Dit boek hoort bij de Collectie Van Buchell

Huybert van Buchell (1513-1599)

Meer informatie over de collectie is beschikbaar op:

http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

• • de rug van het boek

• • de kopsnede

• • de frontsnede

• • de staartsnede

• • het achterplat

This book is part of the Van Buchell Collection

Huybert van Buchell (1513-1599)

More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

• • the spine

• • the head edge

• • the fore edge

• • the bottom edge

• • the back board

Çx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Af*

DE PROPHETAE OFF!

CIO, ET QVOMODO DIGNE AD« minißrari poßit, oratio, Hein^ rycho BuUingero Autbore,

lESVS '

Hiceft films meus diledus in quo placata eft anima mea: ipfuin audite. Matthæi “xvür“

.«OMNIRVS VERBI

MINISTRIS PER TIGVRINVM itgrum EuMgelium anunciantibus, s ff'atiamcruitieinttocentiatn , 4Domtzw

AAccipitcchanfsimifratrcs 8^ Sym mißx, exhortationcm fiue inßitu^ tionem hanc noßrä, quam fcripto aduos tranfmittere fuaferüt ex fratribus plurimi, quando tempon's iniurta obßi^ tent, quo minus ea jpro folenni ritu.uiua ad uos uocc potuertt pronunciari, V icte ex Tiguro, Caroli die, Anno , M.D.XXXU.

Hcinrychus Bullingerus.

DE FVNCTIONB PROPHETICÄ. □

Vancp no nefciam/ratrcs charifTimi, plurimos ex uo 5 bis aftare, qui melius 8^ appofitius poflint de rebus ad pie«

ferere, attamen non poteritis banc meam qualemcûq? ad uos oratiuns: culam, aliter quàin boni confulere: maxime cum hue me non animi 11=

bido impulerit aut oftentatio,fed ipfa ineuitabilis neccelTitas, meæ ita iuiufla fundioni, ut non potuerim ulla excufatione honefta, huic me fubducere prouinciæ» Cum igitur de aîiqua rc omnino diflerenduin fit, côftitui de noftra omniû comus ni fundione, propheticauidelicet, difTerere. Quod nam à Deo nobis iniundû fit officium: ôdquomodo digne adminiftrari poffit, Idcp hoc libentius felegi è multis,quo certius cxperiorôC têpora ôd homies eiuG

A lî

DE FVNCTIONE

modi efflagitare tradationcm. Vor * hæcnoftra,prohumanitateueftra, ' boni confulitc»

, Etdenomenclaturaequidêpro* phctænoneft quôd multis agam, Prophctæenim uocula àGredseft petita,à Latinis quidein recepta,fed aprædicendo cognoininata, eu (îs gnificat,qüi ex reuelatione diuina îutura præfaoin Rurfus eum, qui facra exponit, quicp fcelera protra^ hit,incufat,pfequit,omnem^ pro:« tclatcum errorem tum iniquitatê; pietatem uerô amp;nbsp;iufticià docet,fua# det amp;nbsp;tuetur. Hinc eniin Ebræis uic dentes dicfti funt prophetæ, quod quemadmodum Chriftianorû epi* fcopi,,ppterea fpeculatores dicunt, quôd ueluti uigiles curam gerunt gregis dominici, ne qua animorum peftis Ôt hoftis humani generis,fee* lerum ftipatus turba, irruat. Sic il 1 i quoep

PROPHETICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in

cjuoqî aduimlarint, Slt; fceleratoru erronumcç detexerint artes.

Ex his autem certo iam confiât, FunéUo iieri prophetæ officium aliud nonPquot;®?^ effie, quâ fcripturas enarrare facras, obftare erroribus amp;nbsp;fceleribus,pie« tatcm amp;nbsp;ueritatê propugnare, de* nicp Sgt;C in hominum mentes omni ftudio Si. labore non modo inftil* lare, fed amp;nbsp;inculcareiufficiâ, fidem. Si mutuum amorem, Huius item fundionis effie confirmare nutates, folari mœftoSjamp;ceffiâtes lardius uc in uia Domini incedentes, excitare Si hortari. Hæc autem ante nos ad huncprorfus modû tradidere duo maxima religionis noftræ lumina, Hieremias et apoftolus Paulus.Nâ illehoc accipit à Domino manda* tum,Ecce dedi ƒ ba mea in ore tuo, ccce conftitui te hodie fuper gentes Si fup régna, ut euellas Si deftruas.

DE FVNCTIONE 8lt;^difperdas,Slt;difripes,amp; ædifîccs amp;nbsp;plantes. Hicuerô in Corinthrjs, qui prophetat ( inquit) hominibus * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loquitur ædificationcm 8^ exhorta«

tionem,amp; confolationem.

Admini^ Hæc de prophetæ ofticio paucis ßratio. rnonuiiTe fufticiat : nâ pluribus ex^ plicandum uidctur quo pado hæc funôtio digne adminiftrari poflit: eft enim hæc quæftio,ut ipfo opéré laboriofior, ita explicatu difficilior quoep. Porrô cû expofîtio fcriptu« rarum in funétione prophctica,pri“ mas tenuerit, primum quocp dilFe« rendum uidec quomodo propheta fcripturas appofite 8C fyncere tra« Expo/i=gt; ^tare poflit.PJeric^ enim diffîculta« nofcnp=temcauiramur.’cum interim facilis turarum. ôd expofita nobis futura fit omnis fcriptura facra, modo nos no dÜTi« miles fucrimus euangelico négocia® ton,qui hue omnes animineruos inten«

PROPHETICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ini

intendehatjpoft habita etiam omni fubftantia, ut margaritam aHeque^ retur nobikm.ltadeccbit nos quo« qûe fcripturæ ftudqs fumma cura inuigilarc, agnofcerecp nihil eïTe in orbe nec^ nobilius necp uerû ma« gis, fcriptura: quæ cum afflatus fit diuini numinis, nullo enarrari ccr« tiore quàm ipfo fpiritu interprété*’ Hîc itaep primum nobis fidenti pe« ôore adeundus eft atcç orandus,ut corda noftra illuftret, quo fanóla Oei oracula fyncere intelligamus* Deinde annitendum ne impurum ad facra adferamus animu, aut pi« grû uel inertem, qui protinus àrclt; buslocis'ue in fpeciem difficilibus refiliat.Quin audiamus D, Augu« ftini confilium, qui fcripturæ intri# catiora aliquoties diflîmularc atq; tranfire iubet,quod tempore amp;nbsp;fre« quenti exercitatione ipfa fefe explw

A üq

DE FVNCTIONE

cent aliquâdo, Inprimis ucrô præ« StatM. fiat in omnibus^pteflibnibus ftatû, id eft, illud primariû èC quo omnia referuntur, èc in quod innituntur omnia, fpecftare* Necç cnim abs rc ' cêfuit apud Tulliuin OratoreM»

Antonius, utiliftimû fore,fi orator fubindc animum ad id aduertat, qd dicere uelit. Et Plinius Comenfis, Primû fcriptoris ( inquit) ofFicium cxiftimo, ut titulum fuum légat èC identidê interroget fe quid ccepen't fcribere* Itamoncoteqcp ô^pphe« ta Dei,ut fcripturas expofiturus,!^ plus tecum cogites, quis fcripturæ fandæftatus fit amp;nbsp;quo referantur omnia, Idpleriœ legem efle aiunt ÔCEuangelium.’led minus proprie, Tf/lds qpeftamentum enim, qui totius wf/iijMM, fQ-ipturæ titulus eft, totius etiâ Ccri^ pturæ ftatus eft, Nec^ quis ifta ceu nuperaamp;^uanamireu Teftamenti enim

prophetica. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;▼

cnim uocc pactum intelligimus fœ« dus Ód conuentionê, cam uidelicet, qua Deus conuenit cum uniuerfo mortaliû gencrc,feDeu noftrum forCjOmni fufFidentiam, bonorum aceruum, kw auaAStiaa'. Idcf (ê maxime probatxiru donatione ter* ræ fcelicis incarnatione filq. De* bere autem hominem ftudere inte* sritati, ut perfedo eredocp fit erga nunc Deum animo, ut ambuletin ups eius, atcp fe totum illi comittat, tan^Deo fummo amp;nbsp;patri aman* tiffimo» Hæcautem fcederis capita, Abrahæ quidê concredita, fed no* bis inftrumêto uelutipcrma* nus à patribus tradita, quid aliud qua fidê amp;nbsp;innocentiâ præfcribûtC Ex fide porro cnafcitur Dei cogni* tio, uirtutis eius, maieftatis,gloriæ, iufticiæ ôd mifericordiæ.lnnocentia uerô poft fe trahit ueritatem, con«

DE FVNCTIONE

ftantiam, æquitatcm, ui'tæ puritate charitatem. lam uero percurre, ß libetjOmnes fcripture fancßg libros, èC inuenies cum Icgc tum prophets taSjdenicp omnes noui teftamenti codices,ad teflamentum, hoc

dem 8C uitæ innocennam, ceu cer^

tiflîmum referri fcopû. Èslam libri i{oo?«r.«Mofaici ipfis quoquelegibuSjimo iibrißt- ceremonqs fidem partim docêt, partim innocentiâ, Quoties enim præcipiunt, uni hærere Deo, twr. unum colercjunum adorare, unius

uocem audirCjhunc innocenti pura 8c fancßa uita colerecDe cerimonqs quid dicam?' quæ amp;nbsp;populurn lu^ daicum à Gentili retrahebât fupertf ftitione, amp;nbsp;Chriftû ceu hypotypofi ob oculos ponebât. QuemadmOîî dum ôôciuilia,quealq uocaruntlu* dicialia,cômunê pacem, yquitatem, fufticiam charitatem præfcribüt» Hiftoriæ

PROPHETICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VI

Hifton’æ ueró 8d Mofeos ali’oru prophetarUjUtrumcp habet. Nunc enim exempla luftorû proponunt, in quibus uideas, quomo rj paólo fteterint, Só Deum uitæ innocenda amp;nbsp;uera fide coluerint. Deus item deus eoru fuerit,nufcp abfens ubiq^ prærentiflimus. Nunc uerd impio« rum, in quibus uideas perfidia ui^ tæcp impuritatem,idola quocp, fee« kra, amp;nbsp;omnis generis flagida. His adde Pfalmos, quoru alij gloriam, maieftatem, uirtutem, bonitatem, iufticiam amp;nbsp;omnipotendâ Dei ca« nunt,aliî ueró in flagitia amp;nbsp;flagido« fos pérorant, ali) autem ad fidendu Deo, amp;nbsp;gradarumaódonê, denic^ ad uirtutes hortanuProphetæ item tam maiores quam minores ad hóe teftamcntû ceu unicam cynofuram fpedaffe uidentur.Nam Dei boni« tatem,iufticiam ÔC maieftatê, ipfum*

DE FVNCTIONE

dcni(^ Chiftû adeo graphics pinlt; xerunt, utiurares iftos fîbi fœdcns capita (id qd reuera eft )fumpfî (Te interpretanda, (^anta enî fæueri* täte inuehunt in deiertoresf quanto item ardore hortantur ad fidem 8^ uitæ innocentiâf quoties uerô mo* nent ad Abraham Sô paftum Del reCpiciantf quâradeni«^ perfpicuu täte de Chrifto difterunt, de incar* nacione,cruce, refurreftione, uirtu* te amp;nbsp;regno eiusfPoftremo fî ipfum ctiam Chriftum incarnatum tefta* menco noftro adhibeas,cernes euâ* gclicas hiftorias in hocefte totas,uc leiftor intelligat, Chriftum lefum a* liud nihil efte quàm æterni foederis æternû oblîdem atcp mifericordiæ amp;nbsp;ueritatis Dei teftê. Cernes DeS in Chrifto (id quod olim pollicitus €rat)orbi exhibuifte omnem pie* nitudinem. Cernes Chriftum hdei

in

PROPHETICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;va

inDcum amp;innocentiæuitæ amp;St J* X»lt;w efle S)i^ uiuum exemplum. No cnim hîcrefcram apoftolorum epi* ftolas, in quibus pari rationepar* tim tradit fides, partim innocentia uiiæ. Ex quibus omnibus palam colligimuSjteftamentum, quo fides innocentia nobis comendatur, fcnpturæ fanôtæ fratum elTc, qui in omnibus fcripturæ libris fit unicé confitderandus.

Et hæc quidê in genere de fia tu obferuando tradidimus, proderit in fpecie eundcm in finpulis obs ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jcriptu*

quot; ræ ribus: Vtexpofiturus legem uel bis {ite, ftoriam, uel orationem prophetæ alicuius, aut apoftoli locü aliquem, ob{erues,quid intedat amp;nbsp;quid pro* bare uelit author. Tantfi uero ro* bur ex cohæfione amp;nbsp;difpofitione, tanta gloria amp;nbsp;maiefias fcripturac

DE FVNCTIONB

àccedi't,ut qd ait] de Homen’poc* mate tradiderunt, idem ego iuftius 8lt;^ uerius fcripturis tribuam, Dicit cnim apud Macrobium Auienus, tria ex ^quo putari impoflibilia,uel Ïouï fulmen, uel Herculi clauam,uel uerfpm Homero fubtrahere« At mi nus poflibile fuerit (mea quidem fententia) periodu aliquem èfacris decerpereeo^ abun,utgnauus Dei ^pphcta no pronnus animaduertat, uim fcripturis efle illata» Tam pbe coherent ÔC confonât omnia.Con:a fulto itacp feceris, o propheta Dei, fi fcripturas enarratLirus,anteoïa, non fcripturæ tantum generalem, fed feriptorum quoçp particulares, flatus ÔC confilia,obferues, amp;nbsp;quo-modo fingula ad ftatum referantur argumenta. Sic enim fiet, ut nemo tibi,quantumuis exercitatus èC uerss futuSjgenuinum fenfum adulterarç pofîît«.

PROPHETICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VU

pofïît. Porto ubi ftatum rci inuei* neris, deinde SiC aroumenta omnia in fuum digefleris locû,non inutile fueriùfi ab hoc locutiôes obferues, tropos, circuftantias, præcedentia, Trdüdi» côfequentia, fi locus fuerit intris tw. catior, clariores adferas uel fimilcs uel difTimiles» Nam D. Aurelius Auguftinus in quarto de dodrina Chriftiana libro, afferit, nullum in fcripturis locum adeo obfcuru rea periri, qui no alibi clarius exponau Hîcigitmultolabore multijuga ledione opus, Sed quern obfecro iftarum pceniteat return, qui modo uideatampliffîmum amp;nbsp;fuauiffîmu ex ijs enafci frudum^ CC Eft amp;nbsp;pes culiaris quædam facrarumhiftorias rum tradatiojfacilior ea, qua legest ^phetaru uaticinia, Chrifti quocß fermones amp;nbsp;apoftolorum cum epi* ftolas tum orationes, exponimus»

DB FVNCTIONE

Sunt eni foederis illius æterni uitîe amp;morû exempla» Quare in rjscô:* mode obferuabis eum, qui tocius feripturæ ftarus eft, deinde circum* ftantias, poftremo locos cômunes* Etueteris quidem teftamenti hifto« riæ, allegoriam ueluti externû em^ blemarecipiunt, nouiautem pror* fus refpuunt: nifi malts Lazari, filfj prodigi amp;nbsp;id genus alias narratio« nes (quod multis placuit)fub hi* ftorig titulu referre, illæ eni no poü funtnifi alieno exponi fenfu, qui inter! (fi fanus eft ) uel ex occafi'one P^rabolte parabolæ, uel cataftrophe, elicitur. Ego uero parabolas euangelicas a.=s liud nihil efte uideo, qua fidas nar* rationes, mira gratia pro reruper* fonaru amp;nbsp;temporûratione,â Chri* fto compoGtas, uthoc commodius res aloqui ferias, graues difficiles in populariu infereret animos. Sed hæc

PROPHETICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IX

hafcuelutiper tranfcennam often« difte fufRdat»

Nunc eni'm pauci's moncndus uidet propheta de i'udicio, hoc eft, quomodo probare poftît,an fände an fecus expofuerit Habent cni'm uel fabri fuas amufles èC per« pendicula, Dialeâid argumentorû formas, amp;nbsp;Mathematici -ypa/x^t/Katf awoA/îi/a-, hoc cft, lineares demon« ftrationes : nec ulla eft difciplina, quæ fuis careat regulis : quo minus mirandum eft fi fuam quocp pro« pheta habeat regulam. Ea eft fidei ÔC charitatis donum : id quod hifcc probamus teftimonrjs« D. Paulus in Romanis,Dico aute per gratiam (inquit) quæ data eft mihi, dico in« quam omni inter uos habitanti, ne quis plus uelit fapere, quam opor« teat fapere, fapiat autem ad iuftani fapientiS, unufquifc^ ficut illi Deus

DE FVNCTIONE

fidei menfurâ im parti tus eft, Etm Corinthijs, Sci'entia (inquit) l'nflat, chantas uero ædificat, quod fîqui's Cha-itiit fîbi aliquid fcicntïæ arrogant, non=» dum quic^ nouit,quemadmodum noffe oportuerat : qui uero Deum diligit, hic à Deo doôus eft. Et in=f ' feriuSjSi (inquit) linguis hominum loquar amp;nbsp;angelorû:fi habcam pro« phetiam SCnorim myfteria omnia, omnemcp fcientiam, charitatem au« tem nô habcam,nihil fum.Proinde (îexpofitio tua ncc^ fidei réclama« rit necp charitatem uiolarit,fana eft, fi tamê quæcp in fuo dicantur loco, fiauthoris obferuet côfîlium, tem« poris quocp rerum amp;nbsp;perfonarum habeatur ratio. Et quod charitatem ceteris omnibus præfert donis,hinc eft, quod charitas longanimis eft, benigna eft,charitas non inuidet, non ftatim hûc atcß illûc impellitur,

non

PRÓPHÊtlCA.' ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X

noninflatur, nihil prætcr decorum ' agit, non quærit quæ fua funt, non excedit modum, non temerè impu^ tat malum, non deleólatur inique, fed gaudet de integritate, omnia fufïèrt, bene fidit,omnia fperat, oîa fuftinetjcharitas nun^ aberrat,fiue tandê prophetiæ aliquid défit, fiuc linguæ defidcrentur,fiue eruditie défit* Hue ufcp Pauli uerba recents fuimus, Qiiibus didicifti charitatê prophetæ magis neceflariam elfe aquam ignem,præftantiorê itenl linguis ipfis* Et fané linguarû cogsf nitio, eruditie itê folida, prophetæ imprimis eft necceflaria: fed fi cui defint (ut uni no omnia drj dedêre) is ne defperauerit, modo charitatis' ducatur régula* Qui uero linguam tingiu cognitione et multq uga dotatus eft cruditione , meminerit ea fpiritus' fandi elfe dona,in hoc collata, non

B ij

DE FVNCTIONE

Ut oftentarionc fupcrbi ludamus, fed ut diuina redius ÔC clarius l'ntel*

ligamus. Ex quibus omnibus ÔC il=î tr«r£TM jyj côfequirur (_ quodin tranfeurfu monendum uidebatur ) l'ftos toto errare cœlo, qui patres uetuftos rca rum facrarum conftituunt indices:

id quod ne ip(î quidê agnofeerent, fi adhuc uiuct êt. Legend os fane ar^» bitramur, fed cum mdicio, legêdos inquam tanquâ condifcipulos,non ueluti indicés» Ita enim fcripfît ipfc Auguftinus traflatu in loannem xvL Quoties diffîcilior locus ina ciditjAccipite dico,chariflîmi, quid hîc fentiam fine præiudicio, fi uos melius aliquid fenferitis» Magiftrû cnim unum habemus omnes, èC in una fchola condifcipuli fumus. Et in tradtatu XVllt ita feribit. Pro

modulo meo capio, qd uobis ap« pono, ubi apperit pafcor uobifen, ubi

PROPHETICA.

