Ü T H E o P H I t I B A N O S I I

C E N S V R A OR-thodoxa in EXCOM-MVNICATIONEM SIXTI V. PP.

contra Hcnricuni Borbonium , nunc Galliæ ôcNauarræ Regem Chri-Itianillimum:

jNNOrjTÂ ET zATCTA

R O ce M I O J O s r B D r c K N--tnr argumenta eorum, c^ui contra framp;di-^um '\B^gemarma fumpß-runtj.

francofvrti

Apud loannem Wechelum,

z/inno clo, !□. XCII.

ROOEMIVM. QVO

SVBDVCVNTVR ARGV-

M E N I A EORVM. Q^V I CONTRA Henricvm IV. Gallia et Na-' uarræ Regem Chriftianiffimuni,arma

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fumpferuiM.

.^Cposn lihrofu^erioYirdtiones,lt;^ut-bu^ adduôlits innouaui CenfuramOrtho-(loxam,ante fex annos a me edHamfinê'x-communicationem Sixù k'. cuï 'vt adde-rem hoc procemium^im^ulerunt Grego-rij X1 r. liter a Monitoriales, (juibtts aßerit uarriieniim,'vi igt;riediéîaExcûmmUrnicat'ionii ißiCceßioneRe-gni Gaüia abdicatum ejjè,ac^roccrei^nobiles,^ omnes Ec-cleßaßicosfübditosq^ adhortatnrßib pana înterdiEli, nbsp;nbsp;eit

deßrant, armis aggrediantur. Etenim nouum non eEl^ fucceßoreslulii 11. cum inutilesßunt claues Petri^gladium exercere , nbsp;nbsp;nbsp;per fas nbsp;nbsp;neßa régna transßerre. joannes

EJ^uarranushuiusproauuSyijuodLudouici Xll. partes ptionis regnum Gallige adHenricum 1haredem legiti-mumpertinens^auro exercitu Hifpanico inuadunt. De faälo conßatißed an iure idßat^ breuiter dicam.

Th. b a n o s I I

Excommunicdtum aiunt Henncum Borbontum, quod hæreticus, fautor bæreticorum, amp;nbsp;Ecclefiæ Romanæ hoftis/?f acerrimm ; ôquot; inde concludunt omni ^rafeéïura, 1 i.sc 8. ^.uficceßione amp;nbsp;dignitate cecidijfe. ^thi in lurehierctici ni- deßniuntur, qui contra Âpoflolicam difißhnam Euan-Srcath. doârinam Patris, Filii amp;nbsp;Spiritusfan ch ^jnam deitatemßcbpari Alaießatc amp;pia Trinitatenon credunt^ quique inßdeles amp;nbsp;alicni,ßwchc Dei CathoUciie.atque A-poßolica Eccleßa contradicere Judaice aut apoflatice au-lib. De præ- dent. His addendum eA TertuUiani teflimonium, qui cos njocat hiereticos','qui pertinaci ßiritu nbsp;nbsp;opinioneflngulari

dogma aliquod tuentur. nbsp;nbsp;°Yum conßeßio fldei, ^dita ah

Henrico ly. Gallic amp;nbsp;Nauarr^ Kege^tejlaturillum cre-derein ficram Scripturamajeteri nouoq- tell4mento com-prehenßm j zffw Jymholumfldei ah Eccleflia Catholicain-flitutum ampleSlii doSlrinam hareticorum in quatuorpri-mis Conciliis acumenicis damnat am^deteflari difciplinam ah Apoflolis Eccleflapfimitiua 'vflurpatam nonrciicere:. deniq; poflülarêah iis, qui crimen htxrefls ei ohuciuni.vt de ea ex Deiverho teAimoniaproférant in conciliodegitimoy cuifefuhiicity Ex quïhus ‘nemofàn^ mentis iudicahit,eum Farcticum dici, njel damnar i poflfe, ni flprius de harefl^ dus ajflrtione pertinaci in concilia légitima conuincatur.. Deinde compertum cA omnihuStnaYi paucos cxtitiflêprace-res in Europa Ghriflianos, qui antequam Pex Nouarrae in rerUm natura ejflt^reformatiànemfleli^onis amplexifluntf de ea Pontiflcem flomanum 'reum peregerunt : integra régna ah co defeccruntj^ omnes idololatriam nbsp;nbsp;tyranni-

' dem

!

P R o œ M I V M.

Jew in Eccleßa Ke^Mica exercettahominantur. T^on er^oßhißnatis auclor efl Nauarrisnus qui Keli^io-nem quam proßtetur^haußt cum laâîe nutricù^^in eaahu^ educatusq; e/î’.illud potius adßribendumEpißoiüs T^ma-nis, quibus religioßemperfuit, controuerßäs de '^E^eligione, proditione cruentißimo beüomon verbo Dei, chari-täte dißeptare.Pr^poßerenimium,amp;inßpicnter.Omnia, 4/7 ///e^piius cxpenriquam armis ßpientcm dccct.BeE Ium enim nunquam mouendum, quamdiupad locus aliquis conceditur -, omnisq^pax bello ciuili cum ciuibu^S'vtilior cfl. Quß in Eccleßa Det inprimis obßeruadaßint-^ in qua man-Juetudine ,morcprimorum Chrifiianorum, non ßeritate a-gendumeEl. Qjwdßbcnigno colloquia deßniri non poßdnt ■controuerßie amp;nbsp;xiniucrlales reddantur, earum dccißo ad Concilium generale referenda efl-, interca pax vtrinque co-lenda. Id agnouit Edicolaui primus^ qui in epißola ad Adi-chaelcm imperatoremprudenter dißinguit inter res Eccle-ßaficas, qu^e in ß/nodispertra^antur inter redores Eccle-ßx, 0quot; eas quoquot;. adßdempertinent. Qua?, inquit, vniucr-falis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnium communis,ac non folum ad Eccle-

liaiücos, fed ad omnes omnino, amp;nbsp;prazfertim Reges pertinet Cbriftianos. Q^m ob rem cum ab annis plus quamßptuaginta dißceptetur 'vniuerßaliter depracipuisß^ dei dißiplina adßlutem neccfßiriie articulis inter Pa-pam,amp;ßeligianis reßormanddtßudioßs^cosq; Reges,Principes,politarchas , 'virosquepietate nbsp;nbsp;doElrinapraißantes;

Concilia generali,liber 0 nbsp;nbsp;fando opus fuit,in qua caput amp;

anembra ex canone 'verbi Dei reßarmarentuf. ISIam quod

*

Th. , b a n o s r I

ad ConciltumTridentinum attinetiin eo audit i no fuerune, ^ui d Papa haretiei dicuntur, amp;• de caufa controuerfa 4-clum amp;nbsp;iudicatumfuit ah illis qui Kei, non iudties,citan~ tur. Meqj'valde laborandum nohù e/l in con^^utatione hu^ lus Concihi^quod Carolus IX. Gallia P^ex^reuocatis kgat-tistcxceptionih, 'validißimiSj'vt iniuflum ac nullum labcpa-dauitj fupremaq^ Curia Parißenßspalam repudtauit. Te-^ meraria igitur nbsp;nbsp;iniquaßuit Sixti Excommunicatio, qui'

durante lite.ç^fchifmate 'vniuerßli indies creßenteßulmi'-natusfit inprincipem fingularem , cuius caufia infinitis efl communis. EtenimpofitOyamp;’ tamert non conceßo, Sixtum iudicemfiuijfie competerntem controuerfia, qua de Kelipione agit at ur at tarnen 'vana amp;nbsp;irritafiuit fintentia excommu^ nicationistquam contra Catholicam dofbinamtemere pro--tulit. Primum tefiem buius retprofiero D. Auguflinum ad-uH.j.cap, 2. t^'rfius E)onatifias,amp;contra epifl. Parmen. Quando^z’»-

^z/zf^popukis commiinimorbo laborat,abExcomniugt; nicatione fuperfedendum efbamp; cum aliquis ex fratrib;-inEccleltaconftitutus in aliquo peccato-fueric repre-bcnfus, vt Anathemacedi^nus babeatur.-fiat hocvbi periculum fcbifrnatis nullu eft. Hane D.Auguflinifin-tentiam refiert c.cum quisq^^z^.quafl. ^.Nam cum excomu-nicatio infiitutafit pracipue in huncfinem^'vt per earn pec-cat or emendetur; fiis per excommunicationem induretur

1 qnod iuf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nancifiatur per quos fichißia contingere pofiit^

fitD.dere pcfiimcpcccatorts amp;Ecclefiafiiluti confulitur ^fiper Ex-pcri?ftnt'’ tommunicationemprocedatur. ^dem aßirmant fiafion amp;nbsp;i-**’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loannes Lupi Doflorcs iuris celeherrimi^ dfirtisverhis

docent

P R o œ M T V M.

docent,Excomunicationem ine um non ejjèferendam ejuem âicamur minime propter eamceffa,turum à contumAcia:

ne Catholica reßpißentia. Deni^; Thomas in ^.diß.lS. articulonjltimo^ßib (jua:ß.z.alßerit:.Qj^dß excommiuniea-tio 'videatur inutilùfutur quem excommunie are tenta-mus^ßiperßdendum omnino eße à tali cenßira'. tuncq^ hlan-dis admonitionihus eliciendum eßepeccatorem adpœniten-tiam-^non modis aßteris irritädum,vt aßerior reddatur.Ita-que exßpradi^lis Qatholicorum doôîorum teflinjoniis confiât, Sixti,excommunicdtion£m ïnKe^emNauarranum^ quem ^lapßm hareeicum deploratißimum nominant coniuratifCatholicam nonfuiße, nec orthodoxam.

Cater um refutationem non meretur quod ohtendunt, JTenricum Borbonium {ßc enim Ke^emßum nominant) fautorem eße hareticorum,^!^ Eccleßa Komana hoßem a-eerrimum. Etenim PP. à multis feculis eos omnes hareti-cos eße dixit, quißbi non obtemperarunt, xel qui Hierar-■chia tyrannidem, Eccleßa ^^R^ana deformationem ßtntdetefiati. aAnno jï^.PhilippicusImperator hxreü-xus diélusfuit,quodex madato Dei idola è templis fufiulif- • ßt.Leo III. ^mperator paucis polîannis eadem de eau fa hæreticus Iconomachus uocatus. Henricus I H, ßmperator, quod inueßituram Epißopatuum Germania P apa indulgere reeußretjhareßs nota inuflusfuit. Frideri-aus II. quodPP. equumafeendentißrepam a latere infueto ,tenuißet, tyrannidi ^P.^mana refiitßet,hare.tie,us fuit proclamatus. Bonifacio HIILPhilippus IK fiex Gal-fiayt hareticus damnatuSiquodad.beHum transmarinum

Th. Banosii

nonproßcißerctur. Carolus 4^I. ciuidem regni princepf, kc)'cßscnminenoratifsfi{it,^uodlt;*^lt;iarrinoK PP. tri^ bu rum Ec clßiii Cj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;imper anti denegauerit- Ludoui^

cw: XI I. parer pop Lili â Galin coÿ^ominatm,ab ^talii-hlt;^retit ugt; dXlufßuit^quod^uUo II. bcllatori cedere nolue-rit. Hcnricu.^ Ill, qui ad extremumnjsqueßiritumitißde l^^omanaperßuerauity nibilominus hærcticus, hærcricO’ ruin dux, hc’cTcliæ Roinanæ.boftis àconiuratisdiciturt quod Kcli^ioni pacem ,^^lR^publiC(e ßcuritatem, ßublatif perturbatoribu,f,tandem ßatuere conaretur.

^t hoflii bcclejia: n epT,quem bellum,quem dißordiiC, quem cades ciuium^quemproßriptiones deleElant. Sequif 'vero in Gallia bellum ciuilc excitauit f quis public as leges' ßegit'^ quis'vallitatem'vrbibus, depopulationem agris ab annis triginta intulit ? Paucis dicam,(l^ exordiar ab illn quibus interßui, ueldßde dignis accepi, qui rebusgeflis in-terßuerunt. Pollobitum Francijei IL conueneruntComl-tia regnigeneralia apud S. Germanum,a quibusßilemne F~ diElum,quod'vulgo lanu.vii dicitur ^Conjiitutumßuity quo ‘ 'vtrwsq-KeligionisQatholicaPomana,^pratenfaPe^or-mata exercitium liberum nbsp;ßecurum decernebatur.ßdß-

natusconßulto omniumßupremarum Kegni Guriarumcont-probatum, nbsp;nbsp;-vbique executioni demandatum :ßcque lux

Jalutarts 3ccleßam,g^ tranquillités monarchiam Gallia il-lußrare inccepit. Sedeamßerre nonpotuerunt oXllaFlores Triumuiriy qui ab indem ComitiisgadPontoßam habitiSy repetundarum rei iudicati fuerant. Hi ’vttjnÄai.pl^/ußiam tueienturgt;amp;derationib/ssreddendis iudicium eluderentj

Pempn^

P R O ce M I V M ;

KçmpMicam pratcxti^ Kdi^onis ffcrturhare conflituSquot; tunt. Primas igitw inter illosjeditionem cxorfas ed àfira-gel^aßiacena,in (jua non medtocrem numsrum piorum^'ver-bi Dei aiidiendi caufà' congregatorum\ nullo jextis, atatis, conditionisue difirimine habitq}per inßdias adortas,inter-necionidedit:deinde Carclam IX.tancpueram^FontebeP laqaeoinuitum^i^laehrimis doloremfuam teßantem^Me-lanam “vßjae dedaxit. dlter Parißis conaentaspioramje^ui inßiburbiisße(juentißimi celebrabantur^ßditione popala-'iriypladiod^^e,perturbauitiC^eciditjeombaßit.- Pi inc ßub-ßecutum helium ciuile cruentißimum,(^ praliumad Drui-das commijfum,in quoMommorancius capias,Santandrea-nus Adareßhallus interfedlus,amp;paulopoil Cuißus in ohß-dione ^urelianenßoccißus eil. SublaPts igitur , njelcaptif belli auPloribus,pax Eccleßc€yamp;regno tranquillitas reßitu-ia eil., cuius beneßcio nobilitaSidtuerßsßudiis depoßtis,ma~ ßetudine coalcßebat-,plebs poßgrauißimdS calamitates militari inßolentia exonerataßadorepartis fruebatur,offenßo-nes bellivtrinque deponebantur,iußitia prtßinum dccus re-ColligebatiPictai amp;nbsp;Keligio, qua: belli tempore incult^c ia-cueranij colebantur. ^ccidit uero ajt in[aniliori Pcgii ioncilio, ex procerum nonnullorum placito dccretum ßuerit luflrum regni uniucrjale, qUodP,excomitatus regina ma-tre,^primariis conßlianUyobiret-in huncßnem, 'vtjubdi-ti Kegisßiißacierecrearentur i nbsp;nbsp;ciujdcmpraßentia inpa-

ié continerentur. Verum cum\_dquas augußas aula regU peruenijßet, inßnibus Pdißania:ßtas, Philippus P^exmißü

i deßoedereßacro cum Pegina matre e^T^ aliis procerP

Th. Banosii

lni6 transegiîj cuihs hoc fuit caput pratcipuum nuUum con^ ccdere locum ^ligioni quam 'vocant Nouæ, ncc in ^Bclgio nèc Gallia. Jtaq; Dux lt;igt;/iIbanui in Belgium dclcgatur^ut ferro nbsp;nbsp;igne hxreticos à Papa iudicatos, amp;nbsp;cor urn faut or es

per dat : e ode tempore confcrtbuntur copia militares in mul-tis Gallia locis, in quam ctiapcnetrarunt I-lcluetiorumillia quatuor,clam a confadcratis conduóla. J^ocantur in aulam princeps Condaus, nbsp;nbsp;aliiprocerespurioris Tl^ligionisfiu^

diof: fill ab amicis pramonitifibi cauent,e^ftatuunt libel-lum fupplicem o^erre P^egiyUt iuberet Heluetios Gallos milites domum je recipere-, ^alliam in pace 'viuentem^el^ a nullahoßeinfeßatam,illisperturbari.ltaqj Godaus,Bdmi-. rah us, 0* ahi pracipua nobihtatis t'iri, cum treccntis equi-(ib.Meldas cogitat'.in qua ciuitate,ßatucrant rc^ë opper iri exPicardiaLutetiam redeuntem.Pex certiorfaólus de iUo-rum aduetu,qui tarn Meldas peruenerat,perÂdare[challum B'lommoranciumpramonet Condaum,vtfe cumfuk Lute^ üa fifiat.Js nihilominusfufeeptum iter Adeldcnfe perfe qui-tur,amp;incidit inHeluetios militari modo incedentes,in quorum medio cum equit atu Gallorum armatorum vali-do, Lutetiam 'verfus admodumfeßinanter pro^rediebatur. Condaus petitfibi dart 'veniamfalutandi Pepem ; ßdhaßis amp;nbsp;torment is Heluetiorumpulfus ,Sandenißum fe recepit: hincqyexortum aliud bellum,quod à menfeAupufli anno 66. 'vsquead menßm Martium fubfequentem, continue datis acceptis eladibus, miferam Galltam exhaußt. Sed cum coniurati Condaum,G€rmanici cxcrcitus Dirtbus auéîum, tnexpuÿiabilcm animaduertijfent, inßdioß pacis traAatu tollere

1

* P R O œ M I V Kflt;

/ ôÜeré e medio [àtius eße duxerunt Euangelicos', cjuâm beUo' periculoß) cum illis decereare. Tertium igitur Ediéîump4-‘ ' cißcationuprope^utricum oppidum ,■ cjuod Qondtieus gra-ui obßdionepremebaty'vtrinciuelolemni iuramento adhibi-to^concluditur.PrincepsCondauSfCiyddmiraliui^fj^hißi-mißis copiis domeßicis ^Germcinicis,domüß receperunt-, qutie 'vix ad Khenumperuenerant, cum lt;« coniur,atis côlio-canturßrmapr^eßdia in tranfitu fluuiorUmy pr^ediäioscjue proceres in arcibut fuit, cum domcßicif tantum agentes intercipere conantur. ßlli 'vxoribus liberis magnaße-ßinatione exarcibus edu^^u^uado periculoßfi^imo Liger im fiumen virgula diuina traiecerunt, incolumes,ßcutaues ereptaelacjueovenantiumßH^peüam peruenerunt. Ter^ tium igitur bellum recruduit, prioribus •vt magß diutur-num ßic eladibus funeßißimum. » ^PK^eunt ad ingenium coniurati, nbsp;nbsp;de pace traótant cjuam mäiori quam antea

ßolennitatePurarunt omnes.Kex Admiralium in aulanivo-cat,qui etßpericulum ßtbitmmines probe inteüigeret ^tarnen Deo conßcientia teßimonio conßßts ,ßßit Je cUm paucis amicis. Excipitur a Kege nbsp;nbsp;coniuratis omnibus regie,

aulicè. Sed cum ille aulick honoribusparumßdei adhiberet, eir more iEli pifcateris fiaperêt, ojentarnq^ dijcedendipete^ ret ,obtinuit quidem,Jedhac lege ^ut 'vocatus iter um fefi* ' ßeret. ^ntequam.diJcederetßKrx nbsp;nbsp;nbsp;Kc^gina mat er

femotis arbitris, agunt cum eo de matrimonio inter lt;igt;ßjar-garetam Jororem Henricum adoleßentemt Joanna Nauarr^eniCßUum : matrem Jàpius fuijße inter^ pellatam de hoc negotio jfidmoras neuere parum gratas'.

