ex-ternisbellis occupatus,ac ne metues

, roristantumobijeiendi caufatanqua latebraeflequxfttas. Ha:comniaccr-nuntur in faftis huius regis, qux panels collcgit Zacharias. Ex quo intelli-gitut mcrito quxfiflc Zachariam ex MonluciOjCx ex his non colligitur rc-

, I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gem

gcmhoftili animo fuiffe aducrfusî-uangc]icos,amp;dc illis opprimendis co girafrc,lt;]uid ergo fibi veJint illa quï collcgi^amp;quónamca (pcâarint. ScJ tuexpcdiSjamp;arriliciofèdcijs iradift ris,vtdoceas,cx ïingiilis iilisfadisnihil ralecolligi poflc,qualc volait Zacharias. Arqui Zacharias ex lingnlis id colligi no dixit,led cxomnibasin-ter Ic con lundis. Etfi aiitcm ex hi-S q uæ n a rra a i a n tca,v id cor fa t is d e hac parte tibi relpondi(re;taiTicn,quia in iînguüs argumentis magno artificio rekll ë d is i m m ora r i s, n i hi 1 VC ta t,q uo minus in his artificiam tuuni audia-miis.Et argiimcntnm de circaincnr-lationcilla pcrrcgnûitadilnis. Rcï, inqais,integrum triennium annatiis confumpfitin pcragrando regno,nc-inini nolhiim nocuir,paccvbiqjfun-dauitamp;coftabiliuit.proinde nalliini parabatnobisiafciTcbcIIum. Siqui-dem verafumcrcs,non negem verum Cue,quod concludis.redèenini colli gis.fcd quon ia m tai (a funt qua: 1’uniis talc clfc quod concludis, ncccfl’e eft. Sic igitur inucj.tc antecedentia ;Rex to turn

Ï27 totutn tricnnium cum cxcrcitu con-fumpfit in pcragrando regnojquo té-pore omnibus Euangclicis,quæcun-quc noccndioccafiodatacft,amp; publi ceamp;priuatim nocuit,pac0 omnibus modisinfregit,hoftiria omnia aduer-i fusillosconftituit.inmaioribusvrbi-1 bus affeétata mora per earn occafionS 1 facultatccxercendærcligionis Euan-i gcliciscontra pace adcmit. Ex his mi '1 giftratus qui eratjiut aperte iuffitab-' 1 iremagiftratU;aut itacxercuit,vt fua I fponte fe magiftratu abdicate cogc-1 ret.omncsamuncribus 3chonoribus ; publiciscontra pacis conditioncs re-1 mouit.iniuriarum illis illatarum,quç \fuerunt tota Gallia innumcrabilcs, nullas querelas admifit.cùm ad pace fundandam amp;conftabilicndam pcr-tineret ciuitatibus amp;nbsp;ciuibus omnibus fuaiura rclinqucre integra, amp;nbsp;fi. qua etiameffent per iniuriam bcllo-IÛ amifi'a, his rcftitucrcjdeniq-, omnia ad tranquillitatem ôtCccuritatcm fub ditorum fpedantia , diligenter pro-uiderc ; ille contra arces amp;nbsp;ptxfidia, quas Galli amp;. ItaliCitadellasvocant,

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exei

éxcitauit,rcm in Gallia nonam amp;nbsp;an; tea inauditanvn paceanrcmvr min* me necclTariamura ad cogitati alien-ins motns prxtnunitioncm tanrùin vtilcmxogiratiautcm non adiicrin^ Papiftasgt;quibus rex noccrc nolcbn*i fcdaduerfnscos,quiqnocnnq;fevci' fcrent,nihilni(imaleafFçdiin feani-iniccrtifTima fignacernebant. HisitJ pofitisjtnm fic contrario modo red^ conclufcrisn-nagnumigiturargunKquot; tum,his rebus arque hacobitione corum ftrui aliquid aduerfus Euang^ ]icos,qnoil]iopportuniratcdarapri opprimantur,quarn quid cflct,fu(pi' Cari potnerinr.

De conuentu autem Baionenfi coirionc cum Hifpano^faótuni ficd“ dis,regem Baionam profcólum,vt fo* roreminuiferetHifpaniæ reginâ.m^' iorem amp;nbsp;frcqucntiorcmlegationen’ ifle ad Catholicum Hifpaniæ regen’; potuiflerege id facere.nam amp;nbsp;habuH' le regem fæpe in Gallia fecrerioracoi* f»lia.regljamp; quotidian! morishæcd' fe,amp; pia lanciaq;. Tn de hoefadoif** difpuras, quali lt;{ubitetLir,an rexpO' tucrif

tucrit ircBaionanijibi fororcm inuï* fere,amp; cum quibus vclit,fecrctiora có füiainirc^qüodilium potuifle ncmo ncgàt ac non illud quæratur potius» quamobrcmhaccoitioncm fufccpe-fiMioncnm forore,fed cum Albano, primùm eo tcmpore,quo tantos fum ptus fieri ad inancmfalutationcm amp;nbsp;pompam minime conucnicbat,qùo affliaæærarijfacilitates omnem non hccefiàtiam impenfam repudiabant* Deinde cum Albano infenfiiTimo amp;nbsp;publico omnium,qui Veram religio-‘ ncm profitebantur, bofte, nam quid

illi turn rei in ea Icgatione efle potuit, nifivt confiiia de ijs cuertendis amp;nbsp;dc-Icndis conferretA tationcm id perfi-cicndioftenderet,qui primo quoquû tempore cogitabat in Belgium ad tol ” ■ lendos eos omncs,qui ibi eandem no

bifcumtcligionem profitebantur^ Si cratanimusregi pacem conftabilire, f' Vtfcribis;cóucnicbat huicanimonó tantùm contra pacem non facerc.fed etiam auerterc à Ic omnem malæ co^ gitâtionisfufpicionem,amp;affli(ftisfub ditis nouum terrorem ex noua amp;nbsp;in.

folcnti,amp; minus ad paccm colcndam amp;rcgni adminilhaiioncm necciTari» legatione non incutcrc.Sednihilhi^ argumcnrisopuscft.faris cnim fcitii cftpoltca.quæ confîlia ibi agitata amp;nbsp;capta fintjVt fiiprà ortcndi.Quid vcrô ad te ifta pertincnt,inquis,cijrtodcin fuCpiciol'um (Scridiculumterum alic-narumrQind ad nos pcrtincât;,rogas! qui'bLisigiturconucnicbatde illacoi tione eflc foliciros,ndi ijs,quoruni ft lus in illis conlilijs ôc vita petcbatiiH jufpicioCosamp;ridiculosdicis,qui nÜ* bi d i 1 i ge n t i fli m c ca U et en t, fu n d irùs pcrijncnr.’omniaautcm finiftri animi ix tna’.orum confiliorü figna circuni' IpieiebgntîHæc qui non oblcruaGtió iiietnit,vt fugiat,lcq;aduerlùsca non præmnnitjVtlicet : eu omncs quibus aliquid non tamiudicij quant mentis cft,fini tutu eflc pronunciant.Deqiio qi’.i fcriplctunt molliînniè,dicuntno cfl'c fapientiscommittcrCjVtcùm ah-quidincidetit,quod potiierit caucri, dicipoflitjUÔ putabam.amp; pra’fcrtini cÙQi agiturdc vita,vbi cùm quid omi* fci'isjbispeccarenonlicct. Tu autcm • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aliter

aliter quàtn fert lenfus Sccaptusho-J iTiinnnicômunis,de rebus ctiamvul-( garibus iudicansjcutu qui fpcûet,cui I bono quæquc a^antur, ne noteanr, i quiq; manifefta pcriculafugiatjcftc di l eiscunijnon modo qui nô fapiat,fçd 1 ctiam qucmfuriæ agitent,quem vni-1 bræ,qucm quotidiana dimoucant à ’ j iccto ftatu mentis. Si bxçCcribuntur

non infaniSjOmnes cxhoc quoquelo ■ 1 lt;0 de Ginitatc mentis tuæ facile iudi-

I commoucri.Quàmverô illafuntridi ' 1 cuh,amp; plane tua,id eft pfioribus fimi

I liajquæfubijcisïquid crgo,inquis,rc-I gem vultis nihil agere rcrü vobis in-I Icientibusjinconlultise^^nihil curare I Tcmpub. deniq; rempub.pcrmitti ar-1 bitriovcftro;otiarircgcm,amp;agcrenti I gasiVtvobis interimliceat vcluticon.' I fopitoamp;confepulto cavaftare amp;cx-1 cindere,quæcunquc reliqua nefarijs ' conftlijsveftrisimpcdimentumadfcr

I repoftent, ac tandem, quod iam diu captatiSjdominio potiri rcrumlQtiia Ccilicct dicimus incôuentuLaionëli la confu

confilia regisfuifle de opprimedisiK’ ftriscontra pacem, ôcvbiquc totaCal lia trucidandisrclamasvcllc nos reni-pub. permitri arbitrijs noftris; quafi hicqueraturquifquanijfe adhibituß' nonfuifieillis confilijs, ac non de co agatur,quîE amp;nbsp;qualia ilia confilia fuc* rint.Vcllc nosotiari re»cm amp;nbsp;nugaS agerc: quail qui cupiat ilium fertiarC fidem,à fubditis terrorem afmotuiÄ amp;nbsp;fui'pedorum confiliorum rcmouc-re,fubditos in pace conftituta aequö iure tueriîisiubeatferiari rcgcm,amp;a-gerenugas lautquafi rempub.curai'^ amp;rcgere,fit no curare quid de fefub-diti exiftimef,fidem no præfiarcfub-ditisjpacé amp;nbsp;iufiurandu violarccun' | libeat. Itâne veto qui optât priorairt rege eirc,amp; quia in co fint contraria^ ideo fibi timet,amp; periculum non peó^atjis videtur tibi hoc agcre,vtfet côfopitusamp;côfepultusiaccat’QuâH quam ineptiflime rhetor,deeo noo agitur,qualis rex efle debueritjautg*^ debueritagere rebus adhuc intégré' fed rebus iam confeûisgt; qualia quæ egir,quacritur;vtrum huiufmodi

vt belli meditati amp;nbsp;conftituti,non pa cisconftabilicndæ indicia haben dc-bucrint,an no debuerint. amp;nbsp;qui quod dehisfattisreseftjddicitjhûc tuvel-le vaftare amp;nbsp;exfeindere omnia, hûcre-gnum captare colligis? En côfecutio-nes ingenioG amp;nbsp;acuti ptæfcriptoris, pro quib’digniffimuscs,cui rex ipfe, fl viueretjtibi ageret maximas grati-as,adcô ex i j s quç ifti infani Hugono-ti dicunt de cöuentu Baionenfi, tam veras amp;nbsp;neceffarias confequentias ex-cudifti. Etideo magna omnino fuit caufa amp;nbsp;cuidens,cur cùm tam bené collcgiffes ex corum defcnfione,vellc cos regem nihil agere,rcmpub.nihil curare,einsadminiftrationë permitti arbitrio fuo,veile dominio rcrum po tiri;tandeminoptimasillasamp; exme-i dia arte depromptas voces aducrfus 1 illos crumpercSjhæc mens vobis 5 hatc I fides? hæcatlionum veftrarum finis?

hæcrcligioîô conclamata amp;profliga-tirtimaingenia.Nihil dici pot uit melius aut artificiofius,aut denique ora-' toriümagis.quiafcilicet confequen-tia illa tua tam bené confirmaucras.

amp; tîbî ex diâ:ismifèri iftinsZachan^ tam certó cfRcicbantur. Sed quód , mnem ftultitiam iMncptias liipcraf) qnafi tuhicinpræfenti periculo verfa j rcris propter ca qnæ Zacharias vnö, annoiam ante fcripfcrat,amp;;is,quc i abfcntcm non pluris cafla nuccaft’' maSjVtpoftea fcribisdra nobis prcci-rionemad Dctim hoe loco informa^ ftijVt te propttius hic fcruarcr. credo, quiaaudierasaliquandoin præccptis rhetornm, faccre ad odium cteandu aduerfarijs, amp;nbsp;commouedos animos auditorum,fi quis perturbatorum amp;nbsp;iniuftè Jaborantium,atq; eorum dignifunt auxilio, orationem imita-re t u r. Aud i a m u s a utem fefti ua m ptt-eationem hominis mirificè catholt-ci.Deus boncjfcrua,paree, vigila.miil-tæfuntinfidiænobis. Luposiftos,amp; truculentasbcftiascum audias,dicas cues eficjquæ fibià lupismetnant.At vos immanitate plus quàm barbari-ca,perßdia inaudita, facriJegio exc-trandoad qua dragin ta hominfi mil-Jiainnocentiirimorum vnius religio-nisnomincintraquindeeim dieruni

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ipaciuni

fpacium tota Gallia interemiftis.Hoc facinus quorum cflc dicemus ? fatcor grauitatem amp;nbsp;nouitatcm tanti (céleris omnem mihiidoneamappellario nera adcminë.Ccd tarnen quiequid id eftjcorumccrtc eft^qui inüdiautur vt feræaliis,easq;vt predasrapiunt.quid cftigitur,quódinndiasmctuis : Mul-tæfuntinGdiæ vobis.à quibusjâcrile geïabouibusiatqui nchæquidcm fu-perfunt.omnes enim (uftuliftis.crat rcliquiarum aliquid.quod reliquum eft,etiamnüchaurircvultis.Et tu, impie, ita Deo illudis,amp; ilium talem pu-tas,vt te amp;VOS omnes non norit,ac nc illudquidë fciat,quod omnes homines fciunt,à quibusfuerint omnibus temporibus,amp; fint ctiänunc infidiæ? Deus non irridctur.Circumucnimur, inquis,peiimus,nifi fubueneris.Nem pequiaingentes excrcitus voscireü-ftant corum,quos fuftuliftis,aut qui miferi reftât ex ilia laniena veftra partim profugi,partim qui inter vos ver-fantes horrificoterrore veftrocxanir mati vix cœlum alpiccre audent. hi nimirum vobisimminc.nt,^ita im-

minent,vt iam aûum fit de vobis,nifî DeusfubuçneritJncptifiime dininiç hominum, ita Deum compel las,quafi tibiapudpueros autfatuos aüquos tes cfl'et,qui non ex rebus no-tiffimis dçorationc tua,fed ex orati-onç de rebus iudicaturi cflent.nequc vides in re tant nianifcfta te cuni iftî precationc tant rhetorica àpuerisc-riani publiée irridcri;tantunt abcil,vt adDeum verum iudiceni,amp; qui fall! non poteftjCumifta orationc accede-redebueris.Hîcetiam theologuni a-gere voluifti, amp;dc dæmonis ininiici-tijsarcanumquiddam nobis aperirc^ amp;nbsp;vcrôvaldeiucundumcft,tc hominem videlicet in verboDei ita vetfa-tum de rebus facris dicentçm audirc-Cognofcimus*inquis,bcncficiotuo, Dcusjdçnione inimlcitias fuas in nos cxercereper hos. quod nifi cognofee-remus per iftos casexerceti,non vidèrent ureum dæntone çonfli^^ari-ipic cfiam nobiamp;mitisvidcrcturcrçanos, «5c fatis fuauis præ iftis Itontinibus.Ef-go cognofeitis dæntonë inimicitias fuas in vos cxcrcerc. Miruni dicis Sa-

ta nam mcndacij patrcm amp;nbsp;homicide janiàprincipio,qui mcndacijs ôccæ-dibus dcledatur,inimicos fibi habere mendaciorum architeftos ôchomici-das.Tota oratio tua vitæ non diflimi-Us. confuta ex pcrpettiis nrendacijs, qualisfitintcgritas tua amp;nbsp;fides,tefta-tur.Ipfa defenfio tua pro cædciUa in-fandaaduertus populuna Dei amp;nbsp;verâ religionem fufeepta de homreidijs vc ftrisclamat,vos cfîc hotnicidas nefa-ïios;tc autê onanium fceleratiffimû, qui vt alij vt in fuo fcelcre fibi placeât, Uec ad pœnitentiam adducanturûtn-pia oratione tua gfteere conaris. V os idolorum cultores,verbi Dei infenfî

1 geliutn cxturbarçtis tota Gallia, nul-1 lis adhuc pepcrciftis laboribus,nullis V fidcliücædibus fatiari potuiftis-.vos, j inquam,diabolunihabcretishoftcm, diabolus aduerfus vos cxerccret ini-micitiaSjSc non atnaret fuos? Mundus diligit fuos,inquit Chriftus loan. 15. itaamp; Satan fuos.Non exercer aduct-îus eos inimicitias.Eft cnim ille fortis armatus, de quo idem Chriftus ait,

cùm fortis artnatus poflidet atriun’ fuum,omnia in pace amp;nbsp;turo eire,qii^ poffidct.Sed cxcrccat fane Satan ad' uerfus vos inimicitiaS;Vt dire veratû tins generis inimani hoftis,fi vitaal' ternamon præfensfpeôletur .quano-, ta cognofeis Sacanâ iftas inimicitiai per nos exercere ? Qmd cnim attiilift* antea,quo id probares,nifi conuicii non duda à defenfionc Zachariæ/ed ira aliéna,vt cum tuis illis confccutio nibus te omnibus morralibus irridcn dum propinarisJNifi forte à dæmon« efleexiftimas eas inimicitias,quibus nosprofiteraurprofequijôc deteftari furores immancs veftros, perfidiaffli* prædationesjCædesJanienas, parrid dia vcftra. Sed hoc odium atque hïlt;:i dctdlatiopiorum cil amp;fcruorûDcgt;'j his autem non vtitur Satan admini’l ftris.quos folos il le infeftos hoftesha* bet. Atqjin hosetiam nihil habet iU' ris. Venir princeps mundi huius,in' quitChriftus,amp; in me non habet gd-quam.ac quod in fe perfecit,pcrfed ctiam in l'uis;vnde amp;nbsp;illos ideoconti-dcrc lubcr, quu ipfc dcuiccrit mu“' dungt;'

dum.Quod fiaduerfus vos cxcrcetSa tan inimicitiaSjamp;cxcrcet per nos-. ta-men quid eft,quod dicis, nifi cogno-feeretis dçmonem in vos cxcrccrc per nos inimicitias,futurum fuiftetvt no videremini cum dæmone conflictari^ Magnumergo Scfingulare Dei domi dicis,qui hoc modo taminfeftum amp;nbsp;perniciofum hoftem caucrc,amp; cum co confligerc per nos doccamini,vt valdefitridiculapctitio tua,quipetas àDeOjVtvosà talibushominibuslibc retjtantum ideo,quia per nos magnfi beneficium cöfequimini* Nam quod feribis prænobis da;moné ipfum mitera vobisviderijamp; fatisfuauermmihi dubiura non eft,quin imprudens vc-riffimèfcripferis.Vos enim tamboni patrisfilij,quid’efidcria eiustam rcli-giofèadiraplctis,quomodo non mitera Sefuauem pattern experircminq cum quo in hoc mûdo licerc videtur filijshuius fæculiiucundè amp;fuauitcc viucre^quibus autem Euangclium eft

' uiores ôcintolcrabiliorcs haftes,quä ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui

qui ex vcrbo Dei diabolo amp;nbsp;mundôi atqueomniimpictati bellum indixc runt.Non puduitte etiamhic adcx-tremumorationemfîliorum Dciim' tari,amp; petere vt agnu? dileâifllniuSi qui occifus eft pro vobis,tandem vin-catjamp; palàm triumphet. quafî quid-quam ad vos pertineatagnusille iw* maculatuSjCum quo tam obftinateÄ tamcruentum bellum tot annos gc-' ritis. quem dum totaGalHa cijciatiS) non rccufetis quæuisdifcrimina adi-rc,atqüe adeö fi fit opus,tcrrä mificrc incendio.Habcmus optimamprcca-tionem tuam,dignam omninoqu« ' adalFeôlusmouendospræclaræillitlt;’ , firmationi tuæ,quæ præccflcrat,fubi) j ccreturaperitiflimo diccndiartifice. i AtqjhaftenusdeconucntuBaioncn- ■ fi.reliquam tuam rcfutationem au-diamus.

Sequitur autcmdc fcxillis Heluc-tiorum millibus alieno amp;importuno tempore non tarn euocatis,quamin ' mediam Galliam indudisjatq; adeo . perdudis Lutetiam vfque,cùmpro-pè iam dux Albanus vno aut altero ante

ante menfe inBclgiû perueniflet. Rtf • fpondes idem quod Monlucius, cùm in Belgium comparatur cxercitusjVt turn fiebat ab Albano,metis efle regibus Gallias aliquas infttucte copias, ne fl quidforte illecxercitus tetaret, Galli iubito opptimerentur. Hie mir-to,quod refte Zacharias dixit, perfpi-cuum fuifle nullum co tempore pc-tuifle talc pctiCulum ab Albano me-tüijCÙm regifumma pax 5c amicitia. intcrcederet cum Hifpano,rccCns il-loconuentuBaionenfiomnibus mo disconfirmata.cùm Albanus ita eßet verç religioni infcnfushoftis,vt ad no ûrosopprimendos paratus effet potins regemadiuuarcomnibus fuisco pi)s,quàm illoin te tam fanétaoccu-patovel minima offenfione ciusco-natusretardarc.Ï4uncptogrediorlon gius,amp; volo Albanum fuiffehoftem. quid fiaduetfus eins cxcrcitü nullus efle potuit illorü Heluctiorum vfus: f Otéft ne dubitari ad aliü vfum,quam ad obfiftcridu Albano cflccuocatos? lam autem ante initio huiusloci,in quo de perfidiaCaroli quæritur,oftÊ-di

diHcIuctios tuncattilt;îifle fines Duel ; tusBnrgundiæ.cùm Albanusveniflet . in Bclgium:vt Jam rum in finibusiW^ non pöfl'et metui Albanus. Oflend* ex illo tempore non modo non eile ; remilîas dom um cas copias, fed etÜ ' inftanrius iufiàs cfic proccderc,amp; iö ; m^îdium regnum dedudas Lutctiani ; vfquc.Qiiibusinlocis nö poficntreû fiere AlbanOjCtiamfi adhuc tunc circa fines regni progredcrctur Albani cxcrcitusicum illalocalongiflimcdi-ftarcntàregni finibus. Quod fi ira eft». quidreftatvobis etiä audoribus,nili vtillaauxilia,a]ioqui null! vfui tiitu- j ra,ad resin regno nouädas,(5c aliquid ; armismouendum cuocata efle con- | cedatis'Quod fi aducrlus aliquosnio ' ucrcnturarmaàregc,ftulrum efiéo-portuit,quiaducrfusquosilla pararé tur,non inteJligerct. Sedde cofatisi medidumefiinitiohuius loci,amp; qui dem ita,vr non tantum quid haccuo-cationc quxfitü fit,fed etiamdc peifi dia rcgis,amp; pace iam multo ante ab coviolatajuce clarius poffir cöfiarc.

todcm loco à me fcri pta fun t,intcllc-ûumeft.Quæ cum antca fempcr ita fuiffcnt,vtad intetitum bonorum Sc vcræ religionis fpcftarcnt : turn vcró in hac pace ad noftros contra paccm opprimendo^non crant obfcura. Ab hiscertiffimum erat noftris pcriculû, nifi cauerent. Hi enim regem ita ar-misamp;confüijsfuis occupatum tcnc-

1 Guifianos potius, quam regem ador-1 tifunt ? qutacum rege bis res crat,nö l cum GuiCqs-Etficnim corum poten-I tia Vumma eratjamp;abbis funefta fcrc I confilia omnia.tamcn à rege bellum 1 die noftri intclligcbant.buic vt regi 1 caufam fuamapprobarivolebät,buic l fatisfaccrc,non Guiüjs. Cur ergojur-1 fum inquis,Guifianis pofl'cffionibus 1 noftri pcperccrunt,regias, quantum licuitjoccupaucrunt? Non bas potius quamillasoccuparunt,quia veilent, fed quiancceftitas rcru adminiftran-darum amp;; belli gerendi itatulit;,vt fa-ccrct.Qmid ft per belli opportunitatc lieu-

licuiflct illis folas inuadcrc Guifiorö pofleflioncs,nuquani conimifiHen'' vt incuiufquam priuati poflefllont' ncduminrcgijs ctiam vcftigiuni pO' nerent. Scd Rex bcllum gerebat, noii foli Guifij. irtdudius quidem aGuiüj® amp;niatregerebat;fed induftus taitiO’ gercfeVolcbat,amp;gefebatreipfa. NO-ftriarmis iuftiflimè fiifccptis nccCiü* habucruntfaccrcad iniuftaarma pellendajquöd belli adminiftrândi ö tio cxigitjVt is quàm minimùm podif lædere^cuius vis amp;nbsp;arma mefuuntuf' Atenim in libcllo,quem tum noftri régi obtulerût,nullam Guifianoruifl confiliorum, nullam dercligionis H-bertatc feccre mentioncnl. Si nori l^ gidi eum libcllum, cur de rc ignoMi præfertim falfa tam confidenteraffit-mas?Silegifti,ccquid te pudetrnulh cnim de rc co libcllo comprehcnfillO eftdiligentius,quàra de religione,^^ de âduerfarîorum iniurijs ac li bi ditiC' Extatq;islibcllusetiatnnunc ôteofl' iunftim in hiftoria illorum temporû, amp;fcorfim.Scdfaciamus de bis capiN-busduobusnihilfuifle feriptum no-niiiiî-

I minatim : adeónc cs imperitus reramp;i ’ nbsp;nbsp;amp;nbsp;præfcrtim Gallicarum,vt ill nd totû

J intclligasad rcligionis libertatem,0c jj adGuifios in ordinc redigendos pcr-I tinuifle5 Status rcligionis amp;nbsp;publica 't bmniurn ordinumlege, Si pace prius J, faftàcôftitutus erar. Leges publicas, amp;nbsp;pacem publicam ad ftatum regni ' pertinerenoputast Pccuniæveropu-blicœàCardinalijamp;quibufdam alijs, pctquosalebatur motus SefaCtiones in Gallia,adminiftrabantur.atque ita

' J longe amplilûmum eflet exhauftum iftorum fedulitate Scvigilantia; tota Galliaonufta tributis amp;vedigalibus

' mifcraoncrifuccumberet.Hi ergo ad rationêmciusadminiftrationis,item ' vedigalium ôttributorum reddendî ' fupcrioribusverbis vocabantur. Ncc noua erat petitJo,fed omnium ordi-

' pcd’irc. Sed tu qui ilia non intclligis, qua ctiam imperitiflimi videut, amp;. uq n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K runt.

runt,adcó vccors es,adeo nihil prçtcf conuiciadidiciftijVt criamin illßVC' rè amp;qiiod publicum fir affirmanteni Zachariam tanquam impcritumhominem ftulrum voces. Vides,li vides aliquidjVt ca lint pacis à regevi-olaræjôc iuftirtimi noftrorumnictus documenta alla ta à Zacharia, qui buS certiora cfl'e non ponunt,amp; quanturn artificiola præfcriptionc tua inilli^ rcfclicndis profcceris.