XI

ubi clauditur pulfo uobifcum» Ex quibus facile eft uidere, q? nolit fe Äuguftinus in expofitione fcriptu^' rarum iudicis loco uenerari.Similia prorfus fcripfit etiâ apoftolus Pau* lus ini prima ad ChorinU capit» fj»

Hifce uero Ç ut redeamus ) ue* luti in tranfcurfu uias exponendt fcripturas apperuimus, quæ quia facts longa inuoluimus tradationCj adeocß ÔÔ obfcurauimus, omnium fumma nobis contexenda uidetur«. Aggi'cfturus ergo facrarum cxpo^ fitionem,o prophcta Dei, puro defecato corde ad facra accedito,n5 illaturus fenfum in facra,fed relatus rus, orato DominS, ut is te fpiritu fuo illuftret, quo res fpiritu infpi^ ratas, fpiritu etiam dodore intelli« gas. Deinde locum eum quem tibi cxponcdu fumpfifti diligenter lege ac rclcge ad ccrtas ufcB metas, ut

B ii)

DE FVNCTIONE

ça non difcerpas quæ natura cohf« rent, Conftitutis autem terminis, mox ex toto cÔtcxtu ftatum rei ina quirCj quodnam illud præcipuû fît, quod fpedarit author, in quo po« tifTimum uertatur rei cardo, unde omnia argumenta pendeant, quo referri debeant, quid conetur, quid doceat, quid probet, qd refutet au* thor,in que fine, quemcp in ufum,. At ubi hoc dcp relic der is, protinus indagabis, quomodo ad fcopum fingula retulerit argumenta, quid robori, quid pfpicuitati, quid ele* gantiæ, quid cauflæ, quid aduer* farrjs tributum fit. Quomodo hiul* ca farciri 0^ committi queant, quid rcmouendum, èC quid diluendum fit. Interim excutiendæ loqutiones, obferuandi tropi, amp;nbsp;drcumftantiæ tracfiandg, adhibendi loci fimiles amp;nbsp;diflimiles, alibi uel darius uel ob* fcurius

PROPHETICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Xn

fcurius fcripti: neep loei communes negligêdi. Imprimis uero ex omni« bus deligendum, quid maxime ui'* deatur præftans èc utile, maxime^ popularium animis inculcandum; ut nihilominus fuum quaccp ordt« nem, fuum quoep decorum feruêt, fidei item óó charitati maxime fint conformiagt;

Hacc de exponendis fcripturis attigiffe fufFiciat, cf teru non omnis oratio, qua docemus fcripturaruin expofitione inftituitur, fed themâte nonnun^» Hoeep uolumus tibiin præfentiarû certo perfuafum, nihil efle confultius nihil aptius ad rudes hominu mentes inftituendas, the« maturedaratione obferuata.Quid enim apud eos qui nun^ quiccp'dc uera audierüt religionc, fieri poteft prudentius, quam fi in ipfo ftatim prædicationis uelUbulo fimplid«

B üi)

DE FVNCTIONB

bus thematis irrepentes, omnium oculis exponimus, quid fcriptura, unde nata,quot habeat partes, quæ fint ei officia, quæ contrariai Sic, qd interpretatio fcripturæ, patres, confilia, religio, Deus, fccdus, lex, peccatS,gratia,Chriftus,fides,fpirirf tus, iufticia, ucritas, fupffitio, unde amp;nbsp;propter quidi Nam hifce rudi^ mentis prgmiffîs, proculdubio bos= na pace fubfequet fcripturæ expo^ fitiogt; Expofcunt non raro èC tem« pora amp;nbsp;rerum cafus, ut thematis eu plebe agamus,ÔC non feripturarum enarratione« Quid quod nonnulla non poffiint nifî thematis tradarÜ Scio equidem quam male hoc do« cendigenus audiat apud plerofcp, fedimmerito» Rabulis enim illis ÔC indoôliffîmis monachis, non the« matis,debemus,fi quidmendaci) fuperftitionisjthematum prætextu,

PROPHETICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Xm

in plebcm dcriuam eft» Mam nunc non referam quam longe abfuerint à fana amp;nbsp;germanathematu ratio ne, utpote qui nun^ didicerint quid ßt thema: fed qd dico quid fit themaC' cum ne nomen quidem rede po* tuerintefferreCQuod enim Fabio thema, id fordidis iftis monachis theuma erat, Mecp uero alien us eft àfçripturis (utobqciunt) hie the« matum ufus, Mam legimus in adis apoftolicisjipfum apoftoloru prin® cipem Paulu, cum fimplici turn co« pofito ufum effe themate» Memo autem hoc in loco meam expedet de thematum ratione fententiâ, M5 enim huius loci neep mei inftituti eftjtradere dialedices amp;nbsp;rhetorices precæpta, quæ cômodius petuntur ab ipfis cû dialedids tum oratorio bus, Quin imo iftis refpondeamus potius, qui peccatum efte putant, ft

B V

DE FVNCTIONE

tHeoIogiæ mifceamus artes propha nas* 'A quibus difcere cupio, quid diale(fliccn uocent,quid'ue rhetori# cenf an nô naturæ filutn 8C dutfium ilium communem à natura nobis, imô ipfo deo, inditum omnibusCquot; quod fi agnofcûtjUtcerte agnofcere coguntur,qua temeritate quaue im^ï pudentia opumû naturæ, imo Dei donum afpernanturf Si uero non agnofcuntjCur illud contemnunt, iudicant, profcribunt, quod nun^ didiœruntC'Scriptura fane ac ueri^ tas fola, citracôtrauerfiam, materia cftprophetæ. Inutilis autem fuerit materia, nifi inftrumêto expoliatur

redigat in ufum* Inftrumentum uero iiïud prophetæ oratio eft. Per cam enim id qd animo concœpit, quod^ ex fcripturis pro auditoru captu amp;nbsp;cômodo, côgeftît: oratio« ne Clara amp;nbsp;præfenti rei accompda, audi*

audi’toribus proponit.Res quidem prophctæ adeó necceflaria, ut fine hac oïa alia(quod docendi' funcflio^ nem attinet ) fint fruftranea. Qt?id enim in re publica faciat fapiens tamê mutuis confulfquid eruditus, fed elinguis interpresT’ quid igitur in ecclefia faciat propheta, qui quæ fentit, eloqui nefcitf quemadrno« dum itacç nullus ufus fuerit claui èC freni,nifi adfit qui arte moderetur; ita nihil profuerit fcripturæ cognise tio, nifi accefferit ipfa rerum uis èC uita,dicendi artificium»

Haec de thematu ufu paucis per^ ^5 Itrinximus: nunc quomodo erro:? pugnan^ ribusfefe^phetaopponere èC fce^disGrtol leribus obftare debeat, uideamus* Nam id mihi fccundo loco expo« nendum fumpferam, Sed hoc loco [ nbsp;nbsp;nbsp;magniretulerit rationem eoru hatf

! nbsp;nbsp;nbsp;berc coram quibus didmus, deinde

DE FVNCTIONE

nero uidere, quibus nâ poti’flimum crroribusredamandùfitjijs nimf# rum,qui gloria Dei obfcurât,Chrilt; fturnkfum prophanant, eccleßam fdndunt,8ó fimpliritatem Chriftia* nam tricis inuoluûtfophiftias,imô Sc libertatem fïliorum Dei produnt amp;nbsp;opprimÜLCuiufmodi apud nos funt peftilentifTimæ pontificiorum Sc catabaptiftarum fedæ, quæ om« nem ueterum errorum colluuiem femel uorarunt SC orbi ceu ueriiTü mam propinarutreligionem. Vn* de diligenter auocanda erit ecclefia Chrifti, nein iftas temerèimpingat tenebras, HÏc uero nolim te quo# Conuitia rundam imitari morê,qui pro pub# liciscontionibus aliud nihil quàm ftultè furere fciüt,amp; adeo debachari diderqs, ut iurares hiftrionê te ali# quem conuitfjs ludentem imo ine# ptientcm audire, non feruum Dei prophe#

PROPHETICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XV

prophetâ» Huius generis funt, im* pia mina,blafphema mifla,hgretica mifla, ftulta mifla, hiftrioica miffàu Et o ftultam gentê,quæ fimulachra colit, fimulachra inquâueriflîmatn idololatriâ, Papæ pedorem,amp; mo« nachorû excrementS* Hi clamitant monachos quoep ipfos,diaboli elle feminarium imô merdam,hypocritf tarum amp;nbsp;pharifæorum collegium,. Monafteria porro ipfa lenonum ÔC meretricûelTe proftibula, atep ue« riflîmorum raptorum antra. Et in hifee côuitqs mire fibi placent. Ad« dunt, blafphemam efïe diuoru in« terceiïîonê, randdam côfeHîonem, fuperuacanca SC impia quædam fa« cramenta, In fuma,totus(inquiunt) papatus, facrilegiû eft, monftrum, fceluSjhulcus,

Speârwm,jiagitium, tomentum, naufea, lobes, Quif^uilite, tencbrlt;e, carnificina, inetus.

