-ocr page 1-

Modus examinandi

SACRORVM ORDINVM CAN-did Atos, iuxta Auguftanx Ecclefix morem confcriptuSjSc inftat Catcchifmi per quxftio-nes, Sepias catholicas^; refponfiones,fuccin-Sta breuitate digcftiis.Parochis quoq;,8c iuni-oribus concionatoribus non minus, quam facris initiandis.vfuifuturus» t^ccejjerunt in fine generale! quadatn conditiones in ordinandis rerjuifita. Item, qult;e fint ctntui]^ ordinit tntmia officio^. Et nbsp;nbsp;nbsp;Cenfura defin^orum or~

dinum candtdatii exigenda : qua omnia i^fis etiant ordinandorum examinatoribns fiitutn^ri-mis necefiaria [nnt.

kVTORE M. IÓANNE HOLT-huGo KempenG, Anguftx Vindclicorum ad

D. virginem Mariam liidircftorc.Sc or-mnandorum examinatorc.

M L tA. C H

Labia Sacerdotis cuftodiunt fcicntiam, amp;nbsp;legem requirent ex ore cius : quia Angelus Domini exercituum eft.

H E E R Æ. 0.

Nemo Gbi fumit honorem, niG qui voca-tur à Deo, tanquam Aaron.

Cnta GraU V Prittileffo Caft Mdieß,

-ocr page 2-

ionx nÎ iïiLXQ ?r»hoM.

-MAO ï’- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i/'J ^'O

tnaflùtrt - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■■■'■''■'■nuh krr.i:ï

-ni37ullt;lt;îM:oûnoq)»: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;., ,?r.ft

4nni iôlt;tnvi';îEjlt;bpiùS.?!Â^*Éi înRîM-si'’ ni fn£up ,eonu»»i.;iö 8à($ie^t«obao3 siidiio .eirfUibt'îûîtîr^âhis.i ïrrt*i

wbifkuïi.-t'»

--Îtf»S’rW^•* £

î*M*'g.... .. ■7.-..»_f^t-',v'4*

ƒ .w\».hx\^witum ' '1

J OH a i-* 1* / O ï .M ü O t V

bü muT- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;q3iq4|

♦ïc : • - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fr^n'tniy j

• .'*’* •il''quot;’ä^Axa’m^n^Gßf ., , *

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JKV

38tmährß-^*.ü.bQUxrirar»biü. ?

iiib2nA «üf» : »Juà^Sia x?

7 '‘.ibrnîi!....-.îgt;»ûiïffilt;7lt;O

•? .0 3k« 4V

•«OV ;up O’a jflÂTf^noà limifî ? P

- sr.wjiliA tn.^- .gsO k

-ocr page 3-

ÄD R EVER endos INCHRISTO PA-TRES, G ENEROSO S, NOBI-les, Amplifsimos^viros ac^domînos, D. MarquarHiimdeRerg Pntpofitum, dominum Chriftophorum de Freyberg ÔC Eyteiiberg Decanum, cæterosq cathe-dralis EccleGx Auguftanfe canonicos vi-tos excellentifsîmos, dominos amp;nbsp;patro-nosfuos cumprimis omni obfcr-uantia cotendos, Ioannis Holthufij prs-fatio.

T/î,Tetteret}di in Chn/lé patres ac pneflan-ttßimt,hoc artipusinge-nttis difciplinis^ libéra^ abus mirtficè exmlto, et dodomm Ijominurnper-^ ___ qttàtn fera,ci noftro fa-ado, qtio yntueija propèflndiomnt dijciplina-rutnc^ genera locorunt ybiuis fingulari Dei ommpotentis gratia V beneficia mirum iti modum reflorel'cunt ; complurespafiim yarija infirifti tttulis, at^ à yirn yndequa^ dolïif-a fimit

-ocr page 4-

fîm^i étaoribus^ probittißitnü inlnffm editi, lgt;rofiant librii qut de^rimis aMtx atq^ catholi~ eanoßra religionis fnnciigt;qs, fummo fludio diligentia^ertraBant : ^iq, d protteiliori~ bM rtrum Theologicarttm llndio(isfru{îu neu^ tuptam fwfiitefido euoluuntur ; tarnen nihilo~ mtnui adhnc ab eo tempore,quo nobis hac ^ro-ttincta fcholaßica eSî demandata, onns^ examinandi facrorum ordinum candtdatos,qui ordinandi -vnlgonMncHpantHr, [ecnndumfum-mumScholaßimm noßris eß bttmeris impo-fitum : ad banc horam indies graues ad-mod/im acfienêintolerandtt audiuntur quare-la,ab omnibus qs^qui fe fubijcere examini,an-tequam fgt;romoueantur, cogunturz quot;Vt funto-mnesqni facris initiari ordinibus cuigt;iunt ; ß-militer et bi,qui recespoß accepta facerdotalû dignitatis promotionem, ad parochialem ßue pajîoralem deßinantur curam : itidem cr iUi qui fua parocbia, cui antê prafuerant, renun-ctata,ad aliam commigrant'. item alij nonnul-li qui cnnßnUi oßicio adminißratione^ inEc-ileßa funguntur, qui fimul omnes ntdlo dißri-mine -vel rcßeliu perfcnie babito,pritiS fe exa-minißßere debent, quam yoti compotesfiant» admittanturqp quemadmodum Keuerendißi-miis dominus tießer,esr princepsllluflrißimuft dominus Otho 2 ruchfes, S,Ê^ E,t/ilbanen-

-ocr page 5-

fi,E()ifcopus CardiMalij,er‘ .Augufïdnx lutta noßrx EtcleftaAntifles i»comparahilis,omni~ umtj^ fludioforum, maxime autem eorum tjui^ husmyotiteHfuafro yirHi aliquandoretn tatholica Ecclefia j^romouereycidem^, indefef-fo fludio injeruire., ^^acenailiberalißimtat ynà yobifiutff ßriiiißime fludioßßime^ hoc ob/eruari esr yult csr pracipitz ßcut yidere efî inßfnedi Auguflana ditecefeo! flatutis, ^Ab ißtSf tnquamy omnibtts ^querimonite audiun-tur propemodum quotidtè graueSy nuUum cer-tum reperiri libellum, in quo ea comprehen-dantutyaut tali erdtne,compendioy aut metho~ dotradttainueniantur, qute in publicit Ordi~ nandorum examinibus preponi crexigtcon-fueuerunt. Nam non cuiuis y el ob pataerta-tem, y el ob temporis angußiam, yel alias ob caußu, integrum eil ifiot longiores inTheola-gia trafiatus compararCyCy annos alimoteutd uere. »Ae proinde clamitant fubindc,Jatis du-riter esr acerbi (ecum agi,qtwd yjq, adeè rigide (lt;rfeuere examinentury ifquot; non raro ab çf-dinibuf repulfam patiantur^ reijciantur^, i^apropter y no ore omnet, quot ego audtui, efflagitanty yt Uber aliquis edatur, qtù hae compendiojè complellatur tfquot; edoceat, quoad tnanum et in parato aliquo paUo habeant,yn-deitßlrufliortt paratiores^ ad. ordmes fufci-* 3 fiendoft

-ocr page 6-

txdutinis Jubeundäm eÔfîdeH^ tiori animo accedere tioßint. Hine cçerxprectu nec non Ecclefia y tile fore exißimani, fi qtta-fiiones (jux ordtnandis ob^ci neeeßario debent rt folentßnepitomen colligerentur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cùm à

primo tempore,quo huicJcholaflicx prouinnad '^robis patronii mets eximijs prxfeclm [üm,cS-feßim Catechefin quanda ex diaerfis probatitet orthodoxie fcriptoribuf cogeßiffem et copofuif-fem, adolefcentibus^ noflra infliMtoni e^ di-feipUna comißie,quetidie ntcalamit exciperëtf dmaffem, id^ in ettm tantumodo fine,quo opti ma quxA reltgionu noflrx uerè catholicx pri-mordia habere»t,prtma^ Theologia,ad quam ediqitando perdticendam aliquoru dtfcipuloru Hoflroru fludia dirigHntur,edifierent rudimen Oa: et cateebefi hac noflra difîando ad umbilicu iam perdufia, et noflris à difcipulu hreui tepa-rü interuaUo memoria comendata qued ipfi in trimedrtbus [chola noflra examinibus,reue fendif dominie fcholarchie noßrie, pariter e^ odijt nonmdlie yirie eruditie fubinde prafenti-iue fuie reffionfis reipfa dcclararutymox alif nö pauct, titrn ßudiofi, tiim ordinum facroru can-didati, imopleriqi facerdotee esr parochi huitH Diacefie, quibus bac noflra fic dtdataCate-the^fuifa, ledayelauditaerat, yotieomni-bue (am dejyderarCf ampleblt^ ceperunt, adei ytbri^

-ocr page 7-

ut heut in tdùjuoi (entend iefcrtftd (it exem-frlaria,partir» noflrts 2 dif{ipt4ta,barttm yeri nb alijs, preàod fatis magno dißrada er di-uendita,at^ adloca etiam longi bine diflantitt tranfmiffa. Proinde ybi hoc à reuerendM do~ tttiniijcholarthis noflrii,at^ examinis ordinS~ dorumajje^oribui anima^rfumeß erper~ fpetîumidtu nudtumj, nos hortati funt,ut banc noflram catecheßn reutderemus,recogno[cere-mitid, crin huemedibateremur, tjtcolabor moleßiad toties tranfcriiendifemel toUeretur, lgt;lurtbus^ hac ratione confuleretur, Hucacce-dit quod 'viri nonpaitci tùm piet at e, tùm in-frimisrei Tbeologicxperitiaconßiicuiy qui-bus fjic noßer catechefeos liber ftdrindè et uifus tr perlelfui et probattis fuit,penitHS cùm [ua-ferunt, tùm qua fi perptderunt, yt editioneni quant oeyßtme fieri poßet, maturaremus ; futurum enim baud dàtbiè aßirmabant, quod hic liber non folum ordinandis, yerumetiam alijs fiudtoßs adoleßenttbus inCatholicorum Icholû uerfâtib.haud paru emolunteti effet allaturus,

Quamobrem borum aliorud multoru fiuaju^ tonfiUoij, addubii zr perfuaßftbrü pralo, qua-uisinutti, commifimm, Etenimnefeiusnott t »rant, quodnoßris xoilis yi^lattnih, obtre-fîatonhus^ ntaledicis, qui adobganniendù c?* rfrtrrf/jenrfx qs^qui boni aliquid operû méditai^

4.

-ocr page 8-

tdntum ^regndti yidentur, me rodenUttm e4r uillisi^ eoru traducendum effem exfofiturus» Vertim enimwro titm ißiufmodi hominuge-neri nem« uir bonui aut doBuf ^er omnia •v«-qtiam ftia quanttimcnmjj pia cr firoficua ^ro-pare ^otuerit : qiiibns non Dei honor, proximi eomodum, aut rei^ublica ^romouenda fludiJi, fed liuor edax ac carpendt nbsp;nbsp;aliornm laboret

fugiUandi 'voluptoi eordi eff : fruftra not operant hie noflrant conter eremus ^ßhominibus buiußemodi complacereßuderemus. J^aleant itaejf tales cum innata fibi (ntfledicendi cupidi-tate obtreäandi libidine, procul^ difeedSt, qui inter bonos dißidium yolunt : quibus,fi nS aliud quam obtreflare cjr carpere y elint, hoe dißieho Horatiano reßionfum fit et fatisfafJüi Viue, quot;Vale, fi quid nouißi retins tfiß, Candidus imperti, ß non, hit ytere meeum, Item : ƒ in melius quid habet, accerfe, yel imperium fer.

Ne^ enim hoc nobis “vitio uerti debet, ne^ aliqnis merito in calumma raperepoteU, q»M pleraq^ ea^ felefîifitma ab alqs autoribus mu-tuatijumus,excerpßmus,in ynu quaßfafcicu-lum comportauimus, atm iUud comtei yulor protritum fit yerifiimum:Nullum eil Mnai‘ flum,qHod non dillum fit prius.Qi^a fané fen-tentia non tarn inn9s,quàminomnespariter fcriptoreSt

-ocr page 9-

firtfgt;terft,lt;jui hdc noflm atate,yel multa ante feculd,etiant qtMcnnq, de materia feu argumê-to fcri^fere,afgt;tißime qt{adrat:quoniamquident e^m propemodiifuii inbimbrationihtts, no-iis legenda diuer/t f)roponunt,qHa quonda -ve^ ttfltßimis ab autoribus in lucent emiffafunt et tradtta, Ntdlu idcircocùmfcribut aliud oPe-rlt;e ^efiu facere 'videntur, quant quod eadent qua ab alijs jiirius^uel fcripta uel dibla fu»t,fu-fiîis interdum,interdunt breuiùs nbsp;nbsp;contraHiùt

enarrent-.meliora ad remq, propriè^ertinentia, hinc inde more fedularü apum depromant ca“ tomtgt;ortent,comodiùs oia dtffonant et collocet ; Jfoßremo elegantiùs dtlucidtksue ob octdos le-iîori cun£îa fgt;rojfonant,ac ad eius cafitü uniuçr Jacomftiàsdirigant. Quafanèresfifœliciter et bonafidepraflelur, eil et (umma tndtdlria

laboris maximi,nec nonfruHtii haudqua-qua quot;vilipendednattame non raro etiam multa eiufcentodifcriptoreSyà fe er diligenter er uti-liter excogitata ac inuenta, atq, ipß lelîori ne-quaqua infrugifera, materia qua traitant,a-aijcere folent. Jdipfum er nos bac in Catechefi feu trdinandorum examine imitari, tr eff'e-Hum darefluduimus, quod an fimus aliqua ex farte affecuti, fenes candidoru leßorü iudiciu eflo.^ocirca qua breuifiimè,er quàm optima fotuimuf ordine, complexi furntts ea,quacun^

5 Jacra

-ocr page 10-

ftera ad tttinißeru aJpirdMibut,4t^ i^/ßi ^ti9~ atefdcerdotibfts V jiarochtt fcitu cumfirtmü junt neceffdria : nimirü qux maxime concern mnt ßdem,ß)em,chdritatem,f4crdmenta, 'vir-tHtes,yitiafen peccata,ß»gtiloru ordinandor» »fficia,at^ alia eit/i g^eria.Confcripta autem ea ftmt à nobu rudi nbsp;nbsp;pingui jatit Minerud^

obuio i potißimum in eorti gratiam qui rudiores fimpltcioresue funtf quàm yt obfcura ef difftcilia comprehendere yaleant: talef enim circa facramentoru admi-mflrationem, breuibui ac dilucidii o^ia habet expluattotbus,yt eo melius faciliufl rem ipfi percipiant.StMimiora tarnen nontuMa adiun~ ximus, peritioribui cenfulentes, yt ipfisßt materia, de qua ybi ad examen yentum fue-rit,refj)ondeant.Cxteru atctem quàm ßtet tattle et neceljdriu, hoc noflra prxfertim tepeßate, mtdto calamitofißima tr longe yitiofßtmat qua ynitterfa propemodu totitts Chrifliani orbit loca,abußbus,fcandalis,erroribui, fchifma-tibfis ac hxreßbus fcatent, et nefandit cuiuali-bet generit uitijs exiatdaf.ordinu Çacroru candidatot, parochos /eu animaru pafloret,eorum toadiutoi et,et eot qut concionandi mtinui obe-unt,tdiofi/f denit^ ecclefixDct minißros,dilige-ter, exaae ac feuert in eruditioe luxta et mo-rtbM,atq, yittt ltoneßate,et maxtmt inj^ac rtligiofie

-ocr page 11-

reîigitne catholictt eximtndri et ap[gt;robari,i(n-tt^uâ ad tremenda ilia facramentoru mytlerii Cofîcienda v cotreHanda, quot;Vel ad regenda ani tnaru mramjaliaq^ mtgni momëti ccclefialltca officia admini(lranda,admittantHr, res ifgt;fa a~ pertèfprob dolor,déclarai, Prxterea, mtferri-tntif ifuo^ Eccleüa ßatia palam indicat,qtiàin fit et yttle nbsp;nbsp;nece^anîijtt in pofleru ij,qui ad

facros afpirat ordines^maiori cura diligetiorii^ fiudio fefe ad digne aliquo modo facrof^antlam facerdotij dignitate, qua in ccelisfimul ey“ mu-io nulla mator aut excellentior reperiturjufci-fienda lgt;ra:parent:inprimis^ curët,ut ßnt ttita bonefla,^anfîit côuerfationis er boni exempli, liquide jacerdotesfafîi, injacrofanâo altarû mtnißerio,JanQufan£toru, hoßiam yittam, fanda er immaculata, dominu redemptore^ uoflrum lefum Cbriflu, deum pariter er hominem Cofecrant,offerut et fumut,iHXta ipßua Chrißimandatu.Hoc facile in mea cômemora Luc. 2 2 lt;nbsp;tioné. Deinde,ut et praditi fini fcientia prude-tia^, qua(fecund!i illud Chrißi yerbu, leprofis ifemundatifdidu-.Iteoßendtteyosfacerdt- Luc, » 7.

à non lepra,er lepram a lepra, id eil, peccatu, qitod amma lepra nuncttpatur, d tiS peccato,er peccatu à peccato,hoc efl, petcata grauiora à leuiorib. mortalia à yenialib.diju-dit^repoffint: fctantlt;l quoriipeciata remitiere Joan.io» yel

-ocr page 12-

iS« W retiHere,quos foluere ligaredebeant^ l\/equaqHitm igitur tUi OrdinanAorttm exa-^ minatores eortm ajjêffores officiofibi Ae-manAato quot;viAftaur facere fatii, ^rafertim hoe ttoflro Ae^lorato es^ extdcerato jaculo, qui »i-mti negligenter, perfunSioriè er leuiter exd~ minant,ätq, ob id (apenumero heu nimiwn in-e^tos er inidoneos, cu fummo Etclefia catholi-ta naufragiOiOdmittuntet promouent: nimirii Mel[gt;reeio,Mclprecibus deliniti, yel magnatunt ûtterceffionibus moti,yel mala er antiqua co* fuetudtne Aulîi.Solitietentmfitnt eiufmoAi in-dofîi homines ad facros ordines affgt;irantes,er fua dofirinayita^honeflati diff identes ad talia frpe media confugere, quo yotifiant cô-J g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contigit,confeflim caci cte-

cosAucunt, er^ariter, tuxta Euangeltitm, in yarioru erroru er cetemce Aamnationis fowa fefe pracibitant3^aximuita^ foret opercepre-cium,ut 0rAinandt,fimul et q,qui eos orAsnat, et oA orAines promeuent,priufquàm orAines ifli facrofanffi conferrenturfertb et Ailigenterhas er confimiles facra firiptura yoces er aAmo-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nitiones fecum expenAerentfimul^ obferuaret,

tAd Tim.Paului'. Manus neminititbim-’s • pofueris,nec commumcaueris peccatis alienis, Tim. t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lAem eoAem in Epifiola m Etclefia mini-

cap.^, ftrit yerbafacienSjdicit : Htprobenturprimu,

-ocr page 13-

kr“ ßc mîniftrent, tmllum crimen luientet, Item : Presbyteri qui beneigt;rafM»t,dulgt;lici

honore di^ihabeantnr, maxime qui laborant ’ in yerbo isquot; dodrina. Hie nota duo'. Bene fraelje, csr in yerbo eydo£lrina labor are.

Item in a£îisi,Attendite y obis et ymnerfo gregi,inquo Spiritus fan£lni^o[nit Epiliopos, regere Eccledam Det,quam acquißuitjangui-ne ^uo.Ego fcio,quoniam intrabunt poji dijcef-fionem meam lupi rapaces in uos,non parcentes gregi.Et ex yobisipfis exurgent yiri loqucntes peruerfa, yt abdtuant dijctpulos poil je : propter quod yigilate,

Praterea D.Petrus de populi paflortbus in hune modum yerba facit :Pafcite quiin yobis lt;

’ pfouidentes non coafîè, fed ff ontaneifecundû Deu : ne^ turpis Ittcri gratia, jed yoluntariè : nei^ ut dominantes in cle-risjed forma fa(îi gregts ex animo. Et eu apa ruerit princeps paflorumpcrcipietit immarcef-fibilemgloritecoronam. Infuperapttd Malach: Labiajacerdotis euflodient jcientiam, cf'le- ’ * gern requirent ex ore eins,quia angelus domi-ni exercituum eil,

»Ad htec Domimts per Ofeam ; i^ia tu Qjf^ feuntiam reptdi/îi,repellam ego te,ne facerdo-tiofwtgaris mihi.

Paulsts quo^ de fw Timotkeo teßatur, nbsp;nbsp;j, .Tw». j,

ew]lt;ieM

-ocr page 14-

enttdem eofftmenditt, quodfder^a liter/d »tue-rit db infantia,qute fotuerunt per eaf . , iUe alios inflruere ad lalntef».

E/at, Î. hegt;nEfa:Miiddmim,qni fertis uafa dotMtni, Leiut. tÿ, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inLeuiticoi Sandieflote,quiaegofa»-

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dusfut» dominus Deus ye fier,

E^echi^, Poßremo Dominus apud Exechielem mi-»atur, quod yelit janguinem ßibditorum re-quirere de manibus paßorü, fi in pradicado ^et officio fito fatisfaciendo fuerint négligentes.

Hifce ex otbus perfacile eilfcire, quanalint potißimce qualitates, proprietates,et coditio-nes, q/M jn eccleßte min^ris requirutur. Porto quitdo yetus illa et cuprimislaudabilis iam fcnitus inoleuit cofuetiMO,eamil propemodunt ces, qui in publicum Fuoi emittittluafbrattoes, fludjofè yjqi obferuat,ut eximium etßngulare fibi aliquem deligant patronu, cuifua monu-mëta tledicet,yt eius patrocinio et authoritate àne/arijs criticoru et obtredatoru calumnijs, latratib^q^eo fint tutioresieade ego cSfuetudine ffemere nequaqua uolui, quin jedandä potiui putarim. {^apreptermihi diu multu^ animo agitanti, cutnam patrono pottßtmum, altorunt exemple, bac noflra tumcuparem, neme ahnt banc ad rem magis acccomodus occurrit, cptZ y OS domini clartßimi, Mecxnateß^ mei mu-9ifitentißimi : q»i «rnniti optime er redißimf prafenü

-ocr page 15-

frtefenti ytfiro fmtrocim'o, ^andocun^fnent tuceße, mihi /deffe peteritii : quid omnium 9ptimè, cùm de me y tùm ymHerja noflrtt de Jchola,at^ ipfo Ordinandorum examinefemper eflis promeriti.f^obis erÿgt;,re»erendiin Chnfla patref ac uiri excelle»tißimi,hanc noßrum ca~ techefinjeu ordinandoru exame(qnia ucflro in primis tiu/^icio, iujju et ^utoritate t»publicu/n prodit^iMCuparc uifmn efi, uobis^ haco^erre, tMqua met erga uos animigrtüi liVMixca-vvoff inditiu^ perpetuû.Proinde nos etiS tttq^ etiam tratos et obßcratos uelim, ut hocquicquideil muneris, quad yobis d me cliente ueflro offer-tuT et dedicittur, lubentibus beneuolis^ animis pro finguUri ueflro in me fludio, accipere non dedigneminiobnixe^flugito, utpoilhacrnCy ßholam ueflram, et ordinandoru examen ea » quah»fîenus,beneuolétia,amore,fludio,fauore et liberalitateprofequipergatis. Qstoniaquide plurtmii hac tepefîate catholica ecclefîa tnter-eiîyjcholof et ordinandoru examina cùm reffi inßituiytu diligêter obferuari-.quod fane oes ha ru rerû periti,et pq et catholici uiriyno ore in-genuèfaten cogutur.imo hoc ita effe,tû resipft *« quotidiana jatis fuper^ nos docetexperietta.

VMemiu enim,di/sgratta,hac noftra tetate ni paucac per GermantS ecclefias reuerendiff. et i^pl^ßÂ9mini Çardinalü et îptfcepi noftri et yeftr»

-ocr page 16-

*vcfîro exffMlo indit^as, [Mai célébrés ttoti fœnitendu /ttniftibus, aut nouai infiituerCf aut fgt;rofgt;e»todugt;n incuria collapfoi tnflaurare, Ordinandorûq, examina flriilius obferuare, reformareijpyt non modica Jpes fit, hac yia in ffofleru rébus Eccle fiafticii mtdto melius cofrd-tum foré,Deus opt. max. yos dominos et J^e~ {«nates meos benignißimos eccleßiefua^cui h»c ctltbri in yrbe magno asm fruéîu,nec tninori cum laude, prafidetis : atq^ fludiofi femper curatis,yt cultus diuinus per oïa quant diltgentißime ac quam optimo ordine, pietate, deuotione,flrifla dcniq, et diligenti refli regi-minis ac dtßiplin« Eccleßaflica objertiatione, coercendo yidelicet cir punicndodi fiolosdc rebelles, et bonos idoncosq^jquos Eccleßa ufui ef-fe cenfetis,pro meritis prouehendo,zsr ad meli- . ora femper promouendo : ad omnipotentis Dei gloriam, esr Ecclefict Cathcdiae reßauratione, peragatur : yfq^ adeo, yt hac in parte omnium bonorum iudtao,m(Ui per yniuerfam Germa-niam Eccle/ia cedatis'^quàm diutißime fuper-^ites fsr incolumes conßruare, conatusd ye-flros longé fanllißimos pariter pulcherri-ittos, maximeq^ neceßarios bene fortunare di-gnctur.Datum .Auÿcfte Kindelicoru : Amto rectqierata per Chrtßu falutis,milleßmo,quin' gentefimo,jexaeefinio tertio,menfe Decembri.

1NDE1^

-ocr page 17-

INDEX COPIOSVS

AC PERSPICVVS OMNIVM corum quæ hoc in opéré comprehcndun-tui ) iuxta oïdinem alphabcticiim rite dtgcftus.

A

Acedia.quid fit.

Acolythorum officium quod. 1 3 8. amp;nbsp;2 5 ç

Agnus Dei in Miffa quid fignificet. 15 9

Amen qaare in fine orationis Dominics po-natur.

Angeli qui.

Angclomm Chori vcl ordines quot,amp;quo-modo différant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 » 4.

Angelorum officium quale fit, 5c vndc illud , vocabulum dcriuctur.

Appcryphilibriqui.

Archangcli qui dicantur.

Articulusquid.

Aitributa Dei p erfonaru m quz.

Auaritia quid.

B

Baptifmusquid,

Baptifmi effedus quis»

Baptifmi forma qus.

Baptifmus probatur. nbsp;nbsp;'

Baptifini C«rcmonis,5c myftici ritus qui. 94.

K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bapti-

-ocr page 18-

Baptizândi an fint pamuli nec ne.

Benedidio in fine Mifiæ quid dcnotct. t lt;fo Biblicorum librorum diüinâio.

C

OeremonîxEcclcfiafiicxquæ.

Cxremonix quibus Ecclena vtitur.

Cxremonix quid.

Canon maior quid fignificct.

Canonicx horx quot.

Canonicarum horarum inOitutionis caufa èi.

ratio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ibidem.

Canonicarum horarum autoritäres.

Canonici libri qui.

Cardinales virtutes quot fint, amp;nbsp;cur fie nomi-nentur.

Caüitas quid.

Cafus rcreruati Epifeopo ordinario quot, quotfummoPontifici.

Catechifmus quid amp;qnx vox.

Catholico homini amp;nbsp;Chriftiano credenda

qux.

Caufx ob quas Ecclefia laicîs alteram fpecî-em Euchariftix ademit.

Caufx de quibus Chriftus (è(c nobis in Sacramento Eucharifiix teâum, 8c fub panis

amp; vint (peciebus velatum exhibere voluit.

Charaâcr

-ocr page 19-

Chlraâerquid. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îj

Chantas quid. _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3jamp;2olt;î

Ch.arîtas vbi contineatut.

Charitatis probationcs.

Chérubin inter choros angclorum qui. 21 Chriftus cur adpelletur Dominus nofter. j y

Colleâæ in Mina quid fignifîcent.

Colleâavlrimaquidfibi vclit.

Commune in Mifla quid. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ibidem.

Communio vnius fpeciei probatur, » 2 2 Concupifcentiaquid,

■ConcupiCcentiaprobatur, exlocis facrxfcri-pturx, ibidemq; oftenditur, omncs homines eiïepeccatorcs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iS/ôc 189

Confeflio quid amp;nbsp;quotuplex.

ConfelTionis conditiones qux amp;nbsp;quot, • o y Confcßarij boni conditiones qux amp;nbsp;quot » o lt;î Conditiones in ordinandis neceflariô reqni-

CtX5amp; proinde diligenter, priusquam cxa-minétur amp;nbsp;admittantur.inueftigandx.x 5 o Confirmatioquid.

Côfirmatiôis materia qux. Sc qux forma. 9 8 Confii'mationis effcftus.

Confirmationis Sacramentum habet autori

tärem.

Confccrationis verba quidfignificent. 158

Confideranda in quolibet peccato qux 8c quot.

2 Conülium

-ocr page 20-

Côtiitioquid,amp; vndehabeat autoritäre. i o.p Credo vel Symbolumin Miffa,quidfibi ve

ilt.

Crederc quid, amp;nbsp;qux fit differentia, inter cre-derc in Deum, crcdere Deum amp;nbsp;credere Deo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

D

Decalogus quid.

Dccalogi fumma.

Degradatioquid,

Delperatioquid,

Deus quid, vnde dicatur Latinis, Hebræis, Grxcisamp;Germanis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3«Slt;4-

Deus an fit dicendus triplex.

Deus quare dicatur pater nofter.

Deus quomodo dicatur in cœlis cfle, cum fit vbiq;.

Diaboli natura qux, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Diaboli nomen vnde veniat,8cin quibus Ty-rannidem exerceat.

Diabolus quomodo Tyrannidem fuam exerceat.

Diaconorum officium amp;nbsp;cenfura quæ, » 3 8

Dileftionis mandata quæ.

Diligenda quotfint.

Dil ciplina bcclefiaßica quid.

Diuor-

-ocr page 21-

Dîiiortîtim vbî amp;nbsp;qiiando fit pcrmiffum. 14^

Dominationes qux.

Dona Spiritus faiidi quot.

E

Ecclefiaquid Siquotuplcx,

Ecclcfia cur Chriftiana, SanQa amp;nbsp;orthodox» nominetnr.

EcclefiacurCatholicaamp; Apoftolica. 18 t Ecclefia præcipit quædam tenenda et creden-da, prxter (cripturx cxprefii autoiitatem.

(il amp;nbsp;2?

Ecclefia an pofsit errate.

Ecclefiafticx ccnfiiræ qux.

Ecclcfia militans quid

Ecclefia quid à Synagoga différât.

Ecclefia triumphans quid.

EcclefiafUcx claues ex facris Synodis pro-bantur.

Ecclefiafticadifciplinaprobatur.

Effeâusfeu virtus Sacramcntorum.

Effeaus feu vis Sacramenti cuiufq;.

Eleemo^naquid.

Eleemolyna habet autoritatem in facris lite-ris.

Eleuatiohoftix amp;nbsp;extenfio manuum.quid fi-gnificcnt.

Epifcoporum officium quod.

Epiftolaquid,

H 3 Enor»

-ocr page 22-

Errores circa Sâcramétâ Euchar; exorti.iif Euangelium quid.

Euangclicx beatitudines quoi. 20? Euangclica confilia quot.

Euchariftia quid fignificet, Sc quid fic. 118

(amp; » I?

Euchariftia qux, amp;nbsp;quot in fe contineat. 12 o Euchariftia fub qua fpccicfitChriftifidcIibu« difpenfanda.

Euchariftia probaturexfacrafcriptura. »34.

Euchariftixeffedus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Euchariftiz forma.

Euchariftix materia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ibidem.

Examination ordinatio amp;nbsp;inftitutio clciico-

rum ad minifteria.

Exorciftarum officium quod.

«74.

. ‘7?

Ibidem.

»$0

.

Ibidem. Ibidem» Ibidem.

»5«

Excommunicatio maiorquid. Excommunicatio minor quid. Extrema vndio quid. Extremx vnûionis cffeâus.

Extremx vnftioni ƒ forma.

Extremx vnäionis materia.

Extremx vndionis minifterquii.

Exuema vnâio habet autoritatem« F,

12 amp;nbsp;20^

Eide» quid.

Fidei Symbola quoe» Fides quotuplex.

-ocr page 23-

Fidcs viua feu formata quid. Fides an fola iuOificet.

Fortitudo quid.

Fraäio holtiz quid fignificet. G.

Gloria in excclGs quid Gbi velit.

Graduale quid.

Gratia quid amp;nbsp;quotuplcx.

Gratia op cran squid.

Gratia coop crans quid.

Gratia praeuenicns quid. Gratia fubfequens quid, Gulaquid.

H.

Ibidem, Ibidem, 207 ‘58

^5^

Ibidem, Ibidem.

77 Ibidem.

tpS

Hxrcfis quid. amp;nbsp;quae eins Etymologia. 24.5 Hxrcticus qnis cenfciidus.

Hxiaicorum officium quod. Ibidem. Hxretici, eorumq; officia probantur ex facra fcriptura. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ibidem.

Halleluiaquid.

Hicrarchiaquid.

HicrarchiaEccleGafticaquid, amp;quotuplex.

Ibidem, ÔC 1(^4, Hierarchicus ordo, locis facr« fcripmrx pro-batur. ,

Hoisnouifsima.fcrnpmemorada,'quot. 223

Hypodiac. officiiamp; céfuu, * 3 85 d.ôc 2 $ 8 I*

feiuniumquidi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»*gt;

-ocr page 24-

Iciunij probationes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i j j

Immifsio partis hoftic in caliccrn quid Gbi ve-

lit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tçS

fmpœnitentiaquid.

Impedimenta matrimonijqux.

Impngnatio agniti veritatis quid.

Indnlgentiaquid.

Indtilgentiæ vndc originem fumant»

Indulgentiarum teftimonia.

Intellcdus quid.

Interdiûumquid.

Introitus in mifia quid.

Inuidiaquid.

Inuidentiaquid.

Ira quid.

Irregularitas quid. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t / (J

Ite mifla eft quid denotet. ludiäum moituorum quotiiplex.

Indicium particulare quid.ôc quid vniuerfalc.

Ibidem, lurare an liceat nec ne

lurifdiótio Ecclefiaftica quae côpicâatur. » 7 » lurifdiétio habet locum in facris

lurifdidionis clauisquid.

luftincatio quid,Sc quot rebus conftet. » 8 3 (amp;t84. luftificatio quotuplcx,

lafhtiaquid.

: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;KyriC'

-ocr page 25-

K.

Kyrieeleifon quid dénoter. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»jy

L.

Leflorum officium quod. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;। j g

Liberum arbitrium quid, amp;nbsp;vndc habeatau» toritatem.

Luxuria quid.

M*_ Mandatum dileäionis.primum amp;nbsp;fccundum quod.

Matrimoniumquid.

Matrimonij bona quot.

Matrimonij materia.

Matrimonij forma.

Matrimonij eifeöus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ibidem;

Matrimonij tellimonia.

Matrimonij autor quis.

Mefsias quis.

Mefaas probatur ex facris literis. Ibidem. Miniftrorummalorumdeftitutio. »74 MilTa quid.

Mifia quotuplex,amp; quot habeat partes. 153 Mifix effedus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ibidem.

Miflx infiitutio.

Mifla vbi habeat locum in facris literis i Ç 4 Mifericordix opera quot.ôc quotuplicia. 2 » •

Obedientia quid.

3« Obfti-

-ocr page 26-

ObQinatio quid. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a o j

Offertorium in MifTaquidfibi velit.

Officium corum, qui prima tonfura iniriati fiint.

Oratio quid, amp;nbsp;vnde habeat autoritärem. » » 3

Oratio dominica quid fignificct.

Oratio dominica quot habeat petitiones. z 7 Ordoquid.

Ordo quotuplex.

OrdinisefTedusfeurei.

Ordinis materia qux.

Ordinis Sacramenti forma. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ibidem.

Ordo vel potius ordinatio fit ne Sacramen-turn.

Ordines omnes.vnum effe Sacramentu. i 3 9

Ordodileâionisquis.'

Ordines minores quot, amp;nbsp;quot maiores, 1 3 7 Ordinis cuiufq; officium quod, ßc qux cen-fura de (ingulorum ordinu candidatis exi-§enda. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;254

inis clauis quid,amp; vnde probetur. t ö 8

Offiariorum officium quod.

P.

Pœnitentia quid.

Pcenitentia quotuplex.

Peeuitcntiz materia qux, amp;nbsp;quis cfFeâus. (

Fœnitentis )

-ocr page 27-

Pœnîtentîs forma quæ.

Pœnitenrix partes quot.

Pœnitentiæ probationcs.

Parochorum, qui ad curam regendam adfii-muntur,ofEciaamp; examen.

Pars Canonis qux fequirur, amp;nbsp;fecretèlegi-

tur.

Partes facrx feripturx quot.

Paupertas quid.

Pax Domini fit lemper vobifeum, quid figni-ficet.

Peccatum quid, amp;nbsp;quotuplex. » j 1 amp;nbsp;» 9 a

Peccatum aâuale quid.

Peccatum adualc quotuplex.

Peccatum in fpiritum fandum quid.

Peccatorum in fpiritum fandum autorita-

tes.

Peccataclamantiain cœlum quot.

Peccatum vcniale quid.

Peccatum originale quid.

Peccatum mortale quid.

Peccata mortalia quot.

Peccatis omnes penè homines, amp;nbsp;maximè

originali, ante Baptifmum obnoxiosefie

probatur. _

Peccata feu vitia viitutibus Theologids op-poCta.

Peccatis

-ocr page 28-

Peccatis alienîs,quot modis communicemus, amp;nbsp;cur fie adpellentur.

Pietasquid.

Potcflaces clauium qux, 8c quot fint. i lt;^7 (8c t 6S

Poceftates angelorum.

Purgatorium an fit nec ne.

Purgatorium quid ficjamp; quomodo différât ab igni infernali.

Purgatorium quid.

Præceptum^uidamp;quotuplcx. 4tamp;42

Prxccpta Del quot.

Prxcepta prioris 8c (ecundx tabula: qux. 43

Prxceptaamp;traditioncsEcclefix,

Prxcepta Ecclcfix qux.

Prxcepta veteris Teftamenti qux amp;nbsp;quotu-plicia.

Prxfatio in Miffa quid.

Prxparatio ad fufeipiendum Sacramentum

Euchariftix,

Presbyterorum officium amp;nbsp;cenfuta. 1 3 8

(amp;2d4

PrxCumptîoquid.

Primatus S. Petri amp;nbsp;fedis Apoftoliex. » d?

Principatus Angelorum.

Promifsiones Dei amp;nbsp;feripturx, quibus Sacramentum ordmis nicitur.

Piudcntia quid.

Ritus

-ocr page 29-

R

l^efurrcftio generalis mortuorum.

Ritus feu Cicremonix in Sacramento Confirm ationis.

S

Sacramentum quid amp;nbsp;quot. 74. amp;nbsp;7 ç

Sactamenta quibus nominibiis adpeilcntur, an Temper largiantur gratiam.

Sacramenta vndehabcant vim,amp; efficaciam,

Scquotuplicia.

Sacramentorum inftitutionis qux fit caufa.

(77

Sacramenta noux legis quotuplicia.

Sacramenta noux amp;c veteris legis, quomodo différant.

Sacramentorum partes quot, amp;nbsp;quot in vno-quoq; fint confidcranda. 8 3 8c 8 4.

Sacrx fcripturx vtilitas quæ

Sanûorum inuocacio amp;nbsp;veneratio habet an-

toritatem.

Sanftianfintinuocandi.

Sandus in MilTaquid fignificet,

Sapientiaquid.

Satisfadio quid amp;nbsp;quotuplex.

Satisfadione opus ne fit, cùm virtute abfolu-tionis Sacerdotalis, confitcnti pcccataie-mittantur.

Sacisfadionis autontates.

Satis-

-ocr page 30-

Sxùsfadtonis opera feu parte».

Senfus cxteriorcsquot.

Séraphin angelorum.

Scientiaquid.

Spcsquid. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iij Zc 206

Spes amp;nbsp;qux fpei funt, vbi potiffimum conti-ncantur.

Sponfaliaamp;nuptixdifFerunt.

Subftantia panis amp;nbsp;vini, an maneant in Sa

cramento Euchariftix, poft Sacerdotis bo-ncdiâionem.

Superbiaquid.

SufpenGo EccleGaftica quid.

Symbolumquid.

Symboli Apoftolki articuli quot.

Symbolum Apoftolorum quaredicat, lefiim

Chriftum fuium Dci vnicum, cùm fint multi.

Symbolum quo fenfu dicat Chriftum dcfcen-diffc ad inferos,cùm ad tcrtium dicm quic-uerit in fepulchro.

T.

Temperantiaquid.

Tempora quibus in anno vctinim cft, celebrate nuptias,

Teftamentum quid.

Tcftamentorurndiffèrentix.

Tcftamennnouilibnqui.

Teftamcn-

-ocr page 31-

Tcßamentumnouumquotpartibu« conßet« ( »»

Tcftamenti veteris libri qui amp;qnor.

Tcftamcnti veteris ßcnouidiftinaio.

Theologia quid amp;nbsp;qux vox.

Theologie nibieäumquod. Ibidem, Theologicarum vircutum difFcrenria.

Theologicx virtutes quot. » » amp;nbsp;105 Theologie« virtutes quare fic vocentur. » » Throni angelorum qui, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a » if

Timor Dei quid,

V.

Verficuli quibus myftenx indumentorum, quibus Sacerdos in Mifla facienda vtitur, explicantur.

Virtutes angelorum.

ViGtatioEccleGxqux.

Viâus prxftandut miniUrif EccIeG». 17 gt;

-ocr page 32-

-ocr page 33-

TECHISMVS?


CAtechifmus cft breuis, fuccinda fidei j amp;nbsp;religionis Chriftianæ traditio î qua rudes adhuc in Chrifto inftitu-untur.

CLV Æ vox EST CATE-chiCmus?

GRaeca,dcfcendens à uerbo K«T«x‘ïquot;j quod idem eft cum ac fignificat uiua uo-ce erudio: nam nbsp;nbsp;nbsp;id eft» fo-

nuSjUel UOXÎ quod myfteria olim non fcriptojed uoce tra dcrentur* Inde CatechcGs, inftrudio Baptizadorum in fide: Et Catechumeni didt A func.

-ocr page 34-

funt,quirudes adtiuc inChfi fto, primis Cliiifiianac reli' gionis clemcus imbuûtur, 8^ initiantur. In nafccntis cnini ieu pn'mitiuæ Ecckfiæ prP mordiiSjCÛaduIti Sacramen-tum Baptifmi fufeeptuh erat, primûxn omnium crudieban* lur in articulis fidei Chriftia-næ,iuxta Symboli ApoftolP ci regulam : amp;nbsp;quid de deo i-pfo fenhendum effet. Et qui buiufmodi Chriûianæ do*' drinærudimentis inftruôti c* rât,antequaniBaptifma per* ciperent, Catechumeni ap* pellabantur: qui tametfi fa* cris fidei noftrç myftcrr)s ini-tiatiquid credere deberét, cdoâi efleiit, nondum tarnen in

-ocr page 35-

À

fn Chriflolauacro Baptifma* tis étant regenerati,

QVID EST THEOLOGIA? E-St return diuinaru cogni* tiotearum maxinic,qug facris diuinæ fcripturg hbiis tradi-tæ funt,amp; coinprehcnfæ»

q^VÆ voX est theo-logia?

GRscca itidem Jwîcm’m efl: ' Deus,ôd^9?ôt fermô : perindc fonans, ac G dicas : Scrmo de DeO , feu rebus diuinisjhinc ÉtoÂoyity) quod differere cft de rébus diuinis: ôdôtoAoyix«, prima Philofophia, quæ tes dP uinasjôc æternas contcmpla-turgt;

Qjj«

-ocr page 36-

EST SCRIPTVRÆ SA-'crx utilicàs?

Ad hanc quæftionem re-Ti~ fpondct Paulus : Omnis we^rfrf/j.jà^inquj'ens) fcriptura, diuini-tusinfpirata.utiliseftad do-ccndumjarguendumjCornpi-cndum, erudiendurn in iuftP £ia:ut pcrfcdus fit homo Dci, ad omne opus bonum inftru* ôtus.

lt;XVOD EST THEOLOGIE fubieâiim?

ESt Deus ipfe : uniuerfa eni Theologia tra Aat de Dco, cflentia diuina Qu« tametfi de creatuns quocp, ôi. moriquot; bus hominum agit, id tarnen no fit aliaratiôe, nifiquaad

Ôeum

-ocr page 37-

?

Peu referunt, ordinantur»

CLVID EST DEVS?

REfpondco,Natura di'uma.

omnetn crcatum fupcrat, amp;nbsp;cxcedit intellcdujidcocp nulla commoda èC abfoluta po-teritexpUcaridefinitioc, Ad hue locum facit, quod Simonides poëta,quærêti cuidam, quid Deus effet, refpondit: Quanto magis (inquiens) co gito de Deo, tâtô minus fcio» Eft enim natura diuina inef-

fabilis,nec à quoquam potent commode ac perfe(ftc, ut dixi,explicari t comuniter tame dici folet : Deum ene,quo nihil melPcogitari queat«Ec DiuusPaulus:Deus (inquit) Horn. ttJ

A3 eft,

-ocr page 38-

eft, ex quo,per quem, amp;nbsp;in quo font omnia.

leem Deus fpiritus eft, 8^ cos, qui adorant eum, in fpi-ritu ucritate adorarc opor^ tc(. Item Deus eft fpiritus, ôi mens seterna Gne principio, fine fine: fubftantia indiuifi-bilis, inuifibilis, incorporea, ineffabilis , incomprehenfi-bib's, fapientifsima, optima, maxima, fimpbeifsima, inæ-ftimabibs,immenfa, a nemi-ne creata, amp;nbsp;quae oia creauic: cuius maieftatem, amp;nbsp;fublimi-tatem nemo hominum per^ ueftigarc, amp;inquirere pote^ Ht. eftipfumefle, 8d à \.^edo- qua rebus conduis ucnit, ut fubfiftanu

Deu«

-ocr page 39-

4 DEVS VNDE DICITVR?

^Ecundü aliquos. Deus La-ti'nis dicitur â dando: quôd oinnia nobis ab ipfodonen-tur,ô^ abundè fuppeditcntur. Græcis uerô Jfci uidetur à atxificu, quod ßgnificat uL dco, infpicioj quod ipfe o-niniauideatjintucatur, uideii do penetret, agnofcat:O-mnia enim nuda funt, aper ta oculisDci, quiamp;abditif fimas mentium cogitaitones cognofcit : unde amp;nbsp;cordium fcruta-tor, Sócognitor adpcllatur» Alq uerô fie didum putant à hoc eft, à currendo, quia ubtque cum opus €ft,ac- ' currit, amp;nbsp;opem fert. Non-

A 4 uulli

-ocr page 40-

null i à mctu Deum cxi-(limant ƒ w enim Græcè, no-me cd louis,amp;idem eft,quod ?«fflf,id eft, timor,uel metus la tinè^ Cum enim Deum dici-xnus,ens quoddam intclligi-inus,quod timere debeamus, iuxtaillud Statq Poëtæ, pri-tn’in orbe Deos fecit timor»

Porrô Hebræis Deus ad-pellatur Iehouah:quod efl no - men tetragrammaton, diui-nam naturam,8ë effentiam fi-gnifîcans.Et Deus, cum dixit MoyfiiEgo fum,qui fum, dices filfjs Ifraël : qui eft, mific me ad uos : in illis uerbis na-turamfuam exprefsic» Vide-tur Auguftinus huius efTe o-V**^*®^*®’ utjQui cfl,fît nome

-ocr page 41-

1! pci propriu, qucmadmodS apud Hebraeos lehouah nomen tetragrammaton, quod fub quibufdam occultis my-fterfjs naturam diuina cabat, amp;nbsp;ob id nunquam ab Humana lingua lehouah pro-ferebatur«

Memoria tene, quod di-uus Auguft.afleritjDeu pro- .dt pills cogitari à nobis , quam dicijOd propius eUc, quam a nobis cogitctur. Poftremo German! Deum appellant à bonitate,feu clemêtia,GOT : ut fit,quaG dicas, (^ût: Solu» enim Deus natura bonus eft, atcp adeo fummum bonum,

EST NE DEVS DICENDVS triplex?

A Ç Non

-ocr page 42-

NOn. Deus enim fïmplex eft, imo fimplicifiïma na-tura,qui licet trinus fit in gfo-nis, eft tarnen triû perfonarû, patn’s amp;nbsp;Spiritus fan-lt;fii, una iubftantia,una natu-ra,una ciTcntiajUna diuinitas, acqualisgloria, parpoteftas, coætcrna maieftas. Tres funt,(inquit DJoan.)qui te-ftimonium perhibent in cce-lo,pater,amp; ucrbû,amp;^ Spiritus fandus j bi tres unû funt,

QVÆ SVNT ATTRIBVTA perfonarum ?

Fidehac nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;attnbuit potêtia,

derelatiiis filio fapiêtia. Spiritui fan-sStcn'lib ‘^obonitas:tâctfioperatióes fint tribus perfonis comuncs, iuxta Athanaln Symboluin» oyoT

-ocr page 43-

Ctv o T S V N T partes Scripture facre ?

Dvæ, Nouum amp;nbsp;uetus Te-ftamentum: uetus teflamcn-tum côtinet Ijbros Biblicos, qui fcripti ÔC æditi funt ante Chriftumnatumiut funt bbri Moyfis,Pfalmorum,Prophc tarum.cum aliquot ali]s.

Nouum Teftainentum continet bbros feripturæ, qui æditi funt pofl Chriftum natum^ ut funt bbri Euâgeliorü Chri fti, Epiftolarum Apoftolo-rum,cum nonnullis alijs,

oyiD EST TESTAMENTVM? TEflamcntû foeduseft, feu padum, quod Deus nobrfeu iniuit$^pcp’ggt;tde æternaSlt; cceie-

-ocr page 44-

Cceleflibgreditate pofsidêda»

DISTINGVVNTVR NE NO-num amp;nbsp;vêtus Teftamentum?

ETi'am, nam uetus Tefta-mcntumpromifsioncs habet de rebus terrenis,0(f tempo-ralibus:utpote de pofsidcnda terra^mifsionis, de abudan-tia,ubcrtate, amp;nbsp;copia fruduu terræ, de terra, lade amp;nbsp;melle fluentc,amp; eius generisalfjs» Nouum uero Teftamentum, quod Deus nobifcum pepi-git per filium fuum unigcni-turn, promifsiones habet rerum coeleftiu, SsC. ætcrnarû,ut gratiae diuinæ,remifsiôis pec catoru,regni ccelorû,amp; æter-næ beatitudinis acquirendæ.

-ocr page 45-

7

§VNT NE ALIÆ ADHVC inter duo Teftamcntadif-fercntiz?

SVnt cquidem, Lex uetus promittebat Chriftum cxhi-bendum, Nouaùcrô exhibct ïam promifliitTt*

Vctus teftamentum kxe-rat carnaliSjôi timorisiNouvi kx efh fpiritalis , ÔC amoris» ßreue (inquit) Auguft: di-fcrimen cft inter uetus amp;nbsp;no-Uum Teftamentum, Timor amp;nbsp;Amor.

Lex uetus extrinfecus fcri-pta erat in tabulis lapideis, xquæ terrebat ôd codcmnabat: Lexnoua intrinfccus fcripta cft in cordibus piorum, quae iu{li(icat,amp; hacredes côflituic oloriæ w

-ocr page 46-

gîoriæ æternacgt; De qua cft illud Hieremiæ : Dabo Ic-gcm meam in uifceribus co-runi:amp; in corde corumfcri-bam eam,

Lcx uctus data cft g Moy-fen fcruum Dei, ut Apo-ftolus ait ad Galatas^miniile-rio Angelorum: noua uerô per ipfuni filium Dei, iuxta il lud loaniLexper Moyfenda ta efl: Gratia ucro, SCueritas faôa cft per lefum Chnftutn. Item Icx Mofaica continebat umbram, Sô figuras rerû, iu-Heb.io. xta illud Apoftoli ; Impofsi-bile eft fanguine taurorum fie hitcorumauferri peccata: Lex uerô Chrifti, amp;nbsp;Euan-gelica, ueritatem habet, lu-ce 111

-ocr page 47-

8 cem , amp;nbsp;ipfató rerum inngi-nem.

PROBA ISTA AL1Q.VO MO-do fcripciirx tcftimonijs.

quot;Vquot;Etcribus omnia côtinge- t.Cor.to, banc infiguriSjUobis autc oîa in ucritate exhibita funt.

Item.LJtcra occiditjSpirp 2,Cor.3* tus aut uiuifitat.lbi per litera uetus jntelligitur Tcftamen-tum per Spiriium uero nouS-

Apparuit gratia Dei (al- Tit,2* uatoris noftri omnibus homi nibus,crudicns nos» Multiphariam, multiscp mo- HfEt* . dis Deus olim loquens patri' bus in Prophetis j nouifsime diebus iftis locutus eft nobis infilioamp;c.

Vmbrâ babes Icxfuturo-

rum

-ocr page 48-

him bonorum, non ipfam rc-rum imaginem»

Deus loquit Moyfi jiilîdé omnia facito fecundum exem plar, qiiod tibi oftenfum eft in monte«

EST NE ALIA LIBRORVM

BibGconim dißindio?

Estjfuntenim alq libri Ca-nonici,alq Apocryplii.

Oyi SVNT CANONICI • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Libri?

CJVibus authoritas Ecckquot; Gaihcorum dogmatum con-firmatur« Dicuntur Canoni-ci,quia ««»'»Fgracce, régula eft latinèîeô quod ad ipfos, tan-quam ad regulam,amp; quafi

diuni

-ocr page 49-

dium lapide tn, fîdci ac rdi» giom's ChriHi'anæ documéca probanda fînc«

QVI SVNT APOCRYPHIÎ APocryphi func ,de quorû fide dubitatur,8i qui tantum ad ædifîcationcm pkbis ua* lent,non ad confirmanda Ec-clcfiaftica dogmata, Apocry-phumemuocatur, non.quod «ft FaKum.ied id,quod efi: ab-fcÔditum,hoc eû,quod ab Ec défia publiée nô cft receptû, tanquam canonicum,

Libri Canonici alio nomi-. ne Authentici dicuntur, un-de amp;nbsp;feriptura canonica au-thentica nomen habet; amp;nbsp;Canonici , qui feripturâ facram

B legunt.

-ocr page 50-

tegunt, intcrpretantuf *

Ctvi ERGO SVNT, ET OyOT numero libri veteris Tcfta-menti ?