Sed fortafl'ciam obtinebis aliqui** optima ilia orationc Monlucij,quani fubiici$,quam4; fingisabillo habité ad nobilescos,qui Lutetiam obfidc* bant. Præclarècnimillicnofttorûin' laniam,rebcllionem,impictatcmvct bis detexit Ôccxcrcuit.Dc qua nihil h’ bco,quod tibi rclpondcam,nifiquii inuehitur in cos, qui iniufta arma cf' perunt aduerfus rcgcm,ciq; rei tirulô religionis obtendunt,liccrc tibi pd nos aduerfus cos qui talcs fint quid* uisdiccrc,amp;declamarc quantum liber: id ad noftros non pcrtincrc,lt;llt; quorum caufææquitatc,vt amp;nbsp;de peril dia regis fa tisfuprà cognitücftrNam

■^uod fcribis quofdaincx ncbilibus qui tum adorant,amp; nominatim Cat-dinalenÆaftillonæumjAndclotiutn, Comitcni Saltus ,Comircm Rupcfo-caldumlibcnter audifle diccntem ilia Monlnciû,addidifl'cctiam animos, jncitaflcjcxacuiffcjlibcrc vt pcrgcrct, tanquam cos,quiMonlucium vcra di ccrcagnofccrcntjldq; ctiamtc ccrto fcircdicis;fccifti ingeniofeamp;proba-biliternarrando,vt propcmodum ti-

' bi credcrcmus. Adcras videlicet tu, '1 ciiin illa gerebantur,amp; in confilia ad-1 inittebarCjtametfi tumcffcsValëtiæ, ’ Atque illud etiam tibi quis non crc-j dat,cosquosrcccnfuifti,quiabaducr , 1 farijs metuebantur potiûàmùm,tan-quâquicâufæimpcnfèfauerent prater cctcrosjcx quibtts etiam quidam minus contumcliarum patientes e-tant;cos,inquam,Ubcnter audiuiffc fc increpari ab Epifcopo Valentino, addidifl'ectiamanimoSjVt ille perge-rct?Ergodehis,quæ hîcfaftacflc affit

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K a non

nô confcntanea rcbusj perfonis,tcin* • poribus rtarranti fidem habirurus fit-prælcrrim cùm addideris præftantcJ jllos viros pro rcligionc ægros amii tulincjamp;fufpiria fæpcduxilïc. Quaii J cluifcjuam arma tulerit al3crius,aut quarifinollentfcrrc,quiCqiiamcosi(l facere cogérer- Scd oni ni Vcriümilir** dinc,atq; adeooitiniartifidio mâius cft,quôd illis etiam deinceps afithgi’ orationë ferio adncrfus fe dicentiö» amp;nbsp;contra arma tua fubtilircrdificfen* tium-.quos ramen conftat itaca retilt;! nuiflCjVf primi Icmper non tantùm, prælifj/ed etiam bellum inierinr,po* ftremi cxccfTerint campo, aut arw^ pofuerlnt- Adicciftietiamteiftaruni rerUm optimum elle teftem.-quia Ici' licet tu illis hominibus eras famiüa' risîcui nihil vnquam cum illis plusrd atquc vfus, aut etiam ad illos aclitus fuit,quàm cuiuis bubulco ex remo-tifllma Gallia.T u optimus teftis;neni pcquia fumma fidc,amp; dignus,qucm in ifto mirifico artificio tuo onincs audianr, qui ira fcribis,vt omnesini* rentur tantum vecordiæ innatura

149 fccuiquanijVtitafcribatA in coetiS fibivehementer placcat.Quia tarnen in illorû orationç aliquid dicis,quo Velut aliud agens bonam caufamvei-liçcSjOmifla ineptia avtificij rhetorici tui,de rç ipfa paucis dicamus.Ncfariû eft,inquis,contra regem,contra pa-triam,contra ciufdem ciuitatis clues, contra parentes,contra liberos arma capere.Hæc omnia agnofco efle vecit-ftma.fed hçc in illis fuperiorum annq tumarmis innoftros no conucniüt, î^egoeos tuliflearma contra regem, qui pro eins falute,pro dignitate tule ïunf.qui illiusregnum amp;bonas leges aduerfusquorundam hominum,qui ilium vi poflçfl'um tenebSt, iniuftum dominatumamp;intolerabilem poten-tiam in Vuum ftatum aflcrcrc voluc-rut,Ncgo eos tulifle aduerfus patria, qui tulcruntjVt laboranti patrie amp;nbsp;i-ftotum tyrannidc pene opprefiæ ope

1 ferrent.Nçgo cos tulifle contra cities, quitulerunt prociuibus aduerfus re-gni amp;nbsp;patriae,id eft,publics pacis amp;nbsp;tranquillitatis publicoshoftes,amp;.qui deminfenfiifimoshoftcs.Ncgo deni-

' ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K } qiic

que cos tnîîfTecontra parentes amp;nbsp;libe ' ros^qui procorumvita deeertarunt' quiideo tnkrunt.vr gladios.rllos vc-ftros totiain piorum proximorû fan^ guinemadentes abcorum,qui refta-bantjiberoriim, paren tufn,vxorûccr nicibus a uerteren t. Vos eftrs, q urédita primùm VafliacipiorumDcu publiée inùocâtiiim ftrage arma in regnô Galliæfuneftaintuliftis.qui regem 'i occupaftis , deturbatis de gradu ijs principibus,adquosrurehxreditario atque omnibus legibusregni curaamp; adminidratiopertinebar. Vos regem ad cedes piorura amp;nbsp;bellum ciuilepcr-traxiftis, pertraélum confilijs vcftris perdidiftis. Vos aduerfus non pa-triam^quæ’Tcftra noncft,fed Galliam amp;nbsp;regn um ftorcntiflimum vt arderct, omnibus regni partibusfaccs fubied ftis. Vos rneendium à vobis excita-tunijuullo vnquam moderato more aut confilio rcftinguerc, fed fempef viola ta fubinde pace makis facercco nati cftis;amp; fi compefeendum eflef» mal niftisreftingui ruina. Cumque fini ulata illa,amp;ad fraudem inftruda po

fttcma pace mifera Gallia refpirarc in cipere viderctur,quid c gift is piæ amp;nbsp;ad. falutcmaccöniifcrationem proximo tumfaftæanimçîClamat dicsBartho lomxic2çecrabilc illudamp; incxpiabilc facinus vcftru,quopcr inaudita pcrA diàm,amp;extremum nefasomnia Gal-lixlocajciuium vcftrorum.liberorû, parcntum,piorü deniq; omnis generis fanguincjlacrymisjciulatibus com pleuiftis.Ncc propterca ex ilioquid-quam rcmififtis de folita fcritate amp;nbsp;immanitateveftra*. fed furioic perfe-cuti icliquias,ca cdidiftis.commifc-rationis vcftræ exEpla adRupellam, ad Sacerratn »amp; in prouincia Narbo-ncnfi,quxadhucin recenti memoria honainum hærcnt.Necporro define-tis pcrgcre,donec optima regni amp;nbsp;patri» columinafunditus regnum euer tatis.Noliigitur,fi me audies,cùm d,e armis iupcriorum annorum agetur, iftorum qux tu tam thctoricè collcgi ftijVnquam mamp;tioncminijccrc.alio-qui ctimina,quibus noftros prcmcrc , voles,omnium ctiam tacitisiudicqs

152 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Ççrîbis etiam impijflimum cflcd^ ' ççrtarc ChriftJanos de certes opiniO' i pib’. Quod aisdccertisopinionibuJ» mulfum refert opinionû verbo quifl intelHgas, vtrum falfas amp;nbsp;impias de Dco opinion cs.an verb veram religi* ncm,ôc fidë.fi falfas opiniones : aflcH' tiorcfle impium de his difeeptareaP mis,vtçaspropugnes:non tamëquia Chriftiani finr,quiidfaciantjfçdquia i perfe fitimpium id fen tire, multoq! ■ lïiagis vi tuçri, quo Dei bonos amp;nbsp;glo« riavioletur. Quäobremarma ilia v«' ftra impia ex animo detcftamHr,qiU pro doftrinis dæmonioruin,pto ido-lisjproabominädoillo facriftcio,qua Miflam dicitis,pro igne pnfgatoriO; proinuocationemortuorum,dcniqi I pro tot dodrin« non tarn corftipte- gt;nbsp;lis,quàmmonftristotannosârma ge , ritis:in hocvnum intenttne Euang«' lioveritatisin totaGalliafitloCijJ-^i*' opinion um verbo in tclligis Üdem, 2^ religionë veram ; primùm verbq Del ’magnaminiurïam facis,qui id opinio nem voces:cùm,vt Scriptura teftatur, non fit fides nifi ex auditu, auditusau tea*

fçm pcrvcrbumDctRom.l o.Et puto italoqucriSjVt fentisjidquod dicitut VerbuniDcijid quod homines religio nemvocant,nihilnin hominum elTc opinionesänifitamcnetiam quorun-damhominum opinioncs pluris,aefti mas. Quod ni ira cflet,nunquam rôties illulifl'esDeomunquamab Euan-gelij amp;veritatis doôtrina ad idolorû amp;nbsp;dxmoniorura cultum te præfcrtim ïam ambitiofe conuertifles. Deinde fl pro rcligione,p vero cultu Dei im--piura effedicisChriftianos arm is çlç-ccrtarc-.vidc, quos tibi laqucos ittijci-as imprudcns.Quid enina.vis Chriftia nis nonliccre omnino bellum gerç-reïNon licet ergo his de iure publico,

I amp;nbsp;priuato fuo experirimo licet de co I difeeptare apud Magiftratumjd rcti-l ncrcjautamiffum rccupcrarc per Ma I giftratum.EtiamMagiftratibusvtino I non liccbit.Quodfi licet hxç omnia: I licet amp;nbsp;illis bcilum gcrcrc iuris publi-ci tuendicaufa,fi modo id pct idonc-osmagiftratus,pcridoneos duces fu-fcipiatur.Noncnim fruftra magiftra-tus gladium gerit,inquit Apoftolus

Rom.ij. Httiusautcm gladt) parse® in iurc dküdogt; pars in armis,vt quolt;i iure vfitaro conleqni nonlicer,id''‘ tcneas.Quod fi lieer ChriftianisarniJ capcrcamp;bcllö gcierc,pro qua rc tafl-dcntiliccbitiuftius,quàm pro religie' nc,quàin vt Deo fuus bonos amp;nbsp;cuJruï conftet? Bcllü moucrercligioniscaU' l'a,vtcamferasvi,(5c armis, nonlicce Gum ferendi via à Deo conftiturafit Euangc!iuni,amp; paxin Domino,Dflt; quifquâ vocctur adveram cognitio-Fcm óccultum Dci,nifi per fidcm;qu{ eftin volentibus,non incoadis. Ai fc defendere aduerfus vim iniuftanitf qusc infèrtur religionis legitime co® ftiruræ caufa,omneslcges,omniajft' M Chriftianis permittunt : fi vtdixi, per cos duccs fulcipiatur dt' fenfto,quibus Deuseiusrei poteftSr tem dedit.Quod finon Heet bcllult;? gcrcre ppo tuenda rcligionc : niaiü-res illi veftri ,quo iurc olim aductüV •Tartaros,TureaSj Airianos bellagfl' fcrunt?Atqui ira geflcrunt,vteorun' fada ineo,5cresgeftæoraniumChri' ftianorum hiftorijscclcbxcntur.Non ‘ .. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;funtus

J fumus talcs,înquVcsjncqucaduei-fùs * || talcs arma gerimus.Ergo non itafcri-here te oportuit, vt diccrcs, non li-j. ccrc Chriftianis de rcligionc armis difceptarc; nunquamfidelcsDcil'cr-ƒ uosarmis dccrcuiflcin ijseertamini^ j; bus,quaîEccleftæ D£1 inferebantur* Ji Nam li id vere definitur, illi omnes „ nbsp;nbsp;impijjcertc non fideles Chrifti femii

J qu?i Barbaris pro rcligionc amp;nbsp;fide ca-j, tholicabellnmintulcrunt. Qriid bo» ni-illiCatholicitui qualcsctunt,firc-.

J quo iure tandem pro fua rcligionc bellum gcruntJnon cnim profeótó pa J tiuntutjVt quis dicat corum defcnlio 1 nemexcufâtamcfic,fed vitro inferuti 1 Ncc eft, quod neges rcligionis caufa I ab illis geri. Sunt cnim innumcras \ 1 orationcs veftrorum , quibus adula-1 tores ifti laudant regem d c armis fu-feeptisaduerfus Hugonotos ad pro-J , pugnationcm amp;: propagationemve-\, ræ fidci, amp;nbsp;hortantur, vt in tarn prx» y,’ claro incep-to fortitcr pcrfcuerct. ƒ Condones feditiofæ Monacho» J nbsp;lum in Gallia ad populum,vna hæc

J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;arma

arma iuftacflc,amp; ab omnibus ferioc* picnda vocifcrantur. Pontifex Rom^ nusvnàcûfuo cleroadcamrcmclaf-lîçumcanit.Qupd fi licet impijs amp;ƒ' fanis impctcrc Ecclefiam DcizfidcW

pij5 principibus ac magiftratibu’ çaip defcndcrcA pugnare pro falutf' innoccntium non licçbitÆgo autci” iam inucrto orationcm, amp;nbsp;aio Catho licostuosnon nifiimpie bellum ucrfus Euangçlium amp;nbsp;verbû Dei mo ucrc po'flcîcos autc,qui,vt in confcl*' fioncEuangclij amp;culruDcicx verb® cius publice amp;nbsp;legitime conftitutO; mancrc pofiin t,fc tucntur armis,amp;fr ' mul pro falutc amp;nbsp;vita libçroru, paren' tum,vxorû,familiçfortitccdimicanti £iquidcm,vt fuprà dixi,id idoneisdu-cibus defenfioncm fulcipicntibusft-ciant,quàm maxime piorum amp;c fidC' liu numero eflehabendos. Talia fu«' runt bclla Ifraclitici pppuli. EtjVtg^' milimu tibi opponam, talçid,qi’®‘' Machabxl fratres pro yçra religion*^, gefleruntiquod iuftiflimü amp;nbsp;fanébHj' mum habitum cft,ncc vnquam fatis Uudatummc forte nobis ex Philonn

opponas illud ïudaeorü faClumjCUtn ƒ Ic Pctronio Syriæ præfidi,à quo pro* Ç pter religioncm infcftabantur,truci* I i davidos dedçre,quàm cum co pugnagt;. )) te malueruht. Quod ergo ais fideles fcruosDeircligioniscaufa nunquam

J armisdecreuifle; laris in co tcScriptu UI ra tora amp;.lupcriora exetnpla rcfcllunt. j! QuóJautemaismorlcndocos,nóoc cidendo fidem cöfeuilTc Chtiftijhoc teftèi Sed àliud eft bellum infcrrCjVt

-I adfidëcogas,vtvosfacitis,qùod non J eftChtiftianum;aliudcùmreligio Sc J ciüsiibertasoppugnätur,pro hisad-uerfus iniuftamvim arma capcrc:cp, Vtdixi,licet facerc omnibus legibus, omni iure,ömniumq;populorü exê* 'I plis. Et tarnen quæ tua impudentia I cftjtuis parcens qui’.religiobis caüfa Ji occidunt,pcrdunt,graflahtur,fxviiüt ' nbsp;nbsp;prolibidinc in pios,priusautë,quàm,

vtmoncs,moriantur,quiduis faciât* amp;inomnesfc verrant formas rerum, , nbsp;nbsp;nbsp;non concedis tloftris ctiam dcfcnfio-

|i perl'equentibus vobis, quamuis per jl fummum nefas,non fuftinent mod J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;potius.

158 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

potius,qüâm occidcrc. Si hoc crime'’ eftjcurtunon obijeis tuispotiuSjq”* vim infcrunt,quàm noftris,quiprö' piilfantîSinon eft,quid eft,quod flO' ftros advitam vobisprodendam iß* orationc hortaris^Sed quid quxratiS) fcimus.Mifcrecupitisfatuos iftosHquot; gonotos,quos feitisex tide agcre,lt;5' pieratisfenfuducijfinere fibi ipccio ib ifto religionis prxtcxtu, quem nu^ obijeis,perf uadcti,quoticsv’os infefti arma infcrctis,fatius efle moriendo vincere,quàm occidendo. Etb quàm expediret vobisid ab iliis femel ftatui' quod fiantca fadum elfer, non ranquot; conftirilTcnt vobis illç iniernecioncs» quas rorics aduerfus illosfruftra amp;nö fine magno malo veftro renraftis. Dices,non ira Apoftolos,non itapins illos Chriftianos primis remporibus fe gcllinc,quosconftat fc nondefcn-difle armis,ncrum quidcm,ciimab cthnicis Impcraroribus crudclifiînm fup plici js in illos içuieba rur,lcd vino magna fortitudinis Sc pieratis laudc fc fupplicioamp;marryrio obrulifle. E' de ApoftoiiSjfcimus hancillis folùm pote-

I nesadcognitioncmDeivocarct. Sei* ’’ nbsp;nvus iulïos efle conderc gladium in va

’’ ginam. VndcjntcUigimus,quodad * tes pubhcasamp; ciuilcs attinet,cadeni ’ iUos conditionc fuifle , qua ccteros quofuispriuatos;proindcamp; foiflcco

* fiaDcijpriuati amp;nbsp;ipfi fucrnnt; quibus ' ob candemcaufani non licuit armis ' Imperatori rcfiftcrc. Sedalia condk ' tioeftmagifttatuumChriftianorum» ' itemque eotum ,quibus Deus publi-' cornm curam amp;nbsp;tuitionem cômifit.

i Nontantùm his licet publica fibicô-1 milia tueri armis,fi cft opus,fed etiam ( vt faciant,fidc amp;nbsp;ncccffitate muneris ' fui obfttingûtur.Siopuseft.inquam: i id cft,fl iuftacaula poftulabit defen^ ' fionem,amp; id facient fecundum lege» publicas. Quod à noftrisfaûutn cf-fe amp;nbsp;conditio corum, qui bella gek ferunt,quos regni miniftrosamp;quafi euftodes fuifle côftat,amp; regni lcx,qux ab

ióó nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

àb omnibus ordinibus de religion^) fancita crabcuidenter probant. quo ctiam paulo port: plura dicentut' Quànquam amp;îamahtè multi exno-ftris publicis feriptisid docucrunt,iîî fperOjpoftcritatiitaprobabuntjVttl^ iurcamp;çquitatcarmorumnoftrorufl' ac totius bciltquod anteccrtir,hcniû vnquam polTit dubitare.

Venifti ad nùmctum occiforuff i Certu cfl: illaimmani cædevcftraoC'' cifa fuilTc ad quadraginta hominufli millia.Nam tri dm fpatio plusquàtf triginta milliacæfa funt,vtcxipfiflgt;j mis legatorum regiorumlitcris certô i didicimus,quos nihil attinet nonU'i narc.Sed tarnen res ita certa cft, vt nô fit admodum opus teftibus, amp;nbsp;pafliio intcrvosaudiuhturvoccseoruin,qu' gloricntur multo plurcs cflcinterfc-‘ ûos.Monlucius,qui clcuare illamcS' dem in primis ad petitionem fuâ pet-tinexcintclligerctjvfqueadcó fuitim püdcnSjVt fcribcrc auderet non plus quàm quadraginta nobiles reperir* porte,quiParifijs fint occifi:quo tanic omnem penè nobilitatem noftr.ors^ tui»

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i6i

lt;1 gisnotiuscftjquàmvt pluribusvcrbis (, ad probationcm indigcat. Et quod ciufdcminlptldcntiæfuit, non dubi-n ïauit teftes in eamrchi aduocare libel cl los exGallia in Germania miffos,qui-4 busfnottüorum catalogum cötineri gl diccret,amp;ad qucm catalogum ipfe oc tifosreuocaret. HÏcvt in mcndacio i, nbsp;nbsp;impüdcntijftolido tarnen,nee magna

fijt Zacharias, quis cffctiftc catalog’, jl vbijàùt àquibus confdriptus.-fentiês ,1 autnullum huncc{re,aut fuifleab il-)1 lisipfisficàrijsconfctiptumjàquibus ,1 noftritrucidatifunt.Nonenim ab ijs jl quiöccificrant,autijsctiamqui refta 4 bant ex noftris ,poterat eflcfcriptus H in ea confternatione anlmorum, in .1 qua illis omnia morti fimiliavideban ,1 tur.certèab illis ad Monlucium fcri-,1 ptus èiïb non poterat.Nam quid illis, j 1 nbsp;nbsp;qui veram rcligionem profitebantuf,

i ; cioilliuseædisauulôrislegatum agen j te? Quid autem tu hoe loco? Eadcm j dexteritate ingenij qua foies,cxcufas, I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L quód

id palàm verbis non expreflir. At aut dchisfcnfitMon]ucins,autfalfumdi xerit^neeeße eft.Vtrüuis cJegeris,efii-1 cictur vcriflimc fcripliireZachariani-Et tarnen adeo ineptus cs,adcö ratio-1 cinandi irnperituSjVtjquonia in verba MonlucijdcCatholicis nonlcgcbaiij tnr,('entcn tiam de bis eile negates. Ex j quorurfum côfuetæ ftultitiæ tuæcô- ' fcques fuitjVt quafi euidentiffimè de- i monftralfcs, qüod pofucras, itadicc-rcSjCum eum cataloguni irrideretZa-charias,euinimpndcntcraffirinare,5’ non eftjfolentem fiio morciatq} adeo ita proicóEum elle ad mentienduni,vt ipfc numero fuo oninem fidem dero garct.Nequemctuis,nein rc totiorbi ; Dotjflima omnium hominumfermo nibus,acpræeipuè feriptis veftronim ; refcllaris,amp; pro malitiolbamp;impudcu tilîîmo tabula habeare. Verunramen quihunc 1'copulumvitarc nonpote-raSjVtimperitorum oculosancrtercsj ridendo cum eludis, amp;nbsp;quidem valde fal(e,vt cs natura feftiuus.Poftulas er- j

1. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.i ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

à me rîdcns, vt fi is no eft numerus, quem Monlucius dixit,ipfe edain nu-merum occiforum,amp;;addisfat feite tc forc,vt,fi aggrediatjhæreamin ipfo ca pite,amp; vix nie cxpediam,vixin folidü mille dcducentosefficiani. Verum au dere iubes amp;nbsp;faccrc nie dclicias vobis, Tifusq;iiiouere. Numcruni occiforü ü fcis,non debes,vt ab alijs tibi fugge-rattir,petcre.Si ignoras,tarnen nocö-uenit mecuui tibiederc,cui tarn mul ttgt;antè,id eftjiani ab initio denuncia-fti le mihi fidcni non liabituruni. ne-que cgoin rccenfendisfratrum affti-I üionibus,tibi,qui illas libentift'inic hauris amp;nbsp;rides,gratuni facere confti-I tui.Sed editus eft tarnen liic tibi, amp;nbsp;to 1 ti orbi vere,amp; edetur etiani fortafle 1 poftea.cinn nolesmequcid fine tanti I fccleris,öccoruni qui defcnforcs exfti 1 tcrüt,infaniia fenipiterna. quo in nu-1 mero tu pro nicritis tuis principeni I locum fortierc.Nam quod iubes in ca I cditionc nie vobis dclicias faccrc amp;

rifus moucrc .-die quæfo,honio ani-1 pliftinic,quia niinutishishomin bus 1 cupis tibi dclicias fieri,fi ederetu r-tibi

à me is numerus, qui fama Sc fermon^ bus omnium fcrrcfur,quid haber^J in eo,quod ridcres? Namfiveruseft vteftnimium verus,commi(cranonf V'obiscömoucrc debuit,«5elacrymal» j rórifum,fi modo nondum plane bo* ! luiuem exuiftis. Sin fjlfus,quontoclö f tufalliim probarcsJNcgarcsvidcliccf) amp;illos homines iudicarcsrifu dignoS qui leauftoritati ruæ,i5«.rcIigioni,qiiÇ pcrlpediffima cft toti orbi,oppoi1f' rent.Magnacertè occalio,cx qua deÜ ciasamp;ril'uscaptares. Ex quo ludicari potcA,citmca,quæ minime oportcG rideas, cum ex ijs rebus,ex quibus lui' nimè oportet,rilus tibi hafcanturja-noruman infanorum numero haber* debeas.Sciscnim intcmpeftiuüiftuni rilum indicium efleccrtiûimuni ftul' titiæ mentis.