T'‘H. ' B A N O S I J

matrîmonitim hoc {{egem inprimisamhirCi :utfit 'vincuîw» pacispfiblica: in eo promoucndo Admiralium multUmpolJct eiusßdem amp;nbsp;bcneuolentiam implorare. ^lleref])ondet,,Je Régi minißrum foreßdelißimum ,ß(^uidpoßet -, fed Regi-nam Pdauarnefàpe dixißeß non pofe tam cito cogitare de nuptiisßlii ,(jurannum quot;vix attigißet /Si. Cum igitur hac ‘fallactaad decipiendum Admir ahum coniuratis idonea fola ■ non 'videretur,ahamproduxerunt, cjuam ex ei^ ore fabri-carunt. 'Dixeratßepe in Conctliofanältori^Regem Hißa-niteper fuos emißariospacem Gallige interturbare-, nbsp;nbsp;nbsp;certis

documentistd verum eße probauer at. ßex igitur à coniuratis probe infiruólus adßaüendum, clam nbsp;nbsp;dmiralium ad

ß vocatjgrauiterquecontiueriturde GuißorumgentCj (jua ConctliifanóliorisßntentiasHißaniaRegis legato commu-nicaret,quoßqueinhiare Uiademati Gallia ex multis aólio-nibus deprehenderit. Cupereß cum Ludouico Naßouio

uranii. T^rincipisßatre, agere de mediis, qutbus ab Hi-ßano repetipoßint Comitatus Flandria amp;nbsp;aha,qua iure ad regnumGalhapertinent : deniqueiubetvt quamprimum ßeri poßit',Ludouicus clam, mutato nomine yeße,in au-lam veniat.Jßenitis hortatu dmirahi,ç^ cum Carolo a-git,quißatim eipecuniamßubminißrat,el7‘ edicit Admira-ho vt tanqua legatus copias equcßres pedeßres conßri-bat,quasmitpat'in Belgium-, 'ÿt vero omnem amoueretß-ßicionem ,diploma, flitcras patentes Galli vocantquot;) y^d-miraho dat,'quibus exporicbantur c auf a propter quas Hi-ßano bellum inßerrct ,eaque omnia media ei adminißrarid quaßoribus iubet,qua ad bellumgerendumßnt idonea Re

clamant

‘ P 'R o œ M I V M. v.

iclamdnt Kcginamater ac Lotbarin^i, amp;nbsp;in^rimis legatus HiF^anic(,grauesq] querimonias mouet,qttod Kegi amp;domi-nofitOfaßini nbsp;nbsp;amico^ bellum absq^fetiali deniiciaretur. In

terim P^^ina NauarraLutctid'venit^'vt ea parare t qua: ad filii nuptias celebradas necejjaria erantifed paulo poji uene-nOjVt conßans eßßama,fublataßuit è medio. Qj^dquidßt^ Carolui njrpet 'vt promijßum matrimoniumperßeiaturj J-lcnricum adolejcente morte matris Kegem.Nauarra,adß 'vocat. nbsp;nbsp;?nitis Condao^^dmiralio amp;pracipuanobilitatis

'virtSiComitatUi\amp; celebrantur nuptine. Qjitdi.4 .alu^ußi

coniuratis contraßdem datam perpetratüßt, notum .e/lomnib.quo die,inauditoßelere^ immanifacinore^ omnium barbarorum crudelitas amp;perßdia vióla amp;nbsp;fuperata .eFl.Euaßtßngulari Deiprouidentiaex illacarnißcina Kex Nauarranus^^paucis poß annis liberatus aulä,inditiones fuasße recepitjnecß immißuit bello^ quoddux..^lcnconius boni lyt ipßpr^ßßerebat) publici caufamouit in (ßuißoSt bellorum ciuiliü auFlores .Pacato beüoAl€nconico,renouatu eßßnedus inter coniuratos execrabile-yin quo conceptis '^jerbis deuouentß aterna malediFlioni ignominia perpétua, nifibareticos omnes citra vllam exceptione, acceptionemq; perßnarßnullo babito reßeFlu cognationis,aßßnitat'ts,pro-ximitatis,conßnguinitatisß‘aternitatis,ad extet minatione ^sque perßquantur.Adbac vniuerße repia: ßirpi interitum decernunt. Extant in buius reißdem tabula aduocati Da-uidis,quas coniurati ad bunc vsque die non inßrmarunt. Ex bac erpoßaturipinemanauit bellüciuile,anno 77. quodin-ßitutumßuit in caput Nauarrani Erßcioru,qui dlud tanta

gt; A j

Th. b a n 'O s T r

animï ma^nittidine propugnarunij^ßinma iußitia admi'^ niflrarunt in locis b^üo durante occupatiffUt ipßCatholicf faßtßnt,ß templis tCÖiugibu^ diheriSyteélii,bonis, pariliher-tateßub l^auaxrneno 'vjos beÜi, qua ^acis tempore vtebatur. y bi vero conceffafuit pax,amp; quid^ illanon ßne multis prue-ß:riptionibus,ratione habita prions EdiSiißatim P^x Na-uarrrtr^ arma depoßit, ne aßfliÜus populus,belli pr otraEl tone,prauiori calamitateaßiceretur,mu.ltoq-, antiquiui eißuit coniuratorum inßdiis caput exponere, quam cumpopuli da-mno bellum ducere. Jnß^ie loero document um editum efi à coniurat'ts,quo docuerunt,ßatis animißißenfum^ ßcopum. Nam curarunt typis madari librum (jenealogiaßuii,quam repetüt à CaroloLotharingo,proximiore harede ftirpu Caroli Magni ,■ cui d Capetorcgnum pervim amp;nbsp;iniuriam ad-emptumejße afßrmdt.Hac libri editione Henricus 111. gra-uiterßuit in illos comotus, perßnßtq^.poH mortem Mlenco-niiß-atris, quaaccidit M D Lxxxiv. Guißos nonrelift^is-nemßedregionealßeölare.ltaqjab eo tempore bcnigniorpuit' erga Nauarranum afßnem,^ haredemproximiot e.

res cöiuratos male habuit,qui aper to tunc Marte Catalau-num,P_hemos, TullumMnd€gauum,Nannetes ,D luionem, Maßiliam,amp;‘ multas alias regni ciuitates 'vi,^ inßdiis ca-piunt’.R.£xHenricus exercitum in eos parat potentißimum, cumq^res ad prceltu propeLutetiamßeäiare 'vidcretur,con-iurati reconctliantur, Pegina matris interceßione, tota bellt moles inNauarranum Lsfocios retorquetur,in quo edL ta ßnt à coniurat'ts immanitat'is ßeler.um exempla inßni-ta.Non dilatabo orationem meam.Lttnim poßet ejße inßni-

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ta^ßea

P R o œ M T V M.

ab anno 8/.ad hunc ‘vßjue diem perpétrât a commemorarem'. [àtisßt memoria reßicareparricidii com-mißi inperßna Henrici 111, quem coniurati manu monachi hypocritainterßcicurarunt. Quamobrem exiisquadiéla ßint^qudibet ludicare qjotefl^an Hauarranui,anconiuratif Hcleßa amp;nbsp;Keipublica boßesßnt habendi.

Sxcißuntadbuc, beÜum contra Nauarranum alße^ runt reiiy-oßumyneccßarium nbsp;nbsp;falutare. Religiofum deß~

niunt,quo Eccleßa Komana propagatur,^^ bareticoru im~ pugnatur. Poßem contra multa reger er e,/ed nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non

amo : quafiionemperßequary^ßipradHa deßnitioni oppo-Ko Laclantti teßimomum,qui libro Inßttutionum conßutat eos qui l{.eligionem armk promoucri veldeßruipoße exißi-mant : Quia (^inquit) vi nihil quidquana obtinent,quod Dei Religio eo augetur quo preinitur, potius agant o-ratione amp;nbsp;exhorratione. Epilcopi amp;Piefbyterireligio-numluaiuad coneionesSc difputadones fuas nos votent, cxhortGntür(^),amp;'C.PoßeaJubiungit‘.\in\ adhibere non eil opus. Religio.n.cogi non potell; verbis agendû potius quam verbedbus,vt ei voluntas adhæreat; Religio tuendaeft no occidendo,fed naortcm padedo^non crudelitate,led padentiaino (ce[cre,CedEdc.Qjtid,qua-ß,dici potuit adquaflionem dßoluHam aptiui,'vclad coniurat or um ßacinus damnandum accomodatius ? qui cumßu^ ßibus armd cultus idololatricos tuentur; e^gladio non Dei ’verbo.controuerßas de Kehgtone dißccptant. At nb ita Eccleßa primitiua. Etenim idapraconio verbi Deiper orbe vniuerfum conßitutaßde^conßantiajvirtutej^“ patientia

T H. ’ B A N o s I ï

hoßcs TJ!C!t,errorcm impiorum 'vtilem ßhißecit^'vt eos darctigentik'vfaefl ad opt^ T^omini perfciendum^hareti-cis ad lynceram dodlrinâ probandiinjjfchißnaticis adßatum ßium ßabiliendHm,(juofdä alliciendojrecolligendojreuocan-doy iiißititcndo, ïcßormandocontumaces excludendo^non manu armata,ßed 'neritate amp;iußitia.Qy^d^poßoliy£juib. pugnarunt arrnts^aut pupnandum ejje docuerunt'^ Aßumere paleamJalutii^pladium f^iritus, quodefl: 'verbum Dei^ exercer ejnducreloricam iuflitiae yjcutumßdei capere, in quo omnium tcla hoßium extinpuantur, charitatepaudio^pace^, patientiayCum hoßibus apere amp;nbsp;dccertare,panoplia c/î 'veri' Chrißiani:contra(^thnicißdolacolere,'veneßciußellii,ßdi~ tionibusyamp;' fimilibui pupnare,armatura perßedta eÜ.Equi-dëpoßeritaf deteßabitur Greporii JCl K. immanefacinui}. qui equitatum peditatum numeroßummißt in^aüiam^ contra R.epem\fub aui^iciis conßnpuinci'proteßatusqj e^iy ßper 'valetudinem licuijßetßad bellum proßedlurum. Mon-ßrum certepontißcis,^ lepibui canonicis abominabile /' Si'; Canonica qùis,4z7 c ^.diß. 3/. vult pontifcx non tarn vocabulo eße' vcnpond- qua, merito,imitetur Moy fern, imitetur Aaron. Quid’:

.n.dicnurde eisfquod no difccduntctabérnaculis Domini. Quod aûc eius opus erat’vt aut à Deo aliquid di-fceret,aut ipfe populum doceret.HçC funrduo pöntifi-cis opera,vr aut à üeo di/cat,legcdofcripturas diuinas,. Sgt;c (æpius meditando, aut pöpulunï doceat, fèdilla do-ceat,quæ aDco ipfe didiccrit,non ex proprio corde, Bumano fènfujed quæ Spiritus Cinélus docet.Eft amp;nbsp;a-hud opus quod facit Moyfes;adbellanó vadit,nön pu-gnac

-P R o œ M ï V M.

gnat contra inimicos, fed orar cótra hofles ïnuifibiles, lt;]uifüntdæmonesimpugnanteseos,qui voluntpievi-uere in Chriho. Hac canonic a. defcriptiovert Epißopi Hieronynii edî, ex qua dißant^oniurati quid de Gregorio Xiv.^ ßmilihus PPßt iudicandum^Enimuero ßßrio pu-tant Henricum i r. Gallige regem hicreticum effe.,cur no docent knereßm ex 'verho DeûÂt quomodo docerentquod nù-quam didicerunfiEt qUa ratione addißerent^cuin non in ta-bernaculo Domini jßd palatio idoli perpecuo ’verßntur'i • QjmIc vero ePi PP. opus f ßriptaras legere, meditari,orare indcßnenter pro populo^ Minime gentium. Simoniam exer~ cereßacroram,res duties amp;polemicas aßidae traclare, 'vo-luptatib.indulgere,hella ciuilia exercere:hoc opas^bic labor ePlpontißds.Et tnqaos^nöylmalecbitas,velTarcd5,Gbri-ßianamEccleßam inßßantes,ßdCbriflianos pios,amp;pie 'vi-uentes.Equidemßij qui Euangelici inGallia dicuntur^Ca-^ tholicos P^manos bellopeterentßello deßenßuo iure repelle-rentur. Scd ab Henrico Hauarrano expertentia docuit nihil talc ejje metuedum-,nouißime vero declaratus R.ex Gal-liteßolemni iuramentoßipulatus ePlß nihil in religione Ca-tholica ylpoßoltca Pomana immutaturum}niß ex Concilii legitimi,'V€lordinu Gallige iudicio.Metus içdtur coniurato-rumP^icus eß,amp;manet àßdeiincertitudine.Curßndum ilium cößßum j ad quemPex amp;ßui omnesße reßerunt,repu-diandSi Eccleßtc PomanaDeuauPîorem eßeßrio credunt, cur non eiußdemproteélorem ?ßprotePlorem, cur non cum

brahamo t/if««f,DominLis'prouidebit. ^t,'vt ait tile: Pareus Deorui'n cultor amp;nbsp;iiifre -lucnsquot;

Infanientis duni fapientix

Th. b a n o s I I

Confultuserro. Nunc retrorfiira

V ela dare,atque kerare curfus

Cogor relidos,

thei certe efißm^er metucre,amp;hominû inconßantüßi' ßitionem metusßuflra inßrre. Venio adßcundam ptionem^ qua dicunt bellumßacrum^ bellum eße necejjarium. Neceßarium certe effeeßeßet deßenßuum :ßd hoc non eße eonflatfßquitur illudno eße. Imo,inquiuntyneceßariuni eß ex eOi quodinco^atibileßt diuerße Keligiön 'u exercitium in '^jna eadem monarchia,qiia mutationeßm^er experttur inrebus politick,eumEccleßaßiCie mutätur. Iießondeo,non agi inter Chrißianos de mutationeßed de reßormationeReligions. Omnes enimßatemurj'vnum Deum^f^ quem mißt lefum Chrißum^Symbolumßdei 'vno cößnß omnes amble-Elimur^nemoq-^ eEl,qui Mahometisßudaorum, aut Ethni-corum blaßhemiam fuperßitionem non deteßetur. ^gi-turergo de toleranda religioncj donee communi conßenßi re-ßormatioßat.a^^ugußi Imperators atate,'vt Dion narrat, de hac qu4eßione dißeptatumßuit inter ydgrippa nbsp;nbsp;M.ace-

nate’.hic nullum ebeedebat locum in imperio iis,qui diuerßim arecepto cultu religionemß^larentur^quodßepius acciderit h'ominesß:eleratos,prlt;etextu Religions^resnouas Çjpericu-ioßas molir kille cotra dißrebat^nimia crudclitate eos pecca-re,qui homines impediuntDeo inßeruire,contra leges politicos non oßendentes. Ego,faluomeliori iudicioj 'vnitatem in Religione^vinculum humanoßoeietat's ar^lißimum eße iu-dico,nihilq‘j amabilius aut optabilius contingere poße, quam idem in religioneßntire:hancq^ concordiam quorendam cy* recuperandamiCum e[l amißa.modis à Deoproßcript 's.Te-,

rum

PROœMiVM'

fum opinio in 'vulÿisefl-,tolerahile nô ejjèin code nbsp;nbsp;nbsp;'' '

Jiatu diuerjic B^ligionis exercitiunij ratione,exemple,^ re iudicata reßellitur.Placet inprimis conßiitutio lt;t/LTcadii nbsp;nbsp;nbsp;i-ß CodJ«

Honoriilrnperatoru'.Q]Aïïi{iAnïsdnciuiunt,çpàiNztQfunt, cnl vei efle dicuntur,fpecialiter demandamus, vt I udæis Sgt;t.

Paganis quiete degentib.nihilq; rentantibus turbulen-tujegibusq; contraiiü,non audeant manus inferre, re-ligionisauftoritateabufi. NaficnrraSECvRosfuerint violentbvel eorum bona diripucrint,non ea folum quç abfluleruntjfed cóuióli in duplum^qu^ rapuerint,refti-tufcie copellentur.cdflitutio, Agrippée amp;nbsp;Macenatù fintentias interfepugnantes^re ipfa conciliât. J^t.n. lud^is,

Etbnicu leges 'violantibpoliticas^nulîa in itnperiofeett-ritatem pollicetur-^ßc ejuiete degentih.ficuritatem coßituit. bnimuero ƒ ea qua de bac quafiione obßeruata funt inpraci^ puis imperiisj obiter recordari libeat^ olim reges Babylonia tentarunt armu eradicareßeligionem^quamDeus in populo Ifraelititoplantauerat^quodea Cbaldaorum inflitutis contraria eßet-fed du iüi ludaos captiuos 'vft religionis/foliant, Perfirum ducesPegndBabylonicuinuadunti ö* adf tranf ferunt-,fcq^ iüt qui calum oppugnabant,terraßoliantur.At Perfarum regesBeligionis excrcitiu non modo ludais induE firunt^fd edidlpfnxerunt vt templum Hier ofoly mit anum cum tot a nomotbefia inflauraretur.ldem praßiteruntPtole-maus Pbiladelpbus^e^NicanorGracorum duces,non quod religionHudaorum amarent)fedquödreligio itlis effet ,'vim conßietiis inferre aut dorni'^^iiPämpeiii^spvtait Tertullia- TertuiLi« nustviéiis ludais amp;captis'leplo nihilatti~

f / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:■gt; .r- nbsp;nbsp;.gt;f AA x

Th. b a n o s I I

wadM? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;religione immutauit.de re dignum eßOratortf

proL-Fiac- tcßimonium : Sua, z«(^«zy,cuiq;ciuitatireligio eft,noftra nobis.Stantib.Hierololymis,pacatisq; ludçiSjtanien i-llorum reljgio (acroru àfplencîorç hui us un peril,graui” täte nominis noflrijnaioruinrtitutis abhorrcbat, amp;c.

nihilominus lud^euferuata eßßua, ßeligio,Çj Senat us cö-ßtlto poßea ßncita regnateAugußo CtxJarc.In imper ioTur-farumyChrißianii libéra B^eligionis proßcßio conceditur,nd ^uodCbrißumamet,ßd quia inßinSlu cfuodd^emiunt-, Fide Heligivnu perßtadendaejße, non cogcndam.l^t.n.ad Chrißi profcßionecoginoUentßc ad Ädahometis cultum Cbrißia-not cogere inicjuum eße exißimat,€tenim notabileeFl,cjuod legitur de^lexandro.Seuero Imperatore,Chrißian((Kcli~ gionü hoße-.accßati apud eumJuntChrißiani de vi publica, quot;nbsp;nbsp;nbsp;i^uod popinam inuaßßent, in cjuaChrißiana; religionis mini-

ßeriuni exercebant. PrxL}.2Z,reßondit Alexander, Deu in illo loco aclorare,qLiacumq; ratione id fiat, qua crapulç. ÔC ebrietati Opera dare. Locum igitur occupât um conceßit Qhrißianuadßeligionüpublicaexercitium. Qjßdadhac diAurißint coniuratiiEtnnicißeligionem ludaica^Chri-ßianä ßcrißciisfiu omnino répugnante tolcrarutiChrißia“ niChrißianös in quibusdaarticulis inter ße dißidentes,in regno non ßer ent Umo t olerarunt,^ adhucßeruntßummocum Eccleßa Chrißiana F^eipublicaqibono.Qtrolus F'.Imperator iPötificuKomani impußu, FroteFlantib. Germania gr a-uißimumbeüumintfilitimulto^afßixit,^religionead tempus perturbauit '.ßed çum animaduertißet ar mis cxpugnari nonpoße,pi0 nbsp;nbsp;prudentleonßlio libertate Hcligionu ediAo

