THEODO RI

BEZAE PRO COR

PORIS CHRISTI V E- ' ritace,aducrfus Vbiquicacis commëtum, amp;nbsp;Guilielmi Holderi conuicia,

RESPONSIO.

lt;^dditA elt reÇponÇio altera-, adaerfui dißimoi lacûbi Andrem ca^ lumnias.

APTD ^rST ArHIPW f^lCNQj^^ ~ nbsp;nbsp;£gt;. k X X X L

V I' ' ■ /Hi J / .•aüîâcnmv • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/Jti'i

•U-' 1' iv*\

t:

■ .-J

a07 , 4 K'AW/VK'Ï

T H E o D o R 1 BEZÆ

P R 0 CORPORIS C H RI-ßi quot;veritate adtierßuf rbieiuit/itis co-tnentum^ôquot; Guilielmi Holderi conuitiA Rffpon^îo.

quidcm, Holdere,ad mihimale-dicendum vel tua fpente induftns.

vcl ab aliis conduftus, mihi conui-; tiator , quandiu amp;nbsp;quantum volcs^. Milli veró tum cxiftimationcm mta

re potlùs quam verbis, tum veritatem folidis ar-gumentis difputando, non rixando, tucri femper fuit cóftitutum. Quia tarnen filentio meo vos in-fultarctim infolenter video', agam etiam tecum rionnibil, vt amp;nbsp;quam vera in mc Icribas, amp;nbsp;quam appofiredifputcSjOmncs intclligant.

Libelli tuiinferiptio cfrj Admonitio de Tbcö-dori Beza: libcllo adlicrfus D. Pappum. Atquifi libellus meus cum admonitionc tua cSfcraTur,rii-hil minus tibi propofitum fuifleliqucbit,quàm vt argumenta vel Pappt tucrer s, vel mca rerutares, quod ftert tarnen oportuit,vt hnic inferiptioni rCs ipfarefponderet. Collcgcras igirurifta nimirum iam pridem.amp; Oliandri veftigia fcquutus, Pappo tu quoquepaipsre malüift-, quam oftentandi m-genü tuioccaiioacm prætcrire. Scddehoctuo a.ij.

4 AD HOI. D. CONVITIA confilio til videris. Hoe autemegocoramDeo teftor,me in vnam veritatem intentum, (i quid vel in tuo, Velin cuiufqnam alteriuï fcripto reperif-fcm.ex quo mein errore verfari inte.ligcrcin ,vitro fniirc veritati cellurummcc alia rationc in pri-ftina fententia permanere, quam quod veftris ar-gumentis vcllra quidem magis acmagis avobis ipfis deftrui, noflra veto confirmari,mihi quidem adhuc vidcantur.

Succeditinferiptionituæ præfatio Thcologici Tubingenfis Collegii nomen præfcrens, qua me nimirum,quafiGorgone quadam obicéla,perter-refacere voluifti. Mibi vero non terrihile, fed a-mabilc potiusfuerit 'l'heologiei Collcgii amp;qui^ demTubingenfis nomen,in quo ctli nonnulli nue feJeant paiùm aqui, vel pociùs iniquiffimi mihi indicés,vix tarnen mihi perfuafum fuerit, nullum elfe in eo veritatis amp;nbsp;innocétiæ defenfioni locum rclióium.Nonnullis igirur potius quam omnibus, amp;nbsp;teropori potius quam perfonis agedum hçc in-iuria mihi faäatribuatur, quam tarnen à mc repel li par eil. Quod ergo PræfatioH s iflius feriptores in ipfo ftatim exordio, turn veteris tum noui tem-pli (vt loquuntur/Ùatum feu rond tionem à Fortuna fufpendunt, viderint quàm Thcologicc id fac.ianttiquàm vcrc quoque fubiiciât,nullos Ec-clefiæinftaurationc magis impediuillc, quàm nos Sacramentarios quos vocant. Nempe vtinquiüt, ^uodnegataveracorporu fingutnu praßn-tiajMaießatihotntnKs Chrtfit dttrdhttnw. Nam etiâft tam verum id eflet quàm falfum eft, ramen détériorés adhuc nobis certè atque nocentiores com-perientur Antinomilegem Deipenitusabolétes:

Liber-

RESPONS! o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y

Libertin' omnetollentes tiirpis amp;nbsp;bonefti difcri-men: Anabaptillæ vix v'Iuin Cbrifiianæfidci dogma faluum relinqucntes: TritheitæDcitatis cf-fentiam difterpentes : noui Arriani DcitatcCbri-fti abrogantes, quibusfi Brentianos adiunxcro, qiiod Brentiiis Rcccgniticnis pag. 4^, amp;nbsp;44. di-fertis verbis fcribat, Deurn non altter in Ch-a^f-ofutt ejfentia,^^potentia,^iiàrn tn Petfo h.tbtt.m, nee altter Chrt/fufn ijtià rn Peri um impleee, $,gt; hoe vhntn ejfe inter Petrum çp- Chr'ltum ^ifcrimen, quod Dem in Pe-trumtantntn nonnu’lM^ in Chrt^iim vero omneffitoi proprtetateseffitderie,num 'i\\}s \nfur\ÎL feccro? lino boc ipfiim dogpia, neque à Neftoni in naturanun fcparationc, ncqnc in Etrcntiali'jin proprietatum confuGonc ab Eiitvchctis blafpbcmia diferepare contendijSc adbuc contendo,ctidmfi pro Brcntia-nacffufionc, Kcmnitiana nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;afhitc fubfli-

tuatur. Nos veroquînam deChrilti biimanitatis maicBate quiequam detrabimus, qui CbriRü hominem , non quatenus bomoeft, necquabomo ipfceftjfcd quatenus TCÎxs^^fic vnitus cu vt etiam in co fub(iflat,nonDiiiinum ( vt eft Petrus vcl c-tiam Angelus quifpiam, quorum nullus eft Deo bypoftaticè vnitus)acne diuiniffimum quidem, fed verum efl’c xtcrnum Dcum ; fi vcro in fcfc diftinélè confiderctur, fupra cætcras res omnes crcatasjummas,médias amp;nbsp;infimas, cucélum effe, ac proindc, vtloquuntur Patres, ftipfo refpcélu diuerfo,tum maiorem,tum minorcm cfle, ex Dei vcrbo fcntimus amp;nbsp;doccmus ? Sr^/«^^4f,inquiiint, ^ez.a. verum Chrt/fiprAfèntiain Cnena Domini, igt;t qui täproeuieorpm abejfeab illopane dieat, quàm (ummi(itUàterrii abfint. Hoc fatctur Bcza,qui3 lïc

lt;? AD HOLD, CONVITIA

corporis'Clirifli veritas, curcorporis glorificatio naturaiTijid cft circufcriptioncin, aurore ipfomet Chrifto, non ademit, amp;nbsp;ciufdcin tum fupracælos afeenfiojtum eexlis rcucrlio, ipfc denique Sacramentorum finispoftulenr. Sed illud primmndifit Beza , ineptiHime colligi, abefle à Cœna quod à fymbolis locorum intcruallo abefi'e rcélcamp;verc dicitur. Deinde negat Beza fe negate veram amp;nbsp;illis immotis principds, aeproinde analogic fidci confentientem veri corporis S^fanguinis Cbrifii in Cœnaprxfentiam atque nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hæc autem

controuerlia, non conuitia ingcrendo, non argumenta propofita partim prætcreundo, partim c-ludendo, fed (igillatim bona lidc rccenCcndo, cx-pendendo, folidioribus argumentis in timoré ac tremorc Domini finccrè refutando , dirimatur oportet ; quodBcza fcfc pro viribus fiudiiiflc te-ftaturexfuis omnibus feriptis apparcre. Sed habet ifti Bezæ aduerfarii paratam fcilicet idoncam exceptionem: non effenimtrum nos ntid endos, vtejni tionverbi Tiiutntinec PatrurnaHto^itate, fedThdofo-phorum,dldedicorHm, Rhetorntn, Grarnmatieofitm ar-mis infimilipM^nenws, ciuum tttmennon tneUores Pbi-lojôpht ^uàmTheologtItmiis. Ego veto de illo prio-rc,idcfi,num humanis rationibus nitamurjpoflca plenius dicam : nunc autem qux fit ilia pollerior criminatio vidcamus.

Brétius, vt modo dixi,amp; rurfum prolatis ipfius verbis oficndam,inliabitationem Dcitatis in Chri fio hoininc,ab ciufdcm in Petro inbabitatione, id cfl, hypoftaticam vnionemab mfjunxî'participa-tionc, hoc vno diferimine diftinguit, quod Deus in Petrum nonnullas tantum, in Chrillum autem homi-

RESPONSIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7

hominem omnes faas proprictates rcipfacffude-rit. Abhocautemintolcrabili dogmate depulfus lacobiis Andreas, hypoftaticam vnionem co defi-nire cœpit,quod ô Koyx omnia per affumptam humanitärem agat. Ego verb Pappo iftud pofterius in me rcgercnti,fic refpondi, vt quum hutnanitas inhocgencredicendi, vel efficiens canfavclin-ftrumentalis efle Ratuatur,neutro modoverutn id efle oftenderim. Mca enim hæc vetba funt de cauCi inftrumentali,Nouerat Chri/fm in ctrdi-bfu hominum lateret, fidit abfentem procul N^atha-naelem. Num,'^uiicfi,per Httrnanitatü organnm^ Alibi etiam protuli reiurreftionis cxcmplHm,amp;quç-fuiijWft»» antmt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corporis (kiinfirumento,ac non

pottHsfùa ‘Deitatis vnica OmnipotentiayChriflus (ùum iplfHi corpiis exanime, adtunl^ia rurßu Uli anima , ex rnortuù excitaric. De caufa vero agente,hæc fubie-ci, _^^ed fiin ifiis humanitas operataeß cum Deica-tCyhumanita^ certepotintper DeitatemCid efiTfeitatic vtrtute)operata flt;erir,/fuàmper humanitatem Deitoi, ntfi die ere malitis,antmamper oculum (quot; id efloc uh vir-tute )cjnam oeulitmper ant tn am videre. Quid ad hæc verb mei acciifatorcs?Ne gry quide ad argumenta propofita refpondent. Quid enim rcfponderc poffint ? Sed quæ de efficiente caufa dixi, perinde interpretanturacfiadinRrumcntalc caufam per-tinerent.’ amp;nbsp;fortiter interim diffimulat teterrimos errores ,fa!famhypofhiticæ vnionis definitionem ab iplis excogitatam ncccfraribconfequenrcs. Sic enim fict,vt ncqucó AÓ;^f,cxccpto inftrumeti corporis motu, ncc humanitas quoque, vtpote quæ nihil agat,nifi à Deirate moucatur, perfc quicqua agat : ac proindc ynica fit vtriufquc naturæ, tum a. iiii.

R' AC HO Lp. CO N VITIA

voluntas,tum opcratio.quoàcft Eiitychianorum, MonophyCtarum, amp;nbsp;Monotlielitariim erroris ac blafphemiæ.fundamcntu, Ncdcftituti ramen mei criminatoresomni rcfponfionc.vidcantur, aiidia-muj quid regerant. Coclndunt vbiquitarii difl'ol-ui naturas,nifi quocunque loco cf! Deltas (eü au ■ tem vbiqueamp; quidem totaj codem ctiam ftatiia-turhumanitas. Huicfallifhmæ confcquutioni rc-fpoHdçns,quæfiui, NumfepurAttßntpedes à capite, ^Honiam vkißtntpedes^tbs noneficuput. Ad hoc ipfu cxcipiunt huncfimihrudinern ao» conuemre, lt;^uontatn DestM hurnanttattper ccrtiim altjuod comaÈbtfptm-{lusfif^on coaiungatur ,ßd cam totam tota tmfileat. Et hoc quidcin poEcrius verum efle fatcor, fed hioc cfhcjncgo jincptamtflc fimilitudincm, ctlinon quadfc.t per omnia. Satis cnim cE,quod iftafimi • litudine probetur, coniûéla elfe polfc, quæ tarnen eundem locum non implcant. At ego nunequæ-ro quluam fiat,vt partes totum vnum conEitiicn -tes, ctiam abfquç vllo intermedio vinculo cohérentes, tarnen aliquibus fui partibus vnum amp;nbsp;cun-dem locum non implcant, ncc ramen prpptcrca feparatædicantur. Nempequoniam a'tcrius extra alteram partes porrigantur , Gue duo inter fcali, quatenus copncélantur, vtcollum C3pitiadiun7 Äum, Gue totum vnum altcro comprehedatur, vt corthoracc. f^od Ginjisqux pariibns circun-fcriptis terminantur,hoc eucnit, quanto magis id fatendum eft in ChriGi naturis, quantumlibct hy poftaticc vnitis ? quarû vna quum finira Gt,quanr-UIS Dcitatc totam illam illuflrantc, fuis tarnen û-: nibus nccefl'ario contineturraltcra vetoquum in-finita fit tota,fic illam fibi vnita continet, vt quan-

uis ab

KESPONSIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9

uîs ah ilia nunquam feparetiir, minime tarnen ilia conclu(latur,fcd extra etiam illam per omnia créa t^ip.ermcet ? Rede cnim Euftathiiis Antioclicnus aTheodorcto citatus. 0»»w«4(inquit)fort«f/Z?ew, iinttllo autemconttnetur. ergo ne à corpore quidem fuo. Et Atlianafius. Dfwna(\nc^u\t)i^inexpbcabi-templurn^QQipüS videlicet fuG) coMprehrntiens conttner,f^ tUtne vltertusprocedens,o-nnesßmnl moles amp;nbsp;magmtudmes co^ittnens coercet s^inaderatur. El Seuerianus. Conttrtebatur i^uoad cerpw : tjuantumautem adverbum atttnet, conttneri w(?«^ow4f.Vidcrint igitur quam rede fyllogizcnt iftius maledicæ Præfationis fcriptores, quumne animæ quidem humanæ licet finitæ, cum corporc fuç hvpoftaticè vnitæ, fit aquipatentia ftatuen-da.' Didum cnimillud, non vetcrumphylico-rum y inter quos ne nunc quidem decifa eft de fede animx controueifia , fed rcccntium quo-rundam, Animam efle totam in qualibet corporis parte,ycl nulla ratione nititur, fuie ipfius eflentia, quanuis nullis organicis partibus,tarnen propric-tate fua finitam,fiuc ipfius facilitates, no omnibus eerie corporis partibus diffufas, fpcdcs : vclfic intelligcndum eft, vt anima in quacGque tandem corporis parte collocanda fit,tota ibi fit, quu nullis partibus compofitam efle conftet. Rede igitur Nyflenus ex quo hoc argumentum defumpfi,S«/»-mma homtnts,tnquit,ex naturlt;tneceffîtatecorporiad-mixta, non habetpotefiatem exiflendt vbilt;^ue, ejnorno-deneeejfe efidwere, Deitatemin natura Carnts tn~ cludii Ncque nos vcrojdicetis,includimuS. Fatoor, Sed quu in hypoftatica vnionc tarn mancant

10 AD HO to. GON VIT I A

faluac proprictatcs Hunianitatis quam Deicatis, non minus certc à vcro abcrratis carnem exornâ-do æqiiipatcntia feu potius infinitate Deitatis^ quam fi Dcitatcm circunfcriptionc carnistermi-narctis. Quanto veto minus fubieöi amp;nbsp;acciden-tiinn , præfcrtim adiicntitiorum coniunftionem, confequcrur i fla æquipatentia?Itaquc ad ftatucn-dam Chrifti carnis vbiquitatcm,v!x quicquam dici potuit incptius fimilitudinibus illis lucis 8^ la-lcrnç,amp; carbonis fiue fcrri igniti,quas cxPatFtbus dcfumptas in alicnam prorfus fcntcntiam Kcmni-tius dctorquct: niG mcndaccs fortaflc fucrut Angeli,quii rcfurrcftioncm Chrifti ex co probarent, quod eins corpus in fcpulchro non eilet: amp;nbsp;terne-rô optauit Paulus dillolui vt effet cum Chrifto, à quoctiam nos pcrcgrcabcffedicitquandiu in hot corporc verfamur: aut illudcrc nobis illi amp;iffc volucrunt, ilia viGbilitatis Si inuifibilitatis fiue nitæ amp;nbsp;Omnimaieffaticæ præfentiæ diffimulata diftinâionc. Sed de bis bocquidem loco niniiiirn multa.

Cætcriim vfus fum ctiamSelùfimilttudweradtos fuct in vniuerfum hemis^hartum di ff undent is, e‘ ttamßtn aligna tunt 'um oriisfut parte conßffat: non vt Solern cxæquarc- Chrifti bumanitati,nedum Dei-tati; fedwe.vcwj/'/ö à rebut trnpanbuifumptOydetnon-flrare ß tanta Solis vis eß,mult'a magis ad hoc vt Chri-fins fifiSptritualt guident modo-fid tarnen certijßmt (fficact/ßrno nobis cotnrnunicetf non ad mutuafithflan-tiartiin oorAphf, aut comntixtfonem vUam efficiendam, fed vt vera tnde vita in nos infinuetur)realem Hurna't^ nttatis ipfitu tn terrisprifentta minitnè retjuiri. Quid autemadbxc mciaccufatorcs? Z)f)#^finquiuntJ

I R E s P ON s I o.

II

eß ens ßmpliciffimHm,nec partem habet extra partem, irno ve partem çHÎelem h.^bet nec inflar radtorum dif-fandttur. Sciiicct,hoc eft rem acu attin^cre, quum de Humanitatis quantuuis hypoftaticc cum Dei-tateTTtfAofou vnitæ natura, fuis partibus ncccftario finita amp;nbsp;circnmfcripta quæritur, de ipfius Deitatis immenlîtate rcfpondcre. Sed tarnen, inquiunt, te-fiatur Dorninw fe in hecfacro epulo verumeorpm er fanrrhinem faam exhibere.QonccAoS\ ficut fpiritua-lis eft hui U s enliibitionis finis, ita etiam fpiritualis amp;nbsp;irvftif us cius modus ftatvatur. Ergofibßantia^ literadefi,^orefatnitnr.^c^o.t^is enim fie colli-gentcm qucrr piam fcrat,Animal eft, Ergo homo eft? Idem avicm Dominus teftatur fe veru amp;nbsp;pal-pabile corpus habere : non perpetuo fore cum di-fcipulistfurfum afcenderc: annuntianda in S.Cœ-na mortem ipfiusdonee vltimodemum die c cçlis redeat.Itaquc quumidem amp;nbsp;vnicum corpus, turn nunc in calis abefte ,tum nobis hie in terris dari, ac proinde co quo datur modo adefl'e dicatur : nc mendaxille deprehendatur,qui eft ipfa veritas, diftinguédus eft præfcntiæ duplex modtu tails,vt, falua permanente verihumani fuóqucloco ,fuïf-que dimcfionibus circuferipti corporis Chrifti na tura amp;nbsp;fubftatia, abfens fimul amp;nbsp;prüfens dici verè pofsit. Diftinguendaeft ergo prifcntiaA; abfen-tia non in aliam quidem iltocalcm;inuifibilcm,in-finitam ( quæ qualitates veritate human! corporis quantuuishyperphyficc glorificati, ncccfl’ariodc-ftruunt, vtpote noiivz^^uinifst fedcM'nçusïieà) aliain veto localem, vifibilem,amp; finitam (quibus quali-tatibus fpoliatum corpus quantiimuis g’orificatu, corpus clfe deficrit ) fed in modum alium quidem

Il AD HOLD. CONVITIA fpiritualem amp;nbsp;myfticum, cuius myrtcrium magnü cflc die it Paulus in Chrifti amp;nbsp;Ecclcfi T fpirituali amp;nbsp;myftica vnirione, amp;nbsp;fccundum quem ncc corpus Chrifti multiplicari,nec Deitati cocxtedi,nec plu-ribus fimul locis amp;nbsp;non alibi quàm in cælis ftatui, ad veram ipfiufmet lu/vecnnif oportet ; alium verà naturæ corporcæ, quocunque loco amp;nbsp;tempore, ncceflitati ineuitabili conuenienté,yèc»lt;iilt;Kgt;w ejuem finquitbeatus martyr Vigilius aduerfus Eutyche tem) fie ut à calu aberat^cjuando tn terra frit, ita nunc ^wa tn citio eft, non efltn terra, cjua fîdes efl cf confeÇ-fro Ctttholtcaiejuam AoefroU tradiderunt, martyres robot auerunt,!^ fideles nuncvfrue cufiodtunt.

Quidamplius? (^inquiunt mciaccufato-res) Bezjgt;m ferat,adHerftu Adatefiatem Chrifli no tam fertbentem tjuetm euomentem,humanam Chrifit natura in refujcitando Lazaro,fecundum antmam qutdem,vo luntatem dunfaxat,frcHndïi corfsm autem, hanc vocem accommodate, Lazare veni foras : dtuinitatem vero refr/ettattonü caufam frtjfegt; Imô veto quis iftâ illo-rum inconftantiam ferat, qui paulo ante conten-derunt Deitatcm omnia per humanitatem agere, amp;nbsp;nuncDeitatcm efte refufeitationis caufam infi-ciantur ? Saltern cnim ab ilîis aditci Solam, vel ali^ quid eiufmodi oportuit. Ponamus autem id ab illis ita cxpreflïimfuiflc. Tarnen ne fie quidemef-fugerint amp;nbsp;incoftantiæ Si blafphcmiæ notam. Et-enim fi diâium voluerunt Humanitatem caufas duntaxat inftrumcntalis rationem habere,certè totam cfhcicntcm caufam in Deitate coftituide-cct,ac proindcàfemetipfisdifccdent, vtquinûc amplius aliquid humanitati tribui velint, nem-pc excitandi mortui facultatem. Ego vero ficut duas

lESPONSIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15

duasnaturas fie confidcràndasdicoin vnampcr-fonam vnitas vt vna tamcn ab altera fuis clfentia-r libus proprietatibusdiftinftapermancatjfic quo-qiie ponendas affirmo totidem voliitatcs amp;nbsp;ener-gias, ad vnicum excitation's Lazari 'imiKtvjJW fic concurrenteSjVt quanuis affumpta natura fubfer-uiat affumenti , tarnen vtraque fecundum fuam proprietärem per fc agat; Deitatc videlicet illud quodipfius vnius proprium eft efficiente, id eft mortuo vitam reftitiiente.'Flumanitate vero quod fuuni eft agente, anima nimiriim cum lachrymis de Lazaro amp;nbsp;cius familia folicitudinc affi Âa amp;nbsp;gloriæ Dei ftudentc,corpore verb Lazarum voce cientcex fepulcbro.Blafphemiam autem manife-ftam efle dico cxcitandi mortuos facultatem alteri naturæ v li quam iili vni tribuere ( qrantumuis

Iivportatice vnita?Jquat ficut fola ex nihilo o-mniacreauit, ita ctiam vita vnica poteft mortuis reftitucrc,immbetiam vnica naturæ ordinemim-niiitarc, ac proinde miracula ederefit proprie ap-pellata. Edid t igitur fane miracula homo etiatn ille (ncc cniniperfona diuidimus cumNcftorio) atcertenon quatenus homofiuc fecundum Humanitärem,fed quatenus eft Deus, fiue fecundum Deitatem ,in qua ficfubfiftit perquam ficex-traordinariis donis omnibus fumme eft in fefc exornara Humanitas,vttarnen ncquecllcntia,ne-qiiec)Tentialibus,ac proinde ncceli'arioixcn'wyHTtvf proprietatibiis in Deitatem cuaferit. Neque ad iftud blafpbcmutn dogma ftabiliendum facit Ke-mnitiana argutia, qui Brcntianam realem omniu Dcitatis proprietatum in alïumtamcarncm effu -fionem merits repudiansjfatetijr quidetn eflen-

i4 ad hold, convîtia

tiales illas proprietäres fua fubielt;S:a'( id eft fuas naturas^noc.grcdi ,■ fed vultnihilomiti as Deitatis proprictates amp;nbsp;aäioncs afliinipta? ipfi Humanita-ti tribui, quoquidem commento nih 1 abfurdiiis, amp;nbsp;Monothc-litarum blafpbcmiæcôuenicntiusdici poteftjpcrindeprofcóió acli cotpbshoc noftrumj propter fibivnifaRi hypoftaticcaiiimam,cogitare amp;nbsp;tatiociiiaridicas. Etneifti fibi içum Beza non Theologe,ïmè ne Philofopbq quidlt;?ni,ncgotium cffcarbitrétiir',audianéqüös amp;quales verbi dini-ni interprètes fibi patronos adtrocct. Ppodeat igi-turBczædeblafphcmia accuîàto patro'cinaturus primus Damafeenus/juanuis tempore‘inter multos poBremus ,tamenin hoc quidem algumento fideiplenus, (i quifquam alius, qnem ipfê nobis Kenj^itius in primis iudicem tulit.Isigitur lib.de Orthodoxa fidetertio, cap.jt. In'Dornwa nuflró lejù nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mir/iculorutn vù erattpßM Dei-

tatis alito : numuurn in mtr4c»lis edantii^ adhi-httio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dtcere, Fquot;oloypur’gator, e'at Huma-

ntMiia tpjiut aSlto'. autern aitionii effeUttmyHu-manit (jmdem naturxfuit,panumfralltr'y^^^ulid Le-proßti andiHiti, ’ooIb -'Diuinit •vetOfpvam^n mhltipli-eaito,^Leprbßp'iir^'atto. Item. In Ch^tfio Detcatii tjMidem ipfini alito eß dinina twtnapota'rhs, Hurna-nit^tüvira edejudt nofim natnrs, c«nnann\ (^‘ effeSfum guident huntaria neittsrg. efl gnodpneUa martM prehëfa dttrttllii'. ditiiitifVero -gitf/dpMelîd ßt tn vif am reuocata, f^a amp;tilitdeßaltHd,(ß tflttdguo/ue ab tßo diuerßnm^guduifvnw ab alte ß\d. cB Déus ab hoini-nc')fntißnegueaiiitaütone Deividelteet{xà eP qua-tenusagit perfona quæ Deus amp;nbsp;homo eft.^ Ecm. JV ethumana natura Lazarn à mortuis- exatantt, nec

rnrßus

RESPON SiO. .. ly ruffm Âiuina potend a lacrymatur. N a.lachryW'i ‘]iu-dem funt ^utdda HwnanittitdpropriM,'Vftavero, eiw efi ^ui eft tpfav^[efe/nkfifiens z/»f4,Et ne qyis iftoru recentcm cffe Ininc fcriptorcm,cxcipi3t in multïs ctiam maximi momcnti hallucinatum, ».udiamus Nyflcnum aduerfus Eunomium. tJe^ue hnmxna nàturaymc^\M,Lazarii, viuificaf{a.uàit\s 'A\}à Theo-logi Tubingcnfcs ? JaecdefletiacentemiinpatiMii potentia,fedlachrymaquidem efi hominis (ÿà eil hu-nyanitatis ) prtprta ; vit£ autemCi^ eft Dcrtatis).^4 verè ■vita funt. N on nutrit multa hormnurn millitt humana mendieitas : non accurrit adfieum omnipotent potefias. Et, Amphilóchtusille Iconienfis,Bafilio qupque magno »v^orof. Deni fum0quot; Homo, hs.re.. ticti Deui 'utiponäentmtrtcula, Homo vt tHlantur affeiHonet. Er Apollinaris. EfihoTtnnis fwgere à mertuisyDciautem excitare. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^wmodo,

finquitjlib.in Ioanvj.cap.159.) nonetufdemeumed erit fuhfiantii, ejui eiufdem naturt, habet.prvpriettites, proprium enim fupremlt;tfithfiantist, vt mortuos poffit vittificarettjuod ae/unltter Patri atijue Ptlioinefi.V ro-prium,inquam,«xo/x/a)')(7B)'; nam alioqui no proce-deret Cyrilli argumentum, Deitatçm cocH'entia-lemfilii, etiam ipearnati ex mormos viutficandt virtute colligentiï. Et idem Cvrillus lib.de Tri-, nit.^. .Çj^^.inquit, dtuino modofaEht funt a Chrtsîo,. non funt humans KTJtci attrtiiuenda,fèd'}tii(ursdwgfiabi' ii,^ omntm mentem tratifeendenti. Et alius Cyrillus,! nempe HicroColymitanus in Catechctict orâtio-nc 4. Dnp!ex^\nf^iX.,efiChrifim, mo''tMnilt;fuidein ve rtfJt homo, t^uatrtduanum autem cadauerfufiiranSy'-jf. Dent. vtDeus inquam Patri iMiajos,ndn quarenus’ cft ho mo diuinifliBQiääjid cft,crcatis fummisdonis

I6 AD H OLD. CO N V I T I A fiipra cæteras resomnes creatas ineffabilitcr ex-* ornatus. Non eftigiturblafphetnus Beza»quum fuas cuique naturæ proprietäres aflerit: iili veró viderint ,quïnam Eutychctis, amp;nbsp;Monopbyfitaru, amp;Monothclitarü tctcrrimoserrorcs ab inferis nó reuoccnt,ac proindc poilcriora faciant prioribus détériora, amp;nbsp;in Gcrmaniam prsfcrtim illas ipfas diuini iudicii pœnas non acccrfanr, quæ Orientis jmpcriü,his iifdcm cxortis hærefibus» perdiderût.