Libri ueterisTcftamcntire-cenfentur numero 37: Pen^ tateuchus Jd cft,quincp Moy fis uolumina (holt; em fonat n■tlrTC{T^uJ(^ûl/) Genefis,Exodus, LeuiticuSjNumcrijDeuterO' nomion.Deinde eft lofueju-diceSjRuth, quatuor Regurn bbri, Paralipomenon duo, Efdræ quatuor, Thobias, lu-dith,Efl:hcr, lob, Pfaltcriutn, Prouerbia SalomoniSjEccle^ fiaftes eiufdcjamp;Cantica Caii-ticorum, libellus Sapientiaf, Ecclefiaflicus, quatuor Pro-phetas

-ocr page 51-

VO

phet« mai’orcs.EfaiaSjHi’ere-mias,Ezechiel,Danicl,Thre-tiorum, Baruch, Duodecitn Prophctæ minorcs,ôd duo U-bri Machabæorum*

Q^V I E T CLV OT SVNT H* bri noui Teftamenti ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Llbri noui Teftamenti numerantur 27Î Quatuor Euan gelia , Ada Apoftolorum, quatuordccim cpiftolæ Paulinas ,‘feptemepiftolæ Cano-nicæ,quas ali) Catholicas ap--pellant funt enim quafi uni-uerfalcs, amp;nbsp;non ad unum ho-niinenijUelEcclefiam fcripte, ut Paulin£,fcd ad plures,imó ad omnes, amp;nbsp;uniuerfos Chri-ftianosîut tres D.loânis,Pc-

B X tri

-ocr page 52-

tri duæjacobi unajudç uns, 5; beat! Ioannis Apoftoli pocalypfis,

qVÆ SVNT, et CtVOTVPLI-- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eu ucteris Teflamcnti

prxceptâ ?

TTRiplicia , Moralia, ludi-bnii.4.. ciâlia.,ôi Cærcmonialia:Dcæ iero:5»Cuftodi præccpta Do jnini Dei tui, ac tcftjmonia cæremonias ,quas pracce' pi tibu

Moralia erant de ijs , quX pertinent ad bonos mores uirtutes, quæ amp;nbsp;rationi con-ueniunt, femper amp;ubicpfér'^ uanda : cuiufmodi eft præccquot; pium de dibgcndo Deo, Si proximo, ôi. quæ Decalogo cou-^

-ocr page 53-

» t

contj’ncnmr, quæ amp;: in nouo Tcftamcnto non funt fubla-quot; ta,utpotè perpetuo duratura amp;nbsp;fcruanda.Dc quibus Chri- ' ftus dixit:Nobte putare,quia ueni foluerc kgem aut Pro-phetas:nonucm(olucre, fed adimpkre.

Cæremonialia umbra crat amp;nbsp;figuræ futurorû.ôd in'Chti ftumuenturum refpiciebant/ Chrifto autem apparcnte,an-tiquata funt amp;nbsp;abolita : umbra cnim fuperuenienti ueri-tati cefsit»

ludicialia crant,quae petti; ' nebant ad litcs iudiciorum, per Moy fen conftuutorum, quae iam neminem obligant, praeter unû populum ludäi-

B a cum»

-ocr page 54-

, cum,ad cuius ftatumforman-dum, pro opportuiiitatcilli-us temporis, præcipuè fer-uiebant»

Ctv OTPARTIBVSCON-' fUtnouum Teftamentum?

TOtidem quoc^, dodrina, facramentis (fub quibus Cæ« remoniac comprehendutur) difciplinagt;

lt;XyOT SVNT yiRTVTES '

Theologies? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J '

T Rcs,Fides,Spes,Charitas« t.Corinth. Ait etiim Apoftolust Nunc f4p.»p autemmanentfides,fpes,cha* ritas ; maior horum charitas«

OyARE DICVNTVR THEO-logiç# wrtutM Î gt;

Quod

-ocr page 55-

IZ

Quod circa illas tota TheO' logia uerfetur : ucl quia à folo Deo nobis infunduntur?

Vel etiam,quia Deo reuelan-te nobis in facra fcriptura tra-duntur.Dicutur etiaiuirtutes infufæ, quod diuinitus nobis infundanrur,iuxtaillüdApo floli’.Charitas Dei diffufa eft in cordibus nofFis per Spi-jfitum fandum, qui datus eft nobis, -

Et de fide ait idemApofto- £pfe.2. lus’.Gratia falui fadi eftis per fidem: amp;nbsp;hoc non ex uobis, Dei enim donum eft, non ex operibus,ne quis glorietur.

ÇtVOT SVNT VITIA SEV pcccata virtutibiis illis dini-nis oppofita?

B 4 Toti-

-ocr page 56-

*J*Otidcm quoc^, inHdcli-tas, quæ opponitur fidd, , defpcratio fpei, amp;nbsp;cbaritati

odium Dei»

QVIO EST FIDES?

ISW.ii. Fides iuxta Paulum eft fub-ftancia rerum fperandarum, argumentum non adparen^ cium.

Item iuxta DoAores: fide» eft donum Dei, quo homo ib luftratus,firmiter adfentitur qs.quæ diuinitus adcredenquot; dum funt reudata»

luxta D. Chryfoftomum, Fides eft lumen animae, oftb umuitae,amp; fundamentum fa* lu;:s xcernae»

-ocr page 57-

QVOT SVNT SYMBOLA FI-dei xdica amp;nbsp;ab Ecclefia re*

QVatuor,unum Apoftolo-, rum,altcrum Athanafij,terti-um Nycænum, amp;nbsp;quartum ConHantinopolitanum»

QyOT SVNT ARTICVLI FI* dei Symboli Apoftolici ?

D V odccim iuxta numerum duodecim Apoftolorum» ' i. D.Petrus: Credo in Dc' um patrcm omnipotentem ; creatorem ctxU èc. terrac.

X. D. lacobus maior: Et in lefum Chriftum filium eiu# unicum Dominum no ftrum. «

9 » D, loannes Euangebftaî.

. Cî B 9'

-ocr page 58-

Qui conceptus eft de Spintu fanfto i natus cx Maria uirgine«

4» D* Andreas tPaflus fub Potio Pilatö,'Crucifixus,mor. tuus amp;nbsp;fepultus»

D.PhilippustDefcendit ad inferna ,tertia die refurre-xitamorcuis.

6, D.ThomastAfcenditad c(xlos,fedec addexteramDei pacris omnipotentis»

7« D^BarthoIoniæus: Inde ucturus eft iudicare uiuos Ôd mortuos»

to. D»

-ocr page 59-

»4

10* D.Simon iRcmifsionê pcccatorum.^

It, DJudas Thadæus:Car nis refurredioncm, 12» D.Nlathias î Vitam X'

ternam, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;x

Q.VID EST SYMBOLVM?

^Ymbolu, prout propofîto noftro infcruit, eft ccrtoru

articulorû fidei Chrianac col-IcdiOjCt quafi in unü collatio.

OyiD EST ARTICVLVS?

^St certum aliquod fidei dognia,ab alijsleiundum» Quemadmodû em articulus ,ppriè dicit parciû difîundtaru co^^ptatio quædantjS«: in unû colligatio, prout in corpore particulæ mêbrorû fibi inui* ce coaptatæ, articuli dicunf :

ita

-ocr page 60-

ita fidei Chhftianæ dogmata dicuniur per aru'culos diftin-gui, quatenus in aliquas cer^-tas parcesfecernuntur*

CtVïD EST CR.EDERE?

CRederc cft, firmifsimè, 8i abfc^ omnidubitatione,airen tiri qs oïbus, quæ nobis â pri ma ueritatCjhoc eft.à Deo re-uelata (unt, amp;nbsp;ab Ecclefîa Ca* tholica credenda proponunt*

Q^VOMODO DIFFERVNT credere in Dcum, credere De-um, amp;nbsp;credere Deo ?

CRcdere in Deum,cflDeu crcdêdo amare, pceptis illius obfeq,8^ uitâ iuxta illa inftigt; tuere« Credere Deum,eft ere;

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dlt;regt;

-ocr page 61-

dcrc, quod Deus fit,Crederc Deo,eft credcre ca omm’a eflc uera,quç unquâ nobis à Deo, ucl per filium fuugt;uel per An* gclos, uel per patn’archas 3d Prophctas , uel per Apofto-los,fiuepcr quofcunc^ mini-ftrosfuos ôd Dodores, atcp adeô per Ecclefiam Catholi-cam, firma fide tenêda amp;nbsp;cre* denda prop ofita funt.

Q.V ARE DIGIT SYM BO* lumApoftolorumJekim Chritlum filium Dei vnicum;cuni \ multi Gnt fihj Dei^

VNicus cft fillus Deinatu-ralis,utpotè kfus Chrift’,ue* rus Deus 3d homo,Patri ætef no co^quaiis 3d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft.

con-

-ocr page 62-

Ima.

confubfiatialistfed multi fuOt fill] Dei adoptiui jUtpote O--mnes regcncrati lauacro Ba-ptifmatis, Chrifti fanguine ÖÓ pafsione redempti,omnes iu-ftijfandi cledi.Ioana.Po-teftatemdedit filios Dei fieri rjs,qui credût in nomine eius* Natura ita«^ unus amp;nbsp;unigeni-tusfilius Dei efl: Chriftus Ie-fus:Gratia autem amp;nbsp;adoptio-ne, omnes iufti amp;nbsp;fandi Hint Dei fill).

CVRCHRISTVS ADPËLLA-tur Dominus nofter?

Q^ia ipfe nos ab ætcrna uindicauit morte, amp;nbsp;in liber-tatematqj adoptionem filio-rum Dei adferuit. Et ideo pe-culiari fcripturç phrafi adpel-lacionc

-ocr page 63-

îatione Domini, Chriftus in-telligitur. Hoc frequenter ui-dere licet in epiftolis Pauli, ut:pax,gratia ÔC mifcricordia à Deo Patre amp;nbsp;Domino no-ftro lefu Chrifto,et fçpifsimè in alijs fcripturæ locis» QVO SENSV DIGIT SYM-boliim,Chtiftiim defccndifle ad inferos, prxfertim cum vfq; ad tertium dicm quieucrit in fepukhro ?

COrpus Chrifti triduö quP cuit in fepukhro ,uerum anima eius inferos adijt, 8i. lym-bum patrum, quem kriptura inferna loca peculiar! locu* tione adpellat.penetrauit, differvnt nevirtvtes Theologie« ?

fides cm amp;nbsp;Ipes,proof fu-

/

-ocr page 64-

ut fupta oftendimus »ufatO' rum tantum funt,in patria ve ró euacuabunt, ut ait Paulus; I.Cer. I J. Charitas autem nunquâ ex-cidit. Ignis charitatis hic qui* d^m accenditur, alibi uero uc hementius inflammabitur»

Item fides amp;nbsp;fpes difterût : quia fides eft rerum præfen* tium,præteritarum et futura* rum; 8pes uerô futurarû tatv tdm. Adhæc, fides uerfatut tam cirea bona, quàm mala# Credimus æternam iuftoruni beatitudinem , credimus accernam malorû damnatio' ncmt fperamus autem dunta* xac æternam foelicitatem, àL quæcunm ad earn confequen* dam couieruac,

ßST

-ocr page 65-

tr

EST NE MVLTIPLEX Fides ?

Es T, una uiua, altera mor* tua : fiue, una formata, altera informis« De uiua feu formata eft illud Apoftoli uerbumî In Chrifto lefu nec^ circum- Cala.^. cifio ualet ,'necp præputium, fed fides,que per diledionem operatur. De mortua uelin-formiait lacobus:Fides fine operibus mortua cft»

Item fides alia eft infufa» alia acquifita» De infufa ait Apoftolus : Gratia Dei falui fadi eftis per fidem,tö^ hoc non ex uobis,Dci enim donu eft♦ Dc acquifita: Fides ex • auditu'

Fides uiua feu formata eft, C qux

-ocr page 66-

quæ ornata cft amp;nbsp;quafi ami-«Ttu bonorum operû vcftjta. Fides verô morrua vcl infor-mis, quæ bonis operibus de-Oituitur 7 iuxta beati lacobi dodrinam. Quemadmoduni corpus anima recedentc mo-rituFjita fides ipfa bonis ope-fibus deftituta, mortua dici-tun

IVSTIFICAT NE SOLA FIDES?

H Æretici mordicus rctinet dogma illud de fola fide iufti-ficante j verum nos, qui Ca-tholicam fidem profitemur 6^ tueri paraci fumusjiberè cuitl Ecckfia Catbolica adferimus, folam fidê iuftificare nô polie* Id quod muleis feriptur^ locis

-ocr page 67-

i8

locis comprobarï liquidô demonflran poterie. Pn'ncP piô pro noftra adfertione facit quod ait Iacobus,fidem fi- nbsp;nbsp;nbsp;«•

ne operibus mortuain efle. - ? lacobo fuccedit Paulus: linguishominum (inquiens) loquar 8C Angelorum,chah-tatem autem non habuero ,fa-dlus fum velut 2CS fonans,aut cymbalum tinniens.

Et fi habuero oranem fide, ita vt motes transferam,cha-ritatem autem non habuero, nihil fum. Etfidiftribueroin cibospauperumomnes facul tates meas, 8c tradidero corpus meu,ita vt ardcam,chari-tatem autem non habuero, nihil mihi prodefl.

C Item

-ocr page 68-

Calat.Item ad Galatas ait idem Apollolus : In Chrillo lefu ncc circumcifio aliquid ualct, nec^ prçputium,fed fides qug per dileótionem opera tur»

^^att.t^. ChriftusaitxSi uisad uita ingredijfcrua mandata Dei,

lacob.i. Ad hæc lacobus : Dæmo^ nes (inquit)credunt, amp;nbsp;coæ tremifeunt,

Matt. 2^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mattliæum fcribit,

fatuas uirgines dixifle prudé^ tibus:Datc nobis de oleoue-Aro quia lampades noftrsc extinguuntur, ubi olei nomP ne bona opera intelliguntur* Eceodem capite :Tunc dicct rex qs, qui à dextris eius Ila* buntjUenite benedi(fli patris meijpofsidete paratum uobis regnum

-ocr page 69-

rcgnum à mundi conftitutio-nezEfunui cm amp;nbsp;dediftis mihi manducarc, ßtiui, amp;nbsp;dediftis mihi biberCjô^ q fcquunt. Et paucis interiedislDifcedi-te à me malcdidi in ignc æter num,qui paratus cft Diabolo ÔC angelis cius : Efuriui cnim, amp;n5 dediftis mihi manduca- , re,Gtiui,8c nô dediftis mihi bi bere,amp;c« Ex quibus omnibus facile collioere licet,ad homi-nis iufti ficationcm non folam

I fidemfufficere,quemadmodû ƒ nonnulli hæreticorum huius têporis falfô docent, fchbût, imperitæ plebi imponunt j fed bona opera neceflariô j rcquiri.

Accedit hue quod Paulus de t.Tim «4.

C 5 feipfo

-ocr page 70-

feipfo I'nquit: Bonum ccrta-men ccrtauijcurfumconfum-maui, fîdê fcrüaui, de reliquo repofita eft mihi corona iu-û]tiæ,quam redder mihi Domin’ in illo diCjiuftus iudex : non folum autem mihi, fed Sc ijs quidiliguntaduentueius. t.Tim.2. Et alibi: Nam qui certat in agonenon coronabitur,nifi

s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

ÖC legitime certauerit» t.Cor.^. ' Ad Corinthios fuos : Oes

(inquit)nos manifeftari opor ttt ante tribunal Chrifti;vt referatvnufquifcp proutgef fit in corpore fuo,fiac bonum fiuemalum«

Amice (inquit Chriftus apud Matthæum) quomodo hue intrafti,non habens veftc tiuptia-

-ocr page 71-

nuptialetti f ïbi nimitutn per veftem nuptiakm (Gregorio 8c Bcda teftibus ) nihil almd, quam gratiam intelligi oportet : Gue bona opera, quæ ex gratia proueniunt.

ioannes in ApocalypG : Amodö iamdicit fpiritus,vt requiefcant à laboribus fuis : opera enim eorum fequun-tur illos«

Non auditores legis (ait Iacobus)iufti funtapudDeu,^«oEj. fed fadorcs legis iuftjficabun ^lt;zOT4«.x tur.Legisperito illi apud Lu-cam dicebat Chriftus : Hoc fac amp;nbsp;viues.Iam ôd Adorum primo fcriptû legimus : Gespit lefus facere 8c docerc, Itac^ ex ijs alijscp permultis

C 4 ÔC

-ocr page 72-

Sd innumeris ferè fcripturæ locis amp;nbsp;teftimonijs perfpicuü cd, opera bonaneceflarió requin ad impi} iuftificationc. Male itacp concludunt hscre-ticijfoÏafidc iudificari hominem, eó quód Paulus dicat: Arbitramur hominem iuftifi-cari per fidem, Gne opcribus legis» Dicens ex operibus legis, non excludit Apoftolus opera Euangelq feu nouæ legis,qug funt opera charitatis, amp;nbsp;qug nobis Chridifidelibus locis iam addudis præcipiun tur,ut qug omnino necedaria Gnt ad nodram falutem fed tantummodó legis Mofaicæ opera, Gne quibus hominem iudiGcatu iri affirmât Apo-dolu S«

-ocr page 73-

I « ftolus.ïtacpnecefle eft, ut ad hominis iuftifîcationem bona opera accédant,amp; cum pri mis uirtutes illæ, quas ad pel-lant Theologicas, fides , fpcs amp;nbsp;charitas’.Charitascniraiu-ftificationis caufa eft forma-lis,qu3E fine fide amp;nbsp;fpc in hac uita efie nequit : Nemo enim diligere poteric,quod no ere-dit,nec fperat»

OyÆ SVNT HOMINI CHRI-, ftiano amp;nbsp;verè Catholic© credenda?

Ö Mnia quae Ecclefia Catho lica crededa proponit amp;nbsp;pre-cipitjGue ea exprefse in literis facris contineantur, fiue bona confequentia exeis dedu-

can-

-ocr page 74-

can tur,nf uHa qs radonc regt; pugnêt j fummatim : quac-cuntp nobis ab Ecckßaipfa, quæ Spiritus fanótimagifte-rio ducitur, regitur ÔC guber-natur,tradica funt,

RECITA ALIgVA CLVÆ EC-cleGi prxter fcripurzexprcffsc au-toritatem fide rcnendaôc ciedenda præcipic.

COmplura fane huiufmodi funt : ita Ecclefîa præter feri-pturæ autoritatem quatuor recepit Euangeliorum volu-mina,corumqj autores, Mar thæum videlicet, Marcum, Lucam amp;nbsp;loannem, cæteris qui etiam hiftoriam EuangC' licam conferipferunt repudi' atis* Att^idetniudiduin^^

-ocr page 75-

dealtjslibris Canom’cis. Ita fine fcn'pturæ autoritäre Sabbat! feriationem in diem Do-minicum tranftulit* Similiter fenas Pafchatis, Pentecoftes, Natiuitatis , Circumcifionis Chnfli.EpiphaniæjD. Virginis matris Mariæ,Apofio--lorum Item ôi Martyrum, aliorumcp Sandorummemo-rias celebrandas religiofa fo-lennitate inftituit, tum ad excitandam imitationem ( ait Aug. ) turn vt meritis eorum confociemur, turn ctiam ,vt orationibus illorum adiuuc-mur^Ad hacc leiunia quatuor temporum, Quadragefimam amp;nbsp;pleraque alia in Ecclefia fine fcripturæ autoritate pie

amp;

-ocr page 76-

relfgîofe obfcruamus Jtem paruulos eflc bapn'zatidos,amp; breuiter permulra id genus alia,quæ non folumànobis Catholicis,fed etiam ab ad-uerfarijs noftris fine ulli'^ ex-prelîg feripturæ autoritate te-nentur,obferuantur crcdûi-tur : Ôd , UC oninia uno uerbo dicam.nihil penicus eorum, quæ ad animæ falutem fpc-dantjà pijs amp;nbsp;ueré Catholicis fit aut creditur,quôd non ori-ginem fuam amp;nbsp;fundamentum quodammodo ex Ecclefiç autoritate habeauQuod perfpi-cuum eftex D» Aug«uerbis': Non crederem (inquientis) Euangelio,nifîÊccIefîæ auto-ritas me commoueret.

-ocr page 77-

*5

P RO BA TESTIMONIIS fcripturx aliquain Ecclefiaobferua-ri reftè amp;nbsp;tenen poiTejametG cxprefsè liteiisfacris non fnnt pro-dita.

Encte tradi’tiones quas di« igt;Thef,2» diciRis, Gue per Epiftolam, Gue per fermonem meum.

Quæ a me audifti per mul-tos teftes, hæc commenda fi-delibushominibus, quiido-nei erunt amp;nbsp;alios doccre»

Laudo uos fratres quod »»C^w'3’» , per oïa mei memores cftis, amp;: Geut tradidi uobis praecepta tnea tenetis,

Cætera, cum uenero, di'Jbide^, iponam.

Si quis autem uidetur con- Jbidei». teutio-

-ocr page 78-

tentiofus cflê, nos takm con-fuctudinetn non habeinus, neep Ecclefia Dei\

Omnia autem honcflèjSc fecundum ordinem ftant in vobis»

t6, Multa adhuchabeo vobis dicere, fed non poceftis por-tare modo : cüm autem vene-rit Sp iritus veritatis, docebit vos omnem vehtatem.

Multa quidem et alia fîgna fecitlefusin conipedu d»fcx-gt; pulorüfuorum,qu^non fuot fcripta in libro hoe.

t Pcrambulabat aute ( Pauquot; lus)Syriamamp; Ciliciam,con-firmans Ecclciïas amp;nbsp;praecP pies euftodire pr^cepta ApOquot; (lolorum èc Seniorum.

Cuoi

-ocr page 79-

«4

Cum autcm pertranfîrentc/^fîMtf; ciuirates, tradebanc eis cufto-dire dogmata , quæ crant décréta ab Apoftolis èi. feniori-bus, qui erant Hicrofolymis.

Verbum Domini manct inæternum: Hoc eft autc verbum , quod Euangeli:zatu eft in vobis Jam ex hifce fcriptu-raeieftimonijs conftat multa elfe aChrifto amp;nbsp;Apoftolis in Eccleßa conftituta,qu£ literis nonfunt mandata :imô bine perfpicuum eft,Ecclefiæ au-toritatem maiorem SCpotio-rem efle aut faltem parem cum fetipturae autoritäre, vt quç poftcrior fit ipfa Ecclefia. omnemq^ fuam autoritatem, fenfum, verum iotelkAum, ôi

-ocr page 80-

gcrmanam interpretation nemat(^ cxplicationera non aliunde habcat nee petere de-beat,quani abipfa Ecclefia, certifsima amp;nbsp;uerifsima fcri-pturarum interprété. Quod autem Ecclefia Catholica non pofsit errare, indemanifeftu cft,quia eft colunina firma-mentumuehtatis, babêique Spiritutn fandum dodorem amp;nbsp;gubernatorem, à quo edo^ da eft omnem ueritatê, quiep ci ufc^ ad feculi confumman tionem in omnibus indefineo ter aderit iuxta Chri-ftipromifsionem

Matth^zS.

DE

-ocr page 81-

DE SPE, ET REBVS

SPER ANDIS.

OyiD EST SPES?

Spes eft virtus diuinitus in* fufa, per quam certa cuni fidu cia bona æternæ foelicitatis expedamus«

luxta Magiftrum Setiten-tiarû : Spes eft certa expclt;fla' tio æternæ falutis ex gratia ôi meritis proueniens« Nam fine mentis aliquid fperare,non I fpcSjfed præfumptio dici po-teft»Spcranda autem propriè amp;nbsp;præcipuè funtbona futuræ ôu çternæ bcatitudiüis,amp; quç ad ea coniequenda conducût , atlt;^ perducuntîvt quæ £ola nosbeatoscHiciant.

D Et

-ocr page 82-

Et quemadmodum fîdcs, ita amp;nbsp;fpcs cft de rebus non vifis»Spes enim quæ yidetur, non eft fpeszquod enim videt quis,qujd fperat C Diftingui-tur tarnen fpes à fide ficut vo' cabulo, ita etiam rationabili differentia (ait Magifter Sen-tentiarum) Eft enim fides ma-laru rerû amp;nbsp;bonarû (prout fu' pra diximus)quia et bona cre-duntur amp;nbsp;mala» Eft etiam fiquot; I desamp;præteritarumrerumôt praefentium amp;nbsp;futurarvt» Crcquot; dimus mortem Chrifti, quæ præterfjtxredimus fcfsionem Chrifti ad dexteram Patris, quç nunc eft : credimus Chriquot; ûum venturum ad iudjcafiquot; dum,quod futurum eft* Spes autem

-ocr page 83-

26 autetti non niß bonarum rc-rum cft,ncc niß fuiurarum.

PROBA SPEM SACRARVM litcratum autoritate.

DESpePaulus:Spe(inquit) Roma.i, falui fadi eftis. Pfalmogra-phus itemiBonum eft fperarc nbsp;nbsp;nbsp;‘ 7'

in Domino. Memoriæcom-mendandû eft, quod præck' rè à D.Bcrnhardo didum cftî ,Sola miferationis fpes apud te occupât locum.

Benedidus Deus (aitPe- i.Pft.t. trus) amp;PaterDomininoftri , lefu Chrifti, qui fccundum magnam mifericordiam fuam regenerauit nos in fpem viuâ •per refurredionem lefu Chri ftiexmortuiSjinbçreditatem

D X in-

-ocr page 84-

ineorruptibilcm, inconta* min3tam,amp; immarcefsibile, conferinfani in ccelis, Fortilsiinum folatium ha*

beamus,qui confugimus ad tenendam propofitam fpem, qua ficutanchoramhabemus animÇjtutam ac firmam in-cedentem vfque ad intehora velaminis»

Ctde.ti Refpicite,filfj,nationes ho-minu, Sc fcitotc, quia nullus, qui fperauic in Domino,coa* fufus eft»

t.Cor.ii» Nuncautemmanent,fides, fpes , charitas, tria hacc gt;nbsp;maior horum charitas,

VBI SPES ET EA QVÆ SPEI fuuc, pocifsimutn continentur?

In

-ocr page 85-

*7

JN oratione,que,àfuoipfius autorc,Dominica adpclla-tur» Vtcnim fides,amp;ea,qu3C credenda funt, in fymbolo Apoftoloïû, præcipuc com-prehenfafunt;charitas,amp; quç ad earn pertinent inDccalo-go:ita fané fpes,8c ea quæno bis fperanda proponunmr, fummatim in oratione Do' minica contineniur«

QVOT SVNT PETITTONES orationis Dominics ?

SEptem ♦ Porto pater noftet qui esincŒlis,nôeftpetitio, fedexordrj loco pofitumeftî ô^eft quafi pracfatiuncuîa Si : falutatio,qua nobis Deum pa wem conciliate,et quaßmote

D 3 Ota-

-ocr page 86-

oratorio bencuolum redder« quærimus, adpellantcs cum patrem, vc cuius nos fimus fi' Ifj adoptiui, fupplices amp;nbsp;obedientes.

t Sandificetur nomen tuum* 2*quot; Adueniacregnum tuum.

6*^ Etnenosinducasintenta-tioneni. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Sed libera nosa malo. . 2

. nbsp;. AM.EN.

. nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;QVARE

-ocr page 87-

OyARE DEVS DICITVR

Pater nofter ?

Devscft,ÔC dicitur, pater nofter,pluribus de caufis,

Per creationem : Nunquid Primât non pater vnus omnium no* ftrü (ait Propheta) Nunquid M»/4.»,2; non vnus Deus creauit nos C

Perredemptionem:TuaU' Seomila tem(inquit Propheta) nofter amp;nbsp;redemptornofter,a ' feculo nomen tuum«

Per rcnafcentia Sacramen* Tertia. torû, qua nos fibi filios fecit : Bcnediôtus Deus (ait Petrus) amp;nbsp;pater Domini noftri lefu Chrifti,qui regenerauitnos infpemviuam.

Per fidem Î V oluntarie (ait lacobtgenuit nos verbo veri-

D 4 tatis«

-ocr page 88-

Um«.». tatiSjideft, fidci. Et loati.t. Dcdit poteftatem filios Dei fieri qs, qui credunt in nomine eius.

ßiiinta, Pofiremo per gratisc ado-ptionem:Accepiftis(ait Apo

Köz«4.8.flolus) Spiritum adoptionis filiorüDeijin quo clamamus, Abba pater, Hifce amp;nbsp;plcrifc^ alijs modis, fcilkct cura,dc-fenfione, hæreditatis præpa-rationc, Deus pater nofter ef-fc reéiè dicitur*

OyOMODO DEVS oyi VBI-que amp;nbsp;omni loco cft, dicitur eße in coelis.

r^ßusdicitureiïê 8^agerein ccelis (proutcoclicapiuntur, pro corponbus illis ccelefti-bus.

-ocr page 89-

bus,quæ fupta nos funt^quoquot; rum ornatumA pukhritudi-nem,atcp magnificcntiam, arlt; guit mirabik firmamentum, raraftellarû aftrorumva-rietate,adornatum) fecundS maieftatcm 8^ gloriam fuam : qui tarnen efièntia,præfentia, potentia,gubernationeamp; o-peratione vbicß eft» Deus o-mnia regit, amp;nbsp;quicquid in return natura cxiftit,verbo virtues fuæ continet, fuftentat, gubernat amp;nbsp;adminiftrat. Operatur omnia in omnibus. Sin autem cceli methapboricê fumuntur pro hominibus iu-ftis, prjs amp;nbsp;fandiis, de quibus Propheta in perfona Dei’.cce-lum mihi fedes eft,ÔC terra fca

D 5 bellum

-ocr page 90-

PMiîî. bellum pedumcorum* Item: Qui habitas in call's,miferc' re nobis» Tune amp;nbsp;in fjs Deus, quaG in quibufdam cabs habitarc dicitur, De quibus A-a.C(?n«.tf.poftolus : Vos (inquit) eftis tcraplum Dei viui, amp;nbsp;fpiritus Dei habitat in vobis. Itaq^ Deus,qui vbiep eftjdicituref-fe in calls, fccundum fuam maicHatem gloriam:vel,in fanclis ct iuftis,in quibus ipfe Deus optimus,maximus, hîc per gratiam fuam,amp; alibi per gloriam efle amp;nbsp;pcculiaritet habitaredicitur.

Adhæc nommantes calu, adnioneamur, ne petam^ ter-rena 0^ caduca,fed caleftia æteroa»

CLVID

-ocr page 91-

3° Q^VID PRIMA PETITIONE, quat eft : Sanflificctur nomen £uiim,intelligitur?

PEtimus ói oramus, vt Dei optimi maximi nomen fan-dificetur. Porró nominisdi-uini adpellatione intelligitur ipfemet Deus. Itacp petinius, vt Deus vbiqj ab omnibus vno orCjVnanimi confenfu, eodem fpiritu,cultu amp;nbsp;honore celebretur^ colatur, adore-tur:quanquâ enim Deus opti mus maximus antea fanótus cn:(quum ip(e fit fandus fan-dorum. Et Apoftolus dicit: Qui eft fuper omnia^benedi-dus in fecula) petimus tarnen optamus, vt fanditas eius toti mundo innotefcat,declare turgt;

I

-ocr page 92-

rctur, prædi'cctur, credatur, diiigatur,reuercatur,honore-turc^ : ita nimirû vt quicquid cft vfpiam perfcdionis dignitatis, Gmulcp cxccllentiae amp;nbsp;honoriSjipfi thbuatur : vc, in toto orbcjipfe, habeatur amp;nbsp;nominctur folus,fandifsim^, altifsimus,iuftiffimus,fapien-tifsini'’j vt folus Deus venere* tur,magnificetur amp;fdiligatur, nee à quoquam cotemnatur.

lt;XyiD PETITIONE SECVN-di, Aducniacregniimtuum, oramus 2

Ea petimuSjVt nobis,poft mifcramhanCjCtcalamitoGni vitam,regnum ccelorü,id eft, steroa beatitudo donetur.

Non

-ocr page 93-

Non enîm habe mu s nentem ciuîtatcm , fed fuiura inquirimus» Nam,etGregn5 ccelorum , varijs modis, in fcripturisaccipj'tur (interdû pro regno fcriptura facra,vbi Deus régnât quafi rex in fe-creto confilio : Aufcretur(ait Chnftus ad ludæos) à vobisj/^j^.jii regnum Dei, ôd dabitur genti facienti frudus eius» Non-nunquî pro regno Ecclefia, in qua ipfe Deus baud aliter, quàm paterfamiliàs,in domo fua,regnat amp;nbsp;imperat,dcquo cft illud vcrbû Euangclq in-telbgcndum:Colligent de re- 3. gno (uo omnia fcandala.ltem pro regno ccelorum diuina

anima.

-ocr page 94-

anima in omnibus mandatis diuinis rclt;flè gubernatur regitur. De quo Dns apud , Lucam : Regnû Dei (inquit) intra vos efl. Hoc tame loco, propriê non aliud intelligi' mus,quâm regnum gloriæ acternæ beatitudinis, in quo Deus pater,baud aliter,atcp rex regum,atcp Dominus do-minantium,regnat in ætcrnu, cuius regni nonerit finis , in quo totius eft defidcrrj fatie-tas, dicente propheta : Satia-borcuapparuerit gloria tua^

QVID TERTIA PETITION^ qux eft, Fiat voluntas tua fi-cut in cœlo amp;nbsp;in terra , à Oeo exo-

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ramus?

Peii'

-ocr page 95-

pEtitionc jfta cupimus amp;nbsp;o-ptamus, diuinam uoluntagt;

tem,ubicp Sgt;^ in omnibus, fieri Äfinipleri, no (ecus ab ho-minibus in terra, atep femper cam exequuntur Angeli amp;c-ledi Deijinccelis« Angeli cj-dem Sgt;i. omnes fandi Dei, Gc addidi func red:itudini,amp; bo nitati diuinæ, utabeius uo- ' luntate defledinequeant,ut, qui miniftri Dei funt paratif-fimijamp;uoluntatemeius fem-.per faciant, amp;nbsp;exequantur diligentifsime. Ipfiuero homines terrenam adhuc regio-nemincolcntesjhaud femper uoluntacem Dei ampledun-tur: imô fie omnes ferè fadi fumus inutiles, vt uix unus fit.

-ocr page 96-

fit, qui faciat bonum, Dei | exequatur uoluntatem^Qua- i propter petimusa Deo amp;nbsp;pa- I tre mifericordiarum, quate-nusuoluntati fuæ non repu-gnem^ ; ciim folus ipfe fit,qui bene uult,nec male pofsituel- i IcjCum ipfe folus fit fummum . bonum, à quo non nifi bonu eft, cuius uoluntas omnium uoluntatum régula eft amp;nbsp;norma redifsima» Itaque Chri-ftododore Temper orcm^ad Dcum pattern: fiatuoluntas tua,hoc eft,da,ut quod tu nos uis facere, faciamus : quod tu prohibes,caueamus : quod tu ! confulisjimpleamus: quod tu uiSjUelirauSjtam in profperis quam in aduerfis:ut quemad-modum

-ocr page 97-

modum angdi, qui tecum in cœlo funt,in omnibaibi obc-diuût, ita etiam nos in omnibus tibi obediamus, qui fu-xnus in terra*

Q.VARTA PETITIO, PANEM noftrum quotidianum da nobis hodie, quid in fc continet

Q Varta pctitionerogamus Dcum patrem, vt omnia ne-ceflaria, tarn corporis, quam animae abmcnta,amp; ea,qug ad ilia acquirenda conducût,bc-nignè et mifericorditer nobis fuppeditet ac largiatur*

Vteiiim ex duabus confti-tuti fumus partibus, corpore fcilicet amp;nbsp;anima, amp;nbsp;quælibet , carwni, fua amp;nbsp;propria indiget

E refedio-

-J

-ocr page 98-

refediofle S^côferuadonCjita hacpetitioneiubemur Dcurn cxorare^) vtrot^ pane quoti-diano,animae (inquâ) amp;nbsp;cor* poris« Porrô corporis panis feu cibus cft,quicquid ad corporis fuftentationem nccef-fario requiriturpetentesita«^ panem, non folum panem no bis dari volumus, fed à parte totunijhoc eft.quæcuncp cor-port noftro ftatuiq? necefla-ria funt : Habentes vidum 0^ i.Ccr.tî, amiâum (ait ïXpoftolus) his

contend fimus. Cæterum pa* nem,que Lucas adpcllatquo-tidianum, id eft, vilena, para* bilem 8d communem : Matthaeus vocat fuperfubftanda-kna,hoc eft, qui ( tefte Theo- ♦

-ocr page 99-

phylaÄo) fubftanti» noûræ amp;nbsp;conftitütioni fußicit,quaQ fuperadditus fubftantiac no-ftræ,adfuftentationem. lam verô hac ipfa pctitionc,non corporis niodà,fcd amp;nbsp;animæ ipfius alimenta nobis fuppc-ditari pctimus: prout funt fa-crofandæ Ecckfiæ Sacramen ta,facrg conciones,ledio fcri-pturarum, cura primis verô facrofandum ÔC excellentilït-mum Euchariftiæ facraraen-turn, quod Chriftus ipfc panera uocac,qui de coelo defcê-

dit. Et panis (ait idem) htm, . quem egodabOjCaro

mea eft,qua m da

bo pro niun-di uita»

-ocr page 100-

CtViNTA PETFTIONE, QV« eft; Dimitts nobis débita noftra, ficut 6c nos dimittimus dcbitoribus no-ftiis, quid à Deo ro-gamus?

Ea pctih'onc rogamus 8^ cupimus , nobis à Deo ignO' fei amp;C condonari peccata no-flra,quæ fingulari adpellatio-ne débita nuncupantur ,alio Euangclifta tanquam inter* LM{,n, prêtedicctezEtdimitte nobis peccata noftra. Etipfiquoep peccatorcs ,ab codem Euan-gelifta, debitores nominan* tur. Ad bæc noftra quoep, non, ne(^ Diaboli, neep An* geli,nec alferius nominan* tur peccata :eó quod nullam aliam habeant caufam, quam yoluntatem noftrani,quæ no bis.

-ocr page 101-

bis, non alijs,imputan,necp pofliintjneœ debent,ctjm vo* luntate nonra libera peccc-muSjDomino diccntexPerdv nbsp;nbsp;nbsp;3^

tio tua Ifrael ex te, tantum-modo in nie auxiliumtuum» Peruulgatum ÔC in orc ferè omnium eft iftud Auguftini «v-Verbum : Peccatum adeo vo-luntarium eit, vt fi non fuçrit voluntarium,non Gtpeccatu. Errant proindc, qui peccata fua,vel in Deum.vel in fatum rcrjciunt«

lam vcro G Dominus veri-tatis, ac omnis fapientiæ ma-gifler, docuit ßcorare difci-pulos fuos, magnos illos 6d primos Apoftolos fuos , hoc cft, homines alio qui pcrfedif

E -i Graos,

-ocr page 102-

fimôs, ac cam orationem illis dftendäm tradidit, Profcdô dubium nonent,quinnemo fit,qui fine peccatis vitam ifiâ mortalem tranfigat, nec eflc qui bac orationezDimittc no-bis débita noilra ,non indi-«geat.Sindixcrimus,quiapec-caium nô habemus , nofipfos feducimuSjCt veritas in nobis non cft : quod maxime de le-uioribus illis amp;nbsp;quotidianis peccatis intellig» debere pu-tat Auguft.qui eiiamait:Si omnes (andi, quotquot funt, amp;nbsp;fuêre, à primo iufto, vfqî ad vltimum, fimul cflent, ni' hil aliud diccrent, quàra,Di-mitte nobis débita noftra: excepta diua virgine matre Ma-ria.

-ocr page 103-

ria,dc qua,dum de peccatis lo quimur »nullam prorfus VO' lumus habere mentionem,ad quam folâ verè dicit Spiritus (andus :Tota pulchra es arnica mea, ód macula non cft in

lam autem non dubiu erit» quin Deus nobis fit remiirur’ peccata noftra,fi et nos legem rcmifsiôis feruauerimus, qua mox fubiungit in hæc verba inquiens : Sicut nos dimittimus debitoribus noftris» Eadem cnim menfura, qua menß fueritis, remetientur 8d vobis. Chrifti dodrina Clara eft: Dimittitc amp;nbsp;dimirtetur i vobis. Item : Si non remiferi-tis hominibus, nec pater vc-

£ 4

-ocr page 104-

fier caicftis remittet vobis pcccata veflra»

SEXTA PETITIONE.CLVÆ efl : Et ne nos inducas in tenu-tioncm, quid à Deo obri-ncrccupimus?

Hac ipG petitionc Deum obnixiüs rogamus, vt omne tentationem à nobis auferat, vt^,ß qua nobis immittatur, fortiter ei refiftarnus, Eft au-tem triplex tentatio : Hominis, Dei Sd Diaboli : Homo tentât, vt experimentum fumât de re, quâ ignorât : Deus tentât, vt probet : Diabolus tentât, vt decipiat, ÔC hominem ad malum pelliciat amp;nbsp;ia-' ducat»

Quam'

-ocr page 105-

Quamuj's autem caro, feu carnis concupifcentia amp;ho' ttiOjid cft,mundus aliquando hoc modo tententîhoc tarnen hand fecus agût,atcp quædam Cacodæmonis inftrumenta, qui per hgc conatur decipere, amp;nbsp;ad peccandum hominem inducerc« Non eft nobis (ait E^hcf.i, Apoftolus) colludatio ad-ucrfus carnem amp;nbsp;fanguinem, fed aduerfus principes 8lt; po-teftates, aduerfus mundi re-(Stores tcncbraru, contra fpi-ritualia nequitiae. Ad hunc modumintelligendus eft fan-(flus lacobusiNemo (inqens) hctA.t, cum tentatur, dicat, quod à Deo tentctur : Deus cnim in-tcntator maloru eftjpfe enim

E 5 ncmi-

-ocr page 106-

neminem tentât: vnufquif«^ vcrô tenta tur, a concupifcen-tia fua abftradus amp;nbsp;illedus.

Cæterum induci in tenta-tioncm,cfi: ita vinei et fupera-xi â tentatione,eic^ fuccumbe-xe,vt quiTpiam relinquat vir-tutem,et ampledatur vitium.

Docet hoc loco Chriftus, non id à nobis orandum eße, vt non tentemur, cum tentari malum non fit, fed vtik,amp; ad virtutis exercitium, quando tentationibus fortiterrefiftP tur, fed ne tentationibus fuc-cumbamus'.neue peccato atep Diabolicis fuggeftionibus co fenfum præbeamus. Hoc eft cnim non induci in tentatio* nem, quemadmodü Chriftus

Domi-

-ocr page 107-

Domitius duâ:us quidê fuit in dcfertum, vt tentaretur à Diabolojtentaiioni Cacodæ-mom's fortiter refiftcns, non fuit indudus in centationcm«

Semper memoria tenendû cfl: quod admonet D. Petrus: Sobri) eftote amp;nbsp;vigilate, quia , .p^j. aduerfarius vefter Diabolus, tanquam ko rugiens, circuit, qugrens quem deuoretlcui rc-fiftite fortes in fide»

quot;SEPTIMA ET POSTREMA petitione, quac eil : Sed libéra nos àmalo, quid à Dco petimus ?

PRecamur, vt Deus non final nos obrui huius mundi, SC praefentis vitac calamitati-bus/ed dementia amp;bcnigni-

täte.

-ocr page 108-

täte fua nos liberet à miferrjs, periculisjcalamitatibus, öd o-mnibus huius vitg tnalis3am animæ quam corporis* Con* ftituunt dodores duplex malum: vnum quod vocant cul-pç,quod videlicet male agendo contrahitur:cuiufmodi eU furtum, homicidium,adultc-rium,vel aliud peccatum letale. Atqj id vcre malum eft,fc-parans nos à Deo : de quo hic fcrmo non eft, fed fupra pctP tione quinta, qua petimus,vt Deus remittat nobis peccata noftra. Altcrum malum eft, quod poenç dici folet,quod^ Deus plerunc^ ob peccata co-mifta immittitjde quo p PfO' phetam loquitur Deus;Ego (in-

-ocr page 109-

99

( itiquicns ) Dotninus creans inalü,EtaliusPropheta;Non*^'®“’3’ cft (inquit) malum in ciui-tate,quod Dominus no facit. Huiufmodi malum eft corporis , vel fortunæ vel famæ ca-lamitasjcontemptus pcrfonç, paupertas, fames, bellum, æ-gritudo quæcunc^ temporalis miferia : de quo malo bac in parte nobis cftfermo, à quo nos à Deo pâtre libera-ri pctimus, Chryfoftomus amp;nbsp;Thcophyladus per malum Hoc loco , ficut ÔC in alijs fcri-pturæ locis, Diabolum intel-ligi putant, vt qui ÔTrofÂfôo-, id eft,malus amp;nbsp;prauus obcxcel-Icntem malitiam fuam voce-tur. £ft ipfe nô folum malus.

fed

-ocr page 110-

fed amp;nbsp;omm’s mali autor amp;nbsp;in^ uentor.

OyARE IN FINE ORATIO-nis Dominiez adiicitur, Amen ?

T hac vocula, tota oratio Dominica,veluti figillo quo-dam concludatur, Sgt;i. obfigne-tur : fignificat aute idem quod fiat,hue verum fiat.

DE CHARITATK

QVID EST CHARITAS?

Cnaritas eft vera amp;nbsp;fyncera dikdio, qua Deus diligitur propter fe, amp;nbsp;proximus propter Deum* Hæc duo habet mandata ; vnum pertinens ad dik-

-ocr page 111-

*** diledionem Dei,quod eft ma xi'mum in lege mandatum. Alterum pertinens ad diligC' dum proximu,priori Gmile, dVOD EST PRIMVM DILE-âionis mandatum ?

Diliges Deum, ex toto cor* de, ex tota mente, ex tota anima tua,Dcut,6.MattIbZX, i.Timotha,

OyOD EST SECVNDVM?

DlligCS proximû tuù ficut teipfum : In his du obus man-' datiSjtota lex pendet, amp;nbsp;Pro* phetæ. Finis cnim præcepti cftdilcdio. Et eageminaeft, Dei proximi î qui enî pro-ximum fuû diligit, legem ad-impleuit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;QJ/IS

-ocr page 112-

Ctv IS EST ORDO dilcâionis ?

Aüÿifl.U. ORdincmdiligendi D.Au-gudinus præfcnbit dicensî ca, |pfcgf]tqui ordinacâ habet di kétionê, ne aut diligat quod noneftdihgcndum ,aut non djlïgat,quod clt dibgendum, aut çquè diligat,quod minus, vcl amplius dibgendum eft, aut minus vel amplius, quod acquè diligendum efl. Omnis pcccator,inquantû pcccator cil, non eft diligcndus : amp;nbsp;O' mnis homo, inquantum homo eft, dih'gedus eft propter Deum,Dcus vcró propter (c' jpfum : ÔC Deus propter fe o-mm’ homine amplius dib'gen-dus eft,ó^ amplius quifi^ de-bec

-ocr page 113-

bet Deum diligere quam fc' ipfum.Item amplius alius ho* mo diligendus cft,quam corpus noftrum : quia propter Deum omnia ifta diligenda funt, amp;nbsp;potefl nobifcum Deo homo frui, quod non poteft corpus xioftrum, quia corpus per animam viuit, qua frui-murDeo»

OyOT SVNT DILIGENDA?

^Vatuor,vnu quod fupra nos eftjDcus : alterum, quod nos fumusjid eftjalusnoftra; tertium,quod iuxtanos eft, proximus, id eft, proximi fa-lus: quartum, quod infra nos eftjCorpus noftrum,8c proxi-

F mi.

-ocr page 114-

tni,alt;: omnia , qùæad corptf* ris fuAencationem pertinent

VBÎ CHARITATIS SVMMA continetui ?

In DecalogOjhoc efl,decen3 præcepcis«

QVID EST DECALÓGVS? Est doôïrina feu fermo,dlt; decem Dei præceptis tradâs* Decalogus in veteri lege pet Moyfen datus, in noua lege per Chriflum non fublatus, fed ad perfedionê adductüs

CLVID EST PRÆCEPTVM? PRæceptum vel mandatum Dei^nihil aliud eß^quam Dei impe*

-ocr page 115-

** irhperiu, vt fatlamus ca, quaa

* præccpit, fugiamus, quac prohibet,fubpcena mortis «-ternsc*

el praeceptu Dei, éft iuf-110 Dei, qüa nobis luam vo-luntatemmanifeftat,vt fcia^ tnus, quid facere* quid orait-tere debeamus;

OyOTVPLEX EST PRÆ« ccptum Dei?

Ï^Vplcx,vnum adfïrmati* i uum, quod præcipit aliquid ; agcndü,2lt; per äfFirmationein cxplicatur : atep hoe ipluni fub fe habet tria prçccpta,quc funf.Vnumcole Deum.Sab-bata fandifices. V enerare parentes, Alterum cftnegatiuö.

F a. quod

-ocr page 116-

quod prohibet ab'quid,vt ma lum,et negatiue enunnatur î amp;nbsp;habet fub fé feptem præce-pta, quæ funt : Ne iutes vanè per nomen Dei\ Neoccidas» Ne furtum committas. Ne Moecheris» Ne falfum prac^ béas teßimonium. Ne concu-pifcas alterius vxorem» Ne concupifcas rem alicnam»

OVOT SVNT PRÆCEPTA Dci?

DEcem,duabus tabulis la-* pideis digito Dei infcn’pta. Prior tabula côtinet tria prsC' cepta,quç ipfîus Dei dilediO' nem amp;nbsp;cultum doccnt.Pofte* rior feptem, quæ ad proxim* diledioncm pertinent»

Deca^

-ocr page 117-

Decalogus in auabus tabu-lis ^ponitur, eó quód omnia præçepta in his duobus com* prehenduntur : Diliges Dominum Dcum tuum : Si pro-' ximum ficut teipfum. Proxi- . mi inter fe cenfendi funt oes

homines,quatenus mutua au-( xilia 8d beneficia inuicem con I ferre, Si ab inuicem accipere i pofiunt«

OyÆ SVNT PRIORIS tabulx pricepta?

^SlOnhabebisDeos alienos


coram me,non facies tibi fcul ptilCjVi adores illud»

li

3*

Non aflumes nomen Dei'

tui invatium»

Memento* vt dicmSabba-üfanlt;3iifices« F 3 oyÆ

-ocr page 118-

QJÆ SVNT PRÆGEPTA fccundc ubulxl

HOnora patrcm tuum, matrem tuam,vt fis longçuus fuper terrani,quam Dominus Deus tuus dab it tibi«

Nonoccides«

6, nbsp;nbsp;nbsp;Non Moechaben's«

7^ nbsp;nbsp;nbsp;Non furtum facies*

S« nbsp;nbsp;nbsp;Nonloqueris contra prO'

ximum tuum falfum leftp monium*

9k . Non concupifces vxorciu proximi tui«

p* Non concupifces domum proximi tui, non agrum, fer^ uum,boucm,aGnum,nec or mnia,quæ illius func,

Hæc deccm præccpta,funt ideceinilla verba fœdefis,in* ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ter

-ocr page 119-

inter Deutti amp;nbsp;hominem,quç Moyfes , Deo præcipknte, fcripfît, in duabus tabellis la-pideisjin monte Sinai, quâdo fuit cum co 4o,dies amp;nbsp;40. nodes ,nec panem manducans, neeaquambibens»

PROBA CHARITATEM fcripturx teftimonijs.

Dlligcs Dominum Deum^’*®* tuum,ex toco corde tuo, amp;nbsp;ex tota anima tua, amp;nbsp;ex cota mete tua,amp; ex totis viribus tuis; .

proximum tuum ficut tc-ipfum. In his duobus manda-tis pendet vniuerfa lex , amp;nbsp;Prophetæ»

Plenitudo Icgis eft dilediot Qui diligit proximu,legem

F 4 Dili-

-ocr page 120-

Rom.i. Diligentibus Deu, oninia cooperantur in bonum*

Äow.j. Charitas Dei diffufa eft in cordibus noftris, per Spiritu faiidum, qui datus eft nobis« i.Cör.ij» Nuncautcmmanentjfides, fpeSjcharitaSjtria hæc, maior horum charitas.

I for.t, Nee oculus vidic, nee auris £fa.ó^. audiuit, nee in cor hominis afcenderunt, quæ præparauit Deus ijs,qui diligunt fe.

PRIMVM PRÆCEPTVM quid in fe continet?

DAmnat omnem ïdolola^ triam, fuperftitiofas obièrua' tiones, vfum item magicæ ar-tis, amp;nbsp;diuinationes, prohiber creaturarum cultum,ne videlicet

-ocr page 121-

4f

licet creaturatn,niore Ethni-cOjpro Dcohabcamus^aut fu- ' pra Deum amemus, fed foli Deo, rerum omnium condi-tori, fupremum exhibeamus , cultum honorem, quem

vocant Græci, Ëtefl

cultus foli Deodebitus, qui Latine vno vcrbo fignificari nonpotefl, Ea verö leruitus, quæ debetur Dei fandis, aut hominibus, Græcis dici fokt (/'»xé«, iuxta quam præcipit Apoftolus: SeruoSjDominis Tttum i. fuis fubditos efle debere^

Peccant in hoc pracceptum arioli, arufpices,diuinatores, quicuncç magicam cxer-ccnt,quic^ illos (cifcitantur.

Item hæretici, qui idola o-

F 5 piniO'

-ocr page 122-

pinionum fuarum adorant quodammodo.

Sanóti vcró,qui in fide Chri-fti nos praecelTcrunt, amp;nbsp;vicae fiuius curfum beato fine clau-ferunc, mento à nobis honora ri debent, veluti corporis cius,quo Chrifto coiugimur, nobilifsima membra : non tarnen eo,qui vni Deo debetur, cultu, fed eadiledionis 8cfo-cietatis veneratione, qua in hac vita,fanAi homines à nobis rite coli pofiunt. Idcp falt; cimus, vt mentis eorum aflo-ciari, amp;nbsp;orationibus adiuuari rite pofsimus. Italt;^ dodtrina de inuocatione amp;nbsp;veneratioc fanâorû, magno totius Ecck fiæ coofenfu recepta, ôc quafi pct

-ocr page 123-

permanus traditam ^retincrc oportet.

Item veneramurfaluatoris nofth, amp;nbsp;fandorû imagines, non vt Deos, in quos fpem falutis noftrsE figamus, fed vt monumenta quædam ad re^-cordationem ÔC memoriam.

In Synodo Nicæna fexta, imaginû vfus teplis rcftitut* eft, ÔC ij duo veriiculi æditi:

Nam DeM efî qited imago docet jfed noa Deus iftfa,

Uanc •vtdeas ,fed mente colas, quod cemis in iffa.

Auguft: de vifitationc infirmorum;

Nee Deits eil,net bomo,prtejent quam cet“ no figura:

^ed Deus efl w homo, quernfis^t fatra figttra.

Decree

-ocr page 124-

Dccrctum Synodi fc* pti'mæ«

Venerabilcs imapînes.Chri* __ * ftiani IIP Dcos appellant, ne-que feruiunt eis vt Dijs, nec^ fpem falutis ponût ineiSjtie-que ab eis fperant futurum iu-dicium, fed ad memoriam amp;nbsp;recordationem primitiuoru venerantur cas*

QVÆ EST PRÆCEPTI SE-cündi fumma ?