ßanciuit,cuif^ bencficU imperio dignitas,Eccleßa traquiüi-

« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iOf

P RO œ M 1 V M. 1'

tdi reßitiita e/l. Qomitia re^i Galli(e,iit dixi, religionis li~ hert at em e andern confluuerunt,inultis de caußs.Nam 'vt in morbis corporis, fie in animi vit iis remedia cjuafanant, non . tjUie exaß)erä.t,ßint adhibeda-,prieflatq^homines in ofßciopi. etatis honefiatispublico excrcitio côtinere, cjuam côuen-ticul'isfeneflrd aperire^quib.proteruia Gfalfa doél'rina ple^ rum(j-y fouentur. Adde (juod diucrßtas inR.eliÿûne malü vi-^ detur hoc no^roIcculo necejjariii^quod tolerandtim /tt^donec JDei beneficiopax cjr Concordia conflituatur, Qjiodvntis^ ^uisq; pius exoptarCjG'ßcmmis aßidue precib.aDeo peter e^ charitatisfj; crga proximü oßficiis perßequi tenetur.Neq^ edi quod coniurati reßondeant,politicorum banc.eßefententià^ Jed Pontißces Komanos aliterßntire. Cur.n.ludais Chri^ ßum deteflantib. fyna^ogas IJomtCpermittunti Cur ibidem Gracisa l^omanaèccle[ia diß ident ib.rituüJuorumvßum cö~ cedunüanquia^vt quiddolimPapaJdodlrin^Chriflifabu^ la eße credunt'^iUis tantumlkeh^ionis libertate indulgent^ quos pecunia emunpsund QAß nbsp;nbsp;nbsp;ferre poteß PP. Qracos,

qui ilium aperte inßciatur vniuerjale Epißcopu eße, quidvlij jamJacrißcium expiât or iu eße pro viuis ér mor tuis conßan-ter negant, qui inßde Trinitatis cum Eccleßa Komana non conpruuntl Ex qui b.conclu do ßalßam eße coniuratorum opi~ . nionem.qua nd tantum ipja ratione amp;politia,qu(e in praci-puis imperils ab omni memoria viguitjedPP..etiä fadlo cö-futatur. Superedl vt breuiter dicam, anbellum coniuratorum ßt [alut are Salut are id eße deßnitur ^quodfalu^em Ct conjolationeadferf. ßdbeÜum neq, falutem.ncq- conßlatio-nc adfert hominib.ßquitutticin eße falutare.Scriptura ßacra illud vocat vocabuloHehrtCo Milcham quod anima,CQr‘^-

Th. b a n o s ï ï

^ori,amp;facultatib.pernicie inferat.Pietas.n.bello extïngui-tM\ boni im^robijiunt, e^unditurfanguis, 'vita profligatur 'uaflantur oppidafagri dcpo^ttldtur^bla^hemiiiyjacrilegiii ßupriSjlatrociniiSiOmnia redolent. Nemo efl qui inter Armut 'egt;xoremdiberos,domü intueripoßit abßq-jdolore' Cur^qu^Jay Dauidipeflifflagellum optabiliusfluit quam belliioyîn non, quiagrafljante pefle^omnes demittuntfe mortalitatis memo-res,in proximum flnt benigniflerociam deponuntj^ Deunt inuocant'iAtJauiente belloflefociores reddimur in proximu, Cr licet moment0 hora mors immineat^ mortis tarnen nemo

recordatur-,inDeumflumus maledicijciusqj iramodisamp;fie-lerib.prouocamus neflandißimis'.hinc pefles,^^flames oriun-tur crudelißima, quibus omnis humanitas exuitur,?^ worr brut or um proximi carnemymulti deuorarunt.Neteres hiflo-rids pratereo.quidLutetia nurbiumKegindflùperiorib.annif acciderit^reflera : Matrona diues^dum flame Je deflcere per-finfit^necauro quo abundabat^quot;viölum parare potuitjiberos^ confiidit influfla^mifieramq^ traxit anima, terendo dentib. * tenellos artus quospaucis anteannis, 'vifieribus geflauerat, JA oritur tandëflame inflelix,non tarnßa, quamflliorum vi-tam deplorans,nec illa modo,fidplus quafiptuaginta millia animarnm,bienniifiat io flame deteflanda in 'vr be,ante quatuor annosabundatißimaperierunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;calamitates per-

pefjaflit R.otomagus,ab hinc menflb.fix,quib.obfidetur,quit ' reflerrepojflet^hoc eert um eJl ingetes copias aurcfd/fianico, pontißcio ad obßdionis liberatione ad hunc vßqj diem cö^ gregatai,etAlexddro FarneJioDuce Parmenfli inHenricunt jr. impctumflaciente,nihilobfißis pratter calamitatisgraui-tatem,coniurati5 yero damnum^ igneminia attulijfle.Equi-{ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dem

Prooemivm.

dem nißßurore dominandi obcacati efßent iÜorum animi, agno^ ßeret bellumßacrumßbi,^ ßuis haElenus interneciuum ç^exi-. tioßmßuiße. Commemorabo tantumaliquot clades,qua receti. memoria illis contigerunt. Duo ßatres Lotharingi bellißeri in Gallia duces, Cf ß^css ,ßerro CX igne Bleß'ts abßmpti ßuerunt.

• /leratjÇ^ de ea triumphum reponarat ,inßdiofa amp;nbsp;crudelißinin morte pleéîitur ah eo cuius minißerßuerat in laniena iÜa omni crudelitatisfacinorc nohilitanda. Q^d vero cöiuratis pcrnitio-ßus acciderepotuityi^udparricidioKegii fui Catholici Komani obßrin^i,ad^^uod vindicddum,omnei Gallith proceres^^nobi-les pracipu^per iusiurandüfolemneße adegerunt quot;i Cuiui ßuppli-.cium,etß ad annos centudifferatur, tamemora 'vindiêl^e graui-täte compenßabiturtamp;auäiorib.poßerisqi exitiofi. eritinfempi-ternum. /ignoßat etiam Dei man um,a quo proßip^atißuerunt in pralioSaulianOyin quo de ce viri^centum ex illu ,G'centum mille inßu^dconiecerunt^C^ trucidarunt. Inpugna vcro liiriana, in quaCometE^mondanusperiit^tu occißa,tum capta,plus qua r, coiuratorumillia,paucisparte exKe^tsHenrici tr.deßderatis. Kecordentur equitisAumalii,qui Sandejiißu doloßJHarte am-biens,ab code miße ra morte aßßcitur.deniq; ex midib.x//. quæ Gregorius XIr.inßubßdium Cdiuratorummißerat,quartaho-die pars nöextat,coßmptis cuttcrts gladio,G'ßam'is intcrnecione. Nolamp; oleum igni adder e^hac paucafatisßunt,ex quib.necejßetß ßateantur, bellumßacrumßbi amp;ßuis haElenusJalutare minime fuiße.At,inquiunt,nulla remédia quifvulnerib adhibetur tarn faciunt dolorem,quam quaßntßalutaria.ld concéda ajcrum in remediisßd quis in bello ciuili remedium ineße dicet,cuiusexE

Th. b a'n o su I pRôœMiVKT.

ttü [em^erfuerunt luöluoß^ B^eligionem armis promoter i ßfor te extflïmat ^aberrant. Dauid virfuit integer, ^ßeundum cor'^Deiy'vtfcrßturafdemfaeit^non teamen elecP efl 4 Deo,ac^ temgUHieroJolyrnitam adifcium inflaurandum,(jiiod uirfan-gmnii ejfet,in bello amp;nbsp;extra bellum multoscecidißet.Salomonen tdefl,p3.cif[cü,elegit adboe opusperfleiendum, Ndigiturapti ßtnt coniurati homicidlt;e,adEcclefla inflaurationem promouen-da. Errant vero toto Cdeloy Kege à Deo conflitutum oppugnado, piumflonumduflumyCjuiflmalusjmiuflus,'velimpius eßet, cor-rigendus,inßittfeduscji,nd bellt aculeiSjßd'veritatis teflimoniis. Deniq; deßnant lEeligionis Cathol.T^elum obducere. Fadus.n, /^uod lanôlû 'vocant,flEla religio efl^Çf inuadendi regni eöflira^ tio.Narrat lofephus ludoeosßb Ner one motus graues in ludxa Kbr.4.amp;Samaria excitafße:Pratextus belli fuerunt P.eligioinflE

^^^l^^^^yfi^orjimlflofeduci profitebatur: 'verüntbtlmi-i«« nus curarüt ejua religionem. Templum.n.pro cuius gloria pu^na refe dicebät,igne cojumpßerunt,(^pertinaciaßa urbe nbsp;nbsp;Ec-

cleßdextrema clade deuaflarunt.yld banc bifloriâprobent coniurati feipßs, nbsp;nbsp;ßuafacinora. Cogitent undeflnt, ejuifnt,

cjualesflnt futuri. Etenim lußafemperfuerùt Dei iudiciafunt, ernnt.Sidus (juidem mortale eEl^cjuodextinblum uolunt,fld illo occumbente,exorientur alia lumina^qua Elifliani ^Lotba-ringicaflirpE tenebra^sfugabunt. Proeemiifines transgredioiy ’ finemfado-, cat er a (^ua ad PP.excômunicationem cofutandam faciuntßeclor repeterc potent exCenfuraOrtbodoxafequenti, breui guidem,fld ualida-^quod nitatur auElorib. omni exceptio-nemaiorib.ciuorÜnominainflnenotantur. DeumQ.A'l.obte-flor,vtSatana conatus irritos reddat,procercsElcclefla nutritios potent lafia tueatur,Cs’'K^ip.Cbrifliana pacem raflituat. Ex mu[ao meo tz.MartiijCalculoantiquOjK^^jz. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E X-

excommvnicatio.

SIXTVS EPISCOPVS,

SERVVS SERVORVM DEI,

AD PERPETVAM REI memoriam.

C E N S V R A.

AEc inferiptio mutuataeHa Gregorio I. quizit deteßa-retur fuferbum titulum 'vmuerfalisßcruum feruorum Dei primus fi nuneupauit.Eim poßerihac Epigrapher tano^uam hamo e[ca obdieiJa deinceps vßfunt ; vtd-pinamfiaudem retegit. Nam Papa,/puiferuetsfruorum dicitur, (puig/^ hoc loco Epifcopue tantum nominatur ,pafimEpifiopo-rum Principem, Eccleßx Catholics caput fe efeiaîîitat. Egregius fcilicetßeruU'tferuorumDei , qui fefe opponit amp;cfFert aduerfus quicquid dicitur Deus jadeovt intemploDeifedeat tanquam Deus,^//z augußo hab;tu amp;triplici tiara in aurea fella fttblimis adoran-dum fe Roma; exhi bet; qui (fei crederefa^ePi') pro arbitrio cAum re-ferit amp;nbsp;aper it-,(jui curr ta animaru pleno iureadTartaradetruderepo- c.si Papa. teH ; ^uiomnesiitdicat, ànemine potcH iudicari-, qui'vtriuitg.^gladij EccleßaßicidrPoliticipoteßatemßbiarrogat-, qui imperium aGracts aam,P)emtt ad Germanos translatum efe benefcio fuogloriatur, eiu^g/^ Imper at ores 'I”quot;-fidelitatisiurametofibiobflriSlosejfe,in ConcilioEiennenßdecreuit-,qui 'comwEb.j, crepidas fttas iisdcmimperatoribf/-sdeofculandaspromouet-,quieosdem tdf^^ß^fp^^o^lt;iulcat-,qt{os Lun^feipfum Soli copar at-, qui deniq^ régna drimperiapro libidine animitiansfert-,neepetiab eopoteltjCur hoç'vel c.'vnùum.

et

t. CENSVRA ORTHODOXA

iUudfacial, quideni^ orbis Chriftiani rcgna omnia fibi feudal ar ia, ö* £^eges omnes Europa vajftllosfuos effe impudent er ajfirmat. Eccjuufr^ uumadeofuperbum ^tyrannumhominibuiilludentem diutiusferetin

Etclefia Det?ltay^ adperpetuam tyrannidu tpftts memoriam corrigatur ftperior injcripttoynhunc modum:

Sixtus ex monacho Papa V. Romanus AntichriftuSjfcriius /èruorû Babylonicæ merecricis, fedens in templo Dei tanquam Deus,amp; fupra omnes fublimiorcs poteftates fc effercns fuperbc, Sc dominans tyrannice.

EXCOMMVNICATIO.

Abimmenfaæterni Regispotentia, beato Petro,ciusqjfuc-«cflbribus tradita audoi itas omnes terrenorum Regum amp;:Prin-«ipû fupereminetpoteftaSjftabiliq^in petraconfiilens, ncc vllis *duerfàntib.vcletiamfecundisflatibusàredodeflexa,incÔcufl3 profertinomnes indicia,amp; nediuinac maxime leges violentur, fumma opcprouidct;amp; fi quos ordinationi Dei refillcntes inuc-nir, feueriorehos vindidavlcifcitur,amp;quamuispotcntiorcsde folio deiicienSjVeluti fupetbientis Lucifcri miniftros ; ad infima terra: deturbatos profternir.

CENSVRA.

Ex hii SixtiPapa uerbis 'uerißimum ejje conflat,ejuod deAntichrifto legimtUjBeflia effe,^ua duo cornua habeat agmfimtliafedlocjui vt dra^ co-.tsentmin hutu^Excommunications infriptione Chrtfifveri agni cornua duo fcilice t Epijcopifinlîttatem, drfrnt Dei humilitatefucate affiimpfityßattm'verofuperbaprafefertvtdraco. T^mcjuodait Petro Apoflolo, amp;nbsp;(uccejfortbtti eiui datam efje auEioritatem fupereminentem in Reges d“ omnes aliaapotefiates ; refellttur dtfert 's Chrtßi verbis, ^ui Zb«» ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r^g^^rn fuum non eJJe de hoc mundo', drfugtt e conßeütu

M.itth.2o. torum,quii(lumRegem,prapoßeroxgt;€lo,cenßttuerecup:ebant-,Apoßolos etiam deprincipatu cogitantes,his verbs corripuit, Reges nationume 's dominantur,atnonitafuturum eslintervoSfdrc.Alibteiuidemdixerat fi_ffi*rosejf Apoßolosßsper thronos duodecim, driudtcaturos duodecim trtbus Ißael-, cum in regenerationefederit Ftliss hominis in throne gloria fua.Fer urn ißa ad tllum diempertinet,in o^uo filÿ Dei,animo dr corpore^

IN EXCOMMVNIC. SIXTI P. V.

foreregenerathvita sternafrueatur. Neq; Pctro,auc folis Apofto lis, fed libs omnibus promiffa funt, qui dereliétîs lcculi dcliciis Chriftum fecuti lunrjamp;iequentur.a^w^//^/’lt;’y?ö/«^^«»«^’^f his verbis,i.Cor.6.^/^tt non noflkquodJ’anclimundumiudicahi{nt-,(^ quod Ani^elosiudicabimiss ? At/nquiunt RomantetyrannidisfautoreSy Igt;i£iiieii. Tues Petrusfitperhsne Petraxdtficabo Eccclejiam tneawi Item, Daho ttbt ctauesregni ealnrHm,df c. Sed rtdtculosfeprsebent qui ex tUis locis imperKifim poteßate Petro dat am ejji contendttnf^ cum pe Matth.it. tra, de qua Chrißtts loqititur, fit fidei confefito, quam Petrus de Chriflo Ftlio Dei ediderat qua toti etiamEccleßa eft cbmunis.Euangeliaim'uero minißerium Petro (ß ahis Apoftohscommißfism ; clauibus (ß œconomi poteßatiab Efaia comparatur: Euan getto entm Tjcluti clauibus aperi un- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;22.

turfûresregnicœlorum.,pænitentihusc^credenttbus-,impœnitenttbus ^incredulisclaudunturjia^^ Petro c^aliisApoftolisEcclefiaæconomu non principal us y fed minißertum Euangebcum.^ rib plenitudo pot eft at is fedpænitentia amp;fidei do£trina comifa eii:dritafiuperiores locos inter-pretatifuntyAHguft.tra£l.iQ.amp;iilt;\- tn loannem,Hieronymus in Mattfi Ambrofiusin eptß .adEphefi. c. Chryfoft.hom.s9.luperMatt.et2i.ferm. die petecofi. Bernardusfirm. 61. Cert a est aitt hac régula. Nemo plus turis in altum trans ferre pot eit ,quam ipfe habeat: Petrus plenitudine,aut iut immenfa pot eß at is no habuit,multb minus ad fuos haredes 'vel[uecefio-res trdsferre potuit. Sed demus habutffi,nunqudtamen probabitur illud ius ad Papa ein ados fiuos rubros vllo iure diuino aut humano pertine-re,qui no Stmonis Petri piet ati aut doHrinafedpotitssSimonisMagi im-poßura et auaritiafin cejfirunt..^am vero arrogant fibi poteßat€,eam à PhocaproditorenaHifunt^quicumMaurtcium Imptra.anne Coo.do- chro.Man. minumfuum, neenon eiusliherosperprodittonemcfifceluslrucidafiet. homiddiqcrimineà Bonifacio Papaabfolutuseil, (ß Imperatoragnttusf/nüterto. hac lege,'vt'vi''ifim illeEpifoporü Princeps nbsp;nbsp;caput Ecclefiaagnoftere-

tnr..^uodGregorius Papa ante repudiauerat,'vere^ 'vaticinatus eß eum forelt;^ntichriftipracurforem,quihancpoteßatemfibiprimus 'vindt-

caret.

„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lib.S.epiß.

E X C O M M V N I C A T I O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iso.

Quare pro incumbenti nobis Ecclefiarum omnium,popu-lorumacgëtiumfolicitudinc,vtanimarum falute inprimispro-

â 2

4 C E N S V R A ORTHODOXA fpiciatur,amp; non folum famulatus noflri, fed etiam omnia futura tempora impiis ac dcteflandis monftrispnrgata,cunólisChri-ftiani orbis partibus pacem afFerant amp;nbsp;quietem, amp;£. prxfertim ampliflimoGallia:regno,in quo Chriftianareligio omni tempore ita viguit.tantaque Regum illius pietas,fides ac dcuocio,tot in RomanamEcclefiam mérita cxtiteruntjVtJjiurc Optimo glo-riofiflîmumCliriftianifiîmi cognomen ab eafintconfecutijac etiam nc nos de neglcólaofficiinoftri curavnquamapudDeum argui poffimus, arma militiænoftra:,qua: non carnalia funt, fed potencia Deo in deftruiSboncm munitionum nunc contra duos potiflîmùm irçfilios, Henricum Borbonium quondam Nauar-XX Regem,amp; Henricum item Borboniu olim Principem Gon-denfemexcrccre compellimur.

C E N S V R A.