Monlucium rurfilm excufaSj quóil negaucrit cxdem illam notifllmanb । cuius«5cauftorcsnüc toto canrantut orbe, régis,DucisAndegauenfisàa-Horum quorundam iufl'u patrata«’: non quia non falfum dixerit, fed quia non fucrit ci in Gallia iniunäinn.vt

catdem nondum patratam cxcufarct apud Polonos,aurextcnuarcr,aut nc garct.Etfidccoiam lacis tibi fupràrc-îpondi;tamcn quia vifumeft ribi alic no loco iteruiw hyiusrci mëtioncni refricarciô; hîc ego tibi rcfcram panels,quæillicrcfpondi pluribus. Quid cefertjftMonluciusin itineredeeaex de mädata accepit r Qiiod ft fatcamur finefpecialivllo mandatoilia cum fc ci(rc,quxdiximus:quid ad rem perti-ncr,fl generaliter ci mandatum eft, vt omnia fa.ccret,dictrct,quat ad Icgatio ncmconduccrevidcrêturï Poftremó figratis nocensefl'e voluit, augcs-cci-men,nondiluis.indc cnim exiftima-relicuit,qualis futurus eflet certis pras mi)spropofitis,qui fpc folarci bene gerendæ iniedain publico regniPo-loniciconuentu tam manifefti men-dacij crimen no fit reueritus, dum ad tempus poflet latere crrorc confilia-rijsobiedoA hoc modo ad id quod cupiebat,pcrucnirc. Lanfacius inqs, poftaduentum Monlucij ifta detun-cluscftcura. Ideóncantènófccirca. dcmMonlucius? Atfcciflc ilium ex

îpfiusdcfcnfîonc confiât. Quid ergo i iftatergiucrfatione eft opus? quin rü : aperte dicis^quod vides te nifi turpif-jfimè negate non poßeiRex cnim ipl® ctiamMonlucio fcfte,cædem àfefr ftam publiciscdiclis nÔagnouirraii-tùin,(cd ctiam ambitiofè eft profef-fus. Nihil vetatJnquiSjtegèm c'diftô in fefaûi vcrtifle pcriculum, etianiiî non perperrafict. Sedquoniam ineo publicis ediclisamp;publica profeflion« ; ipfius régis refellcris, nos te ad ilia ab- ' IcgabimuSjamp;iubcbimuscum illocct tare.Intérim te cum tua ifta inficiati-one exibilabimus prius, quàmilliu^ confeflîonem eftccmentitamjfall'af-ius edida docucris.V ertit videlicctin le fadi pcriculum,vtid auerteretab vniucrfo regno,fie enim fcribis:quR inquis,nifi rex ipfe audor eflet prodi-TuSjVnufquifqj aufus eßet paflini citr^ auétoritatem publicam fimiliaperpc trarc.Hoc verc eft pcriculum aucrtert àb vniucrfo regno,vbi rex fa ci nota pu blic.T approbet.non damnet amp;coer-f eat.Apagetalcm patronumjquifu** d.icntcperdatmifcrè in omnibusdc' fenlio-

fcnficnis partibus,fam male dcagei.do.EtquilQuam dubitat cer-tiUlmum periculum rebus omnium amp;nbsp;vitae intcnrari,vbi non folumimpu ne,fed etiam rege ipfo approbatore eadem peccarcliccatîQuanquamve-rè dixiftijUifi rex effet audor illiuscæ». disdcclaratus,vnumqucmque aufu-rumfuiffe limiliaperpetrarecitra au-ftoritatem publicam.Nam ifta appro bationc fecuta,non potucrunt alij ci tra auftoritatem publicam eademfa-cerCjCÙm regem ipfum ad eadem per-petranda auétorem haberent. Sime audies,defines in pofterum præfcri-ptioncsalijsfcribcrcA hoc officium omnibus modis tibi prxfcribes,poft-quam vides hanc exercitarioncm tibi cedere tarn infcliciter.Quod fi perges iterûftylum ilium fumerc in manus, de quo initio prxfcriptionis tux com niemoras,vt aliosdcfcndasrcerto futurum cft,vtte Stillos ftylo ifto tarn male parato plane conficias .Quid eft cnim,qnod fubijeis,propter approba tioncm régis in illo fcelere totam Gal nam,pauciscxccptislocis^efc in offi-

I6S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;k

ici O coti nui£rc,amp; multos fpirantcs ml’ narum amp;nccium nihilquidqua pc^' au(oscflc vlrrà? Etfihocquoqi cxcî' dem officina mcndaciû eft^quod fem | bis poft illamapprobationem nullas quidquam poftca eficaufositapienl* , 'ciamus omnes quicuilFc: ideóncom-nes quicuerunt,quia rcxfacinus ap-probauit llmóquömaioteirctapprn batiOjCoaudcrent magisillacxcqub quac concupieranr.Quis cnimnóin-1 tclligitcxillaapprobatione impun*' ; tatem fuifte propofitamrhac aöt pro-pofita,non fuiße çohibitos noçentiu animosjfcd multómagisad idem au-dcndumfuifl'cprouocatos^Similccft illud,cùm,vt probes regem çædçm il-lam non parraflc,hac ratjoncvtcriSi quianunquam tam prauuseius ani-m’ fuerit,vt vbi nihil hoftilc erat, ipft façcret.Sidutitaremus,anrexillc au-ûor cædîs ôçap probater fuiflet de co quærçretur,potcrat huic conieftu rç eflclocus,Ytcxeo quodfiçrinôdc-buitjVerifimile cfle colligcrçs ctiaffl fadumnonfuiflc.Vcrùmvbi.defafto , regis ex rcip fa,ex p ublicis ci U5 ediftis»

169 çxambitiofaciusprofeflâonc inputs licototius Senatus confcCTu Lutçti?ç teftata conftat,quid ifta rationc profç cifti,niûvtargumentum in teita con uertercmusîFccitRex omnia hoftilia aduerfus noftros,amp;fecit,vt tu ipfc cq-fiteris ,aduerfus cos à quibus nihil ç. rat ho ft ile,vt reuera n ihil crat,ac fccit ctiam fincexcmplo.Exquo efficitur-tua ipfius confeftione 1 ummam fuifle animi eius prauitate : quod negabas. Vides dcfenfionçs.

Nçgas deinde Monlucium prius^ excederet Gallia,illorqm nefariorum confiliorumfuiftcconfcium; cùm ta-menidem tatearccum paulo antc,^ fttages ilia horribilis Lutetiæ ficret, ComitcmRupefocaldum monui.ftc, fl fe amarct,vt difccdcrctLutetiaÂ fc ! domûrecipcrct.addidiirc ctiain,obni 1 xas prcccs,vt hoc fibi crederçt. quod ’ Zacharias prius obieccrat. Si nullum i certô pcriculutiv, nullam conf^iratio i ïiemnoucratMonlucius, cuius mentis fuit periculum dçnunciarc amico, quod nullum erat, ex quo amp;nbsp;ilium in , falfum metum conijcerct,amp;falfa fu-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L s fp':

fpîcioncînieda fcditioncSjamp;tandcffl arma inter nobilcs amp;nbsp;proceres poflef cxcitarcrDeindevndeobnixæ prcccs adcautionêinrcignora? Scd vtfcias, nos hîc plura fcire,quàmputas,nar-raboqnid Monlucio acciderit inilla, profeftionc Polonica,amp;quid dixerit, i Vbi,amp;apudquos,vndcomncs ipfiui ! verbis intclligant, quàm illaconfilù dccædccognitahabcret prius, quàm ! fe daretad profcftioncm. Nam Sam- ■ miericuefTet^que mctropoHscftLo- ( taringiæ,amp; ad Manegrum præfedum VcroduncnfemrecÇsalîatuseiretnû-ciusdecædc,amp;ijs quxLutetiæ gefta cran tauftore rege, quo ôcdevolunta-te regis ad pcrfequcndasreliquiasco-gnouiflet:ibi præfeûus Moniucium, quem Sammicri eflcaudierat,ex nu- ’ merodamnatorû cflCj amp;nbsp;fibifugacon . iulerc fufpicatus, mifit Sammieruni propter vicinitatë vrbisJegatum fuu ' nomine à villa Dei,qui MonJuciuni . prchcnderet,amp;prehenfumadfe dure j rct Verodunum.quod amp;nbsp;faôtumeft- ( SedacciditjVtfitjCÙmad prebenden- ! dum venilTcr præfcdi Jcgatus,vt diJi-

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gcnicr i

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ITT

J genfer interrogarct Monl'ucïus^qiTæ-J namcaufaeflet iftius prchcnfionis amp;nbsp;I nbsp;nbsp;duftionis.lbi Icgatus Monlucio qui

1 neminem videret præterlcgatum ,amp; aliquot équités,qui cum eovenerät, ' pene iam omnem metum ex animo 1 depol'uerat; donee traiefto fluminc I intermedio, quod àVeroduno non I longediftabat,animaducrtit invite-I rioreripa difpofitos pedites fclopeta-\ riosaduentum cius amp;legati expedites circiter feptuaginta, «quirescum

legatum oratione , Villa D E 1, inquit , iam fentio de me adum cfic-, amp;me à rege amp;nbsp;reginahue miflum,vt cui fimulabant fc parcere vclle in il-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Atq$

hæccùm de caedc nullum ver*, bum à legato effet interpofitum. Ib‘ terroga Monlucium:non negabit« Ht li nçgabit,viuuntadhuc,qui tunc afquot; i fuerunt,amp; Monlucium conuincent' ' Qiiarcquodiamncgesetiamantc^^ï' fcdioncm caedis illiuscogitatæ con* rciumfuiffc,nihilcft.Et fancquôclacl' monitionem illam eiusadComiteni Rupefocaldum non à confeientia 1C« » Icriscogitatiprofcdamefledicisjfc'^ ^eonieduradiuinæ mentis,vaJdc cH ridicuIum.Dc qua tarnen mulra ris,quæliabs tefolacfl'entpofitajlicc-bateaprajterireamp;irridcre.vtfunt di* gniflima. Scdquoniä occafionçhin« arrepta debaçcharis in AdniicaUun’» camq; infeâ;ationem cum omniui« piorum^qui cum illo præftantiflirao d UCÇ i n eadem caufa fuerun t, con tU' melia coniungis,quæ eadem ad boni cauCam opprimendam confersjoib*' obcrit,quo minus hîc quoque ingc-nium,dc acumen illud tuum cogno-icamus. Monlucius nimirunouerat infolcntiamintolcrabilcm noflrorö: nouerat ca quæ antccclkrant; vide-bat,

baf,quïfiebant,àCatholicis diutiuk fcrri no poffc.Graucscaufas Rifpicio-nisdicisjcurin vrbc Lutétia,vbi crat Comes,tantacædes fieret,qua ctiani inuoiucrcturilleaniicuSiSed mlrum , cft,èasnonvcniflein ntcntcm Monla cio multo ante,cum amp;nbsp;ante cædê ex'-dcmtaulxfuerint. Mirum amp;nbsp;illud,iia fuille teniporamOncndi difpofita amp;nbsp;attemperata Monlucio.vt folùm paa Cis antecædcm imminentem diebus eum mOneretjUon antca. Pergamus tarnen,amp; quodrcliquûcft,audiamus* Ltincepsergoinfoiehtiam amp;faftunx ihtolerabilem probas. amp;nbsp;vt femel res toratibi éohfieiatur.ftatini iuguluni petis.Quod ita tetaccté putafti,fi x\d-tniraliuUtjimpiumjinquam jiilumic hèùtiuni Admiralium noftrac fààîû»

I uisjVt VoCas.priilcipcm aggrcderctis. Kötunacfi,inquis,quo faftuiquo fu-pcréiliojqviocomitâtu feptus Admi* raliusillcfaftionisvcftrc ptincepsvc- • nifl'ct in aulam,quam fc gcflilTct in 1b« lenter,quàm magnifiée loquetctur,5c Velvocevel 2;cftu hæcfcrè iaûaret ef-

cxTC audire CU pimus.Hîc rurfum fpC' dctur artificium hominis lïngularc-Quæcunq; dici poflunt in fceleratoS) inipioSjamp;omnibusflagitijscontami-natoshomines, ca vndiq; conquifita coniecitin Admiralium.Et vr coruui omnium faciliusfidcm libifaceret o-rario,miro arrificio compoGram ora-tioncmilliaffinxithomo omniü,qui viuunt.incptiflimus, qua ipfum cadé dcfcvJtró profitcnrcm,arq5 etiam a-pud regem de hisgloriäfem inducit: nee dubitatcriä,vt omnibus raræ eu-i-ufdam arris fpecimen ederer, ira con cludcnrem proponcrccqui deniq; in regno ruomuJfosannos impiè nefa-rieq; alia fuper alia fumauCus. Ecce Bac,qui hæcfcci omnia ,amp; poßlim fa-cere,ciirn mihi libucritircrum arque irerû.Non hîc tecû côrcndam de Ad-miralio,qualis viramp; quanrus fucrit; neq; Jaborabo in his refurandis, quæ tu in ilium dixi{ti;Conuicia cnim ran tùmfunt mcrcrricia côgcfta,nulla fide, nuHo difcriminc atqj deleâu,ad-uerfus quæ defenfore nô indiget præ-' ftantiUImi viri virrus rot rebus domf forisq»

forisq;,pace amp;bcllo,publice ac priua-timfpcdata. Et crit,fpcro,tcpus,quii de eo plura amp;nbsp;ccrtiora non fine dolo-c audiatis.atqj bic locus tantani prç. ftantiani no caperet. De artificio tuo, nilinaolcftumeft,paucadicam. Pro-pofituni hïctibi eft,autccrtc effcde-bel probate,quant ille le gcffiflct info lenter reucrfusin aulâ, quàm magnifi ce loqucretur,amp; vcl vocc,vcl geftu vi-dcretur iactare ca, qux in ingeniofa. iftaorationc fubijcis. Id nobis quo-ntodo probasï Quia ncfanda ilia omnia de fe ipfc profcft'us cft apud rege, vfq;adcó;Vt minitabundus rcgi iafta-ret fecumcfl'c,quibxc cadcm pofi'et faccrcjcum vellet. Sivcradiccrcno-lebas , diceres faltem vcrifimilia ; ft non verifiniilia, faltem confentanea:

i fl nec confentanea,at certè abfurdi-i tatem caueres.Admiralius,fi tibicre-dimuSjinpaccdiccbat regifccumcf-

gt; fe,qui regem regno fpoliarcomni o-’ pc annifus fit; cùm maxime ardente 1 bellofempcr noftri omnibus feriptis 1 teftati fintfe idagcrc,vtrcgnû abad-’ uetfarijsregi affcrcrcnt. Admiraliusi V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inter

176 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

întcrfumma facinora narrabat fecru ccspiaperegrinantium,amp; falutisno-ftræ indicia,difturbafle ; fc figno cru-cis,quod adomnem aftunijadonin^i. inccfliim nunquam non adhibuêr^ pijflirttiChrifl;iani,abhorruifle.Vald{' confcntanca narras iJlius religionist fidci. Admiralius homo, vt poftd, dicis,auarus,amp;qui apudregem fegri’ tiofura quàni maxime efle cupereiii quo faciliusab co locupletaretur,di'i cebatregi Icillumnon pluris feciflf» quàm expofitum infantem aliqueni cduftumccoeno. Hocampliuscùmi multa tetra fe admififle aduerfusre-| gem amp;nbsp;patriam effetconfcifus.-taniîi’ gloriabundus minitabatur fe eademj poffc faccrcjcum vellet. Hæc veto df-mum conuenicnseft homini cupido amp;âulidô,apta ad bencuolentiam gisfiblconiciliandam oratio. Et qü*® ert ramrudîsin fchöla puer aut ex i-nia face tam abiedüs baiuluS,qui tâ inepte aut abfonè fingeret ? Qudm ' igitur oratio tua arguit Admiraliu'” ilia nÔ dixiffcjquæ fcribis,tam cadew orationc efficitur, ne exiftimetur ita.

fe infolcnter ge(n(re,amp; ita magnifiek loquutuscflcjvcpropofucras. In qui-buscum tc rana ridicule dediffes^refta bat tuo more.vt eadc ftoliditate quäl’ fi optime confettis deprobatis rebus colligcrcs, infanam ergo mentë fuilTc Admiralio^qui poft tot facinora lubi toclatusvcniretinauiâ.ôtilla vel vo-Cé vel geftu cloquerctur A regi regijs-iquè quodammodo legcm daretdncti tcretccrtètcrrorë omnibus. Et quac-fojiniftoaduentu Admiralij in aula, de quofcribis,quç tandem infolêtiai amp;quç infania mentis potuitvideriïSi fpontevenifletisjcuiperconditioncs

''l pacis,pervoluntatë regisliccbat,pto-ptermagiftratumaurem,quem gerc-bat,facereneccft'ecrat,nemoiopinor^

'' UOjin quo ilium huius aduentus no-tnine condemnes, fatis conftat eum hón nift , non dico iuffu fed propc

*1 fspcquæritaoccafioncdifccdcndi vc ftiam petilfet à rege fibi dari ■. tarnen il

’ I • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M luiTl

Z 178 him non l’mpefraiïc^fcd àrege,quifc iiJius opéra carcrcnon pofle dicerct, partim impcrio,partim blandifijs at-lt;|ueairimulata bcneuolentia cfledc-t c n t U m. No I i ergo q U ærercjq u æ mens Admiralium cgerif,vt vcnirct eJaruS in aulani,qui Iponte non vcncrir,fcü ab eOjCui vocandi ius fuir,coaüuS' Noli diccrc optimum principemcu-pidiratc piiblicx pacis dudiim tulif-Ic vrcunquc Admiralium,cumabeo Admiralius retineretur inuitus. Vc-runramcn ne (ic quidcm impctrabi-mus à re,quin dicas Deum illi mëteni (a n a m a d cm i flc.a li o q ui fu r u r ü fuifÏG vt rs; q u i ca u ti 1 s i m us t u era t fc m pcr,lc domicontincrer.Qujd ergo,iuflusvc ; iure,rcgi parère non debebatï Mirto ■ régis imperia. Ipfc in co magiftratu» amp;eavclur ftationc,in quaàDcocol-locatuserat, muncri fcruire,amp;Rcip' dare operâae bene confulercnonde-bebatrlmofinon veniircr,amp;Rexind6 aliquafiniftra(ufpicione deeocolk' ftajn cum aliquidconftituifret feuc-rins, tuefles primus, qui illiiiuremc-ritóquc cxlunicüc diccres: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Ï79 àcbuificbnon paruilïet rcgi, fed fem-peranimum pcriûcacê ôcad rcfiftcn-dumfaâû often diflct:vt appareat om nem tibi occidendi Admirali) idoncî amp;iuftam caufam futuramfniîfc. Sed tamendnquis,vcnirc non debuit. No enim fidem tantam habere debuit in-ftrumcntispaamp;ionum jVt non memi-nifletjquidaliquandoPrâcifco Altrc-moni, amp;nbsp;Petto 3yluano Gâdauortini ducibusaducrLuseiufntodi infteumé ta à duce Burgundix contigiftet. Hîc primumdeinftituto tibi rcfpodebo. Namctiamftinftrumcntis fidcrcnon debuiflet Admiralius; tante nihil hoc faccrctad probâdam eins infolemiâ, nihiladidjVtvidcrctur proptcrca fu-perbefe gefsiffe amp;nbsp;magnificc'locutus cffc.de CO autem tibi inftitutus crat fcrmo-Sccundo loco fine ad rent per-tincat,quoddicis',fine non pertineat, velim confidcrcSjipfunt iilud qualc fit, quodfcribis. Ais non debuif-fc Admiralium inftruntcntis pafto-tuntfidcrc. At hoc nihil aliud eft, I quàm cum non debuiffe rcgi fiderc. Quæro igitur,fi fidit,amp; nihilontinus ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M a con.

contra fidcm trucidarus cfl:,in vtro fit culpa ;vtrum in co,qui fidcm non ’ fcruauiGan in co,quiregi fuum hono rem Habens publica fide data ei fidid Nemodiccfincoefle,qui fidirci,cui : dcbuir.Scd faciainus in co fuifle: qua-tum igiturcrimen in co efle oportet, qui fidem violauitïTuautcniiuftoü-Jo iudicio Deijdcquo commémoras, taftus ira præccps ferris jVtalla, qui i funtin Admiraliohoneftaamp; ianda^p i piaculo amp;nbsp;iuftoiræDci iudiciohabe- j as:illaaurcm fcclera nefariafiucregiSj fiucvcftrorum,quæin ilia carde conti gcrunr,nó modo Icuiâ,fed eriam laude digna cenl'cas.Si lingU3s,inquis,mi nimèpoiTumuSjatoculi hominûma- I lè denobisopinantium funtvitandi« Sedeurvirandi? opinor,nofl:racaufa, , ut ab illis nobis caueamus,néue in pc riculum nos coni;ciamus:non illorû, qui de nobis male cxiftimät.qui fi of-fcndunturnoftroconfpcdujvbi pro-direiusamp;neccffecftjVbi cos lædendi animus non eft,ipforum culpa eft,$ olfenduntur,nonnoftra.Acdemusc- ; tiamipforumcaufaeflevitâdos. atta- j

men npn vitafic, crimen amp;nbsp;fcclus non cft;fedinco2,itantia,vel fccuritas mi-nus confidcrata :ad fummum culpa, quxauCtori fuofolùmnocear,non a-lijs.Culpa certè,quæ iudicium Dei amp;nbsp;iram in i'c nö attrahat, vt propter earn dici dcbeatjVt tufacis, eum qui ab ad-uerfarijsoccifuscft,incidiücincautû, iritutum,imprudcntcm in parata fibi ante diuinitùs, prouifaque fupplicia. Alioquinihil hicabs te dicctur,quod non CQUcniat in Abelum iuftum: qui dum fidit fratri fuo, tamë ab illo per-fidiofè ôc nefariè occifus eft. In quo nemo vnquamfuit,nili profanus, qui fimplicitatem Sccrcdulitatcm Abelis i reprehenderet, multoq; minus qui iu ' dicijamp;iræDciaduerfus pcccatum A-belis indicium e(lc diccrcr. At contra per bancoccafioncm proditoric tru-cidarc cum,qui nÔ modo co fa£io te non lîedat,fed ctiam fc fidei tuac com-mittat ,cui eidem omnes de te bcnc exiftimandi caufas,omnes bencuolë-tiæamp;arnorisfigniftcationesdcs; hoc

, demum eft crimen, quod abstenota-1 n,amp;aduerlusq'uod te ferri oportuit^ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M î fl ho-

fl homo cffcsjhoc crimen,cuius perff-diaamp;crudcliras innumcrabiles alio’ X omnis generis complcxa iudicium