Hoc præcepto prohibet Deus,nominis fui diuinj abu-fum,fimulcp verum eius vfum bonorifîcum à nobis exigit» Vanèaflumitur nomen Dei, cum illud homines fruftra ad-hibentjita vt nullum inde re-dun-

-ocr page 125-

dundeteis cômodum,amp;nub la cogat necefsitas, fed perni-tiofa confuetudine duÂi, aut ctiam ex iracundia, vel temu-lentia,per nomen Dei iurant» Sic delinquunt qui in rebus leuifsimis per talem vfum,tre mendi nominis Dei maiefta-tem cuikfcere faciunt, Expe-diret quidem in ore fidelium crebrum efle nomen Dci,iux-ta præceptû Apoftoliiubcn-' tiSjVt quæcuncç facimus,in nomine Dei faciamus, (î taies eflent fermones noftri,quale8 fandorumeffe debent, fanda feueritate fale fapientiç c5-diti, puri ab omni turpilo-quioamp;fcurrilitate.

Ad h£C grauiter delinquûcgt; qui

-ocr page 126-

qui de Deo rcbus^ diùînisj per iocum temerc amp;nbsp;fcurrili-tcr loquuntur, amp;nbsp;fandac reli--gionis fer ia, ad iocos viles ôi plerunc^ impios detorquent.

Blafphemi func, qui factaquot; meta Chrifti, impijs vocibus irrident, contemnufit SiC abij-ciunc. Immanis blafphemia «ftjCum fandlum Dei nomen, virtus Dei, (alutaris Chrifti pafsio,adotanda vulnera,fart guis eius pro falute hominum Fufus, amp;nbsp;quicquid tandem ad noftram falutem efficax fuit, ad execrationes amp;nbsp;maledP Diones adfumuntur,

Grauifsime omniu peccant in hoc præceptû,qui per Deû fanâû amp;nbsp;verum iurant feienquot;

ter

-ocr page 127-

ter falfu.Hî magna Dei offen-fa fc onerant.Hanc diuini no* minis violationem excîuderc volens Chriftus, ab omni iu-ramcnto abftinere lufsit fuos» Ego(inqutt) dico vobis no iurare omnino : necp g cœlû, quia thron’ Dei eft : neq; per terram,quia fcabellum pedu cius eft : necp per Hierofoly-mâ, quia ciuitas eft magni rc-gismec^ per caput tuum iura-ueris, quia non potes vnum capillum album facerc aut ni-grm Sit autem fermo vefter, cft,eft : non,non : quod his a-* bundantius eft,à malo eft.

Non quod, pro rebus nc* ceftariis amp;vtihbus iurare per nomen Dei, peccatum fit, ftd quod

-ocr page 128-

quod kuiter autfalfó iurarc^ immanc fit peccatuni. A per-iuriohomines facilius fe con-tinerc pofientjfi omnem pror fus iuraudi confuetudinem o-mittereïit, lt;

' CtVATENVS ERGO IVRA-' re licet ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

CHriftus iurareprohibetiri fermonibus quotidianis , SiC rebus leuioribus»Cæterum in rebus ferijs amp;nbsp;controuerfis, ad comprobandä et illuftran-dam veritatem, in quibus te^ ftimonio opus eftfvtait Apo Heb,6. ftolus ) Homines per maiore fe iurant,et,omnis controuer-fiæ eorum finis, ad confirma-tionem efl iuramentum«

EX-

-ocr page 129-

49

EXPLICA PRÆCEPTVM tcrtium,

PRæcepti huius vis præci* pua eft de Sabbatho fandifi-cando, cultum Dci in nobis promouetjferuiles opéras, corporales occupationes, o-mnino prohibes, vtliberius, qug pietatis funt,exequamur, amp;nbsp;fcriemurà negotiis feculi, totos^ nos Dei feruitio man cipemus* Ideo^corporalem laborem Deus iubet in fabba-to feponere, non vt laborem condemnet,quemalibi præquot; cepit,aut ocium adprobet, quod multis fcripturæ locis, tanquam omnis mali fernen-tem execratur : fed vt omnis corporalis feruilisq^ occupa-

G tio

-ocr page 130-

tiô 8^ labor,exercitio pietatis cedat,velut mcliori,ne per o-perationem corporalem, mêles horainum debilitentur ôC diftrabantur,« minus attenté quaerant iuftitiam regni Dei.

Sabbatum duplex eft, externum amp;nbsp;internum, Exter-nû in quiete corporis, èc va-catione operum feruilium c5-(îftit.

Internum vel fpirituale, ^d in cultu 8^ dileéiione Dei, amp;nbsp;proximi perficitur, homi-nêforisociofum, ad interna Spiritus mentis cxercitiä, femittitjqug funt:laudi,amp; return coeleftium cotemplatio-fii vacare, animas verbo fpi-titali fatiare, hoc eR,auditioe verbi

-ocr page 131-

verbi diuiüi, aut fcripturaru ledione.Paulus Heb.4î ltalt;çHeamp;4Î rclinquitur fabbatifmus populo Dei, qui enimingrenus eft in requiem eius,ipfe etiam tequiefeet ab openbus fuis^ Requiefeet (inquit Auguft.) , ab openbus carnis,amp; vacabic openbüs diuinis,

Itac^in Sabbati externivi-éem in Ecclcfia, dies eft Do-rninicus, cuius mentio fit A-pocalyp.t^alia^ feft^iabEc-clefiainftituta, praefertim^)-pter eos,qui magis feculo vacant,quam Deo,vt faltem bis diebus memores fint eius, qd feriptum efttvacate ÔC videte, quodego fim Deus, Vacet ita^ homo hifee diebus rebus

G 4 diui-

-ocr page 132-

diuinis amp;nbsp;fcrieturà peccatis feu inalefadis, vacet bene* fadiSjhoc eftenim fandifica-Mre.i, refabbatum : vt docetChri-ftus,fabbatum propter hominem fa AÛ eft,non homo pro* pter fabbatUjMatthax. ïtac^ licet fabbato benefacere»

-ocr page 133-

Aiani dcferût,facra audire nc-gliguntgt;

Qui dicm fandificationi 4» deftinatuni, ad res turpes con ucrtunt, totos dies ebrictati-buSjComedationibuSjVarrjfcg flagitijs abfumcnces,

Sabbatumprophanat,qui omiiïo facrarum rerum cxer-citio,fpelt;Staculis,aleæ,choræ-is^alijscç rebus,mentemâ ccE-leftium rerum çontcrnplatio-ne auocantibus, ad illicitas cupiditates pellicientibuSjin^ tendunt,

V erè autetn fabbatum fan^ Âifîcant, qui ita fe ad fabba-i nbsp;nbsp;tifmum componunt î vt de

f nbsp;nbsp;tremenda Domini menfa, fa-

i nbsp;nbsp;crofandam Euchariftiam,fa-

G 3 luta-

-ocr page 134-

ïutarem animæ fuæ cibum,8^ crebrö èC digne percipiant*

CtVÆ ESTEXPLICATIO quarri prscepüïHonora patrem tii-um amp;nbsp;matrem mam, vt fis

Jongxuus fupcc terram ?

Hoc praccepto docemur, vt parentes noftroSjtamanP mi quam corporis,nonhono' remus folum,timeanius,amp;di' IigamuSjfed etiam egentes Si infirmes opera noftra, ftudio Siauxilio iuuemus. Chriftus ait Marei 7, Deus dixit : Ho* nora patrem tuum Si matrem tuam. Et qui male dixerit patri velnaatri,morte moria-tur«

Paulus,

-ocr page 135-

Paulus,obcdite parentibus veftris , in Domino : hoc eft enim iuftum, honora patrcmtuum amp;nbsp;matrem tuamCquod eft mandatum pri mum in promifsione) vt bene (ittibi, amp;fis longæuus fuper terram^Hoc quoep præcepto mandatur,vt obediamus Epi-fcopis, Paftoribus amp;nbsp;magi- Tit.i» ftris,quifunt patres noftri^i rituales.

Et poteftatibus fuperiori- , ßus,amp; quorum fubfumus ira- -perio,qui etiam pattes yocan tur,vt4.Reg.5.vbi feruiNaa-man Dominum fuum,patrcm appellabant.

Itacp delinquut in hoc prg-ceptum, qui parentes fuos no

G 4 hono-

-ocr page 136-

honorant, qui verbis cos aut faltcm vultus acerbitate con-triftant. Qui in animo cos defpiciunt, amp;nbsp;parui pendunt, qui mandata eorum non exe^ quuntur.

Omnium vcrô fcclcru im-manitatem vincunt qui ma-lcdidis inceflunt, aut contu-mclia afficiunt parentes fuos» Qui manu facrilcga verberat s vitæ fu£ authores,qui in cge-ftate conftitutos deferunt, SP militer delinquunt qui Epi-fcopis,præfîdibus Ecclefiç,in ifs, q funt fidei, quæ ad co-(êruandam EccIeGæ difciplP nam pertinent, morera non gerunt» Qui magiftratibus, velut miniftris Dei, obedire dette-

-ocr page 137-

lt;dctrcdant»Et breuiter qui fu-perioreSjin i)s omnibus, quæ no côtra Dei voluntaté iniu-gunt, non audiunt, cuius hoc mandatû eft, vt^pter ipfuni fupcrioribus pareamus.

QVID PÆCEPTVM OyiN-tumvetat?

Ne cui fine caufa irafcamur, nc cui infidiemur, nc vlli mor talium manus violentas inrj-ciamus, aut mortem intente-mus*

Hoc præcepto vita amp;nbsp;corpus proximi defendere ab in-iuria iubemur,Sed cûm lex fpi ritualis fit, amp;nbsp;no folum exter-no opere, fed Si magis internis animi affedib^ adirïiplca-

G s tur,

-ocr page 138-

tur,ad pknam huius præcepti obferuantiam requiritur, vt non folum manus â cæde, efFufione fanguinis conti'nea-inuSjfed vt amp;nbsp;ira amp;nbsp;inuidiâ,ex animo prorfus erjciamus.

Ad hanc perfedionê Chri-ftus ,abfolutæ virtudsmagp ftcr inducit: Audiftis (inquP ens)quia didumeftanciquis, Non occidcs. Qui autem occi derit, reus erit mortis:Ego au tem dico vobis, quia omnis, qui irafcitur fratri fuo, reus e-ritiudicio: qui dixerit fratri fuo Racha, reus erit confilioï qui autem dixerit fatue, reus eritgehennæ ignis, Itemau-diftis, quia didü cft antiquis, Diligcs proximum tuum,

-ocr page 139-

lOdio habebis inimicu tuum; Ego autem dico vobis,DiU-gite ininricos veftros,benefa' cite ijs, qui oderüt vos , orate pro perfequentibus ßC calu-mniantibus vos, vt fitis filrj patris veftri, qui in ccelis eft, qui folem fuum oriri facit fu' per bonos 8^ malos, amp;pluit fuper iuftos Sgt;C iniuftos.

Item, Eqo autem dico vo-

* nbsp;nbsp;^5

bis, nolite refiftere malo, fed fi quis peufTerit te in dextera maxilla, pracbe illi amp;nbsp;finiftra.

i.Ioan.3,Quioditfratrem fuum,homicida eft.

Iiem:Omnisamaritudo,amp; ira , Sgt;i. indignatio,amp; clamor, amp;nbsp;blafphemia tollatur à vO' bis, cum omni malitia.

Eftotc

-ocr page 140-

Eftote inuicem benigni^mt' fericordes, donates inuicem, ficut amp;nbsp;Deus, in Chrifto, do-nauit vobis.

Quarc inhocpræceptum, omniûgrauifsimè dclinquût, qui manu cædem faciunt, qui humanû fanguinem fundunt, amp;nbsp;proximo vitam, nobiîifsP mum Dei donû, crudeli vio-Icntia extorquent : quia nub lum aliud in hominem caderc potefl feelus immanius, aut à natura eius alienius, quàm vt proximo vitam per violen^ tiam adimar.

His,qui voluntariam cædé perpetrant:pcenam mortis ir^ remifsibilem, Deus fanciuit*

Quicunep effuderit fanguh nem

-ocr page 141-

nê hutnanû, fundetur fanguis cius, Hanc pcenam Chriftus approbauit: Oês qui accepe-rint gladmm,gladio pcribut, Magiftratus tarnen, capitis fupplicio, fontes puniens, in hoe præccptum non delin- • quit,quód no tàm ipfc, quam ipßus minifterio, lex 8c iufti-tiatrucidetflagitiofos, Exer-cet enim non hominis, fed Dei indicium.

Peccant etiam in hoc prae-, ceptum, qui alium ad csedem alterius, vcl imperio compel-lunt, vel conGlio aut perfua-fione inducut, vel auxilio iu-uant. Qui iratis frigidam fuf-fundunt, anfam præbent, amp;nbsp;acerbis verbis iras exortas

acuunt.

-ocr page 142-

atuuntjamp;f intnutua o Jia ma' gis irritant amp;prouocaJt, qui certè non minori rcatu fe pol' luunt, quamßad cædcm ipfi manus adhibuiflcnt.

Occidunt Sc hi qui fame aut alio cafu, de vita pericU-tantibuSjCum pofsint,nô fuc-currunt: Si fame morientem non pauifti,occidifti,ait D. Ambr.

Sic occidunt qui captiuos/ aut iniuftè condemnatos ad mortem,quantum poflunt no‘ liberant,aut qui quoduispe-riculum à proximo fuo, pro Virili non repcllunt» Homicidæ funtmulieres,quç foetus præmaturos pharmaquot; tfis eqciunt, velin vrejo perP munt.

-ocr page 143-

ïnüntjft fua vifcera crudeles; vitam eorum, quos jpfæ ge-nuerant,atroci fcekre peflua-dant» I

Sccleratiores homicidae funt, qui fibrjpfis mortem in-ferunt, amp;nbsp;vitara, nobilifsimu Dei donum, ingrati fibijpfis extorquent»

Voluntarium Sc pernicio-fum cft homicidium corü,qui feipfos crapula amp;nbsp;ebrietatc * interficiuntï propter crapula (ait fapiens) multi perierunt,-quiautemabftinenseft ,adn* -ciet ad vitâ,Prouerbiû eft:plu tes crapula,' enfe pereunt.

Peccant fimiliter in hoc p-ceptum, qui ^ximo funt ma-ledici,qui fratti ca imprecan-turgt;’

-ocr page 144-

tur,quæ (î euetiirent, fine du- ’ bio morerctur*

Hisiûgiturdctrador, qui | abfentis vitam conuitfjs pro-feindens, famam proximi læ-dit, qui vno linguæ idlu tres fimul occidit,feipfuni,quia os i quodmentituroccidit anima | fuam : ÔC eum qui libenter amp;nbsp;mala intentiôe aufcultat, que (îmilis culpa inuoluic: ÔC eum cuidetrahit, quiexiftimatio-nem fuam, à detradore læ-fam audiens, ipfe in iram, ' id eft,aîæ fuæ morte proruit» Cædisrei funt, qui internos afFedus, ad proximi læfîone, propenfos habent, qui ira aut odio ardent, aut inuidia fl»' grant in proximum» _

Eli

-ocr page 145-

Eft tarnen falutans ira, cui af-feótus lædendi non adhæret, quæ non in perniciem, fed fa* lutcmproximi intendit,qua no homini, fed vitrjs eins ira-fcimur, odientesin homine, nô quod fecii Deus,fed quod homo ipfe fecit. Sed non fine peccato irafcuntur, qui in pec cantesjvkramodum fguiunt, amplius onerantes eos,quam deliâa eoruni merebantur»

Q^VID sexto PRÆCEPTO, quod eft: Non mœchaberis, prohibetur ?

O Mnis fornicatio:prout eft adukerium, incoeftus , ftu* prum,raptus, omnis denique concubitusillegitimus« Nam

H extra

• i

-ocr page 146-

extra coniugtum omnis libP do damnata cfl. Fornicatores Sdadulteros judicabitDomi-‘3«nus, ait Paulus,N5 aliud pec-catum prêter homicidiû atro-cioribus iniuri]s charitacem violât, qua adultehû. Quan-tæenimamariiudinis roris res eft, vxor peradulte-hum violataf Qjai adulter eft, propter cordis inopiatn perdit animam fuam, curpitudi-nem amp;nbsp;ignominiam congre-gat fibi, amp;nbsp;opprobrium illiu» nondelebitur.

».CorX ApoftoPadulterosaregno Dei cxcludendos, æteroi« fubqciendos fupplicijSjdcnuii ciat.Lex non folum adultcri-um, quod eft cûaltera

illicita

-ocr page 147-

ilhcita pcrmixtîo, fed omnem fornjcationem, omnem^ ne-farium amp;nbsp;illegitimum concu-bitumprohiber* Sufttautem libidinis ftiultæ fpecies, alise altjs grauiores, in quibus Ic-uioris culpæ eft fornicatio cum foluta, quae primum pu-dicitiac florcm cum alio viro detnuerac,

Grauius eft ftuprum, cum Virgo vitiatur*

delinquunc

Adhuc grauius

qui raptum committunt, hoc cft,quifiliamautvxore alie-nam,vi abduftâ, cÔftuprant* Huius flagitrj reus fuit prin-cepsSichimoru, qui

fororê duodecim patriarcharum raptam vitiauerat*

H X Abomi-

-ocr page 148-

Abominabilfs eft incçftus, cum quii, cftrcni libidine, in propinquitatcm irruens, ius naturae violat,amp; fuum ftngui ncmconfpurcat*

Sachlcgiû cÔmittit,q poft voiû feruâdg caftitatis erailîù fornicat, aut q pudicitiâ eius violat,quç perpétua caftitate voti nuncupatione promifit»

Similiter hoc præcepto ve-tantur cÔcubitus cummafcugt; liSjCumincubis 8^ fuccubis,8^ ornais prorfus immundities, jnollicies amp;nbsp;fodomia.

qvid vetat præceptvM feptimum,quod eft; Non fur

tum facies ƒ

ViStatomnê rei aliéna? ron-treâa*

-ocr page 149-

f9 tredationem : vt eft furtum, rapina, vfura. Furtienim nomine, omnis reialicnæ illici-ta vfurpatio intelligitur.Non

cnim rapinam pcrmiGc, qui furtum prohibuit.Scd à parte totû volés intcUigijfurtûap-pcllauit qcquidde rebus^xi-miillicitè fuftulcris,autdebo nis alterP, iniuftè alicniucris.

Nccideo minus odiflefur-tum,Dcus putandus cft,quôd iuiTucius Ifraelitæ Ægyptio» defpoliauerint, nec quifquam impunè, hoccxcmplo ,res^-ximi fui rapuerit, Nouit cnim Deus quid vnumquemcp pâti oporteat. Et cum ipfc (it rc-ïum omnium Dominus, (inc iniußitia ab alio ad alium res

H 3 tranf-

-ocr page 150-

mnsfcrt.Ideoc^ non fecerunt furtum Ifraëlitæ, fed Deo iu-bcnte præbuerunc minifte-num.

Prohibetur etiam hoc præ-cepto , non folum alienæ rei iniufta vfurpatio, fed ÔC in proprijs facukatibus retinen-dis J immitis tenacicas, ÔC in quærendo nimia folertia , Sgt;C anxia follicitudo,quc plerûc^ cum fraude SCaliorum detrP mento folet eße coniunda,

Vetatur fîmul prodigalP tas,profufio,ac nimius luxus. Ad hoc præceptum quocp perrinet,prohibitio fanoris et vfurç.dequa ChriftuSjLuquot; * cæ 6. Mutuum date, nihil in^

Delifl'

-ocr page 151-

to

Deli'nquuntinhoc præce-ptum, qui de rebus proximi clam furripiunt.

Similiter et hi,qui ctfi nihil auferunt,res tarnen proximi vel dolo corrumpunt amp;nbsp;vi* liant,vel negligentia perirc' permittunt. Hoc furti generc infames funt, ferui négligentes pigr’» infidi operarq, qui pro inutili amp;nbsp;femipleno labore, integram mercedem recipiunt. Et funt hi domefti-ci fures, clandeffinis furibus multo perniciofiores. Eurem cnim fera excludit,contra ferui fraudem nulla cuftodia fuf ficit, Vicifsim furtum com-mittunt Domini, qui feruos sue operariosjdcbita raercedc

H 4 defrau-

-ocr page 152-

Defraudant, Quosi'ncrcpat Apoftolus lacobustEccc nur CCS operariorum qui mef-fuerunt regiones vcftras ,cia-mac, amp;nbsp;clamor corum in au-res Domini Sabaoth introi-uit,

Subditi qui maligne præ-bent ve(fiigalia,tributa,Décimas , amp;nbsp;reliquas collationes, quæmagiftratibus diuino iure dcbêtur,vt inde ad rempu-blicam gerêdam fumptus fup-petanc, grauifsimum furtum committunt, Vicifsim peceât magiftratus, fîhæc aecipientes tranquilli-- tatem publicâ,pro cuius con-.fcruacione tributa illis prae-flantur, venationibus aut luxui

-ocr page 153-

lt;?» xui aut al ij s vanitatibus inten ti,nepli2unt, o o

Similiter turtum cômittut, quoties fubditos (uos iniquis exadiôibus vexât amp;nbsp;grauant. Furtum committunt indices, qui venatcm habent iuftitiâ, amp;nbsp;muneribus deliniti, caufas inopum fubucrtunt, quibus dicitur:Xcnia amp;nbsp;dona, excac' Ecele. j». cant oculos iudicum*

Duæ funt in ludice æquê nociuæ pertes, Auaritia,quæ lucroinbiat,amp;animi imbccil-Iitas,q aft'edib'’ cedit amp;nbsp;odio, aut fauore ducit, aut potentia terretur, aut miferia flcdtitur.

Pures funt valde pcrnieio' fi,quivfuris miferam plebem cxpilant: vfuram enim fîmul

H 5 ôc

t

-ocr page 154-

5^ kx deteftatur, amp;nbsp;Euangcli-um condemnat.

In hoc præceptû delinquût, ç] furtis oîbus gra-uioracômittunt facnlcgia.Hi f»nt,q facris man^ prophanas inpciûtjfandla tcpla demoliû' rur, coriim mmirtros bonis cxuût, domiciles exturbât,ô^ impia cupiditatc diuitr)sEcck fiarû inhiâtes,rcsdiuinis vfib^ dedicatas,ad vfus^phanos co uertût. Bona Ecckfiarûfui læ ris faciût, patrimonia many' rû,amp;f donaria deuotæ pkbis, in aulis fuis, in venationib, amp;nbsp;chorgisabfumût: Monachoru pdia aut diuendunt, aut mink Aerqs aulicis donanc : de cam panis bellica tormenta con^ flanc

-ocr page 155-

6t flant, de cah'eibus potât ebrq, de veil's têpiorn, amp;nbsp;facris ve-ftibusjpellices princjpS,amp;ma trong ac filiæ nobilium,veftes fibi côfuût : amp;nbsp;qcuncp olim in decôre dom^ Dci feruiebât,ea nue Diaboli pôpam inftruût» Furtum committit,qui rem inuentara fibi feruat, nec Domino ad que propriè fpedat reftituit : fi autem Dominus inueniri no poterie, quod iii; uentum eft,in vfus pauperum erosari debet. Furtum etiam O

faciunt, qui resfurto ablatas, àfuribuscoëmunt,aut faltem veris Dominis yes amilTas, cû poflunt, non indicant : digni cniin funt morte, non folum qui faciunt ea, fed etiam qui con-

t

-ocr page 156-

Rom.ti côfentiûtfaciêtfbus Furesfuntqui merces multas coëmunt confcruant, nee prius depromunt,aut ad alio-rum vfum proferunt, quam precia earum in immenfum creuerinu

Nee folum, in extrudendi» mercibus, furtum committi-tur, fed in acquirendis etiamï dum nimia folertia aut metquot; ccsautaliæ diuiciæ quærun-tur ♦ Nam iuxta vêtus verbuî vir iuflus tarde ditefeit,« vix à fraude alieni funt, qui maquot; gnas diuitias cito conoerunt» Simili modo iniufti funt, 6e in rebus proprrjs furtum committunt, qui fua nimis a-mant et tenaciter retincnt,nec alio-

-ocr page 157-

■' ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ I

aliorum inopiam fua copia fubleuant»

In hoc quocjî præceptum peccant, qui validis corpori-bus mendicant* Item deco* dores qui marcentes ocio,res à parentibus rclidas, aut aliunde partas,non augentla-borCjied defides abfumunt,8^ vbi ad fenedara deuentu eft, viditarc ex alieno coguntur*

Breuitef non pofl'unt fraudes oês amp;nbsp;doli notari : qui-cunc^itaq; aliquidde faculty tibus proximi, quacunep tartdem ratione, aut viajub^ trahit iniufte , hie , furtum com*

minit*

1

-ocr page 158-

CLVîO PROHIBETVR PRÆ-cepto oÀiuo,quod eu : Non loquoris contra proximum tuum fum tcHimojiium ?

Hoc præcepto legislator# linouam hominis, velut rabi-O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ä

dam ôd nocendfsimam bcltP am, coercet, quæ vitae ,famæ, amp;L fortunis^ximi infidiatur* Quæ inter reliqua bumani corporis membra, portion« parua,malitia grandis amp;im' menfa efl.Diuitiæ femel amif' fæ, fæpe etiam cum lucro rc' parantur: famæ autem feme^ læfæ,aut amilTæ, diffîcilis a modum amp;nbsp;penè irrecuperabi-lisefl rcftitutio.

Prohibe linguâtuâ à malo# ÔC labia tua ne loquâtur dolu«

Pec'

-ocr page 159-

Peccant contra B


oc præce*

ptumgrauifsimè.qui in iudi-dicio , contra caulam proxi-mijfalfumtcßimonium lura-ti proferunc , vt eum ad con-demnationcm vrgeant inno-centem,8d condemnatum,auc ad neccm compellant, aut fa-cultatibus, aut fama fpolient.

Grauius crimen eft, cum tn iudicio, caufæ miferabilium hominû,per mendacia fubuet tuncur,amp; falGs teftimonqs op pntnuntur viduæ amp;nbsp;pupilli, qui hominum patrocinio de-ftituti i fub fola iudicrj tute-la conquiefcunt : viduam èC Efa. ici pupillum nolite contriftare , Ëfaiao,

£xtxa iudicium, delinquût

in

-ocr page 160-

in hoe præccptum, qui confî* dis crjminibus , famam pro-ximi dénigrant, amp;nbsp;liniAris fer nionibus,exiftiiîiatiocm cius lædunt,aut mendaei dclatiôe, vitani bona P» oximi,in extrema pericula dcducunt,

recLiS, £(d,i8.

Eiufdem crittiinis reos fe fa ciunt,qui detradoribus liben ter aures præbcnt : hi enim pa tientia, autpotius deledatio-ncjdetradorcs ad criminan-dumaccendunt, Sepi (inquic Ecclef. ) aures tuas fpinis, 8^ linguam nequam noli audireî ori tuo facito oftia,amp;: feras auribus tuis.

Detradoribus (îmiles fuot, qui proximum temerè iudi-câc,hoc eft, qui lapfum acerbe infe-

-ocr page 161-

infedanturjS; pcccatum cius exaggcrant : Nohte iudicare (inquicChriftus) 8d non iu* dicabiminh

Scd vt lapfo infuïiarc fu^ pcrbiæ cft, ita pcccatum cjus nepliocrcuradis crudclit itis* Itacj^qui potelntcni halxc G inpunicndo èC ncgitgentetii fe,8lt;: ignauum præDacrii/gra-utter delinquit Óó criminum focietate fa polluit.

Temerario iudicio valdc affitiis eil tlla bominum niali-gnttas, qua rectc facftaa’ioiu parce Iaudamus,ncc ctiam vo Ce alicuius 6c débita laude ad-modum dclectamur. Contra veto Vitia corum copiofcnar ramus, ÓC vitupcrio exhilara-1 mur.

-ocr page 162-

mur. Impingunt etiam in Hoc præceptum fufurrones , qui maJa altchus apudaliumcrP minantes, mutua odia fufev tant,amp; inter tranqudlos amp;nbsp;pa ccm habentes, difsidia kmiquot; nantjÔL certamina accendunt.

Simul amp;nbsp;turpiloquium, omnis vana amp;nbsp;inucilis loqua-citas, hoc præccpto prohibe-tur,quç pafsim feriptura con-Mlt;«/j.» 3 demnar.Chhftus de omni ver bo ociofo hoîes rationem red dituros mmatur. Inmultilo' ProMr,to quio (ait Sapiens) non décrit peccatû. Qui autêmodcratur labia fuajprudentifsimus cft.

Notatur etiam hoc pcepto, omne mcndaciû, cuius tria ge nera enumerat D. Aug. Off'P ciofum.

-ocr page 163-

ciofum,iocoG gniciofum.

OfFiciofummendaciumeft, »♦ quod officio datur,id efl,quo alicuius vtilitas,amp; falus quae-ritur fine altcrius iniuria,aut vbi innoccntia iufti hominis, in aliqua necefsitatc, contra alienam malitiam,defenditur; quali mcndacio obflctrices

fames, contra immane Regis «diâû tutatæ funt. Hoc men-dacium etfi propter necefsita-tem et magnam vtilitatcm ex-cufabilius eft: nemo tarnen ib Io, fine peccato vtit, eo quod Deus omne mendacium dcte-ftetur, quoniam mendacium aduerfatur veritatr.Deus ante veritas eft, Omne mendaciû . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 2 (a*®

«

-ocr page 164-

(ait loannes) non eft ex veri-ritate.Obftetrices ante Aegy-ptiaeæ , fimiliter amp;nbsp;Rahab, quæ fpeculatorcs Ifrael,ab in-quifitonbus feruauit, no ideo placuerunt Deo,quia mentitc funt, fed quia in homines innocentes mifericordiam præ-ftitcrunt, pietatis ÔC beneuo- I lentiæ,nô fallaciæ præmia ac-ceperunt, amp;nbsp;veniam menda-ci), ex merito pietatis, confe-cutæfunt»

2^ locofum mcndacium eft, quo voluptas captatur,0lt;: au-dientiu hdantas,amp; deledatio quæritur, à quo propofitum fallendi abeft* Ab hocmen-dacio Apoftolus holes Chri-ftianos vulteflcalienos,quos

iubet

-ocr page 165-

^7 iubet ab omni fcurrilitate ab-ftinere: Et Chriftus nos de o-mni verbo ociofo rationem reddituros affirmât,

Tertiumeft mendaciü per- 5, niciofum,quod animo falleii-di dicitur, fimul ÔC in pericu-lum,atqR perniciem tendit, vt proximum, aut in corpore, aut in bonis, aut in fama, lac-dat : id quod Dominus vehementer dcteftatur. Loquimi-ni (inquit Propheta) verita-tem vnufquifcß cum proximo fuo, Sc pacem verita-tem diligite, Et: vt quid di-ligitis vanitatem ,8d quacritis men, daciumC

I 3 «

-ocr page 166-

QVID VETAT PRÆCEPTVM nonum, quod ell : Non dcfiderabis vxorem proximi tui ? »

P Rohibct no folum adum.

fed amp;nbsp;improbumadulterfj co natum ,atqjadeô omnemex-cludic moechandi cogitatio-nem. Chriftus cnimjnqtiit: Audiflis , quia dictum eft an-tiquisrNonmocchaberjs.Ego aurê dico vobis, quia oninis, qui viderit mulicrem, ad con-cupifeendâ cam, iam inoecha-tus eft in cordc (no.

Præceptum hoc,poft fextu neeeßariö adiunótum eft , ne rudis populus crcderet,volu-ratem ad perpetrandam libi-dinem procliuem, aut etiam adulterij conatum â peccato efle

-ocr page 167-

6t

cHe immunem, quam diu fuc-cefTus non fequcrctur,

Paulus i,Cor.7,Melius efl i.Cor.^. nubcre,quam vri. Sed intclli-ge nondum profeffo caftita-tem.Cui vcro iam,ob votum, non licet ducere vxorcm, vel nubcre, ei fedulo orandus eft Deus,ne concingat aduri»

V

DECIMO ET VLTIMO PRÆ-cepto,quod dt : Non conciipiCces do-mum proximi tui, non fcnium, non auctlbm,non afinum, nec omnia quxillius funt, quid ca-ucnii?

Hoc præcepto prohibée legislator,vt bona proximi no-iîri,non folum vel vi, vel do-lo,nô inuadamus, fed ne con-z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 4 cupika-

-ocr page 168-

cupifcamus quidc. Hæcduo pj æccpta poltreina , omnetn concupjlcentiam vctanc, ne quid cupîditatc , aut conatu animi, sn contumeliam , aut pernicicm proximi, molia^ mur. Et hic vcrborum conte-xtus, non incommode in duo præccpta diuidicur, proptet dupheem concupifccntiam, qua homines, admutua da-nina, 6l coniumelias mouen' tur : vna cfh concupilcentia boni vtihs , altera boni dele-ctàbilis : vna efc cupiditas lu^ cri, altera appetitus libidi-n.s. zAd refrenandam libidine perdncriiiud : Nondelîdcra-bis vxorem proximi tui. Ad lucn cupidjtatem coercédam,

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;refe-

-ocr page 169-

€9 referuntur Bare verba î Non concupikes domum proxi-mi tui»

Peccant contra hocprarcc-ptum, qui pecunias mutuas tradunt inopibus, deinde fo-lutionem derepente vrgent, quam cûm præftare debitor non pofsitjdiuendere cogitur agrum,autdomum,cui inhia-bat auarus creditor»

In appetitione ferui, amp;nbsp;an-cillæ, non difsimili ratiÔe pec catur.delinquit enim, qui in aliéna familia, videns feruum frugi,aut ancillam vtilem,co-natur cos promifsis allicereî' vt relido Domino pnorc,Gbi operamlocent» Cæterumhis duobus præceptis poilremis,

1 5 fatis

-ocr page 170-

ûtjs aftendi't Deus Jcgem fuâ cfîè fpirnualcm,hoceft,non cxterno folûm opéré, fed ctia internis animi atïedibus ad-implendcâ^ Necinfontêhabe-bit Detf^ hominê, quantum-uis in externo opéré continê-tem,nißetiamprauas cordis cogitationcs, ab oculis Dei proculremouerit.Efa.i.Au-fcrte malum cogitationum vcftrarum,ab oculis mcis»

SVMMA DECALOGL

OMnia quæcunc^ volueri-tiSjVt faciant vobis homines, fie vos facile iliis, Mat-thîci 7»

DE

-ocr page 171-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;70

de PR.ÆCEPT1S ET TRADITIONIBVS

ECCLESIÆ.

^onftitutioncs, traditiones, ritus,mores, Sgt;C Cæremonias, per Ecclefiam Catholicam traditas amp;nbsp;receptas , tametfi uonfcriptas,abhominc Ca-iholico obfcruari oportet, vt quæ fundamentum fuum ha-béant ex fcripturis facris,ÔÔ proinde fecundû locum ob-tinent,pon:præcepta diuina, amp;nbsp;non minus fände etiam Sc rcligiofè â populo ,Chriftia-no feruari debent, quâ ipfius Dci manda ta.Quicquidenim Ecclefia Chrifti praccipit,hoc idem amp;nbsp;Chriftus, iuxta illud; Qui vos audit, me audit :amp; oui vos fpernit,me fpernit.

-ocr page 172-

Item.SiEcckfiam nonau-dieric.fit tibi tanquam Ethnk 7ö/«.3o. eus amp;nbsp;publicanus.ltem, Sicut min'tmc viuens pater, ita ego mitto vos.

Perambulabat Paulus Sy^ nam amp;nbsp;Ciliciam, confirmans Ecclefias,amp; prgcipiens eufto-dire præccpta Apoftolorum amp;feniorum.

Item: Laudo vos fratres, ^uod per omnia mei memo-res eftis, ficuttradidi vo-bis,præcepta mea tenetis.

Ibidem. Caetera cum vene-rojdifponam.

Ibidem.Si quis videturco-tentiofusefle, nos talcmcon-fuetudinem no habemus, ne(^ EccIefiaDei,

Fratres

-ocr page 173-

Fratres, ftate 8^ tcnetc tra»* ditiones, quas di'diciftis, fiue per fermonem, fiue per Epi-ftolamnoftram.

QVÆ SVNT ECCLESIÆ Prxccptaprxcipua?

^^Vincp fcre numerant:pri-müjEcciefia dies feftos Chri-fti, Virginis 8C matris Ma* riæ, Apoftolorum, aliquot martyrum,côfeiïorum 8(. vir-ginum, religiofa folennitate cekbrat, amp;nbsp;fidelibus celebran dospræcipit*

Secûdum; Ante omnia ve* ro diem dominicum ftatuens, vt omnes fideles,eo dic,ad au-ditionem facrac concionis, amp;nbsp;celebrationem Miflarum,con

ueni'

-ocr page 174-

ucniantjtiec ante JifeeJant, quam concio abfoluatur, cota Mifla benedidione et di' mifsione facerdotis complca* tur. Egre(Turn de tempio, fa-cerdotcin Ecclefia cocionem habente, excômum'candû, amp;nbsp;difeedentê ante Miflâm conv pletam, ab Epifeopo publice confundendum elle,precipit»

Tertium: leiunia,certis die-bus amp;nbsp;anni temporibus, Ec-clefia ex Apoftolica traditio-neindicit»

Ecclefia abftinet ab efu car-niu inhebdomada feria fexta, qua mortuus cfh Dns:0^ Sab-baco,t^ quieuitin fepulchro.r

leiunat quoc^.quatuor ani ni tcmporibus,pro aëris tem-peric

-ocr page 175-

pene amp;nbsp;temporis fercnitate, in vere, æftare ,autumno 8^ hyeme. Præterea fefta Chri fti amp;nbsp;faniftorUjiciunijs prçuenic, Ecclefia vnam'quadragefi-mam, fecundum traditionem Apoftolorum ieiunat. Theophilus Alexandrinusait: Ha-bemus quadragefimamjab poftolis inftitutâ 8C ordinata*

Omnium indidorum iciu-niorum diebus,Ecclefia abfli-net ab efu carniij,non quod ik las immudas efle credac, vt he reticijde qbus PauP vaticina-tus eft’.fcd cdomadi corporis, amp;nbsp;humiliandæ animae gratia»

QuarturazEcckfia decreuit, vt omnis homo fidelis,omnia peccata ( quoad cius per Hili-gentem

-ocr page 176-

genteni confcicntiæ examina-tionem, præmedicatjonem lêdulam, fieri poteft) femel in anno fuo parocho, aucillius permifsionc, alq idoneo amp;nbsp;pc rico facerdoti confiteaturxda-tam^ amp;acceptam pannen-tiæ fatisfaëtionemadimpleau

Poftremô ordinauit, vt q-libet Chfiftianus, vbi ad di-fcretionis annos peruenerit, Euchariffiæ Sacramentum,ad minimum femel in anno,vt in pafchatCjfumat,

Hæc negligentem,dum vi' uic,ab Ecclefîæ conuentu, ôd mortuum ab Ecclefiaftica fe-pultura,arcendum elfe, prf ci-piunt Canones.

Habenmr amp;nbsp;nônullæ

his

-ocr page 177-

hl's confimilcs,traditioncs,vtî Ecckfia, voluntarium amp;nbsp;religio fum Monachifmû ampk-dentem,amp;vouenteni confilia Euangclica , tanquam genus vitæperfcdioriSjValdc com-mendat. Infringentes votum damnat, quiapriorem fidera cakitatis irritam fecerunt,

« Ecckfia his,qfe femel mini* fteho facerdotq confecrarut, poftea vxorem ducere, non permittit.

Qui fucceflu tempon's,dua^ rum vxorum mariti fue-runt,a capeikndo Sacerdotio fubmo-

uet,

K DE

-ocr page 178-

I

DE CÆREMÔNllS.

QVÆ SVNT CÆREMO-nix Ecclefiafticx ?

ECclcfîa varrjs, amp;nbsp;multi neris Cæremonrjs vtitur, vt-potê iîgnaculo Si. myilerio fandæ crucis,c5fecrat triplex oleum , Catechumenorum, infirmorum, 8^ quo facerdos vngit iam Baptisatûin ver-tice, confecrat baptifma, afpergitpopulumaquabenc- 1 dida, falporrigitconfecratu» in capite quadragefîmç , cincquot; rcs capitibus imponit, agit^-cefsiones diebus Dominicis, cuui crucis Tropheo amp;nbsp;vexib liszorat ad orientem, genicu-latur, tundit pedus, accendic ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in

-ocr page 179-

74 in templis cæreôsamp; lumina--ria,fpargit thymiama feu thu-tis fuffitum jfpargit aquam fa^ cram amp;nbsp;thuris fuffitum, fuper fepulchra fidelium defundo-rum, vtitur veftibus facris in cekbrationc facramentorum: Dedication? templorum ce^ Icbrat, clericos monachos tondet. Hæc, 8^ huiufmodi quàm plurima facra figna, in Ecclefîa inftituuntur, quibus non vt rebus inhærendum, fed vt fignis, per quæ ad con-templandas res fîgnatas pro-uoceniur,vtendumeft, Vtif Ecclefîa fjs cacrernonijs, non quôd in bis externis ( fi défit ipiritus ) fiduciam repo-ni velit : fed vtitur veluti

K i qui-

-ocr page 180-

quibufdam vifibilibus fignis, amp;nbsp;ftimulis religionis,non co-temnendis« Auguft. inquit: Qui vencratur vtile ßgnum diuinitus inüitutum , cuius vim fignificanoneraqj nÔin-telligit, non hoc vencratur, quod videtur ÔC tranßt, fed illud potius ad quod talia referenda funt.

Idem Auguft, Si quid totu per orbcm fréquentât Eccle-fta, hoc an ita faciendum fit, difputare,infolentifsimg infa-niæ eft,

DE SACRA-mentis*

CtyiD EST SACRA-mentumS

Sacra-

-ocr page 181-

7$

^Acramentum apud Ethni-cos fcriptores, cft iufiuran^ dum, numinis vel religionis interuentu, confirmatum. In facris literis idê eft, quod my-fterium fecrctum, feureligio' fum arcanum* In

Sacramentum eft facrærei fi- g^rum gnum, veh facramentumeft, inuifibih's gratiç,vifibilis forma feu ßgnum, quod eius fi-militudinê gerit, amp;nbsp;caufa cxi-ftit,cuius fignum eft*

SACRAMENTA CtyOT funt ?

^Eptem’.Baptifmus, Confir-matiOjEuchariftia, Poeniten-tia, Extrema vndio, Ordo, Matrimonium. Exfcripturis

K 3 cnim

-ocr page 182-

4

enim animaduerterunt S.pa-treSjhæcfeptemmyfteria rc-cle' ac propric dtci facramen-ta, propterea quod ita funt fi-gna inuiGbilis gratiacDei,vt Sc ipGus gratie Dei imaginem gerant, ói. caufa quoque exi^ Sant.

In vnoquoque facramento duo funt (pedanda/acramem tum ipftim,hoc eft, externum (âcrum^ fignum influens o-culls amp;nbsp;auribus SC res facraquot; menti,id eft,diuina fpiritualisl vis, hoc eft, gratia Dei, quae ’ inadminiftratione facramen-torum,rite accipientibus con-fertur,

Sacramenta non fimplici' ter figna funt, fed facra 6c effi-cacia

-ocr page 183-

caci’a figna,quia tiön modó fi-gnificant,vt facramenta veteris kgis diuinam illam amp;nbsp;fpp ritualem gratiam, fed amp;nbsp;earn digne' fufcipientibus, amp;non ponentibus obicem peccati, conferunt Sii. præftant»

QVID EST GRATIA?

GRatiaeftlfonumDei, nobis à Deo gratis collatum« Ali ter amp;nbsp;magis proprie : Gratia • eft forma à Deo nobis data gratis,amp; fine meritis, gratum faciens habentem ipfam, amp;nbsp;o-pus eius bonum, reddens di-gnum vita æterna,iuxta Paulum:

'Gratia Dei eft vita æterna, in Chrifto lefu Dno noftro*

... K 4 ' Gratia

-ocr page 184-

Gratia eft duplex: Operaf amp;cooperans.

Gracia operas eft,que præ* parat hominis voluntatem,vt velit bonum»

Gratia cooperansadiuuat, ne fruftra velit. Aug. Coope-rando Deus in nobis perficit, quod operando j^cipit : quia ipftjVt velimus /operatur in-cipiens,qui volentibus coope raturpcrficiens, vtergo veli-muSjOperatur. Cum aute vo-lumus,amp; fic volumus, vt per-(iciamus, nobis cooperatur, tarnen fine illojvel opérante vt velimus, vel coopérante cum volumus, ad bona picta-tis opera,nihil valemus.

Itaq; operäs gratia cft,quas prx'

-ocr page 185-

77 præuenitvoluntatêbonâ, Ea enim libcratur,amp;: præparatur hominis volûtas, vt fit bona, bonumcp efficaciter velit» Cooperans veto gratia,vo luntatem iam bonam fequitur adiuuando.ltacp bona voluntas fequitur gratiam,non gratia voluntatem.

lamaliadiuifione , Gratia diuiditur in gratiam præue-nientcm amp;nbsp;fubfequentem« ' Et gratia præueniens non cft alia.quàm operas, quç voluntatem hominis præuenit, libérât ôd præparat, vt velit bonum.

Gratia fubfequens, efl gratia cooperans,quæ comitatur amp;adiuuat voluntatem homi-

K ; nit

-ocr page 186-

' nis bonam,ne fruflra velit,iu-«. Cor\xta iilud PauliïNon ego autê, fed gratia Dei mecum*

Rurfus diuiditur Gratia: Eft enim alia gratia gratis data, alia gratum faciens vel iu-ftificans. Gratia gratis data, quæ datur ßne vllis meritis: prout eft fides, prophetia, Si prima gratia, quam homo no meretur.

Gratia iuftificans Si gratum Faciens, quænon folum gratis præftatur à Deo, fed Si iu-ftificat,atcp hominem gratum reddit Deo , ex peccatore iuftum,ex impio gra

tum. Si amicum Dei confti-

tuit.

sacra-

-ocr page 187-

s AC R A ME N T A QV IBVS pafsim nominibus ap-pcllantur ?

VAfa, Sgt;C quafi canales gratig diuing, appellantur,vt per quac Deus, dignè amp;nbsp;rite fuici-piêtibusjgratiam fuam largia-tur èi. infundac.

SACRAMENTA LARGI-unturne fempergra-tiam^

iTajS«: quidem ex opere ope-rato,nifi ponatur obex. Obi-cem ponerCjintelliguc Theo-^ogiïpeculiari phrafî,nihil ali-ud,quàm peccata obfiftere in fufcipiente, quo minus gratia Sacramêtalis conferat.Pecca-tu em, quod gratiæ ex diame-

tro

-ocr page 188-

tro opponit, impedit, tie gra-tia locû habere pofsitjn fufci-pientejtacp hoc loco fciendu • eft etiam, quod tantummodo ex parte fufcipientis facra-menta,potiatur obex,quo mi' nus facramentalis gratia con* feratur, non autem ex parte fa cerdotis facramenta admini* nrantis,quantumuis impura, ÔC. facerdote indignam agat vitam» Cum impurus amp;nbsp;pee* cator facerdos, çquè ac^bus, qui honeftç efl: vitç èi. exempli, facramenta alijs admini-firare pofsit: quàmdiu ab bc' clefia non fuerit recifus,dum' modo munere amp;nbsp;officio fuo, fecundum formamab Ecclefia traditam rite fungatur, Eccle-fîæ^

-ocr page 189-

fiac^rrrfentioncm per omnia feruet. De qua re quodam in loco D. Auguftin, inquit, non ideo veriora amp;nbsp;fandiora funi facramenta, quia per me-liores miniftrantur,illa nanep per feipfa vera funt amp;nbsp;fanda, propter verum amp;nbsp;fandû De-um,cuius funt* Idem alibi ^mc-mento facramentis Dei obefle nihil mores malorum homi-num, quo ilia vel omnino no fint , vel minus fanda fint* Ambrofius* Non mérita per* fonarum confideres, fed officia facerdotum,in

facramentorum adminiftra-tionc«

QVÆ

-ocr page 190-

Q.VÆ ET QVOT SVNT CAV-fx infticuendi Sacumenu

^^Agifter fcntentiarum tres præcipuas enumerat, vicieli' eet, propter humiliationem, cxercitationem amp;nbsp;eruditionêï vtfintremedia contra pecca'-tum, amp;certaefficaciacp figna voluntatis amp;nbsp;gratia? Dei, in (ênfum externum incurren-tia, admonentia amp;nbsp;erudien-tia nos, vt quod foris, in fpe^ eievifibili fieri cernimus : intus , per Dei virtutem, effici credamus, vide Magiftrum lib.4,diflin(rt«i*

Item ctiam ideo inftituta funt facramenta, vt fint velut fymbola amp;nbsp;figna, quibus Chri ftiani fe mutuo agnofcat,amp; in vnionc

-ocr page 191-

Sa vnionc fidei Câtholicæ conti-neantur» t

SACRAMENTA A Oyo funt infticuta?

Qvia facramentutnfignum eft efficax ÔCinfallibile, gratiç diuinae:fequitur nimirum oîa Ecclefiæ facramenta à Deo cfle inftituta,non ab Apofto-lo, non abaliquo Concilio« Imôfitotus nunc conueniret niundus,nullum facramctum inftituerepofîêt.

Baptifmi facramentu, Chri ftus inftituitjcum dixit : Eun-tes prædicate Euangelium o-ttinibusgentibusjbaptizantes •' -cos, in nomine patris, ÔC filq,

Spiritusfanât -

Confîr-

-ocr page 192-

Luc.24’ nbsp;nbsp;ConfîrmationîSjCÙm dixitî

Sedete inciuitate, donee in* duatnini virtutc,ex alto.

Matth.26 Euchariftiæ,cû dixit: AceP JL««. 22.pite manducatCjôdc.Hoc fa cite in mea comemoratione.

PccnitentigjCÛm dixit: Ac-Jörf«.2o.cipite Spiritum fandû, quorum remiferitis peccata,8cc.

J^ar.6. Extremæ vndionis, cùm Apoftolos emifit ad prædP candum,amp; illi exeuntes, vn-gebant oleo multos ægros. Si fanabantur.

Joan.20, Ordinis, cûmdixit: Sicuc : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;miGtmepater,fic amp;egomit-

to vos.

Kdtt.io. Item cùm elcgit duodecim Apoftolos : ôdcûm defigna* uic alios 7a*

Matri-

-ocr page 193-

* *

Matrimoni) autcm facra-Incntum inftituit, vel potius inftitutum confirmauit j cüra dixit : quod Deus coniunxitj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« Ji

homo non feparet*

SACRAMENTA VNDÉ habent vim amp;nbsp;efficaci-am fuam ?

Ex morte amp;nbsp;pafsione Chri* fti,Augufl:.tefl:e,qui ait, ea ex latere ód vulneribus Chrifti, in cruce pedentis,fluxiflê«Nec hæc duo inter fe pugnat, cum dicOjfacramenta virtutemfu-am habere ex ipfa Dei volun* tatCjód^fluxifle illa è latere vulneribus Chrifti» Vtrunc^ verum cftivoluntas fiquidem Dei operatur per ipfa facra-

L men^a^

-ocr page 194-

menta, verûm earn opcratio-ncm propofui't Deus, per me* ritu pafsionis amp;nbsp;mortis Chri* fti,adimplendam*

QVOTVPLICIA SVNT SA-cramenu?

DVpIicia: veteris Si nou3t legis»

Sacramenta veteris amp;nbsp;Mo* faicæ legis erant,Circuncifio, fachficiajVidlimæ, oblatiôes, amp;nbsp;id genus pleracp alia»

Nou£ legis funt numero fe* pté,qpaulôantè rccêfuimui»

DIFFERVNT NE SACRA-tnenta veteris Icgis à Sacramcn-tis nouz legis

DlfTcrunt fane: facramenm

-ocr page 195-

Sx

amp; cæremonisc vereris ïegis, gratis Dei fignificabant, quâ facramcnta noflra præftanc. Item facramcnta veteris legis, tantûm ßgnificabant,non fanétifîcabant: facramenta au-tcm noflra,amp; fîgnant, amp;nbsp;fan-dificant.

Fuit tarnen inter facramenta veteris legis, facramentura quoddam, circuncifîonis vi-. delicetjidem conferens reme-dium contra peccatum, quo nunc baptifmus pr sc fia t «,

J Stn.

SACRAMENTA NOVÆ LE-gis quotupliciâ fiint ?

D Vplicia, voluntatis quæ-dam, èi. quacdam necefsita-tis*

L X V olun-

-ocr page 196-

Voluntariafunt, quænotl necefîario requirunturadho* minis falutem, fed in cuiusli-bec voluntatc efl:,ea fufeipere, vel nomSd funt duo, Ordinis 8C Matrimoni}»

Ncceflaria, quae neceflario ad hominis falutem requiru' tur: amp;nbsp;funt reliqua quincp,ba-pnfmi,confirmationis,pcenP tentiæ,Euchariftiç,ôd vnetio' nisextremæ.

Rurfus quaedam facramengt; ta nouæ legis, fæpius iterari poiîunt,vt,pcenitentia, Eu' chariftia, matn'moniû amp;nbsp;cx^ trema vndio,

Quædam femel fufeepta, P oftea nunquam poiîunt, ne; q ue debent iterari amp;nbsp;refumi,

vc

-ocr page 197-

vt efl baptifinus, confirmatio amp;nbsp;facer ordoî amp;nbsp;huius rei cau-fam afsignant,quód charade-rem imprimant animæ fufci-pientisjindelebilera amp;nbsp;femper duraturum»

CtyiD EST CHARACTER? CHarader,definitore Thoma Aquinate, efl fignum, à Deo animæ impreflum, in fu-fceptione aiicuius facramen-ti,quod iterari o5 poteft^pcr-petuó manens in anima.

Signu illud notat,amp; fignifï-catillumfufcepiiïchoc facra-mentum, penes quod etiam apud inferos Chriftiani di-gnofcuntur ab infidelibus.

Fadus nimirum hoc eft

L 3 padum

-ocr page 198-

pads,cuius gratia veÏitgfc^ feruare legem Dei.

Hunc charaderem tria ha* bent facramenta, quaciterari non poiTunt.Baptjfmus, con' firmatio amp;nbsp;facer Ordo: qui fie permanebit in baptizatis, c5' firman's amp;nbsp;facerdonbuSjVtjC' tiamd condemnetur, non fint eum amifiuri.

QVOT SVNT SACRAMEN' torum panes?

DVæ, Materia amp;nbsp;Forma. Seu (quod idem eft) verbS ôi elements. FitcnimSacramen turn, cum verbum acceditad clementum, ait Auguft. Verbum auribus haurit, amp;nbsp;de vo-luntacc SiC pxomifiide. Dei nos

docet:

-ocr page 199-

U docetî elcmetitû oculis amp;nbsp;fcn* fu percipitur, amp;nbsp;fîmilitudinc quandam in fe continet eius reijCuius e{l fîgnum»

Velut in Baptifmo aqua fî-gnificat animçemundationê, amp;nbsp;peccatorum rcmifsioncm, quam diuina promifsio nobis adfert : ipfa fiquidem aqua ad abluendas omnis generis for-des per naturam valet*

OyOT IN QVOLIBET SA-cramcnto adminiftrando rc-quiruntur ?

SEx , débita materia, débita verborü forma, idoncus mini fter, intentio reda miniftri, qui faccre intendat quod Ec-clefîa facit,fufcipiens ô^debita fufcipientis difpoßtio»

-ocr page 200-

QVOT SVNT IN CLVOEIt bet Sacramento confide-randa?