Sed, inquïunt,/)öff modo naturte Chrtjit humana no plM tnbuetnr Petro^/^m c^Thahttam refufcita^ revAluù,(^furgere iufen-. Mprotnde Bez.A mhtliUi pratter confen/um vocem rtltn juerts,fitium tUum h«~ in Apojiolorum ordtntm cogit, lt;^ut ipß inedendis mirMulis vtruna^ne habuirwtt. Imo Vi^ro audiant ipfi, quid pro Beza rcfpoHdeat Damafce-niis codenxiiloloco. nbsp;nbsp;Slt;^»»«el?finquit) ChriPii

'vi'tfr)Oiit.,eodemfiierit (jr diuinernrn (p“ humanortim ope~' rum ejfeihttx, jita^m nulla res eftcjuatin naturaltßto fia’'umanens,eofitrariApoßitefficere. BP ec entmi^is rtfrigerat ^calefactt^neojue stijua exßccat ft) humePlat. jQj^omodo igitur^^ui natura ntfUs eß, faPbse eflnatu rahofno.Wiaamp;’eadem'zv'tfyPut, cummiraculaedideriti tumperpeffionesbbtertt'i llüüs äiitetn aduerfus Beza confcquiitionis fallitas incfeorituriquod autorerh fuum Brcntiuin feqiniti, Deitatem Chriili homl-“^ nisjcum diuirritate Petri (id éft deitatem efl’cntia-lem carni afl'umptæ imfj.lt;t.TtMPS Çïuc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnitS)

cum cgt;'’pgt;»7rxî)'8û-j(;«nK* eiufdem , qua fapóH quidc'mbomincs diucrfa mchfuta ornantur, Gbri ili vero Hutuanitas plenilfimü donata eft, fiuc, vt loquiintur in fchoHsjgrati'am Vnionis cum gratia Habituali perpetuo confundunt, quod eft Nelto-rianutn

responsio. • r/ rianum dogma in ipfarum n atu rar û fcparatione. Et rurfuiTijCrrorcm iihim errore contrario cumulantes,pro creatis donis (quâe ficuti dixi,in Chri-fto fumma funt,in reliquis vero fanétiî certa,prout Deo übiiit, mcnfuradcfiniuntur) eflentialiutn Deitaiis ipfius proprictatum realem in carné Chri fti cffufioncm imaginantur, qux fuit altéra Euty-chetis blafphcmia: quam denique vt déclinent, ex Scylla in Cliarybdin, id cft ex Eutychetis blafphe-mia,in Monothclitarum impietaté,amp; fcfe amp;nbsp;alios præcipitat, vnicâ Deitatis amp;nbsp;Humanitatis aélionë ftatucntcSjSé perfonalc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cum nituralibus

energiis confundentes,arbitrât! nimirum homini detrahi, quod humanitati fccundum fefc tribuendum negatur. Nccuivcro Brentiumca-lumniari videar,legaturpag. Recognit. iplius 40. amp;nbsp;qi.vbi inter extera fie fcribit. Chrt^itu edttitt mnl ta mracula, edidit ór T^etnu'.V fdtt Chrtjï»ifatMra,vi dir amp;nbsp;Petrw. Chrrfiru rnorruttf c^ftpulrm rtßtrrexir à TRortMÜ, z!;- t^cendttinctlUiPetrui ejuotjue refurget k mortuüyi^ afcendtttn ctlu^^^juidrm cü corporefuo itt puluerë redaüns,vttlludtnPetro pene rnirMgt;ilP.,t]uam hoe in Chrisïo videatur. Dreù Chrtilui re/nrrexit ^ mortttis fua ipßtu virttttetPetrtce ante aliena.Iml),ficM Chrtflm excitaiM eft dtutna virtMte.ita etiam reßerget Petrw diirina virtute • nec mintu ip ft ejuam Chnfto tn^ timepraftnte^uodvhiftt diuinitM,ibiftt teta, ne hac ^ntdem rattone diet peteft tjued ChrtftM non att tem quot;Pttrtu ftt ‘Detu. Imo hie eft fcopulus apud que licet tot iam N eftorianorum naufragiis infamem, nauemquoque fregit Brentius. Necenim óxó^^r Chriftoduntaxatpræfcnsfuit(nufquam cnim ab-cQ) ncc fic duntaxat habitat in Chrifto vt in San-

b.i.

18 AD* HOLD. CONVITIA

ôisjfed in Chrifto vno fadus eft caro:quod difcri men tantum cft, vt Sandi quidcm rcüquifint diui ni,id eft diùinis peculiaribus Ecclefiç donisorna-tijChriftus autem folus fit eflcntialitcr Deus amp;nbsp;ho mo.Habemus ergo nunc Brétium fuis ipfius ver-bis Neftorianifmi conuidum , qui mox fcfc in reali effentialium proprietatum,in carnem aflum -ptam cftufionc, Eutychianu cfte tam abfurdc prodit, vt etiam Petro amp;nbsp;Sandis omnibus cas, quan-uis impari mcnfura,communes cfte vel;t. Hæc c-nim funt eins verba codem loco; ihiytt non mtnM ftM f/fenria ,potentia c^pritfentia habnatin ChriflOf

in Petro, item, Dtfcrimen Chrifli Tetrt non ePl fiimendum ßmpliciter ab inhabttatwne Ft lij Dei (quod Neftorianumeft) fed à communicationepro-prietittum eiw(c[üod Eutychianum eft.) Filitu enim Dei etfifuit ejfentia itnp let T^etrum fictit (pr hominem Chriflnnu (quod fi ad Ivîfytmjt referas Neftorianum eft, fin verb ad ip fam Deitatcm duplicitcr falfum eft : autenirii inde confequetur nec Pctrum nec Chriftum cfl'entialitcr Deum efle, aut,fi Chriftus eft effentialiter Deus,Petrum quoque cfl'entialitcr Deum elfe ) non tomen cornmnnicat Petro omnafitot proprtetarcf.ftd tantum nonnullM. Ex his igitur qui-uis intclligcre poteft,ctiamfi HumanitatemCnri-fti, cum Eutychete amp;nbsp;Monophyfitis non exorna-mus Deitatis fpoliis, hominem tarnen Chriftum i nobis ficuti par eft, non modo fupra fandos om-ncs homines, fedetiam fuprares omnes creatas incflfabiliter, quod attinet addonain alTumptam naturameftufa, amp;nbsp;præterea gratia; vnionis refpe-du,(id eft quatenus hie homo Deus eft Patri ojuok-05f)iu ip fo Deitatis folio collocari:vt ita Chriftus,

quem-

RESÎON SIO. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19

quemadmodum reélc loquuntur patres, fit fcipfo hominc mator, quatenus idem homo Deus c : amp;. rurfus fcipfo Deo minor,quatenüs idem ilU i homo cft,quantumuis nuncglor;ficatus,faluis videlicet manentibus in hypoftatica vnionc, tum naturisjtumnaturarum proprietatibus.ltaqse ncc Pétri nec Chtifti humanitas mortuos excitauir, quoniam alioquinßf in Petro amp;nbsp;in Chrifto Hu-manitas in Dcitatem commutarctur.Nam,vt ante oftendimus, vitæ tribuedx vis tam cft incommu-nicabilitcr Dcitati propria , quàm Sternum amp;nbsp;infinitum, Ichouâ denique cife.Sed Chriftus homo, etfi non quatenus homo, tarne quatenus Deus eft dicitur mortuos excitaretSe ficutpet iSiwMmr mi-/«//«tVjhic Homo Deus dicitur, pari quoque ratio-nc in concreto huic Homini attribuûtur proprisc ‘7ïVAap«uaftiones, ne perfona videlicet diuidatur; in abll rafto verô non item, ne naturæ confunda-tur. Qua cnim rationc Chrifius dixit fe poteftatS habere deponendianimam fua,amp; rurfus fumendi (fua videlicet non aliéna, amp;nbsp;quidc fuse vnius Dcl-tatis virtute, quanuis affumtx humanitati vnitæ) eadem amp;fefeamp; alios à mortuis cxcitauit ; inani alioquî futuro argumento Pauli,quoChrifti DeU tatem ex ipfius à mortuis refurrcôtione initfoe-piftolæadRom.cuincit. At in Petro mortuos excitante nihil talc comperies.N ec cnim Pen us, aut alius vnquam fiue homo fiuc Angelus,vel nrtura-lijvel aliunde fibi realitercollata virtute, vlla edi-dit miracula, quoniam hæc gloria vnius Deitatis cft propria amp;nbsp;incommumcabilis.fcdfexceptis mere humanis aétionibus.veiuri Elir,Pétri,Pauli, amp;nbsp;aliorum prccibus, amp;nbsp;hnguæ, aliarum vc corporis

iO AD H O L D. CO N vr T I A

partium minifterio, quarum rationc dicuntur?»« ©»oü(TüMtffoi ) mercrTo^fiTiitèi Si À«7»upgt;lt;?^'fueruntin-ftrunicnta,quod Petrus tclbtur Acl.5. v.iz.Sc 4. V. 10. ficut etiam loquitur Marcus cap. i5. v. 20. Rcftè enim Cyrd.lib.in Ioan.i.cap.17. in-quit, non futt^fed fuperion virtuteßgnt operab/tntnr: Chnßttivero^vtvirtutum omnium Domini«, id eft vt eflcntialitcr Deus. Exhisautem apparet quam appofite ifti Athanafiuna pro fua fentcntii citent fcribentem'w'x KÔyii nonedid-jfe prodigin fiparnttm ah ajfnmptanaturiiyfed eiplacmjfepertpfam, tn ip/a, cam ipßt.potetiamfitam dtuinam exerert.'^am cnim quicquid amp;effcntia, amp;nbsp;fuis proprietatibusabalio diftinguitur(ficut in Chrifto eft *^«^ab illo quoque feparatur ? Et quis noftruni vnquani nc-gauit tiy Ao;fx per affumtam carncm agere, quatc-nus quidcin humanæ naturæ in aâionibus humanis, cumdminæ vuius naturædiuinisaöio-nibus, ad vkimum ^ttr/fiiifiyimTÏHnjjui, concurrit? amp;in ipfa quoqueagcre,quü in ea wjy^T/JtSrinhabi-tct?amp; cum ipfa, quum id quod affumfit nunquam dimiferit?Sed quod ifti inde coll.gunt, non minus proftftóabfurdèdicitur, quàmfi corpus rationc praeditumefl'econtenderentjquoniam animacor-pori humano vnita, fenfibus externis ad recipien-das rcrum imagines vtitur, amp;nbsp;intra ipfum corpus fita, per corporis organa fuos atfedus foris exercer , amp;nbsp;cum corpore, quandiu viuit corpus, con-iunéta perfeuerat.

Quæruntctiam ,nißipfavitxmortMis reflitHenda potiTtM tpßcarni Chtüb rtipfa fiteruinßta, curCy-rilh« vtinfictim tetiei tpfam appellant : nempe non quod duplex eile pofsit viuificafacultas,vna vidc« licet

R E s P o N s I o. * if licet Dcitatis æterna amp;nbsp;incrcata,a1tera veto creata in tempore, amp;nbsp;in aflumtam carnem infufa, (quod falfifsimiim elTe ex eiufdcm Cvriili amp;nbsp;alicrum te-ftimoniispauloantèà me citatis liquet ) non akejt ab ea vntgentcm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inquit idem Cv“

rillus Iio.in loan.io. cap. 5. cuius hæc verba funr. Caro vnigentti ,fa{la vit a caro, ad virtutem vttt tra-dnéla e/fy tdtó'jue nonpoteß a mortefaperart:c!r in nobis fa£la,tniertttM à nobts expellit. Non entm abeflab ta vnigenttfti Det filtM,vnde, tjuia vnw efi cum carne fua,Ego,tnlt;fuit^fufcitabo turn, id efl, cars, ejitum aflu-meretur ab vnigenttofla^a eft aterna vita 'Vtuens,'Vnde confetjutturtllam 4 morte non po/fe fHperari,^noflram faclam nos vtatficare. Etnequis putaret banc vi«n viuificam ipH carni licet aflumtæ inhærcrc,prudcii ter additCvrillus ,!dco viuificam cflc, non quod banc qualitatcm babeat fibi realiter infitâ, f vt ifti cxifiimant gratiam vnionis cum gratia babitiiali confiinderes ) fed quoniam vnigenitus Dei filius, (ncmpcóxop^f.in quo vno cum Patre amp;nbsp;Spiritu S. vita eft ) ab ilia ailumta Humanitate non abfit, id eft hypoftatice, non autem vlla qualitatc, fiue ac-cidentalitcr fit ci vnitiis. Sit igitur fane Cbrifti Hiimanitas quafi trames amp;canalisipfius7»xiir» by-poftatice in ea habitantisicuius interuentu, diuina opera fua in nobis fpiritualiter per fidem illi carni infitis, i , efficiat. Sed quid boc iftos iuuerit? Quoniam autem propofitam quæftionem de viui-ficandi fiue mortuos in banc vitam reftituendi vir tutc,ad viuificationcm in ætcrnâ vitam iftos traf-tulilfe video, age bac de re amplius ctiam aliquid dicamus.Nam boc ctiam quçrunt,/y/re^r« nobis adM/fs, euentHt,fila dtntnttate Çhrfli tnuamur, b. iij.

AD HOLD. CONVITIA ewcArntm ttw cum diuinitate adorem»^ nbsp;nbsp;nbsp;cur no»

flt;^ygt;r,quum precamur,a filto Mari a ftp ar emus. Ncra-pcquoniam ,quum Chriftus itafit fccundiim v-trainquc naturam mediator, vt in hoc mediatoris munerc,ncqucDeitas qua? font HuiTianitatis,ne-que Huinanitas qux font Dcitatis pcrcgcrir, ne* qut nunc peragat,funt quidem hac rationc diltin-gucndae,at nunquam feparandae naturae. Hac au-tem difiinébonc vtimur,yt in adorationc, Hominem quidem cum Verbo conningamus, fed qiia-tenus lie Homo cit vt fit Deus,Humanitatcm veto no quatenus Humanitas, fed quatenus eft veri DciHumanitas adorcmus. Qiia in re vtmc ca-lumniari femel ifti defin mt, audiant fi libct, quid ca de re dicat Cyrillus lib.in loan.t.cap. ÿ i.in liçc verba, Nos adoramus quod feimus. Chrtffus ado-ranttbtw feipfum connumerat,ejus cum Patre Sptrttu S.tam (dj j4ngelit cju^m a nobis adoratur. Couenitau-temmaximehomimbui adorationem Deo tamjuam de-bttam offerre.yidorat i^teur eiia Chrtft-M vt bomopoPl~ ^uamfallus efihomo: adoracur au'em fimper «« Patre Clr Sp’rttu,ijuoniam Deus verus f uudam na'uram efl, Dico igicur blafphcinam efl'e Brent j doftrinam, qui pagina Recognir. lyj. rtutfcAC^ adorafida Chrtsit diutnitatis nomine teslatur fe non tntelh^ere dtutntfarem efuam fbus Det in ft ab aternohabuitfed epuam tempore tncarnattbnis fdto hommis communtca-utt : quam impictatem audiamus quàm aperte có-uincat Cyril.eodem lib. cap.i4i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nonadnen~

tirias, inquit./?r/ naturales habet regn emntpotetis creatoris adorandi Dei ae Domtnt digmtates^pro-pterea (!}■ a nobis ab t/ingelis adoratur, efuum certe nthtl adorarefcripmra praterfolum Domtnum Deum tubeat.

RESPONSIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IJ

inheat-. Si ergo extrinfecM ei aduenijfe hoi dignitata crednttt, tarnen adorandum ejfeputant, ( vt docet Brcntiuï, difcrimen inter ChrilUamp; Petri diuini-tatem in fola proprietatum Diuinitatis impari cf-j fufionc rcali confHtuent, amp;nbsp;Diuinitatetn non na-turæ fed gratiæ, viuificantcm adorandam difcr-tis verbis conftitiiens ) noncreatoremfed treaturam adaranty rtcentsm tjuendam Deum per trnperittamfla-f*mej.Itcm,libro 1 hcfauri 2.2Yfgt;wo ignorât imo ignorant amp;nbsp;ignorarc docent BrentianiN v l r x prorfui natura, prater ejuàm Dei, adorattonemàScri-ptura tribut.Sfrtptum eflenintt Dominum Dtum tnum adorabii nbsp;nbsp;nbsp;ei feb feruies, Sieut igitur Ftlitu, tjuanuis

Vere adorandus, tarnen adorat vt homo ( not enim,in-^utt,adoramM t^uodfcimut^ßc (juanuu Deut fecundü naturamfit^tamen Patrem,vt Homo, Deumßtumflp-‘ pellat,ILtmoTi. Si^uu humtltter humanoque more di-Pla, Deitatt attrtbuereaudebtt t nbsp;nbsp;rurßü ^ua excel/i

ficut de Deo dtcuntur, Hurnanitati accommodabtt, is naturM rerum confandet, nbsp;nbsp;dtffgt;oßttonem tjuafallut

eflhomo, perimet. Vbi eft igitur,Brentiani, veftra realis idtomatum Ko/wda (tue nîet^tiint ? Et in lib, de reóla fide adThcodofiuin,^d!oylt;«/wre/r vnigeni-tM,etiamftvoceturprimogenetHs , t^uod mantfeihlfitne conuentt HumuniiMÙ menfura.Num igiturvt hominem adorabimus ImmanuelemiiAbfit. Deltramentum enim hoc effet, ef deceptio ac error. Jn hoc enim nihil ab dtfferremus ^ui creaturam vltrafaStrem amp;nbsp;condi-torem colunt, In fumnaa igitur, vt nos docet idem Cyrillus in anatlicmatifmum oftauum exaperto diuinaruni feripturarum teftitnonlo, vnaadoratit-necoltmui Immanuelem,fedfec^nd^ lt;jued ejfentiabtef ßgt;fi ßliusfaSliis efl hjrpqilattca vnfone caro8i, vt lobt Uijt

24 AD HOLD. CONVITIA quiturAthanafius,f^few«xw/f^ Dei verbi natura, na/eparat a à carne.fid incarnat ä, vnica adorattone f«waf4r«fy«4,4z/orlt;jw«/.Not3cftfimilirudo a mul-tispatribus vfurpata,de coronato amp;nbsp;purpurato Rege, cuius purpuræ Si coronæ cornunis ell cum ipfo Rege vnica ciuilis adoratio, quanuis coronæ amp;nbsp;purpuræ non cxhibeaturquatcnus purpura eft Sc corona, fed quatcnus is qui propric adoratur, coronam illam amp;nbsp;purpuram geflatxjuod li IcACum habet in iis qui accidentalitcr duntaxat clt;Siunfta funt, multo euidentius feruandum cflin iis quæ hypoftaticè amp;nbsp;infcparabiliter funt vnita. Coln^rct ccrtcfidcs amp;nbsp;rcligiofaadoratio.Quid autcm ait de proprio fidei obiefto Cyrillus codcm ad Thco-dofium libcllo? T^o tantjuam invnumnobisßmtlem, neijue etiarninhormnern{\à efl,Humanitatc ipfam) fides,fedin Deumtenditnaturalem[non ilium Bren-tianum efFufione rcaliproprictatu recenterDcih-catum) (ƒ verum tnperfima Deum. Ire lib.de Trin. ^^Fides non efifimphciter in hominem ,fed tn ‘Det na-turam. Sic remittit peccata vnicus cflentialitcr Deus,inquit rcólc Cyrillus , nuUi qui inter creaturasnumereturfacere licet. Et tamcn babel fi-lius ille hominis poteliatcm ctiam remittedi peccata, ncmpe vt rvfim tu-nty, quatcnus ell.vei ns ille Sc cfTentialis Deus. Nam alioqui ctiam quatcnus Homo tollit peccata vt Kuvftr pro nobis:amp; remit-tit peccata,turn vt amp;nbsp;pro noitris clucndis pcccatis mortuus, turn denique vt fuæ ipfiusDcitatis proprium inpromulgando Euagclio infirumentumj paftorcs autem peccataremittût vt feparata ipfius organa, quatcnus rcconciliationis doârinam an-nuntiantjfuic quatcnus plantant Sc rigant. Audia-mus

RE SPONSIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2J

mus deniquc iugiilatam ciufdé fcriptoris aufto-ritatc iftam, fiuc omnia, fine plures fimullocos cfTcntialitcr rcplentcni Omniprçfcntialemcarnis realem maieftatem. /■’o/è,inquit codem libro, tm-flere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trunfireper omnia,fet^ni in owmbm,

concedes alterinatnraprater Diutnanigt;7^on etjnidem. Etin lib.in Ioan,2.cap. 141. 2YiW^n»«,inquit,(ÿ' flabile,nthtlperpetuum fuli Deo attrtbueturjicreatura tjuotjue fubibanttahter per naturam {id eft in fui ipfius natura) fufiiperepoterit i^uain Deoßtnrfub-ïlantiabter. Et lib.ii.cap.21. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ergo carm vtcaro

eïl, operatienii dtutna vtrtutem ,fed natura nou attributmus,

Sedlt;a^«r,inquiunt ifti, natura cum aheriut co-municatione. Conccdo. Necenini fumNcftoria-nus nbsp;nbsp;nbsp;0, vbicuntjue efidtutna, ibt ettam ebb humana.

Nego. Haeccnimw/rai'/rt.fitpcrhypoftatica vnio-ncm, in quadiftiniflje feruanturtum naturæ, tum cftcntiales earum proprietates,tum naturales «'«p-; ac proinde no cffufione rcali proprictatum vnius naturæ in alteram, quod eft Eutvehianum, neque vnius cfif^'cutTx.quod cftMonotheliticum.

Sed ebb Chrtbbo data emnis potebboi tn cabo in terra. Qqis vero noftrfim hoc idem non afl'eruit? inquiuntj2'f Homtnt. Aflentior. etiam humana ipßtu natura pthßantialtter fir realiter in cœlo in terra. Id ego vero dixi Si dico non minus abfurdeconcludi, quamftquis principem quempiam dicerct fuæ ditioni coexten di. Hoc refponfum Holdcrus quidem ridendo c-ludit, fed viderit nc potius hoc rifu Sardonio fefe deridendum propinct, Mihi quidem certè potius probatur ilia Centurionis fidcs, tantopcrc à Chri fio laudata, prorfus aliter fentientis. Nonfum^

i-6 AD HOLD. CONVITIA nim, Jtgntu,inquit, •vtteElum meumfabeoftfeddic rantùm verbum finabttur puer meut. Vifibiliter fcilicet qui antca jniiifibilitcr apudCenturionem eratji Brcntianar diftinüfoni locus eft , quam ni-mirum iIIc didiccrat. Quid .lutcm Iiic rurfum Cyrillus ilia Chrifti verba explicans, Caro nihil pro-deftjhb.in loh.ii.cap. iz ? ChriHui,inquit, aperte itic adfinDtficandum nbsp;nbsp;vtutfieandum nthtl prodej^e

ramem eittndit, in quantum videlicet natura humane, taro e^t. Q^urn tgitttr Deitattferuatto attrthuatur, no debetttytnt}uit,carnie pra/intiam propterea dejiderare.

Etdcpracfationc quidcm ilia plus fatis. Nunc ad tc vcnio,Holdere, quicum fic agam vt ex plu-rjmis extra rem in me conieftis conuitiis, pauca quxdam initio refcllam, non tarn ( per Dei gratia J quodegcrc me apud eos quibus bene fumnotus ifta refutationc eredam,quam vt qua? tua fit in me criminandoconfcicntia, ac proinde quo fpiritu impulfus ad mihi conuitiandum acceftèrisjomnes vefper-tilio,quern etiam amp;nbsp;nominis,ß«: patriæ, amp;nbsp;profef-ftonispudeat;quod me in duarum quarundam ho-miliarum editione feptimo ante anno editaru non Thcodorum Bezam Vczclium,Gcncucnfem mi-niftrum, fed Nathanacicm Nezcchium inferipfe-rim. Magnum profclt;ftcgt; fcclus, ft pro Gra?co no-. mine amp;nbsp;Gallico cognométo, Hcbra?am vtranque appellationcm fubftitui,quod ft tu nefeis, mag nJ harum linguarum infeitiam prodisifiq verànofti, amp;nbsp;tarnen tam acerbe reprclien4is, quod fittuum Ingenium demonftras,quum maximis autoribus, {£ quid? in re fimili facile me tueri poffim. Quod pnim jam olim amp;nbsp;Philippe Mclanchthoni,amp; Mar tjPQ

RESPONSIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iy

tino Buccro, vtriquctanto, vtpenèfintomnicx-ceptione maiores, non modó fine rcprehcnfionc, fed ctiam tacita faltcm cum bonorum amp;nbsp;piorum omnium, qualium tune crat maximus numerus, approbatione licuit, cur mihi quoqucin re fimili non liccat? Illcigicur fefe Didymum Fauentinum Thomx Etnfero refpondens infcripfit, amp;nbsp;alicubi ctiam Mclangæum: irte vcrófcribcns in PfalmoS Aretium Fcliiium fedici voluit: nempe vt pio do lo diflimulatis fuis nominibus,vçnirent inter Pa-piftas ipforum libri. Mihi vcro,quum vos nee minus iniuftc, nee minus callidc piorü alioqui prin-cipum , fed à vobis fafcinatorü autorjrate ad cun-dem finem abutamini,nempe vt prius damnemur quam quid doccamus intelligatur : cur non lieue-ritTheodorum quoquein Nathanaclem, Bez.am in Nezcchium,rranfmutato tantum idiomate,oc-culiarc,vt quid ifti S'acramentarii, quos tam fecu-rènonauditos ludæis amp;nbsp;Mahumetanis détériores facitis, doecant, aliquatenus homines prius intclligere poffint, quam non auditi veftris ana-thematifmis ingulentiir? Vin’aliquid ctiam am-piius dicam , Holdere ? Quis in te confeientiam paulo faltcm pudentiorem nó requirat,quum hoe ipfo tcmpors,quo haïc in me cxagitarcs,tuum Ni codemujLaonici cquitisaurati aSturmencckper-fonam ementitum,in fcenam, rifum potius quatn ftomachum moturum,prodirc patcreris ?

Sed amp;nbsp;miferumBczam poBca in architriclinum autarchimagirum transformas, lepidus fanè argu tator,cui inmentem non venerit, vos ifias potius coenasadipales dccere, quicarnc amp;nbsp;faguine vultis reipfapafci, quutn inefu amp;nbsp;potu folo fpifituali Bczaacquicfcat.

t8 AD HOLD. CONVITIA

Sum ctiam tibi vetulus canis. Sim ego vero ca-nis vetulus,quando tu ita vis, modó ne vel aducr-fus lupos mutus,vel bonis allatrans. Vctulum veto mololTum, nccdum profedo vctulum,mirum fl lafciuicns catulus pertcrrefccerit.

Ais ctiam me alteru iam pedem in cvmba Cha-rontis habere. Num quod non alios quam pocti-cos inferos credas? Prophaila enim ilia lunt. Ego veto nontibijfcd Domino mco {lo,vclcado , ma-iorc vitæ mcas parte,id ell aiinis iam triginta duobus,per Deigratiam ,fic in Ecclcfiallicisfuiidio-nibus tranfarda,vt cius reddendæ rationem ncque defugerim vnquam,ncque nunc defugiam.

Denique poëtica ctiam iila quæ miniadolefcen ti in medio papatu, no fine multorum ctiam alio-quieruditorum applaufu cxciderunt, amp;nbsp;qua? nemo priùsquàm cgodamnauit, id eft rancidâ illam calumnia tu Holdere, amp;nbsp;feurra illc veftcr reponi-tis,quid hoc cavfa tua iuuat? I ftpride enim ego cti a no interpellât', Ecclefiis hac de re fatiffeci, qua: fl tu oblitcrari no patcris, mcanc hçc culpa eft,an veftrapotius? Tu vero quis habedus es qui poeti-cu nefeio quod phatafma toties iâ à me ciuratu mi bi exprobras, amp;nbsp;interim Omnimaieftaticum illud quod Chriftianis Ecclefiis obtrudas, co-jnere amp;nbsp;pcderc non définis ?

Sedadrem. Libellum noftrumtibi vifumeft in quatuor vcluti fruftula difeerpere, nempe in ve ra (quæ tarnen ego mei oblitus, alibi fubuertam) verifimilia,falfa, amp;nbsp;calumniofe deprauata: quam diftributioncm ego quoque in hac refponlione fequar, vt tibi gratificer.

Dicis igitur me ( vt idiotfitllertm) nonfemel cigt;n~ feffnm

RESPONSIO.

fejfttm effecorpM ipfim Chrtfti non tantumpgnificariy Jei etiarn vere certo tn Coena Tgt;ommi exhtlitrt, (om tnuntcarifpnjens effe'. (ijquot; ver am ejfe rerumfigmficatt^~ fftm cumfignü coniun£itonem. Hee autem ameipfi pofiea varysmoJte euern. Cedo qiiibus argumctisf

Primum ^uod Soli« ßmtUtudtnem propofùertm,qui tn ctlo exiflenSyetßtn terr am ad not non deßendat,ra^ dt^s tarnen fits nos caleßiciat: lt;jua ßmtlttudme lt;^ualem Chrtßt praßnttam tn Ccena mteü^antiabunde demon^ flrattm. Rede profcdo. Nam te ip(o teftc fimul amp;c accufatore abfoluor, quum fallere minime velit, ac nepoflit quidem qui quid fentiat abundc dc-monftrat. Atwo^jinquies, eodem tempore. Imo ve-ro quum hac de re primum oinniu aduerfus Vvc~ fphalum fcribere,quid aliud egi quam hoc ipfum, nempc vt, explofo veftræ corporalis præfcniix modo,amp; orali veftra perccptioQe,Sacramcntalenx ilium amp;nbsp;limul Spiritualem, tum præfcntiç,tu per-ceptionis modum, verbo Dei, id eft clans amp;nbsp;per-fpicuis Chriftianæ hJci deChrifti vcra incarna-tione amp;nbsp;afcéfionein cjlos articulisjX^Tïpxmpcr-petuo Ecclelii Orthodoxe confcnCu intelledis, atque adco Sacramentorum naturx amp;nbsp;hm penitus confentientcm,ftabilirem ? Quod autcm attineç ad rcliqua mea fcripta aduerfus Hcshufium, Brcn tium,Iacobum Andream, Sclneccerum amp;nbsp;Pappü, aio amp;nbsp;aftirmo vix vllam cxtarcpagellamin r^ua il-lud ipfum,quam planiftime amp;quam maxime per* fpicuèà me fieri potuit,bona amp;. integra fidc,vt o-mnis obfeuritatis amp;nbsp;fophiGiccs perpetuus hoftis, non ftuducrim explicate. Sed tibi nirnirum qui duplicemprxfcntiaE ficabfentia: modudiftinguerc Tel ncfcisjYcl feire tc diflimul3s,äc Canx adionc

JO AD HOLD. CONVITIA cum fymbolis quæ in ca cxhibentur confundis, quidenique in Cœnacxtcrnam corporis aftionc cum co quod animo amp;nbsp;fide gcritur permifees, id-eoque Præfcntem elle tn Cerna Domini ,a veftris jllis formulis,In,Sub,vcl Cum pane amp;nbsp;vinodifeer neren on potes, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;repngnantia videntur,

quæ tarnen optime inter fc conueniunt. Caîtcrùm ilia fimilitudinc à Sole defumpta, noluifle me à pa ri fed 1 minore ad mains argumentari,quum difer tèPappo in coipfo que oppugnaslibello refpon-lt;dcrim,vidcris qua confcictia,dcfenfionc mca dif-fimulata,idcm in merurfum occinas.