DE FVNCTIONB’ fjet^iùtid/vnjtdùe/mpojlurd^'mfrtnia, terror, iümùes, fatties, mer da, cloaca, putor.

Et fané fuo modo uera funt quæ dicuntur,non eo infîtias, funteriam fupra modum plaufibilia. Stulta enim plebecula, cuius proprium eft raro aut prorfus nihil fapere, ims mam’s (ut Varroinquit) èC indos: mita multorum^ capitum belua, conuicfjs talibus dclcctatur amp;^mire adplaudit, fed pereunt interim in:* firmi, periclitatur multorum falus, inuidiæ exponit ueritas,quid quod multoru animi talibus plus irritant tur quam erudiantur. Sunt enim ilia etfi uera, tarnen atrocia, intern^ peftiua amp;nbsp;dira , quæ Só optimos quoc^ non raro offendunt. Cæte^ rum apoftolus uult omnia fieri cu decoro amp;nbsp;ad ædificationem, Miftis igitur conuitfjs, rem ipfam oculis auditorum fubrjciamus, ut palam cernant

PROPHETICA.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XVI

cernant nos non atra bile comotos dicere, fed pictatis amore. Oftéfüri igitur eedefiam in negorio alicjuo PormuU hallucinari, 8^ ipfam pro ueritate errorê tenere, ita dicamus, Augu= fta equidê, fratres chariffîmi, apud omnes eft côfuetudinis authoritas, fed quis nefeit confuetudini quan« tumuis uetuftæ,immortalem 8^ in« fallibilem pr^iudicare ueritatêC Co« luimus quidê ifta ceu uera amp;nbsp;infaU libilia,uerum aliud fentit feriptura, cui G qs côtradicat, nefeio an Chri« ftiano nomine dignusGt. Hic ergo proponat feripturæ teftimonia, no tam ftudens, ut folida dicat amp;nbsp;pro« Mijß bàbilia, quàm ut perfpicua amp;nbsp;clara* Exempli caufa fumamus Miffam: quam eliminaturus dices ab homi« nibus inftitutam, amp;nbsp;in eum quem habemus ordinem, redadam: id qj ucIpontiGci] teftentlibri, Hicuero

DE FVNCTIONB

necccHario fequi,aut eos qui uixerc, priuf^ papifticus mifl'âdi ritus col* ïigeretur,perqffe; autcerte miflam ad falutis negocium nihil pertinerc. ïd uero omnino certum efle : cum Dominus in Euâgelio dixerit, Cur tranfgredimini præceptum Dei, ut traditionê noftram ftatuatisCFru* ftra autem colunt me docentes do* ôrinas hominu, Immutatam enim cfTe ccenæ inftitutionem, ceflaiTe Chrifti inftitutû, ccepifle autê ho* minis traditionem, Chriftum enim inftituifle gratiarumaélionem om* nibus peragendâ fidelibus» Ponti* ficem uero tradidilTe paucorum id cfTe facrificium» Quod quidem du* plici nomine nequeat cÔftare Jnitio fi ipfum fpedes facerdotiû, deinde firationemcÔfidercsfacrificrj» Id^ to turn illuftrabis Paulinis teftimo* nijs,pótiflïmum ex epiftola ad He* bræos

PROPHETICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XVn ’

brcos petitis,Sed hcc proli'xius for« fan quam pro re.Tutè ad hancfor« mam cætera colli'mabis : ka fict ut ipfa res ód (cripturg ueritas errorem magis urgeat, quam inuida hiftrio« nis conuitia» Mirum enim, ut hac ratione auditor capiat, imó ne im« pius quidê, pro uoto, quod calum« nietur inueniat, cum quiuis palam cernât gloriam Chrifti à te propug= nari, quam ne impij quidem hypo« critæ, labefaôare uideri uolût* Qd* fiadhucdehoc modo errores tok lendi dubitas, agè Pauk' exemplum côfule,qui Athenienfibus prædica« turus, rudes ciuiliter adoritur, nee diris protinus deuouet, autcouitqs adobruit: fed oïa admirabili quoda modo mitigat, uekiti inftitueritim« manem cicurare beluâ» Dicit enim: Viri Athenienfes per oÏa ferè fu« perRitiokores uos uideo* Et quse

; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE FVNCTIONE

fequunt, notiflîmus cnim eft locus. Deinde uero lie urgeteos omnipo# tentia prouidentiaDci, ut ipfè rerû tracflatus uiua quadam animos auditorû compellat, Huius generis funtetiamepiftolæ eius, iii quibus nihil agit côuitrjs 80 clamons ribuSjfed omnia perfpicuis ÔC folis dis feripturis« Quan^ illi ôô falfa qugdam nÔnun^ cxcidant,fed fuo loco amp;nbsp;tempore,fed ueluti coticulæ calcaria torpefeentis animü Hue ptinet ne ecclefiä noftra qua* Deftrere libetexleuicaufla deferamus : ficut ecclefiam hodie iionnulli affolent, quos leui* proptcT culi quidam errores loco mouenr»

Qui interim longe confultius face* rentjfi ueritatis dodrina fefe oppo* nerêc erroribus necp loco officiouc cederent, nih publica exigeretur uel blafphemia, uel ueritatis palinodia» Noß enim uocati fumus, ut in per* fequtionc

PROPHETICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XVm

fcqutionc qualibet leui, cedamus, arma fpiritus abqdamus èC defpcs remus : fed ideo perfecutionem pa# timur, ut probemur erroribus obuiam eamus, nelt;^ latum ( quod did folet ) un gué cedamus. Durate itacp fratres quoad ulla fpd apud uos extiterit fcintillula neue ceG feritis nifi rebus prorfus defperatis conclamatiscç. DiHîmulanda funt quædam,ferenda nonnulla, ceden# dum pro tempore,amp; in hune finem oïa,ut in firm os amp;nbsp;peccatores Chri# fto lucrifaciamus, minusep peccent ôefeducant pios impq. Neq^uero quencp id facere pigeât, quod ne Paulum quidem apoftolum facere puduit.Sitcp hîc de iftis dicêdi finis* De Catabaptiftis paucula hæc cataba« adqdenda uidentur. Quorum bap^ ptifit.-tifmus ecclefiâ Dei fdndit: quorum de magiftratu,iureiurando, 8^ cenu

C il

DE FVNCTIONE

fibus dogmata, datum reipublicæ perturbât ùnô amp;: l'nuertunt: quorû feparatione nouus quidam nobis-monachifmus irrepic ut peftifcrum dogma clanculo nobis inuehat Nouatum, ludam Galilæum, èc populi mortiferâ luem,monachal tum: hoccp (ît pedis nocentior,quo edhypocrifi piduration Quocirca fuma cura nobis cauendum, ne ilia labes ecclefiam Chridi contaminet» Id autem euitabimus,fi fumma dili# gentia idorum impudentiam pro« traxerimus fcripturarum uirtute, ÔC animi dexteritate,quibus èC cata« bapridæ ipfi èC popularium animi fuperatijUideant te adferendæ ueri« tatis, concordiæ, amp;nbsp;animarum ièr« uandarû dudio, non contcndendi laborarc morbo» Quôd fi ille in ob/iind= nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perrcxeritmalitia,memi«

ta mens, neûs iftius apodoù'c£ fentêuæ, Hc«

reticum

PROPHETICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XIX

reti'cum hominem fuge poft unam atqj akeram admonitionem, cum fcias ipfum efte pcrplexum, èc qui fefe proprio damnet fcelere«gt;sloiim tamê te tuo deefte ofFitio, Neep enï fan’s eft fuperafle aut etia fuftuliflc crrorem,nili etiâ caueamus,ne pro« fiigatum,Glentio inertia noftra denuo intromittamus« Proinde no ftrifuericoffitrj fedulo ecclefijs ifta inculcare,quæ erronea efle compel rimus»Videmusenim Apoftolum Paulüin oibus pene epiftolis Na* zaræorum (quos uocauit Minæos Hieronymus ) impugnafle placita: partim ut quac fupereftent reliquig, penitus confumerentur, partim ut proftratis amp;nbsp;nihilominus in fpem credis, omnis adimeret reftitutio« nis opinio.Cgterum erroribus atep erronibus iftis co^nata uident pub lica crimina amp;nbsp;palam flagitioG,cum

DE FVNCTIONE

quibus perpétua.pphetæ mtercedit Deftdgi^ inimia'tia. Quôd fi imperatores in f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deledum habent, qui narn

' nbsp;’ exomni hoftium numero primo amp;

maxime aggrediêdi urgendi fint, certe ^pheta quolt;^ nofter impri=? mis difpidet,quæ nam ex fceleribus imprimis fint perfequenda. Ea ni=» mirû funt, perfidia, luxus, cocodio negleôlus rei domefticæ, unde furta emerguntjlites, ufuræ, largu tioneSjbella amp;nbsp;cedes. Hîc itaep ape^ rit fefe latiflimus campus amp;nbsp;dicendi fudandi. Hîc clamitat apud pro^

phetâ Dominus, Clama,ne cefiTes, quafi' tuba exalta uoeê tuam, amp;nbsp;ans nuntia populo meo fcelera eorum. Quid igitur fietf hortaberis ne défis Pides cr ciant à Deo uiuo, uero amp;nbsp;æternot perfidia. fioftaberis ut fedulo audiant uers

bum Dei, nee audiant tantû, fed ôd fide uitæ^ iiinocentia exprimant..