TRi’a,Rçs, Sacramentum, Res S)Ç facramentum fimul,iu-xta magidrum fententiarum nb,4*

Res facramenti, cft gratia iuftificâs, quæ in adminiftra-tione facramcntorum, rite ac-cipicntibuSjConfertur.

Sacramétum,cit externû vifibik fignum incurrês ocu-lis amp;nbsp;auhbus.

Rcs amp;nbsp;iâcramentum (imul, gratia eft diuina cum figno çxterno amp;nbsp;vifibili»

QVIS EST EFFECTVS, SEV virtus facramcntorum ?

OAcramêcorum visfeucffè*

dus.

-ocr page 201-

»ƒ

visdiuina ôi fpiritua-JiSjhoc eftjgratia Dei, per débita m facramentorum fufcc- • ptipncnijColIata.

Eft autc duplex Sacramen- . torumeffeduSjCommunis ód proprius,

CommuniSjcftgratiædiui-1. næ coliatio,quæ per omnia fa cramenta confertur,

Proprius eft , qui vnicuiqj facramento peculiaris eft.

QSÆ EST CVIVSCtVE SA-cramenti vis feu cfFcâu s proprius {

BAptifmi vis eft, conferre gratia Spirit^ fandi,ad remif-(ionem peccatorum, maximê origi-

-ocr page 202-

originalis, amp;nbsp;in adultis etiam peccatiadualis*

* Confirmanóis,adroburöi tutelamgt;

» Poenitentiæ, ad purgatio-nem remifsionemcp peccato-rum adualiura poft baptifrnu commiflbrum.

• Extremae vndionis virtus cft,præftare gratiam ad pur-gationem peccatorum venia-lium : prout infra de quolibet facramento latius dicetur«

DE

-ocr page 203-

DE BAPTISMO.

CtVID EST BAPTISMVS?

B Aptifmus,eft lauacrum rc'Tit.3

generadonis^Sc renóuationis Spiritusfandi. Vel.

Baptifmus eft fignum fen* flbile ex inftitudone diuina.

fignificaiis mortem veteris ho minis,6c renouadonem noui. Vel.

Eft abludo corporis exte* tior,cuminuocatione fandae Trinitads,ex inftitutione di-uina, (ignihcans abludonem animae à peccads.

Vice Baptifmi,in veteri lege inftitutaeratcircuncifio, in rcmedium peccati origina-lis,iuxta illud Auguft^Ex quo infti*

-ocr page 204-

inflituta eft circuncîGo, in po pulo Dei,quæ erat tunc Ggna* culum luftitiae fidei, ad remif-fionem valebatniagnisamp; par uulis, orjginalis veteriscß pec cad, ficut Baptifmus , ex illo, valere coepit, ad innouado^ nem hominis, ex quo inftitu-tus eft.

Quod in veteri lege de cir-cuncifionis necefsitate eft dP G«.t7, dum,Anima,cuius præputi) caro non circuncifa fuerit, pe^ ribit de populo fuo, quia pa-dum meum irritS fecit: Hoc in noua lege Chriftus deBa-j^j.ptifmo affirmauit: Nifi quis renatus fuerit ex aqua 8d SpP ritu fando,non poteft intrare in regnum codorum*

Etfi

-ocr page 205-

Etfi autcm circunciGo (iu-Xta verba Aug.) Baptifmo çoniparatur: nonnihil tarnen incerefldifc riminis.

Longe maior Ôi vberiof gratia infun Jit pucro inBa-ptifmo, quamin circuncifio-ne : CircunciGo cnim, virtu-tem fuam habebat ex morte Chrifti praeuifa, fed Bapti- -fmus ex morte Ghrifti exhibita. Bapcifmus circunciGonc præftantior eft, quia ianuam coeli aperit,quod non poterac circunciGo.

PROBA BAPTISMVM TE- / ftimonijsfaerx fcripturat?

Nifi quis renatus fuerit ex aqua amp;nbsp;Spiritu fando, non poteft

-ocr page 206-

potcft introlre in rcgnum Dei\

Matth. 3. Ego baptizo vos aqua, in panitentiam,qui aût poft me venturus eft, fortior me eft, eui’ no fum dignus calciame-ta portare, ipfe vos baptisa-bic in Spiritu fanóto ÔC igni, A/lt;lt;r. I lt;^ui crediderit, 8d baptisa-tus fueritjfaluus eriu

Baptizetur vnufquifœ ve-ftrum, in nomine lefu Chri-fti,in remifsioncm peccatoru vcftrorum,6C accipictis donu Spiritus fandi.

tXor.i. Et hare quidêfuiftis,fedab-luti eftis, fed fandificati eftis, fcdiuftificati cftis,in nomine Domini noftri lefu Chrifti,amp; in Spiritu Dei noftri,

Chri-

-ocr page 207-

«s

Chriftus dilcxit Ecckfiam, feipfum tradiditpro ea , vc fanélificaret cam mûdans ilia lauacro aquæjn vcrbo vitæ»

Cüm cm bcnignitas hu-mannas apparuic faluatoris noftri Dei,no ex operibus iu-ftitiæ,quæ fecimus nos,fed fc-cûdummifericordâ fuafaluos nosfécit,perlauacrû regene-rationis èc renouationis Spiritus fândi, quêeffudit in nos abunde, perlefum Chriftum faluatorem noftrum:vt iuftifi cati gratia ipfius,hgredes fim’ fecundum fpem vitae æternæ«

Effundam fuper vos aquam mundam, amp;nbsp;mundabimini ab omnibus inquiuamcntis vc-ÜTis^

Dau

-ocr page 208-

M4«.28. Data efl: mihi omm's poté-* Aas incoeloamp;in terra, cun-tesergodocete omnes gêtes, baptizateseosinnoîc patris Ôd fill] amp;nbsp;Spiritus fandi, docentes eos feruare omnia,quæ mandaui vobis: Etecce ego vobifeumfum, vfep ad con-fummationem fæculE

DIFFERVNT NE BAPTI-fmus Ioannis Baptiftx amp;nbsp;Chrilti?

Differunt: Baptifmus Ioannis non erat facrament5,ne(^ gratiam Baptizato præAa-bac, quemadmodum Baptifmus Chrifti : Ego baptizo VOS aqua (dicebat) illeautba-ptizabit VOS Spiritu fando»

Ioannis

-ocr page 209-

loanin's Baptifmus corpus tantum abluebat,in anima nihil operabatur«

Item, Baptifmus Ioannis, erat præparatorius ,ad Bapti-fma Chrifti,quo videlicet homines paulatim afliiefierent, SiC perducerentur ad Chrifti Baptifmum»

Primum,amp; omnium maxime necciïarium facramêtum, eft Baptifmus,vt fine quo nemo faluari,nec hæres Dei, Ôd cohæres Chrifti côftitui que^ at^Eftq^ quafi fundamentum, amp;nbsp;ianua reliquorum facra-mêtorum, Ecclefiæ ingref-fuSjCO quod nullum fine eo ia cramentum efle pofsit : fi quis cnim ordinatus in presbyte-M rum,

-ocr page 210-

rurti, coperiat dcinceps fe no ede baptizatum, non eft ordi-natus.

, Q^VOTVPLEXEST

Bapcifmus ?

TT Riplcxjflumi'nis vel aquç, flaminis vel fpiritus, Scfan^ gui'nis.

t. Primus, de quo in pracfen' tia agimus, folüs facramêtum /M«.3.cft,dequo loan. 3« Nifi quis renatus fuerit,ex aqua amp;nbsp;SpP ritu fando, amp;c. Reliqui duo ctfipræclari, eximrj, amp;nbsp;multu meritorn funt: facramenta tarnen no funt, fed vicem facra-mcnti baptifmi obtinent.

2, EftautemBaptifmusflami nis. ciim quis credit in Chri-

Hum»

-ocr page 211-

vellet bapti'zarijpræ-uentus autem tempore mori-tur, antequam Baptifmu con-fequatur. 111e hoe modo bapti zat infpirituî hoc modo ba-ptizatum elle latronê incru-cejteftiseftAuguft,

Auguftinus ait: Baptifmus inuifibiliter adminiftrat, que noncontêptus religionis, fed articuP necefsitatis excludit,

Baptifmus fanguinis eft, 3. quâdo aliqui 4) nomine Chri-rti, amp;nbsp;fidei profefsione occi-duntur.Hi nimirum in fangui ne fuo baptizantur, quo Chri ftusipfebaptizatus eft,amp;pue ri innocentes ab Herodetru-cidati»

De Baptifrao flaminis dief M i tur:

-ocr page 212-

tun vos autetn baptizabimv ni Spiritu fando.

Mat. 20. De fanguinis baptifmo dP citur : poteftjs bibere calkem quemegobibo, amp;nbsp;baptizari Baptifmo , quo ego bapti' zorir

avx. EST MATERIA SEV elementum Sacramenti

Baptifmi ?

A Qua elementaris , verbo Dei fandificata. Vbi fciêdum eftjquôdaquaeflê dcbeatpu-ra elementaris, nô in glaciem congelata : cxcluduntur italt;^ omnes altj liquores qui non funtaqua,vt vinum, oleum, fanguis,fputû,lac, mel, aquæ Rofarum, vcl ex alijs odora-

men-

-ocr page 213-

9^ mentis diftillatæ, amp;: alrj ßmi' Ies liquores, in quibus Bapti-fmus confecrari non poteft, propter aperça verba Chri-fti:Nifi quis renatus fuerit ex Zorf«.?, aqua, amp;c.Signuautem aquae vel exteriorcorporis ablutio, fimilitudine quadam, interna Baptifmi vim ô^operationera indicate Nam ficut per aqua, res corporales abluuntur amp;nbsp;purificantur: Gcperlauacrum Bapti(nii,fordcs,id cft,pecca-ta animae purgantur. Eft itac^ res Sacramenti baptifmi, ablutio amp;nbsp;remifsió omnium pec catorum, adoptio baptizati in filium Dei, regeneratio in tiouum hominem, perSpiri-tum fandum, amp;nbsp;aflumptio

M 5 regene-

-ocr page 214-

regenerate in hæredem Dei,amp; cohgredem lefu Chrifti»

!

Q.VÆ EST FORMA Baptifmi^

FOrnia Baptifmi eft : Ego Baptizote,in nomine paths, amp;nbsp;filrj, Spiritus fandi. Id quod in hoc Chrifti mandato U4/A28. cxprimitur: Data cftmihio' mnis poteftas, inccelo ÔC in terra : Euntes ergo docete Oquot; mnesgentes,baptisâtes eos, in nomine patris,amp; filq ÔC Spi htus fa.aâ:i ♦ Et huic promifquot; ftoniinnitit:(2uicredidcritô^ baptisatus fuerit,ialuuseritf

Si veto dubium fuerit, puer baptisatus ne fit an non, li-cebit hac forma vti : Si baptP lt;

zatus

-ocr page 215-

zatus es,ego te no rebaptizo: fi vero non es baptizatus,ego bapdzote, in nomine patris, amp;nbsp;fili] S)C Spiritus fandi.

CtyiS EST EFFECTVS VEL virtusBaptifmi?

Epfedus feu vis Baptifmi eft in pucris ablutio peccati o-riginaliSjin adultis vero omP urn peccatorum,tam origina-lium quam adualium * regeneratio hominis noui,amp;rc-gni cceleftis hærcditas*

In Baptifmo enim homo plenam omnium peccatorum fuorum remifsioncm accipit: ex filio iræ amp;nbsp;hærede æternæ naortisjfilius conftituiturDei be hæres vitæ æternæ«

M 4

-ocr page 216-

SVNT NE PARVVLI BA. pcizandi?

S Vnt, idc^ ftatim vt ex vtZ' romatriSjin lucem aediti fuc-n'nt, Nec^ obflat quód fidem propriam non habcant, fuffi-cit iîh's fides fancfisc matris ec' clefiæ, parentum amp;nbsp;fufcepto* rum: amp;: vt aliqui volunt,fides infufa puero* Impq funt, qui paruulis Baptifmum adimöt: Baptifmus em nunc,promul-gata Chrifli lege, vnica eftad falutetn ianua, perquam vc-nitur ad Chriftum, amp;nbsp;per qua ingredi oportet omes qui faP uantur, denunciate Domino: lötfw.j.Nifi quisrenatus fuerit, exa-qua amp;nbsp;Spiritu fando, non po teft introirc in regnum Dei.

Cüm

-ocr page 217-

Ciîm autem Chriftus ad fe in-uitet paruulos, non Gt voluntas coram Deo,vt vnus pc reac ex puGllis iûis : EccleGa paruulis ianuam hanc, per quam ad Chriflum ipfos vo-cantem venire queant,aperit, 8d eos ad baptifmum, vt fecû-dum voluntatem Dci falûtis participes Gant, ex Apoftoli-catraditione lufeipit, bapti-zans eos per inuocationem S, Trinitatis, in Gdc totiusEc-cleGæ, quam pro eis fufeepto-res conGtentur, vt Gc Gdes ma tris EccleGæ paruulis proGt, quibus culpa patris Adæ no-cuit;amp; vtpeccati illius quod non fua, fed patris Adæ culpa , contraxerunt, remifsio-M $ nem

-ocr page 218-

nem ex matris Ecclefîæ fide, pro eis credenus amp;nbsp;confiten' tis, confequancur.

Sinite paruulos venire ad me, talium eû enim regnum coelorum.

Hfttb.tt Nifi efficiamini vt paruuli, non intrabitis in regnum clt;X' lorum»

Chriftus refpiciens fidem offerentiuminfantes, vctan* geret, amplexatus eft eos, imponens manus benedice-batilios.

►45.1. Baptizetur vnusquifcp vc' ftrum,in nominelefu Chriftigt; in remifsionem peccatO' rum,amp; accipietis donum Spiritus fandi,

DE

1

-ocr page 219-

94 DE CÆREMONIIS ET MY-

fticis ritibus Bapdfmi.

C Ærcmoniæ, quæ in bapti-zando adhibentur,omnes my fticam ÔC fpintakmhabentfi' ' gnificationem»

AquaBaptifmt, oratioeôd Chrifmatis vndione confe-cratur, vt intelligamus aquâ non ex natura fua, fed ex diup na virtute,abluere fordes pec-catorum.

Baptizandus, cxorcifmis 2, amp;nbsp;exufflationibus prsepara^ tur, amp;nbsp;fignaculo crucis munk tur,vt Diabolus, hoc fignum Chrifti afpiciens, non audeac amplius moleflare cum,quem in Chrifti tutelam fufeeptum, ex hoc figno agnofeit»

Guflus

-ocr page 220-

V 5 ♦ Guftus fall’s præbetur Bapti-zando, quo fignificatur fal fa* piendæ coeleftis, ad infînuan-dum ßapdzatosomi itiiqui* tatis fcetore carere debere, ne vitra à fordibus peccatorum putréfiant, fed magis illæfi fer uentur, admaiorem gratiam accipiendam*

Aures amp;nbsp;narcs Baptizandi fputo ininiuntur,vt aures, ad audiendum verbum Dei, öd nares.addiuinû odorenj hau' riendum,aperiantur*

Baptizandus abrenûciare Satanæ amp;nbsp;Chriûi fidemcon^' ßteri iubetur, vt huius fpon-fionis per omnem vitam fu* am memor, in omnibus fuis adibus cogitet, fe diabolo operi-

-ocr page 221-

operibus ci'us renunciafle, ÖC in Chhfti verba iuraflê.

Vngit oleo fancïlo, in pc-dore amp;nbsp;inter fcapulas, ad lu^ damen in hoe fæculo obeun-dum,iuxta illud:vita hominis hi,/, eft militia fuper terram, Vt ita ad redæ fidei confefsione, amp;nbsp;bonorum operum execu-tionê diuina virtute roboret,

Termergitur in fonte Ba- 7,' ptifmi,auteiusaqua confper-gitur, vt in numero merfio-num,Trinitatis myfteriumcc lebretur,

Chrifmate vngitur in ver- 8, ticc, quia caput noftrvi Chri-ftus eftjCui perBaptifmum in-ferimur, amp;nbsp;ab eo Chriftiani nuncupamur.

Induitur

-ocr page 222-

Induitur vefte feu vitta al* ba ,ad defignandam vitæin-nocentiam amp;nbsp;puritatem, qua virtus Baptifmi præftat, qua amp;nbsp;ilixfam conferuarc, amp;nbsp;ante tribunal Chrifli Baptizan-dus repræfentare debet.

Tempore veró necefsita* tis , prædidæ omncs omitti poflunt cæremoniæ, tunc cm fufficit debitam materiam 8^ formam, atcpEcclelîæ inten* tionem óbferuare.Item necef* fitate exigentc, quilibet homo ,quicuncp tandem fuerit, facerdos Gue laicus , vir fiue mulier,Catholicus fiue hære* ticus, Chriftianus, ludæus fiue paganus, modoprædicfla tria débité obferuet, puta ma* teriam,

%

-ocr page 223-

tcnam,forttiâ,amp;Ecdenæ in-tentionem, huius facramenti minifterciïèpotcft*

DE SACRAMENTO confirmationis,

OyiD EST CONFIE-matio ?

^Onfïrmatio, Ecclefîæ fa-cramentum eft, quo fpiritus fandus, qui in Baptifmo ad purgationem peccatorum da-tus eft,ad robur SCgratiacau-gmentum, atcp ad intrepid^ nomen Dei confitendum in-funditun In Baptifmo datur S,S. ad purificationem peccatorum. In Confirmationc verb datur ad cuftodiam,tu-telam

-ocr page 224-

tclantjdefenfionem, robur, gratisc diuinsc augmentumî vt illius præfidio cartii, mundo Sd Diabolo fortiter oblu-dari pofsimus. Datur deni-que ad confolacionem qua idem fpiritus nos Confolatut, in omni tribulacione noRra, ».Cor.i. vtSdnos pofsimus confolari eos,qui in omni prefluraxon* Rituci funt«

EXTANT NE DE HOC SA* cramento teftimonia fcripturx ?

Extant fane,8d ca non pau-ca quidem:

Cum audilTent ApoRoli, qui erât Hierofolymis,q) Samaria recepiflet verbum Dei, miferunt

-ocr page 225-

miferunt ad cos Petrum amp;nbsp;Io annem : qui cum venilTent, orauerunt pro ipfis , vtacci-perent fpiritum fandum*Tüc — imponebat manus fupereos, 8d accipiebant Spiritum fan-dum.

His auditis ,baptizati in nomine lefu:amp; cum impo-fuiflec manus illis Paulus , venit Spiritus fandlus fuper eos.

Paracletus autem Spiritus ,4'. fanólus,quem mittet pater in' nomine meo, illc docebit vos oîa, amp;nbsp;fuggeret vobis, quæ-cunep dixero vobis«

Adhuc multa habeo vobis dicerejed no poteftis portare modo,cum autê venerit Spi'

N ritus

-ocr page 226-

nV ille vehtatis/docebit vos omnem veritatem»

tutu 24. Ego mittam in vos promif fum patris fpiritum, vos au' têfedetc hîc in ciuicate, quo* adufque induamini virtutc ex alto,

^^'.2. ApoHoli confirmati legun turjipfoPetecoftes fefto,quâ' do Spiritus fandus venit fu' pereoSjinfpecie ignis,Sdrcquot; pkti func omnes Spiritu fan' do»

Adminidrathoc facrameo turn,in Ecckfia,foli Epifeopi» veluti Apoftolorum fuccef' fores:quod fi aliter prac' fumptum fueritjir*-

ritum habc'

tur«

-ocr page 227-

QYÆ EST MATERIA VEt elementum Confirmarionis ?

CHrifma ex oleo amp;nbsp;Balfa' mo mixtum, èé folcnni bene-didione, ab Epilcopo confe-cratum, quo frons confîrman dijin modum crucis,pcrungi-tur. Quod quidem Chrifma, loco impofitionis manuum, ex Apoftolica tradittoncin-ftitutumeft : poftxaquamem Spiritus fandus ad manuum impofitionem vifibili figno, proût ab initio euenerat, am-pliusinfluerc defrjt,hæc vn-dio Chrifmatis in hoc facra-mento adhiberi cccpit.

Adhibetur autem vndio Chrifmatis,ad dcGgnandâ il-lam interna vndionem fepti-N X formis

-ocr page 228-

lorinis Spiritus Dei, qua vP dcliccc intus Spiritu Dei corda baptizatoruni imbuuntur. Oleum enim lucis adiumen-tumeftjamp;corporibus robur, ac vires fubminiftrat : fic nos per vndionem Spiritus faii-cli, in fide magis illumina-mur,amp;ad confefsionem,ac adbonorü operum exercitia, fortiores amp;nbsp;expeditiores red-dimur, per virtutem Spiritus fanób, qua in facramento con brmationis accipimus*

OyÆ EST FORMA CON-' firmationis ?'

FOrma huiufmodi eft : Ego confignote figno fandiaecrOquot; cis, ÔC confirmo te Chrifmatc falutis

-ocr page 229-

faîuti'Sjin nomine patns,amp; fi-lij,amp; Spiritus fandi.

EFFECTV5 CONFIRMA-tioiiisquis

Epfedus confîrmatiois vcl res facramenti ,eft vngi fpiri' tuali vnâ:ionc, amp;nbsp;feptiformis Spiritus fandi muncre con-firmari,aduerfus carnis, mutt' di amp;nbsp;Diaboli infultus* lnbaptifmo,Chrifto nomen dedimus, per fpiritus Candi gratiam,omnium peccato-rum remifsionem, amp;nbsp;æternæ hçreditatis promiCsionem ac-cepimus,

Nunc autem in Confîrma-tione idem fpiritus, fed alio munere, nobis influit amp;nbsp;præ-

N 5 Aatut»

-ocr page 230-

ftatur.Docet cm nos yndi'Oquot; ne fua, ad fîdci myfteria pic niusintelligêda,nos illuftrat, amp;nbsp;augmentum gratiac amp;nbsp;ro-bur addit Baptizatis, vt ad co fitendum ÔC glohficâdum no' men Dei, audaces èC intrepi* di euadanf, amp;nbsp;ad bene operan dum, Sf ad facienda mandata Dei, per augmentum gratiæ amp;nbsp;chahtatis forciores efficiaii tur:vt contra omnes hoftium externorum amp;nbsp;internorû im fultuSjfirmijinuidicp perdu-rarc,amp; acquifitâ in Baptîfmo innocentiam,illæfam confer* uare pofsint*

Denic^ confolatorcm eu ftode fe nobis præbet, in hoc fàcranicncoj bpiritusfanâus,

vc

-ocr page 231-

I oo

vt quemadmodum tutor pupillis fuis prouidetjfic ipfe fua ope nos cofcruet ô^protegat: eft enim ipfc paftor orphano runifSc iudex viduarum.

Q,VÆ SVNT CÆREMONIÆ vel ritus, in hoc facramcnto acihiberi foliti?

Aohibetur Chrifma, quod ex oleo amp;nbsp;balfamo commifce tur,quo fignificat diuinx gra-tiæ pinguedo, fidei fplendor, amp;fardor charitatis:quç omnia per facramentum confirma-tionis,Spiritus fandi virtute, in nobis augentur.

Adhibetur oleu,cuius my-fticam intelligentiam pauld ante indicauimus.

N 4 ' Balfa-

-ocr page 232-

BalGmum item, quod fua^-uitatem Spiritus fancti inG-nuat, qua nos ad fe trahit, SiC vt vicifsim quoep nos memi-nerimus, odorembonæ vitae de nobis emittcrc,vt homines bonamnoftram conuerfatio-nem videntes, hoc odoread Chriftum quoque pertrahan^ tur.

Crucem Chrifti in fronte accipimus,ne pofthac confeP fionis Chrifti nospudeat.

Percufsionemaxillae ad pa tiétiam cxercemur, vt pafsio-num Chrifti in hac vita parti' cipes efFedi ctiam regnemus cum illo tandem in gloria.

Vltimohoc infacramento fufeeptores quoq^,quipatrini dicum

-ocr page 233-

»01

5Îicuntur,requiruntur, qui cô-firmatos fufcipiant, peplo ob-tcgant, amp;nbsp;tandem tertia die ’ Chn'fma amp;nbsp;oleum facrum à fronte detergatnr.

DE SACRAMENTO Pcenitentiæ*

Q^V I D EST P OE N I-tentia?

S Acramentu pcenitentig eft, quoei,qui poft Baptifmnm deliquit, fi pceniteat 0«^ confia teatur peccata fua, remifsio peccatorum per abfolutionê facerdotis,annunciatur«

Sacramentum illud, à D. Hieronymo amp;nbsp;Tertulliano, fecuda tabula poft naufragiû

N 5 appel-

-ocr page 234-

appellatur, ad quam videlP cet, homo poft naufragium peccatorum, vt faluetur,k co* uercit.

Ah'ter,D.Grego. Poenitcn tia eft ante atftapeccata deflc' re deflenda iterum non cœ mietere.

PRODVC' TESTIMONIA fcriptur» dc Pœnicentii ?

Accipite Spirits faneftum, quorû remiferitis peccata re-mittuntur eis, èi. quorum rez tinueritis,retcnta funt cis.

Quaccunep alligaucritis fu' per terram, crunt ligata amp;nbsp;in coelis,amp;f qcunq? foïuericis fup terra,erunt amp;nbsp;in coelis foluta, lùbi dabo claues regni cce* lorum.

-ocr page 235-

1Ogt;

lorum, quodcuncç ligaue-ris fuper lerram, ent ligatum amp;nbsp;in call’s: amp;quodcuncß fob ueris fuper tcrram, erit lolutu amp;nbsp;in calls.

Nifipanitentiam egeritis, Lnc.iy. omnes fimul peribitis.

Facitedignos frudus pa- ;W4kL 3, nitentiæ.

Panitentiâ agite, appro- ^«.4. pinquauit cm regnu caloru.

Gaudium eft angelis,in

lis,fupervno peccatorepa-nitentiam agête, magis quam fuper nonaginta nouêiuftis, qui panitentia non indigent,

Nó veni vocare iuftos, fed 3/4«.9. peccatores ad panitentiam.

Refpexit Dominus Petru, cgrelfus foras fleuitamare.

Dimiffa

-ocr page 236-

Dimiflarunteipeccatamul ta,quoniam dilexit multum,

qvotvplex est Pœnitentb ? iNprimJtiua Ecclcfia triplex in vfu fuit pŒm'tenùa, folen-nis, publica amp;nbsp;phuata.

Solennis pœnitentia im-ponebatur ,in grauifsimis manifeftis delidis, earn coge-bacur quis longo admodum tempore facere, in fumma ab-{lincntiajamp;durabat interdum ad tres annos vel plures,iuxta delicti grauitatem : ea iam re-frigefeente hominum charita-te fimulclanguit»

Secundum poenitentiaegC' nus, publicum diccbatur, fie-batcj

-ocr page 237-

«o?

bat^ in cönfpedu totius Ec-clefîæ, propter aliquod enorme peccatum:ficut ctiamniini homines in grauifsimis cafi-bus detentijVthomicidæ, in' cendiorum auihores, mzïc--trices, ad federn Epifcopalem remittuntur, vt ibi in EcclcG' is Cathedralibus poenitentP am,maxime in die cœnæ Do' miniagant. Huius peeniten' tiac aliquis adhuc in Ecclefia vfuseft relidus»

Pœnitentia tertia,priuata cft,quæ priuatim fit fa ce rd o-ti, à quo amp;nbsp;confitens abfoE uitur.

Pcenitentia adhuc duplex eftjvna anteBaptifmum,alte' ra poft Baptifmum,

Pceni'

-ocr page 238-

Pcenitentj'a ante BaptiGnu, non eft Gcramentu,neqj con-fefsionem facramétakmamp; fa-tisfadionenijfed deteftadonc tantum amp;nbsp;odium prion’s vi* tsCjpoftulat*

Pœnitentia verô poft Ba-» ptifmum,quæ eft kcûda poft naufragium tabula,vt fit falu-taris, cordis contritionem, o-ris confefsioncm,8d opcris fa-tisfadionem à CÔfefiàrio in-iun(ftam,requiric*

Vnde cftalia ratio iuftifi' cationis hominis, per Bapti-fmum,amp;alia reconciliationis

cum Deo, hominis lapfi in crimina poft Ba-ptifmum.

-ocr page 239-

’0

OyOT SVNT P ARTES Pœnitcntix ?

POenitcnna tribus partibus abfoluitur, Conthtione,CÓ' fefsionc ÔC Satisfadionc*

CtVID EST CONTRITIO?

COntritio cft dolor aniinf, quo homo peccata commifla deflet.SC quodammodo infe* fe dokndo vindicat,cum veto amp;nbsp;firmo propofito vitae in melius commutandæ*

SCRIPTVRÆ TESTIMONIA de contrinone,

COr contritum amp;nbsp;humiliar turn Deus non defpkies.

Scindite corda veftra,amp;n5 veftinicnta veftra*

-ocr page 240-

CtVID EST CONFESSIO, amp;quocuplcxillA?

Confefsio duplex cft.lnter^ na feili'cet que 13eo fit,ôô quo-tidic facienda cfl,qua quis vf tæûiæactus fccûreminifcens, €3 quæimpie malitiosè c5-traDeumdeliquit, cumacer-bo animi fui dolore damnat amp;deteftacur, veniamamp;con-folationemà Deo,animi vo-tis requirens, cumpropofito talia non iterum perpetrandi. Hæc Confefsio fanftis amp;nbsp;pijs peculiaris eft»

Ecclefiaftica vel facramen-talis,efî: peccatorum omnium quæ confeientiam in primis grauantjCoram facerdote,qui Dci legatione amp;nbsp;Ecclefiæ mi-niflerio

-ocr page 241-

niHerio rite fungitur, agnitio amp;nbsp;enarratio»

Enumeranda funt confiteri ii peccata onini'a, quæ diligen ter cogrtatiti ÔC feipfum excu-tientijin mentem veniunt,

lt;x.v Æ E T CtV O f s V N T • condiciones confef-

fionis ?

D Vodecinî Confefsio cm, vt fît bona SC falutaris, debet priacipiô efîc voluntaria»

Præmeditata, vt confitens diligenter euoluat bbrumcô-feientiæ fuæ,at(^ in eo pecca-ta fua recola t,

Diligens, non fupina»

Integra, ne quis feiens pec-catum aliquod , vel ex vere-O cundia

-ocr page 242-

cundi'a vel alia de cauf», cclct«

5» Accufatoria ,pcccator ein principiô furjpGus accufator eft,

5. Propria, vt nemo pcccatO' rum fuoru caufas in alios tor* queatjVel de alqs ‘confiteatur,

7^ Contrita,id eft,amara,cuni dolore amp;amaritudine cordis, jrp.3 J. Recogitabo tibi omnesan* nosmeosjinaraaritudineani* macmeæ,

S, Verccunda,pudica, vtho* ' neftatis ratio vbicp feruetur, maxime vt peccata carnis no impudenter, fed modcfte, id eft, reuerenter deccgantur,

Humilis, vt quis peccata pudice,verccunde amp;. humili*' ter commémorée«

Spei

-ocr page 243-

ic6

spei plena, de remifsione to; peccatorum.

Vera,non fucata, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii.

Nuda ôd aperta, no vt quis 11, palam, amp;nbsp;omnibus audience bus,peccata fua coram facer-cerdote enumeret, fed rations peccati, confeflarrj, amp;nbsp;loci.

QVÆ SVNT AVTEM ET quot conditiones boni Confcffarij ?

v^Vinc^ pcipue. t.Poteflas.

2,Scientia.5.Prudetia,4.Pro-bitas 5.Sigilium.

Quod aut ad poteftateat-tinct,requiriturin côfelîario, vt ius habeat St’ potcftate fol-uendiSc^ligandi.

Sciêcia rcquirit in CÔfcfïà--riOjVt dodt’ fit, amp;nbsp;vel medio^ criccr inliteris facris verfacus,

V8

-ocr page 244-

vt officium fuum rcAe, amp;nbsp;co-uenienter adminiftrarc fciat, S^pofsit»

Porró prudentia neceflan'a cft Sacerdoti, audituro con-fefsioncs, vt iuftè èc rede dP iudicare pofsit inter lepram non lepram, inter peccata letalia èC venialia,grauiora ÓC leuiora»

Practerea probitas, vita^ integritas, in confeflario maxime requiritur,ne confeiTuri ob improbitatem vitæ, amp;nbsp;in-boneftam couerfationem de-terreantur,amp; malo facerdotis exemple ofFendantur,

Poftremó opus eft,vt con-feflarius non eliminet 8d reue-let peccata,fed penitüs quæ fi-biin

-ocr page 245-

«07

bi in cSfefsione dctcda funt, pene? fe retineat, amp;nbsp;nihil te-merè apud alios eHutiac. Ec hoceftconfefsionis figillum, per quod nihil aliud intelligP mus,^ filentiu amp;nbsp;taciturnitaquot; tê Confcflarij» Auguft.alicu-; bi dicit : Quod fcio in confef-fione, nefcio. Quia aut plurimum refert, vt cofeffurus pec catorum circunftantias quo-que dicat Si non celet, quoni- , am hæ arguunt pcccatorum grauitatêînon immcritô qug-nfolet,quæamp; quotfint numero peccatorum circunftan-tiæ ,-quæ in confefsione non fint celandæ, quarum oclo funt, quæ trito illo amp;nbsp;vulgari verficulo comprehcnfae funt»

-ocr page 246-

Qaü, f]nid, yhi, ^cr tptot, iptotietyCur^qta“ modo,quando,

Quis. perfonæijidi'cat fta-tum SCconditioncm, clericus ne fît an laicus:fubditus ne fît, an alqs profit SC in magiftratu conftitutus»

Quid , de peccati generc quæritjetale ne fit, an venia* Icjhomicidium ne an furtum»

Vbi, quæric de loco, vbi peccatum fit commifTum, an in loco facro an propbano, publico ne an priuato. Graui^ cnim peccant,q in locis facris, amp;nbsp;publicis amp;corâ populi mul titudine délinquant, alibi»

Per quos, peccandi media, amp;nbsp;quafi inftrumêtum indicat, vt quorum auxilns, quibus mcdijs

-ocr page 247-

medfjsamp;Jinftrumentis pecca-tum à nobis fît pcrpetratum/

Quoties,numcrum amp;nbsp;mub titudinem pcccatorum cxpri* tnit,puta quon'es quis pccca-uerit, G id confiât, indicandu eft : G veto nefeit, deplorcc quis loties repetitû fuifte pec-catum, vt numerus effugerit memoriam»

Cur,quçrit de Gne peccati, Eftcnim in omni peccato diligenter animaduertendum, qua intentionc amp;nbsp;in quem fi-nemdelidtumGt commiGum, Gnis enim circunftantiarum omnium præcipua eft,amp; pec-catum ex Gne vel grauius vel leuius aeftimatur.

Quomodo, modu peccâdi O 4 Ggni-

-ocr page 248-

pgnifîcat,^ videlicet qua ratione, peccatum fit per^ petratum ♦ Quo inhonefhori amp;nbsp;turpiori raodo quis delin-quit: tanto redditur pecca^ tugrauiusjamp;turpius quoc^»

Quando, temporis circun-ftantia eft : quanto facratius tempus eft,có maius quoc^ e-rit delidum,quod in eo com^ mittitur«

Væ nobis qui dies DomP' nicoSjSC omnia fandorum fc- nbsp;nbsp;(

fta,magiscollocamus advo' luptatem 0^ lafciuiam, quam ad gloriam Dei èc honorem Sando rum.

Sunt amp;nbsp;aliæ quædam pec-catorum circunilantiæ , his verficulis comprehenfæ*

Ordo,

's

-ocr page 249-

10gt;

PrdOidfnditiojßatus digmßimtiff «toi, Co^ia, caufa^ »lodui, mora, lu^a pufilU,

Ettemigt;uSf doärina,locM,'numero reci'^ diuum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Hxcßerun^folent grauiores redderecul-ôrcunftantiæin quolibet opéré diligenter ponderandæ,. funt, fiueChriftianc fiue mo-rallier amp;nbsp;ciuiliter lôqui. pla-çeat4

Gregorius, In omni ( iti-quit) eo quod dicitur, fum^ tnopere intuendum eft, quid dicatur, cui dicatur,quâdo ÔÇ quomodo dicatur.

Toile circunftantias , 8d amplius non habebis diferi-tnen vitrj illati virgini,coniu-gatæ vel cognatæ,aut folutæ« Ad hæc nihil intererit, fiuc

O 5 quis

-ocr page 250-

cfuis alienum fiueamfchm auc fratrem occidac, hicum fiuc Ciericumjn placea,aucin tem plo, ex propofito nc an cafu, impulfus per all qua caufam, vel ex propria amp;nbsp;tcmeraria tnalignitate»

CircunHantiæ peccatutn aliquod in aliam fpecicm per trahunt, vt qui furatur.fur cft, fed qui faóla irruptione in templo furatur, vitra hoce-liani facrilcgus cft, fur rei fa-cræ» Si quis rem habeatcum foluta, fornicationem,adul-tcrium autem, fi cum vxore aïterius,committit. Ita dreun ftantiae pcccatumaddu-cunt in aliam fpe-ciem»

DE

-ocr page 251-

1 I •

DÉ SÄT ISF A-dione«

OyiD EST SATISFACTIO?

Est caufas pcccatorum ex-cindcre ; S)C earum fuggeftiO' nibus aditu non prcbcre^ V el:

Satisfadio eftfolutio pce-næ debitæ,quam diuina iufti-tia cxigit ob ofFenfam» ink-gem fuam commilTam» V cl:

Satisfadio eft dignos pce-nitcntix frudus facere, id eft, commifsis. peccatis aduerfa faccrcf

Q.VOTVPLEX EST SA-, tisfadUo?

Dvpkx.vna propiciato-ria,qu9e mcreturrcmiftionem ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pecca-

-ocr page 252-

peccatofum, amp;nbsp;abolef mor* tem aeternam» Haec foli Chri-fto tribuitur, qui feipfum im-pendens pro nobis, fa dus eft propitiatio pro peccatisno* ftris, non pro noftris autem tantüm, fed eciam propecca--tis totius mundi. Et hæc eft (à tisfadio vcra 8d generalis: pafsio enim Chrifti fufSciens eft pro peccatis totius müidi, licet non efficax, quia non in omnibus efficaciter operatur, fed in ijs tantum, quibus ap plicatur per fidem, 8^ facra-menta Ecçlefiæ, maxime per dignos frudus pœnitentiæ.

Altera eft fatisfadio no-ftra, quam Eccleiia ab ijs, qui poft baptifmum in crimen re-lapG

-ocr page 253-

lap ß föntpoftulat î vindi clà vidclicct,quam vel fponte no ftra, vel ex præfcripto faccr-dotiSjVeluti fpiritalis medici, de nobis fumerc debemus,c5-mifsis peccatis aduerfa facien tes, Hæc pcenam abolet tantum temporariam, quam De-us interdum etiam poft remif-fam culpam exigit : amp;nbsp;hæc eft 4«^ pars pœnitentiæ, vbi nota Theologorum dodrinam, amp;nbsp;memoriae commenda, quod per facerdotis abfolutionem, fi in pcenîtente non fuerit im-pcdimentum,culpa tota remit titurzPœna vero æterna, quæ peccato mortali infligenda eC-fet, mutatur in panam temporalem , pro qua imponitur

Satisfa-

-ocr page 254-

fatisFadio ilia à Confeflario (âcerdote, vel cti'am fpontê afîumituràpoenitcnte: poted tarnen tanta eße pcenitentis contritio amp;nbsp;charitatis fcruor, lt;]ui firaul amp;nbsp;culpam ÔC pcena abolcat : proütpatctin Maria Magdalena, de qua Chri-dus dixerac Simoni PharP fæo : DimiiTa funt ei peccata multa, quoniara dilexit mul-turn. De hac poenicctia noftra extant multa fcripturæ tefti-monia:

5’ nbsp;nbsp;Facite frud^dignos pceni-

tentiæ. Item:

Panitcntiamagite,appro-' pinquauic enim regnum cce-lorum.

-ocr page 255-

qvoj svnt opera SEV

panes fatisfaâio

nisi

T Ria prsccipua, Oratio,ic-iunium amp;nbsp;deemofyna*

Accedunt ijs carnis mord-ficatio, »nnouado vitsc, pere-grinationes ad loca fando-rum,amp; cius generis alia quæ-dam opera , pia 0^ fatiffa -doria«

QVID EST ORATIO ?

O Ratio cft pia deuotac^ de-uatio mentis ad Deum, ab ipfo fideliter pctêtis quae fune falutaria, per tnediatorcm Dei èc hominum lefum Chri-

ftum»

PROBA

-ocr page 256-

- PROBA ORATIONXM teftiönonijs fcri-pcurx.

. V Ipilate di. oratCjVt non in-tretis in tentationem.

Tot »2 Bona eft oratio cum ieiU' ’ nio ôi dcemofyna»

Jacob.^. Orau pro inuicem vt fal-uemini : multum enim vakt dcprecatio iuili afsidua«

Oratio humiliantis ic nu-bes penetrabit«.

M^tth. t7 Hoc Dæmoniorum genus non eijcitur, nifi orations dC ieiunio.

QVID EST lEIVNIVM?

AEiunium Ecclefiafticum eft temperantia ,di.a. licitis cibis abftinêtia, no auerfîone créa* turae

-ocr page 257-

tursèDei, quç bona e{l,ß cum gratiarura adione fumatur, fed caufa affligendse camis,8i humiliandae animæ propter Deum fufeepta*

Eft autem duplex ieiuni-

• urn : vnum corporale, alteru fpirituale«

Corporale,quo corpus,fpi ritui rebelle, per ciborum ab-ftinentiam domatur,caftigat, èi. quaß in feruitutem fpiritus redigitur, .

Spirituale, quo a peccandi libidine cohibemur*

ADFER TESTIMONIA fcripturx de ieiu nio.

COnuertiminiadme, into-P to cor-

-ocr page 258-

to cordc vcftrOjin iei'ufifo, fle tu ÔC planólu.

Ciim ieiunaflet Icfus qua-draginca diebus Ôi. nodibus 40^ pofteaefunjt.

D^nie,to nbsp;nbsp;In dicbus illis ego Daniel

lugcbam, panem defiderabi* Icm non comedi, caro amp;nbsp;vi' num in os meura non introie-runt,

Bonacfloratio, cumiciu-nio ôi. elcemofyna#

Qui Chridi fiint, carncm fuam crucifixerunt,cumvitfj$ ÔC concupifcentijs.

Rom, t^. Caftigo corpus meum, in feruitutem redigo, nccum alijs prædicauerim, ipfe re-probus efficiart

-ocr page 259-

^VID EST ELE-cmofyna ?

Est munus feu beneficium, miferationis caufain homine. inopem collatu, propter De-um,maxime veto praefiitum cgenti fratri propter Chriftu, in quo omncs inuicem membra fumus, qui amp;nbsp;in Euange-Iio clamat: quod vni ex mini- iy mis meis feciftis,mihi feciftis»

PROBA ELEEMOSYNAM locis aliquot fcripturx.

pEccatatua elcemofynisre-D^w.^, dime, amp;nbsp;iniquitates tuas mifc ricordrjs pauperum.

Eleemoiyna a morte libérât, ToEt «.

ipfa eft, quæ facit inuenire mifericordiâ amp;nbsp;vita gternam*

P 2. Jgnem

-ocr page 260-

Eccl.i. Ignctti ardcntem extiflguic aqua, amp;nbsp;ekemofyoa refiAiC peccato«

^atth.t^ Si visperfcduseflcjvade* vende omnia .quæ habes, ÔC da pauperibus, amp;nbsp;habebis the faurumin ccelo,amp;veni fequcquot; re me.

JWlt;«L Beati mifericordes, quoni-amipfîmifericordiam confe-quentur,

to Quicuncp vni ex minimis meis, potum dederit calicem aquæ frigidæ, no perdet mer--cedem fuam.

Eftotc mifericordes, fîcut pater vefter mifcricors eft, iMf.io« Date eleemofynara, amp;nbsp;O* mnia munda funt vobis» ludiciumfîne mifericordia illi.

-ocr page 261-

illi, qui non facit tnifcricor' diam»

OyiD OPVS EST SATISFA-öionc.cum virtutc abfolutionis facerdotalis confitenti pcccata remit-tanturS

REfpondeo,virtute quidcm abfolutionis facerdotalis pee-1 nitenti remittitur culpa,-amp; pc nkus aboletur, fi non fucrit obex pofitus, amp;nbsp;pcena seterna mutatur in tetnporariam : vc' rum pcena illa téporalis, quae adhuc rclinquitur, expiauda cft orationibus, ieiunqSjclee^ tnofynis, nbsp;alqs pijs opcrib’,

qux fatisfadionis (proót di'

1 ximus) partes funt,

P 3 Poteft

-ocr page 262-

tends conthnoeflx, ôi^charP tatis feruor^qui omnem fimul cuîpam ôi pcenam abolcat; ïx.7. exeinplo cft'Magdalena pec-catrix» '

EXTANT NE HVIVS DO-ârinx fciipturs teftimonia ? i„Reg,n ETiam,namDauidi'didutli • eft : Dominus tranftulit pecquot; catum tuum» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

1mc,7. ' Dimifla funt ci peccata mul ta,quoniam dilexit multum« iamp;An.ï^. Refpexit Dominus Pctru, ille cgreiTus foras, fleuit alt; mare*

His quidem partibus,integra peragitur poenicentia:fed jpfumpœnitentiæ facramen-; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tum.

-ocr page 263-

tum^ræcipue in facerdotis abfolutione confiait, qua fa* cerdosminiftcrio quide fuo, virtute autem diuina, peccaca conßtencium relaxat per ab* folutionis verba»

QVÆ EST ITAQJfE FORMA facramcnti pœnitcntix, hoc eft, abfolutionis?

DEccü facerdotem præfcri-pta vti formula , quamuis bic non perinde certa ÔC in* uariabili, Gcut in alqs facra* mentis jputa baptifmo Sc eu-chariftiateft^hacc forma ma* gis vfitata amp;recepta:Dns nouer lefus Chriftus dignetur, tc clemêter abfoluere, ego autoritate ipfius qua in hac'

P 4 parte«

-ocr page 264-

parte nunc fungor, aöToIuo te, à vinculo excommunica-tionis minoriSjfi teneris,amp; ab omnibus peccatis tuis, in nomine patris amp;filij amp;lpiritu$ fandi.Amcn*

In bac forma facramenti poenitentiæ, confertur gratia facramentalis,quam operatur cfficaciter acerbifsima Chri-üi pafsio amp;nbsp;mors, in anima abioluti*

' Cum verô plenaria indul-gentia, à fummo Pontifice co ceditur ac publicatur , bac li-cebit vtiforma: Mifereattui omipotens amp;c* Indulgêtiam, remifsionem, abfolucionem, amp;c*DnsnoïlerIefus Cbriftus, fummus Pôtifex, te abfoluat, SC

-ocr page 265-

autbon’tate i'pGus,amp; de plcnitudine poteftatis Apo-' ftolicg,qua fungor in hac par te,ratione pknarig indulgen-tiæ, abfoluo te à vinculo ma-ioris 8d minons excommunP catiois, fi quo teneris,amp; à cen funs Ecclefiafticis, in quantu pofium amp;nbsp;valco Î Deinde ab* foluo te ab omnibus peccatis tuis, in nomine patris amp;nbsp;filq ôd Spiritus fandi, Amen*

OyÆ EST avtem MATE-riafacramcntiPce-nitentix?

VT alia facramenta ,ita hoc etiam fuas habet partes,

De forma iam dixim^^Ma-teriae locum fubit hic pecca-

P 5, tor

-ocr page 266-

torpoenkens» Alij tattlTOdu-plicem afsignant pcenitendae raaten'am,propiiiquam vide-' h’cct amp;nbsp;rcmotam,

Propinqua cft adlus jpßus pœnitcnns, qui conßftit in cordis concrinone, oris con-fefsioe, S)C open's fatisfadlioe«

Remota materia fuut ipfà* peccata,quæ pœnitens confia teturSacerdoti.

Minifter folus eft facer-dos, quoniam nullus laicus poteft alium iacramentaliter abfoluerc»

Q VIS EST EFFECTVS feu virtus Pœnî-tenri« ?

Epfedius pœnitêtisCjcft pcc* cato-

i

-ocr page 267-

catonS verc poem'tentis Sdco*' fitcntis, cum Deo réconcilia-tio qua peccator per abfolu-tionem facerdotis, peccatora fuorum confequitur remif-fionem»

DE SACRAMENTO Altaris, feu Eucha-riftiæ.

QVID ADPELLATIONE charifti« fignificatur?

E Vchariftif nomine gratia-rum adio fignificat,qgt; hoe fa-crametofrui debeam’, ad gra tiaruadionêDeo reddêdam« Deinde Euchariftia dicitur S)C bona gratia, quoniam in huius facramenti participa^ ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tione.

-ocr page 268-

ti'one,modo quodam vberio* ri,coiifertur gratia, quam in alijsjin quibus dominus lefus operatur tantum per virtutc fuamn'nhoc autem facramen-tOjipfe cflcntiah'ter fons eft autor omnisgratiæ. Itac^Ec cleßa hoe facrameto nihilha* betaugußi'us, nihil dignius, nihil admirabilius, fandiufue

hominum genen’ falubrius» Dicitur Grxcê fynaxis, latine communie, quia omes de vno pane, èc de vno calice participamus ♦ imo vnus pa^ nis SiCvnum corpus efficimur: per hoe enim myßerium, ß-gnificatur arefrifsima coniun' dio corporis myftici cum ca-pite,id eß,ChriRi amp;nbsp;Eccleß?»

-ocr page 269-

amp; otrfeium Cbrifti metnbro-fum ioter fe,

CtVID EST sacramen-tum Euchariftiï ?

Est facramcntum corporis amp;nbsp;fanguinis lefu Chrifti,quae poft confecrationem veraci-rer,fub fpeciebus panis óc vi-ni,continentur»

Hoe eft Auguft*) dicitnus facrificium Ecclefiæ, duobus conftare, viGbili ele-mcntorum fpecie Sii inuiGbili Domini noftri lefu Chriftl carnc amp;nbsp;fanguine, Sacramen-id eft, viGbili fed myftico Ggno, amp;nbsp;re facramenti, id eft, corporc amp;nbsp;(anguine Chrifti»

Hie annotâdum,geminam efle

-ocr page 270-

clTc huius facramcti rcm^vna, quæ fub fpeciebus panis Si vim', vcvc condnetur, nempc catnérti Sc. fanguinem Domi' ni:alteram,quæ efthuius fx-* cramcnn virtus Si. efficada gt;nbsp;vnitatem videlicet corporis Chrifti myftici, quod cfi: Ec' clcfia,qug res magis fignifica* tur,hoc facramento,qua coli' tinetur.

Nos (inquit idê Auguft.) in rpecie panis SC vini, quani videm^,res inuifibiles, ideft, carnem Chrifti Si iânguinem honoramus : nec enim fîrailP ter pendimus bas fpecies, ü' eut ante confccrationem pefl-dcbamuSjCum fateamur, ante côfccracionem, panem clTe SC ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vinum.

-ocr page 271-

vinSV quod natura formauit: poft cofccrationem vcró,car-ncm Chrifti Sd fanguine, quæ benedidio confccrauic*

CtVÆ ET QVOT SVNT Q.VÆ in hoc facramcnto continentur ?

S Vb qualibet fpecie, tarn pa nis quam vini, quatuor verif-(îmè continentur«

Caro Chrifti vcra amp;nbsp;viua» Sanguis Chrifti ,quiinara crucis de corpore eP ^fluxit, Anima Chrifti, in qua oes thefauri fapientiæ amp;nbsp;fcientiæ Dei abfconditi funu

3*

4.

Etiam ipfa Chrifti diuini-tas, quæ ita Chrifto fuit vni-ta : vt ncc in fepulchro ab eo fucrit feiunda«

Hoc

-ocr page 272-

Hoc autê vt inteUigar da-fiusjita rem acci’pe» Etfi ex vi verborum amp;nbsp;ipforum fignifi-catione, fub fpecie panis tantum eft corpus Chrifti î atta-men quia Chriftus iam viuit regnat,amplius non mori-turus, ita vt corpus illud non fitmortuu, fequituribi quo-que cite a ni mam Chrifti:quo-niam naturalis ita habet con-comitantia,vt vbicunqueeft corpus viuum ibi etiam fit anima.

Deinde ex hoc fequitur, q) fi hie fit anima, fit etia ibi fan-guis oportet: cum animæ do-micilium fedes fit fanguis, vt quæ fine fanguinc fubfiftc' renequeatf

Infupcr

-ocr page 273-

IiBuper cum ibi fit fanguis, fitctiamin viuo corpore anima Clirifti, erit ibi quocp di-uinitas:quia quod Deus lemel affumpfic, nunquam dimifit, aitDamafcenus. Itacpexin-leparabili vnione fcquitur, vt vbrefi: anima Chrifti,ibi fitS^ ipfa diuinicas. Et fic quatuor funt in hoe facramento fub qualibet fpecie»

SVB Q.VA SPECIE SACRA-mentum il kïd eft Chrifti fidelibus difpenCandum?

C^Zia nullatenus dubitandu cft,integrum corpus Chrifti amp;nbsp;fanguincm , tarn fub fpecie panis , quam fub fpecie vini, poft confecrationem verè co-

O tineri.

-ocr page 274-

tinen,ïdcïrcó EccIeHa luWi'ca-uit Ôd decreuitjfirmifsimé ere-dendum efle,quôd fumenci ib lud fub vna tantum fpecie,^'-ßciat ad falutem»

Itaq^quamuis Sacerdotes, dum in facrificio MiiTæ facraquot; mentum iUud conficiunt, offerunt iuxta Ecclcfiæ inftP tutü,ambas fpecies confccra-re amp;nbsp;fumere debeant, vt qui plenam dC. perfedam Chrifti pafsionem mortem, in ipfa Sacrofanda Mi da rcpræfen-tant : extra Miflam tarnen nc dum laici fideles, fed amp;nbsp;Sacet' dotçs altera tantum fpecie co* tenti efle debet: fub qua tamê, non minus fumunt, quam Sa-cerdos c5fecrans,fub duabus»

PROBA

-ocr page 275-

* V

pRÇBA COMMVNIONEM vnius fpecici cx facris litcris.