Dei nunqnam cffugietjmultoq; minus, quàm Caini, qui fratris fimplici-tateabufusfibi fidctemintcrfccit.'fci vnum,nó quadraginta hominummil lia,vt vos feci ftis.Et tarnen Caini fadü tale eft,quod nobis facræ literç vt abo minandumamp; inexpiabileproponur. Necdubium eft,quiniuftoillorotirt-nocentiumfanguine eftul'ofaftûoni niumveftrum tales habiturum fit«* tusin his,qui pœnircrcnc(ciunt:qué numerü tibijmifcr,ita vifum eftaugc-re,vt etiâceteris ad perleucrandn in delidis (Scinfanagloriationeex neft' rijsparricidijscolledaauftorefles.Ha ften’ potes vidcrc,fi qd potes, qcerU argumera attulcris fupcrbiæôcinfoln tiç inrolcrabilis,que fucrit in Admira Iio.de quo tibi j'batioerat fuCcepta-

Reliqua huiusinfolcntiacamp;petula tîæetiani in alijs ex numero noftro-rumargumenta audiamus. Hæcautc funtin fumma fercquatuor.Primum quod Pilco cum ciuibuscuiufdam op pidi

pidilitigati, amp;nbsp;ncfcio quid ex paâ:îo-ne tempore belli interpofita petcnri Admiralius adiuif.amp; tandem impc-tratum eft à rege,vt Pileus ab oppi-danis partem eins,quod pcticrat,ac-cipercr. Nónne magnam impudcu-tiam Pilei nobis probas, qui i’unni perlecutuseft apud regem; maximû autem crimen Admiraln, amp;nbsp;in pvimis intolcrabilem inl'olcn tiam, quod Pi-leo cgregio duci amp;nbsp;amico operam in ca re nauarcvoluit,amp; cum tua pix-fentia iüuarei At enim petitio Pilei fuitimprobaamp;iniquiffima.namcv.m oppidani promififfcntpccuniam ob caufam , non modo ca caufa fecuta non erat,fed etiam Pileus dolo fcce-ratjVt contra conuentione fieret. Etft \an hcc caufavnquä exfafto acciderit, ncfcio'.tamen quafi acciderit, fic acci-pio.in qua,vttuipfcrcfers,apparct no de iure,fed defafto fuifle quæftionê. Nö enim petebat Pileus,qi ob caufam jimifsü erat, fiue caufa fccuta cflet, fi-ue non ciPctilcd cü diccret eile fccutä, oppidani negatent, de eo litigabatur, an eilet fecuta.Curhîcpotiusimpbus

Pileus,qui fadûeflealiquid dicebaf, quàm oppidani, qui faduninon eue contendebant? Sed tcauôtorcvcruni dicçbant oppidani; inipudcn ter anté contra,quàm omnes feiebât, mentie-batür Pileiis.Si quidë tibi credimus, amp;fuff2:crcti Monlucio.itaeft.fcdi^no fcctis amboiab adqcrfarijs nô cft ido^ neum teftimonium, dcpræfcrtini vbi fides corû in rebus omnibus, amp;nbsp;in to-ta vita laborat.Prcindc huius rci pro-bationem abs te expedtabimusex illis adis.quæ onani fufpicionc careanf, Nv J ad alia argumenta veniernus. Al-terum argumçtum cftinfolentiæAd-mirali j,q uod is res fibi amp;nbsp;fratri contra ediâum,quo fancira pax crat,ercptas apud regem rcpctijt.Næamp; hoc quoq; magnæinfolentiæamp;pctulantiæ argu mentum eft id perfecutum eile Admi ralium,quodpriuaris amp;nbsp;infima: iortis hominibusquibuslibetlicueritpctc-re. Sedrcpofcebat,inquis,eo ftoma-choamp;iracundia,vt verba eiusautcon filianequcRex nequecctcri,quosin conlîlium afiumpferar,reciperc pof-fent. Atquihæc ratio cadem efteum

propofitionc.Propofucrascnim Ad. niiralium infolentcra amp;pcrulantcni cfle,acdcco quærcbarui-,an cfict. Tu autcm nunc nihil alind dicis,qnàm il brain haccaul'afuifleinfolcntcm tarnen minus,qnàm prius. Nostibi prins negaucram’ in vniucrlum.Qna-re vt in hac caufa tibi à nobis concéda tur,fruftra petis, patri, vt i II c fcftiuè rc, fpondit,ncgaueramusiam tuo. Ter-tiura argumentfl eft,quód in hacipfa tepcrfequcnda,vcl cerfè in alia, cuius non meminifti ( fie cnimipfc feribis) præfente rege femel (pro aliquando, fccundum linguam Gallicam) parum ibfuit,quin inter fc Admiralius amp;nbsp;Nb Uerni dux ferrum manusq; confère, tentuanta duxab Admiralio procaci täte laccfTçbatur. Si inde infolcntiam amp;nbsp;procacitatë Admiralij arguis,quia fuit illi cótentiocum Niuernenfi du-lt;:t:magnum nobis obiccifti argumen ^um amp;nbsp;indilfolubile.VtnoniÄusfu-

infamiam irrogatjfed caufa pro Pter quamquîsfuftibuscæfus eft;fie contentione non contentio ipfa, fed caufa contentionis iniuriam aut

infolcntiamhabet.Si iniufta dccaufi contcndit dux cum Admiralio,à dU' ceiniuria amp;infolcntiaeft,nonabA(i' miralio.Prius ergo de caufa probat« te,autfaltemdiccreoporrebat,vt fd* rcmus,qualisjamp; q iufta,amp; cui iuftafu-iflct cötcndcndi caufa. T u aüt nónifl dôhâcnôattingisjfcd c tiä vitro fatc-ris tenon mcminiflCjin qua caufa qua de re ca rixa cötigerit. Ex quoap'. parct te iniufta cótentione Admiral“ nö ex eau fa,fed ex perfonametitüd-fcjVthocipfoinfolcsenctamp;fupcrbuS Admiralius,qjcü ducccötcndcrc aæ fuseflet. IniójinqSjfumma ^pcacitat« dux ab Adiniraliolaccircbatur.Atqa*! hoc,inq,cxijs,qinnarrationetuapt!« cefTerûtjnon conigitur,rantûq;hui“^ rei fide in anûoritatetua efïc vis,no«* cogitas,qd hîc tibi negaturi finto^S) qbus fide te faccrc oportebat. hic quoq; pbationc tuâ,cùm voles,aquot; diemus.Nosquidêhocfcimus.giit^^ fuerit Admiralio caufa,cur ducifeoP poneret.Scdquoniâ nihil nücattind tô neeeßaria ƒ batione oncrarijTif’“ tis c ri t in præfcn tia te,q ui ais,ad

tes tuas rcuocarc.Qnartnm argumen ' tum expcôlatû tibi fcruabatur ad ex-tremunijdcEuangclicis videlicet, qui dcfidcria fua exponcbät régi.Id enint

■ nunquamfacicbant,ni(icùmanim?.d. ucrtebät Admiraliuiu inconlilio ad-cffc.Habcmusiam,q5 (it fatisdngcsni-mirum amp;nbsp;minime dubium turbulcn-ti amp;infolëtis animi documentü. quo nefcio,an vllü potuctit boni,magni

I fapientis viri ccriius argumentum reperivi.HuncEuägelici expeétarc lo-lcbant,quiahocabfente non potcrät quidquam æqui obtincre.PracCcns pa

præfcntccogebâturalij diccrefcntcn tias.-quib’dicêtibusnô potcrarhuic ƒ imponi,qintelligcrctjqdrc£lèaut ic-Ji nbsp;nbsp;cus diccretur propter vfum amp;expcric

,( tiärcrüaciudiciüetiädiuinitus datü fingularc. Si quid inique videretur a-J lijs,non metuebat inimicitiasaut fijt multates,quo minus qtveru öereftum .{i cognouiflet,idtuercturArcg’ auftor J effet,vt facerct. Auüoritatcdcniquc i(l amp;grauitatceius pmotos aducifarios . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pude-

pudcbat aliud diccrc, quàm verum,î* jiud ccnfcrc,quàm æquum. Et curJiC' gemusiamattulifle te optima amp;grâ-uiirimaiftiusamp;noftroruminfolentiç argumëta?Na m quæ de Roberto caU' ïidiçoParifienfi.ôcCauaniofenatorC Tolofaponugaris,quidadrcin perti-nentiDixerinr fane iili aliquid autfe-cerintinfolcntius,quidhoc adAdmi raliiim,qiiid ad ceteros duces amp;nbsp;nobi-les,arque adeo ad omnes alios,qui re-Jigioni reformats nomen dçderantî Quid?an ignotum çft patronos caufa rum ôt aduocatos multa («pèdiccrc Pro caula a uden tius,d uni officio fun gi volun t,lt;Sc ex fide fua efle exi(limant omnia dicere,quæad vincendü perti-nent?Magnum veto crimenimpingh Roberto,quôd in caufa quadam prin cipisCondæicùm agereturde iurifdi dioneSuelTonum illi redintegranda, exorfum fuiffic dicisàciuilibus diffen tionibusinter dueem Burgundionû, amp;nbsp;dueem AureJianenfcm. Qui (cis, quamobrem îd feccrit,aut quo fpccla rithiequecnim.vtputOjhabesciuso-rationcui. Volcbat,inquiSjOÛciidcre

gentem,vndeexortus crat,fccptrocf- ' fe indignani.Næ tu mirifîcus es dialc-^ ûicusinrcbusomnibus,quitam acu- ■ tè ex ijs quæ anteccduntjcfncis confc quëtia. Scilicet difTenfioncs quæ fuc-runtinterillosduces,fignificant hoc aut illo natos cfleindignos rcgno. QuidjG ne hoc quidc,quod dicis,fcn-tite potüit RobcttusKiui cuim Iccun dutn fcgc maxime addiftus erat ? prin cipiCondaco. Cuius caufam agebat? Condæi.Et quomodo potuit int'inü-are,infuadcrcq;,vt tuloqueris,geniS vnderexottuseratjCÛe indignam rcgno,nifi idem amp;degenteCond3ci b-gnificaret ,rcm non tantum alicnatn i ab olîicio amp;nbsp;f.dcjqua illi obftriâ:us 1 fuit,l’cd etiam aiOn i eius amp;nbsp;caU tx co 1 trariamlQvtotum alterum eft impro-1 bi.alterûetiam ftulti caufidici.quod ( poftcïiusinRobertum citra contto-' uerliam non cadit. Fuit enim omniu I confenfupatronus optimus,amp; corda

1 veftram,tuamdicoamp; Monlucij.Nanv 1 StMonlucitts in fua detcnfione cùm nihil

190 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!

nihil habcrct,quod Admiralio SccC‘ tens nobilibus obijcerct, cur intef'' fedi vidcri poiTent,hanc caufamf^' périr, vt dicerct illos vim amp;nbsp;armadi 1'cminatos. Equidem de Robcrrlt;’j graui amp;nbsp;przftanti viro ira cxiftiûi®'! nihil ilium in ea actionc dixili'e aigt;ti fccillc indignum viri boni amp;nbsp;grau'^i aut modciti oificio. Vt aurem ciflet,arque eriamvteffet improb'h Emus Robertus; priuatus tarnen ft'; itjCuius peccarum nonlæderer cetC' res,qui candem religionem profite-' baurur. In Cauanioautem quódnaiquot; eftiftud tanriimcrimen,quodilliob-ijcisîln fumma quod dixit aut pcrpC' tuum vcl irreuocabile edictum foteil aut^infecto,irrita,caffa omnia.ObN cro,cum bocdiûûfurorimenrisattr* buis, ipl'efanus tibi videos?auf,vtft\ cam mollius,cum hoc rcprehendiSi laris cogitas,quid dicas? Qmdcnin’ poruir ab illo dici verius amp;nbsp;redius’' Legesfi non feruantur,lcgcsnóluni' Ól ob id qua: fecund um illas aótafuitti irrita effe oportet, quia non hint et leji-i

îpî

legibus. Tu qui alios quotidie do-ces,adeô præpofterè dodus es, amp;im. pcriruscius iuris,in quovcrfaris,vtil-îamfcntctiameffc veriflimâ tcipfum docere non potucris?

Quandoigiturinfolcntian'i,auda-ciam,fupcrbiam Admiralij amp;c comi-tum confcclcratorum tam liquido probafti ,vcniamus iam ad Monlu-cij diuinationem. Hune cnim vis

quod Comitem Rupcfocaldum de quo fuprà diximus, paucis ante cx-dem diebus monuit, amp;nbsp;tam obnixe orauitjVtcxcedcrct Lutetia,non id-CÓ fcciflè , quia confiliorum futurx cædis fucrit non ignarus ; fed quia hominifagaciflimo amp;nbsp;acutiflimo prç fcntiumfuiurarumque return cauto-ri facile fucrit ex iftis moribus amp;nbsp;a-ftionibusfuturam pcrniciemeorum præfagirc.Fucrit fanè,vt vis, onani-um mortaliü fagaciffimusamp;acutifü-mus Monlucius. Is certè ex i)s, qux

, non funt,aliquid efîe futurû diuina-, rc nôpotuit.Tu autem nihil dixiftiin ji( iftorümoribus aut a6tionibus,quod 'i-l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non

hSautperfc publice amp;nbsp;putidèfalfuni' fit,aut quod tuaipfius orationc non aperte rcfellatur. Quod fi illavera ef-icnr,quæobiecifti;nô tarnen tamifl', genij amp;nbsp;acuminis foretex illisconij-cerc magnum aliquod malum manC' fcau(3:ores,quàm fummæ imperitiï idvclexvcrbo DcijVel ex quotidianJ, experientiafuturum cflenon intcIÜ' getc'.vt non fuerit,curhîc nos ad pra: fagitionemtuam rcuocarcs. Etvcrô quænam ha:cpræfagitioeft,amp;quomo do cam nobiiitatuisÆftjînquis, in a-nimishominumpræfagitio qua:d3ni| cxtrinfccusinicdaatqueinclufa diui nirus.Non fuitergoquod hîcMonlu। cio,quan tumuis acuto ôefagaei honii ni,quidcpam tribucres potius,quài« cetctishominibus.Nam éccctcri homines funt, amp;nbsp;animos habent àDco datosnon minus,quàm MonluciuS' Atquehacrationc efficituretiam nô inefleanimis hominum à natura pre-fagitionem amp;nbsp;diuinationé.non cnini omnes hominesdiuinant aut prælà-ginnt futura.Sedvndeifta præfagitio diuinitus?quippe homines,inquis,Di, uoruin

uorutn cognationc tcnctur.Qui funt iftiDiui,amp; quæ iftorum cum homini-bus Cognatio cft5 Diuos fi intclligis Dcos aliquos minores, vtEthnicî illi, à quibus banc egregiam fententiatn muruatus cs,qnàfi cum illisDijs co-gnatos animos habcamus: apage te homo profane eu tua ifta cognationc,amp; tuisDiuis t cùm vnus fit tantum Verus amp;nbsp;æternus Deus,Di j autem gen-tiumdæmonia. Quo ipfoeriamcon-uincitur nullam elle nobis cognatio-ncmcumhis,qui non funt.Sin intclli 1 gishominesmortuosin bcatorû nu-1 mcrûrelatoSj quos vos appellatisDi-1 uo^ : fane fumuS illis cognati,quia ab . code parente,æternoDco orti 5c créa ,1 tifumusomnes: fed propter iftamco , gnationenonfit.vtpræfagiamus.Pri-) mùmenimquîfcis,an illi cum nune . in cœlo agùt,præfagiant,quç hîcfunt

futuralDeindc fi pra:lagircnt,nô idco , idem ad homines transferri oportc-1 tct.lllicnim corporum vinculis folu-. tiliberiusagunt,amp;rcâ:iusatquc acu-, tiuscetnuntomnia,ctiam quæ funt i quàm longiffimè difiita, vtpotcluce i ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;N cœlc-

ccelefliamp;diuinavndique colluftrati. , Noscœno corporis vcliit obruti,amp;in terra,nó in cœlo vcrfantes,plerûq;nc ca qnidcAÎ funt ante ocuîos,videm’gt; Prælagiucrel'eruiDei ^pheræ: Sepfa-giût’fæpc alij homines.verû nôqa ho mincs(alio^cadêvis inelTetinomni-bus)fcd ^a priuatimacccperütàDco, vc pofîcnt:qfua donalargitur,vtvult» । amp;quib’vulr,quâdo,amp;quaten’.vtpla ' ne impia fit ôc profana fentetia rua de ’ præfagitionCjhanc vim ad nefeioqua iftâ cognationcm omniühominûrC' uoeâ ris.Quarc vt codem rcdcâ,fifalfâ faor,qfiimpfifti,vt nihil cft magisfal-fam,non potuit mortaliû quifquâ fX ijsqnô funtjquidq diuinare. Sivera, tamê nô potuit Monlucius porius^ quisali’,nifi eiàDeo datûcflct.Proci pru amp;in tclligc ri a prudentiü hominu dici potuit nô euafurosiudiciumDci fupcrbos.Scd tëpus dcfignarc,quoid futurû fueritjamp;indicate illas nuptias, q inox Iccuturæcrâtjnô cxdiuinandi vialiqua diuinit’inclufanatu eft,fcd ex côfiliorü illius fccleris cognitione.

mittéSjmitivis agis,amp; cxcufarc incipis Monluciü,g) ncgarc inftitncrit apud Polonoscædë illä cötigiflc volête re-gc,àcp tä multa dc ca,de Admiralioôc cctcris,corüq;fadisdixerit.Aisfcciffc ^uocatüamp;coaftûàcôpctitorib.qnul lare magis eû oppugnabant,qillacæ-dc,cul” auûorcsdicctêtur hi, q regnu ambirêt.His crat legato rcfpôdendû. Quarationcrcfpôdcret,inqs,nili qua. rclponditïSi dc nefarij pctitoris bo amp;nbsp;nrcndaci legato intcrrogas,deqi eo;q vellet illius fcclcris infamiâ vitâ-

I rnctiëdo.ln qua arte te elle egregiû artifice illadefcnfioncvaldc^bauit.fed fidcvirobono loqueris Severitatisa-

I fed oëm fidc,oêm clientelâ régi renû-ciaret potius,q tâ turpë dcfcnlionë lu fcipçret,qDcigloriam,veritatë,rcgni Polonici incolumitatë, proxinaorum 1 falutc amp;famätä fcelerato raëdacio^-l dcrct.Scd eniiu fi quahîcfuit dc cædc

obiurgatio,eamintroduxcreaducrfâ ri j:fi quæ cxcufatio,eatn ijdem prouO caucrc,necvlIomodofpeftabatMoi’ lucij Icgatio ad cam rcm.Ncmo accU' fat Monlucium ,quôd de cædc dix®' rit,fcd quod ita dixerir, vt auâores confeiosdefendens culpam c^dis ii* innocentcsadcontuineliam pij ÛO' guinis amp;nbsp;veræ rcligionis côfcriCt: ex reetiâpios,qui fupcreftent,in câP» dem damnarioncm vocaret. Si cogf' baturrcfpondereMonluciiisproptd aduerfariorû aceufationem, noidc*’ falfum diccre, non ideo rcfponfion^j fuavcritatem,innocëtiam,pietatcn’ lacdcrecogcbatur. Dixit tarnen ira,d nifî omnia vcra'cflcnt,qnîe dixit, tefti rcturfcproncbuloncamp;impoûorcâl^ omnibus viris bonis pofthac haben vellc.qux non à me nunc fingûtur dei illiabrogandæcaufa:fed quiafcH* ptum hoc abillo cft totidem verbiß» amp;fcriptumapud nos cftipfius maiP’ £ubfcriptum,ideo à me dicuntur. ctiam cædcs difplicebatMonlucioV® hcmcnter,nc quis hune purer,nific^-aftum ad earn defenfîoncm veniift'

Tanto Ulc turpior,fi, cùm faftum feitet,amp; valdc improbarct,mcrccdcm, vclprincipisfuivoluntatemac corn-modum gloriæDei ôeveritati prætu-lit. Quæ cum dico, au hic quidquam tibi deprauare videor ,amp;dctorquerc in aliam, quàmaftum eft,partem ï Id. cnim à me amp;nbsp;à nobis omnibus fieri, deinde qucrcris. Monluciuslegatus, vt Polonis imponcrct,ncgauit cædê illamfadam,quamomnes fa£tâ fcic-bant,amp; iplc inprimis nonignorabat. Cum videret difficile cfTe ncgarc,tcn-tauitcfficere,noncffefaâ:am auftorc

Ad extremum ne quid deeffet ad im-probitatem defenfionis, conatus eft ' oftendcrc cædcmiurceffe faâ;am»ln ‘ nbsp;nbsp;nbsp;quibus omnia ita fibi videtur refutaf-

' feZacharia^,vt quo plura addefende-* dum Monlucium attulifti, co magis ’ Omni ex patte dcfcnfionemZacharix ' confirmaris.Tu tamennos iftamdc-* fenfionem Monlucij deprauare Sc dc-* 1 torquere dicis.Atquamobtemï Quia '' iftaoratione illevfuseft non vqlcns, ’*1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;N ’ 5 fed

■fed coaclus ab aduerfarijs.Etfi nos,in* quiSjdcca nihil,amp;ipfe Monluciusde ca nihil,cui amp;nbsp;ea res difpliccbatvchc-mcter.Quafi dceoagatur,quamobK ■ ilia defen hone hr vfus,ac no de gene-re defcnfionisquæraturrquâ cùmiin-probi amp;nbsp;malifioh fyeophan tx efl'eap-pareat,ad earn ihâ nulla necehTitasco j gcrepotuit,qjnos iterû eöfirmamus-Hæc lciiicct digna crât,ciir hoc quoq; ( iocoin nos inucólus amp;in hacamp;ina-lijsadionib’noftrisnihil nihfuribiin dæmentisfignaanimaduertere rediquot; ceres.Quid ergo,h in his nihil dicifur, ! aut fit,nih quod pcrfpicue fît mentiJ fanæJNecefîe eft altcrutrum,aur tc ef-fe in fa n Û, h ma n ifefta n o n a n ini ad uer Tas:aut improbumjfîjCÙm vidcas,lS' dendi amp;malediccndi caufa animad-uertcrc reneges. Atqui pcrfpicuu eft, omnia noftra hie ehe eiufmodi,mini-meqjinhisquidquamà nobis depra-uari,qui amp;in quxftionefadi deMon-Iuciofatcmuridcm,q7tudicis,hficn0 nifî in ui tum ad quæftionem dccædc, quam caufæ fuæ valde obftare intclli-gebaGpertradum cflc,amp;in quçftionc,

” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iun«

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’99

iurisitaftatuimuSjCum,qui vt domino luomorë gcrcrctjiiö dubiraueric veritatc,innoccnriï,rcligionë oppu- • gnarc,nifiatrö hominc amp;nbsp;improbuin cflc non pofie.Nos autc amplins dici-muSjft quis eum,qui improba oratio-ne amp;nbsp;fycophätica fit vfus, ita excufat, vt dicat ideö cü fccifre,quia accufaba-turabalijs,amp; hancdcfenfioné ridicu-lâ eflc adeó nó videt,vt cos ctiä,qui co trà fentian teurere iudicct, vt tu facis, huic certum efic,non tam deeffe indicium in litcris,quàm mentem in vita.