Idpor*

PROPHETICA, ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XX

W porrô à Dei proficifci gratia, qua ille iufTerit fanÂis ambire predbus: pcrpetuó itacp ad Deum ardentes ex animo fundêdas efle orationes, Nee minore cura feruandam cfTe fidem amp;nbsp;publicam dC priuatam, ut« pote totius reipublicæ neruû, S)C dc qua non illepide dixit Silius, Ante iouem generata decus diuumq; bominumq;t Quaßne non telluf pacetn non lequord norunt, Iufticilt;£ confors,tdcitum^; in pcóiore numen. Hinemonebis Chriftiani hominis interefTe, rem augere familiare, fed curddo^ honefbs artibus. Diferte enï fcrip« mefiiea. fifle Paulum, Qui furabar, ne am« plius furet, quin potius labore aliq manuario operetur, id quod bonû eft,ut poffit ei itnpartiri qui eget« Et iterum, Obfecramus uos fratres, ut quieti fitis 8c agatis res proprias, amp;nbsp;operemini proprijs manibus, ficuti uobis peepimus, ut uos geratis ho*

iiii

DE FVNGTIONE

nefte erga cxtrarios, ne ulla re uo« bis fit opus. Item ad Timotheon, Quôd fi quis fuis, familiaribus ma* xime,non prouidet, fidem abnega* in't amp;nbsp;infideli deterior eft.bJecp Içi'o fi alla fit Chriftianæ reipublicæ no* . centiorpeftiSj^digalitate ueligna* uia.’aut fi ali] fintecdefiæ fanô:^ no* gt;nbsp;centlores, quàm qui plebem ad le* uitatem, nefdoquam incuriam hortantur, cuiufmodi apud nos eft catabaptiftica lues. Nâ ficut audio rei familiaris maximum difciplinæ Chriftiang firmamenrû eft: ita con* codio non eft minima eius labefa* (ftatio. Etenim qui opes fuas quo* tidianis amp;nbsp;fumptuofis perpotatio* nibus cupedqs amp;nbsp;obfonationibus abliguriuitamp; abforpfit,is ad ufu* ras, furta,uenalc indicium,largitio* nes,bella,turbas,feditiones,amp; quas - tus cedes ac fraudes promptior erit.

Id

PROPHETIC A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XXI

W quod orbis caput Roma, in Ca« tiltnæ fodalitio, iuo maximo malo didicit.ldeocpinculcanda nobis crit temperantia, uituperandus imo execrâdus luxus,ut hoc minus muU ti peccent.T ollcenim luxum,amp; fu« ftulifti auri,per cedes ÔC furta, cupû dicatem. Si enim remoueas id cuius rei gratia opes defideratur, luxum: iam artes quoep infirmafti quibus opes parantur,ufura,furta amp;nbsp;bellu* Hine Lycurgus Grecorum fapien* tiffimuSjdiuitiarum dcfidcriu abla« turus, conuiuiorum apparatum fu* ftulit.Et C. Fabricius Rom.popult integerrimus impator,regias opes contempfit, q? quis earu ufus effet, ionorareL Cum eni à Samnitibus legati, grande homini, dono affer« rent pecunia quod uiderent multa (utlulius Iginius narrat apud Gel« lium ) ad Iplendorem domus at^

C V

DE FVNCTIONB '

iiilt;5us dcGcri, neqj magnitudinc digm'tatecp lautum paratumcp eflc: tum Fabn'dû planas manus ab au* ribus ad oculos,et infra deinceps ad nares, 8ó ad os, amp;nbsp;adgulâ,atlt;p inde porro ad uentrem imum deduxifle, legatis itâ refpondifle, Dum illis omnibus membris, quæ attigiflet, obfiftere,atcp imparepoflet,nun^ quic^ defuturum. Propterea pecu* niam, qua nullus fibi eflec ufus, ab ijs, quibus earn fciret ufui efle, non acdpere» Cauendum tarnen nobis ne(quod cômuniferturprouerbio) incidat qs in Scyllam cupiens uitare Charibdim, dum prodigalitatê ui* delicet fugimus, in fordes ôô auari* tiam incidamus. Auaritiaenim pe* cuniæ ftudiû habet (ut inquit Salu* ftius)quam nemo fapiens concupi* uit.’eaquafi uenenis malisimbuta, 'corpus animum^ uirilem efFcemi*

nat.

PROPHETICA. ■ XXa nat,femp infinita amp;nbsp;infauabitis eft, 'neep copia neep inopia minuit» A quafententia no multum abludunt hæc Pauli plané diuina uerba : Qui uolunt ditefeere incidût in tentatio« nem ôd laqueû ÔC cupiditates inul« tasjftultas noxias, qu^ dcmergût homines in exitium ôd interitum» Siquidem radix omnium malorum eft auaritia : cui dum quidâ ftudent, aberrant à fide ôd iêipfos multis im« plicantdoloribus, Proinde tuarum partium erit, ô propheta Dei, hue fpedare, ut ueftium 5d ciborum luxus, omnis Sybaritica mollitics, tollatur é medio:redeat autem auita fruoalitas Si liberalitas: redeâcitem patrum noftrorumfantfHffimimo« res, qui paucis côtenti, uoluptatem quolt;ç caruere fequelis,bello Ccil icet Frugal»« inuidia, cura, 8d omnigena miferia, Sic enim cecinit Boetius,

DE FVNCTION-E Fcclix nimium prior ætas Contenta fidelibus aruis,

• Necinertiperdi'taluxu» Facili quæ fera folebat ' leiunia foluere glande, Nec bachica munera norat Liqiu’do confundere melle, Nec ludda uellera Seru m T vrio milcere ueneno. Somnos dabat herba falubres, Potum quocp liinpidus amnis, V mbras altiflima pinus» Nondum maris alta fecabat

. Nec mercibus undicp ledis Noua littora uiderat hofpes, T une claflica fæua tacebant Odijs neq? fiifus acerbi's Cruor horrida tinxerat arma. Quid enim furor hofticus ulla Vellet prior arma mouere Cum uulnera fæua uideret Nec premia fanguinis uUaf

Non

PROPHETICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XXD

Non abs re ifta ad naufeam inculr camus. Nifi enim luxus toliatur c gente noftra, neque comités to« rnenta luxus dcerunt, fraudes uide« licet,rapinæ,largitiones èé Bella. At ubi hæcradices egerintaltius, non poterut, nifi horrenda domini uin« dida,euelli. Si itacp patriâ imo Dei ccclcfiam amas,tempeftiue te obuio malo oppone : imitatus prophetas Dei priores, qui nemini prorfus,nc ipfis quidem principibus et regibus pepercerunt, omnimodo anniten* teSjUt fceleribus in régna præcludetf returuia, aut ingrelTis pararet exfr tus: nunc quidem amice comonen* tes S)C obfecrantes principes amp;nbsp;ple« Bern, nunc uero extrema quæcç in* terminantes. Ad quem modum amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Paulus epifcopo præcipit:Obfecro te coram Deo amp;nbsp;Dno lefu Chrifto, qui iudicaturus efr uiuos ÔC tnor« -

; nbsp;: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE FVNCTIONE

tuos in apparitione fua,amp; in regno fuo: Prædica fermonem,infta,tem# peftiuCjintempeftiue, protrahe, in« crêpa, exhortare cum omni lenitate doârina, Hæc apoftoli uerba te, qui prophetam agis,plus moueant, quàm quorundam adulatoru po« pifmata« Conniuentenimquidam ad uitia,imô publica flagitia, de mk fericordia interim cômentantur, amp;nbsp;pulilanimitati mox prætexunt lon^ ganimitatem, quæ tame animi cor« ruptioamp;molhtieseft.Tuuero ne« gledis iftis loquaculis amp;nbsp;palponi« bus ftude temetipfum probatû ex« hibere Deo,operarium non erube« fcendum, rede fecantê fermonem ueritatis: ne ill os eriam imiteris,qui . • ' ita inuehuntur in fceleratos,ficut

errores impetunt,conuittis. Memi« neris illius Terentiani. Nie quid ni« mis : amp;nbsp;quod apud Flaccû legimus,

Eil

PRÖPHETICÄ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xxnn

Pjl modi« in rebiiifuntcerti dcnitj; finef, -Qjtos ultra citra^; nequit cottßjiere reäum. Moderate itacp libertate noftra uta inur,ne iftos perdainus feuen'tatedo agai» noftra, pro quibus mortem fubfjtlt;i«mcuMi Chriftus. Chriftus enim pro pecsfquot;^*^ catoribus mortuus eft, cum peCîï catoribus conuerfatus eft,arundine comi'nutam no côfrcgit,necp linum fumigâs extinxit. Nam ludam Ifca* hotem in difcipulorum collegium afciuit,amp; à fuo confortio no remo* uit, cumcp proditionem moliretur, non palam, fed miro quodam uer^ borû inuolucro tranffixit,nimirum ut nos etiâ difceremus oculta, tedis ferire telis» Nam qui eo morbo, qd fanatû cupis, obnoxius tenet, mox fentitfe notari inuolucro. Quid ue^ ro multis opusf Omnia ad ædifica* tionem fiant. Nam Paulus omni« bus faëlus eft omnia,ôd in omnes fe