C^Ognouerunt eu in fradto-ne panis: Quem locum fanótf patres Chryfollomus ,Theo-phyladus, Auguftinus, Beda interpretantur de comunionc alterius fpeciei, nempc quód Chriftus difcipulis illïs duo-bus, fccu euntibus in Emaus, hoe facramentum, fub panis tantum fpccie, porrexerit. Ego fum panis viuus, qui de ccelo defcendi ïSi quis man-ducaueritex hoe panc,viucc inætcrnum»

QVIBVS DE CAVSIS EC-clcfia laicis alteram fpcciem Eucharißix tantum

Rc

-ocr page 276-

f I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

J^Efpondeo. 'Etfi ab iiiitio nafcentis pnmiduæ Ec-cleGc,mos fuit,fub vtrac^ fpe-' cie comunicare, quemadmo-dum D. Paulus no folum prcquot; sbyten'sjfed ton Conntbioru Ecclefîæ fcnpfit zQuonescuc^ manducaueritis panemhunc, amp;nbsp;caliccm biberitis, mortem Domini annûciabitis. Et Cy--pn'anus martyr, in quodam fermone de lapfis,hunc more déclarât in Ecclcftjs Aphrica-nis fuiHè obferuatum: attame mos il le communicandi, non vbitß fuit receptus,nelt;^ communis per vniuerfam Eccle-(îam,qucmadmodû amp;nbsp;in non-nullis alrjsreperias. Etprofe-ôô Chriftus jpfe,hoc facra-mentum

-ocr page 277-

1

mentum dédit duobus difci-pulis, euntibus in Emaus, fub vna tantum fpecie, teile Au-guftino a ita vt oculis iUorura apertis cognouerint Chriilu, panem benediâ:um fibi por-rexifle* Fuit itac^ communio vnius fpecici æquè vetuila aVc^ ambarum» Imo ßGogula conferamus, iam inde ab initio riafcentis EccleGæ, magis in vfu fuit vnius, ^vtriüfq^ fpeciei communie» Id quod inde conilare poterit, quod fi aliquado facerdos ob delida * puniendusefletjpro poeniten-tia infligebatur illi, vt laica communione contentus eßet» Præterea nonpatumroboris Ecclefiaflicæ huic confuetu-

Q_ 3 dini

-ocr page 278-

di’ni accedit inde, cjuód etiam Apoftoli in primitiuaEcck-fia, Hierofolymis facramentu hoc,fub vna tâtdm fpecie,de-derunt fidelibus. Ita enimaic ./ffï.2. Lucas:Erant perfeuerantes in dodrina Apofi:oloru,incotn munionc amp;nbsp;fradionc panis et orationibus ,amp;c, Neq; vcró fins caufis grauifsimis , laica ilïa coniunio fub altera tatüm ^ecie,præualuit in Ecckfia: quarum aliquot breuitcr hïc recenfebimus, nenipe feptem. Prima efl: periculola fan* guinis adminiftratio: facile c-nim effundi potcrit,maxime in magna bominû frequentia, vbi fenes amp;nbsp;paruuli,(ani 8^ gri accedunt, ld autem cede*

rec

-ocr page 279-

114

ret ift maximam Sacrametiti irreuerentiam»

Sed amp;nbsp;in cuftodiendo peri- 2* culum eiTct^quod fpecies vini facile corrumperetur amp;nbsp;pcri-retjVnde ct faftidium orirctur hominibus 8^ naufea,quô minus fufcipercpoffent,

Adhæcfi vitro citroœmit- 5, tendum, portandura, ku ve-hendum fit,ne elFundatur magna cura adhibenda erit : facile cm huiufmodi liquida pro-funduntur»

Mitto quod non pauci funt 4» qui abftemi-) funt,amp; natura ab horrent à vino, alrj etiam ex morbo,alri exalqs accidenti-bus caufisjVt mulieres pgnan-tes/ebricitantes,amp;c*

Q. 4 In

-ocr page 280-

f♦ nbsp;nbsp;nbsp;In ipfo quocp fufcip^endt

modo, videcuraliquid fuper-. cflèpcriculi, Quoniam facile quifpiam labijsaut lingua^-fûderet fanguinem, vel etiam nônihil remaneret, adhærens barb? aut mento,Quæ omnia vergerêt in offenfam Chrifti, amp;nbsp;Iiuius facramcnti niagnam irreuercntiam*

6‘* Item in multis orbis ChrP fliani partibus,etpotifs!mum Sepcentrionanbus’, vbi inter-. dum fans magna eft vini pc-nuria , quia ibi vinum non uenir,altera facramêti fpecies, fcilicec vini ,,difFiculter fem* per haberi poffec.

7^ Præcipua verb ex omnibus caufaeft, quod varq horlt; ।

rendi.

-ocr page 281-

rendi’j'circa fac ramen tu iftud, errorcs cxorti funtï propter quos cauendosnô intermifla tantum efl vtriufc^ fpccici fu-fceptio, fed amp;nbsp;oranino ab Ecgt; clefiaprohibita*

oyi SVNT ERRORES CIR-ca Sacramentum Euchariftis exord?

TRespræcipuij^Dpter quos altera fpecies denegata eft lai-cis.

Primus fuit Neftorq bacre-tici,qui inter alios amp;nbsp;hunc te-nuit, quod fub fpecie panis tantûm idet corpus Chrifti, amp;nbsp;fub fpecie vini tantûm fan-guis Chrifti. Hine neccflahu ' efl'e duxit facramentum hoc, 5 ciiara

-ocr page 282-

ctiam à laicis, fub vtraCp fpe-cie fumi dcberc» Antiquus illc error, fed valde horrendus,fa cere corpus Chrifi:i,in hoe faquot; cramento, exanguc amp;nbsp;exani-me,diuidcre amp;nbsp;fecarc Chriftu in partes, fie quod non æquaquot; liter totus eßet fub alterutra fpecic : qui error fane vt horquot; rendus , ira à Chriftianis mentibus alienifsimus»

Altera hæreGs fuit hjredci Pelagi] temporibusD.Augu-ftini. Is quoep ratus cft vtrâcp Ipeciem laicis elle neceflariâ, ^pter hæc verba Chrifti: Niß manducaueritis carne fill} hoquot; miniSjCt biberitis cius fanguP nc.nô habebitis vitâ in vobisgt; Quae Chrifti verba,onines fe^

rc

-ocr page 283-

rè pattes amp;nbsp;dodores^de fpiri-tuah' manducanonc amp;nbsp;incor-poratione ipfi Chiiftojqueeft per fidciTijintcllexerunc : alio-qui paruuii,qui hoc facramen tum non accipiunt,non falua^ rentur. Et quamuis ctiamde ûcramêtali manducatione in-telligerentur minime tarnen euinccrêt vtriufiqp fpeciei par-ticipationem,cûmnos Catho lici libéré cum EccleGa profi-tcamur, fub alteruira fpccic nos carné Chrifti edere, 80 fanguiné bibercîita quôd lai-cus catholic^ fub altera fpecic tantum fumât, quantû Sacet-dos in Miflà fub vtraep,

V fus alterius tantum fpcciei in nullius cadit detrimentum:

Species

-ocr page 284-

Species (îquidem in fe', nihil virtuns autefficaciæadditfa-cramento, quia fignum tantum eft, nee quicquam opera-tur in anima hominis: fed ipfe Chrifius, qui acquê fub vna tantum fpecie continctur ,ac fub vtraq?.

3» Tertium deinde errorem commenti funt noftræ ætatis hæretici, innixi huic Chrifti Matth.zé verbo : Bibite ex co omnes, quod illi volunt Chriftum di-xifle ad omnes Chriftianos, , eiscp præcepifle, vt ex calice biberent. Hoc quod îpß fa-ciût contra omnem rationem, ‘ Ecclefiæ vfum, fandiorum patrum expofitionem» Nam iilud Chrifti verbum : Bibite

ex

-ocr page 285-

1X7

ex CO omnes, non pertinet ad omnes Chriftianos,fed ad A-poftolos tantum, qui tunc in coena ilia poftrema tantum præfentes crant: quod fans li* quet ex Marco, qui ftatim fubiunpcns ait:Etbiberunt éx Mw. »4, o

illo omnes, no alij fane quam Apoftoli, de quibus antea di-xeraf.Bibite ex eo omnes Quia itac^ harrecici volebanc communionê lub vtraep fpe-cie præcepcam 6c neeeßariam eße, Chriftum in partes diui-dentes, Ecclcßa alteram ve-tuk denegauit laicis,non quod per fe mala elTct, vt quæ à Sanétis Apoftolicis viris vlurpata fit. fed vt Chriftiani imperitioKs ,præcipuè abfjs

erro-

-ocr page 286-

crroribusjfîerent quam Kino* tifsimit

QJVIBVS DE CAVSIS CHRI-ftiis (cfc nobis, in hoc facramento tcäum, 8c fub panis amp;nbsp;vini fpeciebus velatum,exhibera voluit?

ANdqui patres quatuor po | tifsimum huius rei rccenfue-runtcaufas.

Prima Ob maius fidci meritum : (Oftfa, Si enim in propria confpice-remus eum forma, non tan-tüni eßet fidei noftræ merP tum, iuxta præclarum illud Gregorij vcrbum:Fides non habet meritum, vbi Humana ratio præbet experimentum.

Ad euitandum horroreni S)C üdiükdim, quam, vt Theo-, pbyla-

-ocr page 287-

113

phylatflus inquit, percipere-mus, fi fub fpecie^pria Chri-ftum fumeremus, Humana cnim natura à carne crudaS^ fanguine fumendo multü abhorrée.

Propter humani vifus i'm- Terti^^ beciUitatemtnam fi Chriftus nunc propria fub forma, in corpore glorificato appare-ret : nequaquam eius clarita-tem fplendoremcp oculi no-ftri fuftinerent.

Ob noftram vilitatem 6lt; in* ߣ*»*** dignitatem, quia dum in hac mortali vita pcccatis obno-xia,viuimus,non meremur c5 facie ad faciem,ficuti eft, vi-dere, fed tantum per fpecu-lum in acnigmate.

-ocr page 288-

manet ne in hoc sa-cramento, poll Geer dor is bene-diâionem, fubftantia panis amp;nbsp;vini? '' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

ISTEquaquanijEufebius Emif fcnus,Etcum(inquic)doccnte Ecclcfia fatendum eft,ante co-fecrationem panem efFe amp;vi* nu,quç natura formauit, poft confecrationem verö carnem Chrifti ÔC fanguinem, que be-nediftio confecrauit, vifibiliquot; bus ercaturis, virtute diuino-rum vcrborunijfecretapote--(iatc S)C ineftabili operan'onc, infubftann'am inuifibilis corporis Si. fanguinis filq Dei, transformatiSjCouerfis^tranF clementatis, Si transfubftan-tiatis, idcirco in Ecclefia Ca-tholica

-ocr page 289-

thohca femel fancfliHcatiSyßul la deinceps manus iterum co* fecrans praefumit accedere« Quamobrem rcconfecratio, qua pertentät Haeretici, cxe* crabilis eft Sgt;C abominanda»

Cyprianus martyr amp;nbsp;Do* dor inclytus aitxPanis ifte co munis, in carncm amp;nbsp;fangui* nem mutatus, procurât vi* tam amp;nbsp;incrcmentum corpo-ribus,

AmbroGusïpanis iftc (ait) panis eft ante verba facramen torum, vbi veró acceflerit confecratio , de pane Ht caro Chrifti,

1 dem: T antum valet fermo CbhftijVtfubftantias immu-tetclementorum,

R Itaq^

-ocr page 290-

i »

lu ïtaçpmaiîcnt in hoc facrö-fandæ Euchariftise facramen-to accidentia folummodo, fpccicspanis amp;nbsp;vini* QuaeSi fine fubiedo ibi font. Nani fubßantia ipfa virtuti diuinac cedit, 8lt;^ mutât in verum coP pus Chrifti ôi. fanguinê» Hæc naturarum mutatio.appella* tur Theologis tranfclemen^ tatio aut traniîubAantiatio.

Hinc de hoc facroiàndo ZTfrff/îrf.Euchariftiæ facramento Ec* clefia concinit: Quod non fa' pis, quod non vides, a* nimofa præftat fides,præter re-' rum ordi-

nem«

-ocr page 291-

QSÆ EST materia SEV elemcntum Eucha-riftix ?

^M-Ateriafcu elementum cft panis $Cvinum aqua mixtum, quorum fubflantia dein per cofeerationé faccrdotis (pro-utiamdiximus) virtutediui-norum verborumjecreta po-teftate, ineffabili operatio-nejn fubftantiam tranfit car-nis fanguinis Chrifti^

Duæ autem fpecicsinboc facramento,nonfaciunt ftib-ftantiæ diuifionem : Chriftu» cnim fub alterutra fpccie poft confecrationem , cum carne bC fanguine totus atquc integcï à fidelibus fumi -tur,§cdcùm Euchariftia non

R a quot;nbsp;folum

-ocr page 292-

folumpræpareturin hoc, vt fumatur,fed c t iâ vt in ca mor* tis Dominicas memoria eek-bretur, propter Ggnificatione in vtracp fpecie confecratur, vt fanguis Chrifti pro nobis effufus inpafsione,amp;a corpo re feparatus , per feparatas ipecies apertius Ggnifieetur»

FORMA QVÆ EST?

F Orma huius facramêti verba Chnfttfunt, quæ Ecclefîa fanéla Dei , à Doniino fuo Chrifto per Apoftolicam tra-ditionem accepta,Gc pronun-tr ciatfupcrpanemzHoccftenl corpus meum.Super caliceint Hic eft em'm calix fanguinis niei noui SC

ti»

-ocr page 293-

ti,myfterium fîdei,qui pro vo bis amp;nbsp;pro mukis cfiundetur in remifsionem peccatorum. Hoc verbum cum accedit ad clemcntum ,fit facramencum: huius verbi virtute,facramc-turn hoc conficitur, huius ver bi efficacia, panis- fit corpus ChriftijÔd vinum aqua mixtu tranficin fanguinem Chrifti, Reliqua omnia quae dicutur, vel ad vfum fa era menti perti« ncnt,vel laudes, vel gratiaru adiones funt, vel certe obfe-crationes amp;nbsp;fidcliura pctitio-nes.

EFFEGTVS HVIVS SA-cumendquiseftl

ESt fpiriulis ac diuinæ grä*

R t tia

-ocr page 294-

r r

tiæ rcfcdio^amp;peccatorum in* ter confitendum oblicorure* mifsionmo (quodmulto am' plius eft) qui non indigne fu* muntj Chrifto incorporatur, omnium fanëtorum focietati, quæefl Chrifti myfticum cor pus,adglutinantur,amp; ad mu' tuam charicatem akndam cojendam accenduntur: vnus çnim panis ÔC \?num corpus mulei fumus, qui de vno pa* ne,amp; dc vno calice parucipa-muSr Hic fpiritalis cibus ani* mæfubRanciam fulcit, vitam Ipiritualem enutrit» malas cu* pidicates eóprimie, reliquias peecatorum fubrnouet, vub neratam ex pcccatis animam amp;aat çpnârmat^mcQtes di*

-ocr page 295-

gnè fumentxum rerum fupcr-narum defiderio acccndit, ÔC quafi cceleflcs efficit, dilecti o* nemDei proximic^ exufcitac amp;nbsp;foueqin fide confl:antia,in aduerfis tolerantiam, amp;nbsp;pU-num omnis gjatiae præftat au gmentum. Canit itaque Ec-cleßa ad Euchahftiæ nomen alludens : O factum conui-uium, in quo Chriftus fumi' tur, memoria pafsionis dus recolitur, mens impktur gra-tia, amp;nbsp;futurac glonac pignus datur»

? ■

(tVOMODOADCOM-munionem acccdcn-dum ed ?

HOc docet Paulus Apofto' * nbsp;nbsp;nbsp;’*

R 4 lusgt;

-ocr page 296-

lus, quotiefcunc^ (l'nquicns) ‘ manducabitis pancm hune , amp;nbsp;calicem bibetis, monem Domini annunciabicis, do* nec veniat.ltaque quiconque tnanducauerit panem ôC bibe* rit caliccm Domini indigne, rcus erit corporis amp;nbsp;fangui* «•Or.tb nisDomini:probet autemfe* ipfum homo, amp;nbsp;fie de pane il* lo cdat,amp; de calice bibat» Qui cnimmanducat amp;bibic indi^ gne, judicium fibi manducat amp;bibic, non dqudicans cor* pus Domini*

Baßiuf Bafîlius magnus principio “«“•fidem exigit in communica-turistCommunicaturi (ait il* le) fidem in primis habere de* bent verbis Domini, dicen* tis:

-ocr page 297-

tisîHoc efl: corpus meû,quod Liu.tt, pro vobis datur.Hoc fache in meam commemorationê.Po-flca timorem,mox fubqciens;

amp; timorem concipere ex ver-bis Apoftoli dicentis : Qui manducat amp;nbsp;bibit indigne, iudiciumfibi manducat amp;nbsp;bibit, 8gt;ic, Deinde conßderarc magnifîcentiâ gloriç fili} Dei, amp;nbsp;admirari fummam eius hu-militatem quomodo tantuç actalis obediens fuerit patri, vfque ad mortcm,pro noftra vitaî amp;hinc accendi adcft’e-ftum amp;nbsp;diledionem Dei pa-tris,qui vnico filio fuo non pc percerit, fed pro nobis omnibus tradiderit : amp;nbsp;eô ampUus adamorexnvnigeniti prouo-

R 5 cari.

-ocr page 298-

cari, quod cum vident, mortem turpiffîmam pro noftra redemptione tolcralle.

Eufcbius EmiHcnus com' xnunicaturum ßc admonet: ciim reuercndumaltare,cibis fpiricuaiibus faciandusafcen-dis, facrum Dei tui corpus 8^ fanguinem fide refpice,hono-ra, mirare, mente continge, cordis manu fuicipe, Sc^ma^ xime hauftu interiori afiume. Qui facrara Euchariftiam indigne fumunt, adhuc pec-catis obnoxrj, non inde pur-gantjfcd grauant,ait Auguft: no vita fibi,fed iudiciu fumutî «.Cör.i I .Quimâducaucrit pane hune, amp;nbsp;bibcrit calice Dni indigne': re’ erit corporis Si fanguinis

-ocr page 299-

DnûQui vcró pcccâdi de cæ-tero voluntatê non habet,cô-municatur^ fatisfaciatlachry^ mis oratiôibus,amp; confides de Domini miferationc, accédât ad Eucbahftiam intrepi-dus amp;nbsp;fecurus:8edhic deillo dico, quemmonalia peccata non graüant:quem veto talia grauant, non aliter commu-nionedignum fefacit, quant fi errores priftinos relinquat.

amp;panitentiam à præfidibus

Ecclefiarum petat, vt qui cri' jninumfuörum forde poilu-tus eft,exomologefeos fatisfa dione raundetur»

Hilarius : Qui peccare défiât, communicarc non ceffet.

Faceflant Hgretici, qui homines

-ocr page 300-

mines ncfandis vocibus iflquot; hortantur,vt quo fl^itioiio-rcs fe experiuntur cfïc, co au-dacius ad hæc tremenda my-fteria irrumpant, fine pceni-tentiæ fatisfadionc, amp;nbsp;reli-giofa præparacione pet iciu-nium,clecraofynam amp;orano-nes.

D«ChryfoRomus procéda tur fe prius ianguinem fuum fufurum, quam hæc myftcria tradat indigni*»

ADFER EX SGRIPTVRA SA-cu teftimonia, de hoc Euchari* Rix facramcnto.

• nbsp;CÆnantibus eis, accepic Ie-fus pane di. benedixic, fregic, dedic^ difcipulis fui8,dicens: Acci-

-ocr page 301-

Accipîte amp;nbsp;comedite, hoc eft corpus meuni. Et accipiensMarc.i^. calicem, gratias cgit, dedit^ illis dicens:Äccipite bibite ex hoc omncs.Hic eft enim ca I«f. » a» lix fatlguinis mei,noui amp;æter ni Teftamenti, qui pro vobis 0^ pro multis effundecur, in remifsionem peccatorum.

Dominus lefus in qua no** i.Cor.u. de tradebatur,accepit panem amp;nbsp;gratias agens, fregit dixit: Accipite amp;nbsp;manducate* Hoc eft corpus meum, quod pro vobis tradetur: Hoc facits in meam commemoratio-nem. Similiter amp;nbsp;calice poft-quam ccenauit,diccns:Hic calix nouum teftamentum eft, in raeo (anguine. Hoc facite,

quo-

-ocr page 302-

quodefcunq^bibentis inmeä commemorationetn» Quoti-efcunc^ enim mâducabi'ns pa* nemhuncjamp;calicem bibetis, mortem Domini annunciabi* tis donee veniat»

«Zor.to. Calix benediótioiSjCui bene* dicimus, nónnccómunicado (anguinis Chrifti cft, amp;nbsp;panis ,ijuê frangimus, nónne parti* . cipatio corporis Domini eil^ quoniâ vnus panis* amp;vnum corpus multi fumus»

ioM.è. Caro mea verc cft cibus, 8C fanguis meus verc eft potus.

Ego fum panis viuus, qui de ccelo defccndi:fi quis man* ducaueritexhoe pane,viuct in ïcternum«

DE

-ocr page 303-

DE SACRAMENTO ordinis.

QJTID ESTSACRA-mentuni ordinis^ Orjo eft facramentum,qua per manuum impofitioncm Epifcopi, amp;nbsp;alias Cærcmoni-as/pccialis gratia amp;potcftas ad executionc publici raune-* riSjin Ecclefia gcrendi,rite ot' dinato confcrtur*

ESTNEORDOVEL potius ordiAatIo Sacra-mciKutn?

Est, quia à Chrifto infti-tutum, cum dixit : Hoc facile in meam commemora-tionem*

Item

-ocr page 304-

haflt;.!ot Item. Sicutmifit me patef, amp;nbsp;ego mi'tto VOS.

Ibidem, Deinde habet amp;nbsp;fuam pro-mifsionem: AccipiteSpiritu fanduni, quorum remiferitis peccata,rcmittunt eis,amp;quo-rumretinueritis »retêta funt. Præterea habet fuum (ïgnurrt externum, impofîtionem videlicet nianuum.

I. rwï.4.. Poflremó gratiamconfertï Nolinegligcrcgratiam, quae data efl tibi per propheti-am, cum impofitioe manuum presbyterij.

i.Tim.t, Admoneo vtrefufeitesgra tiam, quæ in te eft, per im-pofitionem manuum

mearum.

oyOTV-

L

-ocr page 305-

HZ

0.VOTVPLEX EST

ordo ?

Ö Vpkx. Alq dicuntur or* dinés miaoreSjali) maiores,

;CiyOT SVNT ORDINES minores ?

^^Vatuor,Oftjanorum,Çx* orciftarüm, Lcdorum, Aco* lythorum*

QVARE DICVNTVR Minores?

locirco, quia circa MifTanl ÔC SacratncntütnEuchariftiæ, aliac^ facramenta minorem habentdignitatem, curamôi officium: amp;quôd, quiiisiniquot; tiati funt, ad nuptias tranfirc ipoHuntir

s

-ocr page 306-

Ci^VOT SVNT ORDINES maiores?

T RcSjHypodiaconorunl uc fubdjaconorum,Diacono' rum amp;nbsp;presbyterorum»

QVARE piCVNTVR maiores ?

Q.VÓd circa MifTæ (âcrificP um, Eucbariftiam, alia^ fa^ cramenia, fublimiorcmhabc' ant curam amp;C. officium, atque quód hi,qui ad illos iatn pro^ moti funt, ad marrirqoniatrâ' firencqueanc.

%

Offîàuw OyOD EST OFFICIVM *“*95 ordinis

of^cium Ad oftiarium pertinebatdi •ßianom. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 j tcmplu rcc/pcre in-

dignoir

-ocr page 307-

«0 3ignos repelîerc, oftia amp;ual-uas templi obferuarc,

Ad kdorem, Pfaltnos, 8^,^; ledionesrecitarc, amp;cantarc»

Ad Exorciftam ( quod in- Exordfitt-tcrpretatur adiurans ucl incrc’’“’”®^** pans)pertinebat,fuperinqui-‘'^tf^^'^'^^ etos, qui â fpiritibus immun-dis uexabantur,aut Dæmoni-orutn illufionibus terricu* lamennsagitabantur, nomen Domini inuocare, adiuratum fpiritum eijccrc uel compc-fcere,

Acolythus dicitutaflcdaquot; tor,comes, miniftrans, coftitucos in maioribus ordi-'’^^ nibus ^ïximè comitabat: officium olim cratportarefu nalia, SCcaercos, in fîgnû lactP

S a tiæ.

-ocr page 308-

tiæ, vt am'mi fidelmm incita^ rentur,ad contemplandam E-uangelicam lucem, ÔC. engen-dam raêtem ad veratn lucem, quæ eft Chn'ftus, facerdoti ce lebraturo altare præparare, ci^ in MifTæ officio facro in* feruire»

sMaco- Hypodiaconi officium eft nortioffi, nbsp;nbsp;nbsp;jj^cm Sc pane ad altare por-

tare, vinum miniflrarc cele-branti,corporalia lauare, legere fiue cancre epiftolam»

Diaconor^ Diacoous fignificat mini-ftrum, cius officiu efi: Epifeo-* pisjamp;f prcsbyccris miniflrarc, prædicare Euangelium, ordi-nâdos amp;nbsp;Baptisâdos offerre* fresiyte^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcniorcS

rorum» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;{ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ~

propter digmtate, doctrin^

-ocr page 309-

V

amp;moruttigramtatcni. Horu officium cft,prædicarc,foluc' re,ligare,confccrare,facrame-ta adminiftrare.

Epifcopus fuperatteiidens vel fpecuïator intcrprctatur, Hic proprie non cit ordo ordo accipiatur pro facramé-to , quia circa Jacramentum Euchariftise^no habet tnaiorc poteftate, faccrdos alius: fi aut ordo accipit pro gradu di gnitatiSjEpifcopat’cft fpcda-lis brdo,quia habet fpccialetn poteftatêinaórionib’ Hierar chiefs,refpedu corporis Chri fti myfticijfuper iacerdotes»

Omnes prædidi ordines vnum facramentum conftitu-unc refpedufinis: quiaordi-

S 3 nes

-ocr page 310-

ties ctG di'ucrfi funt, in vnum tarnen finem conferuntur, id eft, ad corpus Chrifti verum ô^myfticuni»

A/rftfrwMATERIA VEL ELEMEN-uel elente turn ordinis facri quod eft ?

fuordints -it*

fatri. JDSTimpoGtio nianuum,8^ varioro inftrumentorutradP tio,quæ Epifeopus ordinadis porrigens,adnionct eos.quOquot; modo in fufeepto ordine, rite amp;nbsp;diligeter miniftrarc debeat

fomittr-oyps. EST FORMA SACRA-mend ordinis ?

FOrma huius facrametieft, quae ab Epifeopo fub certis verbis in ordinum collationc profertur,quae tarnen pro gra duum

-ocr page 311-

«4«

duum amp;nbsp;brdinum diucrGtate, alia atc^ alia efle folet, qua or” dinatus accipit poteftatcm, faciendi amp;nbsp;cxequendi offÏci-um,Gbi iniundiun*

Hancautemforma, fiquis fcirel defiderat, pontificalia fuHraganeorum cofulac*

CtVIS EST EFFECTVS nbsp;nbsp;EffeHuift

feu qui eft res facramenti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;frrfwmi

ordinii? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trdinit,

Estdiuinsegratiæ collatio, ad rite exequendu exercen* dû officiû fuUjin Ecclefia Dei,

Praccedit omnes ordincs

Tonfura clericalis, quae iuxta formam Ecclcfiæ data, priui” legium clcricorum acquiric ordinato,

S 4 Ton-

-ocr page 312-

Tondcntur autctn cleric/, vt hoc fîgno admoneantur, fti perfluas amp;nbsp;inanes cogitatio-neSjCarnalia ac turpia dcßde^ ria,ab animis refecareamp; nc' gotia fæcularia à fe abdicate, vrijsquæDomini func,ajnP tnos intentos habentes ad mi' nifteriiï liberi expediti accédant*

Vnguntur manus facerlt; dotum, in fignum facratio-nis amp;nbsp;excellentis poteftatis, quam eis Dominus ad Uganda foluendacp peccata contu-lit: amp;nbsp;vt manus corum Chrif-matis vndione confirmatae, Sd Spiritu fan do confortate, cceleftia facramenta rite con' Uciant«

-ocr page 313-

»4*

Q.VIBVS PROMISSIONIBVSPro»Jz)?«r Dei amp;nbsp;fcripturis facramcn- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»ese^fcri-

tum ordinis ni- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mur^deor

titur? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aini^ jacra

mente,

Slcutmifitme pater, ^f:%ojoan. îo. mitto vos, Accipite Spiritum fandum, quorum remiferitis peccata, remittuiitur eis j amp;nbsp;quorum rctinueritis, retenta funteis*

Hoc facite in'mei comme- lw.22. morationem^

Euntesdocete oês gentcs,^‘^^^«2lt;î Baptizâtes eos,in nomine pa triSj'ôd Spiritus fandi.

Quæcuncç alligaueritisfu^‘*‘‘^«‘* per terram,erunt ligataamp;in coelisî ôd quæcuncp folucritis fuper terram, erunt foluta ÔC in coelis«

S J Cum

-ocr page 314-

Cum iciunaflcnt amp;nbsp;oraf-fent, impofuiflent^ illis ma-nus,dimiferunc eos*

;.Tp»4‘ ucgh’gcre gratiam, quæ data efttibi per prophc' nam,cura impoßtione manu-a.C«r4. um prcsbyterf) ♦ Deus erat in Chrifto.raundurafibi recon^ cilians, amp;dedit nobis rainP fterium reconciliationis : pro Chrifto ergo legatione fungi rnur, tanquam Deo exhortante per nos.

Cum facrificaret Domino, ieiunaflent^, dixit Spiritus fandus : Segregate mihi Bar-nabam amp;nbsp;Paulum in opus, ad quodaflumpß cos, tuncim-ponentes illis raanus, diraifc-

runteos*

Huius


-ocr page 315-

Huius/gratia reliqui te Crc Tim» t», vt ca q défunt corn'gas, ód cößituas g ciuitates presbyte ros,Geut 8d ego difpofui tibi.

Si qs Epifcopatö deGdcrat, bonum opus dcGderat»

Oportet Diaconos Gtnili-tzt pudicos cfle,nó bilingues, non multo vino deditos, nul-* lum crimen habentes.

Qui bene præfunt presbyte rijduplici honore dignifunt, maxime qui laborant in verlt; bo Sd dodrinju

Aduerfus presbyterum,acr JbUfm. cufationem noli reciperc, niG fub duob’ aut tribus teftibus.

Manus nemini cito impo' jbiiem. -fueris, neqj communicaueris peccatis alienis»

AdmO'

-ocr page 316-

Admoneo te vt refufcites graciam Dci,quæ cft in te,per impoficionem manuuna mea* rum.

5* Omnis Pontifex ex homP nibus aflumptus, pro homP nibus conftituitur in his,qux funtadDeum, vtofFcrat dona ficriRcia. pro peccatis^

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lurauit Dominus amp;nbsp;non

pocnitcbit eum : Tu es facer-dos in ætcrnum, feundum or-dinem Melcliifedech^

Malacb.i. Labia fäcerdotis cuftodiut fcientiam, legem requirunt €x ore eius, quia angelus Domini fabaoth eft.

idilAch.t, In omni loco facrificatur, amp;nbsp;ofFertur nomini meo obla-tio munda»

Quia

-ocr page 317-

ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»4?

Quia tu fcicntiam repuli- Ofea^., Ûi^repcilAm ôi. ego te,ne facer dotio mihi fungan's»

Minifter huius facramenti Epifcopus eftjidcp non tâtùta ménth viiiuérfalis Ecckfiæ fentêtia, fed amp;nbsp;ex fententia Paüli, is ad

Titum Epifcopum fie habet: Huius rei gratia reliqui te Cre nbsp;nbsp;’ *

tæ,vt ea quac defunt,corrigas Sgt;^ confticuas per ciuitates presbyteros ficut ego di-ipofui tibi»

DE SACRAMENTO Matrimonijf

QVID EST SACRAMENT tum matrimonij ? MAtrimoniußicft man's amp;

fœxni-


-ocr page 318-

foemfnæ, ad indiuiduam Vi'taö côfuetuditiem inter fc mutuô rctinendam, legitimus con' fcnfus.

ataortn^ QVIS EST AVTOR trùnon^f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;matrimonij ?

DEus autor efî: amp;nbsp;inftitutor matrinionq, quando mulie-rem creauit in adiutorium vi' ri, vt crefceretamp;dilataretur Gn.t. genus humanûjdiccns: Crefci te ôd multiplicamini amp;nbsp;reple^ te terram : poftea veto Chri-ftus lefus nuptias in Cana Ga Iileæ,non corporali tantum præfentia, fed amp;nbsp;miraculi ex-hibitione confirmare cobo-neftarc amp;nbsp;approbate voluit* Coniugium itaque bonum

' eft.

-ocr page 319-

144 tftjVt cuius autor fit Deus, Hine Paulus: Coniugium ho-Hetr. 15. norabile in omnibus, amp;nbsp;tho-lusimmaculatus.

Cum omia facrameta poft SCquidem propter pcccatum ccepcrinttfolum matrimoni-um eft inftitutum ante pec-caium, non tarnen in remedium fornicationis, fed in officium tanttim amp;nbsp;minifterium educandæ prolis: poft pecca-tumverô Àdæ,infîrmitas in-continentiæ, quae eft in car* ne per pcccatum mortua, nc cadatin ruinam flagitiorum, cxcipitur honeftate nuptia-rum,

Aug» Q^od £mis fuit in officium,

-ocr page 320-

officium, infirniis fa dum efl in rcmedium»

Mexû- Itaque coniugq duplex eft trimoni^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peCCatum

ad officium, fa da inParadi* fó,vbi cfîct thorus immacuia' tus amp;:nuptiæ honorabiles,eX quihus fine ardore concipe--rcntjfine dolore parerent: al' tera poft pcccatum, non ad of ficium tâturri, fed etiam ad rc' medium fornicationis fada^ extra paradifum, propter iUP citum motum deuitandum* Prima vt natura genus hu-manum multiplicaretur î cunda vt natura multiplicaretur Vitium cohibe-

retur*

DIVOR-

-ocr page 321-

,'4^ , DIVORTIVM VBIET, quando pcrmifliim ?

CHriftus inquit: Omnis qui dimifcrit vxorcm fuam, exce

pta fornicationis caufa, facie cammcechati Sd qdimifTara duxcrit,adulteratur.Diuorti-urn ergo non nifivna ex caufa permiflum cft amp;nbsp;turn quidc quo ad thorum tantum, non quo ad vinculum matrimo-nf), vt teftatur Apoftolus ,

I nbsp;nbsp;nbsp;I .Cor,7 .His qui matrimonio j .Cor.yi

I iundli funt,præcipio non ego

fed Dominus, vxorem à viro nô difeedere, quôd fi difeeffe-rit,manerc innuptam, aut viro reconciliari» Qu^ni locum

» EccleCia femp intellexit dedi-I tnilTajCaufa fornicatiôis lâtû»

T Hono-

-ocr page 322-

/

Hel.ti» Honorabik coniugium in omibus,amp; thorus immacula-tus. Honorabilior autem amp;nbsp;beati'or cft virginitas,fi tarnen gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mente amp;nbsp;corpore feruetur.

f.fr.7. Et cafta viduitas ceucoeK-batus, â foluto primo matrP monio beatior,^ fecundæ nu ptiæ. Quae nupta eft cogitat quae funt mudi,quomodo pl» ceat viro.

QVÆ ÈST MATERIA VEt

Mdterii My\teria facramenti matrP fyfit pgffQPæ legitime, boc cft,q contrahere poffiint, vt in neutra fît aliquod impe^ dimentum:vel eft mutuus co' trahentium coofendis«

J Cr

-ocr page 323-

14®

CtVÆ Ê s T FO R M A matrimonij?

FOrma eft,verba contrahen Totwa ma tium,quibus mutuus eorüm*”'”®^* confenfus, 8C coniugalisfidei promifsio mutua exprimitur: vt, Anna accipio teinmeam legitimam vxorem. Deinde à Sponfa refpondetuï : Petre , accipio te in meum légitima maritumiEft autem forma iV la bis teftimontis fubnixa. Qui fccit hominem, mafeu-lum amp;nbsp;foeminam fccit ilium , amp;nbsp;dixit: Propter hoc Tclinquet homo pattern St mattem , S)C adhærebit vxo-lifuae* Ét erunt duo in carne vna» Itaque non funt iam^*««*?* duo,fed vna caro,Quod ergo

T 3. t)cus

-ocr page 324-

Deus coniunxit,Iiomo;nô fc*

rirtuifeii QVÆ VIRTVS SEV EF-tffefÎHS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feäusmatrimonij?

matrtmo- T7 . t rr- lt;nbsp;» .«• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

nij, A-gt;Sc indillolubilitas vinculi coniugaliSjinftar coniundioquot; nis Chrifti amp;nbsp;Ecckfiæ, qua Deus interna operatione cogt; pulat marern 8c fceminam,ar' difsimo öd prorfus indiflb' lubili vinculo , fie vt â fe inuk cem nulla vnquamde caufa, nifialrerius morte interuenP entedifiolui queant,

Rom. 7. Quod fi ^pter fornicatio' nem diuortium faciant,quo ».Cor.7.adthori tantummodo 8d vP tseconfuetudinem feparätur, raanet tarnen inter eos vincu-lum

-ocr page 325-

»47 ïuniconiugfj,nec pofluntfe-cundis nuptr)s copulari, donee altenus morte pnöris ma trimonfj vinculum diffolua-tur.

Auguft* de bono coniuga^-O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ö-

li:Fadus illud initu nuptiale cuiuldam facramenti tes eft, 'gt; vt nee ipfa feparationc irri-tumfiat.

OyOT SVNT BONA' macrimonij^

Ria,Fides,Proles amp;nbsp;Sacra mentum,

Fjdés'exrgit , vt coiuges fl- * * dem fibi inuicem femel præ-ftitam in matrimonio,feruent inuiolatam, ita vt nee mari-tuSjfuperftitc vxore, eum alia

com-

-ocr page 326-

comercium habeatînec vxor, viuente marito, cum alio v’P ro fe contaminct»

Proies alterum matrimonij bonum efl^qula caufa educan dg fobolis inftïtutum eft prg' cipyèjB3trinioniumlt;

Sacrâmentum vero fignifi-cat indiflblubilitatem vincùÙ coniugalis, ne vcl maritus al^ vxorcjvel vxor à marito di-fcedatjakerutro fuperftite.

Jm^iedime-U nutri-

(XYÆ SVNT impedimenta matrimonij ?

E A funt duplkû,^lt;juædam funt, quæ matrimonin cotra^ bcndû impediût, contra du dirimunt. Quæ vulgatis hifcc yerßculis comprehenduntur»

Error,

-ocr page 327-

»4«

Error, conditio,nctnm,cegn4tio,crimen.

Cultus dijparitas, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ordo, ligititftn, fcflWf-

fias,

Siß( a0mis,sutt ft cotre nequib».

Hoc locianda yetiutt cotumbia, iuttila retrciblant.

Quædam verô impedimen ta funt,quæ mathmoniû con-trahendum quidem vetâtî fed contradu n5dinmÛ£,dequi-bus eft hoc dîRichon:

Etdeßayetitu»t,necnonte»tfttsferiarttfftt Jmi^ediuntfieri,^ermittnHtfabit tenerit '

ADFER DE MATRI-. Teftimo-monio fcnpturx tefti- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nutrir^

monia.

CRefeite Sc multjplîcamini, replete terram*

T 4 Opi

-ocr page 328-

Z

Gen.t. Qui fecithominem abinilt; tio,mafculum amp;nbsp;fceminâfccit ^th, tp cos,amp; dixit: ^pter hoc relin-quet homo pattern matte, èi. adhærebit vxori fuæ, c' runt duo in carne vna. Itaque iam non funtduo, fed vna ca-ro»Quod ergo Deus coniyæ xit, homo non feparet» Item Pjyjyg 3 J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Propter hoc

relinquet homo pattern amp;nbsp;ma trem fuam, ÔC adhærebit vxo' ri fuæ, ÔC erunt duo in carnç vna,

Sacramentum hoc magnu cft,ego autem dico in Chtifto amp;nbsp;in Ecclcfia : veruntamen amp;nbsp;vos finguii vnufquifcp vxote diligat: vxor aût timeat virumfuum, /■ r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hia

fuâ fîcut femetipfuni

-ocr page 329-

gt;4»

His ^ui matrimonio iundi ‘ (îmtjpræcipio no ego fed Do minus, vxorem à viro non -difccderc, quodfi difccflerit, manere innupta, auc viro fuo reconciliari«

Honorabik coniugium in Heki 3» omnibus, amp;nbsp;thorus immacu' latus*

QJ/OMODO DIFFERVNT fpoiifalia ßcnuptix ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inter Spon

Sponfalia funt futurarum^^^”^'

nuptiarum promifsio, cum contraduri mutuo fcfe cofen-fu copulant amp;nbsp;coniungunt,

Nuptiac fieri dicunt, quan-^ do coram facie Ecclefiac amp;nbsp;po pulifrequentia, matrimoniu folenniier celcbratur * Didæ

T 5 fuht

-ocr page 330-

funt nuptiç à nubendo,id eft, velando, quod pudoris gra^ tl a puellæ fe connuberent.

CLVIßVS ANNI TEMPORA nuptias celebrate vcti-tum eft Î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï

nous nufftt

Ecdefia ccrtisdecauGs,nu' fit, ptias celebrarc, quibufdaöi anni temporibus,vetuit,de q* b^ funt vulgares ifti verficuli*

Coniugium adMentus prohibet,hilaM relaxat'. Se^tua^emt yctat^ fed ^a/cblt;e oltuw rela* Xät'.

Rogamett 'vetitat,cotwedit trintt ^oteßoi.

Hoc eft,ab aduêtu Domin* vfc^ ad o(ftauas Epiphaniæ: à (epeuageßma vft^ad odauas pafchadsza tribus diebus Ro** gationuantc Dniafcenfîoné, vfcß ad oâauas pentecoftes.

-ocr page 331-

pESACRAMENTO cxtremæ vndiO' nis*

OyiD EST SACRAMEN-tum cxtrcms vnftio- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

nis^

ESt vndio hominis infîrmi Extrem^ iam morituri,p(Xnitentiam a-gentisdc peccatis fuis, fada^“*^* in certis membris corporis à facerdote,cum oleo ab Epifco 0. po confecrato,ef6caciter con ferens remifsionem venial^, um peccatorum,ad mentis ele uationem acque corpo-ris fanitatemre-

cuperam dam*

-ocr page 332-

Teflimo- PRODVCDEHOCSA nia extre- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cramentofcripturxte*

mx yniïio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftimonia?

luob.^. ÏNfirmatur quis in vobis,in* ducat præsbyteros Ecckfia;, vt orent fuper eum, vngcntes eum oleo ündo in nomine Dominiïamp; oratio fidci falua-bitinfirmum, amp;nbsp;alkuiabit cu Dominus, amp;nbsp;fi in peccatis fit, dimittenturei*

M4rf. ii. nbsp;nbsp;Apoftoli cxcuntcs prædk

cabantjVt agerent pcenitentk am,amp;:Dæmoniamulta eijcie-bant,amp; vngebant oleo multos ægrotos,amp; fanabantur»

' Vngebant oleo multos æ-grotos,non dubium, quinex Chrifti inftitutione ac manda to, non fua præfumptione»

Hæc

-ocr page 333-

Hæcloca,àfanlt;flis patribus* de Sacramento extrem» vn-dionisjntclljguntur 8lt;expU-cantur»

'OyÆ EST MATERIA SEV Mïe«/« elementum extremx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eleinen

vnaionis? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tumextre-

_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mlt;e ynHio

JcLSt oleum, folenni benedi* lt;ftione,ab Epifeopo confecra-tum,quod hilaritatemanimi, ÔC internam confirmatioiiem (îgnificat, quâ homo per gra-tiam Dei, virtute huius facra-* mentijpercipit»

DIC FORMAM EXTRE- Tormaex.

m® vnaionis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;frew® yn-

F Orma huius facramêti hæc cftîper iftamfacram vndtio-

nem

-ocr page 334-

liem.S' fuam pfjfsimam mife-* ricordiam,indulgeattibi Do-minus noftcr lefus Chriftus, quicquid deliquifti per illicP turn vifum,auditum,guftum, olfadum/tadum.

EXTREMA VNCTIO QVEM txtrcmx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habet efFcâum?

yndionii.

JtSpfedusfeu virtus buius (a-cramendjcftremifsio pecca-torum vcnialium,amp; mortals uminconfefsione oblitoru.

üinifler QVIS EST MINISTER?

iwfX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minifter

hcob,^, eft facerdos, ita docente la-cobo Apoftolon’nfirmat qui» in vobiSjinducat presbytero» Ecclefiæ,vt orct fupcripfuin# Sacer-

-ocr page 335-

tf»

Saeer Jos verô, in ciufdcm fa«-cramctiti adminißrationc,n5 fuam , fed Chrifti perfonam, quemadmodum Sc in cæteris facramentiSjgeritac reprçfcn tat. Nam vt Chriftus eft qui baptizat, qui corpus fuum co ficit, qui abfoluittfic Chriftus eft,qui intrinfecus inungit,fa-cerdote externum tantum mi nifterium adhibentc.

DE S ACRIFICIO MilTæ.

QVID EST MiSSA? , Mlffa eft confecratio corp© ris 8d fanguinis Chrifti, q fa-cerdos offert Deo patri, ôè fu-mit in memoria vitae amp;nbsp;paf-

Gonia

-ocr page 336-

0

fionis ipfius, viuis atq? dc' funccis^Na ab introitu vfcp ad canonem,Chnfti aduentus èi-tota eP vita, vflt;^ ad pafsione cxhibetur: à canonc vfquc ad compkndam pafsio : à coni'^ pletida vfque ad benedidio-nem, cius rcfurredio exprP initur»

Ctv I S I N S T I T V 11

Miflam ?

Cgt;Hriftus Deus 8^ Saluator jaqtiu. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jji vltiuia ccena Mif-

fam ipfam, non tantum infti-tuitjfed SCpnmamcelebrauit, ; cam^ de hoe mundo exitu-rus, Apoftolis fuis celebran-Lm. 22.da,c5mifit:Hoc (inqt) facite in meam comemorationem»

oyis

-ocr page 337-

'ff

ClVIS EST EFFECTVS MilTæ ?

P Er Miflam Dcu nobis pla- Effe[iut catum ôcpropitiû reddiraus,'^*^** peccatorum remifsioncm co-fequimur, in ea facrificium ÔC hoftia ilia munda,de qua Ma-lachias vaticinatus eft, pro vi ùis defundis ofFertur,

OVOT SVNT PARTES

Miff«?

Res præcipuæ,oblatio,c5 fecratio, fumptio feu corn-munio\ Ah} duas tantum con'^ ftituunc,primam quæ confiât verbis Chrifli,quibus corpus cius amp;nbsp;fan gui i conficitur.Re-liqua omnia dicunt alteram partem, quæ (teftc Auguft.)

V nihil

-ocr page 338-

nihil aliud funt, quam laüdes [ ôdgratiarumadioncs, veleer tæ obfecrationes ôd fideliuni petitiones.

-1

.CtyOTVPLEX EST MISSA^ tli/ptqno-DVpiex , catechumenorU yj^j^altcra Chrifti fideliu.

Catechumcni erant rudes adquot; hue in Chrifto, qui ante bapti fmum imbuebantur , amp;nbsp;quaff initiabantur fidci ChriftianaJ rudimentis. Ab initio cnim primitiuæ Ecclefiæ, quando ■ adultibaptizabantur, primo antequam baptizarentur, in i fide Chriftiana inftitueban-tur:amp;proinde quilibet baptiquot; zandus opus habebat aliquo, qui fe articulos fidei doceret.

in

-ocr page 339-

^94 inbaptiTmo refponderet, atcp is fufceptor dicebatur, qui no bis eft patrinus aut comparer» Cæterum antequam Bapti-fmum fufciperent amp;nbsp;cxorcifa-rentur,appellabantur Energu menizpoftexorcifmum vero cùm ad Baptiftehum perue-niflent, adpellabantur compc tentes, eo quod baptifmû vnà peterent’.poftca catechumeni, vc qui iam in fide eruditi, no-dum eflentbaptizati : poitre-môNeophyti didi funt,qui iamperbaptifmi gratiâ Chrf ftiani fadi, fidem pcrceperât» lam Catechumeni in fide Chriana indrudi,admittebâ-tur admyfteria lVlinç,vfcpad Canonêniaiorê; qug proindc

y X Mifla

-ocr page 340-

Mifîâ catcchumenorum di' cebatun Ad reliquâ vcro par* tem MiHa?, in qua facratiora niyftcria tradantur, à phnciquot; piomaioriscanonis vfqucad finem, nonnifi Baptizati amp;nbsp;pcrfcdi Chriftiani admitre* bantur, quæ èc Miiîa Chhfti bddium vocabatun

PROB A MISSAM SCRI-baturtefli- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pturæ teftimonijs.

monijs fcri

^nra.' vJBlationem fpontanea of* ueut.ïC. f^resiuxta bencdidionê Do

mini Dci tui.

Malach.t. In Omni loco facrificatuf

ÄrofFcrtur nominimeo obla-

tiomunda.

r/al. 10^.

Tu es faccrdos in æternïî, fecudû ordinê Melchifedech»

Chri-

-ocr page 341-

Chriftus cnim in morcm Melchifedcch, fub fpcci'ebus panis amp;nbsp;ui'ni, corpus fuum Sgt;C fanguinemj'n nouifsima cce* na Deo patri obtulit,ait Thc-ophyladus»

Hoefacitcin meam morationem. Omm's pond-Heir«, y. fexexhominibus aiTumptus, pro hominibus conflituiiur, infjs, quæ iuntad Deum,ut ofTerac dona amp;nbsp;facnficia pro pcccads,

QVID SIGNIFICAT Incroitus!

jNtroitus miflæ Ggnificatin- JntrKtut troitumôi aduentum Chrp

ftiin mundu. Cantus auum, quem introitutn dicimus, fi*

V } gnificat

-ocr page 342-

gnificat voces amp;nbsp;pronuncfa-tiones prophecarum, qmbiis prædixerunt futurum Chnfti aduencum«

KYRIEELEISON.

Id cd, Domine miierere, fi''

gnificat orationes èC fufpiria patrum,pro Chrifto. ; .1

GLORIA IN EXCELSIS.

Ijtciti,, S(gnificat gaudium angelo-ruin,de Chnfto nato»

COLLECTÆ.

Slgnificat orationes, laudes,' éC voneorum, quibus Chri-ftiaduentus, primo fuit reue-heus: vel hoe indicant, q? tota vita

I

-ocr page 343-

»ƒlt;?

vita Chn'ßi, continua pro no bis amp;nbsp;pcrpes oratio fuit,

EPISTOLA.

Officium agit legis amp;nbsp;prophetarum, qui ante prardica-catum Euangelium florucrût, amp;nbsp;de venturo Mefsia vatici-natifunt: maxime verô défi-gnat tempus illud, quopræ' curfor Chrifti loanncs Bapti-fta,viam venienti Domino, fua prædicatione præparauit»

GRADVALE CLV I D fignificat ?

LAmentu pœnitêtiæ, quod loânes excitauit:cûm diceret: Pcenitentiam agite,genimina viperarû, fecuris ad radicé ar-borispofita eil,

V HAL-

-ocr page 344-

HALLELVIA Oyip Ggnificat?

ALkluia canticum cft lætP tiæ: ca vox in Ecclcfia plane vHtata eft* Halkluia penndc ac fi dicasjaudatc LDcum.lain Alkluia in MilTa confolado' nem Ggnificat, quam præcur for addidit oftendendo ChrP ftum î Ecee (inquiens) agnus Dei,qui tollic pcccata inundi* Vcl gaudium fempiternæ fee licitatis,poft ludum pœniten tiæ, amp;nbsp;peregrinations huius vitæ.

Poft Alkluia fequitur pro' ra,quæ ôdipCacantio cftîæfk tiæ, ad fignificandam gemina ftolam,glohfîcationem feili' cet corporum S)C animarum*

Tra-

-ocr page 345-

’ƒ7

Tradus ßgnificat tædium, mokftiam Jaborem præ* fenps i'ncolatus amp;nbsp;’vitæ,

EVANGELIVM Q^VID?

Slgnificat pdicationcm Chri ftiamp;Apoftoïorum, Lumen accenfum Chriftum ipfum ß-

i gnjficat, «qdefeaitzE^o fum/örf».8. lux mudi,quifequiturnKn5

( nbsp;nbsp;nbsp;ambulat in tenebris,fed habe-

i nbsp;nbsp;nbsp;bit lumen vitæ* Erat lux vera, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

! quæ illuminât omnem homi

nem venientem in nunc mun-dum.

I CREDO VEL SYMBOLVM.

F Idem Apoftolorum, 80 co m,««/;. fefsionem Petri : Tu cs Chri-ftus filius Dei viui«

V 5 OFFER-

-ocr page 346-

OFFERTORIV M.

Sfgnifïcat quod poft prædP cationem Euangelq, non tantum fcqui debet fides in corde,fed ctiam laus in orc,amp; fru óusin opere, vt fcilicet tàm nos, quamnoftra,Deooffe-ramus, qui tanta nobis dat,8i promittic per Euangelium»

p RÆ F A TI O Q.VI D fignificat?

Qvia alte canitur poft ali-quantum filentium, fignificat reditum Chrifti in ludæam, poftquam aliquandiu latue-ratjpropterinfidias ludæoru» Tunc cnim inftante pafsione, manifeftè redqt in Iudæam,ac priniô infigneni il lam coena, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßetha-

»

-ocr page 347-

Î s «

Bctlianiç celcbrauit.Idco pre-facioakccantatun

SANCTVS.

SAnétus npnificat acclama-Ö

tionem turbç,in die palmaru.

CANON MAIOR CtyiD? pRima pars canonis ante verba côfecratiôis, fignificat tres dies illos, inter diem palmarum Ôdccenam Domini,

VERBA CONSECRATIONIS. A Dmonent nos vltimæcce-’tiæ,8c inftitutionis facramen-ti Euchariftiae,

ELEVATIO HOSTIÆ ET excenGo manuum.

uatio-

-ocr page 348-

/

uationê Chrifliyin ara crucis.

PARS CANONIS CtVÆ SE-quitur amp;nbsp;fccrctc legitur.

Significat fikndum ChriRi incruce.

PATER NOSTER VEL oratio Dominica.

Sfgnifïcat orationcm Chri-fti : Pater dimitte illis

ItemtPacerin manus tuas co* mendo fpi'ritummeum: Era* Iia verba,quæin cruce protu-lic. Et ideo altè quoc^ câtatun

FRACTIO HOSTIÆ.

Significat mortem Chrifti»

IMMISSIO PARTÏCVLÆ boni« in calicem.

Sigoifi'

-ocr page 349-

'f9

gîgnifîcat Chrifti fcpuku^ ram«

PAX DOMINI.

S Ignificat frudum pafsionis Chnfti, qua pacificaui't nos fum Deo, in fanguine fuo« Vel pax Domini fignificat rcfurredionc Cbrifti, in qua ApoAolis annunciauit pace«

AGNVS DEI.

S Ignificat vocem Centurio-nis, verè (inquientis) hic ho-mo iuftus erat:amp; pcenitudinc populi, qui peicutientes pe-dora fua reuertebantur. Vel fignificat teftimonium Ioannis Baptiftap, de Chrifto pro-latum^elle verum, cum dice-ret:

-ocr page 350-

fean.t, reuEcde agtlus Def, eccequi toilic peccata tnundu

COMMVNE.

Slgnificatgrati'aruni adi’onc Ecclefiæ,pro beneficio redem ptionis* VelfigtiificatgaudH um Apoftolorum, de Chrifti refurredione»

VLTIMA COLLÎCTA.

Slgnificat orationem Chri-fti, quapro nobis iugiter terpeilat ad patrem.