Quæcû itafint,finerifulcgi omni-no no potcft^cp fubijcis^cum irta figna furibundæ métis in nobis animaducr teres,te æquum quicuiffc vfq; in cum dicm,cû feribebas, amp;nbsp;pondcrafic fafta Vtriufq; partis,ac tandc fere vträq j dä-nafle,fed mage noftra.O egregiu pon-dcratorêfaftorumaricnorüjdignum, cui permittas cenfuram de dotlrina, de rcligione,de moribus,rebusq; o,m-nibus. Tu,mifcr,in ifto morbo animi, ifta tâta deprauationementis,quâta maxima in quoquâ alio,cui fintdiluci dainteruallajVixanimaducrti potert, tu

tupondcralîes fafta vtriufquc partis-Et qua trutina vfus enes?vcrbi DeiJAt tuhocnon folùmcôtemnis,fcdctii federate reiecifti, amp;nbsp;domifuauiter ri-des.Bonitatciudicij ? At hociarnpH' dem morbus illc tuus tibi ademir,ccr te ita infrcgitjVt omnia in ifto cere-bro Juxata non plane obtufî iudiccî perfpiciant. Vnus adeo hiclocusdc fignisfuribundæ métis tam acuteabs tcanimaduerlis abundc id côfirmât. Sed plane fcftiuus es,cùm tanquâ hO' norarius arbiterjicct à neutra parte fumptusjtc intcrponis,amp;, fententiam fcrsdcvtraqucparte,ac tcdicisferèv-tranque damnallc/'cd mage noftram-Mitto quærerc.qua ratiooc datntia-ns,cui momenta 5c caufjf hutusautil lius partis damnandæ vcl abfolucndç nonmagisnotæ funt,quàm quodeft ignotummaximè.Huius cnimreiindicium Sc régula ex verbo Deifumi-tur,quodtotû penitustibi eftocclu-fum Jllud quærojvtrum in vtraqj parte veram 5c ChrilHanam eeelefîam cf-fevclis,anin altéra tantum,an in neutra. 5i invtraquCjncutram damnare te opor-

te oportuitjCum vtranquc damnan. do vtrobiquc vcramEcclcfiam dam-ncs.Si in altera tantùni,hâc faltcm nô oportuitdamnare^cum inhac faltein damncsvcramEcclcßä. Si in neutra, non dcbuifti vtranquc pattern damnare ferCjfedintotutn. Ncc dcbuifti tuam magis damnando altcti te ad-iungere potius,fcd vtranquc paritec fugcre.Scirc cnim te oportucrat, tantum inEcclefiaDei eftcfalutcm,amp;il-lud præceptuin tenere,-Exite de medio eorum,amp;quod immundum cft, netetîgcritis,2.Cor.6. Ncq; cftquod

, dicas,maluiirc tcvnam fequitanquX I caftigatiorem.Nam fi ca ChriftiEcclç I Canoncft,nihil caftigati,aut redi ia I eacffcpoteftjVbi ficæcus cæcum du-I cir,ambo infoucam cadunt.vt Chri-1 ftus monct. Nifi forte in vtraque par-1 tcEcclcfiamamp;rcligionemvcram efle I ftatuaSjfed mores in vna effe cortu-I ptiotcs,quàm in altcra,hos autem di-I castcfcquî.Quod fiita cftjCx hoev-1 no, qualc fit iudicium tuum,appa-i ret.Nam vt doûrinam falutis omit-

1 tä^quxtotacuctfa cft in Papatu, quid 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;N s cft

25gt;2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

cftintcgrûautfandumin vita amp;nbsp;mo's ribus? vbi lupanaria publica funtit' cita,fcortationes pcrmiflic, adultcrii îiberaleslufusjvbichorcæ, ebrictateS) cpulationcs.alcx ctiam laudi ducun-tur: vbi blafphcmix nominisDci hot rcndæ font omnium ordinunij xta-tum,fcxus: vbi vna hæc ÇathoKci nota eft,fi intrepidè blalphcmct, vfquO' adeó,vt quo quifque contumelioüo-ra in Dci nomen iurando cxcogitarit) quoquecrebrius idfcccrit .eö maioi amp;nbsp;nobilioratque ingeniofior habea-tur? Q^od de altera parte fine intolc-rabili impudentia diccre non potest, in qua hxc damnanturita,vtaut non i audianturomnino,aut certe non ft-j rantur.Etfipio magiftratui coercerf nö licet,certe difciplina in Ecclefiä et verbo Dei recepta non ncgliguntuo Qnod fi in bcllorcpcriuntur milites noftraru partiü,qui paru religiolêamp;j piè viuät, ncc moribus diflimilesfinH veftris'.noncft dodrina:amp;Euangelii culpa, quo maxime danantur hi mores.1'cd nee Ecclcfiæ,qua: per id têpus verbum Dci in deJinquentes exercere i i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noD

I , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;205*

I non poteft.Quanquâ fî agcrctur folä de raoribus,nondebuifti nchac qut-•'i dem decanta hâc aut illä parte dant.

I narc.Intclligere enim debueras, prins 5’1 quàm partes indicis fumeres, fingn-l'I losCbriftianos amp;nbsp;pios ex fidei profel-n fione,itcmq5 exmoribusetVccogno-''1 fccndosjuxta illnd; A truâibuseorû ’'1 cognol'cetiseoSjMatth.y.ltcm-.Beatî, -'t quiaudiûtvcrbumDci,amp; illud enfto ’'1 diunt,Lucie ii.Ecclefiarn autem diju-M dicâdam ex doCtrina fidei amp;nbsp;verbo, amp;nbsp;M inquocunq^cœtuvctbumDei annû-''1 ciabitur,amp;.Dcus inuocabitur purè,ibt efieEcclefiam,ifiicruiniftrosvcrbi cf-5'i feaudicndosfepofitoiudicio de mo-ribus,iuxta illud Chrifti; Super cathe-dramMofisfcderuntScribæ amp;Phart-fæi:Quaecuq;dixcrint,facïtc,(ccundû aût opéra illorü nolitcfaccre,Mat.2j.

M Qubd fi quis propter fingulorü quo-lundam autetiam omniûcorruptoÿ mores feab eo cœtufegreget, crii ex numero Donatiftarûjqhâcipfam cait '' 1 fam obtendeutes à veraEccIcfia olitn ’* fcccfiionêfaciebant. Siebreuiter rac-'^'1 cumcoliigc-.fiin PapatuvcraEcelefia cft» î 1

eft,male vtranque partem damnas.Si noncft,nialè hanc fcqueris.ctiam aliquid oftenditur redius in ciuiunt morib’.PræcipiturcnimjVt fugianio^ j idola,i.lohan.5.amp; vt caucamus nobis àpfeudoprophetis, Matrh.cap.y. At profedóitacft,vt nihil verxEcclcfis! magiscontrariu fit, quàm Papatus,fi-uc dodrinam amp;nbsp;rcligioncm fpedcs» fine mores. Dodrinaeiufmodi,qiiJ5 aboicat Enangclinm : mores publid non tantum qui feruntur, fed ctiälau dantur,cortuptiflimi,amp; quorû olint ctiampuduitcthnicos. Qüaproptd cum hanc partem maluifti fcqui,rcs clamat,teiuftoiudicioDci cxcæcatû proDciverbofecutumefl'e dodrinï^ dxmoniorüjSathanam pro Chrifto^P veritate mcndacium,pro luce tend bras.Bene verb quod addis te earn paf tern fequi,donee Deus omnipotent mifereatur omnium noftrum,amp;Ed clefiæ fuæ filios cogcrct in vnum.Ftu- i ftra peris, vt tui mifereatur Dcus.tiÜ* perChriftum. No eft autem Chiiftus extra Ecclefiam.Non fun t Chrifti, niü oucs,quæ vocem cius audiuntmecait ditur,

i 1 ditur niG ïntcclefia per Bua'n gelium* Î nbsp;nbsp;Stuifiusexpeftas, donee te Deus Ec-

11 clefiç{üsrcftituat,quainrei)cis,àqux j ctiamfpontcdefeciftijamp;qnam pcrfc-j queris tam petditè. Enquibusdiffi. ( cultatibus te inuolueris,amp; quàmin e paucisvcrbispcccarismultagt;dutn ti-. bi de rebus ignotis indicium arrogas: , acprçfcrtimdcrcbusfacrisjinquibus { non plus inttlligis,quam ftipcs,ncc i plusvides^quàm talpa-.vt omnino ni-1 hilo melior fis in hac caufa index,qui 1 in totadefcnfionc tuafuifti patron*, t Tutamcncanfamreddis,cur tibipla-j 1 ccatvtranq; partem damnareneu-i i tra plane fcqui:quia,inquis, quo mo-i doviuimuSjfanèdxmonibus vtriquc ) i propioresfumus. Cur igitur te non , damnaspotius,quàmalioslcur te no 11 fugisctiam,vt alios,cum te propiorc i i dæmonibuS elfe agnofcasïErgo profc . ftónonerat,curtuinmcdio fcdcrcs. . NamfivbicunqueeSjibidæmonibus i propior es,amp; dasmonibus proximos i fugcrcopottct-.etiamteipfumin ifto i t medio loco fugcre debuifti.Et nö in-I ■ tcUigis mifcr,fic nos ipfos amp;nbsp;alios,du 11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;male

male viuimuSjfugerc dcbcrejVthoC ; ipfónosnóadidoJa,fed ad paftoreni 1 animarum noftrarum conuertamiis» vtqui priqs pcrieramus ,ibi inuenia* nnir,vbi amp;nbsp;Deo honorem amp;nbsp;culri'i debirum prçftcmus.Scd tibi placctillud Phocyllidis: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M-to'oia'if}

wuAetîvftt.Hic ego rurtuni tein tcr,rogo,mcdium illud vbi efie visrin Ecdefia Dei,an extra EcclcGam rSi in Ecdcfia,cur tu alteram partem adhuc fequcriSjCum fir extra Ecdefiam? Nihil cnim longius abeft à medio,quàm cxrrcinû. Sin extra Ecdefiam eft illud medium, quomodoribi placet ineo confifi:erc,qui priusvtranq; parte id- | circodamnaucras,quia abcfletlogius abEcdefia? Hue cnim (pcdar,quöd ante danata vrraq, parte optas,vt nos Deus cogat in vnum gregcm,id eiljn vnamEcdefiam,vbi noslumine fapi-entia; fuæ illuftret. Deinde quomodo multa in eo medio optima:cùm extra Ecdefiä nihil fir, nifi fumma miferia ôccertumcxirium? Quod finomine medijintelligiscos,quiarma non fe- i rut,amp;ncutri partieorum,inter quoi, bel-

bellum geritur, funt addidi ; cft quoà cómoditatcmaliquam amp;nbsp;tranquilli-tatem vitæ degendac in co fcqgatc.At fidemoribus amp;vita eorü,qui bellum gerunr,agi tur,vt agitur,non eft,qgt; pro pter illofuvitä parte vtraq;fugias ,cu tcillisnihilo melioremefle profitea-tc.Sed nihil minushlccogitas,quàm religionemamp;L mores ;qui.n potius tu l homo intclligens ftolidosiftos rides, quiobcertasopiniones de religionc

1 difeeptant interfe-.quififcirentjd to I tum,propter quod bclligcrätur, nihil I eflCjVttufapientetcogitas,Severe di-1 dicifti,non efient tarn infani,vt de rebus nihilitantisodi',stantaq;atroci-tateinterfcdccertatet. Sed quoniam

I non intelligunt, inlanos illos mifibs facicsA ages ipfc pro tuafapientia,^ 1 noftijteq; abvtraque parte rcmouc-I bisftansinmediociuitatis proculab l omni pcticulo,ridés interim fuauiter aliorum infanias, ac tibi in futurum ' cauens.nequidquam enim fapit fapi-cns,quifibi non fapit. ?Airum tarnen poteft videri, quod ciim medium i-

/îc pro vn a parte P Ugnes, vt altera nul-' li vnquam,quamuis infenfiirimi ho-ftesatrocioribus conuicijs pcticrint'| Scdmifaridefinct,qui inteJIigct tibi luediumhadenus placcre,quatenus cflvtilius.Nunc autein nialedicaifti præfcriptiocum fufeipiaturpro Mon Jucio,amp; hoc tempore: non fufcipitnf gratis,ac nec fine magno aliquo ftH' duveIprælenrc,veHpcrato. Quarcamp; hocqnoqucfapicntis^medioillo rcii do fclc ad alteram hanc partem con-uertcrc.

Hadenusattîgiflc te aïs fummâ capita libcIliZachariæ, qui vix attigift* quintâ partem.Sed fecifti redè, quôd ca,quæcrant inadionc MonJucijdn. cæde præcipua,tota prætermififti.Vi-dcbascnimcumeirentapcrra,amp; cer* tisargumentis tenerëtur à Zacharia, à tefinepcriculoattingi non potuif-fe.Videri tarnen vis confulto fecifle» vt ad ca amplius nihil diceres, quia ( prius ca dixifles,quæ fatis futura effen t a p ud aîq u os i ud ices,tameffi feias i Zachariæ ifii nihil elle pofle fatis,fine j quod ipfe occalucrit ad iracundiani j infa-

Inranabilcmtfiue quod odio vcftri in-cxplebili tcncatur ; fiue quöd qui fibi in loquendo fatisfaccre non poteftgt; huicno poflit alius fatisfaccre. Ergo, Vt video,in hac quoqüe parte, Itidcm. Vt inalijs vna tibi elabcndi ratio eft, in rerum diffimulatione amp;nbsp;confeetis conuicijs.£;sdrcsipfa dcclarabir,quä tefteMonlucium defcnderis,amp; an fit aequumte pro tali adionctua vcl pa-ftamvcl fperatana mcrccdcm confe-qui,qui ilium in rcliqua orationc Zacharix cettis vinculis irrctitü in mc-dio pcriculo delerucris,contcntus im poftorum more,vt mcrcedcm aufer-rcs,pauca de rebus à caufa alicnis vc-litari,amp;conuicijs afpergere aduerfa-

I riü,vtuidererisex fideamp;animo cau-fam egiflc-.ciim tu interim caufam i-pfam omiferis. An autem ccr ta ra none non egerit,aut finierit Zacharias, quod illi obi)cis,iudicabunt ali j, qui illiusdefcnfionêlcgent.non tu.Nam cuiin oratione nulla vnquâ certa ra-

I tiodicendifuit,fcd fumma perturba-I ( tioamp;pcrplexitas,dccerta ratione di-'l ccndiautfcribëdi iudicarenô potes.

2ro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

Quanquam fiquahic noccrta ratio,' nonccrtus ordodiftorumfuit inde-' fcnfioncZachariæ,huius rciculpanii ÏÎquaefl'cfjin Monlucium cöferrco-i porruit,nó in Zachariam, qui vt Moo luciorcfpödcrct.cius ordincm fequi coactnsc(t,vramp;nunc lequiturruuiH' Tu vcroquàm ccrtarationedicasaiit fcribaSjCx hoc ipfo 1oco,in quoift^ fcribisj'ciri potcft,qui ante tranfaûâ, reuocasarquerccoquis, amp;nbsp;reuolucns eö,vt rurluin dicas regê non fuifleaU' ólovcm aar confciuni cedis.OmiferaJ cniin optimum argumentum,quod tibi petite nolebas. Quódnam ergo illud eft? Quippe,inquis,rex Gallo-ram negatfeciuscçdisauôlorem.Rc-giæmaieftati potiuscredendû quàm humilitati Zachariæ,eodê excmplo, quo olim M.Scauro aliquid, quod fi-bi obijccrctur, neganti creditum eft-ingenioie tandem rcpcrifti,quo rem dcconfcicnriaôcaudoriratc regis in ; ilia cædcexpedites,ôtvaldcappolîtè exemplum M.Scauri hue accomnio-dafti.Quafi poftulctfibicrcdi Zacharias ûnc alla probationer aut poftulct fibi '

I ïîbiaffirmant! crcdi potins, quàmrc-1 nbsp;nbsp;gi.Atqui Zacharias id dicit, quod, om

iftimonijs probat,vt negarinö pof-t. Quibus ,aut quorum ? non dicanx mnium,qui in ipfa cxdc in terfuerut umGallorum,tum cxtcrorum,fcd i-ilius régis teftimonio,publicis huius :diftis,huius ipfius publica profeffio-ae in ampliffimo amp;cxttaordinario to tiusScnatusconfclTuLutctiç publice expofita amp;nbsp;mandata aûis publicis. Ex quo iam potcrit intclligi,quid tibi iu dici) fuerit tunc,cùm ad dcfcnfioncnx huius partis cxeploM.Scaurivfuscs. Omittocnim,quódM..Scauto negaa ti creditum eft, non vt fummo viro amp;nbsp;principiScnatusrop.Romani,fcd vt virobono,ac fpeâlatæintcgritatis ac fidci; ciina rexifte in ca cxdc,de qua. quçritut,tcr publicis litcris in prouin cias miffisjtotics rcpcriatur contraria fcripfiftc.Hocfpcdo,quod tu ipfc po-nis, M.Scauro neganti creditum cf-i fe,quia in co de quo agebatur, nemo 1 teftis erat, cum vidcas hie regem fuis I ipfius cdi£tis, aCtis, amp;nbsp;monumentis \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O a publie

pùblicis de cîede palàm amp;nbsp;aperte pto* fiteri.Ncque tarnen pudct te affirma-re,hocàrcge ncgari. Vtorctiainvc-ftrorû in hac re pnblicistcftîmonijs* Antonij Murcti in ca oràtionc,quai^ apudPonr.Rom.gratulandi caufadi haccædc habuit : item illius CapilIH' pi lfali:qui deeadem cede ira fcripiîti vt iumiui ingcnij fumma;q; lapientist laudcmineacædcrcgiarrogarit. SR crgoingeniofam illud argumcntuni luum aducrfus te côucrtitur.-Rcgiii' baccædedcfcdicenti credendumeft« Isaurcni dixitfuoconfilio fuoq; iuf-fu cædem eße patrxtam. Ergo in coil* licrcdendum cft,nontibi,quiabilitgt; j fadam ncgas. Alia argumenta ad häc rem probandam Zacharias non adhiquot; buit. Curcnim in rccerta alia incerta amp;dubiaqua:rcrct?Subijcis tarnen alia argumenta attigiflc Zacharîam i loco amp;nbsp;tempore patratæ cædis:quiâ j videlicet Lutetiæ fafta fit,amp; quia in j nuptijsforotisregis.amp; in hisrefutaii-disoperam confumis.ccrtiffirnum at gu men tum vccordiæ fuæ,qui oratio-nem Zachariæ dilucidè fcriptani ira

3CCcperis,quaG illaquæfcripfcrat de Lutetia amp;nbsp;nupti|s fororis regis,pofu» iflettanquatn argumenta cædis à rege perpetratæ,cùmpcr('picuu(it longe aliter rçm habere. Scripferam nô reftè argumentati Monlucium , qui ideo diceret, regem cædis auftorem non fuiffe,quia potuerint Euangelici aliàsoccidiamp;alijslocis,ncquc tarnen fint occifi.Ideo enim turn non effe oc cifos,quia non æquècômodc potuc-rint propter conditioncm locorû amp;nbsp;temporum. An hoc eft tegem cædis Lutetiæ patratæfacere auftorem? An tibi videtur is,qui dicit potuifle Euan gclicos.cômQdius àrege Lutetiæin-terficigt;quàmalibi;hocdiccrcjetiâibi à regeéffeinterfeftosïaut an ctiâ videtur pofterius ex priorecolligi? ÎSÎi-hil hæc inter fçhabcntcommunc^fic-ri enim potçft,vt poffit quis aliu m oc cidere commode,amp; noUt,neque occi dat;fieripoteft,vtvelit,amp; non poffir. Eadem de commoditate temporis in

1 telligenda funt. Qiwd cùm ira fi.t,li-1 quet,quod dixi,quàm hæc reftè, accc-1 péris pro argumcntis,quibus ptobari

Vélleni regem cædis fuifle au(3;orenï' I Interim quod dixi de commoditate fuperioris loci amp;nbsp;temporis ad cædein patrandâjco nihil eft verius. Nufquä certum eft maiorem facult atem fuiffc omnes vno in loco habêdi^quàm Lutetia:: nufquam maiorem commodi-tatem res fibi ad cædcm neceftariaî parandi,quàm in vrbe opulentifllmar munitiflima, amp;nbsp;noftris infenfiftuna-Nam quod fcribis facilius noftros il-lic latere potuifle:reélc diceres^fi fuif-fentLutetiæ quâplurimi,apud quos îlli potuiflent latere: aut fi in easipfas •aedesfæuitum nôcflet,in quas illis re- ; ceptus datus effet: autetiam fi illis fc-fc fubducendi amp;nbsp;occultandi fuiflet poteftas : quæ omnia illis Lutetiæ ad-emptafunt. Quod ad tempus atti-nctj’quo fccleratius fuit tantum nc-fas,amp;tanta perfidiam admittere per fpccicm nuptiarum fororis régis, tan-to ncccflc effet omnibus incredibi-lius videri regem aut alios vllos quid-quam nondicoiftiufmodbfed criant quoil effet multominus cotra fidcin éo tempore elTc aufuros, quo maior

215 cccafio fuit fallcndi incautos, amp;nbsp;dc tanta perfidianc fufpicätcs quidcm. Ad hocquid dicas,quia in orationc tua,a:quc vt animus tuns ,pcrturba-tadccftad fcntcntiam aliquidrvcl po tius omnia,intelligcre non potui, id-có omitto.

His anneücrc tc ais calumniam Zachariæ,qttaMonluciumita ratio-cinantcm inducit : Si Thcodofius Imperator multos indifta caufa contra iusfasque nccauit,quid non amp;nbsp;rc-gi licuerit idem ? Negas enim hoe di-xiffe aut fcripfiffe Monlucium,aut c-tiam ex verbis cius quenquam col-lefturum,nifi fit Zachariæ fimilis,im^ poftor amp;fallax.Vidcamus ergo, quid vterque fcripfcrit,vt dc crimine ill o calumniae amp;nbsp;impofturæ iudicctur. Monlucius pagina decimafexta fcri-pferat,regem ob vnam camcædcm, quae patrata effet, non debuiffe ah aduerfarijs crudelcm appellari.Nam ScTheodofium fcx hominum millia invrbe Thcffalonicëfiintcrfici iuffif-fe ob id folùm,quôd ipfius ftatuam dcieciffent,ncq; tarnen cum ob illam

principcm fuiflc tcftâtur.Eft ergo hoc argumentum MonIucij;Non fuit ciu delis propter vnam cccdemTheodo-fius.,Non fuitigitur ne Carolus qui' dem.HaélenusMonluciuSjCuiusargi* mentum retuli fidcliter,amp;; fine callin' nia.'Aioeum,qui dicat neutrum in fu pcrioribuscædibus fuiUccriidcIcjc-ipfa hoc dicerc,neutrum in il lis pcrpc trandis deliquiflc, fed vtrique cædem facerelicuilTc.Nam fi àperfonaTheo dofij amp;nbsp;Caroli rcccditur,ipfum genus fafti per fc eft crudele amp;nbsp;ncf3riii.Qua-refiin iftisnon eft crudelejd coruin perfona cfficiatjUecelTc eft. Non po-teftaûtperfonæconditio id efficcrCj nifi quia his faccrelicuerit,quod cetc tisnonlicebatjVtquod in alijs crimê foret,in his non fit crimen,non fit de-nique crudelitas. Proindc quiinhis perfonisnegauithæcfaftaeflc crude-lia, fimuletiam criminaeftc negauit. Non funt criminadicuit igitur admit tere. Dices fortaflcamp;cædcm illamin Theodofio crudele facinus fuifle, amp;nbsp;fuifte

fuiffc in Carolo,nec alterutri admitte reiusfuiffc’.fedhispatratis non ideo illosfuiflecrudclcs-.quia cx vno aétu non contrahatur habitus, hanc cnini rationemabs tcpofttamvideo.. Hoe tefefellit,quod crudelitatcm habita effe cxiftimaftijCum fit2s.wa/*-i?,,amp;,vt vulgó loquuntur,potcntia naturalis. Eft enimcrudclitas proeiiuitas animi i.natura infitaadfundendum fangui nem,qua fiat,vt fanguine fufo quis de lc£tetur,aut non magis afficiatur,q fi. quis fyluam. cecidcrit.V nde amp;nbsp;feras e-tiam crudelcs dicimusdn quas tarnen Gonftat non caderehabitum»amp; homi

( nes,vt quifque crudele quid admifxt, i appellamus crudclesjctiamfi isvnus 1 crudehsaftusfuerif.vtpoteconftitu-I tione animi tue ptimùm certó fe exc-I nbsp;nbsp;rente.Cicero proDeiot..Cj:udelis Ca-

1 ftoJoncdicamfceleratutn ócimpiuni, 1 nbsp;nbsp;qui nepos auum in difcriruen capitis

I adduxerit. At quod fuperius verbis 1 nbsp;nbsp;Monluci j effici dixi,hocidemlUis có-

1 xeftè dicitur,nulla hic inZacharia nc-l quccalurania^cqucimpoftuta,ncqi ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O 5 falla-

2I8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

fallacïa fuiffc dcprchenditur.Et argumentum Monlucij bene amp;app^ fite ille depulir duplrcitcrrdum pr*' mùm oftendirinilla cæde nimis cru-dclem fuiflcTheodofium, idquedCquot; claratum cffc iudicio Eccleßa: temporis, qui tame id faftum poftet publica pœnitëtia cmcndaucrit:quo fit,vt multo magis Carolus habendus fuerit crudclis. Deinde docuit,etlj in ca cædc nullum fuiflet Thcodofi) crimcn;tamcn exemplum nihil patro cinari Carolo, cuius facinuslongé iû diirimilicaufahabcrctur.