DE FVNCTIONE

formas, Prothci in morem, ucrtit; ut multos Chrifto lucrifaccret. Pro« ’• fuerit amp;nbsp;fecreto conuenire fceleratu (quod equidë à Nathan propheta obferuatum uidcmus) hortari, mes minent fui 8^ ad mentem redeat* Quod fi iftud non licet, agè talis fit oratio tua publica ( fi modo publi« cum fit crimen)ut ipfe imprimis in« telligat agi de falute amp;nbsp;intcgritate, non de priuata ex animi ran core uindiefia. Videmus enim Petrum apoftolum amice admodum ipfos etiam Dei 8C fandorum parricidas Modefiia alloqutu, cum ait, Et nunc feio fra« tres quod per ignorantiam fecilbs, ficut 8^ principes ueftri. Ne igitur nos quoep huius pudeatlongani« mitatis : maxime cum modeftia ne« mini nocuerituncp,at intempeftiua immodica obiurgatio plurimos fepg auerterit.Q;^ fi impius in cgpta perrc«

PROPHETICA. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XXV

perrcxcritmalina, adeó ut niBil Uï ceat fperare de homine, deferacur perfona,totufcp orarionis ftatus ad rem ipfam transferatur,ne uidelicet pfj impiorum fubuertantur peccas? tis, Atcp hue quadrabit ifta Pauli ad Titum fententia. Oportet epi« fcopum ita folide dodum efle, ut pofTit etiâ exhortari per dodrinani fanam,et cotradicentes conuincere* Suntenim multi inordinati, uani«

loqui amp;nbsp;mentium feducflores ma« xime ex ludcis, ova- tf'ü nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qtii

to tas fubuertuntfamilias, docentes

quæ enî oportet turpis lucri oratia» lam etfi fundionis tuæ fit,obftinata

immota mente flagitrjs ödflagi« dofis repugnare, nemo tarnen nos ftrum poterit damnare amp;nbsp;tanep re« probu à Deo, pronunciare, aduer« fo-éd» îarium : quod aliquos ad uefperam legamus in uineam Domini uocas'

DE PVMCTIONE

tos. Hac ex caufla arbicramur Apd ftolû prgcepifleTimotheOjUtlon« Eanimis fit amp;nbsp;patiens: Porrô feru3 )omini (inquit quot;) nô oportet pug« nare^fed placidumefTeeroa omnes, docere poflic, malos tollerarc cum manfuetudi nc qui contradi:« centes erudiataccorrigat,fi quando deciilisDeus pœnitentià adagno=t fcendum ueritaccm, amp;nbsp;refipifcant è diaboli laqueo, quo ab eo fecundn cius uoluntatê capti ten ent, Porr o hgc modeftia debet Chhlb'ana mos dcrari prudentia, ne induloêtia no« lira nimia plus noceamus ecclefiæ, quam alq fua illa auftera acerbitate* Verum fidaprophetæmens aclpû ritu Dei imbuta,puîchrèpræftabif, quod cupimus. Nam propter rcrS amp;nbsp;perfonarûuarietatem nulJg poamp; funt numerate amp;nbsp;ccrt^ præfcribi le« ge»\ Pergemus igitur ad alia, fi hoc prius

PROPHETISA.- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XXVI

prius monuen'mus, hue ptinerc ut paupcresSC eccleßafticas opes tibioffccfe habeas cômendatas : no tam quod^'*/^^ Chriftus iftos nobis cômendauit, quàm q? apoftolus Paulus in omni negotiorum turba 8^ prgdicationis onere,pauperes non neglexit. Pro^ inde fratres chariffîmijfî ecclefîa no* ftra opes habeat,ne negligamus,fed fubinde monèamus fände diftri« buant, uel ad ftudia, uel ad paupe« res. Quod fi uideas iftas paucorum improbitate diripi amp;nbsp;fuffurari, age ne taceamus, etiamfi maximo uitæ difpendio fit dicendû. Neep enim caremus exemplis. Habemus D. apmJAh Laurentiû,qui maluit corpus fuum reliuPru flammis cremandum olferre,quàm opes ccclefiæ, impio principi pro« dere. Sic neque Diuus ambrofius quicep cefifit uel maximo impera« ton ValentinianOjtraditionê Ba«

D ij

DE FVNCTIONE

fîlicarum poftulâd, Nec em'm mihi phas eft ti adere nec dbi acd* pere imperator expediu Domum priuad, nullo potes lure temerare, domum Dei exiftimas auferendûC Allegaturjmperatori licere omnia, ipGus efle umuerfa, Relpondeo, Noli te grauare imperator,ut putes te inca quæ diuina funt,imperiale aliqtius habere. Noli te ex to II ere, fed fi uis diudus impcrare,efto Deo fubditus: Scriptum eft, Quæ Dei Deo: quæ Cæfaris Cæfari. Ad im*» peratorem palatia pertinent, ad ià:» cerdotem ecclefiæ. Publicorum tibi mcenium ius commiflum eft, non facrorum.Præterea refpondi. Me fi de meis aliquid pofceretur, autfun^s dus, aut domus, aut aurum, aut ar« gentum,id qd mei iuris effet, liben^ ter offerte, templo Dei nihil pofïc decerpere, nec tradere illud, qcf eu« ftodien«

PROPHETICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XXVÛ

ftodiendum, non tradendum acce» perim. Deinde confulere meetiam imperatoris faluti : quia nee mi hi expedirettradere, nee illi accipere» Hæc ex Ambrofio. ideoep fortes fimus.Nô deerit Deus pio conatui, modoipfi nobis ipfis nódeGmus. Scitis, fratres charifTimi, quanta to# tius orbis ofFenfione, quâca impu# ofgt;ui»ec« denda,rapinaSd fcelere,quanta pie# cleßlt;e. tatis amp;nbsp;ueritatis iadura, pontificq opes concoxerint ecclefiæ. Alebant ecclefiæ opibus canes,equi,lîmiæ imo publica fcorta , nefeio quid peius, cquifones item a^afones,pa« rafîtæ amp;nbsp;huius generis innumera culine exerementa. Ornabant tem* plorum parietes, ueftiebant ligneac amp;nbsp;lapidcac ftatuæ, ad faftum od lu# xum ufq? : pauperes autem frigore interim ÔÔ inedia miferè laborabât, ftudia item collegioru negligebanc,

D ii]

DE PVNCTIÓNE

Si horum loco colebat fuperftinó amp;nbsp;barbaries, Caueamus ergo, fra« treSjCaueamus obfecro,ne facnlego hoc ecclefiafti'caru opum abufuex« cuirojfimilcm aut peiorem introc mittamus.Studia nobis,fi fapimusj non minus reftituenda funt, quam cura pauperum haben da. Si enim fiudia bonarum amp;nbsp;facrarum litte« rarum interierint, pietatis quoque negotiu breui interibit. ISIam unde nobis turbe, calamitates,diiridia,amp; crrores noftrorum temporum, niß cxinfcitia prioris fæculif quod bo« nas amp;nbsp;pias litteras ( abßt uerbo in^ uidia ) non tantum nefciuit, fed SC arroganter contempfit. Quotquot igitur glorig Chrifti, renafcenti ue« ritati,eeclefiæ Dei,amp; fibi ipfis, cons fultu uolunt, in hoc ton’s incumbât uiribus ut ecclefiafticæ opes fände piè difpenfent, imprimis autenx 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pro«s

PROPHETICA.' ' XXVB promoueantur ftudia,ne poften* in cam captiuitatem reducantur, unde nos metipfos uix tandem cxtrica* iiimus. Si uero ea non coiligas,qug kMcf latèdecrroribusjfceleribus gitiofis,cum protrahendis,tum tiquandis diireruimus, comperies præftare, fi fanclè, perfpicuè fo* lidè ueritatem adferamus, obieula autem fcripturis diluamus fideliteri ncgledis couitqs hiftrionicts^ ne ÔC iplam rem amp;nbsp;perfonâ noftrâ fcur« rilitate dedecoremus* Talis fit Si animus amp;nbsp;diébo in accufandis fla^ gitijs» Accufentur quæ prima func ôd nocentiflima: fie autem aceufent, ut ipfa fefe improbitate damnent,ÔC uircutû oppofitione uilefcant : de« nicp ut rj qui propter fcelera corrie piuntun Sentiât omnia ex charitatc fieri non inuidia«Longanimis ergo fis oportet Si prudes* Sicenim fict, C i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D iif)

'X-'quot;”: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DB-WNCTIÓrlÉ

ut niHil pecces nimia indulgentia,’ neep quic^ delinquas intempefti^ uafæuentate»

Dforrf= , Hifce uero abfoIuifTem lam qd dïcerc inftitueräjUißinepri quidam, de orationis phrafi feu ftilo,paucus tioncin. quædam monere cogèrent, bunt eni qui exiftimant hoc fe dodiores, quo obfeurius de rebus aptiHimis diflerût: Cum tarne perfpicuitas iimplicitas maxima orationis orna* menta fint. Suntalfj quidam nihilo ftultiores, qui kwo^häI« quadam in* flati, nihil nifi' anantapodatis,hy* pbatis, exoticis quoep 80 obfoletis ftudent uocibus : curantes ut noue ^^lixè, pplexè, adfedatè, c|uodamcp dicendi modo aulico, amp;nbsp;a cÓmuni natiua èC germana lingua alienifli* mo dicant.Cum tamê Oólauius ille Cæfar feite admodiï monuerit non aliter in fermone fugiendum uerbu infolens

PROfHETlCA. ' XMX rnfolcns 8^ obfcuru, quam in curfu fcopulu.Quin fumi Latinæ li'nguæ principes Cicero et Liuius propriè, purè,perfpicuè, amp;nbsp;fimplicitcr fcrip* fêre» Simplex igit, pura, perfpicua, iiec adfedata fed germana adeocp materna fit oratio tua, ut ij qui* bus loqueris, quæ loquaris, intelli* gant. Curiofis autem 8c aulicis cu* riofum relinque dicendi genus, T u ueroorationê ad auditoru cap turn attemper a. Cur enï dicis, fi intelligi nolis7