PER ITE MISSA EST*

Dlmittitur populus ad pfo* pria,quafî dicat facerdos: Ite, miflâ finita eft» Vei potius; Ite,

-ocr page 351-

«tfd

îtCjftiiffâ eft hoftia ad patrem«

BENEDICTIO.

fr

S IgnificatbenedidioneCIiri fti afcendeutis.

SEQVVNTVR VERSICVLI, quibus materia indumentorum, quibus facerdos in MiiTa facienda vtitur, explican-tur.

*T*F(jKzf«Mÿ ylt;iies Mijjam celebrareS^ cerdos,

Ct yoJes tantk adßflerefacrit, if » mentor, nbsp;nbsp;tota dcttottti mente rettoluas,

Qualia fit Chriftuî pro te certamina paffus t yeUtum capite, er derifitmfisnat Jjnelt;t yeflti item,ijuod ßt dejfeÜm in aiba. ytnculafi^nificjintfera,tortad ifintt manipli : £il flola tmago cruets,quam humeris geßauit Jefus.

Cemis amiHu, atq, inde ouater tu (emit in ul' l'h'

Si^^

i’.


-ocr page 352-

Si^aterebraticipitii,

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pur£)iirea ff eHans caftdimyeflis memor cjlo,

rubeo fuerit perfufus fsnguine ChrißtiS.

. Cu’tif; facerdotem ad aratncernispr opera tent. Tunc yoluas animo memori, yt confcenderif yltro

Caluaria montem,moriturui de crttcepro té. Omnia diHapie mentorando peHora tonde.

DE HORIS C A-nonicis*

Pdorxca-Oyi^ EST RATIO ET CAV- . nonicie. fajnftitutionis horarum ca-nonicarutn

V T perpetuam pafsionis amp;nbsp;mortis Chrifti memonam cc' lebremuSjCam^ quotidie nobis , ob oculos verfari facia-

mus.

CtVOT SVNT HORÆ Canonic« ?

gEptem,quamuis enim duo-decim

-ocr page 353-

lót

decim nflthorædieijhas tarne fepiem, Chhftus clarifsimis xnifencordisc fuac radijs illu-ftrauit.

Hora matutina pro hobis Mdtutimh captus ligatuscp fuic,a difcipu lis relidus ^negatus^ab im-pijs fallo accufacus illufus ; vnde ecckfia illa bora fie orat:

'Patriilapicntiajucritaó diuina-, Cbrißi/^ homo captus csl^ hora matutina, fuis dißipuliiy notió dere^ hdluSy

Judo^is uendituSf traditus tßlidlus^

Prima hora laudes canimus Prinui Chnfto,lt;juôd pro nobis fum-

X xuo

-ocr page 354-

mo mane illufus, confputus, amp;nbsp;vindus Pilato traditus fUquot; iu

tJora prima ducunt ad ? datum/ Falßs tßimonijs mùltum accufa' tum.

In Collum pcrcutiuntf manibus li'

.■ gatum^

Conjpuentes inßcicm,ut cFl pro' phetatum,

Tfrtu. Tcrtia quod flagellatus,amp; (pi nis coronatus fuie,

Crucifigc clamitant bora tcrtia-» rum:

Jllu/us induitur ueße purpurarum i

Caput eius pungitur corona

narum^

Fert trabcm humerU ad locu pot-narum^

-ocr page 355-

Sexta, quod crucifixus eft, StxtA, Jcfis horafcxta. e/l crud concJa-uatus:

'Prx tormcntiißticnsfillefatura-' tus:

'Pendens cum latronibus^ cum eis dcputatus:

Sinifler eum reprobat latro ßele-ratus»

Nona Chrifto gracias agim*, q? capite inclinato patri tra-diditSpiritutn» ,

PJora nona dominus Icjus expira' uit:

tdleli damans animampatri com' mendauit^

Latus eius Idcca miles perjorauit: Luc terra tremuitjct folobfcurauit

X z Vc:

-ocr page 356-

Vefperæ,quôd de crucede* pofitus eft«

Uccruccdeponitur bora ueßter' iina: •

Fortitudo latuit in mente diuina.

Talem mortefub^t uita medicina: Fieu corona^oriœ iacuitßipina»

ComfktQ^ Hora Completorf), quod ”””• in monte oliuarum pauere 8^ tædere ccepit, èC fanguinern fudauit» Vel iuxta alios,quód fepultus fait,

“{Fora CopJetorij datur fcpulturce Qorpus Cbrißi nobile, Jpes uitlt;e future,

Conditur aromate,Cüplcntur pturtc»

-ocr page 357-

w^moria mors hac tua curte»

SCRIPTVRAS DE horis Canonicis.

VEnite cxultem^ Domino, iubikmus Deo falutari no' ftro.

Præoccupemus faciem cius in confefsione, amp;nbsp;in Pfalmis iubilemus ei,

Septics in die laudem dixiP/“^’»*^; tibi,

Petrus amp;nbsp;îoannes afeende-runt in templum, ad horam orationis nonSm,

Impleamini fpiritu fando,Epj,.y^ loquentes vobifmetipfis in Pfalmis, hytnnis, amp;nbsp;canticis fpiritalibusjcanentes óópfab

X 3 lentes

-ocr page 358-

I^tes in cordibus vcftris Domino,amp; gracias agentes fem-per de omnibus, in nomine Domini noftri lefu Chrifti.

I

DE OR.DÏNE HIE-rarchico.

HIERARCHIA QyiD?

SAcerprincipatus, velfacru regimen,

ECCLESIASTICA HIERAR-chia quid?

Est ordinat» poteftas ma-iorum amp;nbsp;minorum praclato-rum in Ecclefia. Quorum in- [ Diottyßus tcreft (ait Dionyfius ArzO' pagita) purgare per corre-dio-

-ocr page 359-

» €4-dionein, illuminare per do-drinâ, amp;nbsp;perficcre per facra-metorum adminiftrationem. Porró vt Ecclefiæ vnitas ód difciplina conferuetur, Hie-rarchia feu facer ordo conftp tutus eft, vt fuperiores infpi-ciant, amp;, cum res poftulat, corhgant inferiores. Multis Presbyteris vnus Epifco-pus, in fchifmatis remediutn, præpofitus eft. Epis cuiufuis prouinciae Archiepifcopus,^ amp;nbsp;Metropolitanus dicitur, Metropolitanis vero plurib. vnus Primas tinter quos oés Pôt.Rom. veluti tenés légitima fuccefsi5e,cathedrâ S. Pétri apForû principis,quéChrs fingulariter ouili fuo pfecit,

-ocr page 360-

cui confirmationcm fratru impofuit, fummus efh, ampli' tudine iurifdidionis follP citudinis omnium Ecclefiaru*

CtyOTVPLEX EST ECCLE' fiâftica Hierarchia?

r-cdefiafli- nbsp;nbsp;nbsp;VpIcx^Non cnim funt ni'

calhcrttr- ß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftatus Hïerarchiciin Ec

quota . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f.

^lcx. ckiia,majorum Icilcet,lt;x mi' norum Prælatorûrficut ChrP (las nonhabuit nifi Apofto-los^quibus Epifcopi maio-res prælati, difcipulos fc'

I ptuagintaduos,quibus faccV' dotes, minores in Ecclefia , prælatijfuccefTerunt. Maioru nomme inteIliountur,Roma'-nus pontifex,Cardinales,Mc tropoiitanijPn’matcs, Archi' epp

-ocr page 361-

epifcopi, Epifcopi* Minoru, « teli’quus totus coetus infcrio-rum facerdotum*

PROBA ORDINEM ILL

Hierarchicum,fcripturg autoritate. ordinis ' TIbi dabo claucs regni lorum, quodcuncp ligauc-ris in terris, erit ligatum amp;nbsp;in coelis : quodcunc^ folueris in terris,erit folutum in cce lis.

Et ipfe dedit quofdam ApO' ftolos, quofdam autem Pro-phetas, alios vero Euangeli-fias, aliosautem paftores èC dodores adcofummationem Sandorü, in opusminifterij, in edificationê corporis Chri

X QuoP

-ocr page 362-

Quofdam pofui’t Deus in Ecclena,p»imüm Apoftolos, fecundo prophctas, tertio do dores, deinde virtutes, exin^ dégradas curationum,opiiu lationcs, gubernationes, ge» nera linguarum, interpréta^ tiones fermonum*

DE PRIMATV PEgt; tri,amp; Sedis Apoftolicæ,

Petri bri- T)

MAtM, XvOM. Pont» D,Petri ApO fuccenbr,Ecclefîæ, ptotû or^ ‘ bêdilfufæ, pallor ac redor à

Chro conftitutus eft,id quod multis Scripturaclocis ^bari poterit. Poft confefsionê Pe-»tf»tri,dicit ei lefus : Beatus es

Simo Bariona,qa caro amp;nbsp;fan-guis QÖ reuelauic tibij fedpa£

meus.

-ocr page 363-

166 meus,qui in ccßlis eft. Et ego dico tibi : Tu es Petrus,fug hanc petram acdificaboEcck' fiam meam, ÔC portæ inferi nonprçualcbunt aduerfuseâ. Et tibi dabo claues regni cce-lorum, amp;nbsp;quodcunt^ ligaue-ris fuper terram, erit ligatu ÓÓ in coelis : di quodcunep foluc-ris fuper terram, erit folutum amp;nbsp;in ccelis.Item Dns dixit Si' moni Petro : Simon Ioannis, diligis me plus hisÇ” Dicit ei Petrus:EtiamDomine,tu feis quia amo te.Dicit ei lefus: Pa fee oues meas. Hune locum explicans D. Chryfoftomus; D.Ckryfo^ EccleGæ ( inquit ) prima-tum gubernationémquc Petro, per vniuerfum muntjum

tra-

-ocr page 364-

tradidit Dominus,quodcp eft omnium fublimius, oftendic eum ad Dominum maiorern liabuifle chantatem,quâm cg' teri Apoftoli omncs, lu,i ï. nbsp;nbsp;nbsp;Simon eccc Satanas expetb

uit vos,vt cribrarct ficut tritiquot; cum, egoautêrogauipro te, vt non deficiat fides tua, amp;nbsp;tu aliquando conuerfus, confitquot; ma Fratres tuos»

Tibi dabo clauesregnicce* lorum, amp;nbsp;quodcuncp ligaue-ris fuper terram, erit amp;nbsp;ligatu j'ncoelis,

IbükM, nbsp;nbsp;nbsp;Tu es Petrus,amp; Fuper banc

petram scdificabo Ecclefîani meam , portæ inFerorum non præualebunt aduerFus earn#

Duoquot;

-ocr page 365-

Duodecim ApoftolorumMatfcue nomina hæc funt. Primus Simon qui dicitur Petrus, in quem locum D^EpiphamusD.f^ipfc^ ait.Deus qui nouit cogitatio-nes cordiuni, feit quoqp, qui» dignus fit primo loco collo-carijclcgit Petrum, vt dux effet fuorumdifcipuloru.

D.Auguflinus dc Petri fuc ccfldre ait:fedenti in cathedra Romanæ Ecclefiæ, totus or-bis Chriftianus fubiedus eil*

Item Auguilîahbi: In Ro-mana Ecclefia, femper Apo-)^”quot;*^* ftolicæ Cathedrae viguic prin cipatus*

Idemalio loco'î Numerate (inquit) facerdotcsabipfa Pc tri fede,amp;: quispatrum cui fuc cef-

I

-ocr page 366-

Cefsit videteHpfe enim eft tra, quam non vincunt perbæ inferorum portæ.

D. Ambro AmbroGus:Roma(inquJO habet Apoftolici facerdotH ‘principatum*

DE CLAVÏBVS EC-cleGæ»

ClMiurn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;est POTESTAS

foteßiU. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clauium?

APcrire S)!. claudere,hôc c(l, ’■^lïihterc peccatumpoeniten' tibus, èi. recinere eadem im' pcenitentibus. Item, h'ga-re cnminofos, abfoluerepœ-nïten '•

tes»

-ocr page 367-

1 69 ayOT SVNT CLAVES EccleG« $

D VæjOrdi'nis amp;i'unfdidiO'

(lauet qn^t nis»

CtVID EST CLAVIS

ordinis ?

is St poteftas, quæ per cano- Ordinù dé nicamordinationcra, ad facra“”!^'^ minifteria^uedis ,^motiscp tribuitur, fingulis pro niodo coticredin muneris ac officij» Hæc eópkditur poteftatem praedicandiEuangelium, con fecrandi corpus Chrifti,reinit tendi amp;nbsp;retinendi peccata, amp;nbsp;adminiftrandi facramenta*

P ROB A HANC CLA VEM Cliuiior. fcripturx teftimonio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dinitpro^

“ retniferitis peccata, remit-

-ocr page 368-

retnittuntur cis, amp;nbsp;quoru rc' tinuenns,rctenta funu

Marc.ïi. quot;Tibi dabo claiies rcgni c(X' lorum, amp;nbsp;quicquid ligaueris fupcr tcrram, crit ligatum in ccelis ,0c. quicquid folueris fupcr tcrram, crit folutum 8^ inccelis»

i.

OyiD EST CLAVIS tiirifdiflionis ? luriftü- Est poteftas conftituendaj uis^id.^' retincndæ in Ecckfia difcP plinæ, qua ius dicitur fecun-' dum leges Euagclicas 8c Apo flolicas j Sc coéreentur iæ obedientes ad Ecclc' fisc aedificatio-

iiem»

PROBÀ

-ocr page 369-

1 6lt;gt;

PROB A HANG CLAVE M Cldnisi»^ fcripturx tcftimonijs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rifdiilionit

Ç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;teßimonü

peccaucrit in te frater tu- «»»• us, vade amp;nbsp;corhpc eum inter ‘ * te,amp; ipfuni folumîfî audierit tejucratus cs animam eius.Si autcm te non audierit, adhibc tecum adhuc vnum vel duos, vt in ore duorum vel trium ftet omne verbu : quod fi eos non audierit, die Eccleßae ; fi autemEcclefiam n5 audierit, fit tibi ficut Ethnicus amp;nbsp;publicanus ♦ Hue fpedat illud vApoftoliîln prôptuhabendes

vlcifci oêm inobediétiam. Et paulô poft:Nam amp;nbsp;fi amplius aliquidgloriatus fucro,de po gt;nbsp;teftate,quam dédit nobis Do- ‘ minus in ædifîcationem *

non

-ocr page 370-

HÔ in dcftrudionê, no erubc' fcam. Vtramcç dauern,ùm ordinis quàm iurifdidionii, •gt; moderatur clauis fdcntiae difcrcnonis,incer ligandos foluendos, cuius mcminit D* Ambrofius fermonc dcoatali iroftM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pétri Sc Pauli.

Loquitur Chriftus dcda' UC fcientiæ: Vç vobis legifpe* ritis qui tuliftis dauern fcien^ tiæn'pfî non introiftis, amp;nbsp;eos qui introibant,prohibuiftis.

DE DISCIPLINA Ecdeßaßica«

ZülUfliM QJiD EST DISCIPLINA EnlefiA'/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ecclefiaftica ?

fiic^qwd, r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/i

Uifdplina Ecckuaicica,quae daue

-ocr page 371-

■7® daue iurifdidionis cxercctur amp;regitur^cil iuris Ecckßafti-ci dicendi poteftas, fccundum diuinarum fcripcurarum, facrorumcanonum auiorita-te amp;nbsp;præfcripta,quæ reddnur in rebelles amp;nbsp;criminofos, ad Ecclefîæ ædificationem Ôdvti-licatem«

Pfal. Z, Appfebêdite difei-» plinâ,ne quâdo irafeatur Do-minusjamp;pereatis de via iufta« Peccatoriaût dixit Domi-nus:Quarc tu enarras iuftitias meas, amp;nbsp;adfumis teftamen-tum meum per os tuum, tu vero odifti difciplinam , ôd proiecifti fermones meos rc-trorfum C Huius nomine detent fubditi Ecclcfiarum prç-

Y fidibus

-ocr page 372-

fidibus obcdientiam amp;nbsp;fubie^ ótionem,tanquam âDeoprg-polnis. Itemviótum necefla' hum, rcuerêham feu debiturn honorem»

Difa^linx PROZA ISTA SCRIPTV-Ecclefiafli- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« tcftimonijs.

cx teßtmo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ni

niumßu '-'Mnis anima poteftatibus ^robatio, fublimiohbus (ubdita fit» No

efi: cnim poteftas nifi à Deo:' quæ autem à Deo funt, ordi-na ta funt,lta(^ qui refiftit po-teftati, Dei ordinationi refi-ftit: Qui autem refiftuntjipfi fibi damnationemacquirunt: Nam principes no funt timo' ri boni operis , fed mali’.vis aut non timere poteftate, bo-nu fäc,amp;habebis laude ex illa,-

-ocr page 373-

17t

Obedite prcpofitisvefths. Heb. 13, fubiacetc eisupß enim per-uigilant ,quafi radonem pro animabus veftris aliquando reddituri.

Qui bene præfunt presby-terijduplicihonore digni ha-beantur, maxime qui laborât in verbo amp;nbsp;dodrina«

DE VICTV PRÆSTANDO Minißro-miniftrisEcclcfix.

alligabis os bouitri-^^quot;^’^?' turand.

Dignuseft operarius cibo^^*. »o« fuo, Item» Dignus eftmerce-^'*®’ narius mercede fua »

Communicet autem is, qui cathechizat verbo ei, qui fe catechizat in omnibus bonis»

Y 3 Qpi«

-ocr page 374-

t,Cor’9' Quîs militât proprijs fti* pcndqs vnquam,quis plantas vineam,amp; de frudu eius non editC'

Ibidem. Sinosvobis fpiritualia fe-minauimus, magnueft,ficar-naliaveftra metamus. NefeP tis quoniam qui in facrario O' pcrâtur,quæ de facrario funt, edunc: ÔC qui altari inferuiût, cum altari participant. Ita eni Dominus ordinauic ijs, qui Euangelium annunciant, de Euangelio viuere»

Nam fifpiritaliumeorû participes effedi funt gentiles, debent amp;nbsp;in carnalibusmi-nidrare

cis«

-ocr page 375-

17^

OyfE. COMPLECTITVR IV-kfipjait rifdiâio Eccleûaftica ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nis Eccle-

1 o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiaflicicco»

ivi vita:lynodorum oi gene-foifrf.

ralium conciliorum indidio* nem amp;cclebradoneni*

Vifitationem Eccleßarum èC fa ce rd o turn.

Examinationcm ordinan-dorum, amp;nbsp;inflitucndorum ad tninifleria«

Examinatorum ordinatio' ncm amp;nbsp;inftitutionem*

Eorudem ex iufta caufa de-ftitutionem.

Caufarum EccleGaflicaru cognidonem Si detcrmina-tionem»

Criminum, quibus Eccle-fia læditur amp;deformatur,co' erdonem»

Y 4 Poeni-

-ocr page 376-

8» Pœm'tcndaruin publicaru iniund:ionem»

Pœnïtcntium recÔciliatio' nempoft peraâam pœniten-tiam.

gt;0* Cenfurarum Ecclefiaftica-rum l'mpofîtionenijContra tC' belles, ôd relaxatjoncm pro reconciliatis : èC fî qua funt fî-milia.

‘Synodorii PRODVC DE HIS SINGV-tcßimonia, lis fcriptiiræteftimonia.

Defynodis.

Et quidam defcendentes de ludæadocebantfratres : quia niG circuncidamini fecundum morem MoyG, non poteftis faluari:fada ergodifceptatio* ne non modica, ftatuerunt vt afccD'

-ocr page 377-

\7 » afcenderêt Paulus amp;nbsp;Barna-bas,amp; quidam 'alq ex alqs, ad Apoftolos èi. presbyteiosin Hierufalem, fuper hac quæ-ftione» » *

DE VISITATIONE. NtfitAtio, REuertcntcs, vifitemusfra-tres noftros, per vniuerfas ck . uitates ,in quibus prædîcauk mus verbum Domini, quo-modo fe habeant» Et paulo poft: Perambulabat Paulus Syriam amp;nbsp;Ciliciam, conHr-mansEcclefias,præcipiens cu ftodire praccepta Apoftolo-rum amp;nbsp;feniorum, Cdm au^ tf. tem pertranfirent ciuitates, tradebant eis feruare décréta, quæ erant ordinata ab ApO'

Y 5 ftolis

-ocr page 378-

ïlolîs amp;prcsbyteris,qui crant Hicrofolymis.

DE EXx\MlNATIONEJ OR-dinatione.Sbinßiciitione clerico-rumad minißena.

Cîfricorii ISîOnadmKtendi’ funtadmi lt;«' mande- mftcrium EcclefiaUicum, ni fi ZM ettmi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

lutio^ordi- qui pet luos bpiicopos aut Âtchidiaconos prius cxplo^ flinam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deinde autoritace Epiquot;

fcopali ordinatifucrint»

' i.Timoth.j* Hi probêtur primum.ÔC fie miniftrent, nul lum crimen habentes.

i.Timothf?. Manus cito nemini impofueris , nelt;^ cô* municaueris peccatis alienis» i.Tit*i.Huius rei gratia re* liquiteCretæ, vtquæ défunt corrigas.

-ocr page 379-

’7 corrigas, amp;nbsp;conftituas per ci* uitates presbyteros, ficut ego difpofui tibi.

DE DESTITVTIONE MA-lorum miniftrorum.cau-fa cogrrita.

Voseftis falterrae: quod fi lal euanuent,in quQ falicturC'ad nihilü valet vitra, nifi vt mittatur foras, amp;nbsp;con-culcctur ab hominibus.

Ofeæ 4* Quia tu feientiam repulifti,repellam te,ne facer dotio fungaris mihi.

Ob hanc intcrmiflam,Heli fummus facerdos, cum tota pofteritate, quam grauiffime punitur i.R.eg.2*amp;.4.amp;iterü

-ocr page 380-

OE CENSVRIS EGlt; clefiafticis.

qVOT SVNT CENSVRÆ Eccleßaßicx ?

JWf,

QVinquc,«. Anathcm»fcu cxcommunicatio» 2. IrregU' laritas. 3* Sufpenfio à fachs* 4Jnterdidio publica vfus fa-crorum^j.Degradatio.

CtVID EST EXCO MM V-nican'o

tticatio

E Xcommunicatio eft Eccle-ßaftica cenfura, quæ ab EpP fcopis infligitur Chriftianis, ob graue aliquod amp;nbsp;enorme cnmen,propter quod â facra-mentis amp;nbsp;communione Ecek fiæ, ôdâ Chriftianorum con-fordo

-ocr page 381-

fordo arcentur, feparantur^. Eft autem excommunica-do duplex,maior amp;nbsp;minorlt;

Maior eft, quae ob graue a- Maior, liquod flagidum infligitur, ita vt â focietate fidelium quis feparetur, à coramunione èc facramentis Ecclefiae fegre^ geturza qua folus Epifcopus poteftatem abfoluendi habet, vel ipGus vicem gerens , vt pcenicendariusjfiue alius qui' fpiam confeflarius ab Epifeo-po earn poteftatem ac priuile* gium fpecialitcr habens. In a^ gone vero mortis, quilibet fa* cerdosamaiori excommuni-catione,amp;etiamab alrjscen-furis EccleGafticis abfoluere poteft.

Minor

-ocr page 382-

Minor eft,quæ ob quödlP bet pcccatum mortale, fideles â facramentis fecludit. Et ab hac excomniunicatione qui-Übet facerdos abfoluere po-teil»

Excommunicatio in veteri lege praefignata fuit per eic^ óiionem e lynagoga. Et quod infæculari magiftratu feufo-ro ciuili eft relegatio,vel mif-fio in exilium, bannus imperialis: hoc inEcclefiaftico foro eft excommunicatio ma-ior,

Huius plura extant feriptu i8 j.æ teftimonia : Si Eccleßam nonaudierit,fit'tibi ficut eth-nicus amp;nbsp;pubiicanus.

Optabam ego anathema eifc.

-ocr page 383-

»7^ cfTc, pro fracribus mcis.

Dimitteillis noxam banc^ aut dele me de libro, que fcri-pfiftijid cft,dc libro vicac»

Q^VID EST IRREGV-laricas?

Est impcdimentuexequenj^’^^ di diuinum officium, amp;:admi niftrandi Sacramenta Eccle-fiæ. H»c facit, vc aliquis non pofsit promoueri ad facros ordines, vel fi promotuseft, vt non pofsit exercere offîciû fuum:Ôlt; tollitur per difpen-fationemfummi Pontificis«

QVID ES SVSPENSIO?

SufjjtnCw

t*ST cenfura EcclcGaßicaj^««^ qua

-ocr page 384-

qua interdicitur officium alP quod , vel exercitium, quod perfoiiæ certæ Ecclefiallicæ compecit aliquando à iure, aliquando à iudicc prolata»

OyiD EST INTER-

Est Ecclefîaflica cenfura, qua alicui, ob certas caufas, interdicitur adminiftratio ali-quorum facramentorum, celebratie diuinorum,vel ex-ecutio ali quorum fpiritua-lium»

Dégrada^ QVID EST DEGRA-ttoiimdt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;datio?

EStquoque cenfura Ecck-naflica,quando clericus indu

tus

-ocr page 385-

tus vcftibus facerdotalibusi periode ac fi cflêt in officio co ftitutuSjCxuitur ijs amp;nbsp;defpolia tur,certis verbis adhibins,a£-que deinceps iudici feculari traditur, id^ in capitalibué tantum clericorû deîidis fieri folet. De bis cenfuris vide latius facros Canones» '

DE CASIBVS RE-feruatis«

CiyOT SVNT CASVSRE-fcruati Epifcopo ordi-nario^ ' y ' .

' ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dtnant

1 Res* 1. Homicidiu* 2, Ex- ' communicatiomaior» 3,Hae- ' refis*

Z (xyoT

-ocr page 386-

^‘f/wrefer QyOT SVNT CASVS RElt; fum- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feruati fummo Pontifici, qui

WO Potipd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ g^Qb id Papales di-

g»of. r ( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cuncur?

1

t» S VntmultijEnormiscletici mutilatio.

2^ Symonia /^uæ cotntniitP tur,quando Ecckfiaftica bo* na, turpi lucro diftrahuntur, amp;nbsp;tanquam res fæculares ven duntur aut emuntur»

3. Templorumcombuftio.

4« Inftrumentorum apoftoIP corum falfificatio.

Sacrum niiffæoffîciuttijte-' pore maioris excommunica-tionis,cclebratum* lt;

Sacrilegium*

7^ Coftupratio fanâimonia' lium»

Incc-

-ocr page 387-

178

ïncéflus, id eft, fornicado 8, cum cofanguineiSjintra quar-turn gradum cofanguinitatis Velaffinitads.

Peccatum contra naturam, quod Sodomidcuin appellant.

Fornicado cum ea, quam c fonte facri lauacri fufcepc-ds.

Procuradofterilitatis^ ■ ii»

Sacrorum locoru propha- 12» natto.

JEcckGafticam impedire li- i3» bertatem.

Prophanus abufus facra- 14* turn rerum, veluci Eucha-riftie,Chrifmads, facri olei.

Côtraéfus matrimonrj clan deftinus,-

Z ‘ 2 Luxuri-

-ocr page 388-

Luxuriari in templo coüquot; fecrato.

A7* Rem facram feu miiïâm in altari, aut loco non confecra* to peragere^

584 nbsp;nbsp;Excommunicatos fepelirc

inlocis facris*

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ordi nari ab alicno Epifco-

po,finelitcris dimfirorrjs,vt vocant«

Promoucri per faltum ad fa cros ordines»

Opprefsio infantum» Vfuramanifeita»

^3* Conipirati'oaduerfus pro* prium prælatum, '

M* Vxori aut marito mortem machinari*

Sunt adhuc nonnulli alq ca fus pontifici raaximo referua*

-ocr page 389-

^79 tl, qui pafsim in facrîs cano-nibus reperiuntur, à. quibus tarnen , ex fingulari phuile-gio, alfj Epifeopi ôi prælati abfoluendi poteftatem habet#

’de ecclesia»

CtViD EST ECCLESIA?

Ecclefia eft eextus vbiuis locorum exiftentium. qui in baptifmo Chrifto nomen dederunt, vno verbo,ôC ’ cifdem facramentis concordi-ter vtens,

J

OyOTVPLEXEST EC-defu?

; D Vplex. Militans 5C

\ umphans»

' ‘ quot;

-ocr page 390-

oyio EST ECCLESIA MiHtans? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

EcdeJU fnilitani g«4/.

Ecclcfia tnilitans eft, quae adhuc militat,pugnat, amp;(. perjc grinatur interns , Habens a cl' hue inter fecommixtos , bo' nos amp;nbsp;malos, triticum amp;nbsp;pa* leaSjbonum fernen amp;zisania.

De qua Apoftolusdn magna domo, no folum funt vafa au' jea amp;nbsp;argentea, fed 8d lignea Scfidiliazquædam in honore, qusedam autem in contumcquot; liam.

OyiD EST ECCLESIAquot; ' Triumphanst

^clefi4 Est coetusille beataruanP trtumbhans nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/-«i n.

inaruni,cumGnrutoregnan' tium, quiiam de mundo Diabolo

-ocr page 391-

» So

Diabolo tnumpbatjSi'regnat cum Chhfto fecurus inæter' num, de qua Apoftolus ad Ephefios: Chriftus ciputefl^?^/«?* EcclefisCjSc jpfe faluatorcorporis eius.

ECCLESIA CVR DICITVR Chriftiana?

la vni Uinriito ceu capi- Lcciefu ti fuo innititur, amp;ab ipfo no-men nabet*

I CVR DICITVR SANCTA?

Q,Via Chrifti fanguine e-mundata Scfpiritu Dei fandi^w fanCin. ficata eft» ApoftoP ; Chriflus E^hef.^, dilexitEcclefiâ, amp;nbsp;tradidit fe-I tnetiprum^ ea,mundans earn 2^ 4 lauacro

-ocr page 392-

lauacro aquæ in verbo vitæ* ItettJ,quia habet, docet, amp;a' git,quse fandla funt. Cgterum fandi,iufti, qui in gratia Dei funt, dicuntur efle de Ecclefiac numero, amp;nbsp;mcrito : peccato-res vero dicuntur de Ecclefisc numero tantum, non merito»

CVR ORTHODOXA?

fw ortho-'

V^JV^iareélè fentit amp;nbsp;credit, no errat« Sequit cnim vocein fui:amp;habet Spiritum fandii dodorem, dudore ÔC redorem«Ideo dicit columna

S)C firmamentum veritatis« if.Tifa.}» Orthodoxus rede fentiens di-

(itur*

CVR

-ocr page 393-

tî»

CVR DICITVR CA-tholica?

Q Via vniuerfalis eft, non al

-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, cur Lawth

ligata vni loco, ncc^ vni tcm-poh:fed fc diffundit in quæ-. uis loca amp;nbsp;tempora«

CVR APOSTOLICA?

Q^ia ilia, quæ per vniuer' fam cuftodiuntur Ecclefiam^^j-^'. (ait Aug:) abipfis Apoftolisp.^^«-tradita, commemorata crelt; duntur,quamuis in eorum dp

I nbsp;nbsp;nbsp;Âis vel conßlijs non reperian

tur« Hinc fedcs beati Petri, quæ nobis mater eft amp;nbsp;magi-ftra rationis, quæ etiam à tra-mite Apoftolicæ traditionis nûquamrecefsit, peculiariter Apoftolica nominatur.

Z S POTEST

-ocr page 394-

^nEtcle- POTEST NE ECCLESIA ßaerret. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er rare?

».T/w.?. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cnim columns

loan.i^. firmamentum vcritatis:

jyj veneritparacletus,qui à pâtre proccdit, quem pater, mittet in noîe mco, ipfe- docc' bit VOS oem veritate, amp;nbsp;fug* Ütdeta. geret vobis omnia . Adhuc multa habeo vobis dicere, fed non poteftis portare modo* Cum autem venerit parade* tus,Spiritus illc veriratis, do-cebitvos omnem veritatem»

Ecceego vobifeum fumo* muibus diebus, vfcp ad confumma*

tionem fæ* culi.

-ocr page 395-

1 3x

ECCLESIA CtVID DIFFERT àïynagGga ?

Synagoga etiam e{l 'gatio-.Quodautem fynagoga expeótauit, hoe Ecckfia habet er Jyna^o-ÔC pofsidet. Synagoga habuitS*’'®-vmbram figuras i Ecclcfia ’ habet lucem amp;nbsp;veritatem. Illi t ' •. Moyfes præerat, huic filius Dei. Illa circuncifis,haec Ba-ptizatisulla lege, hxc fide dc-ledatur*

DE LIBERO AR-bitrio»

Q.VID EST LIBERVM AR-bitrium? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;arbitrittro

Eft libera rationis amp;nbsp;voluiv^ tatis eledio, qua bonum eli •

r

-ocr page 396-

gitur gratia afsiflcntc, lum gratia déficiente feu defi* feente«

P ROBA LIBERVM ARBJ-iitrij teßi. triumfacræ fcripturxte-muÙ4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftimonijs.

fr.i»j,DOminus ab initio conftP tuit hominem,amp;reliquiteuni in manu confilij fui, adiecit mandata amp;nbsp;præcepta, fî vo-luen's mandata feruare, com feruabût te,appofuit tibi igne aquam, ad quod volueris porrige manum,ante homine vita amp;mors, bonum ma' lum, quodplacuerit eidabP tur illi, Gen.4,Subter te eric appetitus tuus. Si tu domina' beris ilHus«

Matth*

-ocr page 397-

Matth. I , Si visadvitam ingredijferua mandata*

Matt,z3,Quoties volui c5 gregare filios tuos quemad-modü gallinacongregat pullos fuos fubalaSjÖdnoluifti*

EccLj Beatus homo qui potuit tranfgredi, amp;nbsp;non eft tranfgreflus*

Efa*i,Si voluentis amp;audieri-tis, bona terræ comedetis* Quod fi nolueritis, amp;nbsp;ad ira-cundia me^uocaueritis,gla-dius deuorabit Vos* Auguftt Peccatum adeo eft voluntari* um,quod fi non fit volun* tarium, nullum eft peccatum«

-ocr page 398-

DE IVSTIFICÄ-gt; done.

I VSTIFIC ATIO quid eft ?

Itfltjtcatw Est hominjSjà Deo per pec-' ' catum auerfi, vera ad Deum conuerfio, qua gratuita Dei mifencordia jCxiijipio Ä^in-iufto,rcmifsis ex men'to Chri fti peccatis j'uftus fit amp;nbsp;plus, Vcl, luftificatio eft mors veteris hominis in nobis, SC excitationoui,qui fecundum , Deum creatus eft, in iuftitia Sc fanditate veritatis.

Item iuftificari eft abfolui' à peccatis, piumcp SC iuftuni cffici. Vel exuivetcri homine. Sc indui nouo*

-ocr page 399-

1 84

OyOT REBVS CONSTAT iuftißcatio^

D Vabus, Remifsione pec- Jufljficatio catorum,quam is,qucm vete- W«««» ris vitsc pceniceCjgratia Chri-^^*^’ fti amp;nbsp;meritis pafsionis eius acccpit per fidetn : amp;nbsp;innoua-tione interioris hominis per charitatem, qua demum imbu tijin vicç nouitate ambulam^.

Quo illud Apoftoli fpe-Glt;lt;^'5« dat; In Chrifto lefu, nelt;^cir-cuncifio aliquid valet, nequc præputiumjed fides,quæ per charitatem operatur.

Errant proinde, qui fola fi-ducia feu potius præfumptio-ne remifsiois peccatoru propter Chriftum,non etia inno-uationc interioris hoïs, iufti-ficatio-

-ocr page 400-

fîcationem conflate affirttlah ■ loannes ait: Nos fcimus,quo* mam cranslati fumus de mofquot; te ad vitam, quoniam diligf' musfratres: Qui non diligit manetinmorte^Et Paulus ad Romanos Non em auditor res legis iufti funt apud Deu, fed facflores legis iuflificabuO tur» Etïacobus:Videtis (im quit) qtiod ex operibus iuftP ficatur homo, amp;nbsp;non ex fid^ tantum*

QVOTVPLEX EST IV-ftificatio ?

TRiplicem pafsim affîgnât quetuiùex, Jodotes iuftificatîonem*

Prim4. Erima vel primaria, quæ nobis contingit in facrameto Baptifmi,

-ocr page 401-

Baptifmijvbi rcgcneramur in filiosDei, amp;nbsp;familiæ Chrini adfcribimur.’de hac mülta extant fchptüræ tcflitnonia*

Hæc quidcm fuiftisjed ab- t.ftfr.ï« iuti cAis« (àndifîcati eflis, fed niüificati eftiSjin nomine do-tnini nollri Ïefü Chrifti,amp; fpi htuDeinoftn\

Chhftus dilcxit Ecclefiani£/gt;ü.j, fuam, S)C femetipfum ttadidit proea, vtillam fandlificarct, mundans ram lauacro aquae in verbo vitx, vt exbibcret ipfe fibi glon’ofam EccleGam/ non babentem rugam aut ma-culam, autaliquid huiüfmo-di i fed vt fit fanda imma-*

.• culata^

a Qui

-ocr page 402-

Mar.t^, 0uicredident ódbaptizi-tus fuerir, faluus ent.

Nihil nuc damnationis eft rjs , quifuntin Chrifto lefu, qiii no fccundum carricm ambulant.

ünlem. Quicuncp fpfritu Dei agïï-tur,hi funt fili) Dd.Non cniflit accepiftis fpiritum fcruiiü-tis iterum in timoré, fed acce-piftis ipiritum adoptionisfi^ IiorüniDei,in quo clamamus Abba pater. Ipfe cnim fpiri-tus teilimonium redder fpiri-tui- noftro, quod fumus filq Dei;,fiautem fili),amp; hæredes: Hæredcs quidem Dei, cohae-redes autem ChriAi,

luHitia hæc non eft impu-tatiwa, vtHacretici falfó nu- *.

•) T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gantur.

-ocr page 403-

ganrur, amp;nbsp;interpretantur lum Apofloli locum : CredP dit Abraham, rcputatutn «ft ei ad iuftitiam.Sed eft pro-prij nominis iuftitia,inhçrens re ipfa baptizato, id quod prædida tcftimonia fads declarant»

Secundaria iuftifîcatio eft, qua homo poft baptifmum lapfus in peccata,denuó iufti-fîcacur,amp; ex peccatore iuftus, cx irtimico Dei amicus con-ftituitur : idc^ fit præcipuè per facramentum paniten-ti3e,qu3C,fecundumTcrtuUia- cr d, num, amp;nbsp;D»Hieronymum, fe- Hterony-cunda tabula poft naufragiu, diciturgt;‘

Tcitia cft iuftificationlt a i fpccies

-ocr page 404-

{pecks impropria, qusc in le^ uioribuSyhocefl, venialibus pcccatis locum habet*

Vniuscuiufcß iuftificatiO' nis caufa formalis e{(l,ipfa cha ntasvel gratia,vt fine qua nul la iuilificatio fieri queat, pror fit fupra eft dedaratum*

DE CONCVPI-

fcentia*

CScu^ifcefi OyiD EST CONCV-tMqwd, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pdccntia?

Est prodiuitas ad malum, in membris noftris ex pecca-to Ad» rdida, quæ in carne noftra dominatur,ipfam^ iæ ficit amp;nbsp;irritât, rationi refiftit, dum cam, ad omne opus bogt; *

numgt;

-ocr page 405-

187 num,tardam efficit amp;: ignauâ, pronam verô amp;nbsp;præcipiteni adpeccaca* Hicifle languor çft qui facit, quodomnisho-minum fenfus amp;nbsp;cogitado,ab adolefcentia fua, pronâ fît ad malum,Hic morbus amp;:animi amp;nbsp;corporis vires débilitât amp;nbsp;grauat: Corpus cnim quod'^'’?-^’ corrumpitur, aggrauat ani-mam*Dc qua Apoflolus: Vi-deo aliam Icgem in mcmbris meis rcpugnantem legi mentis meæ,amp; captiuantem me in lege peccati, quæ eft in mem-bris meis. En tibi Paulu, quo concupifeentia ilia vergat amp;nbsp;inclinet,apertè docentem, Ôd quæ nô inhabitée tantum, fed amp;nbsp;regnet in membris noftris, a 5 Vnde

-ocr page 406-

Vode amp;nbsp;ïegcttî membroriilfl vocat,quç etiam alias lex cat' nis,T y rannis, vitium natur* ÔC languor, fomes peccad, vetus homo, vctus Adam dilt; citur»

OrmtftMS proBA OMNES PENE HO-ef- nbsp;nbsp;nbsp;mines peccatis,amp; maxime ori-

/e obnoxwt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ginali, ante Baptifmum

cilc obnoxios,

Klvitis fcnpturæ tefti'mo-nijs probari potcft,oes boîes, qui non ex fingulari Dei gratia praerogatiua praeferuati fuerint, in peccato original concipi amp;nbsp;nafeû

p/4/.ço. SiquideniDauid:Ecce (in-quit) in iniqcatibus coceptus fum, in peccatis concepit


Onines


-ocr page 407-

«38

Omnes nafcimur fîlfj îræ, Cicut S)i cxtcri»

Et alibi ait Apoftolus^Ocs Rom.^, peccauerunt, èc egcnt gloria Dei»

Et apcrtius pauló infra: fi-cut per vnum horaineni, pec-catum in hunc tnundum in-trauitjamp;perpcccatum mors: ita in omnes homines mors pertranfijt, in quo omnes pee eaucrunt» Manifcfta funthacc Apoftoli verba, quibus probat ipfe omnes nos natura eflê filios iræ,amp; acterng raorti ob-noxios»

Vnde amp;nbsp;Iobdicebat:Nemo^lt;^‘’ï» mudus à rorde,ne(^ infans,cu ius eft vnius diei vita fuper terrant* lam ex peccato iHo

a 4 orP

-ocr page 408-

onginali prouenit, rcUn^ quicur in nobis,concupifcen^ tia illa mala,peccati fomes, maiorum omnium fcminarP Gm.S. urn quodammodo, ita vt fen^ fus ôd cogitatio hominis, ab adokfcentia ipfa prona (it ad rnalum»

Porro ea concupifcentia liter confideratur ante ßaptP fmu,aliter inBaptizatis : Ante Baptifinum reos nos facit amp;nbsp;obnoxios æternæ damna-tionijfilios irç,filios pcrditio-nis, tales quidem mane-mus, donee regenercmur per aquam, fpiritum fandum: quando videlicet per bapti-fmi facramentum reatus (iue lt;tulpa huius pcccati tollitur.

rema-

-ocr page 409-

î 69 remanente adhuc concupifeê-tia, inclinante quidem ad malum, fed non conftituente ali-quem à Baptifmo reum, nifi qui ei per deleétationem Sf c5 fenfum rurfumadhæferit.Eo-dem facit quod Auguflinus aitjConcupifcentiaminbapti'^’”'''^’ fmo dimitti, non vt non fit, fed vt non imputcturUtac^ in baptizatis noneftproprf)no minis peccatum, fed quædam procliuitas vel pronitas in-clinatio ad peccandum, afsi-duè nos ad peccandum folli-citans amp;nbsp;propellens. Ex qua perpétua ilia pugna carnis Sd foiritus nafcitur,de qua Apo-Kolus: Caro concupifcitad- G4/.5» uerfus fpiri:um,amp;fpiritus ad-a $ uerfus

-ocr page 410-

uerfus carnetn, vt non qux' cuncp vullis illa faciacis*

aiia[cri.hLlA SCRIPTVRÆ ADFER

Igt;turx atLIu cutnr, tjiti-bm concu-pi/centia frobatur, ar oei ejjê

teftimonia,quibus iftam probes con-cupifccntiam , fimulamp; o-miies propemodum efic peccatis ir-rccicos.

feccatores * quot;r

oden^tur. \ Nufquifc^tcntatur,a coo* cupj'fceatia fua abftralt;ftus èC ilkifius, deinde concupikctia cum coccperit, parit peccatu, peccatüvcró cumcofummatS fuerit, generat mortem»

».Cör.2. Animalis homo non perquot; cjpit ea,quæ Dei funt»

Corpus quod corrïïpitur, aggrauacanimam.

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Spiritus quidem prom-

ptus

-ocr page 411-

ptus eAgt; caro autem infix*' tua«

Vetushomo nofter fîmulÆew.tf, crucifixus cft, vt deftruatur corpus, pcccati, vt vitra non fcruiamus peccato»

Nonintres in iudiciucum?ƒlt;lt;/.»4j, feruo tuo »quia non iuftifica-bitur in confpedu tuo omnis viuens»

Omncs declinauerutjfimul pp/.» 3, inutiles Fadi func,non eft qui faciat bonum, non eft vfc^ ad vnum.

N5 cd homo qui non pec-cet,amp; viuat»

Non eft iudus in terra, qui faciat bonum amp;nbsp;non pecca-uit«

Si

-ocr page 412-

f.Joan.2. nbsp;nbsp;Sidjxcrimus,quia pcccatS

nonhabemustipß nos fedu--! nbsp;nbsp;nbsp;cimuSjôd veritas in nobis non

çft»

In niultis offendimus nines.

Pro.24.» gt;nbsp;Septies indie caditiiiftus, amp;C. iternm furgit.

Pfd.t3. Deliâa quis intelligit, ab occultismeisniundanie Dogt; inine,amp; ab alienis parce feruo îuo.

Pfal. » 2^, Si iniquitates obfcruaueris Domine, Domine quis fufti' Débit.

Omnespcccauerunt, gent gloria Dei,

Relinquitur in nobis con' cupifcentia poil baptifmum, inexercitium virtutum,vt^ maius

-ocr page 413-

ipi tîiaius habcatnus mcritum, G fortiter reftitcrimus, ncc con-fenfum pracbuerimus prouO' tanti ei,amp; titillanti ad peccan dum«

Née eft in baptizatis (vÉ iamdiximus) proprrj nomi-nis peccatum, tamecG Paulus peccatum vocet ; lam nori ego operor illud, fed quod ha bitat in me peccatum« Pecca* turn appellat, non quod in fe amplius peccatum Gt,fed quia â peccato eft, ipfum^ ad pec-catu prouocat, amp;nbsp;cu concepe-tit,nil nifi peccatum parit: no fccus, quam fi quis charade-res ornatos amp;nbsp;concinnos pin-gat.ismanum dicatur habere agile, manumep illam elTe fuâ: vbi

-ocr page 414-

vbi nok man^jfcn'ptura Veftit intclljgenda,autore AuguftP no, codé modo amp;nbsp;côcupifcen na ab Apoftolo peccatûvo-cat, eô q? â peccato fît relicfia«

DE PECCATO.

pffwr««;. QVID EST PECCATVM?

TJ —

A Eccatum eftdidum, fadû auc concupitum contra Icgc Dci. Vcl autore Ambrofîo:

Peccatumeft diuinac legîs præuaricatio, mâdatorutn Dei inobcdientia.

i.W.j, Pcccatum (vt diuus loan-' nes döcet)cft iniqtas ,hoc obliquitaSjdeuiatio feu defle-’ xio à régula legis ætcrnæ, (cii diuinæ voluntatis«

-ocr page 415-

QVOT MODIS CONTIN-gitnospcccare? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;candi qnoh

**Ï^Ribus ,i'nfirrrn'catc,jgno-rantia, amp;inera militia. Item ^uggeftione, dekclationc confenfu,

OyOTVPLEX EST PEC- PeKatitm catum?

VpleXjOriginak amp;nbsp;adua le»

QVID EST PECCATVM

Originale?

Eccatum Originale eft ca- ^^^nale rentia originalis luftitiæ cum vitiofa concupifcentia» vel, contrahimusa parêtibus» Didura Originale, vel qj à vitiofa noftra origine illud trahajuus; Vel quod fit ori- •

-ocr page 416-

Él nail s juditiae pnuatfo, quâ )eus Adamum primum no* drum parentem ornauit: cùm ilium rcdum amp;. fine viti'o, ad imaginem ÔC Gmilitudinenl fuam côdidic» Verum Adairt pcrinobedicntiam, præua* ricationem præcepti a Deo . accept!, auerfus à Deo, hoc præclarum iuditiæ originalis donum amilîc, ÔC hanc careri* tiam amifs! don!, cum tnala ilia amp;nbsp;vitiofa concupifeentià, de qua fuperior! titulo plura diximus, in totam poften'ta-temfuam der!uau!c, in quo vitio peccati original!« con-cipimur amp;nbsp;nafeimur omnes, vnico excepto, Chriflo vero Deo SC hominc, vt qui non

ex

-ocr page 417-

tx viri commiftfont, fed Spiritus fandi virtute conce-ptusfit : à eius immaculàtâ • matre Maria virgine, quacfin' gulariDei munere amp;beoefi-cio,abhoc peccato præferua-ta fuit*De qua illud Cantico-C4»#«'4« tum,4. rede Spiritus fandus dixtde credendus eftiTota pulchra es arnica mea 5^ macula non eft in te. Et D* Au-guft.ait:Cüm de peccatô meœ tionem facio, femper bcatifsi-mam virginem matrem Ma* tiamexcipio* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

De hoc peccatö original^ in quo omnes homines con* ciptunturamp; nafcuntur,multa paulóaacèattulimus feriptu* b tæ tedi'

-ocr page 418-

1

; ö»

tx tcfliitionia, inter quæ funt hæc præcipua,

Sicut per vnum hominem, peccatu intrauitinhuncmun dum, Ói. per peccatum mors; ita in omnes homines mor»

Cen,i. pertranfijtjin quo omnes pee caueruot. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.r

De omni ligno paradifi co* mcdes, de ligno autem fcièn' tiae boni amp;mali, non comc-deszlnquacunc^ horacomegt;^ P'âi.$o. dcrisjinorte moricris, óf non viues.

Ecce ininiquitatibus con-lot.» ceptus fum, amp;nbsp;in peccatis con cepit me mater mea*

Nemo'^ßmundus âforde, neque infans, cuius eft vniu* dici vita fuper terram*

i

-ocr page 419-

’M

OyiD EST PECCATVM aâuale I

PEccatum aduak eft quod opéré vel omifsionc perpétra tur* Vel aliter ♦ Quod per illi-citam deledationem ÔC con-fenfuni, vel voluntatem aut cogitatione,aut locutiÔe, auc operatioc committitur» Quidam ex recentioribus perfo-nale appellat, de quo proprîè intelligitur hoc vulgatum di-ô:û D, Auguft:peccatu voluntarium eft, vt fi non ef. fet voluntarium, peccatum non eflet.

Origo omis peccati adua-* lis,eftcôcupifcétia illavitio* fa, rcmanês in nobis etiâ poft Baptifmû: qà triplici obiedo

b Z tri-

-ocr page 420-

tnplkia fortiturnomina» Cu enimhomo concupifcennanl cffrenem 1 ibcrè vagari dimii-tit:continuô rcgnat in corpo-* re,aut libido,aut âuàhtia aut ctiam vntæ fuperbia. Hæc cnl funtquæ in vicioGs hominP bus (quos D.Ioannes mundi nominej appellauit) i-egnanC amp;nbsp;dominantur: Omnejnqui-ensj quod ed in mudo, aut cd i* Concupifcentiacarnis,

Concupifccntia oculo* tunii* 'i

5» Autfuperbiavit», quaï non ed ex patre, fed ex mun^ do, amp;mundus tranGtamp;con-cupifcenciaeius.

Qui aucem facit volumatc Dcumanetio »utnum.

Item

-ocr page 421-

Item nemo cüm tentatur dîcat, quoniamà Deo tente* tur.Deus enim intentator ma - lorumeftJpfe enim nenunem tentât: vnufquifque veto icn-taturàconcupifcentia fuaab* ftradus amp;nbsp;illcdus:dcjnde cô-cupifeentia cùm conceperit, parit pcccatumtpeccatum veto cûm confummatum fuerit, générât mortem» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Qui facit peccatum, feruus cûpeccati«

QVOTVPLEX EST PECCA-çumaâiulc? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^cutu^n

■p^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quetuflex

Vplex,mortale amp;veniale»

QVID EST MORTALE?

Â/l r\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[x’cc.ttuM

aVAOrtalc diettur, quo quis quidt

b J reus

-ocr page 422-

reus fît æternæ mortis, qubru multa cnumerat PauP* Rom*

i*Cor:6« amp;nbsp;Galat, ƒ, Ait lt;nim talia peccata,quæ illic numerat, perpetrates dignos cflc mortCjód proinde no coti'-fecuturos nee pofleiTuros rclt; gnumDei,

QSID EST VENIALE?

P'etMlt Juid,

Qvod licet poena dignu Gt, non tarnen ad aecernam nior^ tem obligat : poterunt auteni haec Gcdtfcerni, vtpeccatum mortale Gc,quo expellitur cha ritas Dei amp;proximi in nobis, quacefl principium vitae fpi-ritualis, iuxtaillud Ioannis:

Qui nodiligitmanetin morte, Veniak vcró,quo remitti

tur

-ocr page 423-

lt;9^ tut qui Je ac minui'tur feruor chantatis, fed non expellitur, qualia funt, immoderatus rP fus, ociofum verbum, fubita ]‘ra,fedftatim reftînda ac cito tranfiens,amp;cius generis fimi-lia,de quibus illud accipitur: Delida quis intelligit t occultis meis munda me Do-mine»Et illudtfepties indie ca Pro. 14^ ditiuftusamp;refurgit»

vtrvmqve rvrsvs duplex.

Commifsionis omiCsio' . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rnrftiS

n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J t

lufcitia enim duabus parti*-bus confl:at,quç funt:declina-re à malo amp;nbsp;facere bonûflcütP/iU.jj. fcriptutu eO: : Déclina à malo

b 4 nbsp;nbsp;nbsp;6^

-ocr page 424-

fac bonum* Qui dcflcdit ad malum,pcccat commUsio-neï qui vero pnuttic faccrc bonum,amp; pracfertim qui non præftac munia amp;nbsp;officia vo-caiionis*amp; miuiftcrq fuitpec* . cat omiisionc«

Efffflut EFFECTVS PECCATI fccMti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quiscft?

E.tf, ^lOrSjiuxta illud Apoflo* lizScipendium pcccati mors» Gratia autcm Dei eft vitaæ^ terna,in Chrifto lefu Dorai' no noilro.

OyOTÎ IN CLVOLIBET PEC-tfgt;filt;lerad4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;catoconfideranda?

in quolibet

-LzVoîCuIpa S)C Pana, Hue reams culpac amp;nbsp;panæ.Culpa rcrait*

-ocr page 425-

' remittitur contritione, cofef-fione amp;nbsp;facerdotis abfolutio* ne,in facramcnto pœnitêtiæ» Pcena verà çterna mutatut m temporarianijquae deinde fa^ tisfadione expiatur, prout fu pra de facramcnto paniteiv tiæ copioiius didum eR^

QVOT SVNT PECCATA mort alia?

Ad agnofcenda amp;nbsp;difcer'^*”’^'^’* , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, [gt;eecat4

nenda peccata, communiter numerantur feptcm peccata mortalia,qusc amp;nbsp;vitia capita-liaappellâtur,quæ funtvelu-ti feptcm fontes amp;nbsp;fcaturigP nesomniu peccatorüaduali' um.Horum memoriale eft di-dio, Saligia» S. Superbiæ. A, b $ Aua-

-ocr page 426-

Auan'tiæ. L, Luxuriæ feu U' bidinis.LInuidiæ.G.Gulac.I* Iræ, A. Accdig nos admonés»

^f^erbid ÿutd.