Seite dixit ejuiddm, ?^llampeßem capitaliorempaßoribta accidere poffi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßudio\quo fit, 'vt neglects Ecelefiits^ quitipfio-

rum fidei comtnij/ifitnt,alieniis eurent quix. idipßsaon pert inet, .^gpod Sixto vfiuuenit,quide RomAnA Ecelefitefialute amp;nbsp;refiormAtioneficeurui-, cuiti'SEpifiopum ße effe pr^etendit.,omniumEeelefiArum ( (ß'p^'eßrtim re-gni GÂIHeï] Adipfiim eurAm nonpertinentiufiolteitudinefe dueiphAlera^ D.Bernard. tAorAtionefitprAperfuAdereeonAtuicH. EquideliceAtnobisEf.BernAr-di 'verbisEugeniumPapAnt AÜoquentù fiixtum etia. Pap Am interpellAre: „ Cleriamp;populitui^euip^eeialiter epifieopArls,ßecialis eur^etenerisdebt-tor-, hi qui ttbi quotidie afitflunt feniores populi^ (ß qui de domo tuafiunt^ „ eapellAni, eubieulArqmintßri ; hi fiunt qui non verentur fiufieitare dile-,, Et am ,amp; antcquAmipfiivelit -.deindeomnequodperperdagitur te pree-,, finte, idtibi turpius. .^iddepopulo loquArlpopulu^ RomAntiseïl.^nec ,, hreuinspotui^necexprefitt-ts aperire de tuispArochianls.,quodfientio.Çens Papavel infiuetapAei^tumultuiaffketA. DeSatrapls^qucmdablsmihidetotuma-jp‘epre7^^;i^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vrbe,quitein Papamreeeperit,pretiofieuf^epretijnoninterueni-

fuie reeifi-u ente ? ^itunepotifiimum uolunt dominari,quumprofefit fuerintfier- ' )j uitutemfidelesfiej]/ondent.,'vt opportuniusfidentibu^noeeant. Hi inufi gt;, eeelodpterree,impqinDeumytemerArqinfianEia,fieditiofiin inuieem^ xmuli in ‘vieinosjnhumani in extraneos. Hifitnt,quifisbefie nonfufii-

nent,

IN EXCOMMVNIC. SIXTI P. V. | nent.praejjènonnorunt ^ßmplicißimi dißin^ulatores i amp;nbsp;maltgnßimi ie froditcres. Inter hos tuPaßor procedlsdeaurattts {fi ander em dicer o') “ dæmonum msgis quam óuium pafcua hxc.Scio, vbi habitas,in- lt;t creduli amp;: fubuerfores funt tccum,lupi,non cues funt; taliumtu « tarnen paftotjPaftorem tenega,autexhibe. Petrusnefcitur pro- lt;« ceflhïealiquando velgcmmisornatusvelfericis,nontcélusau- « ro,non vcdusequoalbo,necftipatusmilite,nee circumftrcpcn-tibus feptus miniflris. In his fucceflifti non Petro,fed Conftanti- « no. Etfipiirfuratas,etfideauratfisincedis,çfi(tPetripafiortshxreses, lt;lt;nbsp;paficere amp;nbsp;euangeltz.aretedecet'verbo, non ferro, ^^d tudenuo^fur- « paregladiumtenteSyqnemiuJfiitesponerein vafinam ?ç^c. Haêlenui ». Bernardui..^idillnm di^lurum exifiimamttsfthcdie 'uiueret gt;amp;în-tuereturidololatriam^atheifinum fodomiam^'verhiDei^facr amenta-rumprophanationem facri minifier H nundinationemdnfinitaque alia inEcclefiaPomana luce meridian a magisconßicuafiunt?,^idfi Pa pa dr Car dm ahum infidelitatem,fimoniam.,coittts nefandos^adulteria^ faflum^auaritiam^periuria dr eonfimiliacrudelia audiret? i^ntichri-fittm 'uocaret vt olimfilium perdition is fiamoniumnon modo diurnum.^ fed meridtanum ; dr exclamaret ahfipue duhio, 0 calumcur hac videns Jceleranon rudjdrterraferensnondehifcu \curignis non ah/orbes, d“ diluniumrurfiü non expias'. Hac fiecillanaribus fins dr Cardinalium admoueat Sixtus dtfiatqueilludChrijli, Hypocritayeiiceprimum tra-bem illam ex oculo tuo.fdr turn dejpicies vt eiicias fefiucam ex óculofa -tristui.EnimueroßSixtus V. PP.PetrifuccefforeJfiet,'uelEcclefiaChri-Jlianapafior,conuicio, drcrudelttatenonageret ineosjquospafcendos^ non couiciandos aut occidendos aDomino accepijfit. Gregorius i.Epifio-pusRom.inepiflclaadloannemEpifcopum Conflantinopolttanu-,Pafio‘ resdnquitfumusynonperfecutores'. verbis benignis,nonflage/lis agendum in eos quos in err ore vel harefi efß exifiimàmus,prafirtim ergaRe-ges ^principes fie quorumperfonis cum agiturinon calumniis,non con-uiciis.^nonprcficriptionibusyautfeditionibus quidquampertentaridebet. ^..^imbrofius excommunicaturus Theodefium Imperatorcm, non ilium nominalfilium ira, vt Sixtus regem Nauarranum d principem Con -denfemfupra nominauit\nonilluminconfiAntemJ,euemytyrannumfi}O-micidam propt ere adem Thejfalonicaperpetratam^vocaf.fed vtin hi-

3

6 C E N S V R A O R T H O D O X A ßoriaTriparttta legrm u^Jic affntnr: Imperator es drprinceps procerum tuißmtliuytpui eitißedomtnt mintßrtfuntj'ed'vnu^s eii Deui mundt cre-atoryOmruum dominus,c»i(ts 'vtnctdücogerk nuncperpeti^quia inßgne pharmacüeli^adrecuperanddanimjißilutem^cuius iaidurafecißi. H-ec fuit VOX PaßoriSjOue benigne corripienlii^cßin vidreuocaniis.^uidad cd Theodoßus?Tuu ePl,inquit docere, di'i'et^edta moder ari^mcu est ea cu obedientia[ufcipere.Deni^primis Eccleßa: Chrtßianttfeculürefiripta^ nullaßatyrica,aut iudiciaprofcriptionisferebatur abEptfcopu tn ei)S.,qsti légitima cognitione^ßo-examine,dimnam cenßtram incurrerant.

EXQOUUNNïCKriO.

Illc.n.qiionclâRcx,CalLiinierrores,atq5hçrefesenâabineun-tcadolefccncia fccinuseftjpcrtinaxqj earum patrocinifi tandiu exercuir, quoadclarx meni. Caroli noni Franco.um Regis,amp; cliariffimæin Chrifto filiæ Catharinx Rcginx eins matris pietif-. fimXjatqsetiadiledifiliinoftriCatoli titu.S.Chryfogonipresby teriCardinalis Borbonii patrui(iii,amp;LudouiciMópcnfcriiDu-cis,piis frequentibusqj hortationibus.apertisqj eximiç virtutis ac doôlrinçTheologorûdemonrtrationibusaâfidemCatholicâamp; ApoftolicâRom.(vtcxiftimabatur)conuerfus,hçreticasomnes contra fide Catholicaopiniones Paridis publice in Eccleda da-mnauiCjanathematizauitamp;abiurauit,fidemq, ipfamCatholicä exprefle profeflus eftjdatisqjfubinde fuis ad fe.re. Gtegoriü Papa xin prxdcceflbienoftrü literis.quibuscundem prçdeceiïorê fupremü Ca’holicx Ecclefixcaput iä agnofccns,ipfiim (upplcx deprecabatur,vt pœnitcntiæ,couerfionis amp;t: obedientix fiiç con-fcdioneacccptam habere,amp;anteadorum veniam remidionisq} gratiam concedere dignaretur,fi rmiter promittens fe fidê ipfam Catholicaperpetuointégréacinuiolatèferuaturû. Quib.literis, vrpote regiis,idê prxdecefTor crcdcs,amp; paternx charitatis vifee-ribus comotus,ac etiam grauiflimo Regis Reginx matris,Car-dinalisamp;Ducisprxdidorumdehuiufniodi conuerfione tefti-nionioadduäus,illum ipfum prçteritos errores confitenic veni-amq;humiliterpetentê,àcriminehxrefis,amp;àcenfurisEcclefia-fticis propterea incurfis abfoluit,amp; in gremiu fanótx matris Ec-clefix,cóniunionemq5 fideliûadmific,omni inhabilitate ab eo, fublata. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CENS Y-

IN EXCO MM VNIC. SIX TI P. V. 7 C E N S V R A.

,^î tn h'ifloriii verjati(untynèrunt Chrtßiana OccidentiiEccleßam P onnßcÜ Rom.artoUiria^tdolomanta^ eorunde hiereßhtts nbsp;iwffßnris

J^càctentim adeo corrupt am fuiffè ante Lutheri dr altar um piorü Dodo-tum lcripta,'utexttndafereejfet vera dodrinai» Eccleßa. Horuveßi-^iisin/tßensCalutnus nattone Gallus jèrtptis/uiidodtßtmis Papatuno» folum oppu^nauttßed Eccleßa reformattonem [uo mtnißerto promouit. Propterea a Papa dr ßtts hareticuspronuntiatur, cum tpfemet hareticus «ontantußtßididololatrayhomoßckratus^dtfiliusperdttionis^qutmy- z.TheJf.a. ßertum tniquttatis tn Eccleßa operatur. Falßjstmu’vero ePi tlludmenda-cium.quoafßrmat Serentß.Regem IS^auarra Calutni error es dr hareßn ab adolefcentta fecutum fuße. Is.n orthodoxe futt educatus.,etfide quam profitetur fiaußt ex fontthus verbi Deiyti nulltusyteduin Caluini verba vnq. tamiurautt-y Dodorudtdaqua audtt,d‘fcrtptaqua legit, ad ScripturefiereLydiit Uptdemprobat,contra quamfiAngelusè celo loquere- CjaLt. ’ turnet fidem rto adhtberet aut adherer et. Proteßatioßdeiquamßerenißi-mta^s Rex Nauarreedtdit, drtypü mandata ed,hec c apt ta continet. Se n on in alta re,quam in fide drreltgione Chrißianafiemfalutis fuecollo-care, quam quidem omnibtes antmi virtbfesampleditur,velHticertißi-mameplaneq^impeccabtlcmregulam, ex quaapprehendit verbum vete-ri dr tiouo tefiamento compr ehen (urn, quod Detts in huimfeculi tenebrii Eccleßefueprolucerna qua dtrigatur,inftaurauit. Item :.^uod credit vnamEcileßam CatholtcamK.^poßoltcam.pro cuites filuteinßauratio-neqßn omni genere gratiarum Deum indtesdeprecaturßelicißtmumg^ ße tudtcaretfipro et tos aduer[ie! infidèles tuitionefanguinemfiuum effun-deret: deniq^quoderedtt d'recipttSymbolafiue compendtaßdet Chri-ßiane ab tlla tpfi Eccleßa Catholtca dr^poftolicainflituta,vt fint note quibtts ChrtßtanidrOrthodoxi, ah Heter odoxts drperperam defideßen-, tient thus hereticts dtßerneretur,ficut etiam Ithenter arnpleditur veriß ßma, dr Ugitimaconcilia aduerfus illos habita. Damnat exantmo 0-mnem dodrtnam ab eis damnat am, edq^ dr er it femper parat us, ob honorem quem defert Ecclefia, adßtbeundum eins indicium ,fententite^ eitts acquiefiendum, quando illa adlegitimumßanHumq^ Cocilittm con-uenerit,in que derebtes inreligione controuerßsex Dei verbo, d“ 'veteris EccleßtA canonibfis décidât ur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cum it a ßntßycophantam agit

S CENSVRA ORTHODOXA

Sixtus V.(iuifientißimo Regifc^itriimaculam innrereconatnr. ^uod •verofuhiieit Sereniß.Regem ßauarraexhortationibus Regù Carols no-niamp;Principum^neenon Theologorumfiis admonitionihns eonuerßum fuiffe,ad Papa (ß Eccleßa Rom.agnitionem, inß^uentibus plurihus re-futabititr-yhoetantum nunc dice mus inflrage Parifiis edita^anno lx xi r. X X1111. lt;^ugufli,non Theologos ,fed Antichrifltfurias in confleEiu Regis adolefcentis apparuijfl, nondeliberanditempusßedmorienditer-• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^itium ei prafcriptumfutfle, niß morem continuo ger er et iis^^ua faci~

ferfeluaob- ^tidaeßßtbfirtbendaeiper vimpropofltafuerunt-,Ettußixte^iftaexag-liuioprodi- gcros?quäß'uerühiclocumnonhabeat illudElpianilurisconß. Quod '^bmetusvecaufageßumerit,ratumnonhabcbo. Equidemcon-fiithiliormul uerßoiUanonfuitß’eddefiruldio\non libera a£lio,ßedimpußo 'violen-^recïrYat^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prodttio ; cuius memoriam obliuioni J'empiterna

fie.quaPa- ^ii^darepraßabilius multo ejßet^quarn reßicandopcrfidiam crudeli-refrUan- fatem adco inßgnent magis magis^poßeritati conjecrare^.

tßnotam^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EXCOMMVNICATIO.

zu tnjignem

•itddtt, Qiiinetiam vt ardiori amp;nbsp;firmiori vinculo Iigaretur,cum eo amp;L Margarita didi Caroli Regis forore, quæ ex ill a Chnftianifli-maftirpenataatque alta facile marituin in officio amp;nbsp;Religionis Catholicæoblèruantiacontinere pofle fperabatur, difpenfauir, vtnonobftantibus impedimentis tertii öc aliorum forfan inter eosgraduum confanguifiitatisamp;cognationisfpiricualis, matri-moniutn inter fe cotrahere poflent,prout in facie Eccleßx con-traxerunt : cxcurfisque deinde aliquot menfibus,ille lohannetn Duratii Dominum Oratorem fuum, qui nomine fuo de pœni-tentia,conuerfionejfideamp; conftäuafuainfcdisApoftolicarcon-fpedufponderet,ad didumprxdeceflbremdelcgauit,habito-que,proeo publico,folenniq; in aula regia de moreconfirtorio, in confeflu fandæ Romana: EcclcfiacCardinalium prælatorum-que amp;nbsp;aliorum frequentiffimo concurfu,profcffis omnibus fu-pradidis, idem Henricus tanquamRcx reccns ad fidem con-uerfus,amp;: vt Catholicus admiflus effitota vrbe exultante,.

amp; ingentes Deo,dcconquifita amp;nbsp;inuenta. »•

ouC;gvauas agente.

CENSV-

IN EXCOMMVNIC. SIXTI P. V. 9 C E N S V R A.

Superior n Ar ratio de dij^enfatione matrimonij Regii Tiauarr^^eum Margarita CaroUlX^lorore^ facda ii Gregorio XIII. faUacia non caretç-amp; hi flor tafaóft confundtt. 'Njim adpet it tone pntdicti Carolt^non 7^ uarr^m Regis,concejjà fuit ilia Pontificis diffenjatto, cjueEccleßa caput., agnouit ante tiupticts^nec tnfolemniritunuptiaru,quapro forth. templiD.Maruce-lehr at afuerunt, abs^ quot;vlla caremoniafuperßitiofi.Sponfa quidem Margarita ,poli matrimony henedi^iene timplum tngreffa e ft cum fuis^df Mijfelolemnih.adfuit. SedRexNauarrit,ßonßtsextratemplumanßtt nec vllum ajjenjumprxhuit, velepiflola, velfyngrafha \ 'velpræfentiOy qua Romanasfuperflittones, dr cultus idololatricos approhartt ; contra •vero anteffonfalia,in ipßs (ponfaltbus, dr folemnibus nuptiarum femper protefl atùseli,fe nihil quidquamfà^urùm aut aßinfuritm^quodpurio-rt Religioni, in qua educatus fuerat, aduerfaretur. Ex its conßat diß pehfattenem Pontificis Gregorij XIII. longe ante celehrationem nuptiarum,Car olo nono conceßfamfutße. .^uodver0,Sixte,addis difienfatum fuijfe à tHOpradcceffi)re,fuper tmpedtmeta tert if dr altorum forfan gra-duum, qutbus contrahentes impedtripetuiffint, ne matrimonium tnt-rent, ineptum drinfulfum eîi. Namßcratißtme Pater,tuum non eli., nec antecejforumtuorum fuit degradtbusin matrimonio prohibit is leges condere,aut relaxare : magiflratus enim illud eli officium ; quod cum auft eßis vfur^are, circa iß as leges matrimoniales non medioe.riterpec-caflis. Primo enimgradus omnes vsq^ ad feptimum contra expreßum t-euit. 1». Tgt;ei verbum veßris legibus interdixtflis. .^od cum à Pontificiis etiam derideri animaduerttßis, ad quartumgradum veflras legespoßea con-traxißis-, cap. non debent,i. cumßq. deconfanguinitate dr affinit. lus qutdem ciuile nuptias prohibuit intraßtartumgradum, inter collaterales,S.duorum,Inflit.denupt.fedvtius ciuile naturam drveritatem fequitur,ßngulasgenerationespro^adu computans:ita Pontßces ex fuco etfallacia ii-is tHudproduxerut ,proßmplici computatione duplicem introducentes. Etenimvt quatuorgenerationesiure Giutliquatuorgra-dusefficiuntfictureCanonicoo£iogenerationestantum,quatUorgradus faciunt. Hafunt{Sixteßeges quasfubpoena Excommunicationis oh-feruariedtxißis, nift adv^ras lacunas explendds offeranturpecunia-,,

•IO C EN s V R A ORTHODOXA

tunc enïm non tantum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,fid Dei a tam Uges turinter, nbsp;neßtrtS

filuitis. Falßßimum enim tsi quod Rabtnt ojeftn ji ripjt runt bh. 4. »-tentiarum disi.'gt;gt;4-illa fgt;rlt;tcefgt;taquatnleg( Det degradtbu-s matriniO-nialtbui lat a funt^maiori ex parte tudtciaba ejje^ qult;£ Papa iure poßttuo, fiue Eccleßiaßtco tmmutare poßtt. lS(aturaba verb amp;nbsp;mor aba ejje, hoc •vno argumente)fatii probat ur^quod Chananaos.neq^ liraebttcaReiphb, ciues^neq^ legibuiMofaicisnondum latisadßrt£los : nthtlominua tamert DeusproßtgauitpropterconiunSiionesinhoneßoi ab tllb/ontra nature bene in fttt ut a leges vfttrpatas,qua per peccatum veluttobbterata^ pofte a lege diuina inß aurat a funt : iUisque^vt morabbfts,omnes Chnßtant ob-ßringuntur. ty^atrimonif verb leges Papa non folum refixttftedtpßum etiam matrimonium vflutt prophanum damnauit, co cleriib tnter-dixit Jed quod horrendum est concubin at urn per mißt, amp;nbsp;inceßus re-mßt, contra Dei verbum, Ecclefiee Catholics canones. In Concilio t^atißconeuß capAi.inceßa copulatio deßnitur,in quanec coniugeSf necnuptias relteappellarilegesßanxeruntjeosq^grautjsirnispoems ajfici-endosejß^ quinatiuitatisßuagraduamonßrelaltbtdinecontemnentes^ in ft er core vtßues conuoluuntur. ,^igo magia deteftanda ePi Ponttficis Romantßmonia, qui ea qu^ßunt Iuris natur alls amp;nbsp;dtuini auaritia Jun non tantum relaxai ßedettam immutat, Conctlium certe œcumeni-cum, ea qua ftunt Iuris dtuini nbsp;nbsp;natur alts immutare non potest, tan

tum abeàgvt PP. concibo inßerwrperuertere poßit. Jtaq^ {ait Baldus} Papa leges Deißoluendo^nonßacitidexplenitudinepeteßatisßcdtempe-Hifiorii, de ßatts^quaEccleftaDei turbatur nbsp;nbsp;corrumpitur. Ferdtnandus Rex Nea-

'nufü’uamp;a- fold Otitis amitam fuamduxit approbante Alexandre P' I.tJMartinua fis relaxa- F, Papa matrtmonium remßt cum forore germana-.Emanuel Rex Por-***quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tugalba duas for or es habuit vxoresi Catharina Regina Anglta duos fra-

tres coniuges. Pontifieibus inceßuoßaa tflaa nuptias nonßolumferentthut ßddtftenßantibus.Sedveteraquid Lommemoramusexempla^cum hoc Jeculumßceleratißtmis Paparum -dißenßationibus caninis potius^quar» humanisnuptiisßtpoHutum dreonfjurcatum 12fec mir um. Abfolutio entmponttßcia^proiisqui matrem .ßororem ^aut conßanguineam car-nabter cognouerunt,quinquegroßis tantum ePt taxata-,vt habetur in b-bro cui titulusePi,Taxa caniellaria .^poftolica. Equidem Sixte, quos RexNauarranus contraxit nuptias cum CIH ar gant a Caroli nomforore

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ratione

ÏN EXCOMMVNIC. SiXTI P. V.