Obiicis deinde quod feripferim non altaranone prafintemeffe Chnjhtm inCcenA^ejuÀmohm ptnEUf patriiw, td e^l tam abfintem rjuàm ejuum non effet in rerurn naturnAmmo verô,Holdere, iftud pofterius meum no eft,fcd tuum gloÜ'cmatvV vt qua fide hîc quoque mccuni agas omnes pcrfpiciant, totum lo cum qucrndccurtatûcitas,ex iliiusaduerfus Pap-pumicripti pag.ii 4. profcram. JSiun^ttam fum in-fitiatHi cerpM Donunt ejfe tn Ceena, fed facrawentalt-ter, non realt inextfentta In, Shb, vel Cum pane ; dr Verein fana perctpi,fedjptritualMfr perfidem,non manthm (fr ore.Hoccine vero eft, Holdere, tergi-âcrfari,ncc aperte loqui’Dcindeprobans ex Pauli verbis, I. Cor.ao. vcftramillam inexiftentiam amp;nbsp;pcrccptioncm realem amp;nbsp;corporalem ipfius corpo risChrifti,3dveritatcm Sacrament! non requiri, hçc verba {ubWào.NeijueabfyueChrtfl'ofuit vn^jua falut autfidej ,nelt;)ue Chrifiuf dimidfut vUos -unquam fèruauit^ Sx hoc cenfiauttur iUorum fidei Ijgt;trttualtrer iam tumfittß'e prafentem f D É ivre vtdeltcetvt lo^uuntur}€hrifii iittmafittattjnnafi:ttttram;ficut no-

R E S P O N S I O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;51

y?rlt;lt; fidei iti/iem f^tntualtter nunc tfi tAdem ^rAfiat, Ipso 'utlo/juuntur Fact Offymbolis vidtltcavA^ riAtü,eâdemAMtemvbt^ue tü reßgnificAtA tumfide, eèdemprefentiA fiacramentAlù Ac iftrttuAlùperce-ptionismodo. Haec igitur mea verba funt: hoemeu argumentum,cuius vel antecedens cónexum , aut totum aut aliquatcnus.vcl negate,vel diiHiiguert^ velconcedere quum debueris:tamen nulla ex parte attingis.Et certè totum concédas neceflc clt, ni Chriftianifmumeiurare velis. Supererat ergort iftud ex illo confequi negares. Vndecunque verà id confequatur, Paulus id aperte dicit,eandé efci manducalFe patres, Sceundempotum bibifl’c,2c hunc potum ( ergo 8c cibum) teftatur fuifle Chti-ftum. Inde vero efficitur necc{ïario,non ill os fim-pliciter inter fc,fcd nobifcum in reiSacramculïs, ideft Chrifti pcrceptione conferri, nili fortafsit ilHs quidem prçbitum fuifle Chriftum,nobis vero non eundem Chriftum in noui fœderis Sacramé-tis prxberi velis. Et Auguflino quid facies,qui,« parta nofiriitVt fignit diuer/àfAtJfie dtfert« dicit patritai facramentA. Stat igitur conclufio mca,qua vtrobi-que eandem efle rem fignificatam,ncmpcChriftu totumtidem cius percipiendx inftrumentum, né-pc Hdemieundcm pratfentiae rei fignificatç modu«' netnpc facramcntalc ; cundedeniq; perceptionis modum,ncmpc fpiritualeiu ftatuo. Qui fit igituj^ vt quod de præfentia dixi, tu ad abfentiam trahas? _^^(i«Mrzj,inquies finextfientte prAfienÜAmvtnntiiet toUti. Concedo. Sed ita vt praeterirc non debueris diferime quod in præfcntiç iftius,ciufdem alioqui generis accommodatione eft à me exprcflilm: né-pe quod patres ipfam quidem carncin,aon tatnea

Ji AD HOLD. CONVITIA vt rcipfa iam exiftentem participabantjac proindc ius tantum in illam nafcituram fibi acquirebant: nobis veto ilia vtiamcxiftens.finnili tarnen effeélu vtrinquc communicatur.Nam amp;nbsp;illi iure fibi in il-lam nafcituram acquifito, inde quicquid ad falute requircbaturihaufcrunt,amp;nos ipfius iam reipfa cxiftentis compotes faóti,in eadem fcruamur. Ab-crat igitur àcçlo amp;: à patribus faro Chrifti efientia rcali,quià nonduerat crcata,à nobis autéabeft tä-tùm locorum interuallo:amp; tame, turn iliis aderat, turn nobis adcfi,fpirituali viuificaque turn prçfen tia turn pcrccptionc per fide, cuius vis amp;nbsp;cfficacia in co quod promittit apprchendendo,ncquc tem-porum,ncquc locorum intcruallis impeditur.

Sedne illudquidcm concoquere potes, quod fcripferim, nthUaliudin Sacramentis e/uwùn ci verbaprizberi nbsp;nbsp;credenubut accipi. Nempe quod

ad rem atunet,tum verbo fimplici,tum facramen-tis fignificatam, ipfum videlicet Chriftum. Nam «lioqui ficcinc infanirenos putas, vt negemusin Sacramentis aliquid præbcri amplius quàm in ver bo, fymbola videlicet facra, ritibus etiam peculia-fibus adiunéla ? Illud autem ab iis negari non mi-ramurqui in verbo quidc fimplicibcncficiaChri Itiab ipfoChrifto, iu facramentis vero indigné fumtis Chrifium à fuis bcncficiis fcparant. Nos autem ex Dci verbo neque abfque ipfo fundo frix élus, neque fundum ipfum abfquefruélibus per-cipi affirmamus. Et ne primi vel foli fie fentire vi-deamur,3gedum fit etiam tibi blafphcmus Hieronymus qui ß'aroem Chrifii eim funguine ait,ifuado verbum Dei audtmuzin auree noïtriufundi.Quid autem Origenes, quem nemo certd vt hîc quoque

errantein

R ESPON s I o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;55

errintem rcprt'htdit?SKyf»/;»7Kr,inquit,C4rö verhiy nofil'um in Sacrament is i (ed etiam c/uurnfideltter SDei 't^erbam lt;i««/lt;w-M.Qu.id item Auguftinusf .^jùdz/o~ bis fgt;lM ejfe videtur'gt;rerbnm Det.an corpus ChrifitiSi •veram vultis resf andere, dméiis ^uodnen minus fit verbum £)«.Lotjui verb Auguftinutn noB de ipfo Chriili corporc in fua cflciUia, fed Sacramctalitcr confidcrato , res ipfa deqionftrat, amp;nbsp;quae illb locö fubiitiuntur. Denique quum vos ipfilt;ot)tendi-tis caput lohan. fcxcum ad Sacramenturo Cœnæ Dommi non pertinere, an non caruemChrifti manducari, amp;nbsp;fanguincm bibi, fimplici quoque verbo fatemini?

Docctpiætcrca Beza,inquis,«o«magisadefii corpus /anguinem Chrtsli cuhi pane vtno Çcenat ^uàm fangiis'.em etugt; cum aaua baptifimi t ejui tan'itm figntficaiusfiri\^no(co 'A\a. priora,poncrius autem il t ud,lt;7«* tanrum figntficatus yztjtuum efle dico,amp;pc-nitus commentitium. Veram autem eflenoftram fententiam j primum ex co probo, quod Gbriftus nonnifi totus à nobis perceptus, idquc fpirituali-tcr, Ä per fidem nobis fit fcruator : ac proindc* quanuisaiia fymbolica f gnificationc, (nempe vt rcm!fsionispeccatorum,amp; rcgcncrationis laua-crum ) tarnen ncxi minus fit, turn fimplicis verbi, turn baptifini materia intrinfeca, quam Cœnæ Domini.Et certè Cbriîl.o in Baptifmo

aaufvm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex Spiritu rcnalci, SiC

Chrirtü iii(iucrc,non minoris eft momenti, quam Cbrifticarncrn manducarc amp;nbsp;fanguincm bibercj amp;nbsp;ipfi concorporari. Qubd fi Patrum ctiam au-doritatem requiris, mcminiffe tc oportuit cius quod Beda quoque ex Auguftino citât, nempe,

e.j.

34 AD HOLD. CONVITIA

Cr eden te s peritaptijrnîtfieri corpora ç^fianguinü Chrh fitparttctpee, Itcet tjut bapttz.anru , ad alterim fitera-mentt, ntmpe Eticharifitt£ percepttonem non perue-nertnt.

Quid plura?5(?x4. in(]ais,/kieuariut,provero imper atore'Chrtfiofiatua eim collocatAmo (unt potius ftatuarij vocand.^Holdere, qui,fiuc Luthero,fiue Breniiojfiuc alio quopiâ auftore, amp;nbsp;ipfa veritate, actrccenrorû minimum annoru veteris Eeelefiaî hiftoria réclamante, fecundum Domini præceptû de nullis imaginibus religionis caufa, fiue faciédis fiuecolcndisjintercaeremonialia præcepta recen-fent. Iftud autem quod tu calumnians, fie habet. Vos vcftra quadam peculiari Logica prorfus •vXXojîry.fic colligeré con[\3ç\ii^\s.,Quttndtgne pa-nemtUwn comedunt, (fi vinum tllud bHuntyr et fiant corpora (fifiangutnii T)omtni. Etgofinmuntettatpfiam Domtni corpta (fitpfiHmfianguinem.'^oi autem hanc conclufionem non admittimus. Reos cnim illos fieri corporis amp;nbsp;fanguinis Domini dicimus, tum quod corpus amp;nbsp;languinem Domini non minus vere fibi præbita, quàm panem ilium amp;nbsp;vinum il-lud,(quanuis diuerfa ratione hæc nimirum corpo ris organis , ilia vero fpiritualitcr per fidem fu-mcnda)fua incredulitate repudiarint.deinde quod facrorum /ymbolorum, ipliufque menfa; Domini prophanatio in Chnllum iplum redundet: ficut, qui Cæfaris ftatuam violauit, in ipfum Cæfarem peccairemeritócenfetur.Hoccine veró eft, Hol-dere,Chrifium in ftatuam tranfmutare ,ac non tu potius manifefte calumniari's?

Denique, hue vfque, inquis, progreditur Beza Ttdicat, Cbriltum ettamfipojfietcorpore fito ad'Jfie^

tarnen

RESVON s 10. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3J

ttxmtn hec veile nonpojfe. Imo hoe docuit amp;nbsp;docet Beza.non veile Deum quiequid poteft : amp;nbsp;Deutn multa non poÜCjVt non poflc mutan,mori, men-tiri, nee tamen proptcrca Omnipotentem efle de-fincre, quoniam hxe poflc, non fit potentiæ, fed infirmitatis,atquc adcó vitij TtKjuypzw. Sed 8: illud docet Beza, quædam Dcum nó polie veile ex \sim~ ^ci, cuiufmodieft iftud de quo nunc agimus. Quum enim Deus hoe ftatucrit, vt omne corpus humanum fuis organicis partibus conftet,acpro-indc vnico femel fuo loco comprehcndatur:item-que vt talc corpus humanum ÓKÓyx in sEternum habeatf cyi corpori gloria nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non

naturam ac proinde dimcnfioncm ac circumferi-ptionemjcflcntialem videlicet ipfius proprictatc, non ademit)non poflc Dcum proptcrca contraria nunc veile:id eft vel hoc corpus abolere,quod perpetuum eflè femel voluit, quoniamà ferpfo difsidere non poteft ; vel faccre vt fit fimul corpus amp;nbsp;non corpus,quantitate prçditum,amp; quantitatis cxpcrSjfiuc finituro fimul amp;nbsp;non finitum,locale amp;nbsp;non locale , quoniam fimul contradiüoria vclle^ fiuc mentiri non poteft. Hoccinc veró cft Omni-potentiam Deo detraherc?

Et hæe quidem funt magna ilia fcclcra propter quæ clamitas Holdere, Bez.amverngtnu ipintua-guart : furere'äitabui feilte federevnumpedem tn cal-ceo,alterum tn pehtt habere:Proteo ft) (^bameleonte mtt tabtliorem ejfe : caltdutnfimul frtgtdum ex vno ore ifilare: tergwerfiarffimphcttifactlttaie Tr,altrtos 'c abwK dentifuealterum efi'e Z.«rt4»«w.Hi funrenim flofeu-liquibus dum infamiam mihi concibarc ftudcs, viueris neipfe tibi potius ex iis corollatn texueris^ cdj.

Jö AD hold. CONVITIA

Saltcm vcro vel leuiffimo quopiam argumento noflraiïi fcntentiam rcfutaflet Holdcrus: qiii tarne; quum nonniilla patruni, cx Papidarum certc la-cunis haufta tcftimonianobis propinet, caipfa fide qua illi ad iuam tranfrubftantiacioiicm confir-mandam iis abutuntur, age,quantum hîc quoque hallucinetur,odcndamus. Sedrem conferamin pauca,nc vel lcóloris,vel meo ipfius otio abutar.

Citatur ab ill is Auguftini locus vbi dici nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ac-

dpi inpAne i^uodpependttincrMce. Et quis aliud cor pus pro re S'aeramenti côftituit.quàm illud ipfura vnicum Chrifti corpus ? quis facramentalem inanem vnquam eile dixit præbitioncm , (i quidipfc Clirifl;us in pane, id cftjpræbito panis fymbolo tra dat,fpeftetur?Quis banc præbitionem eflevanain docuit, liquis vnicum illud apprehendendi Chrifti inftrurncntum,ncmpe fidc,affcr3t? Sed quod vult Holdcrus népe eflcntialiter In,Sub,vel Cum pane reale Chrifti corpus adefle, amp;nbsp;corporis organo fu mi, abfit vt Auguftino, vc’ cuiquam patrum ante inueftam Tranfl'ubftantiationcm in mentem ve-ncrit. Quid enim ait alibi Auguftinus fuiipfius in-terprcs,ncmpc in P Ç.ÿS:Non hoc corpM ^uodvide-tic, comefinrt ejiie : necjuefAngmnem btbtturi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tdi

effundent.MyJlerium efi tjuod vebd dtco,lt;jHodßi^tri-tualtcer intellexeriticyviuificabit.

Idem tarnen contra aduerfa.Legis lib.a.cap.p. inquit Chrt/iumnobü trAdere fuam CArnem rnAndu-CAndamyÓ' btbendAm fAMmßntguinern,ijitem fideh corde oreßifi^pilt;tf»t^i, Nempe fidcli cordefpiritua-litcr: orc verofacraraentalitcr. Quid cnimaddit Auguft?Id nimirij quod tu aftutepretcrifti,nempc iïlAjn arte mAndiicAÜonem eße figWAtt intelltgendAm,

RESPONSIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;37

quodalioejuitifit horribtitw carntm edereÇ rcipfani-mirum amp;nbsp;orc,vt vultisJ quampertmere : crfiingui-wmpotafe.quamfnndereivt ctiam lib.5. cap.10. de doârina Chriftiana difcrtè cxponir. Quis igitur te non vidct Holdere, vcl ifta malitiosè, quod tu mihi immerito tribuis,citarp,vel aliéna fidc patres proferre,quos ex folis inditibus noucris?

Theophylafti locum, in quo dicit, panent qui in ait art fantltficatur , non efi'e reï^ondenternfiguram, fid ipfitmcorpuft vide qua fideproferas. Omittis cnitu particulam cxclufiuam S o l v M,quç inTheophy-lafto Bafilicnfis Bibliothecx extat. Quis cnim fà-cramentacife sunwrnt negarit, quod toties apud patres rcpctitur?aXr«o«w«/^4, inquies. Conccdo. Tune vero nuda non funt quum id quod fignifi-catur,rcipfadatur:fide nimirum fpirirualiterpcr-cipiendû,quum liic cibus fit non dcntis,fcd métis.

Chry foîtomus ait, Chnn’um non fide /ohim, fed retpfanos invnam fecum majfamredtgere, dr corpm vnumeff.cere.Tgt;iitm ighur vis,Holdere,noftra corpora cum corpore Chrifti rcipfa, fubftantialiter coalefccre,imôipfiimmct Chrifti corpus eflentia-le fieri? ac non potiùs agnofeis veram quidcm,fcd fpiritualcm ac myfticam eircEcclcfix cnmChri-Ito concorporationcm ? Quod quum ita fit, quo pudorc audes aliam pants corporis quàm facra-mentalcm côiunélioncm, amp;nbsp;aliam quam fpiritua^ Icmeiufdcmfumtionem ftatucrc? Ncqucobftat, quod id no fidc foltim,fcd rcipfa fieri dicatur: quû bis verbis non aliud fignificcturquàm rcipfa per-cipi in CœnaDomini, quod fide apprehendîmus; id quod non cuenit in iis,quæ fie credimus, vt ad' buç fpercmuSjVcîuti fecunduçt aduentum Domi' c.iij.

38 AD HOLD. CONVITIA ni,vitam çtcrnam,amp; cas omnesingcncrcpromif-fioncs, quarum exitum fæpc in fide petimus, fuo tantiim tempore rcipfa illas adepturi.

Idem Chrvfoftomus ait « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipfnmtan-

gis^ipfum comedisfOS no^hum accipircorpus Domint-curny'CArnem ttus Ungua contingistlahtafuntve/itbulu^ per/juodtrtgredttur corpus Domtm. Ego vero miror atcpraEteriiumquodaitidcm auftor in Homilia dc Encœniis, quot;Videspanem,videsvinum'iabßt. Et quod feribit non femel Aiigull. ncmpe, Corj^us C'nrt^icopßcit interrarncaderCfatsiue adeo confumi. Quis verb talcs loquutioncs non agnofcat efl’e fa-cramcntalcs, qiiibus quod fignorum cIt, idcirco de re fignificata dicitur.vt facramcn’alis fignifica-tio minimcinanis elle (igntficctur : non autem, vt vel pra^fentia, vel perceptio eins ftatuatur, quæ amp;nbsp;carnis veritatem tollat, amp;nbsp;facramenrorum neqiic naturæ,ncque fini amp;nbsp;feopo rcfpondcatPNec cnim bçc Sacramenta inllituta funr,vt ftibfl antiç rc’pfa fc tontingentes corpus rcaic ex pluribus realiter, fuaque fubftantia fimul iunétis confietur,fed vt myliicu ac fpirituale Cbrifii corpus ( Ecclefia videlicet) fpirituCbrifii,perfidem vcrècommuni-cati capitis vegctctur,vt defcribit Apoftolus diui- V nifsime Ephef.4.i2.amp; Cololf.’.p. amp;nbsp;Corinth.11. 6. Alioqui ft propricamp;cncntialitcr corpus ipfumChrifti vultisvideri in pane, quorfum ifla rcalis præfcntia,quam tarnen Omnimaieftati-cam,amp; inuifibilem elle vultis ? Quæ autem ratio eft vifus in iftis myfteriis cadem quoque eft taeftus, amp;nbsp;guftus,amp; efus ac potus.

Qiiæ citas præterea ex codem patre, Carnibns ChrifiinosAliiCßetw CArnemper^Ham (id eft, cuius refpciftu.

KESPONSIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;39

refpedujfiue fccundum quam,vt explicatur Heb-2.14.) cognatMnaßer jnÜui eflnahu concedi, nihil iftam veftram confubftantiationem realem iuuat, nifi vultis ctiam carneni illam in alimcntuni cor-poreu nobis cedere, ac proindc realiter intra nos concoquijSt in fefedepcrirc.

Eadem eft explicatio tius, quod ex Leone de-^Tomii^Oreßtmi cjuod corde credttnr. Nam amp;nbsp;idem Leo dicit,wo« aliud »gt tßa corporù làngntnü Do~ mtni parttctpaùone, eju'am vt in enm ejnern accepimui tranßamus, eum îptrtru (J” c^rnegn^iemw gt;nbsp;in iju» commortut^conßDnltt conrefùfatattfùmm. Num id veró realiter amp;nbsp;cflentiali modo, ac non potius fpi-rituali per fide ratione? Et idem Leo (vt iam olim Gardincro refpodit Petrus ille Martyr,beata? mc-moriac,ex quo difccre ifta omn:3 debuifti, Holde-re)illos obiurgat,^«/ are indigna camem Damntac-cipientettfingutnetn ewi dechnabant, quod fi de rcalt amp;{ubfiantia!i per os rci ipfius fumptionc interpre tari pergas, realiter fane corpus Domini exangue in pane liatueris, vt fanguinem corporis experte in calice,

Sed amp;nbsp;Gregorium ilium Romanû profers, qui feripferit, ßnguinem Agnt nan tantum ore carparü, /edeciam ore Cordte haurtri. nempe non tantum ore facramcntaliter, fed ctiam perfidem fpiritualiter pcrcipi.

Sed ait Tertullianus, Carnemnoltram 'vefei corpore erfingume Chrt^h, vtantma de ^eofigtnetur, Nurn tu veto vt ore fumi,fic ventriculo concoqui carnem amp;nbsp;fanguinem ipfum Chrifti putas ? num etiam Deitate realiter animas nofiras faginari? Si hoc arbitraris,ncmo Chriftianus,cx T ranffubfli-c. iiii.

40 AD HOLD. CO N V I r I A tiatoribûs quidcm, tecum difputandum ccnfucrît» Supcrcft ergo vt Tertullianus ipGus Chrifti vcfti-gia fequutus, carnem amp;nbsp;farguinc vocarit ilia corporca amp;nbsp;matcriata panis illius amp;vini illius fyrnbo-la,quz corpore fumuntur, non vt res communes ad huius vita; vfum, fed vt intus anima fpirituali-ter perfidem fuccum ætcrnæ vitæ ex ipfoChrifio pcrcipiat. iJ auteniita efle apparet ex lis quæ prç-cedunt co ipfo loco, vbi aquam baptifmi quo cor pas abluitur confert cum co quod per .aqua ipfam verc fignificatur,ncmpcChrifii fanguine ammam cmaculantc: itcinque ex eo quod ait ctiam apcr-tius in libro dccarnis rcfurrcélionc , Chriflur/t videlicet carnem faElum, ejfe audits dencragt;tdum,rumi-n^ndnmtntelleElugt;ßde definitiedi^ererjdnm. Non cua cuamusigiturfacramenraTcdhlumab Auguflino prudenterobferuatum fcopulum cauemus, ne fi-gna pro rebus fignificatis accipiamus,quod extre-mi ftuporis efl'etefiatur.

Nccaliarefponfioneindigetil’ud Ambrofii ad Tbcodofium, ^uomod»huiufincdt matitbui (ijcipief Domini corpus: Hi illud Cyrilli,A/^oj vtunnw^cfut car nemiUam gußamwmanducamM. Corporis e-nim amp;nbsp;fanguinis illius taiftum 8c gufium non co-uenirenoHrorum corporum fcnlibus ipfe fenfus demonftrat, ncc ipfi Tranßiibfiätiatorcs dixerint, vtpote qui accidentium qualitatcs pcrmancrc doccant, vt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;sitctmTnaietf altoqui rcalis

amp; eflcntialis horror tollatur. Supcrclt ergo vt quod torisfit in fignoru fumptione, ad rem ipfam qux intus fit fpiritualiterperfidem idcirco tranf-fcratur,vt Sacramenti veritas ita fanciatur.

Et ex his quidem, Holdere, non rccufo quin

omnes

R E s P o N s lO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4t

omnes doéli fimul amp;nbsp;pii diiudiccnt, vtri cSucniat fanatici nomen quod mihi attrihuis , amp;nbsp;cuius fen-tentia veritati, amp;nbsp;cruditæ vetuüatis autoritati re-pugnet.

J)e verißmilibus.

Tu igitur,Holdere,non tantum ver3,fcd ctiam vcrifimilia inmeputafti reprehendenda : ex quo efbeitur ne verifimiles quidem efle tuas reprehen fiones,veris amp;nbsp;verifimilibus oppofitas. Sed ad ré, ne pro conuitds videar iocos rcponcre. Verifimi lia VOC3S qu.T probabil-.ratcm aliquam iV veri fpc-eiern vcl habcant,vcl habere certe videaturreaque duplicia,ncmpe partim ex phüofophicisprincipiis à me incpto,abfurdo,cra(ro Theologo, imoctiam ex impiis Poctis aduerfus piam doärinä de Chri-fti perfona amp;nbsp;facra eins Cœna collcéèa, conquifi-ta, amp;amplificata.'partim ex aliquibus Scripturae phraGbHS,cum quibusilla videntur pugnarc, amp;nbsp;ex aliquot fidei articulis,non refte cxplii atis defum-pta. Et fuam qnidclaudcm philofaphiærclinquis, fed adicefa conditionc,vtintra fuos fines mancat, amp;nbsp;verboDci regi fe finat, quod ipfemet alicubi feripferim. Accipio conditionem,amp; paucis tccum tranfigam.Ortende vcl apicem ex facris Uteris vn-do conrtet , vcl ante, vcl port glorificationcm crtcntialc corpus Chrifti vllam phyfici corporis proprictatem abicciffc, Demonrtra corpori Chrirti quidquam ex phyficis principiis affinxiife me,quod ci, quale nobis facris Uteris dcfcribitur, nccdfario non cóucniat,amp; viccris.Sin minus tute falfifsimâ de perfona Chrirti amp;nbsp;facra ipfius Cœna

4i AD HOLD. CONVITIA doélrinam agnofce amp;nbsp;cmcnda.Non igitur Theo* logiamphyficisprincipiisfubiicio,quum naturali, quantuiniiis hypcrphyficis donis ineffabiliter glo rificato Chrifti corpore,ex faeris litcris prarfuppo fito,naturales fimul amp;nbsp;eflentiales ipfius veri corporis proprictates tueor,vtpote quç nullis hvper-phyficis tol atur,fcd exornérur. At quüpro hyper-phyGcis,antiphvfica cffentialiafubnituitisjan non amp;nbsp;verbo Dei fimul amp;nbsp;phyficis legibus repugnatis? Sed nulla certc ncccfsitate probada mea fufcipio, qu3E nullo nc Icuifsimo quidcm argumento refu-tafti.Satis enim cflc exiftimafti, fi pro omni ratio-ne tuas iftas cxclamationes fubiicercs. O ehuinum in^tntum.Oacumen heminii nbsp;nbsp;nbsp;extfutfleitmiuelictfim.

Cedantomna Phtlofiphi ô'poett. Enimuero, Holdere,hoccineeft rcfpodcre,an tergiuerfari? Addis patrum auftoritates de quibus pollca figillatim a-gam. Nunc vt vel cæci omnes perfpiciant, cgóne an tu potiùs,amp; verbo diuino, amp;nbsp;patrü auóloritate abutaris de iftis principiis figillatim dicamus.Sunt autem ifta.

• I. Omne v«f urn corpus humanum eft in loco,

• 2. Omne corpus eft Qiiantum, dimenfum, cir-cumfcriptum,finituni,vifibilc,pa!pabile,

Quar alicui rei funt propria quarto modo, rc-ipfacommunicari difparato nonpolfunt.

4. Idem fubieélum non poteft fimuleflefinitü amp;nbsp;infinitum, circumferiptum amp;nbsp;incircumferiptu, vifibilc amp;inuifibile.

Iftane tu vero fimplicitcramp; in vniuerfum ,af-firmatis videlicet eul77f*nwêr,inficiaberis? Nequa-quam,opinor, tam procul omnes verecudiz fines trafilieris. Supereft ergo vt Chrifti corpus ab iftis regulis

RESPONSIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4I

reguliscxdpîas. Scdquo iure? Phyficocertêne-quaquam. Ergo nee diuino. Hïcenim itacofen-tire dico facraslitcras cü naturælegibus, vt vtrS-que te vel cóccderc,vel negate oporteai.T« inquics,lt;jrwo/wf^«OT«^. Cedo igitur,mentiri facras literas doce. Eum enim qui phyfica fimul amp;nbsp;anti-phyfica,id eft quç (tare cum clfcntialibus corporis proprietatibus ncqucunt,vnicidémque corpori tribuat, mentiri fine vlla cxceptione necelfe eft, quum amp;nbsp;in ipfa rerum natura, amp;nbsp;in Theologia nc ccffarió fit falfa cótradiftoriarum enuntiationum altera. Quum autem illa principia dicereaudeas patrumtcfbmoniis conuelli, age aftum agamus, id eft nihil min’ verè abs te dici potuiffe prolatis, quod iam totics à nobis faftum eft iifdem teftibus rurfum,fed paucis ofiendamus.

Omne verum corpus humanum eft in loco. Eft autem verum Chriftj corpus humanum • Ergo in loco.

Scuerianus, citante Theodoreto, Naiwi Chriltta efi CAleslü terrenw ( id eft verus cflentialiter Deus , amp;nbsp;verus effcntialiter homo ) in loco verßns ßcundum corpw,extra loctt pofitut^/êcudum quot;ny Kó}»y.

Nazianzenus. T)ocemHi enndem Chnfium corpore lococonttneri ^fptrttu ( id eft eflentiali Deitate, non autem Brcntiana diuinitatc homini Chrifto amp;nbsp;Pc tro,quanuis impariter commun! ) loco noncotineri.

Tcrtullianus de Trinit. Vbique inuocatu adtjftt non horninif natura efl,ßd Dei ( id eft non humani-tatis fed Deitatis cflcntialis ) vt adejfe omni loco

Cyrillus de Trinit.dial. 2. S» diuina naturapar-titioaem redperct, intelltgeretur corpus. Si autem

44 ad hold. CONVITIA hoc,in loco emnino nbsp;nbsp;magnitudine ft) lt;^uanlitfittgt;

Idem dialogo ^‘Pojps implere omnia,(^trdßfeper tn omntbui, non eftalteri natura, ^uam dinina (id eft eftcntiali ipft DciZiti)concedendum.

Vigilius contra Eutychen.lib.4. AutJ^erbum cum carne fua loco contttietur, aut caro cum verbo vbi-ejue efl;fedejuta verhum vbt^jue, caroautemvhilt;]ueno efi, apparet vnum eundemcjue Chrihlum vtriufjue efle natura', (fl efe ejutdem vbi^ueficundum natur am Di umttatü fùa,(fl loco conttnert ficundum natur am huma nttatif fita, Haceflfidec tfl confefsio Catholtca, ^uam Apeftoli tradiderunt,Adarr)'ref roborauerunt, (flfidelec nunc vfi/ue cuflodtunt.

AiiguftinusadDardanum , agens de hoc ipfo Chrifti corpore,amp; quidem glorificato,Sp4rtlt;j/öco rum toile corporibus, (fl nufijuam eruf. (fllt;juta nufijuäy ergo non erunt.

Idem in loh. tradlatu ^o. Corptesin^uo Dominuc re/urreSttt, in vno loco efle oportet, fleritoi autem ( id eftdiuina cfticacitas ac virtus)«»« (nempe Domi-dtjfiufa efi.

Idem fi^antumeuntjuefit corpu(,velcorpuf-culum, vtloc! fiattum occupetnecejfie efi.

Idem, De cllentiadiiiinitatiSjZ)«» filiuminhomi-«e(ideft Hi)manitatc)4j^w/y?zfl corporeum (fllocalm pofi refutreihonem nonprofiteri,ePl profanum.

Idem lib,2.de CiuitatcDei. Chrifiusvbique eil tanquam Deus, fl tnlocoaliquocitli,proptervericor-porti modum.

Fulgcntius lib.z.adThraf. Chriiliveraliuma nitM ^ualocalii eil Apoilolica ^puo^ue doilrina tnti-matuTyfl abfijue dttbttatione menfiratur.

Omne

KESPONSIO.

Omne vcrum corpus fuis organicis partibus conftansjcftfinituni, circunfcriptumacdi-mcnfum, amp;nbsp;tale fempcr ex quo crcatum eft fuit,ac futurum eft Chrifti corpus.

Ignatius ad Trallianos. Verenatuse/t 'oKcyxex tYgine, corporefimiltims at^ue nos affeBioniifttspr^-dito tndutns.

Didvmus de Spiritu [inamp;.o.IpfeSpiritusfinÜus^ fivnus ejjet ex rebus creutisyfiltem circunfcri^tam ha-beret (ùbSîanttAtntjicutvniuerfi, tjU£faElaßsnt.

Thcodorctus dialogo 2. Corpus Dominiquod refurrexit,efl^uidem dtutnagloriaglerificatum, di-gnitatefefstonss ad dextram Patris donatum ■, corpus tarnen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habet ejuampriisshsdruitjbrmam,figuram.

circunfcriptionem.

Nazianzenus?Z)oce»j«r ««wdewj Chriflum circum-firiptum corpore,inctrcumfcriptum ifiritu, ( id eft cf-fcntiali Dcitatc.J

Cyrillus de Trinit.dial.2. Sicaderetindiuinam naturam cjuantitas,non effugeret circunfcriptionem.