Sunt amp;nbsp;alij iftis curiofiores, an ftultiores dicam, nefcio, quibus au* guftum eft, quicquid à Philofophia profeAum eft,contra uero fordidu, uile 8C abiedum, quicquid à fpiritu Df pro« Dei, in fcripturis,proditum eft. Hi data opera raro utuntur fcfipturis fandtis,faftidiêtcs illas ceu agreftest ’prophanis autem ftudrjs optimas - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D V

DEFVNCTIONE

horas infumuc. Ex ijs quæ« cumcpdicendafunt petunt,r)s fua firmant, iftis lafduiunt èC ingeni) acumen oftentant: Stulti homines, fophiftæ, impij 8é defertores, Ne* ccffarig quidê ad facra,bonæ literae^ èi fine quibus infccliciter in fcrip« turis agas, necceflaria inqua ea ims^ primis philofophig pars, quam fer* motionalem uocauere PJatonici» ld quod fuperius indicauimus in fra» Äatione thematum« Verum funt amp;nbsp;aliæ philofophig partes, quaru Ion« gerariorufus eft in facris: Nemo tarnen negat prudentem patremfa* milias de thefauro cordis^fui pro« ferre noua amp;nbsp;uetera,id eft,omniges! na, rebus perfonis, temporibus ô^lociscôuenientia: fed quis igno* rat amp;nbsp;ilfi-id, prudente uere pium uirum primas tribuere fcripturisC prophanis autem tan^ fubfidiarijs aduen*

Irophetica. t SX5: aduenticps èC percgrinis moderate iitiC Vfus eft et Paulus i^fibus Ara« ti Menandri ctEpimenidis, fed mo derate, fed fuo in loco. Moderate ïoitur amp;nbsp;fuis in locis utamur etiam hos prophanis,ad gratiam, non ad tgt;ftentationem,afpergentes alicubi, nó ex integro tractates. Nam præ« dicatio mea(inqt ApolfolusPau* lus) no erat in perfuaforqs humang lapientiæ uerbis: fed in oftetatione , fpiritus ôi. uirtutis : ut fides ueftra non fit in fapientia hominum, fed in potentia Dei. Hec autem de firn* plicitate prophetica,

SimpVcitati didionis 8^ puritati, 'Vit^in=‘ (Î accedat uitæ fandimonia, certe funtftionem noftra non parum or« nabitjpuritate uitæ parat prophetis authoritas. Quidam contra impia uita defl;ruut,quod fanda dodrina fände docuerunt.Puriutem ô^ipfè

DE FVNCTIONB

Ghnflus à nobis exigir, cum dicil^ Vos eftis lux mundi; Sic luccat lux ueftra coram hominibus ut uidcant uelira bona opera ,glorificentcp pa* trem ueftrû qui eft in ccclis.Ec Pau* lus: Efto(inquit ad Tiinotheum) forma fidelium in fermone, in con* uerfatione, in diletftione, in fpiritu, in fide, in puritate. Et ad Titu. Su« per omnia (inquit) temetipfum ex* hibe formam bonorum operum,ut integra fît doârina amp;nbsp;uita,grauis, fermo fanus,amp; irreprehenfîbilis, ut is qui répugnât rubore fufFun« datur,nihil habens quod impingat-Ifta uero omnia,fîmplicitas uide* licet ac puritas, cumfermonis tuni uitæ, non mediocriter côducunt ad ’ corum euidentiam , amp;nbsp;robur, quæ hadenus de officio amp;nbsp;adminiftra« tione^phetica difputauimus.Qui« ti4. nbsp;nbsp;nbsp;bus fî accedat coiiRanda, iam huius

amp;

PROPHETIC*. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XXXI

amp; omnium fundionum Chriftia* narum acccŒit neruus. Tolle cnim è uirtutum chore conftantiam èC omnes (uftulilii uirtutes. Quæ pu* tas enim futura fit fine prudentia, fine temperantia,fiue iuftici'a, fiuc fortitude, fi non fi'rmctur imo ôi conieruenirconftantiaf Et eruditie tua uitæ quoqi integritas, res per fc præclaræ, fomnium fient, nifi accès datcôftantia. Hac euicit durifTimâ gentem Mofes propheta Dei mas ximuSjhiceniin mukis annis rems publicâ Ifraêlis non eruditione tans turn,legibus,uita integra, blandis monitionibus afperis obiurgas lionibus duxit amp;nbsp;rcxit,fed folida conftantiacôferuauit. IMemo mihi obhciatlabores: Ideoenî côRantia nobis opus,ut mala forti infracflocp feramus animo. Quanta uero ôd Mofes à fuis perpeflus f quoties in Mofet

J . ï DE;FVNCTrONE ■

fummo Capiris difcrimine pofitus? Nufcp tame defperauit, nullibioc^ cubuic, ncq; à ucritate un^ uel latu pnguem ceflit. Difcamus igitur nos omnem nobis oppofitum ma# lorum cuneu perrumpere conftan# ria : quo amp;nbsp;alia innumera ueterum rpûs hortantur exemplajfaiæ imprimis, qui ad decrepitu ufcp ætatem fideli# teratcpcoftantcr in uinea Domini P4«Jw laborauit, Pauli item apoftoli, quo homine nihil uidit orbis, neep do# CÏius nccR fyncerius aut quicep con# Atfclt;lt;nlt;t= ftatius. De Athanafio magno Ale^» tMßtu xandrinorû epifeopo, quid dicamî*

cuius piecas, eruditio, ÔÔ conftantia per uniuerfum orbem fumma cum laude peruagarunt. Tanta enim ab Arrianis paitus eft,ut non alium ex uetuftis habeat uel parem uel fupe# riorem, attamê uniuerfum hoc ma# . lorum agmen coftanria facile fupe#

rauit» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bed

PROPHETICA/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XXXIÏ

i Sed ^d uetera produco,qui mefticis exemplis non carco, pro* prijs quidem illis 8d abfolutiffimisC Quid cnî huic negotio prophetico quadrantius accc^re poteft exem« plo Hulderichi ZuiiTglij præceps HmWo-m ton's noftri uiri clarinimirEtenim'^^*^’*^ in hoc uiro femel abfolutc repe#^^'/^® rias quicquid in uero propheta Uei requiras. Apud rhetores quidem Gentiliu, nondS perfelt;fhis aliquis orator repertus eft, fed Zuinglius ïiofter prophetica cyclopaedia adeo abfoluit, ut nihil in eo delyderes, ctiamfi uitæ conuerfationê fpcdes, nihil inamœnum aut indecoru iti« uenias» Nefcio enim fi hochomine uidcrit orbis'authumanius aut fan« lt;ftius, fi mores hominis perpendas, aut prüden tius, fi maximaru rerum adminiftrationem fpecftes, Diétio DiÆfl uero tails erat,quaJcmfupcriusex

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE.FVNCTIONE,

quot; nbsp;nbsp;nbsp;eru din's adumbrauimus.Erat èhim

candida,pura, perfpicua ÔC minime adfedlatauel ad fucum compofitaj omnia plana amp;nbsp;quorums expofîta oculis, nelt;^ hic iacebat aut humi re« ptabat quic^,omnia uiuebant ÔC robore quodam copadla ultro fefê amabili quadam ui in auditorû in« Scriptu^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;animos, ludirium autem

raruex== in fcripturishabebat candidû, acre, poßtio. fandum amp;nbsp;incôparabile. Mira illi in eruendis facrarum arcanis dexte« ritas. Mira in tralt;flando fimplicitas facilitas« Mira ôô in reddendis ex aliéna linguis proprietas amp;nbsp;perfpi« cuitas, T eftamur hac in re lucubra« tiones eius in Ifaiam amp;nbsp;leremiâ ad« ornatas uerius quàm feriptas. Te« ftamur Sô fragmenta alia qu^ nobis ex dodiflimorum quorundam ui« ' rorum diligentia,reftant:ex quibus acftimamus,ceu ex ungue Leonem, quantus

PROPHETIC A. XXXIQ ' quantus hk in exponêdis facris fue* rit. Sola hæc quæ extant paucula cquidem uiam quandam fcripturas cnarrandi aperireuidentur, ut in f)s dare amp;nbsp;copiofeea tan^ in exem* plari quodâ uideas,quæ nos prgce« ptionibus in initio orationis huius, tradidimus uel adumbrauimus po« tins. Et in refellêdis erroribus, quis un$ laborauitfceliciusf quis circu# fpeébus aut eruditiusC Et quod alrj gloriam reducis euangelfjjalqs (qui tarnen amp;nbsp;fuis præcellunt donis, amp;nbsp;adhuc aount in uiuis, ut nondum iftorum canendum fit encomium) non citra inanem iadantiä amp;nbsp;adu« lationê tribuerut,id reuera Zuing« lio noftro tribuendum erat» Islam per hunc uiru reftituit nobis Deus çcclefiæ fuæ gloriam. Vnus enim reftituit Teftamenti amp;nbsp;æterni foe« deris capita, obfoletacp renouauit«.