ratione gradm confanginnitutis bana conßtenÜA iuxta Dei leges com~ traxit, neeeivUafuitofiiesdtjpenjatiofie. - Cognationis vero[ftritualis, quodmemini/ltßaudßtmui.cjuid TJelis. T^amejutede cognatione/ftri-t uali^td esi de compaternitate legnntur^Decret. Gregor.ltb.4. Ut. ii. ridtculafu»t,'vtindignarefntatiene habeantur. ,^odßforteiudicas^ idicitAS nuftiasfuiße in reltgione di/fari:(fß aperte dtxtßes, reßonßtm tulißes teamp; tuo pr^deeeßore dtgnum. Certe perperamopuaprocedity (um bos nbsp;afinuaftmul ar ant,contra Dei rnandatum/uiu^s transgreßio

transgredienti fuit inßelicißima. Caterum quaadditaßunt, de lega-tione D. Duratijßallaciter exponuntur. etemm confiât bac omnia con-tigißc^ poH lanienam Bartholom ai, de^qua fupraobtter memini-mu£.,non Reßs TSlauarraniltbera'voluntateßedtyrannideillorum.^ qui animam'principis adoleßcentis, vitam (ß hbertatem incredtbilt barbarie inuajerant. ^am verocaptioße Romani PontificesprocerumaUio-nes,qua in fuo fiunt confeßu^aucupari [o leant., docent hifioria^lherti I. amp;nbsp;Henriet V11. Imperatcrum, quioltm ßedilt;.^pofiolica Romanare-uerentiam iurarunt. ^t cum dtßcordia exorta eßetdnter Henricum Imperatorem,^ Robertum Sictlta Regem, Clemens F. Ponttfex,'vt ex iUa litecommodumcaptaret,pratextu pacis conciliandaliterM ßcripßt, in quthui hanc claußlam inßrutt. ^p^od ipfi Reges Eccleßa Romana ßecialtßimifilqßhi turamento fidelitatts çfi- alias multtplieiter eßent ad-ßrieii,dpclt;H‘Henricus Imperator ßub anulopßcatoris ßrpentem latere deprehendit,^)quot; accerfitis tabelltonibua, conuocataque magna hominum fiequentia,palam proteflatue eil, fe nun quam feeiße iur amentum ,prt-pter qued foret ad ehfequium fidt litatis Papa obligat tti 5 r euer ent iam ei more pradeceßorisßui,nonfidelitatem,aut obedientiam promifiße. Idem Sixtuipapaturitex Ugatt one Regts Nauarrani nomine Romani mtßa, non eiusmotu,aHtaßnßt libero, (ed motuiUorum in quorum erat pote-flate.Sponfione certe nunquamfecit liberam,quaßßedi Romanadeuin^ xerit,gßreßttutttsgt;vhiprimumfHit in ltbertatem,contra illam legatitt-nem zßeius acia proteßationem edidtt,typis excufim,

EXCOMVMNICATIO. ‘

Sed ille,vt erat vanoamp;inconftantianimojhaudmuîto poft aCatholica fideßc débita erga fedem Apoftolicam obedientia, b 2

tl CENSVRA ORTHODOXA cacterisque àïê exprefle amp;nbsp;cum iuramento profcffis deficiens,at-quein co quo priuserat ,cœno reuolutus jàRcgeChriftianilfi-moclamfefubducens, colledoquein loco ab ipfins Regis aula fatis remoto, quampotuitcopiolo hæreticorumlcèlcratorum, aliorumq; id genus impiorum hominum numero, ibi ea omnia quæ deCaluinifmi dereflatione, hxrelum omnium abiuratio-nc,ac Romana: fidci Cacholicæamp;Apoftolicar profeifioncantca fecerat,palam reuocauit,teftificans,fe Caluiniimum ipfum pro-fiteri,proutprofcfluseft,eiquelixrcfi pcrtinaciamp;obduraco animo femper adhxfit, amp;£. in ea hue vfquc viuens, fiepius harcticos perducllesacfcditiofos(quorumcaput,duxamp; propugnator in Gallia,amp;etiamexterorumhxreticorumaccrrimus fautorfem-per fuit) ad arma contra pra:didum Carolum, acctiain chaiiflj-mum in Chriftofilium noftrum Henricum FrancorumRcgem Chriftianiffimum.-tametfi cum vt Regem acDominum fuum colerc,vt fororium amareamp; fequi debebat,cmnis fcilicet officii ’facpietatisimmemQt»n4uerius ipfiimamp;reliquos Catholicos o-mnes concitauit,infcftiflimos exercitus,accitis ctiam externat u nationum harreticis, concraxitj à quibusomnia paffim loca cru-- entispiorum hominumcædibusfœdata/acraDeitempla temc-rataamp;direpta , facerdotcsamp;viri rcligiofi cruciatibus trucidati s-fiint-;-oppidapraetct:caamp; munitionesCatholicoriim partim in-fidiis, partim vi amp;nbsp;armis occupauit; amp;nbsp;in eis Catholica: Ecclefiac ritus prohibuit ac fuftulit; mimftros concionatores hærcticos ' conftituit,ciucsamp; incolas ad eandemimpietatem capelTendam minis verberibusque coegir.

CENSVRA.

St nullum prorfM exßiiret documentumpietaiis candor is animi C£terarujn^jVtrtutum^(jutbfss Sereniß.RexT^ttarrapradttfsteü^ hoc vnicum Sixti Paptc amp;nbsp;Cardinaltum tellimonium ipfim tn Deum Ec-cleft am put at cm fat is demonßraret. Fatenturenim ilium non multo poH lantcnam Partßenßm^^!b^ primum feexaula Regis ft/bducendifa-cult at em nacluâ eit^Ecefefiam Romanam^ nbsp;nbsp;Papa obedient (am publiée

abnegaffè, ver am reltgionem profejfùm eJJÎLJ. Ißam quod de Cal-uintßni

IN EXCOMMVNIC. S IX T F P.'V. ' ij uinifmiprofefiione Papa narrat,(innkeîiillicalttmn 'tit^quA Chriftotm- Mnrc.iJf pont bat ur à ludatt^quod regni terrtntmuntta obtrc/t tempïum deßrue-revolutjßet. Htßortamverofacitpaucii comprebtendemus. RexNa-uarranwposilacrunt Bartholom^idiem contra 'volitntattmpltnipuam triennium in aula Reais detentus^diequadaM Lutetia'venattonù tatifa

Cat hohets Roman, eum comitantihtts-, infjltiam aobipertte-nitjllis aperte apertt animumßbi nonefßin aulamregredkquod ed tan-epuam car cere durißtmo animæftnt faltis.,amp;corporis libertés conßrin^-retur. Cat holtetfocijttinerü etfi Rom. Ecclefiie effent addtüffdimt, Regi adolefcenttftipulantur [e eum dedtt^luros quo voluertt^ drretpfà Alen-conium usque XXXXr.mtlliartbtts Lutetia dtßahtemßeducunt. ibi eratßudtoforum reformatareligiontsffradminiftr^umRegislSlauar-fAninonexigttus nunter Its. Ita^ conuocata Ecclcßa^Rexadolefcens pa- abnegatio lam nbsp;nbsp;libere agnofett fe pertcult er mortis metuper uim facrificiis im-

pur isCMifffe in aula Regts interfutße ,Deum cum lacrymis or at ^'Vtßbi a? s. ignofeat ; omnes^^ adhortatur, neipßus lapfu offendantur, nbsp;nbsp;inuocato

numtne SpiritusjatiLli, Deo ffr Eccleffa Chrtjit uouet conßantiam in poflerum-, Papam dr eiusfal/äm dollrinamdeteßatur. ^uod^tunc 'uerbispolltcituseil,faillsadhodternuusque diemcomprohauiP. tribus enim bellis ciuiltbus propter Eceteßarum reformatarum defenßonem à Potificiù impetituspericulis nec vitA,nec fortunarum^ aut dignitatum pepercit.Hincindelacrymæ^quibus Sixtus Papa natur am referons Cro- CroeoiHlia codili. efeptümdiuinaprouidentiaex faucibusmeretricisRomanttRe 5** ’ nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'' j • nbsp;nbsp;nbsp;■ ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n chnmanao

-gern PiauarrAnum deuor are nunc cumjuu nttttur. Htnc jt^ ailla cri- deuorant. mina de rebellione amp;nbsp;contumacta in Regem ßium, de E cclftA Rom an a -perficutione, eß multa alia quA addit manifeflefafa. Entmuere etßad . idorum confutationem Apologia minime Opus eil: ai tarnen pauca attin-gemus^quA oßendunt,quam familiare fit Pontifici Romano S\a.^ó2\itY. Criminatur quodRex Nauarranus in Gallta, etiamalibihAretitorum fueritditxdrpropugnatoracerrimus : quod^contra Carolumamp;Hen-. ricum III. RegesGalltA armafumpferit,^ Ecclefiam Caiholicamfit perfecutus. Primnm c onßat Regem IXauarrAnum natum effe circa annum sis^rvigentefihtfmateinEcclefia Chrißtana,cuius incrementum

. est imputandu'm PantificiRomano (fifautoribusfuis^quiratiönescon-ciliandA controuerf^ferrodrigneperfequendas eßfi duxerunt, ÂdhAc

lt;4 C'ENSVRA ORTHODOXA

conßat educ At umfuijjè m Galli a 'vigente exercitio 'vtrim^ Re ligto nÙ, ^ùod (luidemRegespraidiUt exfententia Ordinum regni,^ßenAttucon-Jult 0 curtx Parlamentorum permißeritnt^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deincepsEdtcdti con-

firmarunt^ \^nno yz. 'vocArat eumadfe Rex Carolui^ vtßororifßiit mAtrtmonio honefl Ar et. Pentt^cum etuA religionis prufeßtone, in quA ^AtuAeduCAtui^erah^^uidindeßecutumßtyprußAißkntioprAterirt, tju.tm tommemorArt. lt;^ttamen ex communt piorum naußagto Rex adulefces virgula diuinA libcrAtusdnßuoi ditionesßerecepit-,cum^^ Dux odndegauenßs Arma[umpßßet-, dr illiipr^s f e ferret nihilaltudi^uArerey e[uam pietatis dfiußittAColumnitf tn feßo Diut BArtholomAt facro Lutetia jprorfuideiecJof, rurfminregno GalltAerigere t (drpoßea cumeo Rex^acem repenitxompoßuijßt, nullm leSlui eit articului, ne^^ in cau-ßs belltfußcepti, neß^pacu compoftA ad Ißauarrisnum per t mens,quam-fttiplus cauftproculdubio quam cjutuis alius haberet, 'veladreuocandAS adanimuprateritiUiniurtas.yveladquaficompenfationem damnorum acceptorumexigendam. Mouerecertetn Regem (ff‘omncs Romanen-fcs bellum tptnc J^uarrans perfacilefutffetequeßres Germanorum (opitis qiias Andegauenßs dtmißerat,adßpellicere, quarum animi aßt--duemutabant^equodßipendiAtüà Rege non perfoluerentur^'vltxarti-'Auldpaciscum AmiegAuofaElapromtfum erat, hocq^ nomine Parißes

•verßus Martern mouerent. (fAt Rex TSlauarra, neque hac eccaftonct nec aliAfublicam regnt tranqutHitatem, popubqut^ bonum remora^ tteseli,. E conirartireeniuratt Pontifi is Romani tmpußu, aduerftis Re~ gis Edtllum,quopax Gallu(-rReUgiontreßitutaerat,recenspromHlgA-tum,excogitarunt c0nßirationem,quam facram vocant, in qua difertis •verbis iurarunt invniuerßalem Euangelicorum extermtnattonem ci-tra vllam exceptionem acceptionemej^perfonaruni,nulloq. habita reße~ .£lucognattonis,affinitAtis.proximitatis,c0nßangutnitAtisßaternitatis. Ex hscfomite ccepit denuo accedt bellum ciuile in G alita,anno •j^.in per-niciem T^auarraniàconfœderattsinitum, (ßillorum omnium qutpu-riorem in Gallia Religione proftebantur. Seddepulßum eltiniuftißimu illudbellum,cum tanta iuftitia, lenitate tdr benignitate Regis Naaarra-. »i,vt in iis oppidis,qua inßapotefiate erant,nihtltn Cat holicosgrauius altquidft at ui, aut pcrpetrari permiferit ,i'mo ni tn ipfos 'qttidem mona-thos ^ßcrific0s,quos multd de caußs veluti hoßesyvelfaltem fuis rebus parum

IN EXCOMMVNIC. SIX^TT P.^.

far urn fauentes^ hoßUiter exciter e potuiffet, Huiurf tetfidern- fachdit f^^genjes (juorumàuttatem Epißöpalew ßtpraGafumnam fiumtnpo-Jlt am nbsp;nbsp;nbsp;R.ex Nauarranus at cupa^et^ne^ captühta^ne^ fart ttnis Ca~

tholicorum (juid(fuam damni iUatum eft , nec reltgionis ij/forum ex-ercititm tnterrupturn est, etiam t»flagraniißimo cttald Mh ardore. In eavrhefaiûfiàt Euangelicisqui tußa:defenßonisgratiaadRegem Nd-uarra cor/fugeraMt^conctonesfAcras intra priuatos farictes babere. Erga Jubditos vero Catholicorum Romanos dittonts Bearnenfis qttomede ße gerat^nemo eli tn Gallia,quem lateat. Ioanna regt na hiùtts parens ex or-dinum cenfenfu, Religionem reformat am conßautt^amp;ßabitiMtamul-tk annis-.à qua cum in frage Parißenß proptervim^vt 'vidimtts,aliqu'd-tulumdefiexiJfit^RexIIauarranus reuerfm adßuos/odem amore.et cul-tu Catholicos çf Euangelicos eilamplexnsdmopluresminißri Catholi-d^quam Euangelici et funt ^cotißliü ^infiruiünt cubiculo ^prafeEli-que funt oppidis,et locis rnunitis in qua habet fummüimperium/iullmq^ , inuentui est gt;vsq, in hunc die qui in Comitiis, qua in illa ditionefngulia annishabentur ^nquibuivnicuiq^lictt Itberequerimoniasßuaspropo-nere,degrauamine Religionum^aut propter Religioncfalla iniuriaton-queflus ft. Exquibu4 concludendumnec'eßfii itltTt^Regem Tfatiarra-numprimum non effe,qui deabtißbui in Eccleßam inuelt 'is controiier-ßam mouerityeorurnq^ emcndattonem petierif: ideoq^ iniiillum ejß con-uicium quopropter votum Chrißianoprincipedtgniim,hareßos aut ho-ßtlitatisaduerfua Eccleßam inßmulatur. Hac voxa quingentis annis

ampltnSyPrincipum c^piorum omnium Chtißianorum eil communis ^Eccleßam egercreformatione^, tum in dolirtna, tum in meribtts. ^ufidvero H^uarraniKneceßttateadduIiui ^(oniuratorum bellum à ceruKihu^fuistçf Quorumfortiter, nbsp;nbsp;moderatepropulßrit iußa defen-

ßone.,non propt erea Eccleßa ho ft u,aut oppugn at er did di bet; ilti potim regniyEcclefta communis boni hoßesdf perturbatores dicendt,qui contra Regis nbsp;nbsp;ordinûm edilla^ tamfolenniterfall a nbsp;nbsp;repetita, con

tra Eeiverbum^Ecclefiaprimttiuamorem^patru Orthodoxorumfe'n-tentiam igpieferro,deuaftatione^periuriojaniena,vniuerfumregnutn' contaminant pratextu Reltgionis, qua ft Ulis cura 'effet, potiu-s benigni- ' fate ypœnitentia t-prec-ibus, charitate yfripturarumgladiojconttiij generalis (ft Ubtriconuecdtiene/rrorumrepurgationcmiarndtu obiWfttff

CENSVRA ORTHODOXA

fint. .^0 ver o f^e^et h^tc coniurAtorum coiüo^nemo cÜ cordatits.fjui no» antmaduertaft Vtfitltcet A^e^AtumiAmprtdem GAlhct regntim-feriumadfi pertrAhant^vt^ t^Annidew Roman Am cum/ua tyrAnni-defoueant: (jutt vt ortum^cx (anguiaie efi-ufione nbsp;nbsp;homtctdio hahuitjic

hello, nbsp;nbsp;ReipubUcæ CbrifltAnlt;t perturbatione,vires fias pradtcatione

verbi Det debiUtatas,recodigit.Sedinputidistßis PapaAccnfitiomb.re-fi lien dis nimium immorAnatr :hoc coronidü loco tAntum Attingemus, Ç(itholieos qui Regem Ji^uArrnnum ex AulA,tAn(jUAm ex car cerefefub-dne entern c omit At tfint^ Impios homines à PApa vocari. Vide ant igitur C At holtet till, inter quos fuit Dux Efiernontu-s, quo elogio hie à Deo fio terr eno PApA affieiAntur, qui tllos tmpios homines vocat. Id eert e iuxta prouerhium Antiquum, nbsp;nbsp;nbsp;idolum colit,abeo tandem eontunditur.

E X G O M M V N I G A T I O. • ‘

Sedhçenequidemfatisfibiedeexiftimans.intcralios.intimü qucmdain fuum nefariis arcibus fuis inftruéhum extra Galliæ fines addiuerfalocamißt,per^uemcum prireiariis hxreticisitn-pia confilia fuacommunicauic, eorumque vires amp;nbsp;arma contra religioncmCatholicamamp;RomanaPontificis poteftatem pro-uocauit,conciliabula quoque hxreticorumindiuerfisprouin-ciiamp;babendacurauit, quorum nonnullis (dum iniquiflima ilia fœdera contra fidem Catholicam, ac præfettim cotra Ecclefias, Clerum, amp;nbsp;vniuerfos Gatholicos regni Franciz tradabantur) file non folum’interfuit, fed etiam przfuit.

G E N S V R A.

IßaadlegAtionempertinentquAm annoLXX.XIV. RexlS^AUAr-tUttnuiin Anghi^m,DAntAm,(dr GermAniAmmtfa.. Emiffiriusquidam PApaeditoUbeUo,euitituluseIi,\ncenlt;\[\irs\ Gakiinifticum/^wz«/'-piter dt“feeler Ate trAduxit^n quern, merit o illudpoeta eoncipi pojfèf,

** VtqueferoxPhalaris.linguapriusenferefeda, . MorebouisPharioeJaufusinzregemas.

■' EtenimPhAlArisRomAnttsArtifeemhAnevelut alterum Per ilium »Aliut €li,qut libro fuo fAmofio vt tgnimißltEccleßAm Dei. vbi^ com -hurere^

IN EX CO MM VNIC. S IX Tl P. V.