Vigilius lib.4. contra Eutychen , in Brentianis quod ad realem cfFufionem in carnem, non tâtùm nonnullarvm fed omnium Deitatis proprictatum rcnatum,dial.2. Circunjenbitur locofcundwn naturam carnü y«lt;e(non induitur ergo humanitas effufa incircumfcriptionc êt omnipræfcntia) neccapitu/r loco per naturam dtuiniratis fua. Nulla eft ergo diui-nitasin Chrifto qux loco capiatur. Hac ef fides ^uam ^poflroli tradiderunt, A'fartères roberauerunt, amp;nbsp;fideles nunc vfjue ctfiodiunt ^amp;i. cuftodient,Holdere.

Ambrofius cp.iz.Eademe^in Chrilfocorporis

4^ AD HOLD. CONyiTIA

veritat^tjUA in nobts^V-t lib.de Spiritu S.NuUa erea-tura àtcmda efl^ux. non habeatcircumfiriptam deter~ minntanujue vtrtnttm.ccitcï^ïtüT ic ç^cnùzm.Wsi jgitur Brentiana diuinitatcrn, no qua ætcrnus Filius eft Deus, fed qua Dcitas humanitati afl'umtaî reipfa communicaucrit,Brentianani, inquam O-tnniprxfcntiam amp;nbsp;Omnipotentiatn inueniemus?

Auguft.ad Dardan, f^bi^jue erode Chrtflum per id ^od‘I)eHsefiÇDeus eflentialis,non rcalicffufione fa(ftitius,fiucBrctianus)r»elt;«/ö.r»rewj (crgocxlum inquodafeendit Chrifti carp non eft qualitas cx~ leftis, fiuc Vbiquitaria Omniprxfcntia fiue impiu delirium)/êcMlt;^»m veri ( ac proindc circunifcripti ) corporii modnm.

Idcnaepift.i^ef.E^o Chrifli corpus ituincetlo ejfe credo}Vt erat in terra ^uurnafeenderetin calum-^r^o circumferiptum fua dimenfionc,vt qui dicat, palpate.

Omne verum corpus humanum eftviribilc,amp; palpabile. Ergo Chrifticorpus eft vftibile amp;nbsp;palpabile, vbicunque adelt reipfa fubllan • tialitcr.

Antequam buic diôo probando patrum aufto-ritatem perfpicua adhibeam, rcfcllcdum eft quod in mcjfiuc per infeinam, fiue maleuolentiapotius quam iudicio reprehendit Holdcrus,nempc quod Lucrctii,impii alioqui poctæ bunc yerficuluni ci-tarim,

'T.angere enim tangi nißcorpus nullapoteß res. Atquitantoautore, amp;nbsp;quidem inhacipf* caufa, iftud feci, vt Holdcrum potius iftius reprthcnfio-nis pudere oportcat: 7 ertulliano videlicet, cuius bxc

RESPONSiO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4'7

hæc verba funt. Non petejt phanufma creditjtüco^ lt;^utdemvtolenttaplenu^etentMs^(^ capru/, ^adprtccipttfttm vfijue pretraitus admt/ie. Nom etß per mediot euafittfid ante tam vtm expertus,^ peflea dimtjfm ^fctltcetfihito, vtt ajfolety tumaltUy vel enam tnraptOy nö tarnen per cahginem elafi.tfue nuUi omnino taRut fit ctdtfiet^ fifittfitt, quot;Tangere enim nbsp;nbsp;tangi, nifi

corpustnuUa potefi res^ eriam fecularis fipientte digna finrentia efi. Audis,Holdcrc,quidjà quo, in quem» amp;nbsp;quo argumento hcccrtetur ? Agitur dc tu coda Chrifti corporis vifib l s amp;nbsp;palpabilis vcritatc,ad-uerfus ^iMlt;'«r,haud paulo certc vobis vbiquitariis pudentiorcs. Vidcbantenim ftare cum fuo dogmate vcrè eflcntiale corpus no potTe.Itaque aperte malcbant corpoream eius effentia negate quant à feipfis coargui. Vos autern comminifci rationé ftudctis quaclïcntialc verum corpus,fimul amp;nbsp;vifi-bilc amp;nbsp;palpabile, amp;nbsp;tarnen inuißbile amp;nbsp;impalpabi-le,localc amp;nbsp;illocale, circunfcriptum amp;: incircun-fci iptum, deniquc corporibus noftris fimul prx-fens amp;nbsp;abfens tribuatur.Agit autcmTcrtullianus, quo confiât neminem ncruofius aut eruditius illa Marcionis blafphcmiam oppugnauifle : idquear-gumétis à phyficis corporis humani oviciTrMtf pro-prietatibut manifeftè defumptis; fitut adiicrfus Arianos firmiflima tcla patres ab iis proprictatib* quæ flint in Deitatc prorfus aMivam-ni dcfiimpfc-runt.Ettu,quis cs cui banc arguinentandi firmif-fimam. rationemeludcfi eredamus? Imö quorfum ego Tertullianum profcro,quum ipfum Dominü oporteat vt Sophiltam rdjarguerc , quafi parum appofite bis verb:s, Palpate (^vtdete, veritatem corporis fui probantcm,nifi qualitates iftç ncccf-

48 AD HOLD. CONVITIÀ fario veris corporibus adhærcre prçfupponamus?

Scd agc,audiamus ctiam a’.ios.Natm efl(^hriflui viftbtlis (inquit ScueT\M\ii)ficundumearnem^ innifi btlüfecundum Spiriturn.

^üûinzçtwiS.Chrtfiushabitat in cordihut noÜris^ videlicet non fecundum apparentern naturam/ed fecu-dum inutßbtlem.

Auguftinus de eflcntia Diuinitatis. Dei FUium in homme ajßumptt vißbtlim corporeum ac localem poß refurreÜionem non cred:fe,profanum eß.

Idem ferm.(j(î.dc verbis Domini, Sentperno-bifcum eßdtuinitatefua{_ciFcnùi\\)i^ nificorporaliter abijffet à nobis,ßrnper eum corporaliter vtderernui , cß nunsjuam^ßtrituahtercrederemm. Qnomodo ig tur fidem Chriftianorum promoucnt.qui Chrifti car-nem realiter,la, vel Sub, vel Cum pane quærcndû docent?

Idem corpus non poteftfimul finitum cfteSi infinitum, circunfcriptum amp;incircunfcri-ptum,vifibi!c amp;nbsp;inuifibile.

Vosquidem iftud inficiari no potcftis,fcd illud in fchol s tritum excipitis, rcpugnantia non dici nifi fecundum idem; quam dirtinftionem obiicis a me magiftraliter quidem, fed perabfurde cxplica-ri,quaü non aliud fit Secundit idern,e^u3.m In eodem ßibien:o.K.txü videfis potiùs ne ridiculus calumnia torhicdeprelicndaris. Nec cnim ignorarc potes co loco quern ex mea aduerfus Pappum defenfio-ne citas,mihi nonfuiflc aliud propofitumquàm vt cxplicarcm quid fit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apudDamafeenum,

cuius verba citaueram,amp; nûc rcpcto, Difpucat ab abfurdo aduerfus Monophyfitas Damafeenus lib.

responsio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;49

OrthoJ.fidcij.cap.j.quoniam videlicetcadem na tura ( comporta videlicet qualcm ifti cfle Chrifti volcbant) no potcft fecundum idcmrcciperc con trariaruni natiiralium dcnominationcm, hoceft eiufdcin fubicdirelpcéiu, fed diucrfi, vt exempli gratia , Humana natura, fiuc vniucrfaliter fiue in quopiam hominc confiderata,duabus diucrfis par tibus hypoftatice vnitis conftans, rcäc' dicitur mortalis , amp;nbsp;inimortalis, corporcus , Sc incor poreus. At non fecundum idem fubieftum. Nam hçc qu:dcm fecundum vnam eius parte nem pc animam , ilia verb fecundùm corpus dicuntur. Sic etiam diciturverc Chrifius creatus, amp;nbsp;increa-tusjfinitus Si infinitus, fed diflinftis naturis , non vnius naturæ ,tanquam fubicâi refpcélu. Verba Damafceni funt,.^/«4»aautemvnicanatura contra riarum ejfenttaltum differennarii capaxfieri potueritf (neccnim deaccidentalibus quæritur, quæper-mifccri poffuntjfcd de cflentialibus,aut quæ necef faribnaturam ipfam efl'entiarum confequuntur, cuiufmodi eft rerunicorporcarum circunferiptio amp;localitas.) ^^modo entmfieripotefl.yVttademna tHraficundurntdem(ii^ riuni, velvtaliqui codices habent nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cil in codera, fcilicet fubicéto,

putà Chrillo) fiicrit creatact)increataymortalis (fr immertali^.circMnfcrtpta incircunfcrtpta'i}Aoc ipfu eft autem argumétum quo aduerfum vosquoque, etfi diuerfa nonnihil via,taracn ad cundem feopu-lum naufragiura facientes vtimur.Ncgamus enim vnara amp;nbsp;eandem naturara,flue diuinam fuie huma Jiara poffe contrarias clfcntiales aut vâ' fvr« ne-ceflario amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;differentias in fefc

d. i.

JÖ AD HOLD. CONVITIA recipere, ac proinde vllura veftræ Omnimaiefta-ticæ fimul amp;nbsp;realiter corporeæ ac effcntiali præ-fentiæ locum rclinqiii. Negamus Chriflumalià rationcDeiimcfl'cquàmeaDeitate elîcntiali qua in fefe vt æternus Dei Filius ab æterno Iiabuit : amp;nbsp;blafphemiim qua Brentius pag.Rccog.4O.amp; de' inccpsjgratiam vnionis cum donis in carnem ipsa éft'ufis, amp;nbsp;rurfum hæc creatadona cum eflcntiali-bus ætcrnæ vnica que illius Deitatis proprictati-bus,idcm pag. Recognit. ^6. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alibi fæ-

pe confundit, execramur : qua de re fie alibi reftè idem Damafeenuv eodem illo capitc, omnem vc~ ftram iliam realem etîufionc bis paucis verbis e-uertens, Sgt;c Monophyfitas cos enam appedans, qui cH'entiarum ipfarum, quàm qui eflentialium, fine proprietatum , fine nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;realem ab vna

natura in alteram nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiuc foraniant.

SubfiMtialemiXn^iSt, naturarum differentiam inttgra innlurnemßritan definimw. Nunc,quid per dirfc rentiaS intelligat, audiamus, amp;quomodofaluse manferint. NamcreatummafiJitc^eatHm'.^increa-tHTn'juodincreatu?» (quodvosipfi a vobis diflen-tientes, poftquam omnes Deitatis proprictates docuifi's in carné aflumptam realiter eftufas,ficut uonnullx tantum in Petrum effufx funt, excipefe cogimini ) tjuodmortale,mortale. ( donec videlicet refurgendo fieretbeatifliinximmortalitatis par-ùcc^s}'juodiminortale,mmortale:cmunfcriptH lt;juod circunfmptumÇ eant nunc Brcntiani,amp; audeant af-fererc Jocalitatcm efle accidens à corporea eflen-tia feparabilc,ncc ad effentiam pertincre, vt feribi tur pag.rccog.55,87jS£ 285. }inctreunfiriptH i}uod incir-

RE SÎON s JO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jr

incircunfiriptHm'-vifibüe ^»odvifibile:inuißbile fjuod inutßbtle. Et raox, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;realem quidê

quod ad pcrfonam,non aiitcm quöd «ad naturas in fefe confidcratas attiiict, declarans ( natn a'ioqui falfiflimum eßet qnod modo affirmarat) nbsp;erbum,

inqiüt, eAijuit tiumamtattccnueniunt (ibtvendicat ^uodipfimfint, qHttrnßinEI:^ ipßm CAimüfint. ( non i-gitur quöd ipfimct'ïtó äoj/w infita fint} ac vicifiüm carmimperttt eitKzfitdfiunc {id eit tibi propria, non igitiircommunia, infiquatenus vniim eft vf/r*-oÄiMf xjiT« tJpK conüderatum ) mutHA commnm-MnÙTJideltcetrattine, obparttuminterfe (perfonam vnicam conftituentium , non naturam, neque in efientia ipfa neque in proprictatibiis^rcoproMrio-ffm acperßna/etn vnionem : lt;juia vntu idem eSi duuna httmAnaefficiem. Et mox. _QNomBdodéfie-nentiaferuari poffit, mfifieruetur quA tntir/e dtfieiitt^ Sed agc alios ctiam audiainus.

Cyrillus lib.in Ioan.z.eap.^. licet de Deitatc lo quens. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inquit, znteidan^uefithierco^^uA

inter fe contrario fient, ßrnul acetdent^

Idem lib.Tncf.2.^«æ nat uraliter'dinerfa funt,e A omnia proprietatibiu ^mbufdam naturalibiu inter fe dtfierunt. Atqui reali comunicatione quæ propria funtjfiut rcipfacommunia, itaque naturales proprietäres , li faluæ manesne naturæ,funt reiplà in-communicabilcs.

Idem eôdem libro. Simile infimili zddetnr : Hero natnra difierunty nunej/na in alterntris z/idebutnr.

Ibidem.2Von omnis dtfierentia/eparat fubfiantiat, fed ea fùbfiantiai fi_parat vatnrM définit. E ft ergo eHMO'aii'HTOf.

d.ii.

5X ADI HOLD. CONVITIA

Ibidem. Virtutem creatricem fitfeipere creatuf/t no /gt;o/en.Eadcm eft ratio fubftantialis Omniprçfcn-tiæ amp;fimilium.

Quid plura?ƒ)gt;-öƒ)r^gt;MZfï('inqu!tccnties Kemni-tius veftram realem tft'ufionem iugulans)non egrt diunturtarnen vt realis inexillétix ac prxfcntiæ,amp; oralis manducationis commentü« quanuis cuerfo ipfius fundameto ftabilirct, reipfa inefle aflumtæ carni fomni3ns,quod tarnen nullo modo infit vt fubicélo, id eft fublato antécédente ponere volens confequens, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnionis,

quæ vtrinque cft reciproca,clique unfit* Ittf TOi» amp;nbsp;eihf/uinetf in cócrctis denoininationibus fulcrum , cum ca confundens quæ eft habitualis, vt fcholaftici loquuntur,amp; duntaxat in abftraétis locum habet, amp;nbsp;ita quidem vt communicabilia qui-dem diuinahumanitati,Humana veró dcitati nulla tribuantur,cx Scylla in Charybdin incidititanti cft momenti veritatem fynccrè quçrcrc,amp; inuentam rcóla prorfus confeientia tucri.

Et dc principiis quidemillis phyficishatftcnus diélum efto. N uc ad merè Thcologica veniamus* Sunt autem ifta.

Chriftus afcendit in cælos,ibiquc fedet ad der-teram Patris, ( id eft inde res omnes adminiftrat} Si inde venturus cft vltimo detnum dic.Ncmo au tem cft in eo loco quem rcliquit, aut in co in qué venturus dicitur, nee aliter illa quam dc phyfica loci mutatione dici pofTunt. Ergo Chrifti corpus cftcntiale non eft nunc in terris: neque In,Sub,vel Cuni fymbolis realiter, neque manu amp;ore ipfo corporisjfcd fpiritualiterpcr fidemfumendü tra-«

ditur:

R E S P O N S I O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JJ

âitur: non tarnen vt fubftantiæ mutuo Pc continu* gant,fed vt fpifttuatiter ac myfticèin vnum vcluti corpus fub CO capite coniundî,çtcrnam inde vita animo amp;nbsp;corpori hauriamus.

Hæc enim eft horum argumentorum ab analo-gia fidci, vcritatc corporis Chrifti, amp;nbsp;facramento-rum fine pctitorum firmifsima confequutio, non qualcm tu nobis affingis,quafi videlicet qui fpiri-tualitcr fidci prxfens cfl’c,amp;fpiritualiter per fidem communicâdum Chrifti corpus docêt, nuda figna ftatuât, amp;pro vera vcri corporis perceptionc,phâ-tafma fubftituât.Ifiis verb prorius immotis prîn-cipiis, quum tu nihil præter audoritaté patrû op-ponas,age primùra ex iis ipfis patrib*,quafide nobis illorumteftimoniû obtrudas, difpiciamus, iis poftca rt fponfuri quæ ex ipfis defumta protulifli.

Apollinaris citante Thcodoreto,CZjnjh copula-tio non mutât corporii naturam. Ergohypoftatica v-nio corporis Omnipræfcntiam non gignit.

Origenes Hom.j^.in Mùtzhxû.Kthomt,pere^r^ e^l ( id eft à nobis abeft vt abefle à Domino dici-mur i.Cor.1.5.) i^uieflvbicjuefecHÀumdtuinamntt-turam,7^c enim eilhomo id eft ncc enim Chriftus quatenus homo,fiue fccundum humanam natura) ^ut eflvbtcurKjue duo vel tret co^regatifuerintin ipfint nomme : neejue homo nobifium eil ad cenfummationem vftjueficult : nec congregatit vbi^jue fideUbm pritfinf eslhomoiÇç^nottcQüS homo, fed quatenus Deo vni-tus t^fid virtM diuina eÜ in Chriiîo le/ù.

Athanafius,citâte Vig\[ÏQ,Eitueil 1 R e venir e, i^ui aliijtttbtu locerum tenninü cireufertbitur^ Ô'eum in ‘jfto erat locum des e r e r E,'7f «id aiium d. iii.

J4 ad hold. CONVITIA vbi Non erat veniat. Q^omodo igitarait^ Vado ad Patrom, cum ^tto fimger erat,^ à (fuo nun-rjuam recffferat, nifi fjnta vthite de illo ejuem ajfamfe -rat,hominelDjuebatMriWlt;\ci igitiirHobbrc, Patres ill ud Abirc, Afccndcrc, V entre, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in-

tcllcxtlîe humanitatiattributa, quam cxpoHttonc perpetuo Ecclefiæ Ortliodoxx aduerfus «Aot»? amp;nbsp;Eutychianos jefenfam abolerc nonpotett fefsio addexteram Patiis.quum Spiritus faiiótusfibiipft minime repugnef. '

T bcodorctusdial.Corp««Tjomeniquod reßirrexit c[t diabia glof a glorifie atnm y fifiiont^ ad dexter am Patrb dtgnitate donatnm.ti.'iah Angelù ad-eraturÇ quia videlicet eft Dei corpus, non in fefc fimpliciter ) corpus tarnen e^ty i-i abet /juam P R I V s habuit fiurmamfiguram,ç} circinnfcrtpctone. lt;^ónam igitur pudorc Afccniioncm Chrifti in cælos allegoricc intcrpretamini, cum fefsionc ad dextram Patris confufam ? qua fide fcflioncm ad dextram Patris, refurrediono amp;afccnfum in cx~ los,pcrmutata articulorum fidci fcric ad incarna-tionc refertis? qua confeientia ex fefsionc ad dextram patris.cbimæramillam corporis Gmnimaic-ftaticijOmniprxfentiSjÖrlnuifibi.is extruitis?

Cyrillus de 1 rinit.dial. a. Nutlasambtgit('imo nunc non tantiim non ambigitur, fed contrarium difertifsime amp;nbsp;pcrtinacifsimcaffimiatur, ylt;: omni coaftionisgcncrc fanciturJadcAosaficende-rit,lt;juannii virtHte Spiritm ( id eft eflcntiali dcitatc efficacifsima )fimper adfit,prtfenti,t tarnen carnü i-p(ùmabtJfie.V.tyr\zc]ü'\3 per Spiritus virtutem intel* lîgataliquid reale in ipfam carnem cfftifum, aut quod

RESPONSio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5y

quod ipfi carni reipfa, nee tarnen fubicóliuc fiue habitualitcr, iuxta Kemnitianam chitnæram infit, (id eft infit amp;nbsp;non infit) audiamiis eundem Cvtil-lum libro in loan.ii.ca.ii.fic feribentem. igttur DettattßJui attrtbuaturyno» àcbetis carnispfjc-videlicet amp;nbsp;aliam quam fpiiitualem, amp;nbsp;cuius fola fides eft inftrumentum appréhendés) pro/gt;rlt;»'(r4^/eyÎ2icrj’'f.Et eodem Vib.cap.^.Pe^ paffio-nem in atlos afeendens Spiritttm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;N en emm con-

uerfàrtcum ^ponoliscnrne (td cft bumanitate fua) poterne., cfuum adpatrem a/cenderit. Cui affentiens Auguft. fermone 6o, de verbis Domini. Semper e/utdcrnncbifcttm efiduànitate fua^aempe cfTcntiali, non ilia Bretiana realiter coniinunicata, quæ exc-crandumefl'et idolum fivfpiam cxiftcrct) fid nifi corpora/tter ( id eft humanitatc fua , ctiam in cæii j loca i,vt fupraiifdem tcllibus dcmonftratiim eft) aheffet ,fimper eins corpm carnaliier ( vifibilc cniin efleeft vcræcorporcæ naturæ humanærttfîTrïVzVBi' infeparabilc) vtderemne nun^nam pjnrtiualiter crederemw-Nxcct igitur nos à vera comunicattone Chrifti, figmcntuifcTranffubftantiationis.Sc rca-lis In, Sub, vclCum fymbolis Confubftantiatio-nis;amp; tantum abeft vt patres cçlos in quibus nunc eft Chrifti Humanitas,Vbiquitate gloriofa(qiiod facit Brcntius)dcfcripftrint, vt contra ex Afccn-fione realé eflcntialis corporis à terris abfentiam (quod amp;nbsp;ipfi facimus)tanquam neceflarib confe-quentem colligant. Nam amp;nbsp;ide Auguftinus traft, in Ioan. 6. Si lt;^o.feca)idam carnem (inquit J ejuam verbumafiumfit(\à eft ctiam a verbo aflumtam,nc i]uis putet vnionc hypoftatica quicquam in ipfitts d.iiij.

5^ ad hold. CONVITIA cflentia amp;nbsp;»uretnxsZreius psrtibus imtnutatii)(ifcen-dttinCttlum,non hic.Mcm traftat.Sy.

homo ( id eft quatenus homo ^bfcedebate (vetc,non difparitionc)2?f«lt;*fidcft quatenus Dens, vbique fol u s cxi (tens J non re ce debat. Ergo t bat per id, /^uod homo era!b,(^ manebat per hoc tjttod 'Deiu erat^. Ihatj per hoc, ^uod vno loco tant'um erat, manebat per hoc ^Hodvbi^ne eroL,,

Et alibi./z^eo Dominttinofier abfentauit fi corpore, vtfides adtficetur.

Fulgcntius lib.z.ad Thraf.f^ t localem o^enderet hnmanttatem fïtam, dtctt difcipulisfielt, ,,ydficendo ad patremmeum. Etmox. ^gtemodoafiendttincalum, nifi^jnia vertu locales ejl homo •. aut ^uomodo adefi fideltbwfiatsaoifie^Ma immenfilu veras efi'Dem'i

Scdamp;de Scfsionc Humanitatis ad dexteram palris,cuius ratione dicit difcrtè Brcntius fc cxx-quare naturas non iahf. fed ( idque duplici blafpbemia,quja Dcitatis (^}vcnee,iicc magis multi-plicari quam Deitas ipfa potcft, ncc in vllam rem creatam magis ctFundi quam Deitas aliqua faftitia eflepoteft) audiamusquam bene cum patribus Vbiquitarij Omnipra’fentialcs confeniiant.

Cyrillus lib.in loan.ii. cap. 3. Chrifitupatri pro »obts apparent ad eius dexteramfiedens , etfi abefl corpore,tarnen habitat in fanblis per fft^tum,

Auguftinus adDardanum.^^^y^’J/eo'Ci/e Chrifi^ per td ijaod Deasefi, in camp;lo anternper idtjteodhomo, fieettndum VhRi (acproinde,vtidcm inquit,cir-cumCcriptijeorperis modam (jticorporip vt idem ait lib.22. deCiuit. Dei amp;nbsp;alibi) immortalttatemdedtt, ttatMrarn nog adtmit, ac preinde nee lecahtatem, nee eircan.'

RESPONSIO.

àrcunfcriptiontmAna^vMcvim iJem cpift.i46’.£^a ChrifhçorpMt ir hin abi e/fecredo, vterne /n terra afienieret tn culum, ejuevtadmodu ipfe Chri-ftus dtfctpuhs deipßtu refitrre^Hone dtthtrantthtts mc, Palpate 'videte.Sptntus carnem ojfa non hahet.

Fulgcntius I b.^ adThraf. Chrtïlujtnfeparabtlit ter ramfecundum horntnem tjaem accepity localiter defe rens,tn calum afiendtt^t^ addexterampatris fedet,

Sed amp;nbsp;ex eoqnod Chriftiis fecundum Hiima-nitatem venturus c(t è c rlis in terras, eius corporis realem à terris abft ntiam colltgunt Patres, minime id fdéturi, (i ex Brentianorum fententia, A-fcenfiim quidem prodifparitione, vcl pro fpcâa-culo ad nubes vfquc accepiflent, vel reditum illfi effent interpretati, reditum ab Inuifibilitate ad Vifibilitatcm.

Vigilius li-q-adiierfiis hoc ipfum dogma. ^lt;7-do carg in terra futt non er at vttrjue m calo : (lt;}quot; nnne ^tiia in cala eîl^non e^t vtilt;jue in terra:(ß tn tantum no eß, vtficundurrt ipfam expeédemujventurum de caloy ^uem fecundum ver bu nohtfcum efedicimut in terra.

Augufiinns ad Dardanum.Noltdubitare thinüc eße hominem Chri^ium, vnde venturus e^l ßcundum C hr ifîianam confiffionerntin eâdem vrdeUcet carnis forma^ cui immortalitatem dedtt^naturam non abßultt, Vifibilis igitur,loca'is,amp; circumfcriptus femper fuit, cft amp;nbsp;erit, quatenus Homo. Addit cnim Au-^u^.Secundum hancfirmamCHumunititem videlicet ipfam, non autem fecundum Humanitatis in-firmitatem accidentalem , vt volunt Vbiquitarij, quum bac Chriftus abieciffe per immortalitatem, illam verô rctinuifle in gloria hoc ipfo loco dica-

58 AD HOLD. CONVITIA

eßpuiandui vbnjue dtffußis. CAuendutn entra ne ita Dininitatem ad^truamns homtnts^ vt veri -tatem carports auferamus. Non eH aMem conßqnenSy vtlt;^Hod tn Deo e^,itaßtvbt^uezt Detts.l^cmpcßn-quitjlacobiis Andreas,quia eft ctiam vbique, fed per comniunitatam diuinitateni,nonautem iJam cfTcntialtni.Acutum fanèglofTcmainifi fuperiori-busipfis verbis Aur;uQini repugnaret, aut quafi vlla faélitia cfTc pofsit Dcitas,id cfl Omniprçfcn-tia:qucm faltcni ex Cyrillo in loan.lib.j.cap.i.di-fcerc oportucrat.illa bmilitudinis aduerbia in co-muni loquendi v(u:ncc quum dc aliquibus dicun-tur æquaiiiatcm femper ponerc,fcd duntaxat Grni litudinem: neque quuni dc aliquibus negantur, femper inxqualitatcm diintaxat,fed ctiam (ummä difsimilitudinem interdum dcclarare.

Auguftinus lib.de Vnitate amp;nbsp;Trinit.cap.i. per id ijHod Deus eil ijuaiis patri, (ß vbi^uepreßus esÏ'. per tdijuodhomo.,ç^paßus acrnortuus eii^ (ß- refurre-xit,ç^ afiendtttn cs.lurn,ßdetlt;jue addexteram Patris, (t) fic verttet ad iudieddum viuos (ß mortue s^ejueadmo-dum eflire X I 3 x s tn ce!um, tn eade firma carnis,^ fub(kintta, cui profeUbiMfnonaUtatem dedit,naturam non abïbubr.

Fulgentius li.i.ad Trafim.^’z Chrißiveri hominis corpus tocalirer contir.tri j^poßolus monflraret, ait^ Conuerfießts ad Deumdfimulachris., ßrutre Deovni cß vero.,amp; expcblarefitiurnetus décatislt;juemßtfeita-Httamortuis; ipfumvtiijue monilrans corporaliter è calo venturum , ejuem corporaliter nouerat à rnortuit excitatum. Propterearurjus aitfib(^aautemconuer-fitioin calis efi, vnde etiam Saluatorem expeblamns.

RESPONSIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y9

Et paulo poft. Hanc veritatem corporif ChriSJitie Citlo veturi Ioanna nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confirmât,aicensy Eccevg

niet in'ti'f^i'amp;v s. (^omodo veró in nubibus,6 cælos Brcntianos vbiqucfitos crcditnus?