QVID EST SVPERBIA?

Jicob,^.»

Svpcrbi'a efl, inordinatus appetitus propriæ excellctiçî fîlias KabeCjinobedientiam, dantiam, hypocrifim, conté tioncni,pcrtjnaciam,difcordi am.Superbia odibilis cft Deo ÔC hoîbus, de qua eft illud la-cobi verbu: Deus fupbis reü' ftitjhumibbus autdacgratiâ,

2. udiMrÎM quid.

Auahna cft, nimius ÔC in* ordinatus habendi appetitus: filiasgignit,prodirionê,frau-dem, fallaciam,periurium,ini mifericordiâ. De bac Paulus:

Rathx omnium malorumeft cupidi'

-ocr page 427-

«$3 cupiditas.Itc:Auantia€fi: ido lorum feruitus, Chriftus Non poteftis feruire Deo èC Mammonæ.

Luxuria vel libido eftjinor 3* dinatus appétit^ rei venereæ: Ea filias procréât, mentis cce-citatem, inconftantiam,amo- , rem fufipfius,odiü Deijdefpequot; rationem* De hac fcribit Pau- j .Cor.6, luszOmcpeccatö quodcun«^ fecerit homo, extra corpus eft, qui autem fornicatur, in corpus fuum peccat.

4. Inuidia eft, triftitia feu mceror de alterius profperi-tate,amp; gaudium feu lactitia de aliéna aduerfîtate: Eiusfiliæ funt, odium proximi, obtre-datio, fufurratio, afßidio in profpe-

-ocr page 428-

profperis, cxultatio in a du er* ßs^ximi\ De qua SapiêsUrt' uidiaDiaboîijincroiuit mors» in orbem terrarum.

Cula^uid, Gulaefl.immodcrat^ap* petitus cibi Slt; potus: parcurit quaß ßb'as fuas,ineptam lætP tiam »ftultiloquium, kurrili' tatem jimmunditiam, fenfus bebetudinem Sgt;C obliuionem. De qua Chriûusapud Luca» Attendite vobis, ne forte gra uentur corda veilra crapula ^ebrietace.

Ira quid, Ira eft , inordinata cu^ pidicas vlcifcendi fede proquot; ximo.Ira fufeitat rixas, cotu* mclias, clamorem, indigna-tionenijblafphemiam.Dc hac , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;laco-

-ocr page 429-

1^9 îacobus Apoflolus: Ira iuftitiam Dci non operatur, 5^, Acedia eft ISguor animi immoderatus, nimia défi-5^*^’ dia ad benc opcrandumiFili« funt,malttiajdéGdia j pufîîlani tnitas, defpctatio, mentis in-quietudOjVagatio mentis cif* caiilicita. De qua ChriHus: j Omnisarbor (inquit)quçn5

' facH fru/lum boiium, cxcidè-tur,amp; in ignêm itiittctur^Edî-ùerib numerantur feptemvir-tûtes capitales, quæ fjs vitijs opponûrur gt;nbsp;atep feptem vitia capitalia cumfobolc fuaexpu gnancjôc funt,Humilitas, Li-beralitas, CaHttas, Charitas, Abftinentia ,Pauentia,Pktas (eu deuotio«

HumilP

4

-ocr page 430-

ttumflftas ]

’'Supcrbix

Liberalitas |

Auantiæ»

Cadïtas |

Libidini feu luxur»

Chantas [opponf-, Abftincn- tur

fnuidiae.

Crapulae

tia

feu ^IcC*

Pattcntia

Iræ.

P/ctas vel

Acediæ«

dcuoüo j

b

DE PECCATIS alienis«

CtVOT MODIS CÔMMV-nicamus peccatis alienis J ^ÎOuem,’i. ConßliojX, luP* fîonc, 3. Confcnfu,4» Àduh' none, y, Irritatione,6» Parti' cipatione,7, Reticentia, S.

Coxp

-ocr page 431-

10«

Conniucntia, Defenfionc.

Dkuntur peccata aliéna» eô quöd cum ab alqs commit* tuntur,nobis quoc^ imputen-tur,amp; eorü culpa in nos quo* que deriuetur»

Confilio, principes facer-dotum feniores populi oc-ciderunt Chriftum,

lufsionCjDauid occiditV* ‘ riam»

Confenfu, Paulus reus fa-dus cfi: nccis diui Stephani*

Adulatione, qui laudant peccatoremin deGderijs ani-mæ fuæ*

Quo vitio maxime laborat Exed.t 3 ' Pfeudoprophetç amp;nbsp;Hgretici*

Irritationcjfic peccauit A- Judk.^, bimelech fîlius Hieroböal , qui

-ocr page 432-

qui recepit inopes amp;nbsp;vagoS ad malefaciendum paratos»

Huius vitq rei funt, leno' nes,amp; cius generis caupones* Participatione, qui de fur-to vel rapina participant,vt £fa.t, Efa.Principes tui infidèles, fo ci) furuni, omnes diligunt mit nera, fequuntur retributiôes« 3 * Silendo peccât,qui pofiëoc verbo aliquem rcuocarc à de-’lido,necraciunt.

t .Reg.î, Defenfione, vel obfiftêdo, qui cum poflent obuiare 5d perturbarc guerfos : idipfum facere negligunt, fed defeil dune tnalefacientes*

Conniuentia, vel non ttta-nifeftâdo,qui difsimulâdo cri men,quo proximo damnû in-u nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fercur

-ocr page 433-

fcrtur, non indicant, VbiPquot;««’»’? nonmanifeftans comparatur participant! furi,

Hæ peccatorum fpecies di-ligêter animaduertendæ func, quod picric^ vix fc alicnoru criminum reos eße putenc, c5 tarnen perinde rei teneantur, atq^ ipiî aucores. Confentiens enim Sd faciens (ait Apofto- Rom. t, lus ) cadcm pcena plectendi func.

OyOT SVNT PECCATA clamjntia in cœlum?

'^^^atuor. X, HomicidiumPectau i»

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T-» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caelum cm-‘

voluntarium, 2.. Peccatum pauperû. 4 Merces operariorum fraudata.

-ocr page 434-

De homicidio de indußris commiflb habetur Gene. 4» Dixit Dominus ad Cain î Quid fecißiC En vox fanguP nis fratris tui clamat ad mc de terra.

Peccatum Zodomiticum, ob horrendam feeditatem c-ius,apud pueros filentio pre^ mendumeß,necaftis aunbus iniuria inferatur. De hoc feri-bitur Genef. 18. Clamor (in-quit Dominus) Sodomorum

Gomorrhæorummultipli catus eft, S)C peccatum eorum , aggtauatum eft niniis. De-feendam öd videbo, vtrum clamorem, qui venit ad me, opere compleuerint,

Dc impia pauperum op-pref-

-ocr page 435-

tot prtfsi'oneExod,2x. fcribitur: Aduenam (di'citDominus) non contriftabis neque affliges : aduenæ enini amp;nbsp;ipfi fu-iftiSjin terra Ægypti. Viduæ S)C. pupillo non nocebitis, fi læferitis eos, vociferabuntur ad me,et exaudiam clamorcm eorum, amp;nbsp;indignabitur furor meus.

De mcrcede opcrariorum fraudata, vel iuftæ mercedis detcntione Iacob, y, ait : Eccc merces operariorum, qui mef fuerunt regiones vefl:ras,quac fraudata efl: à vobis , cia-mat , amp;nbsp;clamor corum in aures Domini Sabaoth in-

troiuit*

DE

-ocr page 436-

DB PECCATO IN Spiritum fanduni.

reccdU in

Spiritum ViMne peccatum ( inqui't Chriftus)^ blafpliemta remit ’ titur hominibus. Spiritus aU' temblafphemiæ non remittP tur,Et quicuncp dixcrit verbu contra filium hominis,remit* tctur €i\ Qui autcm dixcrit verbum contra Spiritum fan-clum, non remittetur ci, ncc^ inhocfeculo, in futuro.

CLVID EST PECCATVM in Spiricum fanûum ?

Peccatu in

Spiritum ^Vodcx tticra malitia có' fangum niittitur. Cuius fpccics fcx enumcrantur. t. Præfumptio de mifericordia Dei. 2. De-fperatio

-ocr page 437-

fperatio vchiæ, 3. Impugna-tioagnitæ veritatis» 4. Inui-dentia odium fraternægra tiæ» 5.Obftinatio. 6, Impce nitentiafînalis*

Pracfumptiocftqua homo peccatis inuolutus, tantum-modo mifericordiæ Dei ra-tionemhabetjdcqj ca nimium praefumitamp;confidit,rjs fpre-tis, quæ de Dei iuftitia pee nis irrogandiSjfacrç literc tra dunt.

Defperatio veniæ, qua foelix Cain fe perpetuæ morti addixit, cum ait : Maior eft iniquitas mca, quam vc veni-am merear.

Et ludas proditor, qui de 3/4«. Dd mifcricordia defperans.

-ocr page 438-

recurrens ad laqueutn fc fu-fpendit.

Impugnatio agnitac veritaquot; tis, qua immanifsime pecca-ueruntludaci, quando opera Spiritus fancfli in Chnfto,co' tra apnitam veritatem . non o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Deo, fed principi dæinonio-Matt. 12. rum,cx mera inuidia öd mali' tiaattribuebant.

Inuidencia, feu odium fra-ternægratiæ. Hoc federe fe Saul contaminauit, quando virtutum profeótibus, quos Dominus feiente Saul opera^ batur in Dauid, tarn inuide-batjVtftatucrctdeoccidcndo illo.

Obftinatio. Hac fe perdi-derunt ludæi,de quibus Œri

-ocr page 439-

V *04 ftus dicit ; Si non veniflêm SC locutusfuifTemeis, peccatum non haberent,nunc autem cx-cufationem no habent de pec-cato fuo : fi opera non feciC-fern in eis, qusc nemo alius fc-cit, peceatum non haberent, nunc autem amp;nbsp;viderunt amp;nbsp;o-derunt, amp;nbsp;me amp;nbsp;patrem me-urn»

Impcenitcntia finalis, qua fe perdunt in eternum,qui di-uitias bonitatis Dei amp;nbsp;patien tiæ lonoanimitacis concern O

nunc, perfeuerances in pecca-tis vfcp ad morcem* De quo peccaco propriè ïoannes di-xifle videcur : eft peccatum ad ‘ morcem, non pro illo dico vt

c 4 Di-

-ocr page 440-

Diciturautetn peccatum i’n Spiritum fan (ft um irremifsi-bile,non quod in hac vita no pofsit remitti : duin cnim in hac vita funius,p(xnitcrc pof-fumus amp;nbsp;gratiam Dei confe-qui: v[ paganus eft hodie, lu' dacus infidelis eft hodiCjhçre-ticus eft hodie, fchifmaticus cfthodie, quid fieras ample-datur catholicam fidem , amp;nbsp;fequatur cius veritatemC Non ergo irremiisibilc dicitur, q? ahquando non remittaturjed quia vix raro ac difficultcr dimitiitur«

Vel pcccatCi ad mortem amp;nbsp;in Spiritum fandum, irremif-fibile dicitur, quod poft mor-quot;lem non remittatur, vt eft deipc-

-ocr page 441-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;toj

defperatio amp;nbsp;impcenitenciâ ßnalis.

QVOT SVNT SENSVS cxceriores?

C^Vinc^. l. Vifus. 2.» P^\X' Stnfiuex^ ditus. 3« Guftus, 4. Taflus/^“''quot; 5. Olfadlus fiue odoratus»

Hos quam dib'gentifsimè cuftodire oportet, ne â lege Dei defledant’.per illos enim, Hier.9^ tanquam per fencftras quaP dam peccatum,Sd per peccatu mors, in animam ingrcditur»

de VIRTVTIBVS.

CtyOT SVNT yiRTVTES Thcologicx?

f^irtHtes

X Rcs.Sic vocatæ, quod cir:' tbeolo^ca;^

c 9 ca

-ocr page 442-

ca nias tota Theologia verfc-' ' tur, quibus diuinitusinfußs, hæc dodrinamentibus lofcn ' bitur. Fides, Spes, Charitas, maxima harum eft Charitas» Mehr. II. FidcSjdefinitore Apoftolo, cft fubflantia rerum fperam darum, argumentum non ad' parentium : fubftantia ( im quam) rerum fperandarum, id eft, quafi certa poflefsio quædam earum rerum, quas fpcramuSjCo q? mentis noftrc oculis eas fie repræfenter, ac fîftat,vt ijs iam quodammo-do frui videamur : amp;nbsp;argumentum non apparentium,id cft,perfpicua oftenfio amp;nbsp;certa demonftratio rerum, non ve-nientium in conipedum no' ftrum.

-ocr page 443-

20^ ftrum, vtdceisitapcrfuafi fi-mus,ac (Î oculis corporabbus peruiderentur,

Spes ed expedati’o futuro-rum bonorum, quæ non pu-defit in clcdis î Spes enim no Äow. y. * confundic,ait Apoftolus.

Charitas eft diledio, qua diligitur Deus propter fe, amp;nbsp;proximus propter Deum,vel in Deo, quac inter hæc tria, maxima eft, amp;nbsp;fupremum tC' net locum»

DE VIRTVTIBVS ;

cardinalibus.

OyOT SVNT VIRTVTES Cardinales?

. Virtutes

V atuor.Prudêtia,Iultitia,c’4rd»«4/« Fortitudo.Temperantia»

Vo'

-ocr page 444-

' Vocantur Cardinales,qui’a in his quatuor quafi angulis ( vt D* Gregorius ait) (olidu mentis noflræædificium con fiftit èi. fuftinetur, boni^ o-peris tora ftrudura confur-git,

Vocantur etiam virtutes officiales, quod in his omnia vitae communis officia, fecun dum cuiufquc vocationem, deriuentur.

Quemadmodum igitur triquot; bus illis virtutibus Theolo-gicis, quibus proprie cu Deo agimus,Dei cultus,qui Grçcè vocatur, confiât :ita his quatuor virtutibus office alibusjomnesadiones Sdofquot; ficia, totam^ vitam noftram, dum

-ocr page 445-

1 07 dumm hoc raortaîi corpore fumus,rcgi oportet.

Prudentia m veri Ôsf lufli cognitione, perfpicicnti'a agcndorum confiftic : qua Ethnicihuiusfcculi fapientes caruerunt, quia dicentes fe fa* pientes cire,ftulti fa Ai funt: ca præfcribit fecundum rcAa rationem,quid expetendum, quid fit fugicndum de qua Chriftus: Eûote prudentes fi-eut ferpentes, amp;fimplices fi-cutcolumbæ.

luftitiain focietate huma-ni generis colenda,tuendacp, tnbuendo vnicuiq^ quod fu-unîcft,verfatur,quam Eth-tnei nequaquam præftabant, præfertim ergaDeum,quam-uis

-ocr page 446-

üis cflent cius opinione tuf* Äö». 13. gid), de qua Paulus: Reddite omnibus debita,cui tributum tributum, cui vedigal vedi* gaIjCui honore honorem. Si* JU/«. J2. militer Chriftus : Reddite q Uatc.m, funt Cæfaris Cæfari, amp;nbsp;qucC funtDeiDeo.

Fortitudo, quam ethnici tantum iadtabant, virtus eft, qua fortiter pericula perfe^ runtur pro nomine Chrifti, proximijCt noftra falute.Vn* lt;^»de Paulus : Fratres (inquit) confortamini in Domino amp;nbsp;in potentia virtuus eiuSjiUquot; duite vosarmaturam Dei,fic vtpofsitisftareaducrfus infi' diasdiaboli.

Temperantia appetitu ra-tione

-ocr page 447-

i o 3 done cohibet, vt oninia fiant ordineamp;modo« Ea carnalcs voluptates niodcratur,de qua Paulus : Nolice inebriari no,in quo eft luxuria.

DE DONIS spiritus fandi,

SVNT DONA

« Spiritus fanäi?

J3Ona Spiritus fandi funt feptem,iuxta EfaiamîSpiritus £fa,n, Sapientiæ, Intelledus, Con-filfj, Fortitudinis, Scientiae, PietatiSjamp;TimorisDni, De bis ait Paulus : DifFufa cft cha^öw.$. ritas Dei in cordibus nns,per Spiritu fandum, qui datus eft nobis. A timoré dni gradatim afcenditur ad fapientiam.

t Timor

.X

-ocr page 448-

I* Timor Domini donu eft ' Spiritus fancli, quo excicaci dominum Dcum noftrum, vc piifsimumpatrem,filiali affc-lt;ftu reueremur, anxie me-tuimus,ne quo modo cum of-fendamus, neue ab eius chari-rate, qua nos diligit, vlla ex parte excidamus»

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2» Pietas eft donum Spiritus

fanlt;fti,quo imbuiniur ardenti amp;nbsp;placidoaffelt;ftu,ritèamp;fyn' cere colendi Dcum, Äf benefa ciendi proximo, etiam de nobis male merito, propter De-um.

3 Scientia eft donum Spiri-tus fandli,quo hoc coofequi-mur, vt feiamus quomodo in hocmalignofeculo, pruden-

ter

-ocr page 449-

gt;09

ter, Sc (ine offendiculo vitam noftram tranGgamus.

4« Forntudo eft donu Spiritus fandi,quo acccnfi robo-ramur,vt vcl illecebrisvcl ad-uerHcatibus huius mundi, à pietatc abducinos,nullo modo patiamur.

ft Conßlium cft donu Spiritus fandi,quo doccmur bene confulta amp;nbsp;deliberata ra-tionc expedite eligcrejprsefer-tim in rebus difficilioribus, id quod non folum nobis,fed SC proximo, ad perpetuam fa-lutem in primis commodat, Deicpgloriam quam maxime illuftrat.

6» Intelledus eft donu Spi-' ritus fandi,quo illuftrante re-d äamgt;

-ocr page 450-

' ôam, vcram Sc Catbolicam intelligcntiam diuînorum elo quiorum Ôd myfleriorumad-{cquimur.

7^ Sapientiaeft donu fpj'rP tus fandi,quo imbuti, animu à terrcnis amp;nbsp;temporalibus tc' bus fubducimu», Sd Dcicofl' lemplationi vacamus»

BeaM»- oyor SVNT BEATI-lt;iw«. nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tudincs?

O Cto, perficicntes homines quædonaifta Spiritus fandW in nobis effîciunt.

T« Beati paupercs fpiritu: quoniam ipforum eft regnum cœîorum.

2 Beati mites : quonia ipß pofsidebunt terram«

3 Beati

■lt;

-ocr page 451-

j, Beat! qui lugcot: quoni-am confolabuntur.

4» Bead qui efuriunc amp;nbsp;ßti-unt iuüidam: quoniam ipß G turabuntur»

5* Beat! tnifericordcs: quo* niamipfimifencordiam con* fequentun

6* Bead mudo corde : quo* niam ip fi Deum videbunt» 7« Bead pacifici ; quoniam filrj Dei vocabuntur*

S* Bead qui perfccudoncm paduntur propter iuftitiam: quoniam ipforum eft regnum coelorum.

Hæc odauabeadtudo tan* qua ad caput redit, amp;nbsp;circula abfoluit,quia confummatum jjerfedum^ hominem qua-d a tenus

-ocr page 452-

tenus in hoc fæculo ad perfe* (îtionem pcrueniri potefl, o* Zftw. » y. ftcndit^Sic ait Chrinus:maio* rem charîtatem nemo habet, quam vt anirnam fuam ponat quis pro amicis fuis«

OyOT SVNT OPERA mifericordix ?

funtduph'cia,quaî' dam corporalia,quædam fpi' ritualia : Corporalia quæ ad corporalem proximi mifèria fubleuandam fpedant« t Pafccrecfurientem,

Potarc Gticntcra»

5 ♦ Hofpitan* peregrinos;

4« Operire nudum«

5« Vifitare infirmum«

à« Red-

-ocr page 453-

It «

Rcdimcre feu folari ca-ptiuum,

Scpdirc defundutn.

' Chriftus haec pietatts opC' ra in fua membra, quæ Deum pacrem humili fpiritu inuo' cat,religiose colla ta : periode æftimat,ac fi in feipfum colla-ta fuiflent^Sccundum quac cti am, cüm ad iudicandum redic ritjfe iudicaturum coram fe filt; ßendos perhibuit:Qjjodcun- Mat, 2^, quevniexhis fratribus mcis minimis fcciftis , mihi reci' ßis* Et iniuAis, qui â fioißris crunt: Amen dico vobis,quâ* diu non fcciftis vni de mino-ribushis,nec mihi fecißis.Ec ibût hi in fuppliciû æternum: lufti autem in vitâ xternam«

d 3 Septem

-ocr page 454-

Septem opera mifericot' diac fpiritualia vocâtur, quod ad Spiritualem proximi cgc-(latem releuandä referantur« ,*♦ Corripere peccantes, a, Docerc ignorantes.

3, Bene amp;nbsp;rede confulere dubitantibus,

'4, Orarc pro falute ^ximt Mceftos confolari.

6^ Iniurias illatas aequo ani mo ferre,

7, OfFenfam remittere de* linquencibus.

Corrige peccante pfiua-tim,priuatc: publice verd pu* blice.ChriHus ait enim:Sipec cauerit in te frater tuus, va-dc‘, amp;nbsp;corripc cum inter te Si ipfum foluingt; fi tc audie-rit.

-ocr page 455-

rit, lueratus cs fratrem tuum, i.Tirn.$, Peccantes coram omnibus argue.

Pfalm. 140. Corripiet mc iuftus in mifericordia amp;nbsp;in-crepabit me: Okum autem « , peccatons non impinguet caput meum»

2. Docere ignorantem, feu errantem inftruere.

' Dan. 12.. Qui ad iuftitiam crudiunt multos : fulgebunt quaGüellæ in perpétuas æter mcates.

Et G præoccupatus fuerit bomoinaliquo delido: vos qui fpirituales cftis,^huiuf-modi inftruite in fpiritu k-nitacis.

Fratres mei, G qs ex vobis/rfw^j. d 4 cm-

-ocr page 456-

errauent à venta te, con-uerterit quis cuin, feire debet, quoniam qui conuerti fece-rit pcccatorem ab crrorc vix fuæ,raluabit anitnam cius à înorte,amp; operiet multitudioe peccatorum»

3« ConHiio iuuare dubicati* tem, amp;nbsp;animo perplejeum ex* pedire»

Si tibi eil intelledus, reipo de proximo.Eccl. .

Vnguento varrjs odori-bus deledatur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bonis a^

mici confîlijs anima dulcoquot; ratur.Pro* iz«

4. Orarcp perfequentibus amp;nbsp;calumniantibus.

Diligite,ait Chriftus,inimi €08 veuros,benefacite bis qui

ode*

-ocr page 457-

oderunt vos,5lt;;oratc pro per* fequentibus ód calumnianti* bus voSjVt fitis fil q patris ve-ftri qui in calis cft.qui folem fuum oriri facit fuper bonos óCmaloSjamp;pluitfupet iuftos amp;iniuftos.

$ ♦ Confolari affli élum, tri* ftcm,pufîllanimcm»

Deus totius confolationis, a.Cor.i. qui confolat nos in omni tri* bulatione noftra.vtpofsimus 6^ ipG confolari cos, qui in o-mni preflura funt, per exhor* tationem qua exhortamur ÔC ipfiàDeo»

ConfoIaminipuGllanimes, TheflaL5,

6 Iniurias illatas aequo ant mo Ferre, feu patienter Ferre

d infir-

-ocr page 458-

infirmîtatetti fratris: Debc^ mus autcmnos firmioresjni' becillitates infirmorum fuftj* nere, amp;non nobis placerc# Rom«»?.

Supportâtes inuicc. Col, 5

Patientes eftote ad omnes» i.Thcfj. 5

7. Offenfarn remittere de-litiquentibus, ad quod tenc' turoHenfus,

Si dimiferitis hominîbus pcccata eorû, dimittet ÔC voquot; bis pater cceleftis delilt;fta ve' JftrazSi aut nô dimiferitis, nec pater ccelertis veftcrdimittec vobis pcccata veftra. Matt, ç, Wrfr.ji. Cümftabitis adorandum, dimittite, fi quid habetis ad-uerfus aliquem, Vt pater ve-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fter

-ocr page 459-

fier qui in cœh’s cft ,diniîttac VQbis peccata veftra : Qiiôd , fîVos non dimifentis,nec pater vefter dimittet vobis pcc-cata veftra»

lamverôvt offenfustcnc-tur remitterc offenfam delin* quenti: ita amp;nbsp;offenfor tcnetur reconciliare fratrem, quem offendit»'

Si offers munus tuum ad al ^^'*lt;•‘•5 î tare, amp;nbsp;ibi recordatus fueris, quia frater tuus habet aliquid aduerfum te, relinque ibi munus tuum ante altare, amp;nbsp;vade prius reconciliare fratri tuo, amp;nbsp;tune veni-ens offer munus tu-unie

-ocr page 460-

DE ANGELIS.

CW-vrf OyOT SVNT CHORI VEL i^iliaesÂn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ordincs Angelo-

gefcîww. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rum?

NOuem. '

I » Chérubin.

2^ Séraphin.

3. Throni.

4* Dominationcs. Pote/htes.

6. Virtutes.

7^ Principatus.

8. Archangcli.

Angeli.

D. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Porro D.Diony fius tres or

fiiu, dines angclorum efle tradic, ternos in lîngulis poncs. Sunt cnim tres fuperiores, tres in-fcrioresjtres medi). Superiores:

-ocr page 461-

ttf ns t Séraphin, Chérubin, t; Throni.

Mcdfj î Dotninationes, 2« Principatus amp;nbsp;PoteOatcs,

Inferiores: Virtutes,Ar-changcIijAngey»

Séraphin (aitbeatus Grc- D.Creg» gor.)dicuntur,qui præ chari' rate ardentîSeraphin enim in-terpretatur ardens vcl fuccen-dens»

Chérubin qui præ aitjs in fcientia cminctî Chérubin etrt incerpietatur plenitudo fcp enciæ«

Thronus dicit fedes. Thro ni autem vocantur, qui unta diuinitatis gratia replêcur, vcj in cis fedeat Dcus,9c g eos indicia décernât at^, informée«

Domi-

-ocr page 462-

Dominanones veto voca-? tur, qui principatus amp;nbsp;pots-ftatcsfuperant.

Principatus dicuntur, qui fibi fubiedis, quæ funt agcn-da^difponunj, eis^ ad cxplca da'diuina myfteria antepo-nuntur.

Poteftates nominanturhi, qui hoc cæccris potentius in fuo ordine acceperöt vt vit' tutes aducrfæ eis fubietflæ, corum refrenentur potcfti' te, ne homines tantüna tenta-re valeant^quantu deßderant«

Virtutes vocantur illi, per quos figna amp;nbsp;miracula ftC' quenter fiunt.

Archagcli, quimaiora nagt; ciantt

AngcU

-ocr page 463-

Angdi qui minora annufi cianc,

ANGELORVM OFFICIVM. quale?

REfpondco,quia omnesAn Pafd.Hebi geil adminiftratori) fpiritus ’* funt.fecundü Apoftolum:ne-ceiïè eH, vt inieruiât maieftati cxcelG, ante cuius coipedum iugiter adftanc»

Poft Deum Angelica fubli tnitate nihil eminentius.

Quin illud fui officij eft, vt cœlitus mifsi, mortalium quoque falutem procurent, horumcp preces ad cxcelfuna déférant,

Quod Graeci ajytAöt», nos

' nuQcium dicimus,^

pria-

f’'

-ocr page 464-

princi’pem (eu primariu nun* cium*

Illud quoc^ feiendum eft, quod Angeli boni deputati funt ad cuftodiam hominum, ita vt vnufquifcp eleäorutn habeat angelutn»ad fui profe* dumatqj cuftodiam fpcciali-tet dclegatum.

Matt.xz, Vnde in Euangelio veritas à puGllorum fcädalo pro-bibens ait: Angeli eorum fern per vident faciem patristnei, quicftincoelis.

D.iîicro. nbsp;nbsp;D.Hiero : Magnadignitas

animaru eft, vt vnaquaec^ ha-beat, ab ortu natiuitatis fuac, in cuftodiam fui, angelum dc-legacum»

Tgt;,Gre^o, Grego:dicit, qu'od quifc^ bonum

«

-ocr page 465-

XI7 bonumangclum fîbiadcuûo diam deputatum,amp; vnum ma lum ad exercicium habeau Ita kgi t de angelo Thobiæ,8d de ■ angelo Pétri ifl adisÂpoftogt; lorum»

Etfi omnes angeli mali deli derant malum hominum:ma-gis tarnen ad malum incitât hominem, amp;nbsp;ad nocendum inftat ille, qui ad exerciti-ùm eius deputatus eft» Sicut inter bonos angelos, licet o* mnes faluti omnium ftude- . ant, ille tarnen magis adhor* t«tur ad bonum, qui deputatus eil alp cui adcuRo-* diam*

-ocr page 466-

' DE DIABOLO.

J '' .i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0

DIABOLl NATVRA

‘V Exfcipfabona,amp;câdcmcft cum natura angelorû, nempc fubftantia rationalisjneorpo rea,quæ amp;nbsp;ipfius beatitudinis capax fuiflet cflet: nifi ipfc peccatum amp;nbsp;obftinationem addidiflct. lamvcrô poft la-pfüm fa dus eft maP,idc^ nal-la nccefsitatCjfed propria ipfius voluntate. Etcnimcutnlibera effet omnibus angelis po teftas, aut Deum fequcdi, aut à bono difcedêdi,Gabriel (ait Bafilius) angelus à Deo iugi-ter ftetic: Satan item amp;nbsp;ipfe angelus ex ordine fuo ^rfus ceci-

-ocr page 467-

a 11

éeéidit î amp;nbsp;ilium propria voluntas in calo retinuic, hunc vcro voluntatis libcrtas à COE Io deiecit* Poterac enim amp;nbsp;illc à Deo dcficere, Sgt;i. iftc non excidere : fed ilium in-fatiabilis diledio Dei ferua-uit, bunc à Deo relidum ef-fe, oftendit per peccatum a-lienatio, Itaqiie Angeli Daemones inter fc diftant* non fubftantia , fed propo-fito ÔC voluntate: ifti in bo-no confirmati, hi in malo a-deo obftinati, vt fint nocen- • di cupidifsimi, à iuftitia pe-nitus alieni, fuperbia tumi -diyinuidentia liuidi, fallacia callidi : qui in hoc quidem acre habitant, quia de cali e z fupc-

-ocr page 468-

fuperi oris fublimitate deiedi* merito irrcgrefsibilis trâfgrcf fionis,in hoe fibi congruo aë-re,veluti carcere praedamna-ti funt»

Cæterum quæiam fit ciui natura amp;nbsp;c5ditio,patct ex no-’ minibus quibus appellatur in fcriptura: Diciturem Satan, id eftjaduerfarius , quia fem-per aduerfatur Deo amp;homi- gt;nbsp;i.Pe^.j.nibus* DiciturLeo, propter apertam impugnatione pio-rum, circumiens amp;nbsp;quærens quemdeuoret* Dicitur Draco , propter occultas infidias* Dicitur Serpens,propter cal-liditatemamp; varietatem frau-dumgt;

-ocr page 469-

PIABOLI NOMEN vnde ?

ACrafca diótione, id eil, calumnia« Diabolus cnitn calûniator, Hebræis vcrô Sa-tan,quod nobis aduerfàrius» ;

Nihil enini aliud ferpcns ills antiquus agit, nifîvtexiti-utnhumanogcneri moliatur, . nec aliud pinde fatagit, quàm vt impediat negocium Chri-ftiî fupremus hoftis rerum di-uinanim« Calumniatur slC' cufat nedumpeçcata, fcdcti-

am bona noftra.vt patet de lob: Nunquid lob fruftra ti

met De-'umC

'• ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c 3

V

-ocr page 470-

DIABOLyS IN dVlEVS tyrannidem fuam cx-ercct ?

Infilfjs diffidendaEjhocefl'» in omnibus impfjs : hi enim ad regnum eius pertinêt» Rç' probi corpus conftituunt,cu' ius caput eft Oiabolus*Ec cxi-’ ftit ciuitas Diaboli, ßeuteti» ciuicas Dei.Princeps ctia hu^ ius mundi, id eft,filiorum fx' cub' huius amp;nbsp;impiorum,quod in cos imperiu habeatjdicitun in ptjs autem nihil iuris ha-r bet, nifi quantum Deus per? |nittitjob«i*cap»

I

(qvomodo tyrannidem

fuam excrcet ?

'VEI externe affligedo,vtiq Dæmo'

-ocr page 471-

Dæmoniacis : vel fpintualP ter 6d internèjin peccata ÔC rores induccndoÆgrediar, ôi pro fpiritus mendax,in ore o-mnium prophetarum.

DE CONSILllS

Euangelicis*

OyOT SVNT CONSILIA Euangclica?

TRi'a.i.Paupertas. a.Caßi-tas.j.Obedientia.

»* Paupertas eft,rerû vide* licec amp;nbsp;bonorûfæculariu pro** priecatê relinquere,8c fc vitæ comuniyVel folitariç,quô libe feruiat Deo,addicerc:Mul A£{,^i ticudinis credeotium erat cor, vnu amp;nbsp;aîa yna, nec qfquâ eo-

e 4 rum

-ocr page 472-

rum quæ pofsidcbat, aliquid fuum efle dicebat, fed eratitil-lis omnia communia»

Chriftus ad adolefccntcm (qui fe omnia præcepta De-calogi à iuucntute cuftodiHc refpondit è: quid fibi adhuc défit, quærit ) Si vis (inquit) perfedus efle,vade, vende o-mnia quæ habes,amp; da paupe-ribus,amp;babebis thefaurum in ccelo,amp; veni fequere me* ip. Item Petrus dicebac Chri-Ho : Ecce reliquimus omnia, amp;nbsp;fecuti fumus te*

M/#. t O. nbsp;nbsp;Çhriftus ; Nolite pofsidere

aurum nelt;^ argentum, neque pecunia in zonis veftris : non peram in via, nec^ duas tuni-ças,nec^ calciamcta, nec^ vir-

-ocr page 473-

gam* Dignus eft em'm opera-rips cibo fuo.

Dominus ordinauit ijs, ».Corp, qui Euangelium annunciant, deEuangelio quoque viuere: Ego autem nullo horum vfus fum. Etpaulo poft :Quæ autem merces mea vt Euâgeli-um prcdicans,fine fumptu po nam Evangelium,

Facitc vobis amicos Mammona iniquitatis, vf,cu defecetitis, recipiant vos in æterna tabernacula.

Et præcellens Euangeli) confilium eft caftitas, hoc eft, perpetuam virginitatem corpore amp;nbsp;mente ftruare.

SuntEunuchi, qui feipfos çaftrauerunt propter regnum e ccelo-

-ocr page 474-

cceîofum : Qui poteft capere capiat.

Capere potcfl:,qui petit gra tiam«

D.Cypri4- Capere poteft, D« Cypria* no teile, qui non cogentc ne* ,cefsitatc,fed deliberaco confi* lio,propter Deû eligit cœliba tum. Huic fi poilea obuiaue* rint tentanienta,Ôd libéra men tem,ad carnalcs reuocauerint appetitusjnô confîdatin bra* chio carnis fuæ, fed in Deo,q in fe côfidentibus fortis adeft; qui vicù mundum, amp;:vido* riâ fuis promittit mulieribus: qui vidores funt fui, calo vim inferunt,ficut fcriptû eft: M4tf, 11» Regnum coelorû vim patif,d^ violenti rapiunt illud«

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bonum

-ocr page 475-

Bonumcflhominijinwliereni non tangere*

De virginibus præccptum Domini non habeo, confiliû autem do, tanqua mifericor-diam à Deo côfecutus, vt fim fidelis : exißimo enim hoc bp num cfre,amp;c»

Et paulô pôft î Porrô hoc ad vtilitatê veftrâ dico, no vt laqueumvobis inqciam: fed ad id (fubaudi hortor) quod honeftumeftjamp;quod faculta-tem præbeat fine impediment to Dcum obfecrandi.

Ibidem : Qui ßatuit in cor- Jbîdem, de fuo firmuSjHon habens nc^ cefsitatem , poteflatem au' tem habens fuæ voluntatis, amp;nbsp;hoc iudicauitin corde fuo fer-t

uarc

-ocr page 476-

uare virginitateni fuam, bene facit.

Huiç confilio affine 8c vi* cinum eft, poft primas nupti* as abfolutasJn cafta viduira-te permanere, candem videlP eet ob caufam, vt eó liberius feruiatur Chrifto.

f.Cor.r, Mulier alligata eft legi, quanto tempore vir cius vP uit: quod (îdormierit vire-ius,liberata eft à lege;cui aute vult nubat tantum in DomP no,Beatior autê erit, fi fie per-manferit J fecûdum confilium meum,

3» Tertium confins eft obe-dientia,hoc eft,propriâ pror^ fus abnegate voluntatem, adquot; dicere^ fevoto,in obedientia ali-

-ocr page 477-

äiicuius fpiritalîs pHdis per-uigilantis,quaß racionem pro eius anima reddituri« Quod confilium quiarripiunt, imi' tari Chriûum ftudent» qui no venit facete Voluntatem fu-am, nec minißrari, fed mini-ftrarc*

Si quis vult venire poft rne, abneget femeiipfum, SC tollat crucem fuam, öd fequa-turme»

iii

Hadenus præcipuas noui teftamenti Virtutes non hu-manitus, fed diuinitus compa randas compendio, quafi in tabula quadam indicauimus» Item pari breuitate de pecca-torum diferimine, fontibus, generibus, amp;nbsp;^pagine pauca

-ocr page 478-

difTeruimüs : quo dffcaffius non modo quae (èquenda, fed öd quæ vitanda fint: ÔC ß com-milfa (quod abfit) fucrint,do lentcr agnofeenda, deflenda, amp;nbsp;falutari exomologcfi eluen da amp;nbsp;cxpurganda«Nunc code compedio ea, quæ reflant ad-huCjfub^ciemus*

ffominû OyOT SVNT HOMINIS »ouißii»4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nouifsima.ftmper memo

randa $

t. QVatuor,Dies obitus, vt

Mors»

Dies extremi iudict]»

, * ’ InfernuSjVel danatio aeter-ni fupplicp»

. Regnum cccloru,vcl bea-titudo regni futuri*

In

-ocr page 479-

In operibus omnibus memorare nouifsima tua, amp;nbsp;in ærcrnum non peccabis.

Mors eft,animæà corpore feparatio.Poéta«Mors eft vb Horx/M tima linea rerum.

Iudicium,fententia Chrifti / cft, qua tufti vocabunturad gaudia,iniufti ad poenas ignis acterni. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

InfernuSjlocus eft, vbi im-pi), xternis cruciatibus afßb guntur»

Regnum ccelorum, vel vita aeterna eft, quæ confiftit in clara Dei vifionc amp;nbsp;fruitione, fecundum loannê;Hcc cft vi- han.t ta æterna, vt cognofcant te fo lum Deum verum , amp;nbsp;quem mifîftilcfum Chriftum.

DE '

-ocr page 480-

DE PVRGATORIO.

iÂnpt^ur EST NE PVRGATORIVM? REfpondeo, Ecclefia definP uit ex fchpturiSjcfle purgatO' num igilem poft morte. Pau* lus i.Connth:^, vniufcuiufq^ opusmanifeftument: diese-mm Domini declarabit, quia in igné reuelabit: 8c vniufcu-iufque opus quale fit, ignis probabit.

Si cuius opus arferit, detri-mentum patietur ; ipfeautcm faluus eritjfic tarnen quafi per ignem.

Hune locum omnes Catbd lici patres, de igné purgato-rio intelligunt, quo expiâtur, poft morte corporis, animæi quæ

-ocr page 481-

^uæ non fan’s defccatæ fiuc purgacæ,ex hac vjta in poeni-tentia amp;nbsp;fide,decefrerunt,

ÂLIA SCRIPTVRÆ TE- Scri{gt;turé fiimoniâjde piirgatorio, teflimonu Didier,

torio,

Anda amp;nbsp;falubris cft cogi- i-Mach, tatio, prodefundis exorare, vt à peccatis foluantur»

Nil coinquinatum intrabit^pof’în in rcgnumcoelorum»

Qui dicit blafphemiam in^'‘^-*2» Spiritum fandum,non remit-tetur ei.ncqueinhoc fæculo, neep in future*

Hîc pacientia fandtorû qui euftodiunt mandata Dei, fidem Icfu: amp;nbsp;audiui vo-éetnde coelo dicentem mihi, feri-

-ocr page 482-

fcnbe:bcati mortui qui in Do mino moriûtur: amodoiara dicit fpihtuSjVt requiefcant â laboribus fuis,opcra enim eo-rum fequuntiir illos»

i.Cör.ti. Si nos ipfos iudicaremus, à. Domino non iudicaremur»

Eilo confcnticns aduerfa-, rio tuo cito, dum es in via cum illOjUe force tradattead' ucrfarius iudici, iudex tra^ dat te miniflrOjSC in carcerem mittaris: Amen dico tibi, non exibis inde,donecrcddasno-uifsimum quadraniem.

Cum vadiscumadueriärio ad principem,in via, daope^ ramliberari ab illo , neforte ' trahat tc ad iudiccm, iudex tradat teexadori, Sfexador

mit-

-ocr page 483-

tlà înîttat te in carcerctn: Dico ti' bi,non exies,donec etiam no* uifsimum mi’nutum reddas,'

' Hæc fcnpturæ loca à fan* dispatribus jdeigne purga-toriOjintclliguntur ôd cxpli* cantün

CtyiD EST ERGO PVR- rurg^^ort-gatorium? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;umqtndi

Estlocus, in quo fidelium animæ,nonpîcnc in bac vita à peccatis expurgatæ , poft mortem corporis , à rcli-qufjs peccatorum fu-perfluis fordibus mundantur 8gt;C expian-■ .tur»

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f ?

-ocr page 484-

Diff'c.intfr Q.VO MODO DIFFER T , ignew pur- ignis purgatofius à pœna ^atoriti zir nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iiiferni?

pcena infer, tj

Ai Acratioe, qui’a in inferno poena eft perpétua, inomne æuû duratura,iuxta iliud feri* pturæ:ln inferno nuUaeftre* detnpti'o : In purgatorio au-, tem pœna eft temporaria, amp;nbsp;fuo tempore finienda . Eccle-fia proinde redè pro fîdelibus defundis fâcri fîcia offert, elc-cmofynas largitur SjC orat, v£ CO citius Dei mifericordiam impetrent, ÔC à pœna ilia pur* gatorf) ignis liberentur.

Quia hi qui cum pietatc ' dormitionemacceperunt, o^ ptimam habent repofitam gr» tiam«

Sanda

-ocr page 485-

xxr

Sanda ergo falubris cdt.Ahcff cogitado,pro defundisexo-rare, vt â peccatis foluan-tur«

DE INVOCATIONE Sandorum.

SVNT NE SANCTI IN-V uecandiï'

Ecckfia Catbolica definit,^”.W* amp;(. fcriptuns facris confirmât, fandos Dei debito honore co lendos amp;nbsp;inuocâdos efic« Id^ triplicidecaufa:

!♦ VtmifabiliaDeijinfan^ dis exhibita, coUaudet i** pfumc^Deum^iQ Tandis fuis, j celebret.

Ecch 14* Sapicntiam fan-f 5 dorum

-ocr page 486-

idorum narrent populi,8lt;f lau dem eorum nunciet omnis Ec cleßa»

Lucse i.BeatammedicentO' panes generationes , quia fe cit mihi magna qui potcns cft. .

Domi-

-ocr page 487-

Dominus Deus fuus lucernâ inHierufaIetn,vtfufcùaretfî-liumeius poft eum , ftaret in Hierufalcm,eó quôd fecif-fetDauid redum inconfpe-du Domini,amp;no declinaftet ab omnibus, quæ pracceperac cijCundis diebus vitæ, cxcc-{fto fcrmone Vriæ Etbæi,

Itemîprotegâ vrbemhanc, 8^ faluabo earn propter mc,ôlt;!: propter Dauid feruum me-um«

2. Machabî i?. fcribitur de Hieremia Propheta: Hie eftfratrum amator amp;populi ïfra'él. Hie eft, qui multum o-rat^ populo,amp; vniuerfa fan-da ciuitate, Hiercmias propbeta Dei»

f 4 Hat

-ocr page 488-

p,^ng. Has tres caufascommemo' pt D.Auguft,Populus ChrP ftianus (inquiens) memorias marcyrum ,rdigiofa foknnP täte concelebrac,amp; ad excitan dam imitationem, amp;nbsp;vt meri-’ tis eorum confocictur,amp; ora* tionibus adiuuetur.

Synodi OecumenicæCon ftantinopolitanæ, VLdecrc* tum*

Singulis dicbus qui ampli* us non poteft, faltem duabus * vicibus oret,mane amp;nbsp;vefperi, dicens fymbolum fiue oraiio-nem dominicam : fiue, Qui plafmafti me, Miferere mci, veletiâ, Deuspropitiusefto mihi peccatori* Et Deo grati* vitae

as ages,pro quotidianæ

com

-ocr page 489-

^9 çommeatibustEt quia ad ima-gincmfuam, feçreare digna* tus peccacoribu» (egrc gare. Hisadtis, amp;nbsp;folo Deo (uo adorato »inuocet fanétos, vtprofe interccdere dignen-tur*

ALIA SCRIPT VRÆ T E S TI- Sm{gt;tura teßimonia

monia, de veneratione amp;nbsp;Inuo* cationc fanâorum, in medium pro-ducito.

defaniloru 'Vetteratio- '

ne ac catione.

• •50»

diseius

Nimis honorati fünt ami'. ' cituiDeus: nimis conforta-tus eft principatus eorum»

Cùm orabas cum lachry- Thob, » ». mis, obtuli preces tuas Do-£ 5 mino,

-ocr page 490-

, tnino,inquit angelus ad Tho-biam?

Rom.ii Tefti's eft mifii Deus, Cüi fcrui'o in Spiritu fandlo, inE^-uangclio filq cius, quod fine intermîfsione niemonam ve^ (îri facto.

Nonneonines funt admi’ni

ftratonj fpiritus,in miniften-uin nn'fsi,propter cos,qui hæ-red/catem capient fai u t isC'

Mitt.to. Qui' vos recipit, me reciquot; picî amp;quinie recipic,recipit eum,qui me mifit, ■

ibidetn. Quicunque potum dedcquot; rit vni ex minimis meis, cali-

cemaquæfrigidæ tantum, in nomine difeipuli, amen dico vobiSjiion perdetmercedem

fuam»

Ita

-ocr page 491-

2JO

Ira gaudium en't in fuper Vno pcccatore pccniten tiam agente,magis quàm fuper nonaginta nouent iuftjs, qui non indigent poenitentia.

Domine ne ftatuas illis hoc peccatum, quia ncfciunt quid faciunt* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«

Acc.edentcs difeipuîi, gabant eumdicenres; Domi' nedimitte earn, quia clamat poft nos»

Fadû eft vt morcretur mêquot; dicus,amp; portaretur ab ange-lis in finum Abrahæ. D. Hie* ronymus adueriusVigilanti-um: Si Apoftoli amp;nbsp;martyres adhuc in corpore conftitu-ti, poiîunt orare pro exteris, quando fc adhuc debêcene *

ioliciti

-ocr page 492-

foliciti, quató magi’s poft vi-dorias,coronas,amp; triöphos?’

DECÆREMO-nijs«

Qvibus EccÏcfïa vtitur ia culcu, ói. officfjs djuinis, dc ciscopiosè dixim’fupra, vbi dc craditionibus eccleßaftids egj'mus.Et pter ea,quæ ibi dp (fia funt, cxtat adhuc alia fcrP pcuræ teftimonia, Cacremo' nias Ecckfiafticas cÔfirmâna« t.Cor.i4., Omnia decentcr, amp;nbsp;fee un-dum ordinem fiant in vobis»

1 .Gr.t t. Caetera cûm vencro difpo-nam.

Plurima turba ftrauerunt veftimenta fua in vii, alrj ex-debanc

-ocr page 493-

' *5 i debant ramos de arboribus, amp;nbsp;fternebant in via^

Hgc cüm dixiflét, expuit in brfw.p.-terram, èC fecit lutum ex fpu-to,amp; b’niuit oculos eius,amp; dixie ei:Laua in natacoria Silöe, quod interprétât miflus,abijt éc laüit,amp; venit videns»

Apprehenfa manu cgci,dc- Mar.ii duxic cum extra vicum,amp; ex-puens in oculos cius, impofi-tismanibus fuisjnterrogauit eumlï quid videretjamp;aipici-ens ait: video homines, velut arbores ambulare»

QyiD SVNT CÆREMONIÆ?Crf««lt;»-'

Vntnil aliud, quam externa figna quaedam, indicia interux pietatis, ad maiorem

homP

-ocr page 494-

bominum piorumdeuófione cxcitandam, ab Ecckfia inftp tuca amp;nbsp;ordinata : prouc eet' nere eft in Sacramentorum adnij'niflratione, in facræli' turgiæfiue Mifîæofbciis, Si^ Âimilibus»

, DE INDVLGENTIIS;

JndiJ^eda

mollis rcmifsio, que feuerita^ ' ti opponitur, ÔC indulgere cil idc,quod parccrc et remittere lam in quolibet pcccato

duo func.culpa èi. poena. Rc-mifsio culpæ, ac ctiam remif-fio pcenæ, redlèinduîgeniia

‘ nominaripoteft. Sed Ecclelîa accipitlndulgentiam (proûc propofîto noftro deferuit ) »

pra

-ocr page 495-

pro retnilsione.per quam pœ nç rclaxantur amp;nbsp;rejnittuntur»

Culpa (îquidcm per abfolu-tioncm (accrdotis remittitur.

amp; pcena ætnna commutatur inpcrnam temporalem, quæ vel fatisfacftionCjUel indulge-tijs concefsis, adhuc fitmiti-gandaelucndacp,

Porro tempore Apoftoloru Indulgentie dicebâtur,dona-tiones abundantiæ fpritualis, vnde Apoflolus donationes ^.Cor.a, tales fe fecifle comemorat, di-censtCui autê ali quid condo-naflis,amp;: ego^Na amp;nbsp;ego quod donaui, fiquid propter vos donauijn perfonaChrifti,vi-delicetdonaui^vbi Glofladi-' cir, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

Hoe

-ocr page 496-

Hoc eft, tâtutn vobis pro-deft ac fi Chrjftus donaiïet. Et Apoftolus de tenijfsionc poenæ fornicarq pro pcccato cxcomunicati, cui Corintht) remiferunt, 5^ D.Paulus pro' peer cos, aperto Ecclcfiæ thcquot; fauro,applkauit opera fuper' erogatiom's Chrifti SiC fando^ rum, èc fie vfus dooatione fi-ue indulgeritia ♦ Quod ergo Apoftolus vocat donatiôes: Ecclefia innixa auton’tati à Chrifto traditæ, vocaui't re* mifsiones vcl indulgentias* Dicitur enim: Quorum remi-feritis peccata, remittutureis. Non folum enim Chriftus dédit poteftatera,remittendi cul pamzfed ctiarapcenam, amp;nbsp;no folum

-ocr page 497-

L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' •

foîutn æternam,fcd etiam tem porakm, quod fit per indul-gentias.

Hinc perfpicuuni eft,quod poceftas conferendi indülgen tiasjfundaî in fjs Chrifti ver-bis,dicerttis:Quorum remilc-ricis peccata, remittuncur eis. Si cnim dédit potcftatem rc-, mittendi culpam : à fortiori quocß poenam temporalem.

EX OyO FVNDAMENTO îndulgêti^è procédant iiidulgentiï? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynde ori^

Xi r^r 1 ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A

-I^Efpondeö, nemo nifi infi-delis negate poterit, Chfiftu multa opera fiipcrcrogatiois fecifle,multosc^ lab'orcs èC æ-rumnas fupererogafTe. Ipfc c- i.Iom.u ùim eft propitiatio pro pec-

g cacis

-ocr page 498-

catis noftris, non autem no-* fins tantum, fed pro peccatis totius mundijmà pro infini' tismundis ficflent: cum minima gutta fanguinis eius, S)C minimus dolor fit infinitsc fatisfadtionis amp;nbsp;valoris, 8d ideo no poteft exhauriri, lam «rgo in thefauro Ecclefiæ, re-ponitur cumulus operum fu-pererogationisChrifli ac iàn* élorum* Ccrtum fiquidemeft D. virginem Domini matre, multos labores amp;nbsp;anguftias fuftinuiire in profedionc in Bethlehem, in fuga in Ægy-ptum, amp;in pafsione Chrifti filij fui, cum ftaret iuxta cru-cemeius, quandonimirûim-pletum erat illud Simeoni? c . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vatici-

-ocr page 499-

vatfcimum î Et tuam ipfius a-Xiimam percranfibic gladius : demû per duodccimintc-gros annos, à Chrifti afccnfi-* one in cœlos : amp;nbsp;tarnen pro huiu(modianguftiis 6d ærum nis in feipfa non fuit remunc-rata, cùm non haberet reagt; tûpeccatialicuius, amp;pcenæ. Etquamuismortua fit, amp;ali-as pàfsiones naturales perpeP fa, non tarnen erant in ea pce-næ peccati alicuiusjfcd condi tiôes tantû, amp;nbsp;pàfsiones natu ræ» Præterea iandi Apoftolt et martyres multa fuftinuerûc torraêta, quæ longe' grauiora lt;^rant, 8ô cxcedebant pcenas peccatorû fuorû,amp; multa bo-na .opera fupcrerogationis r f s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g i

-ocr page 500-

ad quæ non tcncbantur, fecé* Job,6» rûu Vnde èc lob proteftabat, diccns: Vtinam appendereH' tur peccata mea quibus iram merui, 6C calamîÉas quaiîï pa* tior in Aatera quaii hafena maris hæc grauior eflet. Et Apoftolus ad Colbait î Nunc gaudco, in pafsionibus meis vobis, S)i. adimpleo ea, quæ défunt pafsionum Chrifti, in carne mea, pro corpore eius quod eft Ecckna. Vbi manifc ftè aflerit ApoftoP, fe paflum in came fua, pro Ecclcfia* Et G4Ltf,ad Galat: Alter alterius one-ra portate, Si. fic adimpkbitis legem Chrifti Jtac^hisverbis Apoftolus fignificatærunas, quas cæteri fanîfti pertule^ runt

-ocr page 501-

runt in carne fua, tanquara reliquias quafdam,adiungen-das pafsionibus Chnfti^ad co munem totiusEcclefîg^theiau rum amp;nbsp;vtilitatem. Cum au-tem fandi pro fjs pafsioni-bus, tormentis, Sc anguftfjs non fucrint remunerati in fe-ipGs, nullum bonu maneat irremuneratum : fequitur ni' mirum quod cxccfTus ille, ôC fupererogatio repofita fit in gazophylaciOjboc eft, thefau ro Ecclçfiae. Et cum ipfi particulariser non alicui applica-uerint, pro feipfis non in-diguerint,cum propter con-iundionem chariçatis,proo-mnibus Ecclcßae membris fe-cerint : reliquerunt proFcdo g 3 diftri-

-ocr page 502-

diftributionem applicatie onem'jChrifti vicario fummo Pontifici jhefauri Eccleßg cia lies fiue poteftatem habcnti, vtca Chrjfti fidelibus'idifpen i,Côr.4. fetjdicénte ApoftoloîSic'nos cxiftitnet bonio,vc miniftros Chrifti,ôddifpcnfatores my-*.Cor.?.fterioftWfl ci^s♦ 'îterum aitt

Difpenfatio mihi crédita cfl'*. xCtfr. 2. herum î CuiCondotiaftisali» qiiidjô^ego,

Ad hune ita^ thefauri Ecgt; deiïæcümulum, reponuntur non folum Chrifti,cuius tan* ta fuie fanguinis profufio, tan tkp dolores ac cruciatus, vt à planta pedis vfque adverth ccm capitis, fanitasnoninuc* pifciur in ;o,(ed ôC beâtæ eius jnatris

-ocr page 503-

matris Virginis Marise, à omnium clcdorum, â primo iufto Abel vflt;^ ad vltimum, mérita « Vt enim non fuper-uacaneajnanis, aut fuperflua redderetur tanta fanguinis cffufio , ód dolorum cruciagt; cuum^ magnitudo, Chriftu» Ecclefîæ fuæ militanti ihefau' rum acquifiuit, volens fuis thcfaurifare filqs pius pater, vt fic eflèt infinitus thefiurus hominibus , quo qui rede vterentur, participes fiercqt amicitiæDeijamp;c»

r

- Quod fi obqciatur de fangt; dis,quod nulla eorum merits relida fint irremunerata,cûm Apoftolus dicat:N5 funtco-t . g 4 dignæ

-ocr page 504-

^ignæ pafsiones huius fæculi adfuturamgionam, quæ re-uelabitur in nobis, Refpon* deo:quod fi opera fatidoruni’ confîderentur vt meritoria: funt ea quidem remunerata, etiam vitra meritum, Deus c-nim femper rémunérât vitta meritum, punit infra corn-meritampoenam»

Si verô confiderentur, vt (âtisfadoria, non funt rémunéra ta in ipGs fed per induk gentias remunerantur in alijs, qs nimirum, quibus per Petri fucceflbrcm,myfteriorû Chri ûi diCpeafatorem fuerint ap-plicata amp;. diHributa»

Duplicem fiquidem bona opera fîdelium habent ra^ tionem»

-ocr page 505-

0.onem , duobùfquc modis confiderantur,nimirum, qua-tenus funt meritoria ÖC (atif-fadoria»

SI QVÆRIS SCRIPTVRÆ Scri^ttirx teftimonia de Indul- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tefiimonU

gentijs* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inibd-

gentiji, ^Eipondeo, quód facræ liter«; exprefsè parum loquan-tur de Indulgentijs: EccleGa tarnen Catholica, quæ errare, amp;à redo deuiare non poten*, vt quæhabeatSpiritum fanr dum dodorem, redorem gubernatorem ac ducem, amp;nbsp;iuxta Paulum, columna fît amp;nbsp;firmamentum veritatis,ln-dulgentias proponit, conce-

-ocr page 506-

dit amp;nbsp;ï’ni’ungit, proût häde-nus oftendimus, Tametfî ali* qua etiani fcripturæloca non obfcurè de ipfis loqui vide* - deantur« Qui nunc gaudeo in ’* pafsionibus pro vobis,amp;ad-impleo ea,quæ défunt pafsio-num Chrifti, in carne mea, pro corpore eius, quod eft Ec clefia î cuius fadus fum mini-fter fecundum difpenfationê Dei, quæ data eft mihi in vo bis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

’ Nam ego quoddonaiii ...vobiSjfi quid donaui propter vos, in perfona Cbrifti,vt no circumueniamini à Satana.