Purere amp;nbsp;per der e eurAutt. In Serenißtnum Regem 2(AUArra in Aliquot Reges pioSy in illußr. Principes GermAniA ProteßAntes^ in confilu-rioslmpertAlis CAmerA, innumerAhtles cerdAtosvires, tnRef^ub, profitentesEuAngelium D. N, leßu Chrißi^nontAntumdebAcehAtur^ fed eis deteflAndA criminA faljo imponit. ElizAbethAm vero Anglic ferenißtmam Reginam rAhtdo dente petere tentAuit-. ßd aot telumin petrAm incides/etorqueturin mittentem.itA conuiiium in 'VAldepiam^ (ßomni genere 'virtutum ornatißimAm Regin Am vtbrAtumßn fyco-ph Ant Am reddit: necnouum esi Abhoßihus EuAngelii,cuiiis defenßo-nemamp;propAgAtionem pie amp;nbsp;conß Anterßußcepit,prtbr'is infAmArixum ipße Apoflohis hoc nomine nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hAbitui,(ß'TVa'C!refp.a\0ygt;ucon-

HidoAgitAtttsßt. TAndern temerArius iHeTherfitesfurorecacocorre-ptus, vt AndabAtA ReginA cutdum non pepercit^ cuius turnen fumA(aI-tem hocßolo reßeSlu conßulere debuit, quod RomAUA EccleßAßt ohßer-UAntißtmA. ExprAßcriptocertelegumciutlium ignis ßuppltcio drdÜA- fdi^încend. cerutione beßtArumpleüuntur Ult, qui dAtu operA (ßßudto Ades tncen- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nauf.l.

dunt-.pAremetiAmpœnummereturhicincendiArius,quiItbelloßuotun- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

quAmfiphoncvfuseli,nonAd extinguendum,ßedexcitAndumignem ff-deincemi. bellorumciuilium, udtottusEuropA ChrifliAnA confumpttonem^tn-teritum.\^ußus inßuper eil o'ux.oipav'nxMs reßonßonem fAlßum ,fuppo-. ßtAperßmA PrincipumGermAnorum,AdtllAm legAtionem edere,qufvt ex celßt.ßuAr. Uteris conßut ) officioße amp;nbsp;benigne ei reßonderunt. Sed mir um nonePt filtum Pup a inilltsinfigntter, ^gnAuiterfuiJßeimpu-dentem, cum ipße mendACÜpArens,ßuprA ußfirmure non erubuertt legA-tum Segurium nefuriis Artibus inflruclum, impiA conßliA cum primu-riis hAreticis contulißß, (ßc. MundutA enim eius quA tn lucem Pontifi-ciorumdoloprodterunt,^typ 'u excußußunt, teßAntur Regem lS(AUAr-runum finguluri ßudio (ß lAudAndubonitAte ,nonäbia.p‘yia.iin Reitgio-ne, fiedverumconcordiAm UIa legAtione quAfuiJfi. StomAchumcerte mouit Antichrtßo Romano tlla legatio, quodea illuftrißimi Principis Gebhardi Elecloris Colonienß. caufaajaldecommendaretur,quem Gre-goriusXIII,obhAncßolumCAußamproßcripfit,quodabnegatARomAnA lenienfis.fro pßudo EccleßA doPIrina, orthodoxam fidemßt Amplexusßedbona caufa nbsp;nbsp;ytryori

tandem altquando triumphabit, nee patietur Deus 'uirgam -dntührißtfß^jnfßß Romani perpetuAmßuperßortemiußorum,Denig[^prAdiÜAlegAtioinßi- isSs.profiri-

C

ï8 C ï N S V R A ORTI-IODOXA

tdtafuity -vt Regina Anglia^ Regem Danu^dr principtsadhortaretitr^ pnriore/n reltgtonem amplellentes ati^nlt;erendas rationes componenda eontrouerfia. in vnoamp; alterocapite doSlrfnæyi^uahBflesahtitunturtn communemEcclcßarumperniciem: itemvlfirmam ßhiconciliareta-niicitia cum princtpihia Chriflianù, nihil amplim tunc abeis expet en s. £t quandocjutdemßaptusexpertfts erat confœderatorum inßdias^ejui repente bellum mouißent, legato etiam iußam pecuniaßummamcom-mißerat^ut cam in Germania deponeretiC qua^ubineceßtas ttapoßula-ret, iußaßbi aduerpus eos auxiltaßippetcrent. Hacttaße habere teßan-tur non modo archetypa mandator um legati D. Segurii^typa cxcu(a,fid tcßtmontis infinit'is compiobaripojßint eorum,cum ejuibus resa^a (unt d^pertraSlata. Caterum Principibm Germaniaproteßanttbus Sixtus proterueconuiciatur^df P R i m ari os hareticos vocat,quosfperamus nonpermtßtros vt inualeßat hocputidum Papaconuicium,dt‘/uote-ßimonioconfutaturosmendacium, quo afßrmat illalegationetraSlatA fuißeiniquijsima faederacontra Eccleßas Catholicos, dr Catholicosre-gnt Francia. ,^a omnia per inde falßi ßunt, atque id quodßbiicit de conctliabulis, qua in dtuerßs prouinciishabenda çurauerit. A quorum confutatione ßuperfedemus, quod in Déclarai tone Regis T^uarra typis mandata, aduerßss calomnias confœderatorum, euidentißimis rationi-hus/int confutata. Denipp^ confidimus eos omnes qui a Papal us tyranni-d,e[e vindicarunt, Eccleßis GalUcuin acie nunc laboranttbus, auxilta contralt;^ntichrißidrceniuraterum rabiem breuißubminißraturos^ •viresfuas coniunSîuros adcommunem hoßem, 'velut konem rugien-tem, Eccleßasfaucihusßiisappetentem,depellendum, dr intra cancellos ßuoscoercendum. C^eminerint etiam fapientes, victna hac incendia paulatim propria inuadere dr per der e pbße,niß mature extin-guantur.

E X C O M M V N I C A T I O.

Henricus vcro Borbonius Princcps Condæus, vtroquc parente hærcticogenitus, cum illicxitialia Caluini d^mata, co-ruinqueadminiftrospcrdnaciterinomni vitafouiflcnt,corun-,dem patrisac matris fequutus hçrcfcs,confimiliafacinora etiam adolcfcenspcrpetrauit; deinde eademilla, qua alter Henricus, opera

fN' ÉXCÖMMVWrc. Sixtl P. V. IJ» ûperaviamveriracispœnitentia amp;nbsp;humilitate cordis,quantum coniici potuit, arripiens, deteftacisq; pari ter amp;nbsp;abiuratis public« omnibushîCreticorumerroribus amp;deliramentis,fidem Catho-Jicam, vt præfertur, profefflis eft. Quibus ad eandem Pontifi-ccmpcrlatis, ac etiampro eofimilibusprecibus porrcôtis,^/« prædeceffor ilium, acetiam quondam Mariam Cliuenfem præ-tenfam coniugem fuam, codem tunc hxrcfis crimine infeólam, fimili modo pœnitentem, dcteftantcm,ac profitentem ab hære-fi amp;cenfuris huiufmodiabfoluit, eosqj in gremium Catholicae Eccleiix, fidelium^confortiumrccepit.-quinetiam expaternx charitatisabundaniia, cum eis, vt non obftante impedimenta fecundigradus confanguinitatis, quo inuicem tenebantur, ma-trimonium inter fe contrahcre pofl'ent,difpcnfauit. Sed illc pau-lopoftadpriftinamimpictatem rediens,deterrimamque illam viam, qux fignata amp;nbsp;impreffa erat veftigiis quondam Ludouici Condenfts patris fuiimpiiftlmi, CatholicæEcckfix perfecuto^ risingreflüs, eisdemqj veftigiisinßftens, fe quoq; lïæreticorum acconfceleratorum hominum didi regniGallix Ducem,ac de-fcnfarcm^bellorumqjciuiüum acfeditionum autlioremprxfti-tit,militumhæreticorum externorum copias in Galliam trans-duxit.'vrbes amp;nbsp;oppida expugnaretentauit, tcmpla euertit; facra; violauit amp;nbsp;populatus eft, facerdotes indignis modis necauit, mi-niftrosq; impictatum iùbftitpens, peruerfam illorüdodrinam publicariamp;cuftodiriiuflit; deniqjomne feritatis amp;nbsp;fæuitiæ genus tam in Dei miniftros, quam in cæteros Catholicx fideieuk tores exercuit,

C E N S V R A.

Tgt;eBonifacio Vlll.fertnr, quod'vtvulfesingreJJmftPapatunt, regnauerit vt leo, mortuu^fit vt canu. Papa vero Sixtm haiîenua vulpemleontmjèprahuit^nuncrabtdtcantsinßar iUufirif. Princi-pem Henricum Borbonium non fotummordetyfedipfiusetiawlauda-tißttnosparentespiein Domino defttnlîos., id^contra Deimandatum^ Leuit.if^ quodiubetnefurdismaledicamus. Sedquid non audeat Antichriflut in homines mor tales, qui in Pilium Dei vwentis eîi contumeliofus?

xo C E N s V R A ORTHODOXA

Eciuidem Ludoiàcia Borbomui PrincepsCQndittUy vir fuit poH omnem memoriAm inter GAlloifofium etiamtefiimoniofortifimm,fngulari lilogium il- fludn)prlt;gditui, ad regiam dignitatem nbsp;nbsp;patriot Ubertatem conjeruan-

LuJ^'tlci^co nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Euangel^propagandized 'valuit aduerfm tjran-

clenfis, eiuß »idem Antichrißi Romani. Mult a in hunefnem fubiutt pericula, infi-dem^ mors nitospertulit Idbores^manus fepecum Ecclefiarum reformatarum op-ptignatoribui in Gallta confer uit. Tandem anno LX IX. menfe Fehr, ad Bafacumequooccifiin terram fuft/i,fortiterpugnans^abhoflecapi-tarnen et pri!tsfide,quodincolumisconferuaretur: fèd mox eo tempore, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ducts Andegaui excubitorum prafe£lui à tergo Condaicaput glo-

dux Ande- bud traiecity quo continuo mortuus eli. Denig^ vtpro Chrifi Euange-^ct^quot;ur. l-io^proEcclefiarumreformatarumUbertatedrpatria incolumitate,heros tile vit am confer ar at ita dum earn prodit one amift^ hoflesfuos vi-Fitis ^mortem mortuus vicit, ef poferisfits tefimoniumpietatis nbsp;nbsp;vir-

tudou. ?rin tut is rcUquit quod imitent ur. Txor eius qua à Papa traducitur è Ro-Z^xo^'eR^^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;familia tlluftrifle^iftma matronafuit, amp;nbsp;ob piet at is, caßitatis

enfi fxmiiia amp;fideidotes^quibuspradtta erat, Gallia illam fuperflitemcoluit, mor-fiaéf cafla. fuam ingemuit, (fl' ipflus nomen (fl' memoriam adhuc colit, (ir venera-Henrtcus ptir. HenricusfiUus, hodie Princeps Condaus, quod vtrius^ parentis dMsvtriuf- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(fl'pietatemimitatur ,hareticus, Catholica Ecclejia perfleu-

quepstrentis tor, harcticorum dux(fl‘ defenfor,templorumeuerfor,fcrorumcon-

lt;^^Jflgt;r,facer dot urn homicida à Papafalfo defignatur. .^idnon ? CMa-mitatur. ritt etiam CUuenfieius vxori iam dudumpie mortutt,os impudens Anti-chrifli non pepercit. s._yimbocerteconiugespfpauloante lanienam Pa-riflenfem matrimonii facro vinculo feltciter tn Ecclefia Dei contunPli fueruntyimpiisfacrificiisimpolluti,donee,vtfupra docuimus, publica visacceftt. ^wdveroiaFlasea {ôSixte}qult;epofleatlliscontravolun-tatemacciderunt, (fl-pervimextortafunt ; cum conßetcon/iUoante-gulnfé'lici' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuorumprodttionem (fl- flragem eiufmedi tuneperpetratam

ter cAebru-fßff, 'Vt à crcdtionemundtnuUdadeodeteßandahypocrißs,nuUacru-f4 Lut et. délitas adeoexecr anda,nullum adeoexecraiile periuriumextittjfelega-Augufto”‘ »»ptia regitt, infaußtßima J 4^ conuiuia Thyeflea, Eanguine tot PfA.s2. piorumfteedatal Etiam Deusomnipotens te, Sixte,amp;tHOSqui robora-mint adhuc in illa prauitate, (fl- Unguis veßris ßcut nouaculis aherr antibus, mortuorum (fl-fuperßitum nomina (fl- iugula petit is, (fl- quantum in

IN EXCOMMVNIC. SIXTI P. V. ii in vobù eïî, laditis ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iußus^ deßrnet vos in teternum-, eutl-

letvosètabernaculo (ùofan^OyÇd^eradicahitvosèterrAviuenttHm^nip fœaitentiamagatts, amp;nbsp;a male abßineatisinpoflerunt.

EXCOMMVNICATIO.

Quxomniacummanifefta,publica amp;notonafint, cum^ nobisplenc amp;c légitimeconftet,prxfertimcx proceflu tempore eiusdom fc. re.Gregorii Papæ przdecefToris noftri confeéto ,amp; aliis quam plurimis documentis grauilTimis teftimoniis,Hen-ricum quondam Regem, amp;Henricum Condenfem prædidos notoriiamp;:inexcufabiliseriminisha:refis,amp; inhxrefim relapfos, arque ctiam hxreticorum fautorie reos exiftere: Nos gladium vindida; contra eos pro officii noftri debito cxcrccrecoa(fti,ve-hemcnterindolemus,quod ilium in banc prolem deteftabilem ac degenercm inclytæ Borboniorum familiæ,in qua fpedata: re-ligionis candor amp;nbsp;virtutis decus,ac in federn Apoftolicam oblêr-uantiaomni temporeemicuit, prohis fceleribus conuerterede-beamus. Itaqj in prateelfo hoc folio,amp;inplenitudinepoteftatis, quam ipfe Rex Regum ie Dominus dominantium, licet nobis indignis tribuit, conftituti audoritate Dei omnipotentis,ac bea-torum Petri amp;nbsp;Pauli Apoftolorura eius amp;nbsp;noftra, ac de venera-bilium fratrum noftrorum fandæ Romanx Ecclefix Cardina-liu confilio, pronunciamus amp;nbsp;declaramus Henricum quondam Regem,amp; Henricum Condenfem fupradiétos fuifle, Si elTe hx-reticoSjin tixrefes relapfos amp;nbsp;impcenitentes,hxreticorum quoqj duces,fautores amp;nbsp;defenforesmanifeftos, publicos amp;nbsp;notorios, ficquelxfxMaieftatisdiuinx reos,amp;orthodoxx fidci Chriftia-nx hoftes,adeo vt nulla poffint fc tergiuerfatione aut excufa-tione defendere.

C E N S V R A.

Exßtßs pritßtjfpoßtis ,.necejß eEi omnino faIßMßeeluiconclußones-, Pr incipt,t vero cftM Papa Sixtusfitpra afßtmpßt tanquam not or ici, ntA-nifeßummoxßet elßejalfißima. Ridiculurn certe eEi\ quod ait ex Gre-gorii PapAanteceJforisßtiprocejßt de Ulis legitime conß are, ^isenim

tl C E N s V R A O R T H O D O X A

pvoceßksRom^inßruendifacidtatemdedU Gregorio XI11, aduerfttf Regis con/Anguineos, ejui ne in G^liia ejuidem iudtcAri, niß à duo deci?» 'LuLÏfcfu. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turepojjitnt ? Cerium etiam elt regnu?tt Gallicumfedt Pontificis

confirmât a Rom.fubiefiÏum non effe ; ex cuius priuilegiis ßepe iitdicalum elt, Rege?» r“quot; eiusfuhdilosnonpoffe excommitnicart. ß)iio dato^ amp;nbsp;tarnen non ,nfi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;coceffo, queerimus^ an tllußrißtirn Principes Borbonit, quos Papa hie reos

ßetty legitimeintudieium-vocatifnerint^antejiescontra eosprodu^r^ an teßium nomina ipßs patefaóia, vt contra eorum perfinas dl di£ia excipere poßent ; qua nemini ohfiurum ePt in legitimo pi'oce/fu ade o pra-Cein.fiqHU cifèobßruandaejfiy'utßtudexea negligat, fententiam pronuntietf dlAnonladatur damnat us,fidfolus tile àquodamnatur. Seddices, re-Can. adno- ceptUurîseJfi, quodinnotoriis opus non fit turis ordtnemfieruari. Agne-defiumptam ejfè\ ßd tam etiam cum iure natur ali, gentium, dpetuili, amp;nbsp;prafiertimverbo jiugufiin. in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diametro pugnare nor tint I urifiperittdpTheologt orthodoxi-.inter

glofifupett}. quos Augufiinusgrautfiimeadmonet,'vt cum agitur de perfona Prtnei-e.adRom. pumfiucrifiime iuris ordofieruetur,cumproptergrauitatem crimin‘is\

turn propter conditionem accu fit i, de quo dill urn eli, Omnis anima po-tejiatibusfitperioribus fibditaßt, fißc. Secundo quarimus, quo teflimo-nioprobet Sixtusnotorium efiéfupradifitosilluftrifi.Principes Borbontos

1.1. c. de hareticos ejfi ? Haretici entm illtfiunt, qui omnipotentia Det detrahunt^ jum. Trtntt. ttea^antes eius diuinitatem, autpuonantia cum verbo Dei pertinaetter amp;fid.Cath. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;■ ) nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y

tuentur, aut amoreluert amp;nbsp;principal us nouas gignuntaut jequuniuro-piniones, Xt ait c^iugufitnus lib. de vtilitatecredendt cap.i. Et Itb. de tiuitate Deidecimo oÈiatio, cap.51. ^//(^inquic)/» Eccleßa Çhrtfiimor-btdum altquodprauumq^ ßapiunt.ficorreptt vtfitnumre^umq^fapiant^ reßfiunt contumaciterfiua^,pefitfera dr mortifiera dogmataemendare nolunt,fiddefienfiareperßflHnt,harettit /unt, d“fieras exeunteshaben-tur in excrcentibus tntmteis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;certe nec tn Serentfi. Regem Nauar-

ranum,nec inillußrifi. Principem Condaum quadrant. 1 lier um enim fidet confiefiio publice édita, te fi at ur eos credere dr earn dodrinam am-pleéii, quam orthodoxe Ecclefia fiecuta eli. dr adhucfiequitur. cMores •vero eorum abambitionealttnifiunt, amp;Juafiortecontenti 'viuunt ; tan-tumque abeli, ut gloriam uenentur, aut principatum ambiant, ut quotfdiebonorum, honorum, d'principatuumpropriorum pro Euan-

IN EXCO MM'VNIC. SIXTI P. V. ij ^eliituteliiianurain non mediocrem experiantur. Tertio an th qui errant reipfa nbsp;nbsp;nbsp;tarnen cupiunt doceri, h^eretici habendijinty

nec ne-, an non prim dec eat illos erudire quam damnare ? Ingens profeil o difcrimen inter harefm errorem. Omnù enim hitrefis error eil: at non e dmerfo^omnis error iuâicarthierefispoteli, tefte (_^ugußino tn opéré de harefib. Ex quo fit ^'vt qutdeteßandum hare/èos crimen à fe dope Utt, errorem non inuit m confit eat ar. Err are namq^ omnibm homini-bm adeo elî familiare, nbsp;nbsp;quaß ingenitum, aot ne Hit qutdem à periculis

err or am tutifint, quißirttualium donor urn ornamentkin Ecclefia Dei cat er k praceUunt. Equidem quo magis commune eH omnibus homini-hus err are, eo tußitts, erranttum dotere 'uicem at^ omnifludto eniti, vt tnmeliorem'viam deducantur. Exigit enim Deus in lege earn ab omni- i,xod. ti. bus charttatem, 'vt haberiijelit rationemvelhruti animantkfiforte aberrauerit, autlapfumfuerit. r^t,paterfacratiftme,pradiiliPrincipes, quos tu lapfos ejfi dick,pet unt erudiri fatenturfe err are poße, hare-ticos eße nolle- par at t funt (ententiam mut are, fi de prafenja harefi ex 'verbo Dei in legitimo concilio conuincantur : cui etiam fe_.s fubiiciunt. Cur tu idem non facts î cur fierik ? cur tion doces? cur concilium legiti-mum non cur as ? fimus, quidfis reßonjurus, damnat am ejß ßperiori-i)us conciltk earn doiîrinam, quampradtili Principes profit ent ur-, fed à qttihus ? ab illk nempequt ludiek amp;nbsp;Partkfimul officio funllifetnt. In conctlio Bafelienfeilla opinio tanquam haretica damnat a fuit, qua vult Pom. Ponttficem concilik eßefuperiorem ; hanc tomen concilium Tri-dentinum mJnfolum approbauit, fed tanquam inter décréta fua compilauit. .^id Conftantienfe concilium decreuerit de fide hare-tick non feruanda, bppk efi tonforibus notum esi -, quamque perfide dr crude lit er loannes Hufius comhuflttsfuerit ab illk, qui eo conuenerant-, non vt Ecclefiam reformarent, fed vtferment urn fermento adder ent, ,^ot vero amp;nbsp;quanta bella ciutlia excitar in t ad tyrannidem fuam per fasdrnefasaßirendam,nouit vnitterfits erhk Chrifeiantts: it a vtin frouerbiumdeillkduohus concilikahierit, Meretrices conuenißevtea-

fiitatk normampudick matronisfe{ggererent,efilahrafemtlesla-clucas habuiffi. Verum Sixtum contra iftaflomachan-tem,çfead cater a per legendafefeinantem^

placide audiamt^.