Scd quorfumïftaquanuisexplutimispanca,to tiefiam vobis fiipcrioribus annis,amp; à magnis illis beat« memoriæ viris, Petro Martyre, Henrico Bullingcio, lofia Simlero, amp;nbsp;a mc quoque incnl-cata?ncmpevt tandem vobis adearefponderein mentem veniat. Qiiæcunquevcro tu in contraria fententiam accumulas, mirum cft animaducrtcrc tc non potuifle partim ad quaeftionem propofttam non pcrtincrcj partim etiam reipfumredargucrc. Nee enim qux commémorât patres de incompre henfibili Dei in bis facris myfteriis virtutc,amp; fidei natura amp;nbsp;cfticacia,huc fpeftant, vt realem fimulamp; inuifibilcmftatuantipfam Domini corporis fub-ftantiam, In,Sub, vel Cum pane adcfi'e ( nam amp;nbsp;à Dei vcrbojamp; à feipfis diflïdercnt)fed ad facramen talis præbitionis vcricatcm,amp;ipfius rei iignificatç fpiritualem amp;nbsp;Humana» ration! incomprebenfibi-lem perceptionemtad huius denique pcrccptionis cftccâum, mvfticam videlicet noftrâ cum Cbrifto coalitioncm pertinét, quarum rerum vcrêmagnû effe myftcriuro Apoftolus Ephcfiis fcribcns mc-rito pronpntiat.Nam quód attinct ad infam facraquot; mentalem coniunétioncm fimpliciterconfidera-tam,id cft extra rcifignificatT dignitatem amp;nbsp;par-ticip3tioncm,quum cafitmcrèfigniflcatiua, amp;nbsp;in ncgotiis etiam ci « il ibus valcat,nullum ccrtc in ea miraculum ftatui poteft. Habita autcm rei hgnifi-cata: rationcjftatillud Auguftini, Vcneranda cfle

éo AT» HOLO. CONVITIA facramenta vt rcligiofa, ftuporcm autcm habere non poiFc vt admiranda. Tpfam vcro rerum figni-ficatarum fpiritualcmx«)'««dr,noftrum omncm ca ptum fupcrarc,tantum abtft vt ncgcmus, vt econ traiio modum illius vcrc diuinucn,amp; qui humanu omneacunicn fiiptrct, quern vostollitis, ftatua-mus. At veftrum dogma, prxtcrqiiam quod artt-culis hdci perfpicuis, ipfa corporis C htidi verita-te, ipfofacramentalis inftitutionis fine amp;nbsp;cfFedu fpiritualijirrefragabili denique Orthodoxy Eccle fix,in aflerenda corporis Chrifti cflcntialiscircu-fcriptionc,localitatc,amp; abfentia, manifcfte rcfel-litur,nullI'l in his admiration! locum, excepta vcri corporis «wuîttTwinfinitatc, rclinquir. Qnidenim minim ell quod reipfa amp;fui eflentia præfcns ma-nibus ori traditur.manibus Si ore accipi? Mira-culu veto ambulationis fupcr aqu3s,in aquis certe potius quam in ipfo Chrifti corpore cditii, amp;nbsp;Petri quoque corpori commune, qua confcieniia, quxfo, ad Omnipraefentiam realem corporcæ fub flantiæ aftrucndam profertis ? Longe cnim aliud eft molcm amp;nbsp;pondus corporis miraculo fufpen-dcrc, quam corpulcntiam ipfam amp;nbsp;localitatc corpori adimcre. Ingreftus autem Chriftiad difeipu-los ianuis claulis,quocunque tandem modo acci-piatur, manifcfte vos réfutât. Nam fi vobis credi-tur,quiiam antea vbiqueerat, intuj ctiamapud difcipulos erat. Itaq;(fi vobis creditur) intra-R E in illahiftoria.Gcut venire, quü de fccun-do aduentu agitur, non fignificabit ex vno loco in alterum fefc inferre, fed cx inuifibili fefc afpeda-bilem pracberc. Et quando,tandem,obfccto.Chri ftianam

R E s P o N s 1 o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6i

ftîanam fidem cxponcre omniG gentium ludibrio’ definctis? Dcniquequorfum vlla miraculain medium adducitis ? Quum cnim in veris miraculis ordo naturae mutetur, rerum ipfarum etiam mut* tio ncceflariô fcquitur.Vos autem quotics premi« mini verahypoftatic« vnionis definitionc, m qua dicuntur faluæ turn naturae ipfæ, tum earum effen tialcs proprietates omnes pcrmanere, conceditis Chnlti corpus effe quantitate circunfcriptum ; amp;nbsp;tarnen vfque adeo illud ipfum codé momento extra fuæ circunfcriptionis fines protenditis,vt vbi-cunque cftDcitas(eft autem vbiquc) illud quoque realiter amp;nbsp;effcntialiter corporibus etiam noftris adeffe,ideftfimul finitum amp;nbsp;infinitum ,locale amp;, ir.ocalejn cælis amp;nbsp;in terris effe contcndatis. Ira-* que vt paucis tecum tranfigam , Holdere, malG te exemplû Brentiiapertèfequidico, cuius hare verba funt,Recognitionis fiucrcpctitæ impietatis,; pag.i^j. Sr/o,inqiiit, T header efum,fcio a/tos^mmÜ omnes turn Græcos turn Latinos patres eodem' perpetuo confenfu, ne traffubftantiatoribus qui-5 dem exceptis, quanuis à feipfis poftca diffidenti-bus) dicerecarptu humannhahereinalterofecHlaean^ dem circumfcrtpüonem ^uam hahuit in hocfeculo ( ad-dere autem debuitBrentius illos qui contra fen-t tiat vtblafphemos amp;impiosab iifdem exprofcflbt refjtondt tam ante, (ir itemm re^Jgt;»n~ deo(\i eft Éutychen ab inferis reuocans dixi amp;nbsp;di-CQdt^ndnnllo firmo ^reüèintelleSlo futrt, Schptnrtt teittmonia dici : haspnertles cogitaHenes( audis i-ftud Germania, amp;nbsp;ferre potes?) derebtu cxleüthM inpatrehnffirendtudn Cinglianit detefi^idM ejjit. (ic

Äa AD H O l D. Cp N VI T I A

hoc nón cft «!^7nïX»;5/ai efle?^Qya vcro cofcicri tJQjfi iflud fcntirc q«od Cu illis fencimus cfl: C-hri-fti fiue diuiflitatcm fiue I-linnafiitatcni,vt dcclami tatisjcxinanirc June impictatem poteftis in quo-quam tolcrarc?)/’repteren quoi tUtßm^ltciterficiu» tifitnttommunem rrror^OTCcxpnngitc 'gitur vnico à t«mporibus Apoftolorum vero TlicoJogo Ioan. Brentio auäoTv, quicunque Aiiguftana: confef-fioni fubfcripfiftiSjqiiod ibi dc Epbcfiiiæ amp;nbsp;Chal-cedonenfis fynodorum vniucrfalium iudicio amp;nbsp;approbatioticdicitur)/i»(rlt;«/»or«w contumelta e^r ve rftatf/oppugfiattoue('iveritis igitur fait quod intc-tcrrimisillia haeretieorum monttris, patres illi op pugnarunt,amp; veritas nunc fuerit quod cX illis bæ rcticis danatifsimis repetitum Ecclcfiænunc re ponis)Clt;«^/lt;4w:gt;ero huuctrrortm(^A cft,vt loquitur. illc Eutyebianifmi vndccimo ab hinc fcculo cx profeffodoftifsimus amp;nbsp;faridiffimus eipugnator Vigiliusepifcopus ßmul amp;nbsp;Martyr,fidem amp;nbsp;con-feffionem catholicam,quam Apolloli tradiderüt. Martyre» roborauerunt,amp;fideles nuncvfquecu-fiodiunt,cuius proindc fidei defcnforcs non Cin-glianifedChriniani iünt)fictuentur, Ttuerttateni oppt*g”tnt. Hane igituretliplancin Eeclefia Dci iftcolerabilem, taincingcnuam Brcntij profefsio-nem,fituquoqucanip:cäcrcns . Holdere, vidcUcctillius difcipulus , quo pudorc nobis rn hoc argunicnto patres obtrudis ? amp;nbsp;qiiorfum cgo tccuni de horum teftimoniorum pondère, vera vc explicationeamplius contendero?

Quatuor autem illa quæ nobis bic obiicis cu-iufmodi tandem funt? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;filtemho-

noris

R ESPO N s lO.

norit Chrifii verbis trtbuere, vt credumui in prima illa CœnaCejuo tempore nesjue afcenfüs in CtelnM^ne^ue alter adnentui è celts impedtre realem corporis Christ preßntiam poterar J (^hrifium corput(itum dtfcipulis dtßrtbutjfe, Rcfpondeo nos id fcmpcr teftatos amp;nbsp;tcftari,non alitercflc Cliriftum nunc facramcnta-liter præfentem in his myftcriis quam tune fiierit quum ca inftitueret:amp;,qiianuis noiwKfdem omnibus,tarnen vnoeoJt'nique fundamctonitcBtibus argumentis ( Chrifli videlicet corporis veritate) veftram illam realem amp;nbsp;cflcntialem corporis In, Sub, vel Cum pane præfcntia, 8c oralem inde ma-nantem pcrceptionem, vtprorfus analogic fidei répugnantes repudiate ; ncc tarnen propterca ve-ram ücramentalcm coniundionem, amp;nbsp;cfficacifll-mam per fidem veri corporis Chrifti communica-tionem fpiritualem negaffe vel negate. Etfi enim tum Chriftus fecundum carnem proximcillis fym bplis quç manu tcnebat,adhgrcbat,qui nuc quatn Ipngiffimd ab illis abeft: fefe tarnen tune non alia ratione quam nunc autipfis fymbolis adiunxit,aut ^mbolorum præbitionefuosApoftolos corporis fui membra effecit.

Qu a: verb poftea ex Luthcro amp;nbsp;Brentio incul-cas, argumentUK ab afetnfione Chriih in celos fiim-ptum^earatione elttdenttbus , ^uod Christus Ceenam ante [numafcenfnminilituerit f vix abfque illorum 'aliquo dedecore proferri abs te potuerunt. Quis enimillos non mircturpræfentiam realem corpo ris Chrifti ex fefsione ad dexteram patris, id eft ipfius glorificationc afcenfioncm (vt vbique fcri-ptura,amp;ipfaChriftianæ fidci articulorumfcries

lt;?4 AD HOLD. CONVITIA

oHcnJit ) confcquuta, confirmitam vcllc,quî tarnen abfeiitiam eins cxafcendoiicidcirco probari nolint,quod earn anteccfl'crit Cœnæ inftitutio? Nam quod vos omnium hominum primiaufi cftis fefsioncm ad dexteram patrisad hypoflaticam v-nioncm,id eft ad incarnationis articulum referte, partim ita eft abfurde cxcogitatum , vt nc refuta-tione qu.dcnjiindigcat, quum eodem teporeglo-riofa fimul amp;nbsp;tarn abicâaChrifti humanitas efle reipfa non potuerit, vt amp;nbsp;ab Apoftolo Malediftû dicatur,amp; vermi non homini apud Dauidem coti-feratur.'partim veto VOS ipfos apertifsimeredar-guit.Quorfum enim,obfccro,nos adinftitutionis verba rcuocatis?quorfum75 vrgctis?quorfum illud Chrifti teftamentum à vobis retineri,à nobis irritum fieri contenditis, fiab ipfo incarnationis mometo Chriftus iam vbique erat,ac proinde iam inillo pane ante Cœnæ inftitutionem realiter amp;nbsp;fubftantialitcr incratPEt rurfum,fi verii eft dogma iftud vcftrum,quod crit inter panem Sacramentu, amp;nbsp;pancm vulgaremdifcrimen?Excipiti$ in co efle diferimen quod in folo pane ficramento infit vt in eo diftribuatur.Sed quid hoc ad rcm?Ncc cnim niic quæritur an in illo pane præbeatur amp;nbsp;rccipia-tur, fed an in ipfo pane realiter amp;nbsp;clfcntialiter in-fit:amp;,fi in eo fic ineft,fiatne iftud tunc primum ex ipfa Cœnæ inftitutione his verbis teftata. Hoc eft corpus meum: an veró iam antca virtute hypofta-ticæ vnionis,huic pani, vt amp;nbsp;aliis quibufuis pani-bus,quanuis in diuerfum finem, inlir. Sed amp;nbsp;illud tibi demonftrandum crit, Holdere, fi Chrifti corpus propter hypoftaticam vnioncmeftin quouis pane.

R ES PON s I O.

pancjîmoin re qualibet (quandoquidcnlcenfet Lutherus feparari naturas nifi vbicunquceft Deltas (cft autem vbiquc)ibi ctiam realiter adfit vnita humanitas)quînam inde non côfcquatur,quoties quicqiiam àqiioquam accipitur, corpus quoque finnil accipt? NâlI rcccdcre àexteris rebus Chri-fti corpus dicatis.vc ibi non fit quunj accipiuntur, vePira rurfum perierit vbiquitas. Ctir non hîc igi-turmcliore iureinte retorfero quagt;in nos con-iieis?

^Jfentimur,inquis, Chriftumfliirùualittf ttiam pojle jgt;erfidemnobifiumc9rHMngi,ßd negamtumm Cy rtUo^nttll'im prarerea nobu eurntlla contunHionem elfe per carnem. Itn'jtte Bez.ti ne'em verbergt, amp;nbsp;cum lar~ Mis hiElatur. Fatetur vero Beza fe cum laruis quidS luftarîjvcftram vbiquitatem oppugnando, in hoc autem de quo hic agit is, ait fefc cum fophiftis lu-ftari. Satis enim fupérque vobis liquet,ifta aduer-bia Spiritualiter ,ac Corporaliter à nobis quidetn ad participationis modum , à vobis autemadres ipfas quæ communicantur referri. Itaque hîcetiâ à vobis magis quàm optauerimus, non à Cyrillo, difiidemus, quîcum agnolcimus Spiritus Chrifti (id cft ipfius Chrifti virtutis faluifiex amp;nbsp;nos rege nerantis Jnon polie nos fieri participes,nifi carnis îpfius nobis verc communicatæ interuentu •• fed fpiritua'.em elfe huius communicationis modum, amp;fidciinftrumcntoin nobis pcragidicimus. Vos autem amp;nbsp;fpiritumhunc Chrifti in fimplicis verbi prædicationc à carnis ipfius communicationc,id cft fruftus à fundo,amp; alimétum à cibo fciungitisj amp;nbsp;contra, dum in Sacrametorum vfu carnem turn

c.i.

éé AD HOLD. CONVITIA ab indignisjtum à dignis corporali modo præfcn-tcm, corporeo quoqiie otgino fumi contenditis, cibi fubftaniiam à fucco in indignis fcparatis, amp;nbsp;fpiritualia, intolcrabili crrorcjcorporalitcr intcb l.gitis.

In difputatione quoquc dcimpiorum mandu-cationcjvidcjfi potes,Holdere,quantam ipfetibi non nobis maculam inuras. tyibs^dtgnos tpßsa Ee-exc/itdt arorpcru finguinü ‘^Domintparticipa' tient. Affumis cnim illud ipfum de quo quæritur, quod maximû cft in difputationibus vitium; nem pe eos demum corpus amp;nbsp;fanguinem Dornini participate, qui orc in facramento realiter amp;eflentia-litcr ilia comedant amp;nbsp;bibant. Nos auté hune par-ticipandç carnis Chrifti modum Cyclopicum cflè, non ChriHianum, dicimus, quem vt veritati eor-fîoris Chrifti,fidei articulis repugnantem, amp;nbsp;à no Ira: rcligionis feopo penitus alienum orthodoxa femper Ecclefia cxplofitminime vero proptcrca veram illam fpiritualcm ac myfticam per fidem omnium çredentium cum Chrifto ipfo coalitioné fumus vnquam inficiati.

Scdhîc demum audiamus ex te. Holdere, foli-dumquidpiam. lubes me hune nodum expedite. Si ornnin» res fignificata cum ßgnis ficramentalthw V EH^EceniunÜießint ,ijuomodo ^Mtßgna acetptsif, pmulrem ver 'e coniunbiam non accipt.tt. At ego mi-rot,Holdere, quînam vir tanto acuminc prçditus, in hoc expediendo nodo hærcas.Nam in ipfis ctiâ rcbûs corporels humano modo coniunftiffimis, quidobftatquominus iscuifimul duopræbctur, vnum tarnen duntaxat altcro repudiato accipiar,

nec

R E s P o N s I o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;67

ncc tarnen proptcrea qui duo pra:bcbat,vnum tan tùni dicatur vcrè præbuifftPScd hic aiia fefc offert ratio longLopportunior, quam te priùs aniniad-iierterc oportiiit,qu5m de rebus tibi incompertis difccptarcs.Nos cnim duas quidem rcs quibufuis n Dco tum in verbo (implici, tum in verbo facra-mentis additis vcluti vclfito ,à Dco præberi dici-muSjVt qui nunquam fit fallax : nempe Chriftum, Kuangclii materiam, tum verbo fimplici,tum fa-cramentis additis, ita quibufeunque bominibui fignificato, vt fimul quidem femper amp;nbsp;cum verbo amp;nbsp;cum fymbolis offeratur, fed ita vt ficut hæc funt duo(nempe verbum aut fymbolû amp;Chriftus ipfc) itaadhæeduo limul rccipicnda, duobus femper fit opusinftrumétiï.Nâ Corporis quidéinftrumc tD(auribus puta ad audiendû vcrbum.manu amp;nbsp;ore ad fymbola rccipicnda) fide veroad ipfum cxci-piendum Chrifrum opus effe dicimus, quum verbum quidc auribus,fymbola verb manibus amp;nbsp;ori, ipfc denique Clirifius menti amp;nbsp;fidti præbcatur* Itaquc verbum quidem fymbola tum à dignis, tum ab indignis, Cbriftum autem ipfum à folis fi-delibus fumi merito afhrmamus. Quid igitur mi-rum cft,Holdere,ctfi Chrillus amp;nbsp;facramentaChri ftijfint femper quod ad Dcumattinetyconiunâif-fima,fin U que vt diuerfis tarnen infirumentis per-cipiéda, prasbeantur, vtraque ab iis folis fumi qui vtrunque afférant inftrumcntum ? Imo quînam aliter fieri polfct?

Sedaudiamus rurfum acutiffimi Tbeologi dilemma. S» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c^tnereJui■t',induis,tu ()gt;’

fingmnem 'Homint non acctptt tn Cœna 'Dorritnt, hoe e. ii.

68 AD hold. CONVITIA

accidityVel pr^bentii culpavel accipientà. Conccdo, (i vna accipientis culpa non accipi dico, vt qui fi-deiinftrumcntum non affcrat ,quó vnoChnftus applicari nobis potcft. jitefuidtcit 'Bezjt, inquis, •VtrÜAtemlicrarnentorum à fide accipienttttrn non pen-dtre.lmo dicitBeza te,Holdere,rurfum calumnia-torem amp;nbsp;fophiftam agcre, quod antca Pappo re-fponderar. Namhaec Bezæ verba funt,eo(juem citas libro ncmpepag.ii8.O^^w««7’-lt;p»y/i« a bw hoc telu arripis, doceri « nobit lt;juod à fide pendeat ßcramentorum veritM, id efifidtm tfificelt;evt res adßt Sttcramentaliter,quum hocttb vna Camatn infittuentü Chrtfli au£toritatependeat : fiue fidernfra vsrttste ap-prehendere ijuodipfiSacramentaliterprabeiar, tjuum fides ea in re fit pottsss rntdimnèr in^lrismentssm ejssam infysvrjsy,Chrifl’o videlicetßfi communicante,fide ve-ro tpß Dei danum efi,eum recipienfe. Obijciut igitur docert à nobis ejuod à fide pendeat ficramentori veritas, quafi credemibus adfit fßcramentaltter vide~ licet J incredulis autem non item, i^uod fitlfiffiimi nobis impingitur. Fatemur enirn ficramenta tum dtgnis tum indignis ver^ praberhac protnde ßiue dtgne fiue indtgnt ad ea accedatur, tamfignumpism resfigntficatas quiquot; bufuis accedentibtss prsberi. Sed ficut cacis Soletiam lucem prsbens non lucet, idque ctcorum vttio, vt reFli dicere liceat Solern non atijs quam videnttbus lucere,ç!r oculorum aciem efllcere,non vt ^ol luceatßd vtintuen ti luceat’. itadicim:ii,fidi efificereßue fideinteruenien~ te fieri,vt res fymbolisfignificats. credentthus adfint, in-credulis abfint.Nïàeri igitur,Holdere,te ex aranco-rum Riis,non Um Bezæ nuàm veriuti retia teten-r dilTc?

De

KE s PO N s I o.

6?

De Falfis.

Dicitalicubi Beza , inquis, Corpm Dominiejfe pn/ins tn Cœnn, altci-.bi veropanem vinttm eße can tum vtfibtha corporis finguinis Qhriflitnfefe (ß rei-pfi ahfenttum [tgna. Ergo alterntru^!ßum. I'.no neutrum. Aliudenim eftaliquid præfcns e(Tc,In,Sub, vel Cum faerts fymbolis realiter, amp;nbsp;fui’pfius efTcn tia, quod negamus ; quam præfcns efle In Cnena, fpiritualiter noftrae menti amp;nbsp;fidei.Cœna enim Do mini eftaftio, non illud ipfumquod inaftione adhibcturi Si partim corporalis eft, partim mentis amp;nbsp;fidci aólio'-teftc etiâ Ghryroftomo,iubcnte nos vt aquüas ad corpus rcfpiccrc, neque hatrere in pa ne in terris fito, fed à pane in cælum vbi corpus cft,alis fidei fubueftos euolarc: quà etiam fpeftat Hia folcnnis acclamatio, svrsvm corda. Num igiturquiatu male diftinguis, Holdere,ego male colligo ? Sed amp;nbsp;in co falfarius deprehenderis quod ex l'belli mei pag. ni. profers. Necenitn ibifcripfijpanem Si vinum eifetantîitn vifibilia fi-gna c orporis amp;nbsp;fanguinis, fed fcripfi elfe im'rvm non tantum mortis , fed etiam ipfius corporis Chrifti.

Falfîtm c/?,inquis,^««w lie perßna Chriili redem-ptorù noiiri lo^utmur, efu'odfila dtutnitas inteUigaturi Bezu veto dicit Chri^fu perßnam vocari ratione Dei~ tatù tantum, nbsp;Solim Deieatù re^e^uproprie. A-

gnofeit hoc vtrunque Beza,fed illud negat ex ifto confequi. Silmc non intelligis expende quæ cK Damafeeno iftic citaui.ln fumma vero tibi refpo-dco illud ipfum quod Pappo ; non negari de toto e. iii.

70 AD HOLD. CONVITIA

quod de fingulis partibus non dicitur. Sic in hypo ftatica vnione hominis, non ncgat hominem dici animæ fimul amp;nbsp;corporis rcfpcftu,qui tarnen homi nem ilium elfe negat.vcl animæ vcl corpor's feor-fitn habita rationc.Itaque etiamfi (quod abht) ne-que deitatis, ncque hum3nit3t;s. fçorlim confide-ratarum refpcétu Chriftum perfonam (latuercm, non tarnen inficiarer vtriufquc coniunftæ refpe-ôlu perfonâ dici.Scd ad:ecijquod omnem tibi ca-lumniandi anfam præcidere debuit: nempe Chri-flum ctiam naturç vnius,nempe Deitatis diftinôte conhderata’ rcfptélu propi iè dici perfonam,id eft quod Chrillus ex natura vtraque cóllans, perfona eft amp;nbsp;dicitur,acceptum refern propriè vni Deita-tijVtpoteqiiæ vnicaperfe fubfiftat! ncc tamépro-ptcrca cxcludià perfonæ appcllatione Humanitärem, fed ita comprehendi in perfonse vocabulo, vt hoc in fefe non habere propric Hunianitas in-telf gatur,ficut habet Deitas, quoniam non per fc fedin Deitatcaffumente fubliliat.No dixi, inquâ, Humanitatt in fc confidcratæ conuenirc perfonæ appe lationcm impropriè feu propriètvcl perfonç nomine hypoftafin Fil j ab aflunipta Humanita-tefeiunftam inte ligi: fed dixi ^t^dico, omnem Çcrfonalitatis (vt italoquar) rarionem, propric a folaDeitate peti,amp;illi vni propric compete-re : quod ne vos quidem negaturos opinor,quan-uis in Deitatc exBreti) dogmate in carnem realiter ctFufa,nullo modo poflit hæc veritas inueniri.

Pr£tereat\n(^uisyRez.it altcitbif.zietur corput Chri-fit ndffie ficramentabter., at non reabter : abenbt ver a tumpe pag.6z.tn Papp»rn,ajféntgt;ti(r sacramental î-

R E s PO N s I o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;71

taLïteRc^reali ter non rjfe oppofita. Er^ gotnalterutrofalfitmdtnt. Imovtrunquc vcrûert, amp;nbsp;inter fc confcntiés, fi homonymiam diflinguas. Nam lÎRE ALI T E RiJadcflcfignificetiir, quod minime vanum cil amp;nbsp;imaginarium, item fi accipia tur pro R E ipfa , id cil pro ipfarnct Chrifti carne, nemeritorum duntaxat communicatio in Cœna ftatuatur,ifta duo neceflario cohzrcnt,quum verè femper præbeatur quod fymbolis fignihcatur.Sin vero vt vos facere confucuiftis,R e a l i T e R ac-cipiatis pro reipfa,amp; fua effentia , ncc tantum fide præfens in terris corpus adcflc In, Sub, vcl Cum fymbolis: turn fane hæc funt è diametro oppofita. Et ne queri pofsis hoc à me exprimi dcbuifl'c,dico à me fuifle liquide expreflum amp;nbsp;te rurfum falfa-rium hîc deprebendi. Nam eoipfoqucm citas loco,poft hæc verba quæ citas:autem sacra-ME N T ALITER WO« WTçJvEREfÿ'REALITER opponi,t» eo tibiajfentmur, hæc adicci,quæ tu aftutè ^ï^tcï\s,moiio renUtarem nullamponM ejitit circumfcri ptMn prcprtetatemtelLttynKjue ahm oppofitof ejuabta ta ttdem fubïtantii, Circumfiriptionem •videltcet Incircumjctipüonem trtbuat^: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;repugnAntia certi

non tobttur^ etiamfi ctrtumfcriptionem tnbuM narurlt;t, Incircumfmptionemgratiit. Et hoc cft fcilicct bona fide agcrc.

Falfo eti/tm dicit ^fza, inquis, wor a Tapiflâ teitt arrtpere, lt;]UHm tp/imet argumentum 25 altaßt à Paptßa mutuahu, çp-The/esIngolsiadtantu Geneua tmpnmendai curarit. Imô longe aliud eft Papiftarû calumnias amp;nbsp;commentitias feripturæ facræ,amp; pa-trum cxplicationcs nobis rcponerc(qnod à vobis

Ji. AD HOLD. CONVITIA fieri dixi amp;nbsp;dico)quàm ea quæ non ipfi comment} funt, fed ex puro Dei verbo amp;nbsp;rede fenticntibus patribus fumpfcrunt obfcruarc,vt in hoc Vbiqui-tatis argumcnto ab illis fadum fuit, argiimentis aducrfus Eutychianos, Monophyfitis, amp;nbsp;Mono-thelitas exfcriptis patrum amp;nbsp;Dei verbo repetitis. Neque veronego mihi fie placuiÜ'cThefes iilas aduerfus bcobi Andréa: blafphcmias Ingolfiadij fcriptaSjVthîc etiam quominus ederentur no ob-ftiterim.Ncc enim funt Papiflicæ,fcd verèpiæ.ex Dei verbo amp;nbsp;orthodoxis patribus fummo iudicio confcriptæ.imo Papiflicam tranlfubftantiationc, vt amp;nbsp;veftram Confubftantiationcm, fobdis argu-mentis expugnant.Ideo altéra illâ thefe «a partem Papifticam priori difputationi prorfiis repu-gnantem,nequ3quam excudendam putauimus.

Sertpß,fateor, nuUa fronte à nohüpeti vt flantt tanfrfrioni nnUis condttionibiv fubfirtbamw, ^nïi vixvllnmfitperfit tifts caput de cuim expheatione inter vos conuentat.. T U vero quæris, cur veftræ illi concordiz non fubfcribamus,amp; commun! confen fupontificios hoftes nonoppugnemus. Refpon-deo, quoniam erroreserroribus cumularc,confer uos tyrannicc verberare, ipfum Romanum Anti' ehriftum in damnandis non auditis fupcrarc, ar-eano pauculorum iuSni/ftTiî)'conciliabulo coado eonfeientiis fidem prelcribcrc.non eftinterdifsi-dentes fandam Se Chriilianam pacem coflituere.

Fâlfum etiam cfTe visquod fcripfi i.Corint.io. ^iciveteres eander/t afejtte nos efieam comedtjfie , tèquot; eundempotum bibtjfis, nifi, inquis, »7?x# licet ejuMet taeittamextrtpodediilitpronuntiareAmo vero.Hol-derc.

KESPONSIO.

dere,quo pudore liane interpretationemquafia nobis cxcogitatam dicis Ecclefiæ obtrud'?Ncc c-nim ignorarc potes quid Pappo faltem ipfi refpo-derim, nempe habere nos grauifsimum auftorem buius cxplicationis Auguftinum in Ioan.traft.45. amp;nbsp;in lib.de Pœnitentiæ vtilitatc, quibus locis nuc addas licebit eundem Augufl.traftatu in Ioh.2 6, amp;nbsp;in Pfal.77.Cvrillum lib.in Ioan 4.ca.io.amp; bb. de refta fide ad Theodof. amp;nbsp;alios quoque à fcho-liafte Græco commcmoratos. Et certe fi patres Paulus no nobifeum fed inter fc copararet, quid attinebat diccre il los in mariamp;nubc baptizatos,amp; Chriftum nominarc?Selt;/,inqui$, ijMOModo conueni-ret nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adtitrur, ejnum ^poflolut o m n e s i'loi in

duM cohortes dtuidtCy tjuorum altos proflrauerit, alios approbautrtt 'Igt;ormnui ? Optime profefto. Nam vt facramenta vetera cum Doui$,ita vetus populus cum nouocofertur,amp;qi idem vterquebipertitus, vt apparet amp;nbsp;ex corum qui Sacramécis abufi funt, amp;ex corum qui refte iis funt vfi comparatione cum Corintbii$, qwos ficutab illorum imitationc deterret, fic ad iftos imitados Apoftolus hortatur. ItaquCjnifi aliud oraculum nobis ex veftro tripo-deprofcratisjvixacnevixquidem nos ex noftra fcntcntia,tantorum virorum teftimomo, tamque firmis argumentis confirmata,dcpulcris.

Cætcrùm quando cœperit apudvos deiftaV-biquitate difeeptari, amp;nbsp;quo progreffu incalucrit ilia difputatio vobis inquirendum vitro relinquo. lllud quidem confiât, Lutberum, ctfi pedetentim admodum in cognitionc veritatis profccit.nihilo-minus in iis afferendis quæ mento poftca ctnen-

ad hold. CONVITIA

dauit, non minus fuifle fccurum amp;nbsp;vehementem, quam in iis quæ mcritó femel cognita retinuit, quodita foleat acribus præfcrtim ingeniis eueni-rc, vt natura? impetus non poßint, ita vt par erat modcrari.Scd amp;nbsp;illud inficiari no poteftis, afper-fum potiùs initioaliquid de ifla hypoftaticat vnio-nis interprctationc,in ifta cotrouerba finH’e,quam copiose CJiplicatum,difceptatibus potius vtrifque deverborum Inftitntionis fenfu , donee Brcntius banc Camarinam ab ipfo vfque fundo commouc-ret.‘ Et audiui cgo his meis aiiribus Vormaciæ D. rhilippum,audicntc amp;fi'cnte Brenc'o,fatis false iftud Vbiquitatis dogma perftringentem. Quod vtinam de hoc potius femel reftinguendo incédio quam de illius fparfi tempore citra vlla prçtudioa, finccraqucconfeientia, ex Dei verbo,amp;puriori» Ecclefiar confenfu quxrcrctur.

Dixi ego,fatcor,Zoeff legitime Sy^todirem apud vai vigeri,(juoA quum tu de viarmataintcrpretarjs,amp; bcllaciuüta Gallica amp;nbsp;Bclgica,tum generaliter o-mnibus nobis, tum non in Caluini aut cuiufquam altcrius ne Angeli quidem,fcd in vnius Dei verbu juratis, ac ctiam mihi priuatim taquam inftigatori exprobras , rurfum qua confeientia mccum agas oftedis. Lcgitimam enim Svnodum quam femper poftulauimus, A’ quam à Papiftis vos quidem ipfi tot ante annis cfflagitallis, nos vero à vobis obti-ncre ne nunc quidem pofTumus, quum ißi veftrz vi opponojfatis perfpirue oftendi,non aliud à me vimdici, quam illa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pauculoruni

* conciliabula, quibus egregiam illam farraginem, vtinam fub Concordia? nomine,non horrendiin-cendij

R E s P o NSI o. i ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7^

cendij flammas tota Germaniafpargcntetn,acce-pcam ferimus.Scd amp;nbsp;quibus artibus,amp; qua vi fub-fcriptioncs à plerifquc cxtorferitis, amp;nbsp;quorum autoritäre ad pios tam multos vexandos abuti, ne nunc quidem dcfinatis,fallimini.fi orbi terrarum ignotiim e(recrcditis,autveftram,vcftram inqua, illam, non autem piorum alioqut amp;nbsp;Ecclcliarurti paci ftudcntjumprincipuni,maculam folainficia^ tionc elui pofle exH^imatis. Bella veto tu Gallica turn Belgica lint ne à nortris cxcitata, aut fuafore me fufccpta,(i non ex tot feriptis verifsimis ac iu-ftjfsiniis defcnfionibus, at ccrtc exIlluftrifsimo-rum quoqiie Germaniæ non paucorum principû infpeftis archiuis cognofeere potc/lis,quorum amp;nbsp;iud-cio amp;nbsp;pietatc,batc veftra calumnia fatis fupér* que refutatur. Sodnedeillis quidem rcfcllcndis quæ mihi.de blafphcmi Si Mahumetani Syluani (upplitiocuius fuafor fuerim^ amp;nbsp;de Satanæ cxcrc-mento (difsimulatis iis quæ hac de re totics antea verê rcfpondi)mihi apudbonos amp;pios laboranda opinor.Vos autem,veftrfqucfimiles,ne tantillum quidem moror.