Poftquam tibivifuscspræclarc tCquot; futaflcea,quæobieda crantMonlU' , ciojconfcqucns crat,vt aggredercris hui US ipfius criminationcs aduerfus ( noftros.quam partem ex hoc loco vr- J gerc incipiSjCamq; conftituis,quantu ( potcs.Etquoniä itahis crimination bus defenfioné oppofucrat Zachari* as,vtinitioreprchcndcrctin Monlu-cio,fjgt; facinus regis,illud anteainaudi tum facinus recriminatione noftrorü tcntarct dilucre,cùm in fadis noftro* lt;um nihil proferri poflet nö modo vl-

la ex parte Coferend û,fcd ctiam qu od nô iuftum amp;nccefl'ariü pofletvidcrir amp;præterca fi qua antca tcmporc belli ab’ vtraq; parte admifla cfient,quæcû-que effent,pace cöftitnta effent dclc-ta;vtrûqi tibi difplicct,amp; ç Zacharias non admittit rccriminationê,ôc cp di-çit,ea quæ antcceffcrant,pacis confti-tutionceffe deleta.Non inirû,inquis, fi noxam cuius arguimur,nos purgarc nô patcris,autvbi pcrfpicuè purgaui-mus,purgaffc nô côccdis,cùrn ncc ccr torû ctiminû relatione nos vti xquo animofcras.Etverb noxä,cuius ar* guimini, te purgaffe non cÖcedit iftc Zacharias,magna inprimistibi iniu-

, riâfacif.quandoquidêcgregiè amp;pfpi cue regepurgafti,qvna parte illû ifti* cædis auÊtorë effe ncgas,alia parte au-âorë effe maxime amp;nbsp;ferió cöfirmas. Is enim publicisediftis ^fitetur fc amffo-rê;tu aütilliomnino in hacre creden du effe cotcndis.Dc relatione aût cri-( minü,fiqdë verè amp;nbsp;iuftè qd obijccrcs, I ferrepoflcmus.Nûccûca q obijcitis, ptim àvobiscôfiCta fint,ptim no iure in crimine ponanturffalfam ôc iniqul , cri-

crîminationem à nobis no recipî oio i lcrtènon fercs.Quôd ais Zachariadi' * ccre.fiqua nottra critnina fuerint/^ iam obiiuionë delcuiffe»amp; exemple veftrofa]ûimcfîcoftendis,quia apud vos.non delcucrit:dabisvcnia,dc ob« Jiuionc Zacharias nihil dixit. Scripfi^ finiplici ter ea quæ præccfîcrant/upc-, riörc pacecQcdclcta,cum hoc intelH

gerc t rei p fa ac iure c(Tc d el e ta,non ho min um obliuionc,amp;fide oblinion« aliquorum fcntiret,veftram nö intd-hgcrcti^Yosiniuriarum, fi quæ noftr« eflentin vos,nicmoria obliuionedc-Jeretis?vos cödonarctis iniuriaslNiW quamhoevosfa cere, a u t p orró fad u-rosçflc Zacharias dicerct..nimiû voi ' nouit.Hominunicftmitium,amp;Chri- | ftianorum obliuifciiniuriarumacce« j ptarü,casq; ex animo remittcrc. Vos । ad jniuriasinferendas,ad innocétem fanguinemfundendum afliietinódi-diciftis corum,à quibus vos velIcuifli rnepeti putatis, condonare iniiihas.' ac longo ctiam vfu cædi urn, perfidia-rum,immanitatum barbararum defij ftisefle homines, lllud quidem certc nobis !

iiobiscôftatjVosquiduis effe potîuSgt; quàmChriftianosJtaqucquod proÂ terisvoshomincscire,obliiiifci illata iniufta damna non poflc,non multis verbis nobis probarc conarc-ris.Nitnium totos lam quindecim aa nos omnibus faftis vos taies cflc pro-bauiftis.Non crgo,mihi crcdc,hoc va quamdiccrcmuSjfiqua noftra in vos delidaeflcntjCaapud voscfiedelcta. Hocdicimu'SjprimumfaâaEuangeli-corû,quxàVobis criminofè illis obîj-ciuntur,efleciufmodi,quae li confer-renturcumvcftris,neccfîatia amp;.iuftif-ßmavideri dcberent.Dcindc'vt aliter ’ feeahabcrent ; tarnen quicquidantc admiflum effet inciuilibus tumulii-bus.pôftquam pax publica cffetfcCu-ta,qua:amp;lanQifl'imè publico confea ïu,acpubliCa fidc fancita cfiet,qüaea dem difceffum effet ab öhi nib’,fi qux fuiffcnt,prxcedëtlum annorum iniu-lijSjbüiufmodi pacem,ff effetis homi ncSjàvobis dcbuiffe fcru3ri,vi que vct bisdeletaerârjequoqjipfa effent dc-

1 leta.Hocquidemcontendimus,nulla htebtam,nullum coloré pctfidiævc-t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffr»

ftræamp;crudelitati quæripofle cxijs antcceflifsët,qualiacûq; illafuiflcpi’’ ponercntur.Hic tua pfcriptio cft,prÇ' ïentemeflcfcmpervobisfacinoruDO ftrorum memoriarrijnec vllius côuen tionispublicx vim tanta cffc, vt ea® abolere poflir. Hanc voccnt libétcrelt; te audiui.Nam priasvifuseras oratio nembonorumvafre imirari.Hic circuirionede veftro ingenio amp;m0' ribus, deq; opinion« aperte confite-ris,vobisconucntioncsiftas amp;nbsp;paces, ' quæ dicuntur,inania efle nomina in-[ ucntaad terroré incutiendum hoW*j nibus,quafiiftis valde teneanrur.VoH ca nihil curare,omninoqueiftomeW non tencri.EtvctusilIudveftrum cft, /idem non efle feruandam hærcticiS' i Atenim no obliuifcimur nosiuftavi nobis inflida damna.quid mirum/* vos non obliuifcaminiiniufta,qu20‘ ftis^pefli ?Vbi ergo ilia memoria iio-ftradänorum dciniuriaruni accepta-rum pace confl.ituta?Dic,vbipumvlIi publiée in alios ciucs noftroruminiu ria cxtitcrit?Nos,Dcogratia,iniurias condonare didicimus verbo Dei do-di.

*' noftros^;quo codem dcclaraturgt;haclc gcnosconlcquircmiflioncm dcbito rum,G ôcipfialijs débita remittamus.

* It quoties pax faûa cft,noftri ceflerut libérer de iurcfuo,vbi opus fuit ; amp;nbsp;q^-u uis cxuti rebus omnibus,tame diligë-H ter caucrûtjuc quid aducrfus cöditio

* I tuut inter aliquos aliquç diflcnfioncs J ôtiniuriç.fed ôchæpriuat«fucrunt,amp; '' I paucorû,quas nullç ecclcfiç noftrorû. ’ nô valde im,pbarunt.Horü faft a Euan.

H nô debét.neqj enim ^cunq: rcligionc j)fitëtur,bi funt pij-.nccQfquisledicit 'i cxcccleGa,iseftcxccclcfia. Multi fue-gt; ' 1 runtoib’ ætatib’A nuncfunt,amp;crüt ' ' poftea,in quos illud loäu.cöucnit : E nobisegrclfifunt.fcdnôerantcx no-

, bis,i.lo.2.Quôdautëdicisnosnc»ob-'1 liuifci damnavi iufta inflifta :fcimus ' I quidhiciuftumvoccs.luftâvimdicis, qux infcrturEuangclio amp;nbsp;Cbiifto,amp;, Vttuloquerispoftea,qu3c inferturijs, qui rcligioncm iftam iutroducunt,

ïuftam vim^qua: afFertur ijs, qui pctiti | vobis ad quamuis libidinem veftram iugulum non præbent ; qui vim iniii-ftam ïicita vi amp;nbsp;ncceflaria propulfant, At vos,ïi qua à nobis damna funt,cä iniufta eftis perpcHi: quia fcilicet fem pervobisîicuitiniftoshærcticos uis ftatucre,hisvimfacere,hosexpil!i“ re,fpoliare bonis,vitam etiam hisadi merCjCÙmlibuit.Ab illis aûtaduerfus vim veftram, Chriftianorum nimiiS amp;: Catholicorü Romanoruin omni* eft iniufta defcnfio.

Sed tarnen criniinationcs tuas àü' diamus. Prima eft eadc,qux in deftn-ftone Monlucij, de faólo reginæ Nï' uarræjamp;Comitis Mongomerij,qui3 regina in Bearnenfi agro imperabatgt; i Isiufliireginæ nobiles quoldambe!-] lo captos indida caufa per cruciatüin, amp;ad cöntumeliam necari iuflit.Quid : fit per cruciatum,non intelligo,niü hocfentisjpriuscruciatos tormcntó i deinde necatos.Quod fi fentis,ipftt’' réfutas,qui paulö póft i’cribis fubnin* fis in terfeüoribus decumbentcs inIc ÛO fuifle interfeólosiquod fit fine crn ciatu«

tiatu.Ncillud quidem tibi conftat,^ dicisadcontumeliam.Nccâturcnim ad contumcliam, qui ludibrio palàna cxpofiti necätur; quod hicfadum nÔ fuifleipfc confireris; vt qui dicas no-ûu in cubiculo intcrfcctos fuifle. Scd quia vidcbâtur ifta tibi ad plenicrcm t)rationemamp; amplificaiioncm face-rCjidcirco fineiudicio orationi tuas inferuifti.Dcmus tamcu hoc fuauita-ti amp;nbsp;numcrofitati orarionis tuæ.dc rc videaiïius. Accufaturfaftumre^inaî

1 Nauàrræ,amp; M.ongonierij,q,hic iuflu I reginæ captiuos nobilcs civcitcr ad '1 fex numero occidcndoscurarit. Aut ' 1 hoc accufatur quod fint occifi,qui no ' I dcbucrunt,aut accufatur gcn us amp;nbsp;cru. ’ ! délitas necis. Crudelitatcm quidena ' I MonlUcius hic obiecit, fed tu fatis eo ' 11 crimine Mongomcrium libéras, qui ' i dicas fummiflis ab eo interfedioribus ,1 decumbentes elle occifos.Nara quo ‘ ( leuiore generc mortis nccari poffent, 'ƒ quos tollere conftituifles,vbi ftatitn ' amp;.vclut no fenticntes interhciantur? ' l SiucautemhoCjfiuc alio modo occifi ' 1 runt^iure fuiûe occifos dicimus, trib’ M - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P de

de cauGs. Pïimùm quia hoftcsfucrüt tune capti,cùm infcftiHima amp;nbsp;maxi-mècruenta aduedus Euangelicos^ régi nâ arma ferrent. Dein de quiaccr-ta legein deditioncm reccpti.quæld feeura non cft.Poflremö quiaregin^ l’ubditifucriint,aducrfuscam omnia hoililia,amp;in ipGusdirione excrcen-tcs,proinde Si rci iæfæ reginæ maiefta tis.Hoftcs confta t fiiiflc,amp; cos qui bd locapti GntjCÙm maxime infefta arma gcrcrent. Namcùmcflcnrhicu® Tarridio, qui turn Naiiarrenum obfi-debat,audiro Mongomerij inopina^ to aduërujObGdionc foluta vnà euffl Tarridiofuga Gbi eonfulcntcs in oppidum viciniim fe receperant, vbià f Mongomerio cos perfequenteèvefti gio obfclTi.paucis pôfthoriscaptoop pido in vidoris manusvenerunt. HiC verü cft,quodMonlucius pag.17.fcri-pGr,amp; Gde data,amp; more militum clTc dcditos:fedid qgt;erat in hac re præci-puum, Guccallidè,Gue quod ignora-retjOmiGt; Icgcm nimirum,quafunt dediri,quæ non extitit.Rcsautcmfic habct:cumPaIi,quæ vrbsprimaria eft

Beatnoruin,pauló ante eamviiî^oriâ Mongomcri),quamdixi,circiter decc ntiniftri verbi Deicaptiui detenti effent,de fex iana fupplicium Cnmpiuna erat à Peirco prçfcûo rcgio.reftabant qua tuor.in quibus crat V iretus,egrc-gius ille amp;nbsp;fideUs feruus Dei.Hi ferua-banturad fuppliciumaliquodfolen-ncxùmiUis quotidic mortem expe-ftantibuscommodumacciditjVt ami cicaptiuorum illorum nobilium,de quibus fermo eft,Palum mittetet,qui obtcftarcnturpræfe£tum,vtfi cos fal-uos vellet, mittetet continuo ad cos miniftros omncs,quos apud fe babc-bat.Namhaclegc,vt miniftri omnes

accept! efle nunciabätur.Scd necmif-1 nbsp;nbsp;fi funt à præfetio,qui fupereran t,quia

gonxcrius,iratus decteuit, qux in miniftros pro libidine hoftcsconftituif-1 nbsp;nbsp;fcnt,eadë ftatucre aduerfus captiuos,

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P 1 ab

abeîufmodî iniurijs. «Scveroira furu-rum cflcjfiomncsilli miniftri,nominee numero defignati refticuti non cfTent, nominatimin dcdirionislege comprehcnfum crar. Accedcbatcö, quódrcgina Nauarræ,cum illosnobi les captoscfle accepiircr,quorum plc riquemulfis amp;ingentibus beneficijj ab eaaffcóliéllenf,indigne fcrés febo ftilitcr ab illispetiram amp;nbsp;diücxatamgt; quos praicipuè adiutores amp;défcnfo-resexperiri debucrar,cum efi’ent fub-diti omnes,vnó Goas exccpro,deillis vrdehoftibusjamp;criminis læfæ maie-liarisréis poenasexigi volucrar. Nam quöd fubdiros reginæ fuifle neges,nihil eft.Omnes enim vnoillo.qucmdi xi,cxccpto,Bcarnen{es fuifle bonis amp;nbsp;cerris auótoribüs acccpimiis, amp;nbsp;ma'* gna éx parte reginç bcneficiarios.Ntd ad rem pertinebquód ijdem amp;nbsp;regis Gallic beneficiarijfucrinr.Nihilcnini verat ambobusfuilTebeneficijsobftri ftos. Zacharias tertiam exhiscaufÏs vr minime dubiam eomplexuseft.irt qua operæprctium eft fpeétare,quiJ rcprchendas.Nenipc fycophantarum ócra-“

Ärrabularum more omîflîsveris parti bus,quibus nirebatur ca defenfio, v-Dumillud fumpnfti,quoddidum e* ratcaptiuos fLibieftosfuifTc rcginæ,vt quafi hoe pofitum effet pro eau fa cîç. dis, id deinde cxagitarcs,amp; inde cx-truercs,quasvellescófecutioncs, Sed nihil agis.non dicimusillosidco iure effeoccifos,quia fuerinf fubieffi,(cd quia fnbditi cü effent,arma tulificnt aduerfusreginamjn quo ineffet læfaî maieftatis crimen tanto grau lus, qua-to hi,quila:fiffent,plnribus amp;nbsp;maiori-bus benefieijs à regina efient ornati. Quid eft veto in hac dcfcnfionc,qj tibi prodeffe poffit ad nefarij fcclerisre gijamp;veftridefenfionë?Lutetiæ quoq; nonnifi fubditi rcgisl'unt nccati,in-quis.Non quæiitur,an qui oceifi iunt, lubdititucrint.ne'cnc.ncqucenimcri men eft effc fubditum ,aut licet regi fubditos,cùm libet,occidcrc : fed an quidquam admiferint, quamobrcin itadebucrintnecari. Ac vidcamus,^ reókèifta fada compares. RcginaNa-uarræde fubditis fupplicium fumivo luit; non tamcn vt fubditis, fed vt de

2SO hoftibus,vtbcllocaptis ßnevlladcdi' tionislcgc,qiiæ illis poflet patrocina-ri, vt de maicftatis turpitcr violntaî rcis. Rex necandos curauit fubdiros quidem,fcd an'iicos,non hoftes.Ami-coscùmdico,eos dico,qnos rex ipfc ita nominabat,amp; quibuspro lidclib’ miniftris cupide amp;nbsp;pcnè atnbitiole, vti præ fc fercbar, vtcbatur. Occidit non belle capros,fed quos fancita pa ce etiani in fidem amp;nbsp;tutclam luani rc-ceperat. Occidit non pcrducllionis rcosjcd eos qui omnibus publicis de paccconuentionibusamp;ediâis nomi natinieo criminelibcraticrant.Sidi-cas regë aliter locutum,acfentiebat: tarnen publicæ paci amp;nbsp;regijs ediâis, quæ feria fuiffe conftat,plus fidei,opiner, habcbitur,quàm tuisatquc vllU priuatorumfermonibus. In quoetia vtar tua ipfius ratione: Rex hoc dixir. Regis igiturmaieftati potius creden-dumcft,quàni tuæ humilitati. Quid vis ampliusï Regina Nauarræ hoftes peflimè de fe merites,belle captosté pore belli occidit fex,aut adfummu îeptcm.Regis auchoritate vno tempo rc

re trîginta’hominum millianon ho-ftium,non arniaroriim tempore pacis necatafunt. En vt rede resquàm fimilimascóparaucris inter fe icn caa l'as,curexfupcriorcfadojamp; fimilibus nonnullisnoftrosrege ifto crudelio-resefie poftca concludercs. Adreli-gioncm occiforum te conuertis, vt hinequoque facinoris regij,exl'upc-riorisfadicomparatione tibi conftr-tuasdefcnfionem. Imó,inquis,iftorü quoslugere nos ais,mors iuftior eft, g corutn,quosrcginaNauarræita,vt hi pràfcriptumeftjOCcidit.Hicnim reli-gionemàmaioribuspermanus tradi tam vindicabantjilli nouam introdu-cebat. Siquidem religioniscaufa,aut illi nobiles à reginaNauarræ occifi effent, aut noftri fuperiorc ilia cade à vobis;rede quareretur,vtri eo nomine occifi effent iurtius,illine qui veterem tuerividebätur,an ij,quos ais in-ttoducerc nouam.Nunc autem nobi-Icsillosdocuimus vt hoftesamp;perdu-eUionisrcosàreginacxl’osefle-.noftri . autem ideo occifi, vel quia aduertus legemconfpiraucrâtjVtrex inedrdis

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P 4 eau-

caufatus eft: vel quia aduerfarij iniur riarum impatientes proruperunt ad hanc vitionê, vtMonlucius .-vclquii Catholicinoftroruminfolentiam fee renon potcrant,vt tu fcripfifti.tot c-nim ra tiones à vo bis redd un tur. Nul-liautemapertc diccreaufi funtocci-fos cfle propter religionenij ne contra publicam pace ineo fieri aliquid vidcretur. Qtiid ergo attincbaGcùni de alijs caufis c.xdis agcrctur, quàmrc JigionCjtedercligione cæforummcn tionem faccre,amp; horum rcligioncin cum ilJorum reiigioncconferre? Sed Catholicis tuis fcribebas. idco hunc locum attingerc tc oportuif,quê fcic bas efle plaufibilem : vt vna opera amp;nbsp;aflenfionem apud illos mcrereturora tio tuajamp; tciam certö catholicumfa-ftumdcclarando,nonfolum te ab ilia prioris profeflionis tuæinfamiaexi mcrcSjfed etiam officium amp;fanâ:imû mam tua illis omnibus approbates. Veftri fcilicct religionemàmaiorib’ traditam vindicabant. Rede,fipaga-noSjfi ludçoïjfi Satanam mendacij pa trem maiores dicis.Sin inteiligisi’r®'

*phctas,Chriftum,Apofto1os,amp; qui (a nam illorum dodrinam fecuti funt: non poflùntijdicivindicaflc maiorû rcligionem,quidodrinam Prophet^ rum amp;nbsp;Apoftolorum, amp;nbsp;eius cultorcs igni amp;nbsp;ferro pcrfequebantur. Noftri autcm nouam in troc! ucebant religio. neni:quia Euangelium nouaeft reli-gio.SiàDeo religio non accipitur,fcd ab hominibus:etiam que funt inanif-fimæ,erunt optimæ,fi in bis vetuftate fpedemus.Nulla vetuftior Paganiça, quæiam indeab initio mundi àCai-noinorbem terrarû inueda cft.Chri-ftus autcm quot millibus annorum poftea homo fadus,voluntatcm pa-tris nobis patefccit.Sit ergo Paganiça vera religio, quia vetuftiflima .^Chri-ftiana autë noua fuperftitio. quo no. mincetiamolim traducebatur àRo-manis. Quodlongé fccuseft.fiquidë ca fola religio cftjquæ eft àDco,qui fc non iudici/s noftris amp;nbsp;ftulta fapientia colivulr,fcdexfua,amp;ea quam nobi» verbo fuo déclarât. Fruftra, inquit Chriftus,mecolunt mandatishomi-numjMatth.is. Ab hoc igitur veræ rcli

2Î4 gionîs înitium pctcrc oporfet.Hoc ü fitjEuâgeliiim vera cft religio, eriamß hodie primùm exoriatur : quia cftî Deo,qui(c nobis exhibuit in filio.Ea-d c m vc t U fl:i fli ma c il amp;nbsp;X terna rcligio» non noua: quia is à quo profeâaeftj antiquiirimuseftdicrum,vr feripturâ }oqtur,amp;ærcrnus. Cercrærcligiones, quæ dicötur,nó modo non funtvetu-ftiorcSjfcd ne religioncsquidëiunt.

A11 c r a c ri m i n a t io t ua c ft, q U Ó d pS' cemnenos quidem feruauimus,qiii nosdieimusreligiofè côlèruafTe.quâ-doquidem ftatim àpaee AurciiæjVa-lcntiç,amp; ali js multis locis plcraq; teffl pla proruimus,mulfasncci dedimus. Ad hanc criminationem hoc breui-ter tibi rcfponfum habe. Fateraur pie raque rempla idolorum tempore bel liànoftris fubucrla eflTe. Pace autein conftiturafaftumeïTe abijs,qui con-ftitutam feire polTentjConftantcr ne-gamus.Idemqj de i js,quos occifos di-cis,refpondeo,quod quidem faftuni àdueibus belli,aurvllis viris honeftis probaretur. Adijcerem negationis probationem^fî naturarei concede^

noftris probari potuerût. ôc ideo à no ftris dcficerc coaéluseft.digniflimus, qui ad vos tranfiret.