Alter alcerius oncra porta-“ ' ‘ te, Sii. fie adimplcbitis Icgem Chriftû - ' lt;

Item

-ocr page 507-

It€m D* Gregorius Roma? D.Gre^o-feptennem indulgcntiâ fidel i-busXQcefsiHelegit, antC700. annos,aicß deinde complures ’ nbsp;nbsp;nbsp;/

ali] pontifices , indulgentias . ’ largiti funt.

Tibi dabo claucs regni coe-? ‘ lorum, amp;nbsp;quodcuncp folueris fuper terram, erit folutum amp;nbsp;in calls.

*' Poflremo probantur Indub gentiæ, amp;ex fymboloApoi •ftolico,articulo nono,vbi di-cimusamp; torifitemur : Credo Sandorum cortimunionem. Ad hcccfacri Canones indul-'gentias probant, docent; ‘ efficaces eile offen-dunt ;'amp; confir

mant»

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE

-ocr page 508-

PE EXTREMO iudicio«

judicùtM OyOTVPLEX EST MOR-worfwor« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;worum iudicium ?

çtotH^lex, -px

JLz V pkx^particuhre oC vni-uerßlegt;

Partkulare^quod in voius cuiufque hominis morte fer-

Vniuerfak, quod in fine mundi Sgt;C confumtnatione, à Chriilo domino, fuper omes homines, tam bonos quam malos, pronûciabituriqnan-do ipfe pominus nofler Chri Rus lefus venturus eil, cum i^^gna gloria ÔC maieRate, iudicaturus viuos amp;nbsp;mor* tuos«

Quod

-ocr page 509-

■ Quod aut Ch ri flus quem-iibec hominèfh in morte fua iudicet,fîcut in die nouifsimo omnes iudicaturus efl,fcripcu r« palam teftantuf»

Apoftölus àd Hebrços aiu^f^*’?* Omnibus hominibus ftatutu cft femel mori ,• poft hoc au-tcm iudicium : vnde fatis per-fpicuum eft, iudicium omnium hominum, morti ftatim fucccdere.

Chriftus dixitî Pater omne iudicium dédit hliofuo: nota voculam omne, quia non v-numtantûm extremum fci-licet illud i ftd omne iudicium dédit

filio»

-ocr page 510-

Scrhtur^ kEClTA DE EXTREMOT I teßti»r,nia dicio fcripturx teftimouia. ■ tieextremo'y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. r i. lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .

itultdo. Vm venenc hlius nominis

in maieflate fua,ÓC omnes an* gelicum co, tunc fcdebitfu* . per federn maieflatis fuæ,. 6^ congregabuntur ante cum ó* mnes genees, amp;nbsp;fèparabitcos ab inuicem,ficut paftor fegre-gatoues abhoedisî amp;fftatuet pues quidemadextriSjhccdos autema finilln's. Tunc dieet , rex his,quia dextriseiuserüt:

Venice bcncdióti patris mei, pofsidete vobis paratum res'-gnum a conftitutione mundh Efuriui ennn,Slt; dcdiâis mihi manducare : fitiuigt;^dediftjs mihi biberCji ôfç» Tunc dieet his, qui eruntafiniftris:

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Difcedi-

-ocr page 511-

24^

Difcedite à me malcdîôi, iû ignem æternum, qui paratus eft diabolo, amp;nbsp;angcbscius.

Efuriui cnim, amp;nbsp;non dcdiflis- ' -miln manducareîfitiui,amp; non dediftis mihi bibere. Tune dicentilli: Quando vidimus • ; te efurientem, fitientem, aut nudum* Et dieet illis: Amen dico vobis, quàmdiu non feci ft is vni ex minimis mcis, ncemihi feciftis* Ethiibunt in fupplicium æternum, iufti vero in vitam æternam*

Amen dico vobis, quod vos, qui fecutieftisme inre-generatione,cûmfîliushomi- ’ nis federit in fede maieftatis

fuægt;

-ocr page 512-

fuæ, fêJebitis amp;nbsp;vos fup^î* desgt;iudicanus duodecimtri-• busifraëh

iacot.i, ludiciumfinc mifcricordia ilU, qui non facit miferkor-' diam,

a.Cor.y. Omncs nosmanifeftari porcet ante tribunal Chrifti, vtréférât vnufquifque propria corporis,proütgefsit, flue bonum flue malutn.

Æow.14.' Ottines ftabimus ante tri' bunal Chrifti.

Symbolunt Inde vettturus eft iudicarc ^poßoio- viuos 8c ttiortuos;

rum.

Generalis' O'S. GENERALI MORTVO-

»«9rt«or« ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nxm refurreâionc.

refurreÜiif''' \

•Augußt- -^Vguft,Refurreduramcar | nem omnium, quicunt^nati

funt.

-ocr page 513-

funt,atcß nafcentur,amp;: mortui funt, atlt;^ morientur, nullate-nus amBigere debet*Chriflia-nus» Hoe enim apertis fcri-pturæ teftïmonfjs cdocetur*

Refurgent mortui,amp; refur- Efai. 2tf. g€nt,quicruntin fepulchris» • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■'

Nolumus vos ignorare de dormicntibus,vt non contri-ftemini ficut cæteri, qui fpem no habent» Si enim credimus, quod Icfus mortuus eft amp;nbsp;re-? furrexit : ita amp;nbsp;Deus cos, qui dormierunt per lefum, addu^ eet cum eo»

Quoniam ipfe Dominus in iuffu et voce archangeli,in tuba Deidefcendetdeccelo.Sd mortui qui in Chrifto funt, refurgent primi.

h Credo

-ocr page 514-

Credo quod redeptor nieu4 viuitjamp;^nnouifsimo die de terra furredurus fum, amp;nbsp;in carne mea videbo Dcum fab

uatorem meum«

i.Ccr.ijr. Quandoquidein per bomb nem mors,8c per hominem re furredio mortuorum*

Jbidem, Et ficut in Adam orancs moriuntur:ita amp;nbsp;in Chrifto omnes viuificabuntur.

Ibidem, Ecce myfterium dico vo* bis, omnes quidem refurge-mus, fed non omnes immuta^ bimur. Inmomento, inidu oculi in nouifsima tuba : Ca^ net enim tuba,amp; mortui refur gent'incorrupti,et nos immu-tabimur. Oportet enimcor-ruptibilc

-ocr page 515-

*4^ ruptibik Hoc induere incorru ptionem:amp; mortale hoc in-* duere jmmortalitatcra*

Nolite mirari hoc,quia nit hora in qua omnes, qui in monumentis funt, audient vocem filii Dd, ÔC procèdent qui bona feceruntinrefurre-dioncm vitae : qui vero mala egerunt,in refurredionem iu-dici)«

Credo refurredionem mor

,tuorum.

Nifi granum frumenti ca--je4„,,2, dens in tcrram,mortuum fue^ rit, ipfum folum manet : fi au-tern mortuumfuerit,multura frudum adfert. Media node

, clamorfaduseft:Eccefpon-fus venit,exite obuiam ei,

h z Porro

-ocr page 516-

Porrô in locis fcripturç cî-tatis clamor, tuba, vox, arch-angcli, vox filfj Dei, fignum amp;nbsp;indicium cuidens eric re fur redionis mortuorum, quod in aduêtu iudicis ab omnibus audietur, amp;nbsp;cuius virtute ex-citabuntur mortui, amp;denio-numentis refurgent, Vndc Plal, Propheta:Dabit voci fue vo-cem virtutis, id eft, efFedum refufcitandi mortuos.

Si quacritur,cuius vel qua-lis crit vox ilia C Apoftolus dicit, quod erit Archangeli, id eft, ipfius Chrifti, qui eft Princeps angelorum, Vel crit vnius aut pluriumangcloru. Eademœ dicif tuba, quia crit manifcfta« Nouifsima autem quia

-ocr page 517-

quia polt cam non ent alia. Hæctuba (ait Auguftinus) eft clamor, de quo dicitur in Euangelio : Media node clamor u(ftus eft : Ecce fponfus venit,exite obuiam ei.

Quod vox archangeli amp;nbsp;tuba Dei ab Apoftolo dici-tur,in Euangelio,vox filrj dei 6^ clamor appellatur, quod fignum mortui audient rc-furgenu

- Media autem node dicitur venturuSjVc Auguft. ait,non”'quot;* pro hora tempon's, fed quia tunc veniet, cum non fpera-tur» Diesenim Domini ficut ^‘Thef.^i fur in node, ita veniet. Plura Magift. de hac re vide apud Magiftru •^ententü. Sententiarum*

h 3

-ocr page 518-

DE HÆRESI ET

HÆRETICO.

Harefls

qwd,z^ CtVID EST HÆRESIS, ET quanomi^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

tM eius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;çiusnominis Etymologia ?

Etymolo- Yj-

i«« JHl Ærefis luxta nominis (îgquot; nifîcationem, ekdio diciiur.

quôd videlicet vnufquifquc cam fibi eligat dodrinam, quam putac ciTe meliorem, Hærefis itacp C nomine generaliter fumpto ) eft fententia quam fuo pro arbitrio fibi quifque eligit. Dcfccndità Græco verbo , quod latinis Ggnifîcat eligo. Inde Pbilofophorum fedæ opi-niones bærefes appellate funt*

In

-ocr page 519-

*44

In propolîto autem,Hære' fis eft dogma falfum, fidei or-thodoxæ ôc Carholicæ repu-gnans.

oyis IGITVR HÆRETICVSj^»fc«rf-cenfendus? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ticuicen-

jenauSi, C^Vi contra fcripturæ fa-crsc authoritatem,8^ eiusfa-num approbatum intelle-dum, contra vniueramp;lem Ca-tholicæ Ecckfiæ fententiam, contra orthodoxorum pa-trum Conciliorum expia-nationem, pcculiaria fibi in fidc dogmata eligit, fedatur, mordicus^ défendit.

Diuus Auguftinus defi-D.^^«-niens quid fit hæreticus diùtflfmff, h 4 Hærc-

-ocr page 520-

Hæreticus eft, qui alicuïus temporalis commodi, amp;nbsp;maxime vanæ gloriæ, principa-tus^ fui gratia, falfas ac nouas opiniones gignit vel fe-quitur, B^retico- HÆRETICORVM OFFI-raw offici- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cium quod ?

umquod, T

iVxtaD. Paulum, indies in peius proficere, â vcritatecx-cidere, auditumcp àveritatc auerterCjCrrare, amp;nbsp;in errorem mittcre.

SMr aie Hxreticû eorumtj, offleijste-ffimonia. Tit.

SACRA ADFER TESTIMO-nia de Hxreticis eorumq;

officijs, HÆrcticum hominem,poft vnam aut alteram correptio-onem deuita^Subuerfus cnim , eft eiufmodi, Sgt;C proprio iu-diciocondemnatus» Ha-

-ocr page 521-

*4/

Habe fidem amp;nbsp;bonam con-fcientiam, quam quidam re- i.t««. i» pellentes circa fidem naufra* gauerunt : ex quibus eil Hy-menacusSd Alexander, quos tradidi Satanæ, vt difcant no blafphemare»

Seruum Domini non opor- z-Tim. 2, tet litigare,fed manfuetum ef-fe ad omnes, docibilem, pati-entem,cum modeftia corripi-entern eos, qui refiftunt veri-tati, ne quandodetillisDeus poenitentiam,ad cognofcen-dam veritatem, öd rcfipifcant â Diaboli laqueis , à quo ca-ptiui tenentur ad ipGus vo-luntatem»

Mali homines 8d fedudo-res proficient in peius, erran-h 5 tes

-ocr page 522-

tes amp;nbsp;ill errorem üiittentcs»

Væ Prophetis inßpienti-bus , qui fequuntur fpiritum fuum,amp;^ nihil vident.

UitAj. Attendite à falfisProphc' tis, qüi veniunc ad vos in ve* ' ftimentis ouium, intrinfecus autem funt lupi rapaces.

Ego fcio, quoniam intra-bunt poil difcefsionem meam lupi rapaces, non parcentcs gregi, 6C ex vobis ipGs exur-^ent viri loqucntes peruer' », Primum quidem conueni-entibus vobis in Ecclefiam, audio fehifmata inter vos ef-fe,amp; ex parte credo. Nam oportet hærefes cfTe, vt qui probati

-ocr page 523-

probat! funt, tnanifefti fiant in vobis.

Prophana amp;nbsp;vaniloqua de- 2«T:w. uita,inultunicnim proficiunt ad ittipietatem, Ecfermoeo-rum VC cancer ferpjticx qui-buseft Hymenxus ÔÔ Phyle-tus, qui â veritate exciderunt, dicentes refurrectionem iam ciTe fadam, 8^ fubuerterunt quorundam fidem.

Spiritus manifefle dicit î Quia in nouifsimis diebus,di-feedent quidam à fide,atcen-dences fpiritibus erroris amp;nbsp;dodnnis Dxmoniorum in / Hypocriß loquentes menda-ciura,amp;: cautcriatamhabentes fuam confcientiani»

Filioli

-ocr page 524-

Filioli md,nouifsima hora cft,amp; ficut audiftis, quia An-ti'chriftus venir, amp;nbsp;nunc Aæ tichrifti multi funt fadijVndc fcimus, quia nouifsima hora eft. Ex nobis prodierunt, fed non erant ex nobis : nam fi fuiiïènt ex nobis, permanfif-fent vticp nobifcum, fed vt manifefti fint, quoniam non omnes funtex nobis*

Multi PfeudoprophetsC ' furgent, amp;nbsp;feducent multos, amp;nbsp;quoniam abundabit ini-quitas, refrigefcet charitas multorum, qui autem perfe-uerauerit vfc^ in finem, hic faluuseric.

Ibidem, Tunc fi quis dixerit : Eccc hïc eft Chriftus,aut illic,nolP te

-ocr page 525-

*47

tecrederc: Surgentcm pfeu-dochrifti, ÔC pfeudoprophe-tXjèC dabunt figna magna,ita vtinerroreminducaniur (fi fieri poflet) etiam eicdi. Ecce prædixi vobis. Si ergo dixegt; rint vobis: eccc in delerto eft, nolite cxirc : ecce in penetra-libus efl:,nolite credere,

Dodrinis varijs amp;nbsp;pere-He^.ij grinis nolite abduci, optimïï eft cnim, gratia ftabilire cor, noncfcis,quænon profuerût ambulantibus in eis.

Erit tempus cùmfanamdo-dhnamnonfuftinebunt, fed adfua defideriacoaccruabunt fibimagiftros pruriences au^ ribus:et àveritate quidem au* ditumauertent,ad fabulas au-tem conuertentur, '

-ocr page 526-

D.HtU- D.Hilarius de hæretîcjs anî r/A*. Extiterunt plurcs ,qui ccele-ftium verborû fimplicitatem, non vericatis ipfius abfolu' tionem fufccperunt, aliter interprétantes , quàm didorum virtuspoftularet» Deintelli-gentia enim hacrefis eft,non de fcriptura,et fenfus,non fer-mo fit crimen*

Scriptura multis aitjs no-minibus hçreticos pafsimad-pellat, vt, homines malos. Ce-dudores, viros loquêtes per-uer^,magidros prurientesau hbusjdodores dodrinæ Dæ-moniorunijfalfos prophetas, pièudoprophetas prophetas infipiêrcSjpfeudochndoSjAn tichridosjlupos rapaces,amp; fî-milibus*

-ocr page 527-

*4« de MESSIA AG mediatore nostro

lESV CHRISTO.

DE MESSIA CLVID fenciendum ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiendum de

F'Ides de Mefsia, mediatore noftro èc humani generis re-demptore, omni tempore ne-ceflan'a fuit ad falutem, tàm fub lege naturae amp;nbsp;feripta, quàm in Teftamento nouo amp;nbsp;lege gratiæ. In lege veteri expedabatur venturustin noua exhibitus cft» Vnde D* Auguft:Nemo hominumfinc fide mediatoris faluari poteft, aut exhibendi, vt olim in lege Mofaica,aut exhibit!,vt ïam in lege Euangelica»

-ocr page 528-

Teßtma- extant AVTEM QVAM ftia de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;plurima fcripturæ teftimo-

jAeßia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niadeMefsia.

Cem.i. iNimicitias ponam inter tc mulierem, inter fernen tu-um,amp; fernen mulieris»

Gene,4^, Non auferetur fceptrum dc luda, nec dux de femore eins, donee veniat qui mictendus eftjamp;ipfe eritexpedatiogen tium.

/^xM.4,. Obfecro Domine mitte^ quem milTurus es» Propheta de gente tua, amp;nbsp;de fratribus tuis fufeitabit tibi Dominus Deus tuns, ipfum audite»

'Dtia, » S. Prophetam fufeitabo fimP lern tui, amp;nbsp;ponam verba mea in ore eius, loquetur^ ad eos oninia, qusc præcepero illi*

Qui

-ocr page 529-

*49

Qui autcm verba eins, quae loquetur in nomine meo, au-dire nolucrit, ego vltor exi-ftam^.

Ortende faciem tuam, amp;nbsp;falui erimus*

Emitte agnum dominato-f/rf.iiT. rem terræ«

Vtinam dirumperes ccelos, amp;defccnderes,

V nus ert Deus, amp;nbsp;media-1. tQt Deiamp;: hominum, homo Chrirtus lefus, qui dédit rc-^ demptione femetipfum pro nobis»

Idco noui tertamenti me-diator ert, vt morte intercedente in redemptioncm earu præuaricationum, quae erant fub priori teftamento, repro-i mifsio-

-ocr page 530-

«

MfÄ, J, /»lift.

tJoin.t.

mifsioncm acdpiaot, qui vo-* catifunt ætcrnæhærcditads« Roratc cceli defuper,amp; nu-bespluantiuftum, aperiatur terra,amp; germinet faluatorem» Et tuBcthIchê terra luda, nequaquâ minima es in prin-cipibus luda, ex te cnim exiet Dux, qui reget populum me-umlfracl.

Sic Deus dilexitmundum, vt fiJium fuum vnigenitum daret, vt omnis qui credit in eum, nonpereat, fedhabeat vitam æternanu

Inboc apparuit charitas Dei in nobis,quoniam filium uni-genitum mißt in mundum,vt viuamus per eum.

Si quis peccauerit,aduoca-

fum

-ocr page 531-

if o tum habemus apud patrem lefum Chriftum: SCipfc eft propinatio pro peccatis no-ftris, non tantum noftris, fed amp;nbsp;pro peccatis totius mündig

CONDITIONES'IN ordinandis neceflario requigt; fitæ, proindc diligenter, priusquàm examinent amp;nbsp;admittantur,in-ueftigan-dæ.

Conditio^ nef ordtnan

SVNT PRÆCIPVÆ NV-mero deccm.

dorûqwh

COnditio prima 8d Ssicrd.-'Conditia memo ordinis maxime coue-F'”***

i £ niens.

-ocr page 532-

nkns, vt ordi’nandus Sacta-mentum Confirmationis fu-fcepcnt,quód fi nondum fue* , ntconfirmatus,ab Epifcopo, priufquam ad ordinem alE quem promoucatur, confit' metun

StitmU, Secunda,vt antca quàm ad facros ordinesaliquispromo ucatur,fït clericali tonfura in^ figni'tus, quæ vulgd prima tonfura vocaturïqug quidcm ordo non eft,fed folummodo difpofïtio quædam, amp;praE-paratio ad facros ordines fu-fcipicndos* Hæc tonfura ex homine Laico efficit deri-cum, facit^ bonorum ÔC be-neficiorum Ecclefiafticorum parrici'pem« Nullus autem iu'

-ocr page 533-

ßo tftulo, rede fruitur bonis Eccleßsc,nifi clerical! ton-fura inßgnitus.

Tertia conditio eft, vf cris initiandusjiuftam legi-timam babeat ætatem : nimi-rumiuxta ordinis aßhniendi rationem^ Rci)ciendi funt pe-nitiis,qui iuftam gtatetn non-dumcompleuerint,niß ßngu-lari Pontificis fummi difjien-fationeßotadmittendt Et hi minorennes, communi voca-bulo,appeliari folent»

Quarta conditio, vt in or^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

dinando nullus ßt Natalium (vt dici folet)defcdus,id eft, vtexhoneftisparentibus, legitimo matrimonio ßt pro-creatus,non illegitime natus,

i 3 non

-ocr page 534-

non fpurius, non notHus^ nonfacerdotis filius, ö^bre-uiternon ex illicito amp;nbsp;inhoquot; neftothöronatus» Nameiuf modi omncs ab ordinibus fa-cns arcedi funt,nifi légitima* tionis ( vtappellant) literas, id eil, difpenfationemafum-mo Pontifice habeant»

ßujnta.

Quinta, vt ordinandus Gt Über natus, hoc eft,ex liberis parenribus, non ferais. Qui cnim feruos habent parentes, ordines facros fufcipere ner queunc, niG antealiterasha* beant manumifsiopis à fuo domino, amp;ialibertatem slC' ferti fuerint.

Sexta, vt IS qui Geris initi* ari velu, corpore Gf integro,

Gno

-ocr page 535-

tft.

fano amp;nbsp;pcrfedo, ac ctiam be- gt;nbsp;ne compos mentis. Nam qui vel ratione deftituti fuerint, vel corpora et membra habu-erint mutilata, trunca, vel ni-mium lgfa,vt funt claudi,gib-

j bofî, monophtalmi, id eft, monoculi, manus habentes

1 vel digitos amputatos, dingues, item nimium blefi, titubantes fermone, aut aliquo membro carentes , fimiliter phrenetici, infani, lunatici, morbo comitiali laborantes, etalfj huiufcemodi, qui infî-gni aliquo corporis aut mentis vitio laborauerint, ad fa-cros ordines admitti nÔ pof-funt,ne(ÿ debenu

i 4 Septi-

-ocr page 536-

0£i4»4i

'Scptima conditio,vt is,qui ad facros ordines promoueri vdit, non ad aliuni quam fuse Dioßcefeos Epifcopu fefe co' ferat.Necp enim decet aliquc, extra fuamDioecefin, ab alic-no epifcopo ordinari nifi li-teras habeat,quas vocant, di-luiiToriaSjàfuo ordinario con ceHas, aut difpenfationem à fummo Pontificc, vt alibi orquot; dinari pofsiu

Odaua coditio eft,vt ordP nadus ab oiüi côiugijvinculo fit plane liber etfolutus^Quo-niam mariti afacris ordinibus arcentur : Coniuges tarnen poil primas nuptias,defunda vxore, fi earn virginemduxequot; rint, aut laltem non viduam.

-ocr page 537-

amp; ipfî antea vxofcm non ha-buerinttad facros ordincs ad-mitti poffunt,

Itemmahtus, vxorecdam fupcrftite èC. confentiente,or-dinari potefi: : ita tarnen , vt pofteanon cohabitent , nec quicquam commerce coniu-galis inuicem habeanu

Nona, vt ordinandus non ^ona, fît infamiSjfed publicum vitæ fuæ honeftatis teftimoni-umhabeat, fcriptum vel à prælato, vel à magiftratu,vel â parocho fuo.

Décima conditio, vt pro-mouendus non fit excommu- coNditio. nicatus, nec minori, nec ma-iori cxcommunicatione,ncûe irregularis,autfuipenfus, aut qua-

-ocr page 538-

quauis alia cenfura Ecclefîa* Aicadetentus»

Præter has conditiones,re-periuntur adhuc amp;(. aliac quæ* dam in Geris canonibus,qu3e faciunt , quo minus aliquis Geris ininari pofsit aut debc' at. Iftæ autem funt præeipug, maxime vfitatæ amp;nbsp;eomunes. Has eonditiones prsedidas, debent omnes ( exeeptis relP giofis feu Monachis , qui à fuis prælatis feriptum tefti-monium,feu,vt vocant^præ-fentationem adferüt ) ftatim vbi ad examen aeeedunt,fcri-ptis literis J publiée fîgillo mu nitiSjteilatas faeere, aut alio-quiviris grauibus,fîde dignis eoram examinatoribus pro-bare :

-ocr page 539-

bare î videlicet quod fint legitime natijuftæ ætatis, libc-ri ab omni feruitutis iugo, non mariti, honeftæ vitæ 8d conueriâtionis» Hadenuse-tenim rcipfa comperimus , plures oblitosomnis bone-ftatis, aliter depofuiiTeacaf-fîrmaflê, cüm de buiufmodi conditiôibus in examine ro-garentur,quàm res ipfa fefe habue-

rit»

QVOD OFFICIVM cuiufque ordinis,amp; quæ cenfura à fingulorum ordinum candidat tis exigen-

da»

OFFi-

-ocr page 540-

Offiaum OFFICIVM EORVM QVI eommqni prima tonfiira iniriari frûaato»- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funt,

IlHs incumbit ex officio, vt quotidie amp;nbsp;diligenter orent pfalmutn ilium pcenitentia-lem quinquagefimum î Mife-rcre mei Dcus,8cc* Nam pro-pterea participes funtbonoru ecclefiaflicoru* Item qui hoc gradudonandused, requiri-tur, vt ad minimûi fex annos habeatjVt^ prompte feiat re-V citare orationem dominicam, falutationem angelicam,fym-' bolum Apofl:olicum,amp;pr3e-cepta DecalogijVt^ rede amp;diftinde legere gt;nbsp;norit»

OFFI-

-ocr page 541-

OFFICIVM ET CENSV-RAlt;^4

Acolythorum» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/(lAt/tc

Acolythi, vt fupra quoque memininius, inter alias officij partes,femg adcratcpiicopis amp;nbsp;presbyten’s, vndc nomen quocß fortiti funt averbo græ co «xflAcvfôi/, quod eft fequi ôd feruire, vtdicantur Acolythi quafi imitatores,aflecla; Jcrui amp;nbsp;miniftri presby terorum»

Latine Acolythi à ferendis feu deportandis ccreis, quod præcipuum eorum eft offïciû, ceroferarij nominantun

lam itaq^ qui hoc ordine initiari velit, inprimis neceP fum eft, vt teftimonium cxhP beat, quofe probet primam habere tonfuram

Ofticium

-ocr page 542-

Officium Acolythi cfî, VÉ iam diximuSjCereos feu lump naria, in Ecclefiæminifterijs amp;offictjs accendcre acdcfer-re, vinum amp;nbsp;aquam ad Eu^ chahftiam miniftrare, Sacer-dotibuSjDiaconis Ócf Subdia-conis in facro Miflæ officio inferuire.

Acolythus obligatus eft, vt quocidie pialmos feptem pcenitentiales diligenter ÔC deuotè oret« Item in eo requi-ritur,ut expedite fciat,quæ quot fint petitiones oratiôis dominicæ,articuli fidei, tra-ditiones feu præceptaEccle-fiæ,præcepta Dei tam primae quam fecundæ tabulæ.

Itemquæ, amp;nbsp;quot fint Sa-Cramenta Ecckfiæ, pcccata

-ocr page 543-

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tfé

tnortalia, pcccata aliéna, pec-cata mfpiritumfandunijpec-cata clamantia incoelum pro vindida*

Item, qu? fint virtutcs the-ologicæ,quæ cardinales,quæ peccata qs contraria*

Quæ fint dona Spiritus fandi, opera mifericordiæ • tarn fpiritualia quam corpo-ralia, Quae amp;nbsp;quot beatitu-dines Euangelicæ*

Acolythandus itaque de ijs omnibus atque altjs con* fimilibus interrogatus, fciat prompteamp;expedite cumin-tclkdu refpondcrc»

Duodecim quocp annos ha-beat, oportet,q ad hue ordinê æmoucri cupit* Atq^ vt eo di-gniu»

-ocr page 544-

gnius pronioueatur,pieta9 et religio fuadet, vt confefsionc fefe purget, peccata cluat, ita fefc ad huius gradus fan* ditatem præparet, vefte cho-rali indutus,mediocri corona in capite tonfus, cereum in manibus geftans,ad fufcipien dum hunc gradum accedat*

fly^odia- OFFICIVMHYPODIACONÎ tonioff^ici-quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiueSubdiaconi.

utnqnod, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n.^

1 Rincipio teltimonia prio-rum ordinum fufceptorum Ç quæ vulgo formata ,adpcl-lant ) vna cum titulo exhibc' at* Ante omnia enim curari debetjUt futuriHypodiaconi, Diaconi, öC presbyteri tefti-monta fua de prioribus ordi-

nibus

-ocr page 545-

riibus habeant,amp;f cxatnioato* ribus exhibeant , fine quibus fane nemo ad vlteriorcs gra-dusadmitti nequepoteD;,oe« q£e debet»

Eft autem Hypodiaconi officium,vt presbytens in facro miiTae officio miniftrct : Epi-ftolam canat : Calicem cura patena ad altare déférât» In-cumbit 1 Hi, SiC in ordinationc cidem ab epifcopo iniungif, VC quotidie boras canonicas diligenter dicat, quod fi auC ex defidia, aut caufa non iufta facere neglexeritjgrauiter de-Jinquit. Ad bæc cum primis future Hypodiaconojideft, SubdiaconoincumbitjVt Calebs viuatjCaftitatem inuiola-k tara

-ocr page 546-

tam feruet. Siquidcm vottitti amp;nbsp;fidem Deo femel datam vP olare temere infringere grande nephas eft, Non cni'm fine caufa fcriptura pronun-ouete ód reddite. Cle* rici itacp qui femel Hypodia-conatus ordinem adfunipfe-runt, amp;nbsp;ob id ad caftitatem perpetuam , Sgt;C. inuiolatam conferuandam fefe aftrinxe-runt, in concubinatu viuen-teSjgrauiterdclinquuntï quia fponfa vxoreep propria amp;nbsp;légitima, puta Ècclcfia, perfi-* ' deabieda amp;nbsp;vêJuti repudia-ta, ad aliam nempe coneu-binam fe conferunc, illi maximo cum fcandalo, fum-Cia^ cum turpuudine adhac-t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rent*

-ocr page 547-

rent* Qui enim Hoc ordine facro initiatus eft, amp;nbsp;Deo fefc iamdedkauit, noopoteftad négocia fæcularîa, quæ abiu-rauic, redire,neep matrimoni* um contrahcre, fidemep Deo amp;nbsp;eius ËccleGæ femel dacamirritam £acere4

CENSVRA FVTVRORVM ruturerut» Hypodiaconorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fJyfodia-

■j- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, conomm

AN priniis ordinandi in Hy' (enfnrtt, podiaconos non negligenter examinandi funt,amp; nullo mo do admittendi imperiti Si ignaui, prgfertim cum ab hoc ordine nonliceatamplius rc^ fibre, vt diximus,ad faccula-rem ftatum»

k X Quarc

-ocr page 548-

Quarc diïigcns cenfura dé i}s fumenda clt, amp;nbsp;ncmo ad--mittcndus, nifi fciat amp;nbsp;perfc* dé cognofcat, quæcunque in CO rcquituntur, qui anP xnaruttï curam adminiftratu-rus eft.

Non raro cnt'm acciderc vt* demus co s, qui cûm femçl in-epti, amp;nbsp;prorfus omnium rc-rum imperiti,ad ordinemiftu promoti fuerint, vcl ex fauo-xc gratia, vel ad aliquoru, præcipué autcm magnatum. inccrccfsioncm, amp;nbsp;deinde eu bona confeientia,adreliquos ordincs pofleriores non poP fînt promoueri, ob rudicatem imperitiam, neep illis am-plius Ocimcgrumabhoc gragt;

-ocr page 549-

iS9 du ad négocia fæcularia redire , perfides fieri apoftatas ♦ Quod vt inpofterumeauea-tur, confultifsimum fane fue-rit, neminemad hune ordinc admitti,nifi Si is idem ad Di-aconatum presbyteratum, imô ad regendam curam ani-marum idoueus amp;nbsp;dignusiu' dicetur, Porrô quôd ad æta-tem attinet,nemo in hune or-dinemaflumendus, nifiannû decimumodauum, imô (vt cunc in Tridentino cft fiatu^ turn Concilio) vigefimum fe-cundum compleuen't, fc-quentem iam attigerit, Præ-terea nullus ad huius ordinis fufccptionem cogendus eft» Eft cnim hoc Sacramentum k 5 non

-ocr page 550-

flott necefsitatîsjfed îiberç vo luntatis amp;elcdtionis. Quare êCordines ifti omnes fufctpi debent, no priuati commodi, vtilitatis, emolumen,aut cti-am pigritiæ,8d turpis ocrj gra tia: ncc propter commodio* rem Sdfaciliorcmfuifuorûcp vi'uendi rationem : Non por-rô propter Chrifti patrimonium,id eft, propter fplendi-, da, opima pinguia benefi

cia Ecclefiaftica ac praebedast ' Non denique ob mundanam, inanem gloriam, id quod qui faciunt, grauifsime fane dclinquunt, horrenda à Deo fupplicta baud dubie «expeâaturi,

-ocr page 551-

Hscctctiini rcs,proÏi dolor, Catholicam Dei EcckGa,hac noftra tempeflate, foedè con-fpurcant, miferabilitcr tur-bant, turpiter difsipant, crudeliter lanianc, abufusdenic^ in ea quam plurimos,inexcu-fabileSjintoIcrabiles, Sd fcan^ dalorum plenifsimos pariuc, ac proinde crrorum omnis^ generis fchifmatum amp;nbsp;hære-iutn maxima et propemodüm potifsima caufa cxiftunu

Icacpquiin hunc ordincm cooptari cupit, zelo domu» Dei, diuini cultus amplifi-candi, Ecclefiæ Chrifti iam mifere laboranti,er vehementer afflidæ (uccurrendi, atcp adeó Deo optimo maxime»

k 4 totutn

-ocr page 552-

|otum fefc offerendi caufa amp;nbsp;pietate ducatur, oportet: in primis^ quærat non quæ fua funt/ed quæ lefu Chriffi«

Eruditio proinde in futu-îis Hypodiaconis non vulgaris rcquiritur. Examinent diligenter in difciplinis,ÔC ar-tibus liberalibus, quæ inpu-blicis Scholis ôC Äcadetnrjs præle^ntur: vtin Grammatica Dialedica , Rhetorica» po'éfijhjftorqs: fumaturexpe rimentum quid Terentius, quid Virgilius, quid Cicero, amp;nbsp;ali} boni autores fcribant, dqceant, tradent. Ex quibus vbiaptê amp;nbsp;appoGtè ad inter-rogatiôes refponderint, exa-’âiusdcbêt examinari in qug-flionibus

-ocr page 553-

ftionibus Theologicis, quas potifsimum fpfos fcire oportet,

Quantuautetn adeas qugr ftiones theologicas attinet, de quibus inprimis cenfura fumenda eft, vt fciant futuri Hypodiaconi,qug potifsimü illæ fint 5 quomodo fefe ad futurum examen præparare, quid maxime memoriç c5-mendare debeantï paucishoc Ioco,nc imparati accédât, in-dicandu duximus. Principió itacp ordinandus Sdaflumen-dus in ordinem Hypodiaco-norum,diligentem det opera, vt bona fundamenta Gram-matices iaciat : eacp omnia, quælegit, beneintelligatiule $ xta

-ocr page 554-

xta canofies Grammatices ï Exponerc fciat» hoe cft, ex ïcmporelatina gerniatiicè, ói germanica latine reddere, latine loqui amp;nbsp;refpondere, vbi neceiïumfucrit,latinè Sd congrue fcribere, literas compo-ncre, amp;^eius generis alia grâ-maticæ præcepta teneat, ôi ' accomodare feiat.

Confultum videretur, vt illi in examine argumentum aliquod Germanicumpropo neretur, quod latinura face-ret,ex hacrc facile cognofei poiîet clucefeeret, qua do-tflrina præditus effet, ÔC di-gnus ne,qui ad hune graduai promoueretur.

Deinde curetur diligenter,

vt

-ocr page 555-

ld* vt funirus Hypodiaconus breuiariû, Iibrû obfcquioru, feu agendam ( vt vocant) ha-beat, inde experimenium fumatur an Rubricas intel H-gat, quas amp;nbsp;interpretetur, ÔC lenfum earum explicct.

Quæratetiam, quo pado boræ canonicæfint dicendæ ÔC abfoluendæ, Qui n'tus , quæ ceremoniæ, quis modus denicp ordoinSacramêtis adminiftrâdis fit obferuadus, Pofthçc queraf, quodfitdi fcrimê int veteris amp;nbsp;nouæ legis Sacramenta, quç virt^,qs cffed;^ cui’libet Sacramêti ,q materia,q formaiq partes, diuifiones ôddiftindliôes fint Sacramêtorû : quj in fingulis Sacra-

-ocr page 556-

ßacramentl’s Ont confideran-da, quomodo populo adtni-niflranda«

Cura Hc examinatoribus» vt Hypodiaconus fciat qui fint cafus rcferuati fuino Po« tiHcl, quiEpifcopo fuo ordp nario î quæ fint pcccacorutn dîfcrimîna, quo pado pecca-tu originale différât ab a diu-ali, mortale à vcniali« Exadè fciat côditioncs bonæ côfef* fionis, qusc fint munia amp;nbsp;officia confefiârij, quæ côfefluri» Diligenter ctiam memorise commendanda, quç de Eccle-fia,de purgatorio, de fide, fpe et charitate cognofcenda funt facerdoti,8d vtili Ecclefig mi-niffro ♦ Quæ oîa fuprà locis fuis

-ocr page 557-

fuis diligenter à nobis anno-taca func»

Quia autemneeeflâriû quo-queeftjVt Hypodiaconi,Di-aconi presbyteri,ac alq nii-niflri ecclefîæ cantenc in cede fiæminifterrjs: quæftio etiam habenda eft de cantu, maxime chorali,feu Gregoriano,

Poftremo in hunc ordinc cooptatus, ante omnia curet, necefte eft,vt alium hominem induat, veteri exuto, relidis pueritiæ nucibus, omnem la-feiuiam, mores ineptos amp;nbsp;in-compofitos abijeiat, virilem perfonam gerat, grauitatem adfumat, vitæ honeftati ftu-deat/eria tradet.ca videlicet, quacadfalutemfuam S^pro-ximi

-ocr page 558-

ximi ædiRcationem fpc^iarè vidt’buntur, ita vt omnibus modisdignura fefe præbcar, qui ad fequentes ó^maiorcs ordincs reêté promoueripof-iiclt;

Omnino c rc falute fuc' rit furuh Hypodiaconi, Dia-conióif Presbyten, vt ante-quam ordines illos facratif-fimos fufcipiant, confefsione facramentaii peccata fua elu' anc,ec deinde fufccpto ordinc communicentjVC eó dignius maiori cum frucèu, tcclc* fiac Dei inferuire,amp;f in vinca Domini la

bo ra rep of-fînu

-ocr page 559-

O FF ICI VM ET CENSV- Pmmw« ra Diaconorum» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ojjictnm

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tenjmai,

Jb'laconum inpnmis cogno'

1 fcere oportet, quæcunque ÔC Acolythus et Hypodiaconu» feire tenetur, Adhcc quod fit Diaconorum officium nunè, in Ecciefiia, quod fucritogt; lim .Item quid appellatióe Di aconorufignificetur, quacfit VOX iilajöd vndederiuetur»

Sciat memoriter refpondc* tz ad grauiores quçftiôes,qug circa fidem catholicä verfant, ct praccipue quæ infœîici hoc feculoin controuerfia veniût*

Det operam, vt nihil niff quodpium, orîhodoxum,8i caiholicum fît, fentiat, dicat, doceat, profiteatur»

Sciat

-ocr page 560-

Sciât cxaftè tnodum S^oï'-dincm dicendi horas canoni-cas, ideo^ in ca re non po-, ' flrema cura fit examinatori-bus. Ad extremum Diaconu excefsiflê oportet annuvigc-fimum vclpötius vigefimum tertium, nam ætas ilia Dia-corn’s in concilio Tridenti* no præfcripta eft.

Presbyte- OFFICIVM ET CENSVRÄ roruinof- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Presbyterorum.

ficiumcett-

furti^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad ordincm facerdo-

talem, vel presbyterrj adfu-mendus eft, exaâè fciredebet, quæcunlt;^ in Acolythis, inHypodiaconis, amp;in Dia-conis requiruntur.

Ad hæc quod fit officium prei-

-ocr page 561-

fjresbytcrofum, quid nomen ipfum fignificet, amp;nbsp;vnde dc-fcendat: Item perfedè fciac cærcmonias amp;nbsp;htus, in facra-mentorum adminiftrationc, ôd præcipuè in Miflç célébra-tione, amp;nbsp;quo paóto in ea fit procedendS, quid ante, quid poft Miflam orandum, hoc ' cft, quis fit accelTus, quis rc-celTus altaris : amp;nbsp;quomodo facerdos prgparare fe debeat, vt digne facrificet.Deniq^ fci-at,quid illæ facræ veftes,qui-bus Sacerdos facrificaturus induitur, myfticè fignifîcent.

Item, quid quæhbet pars rAifiæ fignificet. Qui fint de-fe(ftus,qui in Mifiâ continge-g ere poflunt ♦ Et quo pafto fi

1 nbsp;nbsp;nbsp;(quod

-ocr page 562-

(quod Deus auertat) contîn-gerent, qs fit fuccurrendû* Cæterum mai'or pars eorum défecfiuû, qui celebranti eue-Hire pofiunt, indicantur in Miflali Dioecefis Auguftanae nuperDilingaeexcufo : in co libellOjCui Titulus, Trada tus de adminiftratione facra-menti Euchariftise Miflae celebratjone, ctiamDilingæ imprefib* Poftremo qui in hue ordine adoptadus'’eft,nc-cefiumeit, vtannu vigefimu quincum iam attigerit,aut po tius omiiino compleuerit, vt Tridentinum habet decretu, liana ante tempus illud nemo ad Sacerdotiû promoueri debet,nifi fingularipôtificisdi-

Ipen-

-ocr page 563-

^pêfatioc fueritid fmpetratu.

Quapropter quilibet ordi^ nandus in prcsby terûj'ntcrro gatusdciufta ætatc, finevllo fuco amp;nbsp;mendacio, fub pcena excomunicanois ÔC irregula' ritatiSjVeritatem ipfamdicat, amp;actatis fuæ annos veracitcr indicetjCamcp tcftimonio publico fcripto, vel alias teflib^ fidedignis coprobet» Sacen dos iam fa, diligêter offi-cq fui partes aîo fecû rcputet, nimirû vt ftrenuû Chrifti mi-litem agat,in vinea Domini Efai, y. Sabaoth impigcr fit operarP, In facris côcionib^ fefe cxer-ccat, fidê cacholicâ modis om nib’ propagate fi:udeat,c5tra aduerfarios tueri, ^pugnare, 1 Z muium

-ocr page 564-

murum aligoutn pro domo Dei fe opponere: Sacrament» Ecclefiæ, Chrifti fidelibus rede ■amp; ordinate difpenfet. Et breuiter in ea re fit totus, vt Ecclefiæ catbolicæ ‘minifte-ria,ofFiciumq^ fuum paftoralc rede, digne', amp;nbsp;cum fubdito-rum frudu et animarum falu-teadminiftrare valeat*

Sacerdos omnibus modis turpefugiat ociu, acdefidia, concubinatG ,publicas taber-nas,malorûc5mercia,etcôfuc ' tudinem, rixas, contentioes, ».Cor.» J. vaniloquia,colloquia praua, qug bonos corrûpunt mores» Contra verô femperboneftu aliquodexercitiumhabeat,ne diabolus eura inucniat ocio-fum*

-ocr page 565-

i67

fum. Itac^ aflïduè aut orct,aut légat, aut ftudeat, aut fcribat, autdoceat, ita vt femperhoc conetur,quod ad Ecclefiæ in-crementum,proxinii ædifîca-tionem,et animæ fuæ falutem fit vtile futurum.

OFFICIA ET EXAMEN EO-.PareckorS rum, qui ad Parochias, amp;nbsp;cu- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;officium^

ram animarum regen- ' examenL dam adfumun-

tur.

PRudenter admodu vti-liter in ftatutis Synodalibus cauit Reuerendifsimus 8gt;é amplifsimus princeps ac D. Dominus Otho Cardinalis, Sc præful Auguftanus, vt * nullus faccrdos ad curam animarum regcndam admitta-

1 3 tur.

-ocr page 566-

tut, nifi diligenti amp;nbsp;bona fidc pnus fuerit examinatus in iis omnibus,qu3E cura paftoralis neceflario requircre folet, ita dignusfuerit iudicatus,cui ca cura amp;nbsp;adminiftrado con-credatun

Et quamuis antca edam per aliquot annos curamanitna-rum rcxerit, parochum^ ege rit,amp; certis forte decaußs pri orem parochiam rcfignaue-ritjöd ad aliam promoueri cu^-piat non tarnen pnus adfu-matur, quamdenuo fefeexa-inini iufto fubmittat : fi non ob aliam caufam,velideo maxime , vt ex eo intelligatur, quonam patfto priorem pa-rochiam rexerit, amp;cam, cui iam

-ocr page 567-

2(f8, fam præfîciendus fîtjn pc Herum regere, amp;nbsp;adminiflrarc pofsit Jtacp præ omnibus pa-rocho amp;nbsp;Ecclefiæ paftori fcquot; dulöcurandum eft, neiubdi-tis fuis vllû præbeat oHeiidE culû, neue malû aliquod edat cxemplû, qdfumere poHenc vel ex dodrina, vel ex vita» NôficbçreticuSjautullomo do de hgrefi aliqua fufpedus, nec quicqua, contra Ecclefiæ I catholicæ dodrinam docere

pracfumat»

Pador ecclefiafticus omne fugiatconcubinatusfufpicio-' né : Scandali em plena eft 8d turpifsima res , Sacerdotera lt;nbsp;nbsp;nbsp;Dei et populi paftorem domi

fuæ'fouere cocubinas, fcorta,

1 4 nothos.

-ocr page 568-

jiothos amp;nbsp;fpurios akre, atc^ in cos Ecckfiæ prouentus^ Chrifti patrimonium profun dere amp;nbsp;turpiter decoquerc, lam veró quantum fpedat * ad eruditioné parochi,omnP no neceflârium iudicamus, vt ad vnguem teneat,quxcuncp fupra diximus de Acolythis, Hypodiaconis, Diaconis ÔÇ Presbyteris*

Itaq^ oportet, vt perfedlè fciat facramentorum admini-ftrationem, cum primis Ba-ptifmijPcenitentiac, Euchari-ûiæ, matrimonq ÓC extremae vndionis,

Sedulo det operam,ne,pro' pter fuam negligentiam, infantes tnoriantur fine BaptiP

mo.

-ocr page 569-

t

mo,ne decutnbeütes 8^ çgroti exhac vita décédant fine pce^ nitentia, confefsione, ôd via-ticofacræEuchariûiæ, açex-tremavndiôe Jd quod in pagis fieri pleruncp compertuni fiabemus^ex mera parochoru negligentia amp;imperitia,imô aliquandó , quod omnium fcedifsimumeft, ex temulen-tia, crapula 8^ ebrietate«

Deinde vero parpehis feuere iniungendum eft, ne li-bris hæreticoru vtantur, vel in facris concionibus vel alias,

Infuper in adminiftrandis facramentis, Temper fubftan-tiameoTum, id eft,materiam amp;nbsp;formam, vna cum ceremo-

1 5 nijs

-ocr page 570-

îjïjs catholicæ eccIefÎ3C,amp;f maxime fuæ djŒcefis, ftuJiofê obferucnt,ne, quod feanda-lumapud fubditos on'atur.

Adhæc afsiduô illis adub gilandum eft, vr populus fu3C fîdeiôt' euftodiæ commiirus, pecca'tafua, præfcrtimgrauP ora , in confefsionibus in fpecie enumerare aiTuefeat, indicandoctiam, quoad eins fieri poteftjCircunftantias loci, têporis ,numeri,perfona£î, fimilium quæ ferè femper peccata yel leuiora vel graui-ora reddunt. Etenim in généré folûm fadæ confefsiones in Sacramento pœnitentiæ ininimg fufFiciunt,amp; verç cô-fefsiones non funuQuamob-

rem

-ocr page 571-

'2 7® rem ita confitentcs,bona con' fcientia abfolui non poflunt nee debenu Vbi enim non eft confefsio, ibi nee abfolutio eflepotefï:«

Confultifsimu eflet, Ec-clefiç valde ncceflarium, vt parochi di'ebus maxime do' minicis amp;nbsp;feftis, peculiarem quandam concionem inftitU' ercncameridie , maxime pro pueris rudioribus adultis, Catechifmumq^ aliquem pp urn cathoh'cum in manus fumèrent, quem pro conciôe illis proponerenuPrima fidei noflræ amp;nbsp;Chriflianæ religio-nis rudimenta docerent : vt-potè orationemDominicam, ülutationem angelicam,fyni-bolum

-ocr page 572-

boîuni Apoftoli’cum, præcc* pta DecaIogi,Confi:itudones amp;præcepta Ecclefîæ, Sacra-mcnta, peccata mortalia,mo-dum confîtendi peccata in fpe de, eius generis alia fidei noAræ elementa explicarent, vt quæ quilibet Chriftianus ex profefsione fua feire tenea- ' tur» Ita fieret nimirum, vt pueri vnà cum lade materno, quafi fidei et rcligionis catho-licæ principia imbibèrent quodammodo, acc^ iuxca ea, vicam fuam formatent amp;nbsp;im ftituerd» Qua in re videmus, non citra grauem animi do-lorem,nos ab Ecclefîæ catho-, licæ aduerfarfjs longe fupera-ri, non fîne magna noftra ig-nominia.

-ocr page 573-

flotninfa, Ecclcnæ Chrifti dethmcnto.

Quare valde quoc^ meo iU' di'cio cxpediret, vt quilibet parochus fcholam quandam, priuatam faltem fi non publi-cam, apenret 8c inftitueret, vt ijs maxime horis, quibus à graiïioribus négocias amp;nbsp;Ecclc (îæ miniftcrfjs vacaret, amp;nil ferij baberet, quod alias facC' rct, teneram iuuentutem ibi, vbi parochum agit, informa-ret ; in primis videlicet literarum elementiSjin gramîîia-ticæ rudimentis,in pingendis ïiteris, in cantu, in latino ali-quo autore, potifsimumautc Catechifmum aliquem catho-licumproponerct, vnde pri

ma

-ocr page 574-

ma nofiræ rdigionis funda' menta pueri perdifcercnt.

Ego enim non paucos in Bclgio noflro viros, dodrE na amp;nbsp;pietatc infîgnes noui, qui hoc fuis in parochijSjfum-. ma cum laudc, ncc minori cum frudu S)C vtilitatc puero' runi, parentum , ÔC Ecclefiæ, præftant^Hoc etiam profedô mea fentcntia multô melius et præftantiusforet, parochicp officio coueniretmagis quàm fe inutili ocio dare, alrjscp rebus inhoneflis vacate,

Poftremó fciant promo-uendi ad parochias, vt literas teftimoniales ( quas formata vocant) fecum adfcrant,vt ex illis conftet, legitime ne ordi-nati

-ocr page 575-

flati fint ab aliquo Epifcopo catholico,iuxtafacroru cano-num décréta. No raro fiquidc contingit,quód aliqui amp;nbsp;prg-funt parochijs, amp;nbsp;diuina per* aguntjCf Sacramentaadmini-ftrant, etiam in catholicorum locis, qui neque rite ordinati funt»neq;morc Catholicorü Sacramcnta ipfa adminiftrat: vtpote'fepenumcro merilai* ci, id quod ne in pofterû fiat, aut ullo modo cotingere que-at, fumma cura amp;nbsp;diligentia adhibeatur«

FINIS.

Gloria foli zsr aterno Deo,qui efl benedi-ilui jgt;erpetuis feadortim jectdia.

D1LINGÆ EXCVDE-bat Scbaldiis Mayer, MD.LXm/.

-ocr page 576-

-ocr page 577-

• ... • '

-ocr page 578-

-ocr page 579-

-ocr page 580-