Sed qiiod fubiieis à me feribi, ntnahter preprit-tatet dtutnM Hnwatii'ati, Humamtatii Diui-nttatt tnbuh opcræprctiû eft ab omnibus intelligi, quàm calumniosc à vobis peruertatur : quû quoi ego de fola gratia vnionisdixi, tu ad dona crfufn transfers. Meaautcmhæc verba furie, à te rurfus detruncata,pag.lilgt;elli aduerfus Papprum aùi Pappe, altter cormr.umcari Dettatif ptopnetatet piumamtati, ^uàm humanttatie Deitati, veram e]Je tton pvtt^ß ad^attâ vnienis referais Eft enim eidem

AD HOLD. CONVITIA

pfnrftu vnione hypefiatica Verbum home, i^ua ham» Verbttmicp'yua ratione Ftbtu Dei dtatur cructfixutf ßltw enam hommb erat. in ctlo tjuumj e/fet tn terrüt nempe jftf/r (ü^t^nan tnpfè,yuanuis dtgntarßt ajfumenj natura tjuam ajfumpta. Htne ver» tlludfetjuttur cuiut ignoratio vaj fefelltt, (ß i» hacpncipttta L'itherü 0“ ’B'-entwm tmpuftt,]uiyeivtdsr vide/tcet iSiet'jM-myßur avty cMi-twaïi', ßue nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TbMfva^y^

de tota/jutdemperfina 'ÓKuenon {M!»i conßderatafQf tarnen ab alterutra natur arum in cocreta denominata, vere realtter didy neperfonam cum Nefloriafipare mut. Et tarnen ei natura à epua in conereta perfona de~ uominetur non reipßt, fed quot;jerba tantum canuenire , ne ftaturoi cum Eutÿchete eofundamui.DeÂnàc fubiicio, quae tu Quoq; aftutc prætcriifti-S«« vero ad vnienû êffe£Fa ßud refer at,eoncedimut tiht nofuijfe Deitatem ab humanitate affeÜam ,fed humanitatem ah vnitaßbi verbeinenarrabtUter fupra rcs esteras creatas eue-ôam.Hscigitur quum expreffé diftinxerim , quo pudore qusfo,)ftam diftindionem prsteriiftis,vt iflud reôîè amp;nbsp;ver^ diftum torqucrctis, qujtamé, etfi imparc, candé tarnen in gencre communicati’ onem Deitatis in Chrifto amp;nbsp;Petro flatuitis?

Illam autem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feeundum vnionem efle

reciprocam , amp;nbsp;cadein pc nitus ratione feeundum îllamhumanadc Dco,amp; diuinade Hominc in eô-creto dieijtum rcs ipfa demonftratfquoniam alio-qui Deus amp;nbsp;Ho mo cflent dus perfons) turn Da-mafeen* cum tota vetuftatcplurimis paffim loeis, ac prçfcr ti m expreffè loco antea citato,nempe lib. j.cap.^î.decIarat.Sed amp;nbsp;alia quoque eft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad

abfuaôa pcrtinens,qua fit vt Deitatis quidcm, no

R E s P o N s I o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÿ/

jpfa idiomata effen tialia ( quæ vcrè iuù/iiiytni fcm-per fHnt)rcd creata dona vt effeda illorum cffcntia lium,rcipfa in Humanitaté, vt in fubieâumqua-litates cffundantur,Humanitatis veto inDeitatâ nequaquam. Qjiis enim Dcitati quidpiam adiece-rit, autdciraxerit? quas multùm diucrfas VMK fpecics non diftiugucs Kemnitius, hoc iplun» quod ft ab J lire voluit,eucrtit,dum infitam realiter naturam naturæ effe vult,quæ fit diftinôlis manen tibus naturis carûquc proprietacibus perfonaliter duntaxat vnita.

Ne^4f,inquis, Beza, Deum owmbm rtbui creatû aJejJe eJJenttaliter,^ lùflentartru «mna «jfenttalittrf veletiißtb^lantialtter. Vbi verô negat? pag.inquis, in Pappum 23. Infpiciatur ergo amp;nbsp;ilia pagina togt; ta,amp; quatuor praeccdcntcs; amp;compcrictur Hol-derum omneni pudorem in Bezatantæ impietatis aceufando exuiffe. Non, inquam,Qegaui, Holdere, Dci effentiam vbique adeffe, quam c contrario contra vos tucor vnicâ amp;nbsp;folam vbique effe.Num enim me inter Anthropomorphitas recenfebis, quibus vbiqjclamitatiniuriam faétam Lutherus, quôdnunquam taie delirium cuiquam inmétcm veniffe fibi perfuadeat? Sed hoc ego pafljm clatni-taui amp;nbsp;clamito, intolerabilem effe lacobi Andréas impictatem quam ex Brcntioacccptam amplifica uit.quod videlicet feribat Chriftum non aliter effe in Chrillo quam in omnib’ rebus creatis, quod cftmercSamofatenianumamp;' Neftorianum. Neq; verô negat Beza, imodifertèfatctur Deum adellc rebus omnibus, quum idum aliter effe dicit in af-fumpta ilia carne nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;videlicet)quam in re-

7? AD H old. ,CO N VI T I A

liquts rebus,quia nimirum fic irtis adelî, vt tarnen illis fefe no vni3t,amp; in ipGs aüqiiid dutaxat, St-qui-dem impariter cfficiat, quç cwpot/m J jritur ju): adiimptæ vcrovni illi humanita i fcmctiplam Filii hypoftafis vniuit, quæ præfcntia vni huic ai-fumptæ carni propria,proptcrca liypollatica vnio vocatiir, amp;nbsp;perpcram ex wep^c/jj^mododcfiniturj quum fpecics non ex altera Q ccic, fed generc co-inuni definiatur. Itaquemagis ctiam abominor illam inauditam inEcclefia Dei cnuntiationem, Deum rebm omnibtt^fiibfl/benttaliteradfß'e. Nam aliud eftaliquid vi fua iuipfius, vt in Schol is lo-quuntur,E s s e conferHarc,aut ctiam rei non cxi-nenti dare vt fit,quam hypoftaticc adcfl’c,id cft,ita vtin vnambypoltafin cum rc quapiam vniatur, quod fuit Manichæorû delirium à Serueto noiira memoria renouatum. Itaque etfi locum ilium al-terum, quem ex lacobo Andrea citaiii, in quo vi-dcbaturperfonalcm vnioncm faccreChrifto cum fanélis omnibus cômunem tibî largiar malt fuiifc àme intclieftum, tarnen fie illc non abfoluitur, quuni hypoftaticc fuftcntarc, amp;nbsp;perfonali cr fcfc vnire, vnum amp;nbsp;idem apud fjcros omnes Icripto-res déclarent: amp;nbsp;vt antcaex Brentto citaui,(’t Petrum D i efientia præfcntia amp;nbsp;potentia, vt Chri-flum'ipfum impicri difertè doccatis.

Sed amp;nbsp;ilia faditas quanta cft, quod Deum nege cfTch'tia fua ca?:um amp;nbsp;terrain implcre,quoniam lie illnm vbiquccHcdico, vt tarnen v F lv t fedtm jpfiuS in carlis exee fiffimis terra colloceu ? Quo-modo cnim hxc non clfcnt a.fÿça.'m h fie act 'pcicn tur vt tu vis?amp; cur adderem particulam v e L v t?

cur

RESrONSlO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;79

cur ctiatn cxprimcrem iftius rei caufam, nempe quoniam cælorum flruclura amp;nbsp;fp'endorpeculiar! • qiiodammodoDcigloriam annuntiaut? Cælos autem iilos Brentianos vbiquc fitos mirum cft, Holderc,fi probareifto tcUimonio tc pofle putas, quo dicitur Deus cælum amp;nbsp;terra implcrc. Etcnim li rbiq; funt.quînâ illos à terra fcparari5?amp; fi cæll quoque vbiquc funt,ccrtc non tantum Deltas per fc,amp; Humanita$pcrgratiam,fcdetiam catli vbiq; crunt.Nurn etiam,quæfo,hypoftaticè vniti, quan doquideni iftam Vbiquitatcab Iiypoftatica vnio-ne, vt tft'eftum à caufa fufpendis ? Et hic quidem tute babes Holdere, in quotuumiftud acumen exerceas.

Sed audiamusmirificum iftius acuminis argU” mentum. Negaui, eidem naturae pofle oppofitas cfl'cntialcs,autT»^w»Hnecc(rariö nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pro-

prictatcsfimultribui. Res cnim vnaquæque fuis proprietatibusàgt;w/w«7D«dignofcitur, quibus mu tatisjipfas quoq;res mutari ncceflc cft, nifi difpa-rata vclis vnum amp;nbsp;idem cflc.Quid aute Holderus? Omnipotentem ejje, ïncpü'ït y eÜej^entialis proprtetM tarnen Omnû potefloi dataefi Horntni

Imbipfamct quoque cflcntialis Deltas vnitaeft buic afl'umtas Humanitati; amp;nbsp;fic datum cft huic ho mini vt fit Deus. Nurn verb in fefe ? Hoc quidem dixerit fiuc Eutychcs,fiuc Brentius, vtqu! feribat difertis verbis pag.apologiæ modo citatæ

DtHimt/etemheminii Chnflinon ejfe tllnm wii,hy fed commanicatam à feettnda hypoitaßy quafi vnio hypoftaticafit naturædiuinæ in humanam rcalis cfFufio. Sed Orthodox! Chriftiani fortiter id vt

8o AD HOLD. CONVITIA

manifeftain blafphcmiam exccrabuntur. Sit ergo fanèjVt cftjhic vnus Homo Omnipotcns at qua-tenus Deus,non quatcnus homo :fiue non fccun-dum Humanitatcm, fed fccundum Dtitatcm Koyu cfl’écialcm, cui fic vnita efl. vt idem fit Sc vnus Deus Sc Homo. Quod attinet autem ad hanc O-mne poteftatera, quæ huic ctiam ipfi Humanitati in fefe tribuitur, ea Sc óuanifu»^ S». mfunftitt fie vo-catur. O'fjunvûfMî quidem, quatcnus in Deo quidé eft cflentialis,imó ipfamet Deltas, in hoe hominc verb eft qualitas ereata Sc donata.wtfwi/Maf autem Latinè dititur Omnipotentta. Nam à Græcis ipfo ctiam nomine diftinguutur/ujus^:«? S: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quo

rum illa quidem fignificat potentiam etticiendi, quæ in Deo eft cflentialis Sc infinita, in rebus auté creacis eft qualitas, caque vel naturas Icgibus, vel extraordinariæ diuinæ liberalitatis finibus eireu-feripta: hæcverd déclarât poteftatem m rerum creatarum gubernatione, quacChrifti humanitati concefla eft fupra res omnes ercatas, fie tarnen vt Dcitati nc quidem exæquetur, quauis id arbitren tur Vbiquitarii. Eft enim Chriftus fecudum Humanitatcm , fcipfo fccundum Dcitatem minor. Quorfum autem iftud, vt contraria cflentialia i-diomata eidem fubicâo inefle dicantur, quum ne accidentibus quidem omnibus citradiftinftione ideonueniat?

Quid plura? Holdcrus ctiam fefe alio argumê-to acutiffimum Theologum,Bezam autem meta-phoricum Sc Capcrnaiticum elfe probat:acutc fci-licet, quum Capernaitas ne ipfe quidem inficiari poffit Chrifti fententiam non mctaphoricc,fed x?*

' ; R'E s P ON s IO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;81

^'piniy intellcxrflc. Pnfintiam corporii Q inquit) gj* finguinis Contint in Cana dtcit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;na tiißaäri^

Dicit profeélo: idcôquc Holdrrurn in mahifbQs £alfitarc dcprclicndi quuin à Bczafîgnafacraex'ii-naniri vociicratnr. ^rf^prgfcntia (inquit9 eitaut ‘vtßbilt.sauttnmjMit. Conccdo fiue ad rcni ipfam, fine ad prxfcntijemodum hoc referas, ^t^nt ni*-fibtlemeffenon dieet Æea:lt;(.Dicftctiam,opinor,Hol derus, lïifi forte videt id quod non clv,-qt)ànuis hæccotrafe verba ex Chryfoftomo citarir,ipfum vides, ipfum tangis. Ergt inutfibtlemgrttfintiaw-tt'; gnofat BezUy antß hanc en am negate onwein nam negat. NihtlenimeÇi tertinm. bajUtiam B^zli Cretenßs fi^u-SyTiec G’adta medi), ßdheneilatii (ß lt;l/é-reoindti fines Tranfiij^Jfe fito ipfists teshmonio eempe-rietüT.'vr ipttt dieat, tUhtfibilts nbsp;nbsp;nbsp;v fibifü ptifentik.

cÀmü Chnib dtfirimen fiitfi'i ammbta ficulis in E^~ clefia Deiinau d:!hM, it) tarnen aut imnfibtletn prafin-tiamfiareatur, aut cmnemprefentiam ntgett Itno vd-ro, Holdere, ncficquidfcm mendaxdeprehendor: nec mc criicis Chrifti, id tft, volunrarisE extra cx-eäm adhuc G dliirtif propiter veritatem fcccilionis pudet, quam quotics tu hiiW exprobrabis , fotiek non honeltatis Je'verccundÎÆtintùm, fed Cftri*-ftianitatisipfnis oblitiisfuidc compericris^ Vtau-tem dereipfa refpondcaiY,, tinn ego ßirp'.iciter ncgauiiftud vifibilis amp;nbsp;ininfibi-is prarfenria; car-nis Chrifti diferimen, fed co dcirum fenfu, quo à vobis ConfublianVatorihus, R- à Potiheiis Träf-fubdantiatonbus vfprpatur. Nam Pontificii qui-dem vt ipfufn clPchttïfcChrifti'Ißrpus tum in cjslistumintcrtisrcfjißcodcni m/menfo rnilük

81 AD HOLD. CONVITIA

flitsintinitorum amp;nbsp;incâtatorum panum fpccicbus adcffe (latuant, vosautcmvt illud ipfum itidcm codcm momento fua quoquc eflcntta vbique prüfens adcflc confirmctisjvcl tum vifibilf,tum inui* fibilefimuljvclinuifibilc fcmpcr illud efleponatis ncccffc eft ; quod commciitum vcritati corporis Chrifti ex diametro rcpugiians illiquidem facra-mentalibus verbis, vos autem illi vcftræ omnima ieRaticx chimæræ attribuitis. At nos veritatem, acproindccircûfcriptioncm amp;nbsp;vifibilitatem per-petuam corporis Chrifti cx facris Litcris,amp; »otius Ecclcfia: orthodoxe perpetuo confenfu afleren-tes, ipfum in fefe Chrifti corpus fua eftentia nunc nufquam cfle nifi in cælis, in quos verè terras deferens tranfccdit.-amp; fuis illis quantumuis glorifie! tis, veris tarnen ac vifibiiibus partibus organicis conftare: ac proinde nonnifi vifibile amp;nbsp;nunc à no; flris corporibus vcrc abefte affirmamus: amp;nbsp;haifte-nus vcftrum illuJQuanti amp;nbsp;Non quanti,Vifibilis amp;nbsp;Inuifibilis pratfentiæ diferimen, vt impium rc-pudiamus. Nee tarnen propterca mentis amp;fidei oculis tumin vcrbofimplici turn in facramentis, fpiritualitcr Chriftiim totum, amp;nbsp;Chrifti totum contemplanf.bus, inuifibiliter illiid adefte, amp;nbsp;cre-dentibus verècommunicaridiffitemur, imàcor-dc éVorc confitcmur,cxpc(âantc$ diem ilium,quo corporis etiarn oculis illo tffcntialiter præfentc perfruemur.

De

Dicis præterca. Holdere, in co calumniatorcm effe Bezam q^uod feribat exreali confHbftanti/itient dr

Responsio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8j

-nJ f)i'niferuat9, confetjui cerpm ipfitm Chriüiantt^ tjUMn comedatury'velpaulo poß tnanefiere^velin ventre fimul tra^d.Dtcatentm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßwbonne

efiitjuu vnguam nofirum tta fenfertt/cripßrtt, ßocue-cuenc. Vos oinncj certé, ait rurfum bonafidc Bc-za,vos inquam illud ipfum fcntitis,fcribitis,docc-tis, quottjuot ore ipfum Chrifti corpus reale amp;nbsp;cll'cntialc comedi fcntitis,fcribitis,docctis : Ui qui in nos qui fola tide fpiritualiterprefentia ilia rcci-pi docciTiMSjSc voces Accipiend ,Comcdcndi,Bi-benli, de ipfis quidem lignis propria, de corpore auté amp;nbsp;fanguine Chrifti,tran{Iaticia figniHcatione accipienda ex régula totics aveteribus patribus inculcata,fentimus,nil prartcr diras amp;nbsp;anathemata crepatit.Nam,obfccro,mi homo,in quamcunque le partem conuertas , fi accipienda funt bæc verba ficut Conant,quid eft Comedcre, niCi dentibus c6-minutum in vétriculum traiicerc ? quid eft Biberc niCi orc hauftum codem tranfmittcrc? Etfi iam an tea in orc amp;nbsp;ventriculo hçc crant,vt ex veftra reali Vbiquitatc colligendum eft, quînam co immitti realiter diccntur.vbi iam exiftebant? Sed amp;nbsp;haci-pfa Luthcri verba protuli. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrtidant

egijfent amnee pape,vt Pontifex tile turn Berengano e-£»f.Quid autem ille Papa?Crelt;iiwj»« (^inquit) verum corpm fl} fungutncm Chrtiii non falumßtcrumentot fed in ventate mambM facer datum tt ailad.frangi ßdeltii denttbusK T t E R t.Quid tu vero contra,Holdcreî nc quidem.Quid cnim rcfpondcrcs,qui neque Luthcri hyperbolas agnofcerc,nequeveritatem fateri fuftincs? Ais tarnen Luthcrum in co loco nS VSR6amp; PROPRIE ficut fcripfijfftdReCTE 9C f.ii.

'84 ad KOtD. CONVITIA

B E N'fe,'fcfipfiircamp; addidifle, PROPTER sagra-MEi^TAtEM vNioNEM. Egoconiunftioncmdici mafirti.Sédquid ilta te iiiuant?Nam probat difcr-tè Lùthérnsillius Papxdefilioiic:amp; gloflam iuris Canoniti rcprehendit nominatim, quæ vt Papam excufct, verba ill.i negat propriè cfl’e accipienda. Deittdcquid eftaliud ACCiPERE verba sicvT ‘iONANT, quam illa proprièintclügere ? lila veró 5acramcntalis vnio nihil Lutherum fublcuat,quu à vobis realis amp;nbsp;elfentialis in terris elTc ftatuatur: ncque de iftius locutionis caufa, fed an tv finir iHacomcdâturamp; bibantur inter nos difceptetur.

Jftudautem cuiufmodi tadem cft? 2^0-*, inquis, tibilibenter Iiez.ii,côcedimni, non t^ttifituros nosaltAnt caufarn prif/èntia Christ in £æna, tjuàm InFUtutionii verbit-.^ jui» longe aliam rationem effepraßntiA Chri fiiin Cœna(^lt;juam Sacramentalem eße dtcimm) amp;nbsp;O-mniprafentii cAufinrn, (jus. ex vnioneperßnAlt depen-det,noi ipfif!ttemHT:in hae^nide controuerßa de CcenA Domini poflhacde V hi juitatenullwnfitciemM quot;Jerbn. PetoeitiidnamBez.A ampliw. Rcfpondct Beza ab-furdum efle aliâ caufam fpccialis præfentiæ,realiï amp;: eflentialis in Cœnaponcre,quam generalis O-mnipræfen'tiæ, quum caufa generis fit etiana fpe* ciel caufa.Hypoltatica igitur vnio fi omnipræfcn-tiæ,erit ^uöquê præfentiæ in Cœna caufa : fed In-ftitutio Cœni facict vt hæc præfcntia fit in Cœna SacramcntaHs/.d eft rci præfentis in Cœna perci-picndç caufa inftttuta.Hoc vcro fi ita eft,petit hoc amplius Bcza, vtfi ferioHumanitatis Vbiquitatê filcntio vulfis obrui, id qqoque quodex eapofitâ confcqnituf, amp;nbsp;ca fublata tollitur, (id eft realem iftam

R E s PO N s I o. . nbsp;nbsp;nbsp;8j;

cflcntialcm Jn , Sub,vcl Cufti fymbolis pcxfentiam, ac proinde oralem quoqneftifnptio-ncm) abrogctis. Petit denique vt quod veücrille diflîtor fpôpondit, rcipfa pr.æftetis, Nottit'oitn illutnin rcCponfionc ad Sporlingum , tuitis verba aduerfus Papputn citaw ppg.^q.vltroprotnififlrc, fieatjthurmnii naMr^^MprtetMy'utnô fJifivnvnlifpti loce ffir pojfit, ne^tte 4 fiuina natura tpficorr.municari 'uâa fnetio pofitt, (jua lyfa-ium xtyu in pitfrtinnf ^ut «mntbtHtfimHl videltCßt^locii /^ueat'.fifn afinala 'vera corparis qt fianp^uinU Chrijh prafienthi'iK Cainat ne aà rnomentum ifuidempifgtiatnrum.St n^fimplt 'ii citer (inqüit ) tdtrnpafiihtlê ejjefatear, e/rtaraiteniid. fieripeffe ex Qaena z'firbii-^èi^Mfiîrate conartriKerb^’ e«lt;gt;ÂCfl?«a’finquit idem Andreas aïHfiJfimCtantlan verba difipe/ifattonfcorporie et)fianguinisDavrit)biiane aùte^ e!c alia caufx 'effen(ialiter tnpane ei) •Imicpra-^ fentium.K\ià\n Holdere, præfcntiana vcftrâtnrca-lem non pendtre ab biftitutionis verbis quxtan'’^ topere vrgerc confusuiflii^aMdiir cpm Vbiquita-i’ tatet'olU vefirum i'iud Iniy Sub, vel Cbui-rcaditer amp;nbsp;efifentifll'iterabrogari? Vtpumq.ueigitur à vobis' fieriipetq, quiim pofteritjj cxprioreqoqd vitro polliceiniiii dependiat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Girarametiamlocutn cx Lutliero, in quo cos rcprebcndit qui ciGhrillo omnipotentem bomlgt;' nein ^aciant,daas natuf as pcrinirccntds^qubj alibi vtpiefcriptumlaudcm,alibi vt erróncum igt;eprc-heiidam.Ego vtrumque faótum agnnfcó, {Q vt re* élèfa^ium tueor. Eft enim certd Orrbodosiim quoddiftum voluifl'c Ltnbcrutnapparet, ncfrtpc ipfi Hinaa«itati Oranipovçntiatn non pofte com--

86 AD HOLD. CONVITIA municari quin naturç confundStur.Sed ipfa plira* fis, Hominem hune non cfiè omnipotentem falfa eft,quum Homo ifte fit Deus, videlicet 'iJitiM'iwt, fiue ixxo/arH,qua idem Luthcrus poftea non reftc reprehendit.Scd quid ad hçc Holderus? de re ipfa ne x« quidem, contentus Eczaiuvtin-conftantem carperejipfc in erröte pcrtinacifsi-mus.

Alium præterea Lutheri'locu à mc prolatum in quo copiosccxplicat qiiomodo dicatur Chriftus non noftri duntaxat,fed fua? ipfius animat refpe-óu,yerè pro ratione artatis creuilfc fapientia, ne-gat Holderus contra fefacere. Legatur locus integer , amp;nbsp;periti Theologi diiudicent. Illud certe falfum eft quod ait, noshurn/mitäte ejfe Dei~ tie infirumentum, (.\\soà abfit vt refto fenfu inficic-mur.Sed hoc quidem verum eft, huius difti mere Monotheliticam expofitionem quam afferunt à nobxs repudiari,quafi videlicet vnica fit duarum naturarum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnicum Nam ncque

Deitas qu» funt Deitatis propria per Humanita-tem vtin merddiuinis operibus cfficicntem cau-fam cooperantem agitncc Humanitas quie funt Humanitatis propria fie impel lente ipfamDeitate operatur, vt tarnen itivniUÄTwr, nó tantum lt;nSmnita( agat quæ fua: funt naturae: quanuis neutra fepara-tim agat, fed ficut fuis A' cflcntiis amp;nbsp;voluntatibus Sccncrgiis amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;difiinftae naturae manent,

ita ctiam diftinéte agant fingulæ quod eft fingula-rum proprium ; licet commune lit poftca ipfum perfonalcibsnAesju« : humanitatc nimirum in fuis diftintftis humanis aâionibus Deitati, amp;nbsp;ipfius di-r vinj

responsio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;87

uinis operibus fubferuientc:ficut eft a nobis antca rationtbus amp;nbsp;cxcmplis dcclaratum, quum de mira culis à Cbrifto edicts ageremus.

Patropaffianorum errorem alicubi dixi ilia reali omnium Deitatis proprictatum erfufionefta-biliri. Refpondit tandem Andreas, fc Deitatem confiderare non abfolutc, fed in vnjca filii perfo* na, quxficuteftvnicatncarnata, ica fuasomnes proprietates, non quatenus abfolutc in Effentia tribus Perfoniscomniuni fpcâantur, fed relate ex fefe, vt genita videlicet, in carnem aflumptam cfFuderit. Sednon animaduertunt ifti Perfonam quidcmàPerfonarcdifFerrc ( quanuis reali tan-tùm diftinétioneperfonalium notionuni,nonfc-parationc fine diuifione effentix) ideoque numero multiplicari: Perfonas veroab Eflentia ratione tâtùm difeerni, id eft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex quo itidem

efficitur proprietates ellcntialcs numero non mul tiplicari. Itaque alius quide eft Filius reipfa quatn Pater, ideóque incarnata dicitur Filii non Patrts Perfona: aeproindeFiliationis no Pitcrnitaiisre fpcftu, Deitas eft affumpcx Humanitati vnica. At quanuis Omniprxfentia, exterx^ue cffentiales proprietates Deitatis abfolutc conllderatx inef-fentia, relaté in Perfonisfpedentur, non tarnen alius eft qua Omniprxfens Pater quam Filius.NS igiturpari rationc Omniprxfentia Filii dici poteft alfumptx carni vnita qua ipfa Filii perfona. Hxc cnimfic vnitaeft, vtpaternitas neque re, neque rationc dici poffit vnita: Omniprxfentia vero Filii qux carni vnita eft,ratione tantiim non eft vnita vt pacris Omnipotentia, quum reipfa vna amp;nbsp;ca-f. iiij.

88 AD H o ld- GON V I T I A

dem fît Pattis amp;nbsp;Filii Omnipraffentia non pcrfo-na. lam veto qiium iliam ipfamOmnipiæfentian» guæ vnaePjd catiPiipaflim,realitercffufani fuif-lein carném affumptam, vt Deitatis eflcntialcnr, nufquam aiitcm vt in Filioan'iimcntcpctfonalitcr confidcratam,qiie Omnipræfencia in ipfa quoque Filii perfona quum elfcntialitcr confidcratur.vni-caeftipficiim Patre amp;nbsp;Spiritu f%rfólo communis, quisi{tlt;) argument© nos vfos.cflc.miiabiiur? Pap pum-vero, (iue qucmcuö.quc alium corum quibiis refpofiones meas oppofiii,äuctorem, lt;jiii tanJetn fit Holdere, (î ferió Si finccre veritati patroçina-ris, vtplurcsOmnipotentias conftituentem, vel nontMcaris,fircâ:èfentit,vcl,fiimpius eft,mecuin non codemnes? an qudd vos quoque pliires Dei-tates itatucrc rio pudet? S.cenim difeitè loquitur tumpafsim Brentius, vt awea oflcndimus,tuni in Jjriipis Andreas.in lila fua ad Ingolftadi^nas tbcfcs apologih^alterius/anè Andres Mjifculi ;n7|gt;ietati aditnra apBrieil)?,qiJiDeicatemipfam apertpin if'-fiimta naturafufiTon*tim,pa{14m,,roottuam 5(. c^r citatam fccibit. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ra

Quod aiKoip fcripfi,Sc iterom fcribo.nempe fic à vobis declarän Chrifti Üeitatcirr,

non )367«:7» nbsp;nbsp;nbsp;à donis in esteras Bommes colla -

tis diftcrat, (i tib i propofitnm at «t'calurtufioji^ ß mc Ccriptuni;ihfilt;iari,ciipnon ad eos loeos refijon des quoa üx.Bïcntio SfrlaroBo.Andrea deferipfi, amp;nbsp;guatandemratianç djluipadsint.rlOB cxplicarM'aeesPat rgoaiojxheebaqiiod metid^ir na iufccliïrius eft : ëeri no póffe quin fia jilt Jijilft rintifcrtpfcntj docuerintivcl aliud fenferjnt qua

■’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feripfe-

R E5 P o NSI o, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S9

fcrjpfefint.r.Uigiturquxmihicx Andrea citas in cutrariam fcntcniia/inllius me ca'umniofæ accu-fationis arguup^fed iptîus palinodiam cuincunt: camque minime Gncerana, quum antca impie feri pta non tarnen ciurarit^S: ipfumhinc exortum cr-Wem tmri perfcuçrct. Imo audaculus Iwc ipfo fuo dedecorc fa^w lacobus Andreas, fcfe madi-dçylijatco impudeotçrabfterfine non contentus v-Dixit cnim in co me crrafl'e qnod d;xe(na nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;per/onalem •vnioatm fe-

curnem ClTuifii,a reli^juits ertaruri^ tB?nparai( tâitwn diffe re.Ccsl^ quâübrcm?^«o«»dwj(inquitJ fj/MtTÇ imtnitas nbsp;nbsp;no habe at aSionet ab H »manitate

fepapatM ,iancfequitur energiam carnit ÇhŸtrttfim-: p (getter proprtè differ re abenergtainw( fffit/eparataaEiunetvVlfeparataperfane. Quæ very b^c inftitia,Deus bpnc,quæ impudentiaefl’Ncc eiiiipcgo cnergias Deitatisin liumanitate Chrifti in.faneliS inter Xecomparaui, fed hoc naillies ro peyj, gfit ja qyidem vnionis Hominem ilium af-fijippiu;n cffceffencialiter Dcum,ac proindebanç gfaaiam toto gerate à cæteris bcneficiis differre ijuibns res ercatas Deus creator affecit: gratia au-tem babituali quant v.pcant (id qualiutes feU dtóiiacceata in adprotam carncm effufa fpeâcturj, CbrijTti HumaBitatcMa laojc demum refpcélu àfan ^li,sdifFçcrçfccundupi.plu!^amp; minus : vtqui folu» fpjfifiîijîijCid clUUp dpnn^tx vnita fibi effentialiter deitatt ÏT dAofav prQflMcntcm fin,e menfura accepe-’ «iî,, vtinde velritçx kapitein fua membra,iotrtot n)9dub’,prlt;?ut-ipft,ljbitit»fedundent. Dixi autem jftaillud Brcntjj refflkiis-».vbineg.atbac rationa

90 AD HOLD. CONVITIA

Chriftutn I Petro lt;liffcrre,quöd Chriftus quidem fua,Petrus veio altcrius, à fua vidciicct perfona fc parati, virtiitc miracula cdidcrit.Quid ad hxc bo-nus Andreas? Fortitcrdifsimulatisquæobieccrâ, perfuadere vult fc non aliter vnquam fenfiire, amp;nbsp;tarnen ne hoc quidem fatis intclligit quod ex mc aliquatenui didiccrat. Itaquepro ipfis donis fub-ftituit corum vfum, amp;ftultc concludit quoniam ebrifti Humanitas bis donis no vtatur fcparattm à Dcitatcddcirco bane gratiam babitualcm, quam vocant,id eft qua faftum eft vt Humanitas Cnrifti abfquemenfuraditaretur, totogcnercabea dif-ferrequa Deus in fanélos fecundum menfuram ereatas itidc qualitates fanftas cffundit.quafi vero non idem fit diuinr in crc.iturarum liberalitatis genus,quäuis Chrifti quidc Humanitas iftis donis vtens à deitate fibi vnita non feparctur; fanfti vero fic à Dei fpiritii agantur, vt feparatæ fint à Deitate perfona. Sed amp;nbsp;quatopere in co hallucinetur quod Deitatis amp;nbsp;Humanitatis aftioncs fic vniat» vtncqucDeitatcm propric diuina nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ne-

qnchumanitatem propric bumana opera per fc operari veHt,id cfiMonotbelitarum harefin rcuc-bat,fatis fupérquc antta demonftrauimus.