Tertia criminatio cft:ccrtc ca qua tcrtiolocoprobas,ctfifccundo loco ante fuperiorem proponcrc videris: quod fl quos qua vi,qua fraude ncca-uimuSjfiquidaufi fumus hoftilc,hoc i nos belli iurc feciffe dicimus. Et qua fronte,inquiSjius belli obtëdere pot fumus,nonfolùmdeftituti audorita

1 teprincipiSjfedctiam contraprinci-pem ipfum arma gerentesrin camque fententiam multa amplificandi caufa atrociter nobis obijcis. Et mcriiô,{i lus belli noftris nonfuit. Sin fuit opti

pifuira rcsgcrîoportuitjVtgcftæfunt à nofttis ipfaq; illagt;quæ tam acerba,amp; grauia verbis facerc conatus es,non tantiim iufta, fed ctiam Icniffima Si jTJoniflîmafuiflerepcriërur.Acdc iure belli vtintelligatur quod dixi.inc* Jilininc oportet cius Iegis,qu« anno 1561 omnium ordinum rite,amp;VC rcrimore coadorum(quosGalli (latus vocant jfententijs, amp;nbsp;regisipfius audoritatc atque edido fancita eft, quæ exilJoedldumlanuarij dici coc-pit, Sc dcinccps in omnibus edid« poftea fecutis , quotics cius legis fit nientio,inqucomniü feriptis ad eam Jegem pertinentibus ita appcllatacft-EaJcgeaduerfuspræfcnresillius tem-

■ porismotusjamp;eosquiexdiflenfioni- I busin religione imminere videbätut ci regno,cautum eratdc ftatu religio nis in hancfcntcntiäjVt omnibus,qui reformatam rcligionemampJedcbâ-tur in Gallia, poteftaseflet eamvbiq; j locorumliberè profitcndijcaqj exer- ; cendi,quæad audiiionë verbi,adDci culrum amp;nbsp;difciplinam morum perti-ncntia,forina eiusreJigionis ab £ccle

iîjs Gallicîs publicè édita,amp; régi cxhi-bitacompiehenlaétant. Lexvtpubli , COamp; (olenni ordinumconfenfubenä amp;nbsp;vtiliter conftiruta état;iranifî co-rundemordinumritè coëuntium cô trarioconlcnfu abrogari non potuit, vt funt leges publicç rcgniGalliæ.Ad-ùcrfuseiul'modilcgem nulli quidqua licet,ne régi quidcmipfi. Quodfi rcx cotltrà facere aggréflùs,cùm àfubdi-tiseaquadecetreuerentia femel atq; itetum precibüs efl'et interpellatus, nctacerer nihilomintis petgat^ im-pcrio contrà facere , amp;nbsp;iuüas prcces lubditorum refpüat : ius cft magiftra-tibus,amp; ijSjqui ofKciaiij regni vocan-tür,aduerfus iniuftâ vim bonas leges amp;nbsp;ftatum regni tucridn eamq; rem ar-toântur illi per leges publicas,fed igt; præcipuèqui inter magiftratusamp; ^cc resGallixprimumlocum tcnent.qua les funt principes regij fanguinis. Quamobcaüfam lexfupcriormultis diuturnafoie videl atur. Sedcùm effet rêgnoSaiana: aduerfariaconftitu-ta,diuftarc non potuit,quin per eins adminiftros,quoad iiccret, conuellc-xctun

238 rctur.Ttaqjftatini extitcrut inGalIiâ» qui arma aducrfusiHam capcrenf,at-queapertaamp;infeftavi irruerëtinca-tas piosDcum publiée inuocantes,amp; cxcompofitoeos,quiin vrbibus vcra rcligionem profitcbâfur, prima qua-que occafionc arrcpta line dcicôtu trucidarét. Cuius rei initiumfaâum eft à Guifianis ipfo duce Guifio,copias in cam rem inftrudasduccnte eo-dem anno. Qui cùm audilîct Vaffiaci concionem noftroru publiée haben in templo,qua hora habebatur,eóve nit cum armatis,ibiq; admirabili con fidentia,amp;antehac inaudita crudeli-tatCjCumirrupiflenr armati in ædenij vbi crat concio^miferos fubdirosre-gisqui illicerant,viroscum mulieri-bus,iuuenes,fencs,omnesquotciinqi potucruf, promiféuè cçcidcrût. Qu^ ftrage edita,Lutetiam vcncrunt Gui-fianiijfdcm armis inftrudi,amp;nouis quotidic fefe adiungentibus, vbi amp;nbsp;cafdem ftrages in pios, qui ibi erant, ediderunt. Cumq; armisefl'entfupc-iiorcSjVcnerunt amp;ipftin aulam regis, vbi armis freti facile occuparunt regê ado-

adókfcertfulünbamp;in fuam porcftatS redegerüt.Captuni non difficile fuit -quouis diiccre,eiq; perfuadere quid-libcf,hominib* præfcrtini ad ciufmo-di arrificia cxcrcitatis; qualem fuilTc CardinaleniLoraringum omnes fci-unt. Rebusindigniffimè iramotisab iis,qui nequeregescrant, neque regi curatorcsdari:aducrfuseam indigni-tatem amp;nbsp;nouitatem armorumgt;arma. funipfcrüt ij,ad quos prxcipuè regni cura amp;nbsp;adtniniftratio in huiufmodi cafib’ pcrrincbafgt; princeps Condæus, AdmiraliusA ncfiinJógiorjnnunie-ricx prima nobilirarc viri,Comircs, Barones,nobiles primarij. non (olùni tune hortâte,fed ctiam obnixeinftan tcamp; obtcftâre regina matrCjCui turn regni adminiOrationem ordincs de-tuleranr.Eaqj arma iplo ctiam audo-reMonlucioita iuftè capta font,vrille primis tumultibus incuntibus fcri-ptuni emiferit in vulgus, quo corum artnorum xquitas S(. defcnfio conti, nebatur.quod (itu ncgabis,ipfc tamS nonncgabit.Extatcnim publice,amp;vi uunt adhuc innumcri telles, qui illû au£lo-

24Ó àuélorcmcflefciunt. Quodciusfcri-ptura qua muis tale nullum eflet,ni-hilo tarnen minus iuftc armis propu-gnariit bonasleges, amp;falutem patri» ij,quos arma ad earn rem cepifledixi- J inus.quibus con tinuo fc adiunxerant i'j,qui candem religionem profitebati ; tur,vtquiftatuerentctiarnfalutemamp; [ incolumitatcm fuam priuatim dcfen fione fuperiorisicgis contineri.Neq; j veroaliacaufanoftris fuit belli geren di,autfecûdisaut tcrtijstumultibus, . cum fcmper id fe agere aduerfarijo- I ftendcrcntjVtreligio vcra tota Gallb pcllcrctur.Ncque huiusanimi long® pctenda probatio eft. Fidem facient omnia cdifta,quibus pax amp;nbsp;primis,^ fccundis,amp; tertijs tumultibuscbnfti-tuta amp;nbsp;promulgata eft. Ex quibusom nibus in conditionibus pacis praec*“ puam aepenè folamrationê rclig*®* i nis à noftris habitam fuifte conftat-ciimdcea prxeipue amp;nbsp;ante omnia’’’ ijsconditionibuscautum fit. Quib**’ , intelledis adca,de quibus me inter* | togas,iamrefpondebo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

gerendidcftirütis audorirare princi-pis .RcfpondcOjfatis ijs ius cflc,qui ar iTianturaudoritatcJcgum regni. Ab his pendet audorit as principis;(5c qui obftinatcaducrluscas facit,nuJla Ic-gum audoritatc, nullis fubditorum adnianitionibus amp;nbsp;poftulationibus motus,is hadenus noncll princeps: licctqucijsquibus regni cura legibus commiffacft,aducrfus hue arma ferre, quo leges illzpubiicæ omnium or dinum fuamvim amp;audoritatcm tc-ncant,doneefi vidcantur rautandæ, publico amp;cötrario impcrioabrogen tur.Quantomagis aduerfusiniuftos regis poirc(rorcs,amp; perturbatorcs re-gniidcmfaccrcconccditur? Quæris, quomodo fit ius belli ijsjqui contra principcm ipfum arma gcrunt.Iam fii pràrefpondi ius belligerendi pofitfi ctfc in audoritatc Jegum regni,quæ fi fubditis concedunt bcllu gcrcre,hinc fatiseft iuris ad bellum gerendum, c-tiamfifufeipiaturaduerfus principe# Qiiod hie fadum efle contendimus, cumdetuendalegc omnium ordinfi fttftfagijslata,præfcrtim ad rcligionS perti-

pertinente agcretur,amp; hi arma ferrer, qiüconditioncpcrfonæ fuæjamp;muflC j risnccclîitarc ad cam prouinciamamp; curam legibus publicis vocarentur. Quod fi verè iudicandum cft,nunqua fupcriorib’ bellis nofiri aducrlus regem arma tulcrunt, fed maxime pro rcgc.Id cnim cgerunr,vt ab corum po tcftare,àquibus tcnebarur.cumvin-dicarcnr.vteiedis publiez pacis per-turbatoribus,fua facies tranquilli- ; tas regno relHtucrctur. quod erat ma j ximècxvfu3cdignitatercgis.Idq;CJti ( tuscuiufquebelli,amp;pax fecura facile ( probauirxùm nulla paxfitfada,quin rexapprobantibus ijs,quorum auâo ritarepaxfiebar,bellum fuo nomine, amp;pro vtilitatc publica geftum elfe no , niinatim agnoucrit,idq5ratü habuc- ; rit. Quæris,anius belli vocem defei- ■ feere à regis impcrio.Inepta quæftio. Non cnim cxco,quod difeediturab imperio regis,ius belli nafeitur; fed fi cui belli iuseft aduerfus regem,hnic , ius cft obfiftcre regis imperio : cùm | Jlô gerarur bellum,nifi aduerfus coJj ( quibus in co,in quo geritur, non parc

flins.Quærcrcs igiturporiushocmô-•dOj'an fit ius belli aduerfus rege.quo eonftituto jaltcrum de cius imperio eilet abfolutü ; aut hocmodo.an ius putë dclcifccrc à regis imperio. turn devtroque tibircfpondcrem idemep fuprà, ctiam aduerfus regem ius elle belli,codemque iurc liccrc obfiftcrc ciusimpcrio/i feefterat aduerfus leges publicas regni. Ibi cnim ijfdcm legibus püblicis liccre ijs,quorû ad mu nusReipub.cura pcrtinet,prohibcrc iniuriam,amp; incolumitati patriç ac regni aduerfus iniuftam vim iniufta arma con fui ère. Quæris,an fit ius bcl-lircgi bellum inferre. Refpondeo,nô inferût bellum,qui iniufiam vim hello illatâ,bello propullânr,quodfcm-pcrànoftrisin fuperioribus bellis fo-dumeft.Sed etli bellum inferrctur,ta mencui belli fufeipiendi iuseftjispo teftctiam inferre. Cetera,de quibus interrogas,apertc iure belli continen turrhoftes obfidcrc,poircflioncs eorû inuadcre,pecunias hoftium occupa-ïe,easq; transferre ad bellum geren-dunijhoftcs iubello occidere, deniq?

omniafaccrc,quæhoftilia nontinan-tur.In quibus fi quæ calamitatcs amp;nbsp;mi : feriæcernuntur,vt funt innumcræiîc maximæjhæiliisacccpto fcrêdæfiint, quicaufambelli dcdcrc,non illis,qui ncceflitatc muneris coadi profaJute patriæ arma ceperunt. Quæris, an fit ius belli præfcftum regis intcriraeie Montegondrianum. Refpondeoji quemalium hoftem ius fuit occidc- : rc,eum iusfuit,qui fuit bonorû acerri mus hoftis.idcmqjeorum opera con-ftirutuSjà quibus belli fax nata erat. Qu,æris,an fit ius belli poft occifos DCCC inagroSegufianoruni,feda-•töiam primo milituin impetu capti-wos fplcndidiores è turri præcipites dare. Rcfpondeo,quod adDCCC illos attinetjhoftcs prælio comtnifld iurecæfosjqui eö confluxerant,vt no ftrosoppriincrent.Captiuosautemè turri précipités datos,crudclc amp;inhu 1 manum videri.Sed hoc Adrcllscus fe- i cit,quiveftereft: cuius fadura neminem vnquâ audiui,qui non vehemen terimprobaret.Quanquamfirecrimi natione libèret vti,multô à vobis tut piora

piora amp;fœdiora exempla extiterunf. Nam in tertijs tumultibus Monluci-us huius frater Rabattano capto,cùni tres ex præcipuis,quibus erat infen^ fus,in potcftatem einsvnà cum vxori buseorumveninentjisexempJo flagi tij inaudito honeftiiTimas matronas in loco publico palàm omnium mili^-tiun libidinesadmittere coëgit infpC ftantibus maritis,ncc eo (peôfaculo expletus,adiecit ill ud al terum, vt ma-rirosindeabreptose turri præcipites dater. Sedmihi fatiscftde noftrisdi-ccre. Quærisjan fit ius belliNemaufî eines totavita innocentes viuosdefo dcreinaltam fpccum.Refpondco,mï hi non videri. Sed amp;nbsp;hoc cflë faÔlû nc-gamus. Habes,de iurc belli quid tibi refpondeam.qudd ius nullum fuifict, nifi vos nefario bello legibus publicis Galliæ,fcd maximæ religioni veræ il-Jatococgiû'etis inuitosadeam defen fionemlëfe armarc, quæ fine fummo fcclcrcacpropc lacrilegio omittino poterat.

His rebus tam benè amp;nbsp;certo confti-tutis,reftabat tibi conclufio illaiOpR

'nor,quam ex pracccdëtibus cfficcf^sî nos videlicet ia ft is noftrisnationent Gallorum,quæ humanitatc exupeW' bat omnesjbarbaram amp;cfferam reddi difle. Optandumtibi fuitin iftapcr-uerfitatc mentis,vt fi verc amp;nbsp;bene dr-cere no poflcs,faltem dicercs aliquitl probabilirer,ncin manifcftiirimis ca-lumnijsnótam improbus qiiàniftnl-tusefle vidercrc.In covalde teimpro* bumcflcoportuit,quôdq«ç certofd lesfafta efle tuorum catholicoriini) cafumma confidentia,amp;pari conftaB tia malediccndiin innocentes contu lcris,quos non minus feires illa,qus ijs obijcis,omnibus temporibus àve* Aris efle perpcflGS.Scd hoc loco ftulti tia improbitatem longé fupcrauit,^ de his fine alia fidc,ita dixifti, quafi qui tuaiftaleft;uricflcnt,qua csaudo iirate,ca accepturi ciTcnt prooracti-lis-.ncque vides tc de rebus omnium, quç vnquamfucrunt,notiflimisdice-rc,in quibus omnium hominum fen-tentijs vt ineptus amp;ridiculus nugatot reijciarc,cùmitafcribis,noftrosnati-onem Galiorum efFeram amp;nbsp;barbaram

2 7 rcddidiflc.Hoccnim dicis.cosgChri ftoin Gallia iam olim nomen dcdc-rant,amp; ftudebanr obedircEuangelio, gentem efferam videlicet,^ immanë, afluetam cxdibus parirer vc latroci-nijs, candemque amp;nbsp;crudclitate infamem,Gallorum narionem,idcft,Pa-piftas,amp; bonos Catholicos (nam aliæ partes in Gallia non fuerut) Papiftas,. inquam.illos manfuctos amp;nbsp;mites homines à fanguinc humanonatura amp;nbsp;rcligione fua abhorrentes, barbares amp;cfferosreddidifle.Ergoaut ante tu-multusciuilcs fuperiorum annorum idaccidit,aut in ipfis tumultibus, aut perça tempora,quibuspax tumulrus cftconfecura.Siante tumultus dices, omnes tc,vt merctriculam effrontem dcfpuenf.cùm amp;nbsp;qui tumvixerunt, mcminerint,amp; omnes illorum tem-porumhiftoriæ vnoconfenfu teften-tur,noftrosillosranquam oùcs occi-fionideftinatos totos propè quadra-gintaannosiaûatos in Gallia religio nis caufa ,madatos,cxuftos, exutos bonis,cicftos patria,omnibus deniq; fæuitiat amp;nbsp;crudclitatis modi« exern-

cîatos.quod ficubi aliquibus côfiftc-rcconrigiHct,cos præ mctuhoftiûre-ligionisiralatuifl'CjVt vixxgrè mifcrî vitam trahcrent.Arquc hæc iJlis à qui bus contingcbanf ï ncgacontigiflcà bonis illis amp;mitibus Catholicis. bî hoc tempore cucncrit fcilicet,vt no-ftricalamitatibus fnis,fquallore,pati-cntia,amp;co'^ftanriaChriftiana barba-rosamp;cftcrosreddidcrint eos,à quib’ mortes illas,cxilia,dâna pcrpeticban-tur. Quod perinde cft, ac fi quis dice-rctjOuiiimgrcgcsdiuluporum prædç 3c vaftationicxpofitos,quia ouiû fan guinc pafccbâtur,lupisferiratisamp;cru dclitatiscaufam prxftitifle. An veto iniplîs tumultibusnoftri vcftrosillos efl'cros reddiderunt ? nempe eo dicis, quiaànobis tumnltusmoti funt,nô àvobis:quia noftra cft ilia crudclitas, n Ö ve ftra, q ua m Va fli a ci P ri m ù m, d e-indcLutetiæ cxcrcuiftis:quibus cxlo cis iiifeftâ noftris arma fuftuliftis, tan to omnibus iniedo tcrrore,vt de fc omnesiam tumadum putaret.quod amp;fadumcflct,nifiDeus per cos,quos furoribus vcftris oppofuerar,fubue-nifl'et.

nifTet. Bello autem femel iüftc fufcc-pto,noftri hoftilia vt in belle aduer-fushoftes facicndo,non illosfcros amp;nbsp;barbarosreddidcrunf.fcd aduerfus il lorum fcritatem amp;nbsp;immanitatê plus .quànr barbaram fefe omnibus modis bcllo conucnientibus,vt licuit, muni uerunt.non tantùm vt propulfarent vimprætcntem,fcdetiam,vtfit in bel io,vthoftcs publiées fi polTentjVincc rcnt,amp; penitus debellarêt. quid enina propofitum cft certantibus, nifi vide haï Scio feris illis bcftijs,qux tot an-nos iinpunè pro libidine fæuicrant in noftroSjValdc mirumôc prætcr omnC expeftationem cueniflc,cùmarraa à noftriscapi animaducrterunt.cuniq; ctiam fenferunt tam fortiter fibi refi-fti ab illis, amp;nbsp;multa ac magna damna palfifunt;non nego,quôhæc minus expeftata fuerunt,cô magis feras illas cffcirritatas,multoquc quàmvnquî antcafcrociorcs amp;nbsp;cc.udcliores elfe fa ûas. Hic cnim dux res ad ciacuëdam feritatem concurrebât; amp;nbsp;quod dolc-i rcntfibiprædamcripi,qüâ antca fern a ,,per,quotics libuit,paratâ habuerunt:

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q. S

amp; quod ab îfs,quos prins perfcqucbä-turjam vitrofc impetividcrët,quo(l omnium indignifl'imü putabant.Sed huiusferitatisAcrudelitatiscaufanö cftinijsqui propulfantjcd inijsqui inierutiniuriam. Reftantilla rëpora, quibus ad aliquod fparium pacetaäi tumultusconquicfccrcvifi (ünt. Die ergo nobisjhomo veriffime,quibus invrbibus,oppidis,aut locisperca té poranoftrorum irruptionesin Papi-ftasauditæfuntïvbi noftri I'cditionc cxcitata ædcsaliorum expilarunt,mi Icram picbê fine dclcftu trucidarunt? Vbi ftruxcrunrrcdcunribuscxcöcio-nePapiftis infidias^iV intcrccptos in-tcrcmcruntïVbiædcsin quibus publica concio habebatur, igne fummif-fo fucccndcruntjVt qui intus crant, horrendoamp;miferabrli fpeäaculo vi-uicremarcntur:fiqui fugafibi confu-Icrc vcllcntjhiàmilitibusad camrem difpofitis prohiberentur bonibardis, cgrefli confoderen tur? Atq ui ha:c ont nia veftra funt,Catholice bone, non vno inlocOjfcd innumeris : nöfcmclj fcdfxpiuspcrpctrata. Ncc tu ante in-ficiari

iîciafîanfiises.Tantum comm criminum infamiamira minûcrc cs cona-tus,vtdiccrcsàRcgcin caloca,in qui bus ca fcelcra ad mi iFa cran tymifibs ef-fe cos, qui in audorcs inquircrcnt. Quod adminucndam audorum cru-delirarem amp;nbsp;barbaric nihil pcrtinct. Scdquidillalcuioraarringo? Rcuo-cöteadillam ftragem amp;lanicnam vc-ftram patratä rota Gallia anno 1572, amp;qua’ro,an vlla vnquam barbaries,amp; feritasextrrerit tanta,quæ cum imma nitatehorrcndiilliusfacinoris fitcö-paranda. Vos enim in fumtna pace, qualiscertè cóftirutacrat,quotquot totaGalliarcligioncmnoftram profi tebantur,ad quos modö crudelitas veftraperuenire potuit,eodem penè tempore omnes finedifcriminc ncca uiftis,aut ita fcruaftis,vt præftarct mo ïi millics.tan raque fuit ftrages occifo rûàvobispafilmédita,vtconftet pau cisdiebus plus quàm triginta honiU nummillia cflcintcrfcéla.Irritatifor-tafle amp;nbsp;nouis iniurijs aftcdià noftrisgt; impatientes iræ in ha:c exempla rnife-ra amp;nbsp;infclicia prolapfi cftis.Scd vbi tide m

dem afFcâ:i,autquibusiniunjs?Nullâ j veröteftimonia magis hoc loco no- j ftros Omni ininriarum crimine libe- i ran t,qnàm i pfa edida Regis : in quib’ 1 cam quærcrenturaliquæ caufæ cædis, j nullam aliam reperire potuit,quàni vt diccret Admiralium ôccius focios in ipfuiUjin fiatrcm,Reginam matiêj regem Nauarrxconfpirafle.-rantava-nitatcdcfcnfionisjvtipfis ctiam Papi ftisvehementer commentum difpli-ccret. Quæ tarnen confpiratio vt in ' hisfuiflet,quos dixi,quidillaadniife-ros dues,quid ad fceminas,pueros,fe-nes,quiLutctixintcrfcdi funt, perti-nebat? Mittocos,qui étant Lutetia:: j quid pertinebat ad eos,quiLugduni, 1 Rothomagi, Aureliæ,Tolofæ,amp;: paf-fimalibi tam procul funt occifiJVtaii temfcritatcm amp;nbsp;crudclitatem veftra magisl’pcótarc ]iccat,quos occiditiiv Nulli malumgt;amp; de nullomalc cogitantes,armatiincrmcs,amp; in Icâo dc-cumbentes, aut carcereantè àvobis inclufos. Quo tempore? In tumultu fortanc,autrixa,vbi cômotis animis homines difficile fibi tcmpcrant.ini-

25Î ûiocùmfumtnapax encbcvjui nemo noftrorum vel digitum inouerctjé-datisócmeditatisanitnis tantum nc-fasadmittcre,tantü innocent is cruo-ris haurire fuftinuiftis.Quomodo oc-cidiftisïalios ferrodomi fuftuliftis,a-liospvehenfos amp;in carcerem dudos fummiflislanijs pecudummorc iugu landoscuraftis ranta immanitatc,vt miiérorum clamoraudiretur procul, amp;fanguinisriuiindefluentes fpefta-rcntur.Neqjidfatis fuit ad crudclita-tem;fcdinfultaftisctiâ mortuis.Narai ótcadaucraocciforum nudataexpo-fiiiftis ad fpcdaculum,amp;; irrilioncm, amp;nbsp;ad pafcendos oculos veftros. Deinde,quantum fatis vifum eft, vexa ta in Sequanam^aut Ararim,aut vicina flu mina proieciftiSjVt ne terra quidc ac-ciperet mortuos.Hçc cùm omnia fine Veßra,à vobis admifla, nos perpeffu nos tarnen efferatas iftas beftias cru-delitatchorrendas,immanitatc om-nembarbaricm fuperantes,barbaras amp;nbsp;eflèras reddidimusmos Galliâ infa-mauimus.Carolus auctor amp;manda-torfcelcris tanti,optimus cft, mitifli-mus.

i54- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

mus^Scclcmcnriflimus Princcps.nos ■ omnia perpeßi. oniniü qui fünf,qui fuernnt,qui futuri funt, improbißlmi (ùmus,in tantumque detcßandiju quantum ncquirics amp;nbsp;improbitas i-pfamos exlegcsjmpijjperiuri, facrilc-gijfiaudum là tores, me flbresque omnium. Hæccnim tua ptobrafunttoti-dem verbis hocipl’o in loco côgefta. Et tcyciim haseferibis,nihil pudetî nô DeîjUon homiuum tacita indicia te-uercris^Vnaillacædes veßra,etiam fi deeflent argumentafuperiorum tem porum,omnia illa,quæ fupràdixifti» amp;nbsp;longégrauiorajatque atrociora,fi vlla eflent grauiora, compleftitur.dc cuius barbarie, feritatc, crudclitate, 1 immanitate,peTfidia nemo vnquâ dieet pro dignitatc.Et tu ctiam ilia de-fendisŒt cùm id facis,folcm afpicerc audesïNega regem eße audorem cæ-disquätumlibct.parumrcfertjß àvo- ! bispatrataeß.Veßracß ilia imniani-laSjVcllra barbaries,veflra periuria,vc ' ftræfraudes nuptijs regijs rcélæ, qu«

gnitudo fitt2ra,vt fitis ipfi iam apud plerofquc vcrtruni cxccrabilcs.Scd t n noftrahaue nöcuras. AtrcDeummc-tuereoportcbat.Saltcin illud conuc-niebat rein rebus roti penèorbi jam cognitismcndaciuin tam infigncic-fugere,amp; te exirtimationis aliquam habererationeni.Et habuifles omni-no.nifjiuftutn judicium Dei tradidif-fet reinreprobam mentcm,vt ruptis pietatis amp;nbsp;pudoris omnis repagulis non iam agcrcs,aut cogitates cajquas decent:fcd in omnem foeditatcm,óc impietarem vt vitædic orationislibc-tcramp;cupide te proijceres. Monlucij» inquis^quid feripferit Zacharias,pJu-manöintercft. gencrofum pcüus nó comniouetur cal umnijs. V el hac ma-ximèdccaul’a iliumZacbariæIcripto commoueri oporrcbat.Scripfitenim Zacharias veriflirna,ciim de cædcilla ncfanda,tumdecrudclitatc,inimani-tatc,perfidiaque veftra,deque fide amp;nbsp;vetitatcamp;pudoreMonlucijin hisdc-gt; fendendis.Quod an itafit,cùm res i-pfa pcr fe,amp;dcfcnfio Zachariæ prior, Umhaec maxime,amp; ea quæ paulö an

20 tèinformatacftcrudclitatisveftrxdc fcriptiojapud omncs,qui Icgenf, 0111-nibusæratibus loquctur. Hoe ille,3 I tu,intellcxitmclius. Cenfes enim illö | tam fainæ fuse ncgligcnrcm futurum fuiflc,vtnilïvcra elle fcntiret,quæfcri pfit Zacharias, otniflurus defenfionê fuifucrit, prxfcrtim cum ilJe minim in modum poHeat cloqucntia,vt fcri bisïSedviâusveris racuit. Etfapuit mca fcntcntia,qui maluit vlcus,quod fanarinon poterac,non attingerc,g male tradando maius faccre. ImmOj inquiSjContemptu magiste amp;lilétio dignum efle iudicauit. Cur ergo tu fcripfifti potius,cur defenfione Mon-lucij fufcepifti?Quippe VOS amici pill nsfeciftisZachariam,vt fubijeis. Mi-rum eft igitur,quód ille attingendu non putauitjvosamicoseiusnonne-gligcndumccnfuiflc. Anquiadefcri-pto Zachariæ iudicaftis mclius,quàm ille ? fed vos huius iudicij laudem ci adimere nunquam audcreris. Aniy ipfiushonos vobis magis fuir cordi, quàm ipfi?nemo hominum viuitillo anabitiofi.or,ncmo honoris rctinca-

. gt;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tior.