EXCOMMVNICATIO.

Ac proinde eos damnabiliterincurriffe in fenteniias, ccnfu' ras amp;nbsp;pcenas facris canonibus conftitutionibus Apoftolicis, le-gibusq;generalibusamp; particularibus contentas,achæreticisre-lapfis amp;nbsp;impœnitcntibus débitas, amp;nbsp;fpecialiter eosdem fuifle amp;nbsp;ciïeipfoinre priuatos. Henricum quondam Regem videlicet prætenfo Nauarrx regno, illiusque parte quam adhuc obtinuit; nee non Bearni : alterum vero Henricum Condenfi, amp;nbsp;vtrumqi eorumqj pofteris omnibus,amp; quibufeunque aliis Principatibus, Ducatibus, Dominiis, Ciuitatibus amp;locis, feudisqj amp;nbsp;bonis e-tiam emphyteuticis, 8c fucceffionibus; nec indignitatibus,hono-ribus,muneribusamp;officiis,etiam regiis, ÔC iurisdidionibus amp;nbsp;iuribus,qua:defado detinent, amp;adquxius quomodolibetha-bueruntfeupractenduqeosdemqjproptereafeillis reddidifle in-dignos, acRiifleamp;efle inhabiles amp;nbsp;incapaces adillaretinenda, amp;aliahuiufmodi in pofterum obtinenda. Ac paritereosipfo iure priuatos amp;nbsp;incapaces, ac inhabiles adfuccedenduminqui-bufcunqueDucatibus,Principatibus,Dominiisamp;regnis,acfpe-cialiter in Regno Francia.’, in quo tot atrocia amp;nbsp;nefaria crimina patrarunt, acregnoipfi annexis dominiis, iurisdiólionibusamp;lo-cis, casterisque omnibus bonis amp;nbsp;rebus prxdidis , amp;nbsp;ad ilia alias quomodocunque acquirendum, proutetiam ex abundantiamp; in quantum opus eft, nosillosillorumquepofteros priuamusin perpetuum, videlicet Henricum quondam Regem Regno Na* uarrar, amp;nbsp;illius parte ac Bearni, amp;nbsp;alterum Henricum Condenfi, ac vtrumque amp;nbsp;eo rum pofteros aliis Principatibus, Ducatibus, Dominiis,Feudis,acceteris omnibus bonis amp;nbsp;rebus; necnon iure fuccedendi amp;acquirendi,aliisquc pratdidis vniuerfis aefin-gulis. Acctiam in perpetuum inhabilitamus eosdem, corum-que pofterosad ilia, amp;:ad fucceflionem in quibusuis Principatibus, Ducatibus,Dominiis,Feudis amp;nbsp;Regnis,amp;fignantcr in Franeix Regno, amp;nbsp;illiannexis omnibus fiipradidis, fupplen-tes omnes iuris amp;nbsp;fadi defedus, fiqui forfan interuenetintin cisdem.

CEN-

IN XXCOMMVNIC. SI XT I P. V. 25

CENSVRA.'”'-

Hdcwrbtirumionitruaa. Sixto wagnavecu aaimi content tone frolata, euanefeentis aer^ tnßar f eribunt-, ßtria tantum in materia Excemmunicationisnotauerimu«. Primo ^Excommunie ationem cen-ßram e(Jeßiritualem,remeäium^adßruandumagrotum ^noad occi-dendum-, quodadhibeturadfalutemetttscuiapflicatur. Euangeliume-'nim^vt ait Paulus eH potentia Dciadfalutemomnicredentt: quodfi ïxcommU-cdormortù,inmortemefi,idfitvitio incredulitnon Dei 5 excutuipra-fcriptocum cenfuramdiuinam , dee/uaagimui^ fierinecejßeßt, conclu- ßdadfecc^ dendum ePl pharmacum eße adfianandum animam peccatorii, vehe- totUfiluti mem quide, nbsp;nbsp;quod n'a nfi in morbid anima acutißimii^tentatis primu

mitiortbui remedtiSy adhiberi debet ;fifeciufiat^ non remediumfied'ue-nenum\nonad[anandumfiedoccideadumpeccatoriproptnatur. Re-ßondeant nunc Stxtm nbsp;nbsp;Cardinales, ex quo ficriptura faera loco dtdi

cer int excommunicationem eße gladium 'Vindiîla, niß illud a Petro fCMalchumpercutientefieaccepßeglorientur.Sermo quidernDei'viutii AdHeb.t.^.

eßteax penetrantier ePi quouugladio ancipiti ; fiedgladtum hunc nobis oßendat Antichrißus Roman.amp;fidem ei adhtbehimtts-, conciliet etia ifia, Arma militia nofir a non ejßcarnalia.^eß-poteßatem ßbivindicare tmperiojam,qua mutet ^vt Canon toquitur,quadrata rotundis-,deßruaty adificet^^animasdemittatadtma Inperni. Equtdemeavindiliamint-me prohtbetur ^quaernendationepeccatoris promouet.,quaqjad clcmen-tiamprocliuis ePl. Sed ad hanc exercendam tnepti (unt tUt qut odium^ quo flagrare Jolent 'uindiSla cuptdi.,amoris pondéré non jitperarunt, Etenirn paterfiltum caßtgat ne vlterius offendatfied non deticit adtma^ non exheredat, non belleperjequitur. Legtmus Heliam igne dtuinitns impetratovindiclam fiumpfiffè de qutbiadamtmprobis'utcaterisme-tusincuteretur. Sed nonomnes eoßiritu amp;nbsp;vir tute praditi funt,qua Uelias. Nam cum \_^pofiolt eius exemplum commcmoraruntefia Chrifio petierunt, vt dareturßbi poteßas ignit caleßis ad conjumendos aduerfarios,grautterreprehenßfiunt,quodtra eßodto commett vindi-Plam expeterent. Petro quidem in ^ßAnaniam efi Saphir am, Paulo in Elipharn vindtPla diuina virtm conceffaePi,pofiquam Spiritum fin-Plumacceperunt. SednotandumePt^bac adExcommunicationisv/un»

d

ta CENSVRA ORT HOD O 'X A nonfertinere,'utio39ßatexettniitßituüone MiitthaZ. Chrtßtuenim banc pœNam ex ter nam excommunicato tantum irrogat^ ut ab EulefiA quamconte}tffßt.,haheaturproBthnico(^Pubbcano. T^cobßat(juod tu medium adftrturßnceßuojum CortnthiumyHymenxumyÇ^ Phile-turn traditos eße Sat aux excruciandos, ut dtßercnt non blaßhemare^. Nam hxc traditio Satané, ultio eßuindiöia fuit dtuina extraor dîna-rta^quemadmodum illa quA accidit StdiconU amanuenß^qui ab Am-broßo Eptfeopo iJMediolanenßfuerat excommunicatua. ^^t Theodo- * ßui ab eodem excommunicatua dr multialii,Satanatradttinon fue-runt, nec conßat eos cruciatufutße affe^oi. i^liud tgitur eSi excommu-nicatio,aliudtraditio Satans, Et quemadmodum nemo perttue du et fharmacum qtiod legropropinatur in morbi curationem idem eße quod exulceratio^aut aliuecorporii aßeHui qui inter dum fubfequuntur •. ßc aliud eïi excommunicatio,qutein animaifalutem inßitutaeH : aliud traditio Satans, qua extraerdinariefalia ePlin punitionem.

S ecundo notandum esî, Excommunicationem decernipracedenti-btufanElh drßpe repetitii admonitionibui i ute^ Matth. i8 hineque fcquiturpeccatoremper feripturam facramante omnia eße docendunt I Timot lgt;^ccato commijfi. Nam^ ut ait D.Paulm, tot a diuinttm e^i inßira-Frteedert nbsp;nbsp;nbsp;(ß utUn addocendum., adredarguendum ; non ad cogendum uelpu-

debentzx- niendum.Ita^aberrantesinfideuelinmoribm^nonhominumautho-canonibuiextrauaganttbua,nontraditionibui[qutbuißu-^uentetex ßra colitur Dem} ad reßpifeentiamfuntprouoeandt-,fedfolaDetdo-Z^dmoniüo- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Euangelip per Edium Dei, per Prophètes (ß

nesyreces, Apoßolos annunciata. Concipiendaetiamfunt precet Eccleßaßica ex ^h^itatu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confaetudine Eccleßaprimitiua.quibmpeccatorDeigratia com-

nonfauca. mcndctur. oßlcia charttatis in eumfunt exercenda, qutbm adueram idiKtii. is. poenitentiam imàtetur. Dicant uero Sixtm amp;nbsp;Cardinales Romanißa, num illußrißimos Principes Borbonios, quos crimine hareßs damnant, ex uerbo Dei erudterint, num docuerint hareßm^velea Chrtßiana cha-Wffotypoßs ritateprofecutißnt,quamChrißmiubet. Egregii fciltcetfueruntilli mon it or CS. de qutbm (upra Papa Sixtm menttonem fecit, qut in conße-24.. Augufl. ^uadolefcentum Principumgladiiscruenttftmis [anguinempiorumitt Tfal. 79. nbsp;nbsp;cade tUa Panßenfitanquam aquam effuderunt, (ß pofuerunt cadauerA

efirum in accrues lapidum,eadem^ uolatiUbm cab amp;nbsp;beßiii terra deuo-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;randA

tN EXCÖMMVNIC. SIX Tl P. v.

tan da expoluerttnt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nam ver ofucrunt preces tune adhtbit^ ? hltf-

Iphcmije nem^ein Deum/niuru ia viuos, caïamnite tn mortuos-, officU charitatii fuerantproditio, armor um inuaßo^ tnßacltooßjorum (ß’fern ßr ar um-, drex illu occiforum vir or um proie £iio in plateau çfflumtna: Jeditiones per vrbem, affaßtnationes tnnumer^e, homicidia in ipßs etiam Principum cuhiculü commißa, mutüationes, flupra in virgines dr ma-tron^is, cadeSilatrocinia^violenta abdaSîiûadfacrtficia Papißtea^ de~ nique viifuit publica, cuius modos dr cafus qutbut commijfa esi, non a-nimo afequi, nedumßfillatim exprimere qutfquampoßtt. Ha funt mo-nittones Chrifliana, quibmfolet (yintichrißus Rom, aberrantes in vi-amreuocare^.

Tertio notandum eli, Rxcommunicationem ßeri non debere niß ^xcemmu-légitima Eccleßa iudicio, qua vt alma eilfiUorum Dei, ques gignit dt“ e- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i‘Sf-

ducati it a cum illu interdumdeßpientibtts materne amp;nbsp;mtjertcordtter ^itur,no»t-agit. Et quemadmodum medici nunquam cauterium adhtbent,nißre Hg^rchia, bene d^mature_jdeliberata, d‘ßßtadhtbendum, vimeiusquantum pOjfunt, moderantur : Ita Eccleßa Deiantequam remedio Excommu- amp;ttnfttu, nicationü vtatur, confilio, prudentia, dr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caetus

petit is df expenßs, non paucorum arbitrio, libtdine aut temeritaterem ferieordia, adeo grauem aggreditur. ,^icquidvero inpeccatoremdecernit,ad^“'”fi^*quot; ipßus falutem, non perniciem ßeHat. f,_^t tu Roman amer etrix,etfi matrem plenis buccis teeßeiaSlitas, nondißimilatamenesei,quaco-tam Salomone olimßmulansfe filium repetere, in du as partes dtlaniari i.Reis, affinfaeii-, itate Principes Rorbonios tibi ereptos eße prateferons, eos-dem in duas partes dtuidt aßentiris. ^uid ajfentiris ?imo tu primafut' ßt, qua confæderatis Gallis hoc conßlium dedtfli, vtarmis adinterne-ctonemvjqtte eosdelerent. Turegnis, Principattbtts,fcudis,dominrify fuceeßtentbus eosabdtcas: drquod omnem exuperat tyrannidem, hac tua Excommunicatione ipforum etidsn poflerospari p«na aßieis. i^t i,:^ech. tt. Heus emntpolensptf Prophet am fuum ita hquitur : Anima quapecca- t-xh 'ucen-uerit,ip(a morieturßhus nan portabtt iniquttatem Patris ; iußttia iußi fitper eumerit^d^if^piefasimpttßupereumerit. Cerfepeccarenonpo- nomßidi-tuerunt illipoßeri Serenß. Regis ?{auarra, dr iUußriß Principis Con-denßs, qui in rerum natura adhuc non extant, nequepropter maiorum fafcedtrt. Juorum hareßmß qua in ipßs ta,gradu nobilitatis, bonis aut[uceeßtoni-,

dz

*S C £ N s V R A ORTHODOXA bitsf)r(it4ri,'ullûiureffoffit»t. StTjeropoßerifitperflaes eahsrtjifio^te-nentur^ tjuæ pradiclù rriaciptbui obticitur, lt;squnm non eli eos partjkpr flicio tenen, qui paricrimtne non tenentur. Scd Os quA dixtmui dut) opponunturargumenta.. Primum dcfumiturexl. .^ûquû, C.adle^ gem lultamMaieflatisdn qua habetur filios pro parentis er imine obßnn-gt, Rejpondemus tUam legem loium obttnere,quandofiüi lumßis paren-tfbus contra prtneipem aut Rempubltcarn conßirarunt^tuncq^ iure epti-ÎM0 eadem p«na pl.e£li.,qua parentes. Int er dum vero in crimtne Ußt Mar ießatis multafiunteß“ decernunturfupplicia à Regtbus amp;princtpibus^r ßatusconßeruandi çaufà^ qua in Deum ,veletttsEccleßßmcaderenon pOjßint. Lata vero differentia eH inter crimen Ufa CMaießatiSy amp;nbsp;hxr , ,, reßm, qua mbH aliud eH quam morbus anima, qui ver bo Deipraetpue fanatur : latum etiam difcrimert inter pcenam corporis, eß- bonorum^ qua irrogatur ex prafcripto legum ciutlium reo lafaMaießatis humar na: Rt Excommunicationem, qua hareticus abEccleßa affuitur, qua patna eilßtritualis, vt dißerte docet i_yiugufitnus eptß 7^. ad Auxtltum eptfcoptim, in qua docetfiliurn pro peccatupatru, nec vxorem pro deli' manti, auf (eruum pro domtni fcelcrtbus eff anathematizan-dum. Hane E). Augußinipiam eßquot; orthodoxam fententiam retulit Grar tianus,c.ßbabes: 2i\.q.3. Itaq^cumprofcriptto bonorum eß- dignita-tumffecundum Papaßecreturn, effeilus/it excommunicattonisffequi-tur,fiLium ha,retiei bonis amp;nbsp;fuccejsioneabdtcari nonpoffe,cum ipficano -• , nesprohibeant,eundempro peccatispatrisexcommunicari. ffAlterum argumentum, quodobiicttur,petttumesi ex Innocentifi.decretolib. 5. Decret, tit. 7.C. Htrgent is, in quo expreffe dicitur in terris PapafubieHis bona hareticorum pubUcanda effe, dr fifeo adiudicanda, etiamßfilii eo-rumßnt Catholici. ^utdtniquitss decernipotutt,veliniußius?id agnouerunt etiam danonißa, quidecretum hoc locum nonpoffe obtinere ßcripfirunt in regnis,principatibus dr demintis, qua iure ciuiU, aut con- \ ßitutionibus iußisregunturamp;adminißrantur.Incuiusrei ßdemcita-mus Petrum de P’'ineis, cap.ij. Gazarum Ub. i. Eptfl, gloffatores iuris Canonici célébrés. Deniq^tribusexceptionibusconutllimus Innocen-ttidecretum. Prima eß, quod ex diametro contrarium/it dißciplina, quam ^.^poßoli dr prtmtitua Eccleßa, ex praßeripto verbi DeiexercuCz ritnt, cillera de/umtturexl. 4. Cod. deapoßat, in qua ediHa quot;Theoz doßi

ÏN EXCOMMVNIC. SIXTPP. V.

doßt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ilentinianfideguntur, quibttsfucceßto Apoßatarum prexi-

misnondenegatur-.conßatetiam Gratianum,ralenttntanum z, Theo-.doßum Magnum, nbsp;lußtnianumßbos hareticorum fucceßione paterna

nonpriuaße. TertiapetendaesiexlegeSalicainregno Galli£tmmuta-hm, qua cenfiitutum esi Diadematis Gallicißucceßtonem admafculum fertinere,qut Unea maßcultna pramceßori ptoximiorfuerit. Hane fundamentalem legem,emnesorbts Pap^buHisßuis in G alita tollere no pof Junt, nee praiudicium adferre pofieris propter crimen in pr^decejßres prxtenßum. Fer um qiio tyranni AntichrißiiniquitOf meltus innote fiat, ieganturBibliajacrayßf'hifioriaEcclefiæprimititu,neapicem quidem tn tills tnueniemus deimminutione capitis autpublicatione bonorum ad eosperttnentium,qutcenfHramExcommunicaitonislegittmeßuhierunt. l.s-.ff.itest. 'Harn vt lurif onful. ait, ^ui fenatu motus ePl, non propterea minutus

eapite cenßetur : itaExcommuntcatus,nonajftciturpœna,qult;eimmu- nicatire- quot;

i€t (jualitatemper^on^ antpriuatisriem vcipublicationem bonorum in- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*•’

feral,ledmouetur tantum ah oràtnemembrorum Eccleßa, (ßpriuatur ß,neMic» •vfufacramentorumdon'ecreßpifiat. Hm confirmant exempla mulio-rum [mp.quißcet propter hicreßn profcripti fint non tarnen iura impe-rii, regni, dontintt autfiucceßtonum eis ereptafint, denegata aut abdtca-taabEcclefia Dei^ut hiftoriadocetin ConßantinoIII.amp; E.tnConfian-tio Arrtanahierefii»fe£io,in Anaßafio i. Eutychianahareßsprofcßorei eju.e tarnen concilia Chalcedonenßdamnata fuerat. Pbira adderepojß-m US, fed quia ad r cliqua re fut anda feftinamus^ ab iUis abßtnebimm ; légat tarnen., qui 'voluerit, apud Tß^cephorum lib. 13. cap. 3 4..

E X.C OMMVNICATIO.

Quineciamproceres,fcudararios, vaflallos,fubditosamp;po-pulos regnorum.ducatuum,pnncipatuum Sgt;c aliorutn doininio-rum.eciam alium (iiperiorem non recognofcentes,accæteroso-n)nes,qui illis quomodocunq; iuraueruntjàiuramentohuiuf-modi ac omni prorfus dominii,fidelitatis amp;nbsp;obfequii debito per* petuo abfolutos efle, prournos illos omnestam vniuerfe quam - ' ’ ßngulatim auihoritate prxfentium abfoluimus amp;nbsp;libcramus, præcipirnusq;,amp; inrcrdicimuseis vniuerfisfingulis,neillis eo-fum ve raonicis,legibus amp;nbsp;mandatis audeant obedire ; Qui fe-

d

C B N s r R A ORTHODOXA eus fccerint, cos excouununicationis fencencia iunodamusecy ipfo,

C E N S V R A.