E

DE FVNCTIÖNB

Vnusomnipotendâ amp;nbsp;bonitateni Deijïmó amp;nbsp;unitatem,dïuorû inuo^ canoneamp; cultu obCcurata, priftiiio reftituit nitori Jdem Ezcchiæ Io« fiæ fandifTimorû regutn exemplo omnia fuftuh't fimulachra : ut folus per oia Si in omnibus, fpiritu reg« naret fide amp;nbsp;charitate,Deus. Sa« cramêta porro ecclefiæ, feediffîmis erroribus prorfus feedata, repur« gauitjCt nitidiflima populo Dei re« itituitjbaptifmû intelligo Si eucha« riftiam.Hanc tame no fine Thefeo reftituit* Magna eft enim hacinre IoannisOecolampadf)gloria, que Zuingliusnofter hac in laude ha« buit comitem, uirum alias uita in« culpatum, cruditione incompara« bilem,amp; euangeliee dotftrin^ abfo« lutifiTimum profeflbrem.Cæterum cum Zuinglius euchariftia reftituit, fimul Si. innumeras fuperftitiones, impie«

PROPHETICA. » XXXIW

Impietatemitem fummamjMiïTarti putOjpenitus fuftulit,totücp orbem manifeftiffima idololatna libcrauit. Et de peccatorum remifbonc, ÓC dc clauibus, quis unquam uelex uetu« ftis uel neotends, difputauitclarius ueriusf Quis antichrifti regnum quaflauit fortmsC Quis omnem er« rorem fuperftitionê fubruit co« ftantiusCT otu enim pontifias Ro« mani, hoe eft, Antichrifti regnum, huius uiri opera ( imo Dei gratia qusc per hunc agebat)pietate,indu« ftria eruditionc, proftratum,cô« uulfum amp;nbsp;extindum iacet.Hæc au« tem omnia peculiaria habet, 8^ ita peculiaria, ut fummos in Europa, utriufcp fadionis uiros, partim in« uidia amp;nbsp;zelo,uiros inquam 8C opti« mos amp;nbsp;do(ftiftimos,partim auaritia \ amp;iniquitate,homines alias atros, illos inquam oes f^uè répugnantes,

Eq

DE FVNCTIONE

dtra negotium uiceri't, Sc fua indies clarius amp;nbsp;fîrmius propofuerit» Sed amp;nbsp;ipfa catabapti'ftarü phalanx, hy# poerifijfuco, loquêtia ÔC fpiritu,ne=? fdo quo, probe inftruôta, uidori palmam ferre coada elf. Quarum rerum omnium locupletiflîma ha* bemus uiri teftimonia. Extant enî huius libri De uera Sc falfa religioe confcripti. De Baptifmo Bucha* riftia plurimi: in quibus nihil quod ad fumam eruditionem amp;nbsp;maiefta* tem fpedet,defyderes,Nemo enim hoc homîe colligit neruoiîus,nemo telum in aduerfariû torquet acrius, aut exceptum retorquet mirabilius, Eft enim hac in re ultra cômunem hominû fortem admirabilis. Quis uero deledat urbanius7 quis mouet cfficatius f quis laudat candidiusf quisfuadetgrauiusf quis hortatur ardentiusf Ômnia in hoc homine fuma»

PROPHETICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XXXV

fuma,Laudent ergo Romani fuum in eloquentia Tullium, in refti? tuenda libertate Brutum» Efferant Græci fuos, uel imperatores,uelle* gislatorcSjT emiftoclem, Pcriclem, Lycurgum amp;nbsp;Solonem:nos multo amp;nbsp;uerius iuftius Zuinglium no# ftru ( multis nominibuspræcellen# tem amp;nbsp;fanda maieftate uerendum) fanda quadam gratitudine uene# ramur : ut qui poft maxima pietatis. ftudia,in reftituenda libertate Só re# nouadis bonis ac facris ftudijs mire laborant. Parua autê hæc funt quæ diximus, fi qs coferantur quæ nunc dicemus.tSIâ in hoc homine ardens scdera -amor iufticiæ,flagrlt;âs æquitatis ftu# accufa^ dium, ÓÓ inexplebilis patriæ foelici# tads cupiditas.fuit: côtra uero fum#

• n ' • r az . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

mum in nagitiolos oc extremum in flagitia odium. Nemo enim facile explicarit quads fudoribus luxum

E ii}

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DS SVNCTIONE

Inertem, fangui’nolentas ïafgitioa^ nes,ô^ multorum fæuam expugna^» rit olygarchiam : amp;nbsp;rurfus quanta cura auitam frugalitatem, probita« tem ôd fandû (loiade ad amorem) (îuducrit reftituere imperium: quas ob res uir Dei fandus,pulchrâ tan« demopetqt mortem* Ab fjs enim cæfus eft, quibus ipfe fefe tota im* penderat uita, ut illos à largitioni# bus,bellis,luxUjpefîîmis quoep fuis ftudrjs, in uiam reduceret iufticiæ^ Hæc autem mortis uiri iuftiffîmi, ueriffîma eft caufla, ut ut alfj alias tnteritui nccis iaditent cauftas* Nolim autê ^ninglij- quenquam tanti uiri clade,mifero^ (ut nonnullis uideri poterat)mortis genere offendi : maxime eu optimi amp;nbsp;fapientiftimi quiq; miferè fern« per interierint. Nam Sotades au« th or eft,S ocra tem in carcere bibilTc cicutam» Diogencm uero crudum

cornes

PROPHETICÄ. XXXVl

comediflepolypedem ödmtcrrjfTe» Aefchilo autem fcribenti inddilTc ’ teftudinê. Porro Sophoclem adno uuæ præfocatum cxceffîffe. Canes itemThracios bonum difcerpfifle Euripidem, fed dtuinû Homerum fame fuiffe confedum. Prophana (înthæc»Quis uero nönlugeat op* timi eruditiflîmi fimul amp;nbsp;pfjffimi lîinïoan : Oecolampadij mortemÇ’ Ilium enim, illû inquam,totius Ger maniæ imô Chriftianæ reipublkac fummu decuSjUirum iuftiflïmum/ no multis poft Zuinglq interitum di'ebus,ned dédit cardnus.Qui'n in facris legimus iftis prorfus paria«. Quo eni quifq? fandior, hoc mife* rabiliori mortis genereinterrjt. Na quis nefdtfandilTimi Ifaiæcgdemî' Hieremiæ Zachariæ indignam clademf Stephani quocp S/C facra* tiflîmi Ioannis baptiftæ interitum^

B iii) '

DE FVNCTIONE

Quid qd tunc quoque in fandi uiri corpus def^uiebat truculenta fcor# torum rabiesC Hue fadt qd Zuing* lium noftrum non animi libido ad pugnam animauit, fed fandu ma* giftratus edidum armauit. Et quo^ ties oro iufta incaufla, à iuftiffîmis, infœlidflïme pugnatumf Aut quis nefcitlofîam èc Machabæum mos in pietate uiros, infcelici clade infcclidlTime péri] ffef bJec obfcuru eft tu quoc^ cum uiri illi interirent, camposmultoôô duiû ÓChoftium cruore repletos. Sic eniin erat in fa« tis. Nec quiÜ^ lofîæ, improbitatis notant impingebat,qd ipfa res prg# ter omnium expedationê finiftrius ceffiiTet. Hæcautem uelutiperepis= togû contexui, ut tute uideres tan^ in uiuo exêplo, quæ eifet prophetp iufta adminiftratio.Noftrum deins ceps fuerit ueritatem fumo ftudio.

PROPHETICA. XXXVa

amp; (1 res ita poftularit, uitæ quoque difpendio propugnare, fcripturas fandas pure enarrare, plebem ad fanda ardenter hortari,meeftos pk cofolari, erroribus prudenter con« traire, 8^ hærefes conftanter elimk nare, fcelera quocg fceleftos non minus pie qua fortiter impugnare, omnia fumma cum fide dili*

gentia agere, ut cum apparuerit paftorum princcps,immar?

ceffibilem coronam reportemus*

€

TYGVRI APVD CHRISTOF« ferum Frofchouer, M. D. X X X U?

♦Ç HVLDERYCHO

ZVINGLIO VIRO PIIS5IMO

ZT clar^imo [ctcrum.

Qui Chri/lo or patrie uixi, docuit, uigilauitt Pro Chrifto cr patriafortiter occubuit:

T^ingliut eternum Chrifio patrieq; faluti

Viuit: miqua cohon perpete morte périt.

Gerardus Nouiomagus jiciebat.

!

Oeeidit, ^erna dignui qui ïaude ßnUitr, lllu/lrans gentem Zuinglius ufq; fuM.

Quodßit mjirmum feuimanusabjiulit hoßif, Hoflii qui nuÜo fordere dignus er at.

Sed quid retulerit qua tandem morte necetur, Cui du/m uiuebat, uiuere Chriflus eratf

Zuinglius oecubuit,Çed corpore: ca;tera,nunqult;on Non meliori fui parte fuperßes erit.

Rumpere liuor edax,uita qui perpetè Chrißo, Quiqi bonis manet,haudmortuuseße potefl, Mors etiam lucro eß, multo iam foenore mentis

Fortins exurgent feminaßgt;arfa pie,

V V olphgangus t.iufcutusßtciebat.

ÈRRATA.

In prælimiWi fpiAola prim um A expunge, tob a cob I Un; i lege ChriAum, pro CkjUum, 11 cob I in marginelege themAtum,pro thetunh «4 cot I iin: 6 lege muttu, pro mutuis, „ cob t Un: u pro punüo. repone ? »Ö cob 1 Un: s lege ueRram pro noJlrMl. Ip CT *o cclt;i« lege per æ.

11 cot I Itn; ip lege uoluptatum, pfo uoluptateMk 14 cot I. Um uU: lege fiepe pro f epic.

V col; I Un: tr lege non pro enim-»S cob I lege J 4 lege nunc pro non. Et puulo pofl lege,fentiant, proSentinnt. Jo cot t lint ig lege. Puritatepro, puritate.

cob 1 Un: 9 legedccrepititm pro decrepitunh

ÔCM ' 6'3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H t é -’T