Hor.VidcamUserso,nc hocmodo lt;1-bi potius cauerir,qui cum Zachariæ rcfponfum vellet, amp;nbsp;tarnen intelligc-rer,quid effet in te,vobis cöniifit earn dcfenfiohCjVt fiforte fuccedcret de-fcnfiö,haberet,quod voluit:fin,quod illemagis fnfpicabatur,parum féliciter cederetjipfe eflet extra defenfio-HispericulunijVosaudotes id totum fubiretis.Illud magis nurü elfet^quod tilcùminteramicosMonlucij fisom nium minime fanus,ad dicendam au tcmömniü qui viuuntjincptilTimus, vttota ptæfcriptiotua mirandunt in modum demonftrauif ,huius defen-fionislaudcm ceteris prætiperc fis ag-grcffüSjquafi nniltö meli^potfes rem traftare,quàni cetcri omnes.-nifi hoe ipfiim,quod ribi hoe funipfifti,ccrtif-fimumclfetftultitiæ amp;nbsp;amehtiæ tuæ argumentum. Neclongè huiusmor-bifides petatur.fcribis enim hoc ipfo in loco té pérléda ) pcrpcnfaq;Omni fcriptiücUia Zachariaé cognofcerc cœ piife non plus tc illura faccre debuiflè nucevitiofa. Ex quo intelligipotuit aut te nondum ca Icóta, amp;nbsp;rc cognita

dcoêfTifTcadfcribendum : aut te in re, '.jquæ rcfponfo elfer indigna, tantùm operç fruftra fumpfilîe.quorum priuî ftulri ciliudicis,reantè non cognifî I iudicai'c.’âltcrum tibi cum ijscomniu I nc,quipi-oncibiodicli funt,vcibera- i reacrcm. Illiidomnium ftultiffimû, qnod cumrcpcrfcda non debuifie te hâc operam lumere cognouillcs,ma-Juifti feriptum ineptum exirc,quàm id confcindercaut fupprimerc,quoil le i 11 il I n a u t fu p p rc ilii m o p o r t u i t.Vo-Icbasvidelicet tibi non petite opera. ,quod amp;. tibi côtigilfe video.Nam hac opera id confecutuses,quod nullaa:-tas tibivnquâadimctjftultitiæ amp;ini-probitatisinfamiam fempitetnam.

Quæcrfi omnia ita fc habent:tamê ne quid tibi teliqui faccrcs ad omné non tam improbitatem, amp;nbsp;impuden-tiam,quàmftultitiam orationis,ctiâ • ad extremum concluderc'amp; probarc conatuses,nos nonelTe Chriftianos, [ •vfqucadco ridicula contcntione,vt 'ateîciam/i aduerfus vos dicendum eC “fet,an quæriquidquam potuerit cep jtius. ConcIudara,inquis,Chtiftiani pro-

proprium effe pari,non faccrc iniurt-am.ld fiitacftgt;quid reftat,ni(ï vtnon fitisChriftiani? quandoenim pafli c-ftis iniurias,(i vobis vlcifci lie ui t ? qua vlcifcendi occafionem nondico ob-latam prærermiüftiSjfcd non ftndio-filTimc conquifiniftis?Immö verö qui bus non contumelijs,amp; iniurijs pios amp;nbsp;fideles omnibus remporibus obrui ftis?Aquibusfuntillæ vcxationcstot annorum,cadesillæ tories repetitæ, amp;nbsp;tandem has fccuta horrenda ilia amp;nbsp;portctofalaniena?nônneàvobis,qui casinnoftroscxcrcuiftis? Ettu^ciini hæc ira fint,audcs vfurparcillâ fenten tiam:Chriftiani cflcpati,non fàcere iniuriam?x\ccipecrgo ôctuiusex fen tètia tuajbone iiidex^ôr cùmvcftrum. fitfaccrc,nô ^ti iniuriam^patere hoc ius tibi dicijVos non efie Chriftianos. Quid ni veto vfurpem earn fententia, inquies’Hucenim fpcdat,vt probeni VosipfosChriftianosnôcfle,qui ma-luiftis armati propulfare amp;nbsp;inferre,^ firiearmispatiiniurias. Noftrosvero hæcfententia nÔlædit. Priuatim per-peflifunt iniurias,quandiu per leges '*•' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R 2 aliud

aliud illis non fuit. Vbi Dcus armauit eos,quibus faillis lcgibus,amp; per vcrbû Dci parère liceret, tune bello exorto illis militantes non intulcrunt,fcd|P-pulfarunt vim iniuftam à fegt;à ]iberis,à parcntibus,ab vxoribus,amp; deniqueà miferis focijs omnibus,quibùs pari-terveftra arma imminuebant. Vt aût illi aliquandointulilîent: tatnenqus hæc vcfaniaeft,cùm fcmperintuleri-tisnoftris extremas iniurias,pati au-tem etiamlcuifl'imâ non magispofli-tis,quàm ignem in finuzcùm ptçtcrea ipfc paulo ante date profefliis fis non pofievos obliuifci damnoruni amp;in-iuriarumacceptarunijVos tam homines efle,quàm fumus:quæ hæc,inquâ, vcfaniaeftjteeam fenrentiamobijee-rc aducrfarijs,quæ fi ilWîs Iædat,pcr-ftringittantunijteautemab ilia lt;îon-fici ncccficcftÆxquo apparct te bac fententia elfe vfum,non quia eanij)-bares,fed quia putares in ea efle aligd» quo nos lædcres,acdum id faccres,nö admodum laborafle,vtrum fadave-ftrain eandem fentêtiam inCurrerêtj annonincurrerêt.In quo te fimilcm plané

plane oftendifti infanis illis,qui vt no ceantaducrfario,nonmetuunt fibi v-trunque oculum cftodcrc, dum illi v-numeruant. ChriftianjJnquis,proprium eft obferuare regç, vt D,Petrus præcipii. Nulli finccfius aut fidelius, nullimaiore cultu ohferuarüb quàm noftri,quandiu perverbum Dei Uli pa rcrclicuit.Scd cùni ij,qui ilium occu-parantjContendercnt vi atque armis puram religioncm Gallia cijccrç, qua publica lex regis omnium ordinum confenfutjtauóboritate firmara intro duxiflçtùudicaucrunt pij proccres ex vcrboDci officii fui elfe, amp;nbsp;fidei ac iu-rifiurandi,qvioDeo,rcgi,amp; regno ob-ftriûi crant, non prodere honorem Dei,non defcrere dcfçnlîonem bona-rumlegum,ffbn falutem pioruni fub-ditorum,qua; luæ fideidc curæ concre ditaefleintelligebant. Ac quotiesre-ligionisretinendæfpesnoninanisfa-ûaeftjtotics libcritiffimis animisar-ma pofuerut,amp; omni fidcli oblcquio accultu declararunt nihil fibi efle fe-cundum Dcum antiquius aut prius, guam illius iufl'u quiduis aggredi amp;

©birc.î^eqne vcrö didum Petri fie àc- ' cipienduni eftjquafi fine cxccptionc | rcgioportcatparcri.alioq ncmonia- , gis aduerfus idpræccptum fecerit,| .isipte,quiprotulit.Pctrnscnim Euan geliuin an nunciabat magna {ibertatc vtferuusDci, amp;nbsp;Apoftolus Icfu Chri-fti.quod tarnen aduerfusinterdicluni nragillratuum facicbat,vt teftaturhi-ftoria,quçrcfcrtur Ad.cap.4.quiniiTi mocoipfoin loco cdiccntibusfcue-■rèfummismagiftratib’populi, neJo-querenturApoftoli,ant doccrentin .nomine lefu, traditur hoc fuifi'c re-fponfum Pétri, Deo potins obedien-dûcflcjquàm illis. Quomodo igitur illudaccipiendumeft,rcgcmcfl'cob-feruâdum $nempcita,vt obfcrueraus in his,quæ funt regis,ffon amplius.

Quid cnim,fi quid imperet aduerfus j jnâdatumDei?Noti funtloci,quitus । parère hibemur :Rcddite, quæfunt C3efaris,Cærari:amp; quæDei,Deo,Matt. 22.Et illud fupcriuSjDcoobediendû c fi e m a gi s, q U à m h o m i n i b us. E t h a de nus omnia iünt régis,qnatenusaduer fusDcilcgcm,aut IcgcsRcgni publi-cas,

cas,quibus fciureiurando cSinang« ratur.obftringit,nihil ftajuir. Qiiod fl fit,licctprinatis omnibus (allia con fcientia non patere,non vt armis fe tueanturaducrfusvini,quôd priuaro per verbum Dci non licet,lcd vt ne quidturpcill fe admitterc cogantur. Magiftratibus veto populi,amp; procerr-busregni,ad quos regni cura amp;nbsp;bona-rumlegûcuftodia pertinet,ctiam ar-mis licet refiftere régi,fi quid aduer-fus legespublicaSjScordincm publice conftitutumjn quem iurauit,faci-at.-neclicet rantùmjcd etiam pro olli cio amp;nbsp;perfona quam fuftinent, facere necefle habent.quod cùm facient, in-telligidebebir etiamex verbo Deire-ftè fieriicu Paulus iubeatvnumquëq; in ca vocatio*ne manere, in qua voca. tuseft,i.Cor.7. amp;idem omnem potc-ftatem à Dco elfe fcribat,Rom.cap.t^. Chriftiani proprium cft,inquis,ncmi nem infamibus verbis (fie enim vocas Verbainfaniantia)laceflercvelvlcifci. Sihoc itaeft,quidcftin totatua præ-feriptioneChriftianikui fi atrocia brainpiosÔc innoccntes,côtumelias

in verbum Dci,amp;Ecclcfîam cius dc-traxcris,nudamreliqucris. Omittoeç tera.quidacTatrocitatcm illoriiniad-di potuitjcùm paulo antçital'cribis, nosomnium,quifiinfgt;quifuerût,qui futuri fanr,elle improbinlmos, detç-ftabiles,in quantum nequities amp;im-probitas ipfa, cxlcges,impios,periu-roSjfacrilegoSjfraudumfatoreÿjmeflb resq; omnium? Quç funt eiufmodbvt ad commemorationem ctiam impïo bidîmi cohorrefeât. Qiiid addi potu. it ad illud,quodin extremo Icripfifti» nosdd eftjVt interpretaris, populates mcos (Gcncuenfes nimijeum intclli-gcns)quicquid libet,id iudicare no-bis licere-.nos nuUa^ emenda ta;, ac ne deprauata? quidë rcligionis in animo impreflasnotas habere ?*Quæ non eo nunc commémore, vt oftçndam aut querarindignasnobisàte iniuriasfic ri.Nam J)co gratiamos bonis noti in mus. Se coram Dco làtis nos vita no-itra amp;nbsp;conicientia tuctur : tu auteffl is,cuiusteftimonium,ctiam fi fanus efleSjHon fit nobis valde pertimefeen dum.nam quid aliud ab Apoftata po-tuit

tuit expect a ri, cuius quàm njaxïm^ jntercftjVtvidcaturnon fincfumiua, rationeàrcligionedcfcciflcjtalçsjqua, Jcsdefcribisjhaberi cos^quibus defc ciftirScdeodicoA’t pl'piciatur, quàni ßs infanus,quitùui velutcxaltiorçlo co feuere feribis, Cbriftianosnocße, qui verbis, vtvocaSjinfaniibus queu-quani laceflan t,vcl vlcifcan tur,nö Icn tias te maxime in te ipfum diccre, quafi tibi cöftitutum fucrir tua i p fl u« fentêtia palam amp;nbsp;publice intcrirc. At cnimZachariascriamMonlucium lt;Sc regem verbis infamibuslacefliuit.^ic-fcis,quid fit laceflercjaut vlcifçi ali-quemverbisinfamantibus.Quicrimi nibuscertis obicftisjhisq^ benè con-firmatis ea fuo nomine appellat,is no infamat verbis cos,quibusilla obijei-un t ur,fed rei à fe amp;nbsp;fuo fa d o i n fa m a n tur.Nçç qui ea çbijcitjfi publicç ó(. iu-ftædefcnfioniscaufa faciat, teftimo-niofuolçditproximum,fed adiuuat, omninoqjquimandato Dei prohibe turfalfum teftimonium diccrc. aducc fusproximum,eodcm præccptopro proximo verum diccre iubetur. Euol-. udt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ä. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I?«

UC auKm iam totam Zachariæ defen-fionem:nufcjuam conuiria temcrè amp;nbsp;noccndi aut vlcifccndi caufa eniifl^ repcrics:fcd omnia natacx reipfa,Qi restalemfecflc oftcndat,qualis dici-tur. Atquæruprobra congefl'iftijCi^ omnia falfafunt, fernere amp;nbsp;fine mente cfFuûztum veró ex rebus de quibus dixiftidta ribi ducuntur^vt videri pof-fis confulto priorapofuiflc,quo inijs conuicijs,quæ fcquuntur,omnemfi-dem tibi derogates.qualeeft hocet» quod fequitur. Chriftiani eni'm efle ais noncalumnîari. Arqui totaprx-feriptio tua vnum quoddam menda-ciumeftperpetuum,cofutum cxcer-tilTimis amp;nbsp;manifeftiflîmiscalumnijs. quætuisetiam plcrtfq,- ira putidævi-dêrutjVt cos tui pudeat. Quid aiitcm Zacharias?omnia vcrifliniè,in quibus tu ilJum hoc loco calumniatum elle dicis, regem nimirum Lutetiæ cædis commiflæcflc mandatorcra,Monlif-cium patponum. Prius tu nobis expe-diuiftijVtfiantènobisfuiïïet incertu, aut probate non poflemus: tarnen in carcccrtarn nobis amp;nbsp;plcnam confir-

iHarioncnifuppeditarcs.Id cnitrTrex jpfc publicis cdiclisprofclTus cll.fc au ftorcóc mandatorc cædcinfadam.îu Palatium etiam venir,amp; illicfrcqucni tiffimoScnatuidcdc icpalàm amp;am-bitioiè tcftatiis crt.Tu autcm prins rc gi inhaccædedcl'cdicenri crcdendü efleftatuißi.Altcrius nobislïdcin fa-citMonlucijdcft;nIio,quæ huius pa-trocinium ex profcfl'o continet.Vt c-nim iam ante fuo loco dixiinus,pa; trocinij partes trcs funt,vel vt negcs faftum,velvt dicasnon hoe nomina appellandunijid eft, tam graue dicitaccufator-.vel vt de faä^o nomine confeffuSjiurc idfaäura»oflo defendas. Hasomnes patrocinij partes trcSjMonluci} defenfjo in casde re-gis compleditur.Monlucius ig-itur ci tra dubitationem patronus. Nam tj» dicis hæc tc refutaflc,cùm c’xhis qu« dixi,apparct,tum res ipl’a etiamomni bustacentibusloquitur, qnàm ingc^ niofèôc verèrefutaueris. Hic tarnen addisargumentûinuiétnm,quo pro-bes non fuifle earn cædem faCtam au-ûorerege,quia ôcCatholiû vnà cinu eui., gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nofttis

poftris fint occifi.Dcus tibi bene fach abqui tam præclaro amp;felici ingenio Galliamauxcris,qui tam acute reraa-lioquinutantemprætcr omniû expc ót^tionemconftitueris,Et cui vnquï venifletinmentçmtam rccondituni argumentum? In cædeHugonotQtû, vt vos appellatis, quæ Lutetiæ fada eft,ad decern illorqm milJia, d uo aut tres Catbolici,vt tu vocas,ab inimicis prætcxtureligionis funt oçcjfi. Ergo ilia Hugonotorum cædes régisman-dato, gdnaifl'a non fuit : fcilicct quia nunqqa rex mandaflet occidi Catholicos,Si de cæde iftorum Catholicorû agcrçturj,probabiliter dicçres earn régis mandatu non contigifle, Et certè nihil de ça mandatum efle credimus. Sed quid hoc,tc oro, ad rem pertinet, vt hinc ptobçturregem deHugono-tis interficiendis nihil mandafle ? Im,'’ mo de Catholicis nihil mandauirjqa crat amp;ipfe Catholicus.-dcHugonotis autem ideo mandauit, quia his erat infcnfus,amp;illos quauis occafione ob-lara perditos cupicbat. Et quid prohi bet regem de Hugonotis_omnib’ne-- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ candis

candis raandafle,eoautcm mandata plerofque ad fuam vtilitatem,autini-micitias cxplendas abufos,cos quos mortuoscupicbantjtanquamHugo-notosoccidifle ï Ët verô id ita faârum cfle fcimus.Scd amp;nbsp;dux Guifius,inquis, poft vindieatam cædcm patris inui-ûiflimii item alij aliquotnohnullos ex Hugonotis feruàrunrt quos vtiq; non fefuaflen t,(i alia fuifTct mens, aliud votum Regis Jgnofee: hic mihi vi-dcturpaulööbtufiorfuifle àcies inge ni) tui.Nam fi Rex Cciebat iftos ferua- ’ ti,amp; volcbat idem fieri in omnibus, curnon amp;in alijsvim prohibebat?nc-lt;iucenim omnescodem die funtin-tcrfeâ:i.fincfciebat,quomodopotüit hicanimusamp;votum cfle regis,vt fet-uarentur ifti,qui an vlli eflentj igilôta batJDeinde fi quôd Guifius in ilia cæ-dcnonnuÜQS feruauitjargumentum eft règem non mandàiïede hisocci-dendis ; contraria de Caufa dici debu-

'I it,quôdGuifiusamp;ceteri tantam mul titudincm intcrfcccrunt,vcl interfi-cicndamcurarunt,argumëto efle dc-bcfcraand.aturcgisfuiflcfa6tum.Nos :i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quidem

qnidcm tliaicâicis vfcunquc imbiiti jta colligercmus,qui didicimus con-trarioruincontrariasefïe debcre con fccutioncs.QuxCi tibi colJcdioinpo ftciiorc parte difplicct^vr mcritö di-fplicereuetiä in altera parte tibi prior improbernr.ncccHeeft. Et fane plus quàm ridiculiim cftAluia aliqiii fctiii tifini àGuiliOjidco colligerein alijs c.rJcinauftorc regenon cflefactam: cùu) potuerintïfti,qui feruati funr,à jege exci P i ; a U t cti m ni a n d a fie t rex de ‘ omnibus tolJendis fine exceptione, tarnen fieri potuerif, vtGuifiusamp;ilH alijdcquibusdixiftijob priuatasami-cLCjas,vcl mérita prçccdcntia,vcl alias aUquas caufas volucrinr quofdäfer« uare,3c feruarint.quia rege ignorante id faccrcfefcircnt.quod Sc ipfuniita euenifle feimusab ijs, quiabillis fer-iiarifunt. Hucufquccrgo cùmccr-tilfima argumenta liabucris, qiiibus conuinccresChriftianorum in nobis notasuon efiefiam tuto côcludc nos nôclîc Chrifi.ianos,atqucadcôquod facis,nos nullas non modo emenda-t.T,fcdnedeprauarîc qaiidcm religio-

nîsinanimo impreflasnotas habere. Poftquani fe tibi præcedentia ad cam probationem tamfcliciter habucrût: nóeft,quóddubitcsid certô affirma-re.Si folùm dixilïes noftros nullas notas habere cmendatæ religionis; pote ratferri apudaliquos tui fimiles,qui emendatam negant,quâ à nobis cor-ruptamdicunt.quanquâpoterat cou uicium dodrina fidei,quæ traditur in Ecclefijs noftris,amp; totlibris,amp; feriptis publiée teftatacft/atis refclli. Nunc cùniaddidcris.nos ne dcprauatæ qui-dem religionisvllaS notas habere,fc-cifti niniiumimprobè amp;impudcntcr lt;onuiciando,vt altcriusquoquc con uicij fidem vitro tibi detraheres, pro-baresque toti orbi te impetu tantùm amp;rabie quadam mentis ferri ad ma-lediccndû nobis ; ciim id dicas in no-bis non elfe, quod quia nimium efle omnes alij tui contcndunt,ideo nos oderunt,perfequuntur. Illud etia. ; i magisridiculum,quödnö dixiftinos 1 nbsp;nbsp;nullas notas religionis haberc in aûi-

X. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- - .

extcrni.*,vt doftrina amp;cultu cxtcfnö fcnriebasjiion dcbuifti diccre nos nó habcrceas notas imprciTasin animo, q tl x fo 111 m fp c â: a n t u r cï t r i n fc c u s. fi n lenricbas de animo revera,qùænaâi hxccft infania iustibi fumcrcdc ani-misaliornm indicandi, quodiudiciä folinscftDei?

Hæctam multa lt;5c varia in fingulis orationis rnæ parribusirnprobæjinla naCjfuriofæ métis indicia iam tandem omnibus probant,primùin qcôücnc rit te initio fcriptionis tuæprofiter! Ûylum te fumpfifle tories in manüs, quo hominum mores amp;licëtiatnco-hiberesatq; coargucresoptimus mo rumcenforamp;magiftcr:ac tandem te fcrioin haccâufa fumpfifle. Deinde quàm dignus fueris vnus ex omnibus amicis Monlucij, qui illius defeiifio-ncm amp;patrocinifi fufcipcres,vel ciii iliccaufam fuamcommitterct potif fimum. Poftremô,quàm iamfcriôfis catholicus faftus. Quis cnim de eo lamdubitetjCÙm impios iftos piorû Catholicorû hoftes pro meritis tant egrcgiè acceperis , probauerisrjs cos

qui fu n r trucidati ,quiq; exeo numc~ ro rcâanr', omnium morralium,qin font,quifucrunt^quifuturi funt^cfiC imprcbifllmoSjncquitiâadco ipfam: dcniqucira omnibus turpitudinibus A fcclcribus fuiffc amp;; cflc opplctos,vt nihil potucrit iftorum cxdc qualibet fieri iuftius.autvniuerlb populo Chri ftiano vtiîius^mclius ? Ac mihi de tua præftanti opéra in illadefcnfionc co-gitanti omnes caulç clic vit^ntur,cur tibi Catholici omnes publicè amp;pri-uatimprota egregia dcfcnfionc gra-tiasagant.Subir etiam moncreteat-quehortarijvrqucmadmodum cœpl fti,pergasfortircr. Idcnimfi faciès,fu-turü video brcui,vromnes qui fünf, qui{ucrûr,qni futuri funr, fideles Ro-. nunæmcrctricisfcruasfidcerga fan-ftamledern amp;nbsp;meriris fupercs,atquc omnium princeps euadas. Vnum a-nimaduertiin rota pracfcriptionc rua te male habere, quôd tuChriftianus non Chriftiano rcfpondcris.Sicenim inextremoferibis: Chriftianü me no C h ri lli a n o rc fp ôd i (1 c P U d e t, pige tq J. Vcrùmamici rlü,(Scalij,quihîcte no.

runtjhac parte Ieda iußernnt te çquo animo eße.nöenim eße tibi metucn-dum^ne in hanc partem pcccaucrls. Etvero hîcrifum contincrenon po-tucrunt. Quid cnim,inquicbant,il!c Chriftianus?ócrogabant,poft tot apo ftaüas tuas quando cocpilfes nobjs cf-fe Chriftianus4quibus,apud quoS;amp; quibusex libris tarn repentç inßitu-tus ? Alij dicebant feire le hoc ipfiini eflc,quod diccbas,fcd confilium da-bantjVt fi quas forteJitcras huiusrei teßes domi habcres,cas diligenter af-feruares.nam his amißis/uturum oni ninocflcjiie quifquam tibi quamuis deieranticrederct. Qucdcum italit, reliquum eftjVt tarn illuftri eloquen-tiæÂ benedicendi in hacdefenfionc edito documento , nihil obßct tibi Chriftianinomen j quo minuserfi tu non Chriftianus refponderis Chrilli?

nottamen in iftaipfa defenfionc acquiefcas beatus,(5c æter-nisfruarc lau-dibus.