Supra docuïmia dominia^ Régna dr fucc eßtone s int er rumpt non pofße vel er tpi Regihus, Principibui vel domin'tSyetiamß ab Ecclefia Dei lei^itime, propter hareßn excommunieati ejfint. Ita^j necejßiriofeejui-turßbdttos [olm nonpojß obedientia aut iuramento quo dominü ob(lri-‘ ilifunt. quot;llulla quident eiifit iniurta, dum aduerfui Deumpracipientt* busparere/ubditt detre^lant : Regum enim Ediiiii imptetatemdquot; ße-'1era contraprimam dfecundam tabulant iubentibus, neqnaqttam obC'* Alfir.f. dtendumeJJedocetaxiomailludApofoltcum-, obtemperandumpottM rgt;an. 6, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quam homintbus. Idcine Danielediido Regü 7S(abucadnezar

AlhtJeR re- ^f^p^o ^on paruit. Reprehendtt etiam Prophet a ifraelttas quod lero-gum tmfie- hoamimandatfsßtcrificiailhcitaiubenttbus^morem geßtjJint.Sedaliud *gere^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;impiislegibus non obedtre, dr faLia ipforum impia nonfiqui-,

aliud fra- altudeil Rcgcs cx regnts aut fuceeßtontbus regnorum deturbare propter ftertpfiriem hareßm^d tur amentum obltgationû ßoluere hoc nomine, quod cenßu* rebeUionem ram Ecckßee Deüncurrerint. T^amcumacciditvt abimpio d/acrile-ifmittere. g0 Rgge vexemur, franare impattentiam noßram debemus, d memi-niffe delHla noßra impiü Regtbus tanquamflagellu à Domino caßtgari^ fubdtlorum non eJßperreheUionemhareßm aut impietatem Regum e-mendare ; quorum corda Deusßeüit quo vult^d regna.,eorumq^ muta-tionesdirigit, lta^humtlttate,patisntia.,reßptßcentia dpreetbus ad hanc rem opua eil. ,^odetiam à D, Petro Apoßolo^ cuiusfalßoßucceffo-remße effi Papagloriaturßnife obferuatum videmus ; licet enim Ec-t. fet. 2. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eteron'ii tyrannide premeretur ; admonet tarnen omnes, vt obedi-

ant Regibusßuepiisßue impiisßue bonisßue mal'is. lubet etiam Domi-lerem.t.2^. nies per 1er cmiam Prophetam,vt lS(abucodonoz,oripopulus ißraebttcM obtemperetydproeiusproßeritateprecesconcipiat. D.etiam Ambro-ßusmilitum Chrißianorum fa^umnonimprobat, quod luliano Apo-1.1uii.wM, ßata, d excemmunica to milttar ent. 2quot;ant um admonet ne quid ge-rant contra honorem Dei. ^ua cum itaß»t, concludendum eH ea o-mniadecreta,quaa Gregorio Ell. Honor to III. Lucio lll.Innocen-tto 111, aliisa^ i^ntichrßß Roman, depeen is excomunuatorumfancita ßsnt

IN ÏXCûMMVNIC. SIXTI P. V. 31

fttrtt ahußttA, vt leqiMntur^ tjrannicA amp;nbsp;ininfla ejjê co»trA rArum AUthoritatem^ Ecckfilt;t Deiconlitetudincnt.

E XCOMMVNIC ATIO.

Cxterutn corundem charifTmum in Cliriilo filium no-iftrum Henricum Francorum Rrg€mChriftianiflîmum,pcrvi-fcera mifericordia: lefu Chrifti hortamur, rogamus ac ctiam monemuSjVtmemorprxftanciflîmæfidei, amp;religionis Rcgum maiorum fuorom, quamquafi hxrediratem longe ipfo regno potiorem ab cis accepir, mcmor etiam illius iuramenti, quod in .«luscoronacione de exterminandis hzreticis folemniterprxfti-tit,aurhoritatc,potcftatc, virtutcarqueanimi magnitudine vcre Jcgiaad cxecutionctam iuftxhuius fcntcnciænolkxincumhar, vt fcilicetinhocquoqucgratumfc omnipotenti Deoexlubeac,

matri fux Ecclelix obicquium debitum perfoluar.

C E N S V R A.

} StiurauitHenricusIIT.RexGallichAreticosexterminarCji^illtid Àuramentum, vt Sixtus vult, pr^ßare tenetur ; necejje eH omnino, vt Papamamp;fues Cardinales ext er minet, cjut hAretia non tantum funt, ßed Antichrißi ; de quibtu pradixit Ioan, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eil mendax, »ißistipui

negat leßumejß Chrifium'. hie eH Antichrißus negans Patrem amp;nbsp;Ei- Heb. te. lium. l^egant autem Ftltum Ult, qui in eo vnoper vnicam eitu oblatio-nem non confidunt : qui à Pâtre Deo iußißcatosße eße non creduntper fi.. demlolamin lefum Chrißunt ;ßedexadulterinis Mijßeßacrificiisquoti-die itérât is, ex opéré operate, ex congruo c'ódigno,vt barbare loquun-tur,Jalutem amp;nbsp;gloriam At er nam venantur. Itaqucrogamus hurntlit^ regiam Maießatem,vtpotius memorßt idius iuramenti, quo ore amp;ßiri^ fto pacemEccleßis reformatis ,fubditis fuis über um exerdtium Re ligt on is, animA, corporis, bonorumßecur it aiemßrchentelam publiée pol-Iteittts eil: neque PapA amp;nbsp;fuorum verbüfucumßbi fieripatiaturßed Deumitaloquentemaudiat: H.onajfumesnomen Domini tutßußra, quiaDetti pro innocente non habebit eum, qui aßumfrrit nomindu^ Exesi. t». invanum, FladtslausRexPannoniA, cum Eugenij4. Pontifiiisim-pul/uparlas iuramento indudas violaßet, mijcre^periiteume^

JI C EN SV R A ORTHO-DOXA pcrierunttrigintA Chrißia/forum milltA : ^uod Regem Hey^ricum ohteßAmur^ vt Ante oculosßbißmperponAt.Iurißurau di enim content-^ ptA Religionen, 'ultiones diuinte dir^^ prouocantur. RogAmta etiAnt cbnixe Regem, ojt Concilium nationale cß liloerumindicAtin GaIIiAj cui ßßAntur PApA Sixtus eß CArdiuAles RomAnißit, ut doctrine, ^uam profitenturjAtionemibircddcint. Ficißim eÜAm ad illud Concilium-libéré ß ßcure AdmittAntur EccleßArum reforniAtarum minißrt ß Theologi. Ineoconciliop

À Prophet A wcAtur. Regi ß vniuerßit GaIHx not um ßet Pupam ß (iioi CArdinAleshi£reticoseße,peßesRccleßlt;t ChrißianAßinfenßßimosDci ho fles, impies ß pior um perflcutores -, quos t Andern Dominus confide f ßtrituorüfiui, ß Aduentuillußri fiiOAbolebit. Probabitur enim in ea. ßnodo ex S.ßcripturA teflimoniis fidei Chrißiana ,ßßccramentorum doidrinAm, inEccleßa Romana^quamfalß CatholicAmvocAmydeprA-iiatijîimam-,Eccl£fiArum'vero Galticarum, quA AbillAdefecerunt,con-’ ßeßionem Orthodoxam, ß libris Canenicis congruentem ejße, Ne vero Maieflas regia h^ereat in Concilif indiPiione ,reuoc€tin memortam mit-iorumßiorum exempla, qui inrefimili Ecclefix Gallicansinondefue-riint. Et licet Papa concilium nonßt probatiirus, quia res illius agitur^ attamenpax in Religione conflituenda, ß Rcfliuhlicaregni inßauranda eli. Deniq^obteßamur Regem Henr 'icum Gallitt, utidolum Roma-numfugiatßalutißuAConßdat ,pietatem colat,ß ßtbdiiosßuos Chri-flumpieampleldentes, clientela fitta foueat ß tueatur. Durum enir» fcmper fuit contra (Iimuros caJcitrare.

E X C O M M V N I C A T I Ö.

Prætereaomnib. venerabilib. fratrib. noftris,Primatibus, Archicpifcopis amp;epifcopis perregnum Francia:,Nauarrz,Bear-ni,amp; alia prtcnominatalocaconftitutiSj in virtute fanöar obedi-cntix prxcipimus amp;nbsp;mandamus,vt quam primum harum litera-rum exempla ad eorum manus peruencrint,illapublicarifaci-ant,amp; quantum in ipfîs erit,adcflfe6tum perduei curent. VoJu-musautemquodeædem przfentes noftræ (itéra: ad valuas Bailliez principis Apoftolorum, amp;nbsp;in acie Campi Florz devrbc,vt moris e(t, affigantur amp;nbsp;publicentur, quodqueearumexemplis etiam imprefl'is, ac Notarii publier manu amp;nbsp;przlati Ecclcfiaftici, cius

IN EXCOMMVNIC. SIXTI P.V. fj ciiisve Curix figillo obfignatis eadem p^otfus fides in iudicio amp;:extraillud vbiq; gentium habeatur, qux haberetur ipfis præfentibus, li effent exhibi- nbsp;nbsp;-

tç vei ollenfç.Nulli ergo omnino bominum liceat banc pagina noftræ pro-nuntiationis, declarationis, priuationis, inhabilitationisjuppletionis, ab-rolutionis,liberationis,prxcepti,interdi0li,innodationis,bortationis,roga-iionis,monitionis,mandatiamp;;volutaiisinfringcre,velei auluternerariocó-tra ire. Siquisaûthocattentarepræfumpferit,inoignationcmomnipoten-tisDeiac beatorum Petri amp;; Pauli Apoftolorûeius le nouent incurlurum. Datum Romæ apud S.Marcum, Anno incarnationisDominicæ mille-fimo.quingentelimoodogcfimoquinto,quinto idusSeptcmb,Pontifica-* tus noftri anno primo»

Je Alextii^

C E N S V R A.

'Jlt;(onpojjunmffdtû demirari Sixii amp;nbsp;Cardtnaltum amhitionem drimpuden-îi(tm.,cjut Reicm Gallùadhortatißtnt frtpra, vtßntenttam ejuam ip(itniujîe tule-runt aduerßa confanguineos^executioni wandet qua/ißt illortt»/ mintflerç^ man-cipiurndjicveropraictpiunt Primatibm Gallt£ tanejuam fubditt^ßni jUt idem exe-(puantur ; fialteram monarchiam regalt potent lurcm d' tmmenßm poteflatem in Eccleßaßuoi Galbaßhiarrogat contra Regtsauthoritatcm^conllttutiones drpri-uilegia Regm-.is entm neej^ inpoltticis, ncg. Eccleßafttcbßipertote agnoßcitidr dtjer-tis conßituttonihtis cataum eH^ ne Pontifex Romanus aut alius tputu 'is excommuni-cet ciuitatesd'corporaßubieEla Francorurn Regno. Ediderat Bontßaaus 8. decre-tum, tpuo Imperatorcs omnes dr Regesßbt dpßttsfubiiciebat : contra hoc dccretum Reges,d^ Eccleßa. Gallia ßemper reclamarunt. .^uamobrem Clemens 5. PP. de-

- cretum Bonifac^circaannui^óó.abrogauitdecreto,qHodlegiturltb.$ cap.y. Ex-traua.commu.cap.z.tj^^leruit,inqtitt,charißtmißlttnoßri Phtltppi Regis France-rumtlluflrisdynceraaßeElionisadnos etEccleßam Rom.integrttas^dfpt'i^'ßgt“ nttorumßunrumpraclaramerita meruerunt. Rleruit inßtper regnicolarum puri-tas,ac dmotionis ßnceritas^'vt tarn regem quam regnumfauore benettoloprofcqtta-mur. Hine esi quod nos Regi per definttionem dp declarationem bona, memoria Boni facti Papa^.pradeeeßorisnoßrt,quatneiptt, VnamßanHa,nullum'volumusvel intendimus praiudietttm gener ari: ntc quod per illam Rex .^regnttm fdquot; tsegnicola pralibati,amplius Eccleßafintßubie^lt Romana,quaanteaexißcbant. Scdintelli-g^antur in eodem ejßflatu, quo er ant ante definitionem prafatam,tam quantum ad Eecleßam,quam etidad Regem/egnum dp regnicolasßuperius nominatos. 7^ quis

!

H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C E N S V R A O R T II O D O X A mero dubîKt de lîbcrtateEctle,dte Gallicane qua Va^aRontMuUo modoûbtjoxia fuit, wult liante Ronifaciufeculu, notancta eli htßorta Gregertt Papa^dscirciteyanni ^zg.in Galliaryt 'venerat -, Regem Ludouicum Pium dr Efgt;ifcoigt;osquosdam^'utfama trat, excommunicaturtts : Nobtlitoi cum ^actpuii Eptjcofm re délibérât a Papam hii verbii, teße AimoinoItb. cap. 14..admonutt\Siextbmunicaturuiueniret,ex-communicatui abiret ,fenulle mode velîe tifaceumhere, cum aliterfehabeat anti-quoruautoritascanonum. ‘P^otantilliui feculthifloria^pradt^um Cregeriüinßi-gatortbui quibnfda Eptßopisperßdii^ dr nonnuUis expr^cipua nobilttate admtni-frii, Ludoutcum in monaßeriu detrudendu curautßi^ dr reipja monachum fail urn fuijfe.^od cum Nobilitoi mature perpendißet^ amp;nbsp;indignü reput aßet ; regem Monat hifmo liberatudn prißinam reßituit dignitatem. Ha fimt ponti/ictafiaudts, vt quoi aperte Marte, dr fdle leen is, ( vt dicitur ) fubigere nen poßiint, e es vulpina ßaude aderiantur. Sednec vis nec deins pentifiiis Rem. hucvig^praualuit,contra iura drimmunitates Regni dr Eccleßa G alita : de quibus confulendus eil loan-nesIgnatinsHeexcellentia regniFrancia, lllud.n. conflttutiontbus nttitur vali-dißtmis, Adquaruexecutionem netada eil hifloriaquafequitur, Anno 1191. Papa Ronifaciui ? Philippü a.Falefium Gallta Regem fernereexcommunicauit,verü tlle hab/to Eutetia Antißttu Gallta concibo, fulminea illa tela nefolum cent empfit ,ßd ar mis etiam Papain or diner edegtt\td apprebantibus Gallia Archiepißopis^Epijct-pis,draltisEccleßaßiris.Deinde Martinus F. Papa GalHaEccleßistributanouatm-perautt,drEtigdunenfem ciuitate imper ata detreHantem^proßripfit. Figoreinter-dtiltclauß fuerunt tepla, Religionis, dr facroruvjus prohibities, mor tuisßpultura cœmitertoru denegata. .^a reiuße cometus Carolus 6. RexGallia, concthu lußit, cuius décréta pronunciatur Martiniinterdtiluabufiuu, nullumg^ eße ; quadconcilii decret it à curia Parißenfi confirmatu inter eins archiua relatü efl. Anno etia 1488. Gandauenßesa Pontifice Rom.proßriptifuerunt, quadMaximiltanu ComttemfuÜ male except ff ent. Sedprocurator generalu Curia Parißenfis aduerfus Hiamfenten-tiamprouocauittanqudiniqud, quodGandauenßs Francoruregnofubdttießent. Beni^j Annoxafg.cum lultusz. Papa Ludouicum iz. à communtone remouißet, conuenerunt apud Turonas Gallia Anttflttesdllam^ fententiamExcommunicatie-nisimpiam dr tjrannicam eßpronuntiarunt, cumec Rexnec Eiclefia Galltca mo~ rem gerere teneretur. De lulii 2 Excommunicatione non modo in Ludouicum 11. ßdetiam in loannem NauarraRegem,huiusproauum,ficßrtbit Guiciiardtnus hb. hifl.Ital.i r HtffanorumRex,inquit,cumfeT^uarra regnum legitimepoßtderealio nomine affirm are non poßettoccupatienem iure imperil pentißdi faHameßfacro-

IN EXCOMMVNIC. SIXTI P. V.

fanEîttfedis autorit Ate dijjèrthat. Pontifex enim rehuA in Italia félicitergeßtt tni~ nimecontenttts pauto ante edildum tn GaUuregem protnulgauerat, cj/io tlluntnon ampliui Chriflianiftmum^fed illuftrißimum appel/ans^euw.ff' cjuotquotei fudc-rent, omnibttt hareiicorum, ^ßhijwaticorum pœnisfubitctebat ; cnttufortunof, régna jes^ illorum omnes iure occupandi fadla poteßate^damnatos declarabat. Uac pauca ex multû htfioriù fubduxtmuiy ex quibus Rex dr Primates Gallic altendere hodie poßint. Pap am Rom.non ejjè numen quoddam c^elefleyCuitttßntentia dr ver-ho parère omnes oporteat.,^mbus autem artibus auölorttatem tan tam ftbi pararit-, dr quibus rationibus Ecclefa Gallica eiJe [ubiicere detrellarit^'videre eli in Ub. îdo-Itnai lurisconf. contra ParuAS datas, f^dmonemtuautem vniuerfim Gadiam, ne tyranntdu Papana iugo (emelexcujjb.rurßssßtccumbatpriuilegium prouocatio-nis contra Excemmuntcatione Papaillibatum eonfruet d“ tueatur,prafertim c outra hunc Anathematifmuin Sereniß. Regem l^uarra dr Illußr. Prinàpem Con-dauminiußelatum: quem confiât naturali^gentium,(iutlidrdiutnoiurirepttgna-re,ne^ exec ut toni madaripoffe abfg^mantfeßo fee 1ere drperturio^totiu^^ regntGal-hctperiurbatione dr cafu.^odfi Papa dr eoiuratttlliusexecutiOne'vrgeantjdr, vt ceperunt.,armts regnuGalltaperturbarepergant^tuxtaleges ciuilesßcitueß vi armai A eu obßfiere,quemAdmoduin'ui dr violentia publicareßfiere permittttur Et fi ^eroPapafibihacinparteobediriAbemniuordinuhominib.petatetexigafidtcttrjus etUifententi ipfofAÓlo null a eße, quod iudex fit incompetens^cuinemo de iure obe-dire teneatur. Poßremo Sixtus iubet^vt vaIuis temploru Roma bella hac excommunie Atto Affigatur. Mir um her eie esi^quod Angelis no pracepertt vt eapro cali forib. reponerent,quos in fuis Canontb.aultoritatifua obnoxios facit.Sed'veritus eß^n-geloru Dei inobedientid^'veltpfiuf etiam Petritndignatione, Nos vero qut hane cen-JurA tn lucem emtfimus ,nemini pracipimus aut tmperAre cogitamus -, fed demißi emnesobtefiamurypraßertim Cafarem^Reges, Principes, Reßubl.fupremas Cur'as Callja.x^cademias dßliiilAS omniüfaeultatu, Ece le fas omnes ,ßngu!os druni-uerfos,quib.eordl eßgloria Det drregnu IeJuChrißi,z)t diheienter expendant rationes dr tefiimonia huius Cenßura, notent Papa tanquam ex tripode locuiucße fola nixüplenitudinepoteßatisabfqßcripturadr'vcritatisteftimoniis dr tyrannnu il-ludtantuvfurpaße, Sic volojic iubeo,ßc pro orarionc volunta':. Meminerint •veroilltusaureidtcii, Quodàfcripturisnohabet fide,cadcm facilitarerefcl-litur,quä negatur. Dentq^ exißimamus nos in medtüadduxißerationes firn:as d* AuEloritatesomniexceptionemaiores-.quaruetiam Catalogühomcclatura oppo/ui-museorum,quihuicBullaExeomunicationisfiubfertpßeruni. Datu tnAcademtano-ßrAjt^nnoi^Zö.Cal.Febr, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c 2

Nomcncläfun âiiélorüïn Ex^cômrhudicationis.

AiidorcsLcguinciuiliurtiamp; Canonum breiiit.uiftudcntcs.non rcccnfcmus»

Datum vtßupraAnno15 s 6. Cal.Peb.ßyloar[tißio,n,on Cregoriane,

FINIS.