Ofiandri verbtribunitias cortCiones an merito vocarim, quibus clariffimum illud lumétoti Ger maniz przluccns,D.Iohan.Sturmium,id eft illius aurcifeculi reliquias obrucrc malcdiccntiffimus bomo ille ftuduit,vtfibi nomen quafi incenfö Dia n5edelubro,quzreret, non Argentinenfis tantum Academia,ncque tota dütaxat Germania,fed ex-terz quoque gentes omnes norunt.

Nurn

R E s P o N 5 I n. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5gt;r

Num quid vero ampliusPImo grande aliud fu-pcrcft Bezæ fac!nus,qui {cr\^[mx,fgt;Bß[arealiCon~ fuh^antiationt, effia vrlftflu tjuoij:te/ymhulAfutnen--ta, Chnfii cofpM m ejfrntiale voient : tn {no vero aduerflu Patpu hbelloif^ndà/ef.i^itmnfger. Agno-Ro iMfvifjtii p.vnuorniiv Holdere. Sed quam madem à vobis vcl id dogma fcmcl repudiari ex quo ifta tarn abfiirda Si tarn inipia , non minus netefl'ario quam exTranfTubRantiationceonfcquanttir: vcl curifta ex veftris non refte concludantur,oflcndi. Nam qua? tu nobis ex Luthero amp;nbsp;Brentiodepro-miSjPotificiorum fcholafticorum in co quoq;cx-pediendo nodo truidra fudintium gerris ac nugis nihi'o funt grauiora.

Sed Si illud mjlêhabet Holderum quod Bren-tium alicubi dixerim,initio no tantopcre à nollris dÜTcnfiflc. Quidigitur? Erraucrit fanefemper Brcntius,amp; errando tandem penitus à veritate ad Eutyebianifmum vfquc paulatim defeiuerit, atq; adeo nimium multos fecum co abduxerit, quan-doquidem fic Holderoplacct. D.Philippiis verà placidiflimi vir ingenii, quid apud plerofque fua ilia nimia Icnitate promoucrit, tot ipfiusingrati difeipuli tefl:antur,vt non immerito ftuducrit Cal uinus illius lentitudiné velut cxpcrgcficcrc.Quid autem ipfein iftis controuerfiis fcnferit,ex poltc-rioribus cius fcriptis,non ex illis prioribus prius c ditis quam Icgcndis amp;nbsp;expendendis nodrorum rcfponfis, vir candidiftimus, amp;nbsp;veritatis amans, profecifl'et , arquum eft afftimare : ac proindc non immerito nobis à Philippe fas eft ad Philip-pum prouocarç. .Exiisautem'^malcdieisprofc-

hold. CONVITIA

âôpotius quam cum iudicio amp;nbsp;fedato fpiritu fcri ptis Lutheri tcftimoniis,abHoldero citatis, vnicü tantum fcligam j ex quo quantum illenon femel intcmperici fuæ indulfcritperfpiciatur, amp;quam tanti virijfcd hominis tarnen,noroini,ipsiquc Ec-clefix malcconfuluerint, qui pleraquc ipfms po-lemica fcripta non malucrunt oblitcrari potius quam in publicum cdi. Sic igiturille quodam loco pro fuoæftu, j4udt,inciuit,tu-porce,can:i,fanati~ ce, aut faerù, infit/feaßne : Ettamfi Chrti}i. corpm fit omnthtM locis-,nan tarnen tu fiattm tpfum veL deuotabûi'nelheHuaherùf'velatringcs. At vos audite,, qui Lutheri euJ7Bf,iifa tantopçre vfgetis. Si hçc verum c(i, qiuiiam vcrum crit, quod ipfcalibi tam pertinacitate tuctur, nempcindignilTimos ctiam quofuis vcrumcorpusChriftbqvaauis ad iudiciu, manducare?

Deiiiqucintolcrabilc D.CacclIario Smidelino: fieriiniuçiamcçqucreris Holdere, çpillud ipfius^ diélu m, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;per nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Avwj«»» 4oigt;lt;^»^»,p'cr-

peram interpreter, quum idpofica ipfc Bezæ re-'. fpôdcns,dcclararit. Qnafi vcrpfatijtiitadmilfum crimen negarc., Extatillud,ab co tofidem verbiß in fuis illis thcübusfcripcutq, quod non modo vt falfo, fed etiam vt infeientifiimediftum reprehen-di, quum inter Accidt ns dçt Subftantiam nihil fit mediuna. Et quid plur-ibutlajc 0^115?. Quôticamp;! Brentiiis Scipfeifiud intulcant^/’erjfo'?«-»;» Diuinitateta Christ non illam ttiernam tn^ teiltet, tpuatn babeat cum Patirei (fi-- ^pçfttu finilo com^ munem,fed eanKjuafit tpfi afecuftdabyptfiafi T rint-taiti coMmunicata ? caniem fiff'umpfijje, n i ,h i l-

I vn

R ESPON SlO

A LIV D ejfettjnam smnemßtam plenitntlinem, iel eit emniafùa don a tlU communicajjîéi quod fi tam verum efle vult quàm falfum eftac Nenorianum in natu rarum feparatione, amp;nbsp;Eutychianum in propricta-tum cffufione, aut duas inChrifto fubdantialc« Deitatcs poni, aut vnam quidem fubftantialetn, alteram verb accidentalem ftatui neceffe cft.

Et hæc quidem haflenusde iftis diâa funto, quï fi cfficere potuerint vt ab bis tam portentofis crroribus difcedatis gt;nbsp;crit de quo Deo Opt. Max. gratias agamus. Sin minus,legitimam vllam Ec-clefiafticamcognitioneminimedefugio. Veftra aute conuitia pofthac folo filentio vlcifci dccrcui.

FINIS.

Emendanda.

Fol.4$.Un.ggt;lcgc corpore«. Ibid, lin.pjege incorpore«.

•ft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.V I quot;nbsp;Z o I J J?;

-i«’*’' nbsp;nbsp;nbsp;■ ' 'Ï * A

,.; nbsp;nbsp;nbsp;.L, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;”'lt; ' ■ i '.-'quot;-.'.T

.„,... 5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;______. -'f-,

JI’. • f.H/f , ,., i-£ -. - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ■!. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;■ '

-JU^.HqO-'-î ■ i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■■ f?''^'’

î'';,.:m;.?lt;'iij''t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .i:’'- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' • ■•

gt; • 'f I ifi' 'i..' . ... ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,. : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

. ■ ■■'. .J-n-?.;-. ■......

.' :r'j1 ȣ.'11'

; ■ .»inanoqnrj I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..^'i..

r'rî^.iqOn-*' : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' . .r- -:. .

rrquot;Kl!v ffl«quot;'*'•• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' tf ' 1 •,•

i.iJrjV -örjixrr ! nbsp;nbsp;nbsp;-quot;ii' ■• '

.tPyi-.gt;L »Jl.i'y c::u jiû cIci 5►

T /

• ^v ....i

k -, I • ;■:! .h' - * »'

Q V A s D A M A IAGO BO ANDREA PAR-

XI M RECENTER. CONFl-ótas, partim aliunde repetitas calumnias Refponfio.

AD PVTIDAS

Q_y ASDAM A I A C O-BO ANDREA PARTIM recenter CON-fiäas,partim aliunde lepetitas calum-nias Refpo-fio.

Ac OB V M Andrcam iam olim qui-dcmmiflumfcci, Apoftoli prxce-ptufn fcquutus/qui tarnen quum fa-cinorofos illos imitatus, qui dc fuis fcclcribusrogati, fatis fe purgatos cx alioruin accufationc cenfentjcriminari nos ma

Iuent,quàm duplid impictati, cætcn'fque fibi non temere obieôis blafphcmiis rcfpondcrc paucis non illi quidem, quem infanabile tenet maledicc-di cacoethes, fed ad ipfius aceufationum capita re fpondebo.vt quæ fit iftius hominis in rebus facris turn fcicntia,tum confeientia,!) fi fieri pofsit intcl ligant,quorum credulitate tam diu abiititur. Prima hæc eft igitur criminationum nobis ab ipfó nuper obieâ:arumgt;quaslitcris quibufdam aduer-fus Clarifs, virum,amp; meritisin remp.literaria fuis iam olim immortalcm gloriam confcquutum, D. loannem Sturmium,Acadcmiæ Argentînenfis re-âorem feriptis adiccit.

g.ii.

loo AD I. ANDREAE CALVMNIAS

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Theßs I.

rte um maximam partem humanigener is ad afernd damnationempraisiitnaße ordinaßie, vtnonpoß fintfitluifierttnec Denm veile eat fiabtariy aut illu mor tern ehrt Hi fili^ fiatprodefie.

Rcfponfio.

Nullum efle doftrinæ Cliriftianæ caput calu-mniis humanæ fapieneije niagis obnoxium, vcl rdigiofiùs tradandiimj quam Prædcftinationis, Apoftoli ca de re difputatio, 8c Auguftini in pri— mis aduerfus Pclagianos cocertationcs oftendut. Alii igitur omnem prædcftinationem tollunt, alii fic earn ponuiit vt ponendo fubuertant:alii (inter quos iftc cft)altero, nempc Reprobationis mcm-bro mutilatam proponunt.quali vero pofsit ftabi liri aliquorum eleótio (ncc enim digit qui accipit omniajquin c^rteroi nm rdeétio afHrmctur. Nos igitur amp;nbsp;mille locis expreflum Dei verbum, amp;nbsp;i-pfius rci naturam,amp; AuguRini in primis difputa-tioneseruditifsimas, quibus olim Pelagiani funt proftrati,amp; nunc Scmipclagiani Sophillæ iiigu-lantur,ipfius deniqucLuthcri inlib.de fcruoarbi trio fententiam fcquuti,vt Elcftionis ficRcproba tionis quoque deerctum æternum.Sc quod ad cué tum attinet,immutabile, id cft,tam mifcricordiæ, quàmirævafaftatuimus : neque bine tarnen vd Stoicam ncccfsitatem confequi, fiue côntingentîâ tolli,vel Deum ftatui vllius mali, fiue exitii cuiuf-quam autorcm:fed in cleftis quidem gratuité ilia miferi-

I

RESPONSIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lot

rtiifcricordianijin reprobis vcro iiifïatri ipfiusfe-ucritatcm fpcélandam ad norninis cius gloria prç bcri dcmóftramus. Scd de his plcnius nunc difpu tare non placet.Ad hanc aiitcm iftius fyeophanta: triplicem calumniam quod attinct, ita figillatim refpondemus.

De Primo, doccmus ex Dei verbo, Nafei, imo ctiam concipi omnes homines ir« Dei reos, amp;nbsp;x~ ternadânationedignos. Ex his plurcs verbo Dei nc vocari quidcm,quam vocari ; amp;nbsp;rurfiim plures efle vocatos quam eleétos ; nee Deum proptcrea/ iniuftum autcrudelcm, fediuftum potius iudice in iis quos vcl prorfus non vocat,vcl efficacitcr n6 vocatjccnfendum. Neutrum iftorum abfquc Dei decrcto, quod caufas omnes fccundas ordincan-tegreditur,?uenire.Hoc çternum dccretum euen-tui quidem nccefsitatem immotam, voluntati ve^ rîgt;,quæ eft humanarum aótionum caufa.nccefsita-tem n5,nificx hypothcfi.imponcrc.Huius decre-ticaufam eftc Dei rum a:tcrnam benignitatem in iis quos ipfi libuit,ad falutem prædcftinantis,tum aîternum mali odium ad iuftam damnations quos ipfi libuit,ordinantis:cur hos autem potiùs quam illos faluti vel damnation! deftinet, caufam «cjJt#-•m/ixmofx nullam efle aliam quam ipfius voliintatc, quæ non à iuftitia regulam accipiahfed ipfius rufti tiat fit norma.Ncc enim.Dci ordinantis refpeftu* ordinari quidpiam, quia id in fefe iuftu fil^jfed con traquicquid iuftum eftjuftum cfTe,quonia amp;nbsp;qua tenus Dei ordinatione nitituripfa rerilmomniu cxiftêtia:atnon ipfius-o'rdinatio crcàftiorie, vel ex iftentia rcrum. Hoc Dei dccretum canO.s oinnes

■ .g.ni.

lOi AD. I. ANDREÆ CALVMNIAS

fecundas amp;nbsp;tempore antegrediens vtpoteæternu: amp;ordine antecedens,vtpote fummum,ab eius de-efeti cxccutionc diftinguendum cfle »vtpote quæ amp;nbsp;fuis demum temporibus ac momentis, amp;nbsp;non nifi fecundarum caufarum interuentu cueniat. Certum cfle igitur plures daranariquam feruari (vt ipfe Chriftus teftatur) amp;nbsp;neutros abfquc a:ter-no,amp;,quodad euentum attinct,prorfus necefla-rio decrcto nafci : fed in iis quidem qui feruantur, fumam apparcrcDci niifericordiâ,in iis verö qui damnatur, caufam damnationis ipforum totâ hæ-rcrc;ac proindcDcü fummè benignûin illis,fum-mcfeueruinin bis fèipfum declararc,in quibus duobusfalua ipfiusgloria potiflimiim clucclcit. Nee enim aut faluti dcftinatorumglorificationê» autad exitium defcriptorum fempiternam códe-mnationé vltimum cfTcfinemillutn in qucmDcus prædeftinans intuetur:fed fui nominis gloria,pro-ptcr quam orania quæ códere ab æterno d^’crcue-ratjCondidit; amp;nbsp;fingula quotidic per caufas fecun-das exiftere vultjctiam impium ad diem malum.

De fecundo, quod videlicet ordinarir Deus vt non poflîntfalui fieri reprobi,docemusno pof-fe quidem cxitio dellinatosnon damnari, vthoc non abfque Dei decreto eiienijt.'D“u tame no cf-fc damnationis caufam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efficientem,

fed partim earn corruptionem, qua homo primus mere voluntaria corruptionc fefe pec^ato mancipans , humanum genus obligauit, partim illius corruptionis fpontaneos effeâ:us,id eft,pfccata.

De tertio, quod Deus nolit rçp. obaiioni defti-natos fcruari,aut illis mortem Filij prodefle,iftud concedi-

RESPONS! o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lOJ

conCedimus Chrifti verba fequuti, qui teftatur £c pro mundo non rogarc : amp;nbsp;fundamentum illud amplexi,quod déclaras Apoftolus air,Nouit Deus qui fint fui:modó illud adiiciatur,No damnarire-probationi deftinatos , quod ipfi feruari vclint» Deus autê volcntibus refiftat: fed partim propter hæreditariam amp;nbsp;mentis amp;nbsp;voluntatis corruptio-nem, partim propter voluntariam amp;nbsp;perpetuam ipforum contumaciam, quæ efi: illius corruption nis fruÂus.

rheftt II.

non omnet infantes in Baptifmo regene-rentur/edij dttntstXAtijuos Veut in arcanefuotonß-iio decreto ad •vitam ateniam pradeßinaMit.

Refponfio.

De hoc capite iam pridem eft Heshufio relpô-fum.Nos videlicet arcana ifta defingulis perfonis iudicia Deo relinquere,amp;)quod ad nos attinetgt; cos omnes potius præfupponere ex eleâorum effe numcro,quàm reprobatos, quos Deus vel ex fidem Chrifti profitentibus nafci voluit, vele-tiam aliûde adfcitos amp;nbsp;catechizatos in Ecclefiam fuam inferuitj. Sed quum non nifi ex Chrifto per fidem apprehenfo iuftifieemur amp;nbsp;regeneremurtfiJ demautemconftet vfque adeo non cficomnium ( excipiendi funt enira hypocritæ ,amp; qui fidem habent non illam veram,fed «se^rwMefXjquos Deus fuo tempore vel patefacit, vel etiam non patefados in fuum locum extendit ficut v g. iiij.

104 ad. r. ANDREAE CALVMNIAS num baptifma, quod ad Dcum promittentcm at-tinet, ita,quod ad eius cffeétum, duplicem baptif-mum ponimus,ficut Paulus duplicem circuncifio ncm,in cuius locum Baptifmus fucceffir.

T heßs III.

»

regeneratio eorundemeleSlorumnonfim-perfiat tn tpfo Baptt/mo.ijMando tnfans bapttx.atgt;tr,fed ßipenumero infeneÊla ipfirurn denuofieri. Jdèó^ue e-tiam docent Baptifinum tantitm fignun. eße regenera-t\onii,(^figtllum fiH tefitmontum, tjuemadmodum panit Suchariflia tantum fignum fit corporis Chriili,

Refponfio.

Quid fit iftud Denuofieri fàteor me non intel-ligerc,amp; puto Denuopro Demum Typographû cxcudiffe . Quod autem ad primam liuius Tbefis partem attincf.illam pro vera vfque adeoagnofei-muSjVt gratiam, cui veiut obfignandæ Baptifmus adhibctur,remiffionem videlicet pcccatorum amp;nbsp;regenerationis donum, affirmemus interdum an-tccederc Baptifmum.vt Abrahamus fuit iuftifica-tus,ac proinde remilfionem pcccatoru adeptus, amp;nbsp;nouus homo faétus, priufquam circumciderc-tur,amp; Cornelius cum fuis priùs baptizatus Spiri-tuquam aqua, fiedenique omne adulti vera amp;nbsp;aftuali fide præditi, antequàm ad Baptifinum ad-bibeantur : interdum vero Baptifmum fubfe-qui. Obfecroquiin infidclitatepoCtus, amp;nbsp;tarnen feipfum fidelem profitens, baptizatur, num

Baptifmi

RESPONSIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;105

Baptifmi gratiam confequitur ? Si hoc putat no-ftcr criminator, age tranfcat aperte in corum partes qui opus opcratum tuentur. Num veto qui fuerit hodie in infidelitate baptizatus, poftca fide donari non potcft ? Si hoc ncget iftc,doceat nos a Jiuofpiritufcientiamiftam hauferit. Numvero 1C fidelisfa^us itéra baptizabitur ? Nequaquam refpôdcrit,opinor, Andreas.Ergo in hoc hominc vel tato poft tépore fcquuta fuerint ipfius effeda» quantü inter Baptifmü amp;nbsp;eonuerfionc cius inter-ccflerit,quod nos docemusivcl fi fucrit in co inuti lis Baptifmusqui eo ipfo tepore quo fuit admini-ftratus illi no profuit,cóuerfus iftc fine vHobaptif-mo feruabirur,quod Andreasdiccre minime fufti-neat. Quidfi verö infidelis iftc baptizatus nunqua conuertatur? népe vel ad opus opcratum eófugiat rurfus AndrcaSjVel Baptifinum non ipfius Dei vel Baptifnii vitio,fed folainfidelis baptizati culpa fa tcatur oportet fine intcriore gratia fuifleiftiuf-modi infidcli collatum:cx quo rurfus iftius hominis,qui tarnen cæterasEeclcfiasdamnandiautori-tatem fibi vfurpat, quatafit infcitiafimul amp;nbsp;au«-daciaquis non videt?

Ad poftcrius auté huius capitis mebrum quod attinct,in co dupliciter calumniatur Andreas quû Baptifmum à nobis dicit tantùm pro figno liu tc-llimonio regcnerationis;habcri. Etcnim ncq;Ba' ptifmucfTc dutaxat fignum dicimus, fed fignûSacramentale, id eft,cum quo, quod ad Dcum atti-net,rcs fignificata vere femper fide accipieaida præbcturt ncque regencrationcro tantùm, fed c-tiam vcl in primis ablutionem à peccatis dicimus

IOlt;5 AD I. ANDREAE CALVMNIA5.

cflc baptifmi cffcctutn. Deinde nihilo doótior eft Logicus quàm Thcologicus, quü ex co quód Ba ptilmo exteriorebaptizatos dicimus interdû in-terioris non cfle participes,! nobis exinaniri fym-bola colligitzquafi videlicet valcat hæc confequu-tio,præbctur omnibus interior cum cxtcriorc,er-go ab omnibus qui exteriorem recipiuntjntcrior recipitur .-de qua mere falfifsima amp;nbsp;abfurdifsima colledioncquum toties fint ifti difputatores an cóuitiatores admoniti, quis illorum vel ftuporcra vel pcruicaciam fatis pofsit admirari?

rhefts llll.

hum^na ChriHi niiitura,hoc elt,corpu4 ani ma Chrtfii, in omnem aternitatem omnipotentia Dei netjue capax,ne^uepartteepsfit. Et contrarium affir-mare tamalfßtrdum ejfeiarfi tjuit dicat, aptitudtnem ad dtfiiplinoi captedae laptdtauttrunco tnfandipaffe,Si^nidem finitum non fit capax infintti»

Relponfio.

Enimueró quæ bate impudentia, dicere audcre negari à nobis Humana Chrifti naturam efie participera Deitatis, in qua plenitudincm Dcitatis Verbi,etiam ff»,M«77x5f,nabitarc fateamurPSed duo requirunt ifti fub anathematis pœna : vnum, vt Deitatis nomine non illam tribus per fonis cSmunem,non hypoftafin ipfarri Filii, fed mK-ninr intelligamus.' Hoe enim totidem verbis ipfi ccntics inculcant. Altcrum, yt Deitatis quam

vocant

K E s F o N s I o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;107

vocant participationcm non vnionchypoûatica, fed blafphcino ipforum commentü,népe jçl reali proprietatum omnium Deitatis cflcntialiu in car-nem effufionc, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxæqiutionc, vt Brcn-

tius Se. Andreas lo^'.untur, fiue Monopbyfitica fiuc MonotIiclitica'Bfe^;^ap»lt;rM,vt loqui mauult Ke-mnitius.definiamiis. Étquidcftilludqualôj humanitärem cfle Deitatis capacem? Clair.itant nos elle ludæis Sc Mahiimetanis détériorés,quôdcum Angelis dicamusChrifti carnem ccelis capi,idcft contineri,ac proinde tanto cum à nobis intcrual-lo,quod ad humana; naturæ cflentiam attinet, ab-cfTe,quanto abfunt fuprema cælorum, vnde Chri-ftus iecundum carnem venict, à terris in quibus nunc illurn expeéiamus.Nec interta nouum hune Diotrephen pudet credcrc iubcrc,Deitatem Ver bi fie carne affumpta contineri, vt non abfque ilia (hoc cnim abfit vt inficiemurJfed extra illam carnem nufquam fit.-quam Scyllam vt vitent,în Cha-rybdin ilico incurrunt, quum aflumptam carnem tam late atque ipfam Deitatcm, id eft, vbique ef-fentialiter amp;nbsp;rcipfa patere, omnipræfcntiæ fiue Vbiquitatis rcali in carnem cfFufione pertinacifsi-mè contendunt,quafi minor fitinipietasexfinito infinitum,quàm ex infinito finitum faccre,id eft, Humanitatem in Deitatem, qnàm Deitatcm in Humanitatc transformare. lam verb quod ad ill% trunci vcl lapidis fimilitudiné attinet, quibus tar.* dem iftud côuirium conucnir,nobisnc qui humanitatem à Verbo hypoftaticc afiumpTam fupra reliquasres omnes creatas inenarrabili fublimi-tare euedam non modo vnionis gratia, fedetiam

I08 AD I. ANDREAE CALVMNIAS. collatis in cam donis affirmanius, an illis potius qui IXeitatis in Chrifto praefcntiam non ex vnionc hypoftatica, fed pcrfcâiore quàm in aliis fanótis mpytià'definiunt ? En quo cæcitatis fub doélori-bus non lufciofis,fcd plane csccis rccidifti, Germa nia,^uæ tarnen tam multis antchac oculos aperui-fti! vt in tc quoque compleatur illud Chrifti, ficri?Anonnullis poftcriora prioribus détériora?

rhffii r.

human£ in Chrißo natura, ne voce tjuidem, autgrammarica vel verhalt communicattone, omntpà-tentia Dei tribut veladfiribipofßt,

Rclponfio.

Lnduntfopliiftx in Omnipotcn£iæamp; Huma-nitatîs vocibus.Si Omnipotentiam vocantomniû rcrum creatarum adminiftrationem,illam abfit vt inficîemur Chrifti humanitati conceftam cuios ctiamcarni, vnica excepta Dcitatc, aeproinde feipfo ctiam fecundum Dcitatem exCepto,omnia, fuprema, media amp;nbsp;infima fubicóta funt. Sin vcró hoc nomine infinitam ilia vim omnia quæ libue-ritcreandijcfficiendijimitandi, Dcitaticfleritiali-tcr propriam,intelllgant, vt lioC craffiftuno deli -rio fuam omnipræfcntis cflentialis carnii chimac-ram confidant, hominem quidem hdne vcrc amp;nbsp;eflerttialiter faiftum efle Dcum, fed hypoftatica vnione quç neque naturasneque proprictates ea-rum confundat affirmamus : quam humaniratem cuafiflc

‘ RESPOMSIO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;109

euafifle Dcitatem fiuc eflentia.fiue vlla ipfi Iiuma-iiitati inexiftcnte cflcntiali Deitatis proprictatc, conftanter ncgamus.-atque adeo tam infanire il-los dicimus qui duas Omnipotcntias quamqui duas Dcitatcs ftatuunt, fiuc vtranquc illarü cflcn-tiale quidpiamcflc volunt, vt fubftantia fubttan-tiz accidat,aut quafi acddat,vt Andreas filfiffimè amp;nbsp;ineptifsime fcribit.Guc vnâ fubftantialcm, alte ram verö crcatim qiialitatcm cflc comminifcun-tur.Hnmanitatis autem nomine abftrafto, quum fola natura humani qualis in fefe eft intclligi pof-fitjtam falfum amp;nbsp;tarn iropium efte dico Omnipo-tcntiam,ita vt modo diximus intellcftam.vllo mo doei attribuere,quam fidicas Humanitatem ef-fe DcitateiTcfin vciö Humanitatem pro bomine ipfo afl'umpto , amp;nbsp;Dcitati aflumenti hypoftaticc vnito accipiant,ferenda quidem non cftillaäxvp-Ao/ot,propter Entychianos amp;nbsp;Monophyfiras,at c-tiam Monothclitas:fed tarne, cu id ad fententiam ipfam attinet, Cvt modo diximus) abfit vt vn-quam negcmusbunc aftiimpruni horr.incm efte vcicamp;eftentialitcr omnipotentem, atque adeo quiequid Deus cft,quum hie bomo fit Deus : ft d va denum rationequa Deus eft, nempc non vt m ftic» autexfefi ,fed quatenuseft à Verbo perfona-, literaflumptus.

Thefîs ri.

Chriflitm ficundtim humanam naturam, hoc eßt ipftfts nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Çorptu, accepijfe potenttam meàtat

maior fit ejuam potentia Àngelorum^reltijuo-rtirn beatorum hominiim,(^ minor tjaampotentia 'Dei’. CHm Omnipotentia autemtlt;]ut Dininitatif proprio eßt nihil commune h(dgt;ere.

IIO AD I. ANDREAE CALVMNIAS

Rcfponfio.

Potentîam carni Chrifti à Dcitatc,corporaliter in ea inhabitante, óonatani, quam Apoftolus per nomen quod eft fupra omnc nomen intclligit.nó tantùmxT’isTAMZ.fed x* difFlt;;rre ab ilia infi-nita amp;nbsp;cllcntiali Dei Omnipotcntia àw/yavitTw af-firmamus. Itaqne media ftatui non poceft nec dc-bct,quum ilia fit fupraamp; extra ipfarum creatarum fubftantiarum omnc,vt ita loquar,xä('7»;^p/eo', erca-ta verb potentia ne inter fubftantias quldem , fed inter qualitates recenfeatur.Cui verb nifi acutifsi-mo ifti tarn Theologo quam Dialeólico vnquam in mentem venit vt qualitates inter fubftantias di ftribucret?Sed amp;nbsp;iftud, naturam huniaoam nihil habere cum omnipotcntia Deitatis commune, quamcalumniofcin nosdicatur, perfe fatisper-fpici poteft,quafi videlicet Neftorianis ipfis dete-riores.id eft, ne ipfam quidem Verbi wapitinsu'agno fcamuSjSt humanam naturam alienu quiddam amp;nbsp;feparatum à Dcitateaft'umenteefleftatuamuSjqui tarnen amp;nbsp;illi vnitam in Verbi perfona Deitatem cHe,amp; ipfis etiam Angelis incnarrabilc inde dignitatem ipfi cöciliatam tuemur. Sediftis fcilicet Nihil habere cum Deitatis Omnipotcntia commune,idem valet, atque realiter infafas in fe-fe,fibique vnitas proprictates omnes Deitatis no ‘ habcrc.id cft.Entychcn ab inferis non reuocare.

Th^ßt riT.

Chrißum/icKnäum humanumfpiritum etiam n»ne inglortafua collocatum T A N T V M fiire, quantum ipßtm

R E s P o N s I o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ni

ipfitm DECEAT ET N E C E SSE S I T SCIRE, quantum tUi iWficïhT ad iudtcium celtbran dum. oiMiih autem fcire ita ejfe solivs dei ftrofrtum vt nullt creaturx^adeóque nec spiri-TVI AVT ANIMAE CHRISTI poißt-

Rcfponfio. I

Rcftè fàceret otnnino conuitùtor ifte nofter ß dcfuaaugcnda fciénaamp; emendandaconrcientia, potiùsquàmde Clirifti humanitatis fupraAnge los etiam ipfos collocatæ,ftiéti« finibus cmcticn-dis difccptaret.quara abfit vtprophanc amp;c curiofe fcrutemur,quü nobis potiùs ilia régi amp;nbsp;gubcrnari ßt fatis.Illudquidem dicimus naturam humanam Chrifti,etiam glorificatam, ficut quod exiftit hoc habet à Dcicatc à qua fuit affumpta, ita ab eadetn tumeflcntialesfuas proprictates, tumaccidenti-tias qualitates habere, ncc tarnen extrinfccus, vt nos rocra: creaturæ, fed à fcipfo ratione pcrfonç habere, quatenus videlicet vnus amp;nbsp;idem eft Deus qui homo.Quærerc verb an omnia fuæ nuncglo-rificatæ carni fuggerat Vetbum, an verb plurima dûtaxat, quorfum laboraremus: modb in ipfius c-tiamcarneredundarefciamus,quæcunqucad to-tius mundi ac fuæ imprimis Ecclefiæ gubernatio-nem potentifßmum amp;nbsp;fapientiflîmumopus eft?

Thefti. VIII.

»

jQuitd christvs tantvm cognition IS DEI hab tat, oy htir v tAti rtutlttur.

Rc/ponfio.

Quum Chriftus fit Perfon« nomen, quis iftius criminatoris impudéciamnon agnofcit? Quïnam enim Filius, qui amp;nbsp;ipfc vnus eft cum Patre Deus, Patrcm.ac proinde feipfum pcrfeéliffimè ab «ter no no noucrit ? Sin verö affuratam naturam feor-fim cófideratam fophifticè fic intclligit Andreas: fatcmur fanè doceri à nobis verè creuifle ilium vt hominem amp;nbsp;ætate,amp; fapientia, infante adhuc qua pro nobis fufceperat naturali infirmitate : quod fi negat ifte.Iitiget cum Luthero, cuiüsfcripta vult iftc habcri pró ccrta vcritatis norma. Sed amp;nbsp;in ill a gloria diuina Chriftum dicimus fecödum carnem non nifi ex fuæ Deitatis reuelatione noflc quar-eunque non aliter quam ex reuelatione nofcires créât« pofliint : vt qui fit, teftibus etiam Patribus, amp;nbsp;feipfo maior fecundum Deitatem,amp; feipfo minor fecundum humanitatcm.

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Thefts IX.

Chrifitu eodem modo ^uo aly homines ex Jïdaria nMus fit. Nametfi nee à lofefho., nee vllo alto tgt;iro conceperit, clauflra tarnen virginei corporispeji partum nö inuiolata p er man fit fie fed fhriHum cruento partH edftum efie.

Rclponfio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Quæftionem banc no modo quia turpis amp;nbsp;pro-pbana eft, fed etiam quonia ad noftr« falutis my-• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fterium

R E s P o N s I o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Il,

n. ... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;gt;

I crium aiinimè pcrtinet, idcoquc nallo Dci ver-% explicatur,totam D. Canccllariogynæceorum afleclærelinquimus. Nam illud quidcm ad falu-tem requiritur vt fciamus amp;nbsp;crcdamus,in Virgine intaiâa turn ex Spiritu fanfto coneeptum» turn po fteanatum Scruatorcm noftrû Icfum Cliriftum. Sîtnc vcro cæterorum hominum more, perrupt© videlicet vtero, an JTnpjiwzxH ratione natus, ( qjod amp;nbsp;teftimonium à Luca prolatum aliquo modo vi-deturindicarc,amp; ex vetuftis Patribus non pauci, vt Tertullianus, Cyprianus, Hieronymus ipfe dc-niquc,fatis aperte afhrmant)minime laborandum nobis arbitramur. Semper cnim virgo fuerit Maria quæ concubitus fuerit expers. Sed fuit nimi-rumhocquoque rairaculum cætcris adiieiedum, vt aliquid Omnimaieftatiex primùra,ac deinceps Vbiquiftica: chimçræ fubftcrneretur.Vcrùm quo tandem pondéré feu mométo? Nam etiamfi iltud concedamus, quod tarnen neque Vcrbiaiiôtori-tatc,ncque fidei analogia, neque alicuius Patrum probabili conieftura nititur, ad Chriftianam de-nique fidem nihil facit, quis tarnen non dixerit in ipfa virgine potiùs quàm in infante quem parie-bat, hoc editum miraculum, fi virginitatis ipfius probâdæTïxoÂez’)'elfe debuit vterusno perruptusî amp;nbsp;quis iftius Tïxujiet'ow teftis elfe potuifler,fi probâ-dum illud fuilfet? Virgin iras ergo Mariæ alio tefii-monio nititurquàm irtis quç quotiJie quoq; filiere obftetricum oculos leges Ciuiles teftantur. Satis illam certc ipfius integritas Prophctico fi'i-rituinterpios teftata, amp;nbsp;reliquæ virtutes,amp; ipfius h. j.

II4 A D r. A N D R E AE C A L V M N I A. S inanciintegi itaî, amp;nbsp;Propheticæ prædiftioncs in relicjiiis miiiiftcrii Mcffiç partibus palam implrtç, ex intacta virgine natutn clTc prædicabant, vt irtas moucrcquxltioncs ciiiquam Chriftiahovere reli-gtofojtmo honcRo viro ne in mentcm quidem ve jiirc dccucrit, Aio igit3r,vt hoc darctur, in virgine jpla potins editum tniraculum qiiàin in infante, cui lua moles vHibiliter cóftabat,amp; quem in præ-fepi tafeiis vt tçreros inuohii,St turn apaRoribus, til à magis fpcótari amp;nbsp;adorai i verc phyficc pror fus oportuit. Imo fi liypoRaticc vnionis monlen-tum.vt iRi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vollint. fuit Vbiquitatis hu-

manitaris aRumptx caufa amp;nbsp;initium: adco vt.ficut Brentium fcribifc non puduic, quo tempore fuit in præfcpijcRet in cœlofid cR,vbiqui)illa ipfa hu-manitasrcipla, quoniamnili vbicunquecR Diui-nitasalfumens, ibi fiiilTe humanitas ab vnionis, id eRconceptionispuniRo Ratuatur, diuidatur pcr-fona nempe ncc vnquam lie cxierit ex vtero vt non cRet in vtero,nec vnquam in vtcrofucrit quin extra vtcrum fuerit. Semper igitur à coceptione, amp;nbsp;natus amp;nbsp;non natus fucrit. Egrefliis denique i-pfius ex vterofuerit inane fpedrum vfquein prç-fepcjamp;afcenfio vfque in nubes.Et hæc fæda tnon-firadiutiusferre potes Germania, vtin Africam tandem transfonncris?

Thefit X.

' Chrtflus non claußlt;nj ftpultkrnm egref-fus,autper claufitm ofliuin ad fuoi dtfiipnlos corpore /ho tngre^iüßt am ingredt potneru.

Ref-

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R E s P o N s I o. '

Refponfio.

Claufo an reuoluto lapide rcfurrexcrit Dominus, ex hiftoria Eiiangclica colligi non poteft. Quod fi vera eft Vbiquitatis doârina, adhuc tâ cft Chri ili corpus in fcpulchio,quàm quum in co repone-retur.imo fimul pendebat in crucc, amp;nbsp;iam t rat in fcpulchro, quandoejuidem vbique fuit,eft,8c cric rcipfa caro eins aftumcnti Dcitati vnita.Tantura-modo igitur id quod per à/wwjttw illuforjam m o-culos ineurrit, fpecicm on nipræfcntiæ variat.Ita-que abfolutusiam efto Marcion. Multo minus c-nim infaniuifti viuésquàrniftiabortiuijtibimor-tuo poft tot fccula furrogati. De ingreflu per ia-nuasclaufas quoticsà noftris diélumcft? Sittarnen ingrclTus Chriftus: certè palpabilis, ncc ab-iefta corporis mole, quiim ingicdcretur, vt ex ilia ipfa corporea palpabilique mole, amp;nbsp;plane phyfi-carefurreftionem fuam ipfis externis fenlîbus.vi-fui, auditui, taétui difcipulorum probarct. Cur igitur quantitatem,vel ad breulftimum m.omcntû deponeret, id eft corpus efie dcfmeret ? Nam, in-quit illc ipfe Aiiguftinus de hoc ipfo corpore in cælos aflumpto dilîerens, amp;nbsp;huius miraculi accu-ratus explicator,Toile fpatiûcorporibns, amp;nbsp;corpora non erunt, imô ne erunt quidem. Qnis ergo non in ipfo Chrifti corpore.fcd in paricte,momc-to temporis , nulla vi bumana interueniente, fed Dei tum iufliii patente, tum fefe rurfum occlude-tc miraculum editum non videt? Qu'd ampbus? fi vobis Vbiqiiitariis creditur.crat iam intus Domini corpus antequam co introiret, ncque foris efte h. ij.

Il6 AD. I. ANDREÆ CALVMNIAJ

defiit poftquam eó introiit.Quódnam igitur tandem erit iftud miraculum quod vos ipfi deftruitis? Nunquamne veró vosiltarum vaiiiliimarum ine-ptiarum pudebit? nunquam oculos aperient quos tam inanibus prælligiis fafciiiaftis?

rhefis XI,

humana natura Chrsßi r.os redemerit cum ^Ha.iifaJjinne reuera mhil commune habuertt,

Refponfio.

Imó veto quum adhuc nemo te natum cfTe fci-rct,Andrea, amp;nbsp;quum Brecius fimul fuam Vbiqui-tatem cudcrct amp;c rem f.iccrec, à magnisillis viris D. Philippojio.Caluino,it Petro Martyreop-pugnatum fuit amp;nbsp;cxpugnatiim Stancari dogma quod nobis impudenter impingis,dequo fic habe in fumma.-Mcdiatorcm fuiffe Cliriftum, ac proin-dcRcderoptorem.tiim perfonæ totius cóiur.élim, tumnaturarum figillatim confideratarum refpe-âuJtavtncquc Humanitas abfque Deitatc,ne-queDeitasabfquehumanitate fit mediatrix; fed ita vt ficut turn naturæ ipfæ, tum earum proprietäres citra confufioncm vllam ccnftituiit Perfo-nam vnicâ Mcdiatoris.fic in ipfo pro nobis obeun do Mediatoris murierc fua cuique naturæ fuum cuique inconfifum feruetur. Sitigitur fane paffus oKhyif in carne,\t Sc conceptus, amp;nbsp;natus, amp;nbsp;mortuus, amp;nbsp;fepultus, cui quu fuerit ip fa Deltas in perfona Verbi vnjta, quomodo nihil cu ca

R F. s P o N s I 6. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;II7

fa commune in iftis Iiabuciit?At fi in fcfe vllo mo do paflam Deitatem dicis, agcctiam conccptam, crucifixam, mortuam dcnilt;]ue dicito, vt tcipfi Dæmones vna cum Eutychciis execrabiiibus ma-nibus deteftentur.

rhefif XII.

ÄoIlrinam,^udtintlMlgt;itAtaveritaieß, hna (fr tnwolata confctmtia nemofua fuh/crtptione appro-bare aut confirmare pofsit non priltsin Cmctlia (Mt Synodo tAn^nam orthodoxa approbata confirmât afit.

Rcfponfio.

Pergit idem mcndacii fpiritus. Nunquamhoc quifquam noftrûm cenfuit, nedum vt feripferit autdocuerit. Sed hoc affirmare nonveremurj in negotio religionis magnam cfle turn controucr-fiarum de quibus quæritur, tum pcrfonarumde quibus agitur,habcndam rationem, vt zelus fit fe-cund'jm fcientiam,amp; infirmis confeientiis confu latur. Ad controuerfias quod attinct, aliæ funt prorfiisnouæ.aut de quibus vclnondum quæfitû vel non aperte' dccifum fucrit, aliæ veteres aut ex veteribus interpolatæ.quædam caput ipfum reli* gionis petunt, quædam non tam magni funt roo-mentijVt religioncm iplàm vel direâè vel ex con-fequenti côucllant.quxdâ funt inuetcratatjAC non paucorumanimisaltèiam infedcruntjquædam rc censàpaucis agitatæ, neque dum latiùs fparlàe. Magnam igitur herum omnium diferiminum ha-h.üi.

118 AD I. ANDREAE C ALVMN I A S.

bendam efle rationem dicimus, ne per impel itiâ rcmcdium malo ipfo peius adhibeatur. Itaque quiim ctiam de maximi momcntirebus, quum dc multis aberrantibus, quum dc inuecera^s errori-bus euoluendisagitiir, quantumuis iam antefue-rint generalibus eciam Synodis,communi E cle-fiarum confenfu approbatis,dccifi,piis quidc Pa-ftoribus fedulo prouidendum dicimus, doetndo, moncndo,vrgcndo, tum vt dcuios in viam rcuo-cct, tum vt,quanrü in fc eft,faluum reliquum gre-gem, acccdentc rcligioforum quoque magiltra-tuum vbi fieri potcfiautoritate,præfient: fed tum in primis cfle legitimis conuentibus opus, in qui-biisnon owStupsTDz pauci,noniiipfi qui rei funt, no odiis in quemquam inflammati, non imperitj amp;nbsp;meritofufpedtifiatres.iudicandi ius fibi tyran-nice arrogent,fed fpeiâatç tum doftrinc,tum pie-tatisjtum ctiam moderationis viri co|locutioncm moderenturdn qua libcre quidem, fed fände fi' mill placidéque omnes audiantur, controuerfia omnis ex puro Dei vcrbo,minimc quoque ncglc dis veterum fandorum Patrum, amp;nbsp;Ecclcfiæpu-rioris teftimoniis,coir,ponatur;ita denique decifæ controuerfiæ quorum xlccet autoritatc fanciatur; iis meritó,qui, légitima præcuntc cognitionc, rede conftitutis non acquieuerint, ab Ecclefiaex-cludcndis.aut etiam,fi quid fcditiofè feccrint.a ma giftratu durius habendis. Sic cnim Apoftoli quó-darafaditarunt:fic adiicrfus Anianos, Neftoria-nos, Eutycbianos, Monopbyfiras, Monothelitas adumeftîquæ Synodi etfi blafpbemias illas non, ftatim,at paulatim tamcnjOpprcïTcrut, amp;nbsp;hoc ipfo

tempore

H E s P e N s I o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;115»

tempore nobis aduerfus illas rcpiilIuJantcs arma fuppeditant.QuidainpliusfAnnon vosipfi tot iâ annis amp;nbsp;viiio amp;nbsp;mortuo Lutliero, inter vos amp;nbsp;Ro manum Pontifieem fie agi poftnlaftisîQui Gt,igi tur,quæfà,vt in eo ipfo,quod nifi vobis aducrfiim cornmuncm aduerfarium tribuatur, iniquiffimè vobis negari incrito clamatis,tantopere vos inex-orabiles nobis præbttis ? Numqiiod détériorés quibufuis hærcticisfiimus? Deus mcliora. Nemo certè nos adhuc hærefeos vllius aceufatos, præter vnum ilium comiTinnem aduerfaririu codera at-que nos loco vos babcnteni,ad dicendam caufam euocauit,ncdum vt auditos damnarit. Iraô in qua tandem orbis Chrifthni fynodo (exceptis illis de tranirubftantiationis idolo verè Satanicis vçtcri-bus ac rcccntioribus conucntibus)dc coniundio-nc facramcntali difeeptatum fuit ? Quod fi veteru Synodorum comrauni confenfu receptarura auto ritas tantum valet,vt iifdem de icbus pofteaambi gentes, quanturauis multos, fit nefas audire, quo iure vos Brentianos Neftorium in naturarumfc-paratione .• Eutychen in rcali ptoprietatum eflen-tialium in carnem affiimptam effufionc : Mono-thclitas denique in vnica totics iam pride omniû ortbodoxarum Ecclefiarum iudiciis auditos, conui(âos,damnatos, ab inferis reuocantes, tolcrari fas fuerit? quanto minus verb vos cofdem pauculos,quos caufam dicçre, non iudices federe oportuit.æquum fuerit aliquot piorum alioqui amp;nbsp;religioforura credulitate abutentes, toti Germa-niæfidci veîlræ normam præfcribcntes., Srpçffi-tnisaftijjus em^dicatis vndique.imô etUra inter-b.iiii. quot;nbsp;■ • '

120 AD I. ANDREAE C A L V M N I A S dum extortis fubfcriptionibus frètes, tot genres, tot Ecclefiasjtôt fpeftatifKniæ pictatis ac dodri-næ vitæque inculpatæ Paftores,vcftris anathema-tifmisjfcricntes ferri ? Hacfuntigiturcaiifæ, quæ nos non ad id fentiendû,quod nobis ifte crimina-tor fiirifsimdimpingitjfcd adpiiquoqj Magiftra tus implorandâ fiele quumita opus fuit , impule-runt, Africanorum nominatim aduerfus Donati-ftas amp;nbsp;Circumcellioncs exemplum imitatos.

rheßi XIII.

ff Ce orJinano AdagiUratui oppone-re fd!“ contra enndern beüa bona conftientiagererepof-ßnt,donee iUie Itbtrum exercitium religionie fua conce dat,^ßrmatnpacem lureinrando conßrmet,

l

Refponfio.' À

Nempe deerat iftudad extremam impudetiam. Imó vt norit iftc quis nofter fit animus ; hoc dici-mus amp;nbsp;afferimus, non tantùm in rcligionis caufa, fed ne in aliis quidem vllis negotiis hominipri-uato liccregladium aduerfus Magiftratum fibi di-uinitus impofitum.quantumuis ctiam tyranni-ce agentem, vfurparc. Ita, inquam, fenfimus. Si fcntimus,amp; Deo fauente, fentire nos tum verbis tum rcipfa,femper teftabimur. Obfeurum ve-ro non eft quorfum hæc tendat criminatio.Galli-canimirûamp;Belgicaciuiliabclla fie iftc defignar, de quibus quum Illuftriflimorum Germaniç Prin cipum nonpauci tum potentiflimitum religiofif-fimi

R E s P o N s I o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lit

fimtfic îudicarint, vt quos cgrcgius fcilicct iflc Chrifti in calcte hypocaufto martyr ftditiofos amp;nbsp;Diaboli martyres clamitat, amp;nbsp;pecunia amp;nbsp;milite adiuuerint.atquc adeo ne fuæ quidem ipforura in iis adiuuandis vitae peperccrint,quid attinet iftam calutnniandi rabiem pluribus refutare? Illud quidem certè mirum videri poflet ifti criminatori ex-cidere potuiflc,parum memori quorum nûc Prin-cipum hæredibus gt;nbsp;donee menfuram fuam im-pleat,abutatur.

rhefis XIIII.

in hiireticosgladio nbsp;nbsp;igné feutre licitum fit.

Refponfio.

Deus banc linguam maledicam compefcat.Ex-citarunthâc quçitioné Seruetaniprimùm,deinde Trithcitæ,Scbaftiano Caftalioneamp;Laelio Socino, nominibus diffimulatis, banc caufam p.gcntibus. Eece verb nunc illam ifti renouant, arrepta nimi-rum inde occaftone.quôd ex pcrditiftlmis duobus qui amp;nbsp;à ebrifto ad Mabumeten defeccrût,amp; feri-ptis libris alios ad idem feelus pellicere tentarût, vnum dolui malè fuifte euftoditum, alterum ca-pitalcm pœnam ,qua poftca fuit H eidelbergæ af-feélusjmereri fcripfi. Quis verb id in me aufit re-prebendere quin alterum Eufebium Nicomedié-fem, amp;nbsp;Diofeorum Alexandrinum, autvtroque ctiam iftû deteriorem iroitetur ? Ad rem autem ipfamquod attinet,piisamp; verc CbriftianisMagi-Êratibui doccraus præcipuè dandam operam vt

I2Î AD I. ANDREAE CALVMNIAS

purus ac fincerus Dci cultus vigcat, eiufqtie pcr-turbatorcs.proutrespoftulat, autSoritate fua legitime iudicatosjcapitali quoque pœna, fi ncccf-litas amp;nbsp;fcelcris magnitudopoftulent,coerccant, potiiis quam Ecclefia detrimentum accipiat. Er-rorern autc ab hasrefijdifcipulos à magiftris, igno rantes à fceleratis,dociles à pertinacibus amp;nbsp;indo-niitisiamp;ditionem denique itidemque blafphcmiæ crimen ab hærefi fimplici difeernimus. Immo in quofuiSjCtiam puniendos,pŒ-Aam capitale deccr-nendam, cui tandem noftrûm vnquam venit in mentem, vt cenfcret?Hoccine verö eft aut tyran-nicæ carnificinæ fauerc,aut vim cófciétiis alFerre?

rhfßsx r.

corpus Christi à pane Cœn£ Domini tantum abfit , cjuam procul fiummum (alum ab infima terra dtfiit.

Refponfio,

•II. I

Agnofeo quam tu potius blafpbemus blafphe-tniamvocas, fedaddo quod tu aftutèpræteriifti» nerr pe de ipfa corporis effentia (qua;, vt ait Au-guftinus, vt à catlis aberat quum in terris eflet, nunc contra quum fit in cælis, vfque adeo abeft à terris, vt inde ventura Ipcretur J amp;nbsp;de noftris vicifsim corporibus , quæ nunc in terris quum fint, àcælisabfunt, banc abfentiam efle intelli-gendam .-qua:minime tarnen prohibeatquomi-nus verum illud corpus quibufuis tarn verc amp;

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R E s P o N s I o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;123

ccrto præbcatur fpi ri tu ali modo amp;nbsp;organo, nem-pcore fidcj percipicndum, quàm verè /ÿmbola traduntur corporali modo amp;nbsp;organo, id eft, ore corporis accipienda, ac proinde quin menti ac fi-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dci fit pra;fentifsimum,quod à corporibus noftris

I tanto difsitum eft intcruallo. HïC) inqiiam,»-gnofco,amp; aliterfentientes, fiue Tranftubftan-tiatorcs fine Confubftantiatorcs,dico antecedens poncre, ex quo vcram non cffeChrifti carncm, verbo Dei, fummoquc veterum omnium ortho-doxorum Patrum confenfu répugnante, necefla-rio confequatur. Veritatem autem Sacramenti in co minime pofitam dico, vt coloco adfit res figni ficatainquo adeft Sacramenturo,fed vt tarn vere* præbcatur fide percipiendum quod promitti-tur, quam certo facramenturo corpori recipiendum traditur. Hoccine verb eft blafphemarc, velSacramenta cuacuarc.ac non potiùsfuamamp; carniChriftiamp; Sacramentis veritatem afiercre?

Theßs jcrr.

Deum [ua omnipotentia praflare non poße, vt Corptti Chrifîißmul Q)femel tn cetlo in terra pra ~ fen J fit aut ejfe pojfit.

Reiponfio.

Ha: funt præftigiæ quibus bonus iftevircum fuis grcgalibus eos , quorum credulitate abu-tuntur, in nos prouocare nondefinunt, qiiafi

124 ADI. ANDREAE CALVMNIAS Omnipotcntiam Deo detrahamus, qui tarnen có tra iftos Vbiquitarios illam vni Deicati tam pro-priam cfle vocifcramur, vtetiam prorfus reipfa vfledefendamus. Quid ergoPNon hoe quæritur , fycophanta,sttne Deus omnipotens, quem vniciim cfTe omnipotentem, ne carne qui-'dem Chrifti excepta, contra te tuemur : fed hoc quÄrittir, pofsitne Deus fimul veile contradiâo-ria.id eft, mendax eiïe amp;nbsp;mutabilis, quod certè polîc non eft omnipotentem fed impotentem ef-ïc. Tune veto contradicentia eflè m-gabis quæin vna amp;nbsp;eadcm Chrifti carne fimul conftituispeon-tradicentia, inquam,vt veritatisquantumuisglori ficati corporis Chrifti legibusimmotis.itaetiam immotæ Dci omnipotentis ordinationi de vero amp;nbsp;organico inætcrnum manfuroChrifticorpo-re,in ipfius verbo nobis patefadaî. Hoc verb qui ex Dei verbo, amp;nbsp;irrefragabili totius orthodoxae Ecclefiæ confenfu tot Synodis confirmatætuen-tur.non ccrtc omnipotentiam Dei inficiantur,fcd ipGus diuini decreti iniiariatatp firmitatem defen dunt. Qui verb carnis perpefTiones volunt etiam rcipfafuiftc Dcitaticommunes, quînam poftunt Deum omnipotentem ftatuere?

The fis

Ckrifto impoffibile ejfe tantvm VELLE2'/ Corpus ipfiui Ore manducemtu, fanguinem eiut Ore bibamui.

Refponfio

R E s P o N s I o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J’5

Rcfponfio.

Hîc quid fibi vclitiftecriminator, diuinare ncfci-ui.Hocquidcmdiccrcnondubito poft Augufti-num, Dci naturæ,qui tam feuere fundi funguinem hominis prohibuit, non polfe conucnire vt fee bis quod ipfa cæde longé eft immaniiis’, vnquam x? T3{)rrwprçccpcrit,amp; Ecclefias Chriftianas in Cy-clopuni antra transformarit.

rheßs Xrill.

T)e e/ßentia DiMnita isfiulteimaginantnr^tjuod Dcm fim ejßentiaßt tn coelit illis fummù tacum ad ^ttot Chri ßtnn afeendiß'eßngunt ; ßua auttm potenria tantttm (è' vtrtutepr/eßenttm eße in creaturts omntbw, ^uaßtn ^eo aliudßt eßentiuyaliudpotentta Dei.

Rcfponfio.

Deitatis fei licet eflentia aliquibus finibus circu-fcripfcrinr,amp; vllo cælorü ambitu cocluferint, qui vbique clTcjvnius Deitatis proprietärem eflentia-lera amp;nbsp;prorfus àx.*ivagt;v»Tci¥ elfe aduerfus iftos Vbt-quitatis tam prodigos eftuforcs tuetur. lidem fei-licct non didiccrint vnum amp;nbsp;idem efle reipfa Ef-fenriam amp;nbsp;potetiä Dci,qui prçfcntiâ efiéntialc Sc eiuscfFe(ftadiftinguût,qiioriini rationein fobs fan dis habitare Deus dicitur. Deinde qua cofeientia potuit ifte, quod dicimus de Chrifti carne, ( népe

116 AD I. ANDREAE CALVMNIAS

reipfa, fiucfuipfius fubftantia illa minime nobis adcflc, tarne illius per fidcm communicationc Ipiricuali Si inconiprehcnlibili fieri, vt ex ca æter-. næ vitæin ipfainhabitantis fuccum hauriamusJad Deitatem transferre, quafi ipfius eflenciam à vir-tute fua feparemus.

Thefif XIX.

ex eorum numero non verentur affirmare; Chrißwnnoniuxta humunttate-fedfecundutM Dtutrti-tatem vlttmum ludtcium celebraturum.

Refponfio.

Proferatur teftimonium. Hoc cnim nullus or-thodoxiis ex noftrorfifcriptis ficaffirmaritScimus cnim,Dci gratia,datum efle omne indicium Filio, etiam quatenus homo eft.

Thefu XX.

(osnam Domini non ejße rem tantam^aut adeo Chrißia, nifnecejfartam,^uinea carere^ojjimut.

. * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Refponfio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'■ quot;nbsp;quot;nbsp;'

Hocquoque ab ifto crirninatore impudenter confiftum credemus donee idoneos teftes produ-xcrit.quamuisne Baptifmo quidem,ncdum Cœ-næ Domini,fimplicitcr Sc fine exceptione falutcm alligemus. Quod fi quisetiam tale quiequam feri pfcrit.noftrum noneftfingulorü errata præftare.

R E s P o N S' I o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;127

rhefis XXI.

Dimu Lutherusdetpßtanteannos'ÿï,fcripfie,quod non modo nullum articulum Symboliyipofloltct de [hri fio,fed etsam de Deo ^ipßt Diuimtatii Effentta pror-fus nthtl ifit credantjdtjuefe certofare, amp;nbsp;tn corde fuo perfuaß/ßrnum habere

Refponfio.

St viucrct Luthcrus,Dcus bonc,quibus illc vos fœdos gnacbonesjimo manifeftos idololatras, ver boru fulminibus ftrirct,qui Luthcrani ctiâ dici amp;nbsp;cognominariuntolerabilicum Chriftianoru otn-niu dedecore,vn!tis?Natn,ne nefciaSjAndrcajidem eft Diuus quod Deus^auguftius etiâ stomen quam olim Baalis nome Hcbræis fuerit; quod mirum ni mox Principibus etiam ilfts tribuatis, quorum nominibus prorfus,ni caucriiit, indelebilcm ma-culam inufleiitis. Ad rem autem ipfam quod atti-nct.hoc vnum i cfpondco,Mutato nomine de yo-_ bis Fabula narratur : fi fabula dicenda eft res tam fcria,vt a Græeisdicitur : nec aptiùs prorfus in vos dici quicquam, ab hoc vcftro ,quum fie vclhis.Propheta potuit;fiquidern fi vobis fidts ha benda eft, dclenda funt nccefl'ariô,vel intolerabili ^adhuc inaudito fenfu cxplicanda quatuor ifta Chiirtiani fymboli capita.Conceptuscftex Spiri-tu fanftojAfce.ndit in coelos,fedet ad dexteraPa* tris, amp;nbsp;inde venturus eft iudicandis viuis amp;nbsp;mor-tuis.Negas?At rcs ipfate tuofque conuincit. Non crcdis?Nullus verb id non crcdcrc Brentii difeipu los miretur, qui Chrifti amp;nbsp;Petri Deitatctn com-niu i vtrique menfura metiantur.

FINIS.

ôCAl é I 6 J

Errata fie reftitue.

Pas-IJ-Un. I4gt; l«g«’ fi-quot;f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnionem, hie ha^

ilicitnr Dcm I it‘* F’’’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^•’quot;’'ngt;,à-c.pîg.^lt;gt;.

hn 9 dele Cfiri'?«* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;legecerpma ir lt;»«gt;-/gt;m4,pag.iox.lin.

•O ieêe ƒ««’»'»’»■ 1- '4- pro lege lm. is.pro ƒ», lege ipÄ«»-i ’ 24. lege, ne9 4bflt;pi‘ Ut, deerne eitenire. p. „6. J. i, Jege rZel^ue. l 22. lege «quot;ï»- vna.p.,97- pro ite.lege „Zlt;ri p. no.l.17. o in I II leec iZi»efilt;»'lt;»'t'’-lt;ege ««.d.ni»/« amp;nbsp;dek h4t,er. l.26.Iesc pae9t,Jfi,44,a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P 1' »■ r*«!' ‘quot;f*quot;quot; leg' ‘'quot;’'‘•quot;f*